Қазақстан Республикасының Yкiметi мен Азия Даму Банкi арасындағы кедейлiктi азайту жөнiндегi серiктестiк туралы келiсiмге қол қою туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2003 жылғы 24 шілдедегі N 739 қаулысы

Қазақстан Республикасының Үкiметi қаулы етеді:

1. Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасының Үкiметi мен Азия Даму Банкiнiң арасындағы кедейлiктi азайту жөнiндегi серiктестiк туралы келiсiмнің жобасы мақұлдансын.

2. Қазақстан Республикасы Премьер-Министрiнiң бiрiншi орынбасары Александр Сергеевич Павловқа қағидаттық сипаты жоқ өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу құқығымен Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң атынан Қазақстан Республикасының Үкiметi мен Азия Даму Банкi арасындағы кедейлiктi азайту жөнiндегi серiктестiк туралы келiсiмге қол қоюға өкiлеттiк берiлсiн.

3. Осы қаулы қол қойылған күнiнен бастап күшiне енедi.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі

Жоба

Қазақстан Республикасының Үкіметі
мен
Азия Даму Банкі
арасындағы
Кедейлікті азайту жөніндегі
серіктестік туралы
Келісім

І. Кіріспе

1. Қазақстан Республикасының Үкiметi мен Азия Даму Банкi арасындағы Кедейлiктi азайту жөнiндегi серiктестiк туралы келiсiм (КАК) Қазақстандағы кедейлiктi азайту жөнiндегi олардың бiрлескен түсiнуiн бiлдiредi. Бұл Келiсiм ҚР Үкiметiнiң 26.03.2003 ж. N 296 Қаулысымен бекiтiлген Кедейлiктi азайту жөнiндегi 2003-2005 жылдарға арналған бағдарламасы және Үкiметтiң басқа да бағдарламалық құжаттары үшiн негiз болған кедейлiктi бағалау жөнiндегi талдау деректерiне ¹ негiзделген. Кедейлiктi азайту жөнiндегi мақсаттар мен стратегиялық бағыттар Қазақстанның 2030 жылға дейiнгi даму стратегиясында және Қазақстан Республикасының 2010 жылға дейiнгi стратегиялық даму жоспарында көрiнiс тапқан. Мақсаттар мен стратегиялық бағыттар АДБ Тынық мұхит өңiрiндегi кедейлiкпен күрес: Кедейлiктi азайту стратегиясы (1999) және АДБ ұзақ мерзiмдi стратегиялық шеңберлер құжатына сәйкес келедi. КАК кедейлiктi азайту жөнiндегi ұзақ мерзiмдi мақсаттарды айқындайды және қысқа мерзiмдi және орта мерзiмдi кезеңдерге кедейлiктi азайту жөнiндегi басты стратегияны нақтылайды. Келiсiм Қазақстан үшiн АДБ Елдiк стратегия мен бағдарламасын (ЕСБ) қалыптастыру үшiн шеңбер ретiнде қызмет етеді.

II. Қалыптасқан жағдайды талдау

2. Жоспарлы экономикадан нарықтық экономикаға көшудiң әсерi өмiр деңгейi мен қазақстандықтардың әл-ауқатына болжағандай емес бiраз маңызды және күрделiрек болды. Өндiрiстiң тез және жалғасқан құлдырауы, жұмыссыздықтың жоғары деңгейi, нақты жалақының төмендеуi және оны төлеудi кешiктiру, сондай-ақ мемлекеттiк шығыстардың төмендеуi 1990 жылдары тәуелсiздiк алғаннан кейiн айына бiр адамға 2861 теңгедегi Үкiмет белгiленген күнкөрiс мөлшерiнiң 1996 жылы 34,6%-тен, айына бiр адамға 3716 теңге мөлшерiнде күнкөрiстiң ең төменгi мөлшерi бойынша - 1998 жылы 39%-ке дейiн кедейлiк деңгейiн арттыруға алып келдi. ² Экономикалық байланыстардың бұзылуымен бiрге, негiзгi әлеуметтiк қызмет көрсетулерге, әсiресе кедей және халықтың әлеуметтiк осал топтарына қол жеткiзудi кемiткен әлеуметтiк салаға мемлекеттiк шығыстардың төмендеуi байқалды. ³
3. 1999-2001 жылы тұрақтандырушы макроэкономика кезеңiнде кедейлер үлесiнiң 1999 жылы 34,5%-тен 2001 жылы 28,44-ке дейiн азайтумен болған жылына орташа 8,7%-те экономикалық өсудiң қарқындарына қол жеткiзе отырып қалпына келтiрiле бастады. ⁴ Алайда кедейлер үлесiнiң азаю қарқыны экономикалық өсу қарқынынан қалып қойды. ⁵ Кедейлiк қалалық жерлерге қарағанда (2001 жылы 20%) ауылдық жерлерде неғұрлым айқын көрiнiсте қалуын жалғастыруда (2001 жылы кедейлер үлесi 38,5% құрады). Экологиялық қолайсыз жердегi белгiленген кедейлiктi жою ⁶ су мен ауа ластануының және жердiң деградация/шөлденуiнiң ұлғаймалы деңгейiмен кешендi проблема болып қалуын жалғастыруда. Қазақстандағы кедейлiктiң басқа елдiк шегi болып жағдайы жұмыссыздықтың жоғары деңгейiмен, көшiп кетумен, кедейлердiң жоғары үлесiмен және негiзгi қызмет көрсетулерге қол жеткiзудiң кемуiмен сипатталатын шағын қалалардың болуы ⁷ табылады.
4. 1999-2001 жылдар үшiн әлеуметтiк көрсеткiштер бойынша әртүрлi нәтижелер де байқалды. Орташа өмiр мен өлiм ұзақтығының көрсеткiштерi жақсарды. Жалпы орта бiлiмге жалпылама қол жеткiзiмдiлiк бар, бұл орайда, бiлiмнiң бастапқы және орта буындағы гендерлiк теңдiгiне өтпелi кезең басталғанға дейiн (А-қосымшасы) қол жеткiзiлген болатын. Алайда, жоғары табыста көрiнiс беретiн салаларда, жан басына шаққанда табысы неғұрлым төмен елдердегi жағдаймен салыстыратын нашарлау үрдiсi байқалатын ауылдық салалар бөлiгiндегi әлеуметтiк көрсеткiштер бойынша тең емес болып қалуда. Ауылдық жерлердегi және шеткергi аудандардағы бiлiм беру қызмет көрсетуi ауылдық мектептердiң ресурстармен материалдық және техникалық нашар қамтамасыз етiлуiне байланысты неғұрлым аз қол жеткiзiледi және белгiленген стандарттардан төмен сапасы бар. Медициналық ұйымдар қызмет көрсетулерiне және денсаулық сақтау қызмет көрсетулерiне, әсiресе, бастапқы медициналық көмек қызмет көрсетулерiне қол жеткiзiлiмдiгінiң жағдайы қалалық орталықтарға қарағанда ауылдық жерлер мен шеткергi аудандарда азырақ қолайлы. Денсаулық жағдайына әсер ету өмiрлiк маңызды инфрақұрылымға, атап айтқанда, суда, жылу құрылғыларына және жол желiсiне шектелген қол жеткiзудi көрсетедi.
5. Үкiмет экономикалық өсудiң жоғарғы қарқындарына қол жеткiзу шарасы бойынша кедейлiктiң көп аспектiлi проблемаларын шешу қажеттiлiгiн түсiнедi. Үкiмет соңғы жылдары мемлекеттiк сектордың бюджеттiк ресурстарын жақсартуға байланысты кедейлердiң пайдасына тұрақты экономикалық өсудi қамтамасыз ету үшiн жағдай жасауға белсендi жұмыс iстейдi. Экономикалық өсудiң жалпы стратегиясына кедейлiктi төмендету проблемасын бағытталған енгiзу үшiн саяси және институциональдық реформалар жүргiзiлдi. ⁸ Мұнай және өңдеушi секторлардан экономиканың тәуелдiлiгiн азайту үшiн және қоршаған ортаны қорғауға бағытталған құрылымдық өзгерiстер басталды. ⁹ Кедейлiк проблемасын шешу үшiн нақты шаралар қабылданған болатын ¹⁰ , әзiрлеу процесiнде әлеуметтiк қамсыздандыру жүйесiне мемлекеттiк шығыстардың деңгейiн арттыру жөнiндегi iс-шаралар жатыр. ¹¹
6. Халықаралық көмек қауымдастығы кедейлiктi азайту жөнiндегi Үкiметтiң бастамашылық жүргiзуiне оң қарады. Дүние жүзілік банк, БҰҰДБ және АДБ үйлестiру және нақтылау бағытында жұмыс iстей отырып, Үкiметке қалыптастыру процесiнде негiзгi мүдделi тараптар қатысқан Кедейлiктi азайту жөнiндегi 2003-2005 жылдарға арналған ұлттық стратегияны әзiрлеуге техникалық көмек көрсеттi. Халықаралық қауымдастықтан серiктестер тарапынан олардың тәжiрибесi мен сараптық бағалау бөлiгiнде тиiстi салыстырмалы артықшылықтарын ескере отырып, кедейлiктi азайту саласында олардың стратегиялық көмегiн негiзге алып бағытталған қадамдар жасалды. ¹² Үкiмет тарапынан сыртқы қаржыландырудың төмендейтiн қажеттiлiгi кезiнде халықаралық көмек қауымдастығы техникалық көмек үшiн инвестициялаудың инновациялық шараларын әзiрлеу және стратегиялық саласын айқындау жолдарын зерттейдi.
7. Үкiмет те, халықаралық көмек қауымдастығы да кедейлiктi азайту жөнiндегi мәселелер шеңберi зор болып қалатынын түсiнеді. Бастапқы бiлiм беруге қатысты прогресс пен Мыңжылдық баспалдағында даму саласындағы БҰҰ мақсатында (МДМ) белгiленген гендерлiк мәселелердi шешумен байланысты мақсатқа қол жеткiзу бойынша кiрiс деңгейi, денсаулық сақтау және қоршаған ортаны қорғау проблемасын шешуде неғұрлым белсендi шараларды қабылдау қажет (А-қосымшасы). Кедейлiктi тұрақты азайтуға қол жеткiзуде басты проблема болып мұнайдан басқа, әсiресе ауылдық жерлердегi негiзiнен тар өндiрiстiк базамен байланысты шектелген экономикалық мүмкiндiктер мен жұмыс орындарын алудың мүмкiндiгi табылады. Жағдай қоршаған орта сапасының нашарлауымен және ескiрген тиiстi инфрақұрылыммен күрделенедi. Шешудi талап ететiн кедейлiктi азайтудың басқа проблемалары мынадай: (i) жеке сектордың қызметi, атап айтқанда, шағын және орта бизнес (ШОБ) кәсiпорындарының қызметi үшiн одан әрi жетiлдiру (іi) базалық әлеуметтiк қызметтер, атап айтқанда, бiлiм беру, денсаулық сақтау және әлеуметтiк көмек қызмет көрсетулерiн беру мен көрсетуге әсер ететiн құрылымдық мәселелердi шешу қажеттiлiгi; және (iv) кедейлiктi азайту жөнiндегi iс-шараларды тиiмді және мақсатты iске асыру үшiн ұлттық және жергiлiктi деңгейдегi атқарушы билiк дамуының төменгi басқару әлеуетi мен нашар басшылық.

III. Ұзақ мерзімді мақсат және стратегия
(2003-2015 жылдар)

8. Үкiмет кедейлiктi азайтуды ұзақ мерзiмдi мақсат ретiнде айқындады. МДМ мақсаттарына сәйкес негiзгi мақсаттар болып кедейлердiң үлесiн 2001 жылы 28,4%-тен 2015 жылы 7%-ке дейiн азайту және өте кедейлiктi жою табылады. Осы мақсатты қолдауда дамудың басты мақсаттары болып 2015 жылға дейiнгi мынадай мiндеттер болып табылады: (i) 2002 жылдың деңгейiмен салыстырғанда жас балалар өлiмi 15%-ке азаяды; (ii) аналар өлiмiнiң деңгейi 2002 жылдың деңгейiмен салыстырғанда 50%-ке төмендейдi; (ііі) туберкулезбен ауру тоқтатылатын және таралуы ұстап қалынатын болады; (iv) ВИЧ/СПИД тоқтатылатын және таралуы ұстап қалынатын болады; (v) барлық халықтың ауыз суға толық қол жеткiзуi қамтамасыз етiлетiн болады; және (vii) Арал өңiрiнiң проблемалары шешiлетiн және табиғат ресурстарын үнемсiз пайдалануды болдырмайтын қоршаған ортаны қорғау стратегиясы iске асырылатын болады. В қосымшасы Үкiметтiң қысқа мерзiмдi және ұзақ мерзiмдi мiндеттемелерi бойынша МДМ-ға жатады.
9. Осы ұзақ мерзiмдi мақсаттары мен мiндеттерiне қол жеткiзу үшiн Кедейлiктi азайту жөнiндегi Үкiметтiң Стратегиясы үш жақты тәсiлге негiзделедi: бiрiншi, кедейлердiң пайдасына күшейтiлген бағытталған және экологиялық тұрақты экономикалық өсу; екiншi, адам ресурстарының дамуы; және үшiншi, ұлттық және жергілікті деңгейдегі тиiмді және мақсатты мемлекеттiк басқару. ¹³
10. АДБ Қазақстандағы кедейлiктi азайту жөнiндегi Yкiметтiң мақсатын қолдайды және ол 2015 жылға дейiн қойған дамудың ұзақ мерзiмдi мақсаты мен мiндеттерiне қол жеткiзуде белсендi жәрдем көрсететiн болады. Осы Келiсiм ұзақ мерзiмдi мiндеттерге қол жеткiзуде Үкiмет пен АДБ күш-жiгерiн бiрiктiру үшiн шек болып қызмет етедi. ЕСБ бiрқатар қысқа, орта және ұзақ мерзiмдi мiндеттердi кедейлiктi азайту жөнiндегi iс-шараларды енгізу бойынша жұмыс басшылығын бiлдiретiн болады. ЕСБ экономикалық және салалық жұмысты жүргiзудi, кедейлiк жағдайына әсер ететiн саясат пен институциональдық реформаларға қатысты Yкiметпен диалогты орнатуды, физикалық және институциональдық әлеуеттiң дамуын және кедейлiк проблемасының шешiмiн дұрыс шешу үшiн жобаларды әзiрлеудi қамтитын кедейлiктi азайту үшiн қол сұғушылық шараларының бағытын айқындайтын болады.

IV. Орта мерзімді стратегия (2003-2010 жылдар)

11. Орта мерзiмдi болашақта кедейлiктi азайту жөнiндегi бірлескен стратегия үш басты аспектілерге негiзделетiн болады: (i) мұнайдан басқа, жеке сектор жылжытатын (а) ¹⁴ экономиканың өндiрiстiк секторларының бәсекелестiк қабiлетiн арттыру және әртараптандыру үшiн жағдай жасау, (b) халықтың кедей және әлеуметтiк осал топтары үшiн кiрiс пен жұмыс орындарын алу мүмкiндiгiн ынталандырады және (с) қоршаған ортаны қорғау жөнiндегi, атап айтқанда, су және жер ресурстарына қатысты тұрақты шараларды қамтамасыз етедi; (іі) инфрақұрылымды құру мен жақсарту және қызмет көрсетудi беру арқылы адам дамуын; және (ііi) кедейлiктi азайту жөнiндегi стратегияны мақсатты және тиiмдi iске асыруды қамтамасыз ететiн ақылға қонымды басқаруды қамтамасыз етедi және даму процесiнде азаматтық қоғамның қатысуын ұлғайтады. АДБ кедей және экологиялық қолайсыз облыстардағы кедейлiктi азайтуға көп салалы және тұтастырылған тәсiлдердi айқындау үшiн Үкiметпен жұмыс iстейтiн болады.
12. Кедейлердiң пайдасына экономикалық өсуге қол жеткiзуге бағытталған Үкiмет пен АДБ-ның күш-жігері өндiрiс секторларының көлденең және тiгiнен байланыстарды ең барынша күшейтуге, жұмыспен қамтуды ұлғайтуға, облыс елшiлiк және облыс аралық деңгейдегi қала-ауыл қатынасына бiрлескен күш-жiгердi күшейтуге және iшкi және сыртқы сауданы дамытуға жәрдемдесетiн болады. Бiздiң диалог және қажеттiлiк кезiнде әсер ету шаралары мынадай бағыттарға негiзделетiн болады:
(i) географиялық жеделдiлiк пен еңбектi қайта бiлiктiлiктен өткiзудi ұлғайтуға жеке секторды ынталандыратын барлық салаларға қолданылатын шаралар инвестицияларды салу мен бизнестi жүргiзу кезiнде кәсiпкерлердi қиындыққа ұшыратпайтын регулятивтiк және әкiмшiлiк рәсiмдерiн қоса, ауылдық та, қалалық та жердегi жеке секторды дамыту үшiн қолайлы жағдайды жасауды ұлғайтатын саяси, регулятивтiк және институциональдық реформалар; су секторындағы кешендi реформа; операциялық шығындарды кемiтетiн сауда және тарифтiк саясат және нарықтық айырбас, сондай-ақ бәсекелестiк ортаға ену және бәсекелестiктi ынталандыру үшiн кедергiлердi жою; одан кейiнгi жекешелендiру бағдарламасы және шағын қалаларға әсер ететiн нашар кәсiпорындарды қайта құрылымдау; корпоративтiк басқару, сондай-ақ экономикалық өсудiң артуымен байланысты iрiктемелi тура және жанама капитал салулар бойынша iс-шаралар;
(іі) фермерлiк және ауыл шаруашылығы қызметтерiнiң рыногындағы бәсекелестiк қабiлетiн құру және ауыл шаруашылығы және ауыл шаруашылығы емес секторлардағы ауыл экономикасын әртараптандыру. Бұл шаралар мынадай аспектiлердi қамтиды: (а) iшкi және халықаралық рыноктарға фермерлiк және ауылдық кәсiпорындардың қол жеткiзуiн жақсарту; (b) ауыл инфрақұрылымын дамыту; (с) фермерлiк технологиясын жетiлдiру, жеке секторда неғұрлым кеңiрек тартуды көздейтiн қызмет көрсетулердi зерттеу мен ұлғайту; (d) жергiлiктi деңгейде салалық реформаларды тереңдету және (е) жергiлiктi жерлерде және ұлттық деңгейде атқарушы билiктiң әлеуетiн, сондай-ақ ауыл шаруашылығы мен ауылды дамытуда әрекет етушi өндiрушiлер қауымдастықтары мен қоғамдастықтардың әлеуетiн құру;
(ііі) Мыналар арқылы шағын қалалардағы экономикалық қызметтiң өмiр сүретiн түрлерiн дамытуға жәрдемдесу: (а) қаржы және бизнес дамыту жөнiндегi қызмет көрсетулердi қоса инфрақұрылымның дамуын қолдау, сондай-ақ басқару, бухгалтерлiк есеп, қаржы және бизнестi жүргізу мәселелерi бойынша ШОБ өкiлдерi мен жергiлiктi атқарушы билiктi кәсiби оқыту; және (b) ШОБ және формальдық емес сектор кәсiпорындары үшiн қол жетiмдi ғылыми зерттеулер мен технологияларды дамыту;
(ііі) Автожол көлiгiнiң секторын дамытуға қолдау көрсету, ол қазiргi инфрақұрылымның жағдайын жақсартады және қолдайды, көлiктiң әртүрлi түрлерiнiң өзара iс-қимыл жобаларын дамытуды қолдау көрсету және көлiктiң бәсекелестiк қабiлетi бар рыногын құру арқылы көлiктiк қызмет көрсету саласындағы жетiлдiру процесiн жеңiлдетедi;
(iv) Мыналар арқылы қоршаған ортаны қорғау жөнiндегi шараларды iске асыру: қоршаған ортаны қорғау саласындағы саясат пен заңнаманы қолдау жөнiндегi бастамашылықты жүргiзу; салалық министрлiктер мен жергiлiктi билiк қызметкерлерi арасындағы қоршаған ортаны қорғау жөнiндегi шараларға қатысты әлеуетiн күшейту; ауылдық және қалалық даму саясатын, жоспарлары мен бағдарламаларын, су сапасы, жердiң нашарлауы, сондай-ақ өнеркәсiптiк және қалалық ластанулардың мәселелерi бойынша басты табиғат қорғау проблемаларын шешетiн жоспарлар мен бағдарламаларды әзiрлеу кезiнде қоршаған орта проблемасының ықпалдасуын ынталандыру; сондай-ақ физикалық инфрақұрылымды салу және қалпына келтiру барысында экологиялық мәселелердi шешуде ықпалдасу; және
(v) Сауда саясатын үйлестiру арқылы өңiрлiк сауда байланыстарын жетiлдiру арқылы неғұрлым тығыз өңiрлiк экономикалық байланыстарды қамтамасыз ету және бiрлесiп пайдаланылатын ресурстарды өңiрлiк басқаруды күшейту.
13. Үкiмет пен АДБ халықтың кедей және әлеуметтiк осал топтарына адам капиталдарының дамуына бiрлескен инвестициялаудың мүмкiндiгi ескерiлетiн болады, ол мынаған мүмкiндiк бередi:
(i) бастапқы және жалпы орта бiлiмнiң қызмет көрсетулерiне қол жеткiзудi жақсартады және жалпы қатысушылықты және орта мектептi бiтiргендердiң, әсiресе ауылдық жерлердегiлердiң процентiн арттырады;
(іі) (а) халықаралық талаптарға сәйкес келетiн бiлiм беру стандарттарын қолдауға және диверсификацияланған, өнiмдi және бәсекелестiк қабiлеттi экономиканың дамуына одан кейiнгi бiлiм беру секторында реформа жүргiзу; (b) рыноктың талаптарына сәйкес келетiн және ақпараттық және коммуникациялық технологиялардың әлеуеттi салымын пайдаланатын кәсiби-техникалық бiлiмге кедейлердiң және халықтың әлеуметтiк-осал топтарының қол жеткiзiмдiлiгiн жақсарту; және (с) қоғамның мектептiк оқытуға қатысты бастамашылықты дамытуға қатысуы;
(ііi) Қауiпсiз ауыз суға және кәрiз, денсаулық сақтау мен бiлiм беру қызмет көрсетулерiне және әлеуметтiк қорғау, әсiресе ауылдық жерлердегi бағдарламаларына қол жеткiзушiлiк пен жариялылығын арттыру;
(iv) әлеуметтiк салаға мемлекеттiк және жеке инвестицияларды ұлғайту; және
(v) әлеуметтiк қамтамасыз ету және жергiлiктi атқарушы органдардың әлеуметтiк қызмет көрсетулерiн беру бойынша мемлекеттiк шығыстарды басқаруын жақсарту.
14. Ақылға қонымды басқару кедейлiктi азайту жөнiндегi шараларды тиiмдi және мақсатты iске асырудың кiлтi болып табылады. Ақылға қонымды басқаруды орындау мақсатында Үкiмет пен АДБ тарапынан қолдау мынадай аспектiлерде көрiнетiн болады:
(i) ашықтық пен есептiлiктi қамтамасыз ететiн әкiмшiлiк рәсiмдердi реттеудiң шешiмдерiн қабылдау мен ережелердi әзiрлеудiң әкiмшiлiк рәсiмдерiн реттеу сияқты жергiлiктi және орталық билiкпен өзара қарым-қатынасты және бизнес ортамен қатынасты жақсартатын институциональдық және регулятивтiк реформалар, жергiлiктi билiк жұмысының регулятивтiк көрсеткiштерiн жетiлдiру және мониторингiн жүргізу, сондай-ақ жергiлiктi деңгейдегi бизнес саласындағы заңдық келiспеушiлiктердi тиiмдi шешудi жүргiзу;
(іі) Мемлекеттiк басқару деңгейлерi бойынша өкiлеттiктердi тиiмдi бөлудi қамтамасыз ете отырып, салалық бағдарламаларды дайындау мен iске асыру кезiнде орталық және жергiлiктi атқарушы органдар тарапынан неғұрлым тиiмдi басқару үшiн заңнама нормаларын жетiлдiру және әлеуметтiк қызмет көрсетулердi тиiмдi және мақсатты қамтамасыз ету және беру мақсатымен бюджетаралық қарым-қатынастарды жақсарту;
(iіі) Кедейлiктi азайту жөнiндегi шаралардың орындалуының есептiлігін, ашықтығын және тиiмдiлiгiн және мақсатты қолданылуын арттыратын дамумен басқаруға қатысты билiктiң жергiлiктi және орталық деңгейлерiнде атқарушы органдар өкiлдерiнiң әлеуетiн құру;
(iv) кедейлiктi азайту жөнiндегi мониторинг процесiн және шараларды бағалауды жоспарлауда, шешiмдерi қабылдауда және жүргiзуде азаматтық қоғамның қатысуын институтизациялау; және (v) Кедейлiктi азайту жөніндегi стратегияны тиiмдi iске асыру үшiн басқару реформасын жүргiзу прогресiнiң мониторингін жүргiзу және бағалау кезiнде кедейлер мен әлеуметтiк осал топтардың әлеуметтiк капиталын құруда үкiметтiк емес ұйымдардың әлеуетiн дамыту.
15. Кедейлердiң пайдасына стратегия және экологиялық тұрақты экономикалық өсу, адам дамуы және сәйкестi басқару кедейлердiң пайдасына бағытталған экономикалық өсуге қол жеткiзу үшiн шараларды iске асыруға әйелдердiң қатысуын арттырады және кедейлiктi азайту жөнiндегi шаралардың санына гендерлiк мәселелердiң шешiмiн ықпалдасуға көмектеседi.

V. Қысқа мерзімді стратегия (2003-2005 жылдар)

16. Жақын болашақта Үкiмет ауылды көркейту және ауыл инфрақұрылымын қалпына келтiру мен салуға жоғары басымдық берiледi. Адам дамуына негiзделетiн акцент жалпы орта бiлiм беруге жалпылай қол жеткiзу мүмкiндiгiн қолдауды жалғастыруға және бiлiм беру сапасын жақсартуға көмектеседi. Басқару реформалары сыбайлас жемқорлықпен күреске, даму дағдыларын күшейтуге және кедейлер мен халықтың әлеуметтiк осал топтарына әлеуметтiк қызмет көрсетудi мақсатты беру мен көрсетудi жетiлдiруде көрiнетiн болады.
17. Қысқа мерзiмдi болашақта кедейлiктi азайту жөнiндегi АДБ мен Yкiмет серiктестiгiнiң стратегиялық акцентi мынадай салаларда қойылатын болады:
(i) жеке сектор қозғау салатын және кедейлердiң пайдасына бағытталған экономикалық өсуді жеңiлдететiн саяси диалог, экономикалық жұмыс, инвестициялар мен техникалық көмек арқылы экономикалық әртараптандыруға жәрдемдесу және ауылдың бәсекелестiк қабiлетi мен әртараптандыруын ұлғайтуға алып келедi. Бұл шаралар ауылды дамытуды жоспарлау және билiктiң жергiлiктi деңгейлерiнде инвестицияларды бағдарламалау, МСБ дамыту, жолдарды, ауылдық қаржы институттарын, су инфрақұрылымын, қаржы секторына жеке сектордың инвестицияларын және капитал рыногын, сондай-ақ жекелеген аудандарда бизнестi жүргiзу кезiнде жоғарғы операциялық шығындардың проблемаларын шешетiн саяси, әкiмшiлiк және институциональдық реформаларды қалпына келтiру мен дамыту бағдарламасы бойынша техникалық көмек арқылы iске асырылатын болады;
(іі) әлеуметтiк қызметтi беру мен көрсетуде Үкiметтiң және билiктiң жергiлiктi органдары жұмысының тиiмділiгiн арттыратын сумен жабдықтау құрылысына кедей халықтың беруiн ұлғайту және қол жеткiзiлуi арқылы және техникалық көмек арқылы адам дамуының артуы;
(ііі) кедейлiктi азайту жөнiндегi 2003-2005 жылдарға арналған салалық бағдарламаны iске асыруда билiктiң ұлттық және жергiлiктi органдарының әлеуетiн күшейту үшiн техникалық көмек арқылы мемлекеттiк секторды басқаруды жетiлдiру;
(iv) Үкiмет қабылдайтын қоршаған ортаны қорғау жөнiндегi iс-шаралардың мәселелерi бойынша консультативтiк және өңiрлiк техникалық көмектi көрсету арқылы экологиялық тұрақты даму жөнiндегi шараларды қолдауы. Су ресурстарын басқаруда қолдау көрсету осы нақты өңiрде жағдайды жақсартуға көмектеседi, сондай-ақ кедейлердiң пайдасына бағытталған шара болып табылады; және
(v) Шетелмен сауда ағымдарын ұлғайтатын өңiрлiк ынтымақтастықты дамыту өзендер бассейнiн тұтастырылған басқаруға және қаржы секторын өңiрлiк дамытуға жәрдемдесетiн болады, сондай-ақ туризм мен дене инфрақұрылымының (жолдар мен газ құбырлары) дамуын күшейтедi.
18. АДБ халықаралық көмек қауымдастығымен бiрге кедейлiктi азайту жөнiндегi тиiмдi тәсiлдер бойынша диалог жүргiзу арқылы Үкiметті тұрақты тартатын және кедейлiктi азайту жөнiндегi инвестициялық тәсiлдердi үлгiлiк байқап көру үшiн негiз болатын заемдық емес инвестициялар бойынша модельдердi ұсынатын болады және олардың табыстылығы жағдайында заем ретiнде инвестицияларды беру және бiлiм тәжірибесiн беру үшiн негiз бола алады.

VI. Мониторинг және бағалау

19. Үкiмет Қазақстан Республикасындағы 2003-2005 жылдарға арналған кедейлiктi азайту жөнiндегi бағдарламасында кедейлiктi азайту жөнiндегi мониторинг процесi үшiн негіз ретiнде орындаудың 17 индикаторларын айқындады. Экономика және бюджеттiк жоспарлау министрлiгiнде мониторинг пен бағалау процесiн бақылау үшiн тұрмыс деңгейiн талдау бөлiмi құрылды. Осы қатынаста АДБ-нiң консультативтiк техникалық көмегi Үкiметке олар түпкiлiктi нәтижелерге қол жеткiзу, сондай-ақ азаматтық қоғамның қатысуымен мемлекеттiк саясатты әзiрлейтiн органдармен керi байланыстың тетiгiн орнату үшiн қажеттi шығыс және түпкiлiктi деректердi енгiзетiн индикаторларды нақтылауға көмектеседi. Осы қызметтiң нәтижелерi кедейлiктiң индикаторларын растау және жетiлдiру тәсiлi ретiнде КАК бiрiншi жыл сайынғы шолу барысында бағаланатын болады.
20. В-қосымшасы МДМ-ға қол жеткiзу жөнiндегi Үкiметтiң мiндеттемелерiн қозғайды. Осы мақсатты ескере отырып, КАК бойынша Үкiмет пен АДБ-ның мiндеттемелерiн орындауға қызмет ететiн бiрқатар арнайы мақсаттар, индикаторлар мен шаралар әзiрлендi. Азаматтық қоғам мен халықаралық қауымдастық өкiлдерiмен талқылау кезiнде екi тарап та осы мақсаттарға қол жеткiзуде прогрестiң жыл сайынғы шолуын өткiзетiн болады. Қажеттiлiк кезiнде мiндеттемелер мен индикаторларға түзетулер енгiзiлетiн болады.
Тараптардың өзара келiсiмi бойынша осы Келiсiмге өзгерiс пен толықтыру осы Келiсiмнiң ажырамас бөлiгi болып табылатын жекелеген хаттамаларды ресiмдеу жолымен енгiзiлетiн болады.
21. Үкiмет пен АДБ осы келiсiмдi iске асыру нәтижелерi туралы есептi жыл сайын жариялайтын болады.
22. Осы Келiсiм қол қою күнiнен бастап күшiне енедi және 2016 жылдың 1 қаңтарына дейiн жарамды болады.
Астана қаласында 2003 жылдың 24 шiлдесiнде қазақ, орыс, ағылшын тiлдерiнде, әрқайсысы екi данада жасалған, атап айтқанда барлық бөлiктердiң бiрдей заңдық күшi бар. Осы Келiсiмнiң ережелерiн түсiндiруде келiспеушiлiктер туындаған жағдайда тараптар ағылшын тiлiндегi мәтiнге жүгiнетiн болады.

Қазақстан Республикасының Азия Даму
Yкiметі Банкi

__________________________________________________

¹ Дүниежүзiлiк банк, БҰҰ Даму Бағдарламасы (БҰҰДБ) және АДБ Yкiметке кедейлiктi бағалауда жәрдем көрсеттi. АДБ кедейлiктi бағалау; қала-кәсiпорындар бойынша зерттеу жүргiзу; екi облыс үшiн даму жоспарын әзiрлеу; және қолданыстың кең саласын және негiзгi мүдделi тараптардың қолдауы бар кедейлiктi азайту жөнiндегi кешендi орта мерзiмдi стратегияны дайындау жөнiндегi зерттеу жүргiзу үшiн 830 мың АҚШ доллары көлемiнде Үкіметке техникалық көмек (ТП 3550-KAZ: Кедейлiкті азайту жөнiндегi кешендi орта мерзiмдi стратегияны дайындау) көрсеттi.
² Күнкөрiстің ең төменгi мөлшерi азық-түлiк және азық-түлiк емес тауарлар себетiнiң бiрлiгі құны негiзiнде есептелетiн тұтыну себетiнiң ең аз құнына тең. Осы өнiмдердiң құрамы Қазақстан Республикасының Статистика жөнiндегi агенттiгi жыл сайын өткiзетiн Yй шаруашылығының бюджетiн зерттеу бойынша деректер негiзiнде алынған. 2,1$ көлемiндегі халықаралық кедейлiк деңгейiмен салыстырғанда (1996 жылғы Сатып алу қабiлеттерiнің теңдiгi құжатына сәйкес) ұлттық ең төменгi күнкөрiс мөлшерi күнiне бiр адамға шамамен 4,70$ құрайды. 2,15$ мөлшерiндегi кедейлiк деңгейiн пайдалана отырып, 1996 жылы кедейлiк деңгейi 5,7% құрады, Еуропа елдерiндегi (Латвия мен Украина) табыстың орташа деңгейiмен өтпелi экономика шарттарымен салыстырмалы.
³ Әлеуметтiк осал топтар балаларды, көп балалы отбасыларды; ұзақ уақыт iшiндегі жұмыссыздарды; мектеп пен жұмыстан тыс жастарды; жалғыз iлiктi қарт адамдарды; мүгедектердi; және маргинальдық топтарды, оның iшiнде үйсiздердi, бұрынғы қамалғандар мен босқындарды қамтиды (Қазақстан Республикасындағы 2003-2005 жылдарға арналған кедейлiктi азайту жөнiндегі салалық бағдарлама).
⁴ 2001 жылы күнкөрiстiң ең мөлшерiнiң мәнi айына бiр адамға 4596 теңге құрады. Үкiмет "кедейлiк деңгейiнен" күн көрiстiң ең аз мөлшерiн айырады, өйткенi соңғысы да заңнамамен реттеледi және жыл сайын Парламент күн көрiстiң ең аз мөлшерiнен кесiмдi проценттік ставка ретiнде айқындалады. 2001 жылы кедейлiк деңгейi күн көрiстiң ең аз мөлшерiнен 38% құрады немесе орташа алғанда айына бiр адамға 1746 теңгеге тең болды. Осы Келiсiм бойынша кедейлiк деңгейi күн көрiстiң ең аз мөлшерiнiң шеңберiмен өлшенедi.
⁵ Экономикалық өсу мен кедейлiктiң төмендеуi арасындағы бұл әлсiз өзара байланыс экономикалық өсудiң көздерi (негізiнен мұнай және өңдеушi салалар) кедейлердiң көп бөлiгiне пайда беретiн жеткiлiктi кең базасының болмағанын көрсеттi. Бұдан басқа экономикалық өсуден пайда облыстар бойынша тең емес бөлiнген болатын және кедейлерге қарағанда кедей еместердiң жағдайына оң әсер, сондай-ақ ауыл тұрғындарына қарағанда қала халқына көп әсер еттi.
⁶ Елдiң әртүрлі облыстары бiрқатар экологиялық проблемаларды бастан кешуде. Суарылатын және жайылым жерлерiнiң көлемдерi, мысалы, Қарағанды, Қостанай және Павлодар облыстарында, су ресурстарын нашар пайдалану және топырақтың жоғары эрозиясы мен шөлденуiне байланысты үшке азайды. Маңғыстау облысы мен Оңтүстiк Қазақстанның жерлерi су және жел эрозиясымен туындаған шөлденуден жапа шегуде. Жер асты суларының ластануы Ақтөбе, Шығыс Қазақстан, Жамбыл, Павлодар облыстары мен Талдықорғанның жағдайына терiс әсер етті. Семей облысының жерлерi жоғары радиоактивтіліктен, ал Арал өңiрiнiң жерлерi жоғары тұздану мен шөлденуден зардап шегуде.
⁷ 10 мыңнан 50 мыңға дейiнгi халқы бар шағын қалалар табыстары мен жұмыспен қамтылуы бойынша кәсiпорындардың аздаған санынан экономикалық жағынан тәуелдi. 1990 жылдары бұл қалалар жұмыспен қамту деңгейiн және денсаулық сақтау, бiлiм беру мен көлiк қызмет көрсету сапасын төмендетуде неғұрлым көп қиындықтарға ұшырады. Үкiмет осы қалаларды қалпына келтiру стратегиясы ретiндегi Шағын қалаларды дамыту тұжырымдамасын (2020 жыл) әзiрледi. Бұл қалаларға инвестицияларды тарту үшiн кейбiр нақты шаралар қабылданған болатын, ол кедейлiк пен жұмыссыздықтың деңгейiн кемiтуге және халықтың одан әрi көшiп кетуiнiң алдын алуға көмектестi.
⁸ Үкiмет белгiлеген Дамудың ұзақ мерзiмдi шеңберi Қазақстанның 2030 жылға дейiнгі даму стратегиясында айқындалған, онда ұзақ мерзiмдi болашаққа басымдықтардың бiрi "Қазақстан азаматтарының денсаулығы, бiлiм алуы және әл-ауқаты" болып табылады. Орта мерзiмдi стратегияның егжей-тегжейi Қазақстан Республикасының 2010 жылға дейiнгі дамудың стратегиялық жоспары және 2015 жылға дейiнгi индустриялық саясат құжаттарында талқыланады. Сондай-ақ Кедейлiктi кезең-кезеңмен азайту жоспары әзiрлендi және iске асырылуда. Кедейлiкпен және жұмыссыздықпен күрес жөнiндегi 2000-2002 жылдарға арналған бағдарлама жұмыс орындарының жетiспеушілігіне байланысты табыстары бойынша кедейлiк проблемасын шешуге бағытталған. Одан кейiн негiзiнен кедейлiктiң әртүрлi аспектілерiнiң проблемаларын шешетiн болатын Қазақстан Республикасындағы 2003-2005 жылдарға арналған бағдарламасы жалғасты.
⁹ Қазiргі уақытта дайындалып жатқан Мемлекеттiк азық-түлiк және ауыл шаруашылығы бағдарламасы мен Ауылды дамытудың 2004-2010 жылдарға арналған ұлттық бағдарламасы ауыл экономикасын қалпына келтiру үшiн дамудың негізгi стратегиясын қалыптастырады. 2015 жылға дейiнгi индустриялық саясат Қазақстан экономикасының шикiзат базасынан әртараптандырылған, ғылыми-бағытты және технологиялық интенсивтi өнеркәсiптiк экономикаға және қызмет көрсету секторына көшу үшiн шеңбер мен стратегияны көздейдi.
¹⁰ Yкімет кедейлiктiң әртүрлi аспектiлерiнiң проблемаларын шешу үшін шамамен 45 салалық бағдарламалар мен iс-қимылдар жоспарларын әзiрледi. Денсаулық сақтау мен бiлiм беру секторлары үшiн баспа шаралар Мемлекеттiк бағдарламада, Әйелдердiң жағдайын жақсарту жөнiндегi іс-қимылдардың ұлттық жоспарында, 2001-2005 жылдарға арналған Қазақстандағы ВИЧ/СПИД эпидемиясына қарсы күрес бағдарламасында және Атаулы әлеуметтiк көмек туралы заңда айқындалған болатын.
¹¹ 2003 жылы мемлекеттiк шығыстардың жалпы санынан бiлiм беруге, денсаулық сақтауға, ауыл шаруашылығына, су ортасына және көлiкке бюджет шығыстарының үлесi ұлғайды.
¹² Мысалы, әлеуметтiк саладағы Дүниежүзiлiк банктiң заемдық және заемдық емес көмегі денсаулық сақтау мен әлеуметтiк көмек мәселелерiнде, ал АДБ көмегі бiлiм беру мәселелерiнде негiзгі алынған.
¹³ Үкiмет экономикалық өсудің жоспарланған кезеңдерiн iске асыру үшін уақытша шеңберлер белгiледi. Атап айтқанда, 2003-2005 жылдар ауылды жаңғырту жылдары ретiнде жарияланды және Yкiмет ауыл шаруашылығы секторындағы қызметтi әртараптандыру мен бәсекелестік қабiлетiн арттыруға негiзделетін болады. Сонымен бiрге, 2003-2015 жылдарға арналған кезеңге Yкiмет агроөнеркәсiптік, өнеркәсiптiк секторлар мен қызмет көрсету секторын әртараптандыру арқылы, олардың шикiзаттық дамуының қазiргi күнгі деңгейiнен бас тарта отырып, тұрақты экономикалық өсуге қол жеткiзу үшін индустриялық даму саясатын әзiрледi. Жеке сектор әртараптандыратын және жылжытатын экономикалық база негiзiнде экономиканың қызмет көрсету секторына бағытталған және технологиялық интенсивтi үшiн жағдайды ұзақ мерзiмді болашаққа белгiлейтiн болады.
¹⁴ Қазiргi уақытта АДБ Жеке сектордың жағдайына бағалау жүргiзудi аяқтады, оның барысында кәсiпкерлік қызметi үшiн проблемаларды шешуде шектеулер мен кедергiлер анықталды және оларды шешуде, жеке сектордың, атап айтқанда, ШОБ кәсiпорындары арқылы неғұрлым кеңейтiлген қатысуы үшiн күн тәртiбi қойылды.

А қосымшасы. Мың жылдық қарсаңындағы дамудың мақсаттары мен мiндеттерiне қол жеткізудегi Қазақстан Республикасының мәртебесi ¹

__________________________________________________________________
Мақсаттар мен мiндеттер ² | Елдiк мәртебе
__________________________________________________________________

1-мақсат: Өте кедейлiктi және аштықты жою

1-мiндет: 1996 жылдан Нақты анықталған күнкөрiс минимумын
бастап 2015 жыл аралығында пайдалана отырып, 1996-1998 жылдарда
күнкөрiс минимумынан төмен кедейлiк деңгейi орта есеппен 4,4 %-ке
тұратын халықтың сандық өстi. Ол 1998 жылы ең жоғарғы нүктеге
қатынасын екi eceгe жетiп, 39%-тi құрады. 1998 жылдан
төмендету ³ бастап 2001 жыл аралығында кедейлiк
2-мiндет: 1997 және 2015 10%-ке азайды. 2001 жылы кедейлiк
жылдар аралығындағы дұрыс деңгей 28,4%-тi құрады. Кедейлiк
тамақтанбаудан зиян деңгей; облыстар бөлiгінде әртүрлi және
шегетiн адамдар санын екi ауылдық жерлерде жоғары. Джини
есеге төмендету. коэффициентiмен өлшенетiн табыстардың
тең еместiгi 1996 жылы 0.319-дан 2001
жылы 0,348-ге дейiн өстi.

2-мақсат: Әмбебап бастауыш бiлiм берудi енгiзу

3-мiндет: 2015 жылға Бастауыш бiлiмi бар балалардың сандық
дейiнгi кезеңде барлық қатынасы бойынша нақты деректер бүкiл
балалар үшін, ер балалар жерде бiрдей және 1991 жылдан бастап
мен қыз балалар үшiн тең 1998 жыл аралығында орта есеппен
деңгейде бастауыш 99,3%-тi құрады. Орта мектептi бiтiрген,
мектептiң толық оқу бастауыш бiлiм беру буынын қосқандағы
курсын аяқтауға мүмкіндік балаларға қатысты деректер аз төмен,
беру. 1991-1999 ж. аралығында сандық қатынас
94,2%-ті құрады. Yкiметтiң мiндеттерi
болып осы қол жетiмдiлiктi бұрынғы
деңгейде қолдау және әсiресе ауылдық
жерлердегi бастауыш және орта буындағы
бiлiм беру қызметтерiнiң сапасы мен қол
жетiмдiлiгiн жоғарлату болып табылады.
Шешiмдi талап ететiн басқа мәселе 1990
жылдары байқалған мектепке дейiнгi
мекемелер саны мен балабақшалар мен
күндiзгi балабақшаларға баратын
мектепке дейiнгi жастағы балалар
санының төмендеу үрдісін тежеу.

3-мақсат: Гендерлік теңдiктi белгiлеу және үлкен өкiлеттiктер ұсынуға ықпал ету

4-міндет: Шамамен 2005 Ер балалар мен қыз балалар үшiн
жылға дейінгi бастауыш гендерлiк топтар жөнiндегi жалпы
және орта бiлiмге қатысты қатынастар бойынша және бiлiм берудiң
сондай-ақ 2015 жылда түрлi деңгейлерi бойынша нақты цифрлар
кешiктiрмей бiлiм білiмге деген тең қол жетiмдiлiк туралы
берудiң барлық деңгейде айтады. Алайда бiлiмдi аяқтау бойынша
гендерлiк теңсiздiктi жою және еңбек рыногында гендерлық
теңсiздiк жағдайлары туындайды. Әйелдер
негiзiнде экономиканың төмен төленетiн
секторларында ықпалдасады, оларға жұмыс
табу қиынға түседi, олар осындай
жұмысты орындайтын олардың еркектерiне
қарағанда ең аз жалақы алады.

4-мақсат: Балалар өлiмiн азайту

5-мiндет: 1990 жылдан 5 жасқа дейiн жастағы балалар өлiмi
2015 жылға дейiнгi кезеңде бойынша ресми деректерге сәйкес 1991
5 жасқа дейiнгi балалар жылы 1000 тiрi туылғанға 35 жағдайдан
арасындағы өлiм деңгейiн 2001 жылы 1000 тiрi туылғанға 22,8
екiден үшке төмендету жағдайға дейiн төмендеу барысы байқалып
отыр. Сондай-ақ сәбилердiң шетiнеу
деңгейi (СШД) (1 жасқа дейiнгi жастағы
бойынша 1991 жылы 1000 тiрi туылғанға
27,4 жағдайдан 2001 жылы 1000 тiрi
туылғанға 19,4 жағдайға дейiнгi
төмендеу үрдiсi байқалды. Алайда
демография және денсаулық жағдайы
жөнiндегi зерттеулер ұсынған
деректерден ерекшелiгi бар, онда ресми
статистикаға қарағанда екi есе жоғары
және зерттелген үрдiстерге сәйкес
1989-1994 жылдарда СШ 49,7 жағдайда
1994-1999 жылдарда СШ жағдайы 61,9-ға
дейiн артты. Балалар өлiмiнiң негiзгi
себептерi - перенатальдық патология,
дамудың туа бiткен патологиясы,
респираторлык жұқпалы ауру, диарея
және босану алдындағы нашар жағдайлар,
осы себептердiң барлығы алғашқы
медициналық көмек қызметiне
мүмкiндiктiң жоқтығынан болып отыр.
Осы қызметтерге қол жеткiзу аз
қамтылған отбасылардың және ауылдық
жерлерде тұратын отбасылардың сәбилерi
мен балалары үшiн қиындық туғызып отыр,
сондай-ақ облыстар бөлiгiнде
деректердiң ерекшелiгi бар.

5-мақсат: Ана денсаулығының жағдайын жақсарту

6-мiндет: 1990 жылдан Әртүрлi көздер аналардың өлiмi бойынша бастап 2015 жылға дейiн әртүрлi деректер бередi. Денсаулық
ана өлiмiнiң деңгейiн министрлiгiнiң деректері бойынша аналар
төрттен үшке төмендету өлiмi жағдайының саны 1998 жылы 100 000
тiрi туылғанға 77,5-тен 2001 жылы
48,6-ға дейiн төмендедi. Сондай-ақ
Юнесев деректерi осы жылдар
аралығындағы төмендеу ахуалын
көрсетедi, бiрақ барынша жоғары сандар
келтiрiп отыр (1998 жылы 100 000 тiрi
туылғанға 79,1-ден 2000 жылы 61,6-ға
дейін) алайда кейбiр қауыпты жағдайлар
байқалып отыр. Аналар өлiмiнiң төрттен
бiрге жуығы 21-ден 24-ке дейiнгi
жастағы жас аналардың арасында байқалып
отыр. Аналар өлiмiнiң 24,7% жуығы
жүктiлiк пен босану кезiндегi асқыну
нәтижелерiнен пайда болады. 36% жуық
әйелдер қан аздықтан зардап шегедi. Бұл
үрдiстер оларды туындататын мынадай
факторлар қатарын қамтиды: (i)
денсаулық сақтау құрылысының саны
төмендедi (мысалы, 1994 жылы 4980
фельдшерлі акушерлiк пунктардан бастап
2002 ж. - 4270 дейін (Қазақстандағы
ауылдарды дамыту, Адамзаттық даму
туралы есеп (2002 ж.); туу кезiндегi
көмектiң сапасы әсіресе ауылдық
жерлерде нашарлады (үкiметтiң 19%
респенденттерi мен Дүниежүзiлiк
Банкiнiң ұсынатын қызметтерi бойынша
зерттеулер (2002) айтқандай, денсаулық
қызметтерiнiң сапасы жақсы); (ii) осы
қызметтерге қол жеткізу сенiмдi көлiк
қызметтерiнiң қалыс қалуымен күрделенедi
(мысалы, үй шаруашылығының бюджетi
жөніндегi зерттеулерге қатысатын 31%
аурулардың айтуынша жақын жердегi жеңiл
жәрдем пунктiне бару үшін оларға 4 км
жүру керек); және (iii) медициналық
қызмет көрсетуге қол жетiмдiлiк
төмендедi, үй шаруашылығының бюджетiн
зерттеу бойынша ауылдық респондентердiң
жартысынан көбi өз-өзiн емдеумен
айналысады; ал жедел жәрдем орталығының
кеңесiне жүгiнетiндер саны төмендедi.

6-мақсат: ВИЧ/СПИД, малярия және өзге де аурулармен күрес

7-мiндет: 2015 жылға қарай ВИЧ жағдайының аздаған саны байқалсада,
ВИЧ/СПИД ауру олардың деңгейі айтарлықтай жоғары.
жағдайының таралуын тыю 2002 жылғы 735 жағдай және 1997 жылғы
және азайту үрдiсiн бастау 430 жағдаймен салыстырғанда 2003 жылғы
1 қаңтарға 3257 ВИЧ жағдайы тiркелдi.
Алайда жағдайлардың есептiк саны көпке
жоғары - 23000 (БҰҰ (2002),
қазақстандағы МДМ).

8-мiндет: 2015 жылға қарай Соңғы 10 жылда туберкулезбен
малярий және өзге де ауружағдайының саны екi есеге, 1994
негiзгi аурулар мен ауру жылы 64,4-тен 2002 жылы 100 000
жағдайының таралуын тыю жағдайдан 165,1 дейiн өстi.
және азайту үрдiсiн бастау

7-мақсат: Қоршаған ортаның тұрақты жай-күйiн қамтамасыз ету

9-мiндет: Мемлекеттiк Үкiмет табиғи ресурстарды ұтымды
саясат және бағдарламаға пайдалану және басқару үшін заңдық
тұрақты даму принциптерiн және саяси шеңберлер белгiледi.
ықпалдастыру және табиғи Тұрақты дамыту принциптерiне дамудың
ресурстарды ұтымсыз ұзақ мерзiмдi бағдарламалары (2030
пайдалануға қатысты жылға дейiн Қазақстанның Даму
үрдiстердi өзгерту стратегиясы және 2010 жылға дейiнгi
Қазақстан Республикасы дамуының
стратегиялық жоспары және Қазақстан
Республикасындағы 2003-2005 жылдарға
арналған кедейлiктi төмендету жөнiндегi
бағдарламасы сияқты дамудың басты қысқа
мерзiмдi бағдарламалардың негiзiне
қойылған. Экономикалық және әлеуметтiк
жоспарда көп шығындарда көрiнiс табатын
шешiмдер мен экологиялық проблемалар
талап етедi. Iс жүзiндегi және
перспективалы экономикалық шығындар
бойынша есеп Жалпы iшкi өнiмнiң
(Қазақстан Республикасының тұрақты
дамуы үшiн iс-әрекеттiң ұлттық
экологиялық жоспары) 20-30% құрауы
мүмкiн және өлiмнiң бестен бiр жағдайы
нашар экологиялық жағдайдан туады (2030
Қазақстан есеп).

10-мiндет: 2015 жылға Қауiпсiз iшетiн суға тұрақты қол
дейiн қауіпсiз iшетiн суға жетiмдiлiк әсiресе ауылдық жерлерде
тұрақты қол жетімдiлігі шешiм талап ететiн басты проблема болып
жоқ халықтың сандық қалады. 2001 жылы 27% ауылдың үй
қатынасын екi eceгe шаруашылықтары ішетiн суға қол жеткiзе
төмендету алмаған және миллионға жуық ауыл
тұрғындары шаруашылық-тұрмыстық
қажеттiлiкке және iшу үшiн өзендер
мен тоғандардың тазартылмаған суын
пайдаланған. Қала орталықтарында 14%
қалалық үй шаруашылықтары қауіпсіз
iшетiн суға қол жеткiзе алмаған.

11-мiндет: 2020 жылға "Қазақстанның айрықша ерекшелiгi
дейiн қалың тоғайларда Кәсiпорын қалаларының" болуы болып
тұратын ең аз дегенде табылады. Бұл қалалардағы бiр немесе
100 млн. өмiр сүру екi өндiрiстен тәуелдi жұмыс күшi соңғы
жағдайын жақсарту он жылдықтағы осы кәсiпорындардың тарау
салдарынан жұмыс күшiнiң төрт бөлiгi
жұмыссыз немесе жартылай жұмыспен
қамтамасыз етiлген.
АДБ зерттеуiнде (кәсiпорын қалаларды
зерттеу) осы қалалар халқының саны
көшiп кетуге байланысты тез азайғаны
анықталды; қалғандарының көпшiлiгi
қаладан кеткiсi келедi, бiрақ оған
қаладан кету үшiн қаржыландыруға
қаражаты жоқ. Жұмыссыздықтың жоғары
деңгейi, сондай-ақ негiзгi әлеуметтік
қызмет көрсетулерге қамтамасыз ету мен
қол жеткiзушiлiк өте күрделi
__________________________________________________________________

¹ Қазақстан Үкiметi Мыңжылдық табалдырығындағы даму саласында БҰҰ мақсатының "МДМ" көпшiлiгiн қабылдады, өйткенi бұл мақсаттар мен мiндеттер Кедейлiктi азайту жөнiндегi 2003-2005 жылдарға арналған салалық бағдарламаларға енгiзiлген. МДМ 8 бүкiл дүниежүзiлiк мақсаттар кешенін қамтиды (1990-2005 жылдар аралығындағы қол жеткiзiлуi қажет 18 мiндеттер мен 48 индикаторларды қамтиды), оған қатысты уағдаластыққа 2000 жылғы 5-8 қыркүйекте өткен бiрiккен ұлттар ұйымының мыңжылдық саммитiнде мемлекеттер басшыларының арасында қол жеткiзiлдi
² БДБҰҰ есебi: "Қазақстандағы мыңжылдық табалдырындағы даму мақсаттары мен мiндеттерi"
³ Кедейлiк деңгейi тұтыну және тұтыну емес өнiмдерi себетiнiң құнына негiзделген тұтыну себетiнiң ең аз мөлшерi мәнiне тең, Yкiмет белгiлеген күнкөpic мөлшерiнiң ең аз мөлшерiмен негiзделедi. Осы себет бiрлiгiнiң құрамы статистика жөнiндегi ұлттық агенттiк жыл сайын жүргiзетiн үй шаруашылығының зерттеу деректерiне негiзделген. ҚР Статистика жөнiндегi агенттiк күнкөрiстiң ең аз мөлшерiн тоқсан сайын және облыстар бойынша бөлiкте есептейдi. 2001 жылы күнкөрiс деңгейiнiң ең аз мөлшерi бiр адамға бiр айда 4590 теңге құрады. Үкiмет күнкөрiс деңгейiмен кедейлiк шегi түсiнiктерiн әртараптандырады, соңғысы заңмен реттеледi, жыл сайын Парламент күнкөрiстiң ең аз деңгейiнен кесiмдi проценттiк ставка ретiнде айқындайды. Кедейлiк шегi әлеуметтiк көмек көрсету үшiн пайдаланылады. 2001 жылы кедейлiк шегi күнкөрiсiнiң 38% құрады немесе бiр адамға 1781 теңге құрады.

Мыңжылдық табалдырығындағы даму саласындағы БҰҰ мақсаттары және Азия Даму Банкімен кедейлiк жөнiндегi әрiптестiк туралы келiсiм бойынша кедейлiк деңгейiн азайту жөнiндегі Қазақстан Республикасының мақсаттары, мiндеттерi және мiндеттемелері

__________________________________________________________________
Мыңжылдыққа даму |Қазақстан Республикасының МДМ бойынша мiндет
мақсаттары (2015 жылға| және КӘК бойынша мiндеттер
дейiн) Мақсаты | (Қазақстан Республикасы және АДБ)
(М)/мiндет |___________________________________________
| Мақсаты | Ұзақ мерзiмдi |Қысқа мерзiмдi
| | мiндеттер | мiндеттер
| |(2003-2015 ж.) ¹ | (2003-2015 ж.)
__________________________________________________________________
1-м. Өте кедейлiк пен Табыс
аштықты жою деңгейiне
- Күнкөрiс ең аз бағынысты - Күнкөрiс - Күнкөріс
мөлшерiнен төмен кедейліктi деңгейiнен деңгейiнен
тұратын халықтың азайту табысы төмен табысы төмен
сандық қатынасын жолымен деңгейдегi деңгейдегi
екi есеге қазақстан халықтың сандық халықтың сандық
төмендету; халқының қатынасын 2001 қатынасын 2001
- Табысы азық-түлiк тұрмыс жылы 28,4% жылы 28,4%
себетiнен төмен деңгейiн бастап 2005 бастап 2005
адамдардың санын жақсарту жылға 20% дейiн жылға 20%
1997 мен 2015 төмендету; төмендету;
жылдар аралығында - Табысы азық- - Табысы азық-
екi есеге азайту түлік себетiнiң түлік себетiнiң
төмен адамдар төмен халықтың
санын жою сандық
қатынасын 2005
жылға 5%-ке
дейін төмендету

2-м. Жаппай бастауыш Табыс - Жалпы орта - Бастауыш
бiлiмдi енгiзу деңгейiне бiлiмге мектепте
- ер балалар мен бағынысты балаларды толық балаларды жаппай
қыз балалар үшін кедейлiкті қамтуды қамту мен бiлiм
тең дәрежедегі азайту қамтамасыз ету; сапасын арттыру
бастауыш жолымен - Жаппай қамту
мектептiң толық қазақстан және балалар
курсын бiтiруге халқының үшiн бастауыш
барлық балалар тұрмыс және орта
үшiн мүмкiндiктi деңгейiн бiлiмнiң
қамтамасыз ету жақсарту сапасын қолдау

3-м. Гендерлiк
теңдiктi белгiлеу
және әйелдерге
өкiлеттiк ұсынуға
ықпал жасау ²
- Бастауыш және - Қолданады - Қолданады
орта бiлiмге бiлiм беруге,
қатысты, сондай- әсiресе ауылдық
ақ 2015 жылдан жерлердегi
кешiктiрмей бiлiм беруге
бiлiм берудiң жергiлiктi
барлық деңгейiнде мемлекеттiк
гендерлiк бюджеттерiнiң
теңсiздiктi жою қаражатын
тиiмдi
пайдалану және
бөлу
жоғарлатуға
арналған
техникалық
көмек орталық.
тандырылады

4-м. Балалар өлiмiн - сәбилердің - сәбилер
азайту шетiнеуiн 2002 өлiмiн 2001 жылы
- 5 жасқа дейiнгi жылмен 1000 тiрi
жастағы балалар салыстырғанда туылғанға 19,4
арасындағы өлiм 15% төмендету жағдайдан 2005
деңгейiн үштен жылға 18,6
екiге төмендету жағдайға дейiн
азайту

5-м. Аналардың
денсаулығын жақсарту
- Аналар өлiмiнiң - Ана өлiмiн - 2002 жылы
деңгейiн төрттен 50% төмендету 100000-ға 66,4
үшке төмендету жағдайдағы
аналар өлiмiн
2005 жылға
қарай 50,6
жағдайға дейiн
азайту

6-м. ВИЧ/СПИД,
малярия және басқа
да ауруларға қарсы
күрес
- 2015 жылға қарай - 2015 жылға - ВИЧ/СПИД
ВИЧ/СПИД қарай ВИЧ/СПИД таралуын
ауруының ауруының болдырмау және
таралуын тоқтату таралуын ауру жағдай.
және ауру тоқтату және ларын азайту
жағдайларын ауру жағдай. үрдiстерiн
азайту ларын азайту бастау
үрдестерiн үрдестерiн жөнiндегі
бастау бастау жұмыстарды
жалғастыру

- 2015 жылға - 2015 жылға - 2002 жылы
қарай туберкулез қарай 1000 000 адамға
(TБ) ауруының туберкулез 170,7 жағдайдағы
таралуын тоқтату ауруының (ТБ) туберкулез
және ауру таралуын ауруының 2005
жағдайларын тоқтату және жылға қарай
азайту үрдістерін ТБ ауру 160,0 жағдайға
бастау жағдайларын дейiн таралуына
үш есеге жол бермеу
азайтуды жөнiндегi
қамтамасыз ету жұмысты
жалғастыру

7-м. Қоршаған ортаның
тұрақты жай-күйiн
қамтамасыз ету

- Мемлекеттiк саясат - табиғи - табиғи
пен бағдарламаның ресурстарды ресурстарды
тұрақты даму ұтымсыз тұтымсыз
принциптерiн пайдалануды пайдалануды
бiрiктеру және болдырмау үшін болдырмау үшiн
табиғи ресурстарды ортаны қорғау қоршаған ортаны
ұтымсыз пайдалануға жөнiндегi қорғау жөнiндегi
қатысты үрдiстердi мемлекеттiк мемлекеттiк
өзгерту; саясат жүргізу саясат жүргiзу
- 2015 жылға дейiн - бүкiл халық
қауiпсiз iшетiн үшiн ішетiн
суға тұрақты қол таза суға
жетiмдiлiгі бар толық қол
халықтың сандық жетiмділiктi
қатынасын екi қамтамасыз ету
eceгe азайту
__________________________________________________________________

¹ Көрсеткіш кейінгі жыл ағымындағы есепті деректер бойынша нақтыланады.
² Бiлiм берудiң барлық деңгейiндегi гендерлiк теңсiздiк Қазақстанда нарықтық экономикаға көшуге дейiн қамтамасыз етіледі.

О подписании Соглашения о партнерстве по снижению бедности между Правительством Республики Казахстан и Азиатским Банком Развития

Постановление Правительства Республики Казахстан от 24 июля 2003 года N 739

Правительство Республики Казахстан постановляет:
1. Одобрить прилагаемый проект Соглашения о партнерстве по снижению бедности между Правительством Республики Казахстан и Азиатским Банком Развития.
2. Уполномочить Павлова Александра Сергеевича - Первого заместителя Премьер-Министра Республики Казахстан подписать от имени Правительства Республики Казахстан Соглашение о партнерстве по снижению бедности между Правительством Республики Казахстан и Азиатским Банком Развития с правом внесения изменений и дополнений, не имеющих принципиального характера.
3. Настоящее постановление вступает в силу со дня подписания.

Премьер-Министр
Республики Казахстан

Проект

Соглашение о партнерстве по снижению бедности
между Правительством Республики Казахстан
и Азиатским Банком Развития

I. Введение

1. Соглашение о партнерстве по снижению бедности (СПБ) между Правительством Республики Казахстан (Правительство) и Азиатским Банком Развития (АБР) излагает их совместное видение по снижению бедности в Казахстане. Это Соглашение основано на данных анализа по оценке бедности ¹ , которые стали основой для Программы по снижению бедности на 2003-2005 годы, утвержденной постановлением Правительства Республики Казахстан от 26 марта 2003 года N 296, и других программных документах Правительства. Цели и стратегические направления по снижению бедности также нашли отражение в Стратегии развития Казахстана до 2030 года и Стратегическом плане развития Республики Казахстан до 2010 года. Цели и стратегические направления соответствуют документу АБР Борьба с бедностью в Тихоокеанском регионе: Стратегия снижения бедности (1999) и Долгосрочным стратегическим рамкам АБР (2001-2015). СПБ определяет долгосрочные цели по снижению бедности и конкретизирует ключевые стратегии по снижению бедности на краткосрочный и среднесрочный периоды. Соглашение также служит в качестве рамок для формулирования Страновой стратегии и программы (ССП) АБР для Казахстана.

______________________
¹ Всемирный банк, Программа Развития ООН (ПРООН) и АБР оказывали содействие Правительству в проведении оценки бедности. АБР оказал техническую помощь (ТП 3550-KAZ: Подготовка комплексной среднесрочной стратегии по снижению бедности) Правительству в размере 830 тысяч долларов США для проведения исследования по оценке бедности; проведения исследования по городам-предприятиям; подготовки планов развития для двух областей; и подготовки комплексной среднесрочной стратегии по снижению бедности, имеющей обширную сферу действия и поддержку основных заинтересованных сторон. В апреле 2002 года был проведен Форум высокого уровня по обсуждению документа стратегии. После внесения комментариев, поступивших от различных секторов и отраслевых агентств. Программа по снижению бедности в Республике Казахстан на 2003-2005 годы была подписана 26 марта 2003 года.

II. Анализ сложившейся ситуации

2. Влияние перехода от плановой экономики к рыночной на жизненный уровень и благосостояние казахстанцев оказалось гораздо значительнее и сложнее, чем можно было предвидеть. Резкий и затянувшийся спад производства, высокий уровень безработицы, снижение реальной заработной платы и задержка ее выплаты, а также снижение государственных расходов в 1990-х годах после обретения независимости привели к повышению уровня бедности с 34,6% в 1996 году, по определенному Правительством прожиточному минимуму в 2861 тенге на человека в месяц, до 39% в 1998 году - по прожиточному минимуму в размере 3716 тенге на человека в месяц. ² Вместе с нарушениями экономических связей наблюдалось снижение государственных расходов на социальный сектор, что снизило доступ к основным социальным услугам, особенно для бедного и социально уязвимого населения. ³

^{__________________________
2} Прожиточный минимум равен стоимости минимальной потребительской корзины, которая рассчитывается на основе стоимости единиц корзины продовольственных и непродовольственных товаров. Состав этих продуктов был взят на основе данных по Исследованию бюджета домашних хозяйств, ежегодно проводимого Агентством Республики Казахстан по статистике. Агентство рассчитывает прожиточный минимум ежеквартально и в разрезе областей. В сравнении с международной чертой бедности в размере 2,15$ (согласно документу 1996 года Равенство покупательных способностей {РПС}), национальный прожиточный минимум составляет примерно 4,70$ на человека в день. Используя черту бедности в размере 2,15$, степень бедности в 1996 году составила 5,7%, что сравнимо с условиями переходных экономик со средним уровнем доходов в странах Европы (Латвия и Украина).
³ Социально уязвимые группы включают детей, многодетные семьи; безработных в течение длительного времени; молодежь вне школы и работы; одиноких пожилых людей; инвалидов; и маргинальные группы, и в их числе бездомных, бывших заключенных и беженцев (Отраслевая программа по снижению бедности в Республике Казахстан на 2003-2005 годы).

3. В период стабилизирующейся макроэкономики в 1999-2001 году, экономика стала восстанавливаться, достигая темпов экономического роста в среднем 8,7% в год, что сопровождалось снижением доли бедных с 34,5% в 1999 году до 28,4% в 2001 году. ⁴ Однако, темпы снижения доли бедных отставали от темпов экономического роста. ⁵ Бедность продолжает оставаться более выраженной в сельской местности (доля бедных в 2001 году составляла 38,5%), нежели чем в городах (20% в 2001 году). Преодоление бедности в экологически обусловленной неблагоприятной местности ⁶ продолжает оставаться комплексной проблемой с растущим уровнем загрязнения воды и воздуха и деградацией/опустыниванием земель. Другой страновой чертой бедности в Казахстане является наличие малых городов ⁷ , состояние которых характеризуется высоким уровнем безработицы, эмиграции, высокой долей бедных и снижением доступа к основным услугам.

_______________________
⁴ В 2001 году значение прожиточного минимума составляло 4596 тенге на человека в месяц. Правительство различает прожиточный минимум от "черты бедности", в том, что последняя также регулируется законодательством и определяется ежегодно Парламентом как фиксированная процентная ставка от прожиточного минимума. Этот показатель черты бедности используется как основа для оказания социальной помощи. В 2001 году черта бедности составляла 38% от прожиточного минимума, или в среднем равнялась 1746 тенге на человека в месяц. По данному Соглашению уровень бедности измеряется рамками прожиточного минимума.
⁵ Эта слабая взаимосвязь между экономическим ростом и снижением бедности показывает, что источники экономического роста (в основном нефтяная и добывающие отрасли) не имели достаточно широкой базы, что могло бы принести выгоды большей части бедных. Более того, выгоды от экономического роста были неравномерно распределены по областям, и благоприятно сказались на положении небедных, нежели бедных, а также больше на городском населении, нежели на сельских жителях.
⁶ Различные области страны испытывают целый ряд экологических проблем. Площади имеющихся орошаемых и пастбищных угодий, например, в Карагандинской, Костанайской и Павлодарской областях, уменьшились на треть, ввиду плохого использования водных ресурсов и повышенной эрозии и опустынивания почв. Земли Мангыстауской области и Южного Казахстана страдают от опустынивания, вызванного водяной и ветровой эрозией. Загрязнение грунтовых вод неблагоприятно повлияло на состояние Актюбинской, Восточно-Казахстанской, Жамбылской, Павлодарской областей и Талдыкоргана. Земли Семипалатинской области страдают от высокой радиоактивности, а земли Приаралья - от высокой засоленности и опустынивания.
⁷ Малые города с населением от 10 до 50 тысяч человек по доходам и занятости экономически зависимы от небольшого количества предприятий. Таких городов около шестидесяти. В 1990-ые годы, эти города испытывали наибольшие трудности в снижении уровня занятости и качества услуг здравоохранения, образования и транспорта. Правительство разработало Концепцию развития малых городов (2002 г.), как стратегию восстановления этих городов. Были предприняты некоторые конкретные шаги для привлечения инвестиций в эти города, что помогло снизить уровень бедности и безработицы и предотвратить дальнейшую эмиграцию населения.

4. Были также отмечены неоднозначные результаты по социальным показателям за 1999-2001 годы. Показатели средней продолжительности жизни и смертности улучшились. Существует всеобщий доступ к общему среднему образованию, при том, что гендерное равенство в начальном и среднем звене образования было достигнуто еще до начала переходного периода (Приложение А). Однако остается явным неравенство по социальным показателям в разрезе областей, выражающееся, как в высокодоходных, так и сельских областях, в которых наблюдаются тенденции ухудшения, что сравнимо с ситуацией в странах с более низким по душевым доходом. Услуги образования в сельской местности и отдаленных районах менее доступны и имеют качество ниже установленных стандартов, нежели в городской местности, ввиду более слабой материальной и технической обеспеченности сельских школ ресурсами. Положение с доступом к услугам медицинских организаций и услугам здравоохранения, особенно услугам первичной медицинской помощи, также менее благоприятное в сельской местности и отдаленных районах, чем в городских центрах. Влияние на состояние здоровья оказывает ограниченный доступ к жизненно важной инфраструктуре, в частности воде, отопительным сооружениям, и дорожной сети.

5. Правительство осознает необходимость решения проблемы многоаспектности бедности по мере достижения высоких темпов экономического роста. Благодаря улучшению бюджетных ресурсов государственного сектора в последние годы Правительство активно работает над созданием условий для обеспечения устойчивого экономического роста в пользу бедных. Были проведены политические и институциональные реформы для направленного включения проблемы снижения бедности во всеобщую стратегию экономического роста. ⁸ Начаты структурные изменения для снижения зависимости экономики от нефтяного и добывающих секторов и направленные на защиту окружающей среды. ⁹ Были приняты конкретные меры для решения проблемы бедности, ¹⁰ в процессе разработки находятся мероприятия по повышению уровня государственных расходов на систему социального обеспечения. ¹¹

______________________________
⁸ Долгосрочные рамки развития, установленные Правительством, определены в Стратегии развития Казахстана до 2030 года, в котором одним из приоритетов на долгосрочную перспективу является "здоровье, образование и благосостояние граждан Казахстана". Подробности среднесрочной стратегии обсуждаются в документах Стратегический план развития Республики Казахстан до 2010 года и Индустриальная политика до 2015 года. Также был разработан и реализуется План поэтапного снижения бедности. Программа по борьбе с бедностью и безработицей на 2000-2002 годы была направлена на решение проблемы бедности по доходам ввиду недостаточности рабочих мест. За ней последовала Программа по снижению бедности в Республике Казахстан на 2003-2005 годы, которая в основном будет разрешать проблемы различных аспектов бедности.
⁹ Государственная агропродовольственная программа и Государственная программа развития сельских территорий на 2004-2010 годы, разрабатываемая в настоящее время, формирует основную стратегию развития для восстановления сельской экономики. Индустриальная политика до 2015 года предусматривает рамки и стратегию для перехода экономики Казахстана с экономики зависимости от сырьевой базы к диверсифицированной, научно-ориентированной, и технологически интенсивной промышленной экономике и экономике сектора услуг.
¹⁰ Правительство разработало около 45 отраслевых программ и планов действий для решения проблем различных аспектов бедности. Ключевые меры для секторов здравоохранения и образования были определены в Государственной программе "Образование" и Государственной программе "Здоровье народа", Национальном плане действий по улучшению положения женщин в Республике Казахстан, Программе противодействия эпидемии СПИДа в Республика Казахстан на 2001-2005 годы и Законе о государственной адресной социальной помощи.
¹¹ В 2003 году увеличилась доля расходов бюджета на образование, здравоохранение, сельское хозяйство, водную среду и транспорт из общего числа государственных расходов.

6. Сообщество международной помощи позитивно отреагировало на проведение инициатив Правительства по снижению бедности. Работая в направлении координирования и конкретизации Всемирный банк, ПРООН и АБР оказывали техническую помощь Правительству в разработке Программы по снижению бедности на 2003-2005 годы, в процессе формулирования которой принимали участие основные заинтересованные стороны. Со стороны партнеров от международного сообщества были предприняты попытки в направлении фокусирования их стратегической помощи на сфере снижения бедности, исходя из соответствующих сравнительных преимуществ в части их опыта и экспертной оценки ¹² . При снижающейся необходимости внешнего финансирования со стороны Правительства, сообщество международной помощи в партнерстве с Правительством изучает пути разработки инновационных мер инвестирования и определения стратегических сфер для технической помощи.

_______________________
¹² Например, займовая и незаймовая помощь Всемирного банка в социальном секторе фокусировалась на вопросах здравоохранения и социальной защиты, а помощь АБР - на вопросах образования.

7. Как Правительство, так и сообщество международной помощи осознают, что круг вопросов по снижению бедности остается обширным. По достижении прогресса в отношении начального образования и целей, связанных с разрешением гендерных вопросов, обозначенных в Целях ООН в области развития на пороге тысячелетия (ЦРТ), следует предпринять более активные меры в решении проблем бедности по уровню доходов, здравоохранения и охраны окружающей среды (Приложение А). Ключевой проблемой в достижении устойчивого снижения бедности являются ограниченные экономические возможности и возможности получения рабочих мест, в основном ввиду узкой производственной базы в отраслях помимо нефтяной, особенно в сельской местности. Ситуация осложняется ухудшением качества окружающей среды и устаревающей сопутствующей инфраструктуры. Другие проблемы снижения бедности, требующие решения, таковы: (i) дальнейшее усовершенствование для создания благоприятного климата для деятельности частного сектора, в частности деятельности предприятий малого и среднего бизнеса (МСБ); (ii) необходимость решения структурных вопросов, оказывающих влияние на предоставление и оказание базовых социальных услуг в частности, услуг образования, здравоохранения и социальной защиты; (iii) низкая доля государственных и частных инвестиций и неэффективное использование средств на цели социального обеспечения; и (iv) слабое руководство и низкий управленческий потенциал развития исполнительной власти на национальном и местном уровнях для эффективной и целесообразной реализации мероприятий по снижению бедности.

III. Долгосрочная цель и стратегия (2003-2015 гг.)

8. Правительство определило снижение бедности в качестве долгосрочной цели. В соответствии с целями ЦРТ, основными целями являются снижение доли бедных с 28,4% в 2001 году до 7% к 2015 году и искоренение крайней бедности. Ключевыми задачами развития в поддержку этой цели являются следующие задачи до 2015 года: (i) младенческая смертность в сравнении с уровнем 2002 года снизится на 15%; (ii) уровень материнской смертности в сравнении с уровнем 2002 года снизится на 50%; (iii) будет прекращено и удержано распространение заболеваемости туберкулезом; (iv) будет прекращено и удержано распространение ВИЧ/СПИД; (v) будет обеспечен полный доступ всего населения к питьевой воде; и (vi) будут решены проблемы Приаралья и реализованы стратегии защиты окружающей среды, предотвращающие нерациональное использование природных ресурсов. Приложение В относится к ЦРТ по краткосрочным и долгосрочным обязательствам Правительства.

9. Для достижения этих долгосрочных целей и задач развития, Стратегия Правительства по снижению бедности основывается на трехстороннем подходе: первое, усиленный, направленный в пользу бедных и экологически устойчивый, экономический рост; второе, развитие человеческих ресурсов; и третье, эффективное и целесообразное государственное управление на национальном и местном уровнях. ¹³

_______________________
¹³ Правительство установило временные рамки для реализации запланированных этапов экономического роста. В частности, 2003-2005 годы были объявлены как годы возрождения села, и Правительство будет фокусироваться на повышении конкурентоспособности и диверсификации деятельности в секторе сельского хозяйства. Одновременно на период 2003-2015 гг. Правительство разработало политику индустриального развития для достижения устойчивого экономического роста посредством диверсификации агропромышленного, промышленного секторов и сектора услуг, отталкиваясь от их сегодняшнего уровня сырьевого развития. На основе диверсифицированной и движимой частным сектором экономической базы будут устанавливаться на долгосрочную перспективу условия для технологически интенсивной и ориентированной на сектор услуг экономики.

10. АБР поддерживает цель Правительства в снижении бедности в Казахстане и будет оказывать активное содействие в достижении долгосрочной цели и задач развития, которые оно поставило до 2015 года. Данное Соглашение служит рамками для объединения усилий Правительства и АБР в достижении долгосрочных задач. ССП будет представлять собой рабочее руководство по включению мероприятий по снижению бедности в ряд кратко-, средне- и долгосрочных задач. ССП будет определять направления мер вмешательства для снижения бедности, которые включают проведение экономической и отраслевой работы, налаживание диалога с Правительством в отношении политики и институциональных реформ, влияющих на состояние бедности, развитие физического и институционального потенциала, и разработку проектов для лучшего решения проблем бедности.

IV. Среднесрочная стратегия (2003-2010 гг.)

11. В среднесрочной перспективе, совместная стратегия по снижению бедности будет фокусироваться на трех ключевых аспектах: (i) создание условий для диверсификации и повышения конкурентоспособности производственных секторов экономики помимо нефтяного, которые (а) движимы частным сектором, ¹⁴ (b) стимулируют возможности получения дохода и рабочих мест для бедного и социально-уязвимого населения, и (с) обеспечивают устойчивые меры по охране окружающей среды, в частности в отношении водных и земельных ресурсов; (ii) обеспечивают человеческое развитие посредством построения и улучшения инфраструктуры и предоставления услуг; и (iii) разумное управление, которое обеспечит целесообразную и эффективную реализацию стратегии по снижению бедности и расширит участие гражданского общества в процессе развития. АБР будет работать с Правительством для определения многоотраслевых и интегрированных подходов к снижению бедности в бедных и экологически неблагоприятных областях.

_____________________
¹⁴ В настоящее время АБР завершает проведение Оценки состояния частного сектора, в ходе которой были выявлены ограничения и препятствия в решении проблем для предпринимательской деятельности и предложена повестка для более расширенного участия частного сектора в их решении, в частности посредством предприятий МСБ.

12. Усилия Правительства и АБР, направленные на достижение экономического роста в пользу бедных, будут стремиться к максимальному усилению горизонтальных и вертикальных связей секторов производства, увеличению занятости, закреплению совместных усилий в отношении город-село на внутриобластном и межобластном уровнях, и способствовать развитию внутренней и внешней торговли. Наш диалог и, при необходимости, меры воздействия будут фокусироваться на следующих направлениях:
(i) Политические, регулятивные и институциональные реформы, расширяющие благоприятные условия для развития частного сектора, как в сельской, так и в городской местности, включая облегчение регулятивных и административных процедур, обременяющих предпринимателей при вложении инвестиций и ведении бизнеса; применимые ко всем отраслям меры, стимулирующие частный сектор к увеличению географической мобильности и переквалификации труда; комплексная реформа в водном секторе; торговая и тарифная политика, снижающая операционные издержки и рыночный обмен, а также устранение препятствий для вхождения в конкурентную среду и в стимулировании конкуренции; программы дальнейшей приватизации и реструктуризации слабых предприятий, оказывающих влияние на малые города; корпоративное управление, а также мероприятия по выборочным прямым и косвенным капиталовложениям, связанными с повышением экономического роста;
(ii) Создание конкурентоспособных на рынке фермерских и сельскохозяйственных деятельностей и диверсификация сельской экономики в сельскохозяйственных и несельскохозяйственных секторах. Эти меры охватят такие аспекты как (а) улучшение доступа сельских предприятий к внутренним и международным рынкам; (b) развитие сельской инфраструктуры; (с) усовершенствование технологий фермерства, исследование и расширение услуг, подразумевающих более широкое привлечение частного сектора; (d) углубление отраслевых реформ на местном уровне, и (е) построение потенциала исполнительных властей на местах и на национальном уровне, а также потенциала ассоциаций производителей и сообществ, задействованных в сельском хозяйстве и развитии села;
(iii) Содействие развитию жизнеспособных видов экономической деятельности в малых городах посредством (а) поддержки развития инфраструктуры, включая услуги по финансовому и бизнес развитию, а также профессиональное обучение представителей МСБ и местных исполнительных властей по вопросам управления, бухгалтерского учета, финансов и ведения бизнеса; и (b) научных исследований и развития технологий, доступных для предприятий МСБ и неформального сектора;
(iv) Оказание поддержки развитию сектора автодорожного транспорта, что улучшит состояние и поддержит существующую инфраструктуру, облегчит процесс усовершенствования в секторе транспортных услуг посредством оказания поддержки развитию проектов взаимодействия различных видов транспорта и создания конкурентоспособных рынков транспорта;
(v) Реализация мер по охране окружающей среды посредством проведения инициатив по поддержке политики и законодательства в сфере охраны окружающей среды; укрепление потенциала в отношении мер по охране окружающей среды среди сотрудников отраслевых министерств и местных властей; стимулирование интеграции проблем окружающей среды при разработке политики, планов и программ сельского и городского развития, планов и программ, решающих ключевые природоохранные проблемы по вопросам качества воды, ухудшения земель, а также промышленных и городских загрязнений; а также интегрирования решения экологических вопросов в ходе строительства и восстановления физической инфраструктуры; и
(vi) Обеспечение более тесных региональных экономических связей посредством усовершенствования региональных торговых связей через гармонизацию торговых политик и укрепление регионального управления совместно используемыми ресурсами.

13. Правительство и АБР будут учитывать возможность совместного инвестирования в развитие человеческого капитала бедных и социально-уязвимых групп населения, что позволит:
(i) Улучшить доступ к качественным услугам начального и общего среднего образования и повысить общую посещаемость и процент оканчивающих среднюю школу, особенно в сельской местности;
(ii) Проведение реформ в секторе дальнейшего образования в поддержку (а) образовательных стандартов, соответствующих международным требованиям и развитию диверсифицированной, продуктивной и конкурентоспособной экономики; (b) улучшенного доступа бедных и социально-уязвимых групп населения к профессионально-техническому образованию, отвечающему требованиям рынка и использующему потенциальный вклад информационных и коммуникационных технологий; и (с) участия общества в развитии инициатив, касающихся школьного обучения;
(iii) Повысить доступ к безопасной питьевой воде и услугам канализации, здравоохранения и образования, и программам социальной защиты, особенно в сельской местности;
(iv) Увеличить государственные и частные инвестиции в социальный сектор; и
(v) Улучшить управление государственными расходами по социальному обеспечению и предоставлению социальных услуг местными исполнительными органами.

14. Разумное управление является ключом к эффективной и целесообразной реализации мер по снижению бедности. Во исполнение разумного управления поддержка со стороны Правительства и АБР будет фокусироваться на следующих аспектах:
(i) Институциональные и регулятивные реформы, которые улучшат взаимодействие местных и центральных властей и отношения с бизнес средой, такие как регулирование административных процедур принятия решений и разработки правил административных процедур, которые обеспечат прозрачность и подотчетность, проведение мониторинга и усовершенствование регулятивных показателей работы местных властей, а также ведение эффективного разрешения юридических разногласий в сфере бизнеса на местном уровне;
(ii) Усовершенствование законодательных норм для более эффективного управления со стороны центральных и местных исполнительных органов при подготовке и реализации отраслевых программ, обеспечивая эффективное распределение полномочий по уровням государственного управления и улучшение межбюджетных отношений с целью эффективного и целесообразного обеспечения и предоставления социальных услуг;
(iii) Построение потенциала представителей исполнительных органов на местном и центральном уровнях власти в отношении управления развитием, что повысит подотчетность, прозрачность и эффективность исполнения и целевого применения мер по снижению бедности;
(iv) Институциализация участия гражданского общества в планировании, принятии решений и проведении процесса мониторинга и оценки мер по снижению бедности; и
(v) Развитие потенциала неправительственных организаций в построении социального капитала бедных и социально уязвимых групп при проведении мониторинга и оценке прогресса проведения реформ управления для эффективной реализации стратегии по снижению бедности.

15. Стратегия в пользу бедных и экологически устойчивый экономический рост, человеческое развитие, и адекватное управление повысят участие женщин в реализации мер для достижения направленного в пользу бедных экономического роста и помогут интегрировать решение гендерных вопросов в число мер по снижению бедности.

V. Краткосрочная стратегия (2003-2005 гг.)

16. В ближайшей перспективе Правительство отводит высокую приоритетность возрождению села и восстановлению и строительству сельской инфраструктуры. Акцент, ставящийся на человеческом развитии, поможет продолжать поддерживать возможность всеобщего доступа к общему среднему образованию, и улучшению качества услуг образования. Реформы управления будут фокусироваться на борьбе с коррупцией, укреплении навыков развития и усовершенствовании целевого предоставления и оказания социальных услуг бедным и социально уязвимым группам населения.

17. Стратегический акцент партнерства АБР и Правительства по снижению бедности в краткосрочной перспективе будет ставиться на следующих сферах:
(i) Содействие экономической диверсификации посредством политического диалога, работы экономического сектора, инвестиций и технической помощи, что облегчит экономический рост, движимый частным сектором и направленный в пользу бедных, и приведет к увеличению конкурентоспособности и диверсификации села. Эти меры будут реализовываться посредством технической помощи по программе планирования развития села и программирования инвестиций на местных уровнях власти, развития МСБ, восстановления и развития дорог, сельских финансовых институтов, водной инфраструктуры, инвестиций частного сектора в финансовый сектор и рынки капитала, а также политических, административных и институциональных реформ, решающих проблемы высоких операционных издержек при ведении бизнеса в отдаленных районах;
(ii) Повышение человеческого развития посредством увеличения предоставления и доступа бедного населения к сооружениям питьевого водоснабжения и посредством технической помощи, что повысит эффективность работы Правительства и местных органов власти в предоставлении и оказании социальных услуг;
(iii) Усовершенствование управления государственным сектором посредством технической помощи для укрепления потенциала национальных и местных органов власти в реализации отраслевой программы по снижению бедности на 2003-2005 гг.;
(iv) Поддержка предпринимаемых Правительством мер по экологически устойчивому развитию посредством оказания консультативной и региональной технической помощи по вопросам мероприятий по охране окружающей среды. Оказание поддержки в управлении водными ресурсами поможет улучшить положение в данном конкретном регионе, а также будет являться мерой, направленной в пользу бедных; и
(v) Развитие регионального сотрудничества, что увеличит торговые потоки с зарубежьем, будет способствовать интегрированному управлению бассейнов рек и региональному развитию финансового сектора, а также усилит развитие туризма и физической инфраструктуры (дороги и газопроводы).

18. Вместе с сообществом международной помощи АБР будет постоянно вовлекать Правительство посредством ведения диалога по эффективности подходов по снижению бедности и предлагать модели по незаймовым инвестициям, которые смогут послужить основой для пилотного опробования инновационных подходов по снижению бедности, и в случае их успешности, они могут стать основой для предоставления инвестиций в качестве займа и передачи опыта знаний.

VI. Мониторинг и оценка

19. В Программе по снижению бедности в Республике Казахстан на 2003-2005 годы Правительство определило 17 индикаторов исполнения, как основу для мониторинга прогресса по снижению бедности. В Министерстве экономики и бюджетного планирования был образован отдел анализа уровня жизни для контроля за процессом мониторинга и оценки. В этом отношении консультативная техническая помощь. ¹⁵ АБР поможет Правительству уточнить индикаторы, чтобы они включали исходные и конечные данные, необходимые для достижения конечных результатов, а также налаживания механизма обратной связи с органами, вырабатывающими государственную политику, с участием гражданского общества. Результаты этой деятельности будут оценены в ходе первого ежегодного обзора СПБ, как способ подтверждения и совершенствования индикаторов бедности.

_____________________
¹⁵ ТП N 4072-KAZ: Построение потенциала национального и местных уровней власти для реализации Программы по снижению бедности, одобренной 19 декабря 2002 года на сумму 676 тысяч доллар США.

20. Приложение В затрагивает обязательства Правительства по достижению ЦРТ. Исходя из этих целей, был разработан ряд специфических целей, индикаторов и мер, которые послужат выполнению обязательств Правительства и АБР по СПБ. Обе стороны при обсуждении с представителями гражданского общества и международного сообщества будут проводить ежегодный обзор прогресса в достижении этих целей. При необходимости будут вноситься поправки к обязательствам и индикаторам.
Изменения и дополнения в настоящее Соглашение по взаимному согласию Сторон будут вноситься путем оформления отдельных протоколов, являющихся неотъемлемыми частями настоящего Соглашения.

21. Правительство и АБР будут ежегодно публиковать отчет о результатах реализации данного Соглашения.

22. Настоящее Соглашение вступает в силу с даты подписания и будет действовать до 1 января 2016 года.

Совершено в городе Астане 24 июля 2003 года в двух экземплярах на казахском, русском и английском языках, причем все тексты имеют одинаковую силу. В случае возникновения разногласий в толковании положений настоящего Соглашения Стороны будут обращаться к тексту на английском языке.

За Правительство За Азиатский
Республики Казахстан Банк Развития

Приложение А. Статус Республики Казахстан в достижении
целей и задач развития на пороге тысячилетия ¹

-------------------------------------------------------------------
Цели и задачи ² ! Страновой статус
-------------------------------------------------------------------
Цель 1: Искоренение крайней бедности и голода
-------------------------------------------------------------------
Задача 1: В период с 1996 Используя официально определяемый
по 2015 годы снизить прожиточный минимум, степень бедности за
вдвое количественное период 1996-1998 годы увеличилась в
соотношение населения, среднем на 4,4% в год. Она достигала
живущих ниже прожиточного наивысшей точки в 1998 году и составляла
минимума ³ 39%. С 1998 по 2001 годы бедность
снизилась на 10%. В 2001 году степень
бедности составила 28,4%. Степень
бедности в разрезе по областям различна
и выше в сельской местности.
Неравномерность доходов, измеряемая
коэффициентом Джини, увеличилась с
0,319 в 1996 году до 0,348 в 2001 году.

Доля населения с доходом ниже стоимости
продовольственной корзины была 12.7% в
Задача 2: Снизить вдвое 1997 г. Она снизилась до 11.3% в 2001 г.
между 1997 и 2015 гг.
число людей, страдающих
от несбалансированного
питания.
-------------------------------------------------------------------
Цель 2: Внедрение универсального начального образования
-------------------------------------------------------------------
Задача 3: В период до Официальные данные по количественному
2015 года обеспечить соотношению детей, имеющих начальное
возможность для всех образование, одинаковы почти везде и
детей, в равной степени составляли за период с 1991 по 1998 годы
для мальчиков и девочек, в среднем 99,3%. Что касается детей,
окончания полного курса окончивших среднюю школу, включая звено
обучения начальной начального образования, то данные
школы. немного ниже, количественное соотношение
составило 94,2% за период 1991-1999
годы. Задачей Правительства является
поддержание этих достижений на прежнем
уровне и вместе с тем повышать качество
и доступность услуг образования
начального и среднего звена, особенно в
сельской местности. Другая проблема,
требующая решения, - сдерживание
тенденции снижения числа дошкольных
учреждений и количества детей
дошкольного возраста, посещающих детские
сады и дневные ясли, наблюдавшейся в
1990-е годы.
-------------------------------------------------------------------
Цель 3: Содействие установлению гендерного равенства
и предоставлению больших полномочий женщинам
-------------------------------------------------------------------
Задача 4: Устранение Официальные цифры по валовым
гендерного неравноправия соотношениям по гендерным группам и по
в отношении начального различным уровням образования говорят о
и среднего образования, равном доступе к образованию, как для
предпочительно до 2005 мальчиков, так и для девочек. Однако
года, а также по всем возникают случаи гендерного неравенства
уровням образования не по завершении образования и на рынке
позднее 2015 года труда. Женщины в основном задействованы
в низкооплачиваемых секторах экономики;
им труднее найти работы, они получают
меньшую заработную плату, нежели их
коллеги мужчины, выполняющих подобную
работу.
-------------------------------------------------------------------
Цель 4: Снижение детской смертности
-------------------------------------------------------------------
Задача 5: Снижение на Согласно официальным данным по
две трети в период с смертности детей в возрасте до 5 лет
1990 до 2015 года уровень наблюдается тенденция снижения с 35
смертности среди детей случаев на 1000 рожденных живыми в 1991
в возрасте до 5 лет году до 22,8 случаев на 1000 рожденных
живыми в 2001 году. По уровню
младенческой смертности (УМС) (в
возрасте до 1 года) также наблюдалась
тенденция снижения с 27,4 случаев 1000
рожденных живыми в 1991 году до 19,4
случаев на 1000 рожденных живыми к 2001
году. Однако эти данные отличаются от
представленных данных Исследования по
демографии и состоянию здоровья, которые
в два раза выше, чем официальная
статистика, и согласно которых
прослеживалась тенденция повышения с
49.7 случаев МС в 1989-94 гг. до 61,9
случаев МС в 1994-99 гг. Основные
причины детской смертности -
перинатальная патология, врожденная
патология развития, респираторные
инфекции, диарея и плохие предродовые
условия, все эти причины стали
следствием отсутствия доступности услуг
первой медицинской помощи. Доступ к этим
услугам осложняется для младенцев и
детей из малообеспеченных семей и семей,
проживающих в сельской местности. В
разрезе по областям данные также
различаются.
-------------------------------------------------------------------
Цель 5: Повышение состояния здоровья матерей
-------------------------------------------------------------------
Задача 6: снижение на Различные источники дают разные данные
три четверти в период с по материнской смертности. По данным
1990 до 2015 года уровня Министерства здравоохранения количество
материнской смертности случаев материнской смертности снизилось
с 77,5 на 100,000 рожденных живыми в
1998 году до 48,6 в 2001 году. Данные
ЮНИСЕФ также отмечают тенденцию к
снижению за период тех же лет, но
приводят более высокие цифры (79,1
случаев на 100,000 рожденных живыми в
1998 до 61,6 - в 2000 году). Однако
просматриваются некоторые тревожные
тенденции. Около четверти случаев
материнской смертности наблюдаются среди
молодых матерей в возрасте от 21 до 24
лет. Около 24,7% случаев материнской
смертности происходят в результате
осложнений в ходе беременности и родов.
Около 36% женщин страдают анемией. Эти
тенденции имеют ряд факторов, вызвавших
их: (i) число сооружений здравоохранения
снизилось (например, с 4980 фельдшерско-
акушерских пунктов в 1994 году до 4270 -
в 2002 году (Развитие села в Казахстане,
Отчет о человеческом развитии (2002 г.);
качество услуг родовспоможения, особенно
в сельской местности, ухудшилось (19%
респондентов в Правительстве и
исследование по предоставляемым услугам
Всемирного Банка (2002) говорят, что
качество услуг здравоохранения -
хорошее); (ii) доступность этих услуг
осложнено отсутствием надежных услуг
транспорта (например, 31% больных,
принимавших участие в исследовании по
бюджету домашних хозяйств заявили, что
до ближайшего пункта скорой помощи им
необходимо добираться 4 км); и (iii)
медицинское обслуживание стало менее
доступным, более половины сельских
респондентов по исследованию бюджета
домашних хозяйств занимаются
самолечением; а количество обращающихся
за консультацией в центры скорой помощи
снизилось.
-------------------------------------------------------------------
Цель 6: ВИЧ/СПИД ¹ , малярией и прочими заболеваниями
-------------------------------------------------------------------
Задача 7: К 2015 году Поскольку наблюдается относительно
прекратить распространение небольшое количество случаев ВИЧ,
и начать тенденцию уровень их роста достаточно высок. На 1
снижения случаев января 2003 года зарегистрировано 3257
заболевания ВИЧ/СПИД случаев ВИЧ, в сравнении с 735 случаями
в 2002 году и 430 случаями в 1997 году.
Однако расчетное количество случаев
намного выше - 23000 (ООН (2002), ЦРТ в
Казахстане).
-------------------------------------------------------------------
Задача 8: К 2015 году За последние 10 лет число случаев
прекратить распростране- заболевания туберкулезом увеличилось
ние и начать тенденцию более чем в 2 раза с 64,4 в 1991 году до
снижения случаев 165,1 на 100,000 случаев в 2002 году. К
заболевания малярией и 2006 году в стране ожидается
другими основными стабилизация обстановки с
заболеваниями заболеваемостью туберкулезом.
-------------------------------------------------------------------
Цель 7: Обеспечение устойчивого состояния окружающей среды
-------------------------------------------------------------------
Задача 9: Интегрировать Правительство установило законодательные
принципы устойчивого и политические рамки для рационального
развития в государствен- использования и управления природными
ную политику и программы ресурсами. Принципы устойчивого развития
и изменить тенденцию в были заложены в основу долгосрочных
отношении нерационального программ развития ( Стратегия развития
использования природных Казахстана до 2030 года и Стратегический
ресурсов план развития Республики Казахстан до
2010 года), и ключевых краткосрочных
программ развития, таких как Программа по снижению бедности в Республике
Казахстан на 2003-2005 годы. Требуют
решения и экологические проблемы,
выразившиеся в огромных потерях
экономического и социального плана.
Расчеты по фактическим и перспективным
экономическим потерям могут составить
20-30% от Валового внутреннего продукта
и около одной пятой случаев смертности
случаются из-за плохой экологической
обстановки.

Задача 10: До 2015 года Доступ к безопасной питьевой воде
снизить вдвое количест- остается основной проблемой, требующей
венное соотношение решения, особенно в сельской местности.
населения, не имеющего В 2001 году, 27% сельских домашних
постоянного доступа к хозяйств не имели доступа к питьевой
безопасной питьевой воде воде и около миллиона сельских жителей
пользовались неочищенной водой из
рек и прудов на хозяйственно-бытовые
нужды и для питья. В городских центрах,
14% городских домашних хозяйств не имели
доступа к безопасной питьевой воде.

Задача 11: до 2020 года Уникальной особенностью Казахстана
достичь значительного является существование "городов
улучшения жизненных предприятий". Это города, чья рабочая
условий как минимум сила зависит от одной или двух
100 млн. людей, производств, вследствие распада этих
живущих в трущобах предприятий за последнее десятилетие
большая часть рабочей силы либо
безработные, либо частично занятые. В
исследовании АБР (Исследование городов-
предприятий, 2002 г.), было выявлено,
что численность населения этих городов
резко снизилась ввиду эмиграции;
большинство из тех, кто остался, хотят
покинуть город, но не имеют средств для
финансирования выезда из города. Высокий
уровень безработицы; а также
обеспеченность и доступ к основным
социальным услугам также весьма
осложнены.
-------------------------------------------------------------------
_______________________
¹ Правительством Республики Казахстан были приняты большинство Целей ООН в области развития на пороге тысячелетия (ЦРТ), поскольку эти цели и задачи включены в Программу по снижению бедности на 2003-2005 годы.
ЦРТ представляют собой комплекс из 8 всемирных целей (включающих 18 задач и 48 индикаторов, которые необходимо достигнуть в период с 1990 по 2015 годы), в отношении которых была достигнута договоренность между главами государств на Саммите тысячелетия Организации Объединенных Наций, прошедшем в Нью-Йорке 5-8 сентября 2000 г.
² Отчет ПРООН: "Цели и Задачи Развития на пороге тысячелетия в Казахстане", 2002.
³ Степень бедности основывается на определении размера прожиточного минимума, установленного Правительством, который эквивалентен значению размера потребительской корзины, которой основан на стоимости продовольственных и непродовольственных товаров. Состав единиц этой корзины основывался на данных Исследования домашних хозяйств, проводимого ежегодно Агентством Республики Казахстан по статистике. Агентство по статистике рассчитывает прожиточный минимум ежеквартально и в разрезе по областям. В 2001 году размер прожиточного минимума составил 4590 тенге в месяц на 1 человека. Правительство дифференцирует понятия прожиточного минимума и черты бедности, в части того, что последняя также регулируется законодательством, определяется ежегодно Парламентом Республики Казахстан, как фиксированная процентная ставка от уровня прожиточного минимума. Черта бедности также используется в качестве основы для оказания социальной помощи. В 2001 году черта бедности равнялась 38% от уровня прожиточного минимума, или составляла в среднем 1781 тенге в месяц на 1 человека.

Приложение В
Цели ООН в области развития на пороге тысячелетия и
цели, задачи и обязательства Республики Казахстан
по снижению уровня бедности по Соглашению о партнерстве
по бедности с Азиатским банком развития

-------------------------------------------------------------------
Цели развития на ! Обязательство по ЦТР Республики Казахстан
тысячелетие ! и обязательства по СПБ
(до 2015 года) ! (Республика Казахстан и АБР)
------------------!------------------------------------------------
Цель (Ц)/Задача ! Цель ! Долгосрочные ! Краткосрочные
! ! задача ! задачи
! !(2003-2015 гг.) ¹ ! (2003-2005 гг.)
-------------------------------------------------------------------
Ц1. Искоренение Повышение - Снизить соот- - Снизить соотно-
крайней бедности уровня жизни ношение числен- шение численности
и голода населения ности населения населения с уров-
Казахстана с уровнем дохо- нем доходов ниже
путем сниже- дов ниже прожи- прожиточного
ния бедности, точного уровня уровня с 28,4% в
зависящей от с 28,4% в 2001 2001 году до 20%
уровня году до 7% к к 2005 году.
- снизить вдвое доходов 2015 году. - Снижение соот-
количественное - Искоренение ношения числен-
соотношение насе- числа людей с ности населения с
ления с уровнем доходом ниже доходом ниже
доходов ниже стоимости про- стоимости продо-
официально опре- довольственной вольственной кор-
деляемого прожи- корзины зины до 5% к
точного минимума 2005 году.

- снизить вдвое
между 1997 и
2015 гг. число
людей с доходом
ниже продоволь-
ственной корзи-
ны.
-------------------------------------------------------------------
_______________
1 Показатель будет уточняться по отчетным данным в течение последующих лет.

-------------------------------------------------------------------
Ц2. Внедрение Повышения - Обеспечить - Поддерживать
повсеместного уровня жизни полный охват всеобщий охват и
начального населения детей общим качество образо-
образования Казахстана средним образо- вания детей в
путем сниже- ванием начальной школе
ния беднос-
ти, зависящей - Поддерживать
от уровня всеобщий охват
- обеспечить воз- доходов и качество на-
можность для всех чального и об-
детей, в равной щего среднего
степени для маль- образования
чиков и девочек, для детей
окончания полного
курса обучения
начальной школы

Ц3. Содействие - поддержи- - поддерживается
установлению ген- вается - Техническая
дерного равенства помощь сфокуси-
и предоставлению руется на повыше-
больших полномо- ние эффективности
чий женщинам ² использования и
распределения
- Устранение ген- средств местных
дерного неравно- государственных
правия в отноше- бюджетов на обра-
нии начального и зование, особенно
среднего образо- в сельской мест-
вания, а также по ности
всем уровням об-
разования не
позднее 2015 года

Ц4. Снижение дет- - Снизить на - Снижение мла-
ской смертности 15% младенчес- денческой смерт-
кую смертность ности с 19,4
- Снижение на две в сравнении с случаев на 1000
трети уровня уровнем 2002 рожденных живыми
смертности среди года в 2001 году до
детей в возрасте 18,6 случаев -
до 5 лет к 2005 году
-------------------------------------------------------------------
________________________
² Гендерное равенство на всех уровнях образования было обеспечено в Казахстане еще до перехода к рыночной экономике

-------------------------------------------------------------------
Ц5. Повышение - Снижение - Снижение мате-
состояния здоровья материнской ринской смертности
матерей смертности на с 66,4 случаев на
50% 100000 в 2002 году
- Снижение на три до 50,6 случаев -
четверти уровня к 2005 году
материнской
смертности

Ц6. Борьба с - К 2015 году - Продолжение ра-
ВИЧ/СПИД, маля- прекратить рас- боты по предотвра-
рией и прочими пространение и щению распростра-
заболеваниями. начать тенден- нения ВИЧ/СПИД и
цию снижения начать тенденцию
- К 2015 году случаев заболе- снижения случаев
прекратить рас- вания ВИЧ/СПИД заболевания
пространение и ВИЧ/СПИД
начать тенденцию - К 2015 году
снижения случаев прекратить рас- - К 2005 году
заболевания пространение ТБ продолжить работу
ВИЧ/СПИД и обеспечить по недопущению
снижение в три распространения
- К 2015 году раза случаев случаев заболева-
прекратить рас- заболеваемости ния туберкулезом
пространение и ТБ с 170,7 случаев
начать тенденцию на 100000 человек
снижения случаев в 2002 году до
заболевания 160,0 случаев к
туберкулезом 2005 году
(ТБ)

Ц7: Обеспечение
устойчивого
состояния окру-
жающей среды

- Интегрировать - Проведение - Проведение госу-
принципы устойчи- государствен- дарственной поли-
вого развития в ной политики по тики по защите
государственную защите окружаю- окружающей среды
политику и прог- щей среды для для предотвращения
раммы и изменить предотвращения нерационального
тенденцию в отно- нерационального использования
шении нерацио- использования природных ресурсов
нального исполь- природных
зования природных ресурсов
ресурсов

- До 2015 года сни- - Обеспечить
зить вдвое коли- полного доступа
чественное соот- к чистой питье-
ношение населе- вой воде для
ния, не имеющего всего населения
постоянного дос-
тупа к безопасной
питьевой воде
-------------------------------------------------------------------