ИПС "Әділет"

"Түркістан қаласының ерекше мәртебесі туралы" Қазақстан Республикасының Заңының 8-бабының 1) тармақшасына сәйкес, Түркістан қалалық мәслихаты ШЕШІМ ҚАБЫЛДАДЫ:

1. Түркістан қаласы аумағының қала құрылысы регламенті осы шешімнің қосымшасына сәйкес бекітілсін.

2. Осы шешім оның алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Түркістан қалалық мәслихатының төрағасы

Ғ.А.Сарсенбаев

Түркістан қалалық
мәслихатының
2025 жылғы 18 сәуірдегі
№29/132-VIII шешіміне
қосымша

Түркістан қаласы аумағының қала құрылысы регламенті

М А З М Ұ Н Ы

№ р/с		Тараудың атауы	Бет
		КІРІСПЕ	4
1		ЖОБАНЫҢ МАҚСАТТАРЫ, МІНДЕТТЕРІ ЖӘНЕ НЕГІЗІ	6
2		НЕГІЗГІ ФУНКЦИОНАЛДЫҚ АЙМАҚТАР	11
	2.1	Тұрғын аймақ (Ж)	20
	2.2	Әлеуметтік аймақ (С)	25
	2.3	Коммерциялық-іскерлік аймақ (К)	27
	2.4	Өндірістік (өнеркәсіптік) аймақ (П)	30
	2.5	Өзге аймақ (Т, Р, И)	34
	2.6	Режимдік аумақтар аймағы (РТ)	34
	2.7	Аумақтарда құрылыс салу тығыздығының көрсеткіштері	35
3		ТАБИҒИ ЖАҒДАЙЛАРДЫҢ ҚЫСҚАША СИПАТТАМАСЫ	37
	3.1	Климаттың жалпы белгілері	37
	3.2	Температуралық режим	37
	3.3	Ылғалдылық режимі және атмосфералық жауын-шашын	37
	3.4	Жел режимі	38
4		ТҮРКІСТАН ҚАЛАСЫ АУМАҒЫНЫҢ ҚАЛА ҚҰРЫЛЫСЫ РЕГЛАМЕНТІ	39
	4.1	Қазақстан Республикасының қоныстандыру жүйесіндегі Түркістан қаласының орналасуы	39
	4.2	Қалыптасқан Түркістан қаласының жоспарлау және сәулет-кеңістік құрылымы	40
5		ТҮРКІСТАН ҚАЛАСЫНЫҢ ҚАЛА ҚҰРЫЛЫСЫН ДАМЫТУДЫҢ НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ	43
	5.1	Қаланың қала құрылысын дамыту стратегиясы	43
	5.2	Абаттандыру және көгалдандыру	45
	5.3	Өнеркәсіп кәсіпорындарының аумақтары	45
	5.4	Өндірістік аумақтарды қайта ұйымдастырудың негізгі бағыттары	46
	5.5	Сыртқы көлік	46
6		АУМАҚТЫҚ ЖОСПАРЛАУ ЖӘНЕ ҚАЛА ҚҰРЫЛЫСЫН АЙМАҚТАРҒА БӨЛУ	49
	6.1	Қала құрылысы іс-шараларының негізгі ережелері	49
	6.2	Түркістан қаласының аумағын функционалдық аймақтарға бөлу және жоспарлы ұйымдастыру	51
	6.3	Таза қоршаған орта	51
	6.4	Көлік коммуникациялары	52
	6.5	Тұрғын үйдің және әлеуметтік инфрақұрылым объектілерінің қолжетімділігін қамтамасыз ету	53
	6.6	Құрылыстан бос аумақтар	54
7		ҚОРШАҒАН ОРТАҒА ЖОБАЛАНАТЫН ҚЫЗМЕТТІҢ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ СХЕМАСЫ	57
	7.1	Жер ресурстарына, өсімдіктер мен жануарлар әлеміне арналған экологиялық схема	57
	7.2	Аймақ климатының қысқаша сипаттамасы	58
	7.3	Қаланың атмосфералық ауасының ластану деңгейін талдау	58
	7.4	Жоспарлы шектеулер	59
	7.5	Су ресурстарына әсері	61
	7.6	Өндіріс және тұтыну қалдықтары	63
8		АУМАҚТЫ СӘУЛЕТ-ЛАНДШАФТЫҚ ҰЙЫМДАСТЫРУДЫҢ ҚАЛЫПТАСҚАН ЖҮЙЕСІН ТАЛДАУ	66
	8.1	Табиғи ландшафт әлеуетін талдау	66
	8.2	Жалпы пайдаланудағы жасыл желектер	67
	8.3	Шектеулі пайдаланылатын жасыл желектер	68
	8.4	Арнайы мақсаттағы жасыл желектер	68
	8.5	Қаланың жасыл желектер жүйесін ұйымдастыруды бағалау	69
9		ҚАЛАНЫ ДАМЫТУДЫҢ АУМАҚТЫҚ-ЖОСПАРЛАУ ШАРТТАРЫ	72
	9.1	Аумақты сейсмикалық аудандастыру	73
	9.2	Топырақ жағдайларының сипаттамасы	73
	9.3	Жер бедерінің типі	74
10		ТҰРҒЫН ҮЙ АУМАҚТАРЫН ҚАЙТА ҚҰРУДЫҢ НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ	77
	10.1	Қайта құрудың басым бағдарламалары	77
	10.2	Тұрғын үйді қайта құру бойынша ұсынылатын іс-шаралар	77
	10.3	Тұрғын үй қорын жаңғыртудың әлеуметтік-экономикалық әсері	79
11		ҚАЛАНЫҢ ОРТАЛЫҚ ЖОСПАРЛАУ ЯДРОСЫНЫҢ ҚАЛА ҚҰРЫЛЫСЫН ДАМЫТУДЫҢ НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ	81
	11.1	Жалпықалалық орталық пен қаланың орталық ядросының аумағын анықтау	81
	11.2	Қаланың орталық бөлігіне көліктік қызмет көрсету жүйесін талдау	81
	11.3	Орталық бөліктің функционалдық-жоспарлау құрылымын дамыту	83
	11.4	Орталық ядроны күшейтудің негізгі бағыттары	84
	11.5	Қызыл сызықтардың негіздемесі	84
	11.6	Сары сызықтардың негіздемесі	85
12		ТАБИҒИ КЕШЕН АУМАҚТАРЫН САҚТАУ МЕН ДАМЫТУДЫҢ НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ	87
	12.1	Табиғи кешеннің тарихи маңызды элементтерін сақтау және қалпына келтіру	87
13		СУ РЕСУРСТАРЫНА ӘСЕР ЕТУДІ БАҒАЛАУ	91
	13.1	Қаланың жер бетіндегі су объектілері	91
	13.2	Қарастырылып отырған аумақтың гидрогеологиясы	91
	13.3	Қаланы ауыз сумен қамтамасыз ету	93
	13.4	Су қорғау санитарлық-қорғау аймақтары	95
14		ОРТАЛЫҚ ОРТАНЫ КӨРКЕМ МАҒЫНАЛЫ СӘУЛЕТ-МӘДЕНИ МҰРА РЕТІНДЕ САҚТАУ МЕН ДАМЫТУДЫҢ НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ	97
	14.1	Түркістан қаласы мен оның төңірегі аумағының тарихи-мәдени құндылықтарының потенциалын талдау	97
	14.2	Охрана памятников истории, культуры и архитектуры на территории нынешнего города	100
	14.3	Қазіргі қала аумағында тарих, мәдениет және сәулет ескерткіштерін қорғау	101
	14.4	Тарихи ескерткіштердің қорғау аймақтары	104
	14.5	Тарихи орталықтың дамуын сақтау және реттеу	106
15		ҚҰРЫЛЫСТЫҢ ИНЖЕНЕРЛІК-ГЕОЛОГИЯЛЫҚ ЖАҒДАЙЛАРЫ	108
	15.1	Ауданның табиғаты. Топырақ, жер бедері, гидрогеология	108
	15.2	Аумақты сейсмикалық бағалау	111
	15.3	Құрылыс үшін қолайлылық	112
16		КӨЛІК ЖӘНЕ ИНЖЕНЕРЛІК ИНФРАҚҰРЫЛЫМДАРДЫ ДАМЫТУДЫҢ НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ	114
	16.1	Түркістан қаласының көлік инфрақұрылымы	114
	16.2	Теміржол көлігі. Қазіргі жай-күйі	115
	16.3	Темір жол көлігін дамыту үшін перспективалық ұсыныстар	116
	16.4	Әуе көлігі	116
	16.5	Инженерлік инфрақұрылым	117
17		ҚОСЫМША (ұсынылатын)	122
		1-кесте	122
		2-кесте	123
		ЖОБАЛЫҚ ҰСЫНЫС	125
		3-КЕСТЕ. Ж1 Үй-жайлық құрылыс	125
		4-КЕСТЕ. Ж-2. Көп пәтерлі тұрғын үй құрылысы	129
		5-КЕСТЕ. Ж-3. Көп пәтерлі тұрғын үй құрылысы	131
		6–КЕСТЕ. Ж-4. 5-7-қабатты құрылыс	134
		7–КЕСТЕ. Ж-5. 8-12-қабатты құрылыс	137
		8-КЕСТЕ. Ж-6. 12 қабаттан жоғары құрылыс	140
		9-КЕСТЕ. П-1-4 Өнеркәсіптік (өндірістік) аймақтар	143

КІРІСПЕ

"Түркістан қаласы аумағының қала құрылысы регламенті" жобасы "Түркістан қаласының ерекше мәртебесі туралы" Заңы негізінде әзірленді.

"Түркістан қаласы аумағының қала құрылысы регламенті" жобасының мәні Түркістан облысының, Түркістан қаласының аумақтары болып табылады. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2020 жылғы №793 қаулысымен бекітілген Түркістан қаласының Бас жоспары бойынша қала аумағының ауданы - 22 370 га.

Жоба келесі талаптарға сәйкес әзірленген:

-"Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі (Ерекше бөлім)" 1999 жылғы 1 шілдедегі №409 Қазақстан Республикасының Кодексі;

-"Қазақстан Республикасындағы сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы" 2001 жылғы 16 шілдедегі № 242-II Қазақстан Республикасының Заңы;

-"Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексі" 2007 жылғы 9 қаңтардағы № 212-III Қазақстан Республикасының Кодексі;

-Қазақстан Республикасының 2003 жылғы 20 маусымдағы №442-II Жер кодексі;

-"Ерекше қорғалатын табиғи аумақтар туралы" 2006 жылғы 7 шілдедегі № 175-III Қазақстан Республикасының Заңы;

-Қазақстан Республикасының Су кодексі;

-Қазақстан Республикасының Орман Кодексі;

-"Ұлттық қауіпсіздік туралы" Қазақстан Республикасының Заңы;

-Қазақстан Республикасы Президентінің 19.06.2018 ж. № 702 Жарлығы;

-Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2020 жылғы 25 қарашадағы № 793 қаулысымен бекітілген Түркістан облысы Түркістан қаласының бас жоспары;

-"Қазақстан Республикасының 2025 жылға дейінгі Стратегиялық даму жоспарын бекіту және Қазақстан Республикасы Президентінің кейбір жарлықтарының күші жойылды деп тану туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 2018 жылғы 15 ақпандағы № 636 Жарлығы;

-Агломерацияны дамыту жөніндегі 2030 жылға дейінгі өңіраралық іс-шаралар жоспары;

-ҚР ҚН 3.01-00- 2011 "Қазақстан Республикасында қала құрылысы жобаларын әзірлеу, келісу және бекіту тәртібі туралы нұсқаулық";

-ҚР ЕЖ 2.03-30-2017 "Сейсмикалық аймақтардағы құрылыс";

-ҚР ҚБҚ 3.01-01-2002 "Қала құрылысын аймақтарға бөлу жоспарларын әзірлеу, келісу және бекіту тәртібі мен қағидалары";

-ҚР ЕЖ 1.02-101-2014 "Құрылысқа арналған инженерлік-геодезиялық ізденістер";

-СҚҚК-1 " Қазақстан Республикасының аумағында қолданылатын сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласындағы нормативтік құқықтық актілер мен нормативтік техникалық құжаттардың тізбесі"

-(2020 жылғы қаңтардағы жағдай бойынша) (2021 жылғы ақпандағы жағдай бойынша өзгерістермен және толықтырулармен);

-ҚР ҚН 3.01-00-2011 Қазақстан Республикасында қала құрылысы жобаларын әзірлеу, келісу және бекіту тәртібі туралы нұсқаулық;

-ҚР ЕЖ 3.01-01-2008 Қалалар мен басқа да елді мекендердің бөліктерін жоспарлау жобаларын әзірлеу жөніндегі әдістемелік нұсқаулар;

-ҚР ҚН 2.03-02-2012 және ҚР ЕЖ 2.03-102-2012 Су басу және су деңгейінің көтерілу аймақтарындағы инженерлік қорғау;

-ҚР ҚБҚ 3.01-05-2001 Қала құрылысы. Мүгедектердің және халықтың қозғалысы шектеулі басқа да топтарының қажеттіліктерін ескере отырып, елді мекендерді жоспарлау және салу;

-ҚР ЕЖ 3.01-101-2013 Қала құрылысы. Қалалық және ауылдық елді мекендерді жоспарлау және салу;

-ҚР ҚН 3.01-01-2013 Қала құрылысы. Қалалық және ауылдық елді мекендерді жоспарлау және салу;

-ҚР ЕЖ 3.01-102-2012 Жеке тұрғын үй құрылысы аудандарын жоспарлау және салу;

-ҚР ҚН 3.01-02-2012 Жеке тұрғын үй құрылысы аудандарын жоспарлау және салу;

-"Мемлекеттік және мемлекеттік емес ұйымдарда құжаттама жасаудың, құжаттаманы басқарудың және электрондық құжат айналымы жүйелерін пайдаланудың қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2018 жылғы 31 қазандағы № 703 қаулысы;

-"Қазақстан Республикасының Мемлекеттік қала құрылысы кадастрынан ақпаратты және (немесе) мәліметтерді жүргізу және беру қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2015 жылғы 20 наурыздағы № 244 бұйрығы;

- "Әкімшілік және тұрғын үй ғимараттарына қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар "Санитариялық қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2018 жылғы 26 қазандағы № ҚР ДСМ-29 бұйрығы;

-"Өндірістік объектілердің санитарлық-қорғау аймағын белгілеу бойынша санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" Санитариялық қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2015 жылғы 20 наурыздағы № 237 бұйрығы;

-"Өндірістік мақсаттағы ғимараттар мен құрылыстарға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар "Санитариялық қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2015 жылғы 28 ақпандағы № 174 бұйрығы;

-Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2015 жылғы 26 ақпандағы № 138 бұйрығымен бекітілген "Зираттар мен жерлеу мақсатындағы объектілерге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" Санитариялық қағидалары;

-сондай-ақ Қазақстан Республикасының аумағында қолданылатын басқа да нормативтік-құқықтық актілерге сәйкес.

Аймақтарға бөлуді алдын ала шешу кезеңі осы аймақ үшін басым аумақты пайдалану мен салу түрінің өлшемдері және оның жоспарлау сипаттамаларының салыстырмалы біркелкілігі бойынша қаланың немесе өзге қоныстың аумағын, қаланың бір бөлігін аймақтарға бөлумен байланысты.

Осылайша, қала құрылысын аймақтарға бөлу картасында белгіленген қала құрылысы регламенттеріне ғана сәйкес келетін емес, сонымен қатар шектеулердің мынадай түрлерін ескере отырып, жер учаскелерін пайдалануға рұқсат етілген болып саналады: аумақтың функционалдық мақсатын; оның құрылыс салу және игеру дәрежесін (құрылыстық); экологиялық жағдайларды; ашық және құрылыс салынған аумақтардың, табиғи және кенттенген аумақтардың арақатынасын, табиғи ресурстардың (ландшафтық) сапасын сақтауды; табиғи және тарихи-мәдени орта кешендерін, өмір сүру ортасын (қоршаған ортаны қорғау) сақтауды.

Жоспармен әзірленген аумақтарды функционалдық аймақтарға бөлу және аймақтардың, аудандардың, учаскелердің, жылжымайтын мүліктің мүліктік кешендерінің объектілерінің, жобалау алаңдары мен мекенжайлардың қала құрылысы регламенттері қала аумағындағы қала құрылысы және шаруашылық қызметті реттеу мақсатында пайдаланылуға және тікелей жылжымайтын мүліктің меншік иелеріне, өзекті немесе әлеуетті (инвесторларға) жолдануға тиіс. Қала құрылысы регламентінің орындалуы үшін жауапкершілік меншік иесіне, жалға алушыға, инвесторға жүктеледі. Меншік иесі өз меншігі шегінде қала құрылысы регламентінің сақталуына жауап береді.

Аумақтар аймақтарының рұқсат етілген құрылыс салу параметрлері және жер учаскелерін пайдалану ҚР ЕЖ 3.01-101-2013 сәйкес нақты объектілер үшін айқындалады және Қазақстан Республикасы Индустрия және сауда министрлігінің Құрылыс және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық істері комитеті Төрағасының 2005 жылғы 9 қыркүйектегі № 266 бұйрығымен бекітілген сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласындағы нормативтік құқықтық және нормативтік-техникалық актілер тізбесінің кешені.

1. ЖОБАНЫҢ МАҚСАТТАРЫ, МІНДЕТТЕРІ ЖӘНЕ НЕГІЗІ

Жобаның негізгі мақсаттары:

аумақты пайдаланудың мақсаттары мен түрлерін белгілеу;

аумақтық аймақтар үшін қала құрылысы регламенттерін белгілеу;

аумақты тиімді қала құрылысына пайдалануға негізделген аумақтық ресурстарды және қаланы дамытудың оңтайлы инвестициялық - құрылыс стратегиясын анықтау.

Осы мақсаттарды көздей отырып, негізгі міндеттер анықталды:

елді мекенді дамыту және қоршаған ортаны қорғау қажеттіліктеріне барынша жауап беретін жоспарлау құрылымын қолдайды;

тұрғын, қоғамдық және өндірістік аймақтарды аумақтық дамытуды көздейді;

осы салаларда өсіп келе жатқан қажеттіліктерді қамтамасыз етуге қабілетті инженерлік және көлік инфрақұрылымын дамыту үшін жағдайлар жасауға бағытталған;

функционалдық аймақтарды және оларға кіретін функционалдық кіші аймақтарды олардың әрқайсысының функционалдық мақсатының шекаралары мен ерекшеліктерін айқындай отырып белгілейді;

көрсетілген аймақтардың аумағындағы жер учаскелері мен күрделі құрылыс объектілерін функционалдық пайдалануды айқындай отырып, аймақтар мен кіші аймақтың жоспарлы дамуының сипаттамасын қамтиды.

Қала құрылысы регламенттерінің жоспарын орындау үшін негіздер:

аумақты кешенді қала құрылыстық талдау және жоспарлау шарттары жүйесін, оның ішінде қала аумағын дамыту бойынша шектеулерді бағалау;

қала дамуының экономикалық алғышарттары;

қала аумағын жобалық, жоспарлы ұйымдастыру.

Жоспар елді мекен аумағындағы қала құрылысы қызметін реттеу схемаларына сәйкес функционалдық аймақтар аумағындағы қала құрылысы қызметіне мынадай жоспарлау шектеулерін белгілейді:

аумақтарды жаңғырту шарттары бойынша;

экологиялық аймақтандыру бойынша;

ландшафтық аймақтандыру (ландшафттың сақталуы) бойынша;

құрылыстың қабаттылығы бойынша құрылыстық аймақтандыру бойынша;

ерекше қорғалатын табиғи аумақтар;

өзендер мен су айдындарының жағалау белдеулерінің су қорғау аймақтары;

тарихи-мәдени мұра объектілерінің аймақтары;

инженерлік-геологиялық жағдайлар бойынша шектеулер (топырақ түрлері);

көлік және инженерлік коммуникациялардың қорғау жолақтары.

Қала аумағындағы жер учаскелерінің құрылымдық бірлігі ретінде кварталдар мемлекеттік қала құрылысы кадастрының жоспарлау құрылымының элементі ретінде айқындалған, олар функционалдық аймақтарға бөлу жоспарын әзірлеу кезінде аумақтың ең ұсақ жоспарлау бірлігі болып табылады.

Қызыл сызықтар, өзендер және басқа да табиғи және жасанды шептер (әкімшілік аудандар) осы элементтердің шекаралары болып табылады.

Жобаны әзірлеу Компьютерлік технологиялар мен бірқатар компьютерлік бағдарламаларды қолдану арқылы жүзеге асырылды. Сызбалар AutoCAD бағдарламасында жасалған, ГАЖ бағдарламасының негізгі пакеті-ArcGIS.

Барлық жобалық материалдар компьютерлік технологияда сызбалар мен сандық векторлық схемалар түрінде жасалған.

Жұмыс барысында қазіргі жағдайға зерттеу жүргізілді. Табиғи-геологиялық жағдай, жобаланатын аумақ ауданындағы игеру барысы талданды.

2. Негізгі функционалдық аймақтар:

тұрғын аймақ;

әлеуметтік аймақ;

коммерциялық-іскерлік аймақ;

өндірістік аймақ;

өзге аймақ;

режимдік аумақтар аймағы.

Тиімді және реттелген өзара әрекеттесу үшін олар да қосалқы аймақтарға бөлінген:

Тұрғын аймақ:

-тығыздығы төмен аз қабатты тұрғын құрылысы аймағы (үй-жайлық);

-көппәтерлі тұрғын құрылыс аймағы (2 қабат);

-тұрғын құрылыс аймағы (3-4 қабат, 1-2 қабатта қызмет көрсету объектілерімен);

-тұрғын құрылыс аймағы (5-7 қабат, 1-2 қабатта қызмет көрсету объектілерімен);

-тұрғын құрылыс аймағы (8-12 қабат, 1-2 қабатта қызмет көрсету объектілерімен);

-тұрғын құрылыс аймағы (12 қабаттан жоғары, 1-2 қабатта қызмет көрсету объектілерімен);

Әлеуметтік аймақ:

-білім беру объектілерін орналастыру аймағы;

-денсаулық сақтау және әлеуметтік қамсыздандыру объектілерін орналастыру аймағы;

-спорттық және мәдени объектілері мен имараттарын орналастыру аймағы;

-діни объектілерді орналастыру аймағы;

Коммерциялық-іскерлік аймақ:

-сауда кәсіпорындары, қоғамдық тамақтану, коммуналды шаруашылық объектілерінің аймағы;

-іскерлік, қоғамдық, ғылыми, банк басқару ұйымдарының аймағы.

Өндірістік аймақтар:

-санитарлық санаты I классты өндірістік құрылыс аймағы;

-санитарлық санаты II-IV классты өндірістік құрылыс аймағы;

-санитарлық санаты V классты өндірістік құрылыс аймағы;

-инженерлік-коммуналдық және көліктік имараттар аймағы;

Өзге аймақ:

-зираттар аймағы;

-көлік инфрақұрылымы (сыртқы көлік, автосервис) объектілерінің аймағы;

-жалпы пайдаланудағы қоғамдық кеңістіктер мен жасыл желектер аймағы;

-жасыл желекті санитарлық белдеу аймағы;

-өзендер мен суқоймаларының аймағы.

Режимдік аумақтар аймағы:

-қорғаныс объектілері мен аумақтар аймағы;

-еңбекпен түзеу мекемелер аймағы.

Түркістан қаласының аумағын функционалдық аймақтарға бөлу жөніндегі аймақтардың түрлері мен үлгілерінің тізбесі.

2.1 Тұрғын аймақ (Ж)

Тұрғын аймақтың аумақтары функционалдық-жоспарлау тұрғын үй құрылымдары түрінде ұйымдастырылады: кварталдар (шағын аудан) және тұрғын аудан.

Кварталдар (шағын аудан) - тұрғын аудан құрылысының негізгі жоспарлау элементі, оның аумағының мөлшері, әдетте, 10 га-дан 100 га-ға дейін құрауы тиіс.

Кварталдар (шағын аудан) қол жетімділік радиусы 500 м-ден аспайтын тұрғын үйлер тобын және оларға жақын және күнделікті қызмет көрсету объектілерін орналастыруға арналған.

Кварталдардың (шағын ауданның) есептік аумағына тұрғын үй, аралас тұрғын үй құрылысы топтары және ортақ пайдаланылатын аумақтар кіреді.

Тұрғын аудан - аумағының мөлшері 100 га-дан 300 га-ға дейін құрауы тиіс тұрғын аймақ құрылысының негізгі жоспарлау элементі, тұрғын аудан кварталдар тобын, оларға қызмет көрсету объектілері бар шағын аудандарды, сондай-ақ тұрғын ауданның жалпы пайдаланымдағы объектілерін орналастыруға арналған.

Тұрғын ауданның аумағында қалалық маңызы бар қоғамдық, өндірістік, табиғи-рекреациялық мақсаттағы учаскелерді орналастыруға жол беріледі. Бұл ретте тұрғын аудан құрылысының жалпы қорындағы тұрғын емес мақсаттағы объектілер қорының үлесі 30%-дан аспауға, ал тұрғын емес мақсаттағы объектілер аумағының үлесі тұрғын аудан аумағының 15%-ынан аспауға тиіс.

Тұрғын аймақтардың құрамына аралас қабатты тұрғын үйлердің құрылыс аймақтары, сондай-ақ үй жанындағы жер учаскелерімен және онсыз аз қабатты тұрғын үйлердің құрылыс аймақтары кіруі мүмкін.

Тұрғын аймақтарда сондай-ақ жеке тұрған, халыққа әлеуметтік және мәдени-тұрмыстық қызмет көрсететін жапсарлас салынған немесе жалғаса салынған объектілер; гараждар мен автотұрақтар; сондай-ақ, әдетте, 0,5 га аспайтын учаскесі бар қоғамдық-іскерлік және коммуналдық мақсаттағы объектілер, сондай-ақ қоршаған ортаға зиянды әсер етпейтін шағын өндірістер орналастырылуы мүмкін.

Бұл ретте, көрсетілген объектілердің үлесі тұрғын үй құрылысының жалпы аумағының 10%-ынан аспауы тиіс.

Тұрғын аймақтардың жалпы мөлшерін алдын ала анықтау үшін 1000 адамға шаққандағы іріленген көрсеткіштерді қабылдауға рұқсат етіледі:

қалаларда, га:

1) үй-жайлық құрылысы басым аудандар үшін 35 - 40;

2) 3 қабатқа дейінгі құрылыс салу кезінде:

- жер учаскелерісіз 10 - 11;

- жер учаскелерімен 20 - 22;

3) 4-тен 8 қабатқа дейін құрылыс салу кезінде 8 - 9;

4) 9 қабатты және одан жоғары құрылыс салу кезінде 7 - 8;

ЕСКЕРТПЕ Іріленген көрсеткіштер тұрғын ауданының 20 м2 /адам орташа есептік тұрғын үймен қамтамасыз етілуі кезінде келтірілген.

Ж-1. Үй-жайлық құрылыс салу:

Аумақты функционалдық пайдаланудың рұқсат етілген түрлері:

үй-жайлық үлгідегі жеке тұрған тұрғын үйлер (коттедждер);

блокты тұрғын үйлер;

сауда алаңы 200 м2 дейінгі дүкендер, құрылыс материалдарының мамандандырылған дүкендерсіз, оларда жарылыс қаупі бар заттар мен материалдар бар дүкендерсіз.

Аумақты функционалдық пайдаланудың негізгі емес және ілеспелі түрлері:

санитарлық және өртке қарсы нормаларға сәйкес үйде қызмет ететін түрлері;

бақтар, бақшалар;

ағындарды кәріздендіру шарты орындалған жағдайда: моншалар, хауыздар;

гүлдер, жемістер, көкөністер өсірумен байланысты құрылыстар: жылыжайлар, парниктер, оранжереялар және т. б.; шаруашылық құрылыстар;

жапсарлас немесе жеке тұрған гараждар, сондай-ақ ашық тұрақтар, бірақ 1 жер учаскесіне 2 көлік құралынан аспайтын;

блокты тұрғын үйлер үшін-жапсарлас салынған немесе жеке тұрған гараждар, сондай-ақ ашық тұрақтар, бірақ 1 жер учаскесіне 1 көлік құралынан артық емес.

Аумақтарды функционалдық пайдаланудың шартты рұқсат етілген түрлері:

балабақшалар, мектепке дейінгі тәрбиелеудің өзге де объектілері;

бастауыш және орта мектептер;

діни ғимараттар;

рұқсат етілген мөлшерден аспайтын қызмет көрсету объектілер;

қоғамдық тамақтандыру кәсіпорындары;

практика жүргізетін дәрігерлердің кабинеттері, халықтық және басқа да медицина орталықтары;

спортпен шұғылдануға арналған жайлар;

моншалар;

дәріханалар;

кітапханалар;

шағын қонақ үйлер, пансионаттар;

пошта бөлімшелері, телефон, телеграф;

көлік құралдарына қызмет көрсету имараттары.

Ж-2. Көппәтерлі тұрғын құрылыс аймағы (2 қабат)

Аумақты функционалдық пайдаланудың рұқсат етілген түрлері:

үй-жайлық үлгідегі жеке тұрған тұрғын үйлер;

блокты тұрғын үйлер;

екі қабаттан аспайтын көп пәтерлі тұрғын үйлер;

кітапханалар;

сауда алаңы 100м2 дейін дәріханалар;

сауда алаңы 500м2 дейін дүкендер;

бала бақшалар, мектепке дейінгі тәрбиелеудің өзге де объектілері;

бастауыш және орта мектептер;

қоғамдық тамақтандыру объектілері;

денсаулық сақтау объектілері;

шаштараздар;

көлік құралдарына қызмет көрсету имараттары.

Аумақты функционалдық пайдаланудың негізгі емес және ілеспелі түрлері:

жеке тұрған және блокты тұрғын үйлер үшін: санитарлық және өртке қарсы нормаларға сәйкес үйде қызмет ететін түрлері;

бақтар, бақшалар;

ағындарды кәріздендіру шарты орындалған жағдайда: моншалар, хауыздар;

гүлдер, жемістер, көкөністер өсірумен байланысты құрылыстар: жылыжайлар, парниктер, оранжереялар және т. б.;

шаруашылық құрылыстар;

үй жайлық үлгідегі тұрғын үйлер үшін: жапсарлас салынған немесе жеке тұрған гараждар, сондай-ақ ашық тұрақтар, бірақ 1 жер учаскесіне 2 көлік құралынан артық емес блокты тұрғын үйлердегі есеппен бір пәтер үшін: жапсарлас салынған немесе жеке тұрған гараждар, сондай-ақ ашық тұрақтар, бірақ 1 жер учаскесіне 1 көлік құралынан артық емес;

көп пәтерлі тұрғын үйлер үшін: 1 пәтерге 1 тұрақ орны есебінен, жапсарлас салынған, жерасты немесе жартылай тереңдетілген гараждар немесе тұрақтар, сонымен қатар құрылыс ережелері мен нормаларына сәйкес есептелген көлік құралдарын уақытша сақтауға арналған ашық тұрақтар.

Аумақтарды функционалдық пайдаланудың шартты рұқсат етілген түрлері:

рұқсат етілген мөлшерден асатын дүкендер мен басқа да қызмет көрсету объектілер;

ұсақ бөлшек саудаға арналған сөрелер мен дүңгіршектер;

діни объектілер;

көп мақсатты және мамандандырылған мақсаттағы клуб жайлары;

спортпен айналысуға арналған жайлар;

пошта бөлімшелері, телефон, телеграф;

ұсақ бөлшек сауда үшін уақытша құрылыстар;

моншалар;

шаштараздар;

көлік құралдарына қызмет көрсету имараттары.

Үй жанындағы және пәтер маңындағы жер учаскелерінің өлшемдері

Тұрғын үйлердің қолданылатын үлгілеріне, қалыптасатын құрылыстың (ортаның) сипатына, оны әртүрлі көлемдегі қалалардың құрылымында орналастыруға байланысты жеке үйге немесе пәтерге тұрғын үйлердің жанында бөлінетін жер учаскелерінің мөлшері мынадай:

o600-1500 м2 (суармалы жерлерде), 600-2500 м2 (суарылмайтын жерлерде) ауылдық жерлердегі үй маңындағы және егістік телімдерді қоса алғанда;

o600-1000 м2 және одан көп (құрылыс алаңын қоса алғанда) үй-жайлық үлгідегі құрылыстарда;

o90-150 м2 (құрылыс алаңысыз) - блокты үлгідегі құрылыстағы көп пәтерлі, аз қабатты үйлер кезінде;

o40-80 м2 (құрылыс алаңысыз) - көп пәтерлі аз қабатты блокталған үйлерде немесе 2-5 қабатты күрделі көлемді-кеңістіктік құрылымдағы үйлерде (оның ішінде бірінші қабаттардың пәтерлері үшін ғана) кез келген көлемдегі қалаларда тығыз аз қабатты құрылыстарды қолдану кезінде және қайта жаңарту жағдайларында.

Ж-3. Тұрғын құрылысы аймағы (3-4 қабат)

Мақсаты: магистральді көшелер мен жолдар бойында тұрғын және қоғамдық құрылыс.

Аумақты функционалдық пайдаланудың рұқсат етілген түрлері:

үй-жайлық үлгідегі жеке тұрған тұрғын үйлер;

блокты тұрғын үйлер;

төрт қабаттан аспайтын көп пәтерлі тұрғын үйлер;

балабақшалар, мектепке дейінгі тәрбиелеудің өзге де объектілері;

бастауыш және орта мектептер;

арнайы кәсіби білім беру орындары;

өнер мектебі;

қонақ үйлер;

клубтар, кинотеатрлар, видеосалондар;

би залдары, дискотекалар;

мұражайлар, көрме залдары, кітапханалар, мұрағаттар, ақпараттық орталықтар;

діни объектілер;

спортзалдар, бассейндер, дене шынықтыру сауықтыру кешендері;

спорт алаңдары, теннис корттары;

дүкендер;

сауда орталықтары;

қоғамдық тамақтану объектілері: асханалар, дәмхана, барлар, мейрамханалар;

шаштараздар;

ателье, зергерлік шеберханалар, тұрмыстық техника жөндеу шеберханалары;

көлік құралдарына қызмет көрсету имараттары;

наубайханалар және осы сияқты қызмет көрсету мекемелері;

пошта, телефон, телеграф;

кір жуу және химиялық тазалау қабылдау пункттері;

моншалар;

дәріханалар;

емханалар, практика жүргізетін дәрігерлердің кабинеттері, халықтық және басқа да медицина орталықтары;

әкімшілік ғимараты, фирмалар мен компаниялардың офистары, өкілдіктері, конторалары;

соттар;

ғылыми, жобалық және конструкторлық ұйымдар, өзге агенттіктер;

банк бөлімшелері;

шығармашылықтар, редакторлық кешендер.

Аумақтарды функционалдық пайдаланудың негізгі емес және ілеспелі түрлері:

1 пәтерге 1 тұрақ орны есебінен, жапсарлас салынған, жерасты немесе жартылай тереңдетілген гараждар немесе автотұрақтар, сонымен қатар көлік құралдарын тұрақты және уақытша сақтау имараттары.

Аумақтарды функционалдық пайдаланудың шартты рұқсат етілген түрлері:

рұқсат етілген, бірақ жер учаскелерін салуға қойылатын талаптарда көрсетілген параметрлерден асатын, сондай-ақ нормалар бойынша үлкен автотұрақтарды (50-ден астам автомобильге)талап ететін ірі қызмет көрсету кәсіпорындары;

көлік құралдарын тұрақты сақтауға арналған гараждар және тұрақтар;

көлік құралдарына қызмет көрсететін кәсіпорындар;

ұсақ бөлшек сауда үшін уақытша құрылыстар;

қоғамдық дәретханалар.

Ж-4. 5-7 қабатты көп пәтерлі тұрғын құрылыс аймағы

Мақсаты: магистральді көшелер мен жолдар бойында тұрғын және қоғамдық құрылыс.

Аумақты функционалдық пайдаланудың рұқсат етілген түрлері:

5-7 қабатты көп пәтерлі тұрғын үйлер;

балабақшалар, мектепке дейінгі тәрбиелеудің өзге де объектілері;

бастауыш және орта мектептер;

арнайы кәсіптік білім беру орындары;

өнер мектебі;

қонақ үйлер;

клубтар, кинотеатрлар, видеосалондар;

би залдары, дискотекалар;

мұражайлар, көрме залдары, кітапханалар, мұрағаттар, ақпараттық орталықтар;

діни ғибадат объектілер;

спортзалдар, бассейндер, дене шынықтыру сауықтыру кешендері;

спорт алаңдары, теннис корттары;

дүкендер;

сауда орталықтары;

қоғамдық тамақтану объектілері: асханалар, дәмхана, барлар, мейрамханалар;

шаштараздар;

ателье, зергерлік шеберханалар, тұрмыстық техника жөндеу шеберханалары;

көлік құралдарына қызмет көрсету имараттары;

наубайханалар және осы сияқты қызмет көрсету мекемелері;

пошта, телефон, телеграф;

кір жуу және химиялық тазалау қабылдау пункттері;

дәріханалар;

емханалар, практика жүргізетін дәрігерлердің кабинеттері, халықтық және басқа да медицина орталықтары;

әкімшілік ғимараты, фирмалар мен компаниялардың офистары, өкілдіктері, конторалары;

соттар;

ғылыми, жобалық және конструкторлық ұйымдар, өзге агенттіктер;

банк бөлімшелері;

шығармашылықтар, редакторлық кешендер;

жатақханалар.

Аумақтарды функционалдық пайдаланудың негізгі емес және ілеспелі түрлері:

1 пәтерге 1 тұрақ орны есебінен, жапсарлас салынған, жерасты немесе жартылай тереңдетілген гараждар немесе автотұрақтар, сонымен қатар көлік құралдарын тұрақты және уақытша сақтау имараттары.

Аумақтарды функционалдық пайдаланудың шартты рұқсат етілген түрлері:

ҚР ЕЖ 3.01-101-2013 нормативтік құжаттың 10 бөлімі талаптарын ескере отырып, жеке тұрған немесе жапсарлай салынған халыққа қызмет ететін әлеуметтік және мәдени-тұрмыстық объектілер;

үй-жайлық үлгідегі жеке тұрған тұрғын үйлер, блокты тұрғын үйлер (жергілікті атқару органдарының келісімімен);

спортзалдар, бассейндер;

"Жедел жәрдем" станциялары;

ауруханалар, госпитальдар;

кәсіптік-техникалық және орташа арнайы оқу орындары;

әкімшілік мекемелер, офистар, конторалар;

моншалар;

ұсақ бөлшек сауда үшін уақытша құрылыстар.

Ж-5. 8-12 қабатты көп пәтерлі тұрғын құрылыс аймағы

Аумақты функционалдық пайдаланудың рұқсат етілген түрлері:

8-12 қабатты көп пәтерлі тұрғын үйлер;

балабақшалар, мектепке дейінгі білім берудің өзге де объектілері;

бастауыш және орта мектептер;

көп мақсатты және мамандандырылған мақсаттағы клуб жайлары;

кітапханалар, дәріханалар емханалар, практика жүргізетін дәрігерлердің кабинеттері, халықтық және басқа да медицина орталықтары;

мұражайлар, көрме залдары;

пошта, телефон, телеграф;

дүкендер, сауда орталықтары;

қоғамдық тамақтандыру объектілері;

спортпен айналысуға арналған жайлар;

шаштараздар;

кір жуу және химиялық тазалау қабылдау пункттері;

банк бөлімшелері;

жатақханалар.

Аумақтарды функционалдық пайдаланудың негізгі емес және ілеспелі түрлері:

1 пәтерге 1 тұрақ орны есебінен, жапсарлас салынған, жерасты немесе жартылай тереңдетілген гараждар немесе автотұрақтар, сонымен қатар құрылыс ережелері мен нормаларына сәйкес есептелген көлік құралдарын уақытша сақтауға арналған ашық тұрақтар.

Аумақтарды функционалдық пайдаланудың шартты рұқсат етілген түрлері:

діни объектілер, спортзалдар, бассейндер;

видеосалондар;

орташа арнайы оқу орындары;

әкімшілік мекемелер, офистар, конторалар;

ауруханалар, госпитальдар;

көлік құралдарын тұрақты және уақытша сақтауға арналған құрылыстар.

Ж-6. 12 қабаттан жоғары көппәтерлі тқрғын құрылыс аймағы

Аумақты функционалдық пайдаланудың рұқсат етілген түрлері:

жоғары қабатты көп қабатты тұрғын үйлер;

балабақшалар, мектепке дейінгі тәрбиелеудің өзге де объектілері;

бастауыш және орта мектептер;

балалар, спорт, шаруашылық, демалыс алаңдары;

байланыс бөлімшелері;

дәріханалар;

жалпы ауданы 600м2 аспайтын емханалар;

дүкендер, сауда орталықтары;

тұрмыстық техниканы жөндеу, шаштараздар, ателье, өзге де қызмет көрсету объектілері;

пошта бөлімшелері, телефон және телеграф станциялары;

спортзалдар, спорт клубтары, рекреация залдары (бассейнмен немесе бассейнсіз);

спорт алаңдары, теннис корттары.

Аумақты функционалдық пайдаланудың рұқсат етілген қосалқы түрлері:

тұрғын үйлерге жапсарлас салынған гараждар;

тұрғын үй-эксплуатациялық және авариялық-диспетчерлік қызметтер;

өрт сөндіру объектілері;

қоқыс жинауға арналған алаңдар;

мәдени, қызмет көрсету және коммерциялық пайдалану түрлері объектілерінің алдындағы тұрақтар.

Аумақтарды функционалдық пайдаланудың шартты рұқсат етілген түрлері:

шағын отбасылық қонақ үй типіндегі тұрғын үйлер;

қонақ үйлер, жатақханалар;

қарттар мен мүгедектерге арналған интернаттар, балалар үйлері, баспаналар, түнеу үйлері;

бөлімшелер, полиция учаскелік пункттері;

уақыты шектетілген көп мақсатты және мамандандырылған клубтар;

дүңгіршектер, жайма сауда, бөлшек сауда мен халыққа қызмет көрсетудің уақытша павильондары;

дәмханалар, барлар, мейрамханалар, оның ішінде көп қабатты тұрғын үйлердің бірінші қабаттарында;

бокс түріндегі гараждар, көп қабатты, жер асты және жер үсті гараждар, жеке жер учаскесіндегі автотұрақтар;

иттерді серуендетуге арналған алаңдар;

қоғамдық дәретханалар.

ЕСКЕРТПЕ Жер учаскелерінің және рұқсат етілген құрылыстың шекті параметрлері ҚР ЕЖ 3.01-101-2013 сәйкес.

2.2 Әлеуметтік аймақ (С)

С-1. Білім беру мекемелері аймағы

Аумақты функционалдық пайдаланудың рұқсат етілген түрлері:

тәртіп және білім беру мекемелері: бала бақшалар, мектепке дейін білім берудің өзге объектілері;

бастауыш және орта мектебі, орта және жоғарғы білім беру орындары: колледж, университет, институт, академия, консерватория, кәсіптік лицей;

өнер мектебі;

оқушылар сарайы;

музыкалық мектеп;

обсерватория;

мектеп-интернат;

кәсіптік мектептер.

Аумақтарды функционалдық пайдаланудың шартты рұқсат етілген түрлері:

студенттік және оқытушылар жатақханалары;

университеттік қалашықтар;

би залдары, көп мақсатты және мамандандырылған клубтар;

мұражайлар, көрме залдары, кітапхана, мұрағат, ақпараттық орталықтар;

рухани оқу орындары;

спортзалдар, бассейндер, дене шынықтыру сауықтыру кешені;

спорт алаңы, теннис корттары;

почта, телефон, телеграфф;

практика жүргізетін дәрігерлердің кабинеттері, халықтық және басқа да медицина орталықтары;

әкімшілік ғимараты, фирмалар мен компаниялардың офистары, өкілдіктері, конторалары;

құқықтық және заңнама бойынша өызмет көрсету объектілері;

соттар;

ғылыми, жобалық және конструкторлық ұйымдар, өзге агенттіктер;

банк бөлімшелері;

шығармашылықтар, редакторлық кешендер;

әртүрлі әлеуметтік қызмет көрсету объектілері мен қызметтері.

С-2. Денсаулық сақтау және әлеуметтік қамсыздандыру құрылысы

Аумақты функционалдық пайдаланудың рұқсат етілген түрлері:

денсаулық объектілері;

емханалар;

практика жүргізетін дәрігерлердің кабинеттері;

халықтық және басқа да медицина орталықтары;

көпбейінді ауруханалар;

амбулатория;

перзентхана;

балалар үйі;

медициналық пункттер;

медициналық орталықтар;

тіс емдеу мекемелері;

жедел жәрдем станциясы;

госпиталь;

қан алу орталығы;

балалар ауруханасы;

физ.диспансер;

симуляция орталығы;

мәйітхана;

травматологиялық пункттер;

инфекциялық ауруханалар;

медициналық лабораториялар;

қарттар үйі;

балалар сүт тарату пункті;

жеке клиникалар;

дәріханалар;

әлеуметтік қамсыздандыру мекемелері;

жедел әлеуметтік консультация мекемелері;

диагностика және әлеуметтік реабилитация объектілері;

ана мен бала үйі;

балалар интернат үйі;

дамуда ауытқулары бар жанұялар мен балаларға әлеуметтік көмек көрсету орталықтары;

халыққа психологиялық педагогикалық көмек көрсету орталықтары;

халыққа көмектесудің кризисті орталығы;

әлеуметтік мекемелердің түлектеріне көмек көрсету және бейімделуге көмектесу орталығы.

Аумақтарды функционалдық пайдаланудың шартты рұқсат етілген түрлері:

әлеуметтік қонақ үйлер;

шағын отбасылық қонақ үй типіндегі тұрғын үйлер;

халыққа қызмет көрсету орталығы;

көп мақсатты және мамандандырылған клубтар;

мұражайлар, көрме залдары, кітапхана, мұрағат, ақпараттық орталықтар;

әлеуметтік асханалар;

кір жуу және химиялық тазалау қабылдау пункттері;

спортзалдар, бассейндер, дене шынықтыру сауықтыру кешені;

спорт алаңы, теннис корттары;

почта, телефон, телеграф;

әкімшілік ғимараты, фирмалар мен компаниялардың офистары, өкілдіктері, конторалары;

құқықтық және заңнама бойынша қызмет көрсету объектілері;

соттар;

ғылыми, жобалық және конструкторлық ұйымдар, өзге агенттіктер;

банк бөлімшелері;

шығармашылықтар, редакторлық кешендер;

әртүрлі әлеуметтік қызмет көрсету объектілері мен қызметтері.

С-3. Мәдени және спорт объектілері мен имараттары

Аумақты функционалдық пайдаланудың рұқсат етілген түрлері:

спорт кешендері;

дене шынықтыру-сауықтыру кешендері;

стадион;

гимнастикалық орталықтар;

атты спорт клубтары;

жоғары спорт шеберлілігі мектебі;

олимпиялық резервтерді дайындау орталықтары;

есу арнасы;

спорт және ойын алаңдары;

спорт сарайы;

жабық бассейндер мен манеждер;

барлық жабық спорт имараттары;

спорт залдары;

спорт имараттары;

коньки желектері;

мәдениет үйі;

теннис корты;

скейт саябағы;

веложолдар;

хоккей клубтары;

мұз сарайы;

би залдары;

көп мақсатты және мамандандырылған клубтар;

мұражайлар, көрме залдары;

археология, сәулет, өнер және тарихи-мәдени мұра ескерткіштері;

қалақұрылыстық ансамбльдер;

амфитеатр, драмтеатр, опера және балет театры;

кинотеатр;

филармония;

концерт залдары;

обсерватория;

арт галереясы;

спорт-тактикалық клубтар;

балалар ойын залдары;

аквасаябақтар;

атқыш клубы;

цирк;

ғылыми ойын-сауық клубтар;

тренажер залдары;

фитнес залдар;

картинг;

спорт-зияткер клубтары.

Аумақтарды функционалдық пайдаланудың шартты рұқсат етілген түрлері:

музыкалық және шығармашылық мектептер, клубтар;

өнер мектебі;

кітапханалар, мұрағаттар, ақпараттық орталықтар;

дүкендер, сауда орталықтары;

қоғамдық тамақтану объектілері: асханалар, дәмхана, барлар, мейрамханалар;

діни ғибадат объектілер;

почта, телефон, телеграф;

практика жүргізетін дәрігерлердің кабинеттері, халықтық және басқа да медицина орталықтары;

монша-кір жуу кешендері, моншалар;

әкімшілік ғимараты, фирмалар мен компаниялардың офистары, өкілдіктері, конторалары;

құқықтық және заңнама бойынша қызмет көрсету объектілері;

соттар;

ғылыми, жобалық және конструкторлық ұйымдар, өзге агенттіктер;

банк бөлімшелері;

шығармашылықтар, редакторлық кешендер және әртүрлі әлеуметтік қызмет көрсету объектілері мен қызметтері.

С-4. Діни, ғибадат ету мақсаттағы құрылыс

Аумақты функционалдық пайдаланудың рұқсат етілген түрлері:

конфессиялық ғимараттар мен имараттар;

ғибадат етумен байланысты объектілер;

діни және ритуалды қызмет көрсету мекемелері;

мешіт;

шіркеу;

собор;

діни тауарлармен сауда жасау объектілері;

қылует;

синагога;

рухани оқу орындары, медресе, жексенбілік мектептер.

Аумақтарды функционалдық пайдаланудың шартты рұқсат етілген түрлері:

көп мақсатты және мамандандырылған клубтар;

мұражайлар, көрме залдары, археология, сәулет, өнер және тарихи-мәдени мұра ескерткіштері;

қалақұрылыстық ансамбльдер;

пантеон, крематорий;

кітапханалар, мұрағаттар, ақпараттық орталықтар;

спортзалдар, бассейндер, дене шынықтыру сауықтыру кешені;

спорт алаңы, теннис корттары;

почта, телефон, телеграфф;

практика жүргізетін дәрігерлердің кабинеттері, халықтық және басқа да медицина орталықтары;

әкімшілік ғимараты, фирмалар мен компаниялардың офистары, өкілдіктері, конторалары;

құқықтық және заңнама бойынша қызмет көрсету объектілері;

соттар;

ғылыми, жобалық және конструкторлық ұйымдар, өзге агенттіктер;

банк бөлімшелері;

шығармашылықтар, редакторлық кешендер;

әртүрлі әлеуметтік қызмет көрсету объектілері мен қызметтері.

2.3 Коммерциялық аймақ (К)

К-1. Сауда, қоғамдық тамақтану, коммуналдық шаруашылық кәсіпорындары

Аумақты функционалдық пайдаланудың рұқсат етілген түрлері:

дүкендер, сауда үйлері, сауда орталықтары, сауда ойын-сауық орталықтары;

қонақ үйлер;

қоғамдық тамақтану объектілері: асханалар, дәмхана, барлар, мейрамханалар;

шаштараздар;

ателье, зергерлік шеберханалар;

тұрмыстық техника жөндеу шеберханалары;

монша, хауыз;

наубайханалар және осы сияқты қызмет көрсету мекемелері;

пошта, телефон, телеграф;

кір жуу және химиялық тазалау қабылдау пункттері;

дәріханалар;

клубтар, кинотеатрлар, видеосалондар;

көлік құралдарына қызмет көрсету имараттары.

Аумақтарды функционалдық пайдаланудың шартты рұқсат етілген түрлері:

спортзалдар, бассейндер;

әкімшілік ғимараты, фирмалар мен компаниялардың офистары, өкілдіктері, конторалары;

көп мақсатты және мамандандырылған клубтар;

көлік құралын уақытша және әрдайым сақтау құрылыстары;

құқықтық және заңнама бойынша қызмет көрсету объектілері;

соттар;

емханалар, денсаулық сақтау объектілері;

практика жүргізетін дәрігерлердің кабинеттері, халықтық және басқа да медицина орталықтары;

ғылыми, жобалық және конструкторлық ұйымдар, өзге агенттіктер;

банк бөлімшелері;

шығармашылықтар, редакторлық кешендер;

К-2. Іскерлік, қоғамдық, ғылыми, банк басқару ұйымдарының аймағы

Аумақты функционалдық пайдаланудың рұқсат етілген түрлері:

басқару ұйымдары мен мекемелері;

жобалық ұйымдар;

несие-қаражаттық мекемелер мен байланыс кәсіпорындары;

ғылыми және әкімшілік ұйымдар, кеңселер, конторалар, компаниялар және өзге бизнес кәсіпорындары;

құқықтық және заңнама бойынша қызмет көрсету объектілері;

соттар;

мемлекеттің сыртқы қарым қатынас мекемелері;

шығармашылық, редакциялық кешендер; учаскелік полиция пункттері, бөлімдері;

көрме залдары;

кітапханалар, мұрағат;

ақпараттық орталықтар;

пошта бөлімшелері.

Аумақтарды функционалдық пайдаланудың шартты рұқсат етілген түрлері:

спортзалдар, бассейндер, дене шынықтыру сауықтыру кешені;

спорт алаңы, теннис корттары;

дүкендер, сауда орталықтары;

қоғамдық тамақтану объектілері: асханалар, дәмхана, барлар, мейрамханалар;

шаштараздар;

ателье, зергерлік шеберханалар; тұрмыстық техника жөндеу шеберханалары;

монша, хауыз;

наубайханалар және осы сияқты қызмет көрсету мекемелері;

пошта, телефон, телеграф;

кір жуу және химиялық тазалау қабылдау пункттері;

дәріханалар;

қонақ үйлер;

клубтар, кинотеатрлар, видеосалондар;

көп мақсатты және мамандандырылған клубтар;

бөлшек сауда уақытша имараттары;

көлік құралдарына қызмет көрсету имараттары.

2.4 Өндірістік (өнеркәсіптік) аймақ (П)

Өндірістік (өнеркәсіптік) аймақ өнеркәсіптік кәсіпорындар мен олардың кешендерін, инженерлік және көлік инфрақұрылымдарының жұмыс істеуін қамтамасыз ететін басқа да өндірістік, коммуналдық және қойма объектілерін орналастыруға арналады. Ерекше жағдайларда өнеркәсіптік аймақта осы кәсіпорынның авариялық бригадаларының тұруы үшін тұрғын үй-жайларды орналастыруға жол беріледі.

Көрсетілген өнеркәсіптік-өндірістік объектілерді тұрғын үй және қоғамдық-іскерлік құрылыстардан бөлетін санитарлық-қорғау аумақтары (аймақтары) өндірістік аймақтың шекарасына қосылады.

Өндірістік аймақтардың типтері пайдаланудың көзделетін түрлеріне, аумақты пайдалануды шектеуге және әрбір нақты аймақтың құрылыс салу сипатына қарай белгіленеді.

Өндірістік аймақтардың жер учаскелерін рұқсат етілген салу және пайдалану параметрлері ҚР ЕЖ 3.01-101-2013, ҚНжЕ II-89-80*, ҚНжЕ 2.09.02-85, ҚНжЕ 2.09.03-85 сәйкес анықталады.

Өндірістік аймақтардың, инженерлік және көліктік инфрақұрылым аймақтарының құрамына мыналар кіруі мүмкін:

oөнеркәсіптік (өндірістік) аймақтар (аудандар) - әдетте ені 50 м-ден астам санитарлық-қорғау аймақтарын, сондай-ақ теміржол кірме жолдарын орнатуды талап ететін, қоршаған ортаға әсер ету нормативтері әртүрлі өнеркәсіптік кәсіпорындар мен олардың кешендерін, басқа да өндірістік объектілерді орналастыру аймақтары;

oөндірістік (ғылыми-өндірістік, ауыл шаруашылығы өндірісінің) аймақтардың (аудандардың) өзге де түрлері;

oкоммуналдық-қоймалық аймақтар (аудандар) - коммуналдық және

oқойма объектілері, тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық объектілері, көлік объектілері, көтерме сауда объектілері;

oинженерлік және көліктік инфрақұрылым аймақтары;

oсанитарлық қорғау аймақтары.

ЕСКЕРТПЕ Өндірістік аймақтардың жер учаскелерін рұқсат етілген салу және пайдалану параметрлері ҚР ЕЖ 3.01-101-2013 сәйкес анықталады.

Санитарлық-қорғау аймақтарында, темір жолға бөлінген белдеуден тыс жерлерде автомобиль жолдарын, гараждарды, автомобиль тұрақтарын, қоймаларды, коммуналдық-тұрмыстық мақсаттағы мекемелерді орналастыруға жол беріледі. Санитарлық-қорғау аймағы ауданының кемінде 50%-ы көгалдандырылуы тиіс.

П-1. Санитарлық санаты I классты кәсіпорындар аймағы (1000 м жоғары санитарлық-қорғау аймағы)

П-1 аймағы қоршаған ортаны ластау және шу көзі болып табылатын зияндылығы 1-классты өнеркәсіпке арналған. Аймақтың шикізат пен өнім шығаруды қамтамасыз ететін негізгі көлік құралдарына жақын орналасуы жөн.

Іргелес аудандарға әсерді барынша азайту үшін пайдалану түрлері зиянды шығарындылар деңгейі және қоршаған ортаны қорғау жөніндегі талаптарға сәйкес келуге тиіс. Радиусы 1000-500 метр санитарлық-қорғау аймақтарын ұйымдастыру талап етіледі. Бір аймақта жылжымайтын мүлікті рұқсат етілген пайдаланудың әртүрлі түрлерін үйлестіру нормативтік санитарлық талаптарды сақтаған жағдайда ғана мүмкін болады.

Аумақты функционалдық пайдаланудың рұқсат етілген түрлері:

зияндылығы 1-классты өндірістік және өнеркәсіптік кәсіпорындар: химиялық, металлургиялық, металл өңдеу, тоқыма кәсіпорындары мен өндірістері, құрылыс өнеркәсібі өндірістері, Ағаш өңдеу өндірістері, мал өнімдерін, тамақ өнімдері мен дәм заттарын өңдеу өндірістері;

негізгі өндіріске қатысты зияндылығы аз классты өндірістері бар кәсіпорындар, жекелеген ғимараттар мен құрылыстар.

Қайта бейіндеу жағдайында санитарлық-қорғау аймағын азайтуға рұқсат етіледі.

П-2. Санитарлық санаты II-IV классты кәсіпорындар аймағы (100 м-ден 500 м-ге дейінгі санитарлық-қорғау аймағы)

Аумақты функционалдық пайдаланудың рұқсат етілген түрлері:

зияндылығы II классты кәсіпорындар;

зияндылығы III классты кәсіпорындар;

зияндылығы IV классты кәсіпорындар;

көлік құралдарын тұрақты және уақытша сақтауға арналған құрылыстар;

көлік құралдарына қызмет көрсету жөніндегі кәсіпорындар;

зияндылығы V классты кәсіпорындар;

инженерлік құрылыстар.

П-3. Санитарлық санаты V классты кәсіпорындар аймағы (санитарлық-қорғау аймағы 50 м)

Аумақты функционалдық пайдаланудың рұқсат етілген түрлері:

коммуналдық шаруашылық кәсіпорындары, қоймалар, базалар, зияндылығы V классты кәсіпорындар;

көлік құралдарын тұрақты және уақытша сақтауға арналған құрылыстар;

көлік құралдарына қызмет көрсететін кәсіпорындар;

инженерлік құрылыстар.

П-4. Инженерлік –коммуналдық және көліктік имараттар аймағы

Аумақты функционалдық пайдаланудың рұқсат етілген түрлері:

инженерлік құрылғылар мен көліктік және байланыс имараттары, әуежайлар, вокзалдар, АЖҚС, ТҚКС, көлік жуу, автобекеттер, жеңіл және жүк автокөліктеріне арналған мотельдер;

паркингтар, көлік құралдарын тұрақты және уақытша сақтауға арналған құрылыстар;

көлік құралдарына қызмет көрсету жөніндегі кәсіпорындар;

қоғамдық тамақтандыру кәсіпорындары;

дүкендер.

Аумақты функционалдық пайдаланудың негізгі емес және ілеспе түрлері:

көлік құралдарын тұрақты және уақытша сақтауға арналған құрылыстар.

Аумақтарды функционалдық пайдаланудың шартты рұқсат етілген түрлері:

рұқсат етілген, бірақ автомобиль көлігі кәсіпорындарына, мекемелері мен ұйымдарына берілетін жер учаскелерін салуға қойылатын талаптардан асатын, сондай-ақ әртүрлі қорғаныш инженерлік құрылыстарын орналастыруға арналған жер учаскелері мен жасыл жолақтар.

Ескертпе. Жасанды құрылыстардың көлденең және тік қисық көшелер мен жолдардың әртүрлі деңгейдегі қиылыстарда орналасуы магистральдық көшелердің жоспары мен кескініне бағынуы тиіс.

Магистральдық көшелерді темір жолдармен әртүрлі деңгейлерде кесіп өту кезінде темір жол рельстері бастиегінің жоғарғы жағынан жол өтпесінің аралық құрылысының төменгі жағына дейінгі ара қашықтық МЕМСТ 9238-2013 "Жылжымалы темір жол құрамының және құрылыстардың жақындау габариттері" талаптарына сәйкес қабылдануы тиіс.

Автомобиль жолдарының құбырлармен (су құбыры, кәріз, газ құбыры, мұнай құбыры, жылу беру құбырлары және т. б.), сондай-ақ байланыс және электр беру желілерінің кабельдерімен қиылысуын "инженерлік инфрақұрылым аймақтары" бөлімінің талаптарын, сондай-ақ осы коммуникацияларды жобалауға арналған нормативтік құжаттарды сақтай отырып қарастыру қажет.

Автомобиль жолдарының жер асты коммуникацияларымен қиылысуы, әдетте, тік бұрыштарда жобалануы керек. Жол үйінділерінің астына коммуникациялар төсеуге (қиылысатын жерлерден басқа) жол берілмейді.

Қала құрылысы жағдайы жаяу жүргіншілердің қозғалысын ұйымдастыруды талап ететін жол өтпелерінде, көпірлерде және тоннельдерде ені ҚНжЕ 2.05.03 талаптарына сәйкес есептеу бойынша анықталатын жаяу жүргіншілер қозғалысына арналған жаяужолдар салу көзделуі тиіс.

Қалалық көпірлер мен тоннельдер ҚНжЕ 2.05.03 талаптарына сәйкес жобалануы керек.

2.5 Өзге аймақ (Т, Р, И)

Т-1. Көліктік инфрақұрылым аймағы

Көліктік инфрақұрылым аймақтары көлік және байланыс коммуникациялары мен құрылыстарын, магистральдық құбырларды, тротуарлар, велосипед жолдары, инженерлік қамтамасыз ету желілерін, инженерлік жабдықтарды орналастыруға және олардың жұмыс істеуіне арналады.

Олардың зиянды (қауіпті) әсерін болғызбау қоныстану аумақтарына (учаскелеріне) және тұрғын үй-азаматтық мақсаттағы объектілерге дейінгі қажетті алшақтықтарды, сондай-ақ мемлекеттік нормалар мен ережелерге сәйкес басқа да міндетті талаптар мен шектеулерді сақтаумен қамтамасыз етіледі.

Инженерлік және көлік инфрақұрылымдары аймақтарының типтері (автомобиль, теміржол, өзен, теңіз, әуе және құбыржол көлігі, байланыс және инженерлік жабдық) орналастырылатын құрылыстар мен коммуникациялардың түрі мен параметрлеріне, сондай-ақ олардың тіршілік ету ортасына зиянды әсерін болғызбау жөніндегі шараларды қамтамасыз етуді ескере отырып, тиісті аумақтарды пайдалануға қойылатын шектеулерге байланысты белгіленеді.

Рекреациялық аймақ (Р) халықтың демалыс орындарын ұйымдастыруға және жайластыруға арналған және ол бақтарды, орман саябақтарын, саябақтар мен скверлерді, хайуанаттар парктерін, су қоймаларын, жағажайларды, аквапарктарды, ландшафтық сәулет объектілерін, өзге де демалыс және туризм орындарын, сондай-ақ бос уақыт және (немесе) сауықтыру мақсатындағы ғимараттар мен құрылыстарды қамтиды.

Рекреациялық аймаққа елді мекеннің шекарасы (шегі) шегінде орналасқан қорғалатын табиғи объектілер енгізілуі мүмкін.

Рекреациялық аймақтың аумағында рекреациялық аймақтың жұмыс істеуіне тікелей байланысты емес жаңа өнеркәсіптік, коммуналдық және қойма объектілерін, тұрғын үй-азаматтық мақсаттағы ғимараттар мен құрылыстарды орналастыруға (салуға) және қолданыстағыларын кеңейтуге жол берілмейді.

Қалалық және аудандық маңызы бар саябақтармен қатар көлемі жобалауға арналған тапсырма бойынша қабылданатын мамандандырылған - балалар, спорт, көрме, зоологиялық және басқа да парктерді, ботаникалық бақтарды көздеу қажет.

Балалар саябақтарының шамамен алғандағы мөлшерін есептеу нормалары ҚР ЕЖ 3.01-101-2013 келтірілген алаңдар мен спорт құрылыстарын қоса алғанда, 0,5 м2/адам есебінен қабылдауға жол беріледі.

Р-1. Жалпықалалық қолданыстағы жасыл желектер аймағы

Мақсаты: саябақтар, орман саябақтары, гүл бағын қамтиды. Аймақты ұйымдастырудың мақсаты – қала тұрғындары мен қонақтарына қолайлы демалыс орнын тағайындау.

Аумақтарды функционалдық пайдаланудың рұқсат етілген түрлері:

дендрологиялық саябақтар;

ботаникалық бақтар;

қалалық саябақ, тұрғын алқаптар саябағы, гүл бағы, желекжолдар,

су қоймасы;

аквасаябақ;

сәулеттік ланшафт объектілері, туризм объектілері;

спорт және ойын алаңдары;

велосипед және жүгіру жолдары және т. б.

Аумақтарды функционалдық пайдаланудың шартты рұқсат етілген түрлері:

қонақ үйлер, мотельдер, кемпингтер, туристік орталықтар;

профилакторийлер, санаторийлер;

ауруханалар, жалпы үлгідегі госпитальдар;

қарттарға арналған интернаттар;

барлар, дәмханалар және басқа да қоғамдық тамақтану мекемелері;

пикниктерге арналған орындар;

қоғамдық дәретханалар.

Аумақты функционалдық пайдаланудың негізгі емес және ілеспе түрлері:

көлік құралдарын уақытша сақтауға арналған ашық тұрақтар;

демалысты ұйымдастыруға байланысты қосалқы құрылыстар (күркелер, орындықтар және басқа да шағын сәулет нысандары).

Р-2. Жасыл желекті санитарлық белдеу аймағы

Санитарлық белдеу халықтың қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында белгіленеді, оның өлшемі ластанудың атмосфералық ауаға әсерін (химиялық, биологиялық, физикалық) санитариялық-эпидемиологиялық нормалаудың мемлекеттік жүйесінің құжаттарына сәйкес белгіленген мәндерге дейін және, ал қауіптіліктің І және ІІ сыныбы объектілері үшін – санитариялық-эпидемиологиялық нормалаудың мемлекеттік жүйесінің құжаттарына сәйкес белгіленген мәндерге дейін, сондай-ақ халықтың денсаулығы үшін қолайлы тәуекелдің шамасына дейін азайтуды қамтамасыз етеді.

Аумақтарды функционалдық пайдаланудың рұқсат етілген түрлері:

орман саябақтары;

санитарлық қорғау имараттары;

шудан қорғау құрылыстары.

Аумақтарды функционалдық пайдаланудың шартты рұқсат етілген түрлері:

өндірістік объектінің санитарлық шекараларында көрсетілген объектінің жұмыскерлеріне, келушілерге қызмет көрсетуге арналған ғимараттар мен құрылыстарды және объектінің қызметін қамтамасыз етуге арналған мына объектілер орналастырылады:

кезекші авариялық персонал үшін тұрғын үй емес үй-жайларды, вахталық әдіс бойынша жұмыс істейтін адамдар тұратын үй-жайларды, өрт сөндіру депосын, монша, кір жуатын орындарды, сауда және қоғамдық тамақтану объектілерін, гараждарды, қоғамдық және жеке көлікті сақтауға арналған алаңдар мен құрылыстарды, автомобильге май құю станцияларын, қоғамдық және әкімшілік ғимараттарды, конструкторлық бюроларды, оқу орындарын, емханаларды, ғылыми-зерттеу зертханаларын, жабық үлгідегі спорт-сауықтыру құрылыстарын;

жергілікті және транзитті коммуникацияларды, электр беру желілерін, электр қосалқы станцияларын, мұнай және газ құбырларын, техникалық сумен қамтамасыз етуге арналған артезиан ұңғымаларын, техникалық су дайындауға арналған суды салқындататын құрылыстарды, су бұру сорғы станцияларын, айналымды сумен қамтамасыз ету құрылыстарын;

өндірістік объектінің санитарлық шекараларында, негізделген кезде тамақ өнімдерін өндіруге пайдаланылмайтын техникалық дақылдарды өсіруге арналған ауыл шаруашылық алқаптары орналастырылады.

Р-3. Ашық кеңістіктер аймағы (өзендер, су қоймалары, жағалау белдеулері)

Мақсаты: Р-3 аймағы тұрғындар демалу үшін белсенді пайдаланатын саябақтар, скверлер, бульварлар, өзендердің жағалау аумақтарын қамтиды.

Аумақты функционалдық пайдаланудың рұқсат етілген түрлері:

жағажайлар;

спорт және ойын алаңдары;

аттракциондар;

жазғы театрлар;

кинотеатрлар, концерттік алаңдар;

қайық станциялары;

палаткалы қалашықтар орны;

спорт құрылғыларын жалға беру орындары.

Аумақтарды функционалдық пайдаланудың шартты рұқсат етілген түрлері:

барлар, дәмханалар;

ғибадат етуге байланысты объектілер;

қоғамдық дәретханалар.

Параметрлері:

Алаңдардың үлесі:

жасыл желектер 65-75%;

аллеялар мен жолдар 10-15%;

8-12% алаңдар;

5-7% қызмет көрсету имараттары.

Рекреациялық аймақтардың жер учаскелерін рұқсат етілген құрылыс салу және пайдалану параметрлері нақты объектілер үшін ҚР ЕЖ 3.01-101-2013.

И-1. Зираттар

Аумақтарды функционалдық пайдаланудың рұқсат етілген түрлері:

жерлеу орындары;

зираттар;

крематорийлер және аумақтық аймақтардың басқа түрлерін пайдалана отырып пайдаланылуы үйлеспейтін өзге де объектілер, сондай-ақ арнайы нормативтер мен қағидалар белгіленбей құру және пайдалану мүмкін емес объектілер.

Көрсетілген объектілерді тұрғын және қоғамдық-іскерлік аймақтардан бөлетін санитарлық-қорғау аумақтары (аймақтары) арнайы мақсаттағы аймақтың шекарасына қосылады.

2.6 Режимдік аумақтар аймағы (РТ)

РТ-1. Қорғаныс объектілері мен аумақтар аймағы

Аумақтарды функционалдық пайдаланудың рұқсат етілген түрлері:

әскери базалар, қалашықтар, полигондар, әуеайлақтар, өзге де қауіпсіздік және ғарыштық қамтамасыз ету объектілері;

әскери кәсіптік бағдарламаларды іске асыратын білім беру мекемелері;

қорғаныс, қауіпсіздік және ғарыштық қамтамасыз ету жөніндегі міндеттерді орындайтын атқарушы билік органдарының кәсіпорындары, мекемелері мен ұйымдары.

Аумақты функционалдық пайдаланудың негізгі емес және ілеспе түрлері:

көкөніс өсіруге байланысты тұрғын үйлер, қоғамдық ғимараттар, құрылыстар: көшетханалар, жылыжайлар;

шаруашылық құрылыстар;

гараждар, ашық тұрақтар.

Аумақтарды функционалдық пайдаланудың шартты рұқсат етілген түрлері:

өндірістік ғимараттар, байланыс мекемелері және белгіленген параметрлерден асатын өзге де коммуникациялар;

уақытша құрылыстар.

РТ-2. Еңбекпен түзеу мекемелер аймағы

Аумақтарды функционалдық пайдаланудың рұқсат етілген түрлері:

еңбекпен түзеу колониялары;

түрмеле;

еңбекпен тәрбиелеу колониялар.

Аумақты функционалдық пайдаланудың негізгі емес және ілеспе түрлері:

көкөніс өсіруге байланысты тұрғын үйлер, қоғамдық ғимараттар, құрылыстар: көшетханалар, жылыжайлар;

шаруашылық құрылыстар;

гараждар, ашық тұрақтар.

Аумақтарды функционалдық пайдаланудың шартты рұқсат етілген түрлері:

уақытша құрылыстар.

2.7 Қала құрылысы функционалдық аймақтарының аумақтарында құрылыс салу тығыздығының көрсеткіштері

Қалалар үшін қала құрылысы функционалдық аймақтары учаскелерінің құрылыс тығыздығын кестеде келтірілгеннен артық емес қабылдау ұсынылады (ақпараттық).

Құрылыс тығыздығының негізгі көрсеткіштері:

- құрылыс салу коэффициенті - ғимараттар мен құрылыстар алып жатқан ауданның учаске (квартал) ауданына қатынасы;

- құрылыс салу тығыздығының коэффициенті - ғимараттар мен құрылыстардың барлық қабаттары алып жатқан ауданның учаске (квартал) ауданына қатынасы.

Жергілікті қала құрылысы ерекшеліктеріне (елді мекеннің келбеті, тарихи ортасы, ландшафт және т. б.) байланысты ғимараттар мен құрылыстардың учаске ауданына қатысты жол берілетін шекті құрылыс көлемін сипаттайтын қосымша көрсеткіштер; толық қабаттар саны, нақты аймақтардағы ғимараттар мен құрылыстардың жол берілетін биіктігі және басқа да жоспарлау шектеулері белгіленуі мүмкін.

*) тәжірибелік алаңдар мен полигондарды, резервтік аумақтар мен санитарлық-қорғау аймақтарын есепке алмағанда.

Қазақстан Республикасының оңтүстік өңірлерінде жеке тұрғын үй құрылысның сипаттарын ескере отырып және ҚР ҚН 3.01-02-2012 "Жеке тұрғын құрылыс салу аудандарын жоспарлау және құрылысын салу" нормативінің 5.2.1 пунктіне сәйкес Түркістан қаласының функционалдық аймақтар регламентінің Ж1 аймағында 0,55 көп емес құрылыс коэффиценті ұсынылады.

Қалақұрылыстық функционалдық аймақтар	Құрылыс коэффициенті	Құрылыс тығыздығы коэффициенті
Тұрғын аймақ:
Көппәтерлі көпқабатты тұрғын үйлер құрылысы
Магистраль маңы аумақтар	0,7	2-2,5
Магистраль арасы аумақтары, 100 га дейін	0,6	1,5-2
Магистраль арасы аумақтары, 100 га астам	0,4	1,2
Қайта салынғандар да	0,6	1,6
Көппәтерлі аз және орташа қабатты тұрғын үйлер құрылысы	0,4	0,8
Ауласы бар блокты тұрғын үйлер құрылысы	0,3	0,6
Бір екі пәтерлі ауласы бар тұрғын үйлер құрылысы	0,2	0,4
Қоғамдық-іскерлік аймақ:
Көпбейінді құрылыс	1,0	3,0
Арнайы қоғамдық құрылыс	0,8	2,4
Өндірістік аймақ:
Өнеркәсіптік Ғылыми-өндірістік Коммуналдық-қоймалық	0,8 0,6 0,6	2,4 1,0 1,8

ЕСКЕРТПЕ 1. Тұрғын, қоғамдық-іскерлік аймақтар үшін құрылыс салу коэффициенттері мен құрылыс салу тығыздығының коэффициенттері есеп бойынша қажетті қызмет көрсету мекемелері мен кәсіпорындарын, гараждарды; автомобильдерге арналған тұрақтарды, жасыл екпелерді, алаңдарды және басқа да абаттандыру объектілерін ескере отырып, квартал аумағы үшін (брутто) келтірілген. Өндірістік аймақтар үшін көрсетілген коэффициенттер бір немесе бірнеше объектілерді қамтитын өндірістік құрылыс кварталдары үшін келтірілген.

ЕСКЕРТПЕ 2. Құрылыс тығыздығының коэффициенттерін есептеу кезінде қабаттар ауданы ғимараттың сыртқы өлшемдерімен анықталады. Тек жер үсті қабаттары ескеріледі, оның ішінде мансардалы қабаттар да бар. Ғимараттар мен құрылыстардың жерасты қабаттары есепке алынбайды. Егер жер беті (жер үсті аумағы) көгалдандыруға, алаңдарды, автотұрақтарды ұйымдастыруға және абаттандырудың басқа да түрлеріне пайдаланылса, жер асты құрылыстары ескерілмейді.

ЕСКЕРТПЕ 3. Қаланың магистральдық және көпфункционалды қоғамдық орталықтарында орналасқан I классты тұрғын үйлермен аралас тұрғын үй құрылысының жекелеген учаскелерін қалыптастыру жағдайларында тұрғын учаске құрылысының тығыздығын құрылыс тығыздығының коэффициенті 2,5-тен жоғары қабылдауға жол беріледі, ал үй маңындағы аумақ элементтерін есептеу нақты халыққа жүргізіледі.

ЕСКЕРТПЕ 4. Тұрғын үй, қоғамдық-іскерлік аймақтардың қалыптасқан кварталдарын қайта құру кезінде (қабаттардың үстіңгі қабатын, мансардаларды қоса алғанда) осы кварталдарда тұратын халық үшін қызмет көрсету мекемелері мен кәсіпорындарының есеп бойынша талап етілетін көлемін көздеу қажет. Көрші кварталдарда бар қызмет көрсету мекемелерін – олардың қол жетімділігінің нормативтік радиусы сақталған кезде (мектепке дейінгі мекемелер мен бастауыш мектептерден басқа) ескеруге жол беріледі. Қолданыстағы құрылысты қайта құру жағдайында құрылыс салу тығыздығын санитариялық-эпидемиологиялық және өртке қарсы нормаларды сақтаған кезде 30%-дан асырмай арттыруға жол беріледі.

3. ТАБИҒИ ЖАҒДАЙЛАРДЫҢ ҚЫСҚАША СИПАТТАМАСЫ

3.1 Климаттың жалпы белгілері

Түркістан қаласының климаттық сипаттамасы қала аумағында орналасқан Түркістан метеорологиялық станциясының деректері бойынша жасалған. "Құрылыс климатологиясы" ҚР ЕЖ 2.04-01-2017 сәйкес қала аумағы ыстық, жазда қатты ысып кету жағдайларымен, салыстырмалы түрде жылы және қысқа қыспен, атмосфералық жауын-шашынның тапшылығымен және жел белсенділігінің артуымен сипатталатын IV Г бөлшек ауданға жатады.

Жазғы кезең 5 айға созылады (мамыр айының басынан қыркүйек айына дейін). Жазда күнсіз күн болмайды. Бір жыл ішінде күн сәулесінің ұзақтығы 3072, ал күнсіз күндер саны-33. Мұның бәрі жазда жоғары температуралық фонның қалыптасуына ықпал етеді, нәтижесінде ауаның төменгі қабаты қатты қызады және топырақ құрғайды. Жаз айларында күн сәулесінің ұзақтығы 12-13 сағатты құрайды.

3.2 Температуралық режим

Жазда жоғары температура басым (25о-28оС), күндізгі уақытта ауа температурасы 30оС-тан асады. Топырақ 50-55оС дейін қызады, ал кейбір күндерде 70оС дейін.

Жазда күндізгі салыстырмалы ылғалдылық физиологиялық және гигиеналық критерийлер бойынша адамдар үшін жайлылық шегінен төмен (30%) байқалады және 17-20% құрайды, ал кейбір құрғақ күндерде ол 5-10% дейін төмендейді. Шілде айының орташа айлық температурасы 28,4оС, орташа максималды 36оС, орташа минималды 19,4оС, абсолютті максимум 49оС.

Қыс қысқа және тұрақсыз. Суық ауа температурасы желтоқсан-ақпан айларында тіркеледі. Қаңтардың орташа айлық температурасы - 5,4°C, орташа максимум-0,5°C, орташа минимум - 9,5°С, абсолютті минимум - 38°C.

3.3 Ылғалдылық режимі және атмосфералық жауын-шашын

Қыста жылымықтар жиі кездеседі, күндізгі уақытта ауа температурасы 0о-дан 5оС-қа дейін және одан жоғары болады. Қаңтар айында сағат 15-те ауаның орташа айлық салыстырмалы ылғалдылығы 74%-ға тең. Тұрақсыз қар жамылғысы бар қыстың орташа жылдық қайталануы 42% құрайды. Қар жамылғысының биіктігі шамамен 5 см. Қыста орташа есеппен 4-тен 7 күнге дейін тұман байқалады. Боран өте сирек кездеседі.

Жауын-шашын аз, жылына 238 мм. Олардың максималды саны қыста төмендейді, бұл шөл және шөлейт аймаққа тән. Сұйық және аралас жауын-шашын мөлшері 205 мм, тәуліктік максимум 54 мм. Орташа жылдық салыстырмалы ылғалдылық 53%, қаңтарда – 80%, шілдеде – 17% (күндізгі уақытта). Өтпелі маусымдар қысқа, орта есеппен 1,5-2 ай. Көктемде ауа-райы күзге қарағанда тұрақсыз, наурыз айында ең көп жауын-шашын түседі. Соңғы аяздар 12 сәуірде тоқтайды, алғашқылары 7 қазанда келеді.

3.4 Жел режимі

Жыл бойы шығыс бағыттағы желдер басым болады, жаз мезгілінде солтүстік-шығыс және солтүстік-батыс желдерінің қайталануы жоғары, ал қыста – шығыс желдері мен тымық басым болады. Сондай-ақ аумақта солтүстік-шығыс және оңтүстік-шығыс бағыттағы желдер байқалады. Қарастырылып отырған аумақтың жел режимі жоғары белсенділікпен сипатталады. Қысқы кезеңде желдің орташа жылдамдығы 2,6-3,2 м/сек, ал күндізгі уақытта 3,0-3,5 м/сек. Жазғы кезеңде желдің жылдамдығы 4,5-4,7 м/сек дейін артады, желдің орташа жылдық жылдамдығы 3,6 м/сек. Қолайсыз желдің қайталануы (5 м/сек астам) орташа алғанда 8%, ал күшті (15 м/сек астам) – шамамен 2% құрайды. Шаңды дауылдан күндердің қайталануы аз, айына 3-тен 5-ке дейін, Түркістанды қоршаған сортаңды топырақтардың дефляцияға ұшырауына байланысты болады.

4. ТҮРКІСТАН ҚАЛАСЫ АУМАҒЫНЫҢ ФУНКЦИОНАЛДЫҚ АЙМАҚТАРЫН САЛУДЫҢ ҚАЛА ҚҰРЫЛЫСЫ РЕГЛАМЕНТТЕРІН ІСКЕ АСЫРУ ЖОСПАРЫНЫҢ НЕГІЗГІ ЕРЕЖЕЛЕРІ

Түркістан қаласы аумағының функционалдық аймақтарын салудың қала құрылысы регламенттерін іске асыру жоспарын әзірлеудің басты мақсаты қаланың одан әрі даму бағыттарын айқындау, оның аумағын кешенді аймақтарға бөлу және функционалдық ұйымдастыру, қаланың мәдени-тарихи мұрасының сақталуын ескере отырып, көлік және инженерлік коммуникациялар, көгалдандыру және абаттандыру жүйесі болып табылады.

Жоспарды әзірлеу кезінде қала құрылысы жүйесінің, қала орталықтарының қазіргі жай-күйіне, қолданыстағы қала құрылысы құжаттамасының, инженерлік-көлік инфрақұрылымының мазмұнына және қалыптасқан экологиялық жағдайға талдау жүргізілді.

Жобалық материалдардың құрамы мен мазмұны "Қазақстан Республикасында қала құрылысы жобаларын әзірлеу, келісу және бекіту тәртібі туралы нұсқаулық" ҚР ҚН 3.01-00-2011 талаптарына сәйкес орындалды.

Жоспар сәулет және қала құрылысы органдарымен, басқа қалалық әкімшілік және қалалық ұйымдармен тығыз ынтымақтастықта жасалды.

4.1 Қазақстан Республикасының қоныстандыру жүйесіндегі Түркістан қаласының орналасуы

ШЫМКЕНТТУРКЕСТАН

Түркістан облысының орталығы Түркістан қаласы республикалық бағыныстағы Шымкент қаласынан 165 км қашықтықта орналасқан және Қазақстанның ең көне қалаларының бірі болып табылады.

Қала Қазақстанның оңтүстік облыстарын оның батыс және шығыс өңірлерімен байланыстыратын республикалық маңызы бар автомобиль және темір жол көлік магистральдарында орналасқан. Дін мен мәдениеттің тарихи ескерткіштері Түркістан қаласында да, оның төңірегінде де орналасқан.

Қаланың басты мақтанышы – ежелгі Түркістанның қорғалатын аймағы бар қаланың тарихи өзегінде орналасқан Қожа Ахмет Яссауи кесенесі. 2000 жылы Түркістан қаласы өзінің 1500 жылдығын әлемдік деңгейде атап өтті, 2003 жылы Қожа Ахмет Яссауи кесенесі ЮНЕСКО-ның Бүкіләлемдік Мұралар Тізіміне енгізілді, 2017 жылы Халықаралық Түркі мәдениеті ұйымына (ТҮРКСОЙ) мүше елдердің мәдениет министрлерінің Тұрақты Кеңесінің 34-ші отырысында Түркістан Түркі әлемінің мәдени астанасы болып сайланды.

Түркістан қаласы Ұлы Жібек жолында пайда болған қалалардың бірі болып табылады және Шығыс пен Батыс арасындағы сауда жолдарында тиімді орналасқан. Түркістан қаласы туралы алғашқы ескерту XV ғасырға жатады. Түркістан қаласы Жоңғар тауларынан Жетісу және Сырдария маңы далалары арқылы Арал теңізіне дейін созылған ежелгі Қазақстан қалаларының алқасындағы ең ірі інжу болып табылады.

Қаланы халықаралық деңгейдегі тарихи-мәдени орталық ретінде дамыту қосымша он мыңдаған жұмыс орындарын құруға және Шымкент қаласынан сыртқы көші-қон ағынының бір бөлігін ұстап алуға мүмкіндік береді.

Өндірістік, коммуналдық-қоймалық мақсаттағы және инфрақұрылымдық қамтамасыз ету объектілерін орналастыруға арналған аумақтар, дәстүрлі сипаттағы демалыс аймақтарын ұйымдастыруға арналған аумақтар бар, қала аумағы жақсы желдетіледі, жер сілкінісі, сел, көшкін және өзге де қауіпті табиғи процестер мен құбылыстар қаупі жоқ.

4.2 Қалыптасқан Түркістан қаласының жоспарлау және сәулет-кеңістік құрылымы

Қала Сырдария өзенінің орта ағысында, халық тығыз орналасқан оазисте орналасқан. Шығысында тарихи Отырармен, солтүстігінде Кентау қаласымен және Созақ ауданымен, батысында Қызылорда облысының Жаңақорған ауданымен шектеседі. Қала арқылы халықаралық көлік магистральдары өтеді: Орынбор-Ташкент теміржол магистралі, "Самара-Шымкент"автомобиль жолы.

Түркістан қаласының қала маңы аймағына Түркістан қаласы әкімшілігінің барлық жерлері кіреді. Қала маңы аймағында, 11 ауылдық округте бірқатар елді мекендер, көптеген тарихи-мәдени мұра ескерткіштері, оның ішінде діни мақсаттағы ескерткіштер бар.

Қала маңындағы аймақта демалыс аймақтарын ұйымдастыру үшін аймақтың үлкен және кіші өзендерінің көркем жайылмалы аумақтары, шөлді, шөлейт және тау бөктеріндегі ландшафттар бар. Қала маңында өндірістік, арнайы мақсаттағы аймақтарды және режимдік аумақтарды, сыртқы көлік байланысын және қаланың қалыпты жұмыс істеуі үшін қажетті басқа да объектілерді толыққанды ұйымдастыруға арналған аумақтар бар.

Қала аумағы батыстан шығысқа қарай созылған конфигурацияға ие және қолданыстағы шекара шегінде 19627,0 га мың га аумақты алып жатыр.

Қала кеңістігінің ұйымдастырушы негізі қала аумағының табиғи-ландшафттық және кенттенген қаңқасы болып табылады.

Қазіргі уақытта қала ауданы жағынан едәуір үлкен елді мекен болып табылады, ол қаланың негізгі тарихи орталығынан үй-жай құрылыстарының тұрғын үй құрылымдарымен барлық бағытта өскен, оның өзегі қорғау аймағы және оған іргелес қоғамдық-әкімшілік орталығы бар Қожа Ахмет Яссауи кесенесі болып табылады.

Қаланың негізгі өнеркәсіптік-өндірістік аймағы темір жолдарға іргелес аумақтарда шоғырланған.

Қаланы шартты түрде бірнеше тұрғын аудандарға бөлуге болады, олар бір-бірінен құрылыс сипатымен, даму дәрежесімен, әлеуметтік мәдени-тұрмыстық объектілермен, абаттандырумен, көлікпен және т. б. ерекшеленеді.

Тарихи-әкімшілік орталық қаланың жоспарлау құрылымында басым элемент болып табылады. Негізінен бір қабатты тұрғын үйлермен салынған.

Тарихи-әкімшілік мақсаттағы мекемелер, білім беру, демалыс, денсаулық сақтау, сауда, қоғамдық тамақтану және басқа да әлеуметтік-тұрмыстық қызмет көрсету объектілері Қожа Ахмет Яссауи кесенесі ауданындағы Тәуке хан даңғылы бойында шоғырланған.

Оңтүстік-шығыс бағытта Тәуке хан даңғылының бойында қаланың жаңа бөлігі қалыптаса бастады. Бұл ең алдымен Қожа Ахмет Яссауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университетімен байланысты.

Университет кешенінің солтүстігі мен шығысына қарай қалалық дендрологиялық саябақ пен ботаникалық бақ ұйымдастыру үшін аумақтар бөлінген.

Университет кешенінің шығысы мен солтүстігіне қарай, сондай-ақ Арыс-Түркістан каналының арғы жағында қалалықтарға жеке тұрғын үй құрылысы үшін берілген бос аумақтарды игеру жүзеге асырылуда. Тұрғын үй массивтерінің жоспарлау құрылымы - көше-жол желісінің әлсіз дифференциациясы бар 10 000 м2 үй жанындағы жер учаскелері бар бір қабатты тұрғын үйлер салатын тұрақты сипаттағы тік бұрышты кварталдар жүйесі.

Жалпы қалалық саябақ та кесененің ауданындағы тарихи орталықта орналасқан, одан батысқа қарай Ерубаев көшесі бойында жалпықалалық базар бар.

Көп қабатты құрылыс ауданында перзентхана, бірқатар сауда және білім беру объектілері орналасқан.

Теміржол вокзалы аймағындағы тағы бір шағын тарихи орталық мәдениет, білім беру және сауда нысандарымен құрылған.

Түркістан-Кентау темір жолынан солтүстікке қарай орналасқан өнеркәсіптік аумақтармен кезектесіп орналасқан үй-жайлық құрылыстың тұрғын үй алабы болып табылады.

Бос аумақтарды тұрғын үй құрылысына игеру оңтүстік-батыс және оңтүстік бағыттарда басталды.

Түркістан қаласының аумағын функционалдық аймақтарға бөлудің тірек жоспары

5. ТҮРКІСТАН ҚАЛАСЫНЫҢ ҚАЛА ҚҰРЫЛЫСЫН ДАМЫТУДЫҢ НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ

5.1 Қаланың қала құрылысын дамыту стратегиясы

Қаланың қала құрылысын дамыту стратегиясы - қаланы аумақтық және сәулет-жоспарлау дамытудың ұзақ мерзімді "идеялық" бағдарламасын айқындайтын құжат.

Қаланы дамытудың ұзақ мерзімді моделінің негізгі міндеті қаланы дамытудың ықтимал мүмкіндіктерін барынша ашу және қала организмінің тіршілігін қамтамасыз ету мен қалыпты жұмыс істеуі үшін елеулі маңызы бар қала ықпалының болжамды аймағын айқындау болып табылады.

Қаланың сәулеттік келбетін қалыптастыру жөніндегі ұсыныстар табиғи-климаттық ерекшеліктерін, қалыптасқан және ұсынылатын қала құрылысы тораптарын, қазіргі заманғы сәулет үрдістерін ескере отырып әзірленді.

Кенттенген қаңқа тарихи ядромен, әкімшілік-іскерлік орталықпен, көлік магистральдарымен, басты көшелермен, көпорталықтармен, қала құрылысы тораптарымен және магистраль жанындағы аумақтармен қалыптастырылады.

Қала аумағын перспективалық дамыту үшін іс-шаралар көзделген:

жұмыс істеп тұрған тұрғын аудандар ұсақ тұрғын үй кварталдарын ірілендіре отырып, түбегейлі қайта құрудан өтті,

қолданыстағы тар көшелерді кеңейту және жаңа магистральдарды тесу арқылы магистральдық көшелер желісі жақсарды,

өнеркәсіптік кәсіпорындар тұрғын үй құрылысынан тыс жерде орналасқан немесе жөндеуден өткен,

тұрғын және қоғамдық ғимараттардың жаңа құрылысы.

Қаланың қалыптасқан бөлігінің айналасында - солтүстік бағытта, Кентау қаласына қарай; перспективада - Түркістан шекарасына әуежайдың, жақын маңдағы Қазақстанның 30 жылдығы, Староикан, Қосмезгіл, Кәріз, Қарашық, Ұранғай, Бостандық, Енбешидихан, Теке, Чернак кенттерінің аумағын қоса отырып, біркелкі дамыту көзделген.

Тиісінше, осы бағыттар және тұрғын үй аумақтарының өсуімен қатар қоғамдық орталықтар жүйесі өсуде.

Жаңа тұрғын аймақтар негізгі магистралды және аудандық көшелер бойында, сондай-ақ қаланың солтүстік-шығыс бағытында, Түркістан-Кентау тас жолының шығысында, аз қабатты ғимараттардан 5-7 қабатқа дейін орналасқан.

Құрылыстың биіктігі ғимараттардың қабаттарын қаланың орталық бөлігінен шетіне дейін арттыру қағидаты бойынша қалыптасады.

Жобаланған жаңа тұрғын аудандар қаланың жалпы кешеніне үйлесімді түрде қосылады. Тұрғын аудандар магистральдық көшелермен жалпы қалалық және аудан орталықтарымен, теміржол және автовокзалдармен, саябақтармен және өнеркәсіптік аудандармен байланысты.

Қаланың аумақтық өсуі жалпықалалық орталық жүйесінің дамуымен қатар жүреді, оның дамуы қоныстану аумақтарының векторлық өсу бағытымен шарттасқан.

Басты құрылымдық элемент - қаланың тарихи өзегі Қожа Ахмет Яссауи кесенесі және оның қорғау аймағы болып табылады, ол кесенеге іргелес жатқан аумақтың тарихи жоспарлануын қалпына келтіруді және жаңғыртуды көздейді.

Жалпы қалалық орталықтың өзегі қаланың қоғамдық өмірінің барлық нысандарының ең үлкен аумақтық шоғырлану принципі негізінде анықталды. Қоғамдық-іскерлік кіші аймақты қалыптастыратын тарихи-әкімшілік орталық барлық көлік магистральдары біріктірілетін қала жоспарының негізгі композициялық осьтері болатын жоспарлау құрылымында басым элементі болып табылады.

Кешенде Орталық Тарихи ядроның бүкіл аумағы жаяу жүргіншіге беріледі. Орталық ядроның айналасында қысқа мерзімді және ұзақ мерзімді демалуға және туристер мен қажыларға бару үшін мекемелер мен құрылғылар бар. Оларға мыналар жатады: қонақ үйлер, мотельдер, кафелер, мейрамханалар, базарлар, әкімшілік мекемелер, сондай-ақ ашық автотұрақтар.

Жаңа әкімшілік-іскерлік орталық жобаланып отырған автовокзалды орналастыра отырып, қаланың сәулет-жоспарлау композициясының доминантынан шығыс бағытта Түркістан-Шымкент магистралінің бойында қалыптасады. Қаланың осы бөлігіндегі қабаттар 4-7 қабаттан тұрады және 18-22 қабатқа жетеді.

Бұл аумақта облыстық қызметтерді, бизнес-орталықтарды, жеке компанияларды, офистерді, банктерді және т. б. орналастыру үшін әкімшілік ғимараттар кешенін орналастыру көзделеді. Орталық аймағында жаңа, іскерлік, сауда, спорт, мәдени-білім беру, демалыс және басқа да кешендер салу ұсынылады. Әкімшілік-іскерлік орталықтың оңтүстігінде жоба стадионды орналастыруды ұсынады. Жобалау кезінде стадионға кірме жолдар мен кіреберістерде де, стадионның аумағында да көлік пен жаяу жүргіншілердің қозғалысын ұйымдастыруға көп көңіл бөлінді.

Жаңа әкімшілік-іскерлік орталықтан басқа қала бойынша әкімшілік-шаруашылық, мәдени және сауда орталықтары орналасатын болады.

Қаланың одан әрі өсуі "полиорталық"жүйесін қамтамасыз ете отырып, магистральға кіретін аумақтардың дамуымен қатар жүреді.

Полицентрлік қаланы қалыптастыру табысының кепілі-жайлы тұрғын үй жағдайларын жасау және қаланың әрбір ауданында жұмыс істеу, білім алу және демалу үшін тиісті мүмкіндіктер жасау болып табылады.

Қаланың магистралды ауданында бес қоғамдық орталық құру жоспарлануда. Қоғамдық орталық-адамдар жұмыс істейтін орын, мәдени демалыс, сауда орталықтары, саябақ аумақтары, белсенді демалыс аймақтары және қаланың басқа бөліктерімен көлік байланысы болатын жер.

Жоспарлау дамуының негізгі принциптерінің бірі-қаланың әдемі ортамен тығыз байланысы.

Осы мақсатта қаладағы сыртқы ортаны оның элементтерімен байланыстыратын негізгі табиғи шекараларда кең жасыл жолақтар құрылуда.

Жасыл құрылғылардың мәні қаланы көгалдандырудың біртұтас өзара байланысты жүйесін құрған жағдайда ғана дұрыс бағалануы мүмкін.

Осыған сәйкес қалада меридиандық және ендік бағыттарда ірі саябақ кешендері, алаңдар, бульварлар, бақтар құрылады.

5.2 Абаттандыру және көгалдандыру

Жобаланатын барлық аумаққа жеткілікті сауықтыру әсерін көрсету үшін қала шегінен тыс қалыптасатын "жасыл белдеумен" қалалық маңызы бар көгалдандырылған аумақтарды байланыстыру арқылы көгалдандырудың үздіксіз жүйесін ұйымдастыру көзделген.

Оңтүстік бағытта, Түркістан-Шәуілдір магистралінің батысына қарай күрделі сипаттағы құрылыс салуды болдырмайтын, табиғи-экологиялық әлеуеті жоғары "жасыл" дәліз ұйымдастыру көзделген. Бұл аумақта қалалық ортаны ашық жайластыра отырып, жаяу жүргіншілер аймақтары, көшелер мен алаңдар, қоғамдық тарихи, демалыс, сауда кеңістіктерінің дамыған жүйесі қалыптастырылатын болады.

Көгалдандырудың үздіксіз жүйесін құру азаматтардың еңбегі, тұрмысы мен демалысы үшін қажетті қолайлы санитарлық-гигиеналық және микроклиматтық жағдайлар жасайды.

5.3 Өнеркәсіп кәсіпорындарының аумақтары

Өңірдегі желдің бағытын ескере отырып, өндірістік объектілердің аумақтары қаланың батыс және оңтүстік-батыс бөліктерінде құрылыстан бос аумақта шоғырланған.

Өнеркәсіптің үш санаты шартты түрде бөлінді:

1. Зиянды өндіріс кәсіпорындарын орналастыруға арналған өнеркәсіптік кәсіпорындар (I класс). Осы санаттағы кәсіпорындар қоныстану аумағынан едәуір қашықтықта орналасқан.

2. Орташа өндірістік зияндылығы бар өнеркәсіптік кәсіпорындар (II-IV класс). Мұндай аудандар санитарлық-қорғау аймақтарын құра отырып, қаланың қоныстану аумағының шетінде орналасқан.

3. Шағын өндірістік зияндылығы бар кәсіпорындарды орналастыруға арналған өнеркәсіптік аудандар (V класс). Мұндай кәсіпорындар қоныстану аумағында орналасқан.

Өнеркәсіптік кәсіпорындар біртекті өндірістік бейіндегі топтарға орналастырылатын болады. Өнеркәсіп кәсіпорындарын топтап орналастыру қаланың жоспарлау жағынан маңызды, толық құқықты элементі болып табылатын ұйымдасқан өнеркәсіп ауданын құру жолымен жүзеге асырылады.

5.4 Өндірістік аумақтарды қайта ұйымдастырудың негізгі бағыттары

Санитарлық немесе жоспарлау жағдайлары бойынша сәтсіз орналасқан жұмыс істеп тұрған өнеркәсіптік кәсіпорындарды басқа жерге шығару және оларды жаңарту неғұрлым ыңғайлы қалалық орта құруға, әлеуметтік инфрақұрылым мен ыңғайлы қоғамдық кеңістікті дамытуға мүмкіндік береді.

Жөндеу келесі жағдайларда қажет деп саналады:

кәсіпорын жұмыс істемейді, аумақтары иесіз;

кәсіпорын қала сыртына көшіріледі;

кәсіпорын тұрғын үй құрылысына тікелей жақын орналасқан, санитарлық-қорғаныш аймағы жоқ; қауіптілігі жекелеген кәсіпорындар түрлері үшін, мысалы, мұндай аймақ кемінде 500м болуы тиіс және бұл шартты қала шегінде орындау мүмкін емес.

Жөндеу процесінде кейбір өнеркәсіптік аумақтарды пайдалануды жалғастыруға болады, бірақ қайта бейіндеу перспективасымен.

Қаланың бұрынғы өнеркәсіптік аумақтарын жаңарту сипаты әртүрлі қала құрылысы жағдайларында қоғамдық кеңістіктерді қалыптастыру мақсатында бірнеше бағыттарды ұстануға тиіс:

өнеркәсіптік аймақтар аумағының азаюы. Оларды көгалдандыру қоршаған ортаның және жалпы қаланың ластанған фонын азайтуға мүмкіндік береді, бұл аймақтағы бұрынғы өндірістік аумақты рұқсат етілген деңгейдің шекті деңгейімен қамтамасыз етеді;

қайта ұйымдастырылатын өнеркәсіптік аумақтарда қоғамдық кеңістіктер құру;

қоршаған ортаны ұйымдастырудағы сабақтастықты қамтамасыз ету, оның постиндустриалды сипатын сақтау.

Өнеркәсіптік аумақтарды қайта жаңарту неғұрлым қолайлы қалалық орта құруға, әлеуметтік инфрақұрылымды және қолайлы қоғамдық кеңістікті дамытуға мүмкіндік береді, қоныстану аумағында қолайлы экологиялық жағдайлар жасайды.

5.5 Сыртқы көлік

Түркістан қаласында темір жол құрылғыларының даму дәрежесі елдің жалпы темір жол желісіне және қаланың өзіне қызмет көрсету жөніндегі көлік жұмысына байланысты. Қала мәртебесінің өзгеруіне байланысты темір жол желілерінің өткізу қабілеті де өзгереді, сондықтан жаңа вокзал мен вокзал маңы кешенін салу болжанады, оны орналастыру қаланың оңтүстік бөлігінде, Шымкент-Қызылорда темір жол тармағы бағытында көзделген.

Қаланың кеңеюіне байланысты болашақта бір орталық вокзалда қызмет көрсету қиын болатын автобус желілерінің саны артады деп күтілуде. Жаңа автовокзалдың орналасуы "Вокзал - Әуежай" трассасына іргелес қаланың шығыс бөлігінде ұсынылған. Тағы бір вокзалдың орналасуы қаланың оңтүстік бөлігінде, Қызылорда-Шымкент трассасынан кіре берісте жобаланған.

Вокзалдың орналасуының негізгі оң сапасы автовокзалды, сауда, қоғамдық тамақтандыру кәсіпорындарының, қонақ үйлердің қоғамдық құрылысын орналастыра отырып, вокзал алаңын құру мүмкіндігі болып табылады.

Вокзал кешенінің қоғамдық орталығы қаланың магистральдық көше жүйесімен тікелей байланысты. Осындай негізгі магистральдық көшенің бірі-жалпы қалалық маңызы бар "Вокзал - Әуежай" үздіксіз қозғалыс бағыты. Жол Вокзал – Автовокзал - Әуежайдың үш негізгі көлік торабын байланыстырады.

Әуежайды орналастыру солтүстік-шығыс бағытта қарастырылған. Әуежай әуе жолдарына қала аумағынан жеткілікті қашықтықта, Шығыс айналма жолынан 16 км қашықтықта өтетіндей орналасқан. Бұл ретте шудың рұқсат етілген деңгейінің санитарлық нормалары сақталған. Әуежайдың ең күрделі бөлігі оның әуе және жолаушылар мен жүктерді жер үсті көлігімен тасымалдау арасындағы түйісу бөлігі болып табылады, сондықтан автобустар мен автотұрақтарды орналастыру үшін аумақ қарастырылған.

Түркістан қаласының аумағын функционалдық аймақтарға бөлудің жобалық жоспары

6. АУМАҚТЫҚ ЖОСПАРЛАУ ЖӘНЕ ҚАЛА ҚҰРЫЛЫСЫН АЙМАҚТАРҒА БӨЛУ

6.1 Қала құрылысы іс-шараларының негізгі ережелері

Түркістан қаласы аумағының функционалдық аймақтарына құрылыс салудың қала құрылысы регламенттерін іске асыру жоспарында аумақты қала құрылысын аймақтарға бөлу "Қала құрылысы" ҚР ЕЖ 3.01-101-2013 және "Қала құрылысын аймақтарға бөлу жоспарларын әзірлеу, келісу және бекіту тәртібі мен қағидалары" ҚР ҚБҚ 3.01-01-2002 сәйкес белгіленеді, қабылданған қызыл сызықтар шегінде аумақтар деңгейінде функционалдық пайдалануға (функционалдық мақсаты) қойылатын талаптарды белгілейді.

Аумақтың функционалдық мақсаты оның шекараларында тұрғын үй, қоғамдық, өндірістік, табиғи объектілер учаскелерінің рұқсат етілген арақатынасын белгілейді.

Аумақтың белгіленген функционалдық мақсаты Түркістан қаласының қала құрылысын дамытудың мақсаттарына, талаптарына және негізгі бағыттарына сәйкес қала құрылысы қызметін жүзеге асыру кезінде қала аумағын пайдалануды қамтамасыз етудің заңды құралы болып табылады.

Аумақтың белгіленген функционалдық мақсаты қала құрылысы агломерациясында шешімдер қабылдау және жер учаскелерін пайдалану кезінде билік органдары үшін міндетті болып табылады.

Қала құрылысын аймақтарға бөлудің негізгі міндеттері:

тұрғын үй құрылысы саласында:

- ескі тұрғын үй қорын бұзу;

- әлеуметтік тұрғын үй қорын дамыту;

қызмет көрсету саласындағы объектілер құрылысы саласында:

-білім беру, тәрбиелеу, Денсаулық сақтау, сауда және мәдени-тұрмыстық салалардың әлеуметтік кепілдік берілген объектілері кешенінің жаңа және қайта жаңғыртылатын тұрғын үй алаптарында нормативтік қамтамасыз етілу деңгейіне қол жеткізу;

-мүгедектер мен қарт азаматтардың денсаулық сақтауды, білім беруді, әлеуметтік қамтамасыз етуді дамытудың қалалық бағдарламаларында көзделген объектілер мен кешендерді салу;

Көлік құрылысы саласында

-қалалық магистральдар мен көлік құрылыстарын (көпірлер, жолайрықтар)салу және қайта құру;

қоршаған ортаны қорғау, табиғи кешен аумақтарын сақтау және дамыту саласында:

-атмосфераға шығарындыларды азайтуды қамтамасыз ететін өнеркәсіптегі, энергетикадағы, көліктегі іс-шаралар кешені;

-рұқсат етілмеген қоқыс тастайтын жерлер мен өндірістік аумақтар аумақтарының топырақтарын санациялау, рекультивациялау, дезактивациялау;

-тазарту құрылыстарын салу, оның ішінде қала аумағының 80%-дан астамын қамтитын жерүсті ағынын тазарту үшін;

-көгалдандырылған аумақтар алаңын ұлғайту;

-қаланың барлық табиғи аумақтарының шекараларын, қорғау режимдерін белгілеу.

Түркістан қаласы үшін қала шегі шегінде жер учаскелерінің жалпы аумақтық параметрлері айқындала отырып, функционалдық пайдалану аймақтарының 6 негізгі түрі айқындалды:

1. Тұрғын аймақ;

2. Әлеуметтік аймақ;

3. Коммерциялық аймақ;

4. Өнеркәсіптік аймақ;

5. Өзге аймақ;

6. Режимдік аумақтар аймағы

Қала аумағын функционалдық аймақтарға бөлу мақсатында осы қала құрылысы регламентінің құрамында белгіленеді және қала құрылысын аймақтарға бөлу карталарында көрсетіледі:

әріптік белгілеу - осы қала құрылысы регламентінде көзделген рұқсат етілген пайдалану түрлерін топтастыру сақталған жағдайда белгіленеді;

сандық белгі - тұрғын үй-азаматтық, өнеркәсіптік (өндірістік) және өзге де мақсаттағы объектілерді рұқсат етілген пайдалану түрлеріне қатысты көрсетілген топтастыру нақтыланған жағдайда белгіленеді (мысалы: Ж-1 - биіктігі 3 қабаттан аспайтын тұрақты тұратын жеке тұрғын үйді орналастыру; П-1 - зияндылық сыныбының 1-2-өнеркәсіптік-өндірістік қызметі және т. б.).

Түркістан қаласы аумағын функционалдық аймақтарға бөлу құрылымы

Аймақтардың атаулары	Рұқсат етілген пайдалану түрлері	Индекс
Тұрғын аймақ (Ж)	-тұрғын үй үй-жайлық құрылысы	Ж1
	- тұрғын үй құрылысы - 2 қабат	Ж2
	- тұрғын үй құрылысы - 3-4 қабат	Ж3
	- тұрғын үй құрылысы-5-7 қабат	Ж4
	- тұрғын үй құрылысы-8-12 қабат	Ж5
	- 12 қабаттан жоғары тұрғын үй құрылысы	Ж6
Әлеуметтік аймақ (С)	- білім беру мекемелерінің құрылысын салу	С1
	- денсаулық сақтау және әлеуметтік қамтамасыз ету мекемелерінің құрылысын салу	С2
	- мәдени және спорт ғимараттарының құрылысын салу	С3
	- діни-мінәжаттық мақсаттағы құрылыс салу	С4
Коммерциялық аймақ (К)	- сауда, қоғамдық тамақтану, коммуналдық шаруашылық кәсіпорындары	К1
Коммерциялық аймақ (К)	- іскерлік, қоғамдық, ғылыми, банктік қоғамдық, іскерлік, ғылыми, банктік ұйымдар басқармасының ұйымдары	К2
Өнеркәсіптік аймақ (П)	- санитарлық жіктеудің I класты кәсіпорындарымен өндірістік құрылыс салу	П1
	- санитарлық сыныптаманың II-IV сыныпты кәсіпорындарымен өндірістік құрылыс салу	П2
	- V класты санитарлық классификациясы бар кәсіпорындардың өндірістік құрылыс салу	П3
	- инженерлік-коммуналдық құрылыстар, көлік құрылыстары	П4
Өзге аймақ (И)	- көлік инфрақұрылымы	Т
	- жалпықалалық қолданыстағы көшеттер (саябақтар, гүлбақтар)	Р1
	- санитарлық белдеу, орман қорғау көшеттері	Р2
	- өзендер мен су айдындары	Р3
	- зираттар	И1
Режимдік аумақтар аймағы (РА)	- қорғаныс объектілерінің аумақтары	РТ1
Режимдік аумақтар аймағы (РА)	- еңбекпен түзеу мекемелері	РТ2

6.2 Түркістан қаласының аумағын функционалдық аймақтарға бөлу және жоспарлы ұйымдастыру

Түркістан қаласының аумағын сәулет-жоспарлау ұйымы және функционалдық аймақтарға бөлу халық үшін қолайлы қала құрылысы ортасын құруға бағытталған.

Қала аумағы инженерлік-геологиялық жағдайлар мен жел бағытын ескере отырып, аумақты шаруашылық игеру нәтижесінде тарихи қалыптасқан функционалдық аймақтарға нақты бөлінеді.

6.3 Таза қоршаған орта

Түркістан қоршаған ортаның жай-күйі өмір сүруге қолайлы, қазіргі заманғы әлемдік ұғымдарға сәйкес келетін қалаға айналуға тиіс.

Аумақты сәулет-жоспарлау ұйымдастырудың тұжырымдамасы қала мен табиғаттың селбесуіне негізделген. Бұл қағидатты жүзеге асыру қаланы көгалдандырудың бірыңғай жүйесімен тығыз байланысты басты және қосалқы жасыл экологиялық дәліздерді құру жолымен жүргізілетін боладыда.

Қаланы ең жақсы желдету және оның санитарлық-гигиеналық жағдайын жақсарту талаптарына бағынатын экологиялық қаңқаның құрылымы тау-алқап айналымының ауа ағындарын өткізуге арналған меридионалды және ендік бағыттағы өзара қиылысатын жасыл дәліздерді білдіреді.

Жасыл экологиялық дәліздерді құру осы аймақтың флорасы мен фаунасының алуан түрлілігін сақтауға және көбейтуге әкеледі. Өзендердің жайылма аумақтарында бұрыннан бар және жаңадан құрылған жасанды су айдындары қала тұрғындары демалатын және суда жүзетін құстар, балықтар мен жануарлар үшін мекендейтін орын болады.

Ендік бағыттағы негізгі "жасыл дәліз" Арыс-Түркістан каналы бойындағы сулы-жасыл диаметр ұйымдастырылатын аумақ болып табылады. Бұл арнадан қоғамдық орталықтар арқылы өтетін жасанды тік "су" дәліздерін ұйымдастыру қарастырылған. Саябақтардың айналасында микроклимат жасау үшін жасыл массивтер мен арық желісі қосылатын тұрғын аймақтар орналасқан.

Қаланың тарихи ортасын бұзуға жол бермей, барлық қала көшелерінде, алаңдарда, бульварларда, саябақтар мен гүл бақтарында жаяу жүргіншілер мен велосипед қозғалысының үздіксіз желісін қамтитын ашық қоғамдық кеңістіктердің тұтас жүйесін қалыптастыру ұсынылады.

Қайта қалпына келтіру аймақтары халықтың демалу орындарын ұйымдастыруға арналған және саябақтар, гүл бақтары, бульварлар, су айдындары, жағажайлар, аквапарк, ландшафтық сәулет объектілері аумақтарын, демалыс және туризм орындарын қамтиды.

6.4 Көлік коммуникациялары

Қаланың жайлылық деңгейін сипаттайтын көрсеткіштердің бірі сапалы жолдар болып табылады.

Көлік және инженерлік коммуникациялар аймақтары теміржол, автомобиль, өзен, әуе және құбыржол көлігі, байланыс құрылыстары мен коммуникацияларын, электрмен және жылумен жабдықтау, сумен қамтамасыз ету және су бұру, газбен қамтамасыз ету және инженерлік жабдықтар объектілерін орналастыруға және олардың жұмыс істеуіне арналған.

Қаланың өсуі сыртқы және қалаішілік көлікті дамытудың аса қажеттілігін туындатады, ол қаланың қалыпты өмір сүруі үшін қажетті жолаушылар және жүк тасымалдарының күрт өсу проблемаларын шешуі тиіс. Түркістан қаласының көлік торабы сыртқы және қалаішілік көліктің барлық түрлерінің желілері, құрылыстары мен құрылғылары кешенінен тұрады.

Сыртқы автомагистральдар қала аумағын кеңейту кезінде олар қаланың салынып жатқан бөлігінде қалмайтындай етіп жобаланған. Сыртқы көлік аймақтарын (вокзал кешені, әуежай, автовокзалдар) орналастыру көптеген факторлар мен жергілікті жағдайларға байланысты болды: қаланың басқа елді мекендермен және қала маңы аймағымен көлік қатынасы, қаладан тыс автобус бағыттарының бағыты, қалалық магистральдық көшелердің жалпы жүйесі, қаланың тарихи орталығын орналастыру және онымен көлік байланысы.

Қазіргі бар халықаралық маңызы бар Батыс Еуропа-Батыс Қытай магистралын тарихи орталықтан шет елге, Түркістанның оңтүстік бөлігіне көшіру, қаланың айналасында айналма магистраль құру ұсынылады, ол қала арқылы кез келген бағытта кедергісіз өтуді қамтамасыз етеді.

Қалада негізгі кіріс магистральдары пайда болатын өсудің келесі бағыттары бар:

- Түркістан-Шымкент;

- Түркістан-Кентау;

- Түркістан-Қызылорда;

- Түркістан-Балтакөл;

- Түркістан-Шәуілдір.

Әрбір кіру магистралі қала құрылысы тораптары бар магистральдық аумақтарды дамытуды көздейді.

6.5 Тұрғын үйдің және әлеуметтік инфрақұрылым объектілерінің қолжетімділігін қамтамасыз ету

Өмір сапасы спортпен шұғылдану мүмкіндігінен, тұрғын үйдің сапасы мен санынан, қызмет көрсету орындарының, мектептер мен балабақшалардың және т. б. қол жетімділігінен көрінеді.

Жобаланған аумақта толыққанды тұрғын үй құрылымдарын құру қажет. Олар Түркістан қаласының жалпы жоспарлау құрылымымен тығыз байланыста тұрғын кварталдарды (магистральаралық аумақтар шегінде), кіші орталықтарды, сауда, мәдени-тұрмыстық қызмет көрсету, демалыс, бос уақытты өткізу кәсіпорындарын қамтуы мүмкін.

Бірінші және екінші сақинадағы қала құрылысының қасиеттері қала бейнесінің туристік, әлеуметтік-мәдени бірегейлігін анықтайды, осыған байланысты қаланың эстетикалық қабылдауын бұзатын ескі, тарихи құндылығы жоқ тұрғын үйлер мен басқа ғимараттарды мақсатты түрде бұзу қажеттілігі туындайды.

Үшінші сақинаның ішіндегі аумақ жоспарлау құрылымдарын минималды түрде сақтай отырып, тұрғын үй құрылысын қарастырады.

Тұрғын аймақтар қала аумағының негізгі бөлігін құрайды. Көп пәтерлі және жеке тұрғын үйлер салуға жатады. Жобада қалыптасқан тұрғын аймақ жартылай сақталады және бос аумақтарда дамиды.

Тұрғын аймақтарда қосалқы функция ретінде жеке тұрған, халыққа әлеуметтік және мәдени-тұрмыстық қызмет көрсететін жапсарлас-жанастыра салынған объектілерді орналастыруға жол беріледі.

Қаланың басты магистраль жанындағы аумақтарының сәулеттік бейнесін қалыптастыру (Шымкент, Қызылорда және Кентау қалалары бағытында) қызмет көрсету объектілері бар неғұрлым сапалы аз қабатты үй-жай құрылысын орналастырумен көзделеді.

Қоғамдық аймақтар денсаулық сақтау, мәдениет, ағарту, байланыс, сауда, қоғамдық тамақтандыру, тұрмыстық қызмет көрсету, коммерциялық қызмет объектілерін, сондай-ақ орта кәсіптік және жоғары білім беру мекемелерін, ғылыми-зерттеу, әкімшілік мекемелерді, діни объектілерін, іскерлік, қаржылық және қоғамдық белсенділік орталықтарын, автомобиль көлігі тұрақтарын және жалпы қалалық маңызы бар өзге де ғимараттар мен құрылыстарды басымдықпен орналастыруға арналған.

Әкімшілік-іскерлік орталықты дамыту автовокзалды орналастыру көзделетін Түркістан-Шымкент магистралінің шығыс бағытында, солтүстігінде көзделеді. Жаңа әкімшілік-іскерлік орталыққа облыстық, аудандық маңыздағы барлық нысандар, сондай-ақ сауда, қонақ үй және бизнес орталықтары мен тұрғын үй құрылыстары кіреді.

Ғасырлар бойы қалыптасқан қаланың жоспарлау құрылымы, қалаішілік көлік қозғалысы мен инженерлік коммуникациялар желісі, тарихи маңызы бар объектілер мен аймақтар да сақталуға және дамуға жататын негізгі қала құрылысының құрамдас бөліктері және тарихи құндылығы болып табылады.

Көше-жол желісінің құрылымын сақтай отырып, Қожа Ахмет Яссауи кесенесі кешенінің айналасындағы ашық ландшафтық кеңістікті дамыту көзделген. Бұл аумақ бұлақ арнасындағы (бұрынғы Қазына өзені) "тарихи-тақырыптық саябақ" аймағымен бірігеді. Бұл қала орталығының өзегіне ірі табиғи элементті енгізуге, қаланың түрлі шолу нүктелерінен тарихи ескерткіштің визуализациясын жақсартуға мүмкіндік береді.

Резервтік аумақтар қаланы перспективалық дамыту үшін қажетті қала құрылысы ресурстары болып табылады, қаланың шеткері бөліктерінде солтүстік, шығыс және батыс бағыттарда бөлінген. Резервтік аумақтар қалалық ортаны кешенді дамыту үшін қажетті барлық негізгі функционалдық аймақтар мен объектілерді орналастыруға есептелген.

6.6 Құрылыстан бос аумақтар

Шығыс және солтүстік-шығыс бағыттардағы желдің басым болуын ескере отырып, жаңа өндірістік объектілерді қаланың батыс және оңтүстік-батыс бөліктеріне құрылыстан бос аумақтарға орналастыру және ескі өндірістік объектілерді шығару көзделген.

Қала аумағының функционалдық-мамандандырылған бөлігі ретінде өнеркәсіптік аймақтың құрамына қоршаған ортаға өндірістік зияндарды бөлу көздері болып табылатын технологиялық процестері бар материалдық өндіріс, өндірістік инфрақұрылым объектілері, кәсіпорындардан санитарлық-қорғаныш аймақтары, халықтың азық-түлік және өнеркәсіп тауарларын сақтауға қажеттілігін қамтамасыз ететін топтар мен жекелеген кәсіпорындар, сондай-ақ ғылым және ғылыми қызмет көрсету, кадрлар даярлау объектілері, өндірістік емес саланың басқа да объектілері, материалдық және материалдық емес өндіріске қызмет көрсететін объектілер кіреді. Өндірістік-қойма аумағы қаланың тұрғын, рекреациялық және басқа да функционалдық аймақтарымен тиімді байланыста болуы тиіс.

Арнайы мақсаттағы аймақтары зираттарды, крематорийлерді, мал қорымдарын, қатты тұрмыстық қалдықтар үйінділерін және пайдаланылуы басқа мақсаттағы аумақтық аймақтарға сәйкес келмейтін қала шаруашылығының өзге де объектілерін орналастыруға арналған. Қала шекарасы шегінде жұмыс істейтін зираттар жабылуға жатады, олардың айналасында санитарлық-қорғаныш аймақтарын ұйымдастыру көзделеді.

Айта кету керек, Түркістан аумағындағы көптеген ескі зираттар тарихи тұрғыдан ерекше қызығушылық тудырады. Бас жоспардың жобасы бойынша Түркістан қаласында сақталып қалған барлық зираттарға түгендеу жүргізу және оларды есептік мерзім кезеңінде мемориалдық гүл бақтарына айналдыру ұсынылады.

Қала құрылысы регламенттері және аумақтық аймақтар

7. ҚОРШАҒАН ОРТАҒА ЖОБАЛАНАТЫН ҚЫЗМЕТТІҢ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ СХЕМАСЫ

7.1 Жер ресурстарына, өсімдіктер мен жануарлар әлеміне арналған экологиялық схема.

Қоршаған ортаға әсерді алдын ала бағалау аумақтың қазіргі жағдайын, қабылданған ұйымдастырушылық-техникалық және технологиялық шешімдерді талдау негізінде, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексіне және қолданыстағы нормативтік-әдістемелік құжаттарға сәйкес жүргізілді.

Елді мекендер мен жаңа объектілердің құрылысы әрқашан аумаққа және геологиялық ортаға әсер етеді. Олардың әсері объектілерді орналастыру үшін жерлердің иеліктен шығарылуынан, құрылыс және жоспарлау жұмыстарын жүргізу кезінде жер бедерінің өзгеруінен, әртүрлі құрылымдардың салмағынан негіздердің топырағына түсетін жүктеменің жоғарылауынан, гидрогеологиялық сипаттамалары мен жер үсті ағымының жағдайларының өзгеруінен, қауіпті геологиялық процестердің ықтимал қарқындылығынан және т. б. көрінеді.

Бас жоспарда қабылданған өзгерістерге сәйкес жұмыстарды жүргізу процесінде топырақ-өсімдік жамылғысындағы қолайсыз өзгерістер:

-механикалық әсерден;

-техногендік ластанудан туындауы мүмкін.

Механикалық әсер жер бетін жоспарлау, жолдар мен инженерлік коммуникацияларды төсеу үшін топырақ қабатын төгуге және қайта бейіндеуге байланысты.

Жоба бойынша жұмыстарды жүзеге асыру топырақ-өсімдік жамылғысының ошақтық (әкімшілік және тұрғын үй құрылысын, жаңа қоныстану және рекреациялық аймақтарды құру) бұзылуы түрінде топырақтың азуына сөзсіз әкеледі.

Іргелес аумақтың топырағының қорғасынмен және мұнай өнімдерімен техногендік ластануы абаттандыру жұмыстарын жүргізу кезінде көптеген автокөліктерді пайдаланумен байланысты болуы мүмкін.

Жергілікті флораның өтемдік мүмкіндіктерін ескере отырып және топырақ-өсімдік жамылғысын қалпына келтіру жөніндегі көзделген іс-шараларды сақтаған кезде топырақ-өсімдік жамылғысының жай-күйіне әсері жергілікті ретінде бағалануы мүмкін.

Жоспарланған жұмыстар жануарлар әлемінің өкілдеріне әсер етпейді, өйткені жұмыс жүргізу учаскесі қалалық агломерация орталығында игерілген аумақта орналасқан.

7.2 Аймақ климатының қысқаша сипаттамасы.

Климаты ыстық, жазда қатты ысып кету жағдайларымен, салыстырмалы түрде жылы және қысқа қыспен, атмосфералық жауын-шашынның тапшылығымен және жел белсенділігінің артуымен сипатталады. Түркістан қаласында ауаның орташа жылдық температурасы оң және 12,8ºС құрайды. Ауаның орташа айлық оң температурасы наурыздан қарашаға дейінгі кезеңде байқалады, олардың ең жоғарғысы шілде айында +28,7ºС байқалады. Ең төменгі ауа температурасы қаңтарда байқалады, орташа айлық температура минус 4,2ºС.

Қала аумағындағы климатты анықтайтын негізгі сипаттамалардың бірі-күн сәулесінің географиялық ендік пен ұзақтығына байланысты жер бетіне күн радиациясының жоғары ағымы. Қаладағы көлденең бетке жалпы күн радиациясының жылдық ағымы ашық күнде орта есеппен 7000 МДж/м2 құрайды. Жаз айларында күн сәулесінің ұзақтығы 12-13 сағатты құрайды. Жазда күн жоқ күндер іс жүзінде жоқ. Бір жыл ішінде күн сәулесінің ұзақтығы-3098, ал күнсіз күндер саны-33. Мұның бәрі жазда жоғары температуралық фонның қалыптасуына ықпал етеді, нәтижесінде ауаның төменгі қабаты қатты қызады және топырақ құрғайды.

Жауын-шашын аз, жылына 200 мм. Олардың ең көп мөлшері қыста түседі, бұл шөл және шөлейт аймаққа тән.

Түркістан қаласы ауданындағы топырақ жамылғысы шөлді аймаққа тән - аймақтық топырағы ашық оңтүстік (типтік) сұр топырақты, кей жерлерінде сортаңды-сорлы және шалғынды-сұр топырақты болып табылады. Табиғи өсімдіктер негізінен эфемерлер мен эфемероидтардан тұрады, шағын аудандарда құрғақшылыққа төзімді ағаштар мен бұталар өседі.

Осы типтегі сортаңдалмаған топырақ, қопсыту және суару жағдайында әр түрлі дақылдарды өсіруге жарамды.

Экологиялық қолайсыз аудандарда тұратын халықтың өмірі мен денсаулығын қорғау жүйесін қалыптастыруға, орнықты өмір сүру жағдайларын қамтамасыз етуге, халықты экологиялық таза тамақ өнімдерімен, медициналық құралдармен, ауыз сумен басым жабдықтауға, санитариялық-эпидемиологиялық жағдайды жақсартуға қағидатты тәсілдерді бекіту.

Атмосфераның ең жаппай ластаушылары - шаң, күкірт қостотығы, көміртек тотығы, азот, фтор тотықтары, түрлі көмірсутектер және т. б. Қазіргі уақытта атмосфералық ауаның тұрақты компоненттері азот тотықтары, озон, көміртек тотығы, күкірт қостотығы сияқты газдар болып табылады.

7.3 Қаланың атмосфералық ауасының ластану деңгейін талдау.

Антропогендік әсерге ұшырайтын ортаның негізгі элементтері: атмосфералық ауа, жер асты және жер үсті сулары, топырақ, өсімдіктер. Олардың жағдайы геоэкожүйені қалыптастыру үшін де, осы аумақта тұратын халықтың денсаулығы үшін де маңызды.

Түркістан қаласында білім беру объектілері, мектепке дейінгі мекемелер, әлеуметтік-мәдени тұрмыстық объектілер және 50 мыңнан астам тұрғын үй күзгі-қысқы жылыту кезеңінде қатты отын-көмірмен жылытылады.

Қала аумағының әуе бассейнін ластаудың басты көздері шығарындылар көздерінің үш түрі болып табылады:

- стационарлық көздер;

- автокөлік;

- ұйымдастырылмаған шығарындылар көздері.

Көп қабатты үйлерді, ауруханаларды, мектептерді, балабақшаларды, коммерциялық объектілерді және т.б. жылыту үшін қатты отынмен (көмір) жұмыс істейтін қазандықтар салынды. Көмір - жылу мен электр энергиясын өндіруге арналған арзан отынның бірі. Күкірт, темір қостотықтарының, көмір шаңының көп мөлшерде бөлінуі.

Жаңа объектілердің құрылысын жобалау үшін құрылыс жұмыстарын жүзеге асырудың уақытша болуына байланысты СҚА мөлшерін белгілеу талап етілмейді, алайда құрылыс-монтаждау жұмыстарын жүргізу "Құрылыс өндірісі мен құрылыс жұмыстарын ұйымдастыруға қойылатын гигиеналық талаптар"2.2.3.11384-03 СанЕмН талаптарын ескере отырып жүргізілуі тиіс.

7.4 Жоспарлы шектеулер

"Өндірістік объектілердің санитарлық-қорғау аймағын белгілеу бойынша санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" ҚР Денсаулық сақтау министрінің м.а. 2012 жылғы 17 қаңтардағы № 93 бұйрығымен бекітілген Санитариялық қағидаларына сәйкес санитарлық-қорғау аймағының мөлшері объектінің қауіптілік сыныбына сәйкес және "Ғимараттар мен құрылыстардың өрт қауіпсіздігі" ҚР ЕЖ 2.02-101-2014 сәйкес отқа төзімділік дәрежесін ескере отырып белгіленеді.

Қолайсыз әсерлердің ең маңызды көздері - тау-кен өнеркәсібінің бірнеше кәсіпорындарының, құрылыс материалдары зауыттарының өндірістік цехтары мен карьерлері, сондай-ақ асфальтбетон зауыттары мен мақта өңдеу кәсіпорны, сонымен қатар қаланың батыс және солтүстік-батыс бөліктеріндегі бірнеше өнеркәсіптік аймақтарда топтастырылған басқа да өнеркәсіптік және коммуналдық объектілердің болуы.

Табиғи кешенге әсер ететін антропогендік факторлардың ішінде жоғары қуатты бірнеше энергетикалық объектілерді атап өту керек - 110/35кв "Түркістан", "ЖБИ", "Университет", "Коммунальная" тарату қосалқы станциялары, олар электромагниттік және шу әсерінің маңызды аймақтарын құрайды. "Қала құрылысы. Қалалық және ауылдық елді мекендерді жоспарлау және құрылысын салу" ҚР ҚН 3.01-01-2013 сәйкес ашық қосалқы станциялар үшін шу әсерінің санитарлық-қорғау аймақтарын қарастыру қажет.

Аймақтарды анықтау кезінде ашық қосалқы станцияларда орнатылған трансформаторлардың жиынтық қуаты қабылданды:

110кВ "Түркістан" ҚС - 2х16МВ-А и 1х16МВ-А;

110кВ "ЖБИ" ҚС - 2х15МВ-А и 1х16МВ-А;

110кВ "Университет" ҚС - 2х10МВ-А;

110кВ "Коммунальная" ҚС - 2х16МВ-А.

Бұл аймақтардың шекаралары "Электр желілерін жобалау жөніндегі анықтамалықтың" ұсынымдары бойынша қабылданған және осы қосалқы станцияларды жабық түрге қайта жаңартуды көздеу орынды болып табылады.

Қаладан оңтүстік-батысқа қарай "Түркістан" газ тарату станциясы орналасқан "Бейнеу-Бозой-Шымкент"жоғары қысымды магистральдық газ құбыры өтеді. "Магистральдық құбыр туралы" ҚР Заңына (14-бап, 1-тармақ) және "Магистральдық газ құбырларын пайдалану қағидаларына" (1-қосымша, 1-тармақ) сәйкес қабылданған газ құбыры мен газ тарату станциясынан қорғау аймақтары 300 м құрайды.

Кәріз тазарту имараттарының кешені қаланың қазіргі құрылысынан оңтүстік-батысқа қарай, Қарашық өзеніне тікелей жақын жерде орналасқан. Нысанның санитарлық-қорғау аймағы максималды мәні - 1000 м бойынша, тазарту қуаттылығының тәулігіне 50 мың м3-ден асуын ескере отырып қабылданды. Сонымен қатар, өзеннің су қорғау аймағының шекарасында тазарту қондырғыларының орналасуы жер үсті су көзін қорғау үшін арнайы шараларды қолдануды қажет етеді.

Инженерлік коммуникациялардың техникалық аймақтарында электр желілерінің қалыпты жұмысын бұзуы, олардың бүлінуіне немесе жазатайым оқиғаларға әкелуі мүмкін қандай да бір іс-әрекеттер жасауға, атап айтқанда:

- автожанармай құю станцияларын және өзге де жанар-жағармай материалдарының қоймаларын орналастыруға, спорт алаңдары мен стадиондар, ойын алаңдарын ұйымдастыруға;

- базарларды, қоғамдық көліктің аялдама пункттерін, машиналар мен механизмдердің барлық түрлерінің тұрақтарын орналастыруға;

- белгіленген тәртіппен рұқсат етілген жұмыстарды орындаумен айналыспайтын адамдардың көп жиналуына байланысты кез келген іс-шараларды жүргізуге;

- инженерлік құрылыстар мен коммуникациялардың санитарлық-қорғау белдеулерінде инженерлік құрылыстар жүйесіне жатпайтын тұрақты және уақытша ғимараттар мен құрылыстарды орналастыруға тыйым салынады.

Қарастырылып отырған аумақта қоршаған ортаны ластаудың химиялық факторларына жататын бірнеше зираттар бар, олардың санитарлық-қорғау аймағы 300 м құрайды, олардың айналасында жиырма бес жыл бойы тұрғын үй салуға болмайды. Бүгінгі күні зираттар аумақтарындағы топырақ ластануының химиялық құрамы, сондай-ақ адамдар мен қоршаған орта үшін салттық мақсаттағы объектілер мен бұйымдардың гигиеналық қауіпсіздігі толық зерттелмеген.

7.5 Су ресурстарына әсері

Өзендер мен су айдындары үшін су қорғау аймақтары мен су қорғау белдеулері белгіленген.

Ирригациялық қызмет қала аумағындағы жер асты сулары деңгейінің артуына алып келді. Бұл деңгейді төмендету үшін бірнеше дренаж коллекторлары салынды. Олардың ішінде қаланың ескі бөлігінің орталығы арқылы салынған және оңтүстік бағытта Чушкакал ойпатына қарай өтетін Түркістан дренаж коллекторы үлкен қызығушылық тудырады. Каналдың тереңдігі шамамен 3 м, үстіңгі жағында ені 6-7 м.

1961 жылы салынған Арыс-Түркістан суару арнасы ауданның гидрографиялық сипаттамаларына айтарлықтай әсер етеді. Канал бүкіл қарастырылып отырған аумақты оңтүстік-шығыстан солтүстік-батысқа қарай кесіп өтеді, Түркістан қаласының солтүстік-шығыс шекарасынан өтеді және бүкіл ұзындығы бойынша құнды суармалы ауылшаруашылық жерлерінің кең аймағын құрайды. Арнаның тереңдігі 3-4 м, ені 20-25 м. Магистральдық су ағысынан дамыған тарату арналары желісі басталады.

Түркістан қаласы орналасқан жазықты бірқатар аз қуатты маусымдық су ағындары кесіп өтеді. Олардың ішіндегі ең маңыздысы Қаратау тауының баурайынан басталатын, қаланың батыс шекарасына жақын ағатын және Сырдария өзенінің жайылмасында қаланың оңтүстігінде орналасқан Тоқкөл көліне құятын Қарашық өзені болып табылады. Бүкіл ұзындығы бойынша өзен таяз (6-8 м), беткейлері салыстырмалы түрде жұмсақ. Өзен арнасының ені 20-25 м. Өзен негізінен қар суымен және бұлақтан қоректенеді. Шығындар режимі ақпанның ортасынан мамыр айының соңына дейін болатын көктемгі су тасқынымен сипатталады. Қыста өзендегі су деңгейі айтарлықтай төмендейді, жазда Қарашық өзені кебеді.

Қарашық өзені мен Арыс-Түркістан суару каналы үшін жер үсті су көздерін қорғау жөніндегі қолданыстағы заңнамаға сәйкес 35 м су қорғау белдеулері және 500 м су қорғау аймақтары белгіленген.

Түркістан қаласын сумен қамтамасыз етудің негізгі көздерінің бірі Қарашық жерасты су кен орны болып табылады. Кен орнының шекаралары барлық қолданыстағы қала құрылысын және қаланың перспективалық даму аумағының едәуір бөлігін қамтиды. Құрылысты игеруге арналған учаскелер астындағы қуатты жерасты су бассейнінің болуы жобалық шешімдер қабылдау кезінде жерасты суларын ластанудан қорғау жөніндегі қажетті іс-шараларды есепке алуды талап етеді.

Су қорғау аймағы судың ластануын, қоқыстануын және сарқылуын болдырмау, олардың экологиялық тұрақтылығын және тиісті санитарлық жай-күйін сақтау мақсатында пайдаланудың ерекше шарттары белгіленетін өзен акваториясына іргелес аумақты қамтуға тиіс.

Су қорғау аймақтары шегінде шаруашылық қызметін қатаң шектейтін және санитарлық-қорғау мақсаты бар аумақ болып табылатын су қорғау белдеулері бөлінеді.

Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен келісілген және салалық сараптамалардың қорытындыларын қамтитын құрылыс жобаларына (техникалық-экономикалық негіздемелерге, жобалау-сметалық құжаттамаға) ведомстводан тыс кешенді сараптаманың оң қорытындысы алынған жобалар болмаса, су қорғау аймақтары мен белдеулерінде кәсіпорындар, ғимараттар, құрылыстар мен коммуникациялар салуға (қайта құруға, күрделі жөндеуге) тыйым салынады.

Судың ластануын, қоқыстануын және сарқылуын болдырмау үшін шаруашылық қызметтің арнайы режимі белгіленетін су объектілері мен су шаруашылығы құрылыстарына іргелес аумақ су қорғау аймағы болып табылады.

Шектеулі шаруашылық қызмет режимі белгіленетін су объектісі мен су шаруашылығы құрылыстарына іргелес, су қорғау аймағы шегінде ені кемінде 35 метр аумақ су қорғау белдеуі болып табылады.

"Су кодексінің" және су қорғау белдеуіндегі су қорғау аймақтары мен су объектілері белдеулерін белгілеу жобасының талаптарына сәйкес кез келген шаруашылық қызметке тыйым салынады, ал су қорғау аймағында шаруашылық қызметті шектеу режимі белгіленеді, сондай-ақ:

-авиациялық-химиялық жұмыстар жүргізуге;

-зиянкестермен, өсімдік ауруларымен және арамшөптермен күресудің химиялық құралдарын қолдануға;

-топырақты тыңайту үшін көң ағындыларын пайдалануға;

-улы химикаттар, минералдық тыңайтқыштар мен жанар-жағармай материалдары қоймаларын, аппаратураларды улы химикаттармен толтыру алаңдарын, мал шаруашылығы кешендері мен фермаларын, өнеркәсіптік, тұрмыстық және ауыл шаруашылығы қалдықтарын жинау және көму орындарын, зираттар мен мал қорымдарын, ағынды су жинағыштарды орналастыруға;

-көң мен қоқысты жинауға;

-автомобильдерге, тракторларға және басқа да машиналар мен механизмдерге отын құю, жуу және жөндеуге;

-су қорғау аймақтарының ені 100 метрден кем және іргелес аумақтар беткейлерінің тіктігі 3 градустан асатын саяжай және бау-бақша учаскелерін орналастыруға;

-көлік құралдарының тұрақтарын, оның ішінде саяжай және бау-бақша учаскелерінің аумақтарында орналастыруға;

-су объектілері мен олардың су қорғау аймақтары мен белдеулерінің ластануы мен қоқыстануын болғызбайтын құрылыстармен және құрылғылармен қамтамасыз етілмеген жаңа және реконструкцияланған объектілерді пайдалануға беруге;

-жергілікті атқарушы органдардың және су қорын пайдалану мен қорғау, қоршаған ортаны қорғау саласындағы, жер ресурстары және халықтың санитарлық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы уәкілетті органдардың келісімінсіз құрылыс, су түбін тереңдету және жарылыс жұмыстарын, ғимараттарды, құрылыстарды, коммуникацияларды және басқа да объектілерді қайта құруды, сондай-ақ пайдалы қазбаларды өндіру жөніндегі жұмыстарды, жер қазу және басқа да жұмыстарды жүргізуге;

-малды шомылдыру және санитариялық өңдеу және судың гидрохимиялық құрамын нашарлататын шаруашылық қызметтің басқа да түрлері;

-ықтимал сел қаупі бар су объектілерінде су қорын пайдалану және қорғау саласындағы уәкілетті органның, Қазақстан Республикасының қоршаған ортаны қорғау саласындағы орталық атқарушы органының, жер қойнауын пайдалану және қорғау жөніндегі уәкілетті органның, жер ресурстарын басқару жөніндегі орталық уәкілетті органның, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы уәкілетті органның, ветеринария саласындағы уәкілетті мемлекеттік органның, жергілікті атқарушы органдардың, Қазақстан Республикасының төтенше жағдайлар жөніндегі орталық атқарушы органының келісімінсіз ғимараттар, кәсіпорындар және басқа да құрылыстар салуға тыйым салынады.

Жобалау барысында белгіленген су қорғау іс-шаралары (ғимараттардан, құрылыстардан, алаңдардан, автотұрақтардан субұру торабына қарай жер үсті суларын бұруды қамтамасыз ететін аумақты тік жоспарлау, арық желілерін төсеу, өтпе жолдар мен жиек тастармен көмкерілген жолдардың асфальт жабындарын орнату және т. б.) жер үсті су ресурстарына ластанған жер үсті ағындарының түсуін болдырмауға мүмкіндік береді.

7.6 Өндіріс және тұтыну қалдықтары

Адам өмірі процесінде қоршаған ортаға зиянды әсердің ықтимал көзі бола алатын өндіріс пен тұтыну қалдықтарының әртүрлі түрлері пайда болады.

Көзделіп отырған шаруашылық қызмет объектілерін салу және пайдалану және аумақты қалыпты санитарлық күтіп ұстауды қамтамасыз ету кезеңінде тұтыну қалдықтарын жинау, уақытша қоймалау, тасымалдау және көму мәселелері ерекше өзектілікке ие болады.

Қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау, сақтау және кәдеге жарату бөлігіндегі негізгі проблемалар және шешілмеген мәселелер:

-қатты-тұрмыстық қалдықтарды жинау және қоқыс төгетін орындарға қызмет көрсету бойынша мамандандырылған коммуналдық қызметтердің жоқтығы;

-жұмыс істеп тұрған коммуналдық қызметтердің материалдық-техникалық базасының әлсіздігі;

-қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау үшін арнайы бөлінген алаңдардың жоқтығы;

-қатты тұрмыстық қалдықтарды сұрыптау және қайта өңдеу цехтарының жоқтығы.

Қызметкерлер мен келушілер үшін салауатты және жайлы жағдай жасау, күзет, ҚТҚ жою кезеңділігін жергілікті жағдайларды ескере отырып, СЭС белгілейді.

Қалдықтарды шығару қоқыс таситын көлікпен, ал оларды жинау және жою қалдықтарды жинағыштар (контейнерлер) жүйесі арқылы жүзеге асырылады.

Қатты тұрмыстық қалдықтарды уақытша сақтау асфальтталған және қоршалған алаңдарда арнайы жабық контейнерлерде жүргізіледі.

ҚТҚ жинау үшін "Қатты тұрмыстық қалдықтарға арналған полигондар" ҚР ҚН 1.04-15-2002 және "Қоқыс тиеу станциялары. Жобалау нормалары" ҚР ҚН 4.05-05-2003 сәйкес сыйымдылығы 0,75 м3 ауыстырылмайтын контейнерлерді пайдалану ұсынылады.

Қалдықтарды сақтау, жою және қайта өңдеуді дұрыс ұйымдастыру қоршаған ортаның ластануына жол бермейді. Бұл топырақтың, атмосфераның немесе су ортасының қалдықтарымен ластануына әкелетін жұмыс түрлерін алып тастауды, өзгертуді немесе қысқартуды қамтиды. Қалдықтардың мөлшерін азайту, оларды қайта пайдалану, кәдеге жарату, қалпына келтіру жөніндегі іс-шараларды жоспарлау қоршаған орта компоненттеріне әсерді барынша азайтуға мүмкіндік береді.

Түркістан қаласының аумағын кешенді экологиялық аймақтарға бөлудің карта-схемасы

8. АУМАҚТЫ СӘУЛЕТ-ЛАНДШАФТЫҚ ҰЙЫМДАСТЫРУДЫҢ ҚАЛЫПТАСҚАН ЖҮЙЕСІН ТАЛДАУ

8.1 Табиғи ландшафт әлеуетін талдау

Қалалық ландшафттың өзіндік ерекшелігі көбінесе табиғи ландшафтпен анықталады. Сондықтан қаланың жеке келбетін жасау үшін қажет көркемдік міндеттің маңызды жағы - табиғи ландшафттың эстетикалық мүмкіндіктерін "ашу". Бұл оның негізгі құрылымдық элементтерін анықтауды талап етеді. Қалалық ландшафттың құрылымын тікелей анықтайтын элементтерді бөліп көрсету керек:

-ауданның жер бедері;

-су объектілерінің болуы.

Табиғи-ландшафтық қаңқа қаланың табиғатты қорғау және рекреациялық кіші жүйесін құрайды, өзен аңғарлары мен жасыл алқаптар жүйесімен қалыптасады.

Жалпы алғанда, қаланы ең жақсы желдету және оның санитарлық-гигиеналық жағдайын жақсарту талаптарына бағынатын экологиялық қаңқаның құрылымы қаланың "жасыл белдеуімен" жалғасатын таулы-аңғарлық айналымның ауа ағындарын өткізу үшін өзара қиылысатын меридиандық және ендік бағыттағы жасыл дәліздермен, қала аумағында ашық кеңістіктер орналастырумен ұсынылған.

Ендік бағыттағы негізгі "Жасыл дәліз" Арыс-Түркістан каналы бойындағы сулы-жасыл диаметр ұйымдастырылатын аумақ болып табылады.

Оңтүстік бағытта, бұлақ арнасының (бұрынғы "Қазына" өзені) бойында қала орталығындағы ірі табиғи элементпен қосылатын, жоғары табиғи-экологиялық әлеуеті бар "жасыл" дәліз ретінде қызмет ететін этно ауыл мен түркі халықтарының тарихи-тақырыптық паркін ұйымдастыру көзделген.

Түркістан қаласының жобаланатын жасыл құрылғылар жүйесін ұйымдастыру жобалық шешімдерге, сондай-ақ қаралып отырған ауданның табиғи-климаттық жағдайларына байланысты.

Көгалдандырылған кеңістік жүйесін қалыптастырудың негізгі принциптері:

қала аумағы бойынша бөлудің біркелкілігі және олардың көліктік және жаяу жүргіншілерге қолжетімділігі;

үздіксіздік;

қалалық және қала сыртындағы орман саябақтарының көгалдандырылған аумақтарының өзара байланысы.

Жасыл желектер қаланың барлық аудандарын біркелкі және толыққанды көгалдандыру қағидаты негізінде орналастырылған. Әр ауданда мәдениет және демалыс саябақтары, бақтар, бульварлар, скверлер жобаланған.

Ландшафттың жоспарлау тұрғысынан өте маңызды элементі - көгалдандырылған жаяу жүргіншілер байланысы. Жаяу жүргіншілер байланысының рөлін көгалдандырылған көшелер мен кең серуендеу бульварлары ойнайды.

Бұрынғы өнеркәсіптік кәсіпорындардың тасталған теміржол аумақтары жаяу жүргіншілер аймақтары мен серуендеу жолдары түрінде қаланың өміріне белсенді түрде енуде. Мұндай байланыс арқылы бірнеше блоктарды қосу тұрғындар үшін үлкен маңызға ие, өйткені ол қалалық ортаны біртұтас және жаяу жүргіншілерге бағытталған етеді.

Жасыл кеңістіктердің қалалық жүйесін ашық, дамымаған аумақтардың, табиғи және кенттенген аумақтардың қатынасы бойынша аумақтық аймақтардың 3 түріне бөлуге болады:

кенттенбеген;

құрылыс салынбаған;

құрылыс салынған.

8.2 Жалпы пайдаланудағы жасыл желектер - кенттенбеген аймаққа жататын жасыл желектер санаты.

Жалпы пайдаланымдағы көгалдандырылған аумақтар: "Жеңіс" орталық саябағымен (ауданы бойынша нормативті, ҚР ҚНжЕ сәйкес, "қалалық бақ" типі бойынша), Халықаралық Қазақ-Түрік университетінің жанындағы, Н.Назарбаев пен Б.Саттарханов атындағы көшелердің арасындағы, С.Ерубаев көшесінің бойындағы және теміржол вокзалында гүл бақтарымен ұсынылған, Толе би және "Парасат" көшелеріндегі "Нұртас Оңдасынов атындағы жаңа саябақтармен, қалалық жаяу жүргіншілер желекжолдарымен ұсынылған.

Қолданыстағы вокзалдан солтүстік-шығыс бағытта қаланың әкімшілік-тарихи орталығына дейін жобаланған жаяу жүргіншілер бульварын көгалдандыру ұсынылады.

Арыс-Түркістан каналының солтүстік бөлігінде кең көгалдандырылған жолақ қарастырылған. Мұнда абаттандыру, қызмет көрсету объектілерін орналастыру, жасыл желектер отырғызумен серуендеу аллеясы ұсынылады.

Қаланың мемориалдық аймағының оңтүстігінде орналасқан түркі спорт түрлерінің Олимпиадалық паркін көгалдандыру көзделіп отыр. Жобаланған паркте әр түрлі ұлттық жекпе-жектер, ат жарыстарын өткізуге арналған спорт алаңдарын орналастыру қарастырылған.

Шу деңгейін төмендету, ауа құрамын жақсарту үшін ені 5 м болатын спорт объектілерінің периметрі бойынша арнайы қорғаныс екпелері жасалады.

ҚР Тұңғыш Президенті паркінің аумағы қаланың орталық, тарихи аймағынан оңтүстік бағытта "Вокзал-Әуежай" трассасына дейін орналасқан. Саябақ аймағының ауданы 298,1 га құрайды.

Қала бейнесін қалыптастыруда Қожа Ахмет Яссауи кесенесінің мемориалдық кешені жанындағы гүл партері бар бақ маңызды рөл атқарады. "Қожа Ахмет Яссауи" мемориалдық кешені алдындағы аумақ ерекше күтіммен көгалдандырылған. Бүкіл аумақта көгалдар отырғызылды, аллеялар мен жолдар абаттандырылды.

Гүлзарларды, Қожа Ахмет Яссауи мемориалдық кешенін және аттас халықаралық Қазақ-Түрік университетін, сондай-ақ теміржол вокзалын және "Нұртас Оңдасынов"атындағы жаңа саябақты белсенді қоса отырып, өсімдік сұрыпталымы ең жақсы сәндікке ие.

Қалалық маңызы бар саябақтар мен скверлер орталық немесе шеткері: қаланың солтүстік және оңтүстік-батыс бөлігінде, оның негізгі композициялық осьтерінде орналасқан.

Ең көгалдандырылған магистральдар-Ерубаев, Қожанов және Тәуке хан көшелері. Кентау, Шымкент қалаларына шыға берістегі және Қожа Ахмет Яссауи университет кешенінің айналасындағы көлік магистральдары 2 және 3 қатарлы ағаш көшеттерімен ұсынылған.

Жобаланатын жекелеген офистік, қонақ үй және іскерлік мекемелер жанындағы көгалдандырылған учаскелерді сәулет-ландшафтық ұйымдастыру қысқа мерзімді демалу үшін қолайлы ортаны ұйымдастыруға ықпал етуі тиіс.

8.3 Шектеулі пайдаланылатын жасыл желектер аумақтардың түрі бойынша олар құрылыс салынған аймаққа жатады.

Шектеулі пайдаланудағы ландшафтық сәулет объектілерінің желісі - қоғамдық ғимараттар жанындағы, өнеркәсіптік объектілер аумақтарындағы, сыртқы көлік тораптарындағы және көшелердегі бақтар, сондай-ақ ХҚТУ жанындағы ботаникалық бақтар мен дендрологиялық бақтар.

Шектеулі пайдаланылатын жасыл екпелер тұрғын аумақтарда, балабақшалар мен мектептер учаскелерінде, қоғамдық ғимараттарда, спорт ғимараттарында, денсаулық сақтау мекемелерінде құрылады.

Жасыл желектерді жоспарлау – тұрақтымен үйлесімде еркін. Балалар алаңдары ағаш екпелерінің қорғауымен орналастырылады және қалған аумақтардан әдемі гүлдейтін бұталардың бұталы қоршауымен оқшауланады.

Тұрғын ауданды көгалдандыру жүйесінің негізгі құрылымдық элементтері - жеке үйлердегі жасыл желектер, үйлер тобындағы аула-бақтар, шағын аудан бақтары. Топтық құрылыс салу кезінде шағын ауданның көгалдандырылған кеңістігінің негізгі бөлігі тікелей тұрғын топтардың аумағында орналасады, ал көгалдандырылған жерлердің ауданы 2-3 га жетуі мүмкін. Квартал ішіндегі жасыл желектер демалуға жағдай жасауы керек: квартал ішіндегі екпелер кварталның жалпы ауданының 35-50%-ын алуы керек.

8.4 Арнайы мақсаттағы жасыл желектер – ландшафтық аймақтарға бөлу өлшемшарттары бойынша аймақтардың құрылыс салынбаған түріне жатады.

Арнайы мақсаттағы жасыл желектер өнеркәсіп пен автокөліктің қоршаған ортаға жағымсыз әсерін азайту үшін жасалады. Қойылған мақсатқа байланысты (желден, құмды дауылдан қорғау, шудың, түтіннің таралуына тосқауыл жасау және т. б.) екпелерді орналастыру тәсілі мен құрылымын, сондай-ақ адсорбциялайтын және шаң-газды ұстайтын қасиеттері бар арнайы іріктелген жыныстардың ассортиментін таңдайды.

Жобада өнеркәсіптік кәсіпорындардан, тазарту құрылыстарынан, жұмыс істеп тұрған зираттардан санитарлық-қорғау аймақтарын көгалдандыру көзделеді. Санитарлық-қорғау орман белдеулеріне газ жұтқыш қасиеттері жоғары, сондай-ақ шаңды жақсы ұстайтын ағаш түрлері іріктеледі.

Қаланы оңтүстік, батыс және шығыс жағынан қоршап тұрған шөлді ландшафт қала аумағын құрғақ желдерден, шаңды дауылдардан, жаздың ыстық күндерінен қала айналасында желден қорғайтын жасыл аймақтар ұйымдастыру арқылы оқшаулау қажеттілігін негіздейді.

Ол үшін көгалдандырудың үздіксіз жүйесін қамтамасыз ететін қала шегінен тыс "жасыл белдеу" қалыптастыру көзделеді.

Нысаналы мақсаты бойынша қалалардың жасыл аймақтары екі бөлікке бөлінуге тиіс: орман-саябақ және орман шаруашылығы.

8.5 Қаланың жасыл желектер жүйесін ұйымдастыруды бағалау

сапалық сипаттамалары бойынша (жасыл желектердің кондициясы, абаттандырудың жай-күйі, көгалдандырылған аумақтардың сәнділігі) жалпы пайдаланудағы ландшафтық сәулет объектілерін жалпылама бағалау бойынша қолайлы ретінде саралауға болады;

гүлзарлар қалалық алаңдарда құрылады, мемориалдық кешенді, қалаға кіретін топты, жаяу жүргіншілер алаңдарын, көшелерді, бульварларды, қоғамдық ғимараттар мен қала орталығының сәулет-ландшафтық объектілерін безендіреді;

қолданыстағы көгалдандырылған кеңістіктер табиғи-климаттық жағдайларды ескере отырып құрылған;

қаланың айналасындағы жасыл белдеу.

Түркістан қаласы Қазақстанның ежелгі қалаларының бірі болғандықтан, қаланың тарихи бөлігінде оның бейнесі мен сипатын сақтау және жеткізу үшін тар көшелер мен аз қабатты құрылыстың ерекшеліктерін ескере отырып, дәстүрлі параметрлерде жоспарлау құрылымын сақтау ұсынылады.

Мұндай көшелерді көгалдандыру және микроклиматтың сапасын жақсарту үшін тік көгалдандырумен бірге контейнерлерге жасыл желектер отырғызу қарастырылған.

Жобаланатын аумақты функционалдық аймақтарға бөлу табиғи ландшафттың ерекшеліктерін, жел тармақтарының бағытын, қалыптасқан жоспарлау құрылымын, тұрғын үй және қоғамдық мақсаттағы объектілерді орналастыруды ескере отырып шешілді.

Ретсіз құрылыс салуды болдырмау үшін құрылысқа арналған барлық аумақтар абаттандыру бойынша рұқсат етілетін функционалдық параметрлері және аумаққа жүктемені ұтымды бөле отырып, бірыңғай сәулеттік стильдің өзге де талаптары бар бұрмаларға бөлінген.

Жобада инженерлік инфрақұрылымды кешенді ұйымдастыру жөніндегі іс-шаралар көзделген. Жасыл желектер бірыңғай жоспарлау құрылымына біріктірілген және функционалдық мақсаты бойынша сараланған.

Жобаланған аумақ шөлді, құрғақ, күрт континенталды климатпен сипатталады, жазы ыстық және қысы суық, бұл ашық жасыл кеңістіктер жүйесін қалыптастыру үшін салыстырмалы түрде қолайлы жағдай жасайды.

Түркістан қаласында көгалдандыруды жоғарғы көрсеткіште жүзеге асыру үшін жасыл желектерді отырғызудың агротехникасын қатаң сақтау, тұқым ассортиментін мұқият таңдау, сондай-ақ суару нормаларын сақтай отырып, барлық жасыл көшеттерді міндетті түрде суару қажет.

Түркістан қаласының аумағын ландшафтты (табиғи ортаны) сақтау бойынша ландшафтық аймақтарға бөлудің карта-схемасы

9. ҚАЛАНЫ ДАМЫТУДЫҢ АУМАҚТЫҚ-ЖОСПАРЛАУ ШАРТТАРЫ

Қоныстану аумағында әртүрлі қабаттардағы құрылыстар болуы мүмкін. Мұндай даму ең тиімді. Жаппай құрылысқа қабылданған ғимараттардың қабаттылығы қаланың көлеміне, ондағы құрылыс индустриясы кәсіпорындарының даму деңгейіне, табиғи ерекшеліктерге, сәулет-құрылымдық шешімдерге, экономикалық талаптарға байланысты.

Тұрғын үй құрылысының қабаттылығы сәулет-композициялық, әлеуметтік-тұрмыстық, гигиеналық, демографиялық талаптар мен жергілікті жағдайларды ескере отырып, техникалық-экономикалық негіздемелер негізінде айқындалады.

Соңғы уақытқа дейін қалаларда аумақты әртүрлі қабатты құрылыс аймақтарына бөлу болды — құрылысты аймақтарға бөлу: көп қабатты құрылыс аймағы; орта қабатты құрылыс аймағы; аз қабатты құрылыс аймағы және үй жанындағы жер учаскелері бар жеке құрылыс аймағы.

Техникалық-экономикалық есептеулер құрылысқа, инженерлік жабдыққа және абаттандыруға жұмсалатын шығындар тұрғысынан аралас құрылыстың артықшылығын дәлелдейді.

Қазіргі уақытта әртүрлі қабаттардағы ғимараттардың аралас салынуы кеңінен қолданылады. Осылайша, бір қабатты құрылысқа қарағанда айқынырақ және әртүрлі ансамбльдер құруға болады. Аралас құрылыс салу даралықты береді, силуэтті және тұрғын аудандардың кеңістіктік ұйымдастырылуын байытады және күрделі рельефті тиімді пайдалануға, ландшафттың қызықты ерекшеліктерін анықтауға мүмкіндік береді. Аралас құрылыс салудағы жоғары қабатты ғимараттар биіктігінің төмен деңгейге қатынасы 1:3 немесе 1:2 деп саналады. Сонда көп қабатты ғимараттар тұрғын үйлер мен шағын аудандар топтарының композициясының акценттерінің рөлін алады.

Түркістан аумағында тұрғын үй құрылысын орналастыру кезінде төрт негізгі құрылыс аймағы белгіленді:

көп қабатты құрылыс (8-12 және одан жоғары);

орта қабатты құрылыс (5-7);

аз қабатты құрылыс (2-4);

үй-жайлық құрылыс.

Құрылысты аймақтарға бөлудің міндеті - құрылыс аймақтары арасындағы шекараны белгілеу. Бұл екі жолмен жүзеге асырылады. Біріншісі – шекара квартал аумағында, екіншісі-шекара көше осіне сәйкес келеді. Таңдау қалыптасқан және жобаланатын құрылыстың сипаттамасына байланысты болады.

Бұл жағдайда бірінші әдіс басым болады - көшенің екі жағында бірдей қабатты үйлермен аймақтың шекарасын құру.

Бағыттың осы нұсқасын таңдаудағы маңызды факторлардың бірі инженерлік жабдықтар мен көшелерді абаттандыру шығындарын азайту және қайта құру мүмкіндігін ескере отырып, құрылыстың қалыптасқан жай-күйі болды, кеңістікті жақсы ұйымдастыру үшін мүмкіндіктер жасалуда.

Осылайша, тарихи орталықтың бірінші сақинасында ғимарат орта қабатты құрылыстармен (2-4 қабат) ұсынылған, осылайша үлкен сәулеттік айқындылыққа қол жеткізіп, қаланың тарихи және мәдени орталығына ашық көрініс қалдырады. Әрі қарай жоспарлы түрде негізгі магистральдар бойымен көтеріледі.

9.1 Аумақты сейсмикалық аудандастыру

Қарастырылып отырған аудан Қаратау жотасының оңтүстік-батыс беткейіндегі тау бөктеріндегі аллювиалды-пролювиалды жазықпен шектелген, ол уақытша және тұрақты әрекет ететін ағын суларын шығарудың біріктірілген конустарының беті болып табылады. Шөгінділер құм, құмайт және саздақ қабаттары мен линзалары бар үгінді-малтатасты топырақтармен ұсынылған, жер бетінен үгінді-малтатасты қабат қалыңдығы 0,3 м-ден 15,0 м-ге дейін және одан да көп құмайттармен және саздақтармен жабылған.

"КазГИИЗ" ЖШС жүргізген сейсмозондылау деректері негізінде "Карагандагииз и К*" ЖШС қосымша шағын аудандастыруды орындады. Нәтижесінде қаланың батыс және оңтүстік-батысына қарай учаске бөлінді, ол сейсмикалығы бойынша топырақ жағдайларының III-ші типіне жатады, және ҚР ҚЕ 2.03-30-2017 сәйкес сейсмикалылықтың есептік көрсеткіштерін 1 баллға ұлғайту талап етіледі.

Ескертпе: бұл өңірде жеке тұрғын үй құрылысына "Ж1" СЖТ (АПЗ) алу және құрылыс салу жобасы қажет емес.

9.2 Топырақ жағдайларының сипаттамасы

Қарастырылып отырған алаңның топырақ жағдайларының инженерлік-геологиялық сипаттамасы "Қарағандыгииз и К*"ЖШС техникалық есебінде ұсынылған 2,0 м тереңдікте кесіктің геологиялық-литологиялық картасы негізінде берілген.

Осы картаға сәйкес қаланың барлық қолданыстағы құрылысы, сондай-ақ одан батысқа қарай орналасқан аумақтар көбінесе отырғызылатын саздақтар мен І-ші типті құмыралар отырғыштығы бойынша ұсынылған. Осы топырақтың көтеруші қабілеті 0,5-1,5 кгс / см2 шегінде болады.

Бұл учаскелердегі құрылыс кезінде шөгуді жою немесе егер бар болса, қойтас-малтатастың төменгі қабаттарына ғимараттардың негіздерін сүйеу бойынша шаралар жүргізу қажет. II типті шөгу негізінен тарихи құрылыс ауданындағы үйінді топырақтарда байқалады. Топырақты ылғалдан қорғау үшін қосымша шаралар қажет.

Қойтас-малтатасты және малтатасты топырақтар қаладан солтүстік-шығысқа және шығысқа қарай шағын тереңдікте жатады. Олардың көтергіштік қабілеті 1,5 кгс/см2-ден едәуір асады, сондықтан осы аумақтарда негіздерді орнату мүмкіндіктері тек гидрогеологиялық жағдайлармен және жекелеген учаскелердегі литологиялық қиманың ерекшеліктерімен шектеледі.

Алаңның оңтүстік және оңтүстік-батыс бөліктеріндегі саздақтар мен құмдақтардың шөкпейтін қасиеттері жер асты суларының жоғары деңгейіне байланысты. Бұл топырақтардың салыстырмалы түрде жоғары көтергіштік қасиеттеріне қарамастан, ылғалды саздар мен саздақтардың болуы оларды ғимараттар мен құрылыстардың негіздерін орнатуға жарамсыз етеді. Сонымен қатар, үнемі су басу олардың сейсмикалық қасиеттерін III санат деңгейіне дейін төмендетеді.

II типке мыналар жатады:

Жартасты топырақтар қатты үгілген; ірісынықты топырақтар толтырғыштың құрамына қарамастан, негізінен шөгінді жыныстардан тұрады (70%-дан астам).

30%-дан астам толтырғышы бар барлық түрдегі ірісынықты топырақтар.

Суға қанығу дәрежесіне қарамастан ірі және орташа іріліктегі тығыз малтасты құмдар.

Ірі және орташа іріліктегі орташа тығыздықтағы, суға қанығудың шағын және орташа дәрежесіндегі құмдар.

Орташа тығыздықтағы және суға қанығудың төмен дәрежесіндегі ұсақ және шаңды тығыз құмдар.

Кеуектілік коэффициенті саздар мен саздақтар үшін е<0,9 және құмайттар үшін е<0,7 болғанда аққыштық көрсеткіші ≤0,5 тең сазды топырақтар.

III типке мыналар жатады:

Құмдар суға қанығу дәрежесіне және ірілігіне қарамастан борпылдақ.

Ірі және орташа ірі орташа тығыздықтағы суға қаныққан құмдар.

Ұсақ және шаңды тығыз және орташа тығыздықтағы суға қанығудың орташа дәрежесіндегі және суға қаныққан ұсақ құмдар.

Кеуектілік коэффициентінің мәніне қарамастан аққыштық көрсеткіші >0,5 сазды топырақтар. Кеуектілік коэффициенті саздар мен саздақтар үшін е<0,9 және құмайттар үшін е<0,7 болғанда аққыштық көрсеткіші ≤0,5 тең сазды топырақтар.

9.3 Жер бедерінің типі

Жер бедерінің аллювиалды-пролювиалды түрі кең және жайпақ, көптеген арналармен сәл тілімденген көлбеу жазық болып табылады. Жер бетінің биіктік белгілері 200 м-ден 280 м-ге дейін өзгереді. Жалпы жер бедері солтүстік-шығыстағы кішігірім таулы аймақтарды және табиғи және антропогендік сипаттағы көптеген, шамалы, бұзылған учаскелерді қоспағанда, ерекше тегістігімен ерекшеленеді.

Жер бетіндегі табиғи бұзылулар тереңдігі 2 метрге дейінгі уақытша ағындардың кішкентай, жұмсақ шұңқырларымен ұсынылған. Сипатталған аумақ шегінде жер бетінің жасанды бұзылуы кең таралған және карьерлермен, каналдармен, арықтармен, топырақ үйінділерімен және т. б ұсынылған.

Батыс пен оңтүстік-батыста қарастырылатын аумақтың көп бөлігі жер бетінің өте аз беткейлерімен сипатталады - 0,5% - дан аз. Бұл құрылыстың тік орналасуында белгілі бір проблемалар туғызады және жер үсті суларының ағынын ұйымдастыру және өздігінен ағатын желілерді төсеу үшін арнайы шараларды қажет етеді. Солтүстік-шығыста және шығыста табиғи еңістігі неғұрлым қолайлы болады - 0,5-1,0% аралығында, алайда осында жекелеген адырлы учаскелер бар, олардың биіктігі 20-30 м-ге дейін жетеді.

Түркістан қаласының аумағын құрылыстық аймақтандыру картасы (I, II аймақтар)

10. ТҰРҒЫН ҮЙ АУМАҚТАРЫН ҚАЙТА ҚҰРУДЫҢ НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ

10.1 Қайта құрудың басым бағдарламалары

Тұрғын үй қорын қайта құру және жаңғырту тұрғын үй проблемасын шешудегі және елдің тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығын реформалаудағы маңызды бағыттардың бірі болып табылады және тұрғын үй қорын сақтау және өмір сүру жағдайларын жақсарту, олардың пайдалану сапасын белгіленген талаптарға сәйкес келтіру мақсатында тұрғын үйлер мен инженерлік инфрақұрылымды жаңартуға бағытталған құрылыс шаралары мен ұйымдастырушылық-технологиялық іс-шаралар кешенін білдіреді.

Тұрғын үй саясатының жаңа кезеңінің маңызды бөлігі жаңа құрылыс қана емес, сондай-ақ қолданыстағы тұрғын үй қорын және бірінші кезекте магистральдық аумақтардағы тұрғын үйлерді қайта құру және жаңғырту болуы тиіс. Қайта жаңарту тозығы бойынша тұрғын үйден шығу көлемін төмендетуді, энергия ресурстарын тұтыну шығыстары мен ысыраптарын азайтуды, өмір сүру қауіпсіздігін, құрылыс салудың жайлылығы мен сәулеттік сапасын арттыруды қамтамасыз етеді. Қайта құру қайталама нарықтағы тұрғын үйдің тұтынушылық сапасының стандартын арттырады, тұрғын үй коммуналдық реформасын алға жылжыту процесін жеңілдетеді.

Түркістан қаласының тұрғын үй аумақтарын қайта құру мен дамытудың басым бағдарламалары:

жергілікті уәкілетті билік органдары бекіткен "Түркістан қаласындағы ескі тұрғын үй қорын бұзу бағдарламасы" бойынша бұзуды қамтитын ескі жеке тұрғын үй құрылысы аудандарын кешенді қайта құру;

бос қалалық аумақтарда және қайта құрылатын аумақтарда басталған объектілерді салуды және тұрғын үй кешендерін қалыптастыруды аяқтау;

тарихи-мәдени құндылығы бар тұрғын үй кварталдары мен кешендерін қалпына келтіру, қайта құру және абаттандыру;

тұрғын аумақтарды сақтау, Түркістан қаласының орталық ядросының тұрғын ортасын оңалту және жайластыру;

жаппай құрылыс аудандарында қоғамдық аймақтар мен орталықтар жүйесін кезең-кезеңімен қайта құру, кешенді абаттандыру, сәулет-кеңістіктік аяқтау және қалыптастыр.

10.2 Тұрғын үйді қайта құру бойынша ұсынылатын іс-шаралар

"Ескі", моральдық және физикалық тұрғыдан ескірген тұрғын үйлер санатына жатқызылған тұрғын үйлер олардың жабдықтарын жаңарту , көлемдік-жоспарлау және конструктивтік шешімдерін (қондырма құрылыс, жапсарлас құрылыс, қайта жоспарлау және т.б.) өзгертпей немесе олардың мақсатын өзгерте отырып, ғимараттардың моральдық және физикалық тозуын төмендету мақсатында кезең-кезеңмен бұзылуға және кезең-кезеңмен қайта құруға, жаңғыртуға немесе күрделі жөндеуге жатады.

"ҚР елді мекенінің аумағында құрылыс салудың жалпы ережелері" ҚР ҚБҚ 3.01-02-2009 8.1.6 т. сәйкес жеке тұрғын үй құрылысының аудандары мен кварталдарын жобалау және салу (қайта құру) қызмет көрсету мекемелері мен кәсіпорындарын орналастыра отырып, қажетті инженерлік-көлік инфрақұрылымын қамтамасыз ете отырып, кешенді түрде жүзеге асырылады.

Жеке тұрғын үйлерді салушы азаматтарға заңнамада белгіленген тәртіппен жер учаскелерін беру құрылыс салу (қайта құру) аумағын инженерлік дайындау, кірме жолдарды, көшелерді және кварталішілік өту жолдарын салу, талап етілетін магистральдық инженерлік желілерді салу, аумақты сатылап жоспарлау жөніндегі жұмыстар кешені орындалғаннан кейін жүзеге асырылуы мүмкін.

Қала шаруашылығындағы жөндеу және қайта құру шаралары, оны көбейту нысаны бола отырып, қызмет ету мерзімі ішінде осы қорлардың сақталуына байланысты материалдық-техникалық, еңбек және қаржы ресурстарын үнемдеуге ықпал етеді. Бұдан басқа, олар қалалардағы тарихи және сәулет ескерткіштерінің сақталуын көздейді. Қала шаруашылығының негізгі қорларын жаңғыру - жаңа құрылысты, бұзуды, қайта құруды және күрделі жөндеуді қамтитын шексіз процесс. Күрделі жөндеу кезінде қала шаруашылығы объектілерінің құрылымдық элементтері мен инженерлік жабдықтарын олардың табиғи тозуы салдарынан толық немесе ішінара қалпына келтіру көзделеді.

Тозған тұрғын үйлерден босатылған аумақтарда аз қабатты, сондай-ақ көп қабатты тұрғын үйлер мен қоғамдық ғимараттар салу, ал экологиялық жағынан қолайсыз аудандарда жалпы қалалық және аудандық парктер, бақтар мен гүлзарлар салу ұсынылады.

ТМД елдерінің тәжірибесі бойынша ескі орта- және көпқабатты тұрғын үй қорын ауыстырудың "толқынды әдісі" өзін танытты. Бұл әдіс бұзылған үйлерге жақын жерде көп қабатты жаңа ғимарат үшін учаскені таңдаудан тұрады, оған келісім бойынша таратылған көп қабатты үйлердің тұрғындары қоныс аударады. Содан кейін ескі үйлер бұзылып, олардың орнына жаңалары салынып, келесі толқын қайталанады. Алдымен қоныс аудару үшін бір үй салу керек, содан кейін "толқын әдісін"қолдану керек.

Негізгі магистралдық көшелердің келбетін қалыптастыру көп қабатты, орта қабатты және аз қабатты тұрғын үйлер салу есебінен жүргізілетін болады.

"Қала құрылысы. Қалалық және ауылдық елді мекендерді жоспарлау және салу" ҚР ЕЖ 3.01-101-2013 4.1.5, 4-т. сәйкес тұрғын үй құрылысын қайта құру кезінде, әдетте, қолданыстағы күрделі тұрғын үй мен қоғамдық құрылыс сақталуы және жаңғыртылуы керек.

Санитарлық-эпидемиологиялық және өртке қарсы талаптарды, сондай-ақ осы нормативтік құжаттың нормаларын сақтай отырып, жаңа ғимараттар мен құрылыстар салуға, қолданыстағы тұрғын және қоғамдық ғимараттардың төменгі қабаттарының функционалдық пайдаланылуын өзгертуге, ғимараттардың үстіңгі құрылысын салуға, мансардтық қабаттарды орнатуға, жерүсті және жерасты кеңістігін пайдалануға жол беріледі. Бұл ретте осы нормативтік құжаттың "Қызмет көрсету мекемелері мен кәсіпорындарын жобалау қағидалары" 7-бөлімінің талаптарына сәйкес халыққа қызмет көрсетудің нормативтік деңгейін, сондай-ақ табиғаттың, тарих пен мәдениеттің ерекше қорғалатын объектілерін сақтай отырып, инженерлік және көлік инфрақұрылымдарын жаңғыртуды қамтамасыз ету қажет.

10.3 Тұрғын үй қорын жаңғыртудың әлеуметтік-экономикалық әсері

Тұрғын үй қорын қайта құру және жаңғырту жөніндегі шараларды іске асыру тұрғын үй қорын қанағаттанарлық техникалық жай-күйде ұстап тұруға ғана емес, сондай-ақ елеулі әлеуметтік-экономикалық әсерді болжамдауға мүмкіндік береді.

Қайта құру кезінде жаңа жер бөлу қажет емес. Тұрғын үйдің қосымша жалпы ауданының өсімі жаңа аумақтағы құрылысқа қарағанда 1,5 есе арзан, материалдық ресурстардың және инженерлік инфрақұрылымды құруға арналған шығыстар 25-40%-ға азаяды. Жылыту және ыстық сумен қамтамасыз ету шығындары 40-50%-ға азаяды.

Қайта құру жағдайында тұрғын үй қоры мен нарық пәтерлердің тапшы түрлерімен қаныққан. Әдетте, қаланың орталық аудандарында, іскерлік өмірдің ортасында орналасқан тұрғын үйлерді қайта құрылып жатқан үйлеріндегі тұрғын үйлерді жақсартқысы келетін инвесторлар үшін тартымды және перспективалы болады.

Қайта құру шарттары бойынша Түркістан қаласының аумағын аймақтарға бөлу картасы

11. ҚАЛАНЫҢ ОРТАЛЫҚ ЖОСПАРЛАУ ЯДРОСЫНЫҢ ҚАЛА ҚҰРЫЛЫСЫН ДАМЫТУДЫҢ НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ

11.1 Жалпықалалық орталық пен қаланың орталық ядросының аумағын анықтау.

Қызмет көрсету, мәдениет, демалыс, туризм, білім беру, әкімшілік және іскерлік салалардағы функциялар мен жұмыс орындарының негізгі бөлігін өзіне шоғырландыратын қоғамдық аумақтар қала аумағының кенттелген қаңқасының функционалдық және сәулет-кеңістіктік негізін құрайды.

Қазіргі уақытта қала халықаралық және республикалық маңызы бар объект болып табылады. Бұл қалада ерекше тарихи және сәулет ескерткіштерінің болуымен ғана емес, сонымен қатар қала маңындағы көптеген көрнекті орындармен де байланысты. Сонымен қатар, қалада дін, ғылым, мәдениет, сауда, өндіріс, демалыс және т. б. салаларда ресурстық әлеует бар.

Соңғы онжылдықта сауда және қызмет көрсету нысандары айтарлықтай дамыды. Олар қаланың орталық бөлігінде және оның негізгі көшелерінде ең жоғары тығыздыққа ие:

жалпы қалалық базар қаланың орталық бөлігінде Тәуке хан даңғылында орналасқан;

қазіргі Түркістан қаласының жоспарлау құрылымындағы басым элемент Қожа Ахмет Яссауи кесенесі мен ежелгі қала орналасқан аудан болып табылады;

Тәуке хан даңғылының бойында әкімшілік мақсаттағы мекемелер, білім беру, демалыс, денсаулық сақтау, сауда, қоғамдық тамақтану және басқа да әлеуметтік-тұрмыстық қызмет көрсету объектілері шоғырланған.

Жаңа жоспарлау құрылымының негізгі қағидаты тарихи орталықты, Қожа Ахмет Яссауи кесенесін бөліп көрсету болып табылады, оның айналасында Тәуке хан даңғылының ендік бөлігін қамтитын алғашқы көлік сақинасы қалыптасады.

11.2 Қаланың орталық бөлігіне көліктік қызмет көрсету жүйесін талдау

Орталық ядро аумағына көліктік қызмет көрсету проблемасын шешудің негізгі бағыттары мыналарды көздейді:

әр түрлі деңгейдегі көлік жолайрықтары жүйесін, көлік-ауысып отыру тораптарын және қала орталығына шеткері орналасқан және кіреберістерде жеке автомобильдер үшін ұстап қалатын тұрақтар салу есебінен транзиттік ағындарды қысқарту;

жұмыспен қамтылғандар мен келушілердің жаппай ағындарын шоғырландыратын объектілерді орталықтың шалғай аймағына және одан тыс жерлерге ауыстыру;

көшеден тыс жаяу жүргіншілер өткелдері, көлік-ауысып отыру тораптары мен жаяу жүргіншілер байланыстары жүйесін дамыту;

автомобиль тұрақтарын жерасты және жерүсті орналастырумен қоғамдық кешендерді салу және қайта құру;

қайта құру, қайта ұйымдастыру кезінде жергілікті және тұрғын көшелер желісінің аумақтарын тығыздау;

қозғалысты ұйымдастыруды жетілдіру, қозғалыс режимі шектеулі аймақтарды бөлу және автомобильдерді сақтау.

Тарихи ядроның айналасында кесененің айналасындағы ландшафт кеңістігін шектейтін көлік сақинасы пайда болады. Ол солтүстік бөлігінде тарихи ядроның периметрі бойынша өтетін аудандық маңызы бар магистральдармен толықтырылған қолданыстағы магистральдық көшеден тұрады.

Сақиналы жолдар ішіндегі аумақтар жеке автокөліктегі қозғалысты қоспағанда, қоғамдық көліктің балама түрлерінде (электрокаралар, автобус-такси) ұсынылады.

Қаланың одан әрі құрылымы қолданыстағы тұрғын үй құрылысын ішінара сақтауды, көшелердің ұсақ торлары бар ескі жеке тұрғын үйлерді бұзуды, осы жерде көп қабатты тұрғын үй құрылысының ірі кварталдарын салуды және жаңа аумақтарды біртіндеп игеруді көздейді.

Қаланың көше-жол желісін жоспарлаудың тік бұрышты-радиалды жүйесі ұстанады. Жаңа құрылыс аумағындағы көшелердің тікбұрышты торы қаланың тарихи бөлігінің радиалды жүйесімен өзара байланыста қарастырылған.

Қолданыстағы және келешекті құрылыстың басты көлік магистральдарының бірі Қызылордаға көлік ағындарының кіруімен Б. Саттарханов - Солтүстік жартысақинасы - Руханият көшелерінің жүйесі болып қала береді.

Жаңа Оңтүстік-Шығыс құрылыс аудандарына шыға отырып, Жібек Жолы көшесін батыс бағытта Руханият көшесіне дейін тесу бұл көшеге қаладағы негізгі көлік байланыстарының бірі мәртебесін береді.

Жалпықалалық магистральға Жандосов-Ерубаев көшелерінің жүйесі белгіленіп, Майқотұлы-Ортақ көшесіне дейін тесіліп, Абылай хан көшесі мен темір жол магистралінің қиылысында 2 деңгейдегі жобаланатын жолайрық арқылы қаланың желілі бөлігіне және одан әрі айналма магистральға шығу көзделген.

Жалпықалалық маңызы бар Сақиналы айналма жолдарды салумен жүк көлігі қазір Б. Саттарханов, Тәуке хан, Жібек Жолы, Қазыбек би, Ерубаев негізгі қала көшелерімен, сондай-ақ басқа да магистралдық көшелермен жүретін селитебтік аумақтардағы шу деңгейін ластайтын және арттыратын, магистральдардың жүктемесін ұлғайтатын және жол қиылыстарының өткізу қабілетін төмендететін қоныстану аумағынан тыс жерлерге шығарылады.

Халықтың әуежайға шығатын және кері қайтатын теміржол көлігінен автобусқа ауысып отыруының ыңғайлылығын қамтамасыз ету үшін жобада осы негізгі көлік объектілерін байланыстыратын диаметрлі бағыттағы жүрдек автожол белгіленген.

Бұл магистралды құру қажеттілігі Түркістан қаласын дамытудың негізгі бағыттарының бірі ретінде туризмді дамытуға негізделген. Осыған байланысты қала туристер үшін тартымды болуы және туристер мен қажыларды тарту орталығы ретінде тарихи орталық пен негізгі халықаралық және қалааралық көлік тораптары - вокзал, автовокзал, әуежай және әкімшілік-іскерлік орталықтар (оның ішінде оларда қонақ үйлердің белгілі бір санын орналастыруға байланысты) арасында жақсы дамыған көлік байланысы болуы тиіс деп болжанады. Жаңа әкімшілік-іскерлік орталықты құру, сондай-ақ халықты еңбекке тарту орталықтары ретінде көліктік тартымдылықты көздейді, ал көп қабатты тұрғын үй құрылысының болуы осы ауданда тұратын халықтың айтарлықтай жоғары тығыздығын бағамдайды. Осылайша, диагональды магистраль жаңа әкімшілік орталықтың тығыз құрылысына қызмет етеді.

Қолданыстағы Солтүстік айналма автомобиль жолы жалпы қалалық маңызы бар магистральдық көше ретінде қаланың жалпы қалалық көлік жүйесіне қосылады.

Көлік инфрақұрылымының жаңа объектілерін: теміржол вокзалы мен әуежайды жалғайтын диагональды магистраль олардың қаланың негізгі қала құрылысы тораптарымен оңтайлы көлік байланысын қамтамасыз етеді. Бұдан басқа, диагональды магистральдің орталығында қаланың бас көлік артерияларының қиылысында Шымкент қаласы жағынан кіре берісте жаңа халықаралық автовокзалды орналастыру көзделген.

"Батыс Еуропа - Батыс Қытай" транзиттік дәлізін салынып жатқан аумақтарды айналып өтіп, халықаралық маңызы бар айналма транзиттік магистраль жасай отырып, тарихи орталықтан шеткері аймаққа көшіру көзделген. Бұл транзиттік автокөліктің үздіксіз және жоғары жылдамдықты қозғалысын қамтамасыз етеді.

Көше санаттары мен көлденең профильдердің параметрлері қолданыстағы ҚНжЕ нормаларына сәйкес қабылданады. Жалпы қалалық маңызы бар магистральдар бөлінді: реттелетін қозғалыс, аудандық маңызы бар, жергілікті көшелер мен өтпе жолдар, өнеркәсіптік құрылыстағы жолдар, сақиналы айналма жол.

11.3 Орталық бөліктің функционалдық-жоспарлау құрылымын дамыту

Қаланың орталық жоспарлау ядросының қала құрылысы дамуының негізгі бағыттары:

оның тарих, мәдениет және мемлекеттіліктің нышаны ретіндегі қоғамдық маңызы бар рөлі;

қаланың, өңірдің және тұтастай республиканың іскерлік және қоғамдық белсенділік орталығы;

қорғау, сақтау және қалпына келтіру талаптарын ескере отырып, тарихи қалалық ортаны және табиғи ландшафттың мәдени-маңызды элементтері;

инфрақұрылымды дамыту және аумақты тиімді пайдалану.

11.4 Орталық ядроны күшейтудің негізгі бағыттары

Орталық ядроның әлеуметтік-маңызды рөлін күшейтудің негізгі бағыттары:

мәдени, демалыс, сауда, өкілдік, іскерлік, діни бағыттардың функционалдық-мамандандырылған аймақтарының қоғамдық кеңістіктер жүйесіне баса назар аудару;

негізгі іскерлік коммерциялық белсенділікті орталық ядрода шоғырландыру, жұмысшылар мен келушілердің жаппай ағындарын орталық ядро перифериясына шоғырландыратын қоғамдық, сауда, іскерлік кешендер жүйесін қалыптастыру;

жаяу жүргіншілер аймақтарымен, көшелермен, алаңдармен, маршруттармен біріктірілген қоғамдық маңызы бар кеңістіктер жүйесін қалыптастыру;

қоғамдық және мәдени функцияларды дамыту;

сауда-демалыс кешендері мен автотұрақтар жүйесін құру.

11.5 Қызыл сызықтардың негіздемесі

"ҚР сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы" ҚР Заңының 1 т. 36-бабына сәйкес қызыл сызықтар - елдi мекендердi жоспарлау құрылымындағы кварталдардың, шағын аудандардың, өзге элементтердiң аумағын көшеден (жолдардан, алаңдардан) бөлiп тұратын шекара. Қызыл сызықтар, әдетте, құрылыс салу шекарасын реттеу үшiн қолданылады.

Қызыл сызықтар қоғамдық (көпшілік) аумақтарды жеке тұлғалар құрылыс салатын жер учаскелерінен бөледі және шектелмеген адамдар тобы кедергісіз пайдаланатын ортақ пайдаланылатын аумақтардың (оның ішінде алаңдардың) шекараларын белгілейді.

Қызыл сызықтар қала құрылысы тұрғысынан маңызды объектілердің алдында қоғамдық кеңістікті иеліктен шығарады, олар болашақта салынбауы керек.

Қызыл сызықтардың бөлу жоспары ҚР ЕЖ 3.01-101-2013 сәйкес әзірленуде.

Қызыл сызықтардың бөлу жоспары, ең алдымен, жобаланған аумақтың бас жоспарында әзірленген көше-жол желісінің көлденең профильдеріне бағытталған.

11.6 Сары сызықтардың негіздемесі

"ҚР сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы" ҚР Заңының 1 т. 36-бабына сәйкес сары сызықтар - жойқын жер сiлкiнiстерi, өзге де табиғи немесе техногендiк сипаттағы зiлзалалардың салдарынан үйлердiң (ғимараттардың, құрылыстардың) үйiндiлерге (қиратындыларға) айналуы барынша мүмкiн болатын аймақтар шекарасы. Сары сызықтар, әдетте, үйлер мен ғимараттар арасындағы қашықтықты реттеу үшiн қолданылады.

ОГЦ жүйесін қалыптастыру, құрылыс салуды реттеу сызықтары - қызыл сызықтар, сары сызықтар және т. б.

12. ТАБИҒИ КЕШЕН АУМАҚТАРЫН САҚТАУ МЕН ДАМЫТУДЫҢ НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ

12.1 Табиғи кешеннің тарихи маңызды элементтерін сақтау және қалпына келтіру.

Табиғи кешеннің тарихи маңызды элементтерін сақтау мен қалпына келтірудің негізгі бағыттары мыналарды көздейді:

-тарихи ландшафтардың табиғи элементтерін, табиғат және көгалдандыру объектілерін сақтау және қалпына келтіру;

-жасыл массивтерді және олармен жанасатын салынған аумақтарды қамтитын ірі ландшафтық кешендерді қалыптастыру;

-көшелерді, кварталдарды және аулаларды көгалдандырудың дәстүрлі түрлерін қалпына келтіру, көгалдандырудың дәстүрлі емес түрлерін — контейнерлік, тік, пайдаланылатын шатырларда, жабық галереялар мен жолақтарда кеңейту.

Қала құрылысын дамытудың жоспарлау құрылымының негізгі принциптерінің бірі-қаланың табиғи ерекшеліктерімен және ресурстарымен әдемі қоршаған ортамен тығыз байланысы. Осы мақсатта сыртқы ортаны оның элементтерімен байланыстыратын, қала аумағын шығыстан батысқа қарай кесіп өтетін негізгі табиғи бұтақтар бойынша кең жасыл жолақтар жасалады.

Жобамен қаланың барлық аумағын, қала маңы аймағының оңтүстік бөлігін Сырдария өзеніне дейін қамтитын жасыл аймақтардың бірыңғай жоспарлау жүйесі құрылады, солтүстік жағынан жоталарды өздері жаппай тау шатқалдары бойынша көгалдандыру көзделген.

Рекреациялық аймақ қала халқының демалысын ұйымдастыруға арналған. Ыстық және ұзақ жаз, шөл және шөлейт ландшафтпен сипатталатын жобаланатын ауданның күрделі табиғи-климаттық жағдайлары рекреациялық қызметті толық көлемде ұйымдастыруды қиындатады. Жобада қала аумағында және оған іргелес аудандарда қолданыстағы қолайлы табиғи факторларды барынша пайдалану ұсынылады.

Қала шегінде мынадай қысқа мерзімді демалыс объектілері: дендрологиялық саябақ, ботаникалық бақ, қалалық саябақ және тұрғын үй массивтерінің саябақтары, гүлбақтар, бульварлар, су айдындары, аквапарк, ландшафтық сәулет объектілері және туризм объектілері орналастырылады.

Қожа Ахмет Яссауи тарихи кешені аймағының солтүстік бөлігінде туристік орталық, солтүстік-батыс бөлігінде – ашық аспан астындағы этнографиялық мемориалдық мұражай, түркітілдес халықтардың тарихи мұражайы, орталық бөлігінде – XIV-XVI ғасырлар кезеңіндегі қазақ хандарының мемориалдық аймағы, оңтүстік бөлігінде – қажылық орталығын ұйымдастыру көзделеді.

Жобада мұражай кешенінің шығысында орналасқан тұрғын үй құрылысын туристер мен қажыларға қызмет көрсету үшін қолөнершілер шеберханалары мен қолөнер мектептерін орналастыру үшін қалпына келтіруді жүзеге асыру ұсынылады.

Университет кешенінің солтүстік-шығысында шығыс ауданның орталық бөлігін алып жатқан ботаникалық бақ орналасқан. Университет кешенінің оңтүстігінде аквапарк бар. Қаланың орталық бөлігінде жалпықалалық орталықты оның солтүстік бөлігінің рекреациялық аумақтарымен байланыстыратын және одан әрі Қаратау жотасының тау бөктеріндегі ландшафтына шығатын қалалық эспланаданы ұйымдастыру көзделеді. Тарихи орталықтан оңтүстік бағытта Сырдария өзенінің рекреациялық жайылма аумағы бағытындағы қаланың тарихи панкварталасын ашатын рекреациялық мақсаттағы ауқымды аумақ көзделген.

Солтүстік-батыс бағытта, қалалық автомагистраль бойында қаланың орталық бөлігінің Қарашық өзенінің жайылма аумақтарымен рекреациялық байланысты қамтамасыз ететін жасыл аймақ көзделген.

Бұдан басқа, қаланың шеткері бөліктері бойынша радиалды бағытта тұрғын үй массивтері тұрғындарының қысқа мерзімді демалу объектілері болып табылатын саябақтар қарастырылған. Сондай-ақ, қаланың солтүстік бөлігінде Арыс-Түркістан каналының бойында қоғамдық мақсаттағы, оның ішінде рекреациялық объектілерді орналастыру үшін кең көгалдандырылған жолақ ұйымдастырылады.

Қала маңы аймағында рекреациялық мақсаттағы барлық демалыс түрлерін (ұзақ, аралас және қысқа мерзімді) орналастыру ұсынылады. Қала маңы аймағындағы рекреациялық қызметтің негізгі объектілері мен аймақтары Сырдария өзені болып табылады. Жасанды су объектілерінен рекреациялық қызмет үшін Арыс-Түркістан каналы және оған іргелес жағалау аумақтары пайдаланылады. Солтүстік бағытта рекреациялық мақсаттағы объектілерді орналастыру үшін Қаратау жотасының тау бөктері мен тау бөктері, әсіресе осы жерден басталатын өзендер мен орман шаруашылығы аумағы қолайлы.

Ұзақ демалу объектілерінен жер асты минералды көздері аймағында сумен емдеу орны орналасады. Сауықтыру кешенінің аумағын абаттандыруға, көгалдандыруға, емделуге және олардың бос уақытын өткізуге барынша қолайлы жағдай жасауға кеңес беріледі. Сырдария, Қарашық өзендерінің және су қоймаларының жағасында демалыс үйлері мен базаларын, оқушылар, мектеп жасына дейінгі балалар үшін сауықтыру лагерлерін және туристік базаларды ұйымдастыру ұсынылады. Автомобиль жолдарының көркем учаскелеріндегі аралас демалыс объектілерінен автотуристер үшін мотельдер, кемпингтер, жазғы шатырлы лагерьлер салу ұсынылады.

Қаратау жотасының көркем шатқалдары ұзақ демалу объектілерін орналастыру үшін ұсынылады.

Рекреациялық мақсаттағы қысқа мерзімді демалыс объектілері: балық аулау және аңшылық базалары, демалыс күнінің демалыс үйлері мен туристік базалары, қайық станциялары, жабдықталған жағажайлар, орман парктері мен гидро парктері Сырдария өзенінің және су қоймаларының жағалауларында, ал демалыс күнінің демалыс үйлері Қарашық өзенінің жайылмасында орналастырылады.

Түркістанның аумақтық өсуімен оның жоспарлау құрылымының даму сипаты неғұрлым айқын бола бастайды – ықшам контурдан жоспарлау элементтерінің сыртқы бөлінген белдеуіне дейін. Қаланы дамытудың мұндай схемасы тарихтың ежелгі мәдени әлемінің бірлігінде және жаңа көзқарастың көлік магистральдары мен автожолдарының дамыған желісімен, су айдындары бар ірі ландшафтық аймақтарды, қалалық қоғамдық орталықтарды құра отырып және қала ағзасының одан әрі дамуына бағыттай отырып, қазіргі заманғы жаңа технологияларды қолдана отырып, айтарлықтай интеграциялануында көрініс тапқан серпінді қағидатты көрсетеді.

Туристік аймақтардың орналасуын жасау кезінде жобаланған аймақтың табиғи байлығын, оның ландшафтық қасиеттерін сақтауға көп көңіл бөлу қажет. Бұл өте маңызды, өйткені адамның табиғатқа ұқыпсыз, ойланбастан кіруі көбінесе оның құнды қасиеттерінің түзетілмейтін бұзылуына әкеледі.

Түркістан қаласының ерекше қорғалатын табиғи аумақтары аймақтарының карта-схемасы)

13. СУ РЕСУРСТАРЫНА ӘСЕР ЕТУДІ БАҒАЛАУ

13.1 Қаланың жер бетіндегі су объектілері

Қала аумағы арқылы Арыс-Түркістан магистралды каналы мен Қарашық өзені ағып өтеді.

Қарашық өзені - тұрақты жұмыс істейтін ағын, қаланың солтүстік-батыс шекарасынан 350-900 м қашықтықта бірнеше өзендердің қосылуынан пайда болады. Өзеннің көзі Қаратау жотасының суайрық бөлігінде 1200 м биіктікте орналасқан бұлақ болып табылады. таулы бөлігінде өзен Баялдыр өзенімен бірігуге дейін Кантаги деп аталады, содан кейін Қарашық деген атпен ағып, Токекөл көліне құяды, көп сулы жылдары Сырдария өзеніне жетеді.

Кантаги өзеніне бірқатар шағын өзендер құяды, олардың ішіндегі ең ірілері Баялдыр және Біресек болып табылады.

Өзен алабының жалпы ауданы 1640 км2-ге тең, оның 620 км2 таулы аймақта орналасқан. Қарашық өзенінің ұзындығы 198 км, жалпы еңісі 1050 м, орташа еңісі 0,0084.

Қарашық өзені болып табылады.

Бүкіл ұзындығы бойынша өзен таяз (6-8 м), беткейлері салыстырмалы түрде жұмсақ. Өзен арнасының ені 20-25 м.

Өзен негізінен қар суымен және бұлақтан қоректенеді.

Шығындар режимі ақпанның ортасынан мамыр айының соңына дейін болатын көктемгі су тасқынымен сипатталады. Қыста өзендегі су деңгейі айтарлықтай төмендейді, жазда Қарашық өзені кебеді.

13.2 Қарастырылып отырған аумақтың гидрогеологиясы

Түркістан қаласының аумағы Арыс артезиан бассейніне жатады. Көп жағдайда қала аумағын құрайтын шөгінділер сулы болып келеді. Мұнда қазіргі заманғы, жоғарғы және орта төрттік, жоғарғы бор және таскөмір және басқа шөгінділердің сулары таралдыых, и других отложений.

Заманауи аллювиалды шөгінділердің сулы қабаты Қаратау жотасының оңтүстік-батыс беткейінен ағатын өзен аңғарлары мен уақытша су ағындарында таралған. Су сыйымды жыныстар -жұмыртастар, малтатастар мен қиыршық тастар бар құмдар.

Орта және жоғарғы төрттік аллювиалды-пролювиалды шөгінділердің сулы кешені Қарашық өзенінің шығару конусының шөгінділерімен шектелген. Жайғасу және айналым шарттары бойынша гидравликалық өзара байланысты екі деңгейжиекке бөлінеді. Жоғарғы (техногендік) деңгейжиек құмдақтар мен саздақтармен шектелген. Жоғарғы деңгейжиек негізінен түзілудің техногендік сипатына ие және Түркістан магистральдық каналын пайдаланумен байланысты.

Бұл деңгейжиектің қоректенуі атмосфералық жауын-шашынның, Түркістан магистралдық және тарату каналдарынан жер үсті суларының инфильтрациясы, инженерлік желілер мен коммуникациялардан ағу және төменгі деңгейжиектен қоректену есебінен жүреді. Суы тұщы, кей жерлерде ащылау.

Екінші сулы деңгейжиек Қарашық өзенін шығару конусының малта тастарымен және үгінді-малтатастырымен шектеседі. Екінші сулы деңгейжиек негізінде Түркістан қаласын орталықтандырылған сумен қамтамасыз ету ұйымдастырылды.

Жоғарғы плиоцен және төменгі төрттік шөгінділердінің сулы деңгейжиегі кең таралған. Су сыйымды жыныстар ұсақ түйірлі құмдар, құмтастар және малтатастар, төменгі бөлігінде саз қабаттары бар сазды жыныстар болып табылады.

Деңгейжиектің төбесінің тереңдігі 32-ден 50 м-ге дейін өзгереді. Саз деңгейжиегін миоцен олигоцені төсейді. Деңгейжиек арынды, су деңгейі жер бетінен 8-20 м орнатылады.

Жоғарғы бор шөгінділерінің жер асты сулары кең таралған және Түркістан қаласы ауданында бірнеше метрден (Қаратау жотасының етегі) 300-500 м дейін әртүрлі тереңдікте орналасқан.

Фамен және таскөмір шөгінділерінің жер асты сулары Қаратау жотасы мен тау етегіндегі жазықта таралған.

Бұл шөгінділердің күндізгі жер бетіне шығатын таулы бөлігінде олар ашық жарықтармен шектелген, ал тау бөктеріндегі жазықта олар айтарлықтай тереңдікке батқан. Су сыйымды жыныстар жарықшақты әктастар мен доломиттер болып табылады.

Бұл шөгінділердің сулары үлкен практикалық маңызы бар. Олар сумен қамтамасыз ету, суару, жайылымдарды суландыру және шағын су қоймалары мен тоғандарды толтыру үшін қолданылады.

13.3 Қаланы ауыз сумен қамтамасыз ету

Қалаға іргелес аумақтағы жер асты сулары төрттіктен борға дейінгі барлық стратиграфиялық кешендерде әртүрлі дәрежеде таралған. Олардың ішінде орталықтандырылған шаруашылық-ауыз сумен қамтамасыз ету үшін неғұрлым перспективалы болып орта-жоғарғы төрттік аллювиалды-пролювиалды шөгінділер мен жоғарғы бордың су тұтқыш кешендері табылады.

Қазіргі уақытта Түркістан қаласын сумен қамтамасыз ету Қарашық өзенінің шығу конусының орташа төрттік шөгінділерінің екінші су тұтқыш жиегінің жер асты сулары есебінен жүзеге асырылады. Бастоған және су іркуіш құрылыстары қаланың солтүстік бөлігінде орналасқан.

Түркістан қаласын сумен қамтамасыз етудің негізгі көздерінің бірі Карачев жер асты су кен орны болып табылады. Кен орнының шекаралары барлық қолданыстағы қала құрылысын және қаланың перспективалық даму аумағының едәуір бөлігін қамтиды.

Карачев кен орны Түркістан қаласы ауданындағы Қарашық өзені шығарылу конусында Қаратау жотасының оңтүстік-батыс беткейіндегі тау бөктеріндегі жазықта орналасқан.

Қарашық өзенінің ағысында Ирмак-Өзен және Көшқорған су қоймаларының салынуына байланысты өзен арнасы жылына 8-9 ай құрғақ және жыл сайын жер асты суларының табиғи ресурстарын толтыру нәтижесінде 20-25%–ды құрайды, яғни бастоғанның пайдалану мүмкіндіктері 75-80%-ға төмендеді.

Кентау-Түркістан топтық су құбырының көзі Біресек-Қантағы жер асты суларының кен орны болып табылады.

Түркістан жер асты минералды су кен орны Шымкент қаласынан солтүстік-батысқа қарай 170 км жерде, Түркістан қаласына жақын жерде, Қаратау жотасының оңтүстік-батыс беткейіне іргелес жазықта орналасқан.

Кен орны палеозой іргетасында орналасқан мезо-кайнозой түзілімдерінің қуатты қалыңдығымен жасалған артезиан бассейнінің аумағында орналасқан және күрделі геоструктуралық және гидродинамикалық жағдайлары бар, қойнауқаттық-жарықшақтық және жарықшақ-тастамыр сулары бар күрделі салынған сутегеурін жүйелерінің кен орындарына жатады.

Қаланың шығысында 45 км қашықтықта жоғарғы бор шөгінділерінде Ыққансу-Қытай жер асты суларының кен орны да егжей-тегжейлі зерттелген.

Перспективада Түркістан қаласын сумен қамтамасыз ету үшін Біресек-Қантағы кен орнының, Ыққансу-Қытай кен орнының жерасты суларын, тау-кен өндіру өнеркәсібі кәсіпорындары үшін толық тазартылған сарқынды суларды, суару үшін Қарашық өзенінің жерүсті суларын және емдік мақсатта Түркістан минералды суларын пайдалану ұсынылады.

13.4 Су қорғау санитарлық-қорғау аймақтары

Өзендер мен су айдындары үшін су қорғау аймақтары мен су қорғау белдеулері белгіленген. Су объектілері үшін су қорғау белдеуінің ең аз мөлшері 20 метрді құрайды, ал су қорғау аймағы 25 метрден 70 метрге дейін өзгереді.

Су қорғау аймағы судың ластануын, қоқыстануын және сарқылуын болдырмау, олардың экологиялық орнықтылығын және тиісті санитарлық жай-күйін сақтау мақсатында пайдаланудың ерекше шарттары белгіленетін өзен акваториясына іргелес аумақты қамтуға тиіс.

-авиациялық-химиялық жұмыстар жүргізуге;

-зиянкестермен, өсімдік ауруларымен және арамшөптермен күресудің химиялық құралдарын қолдануға;

-топырақты тыңайту үшін көң ағындыларын пайдалануға;

-көң мен қоқысты жинауға;

-автомобильдерге, тракторларға және басқа да машиналар мен механизмдерге отын құю, жуу және жөндеуге;

Түркістан қаласы аумағындағы өзендер мен су қоймаларының су қорғау аймақтарының, жағалау белдеулерінің карта-схемасы

14. ОРТАЛЫҚ ОРТАНЫ КӨРКЕМ МАҒЫНАЛЫ СӘУЛЕТ-МӘДЕНИ МҰРА РЕТІНДЕ САҚТАУ МЕН ДАМЫТУДЫҢ НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ

Түркістан қаласы-Қазақстан Республикасының әлемдік маңызы бар мәдени мұрасы болып табылатын, орта ғасырдағы бірегей ұлттық ескерткіштер қазынасының бірі.

Түркістан қаласының қала құрылысын дамытудың негізгі бағыттары қаланың тарихи-мәдени мұрасын сақтау мен қалпына келтірудің мынадай талаптарының орындалуын қамтамасыз етуге тиіс:

қаланың барлық тарихи табиғи-ландшафтық, жоспарлау, композициялық археологиялық және қоршаған орта негіздерін қала құрылысы және сәулет құралдарымен сақтау, анықтау және ерекше мән беру;

жылжымайтын мәдениет ескерткіштері мен оларды қорғау аймақтарының аумақтары үшін көрсетілген аумақтар мен аймақтардың шекараларында олардың шекаралары мен қала құрылысы қызметін реттеу режимдерін айқындайтын құқықтық қала құрылысы регламенттерін белгілеу және сақтау;

тарихи табиғи ландшафтарды қорғау аймақтары үшін көрсетілген аймақтардың шекараларын және осы шекаралар шегінде қала құрылысы қызметін реттеу режимдерін айқындайтын, осындай ландшафттарды көзбен шолып қабылдаудың қорғалуын және оңтайлы жағдайларын қамтамасыз ететін құқықтық қала құрылысы регламенттерін белгілеу және сақтау.

14.1 Түркістан қаласы мен оның төңірегі аумағының тарихи-мәдени құндылықтарының потенциалын талдау

Самарқанд, Бұхара және Хиуадан солтүстікке қарай керуен жолдарының қиылысында орналасқан қазіргі Түркістан қаласының орнындағы қоныс туралы алғашқы деректер шамамен 500 жылы пайда болды. X ғасырда – Шавгар қаласы, XII ғасырдан бастап - Яссы.

Орта ғасырларда Ясы бекіністі қала болған. XII ғасырда мұнда ұлы сопылық ақын және философ Қожа Ахмет Яссауи өмір сүрді, осы жерде жерленді. XIV ғасырдың соңында Әмір Темір қабірінің үстіне үлкен ханака тұрғызады. Қала бүкіл түркі әлемі үшін рухани тартымды орынға айналуда.

XV-XVI ғасырларда Түркістан қаласы едәуір кеңейіп, аймақтың рухани, әкімшілік және сауда орталығының даңқына ие болды. XVI ғасырдан бастап ол хандардың негізгі резиденциясы, Қазақ мемлекетінің маңызды саяси және мәдени орталығы болды. Мұнда көптеген ірі саяси қайраткерлер, қазақ халқының белгілі қолбасшылары мен батырлары, дін өкілдері жерленген.

Осылайша, Ахмед Яссауи ханакасының аумағында бірнеше ғасырлар бойы қалыптасқан қорым және оның төңірегіндегі бірқатар тарихи және діни объектілер жалпы мемлекеттік маңызы бар үлкен мәдени және рухани құндылықты білдіреді.

XIX ғасырдың ортасы мен ХХ ғасырдың басы Түркістан қаласы үшін саяси, экономикалық және мәдени қатынастарда бетбұрысты болды. Ежелгі Шығыс қонысының аумағында Еуропалық мәдениеттің белсенді енуі басталады. Бұл көбінесе "Орынбор-Ташкент" тармағында ірі теміржол станциясының құрылысына байланысты. Бүгінгі күнге дейін сақталған Түркістан темір жол станциясының күрделі құрылыстары мәнерлі көлемді шешімдері мен таңдаулы безендірілген интерьерлері бар өткен ғасырдың басындағы кірпіш стилінің іргелі архитектурасының мысалдары болып табылады.

Түркістан қаласының тарихи-сәулет тірек жоспарының материалдары қаралатын аумақтағы және оған тікелей жақын жердегі тарихи ескерткіштердің саны, орналасуы және кеңістіктік өзара байланысы туралы, сондай-ақ қала құрылысын игеру кезінде мәдени мұраны қорғау жөніндегі ерекше шараларды талап ететін арнайы аймақтардың болуы туралы түсінік береді.

Қаланың тарихи-мәдени мұрасы қала құрылысы, сәулет, археология ескерткіштерімен ұсынылған. Қала аумағында барлығы Республикалық маңызы бар 15 ескерткіш орналасқан (ҚР Үкіметінің 21.03.2008 ж. № 279 қаулысы), оның ішінде 1 дүниежүзілік маңызы бар объект ЮНЕСКО тізімінде (Дүниежүзілік мұра комитетінің 03.07.2003 ж. № 27 СОМ 8 с. 35 шешімі) және 1-20 ғимараттар мен құрылыстарды құрайтын теміржол станциясының құрылыс кешені. Оңтүстік Қазақстан облысы әкімдігінің 2010 жылғы 9 маусымдағы № 233 қаулысымен бекітілген жергілікті маңызы бар ескерткіштер тізімі 14 объектіні қамтиды.

Қазіргі уақытта "Түркістан облысының Түркістан және Кентау қалаларының шекараларын өзгерту туралы" Мемлекет басшысының Түркістан облысын құру туралы 2018 жылғы 19 маусымдағы Жарлығына және Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысына байланысты Түркістан қаласында тізімдік есепте тұрған тарих және мәдениет ескерткіштері Кентау қаласына жатқызылды. Осылайша, жергілікті маңызы бар ескерткіштер тізіміндегі 8 ескерткіш Түркістан қаласына жатпайды.

Республикалық маңызы бар археология, қала құрылысы және сәулет тарихының ескерткіштері:

1. Күлтөбе қалашығы (I мың - XV ғ.ортасы)

2. Түркістан қалашығы (XV-XIX ғ. ғ.)

3. Қожа Ахмет Яссауи кесенесі (XIV ғ. соңы)

4. Үлкен Хилвет (XII ғ.)

5. Әулие Күмшік-ата хилветі (XII ғ.)

6. Шілдехана (XIV ғ.)

7. Сегіз қырлы кесене (XIV-XVI ғ. ғ.)

8. Рабия Сұлтан-Бегім кесенесі (XV ғ.)

9. Атаусыз кесене (XVI ғ.)

10. Қамалдың бекініс қабырғасы (XVI-XIX ғ. ғ.)

11. Шығыс моншасы (XVI-XVIII ғ. ғ.)

12. Есім хан кесенесі (XVII ғ.)

13. Қамал қақпасы (XVIII-XIX ғ. ғ.)

14. Жұма мешіті (XIX ғ.)

15. Теміржол станциясының кешені:

а. Вокзал (1903 ж.)

б. Депо (1903 ж.)

в. темір жол ауруханасы (XX ғ. басы)

г. темір жол мектебі қ. (1903 ж.)

д. бригадалардың демалыс үйі (1903 ж.)

е. балалар инфекциялық ауруханасы (1903 ж.)

ж. қызмет көрсету кешені (1903 ж.)

и. су айдауыш мұнарасы (ХХ ғасырдың басы)

ЖЕРГІЛІКТІ МАҢЫЗЫ БАР:

1. Дәріхана (XIX ғ.)

Тұрғын үй (XIX ғ. ғ.)

2. Әкімшілік ғимарат (XIX ғ.)

3. Бұрынғы гарнизондық штаб ғимараты (XIX ғ.)

4. Казарма (қазіргі мұражай) (XIX ғ. соңы)

5. Әскери-Николаев шіркеуі (қазіргі - балалар спорт мектебі) (XIX ғ. соңы)

6. Бала би кесенесі (XIX ғ.)

7*. Әл-қожа-Ата кесенесі (XVIII ғ.)

8*. Гаухар ана кесенесі (XIX ғ.)

9*. Елутөбе обалар қорымы (Ерте темір дәуірі)

10*. Таснақ қонысы (VI - VIII ғ.)

1 * * Шаға қорымы (IV-VIII ғ.)

2 * * Ыққан қалашығы (IX-XVIII ғ.)

3 * * Жүніс ата кесенесі (XVIII ғ.)

4 * * Мешіт (XIX ғ.)

5 * * Мендуан кесенесі (XIX ғ.)

6 * * Имам-Маркоза кесенесі (XIX ғ.)

7 * * XIX ғ. мұнарасы (XIX ғ.)

8 * * Шәмет Ишан мешіті (XIX ғ.)

7*-10* – жергілікті маңызы бар ескерткіштердің алғашқы тізіміндегі тарихи және мәдени ескерткіштер.

1**- 8** – Түркістан қаласында тізімдік есепте тұрған ескерткіштер (2010 жылғы 9 маусымдағы) Мемлекет басшысының Түркістан облысын құру туралы 2018 жылғы 19 маусымдағы Жарлығына және Қазақстан Республикасы Үкіметінің "Түркістан облысы Түркістан және Кентау қалаларының шекараларын өзгерту туралы"қаулысына байланысты қазіргі уақытта Кентау қаласына жатады.

14.2 Қазіргі қала аумағында тарих, мәдениет және сәулет ескерткіштерін қорғау

Түркістан қаласының дамуында оның аумағының айтарлықтай өзгеруімен байланысты бірнеше негізгі кезеңдер бөлінеді: ежелгі кезең (б. з.д. 1ғ. – б. з.д. 5 ғ.) – Ясы қонысының пайда болуы, бекініс құрылысы - Ежелгі цитаделдің құлпы (Күлтөбе қалашығы); 8, 9 – 14 ғ. басы – қорымы бар Ясы қалалық қонысының қалыптасуы және жұмыс істеуі (Күлтөбе қалашығы); кейінгі орта ғасырлық кезең (14 – 19 ғ. басы) – Ясы – Түркістан жаңа қаласының құрылуы және дамуы (Ескі Түркістан қалашығы); Қоқан кезеңі (1819-1964 жж.) – Түркістан қаласы (Ескі Түркістан қалашығы); Ресей империясының құрамына қаланың кіру кезеңі (1864-1917 жж.); қала тарихының кеңестік кезеңі (1917-1991 жж.); егеменді Қазақстан кезеңіндегі қаланың дамуы (1992 ж. бастап).

Қаланың негізі қазіргі Түркістан қаласының оңтүстік-шығыс шетіндегі Күлтөбе қалашығының орнында Қожа Ахмет Яссауи кесенесінен оңтүстікке қарай 300 м жерде ежелгі Ясы қонысы пайда болған кезде б.з.д. 1 ғ. - б. з. 1 ғ. ортасына жатады. 12 ғасырдың басында сопылық уағыздаушы және мистикалық ақын Ахмед Яссауи осында қоныстанған кезде Ясы ерекше атаққа ие болды. 1166-67 жылдары қайтыс болғаннан кейін ұлы сопының қабірінің үстіне кесене салынды, оның жерленген жері "қасиетті" болып саналды. Болашақ Түркістан қаласы 14 ғ-дың аяғы мен 15 ғ-дың бірінші жартысында солтүстік-батысқа қарай, бос қалған ерте ортағасырлық Ясы (Күлтөбе) маңында қалыптасады. 16 ғ-дан бастап қала Қазақ хандығы билеушілерінің астанасы және мекендеу орнына айналады. Ахмед Яссауи кесенесінің жанындағы ежелгі зират хан қорымының маңызын алады. Егер 15 ғ. Тимуридтер әулетінің өкілдері (Рабия Сұлтан Бегім кесенесі) осында жерленсе, 16 ғ. бастап ол қазақ хандарының, сұлтандарының және басқа элитаның кесенелерімен салынған.

Жоспардағы қала ежелгі қорым – әулие кесенесі мен ежелгі жерлеу орындары орналасқан шығыс жағынан басқа тікбұрышты пішінге ие болды. Осы кезеңдегі жалпы қалалық бекініс қабырғасының ұзындығы 2,6 км болды және 800х400 м аумақты қамтыды, ауданы 33,8 га.

14-18 ғасырларда қаланың жоспарлау құрылымы үш бөліктен тұрды: қамал, шахристан, кейінірек үлкен қала - рабад.

Қоқан кезеңінде қала ұзындығы шамамен 3,2 км, 12 мұнарасы бар қорғаныс қабырғаларының жаңа сақинасымен қоршалған. Қоқан гарнизонының бекінісін құра отырып, Қожа Ахмет Яссауи кесенесінің айналасындағы қала бөлігі жеке бекініс қабырғасымен қоршалды. Жоспарда қала тең емес жақтары бар алтыбұрышқа жақын бұрыс шеңбердің пішініне ие болды және шамамен 90 га аумақты алып жатты. Жоспардағы бес бұрышты қамал қаланың солтүстік-шығыс бөлігінде орналасқан, шамамен 3 га аумақты алып жатыр.

1870 жылдардың ортасынан бастап, орыс кезеңінде, еуропалық қала құрылысы қағидаттары негізінде Түркістан қаласын дамытудың бас жоспарлары әзірлене бастады.

20 ғасырдың басында. қаланың жоспарлау құрылымы әлі де "ескі қала", "жаңа қала" және ауылшаруашылық қала – рабадтан тұрды. Түркістанның барлық аумағы 1418 га жерді алып жатыр.

Түркістан қаласының одан әрі дамуы мен өсуі 1901-1905 жылдары Орынбор – Ташкент темір жолының салынуымен және онда қаладан батысқа қарай 4,5 км жерде темір жол станциясының салынуымен байланысты болды. Түркістан станциясы 1902-1906 жылдары типтік жоба бойынша салынды. Түркістан станциясының құрылысы оның жанында Борисовка қонысының апатты дамуына қызмет етті.

14.3 Қазіргі қала қимасындағы тарихи ескерткіштер

Қазіргі уақытта Түркістан ауданы бойынша бір қабатты үй-жайлы құрылыстың салдарынан барлық бағытта өскен өте ірі қала болып табылады. Қаланың негізгі жоспарлау қаңқасы оны Шымкент және өңірдің басқа да ірі елді мекендерімен байланыстыратын бас автокөлік магистральдары болып табылады. Сондай-ақ, Түркістанның жоспарлау құрылымында қала аумағы арқылы өтетін теміржолдар мен жасанды су құрылысы − Арыс-Түркістан арнасы маңызды орын алады.

Түркістанның тарихи және игерілген бөлігі "Түркістан-Кентау", "Қызылорда-Шымкент" темір жолдарының бойында және "Самара-Шымкент" автомобиль жолының бойында орналасқан. Қаланың тарихи бөлігінің өзегі Қожа Ахмет Яссауи кесенесі болып табылады, оның 19 ғасыр қаласы (Ескі Түркістан) аумағының шекарасындағы қорғау аймағы және оған іргелес қоғамдық - әкімшілік орталығы бар.

Қаланың тарихи бөлігі, негізінен, темір жол мен Ерубаев көшесінің арасында орналасқан көп қабатты құрылыстың шағын ауданынан басқа, бір қабатты тұрғын үйлермен салынған. Осы ауданда жалпықалалық саябақ орналасқан, оның батысында Ерубаев көшесінде жалпықалалық базар орналасқан.

Қаланың қазіргі құрылымында сақталған сәулет және қала құрылысы ескерткіштері бар аудандар шығыс және батыс болып анық бөлінеді.

Шығыс ауданы өте кең аумақты алып жатыр, ауданы шамамен 119 га. Қаланың шығыс бөлігінде, Тәуке ханның екі жағында Төреқұлов, Жолбарысхан көшелерінің арасында орналасқан. Оған сәулет-археологиялық аймақ – "ескі қала" шекарасының шегіндегі Күлтөбе қалашығы бар Ескі Түркістан қалашығы және 19 ғ-дың аяғы мен 20 ғ – дың басында қалыптасқан солтүстік-шығыс жағындағы орамдар, "жаңа қала"деп аталатындар кірді.

Ауданның сәулет-жоспарлау орталығы Қожа Ахмет Яссауи кесенесі болып табылады, ол құрылыстан бос археологиялық аймақтың, Ескі Түркістан қалашығының жоғарында орналасқан. Қорымы бар кесене және олар орналасқан қалашықтың аумағы, оның ішінде Күлтөбе (ежелгі Ясы) қалашығы жалпы ауданы 88,7 га болатын "Әзірет Сұлтан" мемлекеттік тарихи-мәдени музей-қорығына кіреді.

Ескі Түркістан аумағындағы ескерткіштер тобы археологиялық және сәулет нысандарымен ұсынылған. Археологиялық нысандарға Күлтөбе қалашығы (б. з.д. 1 ғ.-14 ғ.) – ерте Ясы және Ескі Түркістан қалашығы (14 ғ.-20 ғ. басы) кіреді. Ескі Түркістан қалашығының солтүстік-батыс бөлігінде қалпына келтірілген хан ордасы бар (Хан ордасы) 17-18 ғғ.

Сәулет ескерткіштері Қожа Ахмет Яссауи кесенесінің жанында, ортағасырлық Түркістанның солтүстік-шығыс бөлігінде шоғырланған. Архитектуралық нысандар арасында діни және қоғамдық ғимараттар да бар: Қожа Ахмет Яссауи кесенесі (14 ғ.) ЮНЕСКО нысаны (Дүниежүзілік мұра комитетінің 03.07.2003 ж. № 27 СОМ 8 с. 35 шешімі), Раби ' и Сұлтан Бегім кесенесі (15 ғ.), Есім хан кесенесі (17 ғ.), сегіз қырлы кесене (14-16 Ғ.), атаусыз кесене (16 ғ.), Шилдехан (чилилхан) (15 ғ.), мешіт жұма (19 ғ.), шығыс моншасы (16-18 ғ.). Ескі Түркістан аумағында казарма ғимараты да бар (9 ғасырдың аяғы).

Ескі Түркістан аумағындағы сәулет-археологиялық зерттеулер үлкен хильветті (12 ғ.), қақпасы бар қамалдың бекініс қабырғасының фрагментін (18 – 19 ғ.), 19 ғ. қалалық бекініс қабырғаларының қақпасын (Мұсалла қақпасы, Жеті ата қақпасы, Дарбаза қақпасы, Ишан қақпасы, Тақия қақпасы, Орыс қақпасы), сондай – ақ Әулие-Құмшық ата хильветін (12 ғ.) қалпына келтіруге мүмкіндік берді, ол ортағасырлық кешеннің аумағынан Қожа Ахмет Яссауи кесенесінен оңтүстікке қарай 1 км жерде орналасқан.

19-20 ғ.басы ("жаңа қала") кезеңінің құрылысы ортағасырлық Түркістанға іргелес аумақта, бекініс қабырғаларының солтүстік-шығыс бөлігінде қалыптасты. Алғашқы орамдар Әйтеке би, Қожанов, Әмір Темір, Жолбарыс хан, Тәуке хан көшелерінің төрттігінде пайда болды. Негізгі жоспарлау осьтері – қамалдың шығыс қабырғасына параллель салынған негізгі кең көше, оңтүстік-батыстан солтүстік-шығысқа қарай қазіргі Әмір Темір көшесі және оған перпендикуляр көше-Қазіргі Қожанов көшесі. Олардың қиылысында 19 ғ. шіркеумен бірге қалалық бақ салынды. Бақшаға шығыс жағынан лазарет аумағы қосылды. Қоғамдық орталық 1910-1912 жылдары төрт орамның периметрі бойынша, қазіргі Әмір Темір, Қожанов, Әйтеке Би көшелерінің шекарасында, ал Тәуке хан даңғылының бойында бұрын әкімшілік ғимараттар мен қоғамдық орындар орналасқан. "Жаңа қаланың" аумақтық дамуы солтүстік және шығыс бағыттарда өтті. Негізгі көше (Әмір Темір) оңтүстік бағытта жалғасты, оның бойында жаңа орамдар салу үшін аумақтар да бөлінді. Негізгі көше мен қамалдың оңтүстік қабырғалары бойымен өтетін көшенің қиылысында қаланың ескі және жаңа бөліктеріне ортақ базар болды.

Осы кезеңдегі неғұрлым елеулі құрылыстарды орамдардың бұрыштары ресімдейді: гарнизондық штаб (Әйтеке би к-сі, 1); әкімшілік ғимарат (Байбұрт к-сі, 4); дәріханасы бар қонақ үй (Мүсірепов к-сі, 6); шіркеу (Әмір Темір к-сі, 1).

Қаланың батыс, вокзал маңы ауданының тарихи құрылысын Түркістан станциясының ғимараттары құрайды, станцияның құрылысы кешенді түрде жүргізілді, сонымен бірге вокзал салынды, өнеркәсіптік аймақта шеберханалары бар депо, пакгауз көлік аймағында әскери қызметкерлерге арналған азық-түлік пунктінің кешені, су жинауға арналған резервуары бар су мұнарасы, станция қызметкерлеріне арналған тұрғын үйлер, аурухана, сондай-ақ барлық қосымша құрылыстар, мұздықтар, сарайлар, қызметтер салынды. Жоспарлау құрылымының негізі вокзалы бар вокзал маңы алаңы және екі қиылысатын көше – Абылай хан көшесі, темір жол бойымен созылған алаңға іргелес және қаланың басты жоспарлау осіне көше отырып, вокзал алаңынан шығыс бағытта шығатын Тәуке хан даңғылының бульвар бөлігі болып табылады.

Вокзал ғимараты өзінің көлемі, орналасқан жері және сыртқы безендірілуінің байлығы бойынша станциялық құрылыстың басты сәулеттік доминанты болып табылады, сол арқылы қаланың осьтік магистралі ретінде Тәуке хан даңғылының композициялық маңызын күшейтеді. 20 ғасырдың басында тұрақты орналасу өзгеріссіз қалды. Көшелердің торы тарихи-архитектуралық тұрғыдан күрделі және құнды құрылыстармен бекітілген. Абылай хан, Тәуке хан, Төле би, Пошанов көшелерінің шекарасындағы станциялық құрылыстағы тұрғын үйлер бүгінгі күнге дейін сақталған.

Тәуке хан даңғылының екі жағы бойынша Төле би көшесіне дейінгі бөлігінде Абылай хан көшесінің бойымен созылып жатқан бір қабатты кірпіш үйлерден тұратын тұрғын үй құрылысының орамдары орналасқан. Сызықтық композицияның еркін тұрған үйлердің негізгі қасбеттері көшеге қарайды. Тәуке хан даңғылынан шығатын тұрғын үйлердің қасбеттері ерекше әсем. Карниздер, жақтаулар, терезелер, ризалиттердің парапеттері пішінді кірпіш қалауларымен безендірілген. Аймақтық мәдениеттің әсері аула қасбеттерінде кең ағаш террастардың құрылысы болды. Жүзім, гүлзарлар, жеміс ағаштары бар алдыңғы бақтар ғимараттың әсем көрінісін береді. Көшелер Қарағаш, шаған, терек ағаштарымен көгалдандырылған. 1902-1906 ж. ж. станцияның кешенді құрылысы аумағының ауданы 47,9 га құрайды. Бұл аймақтың кішігірім көлеміне қарамастан, көшелердің ені 25-30 м, жолдың жүру бөлігі 9-10 м, 1930-50 жылдары салынған екі қабатты емхана мен теміржолшылар мәдениет сарайының ғимараттары қолданыстағы құрылысқа үйлесімді түрде сәйкес келді. Жоспарлау мен құрылыстың бастапқы ауқымы бүгінгі күнге дейін сақталды және вокзал маңындағы құрылыс кешенінің көркемдік тұтастығына ықпал етеді.

Осылайша, Түркістан қаласында құрылыстың әртүрлі тарихи кезеңдеріне жататын ескерткіштердің негізгі үш аумағы анықталды:

 көне және ортағасырлық Түркістан – б. з. д. 1 ғ. – 19 ғ. ортасы (Ескі Түркістан);

 19 ғасырдың аяғы - 20 ғасырдың басы (жаңа қала);

 Түркістан станциясының құрылысы 1903-1906 жж.

Сәулет ескерткіштері – ғимараттар, өнеркәсіптік және инженерлік құрылыстар, археология ескерткіштері – қалашықтар, қоныстар сияқты ескерткіштердің әртүрлі түрлері мен типтері орналасқан осы негізгі аумақтар үшін қорғау аймақтары анықталды.

14.4 Тарихи ескерткіштердің қорғау аймақтары

Қорғау аймақтарының негізгі мақсаты - тарихи-мәдени мұра ескерткіштерін сақтау. Бұл аймақтар ҚР Заңына сәйкес режимдік аумақтарға жатады және қаланың тірек жоспарына енгізіледі.

Қаланың тарихи аумақтарын топтап салу үшін қорғау аймақтары белгіленген.

Қожа Ахмет Яссауи кесенесі мен ортағасырлық қаланың сақталып қалған негізгі археологиялық және сәулет ескерткіштері, сондай-ақ 19 ғасырдағы ескерткіш орналасқан көне және кеш ортағасырлық Түркістан қаласының (Ескі Түркістан) аумағы - казарма ғимараты. Бұл ескерткіштердің аумағы ортағасырлық қаланың ауданымен біріктірілген – 71 га. Қорғау аймағы солтүстік-батыста және оңтүстік-батыста, Тәуке хан көшесінен солтүстік-шығыста, Әмір Темір көшесінен оңтүстік-шығыста бекініс қабырғалары сызығының сыртқы жағынан 50 метрлік шегініс шекарасында орнатылған, ауданы 17,7 га құрайды. Осылайша, ортағасырлық қаланың аумағы 88,7 га құрайды.

19 ғасырдың аяғы-20 ғасырдың басындағы қала құрылысының тарихи орталықтағы аумағы солтүстік-шығыс жағынан ортағасырлық қала аумағына іргелес орналасқан. Ескерткіштердің бұл тобының қорғау аймағының шекарасы Хакназардың батысында, шығысында Жолбарысхан көшелерінің бойымен, оңтүстігінде Тәуке хан даңғылының бойындағы осы көшелердің арасындағы учаскеде, солтүстігінде Қожанов көшесінен Әйтеке би және Мүсірепов көшелерінің бойымен 250 м созылып жатыр. Бұл ескерткіштер аумағының қорғау аймағымен бірге ауданы - 20 га.

Түркістан теміржол станциясының құрылыс кешені. Станция құрылысы аумағының периметрі оңтүстік-батыста темір жол жолдарымен, өнеркәсіптік кәсіпорын аумағы бойымен батыста Юлдашев көшесіне дейін, депо аумағы бойымен шығыста Мұханов көшесіне дейін анықталған. Солтүстік-шығыс шекарасы - Төле би көшесімен Сұлтанов көшесіне дейін, Пошанов көшесімен шығыста Мейірманов көшесіне дейін. Аумақтың қорғау аймағымен бірге ауданы - 49 га.

Әл-қожа ата кесенесінің жеке тұрған ескерткіші үшін (Тұтқабаев көшесі, 25) – аумақтың қорғау аймағымен бірге ауданы – 3 га.

Қорғау аймақтарымен бірге құрылыс салуды реттеу аймақтары мен қорғалатын табиғи ландшафт аймақтары белгіленді. Оларды орнатудың негізгі мақсаты - жаңа құрылыс параметрлерін реттеу арқылы сәулет ескерткіштері мен олардың кешендерін көрнекі қабылдау жағдайларын сақтау және экологиялық тарихи ғимараттар мен тарихи табиғи ландшафтты сақтау.

Қаланың тарихи орталығының құрылыс салуды реттеу аймағы (ҚСРА) 19-20 ғ. басындағы құрылыстың қорғау аймақтары шекараларының периметрі бойынша солтүстікте, шығыста және батыста Ескі Түркістан аумағының қорғау аймағының жақтары бойынша өтеді, оның ауданы – 78,4 га құрайды.

Қорғалатын табиғи ландшафт аймағы (ҚТЛА)

ҚР ҚБҚ 3.01-01-2002 қала құрылысын аймақтарға бөлу жоспарларын әзірлеу, келісу және бекіту тәртібі мен қағидаларына сәйкес мұндай аймақтарда шектеулер:

ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың аумағында құрылыстың кез келген түрін орналастыруға;

ағаштар мен бұталарды рұқсатсыз кесуге;

ландшафттың өзге де бұзылуына жол бермейді.

Қорғалатын табиғат ландшафты аймағы. Құнды табиғи ландшафты қорғау аймағының басты компоненті жергілікті жердің бедері болып табылады. Ескерткіштің орналасқан жерін анықтаған құнды тарихи ландшафтты сақтауға арналған және оның негізі Ескі Түркістан аумағының оңтүстік шекарасы, ал шыңы – солтүстіктегі селитебті құрылыстың шекарасы, ауданы – 90,5 га құрайды.

Түркістан - бұл қазіргі заманғы құрылымда ерте орта ғасырдан бүгінгі күнге дейінгі қала мәдениетінің эволюциясы жақсы оқылатын Қазақстандағы жалғыз қала: ауылшаруашылық маңындағы ортағасырлық қаланың радиалды-сақиналы орналасуы, 19 ғасырдың екінші жартысының тікбұрышты орналасуы, вокзал маңындағы сызықтық құрылыс және қала дамуының келесі кезеңдеріндегі тікбұрышты тұрақты құрылыс. Бұл сақталған жоспарлау қаланың генетикалық коды, оның мәдени құндылығы болып табылады.

Көптеген археология және сәулет ескерткіштері шекараларға іргелес, қазіргі Түркістан қаласы, ауылдық округтерде орналасқан. Қала аумағында, оңтүстік-шығыс шетінде Гаухарана зираты бар (12 ғ.) ежелгі зират орналасқан, ескерткіштің қорғау аймағымен бірге аумағы - 8 га.

Қаланың шығыс оңтүстік-шығыс шекарасына жақын жерде Елутөбе қорғандар қорымы, ерте темір ғасыры (бұрынғы Қалашық қалашығы) және Таснақ қонысы бар, 6-8 ғғ орналасқан.

Түркістанның қала маңы аймағында археология ескерткіштері мен мемориалдық-діни сәулет ескерткіштері бар. Археологиялық ескерткіштер мынадай типтермен ұсынылған: қоныстар, қалашықтар, қорған қорымдары, күзет қорғандары, қорымдар. Жерлеу ескерткіштері қола дәуіріне (қорымдар) және ерте темір дәуіріне (жекелеген қорғандар, қорымдар) жатады.

Мемориалдық-діни сәулет ескерткіштері - мазарлар (кесенелер), мешіттер, мұнаралар (мұнаралар) көбінесе ортағасырлық кезеңдегі тарихи тұлғалардың жерлеу орындарында салынған кеш ғимараттар болып табылады.

14.5 Тарихи орталықтың дамуын сақтау және реттеу

Түркістан қаласының қала құрылысын дамытудың негізгі бағыттары қаланың тарихи-мәдени мұрасын сақтаудың мынадай талаптарының орындалуын қамтамасыз етуге тиіс:

– рельефтің, қалалық және табиғи ландшафттың тарихи ерекшеліктерін, көшелердің, алаңдар мен орамдардың тарихи желісін, қала құрылысы ансамбльдерін, көру доминанттарын, қала кеңістігін көру арқылы қабылдау акценттері мен аймақтарын құрудың тарихи жүйесін, жылжымайтын мәдениет ескерткіштерін, құрылыс салу мен абаттандырудың тарихи сипатын қоса алғанда, қаланың барлық тарихи табиғи-ландшафтық, жоспарлау, композициялық, археологиялық және орта негіздерін қала құрылысы және сәулет құралдарымен сақтау, анықтау және ерекше көрсету;

– тарихи белгілері барынша толық сақталған қала аумақтары, көшелер "қорық аумақтары" мәртебесіне ие болуға тиіс;

– жылжымайтын мәдениет ескерткіштерінің аумақтары мен оларды қорғау аймақтары үшін көрсетілген аумақтар мен аймақтардың шекараларында қала құрылысы қызметін құқықтық реттеуді белгілеу және сақтау;

– тарихи табиғи ландшафтарды қорғау аймақтары үшін құқықтық қала құрылысы регламенттерін, осындай ландшафтарды қорғау және көзбен шолып қабылдаудың оңтайлы жағдайларын қамтамасыз ететін күтіп-ұстауды белгілеу және сақтау.

Түркістан қаласының аумағында тарихи-мәдени мұраның қорғалатын объектілерін орналастыру картасы

15. ҚҰРЫЛЫСТЫҢ ИНЖЕНЕРЛІК-ГЕОЛОГИЯЛЫҚ ЖАҒДАЙЛАРЫ

15.1 Ауданның табиғаты

Топырақ, жер бедері, гидрогеология

Қарастырылып отырған аумақ шөлді аймақта орналасқан, оның аймақтық топырақтары ашық оңтүстік (типтік) сұр топырақты, кей жерлерінде сортаңды-сорлы және шалғынды-сұр топырақты болып табылады. Топырақ түзуші жыныстар - саздақтар мен сары топырақтар.

Қарашық өзенінің алқабында аллювиалды-шалғынды топырақ таралған.

Қала аумағындағы топырақ түзілу процесіне антропогендік фактор үлкен әсер етеді - топырақ тығыздалған, құрылыс қалдықтарымен және тұрмыстық қоқыстармен ластанған.

Сорланбаған топырақ ағаштар мен бұталардың барлық түрлерін өсіруге жарамды, ол үшін қопсыту, минералды және органикалық тыңайтқыштарды қолдану және реттемелі суару қажет.

Қарастырылып отырған аумақтың геологиялық құрылымына әр түрлі жастағы шөгінділер қатысады. Палеозой, тау құрылымдарын құрайды, мезозой және кайнозой тау бөктері мен өзен аңғарларында жиі кездеседі.

Палеозой шөгінділері Қаратау жотасының шегінде кең таралған. Литологиялық тұрғыдан олар метаморфталған тақтатастармен, құмтастармен, конгломераттармен, әктастармен, мергельдермен, аргиллиттермен, туфогендік жыныстармен ұсынылған. Палеозой шөгінділерінің қалыңдығы 4 500 м-ден асады. Тау бөктеріндегі жазықта олар үлкен тереңдікке түседі.

Қаратау жотасының оңтүстік-батыс беткейіндегі тау бөктеріндегі мезозой шөгінділері бор жүйесімен ұсынылған.

Жоғарғы бор шөгінділері тікелей палеозой іргетасында орналасқан және тау бөктеріндегі жазықтың барлық аумағында таралған. Литологиялық тұрғыдан олар қызыл түсті құмтастармен, саздармен, конгломераттармен, алевролиттермен, құмдармен, қиыршық тастармен ұсынылған. Шөгінділердің қалыңдығы 250-ден 500 м-ге дейін.

Төрттік шөгінділер кең таралған және іс жүзінде барлық түрлермен ұсынылған.

Төменгі төрттік шөгінділер Қаратау жотасының тау бөктерінде, қала ауданында ашылады және 25 м тереңдікте ашылады. Олар конгломераттармен, сирек құмдармен, құмтастармен, саздармен ұсынылған. Жалпы қалыңдығы 50-ден 100 м-ге дейін.

Орташа төрттік аллювиалды-пролювиалды шөгінділер барлық жерде таралған, ал қаланың солтүстік-батыс бөлігінде олар күндізгі бетке шығады. Литологиялық тұрғыдан алғанда, бұл шөгінділер саздауыттардың, құмайттың, құмның, құмды саздың және үгінді-малтатасты топырақтың жиі қабаттасуынан тұрады. Жабындық шөгінділердің қалыңдығы 0,5-тен 15 м-ге дейін және одан да көп, оңтүстік-батыс бағытта ұлғаяды. Бұл шөгінділер сазды және құмды толтырғыштары бар үгінді-малтатастармен қапталған. Малтатастың төбесі толқынды бетке ие. Үгінді-малтатасты топырақтың қалыңдығы 2-ден 12-16 м-ге дейін өзгереді.

Орташа төрттік шөгінділер төменгі төрттік жастағы конгломераттар мен саздармен төселеді және аймақтық су өткізгіші болып табылады.

Жоғарғы төрттік аллювиалды-пролювиалды шөгінділер қаланың едәуір аумағында дамыған. Олар қабаттасатын саздақтармен, құмайттармен, құмдармен ұсынылған. Олар құмайтты-сазды топырақтармен, үгінді-малтатастармен және малтатастармен, негізінен құмды толтырғышпен төселген. Шығару конусының шеткі бөлігінде олар күндізгі бетке шығады. Қазіргі шөгінділер өзендер мен уақытша ағындарды құрайды. Эолдық заманауи шөгінділер 0,5-тен 3,6 м-ге дейінгі шаңды, борпылдақ құмдардан тұрады. Бұл шөгінділер қала аумағының солтүстік бөлігінде жиі кездеседі.

Аллювиалды шөгінділер үгінді-малтатастармен, құмдармен, құмайттармен ұсынылған, олардың қалыңдығы 1-ден 6 м-ге дейін.

Жер бетінен қалыңдығы 0,1-ден 0,3 м-ге дейін, саздақ, құмайт және үйінді топырақтан құралған топырақ-өсімдік қабаты жатыр. Үйінді топырақтар ескі бекіністе жиі кездеседі, олардың қалыңдығы 1-ден 5-8 м-ге дейін, сондай-ақ жол үйінділері, үймелер және басқалар түрінде болады.

Жер бедері. Жер бедерінің аллювиалды-пролювиалды түрі кең және жайпақ, көптеген арналармен сәл тілімденген көлбеу жазық болып табылады. Жер бетінің биіктік белгілері 200 м-ден 280 м-ге дейін өзгереді. Жалпы жер бедері солтүстік-шығыстағы кішігірім таулы аймақтарды және табиғи және антропогендік сипаттағы көптеген, шамалы, бұзылған учаскелерді қоспағанда, ерекше тегістігімен ерекшеленеді.

Гидрогеология. Қарастырылып отырған аумақтың гидрогеологиясы оның геологиялық құрылымымен, тау жыныстарының литологиялық құрамымен, рельефтің сипатымен және басқа да табиғи факторлармен анықталады.

Жер асты сулары орташа төрттік жастағы аллювиалды шөгінділермен шектелген.

Сулы деңгейжиек өзен аңғарлары бойымен екінші жазық террассаны құрайтын ұсақ қалдық жерлерде таралады. Литологиялық тұрғыдан алғанда, су өткізетін жыныстар қалыңдығы 10-25 м тастар мен конгломераттармен ұсынылған. Ең үлкен қалыңдық Шормак және Қарашық ауылдарының оңтүстігінде ашылған. Сулы деңгейжиек жоғарғы төрттік сулы деңгейжиекпен гидравликалық байланысқа ие. Түркістан қаласы мен Шормақ кентінің ауданында осы деңгейжиектерің арасында саздақтан кішкене су кедергісі пайда болады, нәтижесінде орташа төрттік горизонт шамалы қысымға ие болады, оның мөлшері 3-тен 6 м-ге дейін. Сутірек палеогендік саздар мен құмтастар болып табылады. Сулы деңгейжиектің төбесі 7-ден 12 м-ге дейінгі тереңдікте ашылады. Пьезометриялық деңгейлер жер бетінен 2,5-6,0 м тереңдікте орнатылады. Ұңғымалар 0,8-3,0 м деңгейіне төмендеген кезде 0,8-ден 4,5 л/сек-қа дейін дебит береді, Сулы деңгейжиектің қалыңдығы 18,0 м; су беру-0,15. Суы тұщы, гидрокарбонатты-сульфатты, кальцийлі-магнийлі, сульфатты-кальцийлі магнийлі. Құрғақ қалдық 0,3-0,7 г/л.

Қазіргі уақытта қала аумағында есепке алынбаған ведомстволық ұңғымалар көп, олардың суы шаруашылық - ауыз су және техникалық мақсаттар үшін пайдаланылады. Ұңғымалар сорғылармен жабдықталған, барлығы дерлік нашар жағдайда, санитарлық қорғау аймақтары ұйымдастырылмаған.

Түркістан қаласын шаруашылық-ауыз сумен жабдықтау үшін оларды пайдалана отырып, Қарашық жер асты сулары кен орнының су құбыры құрылыстарын кеңейту және қайта жаңарту көзделеді (Қаратау жотасының оңтүстік-батыс баурайындағы тау бөктеріндегі жазықта, Қарашық өзенін шығару конусында, Түркістан қаласынан солтүстік-батысқа қарай 5,0 км қашықтықта орналасқан).

Мырғалым кен орнының жерасты суларын (Баялдыр–Біресек-Кантаги-Ермаксу өзендерінің аралығында, Түркістан қаласынан солтүстік-шығысқа қарай 45 км қашықтықта орналасқан) Түркістан қаласының кәсіпорындарын техникалық сумен қамтамасыз ету үшін пайдалану көзделеді, өйткені бұл суды шаруашылық-ауыз сумен қамтамасыз ету үшін пайдалану проблемалы болып табылады: дренаждық су, қорлар 2009 жылы 10 жылдық мерзімге қайта бекітілді және жаңа қайта бекіту талап етіледі, яғни су сапасының-ауыз су сапасына келетініне кепілдік жоқ.

Түркістан қаласын сумен қамтамасыз ету үшін, сондай-ақ, Ыққансу-Қытай жер асты суларын (Қаратау жотасының оңтүстік-батыс беткейінде және оған іргелес тау бөктеріндегі жазықта, Кентау қаласынан оңтүстік-шығысқа қарай 18-20 км қашықтықта орналасқан) және есептік мерзімге қосымша Біресек-Қантағы кен орнын (Қаратау жотасының орталық бөлігінде оның оңтүстік-батыс беткейінде орналасқан және екі учаскеден тұрады: Біресек және Кантаги учаскелері) пайдалану көзделеді.

Қарастырылып отырған ауданда жер асты суларының жатуы, негізінен учаскенің жалпы геоморфологиясына сәйкес келеді. Бедердің түсуіне қарай, біз солтүстік-шығыстан оңтүстік-батысқа қарай қозғалыс кезінде олардың деңгейінің жоғарылауын байқаймыз. "Қазақстанның 30 жылдығы" ауылының ауданында және одан солтүстікке қарай жергілікті маусымдық су ағынының болуына байланысты жер асты суларын көтеру ерекшелік болып табылады.

Құрылысқа арналған қолайлылық.

Гидрогеологиялық жағдайлар бойынша оңтүстікке қарай, әсіресе қала құрылысынан оңтүстік-батысқа қарай барлық аумақтар қолайсыз болып табылады. "Түркістан" теміржол станциясының батысы мен оңтүстігіндегі гидрогеологиялық жағдай неғұрлым күрделі болып табылады. Бұл аймақта Борисовтың дренаждық коллекторына қосымша жер асты суларының деңгейін төмендету үшін маңызды шаралар қажет.

15.2 Аумақты сейсмикалық бағалау

Аумақтың оңтүстік және оңтүстік-батыс бөліктеріндегі саздақтар мен құмдақтардың суланбаған қасиеттері жер асты суларының жоғары деңгейіне байланысты. Бұл топырақтардың салыстырмалы түрде жоғары жүк көтергіштігіне қарамастан, ылғалды саздар мен саздақтардың болуы оларды ғимараттар мен құрылыстардың негіздерін орнатуға жарамсыз етеді. Сонымен қатар, үнемі су басу олардың сейсмикалық қасиеттерін III санат деңгейіне дейін төмендетеді.

Сейсмикалық деректер бойынша аумақты бағалау "Карагандагииз и К*" ЖШС-нің техникалық есебінің деректері негізінде орындалды - "Түркістан облысының Түркістан қаласының аумағы бойынша 25000га алаңда 1:25000 инженерлік-геологиялық аудандастыру картасын жасау үшін инженерлік-геологиялық іздестіру" техникалық есебінің деректері негіз болды. Бағалау кезінде жер бедері, топырақтың салмақ түсетін және сейсмикалық қасиеттері, сондай-ақ жер асты суларының қазіргі деңгейі ескерілді.

ҚР ҚЕ 2.03-30-2017 сәйкес сейсмикалық қасиеттері бойынша топырақ жағдайларының II типі кезінде құрылыс алаңының сейсмикалық қауіптілігі ОСЗ-2 475 және ОСЗ-2 2475 карталары бойынша баллдарда тиісінше 6 және 7 баллға тең. "КазГИИЗ" ЖШС жүргізген сейсмозондылау деректері негізінде "Карагандагииз и К*" ЖШС қосымша шағын аудандастыруды орындады. Нәтижесінде қаланың батыс және оңтүстік-батысына қарай учаске бөлінді, ол сейсмикалығы бойынша топырақ жағдайларының III-ші типіне жатады, және ҚР ҚЕ 2.03-30-2017 сәйкес сейсмикалылықтың есептік көрсеткіштерін 1 баллға ұлғайту талап етіледі.

Ескертпе: бұл өңірде жеке тұрғын үй құрылысына "Ж1" СЖТ (АПЗ) алу және құрылыс салу жобасы қажет емес.

15.3 Құрылыс үшін қолайлылық

Құрылыс үшін жекелеген учаскелердің қолайлылығын анықтау "Қарағандыгииз и К*" ЖШС техникалық есебінде орындалған "сейсмикалылық жағдайларымен аудандастыру картасына" негізделген.

Учаскелердің қолайлылығы жер асты суларының жату деңгейімен анықталады. Топырақ жағдайларының жалпы бағалауға әсері елеусіз, себебі жұмыртастар мен қойтасты-жұмыртастар ұсынған ең жақсы сипаттамалары бар топырақ су басу қаупі төмен ауданда болады. Ал жылытылатын аумақтар, негізінен, тұрақты суландыру жағдайында сейсмикалық қасиеттері төмен құмдақ және саздақ болып табылады.

Тұтастай алғанда, инженерлік-геологиялық жағдайлар бойынша барынша қолайлы аумақтар қаладан солтүстік және солтүстік-шығысқа қарай болып табылады. Оңтүстік және оңтүстік-батыс бағытта құрылыс жағдайлары жер асты сулары деңгейінің өсуіне қарай нашарлайды. Түркістан қаласының шығысына қарай, "Қазақстанның 30 жылдығы" ауылының ауданы және одан солтүстікке қарай орналасқан жекелеген қолайсыз учаске болып табылады.

Түркістан қаласы аумағындағы инженерлік-геологиялық жағдайлар (сейсмика және топырақ типтері және т. б.) бойынша шектеу аймақтарының картасы

16. КӨЛІК ЖӘНЕ ИНЖЕНЕРЛІК ИНФРАҚҰРЫЛЫМДАРДЫ ДАМЫТУДЫҢ НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ

Көлік инфрақұрылымын дамыту демографиялық және әлеуметтік-экономикалық көрсеткіштердің болжамды өсуі, халықтың ұтқырлығы, жолаушылар және жүк тасымалдары көлемінің өзгеруі, экологиялық талаптарды қатаңдату жағдайларында қала аумақтарының қолайлы қолжетімділігін, сыртқы көлік байланыстарынан қалаішілік, қала маңындағы қауіпсіздіктің және сенімділіктің қамтамасыз ету мақсатына ие.

Бұл міндеттер қозғалудың моторлы тәсілдерінің (жаяу жүргінші және велосипед қозғалысы), қоғамдық және жеке көліктің, қалалық, қала маңындағы және сыртқы көлік жүйелерінің өзара іс-қимылын және өзара толықтырылуын қамтамасыз ететін қаланың бірыңғай көлік жүйесін дамытуды, сондай-ақ тұтынушыларға көліктік қызмет көрсету түрлерін баламалы таңдау мүмкіндігін беруді талап етеді.

Көлік инфрақұрылымын дамытудың негізгі бағыттары:

қала аумағындағы және қала маңы аймағындағы барлық объектілер мен субъектілер үшін көліктік қолжетімділікті арттыру;

қоғамдық және жеке көлікті қоса алғанда, әртүрлі көлік кіші жүйелерінің, сондай-ақ қалалық, қала маңындағы және сыртқы көліктің тиімді өзара іс-қимылына жағдай жасау;

жеке пайдаланылатын автомобильдерге қатысты бәсекеге қабілетті жалпы пайдаланудағы жолаушылар көлігін басым дамытуды қамтамасыз ету;

жол қозғалысын басқаруды ұйымдастыру жүйесін жетілдіру.

16.1 Түркістан қаласының көлік инфрақұрылымы.

Түркістан қаласының сыртқы көлік байланыстары теміржол және автомобиль көлігімен ұсынылған.

Қала халқының әуе жүк және жолаушылар тасымалдарын 2020 жылдан бастап жаңа "Turkistan international Airport" халықаралық әуежайы жүзеге асырады.

Сыртқы жүк тасымалдарының жалпы көлеміндегі үлкен меншікті салмағы теміржол көлігіне келеді. Қаланың темір жол жүк және жолаушылар тасымалы Түркістан темір жол станциясы арқылы жүзеге асырылады.

Түркістанның көлік инфрақұрылымы шешуші дәрежеде оның тарихи Ұлы Жібек жолы шегінде орналасуымен айқындалады. Қала Қазақстанның оңтүстік облыстарын оның батыс және шығыс өңірлерімен байланыстыратын автомобиль және темір жол көлік магистральдарында орналасқан.

"Батыс Еуропа - Батыс Қытай" халықаралық көлік дәлізіне кіретін негізгі байланыстар Самара - Түркістан - Шымкент автомобиль жолы және ХХ ғасырдың басынан бері жұмыс істеп келе жатқан Орынбор-Ташкент теміржол желісі болып табылады. Осы тармақтағы ірі Түркістан станциясы қаланың өзінің және қоршаған бүкіл аумақтың дамуына айтарлықтай әсер етті.

Түркістан қаласының ауданында Кентау, Балтакөл, Шәуілдір ауылдарында және басқа да жақын елді мекендерде меридионалды бағытта дамыған, Шымкент қаласы мен Қызылорда қаласына магистральдық ендік бағытты облыстық маңызы бар өңірлік көлік желісімен байланыстыратын көлік торабы қалыптасқан.

Қаралып отырған аумақтың көліктік қамтамасыз етілуін бағалау кезінде көлік объектілері мен магистральдардың қашықтығына байланысты оның қолайлылығының мынадай параметрлері қабылданды:

- теміржол станциясынан қолайлы аймақ ретінде 10 км радиустағы аймақ қабылданды. Шектеулі қолайлы аймақ ретінде - 20км.

- "М32" халықаралық маңызы бар автомобиль жолынан қолайлы аймақ 2500 м қашықтықта қабылданған және 5000 м шектеулі қолайлы.

- республикалық маңызы бар "Р31" автомобиль жолынан-қолайлы аймақ 2000 м қашықтықта қабылданған және шектеулі қолайлы 4000 м.

- облыстық маңызы бар "КХ84" автомобиль жолынан - қолайлы аймақ 1000 м қашықтықта қабылданды және шектеулі қолайлы 2000 м.

- қалалық көше-жол желісінен және жергілікті маңызы бар жолдардан 500 метрге дейін қолайлы қышықтық ретінде қабылданды;

- қалалық автовокзалдың қолжетімділігі 5000 және 10000 м радиусында қабылданды.

Қала маңындағы қарқынды игерілген аумақтардан және негізгі магистральдардан тыс жергілікті жолдар желісінің өте әлсіз дамуын жеке атап өткен жөн.

Нәтижесінде біз ендік және меридионалдық бағыттарда дамыған басты транзиттік және өңірлік автожолдар шегінде жақсы көліктік қамтамасыз етілген теміржол көлік торабының нақты бейнесін көріп отырмыз. Сондай-ақ Түркістан қаласының қолданыстағы құрылысын қоршап тұрған жергілікті көлік желісінің болуы, қаладан алыс қалған аумақтың бөлігінде жолдардың іс жүзінде толық болмауы.

16.2 Теміржол көлігі. Қазіргі жай-күйі

Қала Орталық Азия республикалары мен Оңтүстік Қазақстанды Ресеймен байланыстыратын "Орынбор-Ташкент" теміржол магистралінде орналасқан

Түркістан темір жол станциясы "Қазақстан темір жолы" Ұлттық компаниясы АҚ филиалының Түркістан-Арыс, Шымкент темір жол бөлімшелерінің бір жолды желісінде орналасқан. Желі бойынша айтарлықтай транзиттік жүк-жолаушылар ағыны өтеді. Түркістан станциясы орындалатын жұмыстың сипаты мен көлемі бойынша І классты жүк станциясы болып табылады. Станциядан солтүстік бағытта жүк қозғалысына ғана арналған Түркістан-Кентау дара жолды теміржол желісі тармақталады.

Станцияда: жолаушылар және жүк пойыздарын қабылдау және жөнелту, пойызарды техникалық тексеру, жүк ауласындағы жүктерді және контейнерлік алаңдардағы контейнерлерді қабылдау, беру және қайта өңдеу жүргізіледі. Жүк ауласында тиісті қондырғылар бар.

Келген кездегі негізгі жүктер: көмір, құрылыс материалдары, халық тұтынатын тауарлар, жөнелту бойынша: кен, құрылыс материалдары, көкөністер, металл сынықтары, мақта, ұн, жабдықтар және т. б.

16.3 Темір жол көлігін дамыту үшін перспективалық ұсыныстар

Қазіргі уақытта теміржол торабының заманауи техникалық орналасуы халыққа және әлеуметтік-экономикалық кешен объектілеріне сапалы көлік қызметтерін көрсетуге мүмкіндік береді.

Алайда, қалаға облыс орталығы мәртебесін беру, қала мен қала маңы аймағының халқы санының өсуі, темір жол көлігімен қызмет көрсетілетін бірқатар ірі кәсіпорындардың қызметін қайта бастау және жаңа салу Түркістан станциясының темір жол көлігін одан әрі дамыту, Жүк-жолаушылар тасымалдарына қызмет көрсетуді жақсарту қажеттігін туындатады.

Келешекте жолаушылар тасымалы көлемінің ұлғаюы кезінде вокзал кешенінің алаңы мен қызметтерін кеңейту қажеттілігі туындайды. Қолданыстағы теміржол вокзалы сәулет ескерткіші мәртебесіне ие және оны қайта құру мүмкін емес. Бұл жобада теміржол вокзалын жолаушылар платформасымен бірге облыс әкімшілігімен бірлесіп, Шымкент бағытында 3 шақырым жерде жаңа орынға көшіру қарастырылған.

Қазіргі жағдайға, облыс орталығының халық санының өсуіне және осыған байланысты жолаушылар ағынының келешекке ұлғаюына сүйене отырып, жаңа теміржол вокзалының өткізу қабілеті тәулігіне 5000 жолаушы жобасымен қабылданды.

16.4 Әуе көлігі

Егемен мемлекеттер арасындағы интеграциялық процестерді дамыту, іскерлік белсенділікті арттыру, сауданы, туризмді дамыту Қазақстанның көлік нарығында, оның ішінде Түркістан облысы бойынша авиациялық тасымалдар көлемінің өсуіне ықпал етеді.

Қазіргі уақытта нарықтық экономика және әуе көлігі қызметтеріне сұраныстың артуы, қаланың туристік бағыттылығын ескере отырып, мемлекеттік және халықаралық маңызы бар іскерлік, мәдени байланыстарды арттыра отырып, қалаға облыс орталығы мәртебесін беру және тиісінше тасымалданған жолаушылардың жалпы көлеміндегі туристік тасымалдардың өсуі жағдайында облыс орталығында "Turkistan international Airport" халықаралық әуежайын салу уақтылы болып саналады.

Түркістан халықаралық әуежайының орналасқан жері жобамен қаланың перспективалы шекарасынан солтүстік-шығысқа қарай 16 км-де, шаға ауылынан 3,0 км-де құрылыстан бос аумақта таңдалды, бұл қонуға кіретін және ұшып шығатын кемелердің ұшу қауіпсіздігіне нұқсан келтірмей маневр жасауын қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Тау сілемінің қашықтығы және үстем қарапайым метеожағдайлар ұшудың жоғары қауіпсіздігі мен тұрақтылығын қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.

Сонымен қатар, бұл әуежай Батыс Еуропа мен Оңтүстік-Шығыс Азия арасындағы әуе тасымалы үшін транзиттік, байланыстырушы буын бола алады.

Жақын орналасқан автомобиль, темір жол және су магистральдары (Сырдария өзені) электр энергиясы мен су көздері жүктерді ауыстырып тиеу проблемаларын шешуге және әуежайдың тыныс-тіршілігін қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.

Қала маңындағы және сыртқы көлік жүйелерін дамыту мыналарды көздейді:

әр түрлі көлік жүйелері мен оның ішінде қалалық көлік үшін қолайлы қолжетімділікті көздейтін жолаушыларға қызмет көрсету және жүктерді ауыстырып тиеу жөніндегі қазіргі заманғы терминалдық және логистикалық кешендерді құру;

жаппай жүрдек жолаушылар тасымалының қалалық жүйелері қызмет көрсететін ұстап қалушы тұрақтары бар автовокзал кешендерін салу;

жұмыс істеп тұрған теміржол вокзалдары базасында ұстап қалатын тұрақтары бар жолаушылар терминалдарын дамыту, жаппай жүрдек жолаушылар тасымалы жүйесі арқылы олардың қаламен көлік байланыстарын қамтамасыз ету;

қала аумақтарынан жүк терминалдары мен логистикалық кешендер жүйесін салу және көшіру;

Түркістан әуежайын дамыту, оның қаламен жаппай жүрдек жолаушылар тасымалы жүйесі арқылы байланысын қамтамасыз ету, әуежайдың қаламен және өзара жайлы сенімді байланыстарын ұйымдастыру.

16.5 Инженерлік инфрақұрылым

Қаланың көлік және инженерлік инфрақұрылымдарының сенімділігі мен қауіпсіздігінің өлшемшарттары:

қала аумақтарының қолжетімділігі, қолайсыз қол жетімділік аймақтарында тұратын халық санының қысқаруы;

тұрғындарға қала аумағы бойынша жүрудің әртүрлі тәсілдерін таңдау мүмкіндігін беру: жаяу және велосипед қозғалысы, қоғамдық және жеке көліктің әртүрлі түрлерін пайдалану;

көліктің қоршаған ортаға зиянды әсерін азайту, көлік ағындарының үздіксіздігін арттыру, ең алдымен жалпы пайдаланылатын көлік үшін, көлік және жаяу жүргіншілер ағындарының қиылысу нүктелерінің санын азайту, ауыр жүк көлігінің транзиті үшін айналма магистральдар салу;

су, жылу, электр энергиясының шығындарын және ұтымсыз пайдалануын азайту;

орталықтандырылмаған автономды жергілікті инженерлік жүйелерді және инженерлік жүйелердің резервтік қуаттарын дамыту;

байланыс қызметтерінің қолжетімділігін, түрлерін және сапасын арттыру;

инженерлік инфрақұрылым объектілерінің қоршаған ортаға зиянды әсерін азайту.

Түркістан қаласы тарихи тұрғыдан оқшау топтық қоныстандыру жүйесінің орталығы болып табылатындықтан, қаланың өзінде және жақын арада инженерлік инфрақұрылымның жеткілікті түрде дамыған әрі алуан түрлі желісі қалыптасты.

Ауданды электрмен жабдықтау Кентау қаласы жағынан 110 кВ ӘЖ бірнеше жоғары вольтты желілері бойынша жүзеге асырылады. Түркістан қаласы мен оған жақын маңда қаланың өзі және жақын орналасқан елді мекендер арқылы дамыған тарату желісі арқылы электр энергиясымен қамтамасыз ететін ҚС 110/35/10 кВ бірқатар қосалқы станциялар орналасқан. Қаланы электрмен жабдықтаудың ең маңызды көздері:

110кВ "Түркістан" ҚС - 2х16МВ-А и 1х16МВ-А;

110кВ "ЖБИ" ҚС - 2х15МВ-А и 1х16МВ-А;

110кВ "Университет" ҚС - 2х10МВ-А;

110кВ "Коммунальная" ҚС - 2х16МВ-А болып табылады.

Электр энергиясымен қамтамасыз етуді бағалау кезінде Түркістан қаласында да, Чернак ауылы мен Қотырбұлақ ауылының жақын елді мекендерінің ауданында да орналасқан, қуаты 110кВ қолданыстағы қосалқы станциялардан 10 000 м шегінде қолайлы аймақтар ретінде қабылданды.

Сонымен қатар, қауіпсіздікті талдауда қарастырылып отырған аумақта орналасқан қуаттылығы 35 кВ болатын бірқатар қосалқы станциялар ескерілді. Соңғы пайдаланушыларды осы нысандарға қосу үшін 5 000 м радиустағы аймақ қолайлы аймақ ретінде қабылданды.

Қазіргі уақытта халықты, сондай-ақ өнеркәсіптік кәсіпорындарды сумен жабдықтау Қарашық жерасты сулары кен орнының тікелей қала аумағының астында орналасқан ұңғымалық су тарту және Кентау-Түркістан топтық су құбыры есебінен жүзеге асырылады, оның көздері Біресек-Қантағы және Мырғалымсай жерасты сулары кен орындары болып табылады. Кентау-Түркістан топтық су құбырының су құбыры құрылыстарынан су өздігінен ағатын ұзындығы 9,1 км су құбыры бойынша Түркістан қаласының су құбыры желісіне түседі.

Жекелеген шаруашылықтар мен жеке үйлердің аулаларында жоғарғы су тұтқыш жиекті пайдалана отырып, бірқатар жеке ұңғымалар мен шахталық құдықтар бар.

Сумен қамтамасыз етуді бағалау кезінде тиісті тазарту жүйесімен жабдықталған су тарту құрылыстарының, сондай-ақ қолданыстағы су құбыры желілерінің болуы назарға алынды. Сумен қамтамасыз ету желілерін жабдықталған ұңғыма көздеріне және қолданыстағы су құбыры желілеріне тікелей қосу үшін қолайлы аймақ ретінде 1000 м қашықтық қабылданды.

Қалада жеткілікті дамыған кәріз желісі бар. Өте аз табиғи беткейлері бар аймақтың нақты жағдайлары оның құрылымын жергілікті ағынды желілер жүйесі және ағынды суларды орталықтандырылған тазарту қондырғыларына айдайтын кәріздік сорғы станциялары жүйесі ретінде анықтайды. Бұл желі қаланың салынған аумағының едәуір бөлігін қамтиды және, ең алдымен, оның орталық және өнеркәсіптік аудандарында дамыған.

Осы жағдайларда кәріздің қысымды желілеріне қосылу мүмкіндігі әрбір нақты жағдай жобамен анықталады. Сондықтан, қала құрылысының жалпы бағалауында осы аумақта осы желілердің болуы немесе болмауы ғана ескеріледі.

Түркістан қаласының оңтүстік - батыс шекарасына тікелей жақын жерде "Бейнеу - Бозой - Шымкент"магистральдық газ құбыры трассасы өтеді. Бұл қаланы табиғи газбен қамтамасыз етуге қолайлы жағдай туғызды. Газ құбырында орналасқан "Түркістан" АГТЖ газбен жабдықтау көзі болып табылады. Бұдан әрі газ тарату пункттері жүйесі және орташа және төмен қысымды газ құбырлары желісі арқылы тұтынушыларға қаланың өнеркәсіптік, әкімшілік және тұрғын бөліктерінде газ беріледі.

Түркістан қаласын газбен жабдықтау жағдайларын бағалау кезінде қолда бар ГРП-дан (ГПБ) 1000 м дейінгі қашықтықта төмен қысымды желілерді дамыту мүмкіндігі, сондай-ақ АГТЖ-ға 30 000 м шегінде қосыла отырып, жаңа желілерді құру мүмкіндігі ескерілді..

Түркістан қаласын жылумен жабдықтаудың бірыңғай орталықтандырылған көзі жоқ. Жергілікті жылу желілері жекелеген өнеркәсіптік, коммуналдық кәсіпорындарға және әлеуметтік-мәдени тұрмыстық объектілерге жататын бірқатар шағын қазандықтарға байланған. Тұрғын үй құрылысының басым бөлігі жеке жылыту жүйелерімен қамтамасыз етіледі, бұл көбінесе газбен жабдықтаудың дамыған жүйесінің болуына байланысты.

Қолда бар жергілікті қазандықтар 1000 м радиуста жылумен жабдықтаудың ықтимал көздері ретінде қарастырылды. Тұтастай алғанда, қаралып отырған Түркістан қаласы мен оның жақын маңайындағы ауданның инженерлік инфрақұрылыммен жеткілікті түрде жақсы қамтамасыз етілгендігін атап өтуге болады. Қолданыстағы қала құрылысының учаскелері және оларға іргелес жатқан оңтүстік-батыс, батыс және солтүстік бағыттағы аумақтар неғұрлым қолайлы болып табылады. Мұнда инженерлік қамтамасыз етуге ең аз шығындармен құрылыс салуды дамыту үшін қажетті барлық желілер мен көздер бар. Сонымен қатар, батыс, солтүстік-батыс және шығыс бағыттағы іргелес аумақтар инженерлік жүйелерді одан әрі дамыту үшін жеткілікті әлеуетке ие.

Түркістан қаласының аумағында көлік және инженерлік коммуникацияларды иеліктен шығару белдеулері аймақтарының картасы (Көлік және кәріз коммуникацияларының, электрмен және газбен, жылумен қамтамасыз етудің және су тартқыштардың дәліздері)

16. ҚОСЫМША

ҚР ЕЖ 3.01-101-2013 сәйкес жер учаскелерінің және рұқсат етілген құрылыстың шекті параметрлері.

1-Кесте.

Аймақ типінің индексі	Функционалдық мақсаты бойынша аймақтардың түрлері мен типтері	Жер учаскелерінің шекті параметрлері			Рұқсат етілген құрылыстың шекті параметрлері
Аймақ типінің индексі		жер учаскесінің ең аз ауданы, м2	учаскенің үлестік ауданы, м2 аумақ / адам	жалпы пайдалану аумақтарының ұсынылатын үлестік көрсеткіштері, м2 аумақ / адам	құрылыс алаңы, м2 аумақ / адам	құрылыс салу коэффициенті,%	жер учаскесін пайдалану коэффициенті	1 адамға жалпы алаңмен қамтамасыз етілу, м2 / адам
1	2	3	4	5	6	7	8	9
Ж-1	Үй-жайлық құрылыс, жер учаскесі 1000 м2
Ж-1.1	Тығыздау аумағы
Ж-1.1.1	Тұрғын үй құрылысы учаскесі	1000	333,3	3,6	33,3	20	0,2	37,5

2020 жылы бекітілген Түркістан қаласының бас жоспары бойынша және қаланың 83,2 % құрайтын қалыптасқан жеке тұрғын құрылысына талдау және мониторинг нәтижесінде, сонымен қатар

ҚР ЕЖ 3.01-101-2013 сәйкес жер учаскелерінің және рұқсат етілген құрылыстың шекті параметрлері бойынша әзірленген кесте (2-Кестені қараңыз)

Ж-1. Үй-жайлық құрылыс, жер учаскесі (құрылыс алаңы мен жер учаскесі: 300 м2, 400 м2, 600 м2, 800 м2, 1000 м2 ескере отырып) орташа көрсеткіші 620 м2

Қалыптасқан жеке тұрғын құрылыстың техникалық-экономикалық көрсеткіштері:

Үй-жайлық құрылыстағы халық саны – 150 538 адам.

Үй-жайлық құрылыстың жалпы тұрғын ауданы – 1 977 066 м2

Жеке тұрғын үй саны – 36 678, оның ішінде:

-3 226 дана құрылыстан бос немесе құрылыс салу кезеңінде;

-33 452 дана құрылысы салынған.

2-Кесте.

Аймақ типінің индексі	Функционалдық мақсаты бойынша аймақтардың түрлері мен типтері	Жер учаскелерінің шекті параметрлері			Рұқсат етілген құрылыстың шекті параметрлері
Аймақ типінің индексі		жер учаскесінің ең аз ауданы, м2	учаскенің үлестік ауданы, м2 аумақ / адам	жалпы пайдалану аумақтарының ұсынылатын үлестік көрсеткіштері, м2 аумақ / адам	құрылыс алаңы, м2 аумақ / адам	құрылыс салу коэффициенті,%	жер учаскесін пайдалану коэффициенті	1 адамға жалпы алаңмен қамтамасыз етілу, м2 / адам
1	2	3	4	5	6	7	8	9
Ж-1	Үй-жайлық құрылыс, жер учаскесі 620 м2
Ж-1.1	Тұрғын үй құрылысы учаскесі	620	137,7		47,7 (нормативтік көрсеткіш 33,33)	34,7	0,51	43
Ж-1.2	Тұрғын үй құрылысы тобы		141,3	Игеру кезінде ескерілмеген (нормативтік көрсеткіш 3,6)

ҚОСЫМША БОЙЫНША ЖОБАЛЫҚ ҰСЫНЫС

ҚР ЕЖ 3.01-101-2013 сәйкес жер учаскелерінің және рұқсат етілген құрылыстың шекті параметрлері

Ж-1. Үй-жайлық құрылыс, жер учаскесі (құрылыс алаңын ескере отырып) 300-1000м2

3-Кесте.

Аймақ типінің индексі	Функционалдық мақсаты бойынша аймақтардың түрлері мен типтері	Жер учаскелерінің шекті параметрлері			Рұқсат етілген құрылыстың шекті параметрлері
Аймақ типінің индексі		жер учаскесінің ең аз ауданы, м2	учаскенің үлестік ауданы, м2 аумақ / адам	жалпы пайдалану аумақтарының ұсынылатын үлестік көрсеткіштері, м2 аумақ / адам	құрылыс алаңы, м2 аумақ / адам	құрылыс салу коэффициенті,%	жер учаскесін пайдалану коэффициенті	1 адамға жалпы алаңмен қамтамасыз етілу, м2 / адам
1	2	3	4	5	6	7	8	9
Ж-1	Үй-жайлық құрылыс, жер учаскесі 300ден 1000 м2 дейін
Ж-1.1	Тығыздау аумағы
Ж-1.1.1	Тұрғын үй құрылысы учаскесі	300*	60,0		24,0	50	0,5 көп емес	21,6
Ж-1.1.2	Тұрғын үй құрылысы тобы		70,2	3,6
Ж-1.1.3	Тұрғын үй құрылысы учаскесі	400*	80,0		30,0	50	0,5 көп емес	27,0
Ж-1.1.4	Тұрғын үй құрылысы тобы		92,4	3,6
Ж-1.1.5	Тұрғын үй құрылысы учаскесі	600*	120,0		50,0	55,0	0,55 көп емес	45,0
Ж-1.1.6	Тұрғын үй құрылысы тобы		123,6	3,6
Ж-1.1.7	Тұрғын үй құрылысы учаскесі	800*	160,0		50,0	40,0	0,4 көп емес	45,0
Ж-1.1.8	Тұрғын үй құрылысы тобы		163,6	3,6
Ж-1.1.9	Тұрғын үй құрылысы учаскесі	1000*	200,0		50,0	33,0	0,33 көп емес	45,0
Ж-1.1.10	Тұрғын үй құрылысы тобы		203,6	3,6
Ж-1.2	Жаңа құрылыс аумақтары
Ж-1.2.1	Тұрғын үй құрылысы учаскесі	1000	200,0		50,0	33,0	0,33 көп емес	45,0
Ж-1.2.2	Тұрғын үй құрылысы тобы		203,6	3,6
Ж-1.2.3	Тұрғын шағын аудан		210,5	10,5
Ж-1.2.4	Тұрғын аудан		226,4	26,4
ЕСКЕРТПЕ: 300* - учаске параметрлері тұрғын үй құрылыс ауданы 120м2 және шаруашылық құрылыс 30м2 есебінен алынды. 400* - учаске параметрлері тұрғын үй құрылыс ауданы 150м2 және шаруашылық құрылыс 50м2 есебінен алынды. 600, 800, 1000* - учаске параметрлері тұрғын үй құрылыс ауданы 250м2 және шаруашылық құрылыс 80м2 есебінен алынды. Есептік көрсеткіштер Түркістан қаласының қалыптасқан жеке тұрғын құрылысына талдау және мониторинг нәтижесінде есептелді. Бұл көрсеткіштер қалыптасқан жеке тұрғын үй құрылысына қолданылмайды, алайда, жоғарыда баяндалған құрылысты қайта құру кезінде қолданылады

Ж-2. Көппәтерлі тұрғын құрылыс, жер учаскесі (құрылыс алаңын ескере отырып) 100м2

Аймақ типінің индексі	Функционалдық мақсаты бойынша аймақтардың түрлері мен типтері	Жер учаскелерінің шекті параметрлері				Рұқсат етілген құрылыстың шекті параметрлері
Аймақ типінің индексі		жер учаскесінің ең аз ауданы, м2	учаскенің үлестік ауданы, м2 аумақ / адам	жалпы пайдалану аумақтарының ұсынылатын үлестік көрсеткіштері, м2 аумақ / адам	құрылыс алаңы, м2 аумақ / адам		құрылыс салу коэффициенті,%	жер учаскесін пайдалану коэффициенті	1 адамға жалпы алаңмен қамтамасыз етілу, м2 / адам
1	2	3	4	5	6		7	8	9
Ж-2	Блокты құрылыс, жер учаскесі (құрылыс алаңын ескере отырып) 100 м2
Ж-2.1	Пассивті қайта құру аумақтары (тығыздау)
Ж-2.1.1	Тұрғын үй құрылысы учаскесі	100	33,3		20		75	0,75 көп емес	18,0
Ж-2.1.2	Тұрғын үй құрылысы тобы		36,9	3,6
Ж-2.2	Жаңа құрылыс аумақтары (бос аумақтар)
Ж-2.2.1	Тұрғын үй құрылысы учаскесі	100	33,3		20		75	0,75 көп емес	18,0
Ж-2.2.2	Тұрғын үй құрылысы тобы		36,9	3,6
Ж-2.2.3	Тұрғын шағын аудан		47,4	10,5
Ж-2.2.4	Тұрғын аудан		73,8	26,4

Ж-3. Көппәтерлі тұрғын құрылысы аймағы (3-4 қабат) учаскесіз

Аймақ типінің индексі	Функционалдық мақсаты бойынша аймақтардың түрлері мен типтері	Жер учаскелерінің шекті параметрлері			Рұқсат етілген құрылыстың шекті параметрлері
Аймақ типінің индексі		жер учаскесінің ең аз ауданы, м2	учаскенің үлестік ауданы, м2 аумақ / адам	жалпы пайдалану аумақтарының ұсынылатын үлестік көрсеткіштері, м2 аумақ / адам	құрылыс алаңы, м2 аумақ / адам	құрылыс салу коэффициенті,%	жер учаскесін пайдалану коэффициенті	1 адамға жалпы алаңмен қамтамасыз етілу, м2 / адам
Ж-3	Аз қабатты тұрғын үй құрылысы аймағы (3-4 қабат) учаскесіз
Ж-3.1	Пассивті қайта құру аумақтары (тығыздау)
Ж-3.1.1	Тұрғын үй құрылысы учаскесі		55,2		20,46	37,1	0,75 көп емес	30
Ж-3.1.2	Тұрғын үй құрылысы тобы		58,5	3,6
Ж-3.2	Кешенді қайта жаңарту аумағы (бұзылу сатысында)
Ж-3.2.1	Тұрғын үй құрылысы учаскесі		55,2		20,46	37,1	0,75 көп емес	30
Ж-3.2.2	Тұрғын үй құрылысы тобы		58,5	3,6
Ж-3.2.3	Тұрғын шағын аудан		63,8	10,5
Ж-3.2.4	Тұрғын аудан		77,9	26,4
Ж-3.3	Жаңа құрылыс аумақтары (бос аумақтар)
Ж-3.3.1	Тұрғын үй құрылысы учаскесі		60,6		20,38	33,6	0,7 көп емес	30
Ж-3.3.2	Тұрғын үй құрылысы тобы		63,9	3,6
Ж-3.3.3	Тұрғын шағын аудан		69,2	10,5
Ж-3.3.4	Тұрғын аудан		83,3	26,4

Ж-4. 5-7 қабатты құрылыс

Аймақ типінің индексі	Функционалдық мақсаты бойынша аймақтардың түрлері мен типтері	Жер учаскелерінің шекті параметрлері		Рұқсат етілген құрылыстың шекті параметрлері
Аймақ типінің индексі		учаскенің үлестік ауданы, м2 аумақ / адам	жалпы пайдалану аумақтарының ұсынылатын үлестік көрсеткіштері, м2 аумақ / адам	құрылыс алаңы, м2 аумақ / адам	құрылыс салу коэффициенті, %	жер учаскесін пайдалану коэффициенті	1 адамға жалпы алаңмен қамтамасыз етілу, м2 / адам	халықтың тығыздығы, адам / га
1	2	3	4	5	6	7	8	9
Ж-4	5-7 қабатты құрылыс
Ж-4.1	Пассивті қайта құру аумақтары (тығыздау)
Ж-4.1.1	Тұрғын үй құрылысы учаскесі	35,8- 29,9		9,9- 7,9	27,7- 26,5	1,4 көп емес	30	280- 340
Ж-4.1.2	Тұрғын үй құрылысы тобы	39,1- 33,2	3,3					250- 300
Ж-4.2	Кешенді қайта жаңарту аумағы (бұзылу сатысында)
Ж-4.2.1	Тұрғын үй құрылысы учаскесі	35,8- 29,9		9,9- 7,9	27,7- 26,5	1,4 көп емес	30	280- 340
Ж-4.2.2	Тұрғын үй құрылысы тобы	39,1- 33,2	3,3					250- 300
Ж-4.2.3	Тұрғын шағын аудан	44,4- 38,5	8,6					230- 260
Ж-4.2.4	Тұрғын аудан	58,5- 52,6	22,7					170- 190
Ж-4.3	Жаңа құрылыс аумақтары (бос аумақтар)
Ж-4.3.1	Тұрғын үй құрылысы учаскесі	39,4- 33,4		10,8- 8,0	25,3- 23,9	1,2 көп емес	30	250- 300
Ж-4.3.2	Тұрғын үй құрылысы тобы	42,7- 36,7	3,3					230- 270
Ж-4.3.3	Тұрғын шағын аудан	48,0- 42,0	8,6					210- 240
Ж-4.3.4	Тұрғын аудан	62,1- 56,1	22,7					160- 170

Ж-5. 8-12 қабатты құрылыс

Аймақ типінің индексі	Функционалдық мақсаты бойынша аймақтардың түрлері мен типтері	Рұқсат етілген құрылыстың шекті параметрлері
Аймақ типінің индексі		құрылыс тығыздығы, м2 / га	тұрғын үй құрылысы қорының тығыздығы, м2/га	халықтың қызмет көрсету объектілерінің жалпы алаңымен қамтамасыз етілуі, м2/адам	оның ішінде балабақшалар, м2/адам.	құрылыс қорының көлеміндегі тұрғын емес қордың үлесі, %	ғимараттардың шекті биіктігі/қабаттылығы (тұрғын ғимараттар үшін жерүсті қабаттарының саны)
1	2	10	11	12	13	14	15
Ж-5	8-12 қабатты құрылыс
Ж-5.1	Пассивті қайта құру аумақтары (тығыздау)
Ж-5.1.1	Тұрғын үй құрылысы учаскесі	14200- 18400	10600- 13800				6- 12
Ж-5.1.2	Тұрғын үй құрылысы тобы		9500- 12000	0,6	0,45	15% көп емес
Ж-5.2	Кешенді қайта жаңарту аумағы (бұзылу сатысында)
Ж-5.2.1	Тұрғын үй құрылысы учаскесі	14200- 18400	10600-13800				6-12
Ж-5.2.2	Тұрғын үй құрылысы тобы		9500- 12000	0,6	0,45	15% көп емес
Ж-5.2.3	Тұрғын шағын аудан		8200- 9900	2,3		25% көп емес
Ж-5.2.5	Тұрғын аудан		5900- 6700	3,25		35% көп емес
Ж-5.3	Жаңа құрылыс аумақтары (бос аумақтар)
Ж-5.3.1	Тұрғын үй құрылысы учаскесі	12800- 16200	9600- 12100				6-12
Ж-5.3.2	Тұрғын үй құрылысы тобы		8600- 10700	0,6	0,45	15% көп емес
Ж-5.3.3	Тұрғын шағын аудан		7500- 9000	2,3		25% көп емес
Ж-5.3.5	Тұрғын аудан		5600- 6300	3,25		35% көп емес

Ж-6. 12 қабаттан жоғары құрылыс

Аймақ типінің индексі	Функционалдық мақсаты бойынша аймақтардың түрлері мен типтері	Рұқсат етілген құрылыстың шекті параметрлері
Аймақ типінің индексі		құрылыс тығыздығы, м2 / га	тұрғын үй құрылысы қорының тығыздығы, м2/га	халықтың қызмет көрсету объектілерінің жалпы алаңымен қамтамасыз етілуі, м2/адам	оның ішінде балабақшалар, м2/адам.	құрылыс қорының көлеміндегі тұрғын емес қордың үлесі, %	ғимараттардың шекті биіктігі/қабаттылығы (тұрғын ғимараттар үшін жерүсті қабаттарының саны)
Ж-6	12 қабаттан жоғары құрылыс
Ж-6.1	Пассивті қайта құру аумақтары (тығыздау)
Ж-6.1.1	Тұрғын үй құрылысы учаскесі	18400	13800				13-16
Ж-6.1.2	Тұрғын үй құрылысы тобы		12000	0,6	0,45	15% көп емес
Ж-6.2	Кешенді қайта жаңарту аумағы (бұзылу сатысында)
Ж-6.2.1	Тұрғын үй құрылысы учаскесі	18400	13800				13-16
Ж-6.2.2	Тұрғын үй құрылысы тобы		12000	0,6	0,45	15% көп емес
Ж-6.2.3	Тұрғын шағын аудан		9900	2,3		25% көп емес
Ж-6.2.6	Тұрғын аудан		6700	3,25		35% көп емес
Ж-6.3	Жаңа құрылыс аумақтары (бос аумақтар)
Ж-6.3.1	Тұрғын үй құрылысы учаскесі	16200	12100				13-16
Ж-6.3.2	Тұрғын үй құрылысы тобы		10700	0,6	0,45	15% көп емес
Ж-6.3.3	Тұрғын шағын аудан		9000	2,3		25% көп емес
Ж-6.3.6	Тұрғын аудан		6300	3,25		35% көп емес

П-1-П-4. Өнеркәсіптік (өндірістік) аймақтар.

Өндірістік аймақ аумағында өндірістік құрылыс учаскесін орналастыру

№	Атауы	Өлшем бірлігі	Өндірістік құрылыс учаскесі			ЕСКЕРТПЕ
№	Атауы	Өлшем бірлігі	жұмыспен қамтылғандар саны 0,05-тен 0,5 мыңға дейін; аумақтың көлемі 0,5 га дейін	жұмыспен қамтылғандар саны 0,5-тен 5,0 мың адамға дейін және одан астам; аумақтың көлемі 0,5-тен 5,0 га-ға дейін	жұмыспен қамтылғандар саны 5,0-ден 10,0 мың адамға дейін; аумақтың көлемі 5,0-ден 25,0 га-ға дейін	ЕСКЕРТПЕ
1	2	3	4	5	6	7
А	Өндірістік құрылыс учаскесі
1	Өндірістік аймақ аумағында өндірістік құрылыс учаскесін орналастыру шарттары
1.1	Жер учаскелерінің шекті параметрлері
1.1.1	Аумақтың көлемі					Учаске аумағы - қоршаудағы немесе оған сәйкес шартты шекаралардағы кәсіпорын ауданы
	минималды шек	га		0,5	5,0
	максималды шек	га	0,5	5,0	25,0
1.2	Рұқсат етілген құрылыстың шекті параметрлері
1.2.1	Құрылыс салу ауданы
	минималды шек	мың м2 /га	3,0	3,0	3,0
	максималды шек	мың м2 /га	5,0	5,0	5,0
1.2.2	Құрылыс салу тығыздығы					Құрылыс салу коэффициенті-ғимараттар мен құрылыстар алуы мүмкін учаске аумағының бөлігі (%- бен)
	минималды шек	мың м2 /га	20,0	10,0	5,0
	максималды шек	мың м2 /га	30,0	20,0	10,0
1.2.3	Құрылыс салу коэффициент					Құрылыс салу коэффициенті-ғимараттар мен құрылыстар алуы мүмкін учаске аумағының бөлігі (%- бен)
	минималды шек	%	30,0	30,0	30,0
	максималды шек	%	50,0	50,0	50,0
1.2.4	Жер учаскесін пайдалану коэффициенті					Жер учаскесін пайдалану коэффициенті - құрылыстың жалпы ауданының (ғимараттар мен құрылыстардың жер бетіндегі бөлігінің сыртқы қабырғалар габариттеріндегі құрылысының жиынтық қабаттық ауданының) учаскенің (кварталдың) ауданына қатынасы
	минималды шек		2,0	1,0	0,5
	максималды шек		3,0	2,0	1,0
1.2.5	Жұмыспен қамтылғандар саны
	минималды шек	мың адам.	0,05	0,5	5,0
	максималды шек	мың адам.	0,5	5,0	10,0 және одан көп
1.2.6	Өндірістің зияндылық класы	класс	III, IV және V	III, IV және V	III, IV және V	Зияндылығы I және II классты өндірістік аумақтарды қалада орналастыруға тыйым салынады
1.2.7	Объектілердің санитарлық-қорғау аймақтары (СҚА)		Өндірістік аймақ аумағында орналасқан объектілердің (өнеркәсіптік кәсіпорындардың) СҚА санитарлық-эпидемиологиялық қадағалау (СЭҚ) органдарымен келісім бойынша анықталады, бірақ өндірістік аймақ шекарасынан 50 м артық шықпауы тиіс
2	Өндірістік аймақтардың өзге функционалдық мақсаттағы аумақтарға жанасу шарттары
	өндірістік аймақтардың қоғамдық аумақтарға жанасуы	Өндірістік аймақтардың қоғамдық аумақтарға жапсарлас аймағында өндірістік аумақтардың қоғамдық-әкімшілік (ҚНжЕ П-89-80* терминологиясы бойынша "зауытқа дейінгі") бөліктерін орналастыру керек, оларды қоғамдық орталықтар мен аймақтарды қалыптастыруда, қаламен бірлесе тұрақта, жасыл алаңдарда қоса отырып.
	өндірістік аймақтардың тұрғын аумақтарға жанасуы	Тұрғын аудандарға іргелес белдеуде өндіріс учаскесінің шекарасын тұйық дуалмен қоршауға болмайды. Тұрғын аймаққа коммуналдық объектілерді, әр түрлі көп қабатты гараж-тұрақтарды, жасыл кеңістіктерді орналастыру үшін СҚА құрамына кіретін жолақты пайдалану ұсынылады
	өндірістік аймақтардың магистраль маңындағы белдеуінде	Өндірістік аймақтардың магистральдық жолағында (магистраль маңы аймағындағы өндірістік аумақ) қалалық ортаға бейімделетін ықшам құрылыс учаскелерін, сауда және қызмет көрсету кәсіпорындарымен аралас өндірістік және қоғамдық құрылыстарды орналастыру ұсынылады, олар айтарлықтай қойма жайларын, үлкен габаритті кіреберістерді, бұрылу алаңдарын талап етеді

В соответствии с подпунктом 1) статьи 8 Закона Республики Казахстан "Об особом статусе города Туркестана", Туркестанский городской маслихат РЕШИЛ:

1. Утвердить градостроительный регламент территории города Туркестана согласно приложению к настоящему решению.

2. Настоящее решение вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Председатель Туркестанского городского маслихата

Г.А.Сарсенбаев

Приложение к решению
Туркестанского городского
маслихата
от 18 апреля 2025 года
№29/132-VIII

Градостроительный регламент территории города Туркестан О Г Л А В Л Е Н И Е

№ п/п		Наименование раздела	Стр.
		ВВЕДЕНИЕ	4
1		ЦЕЛИ, ЗАДАЧИ И ОСНОВАНИЕ ПРОЕКТА	7
2		ОСНОВНЫЕ ФУНКЦИОНАЛЬНЫЕ ЗОНЫ	9
	2.1	Жилая зона (Ж)	12
	2.2	Социальная зона (С)	21
	2.3	Коммерческая зона (К)	26
	2.4	Производственная (промышленная) зона (П)	28
	2.5	Иная зона (Т, Р, И)	32
	2.6	Зона режимных территории (РТ)	35
	2.7	Показатели плотности застройки территорий	36
3		КРАТКАЯ ХАРАКТЕРИСТИКА ПРИРОДНЫХ УСЛОВИЙ	39
	3.1	Общие черты климата	39
	3.2	Температурный режим	39
	3.3	Режим влажности и атмосферные осадки	39
	3.4	Режим ветра	40
4		ОСНОВНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ ПЛАНА РЕАЛИЗАЦИИ ГРАДОСТРОИТЕЛЬНЫХ РЕГЛАМЕНТОВ ЗАСТРОЙКИ ФУНКЦИОНАЛЬНЫХ ЗОН ТЕРРИТОРИИ ГОРДА ТУРКЕСТАН	41
	4.1	Положение города Туркестан в системе расселения Республики Казахстан	41
	4.2	Планировочная и архитектурно-пространственная структура сложившегося города Туркестан	42
5		ОСНОВНЫЕ НАПРАВЛЕНИЯ ГРАДОСТРОИТЕЛЬНОГО РАЗВИТИЯ ГОРОДА ТУРКЕСТАН	43
	5.1	Стратегия градостроительного развития города	43
	5.2	Благоустройство и озеленение	48
	5.3	Территории промышленных предприятий	48
	5.4	Основные направления реорганизации производственных территорий	49
	5.5	Внешний транспорт	49
6		ТЕРРИТОРИАЛЬНОЕ ПЛАНИРОВАНИЕ И ГРАДОСТРОИТЕЛЬНОЕ ЗОНИРОВАНИЕ	52
	6.1	Основные положения градостроительных мероприятий	52
	6.2	Функциональное зонирование и планировочная организация территории города Туркестан	53
	6.3	Чистая окружающая среда	53
	6.4	Транспортные коммуникации	54
	6.5	Обеспечение доступности жилья и объектов социальной инфраструктуры	55
	6.6	Свободные от застройки территории	57
7		ЭКОЛОГИЧЕСКАЯ СХЕМА ПРОЕКТИРУЕМОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ НА ОКРУЖАЮЩУЮ СРЕДУ	59
	7.1	Экологическая схема на земельные ресурсы, растительный и животный мир	59
	7.2	Краткая характеристика климата местности	60
	7.3	Анализ уровня загрязнения атмосферного воздуха города	61
	7.4	Планировочные ограничения	61
	7.5	Воздействие на водные ресурсы	63
	7.6	Отходы производства и потребления	66
8		АНАЛИЗ СЛОЖИВШЕЙСЯ СИСТЕМЫ АРХИТЕКТУРНО-ЛАНДШАФТНОЙ ОРГАНИЗАЦИИ ТЕРРИТОРИИ	68
	8.1	Анализ потенциала природного ландшафта	68
	8.2	Зеленые насаждения общего пользования	69
	8.3	Зеленые насаждения ограниченного пользования	70
	8.4	Зеленые насаждения специального назначения	71
	8.5	Оценка организации системы зеленых насаждений города	71
9		ТЕРРИТОРИАЛЬНО-ПЛАНИРОВОЧНЫЕ УСЛОВИЯ РАЗВИТИЯ ГОРОДА	74
	9.1	Сейсмическое районирование территории	75
	9.2	Характеристика грунтовых условий	76
	9.3	Тип рельефа местности	77
10		ОСНОВНЫЕ НАПРАВЛЕНИЯ РЕКОНСТРУКЦИИ ЖИЛЫХ ТЕРРИТОРИЙ	79
	10.1	Приоритетные программы реконструкции	79
	10.2	Рекомендуемые мероприятия по реконструкции жилья	79
	10.3	Социально-экономический эффект модернизации жилищного фонда	81
11		ОСНОВНЫЕ НАПРАВЛЕНИЯ ГРАДОСТРОИТЕЛЬНОГО РАЗВИТИЯ ЦЕНТРАЛЬНОГО ПЛАНИРОВОЧНОГО ЯДРА ГОРОДА	83
	11.1	Определение территории общегородского центра и центрального ядра города	83
	11.2	Анализ системы транспортного обслуживания центральной части города	83
	11.3	Развитие функционально-планировочной структуры центральной части	86
	11.4	Основные направления усиления центрального ядра	86
	11.5	Обоснование красных линий	86
	11.6	Обоснование желтых линий	87
12		ОСНОВНЫЕ НАПРАВЛЕНИЯ СОХРАНЕНИЯ И РАЗВИТИЯ ТЕРРИТОРИЙ ПРИРОДНОГО КОМПЛЕКСА	89
	12.1	Сохранение и восстановление исторически значимых элементов природного комплекса	89
13		ОЦЕНКА ВОЗДЕЙСТВИЯ НА ВОДНЫЕ РЕСУРСЫ	93
	13.1	Поверхностные водные объекты города	93
	13.2	Гидрогеология рассматриваемой территории	93
	13.3	Питьевое водоснабжение города	95
	13.4	Водоохранные санитарно-защитные зоны	96
14		ОСНОВНЫЕ НАПРАВЛЕНИЯ СОХРАНЕНИЯ И РАЗВИТИЯ ЦЕНТРАЛЬНОЙ СРЕДЫ КАК ХУДОЖЕСТВЕННО ОСМЫСЛЕННОГО АРХИТЕКТУРНО-КУЛЬТУРНОГО НАСЛЕДИЯ	100
	14.1	Анализ потенциала историко-культурной ценности территории города Туркестан и его окрестностей	100
	14.2	Охрана памятников истории, культуры и архитектуры на территории нынешнего города	103
	14.3	Исторические памятники в разрезе современного города	104
	14.4	Охранные зоны исторических памятников	107
	14.5	Сохранение и регулирование развития исторического центра	109
15		ИНЖЕНЕРНО-ГЕОЛОГИЧЕСКИЕ УСЛОВИЯ СТРОИТЕЛЬСТВА	111
	15.1	Природа местности. Почвы, рельеф, гидрогеология	111
	15.2	Сейсмическая оценка территории	114
	15.3	Благоприятность для строительства	115
16		ОСНОВНЫЕ НАПРАВЛЕНИЯ РАЗВИТИЯ ТРАНСПОРТНОЙ И ИНЖЕНЕРНОЙ ИНФРАСТРУКТУР	118
	16.1	Транспортная инфраструктура Туркестана	118
	16.2	Железнодорожный транспорт	120
	16.3	Перспективные предложения развития железнодорожного транспорта	120
	16.4	Воздушный транспорт	121
	16.5	Инженерная инфраструктура	122
17		ПРИЛОЖЕНИЕ (рекомендуемое)	126
		Таблица 1	126
		Таблица 2	127
		ПРОЕКТНОЕ ПРЕДЛОЖЕНИЕ	129
		Таблица 3. Ж1 Усадебная застройка	129
		Таблица 4. Ж-2. Многоквартирная жилая застройка	132
		Таблица 5. Ж-3. Многоквартирная жилая застройка	134
		Таблица 6. Ж-4. 5-7 этажная застройка	137
		Таблица 7. Ж-5. 8-12 этажная застройка	139
		Таблица 8. Ж-6. Застройка свыше 12 этажей	141
		Таблица 9. П-1-4 Промышленные (производственные) зоны	144

ВВЕДЕНИЕ

Проект "Градостроительный регламент территории города Туркестан" разработан на основе Закона "Об особом статусе города Туркестан".

Предметом проекта "Градостроительный регламент территории города Туркестан" являются территории города Туркестан, Туркестанской области. По Генеральному плану города Туркестан, утвержденному Постановлением Правительства Республики Казахстан от 2020 года №793, площадь территории города составляет 22 370 га.

Проект разработан в соответствии с требованиями:

-Кодекс Республики Казахстан от 1 июля 1999 года №409 "Гражданский кодекс Республики Казахстан (Особенная часть)";

-Закон Республики Казахстан от 16 июля 2001 года № 242-II "Об архитектурной, градостроительной и строительной деятельности в Республике Казахстан";

-Кодекс Республики Казахстан от 9 января 2007 года № 212-III "Экологический кодекс Республики Казахстан";

-Земельный кодекс Республики Казахстан от 20 июня 2003 года №442- II;

-Закон Республики Казахстан от 7 июля 2006 года № 175-III "Об особо охраняемых природных территориях";

-Водный кодекса Республики Казахстан;

-Лесной кодекс Республики Казахстан;

-Закон Республики Казахстан "О национальной безопасности";

-Указ Президента Республики Казахстан № 702 от 19.06.2018 г.;

-Генеральный план города Туркестан Туркестанской области утвержденный постановлением Правительства Республики Казахстан от 25 ноября 2020 года № 793;

-Указ Президента Республики Казахстан от 15 февраля 2018 года № 636 "Об утверждении Стратегического плана развития Республики Казахстан до 2025 года и признании утратившими силу некоторых указов Президента Республики Казахстан";

-Межрегиональный план мероприятий по развитию агломерации до 2030;

-СН РК 3.01-00- 2011 "Инструкция о порядке разработки, согласования и утверждения градостроительных проектов в Республике Казахстан";

-СП РК 2.03-30-2017 "Строительство в сейсмических зонах";

-РДС РК 3.01-01-2002 "Порядок и правила разработки, согласования и утверждения планов градостроительного зонирования";

-СП РК 1.02-101-2014 "Инженерно-геодезические изыскания для строительства";

-АГСК-1 "Перечень нормативных правовых актов и нормативных технических документов в области архитектуры, градостроительства и строительства, действующих на территории Республики Казахстан (по состоянию на январь 2020 года) (с изменениями и дополнениями по состоянию на февраль 2021 г.);

-СН РК 3.01-00-2011 Инструкция о порядке разработки, согласования и утверждения градостроительных проектов в Республике Казахстан;

-СП РК 3.01-01-2008 Методические указания по разработке проектов планировки частей городов и других населенных пунктов;

-СН РК 2.03-02-2012 и СП РК 2.03-102-2012 Инженерная защита в зонах затопления и подтопления;

-РДС РК 3.01-05-2001 Градостроительство. Планировка и застройка населенных мест с учетом потребностей инвалидов и других маломобильных групп населения;

-СП РК 3.01-101-2013 Градостроительство. Планировка и застройка городских и сельских населенных пунктов;

-СН РК 3.01-01-2013 Градостроительство. Планировка и застройка городских и сельских населенных пунктов;

-СП РК 3.01-102-2012 Планировка и застройка районов индивидуального жилищного строительства;

-СН РК 3.01-02-2012 Планировка и застройка районов индивидуального жилищного строительства;

-Постановление правительства Республики Казахстан "Об утверждении Правил документирования, управления документацией и использования систем электронного документооборота в государственных и негосударственных организациях" от 31 октября 2018 года № 703;

-Приказ Министра национальной экономики Республики Казахстан "Об утверждении Правил ведения и предоставления информации и (или) сведений из государственного градостроительного кадастра Республики Казахстан" от 20 марта 2015 года № 244;

-Приказ Министра здравоохранения Республики Казахстан "Об утверждении Санитарных правил "Санитарно-эпидемиологические требования к административным и жилым зданиям" от 26 октября 2018 года № ҚР ДСМ-29;

-Приказ Министра национальной экономики Республики Казахстан "Об утверждении Санитарных правил "Санитарно-эпидемиологические требования по установлению санитарно-защитной зоны производственных объектов" от 20 марта 2015 года № 237;

-Приказ Министра национальной экономики Республики Казахстан "Об утверждении Санитарных правил "Санитарно-эпидемиологические требования к зданиям и сооружениям производственного назначения" от 28 февраля 2015 года № 174;

-Санитарные правила "Санитарно-эпидемиологические требования к кладбищам и объектам похоронного назначения", утвержденные приказом Министра национальной экономики Республики Казахстан от 26 февраля 2015 года № 138;

-а также в соответствии с другими нормативно-правовыми актами, действующими на территории Республики Казахстан.

Этап предварительного решения зонирования связан с разграничением территории города или иного поселения, части города на зоны, по критериям доминирующего для данной зоны вида использования и застройки территории и относительной однородности ее планировочных характеристик.

Таким образом, разрешенным считается такое использование земельных участков, которое соответствует не только градостроительным регламентам обозначенным на карте градостроительного зонирования, но и производится учитывая параллельно по следующим видам ограничений: функциональному назначению территории; степени ее застроенности и освоения (строительному); экологическим условиям; соотношению открытых и застроенных территорий, природных и урбанизированных территорий, поддержанию качества природных ресурсов (ландшафтному); сохранению комплексов природной и историко-культурной среды, среды проживания (средоохранному).

Функциональное зонирование территории и градостроительные регламенты зон, районов, участков, объектов имущественных комплексов недвижимости, проектных площадок и адресов, разработанные Планом, должны использоваться в целях регулирования градостроительной и хозяйственной деятельности на территории города и быть адресованы непосредственно собственникам недвижимости, актуальным или потенциальным (инвесторам). Ответственность за выполнение градостроительного регламента лежит на собственнике, арендаторе, инвесторе. Собственник отвечает за соблюдение градостроительного регламента в пределах его собственности.

Параметры разрешенной застройки и использование земельных участков зон территорий определяются для конкретных объектов в соответствии со СП РК 3.01-101-2013 и комплексом перечня нормативных правовых и нормативно-технических актов в сфере архитектуры, градостроительства и строительства, утвержденные приказом Председателя Комитета по делам строительства и жилищно-коммунального хозяйства Министерства индустрии и торговли Республики Казахстан от 9 сентября 2005 года № 266.

1. ЦЕЛИ, ЗАДАЧИ И ОСНОВАНИЕ ПРОЕКТА

Основными целями проекта являются:

установление назначений и видов использования территории;

установление градостроительных регламентов для территориальных зон;

выявление территориальных ресурсов и оптимальной инвестиционно- строительной стратегии развития города, основанных на эффективном градостроительном использовании территории.

Преследуя эти цели, определены основные задачи:

поддержание планировочной структуры, максимально отвечающей нуждам развития населенного пункта и охраны окружающей среды;

территориальное развитие жилой, общественной и производственной зон;

создание условий для развития инженерной и транспортной инфраструктуры, способной обеспечить растущие потребности в данных сферах;

установление функциональных зон и входящих в них функциональных подзоны с определением границ и особенностей функционального назначения каждой из них;

описание характеристики планируемого развития зон и подзон с определением функционального использования земельных участков и объектов капитального строительства на территории указанных зон.

Основанием для выполнения являются:

комплексный градостроительный анализ территории и оценка системы планировочных условий, в том числе ограничений по развитию территории города;

экономические предпосылки развития города;

проектная, планировочная организация территории города.

План в соответствии со Схемами регулирования градостроительной деятельности на территории населенного пункта устанавливает следующие планировочные ограничения градостроительной деятельности на территории функциональных зон:

по условиям реконструкции территорий;

по экологическому зонированию;

по ландшафтному зонированию (сохранности ландшафта);

по строительному зонированию по типам этажности застройки;

особо охраняемые природные территории;

водоохранные зоны прибрежных полос рек и водоемов;

зоны объектов историко-культурного наследия;

ограничения по инженерно-геологическим условиям (типы грунтов);

полосы отчуждения транспортных и инженерных коммуникаций.

Структурной единицей земельных участков на территории города определены квартала, как элемент планировочной структуры государственного градостроительного кадастра, которые при разработке плана функционального зонирования являются самой мелкой планировочной единицей территории.

Границами данных элементов являются красные линии, реки и другие естественные и искусственные рубежи (административные районы).

Разработка проекта выполнялась с использованием компьютерной техники и ряда компьютерных программ. Чертежи выполнены в программе AutoCAD, основным пакетом ГИС программы является ArcGIS.

Все проектные материалы выполнены в компьютерной технологии в виде чертежей и цифровых векторных схем.

В процессе работы было проведено обследование современного состояния. Проанализирована природно-геологическая ситуация, ход освоения в районе проектируемой территории.

2. ОСНОВНЫЕ ФУНКЦИОНАЛЬНЫЕ ЗОНЫ:

жилая зона;

социальная зона;

коммерческая зона;

промышленная зона;

иная зона;

зона режимных территории.

Для эффективного и упорядоченного взаимодействия в них выделены подзоны:

Жилая зона:

-зона низкоплотной малоэтажной жилой застройки (усадебная);

-зона многоквартирной жилой застройки (2 эт.);

-зона жилой застройки (3-4эт. с объектами обслуживания на 1-2эт);

-зона жилой застройки (5-7эт. с объектами обслуживания на 1-2эт);

-зона жилой застройки (8-12эт. с объектами обслуживания на 1-2эт);

-зона жилой застройки (свыше 12эт. с объектами обслуживания на 1-2эт).

Социальная зона:

-зона размещения объектов образования;

-зона размещения объектов здравоохранения и социального обеспечения;

-зона размещения спортивных и культурных объектов и сооружений;

-зона размещения религиозно-культовых объектов.

Коммерческая зона:

-зона предприятии торговли, общественного питания, коммунального хозяйства;

-зона организации управления деловых, общественных, научных, банковских объектов.

Промышленная зона:

-зона производственной застройки предприятиями I класса санитарной классификации;

-зона производственной застройки предприятиями II-IV класса санитарной классификации;

-зона производственной застройки предприятиями V класса санитарной классификации;

-зона инженерно-коммунальных и транспортных сооружений.

Иная зона:

-зона кладбищ;

-зона объектов транспортной инфраструктуры (внешнего транспорта, автосервиса);

-зона общественных пространств и зеленых насаждений общего пользования;

-зона санитарно-защитного и лесозащитного насаждения;

-зона рек и водоемов.

Зона режимных территории:

-зона оборонных объектов и территори;

-зона исправительно-трудовых учреждений.

Перечень видов и типов зон по функциональному зонированию территории г.Туркестан

2.1 Жилая зона (Ж)

Территории жилой зоны организуются в виде функционально-планировочных жилых образований: кварталы (микрорайон) и жилой район.

Кварталы (микрорайон) – основной планировочный элемент застройки жилого района, размер территории которого, как правило, должен составлять от 10 до 100 га.

Кварталы (микрорайон) предназначены для размещения группы жилых домов и объектов приближенного и повседневного их обслуживания с радиусом доступности не более 500 м.

Расчетная территория кварталов (микрорайона) включает группы жилой, смешанной жилой застройки и территории общего пользования.

Жилой район – основной планировочный элемент застройки жилой зоны, размер территории которого должен составлять от 100 до 300 га. Жилой район предназначен для размещения группы кварталов, микрорайонов с объектами их обслуживания, а также объектов общего пользования жилого района.

На территории жилого района допускается размещение участков общественного, производственного, природно-рекреационного назначения городского значения. При этом доля фонда объектов нежилого назначения в общем фонде застройки жилого района не должна превышать 30%, а территории объектов нежилого назначения не должны превышать 15% территории жилого района.

В состав жилых зон могут включаться зоны застройки жилыми домами смешанной этажности, а также зоны застройки малоэтажными жилыми домами с и без приусадебными земельными участками.

В жилых зонах также могут размещаться отдельно стоящие, встроенные или пристроенные объекты социального и культурно-бытового обслуживания населения; гаражи и автостоянки; а также объекты общественно-делового и коммунального назначения с площадью участка, как правило, не более 0,5 га, а также мини производства, не оказывающие вредные воздействия на окружающую среду.

При этом, доля указанных объектов не должна превышать 10% от общей территории жилой застройки.

Для предварительного определения общих размеров жилых зон допускается принимать укрупненные показатели в расчете на 1000 чел.:

в городах, га:

1) для районов с преобладающей усадебной застройкой 35 – 40;

2) при застройке до 3 этажей:

- без земельных участков 10 – 11;

- с земельными участками 20 – 22;

3) при застройке от 4 до 8 этажей 8 – 9;

4) при застройке 9 этажей и выше 7 – 8;

ПРИМЕЧАНИЕ Укрупненные показатели приведены при средней расчетной жилищной обеспеченности 20 м2 /чел. Жилой площади.

Ж-1. Усадебная застройка:

Разрешенные виды функционального использования территории:

отдельно стоящие жилые дома усадебного типа;

блокированные жилые дома;

магазины торговой площадью до 100 м 2 , без специализированных магазинов строительных материалов, магазинов с наличием в них взрывоопасных веществ и материалов.

Неосновные и сопутствующие виды функционального использования территории:

надомные виды деятельности в соответствии с санитарными и противопожарными нормами;

сады, огороды; бани, сауны при условии канализования стоков;

сооружения, связанные с выращиванием цветов, фруктов, овощей:

парники, теплицы, оранжереи и т.д.;

хозяйственные постройки;

встроенные или отдельно стоящие гаражи, а также открытые стоянки, но не более чем на 2 транспортных средства на 1 земельный участок;

для блокированных жилых домов –встроенные или отдельно стоящие гаражи, а также открытые стоянки, но не более чем 1 транспортное средство на 1 земельный участок.

Условно разрешенные виды функционального использования территорий:

детские сады, иные объекты дошкольного воспитания;

школы начальные и средние;

культовые сооружения;

объекты обслуживания, не превышающие разрешенные размеры;

объекты общественного питания;

кабинеты практикующих врачей, объекты здравоохранения;

помещения для занятий спортом;

бани;

библиотеки;

аптеки;

небольшие гостиницы, пансионаты;

почтовые отделения, телефон, телеграф;

сооружения обслуживания транспортных средств.

Ж-2. Зона многоквартирной жилой застройки (2 этажа)

Разрешенные виды функционального использования территории:

жилые дома усадебного типа;

блокированные жилые дома;

многоквартирные жилые дома не выше двух этажей;

библиотеки;

аптеки торговой площадью до 100м 2 ;

магазины торговой площадью до 200м 2 ;

детские сады, иные объекты дошкольного воспитания;

школы начальные и средние;

объекты общественного питания;

объекты здравоохранения;

бани;

парикмахерские;

сооружения обслуживания транспортных средств.

Неосновные и сопутствующие виды функционального использования территории:

для отдельно стоящих и блокированных жилых домов: надомные виды деятельности в соответствии с санитарными и противопожарными нормами;

сады, огороды;

бани, сауны при условии канализования стоков;

сооружения, связанные с выращиванием цветов, фруктов, овощей: парники, теплицы, оранжереи и т.д.;

хозяйственные постройки;

для жилых домов усадебного типа: встроенные или отдельно стоящие гаражи, а также открытые стоянки, но не более чем на 2 транспортных средства на 1 земельный участок для блокированных жилых домов из расчета на одну квартиру: встроенные или отдельно стоящие гаражи, а также открытые стоянки, но не более чем на 1 транспортное средство на 1 земельный участок;

для многоквартирных жилых домов встроенные, подземные или полузаглубленные гаражи или стоянки из расчета не более чем 1 место парковки на одну квартиру, а также открытые стоянки для временного хранения автотранспорта, по расчету согласно строительным нормам и правилам.

Условно разрешенные виды функционального использования территорий:

магазины и другие объекты обслуживания, превышающие разрешенные размеры;

прилавки и киоски для мелкорозничной торговли;

культовые объекты;

клубные помещения многоцелевого и специализированного назначения;

помещения для занятий спортом;

почтовые отделения, телефон, телеграф;

временные сооружения для мелкорозничной торговли;

бани;

парикмахерские;

сооружения обслуживания транспортных средств.

Размеры приусадебных и приквартирных земельных участков

Размеры земельных участков, выделяемых около жилых домов на отдельный дом или квартиру, в зависимости от применяемых типов жилых домов, характера формирующейся застройки (среды), ее размещения в структуре городов разной величины следующие:

o600-1500 м2 (на орошаемых землях), 600-2500 м2 (на неорошаемых землях) включая приусадебный и полевой наделы в сельской местности;

o600-1000 м2 и более (включая площадь застройки) в застройке усадебного типа;

o90-150 м2 (без площади застройки) – при многоквартирных, малоэтажных домах в застройке блокированного типа;

o40-80 м2 (без площади застройки) – при многоквартирных малоэтажных блокированных домах или 2-5 этажных домах сложной объемно-пространственной структуры (в том числе только для квартир первых этажей) в городах любой величины при применении плотной малоэтажной застройки и в условиях реконструкции.

Ж-3. Зона жилой застройки (3-4 этажа)

Назначение: жилая и общественная застройка примагистральных улиц и дорог.

Разрешенные виды функционального использования территории:

жилые дома усадебного типа;

блокированные жилые дома;

многоквартирные жилые дома не выше четырех этажей;

детские сады, иные объекты дошкольного воспитания;

школы начальные и средние;

заведения среднего специального образования;

школы искусств;

гостиницы;

клубы, кинотеатры, видеосалоны;

танцевальные залы, дискотеки;

музеи, выставочные залы, библиотеки, архивы, информационные центры;

религиозные объекты, связанные с отправлением культа;

спортзалы, бассейны, физкультурно-оздоровительные комплексы;

спортплощадки, теннисные корты;

магазины торговой площадью до 200м 2 ,

торговые центры;

объекты общественного питания: столовые, кафе, бары, закусочные, рестораны;

парикмахерские;

пошивочные ателье, ювелирные мастерские, ремонтные мастерские бытовой техники;

сооружения обслуживания транспортных средств;

пекарни и иные подобные объекты обслуживания;

почта, телефон, телеграф;

приемные пункты и предприятия прачечной и химчистки;

бани;

аптеки;

поликлиники, кабинеты практикующих врачей, центры народной медицины, восстановительные центры;

здания администраций, офисы фирм и компаний, представительства, конторы;

суды;

научные, проектные и конструкторские организации, различные агентства;

отделения банков;

издательства, редакционные комплексы.

Неосновные и сопутствующие виды функционального использования территории:

встроенные, подземные или полузаглубленные гаражи или стоянки из расчета не более чем 1 место парковки на 1 квартиру, а также сооружения для постоянного и временного хранения транспортных средств.

Условно разрешенные виды функционального использования территорий:

разрешенные, но превышающие параметры, указанные в требованиях к застройке земельных участков, а также крупные предприятия обслуживания, требующие по нормам больших автостоянок (более чем на 50 автомобилей);

гаражи и стоянки для постоянного хранения транспортных средств;

предприятия по обслуживанию транспортных средств;

временные сооружения для мелкорозничной торговли;

общественные туалеты.

Ж-4. Зона многоквартирной жилой застройки 5-7 этажей

Назначение: жилая и общественная застройка примагистральных улиц и дорог.

Разрешенные виды функционального использования территории:

многоквартирные жилые дома в 5-7 этажей;

детские сады, иные объекты дошкольного воспитания;

школы начальные и средние;

заведения среднего специального образования;

школы искусств;

гостиницы;

клубы, кинотеатры, видеосалоны;

танцевальные залы, дискотеки;

музеи, выставочные залы, библиотеки, архивы, информационные центры;

религиозные объекты, связанные с отправлением культа;

спортзалы, бассейны, физкультурно-оздоровительные комплексы;

спортплощадки, теннисные корты;

магазины торговой площадью до 200м 2 ,

торговые центры;

объекты общественного питания: столовые, кафе, бары, закусочные, рестораны;

парикмахерские;

пошивочные ателье, ювелирные мастерские, ремонтные мастерские бытовой техники;

сооружения обслуживания транспортных средств;

пекарни и иные подобные объекты обслуживания;

почта, телефон, телеграф;

приемные пункты и предприятия прачечной и химчистки;

бани;

аптеки;

поликлиники, кабинеты практикующих врачей, центры народной медицины, восстановительные центры;

здания администраций, офисы фирм и компаний, представительства, конторы;

суды;

научные, проектные и конструкторские организации, различные агентства;

отделения банков;

издательства, редакционные комплексы;

общежития.

Неосновные и сопутствующие виды функционального использования территории:

Условно разрешенные виды функционального использования территорий:

отдельно стоящие, встроенные или пристроенные объекты социального и культурно-бытового обслуживания населения с учетом требований раздела 10 СП РК 3.01-101-2013;

отдельно стоящие жилые дома бытового типа, блочные жилые дома (по согласованию с местными исполнительными органами);

спортзалы, бассейны;

станции "Скорой помощи";

больницы, госпитали;

профессионально-технические и средние специальные учебные заведения;

административные предприятия, офисы, конторы;

бани;

временные сооружения мелкорозничной торговли.

Ж-5. Зона многоквартирной жилой застройки 8-12 этажей

Разрешенные виды функционального использования территории:

многоквартирные жилые дома в 8-12 этажей;

детские сады, иные объекты дошкольного образования;

школы начальные и средние;

клубные помещения многоцелевого и специализированного назначения;

библиотеки, аптеки, поликлиники, кабинеты практикующих врачей, центры народной и пр. медицины;

музеи, выставочные залы;

почта, телефон, телеграф;

магазины;

объекты общественного питания;

помещения для занятий спортом;

парикмахерские;

приемные пункты прачечной и химчистки;

отделения банков;

общежития.

Неосновные и сопутствующие виды функционального использования территории:

встроенные, подземные или полузаглубленные гаражи или стоянки из расчета не более чем 1 место парковки на 1 квартиру, а также открытые стоянки для временного хранения автотранспорта по расчету согласно строительным нормам и правилам.

Условно разрешенные виды функционального использования территорий:

объекты, связанные с отправлением культа, спортзалы, бассейны;

видеосалоны;

заведения среднего специального образования;

административные предприятия, офисы, конторы;

больницы, госпитали;

сооружения для постоянного и временного хранения транспортных средств.

Ж-6. Зона многоквартирной жилой застройки свыше 12 этажей

Основные виды разрешенного использования территории:

многоэтажные жилые дома повышенной этажности;

детские сады, иные объекты дошкольного воспитания;

школы начальные и средние;

площадки детские, спортивные, хозяйственные, отдыха;

отделения связи;

аптеки;

поликлиники общей площадью не более 600м 2 ;

магазины;

ремонт бытовой техники, парикмахерские, ателье, иные объекты обслуживания;

почтовые отделения, телефонные и телеграфные станции;

спортзалы, спортклубы, залы рекреации (с бассейном или без);

спортивные площадки, теннисные корты.

Вспомогательные виды разрешенного использования:

гаражи, встроенные в жилые дома;

жилищно-эксплуатационные и аварийно-диспетчерские службы;

объекты пожарной охраны;

площадки для сбора мусора;

парковки перед объектами культурных, обслуживающих и коммерческих видов использования.

Условно разрешенные виды использования:

жилые дома для малосемейных гостиничного типа;

гостиницы, общежития;

интернаты для престарелых и инвалидов, дома ребенка, приюты, ночлежные дома;

отделения, участковые пункты полиции;

клубы многоцелевого и специализированного использования с ограничением по времени работы;

киоски, лоточная торговля, временные павильоны розничной торговли и обслуживания населения;

кафе, закусочные, бары, рестораны, в том числе в первых этажах многоэтажных жилых домов;

гаражи боксового типа, многоэтажные, подземные и надземные гаражи, автостоянки на отдельном земельном участке;

площадки для выгула собак;

общественные туалеты.

ПРИМЕЧАНИЕ Предельные параметры земельных участков и разрешенного строительства в соответствии со СП РК 3.01-101-2013.

2.2 Социальная зона (С)

С-1. Застройка учреждений образования

Разрешенные виды функционального использования территории:

учреждения воспитания и образования: детские сады, иные объекты дошкольного образования;

школы начальные и средние;

заведения среднего и высшего образования: колледж, университет, институт, академия, училища, консерватории, профессиональные лицеи;

школы искусств;

дворец школьников;

музыкальная школа;

обсерватория;

школа-интернат;

проф школы.

Условно разрешенные виды функционального использования территорий:

студенческие и преподавательские общежития;

университетские городки;

танцевальные залы, клубные помещения многоцелевого и специализированного назначения;

музеи, выставочные залы, библиотеки, архивы, информационные центры;

духовные учебные заведения;

спортзалы, бассейны, физкультурно-оздоровительные комплексы;

спортплощадки, теннисные корты;

почта, телефон, телеграф;

кабинеты практикующих врачей, центры народной медицины, восстановительные центры;

здания администраций, офисы фирм и компаний, представительства, конторы;

объекты юридических и правовых услуг;

суды;

научные, проектные и конструкторские организации, различные агентства;

отделения банков;

издательства, редакционные комплексы;

другие объекты, службы для предоставления различных социальных услуг.

С-2. Застройка учреждений здравоохранения и социального обеспечения

Разрешенные виды функционального использования территории:

поликлиники,

кабинеты практикующих врачей,

центры народной медицины,

восстановительные центры,

многопрофильные больницы,

амбулатории,

родильные дома,

детские дома,

медицинские пункты,

мед центры,

стоматологии,

станции скорой помощи,

госпиталь,

центры забор крови,

детские больницы,

физ.диспансер,

центр симуляции,

морг,

травматологические пункты,

инфекционные больницы,

медицинские лаборатории,

дома престарелых,

раздаточные пункты детской молочной кухни,

частные клиники,

аптеки,

учреждения социального обеспечения,

учреждения срочной-социальной консультации,

объекты диагностики и социальной реабилитации,

дом матери и ребенка,

детские дома интернаты,

центры социальной помощи семьям и детям с отклонениями в развитии,

центр психолого-педагогической помощи населению,

кризисный центр помощи населению,

центр адаптации и поддержки выпускников социальных учреждений.

Условно разрешенные виды функционального использования территорий:

социальные гостиницы,

жилые дома для малосемейных гостиничного типа;

центры обслуживания населения;

клубные помещения многоцелевого и специализированного назначения;

музеи, выставочные залы, библиотеки, архивы, информационные центры;

объекты, связанные с отправлением культа;

социальные столовые (буфет);

приемные пункты и предприятия прачечной и химчистки,

спортзалы, бассейны, физкультурно-оздоровительные комплексы;

спортплощадки, теннисные корты;

почта, телефон, телеграф;

здания администраций, офисы фирм и компаний, представительства, конторы;

суды;

научные, проектные и конструкторские организации, различные агентства;

объекты юридических и правовых услуг;

отделения банков;

издательства, редакционные комплексы;

другие объекты, службы для предоставления различных социальных услуг.

С-3. Застройка культурных и спортивных объектов и сооружений

Разрешенные виды функционального использования территории:

спортивные комплексы,

физкультурно-оздоровительные комплексы,

стадион,

гимнастические центры,

конно-спортивные клубы,

школа высшего спортивного мастерства,

подготовительные центры олимпийского резерва,

гребной канал,

спортивные и игровые площадки,

дворцы спорта,

крытые бассейны и манежи,

все крытые спортивные сооружения,

спортивые залы,

плоскостные спортивные сооружения,

конькобежные дорожки,

дом культуры,

теннистый корт,

скейт парк,

велодорожки,

хоккейный клуб,

ледовый дворец,

танцевальные залы,

клубные помещения многоцелевого и специализированного назначения,

музеи, выставочные залы,

памятники археологии, архитектуры, искусства и историко-культурного наследия,

градостроительные ансамбли,

амфитеатр, драмтеатр, театр оперы и балета,

кинотеатр,

филармония,

концертные залы,

обсерватория,

арт галереи,

спортивно-тактические клубы,

детские игровые залы,

аквапарки,

стрелковые клубы,

цирк,

научно-развлекательные клубы,

тренажерные залы,

фитнес центры,

картинг,

спортивно-интелектуальные клубы.

Условно разрешенные виды функционального использования территорий:

музыкальные и художественные школы, клубы;

школа искусств;

библиотеки, архивы, информационные центры;

магазины, торговые центры;

объекты общественного питания: столовые, кафе, бары, закусочные, рестораны;

объекты, связанные с отправлением культа;

почта, телефон, телеграф;

кабинеты практикующих врачей, центры народной медицины, восстановительные центры;

банно-прачечные комплексы, бани;

здания администраций, офисы фирм и компаний, представительства, конторы;

объекты юридических и правовых услуг;

суды;

научные, проектные и конструкторские организации, различные агентства;

отделения банков;

издательства, редакционные комплексы и другие объекты, службы для предоставления различных социальных услуг.

С-4. Застройка религиозно-культового назначения

Разрешенные виды функционального использования территории:

конфессиональные здания и сооружения,

объекты, связанные с отправлением культа,

учреждения предоставляющие религиозные и ритуальные услуги,

мечеть,

собор,

церковь,

объекты торговли религиозными товарами,

монастыри,

хильвет,

синагога,

часовни,

духовные учебные заведения, медресе, воскресные школы.

Условно разрешенные виды функционального использования территорий:

клубные помещения многоцелевого и специализированного назначения;

музеи, выставочные залы, памятники археологии, архитектуры, искусства и историко-культурного наследия,

градостроительные ансамбли;

пантеоны, крематории;

библиотеки, архивы, информационные центры;

спортзалы, бассейны, физкультурно-оздоровительные комплексы;

спортплощадки, теннисные корты;

почта, телефон, телеграф;

кабинеты практикующих врачей, центры народной медицины, восстановительные центры;

здания администраций, офисы фирм и компаний, представительства, конторы;

объекты юридических и правовых услуг;

суды;

научные, проектные и конструкторские организации, различные агентства;

отделения банков;

издательства, редакционные комплексы;

другие объекты, службы для предоставления различных социальных услуг.

2.3 Коммерческая зона (К)

К-1. Предприятия торговли, общественного питания, коммунального хозяйства

Разрешенные виды функционального использования территории:

магазины, торговые дома, торговые центры, торгово-развлекательные центры;

гостиницы;

объекты общественного питания: столовые, кафе, бары, закусочные, рестораны;

парикмахерские;

пошивочные ателье, ювелирные мастерские, ремонтные мастерские бытовой техники;

бани, сауны;

пекарни и иные подобные объекты обслуживания;

почта, телефон, телеграф;

приемные пункты и предприятия прачечной и химчистки;

аптеки;

клубы, кинотеатры, видеосалоны;

временные сооружения мелкорозничной торговли;

сооружения обслуживания транспортных средств.

Условно разрешенные виды функционального использования территорий:

спортзалы, бассейны;

административные предприятия, офисы, конторы;

клубные помещения многоцелевого и специализированного назначения;

помещения для занятий спортом;

почтовые отделения, телефон, телеграф;

сооружения для постоянного и временного хранения транспортных средств;

объекты юридических и правовых услуг;

суды;

поликлиники, объекты здравоохранения;

кабинеты практикующих врачей, центры народной медицины, восстановительные центры;

научные, проектные и конструкторские организации, различные агентства;

отделения банков;

издательства, редакционные комплексы;

отдельно стоящие, встроенные или пристроенные объекты социального и культурно-бытового обслуживания населения с учетом требований раздела 10 СП РК 3.01-101-2013.

К-2. Организации управления деловых, общественных, научных, банковских объектов

Разрешенные виды функционального использования территории:

организации и учреждения управления,

проектные организации,

кредитно-финансовые учреждения и предприятия связи;

научные и административные организации, офисы, конторы, компании и другие предприятия бизнеса;

объекты юридических и правовых услуг;

суды;

учреждения внешних отношений государства;

издательства, редакционные комплексы;

отделения, участковые пункты полиции;

выставочные залы;

библиотеки, архивы;

информационные центры;

почтовые отделения.

Условно разрешенные виды функционального использования территорий:

спортзалы, бассейны, физкультурно-оздоровительные комплексы;

спортплощадки, теннисные корты;

магазины, торговые центры;

объекты общественного питания: столовые, кафе, бары, закусочные, рестораны;

парикмахерские;

гостиницы;

пошивочные ателье, ювелирные мастерские, ремонтные мастерские бытовой техники;

бани, сауны;

пекарни и иные подобные объекты обслуживания;

почта, телефон, телеграф;

приемные пункты и предприятия прачечной и химчистки;

аптеки;

клубы, кинотеатры, видеосалоны;

клубы многоцелевого и специализированного использования;

временные сооружения мелкорозничной торговли;

сооружения обслуживания транспортных средств.

2.4 Производственная (промышленная) зона (П)

Производственная (промышленная) зона предназначается для размещения промышленных предприятий и их комплексов, других производственных, коммунальных и складских объектов, обеспечивающих функционирование инженерной и транспортной инфраструктур. В особых случаях в промышленной зоне допускается размещение жилых помещений для проживания аварийных бригад данного предприятия.

Санитарно-защитные территории (зоны), отделяющих указанные промышленно-производственные объекты от жилой и общественно-деловой застройки, включатся в границы производственной зоны.

Типы производственных зон устанавливаются в зависимости от предусматриваемых видов использования, ограничении на использование территории и характера застройки каждой конкретной зоны.

Параметры разрешенной застройки и использование земельных участков производственных зон определяются в соответствии со СП РК 3.01-101-2013, СНиП II-89-80*, СНиП 2.09.02-85, СНиП 2.09.03-85.

В состав производственных зон, зон инженерной и транспортной инфраструктур могут включаться:

промышленные (производственные) зоны (районы) - зоны размещения промышленных предприятий и их комплексов, других производственных объектов с различными нормативами воздействия на окружающую среду, как правило, требующие устройства санитарно-защитных зон шириной более 50 м, а также железнодорожных подъездных путей;

иные виды производственной (научно-производственные, сельскохозяйственного производства) зоны (районы);

коммунально-складские зоны (районы) - зоны размещения коммунальных и складских объектов, объектов жилищно-коммунального хозяйства, объектов транспорта, объектов оптовой торговли;

зоны инженерной и транспортной инфраструктур;

санитарно-защитные зоны.

ПРИМЕЧАНИЕ Параметры разрешенной застройки и использование земельных участков производственных зон определяются в соответствии со СП РК 3.01-101-2013.

В санитарно-защитных зонах, вне полосы отвода железной дороги, допускается размещать автомобильные дороги, гаражи, стоянки автомобилей, склады, учреждения коммунально-бытового назначения. Не менее 50 % площади санитарно-защитной зоны должно быть озеленено.

П-1. Зона предприятий I класса санитарной классификации (санитарно-защитная зона свыше 1000 м)

Зона П-1 предназначена для промышленности 1-ого класса вредности, являющейся источником шума и загрязнения окружающей среды. Предпочтительно расположение зоны вблизи основных транспортных средств, обеспечивающих подвоз сырья и вывоз продукции.

Для максимального уменьшения воздействия на прилегающие районы виды использования должны соответствовать требованиям по уровню вредных выбросов и защите окружающей среды, требуется организация санитарно-защитных зон радиусом 1000-500 метров. Сочетание различных видов разрешенного использования недвижимости в единой зоне возможно только при условии соблюдения нормативных санитарных требований.

Разрешенные виды функционального использования территории:

производственные и промышленные предприятия 1-ого класса вредности: химические, металлургические, металлообрабатывающие, текстильные предприятия и производства, производства строительной промышленности, производства по обработке древесины, производства по обработке животных продуктов, пищевых продуктов и вкусовых веществ;

предприятия, отдельные здания и сооружения с производствами меньшего класса вредности относительно основного производства.

В условиях перепрофилирования разрешается уменьшение санитарно-защитной зоны.

П-2. Зона предприятий II-IV класса санитарной классификации (санитарно-защитная зона от 100 до 500м)

Разрешенные виды функционального использования территории:

предприятия II класса вредности;

предприятия III класса вредности;

предприятия IV класса вредности;

сооружения для постоянного и временного хранения транспортных средств;

предприятия по обслуживанию транспортных средств;

предприятия V класса вредности;

инженерные сооружения.

П-3. Зона предприятий V класса санитарной классификации (санитарно-защитная зона 50 м)

Разрешенные виды функционального использования территории:

предприятия коммунального хозяйства, склады, базы, предприятия V класса вредности;

сооружения для постоянного и временного хранения транспортных средств;

предприятия по обслуживанию транспортных средств;

инженерные сооружения.

П-4. Зона инженерно-коммунальных и транспортных сооружений

Разрешенные виды функционального использования территории:

инженерные оборудования и сооружения транспорта и связи, аэропорты, вокзалы, АЗС, СТО, автомойки, автостанции, мотели, паркинги для легкового и грузового автотранспорта;

сооружения для постоянного и временного хранения транспортных средств;

предприятия по обслуживанию транспортных средств;

предприятия общественного питания;

магазины.

Неосновные и сопутствующие виды функционального использования территории:

сооружения для постоянного и временного хранения транспортных средств.

Условно разрешенные виды функционального использования территорий:

разрешенные, но превышающие требования к застройке земельных участков, предоставляемых предприятиям, учреждениям и организациям автомобильного транспорта, а также земельные участки для размещения различных защитных инженерных сооружений и зеленые полосы.

Примечание. Расположение искусственных сооружений на горизонтальных и вертикальных кривых улиц и дорог на пересечениях в разных уровнях должно быть подчинено плану и профилю магистральных улиц.

При пересечении магистральных улиц с железными дорогами в разных уровнях расстояние от верха головки рельса железнодорожных путей до низа пролетного строения путепровода следует принимать в соответствии с требованиями ГОСТ 9238-2013 "Габариты железнодорожного подвижного состава и приближения строений".

Пересечения автомобильных дорог с трубопроводами (водопровод, канализация, газопровод, нефтепровод, теплофикационные трубопроводы и т. п.), а также с кабелями линий связи и электропередачи следует предусматривать с соблюдением требований раздела "Зоны инженерной инфраструктуры", а также нормативных документов на проектирование этих коммуникаций.

Пересечения автомобильных дорог с подземными коммуникациями следует проектировать, как правило, под прямым углом. Прокладка коммуникаций (кроме мест пересечений) под насыпями дорог не допускается.

На путепроводах, мостах и в тоннелях, где градостроительная ситуация требует организации движения пешеходов, должно быть предусмотрено устройство тротуаров для пешеходного движения, ширина которых определяется по расчету в соответствии с требованиями СН РК 3.03-12-2013.

Городские мосты и тоннели следует проектировать в соответствии с требованиями СН РК 3.03-12-2013.

2.5 Иная зона (Т, Р, И)

Т-1. Зона транспортной инфраструктуры предназначаются для размещения и функционирования коммуникаций и сооружений транспорта и связи, магистральных трубопроводов, сетей инженерного обеспечения, инженерного оборудования, тротуаров, велосипедных дорожек.

Предотвращение от их вредного (опасного) воздействия обеспечивается соблюдением необходимых разрывов до селитебных территорий (участков) и объектов жилищно-гражданского назначения, а также других обязательных требований и ограничений в соответствии с государственными нормами и правилами.

Типы зон транспортных инфраструктур (автомобильного, железнодорожного, речного, морского, воздушного и трубопроводного транспорта) устанавливаются в зависимости от вида и параметров размещаемых сооружений и коммуникаций, а также ограничений на использование соответствующих территорий с учетом обеспечения мер по предотвращению вредного воздействия их на среду жизнедеятельности.

Рекреационная зона (Р) предназначена для организации и обустройства мест отдыха населения и включают в себя сады, лесопарки, парки и скверы, зоопарки, водоемы, пляжи, аквапарки, объекты ландшафтной архитектуры, иные места отдыха и туризма, а также здания и сооружения досугового и (или) оздоровительного назначения.

В рекреационную зону могут включаться охраняемые природные объекты, расположенные в пределах границ (черты) населенного пункта.

На территории рекреационной зоны не допускаются размещение (строительство) новых и расширение действующих промышленных, коммунальных и складских объектов, зданий и сооружений жилищно-гражданского назначения, непосредственно не связанных с функционированием рекреационной зоны.

Наряду с парками городского и районного значения необходимо предусматривать специализированные - детские, спортивные, выставочные, зоологические и другие парки, ботанические сады, размеры которых принимаются по заданию на проектирование.

Ориентировочные размеры детских парков допускается принимать из расчета 0,5 м2/чел., включая площадки и спортивные сооружения, нормы расчета которых приведены в СП РК 3.01-101-2013.

Р-1. Зоны зеленых насаждений общегородского пользования

Назначение: охватывает парки, скверы, лесопарки. Цель организации зоны состоит в создании условий для отдыха жителей и гостей города.

Разрешенные виды функционального использования территорий:

дендрологический парк,

ботанический сад,

городской парк и парки жилых массивов, скверы, бульвары,

водоемы,

аквапарки,

объекты ландшафтной архитектуры и объекты туризма,

спортивные и игровые площадки,

велосипедные и беговые дорожки и т.д.

Условно разрешенные виды функционального использования территорий:

гостиницы, мотели, кемпинги, туристские центры;

профилактории, санатории;

больницы, госпитали общего типа;

дома для престарелых;

кафе, бары, закусочные и другие учреждения общественного питания;

места для пикников;

общественные туалеты.

Неосновные и сопутствующие виды функционального использования территории:

открытые стоянки для временного хранения транспортных средств;

вспомогательные сооружения, связанные с организацией отдыха (беседки, скамейки и другие малые архитектурные формы).

Р-2. Зоны санитарного пояса и лесозащитных насаждений

Санитарно-защитный пояс устанавливается с целью обеспечения безопасности населения, размер которой обеспечивает уменьшение воздействия загрязнения на атмосферный воздух (химического, биологического, физического) до значений, установленных документами государственной системы санитарно- эпидемиологического нормирования, а для объектов I и II класса опасности - как до значений, установленных документами государственной системы санитарно-эпидемиологического нормирования, так и до величин приемлемого риска для здоровья населения.

Разрешенные виды функционального использования территорий:

лесопарки;

санитарно-защитные сооружения;

шумозащитные сооружения.

Условно разрешенные виды функционального использования территорий:

в зонах санитарного пояса размещаются здания и сооружения для обслуживания работников указанного объекта, посетителей и для обеспечения деятельности объекта:

нежилые помещения, объекты для пребывания работающих по вахтовому методу, пожарные депо, бани, прачечные, объекты торговли и общественного питания, гаражи, площадки и сооружения для хранения общественного и индивидуального транспорта, автозаправочные станции, общественные и административные здания, конструкторские бюро, учебные заведения, поликлиники, научно-исследовательские лаборатории, спортивно-оздоровительные сооружения закрытого типа;

местные и транзитные коммуникации, линии электропередач, электроподстанции, нефте- и газопроводы, артезианские скважины для технического водоснабжения, водоохлаждающие сооружения для подготовки технической воды, насосные станции водоотведений, сооружения оборотного водоснабжения;

при обоснований размещаются сельскохозяйственные угодья для выращивания технических культур, неиспользуемых для производства продуктов питания.

Р-3. Зона открытых пространств (реки, водоемы, береговые полосы)

Назначение: Зона Р-3 охватывает парки, скверы, бульвары, прибрежные территории рек, активно используемые населением для отдыха.

Разрешенные виды функционального использования территории:

пляжи;

спортивные и игровые площадки;

аттракционы;

летние театры, кинотеатры, концертные площадки;

пункты проката спортивного и др. инвентаря для отдыхающих;

места для палаточных городков;

лодочные станции.

Условно разрешенные виды функционального использования территорий:

кафе, бары, закусочные;

объекты, связанные с отправлением культа;

общественные туалеты.

Параметры:

Доля площадей:

зеленые насаждения 65-75%;

аллеи и дороги 10-15%

площадки 8-12%

сооружения обслуживания 5-7%

Параметры разрешенной застройки и использование земельных участков рекреационных зон определяются для конкретных объектов в соответствии со СП РК 3.01-101-2013.

И-1. Кладбища

Разрешенные виды функционального использования территорий:

захоронения;

кладбища;

крематории и иные объекты, использование которых несовместимо с использованием других видов территориальных зон, а также объекты, создание и использование которых невозможно без установления специальных нормативов и правил.

Санитарно-защитные территории (зоны), отделяющих указанные объекты от жилой и общественно-деловой зон, включаются в границы зоны специального назначения.

2.6 Зона режимных территории (РТ)

РТ-1. Зона оборонных объектов и территории

Разрешенные виды функционального использования территорий:

военные базы, городки, полигоны, аэродромы, иные объекты безопасности и космического обеспечения;

образовательные учреждения, реализующие военные профессиональные программы;

предприятия, учреждения и организации федеральных органов исполнительной власти, выполняющих задачи по обороне, безопасности и космическому обеспечению.

Неосновные и сопутствующие виды функционального использования территории:

жилые дома, общественные здания, сооружения, связанные с выращиванием овощей: парники, теплицы;

хозяйственные постройки;

гаражи, открытые стоянки.

Условно разрешенные виды функционального использования территорий:

производственные здания, учреждения связи и иные коммуникации, превышающие установленные параметры;

временные сооружения.

РТ-2. Зона исправительно-трудовых учреждений

Разрешенные виды функционального использования территорий:

исправительно-трудовые колонии;

тюрьмы;

воспитательно-трудовые колонии.

Неосновные и сопутствующие виды функционального использования территории:

жилые дома, общественные здания, сооружения, связанные с выращиванием овощей: парники, теплицы;

хозяйственные постройки;

гаражи, открытые стоянки.

Условно разрешенные виды функционального использования территорий:

производственные здания, учреждения связи и иные коммуникации, превышающие установленные параметры;

временные сооружения.

2.7 Показатели плотности застройки территорий градостроительных функциональных зон

Для городов плотность застройки участков градостроительных функциональных зон рекомендуется принимать не более приведенной в таблице (информационное).

Основными показателями плотности застройки являются:

- коэффициент застройки - отношение площади, занятой под зданиями и сооружениями к площади участка (квартала);

- коэффициент плотности застройки - отношение площади всех этажей зданий и сооружений к площади участка (квартала).

В зависимости от местных градостроительных особенностей (облика населенного пункта, исторической среды, ландшафта и т. п.) могут быть установлены дополнительные показатели, характеризующие предельно допустимый строительный объем зданий и сооружений по отношению к площади участка; число полных этажей, допустимую высоту зданий и сооружений в конкретных зонах, и другие планировочные ограничения.

*) без учета опытных полей и полигонов, резервных территорий и санитарно-защитных зон.

Учитывая характер индивидуальной жилой застройки Южных регионов Республики Казахстан, а также ссылаясь на п. 5.2.1 СН РК 3.01-02-2012 "Планировка и застройка районов индивидуального жилищного строительства", коэффициент застройки в зоне Ж1 градостроительных регламентов застройки функциональных зон территории города Туркестан рекомендуется не более 0.55.

Таблица. Показатели плотности застройки территорий градостроительных функциональных зон

Градостроительные функциональные зоны	Коэффициент застройки	Коэффициент плотности застройки
Жилая зона:
Застройка многоквартирными многоэтажными жилыми домами
в примагистральных территориях	0,7	2-2,5
в межмагистральных территориях до 100 га	0,6	1,5-2
в межмагистральных территориях более 100 га	0,4	1,2
Тоже реконструируемая	0,6	1,6
Застройка многоквартирными жилыми домами малой и средней этажности	0,4	0,8
Застройка блокированными жилыми домами с приквартирными земельными участками	0,3	0,6
Застройка одно-двухквартирными жилыми домами с приусадбными земельными участками	0,2	0,4
Общественно-деловая зона:
Многофункциональная застройка	1,0	3,0
Специализированная общественная застройка	0,8	2,4
Производственная зона:
Промышленная Научно-производственная Коммунально-складская	0,8 0,6 0,6	2,4 1,0 1,8

ПРИМЕЧАНИЕ 1. Для жилых, общественно-деловых зон коэффициенты застройки и коэффициенты плотности застройки приведены для территории квартала (брутто) с учетом необходимых по расчету учреждений и предприятий обслуживания, гаражей; стоянок для автомобилей, зеленых насаждений, площадок и других объектов благоустройства. Для производственных зон указанные коэффициенты приведены для кварталов производственной застройки, включающей один или несколько объектов.

ПРИМЕЧАНИЕ 2. При подсчете коэффициентов плотности застройки площадь этажей определяется по внешним размерам здания. Учитываются только наземные этажи, включая мансардные. Подземные этажи зданий и сооружений не учитываются. Подземное сооружение не учитывается, если поверхность земли (наземная территория) над ним используется под озеленение, организацию площадок, автостоянок и другие виды благоустройства.

ПРИМЕЧАНИЕ 3. В случаях формирования отдельных участков смешанной жилой застройки с жилыми зданиями I класса, размещаемыми в примагистральных и многофункциональных общественных центрах города, допускается плотность застройки жилого участка принимать с коэффициентом плотности застройки свыше 2,5, а расчет элементов придомовой территории производится на реальное население.

ПРИМЕЧАНИЕ 4. При реконструкции сложившихся кварталов жилых, общественно-деловых зон (включая надстройку этажей, мансард) необходимо предусматривать требуемый по расчету объем учреждений и предприятий обслуживания для проживающего в этих кварталах населения. Допускается учитывать имеющиеся в соседних кварталах учреждения обслуживания – при соблюдении нормативных радиусов их доступности (кроме дошкольных учреждений и начальных школ). В условиях реконструкции существующей застройки плотность застройки допускается повышать, но не более, чем на 30 % при соблюдении санитарно - эпидемиологических и противопожарных норм.

3. КРАТКАЯ ХАРАКТЕРИСТИКА ПРИРОДНЫХ УСЛОВИЙ 3.1 Общие черты климата

Климатическая характеристика города Туркестан составлена по данным метеорологической станции Туркестан, расположенной на территории города. Согласно СП РК 2.04-01-2017 "Строительная климатология" территория города относится к IV Г подрайону, который характеризуется жарким, с перегревными условиями летом, относительно теплой и непродолжительной зимой, дефицитом атмосферных осадков и повышенной ветровой деятельностью.

Летний период длится 5 месяцев (с начала мая по сентябрь). Дней без солнца летом практически не бывает. За год продолжительность часов солнечного сияния составляет 3072, а число дней без солнца равно 33. Все это способствует формированию высокого температурного фона в летний период, в результате которого происходит сильное нагревание нижнего слоя воздуха и иссушение почвы. Продолжительность солнечного сияния в летние месяцы равна 12-13 часов.

3.2 Температурный режим

В летний период преобладают высокие температуры (25о-28оС), в дневные часы температура воздуха превышает 30оС. Почва нагревается до 50-55оС, а в отдельные дни и до 70оС.

Летом относительная влажность в дневные часы наблюдается ниже предела комфорта (30%) для человека по физиолого-гигиеническим критериям и равна 17-20%, а в отдельные засушливые дни опускается до 5-10%. Средняя месячная температура июля равна 28,4оС, средняя максимальная 36оС, средняя минимальная 19,4оС, абсолютный максимум 49оС.

Зима непродолжительная и неустойчивая. Отрицательные температуры воздуха регистрируются в декабре-феврале. Среднемесячная температура января равна - 5,4оС, средний максимум - 0,5оС, средний минимум - 9,5оС, абсолютный минимум равен - 38оС.

3.3 Режим влажности и атмосферные осадки

Зимой часто бывают оттепели с повышением температуры воздуха в дневные часы от 0о до 5оС и выше. Среднемесячная относительная влажность воздуха в 15 часов в январе равна 74%. Среднегодовая повторяемость зим с неустойчивым снежным покровом составляет 42%. Высота снежного покрова около 5 см. Зимой наблюдаются туманы, в среднем от 4 до 7 дней. Метели бывают крайне редко.

Осадков выпадает мало, за год 238 мм. Максимальное их количество выпадает в зимний период, что характерно для пустынной и полупустынной зоны. Количество жидких и смешанных осадков составляет 205 мм, суточный максимум равен 54 мм. Среднегодовая относительная влажность равна 53%, января – 80%, а июля – 17% (в дневное время). Переходные сезоны короткие, в среднем 1,5-2 месяца. Весной погода более неустойчивая, чем осенью, больше всего осадков выпадает в марте. Последние заморозки прекращаются 12 апреля, первые наступают 7 октября.

3.4 Режим ветра

В течение всего года преобладают ветры восточного направления, в летний период высока повторяемость северо-восточных и северо-западных ветров, а в зимний – восточных ветров и штилей. Также на территории отмечаются ветры северо-восточного и юго-восточного направления. Ветровой режим рассматриваемой территории характеризуется повышенной активностью. В зимний период средняя скорость ветра равна 2,6-3,2 м/сек, а в дневные часы 3,0-3,5 м/сек. В летний период скорость ветра увеличивается до 4,5-4,7 м/сек, среднегодовая скорость ветра равна 3,6 м/сек. Повторяемость дискомфортных ветров (более 5 м/сек) составляет в среднем 8%, а сильных (более 15 м/сек) – около 2%. Повторяемость дней с пыльной бурей небольшая, от 3 до 5 в месяц, связана с тем, что солончаковые почвы, окружающие Туркестан, слабо подвержены дефляции.

4. ОСНОВНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ

ПЛАНА РЕАЛИЗАЦИИ ГРАДОСТРОИТЕЛЬНЫХ РЕГЛАМЕНТОВ

ЗАСТРОЙКИ ФУНКЦИОНАЛЬНЫХ ЗОН

ТЕРРИТОРИИ ГОРОДА ТУРКЕСТАН

Главной целью разработки плана реализации градостроительных регламентов застройки функциональных зон территории города Туркестан является определение направлений дальнейшего развития города, комплексное зонирование и функциональную организацию его территории, систему транспортных и инженерных коммуникаций, озеленения и благоустройства, учитывая сохранность культурно-исторического наследия города.

При разработке плана проведен анализ современного состояния градостроительной системы, городских центров, анализ содержания имеющейся градостроительной документации, инженерно-транспортной инфраструктуры и сложившейся экологической ситуации.

Состав и содержание проектных материалов выполнены в соответствии с требованиями "Инструкции о порядке разработки, согласования и утверждения градостроительных проектов в Республике Казахстан" СН РК 3.01-00-2011.

План разрабатывался при тесном сотрудничестве с органами архитектуры и градостроительства, другими горадминистративными и городскими организациями.

4.1 Положение города Туркестан в системе расселения

Республики Казахстан

ШЫМКЕНТТУРКЕСТАН

Город Туркестан, областной центр Туркестанской области, расположен в 165 км от города республиканского подчинения Шымкент и является одним из древнейших городов Казахстана.

Расположен на автомобильных и железнодорожных транспортных магистралях республиканского значения, связывающих южные области Казахстана с западными и восточными его регионами. Исторические памятники религии и культуры расположены как в городе Туркестан, так и его окрестностях.

Главная гордость города – это мавзолей Ходжи Ахмеда Яссауи, расположенный в историческом ядре города с охранной зоной Древнего Туркестана. В 2000 году город Туркестан отметил свое 1500-летие на мировом уровне, в 2003 году мавзолей Ходжи Ахмеда Яссауи внесен в список Всемирного наследия ЮНЕСКО, в 2017 году на 34-м заседании постоянного Совета министров культуры стран-членов Международной организации тюркской культуры (ТЮРКСОЙ) Туркестан был избран культурной столицей тюркского мира.

Город Туркестан является одним из городов, появившихся на Великом Шелковом Пути, и выгодно расположен на торговых путях между Востоком и Западом. Первые упоминания о Туркестане, как городе, относятся к XV веку. Город Туркестан представляет собой крупнейшую жемчужину в ожерелье древних казахстанских городов, протянувшихся от Джунгарских гор через Семиречье и присырдарьинские степи до Аральского моря.

Развитие города как историко-культурного центра международного уровня позволит создать дополнительно десятки тысяч рабочих мест и перехватить часть внешнего миграционного потока из города Шымкент.

Имеются территории для размещения объектов производственного, коммунально-складского назначения и инфраструктурного обеспечения, территории для организации зон отдыха традиционного характера, хорошая проветриваемость территории города, отсутствуют угрозы землетрясений, селей, оползней и прочих опасных природных процессов и явлений.

4.2 Планировочная и архитектурно-пространственная структура сложившегося города Туркестан

Город расположен в среднем течении реки Сырдарьи в густо-населенном оазисе. На востоке граничит с историческим Отраром, на севере − с городом Кентау и Сузакским районом, на западе − с Жанакорганским районом Кызылординской области. Через город проходят международные транспортные магистрали: железнодорожная магистраль Оренбург-Ташкент, автомобильная трасса "Самара-Шымкент".

В пригородную зону города Туркестан включаются все земли Туркестанской городской администрации. В пригородной зоне, в 11-ти сельских округах, находятся ряд населенных пунктов, многочисленные памятники историко-культурного наследия, в том числе и религиозного назначения.

Пригородная зона располагает живописными пойменными территориями больших и малых рек региона, пустынным, полупустынным и предгорным ландшафтами для организации зон отдыха. Окрестности города имеют территории для полноценной организации зон производственного, специального назначения и режимных территорий, внешней транспортной связи и других объектов, необходимых для нормального функционирования города.

Территория города имеет вытянутую с запада на восток конфигурацию и занимает в пределах существующей границы площадь 19627,0 га тысяч га.

Организующей основой городского пространства является природно-ландшафтный и урбанизированный каркас территории города.

В настоящее время город представляет собой достаточно крупное по площади поселение, разросшееся во всех направлениях жилыми образованиями усадебной застройкой от основного исторического центра города, ядром которого является мавзолей Ходжа Ахмета Яссауи с его охранной зоной и прилегающим к нему общественно-административным центром.

Основная промышленно-производственная зона города сосредоточена на прилегающих к железнодорожным путям территориях.

Город можно условно разделить на несколько жилых районов, которые отличаются друг от друга характером застройки, степенью освоенности, обеспеченностью объектами соцкультбыта, благоустройством, транспортом и т.д.

Историко-административный центр является доминирующим элементом в планировочной структуре города. Застроен, в основном, одноэтажными жилыми домами.

Учреждения историко-административного назначения, объекты образования, досуга, здравоохранения, торговли, общественного питания и других социально-бытовых услуг сосредоточены вдоль пр. Тауке-Хана в районе мавзолея Ходжа Ахмета Яссауи.

В юго-восточном направлении вдоль пр. Тауке-Хана началось формирование новой части города. Это, прежде всего связано с Международным Казахско-Турецким университетом им. Ходжа Ахмета Яссауи.

Севернее и восточнее университетского комплекса отведены территории для организации городского дендрологического парка и ботанического сада.

Восточнее и севернее университетского комплекса, а также за Арысь-Туркестанским каналом осуществляется освоение свободных территорий, предоставленных горожанам для индивидуального жилищного строительства. Планировочная структура жилых массивов представляет собой систему прямоугольных кварталов регулярного характера, застраиваемых одноэтажными жилыми домами с приусадебными участками по 10 000 м2 со слабо выраженной дифференциацией улично-дорожной сети.

Общегородской парк, западнее которого по ул. Ерубаева размещен общегородской рынок также расположились в историческом центре районе мавзолея.

В районе многоэтажной застройки размещены родильный дом, ряд объектов торговли и образования.

Еще один небольшой исторический центр в районе железнодорожного вокзала - сформирован объектами культуры, образования и торговли.

Жилой массив, расположенный севернее железной дороги Туркестан-Кентау представляет собой жилые кварталы усадебной застройки в чередовании с промышленными территориями.

Освоение свободных территорий под жилищное строительство начато в юго-западном и южном направлениях.

Опорный план функционального зонирования территории города Туркестан

5.ОСНОВНЫЕ НАПРАВЛЕНИЯ ГРАДОСТРОИТЕЛЬНОГО РАЗВИТИЯ ГОРОДА ТУРКЕСТАН

5.1 Стратегия градостроительного развития города

Стратегия градостроительного развития города – документ, определяющий долговременную "идейную" программу территориального и архитектурно-планировочного развития города.

Основной задачей долгосрочной модели развития города является максимальное раскрытие потенциальных возможностей развития города и определение прогнозной зоны влияния города, имеющей существенное значение для жизнеобеспечения и нормального функционирования городского организма.

Предложения по формированию архитектурного облика города разработаны с учетом природно-климатических особенностей, сложившихся и предлагаемых градостроительных узлов, современных архитектурных тенденций.

Урбанизированный каркас города формируется историческим ядром, административно-деловым центром, транспортными магистралями, главными улицами, полицентрами, градостроительными узлами и примагистральными территориями.

Предусмотрены мероприятия для перспективного развития территории города:

существующие жилые районы подверглись коренной реконструкции с укрупнением мелких жилых кварталов,

улучшилась сеть магистральных улиц, с расширением существующих узких улиц и пробивкой новых магистралей,

промышленные предприятия вынесены за пределы жилой застройки или подверглись реновации,

новое строительство жилых и общественных зданий.

Предусмотрено равномерное развитие города вокруг сложившейся части - в северном направлении, в сторону г.Кентау; в перспективе - с включением в границы Туркестана территории аэропорта, близлежащих поселков - 30 лет Казахстана, Староикан, Козмезгил, Кяриз, Карашик, Урангай, Бостандык, Енбешидихан, Теке, Чернак.

Соответственно, этим направлениям и одновременно с ростом селитебных территорий растет система общественных центров.

Новые жилые зоны размещены вдоль основных магистральных и районных улиц, а также в северо-восточном направлении города, восточнее трассы Туркестан-Кентау, этажность зданий от малоэтажной до 5-7 этажей.

Высотность застройки формируется по принципу повышения этажности зданий от центральной части к периферии города.

Проектируемые новые жилые районы гармонично включаются в общий комплекс города. Жилые районы связаны магистральными улицами с общегородскими и районными центрами, с железнодорожным и автовокзалами, парками и промышленными районами.

Территориальный рост города сопровождается развитием системы общегородского центра, развитие которого обусловлено векторной направленностью роста селитебных территорий.

Главным структурным элементом является историческое ядро города - Мавзолей Ходжи Ахмеда Яссауи и его охранная зона, предусматривающая регенерацию и возрождение исторической планировки, прилегающей к Мавзолею территории.

Ядро общегородского центра, определилось исходя из принципа наибольшей территориальной концентрации всех форм общественной жизни города. Историко-административный центр, формирующий общественно-деловую подзону, является доминирующим элементом в планировочной структуре, где сходятся все его транспортные магистрали, которые являются главными композиционными осями плана города.

В комплексе вся территория центрального исторического ядра предоставлена пешеходу. Вокруг центрального ядра размещены учреждения и устройства массового кратковременного и длительного отдыха и для посещения туристов и паломников. Сюда относятся: гостиницы, мотели, кафе, рестораны, рынки, административные учреждения, а также открытые автостоянки.

Новый административно-деловой центр формируется в восточном направлении от доминанты архитектурно-планировочной композиции города, вдоль магистрали Туркестан-Шымкент, с размещением проектируемого автовокзала. Этажность в этой части города будет от 4-7 этажей, и будет доходить до 18-22эт.

На данной территории предусматривается размещение комплекса административных зданий для размещения областных служб, бизнес-центров, частных компаний, офисов, банков и т.д. В зоне центра рекомендуется строительство новых, деловых, торговых, спортивных, культурно-образовательных, досуговых и других комплексов. На юге административно-делового центра проектом предлагается размещение стадион. При проектировании уделялось большое внимание организации движения транспорта и пешеходов как на подъездах и подходах к стадиону, так и на территории самого стадиона.

Помимо нового административно-делового центра по городу будут расположены административно-хозяйственные, культурные и торговые центры.

Дальнейший рост города сопровождается развитием примагистральных въездных территорий, с обеспечением системы "полицентричности".

Залог успеха формирования полицентричного города – в создании комфортных жилищных условий и соответствующих возможностей для работы, образования и отдыха в каждом районе города.

Планируется создание пяти общественных центров в каждом примагистральном районе городе. Общественный центр - место, где люди будут иметь место работы, культурного отдыха, торговые центры, парковые территории, зоны активного отдыха и транспортную связь с остальными частями города.

Одним из основных принципов планировочного развития - это тесная взаимосвязь города с прекрасным своим окружением.

С этой целью, по основным природным рубежам, соединяющими внешнюю среду с еҰ элементами в городе, создаются широкие озелененные полосы.

Значение зеленых устройств может быть правильно оценено только, если создать целостную взаимосвязанную систему озеленения города.

В соответствии с этим, в городе создаются крупные парковые комплексы, скверы, бульвары, сады, набережные как в меридиональном, так и в широтном направлениях.

5.2 Благоустройство и озеленение

Для оказания достаточного оздоровительного эффекта на всю проектируемую территорию, предусмотрена организация непрерывной системы озеленения путем связки озелененных территорий городского значения с формируемым "зеленым поясом" за пределами городской черты.

В южном направлении, западнее магистрали Туркестан-Шаульдер предусмотрена организация "зеленого" коридора, с высоким природно-экологическим потенциалом, исключающая застройку капитального характера. На данной территории будет сформирована развитая система пешеходных зон, улиц и площадей, общественных исторических, досуговых, торговых пространств, с открытым обустройством городской среды.

Создание сети непрерывного озеленения способствует созданию благоприятных санитарно-гигиенических и микроклиматических условий, необходимых для труда, быта и отдыха граждан.

5.3 Территории промышленных предприятий

Территории производственных объектов с учетом направления ветров в регионе сконцентрированы в западной и юго-западной части города на свободных от застройки территории.

Условно выделено три категории промышленности:

1. Промышленные предприятия, предназначенные для размещения предприятий вредного производства (I класс). Предприятий данной категории размещены на значительном расстоянии от селитебной территории.

2. Промышленные предприятия средней производственной вредности (II-IV класс). Такие районы размещены на периферии селитебной территории города с созданием санитарно-защитных зон.

3. Промышленные районы, предназначенные для размещения предприятий малой производственной вредности (V класс). Такого рода предприятия размещаются в пределах селитебной территории.

Промышленные предприятия будут размещаться группами однородного производственного профиля. Групповое размещение промышленных предприятий осуществляется путем создания организованного промышленного района, являющегося важным, полноправным в планировочном отношении элементом города.

5.4 Основные направления реорганизации производственных территорий

Вынос существующих, неудачно расположенных по санитарным или планировочным условиям промышленных предприятий на другое место и их реновация позволит создать более комфортную городскую среду, развить социальную инфраструктуру и удобные общественные пространства.

Реновация считается необходимой в следующих ситуациях:

предприятие не функционирует, территории бесхозны;

предприятие переносится за черту города;

предприятие находится в непосредственной близости к жилой застройке, отсутствует санитарно-защитная зона; для отдельных типов опасности предприятий, например, такая зона должна быть не менее 500 м, и это условие уже невозможно выполнить в пределах городской черты.

В ходе процесса реновации некоторые промышленные территории могут продолжать использоваться, но уже с перспективой перепрофилирования.

Характер реновации бывших промышленных территорий города в целях формирования общественных пространств в разных градостроительных условиях должен следовать нескольким направлениям:

уменьшение территории промышленных зон. Их озеленение позволяет снизить загрязненный фон окружающей среды и города в целом, обеспечивая бывшей промышленной территории в зоне показатель предела допустимого уровня;

создание общественных пространств на реорганизуемых промышленных территориях;

обеспечение преемственности в организации среды, сохранение ее постиндустриального характера.

Реновация промышленных территорий позволит создать более комфортную городскую среду, развить социальную инфраструктуру и удобные общественные пространства, создаст благоприятные экологические условия на территории селитебной территории.

5.5 Внешний транспорт

Степень развития железнодорожных устройств в городе Туркестан зависит от общей железнодорожной сети страны и от транспортной работы по обслуживанию самого города. В связи с изменением статуса города и изменится пропускная способность железнодорожных линий, поэтому предполагается строительство нового вокзала и привокзального комплекса, размещение которого предусмотрено в южной части города, в направлении железнодорожной ветки Шымкент-Кызылорда.

В связи с расширением города в перспективе ожидается увеличение числа автобусных линий, обслуживание которых на одном центральном вокзале будет затруднено. Расположение нового автовокзала предложено в восточной части города, примыкающей к трассе "Вокзал – Аэропорт". Расположение еще одного вокзала запроектировано в южной части города, при въезде с трассы Кызылорда-Шымкент.

Основным положительным качеством расположения вокзала является возможность создание вокзальной площади, с размещением автовокзала, общественной застройки предприятий торговли, общественного питания, гостиниц.

Общественный центр вокзального комплекса непосредственно связан с системой магистральных улиц города. Одной из главной такой магистральной улицей является трасса непрерывного движения "Вокзал-Аэропорт", общегородского значения. Трасса соединяет три основных транспортных узла Вокзал – Автовокзал – Аэропорт.

Размещение аэропорта предусмотрено в северо-восточном направлении. Аэропорт расположен таким образом, что воздушные подходы к аэропорту проходят в достаточном удалении от городской территории, на расстоянии 16 км. от восточной объездной дороги. При этом соблюдены санитарные нормы допустимого уровня шума. Наиболее сложной частью аэропорта является его стыковая часть между воздушным и подвозящим пассажиров и грузы наземным транспортом, поэтому предусматривается территория для размещения стоянок автобусов и автостоянок.

Проектный план функционального зонирования территории города Туркестан

6. ТЕРРИТОРИАЛЬНОЕ ПЛАНИРОВАНИЕ И ГРАДОСТРОИТЕЛЬНОЕ ЗОНИРОВАНИЕ 6.1 Основные положения градостроительных мероприятий

В плане реализации градостроительных регламентов застройки функциональных зон территории города Туркестан градостроительное зонирование территории устанавливается в соответствии со СП РК 3.01-101-2013 "Градостроительство" и РДС РК 3.01-01-2002 "Порядок и правила разработки, согласования и утверждения планов градостроительного зонирования" устанавливает требования к функциональному использованию (функциональное назначение) на уровне территорий в пределах принятых красных линий.

Функциональное назначение территории устанавливает в ее границах разрешенное соотношение площадей участков жилых, общественных, производственных, природных объектов.

Установленное функциональное назначение территории

является юридическим инструментом обеспечения использования территории города при осуществлении градостроительной деятельности в соответствии с целями, требованиями и основными направлениями градостроительного развития города Туркестан.

Установленное функциональное назначение территории является обязательным для органов власти при принятии решений в агломерации градостроительства и использования земельных участков.

Основными задачами градостроительного зонирования являются:

в области жилищного строительства:

-снос ветхого жилищного фонда;

-развитие социального жилищного фонда;

в области строительства объектов в сфере обслуживания:

-достижение уровня нормативной обеспеченности в новых и реконструируемых жилых массивах комплексами социально- гарантированных объектов образования, воспитания, здравоохранения, торговли и культурно-бытовой сферы;

-строительство объектов и комплексов, предусмотренных городскими программами развития здравоохранения, образования, социального обеспечения инвалидов и пожилых граждан;

в области транспортного строительства

-строительство и реконструкция городских магистралей и транспортных сооружений (мостов, развязок);

в области охраны окружающей среды, сохранения и развития территорий природного комплекса:

-комплекс мероприятий в промышленности, энергетике, транспорте, обеспечивающих снижение выбросов в атмосферу;

-санация, рекультивация, дезактивация почв территорий несанкционированных свалок и производственных территорий;

-строительство очистных сооружений, в том числе для очистки поверхностного стока, охватывающих более 80% территории города;

-увеличение площади озелененных территорий;

-установление границ, режимов охраны всех природных территорий города.

Для города Туркестан в границах городской черты определены 6 основных видов функциональных зон использования земельных участков с определением их общих территориальных параметров:

1. Жилая зона;

2. Социальная зона;

3. Коммерчиская зона;

4. Промышленная зона;

5. Иная зона;

6. Зона режимных территорий

В целях функционального зонирования территории города в составе настоящего Градостроительного регламента устанавливаются и на картах градостроительного зонирования указываются:

буквенное обозначение - устанавливаются в случае сохранения группировки видов разрешенного использования, предусмотренных в настоящем Градостроительном регламенте;

числовое обозначение - устанавливается в случае детализации указанной группировки применительно к видам разрешенного использования объектов жилищно-гражданского, промышленного (производственного) и иных назначений (например: Ж-1 – размещение индивидуального жилого дома постоянного проживания высотой не более 3-х этажей; П-1 – промышленно-производственная деятельность 1-2 класса вредности и пр.).

6.2 Функциональное зонирование и планировочная организация территории города Туркестан

Архитектурно-планировочная организация и функциональное зонирование территории города Туркестан направлены на создание благоприятной градостроительной среды для населения.

Территория города имеет чҰткое деление на функциональные зоны, исторически сложившиеся в результате хозяйственного освоения территории, с учетом инженерно-геологических условий и розы ветров.

6.3 Чистая окружающая среда

Туркестан должен стать городом, где состояние окружающей среды соответствует современным мировым представлениям о комфортном для жизни городе.

Концепция архитектурно-планировочной организации территории базируется на симбиозе города и природы. Осуществление этого принципа будет происходить путем создания главных и второстепенных зеленых экологических коридоров тесно связанных с единой системой озеленения города.

Структура экологического каркаса, подчиненная требованиям наилучшего проветривания города и улучшения его санитарно-гигиенического состояния, представляет собой взаимно пересекающиеся зеленые коридоры меридиональной и широтной ориентации для пропуска воздушных потоков горно-долинной циркуляции.

Создание зеленых экологических коридоров приведет к поддержанию и умножению разнообразия флоры и фауны данного региона. Существующие и вновь созданные искусственные водоемы в пойменных территориях речек будут местом отдыха горожан и обиталищем для водоплавающих птиц, рыб и животных.

Основным "зеленым коридором" в широтном направлении является территория вдоль Арысь-Туркестанского канала, где будет организован водно-зеленый диаметр. От данного канала предусмотрена организация искусственных вертикальных "водных" коридоров, проходящих по общественным центрам. Вокруг парков размещаются жилые зоны, на территорию которых будут вклиниваться зеленые массивы и арычная сеть, для создания микроклимата.

Предлагается формирование целостной системы открытых общественных пространств, включающих непрерывную сеть пешеходного и велосипедного движения на всех городских улицах, площадях, бульварах, в парках и скверах, не допуская при этом нарушения исторической среды города.

Рекреационные зоны предназначены для организации мест отдыха населения и включают территории парков, скверов, бульваров, водоемов, пляжей, аквапарка, объектов ландшафтной архитектуры, места отдыха и туризма.

6.4 Транспортные коммуникации

Одним из показателей, характеризующих уровень комфортности города, являются качественные дороги.

Зоны транспортных и инженерных коммуникаций предназначены для размещения и функционирования сооружений и коммуникаций железнодорожного, автомобильного, речного, воздушного и трубопроводного транспорта, связи, объектов электро- и теплоснабжения, водоснабжения и водоотведения, газообеспечения и инженерного оборудования.

Рост города вызовет острую необходимость развития внешнего и внутригородского транспорта, который должен решать проблемы резко возросших пассажирских и грузовых перевозок, необходимых для нормальной жизни города. Транспортный узел города Туркестан состоит из комплекса линий, сооружений и устройств всех видов внешнего и внутригородского транспорта.

Внешние автомагистрали запроектированы таким образом, чтобы при расширении городской территории они не оказались в застраиваемой части города. Размещение зон внешнего транспорта (вокзального комплекса, аэропорта, автовокзалов) зависело от многих факторов и местных условий: транспортные сообщения города с другими населенными пунктами и пригородной зоной, направления внегородских автобусных маршрутов, общей системы городских магистральных улиц, размещение исторического центра города и транспортные связи с ним.

Существующую магистраль международного значения Западная Европа-Западный Китай предлагается переместить из исторического центра на периферию, в южную часть Туркестана, создав обводную магистраль вокруг города, которая обеспечит беспрепятственный проезд через город в любых направлениях.

Город имеет следующие направления роста, где образуются основные въездные магистрали:

- Туркестан-Шымкент;

- Туркестан-Кентау;

- Туркестан-Кызылорда;

- Туркестан-Балтаколь;

- Туркестан-Шаульдер.

Каждая въездная магистраль предусматривает развитие примагистральных территорий с градостроительными узлами.

6.5 Обеспечение доступности жилья и объектов социальной инфраструктуры

Качество жизни выражается в возможности занятий спортом, в качестве и количестве жилья, в досягаемости мест обслуживания, школ и детских садов и т.д. В рамках долгосрочной программы по реализации нового генерального плана необходимо обеспечение различных слоев населения доступным жильем.

На проектируемой территории необходимо создание полноценных жилых образований. Они могут включать в себя жилые кварталы (в пределах межмагистральных территорий), подцентры, предприятия торговли, культурно-бытового обслуживания, отдыха, проведения досуга, в тесной связи с общей планировочной структурой города Туркестан.

Градоформирующие качества внутри первого и второго кольца определяют туристическую, социально-культурную уникальность образа города, в связи с чем возникает необходимость целевого сноса ветхого, не представляющего исторической ценности жилья и других построек, портящих эстетическое восприятие города.

Территория внутри третьего кольца предусматривает жилую застройку, с минимальным сохранением планировочных структур.

Жилые зоны составляют основную часть городской территории. Подлежат застройке многоквартирными и индивидуальными жилыми домами. Проектом, сложившаяся жилая зона частично сохраняется и развивается на свободных территориях.

В жилых зонах допускается в качестве вспомогательной функции размещение отдельно стоящих, встроенно-пристроенных объектов социального и культурно-бытового обслуживания населения.

Формирование архитектурного облика главных примагистральных территорий города (в направлении городов Шымкент, Кызылорда и Кентау) предусматривается размещением наиболее качественной малоэтажной усадебной застройкой с объектами обслуживания.

Общественные зоны предназначены для преимущественного размещения объектов здравоохранения, культуры, просвещения, связи, торговли, общественного питания, бытового обслуживания, коммерческой деятельности, а также учреждений среднего профессионального и высшего образования, научно-исследовательских, административных учреждений, культовых объектов, центров деловой, финансовой и общественной активности, стоянок автомобильного транспорта и иных зданий и сооружений общегородского значения.

Развитие административно-делового центра предусматривается в восточном направлении, севернее магистрали Туркестан-Шымкент, где предполагается размещение автовокзала. Новый административно-деловой центр будет включать в себя все объекты областного, районного назначения, а также торговые, гостиничные и бизнес центры и жилую застройку.

Формировавшаяся веками планировочная структура города, сеть внутригородского транспортного движения и инженерных коммуникаций, объекты и зоны исторического значения, также являются основными градостроительными составляющими и исторической ценностью подлежащей сохранению и развитию.

Предусмотрено развитие открытого ландшафтного пространства вокруг комплекса мавзолея Ходжи Ахмеда Яссауи с сохранением структуры улично-дорожной сети. Данная территория объединяется с зоной "Историко-тематического парка" в русле ручья (бывшей реки Казна). Это позволит ввести крупный природный элемент в ядро центра города, улучшить визуализацию исторического памятника с разных обзорных точек города.

Резервные территории являются градостроительными ресурсами, необходимыми для перспективного развития города, распределены на периферийных частях города в северном, восточном и западном направлениях. Резервные территории рассчитаны на размещение всех основных функциональных зон и объектов, необходимых для комплексного развития городской среды.

6.6 Свободные от застройки территории

Учитывая преобладание господствующих ветров восточного и северо-восточного направления, предусмотрено размещение новых и вынос старых производственных объектов в западную и юго-западную части города на свободные от застройки территории.

В состав промышленной зоны, как функционально-специализированной части территории города, входят объекты материального производства, производственной инфраструктуры, с технологическими процессами, являющимися источниками выделения производственных вредностей в окружающую среду, санитарно-защитные зоны от предприятий, группы и отдельные предприятия, которые обеспечивают потребности населения в хранении продовольственных и промышленных товаров, а также объекты науки и научного обслуживания, подготовки кадров, другие объекты непроизводственной сферы, которые обслуживают материальное и нематериальное производство. Производственно-складская территория должна иметь эффективную связь с жилой, рекреационной и другими функциональными зонами города.

В зонах специального назначения предназначены для размещения кладбищ, крематориев, скотомогильников, свалок твердых бытовых отходов и иных объектов городского хозяйства, использование которых несовместимо с территориальными зонами другого назначения. Действующие в пределах городской черты кладбища подлежат закрытию, вокруг них предусматривается организация санитарно-защитных зон.

Следует отметить, что многие старые кладбища на территории Туркестана представляют особый интерес с исторической точки зрения. По проекту генерального плана предлагается произвести инвентаризацию всех сохранившихся в городе Туркестан кладбищ и преобразовать их в мемориальные скверы на период расчетного срока.

Градостроительные регламенты и территориальные зоны

7. ЭКОЛОГИЧЕСКАЯ СХЕМА ПРОЕКТИРУЕМОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ НА ОКРУЖАЮЩУЮ СРЕДУ 7.1Экологическая схема на земельные ресурсы, растительный и животный мир.

Предварительная оценка воздействия на окружающую среду проведена на основе анализа современной обстановки территории, принятых организационно-технических и технологических решений, а также в соответствии с Экологическим кодексом Республики Казахстан и действующими нормативно-методическими документами.

Населенные пункты и строительство новых объектов всегда воздействуют на территорию и геологическую среду. Их воздействие выражается в отчуждении земель для размещения объектов, изменении рельефа при выполнении строительных и планировочных работ, увеличении нагрузки на грунты оснований от веса различных сооружений, изменении гидрогеологических характеристик и условий поверхностного стока, возможной интенсификации на территории опасных геологических процессов и т.п.

В процессе проведения работ согласно принятым изменениям в генеральном плане неблагоприятные изменения в почвенно-растительном покрове могут быть обусловлены:

-механическим воздействием;

-техногенным загрязнением.

Механическое воздействие связано с отсыпкой и перепрофилированием слоя почвы для планировки поверхностей, прокладки дорог и инженерных коммуникаций.

Осуществление работ по проекту неизбежно приведет к деградации почв в виде очагового (создание административного и жилого строительства, новых селитебных и рекреационных зон) нарушения почвенно-растительного покрова.

Техногенное загрязнение почв прилегающей территории свинцом и нефтепродуктами может быть обусловлено использованием большого числа автотранспорта при проведении работ по благоустройству.

Учитывая компенсационные возможности местной флоры и при соблюдении предусмотренных мероприятий по восстановлению почвенно-растительного покрова, воздействие на состояние почвенно-растительного покрова может быть оценено, как локальное.

Запланированные работы не окажут влияния на представителей животного мира, так как участок ведение работ расположен на освоенной территории в центре городской агломерации.

7.2 Краткая характеристика климата местности.

Климат характеризуется жарким, с перегревными условиями летом, относительно теплой и непродолжительной зимой, дефицитом атмосферных осадков и повышенной ветровой деятельностью. Среднегодовая температура воздуха для г. Туркестана положительная и составляет 12,8ºС. Среднемесячные плюсовые температуры воздуха отмечаются в период с марта по ноябрь, самые высокие из них наблюдаются в июле месяце +28,7ºС. Самые низкие температуры воздуха отмечаются в январе, среднемесячная температура составляет минус 4,2ºС.

Одной из основных характеристик, определяющих климат на территории города, является высокий приток солнечной радиации на подстилающую поверхность, который зависит от географической широты и продолжительности солнечного сияния. Годовой приток суммарной солнечной радиации на горизонтальную поверхность в городе равен в среднем 7000 МДж/м2 при ясном небе. Продолжительность солнечного сияния в летние месяцы равна 12-13 часов. Дней без солнца летом практически не бывает. За год продолжительность часов солнечного сияния составляет 3098, а число дней без солнца равно 33. Все это способствует формированию высокого температурного фона в летний период, в результате которого происходит сильное нагревание нижнего слоя воздуха и иссушение почвы.

Осадков выпадает мало, за год 200 мм. Максимальное их количество выпадает в зимний период, что характерно для пустынной и полупустынной зоны.

Почвенный покров в районе города Туркестан типичен для пустынной зоны - зональными почвами которой являются сероземы светлые южные (типичные), местами солонцевато-солончаковые и лугово-сероземные. Естественная растительность представлена, в основном эфемерами и эфемероидами, на небольших участках произрастают засухоустойчивые породы деревьев и кустарников.

Незасоленные почвы данного типа, при условии рыхления и полива, пригодны для выращивания различных видов сельскохозяйственных культур.

Закрепление принципиальных подходов к формированию системы охраны жизни и здоровья населения, проживающего в экологически неблагоприятных районах, обеспечения условий устойчивой жизнедеятельности, приоритетного снабжения населения экологически чистыми продуктами питания, медицинскими средствами, питьевой водой, улучшения санитарно-эпидемиологической обстановки.

Наиболее массовыми загрязнителями атмосферы являются пыль, двуокись серы, окись, углерода, окислы азота, фтора, различные углеводороды и др. В настоящее время постоянными компонентами атмосферного воздуха уже стали такие газы, как окислы азота, озон, окись углерода, двуокись серы.

7.3 Анализ уровня загрязнения атмосферного воздуха города.

Основными элементами среды, подверженных антропогенному воздействию являются: атмосферный воздух, подземные и поверхностные воды, почва, растительность. Их состояние важно для формирования как геоэкосистемы, так и для здоровья населения, проживающего на данной территории.

В городе Туркестан объекты образования, дошкольные учреждения, соцкультбыта объектов и более 50 тысяч жилых домов отапливаются в осенне-зимний отопительный период на твердом топливе - угле.

Главными загрязнениями воздушного бассейна территории города являются три вида источников выбросов:

- стационарные источники;

- автотранспорт;

- неорганизованные источники выбросов.

Для отопления многоэтажных домов, больниц, школ, детских садов, коммерческих объектов и т.д. построены котельные, работающие на твердом топливе (уголь). Уголь является одним из дешевых видов топлива для получения тепло и электро энергии. Выделение диоксидов серы, железа, угольной пыли в больших количествах.

Для проектирования строительства новых объектов установление размера СЗЗ не требуется, ввиду временности осуществления строительных работ, однако производство строительно-монтажных работ, должно проводиться с учетом требований СанПин 2.2.3.11384-03 "Гигиенические требования к организации строительного производства и строительных работ".

7.4 Планировочные ограничения

Согласно Санитарным правилам "Санитарно-эпидемиологические требования по установлению санитарно-защитной зоны производственных объектов", утвержденного приказом и.о. Министра здравоохранения РК от 17 января 2012 г. за № 93, размер санитарно-защитной зоны устанавливается в соответствии с классом опасности объекта и учитывая степень огнестойкости, согласно СП РК 2.02-101-2014 "Пожарная безопасность зданий и сооружений".

Наиболее значительными источниками неблагоприятных воздействий являются производственные цеха и карьеры нескольких предприятий горнодобывающей промышленности, заводов строительных материалов, а также асфальтобетонные заводы и предприятие по переработке хлопка, а также наличие ряда других промышленных и коммунальных объектов, сгруппированных в нескольких промзонах в западной и северо-западной частях города.

Из антропогенных факторов, воздействующих на природный комплекс, следует отметить несколько энергетических объектов высокой мощности - распределительные подстанции 110/35кВ "Туркестан", "ЖБИ", "Университет", "Коммунальная", создающие существенные зоны электромагнитного и шумового воздействия. В соответствии с СН РК 3.01-01-2013 "Градостроительство. планировка и застройка городских и сельских населенных пунктов" для открытых подстанций необходимо предусматривать санитарно-защитные зоны шумового воздействия.

При определении зон была принята суммарная мощность трансформаторов, установленных на открытых подстанциях:

ПС 110кВ "Туркестан" - 2х16МВ-А и 1х16МВ-А;

ПС 110кВ "ЖБИ" - 2х15МВ-А и 1х16МВ-А;

ПС 110кВ "Университет" - 2х10МВ-А;

ПС 110кВ "Коммунальная" - 2х16МВ-А.

Границы этих зон приняты по рекомендациям "Справочника по проектированию электрических сетей" и представляется целесообразным предусмотреть реконструкцию этих подстанций в закрытый тип.

К юго-западу от города проходит магистральный газопровод высокого давления "Бейнеу-Бозой-Шымкент" с расположенной на нем газораспределительной станцией "Туркестан". Охранные зоны от газопровода и газораспределительной станции, принятые в соответствии с законом РК "О магистральном трубопроводе" (статья 14, п.1) и "Правилами эксплуатации магистральных газопроводов" (Приложение 1, п.1), составляют - 300м.

Комплекс очистных сооружений канализации расположен к юго-западу от существующей застройки города, в непосредственной близости от р.Карашык. Санитарно-защитная зона объекта принята по максимальному значению - 1000м, с учетом перспективного увеличения мощностей по очистке свыше 50тыс.м3/сутки. Кроме того расположение сооружений по очистке на границе водоохранной зоны реки требует применения специальных мероприятий по охране поверхностного водного источника.

В технических зонах инженерных коммуникаций запрещается производить какие-либо действия, которые могут нарушить нормальную работу электрических сетей, привести к их повреждению или к несчастным случаям, и в частности:

- размещать автозаправочные станции и иные хранилища горюче-смазочных материалов, устраивать спортивные площадки и стадионы, площадки для игр;

- размещать рынки, остановочные пункты общественного транспорта, стоянки всех видов машин и механизмов;

- проводить любые мероприятия, связанные с большим скоплением людей, не занятых выполнением разрешенных в установленном порядке работ;

- в санитарно-защитных полосах инженерных сооружений и коммуникаций запрещается размещение постоянных и временных зданий и сооружений, не относящихся к системе инженерных сооружений.

На рассматриваемой территории находятся несколько кладбищ, относящихся к химическим факторам загрязнения окружающей среды, санитарно-защитная зона которых составляет 300 м, вокруг которых невозможна жилая застройка в течение двадцати пяти лет. На сегодняшний день не в полной мере изучен химический состав загрязнений почвы на территориях кладбищ, а также гигиеническая безопасность объектов и изделий ритуального назначения для человека и окружающей среды.

7.5 Воздействие на водные ресурсы

Для рек и водоемов установлены водоохранные зоны и водоохранные полосы.

Ирригационная деятельность привела к повышению уровня грунтовых вод на территории города. В целях понижения этого уровня были построены несколько дренажных коллекторов. Наибольший интерес из них представляет Туркестанский дренажный коллектор, проложенный через центр старой части города и уходящий в южном направлении в сторону Чушкакальской впадины. Глубина канала около 3 м, ширина по верху 6-7 м.

Оказывающим существенное влияние на гидрографические характеристики района, является Арысь-Туркестанский оросительный канал, построенный в 1961 г. Канал пересекает всю рассматриваемую территорию с юго-востока на северо-запад, проходит по северо-восточной границе города Туркестан и формирует на всем своем протяжении обширную зону ценных поливных сельскохозяйственных земель. Глубина канала 3-4 м, ширина 20-25 м. От магистрального водотока берет начало развитая сеть распределительных каналов.

Равнину, на которой расположен город Туркестан, прорезает также ряд маломощных сезонных водотоков. Наиболее значительным из которых является река Карашык, берущая начало на склонах гор Каратау, протекающая вблизи западной границы города и впадающая в озеро Токеколь, расположенное к югу от города в пойме реки Сырдарья. По всей длине река неглубокая (6-8 м), склоны относительно пологие. Ширина русла реки 20-25 м. Питание реки, преимущественно, снеговое и родниковое. Режим расходов характеризуется весенним половодьем, которое происходит с середины февраля и до конца мая. В зимний период уровень воды в реке значительно снижается, в летний период река Карашык пересыхает.

В соответствии с действующим законодательством по охране поверхностных водных источников для р.Карашык и Арысь-Туркестанстского оросительного канала установлены водоохранные полосы в 35м и водоохранные зоны в 500м.

Одним из основных источников водоснабжения г.Туркестан является Карачикское месторождение подземных вод. Границы месторождения охватывают всю существующую городскую застройку и значительную часть территорий перспективного развития города. Наличие мощного подземного водного бассейна непосредственно под участками предназначенными для строительного освоения требует при принятии проектных решений, учета необходимых мероприятий по защите подземных вод от загрязнения.

Водоохранная зона должна включать в себя территорию, прилегающую к акватории реки, на которой устанавливаются особые условия пользования, в целях предупреждения загрязнения, засорения и истощения вод, поддержания их экологической устойчивости и надлежащего санитарного состояния.

В пределах водоохранных зон выделяются водоохранные полосы, являющиеся территорией строгого ограничения хозяйственной деятельности и имеющие санитарно-защитное назначение.

В водоохранных зонах и полосах запрещается строительство (реконструкция, капитальный ремонт) предприятий, зданий, сооружений и коммуникаций без наличия проектов, согласованных в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан, и получивших положительное заключение комплексной вневедомственной экспертизы проектов строительства (технико-экономических обоснований, проектно-сметной документации), включающей выводы отраслевых экспертиз.

Водоохранной зоной является территория, примыкающая к водным объектам и водохозяйственным сооружениям, на которой устанавливается специальный режим хозяйственной деятельности для предотвращения загрязнения, засорения и истощения вод.

Водоохранной полосой является территория шириной не менее 35 метров в пределах водоохранной зоны, прилегающая к водному объекту и водохозяйственным сооружениям, на которой устанавливается режим ограниченной хозяйственной деятельности.

Согласно требованиям "Водного кодекса" и проекта установления водоохранных зон и полос водных объектов в водоохранной полосе запрещается любая хозяйственная деятельность, а в водоохранной зоне устанавливается режим ограничения хозяйственной деятельности и также запрещается:

-проведение авиационно-химических работ;

-применение химических средств борьбы с вредителями, болезнями растений и сорняками;

-использование навозных стоков для удобрения почв;

-размещение складов ядохимикатов, минеральных удобрений и горюче-смазочных материалов, площадок для заправки аппаратуры ядохимикатами, животноводческих комплексов и ферм, мест складирования и захоронения промышленных, бытовых и сельскохозяйственных отходов, кладбищ и скотомогильников, накопителей сточных вод;

-складирование навоза и мусора;

-заправка топливом, мойка и ремонт автомобилей, тракторов и других машин и механизмов;

-размещение дачных и садово-огородных участков, при ширине водоохранных зон менее 100 метров и крутизне склонов прилегающих территорий более 3 градусов;

-размещение стоянок транспортных средств, в том числе на территориях дачных и садово-огородных участков;

-ввод в эксплуатацию новых и реконструированных объектов, не обеспеченных сооружениями и устройствами, предотвращающими загрязнение и засорение водных объектов и их водоохранных зон и полос;

-проведение строительных, дноуглубительных и взрывных работ, реконструкции зданий, сооружений, коммуникаций и других объектов, а также работ по добыче полезных ископаемых, землеройных и других работ, без согласования с местными исполнительными органами и уполномоченными органами области: использования и охраны водного фонда, охраны окружающей среды, управления земельных ресурсов и санитарно- эпидемиологического благополучия населения;

-купание и санитарная обработка скота и другие виды хозяйственной деятельности, ухудшающие гидрохимический состав воды;

-строительство зданий, предприятий и других сооружений без согласования с уполномоченным органом в области использования и охраны водного фонда, центральным исполнительным органом Республики Казахстан в области охраны окружающей среды, уполномоченным органом по использованию и охране недр, центральным уполномоченным органом по управлению земельными ресурсами, уполномоченным органом в области санитарно- эпидемиологического благополучия населения, уполномоченным государственным органом в области ветеринарии, местными исполнительными органами, на водных объектах, представляющих потенциальную селевую опасность - с центральным исполнительным органом Республики Казахстан по чрезвычайным ситуациям.

Намеченные в ходе проектирования водоохранные мероприятия (вертикальная планировка территории, обеспечивающая отвод поверхностных вод от зданий, сооружений, площадей, автостоянок в сторону водоотводящей сети, прокладка арычных сетей, устройство асфальтовых покрытий проездов и дорог с обрамлением бордюрным камнем, пр.) позволит избежать попадания загрязненных поверхностных стоков в поверхностные водные ресурсы.

7.6 Отходы производства и потребления

В процессе жизнедеятельности человека образуются различные виды отходов производства и потребления, которые могут стать потенциальными источниками вредного воздействия на окружающую среду.

В период строительства и эксплуатации объектов намечаемой хозяйственной деятельности и обеспечения нормального санитарного содержания территории особую актуальность приобретают вопросы сбора, временного складирования, транспортировки и захоронения отходов потребления.

Основными проблемами и нерешенными вопросами в части сбора, хранения и утилизации твердо-бытовых отходов являются:

-отсутствие специализированных коммунальных служб по сбору твердо-бытовых отходов и обслуживанию мусоросвалок;

-слабая материально-техническая база существующих коммунальных служб;

-отсутствие специально отведенных площадок для складирования твердо-бытовых отходов;

-отсутствие цехов по сортировке и переработке твердо-бытовых отходов.

Создание здоровых и комфортных условий для сотрудников и посетителей, охрана, периодичность удаления ТБО устанавливает СЭС с учетом местных условий.

Вывоз отходов осуществляется мусоровозным транспортом, а сбор и их удаление – через систему сборников отходов (контейнеров).

Временное хранение твердых бытовых отходов производится в специальных закрытых контейнерах на асфальтированных и выгороженных площадках.

Рекомендуется для сбора ТБО использование несменяемых контейнеров вместимостью 0,75 м³ в соответствии СН РК 1.04-15-2002 "Полигоны для твердых бытовых отходов" и СН РК 4.05-05-2003 "Мусороперегрузочные станции. Нормы проектирования".

Правильная организация хранения, удаления и переработки отходов максимально предотвращает загрязнение окружающей среды. Это предполагает исключение, изменение или сокращение видов работ, приводящих к загрязнению отходами почвы, атмосферы или водной среды. Планирование мероприятий по снижению количества отходов, их повторному использованию, утилизации, регенерации создают возможность минимизации воздействия на компоненты окружающей среды.

Карта-схема комплексного экологического зонирования территории города Туркестан

8. АНАЛИЗ СЛОЖИВШЕЙСЯ СИСТЕМЫ АРХИТЕКТУРНО-ЛАНДШАФТНОЙ ОРГАНИЗАЦИИ ТЕРРИТОРИИ 8.1 Анализ потенциала природного ландшафта

Своеобразие городского ландшафта в большей степени определяется природным ландшафтом. Поэтому важной стороной художественной задачи, необходимой для создания индивидуального облика города, является "раскрытие" эстетических потенциальных возможностей природного ландшафта. Это требует выявление его основных структуроформирующих элементов. Следует выделить элементы, прямо определяющие структуру городского ландшафта:

-рельеф местности;

-наличие водных объектов.

Природно-ландшафтный каркас образует природоохранную и рекреационную подсистему города, формируется системой речных долин и зеленых массивов.

В целом структура экологического каркаса, подчиненная требованиям наилучшего проветривания города и улучшения его санитарно-гигиенического состояния, представлена взаимно пересекающимися зелеными коридорами меридиональной и широтной ориентации для пропуска воздушных потоков горно-долинной циркуляции, соединяющихся "зеленым поясом" города, с размещением открытых пространств по территории города.

Основным "зеленым коридором" в широтном направлении является территория вдоль Арыс-Туркестанского канала, где будет организован водно-зеленый диаметр.

В южном направлении, вдоль русла ручья (бывшей реки "Казна") предусмотрена организация этно аула и историко-тематического парка тюрских народов, служащего "зеленым" коридором с высоким природно-экологическим потенциалом, соединяющийся с крупным природным элементом в центре города.

Организация системы проектируемых зеленых устройств города Туркестан обусловлена проектными решениями, а также природно-климатическими условиями рассматриваемого района.

Основными принципами формирования системы озелененных пространств явились:

равномерность распределения по территории города и их транспортная и пешеходная доступность;

непрерывность;

взаимосвязь городских и загородных лесопарковых озелененных территорий.

Зеленые насаждения размещены исходя из принципа равномерного и полноценного озеленения всех районов города. В каждом районе запроектированы парки культуры и отдыха, сады, бульвары, скверы.

Чрезвычайно важным в планировочном отношении элементом ландшафта являются озелененные пешеходные связи. Роль пешеходных связей играют озелененные улицы и широкие прогулочные бульвары.

Заброшенные рельсовые территории бывших промышленных предприятий активно вводят в жизнь города в виде пешеходной зон и прогулочных путей. Соединение нескольких кварталов такой связью обладает большой значимостью для жителей, поскольку делает более целостной и ориентированной на пешехода городскую среду.

Разделить городскую систему зеленых насаждений по соотношению открытых, незастроенных территорий, природных и урбанизированных территорий можно на 3 разновидности территориальных зон:

неурбанизированная;

незастроенная;

застроенная.

8.2 Зеленые насаждения общего пользования - категория зеленых насаждений, которая относится к неурбанизированной зоне.

Озелененные территории общего пользования представлены: Центральным парком "Женiс" (по площади нормативно, по СНиП РК, соответствующему типу "городской сад"), скверами: вблизи Международного Казахско-Турецкого университета, между улицами им. Н. Назарбаева и Б. Саттарханова, вдоль улицы С. Ерубаева, и железнодорожном вокзале, новыми парками им. "Нуртаса Ондасынова" по ул. Толи би и "Парасат", городские пешеходные бульвары.

Предлагается озеленение проектируемого пешеходного бульвара, от существующего вокзала в северо-восточном направлении до административно-исторического центра города.

В северной части Арысь-Туркестанского канала предусматривается широкая озелененная полоса. Здесь предлагается прогулочная аллея с благоустройством, размещением объектов обслуживания, посадкой зеленых насаждений.

Предусматривается озеленение Олимпийского парка тюркских видов спорта, который находится южнее мемориальной зоны города. В проектируемом парке предусматривается размещение спортивных площадок для проведения различных видов национальных единоборств, конных состязаний.

Для снижения уровня шума, улучшения состава воздуха создаются специальные защитные посадки по периметру спортивных объектов, шириной от 5 м.

Территория парка Первого Президента РК размещается в южном направлении от центральной, исторической зоны города до трассы "Вокзал-Аэропорт". Площадь парковой зоны составляет 298,1 га.

Важную роль в формировании образа города выполняет сад с цветочным партером при мемориальном комплексе мавзолея Ходжа Ахмеда Яссауи. Территория перед мемориальным комплексом "Ходжа Ахмед Яссауи" озеленена с особой тщательностью. По всей территории разбит газон, выполнено благоустройство аллей и дорожек.

Наилучшей декоративностью обладает растительный ассортимент, с активным включением цветников, мемориального комплекса Ходжа Ахмеда Яссауи и одноименного Международного Казахско-Турецкого университета, а также железнодорожного вокзала и в новом парке им. "Нуртаса Ондасынова".

Парки и скверы городского значения расположены в центральной или периферийной: северо- и юго-западной частях города, на его основных композиционных осях.

Наиболее озелененными магистралями являются ул. Ерубаева, Кожанова и Тауке Хана. Транспортные магистрали в выходе на г. Кентау, Шымкент и вокруг университетского комплекса Ходжа Ахмеда Яссауи представлены 2-х и 3-х рядными посадками древесных насаждений.

Архитектурно-ландшафтная организация озелененных участков при проектируемых отдельных офисных, гостиничных и деловых учреждениях должна способствовать организации комфортной среды для кратковременного отдых.

8.3 Зеленые насаждения ограниченного пользования по виду территорий относятся к застроенной зоне.

Сеть объектов ландшафтной архитектуры ограниченного пользования – сады при общественных зданиях, на территориях промышленных объектов, в узлах внешнего транспорта и на улицах, а также Ботанического при МКТУ и дендрологического садов.

Зеленые насаждения ограниченного пользования создаются на жилых территориях, участках детсадов и школ, общественных зданий, спортивных сооружений, учреждений здравоохранения.

Планировка зеленых насаждений – свободная в сочетании с регулярной. Детские площадки размещаются под защитой древесных насаждений и изолируются от остальной территории живой изгородью из красиво цветущих кустарников.

Основные структурные элементы системы озеленения жилого района - зеленые насаждения при отдельных домах, дворы-сады при группе домов, микрорайонные сады. При групповой застройке основная часть озелененных пространств микрорайона размещается непосредственно на территории жилых групп, причем площадь озелененных участков может достигать 2-3 га. Зелень внутри квартала должна создавать условия для отдыха: Внутриквартальные насаждения должны занимать 35-50% общей площади квартала.

8.4 Зеленые насаждения специального назначения – по критериям ландшафтного зонирования относятся к незастроенному виду зон.

Зеленые насаждения специального назначения создают для сокращения неблагоприятного воздействия от промышленности и автотранспорта на окружающую среду. В зависимости от поставленной цели (защита от ветра, песчаных бурь, создания барьера для распространения шума, дыма и т.д.) выбирают прием размещения и конструкцию посадок, а также ассортимент специально подобранных пород с адсорбирующими и пыле-газо-задерживающими свойствами.

Проектом предусматривается озеленение санитарно-защитных зон от промышленных предприятий, очистных сооружений, существующих кладбищ. В санитарно-защитные лесополосы подбираются породы деревьев с высокими газопоглотительными свойствами, а также хорошо задерживающие пыль.

Окружающий город с южной, западной и восточной стороны пустынный ландшафт обуславливает необходимость изоляции территории города от суховейных ветров, пыльных бурь, жарких летних дней путем организации ветрозащитных зеленых зон вокруг города.

Для этого предусматривается формирование "зеленого пояса" за пределами городской черты, обеспечивающего непрерывную систему озеленения.

По целевому назначению зеленые зоны городов должны подразделяться на две части: лесопарковую и лесохозяйственную.

8.5 Оценка организации системы зеленых насаждений города

по качественным характеристикам (кондиция зеленых насаждений, состояние благоустройства, декоративность озелененных территорий) объекты ландшафтной архитектуры общего пользования по обобщенной оценке можно ранжировать как благоприятные;

цветники формируются на городских площадках, декорируя мемориальный комплекс, въездную группу в город, пешеходные площади, улицы, бульвары, общественные здания и архитектурно-ландшафтные объекты городского центра;

существующие озелененные пространства сформированы с учетом природно-климатических условий;

зеленый пояс вокруг города предполагается.

Так как город Туркестан является одним из древнейших городов Казахстана, для того, чтобы сохранить и передать его образ и характер, в исторической части города, предлагается сохранить планировочную структуру в традиционных параметрах, учитывая колорит узких улочек и малоэтажной застройки.

Для озеленения таких улочек, и улучшения качества микроклимата, предусматривается посадка зеленых насаждений в контейнеры, в сочетании с вертикальным озеленением.

Функциональное зонирование проектируемой территории решено с учетом особенностей природного ландшафта, направления розы ветров, сложившейся планировочной структуры, размещением объектов жилого и общественного назначения.

Во избежание хаотичной застройки все территории под застройку разбиты под отводы с допустимыми функциональными параметрами по благоустройству и иными требованиями единого архитектурного стиля с рациональным распределением нагрузки на территорию.

Проектом предусмотрены мероприятия по комплексной организации инженерной инфраструктуры. Зеленые насаждения объединены в единую планировочную структуру и дифференцированы по функциональному назначению.

Проектируемая территория характеризуется пустынным, засушливым, резко континентальным климатом с жарким сухим летом и холодной зимой, что создает относительно благоприятные условия для формирования системы открытых озелененных пространств.

Для успешного осуществления зеленого строительства в городе Туркестан необходимо строгое соблюдение агротехники посадки зеленых насаждений, тщательный подбор ассортимента пород, а также обязательный полив всех зеленых устройств, с соблюдением поливных норм.

Карта-схема ландшафтного зонирования территории города Туркестан по сохранности ландшафта (природной среды)

9. ТЕРРИТОРИАЛЬНО-ПЛАНИРОВОЧНЫЕ УСЛОВИЯ РАЗВИТИЯ ГОРОДА

Селитебная территория может иметь застройку разной этажности. Такая застройка. Этажность принятых к массовому строительству зданий зависит от величины города, уровня развития в нем предприятий строительной индустрии, природных особенностей, архитектурно-конструктивных решений, экономических требований.

Этажность жилой застройки определяется на основе технико-экономических обоснований с учетом архитектурно-композиционных, социально-бытовых, гигиенических, демографических требований и местных условий.

До недавнего времени в городах существовало разделение территории на зоны с разной этажностью застройки — строительное зонирование: зоны многоэтажной, среднеэтажной, малоэтажной застройки и индивидуальной застройки с приусадебными участками.

Застройка смешанной этажности наиболее эффективна с точки зрения затрат на строительство, инженерное оборудование и благоустройство.

В настоящее время смешанная застройка зданиями различной этажности применяется довольно широко. Таким образом, можно создать более выразительные и разнообразные ансамбли, чем при одноэтажной застройке. Смешанная застройка придает индивидуальность, обогащает силуэт и пространственную организацию жилых районов и позволяет выгодно использовать сложный рельеф, выявить интересные особенности ландшафта. Считается, что лучшим соотношением высот зданий повышенной этажности к низким в смешанной застройке является 1:3 или 1:2. Тогда здания большей этажности приобретают роль акцентов композиции групп жилых домов и микрорайонов.

При размещении жилой застройки на территории Туркестана выделено четыре основные строительные зоны:

застройка многоэтажная (8-12 и выше);

застройка среднеэтажная (5-7);

застройки малоэтажная (2-4);

застройка приусадебными индивидуальными жилыми домами.

Задача строительного зонирования состоит в установлении границы между строительными зонами. Это выполняется двумя способами. Первый – границу устанавливают по территории квартала, второй – граница совпадает с осью улицы. Выбор зависит от характеристики сложившейся и проектируемой застройки.

В данном случае, преобладает первый способ - образования границы зоны по обе стороны улицы домами одинаковых типов этажности.

Одним из немаловажных факторов выбора данного варианта направления явилось сложившееся состояние застройки с учетом возможности реконструкции и снижения затрат на инженерное оборудование и благоустройство улиц, создаются возможности для лучшей организации пространства.

Урбанизированный каркас формируется историческим ядром, административно-деловым центром, транспортными магистралями, главными улицами, полицентрами, градостроительными узлами и примагистральными территориями.

Выбранный вариант концептуального развития города предусматривает равномерное развитие во всех направлениях вокруг сложившейся части города.

Дальнейшая структура города предусматривает сохранение существующей жилой застройки с постепенным освоением территорий на расчетный и прогнозные сроки, а также резервированием территорий на перспективу.

Принцип высотности застройки формируется следующим образом: в первом кольце от исторического центра застройка представлена среднеэтажной застройкой (2-4 этажа), тем самым добиваясь большей архитектурной выразительности и оставляя открытым обзор на исторический и культурный центр города, и далее, этажность зданий и сооружений повышается от центральной части к периферийной части (границе) города.

9.1Сейсмическое районирование территории

Рассматриваемый район приурочен к предгорной аллювиально-пролювиальной равнине юго-западного склона хребта Каратау, которая представляет собой поверхность слившихся конусов выноса мелких временно и постоянно действующих водотоков. Отложения представлены гравийно-галечниковыми грунтами с прослоями и линзами песков, супеси и суглинка, с поверхности земли гравийно-галечниковая толща перекрыта суглинками и супесями мощностью от 0,3м до 15,0м и более.

Дополнительное микрорайонирование выполнено ТОО “Карагандагииз и К*” на основании данных сейсмозондирования проведенного ТОО "КазГИИЗ". В результате выделен участок западнее и юго-западнее города, который относится к III-му типу грунтовых условий по сейсмичности, где, в соответствии с СП РК 2.03-30-2017, требуется увеличение расчетных показателей сейсмичности на 1 балл.

Примечание: для строительства индивидуальной жилой застройки (Ж1) в данном регионе не требуется получение АПЗ и разработки рабочего проекта.

9.2 Характеристика грунтовых условий

Характеристика грунтовых условий дана на основании геолого-литологической карты среза на глубине 2,0м представленной в Техническом отчете ТОО “Карагандагииз и К*”.

В соответствии с данной картой практически вся существующая застройка города, а также территории, находящиеся к западу от нее представлены преимущественно просадочными суглинками и супесями I-го типа по просадочности. Несущая способность данных грунтов находится в пределах 0,5-1,5кгс/см2.

При строительстве на этих участках необходимо проведение мероприятий по устранению просадочности либо по опиранию оснований зданий на нижележащие слои валуно-галечника, при его наличии. Просадочность II-го типа наблюдается, в основном на насыпных грунтах в районе исторической застройки. Здесь необходимы дополнительные меры по защите грунтов от замачивания.

Валуно-галечниковые и галечниковые грунты залегают на небольшой глубине к северо-востоку и востоку от города. Их несущая способность значительно превышает 1,5кгс/см2, поэтому возможности устройства оснований на этих территориях ограничиваются только гидрогеологическими условиями и особенностями литологического разреза на отдельных участках.

Непросадочные свойства суглинков и супесей в южной и юг-западной части площадки обусловлены высоким уровнем залегания грунтовых вод. Несмотря на относительно высокие показатели несущей способности этих грунтов, наличие прослоек из влажных глин и суглинков делает их малопригодными для устройства оснований зданий и сооружений. Кроме того постоянное подтапливание снижает их сейсмические свойства до уровня III-й категории.

Ко II типу относят:

скальные грунты сильновыветрелые; крупнообломочные грунты преимущественно из осадочных пород (более 70 %) независимо от содержания заполнителя.

Крупнообломочные грунты всех видов с содержанием заполнителя более 30 %.

Пески гравелистые крупные и средней крупности плотные независимо от степени водонасыщения.

Пески крупные и средней крупности со средней плотностью с малой и средней степенью водонасыщения.

Пески мелкие и пылеватые плотные со средней плотностью и малой степенью водонасыщения.

Глинистые грунты с показателем текучести ≤0,5 при коэффици- енте пористости е<0,9 для глин и суглинков и е<0,7 для супесей.

Ко III типу относят:

пески рыхлые независимо от степени водонасыщения и крупности.

Пески крупные и средней крупности средней плотности водонасыщенные.

Пески мелкие и пылеватые плотные и средней плотности средней степени водонасыщения и водонасыщенные.

Глинистые грунты с показателем текучести >0,5 независимо от значения коэффициента пористости. Глинистые грунты с пока- зателем текучести ≤0.5 при значении коэффициента пористости е≥0,9 для глин и суглинков, и е≥0,7 для супесей.

9.3 Тип рельефа местности

Аллювиально-пролювиальный тип рельефа, представляет собой широкую и пологую, слаборасчлененную многочисленными руслами наклонную равнину. Высотные отметки поверхности земли изменяются от 200м до 280м. В целом рельеф отличается исключительной выровненностью за исключением небольших всхолмленных территорий на северо-востоке и многочисленных, незначительных по площади, нарушенных участков природного и антропогенного характера.

Естественные нарушения поверхности земли представлены небольшими пологими ложбинами временных водотоков глубиной до 2-х метров. Искусственные нарушения поверхности земли, в пределах описываемой территории, имеют широкое распространение и представлены карьерами, каналами, арыками, отвалами грунта и др.

Большая часть рассматриваемой территории на западе и юго-западе характеризуется исключительно малыми уклонами поверхности - менее 0,5%. Это создает определенные проблемы при вертикальной планировке застройки и требует проведения специальных мероприятий по организации стока поверхностных вод и прокладки самотечных сетей. К северо-востоку и востоку естественные уклоны становятся более благоприятными - в пределах 0,5-1,0%, однако здесь присутствуют отдельные холмистые участки с перепадами высот до 20-30м.

Карта строительного зонирования территории города Туркестан (зоны I, II)

10. ОСНОВНЫЕ НАПРАВЛЕНИЯ РЕКОНСТРУКЦИИ ЖИЛЫХ ТЕРРИТОРИЙ 10.1 Приоритетные программы реконструкции

Реконструкция и модернизация жилищного фонда является одним из важнейших направлений в решении жилищной проблемы и реформе жилищно-коммунального хозяйства страны и представляет собой комплекс строительных мер и организационно-технологических мероприятий, направленных на обновление жилых домов и инженерной инфраструктуры с целью сохранения жилищного фонда и улучшения условий проживания, приведения их эксплуатационных качеств в соответствие с установленными требованиями.

Важнейшей частью нового этапа жилищной политики должны стать не только новое строительство, но и реконструкция и модернизация существующего жилищного фонда и, в первую очередь, жилых домов примагистральных территорий. Реконструкция обеспечит снижение объемов выбытия жилья по ветхости, снижение расходов потребления и потерь энергоресурсов, безопасность проживания, повышение комфорта и архитектурного качества застройки. Реконструкция повысит стандарт потребительского качества жилья на вторичном рынке, сделает более плавным процесс продвижения жилищной коммунальной реформы.

Приоритетными программами реконструкции и развития жилых территорий города Туркестан являются:

комплексная реконструкция районов ветхого индивидуального жилищного строительства, включающая снос по "Программе сноса ветхого жилого фонда в г.Туркестан", утвержденной местными уполномоченными органами власти;

завершение застройки начатых объектов и формирования жилых комплексов на свободных городских территориях и реконструируемых территорий;

реставрация, реконструкция и благоустройство жилых кварталов и комплексов, представляющих историко-культурную ценность;

сохранение жилых территорий, реабилитация и обустройство жилой среды центрального ядра города Туркестан;

поэтапная реконструкция, комплексное благоустройство, архитектурно-пространственное завершение и формирование системы общественных зон и центров в районах массового строительства.

10.2 Рекомендуемые мероприятия по реконструкции жилья

Жилые дома, отнесенные к разряду "ветхого" , морально и физически устаревшего жилья, подлежат поэтапному сносу и поэтапной реконструкции, модернизации или капитальному ремонту с целью снижения морального и физического износа зданий путем обновления их оборудования, изменения объемно-планировочных и конструктивных решений (надстройка, пристройка, перепланировка и т. д.) без или с изменением их назначения.

Согласно п.8.1.6 РДС РК 3.01-02-2009 "Общие правила застройки территории населенного пункта РК" проектирование и строительство (реконструкция) районов и кварталов индивидуального жилищного строительства осуществляется комплексно с размещением учреждений и предприятий обслуживания, обеспечением необходимой инженерно-транспортной инфраструктуры.

Предоставление в установленном законодательством порядке земельных участков гражданам - застройщикам индивидуальных жилых домов может осуществляться после выполнения комплекса работ по инженерной подготовке территории застройки (реконструкции), строительства подъездных дорог, улиц и внутриквартальных проездов, требуемых магистральных инженерных сетей, вертикальной планировки территории.

Ремонтно-реконструктивные мероприятия в городском хозяйстве, являясь формой его воспроизводства, способствуют экономии материально-технических, трудовых и финансовых ресурсов вследствие сохранения этих фондов на протяжении срока их службы. Кроме того, они предусматривают сохранность исторических и архитектурных памятников в городах. Воспроизводство основных фондов городского хозяйства представляет собой бесконечный процесс, включающий новое строительство, снос, реконструкцию и капитальный ремонт. При капитальном ремонте предусматривается полное или частичное восстановление конструктивных элементов и инженерного оборудования объектов городского хозяйства вследствие их физического износа.

На освобожденных от изношенного жилья территориях предлагается построить как малоэтажные так и многоэтажные жилые и общественные здания, а на неблагоприятных в экологическом отношении районах разбить общегородские и районные парки, сады и скверы.

По опыту стран СНГ зарекомендовал себя, так называемый "волновой метод" замены старого средне- и многоэтажного жилого фонда, который заключается в выборе участка для многоэтажной новостройки в непосредственной близости от сносимых домов, куда, по договоренности, переселяются жители ликвидируемых многоэтажных домов. Затем старые дома сносят, на их месте строят новые, и повторяется следующая волна. Для начала необходимо построить один дом для отселения, а затем применить "волновой метод".

Формирование облика основных магистральных улиц будет вестись за счет строительства многоэтажных, среднеэтажных и малоэтажных жилых домов.

В соответствии с п.4.1.5, р.4 СП РК 3.01-101-2013 "Градостроительство. Планировка и застройка городских и сельских населенных пунктов" при реконструкции жилой застройки должна быть, как правило, сохранена и модернизирована существующая капитальная жилая и общественная застройка.

Допускается строительство новых зданий и сооружений, изменение функционального использования нижних этажей существующих жилых и общественных зданий, надстройка зданий, устройство мансардных этажей, использование надземного и подземного пространства при соблюдении санитарно-эпидемиологических и противопожарных требований, а также норм настоящего нормативного документа. При этом необходимо также обеспечивать нормативный уровень обслуживания населения в соответствии с требованиями раздела 7 "Правила проектирования учреждений и предприятий обслуживания" настоящего нормативного документа, а также модернизацию инженерной и транспортной инфраструктур с сохранением особо охраняемых объектов природы, истории и культуры.

10.3 Социально-экономический эффект модернизации жилищного фонда

Реализация мер по реконструкции и модернизации жилищного фонда позволит не только поддержать жилищный фонд в удовлетворительном техническом состоянии, но и предполагает значительный социально-экономический эффект.

При реконструкции не требуется нового отвода земли. Прирост дополнительной общей площади жилья в 1,5 раза дешевле, чем строительство на новой территории, на 25-40% снижаются расходы материальных ресурсов и на создание инженерной инфраструктуры. Сокращаются расходы на отопление и на горячее водоснабжение на 40-50 %.

В условиях реконструкции насыщается жилищный фонд и рынок дефицитными типами квартир. Реконструкция жилых домов, находящихся, как правило, в центральных районах города, в гуще деловой жизни, становится привлекательной и перспективной для инвесторов, желающих улучшить свое, имеющиеся в реконструктивных домах, жилье.

Карта зонирования территории города Туркестан по условиям реконструкции

11. ОСНОВНЫЕ НАПРАВЛЕНИЯ ГРАДОСТРОИТЕЛЬНОГО РАЗВИТИЯ ЦЕНТРАЛЬНОГО ПЛАНИРОВОЧНОГО ЯДРА ГОРОДА 11.1 Определение территории общегородского центра и центрального ядра города.

Общественные территории, сосредоточивающие в себе основную массу функций и рабочих мест в сферах обслуживания, культуры, досуга, туризма, образования, администрации и в деловой сфере, образуют функциональную и архитектурно-пространственную основу урбанизированного каркаса территории города.

В настоящее время город Туркестан является объектом международного и республиканского значения. Это обусловлено не только наличием уникальных исторических и архитектурных памятников в городе, но многочисленных достопримечательных объектов в пригороде. Кроме того, город располагает ресурсным потенциалом в области религии, науки, культуры, торговли, производства, досуга и т.д.

За последнее десятилетие объекты торговли и обслуживания получили значительное развитие. Наибольшую плотность они имеют в центральной части города и вдоль его главных улиц:

общегородской рынок расположен в центральной части города на главном проспекте Тауке хана;

доминирующим элементом в планировочной структуре современного города Туркестана является район, где расположен мавзолей Ходжа Ахмеда Яссауи и древний город;

вдоль проспекта Таукехана сосредоточены учреждения административного назначения, объекты образования, досуга, здравоохранения, торговли, общественного питания и других социально-бытовых услуг.

Основным принципом новой планировочной структуры, является выделение исторического центра, мавзолея Ходжи Ахмеда Яссауи, вокруг которого формируется первое транспортное кольцо, включающее широтный участок пр. Тауке хана.

11.2 Анализ системы транспортного обслуживания центральной части города

Основные направления решения проблемы транспортного обслуживания территории центрального ядра предусматривают:

сокращение транзитных потоков за счет строительства системы транспортных развязок в разных уровнях, транспортно-пересадочных узлов и перехватывающих парковок для индивидуальных автомобилей на периферии и на подходах к центру города;

перемещение на периферию центра и за его пределы, объектов концентрирующих массовые потоки занятых и посетителей;

развитие системы внеуличных пешеходных переходов, транспортно-пересадочных узлов и пешеходных связей;

строительство и реконструкция общественных комплексов с подземным и надземным размещением стоянок автомобилей;

уплотнение при реконструкции, реорганизации территорий сети местных и жилых улиц;

совершенствование организации движения, выделение зон с ограниченным режимом движения и хранением автомобилей.

Вокруг исторического ядра формируется транспортное кольцо, ограничивающее ландшафтное пространство вокруг мавзолея. Состоит оно в северной части из существующих магистральных улиц, дополненных магистралями районного значения, пробиваемыми по периметру исторического ядра.

Территории внутри колец предлагается на альтернативных видах общественного транспорта (электрокары, автобус-такси), исключая движение на личном автотранспорте.

Придерживается прямоугольно-радиальная система планировки улично-дорожной сети города. Предусмотрена прямоугольная сетка улиц в восточной части города на территории новой застройки во взаимоувязке с радиальной системой исторической части города.

Одной из главных транспортных магистралей существующей и перспективной застройки остается система улиц Б. Саттарханова - Северное полукольцо - Руханият, с входом транспортных потоков на Кызылорду.

Пробивка ул. Жибек Жолы в западном направлении до ул. Рухният, с выходом в районы новой юго-восточной застройки, придаст этой улице статус одной из основных транспортных связей в городе.

Общегородской магистралью намечена система улиц Жандосова-Ерубаева, с пробивкой до ул Майкотулы-Ортак, с выходом через проектируемую развязку в 2-х уровнях на пересечении ул. Аблай Хана и железнодорожной магистрали в залинейную часть города и далее на обводную магистраль.

Со строительством Кольцевых обводных дорог общегородского значения будет осуществлен вынос грузового транспорта за пределы селитебной территории, который сейчас следует по основным городским улицам Б. Саттарханова, Тауке Хана, Жибек Жолы, Казыбек би, Ерубаева, а также другим магистральным улицам, загрязняя и повышая уровень шума на прилегающих селитебных территориях, увеличивая загрузку магистралей и снижая пропускную способность перекрестков.

Для обеспечения удобства пересадки населения с железнодорожного транспорта на автобусный, с выходом на аэропорт, и обратно, проектом намечена скоростная автодорога диаметрального направления, связывающая эти основные транспортные объекты.

Необходимость создания этой магистрали обусловлена развитием туризма, как одного из основных направлений развития города Туркестан. В этой связи предполагается, что город должен быть привлекательным для туристов, и иметь хорошо развитую транспортную связь между историческим центром как центром притяжения туристов и паломников, и основными международными и междугородними транспортными узлами- вокзал, автовокзал, аэропорт и административно-деловые центры (в том числе в связи с размещением в них определенного количества гостиниц).

Создание нового административно-делового центра также предполагает транспортную привлекательность для населения в качестве центров приложения труда, а наличие многоэтажной жилой застройки предполагает довольно высокую плотность населения, которое будет проживать в данном районе. Таким образом диагональная магистраль служит так же и для обслуживания плотной застройки нового административного центра.

Существующая Северная обводная автодорога включается в общегородскую транспортную систему города, как магистральная улица общегородского значения.

Диагональная магистраль, соединяющая новые объекты транспортной инфраструктуры: железнодорожный вокзал и аэропорт, обеспечивает их оптимальную транспортную связь с основными градостроительными узлами города. Кроме того, в центре диагональной магистрали на пересечении главных транспортных артерий города на въезде со стороны города Шымкента предусмотрено размещение нового международного автовокзала.

Транзитный коридор "Западная Европа - Западный Китай" предусмотрено переместить из исторического центра на периферию, создав обводную транзитную магистраль международного значения в обход застраиваемых территорий. Это обеспечит беспрерывное и высокоскоростное движение транзитного автотранспорта.

Категории улиц и параметры поперечных профилей приняты в соответствии с действующими нормами СНиП. Выделены магистрали общегородского значения регулируемого движения, районного значения, местные улицы и проезды, дороги в промышленной застройке, Кольцевая обводная дорога.

Дальнейшая структура города предусматривает частичное сохранение существующей жилой застройки, снос ветхого индивидуального жилья с мелкой сеткой улиц, со строительством на этом месте крупных кварталов многоэтажной жилой застройки, и постепенным освоением новых территорий.

11.3 Развитие функционально-планировочной структуры центральной части

Основные направления градостроительного развития центрального планировочного ядра определяются:

общественно-значимой его ролью как символа истории, культуры и государственности;

центра деловой и общественной активности города, региона и республики в целом;

центра туризма, требованиями защиты, сохранения и восстановления исторической городской среды и культурно- значимых элементов природного ландшафта;

развития инфраструктуры и эффективного использования территории.

11.4 Основные направления усиления центрального ядра

Основные направления усиления общественно-значимой роли центрального ядра предусматривают:

акцентирование в системе общественных пространств функционально-специализированных зон культурного, досугового, торгового, представительского, делового, религиозного направлений;

сосредоточение основной деловой коммерческой активности в центральном ядре, формирование системы общественных, торговых, деловых комплексов, концентрирующих массовые потоки работающих и посетителей на периферии центрального ядра;

формирование системы общественно-значимых пространств, объединенных пешеходными зонами, улицами, площадями, маршрутами;

развитие общественных и культурных функций;

создание системы торгово-досуговых комплексов и автостоянок.

11.5 Обоснование красных линий

В соответствии со статьей 1 п.36 Закона РК "Об архитектурной, градостроительной и строительной деятельности в РК" под красными линиями понимаются линии - отделяющие территории кварталов, микрорайонов, иных элементов в планировочной структуре населенных пунктов от улиц (поездов) площадей. Красные линии, как правило применяются для регулирования границ застройки.

Красные линии отделяют общественные (публичные) территории от земельных участков, застраиваемых частными лицами и обозначают границы территорий общего пользования (в том числе площади), которыми беспрепятственно пользуется неограниченный круг лиц.

Красные линии отчуждают общественные пространства перед значимыми в градостроительном отношении объектами, которые не должны застраиваться в будущем.

Разбивочный план красных линий разрабатывается в соответствии с СП РК 3.01-101-2013.

Разбивочный план красных линий, в первую очередь, ориентирован на поперечные профили улично-дорожной сети, разрабатываемого генерального плана проектируемой территории.

11.6 Обоснование желтых линий

В соответствии со статьей 1 п.36 Закона РК "Об архитектурной, градостроительной и строительной деятельности в РК" под желтыми линиями - границы максимально допустимых зон возможного распространения завалов (обрушений) зданий (сооружений, строений) в результате разрушительных землетрясений, иных бедствий природного или техногенного характера. Желтые линии, как правило, применяются для регулирования разрывов между зданиями и сооружениями.

Формирование системы ОГЦ, линии регулирования застройки – красные линии, желтые линии и т.д.

12. ОСНОВНЫЕ НАПРАВЛЕНИЯ СОХРАНЕНИЯ И РАЗВИТИЯ ТЕРРИТОРИЙ ПРИРОДНОГО КОМПЛЕКСА 12.1 Сохранение и восстановление исторически значимых элементов природного комплекса

Основные направления сохранения и восстановления исторически значимых элементов природного комплекса предусматривают:

-сохранение и восстановление природных элементов "исторических ландшафтов, объектов природы и озеленения;

-формирование крупных ландшафтных комплексов, включающих зеленые массивы и контактирующие с ними застроенные территории;

-восстановление традиционных форм озеленения улиц, кварталов и дворов, распространение нетрадиционных форм озеленения — контейнерных, вертикальных, на эксплуатируемых кровлях, в крытых галереях и пассажах.

Одним из основных принципов планировочной структуры градостроительного развития является тесная взаимосвязь города с прекрасным своим окружением, с сохранившимися природными особенностями и ресурсами. С этой целью, по основным природным ветвям, соединяющими внешнюю среду с еҰ элементами в городе, пересекающими территорию города востока на запад, создаются широкие озелененные полосы.

Проектом создается единая планировочная система зеленых зон, охватывающая всю территорию города, южную часть пригородной зоны до реки Сырдарьи, с северной стороны озеленение предусмотрено по ущельям гор, не закрывая сами хребты.

Рекреационная зона предназначена для организации отдыха населения города. Сложные природно-климатические условия проектируемого района, характеризуемые жарким и продолжительным летом, пустынным и полупустынным ландшафтом, усложняют организацию в полном объеме рекреационной деятельности. Проектом предлагается максимальное использование имеющихся благоприятных природных факторов на территории города и прилегающих к нему районах.

Значение зеленых устройств может быть правильно оценено только, если создать целостную взаимосвязанную систему озеленения города. В соответствии с этим, в городе создаются крупные парковые комплексы, скверы, бульвары, сады как в меридиональном, так и в широтном направлениях.

В пределах городской черты размещаются следующие объекты кратковременного отдыха: дендрологический парк, ботанический сад, городской парк и парки жилых массивов, скверы, бульвары, водоемы, аквапарк, объекты ландшафтной архитектуры и объекты туризма.

В северной части зоны исторического комплекса Ходжа Ахмеда Яссауи предусматривается организация туристского центра, в северо-западной части – этнографического мемориального музея под открытым небом, исторического музея тюркоязычных народов, в центральной части – мемориальной зоны казахских ханов периода XIV – XVI веков в южной части – паломнического центра.

Проектом предлагается осуществить регенерацию жилой застройки, находящейся восточнее музейного комплекса, под размещение мастерских ремесленников и ремесленных школ, для обслуживания туристов и паломников.

Северо-восточнее университетского комплекса размещаются ботанический сад, занимающий центральную часть восточного района. Южнее университетского комплекса имеется аквапарк. В центральной части города предусматривается организация городской эспланады, связывающей общегородской центр с рекреационными территориями северной его части и далее имеющей выход на предгорный ландшафт Каратауского хребта. В южном направлении от исторического центра предусмотрена обширная территория рекреационного назначения, раскрывающая историческую панораму города в направлении рекреационной пойменной территории реки Сырдарья.

В северо-западном направлении, вдоль городской автомагистрали, предусмотрена зеленая зона, обеспечивающая рекреационную связь центральной части города с пойменными территориями реки Карашык.

Кроме этого, по периферийным частям города, в радиальном направлении предусмотрены парки, являющиеся объектами кратковременного отдыха населения жилых массивов. Также, в северной части города вдоль канала Арысь-Туркестан организовывается широкая озелененная полоса для размещения объектов общественного назначения, в том числе и рекреационного.

В пригородной зоне предлагается разместить объекты рекреационного назначения всех видов (длительного, смешанного и кратковременного) отдыха. Основными объектами и зонами рекреационной деятельности в пригородной зоне являются река Сырдарья. Из искусственных водных объектов для рекреационной деятельности используется Арысь-Туркестанский канал и прилегающие прибрежные территории. В северном направлении для размещения объектов рекреационного назначения благоприятны предгорные и горные склоны Каратауского хребта, в особенности русла речек, берущих здесь начало и территория лесного хозяйства.

Из объектов длительного отдыха, в зоне подземных минеральных источников размещается водолечебница. Территорию оздоровительного комплекса рекомендуется обустроить, озеленить, создав максимальные комфортные условия для лечащихся и проведения их досуга. На берегу рек Сырдария, Карашык и водохранилищ рекомендуется организация домов и баз отдыха, оздоровительных лагерей для школьников, детей дошкольного возраста и туристских баз. Из объектов смешанного отдыха на живописных участках автомобильных трасс предлагается строительство мотелей, кемпингов, летних палаточных лагерей для автотуристов.

Живописные урочища хребта Каратау рекомендуются для размещения объектов длительного отдыха.

Объекты рекреационного назначения кратковременного отдыха: рыболовные и охотничьи базы, дома отдыха и туристские базы выходного дня, лодочные станции, оборудованные пляжи, лесопарки и гидропарки размещаются на берегах реки Сырдарья и водохранилищ, а дома отдыха выходного дня в пойме реки Карашык.

С территориальным ростом Туркестана все определеннее начинает просматриваться характер развития его планировочной структуры – от компактного контура к внешнему расчлененному поясу планировочных элементов. Такая схема развития города отражает динамичное начало, выраженное в единстве древнего культурного мира истории и значительной интеграции свежего взгляда с развитой сетью транспортных магистралей и автодорог, с созданием крупных ландшафтных зон с водоемами, городских общественных центров и применение новейших современных технологий, нацеливая на дальнейшее развитие городского организма.

Необходимо уделять большое внимание сохранению природных богатств проектируемого района, его ландшафтных качеств. Это очень важно, так как вторжение человека в природу при неосмотрительном, бездумном отношении к ней часто приводит к непоправимым нарушениям еҰ ценных свойств.

Карта-схема зон особо охраняемых природных территорий города Туркестан

13. ОЦЕНКА ВОЗДЕЙСТВИЯ НА ВОДНЫЕ РЕСУРСЫ 13.1 Поверхностные водные объекты города

По территории города протекают Арыс-Туркестанский магистральный канал и река Карашык.

Река Карашык – постоянно действующий водоток, образуется от слияния нескольких рек протекает на расстоянии 350-900м от северо-западной границы города. Истоком реки является родник, находящийся на водораздельной части хребта Каратау на высоте 1200м. В горной части река, до слияния с рекой Баялдыр, носит название Кантаги, а далее течет под названием Карашык и впадает в озеро Токеколь, достигая в многоводные годы через него реки Сырдарии.

В реку Кантаги впадает ряд небольших притоков, из которых наиболее крупными являются Баялдыр и Биресек.

Общая площадь бассейна реки равна 1640 км2, из них 620 км2 находится горной области. Длина реки Карашык 198 км, общее падение 1050 м, средний уклон 0,0084.

По всей длине река неглубокая (6-8 м), склоны относительно пологие. Ширина русла реки 20-25 м.

Питание реки, преимущественно, снеговое и родниковое. Режим расходов характеризуется весенним половодьем, которое происходит с середины февраля и до конца мая. В зимний период уровень воды в реке значительно снижается, в летний период река Карашык пересыхает.

Другим водным объектом, оказывающим существенное влияние на гидрографические характеристики района, является Арысь-Туркестанский оросительный канал, построенный в 1961 г. Канал пересекает всю рассматриваемую территорию с юго-востока на северо-запад, проходит по северо-восточной границе города Туркестан и формирует на всем своем протяжении обширную зону ценных поливных сельскохозяйственных земель. Глубина канала 3-4 м, ширина 20-25 м. От магистрального водотока берет начало развитая сеть распределительных каналов.

13.2 Гидрогеология рассматриваемой территории

Территория города Туркестан относится к Арысскому артезианскому бассейну. В большинстве случаев отложения, слагающие территорию города, водоносны. Здесь получили распространение воды современных, верхне- и среднечетвертичных, верхнемеловых и каменноугольных, и других отложений.

Водоносный горизонт современных аллювиальных отложений распространен в долинах рек и временных водотоков, стекающих с юго-западного склона хребта Каратау. Водовмещающими породами являются галечники, пески с галькой и гравием.

Водоносный комплекс средне- и верхнечетвертичных аллювиально-пролювиальных отложений приурочен к отложениям конуса выноса реки Карашык. По условиям залегания и циркуляции делится на два горизонта, которые гидравлически связаны между собой. Верхний (техногенный) горизонт приурочен к супесям и суглинкам. Верхний горизонт имеет, в основном, техногенный характер образования и связан с эксплуатацией Туркестанского магистрального канала.

Питание данного горизонта происходит за счет инфильтрации атмосферных осадков, поверхностных вод из Туркестанского магистрального и распределительных каналов, утечки из инженерных сетей и коммуникаций и подпитывания из нижележащего горизонта. Воды пресные, местами солоноватые.

Второй водоносный горизонт приурочен к галечникам и гравийно-галечникам конуса выноса реки Карашык. На базе второго водоносного горизонта организовано централизованное водоснабжение города Туркестан.

Водоносный горизонт верхнеплиоценовых и нижечетвертичных отложений имеет широкое распространение. Водовмещающими породами являются мелкозернистые пески, песчаники и галечники, в нижней части глинистые с прослойками глин.

Глубина залегания кровли горизонта изменяется от 32 до 50 м. Подстилают горизонт глины олигоцен миоцена. Горизонт напорный, уровни воды устанавливаются на 8-20 м от поверхности земли

Подземные воды верхнемеловых отложений имеют широкое распространение, и располагаются на различной глубине от нескольких метров (предгорье хребта Каратау) до 300-500 м в районе г. Туркестан.

Подземные воды фаменских и каменноугольных отложений распространены в пределах хребта Каратау и наклонной предгорной равнины.

В горной части выхода этих отложений на дневную поверхность они приурочены к открытой трещиноватости, а в пределах предгорной равнины погружены на значительную глубину. Водовмещающими породами являются трещиноватые известняки и доломиты.

Воды этих отложений имеют большое практическое значение. Они используются для водоснабжения, орошения, обводнения пастбищ и заполнения небольших водохранилищ и прудов.

13.3 Питьевое водоснабжение города

Подземные воды на прилегающей к городу территории распространены в различной степени во всех стратиграфических комплексах пород от четвертичных до меловых. Наиболее перспективными из них для централизованного хозяйственно-питьевого водоснабжения являются водоносные комплексы средне-верхнечетвертичных аллювиально-пролювиальных отложений и верхнего мела.

В настоящее время водоснабжение города Туркестан осуществляется за счет подземных вод второго водоносного горизонта среднечетвертичных отложений конуса выноса реки Карашык. Водозабор и водозаборные сооружения располагаются в северной части города.

Одним из основных источников водоснабжения города Туркестан является Карачикское месторождение подземных вод. Границы месторождения охватывают всю существующую городскую застройку и значительную часть территорий перспективного развития города.

Карачикское месторождение расположено на предгорной равнине юго-западного склона хребта Каратау на конусе выноса реки Карашык в районе города Туркестан.

В связи со строительством на притоках реки Карашык Ирмак-Узенского и Кушкораганского водохранилищ русло реки 8 – 9 месяцев в году сухое и в результате ежегодные пополнения естественных ресурсов подземных вод составляет 20-25%, т.е. эксплуатационные возможности водозабора снизились на 75-80%.

Источником для Кентау-Туркестанского группового водопровода, является Биресек-Кантагинское месторождение подземных вод.

Туркестанское месторождение минеральных подземных вод расположено в 170 км на северо-запад от города Шымкент, вблизи города Туркестан, на равнине, примыкающей к юго-западному склону хребта Каратау.

Месторождение располагается на территории артезианского бассейна, выполненного мощной толщей мезо-кайнозойских образований, залегающих на палеозойском фундаменте, и относится к месторождениям сложно построенных водонапорных систем со сложными геоструктурными и гидродинамическими условиями, содержащим пластово-трещинные и трещинно-жильные воды.

Восточнее города на расстоянии 45 км в отложениях верхнего мела детально разведано Икансу-Ктайское месторождение подземных вод.

В перспективе для водоснабжения г. Туркестана предлагается использовать подземные воды Биресек-Кантагинского месторождения, Икансу-Ктайского месторождения, доочищенные сточные воды для предприятий горнодобывающей промышленности, поверхностные воды реки Карашык для орошения и Туркестанские минеральные воды в лечебных целях.

13.4 Водоохранные санитарно-защитные зоны

Для рек и водоемов установлены водоохранные зоны и водоохранные полосы. Минимальный размер водоохранной полосы для водных объектов составляет 20 метров, а водоохранной зоны – варьируется от 25-ти до 70-ти метров.

В соответствии с действующим законодательством по охране поверхностных водных источников для реки Карашык и Арысь-Туркестанстского оросительного канала установлены водоохранные полосы в 35м и водоохранные зоны в 500м.

-проведение авиационно-химических работ;

-применение химических средств борьбы с вредителями, болезнями растений и сорняками;

-использование навозных стоков для удобрения почв;

-складирование навоза и мусора;

-заправка топливом, мойка и ремонт автомобилей, тракторов и других машин и механизмов;

-размещение стоянок транспортных средств, в том числе на территориях дачных и садово-огородных участков;

Карта-схема водоохранных зон, прибрежных полос рек и водоемов на территории города Туркестан

14. ОСНОВНЫЕ НАПРАВЛЕНИЯ СОХРАНЕНИЯ И РАЗВИТИЯ ЦЕНТРАЛЬНОЙ СРЕДЫ КАК ХУДОЖЕСТВЕННО ОСМЫСЛЕННОГО АРХИТЕКТУРНО-КУЛЬТУРНОГО НАСЛЕДИЯ

Город Туркестан - одна из сокровищниц уникальных национальных памятников средневековья, являющихся культурным наследием Республики Казахстан, имеющим мировое значение.

Основные направления градостроительного развития города Туркестан должны обеспечить выполнение следующих требований сохранения и регенерации историко-культурного наследия города:

сохранение, выявление и акцентирование градостроительными и архитектурными средствами всей исторической природно-ландшафтной, планировочной, композиционной археологической и средовой основы города;

установление и соблюдение для территорий недвижимых памятников культуры и зон их охраны правовых градостроительных регламентов, определяющих их границы и режимы регулирования градостроительной деятельности в границах указанных территорий и зон;

установление и соблюдение для зон охраны исторических природных ландшафтов правовых градостроительных регламентов, определяющих границы указанных зон и режимы регулирования градостроительной деятельности в пределах этих границ, обеспечивающих защиту и оптимальные условия зрительного восприятия таких ландшафтов.

14.1 Анализ потенциала историко-культурной ценности территории города Туркестан и его окрестностей

Первые упоминания о поселении на месте современного города Туркестана, расположенного на пересечении караванных путей из Самарканда, Бухары и Хивы на север, появилось около 500 г. н. э. В X веке – упоминается город Шавгар, с XII века – Ясы (Яссы).

В средневековье Ясы был городом-крепостью. В XII веке здесь жил великий суфийский поэт и философ Ходжа Ахмед Ясауи, который тут же и был похоронен. В конце XIV века Эмир Темир возводит грандиозную ханаку над его могилой. Город становится местом духовоного притяжения для всего тюркского мира.

В XV-XVI веках город Туркестан значительно разрастается и получает славу духовного, административного и торгового центра края. Начиная с XVI века, он становится основной резиденцией ханов, важнейшим политическим и культурным центром Казахского государства. Здесь похоронены многие крупные политические деятели, известные полководцы и батыры казахского народа, предста вители духовенства

Таким образом, некрополь, образовавшийся в течение нескольких веков на территории ханаки Ахмеда Ясауи, и целый ряд исторических и культовых объектов в его окрестностях представляют собой большую культурную и духовную ценность общегосударственного значения.

Середина ХIX и начало XX века для города Туркестан стал переломным в политическом, экономическом и культурном отношениях. На территорию древнего восточного поселения начинается активное проникновение европейской культуры. В наибольшей степени это связано со строительством крупной железнодоржной станции на ветке "Оренбург - Ташкент". Капитальные постройки железнодорожной станции Туркестан, сохранившиеся до наших дней, представляют собой примеры фундаментальной архитектуры кирпичного стиля начала прошлого века с выразительными объемными решениями и изысканно оформленными интерьерами.

Материалы историко-архитектурного опорного плана города Тукрестан дают представление о количестве, расположении и пространственных взаимосвязях исторических памятников на рассматриваемой территории и в непосредственной близости от нее, а также о наличии специальных зон, требующих особых мер по охране культурного наследия при их градостроительном освоении.

Историко-культурное наследие города представлено памятниками градостроительства, архитектуры, археологии. Всего на территории города расположено 15 памятников республиканского значения (Постановление правительства РК № 279 от 21.03.2008 г.), из которых 1 объект всемирного значения состоит в списках ЮНЕСКО (решение Комитета Всемирного Наследия № 27 СОМ 8 С.35 от 03.07.2003) и 1 представляет собой комплекс застройки железнодорожной станции, который образуют 20 зданий и сооружений. Списки памятников местного значения, утвержденные Постановлением акимата Южно-Казахстанской области от 9 июня 2010 года № 233, включают 14 объектов.

В настоящее время в связи с Указом главы государства о создании Туркестанской области от 19 июня 2018 г. и Постановлением Правительства Республики Казахстан "Об изменении границ городов Туркестан и Кентау Туркестанской области", памятники истории и культуры, состоящие в списочном учете г. Туркестан, отнесены к г. Кентау. Таким образом, 8 памятников из списка памятников местного значения не относятся к г. Туркестан.

Памятники истории археологии, градостроительства и архитектуры Республиканского значения:

1. Городище Культобе (середина I тыс. - XIVв.)

2. Городище Туркестан (XV - XIXI в.в.)

3. Мавзолей Ходжа Ахмеда Ясауи (конец XIV в.)

4. Большой Хильвет (XII в.)

5. Хильвет Аулие Кумшик-ата (XII в.)

6. Шильдехана (XIV в.)

7. Восьмигранный мавзолей (XIV - XVI в.в.)

8. Мавзолей Рабии Султан-Бегим (XV в.)

9. Мавзолей безымянный (XVI в.)

10. Крепостная стена цитадели (XVI - XIX в.в.)

11. Баня восточная (XVI - XVIII в.в.)

12. Мавзолей Есим-хана (XVII в.)

13. Ворота цитадели (XVIII - XIX в.в.)

14. Мечеть Жума (XIX в.)

15. Комплекс железнодорожной станции:

а. Вокзал (1903 г.)

б. Депо (1903 г.)

в. Железнодорожная больница (начало XX в.)

г. Железнодорожная школа (1903 г.)

д. Дом отдыха бригад (1903 г.)

е. Детская инфекционная больница (1903 г.)

ж. Комплекс обслуживания (1903 г.)

и. Водонапорная башня (начало XX в.)

Памятники истории археологии, градостроительства и архитектуры местного значения:

1. Аптека (XIX в.)

Дом жилой (XIX в.в.)

2. Административное здание (XIX в.)

3. Здание бывшего гарнизонного штаба (XIX в.)

4. Казарма (ныне музей) (конец XIX в.в.)

5. Военно-Николаевская церковь (ныне – детская спортивная школа) (конец XIX в.)

6. Мавзолей Бала-би (XIX в.)

7*. Мавзолей Аль-Ходжа-Ата (XVIII в.)

8*. Мавзолей Гаухар-Ана (XIX в.)

9*. Курганный могильник Елютобе (Ранн. жел. век)

10*. Поселение Таснак (VI - VIII в.)

1** Могильник Шага (IV- VIII в.)

2** Городище Икан (IX- XVIII в.)

3** Мавзолей Жунус-Ата (XVIII в.)

4** Мечеть (XIX в.)

5** Мавзолей Мендуана (XIX в.)

6** Мавзолей Имам- Маркозы (XIX в.)

7** Минарет ХІХ в. (XIX в.)

8** Мечеть Шамет- Ишана (XIX в.)

7*-10* – памятники истории и культуры предварительного списка памятников местного значения.

1**- 8** – памятники, состоящие в списочном учете г. Туркестан (от 9 июня 2010 года), в настоящее время относятся к г. Кентау, в связи с Указом главы государства о создании Туркестанской области от 19 июня 2018 г. и Постановлением Правительства Республики Казахстан "Об изменении границ городов Туркестан и Кентау Туркестанской области".

14.2 Охрана памятников истории, культуры и архитектуры на территории нынешнего города

В развитии города Туркестана выделяются несколько основных этапов, связанных с существенными преобразованиями его территории: древний этап (1в. до н.э. – 5 в.н.э.) – возникновение поселения Ясы, строительство крепости - замка древней цитадели (городище Культобе); раннесредневековый этап (6 – пер. пол. 8, 9 – нач. 14 в.) – формирование и функционирование городского поселения Ясы с некрополем (городище Культобе); позднесредневековый этап (14 – нач. 19 в.) – образование и развитие нового города Ясы – Туркестана (городище Ески Туркестан); кокандский период (1819-1964 гг.) – город Туркестан (городище Ески Туркестан); период вхождения города состав Российской империи (1864 – 1917 гг.); советский период истории города (1917 – 1991 гг.); развитие города в период суверенного Казахстана (с 1992 г.).

Основание города относится к середине 1в. до н.э. – 1 в.н.э., когда на месте городища Культобе на юго-восточной окраине современного г. Туркестана, в 300 м к югу от мавзолея Ходжи Ахмеда Яссауи возникло древнее поселение Ясы. Особую известность Ясы приобрел в нач. 12 в., когда здесь поселился Ахмед Яссауи – суфийский проповедник и поэт-мистик. После смерти в 1166–67 гг. над могилой великого суфия был сооружен мавзолей, место его погребения стало считаться "святым". Будущий город Туркестан формируется в конце 14 – первой половине 15 в. северо - западнее, недалеко от запустевшего раннесредневекового Ясы (Культобе). С 16 в. город становится столицей и местом пребывания правителей Казахского ханства. Древнее кладбище рядом с мавзолеем Ахмеда Яссауи приобретает значение ханского некрополя. Если в 15 в. здесь погребались представители тимуридской знати (мавзолей Рабии Султан Бегим), то с 16 в. он застраивается мавзолеями казахских ханов, султанов и другой элиты.

Город в плане имел прямоугольную форму, кроме восточной стороны, где находился древний некрополь – мавзолей святого и древние захоронения. Общегородская крепостная стена этого периода была длиной 2,6 км и охватывала территорию 800х400 м, площадью 33,8 га.

Планировочная структура города в 14-18 вв. была – трехчастной: цитадель, шахристан, позднее обширный пригород - рабад.

В кокандский период город окружается новым кольцом оборонительных стен длиной около 3,2 км, с 12- ю башнями. Отдельной крепостной стеной был окружен участок города вокруг мавзолея Ходжи Ахмеда Яссауи, образуя цитадель кокандского гарнизона. В плане город имел очертание неправильной окружности, близкой к шестиугольнику с неравными сторонами и занимал территорию около 90 га. Пятиугольная в плане цитадель располагалась в северо-восточной части города, занимая площадь около 3 га.

С середины 1870-х гг., в русский период, начинают разрабатываться генеральные планы развития г. Туркестана на основе принципов европейского градостроительства.

В начале 20 в. планировочная структура города по-прежнему состояла из "старого города", "нового города" и земледельческого пригорода – рабада. Вся территория Туркестана занимала площадь 1418 га.

Дальнейшее развитие и рост г. Туркестана были связаны со строительством в 1901–1905 гг. железной дороги Оренбург – Ташкент и строительством на ней железнодорожной станции в 4,5 км к западу от города. Станция Туркестан строилась в 1902 -1906 гг. по типовому проекту. Строительство станции Туркестан послужило стихийному развитию при ней поселения Борисовки.

14.3 Исторические памятники в разрезе современного города

В настоящее время Туркестан представляет достаточно крупный по площади город, разросшийся во всех направлениях из-за одноэтажной усадебной застройки. Основным планировочным каркасом города являются главные автотранспортные магистрали, связывающие его с Шымкентом и другими крупными населенными пунктами региона. Также, в планировочной структуре Туркестана значительное место занимают проходящие по территории города железнодорожные пути и искусственное водное сооружение − Арыс-Туркестанский канал.

Наиболее историческая и освоенная часть Туркестана размещена вдоль железных дорог "Туркестан-Кентау", "Кызылорда-Шымкент" и вдоль автомобильной дороги "Самара-Шымкент", которая, в застроенной части города, называется пр. Таукехана. Ядром исторической части города является мавзолей Ходжа Ахмета Яссауи с его охранной зоной в границах территории города 19 в. (Ески Туркестан) и прилегающий к нему общественно- административный центр.

Историческая часть города застроена, в основном, одноэтажными жилыми домами, кроме небольшого района многоэтажной застройки, расположенной между железной дорогой и ул. Ерубаева. В этом же районе расположен общегородской парк, западнее которого по ул. Ерубаева находится общегородской рынок.

В современной структуре города районы с сохранившимися памятниками архитектуры и градостроительства четко разделяются на восточный и западный.

Восточный район занимает довольно обширную территорию, площадью около 119 га. Расположен в восточной части города, по обе стороны Тауке хана между улицами Торекулова, Жолбарысхана. В него вошли архитектурно-археологическая зона – городище Ески Туркестан с городищем Культобе в пределах границ "старого города" и примыкающие к нему с северо-восточной стороны кварталы, сформировавшие в конце 19 – начале 20 в., так называемый "новый город".

Архитектурно-планировочным центром района является мавзолей Ходжа Ахмеда Яссауи, который возвышается над свободной от застройки археологической зоной, городищем Ески Туркестан. Мавзолей с некрополем и территория городища, на котором они расположены, в том числе и городище Культобе (древний Ясы), входят в Государственный историко-культурный музей-заповедник "Азрет Султан", общей площадью 88,7 га.

Группа памятников на территории Ески Туркестан представлена как археологическими, так и архитектурными объектами. Археологические объекты включают городище Культобе (1в. до н. э.-14 в.) – ранний Ясы и городище Ески Туркестан (14-нач. 20 в.). В северо-западной части городища Ески Туркестан находится восстановленная ханская ставка (Хан ордасы) 17-18 вв.

Архитектурные памятники сосредоточены вблизи мавзолея Ходжа Ахмеда Яссауи, в северо-восточной части средневекового Туркестана. Среди архитектурных объектов как культовые, так и общественные постройки: мавзолей Ходжа Ахмеда Яссауи (14 в.) объект ЮНЕСКО (решение Комитета Всемирного Наследия № 27 СОМ 8 С.35 от 03.07.2003), мавзолей Раби'и Султан Бегим (15 в.), мавзолей Есим хана (17 в.), мавзолей Восьмигранный (14-16 вв.), мавзолей Безымянный (16 в.), Шильдехана (чилляхана) (15 в.), мечеть Жума (19 в.), Баня восточная (16-18 вв.). На территории Ески Туркестана стоит также здание казармы (кон.19 в.).

Архитектурно-археологические исследования на территории Ески Туркестан позволили восстановить – хильвет Большой (12 в.), фрагмент крепостной стены цитадели с воротами (18 – 19 вв.), ворота городских крепостных стен 19 в. (Мусалля какпа, Жеты ата какпа, Дарбаза какпа, Ишан какпа, Такия какпа, Орыс какпа), а также хильвет Аулие-Кумшик-ата (12 в.), который находится за территорией средневекового комплекса, в 1 км к югу от мавзолея Ходжа Ахмеда Яссауи.

Застройка периода 19-нач. 20 в. ("новый город") сложилась на территории, прилегающей к средневековому Туркестану, в северо-восточной части за крепостными стенами. Первые кварталы появились в квадрате современных улиц Айтеке би, Кожанова, Амир Темир, Жолбарыс хана, Тауке хана. Основными планировочными осями являются – главная широкая улица, проложенная параллельно восточной стене цитадели в направлении с юго-запада на северо-восток – ныне ул. Амир Темир, и перпендикулярная к ней улица – современная ул. Кожанова. На их пересечении в 19 в. был разбит городской сад с церковью. К саду с восточной стороны примыкал участок лазарета. Общественный центр сформировался к 1910–1912 гг. по периметру четырех кварталов, в границах нынешних улиц Амир Темир, Кожанова, Айтеке Би, а по проспекту Тауке хана ранее размещались административные здания и присутственные места. Территориальное развитие "нового города" шло в северном и восточном направлениях. Главная улица (Амир Темир) продолжалась в южном направлении, вдоль нее также отводились участки для застройки новых кварталов. На перекрестке главной улицы и улочки, идущей вдоль южных стен цитадели, был базар – общий для старой и новой частей города.

Наиболее значительные постройки этого периода оформляют углы кварталов: гарнизонный штаб (ул. Айтеке би, 1); административное здание (ул. Байбурта, 4); гостиница с аптекой (ул. Мусрепова, 6); церковь (ул. Амир Темир, 1).

Историческую застройку западного района - привокзального района города составляют здания станции Туркестан, Застройка станции велась комплексно, одновременно строились вокзал, в промышленной зоне – депо с мастерскими, в транспортной зоне пакгаузы, комплекс продовольственного пункта для военных, водонапорная башня с резервуаром для сбора воды, жилые дома для служащих станции, больница, а также все сопутствующие дополнительные постройки, ледники, сараи, службы. Основой планировочной структуры служит привокзальная площадь с вокзалом и две пересекающиеся улицы – ул. Абылай хана, прилегающая к площади, вытянутая вдоль железной дороги и бульварный отрезок проспекта Тауке хана выходящий от вокзальной площади в восточном направлении, переходя в главную планировочную ось города.

Здание вокзала по своим размерам, местоположению и богатству внешнего оформления является главной архитектурной доминантой станционной застройки, усиливая тем самым композиционное значение пр. Тауке хана как осевой магистрали города. Регулярная планировка нач. 20 в. сохранилась почти без изменений. Сетка улиц закреплена капитальной и ценной в историко-архитектурном отношении застройкой. Сохранились до наших дней жилые дома станционной застройки в границах современных улиц Абылай хана, Тауке хана, Толе би, Пошанова.

По сторонам пр. Тауке хана на отрезке до ул. Толе би, вытянувшись вдоль ул. Абылай хана, расположены кварталы жилой застройки из одноэтажных кирпичных домов. Свободно стоящие дома линейной композиции главными фасадами обращены на улицу. Особенно нарядны фасады жилых домов, выходящих на пр. Тауке хана. Карнизы, наличники, окна, парапеты ризалитов оформлены фигурной кирпичной кладкой. Влиянием региональной культуры стало устройство широких деревянных террас на дворовых фасадах. Живописный облик застройке придают палисадники с вьющимся виноградом, цветниками, плодовыми деревьями. Улицы озеленены деревьями карагача, ясеня, тополя. Площадь территории комплексной застройки станции 1902-1906 гг. составляет 47,9 га. Несмотря на небольшие размеры этого района, ширина улиц достигает 25-30 м, проезжей части – 9-10 м, двухэтажные здания поликлиники и Дворца культуры железнодорожников, построенные в 1930-50 х гг. гармонично вписались в существующую застройку. Первоначально заложенные масштабы планировки и застройки сохранились до наших дней, и способствуют художественной целостности восприятии комплекса застройки привокзального района.

Таким образом, в городе Туркестан определены три основные территории памятников, относящиеся к разным историческим периодам строительства:

древний и средневековый Туркестан – 1 в. до н.э. – сер. 19 в. (Ески Туркестан);

застройка кон.19 - нач. 20 века (новый город);

застройка станции Туркестан 1903-1906 гг.

Для этих основных территорий, на которых расположены различные виды и типы памятников, такие как памятники архитектуры – здания, промышленные и инженерные сооружения, памятники археологии – городища, поселения определены охранные зоны.

14.4 Охранные зоны исторических памятников

Основная цель охранных зон – это сохранение памятников историко-культурного наследия. Эти зоны, в соответствии с Законом РК, относятся к режимным территориям и наносятся на опорный план города.

Зоны охраны определены для групповой застройки исторических территорий города.

Территория древнего и позднесредневекового города Туркестан (Ески Туркестан) на которой расположены мавзолей Ходжа Ахмеда Яссауи и основные сохранившиеся археологические и архитектурные памятники средневекового города, а также памятник 19 века – здание казармы. Территории этих памятников объединены площадью средневекового города – 71 га. Охранная зона установлена в границах 50 метрового отступа от внешней стороны линии крепостных стен на северо-западе и юго-западе, на северо-востоке от улицы Тауке-хана, на юго-востоке от улицы Амир-Темира, составляет площадь 17, 7 га. Таким образом, охранная зона вместе территорией средневекового города составляет 88,7 га.

Территория застройки города конца 19-начала 20 в. в историческом центре примыкает к территории средневекового города с северо-восточной стороны. Границы охранной зоны этой группы памятников проходят вдоль улиц, на западе Хакназара, на востоке– Жолбарысхана, на юге на участке между этими улицами вдоль пр. Тауке хана, на севере вытянута на 250 м от ул. Кожанова вдоль улиц Айтеке би и Мусрепова. Площадь территории этих памятников вместе с охранной зоной – 20 га.

Комплекс застройки железнодорожной станции Туркестан. Периметр территории застройки станции определен путями железной дороги на юго-западе, вдоль территории промпредприятия до ул. Юлдашева на западе, вдоль территории депо до ул. Муханова на востоке. Северо-восточная граница – по ул.Толе би, до ул. Султанова, по ул. Пошанова до ул. Мейрманова на востоке. Площадь территории вместе с охранной зоной – 49 га.

Для отдельно стоящего памятника Мавзолея Аль-Ходжа ата (ул. Туткабаева, 25) – площадь территории вместе с охранной зоной – 3 га.

Вместе с охранными зонами были назначены зоны регулирования застройки и зоны охраняемого природного ландшафта. Основная цель их установления – это сохранение условий зрительного восприятия памятников архитектуры и их комплексов путем регулирования параметров новой застройки и сохранение средовой исторической застройки и исторического природного ландшафта.

Зона регулирования застройки (ЗРЗ) исторического центра города проходит по периметру границ охранных зон застройки 19-нач. 20 в. на севере, на востоке и западе по сторонам охранной зоны территории Ески Туркестан, ее площадь составляет – 78,4га.

Зона охраняемого природного ландшафта (ЗОПЛ)

В соответствии с порядком и правилами разработки, согласования и утверждения планов градостроительного зонирования РДС РК 3.01-01-2002 ограничения в подобных зонах не допускают:

размещение любого вида строительства на территории особо охраняемых природных территорий;

несанкционированная вырубка деревьев и кустарников;

иные нарушения ландшафта.

Главным компонентом зоны охраны ценного природного ландшафта, является рельеф местности. Предназначен для сохранения ценного исторического ландшафта, определившего местоположение памятника, и представляет собой сектор, основанием которого, являются южные границы территории Ески Туркестан, а вершиной – границы селитебной застройки на севере, площадь – 90,5 га.

Туркестан - это единственный город в Казахстане, где в современной структуре хорошо читается эволюция городской культуры от раннего средневековья до наших дней: радиально-кольцевая планировка средневекового города с сельскохозяйственными предместьями, прямоугольная планировка втор. пол. 19 в., линейная застройка привокзального района и прямоугольная регулярная застройка последующих периодов развития города. Эта сохранившаяся планировка является генетическим кодом города, его культурной ценностью.

Много памятников археологии и архитектуры расположено в прилегающих к границам, современного города Туркестана, сельских округах. На территории города, на юго-восточной окраине, находится древнее кладбище с могилой Гаухараны (12 в.), территория памятника вместе с охранной зоной – 8 га.

Вблизи восточной юго-восточной границы города, локализуются курганный могильник Елютобе, ранний железный век (бывшее городище Калашык) и поселение Таснак, 6-8 вв.

В пригородной зоне Туркестана находятся памятники археологии и памятники мемориально-культовой архитектуры. Памятники археологии представлены следующими типами: поселения, городища, курганные могильники, сторожевые курганы, могильники. Погребальные памятники относятся к эпохе бронзы (могильники) и раннему железному веку (отдельные курганы, курганные могильники).

Памятники мемориально-культовой архитектуры – мазары (мавзолеи), мечети, башни (минареты) являются большей частью поздними постройками, которые возведены иногда на местах захоронений исторических личностей средневекового периода.

14.5 Сохранение и регулирование развития исторического центра

Основные направления градостроительного развития города Туркестана должны обеспечить выполнение следующих требований сохранения историко-культурного наследия города:

сохранение, выявление и акцентирование градостроительными и архитектурными средствами всей исторической природно-ландшафтной, планировочной, композиционной, археологической и средовой основы города, включая исторические черты рельефа, городского и природного ландшафта, историческую сеть улиц, площадей и кварталов, историческую систему построения градостроительных ансамблей, зрительных доминантов, акцентов и зон зрительного восприятия городского пространства, недвижимые памятники культуры, исторический характер застройки и благоустройства;

территории города, улицы, наиболее полно сохранившие исторические черты, должны иметь статус "заповедных территорий";

установление и соблюдение для территорий недвижимых памятников культуры и зон их охраны правового регулирования градостроительной деятельности в границах указанных территорий и зон;

установление и соблюдение для зон охраны исторических природных ландшафтов правовых градостроительных регламентов, их содержания обеспечивающих защиту и оптимальные условия зрительного восприятия таких ландшафтов.

Карта размещения охраняемых объектов историко-культурного наследия на территории города Туркестан

15. ИНЖЕНЕРНО-ГЕОЛОГИЧЕСКИЕ УСЛОВИЯ СТРОИТЕЛЬСТВА 15.1 Природа местности

Почва. Рассматриваемая территория расположена в пустынной зоне, зональными почвами которой являются сероземы светлые южные (типичные), местами солонцевато-солончаковые и лугово-сероземные. Почвообразующими породами являются суглинки и лессы.

В пойме реки Карашык распространены аллювиально-луговые почвы.

Большое влияние на почвообразовательный процесс на городской территории оказывает антропогенный фактор – почвы уплотнены, загрязнены строительными отходами и бытовым мусором.

Незасоленные почвы пригодны для выращивания всех видов деревьев и кустарников, для чего необходимо рыхление, внесение удобрений, минеральных и органических, и регулируемый полив.

В геологическом строении рассматриваемой территории принимают участие отложения различных возрастов. Палеозойские, слагают горные сооружения, мезозойские и кайнозойские распространены в предгорных равнинах и речных долинах.

Палеозойские отложения получили широкое распространение в пределах хребта Каратау. Литологически они представлены метаморфизованными сланцами, песчаниками, конгломератами, известняками, мергелями, аргиллитами, туфогенными породами. Мощность палеозойских отложений более 4 500 м. В пределах предгорной равнины они погружаются на большую глубину.

Мезозойские отложения в пределах предгорной равнины юго-западных склонов хребта Каратау представлены меловой системой.

Верхнемеловые отложения залегают непосредственно на палеозойском фундаменте и распространены практически на всей территории предгорной равнины. Литологически они представлены красноцветными песчаниками, глинами, конгломератами, алевролитами, песками, гравием. Мощность отложений от 250 до 500 м.

Отложения четвертичного возраста имеют широкое распространение и практически представлены всеми видами.

Нижнечетвертичные отложения обнажаются в предгорье хребта Каратау, в районе города и вскрываются на глубине 25 м. Они представлены конгломератами, реже песками, песчаниками, глинами. Общая мощность от 50 до 100 м.

Среднечетвертичные аллювиально-пролювиальные отложения распространены повсеместно, а в северо-западной части города выходят на дневную поверхность. Литологически эти отложения представлены частым переслаиванием суглинка, супеси, песка, запесоченной глины и гравийно-галечниковых грунтов. Мощность покровных отложений от 0,5 до 15 м и более, увеличивается в юго-западном направлении. Подстилаются эти отложения гравийно-галечниками с суглинистым и песчаным заполнителем. Кровля галечника имеет волнистую поверхность. Мощность гравийно-галечниковых грунтов изменяется от 2 до 12-16 м.

Среднечетвертичные отложения подстилаются конгломератами и глинами нижнечетвертичного возраста, и являются региональным водоупором.

Верхнечетвертичные аллювиально-пролювиальные отложения развиты на значительной территории города. Они представлены переслаивающимися суглинками, супесями, песками. Подстилаются супесчано-суглинисты-ми грунтами, гравийно-галечниками и галечниками, в основном, с песчаным заполнителем. В периферийной части конуса выноса они выходят на дневную поверхность. Современные отложения слагают поймы рек и временных водотоков. Эоловые современные отложения представлены песками пылеватыми, рыхлыми мощностью от 0,5 до 3,6 м. Эти отложения распространены в северной части городской территории.

Аллювиальные отложения представлены гравийно-галечниками, песками, супесью, их мощность от 1 до 6 м.

С поверхности залегает почвенно-растительный слой мощностью от 0,1 до 0,3 м, сложенный суглинком, супесью и насыпным грунтом. Насыпные грунты распространены в пределах старой крепости, мощность их здесь колеблется от 1 до 5-8 м, а также в виде дорожных насыпей, отвалов и прочих.

Рельеф. Аллювиально-пролювиальный тип рельефа, представляет собой широкую и пологую, слаборасчлененную многочисленными руслами наклонную равнину. Высотные отметки поверхности земли изменяются от 200м до 280м. В целом рельеф отличается исключительной выровненностью за исключением небольших всхолмленных территорий на северо-востоке и многочисленных, незначительных по площади, нарушенных участков природного и антропогенного характера.

Гидрогеология. Гидрогеология рассматриваемой территории определяется ее геологическим строением, литологическим составом пород, характером рельефа и другими природными факторами.

Подземные воды приурочены к аллювиальным отложениям среднечетвертичного возраста.

Водоносный горизонт распространҰн по долинам рек в пределах небольших останцовых участков, образующих вторую надпойменную террасу. Литологически водовмещающие породы представлены галечниками и конгломератами, мощностью 10-25 м. Наибольшая мощность вскрыта южнее посҰлков Шормак и Карачик. Водоносный горизонт имеет гидравлическую связь с верхнечетвертичным водоносным горизонтом. В районе города Туркестан и поселка Шормак между этими горизонтами появляется небольшой водоупор из суглинка, вследствие чего среднечетвертичный горизонт приобретает небольшой напор, величина которого составляет от 3 до 6 м. Водоупором являются палеогеновые глины и песчаники. Кровля водоносного горизонта вскрывается на глубине от 7 до 12 м. Пьезометрические уровни устанавливаются на глубине 2,5-6,0 м от поверхности земли. Скважины дают дебит от 0,8 до 4,5 л/сек при понижении уровня на 0,5-3,0 м. Мощность водоносного горизонта 18,0 м; водоотдача – 0,15. Воды пресные, гидрокарбонатно-сульфатные, кальциево-магниевые, сульфатно-кальциево магниевые. Сухой остаток 0,3-0,7г/л.

В настоящее время на территории города имеется много неучтҰнных ведомственных скважин, вода из которых используется для хозяйственно- питьевых и технических целей. Скважины оборудованы насосами, почти все находятся в плохом состоянии, зоны санитарной охраны не организованы.

Предусматривается расширение и реконструкция водопроводных сооружений Карачикского месторождения подземных вод (расположено на предгорной равнине юго-западного склона хр. Каратау на конусе выноса реки Карачик, на расстоянии 5,0 км к северо-западу от города Туркестана) с их использованием для хозяйственно-питьевого водоснабжения г. Туркестана.

Подземные воды Миргалимсайского месторождения (расположено в междуречье рек Баялдыр–Биресек-Кантаги-Ермаксу, на расстоянии 45 км северо-восточнее г. Туркестан) предусматривается использовать для технического водоснабжения предприятий г. Туркестана, так как использование этой воды для хозяйственно-питьевого водоснабжения является проблематичным: вода дренажная, запасы в 2009 году переутверждены на 10-летний срок и уже требуется новое переутверждение, т.е. нет гарантии по соответствию качества воды - воде питьевого качества.

Для водоснабжения города Туркестана предусматривается также использование подземных вод Икансу-Ктайского (находится на юго-западном склоне хребта Каратау и прилегающей к нему предгорной равнине, на расстоянии 18-20 км юго-восточнее города Кентау) месторождения и на расчҰтный срок дополнительно Биресек-Кантагинского месторождения (расположено в центральной части хр. Каратау на его юго-западном склоне и состоит из двух участков: Биресек и Кантаги).

Залегание грунтовых вод в рассматриваемом районе, в основном соответствуют общей геоморфологии участка. По мере падения рельефа, мы наблюдаем повышение их уровня при движении в направлении с северо-востока на юго-запад. Исключением является поднятие грунтовых вод в районе села "30 лет Казахстана" и к северу от него, обусловленное наличием местного сезонного водотока.

Неблагоприятными по гидрогеологическим условиям являются все территории к югу, и особенно к юго-западу от городской застройки. Наиболее сложной является гидрогеологическая ситуация западнее и южнее железнодорожной станции "Туркестан". В этом районе необходимы серьезные мероприятия по понижению уровня грунтовых вод в дополнение к существующему Борисовскому дренажному коллектору.

15.2 Сейсмическая оценка территории

Инженерно-геологическая характеристика грунтовых условий рассматриваемой площадки дана на основании геолого-литологической карты среза на глубине 2,0м представленной в Техническом отчете ТОО “Карагандагииз и К*”.

Оценка инженерно-геологических условий выполнена на основании данных Технического отчета ТОО “Карагандагииз и К*” - "Инженерно-геологические изыскания для составления карты инженерно-геологического районирования 1:25000 по территории г.Туркестан Туркестанской области на площади 25000га". При оценке учитывались такие характеристики, как рельеф, несущие и сейсмические свойства грунтов, а также существующий уровень грунтовых вод.

Рассмативаемый район приурочен к предгорной аллювиально-пролювиальной равнине юго-западного склона хребта Каратау, которая представляет собой поверхность слившихся конусов выноса мелких временно и постоянно действующих водотоков. Отложения представлены гравийно-галечниковыми грунтами с прослоями и линзами песков, супеси и суглинка, с поверхности земли гравийно-галечниковая толща перекрыта суглинками и супесями мощностью от 0,3м до 15,0м и более.

Согласно СП РК 2.03-30-2017, сейсмическая опасность площадки строительства, при II типе грунтовых условий по сейсмическим свойствам в баллах по картам ОСЗ-2 475 и ОСЗ-2 2475 равна, соответственно, 6-ти и 7-ми баллам. Дополнительное микрорайонирование выполнено ТОО “Карагандагииз и К*” на основании данных сейсмозондирования проведенного ТОО "КазГИИЗ". В результате выделен участок западнее и юго-западнее города, который относится к III-му типу грунтовых условий по сейсмичности, где, в соответствии с СП РК 2.03-30-2017, требуется увеличение расчетных показателей сейсмичности на 1 балл.

15.3 Благоприятность для строительства

Определение благоприятности отдельных участков для строительства основано на "Карте районирования с условиями сейсмичности" выполненной в Техническом отчете ТОО “Карагандагииз и К*”.

В наибольшей степени благоприятность участков определяется уровнем залегания грунтовых вод. Влияние грунтовых условий на общую оценку незначительно, поскольку грунты с наилучшими характеристиками, представленные галечниками и валуно-галечниками, находятся в районе наименее подверженном риску подтопления. А подтапливаемые территории, в основном представлены супесями и суглинками, имеющими, к тому же, более низкие сейсмические свойства в условиях постоянного замачивания.

В целом наиболее благоприятными по инженерно-геологическим условиям являются территории к северу и северо-востоку от города. В южном и юго-западном направлении строительные условия ухудшаются по мере повышения уровня грунтовых вод. Отдельным неблагоприятным участком является, расположенный восточнее г.Туркестан, район села "30 лет Казахстана" и земли к северу от него.

Карта зон ограничений по инженерно-геологическим условиям,

(сейсмика и типы грунтов и т.д.) на территории города Туркестан

16. ОСНОВНЫЕ НАПРАВЛЕНИЯ РАЗВИТИЯ ТРАНСПОРТНОЙ И ИНЖЕНЕРНОЙ ИНФРАСТРУКТУР

Развитие транспортной инфраструктуры имеет целью обеспечить комфортную доступность территорий города, безопасность и надежность внутригородских, пригородных из внешних транспортных связей в условиях прогнозируемого роста демографических и социально-экономических показателей, подвижности населения, изменения объемов пассажирских и грузовых перевозок, ужесточения экологических требований.

Эти задачи требуют развития единой транспортной системы города, обеспечивающей взаимодействие и взаимодополняемость не только моторизированных способов перемещения (пешеходное и велосипедное движение), общественного и индивидуального транспорта, городских, пригородных и внешних транспортных систем, а также предоставление возможности потребителям альтернативного выбора видов транспортного обслуживания.

Основными направлениями развития транспортной инфраструктуры являются:

повышение транспортной доступности для всех объектов и субъектов на территории города и пригородной зоны;

создание условий эффективного взаимодействия различных транспортных подсистем, включая общественный и индивидуальный транспорт, а также городского, пригородного и внешнего транспорта;

обеспечение приоритетного развития пассажирского транспорта общего пользования, конкурентоспособного по отношению к автомобилям индивидуального пользования;

совершенствование системы организации управления дорожным движением.

16.1 Транспортная инфраструктура Туркестана

Внешние транспортные связи города Туркестан представлены железнодорожным и автомобильным транспортом.

Воздушные грузовые и пассажирские перевозки населения города осуществляются с 2020 года новым международным аэропортом "Turkistan international Airport".

Большой удельный вес в общем объеме внешних грузовых перевозок приходится на железнодорожный транспорт. Железнодорожные грузовые и пассажирские перевозки города осуществляются через железнодорожную станцию Туркестан.

Транспортная инфраструктура Туркестана в решающей степени определяется его расположением в пределах исторического Великого шелкового пути. Город расположен на автомобильных и железнодорожных транспортных магистралях, связывающих южные области Казахстана с западными и восточными его регионами.

Основными связями, входящими в международный транспортный коридор "Западная Европа - Западный Китай", являются автомобильная дорога Самара - Туркестан - Шымкент и, действующая с начала ХХв. железнодорожная линия Оренбург - Ташкент. Крупная станция Туркестан на этой ветке оказала очень значительное влияние на развитие самого города и всей окружающей территории.

В районе г.Туркестан сложился транспортный узел, связывающий магистральное широтное направление на г.Шымкент и г.Кызылорду с региональной транспортной сетью областного значения, развитой в меридиональном направлении на г.Кентау, с.Балтаколь, с.Шаульдер и другие близлежащие населенные пункты.

При оценке транспортной обеспеченности рассматриваемой территории были приняты следующие параметры ее благоприятности в зависимости от удаленности транспортных объектов и магистралей:

от железнодорожной станции, в качестве благоприятной, была принята зона в радиусе 10км. В качестве ограниченно благоприятной - 20км.

от автомобильной дороги международного значения "М32" - благоприятная зона принята на расстоянии 2500м и ограниченно благоприятная на 5000м.

от автомобильной дороги республиканского значения "Р31" - благоприятная зона принята на расстоянии 2000м и ограниченно благоприятная на 4000м.

от автомобильной дороги областного значения "КХ84" - благоприятная зона принята на расстоянии 1000м и ограниченно благоприятная на 2000м.

от городской улично-дорожной сети и дорог местного значения было принято в качестве благоприятного удаление до 500м.

доступность городского автовокзала была принята в радиусах 5000 и 10000м.

Отдельно следует отметить очень слабое развитие сети местных дорог за пределами интенсивно освоенных территорий вблизи города и основных магистралей.

В результате мы видим четкую картину железнодорожного транспортного узла с хорошей транспортной обеспеченностью в пределах главных транзитных и региональных автодорог, развитых в широтном и меридиональном, направлениях. А также наличие местной транспортной сети, окружающей существующую застройку г.Туркестан, в сочетании с практически полным отсутствием дорог на остальной, удаленной от города, части территории.

16.2 Железнодорожный транспорт

Современное состояние. Город расположен на железнодорожной магистрали "Оренбург-Ташкент", соединяющей центральноазиатские республики и Южный Казахстан с Россией

Железнодорожная станция Туркестан расположена на однопутной линии Туркестан-Арысь, Шымкентского отделения железной дороги филиала АО Национальной компании "Казахстан темір жолы". По линии проходит значительный транзитный грузопассажирский поток. Станция Туркестан является грузовой I класса по характеру и объему выполняемой работы. В северном направлении от станции ответвляется однопутная железнодорожная линия Туркестан-Кентау, предназначенная только для грузового движения.

На станции производится: прием и отправление пассажирских и грузовых поездов, технический осмотр поездов, прием, выдача и переработка грузов на грузовом дворе и контейнеров на контейнерных площадках. На грузовом дворе имеются соответствующие обустройства.

Основными грузами по прибытию являются: уголь, стройматериалы, товары народного потребления, по отправлению: руда, стройматериалы, овощи, металлолом, хлопок, мука, оборудование и др.

16.3 Перспективные предложения для развития железнодорожного транспорта

Современное техническое обустройство железнодорожного узла на сегодняшний момент позволяет оказывать качественные транспортные услуги населению и объектам социально-экономического комплекса.

Однако придание городу статуса областного центра, рост численности населения города и пригородной зоны, возобновление деятельности и новое строительство ряда крупных предприятий, обслуживаемых железнодорожным транспортом, вызовет необходимость дальнейшего развития железнодорожного транспорта станции Туркестан с улучшением обслуживания грузопассажирских перевозок.

При увеличении на перспективу объемов пассажирских перевозок возникает необходимость в расширении площади и услуг вокзального комплекса. Существующий железнодорожный вокзал имеет статус памятника архитектуры и не может быть реконструирован. Данным проектом предусмотрен перенос железнодорожного вокзала с пассажирскими платформами на новое место, выбранное авторами проекта, совместно с областной администрацией, в 3 км в направлении Шымкента.

Исходя из существующего положения, роста численности населения областного центра и вызванное этим увеличение пассажиропотока на перспективу пропускная способность нового железнодорожного вокзала принята проектом 5000 пассажиров в сутки.

16.4 Воздушный транспорт

Развитие интеграционных процессов между суверенными государствами, повышение деловой активности, развитие торговли, туризма способствует разрастанию объҰма авиационных перевозок на транспортном рынке Казахстана, в том числе и по региону Туркестанской области.

В настоящий момент в условиях рыночной экономики и повышенного спроса на услуги воздушного транспорта, придания городу статуса областного центра с повышением деловых, культурых связей, как государственного, так и международного значения, учитывая туристическую направленность города и, соответственно рост туристических перевозок в общем объеме перевезенных пассажиров считается своевременным строительство международного аэропорта "Turkistan international Airport" в областном центре.

Местоположение международного аэропорта Туркестана выбрано проектом в 16 км северо-восточнее перспективной границы города, в 3,0 км от с. Шага на территории, свободной от застройки, что позволяет обеспечить маневрирование заходящих на посадку и взлетающих судов без ущерба для безопасности полҰтов. УдалҰнность горного массива и доминирующие простые метеоусловия позволяют обеспечить высокую безопасность и регулярность полҰтов.

Кроме того, этот аэропорт может стать транзитным, связующим звеном для авиационных перевозок между Западной Европой и Юго-Восточной Азией.

Близко расположенные автомобильная, железнодорожная и водная магистрали (р.Сырдарья) источники электроэнергии и воды позволяют решать проблемы перевалки грузов и обеспечение жизнедеятельности аэропорта.

Развитие систем пригородного и внешнего транспорта предусматривает:

создание современных терминальных и логистических комплексов по обслуживанию пассажиров и перевалке грузов, предусматривающих удобный доступ для различных транспортных систем и городского транспорта в том числе;

строительства автовокзальных комплексов с перехватывающими парковками, обслуживаемых городскими системами массовых скоростных пассажирских перевозок;

развитие пассажирских терминалов с перехватывающими парковками на базе действующих железнодорожных вокзалов, обеспечение их транспортных связей с городом посредством системы массовых скоростных пассажирских перевозок;

перенос с городских территорий и строительство системы грузовых терминалов и логистических комплексов;

развитие Туркестанского аэропорта, обеспечение его связи с городом посредством системы массовых скоростных пассажирских перевозок, организацию комфортных надежных связей аэропорта с городом и между собой.

16.5 Инженерная инфраструктура

Критериями надежности и безопасности транспортной и инженерной инфраструктур города являются:

доступность городских территорий, сокращение численности населения, проживающего в зонах дискомфортной доступности;

предоставление жителям возможности выбора различных способов перемещения по городским территориям: пешеходное и велосипедное движение, использование различных видов общественного и индивидуального транспорта;

снижение вредных воздействий транспорта на окружающую среду, повышение непрерывности транспортных потоков, прежде всего для транспорта общего пользования, сокращение количества точек пересечения транспортных и пешеходных потоков, строительство обводных магистралей для транзита большегрузного транспорта;

сокращение потерь и нерационального расходования питьевой воды, тепла, топлива, электроэнергии;

развитие нецентрализованных автономных локальных инженерных систем и резервных мощностей инженерных систем;

увеличение доступности, видов и качества услуг связи;

снижение вредных воздействий объектов инженерной инфраструктуры на окружающую среду.

Поскольку г.Туркестан исторически является центром локальной групповой системы расселения, в самом городе и его ближайшем окружении сложилась достаточно развитая и разнообразная сеть инженерной инфраструктуры.

Электроснабжение района осуществляется по нескольким высоковольтным линиям ВЛ110кВ со стороны г.Кентау. В пределах г.Туркестан и его ближайших окрестностях расположен ряд подстанций ПС110/35/10кВ, обеспечивающих электроэнергией через развитую распределительную сеть непосредственно сам город и близлежащие населенные пункты. Наиболее значительными источниками электроснабжения города являются:

ПС 110кВ "Туркестан" - 2х16МВ-А и 1х16МВ-А;

ПС 110кВ "ЖБИ" - 2х15МВ-А и 1х16МВ-А;

ПС 110кВ "Университет" - 2х10МВ-А;

ПС 110кВ "Коммунальная" - 2х16МВ-А.

При оценке обеспеченности электроэнергией в качестве благоприятных были приняты зоны в пределах 10 000м от существующих подстанций мощностью 110кВ, расположенных как в городе Туркестан, так и в районе близлежащих населенных пунктов с.Чернак и с.Котырбулак.

Кроме того в анализе обеспеченности был учтен ряд подстанций мощностью 35кВ, расположенных в пределах рассматриваемой территории. Для подключения конечных пользователей к этим объектам в качестве благоприятной была принята зона в радиусе 5 000м.

Водоснабжение населения, а также промышленных предприятий в настоящее время осуществляется за счет скважинного водозабора из расположенного непосредственно под городской территорией Карачикского месторождения подземных вод и Кентау-Туркестанского группового водопровода, источниками которого являются Биресек-Кантагинское и Миргалимсайское месторождения подземных вод. От водопроводных сооружений Кентау-Туркестанского группового водопровода вода самотеком по водоводу длиной 9,1 км поступает в водопроводную сеть города Туркестан.

Во дворах отдельных хозяйств и частных домов также имеется ряд одиночных скважин и шахтных колодцев с использованием верхнего водоносного горизонта.

При оценке обеспеченности водоснабжением принималось во внимание наличие водозаборных сооружений, оборудованных соответствующей системой очистки, а также существующих сетей водопровода. В качестве благоприятной зоны для непосредственного подключения сетей водоснабжения к оборудованным скважинным источникам и существующим водопроводным сетям было принято расстояние в 1000м.

В городе существует достаточно развитая сеть канализации. Специфические условия местности с очень незначительными естественными уклонами определяют ее структуру, как систему локальных самотечных сетей и системы канализационных насосных станций, перекачивающих сточные воды на централизованные очистные сооружения. Данная сеть охватывает значительную часть застроенной территории города и, в наибольшей степени, развита в его центральных и промышленных районах.

Возможность подключения к напорным сетям канализации в этих условиях определяется проектом в каждом конкретном случае. Поэтому в общей градостроительной оценке учтено только наличие или отсутствие данных сетей на рассматриваемой территории.

В непосредственной близости от юго-западной границы г.Туркестан проходит трасса магистрального газопровода "Бейнеу - Бозой - Шымкент". Это создало благоприятные условия для обеспечения города природным газом. Источником газоснабжения является, расположенная на газопроводе, АГРС "Туркестан". Далее, через систему газораспределительных пунктов и сеть газопроводов среднего и низкого давления, газ подается потребителям в промышленной, административной и жилой частях города.

При оценке условий газоснабжения г.Туркестан учитывалась как возможность развития сетей низкого давления от имеющихся ГРП (ПГБ) на расстоянии до 1000м, так и возможность создания новых сетей с подключением к АГРС в пределах 30 000м. Во внимание, также было принято наличие существующей сети газопроводов среднего давления.

Теплоснабжение г.Туркестан не имеет единого централизованного источника. Локальные тепловые сети привязаны к ряду небольших котельных принадлежащих отдельным промышленным, коммунальным предприятиям и объектам соцкультбыта. Подавляющая часть жилой застройки обеспечивается индивидуальными системами отопления, что в значительной степени обусловлено наличием развитой системы газоснабжения.

Имеющиеся локальные котельные были рассмотрены как возможные источники теплоснабжения в радиусе 1000м.

В целом можно отметить, что рассматриваемый район г.Туркестан и его ближайшего окружения имеет достаточно хорошую обеспеченность инженерной инфраструктурой. Наиболее благоприятными являются участки существующей городской застройки и территории прилегающие к ним в юго-западном, западном и северном направлении. Здесь имеются практически все сети и источники, необходимые для развития застройки с минимальными затратами на инженерное обеспечение. В то же время прилегающие территории в западном, северо-западном и восточном направлении обладают достаточным потенциалом для дальнейшего развития инженерных систем.

Карта зон полос отчуждения транспортных и инженерных коммуникаций на территорий города Туркестан (коридоры транспортных и канализационных коммуникаций, электроснабжения и газоснабжения, теплоснабжения и водоводов)

17. ПРИЛОЖЕНИЕ

Предельные параметры земельных участков и разрешенного строительства в соответствии с

СП РК 3.01-101-2013.

Таблица 1.

Индекс типа зоны	Виды и типы зон по функциональному назначению	Предельные параметры земельных участков			Предельные параметры разрешенного строительства
Индекс типа зоны	Виды и типы зон по функциональному назначению	минимальная площадь земельного участка, м 2	удельная площадь участка, м 2 территории/чел	рекомендуемые удельные показатели территорий общего пользования,м2 территории/чел.	площадь застройки, м 2территории/чел	коэффициент застройки,%	коэффициент использования земельного участка	обеспеченность общей площадью на 1 человека, м 2/чел
1	2	3	4	5	6	7	8	9
Ж-1	Усадебная застройка, земельный участок 1000 м 2
Ж-1.1	Территории уплотнения
Ж-1.1.1	Участок жилой застройки	1000	333,3	3,6	33,3	20	0,2	37,5

Согласно генерального плана утвержденного в 2020 году,

так же анализа и мониторинга индивидуальной жилой существующей застройки города, составляющей 83,2%, была составлена таблица по предельным параметрам земельных участков и разрешенного вида строительства в соответствии с СП РК 3.01-101-2013. (смотреть Таблицу 2)

Ж-1. Существующая усадебная застройка, земельный участок (с учетом площади земельного участка и застройки в м 2: 300, 400, 600, 800, 1000 ) средний показатель 620 м 2

Технико-экономические показатели территории существующей индивидуальной жилой застройки:

Численность населения в приусадебных домах - 150 538 чел.;

Общая жилая площадь приусадебной застройки – 1977066 м2 ;

Количество приусадебных домов -36678 ед. из них:

- 3226 ед. не застроенный или в стадии строительства;

- 33 452 ед. застроено до начала разработки.

Таблица 2.

Индекс типа зоны	Виды и типы зон по функциональному назначению	Предельные параметры земельных участков			Предельные параметры разрешенного строительства
Индекс типа зоны	Виды и типы зон по функциональному назначению	минимальная площадь земельного участка, м 2	удельная площадь участка, м 2 территории/чел	рекомендуемые удельные показатели территорий общего пользования,м2 территории/чел.	площадь застройки, м 2территории/чел	коэффициент застройки,%	коэффициент использования земельного участка	обеспеченность общей площадью на 1 человека, м 2/чел
1	2	3	4	5	6	7	8	9
Ж-1	Усадебная застройка, земельный участок 620 м 2
Ж-1.1	Участок жилой застройки	620	137,7		47,7 м 2/чел (нормативный показатель 33,3)	34,7	0,51	43
Ж-1.2	Группа жилой застройки		141,3	Не учтен в период освоение существующих территории (нормативный показатель 3,6)

ПРОЕКТНОЕ ПРЕДЛОЖЕНИЕ ПО ПРИЛОЖЕНИЮ

Предельные параметры земельных участков и разрешенного строительства в соответствии с

СП РК 3.01-101-2013.

Ж-1. Усадебная застройка, земельный участок (с учетом площади застройки) 300-1000м 2

Таблица 3.

Индекс типа зоны	Виды и типы зон по функциональному назначению	Предельные параметры земельных участков			Предельные параметры разрешенного строительства
Индекс типа зоны	Виды и типы зон по функциональному назначению	минимальная площадь земельного участка,м2	удельная площадь участка,м2 территории/чел	рекомендуемые удельные показатели территорий общего пользования,м2 территории/чел.	площадь застройки,м2 территории/чел	коэффициент застройки,%	коэффициент использования земельного участка	обеспеченность общей площадью на 1 человека,м2/чел
1	2	3	4	5	6	7	8	9
Ж-1	Усадебная застройка, земельный участок от 300 до 1000 м2
Ж-1.1	Территории уплотнения
Ж-1.1.1	Участок жилой застройки	300*	66,6		26,7	50	Не более 0,5	21,6
Ж-1.1.2	Группа жилой застройки		70,2	3,6
Ж-1.1.3	Участок жилой застройки	400*	88,9		44,4	50	Не более 0,5	27,0
Ж-1.1.4	Группа жилой застройки		92,4	3,6
Ж-1.1.5	Участок жилой застройки	600*	120,0		50,0	55,0	Не более 0,55	45,0
Ж-1.1.6	Группа жилой застройки		123,6	3,6
Ж-1.1.7	Участок жилой застройки	800*	160,0		50,0	41,2	Не более 0,41	45,0
Ж-1.1.8	Группа жилой застройки		163,6	3,6
Ж-1.1.9	Участок жилой застройки	1000*	200,0		50,0	33,0	Не более 0,33	45,0
Ж-1.1.10	Группа жилой застройки		203,6	3,6
Ж-1.2	Территории нового строительства
Ж-1.2.1	Участок жилой застройки	1000	200,0		50,0	33,0	Не более 0,33	45,0
Ж-1.2.2	Группа жилой застройки		203,6	3,6
Ж-1.2.3	Жилой микрорайон		210,5	10,5
Ж-1.2.4	Жилой район		226,4	26,4
Примечания к таблице 3.
300-Параметры для данного участка рассчитаны при условии 120 м 2 жилого дома и 30 м 2 для хоз. постройки; 400- Параметры для данного участка рассчитаны при условии 150 м 2 жилого дома и 50 м 2 для хоз. постройки; 600,800,1000*- Параметры для данного участка рассчитаны при условии 250 м 2 жилого дома и 80 м 2 для хоз. постройки; Эти расчетные показатели по индивидуальными жилым домам были взяты в ходе мониторинга существующей застройки города Туркестан.

Ж-2. Многоквартирная жилая застройка, земельный участок (с учетом площади застройки) 100м 2

Таблица 4.

Индекс типа зоны	Виды и типы зон по функциональному назначению	Предельные параметры земельных участков				Предельные параметры разрешенного строительства
Индекс типа зоны	Виды и типы зон по функциональному назначению	минимальная площадь земельного участка, м2	удельная площадь участка, м2 территории/ чел	рекомендуемые удельные показатели территорий общего пользования, м2, территории/чел	площадь застройки, м2 территории/ чел		коэффициент застройки, %	коэффициент использования земельного участка	обеспеченность общей площадью на 1 человека, м2/чел
1	2	3	4	5	6		7	8	9
Ж-2	Блокированная застройка, земельный участок (с учетом площади застройки) 100 м2
Ж-2.1	Территории пассивной реконструкции (уплотнение)
Ж-2.1.1	Участок жилой застройки	100*	33,3		20		75	не более 0,75	22,5
Ж-2.1.2	Группа жилой застройки		36,9	3,6
Ж-2.2	Территории нового строительства (свободные территории)
Ж-2.2.1	Участок жилой застройки	100*	33,3		20		75	не более 0,75	22,5
Ж-2.2.2	Группа жилой застройки		36,9	3,6
Ж-2.2.3	Жилой микро- район		47,4	10,5
Ж-2.2.4	Жилой район		73,8	26,4
Примечания к таблице 4.
Коэффициент численности проживающих – 3 100*-Параметры для данного участка рассчитанный при условии 60 м 2 жилого дома и 15 м 2 для хоз. Постройки;

Ж-3. Многоквартирная жилая застройка (3-4 этажа) без участка

Таблица 5.

Индекс типа зоны	Виды и типы зон по функциональному назначению	Предельные параметры земельных участков			Предельные параметры разрешенного строительства
Индекс типа зоны	Виды и типы зон по функциональному назначению	минимальная площадь земельного участка, м2	удельная площадь участка, м2 территории/чел	рекомендуемые удельные показатели территорий общего пользования,м2 территории/чел.	площадь застройки, м2 территории/чел	коэффициент застройки,%	коэффициент использования земельного участка	обеспеченность общей площадью на 1 человека, м2/чел
Ж-3	Малоэтажная застройка (3-4 этажа) без участка
Ж-3.1	Территории пассивной реконструкции (уплотнение)
Ж-3.1.1	Участок жилой застройки		55,2		20,46	37,1	не более 0,75	30
Ж-3.1.2	Группа жилой застройки		58,5	3,6
Ж-3.2	Территории комплексной реконструкции (на сносе)
Ж-3.2.1	Участок жилой застройки		55,2		20,46	37,1	не более 0,75	30
Ж-3.2.2	Группа жилой застройки		58,5	3,6
Ж-3.2.3	Жилой микро- район		63,8	10,5
Ж-3.2.4	Жилой район		77,9	26,4
Ж-3.3	Территории нового строительства (свободные территории)
Ж-3.3.1	Участок жилой застройки		60,6		20,38	33,6	не более 0,7	30
Ж-3.3.2	Группа жилой застройки		63,9	3,6
Ж-3.3.3	Жилой микро- район		69,2	10,5
Ж-3.3.4	Жилой район		83,3	26,4

Ж-4. 5-7 этажная застройка

Таблица 6.

Индекс типа зоны	Виды и типы зон по функциональному назначению	Предельные параметры земельных участков		Предельные параметры разрешенного строительства
Индекс типа зоны	Виды и типы зон по функциональному назначению	удельная площадь участка, м2 территории/ чел	рекомендуемые удельные показатели территорий общего пользования, м2 территории/чел.	площадь застройки,м2 территории/ чел	коэффициент застройки, %	коэффициент использования земельного участка	обеспеченность общей площадью на 1 человека, м2/чел	плотность населения чел/га
1	2	3	4	5	6	7	8	9
Ж-4	5-7 этажная застройка
Ж-4.1	Территории пассивной реконструкции (уплотнение)
Ж-4.1.1	Участок жилой застройки	35,8- 29,9		9,9- 7,9	27,7- 26,5	не более 1,4	30	280- 340
Ж-4.1.2	Группа жилой застройки	39,1- 33,2	3,3					250- 300
Ж-4.2	Территории комплексной реконструкции (на сносе)
Ж-4.2.1	Участок жилой застройки	35,8- 29,9		9,9- 7,9	27,7- 26,5	не более 1,4	30	280- 340
Ж-4.2.2	Группа жилой застройки	39,1- 33,2	3,3					250- 300
Ж-4.2.3	Жилой микрорайон	44,4- 38,5	8,6					230- 260
Ж-4.2.4	Жилой район	58,5- 52,6	22,7					170- 190
Ж-4.3	Территории нового строительства (свободные территории)
Ж-4.3.1	Участок жилой застройки	39,4- 33,4		10,8- 8,0	25,3- 23,9	не более 1,2	30	250- 300
Ж-4.3.2	Группа жилой застройки	42,7- 36,7	3,3					230- 270
Ж-4.3.3	Жилой микрорайон	48,0- 42,0	8,6					210- 240
Ж-4.3.4	Жилой район	62,1- 56,1	22,7					160- 170

Ж-5. 8-12 этажная застройка

Таблица 7.

Индекс типа зоны	Виды и типы зон по функциональному назначению	Предельные параметры разрешенного строительства
Индекс типа зоны	Виды и типы зон по функциональному назначению	плотность застройки, м2/га	плотность фонда жилой застройки, м2/га	обеспеченность населения общей площадью объектов обслуживания, м2/чел	в том числе детскими садами, м2/чел.	доля нежилого фонда в объеме фонда застройки, %	предельная высота/этажность зданий (для жилых зданий количество наземных этажей)
1	2	10	11	12	13	14	15
Ж-5	8-12 этажная застройка
Ж-5.1	Территории пассивной реконструкции (уплотнение)
Ж-5.1.1	Участок жилой застройки	14200- 18400	10600- 13800				6- 12
Ж-5.1.2	Группа жилой застройки		9500- 12000	0,6	0,45	не более 15%
Ж-5.2	Территории комплексной реконструкции (на сносе)
Ж-5.2.1	Участок жилой застройки	14200- 18400	10600-13800				6-12
Ж-5.2.2	Группа жилой застройки		9500- 12000	0,6	0,45	не более 15%
Ж-5.2.3	Жилой микрорайон		8200- 9900	2,3		не более 25%
Ж-5.2.5	Жилой район		5900- 6700	3,25		не более 35%
Ж-5.3	Территории нового строительства (свободные территории)
Ж-5.3.1	Участок жилой застройки	12800- 16200	9600- 12100				6-12
Ж-5.3.2	Группа жилой застройки		8600- 10700	0,6	0,45	не более 15%
Ж-5.3.3	Жилой микрорайон		7500- 9000	2,3		не более 25%
Ж-5.3.5	Жилой район		5600- 6300	3,25		не более 35%

Ж-6. Застройка свыше 12 этажей

Таблица 8.

Индекс типа зоны	Виды и типы зон по функциональному назначению	Предельные параметры разрешенного строительства
Индекс типа зоны	Виды и типы зон по функциональному назначению	плотность застройки, м2/га	плотность фонда жилой застройки, м2/га	обеспеченность населения общей площадью объектов обслуживания, м2/чел	в том числе детскими садами, м2/чел	доля нежилого фонда в объеме фонда застройки, %	предельная высота /этажность зданий (для жилых зданий количество наземных этажей)
Ж-6	Застройка свыше 12 этажей
Ж-6.1	Территории пассивной реконструкции (уплотнение)
Ж-6.1.1	Участок жилой застройки	18400	13800				13-16
Ж-6.1.2	Группа жилой застройки		12000	0,6	0,45	не более 15%
Ж-6.2	Территории комплексной реконструкции (на сносе)
Ж-6.2.1	Участок жилой застройки	18400	13800				13-16
Ж-6.2.2	Группа жилой застройки		12000	0,6	0,45	не более 15%
Ж-6.2.3	Жилой микрорайон		9900	2,3		не более 25%
Ж-6.2.6	Жилой район		6700	3,25		не более 35%
Ж-6.3	Территории нового строительства (свободные территории)
Ж-6.3.1	Участок жилой застройки	16200	12100				13-16
Ж-6.3.2	Группа жилой застройки		10700	0,6	0,45	не более 15%
Ж-6.3.3	Жилой микрорайон		9000	2,3		не более 25%
Ж-6.3.6	Жилой район		6300	3,25		не более 35%

П-1-П-4 Промышленные (производственные) зоны.

Размещение участка производственной застройки на территории производственной зоны

Таблица 9.

№	Наименование	Единица измерения	Участок производственной застройки			Примечание
№	Наименование	Единица измерения	численность занятых от 0,05 до 0,5тыс.чел.; размер территории до 0,5 га	численность занятых от 0,5 до 5,0 тыс. чел. и более; размер территории от 0,5 до 5,0га	численность занятых от 5,0 до 10,0тыс.чел.; размер территории от 5,0 до 25,0 га	Примечание
1	2	3	4	5	6	7
А	Участок производственной застройки
1	Условия размещения участка производственной застройки на территории производственной зоны
1.1	Предельные параметры земельных участков
1.1.1	Величина территории					Территория участка - площадь предприятия в ограде или в соответствующих ей условных границах
	минимальный предел	га		0,5	5,0
	максимальный предел	га	0,5	5,0	25,0
1.2	Предельные параметры разрешенного строительства
1.2.1	Площадь застройки
	минимальный предел	тыс. м 2 /га	3,0	3,0	3,0
	максимальный предел	тыс. м 2 /га	5,0	5,0	5,0
1.2.2	Плотность застройки					Коэффициент застройки - часть территории участка, которая может быть занята зданиями и сооружениями (в %)
	минимальный предел	тыс. м 2 /га	20,0	10,0	5,0
	максимальный предел	тыс. м 2 /га	30,0	20,0	10,0
1.2.3	Коэффициент застройки					Коэффициент застройки - часть территории участка, которая может быть занята зданиями и сооружениями (в %)
	минимальный предел	%	30,0	30,0	30,0
	максимальный предел	%	50,0	50,0	50,0
1.2.4	Коэффициент использования земельного участка					Коэффициент использования земельного участка - отношение общей площади застройки (суммарной поэтажной площади застройки наземной части зданий и сооружений в габаритах наружных стен) к площади участка (квартала)
	минимальный предел		2,0	1,0	0,5
	максимальный предел		3,0	2,0	1,0
1.2.5	Численность занятых
	минимальный предел	тыс. чел.	0,05	0,5	5,0
	максимальный предел	тыс. чел.	0,5	5,0	10,0 и более
1.2.6	Класс вредности производства	класс	III, IV и V	III, IV и V	III, IV и V	Производственные территории I и II класса вредности к размещению в городе не допускаются
1.2.7	Санитарно- защитные зоны (СЗЗ) объектов		СЗЗ объектов (промпредприятий), расположенных на территории производственной зоны, определяются по согласованию с органами санитарно эпидемиологического надзора (СЭН), но не должны выходить за пределы границ производственной зоны более, чем на 50 м.
2	Условия примыкания производственных зон к территориям иного функционального назначения
	примыкания производственных зон к общественным территориям	В полосе примыкания производственных зон к общественным территориям следует размещать общественно-административные ("предзаводские" по терминологии СНиП П-89-80*) части производственных территорий, включая их в формирование общественных центров и зон, приобъектные стоянки кооперировано с городом, зеленые насаждения
	примыкания производственных зон к жилым территориям	В полосе примыкания к жилым территориям не следует оформлять границы производственного участка глухим забором, рекомендуется использование входящей в состав СЗЗ полосы примыкания для размещения коммунальных объектов жилого района, многоэтажных гаражей-стоянок различных типов, зеленых насаждений
	в примагистральной полосе производственных зон	В примагистральной полосе производственных зон (производственная территория в примагистральной зоне) рекомендуется размещать участки компактной застройки, адаптируемой городским окружением, смешанной производственно-общественной застройки с торговыми и обслуживающими предприятиями, требующими значительных складских помещений, крупногабаритных подъездов, разворотных площадок

Түркістан қаласы аумағының қала құрылысы регламентін бекіту туралы

Түркістан қаласы аумағының қала құрылысы регламенті

КІРІСПЕ

1. ЖОБАНЫҢ МАҚСАТТАРЫ, МІНДЕТТЕРІ ЖӘНЕ НЕГІЗІ

2. Негізгі функционалдық аймақтар:

2.1 Тұрғын аймақ (Ж)

2.2 Әлеуметтік аймақ (С)

2.3 Коммерциялық аймақ (К)

2.4 Өндірістік (өнеркәсіптік) аймақ (П)

2.5 Өзге аймақ (Т, Р, И)

2.6 Режимдік аумақтар аймағы (РТ)

2.7 Қала құрылысы функционалдық аймақтарының аумақтарында құрылыс салу тығыздығының көрсеткіштері

3. ТАБИҒИ ЖАҒДАЙЛАРДЫҢ ҚЫСҚАША СИПАТТАМАСЫ

4. ТҮРКІСТАН ҚАЛАСЫ АУМАҒЫНЫҢ ФУНКЦИОНАЛДЫҚ АЙМАҚТАРЫН САЛУДЫҢ ҚАЛА ҚҰРЫЛЫСЫ РЕГЛАМЕНТТЕРІН ІСКЕ АСЫРУ ЖОСПАРЫНЫҢ НЕГІЗГІ ЕРЕЖЕЛЕРІ

5. ТҮРКІСТАН ҚАЛАСЫНЫҢ ҚАЛА ҚҰРЫЛЫСЫН ДАМЫТУДЫҢ НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ

6. АУМАҚТЫҚ ЖОСПАРЛАУ ЖӘНЕ ҚАЛА ҚҰРЫЛЫСЫН АЙМАҚТАРҒА БӨЛУ

7. ҚОРШАҒАН ОРТАҒА ЖОБАЛАНАТЫН ҚЫЗМЕТТІҢ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ СХЕМАСЫ

8. АУМАҚТЫ СӘУЛЕТ-ЛАНДШАФТЫҚ ҰЙЫМДАСТЫРУДЫҢ ҚАЛЫПТАСҚАН ЖҮЙЕСІН ТАЛДАУ

9. ҚАЛАНЫ ДАМЫТУДЫҢ АУМАҚТЫҚ-ЖОСПАРЛАУ ШАРТТАРЫ

10. ТҰРҒЫН ҮЙ АУМАҚТАРЫН ҚАЙТА ҚҰРУДЫҢ НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ

11. ҚАЛАНЫҢ ОРТАЛЫҚ ЖОСПАРЛАУ ЯДРОСЫНЫҢ ҚАЛА ҚҰРЫЛЫСЫН ДАМЫТУДЫҢ НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ

12. ТАБИҒИ КЕШЕН АУМАҚТАРЫН САҚТАУ МЕН ДАМЫТУДЫҢ НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ

13. СУ РЕСУРСТАРЫНА ӘСЕР ЕТУДІ БАҒАЛАУ

14. ОРТАЛЫҚ ОРТАНЫ КӨРКЕМ МАҒЫНАЛЫ СӘУЛЕТ-МӘДЕНИ МҰРА РЕТІНДЕ САҚТАУ МЕН ДАМЫТУДЫҢ НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ

15. ҚҰРЫЛЫСТЫҢ ИНЖЕНЕРЛІК-ГЕОЛОГИЯЛЫҚ ЖАҒДАЙЛАРЫ

16. КӨЛІК ЖӘНЕ ИНЖЕНЕРЛІК ИНФРАҚҰРЫЛЫМДАРДЫ ДАМЫТУДЫҢ НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ

16. ҚОСЫМША

ҚОСЫМША БОЙЫНША ЖОБАЛЫҚ ҰСЫНЫС

Об утверждении градостроительного регламента территории города Туркестана

Градостроительный регламент территории города Туркестан О Г Л А В Л Е Н И Е

ВВЕДЕНИЕ

1. ЦЕЛИ, ЗАДАЧИ И ОСНОВАНИЕ ПРОЕКТА

2. ОСНОВНЫЕ ФУНКЦИОНАЛЬНЫЕ ЗОНЫ:

2.1 Жилая зона (Ж)

2.2 Социальная зона (С)

2.3 Коммерческая зона (К)

2.4 Производственная (промышленная) зона (П)

2.5 Иная зона (Т, Р, И)

2.6 Зона режимных территории (РТ)

2.7 Показатели плотности застройки территорий градостроительных функциональных зон

3. КРАТКАЯ ХАРАКТЕРИСТИКА ПРИРОДНЫХ УСЛОВИЙ 3.1 Общие черты климата

3.2 Температурный режим

3.3 Режим влажности и атмосферные осадки

3.4 Режим ветра

4. ОСНОВНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ

4.1 Положение города Туркестан в системе расселения

4.2 Планировочная и архитектурно-пространственная структура сложившегося города Туркестан

5.1 Стратегия градостроительного развития города

5.2 Благоустройство и озеленение

5.3 Территории промышленных предприятий

6. ТЕРРИТОРИАЛЬНОЕ ПЛАНИРОВАНИЕ И ГРАДОСТРОИТЕЛЬНОЕ ЗОНИРОВАНИЕ 6.1 Основные положения градостроительных мероприятий

7. ЭКОЛОГИЧЕСКАЯ СХЕМА ПРОЕКТИРУЕМОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ НА ОКРУЖАЮЩУЮ СРЕДУ 7.1Экологическая схема на земельные ресурсы, растительный и животный мир.

7.2 Краткая характеристика климата местности.

7.3 Анализ уровня загрязнения атмосферного воздуха города.

7.4 Планировочные ограничения

7.5 Воздействие на водные ресурсы

7.6 Отходы производства и потребления

8. АНАЛИЗ СЛОЖИВШЕЙСЯ СИСТЕМЫ АРХИТЕКТУРНО-ЛАНДШАФТНОЙ ОРГАНИЗАЦИИ ТЕРРИТОРИИ 8.1 Анализ потенциала природного ландшафта

8.2 Зеленые насаждения общего пользования - категория зеленых насаждений, которая относится к неурбанизированной зоне.

8.3 Зеленые насаждения ограниченного пользования по виду территорий относятся к застроенной зоне.

8.4 Зеленые насаждения специального назначения – по критериям ландшафтного зонирования относятся к незастроенному виду зон.

8.5 Оценка организации системы зеленых насаждений города

9. ТЕРРИТОРИАЛЬНО-ПЛАНИРОВОЧНЫЕ УСЛОВИЯ РАЗВИТИЯ ГОРОДА

9.1Сейсмическое районирование территории

9.2 Характеристика грунтовых условий

9.3 Тип рельефа местности

10. ОСНОВНЫЕ НАПРАВЛЕНИЯ РЕКОНСТРУКЦИИ ЖИЛЫХ ТЕРРИТОРИЙ 10.1 Приоритетные программы реконструкции

10.2 Рекомендуемые мероприятия по реконструкции жилья

10.3 Социально-экономический эффект модернизации жилищного фонда

11.2 Анализ системы транспортного обслуживания центральной части города

11.3 Развитие функционально-планировочной структуры центральной части

11.4 Основные направления усиления центрального ядра

11.5 Обоснование красных линий

11.6 Обоснование желтых линий

13. ОЦЕНКА ВОЗДЕЙСТВИЯ НА ВОДНЫЕ РЕСУРСЫ 13.1 Поверхностные водные объекты города

13.2 Гидрогеология рассматриваемой территории

13.3 Питьевое водоснабжение города

13.4 Водоохранные санитарно-защитные зоны

14. ОСНОВНЫЕ НАПРАВЛЕНИЯ СОХРАНЕНИЯ И РАЗВИТИЯ ЦЕНТРАЛЬНОЙ СРЕДЫ КАК ХУДОЖЕСТВЕННО ОСМЫСЛЕННОГО АРХИТЕКТУРНО-КУЛЬТУРНОГО НАСЛЕДИЯ

14.1 Анализ потенциала историко-культурной ценности территории города Туркестан и его окрестностей