Қазақстан Республикасында денсаулық сақтау жүйесiн қаржыландыруды жетiлдіру тұжырымдамасы туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2002 жылғы 13 шілдедегі N 773 Қаулысы. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 29 қаңтардағы № 41 Қаулысымен

Ескерту. Күші жойылды - ҚР Үкіметінің 2011.01.29 № 41 Қаулысымен.

Қазақстан Республикасының Үкiметi қаулы етеді:
1. Қоса берiлiп отырған Қазақстан Республикасында денсаулық сақтау жүйесiн қаржыландыруды жетiлдiру тұжырымдамасы (бұдан әрi - Тұжырымдама) мақұлдансын.
2. Қазақстан Республикасының Қаржы министрлiгi мен Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлiгi Тұжырымдаманы iске асыру жөнiндегi шараларды қабылдасын.
3. Осы қаулы қол қойылған күнiнен бастап күшiне енедi.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрi

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ ЖҮЙЕСIН
ҚАРЖЫЛАНДЫРУДЫ ЖЕТIЛДIРУ ТҰЖЫРЫМДАМАСЫ

Денсаулық сақтау жүйесiнiң ағымдағы жай-күйiн талдау

Қазiргi кездегi мемлекеттiк медициналық қамтамасыз ету мемлекеттiң Қазақстан Республикасы Конституциясының K951000_ 29-бабын, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Президентiнiң 1998 жылғы 16 қарашадағы N 4153 U984153_ Жарлығымен бекiтiлген "Халық денсаулығы" мемлекеттiк бағдарламасын iске асыруға байланысты Қазақстан Республикасы азаматтарының денсаулығын сақтау жөнiндегi мiндеттемелерiне негізделеді және Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының "XXI ғасырда баршаға денсаулық" стратегиясының негiзгi қағидаттарына сай келедi.
Сонымен қатар, Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау жүйесiнде мынадай негiзгi проблемалар бар:
денсаулық сақтауды қаржыландырудың бюджеттiк моделi бөлiнетiн ақшалай қаражаттың жеткiлiксiздiгiне қарай халықтың республика заңнамасымен белгiленген тегiн медициналық көмектiң кепілдiк берiлген көлемiне қажеттiлiгiн жаппайды;
халықтың көпшілiгi үшiн медициналық көмекке қол жетiмділiк пен ұсынылатын қызметтiң сапасы төмендедi;
кепiлдiк берiлген көлем мен азаматтарға ақылы негiзде көрсетiлетiн медициналық қызметтiң ара жiгi анық ажыратылмағандықтан тегiн медициналық көмектiң орнын ақылы көрсетілетiн медициналық қызметтердiң басуы орын алып отыр;
медициналық қызметтердi "сатып алушы" (ақы төлейтiн) мен медициналық қызметтердi "берушi" (медициналық ұйымдар) болып ажыратылмаған;
азаматтардың тұрақты тұрғылықты жерiнен тыс тегiн медициналық көмек алу мүмкiндiктерiнiң болмауы;
ұсынылатын медициналық қызметтердiң бiрыңғай тарифтiк саясаты жоқ.
Қалыптасқан жағдайдан шығу үшiн денсаулық сақтау жүйесiн реформалауды жүргiзу, медициналық көмекті ұйымдастырудың негiзгi қағидаттарын өзгерту, азаматтың денсаулығының жай-күйі үшiн мемлекеттiң, жұмыс берушiнiң және оның өзiнiң өкiлеттiктерi мен жауапкершілiктерiн ажырату ұсынылып отыр. Бұл ретте, денсаулық сақтау жүйесiнiң бұрынғы тәжiрибесiн, соның iшiнде 1996-1998 жылдар кезеңiндегi Мiндеттi медициналық сақтандыру қорының (бұдан әрi - Қор) iстеген жұмысын бағалаған жөн. Қордың жұмыс iстеуi азаматтарға медициналық көмектi ұйымдастыруда өзiнiң оң рөлiн атқарды, қысқа мерзiмде медициналық қызметтерге ақы төлеудiң нарықтық тетiктерi енгiзiлген болатын.
Алайда, жұмыс iстемейтiн халықты сақтандыру бойынша бюджеттiк қаржыландырудың азаюы Қордың шығындары ауыртпалығының өсуiне ықпал еткенiн атап өткен жөн. Қордың қызметiнде тиiстi бақылаудың болмауы мiндеттi медициналық сақтандыру жүйесiндегi сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтарына әкелiп соқтырды.
Осыған байланысты, денсаулық сақтаудың оңтайлы ұйымдастырушылық құрылымы мен медициналық қызметке қол жеткiзушiлiкке және оның сапасына кепiлдiк беретiн денсаулық сақтауды қаржылық қамтамасыз ету моделiн құру мақсатында қаржыландырудың үш деңгейi ұсынылып отыр:
бiрiншi деңгей - мемлекеттiк бюджеттен қаржыландырылатын тегiн медициналық көмектiң кепілдiк берілген көлемi;
екiншi деңгей - мiндеттi медициналық сақтандыру;
үшiншi деңгей - тегiн медициналық көмектiң кепiлдiк берiлген көлемiнде және мiндеттi медициналық сақтандырудың бағдарламасында көзделмеген қызметтердi ерiктi медициналық сақтандыру, сондай-ақ ақылы көрсетілетiн қызметтер.

ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ ЖҮЙЕСIН ЖЕТIЛДIРУ
НЕГIЗГI БАҒЫТТАРЫ

Азаматтарды медициналық көмекпен
қамтамасыз етудің мемлекеттiк кепілдiктерi

Тегiн медициналық көмектiң кепілдiк берiлген көлемi медициналық көмектiң әлеуметтiк мәндiлiгi бойынша неғұрлым басым түрлерiн қамтиды және оны мемлекет қамтамасыз етедi.
Халыққа кепiлдiк берiлген көмектi ұсынудың негiзгi қағидаттары жалпыға бiрдей қамту, қол жетiмдiлiк, тегiндiгi болып табылады.
Тегiн медициналық көмектiң кепiлдiк берiлген көлемi шеңберiнде халыққа медициналық көмектiң мынадай түрлерi көрсетiлуге тиiс:
азаматтарға тұрғылықты жерi бойынша фельдшерлiк пунктте, фельдшерлiк-акушерлiк пунктте, дәрiгерлiк амбулаторияда, әйелдер консультациясында, емханада, консультативтiк-диагностикалық орталықта, ауылдық учаскелiк ауруханада немесе үйде көрсетiлетiн медициналық қызмет кешенi болып табылатын бастапқы медициналық-санитарлық көмек;
кейбiр әлеуметтiк мәнi бар аурулар (туберкулез, қатерлi iсiктер, жұқпалы, терi-венерологиялық және психоневрологиялық аурулар, маскүнемдікпен және нашақорлықпен, қант диабетiмен ауыратын және басқа да науқастарға) бойынша стационарлық медициналық көмек көрсету;
жедел, кезек күттiрмейтiн және шұғыл медициналық көмек көрсету;
республикалық медициналық ұйымдарда жоғары мамандандырылған медициналық көмек көрсету;
Тегiн медициналық көмектiң кепiлдiк берiлген көлемiне кiретiн медициналық қызметтер түрлерiнiң нақты тiзбесi заң жүзiнде айқындалуға тиiс.
Зейнеткерлерге, 18 жасқа толмаған балаларға, жүктi, босанатын, босанған әйелдерге, мүгедектерге, ардагерлерге, жұмыссыздарға (белгiленген тәртiппен тiркелген), күндiз оқыту нысандарының студенттерiне мемлекеттік тапсырыс пен тегiн медициналық көмектiң кепiлдiк берiлген көлемiне кiрмейтiн денсаулық сақтаудың басқа да бағдарламалары бойынша медициналық көмек көрсетуге арналған шығыстар мемлекеттiк бюджет қаражаты есебiнен қаржыландырылатын болады.
Әскери қызметшiлерге, iшкi iстер органдарының қызметкерлерi мен оларға теңестiрiлген адамдарға тегiн медициналық көмек заңнамада белгiленген тәртiппен көрсетiледi.
Азаматтардың тегiн медициналық көмектiң кепілдiк берiлген көлемiн алу құқығын iске асыру мақсатында науқастануды диагностикалау мен емдеудiң хаттамалары, медициналық қызметтерге бiрыңғай тарифтерi әзiрленетiн, медициналық көмектi ұсыну жөнiндегi заңнаманы жүйелеу жүргiзiлетiн болады.
Азаматтардың тұрғылықты жерiне қарамастан медициналық көмек алуға қол жеткiзушiлiгiн қамтамасыз ету, халықтан тегiн кепілдiк берілген көлемге кіретiн көмек түрлерiнен ақы алуға жол бермеу, медициналық қызметтi "сатып алушы" мен "берушi" функцияларын ажырату үшiн уәкiлеттi мемлекеттiк орган құрылуы тиiс. Оның қызметiнiң негiзгi бағыттары: медициналық ұйымдардың тегiн медициналық көмектiң кепілдiк берілген көлемi шеңберiнде көрсететiн медициналық қызметтерінің шығындарын өтеу, көрсетілген медициналық қызметтiң сапасы мен көлемін бақылау; тәуелсіз сараптама жүргiзу мүмкiндiгi болады.
Медициналық ұйымдарда ақпараттық қамтамасыз ету мен есепке алуды жетілдiру маңызды мәселе болып қалады.

Мiндеттi медициналық сақтандыру бағдарламасы шеңберiнде
жұмыс берушi қаражатының есебiнен жалдау бойынша жұмыс iстейтiн
азаматтарға ұсынылатын медициналық көмектiң қосымша көлемi

Мiндеттi медициналық сақтандыру (бұдан әрi - ММС) - сақтандырылған азаматтарды кепілдiк берілген көлемге кiрмейтiн медициналық көмектiң белгілi бiр түрiн алуда оларды әлеуметтiк қорғау нысаны.
ММС-тың мақсаты сақтандырылғандардың қол жетiмдi стационарлық медициналық көмек алу құқықтарын қамтамасыз ету, азаматтардың мемлекет қаржыландыратын медициналық қызметтер үшiн ресми емес ақы төлеуiне жол бермеу және ұсынылатын қызметтiң сапасы мен көлемiн бақылауды күшейту болып табылады.
Олар үшiн жұмыс берушi сақтандыру жарналарын аударатын, жалдау бойынша жұмыс iстейтiн азаматтар сақтандырылды деп есептеледi. Әлбетте, ММС жүйесi салық аудармайтындардың алдында оларды аударуды жүзеге асыратын ресми экономика секторының қызметкерлерi үшiн нақты артықшылықтар тудырады.
Сақтандырылған азаматтарға сақтандыру полисi болған жағдайда мынадай стационарлық медициналық көмек ұсынылатын болады: хирургиялық, терапевтiк, травматологиялық, ортопедиялық, уронефрологиялық, офтальмологиялық, гинекологиялық, эндокринологиялық, отоларингологиялық, гематологиялық және басқалар. Көрсетiлген медициналық көмектiң түрлерi госпитальдық режимдi, қалпына келтiретiн емдеудi, сондай-ақ күндiзгi және үйдегi стационарларда емдеу жүргiзудi талап ететiн созылмалы аурулар кезiнде медициналық қызметтердi ұсынуды көздейдi.
ММС шеңберiнде азаматтардың медициналық көмекке қол жеткізушiлiгiн қамтамасыз ету сақтандыру жарналарын төлеушілердiң ортақтаса қатысуы есебiнен жүзеге асырылады.
MMC жүйесiне қатысушылар бастапқы кезеңде жұмыс берушiлер, сақтандырылған, сақтандырушы және медициналық ұйымдар болып табылады.
Қызметкерлердi сақтандыруды жұмыс беруші жүзеге асыратын болады, кейiннен елдiң әлеуметтiк-экономикалық дамуының жақсаруына және азаматтар кірiстерiнiң өсуiне қарай сақтандыру жарналарын төлеушiлер, сондай-ақ қызметкерлердiң өздерi болуы мүмкiн.
Сақтандыру жарналары әрбiр қызметкер үшiн мөлшерi заңнамамен белгiленетiн, ай сайынғы белгiленген төлемдер түрiнде жүзеге асырылатын болады. Сөйтiп, сақтандыру ұйымдары үшiн тиiмдi қаржылық тәуекелдер "iрiктеу" (мол жалақы қоры бар ұйымды таңдау) негiзгi мақсат болмайды, бұл сақтандыру рыногына қатысушыларға әдiл шарттар жасалуын қамтамасыз етедi. Мөлшерi бойынша салыстырмалы түрде шамалы ай сайынғы белгiленген сақтандыру жарнасын төлеу сақтандырылушының құны төленген сақтандыру жарналарының сомасынан бiрнеше есе асуы ықтимал медициналық көмек алуына мүмкiндiк бередi.
Мiндеттi медициналық сақтандыру тең құқылы мемлекеттік және мемлекеттiк емес сақтандыру ұйымдарының жұмыс iстеуi арқылы қамтамасыз етiледi. Мiндеттi медициналық сақтандыру шарты жария әрi әрбiр сақтандыру ұйымы сақтандыру полисiн беруге мiндеттi болады.
Сақтандыру ұйымдарының қаржылық тұрақтылығы мен төлем төлеу қабiлеттiлiгiн қамтамасыз ету мақсатында заңнамамен олардың сақтандыру резервтерiн қалыптастыру жөнiндегi нормативтер белгiленетiн болады.
Сақтандыру ұйымын таңдауды сақтанушы жүзеге асыруға тиiс. Оның құқықтарын қорғау мақсатында сақтандыру ұйымдары көрсетiлген медициналық көмектiң сапасы мен көлемiн бақылауды жүзеге асыруға тиiс.
Шалғайдағы аудандарда тұратын азаматтар үшiн ММС жүйесiне қол жеткiзушiлiк мемлекеттiк және мемлекеттiк емес сақтандыру ұйымдарында филиал желiсi болмаған жағдайларда, тарамдалған желiсi бар және трансфер-агенттiк қызметтердi көрсететiн қаржы рыногының субъектiлерi (пошта, екiншi деңгейдегi банктердiң филиалдары) арқылы қамтамасыз етiлетiн болады.
Сақтандыру жағдайы туындаған кезде сақтандырылушылар медициналық көмектi медициналық қызметтер көрсетуге құқығы бар кез келген медициналық ұйымда алатын болады. Сақтандырылушыларға сақтандыру ұйымдарының мүмкiндiктерi ескерiле отырып, ММС бағдарламасымен көзделмеген қосымша сақтандыру қызметтерi ұсынылуы немесе медициналық көмек алмағаны үшiн көтермелеу ақысы төленуi мүмкiн. Медициналық ұйымдардың ММС бағдарламасы бойынша көрсететiн қызметтерiне сақтандыру ұйымдары дерт түрлерi бойынша белгiленген шектi шығыстардан аспайтын мөлшерде ақы төлейдi.
Төлем тәртiбiн қамтамасыз ету үшiн ММС жүйесiнде төлемдердi орындау үшiн жауаптылық шаралары көзделетiн болады.
Сақтандыру жарналарын жүзеге асырудың уақытылығы мен толықтығын бақылауды салық органдары жүзеге асыруға тиiс.

Ерiктi медициналық сақтандыру және ақылы
медициналық қызметтер көрсету

MMC бағдарламасы бойынша сақтандырылушылар болып табылмайтын азаматтар өздерiнiң таңдауы бойынша сақтандыру ұйымдарымен ерiктi сақтандыру шартын жасасу арқылы ММС бағдарламасына кiрмейтiн медициналық қызметтер алу құқығын беретiн сақтандыру полисiн сатып алуларына болады. Шалғайдағы аудандарда тұратын азаматтар, сондай-ақ пошта бөлiмшелерiн, екiншi деңгейдегi банктердiң филиалдарын қоса алғанда, сақтандыру ұйымдарының агенттерi арқылы сақтандыру полистерiн сатып алуларына болады.
Тегiн медициналық көмектiң кепiлдiк берілген көлемiнде және ММС бағдарламасында көзделмеген медициналық қызметтердi, сондай-ақ сервистiк қызметтер көрсетудi ерiктi медициналық сақтандыру шарттарымен немесе өзiнiң қаражаты есебiнен алуына болады.

Тұжырымдаманы iске асыру кезеңдерi

Бiрiншi кезең - 2002 жыл - 2005 жылғы 1 қаңтар.
Дерттердi диагностикалау мен емдеудiң хаттамаларын әзiрлеу және 2003 жылғы 1 қаңтардан бастап оларды денсаулық сақтау ұйымдарына енгiзу.
Тегiн медициналық көмектiң кепілдiк берген көлемi тiзбесiн айқындау және 3 жыл, соның iшiнде келесi жылдар бойы оны қаржылық қамтамасыз етудiң қажеттi деңгейiне кезең-кезеңiмен қол жеткізу:
2003 жылы - 10 млрд. теңге;
2004 жылы - 15 млрд. теңге;
2005 жылы - 15 млрд. теңге.
Негiзгi функциялары медициналық ұйымдардың тегiн медициналық көмектiң кепiлдiк берiлген көлемi шеңберiнде көрсетілетiн медициналық қызметтердiң шығындарын өтеу, көрсетілген медициналық қызметтердiң сапасы мен көлемiн бақылау, азаматтардың денсаулығының жай-күйi туралы ақпаратты жинау болып табылатын уәкiлеттi мемлекеттiк органды белгiлеу.
MMC бағдарламасына кiретiн медициналық қызметтер тiзбесiн әзiрлеу және оның құнын белгiлеу, 2003 жылы актуарлық есеп айырысуларды жүргiзу.
Мiндеттi медициналық сақтандыруды енгiзу жөнiндегi нормативтiк құқықтық кесiмдердiң тiзбесiн айқындау, әзiрлеу және қабылдау.
Денсаулық сақтаудың бiрыңғай ақпараттық жүйесiн құру жөнiндегi бағдарламаны әзiрлеу мен қабылдау және оны кезең-кезеңiмен iске асыру.
Екiншi кезең - 2005 жылғы 1 қаңтардан бастап.
ММС жүйесiн енгiзу және оның жұмыс iстеуi.
Денсаулық сақтауды ақпараттық қамтамасыз ету бағдарламасын одан әрi iске асыру.
Yшiншi кезең - 2007 жылғы 1 қаңтардан бастап.
ММС жүйесiн одан әрi жетiлдiру.
Елдiң әлеуметтiк-экономикалық дамуының жақсаруына және азаматтар кiрiстерiнiң өсуiне қарай әрбiр азаматтың ММС жүйесiне қатысуына қол жеткiзу қажет. Бұл үшiн заңнамаға тиiстi өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу талап етiледi.
Сақтандырудың отбасылық қағидатын енгiзу мәселесiн қарау.

О Концепции совершенствования финансирования системы здравоохранения в Республике Казахстан

Постановление Правительства Республики Казахстан от 13 июля 2002 года № 773. Утратило силу постановлением Правительства Республики Казахстан от 29 января 2011 года № 41

Сноска. Утратило силу постановлением Правительства РК от 29.01.2011 № 41.

Правительство Республики Казахстан постановляет:
1. Одобрить прилагаемую Концепцию совершенствования финансирования системы здравоохранения в Республике Казахстан (далее - Концепция).
2. Министерству финансов Республики Казахстан и Министерству здравоохранения Республики Казахстан принять меры по реализации Концепции.
3. Настоящее постановление вступает в силу со дня подписания.

Премьер-Министр

Республики Казахстан

Концепция совершенствования финансирования системы
здравоохранения в Республике Казахстан

Анализ текущего состояния системы здравоохранения

Существующее государственное медицинское обеспечение основывается на обязательствах государства по охране здоровья граждан Республики Казахстан, связанных с реализацией статьи 29 K951000_ Конституции Республики Казахстан, а также U984153_ Государственной программы "Здоровье народа", утвержденной Указом Президента Республики Казахстан от 16 ноября 1998 года N 4153, и соответствует основным принципам Стратегии Всемирной организации здравоохранения "Здоровье для всех в XXI веке".
Вместе с тем, в системе здравоохранения Республики Казахстан имеются следующие основные проблемы:
бюджетная модель финансирования здравоохранения в силу недостаточности выделяемых денежных средств не покрывает потребности населения в гарантированном объеме бесплатной медицинской помощи, определенном законодательством республики;
снизилась доступность медицинской помощи для большинства населения и качество предоставляемых услуг;
присутствует замещение бесплатной медицинской помощи платными услугами из-за отсутствия четкого разграничения между гарантированным объемом и медицинскими услугами, оказываемыми гражданам на платной основе;
не разделены "покупатель" медицинских услуг (кто оплачивает) и "поставщик" медицинских услуг (медицинские организации);
невозможность получения гражданами бесплатной медицинской помощи вне места постоянного проживания;
отсутствует единая тарифная политика за предоставляемые медицинские услуги.
Для выхода из сложившейся ситуации предлагается провести реформирование системы здравоохранения, изменение основных принципов организации медицинской помощи, разделение полномочий и ответственности государства, работодателя и гражданина за состояние его здоровья. При этом важно оценить прошлый опыт системы здравоохранения, в том числе и функционирование в период 1996-1998 годов Фонда обязательного медицинского страхования (далее - Фонд). Функционирование Фонда сыграло свою положительную роль в организации медицинской помощи гражданам, за короткий срок были введены рыночные механизмы оплаты медицинских услуг.
Однако, следует отметить, что минимизация бюджетного финансирования по страхованию неработающего населения способствовала увеличению бремени затрат на Фонд. Отсутствие должного контроля за деятельностью Фонда привело к коррупционным правонарушениям в системе обязательного медицинского страхования.
В этой связи, в целях построения оптимальной организационной структуры и модели финансового обеспечения здравоохранения, гарантирующей доступность и качество медицинского обслуживания, предлагаются три уровня финансирования:
первый уровень - гарантированный объем бесплатной медицинской помощи, финансируемый из государственного бюджета;
второй уровень - обязательное медицинское страхование;
третий уровень - добровольное медицинское страхование услуг, не предусмотренных в гарантированном объеме бесплатной медицинской помощи и программе обязательного медицинского страхования, а также платные услуги.

Основные направления совершенствования
системы здравоохранения

Государственные гарантии обеспечения граждан медицинской помощью

Гарантированный объем бесплатной медицинской помощи включает в себя наиболее приоритетные по социальной значимости виды медицинской помощи и обеспечивается государством.
Основными принципами предоставления населению гарантированной медицинской помощи являются всеобщий охват, доступность, бесплатность.
В рамках гарантированного объема бесплатной медицинской помощи населению должны оказываться следующие виды медицинской помощи:
первичная медико-санитарная помощь, представляющая собой комплекс медицинских услуг, оказываемых гражданам по месту жительства в фельдшерском пункте, фельдшерско-акушерском пункте, врачебной амбулатории, женской консультации, поликлинике, консультативно-диагностическом центре, сельской участковой больнице или на дому;
оказание стационарной медицинской помощи по некоторым социально-значимым заболеваниям (туберкулез, злокачественные новообразования, инфекционные, кожно-венерологические и психоневрологические заболевания, больным алкоголизмом и наркоманией, сахарный диабет и другие);
оказание скорой, неотложной и экстренной медицинской помощи;
оказание высокоспециализированной медицинской помощи в республиканских медицинских организациях.
Конкретный перечень видов медицинских услуг, входящих в гарантированный объем бесплатной медицинской помощи, должен быть определен законодательно.
Расходы на оказание медицинской помощи пенсионерам, детям до 18 лет, беременным, роженицам, родильницам, инвалидам, ветеранам, безработным (зарегистрированных в установленном порядке), студентам очной формы обучения по государственному заказу и на другие программы здравоохранения, не входящие в гарантированный объем бесплатной медицинской помощи, будут финансироваться за счет средств государственного бюджета.
Военнослужащим, работникам органов внутренних дел и лицам, приравненным к ним, бесплатная медицинская помощь оказывается в порядке, установленном законодательством.
В целях реализации прав граждан на получение гарантированного объема бесплатной медицинской помощи будут разработаны протоколы диагностики и лечения заболеваний, единые тарифы на медицинские услуги, проведена систематизация законодательства по предоставлению медицинской помощи.
Для обеспечения доступности медицинской помощи гражданам, независимо от места проживания, исключения взимания платы с населения за виды помощи, входящие в бесплатный гарантированный объем, разделения функций "покупателя" и "поставщика" медицинских услуг должен быть создан уполномоченный государственный орган. Основными направлениями его деятельности будут: возмещение затрат медицинским организациям за оказанные медицинские услуги в рамках гарантированного объема бесплатной медицинской помощи, контроль за качеством и объемом оказанных медицинских услуг, возможность проведения независимой экспертизы.
Важным вопросом станет совершенствование информационного обеспечения и учета в медицинских организациях.

Дополнительный объем медицинской помощи, предоставляемой гражданам,
работающим по найму, за счет средств работодателя в рамках
программы обязательного медицинского страхования

Обязательное медицинское страхование (далее - ОМС) - форма социальной защиты застрахованных граждан в получении ими определенных видов медицинской помощи, не входящих в гарантированный объем.
Целью ОМС является обеспечение прав застрахованных на получение стационарной медицинской помощи, исключение неформальных платежей гражданами за медицинские услуги, финансируемые государством, и усиление контроля за качеством и объемом предоставляемых услуг.
Граждане, работающие по найму, за которых будут перечисляться страховые взносы работодателем, считаются застрахованными. Очевидно, что система ОМС создает реальные преимущества для работников формального сектора экономики, осуществляющих налоговые отчисления, перед теми, кто их не отчисляет.
Застрахованным гражданам, при наличии страхового полиса, будет предоставляться стационарная медицинская помощь: хирургическая, терапевтическая, травматологическая, ортопедическая, уронефрологическая, офтальмологическая, гинекологическая, эндокринологическая, отоларингологическая, гематологическая и другие. Указанные виды медицинской помощи предполагают предоставление медицинских услуг при хронических заболеваниях, требующих госпитального режима, восстановительного лечения, а также проведения лечения в дневном стационаре и стационаре на дому.
Обеспечение доступности гражданам медицинской помощи в рамках ОМС осуществляется за счет солидарного участия плательщиков страховых взносов.
Участниками системы ОМС на первом этапе являются работодатели, застрахованные, страховые и медицинские организации.
Страхование работников будет осуществляться работодателем, в последующем, по мере улучшения социально-экономического развития страны и роста доходов граждан, плательщиками страховых взносов могут являться также сами работники.
Страховые взносы будут осуществляться за каждого работника в виде ежемесячных фиксированных платежей, размер которых устанавливается законодательством. Тем самым, для страховых организаций основной целью не станет "селекция" выгодных финансовых рисков (выбор организаций с большим фондом заработной платы), что обеспечит справедливые условия участникам страхового рынка. Оплата относительно небольшого по размеру ежемесячного фиксированного страхового взноса позволит получить застрахованному медицинскую помощь, стоимость которой может в несколько раз превышать сумму уплаченных страховых взносов.
Обязательное медицинское страхование обеспечивается через функционирование государственной и негосударственной страховых организаций, обладающих равными правами. Договор обязательного медицинского страхования будет являться публичным, и каждая страховая организация обязана выдать страховой полис.
В целях обеспечения финансовой устойчивости и платежеспособности страховых организаций законодательством будут установлены нормативы по формированию ими страховых резервов.
Выбор страховой организации должен осуществляться страхователем. В целях защиты его прав страховые организации должны осуществлять контроль качества и объема оказанной медицинской помощи.
Доступность системы ОМС для граждан, проживающих в отдаленных районах, в случаях отсутствия филиальной сети у государственной и негосударственной страховых организаций будет обеспечиваться через субъекты финансового рынка, имеющие разветвленную сеть и оказывающие трансфер-агентсткие услуги (почта, филиалы банков второго уровня).
При наступлении страхового случая застрахованные будут получать медицинскую помощь в любой медицинской организации, имеющей право на оказание медицинских услуг. Застрахованным, с учетом возможностей страховых организаций, могут быть предоставлены дополнительные страховые услуги, не предусмотренные программой ОМС, или выплачено поощрение за необращение за медицинской помощью. Услуги медицинских организаций по программе ОМС оплачиваются страховыми организациями в размерах, не превышающих предельные расходы, установленные по видам заболеваний.
Для обеспечения платежной дисциплины в системе ОМС будут предусмотрены меры ответственности за исполнение платежей.
Контроль за своевременностью и полнотой осуществления страховых взносов должен осуществляться налоговыми органами.

Добровольное медицинское страхование и
платные медицинские услуги

Граждане, не являющиеся застрахованными по программе ОМС, могут приобрести страховой полис, дающий право на получение медицинских услуг, входящих в программу ОМС, посредством заключения договора страхования со страховой организацией самостоятельно по своему выбору. Граждане, проживающие в отдаленных районах могут приобрести страховой полис также через агентов страховых организаций, включая отделения почты, филиалы банков второго уровня.
Медицинские услуги, не предусмотренные в гарантированном объеме бесплатной медицинской помощи и программе ОМС, а также сервисные услуги граждане могут получить на условиях добровольного медицинского страхования или за счет собственных средств.

Этапы реализации Концепции

Первый этап - 2002 год - 1 января 2005 года.
Разработка протоколов диагностики и лечения заболеваний и их внедрение в организациях здравоохранения с 1 января 2003 года.
Определение перечня и стоимости гарантированного объема бесплатной медицинской помощи и поэтапное достижение необходимого уровня его финансового обеспечения в течение 3-х лет, в том числе по годам:
в 2003 году - 10 млрд.тенге;
в 2004 году - 15 млрд.тенге;
в 2005 году - 15 млрд.тенге.
Определение уполномоченного государственного органа, основными функциями которого будут являться возмещение затрат медицинским организациям за оказанные медицинские услуги в рамках гарантированного объема бесплатной медицинской помощи, контроль за качеством и объемом оказанных медицинских услуг, сбор информации о состоянии здоровья граждан.
Разработка перечня медицинских услуг, входящих в программу ОМС и

определение его стоимости, проведение актуарных расчетов в 2003 году.

Определение перечня, разработка и принятие нормативных правовых актов

по внедрению обязательного медицинского страхования.

Разработка и принятие программы по созданию единой информационной

системы здравоохранения и ее поэтапная реализация.

Второй этап - с 1 января 2005 года.

Внедрение и функционирование системы ОМС.

Дальнейшая реализация программы информационного обеспечения

здравоохранения.

Третий этап - с 1 января 2007 года.

Дальнейшее совершенствование системы ОМС.

По мере улучшения социально-экономического развития страны и роста

доходов граждан необходимо добиться участия каждого гражданина в системе

ОМС. Для этого потребуется внесение соответствующих изменений и дополнений

в законодательство.

Рассмотрение вопроса введения семейного принципа страхования.

(Специалисты: Склярова И.В.,

Пучкова О.Я.)