"Қазақстан Республикасының азаматтарын патриоттық тәрбиелеу жөнiндегi 2006-2008 жылдарға арналған мемлекеттiк бағдарлама туралы" Қазақстан Республикасының Президентi Жарлығының жобасы туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2006 жылғы 24 тамыздағы N 804 Қаулысы

Қазақстан Республикасының Yкiметi ҚАУЛЫ ЕТЕДI:
"Қазақстан Республикасының азаматтарын патриоттық тәрбиелеу жөнiндегi 2006-2008 жылдарға арналған мемлекеттiк бағдарлама туралы" Қазақстан Республикасының Президентi Жарлығының жобасы Қазақстан Республикасы Президентiнiң қарауына енгiзiлсiн.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ПРЕЗИДЕНТIНIҢ
ЖАPЛЫҒЫ

Қазақстан Республикасының азаматтарын патриоттық тәрбиелеу жөнiндегi 2006-2008 жылдарға арналған мемлекеттiк
бағдарлама туралы

Қазақстан Республикасы Конституциясының 44-бабының 8) тармақшасына сәйкес, азаматтарды патриоттық тәрбиелеудiң бiртұтас жүйесiн құру мақсатында ҚАУЛЫ ЕТЕМIН:
1. Қоса берiліп отырған Қазақстан Республикасының азаматтарын патриоттық тәрбиелеу жөнiндегi 2006 - 2008 жылдарға арналған мемлекеттiк бағдарлама (бұдан әрi - Бағдарлама) бекiтiлсiн.
2. Қазақстан Республикасының Үкiметi бiр ай мерзiмде Бағдарламаны iске асыру жөнiндегi iс-шаралар жоспарын әзiрлесiн және бекiтсiн.
3. Орталық және жергiлiктi атқарушы органдар, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Президентiне тiкелей бағынатын және есеп беретiн мемлекеттiк органдар Бағдарламаны iске асыру жөнiнде шаралар қабылдасын.
4. Қазақстан Республикасы Бiлiм және ғылым министрлiгi жарты жылда бiр рет есептi кезеңнен кейiнгi айдың 25-күнiнен кешiктiрмей, Қазақстан Республикасы Президентiнiң Әкiмшiлiгiне және Қазақстан Республикасының Үкiметiне Бағдарламаны iске асыру барысы туралы ақпарат ұсынсын.
5. Осы Жарлықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Yкiметiне жүктелсiн.
6. Осы Жарлық қол қойылған күнiнен бастап қолданысқа енгiзiледi.

Қазақстан Республикасының
Президентi

Қазақстан Республикасы
Президентiнiң
2006 жылғы "__"_______
N___ Жарлығымен
бекiтiлген

Қазақстан Республикасының азаматтарын патриоттық тәрбиелеу
жөнiндегi 2006-2008 жылдарға арналған
мемлекеттiк бағдарлама

Астана, 2006 жыл

Мазмұны

1. Бағдарламаның паспорты
2. Кiрiспе
3. Проблеманың қазiргi жай-күйiн талдау
4. Бағдарламаның мақсаты мен мiндеттерi
5. Мемлекеттiк бағдарламаны іске асырудың негiзгі бағыттары
мен тeтiгі
6. Қажеттi ресурстар мен қаржыландыру көздерi
7. Мемлекеттiк бағдарламаны iске асырудан күтiлетiн нәтижелер

1. Бағдарламаның паспорты

Атауы Қазақстан Республикасының азаматтарын патриоттық
тәрбиелеу жөнiндегi 2006-2008 жылдарға
арналған мемлекеттiк бағдарлама

Әзiрлеу үшiн "Бiлiм туралы" Қазақстан Республикасының 1999
негiздеме жылғы 7 маусымдағы Заңының 8-бабының 3-тармағы;
"Қазақстан Республикасындағы мемлекеттiк жастар
саясаты туралы" Қазақстан Республикасының
2004 жылғы 7 шiлдедегi Заңының 3-бабы
3-тармағының 4), 5), 6) тармақшалары;
Қазақстан Республикасы Президентiнiң
2002 жылғы 26 сәуiрдегi N 856 Жарлығымен
бекiтiлген орта мерзiмдi кезеңге арналған
(2011 жылға дейiн) Қазақстан халықтары
Ассамблеясы Стратегиясының 4-тармағының
4.1-тармақшасы;
Қазақстан Республикасы Президентiнiң
қатысуымен өткен кеңестiң 2004 жылғы
25 желтоқсандағы N 01-7.12 хаттамасын іске асыру
жөнiндегi іс-шаралар жоспарының 4.1-тармағы;
Қазақстан Республикасының Президентi
Н.Ә.Назарбаевтың жастармен мақсатты
саяси жұмыстың бағдарламасын әзiрлеу туралы
2005 жылғы 5 наурыздағы N 654 тапсырмасы;
Мемлекеттiк нышандар жөнiндегi республикалық
комиссия отырыстарының 2005 жылғы 11 наурыздағы
N 03-5.3, 2005 жылғы 7 қазандағы N 03-5.7
хаттамалары;
Қазақстан Республикасы Мемлекеттiк хатшысының
2005 жылғы 8 шiлдедегi N 03-5.6 тапсырмасы.

Негiзгi әзiрлеушi Қазақстан Республикасы Бiлiм және ғылым
министрлiгi

Бағдарламаның Патриоттық тәрбие жүйесiн нысаналы дамыту арқылы
мақсаты азаматтардың дiлiнде жоғарғы патриоттық сананы,
өз Отанына деген мақтаныш сезiмдерi
мен адалдықты, Отанның мүдделерiн қорғау
жөнiндегi азаматтық борыш пен
конституциялық мiндеттердi орындауға деген
дайындығын арттыру.

Бағдарламаның Азаматтардың мақсатты топтарының бойында
мiндеттерi саналы азаматтық бiрлiк, этносаралық және
тұлғааралық өзара түсiнiстiк, "Бұл - бiз! Бұл
- бiздiң Жерiмiз! Бұл - бiздiң Отанымыз!"
отандастық сезiмiн қалыптастыруға ықпал ететiн
ұйымдастырушылық алғышарттары мен
шаралар жүйесiн құру;
мемлекет пен қоғам, мемлекет пен азамат
арасындағы органикалық мiндеттемелердi
қалыптастыру және мемлекет пен қоғамның
бiр-бiрiне қарсы қозғалыстарын қамтамасыз
ететiн кешендi iс-шараларды өткiзу үшiн
алғышарттар жасау;
халықтың мақсатты топтарына арналған Мен және
менiң отбасым, Мен және менiң мектебiм, Мен және
айналадағы адамдар, Мен және менiң Отаным саналы
азаматтық қатынастарын құруға оқыту жөнiнде
жағдайлар мен әлеуметтiк алғышарттар жасау;
мiнез-құлықтың жағымды түрлерiн қалыптастыру
арқылы патриотизмді тәрбиелеуге жәрдемдесу және
қазiргi заманның қаһарманының бейнесiн
кеңiнен таныту, жастардың елiктейтiн бейнесi
үшiн ұйымдастырушылық және басқа да
алғышарттарды жасау.

Iске асыру 2006-2008 жылдар
мерзiмi

Қаржыландыру Республикалық, жергiлiктi бюджеттердiң қаражаты,
көздерi бюджеттен тыс қаражат.
Республикалық бюджеттiң қаражаты есебiнен:
2006 жылы 27 948 мың теңге,
2007 жылы 54 641 мың теңге,
2008 жылы 53 999 мың теңге
бөлiнедi деп жоспарланып отыр.

Жергiлiктi бюджеттердiң қаражаты есебiнен:
2007 жылы 224 093,0 мың теңге,
2008 жылы 236 521,0 мың теңге бөлiнедi деп
жоспарланып отыр.

Барлығы: 2006 жылы - 27 948 мың теңге, 2007
жылы - 278 734 мың теңге, 2008 жылы - 290 520
мың теңге.
Жалпы сома - 597 202 мың теңгенi құрайды.

Бағдарламаны қаржыландыру көлемi тиiстi қаржы
жылына арналған республикалық және жергiлiктi
бюджеттердi бекiту кезiнде нақтыланатын болады.

Күтiлетiн Бағдарламаны iске асыру барысында мынадай
нәтижелер нәтижелерге қол жеткiзiлетiн болады:
қазақстандықтардың Қазақстан Республикасымен
азаматтық сәйкестiк деңгейi артады;
азаматтардың патриоттық қозғалыстарға тартылуға
деген қызығушылығы артады;
азаматтардың патриоттық санасын арттыру
жөнiндегi мемлекеттiк саясатты iске асыруды
ақпараттық-насихаттық қамтамасыз ету
күшейтiлетiн болады;
елдiң мемлекеттiк рәмiздерiн, мемлекеттiк және
әскери қызметтердi танымал етуге, тұтастай
алғанда патриоттық тәрбие жүйесiн дамытуға
бағытталған шаралар жандандырылады;
2006 жылы Азаматтарды патриоттық тәрбиелеу
жөнiндегi кеңес құрылатын болады;
ақпараттық-әдiстемелiк жинақтар, ұсынымдар,
ақпараттық-талдамалы материалдар әзiрленедi және
шығарылады;
экскурсиялық және өлкетану жұмысы
бағдарламалары әзiрленедi, ерекшеленген
оқушылардың Астанаға сапары ұйымдастырылады;
36 республикалық iс-шаралар (семинарлар,
форумдар, конференциялар, дөңгелек үстелдер,
социологиялық зерттеулер, социологиялық
мониторинг, акциялар, слеттер, конкурстар,
турне) өткiзiледi, оның iшiнде: 2006 жылы - 10,
2007 жылы - 13, 2008 жылы - 13;
құқық қорғау органдары өкiлдерiнiң қатысуымен,
соғыс ардагерлерiмен, спортшылармен және
басқалармен жастардың тақырыптық кездесулерi
ұйымдастырылады;
бiлiм беру ұйымдарының желiсiмен қамтылған
3,5 млн. балалар және жасөспiрiм балалар,
жасөспiрiмдер, жастар ұйымдарының қызметiне
тартылатын болады;
оқу процесiнде жастардың бойында патриоттық
сезiмдердi тәрбиелеуге бағытталған жаңа
әдiстемелер мен материалдар ықпалдастырылатын
болады;
жастардың республикалық зияткерлiк және өңiрлiк
сыйлықтары тағайындалады.

2. Кiрiспе

Қазақстан Республикасының азаматтарын патриоттық тәрбиелеу жөнiндегi 2006 - 2008 жылдарға арналған мемлекеттiк бағдарламаны
әзiрлеудiң өзектiлiгi елдiң жалпы рухани әлеуетiн арттыру қажеттiлiгiне негiзделген.
Бағдарлама азаматтың жауапкершiлiк сезiмiнен, саналы таңдау жасау қабiлетiнен көрiнетiн оң, жасампаз дүниетанымға ие, Отанға, қоғамға, өз отбасына, өз игiлiгiне бағытталған дербес шешiм қабылдай алатын азаматты тәрбиелеудi, берiк адамгершiлiк негiзге ие, солай бола тұрса да, ауыспалы жағдайларға тез бейiмделетiн және жаңа идеяларды тез қабылдайтын тұрақты жетiлiп отыратын тұлғаны тәрбиелеудi көздейдi.
Осыған байланысты, орталық және жергiлiктi билiк органдары мен
қоғамдық ұйымдардың күштерiн бiрiктiру, олардың күштерiн барлық әлеуметтiк және этностық топтарға үйлестiру және жұмылдыру қажет, бұл бiртұтас мемлекеттiк саясат болған және осы саясатқа азаматтарды патриоттық тәрбиелеудiң мемлекеттiк жүйесi сәйкес болған жағдайда ғана мүмкiн болады. Осыған байланысты, азаматтарды патриоттық тәрбиелеу жүйесiн дамыту жолдарын құру және анықтау талап етiледi.
Мемлекет басшысының 2005 жылғы 5 наурыздағы N 654, Қазақстан Республикасы Мемлекеттiк хатшысының 2005 жылғы 11 қарашадағы
N 03-5.3, 2005 жылғы 8 шiлдедегi N 03-5.6 және 2005 жылғы 7 қазандағы N 03-5.7 тапсырмалары Қазақстан Республикасының азаматтарын патриоттық тәрбиелеу жөнiндегi 2006 - 2008 жылдарға арналған мемлекеттiк бағдарламаны әзiрлеу үшiн негiздеме болып табылады.
Бұдан басқа, осы Бағдарлама "Бiлiм туралы" Қазақстан Республикасының 1999 жылғы 7 маусымдағы, "Қазақстан Республикасындағы мемлекеттiк жастар саясаты туралы" 2004 жылғы 7 шiлдедегi заңдарын, Қазақстан Республикасы Президентiнiң 2002 жылғы 26 сәуiрдегi N 856 Жарлығымен бекiтiлген Қазақстан халықтары Ассамблеясының орта мерзімдi кезеңге арналған (2011 жылға дейiн) стратегиясын, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Президентiнiң қатысуымен өткен кеңестiң 2004 жылғы 25 желтоқсандағы N 01-7.12 хаттамасын iске асыру жөнiндегi іс-шаралар жоспарының 4.1-тармағын орындау үшiн әзiрлендi.
Бағдарламаны әзiрлеу тәсiлi негiзiнде Қазақстан Республикасының Президентi Н.Ә.Назарбаев айтқан "Қазақстан - бiздiң
ортақ үйiмiз" деген идеясы жатыр. Бағдарламаны iске асыру қоғамның одан әрi бiрiгуiне, қоғамдық тұрақтылықты сақтауға азаматтық әлемнiң нығаюына ықпал етедi.

3. Проблеманың қазiргi жай-күйiн талдау

Ел өмiрiндегi көптеген проблемаларды шешу көп жағдайда халықтың азаматтық ұстанымының қалыптасу деңгейiне, жоғары патриоттық санаға, өз Отанына деген жоғары сезiмге, Отанының мүдделерiн қорғау жөнiндегi азаматтық борышты орындауға дайындығына тәуелдi.
Патриоттық тәрбие жүйесi бiлiм беру мекемелерiнiң барлық типтерi мен түрлерiндегі оқыту мен тәрбиелеу процесiнде әлеуметтiк маңызды құндылықтарды, азаматтылық пен патриотизмдi қалыптастыру
мен дамытуды; еңбек ұжымдарындағы, әскердегi, қоғамдық ұйымдардағы бұқаралық патриоттық жұмысты; азаматтарды патриоттық тәрбиелеу тақырыптарын қарастыруға және жариялауға бағытталған бұқаралық ақпарат құралдарының қызметiн көздейдi.
Мұнда Қазақстан Республикасының мемлекеттiк нышандарын зерделеуге маңызды рөл бөлiнедi. Республика нышандарының саяси және рухани мәнiн пайымдау үшiн жастардың өздерiнiң азаматтық мiндеттерi туралы дүниетанымы кеңейтiледi және тереңдей түседi. Азаматтық өзiндiк сана-сезiмге тәрбиелеу мақсатында ұлттық нышандарды қабылдау, ар, намыс, борыш, елiмiздiң болашағы үшiн жауапкершiлiк сияқты этникалық адамгершiлiк нормаларды қалыптастыру жөнiндегi пiкiрсайыстар өткiзiледi.
Әлемде азаматтардың бойына патриоттық сезiмдi нысаналы түрде ұялата бiлген, оларда патриоттық мiнез-құлық үлгiлерiнен, өнерiнен байқауға болатын ұлттық нышандары - Туына, Елтаңбасына, Әнұранына, ұлттық мерекелерiне құрметпен қарау орын алған өркениеттi елдер аз емес. Көптеген елдерде мемлекеттiк нышандарды пайдалану мемлекеттiң оң бейнесiн жасау көзi ретiнде қызмет етедi, ол ұлттық мақтаныштың мәнi, патриоттық сезiм мен ерiк-жiгердi көрсетудiң объектiсi болып табылады. Мұндай елдердiң қатарына Америка Құрама Штаттарын (бұдан әрi - АҚШ) жатқызуға болады. Бiз үшiн олардың тәжiрибелерi мемлекеттiк нышандарды насихаттау және халықты патриотизмге тәрбиелеу тұрғысынан қызығушылық тудырып отыр. Көпшiлiк американдықтар елдiң әнұранын бiледi және салтанатты iс-шараларда айтады. Америка туының барлық мекемелер мен жеке меншiк үйлерде болуы өмiрлiк норма болып табылады. Ұлттық нышандары бар бұйымдарды халық аса танымалдықпен қолданады. Бұл олардың баспасөзде және электронды бұқаралық ақпарат құралдарында (бұдан әрi - БАҚ), кiтаптарда, көркем фильмдерде белсендi насихатталуымен түсiндiрiледi. Мемлекеттiк нышандардың көмегiмен азаматтарда елiне деген мақтаныш пен патриоттық сезiм дәйектi түрде және табандылықпен тәрбиелене түседi.
Бiздiң елiмiзде жастарды патриоттық тәрбиелеу қазiргi уақытта жастар саясаты бағдарламасының шеңберiнде жүргiзiледi. Әлеуметтiк маңызды жобаларды қолдау мақсатында патриоттық тәрбие саласындағы жастар ұйымдарының бiрқатар бастамаларын iске асыруға қаражат бөлiндi.
Жастардың әскери-патриоттық тәрбиесi жастарда азаматтық пен патриоттық сезiмдi қалыптастыруда маңызды рөл атқарады. Әскери-патриоттық тәрбие жөнiндегi жұмыстың пәрмендiлiгiн арттыру үшiн әскери бөлiмдер жеке құрамының Ұлы Отан соғысы ардагерлерiмен және жергiлiктi соғыс ардагерлерiмен кездесулерi өткiзiлiп тұрады; азаматтарды мерзiмдi әскери қызметке шақыру кезеңiнде қорғаныстық-бұқаралық жұмыс айлықтары, әскери бөлiмдер мен жоғарғы әскери училищелерде "Ашық есiктер күндерi", орта мектептерде "Ержүректiлiк сабақтары" жарияланып тұрады. Жыл сайын Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерi Жастар бастамалары орталықтарының белсендiлерiмен Бүкiләскерлiк кеңес, сондай-ақ "Патриот" республикалық акциясы шеңберiнде "Жас ұлан" республикалық солдат әндерiнiң фестивалi өткiзiлiп тұрады.
Әскери-патриоттық клубтардың республикалық слеттерiн, "Ұлан",
"Алау" әскери-спорттық ойындарын, "Патриот", "Мен - Қазақстан азаматымын", "Бұл - бiздiң Ty!" республикалық патриоттық акцияларын өткiзу дәстүрге айналған.
Өскелең ұрпақты патриоттық тәрбиелеу негiзгi мақсаты жеке тұлғаның өзiн-өзi анықтауына және қалыптасуына жәрдем көрсету болып табылатын балалардың және жастардың қоғамдық қозғалыстары мен ұйымдары, шығармашылық одақтары айрықша рөл атқарады.
Балалар мен оқушы жастар ортасындағы патриоттық тәрбие жүйесi оқу мен тәрбие процесiнде балалардың және жастардың қоғамдық қозғалыстары мен ұйымдарын, шығармашылық одақтарын құруды көздейдi. Балалар бiрлестiктерiнiң саны жылдан жылға көбейiп отыр. Мысалы, 2003 жылы олардың саны 184 болса, 2004 жылы - 202, 2005 жылы - 319. Қазiргi кезде республикада 320-дан астам балалар мен жастар ұйымдары жұмыс iстейдi. Олардың iшiнде "Жұлдыз" (Ақмола облысы), "Болашақ", "Ұлан", "Айналайын" (Қарағанды облысы), "Шұғыла" (Ақтөбе облысы), "Мұрагер" (Қостанай облысы), "Достар" (Жамбыл облысы), "Жайық жастары" (Батыс Қазақстан облысы), "Жасыл республика" (Оңтүстiк Қазақстан облысы) және басқалар ең iрiлерi және танымалысы болып табылады.
Соңғы жылдары жергiлiктi атқарушы органдардың балалар мен жастардың аула клубтарын ашу жөнiндегi қызметi жандана бастады. 2003 жылы - 491-i, 2004 жылы - 542-ci жұмыс iстеген, ағымдағы жылы олардың саны 548-дi құрайды. Мұндай клубтар балалар мен оқушы жастардың, әсiресе девиантты мiнез-құлықты жасөспiрiмдердiң бос уақыттарын ұйымдастырудың маңызды әлеуметтiк-педагогикалық негiзi бола алады. Олардың дамуына соғыс және еңбек ардагерлерi, жергiлiктi соғыс ардагерлерi, iшкi iстер органдарының өкiлдерi, тәжiрибелi педагогтар айрықша ықпал ететiндiгiн айта кету керек.
Іс жүзiнде барлық облыстар мен Астана, Алматы қалаларында мақсаты жастарды қоғамдық өмiрге белсендi қатысуға тарту, олардың саяси сауаттылығын арттыру, азаматтылықты дамыту мен қазақстандық патриотизм рухында тәрбиелеу болып табылатын патриоттық тәрбиелеу мектептерi, ұйымдары, клубтары жұмыс iстейдi.
Бiлiм және ғылым министрлiгiнiң 2006 жылдың басындағы деректерi бойынша республикада 586 мектептен тыс ұйымдар бар, оның 218-i - ауылдық. 2002 жылмен салыстырғанда, олардың саны 31 бiрлiкке азайды, алайда олардың қызметiне тартылған балалардың саны 60495-ке көбейдi. Балалар мен жастар шығармашылығының мектептен тыс ұйымдары 151 бiрлiктi құрайды. 55 жас туристер, техниктер, натуралистер станциялары бар (2003 жылы - 35), 383 балалар мектептерi (музыкалық, көркемсурет, спорт мектептерi және өнер мектептерi), жыл бойына жұмыс iстейтiн 6 лагерь, 548 аула клубтары бар (2003 жылы - 491). Алайда, балалардың мектептен тыс ұйымдарымен қамалуы 12 %-ды ғана құрайды. Сондай-ақ, балалардың, жасөспiрiмдердiң, жастардың спорттық, әскери-патриоттық, техникалық, компьютерлiк оқыту клубтары, көркемөнер секциялары, кiтапханалары желiлерiн кеңейту қажеттiлiгi туындап отыр.
Дегенмен, қазiргi уақытта азаматтарды, оның iшiнде балалар мен жастарды патриоттық тәрбиелеу мәселелерi жөнiндегi жұмыстар одан әрi жетiлдiрудi талап етiп отыр.
Көпшiлiк адамдардың санасында өскелең ұрпақты патриоттық тәрбиелеу тек әскери борышын орындауға ғана келiп тiрелетiндiктен, патриоттық тәрбие түсiнiгiнiң мазмұнын едәуір азайта түседi.
Бүгiнгi күнi балалар мен жастардың патриоттық тәрбиесi патриоттық сананы, өз Отанына деген сенiмдiлiк сезiмдерi мен адалдығын қалыптастыру талаптарына, азаматтық борышын, маңызды конституциялық мiндеттерiн орындау дайындығына толығымен сай келмейдi. Атқарылып отырған жұмыстар елiмiздiң азаматтарында тұтастай алғанда патриоттық сана мен сезiмдi қалыптастыру жөнiнде қойылған стратегиялық мiндеттердi кешендi шешудi қамтамасыз ете алмайды.
Оның үстiне, ғасыр тоғысында Қазақстанда болған түбегейлi әлеуметтiк-экономикалық және саяси қайта құрулар ең алдымен, қоғамдық сана мен қоғамның рухани өмiрiне үлкен өзгерiстер алып келдi. Социологиялық сұраулармен расталған күнделiктi өмiрдегi байқаулар патриотизм мәселелерiнде әртүрлi әлеуметтiк топтар мен қауымдастықтардың ұстанымдары көп жақтылығымен сипатталатындығын көрсетедi.
Жеке тұлғаның әлеуметтенуiнiң негiзгi бағыттарының бiрi жеке адамның Отанмен сәйкестiгi болып табылады. Бұл ретте Отан ұғымы адамның туған жерiмен, жақындарымен және туыстарымен ғана шектелмейдi, сонымен қатар эмоциялық-психологиялық сезiмдер (махаббат сезiмi, патриотизм, шынайы берілгендiк, ұлттық мақтаныш және басқалар) аспектiсiнде ұғынылады.
Қазақстандағы 2003 және 2005 жылдар кезеңiнде жүргiзiлген қоғамдық-саяси ахуал мониторингi нәтижелерi сұрауға қатысқандардың басым көпшiлiгi (92,2 %) өз азаматтығын Қазақстан Республикасымен байланыстыратындығын көрсеттi. Патриоттық сезiмдерге негiзделген Қазақстан Республикасымен азаматтық сәйкестiк белсендi азаматтық ұстанымның, мемлекет тағдырына қатысудың iргетасы болып табылады.
Қазақстан Республикасы этникалық әртектiлiкпен ерекшеленедi, мұнда 120-дан астам ұлттар пен халықтардың өкiлдерi өмiр сүредi. Елiмiздiң көп ұлттылық сипаты дiни конфессиялар мен олардың қоғам өмiрiнде артып отырған рөлiнiң сан алуандылығын негiздейдi, ол жүргiзiлген социологиялық сұраулар нәтижесiмен расталған: азаматтардың 35,0 %-ы өздерiн дiнге сенетiндер қатарына жатқызса, 29,0 %-ы жартылай сенетiндер, 14,0 %-ы дiнге мүлдем сенбейтiндер. Одан басқа, дiн мемлекет iсiне араласпауға билiк органдарының шешiмдерiне ықпал етуге тиiс деген пiкiрмен 33,3 % келiссе, сонымен бiрге 25,0 % керiсiнше пiкiрлер айтқан. 18,4 % дiннің мемлекет iсiне ықпал етуiн қолдап, дiннiң билiк органдарының шешiмiне ықпал етуге толық мүмкiндiгi бар, әрi қажет деп есептейдi.
Қазiргi уақытта Қазақстанда қызметi ең алдымен жастарды өз қатарына тартуға бағытталған дәстүрлі емес дiни бiрлестiктер мен экстремистiк ұйымдар қызметiнiң жандануымен күрес мемлекет үшiн сөзсiз өзектi болып отыр.
Соңғы онжылдықта шетелдiк насихаттаудың, сондай-ақ жекелеген азаматтардың мүдделiгiнiң арқасында таратылып отырған дiни жоралғылармен байланысты экстремистiк құбылыстар кең етек жайып барады.
Жастардың Қазақстан үшiн дәстүрлі емес қозғалыстарға, оның iшiнде кришнаиттерге, Иегова куәгерлерiне, сондай-ақ "Хизб-ут-Тахрир" дiни-саяси бiрлестiгi сияқты экстремистiк ұйымдарға және басқа да ұйымдарға деген қызығушылығы аталған ұйымдарды белсендi жақтаушылардың психологиялық ықпалымен байланысты. Осыған байланысты дiни саладағы көкейтестi проблемаларды реттеудiң нақты тетiгiн әзiрлеу қажет.
Халықтың саяси сауаттылығы мен жоғарғы саяси мәдениетi iшкi саяси тұрақтылықтың, ұлтаралық келiсiмнiң көзi болып табылады. Қазiргi заманғы қоғамға тән сипат саяси мінез-құлықтың әртүрлi модельдерiнiң көп аспектiлiгiнде, оның iшiнде елiмiздiң саяси өмiріне қатысу мүмкiндiгiнде жатыр. Бұл ретте елiміздiң тағдырына, келешегiне деген ынтаны азаматтардың саяси қызметке қатысуының маңызды факторы ретiнде атауға болады.
Социологиялық сұрау деректерi (2005 жылғы желтоқсан) көрсеткендей, саяси қызметке тұрақты түрде қызығушылық бiлдiргендер сұрауға қатысқандардың тек 35,5 %-ын құраған. 50,6 %-ы кейбiр жағдайда ғана саясатқа көңiл аударса, 12,5 %-ы үшiн саясат ешбiр қызығушылық танытпайды, респонденттердiң 1,4 %-ы жауап беруге қиналды.
Патриоттық тәрбиенiң негiздерi отбасында қаланады. Отбасы рухани - адамгершiлiк тәрбиенiң негiздерi қалыптасатын айрықша әлеуметтiк институт болып табылады. Жүргiзiлген социологиялық сұрау (2004 жылғы желтоқсан) дәстүрлi тұрақталған құндылықтардың басым екендiгiн көрсеттi, ол - өз отбасының салауаттылығы (55,9 %), жұмыс (35 9 %), жеке қауiпсiздiгi (34,8 %).
Одан басқа, мұғалімдер мен тәрбиешiлердiң барлығы бiрдей тәрбие процесiн жетiлдiруге, отбасы мен басқа әлеуметтiк институттардың арасындағы қарым-қатынастарды қажет деңгейде анықтауға көңiл аудара бермейдi. Осының салдарынан отбасының бiлiм беру жүйесiнен, педагогтардың отбасынан, бала тұлғасының шығармашылық және еркiн дамуы мүддесiнен отбасының алшақтығы пайда болады. Елiмiздiң азаматын тәрбиелеуде кедергi келтiретiн факторлардың бiрi ретiнде патриотизм мен демократиялық нанымдарды нысаналы қалыптастыру жөнiндегi жаңа қазiргi заманғы технологияларды пайдалануға қабiлеттi бiлiктiлiгi жоғары мамандардың жеткiлiксiздiгiн, азаматтарды патриоттық тәрбиелеу жөнiндегi әлеуметтiк технологияларды әзiрлеуде жеткiлiктi тәжiрибесi бар гуманитарлық бейiндегi ғылыми-зерттеу ұйымдарының аздығын атап өтуге болады.
Өскелең ұрпақты патриоттық тәрбиелеу мәселелерiндегi аталған проблемаларды шешу үшiн тәрбиелеуге қағидатты түрде жаңа көзқарас талап етiледi.
Ел бейнесi және өзiнiң отанымен үздiксiз байланыс сезiмi мемлекет, қоғам тарапынан болатын ерекше күш-жiгерлермен, тетiктер мен институттар, ең алдымен бiлiм беру арқылы қалыптасады.
Осыған орай, бiлiм алушыларды қазақстандық патриотизм рухында тәрбиелеуге, елдiң мемлекеттiк нышандарын танымал етуге ықпал етуге тиiс бiлiм беру мекемелерiн белсендi түрде тарту қажет.
Бiлiм беру ұйымдарындағы қазiргi заманғы қазақстандық қоғамдық және мәдени шындықтарға негiзделген әрi қазақстандықтардың дiлiмен байланысты дүниетаным мәдениетi мен төзiмдiлiгi жөнiндегi сапалы, мазмұны жағынан тиiмдi ақпараттық-дидактикалық материалдардың, балалар мен жастардың санасында патриоттық сезiмдердi, өз Отанына деген махаббат пен адалдықты оятатын кiтаптардың жеткiлiксiздiгiн атап өтуге болады. Балалар мен жастарға арналған кiтаптар негiзiнен батыстың идеялары мен құндылықтарын насихаттауға бағдарланған.
Қазақстандық азаматтықты қалыптастыру процесiнде мемлекеттiк билiк және мемлекеттiк басқару органдарында, бiлiм беру мекемелерiнде, кәсiпорындар мен ұйымдарда мемлекеттiк тiлдi қолдану дәрежесi ерекше мәнге ие. Осыған орай "Қазақстан Республикасындағы тiл туралы" Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 11 шiлдедегi Заңынан туындайтын мiндеттердi шешу қажет. Қазақ тiлiнiң рөлiн ұғыну мемлекеттiгiмiздiң бүкiл ғимараты тұрғызылатын іpгетас болып табылады.
Бағдарламаны тиімді іске асыру үшін қазақстандық қоғамның барлық сегменттерiн - бизнестi, отандық үкiметтiк емес ұйымдарды, қоғамдық қозғалыс көшбасшыларын, ардагерлер ұйымдарын тарту қажет.
Одан басқа, Бағдарламаны одан әрi iске асыру үшiн жастардың әртүрлi өзiн-өзi басқару нысандарын: жастар мәслихаттарын, басқа да сайлау органдарын қалыптастыруға жәрдемдесу қажет. Қазiргi уақытта жастар ұйымдарының мемлекеттiк бағдарламаларды әзiрлеуге және iске асыруға қатысу дәрежесi жоғары емес. Жастардың басқарушы шешiмдер қабылдауға қатысуы үшiн мүмкiндiктер тудыру, жастар бастамаларын көтермелеу қажет.
Қазiргi уақытта азаматтарды патриоттық тәрбиелеу iсiне адамдарға ықпал ете алатын ең қуатты құралдың бiрi - бұқаралық ақпарат құралдары әлсiз тартылып отыр. Бұл жағдай аталған бағдарламаға БАҚ-тың белсендi және өз еркiмен тартылуына тиiстi пысықтауларды талап етедi.
Бағдарламаның сәттi iске асырылуы қазақстандық қоғамда қалыптасқан мына жағдайларға:
а) қазақстандықтардың төзiмдi дiлiне;
б) қазақстандықтар дiлiнiң басым бейнесi ретiнде рухани ашықтығына;
в) жаңалықтарға қатынасы жағынан батылдылығына, оған тарихи дәлел ретiнде егемендiк алғаннан кейiнгi Қазақстанда сәттi жүргiзiлген түбегейлi экономикалық реформаларды жатқызуға болады;
г) ұлтаралық келiсiм мен татулыққа;
д) болашаққа сенiммен қарауға негiздейтiн көпшiлiк халық үшiн кедейшiлiктi кепiлдiктi бастан өткерудiң кепiлi ретiнде елдiң тұрақты және серпiндi экономикалық өрлеуiне ықпал етедi.

4. Бағдарламаның мақсаты мен мiндеттерi

Бағдарламаның негiзгi мақсаты патриоттық тәрбие жүйесiн нысаналы мақсатта дамыту арқылы азаматтардың дiлiнде жоғары патриоттық сананы, өз Отанына деген мақтаныш сезiмдерi мен адалдықты, Отанның мүдделерiн қорғау жөнiндегi азаматтық борышы мен конституциялық мiндеттерiн орындауға деген дайындығын арттыру болып табылады.
Бағдарламаның негiзгi мiндеттерi мыналар болып табылады:
азаматтардың мақсатты топтарының бойында саналы азаматтық бiрлiк, этносаралық және тұлғааралық өзара түсiнiстiк, "Бұл - бiз! Бұл - бiздiң Жерiмiз! Бұл - бiздiң Отанымыз!" отандастық сезiмiн қалыптастыруға ықпал ететiн ұйымдастырушылық алғышарттары мен шаралар жүйесiн құру;
мемлекет пен қоғам, мемлекет пен азамат арасындағы органикалық мiндеттемелердi қалыптастыру және мемлекет пен қоғамның бiр-бiрiне қарсы қозғалыстарын қамтамасыз ететiн кешендi іс-шараларды өткiзу үшiн алғышарттар жасау;
халықтың мақсатты топтарына арналған Мен және менiң отбасым, Мен және менiң мектебiм, Мен және айналадағы адамдар, Мен және менiң Отаным саналы азаматтық қатынастарын құруға оқыту жөнiнде жағдайлар мен әлеуметтiк алғышарттар жасау;
мiнез-құлықтың жағымды түрлерiн қалыптастыру арқылы патриотизмдi тәрбиелеуге жәрдемдесу және қазiргi заманның қаһарманының бейнесiн кеңiнен таныту, жастардың елiктейтiн бейнесi үшiн ұйымдастырушылық және басқа да алғышарттарды жасау.

5. Бағдарламаның негiзгi бағыттары және оны iске асыру
тетiгi

Бағдарламаны iске асыру жөнiндегi қызметтi орталықтандырылған үйлестiру үшiн Азаматтарды патриоттық тәрбиелеу жөнiндегi республикалық кеңес құру көзделiп отыр. Аталған кеңес республикалық және өңiрлiк деңгейдегi мүдделi мемлекеттiк органдардың, қоғамдық институттардың, үкiметтiк емес ұйымдардың өкiлеттi өкiлдерiнен қалыптастырылады.
Бағдарламаны өңiрлiк деңгейде iске асыруға қатысты бөлiгiнде тиiстi iс-шаралар жоспарларын әзiрлеу процесiнде халықтың демографиялық, этникалық құрамын, қалалар мен ауылдық елдi мекендер халқының әлеуметтiк-психологиялық ерекшелiктерiн ескеру маңызды.
Орталық және жергiлiктi атқарушы органдардың, мәдениет, бiлiм беру ұйымдарының, әскери бөлiмдер мен "үшiншi сектор" өкiлдерiнiң жұмыстарын үйлестiру үшiн семинар-кеңес өткiзу талап етiледi.
Қойылған мақсатқа қол жеткiзу және патриоттық тәрбие саласындағы мемлекеттiк саясатты табысты iске асыру үшiн баспа және теледидарлық бұқаралық ақпарат құралдарымен ынтымақтастықты жандандырудың ерекше маңызы бар.
Бағдарламаны iске асыру процесiн айқын ақпараттық-насихаттық қамтамасыз ету, сондай-ақ Қазақстан халқының игiлiгi үшiн мемлекеттiк органдардың қызметтерiн БАҚ-та нысаналы мақсатта жариялап отыру талап етiледi.
Бағдарламаны табысты iске асыру үшiн республикалық және өңiрлiк бұқаралық ақпарат құралдарының ынтымақтастығы тетiктерiн жасау, осы Бағдарламаның iске асырылуын жария етудiң медиа-жоспарын әзiрлеу және бекiту қажет.
Сондай-ақ ата-аналардың патриоттық бағыттағы қоғамдық ұйымдардың қызметiн үйлестiру мақсатында ата-аналардың жұмыс iстеп тұрған республикалық қоғамдық кеңесiнiң жұмысы күшейтiледi, осы Бағдарламаны iске асыруда олардың рөлi арта түседi. Бұл - өскелең ұрпақты патриоттық тәрбиелеу iсiнде ата-аналар қауымы қызметiнiң оңтайлы тетiктерiн әзiрлеуге септiгiн тигізедi.
Бұдан басқа, азаматтарды патриоттық тәрбиелеу саласында мемлекеттiк саясатты тиiмдi iске асыру ерiктiлiк негiзде адамдарды көптеп тартуды талап етедi.
Ерiктiлер қозғалысының даму дәрежесi бойынша қандай да бiр қоғамның азаматтық белсендiлiгiнiң дәрежесi туралы пiкiр айтуға болады. Ерiктiлiк қызметтiң халықтың барлық жiктерiн қамтуға, осылайша қоғамның барлық әлеуметтiк топтарын жақындастыруға және олардың бiр тұтастығын нығайтуға мүмкiндiгi бар. Осыған байланысты, ерiктiлер қозғалысының мәселелерi бойынша қолданыстағы нормативтiк құқықтық базаға талдау мен түзетулер жүргiзiледi.

1. Ұлттық бiртұтастық

Азаматтардың мақсатты топтарының бойында саналы азаматтық бiрлiк, этносаралық және тұлғааралық өзара түсiнiстiк, "Бұл - бiз! Бұл - бiздiң Жерiмiз! Бұл - бiздiң Отанымыз!" отандастық сезiмiн қалыптастыруға ықпал ететiн ұйымдастырушылық алғышарттары мен шаралар жүйесiн құру мыналар арқылы мүмкiн болады:
а) мемлекеттiк нышандарды насихаттау және қолдану саласында мемлекеттiк саясатты белсендi iске асыру.
Мемлекеттiк нышандар ұлттың мәдени эмблемаларының кешенi болып табылады. Мемлекеттiк нышандарды дұрыс пайдалану халықтың бойында азаматтық өзiндiк сананы қалыптастыруға ықпал етедi.
Мемлекеттiк нышандарды насихаттау түрлi деңгейлерде халықтың барлық жiктерiн тарту арқылы өткiзiлетiн әртүрлi конференциялар, семинарлар, акциялар шеңберiнде жүзеге асырылатын болады.
Бұдан басқа, түрлi әлеуметтiк топтардың елдiң мемлекеттiк нышандарын қабылдау сапасын анықтауға бағытталған әлеуметтiк зерттеу нысанында жүзеге асырылатын осы жұмысты ғылыми қамтамасыз ету талап етiледi.
Конкурстар және басқа да бұқаралық акциялар өткiзу арқылы мемлекеттiк нышандардың мәндiлiгi мәселелерiнде жастардың хабардар болуын арттыруға айрықша назар аударылады.
Жүргiзiлiп отырған теледидар және радио бағдарламаларды жасау және көрсету жолымен жүзеге асыру жоспарланып отырған мемлекеттiк нышандарды насихаттау iсiне БАҚ-ты тарту талап етiледi.
б) барлық деңгейдегi бiлiм беру ұйымдарында мемлекеттiк мерекелердi жалпыхалықтық мереке ретiнде тойлау қағидатын енгiзу.
Жүргiзiлетiн салтанаттарға адамдардың көбiрек санын тарту қажет. Бұл ретте азаматтардың өткiзiлiп жатқан мерекелердi "шын жүректен" бiрлiк, тұтастық, рухани көтерiңкiлiк сезiмiмен қабылдауы үшiн салтанаттардың ұйымдастырушылық-әдiстемелiк қамтамасыз етiлуiн жасау жөнiнде шаралар қабылдау маңызды.
Мемлекеттiк мерекелердi өткiзу нысандарын өзгерту мемлекеттiк мерекелердi барынша парасатты ететiн сценарийлер әзiрлеудi болжайды.
Мемлекет пен халықтың жақындасуы, мемлекеттiк басқару органдары мен халық арасындағы өзара түсiнiстiктiң тереңдеуi аталған жұмыстың нәтижесi болады.
в) бiлiм беру жүйесiнiң оқу бағдарламаларын жаңа деңгейге көтеру.
Бiлiм алушылардың рухани-адамгершiлiк әлеуетiн көтеру және оларда азаматтық сананы тәрбиелеу мақсатында қолданыстағы оқу-әдiстемелiк материалдарды сараптамадан өткiзу талап етiледi.
Талдау қорытындылары бойынша оқу бағдарламаларына тиiстi толықтырулар енгiзу, атап айтқанда, ұлттық бiртұтастық, қазақ халқының, қазақстандық этникалық топтардың мәдениетi мен дәстүрлерiн танып-бiлу идеяларына арналған материалдармен толықтыру жоспарланып отыр.
Бұл ретте демократиялық қоғам дәстүрлерiн басшылыққа ала отырып, осы жұмысқа халықтың барлық жiктерiн ұйғарылып отыр. Бұдан басқа жергiлiктi электронды БАҚ-пен ынтымақтасу көзделедi. Бұл үшiн телерадио хабарларын тарату арқылы мемлекеттiк ақпараттық саясат жүргiзуге арналған мемлекеттiк тапсырыс шеңберiнде арнайы ақпараттық материалдарды жасау және көрсету жөнiнде шаралар қабылданады.
Мәдени ынтымақтастық, еуразиялық идеяларды дамытуды, этносаралық, дiни шыдамдылықты және өзара түсiнiстiктi тәрбиелеудi ғылыми-практикалық конференциялар, дәрiстер, пiкiрталастар, дөңгелек үстелдер шеңберiнде жүзеге асыру болжанып отыр.
Жас ұрпақты төзiмдiлiк рухында тәрбиелеуге, Қазақстан Республикасының аумағында әрекет ететiн әлемдiк және дәстүрлi дiндердi насихаттаушы дiни бiрлестiктердiң көшбасшыларымен, ұлттық-мәдени орталықтардың басшыларымен ынтымақтастық орнатуға айрықша мән берiлетiн болады.
Бағдарлама мәтiнiнде азаматтық келiсiм мәселелерiндегi қоғамдық пiкiрдiң тұрақты социологиялық мониторингi көзделген.
Халықтың барлық жiктерi мен топтарын қазақ тiлiн өз еркiмен оқуға тарту қоғамды бiрiктiрушi орталық фактор болып табылады. Мемлекеттiк тiлдi үйрену, меңгеру мерзiмi Қазақстанның барлық этностары үшiн мәдени, психологиялық жақындасу мектебi болуы тиiс. Осы Бағдарлама Қазақстан халқының, әсiресе жастардың қазақ тiлiн оқуға қатысуын қоғамды саяси тұрақтандырушы элемент ретiнде қарастырады. Осы мақсатта тұрақты негiзде қазақ тiлiн бiлуге арналған өңiрлiк конкурстар өткiзiлетiн болады, қазақ тiлiнiң халықаралық жазғы сессиясы ұйымдастырылады.
г) Қазақстан халықтары Ассамблеясымен өзара iс-қимыл жасау.
Қалыптасқан қоғамдық институт - Ассамблеямен ынтымақтастық осы Бағдарламаны жүргiзудiң маңызды құралдарының бiрi болады.
Қазақ халқының және Қазақстанда тұратын басқа барлық халықтардың мәдени мұрасын, өткен тарихын, дәстүрлерiн, әдеттерiн, ғұрыптарын толыққанды жаңғырту және зерделеу үшiн Ассамблея үлкен әлеуетке ие болады.
Аталған Бағдарламаға қатыса отырып, Ассамблея жасампаз, жоғары өнiмдi еңбекке бағытталған адамгершiлiгi жоғары мәдениеттi азаматты тәрбиелеуге елеулi үлес қосады.
д) қазақстандықтардың рухани ұқсастығын айқындау.
Ұлттың мәдени тұтастығы ұлттық дiлдiң бiрлiгiмен анықталады.
Елдiң түрлi этностарының мәдениетi мен дiлiнiң ерекшелiктерiн танып-бiлу және кейiннен Қазақстан халықтарының өзара түсiнiстiгiн тереңдетуге бағытталған арнайы iс-шараларды өткiзу мақсатында қазақстандықтардың рухани ұқсастығы тақырыбы бойынша әлеуметтiк зерттеулер, конференциялар, семинарлар өткiзу, көп этносты, көп мәдениеттi қоғамда ұлттық және мәдени ұқсастықты қалыптастырудағы халықаралық тәжiрибенi зерделеу жоспарланып отыр.
3ерттеулердiң қорытындылары және семинарлар мен конференциялардың ұсынымдары нәтижесiнде Бағдарламаның жаңа мiндеттерiне, өңiрлерде Бағдарламаны жүргiзу жөнiндегi ұсынымдарға айналуға тиiс.

2. Азамат және мемлекет: өзара жауапкершiлiк

Мемлекет пен қоғам, мемлекет пен азамат арасындағы органикалық мiндеттемелiк байланыстарды қалыптастыру үшiн алғышарттар жасау және мемлекет пен қоғамның бiр-бiрiне қарсы қозғалыстарын қамтамасыз ететiн iс-шаралар кешенiн өткiзу жұртшылыққа, мемлекеттiк органдарға және әлеуметтiк әрiптестiктi дамытуға бағытталатын болады.

2.1. Жұртшылықтың мемлекетке қарай қадамдары

а) Балалар және жастар ұжымдары. Балалар мен жастарды қоғамның негiзгi институты ретiнде мемлекеттiң мәнiн түсiнуге тәрбиелеу.
Бiлiм беру ұйымдары мемлекеттiң органикалық бөлiгi болып табылатынын түсiне отырып, олардың қызметiнде мемлекет өмiрiнiң түрлi жақтарын, атап айтқанда, дамудың демократиялық бағыттарын, әлеуметтiк проблемаларды шешуге және саяси тұрақтылықты сақтауға мүмкiндiк беретiн экономикалық табыстар мен жетiстiктердi жарыққа шығаратын жаңартылған ақпараттық материалдарды тұрақты түрде пайдалану қажет.
Сабақтар мен сыныптан тыс сабақтар бағдарламаларына жас адамдардың шынайы қоршаған ортаны (ауыл, қала) Отан ретiнде қабылдауға, оған деген сүйiспеншiлiк пен борышты көрсетуге ықпал ететiн материалдар енгiзiлетiн болады, өйткенi онда барлық әлеуметтiк институттармен бiрге мемлекет бейнеленедi. Осыған байланысты, аталған тақырыптар бойынша оқушылар мектепте шығармалар мен мазмұндамалар жазады, тақырыптық конкурстар және олимпиадалар өткiзiлетiн болады.
Жастардың құқықтық тәрбиесiн жақсарту, құқық бұзушылықтардың пәрмендi түрде алдын алу үшiн бiлiм беру ұйымдарының құқық қорғау органдарымен тығыз ынтымақтастығын ұйымдастыру ұйғарылып отыр.
Патриоттық тәрбиенiң құрамдас элементi ретiнде Қазақстан Республикасы азаматының мәртебесiн түсiну азаматтық өзiндiк сананы дамытуда маңызды орын алады.
Алғашқы құжаттарды (толық емес орта бiлiмi туралы куәлiк, жеке куәлiк, орта бiлiмi туралы аттестат және т.б.) алудың салтанатты рәсiмiн ұйымдастыру жас адамдардың санасында республика азаматы мәртебесiнiң, өзiнiң мемлекет өмiрiне қатыстылығының мәнiн түсiнудi, өзiн Отанының "бөлiгi" ретiнде сезiнуiн нығайтады және арттырады.
Студенттiк қоғамдастық тақырыптық студенттiк слеттер, конференциялар, конкурстар өткiзу, студенттiк үгiт-насихаттық турнелердi ұйымдастыру арқылы патриоттық тәрбиелеу жөнiндегi жұмысқа тартылатын болады.
Бағдарламаның медиа-жоспарына сәйкес мемлекет рөлi туралы материалдар әзiрленiп, бұқаралық ақпарат құралдары арқылы жарыққа шығарылады.
Орталық және өңiрлiк баспа БАҚ-тарында патриоттық тәрбиелеу жөнiндегi айдарлар құрылады, балаларға, жасөспiрiмдерге арналған кiтаптар жазылады және басылып шығарылады.
б) "қоғам - мемлекет" тиiмдi байланысын қалыптастыру. Күш-жiгерлер мемлекет қызметiндегi әрбiр адам өмiрiнiң шынайы ажырамастығын көрсетуге бағытталатын болады. Сондықтан мектептiк және студенттiк өзiн-өзi басқаруды одан әрi дамыту, мектептiк және студенттiк сайлау жүйесi өскелең ұрпаққа қоғам мен мемлекеттiң өзара тәуелдiлiгiн, мемлекет өмiрiндегi азамат рөлiн түсiнуге және қабылдауға мүмкiндiк бередi.
Бұдан басқа, азаматтарды, оның iшiнде жастарды мемлекеттiк құрылымдардың қызметiмен таныстыру үшiн мемлекеттiк және қоғамдық ұйымдарға (орталық және жергiлiктi билiк органдарына, ауруханаларға, әлеуметтiк қызметтерге, ұлттық компанияларға, әскери бөлiмдерге және басқаларға) экскурсиялар ұйымдастыру қажет.
2.2. Мемлекеттiң жұртшылыққа қарай қадамдары орталық және жергiлiктi атқарушы органдар жанындағы жұмыс iстеп тұрған консультативтiк-кеңесшi органдардың (жастар iстерi жөнiндегi кеңестер, YEҰ-мен өзара iс-қимыл жасау жөнiндегi кеңестер, отбасы iстерi және гендерлiк саясат жөнiндегi комиссиялар және т.б) бiлiм мекемелерiмен, YEҰ-мен ынтымақтастықты дамыту арқылы мүмкiн болады.
Консультативтiк-кеңесшi органдар халықты патриоттық рухта тәрбиелеу саласындағы мемлекеттiк саясатты жүргiзуге арналған өкiлеттiлiктер мен қажеттi ресурстарға ие. Аталған органдар ынтымақтастығының патриоттық бағдарлануы осы Бағдарламаның шеңберiнде бағдарламаның нәтижелiлiгiн күшейтетiн болады. Аталған консультативтiк-кеңесшi органдардың патриоттық бағыттағы iс-шаралар нақтылығы аталған ұйымдар қызметiнiң ерекшелiктерiне сәйкес құрылатын болады.

3. Отбасылық, қоғамдық қатынастар: адам, отбасы, бiлiм беру
жүйесi, еңбек ұжымы, әскер, тұтастай алғанда - қоғам

Халықтың мақсатты топтары үшiн Мен және менiң отбасым; Мен және менiң мектебiм; Мен және айналадағы адамдар; Мен және менiң Отаным саналы азаматтық қатынастарды құруға оқыту бойынша жағдайлар мен әлеуметтiк алғышарттар жасау мыналар арқылы iске асырылады:
а) отбасы институтын нығайту жөнiндегi шаралар жүйесiн әзiрлеу.
Бағдарлама рухани-адамгершiлiк тәрбие негiздерi қалыптасатын маңызды институт ретiнде отбасына бағдарланады. Өмiр сүру ағысының өзгеруiне байланысты, қазiргi уақытта отбасылық құндылықтар елеулi өзгерiстердi бастан кешiрiп отырғанын ескере отырып, қазақстандық отбасы институттарын нығайту, сауықтыру жөнiнде бiрқатар шаралар қабылдау қажет. Отбасының өмiрлiк ағысында өтiп жатқан өзгерiстердi, оның дәстүрлi тiрегiне айтарлықтай ықпал ететiн факторларды егжей-тегжейлi зерделеу талап етiледi.
Әр түрлi жастағы азаматтарда оң отбасылық көзқарастарды қалыптастыру үшiн ықпал етудiң нысандары мен әдiстерiн қолдану тәжiрибесiн пайдалану, педагогтарды, бұқаралық ақпарат құралдарын өскелең ұрпақты қазақстандық этностардың отбасылық құндылықтары негізiнде тәрбиелеуге бағыттау қажет. Қазақстандық отбасының дамуы мен нығаюына ықпал ететiн ересек өмiрде оң қатынастар құру үшiн жастардың бiлiм алуына жағдайлар жасау.
Негiзiнен дәстүрлi қазақстандық отбасы құндылықтарының негiзiнде жұмыс iстейтiн психологиялық отбасылық кеңес беру және бейiмдеу орталықтарын нығайту қажет. Осы мақсатта педагогтар мен ата-аналар үшiн отбасылық тәрбие жөнiндегі тренингтер ұйымдастыру көзделген.
б) студенттердiң тұлғааралық және қоғамдық қатынастарды ұтымды ұғынуы.
Әрбiр азамат сөзсiз тартылатын қоғамдық-саяси қатынастарды түсiнуге Қазақстанда дамып келе жатқан тұлғааралық мәдениет пен қоғамдық қатынастар мәселелерi бойынша студенттiк конференциялар, семинарлар ұйымдастыру, курстық, ғылыми жұмыстар жазу ықпал етедi.
в) жасөспiрiмдер мен жастардың ой-өрiсiн кеңейтуге жәрдемдесу.
Соңғы жылдары бұқаралық сана негiзiнен жаппай батыс мәдениетiнiң нашар үлгілерiнiң таптаурындарымен қалыптасып келедi. Жасөспiрiмдер мен жастардың ой-өрiсiн кеңейту және жеке тұлға ретiнде дамуы үшiн мүмкiндiктерi аз.
Бағдарламаны iске асыру шеңберiнде аула, аудандық клубтардың желiлерiн кеңейту, шығармашылық, техникалық, компьютерлiк, спорттық клубтар мен кiтапханалар желiлерiн қалыптастыру жөнiнде iс-шаралар қабылдау қажет. Клубтар мен кiтапханалар жасөспiрiмдер мен жастарды дамытып, оларды бұқаралық бойкүйездiктен арылтып қана қоймай, сондай-ақ өскелең ұрпаққа үлгi-өнеге болатын дүниетанымы оң жасөспiрiмдер мен жастар көшбасшыларын қалыптастыруға ықпал етедi.
Қазақстан астанасының беделiн арттыру және насихаттау мақсатында мектептiк конкурстар мен олимпиада жеңiмпаздары үшiн Астана қаласында экскурсиялар ұйымдастыру көзделедi.
Патриотизмнiң қалыптасуына тарихи орындарға туристiк бағыттар ұйымдастыру ықпал етедi. Ол үшiн оқушылардың жас ерекшелiктерiн ескере отырып, кешендi экскурсиялық бағдарламалар әзiрлеу ұйғарылып отыр.
г) қоғамдық пiкiрдiң маңыздылығын арттыру жөнiндегi жұмысты жандандыру.
Азаматтардың патриоттық сезiмiн дамытуға ықпал ететiн қоғамдық пiкiрдi қалыптастыру үшiн нысаналы мақсатта насихаттау iс-шараларын өткiзу талап етiледi. Осы мақсатта қоғамдық пiкiр институтын құруға жәрдемдесу, атап айтқанда, айналасына заманауи дүниетаным мен беделге ие кәсiби, зиялылар өкiлдерiн, идеологтарды жинайтын мемлекет пен қоғам арасындағы әртүрлi диалог алаңдарын ұлғайту көзделiп отыр.
Диалог алаңдарының жұмысын олардың БАҚ-қа қол жеткiзуiн қамтамасыз ете отырып, әрбiр облыс орталығында, iрi қалаларда жандандырған орынды.
д) әскери-патриоттық тәрбие.
Әскери-патриоттық тәрбие - азаматтардың, әсiресе жоғарғы сынып оқушыларының, студенттердiң, әскерге шақырылғанға дейiнгi және әскердегi жастардың бойында жоғары патриоттық сезiмдi, өз Отанына деген адал сезiмдерiн нысаналы мақсатта қалыптастырудың маңызды жақтарының бiрi.
Қазiргi заман жағдайында әскери-патриоттық тәрбиеге әдiстемелiк, ақпараттық, ұйымдастырушылық қолдау көрсету, қарулы күштер, жұртшылық, бiлiм беру ұйымдары арасындағы өзара байланыстарды жастарды патриоттық тәрбиелеу iсiнде үйлестiрудi күшейту, әскердiң, әскери қызметтiң оң мәртебесiн насихаттау мақсатында одан әрi нығайту қажет. Жастарды әскер қызметiне дайындайтын тәжiрибесi бар жұмыс iстеп тұрған клубтардың жұмысын күшейту, осы жұмысқа ұлы отан соғысы және жергiлiктi соғыс және еңбек ардагерлерiн тарту талап етiледi.

4. Қоғамдық танылуға қол жеткiзген қазiргi заманғы қазақстандық-патриоттың бет-бейнесi

Мiнез-құлықтың жағымды түрлерiн қалыптастыру арқылы патриотизмдi тәрбиелеуге жәрдемдесу және қазiргi заманның қаһарманының бейнесiн кеңiнен таныту, жастардың елiктейтiн бейнесi үшiн ұйымдастырушылық және басқа да алғышарттарды жасау мыналар арқылы мүмкiн болады:
а) қазiргi заманның қаһармандарын iздеу мен оларды қолдау
Осы Бағдарламаның шеңберiнде елiмiздiң азаматтарының табысты тыныс-тiршiлiгiнiң әртүрлi нысандары мен түрлерiн танымал ету көзделедi. Осы мақсатта БАҚ-пен белсендi ынтымақтасу көзделедi, оның шеңберiнде әлеуметтiк белсендi, патриоттық рухтағы және кәсiби қызметте әрi өмiрде елеулi жетiстiктерге қол жеткiзген отандастарымызды iздеу мен оларды насихаттау жөнiнде жұмыс жүргiзiлетiн болады.
Осы Бағдарламада бастамашылық жасалып отырған әдеби, киноматографиялық, арт-конкурстар сондай-ақ қазақстандық-патриоттың жағымды бейнесiн жасауға бағытталған.
Патриоттық әдебиет шығаруды жүзеге асыратын кiтап баспаларын және қоғамдық маңызға ие шығармалар жазуға ынталы жазушыларды белсендi тарту көзделедi.
б) кәсiби қызметiнде айтарлықтай жетiстiктерге қол жеткiзген тұлғаларды тану.
Осы мiндеттi шешу үшiн әр түрлi номинациядағы өңiрлiк және жастар сыйлықтары түрiнде көтермелеу көзделедi. Осы номинациялардың жеңiмпаздары нәтижесiнде телебағдарламалардың, фильмдердiң, очерктер мен кiтаптардың кейiпкерлерiне айналады.
Жастардың әлеуетiн дамыту үшiн Қазақстанның зияткерлiк дамуына қосқан үлесi үшiн жоғарғы оқу орындарына "Жас талап" зияткерлiк сыйлығы тағайындалады.

6. Қажеттi ресурстар мен қаржыландыру көздерi

Бағдарламаны iске асыру үшiн республикалық, жергiлiктi бюджеттерден қаражат, бюджеттен тыс қаражат бөлу жоспарланып отыр.
Республикалық бюджеттiң қаражаты есебiнен:
2006 жылы 27 948 мың теңге,
2007 жылы 54 641 мың теңге,
2008 жылы 53 999 мың теңге бөлу жоспарланып отыр.

Жергiлiктi бюджеттердiң қаражаты есебiнен:
2007 жылы 224 093,0 мың теңге,
2008 жылы 236 521,0 мың теңге бөлу жоспарланып отыр.

Барлығы: 2006 жылы - 27 948 мың теңге, 2007 жылы - 278 734 мың теңге, 2008 жылы - 290 520 мың теңге.
Жалпы сомасы - 597 202 мың теңгені құрайды.

Бағдарламаны қаржыландыру көлемi тиiстi қаржы жылына арналған республикалық және жергiлiктi бюджеттердi бекiту кезiнде нақтыланатын болады.

7. Бағдарламаны iске асырудан күтiлетiн нәтижелер

Бағдарламаны iске асыру барысында мынандай нәтижелерге қол жеткiзiледi:
қазақстандықтардың Қазақстан Республикасымен азаматтық сәйкестiк деңгейi артады;
азаматтардың патриоттық қозғалысқа тартылу ынталары артады;
азаматтардың патриоттық санасын арттыру жөнiндегi мемлекеттiк саясатты iске асыруды ақпараттық-насихаттық қамтамасыз ету күшейтiлетiн болады;
елдiң мемлекеттiк рәмiздерiн, мемлекеттiк және әскери қызметтердi танымал етуге, тұтастай алғанда патриоттық тәрбие жүйесiн дамытуға бағытталған iс-шаралар жандандырылатын болады;
2006 жылы Азаматтарды патриоттық тәрбиелеу жөнiндегi кеңес құрылатын болады;
ақпараттық-әдiстемелiк жинақтар, ұсынымдар, ақпараттық-талдамалық материалдар әзiрленетiн және шығарылатын болады;
экскурсиялық және өлкетану жұмысы бағдарламалары әзiрленедi, ерекшеленген оқушылардың Астанаға сапары ұйымдастырылады;
36 республикалық iс-шаралар (семинарлар, форумдар, конференциялар, дөңгелек үстелдер, социологиялық зерттеулер, социологиялық мониторинг, акциялар, слеттер, конкурстар, турне) өткiзiледi, оның iшiнде: 2006 жылы - 10, 2007 жылы - 13, 2008 жылы - 13;
құқық қорғау органдары өкiлдерiнiң, соғыс ардагерлерiнiң, спортшылардың және басқалардың қатысуымен жастардың тақырыптық кештерi ұйымдастырылатын болады;
бiлiм беру ұйымдарының желiсiмен қамтылған 3,5 млн. балалар және жасөспiрiм балалар, жасөспiрiмдер, жастар ұйымдарының қызметiне тартылатын болады;
оқу процесiнде жастардың бойында патриоттық сезiмдердi тәрбиелеуге бағытталған жаңа әдiстемелер мен материалдар ықпалдастырылатын болады;
жастардың республикалық зияткерлiк және өңiрлiк сыйлықтары тағайындалады.

О проекте Указа Президента Республики Казахстан "О Государственной программе по патриотическому воспитанию граждан Республики Казахстан на 2006-2008 годы"

Постановление Правительства Республики Казахстан от 24 августа 2006 года N 804

Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:
внести на рассмотрение Президента Республики Казахстан проект Указа Президента Республики Казахстан "О Государственной программе по патриотическому воспитанию граждан Республики Казахстан на 2006-2008 годы".

Премьер-Министр
Республики Казахстан

УКАЗ
ПРЕЗИДЕНТА РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН

О Государственной программе по патриотическому воспитанию граждан Республики Казахстан на 2006-2008 годы

В соответствии с подпунктом 8) статьи 44 Конституции Республики Казахстан, в целях создания целостной системы патриотического воспитания граждан ПОСТАНОВЛЯЮ:
1. Утвердить прилагаемую Государственную программу по патриотическому воспитанию граждан Республики Казахстан на 2006-2008 годы (далее - Программа).
2. Правительству Республики Казахстан в месячный срок разработать и утвердить план мероприятий по реализации Программы.
3. Центральным и местным исполнительным органам, а также государственным органам, непосредственно подчиненным и подотчетным Президенту Республики Казахстан, принять меры по реализации Программы.
4. Министерству образования и науки Республики Казахстан один раз в полугодие не позднее 25-го числа месяца, следующего за отчетным периодом, представлять в Администрацию Президента Республики Казахстан и Правительство Республики Казахстан информацию о ходе реализации Программы.
5. Контроль за исполнением настоящего Указа возложить на Правительство Республики Казахстан.
6. Настоящий Указ вводится в действие со дня подписания.

Президент
Республики Казахстан

Астана, Акорда, 2006 года
N __

Утверждена
Указом Президента
Республики Казахстан
от "___" _______ 2006 года
N ____

Государственная программа по патриотическому воспитанию граждан Республики Казахстан на 2006-2008 годы

Астана, 2006 год

Содержание

1. Паспорт Программы
2. Введение
3. Анализ современного состояния проблемы
4. Цель и задачи Программы
5. Основные направления и механизм реализации
государственной программы
6. Необходимые ресурсы и источники финансирования
7. Ожидаемые результаты от реализации
государственной программы

1. Паспорт Программы

Наименование: Государственная программа по патриотическому
воспитанию граждан Республики Казахстан на
2006-2008 годы
Основание для Пункт 3 статьи 8 Закона Республики
разработки: Казахстан от 7 июня 1999 года "Об образовании";
подпункты 4), 5), 6) пункта 3 статьи 3
Закона Республики Казахстан от 7 июля 2004
года "О государственной молодежной политике в
Республике Казахстан";
подпункт 4.1 пункта 4 Стратегии Ассамблеи
народов Казахстана на среднесрочный период (до
2011 года), утвержденной Указом Президента
Республики Казахстан от 26 апреля 2002 года
N 856;
пункт 4.1 Плана мероприятий по реализации
Протокола совещания с участием Президента
Республики Казахстан от 25 декабря 2004 года
N 01-7.12;
поручение Президента Республики Казахстан
Назарбаева Н.А. о разработке программы целевой
политической работы с молодежью от 5 марта
2005 года N 654;
протоколы заседаний Республиканской
комиссии по государственным символам от 11
марта 2005 года N 03-5.3, от 7 октября 2005
года N 03-5.7;
поручение Государственного секретаря
Республики Казахстан от 8 июля 2005 года
N 03-5.6.
Основной Министерство образования и науки Республики
разработчик: Казахстан
Цель Программы: Повышение в менталитете граждан высокого
патриотического сознания, чувства гордости и
верности своему Отечеству, готовности к
выполнению гражданского долга и конституционных
обязанностей по защите интересов Родины,
посредством целенаправленного развития системы
патриотического воспитания.
Задачи Создание организационных предпосылок и
Программы: системы мер, способствующих формированию у
целевых групп граждан чувства осмысленной
гражданской солидарности, межэтнического и
межличностного взаимопонимания, чувства
соотечественности: "Это - мы! Это - наша
Земля! Это - наша Родина!";
создание предпосылок для формирования
органических обязательственных связей между
государством и обществом, государством и
гражданином и проведение комплекса мероприятий,
обеспечивающих встречное движение государства
и общества;
создание условий и социальных предпосылок
для целевых групп населения по обучению
построения осмысленных гражданских отношений:
Я и моя семья; Я и моя школа; Я и окружающие
люди; Я и моя Родина;
создание организационных и других
предпосылок для содействия воспитанию
патриотизма через формирование позитивных
моделей поведения и популяризации образа героя
нашего времени, образца для молодежного
подражания.
Срок реализации: 2006-2008 годы
Источник Средства республиканского, местных
финансирования: бюджетов, внебюджетные средства.
За счет средств республиканского бюджета
планируется выделить:
в 2006 г. 27 948 тыс. тенге,
в 2007 г. 54 641 тыс. тенге,
в 2008 г. 53 999 тыс. тенге.
За счет средств местных бюджетов:
в 2007 г. 224 093,0 тыс. тенге;
в 2008 г. 236 521,0 тыс. тенге.
Всего: в 2006 году - 27 948 тыс. тенге, в 2007
году - 278 734 тыс. тенге, в 2008 году -
290 520 тыс. тенге.
Общая сумма составляет 597 202 тыс. тенге.
Объемы финансирования Программы будут
уточняться при утверждении республиканского и
местных бюджетов на соответствующий финансовый
год.
Ожидаемые В ходе реализации Программы будут
результаты: достигнуты следующие результаты:
повысится уровень гражданской
идентификации казахстанцев с Республикой
Казахстан;
повысится заинтересованность граждан к
вовлеченности в патриотическое движение;
будет усилено информационно-
пропагандистское обеспечение реализации
государственной политики по повышению
патриотического сознания граждан;
активизируются меры, направленные на
популяризацию государственных символов страны,
государственной и армейской службы и, в целом,
на развитие системы патриотического воспитания;
в 2006 году будет создан Совет по
патриотическому воспитанию граждан;
разработаны и выпущены информационно-
методические сборники, рекомендации,
информационно-аналитические материалы;
разработаны программы экскурсионной и
краеведческой работы, организованы поездки
отличившихся учащихся в город Астану;
проведены 36 республиканских мероприятий
(семинары, форумы, конференции, круглые столы,
социологические исследования, социологический
мониторинг, акции, слеты, конкурсы, турне), в
том числе: в 2006 году - 10, в 2007 году - 13,
в 2008 году - 13;
организованы тематические встречи молодежи
с участием представителей правоохранительных
органов, с ветеранами войны, спортсменами и
др.;
3,5 млн. детей и подростков, охваченных
сетью организаций образования, будут вовлечены
в деятельность детских, подростковых,
молодежных организаций;
в учебный процесс будут интегрированы
новые методики и материалы, нацеленные на
воспитание у молодежи чувства патриотизма;
учреждены молодежная республиканская
интеллектуальная премия и региональные премии.

2. Введение

Актуальность разработки Государственной программы по патриотическому воспитанию граждан Республики Казахстан на 2006-2008 годы обусловлена необходимостью повышения общего духовного потенциала страны.
Программа предполагает воспитание гражданина, обладающего позитивным, созидательным мировоззрением, которое выражается в чувстве ответственности, способности делать осознанный выбор и принимать самостоятельные решения, нацеленные на благо Отечества, общества, своей семьи, самого себя; воспитание постоянно совершенствующейся личности, обладающей прочным нравственным стержнем, но при этом способной адаптироваться к меняющимся условиям и восприимчивой к новым идеям.
В связи с этим, необходимо объединить усилия центральных и местных органов власти и общественных организаций, скоординировать и направить их уcилие на все социальные и этнические группы, что возможно только при наличии единой государственной политики и соответствующей этой политике государственной системы патриотического воспитания граждан. В этой связи требуется создать и определить пути развития системы патриотического воспитания граждан.
Основанием для разработки Государственной программы по патриотическому воспитанию граждан Республики Казахстан на 2006-2008 годы являются поручения Главы государства от 5 марта 2005 года N 654, Государственного секретаря Республики Казахстан от 11 марта 2005 года N 3-5.3, от 8 июля 2005 года N 03-5.6 и от 7 октября 2005 года N 03-5.7.
Кроме того, данная Программа разработана во исполнение законов Республики Казахстан от 7 июня 1999 года " Об образовании ", от 7 июля 2004 года " О государственной молодежной политике в Республике Казахстан", Стратегии Ассамблеи народов Казахстана на среднесрочный период (до 2011 года), утвержденной Указом Президента Республики Казахстан от 26 апреля 2002 года, а также пункта 4.1 Плана мероприятий по реализации Протокола совещания с участием Президента Республики Казахстан от 25 декабря 2004 года N 01-7.12.
В основе подхода к разработке Программы лежит идея, высказанная Президентом Республики Казахстан Н.А. Назарбаевым: "Казахстан - наш общий дом". Реализация Программы будет способствовать дальнейшей консолидации общества, сохранению общественной стабильности, укреплению гражданского мира.

3. Анализ современного состояния проблемы

Решение множества проблем в жизни страны во многом зависит от уровня сформированности гражданской позиции населения, высокого патриотического сознания, возвышенного чувства верности своему Отечеству, готовности к выполнению гражданского долга по защите интересов Родины.
Система патриотического воспитания предусматривает формирование и развитие социально значимых ценностей, гражданственности и патриотизма в процессе обучения и воспитания в образовательных учреждениях всех типов и видов; массовую патриотическую работу в трудовых коллективах, армии, общественных организациях; деятельность средств массовой информации, направленную на рассмотрение и освещение темы патриотического воспитания граждан.
Значительная роль в этом отводится изучению государственных символов Республики Казахстан. Для осмысления политического и нравственного значения символики республики расширяются и углубляются представления молодежи о своих гражданских обязанностях. В целях воспитания гражданского самосознания проводятся дебаты по восприятию национальной символики, формированию этнических нравственных норм таких, как честь, совесть, долг, ответственность за будущее страны.
В мире немало процветающих стран, целенаправленно формирующих у граждан патриотические чувства, царит уважительное отношение к национальным символам - Флагу, Гербу, Гимну, национальным праздникам, выражающееся в образцах патриотического поведения, в искусстве. Во многих странах использование государственных символов служит источником создания положительного образа государства, является предметом национальной гордости, объектом выражения патриотических чувств и волеизъявления. К числу таких стран следует отнести Соединенные Штаты Америки (далее - США). Для нас их опыт интересен с точки зрения пропаганды государственных символов и воспитания патриотизма у населения. Большинство американцев знают и поют гимн страны на торжественных мероприятиях. Наличие американского флага во всех учреждениях и частных домах является нормой жизни. Изделия с национальной символикой пользуются огромной популярностью у населения страны. Это объясняется весьма активной их пропагандой в печатных и электронных средствах массовой информации (далее - СМИ), книгах, художественных фильмах. С помощью государственных символов у граждан последовательно и настойчиво воспитываются гордость за страну и чувство патриотизма.
В нашей стране патриотическое воспитание молодежи в настоящее время проводится в рамках программы молодежной политики. С целью поддержки социально-значимых проектов выделены средства на реализацию ряда инициатив молодежных организаций в сфере патриотического воспитания.
Военно-патриотическое воспитание молодежи играет значительную роль в формировании у молодежи чувства патриотизма и гражданственности. Для повышения действенности работы по военно-патриотическому воспитанию проводятся встречи личного состава воинских частей с ветеранами Великой Отечественной войны и ветеранами локальных войн; в период призыва граждан на срочную воинскую службу объявляются месячники оборонно-массовой работы, "Дни открытых дверей" в войсковых частях и высших военных училищах, "Уроки мужества" в средних школах. Ежегодно проводится Всеармейское совещание активистов Центров молодежных инициатив Вооруженных Сил Республики Казахстан, а также в рамках республиканской акций "Патриот" - республиканский фестиваль солдатской песни "Жас улан".
Традиционным стало проведение республиканских слетов военно-патриотических клубов, военно-спортивных игр "Улан", "Алау", республиканских патриотических акций "Патриот", "Я - гражданин Казахстана!", "Это наш флаг!".
Важную роль в патриотическом воспитании подрастающего поколения играют детские и молодежные общественные движения и организации, творческие союзы, основной целью которых является оказание содействия в самоопределении и становлении личности.
Система патриотического воспитания среди детей и учащейся молодежи предусматривает в процессе обучения и воспитания создание детских и молодежных общественных движений и организаций, творческих союзов. Количество детских объединений увеличивается из года в год. Так, например, в 2003 году их было 184, 2004 - 202, 2005 - 319. В настоящее время в республике действуют более 320 детских и молодежных организаций. Среди них наиболее крупными и известными являются "Жулдыз" (Акмолинская область) "Болашак", "Улан", "Айналайын" (Карагандинская область), "Шугыла" (Актюбинская область), "Мурагер" (Костанайская область), "Достар" (Жамбылская область), "Жайык Жастары" (Западно-Казахстанская область), "Зеленая республика" (Южно-Казахстанская область) и др.
В последние годы активизировалась деятельность местных исполнительных органов по открытию детских и молодежных дворовых клубов. В 2003 году действовал 491, в 2004 - 542, в текущем году их число составляет 548. Такие клубы являются важной социально-педагогической основой для организации досуга детей и учащейся молодежи, особенно, подростков с девиантным поведением. Примечательно, что в их развитии значительную роль играют ветераны войны и труда, локальных войн, представители органов внутренних дел, опытные педагоги.
Практически во всех областях и гг. Астане, Алматы функционируют школы, организации, клубы патриотического воспитания, целью которых является привлечение молодежи к активному участию в общественной жизни, повышение политической грамотности, развитие гражданственности и воспитание в духе казахстанского патриотизма.
По данным Министерства образования и науки на начало 2006 года в республике имеется 586 внешкольных организаций, из которых 218 - сельские. По сравнению с 2002 годом их количество сократилось на 31 единицу, однако количество привлеченных к их деятельности детей увеличилось на 60495 человек. Внешкольные организации детского и юношеского творчества составляет 151 единицу. Имеется 55 станций юных туристов, техников, натуралистов (в 2003 г - 35), 383 детских школ (музыкальные, художественные, спортивные школы и школы искусств), 6 круглогодичных лагерей, 548 дворовых клубов (в 2003 - 491). Однако охват детей внешкольными организациями составляет всего 12 %. Возникает необходимость расширить также сеть детских, подростковых, молодежных спортивных, военно-патриотических, технических, обучающих компьютерных клубов, художественных секций, библиотек.
Тем не менее, в настоящее время работа по вопросам патриотического воспитания граждан, в том числе детей и молодежи требует дальнейшего совершенствования.
В сознании многих людей патриотическое воспитание подрастающего поколения сводится лишь к выполнению воинского долга, что значительно сужает содержание понятия патриотического воспитания.
Патриотическое воспитание детей и молодежи сегодня не в полной мере отвечает требованиям формирования патриотического сознания, чувства верности и преданности своему Отечеству, готовности к выполнению гражданского долга, важнейших конституционных обязанностей. Проводимая работа не обеспечивает комплексного решения поставленных стратегических задач по формированию патриотического сознания и чувства у граждан страны в целом.
Вместе с тем, произошедшие на рубеже веков в Казахстане радикальные социально-экономические и политические преобразования вызвали, в свою очередь, большие изменения в общественном сознании и духовной жизни общества. Повседневные жизненные наблюдения, которые подтверждаются социологическими опросами, показывают, что в вопросах патриотизма позиции различных социальных групп и общностей характеризуются многоаспектностью.
Одним из основных векторов социализации личности является идентификация индивида с Родиной. При этом понятие Родина ассоциируется не только с родной землей, с близкими и родными человека, но и воспринимаются в аспекте эмоционально-психологических чувств (чувства любви, патриотизма, преданности, национальной гордости и других).
Результаты мониторинга общественно-политической ситуации в Казахстане, проведенного в период 2003 и 2005 годов, показали, что абсолютное большинство участников опроса (92,9 %) связывает свою гражданство с Республикой Казахстан. Гражданская идентификация с Республикой Казахстан, основанная на чувстве патриотизма, является фундаментом активной гражданской позиции, участия в судьбе государства.
Республика Казахстан отличается этнической неоднородностью, здесь проживают представители более 120 наций и народностей. Многонациональный характер страны обусловливает многообразие религиозных конфессий и их возрастающую роль в общественной жизни, что подтверждается результатами проведенного социологического опроса: 35,0 % граждан является верующими, скорее верующим - 29,0 %, 14,0 % считают себя не верующим. Кроме того, 33,3 % согласны с суждением, о том, религия не должна вмешиваться в дела государства, влиять на решения органов власти, в то же время 25,0 % высказали противоположное мнение. 18,4 % наоборот поддерживает влияние религии на государственные дела и считают, что влияние религии на решения органов власти вполне допустимо и даже желательно.
В настоящее время борьба с активизацией деятельности нетрадиционных религиозных объединений и экстремистских организаций в Казахстане, деятельность которых в первую очередь направлена на вовлечение в свои ряды молодежи, является, безусловно, актуальной для государства.
В последние десятилетия все более широкий размах приобретают экстремистские явления, связанные с религиозными постулатами, распространяемыми благодаря зарубежной пропаганде, а также заинтересованностью отдельных граждан.
Интерес молодежи к нетрадиционным для Казахстана движениям таким, как кришнаити, свидетели Иеговы, а также экстремистским организациям, как религиозное-политическое объединение "Хизб-ут-Тахрир" и другими, связан с психологическим воздействием активистов-сторонников этих организаций. В силу чего необходимо разработать четкий механизм регулирования злободневных проблем в религиозной сфере.
Политическая грамотность и высокая политическая культура населения являются источником внутриполитической стабильности, межнационального согласия. Характерной чертой современного общества стала многоаспектность различных моделей политического поведения, в том числе возможность участвовать в политической жизни страны. При этом интерес к судьбе страны, к будущему можно назвать в качестве важнейшего фактора участия граждан в политической деятельности.
Данные социологического опроса (декабрь, 2005 года) показывают, что устойчивый интерес к политической деятельности проявили только 35,5 % опрошенных граждан. 50,6 % лишь эпизодически интересуются политикой, а для - 12,5 % опрошенных политика не вызывает интереса, 1,4 % респондентов затруднились ответить.
Основы патриотического воспитания закладываются в семье. Семья является важнейшим социальным институтом, где формируются основы духовно-нравственного воспитания. Проведенный социологический опрос (декабрь, 2004 года) показал приоритетность традиционных устоявшихся ценностей - благополучия своей семьи (55,9 %), работы (35,9 %), личной безопасности (34,8 %).
Кроме того, далеко не все учителя и воспитатели уделяют должное внимание совершенствованию воспитательного процесса, определению на должном уровне отношений с семьей и другими социальными институтами.
Вследствие этого происходит отчуждение семьи от системы образования, педагогов - от семьи, семьи - от интересов творческого и свободного развития личности ребенка. Одним из сдерживающих факторов в воспитании гражданина страны следует назвать недостаточность высококвалифицированных специалистов, способных использовать новые современные технологии по целенаправленному формированию патриотизма и демократических убеждений, малочисленность научно-исследовательских организаций гуманитарного профиля, имеющих достаточный опыт разработки социальных технологий по патриотическому воспитанию граждан.
Для решения имеющихся проблем в вопросах патриотического воспитания подрастающего поколения требуется принципиально новый подход к воспитанию.
Образ страны и чувство своей неразрывной связи с родиной формируются особыми усилиями со стороны государства, общества, через механизмы и институты, прежде всего, образование.
В этой связи необходимо активное привлечение учреждений образования, которые должны воспитывать обучающихся в духе казахстанского патриотизма, способствовать популяризации государственных символов страны.
Необходимо отметить, что в организациях образования недостаточно качественных, эффективных по содержанию информационно-дидактических материалов по культуре мышления и толерантности, основанных на современных казахстанских общественных и культурных реалиях и связанных с менталитетом казахстанцев, книг для детей и молодежи, способных пробудить в их сознании чувство патриотизма, любви и преданности к своей Родине. Имеющиеся книги для детей и молодежи в основном ориентированы на пропаганду западных идеалов и ценностей.
Немаловажное значение в процессе формирования казахстанской гражданственности имеет степень употребления государственного языка в органах государственной власти и государственного управления, в учреждениях образования, предприятиях и организациях. В этой связи необходимо решение задач, вытекающих из Закона Республики Казахстан от 11 июля 1997 года "О языках в Республике Казахстан". Осознание роли казахского языка является фундаментом, на котором строится все здание нашей государственности.
Для эффективной реализации Программы необходимо вовлечь все сегменты казахстанского общества - бизнес, отечественные неправительственные организации, лидеров общественных движений, ветеранские организации.
Кроме того, для дальнейшей реализации Программы необходимо оказать содействие в становлении различных форм молодежного самоуправления молодежных маслихатов, других выборных органов. В настоящее время степень участия молодежных организаций в разработке и реализации государственных программ невысок. Необходимо создать возможности для участия молодежи в принятии управленческих решений, поощрять молодежные инициативы.
В настоящее время в дело патриотического воспитания граждан слабо привлекается один из самых мощных инструментов воздействия на людей - средства массовой информации. Это положение требует соответствующих доработок для активного и добровольного вовлечения СМИ в данную программу.
Успешной реализации Программы будут способствовать сложившиеся в казахстанском обществе:
а) толерантный менталитет казахстанцев;
б) духовная открытость как доминирующая черта менталитета казахстанцев;
в) смелость по отношению к нововведениям, историческим доказательством чего стали кардинальные экономические реформы, успешно проведенные в Казахстане после обретения суверенитета;
г) межнациональное согласие и дружба;
д) устойчивый и динамичный экономический рост страны как залог гарантированного преодоления бедности для большинства населения, обусловливающий оптимизм и веру в будущее.

4. Цель и задачи Программы

Основной целью программы является повышение в менталитете граждан высокого патриотического сознания, чувства гордости и верности своему Отечеству, готовности к выполнению гражданского долга и конституционных обязанностей по защите интересов Родины, посредством целенаправленного развития системы патриотического воспитания.
Основными задачами программы являются:
создание организационных предпосылок и системы мер, способствующих формированию у целевых групп граждан чувства осмысленной гражданской солидарности, межэтнического и межличностного взаимопонимания, чувства соотечественности: "Это - мы! Это - наша Земля! Это - наша Родина!";
создание предпосылок для формирования органических обязательственных связей между государством и обществом, государством и гражданином и проведение комплекса мероприятий, обеспечивающих встречное движение государства и общества;
создание условий и социальных предпосылок для целевых групп населения по обучению построения осмысленных гражданских отношений: Я и моя семья; Я и моя школа; Я и окружающие люди; Я и моя Родина;
создание организационных и других предпосылок для содействия воспитанию патриотизма через формирование позитивных моделей поведения и популяризации образа героя нашего времени, образца для молодежного подражания.

5. Основные направления и механизм реализации Программы

Для централизованной координации деятельности по реализации Программы предусматривается создание Республиканского совета по патриотическому воспитанию граждан. Данный совет будет сформирован из полномочных представителей заинтересованных государственных органов республиканского и регионального уровней, общественных институтов, неправительственных организаций.
В части, касающейся реализации Программы на региональном уровне, в процессе разработки соответствующих планов мероприятий, важно учитывать демографический, этнический состав населения, социально-психологические особенности населения городов и сельских населенных пунктов.
Для скоординированной работы представителей центральных и местных исполнительных органов, организаций культуры, образования, воинских частей и "третьего сектора" требуется проведение семинара-совещания.
Для достижения поставленной цели и успешной реализации государственной политики в области патриотического воспитания особое значение имеет активизация сотрудничества со средствами массовой информации как печатными, так и телевизионными.
Требуется яркое информационно-пропагандистское обеспечение процесса реализации Программы, а также целенаправленное освещение в СМИ деятельности государственных органов во благо народа Казахстана.
Для успешной реализации Программы необходимо выработать механизмы сотрудничества республиканских и региональных средств массовой информации, разработать и утвердить медиа-план освещения реализации данной Программы.
Также в целях координации деятельности родительских общественных организаций патриотического направления будет усилена работа действующего республиканского общественного Совета родителей, повышения их роли в реализации данной Программы. Это будет способствовать выработке оптимальных механизмов деятельности родительской общественности в деле патриотического воспитания подрастающего населения.
Кроме того, эффективная реализация государственной политики в области патриотического воспитания граждан требует привлечения большого количества людей на волонтерской основе.
По степени развитости волонтерского движения можно судить о степени гражданской активности того или иного общества. Волонтерская деятельность имеет возможность охватывать все слои населения и, таким образом, сблизить все социальные группы общества и укрепить их единство. В этой связи будут проведены анализ и корректировка действующей нормативной правовой базы по вопросам волонтерского движения.

1. Национальное единство

Создание организационных предпосылок и системы мер, способствующих формированию у целевых групп граждан чувства осмысленной гражданской солидарности, межэтнического и межличностного взаимопонимания, чувства соотечественности: "Это - мы! Это - наша Земля! Это - наша Родина!" возможно через:
а) активную реализацию государственной политики в области пропаганды и применения государственных символов.
Государственная символика является комплексом культурных эмблем нации. Правильное использование государственной символики способствует формированию у народа гражданского самосознания.
Пропаганда государственной символики будет осуществляться в рамках проводимых на различных уровнях разнообразных конференций, семинаров, акций с вовлечением всех слоев населения.
Кроме того, требуется научное обеспечение данной работы, которое будет осуществлено в форме социологического исследования, нацеленного на выявление качества восприятия различными социальными группами государственных символов страны.
Особое внимание будет уделено повышению информированности молодежи в вопросах значимости государственной символики через проведения конкурсов и других массовых акций.
Требуется вовлечение СМИ в проводимую пропаганду государственных символов, что планируется осуществить путем производства и трансляции телевизионных и радиопрограмм.
б) внедрение в организациях образования всех уровней принципа празднования государственных праздников как общенародных. Необходимо вовлекать большее количество людей в проводимые торжества. При этом важно принять меры по созданию организационно-методического обеспечения торжеств для восприятия гражданами проводимых празднования "всем сердцем", с чувством единства, сплоченности, душевного подъема.
Преобразование форм проведения государственных праздников предполагает разработку таких сценариев, которые будут всемерно гуманизировать государственные праздники.
Результатом данной работы станут сближение государства и народа, углубление взаимопонимания между органами государственного управления и населением.
в) повышение на новый уровень учебных программ системы образования.
В целях повышения духовно-нравственного потенциала обучающихся и воспитания у них гражданского сознания требуется проведение экспертизы существующих учебно-методических материалов.
По итогам анализа планируется внести соответствующие дополнения в учебные программы, а именно дополнить их материалами, посвященными идеям национального единства, познания культуры и традиций казахского народа, казахстанских этнических групп.
При этом, следуя традициям демократического общества, в данную работу предполагается вовлечь все слои населения. Кроме того, предусматривается сотрудничество с местными электронными СМИ. Для этого в рамках государственного заказа на проведение государственно и информационной политики через телерадиовещание будут приниматься меры по созданию и трансляции специальных информационных материалов.
Развитие идей культурного сотрудничества, евразийства, воспитание межэтнической, религиозной терпимости и взаимопонимания предполагается осуществлять в рамках научно-практических конференций, лекций, дискуссий, круглых столов.
Особое внимание будет направлено на воспитание молодого поколения в духе толерантности, установление сотрудничества с лидерами религиозных объединений, исповедующих мировые и традиционные религии, руководителями национально-культурных центров, действующих на территории Республики Казахстан.
В контексте Программы предусмотрен постоянный социологический мониторинг общественного мнения в вопросах гражданского согласия.
Центральным, консолидирующим общество, фактором является вовлечение всех слоев и групп населения в добровольное изучение казахского языка. Время изучения, овладения государственным языком должно стать для всех этносов Казахстана школой культурного, психологического сближения. Данная программа рассматривает участие населения, и особенно молодежи Казахстана в изучении казахского языка как элемента политической стабилизации общества. В этих целях на регулярной основе будут проводиться региональные конкурсы на знание казахского языка, организована международная летняя сессия казахского языка.
г) взаимодействие с Ассамблеей народов Казахстана.
Сотрудничество с Ассамблеей - состоявшимся общественным институтом - станет одним из важных инструментов проведения настоящей Программы.
Ассамблея обладает большим потенциалом для полноценного возрождения и изучения культурного наследия, исторического прошлого, традиций, обычаев, ритуалов казахского народа и всех других народов, живущих в Казахстане.
Участвуя в данной Программе, Ассамблея внесет существенный вклад в воспитание гражданина с высокой нравственной культурой, нацеленного на созидательный, высокопроизводительный труд.
д) определение духовной идентичности казахстанцев.
Культурная сплоченность нации определяется единством национального менталитета.
С целью познания особенностей культуры и менталитета различных этносов страны и последующего проведения специальных мероприятий, нацеленных на углубление взаимопонимания народов Казахстана, планируются проведение социологических исследований, конференций, семинаров по теме духовной идентичности казахстанцев, изучение международного опыта формирования национальной и культурной идентичности в полиэтничном, поликультурном обществе.
Выводы исследований и рекомендации семинаров и конференций должны впоследствии стать новыми задачами Программы, рекомендациями по проведению Программы в регионах.

2. Гражданин и государство: взаимная ответственность

Создание предпосылок для формирования органических обязательственных связей между государством и обществом, государством и гражданином и проведение комплекса мероприятий, обеспечивающих встречное движение государства и общества, будут адресованы общественности, государственным органам и направлены на развитие социального партнерства.
2.1. Шаги общественности навстречу государству:
а) Детские и молодежные коллективы. Воспитание у детей и молодежи понимания значения государства как основного института общества.
Понимая, что организации образования являются органической частью государства, в их деятельности необходимо постоянно использовать обновленные информационные материалы, освещающие различные стороны государственной жизни, в частности демократический вектор развития, экономические успехи и достижения, позволяющие решать социальные проблемы и сохранять политическую стабильность.
В программы уроков и внеклассных занятий будут введены материалы, способствующие восприятию молодыми людьми реального окружения (аула, города) как Родины, проявления любви и долга к ней, ибо в ней олицетворяется государства со всеми ее социальными институтами. И в этой связи, по названным темам учащиеся будут писать школьные сочинения и изложения, будут проведены тематические конкурсы и олимпиады.
Для улучшения правового воспитания молодежи, действенной профилактики правонарушений, предполагается организовать тесное сотрудничество организаций образования с правоохранительными органами.
В развитии гражданского самосознания важное место занимает понимание статуса гражданина Республики Казахстан как составного элемента патриотического воспитания.
Организация торжественной процедуры получения первых документов (свидетельства о неполном среднем образовании, удостоверения личности, аттестата о среднем образовании, и т.д.) будет закреплять и повышать в сознании молодых людей значение статуса гражданина республики, его причастность к жизни государства, ощущение себя "частью" Родины.
Студенческое сообщество будет вовлекаться в работу по патриотическому воспитанию через проведение тематических студенческих слетов, конференций, конкурсов, организацию студенческих пропагандистских турне.
В соответствии с медиа-планом Программы будут разрабатываться и в средствах массовой информации освещаться материалы о роли государства.
В центральных и региональных печатных СМИ будут созданы рубрики по патриотическому воспитанию, написаны и изданы детские, подростковые книги.
б) Формирование эффективной связи "общество - государство".
Усилия будут направлены на отражение действительной неразрывности жизни каждого человека в функционировании государства. И поэтому дальнейшее развитие школьного и студенческого самоуправления, система школьных и студенческих выборов позволят подрастающему поколению понять и принять взаимозависимость общества и государства, роль гражданина в жизни государства.
Кроме того, для ознакомления граждан, в том числе и молодежи, с деятельностью государственных структур необходимо организовывать экскурсии в государственные и общественные организации (центральные и местные органы власти, больницы, социальные службы, национальные компании, воинские части и др.), проводить дни открытых дверей, встречи акимов сделать регулярными.
2.2 Шаги государства навстречу общественности возможны через развитие сотрудничества консультативно-совещательных органов (советы по делам молодежи, советы по взаимодействию с НПО, комиссии по делам семьи и гендерной политике и т.д.), действующих при центральных и местных исполнительных органах с учреждениями образования, НПО.
Консультативно-совещательные органы обладают полномочиями и необходимыми ресурсами для проведения государственной политики в области воспитания населения в духе патриотизма. Патриотическая ориентация сотрудничества названных органов и в русле настоящей Программы существенно усилит результативность Программы. Конкретика мероприятий патриотического направления упомянутых консультативно-совещательных органов будет создана в соответствии с особенностями деятельности данных организаций.

3. Семейные, общественные отношения: человек, семья, система образования, трудовой коллектив, армия, в целом, - общество.

Создание условий и социальных предпосылок для целевых групп населения по обучению построения осмысленных гражданских отношений: Я и моя семья; Я и моя школа; Я и окружающие люди; Я и моя Родина будут реализованы через:
а) разработку системы мер по укреплению института семьи.
Программа ориентируется на семью как на важнейший институт, где формируются основы духовно-нравственного воспитания. Учитывая, что в связи с переменой уклада жизни, происходящей в наше время, семейные ценности переживают существенные трансформации, необходимо принятие ряда мер по укреплению, оздоровлению института казахстанской семьи. Требуется детальное изучение происходящих перемен жизненного уклада семьи, факторов, наиболее существенно воздействующих на традиционные устои семьи. Необходимо использовать опыт применения форм и методов воздействия для формирования у граждан разных возрастных категорий позитивного семейного мировоззрения, нацелить педагогов, средства массовой информации воспитывать подрастающее поколение на основе семейных ценностей казахстанских этносов. Создать условия для приобретения молодежью знаний для построения позитивных отношений во взрослой жизни, которые будут содействовать развитию и укреплению казахстанской семьи.
Необходимо укрепление тех центров психологического семейного консультирования и адаптации, которые работают преимущественно на основе традиционных казахстанских семейных ценностей. В этих целях предусмотрена организация тренингов для педагогов и родителей по семейному воспитанию.
б) рациональное постижение межличностных и общественных отношений студентами.
Осмыслению общественно-политических отношений, в которые неизбежно вовлекается каждый гражданин, будет способствовать организация студенческих конференций, семинаров, написание курсовых, научных работ по вопросам культуры межличностных и общественных отношений, развивающихся в Казахстане.
в) содействие расширению кругозора подростков и молодежи.
Массовое сознание в последние годы формируется преимущественно стереотипами не лучших примеров массовой западной культуры. Подростки и молодежь имеют мало возможностей для расширения кругозора, личностного развития.
В рамках реализации Программы необходимо принять меры по расширению сети дворовых, районных клубов, формированию сети творческих, технических, компьютерных, спортивных клубов и библиотек. Клубы и библиотеки не только будут развивать подростков и молодежь, отвлекать их от масскульта, но также способствовать формированию подростковых и молодежных лидеров с позитивным мировоззрением - образцов для подражания.
В целях повышения имиджа и пропаганды столицы Казахстана для победителей школьных конкурсов и олимпиад предусматривается организация экскурсий в г. Астане.
Становлению патриотизма будет способствовать организация туристских маршрутов по историческим местам. Для этого предполагается разработка комплексных экскурсионных программ с учетом возрастных особенностей учащихся.
г) активизацию работы по повышению значимости общественного мнения.
Для формирования общественного мнения, способствующего развитию патриотических чувств граждан, требуется проведение целенаправленных пропагандистских мероприятий. С этой целью предусматриваются содействие созданию институтов общественного мнения, а именно, увеличение разнообразных диалоговых площадок между обществом и государством, которые сплотят вокруг себя представителей интеллигенции, профессиональных идеологов, обладающих современным мировоззрением и авторитетом.
Целесообразно активизировать работу диалоговых площадок в каждом областном центре, крупных городах с обеспечением их доступом к СМИ.
д) военно-патриотическое воспитание.
Военно-патриотическое воспитание - одна из важных сторон целенаправленного формирования у граждан, особенно старшеклассников, студентов, допризывной и армейской молодежи, высокого патриотического сознания, чувства верности своему Отечеству.
В современных условиях необходимы методическая, информационная, организационная поддержка военно-патриотического воспитания, дальнейшее укрепление взаимосвязей между вооруженными силами, общественностью, организациями образования с целью усиления координации в деле патриотического воспитания молодежи, пропаганды положительного имиджа армии, армейской службы. Требуется усилить работу существующих клубов, имеющих опыт подготовки молодежи к службе в армии, привлечь к данной работе советы ветеранов великой отечественной войны и локальных войн и труда.

4. Портрет современного казахстанца-патриота, добившегося общественного признания

Создание организационных и других предпосылок для содействия воспитанию патриотизма через формирование позитивных моделей поведения и популяризации образа героя нашего времени, образца для молодежного подражания через:
а) поиск и поддержку героев нашего времени.
В рамках настоящей Программы предусматривается популяризация разнообразных форм и видов успешной жизнедеятельности сограждан страны. С этой целью предусматривается активное сотрудничество со СМИ, в рамках которого будет проводиться работа по поиску и пропаганде соотечественников, социально-активных, патриотически настроенных и добившихся серьезных результатов в профессиональной деятельности и жизни.
Литературные, кинематографические, арт-конкурсы, инициируемые данной Программой, также нацелены на создание позитивного образа казахстанца-патриота.
Активно привлекаются книжные издательства, осуществляющие выпуск патриотической литературы и нацеливающие писателей на создание новых общественно значимых произведений.
б) признание лиц, достигших заметных успехов в профессиональной деятельности.
Для решения этой задачи предполагается поощрение в виде региональных и молодежных премий различной номинации. Победители этих номинаций впоследствии станут персонажами телепрограмм, фильмов, очерков, книг.
Для развития потенциала молодежи будет создана интеллектуальная премия "Жас талап" высшему учебному заведению за особый вклад в интеллектуальное развитие Казахстана.

6. Необходимые ресурсы и источники финансирования

Для реализации Программы планируется выделение средств из республиканского, местных бюджетов, внебюджетных средств.
За счет средств республиканского бюджета планируется выделить:
в 2006 г. 27 948 тыс. тенге,
в 2007 г. 54 641 тыс. тенге,
в 2008 г. 53 999 тыс. тенге.
За счет средств местных бюджетов планируется выделить:
в 2007 г. 224 093,0 тыс. тенге;
в 2008 г. 236 521,0 тыс. тенге.
Всего: в 2006 году - 27 948 тыс. тенге, в 2007 году - 278 734 тыс. тенге, в 2008 году - 290 520 тыс. тенге.
Общая сумма составляет 597 202 тыс. тенге.
Объемы финансирования Программы будут уточняться при утверждении республиканского и местных бюджетов на соответствующий финансовый год.

7. Ожидаемые результаты от реализации Программы

В ходе реализации программы будут достигнуты следующие результаты:
повысится уровень гражданской идентификации казахстанцев с Республикой Казахстан;
повысится заинтересованность граждан к вовлеченности в патриотическое движение;
будет усилено информационно-пропагандистское обеспечение реализации государственной политики по повышению патриотического сознания граждан;
активизированы меры, направленные на популяризацию государственных символов страны, государственной и армейской службы и, в целом, на развитие системы патриотического воспитания;
в 2006 году будет создан Совет по патриотическому воспитанию граждан;
разработаны и выпущены информационно-методические сборники, рекомендации, информационно-аналитические материалы;
разработаны программы экскурсионной и краеведческой работы, организованы поездки отличившихся учащихся в Астану;
проведены 36 республиканских мероприятий (семинары, форумы, конференции, круглые столы, социологические исследования, социологический мониторинг, акции, слеты, конкурсы, турне), в том числе: в 2006 году - 10, в 2007 году - 13, в 2008 году - 13;
организованы тематические встречи молодежи с участием представителей правоохранительных органов, с ветеранами войны, спортсменами и др.;
3,5 млн. детей и подростков, охваченных сетью организаций образования, будут вовлечены в деятельность детских, подростковых, молодежных организаций;
в учебный процесс будут интегрированы новые методики и материалы, нацеленные на воспитание у молодежи чувства патриотизма;
учреждены молодежная республиканская интеллектуальная премия и региональные премии.