Қазақстан Республикасы мен Ресей Федерациясы арасындағы ХХІ ғасырға бағдарланған мәңгілік достық пен одақтастық туралы Декларация

Декларация Москва қаласы 1998 жылғы 6 шілде. Қол қойылған күнінен бастап күшіне енді.

Біз Қазақстан Республикасының Президентi мен Ресей Федерациясының Президентi ХХI ғасыр қарсаңындағы кең ауқымды халықаралық тұрғыда екi ел арасындағы қарым-қатынастардың жай-күйi мен даму перспективаларын жан-жақты талқылай келiп,
Қазақстан мен Ресей халықтарының тығыз достық байланыстарының тарихи қалыптасқан дәстүрлерi мен игi құндылықтарына сүйене отырып,
Қазақстан мен Ресей арасындағы тату көршiлiк қатынастарды, көп қырлы өзара іс-қимылдарды нығайту екi мемлекет халықтарының түбiрлi мүдделерiне жауап беретiнiне, халықаралық бейбiтшiлiк пен қауiпсiздiк iсiне қызмет ететiнiне кәміл сене отырып,
Біріккен Ұлттар Ұйымы Жарғысының, Хельсинки Қорытынды актiсiнiң және Еуропадағы қауiпсiздiк пен ынтымақтастық жөнiндегi ұйымның басқа да құжаттарының халықаралық құқықтың жалпы таныған нормаларының, сондай-ақ адам құқығы саласындағы халықаралық өлшемдердiң мақсаттары мен принциптерiне адалдықтарын қуаттай отырып,
Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы шеңберiнде кең ауқымды ынтымақтастыққа ниеттеніп және Қазақстан мен Ресей Федерациясының Достастыққа қатысуынан туындайтын мiндеттемелерiн сақтауға бекем бел буып, осы Декларацияны қабылдаймыз және салтанатты түрде мәлiмдеймiз:
Қазақстан Республикасы мен Ресей Федерациясы мәңгiлiк достықпен бiрiккен. Олар ХХI ғасыр қарсаңында ұлттық қауiпсiздiктiң, саяси тұрақтылықтың, ұлтаралық келiсiмiнiң және екi мемлекеттiң де гүлденуiнiң кепiлдiгi болып табылатын осы достықты сақтауға және нығайтуға мiндеттенедi.
Қазақстан Республикасы мен Ресей Федерациясы Қазақстан Республикасы мен Ресей Федерациясы арасындағы 1992 жылғы 25 мамырдағы Достық, ынтымақтастық және өзара көмек туралы шартқа өздерiнiң адалдығын қуаттайды, осы Шартты екi бауырлас мемлекеттер мен халықтардың жан-жақты байланыстарының одақтастық өзара iс-қимылдарының қазiргi және кейiнгi дамуының және тереңдей түсуiнiң мызғымас құқықтық негiзi ретiнде қарайды.
Қазақстан Республикасы мен Ресей Федерациясы кең ауқымды ынтымақтастықпен өзара сенiм бiлдiру, тәуелсiздiктi, егемендiктi, аумақтық тұтастықты және мемлекеттiк шекаралардың бұзылмауы, дауларды бейбiт жолмен реттеу және күш қолданбау немесе күшпен қорқытпау, бiр-бiрiнiң iшкi iстерiне араласпау, тең құқықтың және өзара тиiмдiлiк принциптерi негiзiнде өздерiнiң қарым-қатынастарын құрады.
Iзгi көршiлер ретiнде Қазақстан Республикасы мен Ресей Федерациясы саяси, экономикалық, әскери және басқа да салаларда бiр-бiрiнiң заңды мүдделерiн жан-жақты ескеруге мiндеттенедi.
Қазақстан Республикасы мен Ресей Федерациясы Еуразия кеңiстiгiнде және бүкiл әлемде ахуалды жақсартуда және бейбiтшiлiк пен қауiпсiздiктi қамтамасыз етуде бiрлесе iс-қимыл жасап, сыртқы саясат саласында тығыз түрде ынтымақтасатын болады. Олар қалыптасып келе жатқан қарама-қайшылыққа толы әлем жағдайында топтық көзқарастарды еңсеру, халықаралық қарым-қатынастарда жаңа шекаралық сызықтар жүргiзуге жол бермеу қажеттiгiн негiзге алады.
Қазақстан Республикасы мен Ресей Федерациясы кез келген мемлекеттiң немесе мемлекеттер тобының тарапынан өздерiне қарсы қауiп-қатердi болдырмау немесе агрессия актiлерiне қарсы iс-қимыл жасау үшiн өздерiнiң мүмкiндiгi бар барлық iс-шараларды бiрлесiп қабылдайтын болады және қажет болған жағдайда БҰҰ Жарғысының 51-бабына сәйкес ұжымдық қорғанысқа арналған құқықтарын жүзеге асыру тәртiбiмен қолғабысты қоса алғанда, бiр-бiрiне тиiстi көмек көрсетедi.
Қазақстан Республикасы мен Ресей Федерациясы екi елдiң экономикалық интеграциясын тереңдетуге және ТМД шеңберiндегi уағдаластықтарды ескере отырып, бiрыңғай экономикалық кеңiстiктi қалыптастыру үшiн жағдай жасауға қол жеткiзiп, сауда-экономикалық, инвестициялық және ғылыми-техникалық салаларда өзара тиiмдi ынтымақтастықты кеңейтетiн болады.
Қазақстан Республикасы мен Ресей Федерациясы екi елдiң отын-энергетика кешенiн дамытуда, сондай-ақ энергия көздерiн әлемдiк рыноктарға экспорттау саласында тиiмдi түрде өзара iс-қимыл жасайтын болады.
Қазақстан Республикасы мен Ресей Федерациясы ғылымның, техниканың, жаңа технологиялардың өзара мүдделiлiк бiлдiрiлетiн басым бағыттарында ғылыми-техникалық ынтымақтастықты дамытатын болады.
Қазақстан Республикасы мен Ресей Федерациясы еңбек көшi-қонын реттеудiң, жұмыс орындарының тиiмдi жүйесiн құрудың және кадрлық әлеуеттi дамытудың негiзiнде жұмыс iстейтiн ортақ еңбек рыногын қалыптастыру үшiн қажеттi құқықтық, экономикалық және ұйымдық жағдайлар жасайтын болады.
Қазақстан Республикасы мен Ресей Федерациясы біріккен көлiк жүйесiн қалыптастыру мен дамытуға және осы мақсаттарда жүктер мен жолаушыларды кедергiсiз тасымалдау үшiн қажеттi құқықтық, экономикалық және ұйымдық жағдайлар жасауға зор маңыз бередi.
Қазақстан Республикасы мен Ресей Федерациясы келiсiлген әлеуметтiк саясат жүргiзетiн болады, осы мақсаттарда денсаулық сақтау мен әлеуметтiк қорғаудың ұлттық жүйелерiн үйлестiредi, азаматтардың әр түрлi санаттарын зейнетақылармен, жәрдемақылармен және жеңiлдiктермен қамтамасыз ету деңгейiн кезең-кезеңiмен теңестiру үшiн күш жұмсайтын болады.
Қазақстан Республикасы мен Ресей Федерациясы барлық қатысушы мемлекеттердiң мүдделерiн қатаң түрде құрмет тұтып, Тәуелсiз Мемлекеттер Достастығының әлеуетiн мейлiнше толық iске қосу мақсатында аталған құрылымды жетiлдiру үшiн табанды әрi мақсатты түрде жұмыс iстейтiн болады.
Қазақстан Республикасы мен Ресей Федерациясы, сондай-ақ 1996 жылғы 29 наурыздағы Кеден одағы мен Экономикалық және гуманитарлық салалардағы интеграцияны тереңдету туралы шарттың шеңберiнде көп қырлы ынтымақтастықты жандандыратын болады.
Қазақстан Республикасы мен Ресей Федерациясы экологиялық қауiпсiздiктi қамтамасыз етудi аса маңызды мiндеттерi бiрдiң бiрi деп санайды. Олар өздерiнiң халықаралық мiндеттемелерi мен ұлттық заңдарына сәйкес табиғи ресурстарды ұтымды пайдалану тәжiрибесiн алмасу, экологиялық таза технологияларды енгiзу және қоршаған ортаны қорғау мен сақтау жөнiндегi iс-шараларды жүргiзу жолымен осы саладағы ынтымақтастықты ынталандыратын болады.
Қазақстан Республикасы мен Ресей Федерация этникалық тегiне қарамастан қандай да бiр кемсiтушiлiксiз, шектеусiз немесе артықшылық берместен өздерiнiң азаматтарының тең құқықтары мен бостандықтарын қамтамасыз етедi. Көп ұлтты Ресей Федерациясында тұрып жатқан этникалық қазақтар және көп ұлтты Қазақстан Республикасында тұрып жатқан этникалық орыстар қазақстандық және ресейлiк қоғамдардың табиғи бөлiгi болып келдi, болып отыр және болып қала бередi.
Олар тәуелсiздiк, демократия және гүлдену жолында екi мемлекеттiң де дамуына лайықты үлес қосып келедi және қосатын да болады, олар екi елдiң жақындасуы, стратегиялық келешекке арналған қазақстандық-ресейлiк қарым-қатынастардың беріктігi факторларының бiрi болып табылады.
Қазақстан Республикасы мен Ресей Федерациясы екi ел халықтарының рухани және мәдени жақындығын сақтауға, мәдениет, ғылым, бiлiм беру, ақпарат саласында өзара байланысты тереңдетуге жан-жақты жәрдемдесетiн болады.
Қазақстан Республикасы мен Ресей Федерациясы ғылыми, шығармашылық және өздерiнiң ұлттық заңдарына сәйкес жұмыс iстейтiн өзге де одақтардың, қорлардың арасында кең ауқымды байланыстар орнатуға жәрдемдесетiн болады.
Халықтардың мәңгiлiк достығы мен бауырластығы идеяларын қатаң түрде ұстанатын Қазақстан Республикасы мен Ресей Федерациясы мәдениет пен ғылым қайраткерлерiнiң "Қазақстан мен Ресей арасындағы мәңгiлiк достық үшiн" атты қауымдастығын құрады.
Тараптар бiлiм берудiң мемлекетаралық стратегиясын қалыптастыру және студенттер мен оқушыларды оқытудың бiрлескен бағдарламаларын әзiрлеу, мамандарды даярлау мен қайта даярлау, жоғары, орта арнаулы және орта бiлiм беру туралы құжаттардың, ғылыми дәреже мен ғылыми атақ беру туралы дипломдардың баламалылығын тану негiзiнде ортақ бiлiм беру мен интеллектуалдық кеңiстiктi сақтау жолымен бiлiм берудiң ұлттық жүйелерiн жақындастыруды жан-жақты көтермелейтiн болады.
Қазақстан Республикасы мен Ресей Федерациясы бiрлескен оқу орындарын (Қазақ-Орыс Университетi және Орыс-Қазақ Университетi, сондай-ақ гимназиялар) құрады.
Қазақстан Республикасы мен Ресей Федерациясы шығармашылық одақтар мен бiрлестiктердiң, мәдениет, әдебиет және өнер қайраткерлерiнiң арасында тарихи қалыптасқан байланыстар мен бiрiгулердiң, халықтардың этникалық және тiлдiк ерекшелiктерiн сақтаудың негiзiнде ортақ мәдени кеңiстiктi сақтап, нығайту үшiн жағдай туғызуды қамтамасыз етедi.
Өз халықтарының мызғымас достығын нығайтуды өздерiнiң тарихи мақсаты мен мiндетi деп санайтын Қазақстан Республикасы мен Ресей Федерациясының Президенттерi берiк бейбiтшiлiк, тұрақтылық және кепiлдендiрiлген қауiпсiздiк жағдайына ХХI ғасыр екi мемлекет үшiн де жан-жақты дамуға, экономика мен мәдениеттi көтеруге кең ауқымды перспективалар ашатынына сенiм бiлдiредi.

Мәскеу қаласында 1998 жылғы 6 шiлдеде жасалды.

(Қолдары)

Мамандар:
Қасымбеков Б.А.
Багарова Ж.А.

Декларация между Республикой Казахстан и Российской Федерацией о вечной дружбе и союзничестве, ориентированном в XXI столетие

Декларация 6 июля 1998 года Москва. Вступила в силу с момента подписания.

Бююллетень международных договоров РК, 1999 г., N 4, ст. 73.
Журнал "Дипломатический курьер", спецвыпуск N 2, сентябрь 2000 года,
стр. 163

Мы, Президент Республики Казахстан и Президент Российской Федерации,
всесторонне обсудив состояние и перспективы развития отношений между двумя странами в широком международном контексте на пороге XXI века,
опираясь на исторически сложившиеся традиции и позитивные ценности тесных дружественных связей народов Казахстана и России, их стремление к всестороннему сотрудничеству, сближению и интеграции,
будучи убежденными, что укрепление добрососедских отношений, многопланового взаимодействия между Казахстаном и Россией отвечает коренным интересам народов двух государств, служит делу международного мира и безопасности,
подтверждая приверженность целям и принципам Устава Организации Объединенных Наций, Хельсинкского Заключительного акта и других документов Организации по безопасности и сотрудничеству в Европе, общепризнанным нормам международного права, а также международным стандартам в области прав человека,
стремясь к широкомасштабному сотрудничеству в рамках Содружества Независимых Государств и исполненные решимости соблюдать обязательства, вытекающие из участия Республики Казахстан и Российской Федерации в Содружестве,
принимаем настоящую Декларацию и торжественно заявляем:
Республика Казахстан и Российская Федерация связаны вечной дружбой. В преддверии XXI столетия они обязуются беречь и укреплять эту дружбу - гарантию национальной безопасности, политической стабильности, межнационального согласия и процветания обоих государств.
Республика Казахстан и Российская Федерация подтверждают свою приверженность B925500_ Договору о дружбе, сотрудничестве и взаимной помощи между Республикой Казахстан и Российской Федерацией от 25 мая 1992 года, рассматривают его как незыблемую правовую основу нынешнего и последующего развития и углубления всесторонних связей, союзнического взаимодействия двух братских государств и народов.
Республика Казахстан и Российская Федерация строят свои отношения на основе широкомасштабного сотрудничества и взаимного доверия, уважения независимости, суверенитета, территориальной целостности и нерушимости государственных границ, мирного урегулирования споров и неприменения силы или угрозы силой, принципов невмешательства во внутренние дела друг друга, равноправия и взаимной выгоды.
Республика Казахстан и Российская Федерация как добрые соседи обязуются всемерно учитывать законные интересы друг друга в политической, экономической, военной и других областях.
Республика Казахстан и Российская Федерация будут тесно сотрудничать в сфере внешней политики, совместно добиваясь улучшения обстановки и обеспечения мира и безопасности на евразийском пространстве и во всем мире. Они исходят из того, что в условиях формирующегося многополярного мира необходимо преодолеть блоковые подходы, избежать проведения новых разделительных линий в международных отношениях.
Республика Казахстан и Российская Федерация будут совместно принимать все доступные им меры для устранения угрозы или противодействия актам агрессии против них со стороны любого государства - или группы государств и в случае необходимости окажут друг другу соответствующую помощь, включая военную, в порядке осуществления права на коллективную самооборону в соответствии со статьей 51 Устава ООН.
Республика Казахстан и Российская Федерация будут расширять взаимовыгодное сотрудничество в торгово-экономической, инвестиционной и научно-технической областях, добиваясь углубления экономической интеграции двух стран и создания условий для формирования единого экономического пространства, с учетом договоренностей в рамках СНГ.
Республика Казахстан и Российская Федерация будут эффективно взаимодействовать в развитии топливно-энергетических комплексов двух стран, а также в области экспорта энергоносителей на мировые рынки.
Республика Казахстан и Российская Федерация будут развивать научно-техническое сотрудничество на представляющих взаимный интерес приоритетных направлениях науки, техники, новых технологий.
Республика Казахстан и Российская Федерация создадут необходимые правовые, экономические и организационные условия для формирования общего рынка труда, функционирующего на основе регулирования трудовой миграции, эффективной системы создания рабочих мест, сохранения и развития кадрового потенциала.
Республика Казахстан и Российская Федерация придают важное значение формированию и развитию объединенной транспортной системы и созданию в этих целях необходимых правовых, экономических и организационных условий для беспрепятственной транспортировки грузов и перевозки пассажиров.
Республика Казахстан и Российская Федерация будут проводить согласованную социальную политику, в этих целях гармонизируют национальные системы охраны здоровья и социальной защиты, предпримут действия по поэтапному выравниванию Уровней пенсионного обеспечения, пособий и льгот различным категориям граждан.
Республика Казахстан и Российская Федерация будут настойчиво и целеустремленно работать над совершенствованием Содружества Независимых Государств в целях максимально полного задействования его потенциала при строгом уважении интересов всех государств-участников.
Республика Казахстан и Российская Федерация активизируют также многоплановое сотрудничество в рамках Таможенного Союза и Договора об углублении интеграции в экономической и гуманитарной областях от 29 марта 1996 года.
Республика Казахстан и Российская Федерация считают одной из важнейших задач обеспечение экологической безопасности. Они будут в соответствии с их международными обязательствами и национальными законодательствами стимулировать сотрудничество в этой области путем обмена опытом рационального использования природных ресурсов, внедрения экологически чистых технологий и проведения мероприятий по защите и сохранению окружающей среды.
Республика Казахстан и Российская Федерация обеспечат своим гражданам независимо от этнической принадлежности, равные права и свободы без какой-либо дискриминации, ограничений или предпочтений. Этнические казахи, проживающие в многонациональной Российской Федерации, и этнические русские, проживающие в многонациональной Республике Казахстан, были, есть и будут органичными частями казахстанского и российского обществ. Они вносят и будут вносить достойный вклад в развитие обоих государств по пути независимости, демократии и процветания, являются одним из факторов сближения двух стран, прочности казахстанско-российских отношений на стратегическую перспективу.
Республика Казахстан и Российская Федерация будут всемерно способствовать сохранению духовной и культурной близости народов двух стран, углублять взаимные связи в сфере культуры, науки, образования, информации.
Республика Казахстан и Российская Федерация будут содействовать установлению широких контактов между научными, творческими и иными союзами, фондами, действующими в соответствии с их национальными законодательствами.
Республика Казахстан и Российская Федерация, твердо приверженные идеям вечной дружбы и братства народов, учреждают Ассоциацию деятелей культуры и науки "За вечную дружбу между Казахстаном и Россией".
Стороны всемерно поощряют сближение национальных систем образования путем сохранения общего образовательного и интеллектуального пространства на основе формирования межгосударственной стратегии образования и разработки совместных программ обучения студентов и учащихся, подготовки и переподготовки специалистов, признания эквивалентности документов о высшем, среднем специальном и среднем образовании, дипломов о присвоении ученой степени и ученого звания.
Республика Казахстан и Российская Федерация создадут совместные учебные заведения (Казахско-Русский Университет и Русско-Казахский Университет, а также гимназии).
Республика Казахстан и Российская Федерация обеспечат условия для сохранения и укрепления общего культурного пространства на основе исторически сложившихся связей и контактов между творческими союзами и объединениями, деятелями культуры, литературы и искусства, сохранения этнической и языковой самобытности народов.
Президенты Республики Казахстан и Российской Федерации убеждены - XXI век открывает для обоих государств, видящих историческую цель и задачу в укреплении нерушимой дружбы своих народов, широчайшие перспективы всестороннего развития, подъема экономики и культуры в условиях прочного мира, стабильности и гарантированной безопасности.
Совершено в Москве, 6 июля 1998 года.
(Подписи)

(Специалисты: Умбетова А.М., Склярова И.В.)