Ғылым қорының кейбiр мәселелерi

Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысы 2002 жылғы 24 қыркүйек N 1048. Күші жойылды - ҚР Үкіметінің 2004.01.30. N 113 қаулысымен.

"Ғылым туралы" Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 9 шiлдедегi Заңына сәйкес Қазақстан Республикасының Yкiметi қаулы етеді:

1. Қоса беріліп отырған Ғылым қоры туралы ереже бекiтiлсiн.

2. Қаржы министрлiгi белгiленген тәртiппен Ғылым қорының қаржылық активтерiн жинақтау үшiн Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң тиiстi шотын ашсын.

3. "Қазақстан Республикасының Ғылым және жаңа технологиялар министрлiгі жанындағы Ғылым қоры туралы Ереженi бекiту туралы" Қазақстан Республикасы Министрлер Кабинетiнiң 1993 жылғы 19 наурыздағы N 218 қаулысының (Қазақстан Республикасының ПҮКЖ-ы, 1993 ж., N 8, 100-құжат) күшi жойылды деп танылсын.

4. Осы қаулы қол қойылған күнiнен бастап күшiне енедi.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрi

Қазақстан Республикасы
Үкiметінiң
2002 жылғы 24 қыркүйектегi
N 1048 қаулысымен
бекітiлген

Ғылым қоры туралы
ереже

Осы Ереже "Ғылым туралы" Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 9 шiлдедегi Заңына сәйкес әзiрлендi және Ғылым қорын (бұдан әрi - Қор) қалыптастыру, оның жұмыс iстеуi және басқару мәселелерiн реттейдi.

1. Анықтамалар

Осы Ережеде пайдаланылатын негізгі ұғымдар:
Қор - Қазақстан Республикасы Қаржы министрлiгiнiң қазынашылық органдарындағы Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң есебiне жинақталатын қаржылық активтердiң жиынтығы.
Уәкiлеттi орган - ғылым және ғылыми-техникалық қызмет саласындағы басшылықты жүзеге асыратын орталық атқарушы орган.
Ұлттық ғылым академиясы - "Қазақстан Республикасының Ұлттық ғылым академиясы" республикалық мемлекеттiк мекемесi.
Қор Кеңесi - осы Ережеде көзделген тәртіппен құрылатын Қор қаражатын басқарудың жоғары органы.
Грант туралы келiсiм - Ұлттық ғылым академиясы мен грант алушы арасында жасалатын келiсiм.
Грант алушы - осы Ережеде көзделген және Қор Кеңесiнiң шешiмiне сәйкес Қор қаражатынан қаржыландырылатын жобалар мен iс-шараларды iске асырушы тұлға.

2. Жалпы ережелер

1. Қор республикалық бюджеттен Қорға түскен қаражат және Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған өзге де көздердiң есебiнен iргелi, бастамашылық және тәуекелдi ғылыми зерттеулердi грант түрiнде мақсатты қаржыландыру үшін пайдаланылады.

2. Қорды басқару мен оның жұмыс iстеуiн қамтамасыз етудi уәкiлеттi органмен келiсе отырып, Ұлттық ғылым академиясы жүзеге асырады.

3. Қорды қалыптастыру көздерi

3. Қор мынадай түсiмдердiң есебiнен қалыптасады:
1) ғылымға көзделген республикалық бюджеттiң қаражаты есебiнен;
2) Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған өзге де түсiмдер мен кiрiстерден.

4. Қазақстан Республикасы Yкiметінiң Қор қаражатын басқару аясындағы құзыретi

4. Үкiмет Қазақстан Республикасының заңнамасында және осы Ережеде айқындалған тәртiппен Қорды қаржыландыруды қамтамасыз етедi.

5. Уәкiлеттi органның Қор қаражатын басқару аясындағы құзыреті

5. Уәкiлеттi орган:
1) Қордан қаржыландырылатын iргелi, бастамашылық және тәуекелдi зерттеулердiң бағдарламаларын бекiтедi;
2) жыл сайын Қазақстан Республикасының Үкiметiне Қор қаражатын пайдалану нәтижелерi туралы есептi ұсынады;
3) Қордың сыртқы аудитiн жүргізудi қамтамасыз етедi;
4) белгіленген тәртiппен бекiтiлген iргелi, бастамашылық және тәуекелдi ғылыми зерттеулер бағдарламаларының орындалуын бақылауды жүзеге асырады;
5) Грант туралы келiсiмнiң үлгiлiк нысанын бекiтедi;
6) Қазақстан Республикасының заңнамасында және осы Ережеде көзделген өзге де өкiлеттiктерді жүзеге асырады.

6. Ұлттық ғылым академиясының Қор қаражатын басқару аясындағы
құзыретi

6. Ұлттық ғылым академиясы:
1) Қор қаражатын басқаруды жүзеге асырады;
2) уәкiлеттi орган бекiткен iргелi, бастамашылық және тәуекелдi ғылыми зерттеулер бағдарламалары шеңберiнде Қордан қаржыландырылатын ғылыми зерттеулер жобаларының бағыттары мен құрылымын айқындайды;
3) Қор Кеңесi құрамын қалыптастыру мен өзгерту, соның iшiнде Қор Кеңесi мүшелерiнiң өкiлеттiктерiн мерзiмiнен бұрын тоқтату мәселелерiн шешедi;
4) Қорды басқару мәселелерi бойынша Қор Кеңесi үшiн мiндеттi тапсырмалар бередi;
5) Қор қаражатынан қаржыландырылуға өтiнiш бiлдiрiлген жобаларды iрiктеу, бағалау және олардың мониторингi жөнiндегi iс-шараларға әдiстемелiк басшылықты, оларды үйлестiрудi жүзеге асырады;
6) Грант туралы келiсiм жасасады;
7) Қор қаражатының пайдаланылуын бақылауды қамтамасыз етедi;
8) жыл сайын уәкiлеттi органға Қор қаражатын басқару нәтижелерi туралы есеп береді;
9) Қазақстан Республикасының заңнамасы мен Ұлттық ғылым академиясының Жарғысына қайшы келмейтiн өзге де өкiлеттiктердi жүзеге асырады.

7. Қор Кеңесiнiң құрамы мен функциялары

7. Қор қаражатын басқару жөнiндегi Ұлттық ғылым академиясының өкiлеттiктерiн iске асыру мақсатында Ұлттық ғылым академиясы құрамы 9 адамнан тұратын Қор Кеңесiн құрады.

8. Қор Кеңесiнiң жұмысына Ұлттық ғылым академиясы тағайындаған төраға басшылық етедi. Қор Кеңесiнiң отырысы, егер оған мүшелерiнiң кемiнде үштен екiсi қатысқанда, заңды болып саналады. Дауыстар тең болған кезде төрағаның дауысы шешушi болып табылады. Қор Кеңесiнiң отырыстары ашық өтеді және хаттамалармен ресiмделедi.

9. Қор Кеңесi:
1) осы Ережеде көзделген тәртiппен Қор қаражатын тiкелей басқаруды жүзеге асырады;
2) Қор қаражатын пайдалану туралы шешiмдер қабылдайды;
3) жыл сайын Ұлттық ғылым академиясына Қордан қаржыландырылатын орындалған ғылыми зерттеулер, жобалар мен iс-шаралар, қаржыландыру жоспарының орындалуы және Қорға түскен түсiмдер мен Қорды басқаруға байланысты өзге де мәлiметтер туралы есептер бередi;
4) Ұлттық ғылым академиясына Қорды басқару және пайдалану мәселелерi бойынша ұсынымдар бередi;
5) Ұлттық ғылым академиясының бекiтуiне iргелi, бастамашылық және тәуекелдi ғылыми зерттеулердi конкурстық iрiктеудi мен сараптамалық бағалауды жүргiзу тәртiбi туралы ұсыныстар әзiрлейдi;
6) Қор қаражатының мақсатты пайдаланылуын бақылайды;
7) осы Ережеде көзделген тәртiппен өзге де өкiлеттiктердi жүзеге асырады.

8. Қор қаражатын пайдалану тәртiбi

10. Қор қаражатынан қаржыландыру үшiн өтiнiш бiлдiрiлген жобаларды дайындау, бағалау және iрiктеу жөнiндегі iс-шараларды Қор Кеңесi жүзеге асырады.

11. Қор қаражатынан қаржыландыру үшiн өтiнiш бiлдiрiлген жобаларды дайындау, бағалау және iрiктеу жөнiндегi iс-шараларға әдiстемелiк басшылықты, оларды үйлестiрудi Ұлттық ғылым академиясы жүзеге асырады.

12. Қорға республикалық бюджеттен түскен қаражат есебiнен iргелi, бастамашылық және тәуекелдi ғылыми зерттеулердiң жобаларын грант түрiнде қаржыландыруға арналған өтiнiмдердiң нысандарын уәкiлеттi орган белгiлейдi.

13. Қорға республикалық бюджеттен түскен қаражат есебiнен iргелi, бастамашылық және тәуекелдi ғылыми зерттеулер жобаларын грант түрiнде қаржыландыру бойынша Қор Кеңесi осы жобаларды конкурстық iрiктеудi ұйымдастырады және осы жобаларды қаржыландыруға конкурс өткiзу туралы ықтимал үмiткерлердi хабарландыруды қамтамасыз етедi.

14. Iргелi, бастамашылық және тәуекелдi ғылыми зерттеулердiң конкурстық жобалары мынадай өлшемдердi ескере отырып бағаланады:
1) жобаның белгiленген тәртiппен бекiтiлген iргелi зерттеулердiң басымдықтарына, негiзгi бағыттары мен бағдарламаларына сәйкестiгi;
2) жоспарланып отырған зерттеулердiң жаңалығы, өзектiлігі, жинақтылығы және практикалық маңыздылығы (табиғаттың және қоғамның даму заңдылықтары туралы жаңа бiлiм алуға, түбегейлi жаңа техника мен технологиялар жасау үшiн ғылыми негiздердi әзiрлеуге бағытталушылық), олардың Қазақстан Республикасында, таяу және алыс шет елдерде бұрын жүргiзiлген (жүргiзiлiп жатқан) ұқсас зерттеулерден айырмашылығы;
3) шешу жолдарының және күтiлетін нәтижелердiң зерттеулер мiндеттерiне сәйкестiгi;
4) ғылыми негiздiң болуы (негiзгі жарияланымдар, авторлық куәлiктер, патенттер және басқалары);
5) қойылған мiндеттердi орындау үшiн орындаушылар ұжымы бiлiктiлiгінiң және олардың тәжiрибесiнiң сәйкестігі (кадрлық құрам, жоба тақырыбы бойынша жарияланымдар, соңғы 3 жылдағы ғылыми зерттеулерінің қорытындылары);
6) зерттеулердiң ұйымдастырушылық және материалдық-техникалық қамтамасыз етiлуiнiң болуы;
7) сұраныс жасалған қаржыландырудың негiздiлiгi.

15. Қорға түскен қаражат есебiнен қаржыландырылатын iргелi, бастамашылық және тәуекелдi ғылыми зерттеулер жобаларын конкурстық iрiктеу, осы жобаларға мiндеттi түрде мемлекеттiк ғылыми-техникалық, сараптама жүргiзе отырып жүзеге асырылады.

16. Конкурстық iрiктеу өткiзу мақсатында Қор Кеңесi Ұлттық ғылым академиясының, уәкiлеттi органның қызметкерлерiн, тәуелсiз консультанттар мен сарапшылар тартуға құқылы.

17. Қорға түскен қаражат есебiнен қаржыландырылатын iргелi, бастамашылық және тәуекелдi ғылыми зерттеулер жобаларының конкурстық iрiктеу қорытындылары бойынша шешiмдi Қор Кеңесi қабылдайды және хаттама түрiнде ресiмделедi.

18. Осы Ережеде көзделген тәртiппен конкурстық iрiктеуден өткен Қорға республикалық бюджеттен түскен қаражат есебiнен қаржыландырылатын iргелi, бастамашылық және тәуекелдi ғылыми зерттеулер жобалары бойынша Ұлттық ғылым академиясы мен грант алушы арасында грант туралы келiсiм жасалады.

19. Грант туралы келiсiмде мiндеттi түрде грантты пайдалану мақсаттары мен оның шарттары, грант алушының Қор Кеңесiне ғылыми зерттеулердiң орындалу барысы, олардың нәтижелерi, грантты пайдалану тәртiбi және Грант туралы үлгiлiк келiсiмнiң өзге де негiзгi шарттары туралы есептердi беру мiндетi көзделуi тиiс.
Грант алушы тоқсан сайын Қор Кеңесiне Қордан қаржыландырылатын iске асырылатын жоба немесе iс-шаралар бойынша есептi тоқсаннан кейiнгi айдың 10-күнiнен кешiктiрмей есеп бередi.

9. Қорды қалыптастыру мен пайдалану туралы есептiлiк

20. Қор қаражатын есептеудi Ұлттық ғылым академиясы жүзеге асырады.

21. Ұлттық ғылым академиясы жыл сайын уәкiлеттi органға Қорды басқару нәтижелерi туралы есептi ұсынады.

22. Қорды қалыптастыру мен пайдалану туралы жылдық есеп мынадай мәлiметтердi қамтуы тиiс:
1) есептi кезеңдегi Қор қаражатының түсiмдерi мен жұмсалуы туралы;
2) жобалар мен iс-шаралардың тiзбесi және олардың есептi кезеңдегi қысқаша нәтижелерi;
3) өзге де қажеттi мәлiметтер.

23. Ғылыми-зерттеу жұмыстары бойынша есептер белгiленген тәртiппен Қазақ мемлекеттiк ғылыми-техникалық ақпарат ғылыми-зерттеу институтында мемлекеттiк тiркеуден өтеді.

Некоторые вопросы Фонда науки

Постановление Правительства Республики Казахстан от 24 сентября 2002 года N 1048. Утратило силу - постановлением Правительства РК от 30 января 2004 г. N 113 (P040113)

В соответствии с Законом Республики Казахстан от 9 июля 2001 года "О науке" Правительство Республики Казахстан постановляет:

1. Утвердить прилагаемое Положение о Фонде науки.
2. Министерству финансов в установленном порядке открыть соответствующий счет Правительства Республики Казахстан для сосредотачивания финансовых активов Фонда науки.

3. Признать утратившим силу постановление Кабинета Министров Республики Казахстан от 19 марта 1993 года N 218 "Об утверждении Положения о Фонде науки при Министерстве науки и новых технологий Республики Казахстан" (САПП Республики Казахстан, 1993 г., N 8, ст. 100).

4. Настоящее постановление вступает в силу со дня подписания.

Премьер-Министр
Республики Казахстан

Утверждено
постановлением Правительства
Республики Казахстан
от 24 сентября 2002 года N 1048

Положение о Фонде науки

Настоящее Положение разработано в соответствии с Законом Республики Казахстан от 9 июля 2001 года "О науке" и регулирует вопросы формирования, функционирования и управления Фондом науки (далее - Фонд).

1. Определения

Основные понятия, используемые в настоящем Положении:
Фонд - совокупность финансовых активов, сосредотачиваемых на счете Правительства Республики Казахстан в органах казначейства Министерства финансов Республики Казахстан.
Уполномоченный орган - центральный исполнительный орган, осуществляющий руководство в области науки и научно-технической деятельности.
Национальная академия наук - республиканское государственное учреждение "Национальная академия наук Республики Казахстан".
Совет Фонда - высший орган управления средствами Фонда, создаваемый в порядке, предусмотренном настоящим Положением.
Соглашение о гранте - соглашение, заключаемое между Национальной академией наук и грантополучателем.
Грантополучатель - лицо, реализующее проекты и мероприятия, предусмотренные настоящим Положением и финансируемые из средств Фонда в соответствии с решением Совета Фонда.

2. Общие положения

1. Фонд используется для целевого финансирования в виде грантов фундаментальных, инициативных и рисковых научных исследований за счет средств, поступивших в Фонд из республиканского бюджета и иных источников, не запрещенных законодательством Республики Казахстан.

2. Управление Фондом и обеспечение его функционирования осуществляется Национальной академией наук по согласованию с уполномоченным органом.

3. Источники формирования Фонда

3. Фонд формируется за счет следующих поступлений:
1) за счет средств республиканского бюджета, предусматриваемых на науку;
2) иных поступлений и доходов, не запрещенных законодательством Республики Казахстан.

4. Компетенция Правительства Республики Казахстан в сфере
управления средствами Фонда

4. Правительство: 1) обеспечивает финансирование Фонда в порядке, определенном законодательством Республики Казахстан и настоящим Положением.

5. Компетенция уполномоченного органа в сфере
управления средствами Фонда

5. Уполномоченный орган:
1) утверждает программы фундаментальных, инициативных и рисковых исследований, финансируемые из Фонда;
2) представляет ежегодно Правительству Республики Казахстан отчет о результатах использования средств Фонда;
3) обеспечивает проведение внешнего аудита Фонда;
4) осуществляет контроль за исполнением утвержденных в установленном порядке программ фундаментальных, инициативных и рисковых научных исследований;
5) утверждает типовую форму Соглашения о гранте;
6) осуществляет иные полномочия, предусмотренные законодательством Республики Казахстан и настоящим Положением.

6. Компетенция Национальной академии наук в
сфере управления средствами Фонда

6. Национальная академия наук:
1) осуществляет управление средствами Фонда;
2) определяет направления и структуру проектов научных исследований, финансируемых из Фонда в рамках программ фундаментальных, инициативных и рисковых научных исследований, утвержденных уполномоченным органом;
3) решает вопросы формирования и изменения состава Совета Фонда, в том числе досрочного прекращения полномочий членов Совета Фонда;
4) дает обязательные для Совета Фонда указания по вопросам управления Фонда;
5) осуществляет методическое руководство, координацию мероприятий по отбору, оценке и мониторингу проектов, заявленных к финансированию из средств Фонда;
6) заключает Соглашение о гранте;
7) обеспечивает контроль за использованием средств Фонда;
8) ежегодно представляет уполномоченному органу отчет о результатах управления средствами Фонда;
9) осуществляет иные полномочия, не противоречащие законодательству Республики Казахстан и Уставу Национальной академии наук.

7. Состав и функции Совета Фонда

7. В целях реализации полномочий Национальной академии наук по управлению средствами Фонда Национальная академия наук формирует Совет Фонда в составе 9 человек.

8. Работой Совета Фонда руководит Председатель, назначаемый Национальной академией наук. Заседание Совета Фонда считается правомочным, если на нем присутствует не менее двух третей членов. При равенстве голосов решающим является голос Председателя. Заседания Совета Фонда проводятся открытыми и оформляются протоколами.

9. Совет Фонда:
1) осуществляет непосредственное управление средствами Фонда в порядке, предусмотренном настоящим Положением;
2) принимает решения об использовании средств Фонда;
3) ежегодно представляет Национальной академии наук отчеты о выполненных научных исследованиях, проектах и мероприятиях, финансируемых из Фонда, исполнении плана финансирования и поступлений в Фонд и иных сведениях, связанных с управлением Фонда;
4) представляет Национальной академии наук рекомендации по вопросам управления и использования Фонда;
5) разрабатывает предложения о порядке проведения конкурсных отборов и экспертной оценки фундаментальных, инициативных и рисковых научных исследований на утверждение Национальной академии наук;
6) контролирует целевое использование средств Фонда;
7) осуществляет иные полномочия в порядке, предусмотренном настоящим Положением.

8. Порядок использования средств Фонда

10. Мероприятия по подготовке, оценке и отбору проектов, заявленных для финансирования из средств Фонда, осуществляются Советом Фонда.

11. Методическое руководство, координацию мероприятий по подготовке, оценке и отбору проектов, заявленных для финансирования из средств Фонда, осуществляются Национальной академией наук.

12. Формы заявок на финансирование в виде грантов проектов фундаментальных, инициативных и рисковых научных исследований за счет средств, поступивших в Фонд из республиканского бюджета, устанавливаются уполномоченным органом.

13. По финансированию в виде грантов проектов фундаментальных, инициативных и рисковых научных исследований за счет средств, поступивших в Фонд из республиканского бюджета, Советом Фонда организуется конкурсный отбор данных проектов и обеспечивается уведомление потенциальных претендентов о проведении конкурса на финансирование данных проектов.

14. Конкурсные проекты фундаментальных, инициативных и рисковых научных исследований оцениваются с учетом следующих критериев:
1) соответствие проекта утвержденным в установленном порядке приоритетам, основным направлениям и программам фундаментальных исследований;
2) новизна, актуальность, комплексность и практическая значимость планируемых исследований (направленность на получение новых знаний о закономерностях развития природы и общества, на разработку научных основ для создания принципиально новой техники и технологий), отличие их от ранее проведенных (проводимых) в Республике Казахстан, странах ближнего и дальнего зарубежья аналогичных исследований;
3) соответствие путей решения и ожидаемых результатов задачам исследования;
4) наличие научного задела (основные публикации, авторские свидетельства, патенты и др.);
5) соответствие квалификации коллектива исполнителей и его опыта для выполнения поставленной задачи (кадровый состав, публикации по тематике проекта, итоги научных исследований за последние 3 года);
6) наличие организационной и материально-технической обеспеченности исследований;
7) обоснованность запрашиваемого финансирования.

15. Конкурсный отбор проектов фундаментальных, инициативных и рисковых научных исследований, финансируемых за счет средств, поступивших в Фонд из республиканского бюджета, осуществляется с обязательным проведением государственной научно-технической экспертизы данных проектов.

16. В целях проведения конкурсного отбора Совет Фонда вправе привлекать сотрудников Национальной академии наук, уполномоченного органа, независимых консультантов и экспертов.

17. Решение по итогам конкурсного отбора проектов фундаментальных, инициативных и рисковых научных исследований, финансируемых за счет средств, поступивших в Фонд, принимается Советом Фонда и оформляется в виде протокола.

18. По проектам фундаментальных, инициативных и рисковых научных исследований, финансируемых за счет средств, поступивших в Фонд из республиканского бюджета, которые прошли конкурсный отбор в порядке, предусмотренном настоящим Положением, между Национальной академией наук и грантополучателем заключается Соглашение о гранте.

19. Соглашение о гранте в обязательном порядке должно предусматривать цели и условия использования гранта, обязанность грантополучателя предоставлять Совету Фонда отчеты о ходе выполнения научных исследований, их результатах, порядке использования гранта и иные основные условия типового Соглашения о гранте.
Грантополучатель предоставляет Совету Фонда ежеквартальные отчеты по реализуемому проекту или мероприятиям, финансируемым из Фонда, не позднее 10-го числа месяца, следующего за отчетным кварталом.

9. Отчетность о формировании и использовании Фонда

20. Учет средств Фонда осуществляется Национальной академией наук.

21. Национальная академия наук ежегодно представляет уполномоченному органу отчет о результатах управления Фондом.

22. Годовой отчет о формировании и использовании Фонда должен содержать сведения:
1) о поступлениях и расходовании средств Фонда за отчетный период;
2) перечень проектов и мероприятий и их краткие результаты за отчетный период;
3) иные необходимые сведения.

23. Отчеты по научно-исследовательским работам проходят государственную регистрацию в Казахском государственном научно-исследовательском институте научно-технической информации в установленном порядке.