Ақмола облысы Есіл ауданының коммуналдық қалдықтарды басқарудың 2024-2029 жылдарға арналған бағдарламасын бекіту туралы

Ақмола облысы Есіл аудандық мәслихатының 2024 жылғы 7 ақпандағы № 8С-16/3 шешімі

Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексінің 365-бабы 3-тармағының 1)-тармақшасына сәйкес, Есіл аудандық мәслихаты ШЕШІМ ҚАБЫЛДАДЫ:

1. Ақмола облысы Есіл ауданының коммуналдық қалдықтарды басқарудың 2024-2029 жылдарға арналған бағдарламасы, осы шешімнің қосымшасына сәйкес бекітілсін.

2. Осы шешім алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Есіл аудандық мәслихатының төрайымы

А.Әділбаева

"КЕЛІСІЛДІ"

Есіл ауданының әкімі

С.Балжанов

7 ақпан 2024 жыл

	Есіл аудандық мәслихатының 2024 жылғы 7 ақпандағы № 8С-16/3 шешіміне қосымша

Мазмұны

КІРІСПЕ

1. КОММУНАЛДЫҚ ҚАЛДЫҚТАРДЫ БАСҚАРУДЫҢ АҒЫМДАҒЫ ЖАҒДАЙЫН ТАЛДАУ

1.1. Қалдықтарды басқарудың ағымдағы жағдайын бағалау

1.2. Соңғы үш жылдағы динамикадағы коммуналдық қалдықтарды басқаруды талдау

1.3. Қалдықтарды басқару жөніндегі іс-шараларды талдау

1.4. Соңғы үш жылдағы динамикаға бөлінген қаражаттың сипаттамасы мен талдауы

2. БАҒДАРЛАМАНЫҢ МАҚСАТТАРЫ, МІНДЕТТЕРІ ЖӘНЕ НЫСАНАЛЫ КӨРСЕТКІШТЕРІ

2.1. Бағдарламаның мақсаттары мен міндеттері

2.2. Қойылған мақсаттар мен міндеттерге қол жеткізу жолдары

2.3. Бағдарламаның нысаналы көрсеткіштері

3. ҚОЙЫЛҒАН МАҚСАТТАР МЕН МІНДЕТТЕРГЕ ҚОЛ ЖЕТКІЗУДІҢ НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ, ЖОЛДАРЫ

4. ҚАЖЕТТІ РЕСУРСТАР

5. БАҒДАРЛАМАНЫ ІСКЕ АСЫРУ ЖӨНІНДЕГІ ІС-ШАРАЛАР ЖОСПАРЫ

КІРІСПЕ

Есіл ауданы - Ақмола облысының әкімшілік бірлігі. Аудан орталығының атауы - Есіл қаласы, облыс орталығына дейінгі қашықтық – 350 км., Астанаға дейінгі қашықтық - 420 км.

Барлығы 15 әкімшілік-аумақтық бірлік, оның ішінде: Аудандық маңызы бар қалалар – 1, ауылдар – 4, кенттер – 1, ауылдық округтер – 9.

2023 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша халық саны 20834 адам.

Есіл ауданы Ақмола облысының оңтүстік-батыс бөлігінде орналасқан. Шығысында Жақсы ауданымен, оңтүстігінде Жарқайын ауданымен, батысында Қостанай облысының Қарасу ауданымен шектеседі.

Жер бедері Солтүстік Қазақстанға тән жазық болып табылады (биіктіктің ең аз ауытқуы).

Климаты күрт континенталды. Қыс ұзақ, суық және аз қарлы, қатты желдер мен борандар, тәулік ішінде температураның күрт өзгеруі (орташа температура -15°C-тан -20°C-қа дейін). Жауын-шашынның жылдық орташа мөлшері: 200–280 ММ., тауларда 400 мм - ге дейін.желдің жылдық орташа жылдамдығы 5,3 м/сек. Қысқы жауын-шашынның көп бөлігі қаңтар–ақпан айларында түседі.

Жылы кезең сәуірдің ортасынан қыркүйектің ортасына дейін созылады. Аязсыз кезеңнің ұзақтығы жылына 110-120 күн. Аяз қыркүйектің екінші жартысында басталады. Қар жамылғысы қараша айының соңында пайда болады.

Өсімдік жамылғысы. Есіл ауданының аумағында топырақ жамылғысында оңтүстік азгумусты қара топырақтар және сазды, көбінесе тұзды батпақтар, әр түрлі шөпті-қызыл шөпті өсімдіктер, оңтүстік бөлігінде жартылай шөлді жусанды - қауырсынды дала, өзендердің жайылмаларында - шалғынды өсімдіктер басым. Солтүстік бөлігінде көктерек-қайың қабығы өседі.

Гидрография. Аудан аумағы арқылы Есіл (Есіл), Қызыл-су, Қаракөл, Жаныспай өзендері ағып өтеді.

Экономика. Жеке меншікке негізделген кәсіпорындарға, ауыл шаруашылығы өнімдерін өндірушілерге де, оны өңдеушілерге де бағытталған ауыл шаруашылығы салаларымен ұсынылған.

Коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі іс-шаралардың сипаттамасы:

Коммуналдық қалдықтарды басқару жүйесіне тұтынушылар (жеке және заңды тұлғалар), коммуналдық қалдықтарды жинау, әкету, қайта өңдеу, кәдеге жарату және жою қызметтерін ұсынатын ұйымдар, жергілікті атқарушы органдар және басқа да уәкілетті органдар кіреді.

"Ластаушы төлейді" қағидаты бойынша коммуналдық қалдықтарды басқаруға байланысты барлық шығындарды коммуналдық қалдықтардың пайда болу көздері-тұтынушылар өтеуге міндетті. Бұдан шығатыны, коммуналдық қалдықтарды басқару жүйесін модернизациялау мен дамытудың жалғыз көзі тұтынушылардың көрсетілген қызметтер үшін төлейтін қаражаты болып табылады.

Елді мекен аумағынан коммуналдық қалдықтарды жинаудың, әкетудің, қайта өңдеудің және жоюдың тұтынылған қызметтерін өлшеуге мүмкіндік беретін есепке алу аспаптарының болмауы коммуналдық қалдықтардың пайда болуының барлық объектілерінен (халық, әлеуметтік мақсаттағы объектілер және т.б.) коммуналдық қалдықтардың жинақталу нормаларының болуын талап етеді.

Қалдықтарды басқару бағдарламасы Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексінің, Қазақстан Республикасының экологиялық қауіпсіздік тұжырымдамасының талаптарына сәйкес қалыптастырылған. Бағдарлама иерархия қағидатына сәйкес әзірленеді және үшінші тұлғалардан түзілетін және (немесе) алынатын қалдықтардың көлемі мен құрамы, оларды жинақтау, жинау, тасымалдау, залалсыздандыру, қалпына келтіру және жою тәсілдері туралы мәліметтерді, сондай-ақ қалдықтардың түзілуін қысқарту, оларды қайта пайдалану, қайта өңдеу және кәдеге жарату үлесін ұлғайту жөніндегі ұсынылатын шаралардың сипаттамасын қамтуға тиіс.

Осы қалдықтарды басқару бағдарламасы талаптарға сәйкес әзірленген:

- Қазақстан Республикасының 2021 жылғы 2 қаңтардағы №400-VI ҚРЗ Экологиялық кодексінің 365-бабы 3-тармағының 1-тармақшасы;

- Қазақстан Республикасы экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 2023 жылғы 18 мамырдағы № 154-п бұйрығымен бекітілген коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі бағдарламаны әзірлеу жөніндегі жергілікті атқарушы органдарға әдістемелік ұсынымдар;

- "Қалдықтар жіктеуішін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің міндетін атқарушы 2021 жылғы 6 тамыздағы № 314 бұйрығы;

- "Қалдықтарды жинақтау лимиттерін және қалдықтарды көму лимиттерін есептеу әдістемесін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 2021 жылғы 22 маусымдағы № 206 бұйрығы.

Осы қалдықтарды басқару бағдарламасы 2024-2029 жылдарға әзірленеді және түзілетін қалдықтардың көлемі мен құрамы, оларды жинақтау, жинау, тасымалдау, залалсыздандыру, қалпына келтіру және жою тәсілдері туралы мәліметтерді, сондай-ақ қалдықтардың түзілуін қысқарту, оларды қайта пайдалану, қайта өңдеу және кәдеге жарату үлесін ұлғайту жөніндегі ұсынылатын шаралардың сипаттамасын қамтиды.

Бағдарламаның негізгі мақсаты жинақталған және түзілетін қалдықтардың, сондай-ақ айналым процесіндегі қалдықтардың көлемін және (немесе) қауіпті қасиеттерінің деңгейін біртіндеп қысқартуға бағытталған белгіленген көрсеткіштерге қол жеткізу болып табылады.

1. КОММУНАЛДЫҚ ҚАЛДЫҚТАРДЫ БАСҚАРУДЫҢ АҒЫМДАҒЫ ЖАҒДАЙЫН ТАЛДАУ

1.1. Қалдықтарды басқарудың ағымдағы жағдайын бағалау

Қоршаған ортаны сақтау адам өмірінің негізгі талаптарына кіреді. Қалдықтарды қайта өңдеу және кәдеге жарату, полигондарға әкету көлемін қысқарту, жерлеулердің теріс әсерін азайту, сондай-ақ жаңа әдістер мен технологияларды зерделеу және қолдану тіршілік әрекетінің көрсеткіштерін үнемі жақсарту мақсатында қоршаған ортаны қорғау саласындағы қауіпсіздікті қамтамасыз етеді. Қазіргі жағдай көрсеткендей, жерлеу үлесі-96%, энергетикалық кәдеге жарату және қайталама шикізат-2% құрайды. Бағдарламаны іске асыру энергетикалық кәдеге жарату, қайта пайдалану, органикалық қалдықтарды қайта өңдеу үлесін 20-22% - ға дейін ұлғайтуды және көму пайызын 30-40% - ға дейін төмендетуді көздейді.

Қалдықтардың морфологиялық құрамы қалдықтарды сақтау орнынан анықталды:

- PET(E), PEHD, LDPE, PP, PS, O(ther) пластик типті;

- электрондық қалдықтар;

- шыны ыдыстар;

- тоқылған материалдардың қалдықтары;

- терілер;

- құрылыс қалдықтары;

- тезектер;

- құс нәжісі;

- күл.

Жергілікті тұрғындар күнделікті өмірде келесі қалдықтарды пайдаланады:

- PET(E) пластик типті;

- шыны ыдыстар;

- қағаз;

- ағаш;

- күл;

- құс нәжісі;

- сабан төсек қалдықтары;

- тезектер.

Түзілетін қалдықтардың көлемін қысқарту бойынша қабылданып жатқан шаралар, қалдықтарды жинақтау және сақтау, оларды жинау және тасымалдау кезінде экологиялық қауіпсіздік қағидаларын сақтау, қалдықтардың қауіпті қасиеттері мен көлемін сұрыптау, қайта пайдалану, қайта өңдеу және азайту жөніндегі шаралар, оларды қоршаған орта үшін қауіпсіз көму адамдарға және қоршаған ортаға теріс әсерді едәуір төмендетуге ықпал етеді.

Қалдықтарды басқарудың 2024-2029 жылдарға арналған бағдарламасында жинақталған және түзілетін қалдықтардың көлемі мен қауіпті қасиеттерінің деңгейін біртіндеп төмендету көрсеткіштері мен шаралары көзделген.

1.2. Соңғы үш жылдағы динамикадағы коммуналдық қалдықтарды басқаруды талдау

Түзілетін қалдықтардың көлемін қысқарту бойынша қабылданып жатқан шаралар, қалдықтарды жинақтау, оларды жинау және тасымалдау кезінде экологиялық қауіпсіздік қағидаларын сақтау, қалдықтардың қауіпті қасиеттері мен көлемін сұрыптау, қайта пайдалану, қайта өңдеу және азайту жөніндегі шаралар, оларды қоршаған орта үшін қауіпсіз көму адамдарға және қоршаған ортаға теріс әсерді едәуір төмендетуге ықпал етеді.

Ауылдық округтерде коммуналдық қалдықтарды ұйымдастырылған жинау және тасымалдау жоқ. Ауыл әкімдіктері қалдықтарды жинауға арналған орындарды 31 елді мекеннің 11 анықталды. Тұрғындар қалдықтарды есепке алмай-ақ, қалдықтарды жинау үшін белгілі бір орындарға қоқысты өз бетінше шығарады. Осыған байланысты дана бұйымдар қалдықтарының көлемін анықтау мүмкін емес.

Халық даналық бұйымдар қалдықтарының түзілуін есепке алмайтындығын ескере отырып, мұндай қалдықтардың сандық және сапалық көрсеткіштері ескерілмейді. Сонымен қатар, сауалнама барысында ауылдық округтер тұрғындарының үлесіне қалдықтарды кәдеге жарату түрлері мен тәсілдері анықталды. Бұл деректер осы бағдарламаның мақсаты мен міндетін айқындау кезінде пайдаланылатын болады.

Елді мекендердің тұрғындары күл мен тезектің пайда болуының шамамен көлемін көрсетеді.

Есіл қаласы:

Сауалнамаға қатысқандар саны: 239 адам (абонент), бұл үйлер (абоненттер) санының 11,0% құрайды.

Қалдық түрі		Кәдеге жарату тәсілі, сауалнамаға қатысқандардың үлесі, %
	Қайта пайдаланады	Қабылдау пунктіне тапсырады	Полигонға шығаруға арналған қоймалар	Өртейді	Іргелес учаскеге орналастырады	Компост немесе жем үшін пайдаланады
Пластикалық бөтелкелер	24	6	61	9	0	0
Химиядан қалған пластикалық қаптама және басқа пластик қалдықтары	0	0	82	18	0	0
Шыны бөтелкелер	12	0	88	0	0	0
Тоқыма қалдықтары	0	0	67	33	0	0
Қағаз қалдықтары	0	0	64	36	0	0
Ағаш қалдықтары	0	0	61	39	0	0
Электр құрылғыларының қалдықтары, соның ішінде батареялар мен аккумуляторлар	0	21	76	0	0	0
Сұрыптаусыз қалдықтар қоспасы (шыны, пластик, тоқыма және т. б.)	0	0	88	0	6	0
Тамақ қалдықтары	0	0	36	0	6	55
Ірі қара мал/жылқы терісі	0	18	6	3	0	0
Ұсақ малдың/шошқаның терісі	0	15	6	12	0	0
Құрылыс қалдықтары (кірпіш пен бетон сынықтары, пластикалық терезелер)	0	0	55	0	15	0
Құс нәжісі	0	0	12	0	3	15
Сабан төсек қалдықтары	0	0	15	21	0	0
Тезек	0	0	12	0	0	24
Күл	0	0	12	0	0	24

Ақсай ауылы:

Сауалнамаға қатысқандар саны: 32 адам (абонент), бұл үйлер (абоненттер) санының 11,0% құрайды.

Қалдықтардың түрі		Кәдеге жарату тәсілі, сауалнамаға қатысқандардың үлесі, %
	Қайта пайдаланады	Қабылдау пунктіне тапсырады	Полигонға шығаруға арналған қоймалар	Өртейді	Іргелес учаскеге орналастырады	Компост немесе жем үшін пайдаланады
Пластикалық бөтелкелер	47	0	0	53	0	0
Химиядан қалған пластикалық қаптама және басқа пластик қалдықтары	0	0	3	97	0	0
Шыны бөтелкелер	44	0	88	0	0	0
Тоқыма қалдықтары	0	0	13	88	0	0
Қағаз қалдықтары	0	0	0	100	0	0
Ағаш қалдықтары	0	0	3	97	0	0
Электр құрылғыларының қалдықтары, соның ішінде батареялар мен аккумуляторлар	0	0	100	0	0	0
Сұрыптаусыз қалдықтар қоспасы (шыны, пластик, тоқыма және т. б.)	0	0	75	0	25	0
Тамақ қалдықтары	0	0	6	0	0	94
Ірі қара мал/жылқы терісі	0	0	3	44	0	0
Ұсақ малдың/шошқаның терісі	0	0	0	28	0	0
Құрылыс қалдықтары (кірпіш пен бетон сынықтары, пластикалық терезелер)	0	0	22	0	47	0
Құс нәжісі	0	0	0	0	41	22
Сабан төсек қалдықтары	0	0	0	16	44	0
Тезек	0	0	0	0	31	19
Күл	0	0	0	0	53	25

Бұзылық ауылдық округі:

Сауалнамаға қатысқандар саны: 19 адам (абонент), бұл үйлер (абоненттер) санының 8,5% құрайды.

Қалдықтардың түрі		Кәдеге жарату тәсілі, сауалнамаға қатысқандардың үлесі, %
	Қайта пайдаланады	Қабылдау пунктіне тапсырады	Полигонға шығаруға арналған қоймалар	Өртейді	Іргелес учаскеге орналастырады	Компост немесе жем үшін пайдаланады
Пластикалық бөтелкелер	58	0	0	42	0	0
Химиядан қалған пластикалық қаптама және басқа пластик қалдықтары	0	0	16	84	0	0
Шыны бөтелкелер	47	0	53	0	0	0
Тоқыма қалдықтары	0	0	5	95	0	0
Қағаз қалдықтары	0	0	0	100	0	0
Ағаш қалдықтары	0	0	5	95	0	0
Электр құрылғыларының қалдықтары, соның ішінде батареялар мен аккумуляторлар	0	0	100	0	0	0
Сұрыптаусыз қалдықтар қоспасы (шыны, пластик, тоқыма және т. б.)	0	0	84	0	16	0
Тамақ қалдықтары	0	0	0	11	5	84
Ірі қара мал/жылқы терісі	0	0	37	21	0	0
Ұсақ малдың/шошқаның терісі	0	0	37	26	0	0
Құрылыс қалдықтары (кірпіш пен бетон сынықтары, пластикалық терезелер)	0	0	53	0	47	0
Құс нәжісі	0	0	37	0	26	0
Сабан төсек қалдықтары	0	0	21	11	58	0
Тезек	0	0	26	0	37	16
Күл	0	0	32	0	26	42

Двуреченский ауылдық округі:

Сауалнамаға қатысқандар саны: 37 адам (абонент), бұл үйлер (абоненттер) санының 15,1% құрайды.

Қалдықтардың түрі		Кәдеге жарату тәсілі, сауалнамаға қатысқандардың үлесі, %
	Қайта пайдаланады	Қабылдау пунктіне тапсырады	Полигонға шығаруға арналған қоймалар	Өртейді	Іргелес учаскеге орналастырады	Компост немесе жем үшін пайдаланады
Пластикалық бөтелкелер	68	0	0	32	0	0
Химиядан қалған пластикалық қаптама және басқа пластик қалдықтары	0	0	8	92	0	0
Шыны бөтелкелер	57	0	38	0	0	0
Тоқыма қалдықтары	0	0	0	95	0	0
Қағаз қалдықтары	0	0	0	100	0	0
Ағаш қалдықтары	0	0	3	97	0	0
Электр құрылғыларының қалдықтары, соның ішінде батареялар мен аккумуляторлар	0	0	78	0	0	0
Сұрыптаусыз қалдықтар қоспасы (шыны, пластик, тоқыма және т. б.)	0	0	41	0	46	0
Тамақ қалдықтары	0	0	5	0	8	81
Ірі қара мал/жылқы терісі	0	0	0	73	0	0
Ұсақ малдың/шошқаның терісі	0	0	0	73	0	0
Құрылыс қалдықтары (кірпіш пен бетон сынықтары, пластикалық терезелер)	0	0	46	0	35	0
Құс нәжісі	0	0	62	0	8	30
Сабан төсек қалдықтары	0	0	68	0	14	5
Тезек	0	0	65	0	3	14
Күл	0	0	62	0	3	19

Жаныспай ауылдық округі:

Сауалнамаға қатысқандар саны: 30 адам (абонент), бұл үйлер (абоненттер) санының 11,4% құрайды .

Қалдықтардың түрі		Кәдеге жарату тәсілі, сауалнамаға қатысқандардың үлесі, %
	Қайта пайдаланады	Қабылдау пунктіне тапсырады	Полигонға шығаруға арналған қоймалар	Өртейді	Іргелес учаскеге орналастырады	Компост немесе жем үшін пайдаланады
Пластикалық бөтелкелер	0	0	7	93	0	0
Химиядан қалған пластикалық қаптама және басқа пластик қалдықтары	0	0	7	0	0	93
Шыны бөтелкелер	17	0	83	0	0	0
Тоқыма қалдықтары	0	0	13	87	0	0
Қағаз қалдықтары	0	0	10	90	0	0
Ағаш қалдықтары	0	0	0	67	0	0
Электр құрылғыларының қалдықтары, соның ішінде батареялар мен аккумуляторлар	0	20	77	0	0	0
Сұрыптаусыз қалдықтар қоспасы (шыны, пластик, тоқыма және т. б.)	0	0	87	0	10	0
Тамақ қалдықтары	0	0	0	0	3	97
Ірі қара мал/жылқы терісі	0	0	63	10	0	0
Ұсақ малдың/шошқаның терісі	0	0	40	7	0	0
Құрылыс қалдықтары (кірпіш пен бетон сынықтары, пластикалық терезелер)	0	0	80	0	17	0
Құс нәжісі	0	0	7	0	7	87
Сабан төсек қалдықтары	0	0	7	3	90	0
Тезек	0	0	6	0	7	87
Күл	73	0	20	0	7	0

Орловка ауылы:

Сауалнамаға қатысқандар саны: 15 адам (абонент), бұл үйлер (абоненттер) санының 12,6% құрайды.

Қалдықтардың түрі		Кәдеге жарату тәсілі, сауалнамаға қатысқандардың үлесі, %
	Қайта пайдаланады	Қабылдау пунктіне тапсырады	Полигонға шығаруға арналған қоймалар	Өртейді	Іргелес учаскеге орналастырады	Компост немесе жем үшін пайдаланады
Пластикалық бөтелкелер	47	0	14	40	0	0
Химиядан қалған пластикалық қаптама және басқа пластик қалдықтары	27	0	13	60	0	0
Шыны бөтелкелер	33	0	67	0	0	0
Тоқыма қалдықтары	0	0	20	80	0	0
Қағаз қалдықтары	0	0	0	100	0	0
Ағаш қалдықтары	0	0	0	100	0	0
Электр құрылғыларының қалдықтары, соның ішінде батареялар мен аккумуляторлар	0	0	47	53	0	0
Сұрыптаусыз қалдықтар қоспасы (шыны, пластик, тоқыма және т. б.)	0	0	67	0	33	0
Тамақ қалдықтары	0	0	0	0	13	87
Ірі қара мал/жылқы терісі	0	20	53	27	0	0
Ұсақ малдың/шошқаның терісі	0	0	67	33	0	0
Құрылыс қалдықтары (кірпіш пен бетон сынықтары, пластикалық терезелер)	0	0	53	0	47	0
Құс нәжісі	0	0	0	0	80	13
Сабан төсек қалдықтары	0	0	13	13	73	0
Тезек	0	0	0	0	87	7
Күл	7	0	40	0	53	0

Юбилейный ауылдық округі:

Сауалнамаға қатысқандар саны: 23 адам (абонент), бұл үйлер (абоненттер) санының 10,0% құрайды.

Қалдықтардың түрі		Кәдеге жарату тәсілі, сауалнамаға қатысқандардың үлесі, %
	Қайта пайдаланады	Қабылдау пунктіне тапсырады	Полигонға шығаруға арналған қоймалар	Өртейді	Іргелес учаскеге орналастырады	Компост немесе жем үшін пайдаланады
Пластикалық бөтелкелер	17	0	9	70	0	0
Химиядан қалған пластикалық қаптама және басқа пластик қалдықтары	0	0	0	100	0	0
Шыны бөтелкелер	17	0	83	0	0	0
Тоқыма қалдықтары	0	0	4	96	0	0
Қағаз қалдықтары	0	0	0	96	0	0
Ағаш қалдықтары	0	0	0	87	0	0
Электр құрылғыларының қалдықтары, соның ішінде батареялар мен аккумуляторлар	0	0	78	0	0	0
Сұрыптаусыз қалдықтар қоспасы (шыны, пластик, тоқыма және т. б.)	0	0	52	0	30	0
Тамақ қалдықтары	0	0	17	0	9	57
Ірі қара мал/жылқы терісі	0	0	9	48	0	0
Ұсақ малдың/шошқаның терісі	0	0	0	52	0	0
Құрылыс қалдықтары (кірпіш пен бетон сынықтары, пластикалық терезелер)	0	0	57	0	30	0
Құс нәжісі	0	0	26	0	48	9
Сабан төсек қалдықтары	0	0	26	9	48	0
Тезек	0	0	13	0	39	35
Күл	17	0	9	0	43	0

Свободный ауылдық округі:

Сауалнамаға қатысқандар саны: 30 адам (абонент), бұл үйлер (абоненттер) санының 10,0% құрайды.

Қалдықтардың түрі		Кәдеге жарату тәсілі, сауалнамаға қатысқандардың үлесі, %
	Қайта пайдаланады	Қабылдау пунктіне тапсырады	Полигонға шығаруға арналған қоймалар	Өртейді	Іргелес учаскеге орналастырады	Компост немесе жем үшін пайдаланады
Пластикалық бөтелкелер	33	0	17	50	0	0
Химиядан қалған пластикалық қаптама және басқа пластик қалдықтары	0	0	20	77	0	0
Шыны бөтелкелер	7	0	90	0	0	0
Тоқыма қалдықтары	0	0	20	80	0	0
Қағаз қалдықтары	0	0	23	77	0	0
Ағаш қалдықтары	0	0	27	73	0	0
Электр құрылғыларының қалдықтары, соның ішінде батареялар мен аккумуляторлар	3	0	93	0	0	0
Сұрыптаусыз қалдықтар қоспасы (шыны, пластик, тоқыма және т. б.)	0	0	80	0	13	0
Тамақ қалдықтары	0	0	43	0	13	40
Ірі қара мал/жылқы терісі	0	0	13	23	0	0
Ұсақ малдың/шошқаның терісі	0	0	17	17	0	0
Құрылыс қалдықтары (кірпіш пен бетон сынықтары, пластикалық терезелер)	0	0	63	0	0	7
Құс нәжісі	0	0	13	0	7	53
Сабан төсек қалдықтары	0	0	10	30	20	0
Тезек	0	0	17	0	13	27
Күл	3	0	23	0	20	0

Красногорский ауылдық округі:

Сауалнамаға қатысқандар саны: 35 адам (абонент), бұл үйлер (абоненттер) санының 19,0% құрайды.

Қалдықтардың түрі		Кәдеге жарату тәсілі, сауалнамаға қатысқандардың үлесі, %
	Қайта пайдаланады	Қабылдау пунктіне тапсырады	Полигонға шығаруға арналған қоймалар	Өртейді	Іргелес учаскеге орналастырады	Компост немесе жем үшін пайдаланады
Пластикалық бөтелкелер	43	0	0	57	0	0
Химиядан қалған пластикалық қаптама және басқа пластик қалдықтары	0	0	0	100	0	0
Шыны бөтелкелер	49	0	51	0	0	0
Тоқыма қалдықтары	0	0	0	100	0	0
Қағаз қалдықтары	0	0	0	100	0	0
Ағаш қалдықтары	0	0	0	100	0	0
Электр құрылғыларының қалдықтары, соның ішінде батареялар мен аккумуляторлар	3	0	94	0	0	0
Сұрыптаусыз қалдықтар қоспасы (шыны, пластик, тоқыма және т. б.)	0	0	40	0	60	0
Тамақ қалдықтары	0	0	9	0	14	74
Ірі қара мал/жылқы терісі	0	0	0	40	0	0
Ұсақ малдың/шошқаның терісі	0	0	0	40	0	0
Құрылыс қалдықтары (кірпіш пен бетон сынықтары, пластикалық терезелер)	0	0	20	0	57	0
Құс нәжісі	0	0	0	0	54	17
Сабан төсек қалдықтары	0	0	0	14	51	0
Тезек	0	0	0	0	34	26
Күл	31	0	0	0	69	0

Московский ауылы:

Сауалнамаға қатысқандар саны: 26 адам (абонент), бұл үйлер (абоненттер) санының 12,0% құрайды.

Қалдықтардың түрі		Кәдеге жарату тәсілі, сауалнамаға қатысқандардың үлесі, %
	Қайта пайдаланады	Қабылдау пунктіне тапсырады	Полигонға шығаруға арналған қоймалар	Өртейді	Іргелес учаскеге орналастырады	Компост немесе жем үшін пайдаланады
Пластикалық бөтелкелер	0	0	8	92	0	0
Химиядан қалған пластикалық қаптама және басқа пластик қалдықтары	0	0	23	77	0	0
Шыны бөтелкелер	0	0	85	0	0	0
Тоқыма қалдықтары	0	0	0	100	0	0
Қағаз қалдықтары	0	0	0	100	0	0
Ағаш қалдықтары	0	0	0	100	0	0
Электр құрылғыларының қалдықтары, соның ішінде батареялар мен аккумуляторлар	0	23	54	0	0	0
Сұрыптаусыз қалдықтар қоспасы (шыны, пластик, тоқыма және т. б.)	0	0	54	0	46	0
Тамақ қалдықтары	0	0	0	0	0	100
Ірі қара мал/жылқы терісі	0	0	23	15	0	0
Ұсақ малдың/шошқаның терісі	0	0	23	23	0	0
Құрылыс қалдықтары (кірпіш пен бетон сынықтары, пластикалық терезелер)	0	0	15	0	62	0
Құс нәжісі	0	0	15	0	15	46
Сабан төсек қалдықтары	0	0	8	46	15	0
Тезек	0	0	8	15	0	46
Күл	0	0	31	0	15	0

Красивинский ауылдық округі:

Сауалнамаға қатысқандар саны: 47 адам (абонент), бұл үйлер (абоненттер) санының 8,0% құрайды.

Қалдықтардың түрі		Кәдеге жарату тәсілі, сауалнамаға қатысқандардың үлесі, %
	Қайта пайдаланады	Қабылдау пунктіне тапсырады	Полигонға шығаруға арналған қоймалар	Өртейді	Іргелес учаскеге орналастырады	Компост немесе жем үшін пайдаланады
Пластикалық бөтелкелер	29	0	2	69	0	0
Химиядан қалған пластикалық қаптама және басқа пластик қалдықтары	0	0	2	96	0	0
Шыны бөтелкелер	85	0	15	0	0	0
Тоқыма қалдықтары	0	0	0	100	0	0
Қағаз қалдықтары	0	0	0	100	0	0
Ағаш қалдықтары	0	0	0	100	0	0
Электр құрылғыларының қалдықтары, соның ішінде батареялар мен аккумуляторлар	0	0	94	0	0	0
Сұрыптаусыз қалдықтар қоспасы (шыны, пластик, тоқыма және т. б.)	0	0	79	0	13	0
Тамақ қалдықтары	0	0	6	0	2	90
Ірі қара мал/жылқы терісі	0	0	0	88	0	0
Ұсақ малдың/шошқаның терісі	0	0	0	79	0	0
Құрылыс қалдықтары (кірпіш пен бетон сынықтары, пластикалық терезелер)	0	0	79	0	10	0
Құс нәжісі	0	0	79	0	13	6
Сабан төсек қалдықтары	0	0	73	0	13	10
Тезек	0	0	73	0	13	10
Күл	10	0	73	0	15	0

Қаракөл ауылдық округі:

Сауалнамаға қатысқандар саны: 28 адам (абонент), бұл үйлер (абоненттер) санының 16,0% құрайды.

Қалдықтардың түрі		Кәдеге жарату тәсілі, сауалнамаға қатысқандардың үлесі, %
	Қайта пайдаланады	Қабылдау пунктіне тапсырады	Полигонға шығаруға арналған қоймалар	Өртейді	Іргелес учаскеге орналастырады	Компост немесе жем үшін пайдаланады
Пластикалық бөтелкелер	0	0	0	100	0	0
Химиядан қалған пластикалық қаптама және басқа пластик қалдықтары	0	0	0	100	0	0
Шыны бөтелкелер	100	0	0	0	0	0
Тоқыма қалдықтары	0	0	0	100	0	0
Қағаз қалдықтары	0	0	0	100	0	0
Ағаш қалдықтары	0	0	0	100	0	0
Электр құрылғыларының қалдықтары, соның ішінде батареялар мен аккумуляторлар	0	0	0	0	0	0
Сұрыптаусыз қалдықтар қоспасы (шыны, пластик, тоқыма және т. б.)	0	0	0	0	100	0
Тамақ қалдықтары	0	0	0	0	0	100
Ірі қара мал/жылқы терісі	0	4	0	96	0	0
Ұсақ малдың/шошқаның терісі	0	0	0	100	0	0
Құрылыс қалдықтары (кірпіш пен бетон сынықтары, пластикалық терезелер)	0	0	100	0	0	0
Құс нәжісі	0	0	0	0	0	100
Сабан төсек қалдықтары	0	0	0	100	0	0
Тезек	0	0	0	0	0	100
Күл	100	0	0	0	0	0

Интернациональный ауылдық округі:

Сауалнамаға қатысқандар саны: 45 адам (абонент), бұл үйлер (абоненттер) санының 24,4% құрайды.

Қалдықтардың түрі		Кәдеге жарату тәсілі, сауалнамаға қатысқандардың үлесі, %
	Қайта пайдаланады	Қабылдау пунктіне тапсырады	Полигонға шығаруға арналған қоймалар	Өртейді	Іргелес учаскеге орналастырады	Компост немесе жем үшін пайдаланады
Пластикалық бөтелкелер	69	0	11	18	0	0
Химиядан қалған пластикалық қаптама және басқа пластик қалдықтары	13	0	36	51	0	0
Шыны бөтелкелер	67	0	33	0	0	0
Тоқыма қалдықтары	0	0	20	80	0	0
Қағаз қалдықтары	0	0	9	91	0	0
Ағаш қалдықтары	0	0	11	89	0	0
Электр құрылғыларының қалдықтары, соның ішінде батареялар мен аккумуляторлар	0	24	76	0	0	0
Сұрыптаусыз қалдықтар қоспасы (шыны, пластик, тоқыма және т. б.)	0	0	73	0	27	0
Тамақ қалдықтары	0	0	20	0	0	80
Ірі қара мал/жылқы терісі	0	0	7	93	0	0
Ұсақ малдың/шошқаның терісі	0	0	7	93	0	0
Құрылыс қалдықтары (кірпіш пен бетон сынықтары, пластикалық терезелер)	0	0	71	0	29	0
Құс нәжісі	0	0	49	0	2	49
Сабан төсек қалдықтары	0	0	62	31	2	0
Тезек	0	0	73	0	2	24
Күл	24	0	71	0	5	0

Зареченский ауылдық округі:

Сауалнамаға қатысқандар саны: 15 адам (абонент), бұл үйлер (абоненттер) санының 4,0% құрайды.

Қалдықтардың түрі		Кәдеге жарату тәсілі, сауалнамаға қатысқандардың үлесі, %
	Қайта пайдаланады	Қабылдау пунктіне тапсырады	Полигонға шығаруға арналған қоймалар	Өртейді	Іргелес учаскеге орналастырады	Компост немесе жем үшін пайдаланады
Пластикалық бөтелкелер	0	0	7	93	0	0
Химиядан қалған пластикалық қаптама және басқа пластик қалдықтары	0	0	7	93	0	0
Шыны бөтелкелер	7	7	87	0	0	0
Тоқыма қалдықтары	0	0	13	87	0	0
Қағаз қалдықтары	0	0	0	100	0	0
Ағаш қалдықтары	0	0	0	100	0	0
Электр құрылғыларының қалдықтары, соның ішінде батареялар мен аккумуляторлар	0	0	100	0	0	0
Сұрыптаусыз қалдықтар қоспасы (шыны, пластик, тоқыма және т. б.)	0	0	100	0	0	0
Тамақ қалдықтары	0	0	87	0	0	13
Ірі қара мал/жылқы терісі	0	0	13	80	0	0
Ұсақ малдың/шошқаның терісі	0	0	7	93	0	0
Құрылыс қалдықтары (кірпіш пен бетон сынықтары, пластикалық терезелер)	0	0	100	0	0	0
Құс нәжісі	67	0	33	0	0	0
Сабан төсек қалдықтары	0	0	13	80	7	0
Тезек	0	0	60	0	0	40
Күл	47	0	47	0	0	0

Знаменка ауылы:

Сауалнамаға қатысқандар саны: 15 адам (абонент), бұл үйлер (абоненттер) санының 10,0% құрайды.

Қалдықтардың түрі		Кәдеге жарату тәсілі, сауалнамаға қатысқандардың үлесі, %
	Қайта пайдаланады	Қабылдау пунктіне тапсырады	Полигонға шығаруға арналған қоймалар	Өртейді	Іргелес учаскеге орналастырады	Компост немесе жем үшін пайдаланады
Пластикалық бөтелкелер	7	0	13	80	0	0
Химиядан қалған пластикалық қаптама және басқа пластик қалдықтары	0	0	0	100	0	0
Шыны бөтелкелер	7	0	93	0	0	0
Тоқыма қалдықтары	0	0	0	100	0	0
Қағаз қалдықтары	0	0	13	87	0	0
Ағаш қалдықтары	0	0	13	87	0	0
Электр құрылғыларының қалдықтары, соның ішінде батареялар мен аккумуляторлар	0	0	100	0	0	0
Сұрыптаусыз қалдықтар қоспасы (шыны, пластик, тоқыма және т. б.)	0	0	100	0	0	0
Тамақ қалдықтары	0	0	53	0	0	47
Ірі қара мал/жылқы терісі	0	0	20	53	0	0
Ұсақ малдың/шошқаның терісі	0	0	20	53	0	0
Құрылыс қалдықтары (кірпіш пен бетон сынықтары, пластикалық терезелер)	0	0	73	0	13	0
Құс нәжісі	0	0	87	0	7	0
Сабан төсек қалдықтары	0	0	60	7	20	0
Тезек	0	0	60	0	13	0
Күл	13	0	73	0	13	0

1-кестеде қалдықтардың пайда болуын есепке алу жүргізілетін аудан ұйымдарының деректері келтірілген.

1-кесте

№	Қалдықтардың атауы	Өлшем бірлігі	Түзілу көлемі			Қалдықтармен жұмыс
			2020	2021	2022
	аралас қалдықтар	тонна	1315,4	1323,1	1332,4	Полигонда жинақтау
	қағаз және картон қалдықтары	тонна	1,7	1,2	1,7	Үшінші тарап ұйымдарына берілді
	пластик қалдықтары	тонна	1,5	1,5	1,5	Үшінші тарап ұйымдарына берілді
	шыны ыдыстың қалдықтары	тонна	1,5	1	1	Үшінші тарап ұйымдарына берілді

Қалдықтарды орналастыру үшін полигондар жоқ елді мекендердің қызметін алдын ала талдау көрсеткендей, қалдықтарды басқару бағдарламасын іске асыру бойынша жоспарлар жасау қажет. Осылайша, бір-біріне салыстырмалы түрде жақын орналасқан елді мекендер полигондарды салу бойынша жұмыс жоспарларын жасау кезінде аумақтылығы бойынша бірігіп, бірыңғай полигон салу процесін жүзеге асыра алады. Осылайша, қажетті іс-шаралар мен ақшалай қаражаттарды тиімді әрі орынды іске асыратын болады, бұл өз кезегінде осы халық үшін оң әсер ететін болады.

1.3. Қалдықтарды басқару жөніндегі іс-шараларды талдау

Есіл аумағында қатты тұрмыстық қалдықтар полигондарына 11 жер учаскесі бөлінген.

Полигондар келесі елді мекендерде орналасқан: Есіл қ., Заречное а., Юбилейный а., Ковыльный а., Орловка а., Қаракөл а., Московский а., Сұрған а., Приишимка а., Раздольный а., Біртал а. Аталған полигондардың ауданы 0,7-ден 7,0 гектарға дейін.

Тек 4 полигон толық көлемде ресімделді: Есіл қаласы – "Есіл қалалық коммуналдық шаруашылық" ШЖҚ МКК меншік иесі, Заречный ауылы – "Заречный" ЖШС меншік иесі, Ковыльный ауылы – "Алтын ДЭН" ЖШС меншік иесі, "Жасыбай ХХІ" ЖШС Сұрған ауылы.

ҚТҚ полигондарында сұрыптау желілері жоқ.

1.4. Соңғы үш жылдағы динамикаға бөлінген қаражаттың сипаттамасы мен талдауы

Жыл сайын қала, ауыл және ауылдық округ әкімі аппаратымен абаттандыру деңгейін жақсартуға, атап айтқанда, рұқсат етілмеген қоқыс үйінділерін жоюға қаражат көзделеді:

2021 жыл-6 186,9 мың теңге қарастырылған. Жалпы көлемі 2,8 мың м³ қалдықтар шығарылды.

2022 жыл-5 500,0 мың теңге. Жалпы көлемі 2,5 мың м³ қалдықтар шығарылды.

2023 жыл-5 269,8 мың теңге қарастырылған. Жалпы көлемі 2,28 мың м³ қалдықтар шығарылды.

2022 жылы облыстық бюджет қаражатынан Есіл қаласының аумағында 25 қоқыс алаңын жайластыруға, дайындауға және монтаждауға 4,9 млн. теңге бөлінді.

2023 жылы облыстық бюджет қаражатынан Есіл қаласының аумағында 50 қоқыс алаңын жайластыруға, дайындауға және монтаждауға 10,21 млн. теңге бөлінді.

2. БАҒДАРЛАМАНЫҢ МАҚСАТТАРЫ, МІНДЕТТЕРІ ЖӘНЕ НЫСАНАЛЫ КӨРСЕТКІШТЕРІ

2.1. Бағдарламаның мақсаттары мен міндеттері

Коммуналдық қалдықтарды басқару мәселелерін кешенді шешу үшін өз өңірінде коммуналдық қалдықтарды ұйымдастыруға және тиімді басқаруға қол жеткізу құралы бола отырып, жоспарлы кезеңге арналған қалдықтарды басқару бағдарламасы әзірленуде.

Бағдарламаның мақсаты қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау және тасымалдау бойынша көрсетілетін қызметтердің сапасын жақсарту, жинау мен әкетумен қамтуды арттыру, ҚТҚ-ны бөлек жинау мен қайта өңдеу санын ұлғайту, қалдықтардың қоршаған ортаға теріс әсерін барынша азайтуға мүмкіндік беру және біздің өңірдің нысаналы көрсеткіштерін арттыру болып табылады.

Бағдарламаның негізгі міндеті-қалдықтарды қабылдауды тиімді басқару: қалдықтарды есепке алу, қалдықтардың мөлшерін жоспарлау, қалдықтардың шығарылуын бақылау, қажет болған жағдайда қайта өңдеуді пайдалану, экономикалық рентабельділікті жоспарлау және процеске қатысушылардың әлеуметтік-экономикалық өсуі мен өркендеуі үшін жағдай жасау, табиғатқа ұқыпты қарау қағидаты. Қоршаған ортаға, экономикаға және халықтың әлеуметтік әл-ауқатына теріс әсерді азайту экологиялық ресурстарды қорғау және көбейту туралы шешім қабылдау процесіне кешенді көзқарас.

2.2. Қойылған мақсаттар мен міндеттерге қол жеткізу жолдары

Коммуналдық қалдықтарды басқару жүйесі күрделі және көп қырлы, бірақ ол барлық процестердің негізі болып табылады және жүйе мен тәртіпті қамтамасыз етеді.

Бағдарламаға қатысушылардың процестің оң нәтижелеріне қол жеткізуге бағытталған сапалы, тиімді іс-қимылдарды жүзеге асыруы.

Көму көлемін, сондай-ақ қалдықтардың жинақталу көлемі мен уақытын есепке алу мақсатында қалдықтардың қозғалысына сандық бақылауды жүзеге асыру мынадай шарттарды орындауға үлесі:

- ықтимал теріс әсерді азайту және халықтың шаруашылық қызметіне байланысты мүмкіндіктерді барынша арттыру;

- бағдарламаны қолдану барысында қабылданатын шешімдердің ұзақ мерзімді салдарын есепке алу;

- сындарлы диалогқа мүдделі тараптарды тарту;

- өндірісті ұйымдастырудың озық әдістерін енгізу және Бағдарламаны жүргізудің ашықтығын қамтамасыз ету.

- қалдықтарды қайта өңдеу және көму.

- дұрыс талдау жасау және жұмыс жоспарын қалыптастыру және іс-шаралар өткізу үшін жинау, сұрыптау, көму, кәдеге жарату көлемі туралы мамандандырылған кәсіпорындардан нақты мәліметтер алу.

2.3. Бағдарламаның нысаналы көрсеткіштері

Бағдарламаны іске асырудың оң әсерін бүкіл қолданылу мерзімі ішінде сақтау және ол аяқталғаннан кейін әлеуетті нығайту бағдарлама жобасының қоғамның әл ауқатына оң ықпалына қол жеткізуге мүмкіндік береді.

Меншік нысанына қарамастан контейнерлерге қызмет көрсететін контейнер алаңдары басқарылатын барлық заңды және жеке тұлғалар үшін өмірлік циклдің мынадай кезеңдерінде оларды басқару кезіндегі қауіпсіздік талаптары: жинау, жинақтау, тасымалдау, қалпына келтіру және жою үшін міндетті болып табылады.

Қауіпті медициналық қалдықтарды жою және залалсыздандыру жөніндегі жабдыққа қойылатын жалпы техникалық талаптарды белгілеу;

Құрылыс қалдықтарымен операцияларды басқару және жүзеге асыру қағидалары, қалдықтарды орналастырудың жаңа орындарын, қоқыс өңдеу зауыттарын, термиялық өңдеуді жүргізу орындарын салу көзделмейді.

3. НЕГІЗГІ БАҒЫТТАР, ҚОЙЫЛҒАН МАҚСАТТАР МЕН МІНДЕТТЕРГЕ ҚОЛ ЖЕТКІЗУ ЖОЛДАРЫ

Қалдықтарды басқару бағдарламасын іске асыру кезінде барлық заңнамалық базаны, қолданыстағы Заңдар мен нормативтік актілерді сақтау. Талдамалық, экологиялық мониторингті сақтау және жүргізу.

Жоспарлау. Қалдықтардың пайда болу көздеріндегі түзілімдер мен жинақталу лимиттеріне қол жеткізу жолына бағытталған жоспарларды жасау және енгізу.

Қалдықтарды басқару бағдарламасының негізгі компоненттері ақпараттық, экономикалық, ұйымдастырушылық және басқару әдістері болып табылады. Осылайша, жоғарыда аталған барлық процестерді пайдалану қойылған міндеттер мен мақсаттарды жүзеге асыруға мүмкіндік береді.

Қалдықтарды басқарудың 2024-2029 жылдарға арналған бағдарламасы бойынша жоспарланған іс-шараларды орындау, оның ішінде қалдықтарды бөлек жинау, сұрыптау, қайта пайдалану, қайта өңдеу, көлемдерін және қауіпті қасиеттерін азайту.

4. ҚАЖЕТТІ РЕСУРСТАР

Қалдықтарды басқару бағдарламасын іске асыруға бюджет қаражаты пайдаланылатын болады.

Қалдықтарды басқару бағдарламасын іске асыру бойынша қаржыландыру жоспары 4.1-кестеде келтірілген.

Іс-шараның атауы	Іске асыру кезеңі	Қаржыландыру көлемі, мың теңге
Еңбекақы	2024-2029жж.	Бюджетке сәйкес*
Көлік құралдарын ұстау және оларға қызмет көрсету	2024-2029жж.	Бюджетке сәйкес*
Басқа шығындар	2024-2029жж.	Бюджетке сәйкес*

* ескерту-қаржыландыру көлеміне сәйкес бюджеті тиісті жылға арналған бюджетті қалыптастыру кезінде нақтыланатын болады.

5. БАҒДАРЛАМАНЫ ІСКЕ АСЫРУ ЖӨНІНДЕГІ ІС ШАРАЛАР ЖОСПАРЫ

Іс-шаралар жоспары бағдарламаның құрамдас бөлігі болып табылады және іс-шаралар (күтілетін іс-шаралар) бойынша нәтижелер көрсеткіштерін көрсете отырып, бағдарламаны іске асыруға қажетті шығындар мен қаржыландыру көздерін, мерзімдерді, орындаушыларды, аяқталу нысанын айқындай отырып, бағдарламаның мақсаты мен міндеттеріне толық қол жеткізуге бағытталған іс-шаралар/іс-шаралар жиынтығын қамтиды.

Қалдықтарды басқару бағдарламасының мақсаты: түзілетін өндіріс және тұтыну қалдықтарының көлемін біртіндеп азайтуға, сондай-ақ түзілетін қалдықтардың қоршаған ортаға әсерін азайтуға бағытталған белгіленген көрсеткіштерге қол жеткізу.

Қалдықтарды басқарудың 2024-2029 жылдарға арналған бағдарламасын іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспары:

- нормативтік құжаттарды уақтылы әзірлеу

- көлемдерді анықтау үшін мониторинг жүргізу және қайта өңделетін қалдықтар (пластмасс, шыны ыдыстар, қағаз)бойынша есеп жүргізу;

- мониторингтік деректер негізінде Есіл ауданы бойынша коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі бағдарламаны түзету;

- тұрмыстық қатты қалдықтардың жаңа полигондарын салу және қолда бар полигондарды заңдастыру;

- қолданыстағы қатты тұрмыстық қалдықтар полигондарында қатты тұрмыстық қалдықтарды сұрыптауды ұйымдастыру.

- жеке және заңды тұлғалардың экологиялық мәдениетін арттыру, сондай-ақ оларды мемлекеттік экологиялық саясатты іске асыруға ерікті негізде тарту үшін қажетті жағдайлар жасау тұрмыстағы қалдықтарды басқару кезінде экологиялық қауіпсіздікті, адамдардың, жануарлардың, өсімдіктердің және қоршаған ортаның өмірі мен денсаулығын қорғауды қамтамасыз етеді.

Аймақтың тіршілік әрекеті нәтижесінде қоршаған ортаға тигізетін әсерін азайту жолдары, мүдделі тараптармен тұрақты диалог және өзара іс-қимыл, тиісті ақпаратты ақпараттандыру және ұсыну арқылы жергілікті деңгейде саясатты іске асыру, жергілікті қауымдастықтармен өзара іс-қимыл, тыңдауға және уақтылы әрекет етуге ұмтылу бағдарламаның нәтижелеріне қол жеткізу үшін маңызды.

Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің міндетін атқарушы 2021 жылғы 2 желтоқсандағы № 482 бұйрығына сәйкес бағдарламаны іске асыру мақсатында басшылыққа алынуы қажет қалдықтарды бөлек жинауға қойылатын талаптар бекітілді.

Об утверждении Программы по управлению коммунальными отходами по Есильскому району Акмолинской области на 2024-2029 годы

Решение Есильского районного маслихата Акмолинской области от 7 февраля 2024 года № 8С-16/3

В соответствии с подпунктом 1 пункта 3 статьи 365 Экологического Кодекса Республики Казахстан, Есильский районный маслихат РЕШИЛ:

1. Утвердить Программу по управлению коммунальными отходами по Есильскому району Акмолинской области на 2024-2029 годы согласно приложению к настоящему решению.

2. Настоящее решение вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Председатель Есильского районного маслихата

А.Адильбаева

"СОГЛАСОВАНО"

Аким Есильского района

С.Балжанов

7 февраля 2024 года

	Приложение к решению Есильского районного маслихата от 7 февраля 2024 года № 8С - 16/3

Программа по управлению коммунальными отходами по Есильскому району на 2024-2029 годы Оглавление

ВВЕДЕНИЕ

1. АНАЛИЗ ТЕКУЩЕГО СОСТОЯНИЯ УПРАВЛЕНИЯ ОТХОДАМИ

1.1. Оценка текущего состояния управления отходами

1.2. Анализ управления отходами в динамике за последние три года

1.3. Анализ мероприятий по управлению отходами

1.4. Описание и анализ выделенных средств в динамика за последние три года

2. ЦЕЛИ, ЗАДАЧИ И ЦЕЛЕВЫЕ ПОКАЗАТЕЛИ ПРОГРАММЫ

2.1. Цели и задачи Программы

2.2. Пути достижения поставленных целей и задач

2.3. Целевые показатели Программы

3. ОСНОВНЫЕ НАПРАВЛЕНИЯ, ПУТИ ДОСТИЖЕНИЯ ПОСТАВЛЕННЫХ ЦЕЛЕЙ И ЗАДАЧ

4. НЕОБХОДИМЫЕ РЕСУРСЫ

5. ПЛАН МЕРОПРИЯТИЙ ПО РЕАЛИЗАЦИИ ПРОГРАММЫ

ВВЕДЕНИЕ

Есильский район – административная единица Акмолинской области. Наименование районного центра – город Есиль, расстояние до областного центра – 350км., до столицы – 420 км.

Всего административно-территориальных единиц 15, в том числе: городов районного значения – 1, сел – 4, поселков – 1, сельских округов – 9.

Численность населения на 1 января 2023 года составила 20834 человек.

Есильский район расположен в юго-западной части Акмолинской области. На востоке граничит с Жаксынским районом, на юге с Жаркаинским районом, на Западе с Карасуским районом Костанайской области.

Рельеф местности представляет собой типичную для Северного Казахстана равнину (минимальное колебание высот).

Климат резко континентальный. Зима продолжительная, холодная и малоснежная, с сильными ветрами и метелями, резкими сменами температур в пределах суток (средняя температура от -15°С до -20°С). Среднегодовое количество атмосферных осадков: 200–280 мм., в горах до 400 мм. Среднегодовая скорость ветра 5,3 м/сек. Большая часть зимних осадков выпадает в январь–февраль месяцы.

Теплый период длится с середины апреля до середины сентября. Продолжительность безморозного периода 110-120 дней в году. Заморозки начинаются во второй половине сентября. Снежный покров появляется в конце ноября.

Растительность. На территории Есильского района в почвенном покрове преобладают южные малогумусовые черноземы, глинистые и суглинистые, часто в комплексе с солонцами, разнотравно - красноковыльная растительность, в южной части - полупустынные полынно - ковыльные степи, в поймах рек - луговая растительность. В северной части растут осинно-березовые околки.

Гидрография. По территории района протекают реки: Ишим (Есиль), Кызыл-су, Каракол, Жаныспай.

Экономика. Представлена отраслями сельского хозяйства, сориентировано на предприятиях, основывающихся на частной собственности, как производителей сельхозпродукции, так и ее переработчиков.

Описание мероприятий по управлению коммунальными отходами. Система управления с коммунальными отходами включают в себя потребителей (физических и юридических лиц), организаций, представляющих услуги сбора, вывоза, переработки, утилизации и удаления коммунальных отходов, местных исполнительных органов и других уполномоченных органов. Согласно принципу "загрязнитель платит" все расходы, связанные с управлением коммунальными отходами, обязаны возместить потребители – источники образования коммунальных отходов. Из этого следует, что единственным источником модернизации и развития системы управления с коммунальными отходами являются средства, оплачиваемые потребителями за предоставленные услуги.

Отсутствие приборов учета, позволяющих измерить потребленные услуги сбора, вывоза, переработки и удаления коммунальных отходов с территории населенного пункта, требует наличия норм накопления коммунальных отходов от всех объектов образования коммунальных отходов (население, объекты социального назначения и т.д.).

Программа управления отходами сформирована в соответствии с требованиями Экологического кодекса Республики Казахстан, Концепции экологической безопасности Республики Казахстан. Программа разрабатывается в соответствии с принципом иерархии и должна содержать сведения об объеме и составе образуемых и (или) получаемых от третьих лиц отходов, способах их накопления, сбора, транспортировки, обезвреживания, восстановления и удаления, а также описание предлагаемых мер по сокращению образования отходов, увеличению доли их повторного использования, переработки и утилизации.

Настоящая программа по управлению отходами разработана в соответствии с требованиями:

- пп.1 п.3 статьи 365 Экологического кодекса Республики Казахстан от 2 января 2021 года №400-VI ЗРК;

- Методическими рекомендациями местным исполнительным органам по разработке программы по управлению коммунальными отходами, утвержденными приказом Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 18 мая 2023 года № 154-п;

- Приказа исполняющего обязанности Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 06 августа 2021 года № 314 "Об утверждении Классификатор отходов";

- Приказ Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 22 июня 2021 года № 206 "Об утверждении методики расчета лимитов накопления отходов и лимитов захоронения отходов".

Настоящая Программа управления отходами разрабатывается на 2024-2029 годы и содержит сведения об объеме и составе образуемых отходов, способах их накопления, сбора, транспортировки, обезвреживания, восстановления и удаления, а также описание предлагаемых мер по сокращению образования отходов, увеличению доли их повторного использования, переработки и утилизации.

Основной целью программы является достижение установленных показателей, направленных на постепенное сокращение объемов и (или) уровня опасных свойств накопленных и образуемых отходов, а также отходов, находящихся в процессе обращения.

1. АНАЛИЗ ТЕКУЩЕГО СОСТОЯНИЯ УПРАВЛЕНИЯ ОТХОДАМИ 1.1. Оценка текущего состояния управления отходами

Сохранение окружающей среды, входит в основные требования жизни человека. Переработать и утилизировать отходы, сократить объемы вывоза на полигоны, снизить негативное влияние захоронений, а также изучать и применять новые способы и технологии, обеспечивающие безопасность в области охраны окружающей среды, в целях постоянного улучшения показателей жизнедеятельности. Существующая ситуация показывает, что доля захоронения составляет – 96%, на энергетическую утилизацию и вторичное сырье приходится – по 2%. Реализация Программы предполагает увеличение доли энергетической утилизации, вторичного использования, переработки органических отходов до 20-22%, и снижение процента захоронения до 30-40%.

Морфологический состав отходов определены из места складирования отходов:

- пластик типа PET(E), PEHD, LDPE, PP, PS, O(ther)

- электронные отходы;

- бой стекла;

- отходы тканных материалов;

- шкуры;

- строительные отходы;

- навоз;

- птичий помет;

- зола.

Следующие отходы местными жителями используются в быту:

- пластик типа PET(E);

- стеклотара;

- бумага;

- дерево;

- зола;

- птичий помет;

- отходы подстилки из соломы;

-навоз.

Программой управления отходами на 2024-2029 годы предусмотрены показатели и меры постепенного снижения объемов и уровня опасных свойств накопленных и образуемых отходов.

1.2. Анализ управления отходами в динамике за последние три года

Предпринимаемые меры по сокращению объемов образуемых отходов, соблюдение правил экологической безопасности при накоплении отходов, их сборе и транспортировке, меры по сортировке, повторному использованию, переработке и уменьшению опасных свойств и объемов отходов, их безопасное для окружающей среды захоронение, способствуют значительному снижению негативного влияния на людей и окружающую среду.

В сельских округах отсутствует организованный сбор и транспортировка коммунальных отходов. Места для складирования отходов сельскими акиматами определены в 11 из 31 населенных пунктов. Жители самостоятельно вывозят мусор на определенные места для складирования отходов без какого-либо учета. В этой связи определить объемы отходов штучных изделий не представляется возможным.

Учитывая то, что населением не ведется учет образования отходов штучных изделий, количественные и качественные показатели таких отходов учитываться не будут. Тем временем, в ходе анкетирования населения сельских округов были определены виды и способы утилизации отходов на долю жителей. Эти данные будут использованы при определении целей и задач настоящей Программы.

Жители населенных пунктов указывают примерный объем образования золы и навоза.

Город Есиль

Количество анкетируемых: 239 человек (абонентов), что составляет 11,0% от количества домов (абонентов).

Вид отхода		Способ утилизации, доля анкетированных, %
	Повторно использует	Сдает в пункт приема	Складирует для вывоза в полигон	Сжигает	Размещает на прилегающем участке	Использует для компоста или корма
Бутылки пластика	24	6	61	9	0	0
Пластиковая упаковка из-под химии и другие отходы из пластика	0	0	82	18	0	0
Бутылки из стекла	12	0	88	0	0	0
Текстильные отходы	0	0	67	33	0	0
Отходы бумаги	0	0	64	36	0	0
Отходы дерева	0	0	61	39	0	0
Отходы электроприборов, в том числе батареи и аккумуляторы	0	21	76	0	0	0
Смесь отходов без сортировки (стеклобой, пластик, текстиль и т.д.)	0	0	88	0	6	0
Пищевые отходы	0	0	36	0	6	55
Шкуры крупно рогатого скота/лошади	0	18	6	3	0	0
Шкуры мелко-рогатого скота/свиней	0	15	6	12	0	0
Строительные отходы (бой кирпича и бетона, пластиковые окна)	0	0	55	0	15	0
Птичий помет	0	0	12	0	3	15
Отходы подстилки из соломы	0	0	15	21	0	0
Навоз	0	0	12	0	0	24
Зола	0	0	12	0	0	24

село Аксай:

Количество анкетируемых: 32 человека (абонента), что составляет 11,0% от количества домов (абонентов).

Вид отхода		Способ утилизации, доля анкетированных, %
	Повторно использует	Сдает в пункт приема	Складирует для вывоза в полигон	Сжигает	Размещает на прилегающем участке	Использует для компоста или корма
Бутылки пластика	47	0	0	53	0	0
Пластиковая упаковка из-под химии и другие отходы из пластика	0	0	3	97	0	0
Бутылки из стекла	44	0	88	0	0	0
Текстильные отходы	0	0	13	88	0	0
Отходы бумаги	0	0	0	100	0	0
Отходы дерева	0	0	3	97	0	0
Отходы электроприборов, в том числе батареи и аккумуляторы	0	0	100	0	0	0
Смесь отходов без сортировки (стеклобой, пластик, текстиль и т.д.)	0	0	75	0	25	0
Пищевые отходы	0	0	6	0	0	94
Шкуры крупно рогатого скота/лошади	0	0	3	44	0	0
Шкуры мелко-рогатого скота/свиней	0	0	0	28	0	0
Строительные отходы (бой кирпича и бетона, пластиковые окна)	0	0	22	0	47	0
Птичий помет	0	0	0	0	41	22
Отходы подстилки из соломы	0	0	0	16	44	0
Навоз	0	0	0	0	31	19
Зола	0	0	0	0	53	25

Бузулукский сельский округ:

Количество анкетируемых: 19 человек (абонентов), что составляет 8,5% от количества домов (абонентов).

Вид отхода		Способ утилизации, доля анкетированных, %
	Повторно использует	Сдает в пункт приема	складирует для вывоза в полигон	Сжигает	Размещает на прилегающем участке	Использует для компоста или корма
Бутылки пластика	58	0	0	42	0	0
Пластиковая упаковка из-под химии и другие отходы из пластика	0	0	16	84	0	0
Бутылки из стекла	47	0	53	0	0	0
Текстильные отходы	0	0	5	95	0	0
Отходы бумаги	0	0	0	100	0	0
Отходы дерева	0	0	5	95	0	0
Отходы электроприборов, в том числе батареи и аккумуляторы	0	0	100	0	0	0
Смесь отходов без сортировки (стеклобой, пластик, текстиль и т.д.)	0	0	84	0	16	0
Пищевые отходы	0	0	0	11	5	84
Шкуры крупно рогатого скота/лошади	0	0	37	21	0	0
Шкуры мелко-рогатого скота/свиней	0	0	37	26	0	0
Строительные отходы (бой кирпича и бетона, пластиковые окна)	0	0	53	0	47	0
Птичий помет	0	0	37	0	26	0
Отходы подстилки из соломы	0	0	21	11	58	0
Навоз	0	0	26	0	37	16
Зола	0	0	32	0	26	42

Двуреченский сельский округ:

Количество анкетируемых: 37 человек (абонентов), что составляет 15,1% от количества домов (абонентов).

Вид отхода		Способ утилизации, доля анкетированных, %
	Повторно использует	Сдает в пункт приема	Складирует для вывоза в полигон	Сжигает	Размещает на прилегающем участке	Использует для компоста или корма
Бутылки пластика	68	0	0	32	0	0
Пластиковая упаковка из-под химии и другие отходы из пластика	0	0	8	92	0	0
Бутылки из стекла	57	0	38	0	0	0
Текстильные отходы	0	0	0	95	0	0
Отходы бумаги	0	0	0	100	0	0
Отходы дерева	0	0	3	97	0	0
Отходы электроприборов, в том числе батареи и аккумуляторы	0	0	78	0	0	0
Смесь отходов без сортировки (стеклобой, пластик, текстиль и т.д.)	0	0	41	0	46	0
Пищевые отходы	0	0	5	0	8	81
Шкуры крупно рогатого скота/лошади	0	0	0	73	0	0
Шкуры мелко-рогатого скота/свиней	0	0	0	73	0	0
Строительные отходы (бой кирпича и бетона, пластиковые окна)	0	0	46	0	35	0
Птичий помет	0	0	62	0	8	30
Отходы подстилки из соломы	0	0	68	0	14	5
Навоз	0	0	65	0	3	14
Зола	0	0	62	0	3	19

Жаныспайский сельский округ:

Количество анкетируемых: 30 человек (абонентов), что составляет 11,4% от количества домов (абонентов).

Вид отхода		Способ утилизации, доля анкетированных
	Повторно использует	Сдает в пункт приема	складирует для вывоза в полигон	Сжигает	Размещает на прилегающем участке	Использует для компоста или корма
Бутылки пластика	0	0	7	93	0	0
Пластиковая упаковка из-под химии и другие отходы из пластика	0	0	7	0	0	93
Бутылки из стекла	17	0	83	0	0	0
Текстильные отходы	0	0	13	87	0	0
Отходы дерева	0	0	10	90	0	0
Отходы бумаги	0	0	0	67	0	0
Отходы электроприборов, в том числе батареи и аккумуляторы	0	20	77	0	0	0
Смесь отходов без сортировки (стеклобой, пластик, текстиль и т.д.)	0	0	87	0	10	0
Пищевые отходы	0	0	0	0	3	97
Шкуры крупно рогатого скота/лошади	0	0	63	10	0	0
Шкуры мелко-рогатого скота/свиней	0	0	40	7	0	0
Строительные отходы (бой кирпича и бетона, пластиковые окна)	0	0	80	0	17	0
Птичий помет	0	0	7	0	7	87
Отходы подстилки из соломы	0	0	7	3	90	0
Навоз	0	0	6	0	7	87
Зола	73	0	20	0	7	0

Село Орловка:

Количество анкетируемых: 15 человек (абонентов), что составляет 12,6% от количества домов (абонентов).

Вид отхода		Способ утилизации, доля анкетированных
	Повторно использует	Сдает в пункт приема	складирует для вывоза в полигон	Сжигает	Размещает на прилегающем участке	Использует для компоста или корма
Бутылки пластика	47	0	14	40	0	0
Пластиковая упаковка из-под химии и другие отходы из пластика	27	0	13	60	0	0
Бутылки из стекла	33	0	67	0	0	0
Текстильные отходы	0	0	20	80	0	0
Отходы дерева	0	0	0	100	0	0
Отходы бумаги	0	0	0	100	0	0
Отходы электроприборов, в том числе батареи и аккумуляторы	0	0	47	53	0	0
Смесь отходов без сортировки (стеклобой, пластик, текстиль и т.д.)	0	0	67	0	33	0
Пищевые отходы	0	0	0	0	13	87
Шкуры крупно рогатого скота/лошади	0	20	53	27	0	0
Шкуры мелко-рогатого скота/свиней	0	0	67	33	0	0
Строительные отходы (бой кирпича и бетона, пластиковые окна)	0	0	53	0	47	0
Птичий помет	0	0	0	0	80	13
Отходы подстилки из соломы	0	0	13	13	73	0
Навоз	0	0	0	0	87	7
Зола	7	0	40	0	53	0

Юбилейный сельский округ:

Количество анкетируемых: 23 человека (абонента), что составляет 10,0% от количества домов (абонентов).

Вид отхода		Способ утилизации, доля анкетированных
	Повторно использует	Сдает в пункт приема	Складирует для вывоза в полигон	Сжигает	Размещает на прилегающем участке	Использует для компоста или корма
Бутылки пластика	17	0	9	70	0	0
Пластиковая упаковка из-под химии и другие отходы из пластика	0	0	0	100	0	0
Бутылки из стекла	17	0	83	0	0	0
Текстильные отходы	0	0	4	96	0	0
Отходы дерева	0	0	0	96	0	0
Отходы бумаги	0	0	0	87	0	0
Отходы электроприборов, в том числе батареи и аккумуляторы	0	0	78	0	0	0
Смесь отходов без сортировки (стеклобой, пластик, текстиль и т.д.)	0	0	52	0	30	0
Пищевые отходы	0	0	17	0	9	57
Шкуры крупно рогатого скота/лошади	0	0	9	48	0	0
Шкуры мелко-рогатого скота/свиней	0	0	0	52	0	0
Строительные отходы (бой кирпича и бетона, пластиковые окна)	0	0	57	0	30	0
Птичий помет	0	0	26	0	48	9
Отходы подстилки из соломы	0	0	26	9	48	0
Навоз	0	0	13	0	39	35
Зола	17	0	9	0	43	0

Свободненский сельский округ:

Количество анкетируемых: 30 человек (абонентов), что составляет 10,0% от количества домов (абонентов).

Вид отхода		Способ утилизации, доля анкетированных
	Повторно использует	Сдает в пункт приема	Складирует для вывоза в полигон	Сжигает	Размещает на прилегающем участке	Использует для компоста или корма
Бутылки пластика	33	0	17	50	0	0
Пластиковая упаковка из-под химии и другие отходы из пластика	0	0	20	77	0	0
Бутылки из стекла	7	0	90	0	0	0
Текстильные отходы	0	0	20	80	0	0
Отходы дерева	0	0	23	77	0	0
Отходы бумаги	0	0	27	73	0	0
Отходы электроприборов, в том числе батареи и аккумуляторы	3	0	93	0	0	0
Смесь отходов без сортировки (стеклобой, пластик, текстиль и т.д.)	0	0	80	0	13	0
Пищевые отходы	0	0	43	0	13	40
Шкуры крупно рогатого скота/лошади	0	0	13	23	0	0
Шкуры мелко-рогатого скота/свиней	0	0	17	17	0	0
Строительные отходы (бой кирпича и бетона, пластиковые окна)	0	0	63	0	0	7
Птичий помет	0	0	13	0	7	53
Отходы подстилки из соломы	0	0	10	30	20	0
Навоз	0	0	17	0	13	27
Зола	3	0	23	0	20	0

Красногорский сельский округ:

Количество анкетируемых: 35 человек (абонентов), что составляет 19,0% от количества домов (абонентов).

Вид отхода		Способ утилизации, доля анкетированных
	Повторно использует	Сдает в пункт приема	Складирует для вывоза в полигон	Сжигает	Размещает на прилегающем участке	Использует для компоста или корма
Бутылки пластика	43	0	0	57	0	0
Пластиковая упаковка из-под химии и другие отходы из пластика	0	0	0	100	0	0
Бутылки из стекла	49	0	51	0	0	0
Текстильные отходы	0	0	0	100	0	0
Отходы дерева	0	0	0	100	0	0
Отходы бумаги	0	0	0	100	0	0
Отходы электроприборов, в том числе батареи и аккумуляторы	3	0	94	0	0	0
Смесь отходов без сортировки (стеклобой, пластик, текстиль и т.д.)	0	0	40	0	60	0
Пищевые отходы	0	0	9	0	14	74
Шкуры крупно рогатого скота/лошади	0	0	0	40	0	0
Шкуры мелко-рогатого скота/свиней	0	0	0	40	0	0
Строительные отходы (бой кирпича и бетона, пластиковые окна)	0	0	20	0	57	0
Птичий помет	0	0	0	0	54	17
Отходы подстилки из соломы	0	0	0	14	51	0
Навоз	0	0	0	0	34	26
Зола	31	0	0	0	69	0

Село Московское:

Количество анкетируемых: 26 человек (абонентов), что составляет 12,0% от количества домов (абонентов).

Вид отхода		Способ утилизации, доля анкетированных
	Повторно использует	Сдает в пункт приема	Складирует для вывоза в полигон	Сжигает	Размещает на прилегающем участке	Использует для компоста или корма
Бутылки пластика	0	0	8	92	0	0
Пластиковая упаковка из-под химии и другие отходы из пластика	0	0	23	77	0	0
Бутылки из стекла	0	0	85	0	0	0
Текстильные отходы	0	0	0	100	0	0
Отходы дерева	0	0	0	100	0	0
Отходы бумаги	0	0	0	100	0	0
Отходы электроприборов, в том числе батареи и аккумуляторы	0	23	54	0	0	0
Смесь отходов без сортировки (стеклобой, пластик, текстиль и т.д.)	0	0	54	0	46	0
Пищевые отходы	0	0	0	0	0	100
Шкуры крупно рогатого скота/лошади	0	0	23	15	0	0
Шкуры мелко-рогатого скота/свиней	0	0	23	23	0	0
Строительные отходы (бой кирпича и бетона, пластиковые окна)	0	0	15	0	62	0
Птичий помет	0	0	15	0	15	46
Отходы подстилки из соломы	0	0	8	46	15	0
Навоз	0	0	8	15	0	46
Зола	0	0	31	0	15	0

Красивинский сельский округ:

Количество анкетируемых: 47 человек (абонентов), что составляет 8,0% от количества домов (абонентов).

Вид отхода		Способ утилизации, доля анкетированных
	Повторно использует	Сдает в пункт приема	Складирует для вывоза в полигон	Сжигает	Размещает на прилегающем участке	Использует для компоста или корма
Бутылки пластика	29	0	2	69	0	0
Пластиковая упаковка из-под химии и другие отходы из пластика	0	0	2	96	0	0
Бутылки из стекла	85	0	15	0	0	0
Текстильные отходы	0	0	0	100	0	0
Отходы дерева	0	0	0	100	0	0
Отходы бумаги	0	0	0	100	0	0
Отходы электроприборов, в том числе батареи и аккумуляторы	0	0	94	0	0	0
Смесь отходов без сортировки (стеклобой, пластик, текстиль и т.д.)	0	0	79	0	13	0
Пищевые отходы	0	0	6	0	2	90
Шкуры крупно рогатого скота/лошади	0	0	0	88	0	0
Шкуры мелко-рогатого скота/свиней	0	0	0	79	0	0
Строительные отходы (бой кирпича и бетона, пластиковые окна)	0	0	79	0	10	0
Птичий помет	0	0	79	0	13	6
Отходы подстилки из соломы	0	0	73	0	13	10
Навоз	0	0	73	0	13	10
Зола	10	0	73	0	15	0

Каракольский сельский округ:

Количество анкетируемых: 28 человек (абонентов), что составляет 16,0% от количества домов (абонентов).

Вид отхода		Способ утилизации, доля анкетированных
	Повторно использует	Сдает в пункт приема	Складирует для вывоза в полигон	Сжигает	Размещает на прилегающем участке	Использует для компоста или корма
Бутылки пластика	0	0	0	100	0	0
Пластиковая упаковка из-под химии и другие отходы из пластика	0	0	0	100	0	0
Бутылки из стекла	100	0	0	0	0	0
Текстильные отходы	0	0	0	100	0	0
Отходы дерева	0	0	0	100	0	0
Отходы бумаги	0	0	0	100	0	0
Отходы электроприборов, в том числе батареи и аккумуляторы	0	0	0	0	0	0
Смесь отходов без сортировки (стеклобой, пластик, текстиль и т.д.)	0	0	0	0	100	0
Пищевые отходы	0	0	0	0	0	100
Шкуры крупно рогатого скота/лошади	0	4	0	96	0	0
Шкуры мелко-рогатого скота/свиней	0	0	0	100	0	0
Строительные отходы (бой кирпича и бетона, пластиковые окна)	0	0	100	0	0	0
Птичий помет	0	0	0	0	0	100
Отходы подстилки из соломы	0	0	0	100	0	0
Навоз	0	0	0	0	0	100
Зола	100	0	0	0	0	0

Интернациональный сельский округ:

Количество анкетируемых: 45 человек (абонентов), что составляет 24,4% от количества домов (абонентов).

Вид отхода		Способ утилизации, доля анкетированных
	Повторно использует	Сдает в пункт приема	Складирует для вывоза в полигон	Сжигает	Размещает на прилегающем участке	Использует для компоста или корма
Бутылки пластика	69	0	11	18	0	0
Пластиковая упаковка из-под химии и другие отходы из пластика	13	0	36	51	0	0
Бутылки из стекла	67	0	33	0	0	0
Текстильные отходы	0	0	20	80	0	0
Отходы дерева	0	0	9	91	0	0
Отходы бумаги	0	0	11	89	0	0
Отходы электроприборов, в том числе батареи и аккумуляторы	0	24	76	0	0	0
Смесь отходов без сортировки (стеклобой, пластик, текстиль и т.д.)	0	0	73	0	27	0
Пищевые отходы	0	0	20	0	0	80
Шкуры крупно рогатого скота/лошади	0	0	7	93	0	0
Шкуры мелко-рогатого скота/свиней	0	0	7	93	0	0
Строительные отходы (бой кирпича и бетона, пластиковые окна)	0	0	71	0	29	0
Птичий помет	0	0	49	0	2	49
Отходы подстилки из соломы	0	0	62	31	2	0
Навоз	0	0	73	0	2	24
Зола	24	0	71	0	5	0

Зареченский сельский округ:

Количество анкетируемых: 15 человек (абонентов), что составляет 4,0% от количества домов (абонентов).

Вид отхода		Способ утилизации, доля анкетированных
	Повторно использует	Сдает в пункт приема	Складирует для вывоза в полигон	Сжигает	Размещает на прилегающем участке	Использует для компоста или корма
Бутылки пластика	0	0	7	93	0	0
Пластиковая упаковка из-под химии и другие отходы из пластика	0	0	7	93	0	0
Бутылки из стекла	7	7	87	0	0	0
Текстильные отходы	0	0	13	87	0	0
Отходы дерева	0	0	0	100	0	0
Отходы бумаги	0	0	0	100	0	0
Отходы электроприборов, в том числе батареи и аккумуляторы	0	0	100	0	0	0
Смесь отходов без сортировки (стеклобой, пластик, текстиль и т.д.)	0	0	100	0	0	0
Пищевые отходы	0	0	87	0	0	13
Шкуры крупно рогатого скота/лошади	0	0	13	80	0	0
Шкуры мелко-рогатого скота/свиней	0	0	7	93	0	0
Строительные отходы (бой кирпича и бетона, пластиковые окна)	0	0	100	0	0	0
Птичий помет	67	0	33	0	0	0
Отходы подстилки из соломы	0	0	13	80	7	0
Навоз	0	0	60	0	0	40
Зола	47	0	47	0	0	0

Село Знаменка:

Количество анкетируемых: 15 человек (абонентов), что составляет 10,0% от количества домов (абонентов).

Вид отхода		Способ утилизации, доля анкетированных
	Повторно использует	Сдает в пункт приема	Складирует для вывоза в полигон	Сжигает	Размещает на прилегающем участке	Использует для компоста или корма
Бутылки пластика	7	0	13	80	0	0
Пластиковая упаковка из-под химии и другие отходы из пластика	0	0	0	100	0	0
Бутылки из стекла	7	0	93	0	0	0
Текстильные отходы	0	0	0	100	0	0
Отходы дерева	0	0	13	87	0	0
Отходы бумаги	0	0	13	87	0	0
Отходы электроприборов, в том числе батареи и аккумуляторы	0	0	100	0	0	0
Смесь отходов без сортировки (стеклобой, пластик, текстиль и т.д.)	0	0	100	0	0	0
Пищевые отходы	0	0	53	0	0	47
Шкуры крупно рогатого скота/лошади	0	0	20	53	0	0
Шкуры мелко-рогатого скота/свиней	0	0	20	53	0	0
Строительные отходы (бой кирпича и бетона, пластиковые окна)	0	0	73	0	13	0
Птичий помет	0	0	87	0	7	0
Отходы подстилки из соломы	0	0	60	7	20	0
Навоз	0	0	60	0	13	0
Зола	13	0	73	0	13	0

В таблице 1 приведены данные организаций района, где ведется учет образования отходов.

Таблица 1.

№	Наименование отходов	Ед.изм	Объем образования			Операция с отходами
			2021	2022	2023
1	смешанные отходы	тонн	1315,4	1323,1	1332,4	Накопление в полигоне
2	отходы бумаги и картона	тонн	1,7	1,2	1,7	Переданы в сторонние организации
3	отходы пластика	тонн	1,5	1,5	1,5	Переданы в сторонние организации
4	отходы стеклянной тары	тонн	1,5	1	1	Переданы в сторонние организации

Как показывает предварительный анализ деятельности населенных пунктов, где отсутствуют полигоны для размещения отходов, необходимо составление планов по реализации Программу управления отходами. Так населенные пункты расположенные относительно близко друг к другу могут при составлении планов работы по строительству полигонов объединиться по территориальности и осуществлять процесс строительства единого полигона. Таким образом, будут эффективно и целесообразно реализованы необходимые мероприятия и денежные средства, что в свою очередь будет иметь положительный эффект для данного населения.

1.3. Анализ мероприятий по управлению отходами

На территории Есильского района под полигоны твердых бытовых отходов отведено 11 земельных участков.

Полигоны расположены в следующих населенных пунктах: г.Есиль, с.Заречное, с.Юбилейное, с.Ковыльное, с.Орловка, с.Караколь, с.Московское, с.Сурган, с.Приишимка, с.Раздольное, с.Биртал. Площадь данных полигонов от 0,7 до 7,0 Га.

Оформлены в полном объеме только 4 полигона: г.Есиль – собственник ГКП на ПХВ "Есильский горкомхоз", с.Заречное – собственник ТОО "Заречное", с.Ковыльное – собственник ТОО "Алтын ДЭН", с.Сурган – ТОО "Жасыбай ХХI".

Сортировочных линий на полигонах ТБО не имеется.

1.4. Описание и анализ выделенных средств в динамика за последние три года

Ежегодно аппаратом акима города, сел и сельских округов предусматриваются средства на улучшение уровня благоустройства, а именно ликвидацию несанкционированных свалок:

2021 год – предусмотрено 6 186,9 тысяч тенге. Вывезено в общем объеме 2,8 тыс. м3 отходов.

2022 год – 5 500,0 тысяч тенге. Вывезено в общем объеме 2,5 тыс. м3 отходов.

2023 год – предусмотрено 5 269,8 тысяч тенге. Вывезено в общем объеме 2,28 тыс. м3 отходов.

В 2022 году из средств областного бюджета на обустройство, изготовление и монтаж 25 мусорных площадок на территории города Есиль выделено 4, 9 млн. тенге.

В 2023 году из средств областного бюджета на обустройство, изготовление и монтаж 50 мусорных площадок на территории города Есиль выделено 10,21 млн. тенге.

2. ЦЕЛИ, ЗАДАЧИ И ЦЕЛЕВЫЕ ПОКАЗАТЕЛИ ПРОГРАММЫ 2.1. Цели и задачи Программы

Для комплексного решения вопросов управления коммунальными отходами разрабатывается Программа управления отходами на плановый период, являясь инструментом в достижении организации и эффективном управлении коммунальными отходами в своем регионе.

Целью Программы является улучшение качества предоставляемых услуг по сбору и транспортировке твердых бытовых отходов, повышение охвата сбором и вывозом, увеличение количества раздельного сбора и переработки твердо-бытовых отходов, позволит минимизировать негативное влияние отходов на окружающую среду, и повысит целевые показатели нашего региона.

Основная задача Программы – эффективное управление приемом отходов: учҰт отходов, планирование количества отходов, контроль вывоза отходов, при необходимости использование вторичной переработки, планирование экономической рентабельности и создание при этом условий для социально-экономического роста и процветания участников процесса, принцип бережного отношения к природе. Снижение негативного воздействия на окружающую среду, экономику и социальное благополучие населения, комплексный подход к процессу принятия решений охраны и приумножения экологических ресурсов.

2.2. Пути достижения поставленных целей и задач

Система управления коммунальными отходами сложна и многогранна, но она лежит в основе всех процессов и обеспечивает систему и порядок.

Осуществление участниками Программы качественных, эффективных действий направленных на достижение положительных результатов процесса.

Осуществление количественного контроля за движением отходов в целях учета объемов захоронения, а также объҰмов и времени накопления отходов вклад в выполнении следующих условий:

- снижение потенциального негативного воздействия и максимальное увеличение возможностей, связанных с хозяйственной деятельностью населения;

- учет долгосрочных последствий решений, принимаемых в ходе применения Программы;

- привлечение заинтересованных сторон к конструктивному диалогу;

- внедрение передовых методов организации производства и обеспечение прозрачности ведения Программы;

- переработка и захоронение отходов;

- получение достоверных сведений от специализированных предприятий об объемах сбора, сортировки, захоронения, утилизации для составления корректного анализа и формирования плана работы и проведения мероприятий.

2.3. Целевые показатели Программы

Сохранение положительного эффекта от реализации Программы в течение всего срока действия и после его окончания позволит укреплять потенциал и добиться положительного влияния проекта Программы на благосостояние общества.

Требования безопасности при управлении твердыми бытовыми отходами является обязательным для всех физических лиц и юридических, независимо от формы собственности.

Установление общих технических требований к оборудованию по уничтожению и обезвреживанию опасных медицинских отходов, правил управления и осуществления операций со строительными отходами, строительство новых мест размещения отходов, мусороперерабатывающих заводов, мест проведения термической обработки не предусматривается.

3. ОСНОВНЫЕ НАПРАВЛЕНИЯ, ПУТИ ДОСТИЖЕНИЯ ПОСТАВЛЕННЫХ ЦЕЛЕЙ И ЗАДАЧ

Соблюдение всей законодательной базы, действующие Законы и нормативные акты при осуществлении реализации Программы управления отходами. Соблюдение и проведение аналитического, экологического мониторинга.

Планирование. Составление и внедрение планов, направленных на пути достижения лимитов образований и накоплений у источников образования отходов.

Основными компонентами Программы управления отходами выступают информационные, экономические, организационно-управленческие методы. Таким образом, использование всех вышеуказанных процессов позволит осуществить поставленные задачи и цели.

Выполнение запланированных мероприятий по Программе управления отходами на 2024-2029 годы, в том числе раздельный сбор, сортировка, повторное использование, переработка, уменьшение объемов и опасных свойств отходов.

4. НЕОБХОДИМЫЕ РЕСУРСЫ

На реализацию Программы управления отходами будут использованы бюджетные средства.

План финансирования по реализации Программы управления отходами представлен в таблице 4.1.

Наименование мероприятия	Период реализации	Объем финансирования, тыс. тенге
Оплата труда	2024-2029гг.	Согласно бюджету*
Содержание и обслуживание транспортных средств	2024-2029гг.	Согласно бюджету*
Прочие расходы	2024-2029гг.	Согласно бюджету*

*примечание – объем финансирования будет уточняться при формировании бюджета на соответствующий год.

5. ПЛАН МЕРОПРИЯТИЙ ПО РЕАЛИЗАЦИИ ПРОГРАММЫ

План мероприятий является составной частью Программы и содержит совокупность действий/мероприятий, направленных на полное достижение цели и задач Программы, с указанием показателей результатов по мероприятиям (ожидаемые мероприятия), с определением сроков, исполнителей, формы завершения, необходимых затрат на реализацию Программы и источников финансирования.

Целью Программы управления отходами является достижение установленных показателей, направленных на постепенное сокращение объемов образуемых отходов производства и потребления, а также сокращение воздействия образуемых отходов на окружающую среду.

План мероприятий по реализации Программы управления отходами на 2024-2029 годы включает в себя:

- своевременную разработку нормативных документов;

- проведение мониторинга для выявления объемов и ведение учета по перерабатываемым отходам (пластмасса, стеклотара, бумага);

- корректировка программы по управлению коммунальными отходами по Есильскому району на основании мониторинговых данных;

- строительство новых полигонов твердых бытовых отходов и узаконение имеющихся;

- организация сортировки твердых бытовых отходов на действующих полигонах твердых бытовых отходов.

- повышение экологической культуры физических и юридических лиц, а также создание необходимые условия для их привлечения на добровольной основе к реализации государственной экологической политики обеспечит экологическую безопасность при управлении отходами в быту, защиту жизни и здоровья людей, животных, растений и окружающей среды.

Пути снижения воздействия на окружающую среду в результате своей жизнедеятельности региона, регулярный диалог и взаимодействие с заинтересованными сторонами, реализация политики на местном уровне путем информирования и предоставления соответствующей информации, взаимодействие с местными сообществами, стремление выслушивать и реагировать своевременно имеет важное значение для достижения результатов Программы.

В соответствии с Приказом исполняющего обязанности Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 2 декабря 2021 года № 482, утверждены Требования к раздельному сбору отходов, которыми необходимо руководствоваться в целях реализации Программы.