Қазақстан Республикасының көмір өнеркәсібін дамытудың 2020 жылға дейінгі кезеңге арналған тұжырымдамасы туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 28 маусымдағы N 644 Қаулысы. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 14 сәуірдегі № 302 Қаулысымен

Ескерту. Күші жойылды - ҚР Үкіметінің 2010.04.14 № 302 Қаулысымен.

Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ :

1. Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасының көмір өнеркәсібін дамытудың 2020 жылға дейінгі кезеңге арналған тұжырымдамасы (бұдан әрі - Тұжырымдама) мақұлдансын.

2. Қазақстан Республикасы Энергетика және минералдық ресурстар министрлігі тиісті шешімдерді дайындау, бағдарламалық және жоспарлы құжаттарды әзірлеу кезінде осы Тұжырымдаманы басшылыққа алсын.

3. Осы қаулы қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі К. Мәсімов

Қазақстан Республикасы
Үкіметінің
2008 жылғы 28 маусымдағы
N 644 қаулысымен
мақұлданған

Қазақстан Республикасының көмір өнеркәсібін дамытудың 2020 жылға дейінгі кезеңге арналған тұжырымдамасы

Мазмұны

Кіріспе

Қазақстан Республикасының көмір өнеркәсібін дамытудың 2020 жылға дейінгі кезеңге арналған тұжырымдамасы (бұдан әрі - Тұжырымдама) Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2007 жылғы 7 қыркүйектегі мәжілісінің N 28 хаттамалық шешімінің негізінде әзірленді.
Тұжырымдамада тас және қоңыр көмірлердің жұмыс істеп тұрған және перспективалы кен орындары қаралды, Мемлекеттік теңгерімде ескерілген көмір қоры көрсетілді.
Қазақстандық көмірді кокстеу мен энергетика үшін тұтынудың 2020 жылға дейінгі кезеңге арналған болжамы орындалды, Қазақстан Республикасының көмір өндіретін кәсіпорындарын дамытудың техникалық мүмкіндіктері бағаланды, қажеттілік пен ресурстардың теңгерімі, көмір өндіретін жаңа кәсіпорындарды ұстауға, техникалық қайта жарақтандыруға және салуға арналған қажетті инвестициялардың болжамы жүзеге асырылды.
Орындалған тау-кен жұмыстары жобаларының негізінде көмір өндірудің қазіргі заманғы техникалық және технологиялық деңгейі қаралды, көмір саласының техникалық базасын жаңғыртудың және көмір өндірудің жерасты және ашық тәсіліне жаңа технологиялар енгізудің негізгі бағыттары көрсетілді.
Көмір өнімінің түр-түрін кеңейту, көмірді қайта өңдеудің дәстүрлі емес әдістерін қолдану, ілеспе пайдалы қазбаларды пайдалану жөніндегі негізгі бағыттар көрсетілді.

1. Қазақстан Республикасының тас көмір мен
қоңыр көмір қорлары

Қазақстан Республикасының жалпы геологиялық қоры мен көмірінің болжамды ресурстары 150 млрд. тоннаға бағаланады.
А+В+С ₁ +С ₂ санаттағы көмірдің теңгерімдік қоры 2007 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша 33,6 млрд. тоннаны, оның ішінде тас көмір - 21,3 млрд. тоннаны, қоңыр көмір - 12,3 млрд. тоннаны құрайды.
Қазақстан Республикасының бассейндері мен кен орындары бойынша көмірдің теңгерімнен тысқары қоры 2007 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша 28,6 млрд. тоннаны, оның ішінде тас көмір - 3,2 млрд. тоннаны, қоңыр көмір - 25,4 млрд. тоннаны құрайды.
Есептелген қордың үлкен бөлігін (63%) Қарағанды, Екібастұз, Теңіз-Қоржанкөл бассейндерінің, Қушоқы, Бөрілі, Шұбаркөл, Қаражыра және басқа да бір қатар кен орындарының тас көмірі құрайды.
Қалған бөлігін (37%), негізінен, Торғай, Төменгі Іле, Майкөбе бассейндері мен басқа кен орындарында шоғырланған қоңыр көмір құрайды.
Қазақстан көмірі газды майлыдан (ГМ) бастап жентектелген жанғышқа (ЖЖ) дейін метоморфизм сатысының кең диапазонымен сипатталады.
Қазіргі уақытта Қарағанды, Екібастұз және Майкөбе бассейндері, Қушоқы, Бөрілі, Шұбаркөл, Қаражыра кен орындары, сондай-ақ жергілікті мұқтаждықтар үшін шамалы көлемде көмір өндірілетін Қазақстан Республикасының әр түрлі облыстарындағы бірнеше ұсақ кен орындары игерілуде және пайдаланылуда.
Қазақстан Республикасының облыстары бойынша көмір қорын және көмірдің болжамды ресурстарын бөлу осы Тұжырымдаманың 1 және 2-қосымшаларында келтірілген.
Осы Тұжырымдаманың 3 және 4-қосымшаларында келтірілген Қазақстан Республикасының облыстары бойынша көмір қорын және көмірдің болжамды ресурстарын бөлуді талдау теңгерім қорының үлкен бөлігі Орталық Қазақстанда, Қарағанды, Павлодар және Қостанай облыстарында шоғырланғанын көрсетеді.
Едәуір өнеркәсіптік әлеуеті бар Қазақстан Республикасының шығыс, батыс және оңтүстік аудандары көмір отынының өткір тапшылығын сезініп отыр.

2. 2020 жылға дейінгі кезеңге арналған кокстеу және энергетика үшін қазақстандық көмірді тұтынудың болжамды деңгейлері

Қазақстан Республикасының, алыс және жақын шетелдердің тұтынушылары үшін кокстелетін көмір мен домна коксін әлеуетті жеткізушілер Қарағанды көмір бассейнінде "АрселорМиттал Теміртау" акционерлік қоғамының Көмір департаментінің (бұдан әрі - "АрселорМиттал Теміртау" АҚ КД) және "Гефест" көмір өнеркәсібі кәсіпорындарының қауымдастығының (бұдан әрі - "Гефест" КӨКҚ) шахталары болып табылады.
2020 жылға орындалған жұмыстар бойынша кокстелетін қарағанды көміріне қажеттілік жылына 25 млн.тоннаға дейін артуы мүмкін. "АрселорМиттал Теміртау" АҚ Көмір департаментінің шахталары 17,0 млн. тонна көлемінде беруді ғана қамтамасыз етуі мүмкін, бұл ретте негізгі үлес кокс-химия өндірісінің мұқтаждықтары үшін "АрселорМиттал Теміртау" АҚ Болат шығару департаментінің байыту фабрикаларында ұқсатылады. Ресей Федерациясынаң металлургия зауыттары тұтынушыларының кокстелетін көмірге, Қазақстан Республикасының түсті, фосфорлы және ферроқорытпа өнеркәсібі кәсіпорындарының домен коксіне сұранысын қалпына келтіру кезінде Қарағанды бассейнінің кокстелетін көміріне қажеттілік 2020 жылы 25-27 млн. тоннаға дейін өсуі мүмкін.
Осы проблеманы шешу үшін "Долинская-Наклонная", "Абай-Наклонная", N 7/9 "Тентек" және "N 1 Дубовская" жаңа шахталарын салу пысықталуда, олар салынған жағдайда кокстелетін көмір ресурстары 2013 жылдан кейін жылына 6,3 млн. тоннаға дейін өсуі мүмкін.
Жаңа шахта алаңдарында кокстелетін көмір қорын игеру отандық және шетелдік инвесторлар көмір кәсіпорындарының құрылысын инвестициялаған жағдайда болуы мүмкін.
Қазақстан Республикасының энергетикалық көміріне қажеттілік болжамы мен экспортын есептеу үшін осы Тұжырымдамада мыналар қабылданды:
Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің 2007 жылғы 31 мамырдағы N 147-ө өкімімен бекітілген 2007 мен 2015 жылдарға арналған Қазақстан Республикасының электр энергетикасы саласын дамыту бойынша іс-шаралар жоспары;
Қазақстан Республикасы Энергетика және минералдық ресурстар министрінің 2007 жылғы 26 маусымда N 153 бұйрығымен бекітілген қайта құруға, жаңғыртуға және кеңейтуге жататын электр энергетикасы объектілерінің, сондай-ақ 2007-2015 жылдарға арналған жаңа энергетикалық қуаттар құрылысының тізбесі.
Көрсетілген құжаттарға сәйкес Қазақстан Республикасында 2020 жылға дейінгі кезеңге:
Екібастұз мемлекеттік аудандық электр станциясында (бұдан әрі - 1-ГРЭС) қуаты 500 МВт N 1, 2 және 3 блоктарды қалпына келтіру;
Екібастұз мемлекеттік аудандық электр станциясында (бұдан әрі - 2-ГРЭС) қуаты 500 МВт N 3 және N 4 энергия блоктарын салу;
Астана қаласында 240 МВт 2-жылу электр орталығы жылу агрегаттарын (бұдан әрі - ЖЭО) кеңейту, Астана қаласында 240 МВт қуаты 3-ЖЭО-да N 1 және N 2 жаңа жылу агрегаттарын салу;
Ақмола облысының Қосшы кентінде қуаты 195 МВт жаңа ЖЭО салу;
Степногорск ЖЭО-ын 200 МВт-қа кеңейту;
қуаты 130 МВт Семей 3-ЖЭО салу;
қуаты 600 МВт Қарағанды 4-ЖЭО салу;
толық дамытуға қуаты 4000 МВт Балқаш жылу электр станциясын (ЖЭС) салу;
Өскемен ЖЭО, Семей 1-ЖЭО, Қарағанды 2-ЖЭО және 3-ЖЭО, "Қазақмыс корпорациясы" ЖШС ГРЭС, "Павлодарэнерго" АҚ 3-ЖЭО, Рудненск ЖЭО, Жамбыл және Талдықорған ГРЭС қуатты кеңейту белгіленіп отыр.
Тұтас алғанда энергетика қуатының өсуі 6000 МВт астамды құрайды.
2020 жылға дейінгі кезеңге арналған жұмыс істеп тұрған, кеңейтілетін және жаңа электр тудыратын қуат, сондай-ақ Ресей Федерациясына экспорт үшін Қазақстан Республикасының энергетикалық көміріне болжамды қажеттілік Тұжырымдаманың 5-қосымшада келтірілген.
Қазақстанның энергетикалық көмірін тұтыну болжамы бойынша 2006 жылы 82,83 млн. тоннадан бастап 2020 жылы 121,3 млн. тоннаға дейін немесе 38,47 млн. тоннаға (46,4 %-ға) ұлғаюы тиіс.
Әлеуетті жеткізушілер бойынша тұтыну көлемін ұлғайту:
Екібастұз көмірін 2006 жылы 59,47 млн. тоннадан 2020 жылы 80,67 млн. дейін немесе 21,2 млн. тоннаға немесе (35%), бұл ретте жобаланып отырған Балқаш ЖЭС қажеттілік толығымен жабылады, ал экспортқа тапсыру жылына 22,0 млн. тоннаны;
Шұбаркөл көмірі 2006 жылы 5,7 млн. тоннадан 2020 жылы 11,53 млн. тоннаға дейін немесе 5,83 млн. тоннаға (немесе 2 есеге) өсіруді құрайды.
Өндіру көлемінің өсімін ескере отырып, Майкөбе, Қаражыра және Бөрілі көмірі болашақта оларды дәстүрлі тұтынушылар арасында бөлінеді және ЖЭО мен ГРЭС-тің жұмыс істеп тұрған және кеңейтілетін қуатын энергетикалық отынмен қамтамасыз етеді, оларға Қазақстан халқын коммуналдық-тұрмыстық отынмен қамтамасыз ету бойынша негізгі жүктеме жүктеледі.

3. Қазақстан Республикасының көмір кәсіпорындарын дамытудың техникалық мүмкіндіктері

Қарағанды көмір бассейнінде "АрселорМиттал Теміртау" АҚ Көмір департаментінің және "Гефест" КӨКҚ шахталары ішкі тұтыну мен экспортқа кокстелетін көмірді негізгі жеткізушілер болып табылады.
Осы Тұжырымдаманың 6-қосымшасына сәйкес кокстелетін көмір өндіру 2007 жылы 12,2 млн. тоннадан 2012-2020 жылдары 17,0 млн. тоннаға дейін, оның ішінде КЖ маркілі көмір - 7,8 млн.тоннаға дейін, К маркілі - 7,1 млн.тоннаға дейін, ЖЖ маркілі - 1,5 млн.тоннаға дейін және Кэн маркісі - 0,6 млн.тоннаға дейін өсуі тиіс. Костенко атындағы шахтаның Кэн маркілі көмірінен басқа, көрсетілген кокстелетін көмір Болат департаментінің БФ-1,2 (Қарметкомбинатта) және "Арселор Миттал Теміртау" АҚ құрамына кіретін "Восточная" ОБФ-да өңделеді.
"Арселор Миттал Теміртау" АҚ-тың Болат департаменті олардың жұмыс істеп тұрған қуаттарында 2015 жылға дейін - жылына 3540 мың тонна, 2015 жылдан бастап 2020 жылды қоса алғанда - жылына 4190 мың тонна көлемінде домна коксін өндіруді жоспарлауда.
Домна коксінің жарлықтарымен көлемін өндіру үшін 2015 жылға дейін - жылына 10 млн. тонна, 2015 жылдан бастап 2020 жылды қоса алғанда - жылына 12 млн. тонна қарағандылық жай кокстелетін көмірді жеткізу қажет. 2015 жылға дейін 6,4 млн. тонна және 2015 жылдан бастап 2020 жылды қоса алғанда, 4,4 млн. тонна көлемінде кокстелетін көмірдің қалған резерві "Восточная" ОБФ-ға өңдеуге жіберіледі.
Болат департаментінің БФ-да өңделетін көмір өзінің кокс-химия және энергетикалық өндіріс мұқтаждықтарына жіберіледі, "Восточная" ОБФ-дан кокстелетін көмірдің концентраттары алыс және жақын шетелдерге жеткізіледі.
"Гефест" КОКҚ (Қарағанды көмір бассейні) кәсіпорындары бойынша кокстелетін көмір өндіру 2006 жылы 0,65 млн. тоннадан бастап 2010 жылы 1,4 млн. тоннаға дейін ұлғаяды, ал 2020 жылы "Долинская-Наклонная", "Абай-Наклонная" мен "Тентек" N 7/9 жаңа салынымдарының жаңа шахталарын пайдалануға енгізуді ескере отырып, жылына 7,25 млн. тоннаға дейінгіні құрауы мүмкін. КЖ, К және ЖЖ маркілі кокстелетін үш жаңа шахтаның көмірі және шахтада байытылғаннан кейін кокс-химия өндірісі үшін пайдаланылуы мүмкін.
"Гефест" КӨКҚ-та байыту бойынша қуаттар жеткіліксіз, сондықтан 2015 жылға дейінгі кезеңге жылына 4-5 млн. тоннаға дейін қуатты жаңа шахталардың кокстелетін көмірін өңдеу бойынша жаңа байыту фабрикасын салу қажет.
"Гефест" КӨКҚ кокстелетін көмірін тұтынушылар қазіргі уақытта анықталған жоқ, бірақ ол Ресей Федерациясының металлургия комбинаттары болады, өйткені олардың жаңа шахталардың құрылысын инвестициялау және Қарағанды көмір бассейнінде Ресей Федерациясында өте тапшы КЖ және К маркілі өте тапшы кокстелетін көмірді жеткізудің өз базасын құру жөнінде ниеті бар.
Қазақстан Республикасының жылу және электр станцияларын жабдықтау үшін энергетикалық көмірді негізгі жеткізушілер:
Екібастұз тас көмір бассейні, Майкөбе көмір бассейні, Шұбаркөл, Қаражыра, Бөрілі тас көмір кен орындары болып табылады.
Қазақстан Республикасының жұмыс істеп тұрған және перспективалық көмір кен орындарында өндіруді дамытудың техникалық мүмкіндіктерін бағалау орындаған жобалар, техникалық-экономикалық негіздемелер, кешенді жобалар және жобалық пысықтаулар бойынша негізделеді:
Екібастұз бассейніне энергетикалық көмірді өндіру: 2015 жылы - 80,2 млн. тоннаны, 2020 жылы - 81,3 млн. тоннаны құрауы мүмкін;
Шұбаркөл кен орнының, Майкөбе бассейнінің, Қаражыра кен орнының, Бөрілі және Қушоқы кен орнының көмір разрездері бойынша олардың ресурстары 2015 жылы 38,0 млн. тоннаны, 2020 жылы - 48,7 млн. тоннаны құрауы мүмкін.
Жоғарыда көрсетілген разрездердің Қазақстан Республикасы тұрғындарының коммуналдық-тұрмыстық мұқтаждарын көмірмен қамтамасыз етуге мүмкіндігі бар.
Жобалармен және жоба алдындағы пысықтаулармен орындалған қызметі жергілікті мұқтаждықтар үшін энергетикалық көмірге қажеттіліктерді жабуға бағытталатын көмір өндіруші кәсіпорындардың қуаты 2007 жылғы 0,9 млн. тонна көмірден 2020 жылы 3,0 млн. тонна көмірге дейін өсуі тиіс.
Қазақстандық энергетикалық көмірді өткізудің ішкі және сыртқы нарықтары қажеттіліктерінің болжамы мен Қазақстан Республикасының көмір өндіретін кәсіпорындарының техникалық мүмкіндіктері осы Тұжырымдаманың 7-қосымшасында келтірілген.
Қазақстандық энергетикалық көмірді өткізудің ішкі және сыртқы нарықтары қажеттіліктерінің тұтастай алғандағы болжамы мен Қазақстан Республикасының көмір өндіретін кәсіпорындарының техникалық мүмкіндіктері осы Тұжырымдаманың 8-қосымшасында келтірілген.

4. Қазақстандық көмірдің қажеттіліктері мен ресурстарының теңгерімі

2020 жылға дейінгі перспективада кокстеуге арналған қазақстандық көмірге ресурстардың қажеттілік теңгерімі осы Тұжырымдаманың 9-қосымшасында ұсынылған.
"АрселорМиттал Теміртау" АҚ ұсынған домна коксіне қажеттілік оның Көмір департаментінің шахталарында 2012 мен 2020 жылдары жылына 17,0 млн. тоннаға дейін кокстелетін көмір өндіруді дамытумен қамтамасыз етіледі. Кокстелетін көмірдің артығы Болат департаментіне жеткізілгеннен кейін "Восточная" ЦОФ беріледі, оның концентраттары Ресей Федерациясы мен алыс шетелге экспортқа беруге арналған ресурстар ретінде қаралады. Нақ сол кезде өндірудің осындай дамуы кезінде шамамен жылына 3,0 млн. тонна жыл сайын Қазақстан Республикасы өнеркәсібінің басқа да салалары (түсті, фосфор, ферроқорытпа және басқа) кокстелетін көмірді тұтынуы үшін беріледі.
"Гефест" КӨКҚ, кокстелетін көмір өндіретін жаңа шахталар, сондай-ақ жаңа байыту қуаттары салынғаннан кейін алынуы мүмкін кокс концентраттары Қазақстан Республикасының басқа тұтынушыларын жабдықтауға арналған және кокс концентраттарын жақын және алыс шетелдерге экспорттауға арналған кокс концентраттарының бос ресурстары ретінде қарастырылуы мүмкін.
2020 жылға дейінгі перспективада қазақстандық энергетикалық көмірге қажеттілік теңгерімі және ресурстар осы Тұжырымдаманың 10-қосымшасында ұсынылған.
Шекті жылдар бойынша (2010, 2015 және 2020 жылдарда) энергетикалық көмір ресурстары энергетикалық көмірге қажеттіліктен тиісінше жылына 12,65, 12, 22 және 9,7 млн. тоннаға асады.
Оң теңгерім негізінен Екібастұз және Шұбаркөл көмірлері есебінен қалыптасады. Ол көмір беруді болжанбаған электр генерациялаушы қуаттарға, сондай-ақ көмірді экспортқа шығаруды ұлғайту үшін ұлғайтуға мүмкіндік береді.
Жұмыс істеп тұрған, кеңейтілетін және жаңа электр генерациялаушы қуаттар, сондай-ақ Ресей Федерациясына жылына 22,0 млн. тонна жеткізілімдер қамтамасыз етілгеннен кейін Екібастұз көмірі бойынша көмірдің бос ресурстары мынаны құрайды: 2010 жылы - 9,78 млн. тонна, 2015 жылы - 7,88 млн. тонна, 2020 жылы - 0,63 млн. тонна.
Дәстүрлі тұтынушылар қамтамасыз етілгеннен, сондай-ақ жаңа қуаттар кеңейтілгеннен және салынғаннан кейін Шұбаркөл көмірі бойынша энергетикалық көмірді бос ресурстары мынаны құрайды: 2010 жылы - 1,79 млн. тонна, 2015 жылы - 2,44 млн. тонна, 2020 жылы - 8,47 млн. тонна.
Майкөбе, Бөрілі және Қаражыра энергетикалық көмірі бойынша қажеттілік пен ресурстар теңгерімі оң, бұл ретте коммуналдық-тұрмыстық мұқтаждықтарға арналған көмір өткізу нарығында сатылуы мүмкін аздаған бос ресурстар болады.
Қазақстан Республикасының әртүрлі облыстарында орналасқан, жергілікті халық үшін энергетикалық көмір өндіретін шағын кен орындарының ресурстары энергетикалық отынның жұмыс істеп тұрған және әлеуетті тұтынушылары арасында бөлінеді.
Қазақстан Республикасы халқының коммуналдық-тұрмыстық мұқтаждары 2020 жылға дейінгі кезеңге арналған болжамдық қажеттілікке сәйкес толық көлемде шұбаркөл, майкөбе, қаражыра көмірлерімен және шағын кен орындарының көмірлерімен қамтамасыз етіледі.
"Гефест" КӨКҚ жаңа шахталарының кокстелетін көмірі байытылғаннан және А.Байжанов атындағы шахтаның күлі көп энергетикалық көмірі өндірілгеннен кейін энергетикалық көмірдің - өнеркәсіп өнімінің ресурстары бөлінбеген болып қалады, олар 2015 жылы - 1,30 млн. тоннаны және 2020 жылы - 2,55 млн. тоннаны құрауы мүмкін.
Өнеркәсіп өнімінің жоғары күлділігіне (36-38%) байланысты энергетикалық көмір жылу электр станцияларына ғана пайдаланылуы мүмкін.

5. Көмір өндірудің қазіргі заманғы техникалық және технологиялық деңгейі. Техникалық базаны жаңғыртудың негізгі бағыттары және жаңа технологиялар енгізу

Көмір өндірудің жерасты тәсілі.
Көмір департаментінің шахталары техникалық жарақтандырылуы мен техникалық-экономикалық көрсеткіштер деңгейі бойынша әлемдік стандарттардан қалыспайды және Донецк мен Кузнецк көмір бассейндерінің шахталарында қол жеткізілгендерден жоғары.
Шахталардың жекелеген технологиялық буындары бойынша ең жоғары жиынтық еңбек өнімділігі жылына 17,9-дан 21,2 млн. тоннаға дейінгіні құрайды, бұл "АрселорМиттал Теміртау" АҚ-тың Болат департаментінің өз өндірісін тұрақты жабдықтауды және коксті концентраттарды жақын және алыс шетелге жеткізуді қамтамасыз етуге тиіс.
Жылдық өндіруді жылына 17 млн. тоннаға дейін жеткізу үшін Көмір департаментінің жұмыс істеп тұрған шахталарында жаңа горизонттар салу жөніндегі тау-кен-күрделі және құрылыс-монтаж жұмыстарының елеулі көлемін орындау, тиісті инвестициялық қамтамасыз ету жағдайында қазіргі заманғы, әлемдік деңгейге жауап беретін өндіру және үңгілеу жабдығын сатып алу қажет.
Қазіргі кезде жер қойнауында қалған кокстелетін көмір қорын өңдейтін "Гефест" КӨКҚ кәсіпорындарында көмір өндірудің техникалық деңгейі төмен:
Қарағанды бассейнінің Өнеркәсіптік учаскесі сөндірілген шахталарының алаңдарындағы К12 және К10 қуатты көмір қатары бойынша жер қойнауында қалдырылған қор ескі шахталардың қазбаларымен туралған, төменде жатқан қатармен әлденеше рет өңделген және тірек қысымы аймағында тұр;
көп жылдық тәжірибелік зерттеулер мен штректер арасындағы кентіректерде орналасқан мұндай қорды өңдеу тәжірибесі оларды өңдеудің барынша тиімді жүйесі үңгілеу комбайндарын пайдаланылатын камералық болып табылатынын көрсетті;
бір камералық забойдан жылдық өндіру жылына 100-150 мың тоннадан аспайды, бұл ретте көмірдің шығыны 40-50%-ға жетеді.
Осыған қарамастан көмірді камералық жүйемен жерасты өндірудің жекелеген учаскелерінде жұмысшының өндіру бойынша еңбек өнімділігі өндіру үдерісінің аз операциялығының және учаскенің қарапайым инфрақұрылымының арқасында айына 70 тоннаға жетті.
Таратылған шахталар алаңдарындағы жер қойнауында қалдырылған кокстелетін көмір қорын ашық өндіру учаскелерінде көмір мен аршылым жыныстарын игеру бойынша аз өнімді экскаваторлар қолданыла отырып, көліктік игеру жүйесі, сондай-ақ аз тоннажды автомобиль көлігі қолданылады.
Жер қойнауында қалдырылған қорды жерасты және ашық тәсілмен өңдеу үшін кокстелетін көмірдің қоры елеулі емес, сондықтан "Гефест" КӨКҚ даму перспективасы Қарағанды бассейніндегі кокстелетін көмірді өндіру бойынша - "Долинская-Наклонная", "Абай-Наклонная" және N 7/9 "Тентек" жаңа шахталарын салумен байланысты.
Жаңа шахталардың жобаларына әлемдік озық тәжірибеге сәйкес келетін ең озық техникалық шешімдер енгізілген.
Қарағанды бассейнінде кокстелетін көмір өндіруді дамытудың 2020 жылға дейінгі тұжырымдамасында мыналар көзделеді:
көмір беруге арналған көлбеу оқпандарды және таза ауа ағынын беруге, шығу ағынын беруге, қосалқы операциялар мен адамдарды түсіріп-көтеруді орындауға арналған тік оқпандарды үңги отырып, қиыстырылған тәсілмен жаңа шахта алаңдарын ашу;
жұмыс істеп тұрған шахталарда кокстелетін көмір қорын кесе және шахталардың қызмет ету мерзімін ұлғайта отырып, күрделі көлбеу қазбалармен және тік оқпандармен жаңа, неғұрлым тереңірек горизонттарды ашу;
тазалау забойларының жұмысын 2 жылға дейінгі мерзімге қамтамасыз ететін 1,5-2,0 млн. тонна қорымен панельдік шахта алаңдарын дайындау;
тазалау және дайындау жұмыстарында өнімділігі жоғары техниканы енгізу есебінен жалпы өндіруді жылына 17 млн. тоннаға дейін ұлғайта отырып, жұмыс істеп тұрған көмір шахталарын техникалық қайта жарақтандыру ("Фазос", "Глиник" тазалау кешендері, SL-300, SL-500 комбайндары, ДБТ комбайндарымен "Гляйтхобель" жоңқалау кешендері, ұңғылау-жару жұмыстарын қолданбастан аралас және жыныстық забойлар бойынша дайындау жұмыстарын жүргізуге арналған КСП-32, П-110 және басқа ауыр үңгілеу комбайндары);
тау-кен жұмыстарының жоғары концентрациясына және тазалау забойына тәуліктік жүктемені 5000-7000 тоннаға дейін, тазалау забойына жылдық жүктемені - 1500-1700 мың тоннаға дейін жеткізу;
көмір тасымалын беру оқпандарына дейін толық конвейерлеу, жынысты, қосалқы материалдар мен адамдарды тасымалдау үшін көлденең және көлбеу қазбалар бойынша қазіргі заманғы жеткізу құралдарын қолдану (дизелевоздар, жеткізу жолдары);
газсыздандырудың озық әдістерін пайдалану және алынатын метан газын шахта қазандықтарында жағу үшін пайдалану;
орталықтан тебетін негізгі желдету желдеткіштерін қолдана отырып, шахталарды жоғары тиімділікпен желдету, шахталардағы ауа тозаңы қоспасының жай-күйін бақылаудың қазіргі заманғы құралдарын қолдану кезінде тау-кен жұмыстарын жүргізудің қауіпсіздігін қамтамасыз ету және төтенше жағдайлардың алдын алу;
ішкі және сыртқы өткізу нарықтарында жоғары нарықтық құны бар кокс концентратын ала отырып, қатардағы көмірді байыту.
Көмір өндірудің ашық әдісі.
Қазіргі кезде Қазақстан Республикасының аумағында көмірді ашық тәсілмен өндіруді жүргізетін 33-ке жуық кәсіпорын жұмыс істейді. 2006 жылы көмірді ашық тәсілмен жиынтық өндіру 82,9 млн. тоннаны, 2007 жылға болжам - 85,0 млн. тоннаны құрады.
Көмір өндіретін кәсіпорындардың қуаты жылына 0,1-ден 40,0 млн. тоннаға дейін құбылады.
Кәсіпорындарда олардың қуаты мен тау-кен-геологиялық жағдайларға байланысты барлық белгілі - циклдік, толассыз, циклдік-толассыз, көліксіз технологиялық схемалар қолданылады.
Негізгі тау-кен жабдығы ретінде өнімділігі 1250-ден 4500 м ³ /сағатқа дейінгі роторлық экскаваторлар, шөміштерінің сыйымдылығы 2-ден 15 м ³ дейінгі бір шөмішті арқанды және рейкалы экскаваторлар, шөмішінің сыйымдылығы 1-ден 22 м ³ дейінгі гидравликалық экскаваторлар, шөмішінің сыйымдылығы 4-тен 13 м ³ дейінгі экскаватор-драглайндар.
Негізгі көлік жабдығы ретінде іс жүзінде барлық белгілі дайындаушы зауыттардың жүк көтергіштігі 10-нан 130 тоннаға дейінгі автосамосвалдары, электрлендірілген және электрлендірілмеген темір жол көлігі, өнімділігі 5000 т/сағатқа дейінгі конвейерлік көлік қолданылады.
Ұңғылау-жару жұмыстарында барлық белгілі дайындаушы зауыттардың ұңғылау станоктары, жарылған заттар (ЖЗ) және жарғыш құралдар (ЖҚ) қолданылады.
Қосалқы жұмыстарда қуаты 600 а.к. дейінгі бульдозерлер, шөмішінің сыйымдылығы 13 м ³ дейінгі тиегіштер қолданылады.
Өндірістік қуатты одан әрі ұлғайту көмір өндіретін кәсіпорындарда қазіргі заманғы технологиялық схемалар мен өнімділігі жоғары тау-кен, көлік және қосалқы жабдықтарды енгізумен байланысты.
Пайдалы қазбаларды ашық тәсілмен өндіретін разрездерде өндіру және арту жұмыстарын жүргізудің қандай да бір технологиялық схемаларын қолдану мүмкіндігі көпшілік жағдайда игерілетін кен орнының тау-кен-геологиялық жағдайларына, тау-кен жұмыстарын жүргізу тереңдігіне, тау-кен өндіру кәсіпорнының бірлік қуатына және басқа да бірқатар факторларға тәуелді болады.
Көрсетілген пайдалылық талаптарына өнімділігі жоғары экскавациялық техниканы пайдалана отырып, өндірудің толассыз және циклдік-толассыз технологиялары қолданылатын кәсіпорындар неғұрлым толық жауап береді.

6. Көмірдің сапасын жақсарту, көмір өнімінің түр-түрін кеңейту, ілеспе пайдалы қазбаларды пайдалану жөніндегі іс-шаралар

Кокстелетін көмірді жерасты тәсілімен өндіру кезінде сапалы металлургиялық кокс өндіру үшін шихтеде КЖ және К маркаларының қажетті қатынасын қамтамасыз ететін барынша сапалы және бәсекеге қабілетті көмір қатарын өңдеуге бағдар қабылданған.
Энергетикалық көмірді ашық тәсілмен өндіру кезінде күрделі құрылымдық қатарды сұрыптамалық өңдеу қолданылады.
Өндірілетін және тұтынушыға берілетін көмірдің сапасын жақсарту жөніндегі шаралар кешені мыналарды көздейді:
Қарағанды көмір бассейнінің кокстелетін көмірін байыту фабрикаларында байыту;
өндірілетін энергетикалық көмірдің сұрыптау тереңдігін ұлғайту (Екібастұз және Майкөбе бассейндері, Шұбаркөл, Қаражыра кен орындары);
жылу электр станцияларына берілетін энергетикалық көмірді орталандыру (Екібастұз және Майкөбе бассейндері, Шұбаркөл, Қаражыра, Қушоқы, Бөрілі кен орындары);
энергетикалық көмірді сұрыптау, ірі сортты көмірді қабаттап жағу және тұрмыстық мұқтаждар үшін жеткізу (Майкөбе бассейні, Қаражыра, Қушоқы, Бөрілі кен орындары);
экологиялық таза тұрмыстық отын алу мақсатында ұсақ фракцияларды брикеттеу.
Қазақстан Республикасында энергетикалық ресурстардың әлеуетін дамыту мен орнын толтыру, сондай-ақ оларды технологиялық жағынан молықтыру елеулі дәрежеде көмір кен орындарын кешенді игерумен байланысты.
Көмір өндірудің дәстүрлі - жерасты (шахталық), ашық тәсіл (разрездермен), сондай-ақ қиыстырылған тәсілдері, біріншіден, адамдардың забойда тұрақты болуымен, демек, олардың жұмысының қауіптілігімен байланысты. Екіншіден, газ бен тозаңның атмосфераға шығарылымдары, сондай-ақ жыныстық үйінділердің пайда болуы мен жерді ауыл шаруашылығы айналымынан алу үлкен қауіп төндіреді. Бұдан басқа, көмір кен орындарын игерудің осы тәсілдері үлкен еңбек және материалдық шығындарымен, тау-кен жұмыстарын жүргізу қауіпсіздігінің төмен деңгейімен, қоршаған ортаны елеулі ластаумен байланысты, мұның аяғы экологиялық апатқа әкеп соқтыруы мүмкін.
Бұл проблемалар әсіресе Қазақстанның көмір және газ-көмір кен орындарын (Қарағанды, Екібастұз, Торғай бассейндері және тағы басқа) игеру үшін өзекті.
Қазақстан Республикасында көмірді дәстүрлі түрде кокстау үшін және энергетикада пайдаланылады. Сонымен бірге ол "дәстүрлі емес" деп аталатын басқа да бағыттарда қолданылуы мүмкін. Бірінші кезекте бұл сұйық және газ тәріздес синтетикалық отын алу үшін шикізат ретіндегі көмірге қатысты. Әсіресе көмірдің синтетикалық мұнай алудағы мәні үлкен. Соңғы жылдары жанғыш газдардың көзі ретінде көмірді жер астында газдандыру зор мәнге ие бола бастады.
Перспективада түтінсіз отынды, газды және шайырды жартылай кокстау әдісімен алу үшін жарамды көмір үлкен маңызға ие болуы мүмкін. Көмірді бірінші кезекте антрациттерді пайдаланудың маңызды бағыты электрондық және футерлі бұйымдар, адсорбенттер, карбидтер, термографит пен сульфокөмір өндіру болып табылады. Аз метаморфизделген қоңыр және қышқылданған тас көмір өнеркәсіп пен ауыл шаруашылығының көптеген салаларында қолданылатын гуминді препараттар шығаруға арналған жақсы шикізат болып табылады.
Германий, галий, иттрий, вольфрам және басқа сияқты сирек және бытыраңқы элементтердің өнеркәсіптік концентрациясын қамтитын көмірдің маңызы ерекше. Олардың кейбіреулері - сынап, мышьяк, сурьма, бериллий және басқалары уытты болып табылады.
Пайдалы қазбалардың үлкен кешені не аршылымда, не төбеде, топырақта немесе көмір қатарының ішінде жатып, көмір кен орнымен бірге болады. Бұл глинозем шикізаты, каолиндер, құм, саз, карбонат жыныстары.
Көмір мен оған ілеспелі пайдалы қазбаларды жан-жақты пайдалану көмір кен орындарын игеру пайдалылығын арттырады және бірқатар экологиялық проблемаларды шешуге ықпал етеді.
Қазақстан Республикасының аумағында жерүсті және жерасты газдандыру үшін жарамды көмірдің елеулі қоры бар. Олардың ішінде сапасының төмендігі мен қоршаған ортаны ластау қауіптілігінен іс жүзінде тіпті энергетикада да пайдаланылмайтын күлділігі жоғары, күкірті көп көмірдің үлесі ауқымды.
Стационарлық түрдегі газгенераторларда генераторлық газ өндіру үшін көмірдің мынадай маркалары жарамды: Б, ДГ, КС, ГЖО, СС, ТС, Т. Кезеңдік әдіс бойынша сулы газ өндіру үшін Т және А маркасындағы көмір жарамды.
Сонымен газдандыру үшін, әсіресе генераторлық газ өндіру үшін Қазақстан Республикасының барлық дерлік кен орындарының көмірлену сатысы бойынша да, петрографиялық құрамы бойынша да ерекшеленетін көмірі жарамды.
Метанды ірі ауқымда өнеркәсіптік пайдаланудың перспективалы бағыты оны тау-кен жұмыстарына ұшырамаған шахта алаңдарында өндіру болып табылады.
Қарағанды көмір бассейні бойынша метанға жүргізілген іздестіру-бағалау жұмыстары, көмірлі қалыңдықтардың газдылығын, жыныстардың кеуектілігін бағалаумен және метан ресурстарын анықтаумен Қарағанды бассейнінің барлық геологиялық құрылымын зерттеу 1500 м тереңдікке дейінгі көмір қойнау қатарында метанның жиынтық ресурстары 490,468 млрд. м ³ құрайтынын көрсетті.
Қарағанды бассейнінде (Қарағанды, Шерубай-Нұра және Тентек көмірлі аудандары) көмір қойнау қатарын толық тереңдікке таратуға (18000-2000 м) метан ресурстарын бағалау кезінде олар 600-650 млрд. м ³ құрай алады.
Метан өндіруді іске асыру мақсатында Талдықұдық және Сарань учаскелерінің төменгі көк жиектерінің көмір қойнау қатарынан метан өндірудің перспективалығын алдын ала геологиялық-экономикалық бағалаумен екі учаске егжей-тегжейлі зерттелді. Көмір қойнау қатарының метанның болжанатын қоры Талдықұдық учаскесінде 28 млрд. м ³ , Сарань учаскелерінің төменгі көкжиектерінде 26,0 млрд. м ³ құрайды.
"Метан" бағдарламасы бойынша жүргізілген жұмыстар шеңберінде 2001-2004 жылдар ішінде Қарағанды, Сарань және Шахтинск аудандары бойынша таратылған шахталардың алаңдарында газдылық картасы жасалды, осы өңірлер бойынша метанның қоры есептелді.
Метан өндіру жобаларын іске асыру үшін Талдықұдық және Сарань учаскелері, сондай-ақ "Майқұдық" және Октябрь революциясының 50-жылдығы атындағы таратылған шахталардың шахталық алаңы жер қойнауын пайдалануға арналған инвестициялық бағдарламалар конкурсына енгізілді.
Көмірді тереңнен қайта өңдеу саласында әртүрлі көмірдің энергия-химиялық әлеуетін барынша толық пайдалану мақсатында игеру жалғасуда. Шұбаркөл кен орны мен Қаражыра разрезінің көмірінен тұрмыстық термобрикеттер алу үшін термохимиялық қайта өңдеудің тәжірибелік-өнеркәсіптік технологиясы әзірленді.
Коммуналдық-тұрмыстық мақсаттар үшін отын алу кезінде көмір ұсақтарын брикеттеу пайдаланылады. Нәтижесінде жағу кезінде қатты бөлшектердің шығарылымы азаяды және отынның жылу бөлу қабілеті артады. Кейбір жағдайда брикеттерге жағу кезінде шайырлардың, күйенің, күкірттің және басқа да зиянды өнімдердің шығуын азайтатын арнайы химиялық қоспалар енгізіледі.
Жартылай кокстеуге арналған көмір. Қоңыр және төмен метаморфиздалған тас көмірді отындық емес мақсатта пайдалану бағыттарының бірі жартылай коксты - тез тұтанатын әрі түтінсіз жалынмен жанатын жоғары реактивті және калориялы отын алу, сондай-ақ сұйық отындарды, парафинді, фенолды және басқа да заттарды өндіру үшін шикізат болып табылатын сұйық өнімдерді - газ бензині мен бастапқы шайырды алу мақсатында оларды жартылай кокстеу болып табылады.
Жартылай кокстеуге Б, Д, ДГ, Г маркасындағы көмір жарамды. Осы тізбеден көрініп тұрғандай, негізінен қоңыр және ұзақ жалынды көмір жартылай кокстеудің шикізат базасы болуы мүмкін, ол Шұбаркөл, Жалын, Қаражыра кен орындарында және Қазақстан Республикасының қоңыр көмірі бар басқа да көптеген кен орындарында кең таралған.
Көмірден алынатын синтетикалық сұйық отын (бұдан әрі - ССО) экономикалық көрсеткіштері бойынша қазіргі кезде мұнай өнімдерімен бәсекелеспейді. Шикі мұнай мен табиғи газ әзірше көмірді сұйыту кезінде алынатын өнімдерден арзан. Бензин өндіруге жұмсалатын шығындар бензиннің нарықтық бағасынан 1,5-2 есе асады, және бұл көмірді сұйылтуды әзірше экономикалық тиімсіз үдеріс етеді.
Арнайы жүргізілген зерттеулер Шұбаркөл кен орнының (Д маркасы) және Майкөбе бассейні кен орны (Б маркасы, ЗБ тобы) көмірінің гидрогенизациялау үшін жарамдылығын көрсетті.
Синтетикалық сұйық отын өндіру үшін Қазақстан Республикасының басқа да кен орындарының метаморфизм дәрежесі мен сапасы бойынша ұқсас көмірі пайдаланылуы мүмкін.
Көмір өндірісінің қалдықтарын қайта өңдеу және байыту. Көмір кәсіпорындарында негізгі өнім (көмір, концентраттар, брикеттер) өндірумен қатар газ тәріздес, қатты және сұйық қалдықтардың (шахта метаны, жыныс, байыту қалдықтары, ағынды сулар) көп мөлшері пайда болады. Электр станцияларында көмірді қалдық ретінде жағу кезінде көмір тозаңын, күкіртті қосылыстар мен азот қышқылын қамтитын күл, шлактар және түтін газдары пайда болады. Құрамында отыны бар қалдықтарды кәдеге жаратудың негізгі бағыттары мыналар болуы мүмкін:
әртүрлі құрылыс материалдарын өндіру;
аллюминий қосылыстарын алу;
шойын балқыту, карбидті-кремнийлі және басқа да отқа төзімді материалдар алу;
күкірт қышқылы мен тыңайтқыштар өндіру.
Бұдан басқа көмір өндіру қалдықтарын қайта өңдеудің мынадай бағыттары мүмкін болады:
сыртқы аршу жыныстарын кірпіш пен керамзит өндіру үшін пайдалану;
ішкі аршу жыныстарын кремний-аллюминий қорытпаларын, карбидкремнийлі материалдар мен коагулянт өндіру үшін қайта өңдеу;
көмірлі ішкі аршу жыныстарын цемент, қара глинозем және аглопорит өндірісі кезінде пайдалану.

7. Қазақстан Республикасы көмір өнеркәсібі кәсіпорындарының жұмыс істеуіне байланысты экологиялық проблемалар

Көмір саласы кәсіпорындарының жұмысы кезінде тұрақты шешуді талап ететін негізгі мәселелер мыналар:
қатты отын қазандықтарынан және байыту фабрикаларының кептіру қондырғыларынан шығатын түтін газдарын тазалау есебінен зиянды заттардың атмосфераға шығарылымдарын азайту, көмір қоймалары мен жыныс үйінділерінің өздігінен жануын болдырмау, ашық тау-кен жұмыстарын жүргізу және көмір мен аршы жыныстарын тасымалдау кезінде аз тозаң түзетін технологияларды қолдану;
көмір өндіру мен байытудың технологиялық үдерістерінде шахталық және карьерлік суларды ең көп пайдалануды қамтитын жер беті және жер асты суларын қорғау мен ұтымды пайдалану, пайдаланылмайтын шахталық және карьерлік суларды тазарту және оларды жер бетіндегі су көздерін ластаудың алдын алу үшін буландыру тоғандарына жіберу;
қоршаған ортаға зиянды әсерді азайту мақсатында жер алқаптарын қорғау және тау-кен жұмыстарымен бұзылған алаңдарды қайта өңдеу, кейіннен оларды санитарлық-гигиеналық, ауыл шаруашылығы және су шаруашылығы мақсаттарында пайдалану үшін бұзылған жерлерді қайта өңдеу;
жер қойнауын қорғау және көмір қорын алудың толықтығына қол жеткізілген кезде өндіріс қалдықтарын кәдеге жарату, жерастылық игеру, көмірді өндіру мен байыту қалдықтарын қайта өңдеуді ұйымдастыру кезінде алынған метан газын шахта қазандықтарында жағу үшін пайдалану.
Ашық тау-кен жұмыстарының қоршаған ортаға үлкен әсері бар, олардың кезінде тау жыныстарының жер бетінен төмен ауқымды көлемі мен олар алынған алаңдар, сондай-ақ көмір өңдеу шегінен тысқары жерлерде, көбіне халық шаруашылығы үшін пайдалануға жарамды жерлерде бос жыныс үйінділері пайда болады.
Көмір қорын ашық тәсілмен өңдеу кезінде қоршаған ортаны қорғау жөніндегі негізгі іс-шаралар мыналар болып табылады:
сыртқы үйінділер есебінде жаңа алаңдардың орын алуының алдын алу үшін аршу жыныстарының ішкі үйіндісін жасау, ішкі үйінді жасау кезінде жыныс үйінділерінен тозаңның түзілуін азайту;
тозаң түзілуінің және құрамында көмірі бар аршу жыныстарының өздігінен жануының алдын алу мақсатында сыртқы жыныс үйінділерін қайта өңдеу;
сыртқы жыныс үйінділеріне техникалық және санитарлық-гигиеналық қайта өңдеу жүргізу;
қайта өңдеуден кейін ескі жыныс үйінділерін жақын жерде орналасқан елді мекендердің қатты тұрмыстық қалдықтарын көму үшін және басқа да мақсаттарға пайдалану.

8. Қазақстан Республикасының көмір өндіруші жаңа кәсіпорындарын ұстауға, техникалық қайта жарақтандыруға және салуға арналған қажетті инвестициялардың болжамы

Көмір өндіретін жаңа кәсіпорындарды (шахталарды, разрездерді) салу, өндірістік қуаттардың өсімімен және өсімінсіз қайта жөндеу мен техникалық қайта жарақтандыру елеулі инвестициялар көлемін талап етеді.
Қазақстан Республикасының көмір өнеркәсібін дамытудың 2020 жылға дейінгі тұжырымдамасында көмір өндіру көлемін 2007 жылғы 98,90 млн. тоннадан 2020 жылы 158,35 млн. тоннаға дейін жеткізу көзделеді. Өндіру өсімі көрсетілген кезең ішінде 59,45 млн. тонна көмірді немесе 60,1 %-ды құрайды.
Қарастырылатын кезең ішінде өндірудің жалпы көлемі барлық бассейндер мен кенорындары бойынша 1852,96 млн. тоннаны, оның ішінде: жерасты өндіру - 278,07 млн. тоннаны құрайды; ашық әдіспен 1574,89 млн. тонна өндірілетін болады.
Жоғарыда көрсетілген көлем жерасты тәсілімен төменде жатқан горизонттарды ашу және дайындау есебінен, жұмыс істеп тұрған шахталарды техникалық қайта жарақтандыру және қайта жөндеу есебінен, сондай-ақ жаңа шахта құрылысы есебінен қамтамасыз етілетін болады.
Жұмыс істеп тұрған шахталардағы көмір өндіру көлемінің өсуі жылына 4,8 млн. тонна кокстелетін көмірді құрайды. Жаңа құрылыс есебінен кокстелетін көмірді өндіру өсімі 6,0 млн. тоннаны құрайды.
Кокстелетін көмірді жерасты тәсілімен 278,07 млн. тонна көлемінде өндіруге арналған қажетті инвестициялар 2134,16 млн. долларды құрайды. Оның 619,48 млн. доллары - жылына 6,0 млн. тонна кокстелетін көмір өндіру өсімі бар жаңа құрылысқа. Қарағанды бассейнінің жұмыс істеп тұрған шахталарына жұмсалатын қалған инвестициялардың көлемі жаңа горизонттар салуға, жаңғырту мен техникалық қайта жарақтандыруға, ескі тозығы жеткен тау-кен-көлік жабдықтарын ауыстыруға пайдаланылатын болады.
Өндіру көлемі 2020 жылы 6,0 млн. тоннаны құрайтын кокстелетін көмір өндіретін жаңа шахталарға 6-10 жыл құрылыс мерзімі бар "Долинская-Наклонная", "Абай-Наклонная" және 7/9 "Тентек" шахталары жатады.
Ашық әдіспен көмір өндіру есебінен қарастырылып отырған кезең ішінде өндіру өсімі 48,4 млн. тонна энергетикалық көмірге жетеді.
Ашық тәсілмен өндіру 2007 жылғы жылына 84,65 млн. тоннадан 2020 жылы 133,0 млн. тоннаға дейін ұлғаяды.
Тұтастай алғанда, қарастырылып отырған 2007-2020 жылдардағы кезең ішінде ашық тәсілмен 1574,89 млн. тонна өндірілетін болады, оның ішінде:
Екібастұз бассейні - 1042,10 млн. тонна;
Шұбаркөл кен орны - 172,24 млн. тонна;
Майкөбе бассейні - 122,3 млн. тонна;
"Қаражыра ЛТД" жауапкершілігі шектеулі серіктестігі (бұдан әрі - "Қаражыра ЛТД" ЖШС), Қаражыра разрезі - 80,75 млн. тонна;
"Бөрлі" көмір департаменті - 120,5 млн. тонна;
өзге және кіші кен орындары - 37,0 млн. тонна.
Өндіру өсімі мен қарастырылып отырған кезең ішіндегі өндіру ашық тәсіл кезінде моральдық және физикалық жағынан ескірген жабдықты ауыстыра отырып, қайта жөндеу мен техникалық қайта жарақтандыру есебінен қамтамасыз етілетін болады.
Тұтастай алғанда, қарастырылып отырған кезең ішінде ашық тәсілмен көмір өндіруді дамытуға арналған инвестициялар 1846,56 млн. долларды құрайды.
Осы Тұжырымдаманың 6-қосымшасының деректері 2007 жылдан бастап 2020 жылдар аралығындағы кезең ішінде 1852,96 млн. тонна өндірілуі мүмкін. Көрсетілген кезеңге өсуі - 59,45 млн. тоннаны (немесе 60,1%) құрайды.
Қазақстанның көмір өндіретін кәсіпорындарын дамытуға арналған жиынтық күрделі қаржы жұмсалымы осы Тұжырымдаманың N 11 қосымшасында келтірілген.
Осы Тұжырымдаманың 6-қосымшасында келтірілген Қазақстанның көмір өндіруші кәсіпорындарын дамытуға жиынтық қаржы жұмсалымы 3980,72 млн. АҚШ долларын құрайтынын көрсетеді. Оның ішінде:
кокстелетін көмір өндіруге - 2134,16 млн. долл., немесе 1 тоннаға 7,68 АҚШ долл.;
энергетикалық көмір өндіруге - 1846,56 млн. долл., немесе 1 тоннаға 1,17 АҚШ доллары.
Кокстелетін көмір өндіру бойынша жаңа құрылысты инвестициялау әдетте қайтарымдық негізде кредит үшін банк белгілеген пайыздармен екінші деңгейдегі банк кредиттері есебінен жүзеге асырылатын болады. Жаңа құрылыс, сондай-ақ кредиттер мен шартты негізде инвесторлар қаражаты есебінен де қаржыландырылуы мүмкін.
Кокстелетін көмір өндіретін жаңа шахталардың құрылысына үлестік күрделі қаржы бір тонна үшін 103,25 АҚШ долларын құрайды.
Жаңа шахталардың құрылысына кредит беру болашақ көмір өндіретін кәсіпорындардың негізгі техникалық-экономикалық көрсеткіштерін (көмір өндірудің өзіндік құны, пайда, ішкі пайда нормасы, өтеу мерзімі және т.б.) елеулі түрде нашарлатады. Жоғарыда көрсетілген көрсеткіштерді жақсарту және инвестицияларды өтеу мерзімін қысқарту үшін 1 тонна кокс концентратын сату бағасы 80-100 АҚШ долларын (10:42 мың теңге) құрауға тиіс.
Өндіруді қол жеткізілген деңгейде ұстау жөніндегі іс-шараларды, жұмыс істеп тұрған кәсіпорындарды кеңейтуді қаржыландыру, қайта жөндеу мен техникалық қайта жарақтандыру негізінен жеке қаржылық қаражаты (пайда, амортизациялық аударымдар) мен кәсіпорынның ішкі шаруашылық резервтері есебінен жүзеге асырылады.
Қазақстан Республикасының көмір өндіретін кәсіпорындары қуатын ұлғайту жөніндегі техникалық және технологиялық шешімдерге сәйкес олардың келтірілген негізгі техникалық-экономикалық көрсеткіштері энергетикалық көмір өндіретін кәсіпорындар бойынша осы Тұжырымдаманың N 12-қосымшасында келтірілген. Кокс көмірін өндіретін кәсіпорындар бойынша Қазақстан Республикасының кәсіпорындарында кокс көмірін өндіру бойынша техникалық-экономикалық көрсеткіштері осы Тұжырымдаманың 13-қосымшасында келтірілген.
Негізгі техникалық-экономикалық көрсеткіштерді талдау 1 тонна энергетикалық көмір өндірудің орташа болжамдық өзіндік құнының (франко-разрез, франко-шахта) 2007 жылғы 598,58 теңгеден 2020 жылы 1199,58 теңгеге дейін ұлғаятынын көрсетті. Ал 1 тонна энергетикалық көмірдің орташа болжамдық бағасы (франко-разрез, франко-шахта) 2007 жылғы 709,22 теңгеден 2020 жылы 1405,02 теңгеге дейін ұлғаяды. Қазақстан Республикасының ішкі нарығындағы энергетикалық көмірдің болжамды бағасы мен өзіндік құны (франко-разрез) осы Тұжырымдаманың 14-қосымшасында келтірілген.

9. Қазақстан Республикасының көмір өнеркәсібін дамытудың 2020 жылға дейінгі кезеңге арналған тұжырымдамасы бойынша негізгі қорытындылар мен ұсыныстар

Қазақстан Республикасы көмірінің жалпы геологиялық қоры мен болжалдық ресурстары 150 млрд. тоннаға бағаланады.
А+В+С ₁ +С ₂ санатындағы көмірдің теңгерімдік қоры 2007 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша 33,6 млрд. тоннаны, теңгерімнен тысы - 28,6 млрд. тоннаны құрады.
Тас көмірдің теңгерімдік қоры олардың жалпы санының 63%-ын, қоңыры - 37%-ын құрайды.
Алайда бұл ретте теңгерімдік қордың үлкен бөлігі Орталық Қазақстанда, Қарағанды, Павлодар және Қостанай облыстарында шоғырланғандығын атап өту керек.
Республиканың елеулі өнеркәсіптік әлеуеті бар шығыс, батыс және оңтүстік аудандары көмір отынының өткір тапшылығын бастан кешіп отыр.
Қазақстан Республикасының көптеген облыстарында қоры бойынша бірқатар шағын және орташа кен орындары бар, олардан өнеркәсіптік кәсіпорындар мен халықтың коммуналдық-тұрмыстық отынға қажеттіліктерін қамтамасыз ету үшін көмір өндіруге болады.
Бұл кен орындарының көпшілік бөлігі жеткіліксіз барланған, көмірінің теңгерімдік қоры анықталмаған. Соған қарамастан олардың көпшілігі геологиялық барлау жұмыстары жүргізілгеннен кейін өнеркәсіптік игеруге тартылуы мүмкін.
Қазақстанның отын-шикізат базасының жай-күйін ескере отырып, одан арғы геологиялық барлау және тәжірибелік-технологиялық жұмыстар белгілерін барлау мен толық барлауға, сондай-ақ энергетикалық көмірдің жаңа кен орындарын іздестіруге шоғырландырылуы тиіс.
Болжам бойынша 2007 - 2020 жылдар кезеңінде кокстелетін көмірге қажеттілік 14,3-тен 24,3 млн. тоннаға дейін ұлғаяды, бұл ретте "АрселорМиттал Теміртау" Болат департаментінің, Қазақстан Республикасы түсті, фосфор және ферросплав өнеркәсібі кәсіпорындарының ішкі қажеттіліктері мен жақын және алыс шетелдерге жеткізілімдер қамтамасыз етілетін болады.
2007 - 2020 жылдар кезеңінде "АрселорМиттал Теміртау" Болат департаменті кокстелетін көмір өндіретін жұмыс істеп тұрған шахталардың қуатын жылына 12,2-ден 17,0 млн. тоннаға дейін ұлғайтуды көздейді.
"Гефест" көмір өнеркәсібі кәсіпорындары қауымдастығы (КӨКҚ) осы жылғы кезеңде Қарағанды бассейнінде жалпы қуаты жылына 6,0 млн. тоннаға дейін кокстелетін көмір өндіретін үш жаңа шахтаның құрылысын жоспарлауда. Сөйтіп, "Гефест" КӨКҚ кәсіпорындарында кокстелетін көмір өндіру 2007-2020 жылдардағы кезеңде жылына 2,0 млн. тоннадан 7,3 млн. тоннаға дейін өседі.
Энергетикалық көмір мен коммуналдық-тұрмыстық мұқтаждарға арналған көмірді негізгі өндіру ашық әдіспен Екібастұз және Майкөбе бассейндерінде, Қушоқы, Бөрлі, Шұбаркөл кен орындарында, Қаражыра кен орнында және жергілікті маңызы бар шағын кен орындарында жүргізілуде. Қазақстан Республикасында энергетикалық көмірді жалпы өндіру 2006 жылы 82,9 млн. тоннаны құрады.
Қазақстандық энергетикалық көмірді ішкі тұтыну және экспорт үшін тұтыну 2007 жылғы 82,1 млн. тоннадан 2020 жылы 121,3 млн. тоннаға дейін немесе 39,2 млн. тоннаға (32,3%-ға) ұлғаяды. Бұл ретте энергетикалық көмірді Қазақстан Республикасының жұмыс істеп тұрған, кеңейтілетін, жаңғыртылатын және жаңадан салынатын жылу және электр станцияларының электр генерациялаушы қуаттарына жеткізу, сондай-ақ ұзақ мерзімді тиісті міндеттемелерде келісілген көлемде экспорттық жеткізілімдер қамтамасыз етілуге тиіс.
Қазақстан Республикасының энергетикалық көмір өндіретін жұмыс істеп тұрған және перспективалық кәсіпорындарының техникалық мүмкіндіктері 2007 жылғы 84,7 млн. тоннадан 2020 жылы 134,1 млн. тоннаға дейін немесе 49,4 млн. тоннаға (36,8%-ға) ұлғаяды.
Қазақстан Республикасының тұтыну теңгерімі мен көмір ресурстары кокстелетін көмірге қажеттіліктің толық жабылатындығын, энергетикалық көмір бойынша 2015-2020 жылдары жылына 7-10 млн. тонна көлемінде бос ресурстар болатындығын көрсетеді.
Өндірістік қуаттарды ұлғайту көмір өндіретін кәсіпорындарда ең қазіргі заманғы технологиялық схемалар мен өнімділігі жоғары тау-кен, көлік және қосалқы жабдықтар енгізуді талап етеді.
Қазақстан Республикасының көмір өнеркәсібін перспективалы дамытудың маңызды бағыты жер қойнауын кешенді пайдалану және энергетикалық көмір мен коммуналдық-тұрмыстық мұқтаждықтарға арналған көмірдің тұтыну қасиеттерін жақсарту болып табылады.
Өндірілетін және тұтынушыға жеткізілетін көмірдің сапасын жақсарту жөніндегі шаралар кешені мыналарды көздеуге тиіс:
кокстелетін көмірді байыту фабрикаларында байыту;
өндірілетін энергетикалық көмірдің сұрыптау тереңдігін арттыру;
энергетикалық көмірді орталандыру;
энергетикалық көмірді сорттау, ірі сортты көмірді қабаттап жағу үшін және коммуналдық-тұрмыстық мұқтаждықтарға жеткізу;
экологиялық таза тұрмыстық отын алу мақсатында ұсақ фракцияларды брикеттеу.
Қазақстан Республикасында қазіргі кезде көмір кокстеу үшін және энергетикада пайдаланылады. Сонымен бірге ол "дәстүрлі емес" деп аталатын басқа да бағыттарда қолданыс табуға тиіс:
газдандыру үшін, әсіресе генераторлық газ өндіру үшін Қазақстан Республикасының барлық дерлік кен орындарының көмірлену сатысы бойынша да, петрографиялық құрамы бойынша да ерекшеленетін көмірі жарамды;
ірі көмір кен орындары табиғи газдың - метанның кен орындары ретінде қарастырылуы мүмкін, оның мөлшері, мысалы, Қарағанды бассейнінде 500 млрд. м ³ , ал Екібастұз бассейнінде - 75 млрд. м ³ жетеді;
қоңыр және төмен метаморфиздалған тас көмірді отындық емес мақсатта пайдалану бағыттарының бірі жартылай коксты - тез тұтанатын әрі түтінсіз жалынмен жанатын жоғары реактивті және калориялы отын алу, сондай-ақ сұйық отындарды, парафинді, фенолды және басқа да заттарды өндіру үшін шикізат болып табылатын сұйық өнімдерді - газ бензині мен бастапқы шайырды алу мақсатында оларды жартылай кокстеу болып табылады.
Қазақстандық көмір өндіруді ұлғайтуға арналған инвестициялардың қажетті көлемі 2007- 2020 жылдар аралығындағы кезеңде 3,98 млрд. АҚШ долларын құрайды, оның ішінде: 2,13 млрд. доллар кокстелетін көмір өндіру жөніндегі қуаттарды дамытуға және 1,85 млрд. доллар - энергетикалық көмір өндіру бойынша қуаттарды дамытуға, оның ішінде:
Екібастұз бассейні бойынша - 1039,61 млн. АҚШ доллары;
"АрселорМиттал Теміртау" АҚ Көмір департаментінің шахталары бойынша - 1501,0 млн. АҚШ доллары;
"Гефест" КӨКҚ көмір кәсіпорындары бойынша - 663,16 млн. АҚШ доллары;
Шұбаркөл кенорны бойынша - 527,14 млн. АҚШ доллары, бұдан басқа 140 млн. АҚШ долларына дейінгі көлемдегі Қызылжар - Жаңаарқа учаскесіндегі т.ж. өткізу қабілетін кеңейтуге жұмсалатын шығындар;
Майкөбе бассейні бойынша - 86,4 млн. АҚШ доллары;
"Бөрілі" КД бойынша - 116,2 млн. АҚШ доллары.
Жаңа шахта құрылысын инвестициялау, ашық тәсілмен энергетикалық көмір өндіру бойынша жұмыс істеп тұрған кәсіпорындардың қуаттарын ұлғайту сияқты өз қаражаты, қайтарымды негіздегі банк кредиттері есебінен жүзеге асырылуға тиіс.
Көмір өндіретін жаңа кәсіпорындар салу және жұмыс істеп тұрғандарын техникалық қайта жарақтандыру 2020 жылға қарай еңбекшілердің санын 10 мың адамға дейін ұлғайтуды талап етеді.

Тұжырымдамаға
1-қосымша

Қазақстан Республикасының облыстары көмір қорын қорларды бөлу, млн. тонна

(диаграмманы қағаз мәтінінен қараңыз)

Тұжырымдамаға
2-қосымша

Қазақстан Республикасының облыстары бойынша көмірдің болжамды ресурстарын бөлу, млрд. тонна

(диаграмманы қағаз мәтінінен қараңыз)

Тұжырымдамаға
3-қосымша

Қазақстан Республикасының облыстары бойынша көмір қорын
бөлу, млн. тонна

Қазақстан Республикасының облысы	Көрсеткіштері
теңгерім	теңгерімнен тыс
1	2	3
Ақмола	278,3	14,7
Ақтөбе	1427,2	151,1
Алматы	936,9	9975,3
Атырау	-	-
Шығыс Қазақстан	1052,8	34,7
Жамбыл	6,6	0,9
Батыс Қазақстан	-	-
Қарағанды	10065,0	4446,8
Қостанай	7535,9	12081,6
Маңғыстау	-	42,6
Павлодар	11920,0	1798,4
Солтүстік Қазақстан	-	-
Оңтүстік Қазақстан	359,9	33,8
ЖИЫНЫ	33582,6	28579,9

Тұжырымдамаға
4-қосымша

Қазақстан Республикасының облыстары бойынша
көмірдің болжамды ресурстарын бөлу, млрд. тонна

Қазақстан Республикасының облысы	Көрсеткіштері
1	2
Ақмола	8,7
Ақтөбе	0,2
Алматы	11,3
Атырау	0,6
Шығыс Қазақстан	1,6
Жамбыл	1,3
Батыс Қазақстан	0,6
Қарағанды	13,7
Қостанай	50,9
Маңғыстау	0,1
Павлодар	2,7
Солтүстік Қазақстан	0,8
Оңтүстік Қазақстан	0,3
ЖИЫНЫ	92,8

Тұжырымдамаға
5-қосымша

2020 жылға дейінгі ішкі және сыртқы өткізу нарығында
Қазақстанның энергетикалық көміріне болжамды қажеттілік

Р/с N	Қазақстан кен орындарының көмірі және тұтынушылар	Тұтыну, жылына млн. т.н.т
		2006	2007	2008	2009	2010	2011	2012	2013	2014	2015	2020
		іс жү- зінде
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13
1	Екібастұз көмірі
	1.1. Жұмыс істеп тұрған қуаттардағы тұтыну	32,00	32,00	32,00	32,00	32,00	32,00	32,00	32,00	32,00	32,00	32,00
	1.2. Перспективалық қуаттардағы тұтыну, барлығы	0	0,12	0,48	2,00	3,32	6,62	8,92	9,02	14,72	15,71	20,31
	оның:
	ЕГРЭС-1 (500МВт) N 8 блогін қалпына келтіру				1,40	1,40	1,40	1,40	1,40	1,40	1,40	1,40
	ЕГРЭС-1 (2х500МВт) NN 1, 2 блоктарын қалпына келтіру						1,40	1,40	1,40	2,80	2,80	2,80
	Екібастұз ГРЭС-2, NN 3, 4 (2х500МВт) энергия блоктары						1,90	1,90	1,90	3,80	3,80	3,80
	Астана ЖЭО-2 (120МВт, 2х120МВт)					0,45	0,45	0,45	0,45	0,45	0,90	0,90
	Алматы ЖЭО-2 (120МВт, 2х120)					0,30	0,30	0,30	0,30	0,40	0,70	0,90
	Рудненск ЖЭО-3 (63МВт)		0,12	0,18	0,20	0,24	0,24	0,24	0,24	0,24	0,24	0,24
	Степногорск ЖЭО (200МВт)			0,30	0,40	0,40	0,40	0,40	0,50	0,50	0,74	0,74
	Қарағанды ЖЭО-3 (140МВт)					0,53	0,53	0,53	0,53	0,53	0,53	0,53
	Балқаш ЖЭО							2,3	2,3	4,6	4,6	9
	Екібастұз ГРЭС-3											4,75
	Павлодарэнерго АҚ ЖЭО-3				0,35	0,35	0,35	0,35	0,35	0,35	0,35	0,35
	"АлЭС" АҚ ЖЭО-2					0,9	0,9	0,9	0,9	0,9	0,9	0,9
	1.3. Коммуналдық- тұрмыстық мұқтаждық- тар	3,07	3,1	3,15	3,00	2,15	1,85	1,85	1,70	1,35	1,36	0,36
	1.4. Ресей Федерациясына экспорт	24,40	23,35	24,00	24,00	22,00	22,00	22,00	22,00	22,00	22,00	22,00
	Екібастұз көмірінің жиыны	59,47	58,57	59,63	61,35	60,72	63,72	66,02	65,97	71,32	72,32	80,67
2	Шұбаркөл көмірі
	2.1. Жұмыс істеп тұрған қуаттардағы тұтыну	2,93	2,93	2,93	2,93	2,93	2,93	2,93	2,93	2,93	2,93	2,93
	2.2. Перспективалық қуаттардағы тұтыну, барлығы	0	0	0	0	0,3	1,6	2,1	2,6	3,9	4,4	4,9
	оның:
	Қарағанды ЖЭО-4 (600МВт)						0,80	0,80	0,80	1,60	1,60	1,60
	Жамбыл ЖЭО (100МВт)					0,30	0,30	0,30	0,30	0,30	0,30	0,30
	Жамбыл ГРЭС-1						0,50	1,00	1,50	2,00	2,50	3,00
	2.3. Коммуналдық- тұрмыстық мұқтаждық- тар	2,77	2,8	2,85	2,90	2,98	3,00	3,10	3,15	3,20	3,23	3,70
	Шұбаркөл көмірінің жиыны	5,7	5,73	5,78	5,83	6,21	7,53	8,13	8,68	10,03	10,56	11,53
3	Майкөбе көмірі
	3.1. Жұмыс істеп тұрған қуаттардағы тұтыну	1,92	1,92	1,92	1,92	1,92	1,92	1,92	1,92	1,92	1,92	1,92
	3.2. Перспективалық қуаттардағы тұтыну, барлығы	0	0	0,3	0,9	1,35	1,85	1,85	1,85	2,55	2,65	2,65
	оның:
	ЕГРЭС-1 N 8 блогін қалпына келтіру				0,50	0,50	0,50	0,50	0,50	0,50	0,50	0,50
	ЕГРЭС-1 NN 1, 2 блоктарын қалпына келтіру						0,50	0,50	0,50	1,00	1,00	1,00
	Шымкент ЖЭО-1 (150МВт)					0,45	0,45	0,45	0,45	0,45	0,45	0,45
	Ақмола облысы Қосшы кентіндегі ЖЭО (195МВт)			0,30	0,40	0,40	0,40	0,40	0,40	0,60	0,70	0,70
	3.3. Коммуналдық- тұрмыстық мұқтаждық- тар	2,2	2,23	2,25	2,5	3,5	3,86	3,96	4,19	4,65	4,77	6,66
	Майкөбе көмірінің жиыны	4,12	4,15	4,47	5,32	6,77	7,63	7,73	7,96	9,12	9,34	11,23
4	Қаражыра көмірі
	4.1. Жұмыс істеп тұрған қуаттардағы тұтыну	1,65	1,65	1,65	1,65	1,65	1,65	1,65	1,65	1,65	1,65	1,65
	4.2. Перспективалық қуаттардағы тұтыну, барлығы	0	0	0	0,3	0,35	0,55	0,65	0,96	1,1	1,55	1,55
	оның:
	Өскемен ЖЭО (80МВт)				0,3	0,3	0,3	0,3	0,3	0,3	0,3	0,3
	Семей ЖЭО-1 (12МВт)					0,05	0,05	0,05	0,05	0,05	0,05	0,05
	Семей ЖЭО-3 (195МВт)								0,21	0,25	0,5	0,5
	Талдықорған ЖЭО (195МВт)						0,20	0,30	0,40	0,50	0,70	0,70
	4.3. Коммуналдық- тұрмыстық мұқтаждық- тар	2,74	2,8	2,85	2,9	2,93	3	3,05	3,08	3,11	3,17	3,64
	Қаражыра көмірінің жиыны	4,39	4,45	4,5	4,85	4,93	5,20	5,35	5,69	5,86	6,37	6,84
5	Бөрілі көмірі
	5.1. Жұмыс істеп тұрған қуаттардағы тұтыну	7,19	7,19	7,19	7,19	7,19	7,19	7,19	7,19	7,19	7,19	7,19
	5.2. Перспективалық қуаттардағы тұтыну, барлығы	0	0	0	0	0,21	0,21	0,21	0,21	0,21	0,21	0,21
	оның:
	Қарағанды ГРЭС-2					0,21	0,21	0,21	0,21	0,21	0,21	0,21
	5.3. Коммуналдық- тұрмыстық мұқтаждық- тар	0,11	0,11	0,11	0,12	0,12	0,12	0,12	0,12	0,13	0,13	0,14
	Бөрілі көмірінің жиыны	7,3	7,3	7,3	7,31	7,52	7,52	7,52	7,52	7,53	7,53	7,54
6	"Миттал Стил Теміртау" АҚ Көмір департаменті"
	6.1. Жұмыс істеп тұрған қуаттардағы тұтыну	1,52	1,52	1,52	1,52	1,52	1,52	1,52	1,52	1,52	1,52	1,52
	6.2. Перспективалық қуаттардағы тұтыну, барлығы	0	0	0	0	0	0	0,15	0,3	0,4	0,63	0,63
	оның:
	Қарағанды ЖЭО-2 (185МВт)							0,15	0,3	0,4	0,63	0,63
	6.3. Коммуналдық- тұрмыстық мұқтаждық- тар	0,33	0,33	0,33	0,34	0,35	0,35	0,36	0,36	0,37	0,38	0,44
	"Миттал Стил Теміртау" АҚ энерге- тикалық көмірдің жиыны	1,85	1,85	1,85	1,86	1,87	1,87	2,03	2,18	2,29	2,53	2,59
7	"Сарыарқа" БӨК (Қушоқы кен орнының N 3 учаскесі)
	7.1. Перспективалық қуаттардағы тұтыну, барлығы							0,45	0,45	0,45	0,9	0,9
	оның:
	Астана ЖЭО-3 (120МВт, 2х120МВт)							0,45	0,45	0,45	0,9	0,9
	"Сарыарқа" БӨК бойынша жиыны							0,45	0,45	0,45	0,9	0,9
	Қазақстан бойынша барлығы	82,83	82,05	83,53	86,52	88,02	94,17	97,28	98,45	106,60	109,55	121,3
	оның:
	энергетикалық көмір	47,21	47,33	47,99	50,76	53,99	59,29	62,79	63,85	71,79	74,51	84,36
	коммуналдық-тұрмыст- ық мұқтаждықтар үшін	11,22	11,37	11,54	11,76	12,03	12,18	12,44	12,6	12,81	13,04	14,94
	экспортқа	24,4	23,35	24,00	24,00	22,00	22,00	22,00	22,00	22,00	22,00	22,00

Тұжырымдамаға
6-қосымша

Атауы	Пайдалану жылдары
	2006 (іс жүзін- де)	2007 (жос- пары)	2008	2009	2010	2011	2012	2013
1	2	3	4	5	6	7	8	9
Қара- ғанды бас- сейні, оның ішінде	12,57	14,25	15,09	15,67	16,70	18,01	19,40	20,55
"Арсе- лор Миттал Темір- тау" АҚ	11,50	12,20	12,85	13,60	14,70	15,80	17,00	17,00
оның ішінде "Шах- тинск" шах- тасы	1,56	1,50	1,50	1,50	1,60	1,60	1,40	1,40
"Қа- зақс- тан" шах- тасы	1,44	1,60	1,60	1,80	2,00	2,00	2,50	2,50
Ленин атын- дағы шахта	1,60	1,60	1,60	1,60	1,70	1,90	1,90	1,90
"Тен- тек" шах- тасы	0,91	1,50	1,40	1,60	1,70	2,00	2,00	2,00
Кос- тенко атын- дағы шахта	1,58	1,60	2,20	2,20	2,40	2,40	2,40	2,40
Күзем- баев атын- дағы шахта	1,85	1,70	1,75	1,80	2,00	2,25	2,50	2,50
"Са- ран" шах- тасы	1,28	1,50	1,60	1,80	2,00	2,25	2,80	2,80
"Абай" шах- тасы	1,28	1,20	1,20	1,30	1,30	1,40	1,50	1,50
"Ге- фест" КӨКҚ	1,07	2,05	2,24	2,07	2,00	2,21	2,40	3,55
оның ішінде "Батыс шах- тасы" ЖШС, К 10 учас- кесі	0,36	0,45	0,43	0,21	0,18	0,18	0,18	0,18
"Батыс шах- тасы" ЖШС- ның К 12 учас- кесі	0,30	0,39	0,48	0,48	0,18	0,18	0,18	0,18
"Ба- тыр" ЖШС, "Ба- тыр" шах- тасы	0,19	0,19	0,24	0,24	0,34	0,34	0,34	0,34
"Укр қаз- көмір" ЖШС. "Дол- инс- кая- Нак- лон- ная" шах- тасы								0,15
"Укр қаз- көмір" ЖШС. N 7/9 "Те- некті" шах- тасы
"Ба- тыр" ЖШС ОГР учас- кесі	0,22	0,26	0,22	0,10
"ТПК БАС" ЖШС. "Май- құдық" шах- тасы		0,60	0,12	0,09	0,15	0,16	0,15	0,15
"ТПК БАС" ЖШС. "Абай- ская- Нак- лон- ная" шах- тасы
"Неф- рит" ЖШС. "Ки- ров" шах- тасы		0,16	0,55	0,55	0,55	0,55	0,55	0,55
Байжа- нов атын- дағы шахта			0,20	0,40	0,60	0,80	1,00	1,00
Екі- бастұз бас- сейні, оның ішінде	6,29	59,10	64,50	65,90	70,50	72,50	75,10	75,70
"Бо- гатырь Аксес Көмір" ЖШС	41,63	40,30	44,00	44,00	46,00	48,00	50,00	50,00
оның ішінде "Бога- тырь" раз- резі (5,6, 9,10 уч)	32,70	32,30	34,00	34,00	34,00	36,00	38,00	38,00
"Сол- түс- тік" раз- резі (1,2, 3,4 уч)	8,93	8,00	10,00	10,00	12,00	12,00	12,00	12,00
"ЕЭК" АҚ. "Шы- ғыс" разре- зі	17,86	17,80	18,50	19,90	20,50	20,50	21,10	21,70
"Ан- грен- сор" ЖШС. "Екі- бас- тұз" раз- резі	0,80	1,00	2,00	2,00	4,00	4,00	4,00	4,00
Шұбар- көл кен орны, оның ішінде	5,71	6,50	6,84	7,40	8,00	9,00	10,00	11,00
"Шұ- баркөл Көмір" АҚ	5,71	6,50	6,84	7,40	8,00	9,00	10,00	11,00
оның ішінде "Шұ- бар- көл" раз- резі	4,89	5,50	5,50	6,00	6,30	6,90	7,50	8,25
"Ба- тыс" раз- резі	0,82	1,00	1,34	1,40	1,70	2,10	2,50	2,75
Май- көбен бас- сейні, оның ішінде	4,56	5,50	5,20	6,30	7,10	7,60	8,10	8,80
"Май- көбе- Вест" ЖШС. "Май- көбен" раз- резі	3,87	4,50	4,20	5,30	5,30	5,30	5,30	5,30
"Гамма" ЖШС	0,69	1,00	1,00	1,00	1,80	2,30	2,80	3,50
оның ішінде "Тал- дыкөл" разре- зі	0,19	0,30	0,30	0,30	0,80	0,80	0,80	1,00
"Сары- көл" разре- зі	0,50	0,70	0,70	0,70	1,00	1,50	2,00	2,50
"Қара- жыра ЛТД" ЖШС. "Қара- жыра" разре- зі	4,39	4,00	4,75	5,00	5,00	5,00	5,00	5,00
"Бөрі- лі" КД. "Қа- зақмыс кор- пора- циясы" ЖШС	7,27	8,70	9,20	8,00	8,20	8,40	8,40	8,70
оның ішінде "Моло- дежный" разре- зі	6,40	7,50	8,00	7,00	7,20	7,20	7,20	7,50
"Қу- шоқы" раз- резі	0,87	1,20	1,20	1,00	1,00	1,20	1,20	1,20
Жергі- лікті мұқ- таж- дық- тарға арнал- ған көмір ұсақ кен орын- дары	0,69	0,85	1,60	2,50	2,75	2,80	2,80	2,90
ЖИЫНЫ	95,48	98,90	107,18	110,77	118,25	123,31	128,80	132,65

кестенің жалғасы

Пайдалану жылдары							2007- 2020 жыл- дар- дағы БАР- ЛЫҒЫ	2007 - 2020 жылдар кезеңіндегі өсім
2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020		млн. т	%
10	11	12	13	14	15	16	17	18	19
21,05	21,40	21,40	21,90	23,15	24,15	25,35	278,07	11,10	77,9
17,00	17,00	17,00	17,00	17,00	17,00	17,00	222,15	4,80	39,3
1,40	1,40	1,40	1,40	1,40	1,40	1,40	20,30	-0,10	-6,7
2,50	2,50	2,50	2,50	2,50	2,50	2,50	31,50	0,90	56,3
1,90	1,90	1,90	1,90	1,90	1,90	1,90	22,50	0,30	18,8
2,00	2,00	2,00	2,00	2,00	2,00	2,00	26,20	0,50	33,3
2,40	2,40	2,40	2,40	2,40	2,40	2,40	32,40	0,80	50,0
2,50	2,50	2,50	2,50	2,50	2,50	2,50	32,00	0,80	47,1
2,80	2,80	2,80	2,80	2,80	2,80	2,80	34,35	1,30	86,7
1,50	1,50	1,50	1,50	1,50	1,50	1,50	19,90	0,30	25,0
4,05	4,40	4,40	4,90	6,15	7,15	8,35	55,92	6,30	307,3
0,18	0,18	0,18	0,18	0,18	0,18	0,18	3,07	-0,27	-60,0
0,18	0,18	0,18	0,18	0,18	0,18	0,18	3,33	-0,21	-53,8
0,34	0,34	0,34	0,34	0,34	0,34	0,34	4,41	0,15	78,9
1,15	1,15	1,15	1,15	2,00	2,00	2,00	11,75	2,00	100,0
				0,40	0,90	2,00	3,30	2,00	100,0
							0,58	-0,26	-100,0
0,15							1,57	-0,60	-100,0
0,50	1,00	1,00	1,50	1,50	2,00	2,00	9,50	2,00	100,0
0,55	0,55	0,55	0,55	0,55	0,55	0,55	7,31	0,39	243,8
1,00	1,00	1,00	1,00	1,00	1,00	1,10	11,10	1,10	100,0
75,20	80,20	80,60	80,50	80,40	80,60	81,30	1042,10	22,20	37,6
50,00	55,00	55,00	55,00	55,00	55,00	55,00	702,30	14,70	36,5
38,00	40,00	40,00	40,00	40,00	40,00	40,00	524,30	7,70	23,8
12,00	15,00	15,00	15,00	15,00	15,00	15,00	178,00	7,00	87,5
21,20	21,20	21,60	21,50	21,40	21,60	22,30	290,80	4,50	25,3
4,00	4,00	4,00	4,00	4,00	4,00	4,00	49,00	3,00	300,0
12,00	13,00	14,50	16,00	18,00	20,00	20,00	172,24	13,50	207,7
12,00	13,00	14,50	16,00	18,00	20,00	20,00	172,24	13,50	207,7
9,00	9,75	10,90	12,00	13,50	15,00	15,00	131,10	9,50	172,7
3,00	3,25	3,60	4,00	4,50	5,00	5,00	41,14	4,00	400,0
9,30	9,30	9,80	9,80	10,50	12,00	13,00	122,30	7,50	136,4
5,30	5,30	5,30	5,30	6,00	7,50	8,50	78,40	4,00	88,9
4,00	4,00	4,50	4,50	4,50	4,50	4,50	43,90	3,50	350,0
1,00	1,00	1,50	1,50	1,50	1,50	1,50	13,80	1,20	400,0
3,00	3,00	3,00	3,00	3,00	3,00	3,00	30,10	2,30	328,6
5,00	7,00	7,00	7,00	7,00	7,00	7,00	80,75	3,00	75,0
8,70	8,70	8,70	8,70	8,70	8,70	8,70	120,50	0,00	0,0
7,50	7,50	7,50	7,50	7,50	7,50	7,50	104,10	0,00	0,0
1,20	1,20	1,20	1,20	1,20	1,20	1,20	16,40	0,00	0,0
2,90	2,90	3,00	3,00	3,00	3,00	3,00	37,00	2,15	252,9
134,15	142,50	145,00	146,90	150,75	155,45	158,35	1852,96	59,45	60,1

Тұжырымдамаға
7-қосымша

Қазақстанның энергетикалық көміріне қажеттілік болжамы және көмір шығарушы кәсіпорындардың техникалық мүмкіндіктері, млн. тонна

(диаграмманы қағаз мәтінінен қараңыз)

Тұжырымдамаға
8-қосымша

Қазақстанның көміріне қажеттілік болжамы және өндіруші кәсіпорындардың техникалық мүмкіндіктері, млн. тонна

(диаграмманы қағаз мәтінінен қараңыз)

Тұжырымдамаға
9-қосымша

2020 жылға дейінге перспективаға кокстеу үшін қазақстан
көміріне ресурстардың қажеттілік теңгерімі

Р/с N	Қазақстанның кокстелетін көміріне қажеттілік және ресурстар	Жылдар бойынша, жылына млн. т.н.т
2010	2015	2020	Ескерту
1	2	3	4	5	6
1.	Экспортты қоса алғанда, Қарағанды кокстелетін көмірі, барлығы	14,5	17,0	17,0
	оның ішінде:
	"АрселорМиттал Теміртау" АҚ Болат департаментінің қажеттілігі	7,5	10,0	12,0
	экспортты қоса алғанда, өнеркә- сіптің басқа да салаларының қажет- тілігі (түсті, фосфор, ферроқо- рытпа және басқа- лар)	3,0	7,0	5,0
2.	Ресурстар	14,7	17,0	17,0
	( + )	+0,2	+ 0	+ 0
3.	Экспортты қоса алғанда, "Гефест" КӨКҚ кәсіпорында- рының кокстелетін көмірі, барлығы	1,40	3,40	7,25
	Қазақстанның ішкі тұтынушыларының қажеттілігі	1,00	1,40	2,25
	Ресей Федерациясы мен алыс шетелдер- ге экспорт жеткі- зулерге қажеттілік	0,40	2,00	5,00
4.	Ресурстар	1,40	3,40	7,25
	( + )	+ 0	+ 0	+ 0
5.	Кокстеуге арналған қазақстанның көмірі бойынша барлығы
	көмірге қажеттілік	15,9	20,4	24,25
	ресурстар	16,1	20,4	24,25
	( + )	+0,2	+ 0	+ 0

Тұжырымдамаға
10-қосымша

2020 жылға дейін перспективаға қазақстанның көміріне
қажеттілік теңгерімі және ресурстар

Р/с N	Қазақстанның энергетикалық көмір кен орындарына қажеттілік	Жылдар бойынша, жылына млн. т.н.т
2010	2015	2020	Ескерту
1	2	3	4	5	6
1.	Ресей Федерациясы- на экспортты қоса алғанда, Екібастұз көмірі, қажетті- лік, барлығы	60,72	72,32	80,67
	оның ішінде: энергетикалық көмірге қажетті- лік;	58,57	70,96	80,24
	бұл да коммунал- дық-тұрмыстық мұқтаждықтар;	2,15	1,36	0,36
	бұл да Ресей Федерациясына экспорт	22,00	22,00	22,00
	ресурстар	70,5	80,2	81,3
	( + )	+9,78	+7,88	+0,63
2	Экспортты қоса алғанда, Шұбаркөл көмірі, қажетті- лік, барлығы: оның ішінде:	6,21	10,56	11,53
	энергетикалық көмірге қажетті- лік;	3,23	7,33	7,83
	бұл да коммунал- дық-тұрмыстық мұқтаждықтар үшін;	2,98	3,23	3,70
	ресурстар	8,00	13,00	20,00
	( + )	+1,79	+2,44	+8,47
3	Қарағанды көмірі (өнеркәсіп өнімі), қажеттілік, бар- лығы	1,87	2,53	2,59
	оның ішінде: бұл да, энергети- калық көмірге	1,52	2,15	2,15
	бұл да коммунал- дық-тұрмыстық мұқтаждықтар үшін;	0,35	0,38	0,44
	ресурстар	1,87	2,53	2,59
	( + )	+0,0	+0,0	+0,0
4	Майкөбен көмірі, қажеттілік, барлығы	6,77	9,34	11,23
	оның ішінде: энергетикалық көмірге қажеттілік	3,27	4,57	4,57
	бұл да коммунал- дық-тұрмыстық мұқтаждықтар үшін;	3,50	4,77	6,66
	ресурстар	7,1	9,3	13,0
	( + )	+0,33	+0,0	+1,77
5	Қаражыра көмірі, қажеттілік, барлығы	4,93	6,37	6,84
	оның ішінде: энергетикалық көмірге қажеттілік	2,00	3,20	3,20
	бұл да коммунал- дық-тұрмыстық мұқтаждықтар үшін;	2,93	3,17	3,64
	ресурстар	5,0	7,0	7,0
	( + )	+0,07	+0,63	+0,16
6	Бөрілі көмірі, қажеттілік, барлығы	7,52	7,53	7,54
	оның ішінде: энергетикалық көмірге қажеттілік	7,40	7,40	7,40
	бұл да коммунал- дық-тұрмыстық мұқтаждықтар үшін;	0,12	0,13	0,14
	ресурстар	8,20	8,70	8,70
	( + )	+0,68	+1,17	+1,16
7	"Сарыарқа" БӨК (Қушоқы кен орны- ның N 3 учаскесі), қажеттілік,	-	0,9	0,9
	оның ішінде:
	энергетикалық көмірге қажеттілік	-	0,9	0,9
	ресурстар	0	1,0	1,0
	( + )	-	+0,1	+0,1
8	Экспортты қоса алғанда, Қазақстан бойынша барлығы	88,02	109,55	121,3
	оның ішінде:
	энергетикалық көмірге қажеттілік	53,99	74,51	84,36
	коммуналдық-тұр- мыстық мұқтаждықтар үшін қажеттілік	12,03	13,04	14,94
	бұл да, Ресей Федерациясына экспорт	22,0	22,0	22,0
	ресурстар	100,67	121,77	131,0
	( + )	+12,65	+12,22	+9,7

Тұжырымдамаға
11-қосымша

Қазақстанның көмір өндіретін кәсіпорындарын дамытуға
арналған жиынтық күрделі қаржы

Кәсіп- орын- дардың атауы	2007-2020 жылдар ішінде барлығы		оның ішінде пайдалану жылдары бойынша
	млн. $	млн. тең.	2007	2008	2009	2010	2011	2012	2013
Қара- ғанды бас- сейні	2134,16	260367,13	9572,12	14830,77	18265,04	22230,97	23623,42	19884,66	17013,93
оның ішін- де:
"Арсе- лор Миттал Темір- тау" АҚКД	1501,00	183122,00	9272,00	12810,00	13420,00	13420,00	13420,00	13420,00	13420,00
"Ге- фест" КӨКҚ	633,16	77245,13	300,12	2020,77	4845,04	8810,97	10203,42	6464,66	3593,93
оның ішін- де:
"За- пад- ная" шах- тасы ЖШС К-10 учаске	1,60	195,20	61,00	61,00	36,60	36,60
"За- пад- ная" шах- тасы ЖШС К-12 учаске	1,80	219,60				122,00	61,00	36,60
"Ба- тыр" ЖШС "Ба- тыр" шах- тасы	2,60	317,20	122,00	97,60	97,60
"Укр- каз- уголь" ЖШС "До- линс- кая- Нак- лон- ная" шах- тасы	119,70	14603,68		1781,65	2234,36	4439,52	4731,59	1416,56
"Укр- каз- уголь" ЖШС 7/9 "Тен- тек" шахт.	336,12	41006,22
оның ішінде байыту фабри- касы	100,0	12200,00
"ТПК Бас" ЖШС "Май- құдық" шах- тасы	6,78	827,16	56,12	56,12	56,12	219,60	219,60	219,60
"Укр каз- уголь" ЖШС "Абай- Нак- лон- ная" шах- тасы	163,66	19966,28			2395,95	3993,26	5191,23	4791,91	3593,93
"Неф- рит- 2030" ЖШС "Ки- ров" шахт.	0,90	109,80	61,00	24,40	24,40
Байжа- нов атын- дағы шахта	-
Екі- бастұз бас- сейні	1039,61	126832,45	5712,89	8598,60	13118,03	15193,46	10548,15	7583,40	7341,89
оның ішінде:
"Бога- тырь Аксес Комир" ЖШС	660,26	80552,14	3032,50	5191,80	9499,90	13217,00	7918,50	5503,40	3996,71
"ЕЭК" АҚ "Вос- точ- ный" раз- резі	301,81	36820,61	1556,29	3311,00	3531,03	1790,30	2443,49	1893,84	3159,02
"Анг- рен- сор" ЖШС "Екі- бас- тұз" раз- резі	77,54	9459,71	1124,10	95,80	87,10	186,16	186,16	186,16	186,16
Шұбар- көл кен орны	527,14	64311,08	1867,82	2425,36	2499,78	2663,26	4351,74	4345,64	4270,00
"Шұ- бар- көл Көмір" кен орны	527,14	64311,08	1867,82	2425,36	2499,78	2663,26	4351,74	4345,64	4270,00
Май- көбен бас- сейні	86,40	10540,80	702,80	780,00	810,00	810,00	790,00	756,00	746,00
оның ішінде:
"Май- кубен Вест" ЖШС "Май- көбен" разр.	54,05	6594,00		500,00	530,00	530,00	510,00	520,00	510,00
"Гам- ма" ЖШС	32,35	3946,80	702,80	280,00	280,00	280,00	280,00	236,00	236,00
оның ішінде:
"Тал- дыкөл" разре- зі	16,20	1976,90	416,90	120,00	120,00	120,00	120,00	120,00	120,00
"Сары- көл" разре- зі	16,15	1969,90	285,90	160,00	160,00	160,00	160,00	116,00	116,00
"Қара- жыра ЛТД". "Қара- жыра" разре- зі	43,62	5321,46	1053,38	711,52
"Қа- зақмыс корпо- рация- сы" ЖШС. Бөрілі КД	116,20	14176,40	2934,10	2934,10	2934,10	2934,10	2440,00
оның ішінде:
"Моло- деж- ный" разре- зі	100,00	12200,00	2440,00	2440,00	2440,00	2440,00	2440,00
"Қу шоқы" разре- зі	16,20	1976,40	494,10	494,10	494,10	494,10
Жеке мұқ- таждар үшін кіші кен орын- дары	33,59	4098,30	1686,80	1291,90	819,90	126,70	17,30	17,30	17,30
Қазақ- стан бойын- ша барлы- ғы	3980,72	485647,63	23529,91	31572,25	38446,84	43958,49	41770,61	32587,01	29389,12
оның ішінде:
кокс	2134,16	260367,13	9572,12	14830,77	18265,04	22230,97	23623,42	19884,66	17013,93
энер- гетика	1846,56	225280,49	13957,79	16741,48	20181,81	21727,52	18147,19	12702,34	12375,19

кестенің жалғасы

оның ішінде пайдалану жылдары бойынша							Аяқ- тал- маған құры- лыс, млн. теңге
2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020
11	12	13	14	15	16	17	18
18701,04	22164,55	22554,00	20648,27	18780,84	16340,84	15756,67
13420,00	13420,00	13420,00	13420,00	13420,00	13420,00	13420,00
5281,04	8744,55	9134,00	7228,27	5360,84	2920,84	2336,67
5281,04	8744,55	9134,00	7228,27	5360,84	2920,84	2336,67	3115,56
2440,00	2440,00	2440,00	2440,00	2440,00
13263,39	8058,33	8370,02	6589,39	7801,23	8226,08	6427,62
10392,11	5168,21	4180,11	1848,66	3996,96	4109,16	2497,11
2685,12	2703,96	2782,76	3333,58	2397,12	2709,77	2523,36
186,16	186,16	1407,15	1407,15	1407,15	1407,15	1407,15
4268,78	4199,24	6381,82	6176,86	8418,00	8282,58	4160,20
4268,78	4199,24	6381,82	6176,86	8418,00	8282,58	4160,20
686,00	500,00	376,00	376,00	736,00	1236,00	1236,00
450,00	264,00	140,00	140,00	500,00	1000,00	1000,00
236,00	236,00	236,00	236,00	236,00	236,00	236,00
120,00	120,00	120,00	120,00	120,00	120,00	120,00
116,00	116,00	116,00	116,00	116,00	116,00	116,00
			711,52	1422,00	711,52	711,52
17,30	17,30	17,30	17,30	17,30	17,30	17,30
36936,51	34939,42	37699,13	34519,34	37175,37	34814,32	28309,31
18701,04	22164,55	22554,00	20648,27	18780,84	16340,84	15756,67
18235,47	12774,87	15145,14	13871,07	18394,53	18473,48	12552,64

Тұжырымдамаға
12-қосымша

Қазақстан Республикасының кәсіпорындарына энергетикалық
көмір өндіру жөніндегі техникалық-экономикалық көрсеткіштер

Атауы	2007 күтіл.	Перспективада
2010 жыл	2015 жыл	2020 жыл
1	2	3	4	5
"Богатырь Аксес Комир" ЖШС. "Богатырь" және "Северный" разрездері
Өндіру, млн. т	40,3	46,0	55,0	55,0
ППП саны, барлығы, адам	7328	7771	8167	8167
Көмір бойынша ППП еңбек өнім- ділігі (орташа ай), т/ай	458,29	493,29	561,20	561,20
1 т көмір баға- сы, теңге	713,60	836,00	1118,80	1342,56
"ЕЭК" АҚ. "Восточный" разрезі
Өндіру, млн. т	17,8	20,5	21,2	22,3
ППП саны, барлығы, адам	2956	3072	3121	3282
Көмір бойынша ППП еңбек өнім- ділігі (орташа ай), т/ай	501,80	556,10	566,06	566,22
1 т көмір баға- сы, теңге	716,00	904,00	1266,00	1775,00
"Шұбаркөл Көмір" АҚ. "Шұбаркөл" және "Западный" разрездері
Өндіру, млн. т	6,5	8,0	13,0	20,0
ППП саны, барлығы, адам	1971	2200	2727	4195
Көмір бойынша ППП еңбек өнім- ділігі (орташа ай), т/ай	274,82	303,03	397,26	397,30
1 т көмір баға- сы, теңге	1005,68	1400,00	1500,00	1800,00
"Майкюбе-Вест" ЖШС. "Майкөбе" разрезі
Өндіру, млн. т	4,5	5,3	5,3	8,5
ППП саны, барлығы, адам	765	795	779	1249
Көмір бойынша ППП еңбек өнім- ділігі (орташа ай), т/ай	490,20	555,56	566,97	567,12
1 т көмір баға- сы, теңге	700,00	840,00	1008,00	1209,60
"Қаражыра ЛТД" ЖШС. "Қаражыра" разрезі
Өндіру, млн. т	4,0	5,0	7,0	7,0
ППП саны, барлығы, адам	1030	1030	1030	1030
Көмір бойынша ППП еңбек өнім- ділігі (орташа ай), т/ай	323,62	404,53	566,34	566,34
1 т көмір баға- сы, теңге	550,00	660,00	792,00	950,40
"Бөрілі" КД. "Молодежный" және "Қушоқы" разрездері
Өндіру, млн. т	8,7	8,2	8,7	8,7
ППП саны, барлығы, адам	1652	1630	1400	1400
Көмір бойынша ППП еңбек өнім- ділігі (орташа ай), т/ай	438,86	419,22	517,86	517,86
1 т көмір баға- сы, теңге	553,12	829,41	784,17	941,00

Тұжырымдамаға
13-қосымша

Қазақстан Республикасының кәсіпорындарында кокстелетін
көмір өндіру жөніндегі техникалық-экономикалық көрсеткіштер

Көрсеткіштер- дің атауы	Кезеңдер бойынша көрсеткіштер
2007 ж. (күті- летін)	2010 ж.	2015 ж.	2020 ж.
1	2	3	4	5
"АрселорМиттал Теміртау" АҚ КД
Өндіру, млн. т	12200	14700	17000	17000
Еңбекшілердің саны, барлығы, адам	14894	15865	15370	16500
оның ішінде өндіру жөніндегі жұмысшылар, адам	12762	13765	13965	14025
Жұмысшының өндіру бойынша еңбек өнімділі- гі, т/ай	79,70	88,90	106,00	127,00
Ішкі нарықтағы баға, теңге/т	2697,00	2454,00	2454,00	2944,00
(Жаңа шахталар) "Гефест" КӨКҚ департаменті
Өндіру, млн. т	-	-	2,35	6,0
Еңбекшілердің саны, барлығы, адам	-	-	1738	4530
оның ішінде өндіру жөніндегі жұмысшылар, адам	-	-	1509	3936
Жұмысшының өндіру бойынша еңбек өнімділі- гі, т/ай	-	-	129,80	127,00
Ішкі нарықтағы қатардағы көмірдің бағасы, теңге/т	-	-	2390,19	2031,97
Кокс концентра- тының бағасы, долл./теңге	80-100 доллар (10000-12000 теңге)

Тұжырымдамаға
14-қосымша

Қазақстан Республикасының ішкі нарығындағы энергетикалық
көмірдің (франко-разрез) болжамды бағасы және өзіндік құны,
теңге

(диаграмманы қағаз мәтінінен қараңыз)

О Концепции развития угольной промышленности Республики Казахстан на период до 2020 года

Постановление Правительства Республики Казахстан от 28 июня 2008 года N 644. Утратило силу постановлением Правительства Республики Казахстан от 14 апреля 2010 года N 302

Сноска. Утратило силу постановлением Правительства РК от 14.04.2010 № 302.

Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:

1. Одобрить прилагаемую Концепцию развития угольной промышленности Республики Казахстан на период до 2020 года (далее - Концепция).

2. Министерству энергетики и минеральных ресурсов Республики Казахстан при выработке соответствующих решений, разработке программных и плановых документов руководствоваться настоящей Концепцией.

3. Настоящее постановление вводится в действие со дня подписания.

Премьер-Министр
Республики Казахстан К. Масимов

Одобрена
постановлением Правительства
Республики Казахстан
от 28 июня 2008 года N 644

Концепция
развития угольной промышленности Республики Казахстан
на период до 2020 года

Содержание

Введение

Концепция развития угольной промышленности Республики Казахстан на период до 2020 года (далее - Концепция) разработана на основании протокольного решения заседания Правительства Республики Казахстан от 7 сентября 2007 года N 28.

В Концепции рассмотрены действующие и перспективные месторождения каменных и бурых углей, приведены запасы углей, учтенные Государственным балансом.

Осуществлен прогноз потребления казахстанских углей для коксования и энергетики на период до 2020 года, оценены технические возможности развития угледобывающих предприятий Республики Казахстан на тот же период, баланс потребности и ресурсов, прогноз необходимых инвестиций на поддержание, техническое перевооружение действующих и строительство новых угледобывающих предприятий.

Рассмотрены современный технический и технологический уровень угледобычи, на основании выполненных проектов горных работ, приведены основные направления модернизации технической базы угольной отрасли и внедрения новых технологий на подземном и открытом способе добычи угля.

Приведены основные направления по расширению ассортимента угольной продукции, применению нетрадиционных методов переработки углей, использованию попутных полезных ископаемых.

1. Запасы каменных и бурых углей Республики Казахстан

Общие геологические запасы и прогнозные ресурсы углей Республики Казахстан оцениваются в 150 млрд. тонн.

Балансовые запасы углей категорий А+В+С1+С2, по состоянию на 1 января 2007 года, составляют 33,6 млрд. тонн, в том числе каменных углей 21,3 млрд. тонн, бурых углей 12,3 млрд. тонн.

Забалансовые запасы угля по бассейнам и месторождениям Республики Казахстан, по состоянию на 1 января 2007 года составляют 28,6 млрд. тонн, в том числе каменных углей 3,2 млрд. тонн, бурых углей 25,4 млрд. тонн.

Большая часть подсчитанных запасов (63 %) представлена каменными углями Карагандинского, Экибастузского, Тениз-Коржанкольского бассейнов, Кушокинского, Борлинского, Шубаркольского, Каражыринского и ряда других месторождений.

Остальная часть (37 %) представлена бурыми углями, сосредоточенными, в основном, в Тургайском, Нижне-Илийском, Майкубенском бассейнах и других месторождениях.

Казахстанские угли характеризуются широким диапазоном стадий метоморфизма от газовых жирных (ГЖ) до отощенно-спекающихся (ОС).

В настоящее время освоены и эксплуатируются Карагандинский, Экибастузский и Майкубенский бассейны, Кушокинское, Борлинское, Шубаркольское, Каражыринское месторождения, а также несколько мелких месторождений в различных областях Республики Казахстан, на которых, в незначительных объемах, ведется добыча угля для местных нужд.

Распределение запасов угля и прогнозных ресурсов углей по областям Республики Казахстан приведены в приложении 1 и 2 к настоящей Концепции.

Анализ распределения запасов угля и прогнозных ресурсов углей по областям Республики Казахстан, которые приведены в приложении 3 и 4 к настоящей Концепции, показывает, что большая часть балансовых запасов сосредоточена в Центральном Казахстане, в Карагандинской, Павлодарской и Костанайской областях.

Восточные, западные и южные районы Республики Казахстан, имеющие значительный промышленный потенциал, испытывают острый дефицит угольного топлива.

2. Прогнозные уровни потребления казахстанских углей для
коксования и энергетики на период до 2020 года

Потенциальными поставщиками коксующегося угля и доменного кокса для потребителей Республики Казахстан, ближнего и дальнего зарубежья являются шахты Угольного департамента акционерного общества "АрселорМиттал Темиртау" (далее - УД АО "АрселорМиттал Темиртау") и Ассоциации предприятий угольной промышленности "Гефест" (далее - АПУП "Гефест") в Карагандинском угольном бассейне.

По выполненным проработкам к 2020 году потребность в коксующихся карагандинских углях может увеличиться до 25 млн. тонн в год. Шахты УД АО "АрселорМиттал Темиртау" могут обеспечить только поставки в объеме 17,0 млн. тонн, при этом основная доля будет перерабатываться на обогатительных фабриках Стального департамента АО "АрселорМиттал Темиртау" для нужд коксохимического производства. При восстановлении спроса на коксующиеся угли потребителей металлургических заводов Российской Федерации, на доменный кокс предприятий цветной, фосфорной и ферросплавной промышленности Республики Казахстан, потребность в коксующихся углях Карагандинского бассейна может возрасти до 25-27 млн. тонн в год к 2020 году.

Для решения этой проблемы имеются проработки по строительству новых шахт "Долинская-Наклонная", "Абайская-Наклонная", N 7/9 "Тентекская" и "N 1 Дубовская", при строительстве которых ресурсы коксующихся углей можно увеличить до 6,3 млн. тонн в год после 2013 года.

Освоение запасов коксующихся углей на новых шахтных полях возможно при инвестировании строительства угольных предприятий отечественными и иностранными инвесторами.

Для расчета прогноза потребности в энергетических углях Республики Казахстан и экспорта в настоящей Концепции приняты:

План мероприятий по развитию электроэнергетической отрасли Республики Казахстан с 2007 по 2015 годы, утвержденный распоряжением Премьер-Министра Республики Казахстан от 31 мая 2007 года N 147-р;

Перечень объектов электроэнергетики, подлежащих реконструкции, модернизации и расширению, а также строительства новых энергетических мощностей с 2007 по 2015 годы, утвержденный приказом Министра энергетики и минеральных ресурсов Республики Казахстан от 26 июня 2007 года N 153.

В соответствии с вышеперечисленными документами в Республике Казахстан на период до 2020 года намечается:
восстановление блоков NN 1, 2 и 3 мощностью по 500 МВт на Экибастузской государственной районной электрической станции - 1 (далее ГРЭС-1);
строительство энергоблоков N 3 и N 4 по 500 МВт на Экибастузской Государственной районной электрической станции - 2 (далее ГРЭС-2);
расширение теплоагрегатов тепловой электроцентрали 2 (далее - ТЭЦ) на 240 МВт в городе Астане, строительство новых теплоагрегатов N 1 и N 2 на ТЭЦ-3 в городе Астане мощностью 240 МВт;
строительство новой ТЭЦ в поселке Кощи Акмолинской области мощностью 195 МВт;
расширение Степногорской ТЭЦ на 200 МВт;
строительство Семипалатинской ТЭЦ - 3 мощностью 130 МВт;
строительство Карагандинской ТЭЦ - 4 мощностью 600 МВт;
строительство Балхашской тепловой электростанции (ТЭС) мощностью 4000 МВТ на полное развитие;
расширение мощностей на Усть-Каменогорской ТЭЦ, Семипалатинской ТЭЦ-1, Карагандинских ТЭЦ 2 и ТЭЦ - 3, Карагандинской ГРЭС-1, ГРЭС ТОО "Корпорация Казахмыс", ТЭЦ-3 акционерного общества "Павлодарэнерго", Рудненской ТЭЦ, Жамбылской и Талдыкорганской ГРЭС.

В целом прирост энергетических мощностей составит более 6000 МВт.

Прогнозная потребность в энергетических углях Республики Казахстан на внутреннем и внешнем рынках сбыта на период до 2020 года приведена в приложении 5 к настоящей Концепции.

По прогнозу, потребление казахстанских энергетических углей должно увеличиться с 82,83 млн. тонн в 2006 году до 121,3 млн. тонн в 2020 году, или на 38,47 млн. тонн (или 46,4 %).

По потенциальным поставщикам увеличение объемов потребления составит:
экибастузских углей с 59,47 млн. тонн в 2006 году до 80,67 млн. тонн в 2020 году, или на 21,2 млн. тонн (или 35,6 %), при этом потребность проектируемой Балхашской ТЭС закрывается полностью, а поставки на экспорт составят 22,0 млн. тонн в год;
шубаркольских углей с 5,7 млн. тонн в 2006 году до 11,53 млн. тонн в 2020 году, или на 5,83 млн. тонн (или в 2 раза);
Майкубенские, каражыринские и борлинские угли, с учетом роста объемов добычи, в перспективе распределяются среди традиционных их потребителей и обеспечивают действующие и расширяемые мощности ТЭЦ и ГРЭС энергетическим топливом, на них же ложится основная нагрузка по обеспечению населения Казахстана коммунально-бытовым топливом.

3. Технические возможности развития угольных
предприятий Республики Казахстан

Основными поставщиками коксующихся углей для внутреннего потребления и экспорта являются шахты УД АО "АрселорМиттал Темиртау" и предприятия АПУП "Гефест" в Карагандинском угольном бассейне.

Согласно приложению 6 к настоящей Концепции, добыча коксующихся углей должна возрасти с 12,2 млн. тонн в 2007 году до 17,0 млн. тонн в 2012-2020 гг., в том числе углей марки КЖ - до 7,8 млн. тонн, марки К - до 7,1 млн. тонн, марки ОС - до 1,5 млн. тонн и марки Кэн - до 0,6 млн. тонн. Указанные коксующиеся угли, кроме углей марки Кэн шахты имени Костенко, перерабатываются на обогатительной фабрике (ОФ)-1,2 Стального департамента (на Карметкомбинате) и центральной обогатительной фабрике (ЦОФ) "Восточная", входящих в состав УД АО "АрселорМиттал Темиртау".

Стальным департаментом АО "АрселорМиттал Темиртау", на его действующих мощностях, планируется производство доменного кокса в объемах до 2015 года - 3540 тыс. тонн в год, с 2015 по 2020 год - 4190 тыс. тонн в год.

Для производства указанных объемов доменного кокса необходимы поставки карагандинских рядовых коксующихся углей до 2015 года - 10 млн. тонн в год, с 2015 по 2020 год - 12 млн. тонн в год. Остающиеся резервы коксующихся углей в объеме 6,4 млн. тонн до 2015 года и 4,4 млн. тонн с 2015 по 2020 год будут направляться на переработку на ЦОФ "Восточная".

Угли, перерабатываемые на обогатительной фабрике Стального департамента, направляются на нужды собственного коксохимического и энергетического производства, с центральной обогатительной фабрики "Восточная" концентраты коксующихся углей поставляются в ближнее и дальнее зарубежье.

По предприятиям АПУП "Гефест" (Карагандинский угольный бассейн) с 0,65 млн. тонн в 2006 году добыча коксующихся углей в 2010 году увеличится до 1,4 млн. тонн, а в 2020 году, с учетом ввода в эксплуатацию новых шахт-новостроек "Долинская-Наклонная", "Абайская-Наклонная" и N 7/9 "Тентекская" может составить до 7,25 млн. тонн в год. Угли трех новых шахт коксующиеся, марок КЖ, К и ОС, и после обогащения в шихте могут использоваться для коксохимического производства.

Мощностей по обогащению у АПУП "Гефест" недостаточно, поэтому на период до 2015 года необходимо строительство новой обогатительной фабрики по переработке коксующихся углей новых шахт мощностью до 4-5 млн. тонн в год.

Потребители коксующихся углей АПУП "Гефест" в настоящее время не определены, но, вероятнее всего, ими будут металлургические комбинаты Российской Федерации, которые имеют намерения по инвестированию строительства новых шахт и созданию в Карагандинском угольном бассейне собственной базы поставок остродефицитных коксующихся углей марок КЖ и К, на которые в Российской Федерации имеется острый дефицит.

Основными поставщиками энергетических углей для снабжения тепло- и электростанций Республики Казахстан являются:

Экибастузский каменноугольный бассейн, Майкубенский угольный бассейн, каменноугольные месторождения: Шубаркольское, Каражыринское, Борлинское.

Оценка технических возможностей развития добычи на действующих и перспективных угольных месторождениях Республики Казахстан базируется на основании выполненных проектов, технико-экономических обоснований, комплексных проектов и проектных проработок, согласно которым:

по Экибастузскому бассейну добыча энергетических углей могут составить в 2015 году - 80,2 млн. тонн, а в 2020 году - 81,3 млн. тонн;

по угольным разрезам Шубаркольского месторождения и Майкубенского бассейна, месторождениям Каражыра, Борлы и Кушокы ресурсы в 2015 году могут составить 38,0 млн. тонн, в 2020 году - 48,7 млн. тонн.

Вышеуказанные разрезы имеют возможность обеспечивать углем коммунально-бытовые нужды населения Республики Казахстан.

Выполненными проектами и предпроектными проработками мощность угледобывающих предприятий, чья деятельность направлена на покрытие потребности в энергетическом угле для местных нужд, должна возрасти с 0,9 млн. тонн угля в 2007 году до 3,0 млн. тонн угля в 2020 году.

Прогноз потребности в казахстанских энергетических углях и технические возможности угледобывающих предприятий Республики Казахстан приведен в приложении 7 к настоящей Концепции.

Прогноз потребности в казахстанских углях в целом и технические возможности угледобывающих предприятий Республики Казахстан приведен в приложении 8 к настоящей Концепции.

4. Баланс потребности и ресурсов казахстанских углей

Баланс потребности ресурсов в казахстанских углях для коксования на перспективу до 2020 года представлен в приложении 9 к настоящей Концепции.

Потребность в доменном коксе, представленная АО "АрселорМиттал Темиртау", обеспечивается развитием добычи угля на шахтах его Угольного департамента до 17,0 млн. тонн в год коксующихся углей в 2012-2020 годах. Излишки коксующихся углей после поставок Стальному департаменту поставляются на центральную обогатительную фабрику "Восточная", концентраты которой могут рассматриваться как ресурсы для экспортных поставок в Российскую Федерацию и в дальнее зарубежье. В то же время, при таком развитии добычи, порядка 3,0 млн. тонн в год могут ежегодно поставляться для потребления коксующихся углей другими отраслями промышленности Республики Казахстан (цветная, фосфорная, ферросплавная и другие).

Коксовые концентраты, которые могут быть получены после строительства АПУП "Гефест" новых шахт по добыче коксующихся углей, а также строительства новых обогатительных мощностей, могут рассматриваться как свободные ресурсы коксовых концентратов для снабжения других потребителей Республики Казахстан, и для экспорта коксовых концентратов в страны ближнего и дальнего зарубежья.

Баланс потребности и ресурсов казахстанских энергетических углей на перспективу до 2020 года представлен в приложении 10 к настоящей Концепции.

По граничным годам (2010, 2015 и 2020 гг.) ресурсы энергетических углей превышают потребность в энергетических углях, соответственно, на 12,65; 12,22 и 9,7 млн. тонн в год.

Положительный баланс складывается, в основном, за счет экибастузских и шубаркольских углей. Он позволяет увеличить поставки угля на непредвиденные электрогенерирующие мощности, а также для увеличения поставок углей на экспорт.

По экибастузским углям, после обеспечения действующих, расширяемых и новых электрогенерирующих мощностей, а также поставок в Российскую Федерацию 22,0 млн. тонн в год, свободные ресурсы углей составят: в 2010 году - 9,78 млн. тонн, в 2015 году - 7,88 млн. тонн и в 2020 году - 0,63 млн. тонн.

По шубаркольским углям, после обеспечения традиционных потребителей, а также расширения и строительства новых мощностей, свободные ресурсы энергетических углей составят: в 2010 году - 1,79 млн. тонн, в 2015 году - 2,44 млн. тонн и в 2020 году - 8,47 млн. тонн.

По майкубенским, борлинским и каражыринским энергетическим углям баланс потребности и ресурсов положительный, при этом имеются незначительные свободные ресурсы, которые могут реализоваться на рынке сбыта углей для коммунально-бытовых нужд.

Ресурсы мелких месторождений, расположенных в различных областях Республики Казахстан, добывающих энергетический уголь для местного потребления, распределяются среди действующих и потенциальных потребителей энергетического топлива.

Коммунально-бытовые нужды населения Республики Казахстан обеспечиваются шубаркольскими, майкубенскими, каражыринскими, майкубенскими углями и углями мелких месторождений в полном объеме согласно прогнозной потребности на период до 2020 года.

Нераспределенными остаются ресурсы энергетического угля - промышленного продукта после обогащения коксующихся углей новых шахт АПУП "Гефест" и добычи высокозольных энергетических углей шахты имени А. Байжанова, которые могут составить: в 2015 году - 1,30 млн. тонн и в 2020 году - 2,55 млн. тонн.

В связи с высокой зольностью промышленного продукта (36-38 %) энергетический уголь может использоваться только на тепловых электростанциях.

5. Современный технический и технологический уровень
угледобычи. Основные направления модернизации технической базы и
внедрение новых технологий

Подземный способ добычи углей.

Шахты Угольного департамента по технической оснащенности и уровню технико-экономических показателей не уступают мировым стандартам, и выше достигнутых на шахтах Донецкого и Кузнецкого угольных бассейнов.

Максимальная суммарная производительность по отдельным технологическим звеньям шахт составляет от 17,9 до 21,2 млн. тонн в год, что должно обеспечить устойчивое снабжение собственного производства Стального департамента АО "АрселорМиттал Темиртау" и поставки коксовых концентратов в ближнее и дальнее зарубежье;

Для доведения годовой добычи до 17 млн. тонн в год необходимо выполнение значительных объемов горно-капитальных и строительно-монтажных работ по строительству новых горизонтов на действующих шахтах Угольного департамента, приобретение современного, отвечающего мировому уровню, добычного и проходческого оборудования при соответствующем инвестиционном обеспечении.

Технический уровень добычи угля на предприятиях АПУП "Гефест", в настоящее время отрабатывающих оставленные в недрах запасы коксующихся углей, низкий:

запасы, оставленные в недрах по мощным угольным пластам К12 и К10 на полях погашенных шахт Промышленного участка Карагандинского бассейна, изрезаны выработками старых шахт, неоднократно подработаны нижележащими пластами и находятся в зонах опорного давления;

многолетние экспериментальные исследования и опыт отработки таких запасов, расположенных в межштрековых целиках, показали, что наиболее эффективной системой их отработки является камерная, с использованием проходческих комбайнов;

из одного камерного забоя годовая добыча не превышает 100-150 тыс. тонн в год, потери угля при этом достигают 40-50 %.

Несмотря на это, на отдельных участках подземной добычи угля камерной системой производительность труда рабочего по добыче, благодаря малооперационности процесса добычи и простой инфраструктуре участка, достигала 70 т/месяц.

На участках открытой добычи оставленных в недрах запасов коксующихся углей на полях ликвидированных шахт применяется транспортная система разработки с применением малопроизводительных экскаваторов на разработке угля и пород вскрыши, также малотоннажный автомобильный транспорт.

Запасы коксующегося угля для отработки оставленных в недрах запасов подземным и открытым способом локальными участками незначительны, поэтому перспектива развития АПУП "Гефест" связана со строительством новых шахт в Карагандинском бассейне по добыче коксующихся углей - "Долинская-Наклонная", "Абайская-Наклонная" и N 7/9 "Тентекская".

В проектах новых шахт заложены самые передовые технические решения, соответствующие передовому мировому опыту.

Концепцией развития добычи коксующихся углей в Карагандинском бассейне до 2020 года предусматривается:

вскрытие новых шахтных полей комбинированным способом, с проходкой наклонных стволов для выдачи угля и вертикальных стволов для подачи свежей струи воздуха, выдачи исходящей струи, выполнения вспомогательных операций и спуска-подъема людей;

вскрытие новых, более глубоких горизонтов на действующих шахтах, капитальными наклонными выработками и вертикальными стволами с прирезкой запасов коксующихся углей и увеличением сроков службы шахт;

подготовка шахтных полей панельная с запасами в 1,5-2,0 млн. тонн, обеспечивающими работу очистных забоев на срок до двух лет;

техническое перевооружение действующих угольных шахт с увеличением общей добычи до 17 млн. тонн в год за счет внедрения высокопроизводительной техники на очистных и подготовительных работах (очистные комплексы "Фазос", "Глиник", комбайны SL-300, SL500, струговые комплексы "Гляйтхобель" с комбайнами ДБТ, тяжелые проходческие комбайны КСП-32, П-110 и другие, позволяющие вести подготовительные работы по смешанным и породным забоям без применения буровзрывных работ);

достижение высокой концентрации горных работ и суточной нагрузки на очистной забой до 5000-7000 тонн, годовой нагрузки на очистной забой - до 1500-1700 тыс. тонн;

полная конвейеризация транспорта угля до выдачных стволов, применение современных доставочных средств по горизонтальным и наклонным выработкам (дизелевозы, доставочные дороги) для транспортирования породы, вспомогательных материалов и людей;

использование передовых методов дегазации и использование извлекаемого газа метана для сжигания в шахтных котельных;

высокоэффективное проветривание шахт с применением центробежных вентиляторов главного проветривания, обеспечение безопасности ведения горных работ при применении современных средств контроля за состоянием пылевоздушной смеси в шахтах и предотвращения чрезвычайных ситуаций;

обогащение рядовых углей с получением коксового концентрата, который имеет высокую рыночную стоимость на внутреннем и внешнем рынках сбыта.

Открытый способ добычи углей.

В настоящее время на территории Республики Казахстан действует порядка 33 предприятий, ведущих добычу угля открытым способом. Суммарная добыча угля открытым способом в 2006 году составила 82,9 млн. тонн, прогнозная на 2007 год - 85,0 млн. тонн.

Мощность угледобывающих предприятий колеблется от 0,1 до 40,0 млн. тонн в год.

На предприятиях, в зависимости от их мощности и горно-геологических условий, применяются все известные технологические схемы - цикличная, поточная, циклично-поточная, бестранспортная.

В качестве основного горного оборудования применяются роторные экскаваторы, производительностью от 1250 до 4500 м ³ /час, одноковшовые канатные и реечные экскаваторы с емкостью ковша от 2 до 15 м ³ , гидравлические экскаваторы с емкостью ковша от 1 до 22 м ³ , экскаваторы-драглайны с емкостью ковша от 4 до 13 м ³ .

В качестве основного транспортного оборудования применяются автосамосвалы практически всех известных заводов-изготовителей, грузоподъемностью от 10 до 130 тонн, электрифицированный и не электрофицированный железнодорожный транспорт, конвейерный транспорт, производительностью до 5000 тонн/час.

На буровзрывных работах применяются буровые станки, взрывчатые вещества (ВВ) и средства взрывания (СВ) всех известных заводов-производителей.

На вспомогательных работах применяются бульдозеры мощностью до 600 л.с, погрузчики, емкостью ковша до 13 м ³ .

Дальнейшее увеличение производственной мощности сопряжено с внедрением на угледобывающих предприятиях самых современных технологических схем и высокопроизводительного горного, транспортного и вспомогательного оборудования.

Возможность применения тех или иных технологических схем ведения добычных и вскрышных работ на разрезах, добывающих полезные ископаемые открытым способом, во многом зависит от горно-геологических условий разрабатываемого месторождения, глубины ведения горных работ, единичной мощности горнодобывающего предприятия и ряда других факторов.

Наиболее полно указанным требованиям отвечают предприятия, на которых применяются поточные и циклично-поточные технологии добычи и транспорта полезного ископаемого с использованием высокопроизводительной экскавационной техники.

6. Мероприятия по улучшению качества угля, расширению
ассортимента угольной продукции, использованию попутных
полезных ископаемых

При добыче коксующихся углей подземным способом принята ориентация на отработку наиболее качественных и конкурентноспособных угольных пластов, обеспечивающих необходимое соотношение марок КЖ и К в шихте для производства качественного металлургического кокса.

При добыче энергетических углей открытым способом применяется селективная отработка сложно-структурных пластов.

Комплекс мер по улучшению качества добываемого и поставляемого потребителю угля предусматривает:

обогащение коксующихся углей Карагандинского угольного бассейна на обогатительных фабриках;

увеличение глубины селекции добываемых энергетических углей (Экибастузский и Майкубенский бассейны, месторождения Шубарколь, Каражыра);

усреднение энергетических углей, поставляемых на тепловые электростанции (Экибастузский и Майкубенский бассейны, месторождения Шубарколь, Каражыра, Кушокы, Борлы);

рассортировка энергетических углей, поставка крупносортового угля для слоевого сжигания и на бытовые нужды (Майкубенский бассейн, месторождения Каражыра, Борлы, Кушокы);

брикетирование мелких фракций с целью получения экологически чистого бытового топлива.

Развитие и восполнение потенциала энергетических ресурсов в Республике Казахстан, а также их технологическое воспроизводство в значительной степени связано с комплексной разработкой угольных месторождений.

Традиционные способы добычи угля - подземный (шахтный), открытый способ (разрезами), а также комбинированный, связаны, во-первых, с постоянным присутствием людей в забое, следовательно, с опасностью их работы. Во-вторых, большую опасность представляют выбросы газа и пыли в атмосферу, а также образование породных отвалов и изъятие земель из сельскохозяйственного оборота. Кроме того, эти способы разработки угольных месторождений связаны с большими трудовыми и материальными затратами, низким уровнем безопасности ведения горных работ, значительной загрязненностью окружающей среды, что в конечном счете может привести к экологической катастрофе.

Эти проблемы особенно актуальны для разработки угольных и газоугольных месторождений Республики Казахстан (Карагандинский, Экибастузский, Тургайский бассейны и другие).

В Республике Казахстан угли традиционно используются для коксования и в энергетике. Вместе с тем, они могут применяться и в других направлениях, так называемых "нетрадиционных". В первую очередь это относится к углям, как к сырью для получения жидкого и газообразного синтетического топлива. Особенно велико значение угля для получения синтетической нефти. В последние годы все большее значение приобретает подземная газификация углей как источник горючих газов.

Большое значение в перспективе могут иметь угли, пригодные для получения бездымного топлива, газа и смол методом полукоксования. Важным направлением использования углей, в первую очередь антрацитов, является производство электродных и футеровочных изделий, адсорбентов, карбидов, термографита и сульфоуглей. Малометаморфизованные бурые и окисленные каменные угли являются хорошим сырьем для производства гуминовых препаратов, которые применяются во многих отраслях промышленности и сельского хозяйства.

Особое значение имеют угли, содержащие промышленные концентрации редких и рассеянных элементов таких, как германий, галлий, иттрий, вольфрам и другие. Некоторые из них являются токсичными - ртуть, мышьяк, сурьма, бериллий и другие.

Большой комплекс полезных ископаемых сопутствует месторождениям угля, залегая либо во вскрыше, либо в кровле, почве или внутри угольных пластов. Это глиноземное сырье, каолины, пески, глины, карбонатные породы.

Всестороннее использование углей и сопутствующих им полезных ископаемых повышает рентабельность разработки угольных месторождений и способствует решению ряда экологических проблем.

На территории Республики Казахстан имеются значительные запасы углей, пригодных для наземной и подземной газификации. Среди них большая доля высокозольных, высокосернистых углей, практически не используемых даже в энергетике из-за низкого их качества и опасности загрязнения окружающей среды.

Для производства генераторного газа в газогенераторах стационарного типа пригодны угли следующих марок: Б, ДГ, КС, ГЖО, СС, ТС, Т. Для производства водяного газа по периодическому методу пригодны угли марок Т и А.

Таким образом, для газификации, особенно для производства генераторного газа, пригодны угли почти всех месторождений Республики Казахстан, различающиеся как по стадии углефикации, так и по петрографическому составу.

Перспективным направлением крупномасштабного промышленного использования метана является его добыча на шахтных полях, не подверженных горным работам.

Проведенные поисково-оценочные работы на метан по Карагандинскому угольному бассейну, изучение геологического строения всего Карагандинского бассейна с оценкой газоносности угленосных толщ, пористости пород и определением ресурсов метана показали, что суммарные ресурсы метана в угольных пластах до глубины 1500 м составляют 490,468 млрд. м ³ .

При оценке ресурсов метана на полную глубину распространения угольных пластов (1800-2000 м) в Карагандинском бассейне (Карагандинский, Шерубай-Нуринский и Тентекский угленосные районы) они могут составить около 600-650 млрд. м ³ .

В целях реализации добычи метана детально изучены два участка с предварительной геолого-экономической оценкой перспективности добычи метана из угольных пластов Талдыкудукского и нижних горизонтов Саранского участков. Предполагаемые запасы метана угольных пластов на участке Талдыкудукский составляют 28 млрд. м ³ , на нижних горизонтах Саранского участка - 26,0 млрд. м ³ .

В рамках проведенных работ по программе "Метан" в течение 2001-2004 годов составлена карта газообильности на полях ликвидированных шахт по Карагандинскому, Саранскому и Шахтинскому районам, подсчитаны запасы метана по данным регионам.

Для реализации проектов добычи метана участки Талдыкудукский и Саранский, а также шахтное поле ликвидированной шахты "Майкудукская" и им. 50-летия Октябрьской революции включены в конкурс инвестиционных программ на получение недропользования.

В области глубокой переработки угля продолжаются разработки с целью наиболее полного использования энергохимического потенциала различных углей. Разработаны опытно-промышленные технологии термохимической переработки для получения бытовых термобрикетов из углей Шубаркольского месторождения и разреза Каражыра.

При получении топлива для коммунально-бытовых целей используется брикетирование угольной мелочи. В результате снижается выброс твердых частиц при сжигании и повышается теплотворная способность топлива. В некоторых случаях в брикеты вводят специальные химические добавки, снижающие выход смол, сажи, серы и других вредных продуктов при сжигании.

Одним из направлений нетопливного использования бурых и низко-метаморфизонанных каменных углей является их полукоксование с целью получения полукокса - высокореактивного и калорийного топлива, с легкой воспламеняемостью и горящего бездымным пламенем, а также получения жидких продуктов - газового бензина и первичной смолы, являющейся сырьем для производства жидких топлив, парафина, фенолов и других веществ.

Пригодны для полукоксования угли марок Б, Д, ДГ, Г. Как видно из этого перечня, сырьевой базой полукоксования могут быть, в основном, бурые и длиннопламенные угли, которые широко распространены на месторождениях Шубарколь, Жалын, Каражыра и других многочисленных месторождениях бурых углей Республики Казахстан.

Синтетическое жидкое топливо (далее - СЖТ) из угля по экономическим показателям не конкурирует, в настоящее время, с нефтяными продуктами. Сырая нефть и природный газ пока еще значительно дешевле продуктов, полученных при ожижении угля. Затраты на производство бензина превышают в 1,5-2,0 раза рыночные цены на бензин, и это делает ожижение угля пока еще экономически невыгодным процессом.

Специально, проведенные исследования, показали пригодность для гидрогенизации углей месторождения Шубарколь (марка Д) и месторождений Майкюбенского бассейна (марка Б, группа ЗБ).

Для производства синтетического жидкого топлива могут быть использованы угли и других месторождений Республики Казахстан, аналогичные по степени метаморфизма и качеству.

Наряду с производством основной продукции (уголь, концентраты, брикеты) на угольных предприятиях образуется большое количество газообразных, твердых и жидких отходов (шахтный метан, порода, отходы обогащения, сточные воды). При сжигании углей на электростанциях в качестве отходов получается зола, шлаки и дымовые газы, содержащие угольную пыль, сернистые соединения и окислы азота. Основными направлениями утилизации топливосодержащих отходов могут быть следующие:
производство различных строительных материалов;
получение соединений алюминия;
выплавка чугуна, получение карбидокремниевых и других огнеупорных материалов;
производство серной кислоты и удобрений.

Кроме этого возможны следующие направления переработки отходов добычи углей:
использование пород внешней вскрыши для производства кирпича и керамзита;
переработка пород внутренней вскрыши для производства кремнеалюминиевых сплавов, карбидокремниевых материалов и коагулянта;
использования углистых пород внутренней вскрыши при производстве цемента, чернового глинозема и аглопорита.

7. Экологические проблемы, связанные с функционированием
предприятий угольной промышленности Республики Казахстан

Основные вопросы, требующие постоянного решения при функционировании предприятий угольной отрасли, следующие:

снижение выбросов вредных веществ в атмосферу за счет очистки дымовых газов от котельных на твердом топливе и от сушильных установок обогатительных фабрик, предотвращение самовозгорания угольных складов и породных отвалов, применением пылеобразующих технологий ведения открытых горных работ и при транспортировании угля и пород вскрыши;

охрана и рациональное использование поверхностных и подземных вод, включающие в себя максимальное использование шахтных и карьерных вод в технологических процессах добычи и обогащения углей, очистка не используемых шахтных и карьерных вод и сброс их в пруды-испарители для предотвращения загрязнения поверхностных водных источников;

охрана земельных угодий и рекультивация нарушенных горными работами площадей с целью снижения вредного влияния на окружающую среду, рекультивация нарушенных земель для последующего их использования в санитарно-гигиенических, сельскохозяйственных и водохозяйственных целях;

охрана и рациональное использование недр и утилизация отходов производства, достигаемые при полноте выемки запасов угля, использование извлекаемого при подземной разработке газа-метана для сжигания в шахтных котельных, организацией переработки отходов добычи и обогащения углей.

Большое влияние на окружающую среду имеют открытые горные работы, при которых образуются огромные объемы и площади выемки горных пород ниже уровня земной поверхности, а также отвалы пустой породы за пределами отработки угля, зачастую на землях, пригодных для народнохозяйственного использования.

Основными мероприятиями по охране окружающей среды при отработке запасов угля открытым способом являются:

внутреннее отвалообразование пород вскрыши для предотвращения занятия новых площадей под внешние отвалы, снижение пылеобразования из породных отвалов при внутреннем отвалообразовании;

рекультивация внешних породных отвалов с целью предупреждения пылеобразования и самовогозрания углесодержащих вскрышных пород;

проведение технической и санитарно-гигиенической рекультивации внешних породных отвалов;

использование старых породных отвалов, после рекультивации, для захоронения твердых бытовых отходов близлежащих населенных пунктов и других целей.

8. Прогноз необходимых инвестиций на поддержание, техническое
перевооружение и строительство новых угледобывающих предприятий
Республики Казахстан

Строительство новых угледобывающих предприятий (шахт, разрезов), реконструкция и техническое перевооружение с приростом и без прироста производственных мощностей требует значительных объемов инвестиций.

Концепцией предусматривается достижение объемов добычи угля с 98,90 млн. тонн в 2007 году до 158,35 млн. тонн в 2020 году. Прирост добычи за указанный период составит 59,45 млн. тонн угля или на 60,1 %.

Общий объем добычи за рассматриваемый период по всем бассейнам и месторождениям составит 1852,96 млн. тонн, из них: подземная добыча - 278,07 млн. тонн; открытым способом будет добыто 1574,89 млн. тонн.

Подземным способом вышеуказанный объем добычи будет обеспечен за счет вскрытия и подготовки нижележащих горизонтов, за счет технического перевооружения и реконструкции действующих шахт, а также за счет нового шахтного строительства.

Прирост объема добычи угля на действующих шахтах составит 4,8 млн. тонн коксующегося угля в год. За счет нового строительства прирост добычи коксующихся углей составит 6,0 млн. тонн.

Необходимые инвестиции на добычу коксующихся углей подземным способом в объеме 278,07 млн. тонн составят 2134,16 млн. долл. США. Из них 619,48 млн. долл. США - на новое строительство с приростом добычи 6,0 млн. тонн коксующихся углей в год. Остальные объемы инвестиций на действующих шахтах Карагандинского бассейна будут использованы на строительство новых горизонтов, модернизацию и техническое перевооружение, замену старого, изношенного горно-транспортного оборудования.

К новым шахтам, объемы добычи, которых составят в 2020 году 6,0 млн. тонн коксующихся углей, относятся шахта "Долинская-Наклонная", "Абайская-Наклонная" и 7/9 "Тентекская" со сроками строительства 6-10 лет.

За счет добычи угля открытым способом прирост добычи за рассматриваемый период достигнет 48,4 млн. тонн энергетических углей.

Добыча открытым способом увеличится с 84,65 млн. тонн в год в 2007 году до 133,0 млн. тонн в 2020 году.

В целом за рассматриваемый период с 2007 по 2020 годы будет добыто открытым способом 1574,89 млн. тонн, в том числе:
Экибастузский бассейн - 1042,10 млн. тонн;
Шубаркольское месторождение - 172,24 млн. тонн;
Майкубенский бассейн - 122,3 млн. тонн;
Товарищество с ограниченной ответственностью "Каражыра ЛТД" (далее - ТОО "Каражыра ЛТД"), разрез Каражыра - 80,75 млн. тонн;
Угольный департамент "Борлы" - 120,5 млн. тонн;
прочие и мелкие месторождения - 37,0 млн. тонн.

Прирост добычи и добыча за рассматриваемый период при открытом способе будут обеспечены за счет реконструкции и технического перевооружения с заменой устаревшего морально и физически оборудования.

В целом, за рассматриваемый период инвестиции на развитие добычи угля открытым способом составят 1846,56 млн. долл. США.

Данные, указанные в приложении 6 к настоящей Концепции, показывают, что за период с 2007 года по 2020 годы может быть добыто 1852,96 млн. тонн. Прирост за указанный период составит на 59,45 млн. тонн (или на 60,1 %).

Сводные капитальные вложения на развитие угледобывающих предприятий Казахстана приведены в приложении 11 к настоящей Концепции.

Анализ сводных капитальных вложений на развитие угледобывающих предприятий Казахстана, приведенный в приложении 11 к настоящей Концепции показывает, что общий объем инвестиций на развитие добычи составит 3980,72 млн. долл. США. Из них:
на добычу коксующихся углей - 2134,16 млн. долл., или 7,68 долл. США на 1 тонну;
на добычу энергетических углей - 1846,56 млн. долл., или 1,17 долл. США на 1 тонну.

Инвестирование нового строительства по добыче коксующихся углей будет осуществляться, как правило, за счет банковских кредитов на возвратной основе под установленные банком второго уровня проценты за кредит. Новое строительство может финансироваться также за счет кредитов и средств инвесторов на договорной основе.

Удельные капитальные вложения на строительство новых шахт, добывающих коксующиеся угли, составят 103,25 доллара США на тонну.

Кредитование строительства новых шахт значительно ухудшит основные технико-экономические показатели (себестоимость добычи угля, прибыль, внутренняя норма прибыли, срок окупаемости и др.) будущего угледобывающего предприятия. Для улучшения вышеназванных показателей и сокращения срока окупаемости инвестиций цена реализации 1 тонны коксового концентрата должна составлять 80-100 долларов США (10-:-12 тыс. тенге).

Финансирование мероприятий по поддержанию добычи на достигнутом уровне, на расширение действующих предприятий, реконструкция и техническое перевооружение которых осуществляется, в основном, за счет собственных финансовых средств (прибыль, амортизационные отчисления) и внутрихозяйственных резервов предприятия.

В соответствии с техническими и технологическими решениями по увеличению мощности угледобывающих предприятий определены их основные технико-экономические показатели по добыче энергетических углей на предприятиях Республики Казахстан, которые приведены в приложении 12 к настоящей Концепции, по предприятиям, добывающим энергетические угли. По предприятиям, добывающим коксующиеся угли, технико-экономические показатели по добыче коксующихся углей на предприятиях Республики Казахстан приведены в приложении 13 к настоящей Концепции.

Анализ основных технико-экономических показателей показал, что средневзвешенная прогнозная себестоимость добычи 1 тонны энергетического угля (франко-разрез, франко-шахта) увеличится с 598,58 тенге в 2007 году до 1199,58 тенге в 2020 году. А средневзвешенная прогнозная цена 1 тонны энергетического угля (франко-разрез, франко-шахта) на внутреннем рынке увеличится с 709,22 тенге в 2007 году до 1405,02 тенге в 2020 году. Прогнозная цена и себестоимость энергетического угля (франко-разрез) на внутреннем рынке Республики Казахстан приведена в приложении 14 к настоящей Концепции.

9. Основные выводы и предложения по Концепции развития
угольной промышленности Республики Казахстан на период
до 2020 года

Общие геологические запасы и прогнозные ресурсы углей Республики Казахстан оцениваются в 150 млрд. тонн.

Балансовые запасы углей категорий А+В+С1+С2, по состоянию на 1 января 2007 года, составляют 33,6 млрд. тонн, забалансовые - 28,6 млрд. тонн.

Балансовые запасы каменных углей составляют 63 % от общего их количества, бурых - 37 %.

Но при этом необходимо отметить, что большая часть балансовых запасов сосредоточена в Центральном Казахстане, в Карагандинской, Павлодарской и Костанайской областях.

Восточные, западные и южные районы Республики Казахстан, имеющие значительный промышленный потенциал, испытывают острый дефицит угольного топлива.

В большинстве областей Республики Казахстан имеется ряд мелких и средних по запасам месторождений, на которых возможна добыча углей для обеспечения потребностей в коммунально-бытовом топливе промышленных предприятий и населения.

Большая часть этих месторождений разведана недостаточно, балансовые запасы углей не определены. Тем не менее, многие из них, после выполнения определенного объема геологоразведочных работ, могут быть вовлечены в промышленное освоение.

С учетом состояния топливно-сырьевой базы Казахстана дальнейшие геологоразведочные и опытно-технологические работы должны быть сосредоточены на разведке и доразведке известных, а так же поиске новых месторождений энергетических углей.

По прогнозу в период 2007-2020 годов потребность в коксующихся углях увеличится с 14,3 до 24,3 млн. тонн, при этом будут обеспечены внутренние потребности Стального департамента АО "АрселорМиттал Темиртау", предприятий цветной, фосфорной и ферросплавной промышленности Республики Казахстан и экспортные поставки в ближнее и дальнее зарубежье.

В период 2007-2020 годов УД АО "АрселорМиттал Темиртау" предусматривается увеличение мощности действующих шахт по добыче коксующихся углей с 12,2 до 17,0 млн. тонн в год.

АПУП "Гефест" планирует на этот период строительство в Карагандинском бассейне трех новых шахт с общей мощностью по добыче коксующихся углей до 6,0 млн. тонн в год. Таким образом, добыча коксующегося угля на предприятиях АПУП "Гефест" возрастет, в период 2007-2020 годы, с 2,0 млн. тонн до 7,3 млн. тонн в год.

Основная добыча энергетического угля и угля для коммунально-бытовых нужд ведется открытым способом в Экибастузском и Майкубенском бассейнах, Куу-Чекинском, Борлинском, Шубаркольском месторождениях, на месторождении Каражыра, и более мелких месторождениях местного значения. Общая добыча энергетического угля в Республике Казахстан в 2006 году составила 82,9 млн. тонн.

Потребление казахстанских энергетических углей для внутреннего потребления и экспорта увеличится с 82,1 млн. тонн в 2007 году до 121,3 млн. тонн в 2020 году, или на 39,2 млн. тонн (или 32,3 %). При этом должны обеспечиваться поставки энергетического угля на действующие, расширяемые, модернизируемые и вновь строящиеся электрогенерирующие мощности тепло- и электростанций Республики Казахстан, а также экспортные поставки в объемах, оговоренных соответствующими долгосрочными обязательствами.

Технические возможности действующих и перспективных предприятий Республики Казахстан, добывающих энергетические угли увеличатся с 84,7 млн. тонн в 2007 году до 134,1 млн. тонн в 2020 году, или на 49,4 млн. тонн (на 36,8 %).

Баланс потребления и ресурсов углей Республики Казахстан показывает, что потребности в коксующихся углях закрываются полностью, по энергетическим углям в 2015-2020 годы будут иметься свободные ресурсы в объеме 7-10 млн. тонн в год.

Увеличение производственных мощностей потребует внедрения на угледобывающих предприятиях самых современных технологических схем и высокопроизводительного горного, транспортного и вспомогательного оборудования.

Важным направлением перспективного развития угольной промышленности Республики Казахстан является комплексное использование недр и улучшение потребительских свойств энергетических углей и углей для коммунально-бытовых нужд.

Комплекс мер по улучшению качества добываемого и поставляемого потребителю угля должен предусматривать:

обогащение коксующихся углей на обогатительных фабриках;

повышение глубины селекции добываемых энергетических углей;

усреднение энергетических углей;

рассортировку энергетических углей, поставку крупносортового угля для слоевого сжигания и на коммунально-бытовые нужды;

брикетирование мелких фракций с целью получения экологически чистого бытового топлива.

В Республике Казахстан в настоящее время угли используются для коксования и в энергетике. Вместе с тем, они должны найти применение в других направлениях, так называемых "нетрадиционных":

для подземной газификации, особенно для производства генераторного газа, пригодны угли почти всех месторождений Республики Казахстан, различающиеся как по стадии углефикации, так и по петрографическому составу;

крупные угольные месторождения могут рассматриваться, как месторождения природного газа - метана, запасы которого, например, в Карагандинском бассейне оцениваются в 500 млрд. м ³ , в Экибастузском бассейне - 75 млрд. м ³ ;

одним из направлений не топливного использования бурых и низко-метаморфизонанных каменных углей является их полукоксование с целью получения полукокса - высокореактивного и калорийного топлива, с легкой воспламеняемостью и горящего бездымным пламенем, а также получения жидких продуктов - газового бензина и первичной смолы, являющихся сырьем для производства жидких топлив, парафина, фенолов и других веществ.

Необходимый объем инвестиций на увеличение добычи казахстанских углей на период с 2007 по 2020 годы составит 3,98 млрд. долларов США, из них: 2,13 млрд. долларов на развитие мощностей по добыче коксующихся углей и 1,85 млрд. долларов - на развитие мощностей по добыче энергетических углей, в том числе:

по Экибастузскому бассейну - 1039,61 млн. долл. США;

по шахтам УД АО "АрселорМиттал Темиртау" - 1501,0 млн. долл. США;

по угольным предприятиям АПУП "Гефест" - 663,16 млн. долл. США;

по Шубаркольскому месторождению - 527,14 млн. долл. США, кроме того затраты на расширение пропускной способности железнодорожных путей на участке Кызылжар-Жанаарка в объеме до 140 млн. долл. США;

по Майкубенскому бассейну - 86,4 млн. долл. США;

по Угольному департаменту "Борлы" - 16,2 млн. долл. США. Инвестирование нового шахтного строительства, как и развитие с увеличением мощностей действующих предприятий по добыче энергетических углей открытым способом, должно осуществляться за счет собственных средств, банковских кредитов на возвратной основе.

Строительство новых и техническое перевооружение действующих угледобывающих предприятий потребует увеличение численности трудящихся к 2020 году на 10 тыс. человек.

Приложение 1
к Концепции

Распределение запасов угля по областям
Республики Казахстан, млн. тонн

Примечание РЦПИ. См. бумажный вариант

Приложение 2
к Концепции

Распределение прогнозных ресурсов углей по областям
Республики Казахстан, млрд. тонн

Примечание РЦПИ. См. бумажный вариант

Приложение 3
к Концепции

Распределение запасов угля по областям
Республики Казахстан, млн. тонн

Область Республики Казахстан	Показатели
	балансовые	забалансовые
1	2	3
Акмолинская	278,3	14,7
Актюбинская	1427,2	151,1
Алматинская	936,9	9975,3
Атырауская	-	-
Восточно-Казахстанская	1052,8	34,7
Жамбылская	6,6	0,9
Западно-Казахстанская	-	-
Карагандинская	10065,0	4446,8
Костанайская	7535,9	12081,6
Мангистауская	-	42,6
Павлодарская	11920,0	1798,4
Северо-Казахстанская	-	-
Южно-Казахстанская	359,9	33,8
ИТОГО	33582,6	28579,9

Приложение 4
к Концепции

Распределение прогнозных ресурсов углей
по областям Республики Казахстан, млрд. тонн

Область Республики Казахстан	Показатели
Акмолинская	8,7
Актюбинская	0,2
Алматинская	11,3
Атырауская	0,6
Восточно-Казахстанская	1,6
Жамбылская	1,3
Западно-Казахстанская	0,6
Карагандинская	13,7
Костанайская	50,9
Мангистауская	0,1
Павлодарская	2,7
Северо-Казахстанская	0,8
Южно-Казахстанская	0,3
ИТОГО	92,8

Приложение 5
к Концепции

Прогнозная потребность в энергетических углях Казахстана
на внутреннем и внешнем рынках сбыта на период до 2020 года

N п/п	Энергетические угли месторождений Казахстана потребители	Потребление, млн. в год
		2006 факт	2007	2008	2009	2010	2011	2012	2013	2014	2015	2020
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13
1	Экибастузские угли
	1.1. Потребление на действующих мощностях	32,00	32,00	32,00	32,00	32,00	32,00	32,00	32,00	32,00	32,00	32,00
	1.2. Потребление на перспективных мощностях, всего из них:	0	0,12	0,48	2,00	3,32	6,62	8,92	9,02	14,72	15,71	20,31
	восстановление блока N 8 ЭГРЭС-1 (500МВт)				1,40	1,40	1,40	1,40	1,40	1,40	1,40	1,40
	восстановление блоков NN 1, 2 ЭГРЭС-1 (2x500МВт)						1,40	1,40	1,40	2,80	2,80	2,80
	Экибастузкая ГРЭС-2, энергоблоки NN 3, 4 (2х500МВт)						1,90	1,90	1,90	3,80	3,80	3,80
	ТЭЦ-2 Астана (120 МВт, 2x120МВт)					0,45	0,45	0,45	0,45	0,45	0,90	0,90
	Алматинская ТЭЦ-2 (120МВт, 2х120)					0,30	0,30	0,30	0,30	0,40	0,70	0,90
	Рудненская ТЭЦ-3 (63МВт)		0,12	0,18	0,20	0,24	0,24	0,24	0,24	0,24	0,24	0,24
	Степногорская ТЭЦ (200МВт)			0,30	0,40	0,40	0,40	0,40	0,50	0,50	0,74	0,74
	Карагандинская ТЭЦ-3 (140МВт)					0,53	0,53	0,53	0,53	0,53	0,53	0,53
	Балхашская ТЭС							2,3	2,3	4,6	4,6	9
	Экибастузская ГРЭС-3											4,75
	ТЭЦ-3 АО Павлодарэнерго				0,35	0,35	0,35	0,35	0,35	0,35	0,35	0,35
	ТЭЦ-2 АО "АлЭС"					0,9	0,9	0,9	0,9	0,9	0,9	0,9
	1.3. Коммунально- бытовые нужды	3,07	3,1	3,15	3,00	2,15	1,85	1,85	1,70	1,35	1,36	0,36
	1.4. Экспорт в Российскую Федерацию	24,40	23,35	24,00	24,00	22,00	22,00	22,00	22,00	22,00	22,00	22,00
	Итого экибастузских углей	59,47	58,57	59,63	61,35	60,72	63,72	66,02	65,97	71,32	72,32	80,67
2	Шубаркольские угли
	2.1. Потребление на действующих мощностях	2,93	2,93	2,93	2,93	2,93	2,93	2,93	2,93	2,93	2,93	2,93
	2.2. Потребление на перспективных мощностях, всего из них:	0	0	0	0	0,3	1,6	2,1	2,6	3,9	4,4	4,9
	Карагандинская ТЭЦ-4 (600МВт)						0,80	0,80	0,80	1,60	1,60	1,60
	Жамбылская ТЭЦ (100МВт)					0,30	0,30	0,30	0,30	0,30	0,30	0,30
	Жамбылская ГРЭС-1						0,50	1,00	1,50	2,00	2,50	3,00
	2.3. Коммунально- бытовые нужды	2,77	2,8	2,85	2,90	2,98	3,00	3,10	3,15	3,20	3,23	3,70
	Итого шубаркольских углей	5,7	5,73	5,78	5,83	6,21	7,53	8,13	8,68	10,03	10,56	11,53
3	Майкубенские угли
	3.1. Потребление на действующих мощностях	1,92	1,92	1,92	1,92	1,92	1,92	1,92	1,92	1,92	1,92	1,92
	3.2. Потребление на перспективных мощностях, всего из них:	0	0	0,3	0,9	1,35	1,85	1,85	1,85	2,55	2,65	2,65
	восстановление блока N 8 ЭГРЭС-1				0,50	0,50	0,50	0,50	0,50	0,50	0,50	0,50
	восстановление блоков NN 1, 2 ЭГРЭС-1						0,50	0,50	0,50	1,00	1,00	1,00
	Шымкентская ТЭЦ-1 (150МВт)					0,45	0,45	0,45	0,45	0,45	0,45	0,45
	ТЭЦ в пос. Кощи Акмолинской области (195МВт)			0,30	0,40	0,40	0,40	0,40	0,40	0,60	0,70	0,70
	3.3. Коммунально- бытовые нужды	2,2	2,23	2,25	2,5	3,5	3,86	3,96	4,19	4,65	4,77	6,66
	Итого майкубенских углей	4,12	4,15	4,47	5,32	6,77	7,63	7,73	7,96	9,12	9,34	11,23
4	Каражыринские угли
	4.1. Потребление на действующих мощностях	1,65	1,65	1,65	1,65	1,65	1,65	1,65	1,65	1,65	1,65	1,65
	4.2. Потребление на перспективных мощностях, всего из них:	0	0	0	0,3	0,35	0,55	0,65	0,96	1,1	1,55	1,55
	Усть-Каменогорская ТЭЦ (80МВт)				0,3	0,3	0,3	0,3	0,3	0,3	0,3	0,3
	Семипалатинская ТЭЦ-1 (12МВт)					0,05	0,05	0,05	0,05	0,05	0,05	0,05
	Семипалатинская ТЭЦ-3 (195МВт)								0,21	0,25	0,5	0,5
	Талдыкорганская ТЭЦ (195МВТ)						0,20	0,30	0,40	0,50	0,70	0,70
	4.3. Коммунально- бытовые нужды	2,74	2,8	2,85	2,9	2,93	3	3,05	3,08	3,11	3,17	3,64
	Итого каражыринские угли	4,39	4,45	4,5	4,85	4,93	5,20	5,35	5,69	5,86	6,37	6,84
5	Борлинские угли
	5.1. Потребление на действующих мощностях	7,19	7,19	7,19	7,19	7,19	7,19	7,19	7,19	7,19	7,19	7,19
	5.2. Потребление на перспективных мощностях, всего из них:	0	0	0	0	0,21	0,21	0,21	0,21	0,21	0,21	0,21
	Карагандинская ГРЭС-2					0,21	0,21	0,21	0,21	0,21	0,21	0,21
	5.3. Коммунально- бытовые нужды	0,11	0,11	0,11	0,12	0,12	0,12	0,12	0,12	0,13	0,13	0,14
	Итого борлинских углей	7,3	7,3	7,3	7,31	7,52	7,52	7,52	7,52	7,53	7,53	7,54
6	Угольный департамент АО "Миттал Стил Темиртау"
	6.1. Потребление на действующих мощностях	1,52	1,52	1,52	1,52	1,52	1,52	1,52	1,52	1,52	1,52	1,52
	6.2. Потребление на перспективных мощностях, всего из них:	0	0	0	0	0	0	0,15	0,3	0,4	0,63	0,63
	Карагандинская ТЭЦ-2 (185МВт)							0,15	0,3	0,4	0,63	0,63
	5.3. Коммунально- бытовые нужды	0,33	0,33	0,33	0,34	0,35	0,35	0,36	0,36	0,37	0,38	0,44
	Итого энергетических углей АО "Миттал Стил Темиртау"	1,85	1,85	1,85	1,86	1,87	1,87	2,03	2,18	2,29	2,53	2,59
7	СПК "Сары-Арка" (участок N 3 месторождения Куу-Чеку)
	7.1. Потребление на перспективных мощностях, всего из них:							0,45	0,45	0,45	0,9	0,9
	ТЭЦ-3 Астана (120 МВт, 2х120МВт)							0,45	0,45	0,45	0,9	0,9
	Итого по СПК "Сары-Арка"							0,45	0,45	0,45	0,9	0,9
	Всего по Казахстану из них:	82,83	82,05	83,53	86,52	88,02	94,17	97,28	98,45	106,60	109,55	121,3
	- энергетических углей	47,21	47,33	47,99	50,76	53,99	59,29	62,79	63,85	71,79	74,51	84,36
	- для коммунально- бытовых нужд	11,22	11,37	11,54	11,76	12,03	12,18	12,44	12,6	12,81	13,04	14,94
	- на экспорт	24,4	23,35	24,00	24,00	22,00	22,00	22,00	22,00	22,00	22,00	22,00

Приложение 6
к Концепции

Технические возможности развития добычи угля на эксплуатируемых
месторождениях Республики Казахстан, млн. тонн

Наименование	Годы эксплуатации
	2006 (факт)	2007 (план)	2008	2009	2010	2011	2012	2013	2014
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
Карагандинский бассейн, в т.ч.	12.57	1525	15.09	15.67	1.0	18.01	1.40	24.1525	21.05
АО "Арселор Миттал Темиртау"	11.50	12.20	12.85	13.60	14.70	13.60	17.00	17.00	17.00
в т.ч. шахта "Шахтинская"	1.56	1.50	1.50	1.50	1.50	1.50	1.40	1.40	1.40
шахта "Казахстанская"	1.44	1.60	1.60	1.80	2.00	2.00	2.50	2.50	2.50
шахта им. Ленина	1.60	1.60	1.60	1.60	1.70	1.90	1.90	1.90	1.90
шахта "Тентекская"	0.91	1.50	1.40	1.60	1.70	2.00	2.00	2.00	2.00
шахта им. Костенко	1.58	1.60	2.20	2.20	2.40	2.40	2.40	2.40	2.40
шахта им. Кузембаева	1.85	1.70	1.75	1.70	2.00	2.5	2.50	2.50	2.50
шахта "Саранская"	1.28	1.50	1.60	1.50	2.80	2.25	2.80	2.80	2.80
шахта "Абайская"	1.28	1.20	1.20	1.30	1.30	1.40	1.50	1.50	1.50
АПУП "Гефест"	7.07	2.05	2.24	2.07	2.0	2.21	2.0	3.55	6.15
в т.ч. ТОО "Шахта Западная", участок К 10	0.36	0.45	0.43	0.21	0.18	0.18	0.18	0.18	0.18
ТОО "Шахта Западная" участок К 12	0.30	0.39	0.48	0.48	0.18	0.18	0.18	0.18	0.18
ТОО "Батыр", шахта "Батыр"	0.19	0.19	0.24	0.24	0.34	0.34	0.34	0.34	0.34
ТОО "Укрказуголь". Шахта "Долинская- Наклонная"								1.15	1.15
ТОО "Укрказуголь". Шахта N 7/9 "Тенектская"
ТОО "Батыр" участок ОГР	0.22	0.26	0.22	0.10
ТОО "ТПК БАС". Шахта "Майкудукская"		0.60	0.12	0.09	0.15	0.16	0.15	0.15	0.15
ТОО "ТПК БАС". Шахта "Абайскя-Наклонная"									0.50
ТОО "Нефрит". Шахта "Кировская"		0.16	0.55	0.55	0.55	0.55	0.55	0.55	0.55
Шахта им. Байжанова			0.20	0.40	0.60	0.80	1.00	1.00	1.00
Экибастузский бассейн, в т.ч.	60.29	59.10	64.50	65.90	70.50	72.50	75.10	75.10	75.20
ТОО "Богатырь Аксес Комир"	41.63	40.30	44.0	44.0	44.0	48.00	50.00	50.00	50.00
в т.ч. разрез "Ботатырь" (уч. 5, 6, 9, 10)	32.70	32.30	34.00	34.00	34.00	36.00	40.00	40.00	40.00
разрез "Северный" (уч. 1, 2, 3, 4)	8.93	8.00	10.00	10.00	12.00	12.00	12.00	12.00	12.00
АО "ЕЭК". Разрез "Восточный"	17.86	17.80	18.50	19.90	20.50	20.50	21.60	21.70	21.60
ТОО "Ангренсор". Разрез "Екибастузский"	0.80	1.00	2.00	2.00	4.00	4.00	4.00	4.00	4.00
Шубаркольское месторождение, в т.ч.	5.71	6.50	6.84	7.40	8.0	9.00	20.00	20.00	020.00
АО "Шубарколь Комир"	5.71	6.50	6.84	7.40	8.0	9.00	20.00	20.00	020.00
в т.ч. разрез "Шубаркольский"	4.89	5.50	5.50	6.00	6.30	6.90	7.50	8.25	5.50
разрез "Западный"	0.82	1.00	1.34	1.40	1.70	1.40	5.00	4.5	1.70
Майкубенский бассейн, в т.ч.	4.56	5.50	5.20	6.30	7.10	7.60	8.10	8.80	9.30
ТОО "Майкубен-Вест". Разрез "Майкубенский"	3.87	4.50	4.20	6.00	6.00	6.00	6.00	6.00	6.00
ТОО "Гамма"	0.69	1.00	1.00	1.00	1.80	2.30	2.80	3.50	4.00
в т.ч. разрез "Талдыкольский"	0.19	0.30	0.30	0.30	0.80	0.80	0.80	0.300	0.300
разрез "Сарыкольский"	0.50	0.70	0.70	0.70	1.00	1.50	2.00	2.50	3.00
ТОО "Каражыра ЛТД". Разрез "Каражыра"	4.39	4.00	4.75	5.00	5.00	5.00	5.00	5.00	5.00
УД "Борлы". ТОО "Корпорация Казахмыс"	7.27	8.70	9.20	9.20	9.20	8.40	8.40	8.70	8.70
в т.ч. разрез "Молодежный"	6.40	7.50	8.00	8.0	7.20	7.20	7.20	7.50	7.50
разрез "Куу-чекинский"	0.87	1.20	1.20	1.20	1.20	1.20	1.20	1.20	1.20
Мелкие месторождения угля для местных нужд	0.69	0.85	1.60	2.50	2.75	2.80	2.80	2.90	2.90
ИТОГО	95.48	98.90	107.18	110.7	118.25	123.31	128.80	132.65	134.15

продолжение таблицы

Годы эксплуатации						ВСЕГО 2007-2020 гг.	Прирост за период 2007-2020 гг.
2015	2016	2017	2018	2019	2020		млн. т	%
11	12	13	14	15	16	17	18	19
21.40	21.40	21.90	23.15	24.15	25.35	278.07	11.10	77.9
17.00	17.00	17.00	17.00	17.00	17.00	222.15	4.80	39.3
1.40	1.40	1.40	1.40	1.40	1.40	20.30	-0.10	-6.7
2.50	2.50	2.50	2.50	2.50	2.50	31.50	0.90	56.3
1.90	1.90	1.90	1.90	1.90	1.90	25.50	0.30	18.8
2.00	2.00	2.00	2.00	2.00	2.00	26.20	0.50	33.3
2.40	2.40	2.40	2.40	2.40	2.40	32.40	0.80	50.0
2.50	2.50	2.50	2.50	2.50	2.50	32.00	0.80	47.1
2.80	2.80	2.80	2.80	2.80	2.80	34.35	1.30	86.7
1.50	1.50	1.50	1.50	1.50	1.50	19.90	0.30	25.0
4.40	4.40	4.90	6.15	7.15	8.35	55.92	6.30	307.3
0.18	0.18	0.18	0.18	0.18	0.18	3.07	-0.27	-60.0
0.18	0.18	0.18	0.18	0.18	0.18	3.33	-0.21	-53.8
0.34	0.34	0.34	0.34	0.34	0.34	4.41	0.15	78.9
1.15	1.15	1.15	2.00	2.00	2.00	11.75	2.00	100.0
			0.40	0.90	2.00	3.30	2.00	100.0
						0.58	-0.26	-100.0
						1.57	-0.60	-100.0
1.00	1.00	2.00	2.00	2.00	2.00	9.50	2.00	100.0
0.55	0.55	0.55	0.55	0.55	0.55	7.31	0.39	243.8
1.00	1.00	1.00	1.00	1.00	1.10	11.10	1.10	100.0
80.20	80.60	80.40	80.40	80.60	81.30	1042.10	22.20	37.6
55.00	55.00	55.00	55.00	55.00	55.00	702.30	14.70	36.5
40.00	40.00	40.00	40.00	40.00	40.00	524.30	7.70	23.8
15.00	15.00	15.00	15.00	15.00	15.00	178.00	7.00	87.5
21.60	21.60	21.50	21.40	21.60	22.30	290.80	4.50	25.3
4.00	4.00	4.00	4.00	4.00	4.00	49.00	3.00	300.0
20.0020	14.50	16.00	20.00	20.00	20.00	172.24	13.50	207.7
20.0020	14.50	16.00	20.00	20.00	20.00	172.24	13.50	207.7
3.5	10.90	12.00	13.50	15.00	15.00	131.10	9.50	игл
4.5	5.0	5.00	5.00	5.00	5.00	41.14	4.00	400.0
9.30	9.80	9.80	12.00	12.00	13.00	122.30	7.50	136.4
6.00	6.00	6.00	6.00	7.50	8.50	78.40	4.00	88.9
4.00	4.50	4.50	4.50	4.50	4.50	43.90	3.50	350.0
0.300	1.50	1.50	1.50	1.50	1.50	13.80	1.20	400.0
3.00	3.00	3.00	3.00	3.00	3.00	30.10	2.30	328.6
7.00	7.00	7.00	7.00	7.00	7.00	80.75	3.00	75.0
8.70	8.70	8.70	8.70	8.70	8.70	120.50	0.00	0.0
7.50	7.50	7.50	7.50	7.50	7.50	104.10	0.00	0.0
1.20	1.20	1.20	1.20	1.20	1.20	16.40	0.00	0.0
2.90	3.00	3.00	3.00	3.00	3.00	37.00	2.15	252.9
146.90	145.0	146.90	1852.96	659.45	659.45	1852.96	59.45	60.1

Приложение 7
к Концепции

Прогноз потребности в казахстанских энергетических углях и
технические возможности угледобывающих предприятий, млн. тонн

Примечание РЦПИ. См. бумажный вариант

Приложение 8
к Концепции

Прогноз потребности в казахстанских углях и технические
возможности угледобывающих предприятий, млн. тонн

Примечание РЦПИ. См. бумажный вариант

Приложение 9
к Концепции

Баланс потребности ресурсов в казахстанских углях для
коксования на перспективу до 2020 года

N п/п	Потребность и ресурсы коксующихся углей Казахстана	По годам, млн. т.н.т в год			Примеча- ние
		2010	2015	2020
1	2	3	4	5	6
1.	Карагандинские коксующиеся угли, включая экспорт, всего	14,5	17,0	17,0
	в том числе:
	- потребность Стального департамента АО "АрселорМиттал Темиртау"	7,5	10,0	12,0
	- потребность других отраслей промышленности (цветная, фосфорная, ферросплавная и другие), включая экспорт	3,0	7,0	5,0
2.	Ресурсы	14,7	17,0	17,0
	( + )	+0,2	+0	+0
3.	Коксующиеся угли предприятий АПУП "Гефест", включая экспорт, всего	1,40	3,40	7,25
	- потребность внутренних потребителей Казахстана	1,00	1,40	2,25
	- потребность в экспортных поставках в Российскую Федерацию и дальнее зарубежье	0,40	2,00	5,00
4.	Ресурсы	1,40	3,40	7,25
	( + )	+ 0	+ 0	+ 0
5.	Всего по казахстанским углям для коксования
	- потребность в углях	15,9	20,4	24,25
	- ресурсы	16,1	20,4	24,25
	( + )	+0,2	+0	+0

Приложение 10
к Концепции

Баланс потребности и ресурсов казахстанских энергетических
углей на перспективу до 2020 года

N	Потребность и ресурсы в	По годам, млн. т.н.т. в год
		2010	2015	2020	Примечания
1	2	3	4	5	6
1	Экибастузские угли, включая экспорт в Российскую Федерацию, потребность всего	60,72	72,32	80,67
	в том числе: - потребность в энергетических углях;	58,57	70,96	80,24
	то же, для коммунально- бытовых нужд;	2,15	1,36	0,36
	то же, экспорт в Рос. Федерацию	22,00	22,00	22,00
	ресурсы	70,5	80,2	81,3
	(+)	+9,78	+7,88	+0,63
2	Шубаркольские угли, включая экспорт, потребность всего: в том числе:	6,21	10,56	11,53
	потребность в энергетических углях;	3,23	7,33	7,83
	то же, для коммунально- бытовых нужд;	2,98	3,23	3,70
	ресурсы	8,00	13,00	20,00
	(+)	+1,79	+2,44	+8,47
3	Карагандинские угли (промпродукт) потребность всего	1,87	2,53	2,59
	в том числе: - то же, в энергетических углях	1,52	2,15	2,15
	то же, для коммунально- бытовых нужд;	0,35	0,38	0,44
	ресурсы	1,87	2,53	2,59
	(+)	+0,0	+0,0	+0,0
4	Майкубенские угли, потребность всего	6,77	9,34	11,23
	в том числе: - потребность в энергетических углях	3,27	4,57	4,57
	то же, для коммунально- бытовых нужд	3,50	4,77	6,66
	ресурсы	7,1	9,3	13,0
	(+)	+0,33	+0,0	+1,77
5	Каражыринские угли потребность, всего	4,93	6,37	6,84
	в том числе: - потребность в энергетических углях	2,00	3,20	3,20
	то же, для коммунально- бытовых нужд	2,93	3,17	3,64
	ресурсы	5,0	7,0	7,0
	(+)	+0,07	+0,63	+0,16
6	Борлинские угли потребность, всего	7,52	7,53	7,54
	в том числе: - потребность в энергетических углях	7,40	7,40	7,40
	то же, для коммунально- бытовых нужд	0,12	0,13	0,14
	ресурсы	8,20	8,70	8,70
	(+)	+0,68	+1,17	+1,16
7	СПК "Сары-Арка" (участок N 3 месторождения Куу-Чек), потребность, всего		0,9	0,9
	в том числе:
	потребность в энергетических углях	-	0,9	0,9
	ресурсы	-	1,0	1,0
	(+)	-	+0,1	+0,1
8	Всего по Казахстану, включая экспорт	88,02	109,55	121,3
	в том числе:
	потребность в энергетических углях	53,99	74,51	84,36
	потребность для коммунально-бытовых нужд	12,03	13,04	14,94
	то же, экспорт в Рос. Федерацию	22,0	22,0	22,0
	ресурсы	100,67	121,77	131,0
	(+)	+12,65	+12,22	+9,7

Приложение 11
к Концепции

Сводные капитальные вложения на развитие угледобывающих
предприятий Казахстана, млн. тенге

Наименование предприятий	Всего за 2007-2020 годы		в том числе по годам эксплуатации
	млн. $	млн. тенге	2007	2008	2009	2010	2011	2012	2013
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
Карагандинский бассейн, в т.ч.	2134,16	260367,13	9572,12	14830,77	18265,04	22230,97	23623,42	19884,6	17013,93
в том числе:
УД АО "АрселорМиттал Темиртау"	1501,00	183122,00	9272,00	12810,00	13420,00	13420,00	13420,00	13420,00	13420,00
АПУП "Гефест"	633,16	77245,13	300,12	2020,77	4845,04	8810,97	10203,42	6464,66	3593,93
из них:
ТОО шахта "Западная" участок К-10	1,60	195,20	61,0	61,0	36,60	36,60
ТОО шахта "Западная" участок К-12	1,80	219,60				122,00	61,00	36,60
ТОО "Батыр" шахта "Батыр"	2,60	317,20	122,00	97,60	97,60
ТОО "Укрказуголь"	119,70	14603,68		1781,65	2234,36	4439,52	4731,59	1416,56
ТОО "Укрказуголь" шахта 7/9 "Тентекская" с ОФ	336,12	41006,22
в том числе обогатительная	100,00	12200,00
ТОО "ТПК Бас" шахта "Майкудукская"	6,78	827,16	56,12	56,12	56,12	219,60	219,60	219,60
ТОО "Укрказуголь" шахта" Абайская	163,66	19966,28			2395,95	3993,26	5191,23	4791,91	3593,93
ТОО "Нефрит - 2030" шахта "Кировская"	0,90	109,80	61,00	24,40	24,40
шахта им. Байжанова
Экибастузский бассейн	1039,61	126832,45	5712,89	8598,60	13118,03	15193,46	10548,15	7583,40	7341,89
в том числе:
ТОО "Богатырь Аксес Комир"	660,26	80552,14	3032,50	5191,80	9499,90	13217,00	7918,50	5503,40	3996,71
АО "ЕЭК" разрез "Восточный"	301,81	36820,61	1556,29	3311,00	3531,03	1790,30	2443,49	1893,84	3159,02
ТОО "Ангренсор" разрез "Екибастузский"	77,54	9459,71	1124,10	95,80	87,10	186,16	186,16	186,16	186,16
Шубаркольское месторождение	527,14	64311,08	1867,82	242536	2499,78	2663,26	4351,74	4345,64	4270,00
АО "Шубарколь Комир"	527,14	64311,08	1867,82	2425,36	2499,78	2663,26	4351,74	4345,64	4270,00
Майкубенский бассейн	86,40	10540,80	702,80	780,00	810,00	810,00	790,00	756,00	746,00
в том числе:
ТОО "Майкубен Вест" разрез "Майкубенский"	54,05	6594,00		500,00	530,00	530,00	510,00	520,00	510,00
ТОО "Гамма"	32,35	3946,80	702,80	280,00	280,00	280,00	280,00	236,00	236,00
из них:
разрез "Талдыкольский"	16,20	1976,90	416,90	120,00	120,00	120,00	120,00	120,00	120,00
разрез "Сарыкольский"	16,15	1969,90	285,90	160,00	160,00	160,00	160,00	116,00	116,00
ТОО "Каражыра ЛТД". Разрез" Каражыра"	43,62	5321,46	1053,38	711,52
УД "Борлы. ТОО "Корпорация Казахмыс"	116,20	14176,40	2934,10	2934,10	2934,10	2934,10	2934,10
из них:
разрез "Молодежный"	100,00	12200,00	2440,00	2440,00	2440,00	2440,00	2440,00
разрез "Куу-чекинский"	16,20	1976,40	494,10	494,10	494,10	494,10
Мелкие месторождения для	33,59	4098,30	1686,80	1291,90	819,90	126,70	17,30	17,30	17,30
Всего по Казахстану	3980,72	485647,63	23529,9	31572,25	38446,84	43958,49	41770,61	32587,01	29389,12
в том числе:
кокс	2134,16	260367,13	9572,12	14830,77	18265,04	22230,97	23623,42	19884,6	17013,93
энергетика	1846,56	225280,49	13957,7	16741,48	20181,81	21727,52	18147,19	12702,34	12375,19

продолжение таблицы

в том числе по годам эксплуатации							Незавершенное строительство, млн. тенге
2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020
11	12	13	14	15	16	17	18
18701,04	22164,55	22554,00	20648,27	18780,84	16340,84	15756,67
13420,00	13420,00	13420,00	13420,00	13420,00	13420,00	13420,00
5281,04	8744,55	9134,00	7228,27	5360,84	2920,84	2336,67
5281,04	8744,55	9134,00	7228,27	5360,84	2920,84	2336,67	3115,56
2440,00	2440,00	2440,00	2440,00	2440,00
13263,39	8058,33	8370,02	6589,39	7801,23	8226,08	6427,62
10392,71	5168,21	4180,11	1848,66	3996,96	4109,16	2497,11
2685,12	2703,96	2782,76	3333,58	2397,12	2709,77	2523,36
186,16	186,16	1407,15	1407,15	1407,15	1407,15	1407,15
4268,78	4199,24	6381,82	6176,86	8418,00	8282,58	4160,20
4268,78	4199,24	6381,82	6176,86	8418,00	8282,58	4160,20
686,00	500,00	376,00	376,00	736,00	1236,00	1236,00
450,00	264,00	140,00	140,00	500,00	1000,00	1000,00
236,00	236,00	236,00	236,00	236,00	236,00	236,00
120,00	120,00	120,00	120,00	120,00	120,00	120,00
116,00	116,00	116,00	116,00	116,00	116,00	116,00
			711,52	1422,00	711,52	711,52
17,30	17,30	17,30	17,30	17,30	17,30	17,30
36936,51	34939,42	37699,13	34519,34	37175,37	34814,32	28309,31
18701,04	22164,55	22554,00	20648,27	18780,84	16340,84	15756,67
18235,47	12774,87	15145,14	13871,07	18394,53	18473,48	12552,64

Приложение 12
к Концепции

Технико-экономические показатели по добыче энергетических углей
на предприятиях Республики Казахстан

Наименование	2007 год	На перспективу
		2010 год	2015 год	2020 год
1	2	3	4	5
ТОО "Богатырь Аксес Комир". Разрезы "Богатырь" и "Северный"
Добыча, млн. т	40,3	46,0	55,0	55,0
Численность ППП, всего, чел	7328	7771	8167	8167
Производительность труда ППП по углю (среднемесячная), т/мес	458,29	493,29	561,20	561,20
Цена 1 т угля, тенге	713,60	836,00	1118,80	1342,56
АО "ЕЭК". Разрез "Восточный"
Добыча, млн. т	17,8	20,5	21,2	22,3
Численность ППП, всего, чел	2956	3072	3121	3282
Производительность труда ППП по углю (среднемесячная), т/мес	501,80	556,10	566,06	566,22
Цена 1 т угля, тенге	716,00	904,00	1266,00	1775,00
АО "Шубарколь Комир". Разрезы "Шубаркольский" и "Западный"
Добыча, млн. т	6,5	8,0	13,0	20,0
Численность ППП, всего, чел	1971	2200	2727	4195
Производительность труда ППП по углю (среднемесячная), т/мес	274,82	303,03	397,26	397,30
Цена 1 т угля, тенге	1005,68	1400,00	1500,00	1800,00
ТОО "Майкубен Вест". Разрез "Майкубенский"
Добыча, млн. т	4,5	5,3	5,3	8,5
Численность ППП, всего, чел	765	795	779	1249
Производительность труда ППП по углю (среднемесячная), т/мес	490,20	555,56	566,97	567,12
Цена 1 т угля, тенге	700,00	840,00	1008,00	1209,60
ТОО "Каражыра ЛТД". Разрез "Каражыра"
Добыча, млн. т	4,0	5,0	7,0	7,0
Численность ППП, всего, чел	1030	1030	1030	1030
Производительность труда ППП по углю (среднемесячная), т/мес	323,62	404,53	566,34	566,34
Цена 1 т угля, тенге	550,00	660,00	792,00	950,40
УД "Борлы". Разрезы "Молодежный" и "Куу-Чекинский"
Добыча, млн. т	8,7	8,2	8,7	8,7
Численность ППП, всего, чел	1652	1630	1400	1400
Производительность труда ППП по углю (среднемесячная), т/мес	438,86	419,22	517,86	517,86
Цена 1 т угля (внутреннее потребление), тенге	553,12	829,41	784,17	941,00

Приложение 13
к Концепции

Технико-экономические показатели по добыче коксующихся углей
на предприятиях Республики Казахстан

Наименование показателей	Показатели по периодам
	2007 г. (ожидаемые)	2010 г.	2015 г.	2020 г.
1	2	3	4	5
УД АО "АрселорМиттал Темиртау"
Добыча, млн. тонн	12200	14700	17000	17000
Численность трудящихся, всего, чел.	14894	15865	15370	16500
в том числе рабочих по добыче, чел.	12762	13765	13965	14025
Производительность труда рабочего по добыче, т/мес.	79,70	88,90	106,00	127,00
Цена на внутреннем рынке, тенге/т	2697,00	2454,00	2454,00	2944,00
(Нов. шахты) Департамент АПУП "Гефест"
Добыча, млн. тонн	-	-	2,35	6,0
Численность трудящихся, всего, чел.	-	-	1738	4530
в том числе рабочих по добыче, чел.	-	-	1509	3936
Производительность труда рабочего по добыче, т/мес.	-	-	129,80	127,00
Цена рядового угля на внутреннем рынке, тенге/т	-	-	2390,19	2031,97
Цена коксового концентрата, долл./тенге	80-100 долларов (10000-12000 тенге)

Приложение 14
к Концепции

Прогнозная цена и себестоимость энергетического угля (франко-разрез)
на внутреннем рынке Республики Казахстан, тенге.

Примечание РЦПИ. См. бумажный вариант