Қазақстан Республикасы Бюджет кодексінің (жаңа редакциядағы) жобасы туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 30 тамыздағы N 808 Қаулысы

Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
Қазақстан Республикасы Бюджет кодексінің (жаңа редакциядағы) жобасы Қазақстан Республикасының Парламенті Мәжілісінің қарауына енгізілсін.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі К. Мәсімов

Қазақстан Республикасының Бюджет кодексі
(жаңа редакциядағы)

Мазмұны

ЖАЛПЫ БӨЛІМ

1-бөлім. Бюджет жүйесі
1-тарау. Жалпы ережелер
1-бап. Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасы
2-бап. Қазақстан Республикасы бюджет заңнамасының қолданылуы
3-бап. Осы Кодексте пайдаланылатын негізгі ұғымдар
4-бап. Қазақстан Республикасы бюджет жүйесінің принциптері
5-бап. Бюджеттің түсімдері мен шығыстарына әсер ететін нормативтік құқықтық актілер
2-тарау. Бюджеттердің түрлері мен деңгейлері
6-бап. Жалпы ережелер
7-бап. Республикалық бюджет
8-бап. Облыстық бюджет, республикалық маңызы бар қала, астана бюджеті
9-бап. Аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджеті
10-бап. Төтенше мемлекеттік бюджет
3-тарау. Бюджеттің құрылымы
11-бап. Бюджеттік түсімдері
12-бап. Бюджеттің шығыстары
13-бап. Бюджеттің құрылымы
14-бап. Республикалық бюджеттің мұнайға қатысты емес тапшылығы (профициті)
15-бап. Таза бюджеттік кредиттеу
16-бап. Қаржы активтерімен жасалатын операциялар бойынша сальдо
17-бап. Бюджет тапшылығы (профициті)
18-бап. Бюджет тапшылығын қаржыландыру (профицитін пайдалану)
4-тарау. Қазақстан Республикасының Үкіметі мен жергілікті атқарушы органдардың резервтері
19-бап. Жалпы ережелер
20-бап. Қазақстан Республикасы Үкіметі мен жергілікті атқарушы органдар резервтерінің орындалуы
5-тарау Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын қалыптастыру, пайдалану және басқару
21-бап. Қазақстан Республикасының Ұлттық қоры
22-бап. Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын қалыптастыру көздері
23-бап. Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын пайдалану
24-бап. Қазақстан Республикасының Ұлттық қорынан республикалық бюджетке кепілдік берілген трансферт
25-бап. Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын басқару жөніндегі кеңес
6-тарау. Бірыңғай бюджеттік сыныптама
26-бап. Бірыңғай бюджеттік сыныптаманың анықтамасы
27-бап. Бірыңғай бюджеттік сыныптаманың құрамы
28-бап. Бюджет түсімдерінің сыныптамасы
29-бап. Бюджет шығыстарының функционалдық сыныптамасы
30-бап. Бюджет шығыстарының экономикалық сыныптамасы
31-бап. Бюджеттік бағдарламалардың әкімшісі
32-бап. Бюджеттік бағдарламалар
33-бап. Бюджеттік бағдарламалардың түрлері
34-бап. Мемлекеттік қызметтер көрсетуге бағытталған бюджеттік бағдарламалар
35-бап. Трансферттер мен бюджеттік субсидиялар беруге бағытталған бюджеттік бағдарламалар
36-бап. Бюджеттік кредиттер беруге бағытталған бюджеттік бағдарламалар
37-бап. Бюджеттік инвестицияларды жүзеге асыруға бағытталған бюджеттік бағдарламалар
38-бап. Күрделі шығыстарды жүзеге асыруға бағытталған бюджеттік бағдарламалар
39-бап. Мемлекеттің міндеттемелерін орындауға бағытталған бюджеттік бағдарламалар
40-бап. Барлау және қарсы барлау қызметін жүзеге асыратын мемлекеттік органдар мен олардың мекемелерінің, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Президентінің қауіпсіздігін тікелей қамтамасыз ететін органдардың шығыстарын сыныптау
41-бап. Мемлекеттік тапсырма
7-тарау. Бюджетаралық қатынастар
42-бап. Бюджетаралық қатынастар туралы жалпы ережелер
43-бап. Бюджетаралық қатынастар принциптері
44-бап. Бюджетаралық қатынастарды реттеу нысандары
45-бап. Жалпы сипаттағы трансферттер
46-бап. Нысаналы трансферттер
47-бап. Төмен тұрған бюджеттен берілетін ағымдағы нысаналы трансферттер
48-бап. Төмен тұрған бюджеттерге берілетін бюджеттік кредиттер
49-бап. Нысаналы трансферттерді пайдаланғаны және нәтижелерге қол жеткізуі үшін жауапкершілік

2-бөлім. Түсімдер мен шығыстарды бюджет деңгейлері арасында бөлу
8-тарау. Бюджетке түсетін түсімдерді республикалық, облыстық бюджеттер, республикалық маңызы бар қала, астана, аудан (облыстық маңызы бар қаланың) бюджеттері арасында бөлу
50-бап. Республикалық бюджетке түсетін түсімдер
51-бап. Облыстық бюджетке түсетін түсімдер
52-бап. Республикалық маңызы бар қала, астана бюджетіне түсетін түсімдер
53-бап. Аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетіне түсетін түсімдер
9-тарау. Шығыстарды бюджет деңгейлері арасында бөлу
54-бап. Республикалық бюджеттің шығыстары
55-бап. Облыстық бюджеттің шығыстары
56-бап. Республикалық маңызы бар қала, астана бюджетінің шығыстары
57-бап. Аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетінің шығыстары
10-тарау. Бюджеттік комиссиялар
58-бап. Бюджеттік комиссиялар туралы негізгі ережелер
59-бап. Бюджеттік комиссиялардың құзыреті
60-бап. Бюджеттік комиссиялардың құрамы мен жұмыс органдары

ЕРЕКШЕ БӨЛІК

3-бөлім. Бюджетті әзірлеу, қарау, бекіту
11-тарау. Мемлекеттік жоспарлау негіздері
61-бап. Жалпы ережелер
62-бап. Әлеуметтік-экономикалық даму мен бюджеттік өлшемдердің болжамы
63-бап. Мемлекеттік органның стратегиялық жоспары
64-бап. Операциялық жоспар
12-тарау. Бюджетті әзірлеу
65-бап. Жалпы ережелер
66-бап. Бюджет түсімдерін болжау
67-бап. Бюджет шығыстарын жоспарлау үшін бюджеттік бағдарламалар әкімшілері ұсынатын құжаттар
68-бап. Бюджеттік өтінім
69-бап. Стратегиялық жоспарлардың жобалары мен бюджеттік өтінімдерді қарау
70-бап. Заттай нормалар
71-бап. Мемлекеттік мекемелердің тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) өткізуінен түсетін ақша
72-бап. Республикалық бюджет туралы заңның жобасын әзірлеу
73-бап. Облыстық бюджет, республикалық маңызы бар қала, астана бюджеті туралы мәслихат шешімінің жобасын әзірлеу
74-бап. Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) бюджеті туралы мәслихат шешімінің жобасын әзірлеу
13-тарау. Бюджет жобасын қарау мен бекіту процесінің негізгі ережелері
75-бап. Республикалық бюджет жобасын қарау мен бекіту туралы жалпы ережелер
76-бап. Жергілікті бюджеттің жобасын қарау мен бекіту туралы жалпы ережелер
77-бап. Өкілді органдардың бюджет жобасын қарауының негізгі принциптері
78-бап. Республикалық бюджет жобасын Қазақстан Республикасының Парламентінде қарау
79-бап. Жергілікті бюджет жобасын мәслихаттың тұрақты комиссияларында қарау
80-бап. Қазақстан Республикасының Үкіметі мен жергілікті атқарушы органдардың тиісті қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңды және тиісті қаржы жылына арналған жергілікті бюджеттер туралы мәслихаттардың шешімдерін іске асыру туралы қаулылары
14-тарау. Төтенше мемлекеттік бюджетті әзірлеу
81-бап. Жалпы ережелер
82-бап. Төтенше мемлекеттік бюджеттің жобасын әзірлеу

4-бөлім. Бюджеттердің атқарылуы
15-тарау. Бюджеттің атқарылуы туралы жалпы ережелер
83-бап. Бюджеттің атқарылуы туралы жалпы ережелер
84-бап. Қазақстан Республикасының кейбір заңдарының ерекшеліктерін ескере отырып, бюджеттің атқарылуы
16-тарау. Бюджеттің атқарылу процесі
85-бап. Бюджеттің атқарылу негізі болып табылатын құжаттар
88-бап. Міндеттемелер бойынша қаржыландырудың жиынтық жоспары, төлемдер бойынша түсімдер мен қаржыландырудың жиынтық жоспары
17-тарау. Бюджеттің кассалық атқарылуына қызмет көрсету жөніндегі шот
87-бап. Бірыңғай қазынашылық шот
88-бап. Бюджетті атқару жөніндегі уәкілетті органның шетелдік валютадағы шоты
89-бап. Қолма-қол ақшаны бақылау шоттары
90-бап. Мемлекеттік мекемелердің шоттары
18-тарау. Бюджеттің атқарылуы
91-бап. Бюджеттің түсімдер бойынша атқарылуы
92-бап. Түсімдерді бірыңғай қазынашылық шотқа есепке алу
93-бап. Түсімдерді республикалық, жергілікті бюджеттер мен Қазақстан Республикасының Ұлттық қоры арасында бөлу
94-бап. Қазақстан Республикасының Ұлттық қорынан кепілдік берілген трансфертті тарту
95-бап. Түсімдердің артық (қате) төленген сомасын бюджеттен қайтару не оларды берешекті өтеу шотына есепке алу
96-бап. Бюджеттің шығыстар бойынша атқарылуы
97-бап. Мемлекеттік мекемелердің міндеттемелері
98-бап. Төлемдер мен ақшаларды аударуды ұлттық валютада жүзеге асыру
99-бап. Инкассалық өкім
100-бап. Төлемдер мен ақша аударымдарын валюталардың түрлері бойынша шетелдік валютада жүзеге асыру
101-бап. Шарт нысанындағы азаматтық-құқықтық мәмілелерді тіркеуді және төлемдер мен ақша аударымдарын жүргізуді тоқтата тұру
102-бап. Бюджет ақшасын басқару
103-бап. Мемлекеттік мекемелердің тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) өткізуінен түсетін өздерінің иелігінде қалатын ақша бойынша атқару
104-бап. Қаржы жылының аяқталуы
105-бап. Бюджет қаражатының қалдықтары
106-бап. Бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің жауапкершілігі
19-тарау. Бюджетті нақтылау
107-бап. Бюджетті нақтылау
108-бап. Республикалық бюджетті нақтылау
109-бап. Облыстық бюджетті, республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджетін нақтылау
110-бап. Аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетін нақтылау
20-тарау. Секвестр және бюджетті түзету
111-бап. Секвестр
112-бап. Бюджетті түзету
21-тарау. Бюджеттік мониторинг және нәтижелерді бағалау
113-бап. Бюджеттік мониторинг
114-бап. Нәтижелерді бағалау

5-бөлім. Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі мен оның еншілес мемлекеттік кәсіпорындарын қоспағанда, мемлекеттік мекемелердің бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік жүйесі
22-тарау. Бухгалтерлік есеп жүйесі
115-бап. Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік мақсаты
116-бап. Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептіліктің принциптері және негізгі сапалық сипаттамалары
117-бап. Бухгалтерлік есеп жүйесі
23-тарау. Қаржылық есептілік
118-бап. Қаржылық есептілік
119-бап. Шоғырландырылған қаржылық есептілік
120-бап. Есепті кезең
121-бап. Қаржылық есептілікті табыс ету

6-бөлім. Бюджеттік есепке алу және есептілік
24-тарау. Бюджеттік есепке алу
122-бап. Негізгі ережелер
123-бап. Бюджеттік есепке алуды жүргізу
124-бап. Бюджеттік есептіліктің сапалық сипаттамалары
125-бап. Бюджеттік есептіліктің түрлері
126-бап. Бюджеттің атқарылуы туралы есепті табыс ету
127-бап. Стратегиялық жоспардың іске асырылуы туралы есеп
25-тарау. Бюджеттің атқарылуы туралы жылдық есеп
128-бап. Республикалық бюджеттің атқарылуы туралы жылдық есепті табыс ету
129-бап. Республикалық бюджеттің атқарылуы туралы жылдық есепті Қазақстан Республикасының Парламентінде талқылау және бекіту
130-бап. Облыстық бюджеттің, республикалық маңызы бар қала, астана бюджетінің атқарылуы туралы есепті табыс ету
131-бап. Облыстық бюджеттің, республикалық маңызы бар қала, астана бюджетінің атқарылуы туралы жылдық есепті қарау және бекіту
132-бап. Аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетінің атқарылуы туралы жылдық есепті табыс ету
133-бап. Аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетінің атқарылуы туралы жылдық есепті қарау және бекіту
26-тарау. Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының қалыптастырылуы мен пайдаланылуы туралы жылдық есеп
134-бап. Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының қалыптастырылуы мен пайдаланылуы туралы жылдық есепті жасау
135-бап. Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының қалыптастырылуы мен пайдаланылуы туралы жылдық есепті табыс ету және бекіту

7-бөлім. Мемлекеттік қаржылық бақылау
27-тарау. Жалпы ережелер
136-бап. Мемлекеттік қаржылық бақылау
137-бап. Мемлекеттік қаржылық бақылау органдары жүйесі
138-бап. Осы бөлімде пайдаланылатын ұғымдар
139-бап. Мемлекеттік қаржылық бақылаудың принциптері мен стандарттары
140-бап. Мемлекеттік қаржылық бақылаудың үлгілері
141-бап. Мемлекеттік қаржылық бақылаудың түрлері
142-бап. Бақылау нәтижелері бойынша қабылданатын актілер
28-тарау. Мемлекеттік қаржылық бақылау органдары
143-бап. Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің құзыреті
144-бап. Мәслихаттың тексеру комиссиясының құзыреті
145-бап. Қазақстан Республикасының Үкіметі уәкілеттік берген ішкі бақылау жөніндегі органның құзыреті
146-бап. Ішкі бақылау қызметтері
147-бап. Мемлекеттік органдардың және мемлекеттік қаржылық бақылау органдарының өзара іс-қимылы
29-тарау. Мемлекеттік қаржылық бақылау жүргізу негіздері
148-бап. Бақылау объектісі басшысының құқықтары мен міндеттері
149-бап. Бақылау нәтижелері туралы есептілік
150-бап. Мүдделер қақтығысы
151-бап. Мемлекеттік қаржылық бақылау органдары лауазымды адамдарының, бақылау объектілерінің жауапкершілігі
152-бап. Дауларды шешу

8-бөлім. Бюджеттік инвестициялар
30-тарау. Бюджеттік инвестицияларды жоспарлау
153-бап. Бюджеттік инвестициялар туралы жалпы ережелер
154-бап. Бюджеттік инвестициялық жобаларды және концессиялық жобаларды бюджеттен қоса қаржыландыру шартында жоспарлау
155-бап. Инвестициялық ұсыныстарды әзірлеу
156-бап. Бюджеттік инвестициялық жобалардың тізбесін бюджет жобасына енгізу тәртібі
157-бап. Бюджеттен қоса қаржыландыруды талап ететін концессиялық жобаларды бюджет жобасына енгізу тәртібі
158-бап. Мемлекеттің заңды тұлғалардың жарғылық капиталына қатысу арқылы бюджеттік инвестицияларды жоспарлау
31-тарау. Бюджеттік инвестицияларды жүзеге асыру
159-бап. Бюджеттік инвестициялық жобаларды іске асыру
160-бап. Концессиялық жобаларды бюджеттен қоса қаржыландыру арқылы бюджеттік инвестицияларды жүзеге асыру
161-бап. Мемлекеттің заңды тұлғалардың жарлық капиталына қатысуы арқылы бюджеттік инвестицияларды жүзеге асыру

9-бөлім. Концессиялық міндеттемелер
32-тарау. Концессиялық міндеттемелер
162-бап. Концессиялық міндеттемелер туралы жалпы ережелер
163-бап. Концессиялық міндеттемелерді есепке алу және оның мониторингі
164-бап. Қазақстан Республикасы Үкіметінің концессиялық міндеттемелерді қабылдауы және орындауы
33-тарау. Жергілікті атқарушы органдардың концессиялық міндеттемелері
165-бап. Жергілікті атқарушы органдардың концессиялық міндеттемелер қабылдауы
166-бап. Жергілікті атқарушы органдардың концессиялық міндеттемелер қабылдауын шектеу
167-бап. Жергілікті атқарушы органдардың концессиялық міндеттемелерді орындауы

10-бөлім. Гранттар
34-тарау. Гранттар туралы жалпы ережелер
168-бап. Осы бөлімде пайдаланылатын ұғымдар
169-бап. Гранттарды жіктеу
35-тарау. Байланыссыз және байланысты гранттар
170-бап. Байланыссыз гранттар
171-бап. Байланысты гранттарды жоспарлау
172-бап. Байланысты гранттарды тарту
173-бап. Байланысты гранттарды пайдалану
174-бап. Байланысты гранттарды пайдалану мониторингі және бағалау

11-бөлім. Бюджеттік кредиттеу
36-тарау. Бюджеттік кредиттеудің жалпы ережелері
175-бап. Бюджеттік кредиттеу туралы негізгі ережелер
176-бап. Бюджеттік кредиттеу принциптері
177-бап. Бюджеттік кредиттеу өлшемдері
178-бап. Бюджеттік кредиттеу субъектілері
179-бап. Кредитор
180-бап. Бюджеттік бағдарламалардың әкімшісі бюджеттік кредит беру субъектісі ретінде
181-бап. Қарыз алушылар
182-бап. Соңғы қарыз алушылар
183-бап. Сенім білдірілген өкілдер (агенттер)
37-тарау. Бюджеттік кредиттеу шарттары
184-бап. Кредиттік шарттың негізгі талаптары
185-бап. Бюджеттік кредиттің мерзімі
186-бап. Бюджеттік кредитті игеру кезеңі
187-бап. Бюджеттік кредит бойынша міндеттемелердің орындалуын қамтамасыз ету тәсілдері
188-бап. Сыйақы ставкасы
189-бап. Бюджеттік кредит беру тәсілі
190-бап. Бюджеттік кредитті өтеу мен оған қызмет көрсету кестесі
38-тарау. Бюджеттік кредиттеу рәсімдері
191-бап. Бюджеттік кредит беру туралы шешім қабылдау
192-бап. Бюджеттік кредит беру рәсімі
193-бап. Шет мемлекеттерді кредиттеудің ерекшеліктері
194-бап. Бюджеттік кредитті пайдалану
195-бап. Бюджеттік кредитке қызмет көрсету
196-бап. Бюджеттік кредитті өтеу
39-тарау. Бюджеттік кредитті қайта құрылымдау және қарыз алушыны ауыстыру
197-бап. Бюджеттік кредитті қайта құрылымдау
198-бап. Бюджеттік кредит бойынша борышты аудару
40-тарау. Талап қою мерзімі, бюджеттік кредиттер бойынша кредиторлар талаптарының тоқтатылуы және кепілдіктің тоқтатылуы
199-бап. Талап қою мерзімі
200-бап. Кредитордың бюджеттік кредитті өтеу жөніндегі талаптарының тоқтатылуы және кепілдіктің тоқтатылуы
41-тарау. Бюджеттік кредиттер бойынша бақылау, мониторинг, есепке алу
201-бап. Бюджеттік кредиттерді бақылау
202-бап. Бюджеттік кредиттер мониторингі және оларды есепке алу

12-бөлім. Мемлекеттік және мемлекет кепілдік берген қарыз алу мен борыш, мемлекет кепілгерлігі
42-тарау. Жалпы ережелер
203-бап. Осы бөлімде пайдаланылатын ұғымдар
204-бап. Қарыз алу туралы жалпы ережелер
205-бап. Мемлекеттік қарыздардың түрлері мен нысандары
206-бап. Мемлекеттік борыш
207-бап. Қазақстан Республикасы Үкіметінің және жергілікті атқарушы органдардың мемлекеттік борышты өтеу мен оған қызмет көрсету жөніндегі міндеттемелері
208-бап. Мемлекеттік және мемлекет кепілдік берген борышты, мемлекеттің кепілгерлігі бойынша борышты және тәуекелдерді басқару
209-бап. Мемлекеттік және мемлекет кепілдік берген борыштың жай-күйі туралы мәліметтерді жариялау
43-тарау. Қазақстан Республикасы Үкіметінің қарыз алуы
210-бап. Қазақстан Республикасы Үкіметінің қарыз алу мақсаттары
211-бап. Қазақстан Республикасы Үкіметінің қарыз алуды жүзеге асыруы
212-бап. Қазақстан Республикасы Үкіметінің қарыз алуды шектеуі
213-бап. Қазақстан Республикасы Үкіметінің борышын өтеу мен оған қызмет көрсету
44-тарау. Жергілікті атқарушы органдардың қарыз алуы
214-бап. Жергілікті атқарушы органдардың қарыз алу мақсаттары
215-бап. Жергілікті атқарушы органдардың қарыз алуын шектеу
216-бап. Жергілікті атқарушы органдардың борышын өтеу мен оған қызмет көрсету
217-бап. Республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органдарының мемлекеттік бағалы қағаздарды шығаруы
45-тарау. Мемлекет кепілдік берген қарыз алу мен борыш
218-бап. Мемлекеттік кепілдік
219-бап. Мемлекеттік кепілдіктер беруді шектеу
220-бап. Мемлекеттік кепілдіктер беру шарттары
221-бап. Мемлекеттік кепілдік алуға үміткер тұлғаларға қойылатын талаптар
222-бап. Мемлекеттік кепілдіктер беруге арналған инвестициялық жобаларды іріктеу
223-бап. Мемлекеттік кепілдіктің нысаны
224-бап. Мемлекеттік кепілдіктер беруді және мемлекет кепілдік беретін қарыздарды есепке алу
225-бап. Мемлекеттік кепілдіктің орындалуы
226-бап. Мемлекет кепілдік берген қарыздарды қайта құрылымдау
227-бап. Мемлекет кепілдік берген қарыз бойынша қарыз алушыны ауыстыру
228-бап. Мемлекеттік кепілдіктің қолданылуын тоқтату негіздері
229-бап. Мемлекет кепілдік берген қарыз қаражаттарын пайдалануға қойылатын шектеулер
230-бап. Мемлекет кепілдік берген қарыз қаражаттарының пайдаланылуына бақылау жасау және жауаптылық
46-тарау. Мемлекет кепілгерлігі
231-бап. Мемлекет кепілгерлігі
232-бап. Мемлекет кепілгерлігін беруге шектеулер
233-бап. Мемлекет кепілгерліктерін беру шарттары
234-бап. Мемлекет кепілгерлігін алуға үміткер тұлғаларға қойылатын талаптар
235-бап. Мемлекет кепілгерліктерін беру үшін инвестициялық жобаларды іріктеп алу
236-бап. Мемлекет кепілгерлігінің нысаны
237-бап. Берілетін мемлекет кепілгерліктерін және мемлекет кепілгерлігімен берілетін қарыздарды есепке алу
238-бап. Мемлекет кепілгерлігін орындау
239-бап. Мемлекет кепілгерлігінің қолданылуын тоқтату негіздері
240-бап. Мемлекет кепілгерлігімен тартылатын қарыз қаражатын пайдалануға шектеулер
241-бап. Мемлекет кепілгерлігімен тартылатын қарыз қаражатының пайдаланылуын бақылау және ол үшін жауаптылық
47-тарау. Қарыз берушінің мүдделерін қорғау
242-бап. Қарыз шарты бойынша міндеттемені орындаудан біржақты бас тартуға жол бермеу
243-бап. Мемлекеттік органдар мен лауазымды адамдардың заңсыз іс-әрекеттерінен қорғау
244-бап. Дауларды шешу

13-бөлім. Қорытынды және өтпелі ережелер
48-тарау. Қорытынды және өтпелі ережелер
245-бап. Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасын бұзғаны үшін жауаптылық
246-бап. Қорытынды ережелер
49-тарау. Өтпелі ережелер
247-бап. Республикалық және жергілікті бюджеттерді әзірлеу
248-бап. Республикалық және жергілікті бюджеттердің атқарылуы туралы жылдық есепті жасау, беру, қарау және бекіту

Осы Кодекс бюджеттік, бюджетаралық қатынастарды реттейді, бюджет жүйесі жұмыс істеуінің, бюджет қаражатының құралуы мен пайдаланылуының сондай-ақ Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын қалыптастыру мен пайдаланудың негізгі ережелерін, принциптері мен тетіктерін белгілейді.

ЖАЛПЫ БӨЛІМ

1-бөлім. Бюджет жүйесі

1-тарау. Жалпы ережелер

1-бап. Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасы

1. Қазақстан Республикасының бюджет заңдары Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделеді, осы Кодекстен және қабылдануы осы қабылдануы Кодексте көзделген нормативтік құқықтық актілерден тұрады.
2. Егер Қазақстан Республикасы ратификацияланған халықаралық шартта осы Кодексте қамтылғандағыдан өзгеше ережелер белгіленсе, онда халықаралық шарттың ережелері қолданылады.

2-бап. Қазақстан Республикасы бюджет заңнамасының
қолданылуы

1. Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасы Қазақстан Республикасының бүкіл аумағында қолданыста болады және барлық жеке және заңды тұлғаларға қолданылады.
2. Осы Кодексте көзделген жағдайларды қоспағанда, осы Кодекстің мемлекеттік мекемелерге қатысты ережелері Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне және Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің бюджетінен (шығыстар сметасынан) қаржыландырылатын мемлекеттік мекемелерге қолданылмайды.
3. Қазақстан Республикасының Үкіметі мен жергілікті атқарушы органдардың тиісінше республикалық және жергілікті бюджеттерден кезекті қаржы жылына арналған ақша бөлу туралы актілері, осы актілердің қайтарымды негізде ақша бөлу туралы ережелерін қоспағанда, ағымдағы қаржы жылы аяқталғаннан кейін күшін жояды.
4. Республикалық бюджет туралы заң, жергілікті бюджет туралы мәслихаттың шешімі, Қазақстан Республикасының Үкіметі мен жергілікті атқарушы органдардың оларды іске асыру туралы актілері, сондай-ақ оларға өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы нормативтік және құқықтық актілер тиісті қаржы жылының 1 қаңтарынан бастап қолданысқа енгізіледі.
5. Егер заң және өзге де нормативтік құқықтық актілерде Қазақстан Республикасының бюджет заңдарына қайшы келетін ережелер көзделген жағдайда, онда Қазақстан Республикасы бюджет заңнамасының ережелері қолданылады.

3-бап. Осы Кодексте пайдаланылатын негізгі ұғымдар

1. Осы Кодексте мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:
1) бекітілген бюджет - Қазақстан Республикасының Парламенті немесе тиісті мәслихат бекіткен бюджет;
2) борышқа қызмет көрсету - белгілі бір уақыт кезеңіндегі сыйақының комиссиялық төлемдердің, айыппұлдардың және қарыз алу шарттарынан туындайтын өзге де төлемдердің жиынтық төлемдері;
3) борышты өтеу - қарыз алушының алған қарыз сомасын қарыз шартында белгіленген тәртіппен қайтаруы, қарыз шартынан туындайтын басқа да міндеттемелерді орындауы;
4) бюджет - мемлекеттің міндеттері мен функцияларын іске асыруды қаржылық қамтамасыз етуге арналған орталықтандырылған ақша қоры;
5) бюджет жүйесі - бюджеттердің және Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының, сондай-ақ бюджеттік процестер мен қатынастардың жиынтығы;
6) бюджет қаражаты - мемлекеттік меншікке түсуі мен жұмсалуы бюджетте ақшалай нысанда көрсетілетін мемлекеттің ақша және өзге де активтері;
7) бюджет қаражатын алушылар - бюджеттік бағдарламаларды іске асыру шеңберінде бюджеттік қаражатын бюджеттік бағдарламалардың әкімшілері арқылы алатын және пайдаланатын жеке және заңды тұлға;
8) бюджет процесі - бюджетті жоспарлау, қарау, бекіту, атқару, нақтылау және түзету, мемлекеттік қаржылық бақылауға, нәтижелерге бюджеттік мониторинг жасау және бағалауға бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілікті, бюджет есебі мен бюджеттік есептілікті жүргізу жөніндегі Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасымен регламенттелген мемлекеттік органдардың қызметі;
9) бюджетті атқару жөніндегі жергілікті уәкілетті орган - жергілікті бюджеттен қаржыландырылатын, бюджетті атқару, жергілікті бюджеттің атқарылуы жөніндегі бухгалтерлік есеп, бюджеттік есеп пен есептілікті жүргізу саласындағы функцияларды жүзеге асыратын атқарушы орган;
10) бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті орган - республикалық бюджетті және өз құзыреті шегінде жергілікті бюджеттерді, Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінің есебі негізінде Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын атқару жөніндегі бухгалтерлік есеп, бюджеттік есеп пен есептілікті жүргізуді атқару бойынша функцияларды жүзеге асыратын орталық атқарушы орган;
11) бюджеттік инвестициялар - Бюджеттен қоса қаржыландыру жағдайында бюджеттік инвестициялық жобаларды, концессиялық жобаларды іске асыру жолымен мемлекеттің активтерін құру заңды тұлғалардың жарғылық капиталдарын қалыптастыру және ұлғайту есебінен мемлекеттік активтер құнын ұлғайтуға бағытталған республикалық немесе жергілікті бюджеттен қаржыландыру;
12) бюджеттік инвестициялық жоба - уақыттың белгілі бір кезеңі ішінде бюджет қаражаты есебінен іске асырылатын және аяқталған сипаты бар жаңаларын құруға (салуға) не қолда бар объектілерді немесе қайта құруға бағытталған іс-шаралар жиынтығы;
13) бюджеттік қамтамасыз етілу - мемлекеттік басқару органдары тиісті бюджет қаражаты есебінен ұсынатын мемлекеттік қызметтер көрсетуді алушылардың бірлігіне шаққандағы мемлекеттік қызметтер көрсету құны;
14) бюджеттік қатынастар - бюджет процесінде туындайтын қатынастар;
15) бюджеттік операциялар - бюджетті атқару процесінде жүзеге асырылатын операциялар;
16) есепті қаржы жылы - жоспарлы кезеңнің ағымдағы қаржы жылының алдындағы жыл;
17) жергілікті атқарушы орган борышының лимиті - тиісті қаржы жылына арналған жергілікті бюджетте бекітілетін жергілікті атқарушы органның белгіленген күнге (тиісті қаржы жылының аяғына) жергілікті атқарушы органның нақты борышынан асып кетпеуге тиіс алынған және өтелмеген қарыздарының тіркелген сомасы;
18) жоспарлы кезең - ағымдағы қаржы жылынан кейінгі үш қаржы жылы;
19) инвестициялық ұсыныс - одан әрі бюджеттік инвестициялық жобаны дайындау мақсатында бюджеттік бағдарламалар әкімшісі әзірлейтін тиісті іс-шаралар жиынтығын қоса алғанда, оның мақсатын, қол жеткізу жолдарын көрсететін бюджеттік инвестициялық жобаның тұжырымдамасы;
20) кірістерді бөлу нормативі - кіріс түрлерін әртүрлі деңгейлердегі бюджеттердің арасында бөлу проценттік арақатынасы;
21) кезекті қаржы жылы - ағымдағы қаржы жылынан кейінгі жыл;
22) концессиялық міндеттемелер - концеденттің жасасылған шарттар бойынша белгілі күнге қабылдаған әрі орындамаған қаржы міндеттемелерінің сомасы;
23) қаржы агенттігі - мемлекет жүз пайыз қатысатын немесе акцияларының бақылау пакеті ұлттық басқару компаниясына тиесілі, банктік операциялардың жекелеген түрлерін жүзеге асыратын, Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес экономиканың белгілі бір секторларында мемлекеттік инвестициялық саясатты іске асыруға уәкілдік берілген банк немесе ұйым;
24) қаржы жылы - бюджеттің атқарылуы жүзеге асырылатын, күнтізбелік жылдың 1 қаңтарынан басталып, 31 желтоқсанында аяқталатын уақыт кезеңі;
25) қаржыландыру - бюджет ақшасын оларды алушыларға бөлу;
26) қарыз алу - қарыз қаражаттарын тарту, қарызды тарту, пайдалану, өтеу және оған қызмет көрсету тәртібі мен шарттарын айқындау қажеттігі туралы шешім қабылдау рәсімдерін, келіссөздер, міндеттемелердің орындалуын қамтамасыз ету және оларға кепілдік беру, қарыз бойынша тиісті құжаттарды ресімдеу және оларға қол қою, қарыз шартын ратификациялау (мемлекеттік сыртқы қарыз алу кезінде), тараптардың міндеттемелерді орындауын есепке алу, бақылау және талдау рәсімдерін қоса алғанда, қарыз қаражатын алу, пайдалану рәсімдерін қамтитын процесс;
27) мемлекет кепілгерліктерін беру лимиті - тиісті қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңмен бекітілетін, оның шегінде мемлекет кепілгерліктері берілуі мүмкін тіркелген сома;
28) мемлекеттік жоспарлау жөніндегі жергілікті уәкілетті орган - жергілікті бюджеттен қаржыландырылатын тиісті әкімшілік-аумақтық бірлікте стратегиялық, экономикалық және бюджеттік жоспарлау саласында функцияларды жүзеге асыратын атқарушы орган;
29) мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті орган - стратегиялық, экономикалық және бюджеттік жоспарлау саласында мемлекеттік реттеу жөніндегі функцияларды жүзеге асыратын орталық атқарушы орган;
30) мемлекеттік кепілдіктерді беру лимиті - тиісті қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңмен бекітілетін, оның шегінде мемлекеттік кепілдіктер берілуі мүмкін тіркелген сома;
31) мемлекеттің активтері - өткен операциялар немесе оқиғалар нәтижесінде мемлекеттік меншікке алынған мүліктік және мүліктік емес игіліктер мен құндық бағасы бар құқықтар;
32) нақтыланған бюджет - атқарылуы барысында Қазақстан Республикасының Парламенті немесе тиісті мәслихат қабылдаған өзгерістер мен толықтыруларды ескере отырып бекітілген бюджет;
33) нәтиженің көрсеткіштері - стратегиялық жоспар мен бюджеттік бағдарламаларды іске асыру бойынша мемлекеттік органның қызметін сипаттайтын бюджеттік бағдарламалардың тиімділігі мен сапасы көрсеткіштерінің тікелей және түпкілікті нәтижелерінің жиынтығы;
34) өзара өтелетін операциялар - мемлекеттік бюджеттерді және облыстың бюджетін, сондай-ақ қосарланған есепті жою мақсатында бюджеттің бір деңгейінен екінші деңгейіне берілетін трансферттер сомаларын, бюджеттік кредиттер мен басқа да ақшаларды қоспаумен байланысты олардың орындалуы туралы есептерді қалыптастыру кезінде жүзеге асырылатын операциялар;
35) тікелей нәтиже - жетістікке жетуі мемлекеттік орган қызметіне толық тәуелді болатын, оған көзделген бюджет қаражаты шегінде мемлекеттік орган көрсететін мемлекеттік қызметтер көлемінің сандық сипаттамасы;
36) түпкілікті нәтиже - халықтың өмір сүру деңгейі мен сапасының, әлеуметтік саланың, экономиканың, қоғамдық қауіпсіздік және жекелеген мемлекеттік орган қызметінің, басқа мемлекеттік органдар қызметінің тікелей нәтижелерге қол жеткізуіне негізделген мемлекеттік басқарудың басқа салаларының (саласының) мақсатты жай-күйі (жай-күйінің өзгеруі);
37) үкіметтік борыш лимиті - тиісті қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңмен бекітілетін, алынған және өтелмеген үкіметтік қарыздардың, тіркелген сомасы, ол Қазақстан Республикасы Үкіметінің белгіленген күнге (тиісті қаржы жылының аяғына) нақты борышынан асып кетпеуге тиіс.
2. Қазақстан Республикасы бюджет заңнамасының осы бапта көрсетілмеген басқа ұғымдары осы Кодекстің тиісті баптарында айқындалған мәндерде пайдаланылады.
Осы Кодексте пайдаланылатын Қазақстан Республикасының басқа да заңнамалары салаларының ұғымдары, егер осы Кодексте өзгеше көзделмеген болса, Қазақстан Республикасы заңдарының осы салаларында пайдаланылып жүрген мәнінде қолданылады.
Қазақстан Республикасы бюджет заңнамалары ұғымдарының анықтамалары бюджеттік қатынастарға қатысты Қазақстан Республикасының басқа да заңнама салалары ұғымдарының анықтамаларымен сәйкес келмеген кезде Қазақстан Республикасы бюджет заңдарының ұғымдары пайдаланылады.

4-бап. Қазақстан Республикасы бюджет жүйесінің
принциптері

Қазақстан Республикасының бюджет жүйесі мынадай принциптерге негізделеді:
1) бірлік принципі - Қазақстан Республикасында Қазақстан Республикасының бірыңғай бюджеттік заңнамасын, бюджет жүйесін ұйымдастыру мен қолданылуының бірыңғай қағидаттарын қолдану, Қазақстан Республикасында бюджет процесінің бірыңғай бюджеттік сыныптамасы мен бірыңғай рәсімдерін пайдалану;
2) толықтық принципі - Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген барлық түсімдер мен шығыстарды бюджеттерде және Қазақстан Республикасының Ұлттық қорында көрсету, бюджет қаражатын пайдалана отырып, өзара талаптарды есепке алуға, сол сияқты бюджет қаражаты бойынша талаптар құқықтарынан шегінуге жол бермеу;
3) реалистік принципі - бекітілген (нақтыланған, түзетілген) бюджет көрсеткіштерінің әлеуметтік-экономикалық даму болжамдарының бекітілген (түзетілген) параметрлеріне, бағыттарына және мемлекеттік органдардың стратегиялық жоспарларының бюджеттік өлшемдеріне сәйкес келуі;
4) транспаренттілік принципі - мемлекеттік немесе заңмен қорғалатын өзге де құпияны құрайтын мәліметтерді қоспағанда, Қазақстан Республикасының бюджет заңдары саласындағы нормативтік құқықтық актілерді, бекітілген (нақтыланған) бюджеттерді және олардың атқарылуы туралы есептерді, стратегиялық жоспарларды, меморандумдарды, мемлекеттік органдардың тікелей және түпкі нәтижелерге қол жеткізуі, Қазақстан Республикасының Ұлттық орын пайдалану және қалыптастыру туралы ақпараттарды міндетті түрде жариялау, сондай-ақ қоғам мен бұқаралық ақпарат құралдары үшін бюджет процесінің міндетті ашықтығы;
5) дәйектілік принципі - бюджеттік қатынастар саласында бұрын қабылданған шешімдерді мемлекеттік басқару органдарының сақтауы;
6) нәтижелілік принципі - мемлекеттік органдардың стратегиялық жоспарлары мен бюджеттік бағдарламаларында көзделген тікелей және түпкі нәтижелерге қол жеткізуге бағдарланған бюджеттерді әзірлеу және атқару;
7) бюджеттердің дербестік принципі - түрлі деңгейдегі бюджеттер арасында түсімдердің тұрақты түрде бөлініп тұруын белгілеу және осы Кодекске сәйкес олардың жұмсалу бағыттарын анықтау, мемлекеттік басқарудың барлық деңгейлерінің осы Кодекске сәйкес бюджет процесін дербес жүзеге асыру құқығы, жергілікті бюджеттердің атқарылуы барысында қосымша алынған кірістерді және жергілікті бюджеттер қаражатының қалдықтарын жоғары тұрған бюджетке алып қоюға жол берілмейтіндігі, тиісті өтемсіз төмен тұрған бюджеттерге қосымша шығыстар жүктеуге жол берілмейтіндігі;
8) сабақтастық принципі - бюджеттік мониторинг жасау, нәтижелерді бағалау нәтижелерінде өткен кезеңде бекітілген әлеуметтік-экономикалық дамуы мен бюджеттік параметрлерді, базалық шығыстарды болжауға негізделген республикалық және жергілікті бюджеттерді жоспарлау;
9) негізділік принципі - бюджетті нормативтік құқықтық актілер және бюджет жобасына белгілі бір түсімдерді немесе шығыстарды енгізу қажеттігін айқындайтын басқа да құжаттар негізінде жоспарлау және олардың көлемдерінің негізділігі;
10) уақтылылық принципі - түсімдерді республикалық және жергілікті бюджеттердің Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының қолма-қол ақшаның бақылау шотына жатқызу және оларды Қазақстан Республикасының Ұлттық банкіндегі Үкіметтің шотына аудару, міндеттемелер бойынша жеке қаржыландыру жоспарларына сәйкес мемлекеттік мекемелердің міндеттемелер қабылдауы, төлемдер бойынша жеке қаржыландырудың жеке жоспарларына сәйкес төлемдер жүргізу және тиісті нормативтік құқықтық актілерде белгіленген тәртіпті сақтай отырып мерзімінде оларды алушылар шоттарына бюджеттік қаражатты аудару;
11) кассаның бірыңғайлық принципі - барлық бюджет түсімдерін бірыңғай қазынашылық шот есебіне жатқызу және барлық көзделген шығыстарды бірыңғай қазынашылық шоттан ұлттық валюта жүзеге асыру.

5-бап. Бюджеттің түсімдері мен шығыстарына әсер ететін
нормативтік құқықтық актілер

1. Кірістерді азайтуды немесе республикалық және жергілікті бюджеттер шығыстарын ұлғайтуды көздейтін заңнама актілерінің жобалары Қазақстан Республикасы Үкіметінің оң қорытындысы болған кезде ғана Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісіне енгізілуі мүмкін. Қазақстан Республикасы Үкіметінің қорытындысы республикалық бюджет комиссиясының ұсыныстарын ескере отырып қалыптастырылады.
Қазақстан Республика Президентінің заңнамалық бастамасы тәртібімен Парламент Мәжілісіне енгізілетін заңнамалық актілердің жобалары үшін мұндай қорытындының болуы талап етілмейді.
Республикалық немесе жергілікті бюджеттердің шығыстарын ұлғайтуды немесе түсімдерін азайтуды көздейтін Қазақстан Республикасы Президентінің жарлықтары мен Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулылары жобаларының ережелері Республикалық бюджет комиссиясының міндетті түрде қарауына жатады.
2. Осы баптың 1-тармағында көрсетілген актілер жобаларының ережелері республикалық бюджет комиссиясының қорытындысын ескере отырып, Қазақстан Республикасының Үкіметінің оң қорытындысы ағымдағы жылдың бірінші жартысында берілген жағдайда қолданысқа келесі қаржы жылынан ерте енгізіле алмайды.
Оң қорытынды ағымдағы жылдың екінші жартысында берілген жағдайда аталған ережелер қолданысқа жоспарланып отырған жылдан кейінгі қаржы жылынан ерте енгізіле алмайды.
3. Жергілікті бюджеттердің шығыстарын ұлғайтуды немесе түсімдерін азайтуды көздейтін жергілікті өкілді органдар шешімдерінің жобалары әкімдіктің оң қорытындысы болған жағдайда ғана мәслихаттардың қарауына енгізілуі мүмкін. Әкімдіктің қорытындысы тиісті бюджет комиссиясының ұсыныстары ескеріле отырып қалыптастырады.
Жергілікті бюджеттердің шығыстарын ұлғайтуды немесе түсімдерін азайтуды көздейтін жергілікті атқарушы органдар актілері жобаларының ережелері тиісті бюджет комиссиясының міндетті түрде қарауына жатады.
4. Осы баптың 3-тармағында көрсетілген ережелер әкімдіктің (тиісті бюджет комиссиясының) оң қорытындысы болған жағдайда қолданысқа келесі қаржы жылынан ерте енгізіле алмайды.
5. Осы баптың 2 және 4-тармақтарында көрсетілген ережелер республикалық бюджет туралы заңға өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы заңдарға және жергілікті бюджет туралы мәслихаттардың шешімдеріне өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы мәслихаттар шешімдеріне, сондай-ақ оларды іске асыру туралы нормативтік құқықтық актілерге қолданылмайды.
6. Осы баптың 2-тармағында көрсетілген ережелер кеден ставкаларының өзгеруін көздейтін нормативтік құқықтық актілерге қолданылмайды.

2-тарау. Бюджеттердің түрлері мен деңгейлері

6-бап. Жалпы ережелер

1. Қазақстан Республикасында мынадай деңгейдегі бюджеттер бекітіледі, атқарылады және дербес болып табылады: республикалық бюджет; облыстық бюджет, республикалық маңызы бар қала, астана бюджеті; аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджеті.
Облыстық бюджет, республикалық маңызы бар қала, астана бюджеті, аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджеті жергілікті бюджетке жатады.
2. Қазақстан Республикасында осы Кодексте белгіленген жағдайларда төтенше мемлекеттік бюджет әзірленуі, бекітілуі және атқарылуы мүмкін.
3. Қазақстан Республикасында мемлекеттік және шоғырландырылған бюджет, талдамалық ақпарат ретінде қолданылатын және бекітуге жатпайтын облыстардың бюджеті жасалуда.
Мемлекеттік бюджет - араларындағы өзара өтелетін операцияларды есепке алмағанда, республикалық және жергілікті бюджеттерді біріктіретін, мемлекеттің орталықтандырылған ақша қоры.
Шоғырландырылған бюджет - араларындағы өзара өтелетін операцияларды есепке алмағанда, республикалық бюджетті, облыстардың бюджетін, республикалық маңызы бар қала, астана бюджетін және Қазақстан Республикасының Ұлттық қорына бағытталатын түсімдерді біріктіретін мемлекеттің орталықтандырылған ақша қоры.
Облыс бюджеті - араларындағы өзара өтелетін операцияларды есепке алмағанда, облыстық бюджетті, аудандар (облыстық маңызы бар қалалар) бюджетін біріктіретін орталықтандырылған ақша қоры.

7-бап. Республикалық бюджет

1. Осы Кодекспен айқындалған түсімдер есебінен қалыптастырылатын және орталық мемлекеттік органдардың, оларға ведомстволық бағынысты мемлекеттік мекемелердің міндеттері мен функцияларын қаржымен қамтамасыз етуге, сондай-ақ мемлекеттік саясаттың жалпыреспубликалық бағыттарын іске асыруға арналған орталықтандырылған ақша қоры республикалық бюджет болып табылады.
2. Республикалық бюджет Қазақстан Республикасының заңымен бекітіледі.

8-бап. Облыстық бюджет, республикалық маңызы бар қала,
астана бюджеті

1. Осы Кодекспен айқындалған түсімдер есебінен қалыптастырылатын және облыстық деңгейдегі жергілікті мемлекеттік органдардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың, оларға ведомстволық бағынысты мемлекеттік мекемелердің міндеттері мен функцияларын қаржымен қамтамасыз етуге және тиісті әкімшілік-аумақтық бірлікте мемлекеттік саясатты іске асыруға арналған орталықтандырылған ақша қоры облыс бюджеті, республикалық маңызы бар қала, астана бюджеті болып табылады.
2. Облыстық бюджеттер, республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджеті тиісінше облыстың, мәслихаттардың республикалық маңызы бар қала, астана мәслихаттарының шешімімен бекітіледі.

9-бап. Аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджеті

1. Осы Кодекспен айқындалған түсімдер есебінен қалыптастырылатын және ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жергілікті мемлекеттік органдарының, оларға ведомстволық бағынысты мемлекеттік мекемелердің міндеттері мен функцияларын қаржымен қамтамасыз етуге және тиісті аудандағы (облыстық маңызы бар қаладағы) мемлекеттік саясатты іске асыруға арналған орталықтандырылған ақша қоры аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджеті болып табылады.
2. Аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджеті аудан (облыстық маңызы бар қала) мәслихатының шешімімен бекітіледі.

10-бап. Төтенше мемлекеттік бюджет

1. Төтенше мемлекеттік бюджет республикалық және жергілікті бюджеттердің негізінде қалыптастырылады және Қазақстан Республикасындағы төтенше немесе соғыс жағдайларында енгізіледі.
2. Төтенше мемлекеттік бюджетті мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті орган әзірлейді және Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығымен бекітіледі.
3. Қазақстан Республикасының бүкіл аумағында төтенше немесе соғыс жағдайын енгізу және оның күшін жою туралы Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығы төтенше мемлекеттік бюджетті енгізуге және оның қолданылуын тоқтатуға негіз болып табылады.
4. Төтенше мемлекеттік бюджеттің қабылданғаны туралы Қазақстан Республикасының Парламенті дереу хабардар етіледі.
5. Төтенше мемлекеттік бюджеттің қолданылу уақытына республикалық бюджет туралы заңның және барлық деңгейлердегі жергілікті бюджеттер туралы мәслихаттар шешімдерінің қолданылуы тоқтатыла тұрады.
6. Төтенше мемлекеттік бюджет төтенше немесе соғыс жағдайы енгізілген мерзім ішінде қолданыста болады.
7. Төтенше мемлекеттік бюджеттің қолданылуы тоқтатылғаннан бастап республикалық және жергілікті бюджеттердің атқарылуы республикалық бюджет туралы заңға және барлық деңгейлердегі жергілікті бюджеттер туралы мәслихаттардың шешімдеріне сәйкес жүзеге асырылады.
8. Қазақстан Республикасының жекелеген жерлерінде төтенше жағдай енгізілген жағдайда төтенше мемлекеттік бюджет енгізілмейді.
9. Қазақстан Республикасының бірнеше өңірлерінің аумақтарында бір мезгілде төтенше жағдай енгізу төтенше жағдайдың зардабы ұлттық мүдделерге және республиканың экономикалық қауіпсіздігіне нақты қатер төндіруі мүмкін болатын жағдайда ғана төтенше мемлекеттік бюджет енгізуге негіз бола алады.

3-тарау. Бюджеттің құрылымы

11-бап. Бюджеттің түсімдері

1. Бюджеттің түсімдері кірістер, бюджет кредиттерін өтеу сомаларын, мемлекеттің қаржы активтерін сатудан түсетін түсімдер, қарыздар болып табылады.
2. Бюджеттің кірістері салықтық, салықтық емес түсімдер, негізгі капиталды сатудан түскен түсімдер, трансферттерден түскен түсімдер болып табылады.
3. Нысаналы трансферттерді қоспағанда, кірістердің нысаналы мақсаты болмайды. Кірістердің жаңа түрлерін енгізу, қолданылып жүргендерінің күшін жою немесе оларды өзгерту осы Кодекске міндетті түрде өзгерістер немесе толықтырулар енгізіле отырып жүзеге асырылады.
4. Салықтық түсімдер - Қазақстан Республикасының Салық кодексінде белгіленген салықтар және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер.
5. Салықтық емес түсімдер - Қазақстан Республикасының Салық кодексінде белгіленген, негізгі капиталды, байланысты гранттарды сатудан түсетін түсімдерге жатпайтындардан басқа, сондай-ақ трансферттерден басқа қайтарылмайтын негізде бюджетке берілетін ақша осы Кодексте және Қазақстан Республикасының басқа да заң актілерінде белгіленген бюджеттерге төленетін міндетті, қайтарылмайтын төлемдер.
6. Мынадай ақшалар негізгі капиталды сатудан түсетін түсімдер болып табылады:
1) мемлекеттік мекемелерге бекітіліп берілген мемлекеттік мүлікті сатудан түсетін ақша;
2) мемлекеттік материалдық резервтен тауарларды сатудан түсетін ақша;
3) мемлекет меншігіндегі жерді жеке меншікке сатудан немесе оларды тұрақты немесе уақытша жер пайдалануға беруден не Қазақстан Республикасының заңдарында немесе халықаралық шарттарда көзделген тәртіппен өзге тәсілмен сатылған ақша;
4) мемлекетке тиесілі материалдық емес активтерді сатудан түсетін ақша.
7. Трансферттер түсімдері - бюджеттің бір деңгейінен екіншісіне, Қазақстан Республикасының Ұлттық қорынан республикалық бюджетке түсетін трансферттер түсімдері.
8. Бюджеттік кредиттерді өтеу сомалары - бюджеттен алынған кредиттер, сондай-ақ мемлекеттік кепілдемемен төленгені жөнінде заңды тұлғалардың талаптары бойынша негізгі борышты қайтаруға байланысты бюджетке түсетін түсімдер.
9. Мемлекеттің қаржы активтерін сатудан түсетін түсімдер - мемлекеттік меншіктегі заңды тұлғалардың, оның ішінде халықаралық ұйымдардың, мүліктік кешен түріндегі мемлекеттік мекемелер мен мемлекеттік кәсіпорындардың қатысу үлесін, бағалы қағаздарын, сондай-ақ мемлекеттік кәсіпорындардың жедел басқаруындағы немесе шаруашылық жүргізуіндегі өзге де мемлекеттік мүлікті сатудан бюджетке түсетін түсімдер.
10. Қарыздар - мемлекеттік эмиссиялық бағалы қағаздарды шығаруға және (немесе) қарыз шарттарын жасауға байланысты бюджетке ақшаның түсуі.

12-бап. Бюджеттің шығыстары

1. Шығындар, бюджет кредиттері, қаржы активтерін сатып алу, қарыздарды өтеу бюджеттің шығыстары болып табылады.
2. Шығындар - қайтарылмайтын негізде бөлінетін бюджет қаражаты.
3. Бюджеттік кредиттер - бюджеттен қайтарымды, жедел және ақылы негізде бөлінетін ақша.
4. Қаржы активтерін сатып алу - заңды тұлғалардың, соның ішінде халықаралық ұйымдардың қатысу үлестерін және бағалы қағаздарын мемлекеттік меншікке сатып алуға бағытталған бюджет қаражаты.
5. Қарыздарды өтеу - Қазақстан Республикасы ратификациялаған үкіметтік сыртқы қарыздар туралы, сондай-ақ ішкі қарыздар бойынша келісімдерге сәйкес негізгі борышты өтеуге бағытталған бюджеттік қаражат.

13-бап. Бюджеттің құрылымы

1. Бюджеттің құрылымы мынадай бөлімдерден тұрады:
1) кірістер:
салықтық түсімдер;
салықтық емес түсімдер;
негізгі капиталды сатудан түскен түсімдер;
трансферттер түсімдері;
2) шығындар;
3) таза бюджеттік кредит беру: бюджеттік кредиттер; бюджеттік кредиттерді өтеу;
4) қаржы активтерімен жасалатын операциялар бойынша сальдо:
қаржы активтерін сатып алу;
мемлекеттің қаржы активтерін сатудан түсетін түсімдер;
5) бюджет тапшылығы (профициті);
6) бюджет тапшылығын қаржыландыру (профицитін пайдалану):
қарыздар түсімі;
қарыздарды өтеу;
бюджет қаражаттарының пайдаланылатын қалдықтары.

14-бап. Республикалық бюджеттің мұнайға қатысты емес
тапшылығы (профициті)

1. Қарыздарды өтеуді қоспағанда, республикалық бюджеттің мұнайға қатысты емес тапшылығы (профициті), қарыздар түсімдері мен Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының түсімдерін есептемегенде республикалық бюджет шығыстарын шегеріп тастағандағы республикалық бюджет түсімдерінің сомасына тең.
2. Мұнайға қатысты емес тапшылық бекітілмейді және талдамалық мақсатта пайдаланылады. Бюджет шығыстарының мұнайға қатысты емес түсетін түсімдерге тәуелділігін азайту үшін экономиканың мұнайға қатысты емес секторын нысаналы дамыту есебінен ұзақ мерзімді кезеңде мұнайға қатысты емес тапшылықтың мөлшері азайтылуы тиіс.
3. Республикалық бюджеттің мұнайға қатысты емес тапшылығы Қазақстан Республикасының Ұлттық қоры мен республикалық бюджет тапшылығын қаржыландыру көздері есебінен қаржыландырылады.

15-бап. Таза бюджеттік кредиттеу

Таза бюджеттік кредиттеу бюджеттік кредиттердің және бюджеттік кредиттерді өтеудің арасындағы айырма ретінде айқындалады.

16-бап. Қаржы активтерімен жасалатын операциялар
бойынша сальдо

1. Қаржы активтерімен жасалатын операциялар:
1) қаржы активтерін сатып алуды;
2) мемлекеттің қаржы активтерін сатудан түсетін түсімдерді қамтиды.
2. Қаржы активтерімен жасалатын операциялар бойынша сальдо қаржы активтерін сатып алу мен мемлекеттің қаржы активтерін сатудан түсетін түсімдердің арасындағы айырма ретінде айқындалады.
3. Қаржы активтерін сатып алу және мемлекеттің қаржы активтерін сатудан түсетін түсімдер Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілеріне сәйкес жүзеге асырылады.

17-бап. Бюджет тапшылығы (профициті)

Бюджеттің тапшылығы (профициті) таза бюджеттік кредиттеу және қаржы активтерімен операциялар бойынша сальдо кірістер мен шығындардың арасындағы айырмашылыққа тең.
Теріс белгісі бар алынған шама - бюджет тапшылығы, оң белгісі бар шама бюджет профициті болып табылады.

18-бап. Бюджет тапшылығын қаржыландыру (профицитін
пайдалану)

1. Бюджет тапшылығын қаржыландыру - қарыз алу және пайдаланылатын бюджет қаражатының қалдықтары есебінен бюджет тапшылығын жабуды қамтамасыз ету.
Бюджет тапшылығын қаржыландыру көлемі алынған қарыздар сомасының, пайдаланылатын бюджет қаражаты қалдықтарының қарыздар бойынша негізгі борышты өтеу сомасынан асып түсуі және мемлекеттік кепілдіктер мен мемлекеттің кепілгерлігі міндеттемелерін орындау ретінде белгіленеді.
Бюджет тапшылығын қаржыландыру мәні оң белгімен белгіленеді және бюджет тапшылығының шамасына сай келеді.
2. Бюджет профицитін пайдалану - қарыздар бойынша негізгі борышты өтеуге бюджет профицитін, қарыздар қаражатын, пайдаланылатын бюджет қаражатының қалдықтарын жұмсау.
Бюджет профицитін пайдалану көлемі қарыздар бойынша негізгі борышты өтеу сомасының және мемлекеттік кепілдіктер мен мемлекеттің кепілділігі бойынша міндеттемелердің орындалуы алынған қарыздар және бюджет қаражатының пайдаланылатын қалдықтарының сомасынан асып түсуі ретінде белгіленеді.
Бюджет профицитін пайдалану мәні теріс белгімен белгіленеді және бюджет профицитінің шамасына сәйкес келеді.

4-тарау. Қазақстан Республикасының Үкіметі
мен жергілікті атқарушы органдардың резервтері

19-бап. Жалпы ережелер

1. Қазақстан Республикасының Үкіметі мен жергілікті атқарушы органдардың резервтері республикалық және жергілікті бюджеттерді әзірлеу кезінде оларды болжауға болмайтын мәніне қарай жоспарланбаған және ағымдағы қаржы жылында кейінге қалдыруға болмайтын қаржыландыруды талап ететін шығындарды қаржыландыру үшін республикалық және жергілікті бюджеттердің құрамында құрылады.
2. Қазақстан Республикасы Үкіметінің резерві:
1) төтенше резервті;
2) шұғыл шығындарға арналған резервті;
3) соттардың шешімдері бойынша міндеттемелерді орындауға арналған резервті;
4) ағымдағы қаржы жылында облыстық бюджеттерде, республикалық маңызы бар қала, астана бюджеттерінде қолма-қол ақшаның тапшылығы болжанған жағдайда, оны жабуға арналған резервті қамтиды.
3. Облыстық деңгейдегі атқарушы органдардың резерві:
1) төтенше резервті;
2) шұғыл шығындарға арналған резервті;
3) соттардың шешімдері бойынша міндеттемелерді орындауға арналған резервті;
4) ағымдағы қаржы жылында аудандардың (облыстық маңызы бар қалалардың) бюджеттерінде қолма-қол ақшаның тапшылығы болжанған жағдайда, оны жабуға арналған резервті қамтиды.
4. Аудандық деңгейдегі атқарушы органдардың резерві:
1) төтенше резервті;
2) шұғыл шығындарға арналған резервті;
3) соттардың шешімдері бойынша міндеттемелерді орындауға арналған резервті қамтиды.
5. Қазақстан Республикасы Үкіметі резервінің жалпы көлемі республикалық бюджет туралы заңмен белгіленеді.
Жергілікті атқарушы орган резервінің жалпы көлемі трансферттер мен қарызды есептемегенде тиісті жергілікті бюджет түсімдері көлемінің екі пайызынан аспауға тиіс.
6. Қазақстан Республикасының Үкіметінің және жергілікті атқарушы органдардың резервтерінен ақша бөлу ағымдағы қаржы жылына арналған республикалық немесе жергілікті бюджеттерде бекітілген көлемдер шегінде тиісінше Қазақстан Республикасы Үкіметінің және жергілікті атқарушы органдардың қаржы жылы аяқталғаннан кейін күшін жоятын қаулылары бойынша жүзеге асырылады.
Төтенше резервтер мен соттардың шешімдері бойынша міндеттемелерді орындауға арналған резервтерге көзделген қаражат жетіспеген жағдайда Қазақстан Республикасының Үкіметі немесе жергілікті атқарушы орган аталған резервтердің жоспарлы тағайындауларын Қазақстан Республикасының Үкіметінен белгіленген тәртіппен шұғыл шығындарға қаражатты қайта бөлу арқылы ұлғайтуға құқылы.
7. Қазақстан Республикасы Үкіметінің және жергілікті атқарушы органдардың резервтерінен шұғыл шығындарға және соттардың шешімдері бойынша міндеттемелерді орындауға ақша бөлу ағымдағы қаржы жылының желтоқсан айында рұқсат етілмейді.

20-бап. Қазақстан Республикасы Үкіметі мен жергілікті
атқарушы органдар резервтерінің орындалуы

1. Төтенше резерв Қазақстан Республикасының аумағындағы табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайларды жою мақсатында ғана пайдаланылады.
Қазақстан Республикасы Үкіметінің төтенше резерві Қазақстан Республикасының басқа мемлекеттерге ресми гуманитарлық көмек көрсетуіне де пайдаланылуы мүмкін.
2. Шұғыл шығындарға арналған резерв Қазақстан Республикасының немесе оның әкімшілік-аумақтық бірлігінің саяси, экономикалық және әлеуметтік тұрақтылығына, сондай-ақ адамдардың өмірі мен денсаулығына қатер төндіретін жағдайларды жою мақсатында ғана пайдаланылады. Қазақстан Республикасы Үкіметінің шұғыл шығындарға арналған резерві сондай-ақ Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімдерімен айқындалатын өзге де шығындарға пайдаланылуы мүмкін.
3. Соттардың шешімдері бойынша міндеттемелерді орындауға арналған резерв соттардың шешімдері бойынша Қазақстан Республикасы Үкіметінің, орталық мемлекеттік органдардың, олардың ведомстволары мен аумақтық бөлімшелерінің, жергілікті атқарушы органдардың міндеттемелерін орындауға пайдаланылады.
4. Кезекті қаржы жылында облыстық бюджетте, республикалық маңызы бар қала, астана бюджеттерінде қолма-қол ақша тапшылығы болжанған жағдайда, кезекті қаржы жылына арналған республикалық бюджетте олардың бюджеттеріне кредит беру үшін резерв көзделеді.
Кезекті қаржы жылында аудандардың (облыстық маңызы бар қаланың) бюджеттерінде қолма-қол ақша тапшылығы болжанған жағдайда, кезекті қаржы жылына арналған облыстық бюджетте олардың бюджеттеріне кредит беру үшін резерв көзделеді.
Кезекті қаржы жылы қолма-қол ақша тапшылығы болжанған жағдайда қарыз беру қаржы жылы шегінде алты айға дейінгі мерзімге жүзеге асырылады және республикалық немесе жергілікті бюджетті нақтылауды талап етпейді.
5. Резерв құрамында көзделген ақша толық көлемінде пайдаланылған жағдайда Қазақстан Республикасының Үкіметі немесе жергілікті атқарушы орган қажет болған кезде Қазақстан Республикасының Парламентіне немесе тиісті мәслихатқа республикалық бюджет туралы заңға немесе жергілікті бюджет туралы мәслихаттың шешіміне өзгерістер мен толықтырулар енгізу арқылы Қазақстан Республикасының Үкіметі немесе жергілікті атқарушы орган резервтерінің мөлшерін ұлғайту туралы ұсыныстар енгізеді.
6. Қазақстан Республикасы Үкіметінің немесе жергілікті атқарушы органның резервінен бөлінген ақша қаржы жылы ішінде пайдаланылмаған немесе ішінара пайдаланылған жағдайда, бюджет бағдарламасының әкімшісі бөлінген ақшаның пайдаланылмаған бөлігін ағымдағы қаржы жылының соңына дейін тиісті бюджетке қайтаруды қамтамасыз етеді.
7. Қазақстан Республикасы Үкіметінің және жергілікті атқарушы органдардың резервтерін пайдалану тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейді.

5-тарау Қазақстан Республикасының Ұлттық
қорын қалыптастыру, пайдалану және басқару

21-бап. Қазақстан Республикасының Ұлттық қоры

1. Қазақстан Республикасының Ұлттық Қоры Қазақстан Республикасы Үкіметінің Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі шотында шоғырландырылатын қаржы активтері түріндегі мемлекеттің активін, сондай-ақ, материалдық емес активтерді қоспағанда, өзге де мүлік түріндегі активті білдіреді.
2. Қазақстан Республикасының Ұлттық қоры мемлекеттің тұрақты әлеуметтік-экономикалық дамуын қамтамасыз етуге, қаржы активтерінің және материалдық емес активтерді қоспағанда, өзге де мүліктердің қорлануына, экономиканың мұнай секторына тәуелділігін және қолайсыз сыртқы факторлардың ықпалын төмендетуге арналған.
3. Қазақстан Республикасының Ұлттық қоры жинақтау және тұрақтандыру функцияларын жүзеге асырады.
Жинақтау функциясы материалдық емес активтерді қоспағанда, қаржы активтері мен өзге де мүліктің жинақталуын және тәуекелдің деңгейі бірқалыпты болған кезде ұзақ мерзімді перспективада Қазақстан Республикасы Ұлттық қоры активтерінің кірістілігін қамтамасыз етеді.
Тұрақтандыру функциясы Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының активтері өтімділігінің жеткілікті деңгейін ұстап тұруға арналған.
Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының тұрақтандыру функциясын жүзеге асыру үшін пайдаланылатын бір бөлігі кепілдік берілген трансфертті қамтамасыз етуге қажетті мөлшерде айқындалады.
4. Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын қалыптастыру мен пайдалану дүниежүзілік және ішкі тауар мен қаржы рыноктарының конъюнктурасы, мемлекеттегі және шет елдердегі экономикалық жағдай, республиканың әлеуметтік-экономикалық дамуының басымдықтары ескеріле отырып, бұл ретте макроэкономикалық және фискалдық тұрақтылық және Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының негізгі мақсаттары мен міндеттері сақтала отырып айқындалады.
5. Қазақстан Республикасы Ұлттық қорын тиімді қалыптастыру және пайдалануды арттыру жөніндегі, сондай-ақ оны қолданудың көлемдері мен бағыттары бойынша шешімдерді Қазақстан Республикасының Президенті қабылдайды.
6. Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының түсімі мен жұмсалуы ұлттық және шетелдік валюталармен жүргізіледі.
Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының операциялар жөніндегі есебі мен есептілігі ұлттық валютамен жүзеге асырылады.
7. Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын сенімгерлік басқаруды Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі мен Қазақстан Республикасының Үкіметі арасында жасалатын сенімгерлік басқару туралы шарттың негізінде Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі жүзеге асырады.
Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының активтерін сенімгерлік басқарудың нәтижелері бойынша жылдық қаржылық есептілік құруды Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі сенімгерлік басқару туралы шартқа сәйкес жүзеге асырады.

22-бап. Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын
қалыптастыру көздері

1. Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын қалыптастыру көздері:
1) Қазақстан Республикасының Ұлттық қорына түсімдер;
2) Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын басқарудан түсетін инвестициялық кірістер;
3) Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған өзге де түсімдер мен кірістер болып табылады.
2. Қазақстан Республикасының Ұлттық қорына түсімдер:
1) мұнай секторы ұйымдарынан алынатын тікелей салықтардан (жергілікті бюджеттердің есебіне жатқызылатын салықтарды қоспағанда) құралады, оларға:
корпорациялық табыс салығы, үстеме пайдаға салынатын салық;
өнімдер бөлімі бойынша пайдалы қазбаларды өндіруге, бонустарға, үлестерге салынатын салық;
экспортталатын шикі мұнайға, газ конденсатына салынатын ренталық салық;
қызметін өнімді бөлу туралы келісім-шарт бойынша жүзеге асыратын жер қойнауын пайдаланушының қосымша төлемі жатады;
2) мұнай секторы ұйымдары жүзеге асыратын операциялардан түсетін басқа да түсімдерден (жергілікті бюджеттердің есебіне жатқызылатын түсімдерді қоспағанда), оның ішінде мұнай келісім-шарттарының талаптарын бұзғаны үшін түсетін түсімдерден (жергілікті бюджеттердің есебіне жатқызылатын түсімдерді қоспағанда);
3) республикалық меншіктегі және тау-кен өндіру мен өңдеу салаларына жататын мемлекеттік мүлікті жекешелендіруден түсетін түсімдерден;
4) ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер учаскелерін сатудан түсетін түсімдерден тұрады.
3. Мұнай секторы ұйымдарына шикі мұнайды, газ конденсатын өндірумен және (немесе) өткізумен айналысатын, сондай-ақ шикі мұнай, газ конденсатын барлауға келісім-шарттар жасасқан заңды тұлғалар жатады.
Кезекті қаржы жылына арналған мұнай секторы ұйымдарының тізбесі бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті орган мен мұнай операцияларын, келісім-шарттарды жасасу және орындауды жүргізу саласында мемлекеттік реттеуді жүзеге асыратын мемлекеттік органмен бірге ағымдағы қаржы жылының 20 желтоқсанына қарай бекітіледі.
4. Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын басқарудан түсетін инвестициялық кірістер, материалдық емес активтерді қоспағанда, Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын қаржы құралдарына орналастырудан құралады.

23-бап. Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын пайдалану

1. Қазақстан Республикасының Ұлттық қоры:
1) Қазақстан Республикасының Ұлттық қорынан республикалық бюджетке кепілдік берілген трансферт түрінде;
2) Қазақстан Республикасының Ұлттық қорынан республикалық бюджетке Қазақстан Республикасының Президенті айқындайтын мақсаттарға берілетін нысаналы трансферттер түрінде;
3) Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын басқаруға және жыл сайын аудит өткізуге байланысты шығыстарды жабуға жұмсалады.
2. Қазақстан Республикасының Ұлттық қоры:
1) Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының сақталуын;
2) Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының жеткілікті өтімділік деңгейін ұстап тұруды;
3) тәуекел деңгейі қалыпты болған жағдайда ұзақ мерзімді перспективада Қазақстан Республикасының Ұлттық қоры кірістілігінің жоғары деңгейін;
4) ұзақ мерзімді перспективада инвестициялық кірістер алуды қамтамасыз ету мақсатында, материалдық емес активтерді қоспағанда, рұқсат етілген қаржы құралдарына орналастырылады.
3. Материалдық емес активтерді қоспағанда, рұқсат етілген қаржы құралдарының тізбесін Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын басқару жөніндегі кеңестің ұсынысы бойынша Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкімен бірлесіп Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды.
4. Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын жеке және заңды тұлғаларға кредит беруге және міндеттемелердің орындалуын қамтамасыз ету ретінде пайдалануға болмайды.
5. Активтерді Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының есебіне жатқызу және Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын пайдалану тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды.
6. Қазақстан Республикасының Ұлттық қорына түсетін немесе Қазақстан Республикасының Ұлттық қорынан алынатын активтер Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі белгілеген тәртіппен айырбастауға немесе қайта айырбастауға жатады.

24-бап. Қазақстан Республикасының Ұлттық қорынан
республикалық бюджетке кепілдік берілген
трансферт

1. Қазақстан Республикасының Ұлттық қорынан кепілдік берілген трансферт - Қазақстан Республикасының Ұлттық қорынан республикалық бюджетке түсетін қайтарылмайтын түсімдер.
2. Қазақстан Республикасы Ұлттық қорынан кепілдік берілген трансферт мөлшері республикалық бюджетті әзірлейтін жылдың алдындағы қаржы жылының соңындағы жағдай бойынша Қазақстан Республикасы Ұлттық қоры активтерінің үштен бір бөлігінен аспауға тиіс.
Қазақстан Республикасы Ұлттық қорынан үш жылдық кезеңге арналған кепілдік берілген трансферт мөлшері Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген тәртіппен айқындалады және Қазақстан Республикасының заңымен бекітіледі.
3. Өткен қаржы жылында Қазақстан Республикасының Ұлттық қорынан республикалық бюджетке аударылмаған кепілдік берілген трансферт сомасын Республикалық бюджет комиссиясының шешімі бойынша және Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен тәртіпке сәйкес Қазақстан Республикасының Үкіметі өткен қаржы жылында республикалық бюджетте бекітілген тиісті бюджеттік бағдарламалар бойынша төленбеген тіркелген міндеттемелер сомасынан аспайтын көлемде бюджетті түзету арқылы бюджеттік даму бағдарламаларын қаржыландыру үшін ағымдағы қаржы жылында пайдалануға құқылы.
4. Өткен қаржы жылында Қазақстан Республикасының Ұлттық қорынан республикалық бюджетке аударылмаған кепілдік берілген трансферт сомаларын тарту осы Кодекстің 105-бабының 4-тармағындағы 4) тармақшасында көрсетілген бюджеттік даму бағдарламалары бойынша өткен қаржы жылында тіркелген міндеттемелердің төленбеген бөлігін қаржы жылының басында бюджет қаражаты қалдықтары есебінен қаржыландыруға жетпейтін сомаға жүзеге асырылады.

25-бап. Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын басқару
жөніндегі кеңес

1. Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын басқару жөніндегі кеңес - Қазақстан Республикасының Президенті жанындағы Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын тиімді пайдалану және оны материалдық емес активтерді қоспағанда, қаржы құралдарына орналастыру жөнінде ұсыныстар әзірлейтін консультациялық-кеңесші орган.
2. Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын басқару жөніндегі кеңестің функциялары:
1) Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын қалыптастыру мен пайдалану тиімділігін арттыру жөнінде ұсыныстар әзірлеу;
2) Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын пайдалану көлемдері мен бағыттары жөніндегі ұсыныстарды қарау және әзірлеу;
3) Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын орналастыру үшін, материалдық емес активтерді қоспағанда, рұқсат етілген қаржы құралдарының тізбесі жөнінде ұсыныстар әзірлеу болып табылады.
3. Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын басқару жөніндегі кеңесті құру туралы шешімді, оның құрамы мен ол туралы ережені Қазақстан Республикасының Президенті бекітеді.

6-тарау. Бірыңғай бюджеттік сыныптама

26-бап. Бірыңғай бюджеттік сыныптаманың анықтамасы

1. Бірыңғай бюджеттік сыныптама бюджет түсімдері мен шығыстарын сыныптама объектілеріне топтамалық кодтар бере отырып, функционалдық, ведомстволық және экономикалық сипаттамалар бойынша топтастыру болып табылады.
2. Бюджет процесі бірыңғай бюджеттік сыныптама негізінде жүзеге асырылады.
3. Бірыңғай бюджеттік сыныптама мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті орган белгілейтін тәртіппен Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінің, Қазақстан Республикасының Президенті жарлықтарының, Қазақстан Республикасы Үкіметі қаулыларының негізінде жасалады.
4. Бірыңғай бюджеттік сыныптаманы мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті орган әзірлейді және бекітеді.

27-бап. Бірыңғай бюджеттік сыныптаманың құрамы

Бірыңғай бюджеттік сыныптама:
1) бюджет түсімдерінің сыныптамасын;
2) бюджет шығыстарының функционалдық сыныптамасын;
3) бюджет шығыстарының экономикалық сыныптамасын қамтиды.

28-бап. Бюджет түсімдерінің сыныптамасы

1. Барлық деңгейдегі бюджеттер түсімдерінің белгілі бір сипаттамалар бойынша Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасына негізделген топтамасы бюджет түсімдерінің сыныптамасы болып табылады.
2. Бюджет түсімдері сыныптамасының топтамасы санаттан, сыныптан, ішкі сыныптан және ерекшеліктен тұрады.
Санаттар түсімдерді экономикалық белгілер бойынша топтастыруды білдіреді.
Сыныптар мен ішкі сыныптар түсімдерді олардың көздері мен түрлері бойынша топтастырады.
Ерекшелік бюджетке төленетін төлем немесе түсім түрін айқындайды.

29-бап. Бюджет шығыстарының функционалдық сыныптамасы

1. Мемлекет функцияларының орындалуын, Қазақстан Республиканың стратегиялық және бағдарламалық құжаттарын іске асыруды бейнелейтін функционалдық және ведомстволық белгілер бойынша бюджеттік қаражаттың жұмсалу бағыттарын айқындайтын барлық деңгейлердегі бюджеттер шығыстарының топтамасы бюджет шығыстарының функционалдық сыныптамасы болып табылады.
2. Бюджет шығыстарының функционалдық сыныптамасының топтамасы мынадай деңгейлерден:
функционалдық топтардан;
функционалдық ішкі топтардан;
бюджеттік бағдарламалардың әкімшілерінен;
бюджеттік бағдарламалардан (ішкі бағдарламалардан) тұрады.
3. Бюджет шығыстарының функционалдық сыныптамасы негізінде бюджеттік бағдарламалар әкімшілерін және бюджеттік бағдарламаларды (ішкі бағдарламаларды) топтастыру арқылы жасалатын бюджет шығыстарының ведомстволық сыныптамасы қалыптастырылуы мүмкін.

30-бап. Бюджет шығыстарының экономикалық сыныптамасы

1. Бюджеттік бағдарламаларды іске асыру үшін мемлекеттік мекемелер жүзеге асыратын операцияларды бейнелейтін экономикалық сипаттамалар бойынша бюджет шығыстарын топтастыру бюджет шығыстарының экономикалық сыныптамасы болып табылады.
2. Бюджет шығыстарының экономикалық сыныптамасын топтастыру санаттан, сыныптан, ішкі сыныптан және ерекшеліктен тұрады.
Санат шығыстарды экономикалық белгілері бойынша топтастырады. Сынып пен ішкі сынып шығыстарды мемлекеттік мекемелер жүргізетін операциялардың негізгі түрлері бойынша топтастырады. Ерекшелік бюджеттік бағдарламаны іске асыру үшін мемлекеттік мекеме жүргізетін операцияның түрін айқындайды.
3. Бюджет шығыстарының экономикалық сыныптамасы ерекшеліктерінің құрылымын мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті орган әзірлейді және бекітеді.

31-бап. Бюджеттік бағдарламалардың әкімшісі

1. Бюджеттік бағдарламалардың әкімшісі - бюджеттік бағдарламаларды жоспарлауға, негіздеуге, іске асыруға және нәтижелерге қол жеткізуге жауапты мемлекеттік орган.
Бюджеттік бағдарламалардың әкімшісі өзіне жүктелген функциялар мен өкілеттіктерге сәйкес белгіленеді.
2. Бюджеттік бағдарламалардың әкімшісі егер ол бір мезгілде бюджеттік бағдарламаның әкімшісі және мемлекеттік мекеме болып табылған жағдайда, бюджет қаражатын дербес пайдаланады.
3. Облыстық бюджеттік бағдарламалардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджеттік бағдарламаларының әкімшісі болып табылатын облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың ішкі істер органдарын қоспағанда, мемлекеттік органдардың құрылымдық және аумақтық бөлімшелері бюджеттік бағдарламалардың әкімшілері бола алмайды.
4. Орталық атқарушы және өзге де орталық мемлекеттік органдар республикалық бюджеттік бағдарламалардың әкімшілері болып табылады.
5. Жергілікті бюджеттік бағдарламалардың әкімшілері Қазақстан Республикасының Үкімет бекітетін жергілікті мемлекеттік басқарудың үлгі құрылымы негізге алына отырып белгіленеді.
6. Әкімдердің және облыстық мәслихаттардың, республикалық маңызы бар қала, астана мәслихаттарының аппараттары, облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың әкімдіктері уәкілеттік берген атқарушы органдар мен облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың астананың ішкі істер органдары облыстық бюджеттік бағдарламалардың, республикалық маңызы бар қала, астана бюджеттік бағдарламаларының әкімшілері болып табылады.
7. Аудан (облыстық маңызы бар қала) әкімінің және мәслихатының аппараттары, аудан (облыстық маңызы бар қала) әкімдігі уәкілеттік берген атқарушы органдар аудандық (қалалық) бюджеттік бағдарламалардың әкімшілері болып табылады.
8. Қаладағы ауданның, аудандық маңызы бар қаланың, кенттің, ауылдың (селоның), ауылдық (селолық) округтің бюджеттік бағдарламалардың әкімшілері осы әкімшілік-аумақтық бірлестіктер әкімдерінің аппараттары болып табылады.

32-бап. Бюджеттік бағдарламалар

1. Бюджеттік бағдарлама - мемлекеттік органның стратегиялық жоспарында айқындалған стратегиялық бағыттармен, мақсаттармен, міндеттермен, нәтижелер көрсеткіштерімен өзара байланысты, нәтиже көрсеткіштері мен бюджет шығыстарын қаржыландыру көлемі бар бюджет шығыстарының бағыты.
2. Бюджеттік бағдарламаларды бюджеттік бағдарламалардың әкімшісі әзірлейді және ол мемлекеттік органның стратегиялық жоспарының құрамында бекітіледі.
3. Бюджеттік бағдарламалар стратегиялық жоспарда қалыптасқан мақсаттар мен міндеттемелерді шешу үшін қажеттілік пен жеткіліктілік принциптеріне негізделе отырып әзірленеді.
Бюджеттік бағдарламалар өзінің мазмұны бойынша мемлекеттік қызметтер көрсетуге немесе бюджеттік бағдарламалар әкімшілері қызметінің бағыттарына біртекті топталуы тиіс.
4. Бюджеттік бағдарламада оны іске асыруды бағалау үшін тікелей және түпкілікті нәтижелердің көрсеткіштері болуы тиіс, сондай-ақ бюджеттік бағдарламада сапа мен тиімділік көрсеткіштерінің болуы мүмкін.
Сапа көрсеткіштері көрсетілетін мемлекеттік қызметтердің оны алушылардың талабына сәйкестігі деңгейін көрсетеді.
Тиімділік көрсеткіштері мемлекеттік қызмет көрсету бірлігінің құнын немесе мемлекеттік қызмет көрсету құнына салымдардың бірлігіне арналған бюджетке түсетін түсімдердің көлемін көрсетеді.
5. Бюджеттік бағдарлама нәтижелердің бюджеттік бағдарламаларға арналған көрсеткіштер бюджеттік ішкі бағдарламаларға да қолданылатын шарт кезінде бюджет қаражатын жұмсаудың бағыттарын нақтылайтын ішкі бағдарламаларға бөлінуі мүмкін.
6. Бюджеттік бағдарламаларды (ішкі бағдарламаларды) әзірлеу тәртібі мен олардың мазмұнына қойылатын талаптарды мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті орган айқындайды.

33-бап. Бюджеттік бағдарламалардың түрлері

1. Мазмұнына қарай бюджеттік бағдарламалар:
мемлекеттік қызметтер көрсетуге;
трансферттер мен бюджеттік субсидиялар беруге;
бюджеттік кредиттер беруге;
бюджеттік инвестицияларды жүзеге асыруға;
күрделі шығыстарды жүзеге асыруға;
мемлекеттің міндеттемелерін орындауға бағытталған бағдарламаларға бөлінеді.
2. Мемлекеттік басқару деңгейіне қарай бюджеттік бағдарламалар:
1) республикалық бюджеттің құрамында бекітілетін республикалық бағдарламалар;
2) облыстық бюджеттің, республикалық маңызы бар қала, астана бюджеттерінің құрамында бекітілетін облыстық, республикалық маңызы бар қала, астана бағдарламалары;
3) аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетінің құрамында бекітілетін аудандық (қалалық) бағдарламалар;
4) республикалық маңызы бар қала, астана бюджетінің, аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетінің құрамында бекітілетін қаладағы ауданның, аудандық маңызы бар қаланың, кенттің, ауылдың (селоның), ауылдық (селолық) округтің бюджеттік бағдарламалары болып бөлінеді.
Облыстық, республикалық маңызы бар қала, астана, аудандық (қалалық) бюджеттік бағдарламалар, сондай-ақ қаладағы ауданның, аудандық маңызы бар қаланың, кенттің, ауылдың (селоның), ауылдық (селолық) округтің бюджеттік бағдарламалары жергілікті бюджеттік бағдарламалар болып табылады.
3. Іске асыру тәсіліне қарай бюджеттік бағдарламалар:
1) бір әкімші іске асыратын жеке бюджеттік бағдарламалар;
2) белгілі бір бюджеттік бағдарламалар әкімшісінің бюджеттік бағдарламаларының құрамында бекітілетін және бюджеттік бағдарламалардың түрлі әкімшілері арасында ағымдағы қаржы жылы ішінде бөлінуге тиіс бөлінетін бюджеттік бағдарламалар болып бөлінеді.
Мұндай бюджеттік бағдарламаларды бөлу Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен жүзеге асырылады.
4. Бюджеттік бағдарламалар бірыңғай бюджеттік сыныптаманың құрамында тиісті белгі (код) тағайындала отырып, ағымдағы бюджеттік бағдарламалар және бюджеттік даму бағдарламалары болып бөлінеді.
Бюджеттік даму бағдарламаларына бюджеттің бюджеттік инвестицияларды жүзеге асыруға бағытталған шығыстары жатады. Бюджеттің қалған шығыстары ағымдағы бюджеттік бағдарламаларға жатады.

34-бап. Мемлекеттік қызметтер көрсетуге бағытталған
бюджеттік бағдарламалар

1. Мемлекеттік қызмет көрсету - бюджет қаражаты мен Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің қаражаты (шығыстар сметасы) есебінен қаржыландырылатын, күзетілетін адамдар мен объектілердің қауіпсіздігін, мемлекеттің қорғаныс қабілеті мен ұлттық қауіпсіздігін, Қазақстан Республикасы Парламентінің, Қазақстан Республикасы Конституциялық Кеңесінің, Қазақстан Республикасы Орталық сайлау комиссиясының жұмыс істеуін қамтамасыз ету жөніндегі күзету іс-шараларына бағытталған қызметті қоспағанда, қоғамның мүддесін қанағаттандыруға әрі жеке және заңды тұлғалардың құқықтарын, бостандықтарын және заңды мүдделерін қорғауды және қажеттіліктерін қамтамасыз етуге бағытталған Қазақстан Республикасының заңнамалық актілеріне және Қазақстан Республикасы Президентінің актілеріне негізделген қызмет.
2. Бюджеттік бағдарламалардың әкімшісі мен оған ведомстволық бағыныстағы ұйымдар жеке және мемлекеттік емес заңды тұлғаларға мемлекеттік қызметтер көрсетудің стандарттарына сәйкес мемлекеттік қызметтер көрсетеді.
Мемлекеттік қызмет көрсету стандарты - мемлекеттік қызмет көрсету процесінің, нысанын, мазмұнын және нәтижелерін қамтитын мемлекеттік қызмет көрсетуге қойылатын талаптар.
Мемлекеттік қызметтер көрсету стандарттарын орталық мемлекеттік органдар әзірлейді, Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітеді.
Қазақстан Республикасының Президентіне бағынатын және есеп беретін мемлекеттік органдар көрсететін мемлекеттік қызметтердің стандарттарын Қазақстан Республикасының Президенті бекітеді.
3. Қазақстан Республикасының Үкіметі мемлекеттік қызметтер көрсету тізілімін бекітеді.
Мемлекеттік қызметтер көрсету тізілімі мемлекеттік қызметтер көрсетуді алушыларды, оларды көрсетуді қамтамасыз ететін мемлекеттік органдарды және ұйымдарды әрі олардың басқа да сипаттамаларын көрсете отырып, республикалық және жергілікті деңгейде көрсетілетін мемлекеттік қызметтердің үнемі жаңартылатын тізбесін қамтитын нормативтік құқықтық актіні білдіреді.
4. Мемлекеттік қызметтер көрсетуге бағытталған бюджеттік бағдарламалардың құнына осы қызметтерді көрсету процесінде тікелей жүзеге асырылатын барлық ағымдағы шығыстар, оның ішінде осы процеске қатысатын қызметкерлердің еңбек ақысын төлеу жөніндегі шығыстар кіреді.
Мемлекеттік қызмет көрсетуге бағытталған бюджеттік бағдарламаның құнын айқындау кезінде мемлекеттік қызметтер көрсетудің бекітілген стандарттары пайдаланылуы мүмкін.
5. Бюджеттік бағдарламалардың атауында көрсетілетін мемлекеттік қызметтердің мазмұны немесе мемлекеттік орган қызметінің бағыты көрінуі тиіс.

35-бап. Трансферттер мен бюджеттік субсидиялар беруге
бағытталған бюджеттік бағдарламалар

1. Трансферттер мен бюджеттік субсидиялар беруге бағытталған бюджеттік бағдарламаларға:
1) бюджеттер деңгейлері арасындағы трансферттер;
2) мемлекеттік мекемелердің қызметкерлеріне ақшалай төлемдерден басқа, жеке тұлғаларға арналған трансферттер;
3) жеке және заңды тұлғаларға арналған бюджеттік субсидиялар жатады.
2. Трансферттер - бюджетке және бюджеттен, оның ішінде жеке және заңды тұлғаларға, Қазақстан Республикасының Ұлттық қорыннан республикалық бюджетке өтеусіз және қайтарымсыз төлемдер.
3. Мемлекеттік мекемелер қызметкерлеріне ақшалай төлемдерден басқа, жеке тұлғаларға арналған трансферттер - бұл жеке тұлғаларға олардың иелік ететін кірістерін ұлғайтуға не Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде көзделген шығындарының немесе залалдарының белгілі бір түрлерін толық немесе ішінара өтеуге арналған ақшалай төлемдер.
4. Бюджеттік субсидиялар - Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде көзделген жағдайларда бюджеттен мемлекеттік функцияларды орындаудың және республиканы немесе өңірді дамытудың әлеуметтік-экономикалық міндеттерін іске асырудың басқа тәсілі болмаған кезде ғана жеке және заңды тұлғаларға, оның ішінде шаруа (фермерлік) қожалықтарына берілуі мүмкін қайтарымсыз төлемдер.
5. Бюджеттерден субсидиялар төлеу тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды.

36-бап. Бюджеттік кредиттер беруге бағытталған
бюджеттік бағдарламалар

Бюджеттік кредиттер:
1) бюджеттік инвестициялық жобаларды іске асыруға;
2) мемлекеттің сыртқы экономикалық қызметін жүзеге асыруға;
3) мемлекет жүз процент қатысатын немесе акцияларының бақылау пакеті ұлттық басқарушы компанияға тиесілі қаржы агенттіктерінің мемлекеттік инвестициялық саясатты іске асыруына;
4) төмен тұрған бюджеттердің қолма-қол ақшаның тапшылығын жабуға бағытталады.

37-бап. Бюджеттік инвестицияларды жүзеге асыруға
бағытталған бюджеттік бағдарламалар

Бюджеттік инвестициялар бюджеттік инвестициялық жобаларды, концессиялық жобаларды бюджеттен қоса қаржыландыру шартында іске асыру арқылы, сондай-ақ заңды тұлғалардың жарғылық капиталына қатысу арқылы жүзеге асырылады.

38-бап. Күрделі шығыстарды жүзеге асыруға бағытталған
бюджеттік бағдарламалар

Күрделі шығыстарға материалдық-техникалық базаны құруға немесе нығайтуға, шығыстардың экономикалық сыныптамасына сәйкес күрделі (қалпына келтіру) жөндеу жүргізуге және бюджеттік инвестициялардан басқа өзге де күрделі шығыстарға бағытталған шығыстар жатады.

39-бап. Мемлекеттің міндеттемелерін орындауға
бағытталған бюджеттік бағдарламалар

Мемлекеттің міндеттемелерін орындауға бағытталған бюджеттік бағдарламаларға:
уақыттың белгілі бір кезеңіндегі сыйақының, комиссиялық алымдардың, айыппұлдардың және қарыз алу шарттарынан туындайтын өзге де төлемдердің жиынтық төлемдері, хеджирлеу мәмілелері бойынша төлемдер;
қарыз алушының алған қарыз сомасын қарыз шартында белгіленген тәртіппен қайтаруы, қарыз шартынан туындайтын басқа да міндеттемелерді орындауы;
халықаралық ұйымдарға үлестік жарналар;
мемлекеттік кепілдіктер мен кепілгерліктер бойынша міндеттемелерді орындау;
мемлекеттің белгіленген тәртіппен ратификацияланған келісімдерден, немесе Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінен немесе соттар шешімдерінен туындайтын басқа да міндеттемелері жатады.

40-бап. Барлау және қарсы барлау қызметін жүзеге
асыратын мемлекеттік органдар мен олардың
мекемелерінің, сондай-ақ Қазақстан Республикасы
Президентінің қауіпсіздігін тікелей қамтамасыз
ететін органдардың шығыстарын сыныптау

Барлау және қарсы барлау қызметін жүзеге асыратын мемлекеттік органдар мен олардың мекемелерінің, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Президентінің қауіпсіздігін тікелей қамтамасыз ететін органдардың шығыстары шығыстардың экономикалық сыныптамасының бір ерекшелігі бойынша көрсетіле отырып, бір функционалдық топ бойынша мынадай бюджеттік бағдарламалар бойынша жіктеледі:
мемлекеттік қызметтер көрсетуге, трансферттер беруге және күрделі шығыстарды жүзеге асыруға бағытталған біріккен бір бюджеттік бағдарлама;
бюджеттік инвестицияларды жүзеге асыруға бағытталған біріккен бір бюджеттік бағдарлама.

41-бап. Мемлекеттік тапсырма

1. Мемлекеттік тапсырма - жекелеген мемлекеттік қызметтер көрсетуге, бюджеттік инвестициялық жобаларды іске асыруға және әлеуметтік-экономикалық тұрақтылықты қамтамасыз ету үшін кейінге қалдырмай шешуді талап ететін басқа да жедел міндеттерді орындауға Қазақстан Республикасы Үкіметі айқындайтын тапсырыс.
Мемлекеттік тапсырманы орындау республикалық бюджеттік бағдарламаларға қойылатын талаптарды сақтай отырып, оларды іске асыру шеңберінде ғана бюджеттік бюджеттік бағдарламалар әкімшісі мен мемлекеттік тапсырманы орындаушы арасындағы шарт нысанында азаматтық-құқықтық мәміле жасасып және онда нәтижелер көрсеткіштерін көрсете отырып жүзеге асырылады.
2. Мемлекеттік тапсырманы орындау Қазақстан Республикасының мемлекеттік сатып алу туралы заңнамасында көзделген конкурстық рәсімдерді сақтамай жүзеге асырылады.
3. Жарғылық капиталына мемлекет қатысатын заңды тұлғаларға осы заңды тұлғалардың жарғылық капиталын ұлғайту арқылы емес жүзеге асырылатын мемлекеттік тапсырманы орындауға бюджет қаражатын бөлуге рұқсат етіледі.
4. Мемлекеттік тапсырманы, бюджеттік бағдарламалардың әкімшісін және мемлекеттік тапсырманы орындауға жауапты заңды тұлғаны жыл сайын Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітеді.
5. Мемлекеттік тапсырысты әзірлеу және орындау тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды.

7-тарау. Бюджетаралық қатынастар

42-бап. Бюджетаралық қатынастар туралы жалпы ережелер

1. Бюджет процесіндегі республикалық, облыстық бюджеттер, республикалық маңызы бар қаланың, астананың, аудандардың (облыстық маңызы бар қалалардың) бюджеттері арасындағы қатынастар бюджетаралық қатынастар болып табылады.
2. Бюджет процесінде республикалық бюджеттің аудандар (облыстық маңызы бар қалалар) бюджеттерімен және аудандар (облыстық маңызы бар қалалар) бюджеттерінің бір-бірімен өзара қатынастарына жол берілмейді.
3. Әкімшілік-аумақтық бірліктің саяси, экономикалық және әлеуметтік тұрақтылығына, адамдардың өмірі мен денсаулығына қауіп төндіретін табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар туындағанда, облыстар, республикалық маңызы бар қала, астана әкімдерінің қолдаухаты бойынша, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Президентінің тапсырмасымен жалпы республикалық не халықаралық маңызы бар іс-шаралар өткізілген жағдайда бюджет процесінде Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша облыстық бюджеттің, республикалық маңызы бар қала, астана бюджеттерінің басқа облыстық бюджеттермен, республикалық маңызы бар қала, астана бюджеттерімен өзара қатынастарына жол беріледі.
4. Бюджетаралық қатынастар мемлекеттік басқарудың деңгейлері арасындағы функциялар мен өкілеттіктердің ара жігін айқын ажыратуға, түсімдер мен шығыстарды республикалық, облыстық бюджеттер, республикалық маңызы бар қаланың, астананың, аудандардың (облыстық маңызы бар қалалардың) бюджеттері арасында бірыңғай бөлуге, сондай-ақ бюджетаралық трансферттерді айқындау әдістерінің біртұтастығы мен ашықтығына негізделген.
5. Қазақстан Республикасы Үкіметінің және орталық мемлекеттік органдардың, облыстардың жергілікті атқарушы органдарының, осы Кодексте көзделген жағдайларды қоспағанда, тиісінше облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың және аудандардың (облыстық маңызы бар қалалардың) бюджет процесіне араласуына жол берілмейді.
6. Осы Кодексті қоспағанда, Қазақстан Республикасының өзге де заңнамалық актілерінде, есебінен шығыстар қаржыландырылуға тиіс және түсімдер есептелуге тиіс бюджет деңгейін белгілеуге жол берілмейді.
Шығыстарды немесе түсімдердің жекелеген түрлерін бюджеттің бір деңгейінен екінші деңгейіне беру осы Кодекске өзгерістер мен толықтырулар енгізілген кезде ғана жүзеге асырылады.
7. Жоғары тұрған органдардың жалпы сипаттағы трансферттердің үш жылдық көлемінің қолданылу кезеңінде шығыстардың ұлғаюына және (немесе) кірістердің азаюына алып келетін нормативтік құқықтық актілерді қабылдауынан туындайтын төмен тұрған бюджеттердің ысырабын өтеу міндетті түрде жоғары тұрған бюджеттен ағымдағы нысаналы трансферттер бөлу арқылы жүргізіледі.
8. Жалпы сипаттағы трансферттердің үш жылдық көлемінің қолданылуы кезеңінде жоғары тұрған бюджеттердің мемлекеттік органдардың функцияларын мемлекеттік басқарудың төмен тұрған деңгейінен жоғары тұрған деңгейіне беруге байланысты шығыстардың ұлғаюына алып келетін заңнамалық актілерді қабылдаудан туындайтын ысырабын өтеу міндетті түрде төмен тұрған бюджеттен ағымдағы нысаналы трансферттер бөлу арқылы жүргізіледі.

43-бап. Бюджетаралық қатынастар принциптері

Бюджетаралық қатынастар мынадай принциптерге негізделеді:
1) облыстар, республикалық маңызы бар қала, астана бюджеттерінің республикалық бюджетпен өзара қатынастарда, аудандар (облыстық маңызы бар қалалар) бюджеттерінің жоғары тұрған облыстық бюджетпен өзара қатынастарда теңдігі;
2) түсімдерді тиімді бөлу, ол түсімдердің ара жігін ажыратудың мынадай өлшемдерін бір мезгілде сақтауды ескереді:
төмен тұрған бюджеттерге тұрақты сипаты бар, сыртқы факторлардың әсеріне тәуелсіз салықтық және салықтық емес түсімдер бекітіледі;
мемлекеттік мекемелер көрсеткен қызметтер үшін төлемақы болып табылатын салықтық және салықтық емес түсімдер аталған қызметтер көрсету қаржыландырылатын бюджет кірісіне түседі;
қайта бөліну сипаты бар, сондай-ақ салық базасы әркелкі орналастырылатын салықтар бюджет жүйесінің неғұрлым жоғары тұрған бюджеттер деңгейлеріне бекітіледі;
салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді бекіткен кезде оларды жинаудың неғұрлым жоғары дәрежесін қамтамасыз ететін бюджет деңгейіне артықшылық беріледі;
нақты аумақтық байланыстылығы бар салықтық базадан алынатын салықтар жергілікті бюджеттерге бекітіледі;
3) Қазақстан Республикасының әкімшілік-аумақтық бірліктерінің бюджеттік қамтамасыз етілу деңгейлерін теңестіру;
4) жергілікті атқарушы органдардың бірдей деңгейде мемлекеттік қызметтер көрсетуін қамтамасыз ету;
5) мемлекеттік қызмет көрсетудің тиімділігі мен нәтижелілігі - мемлекеттік қызметті неғұрлым тиімді әрі нәтижелі көрсетуді қамтамасыз ете алатын мемлекеттік басқару деңгейіне мемлекеттік қызметтер көрсетуді бекітіп беру;
6) мемлекеттік қызмет көрсету деңгейін оны алушыларға барынша жақындату - қызметтерді алушылардың қажеттіліктерін жақсылап есепке алу және мемлекеттік қызметтер көрсету сапасын арттыру мақсатында, көрсетілетін қызметтерді атқаруды бюджет жүйесінің мүмкін болғанша неғұрлым төмен деңгейіне беру.

44-бап. Бюджетаралық қатынастарды реттеу нысандары

1. Бюджетаралық қатынастар:
1) республикалық және облыстық бюджеттер, республикалық маңызы бар қала, астана бюджеттерінің арасында:
трансферттермен;
бюджеттік кредиттермен;
2) облыстық және аудандық (облыстық маңызы бар қалалар) бюджеттер арасында:
трансферттермен;
бюджеттік кредиттермен;
кірістерді бөлу нормативтерімен реттеледі.
2. Бюджет деңгейлері арасындағы трансферттер жалпы сипаттағы трансферттер, ағымдағы нысаналы трансферттер, дамуға арналған нысаналы трансферттер болып бөлінеді.
3. Нысаналы трансферттер мен бюджеттік кредиттерді жергілікті атқарушы органдар олардың тиісті бюджеттік бағдарламаларында айқындалған нысаналы мақсатына сәйкес пайдаланады.
4. Нысаналы трансферттер мен кредиттердің нысаналы мақсатқа сай пайдаланылмаған сомалары мемлекеттік қаржылық бақылау актісіне сәйкес осы трансферттер мен кредиттерді бөлген жоғары тұрған бюджетке бақылау актісіне қол қойылғаннан кейін бір ай ішінде қайтарылуы тиіс.
5. Қазақстан Республикасы Үкіметінің резервінен бөлінгенді қоспағанда, республикалық бюджеттен бөлінген нысаналы трансферттердің қаржы жылы ішінде пайдаланылмаған (толық пайдаланылмаған) сомалары Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша олардың нысаналы мақсатын сақтай отырып, келесі қаржы жылы пайдаланылуы (толық пайдаланылуы) мүмкін.
Облыстың жергілікті атқарушы органының резервінен бөлінгенді қоспағанда, облыстық бюджеттен бөлінген нысаналы трансферттердің қаржы жылы ішінде пайдаланылмаған (толық пайдаланылмаған) сомалары облыстың жергілікті атқарушы органының шешімі бойынша олардың нысаналы мақсатын сақтай отырып, келесі қаржы жылы пайдаланылуы (толық пайдаланылуы) мүмкін.
Өткен қаржы жылы ішінде Қазақстан Республикасы Үкіметінің немесе жергілікті атқарушы органның шешімі бойынша пайдалануға рұқсат берілген нысаналы трансферттердің қаржы жылы ішінде пайдаланылмаған (толық пайдаланылмаған) сомалары оларды бөлген жоғары тұрған бюджетке ағымдағы қаржы жылының соңына дейін қайтарылуы тиіс.

45-бап. Жалпы сипаттағы трансферттер

1. Бюджет субвенциялары мен бюджеттік алып қоюлар жалпы сипаттағы трансферттер болып табылады.
2. Жоғары тұрған бюджеттерден төмен тұрған бюджеттерге республикалық немесе облыстық бюджеттерде бекітілген сома шегінде берілетін трансферттер бюджет субвенциялары болып табылады.
3. Төмен тұрған бюджеттерден жоғары тұрған бюджеттерге республикалық немесе облыстық бюджеттерде бекітілген сома шегінде берілетін трансферттер бюджеттік алып қоюлар болып табылады.
4. Жалпы сипаттағы трансферттердің көлемі абсолюттік мәнде жылдар бойынша бөліне отырып үш жылдық кезеңге:
республикалық бюджет пен облыстық, республикалық маңызы бар қала, астана бюджеттерінің арасында - Қазақстан Республикасының заңымен;
облыстық бюджет, республикалық маңызы бар қала, астана бюджеті мен аудандар (облыстық маңызы бар қалалар) бюджеттері арасында - облыстық мәслихаттың шешімімен белгіленеді.
Жалпы сипаттағы трансферттердің көлемі әрбір үш жылда өзгертілуі тиіс.
5. Жалпы сипаттағы трансферттер өңірлердің бюджеттік қамтамасыз етілу деңгейін теңестіруге және бюджеттің әрбір деңгейі үшін осы Кодекспен бекітілген шығыстардың бағыттарына сәйкес мемлекет кепілдік берген қызметтерді көрсету үшін тең фискалдық мүмкіндіктерді қамтамасыз етуге бағытталған.
6. Жалпы сипаттағы трансферттерді айқындау кезінде өңірдің салықтық әлеуеті, өңірде мемлекеттік қызмет көрсетуді тұтынушылардың саны, мемлекеттік қызмет көрсетудің бекітілген стандарттары мен қандай да бір өңірдің ерекшелігіне байланысты мемлекеттік қызметтерді көрсету жөніндегі шығыстарға әсер ететін факторлар ескеріледі.
7. Жалпы сипаттағы трансферттердің көлемі тиісті жергілікті бюджеттің кірістері (трансферттерді қоспағанда) мен шығындарының болжамды көлемдерінің арасындағы айырма ретінде айқындалады.
8. Жергілікті бюджет шығындарының болжамды көлемінен кірістердің болжамды көлемі асып түскен кезде жергілікті бюджеттен жоғары тұрған бюджетке бюджеттік алып қоюлар белгіленеді.
Жергілікті бюджет кірістерінің болжамды көлемінен шығындардың болжамды көлемі асып түскен жағдайда жергілікті бюджетке жоғары тұрған бюджеттен бюджеттік субвенциялар белгіленеді.
9. Жергілікті бюджеттердің кірістері мен шығындарының болжамды көлемдері Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын жалпы сипаттағы трансферттерді есептеу әдістемесі негізінде есептеледі.
10. Жалпы сипаттағы трансферттердің көлемін есептеу кезінде жоспарлаған кезеңде жоғары тұрған бюджеттен бөлінетін нысаналы трансферттер мен бюджеттік кредиттер, жергілікті атқарушы органның борышын өтеуге арналған шығындар ескерілмейді.
11. Жалпы сипаттағы трансферттерді аудару тәртібі мен кезеңділігін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды.

46-бап. Нысаналы трансферттер

1. Жоғары тұрған бюджеттердің төмен тұрған бюджеттерге жекелеген ағымдағы бюджеттік бағдарламаларды немесе бюджеттік даму бағдарламаларын іске асыру үшін республикалық немесе жергілікті бюджетте бекітілген сома шегінде беретін, жалпы сипаттағы трансферттерді есептеу кезінде ескерілмейтін трансферттер, сондай-ақ жалпы сипаттағы трансферттердің үш жылдық көлемінің қолданылуы кезеңінде жоғары тұрған бюджеттердің мемлекеттік органдардың функцияларын мемлекеттік басқарудың төмен тұрған деңгейінен жоғары тұрған деңгейіне беруге байланысты шығыстардың ұлғаюына алып келетін заңнамалық актілерді қабылдаудан туындайтын ысырабын өтеуге бөлінетін трансферттер нысаналы трансферттер болып табылды.
2. Жоғары тұрған бюджеттердің төмен тұрған бюджеттерге жекелеген ағымдағы бюджеттік бағдарламаларды іске асыру үшін республикалық немесе жергілікті бюджеттерде бекітілген сома шегінде беретін, жалпы сипаттағы трансферттерді есептеу кезінде ескерілмейтін трансферттері ағымдағы нысаналы трансферттер болып табылады.
3. Жоғары тұрған бюджеттер:
1) Қазақстан Республикасының стратегиялық және бағдарламалық құжаттары негізінде жергілікті атқарушы органдар ұсынатын жергілікті бюджеттік инвестициялық жобаларды іске асыру;
2) мемлекеттік басқарудың төмен тұрған органдарының мемлекеттік басқарудың жоғары тұрған органдарының құзыретіне жататын, экономикалық пайда алуға немесе әлеуметтік-экономикалық тиімділікке қол жеткізуге бағытталған Қазақстан Республикасының стратегиялық және бағдарламалық құжаттарын іске асыруға арналған іс-шараларды орындауы үшін республикалық немесе жергілікті бюджеттерде бекітілген сома шегінде төмен тұрған бюджеттерге беретін трансферттер дамуға арналған нысаналы трансферттер болып табылады.
4. Нысаналы трансферттерді төмен тұрған бюджеттерге төмен тұрған бюджеттің бюджеттік бағдарламалар әкімшісі төлемінің негізділігін растайтын дамуға арналған нысаналы трансферттер бойынша құжаттары болған жағдайда нысаналы трансферттер бойынша нәтижелер туралы келісімдер, белгіленген тәртіппен бекітілген төлемдер бойынша тиісті бюджеттік бағдарламаны жеке қаржыландыру жоспары негізінде және нысаналы трансферттердің жалпы сомасын төмен тұрған бюджеттер арасында бөлуді бекітетін нормативтік құқықтық актілерге сәйкес жоғары тұрған бюджеттің бюджеттік бағдарламалар әкімшісі аударады.
5. Нысаналы трансферттер бойынша нәтижелер туралы келісім:
шешілуіне нысаналы трансферттер бөлінетін мақсаттар мен міндеттерді;
нысаналы трансферттерді пайдалану есебінен қол жеткізуге тиіс тікелей және түпкілікті нәтижелерді;
жоғары тұрған бюджеттің бюджеттік бағдарламаларының әкімшісіне қол жеткізілген тікелей және түпкілікті нәтижелер туралы төмен тұрған бюджеттің есебін табыс ету туралы міндеттемені қамтитын құжатты білдіреді.
6. Жоғары тұрған бюджеттен төмен тұрған бюджетке берілетін нысаналы трансферттер бойынша нәтижелер туралы келісім жоғары тұрған бюджеттің бюджеттік бағдарлама әкімшісі мен тиісті жергілікті атқарушы орган арасында ағымдағы қаржы жылының 20 қаңтарынан кешіктірілмей жасалады.
Республикалық бюджеттен облыстық бюджеттерге, республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджеттеріне берілетін нысаналы трансферттерді аудандардың (облыстық маңызы бар қалалардың) бюджеттері арасында одан әрі бөлген жағдайда облыстың жергілікті атқарушы органы аудандардың (облыстық маңызы бар қалалардың) жергілікті атқарушы органдарымен нысаналы трансферттер бойынша нәтижелер туралы тиісті келісімдер жасайды.
7. Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жергілікті атқарушы органы жарты жылдың және бір жылдың қорытындылары бойынша облыстың тиісті жергілікті атқарушы органына нәтижелер туралы келісімдерге сәйкес бөлінген нысаналы трансферттерді пайдалану есебінен қол жеткізілген тікелей және түпкілікті нәтижелер туралы есеп береді.
Облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органы жарты жылдың және бір жылдың қорытындылары бойынша республикалық бюджеттік бағдарламалардың тиісті әкімшісіне нәтижелер туралы келісімдерге сәйкес бөлінген нысаналы трансферттерді пайдалану есебінен қол жеткізілген тікелей және түпкілікті нәтижелер туралы есеп береді.
8. Нысаналы трансферттер бойынша нәтижелер туралы келісімді әзірлеу, нысаналы трансферттерді аудару, қол жеткізген тікелей және түпкілікті нәтижелер туралы есепті жасау және табыс ету тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды.

47-бап. Төмен тұрған бюджеттен берілетін ағымдағы
нысаналы трансферттер

1. Төмен тұрған бюджеттердің жоғары тұрған бюджеттерге жалпы сипаттағы трансферттердің үш жылдық көлемінің қолданылуы кезеңінде мемлекеттік органдардың функцияларын мемлекеттік басқарудың төмен тұрған деңгейінен жоғары тұрған деңгейіне беруге байланысты шығыстардың ұлғаюына және (немесе) түсімдердің азаюына алып келетін заңнамалық актілердің қабылдануынан туындайтын жоғары тұрған бюджеттердің ысырабын өтеу мақсатында беретін трансферттері төмен тұрған бюджеттен берілетін ағымдағы нысаналы трансферттер болып табылады.
2. Төмен тұрған бюджеттен берілетін ағымдағы нысаналы трансферттерді белгіленген тәртіппен бекітілген төлемдер бойынша тиісті бюджеттік бағдарламаны жеке қаржыландыру жоспары негізінде төмен тұрған бюджеттің бюджеттік бағдарламалар әкімшісі аударады.

48-бап. Төмен тұрған бюджеттерге берілетін бюджеттік
кредиттер

1. Республикалық бюджеттен және облыстық бюджеттерден бюджеттік кредиттер тиісінше облыстық бюджеттерге, республикалық маңызы бар қала, астана бюджеттеріне және аудандардың (облыстық маңызы бар қалалардың) бюджеттеріне бюджеттік инвестициялық жобаларды іске асыруға және қаржы жылы ішінде қолма-қол ақшаның болжамды тапшылығы жағдайында берілуі мүмкін.
2. Төмен тұрған бюджеттерге бюджеттік кредиттер осы Кодекске сәйкес беріледі.

49-бап Нысаналы трансферттерді пайдаланғаны және
нәтижелерге қол жеткізуі үшін жауапкершілік

Жоғары тұрған бюджеттен төмен тұрған бюджетке нысаналы трансферттерді бөлу кезінде:
облыстың жергілікті атқарушы органы және жоғары тұрған бюджеттің бюджеттік бағдарламаларының тиісті әкімшілері нысаналы трансферттер бойынша нәтижелер туралы келісімді уақтылы жасауды қамтамасыз етеді;
жоғары тұрған бюджеттің бюджеттік бағдарламаларының әкімшілері төлемдер бойынша жеке қаржыландыру жоспарына сәйкес нәтижелер туралы жасалған келісімдер негізінде төмен тұрған бюджеттерге нысаналы трансферттерді аударуды қамтамасыз етеді;
облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың, ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жергілікті атқарушы органы және төмен тұрған бюджеттің бюджеттік бағдарламаларының тиісті әкімшілері нысаналы трансферттер бойынша нәтижелер туралы жасалған келісімге сәйкес нысаналы трансферттердің мақсатты пайдаланылуын, тікелей және түпкілікті нәтижелерге қол жеткізуді, алынған нысаналы трансферттерді пайдалану есебінен қол жеткізілген тікелей және түпкілікті нәтижелер туралы есеп беруді қамтамасыз етеді.

2-бөлім. Түсімдер мен шығыстарды бюджет деңгейлері арасында бөлу

8-тарау. Бюджетке түсетін түсімдерді республикалық, облыстық бюджеттер, республикалық маңызы бар қала, астана, аудан (облыстық маңызы бар қаланың) бюджеттері арасында бөлу

50-бап. Республикалық бюджетке түсетін түсімдер

1. Республикалық бюджетке түсетін салықтық түсімдер:
1) мұнай секторы ұйымдарынан түсетін түсімдерді қоспағанда, корпорациялық табыс салығы;
2) қосылған құнға салынатын салық, соның ішінде Қазақстан Республикасының аумағында өндірілген тауарларға, орындалған жұмыстар мен көрсетілген қызметтерге және Қазақстан Республикасының аумағына импортталатын тауарларға қосылған құн салығы;
3) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес Қазақстан Республикасының аумағына импортталатын тауарларға акциздер;
4) шикі мұнайға, газ конденсатына акциздер;
5) ойын бизнесі салығы;
6) мұнай секторы ұйымдарынан түсетін түсімдерді қоспағанда, үстеме пайдаға салынатын салық;
7) тарихи шығындарды өтеу жөніндегі төлем;
8) мұнай секторы ұйымдарынан түсетін түсімдерді қоспағанда, бонустар;
9) мұнай секторы ұйымдарынан түсетін түсімдерді қоспағанда, пайдалы қазбаларды өндіруге салынатын салық;
10) мұнай секторы ұйымдарынан түсетін түсімдерді қоспағанда, Қазақстан Республикасының жасалған келісім-шарттар бойынша өнімді бөлу жөніндегі үлесі;
11) мұнай секторы ұйымдарынан түсетін түсімдерді қоспағанда, қызметін өнімді бөлу туралы келісім-шарт бойынша жүзеге асыратын жер қойнауын пайдаланушының қосымша төлемі;
12) жергілікті маңызы бар мемлекеттік ақылы автомобиль жолдары арқылы автокөлік құралдарының жүріп өткені үшін алынатын алымнан басқа, Қазақстан Республикасының аумағы бойынша автокөлік құралдарының жүріп өткені үшін алым;
13) телевизиялық және радиохабар ұйымдарына радиожиілік спектрін пайдалануға рұқсат бергені үшін алынатын алым;
14) бұқаралық ақпарат құралын мемлекеттік тіркегені (есепке қойғаны) үшін алынатын алым;
15) дәрілік заттарды мемлекеттік тіркегені үшін алынатын алым;
16) туындыларға және сабақтас құқықтар объектілеріне құқықтарды, туындыларды және сабақтас құқықтар объектілерін пайдалануға лицензиялық шарттарды мемлекеттік тіркегені үшін алынатын алым;
17) радиоэлектрондық құралдарды және жиілігі жоғары құрылғыларды мемлекеттік тіркегені үшін алынатын алымы;
18) қалааралық және (немесе) халықаралық телефон байланысын, сондай-ақ ұялы байланыс бергені үшін төленетін төлем;
19) радиожиілік спектрін пайдаланғаны үшін төленетін төлем;
20) республикалық маңызы бар ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды пайдаланғаны үшін төленетін төлем;
21) жануарлар дүниесін пайдаланғаны үшін төленетін төлем;
22) кеме жүретін су жолдарын пайдаланғаны үшін төленетін төлем;
23) республикалық маңызы бар жалпы пайдаланудағы автомобиль жолдарының бөлінген белдеуінде сыртқы (көрнекі) жарнаманы орналастырғаны үшін төленетін төлем;
24) әкелінетін және әкетілетін тауарларға кеден баждары;
25) кеден бақылауын және кеден рәсімдерін жүзеге асырудан түсетін түсімдер;
26) отандық тауар өндірушілерді қорғау шаралары ретінде алынатын баждар;
27) консулдық алым;
28) Қазақстан Республикасы ратификацияланған халықаралық шартқа сәйкес Қазақстан Республикасында жасалған ресми құжаттарға Қазақстан Республикасының Үкіметі уәкілетті берген мемлекеттік органдардың апостиль қойғаны үшін мемлекеттік баж;
29) жеке тұлғаны куәландыратын құжаттарды бергені үшін мемлекеттік баж;
30) жүргізуші куәліктерін бергені үшін алынатын мемлекеттік баж;
31) механикалық көлік құралдарын мемлекеттік тіркеу туралы куәліктер бергені үшін алынатын мемлекеттік баж;
32) мемлекеттік тіркеу нөмірінің белгілерін бергені үшін алынатын мемлекеттік баж;
33) нотариаттық іс-әрекет жасағаны, сондай-ақ нотариалды куәландырылған құжаттардың көшірмелерін (дубликаттарын) бергені үшін алынатын мемлекеттік баж;
34) зияткерлік меншік саласындағы уәкілетті мемлекеттік органның заңды мәні бар іс-әрекеттер жасағаны үшін алынатын мемлекеттік баж болып табылады;
35) мемлекеттік органдарды сотқа берген талап ету өтініштерінен алынатын мемлекеттік баж.
2. Республикалық бюджетке түсетін салықтық емес түсімдер:
1) республикалық меншіктен алынатын кірістер:
республикалық мемлекеттік кәсіпорындардың таза табысы бөлігінің түсімдері;
Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің таза табысы бөлігінің түсімдері;
республикалық меншіктегі мемлекеттік акциялар пакеттеріне дивидендтер;
республикалық меншіктегі заңды тұлғаларға қатысу үлесіне кірістер;
республикалық меншіктегі мүлікті жалға беруден алынатын кірістер;
екінші деңгейдегі банктердің шоттарында мемлекеттік сыртқы қарыздардың қаражатын орналастырғаны үшін және Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі Қазақстан Республикасы Үкіметінің депозиттері бойынша сыйақылар;
республикалық бюджеттен берілген кредиттер бойынша сыйақылар;
қару-жарақ пен әскери техниканы сатудан түсетін кірістер;
республикалық меншіктен түсетін басқа да кірістер;
2) республикалық бюджеттен қаржыландырылатын мемлекеттік мекемелердің тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) өткізуден түсетін түсімдері;
3) республикалық бюджеттен қаржыландырылатын мемлекеттік мекемелер ұйымдастыратын мемлекеттік сатып алуды өткізуден түсетін ақша түсімдері;
4) мұнай секторы кәсіпорындарынан түсетін түсімдерді қоспағанда, республикалық бюджеттен қаржыландырылатын, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің бюджетінен (шығыстар сметасынан) қамтылатын және қаржыландырылатын мемлекеттік мекемелер салатын айыппұлдар, өсімпұлдар, санкциялар, өндіріп алулар;
5) мұнай секторы кәсіпорындарынан түсетін түсімдерді қоспағанда, республикалық бюджетке түсетін салықтық емес басқа да түсімдер болып табылады.
3. Негізгі капиталды сатудан республикалық бюджетке түсетін түсімдер:
1) республикалық бюджеттен қаржыландырылатын мемлекеттік мекемелерге бекітіліп берілген мемлекеттік мүлікті сатудан түсетін;
2) мемлекеттік материалдық резервтен тауарлар сатудан түсетін;
3) мемлекетке тиесілі материалдық емес активтерді сатудан түсетін ақша болып табылады.
4. Республикалық бюджетке трансферттердің түсімдері:
1) облыстық бюджеттерден, республикалық маңызы бар қалалар, астана бюджеттерінен түсетін трансферттер;
2) Қазақстан Республикасының Ұлттық қорынан республикалық бюджетке түсетін трансферттер болып табылады.
5. Республикалық бюджеттен берілген кредиттерді өтеуден, мемлекеттің республикалық меншіктегі қаржы активтерін сатудан түсетін түсімдер республикалық бюджетке есептеледі.

51-бап. Облыстық бюджетке түсетін түсімдер

1. Облыстық бюджетке түсетін салықтық түсімдер:
1) облыстық мәслихат белгілеген кірістерді бөлу нормативтері бойынша жеке табыс салығы;
2) облыстық мәслихат белгілеген кірістерді бөлу нормативтері бойынша әлеуметтік салық;
3) қоршаған ортаға эмиссия үшін төленетін төлемақы;
4) облыстық маңызы бар мемлекеттік ақылы автомобиль жолдары арқылы жүріп өткені үшін алынатын алым;
5) облыстық маңызы бар жалпы пайдаланудағы автомобиль жолдарының бөлінген белдеуінде сыртқы (көрнекі) жарнама орналастырғаны үшін төленетін төлем;
6) жер үсті су көздерінің ресурстарын пайдаланғаны үшін төленетін төлем;
7) орманды пайдаланғаны үшін төленетін төлем;
8) жергілікті маңызы бар ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды пайдаланғаны үшін төленетін төлем болып табылады.
2. Облыстық бюджетке түсетін салықтық емес түсімдер:
1) коммуналдық меншіктен түсетін кірістер:
облыстық әкімдіктің шешімі бойынша құрылған коммуналдық мемлекеттік кәсіпорындардың таза табысы бөлігінің түсімдері;
облыстық коммуналдық меншіктегі мемлекеттік акциялар пакеттеріне дивидендтер;
облыстық коммуналдық меншіктегі заңды тұлғаларға қатысу үлесіне кірістер;
облыстық коммуналдық меншік мүлкін жалға беруден түсетін түсім;
облыстық бюджеттен берілген кредиттер бойынша сыйақылар;
уақытша бос бюджет ақшасын депозитке орналастырудан алынған сыйақылар;
облыстық коммуналдық меншіктен түсетін басқа да кірістер;
2) облыстық бюджеттен қаржыландырылатын мемлекеттік мекемелердің тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) өткізуінен түсетін түсімдер;
3) облыстық бюджеттен қаржыландырылатын мемлекеттік мекемелер ұйымдастыратын мемлекеттік сатып алуды өткізуден түсетін ақша түсімдері;
4) облыстық бюджеттен қаржыландырылатын мемлекеттік мекемелер салатын айыппұлдар, өсімпұл, санкциялар, өндіріп алулар;
5) облыстық бюджетке түсетін салықтық емес басқа да түсімдер болып табылады.
3. Облыстық бюджеттен қаржыландырылатын мемлекеттік мекемелерге бекітіліп берілген мемлекеттік мүлікті сатудан түсетін ақша негізгі капиталды сатудан облыстық бюджетке түсетін түсімдер болып табылады.
4. Облыстық бюджетке түсетін трансферттердің түсімдері:
1) аудандар (облыстық маңызы бар қалалар) бюджеттерінен түсетін трансферттер;
2) республикалық бюджеттен түсетін трансферттер болып табылады.
5. Облыстық бюджеттен берілген кредиттерді өтеуден, мемлекеттің облыстық коммуналдық меншіктегі қаржы активтерін сатудан, облыстардың жергілікті атқарушы органдарының қарыздарынан түсетін түсімдер облыстық бюджетке есептеледі.

52-бап. Республикалық маңызы бар қала, астана бюджетіне
түсетін түсімдер

1. Республикалық маңызы бар қала, астана бюджетіне түсетін салықтық түсімдер:
1) жеке табыс салығы;
2) әлеуметтік салық;
3) жеке және заңды тұлғалардың, жеке кәсіпкерлердің мүлкіне салынатын салық;
4) жер салығы;
5) бірыңғай жер салығы;
6) көлік құралдарына салынатын салық;
7) тіркелген салық;
8) мыналарға:
Қазақстан Республикасының аумағында өндірілген спирттің барлық түріне;
Қазақстан Республикасының аумағында өндірілген алкоголь өніміне;
Қазақстан Республикасының аумағында өндірілген алкогольсіз сыраға;
Қазақстан Республикасының аумағында өндірілген темекі бұйымдарына;
Қазақстан Республикасының аумағында шығарылған жеңіл автомобильдерге (мүгедектерге арналған қолмен басқарылатын немесе қолмен басқару адаптері бар автомобильдерден басқа);
бензинге (авиациялық бензинді қоспағанда) және дизель отынына акциздер;
9) жер үсті көздерінің су ресурстарын пайдаланғаны үшін төленетін төлем;
10) орманды пайдаланғаны үшін төленетін төлем;
11) қоршаған ортаға эмиссия үшін төленетін төлемақы;
12) жергілікті маңызы бар ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды пайдаланғаны үшін төленетін төлем;
13) жер учаскелерін пайдаланғаны үшін төленетін төлем;
14) жеке кәсіпкерлерді мемлекеттік тіркегені үшін алынатын тіркеу алымы;
15) қызметтің жекелеген түрлерімен айналысу құқығы үшін алынатын лицензиялық алым;
16) заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркегені және филиалдар мен өкілдіктерді есептік тіркегені үшін алынатын алым;
17) аукциондардан алынатын алым;
18) республикалық маңызы бар қаланың, астананың ақылы мемлекеттік автомобиль жолдары арқылы жүріп өткені үшін алынатын алым;
19) консулдық алымнан және республикалық бюджеттің есебіне алынатын мемлекеттік баждардан басқа, мемлекеттік баж;
20) жылжымайтын мүлікке және олармен жасалатын мәмілелерге құқықтарды мемлекеттік тіркегені үшін алынатын алым;
21) жылжымалы мүлік кепілін және кеменің немесе жасалып жатқан кеменің ипотекасын мемлекеттік тіркегені үшін алынатын алым;
22) көлік құралдарын мемлекеттік тіркегені үшін алынатын алым;
23) қалалық маңызы бар жалпы пайдаланудағы автомобиль жолдарының бөлінген белдеуінде және елді мекендерде сыртқы (көрнекі) жарнаманы орналастырғаны үшін төленетін төлем болып табылады.
2. Республикалық маңызы бар қала, астана бюджетіне түсетін салықтық емес түсімдер:
1) коммуналдық меншіктен түсетін кірістер:
республикалық маңызы бар қала, астана әкімдіктерінің шешімі бойынша құрылған коммуналдық мемлекеттік кәсіпорындардың таза табысы бөлігінің түсімдері;
республикалық маңызы бар қаланың, астананың коммуналдық меншігіндегі мемлекеттік акциялар пакетіне дивидендтер;
республикалық маңызы бар қаланың, астананың коммуналдық меншігіндегі заңды тұлғаларға қатысу үлестеріне кірістер;
республикалық маңызы бар қаланың, астананың өкілді органдарының шешімдері бойынша өткізілетін мемлекеттік лотереялардан түскен кірістердің түсімдері;
республикалық маңызы бар қаланың, астананың коммуналдық меншігінің мүлкін жалға беруден түсетін кірістер;
республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджетінен берілген кредиттер бойынша сыйақылар;
уақытша бос бюджет ақшасын депозитке орналастырудан алынған сыйақылар;
республикалық маңызы бар қаланың, астананың коммуналдық меншігінен түсетін басқа да кірістер;
2) республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджетінен қаржыландырылатын мемлекеттік мекемелердің тауарлар (жұмыстар, көрсетілетін қызметтер) өткізуінен түсетін түсімдер;
3) республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджетінен қаржыландырылатын мемлекеттік мекемелер ұйымдастыратын мемлекеттік сатып алуды өткізуден түсетін ақша түсімі;
4) республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджетінен қаржыландырылатын мемлекеттік мекемелер салатын айыппұлдар, өсімпұлдар, санкциялар, өндіріп алулар;
5) республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджетіне түсетін салықтық емес басқа да түсімдері болып табылады.
3. Негізгі капиталды сатудан республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджетіне түсетін түсімдер:
1) республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджетінен қаржыландырылатын мемлекеттік мекемелерге бекітіліп берілген мемлекеттік мүлікті сатудан түсетін ақша;
2) ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер учаскелерін қоспағанда, жер учаскелерін сатудан түсетін түсімдер;
3) жер учаскелерін жалдау құқығын сатқаны үшін төленетін төлем болып табылады.
4. Республикалық бюджеттен түсетін трансферттер республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджетіне түсетін трансферттердің түсімдері болып табылады.
5. Республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджетінен берілген кредиттерді өтеуден, республикалық маңызы бар қаланың, астананың коммуналдық меншігіндегі мемлекеттің қаржы активтерін сатудан, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органдарының қарыздарынан түсетін түсімдер республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджетіне есептеледі.

53-бап. Аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетіне
түсетін түсімдер

1. Аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетіне түсетін салық түсімдері:
1) облыстық мәслихат белгілеген кірістерді бөлу нормативтері бойынша жеке табыс салығы;
2) облыстық мәслихат белгілеген кірістерді бөлу нормативтері бойынша әлеуметтік салық;
3) жеке тұлғалардың, жеке кәсіпкерлер мен заңды тұлғалардың мүлкіне салынатын салық;
4) жер салығы;
5) бірыңғай жер салығы;
6) көлік құралдарына салынатын салық;
7) тіркелген салық;
8) мыналарға:
Қазақстан Республикасының аумағында өндірілген спирттің барлық түріне;
Қазақстан Республикасының аумағында өндірілген алкоголь өніміне;
Қазақстан Республикасының аумағында өндірілген алкогольсіз сыраға;
Қазақстан Республикасының аумағында өндірілген темекі бұйымдарына;
Қазақстан Республикасының аумағында шығарылған жеңіл автомобильдерге (мүгедектер үшін арнайы жасалған қолмен басқарылатын немесе қолмен басқару адаптері бар автомобильдерден басқа);
бензинге (авиациялық бензинді қоспағанда) және дизель отынына акциздер;
9) жер учаскелерін пайдаланғаны үшін төленетін төлемақы;
10) жеке кәсіпкерлерді мемлекеттік тіркегені үшін алынатын алым;
11) қызметтің жекелеген түрлерімен айналысу құқығы үшін лицензиялық алым;
12) заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркегені және филиалдар мен өкілдіктерді есептік тіркегені үшін алынатын алым;
13) аукциондардан алынатын алым;
14) көлік құралдарын мемлекеттік тіркегені үшін тіркеу алымы;
15) жылжымайтын мүлікке құқықтарды және олармен жасалатын мәмілелерді мемлекеттік тіркегені үшін тіркеу алымы;
16) жылжымалы мүлік кепілін және кеменің немесе жасалып жатқан кеменің ипотекасын мемлекеттік тіркегені үшін тіркеу алымы;
17) аудандық маңызы бар жалпы пайдаланудағы автомобиль жолдарының бөлінген белдеуінде және елді мекендерде сыртқы (көрнекі) жарнаманы орналастырғаны үшін төлемақы;
18) консулдық алымнан және республикалық бюджетке алынатын мемлекеттік баждардан басқа, мемлекеттік баж болып табылады.
2. Аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетіне түсетін салықтық емес түсімдер:
1) коммуналдық меншіктен түсетін кірістер:
аудан (облыстық маңызы бар қала) әкімдіктерінің шешімі бойынша құрылған коммуналдық мемлекеттік кәсіпорындардың таза табысы бөлігінің түсімдері;
ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) коммуналдық меншігіндегі мемлекеттік акциялар пакетіне дивидендтер;
ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) коммуналдық меншігіндегі заңды тұлғаларға қатысу үлестеріне кірістер;
ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) коммуналдық меншігінің мүлкін жалға беруден түсетін кірістер;
ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) бюджетінен берілген кредиттер бойынша сыйақылар;
ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) коммуналдық меншігінен түсетін басқа да кірістер;
2) аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетінен қаржыландырылатын мемлекеттік мекемелердің тауарлар (жұмыстар, көрсетілетін қызметтер) өткізуінен түсетін түсімдер;
3) аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетінен қаржыландырылатын мемлекеттік мекемелер ұйымдастыратын мемлекеттік сатып алуды өткізуден түсетін ақша түсімдері;
4) аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетінен қаржыландырылатын мемлекеттік мекемелер салатын айыппұлдар, өсімпұлдар, санкциялар, өндіріп алулар;
5) аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетіне түсетін басқа да салықтық емес түсімдер болып табылады.
3. Негізгі капиталды сатудан аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетіне түсетін түсімдер:
1) аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетінен қаржыландырылатын мемлекеттік мекемелерге бекітіліп берілген мемлекеттік мүлікті сатудан түсетін ақша;
2) ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер учаскелерін қоспағанда, жер учаскелерін сатудан түсетін түсімдер;
3) жер учаскелерін жалдау құқығын сатқаны үшін төлем болып табылады.
4. Облыстық бюджеттен түсетін трансферттер аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетіне түсетін трансферттердің түсімдері болып табылады.
5. Аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетінен берілген кредиттерді өтеуден, ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) коммуналдық меншігіндегі мемлекеттің қаржы активтерін сатудан, ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жергілікті атқарушы органының қарыздарынан түсетін түсімдер аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетіне есептеледі.

9-тарау. Шығыстарды бюджет деңгейлері арасында бөлу

54-бап. Республикалық бюджеттің шығыстары

1. Республикалық бюджеттің шығыстары мынадай бағыттар бойынша жүзеге асырылады:
1) жалпы сипаттағы мемлекеттік қызмет көрсетулер:
Қазақстан Республикасы Президентінің және оның отбасын қамтамасыз ету, оларға қызмет көрсету және күзету;
Қазақстан Республикасы Парламентінің, Қазақстан Республикасы Үкіметінің және Қазақстан Республикасы Конституциялық Кеңесінің жұмыс істеуі;
сайлаулар мен референдумдар өткізу;
республикалық деңгейде мемлекеттік жоспарлау;
салық қызметі органдарының қызметі;
республикалық бюджеттің атқарылуын және жергілікті бюджеттердің кассалық қызмет көрсетуін ұйымдастыру, бюджеттік есепке алуды жүргізу және бюджеттің атқарылуы бойынша есептілікті жасау;
республикалық меншікті басқару;
сырттай байқау рәсімін, оңалту рәсімін, конкурстық іс жүргізуді және борышкерді конкурстық іс қозғамай тарату рәсімін өткізуді ұйымдастыру;
мемлекеттік сатып алудың бірыңғай жүйесін ұйымдастыру;
мемлекеттік қаржы бақылауы және қаржы мониторингі;
кеден қызметі;
мемлекеттің сыртқы саяси қызметі;
іргелі ғылыми зерттеулер жүргізу;
мемлекеттік статистикалық есеп;
мемлекеттік қызметтің бірыңғай жүйесін ұйымдастыру;
ғылыми кадрларды мемлекеттік аттестаттау;
Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес қызметтің әртүрлі салалары мен аяларында мемлекеттік сыйлықтар беру және мемлекеттік наградалармен марапаттау;
Алматы қаласының өңірлік қаржы орталығының қызметін реттеу;
саяси партиялардың қызметін қолдау;
2) қорғаныс, қоғамдық тәртіп, қауіпсіздік:
мемлекеттің қорғанысын ұйымдастыру және қамтамасыз ету;
орталық атқарушы органдар өткізетін жұмылдыру дайындығы және жұмылдыру;
мемлекеттік материалдық резервтерді қалыптастыру және сақтау;
ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету;
терроризмге және экстремизм мен сепаратизм көріністеріне қарсы күрес;
мемлекеттік құпиялардың қорғалуын қамтамасыз ету;
облыстық бюджеттен, республикалық маңызы бар қала, астана және аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетінен қаржыландырылатын іс-шараларды қоспағанда, жалпыға бірдей әскери міндетті орындауға байланысты іс-шараларды ұйымдастыру;
облыстық бюджеттен, республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджетінен қаржыландырылатын бағыттарды қоспағанда, Қазақстан Республикасының аумағында қоғамдық тәртіпті қорғау және қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз ету;
табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар саласындағы қызметті ұйымдастыру;
жаһандық, өңіраралық және жергілікті ауқымдағы төтенше жағдайларды ескерту және оларды жою;
кәсіби авариялық-құтқару қызметтерінің іс-әрекетін ұйымдастыру және қамтамасыз ету;
су-құтқару қызметтерінің жұмысын қамтамасыз ету;
мемлекеттік өртке қарсы қызметтің жұмысын қамтамасыз ету;
азаматтық қорғаныс жүйесін ұйымдастыру;
азаматтық және қызметтік қару мен оның патрондарына мемлекеттік кадастр жүргізу;
экономикалық және қаржы салаларындағы құқық қорғау қызметі;
3) құқық, сот, қылмыстық-атқару қызметі:
әділет саласындағы қызмет;
азаматтар мен мемлекеттің мүдделерін құқықтық қорғау;
заңдылықты және құқықтық тәртіпті қамтамасыз ету;
мемлекеттік құқықтық статистика және арнайы есепке алу;
сот сараптамасы қызметі;
сот жүйесінің жұмыс істеуі;
қылмыстық-атқару жүйесінің қызметін ұйымдастыру және қамтамасыз ету;
4) білім беру:
республикалық білім беру ұйымдарында дарынды балаларға жалпы білім беру;
республикалық маңызы бар мектептен тыс іс-шаралар өткізу;
республикалық бюджеттен қаржыландырылатын білім беру ұйымдарында жоғары оқу орнынан кейінгі, техникалық және кәсіби, орта білімнен кейінгі және жоғары білімі бар мамандар даярлау;
республикалық деңгейде педагогикалық кадрлардың біліктілігін арттыру және қайта даярлау;
республикалық орта білім беру ұйымдарын, сондай-ақ халықаралық келісімдерге сәйкес шет елдердің мектептерінде оқып жүрген отандастарымызды оқулықтармен, оқу-әдістемелік кешендермен қамтамасыз ету;
5) денсаулық сақтау:
жоғары мамандандырылған медициналық көмек көрсету;
табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайларды жою кезінде республикалық деңгейде шұғыл медициналық көмек қызметін ұйымдастыру;
республикалық маңызы бар мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымдарында медициналық оңалту;
психиатриялық бұзылулардан (аурулардан) зардап шегіп жүрген және қатаң бақылау талап етілетін адамдарға медициналық көмек көрсету;
сот-медицина және сот-психиатрия сараптамасын жүргізу;
ауру адамдарды шетелде емдеуді ұйымдастыру;
ерекше қатерлі инфекцияларға қарсы іс-қимыл;
республикалық маңызы бар мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымдары үшін қан, оның компоненттері мен препараттарын өндіру;
санитарлық-эпидемиологиялық қызметтің халықтың санитарлық-эпидемиологиялық салауаттылығын қамтамасыз етуі;
Қазақстан Республикасының заңнамалық актілеріне сәйкес әскери қызметшілерге, құқық қорғау органдарының қызметкерлеріне, олардың отбасы мүшелеріне, сондай-ақ әскери қызметшілердің, құқық қорғау органдары қызметкерлерінің арасынан шыққан зейнеткерлерге және азаматтардың басқа да санаттарына медициналық қызмет көрсету;
жергілікті бюджеттерден қаржыландырылатын шығыстардан басқа, азаматтардың денсаулығын сақтау саласындағы қызмет;
6) әлеуметтік көмек және әлеуметтік қамсыздандыру:
Қазақстан Республикасының зейнетақымен қамсыздандыру туралы заңнамасына сәйкес зейнетақымен қамсыздандырылуға құқығы бар азаматтарға бюджет қаражаты есебінен зейнетақы төлемдері;
мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақылар;
мемлекеттік арнаулы жәрдемақылар;
арнаулы мемлекеттік жәрдемақылар;
зейнеткерлерді, Ұлы Отан соғысының қатысушылары мен мүгедектерін, Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде белгіленген мемлекеттік жәрдемақы алушыларды жерлеуге жәрдемақы;
бала тууына байланысты тағайындалатын және төленетін біржолғы мемлекеттік жәрдемақы;
баланы бір жасқа толғанға дейін бағып-күту бойынша тағайындалатын және төленетін ай сайынғы мемлекеттік жәрдемақы;
экологиялық апат аймақтарында тұрып жатқан адамдарға Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде көзделген әлеуметтік көмек;
әскери қызметшілердің, құқық қорғау органдарының және мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдары қызметкерлерінің отбасыларына Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде көзделген әлеуметтік төлемдер;
саяси қуғын-сүргін құрбандарына және одан зардап шеккендерге Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде көзделген әлеуметтік төлемдер;
Қазақстан Республикасы Үкіметінің міндеттемелері болып табылатын әлеуметтік төлемдер;
көші-қон іс-шаралары;
7) мәдениет, спорт, туризм және ақпараттық кеңістік:
қазақтың ұлттық мәдениеті мен басқа да ұлттық мәдениеттерді қайта өркендету, сақтау, дамыту және тарату;
республикалық маңызы бар театр және музыка өнерін, ұлттық фильмдер өндірісін, мұражай ісін қолдау;
мәдениет және мемлекеттік жастар саясаты саласында әлеуметтік маңызы бар іс-шаралар өткізу;
халықаралық және республикалық маңызы бар тарихи-мәдени мұра объектілерінің сақталуын қамтамасыз ету;
республикалық деңгейде спорттың ұлттық және бұқаралық түрлерінің дамуын қолдау;
жоғары жетістіктер спортын дамыту;
Қазақстан Республикасының ұлттық құрама командалары мүшелерінің халықаралық спорттық жарыстарға дайындалуы және қатысуы;
Қазақстан және оның туристік мүмкіндіктері туралы ақпарат әзірлеп, халықаралық туристік рынокта және мемлекеттің ішінде тарату;
республикалық маңызы бар мұрағат қорының сақталуын қамтамасыз ету;
республикалық кітапханалардың жұмыс істеуі;
бұқаралық ақпарат құралдары арқылы республикалық деңгейде мемлекеттік ақпарат саясатын жүргізу;
мемлекеттік тілді және Қазақстан халқының басқа да тілдерін дамыту;
8) агроөнеркәсіптік кешен, су, орман, балық шаруашылығы, ерекше қорғалатын табиғи аумақтар және қоршаған ортаны қорғау, жер қатынастары:
су ресурстарын қорғауды және ұтымды пайдалануды қамтамасыз ету, су шаруашылығы баланстарын, су ресурстарын кешенді пайдалану және қорғау сызбаларын әзірлеу, су ресурстарын пайдалану мен қорғауды болжау, су ресурстарын пайдаланудың ақпараттық-талдау жүйесін қамтамасыз ету;
судың мемлекеттік есебін, мемлекеттік су кадастрын жүргізу;
су беруге байланысты емес трансшекаралық су шаруашылығы құрылыстарын және республикалық маңызы бар су шаруашылығы құрылыстарын пайдалану;
авариялық қаупі ерекше республикалық маңызы бар су шаруашылығы құрылыстары мен гидромелиорациялық жүйелерді қалпына келтіру;
суармалы жерлердің мелиорациялық жай-күйінің мониторингі және оны бағалау;
республикалық маңызы бар орман қорының, жануарлар дүниесінің, ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың мемлекеттік есебін, табиғи ресурстардың мемлекеттік кадастрларын жүргізу, ормандар мен жануарлар дүниесінің мемлекеттік мониторингі;
орман орналастыру;
орман тұқым шаруашылығы және селекция;
мемлекеттік орман кадастрын, жануарлар дүниесінің, ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың мемлекеттік кадастрларын жүргізу;
ормандарды өрттен қорғау, зиянкестерден және орман ауруларынан қорғау жөніндегі авиациялық жұмыстар;
балық ресурстарын және басқа да су жануарларын қорғау және молайту;
балық аулауды мемлекеттік реттеу және балық қорларын қорғау;
республикалық маңызы бар ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды ұстау, мемлекеттік табиғат-қорық қорын қалпына келтіру;
Қазақстан Республикасының жер заңнамасына белгіленген жағдайларда жер учаскелерінің меншік иелеріне немесе жер пайдаланушыларға келтірілген залалдарды өтеу;
қоршаған ортаның мемлекеттік мониторингі;
республикалық деңгейде қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шараларды жүргізу;
Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасына сәйкес мемлекеттік экологиялық сараптаманы жүргізу;
гидрометеорологиялық мониторинг;
республикалық деңгейде жер қатынастарын реттеу;
мемлекеттік жер кадастрын, жер мониторингін жүргізу;
топографиялық-геодезиялық және картографиялық жұмыстар;
жануарлар ауруларының диагностикасы, эпизоотияға қарсы жұмыс, оның ішінде ветеринариялық дәрі-дәрмектерді, олардың қорын қоса алғанда, сатып алу, жеткізу, сақтау, қолдану, сондай-ақ жануарлар мен құстардың жіті жұқпалы ауруларының ошақтарын жою және дезинфекциялау;
ветеринариялық дәрі-дәрмектерді, жем-шөпті және жем-шөп қоспаларын тіркеу сынақтары, байқау, сондай-ақ ветеринариялық дәрі-дәрмектердің сапасына шағым жасау кезінде олардың серияларын (топтарын) бақылау;
фитосанитариялық мониторинг;
карантиндегі өнімнің зертханалық сараптамасы мен егіс және екпе материалдарындағы жасырын түрдегі ауру жұқтыруды анықтау;
карантиндік объектілердің таралу ошақтарын анықтау, оқшаулау, жою;
пестицидтерді (улы химикаттарды) олардың қорымен қоса, оларды жеткізуге, сақтауға және қолдануға байланысты көрсетілетін қызметтерді сатып алу;
мемлекеттік астық ресурстарына астық сатып алу, мемлекеттік азық-түлік астығы резервін сақтау және ауыстыру;
аграрлық азық-түлік нарығында сатып алу операцияларын және баға интервенциясын жүргізу;
сұрып сынақтары, тұқымдық және екпе материалдың сұрыптық және егістік сапаларын айқындау;
ауыл шаруашылығы дақылдары тұқымының мемлекеттік ресурстарын құру және басқару;
ауыл шаруашылығы өндірісін агрохимиялық және агроклиматтық қамтамасыз ету;
агроөнеркәсіптік кешенді техникалық қамтамасыз етуді мемлекеттік реттеу;
агроөнеркәсіптік кешеннің тұрақты дамуын қамтамасыз ету, оның субъектілеріне бәсекелес нарықта жоқ немесе жете ұсынылмаған қызмет түрлерін ұсыну;
агроөнеркәсіптік кешеннің ақпараттық-маркетингтік жүйесін ұйымдастыру;
екінші деңгейдегі банктердің ауыл шаруашылығы өнімін өңдеу жөніндегі кәсіпорындарға беретін кредиттер бойынша сыйақы ставкаларын субсидиялау;
ауыл шаруашылығы өнімі өндірісін басқару мен нарығы жүйелерін дамыту;
өсімдік шаруашылығында міндетті сақтандыруды қолдау;
өсімдіктердің жоғары бағалы сорттарының, ауыл шаруашылығы жануарларының, құстар мен балықтардың тұқымдары мен түрлерінің тектік қорын сақтау және дамыту;
9) өнеркәсіп, жер қойнауын пайдалану, сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі:
мемлекеттік өнеркәсіп саясатын іске асыру;
отын-энергетика кешенін дамыту;
энергияны сақтау саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру;
жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану, сейсмологиялық ақпарат мониторингі;
мемлекеттік геологиялық зерттеу;
геологиялық ақпаратты қалыптастыру;
кеніштер мен шахталарды жабу және жою, техногендік қалдықтарды көму;
республикалық маңызы бар мемлекеттік қала құрылысы кадастрын жүргізу;
құрылыс нормалары мен стандарттарын иелену және әзірлеу;
10) көлік және коммуникациялар:
халықаралық және республикалық маңызы бар автомобиль жолдарын, сондай-ақ оларда жол қозғалысын реттеудің техникалық құралдарын салу, реконструкциялау, жөндеу және ұстау;
су көлігі қызметін ұйымдастыру және реттеу;
кеме қатынасы жолдарын, шлюздерді ұстау және кеме қатынасы қауіпсіздігін қамтамасыз ету;
теңіз жолдарын навигациялық-гидрографиялық қамтамасыз ету;
әуе және су көлігін мемлекеттік реттеу;
әлеуметтік маңызы бар облысаралық қатынастар бойынша жолаушылар тасымалын ұйымдастыру;
магистралды темір жолдарды дамыту;
аэроғарыш қызметі;
радиожиілік спектрі мен радиоэлектрондық құралдар мониторингі;
11) экономикалық қызметті реттеу:
стандарттау, метрология және сертификаттау;
патенттерді, тауар белгілерін тіркеу және қорғау;
мемлекеттік инновациялық саясат;
мемлекеттік экспорттық және импорттық бақылау;
саудалық және демпингке қарсы реттеу;
бәсекелестікті дамыту және қорғау;
баға мен табиғи монополияларды мемлекеттік реттеу;
шағын кәсіпкерлік субъектілерін қолдау;
12) басқа да бағыттар:
облыстық бюджеттерге, республикалық маңызы бар қалалар, астана бюджеттеріне берілетін трансферттер;
үкіметтік борышқа қызмет көрсету және оны өтеу;
мемлекеттік кепілдіктер бойынша міндеттемелерді орындау;
үкіметтік заемдарды хеджирлеу мәмілелері бойынша шығыстар;
мемлекеттің кепілгерлігі бойынша міндеттемелерді орындау.
Қазақстан Республикасы Үкіметінің концессиялық міндеттемелерін орындау.
2. Республикалық бюджеттен, сонымен қатар:
1) мемлекеттік қызмет көрсететін немесе осы баптың 1-тармағында көрсетілген қызмет түрлерін орындайтын орталық мемлекеттік органдар мен мемлекеттік мекемелердің күрделі шығыстарына, сондай-ақ кадрларды қайта даярлауды және аталған мемлекеттік мекемелер қызметкерлерінің біліктілігін арттыру бойынша шығыстарға;
2) осы баптың 1-тармағында аталған бағыттар бойынша бюджеттік инвестициялық және концессиялық жобаларға, халықаралық ынтымақтастыққа, қолданбалы ғылыми зерттеулерге және нормативтік-әдістемелік қамтамасыз етуге;
3) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де мемлекеттік қызмет көрсетулер мен орталық мемлекеттік басқару органдары қызметінің бағыттарына жұмсалатын шығыстар қаржыландырылады.
3. Осы бапта көрсетілген бағыттар бойынша шығыстарды бюджеттің басқа деңгейлерінен қаржыландыруға жол берілмейді.
4. Республикалық бюджеттен қаржыландырылатын орталық мемлекеттік органдар мен олардың аумақтық бөліністерінің шығыстары мемлекеттік қызмет көрсетулердің заттай нормалары мен стандарттарын ескере отырып, Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітетін штат санының лимиттері негізінде жоспарланады.

55-бап. Облыстық бюджеттің шығыстары

1. Облыстық бюджеттің шығыстары мынадай бағыттар бойынша жүзеге асырылады:
1) жалпы сипаттағы мемлекеттік қызмет көрсетулер:
облыстық деңгейдегі жергілікті өкілді және атқарушы органдардың жұмыс істеуі;
облыс деңгейінде мемлекеттік жоспарлау;
облыстық бюджеттің атқарылуын ұйымдастыру;
облыстық коммуналдық меншікті басқару;
2) қорғаныс, қоғамдық тәртіп, қауіпсіздік:
облыстық ауқымдағы жұмылдыру дайындығы және жұмылдыру, аумақтық қорғанысты дайындау және аумақтық қорғаныс;
облыс аумағында қоғамдық тәртіпті сақтау және қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз ету;
облыстық ауқымдағы азаматтық қорғаныс іс-шаралары;
облыстық әскери басқару органдарын жабдықталған әскерге шақыру (жинау) пункттерімен, дәрі-дәрмекпен, құрал-сайманмен, медициналық және шаруашылық мүлікпен, автомобиль көлігімен, байланыс құралдарымен, медициналық және техникалық қызметкерлермен, қызмет көрсететін адамдармен қамтамасыз ету бойынша әскери міндетті атқару шеңберіндегі іс-шаралар және медициналық комиссиялар құру;
ішкі істер органдарының айдауылмен алып жүруі;
азаматтық, көшіп кету және көшіп келу, шетелдіктермен жұмыс мәселелері және заңсыз көші-қонға қарсы күрес жөніндегі қызмет;
уақытша ұстау изоляторларының, медициналық айықтырғыштардың, кәмелеттік жасқа толмағандарды, белгілі тұрғылықты жері және құжаттары жоқ адамдарды уақытша оқшаулау, бейімдеу және оңалту орталықтарының, арнаулы панажайлардың жұмыс істеуі және әкімшілік жазамен қамалған адамдарды, қызметтік иттерге арналған питомниктерді ұстау;
мемлекеттік нөмір белгілерін, жүргізуші куәлігінің бланкілері мен көлік құралдарын мемлекеттік тіркеу куәлігінің бланкілерін даярлау ақысын қаржыландыруды қоспағанда, жол полициясы қызметін қамтамасыз ету;
жанар-жағар май материалдарын сатып алуды қоса алғанда, қызметтік үй-жайлар мен көлік құралдарын ұстау, оларға қызмет көрсету және оларды жөндеу, сондай-ақ аумақтық органдар аппараттарының республикалық бюджеттен қаржыландырылатын электрондық пошта қызметін көрсетуге бейне конференц-байланыс және аумақтық органдар аппараттарының ахуалдық орталығын бейне бақылау жүйесіне арналған шығындарын қоспағанда, аумақтық ішкі істер органдарының коммуналдық қызметтерге, электр энергиясына, жылу беруге және байланыс қызметіне ақы төлеуі бойынша шығындар;
3) білім беру:
техникалық және кәсіби, орта білімнен кейінгі кәсіби оқу бағдарламаларын, сондай-ақ арнайы және мамандандырылған жалпы білім беру оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдары үшін оқулықтар және оқу-әдістемелік кешендер сатып алу және оларды жеткізу;
спорт бойынша балаларға қосымша білім беру;
республикалық бюджеттен қаржыландырылатындарды қоспағанда, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білімі бар мамандарды даярлау;
балаларды арнайы жалпы білім беру оқу бағдарламалары бойынша оқыту;
мамандандырылған білім беру ұйымдарында дарынды балаларды оқыту;
техникалық және кәсіби, орта білімнен кейінгі білім беру;
облыстық ауқымдағы мектеп олимпиадаларын өткізу;
жергілікті деңгейде бюджет қаражаты есебінен қаржыландырылатын мемлекеттік білім беру ұйымдары қызметкерлерінің біліктілігін арттыру және оларды қайта даярлау;
балалар мен жасөспірімдердің психикалық денсаулығын зерттеу және халыққа психологиялық-медициналық-педагогикалық консультациялық көмек көрсету;
өсіп-жетілуінде қиындықтарға душар болған балалар мен жасөспірімдерді оңалту және әлеуметтік бейімдеу;
техникалық және кәсіби, орта білімнен кейінгі кәсіби оқу бағдарламаларын, сондай-ақ арнайы және мамандандырылған жалпы білім беру оқу бағдарламаларын іске асыратын мемлекеттік білім беру ұйымдарын (қылмыстық-атқару жүйесінің түзеу мекемелеріндегі білім беру ұйымдарын қоспағанда) материалдық-техникалық қамтамасыз ету;
жетім балаларды, ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларды мемлекеттік қамсыздандыру, оларды міндетті түрде жұмысқа орналастыру және тұрғын үймен қамтамасыз ету;
Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген тәртіппен білім алушылардың жекелеген санаттарын ақысыз және жеңілдікпен тамақтандыру;
4) денсаулық сақтау:
республикалық бюджеттен қаржыландырылатын бағыттарды қоспағанда, медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін қамтамасыз ету;
вакциналарды, иммунобиологиялық және басқа да медициналық препараттарды Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес сатып алу;
жергілікті денсаулық сақтау ұйымдары үшін қан, оның компоненттері мен препараттарын өндіру;
республикалық бюджеттен қаржыландырылатын бағыттарды қоспағанда, денсаулық сақтау саласындағы басқа да іс-шаралар;
5) әлеуметтік көмек және әлеуметтік қамсыздандыру:
жетім балаларды, ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларды әлеуметтік қамсыздандыру;
ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) бюджетінен қаржыландырылатын әлеуметтік көмек түрлерін қоспағанда, мүгедек балаларды қоса алғанда, қарттар мен мүгедектерді әлеуметтік қамсыздандыру;
6) тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық:
елді мекендерді газдандыру;
облыстық коммуналдық меншікті қорғау жөніндегі шаралар;
7) мәдениет, спорт, туризм және ақпараттық кеңістік:
жергілікті маңызы бар театр және музыка өнерін қолдау;
мәдени-демалыс жұмысын қолдау;
жергілікті маңызы бар тарихи-мәдени мұраның сақталуын және оған қолжетімді болуын қамтамасыз ету;
республикалық және халықаралық спорттық жарыстарға түрлі спорт түрлері бойынша облыстық құрама командалардың мүшелерін дайындау және олардың қатысуы;
облыстық деңгейде спорттық жарыстар өткізу;
жергілікті деңгейде туристік қызметті реттеу;
жергілікті маңызы бар мұрағат қорының сақталуын қамтамасыз ету;
облыстық кітапханалардың жұмыс істеуін қамтамасыз ету;
бұқаралық ақпарат құралдары арқылы жергілікті деңгейде мемлекеттік ақпарат саясатын жүргізу;
жергілікті деңгейде мемлекеттік тілді және Қазақстан халқының басқа да тілдерін дамыту;
облыстық деңгейде мемлекеттік жастар саясатын іске асыру шеңберінде іс-шараларды орындау;
8) агроөнеркәсіптік кешен, су, орман шаруашылығы, ерекше қорғалатын табиғи аумақтар, қоршаған ортаны және жануарлар дүниесін қорғау, жер қатынастары:
Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес облыстық деңгейде ауыл шаруашылығы саласындағы қатынастарды реттеу;
Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес облыстық деңгейде өсімдік шаруашылығының, тұқым шаруашылығының, мал шаруашылығының, ветеринарияның дамуын, ауыл шаруашылығы өнімін өңдеуді және өткізуді реттеу;
арнаулы қоймаларды (көмінділерді) күтіп-ұстау, салу және жөндеу;
бюджет қаражаты есебінен алынған пестицидтерді (улы химикаттарды) залалсыздандыру;
коммуналдық меншіктегі су шаруашылығы құрылыстарының жұмыс істеуін қамтамасыз ету;
су қорғау аймақтарын, су объектілері белдеулерін белгілеу;
авариялық қаупі ерекше облыстық маңызы бар су шаруашылығы құрылыстары мен гидромелиорациялық жүйелерді қалпына келтіру;
облыстық маңызы бар су құбырларының құрылысын салу және реконструкциялау;
ормандарды сақтау, қорғау, молайту және орман өсіру;
жергілікті маңызы бар ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды күтіп-ұстау және қорғау;
қоршаған ортаны қорғау жөнінде іс-шаралар өткізу;
Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасына сәйкес мемлекеттік экологиялық сараптама жүргізу;
жануарлар дүниесін қорғау;
облыстық деңгейде жер қатынастарын реттеу;
Қазақстан Республикасының жер заңнамасына белгіленген жағдайларда жер учаскелерінің меншік иелеріне немесе жер пайдаланушыларға келтірілген залалдарды өтеу;
инновациялық тәжірибені тарату және енгізу жөнінде іс-шаралар өткізу;
9) сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі:
республикалық бюджеттен қаржыландырылатын шығыстарды қоспағанда, сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметін ұйымдастыру және бақылау;
10) көлік және коммуникациялар:
әлеуметтік маңызы бар ауданаралық (қалааралық) қатынастар бойынша жолаушылар тасымалын ұйымдастыру;
облыстық маңызы бар автомобиль жолдарын, сондай-ақ оларда жол қозғалысын реттеудің техникалық құралдарын салу, реконструкциялау, жөндеу және күтіп-ұстау;
11) экономикалық қызметті реттеу:
кәсіпкерлік қызметті қолдау;
12) басқа да бағыттар:
аудандар (облыстық маңызы бар қалалар) бюджеттеріне берілетін трансферттер;
республикалық бюджетке берілетін трансферттер;
жергілікті атқарушы органдардың борышына қызмет көрсету және оны өтеу;
жергілікті атқарушы органдардың концессиялық міндеттемелерін орындау.
2. Облыстық бюджеттерден:
1) мемлекеттік қызмет көрсететін немесе осы баптың 1-тармағында көрсетілген қызмет түрлерін орындайтын мемлекеттік мекемелердің күрделі шығыстарына, сондай-ақ кадрларды қайта даярлауды және аталған мемлекеттік мекемелер қызметкерлерінің біліктілігін арттыру бойынша шығыстарға;
2) осы баптың 1-тармағында көрсетілген бағыттар бойынша бюджеттік инвестициялық және концессиялық жобаларға;
3) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де мемлекеттік қызмет көрсетулер мен облыстың жергілікті мемлекеттік басқару органдарының қызмет түрлерінің бағыттарына жұмсалатын шығындар да қаржыландырылады.
3. Осы бапта көрсетілген бағыттар бойынша шығыстарды бюджеттің басқа деңгейлерінен қаржыландыруға жол берілмейді.
4. Облыстық бюджеттен қаржыландырылатын жергілікті атқарушы органдардың шығыстары мемлекеттік қызмет көрсетулердің заттай нормалары мен стандарттарын ескере отырып, Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітетін штат санының лимиттері негізінде жоспарланады.

56-бап. Республикалық маңызы бар қала, астана
бюджетінің шығыстары

1. Республикалық маңызы бар қала, астана бюджетінің шығыстары мына бағыттар бойынша жүзеге асырылады:
1) жалпы сипаттағы мемлекеттік қызмет көрсетулер:
республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті өкілді және атқарушы органдарының жұмыс істеуі;
республикалық маңызы бар қала, астана деңгейінде мемлекеттік жоспарлау;
республикалық маңызы бар қала, астана бюджетінің атқарылуын ұйымдастыру;
республикалық маңызы бар қаланың, астананың коммуналдық меншігін басқару;
салық салу мақсатында мүлікті бағалауды жүргізу;
2) қорғаныс, қоғамдық тәртіп, қауіпсіздік:
республикалық маңызы бар қаланың, астананың жұмылдыру дайындығы және жұмылдыру, аумақтық қорғанысының дайындығы және аумақтық қорғанысы;
республикалық маңызы бар қаланың, астананың әскери басқару органдарын жабдықталған шақыру (жинау) пункттерімен, дәрі-дәрмекпен, құрал-сайманмен, медициналық және шаруашылық мүлікпен, автомобиль көлігімен, байланыс құралдарымен, медициналық және техникалық қызметкерлермен, қызмет көрсететін адамдармен қамтамасыз ету бойынша әскери міндеттерді атқару шеңберіндегі іс-шаралар және медициналық комиссиялар құру;
республикалық маңызы бар қала, астана аумағында қоғамдық тәртіпті қорғау және қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз ету;
қалалық ауқымдағы дала өрттерінің, сондай-ақ мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдары құрылмаған елді мекендердегі өрттердің алдын алу және оларды сөндіру жөніндегі іс-шараларды қамтамасыз ету;
республикалық маңызы бар қаланың, астананың азаматтық қорғаныс іс-шаралары;
уақытша ұстау изоляторларының, медициналық айықтырғыштардың, кәмелеттік жасқа толмағандарды, белгілі тұрғылықты жері және құжаттары жоқ адамдарды уақытша оқшаулау, бейімдеу және оңалту орталықтарының, арнаулы панажайлардың жұмыс істеуі және әкімшілік жазамен қамалған адамдарды, қызметтік иттерге арналған питомниктерді ұстау;
елді мекендерде жол қозғалысы қауіпсіздігін қамтамасыз ету;
ішкі істер органдарының айдауылмен алып жүруі;
азаматтық, көшіп кету және көшіп келу, шетелдіктермен жұмыс мәселелері және заңсыз көші-қонға қарсы күрес жөніндегі қызмет;
мемлекеттік нөмір белгілерін, жүргізуші куәлігінің бланкілері мен көлік құралдарын мемлекеттік тіркеу куәлігінің бланкілерін даярлауды қаржыландыруды қоспағанда, жол полициясы қызметін қамтамасыз ету;
жанар-жағар май материалдарын сатып алуды қоса алғанда, қызметтік үй-жайлармен көлік құралдарын ұстау, оларға қызмет көрсету және оларды жөндеу, сондай-ақ аумақтық органдар аппараттарының республикалық бюджеттен қаржыландырылатын электронды пошта қызметін көрсетуге, бейне конференц-байланыс және аумақтық органдар аппараттарының ахуалдық орталығын бейне бақылау жүйесіне арналған шығындарын қоспағанда, аумақтық ішкі істер органдарының коммуналдық қызметтерге, электр энергиясына, жылу беруге және байланыс қызметіне ақы төлеуі бойынша шығындар;
3) білім беру:
балаларды мектепке дейінгі тәрбиелеу және оқыту;
оқытудың кешкі (ауысымдық) нысанын қоса алғанда, оның ішінде интернаттық ұйымдар арқылы ұсынылатын міндетті жалпы орта білім беруді ұйымдастыру және қамтамасыз ету;
техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру;
арнаулы жалпы білім беру оқу бағдарламалары бойынша білім беру;
мамандандырылған білім беру ұйымдарында дарынды балаларға жалпы білім беру;
республикалық маңызы бар қала, астана ауқымындағы мектеп олимпиадаларын өткізу;
республикалық бюджеттен қаржыландырылатындарды қоспағанда, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білімі бар мамандар даярлау;
жергілікті деңгейде бюджет қаражаты есебінен қаржыландырылатын мемлекеттік мекемелер қызметкерлерінің біліктілігін арттыру және оларды қайта даярлау;
балалар мен жасөспірімдердің психикалық денсаулығын зерттеу және халыққа психологиялық-медициналық-педагогикалық консультациялық көмек көрсету;
өсіп-жетілуінде қиындықтарға душар болған балалар мен жасөспірімдерді оңалту және әлеуметтік бейімдеу;
балаларға арналған қосымша білім беру;
бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім берудің жалпы білім беру оқу бағдарламаларын, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, сондай-ақ арнайы және мамандандырылған жалпы білім беру оқу бағдарламаларын іске асыратын мемлекеттік білім беру ұйымдары үшін оқулықтар және оқу-әдістемелік кешендер сатып алу және оларды жеткізу;
мемлекеттік білім беру ұйымдарын (қылмыстық-атқару жүйесінің түзеу мекемелеріндегі білім беру ұйымдарын қоспағанда) және мектепке дейінгі тәрбиелеу және оқыту ұйымдарын материалдық-техникалық қамтамасыз ету;
жетім балаларды, ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларды мемлекеттік қамсыздандыру, оларды міндетті түрде жұмысқа орналастыру және тұрғын үймен қамтамасыз ету;
мектепке дейінгілерді қоспағанда, білім беру ұйымдарының білім алушылары мен тәрбиеленушілеріне медициналық қызмет көрсету;
білім алушылар мен тәрбиеленушілердің жекелеген санаттарын ақысыз және жеңілдікпен тамақтандыру;
4) денсаулық сақтау:
республикалық бюджеттен қаржыландырылатын бағыттарды қоспағанда, медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін қамтамасыз ету;
вакциналарды, иммунобиологиялық және басқа да медициналық препараттарды Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес сатып алу;
жергілікті денсаулық сақтау ұйымдары үшін қан, оның компоненттері мен препараттарын өндіру;
республикалық бюджеттен қаржыландырылатын бағыттарды қоспағанда, денсаулық сақтау саласындағы басқа да іс-шаралар;
5) әлеуметтік көмек және әлеуметтік қамсыздандыру:
тұрғын үй көмегі;
мұқтаж азаматтарға үйде әлеуметтік көмек көрсету;
белгілі бір тұрғылықты орны жоқ адамдарды әлеуметтік бейімдеу;
жетім балаларды, ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларды әлеуметтік қамсыздандыру;
мүгедек балаларды қоса алғанда, қарттар мен мүгедектерді әлеуметтік қамсыздандыру;
халықтың жұмыспен қамтылуын қамтамасыз ету;
мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек;
жергілікті өкілді органдардың шешімдері бойынша мұқтаж азаматтардың жекелеген санаттарына әлеуметтік көмек;
он сегіз жасқа дейінгі балаларға тағайындалатын және төленетін ай сайынғы мемлекеттік жәрдемақы;
6) тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық:
республикалық маңызы бар қаланың, астананың мемлекеттік тұрғын үй қорының сақталуын ұйымдастыру;
тұрғын үй қорын түгендеу;
Қазақстан Республикасының заңнамалық актілеріне сәйкес азаматтардың жекелеген санаттарын тұрғын үймен қамтамасыз ету;
Қазақстан Республикасының заңнамалық актілеріне сәйкес мемлекеттік қажеттіліктер үшін жер учаскелерін алып қою, оның ішінде сатып алу жолымен алып қою және осыған байланысты жылжымайтын мүлікті иеліктен айыру;
коммуналдық меншіктегі сумен жабдықтау объектілерін, тазарту, сорғыту жүйелерін, кәріз, жылу және электр желілерін құру және реконструкциялау;
елді мекендердің санитариясын қамтамасыз ету;
жерлеу орындарын күтіп-ұстау және туысы жоқтарды жерлеу;
елді мекендердегі көшелерді жарықтандыру;
елді мекендерді абаттандыру және көгалдандыру;
елді мекендерді газдандыру;
Қазақстан Республикасының заңнамалық актілеріне сәйкес республиканың сейсмикалық қауіпті өңірлерінде орналасқан тұрғын үйлердің сейсмикалық беріктігін қолдауға бағытталған іс-шаралар;
коммуналдық тұрғын үй қорының тұрғын үй құрылысы;
авариялық және ескірген тұрғын үйлерді Қазақстан Республикасының заңнамалық актілеріне сәйкес бұзу;
7) мәдениет, спорт, туризм және ақпараттық кеңістік:
жергілікті маңызы бар театр және музыка өнерін қолдау;
жергілікті маңызы бар тарихи-мәдени мұралардың сақталуын және оған қолжетімді болуын қамтамасыз ету;
мәдени-демалыс жұмысын қолдау;
зоопарктер мен дендропарктердің жұмыс істеуін қамтамасыз ету;
жергілікті деңгейде спорттық жарыстар өткізу;
республикалық және халықаралық спорттық жарыстарға түрлі спорт түрлері бойынша республикалық маңызы бар қала, астана құрама командаларының мүшелерін дайындау және олардың қатысуы;
жергілікті деңгейде туристік қызметті реттеу;
жергілікті маңызы бар мұрағат қорының сақталуын қамтамасыз ету;
қалалық кітапханалардың жұмыс істеуін қамтамасыз ету;
бұқаралық ақпарат құралдары арқылы жергілікті деңгейде мемлекеттік ақпарат саясатын жүргізу;
жергілікті деңгейде мемлекеттік тілді және Қазақстан халқының басқа да тілдерін дамыту;
республикалық маңызы бар қалалар, астана деңгейінде мемлекеттік жастар саясатын іске асыру шеңберінде іс-шаралар өткізу;
8) агроөнеркәсіптік кешен, су шаруашылығы, ерекше қорғалатын табиғи аумақтар, қоршаған ортаны қорғау және жер қатынастары:
Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес республикалық маңызы бар қала, астана деңгейінде өсімдік шаруашылығының, тұқым шаруашылығының, мал шаруашылығының, ветеринарияның дамуын, ауыл шаруашылығы өнімін өңдеуді және өткізуді реттеу;
ауру жануарларды санитарлық союды, мал көмінділерін (биотермиялық орлар) салуды ұйымдастыру және оларды күтіп-ұстауды қамтамасыз ету;
арнаулы қоймаларды (көмінділерді) күтіп-ұстау, салу және жөндеу;
бюджет қаражаты есебінен сатып алынған пестицидтерді (улы химикаттарды) залалсыздандыру;
республикалық маңызы бар қала, астана су құбырларының құрылысын салу және реконструкциялау;
су қорғау аймақтарын, ауыз сумен қамтамасыз ету көздерін санитарлық қорғау белдеулері мен аймақтарын белгілеу;
республикалық маңызы бар қаланың, астананың авариялық қаупі ерекше су шаруашылығы құрылыстарын және гидромелиорациялық жүйелерін қалпына келтіру;
жергілікті маңызы бар ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды күтіп-ұстау және қорғау;
қоршаған ортаны қорғау жөнінде іс-шаралар өткізу;
Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасына сәйкес мемлекеттік экологиялық сараптама жүргізу;
республикалық маңызы бар қалада, астанада жер қатынастарын реттеу;
елді мекендерді жер-шаруашылық орналастыру;
Қазақстан Республикасының жер заңнамасында белгіленген жағдайларда жер учаскелерінің меншік иелеріне немесе жер пайдаланушыларға келтірілген залалдарды өтеу;
9) сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі:
республикалық бюджеттен қаржыландырылатын шығыстарды қоспағанда, сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметін ұйымдастыру және бақылау;
10) көлік және коммуникациялар:
әлеуметтік маңызы бар ішкі қатынастар бойынша жолаушы тасымалдарын ұйымдастыру;
қалалардың көшелерін, сондай-ақ оларда жол қозғалысын реттеудің техникалық құралдарын салу, реконструкциялау, жөндеу және күтіп-ұстау;
11) экономикалық қызметті реттеу:
кәсіпкерлік қызметті қолдау;
12) басқа да бағыттар:
республикалық бюджетке берілетін трансферттер;
жергілікті атқарушы органдардың борышына қызмет көрсету және өтеу;
жергілікті атқарушы органдардың концессиялық міндеттемелерін орындау.
2. Республикалық маңызы бар қала, астана бюджеттерінен:
1) мемлекеттік қызмет көрсететін немесе осы баптың 1-тармағында көрсетілген қызмет түрлерін орындайтын мемлекеттік мекемелердің күрделі шығыстарына, сондай-ақ кадрларды қайта даярлауды және көрсетілген мемлекеттік мекемелер қызметкерлерінің біліктілігін арттыру бойынша шығыстарға;
2) осы баптың 1-тармағында көрсетілген бағыттар бойынша бюджеттік инвестициялық және концессиялық жобаларға;
3) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де мемлекеттік қызмет көрсетулер мен республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті мемлекеттік басқару органдарының қызмет бағыттарына жұмсалатын шығындар да қаржыландырылады.
3. Осы бапта көрсетілген бағыттар бойынша шығыстарды бюджеттің басқа деңгейлерінен қаржыландыруға жол берілмейді.
4. Республикалық бюджеттің қаржыландырылатын жергілікті атқарушы органдардың шығыстары мемлекеттік қызмет көрсетулердің заттай нормалары мен стандарттарын ескере отырып, Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітетін штат санының лимиттері негізінде жоспарланады.
5. Республикалық маңызы бар қала, астана бюджетінің құрамында қаладағы ауданның шығыстары мынадай бағыттар бойынша көзделеді:
1) қаладағы аудан әкімі аппаратының жұмыс істеуі;
2) шаруашылықтар бойынша статистикалық есепке алуды жүзеге асыру;
3) мектепке дейінгі тәрбие және оқыту ұйымдарының қызметін қамтамасыз ету;
4) ерекше жағдайларда сырқаты ауыр адамдарды дәрігерлік көмек көрсететін ең жақын денсаулық сақтау ұйымына жеткізуді ұйымдастыру;
5) мұқтаж азаматтарға үйінде әлеуметтік көмек көрсету;
6) елді мекендердің санитариясын қамтамасыз ету;
7) жерлеу орындарын күтіп-ұстау және туысы жоқ адамдарды жерлеу;
8) елді мекендерде көшелерді жарықтандыру;
9) елді мекендерді абаттандыру мен көгалдандыру.

57-бап. Аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетінің
шығыстары

1. Аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетінің шығыстары мына бағыттар бойынша жүзеге асырылады:
1) жалпы сипаттағы мемлекеттік қызмет көрсетулер:
аудандық (қалалық) деңгейдегі жергілікті өкілді және атқарушы органдардың жұмыс істеуі;
аудандық (қалалық) деңгейде мемлекеттік жоспарлау;
аудандық (қалалық) бюджеттің атқарылуын ұйымдастыру;
салық салу мақсатында мүлікті бағалауды жүргізу;
аудандық (қалалық) деңгейдегі коммуналдық меншікті басқару;
2) қорғаныс, қоғамдық тәртіп, қауіпсіздік:
аудандық әскери басқару органдарын жабдықталған шақыру (жинау) пункттерімен, дәрі-дәрмекпен, құрал-сайманмен, медициналық және шаруашылық мүлікпен, автомобиль көлігімен, байланыс құралдарымен, медициналық және техникалық қызметкерлермен, қызмет көрсететін адамдармен қамтамасыз ету бойынша әскери міндеттерді атқару шеңберіндегі іс-шаралар және медициналық комиссиялар құру;
елді мекендерде жол қозғалысы қауіпсіздігін қамтамасыз ету;
аудандық (қалалық) ауқымдағы дала өрттерінің, сондай-ақ мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдары құрылмаған ауқымындағы өрттердің алдын алу және сөндіру жөніндегі іс-шараларды қамтамасыз ету;
3) білім беру:
мектепке дейінгі тәрбиелеу мен оқыту;
оқытудың кешкі (ауысымдық) нысанын қоса алғанда, бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім беру және интернаттық типтегі ұйымдар арқылы берілетін жалпы орта білім беру;
аудандық (қалалық) ауқымдағы мектеп олимпиадаларын өткізу;
мектепке дейінгі дайындық, бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім берудің жалпы білім беру оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарына оқулықтар мен оқу-әдістемелік кешендер сатып алу және оларды жеткізу;
балаларға арналған қосымша білім беру;
бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім берудің жалпы білім беру оқу бағдарламаларын іске асыратын мемлекеттік білім беру ұйымдарын (қылмыстық-атқару жүйесінің түзеу мекемелеріндегі білім беру ұйымдарын қоспағанда) материалдық-техникалық қамтамасыз ету;
жетім балаларды, ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларды мемлекеттік қамсыздандыру, оларды міндетті түрде жұмысқа орналастыру және тұрғын үймен қамтамасыз ету;
мектепке дейінгілерді қоспағанда, білім беру ұйымдарының оқушылары мен тәрбиеленушілеріне медициналық қызмет көрсету;
оқушылар мен тәрбиеленушілердің жекелеген санаттарын ақысыз және жеңілдікпен тамақтандыру;
4) әлеуметтік көмек және әлеуметтік қамсыздандыру:
тұрғын үй көмегі;
үйде тәрбиеленетін және оқитын мүгедек балаларды материалдық қамтамасыз ету;
он сегіз жасқа дейінгі балаларға тағайындалатын және төленетін ай сайынғы мемлекеттік жәрдемақы;
дербес оңалту бағдарламасына сәйкес мүгедектерді міндетті гигиеналық құралдармен қамтамасыз ету, жүріп-тұруы қиын бірінші топтағы мүгедектер үшін - жеке көмекші, құлағы естімейтін мүгедектер үшін ымдау тілінің мамандарын беру;
мұқтаж азаматтарға үйде әлеуметтік көмек көрсету;
белгілі бір тұрғылықты орны жоқ адамдарды әлеуметтік бейімдеу;
халықтың жұмыспен қамтылуын қамтамасыз ету;
мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек;
жергілікті өкілді органдардың шешімдері бойынша мұқтаж азаматтардың жекелеген санаттарына әлеуметтік көмек;
5) тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық:
ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) коммуналдық меншігін қорғау жөніндегі шаралар;
ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) мемлекеттік тұрғын үй қорының сақталуын ұйымдастыру;
тұрғын үй қорын түгендеу;
азаматтардың жекелеген санаттарын Қазақстан Республикасының заңнамалық актілеріне сәйкес тұрғын үймен қамтамасыз ету;
Қазақстан Республикасының заңнамалық актілеріне сәйкес мемлекеттік қажеттіліктер үшін жер учаскелерін алып қою, оның ішінде сатып алу жолымен алып қою және осыған байланысты жылжымайтын мүлікті иеліктен айыру;
авариялық және ескірген тұрғын үйлерді Қазақстан Республикасының заңнамалық актілеріне сәйкес бұзу;
коммуналдық тұрғын үй қорының тұрғын үйлерін салу;
Қазақстан Республикасының заңнамалық актілеріне сәйкес республиканың сейсмикалық қауіпті өңірлерінде орналасқан тұрғын үйлердің сейсмикалық беріктігін ұстауға бағытталған іс-шаралар;
коммуналдық меншіктегі сумен жабдықтау объектілерін, тазарту, сорғыту жүйелерін, кәріз, жылу және электр желілерін құру және реконструкциялау;
елді мекендердің санитариясын қамтамасыз ету;
жерлеу орындарын күтіп-ұстау және туысы жоқтарды жерлеу;
елді мекендердегі көшелерді жарықтандыру;
елді мекендерді абаттандыру және көгалдандыру;
6) мәдениет және спорт:
жергілікті деңгейде мәдени-демалыс жұмысын қолдау;
аудандық (қалалық) кітапханалардың жұмыс істеуі;
зоопарктер мен дендропарктердің жұмыс істеуін қамтамасыз ету;
бұқаралық спортты және спорттың ұлттық түрлерін дамыту;
аудан (облыстық маңызы бар қала) деңгейінде спорт жарыстарын өткізу;
облыстық спорттық жарыстарға түрлі спорт түрлері бойынша аудандық (облыстық маңызы бар қалалық) құрама командалар мүшелерін дайындау және олардың қатысуы;
бұқаралық ақпарат құралдары арқылы жергілікті деңгейде мемлекеттік ақпарат саясатын жүргізу;
жергілікті деңгейде мемлекеттік тілді және Қазақстан халқының басқа да тілдерін дамыту;
аудандық (облыстық маңызы бар қала) деңгейде мемлекеттік жастар саясатын іске асыру шеңберінде іс-шаралар орындау;
7) ауыл шаруашылығы, жер қатынастары:
мал шаруашылығында мал көмінділерін (биотермиялық орларды) салу, күтіп-ұстау;
ауру жануарларды санитарлық союды ұйымдастыру;
алынған және жойылған ауру малдардың, мал өнімдері мен шикізатының құнын иелеріне қайтару;
аудан (облыстық маңызы бар қала) деңгейінде жер қатынастарын реттеу;
8) көлік және коммуникациялар:
аудандық (қалалық) маңызы бар автомобиль жолдарын, сондай-ақ оларда жол қозғалысын реттеудің техникалық құралдарын салу, реконструкциялау, жөндеу және күтіп-ұстау;
кент ішіндегі (қала ішіндегі) және аудан ішіндегі қоғамдық жолаушылар тасымалдарын ұйымдастыру;
9) экономикалық қызметті реттеу:
кәсіпкерлік қызметті қолдау;
10) басқа да бағыттар:
облыстық бюджетке берілетін трансферттер;
жергілікті атқарушы органдардың борышына қызмет көрсету және өтеу.
2. Аудандар (облыстық маңызы бар қалалар) бюджеттерінен:
1) мемлекеттік қызмет көрсететін немесе осы баптың 1-тармағында көрсетілген қызмет түрлерін орындайтын мемлекеттік мекемелердің күрделі шығыстарына, сондай-ақ кадрларды қайта даярлауды және көрсетілген мемлекеттік мекемелер қызметкерлерінің біліктілігін арттыру бойынша шығыстарға;
2) осы баптың 1-тармағында көрсетілген бағыттар бойынша бюджеттік инвестициялық және концессиялық жобаларға;
3) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де мемлекеттік қызмет көрсетулер мен ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жергілікті мемлекеттік басқару органдарының қызмет түрлерінің бағыттарына жұмсалатын шығындар да қаржыландырылады.
3. Осы бапта көрсетілген бағыттар бойынша шығыстарды бюджеттің басқа деңгейлерінен қаржыландыруға жол берілмейді.
4. Аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетінен қаржыландырылатын жергілікті атқарушы органдардың шығыстары мемлекеттік қызмет көрсетулердің заттай нормалары мен стандарттарын ескере отырып, Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітетін штат санының лимиттері негізінде жоспарланады.
5. Аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетінің құрамында қаладағы ауданның, аудандық маңызы бар қаланың, кенттің, ауылдың (селоның), ауылдық (селолық) округтің шығыстары мынадай бағыттар бойынша көзделеді:
1) қаладағы ауданның, аудандық маңызы бар қаланың, кенттің, ауылдың (селоның), ауылдық (селолық) округтің әкімі аппаратының жұмыс істеуі;
2) шаруашылықтар бойынша есепке алуды жүзеге асыру;
3) азаматтық хал актілерін тіркеу жөніндегі қызметті қамтамасыз ету;
4) мектепке дейінгі тәрбие және оқыту, оның ішінде мектепке дейінгі тәрбиелеу және оқыту мекемелерінде медициналық қызмет көрсетуді ұйымдастыру;
5) ауылдық (селолық) жерлерде оқушыларды ең жақын мектепке дейін тегін алып баруды және кері алып келуді ұйымдастыру;
6) ерекше жағдайларда сырқаты ауыр адамдарды дәрігерлік көмек көрсететін ең жақын денсаулық сақтау ұйымына жеткізуді ұйымдастыру;
7) мұқтаж азаматтарға үйінде әлеуметтік көмек көрсету;
8) аудандық маңызы бар қаланың, кенттің, ауылдың (селоның), ауылдық (селолық) округтің мемлекеттік тұрғын үй қорының сақталуын ұйымдастыру;
9) елді мекендердің санитариясын қамтамасыз ету;
10) жерлеу орындарын күтіп-ұстау және туысы жоқ адамдарды жерлеу;
11) елді мекендерде көшелерді жарықтандыру;
12) елді мекендерді абаттандыру мен көгалдандыру;
13) жергілікті деңгейдегі мәдени-демалыс жұмысын қолдау;
14) аудандық маңызы бар қалаларда, кенттерде, ауылдарда (селоларда), ауылдық (селолық) округтерде автомобиль жолдарын салу, реконструкциялау, жөндеу және күтіп-ұстау;
15) елді мекендерді сумен жабдықтауды ұйымдастыру.

10-тарау. Бюджеттік комиссиялар

58-бап. Бюджеттік комиссиялар туралы негізгі ережелер

1. Бюджеттік комиссия - бюджет жобасын уақтылы және сапалы әзірлеу мен бюджетті нақтылау және атқару жөнінде ұсыныстар жасауды қамтамасыз ету мақсатында құрылатын комиссия.
2. Республикалық бюджеттік комиссия және облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың, ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) бюджеттік комиссиялары өз қызметін тұрақты негізде жүзеге асырады.
3. Қазақстан Республикасының Президенті республикалық бюджет комиссияны құрады, ол туралы ережені бекітеді, оның құрамын айқындайды.
4. Облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың, ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) әкімдіктері тиісінше облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың, ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) бюджеттік комиссияларын құрады, олар туралы ережені бекітеді, олардың құрамын айқындайды.

59-бап. Бюджеттік комиссиялардың құзыреті

Бюджеттік комиссиялардың құзыретіне:
1) әлеуметтік-экономикалық даму мен бюджеттік өлшемдердің болжамдары жөнінде ұсыныстар дайындау;
2) бюджеттер жобаларының көрсеткіштерін айқындау жөнінде ұсыныстар дайындау;
3) республикалық немесе жергілікті бюджеттердің шығыстарын ұлғайтуды немесе түсімдерін қысқартуды көздейтін нормативтік құқықтық актілердің жобалары бойынша ұсыныстар дайындау;
4) бюджеттерді нақтылау жөнінде ұсыныстар дайындау;
5) нәтижелерге жүргізілген бағалаудың бюджеттік мониторингінің нәтижелерін қарау және олар бойынша ұсыныстар дайындау;
6) осы Кодексте, сондай-ақ бюджеттік комиссиялар туралы ережелерде көзделген өзге де өкілеттіктер кіреді.

60-бап. Бюджеттік комиссиялардың құрамы мен жұмыс
органдары

1. Бюджеттік комиссиялардың құрамына: төраға, төрағаның орынбасарлары, хатшы, бюджеттік комиссияның мүшелері кіреді.
2. Мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық немесе жергілікті уәкілетті органдар тиісінше бюджеттік комиссиялардың жұмыс органдары болып табылады.
3. Бюджеттік комиссияның төрағасы оның қызметіне басшылық жасайды, бюджеттік комиссияның отырыстарын өткізеді, оның жұмысын жоспарлайды, оның шешімдерінің іске асырылуына жалпы бақылауды жүзеге асырады және комиссия жүзеге асыратын қызметке жауапты болады. Бюджеттік комиссияның төрағасы болмаған кезде оның функцияларын бюджеттік комиссия төрағасының өзі тағайындаған орынбасары орындайды.
4. Бюджеттік комиссияның хатшысы бюджеттік комиссияның қызметін қамтамасыз ету жөніндегі жұмысты үйлестіреді, бюджеттік комиссия отырыстарының хаттамаларын дайындайды.
5. Жұмыс органы бюджеттік комиссия айқындайтын мерзімдер мен күн тәртіптеріне сәйкес бюджеттік комиссияның отырыстарына материалдар дайындайды.

ЕРЕКШЕ БӨЛІК

3-бөлім. Бюджетті әзірлеу, қарау, бекіту

11-тарау. Мемлекеттік жоспарлау негіздері

61-бап. Жалпы ережелер

1. Мемлекеттік жоспарлау жүйесін Қазақстан Республикасының Президенті айқындайды.
2. Бюджет жүйесінде мынадай құжаттар пайдаланылады:
1) республиканың немесе өңірдің әлеуметтік-экономикалық даму және бюджеттік өлшемдердің болжамы;
2) республикалық бюджет туралы заң, жергілікті бюджет туралы мәслихат шешімі;
3) мемлекеттік органдардың стратегиялық жоспарлары;
4) операциялық жоспар.
3. Мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті орган мемлекеттік жоспарлау бойынша әдіснамалық басшылықты жүзеге асырады, сондай-ақ мемлекеттік жоспарлау жүйесін жетілдіру бойынша ұсыныстар дайындайды.

62-бап. Әлеуметтік-экономикалық даму мен бюджеттік
өлшемдердің болжамы

1. Әлеуметтік-экономикалық даму мен бюджеттік өлшемдердің болжамы стратегиялық және бағдарламалық құжаттарды ескере отырып әзірленеді және мыналарды қамтитын құжатты білдіреді:
1) мемлекеттік басқарудың орталық деңгейінде - макроэкономикалық көрсеткіштердің болжамы, әлеуметтік өлшемдердің болжамы, Қазақстан Республикасының бес жылдық кезеңге арналған макроэкономикалық дамуының үрдістері мен басымдықтары;
2) мемлекеттік басқарудың жергілікті деңгейінде - өңірдің бес жылдық кезеңге арналған әлеуметтік-экономикалық дамуының болжамы, үрдістері мен басымдықтары;
3) бюджеттік өлшемдердің үш жылға арналған болжамы.
2. Бюджеттік өлшемдердің болжамы мыналарды қамтуы тиіс:
1) мемлекеттік басқарудың орталық деңгейінде:
Қазақстан Республикасының салық-бюджет саясатының негізгі бағыттары;
мемлекеттік және республикалық бюджеттердің, Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының, Қазақстан Республикасының шоғырландырылған бюджетінің болжамдары;
республикалық бюджеттік бағдарламалардың әкімшілері бойынша шығыстардың болжанатын көлемі;
2) мемлекеттік басқарудың жергілікті деңгейінде:
өңірдің салық-бюджет саясатының негізгі бағыттары;
тиісті жергілікті бюджеттердің болжамы;
жергілікті бюджеттік бағдарламалардың әкімшілері бойынша шығыстардың болжанатын көлемі.
3. Қазақстан Республикасының Үкіметі (жергілікті атқарушы орган) әлеуметтік-экономикалық даму мен бюджеттік өлшемдер болжамының қосымша көрсеткіштерін енгізуі мүмкін.
4. Жоспарлы кезеңнің екінші және үшінші жылдарына арналған бюджеттік өлшемдердің болжамы индикативтік сипатта болады және әлеуметтік-экономикалық даму болжамының, бюджеттік мониторинг пен нәтижелерді бағалаудың өзгеруін, басқа да ішкі және сыртқы факторларды есепке ала отырып, кезекті жоспарлы кезеңге арналған бюджеттік өлшемдердің болжамын әзірлеу кезінде нақтылануы мүмкін, оны Қазақстан Республикасының Үкіметі немесе жергілікті атқарушы орган мақұлдайды.
5. Әлеуметтік-экономикалық даму мен бюджеттік өлшемдердің болжамын мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық және жергілікті уәкілетті органдар жыл сайын жылжымалы негізде әзірлейді.
6. Әлеуметтік-экономикалық даму мен бюджеттік өлшемдердің болжамын Қазақстан Республикасы Үкіметінің немесе жергілікті атқарушы органның шешімімен мақұлдайды және ол жариялануға тиіс.
7. Әлеуметтік-экономикалық даму мен бюджеттік өлшемдердің болжамын әзірлеу тәртібін Қазақстан Республикасының Президенті айқындайды.

63-бап. Мемлекеттік органның стратегиялық жоспары

1. Мемлекеттік органның стратегиялық жоспары Қазақстан Республикасының стратегиялық және бағдарламалық құжаттары, әлеуметтік-экономикалық даму мен бюджеттік өлшемдердің мақұлданған болжамының негізінде жыл сайын әзірленеді.
2. Мемлекеттік органның стратегиялық жоспары:
мемлекеттік органның миссиясын, көрінісін;
қызметтің тиісті салаларының (аяларының) ағымдағы жағдайы мен даму үрдістерін талдауды;
стратегиялық бағыттарын, мақсаттарын, міндеттерін, мемлекеттік орган қызметінің тікелей және түпкілікті нәтижелерін;
мемлекеттік органның өзінің функционалдық мүмкіндіктерін дамыту жөніндегі ниетін;
басқа мемлекеттік органдармен нәтижелерге қол жеткізу үшін қажет ведомствоаралық өзара іс-қимылды;
мемлекеттік органның қызметіне әсер ететін ықтимал тәуекелдерді айқындауды қамтитын тәуекелдерді басқаруды және олардың алдын алу және (немесе) еңсеру жөніндегі оның көздеген іс-қимылын;
негізге алынып стратегиялық жоспар әзірленген нормативтік құқықтық актілердің тізбесін;
мемлекеттік органның бюджеттік бағдарламаларын қамтитын құжатты білдіреді.
3. Бюджеттік бағдарламалар әлеуметтік-экономикалық даму мен бюджеттік өлшемдер болжамында бюджеттік бағдарламалар әкімшісіне көзделген бюджет қаражатының болжамды көлемінің шегінде әзірленеді.
4. Қазақстан Республикасының құрылымына кіретін орталық мемлекеттік органның стратегиялық жоспарын Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітеді.
Қазақстан Республикасының Президентіне тікелей бағынатын және есеп беретін орталық мемлекеттік органның стратегиялық жоспарын Қазақстан Республикасының Президенті немесе оған уәкілетті лауазымды тұлға бекітеді.
Жергілікті бюджеттен қаржыландырылатын атқарушы органның стратегиялық жоспарын жергілікті атқарушы орган бекітеді.
Қазақстан Республикасының Жоғарғы Соты, Қазақстан Республикасының Парламенті, Қазақстан Республикасының Конституциялық Кеңесі, Қазақстан Республикасы Орталық сайлау комиссиясының стратегиялық жоспарлары Қазақстан Республикасының Президенті айқындайтын тәртіппен бекітіледі.
5. Аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетінен қаржыландырылатын атқарушы органның стратегиялық жоспары оны облыстық бюджеттен қаржыландырылатын тиісті салалық атқарушы органмен келіскеннен кейін бекітіледі.
Облыстық бюджеттен, республикалық маңызы бар қала, астана бюджетінен қаржыландырылатын атқарушы органның стратегиялық жоспары оны тиісті салалық орталық мемлекеттік органмен келіскеннен кейін бекітіледі.
6. Мемлекеттік органдардың стратегиялық жоспары тиісті бюджет бекітілгеннен кейін ағымдағы жылғы 25 желтоқсанға дейін пысықталады, бекітіледі және Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес мемлекеттік құпияларды қорғауды қамтамасыз ете отырып, он күн ішінде жариялауға жатады.
7. Мемлекеттік органның стратегиялық жоспарына мынадай жағдайларда өзгерістер мен толықтырулар енгізуге рұқсат етіледі:
1) бюджеттің нақтылануы;
2) Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінің өзгеруі;
3) жаңаларын қабылдау не Қазақстан Республикасы Президентінің тапсырмаларын орындау үшін стратегиялық және бағдарламалық құжаттарға өзгерістер енгізу;
4) мемлекеттік басқару органдары функцияларының, құрылымының өзгеруі.
8. Мемлекеттік органдардың стратегиялық жоспарлары бекітілген күннен бастап екі апта мерзімде мемлекеттік органдардың басшылары меморандаумдарды әзірлейді.
Меморандум дегеніміз мемлекеттік орган басшысының кезекті қаржы жылына арналған республикалық бюджетте көзделген бюджет қаражаты шегінде мемлекеттік орган қызметінің стратегиялық жоспарда көзделген тікелей және түпкілікті нәтижелерге қол жеткізуді қамтамасыз ету ниетін растайтын құжатты білдіреді.
Меморандумдарды:
Қазақстан Республикасының Президентіне тікелей бағынатын және есеп беретін орталық мемлекеттік органдар бойынша - Қазақстан Республикасының Президенті немесе оған уәкілетті лауазымды тұлға;
Қазақстан Республикасы Үкіметінің құрамына кіретін не оған бағынатын орталық атқарушы органдар бойынша - Қазақстан Республикасының Премьер-Министрі бекітеді.
Мемлекеттік органның меморандумы кезекті қаржы жылына бекітіледі және олар жариялануы тиіс.
Қазақстан Республикасының Жоғарғы Соты, Қазақстан Республикасының Конституциялық Кеңесі, Қазақстан Республикасы Парламентінің Шаруашылық басқармасы, Қазақстан Республикасының Орталық сайлау комиссиясы және жергілікті бюджеттер есебінен қаржыландырылатын атқарушы органдар меморандумдарды бекітпейді.
9. Мемлекеттік органдардың стратегиялық жоспарын және меморандумын әзірлеу тәртібін Қазақстан Республикасының Президенті айқындайды.

64-бап. Операциялық жоспар

1. Стратегиялық жоспарды іске асыру үшін мемлекеттік орган операциялық жоспар әзірлейді.
Операциялық жоспар дегеніміз мемлекеттік органның ағымдағы қаржы жылында стратегиялық жоспардың мақсаттарына, міндеттеріне және нәтижелерінің көрсеткіштеріне қол жеткізу жөніндегі іс-шаралардың ресурстары, жауапты орындаушылары мен жүзеге асыру мерзімдері бойынша байланысқан нақты іс-қимылдарын қамтитын құжатты білдіреді.
Операциялық жоспар жыл сайын әзірленеді және оны мемлекеттік органның жауапты хатшысы (басшысы) ағымдағы қаржы жылының 10 қаңтарына дейін бекітеді.
2. Операциялық жоспарды әзірлеу тәртібін Қазақстан Республикасының Президенті айқындайды.

12-тарау. Бюджетті әзірлеу

65-бап. Жалпы ережелер

1. Республикалық және жергілікті бюджеттерді мемлекеттік жоспарлау жөніндегі тиісінше орталық және жергілікті уәкілетті органдар әзірлейді.
2. Республикалық бюджеттің жобасы Қазақстан Республикасының заңымен бекітіледі.
Жергілікті бюджеттің жобасы тиісті мәслихаттық шешімімен бекітіледі.
3. Бюджеттік бағдарламалар әкімшілеріне, жергілікті атқарушы органдарға Қазақстан Республикасының Үкіметіне және мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық және жергілікті уәкілетті органдарға бюджетті жоспарлау немесе нақтылау процесінен тыс бюджет шығыстарын ұлғайту туралы ұсыныстар енгізуге тыйым салынады.
4. Республикалық бюджеттің жобасын әзірлеу тәртібін Қазақстан Республикасының Президенті айқындайды.
Жергілікті бюджеттердің жобаларын әзірлеу тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды.

66-бап. Бюджет түсімдерін болжау

1. Бюджет түсімдерін болжауды әлеуметтік-экономикалық даму мен бюджеттік өлшемдердің болжамын ескере отырып, мемлекеттік жоспарлау жөніндегі уәкілетті орган жүзеге асырады.
2. Тауарлардың (жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің) құны түріндегі бюджетке түсімдерді көрсетуге өтеусіз техникалық көмек түріндегі байланысты гранттар алған кезде ғана, сондай-ақ Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта көзделген жағдайларда ғана жол беріледі. Бұл ретте шығыстарда бюджеттік бағдарлама алынған тауарлардың (жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің) құнына тең көлемде көзделуге тиіс.
3. Бюджет түсімдерін болжау әдістемесін мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті орган әзірлейді және бекітеді.

67-бап. Бюджет шығыстарын жоспарлау үшін бюджеттік
бағдарламалар әкімшілері ұсынатын құжаттар

1. Бюджет шығыстарын жоспарлау үшін бюджеттік бағдарламалар әкімшілері мемлекеттік жоспарлау жөніндегі уәкілетті органға:
1) стратегиялық жоспарлардың жобаларын;
2) нәтижелердің қол жеткізілген көрсеткіштері туралы ақпаратты қамтитын өткен қаржы жылына стратегиялық жоспардың және бюджеттік бағдарламалардың іске асырылуы туралы есептерді;
3) бюджеттік өтінімдерді ұсынады.
2. Осы бапта көрсетілген құжаттарға нәтижелерге бағалау жүргізілген жағдайда бағалау нәтижелері қоса беріледі.
3. Осы бапта көрсетілген құжаттар ағымдағы қаржы жылының 15 мамырына дейін беріледі.

68-бап. Бюджеттік өтінім

1. Бюджеттік өтінім шығыстар көлемін негіздеу үшін бюджеттік бағдарламалардың әкімшісі кезекті жоспарлы кезеңге жасайтын құжаттардың жиынтығын білдіреді.
2. Бюджет шығыстары базалық шығыстар және жаңа бастамаларға арналған шығыстар болып бөлінеді.
3. Тұрақты сипаттағы шығыстар, күрделі шығыстар, сондай-ақ басталған (жалғасатын) инвестициялық жобаларға және бюджеттен бірлесіп қаржыландыру жағдайындағы концессиялық жобаларға арналған шығыстар базалық шығыстар болып табылады.
4. Мемлекеттік органдардың мемлекеттік қызмет көрсетулер тізіліміне сәйкес мемлекеттік қызмет көрсетумен, трансферттер төлеумен және мемлекеттің басқа да міндеттемелерімен байланысты шығыстар тұрақты сипаттағы шығыстар болып табылады.
5. Жаңа бастамаларға арналған шығыстарға:
кейіннен жаңа бюджеттік бағдарламалар бойынша қаржыландырылатын стратегиялық және бағдарламалық құжаттарға сәйкес әлеуметтік-экономикалық дамудың жаңа басым бағыттарын іске асыруға;
макроэкономикалық және әлеуметтік көрсеткіштердің өзгеруіне байланысты емес және қазіргі бюджеттік бағдарламалар шеңберінде бюджет қаражатын жұмсаудың қосымша бағыттарын (көрсетілетін мемлекеттік қызмет көлемін кеңейтуді) көздейтін базалық шығыстарды ұлғайтуға бағытталған шығыстар жатқызылады.
Бюджеттік бағдарламалар әкімшісінің жаңа бастамаларға арналған шығыстарын жоспарлау қосымша бюджет қаражатын бөлу есебінен де, сондай-ақ осы бюджеттік бағдарламалар әкімшісінің алдағы жоспарлы кезеңде республикалық бюджет туралы заңда немесе жергілікті бюджет туралы мәслихат шешімінде бекітілген базалық шығыстар қаражатын қайта бөлу есебінен де жүзеге асырылады.
6. Бюджеттік өтінім:
1) стратегиялық жоспар жобасының құрамына енгізілген әрбір бюджеттік бағдарлама бойынша шығыстар түрлері бойынша есептерді;
2) байланысты гранттар сомасын жұмсалу бағыттары бойынша міндетті түрде бөле отырып, ағымдағы қаржы жылының 1 қаңтарындағы жағдай бойынша алынған және пайдаланылған байланысты гранттар туралы ақпаратты;
3) ағымдағы қаржы жылының 1 қаңтарындағы жағдай бойынша алынған және пайдаланылған байланысты емес гранттар туралы ақпаратты;
4) мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті орган белгілеген нысан бойынша мемлекеттік мекемелердің тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) өткізуінен түскен өздерінің иелігінде қалатын ақша түсімдері мен шығыстарының болжамын;
5) түсіндірме жазбаны;
6) мемлекеттік жоспарлау жөніндегі уәкілетті орган сұрайтын басқа да қажетті ақпаратты қамтиды.
7. Егер бюджеттік бағдарлама әкімшісі стратегиялық жоспардың жобасында қосымша шығыстарды немесе бюджет түсімдерін қысқартуды талап ететін нормативтік құқықтық актілер әзірлеуді немесе оларға өзгерістер мен толықтырулар енгізуді ұсынатын болса, онда бюджеттік өтініммен бір мезгілде тиісті нормативтік құқықтық актінің жобасы енгізіледі.
8. Егер жекелеген бюджеттік бағдарламалар бойынша алдағы жоспарлы кезеңнің екінші және үшінші жылдарының шығыстар сомасы республикалық бюджет туралы заңда немесе жергілікті бюджет туралы мәслихат шешімінде бекітілген сомамен салыстырғанда өзгермейтін болса, онда осы бағдарламалар бойынша шығыстардың түрлері бойынша есептер жасалмайды.
Осы бағдарламалар бойынша шығыстар түрлері бойынша есептер тек үшінші жылға ғана арналып жасалады.
9. Бюджеттік өтінімге түсіндірме жазба жоспарлы кезеңге арналған қаражаттарды жұмсаудың негізгі бағыттарын, өтінілген бюджеттік бағдарламалардың қысқаша сипаттамасы мен баяндалуын, базалық шығыстардың ұлғаю негіздемесін, нәтижелердің қол жеткізілген көрсеткіштерінің талдамасын, сондай-ақ өткен жылғы бюджеттік өтінімнің құрамына енгізілген бюджеттік бағдарламалар бойынша ауытқулардың себептерін қамтиды.
10. Бюджеттік өтінім құрылуы мен ұсынылуы бойынша Қазақстан Республикасы бюджеттік заңнамасының талаптарына сәйкес келмеген жағдайда мемлекеттік жоспарлау жөніндегі уәкілетті орган оны бюджеттік бағдарлама әкімшісіне қараусыз қайтарады.
11. Бюджеттік бағдарламаның әкімшісі бюджеттік өтінімді әлеуметтік-экономикалық даму және бюджеттік өлшемдер болжамында көзделген бюджеттік қаражат көлемі шегінде енгізеді.
12. Бюджеттік бағдарламалардың әкімшісі бюджеттік өтінімдегі ақпарат пен есептердің толықтығы мен дұрыстығын қамтамасыз етеді.
13. Бюджеттік өтінімді жасау және ұсыну тәртібін мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті орган айқындайды.

69-бап. Стратегиялық жоспарлардың жобалары мен
бюджеттік өтінімдерді қарау

1. Мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық немесе жергілікті уәкілетті органдар стратегиялық жоспарлардың жобалары мен бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің бюджеттік өтінімдерін олардың стратегиялық және бағдарламалық құжаттарға, әлеуметтік-экономикалық даму және бюджеттік өлшемдер болжамына, Қазақстан Республикасының бюджеттік және өзге де заңнамасына, қолданыстағы заттай нормаларға және мемлекеттік қызметтердің стандарттарына сәйкестігі тұрғысынан қарайды.
Стратегиялық жоспарлардың жобалары мен бюджет өтінімдері осы баптың бірінші бөлігінде көзделген құжаттарға сәйкес келмеген жағдайда мемлекеттік жоспарлау жөніндегі уәкілетті орган қарау нәтижелері бойынша оларды бюджеттік бағдарламалардың әкімшілеріне пысықтауға қайтарады.
2. Бюджеттік бағдарламалар әкімшілері мен мемлекеттік жоспарлау жөніндегі уәкілетті органның арасындағы келіспеушіліктерді бюджеттік комиссия қарайды.
Бюджеттік комиссия бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің бюджеттік бағдарламаларын стратегиялық жоспарлардың жобаларына, мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық немесе жергілікті уәкілетті органдардың қорытындыларына өзара байланыста қарайды және олар бойынша шешімдер қабылдайды.
3. Бюджеттік комиссия стратегиялық жоспарлар мен бюджеттік бағдарламалар бойынша түпкілікті ұсыныстар қабылдағаннан кейін бюджеттік бағдарламалар әкімшілері оларды қабылданған шешімдерге сәйкес келтіреді және мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық немесе жергілікті уәкілетті органдарға стратегиялық жоспарлар мен бюджеттік өтінімдердің түпкілікті жобаларын ұсынады.

70-бап. Заттай нормалар

1. Заттай нормалар - қажетті материалдық немесе материалдық емес игіліктерді тұтынудың немесе пайдаланудың заттай көрсеткіштері.
2. Заттай нормаларды орталық мемлекеттік органдар әзірлейді және Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітеді.
3. Орталық мемлекеттік органдар республикалық бюджеттік комиссияның қарауына заттай нормаларды өзгерту немесе олардың күшін жою туралы ұсыныстар енгізуге құқылы.

71-бап. Мемлекеттік мекемелердің тауарларды (жұмыстарды,
көрсетілетін қызметтерді) өткізуінен түсетін
ақша

1. Білім беру, орман шаруашылығы, ерекше қорғалатын табиғи аумақтар саласында мемлекеттік мекемелер мен аудандық маңызы бар қала, ауылдық (селолық) округ, кент пен ауыл (село) әкімі жергілікті өзін-өзі басқару функцияларын орындаған кезде тауарларды (жұмыстарды, қызметтерді) өткізуінен түсетін ақшаны қоспағанда, мемлекеттік мекемелердің тауарларды (жұмыстарды, қызметтерді) өткізуінен түсетін ақша Қазақстан Республикасының заңнамалық актілеріне сәйкес тиісті бюджеттің есебіне жатқызылуға тиіс.
2. Мемлекеттік мекемелердің тауарларды (жұмыстарды, қызметтерді) өткізу жөніндегі ақылы қызмет түрлерін көрсету тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды.
Аудандық маңызы бар қаланың, ауылдық (селолық) округтің, кенттің және ауылдың (селоның) әкімі тауарларды (жұмыстарды, қызметтерді) өткізу бойынша жергілікті өзін өзі басқару функциясын атқарған кезде олардың Кеңес айқындаған түрлері мен ставкалары бойынша ақылы қызмет түрлерін көрсетеді.

72-бап. Республикалық бюджет туралы заңның жобасын
әзірлеу

1. Мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті орган республикалық бюджет жобасының түпкілікті нұсқасын жасайды және оны республикалық бюджеттік комиссияның қарауына енгізеді.
2. Республикалық бюджет жобасының түпкілікті нұсқасын қарау және айқындау ағымдағы қаржы жылының 1 тамызынан кешіктірілмей аяқталады.
3. Республикалық бюджет туралы заң жобасының мәтінінде кезекті қаржы жылына арналған:
кірістердің, трансферт түсімдерінің, шығындардың, таза бюджеттік кредит берудің, қаржы активтерімен жүргізілетін операциялар бойынша сальдоның, тапшылықтың (профициттің), тапшылықты қаржыландырудың (профицитті пайдаланудың) көлемдері;
жалақының, зейнетақының ең төменгі мөлшері, айлық есептік көрсеткіш, ең төменгі күнкөріс деңгейі және мемлекеттік базалық зейнетақы төлемінің мөлшері;
жергілікті бюджеттерден республикалық бюджетке бюджеттік алып қоюлар көлемі;
республикалық бюджеттен жергілікті бюджеттерге берілетін бюджеттік субвенциялар көлемі;
Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының кепілдік берілген трансфертінің көлемі;
Қазақстан Республикасының Үкіметі резервінің мөлшері;
Қазақстан Республикасының мемлекеттік кепілдіктер беру лимиті;
мемлекет кепілгерлігін беру лимиті;
үкіметтік борыш лимиті;
Қазақстан Республикасы Үкіметінің концессиялық міндеттемелерінің лимиті;
басқа да ережелер болуға тиіс.
4. Республикалық бюджет туралы заңның жобасына:
1) осы Кодексте және бірыңғай бюджеттік сыныптамада белгіленген құрылымға сәйкес қалыптастырылған жоспарлы кезеңге арналған республикалық бюджеттің жобасы қоса беріледі.
Бұл ретте түсімдер - санаттар, сыныптар және ішкі сыныптар бойынша баяндалады, ал шығыстар функционалдық топтар, бюджеттік бағдарламалар әкімшілері және бюджеттік бағдарламалар бойынша баяндалады.»Бюджет тапшылығын қаржыландыру (профицитті пайдалану)» бөлімі жалпы сомамен ұсынылады.
Жоспарлы кезеңнің екінші және үшінші жылдарына арналған шығыстарда базалық шығыстар функционалдық топтар, бюджеттік бағдарламалар әкімшілері және бюджеттік бағдарламалар бойынша баяндалады, ал жаңа бастамалар шығыстары бір бюджеттік бағдарламамен баяндалады;
2) Қазақстан Республикасының Ұлттық қорына жіберілетін кезекті қаржы жылына арналған түсімдердің көлемі;
3) бюджеттерді атқару процесінде секвестрлеуге жатпайтын кезекті қаржы жылына арналған республикалық және жергілікті бюджеттік бағдарламалар тізбесі;
4) басқа да деректер қоса беріледі.
5. Кезекті қаржы жылына арналған республикалық бюджеттің бекітілетін тапшылығының (профицитінің) мөлшері жалпы ішкі өнімге ақшалай түрде және процентпен көрсетіледі.
6. Мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті орган республикалық бюджет туралы заңның жобасын ағымдағы жылдың 15 тамызынан кешіктірмей Қазақстан Республикасының Үкіметіне қарауға табыс етеді.

73-бап. Облыстық бюджет, республикалық маңызы бар қала,
астана бюджеті туралы мәслихат шешімінің
жобасын әзірлеу

1. Мемлекеттік жоспарлау жөніндегі жергілікті уәкілетті орган облыстық бюджет, республикалық маңызы бар қала, астана бюджеті жобасының түпкілікті нұсқасын жасайды және оны облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджеттік комиссиясының қарауына енгізеді.
2. Облыстық бюджет, республикалық маңызы бар қала, астана бюджеті жобасының түпкілікті нұсқасын қарау және айқындау ағымдағы қаржы жылының 15 қыркүйегінен кешіктірілмей аяқталады.
3. Кезекті қаржы жылына арналған облыстық бюджет, республикалық маңызы бар қала, астана бюджеті туралы шешім жобасының мәтінінде:
1) бюджет кірістерінің, трансферттер түсімдерінің, шығындарының, таза бюджеттік кредит беруінің, қаржы активтерімен жүргізілетін операциялар бойынша сальдосының, тапшылығының (профицитінің), тапшылығын қаржыландырудың (профицитті пайдаланудың) көлемдері;
2) облыстық бюджеттен аудандар (облыстық маңызы бар қалалар) бюджеттеріне берілетін бюджет субвенцияларының көлемдері;
3) аудандар (облыстық маңызы бар қалалар) бюджеттерінен облыстық бюджетке бюджеттік алып қоюлар көлемдері;
4) облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органы резервінің мөлшері;
5) облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органы борышының лимиті;
6) облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органы концессиялық міндеттемелерінің лимиті;
7) басқа да ережелер болуға тиіс.
4. Облыстық бюджет, республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджеті туралы шешімнің жобасына:
1) осы Кодексте және бірыңғай бюджеттік сыныптамада белгіленген құрылымға сәйкес қалыптастырылған жоспарлы кезеңге арналған облыстық бюджеттің, республикалық маңызы бар қала, астана бюджетінің жобасы қоса беріледі.
Бұл ретте түсімдер - санаттар, сыныптар және ішкі сыныптар бойынша баяндалады, ал шығыстар функционалдық топтар, бюджеттік бағдарламалар әкімшілері және бюджеттік бағдарламалар бойынша баяндалады.»Бюджет тапшылығын қаржыландыру (профицитті пайдалану)» бөлімі жалпы сомамен ұсынылады.
Жоспарлы кезеңнің екінші және үшінші жылдарына арналған шығыстарда базалық шығыстар функционалдық топтар, бюджеттік бағдарламалар әкімшілері және бюджеттік бағдарламалар бойынша баяндалады, ал жаңа бастамалар шығыстары бір бюджеттік бағдарламамен баяндалады;
2) кезекті қаржы жылына арналған жергілікті бюджетті атқару процесінде секвестрлеуге жатпайтын, оның ішінде республикалық бюджет туралы заңда белгіленген кезекті қаржы жылына арналған жергілікті бюджеттік бағдарламалар тізбесі;
3) кезекті қаржы жылына арналған ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер учаскелерін сатудан республикалық маңызы бар қала, астана бюджетіне түсетін түсімдер көлемі;
4) қаладағы әрбір ауданның бюджеттік бағдарламалары;
5) басқа да деректер қоса беріледі.
5. Облыстық бюджеттердің, республикалық маңызы бар қалалар, астана бюджеттерінің бекітілетін тапшылығының (профицитінің) мөлшері ақшалай түрде көрсетіледі.
6. Мемлекеттік жоспарлау жөніндегі жергілікті уәкілетті орган облыстық бюджеттің, республикалық маңызы бар қала, астана бюджетінің жобасын ағымдағы қаржы жылының 1 қазанынан кешіктірмей облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органына қарауға береді.

74-бап. Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) бюджеті
туралы мәслихат шешімінің жобасын әзірлеу

1. Бюджеттік жоспарлау жөніндегі жергілікті уәкілетті орган ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) бюджеті жобасының түпкілікті нұсқасын жасайды және оны ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) бюджеттік комиссиясының қарауына енгізеді.
2. Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) бюджеті жобасының түпкілікті нұсқасын қарау және айқындау ағымдағы қаржы жылының 1 қазанынан кешіктірмей аяқталады.
3. Ағымдағы қаржы жылына арналған ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) бюджеті туралы мәслихат шешімі жобасының мәтінінде:
1) бюджет кірістерінің, трансферттер түсімдерінің, шығындарының, таза бюджеттік кредит берудің, қаржы активтерімен жасалатын операциялар бойынша сальдосының, тапшылығының (профицитінің), тапшылығын қаржыландырудың (профицитті пайдаланудың) көлемі;
2) облыстық бюджеттен аудандардың (облыстық маңызы бар қалалардың) бюджеттеріне берілетін бюджеттік субвенциялардың көлемі;
3) ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) бюджетінен облыстық бюджетке бюджеттік алып қоюлардың көлемі;
4) ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жергілікті атқарушы органы резервінің мөлшері;
5) ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жергілікті атқарушы органы борышының лимиті;
6) ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жергілікті атқарушы органының концессиялық міндеттемелерінің лимиті;
7) өзге де ережелер болуы тиіс.
4. Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) бюджеті туралы шешімнің жобасына:
1) осы Кодексте және бірыңғай бюджеттік сыныптамада айқындалған құрылымға сәйкес қалыптастырылған жоспарлы кезеңге арналған аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетінің жобасы қоса тіркеледі.
Бұл ретте түсімдер - санаттар, сыныптар және ішкі сыныптар бойынша баяндалады, ал шығыстар функционалдық топтар, бюджеттік бағдарламалар әкімшілері және бюджеттік бағдарламалар бойынша баяндалады.»Бюджет тапшылығын қаржыландыру (профицитті пайдалану)» бөлімі жалпы сомамен ұсынылады.
Жоспарлы кезеңнің екінші және үшінші жылдарына арналған шығыстарда базалық шығыстар функционалдық топтар, бюджеттік бағдарламалар әкімшілері және бюджеттік бағдарламалар бойынша баяндалады, ал жаңа бастамалар шығыстары бір бюджеттік бағдарламамен баяндалады;
2) кезекті қаржы жылына арналған жергілікті бюджетті атқару процесінде секвестрлеуге жатпайтын, соның ішінде облыстық бюджетті бекіту туралы облыстық мәслихаттың шешімімен белгіленген бюджеттік бағдарламалар тізбесі;
3) кезекті қаржы жылына арналған ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер учаскелерін сатудан аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетіне түсетін түсімдер көлемі;
4) әрбір қаладағы ауданның, аудандық маңызы бар қаланың, кенттің, ауылдың (селоның), ауылдық (селолық) округтің бюджеттік бағдарламалары;
5) басқа да деректер қоса беріледі.
5. Кезекті қаржы жылына арналған аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетінің бекітілетін тапшылығының (профицитінің) мөлшері ақшалай түрде көрсетіледі.
6. Мемлекеттік жоспарлау жөніндегі жергілікті уәкілетті орган аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетінің жобасын ағымдағы қаржы жылының 15 қазанынан кешіктірмей ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жергілікті атқарушы органына қарауға береді.

13-тарау. Бюджет жобасын қарау мен бекіту процесінің негізгі ережелері

75-бап. Республикалық бюджет жобасын қарау мен бекіту
туралы жалпы ережелер

1. Республикалық бюджет туралы заңның жобасын Қазақстан Республикасының Үкіметі ағымдағы қаржы жылының 1 қыркүйегінен кешіктірмей Қазақстан Республикасының Парламентіне енгізеді.
Қазақстан Республикасының Үкіметі республикалық бюджет туралы заңның жобасымен бір мезгілде мынадай құжаттарды және материалдарды:
1) республиканың әлеуметтік-экономикалық дамуының және бюджеттік өлшемдерінің болжамын;
2) орталық мемлекеттік органдардың стратегиялық жоспарларының жобаларын;
3) соңғы есептілік күнгі мемлекеттік және мемлекет кепілдік берген борыштың жай-күйі туралы деректерді;
4) республикалық бюджет жобасында негізге алынған шешімдерді ашып көрсететін түсіндірме жазбаны табыс етеді.
2. Республикалық бюджетті бекіту палаталардың бөлек отырысында әуелі - Мәжілісте, ал содан кейін Сенатта өз кезегімен қарау арқылы ағымдағы қаржы жылының 1 желтоқсанынан кешіктірмей жүргізіледі.
3. Қазақстан Республикасының Парламенті ағымдағы жылдың 1 желтоқсанына дейін республикалық бюджет туралы заңды қабылдамаған жағдайда, Қазақстан Республикасының Президенті кезекті қаржы жылының бірінші тоқсанына арналған республикалық қаржылық жоспар туралы жарлық шығаруға құқылы, ол республикалық бюджет туралы заңды Қазақстан Республикасының Парламенті бекіткенге дейін қолданылады. Қазақстан Республикасы Президентінің кезекті қаржы жылының бірінші тоқсанына арналған республикалық қаржы жоспары туралы жарлығының жобасын, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Үкіметінің оны іске асыру туралы қаулысының жобасын мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті орган әзірлейді.
Кезекті қаржы жылының бірінші тоқсанына арналған республикалық қаржы жоспары ағымдағы жылдың 25 желтоқсанынан кешіктірілмей кезекті қаржы жылына арналған республикалық бюджет болжамының төрттен бір бөлігі көлемінде бекітіледі.
Республикалық қаржы жоспарының атқарылуы осы Кодексте белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.
4. Кезекті қаржы жылының бірінші тоқсанына арналған республикалық қаржылық жоспар бекітілген жағдайда осы қаржы жылына арналған республикалық бюджет сол жылғы 1 наурыздан кешіктірілмей бекітілуге тиіс.
Бұл ретте аталған қаржы жылына арналған республикалық бюджет сол жылдың бірінші тоқсанына арналған республикалық қаржы жоспары ескеріле отырып бекітіледі.
5. Республикалық бюджет туралы заң қосымшаларымен, Қазақстан Республикасы Президентінің алдағы қаржы жылының бірінші тоқсанына арналған республикалық қаржы жоспары туралы Жарлығы қосымшаларымен бұқаралық ақпарат құралдарында жарияланады.

76-бап. Жергілікті бюджеттің жобасын қарау мен бекіту
туралы жалпы ережелер

1. Облыстық бюджеттің, республикалық маңызы бар қала, астана бюджетінің жобасын облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органы ағымдағы қаржы жылының 15 қазанынан кешіктірмей тиісті мәслихатқа енгізеді.
Аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетінің жобасын ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жергілікті атқарушы органы ағымдағы қаржы жылының 1 қарашасынан кешіктірмей тиісті мәслихатқа енгізеді.
Жергілікті атқарушы орган жергілікті бюджеттің жобасымен бір мезгілде мынадай құжаттарды және материалдарды:
1) өңірдің әлеуметтік-экономикалық дамуының және бюджеттік өлшемдердің болжамын;
2) мемлекеттік органдардың стратегиялық жоспарларының жобаларын;
3) жергілікті бюджет жобасында негізге алынған шешімдерді ашып көрсететін түсіндірме жазбаны береді.
2. Облыстық бюджет, республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджетін Қазақстан Республикасының Президенті республикалық бюджет туралы заңға қол қойғаннан кейін тиісті мәслихаттар екі апта мерзімнен кешіктірмей бекітеді.
Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) бюджетін облыстық бюджетті бекіту туралы облыстық мәслихаттың шешіміне қол қойылғаннан кейін мәслихат екі апта мерзімнен кешіктірмей бекітеді.
3. Мәслихат осы баптың 2-тармағында белгіленген мерзімде жергілікті бюджет туралы шешімді қабылдамаған жағдайда тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктің жергілікті атқарушы органы кезекті қаржы жылының бірінші тоқсанына арналған жергілікті қаржы жоспары туралы шешім шығаруға құқылы, ол жергілікті бюджетті мәслихат бекіткенге дейін қолданылады. Жергілікті атқарушы органның кезекті қаржы жылының бірінші тоқсанына арналған жергілікті қаржы жоспары туралы қаулысының жобасын мемлекеттік жоспарлау жөніндегі жергілікті уәкілетті орган әзірлейді.
Кезекті қаржы жылының бірінші тоқсанына арналған жергілікті қаржы жоспары ағымдағы жылдың 25 желтоқсанынан кешіктірілмей кезекті қаржы жылына арналған жергілікті бюджет жобасының төрттен бір бөлігі көлемінде бекітіледі.
Жергілікті қаржы жоспарының атқарылуы осы Кодексте белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.
4. Кезекті қаржы жылының бірінші тоқсанына арналған жергілікті қаржы жоспары бекітілген жағдайда осы қаржы жылына арналған жергілікті бюджет сол жылғы 1 наурыздан кешіктірілмей бекітілуге тиіс.
5. Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдары аудандық (қалалық) мәслихаттар аудандардың (облыстық маңызы бар қалалардың) бюджеттерін бекіту туралы шешімдер қабылдағаннан кейін бір апта мерзімде мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті органға және бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті органға бекітілген жергілікті бюджеттердің негізінде жинақталған облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың бюджеттерін, сондай-ақ жоспарлы кезеңге арналған жергілікті бюджеттерден қаржыландырылатын жергілікті бюджеттік инвестициялық жобалар мен бағдарламалардың тізбесін береді.
6. Мәслихаттың жергілікті бюджет туралы қабылдаған шешімі қосымшаларымен және жергілікті атқарушы органдардың кезекті қаржы жылының бірінші тоқсанына арналған жергілікті қаржы жоспары туралы шешімдері қосымшаларымен бұқаралық ақпарат құралдарында жарияланады.

77-бап. Өкілді органдардың бюджет жобасын қарауының
негізгі принциптері

1. Өкілді органдар бюджет жобаларын қараған кезде мынадай принциптерді:
1) негізділік принципін;
2) бюджеттің теңгерімділігін сақтау принципін ұстанады.
2. Негізділік принципі депутаттардың бюджет жобасына өзгерістер немесе толықтырулар енгізу туралы кез келген ұсыныстары, тиісті есептерді және мемлекеттік органдардың стратегиялық жоспарларында көзделген олардың қызметінің мақсаттарының, міндеттерінің және нәтижелерінің көрсеткіштері жөніндегі ұсыныстарды оларға қоса тіркей отырып, осы түзетулерді енгізудің қажеттігін, олардың әлеуметтік-экономикалық даму басымдықтарына сәйкестігін жазбаша баяндаумен қатар жүруге тиіс екендігін білдіреді.
3. Бюджеттің теңдестірімділігін сақтау принципі депутаттар бюджет жобасына кез келген өзгеріс пен толықтыру енгізген кезде бюджет тапшылығының мөлшерін бюджет жобасында белгіленген деңгейден асырмай сақтау үшін түсімдердің қосымша көздері не қысқартылатын шығыстар айқындалуға тиіс екендігін білдіреді.

78-бап. Республикалық бюджет жобасын Қазақстан
Республикасының Парламентінде қарау

Республикалық бюджет туралы заңның жобасын Қазақстан Республикасы Парламентінің Мәжілісі мен Сенатының жалпы отырыстарында қарау Қазақстан Республикасының Үкіметі уәкілеттік берген адамның (адамдардың) республиканың әлеуметтік-экономикалық дамуының және бюджеттік өлшемдерінің болжамы мен республикалық бюджет туралы заңның жобасы бойынша, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Төрағасының ақша-кредит саясаты бойынша баяндамаларын, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Парламентінің палаталары уәкілеттік берген адамдардың заң жобасы бойынша қорытындыларымен қоса баяндамаларын қамтиды.

79-бап. Жергілікті бюджет жобасын мәслихаттың тұрақты
комиссияларында қарау

1. Жергілікті бюджет жобасы тиісті мәслихаттың тұрақты комиссияларында қаралады.
2. Тиісті мәслихаттардың тұрақты комиссиялары комиссия мүшелерінің арасынан жұмыс топтарын құрады. Жұмыс топтарына жергілікті атқарушы органдардың өкілдері тартылуы мүмкін.
3. Тұрақты комиссиялар жұмыс топтарының пікірлерін ескере отырып, тиісті негіздемелермен және есептермен қоса жергілікті бюджет жобасына өзгерістер мен толықтырулар енгізу жөнінде ұсыныстар жасайды және оларды тиісті мәслихат белгілеген бас тұрақты комиссияға жібереді.
4. Бас тұрақты комиссия тұрақты комиссиялардан түскен ұсыныстардың жинақтамасын жасап, оны мәслихаттың сессиясына шығарады. Бұл ретте жинақтамаға тиісті негіздемелері мен есептері бар ұсыныстар ғана енгізіледі.
5. Тиісті мәслихаттың сессиясында жергілікті бюджеттің жобасын талқылау тиісті әкімшілік-аумақтық бірлік әкімінің немесе жергілікті атқарушы орган уәкілеттік берген адамның (адамдардың) өңірдің әлеуметтік-экономикалық дамуының және бюджеттік өлшемдерінің болжамы, жергілікті бюджеттің жобасы бойынша баяндамаларын, сондай-ақ мәслихат уәкілеттік берген адамдардың жергілікті бюджеттің жобасы бойынша қорытындысымен қоса баяндамаларын қамтиды.

80-бап. Қазақстан Республикасының Үкіметі мен
жергілікті атқарушы органдардың тиісті қаржы
жылына арналған республикалық бюджет туралы
заңды және тиісті қаржы жылына арналған
жергілікті бюджеттер туралы мәслихаттардың
шешімдерін іске асыру туралы қаулылары

1. Қазақстан Республикасы Үкіметінің республикалық бюджет туралы заңды іске асыру туралы қаулысы Қазақстан Республикасының Президенті республикалық бюджет туралы заңға қол қойған күннен бастап екі апта мерзімде қабылданады.
Жергілікті атқарушы органның жергілікті бюджет туралы мәслихаттың шешімін іске асыру туралы қаулысы мәслихат жергілікті бюджетті бекіткеннен кейін екі апта мерзімде қабылданады.
Қазақстан Республикасы Үкіметінің және жергілікті атқарушы органдардың республикалық бюджет туралы заңды іске асыру туралы және жергілікті бюджет туралы мәслихаттың шешімін іске асыру туралы қаулыларының жобаларын мемлекеттік жоспарлау жөніндегі тиісті уәкілетті орган әзірлейді.
2. Қазақстан Республикасы Үкіметінің және жергілікті атқарушы органдардың республикалық бюджет туралы заңды іске асыру туралы және жергілікті бюджет туралы мәслихаттың шешімін іске асыру туралы қаулылары бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті органға, бюджеттік бағдарламалардың әкімшілеріне республикалық бюджеттің уақтылы атқарылуын қамтамасыз ету жөнінде, жергілікті атқарушы органдарға нысаналы трансферттерді және республикалық бюджеттен берілетін кредиттерді пайдалану бөлігінде тапсырмаларды көздейді.
Қазақстан Республикасы Үкіметінің республикалық бюджет туралы қаулысына мыналар қоса беріледі:
1) төмен тұрған бюджеттерге нысаналы трансферттер мен кредиттер бөлу;
2) объектілер бөлінісінде жоспарлы кезеңге арналған бюджеттік инвестициялық жобалардың тізбесі;
3) объектілер бөлінісінде республикалық бюджеттен бірлесіп қаржыландыруды талап ететін жоспарлы кезеңге арналған концессиялық жобалардың тізбесі;
4) дамуға арналған нысаналы трансферттер және республикалық бюджеттен бюджеттік кредит беру есебінен қаржыландырылатын жоспарлы кезеңге арналған жергілікті бюджеттік инвестициялық жобалардың тізбесі;
5) жергілікті атқарушы органдардың концессиялық міндеттемелерінің лимиті;
6) жергілікті атқарушы орган борышының лимиті;
7) республикалық бюджет туралы заңды іске асыруға қажетті басқа да деректер немесе көрсеткіштер, оларды анықтау Қазақстан Республикасының Үкіметіне жүктеледі.
Жергілікті атқарушы органның жергілікті бюджет туралы мәслихаттың шешімін іске асыру туралы қаулысына мыналар қоса беріледі:
1) төмен тұрған бюджеттерге нысаналы трансферттер мен кредиттер бөлу;
2) объектілер бөлінісінде жоспарлы кезеңге арналған бюджеттік инвестициялық жобалардың тізбесі;
3) объектілер бөлінісінде жергілікті бюджеттен бірлесіп қаржыландыруды талап ететін жоспарлы кезеңге арналған концессиялық жобалардың тізбесі;
4) дамуға арналған нысаналы трансферттер және облыстық бюджеттен аудан (облыстық маңызы қала) бюджетіне бюджеттік кредит беру есебінен қаржыландырылатын жоспарлы кезеңге арналған жергілікті бюджеттік инвестициялық жобалардың тізбесі;
5) жергілікті бюджет туралы мәслихаттың шешімін іске асыруға қажетті басқа да деректер немесе көрсеткіштер, оларды анықтау жергілікті атқарушы органға жүктеледі.
3. Республикалық бюджет нақтыланған жағдайда Қазақстан Республикасы Үкіметінің республикалық бюджет туралы заңды іске асыру жөніндегі қаулысына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысы республикалық бюджет туралы заңға өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы заңға Қазақстан Республикасының Президенті қол қойған күннен бастап он күн ішінде бекітіледі.
Жергілікті бюджет нақтыланған жағдайда мәслихаттың жергілікті бюджет туралы шешімін іске асыру жөніндегі жергілікті атқарушы органның қаулысына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы жергілікті атқарушы органның қаулысы мәслихаттың жергілікті бюджет туралы шешіміне өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы мәслихаттың шешімі бекітілгеннен кейін екі апта мерзімде бекітіледі.

14-тарау. Төтенше мемлекеттік бюджетті әзірлеу

81-бап. Жалпы ережелер

1. Қазақстан Республикасының бүкіл аумағында төтенше немесе соғыс жағдайын енгізу не Қазақстан Республикасының бірнеше өңірінің аумағында төтенше жағдай енгізу туралы Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығы төтенше мемлекеттік бюджетті әзірлеуге негіз болып табылады.
2. Төтенше мемлекеттік бюджет республикалық және жергілікті бюджеттердің негізінде қалыптастырылады.

82-бап. Төтенше мемлекеттік бюджеттің жобасын әзірлеу

1. Қазақстан Республикасының Президенті төтенше немесе соғыс жағдайын енгізген кезде бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті орган мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті органға Қазақстан Республикасы Президентінің төтенше немесе соғыс жағдайын енгізу туралы Жарлығы қабылданған күнгі жағдай бойынша республикалық және жергілікті бюджеттердің бекітілген, нақтыланған, түзетілген көрсеткіштерін және олардың кассалық атқарылуын ұсынады.
2. Тиісті мемлекеттік органдар төтенше немесе соғыс жағдайы әрекет ететін кезеңде жүзеге асырылатын іс-шараларды қаржыландыру жөніндегі бюджеттік өтінімдерді мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті органға енгізеді.
3. Мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті орган төтенше немесе соғыс жағдайының іс-шараларын қаржыландыру үшін бюджеттік бағдарламалардың тізбесі мен көлемін, сондай-ақ бюджет қаражатын қайта бөлу мақсатында қаржыландыру тоқтатыла тұратын республикалық және жергілікті бюджеттік бағдарламалардың тізбесін жасайды және республикалық бюджеттік комиссияға енгізеді.
4. Республикалық бюджет комиссиясы осы баптың 3-тармағында көрсетілген бюджеттік бағдарламалардың тізбелері мен көлемдерін мақұлдағаннан кейін мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті орган Қазақстан Республикасы Президентінің төтенше мемлекеттік бюджет туралы Жарлығының жобасын жасайды. Қазақстан Республикасы Президентінің төтенше мемлекеттік бюджет туралы Жарлығының жобасына:
1) осы Кодексте белгіленген құрылым бойынша жасалатын төтенше мемлекеттік бюджет;
2) төтенше мемлекеттік бюджеттің құрамына енгізілген және төтенше немесе соғыс жағдайының іс-шараларын қаржыландыруға арналған қажеттіліктерді ескере отырып түзетілген республикалық және жергілікті бюджеттердің көрсеткіштері қоса беріледі.
5. Қазақстан Республикасы Президентінің төтенше мемлекеттік бюджет туралы Жарлығының жобасын Қазақстан Республикасының Үкіметі, егер Қазақстан Республикасы Президентінің төтенше немесе соғыс жағдайын енгізу туралы Жарлығында өзгеше көзделмесе, Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен Қазақстан Республикасы Президентінің бекітуіне енгізеді.

4-бөлім. Бюджеттердің атқарылуы

15-тарау. Бюджеттің атқарылуы туралы жалпы ережелер

83-бап. Бюджеттің атқарылуы туралы жалпы ережелер

1. Бюджетке түсімдердің түсуін, бюджеттік бағдарламалардың (кіші бағдарламалардың) іске асырылуын қамтамасыз ету, бюджет тапшылығын қаржыландыру (профицитті пайдалану) жөніндегі іс-шаралар кешенін орындау бюджеттің атқарылуы болып табылады.
2. Республикалық бюджеттің атқарылуын Қазақстан Республикасының Үкіметі қамтамасыз етеді.
3. Жергілікті бюджеттердің атқарылуын жергілікті атқарушы органдар қамтамасыз етеді.
4. Бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті орган бюджеттердің атқарылуы саласындағы мемлекеттік саясатты қалыптастыру мен іске асырылуын жүзеге асырады, өз құзыреті шегінде республикалық және жергілікті бюджеттердің атқарылу мәселелері бойынша нормативтік құқықтық актілерді әзірлейді, бекітеді, республикалық және жергілікті бюджеттердің атқарылуы, бухгалтерлік және бюджеттік есеп, қаржылық және бюджеттік есептілік саласындағы әдіснамалық басшылықты жүзеге асырады.
5. Бюджеттің атқарылуы ағымдағы қаржы жылының 1 қаңтарында басталып, 31 желтоқсанында аяқталады.
6. Бюджеттің атқарылуы республикалық бюджет туралы заңмен немесе жергілікті бюджет туралы мәслихаттың шешімімен бекітілетін тиісті қаржы жылына арналған бюджет қаражаты көлемінің шегінде жүзеге асырылады
Бюджеттің атқарылуы кезінде жоспарлы кезеңнің екінші және (немесе) үшінші қаржы жылдарында көзделген бюджет қаражатын ағымдағы қаржы жылында пайдалануға рұқсат берілмейді.
7. Бюджеттің атқарылуын ұйымдастыру және бюджеттің атқарылуы жөніндегі бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің қызметін үйлестіру бюджеттің атқарылуы жөніндегі тиісті уәкілетті органға жүктеледі.
8. Бюджеттердің атқарылу рәсімдері және оларға кассалық қызмет көрсетуді Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды.

84-бап. Қазақстан Республикасының кейбір заңдарының
ерекшеліктерін ескере отырып, бюджеттің
атқарылуы

Осы Кодекстің бюджеттердің атқарылуын реттейтін ережелері мемлекеттік құпиялар, Қазақстан Республикасының Президентін, Қазақстан Республикасы Парламентінің, мәслихаттардың депутаттарын, сондай-ақ Қазақстан Республикасындағы жергілікті өзін өзі басқару органдарының мүшелерін сайлау, жедел-іздестіру қызметін жүзеге асыру және еліміздің сыртқы саяси қызметін, елдің қорғаныс қабілеті мен ұлттық қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселелерін реттейтін Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде белгіленген ерекшеліктерді ескере отырып қолданылады.

16-тарау. Бюджеттің атқарылу процесі

85-бап. Бюджеттің атқарылу негізі болып табылатын
құжаттар

Мыналар:
1) осы Кодекс;
2) республикалық бюджет туралы заң және жергілікті бюджеттер туралы мәслихаттардың шешімдері;
3) республикалық қаржы жоспары туралы жарлық және жергілікті атқарушы органның кезекті қаржы жылының бірінші тоқсанына арналған жергілікті қаржы жоспары туралы шешімі;
4) Қазақстан Республикасы Үкіметінің немесе жергілікті атқарушы органдардың республикалық бюджет туралы заңды немесе жергілікті бюджет туралы мәслихаттың шешімін іске асыру жөніндегі қаулылары;
5) Қазақстан Республикасы Үкіметінің немесе жергілікті атқарушы органның республикалық немесе жергілікті бюджеттерді атқару барысында қабылдайтын шешімдері;
6) мемлекеттік органдардың стратегиялық жоспарлары;
7) нысаналы трансферттер бойынша нәтижелер туралы келісімдер;
8) міндеттемелер бойынша қаржыландырудың жиынтық жоспары, түсімдердің және төлемдер бойынша қаржыландырудың жиынтық жоспары;
9) бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің міндеттемелері мен төлемдері бойынша қаржыландыру жоспарлары;
10) мемлекеттік мекемелердің міндеттемелері мен төлемдері бойынша қаржыландырудың жеке жоспарлары;
11) осы Кодекске сәйкес бюджетті атқару тәртібін айқындайтын нормативтік құқықтық актілер бюджеттің атқарылу негізі болып табылады.

86-бап. Міндеттемелер бойынша қаржыландырудың жиынтық
жоспары, төлемдер бойынша түсімдер мен
қаржыландырудың жиынтық жоспары

1. Республикалық және жергілікті бюджеттер бойынша міндеттемелер бойынша қаржыландырудың жиынтық жоспарын, түсімдердің және төлемдер бойынша қаржыландырудың жиынтық жоспарын жасауды, бекітуді және енгізуді бюджетті атқару жөніндегі тиісті орталық және жергілікті уәкілетті органдар жүзеге асырады.
2. Міндеттемелер бойынша қаржыландырудың жиынтық жоспары функционалдық топтар, бюджеттік бағдарламалардың әкімшілері және бюджет шығыстарының функционалдық сыныптамасының бюджеттік бағдарламалары бойынша бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің оларға арналған бюджет қаражатының жылдық көлемі шегінде ақшалай түрдегі міндеттемелердің ай сайынғы көлемін айқындайтын, бюджеттік бағдарламалардың әкімшілері және олардың ведомстволық бағынысты мемлекеттік мекемелері өздері қабылдайтын міндеттемелері бойынша қаржыландыру жоспарлары негізінде жасалады.
3. Түсімдердің және төлемдер бойынша қаржыландырудың жиынтық жоспары-бюджет түсімдерінің және төлемдер бойынша бюджеттік бағдарламаларды қаржыландырудың теңдестірілген ай сайынғы жоспарын айқындайтын құжат.
Түсімдердің және төлемдер бойынша қаржыландырудың жиынтық жоспары теңгерімді болуға тиіс, бұл жыл басынан бері өспелі жиынмен айлар бойынша шығыстардың түсімдерден асып түсуіне жол бермеуді білдіреді.
4. Түсімдердің және төлемдер бойынша қаржыландырудың жиынтық жоспары бюджет түсімдері сыныптамасының санаттары, сыныптары және кіші сыныптары және ерекшеліктері бойынша жасалатын және бюджетке түсетін түсімдердің жиынтық жоспарынан бюджет шығыстары функционалдық сыныптамасының функционалдық топтары, бюджеттік бағдарламалардың әкімшілері және бюджеттік бағдарламалар бойынша жасалатын төлемдер бойынша қаржыландырудың жиынтық жоспарынан тұрады.
Бюджетке түсетін түсімдердің жиынтық жоспарын Қазақстан Республикасының заңнамалық актілеріне сәйкес бюджетке төленетін төлемдер түсімдерінің мерзімін, бюджетке өткен жылдары түскен түсімдер қарқынын, мемлекеттік бағалы қағаздардың табыстылық қарқынын талдауды және бағалы қағаздар рыногындағы сұраныс пен ұсыныс деңгейін, кредиттік шарттардың, қарыз шарттарының, байланысты гранттар туралы келісімдердің жасалу талаптарын негізге ала отырып, бюджет түсімдері сыныптамасының топтама кодтарының толық көлемі бойынша бюджетті атқару жөніндегі уәкілетті орган жасайды.
Төлемдер бойынша қаржыландырудың жиынтық жоспары бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің оларға арналған бюджет қаражатының жылдық көлемі шегінде бюджеттік бағдарламалар әкімшісіне және оның ведомстволық бағынысты мемлекеттік мекемелеріне қабылданған міндеттемелерді орындау есебіне төлемдерді жүзеге асыру үшін жеке қажет бюджет қаражатының ай сайынғы көлемін айқындайтын бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің төлемдері бойынша қаржыландыру жоспарлары негізінде жасалады.
Міндеттемелер бойынша қаржыландыру жиынтық жоспарының, түсімдер және төлемдер бойынша қаржыландыру жиынтық жоспарының жылдық сомалары бекітілген (нақтыланған) бюджеттің түсімдері мен шығыстарының сомаларына сәйкес болуға тиіс.
5. Мемлекеттік мекемелердің міндеттемелері мен төлемдері бойынша қаржыландырудың жеке жоспарларын бюджет шығыстарының функционалдық және экономикалық сыныптамасы бойынша мемлекеттік мекемелер әзірлейді және бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің міндеттемелері мен төлемдері бойынша қаржыландыру жоспарларын бекіту және әзірлеу үшін бюджеттік бағдарламалардың әкімшілеріне беріледі.
6. Міндеттемелер мен төлемдер бойынша қаржыландырудың жеке жоспарлары бойынша шығыстардың жиынтық сомасы міндеттемелер мен төлемдер бойынша қаржыландырудың жиынтық жоспарларына сәйкес болуға тиіс.
7. Бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің міндеттемелері мен төлемдері бойынша қаржыландыру жоспарларын бюджеттік бағдарламалар әкімшілері шығыстардың функционалдық және экономикалық сыныптамасы бойынша әзірлейді және бюджеттік бағдарламалар деңгейінде бюджетті атқару жөніндегі орталық немесе жергілікті уәкілетті органға береді.
Бюджеттік бағдарламалар әкімшісі жоспарлы тағайындауларды операциялық жоспарды уақтылы іске асырып отыратындай етіп айлар бойынша бөледі.
8. Міндеттемелер бойынша қаржыландырудың жиынтық жоспары, түсімдердің және төлемдер бойынша қаржыландырудың жиынтық жоспары, бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің міндеттемелері мен төлемдері бойынша қаржыландыру жоспарларын, мемлекеттік мекемелердің міндеттемелері мен төлемдері бойынша қаржыландырудың жеке жоспарлары жоспарлы кезеңнің бірінші жылына арналып әзірленеді және бекітіледі.
9. Бюджеттік бағдарламалар әкімшілері міндеттемелер мен төлемдер бойынша қаржыландыру жоспарларына бюджет шығыстарының ерекшеліктері мен кіші бағдарламаларына қатысты және бюджеттік бағдарлама бойынша шығыстардың жылдық және ай сайынғы көлемдерін өзгертпейтін өзгерістер енгізуге құқылы. Мемлекеттік мекемелердің міндеттемелері мен төлемдері бойынша жеке жоспарларға өзгерістер енгізуді бюджеттік бағдарламалар әкімшісі мемлекеттік мекемелердің өтінімдері бойынша жүзеге асырады.
10. Міндеттемелер бойынша қаржыландырудың жиынтық жоспарын, түсімдердің және төлемдер бойынша қаржыландырудың жиынтық жоспарын, бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің міндеттемелері мен төлемдері бойынша қаржыландыру жоспарларын, мемлекеттік мекемелердің міндеттемелері мен төлемдері бойынша қаржыландырудың жиынтық жоспарларын құрастыру және жүргізу тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейді.

17-тарау. Бюджеттің кассалық атқарылуына қызмет көрсету жөніндегі шот

87-бап. Бірыңғай қазынашылық шот

1. Бірыңғай қазынашылық шот - аударым операцияларын орталықтандырып жүзеге асыру және олардың есебін жүргізу үшін Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінде ашылатын шот.
Бірыңғай қазынашылық шот бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті органға Қазақстан Республикасының банк заңнамасында көзделген тәртіппен ашылады.
2. Бірыңғай қазынашылық шот қолма-қол ақшаны бақылау шоттарындағы ақша қалдықтарын қамтиды.

88-бап. Бюджетті атқару жөніндегі уәкілетті органның
шетелдік валютадағы шоты

Операцияларды шетелдік валютада жүзеге асыру және олардың есебін жүргізу үшін бюджеттердің атқарылуына қазынашылық қызмет көрсету жөніндегі органға Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Қазақстан Республикасының банк заңнамасында көзделген тәртіппен шетелдік валюталардың түрлері бойынша шоттар ашады.

89-бап. Қолма-қол ақшаны бақылау шоттары

1. Қолма-қол ақшаны бақылау шоттары мыналарға:
1) түсімдерді республикалық және жергілікті бюджеттерге есепке алуға және республикалық және жергілікті бюджеттерден шығыстар жүргізуге;
2) мемлекеттік мекемелердің тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) сатуынан түсетін ақшаны есепке алуға және олардың есебінен (ақылы қызметтер шоты) шығыстарды жүргізуге;
3) Қазақстан РеспубликасыныңӨҰлттық қорына жіберілетін түсімдерді есепке алуға және оларды Қазақстан Республикасы Үкіметінің Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкіндегі шотына аударуға;
4) Қазақстан Республикасының заңнамалық актілеріне сәйкес мемлекеттік мекемелерге арналған демеушілік, қайырымдылық көмектен алынатын ақшаны есепке алуға және жұмсауға (демеушілік, қайырымдылық көмек шоты);
5) Қазақстан Республикасының заңнамалық актілеріне сәйкес мемлекеттік мекемеге жеке және (немесе) заңды тұлғалар олардың қайтарымдылығы не белгілі бір шарттар басталған кезде тиісті бюджетке немесе үшінші тұлғаларға (ақшаны уақытша орналастыру шоты) аудару шартымен беретін ақшаны есепке алуға;
6) бюджет ақшасын есепке алуға және ерекше шығыстарды (нысаналы қаржыландыру шоты) жүргізуге пайдалануға байланысты операцияларды есепке алуға арналған.
2. Тиісті бюджеттердің, Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының қолма-қол ақшаны бақылау шоттарынан мемлекеттік мекемелердің тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) сатуынан түсетін ақшаның түсімдері және жүргізілген төлемдер мен аударымдар бойынша операциялар бірыңғай бюджеттік сыныптамаға және мемлекеттік мекемелердің кодтарына сәйкес ескеріледі.
Қолма-қол ақша, демеушілік, қайырымдылық көмектің бақылау шоттары, ақшаны уақытша орналастыру, нысаналы қаржыландыру бойынша және шетелдік валютадағы шоттар түсімдері мен жүргізілген төлемдер бойынша операциялар мемлекеттік мекемелердің кодтарына сәйкес ескеріледі.
3. Қолма-қол ақшаны бақылау шоттарын бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті орган ашады.
4. Қолма-қол ақшаны бақылау шоттарын ашу, жүргізу және жабу тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейді.

90-бап. Мемлекеттік мекемелердің шоттары

1. Мемлекеттік мекемелердің мынадай шоттары болуы мүмкін:
1) шетелдік валютадағы шот - мемлекеттік мекемеге валюталардың түрлері бойынша шетелдік валютада операциялар жүргізу үшін бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті орган ашатын шот;
2) бюджеттік инвестициялық жобаның арнайы шоты - Қазақстан Республикасының Парламенті ратификациялаған үкіметтік сыртқы қарыз бойынша немесе үкіметтік сыртқы қарыздың немесе байланысты гранттың аванстық төлемдері арқылы жаңартылатын, екінші деңгейдегі банкте ашылатын байланысты гранттар бойынша келісімде айтылған шетелдік валютадағы шот;
3) бюджеттік инвестициялық жобаның арнайы шотына арналған шот - екінші деңгейдегі банкте ашылатын, ұлттық (шетелдік) валютада төлемдерді жүзеге асыруға арналған шот;
4) бюджеттік инвестициялық жобаның жаңартылатын шоты - үкіметтік сыртқы қарыздар есебінен берілген кредит бойынша негізгі борышты өтеу шотына қарыз алушылар қайтаратын ақшаны есепке алу және пайдалану үшін бюджеттік инвестициялық жобаны іске асыру кезеңінде екінші деңгейдегі банкте ашылатын шот.
2. Бюджеттердің атқарылуына қазынашылық қызмет көрсету жөніндегі органда мемлекеттік мекемелердің шоттарын ашу, жүргізу және жабу Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген тәртіппен жүзге асырылады.
Екінші деңгейдегі банктерде немесе банктік операциялардың жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдарда мемлекеттік мекемелердің шоттарын ашу, жүргізу және жабу Қазақстан Республикасының банк заңнамасында белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.

18-тарау. Бюджеттің атқарылуы

91-бап. Бюджеттің түсімдер бойынша атқарылуы

1. Бюджеттің түсімдер бойынша атқарылуы бюджетті атқару жөніндегі орталық және жергілікті уәкілетті органдардың Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес бюджетке түсетін түсімдердің толық және уақтылы есепке алынуын қамтамасыз ету жөніндегі іс-шаралар кешенін жүргізуі болып табылады.
2. Бюджеттің түсімдер бойынша атқарылуы:
1) түсімдерді бірыңғай қазынашылық шотқа есепке алуды;
2) түсімдерді республикалық, жергілікті бюджеттер мен Қазақстан Республикасының Ұлттық қоры арасында бөлуді;
3) бюджеттен артық (қате) төленген түсімдер сомасын қайтаруды не оларды берешекті өтеу есебіне есепке алуды қамтиды.

92-бап. Түсімдерді бірыңғай қазынашылық шотқа есепке
алу

Бюджетке түсетін түсімдер ақшалай нысанда жүзеге асырылады және бюджетке түсетін түсімдердің сыныптамасына сәйкес Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейтін тәртіппен толық көлемде бірыңғай қазынашылық шотқа есепке алынады.
Бюджетке шетелдік валютада түсетін, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі шетелдік валютада бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті органның шотына есепке алған түсімдер қайта айырбасталуы және бірыңғай қазынашылық шотқа есепке алынуы тиіс.
Бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті органның шоттарынан шетелдік валютаны қайта айырбастау тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды.

93-бап. Түсімдерді республикалық, жергілікті
бюджеттер мен Қазақстан Республикасының Ұлттық
қоры арасында бөлу

1. Түсімдерді республикалық, жергілікті бюджеттер мен Қазақстан Республикасының Ұлттық қоры арасында бөлуді бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті орган әрбір жұмыс күні осы Кодекске сәйкес жүзеге асырады.
2. Түсімдерді бөлу мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті орган бекітетін бюджеттің түсімдерін бюджеттердің деңгейлері мен Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының қолма-қол ақшаны бақылау шоты арасында бөлу кестесі, облыстық мәслихаттың шешімімен белгіленетін түсімдерді облыстық бюджет пен оның аудандық (облыстық маңызы бар қалалардың) бюджеттері арасында бөлу нормативтері, сондай-ақ мұнай секторы ұйымдарының тізбесі негізінде жүзеге асырылады.

94-бап. Қазақстан Республикасының Ұлттық қорынан
кепілдік берілген трансфертті тарту

Бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті орган Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын және Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкімен келісілген тәртіппен:
1) республикалық бюджетке түсетін түсімдер бойынша болжам және республикалық бюджеттің қолма-қол ақшасын бақылау шотындағы бюджет қаражатының қалдықтары негізінде Қазақстан Республикасының Ұлттық қорынан республикалық бюджетке ағымдағы қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңмен бекітілген оның көлемі шеңберінде;
2) Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкіне Қазақстан Республикасының Ұлттық қорынан республикалық бюджетке кепілдік берілген трансфертті аудару туралы тиісті өтінімді жібереді.

95-бап. Түсімдердің артық (қате) төленген сомасын
бюджеттен қайтару не оларды берешекті өтеу
шотына есепке алу

1. Бірыңғай бюджет сыныптамасының бюджетке түсетін түсімдер сыныптамасының кодтары бойынша түсімдердің артық (қате) төленген сомасын бюджеттен қайтаруды және (немесе) есепке алуды бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті орган жүзеге асырады.
Түсімдердің артық (қате) төленген сомасын бюджеттен қайтару және (немесе) есепке алу:
1) Қазақстан Республикасының Салық кодексінде белгіленген салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің және нормативтік құқықтық актілерде белгіленген құзырет шегінде салыққа жатпайтын түсімдердің тізбесі бойынша салық органдарының қорытындылары негізінде;
2) салық органдары әкімшілік жасайтын негізгі капиталды сатудан түсетін түсімдерді, трансферттерді, бюджеттік кредиттерді өтеу сомасын, мемлекеттің қаржы активтерін сатудан түсетін түсімдерді қоспағанда, бюджетке түсетін салыққа жатпайтын түсімдердің алынуына жауапты уәкілетті органдардың қорытындылары негізінде тапсырылған салық органдарының төлем тапсырмалары негізінде жүзеге асырылады.
2. Бюджетке түсетін түсімдерді алуға жауапты уәкілетті орган - өзі әкімшілік жасайтын түсімдердің толықтығы мен уақтылығы үшін жауапты және олардың түсуіне, түсімдердің артық (қате) төленген сомасын қайтаруға немесе олардың бюджетке берешектерді өтеу шотына есепке алынуына мониторингті жүзеге асыратын орган.
Осы қорытындылардың дұрыстығын және олардың берілу негізділігін уәкілетті органдардың басшылары қамтамасыз етеді.
3. Республикалық бюджетке түсетін түсімдердің алынуына, артық (қате) төленген соманың бюджеттен қайтарылуына және (немесе) есепке алынуына жауапты және салыққа жатпайтын түсімдердің, негізгі капиталды сатудан түсетін түсімдердің, трансферттердің, бюджеттік кредиттерді өтеу, мемлекеттің қаржы активтерін сатудан алынатын соманың, қарыздардың бюджетке түсуін бақылауды жүзеге асыратын уәкілетті органдардың тізбесін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды.
Жергілікті бюджетке түсетін түсімдердің алынуына, артық (қате) төленген соманың бюджеттен қайтарылуына және (немесе) есепке алынуына жауапты және салыққа жатпайтын түсімдердің, негізгі капиталды сатудан түсетін түсімдердің, трансферттердің, бюджеттік кредиттерді өтеу, мемлекеттің қаржы активтерін сатудан алынатын соманың, қарыздардың бюджетке түсуін бақылауды жүзеге асыратын жауапты уәкілетті органдардың тізбесін облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың, ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) тиісті жергілікті атқарушы органы айқындайды.
4. Төлем тапсырмалары Қазақстан Республикасының банк заңнамасында белгіленген нысан бойынша ұсынылады.
Қорытындылар Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген нысан бойынша ұсынылады.
5. Түсімдердің артық (қате) төленген сомасын бюджеттен қайтару және (немесе) есепке алу Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген тәртіппен жүзеге асырылады.

96-бап. Бюджеттің шығыстар бойынша атқарылуы

1. Бюджеттің шығыстар бойынша атқарылуы бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің және олардың ведомстволық бағынысты мемлекеттік мекемелердің өздеріне арналған бюджет қаражатын осы Кодекстің талаптарына, тиісті нормативтік құқықтық актілердің ережелеріне сәйкес және мемлекеттік органдар қызметінің берілген көрсеткіштеріне қол жеткізу мақсатында өздерінің пайдалануы болып табылады.
2. Бюджеттің шығыстар бойынша атқарылуы мемлекеттік мекемелердің шарт нысанында жасалған тіркелген азаматтық-құқықтық мәмілелерге және басқа да міндеттемелерге сәйкес төлемдер мен аударымдарды жүзеге асыруы нәтижесінде бірыңғай қазынашылық шоттан қаражатты есептен шығаруды қамтиды.
3. Бюджетті атқару кезінде мемлекеттік мекемелер бюджет қаражатын бірыңғай бюджеттік сыныптамаға, шарт нысанында жасалған азаматтық-құқықтық мәмілелерге, бюджет қаражаты оларға сай бөлінген нормативтік құқықтық актілерге сәйкес пайдалануға міндетті.

97-бап. Мемлекеттік мекемелердің міндеттемелері

1. Мемлекеттік мекемелер шарт нысанында азаматтық-құқықтық мәмілелер жасасумен де, оларсыз да шығыстардың экономикалық сыныптамасының ерекшеліктері бойынша міндеттемелер қабылдайды.
Мемлекеттік мекеме міндеттемелер қабылдаудың заңдылығын және шарт нысанындағы азаматтық-құқықтық мәмілелерде көрсетілген ақпарат пен деректемелердің дұрыстығын қамтамасыз етеді.
2. Мемлекеттік мекеменің шарт нысанында мемлекеттік сатып алу мәні болып табылатын тауарлар (жұмыстар, көрсетілетін қызметтер) сатып алуға азаматтық-құқықтық мәміле жасасуы Қазақстан Республикасының мемлекеттік сатып алу туралы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.
Мемлекеттік мекеменің Қазақстан Республикасының мемлекеттік сатып алу туралы заңнамасының нормаларын қолданбай, тауарлар (жұмыстар, көрсетілетін қызметтер) сатып алуға шарт нысанында азаматтық-құқықтық мәміле жасасуы Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.
3. Мемлекеттік мекеме Қазақстан Республикасының мемлекеттік сатып алу туралы заңнамасы мен азаматтық заңнамасы талаптарының сақталуын қамтамасыз етеді және олардың сақталмағаны үшін жауап береді.
4. Мемлекеттік мекемелердің шарт нысанындағы азаматтық-құқықтық мәмілелерін мемлекеттік мекемелер Қазақстан Республикасының мемлекеттік сатып алу туралы заңнамасында белгіленгеннен аспайтын мерзімге жасасады.
Мемлекеттік мекемелердің шарт нысанындағы азаматтық-құқықтық мәмілелерін Қазақстан Республикасының Парламенті ратификациялаған үкіметтік сыртқы қарыз бойынша немесе байланысты гранттар бойынша келісім шеңберінде мемлекеттік мекемелер Қазақстан Республикасының Парламенті ратификациялаған үкіметтік сыртқы қарыз бойынша немесе байланысты гранттар бойынша келісімнің қолданылу мерзімінен аспайтын мерзімге жасасады.
5. Мемлекеттік мекемелердің шарт нысанындағы азаматтық-құқықтық мәмілелері бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті органның аумақтық бөлімшелерінде олар міндетті түрде тіркелгеннен кейін күшіне енеді.
Іске асырылу мерзімі бір жылдан асатын бюджеттік даму бағдарламаларына және Қазақстан Республикасының мемлекеттік сатып алу туралы заңнамасында белгіленген жағдайларда технологиялық дайындау мерзімінің ұзақтығы оларды келесі (кейінгі) қаржы жылы (жылдары) беруді негіздейтін активтерді және басқа да тауарларды, көрсетілу мерзімі бір қаржы жылынан асатын қызметтерді сатып алуды көздейтін ағымдағы бюджеттік бағдарламаларға байланысты азаматтық-құқықтық мәмілелер тиісті қаржы жылына арналған міндеттемелер бойынша жеке қаржыландыру жоспарларында бекітілген сомалар және жоспарлы кезеңнің екінші және үшінші жылдарының базалық шығыстары шегінде бүкіл қолданылу мерзімі ішінде тіркелуі мүмкін. Базалық шығыстар өзгерген кезде көрсетілген азаматтық-құқықтық мәмілелер қайта тіркеуге жатады.
6. Мемлекеттік мекемелердің шарты нысанындағы азаматтық-құқықтық мәмілелерін шетелдік валютада тіркеу үшін шарт сомасы шетелдік валютаға келтіріледі, тіркеу Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес белгіленген тіркеу күнгі валюта айырбастау бағамы бойынша жүргізіледі.
7. Шартты тіркеу туралы хабарлама шарт нысанындағы азаматтық-құқықтық мәміленің тіркелгенін растайтын құжат болып табылады.
8. Қазақстан Республикасы Үкіметінің немесе жергілікті атқарушы органның резервінен бюджет ақшасын бөлу жағдайларын қоспағанда, шарт нысанындағы азаматтық-құқықтық мәмілелерді ағымдағы қаржы жылының 20 желтоқсанынан кейін тіркеуге жол берілмейді.
9. Мемлекеттік мекемелердің азаматтық-құқықтық мәмілелерін тіркеуді жүзеге асыру тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды.

98-бап. Төлемдер мен ақшаларды аударуды ұлттық валютада
жүзеге асыру

1. Төлемдер мемлекеттік мекемелердің міндеттемелері бойынша төлеуге берілетін шоттар негізінде жүзеге асырылады.
2. Төлеуге берілетін шот - бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті органның аумақтық бөлімшесі үшін ақша алушының пайдасына төлемдер мен ақша аударуды жүзеге асыруға негіз болып табылатын мемлекеттік мекеменің құжаты.
3. Мемлекеттік мекемелердің төлемдері мен ақша аударымдары қолма-қол ақшаны бақылау шоттарындағы немесе мемлекеттік мекемелердің шоттарындағы қалдықтар шегінде, сондай-ақ төлемдер бойынша қаржыландырудың жеке жоспарына сәйкес жоспарлы тағайындаулар сомасының және шартты тіркеу туралы хабарламаның пайдаланылмаған қалдығы шегінде жүргізіледі.
4. Шарт нысанында жасалған азаматтық-құқықтық мәмілелерді тіркеу міндетті болып табылатын шығыстардың экономикалық сыныптамасының ерекшеліктері бойынша шарт нысанындағы азаматтық-құқықтық мәмілесіз төлемдер мен ақша аударымдарын жүргізуге жол берілмейді.
Шарт түрінде жасалған азаматтық-құқықтық мәмілелерді тіркеу міндетті болып табылатын шығыстардың экономикалық сыныптамасының ерекшеліктерінің, оның ішінде шығыстар түрлерінің тізбесін бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті орган айқындайды.
5. Бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті органның аумақтық бөлімшесі мыналарға:
төлемдер бойынша қаржыландырудың жеке жоспарына;
шарт нысанындағы тіркелген азаматтық-құқықтық мәмілелерге;
бірыңғай бюджеттік сыныптамаға;
толтыру нысаны, толықтығы және дұрыстығы бойынша Қазақстан Республикасы бюджет заңнамасының талаптарына сәйкестігіне төлеуге берілетін шоттарды тексеру болып табылатын төлемдерді жүргізу кезінде ағымдағы бақылауды жүзеге асырады.
6. Мемлекеттік мекеме төлеуге берілетін шотты ұсынудың заңдылығын және негізділігін, төлеуге берілетін шоттың көрсетілген деректемелерінің дұрыстығын, сондай-ақ ақша алушылардың пайдасына төлемдерді жүзеге асыру жөніндегі міндеттемелердің орындалу уақтылығы мен толықтығын қамтамасыз етеді.
Жасалған азаматтық-құқықтық мәмілелерге сәйкес тауарлардың берілуін, орындалған жұмыстарды және (немесе) көрсетілген қызметтерді растаудың дұрыстығын мемлекеттік мекеме қамтамасыз етеді.
7. Мемлекеттік мекеменің төлеуге берілетін шоттарды ұсынуының негізділігін тексеру мақсатында бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті органның аумақтық бөлімшесі Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындаған жағдайда және тәртіппен мемлекеттік мекемеден растайтын құжаттарды сұратуға құқылы.
8. Мемлекеттік мекеменің өткен жылдардағы дебиторлық берешегінің сомасы шарт нысанындағы азаматтық-құқықтық мәміленің талаптарында көзделген тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) беру арқылы өтелуі не шарт нысанындағы азаматтық-құқықтық мәміленің талаптарына сәйкес тиісті бюджеттің кірісіне қайтарылуы тиіс.
9. Төлемдер мен ақша аударымдарын жүзеге асыру тәсілдері Қазақстан Республикасының төлемдер мен ақша аударымдары туралы, бюджеттің атқарылуы жөніндегі заңнамасына немесе Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарға сәйкес айқындалады.
10. Төлемдер мен ақша аударымдарын жүзеге асыру тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды.

99-бап. Инкассолық өкім

1. Инкассолық өкім - соттардың заңды күшіне енген ұйғарымдарына, қаулыларына, бұйрықтарына сәйкес берілген, сондай-ақ пайда болған салық берешегін, міндетті зейнетақы жарналары және әлеуметтік аударымдар бойынша берешекті, кеден органдары алдындағы берешекті өтеуге байланысты атқарушылық құжаттарын мемлекеттік мекеменің мәжбүрлі түрде орындауына негіз болып табылатын құжат.
Инкассолық өкім мемлекеттік мекеменің төлемінің негізділігін растайтын құжат болып табылады. Инкассолық өкім атқару парағы немесе соттың шешімі (үкімі, ұйғарымы, қаулысы) бойынша берілген бұйрық немесе ақшаны өндіріп алу туралы сот бұйрығы негізінде және салық қызметі органдарының және кеден органдарының инкассолық өкімдерін қоспағанда, Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде көзделген басқа да негіздер бойынша жасалады.
2. Инкассолық өкім инкассолық өкім ұсынылатын мемлекеттік мекемеге қызмет көрсету орны бойынша бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті органның аумақтық бөлімшесіне көрсетіледі.
Инкассолық өкім оны жасауға негіз болып табылған атқарушылық құжаттың түпнұсқасын не салық қызметі органдарының және кеден органдарының инкассалық өкімдерін қоспағанда, әр бетіне соттың елтаңбалық мөрімен куәландырылған осы құжаттың көшірмесін қоса бере отырып ұсынылады.
Инкассолық өкімде көрсетілген сома атқарушылық құжатта көрсетілген сомаға сәйкес болуы тиіс.
Инкассолық өкімде мемлекеттік мекеменің олар бойынша осы өкімнің орындалуы талап етілетін кодтарын көрсету міндетті.
3. Инкассолық өкімдерді бірыңғай қазынашылық шотқа және бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті органға ашылған шетелдік валютадағы шотқа, тиісті бюджеттердің, Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының қолма-қол ақшасын бақылау және ақшаны уақытша орналастыру шоттарына қоюға жол берілмейді.
Инкассолық өкімдерді қою мемлекеттік мекеменің кодына, ақылы қызметтер мен демеушілік, қайырымдылық көмек шоттарына жүзеге асырылуы мүмкін.
4. Инкассолық өкім Қазақстан Республикасының банк заңнамасында белгіленген нысан бойынша ұсынылады.
5. Инкассолық өкімдерді орындау Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген тәртіппен жүзеге асырылады.

100-бап. Төлемдер мен ақша аударымдарын валюталардың
түрлері бойынша шетелдік валютада жүзеге асыру

1. Мемлекеттік мекемелер төлемдер мен ақша аударымдарын валюталардың түрлері бойынша шетелдік валютада шетелдік валютаны айырбастау және аудару жөніндегі операцияларды жүргізу жолымен Қазақстан Республикасының резиденттері еместердің пайдасына жүзеге асырады.
Валюталардың түрлері бойынша шетелдік валютаны айырбастау Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен айқындалған валюталарды айырбастаудың айырбасталатын күнгі нарықтық бағамы бойынша жүзеге асырылады.
2. Айырбасталған шетелдік валютаны ол валюталардың түрлері бойынша шетелдік валютада шотқа есепке алған күннен бастап он күнтізбелік күн ішінде мемлекеттік мекеме тағайындалу бойынша пайдалануы тиіс.
Пайдаланылмаған не жете пайдаланылмаған шетелдік валюта шетелдік валюта айырбасталған мемлекеттік мекеме шығыстарының бюджеттік сыныптамасының кодына ұлттық валютадағы соманы кейіннен қалпына келтіре отырып, көрсетілген мерзім өткен соң қайта айырбасталуы тиіс.
3. Мемлекеттік мекеме айырбастау және қайта айырбастау жөніндегі операцияларды ресімдеу кезінде деректемелердің дұрыстығын және шетелдік валютада төлемдер мен ақша аударымдарын жүзеге асыру негізділігін қамтамасыз етеді.
4. Шетелдік валютада төлемдер мен ақша аударымдарын жүзеге асыру тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды.

101-бап. Шарт нысанындағы азаматтық-құқықтық
мәмілелерді тіркеуді және төлемдер мен ақша
аударымдарын жүргізуді тоқтата тұру

1. Бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті органның аумақтық бөлімшесі:
1) міндеттемелер мен төлемдер бойынша қаржыландырудың жеке жоспарларына өзгерістер енгізген;
2) инкассолық өкімдерді ұсынған;
3) егер мемлекеттік мекеме айырбасталған шетелдік валютаны пайдалану мерзімі біткеннен кейінгі келесі жұмыс күні айырбасталған шетелдік валютаның тағайындалуы бойынша пайдаланылмаған не жете пайдаланылмаған қалдығын қайта айырбастау жөніндегі рәсімді жүзеге асырмаса;
4) егер жергілікті атқарушы орган бюджеттік кредит сомасын оны бөлген жоғары тұрған бюджетке кредит шартының талаптарында көзделген мерзімде қайтармаса;
5) секвестр жағдайында шарт нысанындағы азаматтық-құқықтық мәмілелерді тіркеу және төлемдер мен ақша аударымдарын жүргізу үшін мемлекеттік мекемелердің құжаттарын қабылдауды тоқтата тұрады.
2. Шарт нысанындағы азаматтық-құқықтық мәмілелерді тіркеу және мемлекеттік мекемелердің төлемдерін жүргізу жөніндегі операцияларды тоқтата тұру:
1) осы баптың 1-тармағының 1) тармақшасында көзделген жағдайда - өзгерістер енгізілетін шығыстардың бюджеттік сыныптамасының кодтары бойынша міндеттемелер мен төлемдер бойынша қаржыландырудың жеке жоспарларына өзгерістер енгізу рәсімі аяқталғанға дейін;
2) осы баптың 1-тармағының 2) тармақшасында көзделген жағдайда - жалақы төлеу және басқа да ақшалай төлемдер, Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде көзделген ақшалай өтемақы, жәрдемақылар, алименттер төлеу, салық және әлеуметтік аударымдарды, міндетті зейнетақы жарналарын аудару, банктік қызметтерге ақы төлеу жүзеге асырылатын шығыстардың түрлерін қоспағанда, осы өкімдер ұсынылған шығыстардың бюджеттік сыныптамасының кодтары бойынша инкассолық өкімдер орындалғанға дейін;
3) осы баптың 1-тармағының 3) тармақшасында көзделген жағдайда - тағайындалуы бойынша пайдаланылмаған не жете пайдаланылмаған айырбасталған шетелдік валютаның қалдығын қайта айырбастау рәсімі аяқталғанға дейін;
4) осы баптың 1-тармағының 4) тармақшасында көзделген жағдайда - тиісті жергілікті бюджеттік бағдарламалар әкімшілері төлеуге берілетін шотты бюджеттік кредит бойынша берешектің сомасын қайтаруға оны бөлген жоғары тұрған бюджетке ұсынғанға дейін. Шарт нысанындағы азаматтық-құқықтық мәмілелерді тіркеу және төлемдерді жүргізу жөніндегі операцияларды тоқтата тұру тиісті жергілікті бюджеттік бағдарламалар әкімшісі аппаратының қызметін қамтамасыз ететін бюджеттік бағдарлама бойынша жүзеге асырылады;
5) осы баптың 1-тармағының 5) тармақшасында көзделген жағдайда - тиісті бюджет комиссиясының олар бойынша секвестр жоспарланып отырған бюджеттік бағдарламалар бойынша бюджет қаражатын қысқарту туралы шешімі қабылданған күннен бастап келесі жұмыс күнінен бастап өзгерістер енгізілетін шығыстардың бюджеттік сыныптамасының кодтары бойынша міндеттемелер мен төлемдер бойынша қаржыландырудың жеке жоспарларына өзгерістер енгізу рәсімі аяқталғанға дейін жүзеге асырылады.

102-бап. Бюджет ақшасын басқару

1. Бюджет ақшасын басқару - бюджетке түсетін түсімдердің мерзімдеріне сәйкес төлемдердің уақтылылығын қамтамасыз ету жөніндегі іс-шаралар кешені.
2. Бюджет ақшасын басқаруды бюджетті атқару жөніндегі уәкілетті орган жүзеге асырады.
3. Бюджетті атқару жөніндегі уәкілетті орган түсімдердің және төлемдер бойынша қаржыландырудың жиынтық жоспарында көзделген көлемде төлемдерді қолма-қол ақшамен қамтамасыз ету үшін қажетті шараларды қабылдайды.
4. Төлемдердің уақтылы және толық төленуін қамтамасыз ету үшін бюджетті атқару жөніндегі уәкілетті орган:
бюджетке түсетін түсімдердің күтілетін көлемдерін және жоспарлы кезеңге арналған шығыстардың орындалуын, қолма-қол ақша профицитін (тапшылығын) және оны жабу көздерін анықтау жөніндегі процесс болып табылатын қолма-қол ақша ағындарының болжамын жасайды;
тиісті бюджеттің қолма-қол ақшаны бақылау шотындағы ақша қозғалысы мониторингін жүргізеді.
5. Қолма-қол ақша профициті - республикалық және жергілікті бюджеттерге күтілетін немесе түсетін нақты түсімдер мен бюджет қаражатының бос қалдықтары көлемінің ағымдағы қаржы жылының басынан бері күтілетін немесе жүргізілген төлемдер көлемінен асып түсуі.
Қолма-қол ақша тапшылығы - күтілетін немесе жүргізілген төлемдер көлемінің ағымдағы қаржы жылының басынан бері республикалық және жергілікті бюджеттерге күтілетін немесе түсетін нақты түсімдердің және бюджет қаражатының қалдықтарының көлемінен асып түсуі.
6. Тиісті бюджеттің қолма-қол ақшасын бақылау шотында қола-қол ақша тапшылығының болжамы болған жағдайда қолма-қол ақшаның тапшылығын жабу қарыз алу, Қазақстан Республикасының Ұлттық қорынан кепілдік берілген трансферт тарту не түсімдердің және төлемдер бойынша қаржыландырудың жиынтық жоспарына өзгерістен енгізу есебінен жүзеге асырылады.
7. Тиісті бюджеттің қолма-қол ақшасын бақылау шотында қола-қол ақша профицитінің болжамы болған жағдайда бюджетті атқару жөніндегі уәкілетті орган уақытша бос бюджет ақшасының көлемін айқындайды.
Уақытша бос бюджет ақшасы - ағымдағы қаржы жылының белгілі бір уақыт кезеңінде пайдаланылмайтын, бірыңғай қазынашылық шоттағы ақша.
Уақытша бос бюджет ақшасын ұтымды пайдалану және тиісті бюджетке кірістер алу мақсатында республикалық және облыстық бюджеттердің, республикалық маңызы бар қала, астана бюджеттерінің уақытша бос бюджет ақшасы тек Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкіндегі салымдарға (депозиттерге) орналастырылады.
Кодекстің осы бабында көзделген жағдайларды қоспағанда, банктік шоттардағы бюджет ақшасын орналастыруға жол берілмейді.
8. Республикалық және жергілікті бюджеттердің уақытша бос бюджет ақшасын орналастыруды бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті орган жүзеге асырады.
9. Уақытша бос бюджет ақшасын орналастыру тәртібін Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкімен келісім бойынша Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды.

103-бап. Мемлекеттік мекемелердің тауарларды
(жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді)
өткізуінен түсетін өздерінің иелігінде қалатын
ақша бойынша атқару

1. Мемлекеттік мекеменің тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) өткізуінен түсетін өз иелігінде қалатын ақшаның есебінен операцияларды жүзеге асыру үшін мемлекеттік мекеме жыл сайын тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) олардың түрлері бойынша өткізуден түсетін ақша түсімдері мен шығыстарының жоспарын жасайды.
2. Мемлекеттік мекеменің тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) өткізуден түсетін өз иелігінде қалатын ақша түсімдері мен шығыстарының жоспарын бюджеттік бағдарламалар әкімшісі бекітеді.
Аудандық маңызы бар қала, ауылдық (селолық) округ, кент және ауыл (село) әкімі бекіткен мемлекеттік мекеменің тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) өткізуден түсетін өз иелігінде қалатын ақша түсімдері мен шығыстарының жоспарын Кеңес бекітеді.
3. Бюджеттік бағдарламалар әкімшісі мемлекеттік мекеменің тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) өткізуден түсетін өз иелігінде қалатын түсімдері мен шығыстарының мемлекеттік мекемелер ұсынған жоспарлары негізінде мемлекеттік мекемелердің тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) өткізуден түсетін өз иелігінде қалатын ақша түсімдері мен шығыстарының жоспарын жасайды.
Мемлекеттік мекемелердің тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) өткізуден түсетін өз иелігінде қалатын түсімдері мен шығыстарының жиынтық жоспарын бюджеттік бағдарламалар әкімшілері бекітеді және бюджетті атқару жөніндегі уәкілеттік органмен келісіледі.
4. Мемлекеттік мекеменің тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) өткізуден түсетін өз иелігінде қалатын ақша түсімдері мен шығыстарының бекітілген жоспарын мемлекеттік мекеме бюджетті атқару жөніндегі уәкілетті органға ұсынады.
Мемлекеттік мекеменің тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) өткізуден түсетін өз иелігінде қалатын ақша түсімдері мен шығыстарының бекітілген жоспарының қолданылуы ағымдағы қаржы жылының 31 желтоқсанында тоқтатылады.
5. Қаржы жылы ішінде мемлекеттік мекеменің тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) өткізуден түсетін өз иелігінде қалатын ақша түсімдері мен шығыстарының жоспарында көзделген сомалардан тыс кірістер ағымдағы қаржы жылының - соңына дейін тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) өткізуден түсетін аша түсімдері мен шығыстарының жоспары нақтыланған жағдайда ағымдағы қаржы жылында жұмсалуы мүмкін.
6. Мемлекеттік мекемелердің тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) өткізуден түсетін өз иелігінде қалатын ақша есебінен тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) сатып алу Қазақстан Республикасының мемлекеттік сатып алу туралы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.
7. Мемлекеттік мекеменің тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) өткізуден түсетін өз иелігінде қалатын ақша есебінен азаматтық-құқықтық мәмілелерді тіркеу осы Кодекстің 97-бабына сәйкес жүзеге асырылады.
8. Мемлекеттік мекемелердің тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) өткізуден түсетін өз иелігінде қалатын ақша есебінен жүргізілетін төлемдер мемлекеттік мекеменің тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) өткізуден түсетін ақшаны есепке алу үшін ашылған шотында ақшаның нақты болуы шегінде жүзеге асырылады.
9. Аудандық маңызы бар қала, ауылдық (селолық) округ, кент және ауыл (село) әкімдері жергілікті өзін-өзі басқару функцияларын орындайтын кезде олардың иелігінде қалатын ақшаны қоспағанда, мемлекеттік мекемелердің тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) өткізуден түсетін өз иелігінде қалатын ақшаны пайдалану тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды.

104-бап. Қаржы жылының аяқталуы

1. Ағымдағы қаржы жылының бюджет түсімдерін есепке алуға және бюджеттен төленетін төлемдерді жүзеге асыруға байланысты операциялардың барлығы ағымдағы қаржы жылының 31 желтоқсанында аяқталады.
2. Бюджетке 31 желтоқсаннан кейін есепке алынған түсімдер жаңа қаржы жылының түсімдері болып есептеледі.
3. Ағымдағы қаржы жылының 31 желтоқсанына дейін қоса алғанда пайдаланылмаған жоспарлы жұмсалымдар қалдықтарының күші жойылады.
4. Ағымдағы қаржы жылының 31 желтоқсанындағы жағдай бойынша пайда болған бюджеттік бағдарламалар бойынша бюджет қаражатының қалдығын аккредитивтік және өзге де бюджеттік шоттарға аударуға жол берілмейді.

105-бап. Бюджет қаражатының қалдықтары

1. Кезеңнің соңындағы бюджет қаражатының қалдықтары - есепті кезеңнің аяғындағы жағдай бойынша пайдаланылмай қалған қаражат.
2. Жыл басындағы бюджет қаражатының қалдықтары - кезекті қаржы жылының 1 қаңтарындағы жағдай бойынша өткен қаржы жылында бюджеттің атқарылу қорытындылары бойынша пайдаланылмай қалған қаражат.
3. Жергілікті бюджеттердің бюджет қаражатының қалдықтары жоғары тұрған бюджетке алып қоюға (аударуға) жатпайды.
4. Жылдың басындағы бюджет қаражатының қалдықтары бюджетті түзету арқылы мыналарға:
1) алынған қарыздар бойынша негізгі борышқа қызмет көрсету мен оны өтеуге;
2) төмен тұрған бюджетке ағымдағы қаржы жылы олар пайдаланбаған дамуға арналған нысаналы трансферттердің қалдығын өткен қаржы жылының тіркелген міндеттемелерінің төленбеген бөлігінің сомасына аударуға;
3) ағымдағы қаржы жылының жоғары тұрған бюджеттен бөлінген ағымдағы нысаналы трансферттер есебінен жүзеге асырылатын шығыстарын олардың ағымдағы қаржы жылының басында пайдаланылмаған қалдықтарының сомасына қаржыландыруға;
4) іске асыру мерзімі бір жылдан асатын бюджеттік даму бағдарламалары және дайындау және беру мерзімі бір қаржы жылынан асатын активтерді және басқа да тауарларды, көрсетілу мерзімі бір қаржы жылынан асатын қызметтерді сатып алуды көздейтін ағымдағы бюджеттік бағдарламалар бойынша өткен қаржы жылының тіркелген міндеттемелерінің төленбеген бөлігін қаржыландыруға пайдаланылуы мүмкін.
5. Жылдың басындағы бюджет қаражатының осы баптың 4-тармағында көзделген мақсаттарға бөлуден кейінгі қалған қалдықтары бюджет қаражатының бос қалдықтары болып табылады және бюджетті нақтылау арқылы ағымдағы жылдың шығыстарын қаржыландыруға жіберілуі мүмкін.

106-бап. Бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің
жауапкершілігі

1. Бюджеттік бағдарламалар әкімшісі тиісті мемлекеттік мекемелердің бюджеттік бағдарламаларды іске асыру және олардың бюджет қаражатын бекітілген (нақтыланған, түзетілген) бюджет шегінде стратегиялық бағыттарына, стратегиялық жоспардың мақсаттары мен міндеттеріне сәйкес пайдалануы жөніндегі жұмысын үйлестіреді және түпкі нәтижелерге қол жеткізілуі үшін жауапты болады.
2. Бөлінетін бюджеттік бағдарламалардың іске асырылуы мен нәтижелерге қол жеткізілуі үшін бюджет қаражатын алған және пайдаланып отырған бюджеттік бағдарламалар әкімшісі жауапты болады.
3. Төмен тұрған бюджеттерге нысаналы трансферттер және бюджеттік кредиттер беруге бағытталған бюджеттік бағдарламалардың іске асырылуы мен нәтижелерге қол жеткізілуі үшін бюджет қаражатын алған және пайдаланып отырған төмен тұрған бюджеттің бюджеттік бағдарламалар әкімшісі жауапты болады.
4. Заңды тұлғалардың жарғылық капиталына қатысу арқылы бюджеттік инвестициялар беруге бағытталған бюджеттік бағдарламаның іске асырылуы мен нәтижелерге қол жеткізілуі үшін бюджет қаражатын алған және пайдаланып отырған заңды тұлға жауапты болады.
5. Ұлттық холдингтер мен ұлттық басқару компаниялардың жарғылық капиталына қатысу арқылы бюджеттік бағдарламаның бюджеттік инвестициялар беруге бағытталған нәтижелерін іске асыруға және қол жеткізуге акциялары бюджет қаражатының есебінен төленген ұлттық холдингтер мен ұлттық басқарушы компаниялар жауапты болады.

19-тарау. Бюджетті нақтылау

107-бап. Бюджетті нақтылау

1. Республикалық және жергілікті бюджеттерді нақтылау - республикалық бюджет туралы заңға немесе жергілікті бюджет туралы мәслихаттың шешіміне өзгерістер мен толықтырулар енгізу арқылы бюджеттің көрсеткіштерін өзгерту.
2. Республикалық және жергілікті бюджеттерді нақтылау:
1) Қазақстан Республикасының саяси, экономикалық, экологиялық және әлеуметтік тұрақтылығына қауіп төндіретін жағдайды жою қажет болған;
2) республикалық және жергілікті бюджеттер түсімдерін қысқартуды немесе шығыстарын ұлғайтуды көздейтін Қазақстан Республикасының заң актілері қабылданған немесе өзгертілген;
3) республикалық және жергілікті бюджеттерді атқару барысында бюджет түсімдері олардың бекітілген жылдық көлемінен он проценттен астам сомаға төмендеген;
4) жоғары тұрған бюджеттен қосымша бөлінген және бөлінген нысаналы трансферттер мен бюджеттік кредиттердің көлемдері өзгерген;
5) осы Кодекстің 105-бабының 5-тармағында көзделген жағдайларда жүргізіледі.
3. Сондай-ақ бірыңғай бюджеттік сыныптамаға өзгерістер енгізу кезінде жергілікті бюджеттерді нақтылауға жол беріледі.
4. Жергілікті атқарушы органның бастамашылығы бойынша ағымдағы қаржы жылы ішінде тоқсанына бір реттен асырмай жергілікті бюджетті нақтылауға жол беріледі.
5. Тиісті бюджеттік комиссияның республикалық бюджет туралы заңға немесе мәслихаттың жергілікті бюджет туралы шешіміне өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы шешімдері негізінде бюджетті атқару жөніндегі уәкілетті орган бюджет қаражатын қысқарту туралы шешім қабылданған бюджеттік бағдарламалар бойынша операцияларды тоқтата тұруға құқылы.

108-бап. Республикалық бюджетті нақтылау

1. Республикалық бюджетті нақтылау Қазақстан Республикасының заңнамалық актілеріне сәйкес Қазақстан Республикасы Үкіметінің және (немесе) Қазақстан Республикасы Парламенті депутаттарының ұсыныстары негізінде жүзеге асырылады.
2. Республикалық бюджетті нақтылау жөніндегі ұсыныстарды республикалық бюджеттік комиссия қарайды.
3. Республикалық бюджетті нақтылау кезінде республикалық бюджетті әзірлеу мен бекіту кезінде қойылатын, осы Кодексте белгіленген талаптар сақталады.
4. Республикалық бюджеттік комиссия республикалық бюджетті нақтылау туралы шешім қабылдағаннан кейін бюджеттік бағдарламалардың әкімшілері мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті органға республикалық бюджеттік комиссия өзгерістерін мақұлдаған бюджеттік бағдарламалар бойынша бюджеттік өтінімді табыс етеді.
5. Мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті орган республикалық бюджеттік бағдарламалардың әкімшілері бюджеттік өтінімдерді бергеннен кейін он жұмыс күні ішінде бюджеттік өтінімдерді қарайды, олар бойынша қорытындылар дайындайды және оларды шешім қабылдау үшін республикалық бюджеттік комиссияның қарауына енгізеді.
6. Республикалық бюджеттік комиссия шешім қабылдағаннан кейін мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті орган нақтыланған республикалық бюджет жобасының түпкілікті нұсқасын жасайды және оны республикалық бюджеттік комиссияның қарауына енгізеді.
7. Мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті орган республикалық бюджеттік комиссияның шешімі негізінде нақтыланған республикалық бюджет жобасының түпкілікті нұсқасы бойынша он жұмыс күні ішінде республикалық бюджет туралы заңға өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы заңның жобасын жасайды және оны Қазақстан Республикасы Үкіметінің қарауына ұсынады.

109-бап. Облыстық бюджетті, республикалық маңызы бар
қаланың, астананың бюджетін нақтылау

1. Облыстық бюджетті, республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджетін оның атқарылу барысында нақтылау осы Кодекске сәйкес тиісті жергілікті атқарушы органның және (немесе) мәслихат депутаттарының ұсыныстары негізінде жүзеге асырылады.
2. Облыстық бюджетті, республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджетін нақтылау жөніндегі ұсыныстарды тиісті бюджеттік комиссия қарайды.
3. Облыстық бюджетті, республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджетін нақтылау кезінде облыстық бюджетті, республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджетін әзірлеу мен бекіту кезінде қойылатын, осы Кодексте белгіленген талаптар сақталады.
4. Облыстық бюджетті, республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджетін нақтылау тиісті қаржы жылына арналған республикалық бюджетті нақтылауға байланысты жүргізілген жағдайда, мәслихаттың тиісті шешімі Қазақстан Республикасының Президенті республикалық бюджет туралы заңға өзгерістер мен толықтырулар енгізу жөніндегі заңға қол қойғаннан кейін екі апта мерзімнен кешіктірілмей қабылданады.

110-бап. Аудан (облыстық маңызы бар қала)
бюджетін нақтылау

1. Аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетін оны атқару барысында нақтылау осы Кодекске сәйкес тиісті жергілікті атқарушы органның және (немесе) мәслихат депутаттарының ұсыныстары негізінде жүзеге асырылады.
2. Аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетін нақтылау жөніндегі ұсыныстарды тиісті бюджеттік комиссия қарайды.
3. Аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетін нақтылау кезінде ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) бюджетін әзірлеу мен бекіту кезінде қойылатын, осы Кодексте белгіленген талаптар сақталады.
4. Аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетін Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасына сәйкес облыстық бюджет пен аудандардың (облыстық маңызы бар қалалардың) бюджеттері арасында бөлінетін түсімдер бойынша нақтылау облыстың бюджеттік жоспарлау жөніндегі жергілікті уәкілетті органымен келісім бойынша жүргізіледі.
5. Аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетін нақтылау облыстық бюджетті нақтылауға байланысты жүргізілген жағдайда, мәслихаттың тиісті шешімі тиісті қаржы жылына арналған облыстық бюджет туралы - мәслихаттың шешіміне өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы шешімге қол қойылғаннан кейін екі апта мерзімнен кешіктірілмей қабылданады.

20-тарау. Секвестр және бюджетті түзету

111-бап. Секвестр

1. Секвестр - бюджет қаражатының шығыстарын белгілі бір шектерде қысқартуды көздейтін арнайы тетік, ол республикалық және жергілікті бюджеттерді атқару кезінде бекітілген түсімдер республикалық және жергілікті бюджеттерге толық түспеуі салдарынан, бекітілген бюджеттік бағдарламаларды толық көлемде қаржыландыру мүмкін болмайтын жағдайларда енгізіледі.
2. Бюджеттік бағдарламаларды олардың бекітілген жылдық көлемінің он процентінен кем сомаға секвестрлеу - Қазақстан Республикасы Үкіметінің немесе жергілікті атқарушы органның шешімі бойынша, ал он проценттен астам сомаға секвестрлеу заңның немесе мәслихат шешімінің негізінде жүзеге асырылуы мүмкін.
3. Қазақстан Республикасы Үкіметінің немесе жергілікті атқарушы органның секвестр жүргізу туралы қаулысының негізінде бюджетті атқару жөніндегі уәкілетті орган осы Кодексте белгіленген тәртіппен тиісті бюджетті түзетуді жүзеге асырады.
4. Бюджеттік бағдарламалар қысқартылған жағдайда олардың басымдығы мен әлеуметтік бағыттылығы ескеріледі.
5. Тиісті бюджет комиссиясы секвестрлеу туралы шешім қабылдасымен бюджетті атқару жөніндегі уәкілетті орган шарт нысанындағы азаматтық-құқықтық мәмілелердің тіркелуін жүзеге асыруды және секвестрлеу белгіленген бюджеттік бағдарламалар бойынша төлемдер жүргізуді тоқтата тұрады.
6. Секвестрлеу кезінде бюджет қаражаты есебінен жасалған шарт нысанындағы азаматтық-құқықтық мәмілелер бойынша туындаған қатынастарды реттеу Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

112-бап. Бюджетті түзету

1. Бюджеттерді түзету - Қазақстан Республикасы Үкіметінің, жергілікті атқарушы органдардың қаулылары және өзге де нормативтік құқықтық актілер негізінде түсімдердің және төлемдер бойынша қаржыландырудың жиынтық жоспарына, кезекті қаржы жылына арналған міндеттемелер бойынша қаржыландырудың жиынтық жоспарына өзгерістер мен толықтырулар енгізу арқылы бекітілген (нақтыланған) бюджеттің көрсеткіштерін өзгерту.
2. Республикалық бюджетті түзету:
1) орталық мемлекеттік органдар мен оларға ведомстволық бағыныстағы мемлекеттік мекемелер құрылған, таратылған, қайта ұйымдастырылған, олардың функциялары өзгертілген жағдайларда жол беріледі. Бұл ретте түзету көрсетілген жағдайларға байланысты тиісті бюджеттік бағдарламаларды республикалық бюджет туралы заңда бекітілген (нақтыланған) осы бюджеттік бағдарламалардың жалпы сомасы шегінде біріктіруді, бөлуді, беруді білдіреді;
2) бюджетте бюджеттік бағдарламалардың белгілі бір әкімшісі бойынша бекітілген бюджеттік бағдарлама қаражаты бюджеттік бағдарламалардың түрлі әкімшілері арасында Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен бөлінген;
3) осы Кодекстің 24-бабының 3-тармағында көзделген;
4) осы Кодекстің 111-бабының 3-тармағында көзделген;
5) осы Кодекстің 105-бабының 4-тармағында көзделген жағдайларда жүзеге асырылады.
3. Жергілікті бюджеттерді түзету:
1) жергілікті бюджеттен қаржыландырылатын атқарушы органдар мен оларға ведомстволық бағыныстағы мемлекеттік мекемелер құрылған, таратылған, қайта ұйымдастырылған, олардың функциялары өзгертілген жағдайларда жол беріледі. Бұл ретте түзету аталған жағдайларға байланысты тиісті бюджеттік бағдарламаларды жергілікті бюджет туралы мәслихаттың шешімінде бекітілген (нақтыланған) осы бюджеттік бағдарламалардың жалпы сомасы шегінде біріктіруді, бөлуді, беруді білдіреді;
2) төмен тұрған бюджетке қаржы жылы ішінде Қазақстан Республикасы Үкіметінің немесе облыстық деңгейдегі атқарушы органдардың резервінен қаражат бөлінген;
3) бюджетте бюджеттік бағдарламалардың белгілі бір әкімшісінің құрамында бекітілген бюджеттік бағдарлама қаражаты бюджеттік бағдарламалардың түрлі әкімшілері арасында бөлінген;
4) осы Кодекстің 111-бабының 3-тармағында көзделген;
5) осы Кодекстің 44-бабының 5-тармағында көзделген;
6) осы Кодекстің 105-бабының 4-тармағында көзделген жағдайларда жүзеге асырылады.

21-тарау. Бюджеттік мониторинг және нәтижелерді бағалау

113-бап. Бюджеттік мониторинг

1. Бюджеттік мониторинг - міндеттемелердің уақтылы қабылданбау, бюджеттік бағдарламалар бойынша төлемдердің уақтылы жүргізілмеу себептерін анықтау, бюджет түсімдері мен шығыстарының орындалу болжамдарын жасау мақсатында жүзеге асырылатын бюджеттің көрсеткіштерін, сондай-ақ бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің бюджеттік бағдарламаларында анықталған нәтиженің көрсеткіштері бойынша деректерді тұрақты және жүйелі жинау, бақылап отыру және талдау.
2. Бюджеттік мониторингті бюджеттік бағдарламалар әкімшілері, бюджетті атқару жөніндегі орталық және жергілікті уәкілетті органдар жүзеге асырады.
3. Бюджеттік мониторинг бюджетті атқару жөніндегі уәкілетті органдардың бюджеттік есептілігі және бюджеттік бағдарламалар әкімшілері беретін ақпарат негізінде жүзеге асырылады.
4. Республикалық және жергілікті бюджеттік бағдарламалар әкімшілері бюджетті атқару жөніндегі орталық және жергілікті уәкілетті органдарға бюджеттік бағдарламалардың іске асырылу мониторингінің нәтижелері туралы есептер береді.
5. Бюджеттік мониторингтің нәтижелері бойынша бюджетті атқару жөніндегі орталық және жергілікті уәкілетті органдар жыл сайын және жылдың қорытындылары бойынша Қазақстан Республикасының Үкіметіне, жергілікті атқарушы органдарға және мемлекеттік жоспарлау жөніндегі уәкілетті органдарға республикалық және жергілікті бюджеттердің атқарылуы туралы талдамалық есеп, сондай-ақ ай сайын бюджеттік бағдарламалардың әкімшілеріне міндеттемелер бойынша қаржыландыру жоспарына сәйкес бюджеттік бағдарламалар бойынша қабылданбаған міндеттемелер туралы және төлемдер бойынша қаржыландыру жоспарының уақтылы орындалмағаны туралы ескертпе ақпарат береді.
6. Мемлекеттік жоспарлау жөніндегі уәкілетті органдар тиісті бюджетті әзірлеу немесе нақтылау кезінде тиісті бюджеттің атқарылуы туралы талдамалық есептің нәтижелерін ескеруге құқылы.
7. Бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті орган бюджеттік мониторинг жүргізу жөніндегі жалпы әдіснамалық және әдістемелік басшылықты қамтамасыз етеді.

114-бап. Нәтижелерді бағалау

1. Нәтижелерді бағалау - мемлекеттік органдар қызметінің ел немесе өңір экономикасының дамуына, жеке алынған экономика, қоғам саласына (аясына) әсерін кешенді және объективті бағалау, мемлекеттік орган қызметі нәтижелерінің көрсеткіштеріне қол жеткізуді талдау, оның ішінде стратегиялық жоспардың және бюджеттік бағдарламалардың жоспарлануы мен орындалуын бағалау.
2. Нәтижелерді бағалау:
1) нәтижелер көрсеткіштерін таңдаудың дұрыстығын, олардың айтылу анықтығы мен айқындығын, бюджеттік бағдарламаны іске асыруға қажетті ресурстарды жоспарлау дұрыстығын талдауды;
2) мемлекеттік органдардың стратегиялық жоспарларында және бюджеттік бағдарламаларында айқындалған нәтижелер көрсеткіштеріне қол жеткізу дәрежесін талдауды;
3) алынған нәтижелердің мемлекеттік органның стратегиялық жоспарының тиісті стратегиялық мақсаттары мен міндеттеріне сәйкестігін бағалауды;
4) қол жеткізген нәтижелердің мемлекеттік қызметтерді алушылардың мүдделері мен қажеттіліктеріне сәйкестігін бағалауды;
5) нәтижелердің стратегиялық мақсаттары мен көрсеткіштеріне қол жеткізе алмау себептерін талдауды;
6) мемлекеттік органның қызметін жақсарту, бюджеттік бағдарламалардың көлемін ұлғайту, қысқарту не оларды бюджеттен алып тастау жөніндегі ұсынымдарды қамтуы тиіс.
3. Нәтижелерді бағалауды жүргізу кезінде үкіметтік емес ұйымдардың (қоғамдық бірлестіктердің) оларды алушыларға сауал қою негізінде алынған мемлекеттік қызметтерді ұсыну сапасы туралы ақпараты пайдаланылады.
4. Нәтижелерді бағалауды бюджеттік бағдарламалар әкімшісі және Қазақстан Республикасының Президенті уәкілеттік берген орган жүзеге асырады.
5. Нәтижелерге бағалау жүргізу тәртібін Қазақстан Республикасының Президенті айқындайды.

5-бөлім. Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі мен оның еншілес мемлекеттік кәсіпорындарын қоспағанда, мемлекеттік мекемелердің бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік жүйесі

22-тарау. Бухгалтерлік есеп жүйесі

115-бап. Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік
мақсаты

Мүдделі адамдарды мемлекеттік мекемелердің қаржылық жағдайы туралы толық және дұрыс ақпаратпен қамтамасыз ету бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік мақсаты болып табылады.

116-бап. Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептіліктің
принциптері және негізгі сапалық сипаттамалары

1. Бухгалтерлік есепті жүргізу және қаржылық есептілікті жасау принциптері есептеу және үздіксіздік болып табылады.
Есептеу принципі ақы төлеу уақытына қарамастан, операциялардың нәтижелерін оларды жасау фактісі бойынша тану мен қамтамасыз етіледі.
Үздіксіздік принципі мемлекеттік мекеменің алдағы болашақта жұмыс істейтін ниеті бар екенін, қызметін таратудың немесе қызмет ауқымдарын едәуір қысқартудың қажеті жоқ екенін білдіреді. Егер мұндай ниет немесе қажеттілік бар болса, онда қаржылық есептілік арнайы ережелер бойынша жасалады.
2. Қаржылық есептіліктің негізгі сапалық сипаттамалары түсініктілік, орындылық, сенімділік және салыстырмалылық болып табылады.
Түсініктілік - қаржылық есептілікте берілетін ақпарат пайдаланушыларға түсінікті болуы тиіс.
Орындылық - шешімдер қабылдайтын пайдаланушылар үшін ақпарат орынды болуы және оқиғаны бағалауына көмектесуі, олардың бұрынғы бағаларын растауы немесе түзетуі тиіс.
Сенімділік - елеулі қателер мен бұрмалаулардың болмауы және пайдаланушылардың ақпаратқа шынайы ақпарат ретінде сенуі.
Салыстырмалылық - әр түрлі кезеңдердегі және әр түрлі мемлекеттік мекемелердің ақпаратын салыстырып көру мүмкіндігі. Ұқсас операциялардың қаржылық нәтижелері барлық мемлекеттік мекемелер үшін бір тұтас әдіснама бойынша жүзеге асыруы тиіс.

117-бап. Бухгалтерлік есеп жүйесі

1. Бухгалтерлік есеп Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасымен және есеп саясатымен регламенттелген мемлекеттік мекемелердің операциялары туралы ақпаратты жинаудың, тіркеудің және қорытудың тәртіпке келтірілген жүйесін білдіреді.
2. Есеп саясаты - мемлекеттік мекемелер барлық мемлекеттік мекемелер үшін бірыңғай болып табылатын қаржылық есептілікті жасау мен ұсыну кезінде қолданатын принциптер, негіздер, ережелер, қағидалар және практика. Есеп саясатын бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті орган әзірлейді және бекітеді.
3. Бухгалтерлік есептегі операциялар мен оқиғалар бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті орган әзірлейтін және бекітетін мемлекеттік мекемелердің бухгалтерлік есеп шоттарының жоспары негізінде көрсетіледі.
4. Мемлекеттік мекемелерде бухгалтерлік есепті жүргізу тәртібін бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті орган белгілейді.
5. Бюджеттік бағдарламалар әкімшілері бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті органмен келісім бойынша қажетті жағдайларда олардың қызмет ерекшелігін ескеріп және мемлекеттік мекемелерде бухгалтерлік есеп жүргізудің белгіленген тәртібін сақтай отырып, мемлекеттік мекемелерде өз жүйесінің бухгалтерлік есеп жөніндегі жалпы ережелерді қолдану тәртібі туралы нұсқаулар бере алады.

23-тарау. Қаржылық есептілік

118-бап. Қаржылық есептілік

1. Қаржылық есептілік мемлекеттік мекеменің қаржылық жағдайы және қаржылық жағдайындағы өзгерістер туралы ақпаратты білдіреді.
2. Мемлекеттік мекеменің қаржылық есептілігі:
1) бухгалтерлік теңгерімді;
2) активтер мен міндеттемелердегі өзгерістер туралы есепті;
3) қаржыландыру көздері бойынша мемлекеттік мекеменің шоттарындағы ақша қозғалысы туралы есептерді;
4) түсіндірме жазбаны қамтиды.
3. Мемлекеттік мекеменің қаржылық есептілігі бастапқы құжаттармен расталады.
4. Мемлекеттік мекеме барлық операциялардың бірыңғай бухгалтерлік есебін жүргізеді.
5. Қаржылық есептілік нысандарын, оларды жасау және ұсыну тәртібін бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті орган белгілейді.

119-бап. Шоғырландырылған қаржылық есептілік

Бюджеттік бағдарламалар әкімшілері бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті орган белгілеген тәртіппен шоғырландырылған қаржылық есептілікті жасауға міндетті.

120-бап. Есепті кезең

1. Қаржылық есептілік үшін 1 қаңтардан бастап 31 желтоқсанды қоса алғандағы күнтізбелік жыл есепті кезең болып табылады.
2. Жаңа құрылған мемлекеттік мекеме үшін бірінші есепті кезең ол мемлекеттік тіркелген сәттен бастап сол жылдың 31 желтоқсанын қоса алғанда басталады.

121-бап. Қаржылық есептілікті табыс ету

1. Мемлекеттік мекемелер қаржылық есептілікті бюджеттік бағдарламалар әкімшісіне табыс етеді.
2. Бюджеттік бағдарламалардың әкімшілері қаржылық есептілікті:
1) бюджетті атқару жөніндегі уәкілетті органға;
2) Қазақстан Республикасының мемлекеттік қаржылық бақылау органдарына табыс етеді.
3. Қаржылық есептілік Қазақстан Республикасының ұлттық валютасында беріледі.
4. Бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті орган аралық қаржылық есептілікті табыс ету мерзімін анықтауға және жылына кемінде бір рет өзге де кезектілікті белгілеуге құқылы.

6-бөлім. Бюджеттік есепке алу және есептілік

24-тарау. Бюджеттік есепке алу

122-бап. Негізгі ережелер

Бюджеттік есепке алу - бірыңғай қазынашылық шоттан және мемлекеттік мекемелердің шоттарынан жасалатын операциялар туралы, Қазақстан Республикасы Үкіметінің және жергілікті атқарушы органдардың талаптары мен міндеттемелері туралы ақшалай түрдегі ақпаратты жинаудың, тіркеудің және қорытындылаудың Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасымен реттелген жүйесі.

123-бап. Бюджеттік есепке алуды жүргізу

1. Бюджеттік есепке алу деректері бюджеттік есептілік жасаудың негізі болып табылады.
2. Бюджеттік есепке алуды жүргізу тәртібін бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті орган айқындайды.

124-бап. Бюджеттік есептіліктің сапалық сипаттамалары

1. Бюджеттік есептілік:
1) жасалған операциялардың түпнұсқалығын және есепке алуда оларды көрсеткен кезде қателердің болмауын білдіретін анықтық;
2) Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасында көзделген барлық талап етілетін ақпараттың көрсетілуін білдіретін толықтық;
3) осы Кодекстің және басқа да нормативтік құқықтық актілердің есептілікті жасау жөніндегі ережелерінің сақталуын білдіретін сәйкестік сияқты сапалық сипаттамаларға сәйкес келуге тиіс.
2. Бюджеттік есептілікте алынған тауарлардың (жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің) бюджетке түсетін түсімдері ақшалай түрде көрсетіледі.

125-бап. Бюджеттік есептіліктің түрлері

Бюджеттік есептілік есептердің мынадай түрлерін:
1) мемлекеттік мекемелердің есептерін:
міндеттемелер мен төлемдер бойынша жеке қаржыландыру жоспарларының орындалуы туралы есепті;
тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) өткізуден түскен түсімдер мен шығыстар жоспарларының орындалуы туралы есепті;
демеушілік және қайырымдылық көмектен ақшаның түсуі мен жұмсалуы туралы есепті;
дебиторлық берешек туралы есепті;
кредиторлық берешек туралы есепті;
2) бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің есептерін:
бюджеттік мониторингтің нәтижелері туралы есепті;
бюджеттік бағдарламаларды қаржыландыру жоспарының орындалуы туралы есепті;
тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) өткізуден түскен түсімдер мен шығыстар жоспарларының орындалуы туралы есепті;
демеушілік және қайырымдылық көмектен ақшаның түсуі мен жұмсалуы туралы есепті;
дебиторлық берешек туралы есепті;
кредиторлық берешек туралы есепті;
стратегиялық жоспардың іске асырылуы туралы есепті;
3) бюджетті атқару жөніндегі уәкілетті органдардың бюджеттік есептілігін:
республикалық, тиісті жергілікті бюджеттердің, облыс бюджеттерінің, мемлекеттік және шоғырландырылған бюджеттердің атқарылуы туралы есептерді;
Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының түсімдері мен пайдаланылуы туралы есепті;
Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының қолма-қол ақшасын бақылау шотындағы ақша қозғалысы туралы есепті;
мемлекеттік, республикалық және жергілікті бюджеттер бойынша тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) сатудан түскен ақша түсімдері мен шығыстар жоспарларының атқарылуы туралы есепті;
Қазақстан Республикасы Үкіметінің талаптары мен міндеттемелері туралы есепті;
мемлекеттік, республикалық және жергілікті бюджеттер бойынша демеушілік және қайырымдылық көмектен ақшаның түсуі мен жұмсалуы туралы есепті;
мемлекеттік, республикалық және жергілікті бюджеттердің дебиторлық берешегі туралы есепті;
мемлекеттік, республикалық және жергілікті бюджеттердің кредиторлық берешегі туралы есепті;
бюджеттік мониторинг нәтижелері бойынша республикалық (жергілікті) бюджеттің атқарылуы туралы талдамалық есепті;
4) Қазақстан Республикасы Үкіметінің, жергілікті атқарушы органның есептерін:
республикалық немесе тиісті жергілікті бюджеттің атқарылуы туралы жылдық есепті;
Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының қалыптастырылуы мен пайдаланылуы туралы жылдық есепті қамтиды.
2. Бюджетті атқару және мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті органдар өз құзыреті шегінде бюджеттік есептіліктің қосымша нысандарын белгілеуге құқылы.
3. Орталық және жергілікті мемлекеттік органдар, мемлекеттік мекемелер бюджеттік есептілікті жасау және ұсыну жөніндегі нормативтік құқықтық актілерді басшылыққа алуға міндетті.
4. Стратегиялық жоспардың іске асырылуы туралы есепті қоспағанда, осы баптың 1-тармағының 1)-3) тармақшаларында көрсетілген бюджеттік есептілікті жасау және ұсыну тәртібін бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті орган белгілейді.

126-бап. Бюджеттің атқарылуы туралы есепті табыс ету

1. Республикалық және жергілікті бюджеттердің атқарылуы туралы есеп бекітілген, нақтыланған, түзетілген республикалық және жергілікті бюджеттерді, тіркелген, төленбеген міндеттемелерді, бюджет түсімдерінің атқарылуын және (немесе) тиісті бюджеттің бюджеттік бағдарламалары бойынша төленген міндеттемелерді көрсетеді.
2. Бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті орган айсайын есептіден кейінгі айдың бірінші күнгі жағдай бойынша Қазақстан Республикасының Үкіметіне, бюджеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті органға және ішкі бақылау жөніндегі уәкілетті органға, тоқсан сайын - Қазақстан Республикасы Президентінің Әкімшілігіне мемлекеттік, шоғырландырылған, республикалық және жергілікті бюджеттердің атқарылуы туралы есептер, Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетіне республикалық бюджеттің атқарылуы туралы есеп береді.
3. Облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджетті атқару жөніндегі жергілікті уәкілетті органы ай сайын есептіден кейінгі айдың бірінші күнгі жағдай бойынша әкімдікке, мәслихаттың тексеру комиссиясына, облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың мемлекеттік жоспарлау жөніндегі уәкілетті органына, Үкімет уәкілеттік берген ішкі бақылау жөніндегі органға облыстық бюджеттің, республикалық маңызы бар қала, астана бюджетінің атқарылуы туралы есеп береді.
Облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджетті атқару жөніндегі жергілікті уәкілетті органы ай сайын және жылдың қорытындылары бойынша бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті орган осы Кодекстің 125-бабында көзделген есептерді береді.
4. Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) бюджетті атқару жөніндегі жергілікті уәкілетті органы ай сайын есептіден кейінгі айдың бірінші күнгі жағдай бойынша әкімдікке, мәслихаттың тексеру комиссиясына, ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) мемлекеттік жоспарлау жөніндегі уәкілетті органына, облыстың бюджетті атқару жөніндегі жергілікті уәкілетті органына және Қазақстан Республикасының Үкіметі уәкілеттік берген ішкі бақылау жөніндегі органға аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетінің атқарылуы туралы есепті, сондай-ақ осы Кодексте көзделген басқа да есептерді береді.

127-бап. Стратегиялық жоспардың іске асырылуы туралы
есеп

1. Стратегиялық жоспардың іске асырылуы туралы есеп оны іске асыру барысы, мемлекеттік орган қызметінің мақсаттарына, міндеттеріне және нәтижелерінің көрсеткіштеріне қол жеткізудегі прогресс туралы ақпаратты қамтиды.
2. Стратегиялық жоспардың іске асырылуы туралы есепті жыл сайын ағымдағы қаржы жылының бірінші наурызына дейінгі мерзімде:
Қазақстан Республикасының Президентіне тікелей бағынысты және есеп беретін орталық атқарушы органдар Қазақстан Республикасы Президентінің Әкімшілігіне, мемлекеттік жоспарлау жөніндегі және бюджетті атқару жөніндегі уәкілетті органдарға және Қазақстан Республикасының Президенті нәтижелердің бағалауын жүргізуге уәкілеттік берген органдарға;
Қазақстан Республикасы Үкіметінің құрамына кіретін орталық атқарушы органдар Қазақстан Республикасының Үкіметіне, мемлекеттік жоспарлау жөніндегі және бюджетті атқару жөніндегі орталық мемлекеттік органдарға және Қазақстан Республикасының Президенті нәтижелердің бағалауын жүргізуге уәкілеттік берген органдарға;
жергілікті бюджеттен қаржыландырылатын атқарушы органдар әкімге, мемлекеттік жоспарлау жөніндегі және бюджетті атқару жөніндегі жергілікті уәкілетті органдарға және Қазақстан Республикасының Президенті нәтижелердің бағалауын жүргізуге уәкілеттік берген органдарға табыс етеді.
3. Стратегиялық жоспардың іске асырылуы туралы есепті жасау және ұсыну тәртібін Қазақстан Республикасының Президенті белгілейді.

25-тарау. Бюджеттің атқарылуы туралы жылдық есеп

128-бап. Республикалық бюджеттің атқарылуы туралы
жылдық есепті табыс ету

1. Бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті орган есептіден кейінгі жылдың 1 сәуірінен кешіктірмей өткен қаржы жылындағы республикалық бюджеттің атқарылуы туралы жылдық жылдық есепті жасайды және Қазақстан Республикасының Үкіметіне, бюджеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті органға және мемлекеттік қаржылық бақылау органдарына табыс етеді.
2. Өткен қаржы жылындағы республикалық бюджеттің атқарылуы туралы жылдық есеп:
1) республикалық бюджет туралы заңға қосымшаларға сәйкес республикалық бюджет көрсеткіштерінің атқарылуы туралы деректерді білдіретін тиісті қаржы жылындағы республикалық бюджеттің атқарылуы туралы есептен;
2) республикалық бюджеттің түсімдер бойынша атқарылуы, жүргізілген бюджеттік мониторинг және нәтижелерін бағалау негізінде республикалық бюджеттік бағдарламалардың орындалуы туралы, сондай-ақ мемлекеттік органдардың өткен қаржы жылындағы стратегиялық жоспарларының нәтижелеріне, мақсаттарына қол жеткізілуін және міндеттерінің шешілуін талдау нәтижелері туралы талдамалық есептен;
3) түсіндірме жазбадан тұрады.
3. Түсіндірме жазба экономикалық ахуал және тиісті кезеңге арналған әлеуметтік-экономикалық даму болжамында және бюджеттік параметрлерде қабылданған елдегі салық-бюджет саясатының негізгі бағыттарының іске асырылуы туралы, тиісті қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заң баптарының орындалуы туралы.
4. Қазақстан Республикасының Үкіметі жыл сайын ағымдағы жылдың 1 мамырынан кешіктірмей өткен қаржы жылындағы республикалық бюджеттің атқарылуы туралы жылдық есепті қосымшаларымен бірге Қазақстан Республикасының Парламентіне және Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетіне табыс етеді. Бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті орган Қазақстан Республикасының Парламентінде өткен қаржы жылындағы республикалық бюджеттің атқарылуы туралы жылдық есепті қорғауды ұйымдастырады.
5. Республикалық бюджеттің іске асырылуы туралы есепті жасау және ұсыну тәртібін Қазақстан Республикасының Президенті белгілейді.

129-бап. Республикалық бюджеттің атқарылуы туралы
жылдық есепті Қазақстан Республикасының
Парламентінде талқылау және бекіту

1. Қазақстан Республикасының Парламенті өткен қаржы жылы ішінде республикалық бюджеттің атқарылуы туралы Қазақстан Республикасы Үкіметінің жылдық есебін Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің республикалық бюджеттің атқарылуы туралы есебін алғаннан кейін кезегімен, алдымен - Мәжілісте, содан соң Сенатта талқылайды.
2. Республикалық бюджеттің атқарылуы туралы жылдық есепті талқылаған кезде Қазақстан Республикасының Парламенті:
Қазақстан Республикасының Үкіметі уәкілеттік берген адамдардың республикалық бюджеттің атқарылуы және тиісті кезеңге арналған әлеуметтік-экономикалық даму болжамында және бюджеттік параметрлерде қабылданған елдегі салық-бюджет саясатының негізгі бағыттарының іске асырылуы туралы баяндамасын;
Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитеті төрағасының республикалық бюджеттің атқарылуы туралы баяндамасын; Қазақстан Республикасы Парламентінің палаталары уәкілеттік берген адамдардың республикалық бюджеттің атқарылуы туралы есеп бойынша қорытындыларымен қоса бірлескен баяндамаларын тыңдайды.
3. Қазақстан Республикасы Үкіметінің және Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің есепті қаржы жылындағы республикалық бюджеттің атқарылуы туралы жылдық есептері Қазақстан Республикасы Парламентінің Мәжілісі мен Сенатында талқыланғаннан кейін Қазақстан Республикасы Парламенті палаталарының бірлескен отырысында бекітіледі.

130-бап. Облыстық бюджеттің, республикалық маңызы бар
қала, астана бюджетінің атқарылуы туралы
есепті табыс ету

1. Облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджетті атқару жөніндегі жергілікті уәкілетті органы есепті жылдан кейінгі жылғы 1 сәуірден кешіктірмей өткен қаржы жылындағы облыстық бюджеттің, республикалық маңызы бар қала, астана бюджетінің атқарылуы туралы жылдық есепті әкімдікке, облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың мемлекеттік жоспарлау және Қазақстан Республикасының Үкіметі уәкілеттік берген ішкі бақылау жөніндегі уәкілетті органына табыс етеді.
2. Өткен қаржы жылындағы облыстық бюджеттің, республикалық маңызы бар қала, астана бюджетінің атқарылуы туралы жылдық есеп:
1) республикалық маңызы бар қала, астана бюджетті туралы мәслихаттың шешіміне қосымшаларға сәйкес облыстық бюджет, республикалық маңызы бар қала, астана бюджетті көрсеткіштерінің атқарылуы туралы деректерді білдіретін тиісті қаржы жылындағы облыстық бюджеттің, республикалық маңызы бар қала, астана бюджетінің атқарылуы туралы есептен;
2) облыстық бюджеттің, республикалық маңызы бар қала, астана бюджетінің түсімдер бойынша атқарылуы, жүргізілген бюджеттік мониторинг және нәтижелерін бағалау негізінде республикалық бюджеттік бағдарламалардың орындалуы туралы, сондай-ақ өткен қаржы жылындағы мемлекеттік органдардың стратегиялық жоспарларының нәтижелеріне, мақсаттарына қол жеткізілуін және міндеттерінің шешілуін талдау нәтижелері туралы талдамалық есептен;
3) түсіндірме жазбадан тұрады.
3. Түсіндірме жазба экономикалық ахуал және тиісті кезеңге арналған әлеуметтік-экономикалық даму болжамында және бюджеттік параметрлерде қабылданған салық-бюджет саясатының негізгі бағыттарының іске асырылуы туралы, тиісті қаржы жылына арналған облыстық бюджет, республикалық маңызы бар қала, астана бюджеті баптарының орындалуы туралы.
4. Облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың әкімдігі жыл сайын ағымдағы жылдың 1 мамырынан кешіктірмей өткен қаржы жылындағы облыстық бюджеттің, республикалық маңызы бар қала, астана бюджетінің атқарылуы туралы жылдық есепті қосымшаларымен қоса облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың мәслихатына табыс етеді.

131-бап. Облыстық бюджеттің, республикалық маңызы бар
қала, астана бюджетінің атқарылуы туралы
жылдық есепті қарау және бекіту

1. Мәслихат өткен қаржы жылындағы облыстық бюджеттің, республикалық маңызы бар қала, астана бюджетінің атқарылуы туралы облыс, республикалық маңызы бар қала, астана әкімдігінің жылдық есебін облыстық бюджеттің, республикалық маңызы бар қала, астана бюджетінің атқарылуы туралы мәслихаттың тексеру комиссиясының есебін алғаннан кейін бір айдың ішінде мәслихаттың тұрақты комиссияларында қарайды.
2. Жылдық есепті қараған кезде мәслихат:
әкімдік уәкілеттік берген адамдардың облыстық бюджеттің, республикалық маңызы бар қала, астана бюджетінің атқарылуы және тиісті кезеңге арналған әлеуметтік-экономикалық даму болжамында және бюджеттік парламентінде қабылданған өңірдің салық-бюджет саясатының негізгі бағыттарының іске асырылуы туралы баяндамасын;
мәслихаттың тексеру комиссиясы төрағасының облыстық бюджеттің, республикалық маңызы бар қала, астана бюджетінің атқарылуын бақылау нәтижелері туралы баяндамасын;
мәслихат уәкілеттік берген адамның (адамдардың) облыстық бюджеттің, республикалық маңызы бар қала, астана бюджетінің атқарылуы туралы есеп бойынша қорытындысымен қоса баяндамаларын тыңдайды.
3. Облыстық бюджеттің, республикалық маңызы бар қала, астана бюджетінің атқарылуы туралы есеп мәслихаттың тұрақты комиссияларында қаралғаннан кейін мәслихаттың сессиясында бекітіледі.

132-бап. Аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетінің
атқарылуы туралы жылдық есепті табыс ету

1. Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) бюджетті атқару жөніндегі жергілікті уәкілетті органы есепті жылдан кейінгі жылдың 1 наурызынан кешіктірмей өткен қаржы жылғы аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетінің атқарылуы туралы жылдық есепті қосымшаларымен қоса әкімдікке, ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) бюджеттік жоспарлау жөніндегі жергілікті уәкілетті органына және Қазақстан Республикасының Үкіметі уәкілеттік берген ішкі бақылау жөніндегі органға табыс етеді.
2. Өткен қаржы жылындағы аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетінің атқарылуы туралы жылдық есеп:
1) аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджеті туралы мәслихаттың шешіміне қосымшаларға сәйкес аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджеті көрсеткіштерінің атқарылуы туралы деректерді білдіретін тиісті қаржы жылындағы аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетінің атқарылуы туралы есептен;
2) аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетінің түсімдер бойынша атқарылуы, жүргізілген бюджеттік мониторинг және нәтижелерін бағалау негізінде жергілікті бюджеттік бағдарламалардың орындалуы туралы, сондай-ақ өткен қаржы жылындағы мемлекеттік органдардың стратегиялық жоспарларының нәтижелеріне, мақсаттарына қол жеткізілуін және міндеттерінің шешілуін талдау нәтижелері туралы талдамалық есептен;
3) түсіндірме жазбадан тұрады.
3. Түсіндірме жазба экономикалық ахуал және тиісті кезеңге арналған әлеуметтік-экономикалық даму болжамында және бюджеттік параметрлерде қабылданған елдегі салық-бюджет саясатының негізгі бағыттарының іске асырылуы туралы, тиісті қаржы жылына арналған аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджеті баптарының орындалуы туралы.
4. Аудан (облыстық маңызы бар қала) әкімдігі жыл сайын ағымдағы жылдың 1 сәуірінен кешіктірмей өткен қаржы жылындағы аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетінің атқарылуы туралы жылдық есепті қосымшаларымен қоса ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) мәслихатына табыс етеді.

133-бап. Аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетінің
атқарылуы туралы жылдық есепті қарау және
бекіту

1. Мәслихат аудан (облыстық маңызы бар қала) әкімдігінің өткен қаржы жылындағы аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетінің атқарылуы туралы жылдық есебін мәслихаттың тексеру комиссиясының аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетінің атқарылуы туралы есебін алғаннан кейін бір ай ішінде мәслихаттың тұрақты комиссияларында қарайды.
2. Есепті қараған кезде мәслихат:
әкімдік уәкілеттік берген адамның аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетінің атқарылуы туралы баяндамасын;
мәслихаттың тексеру комиссиясы төрағасының аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетінің атқарылуын бақылау нәтижелері туралы баяндамасын;
мәслихат уәкілеттік берген адамның (адамдардың) аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетінің атқарылуы туралы есеп бойынша қорытындысымен қоса баяндамасын тыңдайды.
3. Аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетінің атқарылуы туралы есеп мәслихаттың тұрақты комиссияларында қаралғаннан кейін мәслихаттың сессиясында бекітіледі.

26-тарау. Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының қалыптастырылуы мен пайдаланылуы туралы жылдық есеп

134-бап. Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының
қалыптастырылуы мен пайдаланылуы туралы жылдық
есепті жасау

1. Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын басқаруға байланысты қызметтің ашықтығын қамтамасыз ету мақсатында жыл сайын сыртқы аудит жүргізіледі.
Аудиторлық ұйымды таңдау конкурстық негізде Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.
Қазақстан Республикасының Үкіметі Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының жыл сайынғы аудитін ұйымдастыруды қамтамасыз етеді.
2. Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының қалыптастырылуы мен пайдаланылуы туралы жылдық есепті Қазақстан Республикасының Үкіметі, Қазақстан Республикасы Ұлттық қоры аудитінің нәтижелерін қоса отырып, жыл сайын есепті жылдан кейінгі жылдың 1 сәуіріне дейін Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкімен бірлесіп жасайды.
3. Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының қалыптастырылуы мен пайдаланылуы туралы жылдық есепте:
1) Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының түсімдері мен пайдаланылуы туралы есеп;
2) Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын сенімгерлікпен басқару жөніндегі қызметі туралы есебі;
3) Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын басқару жөніндегі өзге де деректер болуға тиіс.
4. Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының активтерін сенімгерлік басқару нәтижелері бойынша жылдық қаржылық есептілікке Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің басшысы мен бас бухгалтері қол қояды.
5. Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының қалыптастырылуы мен пайдаланылуы туралы жылдық есеп жасаудың нысандары мен тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкімен келісім бойынша бекітеді.

135-бап. Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының
қалыптастырылуы мен пайдаланылуы туралы жылдық
есепті табыс ету және бекіту

1. Қазақстан Республикасының Үкіметі Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкімен бірлесе отырып жыл сайын ағымдағы жылдың 1 мамырынан кешіктірмей Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының қалыптастырылуы мен пайдаланылуы туралы жылдық есепті Қазақстан Республикасының Президентіне бекітуге табыс етеді.
2. Қазақстан Республикасының Үкіметі Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының қалыптастырылуы мен пайдаланылуы туралы жылдық есепті Қазақстан Республикасының Президенті бекіткеннен кейін оны ақпарат ретінде Қазақстан Республикасының Парламентіне ұсынады.
3. Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының қалыптастырылуы мен пайдаланылуы туралы жылдық есеп және аудит жүргізудің нәтижелері туралы ақпарат бұқаралық ақпарат құралдарында жарияланады.

7-бөлім. Мемлекеттік қаржылық бақылау

27-тарау. Жалпы ережелер

136-бап. Мемлекеттік қаржылық бақылау

1. Мемлекеттік қаржылық бақылау - бұзушылықтарды анықтау, жою және оларға жол бермеу мақсатында Қазақстан Республикасының бюджет және өзге заңнамасын бақылау объектілерінің сақтауын тексеру және талдау.
2. Мемлекеттік қаржылық бақылау:
1) оны жүзеге асыратын органға байланысты ішкі және сыртқы мемлекеттік қаржылық бақылау;
2) бюджеттің тиісті деңгейіне байланысты республикалық және жергілікті мемлекеттік басқару деңгейінде жүргізілетін болып бөлінеді.

137-бап. Мемлекеттік қаржылық бақылау органдары жүйесі

1. Мемлекеттік қаржылық бақылау органдары жүйесін:
1) Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитеті;
2) мәслихаттардың тексеру комиссиялары;
3) Қазақстан Республикасының Үкіметі уәкілеттік берген ішкі бақылау жөніндегі орган;
4) орталық мемлекеттік органдардың ішкі бақылау қызметтері;
5) облыстың, республикалық маңызы бар қаланың жергілікті атқарушы органдарының ішкі бақылау қызметтері құрайды.
2. Есеп комитеті Қазақстан Республикасының Президентіне тікелей бағынатын және есеп беретін республикалық бюджеттің атқарылуын сыртқы бақылауды жүзеге асыратын мемлекеттік қаржылық бақылаудың жоғарғы органы болып табылады.
3. Мәслихаттардың тексеру комиссиялары жергілікті деңгейдегі сыртқы мемлекеттік қаржылық бақылауды жүзеге асырады.
4. Республикалық деңгейдегі ішкі мемлекеттік қаржылық бақылауды Қазақстан Республикасының Үкіметі уәкілеттік берген ішкі бақылау жөніндегі орган және орталық мемлекеттік органдардың ішкі бақылау қызметтері Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген тәртіппен жүзеге асырады.
5. Жергілікті деңгейдегі ішкі мемлекеттік қаржылық бақылауды Қазақстан Республикасының Үкіметі уәкілеттік берген ішкі бақылау жөніндегі орган және облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органдарының ішкі бақылау қызметтері Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген тәртіппен жүзеге асырады.
6. Қазақстан Республикасының Үкіметі уәкілеттік берген ішкі бақылау жөніндегі орган ішкі мемлекеттік қаржылық бақылауды тиісті қаржы жылына бекітілген жоспар бойынша жүргізеді.
Жоспардан тыс бақылау Қазақстан Республикасы Президентінің, Қазақстан Республикасы Үкіметінің, осыған уәкілеттік берілген мемлекеттік органдардың тапсырмалары немесе сұрау салулары, депутаттық сауалдар, жеке және заңды тұлғалардың жүгінулері, өтініштері, арыздары бойынша жүргізіледі.

138-бап. Осы бөлімде пайдаланылатын ұғымдар

Осы бөлімде мынадай ұғымдар пайдаланылады:
бұзушылық - бюджет қаражатын және мемлекет активтерін, байланысты гранттарды, мемлекет кепілдік берген қарыздарды пайдалануға, мемлекет кепілгерлігін беруге байланысты қатынастарды реттейтін нормативтік құқықтық актілердің ережелерін бұзуға әкеп соққан әрекет (іс-әрекет немесе әрекетсіздік);
бақылау объектілері - бюджет процесіне қатысушылар, квазимемлекеттік сектор субъектілері, сондай-ақ бюджет қаражатын алушылар, байланысты гранттарды, мемлекет активтерін, мемлекет кепілдік берген қарыздарды пайдаланатын жеке және заңды тұлғалар;
квазимемлекеттік сектор субъектілері - ұлттық холдингтерді, ұлттық компанияларды, әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорацияларды, мемлекеттік кәсіпорындарды, басқа да акционерлік қоғамдар мен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктерді қамтитын жарғылық капиталына мемлекеттік қатысатын ұйымдар;
қаржылық есептілік - егер Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде өзгеше көзделмесе, нысаны мен көлемін бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті орган айқындайтын мемлекеттік мекемелердің қаржылық жағдайы, қызметінің нәтижелері және олардың қаржылық жағдайындағы өзгерістер туралы ақпарат.

139-бап. Мемлекеттік қаржылық бақылаудың принциптері
мен стандарттары

1. Мемлекеттік қаржылық бақылауды жүргізу принциптері мыналар болып табылады:
1) тәуелсіздік принципі - мемлекеттік қаржылық бақылау органдарының және олардың қызметкерлерінің қызметті жүзеге асыруы кезінде тәуелсіздігіне нұқсан келтіретін араласушылыққа жол бермеу;
2) объективтілік принципі - бақылауды Қазақстан Республикасының заңнамасына, мемлекеттік қаржылық бақылау стандарттарына қатаң сәйкестікпен жүргізу, мүдделер қақтығысына жол бермеу;
3) анықтық принципі - бақылау нәтижелерін бухгалтерлік, банктік құжаттармен және мемлекеттік қаржылық бақылау объектісінің өзге де құжаттарымен растау;
4) ашықтық принципі - бақылау нәтижелерін баяндаудың айқындығы, мемлекеттік қаржылық бақылау органдарының, мәслихаттардың тексеру комиссияларының Қазақстан Республикасының Президентіне, Қазақстан Республикасының Үкіметіне, мәслихаттарға, жұртшылыққа есеп беретіндігі;
5) құзыреттілік принципі - мемлекеттік қаржылық бақылау органдары қызметкерлерінің бақылауды жүзеге асыруы үшін қажетті кәсіби білімдер мен дағдылардың жиынтығы;
6) жариялылық принципі - құпиялылық режимін, қызметтік, коммерциялық немесе заңмен қорғалатын өзге де құпияны қамтамасыз етуді ескере отырып, сыртқы мемлекеттік қаржылық бақылау нәтижелерін міндетті түрде жариялау.
2. Мемлекеттік қаржылық бақылауға қойылатын бірыңғай талаптар мемлекеттік қаржылық бақылау стандарттарымен айқындалады.
3. Мемлекеттік қаржылық бақылау стандарттарын Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитеті Қазақстан Республикасының Үкіметі уәкілеттік берген ішкі бақылау жөніндегі органмен бірлесіп әзірлейді және Қазақстан Республикасының Президенті бекітеді.
4. Мемлекеттік қаржылық бақылау стандарттарын мемлекеттік қаржылық бақылау органдары орындауға міндетті.

140-бап. Мемлекеттік қаржылық бақылаудың үлгілері

Мемлекеттік қаржылық бақылау мынадай үлгілерге бөлінеді:
1) сәйкестікке бақылау жасау - бақылау объектісі қызметінің Қазақстан Республикасының бюджет және өзге де заңнамасының талаптарына сәйкестігін бағалау;
2) қаржылық есептілікті бақылау - мемлекеттік қаржылық бақылау объектісінің қаржылық есептілікті жасауының және табыс етуінің анықтығын, негізділігін және уақтылығын бағалау;
3) тиімділікті бақылау - қаржылық есептілікке сәйкес келуін бақылау негізінде жүргізілетін бағалау, мемлекеттік органдардың стратегиялық жоспарларында көзделген тікелей және түпкі нәтижелерге қол жеткізілуін, мемлекеттік және бюджеттік бағдарламалардың іске асырылуын, көрсетілетін мемлекеттік қызметтерді, байланысты гранттарды, мемлекеттік және мемлекет кепілдік берген қарыздарды, мемлекет кепілгерліктері мен активтерін пайдалануды бағалау, сондай-ақ мемлекеттік орган қызметінің экономиканың, әлеуметтік саланың немесе жеке алынған мемлекеттік басқару саласының (аясының) дамуына әсер етуін кешенді және объективті талдау.

141-бап. Мемлекеттік қаржылық бақылаудың түрлері

Мемлекеттік қаржылық бақылау органдары өкілеттіктері шегінде бақылаудың мынадай түрлерін жүзеге асырады:
1) кешенді бақылау - мемлекеттік қаржылық бақылау объектісінің нақты кезеңдегі қызметін барлық мәселелер бойынша тексеру және бағалау;
2) тақырыптық бақылау - мемлекеттік қаржылық бақылау объектісінің нақты кезеңдегі қызметін жекелеген мәселелер бойынша тексеру және бағалау;
3) үстеме бақылау - тексеріліп отырған мәселе шеңберінде қаржылық бақылаудың негізгі объектісімен өзара қатынастар мәселелері бойынша ғана жүргізілетін үшінші тұлғалардың бақылауы;
4) бірлескен бақылау - мемлекеттік қаржылық бақылау органдары басқа мемлекеттік органдармен бірлесіп жүргізетін бақылау.

142-бап. Бақылау нәтижелері бойынша қабылданатын актілер

Бақылау нәтижелері бойынша мынадай актілер қабылданады:
1) бақылау актісі - мемлекеттік қаржылық бақылау органдары бақылау нәтижелері бойынша жасаған құжат;
2) бақылаудың қорытындылары туралы есеп - белгілі бір уақыт кезеңі ішіндегі бақылау бойынша жүргізілген жұмыс нәтижелері туралы мемлекеттік қаржылық бақылау органдары жасаған құжат;
3) қаулы - Республикалық бюджеттің атқарылуы жөніндегі есеп комитеті және тексеру комиссиясы қабылдайтын, өздеріне арналған барлық мемлекеттік органдар, ұйымдар мен лауазымды адамдар орындауға міндетті бақылау нәтижелерін және шешімдерді растайтын құжат;
4) қорытынды - Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің және мәслихаттың тексеру комиссиясының бақылау актілері және (немесе) аудиторлық есептер негізінде жасайтын құжаты;
5) ұсыным - анықталған бұзушылықтарды және жұмыстағы кемшіліктерді жою үшін бақылау объектілеріне жіберілетін, мемлекеттік қаржылық бақылау органдары орындауға міндетті құжат.

28-тарау. Мемлекеттік қаржылық бақылау органдары

143-бап. Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау
жөніндегі есеп комитетінің құзыреті

Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитеті:
1) республикалық бюджеттің атқарылуын бақылауды, оның ішінде Қазақстан Республикасы бюджет жүйесінің принциптеріне сәйкес жүзеге асырады;
2) өз қызметінің бағыттары бойынша тиімділікті бақылауды жүзеге асырады;
3) бақылау объектілерінің есеп пен есептілікті жүргізу шынайылығы мен дұрыстығын бақылауды жүзеге асырады;
4) орталық мемлекеттік органдардың стратегиялық жоспарларының, мемлекеттік және бюджеттік бағдарламалардың іске асырылуын бағалауды жүзеге асырады;
5) республикалық бюджет қаражатын, оның ішінде нысаналы трансферттерді, байланысты гранттарды, мемлекеттік және мемлекет кепілдік берген қарыздарды, концессиялық жобаларды бюджеттен бірлесіп қаржыландыруды, сондай-ақ мемлекеттің кепілгерліктері мен активтерін пайдаланудың Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкестігін бақылауды жүзеге асырады;
6) Қазақстан Республикасының Парламентіне ағымдағы жылдың 15 мамырынан кешіктірмей өзінің мазмұны бойынша Қазақстан Республикасы Үкіметінің тиісті есебіне қорытынды болып табылатын өткен қаржы жылындағы республикалық бюджеттің атқарылуы туралы есепті береді;
7) Қазақстан Республикасы Президентінің мемлекеттік қаржылық бақылауды жүзеге асыруға байланысты мәселелер бойынша тапсырмаларын, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Президентінің өзге де жеке тапсырмаларын орындайды;
8) Қазақстан Республикасының Президентіне мемлекеттік қаржылық бақылау объектілері лауазымды тұлғаларының нормативтік құқықтық актілерді сақтамауының анықталған фактілері бойынша ұсыныстар енгізеді;
9) республикалық бюджетке түсетін түсімдердің толықтығы мен уақтылығын, сондай-ақ республикалық бюджеттен түсімдер сомаларының қайтарылуын, салықтық және кедендік әкімшілік ету тиімділігін бақылауды жүзеге асырады;
10) мемлекеттік төтенше бюджеттің атқарылуын бақылауды жүзеге асырады;
11) республикалық бюджет қаражатын және мемлекет активтерін пайдалану кезінде Қазақстан Республикасының мемлекеттік сатып алу туралы заңнамасының сақталуын бақылауды жүзеге асырады;
12) Қазақстан Республикасы Президентінің келісімімен ғана немесе оның тапсырмасы бойынша Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі активтерін пайдаланудың Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкестігіне бақылауды жүзеге асырады;
13) Қазақстан Республикасының Үкіметінен, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінен, мемлекеттік органдардан, заңды және жеке тұлғалардан құпиялылық режимін, құпия, коммерциялық немесе заңмен қорғалатын өзге де құпияны сақтауды ескере отырып, республикалық деңгейдегі сыртқы мемлекеттік қаржылық бақылауды жоспарлау мен жүргізуге қатысты мәселелер бойынша қажетті құжаттаманы және ақпаратты сұратады және алады;
14) сыртқы мемлекеттік қаржылық бақылауды жүргізуге байланысты мәселелер бойынша бақылау объектілері лауазымды адамдарының тиісті есептерін тыңдайды;
15) сыртқы мемлекеттік қаржылық бақылауды жүргізуге мемлекеттік органдардың тиісті мамандарын және мәслихаттардың тексеру комиссияларын, сондай-ақ қажет болған кезде республикалық бюджеттен қызметтеріне ақы төлей отырып, аудиторлық ұйымдарды, сарапшыларды тартады;
16) бақылау және талдамалық іс-шаралар барысында анықталған (анықталатын) бұзушылықтарды жою жөнінде шаралар қабылдайды;
17) бақылау объектісінен Қазақстан Республикасының құжаттандыру және сақтау жөніндегі заңнамасын сақтай отырып, бақылау қорытындысын растайтын тиісті материалдарды (дәлелдемелерді) кедергісіз алады;
18) мемлекеттік қаржылық бақылау органдарының бақылау актілерін талдайды және мемлекеттік қаржылық бақылау сапасын арттыру жөнінде ұсынымдар береді;
19) сыртқы мемлекеттік қаржылық бақылау жүргізу тәртібін анықтайды, мемлекеттік қаржылық бақылау стандарттарын әзірлейді және бекітеді, олардың сақталуына бақылау жүргізеді, мәслихаттардың тексеру комиссияларының үлгі ережесінен бекітеді;
20) мемлекеттік қаржылық бақылау саласында талдау мен зерттеулер жүргізеді, әдіснамалық басшылықты жүзеге асырады, мемлекеттік қаржылық бақылау саласындағы оқыту бағдарламаларын іске асырады;
21) Қазақстан Республикасының бюджет және өзге заңнамасын жетілдіру жөнінде ұсынымдар енгізеді, мемлекеттік қаржылық бақылау мәселелері жөніндегі нормативтік құқықтық актілерді келіседі;
22) Қазақстан Республикасының Үкіметіне, мемлекеттік органдарға және мемлекеттік қаржылық бақылау объектілеріне жіберілген ұсынымдар мен тапсырмалардың орындалуына мониторинг, сондай-ақ бақылау жүргізеді;
23) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

144-бап. Мәслихаттың тексеру комиссиясының құзыреті

Мәслихаттың тексеру комиссиясы:
1) жергілікті бюджеттің атқарылуын бағалауды, оның ішінде Қазақстан Республикасы бюджет жүйесінің принциптеріне сәйкес жүзеге асырады;
2) өз қызметінің бағыттары бойынша тиімділікті бақылауды жүзеге асырады;
3) бақылау объектілерінің есеп пен есептілікті жүргізу дәлдігі мен дұрыстығын бақылауды жүзеге асырады;
4) жергілікті мемлекеттік органдардың стратегиялық жоспарларының және бюджеттік бағдарламалардың іске асырылуын бағалауды жүзеге асырады;
5) жергілікті бюджет қаражатын, оның ішінде нысаналы трансферттер мен бюджеттік кредиттер, байланысты гранттар, жергілікті атқарушы органдардың қарыздары, мемлекет активтері түрінде жоғары тұрған бюджеттен төмен тұрған бюджетке бөлінген қаражатты пайдаланудың Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкестігін бақылауды жүзеге асырады;
6) мәслихатқа белгіленген мерзімде жергілікті бюджеттің атқарылуы туралы есеп береді, ол өзінің мазмұны бойынша жергілікті атқарушы органның тиісті есебіне қорытынды болып табылады;
7) жоғарғы мемлекеттік қаржылық бақылау органына жергілікті бюджеттерге трансферттер және қарыздар түрінде бөлінген республикалық бюджет қаражатын пайдалану жөніндегі бақылау іс-шараларының нәтижелері туралы ақпарат береді;
8) мәслихаттың сыртқы мемлекеттік қаржылық бақылауды жүзеге асыруға байланысты мәселелер бойынша тапсырмаларын, сондай-ақ мәслихаттың өзге де тапсырмаларын орындайды;
9) жергілікті бюджетке түсетін түсімдердің толықтығы мен уақтылығының қамтамасыз етілуін бақылауды жүзеге асырады;
10) Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін лауазымды тұлғалардың сақтамауының анықталған фактілері бойынша мәслихатқа ұсыныстар енгізеді;
11) мемлекеттік қаржылық бақылау объектісіне қатысты ақпараты бар мемлекеттік органдардан, мемлекеттік қаржылық бақылау объектілерінен, заңды және жеке тұлғалардан құпиялылық режимін, құпия, коммерциялық немесе заңмен қорғалатын өзге де құпияны сақтауды ескере отырып, ақпаратты сұратады және алады;
12) мемлекеттік қаржылық бақылау объектілері лауазымды тұлғаларының сыртқы мемлекеттік қаржылық бақылауды жүргізуге байланысты мәселелер бойынша есептерін тыңдайды;
13) бақылауды жүргізуге мемлекеттік органдардың тиісті мамандарын, сондай-ақ қажет болған кезде жергілікті бюджеттен қызметтеріне ақы төлей отырып, аудиторлық ұйымдарды, сарапшыларды тартады;
14) Қазақстан Республикасының құжаттандыру және сақтау заңнамасын сақтай отырып, бақылау қорытындысын растайтын тиісті материалдарды (дәлелдемелерді) бақылау объектісінен кедергісіз алады;
15) бақылау және талдамалық іс-шаралар барысында анықталған (анықталатын) бұзушылықтарды болдырмау және жою жөнінде шаралар қабылдайды;
16) трансферттер және қарыздар түрінде бөлінген республикалық бюджет қаражатын пайдалану мәселелері бойынша жоғарғы мемлекеттік қаржылық бақылау органы жүргізетін бақылау іс-шараларына қатысады;
17) жергілікті атқарушы органдарға, мемлекеттік органдарға және мемлекеттік бақылау объектілеріне жіберілген ұсынымдар мен тапсырмалардың орындалуына мониторинг және бақылау жүргізеді;
18) лауазымды адамдардың кінәсінен болған бұзушылықтар анықталған жағдайда тиісті мемлекеттік органдарға немесе оларды тағайындаған адамдарға осы адамдардың атқарып отырған лауазымдарға сәйкестігі туралы ұсыныстар енгізуге құқылы;
19) жергілікті атқарушы органдарға, мемлекеттік органдарға және мемлекеттік қаржылық бақылау объектілеріне жіберілген ұсынымдар мен тапсырмалардың орындалуына мониторинг, сондай-ақ бақылау жүргізеді;
20) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

145-бап. Қазақстан Республикасының Үкіметі уәкілеттік
берген ішкі бақылау жөніндегі органның құзыреті

Қазақстан Республикасының Үкіметі уәкілеттік берген ішкі бақылау жөніндегі орган:
1) республикалық және жергілікті бюджеттердің қаражатын пайдаланудың Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкестігін бақылауды жүзеге асырады;
2) бақылау объектілерінің есепке алу мен есептілікті жүргізу дәлдігі мен дұрыстығын бақылауды жүзеге асырады;
3) Қазақстан Республикасының мемлекеттік сатып алу туралы заңнамасының сақталуын бақылауды жүзеге асырады;
4) бюджеттік кредиттер беру, концессиялық жобаларды, мемлекеттік кепілдіктер мен мемлекет кепілгерліктерін, байланысты гранттарды және мемлекет активтерін бірлесіп қаржыландыру шарттары мен рәсімдерінің сақталуын бақылауды жүзеге асырады;
5) өз құзыреті шегінде мемлекеттік органдар мен барлық меншік нысандарындағы ұйымдардың республикалық және жергілікті бюджеттерге салыққа жатпайтын түсімдерді енгізудің толықтығы мен уақтылығына қатысты мәселелер жөніндегі қызметін бақылауды жүзеге асырады;
6) мемлекеттік мекемелердің өз иелігінде қалатын тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) сатудан түскен ақшаның қалыптастырылуы мен пайдаланылуын бақылауды жүзеге асырады;
7) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес республикалық және жергілікті бюджеттердің қаражатын пайдалану кезінде бұзушылықтарды анықтау, жолын кесу және оларға жол бермеу жөнінде шаралар қабылдайды;
8) бақылау объектілеріне жіберілетін ұсынымдардың және бақылау нәтижелері бойынша қабылданған шешімдердің орындалуын бақылауды жүзеге асырады;
9) бақылау жүргізуге байланысты мәселелер бойынша бақылау объектілерінен қажетті құжаттарды, анықтамаларды, ауызша және жазбаша түсіндірулерді сұратады және белгіленген мерзімде алады;
10) құпиялылық режимін, құпия, коммерциялық немесе заңмен қорғалатын өзге де құпияны сақтауды ескере отырып, бақылау іс-шаралары мәселелеріне қатысты бақылау объектілерінің құжаттамасымен кедергісіз танысады;
11) бақылауды жүргізуге мемлекеттік органдардың тиісті мамандарын және қажет болған кезде осы мақсаттарға республикалық бюджеттен бөлінген шегінде ақы төлей отырып, аудиторлық ұйымдарды, сарапшыларды тартады;
12) ішкі бақылау қызметтерінің мемлекеттік қаржы бақылау стандарттарын сақтауына бақылауды жүзеге асырады;
13) ішкі бақылау қызметтеріне әдістемелік бақылауды жүзеге асырады, олардың қызметтерін үйлестіреді, ішкі бақылау қызметтері қызметкерлерін даярлауды және біліктілігін арттыруды ұйымдастырады;
14) Қазақстан Республикасының Үкіметіне жүргізілген бақылау іс-шараларының нәтижелері туралы есептер береді;
15) бақылау нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтар сомасын мемлекет бюджетіне өтеуді қамтамасыз ету мақсатында сотқа талаптар жібереді;
16) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

146-бап. Ішкі бақылау қызметтері

1. Ішкі бақылау қызметі:
1) мемлекеттік орган жұмысының сапасы мен өнімділігін арттыру мақсатында оның қызметінің бағыттары бойынша ішкі бақылауды жүзеге асырады;
2) мемлекеттік органда, оның аумақтық бөлімшелерінде және ведомстволық бағынысты ұйымдарында басқару жүйесінің жұмыс істеуін бағалауды жүргізеді, орталық мемлекеттік органның бірінші басшысына оны жақсарту жөнінде ұсынымдар береді;
3) мемлекеттік органның Қазақстан Республикасының бюджет және өзге де заңнамасын сақтауын тексеруді жүзеге асырады;
4) мемлекеттік органның стратегиялық жоспары мен бюджеттік бағдарламаларының іске асырылуын бақылауды, нәтижелерді бағалауды жүзеге асырады;
5) мемлекеттік органның есепке алу мен есептілікті жүргізу дәлдігі мен дұрыстығын бақылауды жүзеге асырады;
6) орталық мемлекеттік органның басшысы айқындайтын өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.
2. Ішкі бақылау қызметі орталық мемлекеттік органның басшысына мемлекеттік орган жұмысының тиімділігін арттыру, оның қызметінің тікелей және түпкі нәтижелеріне қол жеткізу мақсатында ондағы бақылау нәтижелері туралы есептерді және ішкі рәсімдерді, ережелерді, процестерді жақсарту жөнінде ұсынымдар береді.
3. Ішкі бақылау қызметі басқа құрылымдық бөлімшелерге ұйымдық жағынан тәуелсіз, мемлекеттік органның бірінші басшысына ғана бағынысты және есеп береді.

147-бап. Мемлекеттік органдардың және мемлекеттік
қаржылық бақылау органдарының өзара іс-қимылы

1. Бақылау жүргізу мақсатында мемлекеттік қаржылық бақылау органдары келісілген мерзімде жоспарлары және жүргізілген бақылау іс-шаралары туралы ақпарат алмасуды жүзеге асырады.
2. Мемлекеттік қаржылық бақылау органдары келісім бойынша бірлескен қызметті жүзеге асырады, сондай-ақ басқа да мемлекеттік органдармен бақылауды жүргізеді.
3. Мемлекеттік қаржылық бақылау органдары бақылау актілері мемлекеттік қаржылық бақылау стандарттарына сәйкес келген кезде бақылау нәтижелерін таниды.
4. Бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитеті мемлекеттік қаржылық бақылау нәтижелері туралы ақпаратты мәслихаттардың тексеру комиссияларынан сұрата алады.
5. Мемлекеттік қаржылық бақылау объектісінің лауазымды тұлғаларының іс-әрекеттерінде қылмыстар немесе әкімшілік құқық бұзушылықтар белгілерін анықтаған жағдайда мемлекеттік қаржылық бақылау органдары бақылау материалдарын құқық қорғау органдарына немесе әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы істі қарауға уәкілетті органдарға береді.
6. Мемлекеттік қаржылық бақылау органдары кешенді бақылауды кемінде жылына бір рет жүргізеді.

29-тарау. Мемлекеттік қаржылық бақылау жүргізу негіздері

148-бап. Бақылау объектісі басшысының құқықтары мен
міндеттері

1. Объектінің басшысы:
1) бақылаудың мақсатын, уақытын, ұзақтығын, оның нәтижелерін, тұжырымдары мен ұсыныстарын білуге;
2) мемлекеттік қаржылық бақылау органдарының тиісті құжатын ұсынбаған мемлекеттік қаржылық бақылау органдарының қызметкерлерін бақылауға жібермеуге;
3) бақылау нәтижелерімен келіспеген жағдайда он күн мерзімде мемлекеттік қаржылық бақылау органына бақылау актісіне қарсылық жіберуге;
4) Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің отырысында сырттан мемлекеттік қаржылық бақылау жүргізуге байланысты тиісті есеппен сөз сөйлеуге;
5) бақылауды жүзеге асыратын мемлекеттік қаржылық бақылау органының іс-әрекетіне Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен шағым беруге құқылы.
2. Бақылау объектісінің басшысы:
1) мемлекеттік қаржылық бақылау органының қызметкерлерін жұмыс орындарымен қамтамасыз етуге;
2) мемлекеттік қаржылық бақылау органының қызметкерлерін бақылауды жүзеге асыру үшін қажетті бүкіл ақпаратпен қамтамасыз етуге, оның анықтығы, объективтілігі мен толықтығы үшін дербес жауапкершілікте болуға;
3) мемлекеттік қаржылық бақылау органы қызметкерлерінің іс-әрекеттеріне араласпауға, бақылау жүргізуге кедергі келтірмеуге және оның ауқымын шектемеуге;
4) жүргізілген актінің нәтижелері бар актіні таныстыруға ұсынған күннен бастап үш күн мерзімде белгіленген тәртіппен бақылау актісіне қол қоюға;
5) қаулыда көрсетілген кемшіліктерді жою және оларды алдағы уақытта болдырмау жөнінде қабылданған шаралар және мемлекеттік қаржылық бақылау органдарының табыс етуі туралы ақпаратты уақтылы табыс етіп отыруға;
6) салықтық емес түсімдерді бюджетке енгізуді, негізсіз пайдаланылған қаражатты бюджетке өндіріп алуды не оларды есеп бойынша қалпына келтіруді, сондай-ақ тауарларды, жұмыстарды және қызметтерді берушілердің шарттық міндеттемелерді орындауын қамтамасыз етуге міндетті.

149-бап. Бақылау нәтижелері туралы есептілік

1. Бақылау объектісінің белгіленген тәртіппен қаралмаған қарсылықтары бар бақылау материалдарын есептілікке қосуға жол берілмейді.
2. Мемлекеттік қаржылық бақылау органдары бақылау нәтижелері туралы есептілікке енгізілетін ақпараттың дұрыстығы үшін жауапты болады.

150-бап. Мүдделер қақтығысы

1. Мүдделер қақтығысы - мемлекеттік қаржылық бақылау органдарының объективтілігі мен тәуелсіздігін шектей алатын қызмет немесе қатынастар.
2. Мемлекеттік қаржылық бақылау органдарының:
1) мемлекеттік қаржылық бақылау объектісі басшысының, жауапты хатшысының немесе олардың өкілеттігін жүзеге асыратын өзге де адамының, құрылтайшысының немесе қатысушысының жақын туысы, жекжаты немесе сенім білдірілген адамы болып табылатын;
2) бақылау объектісінің онда жеке мүліктік мүдделері бар қызметкерлері, қатысушылары, лауазымды адамдары арасынан;
3) бақылау объектісінде жұмыс істеген не тексерілетін кезеңде бақылау объектісі басшысының, жауапты хатшысының немесе олардың өкілеттігін жүзеге асыратын өзге де адамының, құрылтайшысының немесе қатысушысының жақын туысы, жекжаты немесе сенім білдірілген адамы болып табылатын қызметкерлеріне бақылау жүргізуге тыйым салынады.
3. Мүдделер қақтығысы туындаған жағдайда мемлекеттік қаржылық бақылау органдарының қызметкерлері бұл туралы - бақылауды тағайындаған басшыларға, ал мәслихаттың тексеру комиссиясының мүшесі тексеру комиссиясының төрағасына хабарлауға тиіс. Мүдделер қақтығысы ахуалының туындағаны үшін жауаптылық Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес мемлекеттік қаржылық бақылау органының қызметкеріне жүктеледі.

151-бап. Мемлекеттік қаржылық
бақылау органдары лауазымды адамдарының,
бақылау объектілерінің жауапкершілігі

1. Мемлекеттік қаржылық бақылау органдарының қызметкерлері, бақылау актілерінде жазылған мәліметтердің анықтығы, объективтілігі және толықтығы үшін Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жауаптылықта болады.
2. Мемлекеттік қаржылық бақылау органдарының лауазымды адамдарына өз құзыреттеріне сәйкес олардың қызметтік міндеттерін орындауына, бақылау жүргізу үшін жіберуге бас тарту, қажетті құжаттарды, материалдарды, қызмет туралы ақпаратты және өзге де мәліметтерді беруден бас тарту, анық емес ақпарат беру түріндегі кедергі келтіру, бақылауды жүзеге асыруға өзге де кедергі жасау, сондай-ақ анықталған бұзушылықтарды жою туралы актілерді орындамау немесе тиісінше орындамау Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жауаптылыққа әкеп соқтырады.
3. Қызметті жүзеге асыру процесінде Қазақстан Республикасының бюджет және өзге де заңнамасының талаптарын сақтамауы Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жауапкершілікке әкеп соғады.

152-бап. Дауларды шешу

Мемлекеттік қаржылық бақылау органдары лауазымды адамдарының, бақылау объектілерінің іс-әрекеттеріне Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен шағым жасалына алады.

8-бөлім. Бюджеттік инвестициялар

30-тарау. Бюджеттік инвестицияларды жоспарлау

153-бап. Бюджеттік инвестициялар туралы жалпы ережелер

1. Бюджеттік инвестициялар:
1) бюджеттік инвестициялық жобаларды іске асыру;
2) концессиялық жобаларды қоса қаржыландыру;
3) мемлекеттің заңды тұлғалардың жарғылық капиталына қатысуы арқылы жүзеге асырылады.
2. Шешілетін міндеттердің маңыздылығы деңгейіне қарай бюджеттік инвестициялық және концессиялық жобалар республикалық және жергілікті болып бөлінеді.
3. Республикалық және жергілікті бюджеттік инвестициялық және концессиялық жобаларды анықтау өлшемдері мыналар:
1) меншік түрі бойынша өлшемдер - бюджеттік инвестициялық немесе концессиялық жобаны іске асыру нәтижесінде алынған мүлікке туындайтын меншік құқығына (республикалық немесе коммуналдық) байланысты оны республикалық немесе жергілікті ретінде айқындайтын өлшем;
2) пайда алушылар бойынша өлшемдер - егер бюджеттік инвестициялық және (немесе) концессиялық жобаның іске асырылуынан экономикалық пайда алушылар екі және одан да көп облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың субъектілері болып табылса бюджеттік инвестициялық немесе концессиялық жобаны - республикалық ретінде, егер бюджеттік инвестициялық немесе концессиялық жобаны іске асырудан экономикалық пайда алушылар бір облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың субъектілері болып табылса жергілікті ретінде айқындайтын өлшем.
4. Бюджеттік инвестициялық немесе концессиялық жобаны республикалық ретінде айқындау үшін оның осы баптың 3-тармағында аталған өлшемдердің біріне сәйкестігі жеткілікті болады.
5. Жергілікті бюджеттік инвестициялық және концессиялық жобаларды облыстық, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың және аудандық (облыстық маңызы бар қалалық) деп сыныптау осы баптың 3-тармағында көзделген өлшемдер негізінде жүзеге асырылады.
6. Республикалық бюджеттік инвестициялық және концессиялық жобаларды орталық мемлекеттік органдар республикалық бюджет қаражаты есебінен іске асырады.
7. Жергілікті бюджеттік инвестициялық және концессиялық жобаларды жергілікті атқарушы органдар жергілікті бюджет қаражаты есебінен іске асырады.

154-бап. Бюджеттік инвестициялық жобаларды және
концессиялық жобаларды бюджеттен қоса
қаржыландыру шартында жоспарлау

Бюджеттік инвестициялық жобаларды және концессиялық жобаларды бюджеттен қоса қаржыландыру сомаларын жоспарлау үш кезеңде жүзеге асырылады:
1) мемлекеттік органдардың стратегиялық жоспарларының жобаларын әзірлеу сатысында инвестициялық ұсыныстар әзірлеу;
2) бюджеттен қоса қаржыландыруды қажет ететін бюджеттік инвестициялық жобалардың және концессиялық жобалардың техникалық-экономикалық негіздемелерін әзірлеу және қажетті сараптамалар жүргізу;
3) бюджетті әзірлеу сатысында бюджеттен қоса қаржыландыруды талап ететін бюджеттік инвестициялық жобалардың және концессиялық жобалардың тізбелерін іріктеу.

155-бап. Инвестициялық ұсыныстарды әзірлеу

1. Инвестициялық ұсыныстарды әзірлеуді бюджеттік бағдарламалардың әкімшілері мемлекеттік органдардың стратегиялық жоспарларын әзірлеу сатысында жүзеге асырады.
2. Инвестициялық ұсыныстар салалық сараптамадан өткізілуге жатады.
3. Бюджеттік бағдарламалардың әкімшілері инвестициялық ұсыныстардың тізбесін қалыптастырады және мемлекеттік жоспарлау жөніндегі уәкілетті органға ұсынады.
4. Инвестициялық ұсыныстар:
1) бюджеттен қоса қаржыландыру шартында бюджеттік инвестициялық жоба немесе концессиялық шарт бойынша жалпы ақпаратты;
2) жоба мақсатының Қазақстан Республикасының стратегиялық және бағдарламалық құжаттарында белгіленген экономика саласының даму, оның ішінде салада бар проблемаларды ықтимал шешу жолдары туралы басымдықтарына сәйкестігі туралы ақпаратты;
3) бюджеттен қоса қаржыландыру және осындай іске асырудың болмауы шарттарында бюджеттік инвестициялық жобаның немесе концессиялық жобаның мақсаттарына қол жеткізудің балама нұсқаларын;
4) бюджеттен қоса қаржыландыру және осындай іске асырудың болмауы шарттарында бюджеттік инвестициялық жоба немесе концессиялық жоба іске асырылған және мұндай іске асыру болмаған жағдайларда саладағы жағдайдың ықтимал нұсқаларын;
5) бюджеттен қоса қаржыландыру шарттарында бюджеттік инвестициялық жобаны немесе концессиялық жобаны іске асырудан түсетін пайданы бөлу туралы ақпаратты қамтуға тиіс.
5. Бюджеттік бағдарламалардың әкімшілері ұсынылатын инвестициялық ұсыныстардың негізділігі үшін жауапты болады.
6. Мемлекеттік жоспарлау жөніндегі уәкілетті орган инвестициялық ұсыныстарды тиісті қарау және іріктеу әдістемелері бойынша, оның ішінде шығындар мен пайданы талдау негізінде (осы әдістемені қолдану мүмкіндігін жағдайында) бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің инвестициялық ұсыныстарын қарайды және олар бойынша қорытындыны тиісті бюджет комиссияларының қарауына енгізеді.
7. Бюджет комиссиясы іріктеген инвестициялық ұсыныстарындағы инвестициялық жобалар бойынша мемлекеттік жоспарлау жөніндегі уәкілетті орган олар бойынша техникалық-экономикалық негіздемелерін әзірлеу мемлекеттік жоспарлау жөніндегі уәкілетті органның тиісті бөлінетін бюджеттік бағдарламасының қаражаты есебінен жүзеге асырылатын бюджеттік инвестициялық жобалардың тізбесін қалыптастырады.
8. Инвестициялық ұсыныстардың әзірлеу, қарау және іріктеу тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейді.

156-бап. Бюджеттік инвестициялық жобалардың тізбесін
бюджет жобасына енгізу тәртібі

1. Мыналар:
техникалық-экономикалық негіздемені әзірлеуді талап етпейтін жобаларды қоспағанда, бюджеттік инвестициялық жобаның белгіленген тәртіппен бекітілген техникалық-экономикалық негіздемесінің;
бюджеттік инвестициялық жобаның техникалық-экономикалық негіздеме бойынша экономикалық сараптамасының оң қорытындысының;
тиісті бюджет комиссиясының оң шешімінің болуы бюджеттік инвестициялық жобаларды бюджет жобасына енгізу үшін негіз болып табылады.
2. Бюджеттік инвестициялық жобаның техникалық-экономикалық негіздемесі пайда мен шығындарды экономикалық талдау негізінде жүргізілетін бюджеттік инвестициялық жобаның жүзеге асырылатындығы мен тиімділігін зерделеу нәтижелерін қамтиды.
Бюджеттік инвестициялық жобаның техникалық-экономикалық негіздемесін әзірлеуге қойылатын талаптарды мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті орган айқындайды.
3. Құрылысы үлгі жобалар, үлгі жобалық шешімдер және қайталап қолдану жобалары бойынша болжанып отырған техникалық күрделі емес болып табылатын жобалар бойынша техникалық-экономикалық негіздемені әзірлеу талап етілмейді.
Техникалық-экономикалық негіздемені әзірлеуді талап етпейтін жобалардың тізбесін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды.
4. Бюджеттік инвестициялық жобаның белгіленген техникалық-экономикалық параметрлерін растау үшін техникалық-экономикалық негіздемеге Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген экономикалық және басқа да сараптамалар жүргізілуге тиіс.
5. Бюджеттік инвестициялық жобаның экономикалық сараптамасы салалық сараптама, Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес талап етілетін басқа да сараптамалардың қорытындылары негізінде жүргізіледі, сондай-ақ бюджеттік инвестициялық жобаның экономикалық талдамасын кешенді бағалаудың міндетті нысаны болып табылады.
6. Басқа мемлекеттердің аумағында іске асыруға жоспарланып отырған, сондай-ақ құрылыс қызметін көздемейтін бюджеттік инвестициялық жобалардың экономикалық сараптамасы техникалық-экономикалық негіздеменің және оған салалық орган жүргізген сараптама қорытындысының негізінде жүргізіледі.
7. Республикалық бюджеттік инвестициялық жобалардың, сондай-ақ республикалық бюджеттен нысаналы даму трансферттері мен кредит есебінен қаржыландыруға жоспарланып отырған жергілікті бюджеттік инвестициялық жобалардың экономикалық сараптамасын Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын заңды тұлға жүзеге асырады.
8. Жергілікті бюджеттік инвестициялық жобалардың экономикалық сараптамасын жергілікті атқарушы органдар айқындайтын заңды тұлғалар жүзеге асырады.
9. Бюджеттік инвестициялық жобалардың экономикалық сараптамасын жүзеге асыруға белгіленген заңды тұлғалар бюджеттік инвестициялық жобаны іске асыру жөнінде ұсынылатын шешімдердің негізділігі мен тиімділігі, сондай-ақ оны іске асыруға теріс әсер ететін ықтимал қатерлердің есебінің толықтығы үшін Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауапты болады.
10. Қажет болған жағдайда экономикалық сараптаманы жүзеге асыруға белгіленген заңды тұлғалар жүргізілген сараптамаларда қамтылмаған немесе толық қамтылмаған мәселелер бойынша қосымша сараптама, сондай-ақ тәуелсіз сараптама жүргізуді талап етуге құқылы.
11. Экономикалық сараптаманың нәтижелері бойынша бюджеттік инвестициялық жобаның техникалық-экономикалық негіздемесін бюджеттік бағдарламалардың әкімшісі бекітеді.
12. Бюджеттік инвестициялық, оның ішінде техникалық-экономикалық негіздеме әзірлеу талап етілмейтін, сондай-ақ сметалық құнды ұлғайтуды болжайтын жобаларды қарау, іріктеу, монторингілеу және бағалау тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды.

157-бап. Бюджеттен қоса қаржыландыруды талап ететін
концессиялық жобаларды бюджет жобасына енгізу
тәртібі

1. Мыналар:
концессиялық жобаның техникалық-экономикалық негіздемесінің;
концессиялық жобаның техникалық-экономикалық негіздемесінің экономикалық сараптамасының оң қорытындысының;
концессия мәселелері бойынша мамандандырылған ұйымның сараптамасының;
концессиялық жобаны бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті мемлекеттік органмен және республикалық меншіктің бар объектілері бойынша республикалық меншікке билік ету құқығын жүзеге асыру жөніндегі уәкілетті мемлекеттік органмен келісудің;
бюджет комиссиясының оң шешімінің болуы концессиялық жобаны бюджеттен қоса қаржыландыруды қажет ететін бюджет жобасына қосу үшін негіз болып табылады.
2. Республикалық немесе жергілікті бюджеттен қоса қаржыландыруды талап ететін концессиялық жобалардың тізбесін қалыптастыру тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды.
3. Республикалық немесе жергілікті бюджеттен қоса қаржыландыруды талап ететін концессиялық жобаның техникалық-экономикалық негіздемесін әзірлеуге қойылатын талаптарды мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті орган айқындайды.
4. Бюджеттен қоса қаржыландыруды талап ететін концессиялық жобаның техникалық-экономикалық негіздемесін әзірлеуді қаржыландыру мемлекеттік жоспарлау жөніндегі уәкілетті органның тиісті бөлінетін бюджеттік бағдарламасының қаражаты есебінен жүзеге асырылады.
5. Бюджеттен қоса қаржыландыруды талап ететін концессиялық жобаның техникалық-экономикалық негіздемесін әзірлеуге қойылатын техникалық тапсырманы тиісті орталық уәкілетті орган немесе облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органдары әзірлейді.
6. Бюджеттен қоса қаржыландыруды талап ететін концессиялық жобаның белгіленген техникалық-экономикалық параметрлерін растау үшін техникалық-экономикалық негіздеме экономикалық және Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген басқа да сараптамадан өтілуге тиіс.
7. Бюджеттен қоса қаржыландыруды талап ететін концессиялық жобаның экономикалық сараптамасы салалық сараптама, Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес басқа да талап етілетін сараптама қорытындылары негізінде жүргізіледі және концессиялық жобаны экономикалық талдауды кешенді бағалаудың міндетті нысаны болып табылады.
8. Республикалық немесе жергілікті бюджеттен қоса қаржыландыруды талап ететін концессиялық жобаларды сараптауды концессия мәселелері жөніндегі мамандандырылған ұйым жүзеге асырады.
9. Концессия мәселелері жөніндегі мамандандырылған ұйым бюджеттен қоса қаржыландыруды талап ететін концессиялық жобаны іске асыру жөнінде ұсынылатын шешімдердің негізділігі мен тиімділігін, сондай-ақ оны іске асыруға теріс әсер ететін ықтимал қатерлерді есептеудің толықтығы үшін Қазақстан Республикасы заңдарына сәйкес жауапты болады.
10. Концессия мәселелері бойынша экономикалық сараптаманың және мамандандырылған ұйым сараптамасының нәтижелері бойынша бюджеттен қоса қаржыландыруды талап ететін концессиялық жобаның техникалық-экономикалық негіздемесін бюджеттік бағдарламалар әкімшісі бекітеді.
11. Республикалық және жергілікті бюджеттерден қоса қаржыландыруды талап ететін концессиялық жобаларды ұсыну, қарау, іріктеу, мониторингілеу және бағалау тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды.

158-бап. Мемлекеттің заңды тұлғалардың жарғылық
капиталына қатысу арқылы бюджеттік
инвестицияларды жоспарлау

1. Мемлекеттің заңды тұлғалардың жарғылық капиталына қатысу арқылы бюджеттік инвестицияларды жоспарлау және жүзеге асыру Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен бекітілген осы заңды тұлғаларды дамытудың стратегиялық құжаттары болған кезде жүзеге асырылады.
2. Бюджеттік бағдарламалардың әкімшілері мемлекеттік жоспарлау жөніндегі уәкілетті орталық және жергілікті атқарушы органдарға мемлекеттің заңды тұлғалардың жарғылық капиталына қатысу арқылы бюджеттік инвестицияларды жүзеге асыру туралы ұсыныстар және олардың қаржы-экономикалық негіздемелерін енгізеді.
Бюджеттік инвестициялардың қаржылық-экономикалық негіздемесі заңды тұлғалардың жарғылық капиталына бюджет қаражатын салудың негіздемесін, орындылығын және нәтижені бағалауды қамтитын құжатты білдіреді. Заңды тұлғаның жарғылық капиталын бюджет қаражаты есебінен ұлғайту заңды тұлғаның қызметін дамыту немесе кеңейту мақсаттарына рұқсат етіледі.
3. Бюджеттік инвестицияларды мемлекеттің ұлттық холдингтердің және ұлттық басқарушы компаниялардың жарғылық капиталына қатысу арқылы жүзеге асыру кезінде көрсетілген заңды тұлғалар акцияларының мемлекеттік пакетін иелену және пайдалану құқықтары жоқ бюджеттік бағдарламалардың әкімшілері Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешіміне сәйкес ұлттық холдингтер мен ұлттық басқарушы компаниялар акцияларының эмиссиясын төлей алады.
Республикалық бюджеттік бағдарламалардың бұл әкімшілері тиісті бюджеттік бағдарламаларды жоспарлауды, негіздеуді және іске асыруды, осы Кодекске сәйкес олар бойынша нәтижелердің есептілігін, мониторингін және бағалауды қамтамасыз етеді.
4. Мемлекеттің заңды тұлғалардың жарғылық капиталына қатысу арқылы іске асыруға жоспарланып отырған бюджеттік инвестицияларды іріктеу мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық және жергілікті уәкілетті органдар дайындайтын бюджеттік инвестициялардың қаржылық-экономикалық негіздемесі жөніндегі қорытындының негізінде жүзеге асырылады.
5. Қаржылық-экономикалық негіздеменің мазмұнына, әзірлеу тәртібі мен мерзіміне, сондай-ақ заңды тұлғалардың жарғылық капиталына мемлекеттің қатысуы арқылы іске асырылуға жоспарланып отырған бюджеттік инвестицияларды іріктеу тәртібін мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті орган айқындайды.

31-тарау. Бюджеттік инвестицияларды жүзеге асыру

159-бап. Бюджеттік инвестициялық жобаларды іске асыру

1. Бюджеттік инвестициялық жобалар олардың белгіленген тәртіппен бекітілген техникалық-экономикалық негіздемелеріне сәйкес іске асырылады.
2. Бюджеттік инвестициялық жобаларды іске асыру шеңберінде көзделетін құрылыс қызметі белгіленген тәртіппен бекітілген жобалау-сметалық құжаттамаға сәйкес жүзеге асырылады.
3. Бюджеттік инвестициялық жобаларды іске асыру шеңберінде көзделетін шет мемлекеттер аумағындағы құрылыс қызметі осы жоба аумағында іске асырылатын мемлекеттің заңнамасында белгіленген тәртіппен бекітілген жобалау-сметалық құжаттамаға сәйкес жүзеге асырылады.
4. Бірыңғай техникалық параметрлері бар инвестициялық жобалар бойынша үлгі жоба әзірлеу жүзеге асырылады.
Үлгі жобаларды әзірлеу мен оларға сараптама жүргізуді қаржыландыру құрылыс істері жөніндегі уәкілетті органның тиісті бюджеттік бағдарламасының қаражаты есебінен жүзеге асырылады.
Бюджеттік инвестициялық жобаларды іске асыру кезінде үлгі жобаларды қолдану құрылыстың нақты алаңына бекіту жолымен жүзеге асырылады.
5. Бюджеттік инвестициялық жобалардың құнын қарамай және бюджет комиссиясының оң шешімінсіз ұлғайтуға жол берілмейді.
6. Республикалық немесе жергілікті бюджетке енгізілмеген бюджеттік инвестициялық жобалар бойынша жобалау-сметалық құжаттама әзірлеуге жол берілмейді.
7. Бюджеттік инвестициялық жобаның жобалау-сметалық құжаттамасын бюджет комиссиясының оң шешімінсіз бюджеттің қосымша шығыстарына әкеп соғатын техникалық шешімдерді өзгертуге байланысты түзетуге жол берілмейді.
Республикалық бюджеттен берілетін нысаналы трансферттердің есебінен қаржыландырылатын бюджеттік инвестициялық жобаның жобалау-сметалық құжаттамасын техникалық шешімдерді өзгертуге байланысты және бюджеттің қосымша шығыстарына әкеп соғатын түзету туралы шешімді республикалық бюджет комиссиясы қабылдайды.
8. Бекітілген техникалық-экономикалық негіздемеде көзделмеген және бюджеттің қосымша шығыстарына әкеп соғатын бюджеттік инвестициялық жобаның жобалау-сметалық құжаттамасындағы қосымша құрамдас бөліктерді бюджет комиссиясының оң шешімінсіз қосуға рұқсат етілмейді.
Егер бюджеттік инвестициялық жоба республикалық бюджеттен берілетін нысаналы трансферттердің есебінен қаржыландырылған жағдайда бекітілген техникалық-экономикалық негіздемеде көзделмеген және бюджеттің қосымша шығыстарға әкеп соғатын бюджеттік инвестициялық жобаның жобалау-сметалық құжаттамасында қосымша құрамдас бөліктерді қосу туралы шешімді республикалық бюджет комиссиясы қабылдайды.
9. Республикалық бюджет, оның ішінде нысаналы трансферттер есебінен қаржыландырылатын аяқталған инвестициялық жобалар бойынша инвестициялық жобаларды іске асыруды бағалауды Қазақстан Республикасының Үкіметі уәкілеттік берген орган жүргізеді.
Жергілікті бюджет, оның ішінде нысаналы трансферттер есебінен қаржыландырылатын инвестициялық жобаларды іске асыруды бағалауды жергілікті атқарушы орган уәкілеттік берген орган жүргізеді.
10. Инвестициялық жобаларды іске асыруды бағалауды жүргізу тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды.

160-бап. Концессиялық жобаларды бюджеттен қоса
қаржыландыру арқылы бюджеттік инвестицияларды
жүзеге асыру

1. Концессиялық жобаларды бюджеттен қоса қаржыландыру арқылы жүзеге асырылатын бюджеттік инвестициялар концессия шартының негізінде іске асырылады.
2. Концессиялық жобаларды бюджеттен қоса қаржыландыруды концедент тиісті бюджеттік бағдарлама шеңберінде жүргізеді.
3. Концессиялық жобаларды бюджеттен қоса қаржыландыру Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен жүзеге асырылады.

161-бап. Мемлекеттің заңды тұлғалардың жарғылық
капиталына қатысуы арқылы бюджеттік
инвестицияларды жүзеге асыру

1. Мемлекеттің заңды тұлғалардың жарғылық капиталына қатысуы арқылы бюджеттік инвестицияларды Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен Қазақстан Республикасының Үкіметі және жергілікті атқарушы органдар жүзеге асырады.
2. Жарғылық капиталына мемлекет қатысатын заңды тұлғалардың жарғылық капиталын ұлғайтуға және олардың еншілес ұйымдарының жарғылық капиталына заңды тұлғалардың жарияланған акцияларын төлеуге ақша аудару бағалы қағаздар нарығын реттеуді және қадағалауды жүзеге асыратын мемлекеттік органның тиісті куәлігімен расталатын жарияланған акцияларын (бағалы қағаздарды) шығаруды мемлекеттік тіркегеннен кейін жүзеге асырылады.

9-бөлім. Концессиялық міндеттемелер

32-тарау. Концессиялық міндеттемелер

162-бап. Концессиялық міндеттемелер туралы жалпы
ережелер

1. Қазақстан Республикасы Үкіметінің және жергілікті атқарушы органдардың концессиялық міндеттемелерді қабылдауы Қазақстан Республикасының бюджет және концессиялық заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.
2. Концедентке қатысты концессиялық міндеттемелер:
1) Қазақстан Республикасы Үкіметінің концессиялық міндеттемелеріне;
2) жергілікті атқарушы органдардың концессиялық міндеттемелеріне бөлінеді.
3. Қазақстан Республикасы Үкіметінің концессиялық міндеттемелерді орындауы республикалық бюджет қаражаты есебінен жүзеге асырылады.
4. Жергілікті атқарушы органдардың концессиялық міндеттемелерді орындауы жергілікті бюджеттердің қаражаты есебінен жүзеге асырылады.
5. Қазақстан Республикасының Үкіметі мен жергілікті атқарушы органдары бір-бірінің концессиялық міндеттемелері бойынша жауап бермейді.
6. Қазақстан Республикасы Үкіметі мен жергілікті атқарушы органдардың концессиялық міндеттемелері жасалған концессия шарттары бойынша концессиялық міндеттемелерді толық төлеген кезде орындалды деп саналады.
7. Қазақстан Республикасының Үкіметі мен жергілікті атқарушы органдар мониторингті Қазақстан Республикасының Үкіметі мен жергілікті атқарушы органдардың концессиялық міндеттемелерін концессиялық міндеттемелерді қалыптастыру, өзгерту және төлеу процесін есепке алуды, талдауды және бақылауды жүзеге асыру арқылы жүзеге асырады.
8. Концессиялық жобалар бойынша инвестициялық шығындар өтемақысын беру тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды.

163-бап. Концессиялық міндеттемелерді есепке алу және
оның мониторингі

1. Концессиялық міндеттемелер Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген тәртіппен бюджетті атқару жөніндегі уәкілетті органда тіркелуге және есепке алынуға тиіс.
2. Бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті орган Қазақстан Республикасы Үкіметінің концессиялық міндеттемелерінің мониторингін жүзеге асырады.
3. Бюджетті атқару жөніндегі жергілікті уәкілетті органдар жергілікті атқарушы органдардың концессиялық міндеттемелерінің мониторингін жүзеге асырады.
4. Концессиялық міндеттемелердің мониторингі Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген тәртіппен жүзеге асырылады.

164-бап. Қазақстан Республикасы Үкіметінің концессиялық
міндеттемелерді қабылдауы және орындауы

1. Қазақстан Республикасы Үкіметінің концессиялық міндеттемелер қабылдауы:
1) жоспарлы кезеңге концессияға ұсынылған объектілер тізбесін қалыптастыру;
2) концессиялық міндеттемелерді қабылдаудың қаржылық шекарасын және басымдықтарын белгілеу негізінде жүзеге асырылады.
2. Қазақстан Республикасы Үкіметінің концессиялық міндеттемелерді қабылдауын бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті орган әрбір жекелеген концессиялық жоба бойынша Қазақстан Республикасының Үкіметі шешімінің негізінде жүзеге асырады.
3. Қазақстан Республикасы Үкіметінің концессиялық міндеттемелерді қабылдауы республикалық бюджет туралы заңда белгіленген лимитпен шектеледі.
4. Қазақстан Республикасы Үкіметінің концессиялық міндеттемелерді орындауын республикалық бюджет туралы заңда көзделген бюджет қаражаты есебінен бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті орган жүзеге асырады.

33-тарау. Жергілікті атқарушы органдардың концессиялық міндеттемелері

165-бап. Жергілікті атқарушы органдардың концессиялық
міндеттемелер қабылдауы

1. Жергілікті атқарушы органдардың концессиялық міндеттемелерді қабылдауы:
1) жоспарлы кезеңге концессияға ұсынылған объектілер тізбесін қалыптастыру;
2) концессиялық міндеттемелерді қабылдаудың қаржылық шекарасын және басымдықтарын белгілеу негізінде жүзеге асырылады.
2. Жергілікті атқарушы органдардың концессиялық міндеттемелерді қабылдауын бюджетті атқару жөніндегі жергілікті уәкілетті орган әрбір жекелеген концессиялық жоба бойынша облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың мәслихаты шешімінің негізінде жүзеге асырады.

166-бап. Жергілікті атқарушы органдардың концессиялық
міндеттемелер қабылдауын шектеу

1. Жергілікті атқарушы органдардың концессиялық міндеттемелер қабылдауы тиісті жергілікті атқарушы органның концессиялық міндеттемелерінің белгіленген борыш лимитімен шектеледі.
2. Жергілікті атқарушы органның концессиялық міндеттемелерінің лимитін Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейді.

167-бап. Жергілікті атқарушы органдардың концессиялық
міндеттемелерді орындауы

Жергілікті атқарушы органдардың концессиялық міндеттемелерді орындауын жергілікті бюджеттердің қаражаты есебінен бюджетті атқару жөніндегі жергілікті уәкілетті органдар жүзеге асырады.

10-бөлім. Гранттар

34-тарау. Гранттар туралы жалпы ережелер

168-бап. Осы бөлімде пайдаланылатын ұғымдар

Осы бөлімде мынадай ұғымдар пайдаланылады:
1) өтеусіз техникалық көмек - донорлардың Қазақстан Республикасының мемлекеттік ұйымдарына тауарлар жеткізіп беруді, жұмыстарды орындауды және қызметтер көрсетуді жүзеге асыруы немесе ұйымдастыруы;
2) өтеусіз қаржылық көмек - донорлардың Қазақстан Республикасының мемлекеттік ұйымдарына тауарлар жеткізіп беруді, жұмыстарды орындауды және қызметтер көрсетуді қаржыландыру үшін ақша беруі;
3) грант - донорлардың Қазақстан Республикасының мемлекеттік ұйымдарына беретін өтеусіз қаржылық немесе техникалық көмегі;
4) донорлар - шет мемлекеттер, олардың үкіметтері мен агенттіктері, халықаралық және шетелдік мемлекеттік ұйымдар, қызметі Қазақстан Республикасының Конституциясына қайшы келмейтін шетелдердің үкіметтік емес қоғамдық ұйымдары және қорлары;
5) байланысты грант туралы келісім - мемлекеттік орган мен донор арасындағы Қазақстан Республикасына өтеусіз қаржылық немесе техникалық көмек беруді көздейтін шарт.

169-бап. Гранттарды жіктеу

Гранттар берілу шарттары бойынша былай бөлінеді:
1) байланысты гранттар - Қазақстан Республикасы Үкіметінің грант берген донордан одан әрі қарыз алуын немесе байланысты грантты іске асыруға бағытталған тиісті бюджеттік бағдарламаның шеңберінде республикалық және жергілікті бюджеттерден қоса қаржыландыруды көздейтін гранттар;
2) байланыссыз гранттар - Қазақстан Республикасы Үкіметінің грант берген донордан одан әрі қарыз алуын немесе республикалық және жергілікті бюджеттерден қоса қаржыландыру көзделмейтін гранттар.

35-тарау. Байланыссыз және байланысты гранттар

170-бап. Байланыссыз гранттар

Байланыссыз гранттарды тарту, пайдалану, мониторингілеу және пайдаланылуын бағалау Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген тәртіппен жүзеге асырылады.

171-бап. Байланысты гранттарды жоспарлау

1. Байланысты гранттарды жоспарлау - орталық мемлекеттік органдардың өтеусіз қаржылық және техникалық көмек беру туралы ұсыныстарға негізделген байланысты гранттар тартуға өтінімдер қалыптастыру, ұсыным жасау және іріктеу жөніндегі қызметі.
2. Байланысты гранттарды тартуға арналған өтінімдерді орталық мемлекеттік органдар жергілікті өкілді және атқарушы органдардың өтінімдерін ескере отырып, Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті органға ұсынады.
3. Байланысты гранттарды тартуға арналған өтінімдерді іріктеуді мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті орган:
1) байланысты грантты тартуға арналған өтінімнің Қазақстан Республикасының әлеуметтік-экономикалық дамуының басымдықтарына сәйкестігі;
2) байланысты грантты тартуға арналған өтінімнің донорлардың байланысты гранттарды беру саясатына сәйкестігі негізінде жүзеге асырады.
4. Байланысты гранттарды тартуға арналған іріктелген өтінімдердің негізінде мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті орган Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен гранттарды тартуға арналған өтінімдердің тізбесін қалыптастырады.

172-бап. Байланысты гранттарды тарту

1. Байланысты гранттарды тартуға арналған басым өтінімдер тізбесінің негізінде мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті орган донорларға байланысты гранттар беруге арналған өтінімдер жібереді.
2. Байланысты гранттар беруге арналған өтінімдерді толтыруды донорлар белгілеген нысан бойынша мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті органның сұратуы негізінде тиісті орталық мемлекеттік немесе жергілікті өкілді немесе атқарушы органдар жүзеге асырады.
Мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті органмен келісіп алмай донорларға өтініш жасауға тыйым салынады.
3. Байланыстырылған грантты тартуға өтінімді донор мақұлдаған ретте оны тартудың мақсатқа сай екендігін тиісті бюджет комиссиялары айқындайды.
Мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті орган байланыстырылған гранттарды тартуға арналған өтінімдер тізбесін қалыптастырады және оны бюджеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті органға не жергілікті атқарушы органдарға тиісті бюджет комиссияларына қарауға өтінімдер енгізу жөніндегі жұмыстарды ұйымдастыру үшін жібереді.
4. Байланысты грант туралы келісім республикалық немесе жергілікті бюджеттер бекітілгеннен кейін жасалады.

173-бап. Байланысты гранттарды пайдалану

1. Байланысты гранттарды пайдалану жеке бюджеттік бағдарлама бойынша көзделеді және байланысты грант туралы келісімге және Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес мемлекеттік ұйымдар - гранттарды алушылар жүзеге асырады.
2. Мемлекеттік ұйымдар - байланысты гранттарды алушылар:
1) байланысты грант туралы келісімде көзделген өздеріне қабылдаған міндеттемелерді уақтылы орындауға;
2) алынған байланысты гранттардың нысаналы және тиімді пайдаланылуын қамтамасыз етуге;
3) байланысты гранттардың есебінен сатып алынған жабдықтар мен материалдардың балансқа қойылуын қамтамасыз етуге;
4) гранттардың есебінен сатып алынатын тауарлар импорты кезінде кедендік ресімдерді уақтылы жүзеге асыруға;
5) ай сайын бюджеттің атқарылуы жөніндегі уәкілеті органға байланысты гранттарды пайдалану туралы ақпаратты табыс етуге міндетті.
3. Байланысты грантты пайдалану аяқталған соң мемлекеттік ұйымдар - байланысты гранттарды алушылар мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті органға донордың уәкілетті өкілі және өтінімі бойынша байланысты грант беру жүзеге асырылған орталық мемлекеттік немесе жергілікті өкілді немесе атқарушы органдардың бірінші басшысы қол қойған байланысты грантты пайдалану туралы түпкілікті есепті табыс етеді.

174-бап. Байланысты гранттарды пайдалану мониторингі
және бағалау

1. Байланысты гранттарды пайдалану мониторингі:
1) орталық мемлекеттік, жергілікті өкілді және атқарушы органдардың байланысты гранттарды пайдалану барысы мен нәтижелері туралы ақпарат жинауын және оны өңдеуін;
2) орталық мемлекеттік, жергілікті өкілді және атқарушы органдардың байланысты гранттарды пайдалану барысы мен нәтижелері туралы есептерді мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті органға және бюджеттің атқарылуы жөніндегі орталық уәкілетті органға табыс етуін көздейді.
2. Есептілікті табыс ету тәртібі мен мерзімдерін және нысандарын, сондай-ақ байланысты гранттарды пайдалану барысы мен нәтижелері туралы табыс етілетін ақпаратқа қойылатын талаптарды мемлекеттік жоспарлау және бюджеттің атқарылуы жөніндегі орталық уәкілетті органдар айқындайды.
3. Байланысты гранттарды пайдалануды бағалауды мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті орган байланысты гранттарды пайдалану мониторингінің негізінде жүзеге асырады және:
байланысты гранттарды тартудың орындылығын бағалауды;
байланысты гранттарды пайдаланудың жоспарланған және қол жеткізілген нәтижелерін салыстыруды, сондай-ақ олардың республика мен өңірдің әлеуметтік-экономикалық дамуына әсер етуін талдауды;
байланысты гранттарды пайдалануға әкеп соққан әр түрлі сыртқы факторларды бағалауды және талдауды көздейді.
4. Мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті орган оларды бағалау нәтижелеріне негізделген байланысты гранттарды пайдалану туралы жиынтық есепті қалыптастырады және оны есептіден кейінгі жылдың 1 сәуірінен кешіктірмей Қазақстан Республикасының Үкіметіне табыс етеді.

11-бөлім. Бюджеттік кредиттеу

36-тарау. Бюджеттік кредиттеудің жалпы ережелері

175-бап. Бюджеттік кредиттеу туралы негізгі ережелер

1. Бюджеттік кредит - бюджеттен қайтарымды, мерзімді және ақылы негізде бөлінетін ақша.
2. Бюджеттік кредиттеу - бюджеттік кредитті беру, пайдалану, оған қызмет көрсету және оны өтеу туралы шешім қабылдау рәсімдерін қамтитын процесс.
3. Кредиттік шарт - бюджеттік кредитті беру, пайдалану, оған қызмет көрсету және оны өтеу кезінде тараптардың құқықтық қатынастарын белгілейтін, кредитор, бюджеттік бағдарлама әкімшісі және қарыз алушы арасындағы келісім.
4. Бюджеттік кредиттер заңды тұлғалардың жарғылық капиталдарына қатысу мақсаттарына, қарыз алушының шаруашылық қызметінің залалдарын жабуына, көрсетілетін қызметтер үшін сенім білдірілген тұлғаларға (агенттерге) ақы төлеуге берілмейді.
5. Бюджеттік кредиттер мынадай талаптар сақталған жағдайда беріледі:
1) салық берешегінің болмауы;
2) қарыз алушының бюджеттік кредит бойынша міндеттемелерді орындауды қамтамасыз ететін жағдайының болуы;
3) қарыз алушының бұрын берілген бюджеттік кредиттер бойынша берешегінің болмауы.

176-бап. Бюджеттік кредиттеу принциптері

Бюджеттік кредиттер беру мынадай:
1) кредит шартына сәйкес бюджеттік кредитті өтеу міндеттілігін көздейтін қайтарымдылық;
2) міндеттемелердің орындалуын Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәсілдермен қамтамасыз ететін жағдайының болуын көздейтін қамтамасыз етілу;
3) бюджеттік кредитті бергені үшін қарыз алушыға сыйақы төлеуді көздейтін ақылылық;
4) бюджеттік кредитті беру мерзімін белгілеуді көздейтін мерзімділік принциптеріне сәйкес жүзеге асырылады.

177-бап. Бюджеттік кредиттеу өлшемдері

1. Бюджеттік бағдарлама мынадай өлшемдер сақталған жағдайда бюджеттік кредит беру арқылы іске асырылады:
1) іс-шараларды бюджеттік кредиттеу арқылы іске асырудың экономикалық және әлеуметтік тиімділігі;
2) бюджеттік кредит есебінен іске асырылатын іс-шаралардың өзін-өзі ақтауы;
3) қарыз алушының Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын өлшемдерге сәйкес кредиттік қабілеті.

178-бап. Бюджеттік кредиттеу субъектілері

1. Бюджеттік кредиттеу субъектілері кредитор, бюджеттік бағдарламаның әкімшісі, қарыз алушы, соңғы қарыз алушы, сенім білдірілген өкіл (агент) болып табылады.
2. Бюджеттік кредиттеу субъектілерінің құқықтары мен міндеттері осы Кодекске және Қазақстан Республикасының басқа да заңнамалық актілеріне сәйкес кредиттік шартпен және (немесе) тапсырма шартымен айқындалады.

179-бап. Кредитор

1. Кредитор - Қазақстан Республикасының бюджеттік және азаматтық заңнамасына сәйкес бюджеттік кредит беретін кредит шартының тарабы.
2. Республикалық бюджеттен бюджеттік кредиттеу кезінде Қазақстан Республикасының Үкіметі кредитор болып табылады.
Бюджеттік кредиттеу кезінде бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті орган Қазақстан Республикасы Үкіметінің атынан кредитор ретінде әрекет етеді.
3. Жергілікті бюджеттен бюджеттік кредиттеу кезінде тиісті жергілікті атқарушы орган кредитор болып табылады.
4. Кредитор осы Кодекске және Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес бюджеттік кредит беруді қамтамасыз етеді, кредит шарты талаптарының орындалуын бақылауды жүзеге асырады.

180-бап. Бюджеттік бағдарламалардың әкімшісі бюджеттік
кредит беру субъектісі ретінде

Бюджеттік бағдарламалардың әкімшісі бюджеттік кредиттеу кезінде кредиттік шарттың тарабы болып табылады және:
1) қаржы агенттіктерін қоспағанда, қарыз алушы банктерді және сенім білдірілген өкілдерді (агенттерді) конкурстық негізде айқындауды;
2) бюджеттік кредиттердің нысаналы және тиімді пайдаланылуының, өтелуі мен оларға қызмет көрсетілуінің бақылауы мен мониторингін жүзеге асырады.

181-бап. Қарыз алушылар

1. Қарыз алушы - бюджеттік кредитті алушы, негізгі борышты өтеу және сыйақы, сондай-ақ кредиттік шартқа сәйкес басқа да төлемдерді төлеу жөнінде міндеттемелер алатын кредит шартының тарабы.
2. Мыналар:
1) мамандандырылған ұйымдар - жекелеген банктік операцияларды жүзеге асыратын банктер, ұйымдар, сондай-ақ акцияларының бақылау пакеттері мемлекетке немесе ұлттық холдингке немесе Қазақстан Республикасының резиденттері болып табылатын ұлттық басқарушы компанияларға жататын ұйымдар;
2) жергілікті атқарушы органдар;
3) шетелдік мемлекеттер;
4) жеке тұлғалар қарыз алушылар бола алады.

182-бап. Соңғы қарыз алушылар

1. Соңғы қарыз алушы - қарыз беруші мамандандырылған ұйым оған кредитор немесе қаржы агенттігі айқындаған шарттармен беретін бюджеттік кредитті соңғы алушы.
2. Қазақстан Республикасының резиденттері болып табылатын, кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғалар соңғы қарыз алушылар бола алады.
3. Соңғы қарыз алушыларды іріктеуді және кредиттеуді бюджеттік бағдарламаның мақсатына, сондай-ақ өздерінің кредиттік саясатына сәйкес қарыз алушы мамандандырылған ұйымдар жүзеге асырады.

183-бап. Сенім білдірілген өкілдер (агенттер)

1. Сенім білдірілген өкіл (агент) - тапсырма шартының негізінде кредитордың (сенімгердің) атынан және оның есебінен және оның нұсқауларына сәйкес бюджеттік кредит беруге байланысты белгілі бір тапсырмаларды жасайтын тұлға.
2. Сенім білдірілген өкіл (агент) кредитордың (сенімгердің) тапсырмасы бойынша мынадай іс-қимылдарды орындай алады:
1) бюджеттік кредиттерге қызмет көрсету;
2) қарыз алушылармен есеп айырысу;
3) бюджеттік инвестициялық жобалардың қаржыландырылуы мен іске асырылуына мониторинг жүргізу;
4) қарыз алушылардың қаржылық жай-күйіне мониторинг жүргізу;
5) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес берешекті өндіріп алу;
6) қарыз алушылар - жеке тұлғаларды анықтау және олармен кредиттік шарттар жасасу.
3. Қазақстан Республикасының резиденттері болып табылатын банк, банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйым немесе акцияларының бақылау пакеті мемлекетке немесе ұлттық холдингке не ұлттық басқарушы компанияға тиесілі ұйым сенім білдірілген өкілдер (агенттер) болады.
4. Қаржы агенттігін қоспағанда, сенім білдірілген өкілді (агентті) бюджетті атқару жөніндегі уәкілетті орган немесе бюджеттік бағдарламаның әкімшісі Қазақстан Республикасының мемлекеттік сатып алу туралы заңнамасына сәйкес айқындайды.
5. Бюджеттік бағдарламаның әкімшісі тиісті бюджет қаражаты есебінен сенім білдірілген өкілге (агентке) тапсырмаларды орындағаны үшін сыйақы төлеуді жүзеге асырады.
Сенім білдірілген өкілге (агентке) тапсырмаларды орындағаны үшін сыйақы төлеу мөлшері тапсырма шартында белгіленеді.

37-тарау. Бюджеттік кредиттеу шарттары

184-бап. Кредиттік шарттың негізгі талаптары

1. Кредиттік шартта бюджеттік кредиттің мынадай негізгі талаптары міндетті түрде болуға тиіс:
1) берудің мақсаты;
2) мөлшері;
3) валютасы;
4) мерзімі;
5) игеру кезеңі;
6) сыйақы ставкасы.
2. Бюджеттік кредиттің негізгі шарттары және қарыз алушылардың санаты кредитордың шешімімен белгіленеді.
3. Кредиттік шартқа қосымша талаптар, соның ішінде бюджеттік кредитті беру тәсілін айқындайтын талаптар, бюджеттік кредитті өтеу және оған қызмет көрсету кестесі, бюджеттік кредит бойынша міндеттемелердің орындалуын қамтамасыз ету тәсілдері енгізіледі.

185-бап. Бюджеттік кредиттің мерзімі

1. Бюджеттік кредиттің мерзімі - қарыз алушы бюджеттік кредит алатын, пайдаланатын, оған қызмет көрсететін және оны өтейтін уақыт кезеңі.
2. Бюджеттік кредиттің мерзімі бюджеттік кредиттің қаражатын кредитордың шотынан аударған кезден бастап есептеледі.
3. Бюджеттік кредиттер берілу мерзіміне қарай мынадай түрлерге бөлінеді:
1) қысқа мерзімді - 1 жылға дейін;
2) орта мерзімді - 1 жылдан 5 жылға дейін;
3) ұзақ мерзімді - 5 жылдан 30 жылға дейін.

186-бап. Бюджеттік кредитті игеру кезеңі

Бюджеттік кредитті игеру кезеңі - бюджеттік кредиттің берілу мақсаттарына сәйкес іс-шараларды іске асыру үшін қарыз алушы бюджеттік кредитті пайдалана алатын уақыт кезеңі.

187-бап. Бюджеттік кредит бойынша міндеттемелердің
орындалуын қамтамасыз ету тәсілдері

1. Бюджеттік кредит бойынша міндеттемелердің орындалуы кепілмен, кепілдікпен, кепілгерлікпен немесе Қазақстан Республикасының заңнамасында немесе шартта көзделген басқа да тәсілдермен қамтамасыз етіледі.
Тізбесін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын қаржы агенттіктеріне республикалық бюджеттен бюджеттік кредиттер міндеттемелерді орындау қамтамасыз етілмей бөлінуі мүмкін.
2. Бюджеттік кредиттің қайтарылуын қамтамасыз ету құны сыйақы сомасы ескеріле отырып, бюджеттік кредит мөлшерінен кем болмауға тиіс.
3. Бюджеттік кредит жөніндегі міндеттемелердің орындалуын қамтамасыз етуді бағалау Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады. Бюджеттік кредит бойынша міндеттемелердің орындалуын қамтамасыз етуді бағалау жөнінде көрсетілген қызметтерге ақы төлеуді қарыз алушы жүргізеді.

188-бап. Сыйақы ставкасы

1. Сыйақы - бюджеттік кредит берілгені үшін қарыз алушы жүзеге асыратын төлем.
2. Сыйақы ставкасы - жылдық проценттер түрінде көрсетілетін сыйақы мөлшері.
3. Сыйақы ставкасы тіркелген немесе құбылмалы болуы мүмкін.
Тіркелген сыйақы ставкасы - мөлшері бюджеттік кредиттің барлық мерзіміне өзгеріссіз белгіленетін сыйақы ставкасы.
Құбылмалы сыйақы ставкасы - қаржы рыногындағы конъюнктураға байланысты өзгеріп тұратын сыйақы ставкасы.
4. Кірістіліктің орташа өлшемді ставкасы - бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті орган шығарған мемлекеттік бағалы қағаздар бойынша сыйақының орташа өлшемді ставкасы.
Жергілікті атқарушы органдарға, қаржы агенттіктеріне бюджеттік кредиттер бойынша сыйақы ставкаларын қоспағанда, бюджеттік кредиттер бойынша сыйақы ставкасы, айналыс мерзімі бюджеттік кредиттің мерзіміне сәйкес келетін мемлекеттік бағалы қағаздар бойынша кірістіліктің орташа өлшемді ставкасынан төмен болмайтын шамада белгіленеді.
Бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті орган шығарған тиісті мемлекеттік бағалы қағаздар бойынша табыстылықтың орта өлшемді ставкасын анықтау тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейді.

189-бап. Бюджеттік кредит беру тәсілі

Бюджеттік кредит:
1) қарыз алушының төлем құжаттарына ақы төлеу;
2) бір мерзімде не аудару кестесіне сәйкес бөліп-бөліп немесе қарыз алушының тиісті құжаттар беруіне қарай қарыз алушының банк шотына аудару арқылы берілуі мүмкін.

190-бап. Бюджеттік кредитті өтеу мен оған қызмет
көрсету кестесі

1. Бюджеттік кредитті өтеу және оған қызмет көрсету кестесі бюджеттік кредитті өтеу және оған қызмет көрсету жөніндегі төлемдердің мерзімдерін, кезеңділігін белгілейді.
2. Кредиттік шартта жеңілдік кезеңін беру көзделуі мүмкін.
Жеңілдік кезеңі - бюджеттік кредит мерзімінің құрамына кіретін уақыт кезеңі, бұл кезеңде қарыз алушы кредитті өтеуді жүзеге асырмайды. Жеңілдік кезеңінің ұзақтығы кредит мерзімінің ұзақтығының үштен бірінен аспауға тиіс.

38-тарау. Бюджеттік кредиттеу рәсімдері

191-бап. Бюджеттік кредит беру туралы шешім қабылдау

Бюджеттік кредит беру туралы шешім қабылдау:
1) мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті орган белгілеген тәртіппен бюджеттік кредиттеудің мақсатқа сай екендігін айқындауды;
2) мемлекеттік жоспарлау жөніндегі уәкілетті органның бюджеттік бағдарламалар әкімшісі бюджеттік кредиттеу арқылы іске асыру ұсынылатын бюджеттік бағдарламалардың бюджеттік кредиттеу өлшемдеріне сәйкестігі мәніне қарауын;
3) бюджеттік өтінімді және мемлекеттік жоспарлау жөніндегі уәкілетті органның қорытындысын бюджеттік комиссияның қарауын;
4) бюджеттік комиссияның оң шешімі болған жағдайда бюджеттің жобасына бюджеттік бағдарлама енгізуді қамтиды.

192-бап. Бюджеттік кредит беру рәсімі

1. Бюджеттік кредит беру рәсімі мынадай кезеңдерді:
1) бюджеттік кредиттің негізгі талаптарын айқындауды;
2) қарыз алушыны айқындауды;
3) кредиттік шарт және олармен байланысты шарттар жасасуды;
4) қарыз алушыға бюджеттік кредит беруді қамтиды.
2. Бюджеттік бағдарламалардың әкімшілері кезекті қаржы жылына арналған тиісті бюджеттер бекітілгеннен кейін бюджеттік кредиттердің негізгі шарттары мен қарыз алушылардың санаттары туралы кредитор шешімдерінің жобаларын бекітуге енгізеді.
3. Қарыз алушыларды:
1) Қазақстан Республикасының азаматтарын бюджеттік кредиттеу кезінде тапсырма шартына сәйкес сенім білдірілген өкіл (агент);
2) қаржы агенттіктерін қоспағанда, қарыз алушы мамандандырылған ұйымдарды бюджеттік кредиттеу кезінде конкурс нәтижелері бойынша бюджеттік бағдарлама әкімшісі айқындайды. Қарыз алушы мамандандырылған ұйымдарды іріктеу тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейді;
3) жергілікті атқарушы органдар бюджеттік кредиттеу кезінде қарыз алушылар осы Кодекске сәйкес айқындалады;
4) шет мемлекеттерді бюджеттік кредиттеу кезінде қарыз алушылар Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарына сәйкес айқындалады.
4. Қазақстан Республикасының азаматтары Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде көзделген жағдайларда бюджеттік кредиттер алады.
Қазақстан Республикасының азаматтарын бюджеттік кредиттеу сенім білдірілген өкілдер (агенттер) арқылы жүзеге асырылады.
5. Бюджеттік кредит беру кредиттік шарт, тапсырма шарттары және бюджеттік кредит бойынша міндеттемелердің орындалуын қамтамасыз етуді растайтын құжаттар жасалып, тіркелгеннен кейін жүзеге асырылады.
6. Бюджеттік кредиттер беру жөніндегі рәсімдерді, оның ішінде оларды беру кезінде қажетті құжаттардың тізбесін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды.

193-бап. Шет мемлекеттерді кредиттеудің ерекшеліктері

1. Шет мемлекеттерге бюджеттік кредиттер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарға сәйкес республикалық бюджет қаражаты есебінен беріледі.
2. Шет мемлекеттерге бюджеттік кредиттер шет мемлекеттер бюджеттік кредит беру туралы халықаралық шартқа міндетті күш беру үшін қажетті мемлекетішілік рәсімдерді жүргізген жағдайда беріледі.
3. Шет мемлекетті бюджеттік кредиттеудің тәртібі мен талаптары бюджеттік кредит беру туралы халықаралық шартта белгіленеді.
Шет мемлекеттерге берілген бюджеттік кредит бойынша негізгі борыш шет мемлекеттердің Қазақстан Республикасы алдындағы борышын құрайды.

194-бап. Бюджеттік кредитті пайдалану

Қарыз алушы бюджеттік кредит қаражатын бюджеттік бағдарлама мен кредиттік шартта көзделген мақсаттарға ғана пайдаланады.
Бюджеттік кредит мақсатты пайдаланылмаған жағдайда қарыз алушы Қазақстан Республикасының заңдарына және кредит шартының талаптарына сәйкес жауапты болады.

195-бап. Бюджеттік кредитке қызмет көрсету

1. Бюджеттік кредитке қызмет көрсету - бюджетті атқару жөніндегі уәкілетті органның немесе сенім білдірілген өкілдің (агенттің) бюджеттік кредит қаражатының пайдаланылуын есепке алу және қарыз алушының кредиттік шарттың талаптарына сәйкес негізгі борышты, сыйақыны және басқа да төлемдерді өтеуге төлемдер жасауды жүзеге асыру жөніндегі қызметі.
Негізгі борыш - ол бойынша есептелген сыйақы, комиссиялық төлемдер, тұрақсыздық төлемдері (айыппұлдар, өсімдер) сомасы ескерілмей алынған және өтелмеген бюджеттік кредит сомасы.
2. Негізгі борышқа қызмет көрсету - кредиттік шарт талаптарына сәйкес, белгілі бір уақыт кезеңіндегі сыйақының, өзге де төлемдердің жиынтық төлемдері.
Берешек - бюджеттік кредитті (кредиттік шартты) өтеу және оған қызмет көрсету кестесіне сәйкес мерзімі басталған, қарыз алушы төлемеген төлемдер сомасы.
3. Сыйақыны есептеу кредитордың шотынан бюджеттік кредит аударылған күннен бастап ол толық өтелген күнге дейін бюджеттік кредит бойынша негізгі борыш сомасына қойылған сыйақы ставкасы бойынша жүргізіледі.
4. Сыйақыны есептеу тәртібі кредиттік шартта белгіленеді.
Сыйақыны есептеу үшін жылдың 360 күні және айдың 30 күні не толық емес ай кезінде өткен күндердің іс жүзіндегі саны есепке алынады.
Төлем мерзімі басталған кезде қарыз алушы негізгі борыш пен сыйақы бойынша тиісті бюджетке төлем тапсырмасымен ақша аудару арқылы кезекті төлемдерді жүзеге асыруға міндетті.
5. Берешек пайда болған кезде бюджеттік кредитке қызмет көрсету төлемдердің мынадай кезектілігімен жүзеге асырылады:
1) есептелген тұрақсыздық төлемі (айыппұлдар, өсімпұл);
2) есептелген сыйақы;
3) негізгі борышты өтеу.

196-бап. Бюджеттік кредитті өтеу

1. Бюджеттік кредитті өтеу - қарыз алушының кредиттік шартқа және Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес бюджеттік кредит бойынша негізгі борышты өтеуі.
2. Бюджеттік кредиттен қарыз алушылардың кредитормен немесе сенім білдірілген өкілмен (агентпен) келісім бойынша кредитті мерзімінен бұрын өтеуге құқығы бар.
Қарыз алушы кредиттік шарттың талаптарын бұзған кезде кредитордың немесе сенім білдірілген өкілдің (агенттің) тапсырма шартына сәйкес кредитті мерзімінен бұрын өтеуді талап етуге құқығы бар.
3. Қарыз алушыда бюджеттік кредит бойынша берешек пайда болған кезде кредитор немесе сенім білдірілген өкіл (агент) тапсырма шартына сәйкес Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен кредиттің өтелуін қамтамасыз ететін шаралар қабылдайды.
4. Бюджеттік кредит бойынша берешекті өтеу есебінен өндіріліп алынған мүлік Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындаған тәртіппен өткізілуге және (немесе) мемлекеттік меншікке айналдырылуға жатады.
5. Бюджеттік кредитті өтеу есебінен мемлекеттік меншікке айналдырылатын мүлікке бағалау жүргізуге арналған шығыстар тиісті бюджет қаражаты есебінен төленеді.
6. Бюджеттік кредит бойынша берешекті өтеу есебінен мүлікті мемлекеттік меншікке айналдыру кезінде кредитор талаптарының мөлшері мүлік құнының сомасына кемітіледі.
7. Жергілікті атқарушы органда жоғары тұрған бюджет бөлген бюджеттік кредит бойынша берешек болған кезде бюджетті атқару жөніндегі орталық немесе жергілікті уәкілетті орган бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті органның тиісті аумақтық бөлімшесіне осы Кодекстің 101-бабының 1 және 2-тармақтарының 4) тармақшаларында көзделген шараларды қабылдау туралы жазбаша нұсқау береді.

39-тарау. Бюджеттік кредитті қайта құрылымдау және қарыз алушыны ауыстыру

197-бап. Бюджеттік кредитті қайта құрылымдау

1. Бюджеттік кредитті қайта құрылымдау - тараптардың келісімі бойынша олардың кредиттік шарттар бойынша міндеттемелерді орындау мерзімдерінің, қаржылық және өзге де талаптарының өзгеруі.
2. Бюджеттік кредитті қайта құрылымдау туралы шешім қарыз алушыда қаржылық жағдайды сауықтыру жөнінде жоспар болған кезде қарыз алушының қаржылық жай-күйін талдау негізінде қабылданады.
3. Бюджеттік кредитті қайта құрылымдау:
1) негізгі борышты өтеу және (немесе) сыйақыны төлеу мерзімдерін өзгерту;
2) бюджеттік кредит, кредит бойынша сыйақы және өзге де төлемдер бойынша берешекті капиталдандыру (жиынтықтау) арқылы жүзеге асырылады.
4. Бюджеттік кредитті қайта құрылымдау Қазақстан Республикасы Үкіметінің немесе жергілікті атқарушы органның жанындағы консультативтік-кеңесші органның оң қорытындысы болған кезде әрбір кредиттік шарт бойынша кредитордың шешімі негізінде жүзеге асырылады.
5. Бюджеттік кредитті қайта құрылымдау әрі кеткенде бір рет жүзеге асырыла алады.
Бюджеттік кредитті қайта құрылымдау кредиттік шартқа қосымша келісім жасау арқылы ресімделеді.

198-бап. Бюджеттік кредит бойынша борышты аудару

Бюджеттік кредит бойынша борышты аударуға кредитор шешімінің негізінде кредиттік шарт тараптарының келісімі бойынша жол беріледі.
Борышты аудару бюджеттік кредит бойынша борышты өтеу есебіне өндіріп алынған (ұсынылған) мүлікті берген кезде жүзеге асырылуы мүмкін.

40-тарау. Талап қою мерзімі, бюджеттік кредиттер бойынша кредиторлар талаптарының тоқтатылуы және кепілдіктің тоқтатылуы

199-бап. Талап қою мерзімі

Бюджеттік кредиттер бойынша кредиторлардың талаптарына талап қою мерзімі қолданылмайды.

200-бап. Кредитордың бюджеттік кредитті өтеу жөніндегі
талаптарының тоқтатылуы және кепілдіктің
тоқтатылуы

1. Кредитордың бюджеттік кредитті өтеу жөніндегі талабы қарыз алушы кредиттік шарт бойынша міндеттемелерді тиісінше орындаған кезде, қарыз алушы мен кредитор бір тұлға болғанда не Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес қарыз алушы - заңды тұлға таратылған жағдайда немесе сот актісінің негізінде тоқтатылады.
2. Кредитордың мемлекеттік білім беру және студенттік кредиттер бойынша талаптары қарыз алушы қайтыс болған не ол қайтыс болды деп жарияланған жағдайда тоқтатылады.
3. Қарыз алушы - заңды тұлға таратылған жағдайда кредитордың бюджеттік кредитті өтеу жөніндегі талабының тоқтатылуы Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген міндеттемелердің орындалуын бағалау жөніндегі алдын ала рәсімдер жүргізілгеннен кейін:
1) республикалық бюджеттен берілген бюджеттік кредиттер бойынша - республикалық бюджет туралы заңның негізінде;
2) жергілікті бюджеттен берілген бюджеттік кредиттер бойынша - мәслихаттың шешімдері негізінде жүзеге асырылады.
4. Осы баптың 3-тармағында көрсетілген таратылған қарыз алушылардың берешегі, сондай-ақ сот актісінің негізінде талаптар тоқтатылған қарыз алушылардың берешегі өтелді деп есептеледі және оны кредитордың есептен шығаруына жатады.
5. Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес таратылған қарыз алушыларға кредитордың бюджеттік кредитті өтеу жөніндегі талаптары тоқтатылған жағдайда, онымен бір мезгілде тиісті бюджеттік кредиттер бойынша кепілдіктер де тоқтатылады.

41-тарау. Бюджеттік кредиттер бойынша бақылау, мониторинг, есепке алу

201-бап. Бюджеттік кредиттерді бақылау

1. Кредитор және (немесе) сенім білдірілген өкіл (агент) бюджеттік кредиттің нысаналы пайдаланылуына және ол бойынша міндеттемелердің орындалуын қамтамасыз ететін жағдайдың болуын бақылауды Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген тәртіппен жүзеге асырады.
Бюджеттік бағдарламаның әкімшісі жергілікті жерлерде бюджеттік кредиттің нысаналы және тиімді пайдаланылуын тексеруді жүзеге асыра алады.
2. Бюджеттік кредитті нысаналы мақсаты бойынша пайдаланбау фактілері анықталған жағдайда кредитор немесе сенім білдірілген өкіл (агент) қарыз алушыдан кредиттің заңсыз пайдаланылған сомасын кредиттік шартта белгіленген мөлшерде айыппұл ала отырып өндіріп алады.

202-бап. Бюджеттік кредиттер мониторингі және оларды
есепке алу

1. Бюджеттік кредиттер бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті орган белгілеген тәртіппен міндетті тіркеуге, есепке алынуға және оларға мониторинг жүргізілуге жатады.
Бюджеттік кредиттер бойынша, сондай-ақ осы Кодекске сәйкес бюджеттік мониторинг және нәтижелерді бағалау жүзеге асырылады.
2. Кредиторлар қарыз алушылар мен сенім білдірілген өкілдер (агенттер) бөлінісінде барлық берілген бюджеттік кредиттердің тізілімін жүргізеді.

12-бөлім. Мемлекеттік және мемлекет кепілдік берген қарыз алу мен борыш, мемлекет кепілгерлігі

42-тарау. Жалпы ережелер

203-бап. Осы бөлімде пайдаланылатын ұғымдар

Осы бөлімде мынадай ұғымдар пайдаланылады:
1) аваль - вексельдік кепілдік, бұл жағдайда оны жасаған тұлға вексель бойынша міндетті басқа тұлға үшін вексель бойынша төлемді жүзеге асыру жөнінде (толық немесе бір бөлігінде) өзіне міндеттеме алады;
2) банк кепілдігі - қарыз алушы мемлекеттік кепілдік беру туралы келісімде белгіленген тәртіппен және мерзімде қарыз шарты бойынша өзінен алынуға тиесілі соманың жинақталуын қамтамасыз етпеген жағдайда, банктің бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті органның алдындағы мемлекет кепілдік берген қарыз бойынша берешекті өтеу жөніндегі міндеттемесі;
3) борыш мониторингі - мемлекеттің өзі уәкілеттік берген органдар арқылы борышты есепке алу, талдау және қалыптастыру, өзгерту және қызмет көрсету процесін бақылау жөніндегі қызметі; ақша нарығы - қысқа мерзімді (бір жылға дейінгі) өтімді қаржы құралдары нарығы;
4) жергілікті атқарушы органның борышы - белгілі бір күнге жергілікті атқарушы органның алынған және өтелмеген қарыздарының сомасы;
5) ішкі қарыз - қарыз беруші Қазақстан Республикасының резиденті, ал қарыз алушы Қазақстан Республикасының Үкіметі немесе Қазақстан Республикасының резиденті болатын қарыз қатынастары;
6) контрагент - бюджетті атқару жөніндегі уәкілетті органмен жасалатын үкіметтік қарыздарды хеджирлеу жөніндегі мәміленің тарабы;
7) Қазақстан Республикасының резиденттері - Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес құрылған, Қазақстан Республикасында орналасқан заңды тұлғалар, сондай-ақ олардың Қазақстан Республикасында және (немесе) оның шегінен тысқары жерлерде орналасқан филиалдары мен өкілдіктері;
8) қарыз беруші - мемлекеттік кепілдікпен мемлекеттік немесе мемлекеттік емес қарыздарды берген тұлға немесе инфрақұрылымдық облигацияларды ұстаушылардың өкілі;
9) қарызды қайта құрылымдау - тараптардың келісімі бойынша қарыз шарты жөніндегі өздерінің міндеттемелерін орындау мерзімдерін, қаржылық және өзге де шарттарды өзгертуі;
10) қарызға қызмет көрсету - бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті органның немесе банктің қарыз алушының шоттарындағы қарыз қаражаттарының пайдаланылуын есепке алу жөніндегі қызметі және қарыз алушының сыйақы (мүдде) төлемдерін, комиссиялық алымдарды және қарыз шарттарына сәйкес басқа да төлемдерді жүзеге асыруы;
11) қарыз шарты - қарыз алушы қарыз қаражатын соған байланысты алатын және қарыз берушінің алдында оны қайтару және сыйақыны (мүддені), сондай-ақ қарызға байланысты басқа да төлемдерді төлеу жөнінде міндеттемені мойнына алатын келісім;
12) мемлекет кепілгерлігімен тартылатын қарыз - инфрақұрылымдық облигациялар шығару арқылы жүзеге асырылатын мемлекеттік емес қарыз;
13) мемлекет кепілгерліктері бойынша борыш - мемлекет кепілгерлігімен тартылған, белгілі бір күнге алынған және өтелмеген қарыз сомаларының сомасы;
14) мемлекет кепілдік берген борыш - мемлекеттік кепілдіктермен қамтамасыз етілген, белгілі бір күнге алынған және өтелмеген мемлекеттік емес қарыздар сомасы;
15) мемлекет кепілдік берген қарыз - мемлекеттік кепілдікпен қамтамасыз етілген мемлекеттік емес қарыз;
16) мемлекеттік борышты қайта қаржыландыру - жаңадан алынған қарыз қаражаттары есебінен мемлекеттік борышты өтеу;
17) мемлекеттік емес қарыз - Қазақстан Республикасының Үкіметін, Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі мен жергілікті атқарушы органдарын қоспағанда, Қазақстан Республикасының резиденті қарыз алушы болатын қарыз қатынастары;
18) мемлекеттік қарыз - қарыз алушы Қазақстан Республикасының Үкіметі, Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі немесе жергілікті атқарушы органдар болатын қарыз қатынастары;
19) мемлекеттік эмиссиялық бағалы қағаз - қарыз алушы Қазақстан Республикасының Үкіметі, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі немесе жергілікті атқарушы органдар болатын қарыз қатынастарында оны ұстаушының құқықтарын куәландыратын эмиссиялық бағалы қағаз;
20) мемлекеттік эмиссиялық бағалы қағаздарды орналастыру - Қазақстан Республикасы Үкіметінің, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің және жергілікті атқарушы органдардың мемлекеттік эмиссиялық бағалы қағаздарын бірінші иеленушілерге азаматтық-құқықтық мәмілелер жасау арқылы иеліктен шығаруы;
21) негізгі борыш сомасы - қарыз берушіден алынған және оған қайтарылмаған қарызды, сол бойынша сыйақының, тұрақсыздық төлемінің (айыппұлдың, өсімпұлдың) есептелген сомасын есепке алмастан, өтелуге жататын сома;
22) сақтандыру шарты - қарыз алушы қарыз шарттары бойынша өзінен алынуға тиесілі соманы белгіленген мерзімде төлемеген жағдайда, сақтандыру ұйымының қарыз берушінің алдындағы мемлекет кепілгерлігімен қамтамасыз етілген қарыз бойынша берешекті өтеу жөніндегі міндеттемесін көздейтін шарт;
23) сыйақының тіркелмеген (құбылмалы) ставкасы - нарық конъюнктурасына байланысты өзгерістерге ұшыраған кредиттер, қарыздар жөніндегі сыйақы ставкасы немесе сыйақымен қоса бағалы қағаздар бойынша кіріс;
24) сыртқы қарыз - қарыз беруші Қазақстан Республикасының резиденті емес, ал қарыз алушы Қазақстан Республикасының Үкіметі немесе Қазақстан Республикасының резиденті болатын қарыз қатынастары;
25) үкіметтік борыш - Қазақстан Республикасының Үкіметі алған және өтемеген мемлекеттік қарыздарының, Қазақстан Республикасы Үкіметінің концессиялық міндеттемелерінің, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамалық актілеріне сәйкес Қазақстан Республикасы Үкіметінің борышына жатқызылған белгілі бір күнге борыштық міндеттемелердің сомасы;
26) үкіметтік қарыздарды хеджирлеу - бюджеттің атқарылуы жөніндегі уәкілетті орган мен контрагент арасындағы үкіметтік қарыз алудың тәуекелдерін (валюталық, проценттік және өзге де) басқару мақсатында қаржы құралдарымен мәмілелер жасау.

204-бап. Қарыз алу туралы жалпы ережелер

1. Қазақстан Республикасы Үкіметінің және жергілікті атқарушы органдардың қарыз алуы, мемлекет кепілдік берген қарыз алу Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.
Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің қарыз алуы "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес жүзеге асырылады.
2. Қазақстан Республикасы Үкіметінің, жергілікті атқарушы органдардың және Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің қарыз алуы мемлекеттік қарыз алу болып табылады.
3. Мемлекеттік емес қарыз алуды Қазақстан Республикасының резиденттері кез келген мөлшерде, кез келген валютада және кез келген нысанда Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген шектеулерді ескере отырып дербес жүзеге асырады.
Мемлекеттік емес қарыздарды заңды тұлғалар мемлекеттік кепілдікпен және мемлекеттік кепілгерлікпен тарта алады.
4. Жедел басқару құқығында мүлкі бар заңды тұлғаларға мемлекеттік емес қарыз алуды жүзеге асыруға тыйым салынады.

205-бап. Мемлекеттік карыздардың түрлері мен нысандары

1. Мемлекеттік қарыздар қарыз алушыға қатысты алғанда:
1) Қазақстан Республикасы Үкіметінің қарыздары;
2) Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің қарыздары;
3) жергілікті атқарушы органдардың қарыздары болып бөлінеді.
2. Несие капиталының рыноктарына қарай мемлекеттік қарыздар:
1) мемлекеттік сыртқы қарыздар;
2) мемлекеттік ішкі қарыздар болып бөлінеді.
3. Қарыз алу нысаны бойынша мемлекеттік қарыздар:
1) мемлекеттік эмиссиялық бағалы қағаздар шығару;
2) қарыз шарттарын жасасу болып бөлінеді.
4. Мемлекеттік эмиссиялық бағалы қағаздар қолданылу мерзіміне қарай:
1) 1 жылға дейінгі айналыс мерзімімен қысқа мерзімді;
2) 1 жылдан 5 жылға дейінгі айналыс мерзімімен орта мерзімді;
3) 5 жылдан артық айналыс мерзімімен, ұзақ мерзімді болып бөлінеді.
5. Мемлекеттік эмиссиялық бағалы қағаздар шығару мақсаттары бойынша:
1) бюджет тапшылығын қаржыландыру мақсатында шығарылатын;
2) борыштық құралдардың ішкі нарығын дамытуға жәрдемдесу мақсатында шығарылатын болып бөлінеді.
Мемлекеттік эмиссиялық бағалы қағаздар құжаттамалық және құжаттамалық емес нысанда шығарылуы мүмкін. Мемлекеттік эмиссиялық бағалы қағаздар ұсынушыға арналып құжаттамалық нысанда ғана шығарылуы мүмкін. Мемлекеттік эмиссиялық бағалы қағаздар нақты және дисконттық құны бойынша сыйақының (мүдденің) тіркелген және тіркелмеген (құбылмалы) ставкасымен шығарылуы мүмкін.

206-бап. Мемлекеттік борыш

1. Мемлекеттік борыш - Қазақстан Республикасының заңнамалық актілеріне сәйкес, өзара талаптарды есепке алмай, Қазақстан Республикасы Үкіметінің, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің борышына немесе мәслихаттардың шешімдерімен жергілікті атқарушы органдардың борышына жатқызылған алынған (игерілген) және өтелмеген мемлекеттік қарыздардың, концессиялық міндеттемелердің белгілі бір күнге, сондай-ақ борыштық міндеттемелердің белгілі бір күнге сомасы.
2. Мемлекеттік борыш ішкі және сыртқы мемлекеттік борышты қамтиды.
3. Мемлекеттік ішкі борыш - Қазақстан Республикасы Үкіметінің, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің және жергілікті атқарушы органдардың Қазақстан Республикасының резиденттерінің алдындағы мемлекеттік ішкі қарыздары мен басқа да борыштық міндеттемелері бойынша мемлекеттік борышының құрамдас бөлігі.
4. Мемлекеттік сыртқы борыш - Қазақстан Республикасы Үкіметінің және Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Қазақстан Республикасының резидент еместерінің алдындағы мемлекеттік сыртқы қарыздар мен басқа да борыштық міндеттемелері бойынша мемлекеттік борышының құрамдас бөлігі.

207-бап. Қазақстан Республикасы Үкіметінің және
жергілікті атқарушы органдардың мемлекеттік
борышты өтеу мен оған қызмет көрсету жөніндегі
міндеттемелері

1. Қазақстан Республикасының Үкіметі республикалық бюджеттің қаражатымен қамтамасыз етілетін үкіметтік борышты өтеу және оған қызмет көрсету жөнінде міндеттемелер атқарады.
2. Жергілікті атқарушы органдар жергілікті бюджеттердің қаражатымен қамтамасыз етілетін өзінің борышын өтеу және оған қызмет көрсету жөнінде міндеттемелер атқарады.
3. Қазақстан Республикасының Үкіметі және жергілікті атқарушы органдар бір-бірінің міндеттемелері бойынша жауап бермейді.
4. Қазақстан Республикасы Үкіметінің және жергілікті атқарушы органдардың міндеттемелері қарыз берушіге негізгі борыш қайтарылған және борышқа қызмет көрсету жөніндегі төлемдер толық мөлшерде төленген кезде орындалды деп есептеледі.
5. Қазақстан Республикасының Үкіметі және жергілікті атқарушы органдар тиісінше үкіметтік борыштың және жергілікті атқарушы органдар борышының мониторингін борышты қалыптастыру, өзгерту және оған қызмет көрсету процесін есепке алуды, талдауды және бақылауды жүзеге асыру арқылы жүзеге асырады.

208-бап. Мемлекеттік және мемлекет кепілдік берген
борышты, мемлекеттің кепілгерлігі
бойынша борышты және тәуекелдерді басқару

1. Мемлекеттік және мемлекет кепілдік берген борышты, мемлекеттің кепілгерлігі бойынша борышты және тәуекелдерді басқару:
1) алдағы жоспарлы кезеңге арналған мемлекеттік және мемлекет кепілдік берген қарыз алу мен борыштың жай-күйін ондағы көрсеткіштерді үкіметтік борышты және жергілікті атқарушы органдардың борышын өтеу және қызмет көрсету көлемдерін, лимиттерін, мемлекеттік кепілдіктерді ұсынудың, концессиялық міндеттемелерді қабылдаудың белгіленген көлемдеріне сәйкес айқындай отырып жыл сайынғы бағалауды және болжамдауды қамтиды.
Алдағы жоспарлы кезеңге арналған мемлекеттік және мемлекет кепілдік берген қарыз алу мен борыштың жай-күйі мен болжамын жыл сайынғы бағалауды дайындауды бюджеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті орган Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкімен бірлесіп, бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті органның қатысуымен республиканың әлеуметтік-экономикалық дамуының орта мерзімді жоспарының, жинақталған мемлекеттік және мемлекет кепілдік берген борыштың көлемдері мен құрылымының негізінде жүзеге асырады;
2) бюджеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті органның тиісті қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңда бекітілетін үкіметтік борыш лимитін және жергілікті атқарушы органның борышын, мемлекеттік кепілдіктер беру лимитін айқындауын;
3) бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті органның тиісті қаржы жылына арналған республикалық бюджетте бекітілетін Қазақстан Республикасы Үкіметінің қарыз алу көлемдерін, нысандары мен шарттарын, үкіметтік борышты өтеу мен қызмет көрсету көлемдерін айқындауын;
4) бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті органның мемлекеттік қарыздарды, концессиялық міндеттемелерді тіркеуді, мемлекеттік қарыздар алу, пайдалану, өтеу және қызмет көрсету, концессиялық міндеттемелерді орындау мониторингін және мемлекеттік борыш мониторингін жүзеге асыруын;
5) борыш құрылымын оңтайландыру жөніндегі, соның ішінде борышты мерзімінен бұрын өтеу, ұйымдастырылған бағалы қағаздар рыногында мемлекеттік эмиссиялық бағалы қағаздарды эмитенттің сатып алуы мен сатуы, мемлекеттік және мемлекет кепілдік берген борышты қайта құрылымдау, борышты қайта қаржыландыру, мемлекеттік және мемлекет кепілдік берген қарыз алу тәуекелін басқару жөніндегі іс-шаралар дайындауын және іске асыруын;
6) мемлекеттік борыштың, мемлекет кепілдік берген борыштың, мемлекеттің кепілгерліктері бойынша борыштың және мемлекет алдындағы борыштың тәуекелдерін басқару өзіне бюджеттің атқарылуы жөніндегі орталық уәкілетті орган рәсімдер мен операцияларды регламенттеу, белгіленген лимиттер мен талаптарды сақтау, құралдар мен нарықтарды әртараптандыру, әр түрлі туынды қаржы құралдарын (тәуекелдерді басқару мақсаттары үшін нарықта пайдаланылатын опциондар, своптар, форвардтық, фьючерлік және басқа да мәмілелер) қолдану әдістерін пайдаланып, оларды анықтауды, сәйкестендіруді, бағалау мен барынша азайтуды, сондай-ақ уақтылы ден қоюды және үшінші тұлғалардың алдындағы борыштық міндеттемелері мемлекеттік кепілдіктермен және кепілгерліктермен қамтамасыз етілген заңды тұлғалардың борышын басқаруда қажетті шаралар қабылдауды қамтиды.
2. Мемлекеттік борыштың, мемлекет кепілдік берген борыштың, мемлекеттің кепілгерліктері бойынша борыштың және мемлекет алдындағы борыштың тәуекелдерін басқару Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындаған тәртіппен жүзеге асырылады.

209-бап. Мемлекеттік және мемлекет кепілдік берген
борыштың жай-күйі туралы мәліметтерді жариялау

Қазақстан Республикасы мемлекеттік борышының ағымдағы жай-күйі туралы, мемлекеттік борышты өтеу есебіне төленген ақша сомасы туралы, берілген мемлекеттік кепілдіктер және кепілдіктер бойынша төленген ақша сомалары туралы мәліметтер ашық болып табылады және оларды бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті органның статистикалық есеп нысанында тоқсан сайын ресми жариялауына жатады.

43-тарау. Қазақстан Республикасы Үкіметінің қарыз алуы

210-бап. Қазақстан Республикасы Үкіметінің қарыз алу
мақсаттары

Қазақстан Республикасы Үкіметінің қарыз алуы:
1) республикалық бюджет тапшылығын қаржыландыру мақсатында;
2) борыштық құралдардың ішкі нарығын дамытуға жәрдемдесу мақсатында жүзеге асырылады.
Қазақстан Республикасының Үкіметі бюджет профициті кезінде үкіметтік борышты қайта қаржыландыру үшін қарыз алуды жүзеге асыра алады.

211-бап. Қазақстан Республикасы Үкіметінің қарыз алуды
жүзеге асыруы

1. Қазақстан Республикасы Үкіметінің қарыз алуы Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген тәртіппен:
1) қарыз алудың мақсаттары мен қаржылық шегін белгілеу;
2) қарыз алудың инвестициялық басымдықтарын айқындау;
3) болжамды үкіметтік қарыздардың тізбесін қалыптастыру негізінде жүзеге асырылады.
2. Қазақстан Республикасының Үкіметі атынан қарыздар тартуды әрбір жекелеген қарыз шарты немесе мемлекеттік эмиссиялық бағалы қағаздар түрі бойынша Қазақстан Республикасы Үкіметі шешімінің негізінде бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті орган жүзеге асырады.
3. Бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті орган Қазақстан Республикасы Үкіметінің мемлекеттік эмиссиялық бағалы қағаздарының эмитенті болып табылады, ол осындай мемлекеттік эмиссиялық бағалы қағаздардың әрбір шығарылымының көлемдерін, мерзімдерін және шарттарын айқындайды.
4. Борыштық құралдардың ішкі нарығының дамуына жәрдемдесу үшін үкіметтік ішкі қарыз алу үкіметтік қарыз алудың оңтайлы деңгейін, борышты, оған қызмет көрсетуге жұмсалатын шығындарды және тәуекелді ескере отырып жүзеге асырылады.
Бұл ретте қисық кірістілікті құру үшін қор нарығына арналған тиісті бағдарды белгілеу үшін айналымда қажетті құрылымы бар мемлекеттік бағалы қағаздарды шығару бастапқы жоспарланған объекті және нарық конъюнктурасы өзгерген кезде бюджеттің атқарылуы жөніндегі уәкілетті орган қолайлы жағдайларда қарыз алуды жүзеге асыра алмайтын жағдайларды қоспағанда, бюджеттің қалыптасқан іс жүзіндегі орындалуына тәуелсіз кесте бойынша қалыпты деңгейде жүзеге асырылатын болады.

212-бап. Қазақстан Республикасы Үкіметінің қарыз алуды
шектеуі

Қазақстан Республикасы Үкіметінің мемлекеттік қарыз алуы республикалық бюджет туралы заңда белгіленген үкіметтік борыш лимитімен және үкіметтік қарызға қызмет көрсетуге бағытталатын бюджет қаражаттары көлемімен шектеледі.

213-бап. Қазақстан Республикасы Үкіметінің борышын өтеу
мен оған қызмет көрсету

Қазақстан Республикасы Үкіметінің борышын өтеуді және оған қызмет көрсетуді, олар шығарған мемлекеттік бағалы қағаздарды ұйымдастырылған бағалы қағаздар нарығында сатып алуды бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті орган республикалық бюджет туралы заңда көзделген бюджет қаражаты есебінен Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі арқылы Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген тәртіппен жүзеге асырады.

44-тарау. Жергілікті атқарушы органдардың қарыз алуы

214-бап. Жергілікті атқарушы органдардың қарыз алу
мақсаттары

1. Республикалық маңызы бар қаланың жергілікті атқарушы органдарының ішкі нарықты айналысқа жіберу үшін мемлекеттік бағалы қағаздар шығаруын және облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдарының қарыз алуы облыстық бюджеттің республикалық маңызы бар қала, астана бюджетінің тапшылығының қаржыландыру үшін Қазақстан Республикасының Үкіметінен қарыз алу түрінде жүзеге асырылады.
2. Аудандардың (облыстық маңызы бар қалалардың) жергілікті атқарушы органдарының қарыз алуы аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетінің тапшылығын қаржыландыру үшін облыстың жергілікті атқарушы органынан қарыз алу түрінде жүзеге асырылады.

215-бап. Жергілікті атқарушы органдардың қарыз алуын
шектеу

1. Облыстың жергілікті атқарушы органының, республикалық маңызы бар қаланың, астананың мемлекеттік қарыз алуы тиісті жергілікті атқарушы органның белгіленген борыш лимитімен және тиісті жергілікті атқарушы органның борышын өтеуге және оған қызмет көрсетуге бағытталатын жергілікті бюджет қаражатының көлемімен шектеледі.
2. Тиісті қаржы жылына жергілікті атқарушы орган борышының лимитін Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейді.
3. Жергілікті атқарушы органның борышын өтеуге және қызмет көрсетуге арналған шығыстардың көлемі тиісті қаржы жылына арналған жергілікті бюджет кірістерінің он процентінен аспауға тиіс.

216-бап. Жергілікті атқарушы органдардың борышын өтеу
мен оған қызмет көрсету

Жергілікті атқарушы органдардың борышын өтеуді және оған қызмет көрсетуді олар жергілікті бюджеттерде көзделген қаражаттар есебінен Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен жүзеге асырады.

217-бап. Республикалық маңызы бар қаланың, астананың
жергілікті атқарушы органдарының мемлекеттік
бағалы қағаздарды шығаруы

1. Республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органдарының ішкі нарықты айналысқа жіберу үшін бағалы қағаздарды шығаруы Қазақстан Республикасының Үкіметі белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.
2. Республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органының мемлекеттік бағалы қағаздарды шығаруының шарттарын, көлемін және нысаналы мақсатын Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды. Бұл ретте жергілікті атқарушы органдардың мемлекеттік қарыз алуының жиынтық көлемі тиісті жергілікті атқарушы орган борышының белгіленген лимитінен аспауға тиіс.
3. Республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органдарының шығарылатын мемлекеттік бағалы қағаздар бойынша борышын өтеу міндетті түрде міндеттемелерде белгіленген мерзімде жүзеге асырылады.

45-тарау. Мемлекет кепілдік берген қарыз алу мен борыш

218-бап. Мемлекеттік кепілдік

1. Қазақстан Республикасының мемлекеттік (үкіметтік, егемендік) кепілдігі (бұдан әрі - мемлекеттік кепілдік) - Қазақстан Республикасының қарыз алушы резиденті одан тиесілі соманы белгіленген мерзімде төлемеген жағдайда берешекті толық немесе ішінара өтеуге Қазақстан Республикасы Үкіметінің қарыз берушінің алдындағы міндеттемесі.
2. Мемлекеттік кепілдіктер қарыз берушілерге Қазақстан Республикасы резиденттерінің өздері алған мемлекеттік емес қарыздар бойынша міндеттемелерін орындауды қамтамасыз етуі ретінде беріледі.
3. Қарыздар бойынша Қазақстан Республикасының атынан мемлекеттік кепілдіктер берудің айрықша құқығына Қазақстан Республикасының Үкіметі ие болады.
Қазақстан Республикасы Үкіметінің тапсыруы бойынша мемлекеттік кепілдіктер беруді бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті орган Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейтін шарттармен және тәртіппен жүзеге асырады.

219-бап. Мемлекеттік кепілдіктер беруді шектеу

1. Мемлекеттік кепілдіктер тиісті қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңмен белгіленетін лимит шегінде беріледі.
2. Мемлекеттік кепілдіктер жергілікті атқарушы органдардың қарыздарын қайтаруды қамтамасыз ету ретінде берілмейді.
3. Мемлекеттік кепілдіктер беру лимитінің көлемі осы лимит белгіленген тиісті қаржы жылының шегінде ғана пайдаланыла алады.

220-бап. Мемлекеттік кепілдіктер беру шарттары

1. Мемлекеттік кепілдіктер Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулылары негізінде беріледі.
2. Мемлекеттік кепілдіктер беру осы Кодекстің 218-бабына сәйкес кепіл міндеттемелерін атқару кезінде Қазақстан Республикасының Үкіметі жұмсайтын бюджет қаражатының қарыз алушыға қайтарымдылығы шарттарымен жүзеге асырылады.
3. Мемлекеттік емес қарыз бойынша мемлекеттік кепілдік берілгені үшін қарыз алушыдан жарғылық капиталына мемлекеттің жүз процент қатысуымен құрылған заңды тұлғалар үшін мемлекеттік кепілдік сомасының 0,2 процент мөлшерінде және басқа да заңды тұлғалар үшін мемлекеттік кепілдік сомасының екі проценті мөлшерінде алдын ала біржолғы төлем (алым) алынады.
4. Мемлекеттік кепілдік беру мемлекеттік кепілдік беру туралы келісім мен Қазақстан Республикасы Үкіметінің мемлекеттік кепілдік жөніндегі міндеттемелерін орындауға байланысты республикалық бюджеттен бағытталған қаражаттарды қайтару жөніндегі міндеттемелердің орындалуы қамтамасыз етілгенін растайтын құжаттар ресімделіп, тіркелгеннен кейін жүзеге асырылады.
Мемлекеттік кепілдік беру туралы келісім - бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті орган, сенім білдірілген өкіл (агент) және мемлекет кепілдік берген қарызды алушы арасындағы тараптардың мемлекеттік кепілдік беру, мемлекет кепілдік берген қарыз шартына сәйкес міндеттемелерді, мемлекеттік кепілдік бойынша міндеттемелер орындалған жағдайда бөлінген республикалық бюджет қаражатын қайтаруды қамтамасыз ету жөніндегі құқықтық қатынастарды белгілейтін келісім.

221-бап. Мемлекеттік кепілдік алуға үміткер тұлғаларға
қойылатын талаптар

1. Қарыздар бойынша мемлекеттік кепілдік алуға үміткер заңды тұлғаларға осы заңды тұлғалар қарыз алушы ретінде әрекет еткенде, мынадай талаптар қойылады:
1) кәсіпкерлік қызметті жүзеге асырушының Қазақстан Республикасының резиденті болуы;
2) Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімімен бекітілетін, тиісті кезеңге арналған мемлекеттік кепілдікпен берілетін мемлекеттік емес қарыздардың қаражаты есебінен қаржыландыруға ұсынылып отырған инвестициялық жобалардың тізбесіне енгізілген жобалардың іске асырылуын жүзеге асыру;
3) қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалауды жүзеге асыратын уәкілетті органмен келісім бойынша бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті орган белгілейтін қарыздардың қайтарылуын қамтамасыз ету талаптарын қанағаттандыратын банк кепілдігінің не сақтандыру шартының болуы;
4) салалық уәкілетті органның оң қорытындысының болуы;
5) бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті органның оң қорытындысының болуы;
6) мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті органның оң қорытындысының болуы;
7) бұрын алынған мемлекет кепілдік берген қарыздарды, ол бойынша басталған төлем мерзімдерін, сондай-ақ кредиторлар алдындағы өзге де мерзімі өткен берешекті өтеу және оған қызмет көрсету жөнінде берешектерінің болмауы;
8) жобаның жалпы құнын жаппайтын қарыз тартылған жағдайда, ұсынылып отырған инвестициялық жобаны қоса қаржыландыру жөніндегі міндеттемелердің қамтамасыз етілуі;
9) ұсынылатын инвестициялық жобаның құнына қатысты кемінде 30 процентті құрайтын меншікті капиталының болуы.
2. Қазақстан Республикасының Үкіметі мемлекеттік емес қарыздың және инвестициялық жоба тәуекелінің шарттарына қарай мемлекеттік кепілдік алуға үміткер тұлғаларға қойылатын қосымша талаптар белгілей алады.

222-бап. Мемлекеттік кепілдіктер беруге арналған
инвестициялық жобаларды іріктеу

Мемлекеттік кепілдіктер беруге арналған инвестициялық жобаларды іріктеуді Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті орган жүзеге асырады.

223-бап. Мемлекеттік кепілдіктің нысаны

1. Мемлекеттік кепілдік бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті орган мен қарыз беруші (облигациялар ұстаушылардың өкілі) арасында кепілдік шартын жазбаша түрде жасасу арқылы не мемлекеттік емес қарыз бойынша кепілгердің міндеттемесін (кепілдік міндеттемесін) бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті органның қабылдағаны туралы жазбаша хабарлау нысанында беріледі.
Мемлекеттік емес сыртқы қарыздар бойынша кепілдік шарты болған жағдайда, бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті орган Қазақстан Республикасының заң актілерінде белгіленген тәртіппен қарыз алушының вексельдерін авальдандыруға құқылы.
Осы баптың талаптарына сәйкес келетін құжат қана мемлекеттік кепілдік болып танылуы мүмкін. Мемлекеттік органдардың және олардың лауазымды адамдарының ешбір актілерінде немесе өзге де құжаттарында мемлекеттік кепілдіктің заңдық күші болмайды.
2. Әрбір инвестициялық жоба бойынша кепілдік шартына, кепілдік берілген міндеттемеге, қарыз алушының әрбір міндеттемесі бойынша авальға бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті органның бірінші басшысы қол қояды.
3. Кепілдік шартында немесе кепілдік міндеттемесінде мыналар көрсетіледі:
1) оған сәйкес мемлекеттік кепілдік берілетін Қазақстан Республикасының Үкіметі қаулыларының деректемелері;
2) қарыз алушының атауы және орналасқан жері;
3) қарыз алушының негізгі міндеттемесінің мазмұны;
4) кепілдік берілген қарыз сомасы, берілетін мемлекеттік кепілдіктің әрекеті қолданылатын өзге де қарыз бойынша кепілдік берілетін міндеттемелер;
5) мемлекеттік кепілдіктің қолданылу мерзімі;
6) кепілдік шартына қол қойған лауазымды тұлға (кепілдік міндеттемесі).
4. Кепілдік шартында, кепілдік міндеттемесінде осы баптың 1-тармағының 4) және 5) тармақшаларында көзделген шарттар болмаған кезде:
1) мемлекеттік кепілдік борышкердің қарыз бойынша барлық міндеттемелерінің орындалуын қамтамасыз етеді;
2) мемлекеттік кепілдік қарыз шартының қолданылу мерзіміне берілді деп саналады.
5. Кепілдік шартында немесе кепілгерлі міндеттемесінде осы баптың 3-тармағының 1) тармақшасында көзделген талаптар болмаған не оларға қол қойылған, сондай-ақ уәкілетті емес тұлға қарыз алушының міндеттемелерін авальдаған осы баптың 2-тармағын бұзып кезде мемлекеттік кепілдік жарамсыз болып саналады.

224-бап. Мемлекеттік кепілдіктер беруді және мемлекет
кепілдік беретін қарыздарды есепке алу

Берілетін мемлекеттік кепілдіктерді және мемлекет кепілдік беретін қарыздарды бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті орган Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген тәртіппен тіркеуге және есепке алуға тиіс.
Бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті орган мемлекет кепілдік берген борыштың мониторингін және оны басқаруды жүзеге асырады.
Мемлекет кепілдік берген қарызды алған қарыз алушының қаржылық жай-күйінің мониторингі Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген тәртіппен жүзеге асырылады.

225-бап. Мемлекеттік кепілдіктің орындалуы

Егер қарыз шартының талаптарында өзгеше көзделмесе, қарыз алушы мемлекеттік кепілдікпен қамтамасыз етілген қарызды төлем мерзімі басталған күні және тиісті қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңда көзделген қаражаттар шегінде толық немесе ішінара өтемеген жағдайда, қарыз берушінің талабы бойынша мемлекеттік кепілдік төлем күні басталғаннан кейін орындалуға жатады. Мемлекеттік кепілдік бойынша міндеттемелердің орындалуына бағытталған қаражаттарды қайтаруға, қарызды қайта құрылымдауға, борышкерді ауыстыруға, талап қою мерзімі өтіп кетуіне, аталған қаражатты қайтару бойынша талаптарды тоқтатуға осы Кодекстің 195-200-баптары қолданылады.
Мемлекеттік кепілдік бойынша міндеттемелердің орындалуына бөлінген қаражат осы Кодекстің 219-бабына сәйкес белгіленген сыйақы ставкасы бойынша мемлекеттік кепілдік беру туралы келісімде белгіленген мерзім ішінде республикалық бюджетке қайтарылуға тиіс.
Қазақстан Республикасының Үкіметі қарыз шартының талаптарына сәйкес және қарыз берушінің келісімімен Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес банкрот деп танылған және (немесе) таратылған қарыз алушы үшін тиісті қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңда көзделген қаржы есебінен мемлекеттік кепілдікті орындау арқылы мемлекет кепілдік берген қарызды мерзімінен бұрын өтеуді жүзеге асыруға құқылы.

226-бап. Мемлекет кепілдік берген қарыздарды қайта
құрылымдау

1. Мемлекет кепілдік берген қарызды қайта құрылымдау Қазақстан Республикасының Үкіметі шешім қабылдаған жағдайда қарыз беруші мен қарыз алушының келісімі бойынша жүзеге асырылады.
2. Қарыз берушінің талабы бойынша мемлекет кепілдік берген қарызды қайта құрылымдау кезінде бұрын берілген мемлекеттік кепілдікті Қазақстан Республикасының Үкіметі растай немесе жаңасымен ауыстыра алады.
3. Бұл ретте кепілдік берілген қарыз сомасы бұрын берілген мемлекеттік кепілдік бойынша қарыз сомасынан артық бола алмайды.
Жаңадан берілген мемлекеттік кепілдікке осы Кодекстің 219-бабының 1-тармағында белгіленген шектеулер қолданылмайды.

227-бап. Мемлекет кепілдік берген қарыз бойынша қарыз
алушыны ауыстыру

1. Мемлекет кепілдік берген қарыз бойынша қарыз алушыны ауыстыруға Қазақстан Республикасының Үкіметі шешім қабылдаған жағдайда қарыз шарты тараптарының келісімі бойынша жол беріледі.
2. Мемлекет кепілдік берген қарыз бойынша қарыз алушы ауыстырылған жағдайда, бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті орган мемлекеттік кепілдікті Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі негізінде қарыз берушінің талабы бойынша жаңасымен ауыстыра немесе растай алады.
3. Бұл ретте кепілдік берілген қарыз сомасы бұрын берілген мемлекеттік кепілдік бойынша қарыз сомасынан артық бола алмайды. Жаңадан берілген мемлекеттік кепілдікке осы Кодекстің 219-бабының 1-тармағында белгіленген шектеулер қолданылмайды.

228-бап. Мемлекеттік кепілдіктің қолданылуын тоқтату
негіздері

Мемлекеттік кепілдік:
1) қарыз алушы немесе кепілгер Қазақстан Республикасының Үкіметі кепілдік берген қарыз бойынша міндеттемелерді толық орындаған;
2) егер кепілдік шартында (кепілдік міндеттемесінде) өзгеше айтылмаса, онда көрсетілген кепілдік мерзімі өткен;
3) қарыз шартында және (немесе) кепілдік шартында (кепілдік міндеттемесінде) арнайы айтылған;
4) мемлекет кепілдік берген қарыз бойынша қайта құрылымдау және (немесе) қарыз алушыны ауыстыру кезінде кепілдік жаңасына ауыстырылған жағдайларда, өзінің қолданысын тоқтатады.

229-бап. Мемлекет кепілдік берген қарыз қаражаттарын
пайдалануға қойылатын шектеулер

Мемлекет кепілдік берген қарыз қаражаттарын қарыз талаптарында көзделмеген мақсаттарға, сондай-ақ мемлекеттік органдарға кредит беруге пайдалануға тыйым салынады.

230-бап. Мемлекет кепілдік берген қарыз қаражаттарының
пайдаланылуына бақылау жасау және жауаптылық

Мемлекет кепілдік берген қарыз қаражатының пайдаланылуын бақылау Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген тәртіппен жүзеге асырылады.
Мемлекеттік кепілдігі бар қарыз бойынша қарыз алушы Қазақстан Республикасының Үкіметі кепілдік берген қарыз бойынша алынған қаражаттарды нысаналы пайдаланбағаны үшін және қарыз алушы қарыз бойынша борыштық міндеттемелерді орындамаған жағдайда мемлекеттік кепілдік бойынша міндеттемелерді орындауға бөлінген қаражаттарды қайтару үшін Қазақстан Республикасының заңдарымен көзделген жауапты болады.

46-тарау. Мемлекет кепілгерлігі

231-бап. Мемлекет кепілгерлігі

1. Мемлекет кепілгерлігі - борышкер өзінен алынуға тиесілі соманы төлемеген жағдайда қарыз беруші одан берешекті өндіріп алу жөнінде қарыз алушыға қатысты барлық қисынды шараларды қолданғаннан кейін Қазақстан Республикасы Үкіметінің концессиялық келісім шеңберінде, кепілгерлік шартына сәйкес қарыз беруші алдындағы қарыз алушының борышын толық немесе ішінара өтеу міндеттемесі.
Мемлекетке берілетін концессия объектісінің құны Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген тәртіппен айқындалады.
2. Мемлекет кепілгерлігі қарыз алушының мемлекетке берілетін концессия объектісінің құнынан аспайтын сомаға мемлекет кепілгерлігімен тартылған қарыздар бойынша міндеттемелерін орындауын қамтамасыз ету ретінде қарыз берушілерге беріледі.
3. Қазақстан Республикасы Үкіметінің мемлекет кепілгерлігімен тартылатын қарыздар бойынша Қазақстан Республикасы атынан мемлекет кепілгерлігін беруге ерекше құқығы бар.
Қазақстан Республикасы Үкіметінің тапсырмасы бойынша бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті орган Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын талаптармен және тәртіппен мемлекет кепілгерлігін беруді жүзеге асырады.

232-бап. Мемлекет кепілгерлігін беруге шектеулер

1. Мемлекет кепілгерлігі тиісті қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңда белгіленген лимит шегінде беріледі.
2. Мемлекет кепілгерлігімен тартылатын қарыз қаражаты концессия объектілерін құруға ғана пайдаланылады.
3. Мемлекет кепілгерліктері бұрын тартылған қарыздарды қайта қаржыландыру ретінде, сондай-ақ жергілікті атқарушы органдардың қарыздарын қайтаруды қамтамасыз ету ретінде тартылатын қарыздар бойынша берілмейді.
4. Мемлекет кепілгерліктерін беру лимитінің көлемі осы лимит белгіленген тиісті қаржы жылы шегінде ғана пайдаланылуы мүмкін.

233-бап. Мемлекет кепілгерліктерін беру шарттары

1. Мемлекет кепілгерліктері Қазақстан Республикасының Үкіметі шешімдерінің негізінде беріледі.
2. Мемлекет кепілгерлігін беру:
1) осы Кодекстің 238-бабына сәйкес қарыз алушының концессия объектісін мемлекетке беруінің міндеттілігі;
2) қарыз алушының арнайы шотта мемлекеттің кепілгерлігімен тартылатын қарыз бойынша міндеттемелерді уақтылы орындауды қамтамасыз етуге арналған қаражатты жинақтау міндеттемесі шартымен жүзеге асырылады.
Қаражатты арнайы шотта жинақтау тәртібі кепілгерлік шартында айқындалады.
3. Мемлекеттік емес қарыз бойынша мемлекет кепілгерлігі берілгені үшін қарыз алушыдан жарғылық капиталына мемлекет жүз процент қатысуымен құралатын заңды тұлғалар үшін - мемлекет кепілгерлігі сомасының 0,2 проценті мөлшерінде және басқа заңды тұлғалар үшін мемлекет кепілгерлігі сомасының екі проценті мөлшерінде алдын ала біржолғы төлем (алым) өндіріп алынады.
4. Мемлекет кепілгерлігін беру мемлекет кепілгерлігі бойынша міндеттемелерді орындауға тартылған республикалық бюджет қаражатының қайтарымдылығын қамтамасыз ету талаптарын қанағаттандыратын сақтандыру шарты болған кезде жүзеге асырылады.

234-бап. Мемлекет кепілгерлігін алуға үміткер
тұлғаларға қойылатын талаптар

1. Заңды тұлғалар өздері қарыз алушы ретінде әрекет ететін қарыздар бойынша мемлекет кепілгерлігін алуға үміткер болғанда осы заңды тұлғаларға мынадай талаптар қойылады:
1) кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыратын Қазақстан Республикасының резиденті болу;
2) бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті орган қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалауды жүзеге асыратын уәкілетті органмен келісім бойынша белгілейтін мемлекет кепілгерлігімен тартылған қарыздың қайтарымдылығын қамтамасыз ету талаптарын қанағаттандыратын сақтандыру шартының болуы;
3) тиісті саланың уәкілетті органының оң қорытындысының болуы;
4) бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті органның оң қорытындысының болуы;
5) мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті органның оң қорытындысының болуы;
6) төлем мерзімдері басталған, мемлекет кепілгерлігімен не мемлекеттік кепілдіктерімен бұрын алынған қарыздарды өтеу және оларға қызмет көрсету бойынша берешегінің, сондай-ақ кредиторлар алдында өзге де мерзімі өткен берешегінің болмауы;
7) іске асыруға ұсынылатын концессиялық жобаның құнына қатысты кемінде жиырма процентті құрайтын меншікті капиталының болуы.
2. Қазақстан Республикасының Үкіметі мемлекет кепілгерлігін алуға үміткер тұлғаларға мемлекеттік емес қарыздың шарттарына және инвестициялық жобаның тәуекеліне байланысты қойылатын қосымша талаптар белгілеуі мүмкін.

235-бап. Мемлекет кепілгерліктерін беру үшін
инвестициялық жобаларды іріктеп алу

Мемлекет кепілгерліктерін беру үшін инвестициялық жобаларды іріктеп алуды Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті орган жүргізеді.

236-бап. Мемлекет кепілгерлігінің нысаны

1. Мемлекет кепілгерлігі бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті орган мен қарыз беруші арасында мемлекет кепілгерлігі шартын жазбаша нысанда жасасу арқылы беріледі.
Осы баптың талаптарына сәйкес келетін құжат қана мемлекет кепілгерлігі деп танылуы мүмкін.
Мемлекеттік органдар мен олардың лауазымды адамдарының ешқандай актілерінің немесе өзге де құжаттарының мемлекет кепілгерлігі болатын заңдық күші жоқ.
2 . Мемлекет кепілгерлігі шартына бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті органның бірінші басшысы қол қояды.
3. Мемлекет кепілгерлігі шартында мыналар көрсетіледі:
1) оған сәйкес мемлекеттің кепілгерлігі берілетін Қазақстан Республикасының Үкіметі қаулыларының деректемелері;
2) қарыз алушы мен қарыз берушінің атауы және орналасқан жері;
3) қарыз алушының негізгі міндеттемесінің мазмұны;
4) мемлекет кепілгерлігі берілетін қарыз сомасы, мемлекет кепілгерлігінің әрекеті қолданылатын өзге де қарыз бойынша міндеттемелер. Өзге де міндеттемелер қарыз сомасын ұлғайта алмайды (капиталдандырылмайды);
5) мемлекет кепілгерлігінің қолданылу мерзімі;
6) мемлекет кепілгерлігі шартына қол қойған лауазымды тұлға.
4. Осы баптың 2-тармағында және 3-тармағының 1) тармақшасында көзделген талаптар сақталмаған кезде мемлекеттің кепілгерлігі жарамсыз болып саналады.

237-бап. Берілетін мемлекет кепілгерліктерін және
мемлекет кепілгерлігімен берілетін қарыздарды
есепке алу

Берілетін мемлекет кепілгерліктері және мемлекет кепілгерлігімен берілетін қарыздар бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті органда Қазақстан Республикасы Үкіметі белгілеген тәртіппен тіркелуге және есепке алынуға жатады.
Бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті орган мемлекет кепілгерлігі бойынша борыш мониторингін Қазақстан Республикасы Үкіметі белгілеген тәртіппен жүзеге асырады.

238-бап. Мемлекет кепілгерлігін орындау

Егер қарыз алу мемлекеттің кепілгерлігімен тартылған қарыз бойынша міндеттемелерді төлем мерзімі басталған күні өтемесе, мемлекет кепілгерлігі бойынша міндеттемелер орындалуы тиіс. Кепілгерлік бойынша міндеттемелерді орындау кезінде кепілгер қарыз алушыға кері талап қояды.
Мемлекеттің кепілгерлігі бойынша міндеттемелерді орындауға бөлінген қаражат сақтандыру шарты негізінде концессия объектісін мемлекетке беру жолымен, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге тәсілдермен республикалық бюджетке қайтарылуы тиіс.

239-бап. Мемлекет кепілгерлігінің қолданылуын тоқтату
негіздері

Мемлекет кепілгерлігі қарыз алушы немесе кепілгер мемлекет кепілгерлігімен қамтамасыз етілген қарыз бойынша міндеттемелерді толық орындағаннан кейін қолданылуын тоқтатады.

240-бап. Мемлекет кепілгерлігімен тартылатын қарыз
қаражатын пайдалануға шектеулер

Мемлекет кепілгерлігімен тартылатын қарыз қаражатын қарыз шартында көзделмеген мақсаттарға, сондай-ақ мемлекеттік органдарға кредит беру үшін пайдалануға тыйым салынады.

241-бап. Мемлекет кепілгерлігімен тартылатын қарыз
қаражатының пайдаланылуын бақылау және ол үшін
жауаптылық

Мемлекет кепілгерлігімен тартылатын қарыз қаражатының пайдаланылуына Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген тәртіппен бақылау жүзеге асырылады.
Мемлекет кепілгерлігімен тартылатын қарыз бойынша қарыз алушы алынған қаражатты орынсыз пайдаланғаны және қарыз бойынша борыштық міндеттемелерін орындамаған жағдайда, мемлекет кепілгерлігі бойынша міндеттемелерді орындауға бөлінген қаражатты қайтарғаны үшін Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жауаптылықта болады.

47-тарау. Қарыз берушінің мүдделерін қорғау

242-бап. Қарыз шарты бойынша міндеттемені орындаудан
біржақты бас тартуға жол бермеу

Қарыз шарты бойынша міндеттемені орындаудан біржақты бас тартуға жол берілмейді.

243-бап. Мемлекеттік органдар мен лауазымды адамдардың
заңсыз іс-әрекеттерінен қорғау

Мемлекеттік органдар мен олардың лауазымды адамдарының Қазақстан Республикасының заңнамасын бұза отырып қабылдаған және мемлекеттік және мемлекет кепілдік берген қарыздарды тарту, пайдалану немесе өтеу шарттарын нашарлататын актілерінің заңдық күші болмайды.

244-бап. Дауларды шешу

1. Қарыз шарттарына, мемлекеттік эмиссиялық бағалы қағаздарға, үкіметтік кепілдіктерге байланысты немесе мемлекеттік, үкіметтік борышты, жергілікті атқарушы органдардың борышын немесе мемлекет кепілдік берген борышты басқаруды қоса алғанда, олардың қызметіне байланысты туындайтын даулар мен келіспеушіліктер мүмкіндігінше келіссөздер жүргізу арқылы не қарыз шарттарында, мемлекеттік эмиссиялық бағалы қағаздар шығару ережелерінде белгіленген дауларды шешудің бұрын келісілген рәсімдеріне сәйкес шешіледі.
2. Осы баптың 1-тармағында көзделмеген өзге даулардың барлығын, шетелдік қарыз берушінің Қазақстан Республикасының азаматтарымен және заңды тұлғаларымен дауларын қоса алғанда, егер тараптардың келісімінде өзгеше көзделмесе, Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес Қазақстан Республикасының соттары шешеді.

13-бөлім. Қорытынды және өтпелі ережелер

48-тарау. Қорытынды және өтпелі ережелер

245-бап. Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасын
бұзғаны үшін жауаптылық

Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасының бұзылуына кінәлі тұлғалар Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауапты болады.

246-бап. Қорытынды ережелер

1. Осы Кодекс 2010 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілетін 71-баптың 2-тармағының екінші бөлігін және 103-баптың 2-тармағының екінші бөлігін және 2013 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілетін 118, 119-баптарды қоспағанда, 2009 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі.
2. Осы Кодекс қолданысқа енгізілу сәтінде қолданыстағы Қазақстан Республикасының заңнамасы оған қайшы келмейтін бөлікте қолданылады және осы Кодекс қолданысқа енгізілген күннен бастап бір жыл ішінде оған сәйкес келтірілуі тиіс.
3. 2009 жылғы 1 шілдеден бастап күші жойылды деп танылатын 23-тарауды қоспағанда;
2010 жылғы 1 шілдеден бастап күші жойылды деп танылатын 25-тараудың 121-бабының 3) тармақшасын, 125-бабының 1-5-тармақтарын, 126-бапты қоспағанда:
2009 жылғы 1 қаңтардан бастап 2004 жылғы 24 сәуірдегі Қазақстан Республикасы Бюджет кодексінің күші жойылды деп танылсын (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2004 ж., N 8-9, 53-құжат; N 20, 116-құжат; N 23, 140, 142-құжаттар; 2005 ж., N 14, 55-құжат; N 21-22, 87-құжат; 2006 ж., N 1, 5-құжат; N 3, 22-құжат; N 8, 45-құжат; N 12, 77, 79-құжаттар; N 13, 86-құжат; N 16, 97-құжат; N 23, 141-құжат; 2007 ж., N 1, 4-құжат; N 2, 16-құжат; N 4, 28-құжат; N 13, 98-құжат; N 16, 129-құжат; N 20, 152-құжат; N 23, 176-құжат; 2008 ж. ,N 6-7, 27-құжат; 2008 жылғы 17 шілдедегі "Егемен Қазақстан" және 2008 жылғы 17 шілдедегі "Казахстанская правда" газеттерінде жарияланған "Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне концессия мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" 2008 жылғы 5 шілдедегі Қазақстан Республикасының Заңы; 2008 жылғы 26 шілдедегі "Егемен Қазақстан" және 2008 жылғы 26 шілдедегі "Казахстанская правда" газеттеріне жарияланған "Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне банкроттық мәселелер бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" 2008 жылғы 5 шілдедегі Қазақстан Республикасының Заңы).

49-тарау. Өтпелі ережелер

247-бап. Республикалық және жергілікті бюджеттерді
әзірлеу

1. 2009-2011 жылдарға арналған республикалық бюджет бюджеттің құрылымы, бірыңғай бюджеттік сыныптама бойынша және осы Кодексте көзделген тәртіппен әзірленуде.
2. 2009 жылға арналған жергілікті бюджеттер осы Кодекстің 13-бабында көзделген бюджет құрылымы бойынша әзірленуде.

248-бап. Республикалық және жергілікті бюджеттердің
атқарылуы туралы жылдық есепті жасау, беру,
қарау және бекіту

1. 2008 жылғы республикалық бюджеттің атқарылуы туралы жылдық есеп 2004 жылғы 24 сәуірдегі Қазақстан Республикасы Бюджет кодексінің 23-бабында көзделген тәртіппен жасалады, беріледі, қаралады және бекітіледі.
2. 2008 және 2009 жылдар үшін тиісті жергілікті бюджеттердің атқарылуы туралы жылдық есеп 2004 жылғы 24 сәуірдегі Қазақстан Республикасы Бюджет кодексінің тиісінше 25-тарауының 25-бабының 1-5-тармақтарында, 126-бабында көзделген тәртіппен жасалады, беріледі, қаралады және бекітіледі.

Қазақстан Республикасының
Президенті

О проекте Бюджетного кодекса Республики Казахстан (в новой редакции)

Постановление Правительства Республики Казахстан от 30 августа 2008 года N 808

Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ :

внести на рассмотрение Мажилиса Парламента Республики Казахстан проект Бюджетного кодекса Республики Казахстан (в новой редакции).

Премьер-Министр
Республики Казахстан К. Масимов

Бюджетный кодекс Республики Казахстан
(в новой редакции)

Содержание

ОБЩАЯ ЧАСТЬ

Раздел 1. Бюджетная система
Глава 1. Общие положения
Статья 1. Бюджетное законодательство Республики Казахстан
Статья 2. Действие бюджетного законодательства Республики Казахстан
Статья 3. Основные понятия, используемые в настоящем Кодексе
Статья 4. Принципы бюджетной системы Республики Казахстан
Статья 5. Нормативные правовые акты, влияющие на поступления и расходы бюджета
Глава 2. Виды и уровни бюджетов
Статья 6. Общие положения
Статья 7. Республиканский бюджет
Статья 8. Областной бюджет, бюджет города республиканского значения, столицы
Статья 9. Бюджет района (города областного значения)
Статья 10. Чрезвычайный государственный бюджет
Глава 3. Структура бюджета
Статья 11. Поступления бюджета
Статья 12. Расходы бюджета
Статья 13. Структура бюджета
Статья 14. Ненефтяной дефицит (профицит) республиканского бюджета
Статья 15. Чистое бюджетное кредитование
Статья 16. Сальдо по операциям с финансовыми активами
Статья 17. Дефицит (профицит) бюджета
Статья 18. Финансирование дефицита (использование профицита) бюджета
Глава 4. Резервы Правительства Республики Казахстан и местных исполнительных органов
Статья 19. Общие положения
Статья 20. Использование резервов Правительства Республики Казахстан и местных исполнительных органов
Глава 5. Формирование, использование и управление Национальным фондом Республики Казахстан
Статья 21. Национальный фонд Республики Казахстан
Статья 22. Источники формирования Национального фонда Республики Казахстан
Статья 23. Использование Национального фонда Республики Казахстан
Статья 24. Гарантированный трансферт из Национального фонда Республики Казахстан в республиканский бюджет
Статья 25. Совет по управлению Национальным фондом Республики Казахстан
Глава 6. Единая бюджетная классификация
Статья 26. Определение единой бюджетной классификации
Статья 27. Состав единой бюджетной классификации
Статья 28. Классификация поступлений бюджета
Статья 29. Функциональная классификация расходов бюджета
Статья 30. Экономическая классификация расходов бюджета
Статья 31. Администратор бюджетных программ
Статья 32. Бюджетные программы
Статья 33. Виды бюджетных программ
Статья 34. Бюджетные программы, направленные на оказание государственных услуг
Статья 35. Бюджетные программы, направленные на предоставление трансфертов и бюджетных субсидий
Статья 36. Бюджетные программы, направленные на предоставление бюджетных кредитов
Статья 37. Бюджетные программы, направленные на осуществление бюджетных инвестиций
Статья 38. Бюджетные программы, направленные на осуществление капитальных расходов
Статья 39. Бюджетные программы, направленные на выполнение обязательств государства
Статья 40. Классификация расходов государственных органов, осуществляющих разведывательную и контрразведывательную деятельность, и их учреждений, а также непосредственно обеспечивающих безопасность Президента Республики Казахстан
Статья 41. Государственное задание
Глава 7. Межбюджетные отношения
Статья 42. Общие положения о межбюджетных отношениях
Статья 43. Принципы межбюджетных отношений
Статья 44. Формы регулирования межбюджетных отношений
Статья 45. Трансферты общего характера
Статья 46. Целевые трансферты
Статья 47. Целевые текущие трансферты из нижестоящего бюджета
Статья 48. Бюджетные кредиты нижестоящим бюджетам
Статья 49. Ответственность за использование целевых трансфертов и достижение результатов
Раздел 2. Распределение поступлений и расходов между уровнями бюджетов
Глава 8. Распределение поступлений в бюджет между республиканским, областными бюджетами, бюджетами города республиканского значения, столицы, района (города областного значения)
Статья 50. Поступления в республиканский бюджет
Статья 51. Поступления в областной бюджет
Статья 52. Поступления в бюджет города республиканского значения, столицы
Статья 53. Поступления в бюджет района (города областного значения)
Глава 9. Распределение расходов между уровнями бюджетов
Статья 54. Расходы республиканского бюджета
Статья 55. Расходы областного бюджета
Статья 56. Расходы бюджета города республиканского значения, столицы
Статья 57. Расходы бюджета района (города областного значения)
Глава 10. Бюджетные комиссии
Статья 58. Основные положения о бюджетных комиссиях
Статья 59. Компетенция бюджетных комиссий
Статья 60. Состав и рабочие органы бюджетных комиссий

ОСОБЕННАЯ ЧАСТЬ

Раздел 3. Разработка, рассмотрение, утверждение бюджета
Глава 11. Основы планирования бюджета
Статья 61. Общие положения
Статья 62. Прогноз социально-экономического развития и бюджетных параметров
Статья 63. Стратегический план государственного органа
Статья 64. Операционный план
Глава 12. Разработка бюджета
Статья 65. Общие положения
Статья 66. Прогнозирование поступлений бюджета
Статья 67. Документы, представляемые администраторами бюджетных программ, для планирования расходов бюджета
Статья 68. Бюджетная заявка
Статья 69. Рассмотрение проектов стратегических планов и бюджетных заявок
Статья 70. Натуральные нормы
Статья 71. Деньги от реализации государственными учреждениями товаров (работ, услуг)
Статья 72. Разработка проекта закона о республиканском бюджете
Статья 73. Разработка проекта решения маслихата об областном бюджете, бюджете города республиканского значения, столицы
Статья 74. Разработка проекта решения маслихата о бюджете района (города областного значения)
Глава 13. Основные положения процесса рассмотрения и утверждения проекта бюджета
Статья 75. Общие положения о рассмотрении и утверждении проекта республиканского бюджета
Статья 76. Общие положения о рассмотрении и утверждении проекта местного бюджета
Статья 77. Основные принципы рассмотрения проектов бюджетов представительными органами
Статья 78. Рассмотрение проекта республиканского бюджета в Парламенте Республики Казахстан
Статья 79. Рассмотрение проекта местного бюджета в постоянных комиссиях маслихата
Статья 80. Постановления Правительства Республики Казахстан и местных исполнительных органов о реализации закона о республиканском бюджете и решений маслихатов о местных бюджетах
Глава 14. Разработка чрезвычайного государственного бюджета
Статья 81. Общие положения
Статья 82. Разработка проекта чрезвычайного государственного бюджета
Раздел 4. Исполнение бюджетов
Глава 15. Общие положения об исполнении бюджета
Статья 83. Общие положения об исполнении бюджетов
Статья 84. Исполнение бюджета с учетом особенностей некоторых законов Республики Казахстан
Глава 16. Процесс исполнения бюджета
Статья 85. Документы, являющиеся основой исполнения бюджета
Статья 86. Сводный план финансирования по обязательствам, сводный план поступлений и финансирования по платежам
Глава 17. Счета по обслуживанию кассового исполнения бюджета
Статья 87. Единый казначейский счет
Статья 88. Счета уполномоченного органа по исполнению бюджета в иностранной валюте
Статья 89. Контрольные счета наличности
Статья 90. Счета государственных учреждений
Глава 18. Исполнение бюджета
Статья 91. Исполнение бюджета по поступлениям
Статья 92. Зачисление поступлений на единый казначейский счет
Статья 93. Распределение поступлений между республиканским, местными бюджетами и Национальным фондом Республики Казахстан
Статья 94. Привлечение гарантированного трансферта из Национального фонда Республики Казахстан
Статья 95. Возврат из бюджета излишне (ошибочно) уплаченных сумм поступлений либо их зачет в счет погашения задолженности
Статья 96. Исполнение бюджета по расходам
Статья 97. Обязательства государственных учреждений
Статья 98. Осуществление платежей и переводов денег в национальной валюте
Статья 99. Инкассовое распоряжение
Статья 100. Осуществление платежей и переводов денег в иностранной валюте по видам валют
Статья 101. Приостановление регистрации гражданско-правовых сделок в форме договора и проведения платежей и переводов денег
Статья 102. Управление бюджетными деньгами
Статья 103. Исполнение по деньгам от реализации государственными учреждениями товаров (работ, услуг), остающихся в их распоряжении
Статья 104. Завершение финансового года
Статья 105. Остатки бюджетных средств
Статья 106. Ответственность администраторов бюджетных программ
Глава 19. Уточнение бюджета
Статья 107. Уточнение бюджета
Статья 108. Уточнение республиканского бюджета
Статья 109. Уточнение областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы
Статья 110. Уточнение бюджета района (города областного значения)
Глава 20. Секвестр и корректировка бюджета
Статья 111. Секвестр
Статья 112. Корректировка бюджета
Глава 21. Бюджетный мониторинг и оценка результатов
Статья 113. Бюджетный мониторинг
Статья 114. Оценка результатов
Раздел 5. Система бухгалтерского учета и финансовой отчетности государственных учреждений, за исключением Национального Банка Республики Казахстан и его дочерних организаций
Глава 22. Система бухгалтерского учета
Статья 115. Цель бухгалтерского учета и финансовой отчетности
Статья 116. Принципы и основные качественные характеристики бухгалтерского учета и финансовой отчетности
Статья 117. Система бухгалтерского учета
Глава 23. Финансовая отчетность
Статья 118. Финансовая отчетность
Статья 119. Консолидированная финансовая отчетность
Статья 120. Отчетный период
Статья 121. Представление финансовой отчетности
Раздел 6. Бюджетный учет и отчетность
Глава 24. Бюджетный учет
Статья 122. Основные положения
Статья 123. Ведение бюджетного учета
Статья 124. Качественные характеристики бюджетной отчетности
Статья 125. Виды бюджетной отчетности
Статья 126. Представление отчета об исполнении бюджета
Статья 127. Отчет о реализации стратегического плана
Глава 25. Годовой отчет об исполнении бюджета
Статья 128. Представление годового отчета об исполнении республиканского бюджета
Статья 129. Обсуждение и утверждение годового отчета об исполнении республиканского бюджета в Парламенте Республики Казахстан
Статья 130. Представление годового отчета об исполнении областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы
Статья 131. Рассмотрение и утверждение годового отчета об исполнении областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы
Статья 132. Представление годового отчета об исполнении бюджета района (города областного значения)
Статья 133. Рассмотрение и утверждение годового отчета об исполнении бюджета района (города областного значения)
Глава 26. Годовой отчет о формировании и использовании Национального фонда Республики Казахстан
Статья 134. Составление годового отчета о формировании и использовании Национального фонда Республики Казахстан
Статья 135. Представление и утверждение годового отчета о формировании и использовании Национального фонда Республики Казахстан
Раздел 7. Государственный финансовый контроль
Глава 27. Общие положения
Статья 136. Государственный финансовый контроль
Статья 137. Система органов государственного финансового контроля
Статья 138. Понятия, используемые в настоящем разделе
Статья 139. Принципы и стандарты государственного финансового контроля
Статья 140. Типы государственного финансового контроля
Статья 141. Виды государственного финансового контроля
Статья 142. Акты, принимаемые по результатам контроля
Глава 28. Органы государственного финансового контроля
Статья 143. Компетенция Счетного комитета по контролю за исполнением республиканского бюджета
Статья 144. Компетенция ревизионной комиссии маслихата
Статья 145. Компетенция уполномоченного Правительством Республики Казахстан органа по внутреннему контролю
Статья 146. Службы внутреннего контроля
Статья 147. Взаимодействие государственных органов и органов государственного финансового контроля
Глава 29. Основы проведения государственного финансового контроля
Статья 148. Права и обязанности руководителя объекта контроля
Статья 149. Отчетность о результатах контроля
Статья 150. Конфликт интересов
Статья 151. Ответственность должностных лиц органов государственного финансового контроля, объектов контроля
Статья 152. Разрешение споров
Раздел 8. Бюджетные инвестиции
Глава 30. Планирование бюджетных инвестиций
Статья 153. Общие положения о бюджетных инвестициях
Статья 154. Планирование бюджетных инвестиционных проектов и концессионных проектов на условии софинансирования из бюджета
Статья 155. Разработка инвестиционных предложений
Статья 156. Порядок включения перечня бюджетных инвестиционных проектов в проект бюджета
Статья 157. Порядок включения в проект бюджета концессионных проектов, требующих софинансирования из бюджета
Статья 158. Планирование бюджетных инвестиций посредством участия государства в уставном капитале юридических лиц
Глава 31. Осуществление бюджетных инвестиций
Статья 159. Реализация бюджетных инвестиционных проектов
Статья 160. Осуществление бюджетных инвестиций посредством софинансирования из бюджета концессионных проектов
Статья 161. Осуществление бюджетных инвестиций посредством участия государства в уставном капитале юридических лиц
Раздел 9. Концессионные обязательства
Глава 32. Концессионные обязательства
Статья 162. Общие положения о концессионных обязательствах
Статья 163. Учет и мониторинг концессионных обязательств
Статья 164. Принятие и выполнение концессионных обязательств Правительством Республики Казахстан
Глава 33. Концессионные обязательства местных исполнительных органов
Статья 165. Принятие концессионных обязательств местными исполнительными органами
Статья 166. Ограничение принятия концессионных обязательств местными исполнительными органами
Статья 167. Выполнение концессионных обязательств местными исполнительными органами
Раздел 10. Гранты
Глава 34. Общие положения о грантах
Статья 168. Понятия, используемые в настоящем разделе
Статья 169. Классификация грантов
Глава 35. Несвязанные и связанные гранты
Статья 170. Несвязанные гранты
Статья 171. Планирование связанных грантов
Статья 172. Привлечение связанных грантов
Статья 173. Использование связанных грантов
Статья 174. Мониторинг и оценка использования связанных грантов
Раздел 11. Бюджетное кредитование
Глава 36. Общие положения бюджетного кредитования
Статья 175. Основные положения о бюджетном кредитовании
Статья 176. Принципы бюджетного кредитования
Статья 177. Критерии бюджетного кредитования
Статья 178. Субъекты бюджетного кредитования
Статья 179. Кредитор
Статья 180. Администратор бюджетных программ как субъект бюджетного кредитования
Статья 181. Заемщики
Статья 182. Конечные заемщики
Статья 183. Поверенные (агенты)
Глава 37. Условия бюджетного кредитования
Статья 184. Основные условия кредитного договора
Статья 185. Срок бюджетного кредита
Статья 186. Период освоения бюджетного кредита
Статья 187. Способы обеспечения исполнения обязательств по бюджетному кредиту
Статья 188. Ставка вознаграждения
Статья 189. Способы предоставления бюджетного кредита
Статья 190. График погашения и обслуживания бюджетного кредита
Глава 38. Процедуры бюджетного кредитования
Статья 191. Принятие решения о предоставлении бюджетного кредита
Статья 192. Процедура предоставления бюджетного кредита
Статья 193. Особенности кредитования иностранных государств
Статья 194. Использование бюджетного кредита
Статья 195. Обслуживание бюджетного кредита
Статья 196. Погашение бюджетного кредита
Глава 39. Реструктуризация бюджетного кредита и замена заемщика
Статья 197. Реструктуризация бюджетного кредита
Статья 198. Перевод долга по бюджетному кредиту
Глава 40. Исковая давность, прекращение требований кредиторов и прекращение гарантии по бюджетным кредитам
Статья 199. Исковая давность
Статья 200. Прекращение требования кредитора по погашению бюджетного кредита и прекращение гарантии
Глава 41. Контроль, мониторинг, учет по бюджетным кредитам
Статья 201. Контроль за бюджетными кредитами
Статья 202. Мониторинг и учет бюджетных кредитов
Раздел 12. Государственные и гарантированные государством заимствование и долг, поручительство государства
Глава 42. Общие положения
Статья 203. Понятия, используемые в настоящем разделе
Статья 204. Общие положения о заимствовании
Статья 205. Виды и формы государственных займов
Статья 206. Государственный долг
Статья 207. Обязательства Правительства Республики Казахстан и местных исполнительных органов по погашению и обслуживанию государственного долга
Статья 208. Управление государственным и гарантированным государством долгом, долгом по поручительствам государства и рисками
Статья 209. Публикация сведений о состоянии государственного и гарантированного государством долга, долга по поручительствам государства
Глава 43. Заимствование Правительством Республики Казахстан
Статья 210. Цели заимствования Правительством Республики Казахстан
Статья 211. Осуществление заимствования Правительством Республики Казахстан
Статья 212. Ограничения заимствования Правительством Республики Казахстан
Статья 213. Погашение и обслуживание долга Правительства Республики Казахстан
Глава 44. Заимствование местными исполнительными органами
Статья 214. Цели заимствования местными исполнительными органами
Статья 215. Ограничения заимствования местными исполнительными органами
Статья 216. Погашение и обслуживание долга местных исполнительных органов
Статья 217. Выпуск государственных ценных бумаг местными исполнительными органами города республиканского значения, столицы
Глава 45. Гарантированные государством заимствование и долг
Статья 218. Государственная гарантия
Статья 219. Ограничения предоставления государственных гарантий
Статья 220. Условия предоставления государственных гарантий
Статья 221. Требования, предъявляемые к лицам, претендующим на получение государственной гарантии
Статья 222. Отбор инвестиционных проектов для предоставления государственных гарантий
Статья 223. Форма государственной гарантии
Статья 224. Учет предоставления государственных гарантий и гарантируемых государством займов
Статья 225. Исполнение государственной гарантии
Статья 226. Реструктуризация гарантированных государством займов
Статья 227. Замена заемщика по гарантированному государством займу
Статья 228. Основания прекращения действия государственной гарантии
Статья 229. Ограничения на использование средств гарантированного государством займа
Статья 230. Контроль и ответственность за использование средств гарантированного государством займа
Глава 46. Поручительство государства
Статья 231. Поручительство государства
Статья 232. Ограничения предоставления поручительства государства
Статья 233. Условия предоставления поручительств государства
Статья 234. Требования, предъявляемые к лицам, претендующим на получение поручительства государства
Статья 235. Отбор инвестиционных проектов для предоставления поручительств государства
Статья 236. Форма поручительства государства
Статья 237. Учет предоставляемых поручительств государства и займов под поручительство государства
Статья 238. Исполнение поручительства государства
Статья 239. Основания прекращения действия поручительства государства
Статья 240. Ограничения на использование средств займа, привлекаемого под поручительство государства
Статья 241. Контроль и ответственность за использование средств займа, привлекаемого под поручительство государства
Глава 47. Защита интересов заимодателя
Статья 242. Недопустимость одностороннего отказа от исполнения обязательства по договору займа
Статья 243. Защита от незаконных действий государственных органов и должностных лиц
Статья 244. Разрешение споров
Раздел 13. Заключительные и переходные положения
Глава 48. Заключительные положения
Статья 245. Ответственность за нарушение бюджетного законодательства Республики Казахстан
Статья 246. Заключительные положения
Глава 49. Переходные положения
Статья 247. Разработка республиканского и местных бюджетов
Статья 248. Составление, представление, рассмотрение и утверждение годового отчета об исполнении республиканского и местных бюджетов

Настоящий Кодекс регулирует бюджетные, межбюджетные отношения, устанавливает основные положения, принципы и механизмы функционирования бюджетной системы, образования и использования бюджетных средств, а также формирование и использование Национального фонда Республики Казахстан.

ОБЩАЯ ЧАСТЬ

Раздел 1. Бюджетная система

Глава 1. Общие положения

Статья 1. Бюджетное законодательство Республики Казахстан
1. Бюджетное законодательство Республики Казахстан основывается на Конституции Республики Казахстан, состоит из настоящего Кодекса и иных нормативных правовых актов, принятие которых предусмотрено настоящим Кодексом.
2. Если международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан, установлены иные правила, чем те, которые содержатся в настоящем Кодексе, то применяются правила международного договора.

Статья 2. Действие бюджетного законодательства Республики Казахстан
1. Бюджетное законодательство Республики Казахстан действует на всей территории Республики Казахстан и распространяется на всех физических и юридических лиц.
2. Положения настоящего Кодекса, касающиеся государственных учреждений, не распространяются на Национальный Банк Республики Казахстан и государственные учреждения, финансируемые из бюджета (сметы расходов) Национального Банка Республики Казахстан, за исключением случаев, предусмотренных настоящим Кодексом.
3. Акты Правительства Республики Казахстан и местных исполнительных органов о распределении денег, соответственно, из республиканского и местных бюджетов на очередной финансовый год утрачивают силу после окончания текущего финансового года, за исключением положений данных актов о выделении денег на возвратной основе.
4. Закон о республиканском бюджете, решение маслихата о местном бюджете, акты Правительства Республики Казахстан и местных исполнительных органов об их реализации, а также нормативные и правовые акты о внесении изменений и дополнений в них вводятся в действие с 1 января соответствующего финансового года.
5. В случае, если законодательными и иными нормативными правовыми актами предусматриваются положения, противоречащие бюджетному законодательству Республики Казахстан, то действуют положения бюджетного законодательства Республики Казахстан.

Статья 3. Основные понятия, используемые в настоящем Кодексе
1. В настоящем Кодексе используются следующие основные понятия:
1) утвержденный бюджет - бюджет, утвержденный Парламентом Республики Казахстан или соответствующим маслихатом;
2) обслуживание долга - совокупные выплаты в определенном периоде времени вознаграждения, комиссионных, штрафов и иных платежей, вытекающих из условий заимствования;
3) погашение долга - возврат заемщиком полученной суммы займа в установленном договором займа порядке, исполнение других обязательств, вытекающих из договора займа;
4) бюджет - централизованный денежный фонд государства, предназначенный для финансового обеспечения реализации его задач и функций;
5) бюджетная система - совокупность бюджетов и Национального фонда Республики Казахстан, а также бюджетных процесса и отношений;
6) бюджетные средства - деньги и иные активы государства, поступление в государственную собственность и расходование которых отражаются в бюджете в денежной форме;
7) получатели бюджетных средств - физические и юридические лица, получающие бюджетные средства через администратора бюджетных программ и использующие их, в рамках реализации бюджетных программ;
8) бюджетный процесс - регламентированная бюджетным законодательством Республики Казахстан деятельность государственных органов по планированию, рассмотрению, утверждению, исполнению, уточнению и корректировке бюджета, ведению бухгалтерского учета и финансовой отчетности, бюджетного учета и бюджетной отчетности, государственному финансовому контролю, бюджетному мониторингу и оценке результатов;
9) местный уполномоченный орган по исполнению бюджета - исполнительный орган, финансируемый из местного бюджета, осуществляющий функции в сфере исполнения бюджета, ведения бухгалтерского учета, бюджетного учета и бюджетной отчетности по исполнению местного бюджета;
10) центральный уполномоченный орган по исполнению бюджета - центральный исполнительный орган, осуществляющий функции по исполнению, ведению бухгалтерского учета, бюджетного учета и бюджетной отчетности по исполнению республиканского бюджета и, в пределах своей компетенции, местных бюджетов, Национального фонда Республики Казахстан на основании отчета Национального Банка Республики Казахстан;
11) бюджетные инвестиции - финансирование из республиканского или местного бюджета, направленное на увеличение стоимости активов государства за счет формирования и увеличения уставных капиталов юридических лиц, создания активов государства путем реализации бюджетных инвестиционных проектов, концессионных проектов на условии софинансирования из бюджета;
12) бюджетный инвестиционный проект - совокупность мероприятий, направленных на создание (строительство) новых либо реконструкцию имеющихся объектов, реализуемых за счет бюджетных средств в течение определенного периода времени и имеющих завершенный характер;
13) бюджетная обеспеченность - стоимость государственных услуг в расчете на единицу получателей данных услуг, предоставляемых органами государственного управления за счет средств соответствующих бюджетов;
14) бюджетные отношения - отношения, возникающие в бюджетном процессе;
15) бюджетные операции - операции, осуществляемые в процессе исполнения бюджета;
16) отчетный финансовый год - год, предшествующий текущему финансовому году планового периода;
17) лимит долга местного исполнительного органа - утверждаемая в местном бюджете фиксированная сумма полученных и непогашенных займов местного исполнительного органа на соответствующий финансовый год, которую не должен превышать фактический долг местного исполнительного органа на заданную дату (на конец соответствующего финансового года);
18) плановый период - три финансовых года, следующих за текущим финансовым годом;
19) инвестиционное предложение - концепция бюджетного инвестиционного проекта, отражающая его цель, пути ее достижения, включая совокупность соответствующих мероприятий, разрабатываемая администраторами бюджетных программ в целях дальнейшей подготовки бюджетного инвестиционного проекта;
20) норматив распределения доходов - процентное соотношение распределения видов доходов между бюджетами разных уровней;
21) очередной финансовый год - год, следующий за текущим финансовым годом;
22) концессионные обязательства - сумма на определенную дату принятых и не исполненных концедентом финансовых обязательств по заключенным договорам концессии;
23) финансовое агентство - банк или организация со стопроцентным участием государства или контрольный пакет акций которой принадлежит национальной управляющей компании, осуществляющая отдельные виды банковских операций, уполномоченные в соответствии с законодательством Республики Казахстан на реализацию государственной инвестиционной политики в определенных сферах экономики;
24) финансовый год - период времени, начинающийся 1 января и заканчивающийся 31 декабря календарного года, в течение которого осуществляется исполнение бюджета;
25) финансирование - выделение бюджетных денег их получателям;
26) заимствование - процесс, включающий в себя процедуры принятия решения о необходимости привлечения заемных средств, определения порядка и условий привлечения, использования, погашения и обслуживания займа, процедуры переговоров, обеспечения и гарантий исполнения обязательств, оформления и подписания соответствующих документов по займу, ратификации договора займа (при государственном внешнем заимствовании), получения, использования средств займа, включая процедуры учета, контроля и анализа исполнения обязательств сторонами;
27) лимит предоставления поручительств государства - утверждаемая законом о республиканском бюджете фиксированная сумма на соответствующий финансовый год, в пределах которой могут быть выданы поручительства государства;
28) местный уполномоченный орган по государственному планированию - исполнительный орган, финансируемый из местного бюджета, осуществляющий функции в сфере стратегического, экономического и бюджетного планирования на соответствующей административно-территориальной единице;
29) центральный уполномоченный орган по государственному планированию - центральный исполнительный орган, осуществляющий функции по государственному регулированию в области стратегического, экономического и бюджетного планирования;
30) лимит предоставления государственных гарантий - утверждаемая законом о республиканском бюджете фиксированная сумма на соответствующий финансовый год, в пределах которой могут быть выданы государственные гарантии;
31) активы государства - имущественные и неимущественные блага и права, имеющие стоимостную оценку, полученные в государственную собственность в результате прошлых операций или событий;
32) уточненный бюджет - утвержденный бюджет с учетом изменений и дополнений, принятых Парламентом Республики Казахстан или соответствующим маслихатом в ходе его исполнения;
33) показатели результата - совокупность прямых и конечных результатов, показателей эффективности и качества бюджетных программ, характеризующая деятельность государственного органа по реализации стратегического плана и бюджетных программ;
34) взаимопогашаемые операции - операции, осуществляемые при формировании государственного бюджетов и бюджета области, а также отчетов об их исполнении, связанные с исключением сумм трансфертов, бюджетных кредитов и других денег, передаваемых с одного уровня бюджета на другой, в целях исключения двойного счета;
35) прямой результат - количественная характеристика объема оказываемых государственным органом государственных услуг в пределах предусмотренных ему бюджетных средств, достижение которой полностью зависит от деятельности государственного органа;
36) конечный результат - целевое состояние (изменение состояния) уровня и качества жизни населения, социальной сферы, экономики, общественной безопасности и других отраслей (сфер) государственного управления, обусловленное достижением прямых результатов деятельности определенного государственного органа, деятельностью других государственных органов;
37) лимит правительственного долга - утверждаемая законом о республиканском бюджете фиксированная сумма полученных и непогашенных правительственных займов на соответствующий финансовый год, которую не должен превышать фактический долг Правительства Республики Казахстан на заданную дату (на конец соответствующего финансового года).
2. Другие понятия бюджетного законодательства Республики Казахстан, не указанные в настоящей статье, используются в значениях, определяемых в соответствующих статьях настоящего Кодекса.
Понятия других отраслей законодательства Республики Казахстан, используемые в настоящем Кодексе, применяются в том значении, в каком они используются в этих отраслях законодательства Республики Казахстан, если иное не предусмотрено настоящим Кодексом.
При несовпадении определений понятий бюджетного законодательства Республики Казахстан с определениями понятий других отраслей законодательства Республики Казахстан применительно к бюджетным отношениям используются понятия бюджетного законодательства Республики Казахстан.

Статья 4. Принципы бюджетной системы Республики Казахстан
Бюджетная система Республики Казахстан основывается на принципах:
1) принцип единства - применение единого бюджетного законодательства Республики Казахстан, единых принципов организации и функционирования бюджетной системы, использование единой бюджетной классификации и единых процедур бюджетного процесса в Республике Казахстан;
2) принцип полноты - отражение в бюджетах и Национальном фонде Республики Казахстан всех поступлений и расходов, предусмотренных законодательством Республики Казахстан, недопущение зачетов взаимных требований с использованием бюджетных средств, равно как и уступок прав требований по бюджетным средствам;
3) принцип реалистичности - соответствие утвержденных (уточненных, скорректированных) показателей бюджета утвержденным (скорректированным) параметрам, направлениям прогнозов социально-экономического развития и бюджетных параметров, стратегических планов государственных органов;
4) принцип транспарентности - обязательное опубликование нормативных правовых актов в области бюджетного законодательства Республики Казахстан, утвержденных (уточненных) бюджетов и отчетов об их исполнении, стратегических планов, меморандумов, информации о достижении государственными органами прямых и конечных результатов, формировании и использовании Национального фонда Республики Казахстан, за исключением сведений, составляющих государственную или иную охраняемую законом тайну, а также обязательная открытость бюджетного процесса для общества и средств массовой информации;
5) принцип последовательности - соблюдение органами государственного управления принятых ранее решений в сфере бюджетных отношений;
6) принцип результативности - разработка и исполнение бюджетов, ориентированных на достижение прямых и конечных результатов, предусмотренных стратегическими планами и бюджетными программами государственных органов;
7) принцип самостоятельности бюджетов - установление стабильного распределения поступлений между бюджетами разных уровней и определение направлений их расходования в соответствии с настоящим Кодексом, право всех уровней государственного управления самостоятельно осуществлять бюджетный процесс в соответствии с настоящим Кодексом, недопустимость изъятия доходов, дополнительно полученных в ходе исполнения местных бюджетов и остатков бюджетных средств местных бюджетов в вышестоящие бюджеты, недопустимость возложения на нижестоящие бюджеты дополнительных расходов без соответствующей их компенсации;
8) принцип преемственности - планирование республиканского и местных бюджетов, основанное на прогнозах социально-экономического развития и бюджетных параметров, базовых расходах, утвержденных в предыдущие периоды, итогах бюджетного мониторинга, оценке результатов;
9) принцип обоснованности - планирование бюджета на основе нормативных правовых актов и других документов, определяющих необходимость включения в проект бюджета тех или иных поступлений или расходов и обоснованность их объемов;
10) принцип своевременности - зачисление поступлений в республиканский и местные бюджеты, на контрольный счет наличности Национального фонда Республики Казахстан и перевод их на счета Правительства в Национальном Банке Республики Казахстан, принятие обязательств государственными учреждениями в соответствии с индивидуальными планами финансирования по обязательствам, проведение платежей в соответствии с индивидуальными планами финансирования по платежам и перечисление бюджетных средств на счета их получателей в сроки с соблюдением порядка, установленного соответствующими нормативными правовыми актами;
11) принцип единства кассы - зачисление всех поступлений в бюджет на единый казначейский счет и осуществление всех предусмотренных расходов с единого казначейского счета в национальной валюте.

Статья 5. Нормативные правовые акты, влияющие на поступления и расходы бюджета
1. Проекты законодательных актов, предусматривающие сокращение доходов или увеличение расходов республиканского и местных бюджетов, могут быть внесены в Мажилис Парламента Республики Казахстан лишь при наличии положительного заключения Правительства Республики Казахстан. Заключение Правительства Республики Казахстан формируется с учетом предложений республиканской бюджетной комиссии.
Для проектов законодательных актов, вносимых в Мажилис Парламента в порядке законодательной инициативы Президента Республики Казахстан, наличие такого заключения не требуется.
Положения проектов указов Президента Республики Казахстан и постановлений Правительства Республики Казахстан, предусматривающие увеличение расходов или сокращение поступлений республиканского или местных бюджетов, подлежат обязательному рассмотрению республиканской бюджетной комиссией.
2. Положения проектов актов, указанных в пункте 1 настоящей статьи, могут быть введены в действие не ранее следующего финансового года при условии, что положительные заключения Правительства Республики Казахстан с учетом заключения республиканской бюджетной комиссии даны в первой половине текущего года.
В случае, если положительные заключения даны во второй половине текущего года, то указанные положения могут быть введены в действие не ранее финансового года, следующего за планируемым.
3. Проекты решений местных представительных органов, предусматривающие увеличение расходов или сокращение поступлений местных бюджетов, могут быть внесены на рассмотрение маслихатов лишь при наличии положительного заключения акимата. Заключение акимата формируется с учетом предложений соответствующей бюджетной комиссии.
Положения проектов актов местных исполнительных органов, предусматривающие увеличение расходов или сокращение поступлений местных бюджетов, подлежат обязательному рассмотрению соответствующей бюджетной комиссией.
4. Указанные в пункте 3 настоящей статьи положения могут быть введены в действие не ранее следующего финансового года при наличии положительного заключения акимата (соответствующей бюджетной комиссии).
5. Указанные в пунктах 2 и 4 настоящей статьи положения не распространяются на законы о внесении изменений и дополнений в закон о республиканском бюджете и решения маслихатов о внесении изменений и дополнений в решения маслихатов о местном бюджете, а также на нормативные правовые акты об их реализации.
6. Указанные в пункте 2 настоящей статьи положения не распространяются на нормативные правовые акты, предусматривающие изменение таможенных ставок.

Глава 2. Виды и уровни бюджетов

Статья 6. Общие положения
1. В Республике Казахстан утверждаются, исполняются и являются самостоятельными бюджеты следующих уровней: республиканский бюджет; областной бюджет, бюджет города республиканского значения, столицы; бюджет района (города областного значения).
Областной бюджет, бюджет города республиканского значения, столицы, бюджет района (города областного значения) относятся к местным бюджетам.
2. В Республике Казахстан в случаях, установленных настоящим Кодексом, может разрабатываться, утверждаться и исполняться чрезвычайный государственный бюджет.
3. В Республике Казахстан составляются государственный и консолидированный бюджеты, бюджет области, используемые в качестве аналитической информации и не подлежащие утверждению.
Государственный бюджет - централизованный денежный фонд государства, объединяющий республиканский и местные бюджеты без учета взаимопогашаемых операций между ними.
Консолидированный бюджет - централизованный денежный фонд государства, объединяющий республиканский бюджет, бюджеты областей, города республиканского значения, столицы и поступления, направляемые в Национальный фонд Республики Казахстан, без учета взаимопогашаемых операций между ними.
Бюджет области - централизованный денежный фонд, объединяющий областной бюджет, бюджеты районов (городов областного значения) без учета взаимопогашаемых операций между ними.

Статья 7. Республиканский бюджет
1. Республиканским бюджетом является централизованный денежный фонд, формируемый за счет поступлений, определенных настоящим Кодексом, и предназначенный для финансового обеспечения задач и функций центральных государственных органов, подведомственных им государственных учреждений, а также реализации общереспубликанских направлений государственной политики.
2. Республиканский бюджет утверждается законом Республики Казахстан.

Статья 8. Областной бюджет, бюджет города республиканского значения, столицы
1. Областным бюджетом, бюджетом города республиканского значения, столицы является централизованный денежный фонд, формируемый за счет поступлений, определенных настоящим Кодексом, и предназначенный для финансового обеспечения задач и функций местных государственных органов областного уровня, города республиканского значения, столицы, подведомственных им государственных учреждений и реализации государственной политики в соответствующей административно-территориальной единице.
2. Областные бюджеты, бюджеты города республиканского значения, столицы утверждаются решениями, соответственно, областных маслихатов, маслихатов города республиканского значения, столицы.

Статья 9. Бюджет района (города областного значения)
1. Бюджетом района (города областного значения) является централизованный денежный фонд, формируемый за счет поступлений, определенных настоящим Кодексом, и предназначенный для финансового обеспечения задач и функций местных государственных органов района (города областного значения), подведомственных им государственных учреждений и реализации государственной политики в соответствующем районе (городе областного значения).
2. Бюджет района (города областного значения) утверждается решением маслихата района (города областного значения).

Статья 10. Чрезвычайный государственный бюджет
1. Чрезвычайный государственный бюджет формируется на основе республиканского и местных бюджетов и вводится в случаях чрезвычайного или военного положения в Республике Казахстан.
2. Чрезвычайный государственный бюджет разрабатывается центральным уполномоченным органом по государственному планированию и утверждается Указом Президента Республики Казахстан в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.
3. Основанием для введения и прекращения действия чрезвычайного государственного бюджета является Указ Президента Республики Казахстан о введении и отмене на всей территории Республики Казахстан чрезвычайного или военного положения.
4. О принятии чрезвычайного государственного бюджета незамедлительно информируется Парламент Республики Казахстан.
5. На время действия чрезвычайного государственного бюджета действие закона о республиканском бюджете и решений маслихатов о бюджетах всех уровней местного бюджета приостанавливается.
6. Чрезвычайный государственный бюджет действует в течение срока, на который введено чрезвычайное или военное положение.
С прекращением действия чрезвычайного государственного бюджета исполнение республиканского и местного бюджетов осуществляется в соответствии с законом о республиканском бюджете и решениями маслихатов о бюджетах всех уровней местного бюджета.
7. В случае введения чрезвычайного положения в отдельных местностях Республики Казахстан чрезвычайный государственный бюджет не вводится.
8. Введение чрезвычайного положения на территории нескольких регионов Республики Казахстан одновременно может являться основанием для введения чрезвычайного государственного бюджета лишь в случае, когда последствия чрезвычайного положения могут создать реальную угрозу национальным интересам и экономической безопасности республики.

Глава 3. Структура бюджета

Статья 11. Поступления бюджета
1. Поступлениями бюджета являются доходы, суммы погашения бюджетных кредитов, поступления от продажи финансовых активов государства, займы.
2. Доходами бюджета являются налоговые, неналоговые поступления, поступления от продажи основного капитала, поступления трансфертов.
3. Доходы не имеют целевого назначения, за исключением целевых трансфертов. Введение новых видов доходов, отмена или изменение действующих осуществляются с обязательным внесением изменений или дополнений в настоящий Кодекс.
4. Налоговые поступления - налоги и другие обязательные платежи в бюджет, установленные Налоговым кодексом Республики Казахстан.
5. Неналоговые поступления - обязательные, невозвратные платежи в бюджет, установленные настоящим Кодексом и другими законодательными актами Республики Казахстан, кроме предусмотренных Налоговым и Таможенным кодексами Республики Казахстан, не относящиеся к поступлениям от продажи основного капитала, связанные гранты, а также деньги, передаваемые в бюджет на безвозмездной основе, кроме трансфертов.
6. Поступлениями от продажи основного капитала являются поступления в бюджет денег:
1) от продажи государственного имущества, закрепленного за государственными учреждениями;
2) от продажи товаров из государственного материального резерва;
3) от продажи земли, находящейся в государственной собственности, в частную собственность или предоставления их в постоянное или временное землепользование либо реализованных иным способом, в порядке, предусмотренном законами Республики Казахстан или международными договорами;
4) от продажи нематериальных активов, принадлежащих государству.
7. Поступления трансфертов - поступления трансфертов из одного уровня бюджета в другой, из Национального фонда Республики Казахстан в республиканский бюджет.
8. Суммы погашения бюджетных кредитов - поступления в бюджет, связанные с возвратом основного долга по полученным из бюджета кредитам, а также юридическими лицами требований по оплаченным государственным гарантиям.
9. Поступления от продажи финансовых активов государства - поступления в бюджет от продажи долей участия, ценных бумаг юридических лиц, в том числе международных организаций, находящихся в государственной собственности, государственных учреждений и государственных предприятий в виде имущественного комплекса, а также иного государственного имущества, находящегося в оперативном управлении или хозяйственном ведении государственных предприятий.
10. Займы - поступления денег в бюджет, связанные с выпуском государственных эмиссионных ценных бумаг и (или) заключением договоров займов.

Статья 12. Расходы бюджета
1. Расходами бюджета являются затраты, бюджетные кредиты, приобретение финансовых активов, погашение займов.
2. Затраты - бюджетные средства, выделяемые на невозвратной основе.
3. Бюджетные кредиты - деньги, выделяемые из бюджета на возвратной, срочной и платной основе.
4. Приобретение финансовых активов - бюджетные средства, направляемые на приобретение в государственную собственность долей участия и ценных бумаг юридических лиц, в том числе международных организаций.
5. Погашение займов - бюджетные средства, направляемые на погашение основного долга в соответствии с соглашениями о правительственных внешних займах, ратифицированных Республикой Казахстан, а также по внутренним займам.

Статья 13. Структура бюджета
Структура бюджета состоит из следующих разделов:
1) доходы:
налоговые поступления;
неналоговые поступления;
поступления от продажи основного капитала;
поступления трансфертов;
2) затраты;
3) чистое бюджетное кредитование:
бюджетные кредиты;
погашение бюджетных кредитов;
4) сальдо по операциям с финансовыми активами:
приобретение финансовых активов;
поступления от продажи финансовых активов государства;
5) дефицит (профицит) бюджета;
6) финансирование дефицита (использование профицита) бюджета:
поступление займов;
погашение займов;
используемые остатки бюджетных средств.

Статья 14. Ненефтяной дефицит (профицит) республиканского бюджета
1. Ненефтяной дефицит (профицит) республиканского бюджета равен сумме поступлений в республиканский бюджет без учета поступлений займов и поступлений из Национального фонда Республики Казахстан, за вычетом расходов республиканского бюджета, за исключением погашения займов.
2. Ненефтяной дефицит не утверждается и используется в аналитических целях. Для снижения зависимости расходов бюджета от нефтяных поступлений размер ненефтяного дефицита в долгосрочном периоде должен уменьшаться за счет целенаправленного развития ненефтяного сектора экономики.
3. Ненефтяной дефицит республиканского бюджета финансируется за счет поступлений из Национального фонда Республики Казахстан и источников финансирования дефицита республиканского бюджета.

Статья 15. Чистое бюджетное кредитование
Чистое бюджетное кредитование определяется как разница между бюджетными кредитами и погашением бюджетных кредитов.

Статья 16. Сальдо по операциям с финансовыми активами
1. Операции с финансовыми активами включают в себя:
1) приобретение финансовых активов;
2) поступления от продажи финансовых активов государства.
2. Сальдо по операциям с финансовыми активами определяется как разница между приобретением финансовых активов и поступлениями от продажи финансовых активов государства.
3. Приобретение финансовых активов и поступления от продажи финансовых активов государства осуществляются в соответствии с нормативными правовыми актами Республики Казахстан.

Статья 17. Дефицит (профицит) бюджета
Дефицит (профицит) бюджета равен разнице между доходами и затратами, чистым бюджетным кредитованием и сальдо по операциям с финансовыми активами.
Полученная величина с отрицательным знаком является дефицитом, с положительным знаком - профицитом бюджета.

Статья 18. Финансирование дефицита (использование профицита) бюджета
1. Финансирование дефицита бюджета - обеспечение покрытия дефицита бюджета за счет заимствования и используемых остатков бюджетных средств.
Объем финансирования дефицита бюджета определяется как превышение суммы полученных займов, используемых остатков бюджетных средств над суммой погашения основного долга по займам.
Значение финансирования дефицита бюджета устанавливается с положительным знаком и соответствует величине дефицита бюджета.
2. Использование профицита бюджета - расходование профицита бюджета, средств займов, используемых остатков бюджетных средств на погашение основного долга по займам.
Объем использования профицита бюджета определяется как превышение суммы погашения основного долга по займам над суммой полученных займов и используемых остатков бюджетных средств.
Значение использования профицита бюджета устанавливается с отрицательным знаком и соответствует величине профицита бюджета.

Глава 4. Резервы Правительства Республики Казахстан
и местных исполнительных органов

Статья 19. Общие положения
1. Резервы Правительства Республики Казахстан и местных исполнительных органов образуются в составе республиканского и местных бюджетов для финансирования затрат, не запланированных при разработке республиканского и местных бюджетов в силу их непредвиденности и требующих безотлагательного финансирования в текущем финансовом году.
2. Резерв Правительства Республики Казахстан включает:
1) чрезвычайный резерв;
2) резерв на неотложные затраты;
3) резерв на исполнение обязательств по решениям судов;
4) резерв на покрытие дефицита наличности у областных бюджетов, бюджетов города республиканского значения, столицы в случае прогноза его в текущем финансовом году.
3. Резерв исполнительных органов областного уровня включает:
1) чрезвычайный резерв;
2) резерв на неотложные затраты;
3) резерв на исполнение обязательств по решениям судов;
4) резерв на покрытие дефицита наличности у бюджетов районов (городов областного значения) в случае прогноза его в текущем финансовом году.
4. Резерв исполнительных органов районного уровня включает:
1) чрезвычайный резерв;
2) резерв на неотложные затраты;
3) резерв на исполнение обязательств по решениям судов.
5. Общий объем резерва Правительства Республики Казахстан устанавливается законом о республиканском бюджете.
Общий объем резерва местного исполнительного органа не должен превышать два процента от объема поступлений соответствующего местного бюджета без учета трансфертов и займов.
6. Выделение денег из резервов Правительства Республики Казахстан и местных исполнительных органов осуществляется в пределах объемов, утвержденных в республиканском или местных бюджетах на текущий финансовый год, по постановлениям соответственно Правительства Республики Казахстан и местных исполнительных органов, которые утрачивают силу по завершении финансового года.
В случае недостаточности средств, предусмотренных на чрезвычайный резерв и резерв на исполнение обязательств по решениям судов, Правительство Республики Казахстан или местный исполнительный орган вправе увеличивать плановые назначения названных резервов посредством перераспределения средств из резерва Правительства Республики Казахстан на неотложные затраты в установленном порядке.
7. Выделение денег из резервов Правительства Республики Казахстан и местных исполнительных органов на неотложные затраты и исполнение обязательств по решениям судов в декабре месяце текущего финансового года не допускается.

Статья 20. Использование резервов Правительства Республики Казахстан и местных исполнительных органов
1. Чрезвычайный резерв используется только в целях ликвидации чрезвычайных ситуаций природного и техногенного характера на территории Республики Казахстан.
Чрезвычайный резерв Правительства Республики Казахстан может использоваться также на оказание официальной гуманитарной помощи Республикой Казахстан другим государствам.
2. Резерв на неотложные затраты используется в целях устранения ситуаций, угрожающих политической, экономической и социальной стабильности Республики Казахстан или ее административно-территориальной единицы, а также жизни и здоровью людей. Резерв Правительства Республики Казахстан на неотложные затраты может использоваться также на иные затраты, определяемые решениями Правительства Республики Казахстан.
3. Резерв на исполнение обязательств по решениям судов используется на исполнение обязательств Правительства Республики Казахстан, центральных государственных органов, их ведомств и территориальных подразделений, местных исполнительных органов по решениям судов.
4. В республиканском бюджете на очередной финансовый год предусматривается резерв для кредитования областного бюджета, бюджетов города республиканского значения, столицы в случае прогноза в очередном финансовом году дефицита наличности их бюджетов.
В областном бюджете на очередной финансовый год предусматривается резерв для кредитования бюджетов районов (города областного значения) в случае прогноза в очередном финансовом году дефицита наличности их бюджетов.
Заимствование в случае прогноза в очередном финансовом году дефицита наличности может осуществляться на срок до шести месяцев в пределах финансового года и не требует уточнения республиканского или местных бюджетов.
5. В случае использования в полном объеме денег, предусмотренных в составе резерва, Правительство Республики Казахстан или местный исполнительный орган при необходимости вносят в Парламент Республики Казахстан или соответствующий маслихат предложения об увеличении размера резервов Правительства Республики Казахстан или местного исполнительного органа посредством внесения изменений и дополнений в закон о республиканском бюджете или решение маслихата о местном бюджете.
6. В случае не использования или частичного использования в течение финансового года денег, выделенных из резерва Правительства Республики Казахстан или местного исполнительного органа, администратор бюджетной программы обеспечивает возврат неиспользованной части выделенных денег в соответствующий бюджет до конца текущего финансового года.
7. Порядок использования резервов Правительства Республики Казахстан и местных исполнительных органов устанавливается Правительством Республики Казахстан.

Глава 5. Формирование, использование и управление
Национальным фондом Республики Казахстан

Статья 21. Национальный фонд Республики Казахстан
1. Национальный фонд Республики Казахстан представляет собой активы государства в виде финансовых активов, сосредоточиваемых на счете Правительства Республики Казахстан в Национальном Банке Республики Казахстан, а также в виде иного имущества, за исключением нематериальных активов.
2. Национальный фонд Республики Казахстан предназначен для обеспечения стабильного социально-экономического развития государства, накопления финансовых активов и иного имущества, за исключением нематериальных активов, снижения зависимости экономики от нефтяного сектора и воздействия неблагоприятных внешних факторов.
3. Национальный фонд Республики Казахстан осуществляет сберегательную и стабилизационную функции.
Сберегательная функция обеспечивает накопление финансовых активов и иного имущества, за исключением нематериальных активов, и доходность активов Национального фонда Республики Казахстан в долгосрочной перспективе при умеренном уровне риска.
Стабилизационная функция предназначена для поддержания достаточного уровня ликвидности активов Национального фонда Республики Казахстан.
Часть Национального фонда Республики Казахстан, используемая для осуществления стабилизационной функции, определяется в размере, необходимом для обеспечения гарантированного трансферта.
4. Формирование и использование Национального фонда Республики Казахстан определяются с учетом конъюнктуры мировых и внутренних товарных и финансовых рынков, экономической ситуации в государстве и за рубежом, приоритетов социально-экономического развития республики с сохранением при этом макроэкономической и фискальной стабильности и соблюдением основных целей и задач Национального фонда Республики Казахстан.
5. Решения по повышению эффективности формирования и использования Национального фонда Республики Казахстан, а также по объемам и направлениям его использования принимает Президент Республики Казахстан.
6. Поступление и расходование Национального фонда Республики Казахстан производятся в национальной и иностранной валютах.
Учет и отчетность по операциям Национального фонда Республики Казахстан осуществляются в национальной валюте.
7. Доверительное управление Национальным фондом Республики Казахстан осуществляет Национальный Банк Республики Казахстан на основании договора о доверительном управлении, заключаемого между Национальным Банком Республики Казахстан и Правительством Республики Казахстан.
Составление годовой финансовой отчетности по результатам доверительного управления активами Национального фонда Республики Казахстан осуществляет Национальный Банк Республики Казахстан в соответствии с договором о доверительном управлении.

Статья 22. Источники формирования Национального фонда Республики Казахстан
1. Источниками формирования Национального фонда Республики Казахстан являются:
1) поступления в Национальный фонд Республики Казахстан;
2) инвестиционные доходы от управления Национальным фондом Республики Казахстан;
3) иные поступления и доходы, не запрещенные законодательством Республики Казахстан.
2. Поступления в Национальный фонд Республики Казахстан, состоят из:
1) прямых налогов от организаций нефтяного сектора (за исключением налогов, зачисляемых в местные бюджеты), к которым относятся:
корпоративный подоходный налог, налог на сверхприбыль;
налог на добычу полезных ископаемых, бонусы, доля по разделу продукции;
рентный налог на экспортируемую сырую нефть, газовый конденсат;
дополнительный платеж недропользователя, осуществляющего деятельность по контракту о разделе продукции;
2) других поступлений от операций, осуществляемых организациями нефтяного сектора (за исключением поступлений, зачисляемых в местные бюджеты), в том числе поступлений за нарушения условий нефтяных контрактов (за исключением поступлений, зачисляемых в местные бюджеты);
3) поступлений от приватизации государственного имущества, находящегося в республиканской собственности и относящегося к горнодобывающей и обрабатывающей отраслям;
4) поступлений от продажи земельных участков сельскохозяйственного назначения.
3. К организациям нефтяного сектора относятся юридические лица, занимающиеся добычей и (или) реализацией сырой нефти, газового конденсата, а также заключившие контракты на разведку сырой нефти, газового конденсата.
Перечень организаций нефтяного сектора на очередной финансовый год утверждается к 20 декабря текущего финансового года совместно центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета и государственным органом, осуществляющим государственное регулирование в области проведения нефтяных операций, заключения и исполнения контрактов.
4. Инвестиционные доходы от управления Национальным фондом Республики Казахстан образуются от размещения Национального фонда Республики Казахстан в финансовые инструменты, за исключением нематериальных активов.

Статья 23. Использование Национального фонда Республики Казахстан
1. Национальный фонд Республики Казахстан расходуется:
1) в виде гарантированного трансферта из Национального фонда Республики Казахстан в республиканский бюджет;
2) в виде целевых трансфертов, передаваемых из Национального фонда Республики Казахстан в республиканский бюджет на цели, определяемые Президентом Республики Казахстан;
3) на покрытие расходов, связанных с управлением Национальным фондом Республики Казахстан и проведением ежегодного аудита.
2. Национальный фонд Республики Казахстан размещается в разрешенные финансовые инструменты, за исключением нематериальных активов, в целях обеспечения:
1) сохранности Национального фонда Республики Казахстан;
2) поддержания достаточного уровня ликвидности Национального фонда Республики Казахстан;
3) высокого уровня доходности Национального фонда Республики Казахстан в долгосрочной перспективе при умеренном уровне риска;
4) получения инвестиционных доходов в долгосрочной перспективе.
3. Перечень разрешенных финансовых инструментов, за исключением нематериальных активов, определяется Правительством Республики Казахстан совместно с Национальным Банком Республики Казахстан по предложению Совета по управлению Национальным фондом Республики Казахстан.
4. Национальный фонд Республики Казахстан не может использоваться на кредитование физических и юридических лиц и в качестве обеспечения исполнения обязательств.
5. Порядок зачисления активов в Национальный фонд Республики Казахстан и использования Национального фонда Республики Казахстан определяется Правительством Республики Казахстан.
6. Активы, поступающие в Национальный фонд Республики Казахстан или изымаемые из Национального фонда Республики Казахстан, подлежат конвертации или реконвертации в порядке, установленном Национальным Банком Республики Казахстан.

Статья 24. Гарантированный трансферт из Национального фонда Республики Казахстан в республиканский бюджет
1. Гарантированный трансферт из Национального фонда Республики Казахстан - невозвратные поступления в республиканский бюджет из Национального фонда Республики Казахстан.
2. Размер гарантированного трансферта из Национального фонда Республики Казахстан не должен превышать одну третью часть активов Национального фонда Республики Казахстан по состоянию на конец финансового года, предшествующего году разработки республиканского бюджета.
Размеры гарантированного трансферта из Национального фонда Республики Казахстан на трехлетний период определяются в установленном Правительством Республики Казахстан порядке и утверждаются законом Республики Казахстан.
3. Не перечисленную за истекший финансовый год сумму гарантированного трансферта из Национального фонда Республики Казахстан в республиканский бюджет Правительство Республики Казахстан по решению республиканской бюджетной комиссии и в соответствии с утвержденным Правительством Республики Казахстан порядком имеет право использовать в текущем финансовом году для финансирования бюджетных программ развития, утвержденных в республиканском бюджете истекшего финансового года, в объеме не более суммы неоплаченных зарегистрированных обязательств по соответствующим бюджетным программам посредством корректировки бюджета.
4. Привлечение не перечисленной за истекший финансовый год суммы гарантированного трансферта из Национального фонда Республики Казахстан в республиканский бюджет осуществляется на сумму, недостаточную для финансирования за счет остатков бюджетных средств на начало финансового года неоплаченной части зарегистрированных обязательств истекшего финансового года по бюджетным программам развития, указанным в подпункте 4) пункта 4 статьи 105 настоящего Кодекса.

Статья 25. Совет по управлению Национальным фондом Республики Казахстан
1. Совет по управлению Национальным фондом Республики Казахстан - консультативно-совещательный орган при Президенте Республики Казахстан, вырабатывающий предложения по эффективному использованию Национального фонда Республики Казахстан и его размещению в финансовые инструменты, за исключением нематериальных активов.
2. Функциями Совета по управлению Национальным фондом Республики Казахстан являются:
1) выработка предложений по повышению эффективности формирования и использования Национального фонда Республики Казахстан;
2) рассмотрение и выработка предложений по объемам и направлениям использования Национального фонда Республики Казахстан;
3) выработка предложений по перечню разрешенных финансовых инструментов, за исключением нематериальных активов, для размещения Национального фонда Республики Казахстан.
3. Решение о создании Совета по управлению Национальным фондом Республики Казахстан, его состав и положение о нем утверждаются Президентом Республики Казахстан.

Глава 6. Единая бюджетная классификация

Статья 26. Определение единой бюджетной классификации
1. Единая бюджетная классификация является группировкой поступлений и расходов бюджета по функциональным, ведомственным и экономическим характеристикам с присвоением объектам классификации группировочных кодов.
2. Бюджетный процесс осуществляется на основе единой бюджетной классификации.
3. Единая бюджетная классификация составляется на основе законодательных актов Республики Казахстан, указов Президента Республики Казахстан, постановлений Правительства Республики Казахстан в порядке, определяемом центральным уполномоченным органом по государственному планированию.
4. Единая бюджетная классификация разрабатывается и утверждается центральным уполномоченным органом по государственному планированию.

Статья 27. Состав единой бюджетной классификации
Единая бюджетная классификация включает в себя:
1) классификацию поступлений бюджета;
2) функциональную классификацию расходов бюджета;
3) экономическую классификацию расходов бюджета.

Статья 28. Классификация поступлений бюджета
1. Классификацией поступлений бюджета является группировка поступлений бюджетов всех уровней по определенным характеристикам, основанная на бюджетном законодательстве Республики Казахстан.
2. Группировка классификации поступлений бюджета состоит из категории, класса, подкласса и специфики.
Категории представляют собой группировку поступлений по экономическим признакам.
Классы и подклассы группируют поступления по их источникам и видам.
Специфика определяет вид платежа или поступления в бюджет.

Статья 29. Функциональная классификация расходов бюджета
1. Функциональной классификацией расходов бюджета является группировка расходов бюджетов всех уровней, определяющая направления расходования бюджетных средств по функциональным и ведомственным признакам, отражающим выполнение функций государства, реализацию стратегических и программных документов Республики Казахстан.
2. Группировка функциональной классификации расходов бюджета состоит из следующих уровней:
функциональные группы;
функциональные подгруппы;
администраторы бюджетных программ;
бюджетные программы (подпрограммы).
3. На основе функциональной классификации расходов бюджета может формироваться ведомственная классификация расходов бюджета, составляемая посредством группировки администраторов бюджетных программ и бюджетных программ (подпрограмм).

Статья 30. Экономическая классификация расходов бюджета
1. Экономической классификацией расходов бюджета является группировка расходов бюджета по экономическим характеристикам, отражающая операции, осуществляемые государственными учреждениями для реализации бюджетных программ.
2. Группировка экономической классификации расходов бюджета состоит из категории, класса, подкласса и специфики.
Категория группирует расходы по экономическим признакам. Класс и подкласс группируют расходы по основным видам операций, проводимых государственными учреждениями. Специфика определяет вид операции, проводимой государственным учреждением для реализации бюджетной программы.
3. Структура специфик экономической классификации расходов бюджета разрабатывается и утверждается центральным уполномоченным органом по государственному планированию.

Статья 31. Администратор бюджетных программ
1. Администратор бюджетных программ - государственный орган, ответственный за планирование, обоснование, реализацию и достижение результатов бюджетных программ.
Администратор бюджетных программ определяется согласно возложенным на него функциям и полномочиям.
2. Администратор бюджетных программ самостоятельно использует бюджетные средства в случае, если он является одновременно администратором бюджетной программы и государственным учреждением.
3. Структурные и территориальные подразделения государственных органов не могут быть администраторами бюджетных программ, за исключением органов внутренних дел области, города республиканского значения, столицы, которые являются администраторами областных бюджетных программ, бюджетных программ города республиканского значения, столицы.
4. Администраторами республиканских бюджетных программ являются центральные исполнительные и иные центральные государственные органы.
5. Администраторы местных бюджетных программ определяются исходя из типовой структуры местного государственного управления, утверждаемой Правительством Республики Казахстан.
6. Администраторами областных бюджетных программ, бюджетных программ города республиканского значения, столицы являются аппараты акимов и областных маслихатов, маслихатов города республиканского значения, столицы, исполнительные органы, уполномоченные акиматами областей, города республиканского значения, столицы, и органы внутренних дел областей, города республиканского значения, столицы.
7. Администраторами районных (городских) бюджетных программ являются аппараты акима и маслихата района (города областного значения), исполнительные органы, уполномоченные акиматом района (города областного значения).
8. Администраторами бюджетных программ района в городе, города районного значения, поселка, аула (села), аульного (сельского) округа являются аппараты акимов данных административно-территориальных единиц.

Статья 32. Бюджетные программы
1. Бюджетная программа - направление расходов бюджета, взаимоувязанное со стратегическими направлениями, целями, задачами, показателями результата, определенными в стратегическом плане государственного органа, имеющее показатели результата и объемы финансирования расходов бюджета.
2. Бюджетные программы разрабатываются администратором бюджетных программ и утверждаются в составе стратегического плана государственного органа.
3. Бюджетные программы разрабатываются исходя из принципов необходимости и достаточности для решения сформулированных в стратегическом плане целей и задач.
Бюджетные программы должны быть сгруппированы по однородным по своему содержанию государственным услугам или направлениям деятельности администратора бюджетных программ.
4. Бюджетная программа для оценки ее реализации должна содержать показатели прямого и конечного результатов, а также бюджетная программа может содержать показатели качества и эффективности.
Показатели качества отражают степень соответствия оказываемой государственной услуги ожиданиям ее получателей.
Показатели эффективности отражают стоимость единицы государственной услуги либо объем поступлений в бюджет на единицу вложений в стоимость государственной услуги.
5. Бюджетная программа может подразделяться на подпрограммы, конкретизирующие направления расходования бюджетных средств, при условии, что для бюджетных подпрограмм применимы те же показатели результата, что и для бюджетных программ.
6. Порядок разработки бюджетных программ (подпрограмм) и требования к их содержанию определяются центральным уполномоченным органом по государственному планированию.

Статья 33. Виды бюджетных программ
1. В зависимости от содержания бюджетные программы разделяются на программы, направленные на:
оказание государственных услуг;
предоставление трансфертов и бюджетных субсидий;
предоставление бюджетных кредитов;
осуществление бюджетных инвестиций;
осуществление капитальных расходов;
выполнение обязательств государства.
2. В зависимости от уровня государственного управления бюджетные программы подразделяются на:
1) республиканские, утверждаемые в составе республиканского бюджета;
2) областные, города республиканского значения, столицы, утверждаемые в составе областного бюджета, бюджетов города республиканского значения, столицы;
3) районные (городские), утверждаемые в составе бюджета района (города областного значения);
4) бюджетные программы района в городе, города районного значения, поселка, аула (села), аульного (сельского) округа, утверждаемые в составе бюджета города республиканского значения, столицы, бюджета района (города областного значения).
Областные, города республиканского значения, столицы, районные (городские) бюджетные программы, а также бюджетные программы района в городе, города районного значения, поселка, аула (села), аульного (сельского) округа являются местными бюджетными программами.
3. В зависимости от способа реализации бюджетные программы подразделяются на:
1) индивидуальные бюджетные программы, реализуемые одним администратором;
2) распределяемые бюджетные программы, утверждаемые в бюджете в составе бюджетных программ определенного администратора бюджетных программ, и подлежащие распределению в течение текущего финансового года между различными администраторами бюджетных программ.
Распределение таких бюджетных программ осуществляется в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан.
4. Бюджетные программы подразделяются на текущие бюджетные программы и бюджетные программы развития с присвоением соответствующего признака (кода) в составе единой бюджетной классификации.
К бюджетным программам развития относятся расходы бюджета, направленные на осуществление бюджетных инвестиций. Остальные расходы бюджета относятся к текущим бюджетным программам.

Статья 34. Бюджетные программы, направленные на оказание государственных услуг
1. Государственная услуга - деятельность, основанная на законодательных актах Республики Казахстан и актах Президента Республики Казахстан, финансируемая за счет бюджетных средств и из бюджета (сметы расходов) Национального Банка Республики Казахстан, направленная на удовлетворение интересов общества и обеспечение прав, свобод и защиты законных интересов и потребностей физических и юридических лиц, за исключением деятельности, направленной на охранные мероприятия по обеспечению безопасности охраняемых лиц и объектов, обороноспособности и национальной безопасности государства, функционирование Парламента Республики Казахстан, Конституционного Совета Республики Казахстан, Центральной избирательной комиссии Республики Казахстан.
2. Администратор бюджетных программ и подведомственные ему организации оказывают государственные услуги физическим и негосударственным юридическим лицам в соответствии со стандартами государственных услуг.
Стандарт государственной услуги - требования к оказанию государственной услуги, включающие характеристики процесса, формы, содержания и результата оказания государственной услуги.
Стандарты государственных услуг разрабатываются центральными государственными органами, утверждаются Правительством Республики Казахстан.
Стандарты государственных услуг, оказываемых государственными органами, подчиненными и подотчетными Президенту Республики Казахстан, утверждаются Президентом Республики Казахстан.
3. Правительством Республики Казахстан утверждается реестр государственных услуг.
Под реестром государственных услуг понимается нормативный правовой акт, содержащий регулярно обновляемый перечень государственных услуг, оказываемых на республиканском и местном уровнях, с указанием получателей государственных услуг, государственных органов и организаций, обеспечивающих их оказание, и других характеристик.
4. Стоимость бюджетной программы, направленной на оказание государственных услуг, включает все текущие расходы, осуществляемые напрямую в процессе оказания данных услуг, в том числе расходы по оплате труда сотрудников, участвующих в этом процессе.
При определении стоимости бюджетной программы, направленной на оказание государственной услуги, могут использоваться утвержденные стандарты государственных услуг.
5. Наименования бюджетных программ должны отражать содержание оказываемых государственных услуг или направления деятельности государственного органа.

Статья 35. Бюджетные программы, направленные на предоставление
трансфертов и бюджетных субсидий
1. К бюджетным программам, направленным на предоставление трансфертов и бюджетных субсидий, относятся:
1) трансферты между уровнями бюджетов;
2) трансферты физическим лицам, кроме денежных выплат работникам государственных учреждений;
3) бюджетные субсидии физическим и юридическим лицам.
2. Трансферты - безвозмездные и невозвратные платежи в бюджет и из бюджета, в том числе физическим и юридическим лицам, из Национального фонда Республики Казахстан в республиканский бюджет.
3. Трансферты физическим лицам, кроме денежных выплат работникам государственных учреждений - это денежные выплаты физическим лицам, предназначенные для увеличения их располагаемого дохода либо для полной или частичной компенсации определенных видов затрат или ущерба, предусмотренных законодательными актами Республики Казахстан.
4. Бюджетные субсидии - невозвратные платежи из бюджета, которые могут предоставляться физическим и юридическим лицам, в том числе крестьянским (фермерским) хозяйствам, только при отсутствии другого способа выполнения государственных функций и реализации социально-экономических задач развития республики или региона в случаях, предусмотренных законодательными актами Республики Казахстан.
5. Порядок выплаты субсидий из бюджетов определяется Правительством Республики Казахстан.

Статья 36. Бюджетные программы, направленные на предоставление бюджетных кредитов
Бюджетные кредиты направляются на:
1) реализацию бюджетных инвестиционных проектов;
2) осуществление внешнеэкономической деятельности государства;
3) реализацию государственной инвестиционной политики финансовыми агентствами со стопроцентным участием государства или контрольный пакет акций которых принадлежит национальной управляющей компании;
4) покрытие дефицита наличности нижестоящих бюджетов.

Статья 37. Бюджетные программы, направленные на осуществление бюджетных инвестиций
Бюджетные инвестиции осуществляются посредством реализации бюджетных инвестиционных проектов, концессионных проектов на условиях софинансирования из бюджета, а также посредством участия в уставном капитале юридических лиц.

Статья 38. Бюджетные программы, направленные на осуществление капитальных расходов
К капитальным расходам относятся расходы, направленные на создание либо укрепление материально-технической базы, проведение капитального (восстановительного) ремонта и иные капитальные расходы в соответствии с экономической классификацией расходов, кроме бюджетных инвестиций.

Статья 39. Бюджетные программы, направленные на выполнение обязательств государства
К бюджетным программам, направленным на выполнение обязательств государства относятся:
совокупные выплаты в определенном периоде времени вознаграждения, комиссионных, штрафов и иных платежей, вытекающих из условий заимствования, выплаты по сделкам хеджирования;
возврат заемщиком полученной суммы займа в установленном договором займа порядке, исполнение других обязательств государства, вытекающих из договора займа;
долевые взносы в международные организации;
выполнение обязательств по государственным гарантиям и поручительствам;
другие обязательства государства, вытекающие из соглашений, ратифицированных в установленном порядке, и законодательных актов Республики Казахстан или решений судов.

Статья 40. Классификация расходов государственных органов, осуществляющих разведывательную и контрразведывательную деятельность, и их учреждений, а также непосредственно обеспечивающих безопасность Президента Республики Казахстан
Расходы государственных органов, осуществляющих разведывательную и контрразведывательную деятельность, и их учреждений, а также непосредственно обеспечивающих безопасность Президента Республики Казахстан, классифицируются по одной функциональной группе, с отражением по одной специфике экономической классификации расходов, по следующим бюджетным программам:
одной бюджетной программе, направленной на оказание государственных услуг, предоставление трансфертов и осуществление капитальных расходов;
одной бюджетной программе, направленной на осуществление бюджетных инвестиций.

Статья 41. Государственное задание
1. Государственное задание - заказ на оказание отдельных государственных услуг, реализацию бюджетных инвестиционных проектов и выполнение других срочных задач, требующих безотлагательного решения для обеспечения социально-экономической стабильности, определяемый Правительством Республики Казахстан.
Выполнение государственного задания осуществляется только в рамках реализации республиканских бюджетных программ с соблюдением требований, предъявляемым к ним, с заключением гражданско-правовой сделки в форме договора между администратором бюджетных программ и исполнителем государственного задания с указанием в нем показателей результатов.
2. Выполнение государственного задания осуществляется без соблюдения конкурсных процедур, предусмотренных законодательством Республики Казахстан о государственных закупках.
3. Допускается выделение бюджетных средств юридическим лицам с участием государства в уставном капитале на выполнение государственного задания, которое осуществляется не через увеличение уставного капитала этих юридических лиц.
4. Государственное задание, администратор бюджетных программ и юридическое лицо, ответственные за выполнение государственного задания, утверждаются Правительством Республики Казахстан ежегодно.
5. Порядок разработки и выполнения государственного задания определяются Правительством Республики Казахстан.

Глава 7. Межбюджетные отношения

Статья 42. Общие положения о межбюджетных отношениях
1. Межбюджетными отношениями являются отношения между республиканским, областными бюджетами, бюджетами города республиканского значения, столицы, районов (городов областного значения) в бюджетном процессе.
2. В бюджетном процессе не допускаются взаимоотношения республиканского бюджета с бюджетами районов (городов областного значения) и бюджетов районов (городов областного значения) друг с другом.
3. По решению Правительства Республики Казахстан допускаются взаимоотношения областного бюджета, бюджетов города республиканского значения, столицы с другими областными бюджетами, бюджетами города республиканского значения, столицы в бюджетном процессе в случаях возникновения чрезвычайных ситуаций природного и техногенного характера, угрожающих политической, экономической и социальной стабильности административно-территориальной единицы, жизни и здоровью людей, проведения мероприятий общереспубликанского либо международного значения по ходатайству акимов областей, города республиканского значения, столицы, а также по поручению Президента Республики Казахстан.
4. Межбюджетные отношения основаны на четком разграничении функций и полномочий между уровнями государственного управления, едином распределении поступлений и расходов между республиканским, областными бюджетами, бюджетами города республиканского значения, столицы, районов (городов областного значения), а также на единстве и прозрачности методов определения межбюджетных трансфертов.
5. Вмешательство Правительства Республики Казахстан и центральных государственных органов, местных исполнительных органов областей в бюджетный процесс соответственно областей, города республиканского значения, столицы и районов (городов областного значения) не допускается, за исключением случаев, предусмотренных настоящим Кодексом.
6. Не допускается установление в иных законодательных актах Республики Казахстан, кроме настоящего Кодекса, уровня бюджета, за счет которого должны финансироваться расходы и в который должны зачисляться поступления.
Передача расходов или отдельных видов поступлений из одного уровня бюджета в другой осуществляется только при внесении изменений и дополнений в настоящий Кодекс.
7. Компенсация потерь нижестоящих бюджетов, вытекающих из принятия вышестоящими органами нормативных правовых актов, влекущих увеличение расходов и (или) уменьшение доходов в период действия трехлетних объемов трансфертов общего характера, производится в обязательном порядке посредством выделения целевых текущих трансфертов из вышестоящего бюджета.
8. Компенсация потерь вышестоящих бюджетов, вытекающих из принятия законодательных актов, влекущих увеличение расходов в связи с передачей функций государственных органов из нижестоящего уровня государственного управления в вышестоящий в период действия трехлетних объемов трансфертов общего характера, производится в обязательном порядке посредством выделения целевых текущих трансфертов из нижестоящего бюджета.

Статья 43. Принципы межбюджетных отношений
Межбюджетные отношения основываются на следующих принципах:
1) равенство бюджетов областей, города республиканского значения, столицы во взаимоотношениях с республиканским бюджетом, бюджетов районов (городов областного значения) во взаимоотношениях с вышестоящим областным бюджетом;
2) эффективное распределение поступлений, учитывающее одновременное соблюдение следующих критериев их разграничения:
за нижестоящими бюджетами закрепляются налоговые и неналоговые поступления, имеющие стабильный характер, не зависящие от воздействия внешних факторов;
налоговые и неналоговые поступления, представляющие плату за услуги, оказанные государственными учреждениями, поступают в доход бюджета, из которого финансируются указанные услуги;
налоги, имеющие перераспределительный характер, а также неравномерное размещение налоговой базы, закрепляются за более высокими уровнями бюджетов бюджетной системы;
при закреплении налогов и других обязательных платежей в бюджет предпочтение отдается тому уровню бюджета, который обеспечит наиболее высокую степень их собираемости;
налоги, взимаемые с налоговой базы, имеющей четкую территориальную привязку, закрепляются за местными бюджетами;
3) выравнивание уровней бюджетной обеспеченности административно-территориальных единиц Республики Казахстан;
4) обеспечение предоставления местными исполнительными органами одинакового уровня государственных услуг;
5) эффективность и результативность предоставления государственных услуг - закрепление государственных услуг за тем уровнем государственного управления, который может обеспечить наиболее эффективное и результативное оказание государственных услуг;
6) максимальное приближение уровня предоставления государственной услуги к ее получателям - передача исполнения услуг на возможно более низкий уровень бюджетной системы с целью лучшего учета потребностей их получателей и повышения качества государственных услуг.

Статья 44. Формы регулирования межбюджетных отношений
1. Межбюджетные отношения регулируются:
1) между республиканским и областным бюджетом, бюджетами города республиканского значения, столицы:
трансфертами;
бюджетными кредитами;
2) между областным и районными (городов областного значения) бюджетами:
трансфертами;
бюджетными кредитами;
нормативами распределения доходов.
2. Трансферты между уровнями бюджетов подразделяются на трансферты общего характера, целевые текущие трансферты, целевые трансферты на развитие.
3. Целевые трансферты и бюджетные кредиты используются местными исполнительными органами только в соответствии с их целевым назначением, определенным в соответствующих бюджетных программах.
4. Использованные не по целевому назначению суммы целевых трансфертов и бюджетных кредитов согласно акту государственного финансового контроля подлежат обязательному возврату в вышестоящий бюджет, выделивший данные трансферты и кредиты, в течение месяца после подписания акта контроля.
5. По решению Правительства Республики Казахстан неиспользованные (недоиспользованные) суммы целевых трансфертов в течение финансового года, выделенные из республиканского бюджета, за исключением выделенных из резерва Правительства Республики Казахстан, могут быть использованы (доиспользованы) в следующем финансовом году с соблюдением их целевого назначения.
По решению местного исполнительного органа области неиспользованные (недоиспользованные) суммы целевых трансфертов в течение финансового года, выделенные из областного бюджета, за исключением выделенных из резерва местного исполнительного органа области, могут быть использованы (доиспользованы) в следующем финансовом году с соблюдением их целевого назначения.
Неиспользованные (недоиспользованные) в течение финансового года суммы целевых трансфертов, выделенных в истекшем финансовом году, разрешенные использовать (доиспользовать) по решению Правительства Республики Казахстан или местного исполнительного органа, подлежат возврату в вышестоящий бюджет, выделивший их, до конца текущего финансового года.

Статья 45. Трансферты общего характера
1. Трансфертами общего характера являются бюджетные субвенции и бюджетные изъятия.
2. Бюджетными субвенциями являются трансферты, передаваемые из вышестоящих бюджетов в нижестоящие бюджеты в пределах сумм, утвержденных в республиканском или областном бюджетах.
3. Бюджетными изъятиями являются трансферты, передаваемые из нижестоящих бюджетов в вышестоящие бюджеты в пределах сумм, утвержденных в республиканском или областном бюджетах.
4. Объемы трансфертов общего характера устанавливаются в абсолютном выражении на трехлетний период с разбивкой по годам:
между республиканским бюджетом и областными, города республиканского значения, столицы бюджетами - законом Республики Казахстан;
между областным бюджетом, бюджетом города республиканского значения, столицы и бюджетами районов (городов областного значения) - решением областного маслихата.
Объемы трансфертов общего характера подлежат изменению через каждые три года.
5. Трансферты общего характера направлены на выравнивание уровня бюджетной обеспеченности регионов и обеспечение равных фискальных возможностей для предоставления гарантированных государством услуг в соответствии с направлениями расходов, закрепленными настоящим Кодексом за каждым уровнем бюджета.
6. При определении трансфертов общего характера учитываются налоговый потенциал региона, численность потребителей государственных услуг в регионе, утвержденные стандарты государственных услуг и факторы, влияющие на расходы по предоставлению государственных услуг в зависимости от специфики того или иного региона.
7. Объемы трансфертов общего характера определяются как разница между прогнозными объемами доходов (за минусом трансфертов) и затрат соответствующего местного бюджета.
8. При превышении прогнозного объема доходов над прогнозным объемом затрат местного бюджета устанавливаются бюджетные изъятия из местного бюджета в вышестоящий бюджет.
При превышении прогнозного объема затрат над прогнозным объемом доходов местного бюджета устанавливаются бюджетные субвенции в местный бюджет из вышестоящего бюджета.
9. Прогнозные объемы доходов и затрат местных бюджетов рассчитываются на основе методики расчетов трансфертов общего характера, определяемой Правительством Республики Казахстан.
10. При расчете объемов трансфертов общего характера не учитываются целевые трансферты и бюджетные кредиты, выделяемые из вышестоящего бюджета в планируемом периоде, затраты на погашение долга местного исполнительного органа.
11. Порядок и периодичность перечисления трансфертов общего характера определяется Правительством Республики Казахстан.

Статья 46. Целевые трансферты
1. Целевыми трансфертами являются трансферты, передаваемые вышестоящими бюджетами в нижестоящие в пределах сумм, утвержденных в республиканском или областном бюджете, для реализации отдельных текущих бюджетных программ или бюджетных программ развития, не учитываемых при расчете трансфертов общего характера, а также трансферты, выделяемые на компенсацию потерь вышестоящих бюджетов, вытекающих из принятия законодательных актов, влекущих увеличение расходов в связи с передачей функций государственных органов из нижестоящего уровня государственного управления в вышестоящий в период действия трехлетних объемов трансфертов общего характера.
2. Целевыми текущими трансфертами являются трансферты, передаваемые вышестоящими бюджетами в нижестоящие в пределах сумм, утвержденных в республиканском или местных бюджетах для реализации отдельных текущих бюджетных программ, не учитываемых при расчете трансфертов общего характера.
3. Целевыми трансфертами на развитие являются трансферты, передаваемые вышестоящими бюджетами в нижестоящие в пределах сумм, утвержденных в республиканском или местных бюджетах, для:
1) реализации местных бюджетных инвестиционных проектов, предлагаемых местными исполнительными органами, на основе стратегических и программных документов Республики Казахстан;
2) выполнения нижестоящими органами государственного управления мероприятий для реализации стратегических и программных документов Республики Казахстан, относящихся к компетенции вышестоящих органов государственного управления, направленных на получение экономических выгод или достижение социально-экономического эффекта.
4. Целевые трансферты нижестоящим бюджетам перечисляются администратором бюджетных программ вышестоящего бюджета на основании соглашения о результатах по целевым трансфертам, индивидуального плана финансирования соответствующей бюджетной программы по платежам, утвержденного в установленном порядке, при наличии подтверждающих обоснованность платежа администратора бюджетных программ нижестоящего бюджета документов по целевым трансфертам на развитие и в соответствии с нормативными правовыми актами, утверждающими распределение общей суммы целевых трансфертов между нижестоящими бюджетами.
5. Соглашение о результатах по целевым трансфертам представляет собой документ, содержащий:
цели и задачи, на решение которых выделяются целевые трансферты;
прямые и конечные результаты, которые должны быть достигнуты за счет использования целевых трансфертов;
обязательство о предоставлении администратору бюджетных программ вышестоящего бюджета отчета нижестоящего бюджета о достигнутых прямых и конечных результатах.
6. Соглашение о результатах по целевым трансфертам, предоставляемым из вышестоящего бюджета нижестоящему бюджету, заключается не позднее 20 января текущего финансового года между администратором бюджетной программы вышестоящего бюджета и соответствующим местным исполнительным органом.
В случае дальнейшего распределения целевых трансфертов, предоставляемых из республиканского бюджета областным бюджетам, между бюджетами районов (городов областного значения) местный исполнительный орган области заключает соответствующие соглашения о результатах по целевым трансфертам с местными исполнительными органами районов (городов областного значения).
7. Местный исполнительный орган района (города областного значения) по итогам полугодия и года представляет соответствующему местному исполнительному органу области отчет о прямых и конечных результатах, достигнутых за счет использования выделенных целевых трансфертов в соответствии с соглашениями о результатах.
Местный исполнительный орган области, города республиканского значения, столицы по итогам полугодия и года представляет соответствующему администратору республиканских бюджетных программ отчет о прямых и конечных результатах, достигнутых за счет использования выделенных целевых трансфертов в соответствии с соглашениями о результатах.
8. Порядок разработки соглашения о результатах по целевым трансфертам, перечисления целевых трансфертов, составления и представления отчета о достигнутых прямых и конечных результатах определяется Правительством Республики Казахстан.

Статья 47. Целевые текущие трансферты из нижестоящего бюджета
1. Целевыми текущими трансфертами из нижестоящего бюджета являются трансферты, передаваемые нижестоящими бюджетами вышестоящим в целях компенсации потерь вышестоящих бюджетов, вытекающих из принятия законодательных актов, влекущих увеличение расходов и (или) уменьшение поступлений в связи с передачей функций государственных органов из нижестоящих уровней государственного управления в вышестоящие в период действия трехлетних объемов трансфертов общего характера.
2. Целевые текущие трансферты из нижестоящего бюджета перечисляются администратором бюджетных программ нижестоящего бюджета на основании индивидуального плана финансирования соответствующей бюджетной программы по платежам, утвержденного в установленном порядке.

Статья 48. Бюджетные кредиты нижестоящим бюджетам
1. Бюджетные кредиты из республиканского бюджета и областных бюджетов могут предоставляться соответственно областным бюджетам, бюджетам города республиканского значения, столицы и бюджетам районов (городов областного значения), на реализацию бюджетных инвестиционных проектов и в случае прогнозного дефицита наличности в течение финансового года.
2. Бюджетные кредиты нижестоящим бюджетам предоставляются в соответствии с настоящим Кодексом.

Статья 49. Ответственность за использование целевых трансфертов и достижение результатов
При выделении целевых трансфертов из вышестоящего бюджета нижестоящему бюджету:
местный исполнительный орган области и соответствующие администраторы бюджетных программ вышестоящего бюджета обеспечивают своевременное заключение соглашения о результатах по целевым трансфертам;
администраторы бюджетных программ вышестоящего бюджета обеспечивают перечисление целевых трансфертов нижестоящим бюджетам в соответствии с индивидуальным планом финансирования по платежам на основании заключенных соглашений о результатах;
местный исполнительный орган области, города республиканского значения, столицы, района (города областного значения) и соответствующие администраторы бюджетных программ нижестоящего бюджета обеспечивают целевое использование целевых трансфертов в соответствии с заключенным соглашением о результатах по целевым трансфертам, достижение прямых и конечных результатов, представление отчета о прямых и конечных результатах, достигнутых за счет использования полученных целевых трансфертов.

Раздел 2. Распределение поступлений и расходов
между уровнями бюджетов

Глава 8. Распределение поступлений в бюджет между
республиканским, областными бюджетами, бюджетами города
республиканского значения, столицы, района
(города областного значения)

Статья 50. Поступления в республиканский бюджет
1. Налоговыми поступлениями в республиканский бюджет являются:
1) корпоративный подоходный налог, за исключением поступлений от организаций нефтяного сектора;
2) налог на добавленную стоимость, в том числе на произведенные товары, выполненные работы и оказанные услуги на территории Республики Казахстан, и на товары, импортируемые на территорию Республики Казахстан;
3) акцизы на товары, импортируемые на территорию Республики Казахстан в соответствии с законодательством Республики Казахстан;
4) акцизы на сырую нефть, газовый конденсат;
5) налог на игорный бизнес;
6) налог на сверхприбыль, за исключением поступлений от организаций нефтяного сектора;
7) платеж по возмещению исторических затрат;
8) бонусы, за исключением поступлений от организаций нефтяного сектора;
9) налог на добычу полезных ископаемых, за исключением поступлений от организаций нефтяного сектора;
10) доля Республики Казахстан по разделу продукции по заключенным контрактам, за исключением поступлений от организаций нефтяного сектора;
11) дополнительный платеж недропользователя, осуществляющего деятельность по контракту о разделе продукции, за исключением поступлений от организаций нефтяного сектора;
12) сбор за проезд автотранспортных средств по территории Республики Казахстан, кроме сбора за проезд автотранспортных средств по платным государственным автомобильным дорогам местного значения;
13) сбор за выдачу разрешения на использование радиочастотного спектра телевизионным и радиовещательным организациям;
14) сбор за государственную регистрацию (поставку на учет) средства массовой информации;
15) сбор за государственную регистрацию лекарственных средств;
16) сбор за государственную регистрацию прав на произведения и объекты смежных прав, лицензионных договоров на использование произведений и объектов смежных прав;
17) сбор за государственную регистрацию радиоэлектронных средств и высокочастотных устройств;
18) плата за предоставление междугородной и (или) международной телефонной связи, а также сотовой связи;
19) плата за использование радиочастотного спектра;
20) плата за использование особоохраняемых природных территорий республиканского значения;
21) плата за пользование животным миром;
22) плата за пользование судоходными водными путями;
23) плата за размещение наружной (визуальной) рекламы в полосе отвода автомобильных дорог общего пользования республиканского значения;
24) таможенные пошлины на ввозимые и вывозимые товары;
25) поступления от осуществления таможенного контроля и таможенных процедур;
26) пошлины, взимаемые в качестве защитных мер отечественных товаропроизводителей;
27) консульский сбор;
28) государственная пошлина за проставление уполномоченными Правительством Республики Казахстан государственными органами апостиля на официальных документах, совершенных в Республике Казахстан, в соответствии с международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан;
29) государственная пошлина за выдачу документов, удостоверяющих личность;
30) государственная пошлина, взимаемая за выдачу водительских удостоверений;
31) государственная пошлина, взимаемая за выдачу свидетельств о государственной регистрации механических транспортных средств;
32) государственная пошлина, взимаемая за выдачу государственных регистрационных номерных знаков;
33) государственная пошлина, взимаемая за совершение нотариальных действий, а также за выдачу копий (дубликатов) нотариально удостоверенных документов;
34) государственная пошлина, взимаемая за совершение уполномоченным государственным органом в области интеллектуальной собственности юридически значимых действий;
35) государственная пошлина с подаваемых в суд исковых заявлений к государственным учреждениям.
2. Неналоговыми поступлениями в республиканский бюджет являются:
1) доходы от республиканской собственности:
поступления части чистого дохода республиканских государственных предприятий;
поступления части чистого дохода Национального Банка Республики Казахстан;
дивиденды на государственные пакеты акций, находящиеся в республиканской собственности;
доходы на доли участия в юридических лицах, находящиеся в республиканской собственности;
доходы от аренды имущества, находящегося в республиканской собственности;
вознаграждения за размещение средств государственных внешних займов на счетах в банках второго уровня и по депозитам Правительства Республики Казахстан в Национальном Банке Республики Казахстан;
вознаграждения по кредитам, выданным из республиканского бюджета; доходы от продажи вооружения и военной техники;
другие доходы от республиканской собственности;
2) поступления от реализации товаров (работ, услуг) государственными учреждениями, финансируемыми из республиканского бюджета;
3) поступления денег от проведения государственных закупок, организуемых государственными учреждениями, финансируемыми из республиканского бюджета;
4) штрафы, пеня, санкции, взыскания, налагаемые государственными учреждениями, финансируемыми из республиканского бюджета, а также содержащимися и финансируемыми из бюджета (сметы расходов) Национального Банка Республики Казахстан, за исключением поступлений от предприятий нефтяного сектора;
5) другие неналоговые поступления в республиканский бюджет, за исключением поступлений от предприятий нефтяного сектора.
3. Поступлениями от продажи основного капитала в республиканский бюджет являются деньги:
1) от продажи государственного имущества, закрепленного за государственными учреждениями, финансируемыми из республиканского бюджета;
2) от продажи товаров из государственного материального резерва;
3) от продажи нематериальных активов, принадлежащих государству.
4. Поступлениями трансфертов в республиканский бюджет являются:
1) трансферты из областных бюджетов, бюджетов городов республиканского значения, столицы;
2) трансферты в республиканский бюджет из Национального фонда Республики Казахстан.
5. В республиканский бюджет зачисляются поступления от погашения выданных из республиканского бюджета кредитов, продажи финансовых активов государства, находящихся в республиканской собственности, правительственных займов.

Статья 51. Поступления в областной бюджет
1. Налоговыми поступлениями в областной бюджет являются:
1) индивидуальный подоходный налог по нормативам распределения доходов, установленным областным маслихатом;
2) социальный налог по нормативам распределения доходов, установленным областным маслихатом;
3) плата за эмиссии в окружающую среду;
4) сбор за проезд по платным государственным автомобильным дорогам областного значения;
5) плата за размещение наружной (визуальной) рекламы в полосе отвода автомобильных дорог общего пользования областного значения;
6) плата за пользование водными ресурсами поверхностных источников;
7) плата за лесные пользования;
8) плата за использование особоохраняемых природных территорий местного значения.
2. Неналоговыми поступлениями в областной бюджет являются:
1) доходы от коммунальной собственности:
поступления части чистого дохода коммунальных государственных предприятий, созданных по решению областного акимата;
дивиденды на государственные пакеты акций, находящиеся в областной коммунальной собственности;
доходы на доли участия в юридических лицах, находящиеся в областной коммунальной собственности;
поступления от аренды имущества областной коммунальной собственности;
вознаграждения по кредитам, выданным из областного бюджета;
вознаграждения, полученные от размещения в депозиты временно свободных бюджетных денег;
другие доходы от областной коммунальной собственности;
2) поступления от реализации товаров (работ, услуг) государственными учреждениями, финансируемыми из областного бюджета;
3) поступления денег от проведения государственных закупок, организуемых государственными учреждениями, финансируемыми из областного бюджета;
4) штрафы, пеня, санкции, взыскания, налагаемые государственными учреждениями, финансируемыми из областного бюджета;
5) другие неналоговые поступления в областной бюджет.
3. Поступлениями в областной бюджет от продажи основного капитала являются деньги от продажи государственного имущества, закрепленного за государственными учреждениями, финансируемыми из областного бюджета.
4. Поступлениями трансфертов в областной бюджет являются:
1) трансферты из бюджетов районов (городов областного значения);
2) трансферты из республиканского бюджета.
5. В областной бюджет зачисляются поступления от погашения выданных из областного бюджета кредитов, продажи финансовых активов государства, находящихся в областной коммунальной собственности, займов местных исполнительных органов областей.

Статья 52. Поступления в бюджет города республиканского значения, столицы
1. Налоговыми поступлениями в бюджет города республиканского значения, столицы являются:
1) индивидуальный подоходный налог;
2) социальный налог;
3) налог на имущество физических и юридических лиц, индивидуальных предпринимателей;
4) земельный налог;
5) единый земельный налог;
6) налог на транспортные средства;
7) фиксированный налог;
8) акцизы на:
все виды спирта, произведенные на территории Республики Казахстан;
алкогольную продукцию, произведенную на территории Республики Казахстан;
безалкогольное пиво, произведенное на территории Республики Казахстан;
табачные изделия, произведенные на территории Республики Казахстан;
легковые автомобили (кроме автомобилей с ручным управлением или адаптером ручного управления, специально предназначенных для инвалидов), произведенные на территории Республики Казахстан;
бензин (за исключением авиационного) и дизельное топливо;
9) плата за пользование водными ресурсами поверхностных источников;
10) плата за лесные пользования;
11) плата за эмиссии в окружающую среду;
12) плата за использование особоохраняемых природных территорий местного значения;
13) плата за пользование земельными участками;
14) сбор за государственную регистрацию индивидуальных предпринимателей;
15) лицензионный сбор за право занятия отдельными видами деятельности;
16) сбор за государственную регистрацию юридических лиц и учетную регистрацию филиалов и представительств;
17) сбор с аукционов;
18) сбор за проезд по платным государственным автомобильным дорогам города республиканского значения, столицы;
19) государственная пошлина, кроме консульского сбора и государственных пошлин, зачисляемых в республиканский бюджет;
20) сбор за государственную регистрацию прав на недвижимое имущество и сделок с ним;
21) сбор за государственную регистрацию залога движимого имущества и ипотеки судна или строящегося судна;
22) сбор за государственную регистрацию транспортных средств;
23) плата за размещение наружной (визуальной) рекламы в полосе отвода автомобильных дорог общего пользования городского значения и в населенных пунктах.
2. Неналоговыми поступлениями в бюджет города республиканского значения, столицы являются:
1) доходы от коммунальной собственности:
поступления части чистого дохода коммунальных государственных предприятий, созданных по решению акиматов города республиканского значения, столицы;
дивиденды на государственные пакеты акций, находящиеся в коммунальной собственности города республиканского значения, столицы;
доходы на доли участия в юридических лицах, находящиеся в коммунальной собственности города республиканского значения, столицы;
поступления доходов от государственных лотерей, проводимых по решениям представительных органов города республиканского значения, столицы;
доходы от аренды имущества коммунальной собственности города республиканского значения, столицы;
вознаграждения по кредитам, выданным из бюджета города республиканского значения, столицы;
вознаграждения, полученные от размещения в депозиты временно свободных бюджетных денег;
другие доходы от коммунальной собственности города республиканского значения, столицы;
2) поступления от реализации товаров (работ, услуг) государственными учреждениями, финансируемыми из бюджета города республиканского значения, столицы;
3) поступления денег от проведения государственных закупок, организуемых государственными учреждениями, финансируемыми из бюджета города республиканского значения, столицы;
4) штрафы, пеня, санкции, взыскания, налагаемые государственными учреждениями, финансируемыми из бюджета города республиканского значения, столицы;
5) другие неналоговые поступления в бюджет города республиканского значения, столицы.
3. Поступлениями в бюджет города республиканского значения, столицы от продажи основного капитала являются:
1) деньги от продажи государственного имущества, закрепленного за государственными учреждениями, финансируемыми из бюджета города республиканского значения, столицы;
2) поступления от продажи земельных участков, за исключением земельных участков сельскохозяйственного назначения;
3) плата за продажу права аренды земельных участков.
4. Поступлениями трансфертов в бюджет города республиканского значения, столицы являются трансферты из республиканского бюджета.
5. В бюджет города республиканского значения, столицы зачисляются поступления от погашения выданных из бюджета города республиканского значения, столицы кредитов, продажи финансовых активов государства, находящихся в коммунальной собственности города республиканского значения, столицы, займов местного исполнительного органа города республиканского значения, столицы.

Статья 53. Поступления в бюджет района (города областного значения)
1. Налоговыми поступлениями в бюджет района (города областного значения) являются:
1) индивидуальный подоходный налог по нормативам распределения доходов, установленным областным маслихатом;
2) социальный налог по нормативам распределения доходов, установленным областным маслихатом;
3) налог на имущество физических и юридических лиц, индивидуальных предпринимателей;
4) земельный налог;
5) единый земельный налог;
6) налог на транспортные средства;
7) фиксированный налог;
8) акцизы на:
все виды спирта, произведенные на территории Республики Казахстан;
алкогольную продукцию, произведенную на территории Республики Казахстан;
безалкогольное пиво, произведенное на территории Республики Казахстан;
табачные изделия, произведенные на территории Республики Казахстан;
легковые автомобили (кроме автомобилей с ручным управлением или адаптером ручного управления, специально предназначенных для инвалидов), произведенные на территории Республики Казахстан;
бензин (за исключением авиационного) и дизельное топливо;
9) плата за пользование земельными участками;
10) сбор за государственную регистрацию индивидуальных предпринимателей;
11) лицензионный сбор за право занятия отдельными видами деятельности;
12) сбор за государственную регистрацию юридических лиц и учетную регистрацию филиалов и представительств;
13) сбор с аукционов;
14) сбор за государственную регистрацию транспортных средств;
15) сбор за государственную регистрацию прав на недвижимое имущество и сделок с ним;
16) сбор за государственную регистрацию залога движимого имущества и ипотеки судна или строящегося судна;
17) плата за размещение наружной (визуальной) рекламы в полосе отвода автомобильных дорог общего пользования районного значения и в населенных пунктах;
18) государственная пошлина, кроме консульского сбора и государственных пошлин, зачисляемых в республиканский бюджет.
2. Неналоговыми поступлениями в бюджет района (города областного значения) являются:
1) доходы от коммунальной собственности:
поступления части чистого дохода коммунальных государственных предприятий, созданных по решению акиматов района (города областного значения);
дивиденды на государственные пакеты акций, находящиеся в коммунальной собственности района (города областного значения);
доходы на доли участия в юридических лицах, находящиеся в коммунальной собственности района (города областного значения);
доходы от аренды имущества коммунальной собственности района (города областного значения);
вознаграждения по кредитам, выданным из бюджета района (города областного значения);
другие доходы от коммунальной собственности района (города областного значения);
2) поступления от реализации товаров (работ, услуг) государственными учреждениями, финансируемыми из бюджета района (города областного значения);
3) поступления денег от проведения государственных закупок, организуемых государственными учреждениями, финансируемыми из бюджета района (города областного значения);
4) штрафы, пеня, санкции, взыскания, налагаемые государственными учреждениями, финансируемыми из бюджета района (города областного значения);
5) другие неналоговые поступления в бюджет района (города областного значения).
3. Поступлениями в бюджет района (города областного значения) от продажи основного капитала являются:
1) деньги от продажи государственного имущества, закрепленного за государственными учреждениями, финансируемыми из бюджета района (города областного значения);
2) поступления от продажи земельных участков, за исключением земельных участков сельскохозяйственного назначения;
3) плата за продажу права аренды земельных участков.
4. Поступлениями трансфертов в бюджет района (города областного значения) являются трансферты из областного бюджета.
5. В бюджет района (города областного значения) зачисляются поступления от погашения выданных из бюджета района (города областного значения) кредитов, продажи финансовых активов государства, находящихся в коммунальной собственности района (города областного значения), займов местного исполнительного органа района (города областного значения).

Глава 9. Распределение расходов между уровнями бюджетов

Статья 54. Расходы республиканского бюджета
1. Расходы республиканского бюджета осуществляются по следующим направлениям:
1) государственные услуги общего характера:
обеспечение, обслуживание и охрана Президента Республики Казахстан и его семьи;
функционирование Парламента Республики Казахстан, Правительства Республики Казахстан и Конституционного Совета Республики Казахстан;
проведение выборов и референдумов;
государственное планирование на республиканском уровне;
деятельность органов налоговой службы;
организация исполнения республиканского бюджета и кассовое обслуживание местных бюджетов, ведение бюджетного учета и составление отчетности по исполнению бюджетов;
управление республиканской собственностью;
организация проведения процедуры внешнего наблюдения, реабилитационной процедуры, конкурсного производства и процедуры ликвидации должника без возбуждения конкурсного производства;
организация единой системы государственных закупок;
государственный финансовый контроль и финансовый мониторинг;
таможенная деятельность;
внешнеполитическая деятельность государства;
проведение фундаментальных научных исследований;
государственный статистический учет;
организация единой системы государственной службы;
государственная аттестация научных кадров;
присуждение государственных премий и награждение государственными наградами в различных отраслях и сферах деятельности в соответствии с законодательством Республики Казахстан;
регулирование деятельности регионального финансового центра города Алматы;
финансирование деятельности политических партий;
2) оборона, общественный порядок, безопасность:
организация и обеспечение обороны государства;
мобилизационная подготовка и мобилизация, проводимые центральными исполнительными органами;
формирование и хранение государственных материальных резервов;
обеспечение национальной безопасности;
борьба с терроризмом и проявлениями экстремизма и сепаратизма;
обеспечение защиты государственных секретов;
организация мероприятий, связанных с выполнением всеобщей воинской обязанности, за исключением мероприятий, финансируемых из областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы и района (города областного значения);
охрана общественного порядка и обеспечение общественной безопасности на территории Республики Казахстан, за исключением направлений, финансируемых из областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы;
организация деятельности в области чрезвычайных ситуаций природного и техногенного характера;
предупреждение и ликвидация чрезвычайных ситуаций глобального, регионального и местного масштаба;
организация и обеспечение деятельности профессиональных аварийно-спасательных служб;
обеспечение деятельности водно-спасательных служб;
обеспечение деятельности государственной противопожарной службы;
организация системы гражданской обороны;
ведение государственного кадастра гражданского и служебного оружия и патронов к нему;
правоохранительная деятельность в экономической и финансовой сферах;
3) правовая, судебная, уголовно-исполнительная деятельность:
деятельность в сфере юстиции;
правовая защита интересов граждан и государства;
обеспечение законности и правопорядка;
государственная правовая статистика и специальные учеты;
деятельность судебной экспертизы;
функционирование судебной системы;
организация и обеспечение деятельности уголовно-исполнительной системы;
4) образование:
общеобразовательное обучение одаренных детей в республиканских организациях образования;
проведение внешкольных мероприятий республиканского значения;
подготовка специалистов с послевузовским, техническим и профессиональным, послесредним и высшим образованием в организациях образования, финансируемых из республиканского бюджета;
повышение квалификации и переподготовка педагогических кадров на республиканском уровне;
обеспечение учебниками и учебно-методическими комплексами республиканских организаций среднего образования, а также соотечественников, обучающихся в зарубежных школах в соответствии с международными соглашениями;
5) здравоохранение;
оказание высокоспециализированной медицинской помощи;
организация службы экстренной медицинской помощи при ликвидации чрезвычайных ситуаций природного и техногенного характера на республиканском уровне;
медицинская реабилитация в государственных организациях здравоохранения республиканского значения;
оказание медицинской помощи лицам, страдающим психиатрическими расстройствами (заболеваниями) и требующим строгого наблюдения;
проведение судебно-медицинской и судебно-психиатрической экспертизы;
организация лечения больных за рубежом;
противодействие особо опасным инфекциям;
производство крови, ее компонентов и препаратов для государственных организаций здравоохранения республиканского значения;
обеспечение санитарно-эпидемиологического благополучия населения санитарно-эпидемиологической службой;
медицинское обслуживание военнослужащих, сотрудников правоохранительных органов, членов их семей, а также пенсионеров из числа военнослужащих, сотрудников правоохранительных органов и других категорий граждан в соответствии с законодательными актами Республики Казахстан;
деятельность в сфере охраны здоровья граждан, кроме расходов, финансируемых из местных бюджетов;
6) социальная помощь и социальное обеспечение:
пенсионные выплаты гражданам, имеющим право на пенсионное обеспечение в соответствии с законодательством Республики Казахстан о пенсионном обеспечении за счет бюджетных средств;
государственные социальные пособия;
государственные специальные пособия;
специальные государственные пособия;
пособие на погребение пенсионеров, участников и инвалидов Великой Отечественной войны, получателей государственных пособий, установленных законодательными актами Республики Казахстан;
единовременное государственное пособие, назначаемое и выплачиваемое в связи с рождением ребенка;
ежемесячное государственное пособие, назначаемое и выплачиваемое по уходу за ребенком до достижения им возраста одного года;
социальная помощь лицам, проживающим в зонах экологического бедствия, предусмотренная законодательными актами Республики Казахстан;
социальные выплаты семьям военнослужащих, работников правоохранительных органов и государственной противопожарной службы, предусмотренные законодательными актами Республики Казахстан;
социальные выплаты жертвам и пострадавшим от политических репрессий, предусмотренные законодательными актами Республики Казахстан;
социальные выплаты, являющиеся обязательствами Правительства Республики Казахстан;
миграционные мероприятия;
7) культура, спорт, туризм и информационное пространство:
возрождение, сохранение, развитие и распространение казахской национальной культуры и других национальных культур;
поддержка театрального и музыкального искусства, производства национальных фильмов, музейного дела республиканского значения;
проведение социально значимых мероприятий в сфере культуры и государственной молодежной политики;
обеспечение сохранности объектов историко-культурного наследия международного и республиканского значения;
поддержка развития национальных и массовых видов спорта на республиканском уровне;
развитие спорта высших достижений;
подготовка и участие членов национальных сборных команд Республики Казахстан в международных спортивных соревнованиях;
подготовка и распространение информации о Казахстане и его туристских возможностях на международном туристском рынке и внутри государства;
обеспечение сохранности архивного фонда республиканского значения;
функционирование республиканских библиотек;
проведение государственной информационной политики на республиканском уровне через средства массовой информации;
развитие государственного языка и других языков народов Казахстана;
8) агропромышленный комплекс, водное, лесное, рыбное хозяйство, особо охраняемые природные территории и охрана окружающей среды, земельные отношения:
обеспечение охраны и рационального использования водных ресурсов, разработка водохозяйственных балансов, схем комплексного использования и охраны водных ресурсов, прогноз использования и охраны водных ресурсов, обеспечение информационно-аналитической системы использования водных ресурсов;
ведение государственного учета вод, государственного водного кадастра;
эксплуатация трансграничных водохозяйственных сооружений и водохозяйственных сооружений республиканского значения, не связанных с подачей воды;
восстановление особо аварийных водохозяйственных сооружений и гидромелиоративных систем республиканского значения;
мониторинг и оценка мелиоративного состояния орошаемых земель;
ведение государственных учетов лесного фонда, животного мира, особоохраняемых природных территорий республиканского значения, государственных кадастров природных ресурсов, государственный мониторинг лесов и животного мира;
лесоустройство;
лесное семеноводство и селекция;
ведение государственного лесного кадастра, государственных кадастров животного мира, особоохраняемых природных территорий;
авиационные работы по охране лесов от пожара, защите от вредителей и болезней леса;
охрана и воспроизводство рыбных ресурсов и других водных животных;
государственное регулирование рыболовства и охрана рыбных запасов;
содержание особоохраняемых природных территорий республиканского значения, восстановление государственного природно-заповедного фонда;
возмещение убытков, причиненных собственникам земельных участков или землепользователям в случаях, установленных земельным законодательством Республики Казахстан;
государственный мониторинг окружающей среды;
проведение мероприятий по охране окружающей среды на республиканском уровне;
проведение государственной экологической экспертизы в соответствии с экологическим законодательством Республики Казахстан;
гидрометеорологический мониторинг;
регулирование земельных отношений на республиканском уровне;
ведение государственного земельного кадастра, мониторинга земель;
топографо-геодезические и картографические работы;
диагностика заболеваний животных, противоэпизоотия, в том числе закуп, доставка, хранение, применение ветеринарных препаратов, включая запас, а также ликвидация очагов острых инфекционных заболеваний животных и птиц и дезинфекция;
регистрационные испытания, апробация ветеринарных препаратов, кормов и кормовых добавок, а также контроль серий (партий) ветеринарных препаратов при их рекламации;
фитосанитарный мониторинг;
лабораторная экспертиза подкарантинной продукции и выявление скрытой зараженности в посевном и посадочном материалах;
выявление, локализация, ликвидация очагов распространения карантинных объектов;
закуп пестицидов (ядохимикатов), включая запас, услуг, связанных с их доставкой, хранением и применением;
закуп зерна в государственные ресурсы зерна, хранение и перемещение государственного резерва продовольственного зерна;
проведение закупочных операций и ценовых интервенций на агропродовольственном рынке;
сортоиспытание, определение сортовых и посевных качеств семенного и посадочного материала;
формирование и управление государственными ресурсами семян сельскохозяйственных культур;
агрохимическое и агроклиматическое обеспечение сельскохозяйственного производства;
государственное регулирование технического обеспечения агропромышленного комплекса;
обеспечение устойчивого развития агропромышленного комплекса, предоставление его субъектам отдельных видов услуг, отсутствующих или слабо представленных на конкурентном рынке;
организация информационно-маркетинговой системы агропромышленного комплекса;
субсидирование ставки вознаграждения по кредитам, выдаваемым банками второго уровня предприятиям по переработке сельскохозяйственной продукции;
развитие систем управления производства и рынка сельскохозяйственной продукции;
поддержка обязательного страхования в растениеводстве;
сохранение и развитие генофонда высокоценных сортов растений, пород и видов сельскохозяйственных животных, птиц и рыб;
9) промышленность, недропользование, архитектурная, градостроительная и строительная деятельность:
реализация государственной промышленной политики;
развитие топливно-энергетического комплекса;
реализация государственной политики в области энергосбережений;
мониторинг недр и недропользования, сейсмологической информации;
государственное геологическое изучение;
формирование геологической информации;
закрытие и ликвидация рудников и шахт, захоронение техногенных отходов;
ведение государственного градостроительного кадастра республиканского значения;
приобретение и разработка строительных норм и стандартов;
10) транспорт и коммуникации:
строительство, реконструкция, ремонт и содержание автомобильных дорог международного и республиканского значения, а также технических средств регулирования дорожного движения на них;
организация и регулирование деятельности водного транспорта;
содержание судоходных путей, шлюзов и обеспечение безопасности судоходства;
навигационно-гидрографическое обеспечение морских путей;
государственное регулирование воздушного и водного транспорта;
организация пассажирских перевозок по социально значимым межобластным сообщениям;
развитие магистральных железнодорожных путей;
аэрокосмическая деятельность;
мониторинг радиочастотного спектра и радиоэлектронных средств;
11) регулирование экономической деятельности:
стандартизация, метрология и сертификация;
регистрация и защита патентов, товарных знаков;
государственная инновационная политика;
государственный экспортный и импортный контроль;
торговое и антидемпинговое регулирование;
развитие и защита конкуренции;
государственное регулирование цен и естественных монополий;
поддержка субъектов малого предпринимательства;
12) прочие направления:
трансферты областным бюджетам, бюджетам городов республиканского значения, столицы;
обслуживание и погашение правительственного долга;
выполнение обязательств по государственным гарантиям;
расходы по сделкам хеджирования правительственных займов;
выполнение обязательств по поручительствам государства;
выполнение концессионных обязательств Правительства Республики Казахстан.
2. Из республиканского бюджета также финансируются расходы на:
1) капитальные расходы центральных государственных органов и государственных учреждений, оказывающих государственные услуги или выполняющих виды деятельности, указанные в пункте 1 настоящей статьи, а также расходы по переподготовке кадров и повышению квалификации работников указанных государственных учреждений;
2) бюджетные инвестиционные и концессионные проекты, международное сотрудничество, прикладные научные исследования и нормативно-методическое обеспечение по направлениям, указанным в пункте 1 настоящей статьи;
3) иные государственные услуги и направления деятельности центральных органов государственного управления, предусмотренные законами Республики Казахстан.
3. Не допускается финансирование расходов по направлениям, указанным в настоящей статье, из других уровней бюджетов.
4. Расходы центральных государственных органов и их территориальных подразделений, финансируемых из республиканского бюджета, планируются на основе лимитов штатной численности, утверждаемых Правительством Республики Казахстан, с учетом натуральных норм и стандартов государственных услуг.

Статья 55. Расходы областного бюджета
1. Расходы областного бюджета осуществляются по следующим направлениям:
1) государственные услуги общего характера:
функционирование местных представительных и исполнительных органов областного уровня;
государственное планирование на уровне области;
организация исполнения областного бюджета;
управление областной коммунальной собственностью;
2) оборона, общественный порядок, безопасность:
мобилизационная подготовка и мобилизация, подготовка территориальной обороны и территориальная оборона областного масштаба;
охрана общественного порядка и обеспечение общественной безопасности на территории области;
мероприятия гражданской обороны областного масштаба;
мероприятия в рамках исполнения всеобщей воинской обязанности по обеспечению областных органов военного управления оборудованными призывными (сборными) пунктами, медикаментами, инструментарием, медицинским и хозяйственным имуществом, автомобильным транспортом, средствами связи, медицинскими и техническими работниками, лицами обслуживающего персонала и создание медицинских комиссий;
конвоирование органами внутренних дел;
деятельность по вопросам гражданства, эмиграции и иммиграции, работы с иностранцами и борьбе с незаконной миграцией;
функционирование изоляторов временного содержания, медицинских вытрезвителей, центров временной изоляции, адаптации и реабилитации несовершеннолетних, лиц без определенного места жительства и документов, специальных приемников и содержание административно-арестованных лиц, питомников для служебных животных;
обеспечение деятельности дорожной полиции, за исключением финансирования оплаты за изготовление государственных номерных знаков, бланков водительских удостоверений и бланков свидетельств государственной регистрации транспортных средств;
содержание, обслуживание и ремонт служебных помещений и транспортных средств, включая приобретение горюче-смазочных материалов, а также затраты по оплате коммунальных услуг, электроэнергии, отопления и услуг связи территориальных органов внутренних дел, за исключением затрат на услуги электронной почты, системы видеоконференцсвязи и видеонаблюдения ситуационного центра аппаратов территориальных органов, финансируемых из республиканского бюджета;
3) образование:
приобретение и доставка учебников и учебно-методических комплексов для организаций образования, реализующих профессиональные учебные программы технического и профессионального, послесреднего образования, а также специальные и специализированные общеобразовательные учебные программы;
дополнительное образование для детей по спорту;
подготовка специалистов с техническим и профессиональным, послесредним образованием, за исключением финансируемых из республиканского бюджета;
обучение детей по специальным общеобразовательным учебным программам;
обучение одаренных детей в специализированных организациях образования;
техническое и профессиональное, послесреднее образование;
проведение школьных олимпиад областного масштаба;
повышение квалификации и переподготовка работников государственных организаций образования, финансируемых за счет бюджетных средств на местном уровне;
обследование психического здоровья детей и подростков и оказание психолого-медико-педагогической консультативной помощи населению;
реабилитация и социальная адаптация детей и подростков с проблемами в развитии;
материально-техническое обеспечение государственных организаций образования, реализующих профессиональные учебные программы технического и профессионального, послесреднего образования, а также специальные и специализированные общеобразовательные учебные программы (за исключением организаций образования в исправительных учреждениях уголовно-исполнительной системы);
государственное обеспечение детей-сирот, детей, оставшихся без попечения родителей, их обязательное трудоустройство и обеспечение жильем;
бесплатное и льготное питание отдельных категорий обучающихся в порядке, предусмотренном законодательством Республики Казахстан;
4) здравоохранение:
обеспечение гарантированного объема медицинской помощи, за исключением направлений, финансируемых из республиканского бюджета;
приобретение вакцин, иммунобиологических и других медицинских препаратов в соответствии с законодательством Республики Казахстан;
производство крови, ее компонентов и препаратов для местных организаций здравоохранения;
другие мероприятия в области здравоохранения, за исключением направлений, финансируемых из республиканского бюджета;
5) социальная помощь и социальное обеспечение:
социальное обеспечение сирот, детей, оставшихся без попечения родителей;
социальное обеспечение престарелых и инвалидов, включая детей-инвалидов, за исключением видов социальной помощи, финансируемых из бюджета района (города областного значения);
6) жилищно-коммунальное хозяйство:
газификация населенных пунктов;
меры по защите областной коммунальной собственности;
7) культура, спорт, туризм и информационное пространство:
поддержка театрального и музыкального искусства местного значения; поддержка культурно - досуговой работы;
обеспечение сохранности историко-культурного наследия местного значения и доступа к ним;
подготовка и участие членов областных сборных команд по различным видам спорта на республиканских и международных спортивных соревнованиях;
проведение спортивных соревнований на областном уровне;
регулирование туристской деятельности на местном уровне;
обеспечение сохранности объектов архивного фонда местного значения;
обеспечение функционирования областных библиотек;
проведение государственной информационной политики на местном уровне через средства массовой информации;
развитие государственного языка и других языков народов Казахстана на местном уровне;
проведение мероприятий в рамках реализации государственной молодежной политики на областном уровне;
8) агропромышленный комплекс, водное, лесное хозяйство, особоохраняемые природные территории, охрана окружающей среды и животного мира, земельные отношения:
регулирование отношений в области сельского хозяйства на областном уровне в соответствии с законами Республики Казахстан;
регулирование развития растениеводства, семеноводства, животноводства, ветеринарии, переработки и реализации сельскохозяйственной продукции на областном уровне в соответствии с законами Республики Казахстан;
содержание, строительство и ремонт специальных хранилищ (могильников);
обезвреживание пестицидов (ядохимикатов), приобретенных за счет бюджетных средств;
обеспечение функционирования водохозяйственных сооружений, находящихся в коммунальной собственности;
установление водоохранных зон, полос водных объектов;
восстановление особо аварийных водохозяйственных сооружений и гидромелиоративных систем областного значения;
строительство и реконструкция водопроводов областного значения;
охрана, защита, воспроизводство лесов и лесоразведение;
содержание и защита особоохраняемых природных территорий местного значения;
проведение мероприятий по охране окружающей среды;
проведение государственной экологической экспертизы в соответствии с экологическим законодательством Республики Казахстан;
охрана животного мира;
регулирование земельных отношений на областном уровне;
возмещение убытков, причиненных собственникам земельных участков или землепользователям в случаях, установленных земельным законодательством Республики Казахстан;
проведение мероприятий по распространению и внедрению инновационного опыта;
9) архитектурная, градостроительная и строительная деятельность:
организация и контроль архитектурной, градостроительной и строительной деятельности, за исключением расходов, финансируемых из республиканского бюджета;
10) транспорт и коммуникации:
организация пассажирских перевозок по социально значимым межрайонным (междугородным) сообщениям;
строительство, реконструкция, ремонт и содержание автомобильных дорог областного значения, а также технических средств регулирования дорожного движения на них;
11) регулирование экономической деятельности:
поддержка предпринимательской деятельности;
12) прочие направления:
трансферты бюджетам районов (городов областного значения);
трансферты в республиканский бюджет;
обслуживание и погашение долга местных исполнительных органов;
выполнение концессионных обязательств местных исполнительных органов.
2. Из областных бюджетов также финансируются затраты на:
1) капитальные расходы государственных учреждений, оказывающих государственные услуги или выполняющих виды деятельности, указанные в пункте 1 настоящей статьи, а также расходы по переподготовке кадров и повышению квалификации работников указанных государственных учреждений;
2) бюджетные инвестиционные и концессионные проекты, по направлениям, указанным в пункте 1 настоящей статьи;
3) иные государственные услуги и направления видов деятельности местных органов государственного управления области, предусмотренные законами Республики Казахстан.
3. Не допускается финансирование расходов по направлениям, указанным в настоящей статье, из других уровней бюджетов.
4. Расходы местных исполнительных органов, финансируемых из областного бюджета, планируются на основе лимитов штатной численности, утверждаемых Правительством Республики Казахстан, с учетом натуральных норм и стандартов государственных услуг.

Статья 56. Расходы бюджета города республиканского значения, столицы
1. Расходы бюджета города республиканского значения, столицы осуществляются по следующим направлениям:
1) государственные услуги общего характера:
функционирование местных представительных и исполнительных органов города республиканского значения, столицы;
государственное планирование на уровне города республиканского значения, столицы;
организация исполнения бюджета города республиканского значения, столицы;
управление коммунальной собственностью города республиканского значения, столицы;
проведение оценки имущества в целях налогообложения;
2) оборона, общественный порядок, безопасность:
мобилизационная подготовка и мобилизация, подготовка территориальной обороны и территориальная оборона города республиканского значения, столицы;
мероприятия в рамках исполнения воинской обязанности по обеспечению органов военного управления города республиканского значения, столицы оборудованными призывными (сборными) пунктами, медикаментами, инструментарием, медицинским и хозяйственным имуществом, автомобильным транспортом, средствами связи, медицинскими и техническими работниками, лицами обслуживающего персонала и создание медицинских комиссий;
охрана общественного порядка и обеспечение общественной безопасности на территории города республиканского значения, столицы;
обеспечение мероприятий по профилактике и тушению степных пожаров городского масштаба, а также пожаров в населенных пунктах, в которых не созданы органы государственной противопожарной службы;
мероприятия гражданской обороны города республиканского значения, столицы;
функционирование изоляторов временного содержания, медицинских вытрезвителей, центров временной изоляции, адаптации и реабилитации несовершеннолетних, лиц без определенного места жительства и документов, специальных приемников и содержание административно-арестованных лиц, питомников для служебных животных;
обеспечение безопасности дорожного движения в населенных пунктах;
конвоирование органами внутренних дел;
деятельность по вопросам гражданства, эмиграции и иммиграции, работе с иностранцами и борьбе с незаконной миграцией;
обеспечение деятельности дорожной полиции, за исключением финансирования изготовления государственных номерных знаков, бланков водительских удостоверений и бланков свидетельств государственной регистрации транспортных средств;
содержание, обслуживание и ремонт служебных помещений и транспортных средств, включая приобретение горюче-смазочных материалов, а также затраты по оплате коммунальных услуг, электроэнергии, отопления и услуг связи территориальных органов внутренних дел, за исключением затрат на услуги электронной почты, системы видеоконференцсвязи и видеонаблюдения ситуационного центра аппаратов территориальных органов, финансируемых из республиканского бюджета;
3) образование:
дошкольное воспитание и обучение;
организация и обеспечение обязательного общего среднего образования, включая вечернюю (сменную) форму обучения, в том числе предоставляемого через интернатные организации;
техническое и профессиональное, послесреднее образование;
обучение по специальным общеобразовательным учебным программам;
обучение одаренных детей в специализированных организациях образования;
проведение школьных олимпиад масштаба города республиканского значения, столицы;
подготовка специалистов с техническим и профессиональным, послесредним образованием, за исключением финансируемых из республиканского бюджета;
повышение квалификации и переподготовка работников государственных учреждений, финансируемых за счет бюджетных средств на местном уровне;
обследование психического здоровья детей и подростков и оказание психолого-медико-педагогической консультативной помощи населению;
реабилитация и социальная адаптация детей и подростков с проблемами в развитии;
дополнительное образование для детей;
приобретение и доставка учебников и учебно-методических комплексов для государственных организаций образования, реализующих общеобразовательные учебные программы начального, основного среднего, общего среднего образования, профессиональные учебные программы технического и профессионального, послесреднего образования, а также специальные и специализированные общеобразовательные учебные программы;
материально-техническое обеспечение государственных организаций образования (за исключением организаций образования в исправительных учреждениях уголовно-исполнительной системы) и организаций дошкольного воспитания и обучения;
государственное обеспечение детей-сирот, детей, оставшихся без попечения родителей, их обязательное трудоустройство и обеспечение жильем;
медицинское обслуживание обучающихся и воспитанников организаций образования, за исключением дошкольных;
бесплатное и льготное питание отдельных категорий обучающихся и воспитанников;
4) здравоохранение:
обеспечение гарантированного объема медицинской помощи, за исключением направлений, финансируемых из республиканского бюджета;
приобретение вакцин, иммунобиологических и других медицинских препаратов в соответствии с законодательством Республики Казахстан;
производство крови, ее компонентов и препаратов для местных организаций здравоохранения;
другие мероприятия в области здравоохранения, за исключением направлений, финансируемых из республиканского бюджета;
5) социальная помощь и социальное обеспечение:
жилищная помощь;
оказание социальной помощи нуждающимся гражданам на дому;
социальная адаптация лиц, не имеющих определенного местожительства;
социальное обеспечение сирот, детей, оставшихся без попечения родителей;
социальное обеспечение престарелых и инвалидов, включая детей-инвалидов;
обеспечение занятости населения;
государственная адресная социальная помощь;
социальная помощь отдельным категориям нуждающихся граждан по решениям местных представительных органов;
ежемесячное государственное пособие, назначаемое и выплачиваемое на детей до восемнадцати лет;
6) жилищно-коммунальное хозяйство:
организация сохранения государственного жилищного фонда города республиканского значения, столицы;
инвентаризация жилищного фонда;
обеспечение жильем отдельных категорий граждан в соответствии с законодательными актами Республики Казахстан;
изъятие, в том числе путем выкупа, земельных участков для государственных надобностей и связанное с этим отчуждение недвижимого имущества в соответствии с законодательными актами Республики Казахстан;
создание и реконструкция объектов водоснабжения, очистных, дренажных систем, канализационных, тепловых и электрических сетей, находящихся в коммунальной собственности;
обеспечение санитарии населенных пунктов;
содержание мест захоронений и погребение безродных;
освещение улиц в населенных пунктах;
благоустройство и озеленение населенных пунктов;
газификация населенных пунктов;
мероприятия, направленные на поддержание сейсмоустойчивости жилых зданий, расположенных в сейсмоопасных регионах республики, в соответствии с законодательными актами Республики Казахстан;
строительство жилья коммунального жилищного фонда;
снос аварийного и ветхого жилья в соответствии с законодательными актами Республики Казахстан;
7) культура, спорт, туризм и информационное пространство:
поддержка театрального и музыкального искусства местного значения;
обеспечение сохранности историко-культурного наследия местного значения и доступа к ним;
поддержка культурно-досуговой работы;
обеспечение функционирования зоопарков и дендропарков;
проведение спортивных соревнований на местном уровне;
подготовка и участие членов сборных команд городов республиканского значения, столицы по различным видам спорта на республиканских и международных спортивных соревнованиях;
регулирование туристской деятельности на местном уровне;
обеспечение сохранности объектов архивного фонда местного значения;
обеспечение функционирования городских библиотек;
проведение государственной информационной политики на местном уровне через средства массовой информации;
развитие государственного языка и других языков народов Казахстана на местном уровне;
проведение мероприятий в рамках реализации государственной молодежной политики на уровне городов республиканского значения, столицы;
8) агропромышленный комплекс, водное хозяйство, особоохраняемые природные территории, охрана окружающей среды и земельные отношения:
регулирование развития растениеводства, семеноводства, животноводства, ветеринарии, переработки и реализации сельскохозяйственной продукции на уровне города республиканского значения, столицы в соответствии с законами Республики Казахстан;
организация санитарного убоя больных животных, строительства скотомогильников (биотермических ям) и обеспечение их содержания;
содержание, строительство и ремонт специальных хранилищ (могильников);
обезвреживание пестицидов (ядохимикатов), приобретенных за счет бюджетных средств;
строительство и реконструкция водопроводов города республиканского значения, столицы;
установление водоохранных зон, полос и зон санитарной охраны источников питьевого снабжения;
восстановление особо аварийных водохозяйственных сооружений и гидромелиоративных систем города республиканского значения, столицы;
содержание и защита особоохраняемых природных территорий местного значения;
проведение мероприятий по охране окружающей среды;
проведение государственной экологической экспертизы в соответствии с экологическим законодательством Республики Казахстан;
регулирование земельных отношений в городе республиканского значения, столице;
земельно-хозяйственное устройство населенных пунктов;
возмещение убытков, причиненных собственникам земельных участков или землепользователям в случаях установленных земельным законодательством Республики Казахстан;
9) архитектурная, градостроительная и строительная деятельность:
организация и контроль архитектурной, градостроительной и строительной деятельности, за исключением расходов, финансируемых из республиканского бюджета;
10) транспорт и коммуникации:
организация пассажирских перевозок по социально значимым внутренним сообщениям;
строительство, реконструкция, ремонт и содержание улиц городов, а также технических средств регулирования дорожного движения на них;
11) регулирование экономической деятельности:
поддержка предпринимательской деятельности;
12) прочие направления:
трансферты в республиканский бюджет;
обслуживание и погашение долга местных исполнительных органов;
выполнение концессионных обязательств местных исполнительных органов.
2. Из бюджетов города республиканского значения, столицы также финансируются затраты на:
1) капитальные расходы государственных учреждений, оказывающих государственные услуги или выполняющих виды деятельности, указанные в пункте 1 настоящей статьи, а также расходы по переподготовке кадров и повышению квалификации работников указанных государственных учреждений;
2) бюджетные инвестиционные и концессионные проекты по направлениям, указанным в пункте 1 настоящей статьи;
3) иные государственные услуги и направления деятельности местных органов государственного управления города республиканского значения, столицы, предусмотренные законами Республики Казахстан.
3. Не допускается финансирование расходов по направлениям, указанным в настоящей статье, из других уровней бюджетов.
4. Расходы местных исполнительных органов, финансируемых из бюджета города республиканского значения, столицы, планируются на основе лимитов штатной численности, утверждаемых Правительством Республики Казахстан, с учетом натуральных норм и стандартов государственных услуг.
5. В составе бюджета города республиканского значения, столицы предусматриваются расходы района в городе по следующим направлениям:
1) функционирование аппарата акима района в городе;
2) осуществление статистического похозяйственного учета;
3) обеспечение деятельности организаций дошкольного воспитания и обучения;
4) организация в экстренных случаях доставки тяжелобольных людей до ближайшей организации здравоохранения, оказывающей врачебную помощь;
5) оказание социальной помощи нуждающимся гражданам на дому;
6) обеспечение санитарии населенных пунктов;
7) содержание мест захоронений и погребение безродных;
8) освещение улиц в населенных пунктах;
9) благоустройство и озеленение населенных пунктов.

Статья 57. Расходы бюджета района (города областного значения)
1. Расходы бюджета района (города областного значения) осуществляются по следующим направлениям:
1) государственные услуги общего характера:
функционирование местных представительных и исполнительных органов районного (городского) уровня;
государственное планирование на районном (городском) уровне;
организация исполнения районного (городского) бюджета;
проведение оценки имущества в целях налогообложения;
управление коммунальной собственностью районного (городского) уровня;
2) оборона, общественный порядок, безопасность:
мероприятия в рамках исполнения воинской обязанности по обеспечению районных органов военного управления оборудованными призывными (сборными) пунктами, медикаментами, инструментарием, медицинским и хозяйственным имуществом, автомобильным транспортом, средствами связи, медицинскими и техническими работниками, лицами обслуживающего персонала и создание медицинских комиссий;
обеспечение безопасности дорожного движения в населенных пунктах;
обеспечение мероприятий по профилактике и тушению степных пожаров районного (городского) масштаба, а также пожаров в населенных пунктах, в которых не созданы органы государственной противопожарной службы;
3) образование:
дошкольное воспитание и обучение;
начальное, основное среднее и общее среднее образование, включая вечернюю (сменную) форму обучения, и общее среднее образование, предоставляемое через организации интернатного типа;
проведение школьных олимпиад районного (городского) масштаба;
приобретение и доставка учебников и учебно-методических комплексов организациям образования, реализующим общеобразовательные учебные программы предшкольной подготовки, начального, основного среднего и общего среднего образования;
дополнительное образование для детей;
материально-техническое обеспечение государственных организаций образования, реализующих общеобразовательные учебные программы начального, основного среднего и общего среднего образования (за исключением организаций образования в исправительных учреждениях уголовно-исполнительной системы);
государственное обеспечение детей-сирот, детей, оставшихся без попечения родителей, их обязательное трудоустройство и обеспечение жильем;
медицинское обслуживание обучающихся и воспитанников организаций образования, за исключением дошкольных;
бесплатное и льготное питание отдельных категорий обучающихся и воспитанников;
4) социальная помощь и социальное обеспечение:
жилищная помощь;
материальное обеспечение детей-инвалидов, воспитывающихся и обучающихся на дому;
ежемесячное государственное пособие, назначаемое и выплачиваемое на детей до восемнадцати лет;
обеспечение инвалидов в соответствии с индивидуальной программой реабилитации обязательными гигиеническими средствами, предоставление индивидуального помощника для инвалидов первой группы, имеющих затруднение в передвижении, специалистов жестового языка для инвалидов по слуху;
оказание социальной помощи нуждающимся гражданам на дому;
социальная адаптация лиц, не имеющих определенного местожительства;
обеспечение занятости населения;
государственная адресная социальная помощь;
социальная помощь отдельным категориям нуждающихся граждан по решениям местных представительных органов;
5) жилищно-коммунальное хозяйство:
меры по защите районной (города областного значения) коммунальной собственности;
организация сохранения государственного жилищного фонда района (города областного значения);
инвентаризация жилищного фонда;
обеспечение жильем отдельных категорий граждан в соответствии с законодательными актами Республики Казахстан;
изъятие, в том числе путем выкупа, земельных участков для государственных надобностей и связанное с этим отчуждение недвижимого имущества в соответствии с законодательными актами Республики Казахстан;
снос аварийного и ветхого жилья в соответствии с законодательными актами Республики Казахстан;
строительство жилья коммунального жилищного фонда;
мероприятия, направленные на поддержание сейсмоустойчивости жилых зданий, расположенных в сейсмоопасных регионах республики, в соответствии с законодательными актами Республики Казахстан;
создание и реконструкция объектов водоснабжения, очистных, дренажных систем, канализационных, тепловых и электрических сетей, находящихся в коммунальной собственности;
обеспечение санитарии населенных пунктов;
содержание мест захоронений и погребение безродных;
освещение улиц в населенных пунктах;
благоустройство и озеленение населенных пунктов;
6) культура и спорт:
поддержка культурно-досуговой работы на местном уровне;
функционирование районных (городских) библиотек;
обеспечение функционирования зоопарков и дендропарков;
развитие массового спорта и национальных видов спорта;
проведение спортивных соревнований на районном (города областного значения) уровне;
подготовка и участие членов сборных команд района (города областного значения) по различным видам спорта на областных спортивных соревнованиях;
проведение государственной информационной политики на местном уровне через средства массовой информации;
развитие государственного языка и других языков народов Казахстана на местном уровне;
проведение мероприятий в рамках реализации государственной молодежной политики на районном (городе областного значения) уровне;
7) сельское хозяйство, земельные отношения:
строительство, содержание скотомогильников (биотермических ям) в животноводстве;
организация санитарного убоя больных животных;
возмещение владельцам стоимости изымаемых и уничтожаемых больных животных, продуктов и сырья животного происхождения;
регулирование земельных отношений на районном (города областного значения) уровне;
8) транспорт и коммуникации:
строительство, реконструкция, ремонт и содержание автомобильных дорог районного (городского) значения, а также технических средств регулирования дорожного движения на них;
организация внутрипоселковых (внутригородских) и внутрирайонных общественных пассажирских перевозок;
9) регулирование экономической деятельности:
поддержка предпринимательской деятельности;
10) прочие направления:
трансферты в областной бюджет;
обслуживание и погашение долга местных исполнительных органов.
2. Из бюджетов районов (городов областного значения) также финансируются затраты на:
1) капитальные расходы государственных учреждений, оказывающих государственные услуги или выполняющих виды деятельности, указанные в пункте 1 настоящей статьи, а также расходы по переподготовке кадров и повышению квалификации работников указанных государственных учреждений;
2) бюджетные инвестиционные и концессионные проекты по направлениям, указанным в пункте 1 настоящей статьи;
3) иные государственные услуги и направления деятельности местных органов государственного управления района (города областного значения), предусмотренные законами Республики Казахстан.
3. Не допускается финансирование расходов по направлениям, указанным в настоящей статье, из других уровней бюджетов.
4. Расходы местных исполнительных органов, финансируемых из бюджета района (города областного значения), планируются на основе лимитов штатной численности, утверждаемых Правительством Республики Казахстан, с учетом натуральных норм и стандартов государственных услуг.
5. В составе бюджета района (города областного значения) предусматриваются расходы района в городе, города районного значения, поселка, аула (села), аульного (сельского) округа по следующим направлениям:
1) функционирование аппарата акима района в городе, города районного значения, поселка, аула (села), аульного (сельского) округа;
2) осуществление похозяйственного учета;
3) обеспечение деятельности по записи актов гражданского состояния;
4) дошкольное воспитание и обучение, в том числе организация медицинского обслуживания в организациях дошкольного воспитания и обучения;
5) организация бесплатного подвоза учащихся до ближайшей школы и обратно в аульной (сельской) местности;
6) организация в экстренных случаях доставки тяжелобольных людей до ближайшей организации здравоохранения, оказывающей врачебную помощь;
7) оказание социальной помощи нуждающимся гражданам на дому;
8) организация сохранения государственного жилищного фонда города районного значения, поселка, аула (села), аульного (сельского) округа;
9) обеспечение санитарии населенных пунктов;
10) содержание мест захоронений и погребение безродных;
11) освещение улиц в населенных пунктах;
12) благоустройство и озеленение населенных пунктов;
13) поддержка культурно-досуговой работы на местном уровне;
14) строительство, реконструкция, ремонт и содержание автомобильных дорог в городах районного значения, поселках, аулах (селах), аульных (сельских) округах;
15) организация водоснабжения населенных пунктов.

Глава 10. Бюджетные комиссии

Статья 58. Основные положения о бюджетных комиссиях
1. Бюджетная комиссия - комиссия, создаваемая с целью обеспечения своевременной и качественной разработки проекта бюджета и выработки предложений по уточнению и исполнению бюджета.
2. Республиканская бюджетная комиссия и бюджетные комиссии областей, города республиканского значения, столицы, района (города областного значения) осуществляют свою деятельность на постоянной основе.
3. Президент Республики Казахстан образует республиканскую бюджетную комиссию, утверждает положение о ней, определяет ее состав.
4. Акиматы областей, города республиканского значения, столицы, района (города областного значения) образуют бюджетные комиссии, соответственно, областей, города республиканского значения, столицы, района (города областного значения), утверждают положение о них, определяют их состав.

Статья 59. Компетенция бюджетных комиссий
В компетенцию бюджетных комиссий входят:
1) выработка предложений по прогнозу социально-экономического развития и бюджетных параметров;
2) выработка предложений по определению показателей проектов бюджетов;
3) выработка предложений по проектам нормативных правовых актов, предусматривающих увеличение расходов или сокращение поступлений республиканского или местных бюджетов;
4) выработка предложений по уточнению бюджетов;
5) рассмотрение результатов бюджетного мониторинга, проведенной оценки результатов и выработка предложений по ним;
6) иные полномочия, предусмотренные настоящим Кодексом, а также положениями о бюджетных комиссиях.

Статья 60. Состав и рабочие органы бюджетных комиссий
1. В состав бюджетных комиссий входят: председатель, заместители председателя, секретарь, члены бюджетной комиссии.
2. Рабочими органами бюджетных комиссий являются соответственно центральный или местный уполномоченные органы по государственному планированию.
3. Председатель бюджетной комиссии руководит ее деятельностью, проводит заседания бюджетной комиссии, планирует ее работу, осуществляет общий контроль за реализацией ее решений и несет ответственность за деятельность, осуществляемую комиссией. Во время отсутствия председателя бюджетной комиссии его функции выполняет назначенный им заместитель председателя бюджетной комиссии.
4. Секретарь бюджетной комиссии координирует работу по обеспечению деятельности бюджетной комиссии, подготавливает протоколы заседаний бюджетной комиссии.
5. Рабочий орган подготавливает материалы к заседаниям бюджетной комиссии в соответствии со сроками и повестками дня, определяемыми бюджетной комиссией.

ОСОБЕННАЯ ЧАСТЬ

Раздел 3. Разработка, рассмотрение, утверждение бюджета

Глава 11. Основы планирования бюджета

Статья 61. Общие положения
1. Система государственного планирования определяется Президентом Республики Казахстан.
2. В бюджетном процессе используются следующие документы:
1) прогноз социально-экономического развития и бюджетных параметров республики или региона;
2) закон о республиканском бюджете, решение маслихата о местном бюджете;
3) стратегические планы государственных органов;
4) операционный план.
3. Центральный уполномоченный орган по государственному планированию осуществляет методологическое руководство по государственному планированию, а также вырабатывает предложения по совершенствованию системы государственного планирования.

Статья 62. Прогноз социально-экономического развития и бюджетных параметров
1. Прогноз социально-экономического развития и бюджетных параметров разрабатывается с учетом стратегических и программных документов и представляет собой документ, содержащий:
1) на центральном уровне государственного управления - прогноз макроэкономических показателей, прогноз социальных параметров, тенденции и приоритеты социально-экономического развития Республики Казахстан на пятилетний период;
2) на местном уровне государственного управления - прогноз, тенденции и приоритеты социально-экономического развития региона на пятилетний период;
3) прогноз бюджетных параметров на три года.
2. Прогноз бюджетных параметров должен содержать:
1) на центральном уровне государственного управления:
основные направления налогово-бюджетной политики Республики Казахстан;
прогнозы государственного и республиканского бюджетов, Национального фонда Республики Казахстан, консолидированного бюджета Республики Казахстан;
прогнозируемые объемы расходов по администраторам республиканских бюджетных программ;
2) на местном уровне государственного управления:
основные направления налогово-бюджетной политики региона;
прогнозы соответствующих местных бюджетов;
прогнозируемые объемы расходов по администраторам местных бюджетных программ.
3. Правительством Республики Казахстан (местным исполнительным органом) могут быть включены дополнительные показатели социально-экономического развития и бюджетных параметров.
4. Прогноз бюджетных параметров на второй и третий годы планового периода носит индикативный характер и может быть уточнен при разработке прогноза бюджетных параметров на очередной плановый период с учетом изменений прогноза социально-экономического развития, бюджетного мониторинга и оценки результатов, других внутренних и внешних факторов.
5. Прогноз социально-экономического развития и бюджетных параметров разрабатывается центральным и местными уполномоченными органами по государственному планированию ежегодно на скользящей основе.
6. Прогноз социально-экономического развития и бюджетных параметров одобряется решением Правительства Республики Казахстан или местным исполнительным органом и подлежит опубликованию.
7. Порядок разработки прогноза социально-экономического развития и бюджетных параметров определяется Президентом Республики Казахстан.

Статья 63. Стратегический план государственного органа
1. Стратегический план государственного органа на плановый период разрабатывается ежегодно на основе стратегических и программных документов Республики Казахстан, одобренного прогноза социально-экономического развития и бюджетных параметров.
2. Стратегический план государственного органа представляет собой документ, содержащий:
миссию и видение государственного органа;
анализ текущей ситуации и тенденции развития соответствующих отраслей (сфер) деятельности;
стратегические направления, цели, задачи, прямые и конечные результаты деятельности государственного органа;
намерения государственного органа по развитию своих функциональных возможностей;
межведомственное взаимодействие с другими государственными органами, необходимое для достижения результатов;
управление рисками, включающее определение возможных рисков, оказывающих влияние на деятельность государственного органа, и предполагаемые его действия по их предотвращению и (или) преодолению;
перечень нормативных правовых актов, на основе которых разработан стратегический план;
бюджетные программы государственного органа.
3. Бюджетные программы разрабатываются в пределах прогнозного объема бюджетных средств, предусмотренных администратору бюджетных программ в прогнозе социально-экономического развития и бюджетных параметров.
4. Стратегический план центрального государственного органа, входящего в структуру Правительства Республики Казахстан, утверждается Правительством Республики Казахстан.
Стратегический план центрального государственного органа, непосредственно подчиненного и подотчетного Президенту Республики Казахстан, утверждается Президентом Республики Казахстан или должностным лицом, им уполномоченным.
Стратегический план исполнительного органа, финансируемого из местного бюджета, утверждается местным исполнительным органом.
Стратегические планы Верховного суда Республики Казахстан, Парламента Республики Казахстан, Конституционного Совета Республики Казахстан, Центральной избирательной комиссии Республики Казахстан утверждаются в порядке, определяемом Президентом Республики Казахстан.
5. Стратегический план исполнительного органа, финансируемого из районного (города областного значения) бюджета, утверждается после его согласования с соответствующим отраслевым исполнительным органом, финансируемым из областного бюджета.
Стратегический план исполнительного органа, финансируемого из областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы, утверждается после его согласования с соответствующим отраслевым центральным государственным органом.
6. Стратегические планы государственных органов после утверждения соответствующего бюджета дорабатываются, утверждаются до 25 декабря текущего года и подлежат опубликованию в течение десяти дней с обеспечением защиты государственных секретов в соответствии с законодательством Республики Казахстан.
7. Внесение изменений и дополнений в стратегический план государственного органа допускается в случаях:
1) уточнения бюджета;
2) изменения законодательных актов Республики Казахстан;
3) принятия новых либо внесения изменений в стратегические и программные документы, во исполнение поручений Президента Республики Казахстан;
4) изменения функций, структуры органов государственного управления.
8. В двухнедельный срок со дня утверждения стратегических планов государственных органов руководители государственных органов разрабатывают меморандумы.
Меморандум представляет собой документ, подтверждающий намерения руководителя государственного органа обеспечить в пределах бюджетных средств, предусмотренных в республиканском бюджете на очередной финансовый год, достижение прямых и конечных результатов деятельности государственного органа, предусмотренных в стратегическом плане.
Меморандумы утверждаются:
по государственным органам, непосредственно подчиненным и подотчетным Президенту Республики Казахстан, - Президентом Республики Казахстан или должностным лицом, им уполномоченным;
по центральным исполнительным органам, входящим в состав Правительства Республики Казахстан либо ему подчиненным, - Премьер-Министром Республики Казахстан.
Меморандум государственного органа утверждается на очередной финансовый год и подлежит опубликованию.
Верховный суд Республики Казахстан, Конституционный Совет Республики Казахстан, Хозяйственное управление Парламента Республики Казахстан, Центральная избирательная комиссия Республики Казахстан и исполнительные органы, финансируемые за счет местных бюджетов, меморандумы не утверждают.
9. Порядок разработки стратегического плана государственных органов и меморандума определяется Президентом Республики Казахстан.

Статья 64. Операционный план
1. Для реализации стратегического плана государственный орган разрабатывает операционный план.
Операционный план представляет собой документ, содержащий конкретные действия государственного органа в текущем финансовом году, увязанные по ресурсам, ответственным исполнителям и срокам осуществления мероприятий по достижению целей, задач и показателей результатов стратегического плана.
Операционный план разрабатывается ежегодно и утверждается до 10 января текущего финансового года ответственным секретарем (руководителем) государственного органа.
2. Порядок разработки операционного плана определяется Президентом Республики Казахстан.

Глава 12. Разработка бюджета

Статья 65. Общие положения
1. Республиканский и местный бюджеты разрабатываются соответственно центральным и местным уполномоченными органами по государственному планированию.
2. Проект республиканского бюджета утверждается законом Республики Казахстан.
Проект местного бюджета утверждается решением соответствующего маслихата.
3. Администраторам бюджетных программ, местным исполнительным органам запрещается вносить в Правительство Республики Казахстан и центральный и местные уполномоченные органы по государственному планированию предложения об увеличении расходов бюджета вне процесса планирования или уточнения бюджета.
4. Порядок разработки проекта республиканского бюджета определяется Президентом Республики Казахстан.
Порядок разработки проектов местных бюджетов определяется Правительством Республики Казахстан.

Статья 66. Прогнозирование поступлений бюджета
1. Прогнозирование поступлений бюджета осуществляется уполномоченным органом по государственному планированию с учетом прогноза социально-экономического развития и бюджетных параметров.
2. Отражение поступлений в бюджет в виде стоимости товаров (работ, услуг) допускается только при получении связанных грантов в виде безвозмездной технической помощи, а также в случаях, предусмотренных международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан. При этом в расходах должна предусматриваться бюджетная программа в объеме, равном стоимости полученных товаров (работ, услуг).
3. Методика прогнозирования поступлений бюджета разрабатывается и утверждается центральным уполномоченным органом по государственному планированию.

Статья 67. Документы, представляемые администраторами бюджетных программ, для планирования расходов бюджета
1. Для планирования расходов бюджета администраторы бюджетных программ представляют в уполномоченный орган по государственному планированию:
1) проекты стратегических планов;
2) отчеты о реализации стратегического плана и бюджетных программ за прошедший финансовый год, содержащие информацию о достигнутых показателях результатов;
3) бюджетные заявки.
2. В случаях проведения оценки результатов к документам, указанным в настоящей статье, прилагаются результаты оценки.
3. Документы, указанные в настоящей статье, представляются до 15 мая текущего финансового года.

Статья 68. Бюджетная заявка
1. Бюджетная заявка представляет собой совокупность документов, составляемых администратором бюджетных программ на очередной плановый период для обоснования объемов расходов.
2. Расходы бюджета подразделяются на базовые расходы и расходы на новые инициативы.
3. Базовыми расходами являются расходы постоянного характера, капитальные расходы, а также расходы на начатые (продолжающиеся) бюджетные инвестиционные проекты и концессионные проекты на условиях софинансирования из бюджета.
4. Расходами постоянного характера являются расходы, связанные с оказанием государственными органами государственных услуг согласно реестра государственных услуг, выплатами трансфертов и другими обязательствами государства.
5. К расходам на новые инициативы относятся расходы, направленные на:
реализацию новых приоритетных направлений социально-экономического развития в соответствии со стратегическими и программными документами, в последующем финансируемых по новым бюджетным программам;
увеличение базовых расходов, не связанное с изменением макроэкономических и социальных показателей, и предусматривающее дополнительные направления расходования бюджетных средств (расширение объема оказываемых государственных услуг) в рамках существующих бюджетных программ.
Планирование расходов на новые инициативы администратора бюджетных программ осуществляется как за счет выделения дополнительных бюджетных средств, так и за счет перераспределения средств базовых расходов этого администратора бюджетных программ, утвержденных в законе о республиканском бюджете или решении маслихата о местном бюджете, в предыдущий плановый период.
6. Бюджетная заявка включает в себя:
1) расчеты по видам расходов по каждой бюджетной программе, включенной в состав проекта стратегического плана;
2) информацию о полученных и использованных связанных грантах по состоянию на 1 января текущего финансового года с обязательной разбивкой суммы связанных грантов по направлениям расходования;
3) информацию о полученных и использованных несвязанных грантах по состоянию на 1 января текущего финансового года;
4) прогноз поступлений и расходов денег от реализации государственными учреждениями товаров (работ, услуг), остающихся в их распоряжении по форме, установленной центральным уполномоченным органом по государственному планированию;
5) пояснительную записку;
6) другую необходимую информацию, запрашиваемую уполномоченным органом по государственному планированию.
7. В случае, если администратор бюджетных программ в проекте стратегического плана предлагает разработать или внести изменения и дополнения в нормативные правовые акты, требующие дополнительные расходы или сокращение поступлений бюджета, то одновременно с бюджетной заявкой вносится проект соответствующего нормативного правового акта.
8. Если по отдельным бюджетным программам сумма расходов второго и третьего годов предыдущего планового периода не меняется по сравнению с суммой, утвержденной по данным программам в законе о республиканском бюджете или решении маслихата о местном бюджете, то расчеты по видам расходов по данным программам не составляются.
Расчеты по видам расходов по данным программам составляются только на третий год.
9. Пояснительная записка к бюджетной заявке содержит основные направления расходования средств на плановый период, краткую характеристику и описание заявленных бюджетных программ, обоснование увеличения базовых расходов, анализ достигнутых показателей результатов, а также причины отклонений по бюджетным программам, включенным в состав прошлогодней бюджетной заявки.
10. При несоответствии бюджетной заявки требованиям бюджетного законодательства Республики Казахстан по ее составлению и представлению уполномоченный орган по государственному планированию возвращает ее администратору бюджетной программы без рассмотрения.
11. Администратор бюджетной программы вносит бюджетную заявку в пределах объема бюджетных средств, предусмотренных в прогнозе социально-экономического развития и бюджетных параметров.
12. Администратор бюджетных программ обеспечивает полноту и достоверность информации и расчетов, содержащихся в бюджетной заявке.
13. Порядок составления и представления бюджетной заявки определяется центральным уполномоченным органом по государственному планированию.

Статья 69. Рассмотрение проектов стратегических планов и бюджетных заявок
1. Центральный или местные уполномоченные органы по государственному планированию рассматривают проекты стратегических планов и бюджетные заявки администраторов бюджетных программ на предмет их соответствия стратегическим и программным документам, прогнозу социально-экономического развития и бюджетных параметров, бюджетному и иному законодательству Республики Казахстан, действующим натуральным нормам и стандартам государственных услуг.
По результатам рассмотрения уполномоченный орган по государственному планированию в случае несоответствия проектов стратегических планов и бюджетных заявок документам, предусмотренным частью первой настоящей статьи, возвращает их администраторам бюджетных программ на доработку.
2. Разногласия между администраторами бюджетных программ и уполномоченным органом по государственному планированию рассматриваются бюджетной комиссией.
Бюджетная комиссия рассматривает бюджетные программы администраторов бюджетных программ во взаимосвязи с проектами стратегических планов, заключениями центрального или местных уполномоченных органов по государственному планированию и принимает по ним решения.
3. После принятия бюджетной комиссией окончательных предложений по стратегическим планам и бюджетным программам администраторы бюджетных программ приводят их в соответствие с принятыми решениями и представляют в центральный или местные уполномоченные органы по государственному планированию окончательные проекты стратегических планов и бюджетные заявки.

Статья 70. Натуральные нормы
1. Натуральные нормы - натуральные показатели потребления или использования необходимых материальных или нематериальных благ.
2. Натуральные нормы разрабатываются центральными государственными органами и утверждаются Правительством Республики Казахстан.
3. Центральные государственные органы вправе вносить на рассмотрение республиканской бюджетной комиссии предложения об изменении или отмене натуральных норм.

Статья 71. Деньги от реализации государственными учреждениями товаров (работ, услуг)
1. Деньги от реализации государственными учреждениями товаров (работ, услуг) подлежат зачислению в соответствующий бюджет, за исключением денег от реализации товаров (работ, услуг), оказываемых государственными учреждениями в сферах образования, лесного хозяйства, особо охраняемых природных территорий и акимом города районного значения, аульного (сельского) округа, поселка и аула (села) при исполнении функций местного самоуправления, в соответствии с законодательными актами Республики Казахстан.
2. Порядок оказания платных видов деятельности по реализации товаров (работ, услуг) государственными учреждениями определяется Правительством Республики Казахстан.
Аким города районного значения, аульного (сельского) округа, поселка и аула (села) оказывает платные виды деятельности по реализации товаров (работ, услуг) при исполнении функций местного самоуправления по их видам и ставкам, определенным Кенесом.

Статья 72. Разработка проекта закона о республиканском бюджете
1. Центральный уполномоченный орган по государственному планированию составляет окончательный вариант проекта республиканского бюджета и вносит его на рассмотрение республиканской бюджетной комиссии.
2. Рассмотрение и определение окончательного варианта проекта республиканского бюджета завершаются не позднее 1 августа текущего финансового года.
3. Текст проекта закона о республиканском бюджете должен содержать на очередной финансовый год:
объемы доходов, поступления трансфертов, затрат, чистого бюджетного кредитования, сальдо по операциям с финансовыми активами, дефицита (профицита), финансирования дефицита (использования профицита);
минимальные размеры заработной платы, пенсии, месячный расчетный показатель, прожиточный минимум и размер государственной базовой пенсионной выплаты;
объемы бюджетных изъятий из местных бюджетов в республиканский бюджет;
объемы бюджетных субвенций, передаваемых из республиканского бюджета в местные бюджеты;
объем гарантированного трансферта из Национального фонда Республики Казахстан;
размер резерва Правительства Республики Казахстан;
лимит предоставления государственных гарантий Республики Казахстан;
лимит предоставления поручительств государства;
лимит правительственного долга;
лимит концессионных обязательств Правительства Республики Казахстан;
другие положения.
4. К проекту закона о республиканском бюджете прилагаются:
1) проект республиканского бюджета на плановый период, сформированный в соответствии со структурой, определенной настоящим Кодексом, и единой бюджетной классификацией.
При этом поступления излагаются по категориям, классам и подклассам, а расходы излагаются по функциональным группам, администраторам бюджетных программ и бюджетным программам. Раздел "Финансирование дефицита (использование профицита) бюджета" представляется общей суммой.
В расходах на второй и третий годы планового периода базовые расходы излагаются по функциональным группам, администраторам бюджетных программ и бюджетным программам, а расходы на новые инициативы отражаются одной бюджетной программой;
2) объемы поступлений на очередной финансовый год, направляемых в Национальный фонд Республики Казахстан;
3) перечень республиканских и местных бюджетных программ на очередной финансовый год, не подлежащих секвестру в процессе исполнения бюджета;
4) другие данные.
5. Размер утверждаемого дефицита (профицита) республиканского бюджета на очередной финансовый год отражается в денежном выражении и процентах к валовому внутреннему продукту.
6. Центральный уполномоченный орган по государственному планированию не позднее 15 августа текущего года представляет проект закона о республиканском бюджете на рассмотрение Правительству Республики Казахстан.

Статья 73. Разработка проекта решения маслихата об областном бюджете, бюджете города республиканского значения, столицы
1. Местный уполномоченный орган по государственному планированию составляет окончательный вариант проекта областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы и вносит его на рассмотрение бюджетной комиссии области, города республиканского значения, столицы.
2. Рассмотрение и определение окончательного варианта проекта областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы период завершаются не позднее 15 сентября года текущего финансового года.
3. Текст проекта решения об областном бюджете, бюджете города республиканского значения, столицы должен содержать на очередной финансовый год:
1) объемы доходов, поступления трансфертов, затрат, чистого бюджетного кредитования, сальдо по операциям с финансовыми активами, дефицита (профицита), финансирования дефицита (использования профицита) бюджета;
2) объемы бюджетных субвенций, передаваемых из областного бюджета в бюджеты районов (городов областного значения);
3) объемы бюджетных изъятий из бюджетов районов (городов областного значения) в областной бюджет;
4) размер резерва местного исполнительного органа области, города республиканского значения, столицы;
5) лимит долга местного исполнительного органа области, города республиканского значения, столицы;
6) лимит концессионных обязательств местного исполнительного органа области, города республиканского значения, столицы;
7) другие положения.
4. К проекту решения об областном бюджете, бюджете города республиканского значения, столицы прилагаются:
1) проект областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы на плановый период, сформированный в соответствии со структурой, определенной настоящим Кодексом, и единой бюджетной классификацией.
При этом поступления излагаются по категориям, классам и подклассам, а расходы излагаются по функциональным группам, администраторам бюджетных программ и бюджетным программам. Раздел "Финансирование дефицита (использование профицита) бюджета" представляется общей суммой.
В расходах на второй и третий годы планового периода базовые расходы излагаются по функциональным группам, администраторам бюджетных программ и бюджетным программам, а расходы на новые инициативы отражаются одной бюджетной программой;
2) перечень местных бюджетных программ на очередной финансовый год, не подлежащих секвестру в процессе исполнения местного бюджета на очередной финансовый год, в том числе установленных законом о республиканском бюджете;
3) объем поступлений в бюджет города республиканского значения, столицы от продажи земельных участков сельскохозяйственного назначения на очередной финансовый год;
4) бюджетные программы каждого района в городе;
5) другие данные.
5. Размер утверждаемого дефицита (профицита) областных бюджетов, бюджетов городов республиканского значения, столицы отражается в денежном выражении.
6. Местный уполномоченный орган по государственному планированию не позднее 1 октября текущего финансового года представляет проект областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы на рассмотрение местному исполнительному органу области, города республиканского значения, столицы.

Статья 74. Разработка проекта решения маслихата о бюджете района (города областного значения)
1. Местный уполномоченный орган по государственному планированию составляет окончательный вариант проекта бюджета района (города областного значения) и вносит его на рассмотрение бюджетной комиссии района (города областного значения).
2. Рассмотрение и определение окончательного варианта проекта бюджета района (города областного значения) завершаются не позднее 1 октября текущего финансового года.
3. Текст проекта решения маслихата о бюджете района (города областного значения) должен содержать на очередной финансовый год:
1) объемы доходов, поступления трансфертов, затрат, чистого бюджетного кредитования, сальдо по операциям с финансовыми активами, дефицита (профицита), финансирования дефицита (использования профицита) бюджета;
2) объемы бюджетных субвенций, передаваемых из областного бюджета в бюджеты районов (городов областного значения);
3) объемы бюджетных изъятий из бюджета района (города областного значения) в областной бюджет;
4) размер резерва местного исполнительного органа района (города областного значения);
5) лимит долга местного исполнительного органа района (города областного значения);
6) лимит концессионных обязательств местного исполнительного органа района (города областного значения);
7) другие положения.
4. К проекту решения о бюджете района (города областного значения) прилагаются:
1) проект бюджета района (города областного значения) на плановый период, сформированный в соответствии со структурой, определенной настоящим Кодексом, и единой бюджетной классификацией.
При этом поступления излагаются по категориям, классам и подклассам, а расходы излагаются по функциональным группам, администраторам бюджетных программ и бюджетным программам. Раздел "Финансирование дефицита (использование профицита) бюджета" представляется общей суммой.
В расходах на второй и третий годы планового периода базовые расходы излагаются по функциональным группам, администраторам бюджетных программ и бюджетным программам, а расходы на новые инициативы отражаются одной бюджетной программой;
2) перечень бюджетных программ на очередной финансовый год, не подлежащих секвестру в процессе исполнения местного бюджета, в том числе установленных решением областного маслихата об утверждении областного бюджета;
3) объем поступлений в бюджет района (города областного значения) от продажи земельных участков сельскохозяйственного назначения на очередной финансовый год;
4) бюджетные программы каждого района в городе, города районного значения, поселка, аула (села), аульного (сельского) округа;
5) другие данные.
5. Размер утверждаемого дефицита (профицита) бюджета района (города областного значения) на очередной финансовый год отражается в денежном выражении.
6. Местный уполномоченный орган по государственному планированию не позднее 15 октября текущего финансового года представляет проект бюджета района (города областного значения) на рассмотрение местному исполнительному органу района (города областного значения).

Глава 13. Основные положения процесса рассмотрения
и утверждения проекта бюджета

Статья 75. Общие положения о рассмотрении и утверждении проекта республиканского бюджета
1. Проект закона о республиканском бюджете вносится Правительством Республики Казахстан в Парламент Республики Казахстан не позднее 1 сентября текущего финансового года.
Правительство Республики Казахстан одновременно с проектом закона о республиканском бюджете представляет следующие документы и материалы:
1) прогноз социально-экономического развития и бюджетных параметров республики;
2) проекты стратегических планов центральных государственных органов;
3) данные о состоянии государственного и гарантированного государством долга на последнюю отчетную дату;
4) пояснительную записку, раскрывающую решения, заложенные в проекте республиканского бюджета.
2. Утверждение республиканского бюджета происходит в раздельном заседании палат путем последовательного рассмотрения вначале в Мажилисе, а затем в Сенате не позднее 1 декабря текущего финансового года.
3. В случае, если Парламентом Республики Казахстан до 1 декабря текущего года не будет принят закон о республиканском бюджете, Президент Республики Казахстан вправе издать указ о республиканском финансовом плане на первый квартал очередного финансового года, который действует до утверждения Парламентом Республики Казахстан закона о республиканском бюджете. Проект указа Президента Республики Казахстан о республиканском финансовом плане на первый квартал очередного финансового года, а также проект постановления Правительства Республики Казахстан о его реализации разрабатываются центральным уполномоченным органом по государственному планированию.
Республиканский финансовый план на первый квартал очередного финансового года утверждается не позднее 25 декабря текущего года в объеме одной четвертой части прогноза республиканского бюджета на очередной финансовый год.
Исполнение республиканского финансового плана осуществляется в порядке, установленном настоящим Кодексом.
4. В случае утверждения республиканского финансового плана на первый квартал очередного финансового года республиканский бюджет на данный финансовый год должен быть утвержден не позднее 1 марта того же года.
При этом республиканский бюджет на данный финансовый год утверждается с учетом республиканского финансового плана на первый квартал того же года.
5. Закон о республиканском бюджете с приложениями, Указ Президента Республики Казахстан о республиканском финансовом плане на первый квартал предстоящего финансового года с приложениями публикуется в средствах массовой информации.

Статья 76. Общие положения о рассмотрении и утверждении проекта местного бюджета
1. Проект областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы вносится местным исполнительным органом области, города республиканского значения, столицы в соответствующий маслихат не позднее 15 октября текущего финансового года.
Проект бюджета района (города областного значения) вносится местным исполнительным органом района (города областного значения) в соответствующий маслихат не позднее 1 ноября текущего финансового года.
Местный исполнительный орган одновременно с проектом местного бюджета представляет следующие документы и материалы:
1) прогноз социально-экономического развития и бюджетных параметров региона;
2) проекты стратегических планов государственных органов;
3) пояснительную записку, раскрывающую решения, заложенные в проект местного бюджета.
2. Областной бюджет, бюджет города республиканского значения, столицы утверждаются соответствующими маслихатами не позднее двухнедельного срока после подписания Президентом Республики Казахстан закона о республиканском бюджете.
Бюджет района (города областного значения) утверждается маслихатом не позднее двухнедельного срока после подписания решения областного маслихата об утверждении областного бюджета.
3. В случае, если маслихатом в установленный пунктом 2 настоящей статьи срок не будет принято решение о местном бюджете, местный исполнительный орган соответствующей административно-территориальной единицы вправе издать решение о местном финансовом плане на первый квартал очередного финансового года, которое действует до утверждения маслихатом местного бюджета. Проект постановления местного исполнительного органа о местном финансовом плане на первый квартал очередного финансового года разрабатывается местным уполномоченным органом по государственному планированию.
Местный финансовый план на первый квартал очередного финансового года утверждается не позднее 25 декабря текущего года в объеме одной четвертой части прогноза местного бюджета на очередной финансовый год.
Исполнение местного финансового плана осуществляется в порядке, установленном настоящим Кодексом.
4. В случае утверждения местного финансового плана на первый квартал очередного финансового года местный бюджет на данный финансовый год должен быть утвержден не позднее 1 марта того же года.
5. Местные исполнительные органы областей, городов республиканского значения, столицы в недельный срок после принятия решений районными (городскими) маслихатами об утверждении бюджетов районов (городов областного значения) представляют в центральный уполномоченный орган по государственному планированию и центральный уполномоченный орган по исполнению бюджета бюджеты областей, городов республиканского значения, столицы, сведенные на основе утвержденных местных бюджетов, а также перечень местных бюджетных инвестиционных проектов на плановый период, финансируемых из местных бюджетов.
6. Решение маслихата о местном бюджете с приложениями и решения местных исполнительных органов о местном финансовом плане на первый квартал очередного финансового года с приложениями публикуется в средствах массовой информации.

Статья 77. Основные принципы рассмотрения проектов бюджетов представительными органами
1. При рассмотрении проектов бюджетов представительные органы придерживаются следующих принципов:
1) принципа обоснованности;
2) принципа соблюдения сбалансированности бюджета.
2. Принцип обоснованности означает, что любые предложения депутатов о внесении изменений или дополнений в проект бюджета должны сопровождаться письменным изложением необходимости введения данных поправок, их соответствия приоритетам социально-экономического развития с приложением соответствующих расчетов к ним, и предложений по корректировке целей, задач и показателей результатов деятельности государственных органов, предусмотренных в их стратегических планах.
3. Принцип соблюдения сбалансированности бюджета означает, что при внесении депутатами любого изменения или дополнения в проект бюджета должны быть определены дополнительные источники поступлений либо сокращаемые расходы для сохранения размера дефицита бюджета не более установленного проектом бюджета.

Статья 78. Рассмотрение проекта республиканского бюджета в Парламенте Республики Казахстан
Рассмотрение проекта закона о республиканском бюджете на пленарных заседаниях Мажилиса и Сената Парламента Республики Казахстан включает доклады уполномоченного Правительством Республики Казахстан лица (лиц) по прогнозу социально-экономического развития и бюджетных параметров республики и проекту закона о республиканском бюджете, Председателя Национального Банка Республики Казахстан по денежно-кредитной политике, а также лиц, уполномоченных палатами Парламента Республики Казахстан, с заключениями по проекту закона.

Статья 79. Рассмотрение проекта местного бюджета в постоянных комиссиях маслихата
1. Проект местного бюджета рассматривается в постоянных комиссиях соответствующего маслихата.
2. Постоянные комиссии соответствующих маслихатов создают рабочие группы из числа членов комиссии. В рабочие группы могут привлекаться представители местных исполнительных органов.
3. Постоянные комиссии с учетом мнений рабочих групп вырабатывают предложения по внесению изменений и дополнений в проект местного бюджета с соответствующими обоснованиями и расчетами и направляют их в головную постоянную комиссию, определенную соответствующим маслихатом.
4. Головная постоянная комиссия осуществляет свод предложений постоянных комиссий, который выносится на сессию маслихата. При этом в свод включаются только те предложения, которые имеют соответствующие обоснование и расчеты.
5. Обсуждение на сессии соответствующего маслихата проекта местного бюджета включает в себя доклады акима соответствующей административно-территориальной единицы или уполномоченного местным исполнительным органом лица (лиц) по прогнозу социально-экономического развития и бюджетных параметров региона, проекту местного бюджета, а также лиц, уполномоченных маслихатом, с заключением по проекту местного бюджета.

Статья 80. Постановления Правительства Республики Казахстан и местных исполнительных органов о реализации закона о республиканском бюджете и решений маслихатов о местных бюджетах
1. Постановление Правительства Республики Казахстан о реализации закона о республиканском бюджете принимается в двухнедельный срок со дня подписания Президентом Республики Казахстан закона о республиканском бюджете.
Постановление местного исполнительного органа о реализации решения маслихата о местном бюджете принимается в двухнедельный срок после утверждения маслихатом местного бюджета.
Проекты постановлений Правительства Республики Казахстан и местных исполнительных органов о реализации закона о республиканском бюджете и о реализации решения маслихата о местном бюджете разрабатываются соответствующим уполномоченным органом по государственному планированию.
2. Постановления Правительства Республики Казахстан и местных исполнительных органов о реализации закона о республиканском бюджете и о реализации решения маслихата о местном бюджете предусматривают поручения уполномоченному органу по исполнению бюджета, администраторам бюджетных программ по обеспечению своевременного исполнения бюджета, местным исполнительным органам в части использования целевых трансфертов и кредитов из вышестоящего бюджета.
К постановлению Правительства Республики Казахстан о реализации закона о республиканском бюджете прилагаются:
1) распределение целевых трансфертов и кредитов нижестоящим бюджетам;
2) перечень бюджетных инвестиционных проектов на плановый период в разрезе объектов;
3) перечень концессионных проектов на плановый период, требующих софинансирования из республиканского бюджета, в разрезе объектов;
4) перечень местных бюджетных инвестиционных проектов на плановый период, финансируемых за счет целевых трансфертов на развитие и бюджетного кредитования из вышестоящего бюджета;
5) лимит концессионных обязательств местных исполнительных органов;
6) лимит долга местного исполнительного органа;
7) другие данные или показатели, необходимые для реализации закона о республиканском бюджете, определение которых возложено на Правительство Республики Казахстан.
К постановлению местных исполнительных органов о реализации решения маслихата о местном бюджете прилагаются:
1) распределение целевых трансфертов и кредитов нижестоящим бюджетам;
2) перечень бюджетных инвестиционных проектов на плановый период в разрезе объектов;
3) перечень концессионных проектов на плановый период, требующих софинансирования из местного бюджета, в разрезе объектов;
4) перечень местных бюджетных инвестиционных проектов на плановый период, финансируемых за счет целевых трансфертов на развитие и бюджетного кредитования из областного бюджета бюджету района (города областного значения);
5) другие данные или показатели, необходимые для реализации решения маслихата о местном бюджете, определение которых возложено на местный исполнительный орган.
3. В случае уточнения республиканского бюджета постановление Правительства Республики Казахстан о внесении изменений и дополнений в постановление Правительства Республики Казахстан о реализации закона о республиканском бюджете утверждается в течение десяти дней со дня подписания Президентом Республики Казахстан закона о внесении изменений и дополнений в закон о республиканском бюджете.
В случае уточнения местного бюджета постановление местного исполнительного органа о внесении изменений и дополнений в постановление местного исполнительного органа о реализации решения маслихата о местном бюджете утверждается в двухнедельный срок после утверждения решения маслихата о внесении изменений и дополнений в решение маслихата о местном бюджете.

Глава 14. Разработка чрезвычайного государственного бюджета

Статья 81. Общие положения
1. Основанием для разработки чрезвычайного государственного бюджета является Указ Президента Республики Казахстан о введении на всей территории Республики Казахстан чрезвычайного или военного положения либо введении чрезвычайного положения на территории нескольких регионов Республики Казахстан.
2. Чрезвычайный государственный бюджет формируется на основе республиканского и местных бюджетов.

Статья 82. Разработка проекта чрезвычайного государственного бюджета
1. При введении Президентом Республики Казахстан чрезвычайного или военного положения центральный уполномоченный орган по исполнению бюджета представляет в центральный уполномоченный орган по государственному планированию утвержденные, уточненные, скорректированные показатели республиканского и местных бюджетов и их кассовое исполнение по состоянию на дату принятия Указа Президента Республики Казахстан о введении чрезвычайного или военного положения.
2. Соответствующие государственные органы вносят в центральный уполномоченный орган по государственному планированию бюджетные заявки по финансированию мероприятий, осуществляемых в период действия чрезвычайного или военного положения.
3. Центральный уполномоченный орган по государственному планированию составляет перечень и объемы бюджетных программ для финансирования мероприятий чрезвычайного или военного положения, а также перечень республиканских и местных бюджетных программ, финансирование которых приостанавливается в целях перераспределения бюджетных средств, и вносит их на рассмотрение республиканской бюджетной комиссии.
4. После одобрения республиканской бюджетной комиссией указанных в пункте 3 настоящей статьи перечней и объемов бюджетных программ центральный уполномоченный орган по государственному планированию составляет проект Указа Президента Республики Казахстан о чрезвычайном государственном бюджете. К проекту Указа Президента Республики Казахстан о чрезвычайном государственном бюджете прилагаются:
1) чрезвычайный государственный бюджет, который составляется по структуре, установленной настоящим Кодексом;
2) показатели республиканского и местных бюджетов, включенные в состав чрезвычайного государственного бюджета и скорректированные с учетом потребности на финансирование мероприятий чрезвычайного или военного положения.
5. Проект Указа Президента Республики Казахстан о чрезвычайном государственном бюджете вносится Правительством Республики Казахстан на утверждение Президенту Республики Казахстан в установленном законодательством Республики Казахстан порядке, если иное не предусмотрено Указом Президента Республики Казахстан о введении чрезвычайного или военного положения.

Раздел 4. Исполнение бюджетов

Глава 15. Общие положения об исполнении бюджета

Статья 83. Общие положения об исполнении бюджетов
1. Исполнением бюджета является выполнение комплекса мероприятий по обеспечению поступлений в бюджет, реализации бюджетных программ (подпрограмм), финансированию дефицита (использованию профицита) бюджета.
2. Исполнение республиканского бюджета обеспечивается Правительством Республики Казахстан.
3. Исполнение местных бюджетов обеспечивается местными исполнительными органами.
4. Центральный уполномоченный орган по исполнению бюджета осуществляет формирование и реализацию государственной политики в области исполнения бюджетов, разрабатывает, утверждает в пределах своей компетенции нормативные правовые акты по вопросам исполнения республиканского и местных бюджетов, осуществляет методологическое руководство в области исполнения республиканского и местных бюджетов, бухгалтерского и бюджетного учета, финансовой и бюджетной отчетности.
5. Исполнение бюджета начинается 1 января и завершается 31 декабря текущего финансового года.
6. Исполнение бюджета осуществляется в пределах объемов бюджетных средств на соответствующий финансовый год, утвержденных законом о республиканском бюджете или решением маслихата о местном бюджете.
При исполнении бюджета использование в текущем финансовом году бюджетных средств, предусмотренных во втором и (или) третьем финансовых годах планового периода, не допускается.
7. Организация исполнения бюджета и координация деятельности администраторов бюджетных программ по исполнению бюджетов возлагается на соответствующий уполномоченный орган по исполнению бюджета.
8. Процедуры исполнения бюджетов и их кассовое обслуживание определяются Правительством Республики Казахстан.

Статья 84. Исполнение бюджета с учетом особенностей некоторых законов Республики Казахстан
Положения настоящего Кодекса, регулирующие исполнение бюджетов, применяются с учетом особенностей, установленных законодательными актами Республики Казахстан, регулирующими вопросы государственных секретов, выборов Президента Республики Казахстан, депутатов Парламента Республики Казахстан, маслихатов, а также членов органов местного самоуправления в Республике Казахстан, осуществления оперативно-розыскной деятельности, обеспечения внешнеполитической деятельности страны, обороноспособности и национальной безопасности страны.

Глава 16. Процесс исполнения бюджета

Статья 85. Документы, являющиеся основой исполнения бюджета
Основой исполнения бюджета являются:
1) настоящий Кодекс;
2) закон о республиканском бюджете и решения маслихатов о местных бюджетах;
3) указ о республиканском финансовом плане и решение местного исполнительного органа о местном финансовом плане на первый квартал очередного финансового;
4) постановления Правительства Республики Казахстан или местных исполнительных органов о реализации закона о республиканском бюджете или решения маслихата о местном бюджете;
5) решения Правительства Республики Казахстан или местного исполнительного органа, принимаемые в ходе исполнения республиканского или местного бюджетов;
6) стратегические планы государственных органов;
7) соглашения о результатах по целевым трансфертам;
8) сводный план финансирования по обязательствам, сводный план поступлений и финансирования по платежам;
9) планы финансирования по обязательствам и платежам администраторов бюджетных программ;
10) индивидуальные планы финансирования по обязательствам и платежам государственных учреждений;
11) нормативные правовые акты, определяющие порядок исполнения бюджета в соответствии с настоящим Кодексом.

Статья 86. Сводный план финансирования по обязательствам, сводный план поступлений и финансирования по платежам
1. Составление, утверждение и ведение сводного плана финансирования по обязательствам, сводного плана поступлений и финансирования по платежам по республиканскому и местному бюджетам осуществляется соответственно центральным и местным уполномоченными органами по исполнению бюджета.
2. Сводный план финансирования по обязательствам составляется по функциональным группам, администраторам бюджетных программ и бюджетным программам функциональной классификации расходов бюджета на основании планов финансирования по обязательствам администраторов бюджетных программ, определяющих в пределах предназначенных им годовых объемов бюджетных средств помесячный объем обязательств в денежном выражении, принимаемых собственно администраторами бюджетных программ и их подведомственными государственными учреждениями.
3. Сводный план поступлений и финансирования по платежам - документ, определяющий сбалансированный помесячный план поступлений в бюджет и финансирования бюджетных программ по платежам.
Сводный план поступлений и финансирования по платежам должен быть сбалансирован, что означает недопущение превышения расходов над поступлениями по месяцам нарастающим итогом с начала года.
4. Сводный план поступлений и финансирования по платежам состоит из сводного плана поступлений в бюджет, составляемого по категориям классам и подклассам и спецификам классификации поступлений бюджета, и сводного плана финансирования по платежам, составляемого по функциональным группам, администраторам бюджетных программ и бюджетным программам функциональной классификации расходов бюджета.
Сводный план поступлений в бюджет составляется уполномоченным органом по исполнению бюджета по полному объему группировочных кодов классификации поступлений бюджета, исходя из сроков поступлений платежей в бюджет в соответствии с законодательными актами Республики Казахстан, динамики поступлений платежей в бюджет за предыдущие годы, результатов анализа динамики доходности государственных ценных бумаг и уровня спроса и предложений на рынке ценных бумаг, условий кредитных договоров, договоров займов, соглашений о связанных грантах.
Сводный план финансирования по платежам составляется на основании планов финансирования по платежам администраторов бюджетных программ, определяющих в пределах предназначенных им годовых объемов бюджетных средств помесячный объем бюджетных средств, необходимых собственно администратору бюджетных программ и его подведомственным государственным учреждениям для осуществления платежей в счет выполнения принятых обязательств.
Годовые суммы сводного плана финансирования по обязательствам, сводного плана поступлений и финансирования по платежам должны соответствовать суммам поступлений и расходов утвержденного (уточненного) бюджета.
5. Индивидуальные планы финансирования по обязательствам и платежам государственных учреждений разрабатываются государственными учреждениями по функциональной и экономической классификациям расходов бюджета и передаются администраторам бюджетных программ для их утверждения и разработки планов финансирования по обязательствам и платежам администраторов бюджетных программ.
6. Итоговые суммы расходов по индивидуальным планам финансирования по обязательствам и платежам должны соответствовать сводным планам финансирования по обязательствам и платежам.
7. Планы финансирования по обязательствам и платежам администраторов бюджетных программ разрабатываются администраторами бюджетных программ по функциональной и экономической классификациям расходов и передаются в центральный или местный уполномоченный орган по исполнению бюджета на уровне бюджетных программ.
Администратор бюджетных программ обеспечивает распределение плановых назначений по месяцам в целях своевременной реализации операционного плана.
8. Сводный план финансирования по обязательствам, сводный план поступлений и финансирования по платежам, планы финансирования по обязательствам и платежам администраторов бюджетных программ, индивидуальные планы финансирования по обязательствам и платежам государственных учреждений разрабатываются и утверждаются на первый год планового периода.
9. Администраторы бюджетных программ вправе самостоятельно вносить изменения в планы финансирования по обязательствам и платежам, касающиеся специфик экономической классификации расходов и подпрограмм бюджетных программ и не изменяющие годовые и помесячные объемы расходов по бюджетной программе. Необходимые администраторам бюджетных программ изменения помесячных объемов расходов по бюджетной программе осуществляются через уполномоченный орган по исполнению бюджета.
Внесение изменений в индивидуальные планы финансирования по обязательствам и платежам государственных учреждений осуществляется администратором бюджетных программ по заявкам государственных учреждений.
10. Порядок составления и ведения сводного плана финансирования по обязательствам, сводного плана поступлений и финансирования по платежам, планов финансирования по обязательствам и платежам администраторов бюджетных программ, индивидуальных планов финансирования по обязательствам и платежам государственных учреждений устанавливается Правительством Республики Казахстан.

Глава 17. Счета по обслуживанию кассового исполнения бюджета

Статья 87. Единый казначейский счет
1. Единый казначейский счет - счет, открываемый в Национальном Банке Республики Казахстан в национальной валюте для централизованного осуществления переводных операций и ведения их учета.
Единый казначейский счет открывается центральному уполномоченному органу по исполнению бюджета в порядке, предусмотренном банковским законодательством Республики Казахстан.
2. Единый казначейский счет включает остатки денег контрольных счетов наличности.

Статья 88. Счета уполномоченного органа по исполнению бюджета в иностранной валюте
Для осуществления операций в иностранной валюте и ведения их учета центральному уполномоченному органу по исполнению бюджета открываются Национальным Банком Республики Казахстан счета по видам иностранных валют в порядке, предусмотренном банковским законодательством Республики Казахстан.

Статья 89. Контрольные счета наличности
1. Контрольные счета наличности предназначены для учета операций, связанных:
1) с зачислением поступлений в республиканский и местные бюджеты и проведением расходов из республиканского и местных бюджетов;
2) с зачислением денег от реализации государственными учреждениями товаров (работ, услуг) и проведением за счет них расходов (счет платных услуг);
3) с зачислением поступлений, направляемых в Национальный фонд Республики Казахстан и их переводом на счета Правительства Республики Казахстан в Национальном Банке Республики Казахстан;
4) с зачислением и расходованием денег от спонсорской, благотворительной помощи для государственных учреждений, получаемой ими в соответствии с законодательными актами Республики Казахстан (счет спонсорской, благотворительной помощи);
5) с зачислением денег, передаваемых государственному учреждению в соответствии с законодательными актами Республики Казахстан физическими и (или) юридическими лицами на условиях их возвратности либо перечисления при наступлении определенных условий в соответствующий бюджет или третьим лицам (счет временного размещения денег);
6) с зачислением бюджетных денег и их использованием на проведение особых расходов (счет целевого финансирования);
2. Операции по поступлениям и проведенным платежам и переводам денег с контрольных счетов наличности соответствующих бюджетов, Национального фонда Республики Казахстан, от реализации государственными учреждениями товаров (работ, услуг) учитываются в соответствии с единой бюджетной классификацией и кодами государственных учреждений.
Операции по поступлениям и проведенным платежам по контрольным счетам наличности спонсорской, благотворительной помощи, временного размещения денег, целевого финансирования и счетам в иностранной валюте учитываются в соответствии с кодами государственных учреждений.
3. Контрольные счета наличности открываются центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета.
4. Порядок открытия, ведения и закрытия контрольных счетов наличности устанавливается Правительством Республики Казахстан.

Статья 90. Счета государственных учреждений
1. Государственные учреждения могут иметь следующие счета:
1) счет в иностранной валюте - счет, открываемый государственному учреждению по видам валют центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета, для проведения им операций в иностранной валюте;
2) специальный счет бюджетного инвестиционного проекта - счет в иностранной валюте, оговоренной в соглашении по правительственному внешнему займу, ратифицированному Парламентом Республики Казахстан, или по связанным грантам, открываемый в банке второго уровня, возобновляемый посредством авансовых выплат правительственного внешнего займа или связанного гранта;
3) счет к специальному счету бюджетного инвестиционного проекта - счет для осуществления платежей в национальной (иностранной) валюте, открываемый в банке второго уровня;
4) возобновляемый счет бюджетного инвестиционного проекта - счет, открываемый в банке второго уровня на период реализации бюджетного инвестиционного проекта для зачисления и использования денег, возвращаемых заемщиками в счет погашения основного долга по кредиту, выданному за счет правительственных внешних займов.
2. Открытие, ведение и закрытие счетов государственных учреждений в центральном уполномоченном органе по исполнению бюджета осуществляется в порядке, установленном Правительством Республики Казахстан.
Открытие, ведение и закрытие счетов государственных учреждений в банках второго уровня или организациях, осуществляющих отдельные виды банковских операций, осуществляется в порядке, установленном банковским законодательством Республики Казахстан.

Глава 18. Исполнение бюджета

Статья 91. Исполнение бюджета по поступлениям
1. Исполнение бюджета по поступлениям заключается в проведении центральным и местным уполномоченными органами по исполнению бюджета в соответствии с законодательством Республики Казахстан комплекса мероприятий по обеспечению полноты и своевременности зачисления поступлений в бюджет.
2. Исполнение бюджета по поступлениям включает:
1) зачисление поступлений на единый казначейский счет;
2) распределение поступлений между республиканским, местными бюджетами и Национальным фондом Республики Казахстан;
3) возврат из бюджета излишне (ошибочно) уплаченных сумм поступлений либо их зачет в счет погашения задолженности.

Статья 92. Зачисление поступлений на единый казначейский счет
1. Поступления в бюджет осуществляются в денежной форме и зачисляются в полном объеме на единый казначейский счет в соответствии с классификацией поступлений в бюджет в порядке, установленном Правительством Республики Казахстан.
2. Поступления в бюджет в иностранной валюте, зачисленные Национальным Банком Республики Казахстан на счета центрального уполномоченного органа по исполнению бюджета в иностранной валюте, должны быть реконвертированы и зачислены на единый казначейский счет.
Порядок реконвертации иностранной валюты со счетов центрального уполномоченного органа по исполнению бюджета определяется Правительством Республики Казахстан.

Статья 93. Распределение поступлений между республиканским, местными бюджетами и Национальным фондом Республики Казахстан
1. Распределение поступлений между республиканским, местными бюджетами и Национальным фондом Республики Казахстан осуществляется каждый рабочий день центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета в соответствии с настоящим Кодексом.
2. Распределение поступлений осуществляется на основании утверждаемой центральным уполномоченным органом по государственному планированию таблицы распределения поступлений бюджета между уровнями бюджетов и контрольным счетом наличности Национального фонда Республики Казахстан, нормативов распределения доходов между областным бюджетом и его районными (городов областного значения) бюджетами, устанавливаемых решением областного маслихата, а также перечня организаций нефтяного сектора.

Статья 94. Привлечение гарантированного трансферта из Национального фонда Республики Казахстан
Центральный уполномоченный орган по исполнению бюджета в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан и согласованном с Национальным Банком Республики Казахстан:
1) на основе прогноза по поступлениям в республиканский бюджет и остатков бюджетных средств на контрольном счете наличности республиканского бюджета определяет необходимые суммы гарантированного трансферта из Национального фонда Республики Казахстан в республиканский бюджет в рамках его утвержденного объема законом о республиканском бюджете на текущий финансовый год;
2) направляет соответствующую заявку в Национальный Банк Республики Казахстан о перечислении гарантированного трансферта из Национального фонда Республики Казахстан в республиканский бюджет.

Статья 95. Возврат из бюджета излишне (ошибочно) уплаченных сумм поступлений либо их зачет в счет погашения задолженности
1. Возврат из бюджета и (или) зачет излишне (ошибочно) уплаченных сумм поступлений по кодам классификации поступлений в бюджет единой бюджетной классификации осуществляется центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета.
Возврат из бюджета и (или) зачет излишне (ошибочно) уплаченных сумм поступлений осуществляется на основании платежных поручений налоговых органов, представленных:
1) на основании заключений налоговых органов по перечню налогов и других обязательных платежей в бюджет, установленному Налоговым кодексом Республики Казахстан, и неналоговых поступлений в пределах компетенции, установленной нормативными правовыми актами;
2) на основании заключения уполномоченных органов, ответственных за взимание неналоговых поступлений в бюджет, за исключением администрируемых налоговыми органами, поступлений от продажи основного капитала, трансфертов, сумм погашения бюджетных кредитов, от продажи финансовых активов государства.
2. Уполномоченный орган, ответственный за взимание поступлений в бюджет, - орган, ответственный за полноту и своевременность поступлений, администрируемых им, и осуществляющий мониторинг за их поступлением, возвратом излишне (ошибочно) уплаченных сумм поступлений или их зачетом в счет погашения задолженностей в бюджет.
Достоверность данных заключений и обоснованность их представления обеспечивают руководители уполномоченных органов.
3. Перечень уполномоченных органов, ответственных за взимание поступлений в республиканский бюджет, за возврат из бюджета и (или) зачет излишне (ошибочно) уплаченных сумм и осуществляющих контроль за поступлениями в бюджет неналоговых поступлений, поступлений от продажи основного капитала, трансфертов, сумм погашения бюджетных кредитов, от продажи финансовых активов государства, займов, определяется Правительством Республики Казахстан.
Перечень уполномоченных органов, ответственных за взимание поступлений в местный бюджет, за возврат из бюджета и (или) зачет излишне (ошибочно) уплаченных сумм и осуществляющих контроль за поступлениями в бюджет неналоговых поступлений, поступлений от продажи основного капитала, трансфертов, сумм погашения бюджетных кредитов, от продажи финансовых активов государства, займов, определяется соответствующим местным исполнительным органом области, города республиканского значения, столицы, района (города областного значения).
4. Платежные поручения представляются по форме, установленной банковским законодательством Республики Казахстан.
Заключения представляются по форме, установленной Правительством Республики Казахстан.
5. Возврат из бюджета и (или) зачет излишне (ошибочно) уплаченных сумм поступлений осуществляется в порядке, установленном Правительством Республики Казахстан.

Статья 96. Исполнение бюджета по расходам
1. Исполнение бюджета по расходам заключается в использовании собственно администраторами бюджетных программ и их подведомственными государственными учреждениями предназначенных им бюджетных средств, в соответствии с требованиями настоящего Кодекса, положениями соответствующих нормативных правовых актов и в целях достижения заданных показателей деятельности государственных органов.
2. Исполнение бюджета по расходам включает в себя списание средств с единого казначейского счета в результате осуществления государственными учреждениями платежей и переводов в соответствии с зарегистрированными гражданско-правовыми сделками, заключенными в форме договора, и другими обязательствами.
3. При исполнении бюджета государственные учреждения обязаны использовать бюджетные средства в соответствии с единой бюджетной классификацией, заключенными гражданско-правовыми сделками в форме договора, нормативными правовыми актами, согласно которым выделены бюджетные средства.

Статья 97. Обязательства государственных учреждений
1. Государственные учреждения принимают обязательства по спецификам экономической классификации расходов как с заключением гражданско-правовых сделок в форме договора, так и без них.
Государственное учреждение обеспечивает правомерность принятия обязательств и достоверность информации и реквизитов, указанных в гражданско-правовых сделках в форме договора.
2. Заключение государственным учреждением гражданско-правовых сделок в форме договора на приобретение товаров (работ, услуг), являющихся предметом государственных закупок, осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан о государственных закупках.
Заключение государственным учреждением гражданско-правовых сделок в форме договора на приобретение товаров (работ, услуг) без применения норм законодательства Республики Казахстан о государственных закупках осуществляется в соответствии с гражданским законодательством Республики Казахстан.
3. Государственное учреждение обеспечивает соблюдение требований законодательства о государственных закупках и гражданского законодательства Республики Казахстан и несет ответственность за их несоблюдение.
4. Гражданско-правовые сделки государственных учреждений в форме договора заключаются государственными учреждениями на срок, не превышающий установленного законодательством Республики Казахстан о государственных закупках.
Гражданско-правовые сделки государственных учреждений в форме договора в рамках соглашения по правительственному внешнему займу, ратифицированному Парламентом Республики Казахстан, или по связанным грантам заключаются государственными учреждениями на срок, не превышающий срока действия соглашения по правительственному внешнему займу, ратифицированному Парламентом Республики Казахстан, или по связанным грантам.
5. Гражданско-правовые сделки государственных учреждений в форме договора вступают в силу после их обязательной регистрации в территориальных подразделениях центрального уполномоченного органа по исполнению бюджета.
Гражданско-правовые сделки, связанные с бюджетными программами развития со сроком реализации более одного года и текущими бюджетными программами, предусматривающими приобретение активов и других товаров, длительность технологического срока изготовления которых обуславливает их поставку в следующем (последующие) финансовом году (годы), услуг со сроком оказания более одного финансового года в случаях, установленных законодательством Республики Казахстан о государственных закупках, могут регистрироваться в течение всего срока их действия в пределах сумм, утвержденных индивидуальными планами финансирования по обязательствам на соответствующий финансовый год, и базовых расходов второго и третьего годов планового периода. При изменении базовых расходов указанные гражданско-правовые сделки подлежат перерегистрации.
6. Для регистрации гражданско-правовых сделок государственных учреждений в форме договора в иностранной валюте сумма договора приводится в иностранной валюте, регистрация производится по рыночному курсу обмена валют на дату регистрации, установленному согласно законодательству Республики Казахстан.
7. Подтверждающим документом о регистрации гражданско-правовой сделки в форме договора является уведомление о регистрации договора.
8. Регистрация гражданско-правовых сделок в форме договора после 20 декабря текущего финансового года не допускается, за исключением случаев выделения бюджетных денег из резерва Правительства Республики Казахстан или местного исполнительного органа.
9. Порядок осуществления регистрации гражданско-правовых сделок государственных учреждений определяется Правительством Республики Казахстан.

Статья 98. Осуществление платежей и переводов денег в национальной валюте
1. Платежи осуществляются по обязательствам государственных учреждений на основании счетов к оплате.
2. Счет к оплате - документ государственного учреждения, являющийся для территориального подразделения центрального уполномоченного органа по исполнению бюджета основанием для осуществления платежей и переводов денег в пользу получателя денег.
3. Платежи и переводы денег государственных учреждений проводятся в пределах остатков на контрольных счетах наличности или счетах государственных учреждений, а также в пределах сумм плановых назначений согласно индивидуальному плану финансирования по платежам и неиспользованного остатка уведомления о регистрации договора.
4. Не допускается проведение платежей и переводов денег без гражданско-правовой сделки в форме договора по спецификам экономической классификации расходов, по которым регистрация заключенных гражданско-правовых сделок в форме договора является обязательной.
Перечень специфик экономической классификации расходов, в том числе видов расходов, по которым регистрация заключенных гражданско-правовых сделок в форме договора является обязательной, определяется центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета.
5. Территориальное подразделение центрального уполномоченного органа по исполнению бюджета осуществляет текущий контроль при проведении платежей, который заключается в проверке счетов к оплате на соответствие:
индивидуальному плану финансирования по платежам;
зарегистрированным гражданско-правовым сделкам в форме договора;
единой бюджетной классификации;
требованиям бюджетного законодательства Республики Казахстан по форме, полноте и правильности заполнения.
6. Государственное учреждение обеспечивает правомерность и обоснованность представления счета к оплате, достоверность указанных реквизитов в счете к оплате, также своевременность и полноту выполнения обязательств по осуществлению платежей в пользу получателей денег.
Достоверность подтверждения поставки товаров, выполненных работ и (или) оказанных услуг в соответствии с заключенными гражданско-правовыми сделками обеспечивает государственное учреждение.
7. С целью проверки обоснованности представления государственным учреждением счетов к оплате территориальное подразделение центрального уполномоченного органа по исполнению бюджета вправе запросить у государственного учреждения подтверждающие документы в случаях и порядке, определенных Правительством Республики Казахстан.
8. Сумма дебиторской задолженности государственного учреждения прошлых лет подлежит погашению посредством поставки товаров (работ, услуг), предусмотренных условиями гражданско-правовой сделки в форме договора, либо возврату в доход соответствующего бюджета в соответствии с условиями гражданско-правовой сделки в форме договора.
9. Способы осуществления платежей и переводов денег определяются законодательством Республики Казахстан о платежах и переводах денег, по исполнению бюджета или международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан.
10. Порядок осуществления платежей и переводов денег определяется Правительством Республики Казахстан.

Статья 99. Инкассовое распоряжение
1. Инкассовое распоряжение - документ, являющийся основанием для принудительного исполнения государственным учреждением исполнительных документов, выданных согласно вступившим в законную силу решениям, определениям, постановлениям, приказам судов, а также связанных с погашением образовавшейся налоговой задолженности, задолженности по обязательным пенсионным взносам или социальным отчислениям, задолженности перед таможенными органами. Инкассовое распоряжение является документом, подтверждающим обоснованность платежа государственного учреждения.
Инкассовое распоряжение составляется на основании исполнительного листа или приказа, выданного по решению (приговору, определению, постановлению) суда, или судебного приказа о взыскании денег и другим основаниям, предусмотренным законодательными актами Республики Казахстан, за исключением инкассовых распоряжений органов налоговой службы и таможенных органов.
2. Инкассовое распоряжение предъявляется в территориальное подразделение центрального уполномоченного органа по исполнению бюджета по месту обслуживания государственного учреждения, на которое выставляется инкассовое распоряжение.
Инкассовое распоряжение предъявляется с приложением оригинала исполнительного документа, являющегося основанием для его составления либо копии этого документа, заверенной постранично оттиском гербовой печати суда, за исключением инкассовых распоряжений органов налоговой службы и таможенных органов.
Сумма, указанная в инкассовом распоряжении, должна совпадать с суммой, указанной в исполнительном документе.
В инкассовом распоряжении обязательно указание кодов государственного учреждения, по которым требуется исполнение данного распоряжения.
3. Не допускается выставление инкассовых распоряжений на единый казначейский счет и счета в иностранной валюте, открытых центральному уполномоченному органу по исполнению бюджета, контрольные счета наличности соответствующих бюджетов, Национального фонда Республики Казахстан и временного размещения денег.
Выставление инкассовых распоряжений может осуществляться на код государственного учреждения, счета платных услуг и спонсорской, благотворительной помощи.
4. Инкассовое распоряжение предъявляется по форме, установленной банковским законодательством Республики Казахстан.
5. Исполнение инкассовых распоряжений осуществляется в порядке, установленном Правительством Республики Казахстан.

Статья 100. Осуществление платежей и переводов денег в иностранной валюте по видам валют
1. Платежи и переводы денег в иностранной валюте по видам валют государственными учреждениями осуществляются в пользу нерезидентов Республики Казахстан путем проведения операций по конвертации и переводу иностранной валюты.
Конвертация иностранной валюты по видам валют осуществляется по рыночному курсу обмена валют, определенному в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан на дату конвертации.
2. Сконвертированная иностранная валюта в течение десяти календарных дней со дня ее зачисления на счет в иностранной валюте по видам валют должна быть использована государственным учреждением по назначению.
Неиспользованная либо недоиспользованная иностранная валюта должна быть реконвертирована по истечении указанного срока с последующим восстановлением суммы в национальной валюте на код бюджетной классификации расходов государственного учреждения, с которого была конвертирована иностранная валюта.
3. Государственное учреждение обеспечивает достоверность реквизитов при оформлении операций по конвертации и реконвертации и обоснованность осуществления платежей и переводов денег в иностранной валюте.
4. Порядок осуществления платежей и переводов денег в иностранной валюте определяется Правительством Республики Казахстан.

Статья 101. Приостановление регистрации гражданско-правовых сделок в форме договора и проведения платежей и переводов денег
1. Территориальное подразделение центрального уполномоченного органа по исполнению бюджета приостанавливает прием документов государственных учреждений для регистрации гражданско-правовых сделок в форме договора и проведения платежей и переводов денег в случаях:
1) внесения изменений в индивидуальные планы финансирования по обязательствам и платежам;
2) выставления инкассовых распоряжений;
3) если государственным учреждением не осуществлена процедура по реконвертации остатка неиспользованной либо недоиспользованной по назначению сконвертированной иностранной валюты на следующий рабочий день со дня истечения срока использования сконвертированной иностранной валюты;
4) если местным исполнительным органом не возвращена сумма бюджетного кредита в вышестоящий бюджет, выделивший их, в срок, предусмотренный условиями кредитного договора;
5) секвестра.
2. Приостановление операций по регистрации гражданско-правовых сделок в форме договора и проведению платежей государственных учреждений осуществляется в случае, предусмотренном:
1) подпунктом 1) пункта 1 настоящей статьи - до завершения процедуры внесения изменений в индивидуальные планы финансирования по обязательствам и платежам по кодам бюджетной классификации расходов, по которым вносятся изменения;
2) подпунктом 2) пункта 1 настоящей статьи - до исполнения инкассовых распоряжений по кодам бюджетной классификации расходов, на которые выставлены данные распоряжения, за исключением видов расходов, по которым осуществляется выплата заработной платы и другие денежные выплаты, денежной компенсации, предусмотренной законодательными актами Республики Казахстан, пособий, алиментов, перечисление налоговых и социальных отчислений, обязательных пенсионных взносов, оплата банковских услуг;
3) подпунктом 3) пункта 1 настоящей статьи - до завершения процедуры реконвертации остатка неиспользованной либо недоиспользованной по назначению сконвертированной иностранной валюты;
4) подпунктом 4) пункта 1 настоящей статьи - до представления соответствующим администратором местных бюджетных программ счета к оплате на возврат суммы задолженности по бюджетному кредиту в вышестоящий бюджет, выделивший их. Приостановление операций по регистрации гражданско-правовых сделок в форме договора и проведению платежей осуществляется по бюджетной программе, обеспечивающей деятельность аппарата соответствующего администратора местных бюджетных программ;
5) подпунктом 5) пункта 1 настоящей статьи - со следующего рабочего дня с даты принятия решения соответствующей бюджетной комиссии о сокращении бюджетных средств по бюджетным программам, по которым намечается секвестр, до завершения процедуры внесения изменений в индивидуальные планы финансирования по обязательствам и платежам по кодам бюджетной классификации расходов, по которым вносятся изменения.

Статья 102. Управление бюджетными деньгами
1. Управление бюджетными деньгами - комплекс мероприятий по обеспечению своевременности платежей в соответствии со сроками поступлений в бюджет.
2. Управление бюджетными деньгами осуществляется уполномоченным органом по исполнению бюджета.
3. Уполномоченный орган по исполнению бюджета предпринимает необходимые меры для обеспечения наличностью платежей в объеме, предусмотренном в сводном плане поступлений и финансирования по платежам.
4. Для обеспечения своевременности и полноты проведения платежей уполномоченный орган по исполнению бюджета:
составляет прогноз потоков наличности, который является процессом по определению ожидаемых объемов поступлений в бюджет и исполнения расходов на планируемый период, профицита (дефицита) наличности и источников его покрытия;
проводит мониторинг движения денег на контрольном счете наличности соответствующего бюджета.
5. Профицит наличности - превышение объема ожидаемых или фактических поступлений в республиканский и местные бюджеты и остатков бюджетных средств над объемом ожидаемых или произведенных платежей с начала текущего финансового года.
Дефицит наличности - превышение объемов ожидаемых или произведенных платежей над объемом ожидаемых или фактических поступлений в республиканский и местные бюджеты и остатков бюджетных средств с начала текущего финансового года.
6. В случае прогноза дефицита наличности на контрольном счете наличности соответствующего бюджета покрытие дефицита наличности осуществляется за счет заимствования, привлечения гарантированного трансферта из Национального фонда Республики Казахстан либо внесения изменения в сводный план поступлений и финансирования по платежам.
7. В случае прогноза профицита наличности на контрольном счете наличности соответствующего бюджета уполномоченный орган по исполнению бюджета определяет объем временно свободных бюджетных денег.
Временно свободные бюджетные деньги - деньги, находящиеся на едином казначейском счете, не используемые в течение определенного периода времени текущего финансового года.
С целью рационального использования временно свободных бюджетных денег и получения доходов в соответствующий бюджет временно свободные бюджетные деньги республиканского и областных бюджетов, бюджетов города республиканского значения, столицы размещаются во вклады (депозиты) только в Национальном Банке Республики Казахстан.
Размещение бюджетных денег на банковских счетах не допускается, за исключением случая, предусмотренного настоящей статьей Кодекса.
8. Размещение временно свободных бюджетных денег республиканского и местных бюджетов осуществляет центральный уполномоченный орган по исполнению бюджета.
9. Порядок размещения временно свободных бюджетных денег определяется Правительством Республики Казахстан по согласованию с Национальным Банком Республики Казахстан.

Статья 103. Исполнение по деньгам от реализации государственными учреждениями товаров (работ, услуг), остающихся в их распоряжении
1. Для осуществления операций за счет денег от реализации государственным учреждением товаров (работ, услуг), остающихся в его распоряжении, государственным учреждением ежегодно составляется план поступлений и расходов денег от реализации товаров (работ, услуг) по их видам.
2. План поступлений и расходов денег от реализации товаров (работ, услуг) государственного учреждения, остающихся в его распоряжении, утверждается администратором бюджетных программ.
План поступлений и расходов денег от реализации товаров (работ, услуг) государственного учреждения, остающихся в его распоряжении, разработанного акимом города районного значения, аульного (сельского) округа, поселка и аула (села), утверждает Кенес.
3. Администратор бюджетных программ на основе представленных государственными учреждениями планов поступлений и расходов денег от реализации товаров (работ, услуг) государственного учреждения, остающихся в его распоряжении, составляет сводный план поступлений и расходов денег от реализации государственными учреждениями товаров (работ, услуг), остающихся в их распоряжении.
Сводный план поступлений и расходов денег от реализации государственными учреждениями товаров (работ, услуг), остающихся в их распоряжении утверждается администратором бюджетных программ и согласовывается с уполномоченным органом по исполнению бюджета.
4. Утвержденный план поступлений и расходов денег от реализации товаров (работ, услуг) государственного учреждения, остающихся в его распоряжении, представляется государственным учреждением в уполномоченный орган по исполнению бюджета.
Действие утвержденного плана поступлений и расходов денег от реализации товаров (работ, услуг) государственного учреждения, остающихся в его распоряжении, прекращается 31 декабря текущего финансового года.
5. Доходы, поступившие в течение финансового года сверх сумм, предусмотренных планом поступлений и расходов денег от реализации государственным учреждением товаров (работ, услуг), остающихся в его распоряжении, могут расходоваться в текущем финансовом году при условии уточнения плана поступлений и расходов денег от реализации товаров (работ, услуг) до конца текущего финансового года.
6. Приобретение товаров (работ, услуг) за счет денег от реализации государственными учреждениями товаров (работ, услуг), остающихся в их распоряжении, осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан о государственных закупках.
7. Регистрация гражданско-правовых сделок в форме договора за счет денег от реализации государственным учреждением товаров (работ, услуг), остающихся в его распоряжении, осуществляется в соответствии со статьей 97 настоящего Кодекса.
8. Платежи за счет денег от реализации государственными учреждениями товаров (работ, услуг), остающихся в их распоряжении, осуществляются в пределах фактического наличия денег на счете государственного учреждения, открытом для учета денег от реализации товаров (работ, услуг).
9. Порядок использования денег от реализации государственными учреждениями товаров (работ, услуг), остающихся в их распоряжении, за исключением денег, остающихся в распоряжении акимов города районного значения, аульного (сельского) округа, поселка и аула (села) при исполнении ими функций местного самоуправления, определяется Правительством Республики Казахстан.

Статья 104. Завершение финансового года
1. Все операции текущего финансового года, связанные с зачислением поступлений в бюджет и осуществлением платежей из бюджета, завершаются 31 декабря текущего финансового года.
2. Поступления, зачисленные в бюджет после 31 декабря текущего финансового года, считаются поступлениями нового финансового года.
3. Неиспользованные до конца 31 декабря текущего финансового года включительно остатки плановых назначений аннулируются.
4. Не допускается перевод остатков бюджетных средств по бюджетным программам, образовавшимся по состоянию на 31 декабря текущего финансового года, на аккредитивные и иные внебюджетные счета.

Статья 105. Остатки бюджетных средств
1. Остатки бюджетных средств на конец периода - средства, оставшиеся не использованными по состоянию на конец отчетного периода.
2. Остатки бюджетных средств на начало года - средства, оставшиеся не использованными по итогам исполнения бюджета за истекший финансовый год, по состоянию на 1 января очередного финансового года.
3. Остатки бюджетных средств местных бюджетов не подлежат изъятию (перечислению) в вышестоящий бюджет.
4. Остатки бюджетных средств на начало года могут использоваться посредством корректировки бюджета на:
1) обслуживание и погашение основного долга по полученным займам;
2) перечисление в нижестоящий бюджет неиспользованного ими в истекшем финансовом году остатка целевых трансфертов на развитие на сумму неоплаченной части зарегистрированных обязательств прошедшего финансового года;
3) финансирование расходов текущего финансового года, осуществляемых за счет целевых текущих трансфертов, выделенных из вышестоящего бюджета в истекшем финансовом году, на сумму неиспользованного их остатка на начало текущего финансового года;
4) финансирование неоплаченной части зарегистрированных обязательств прошедшего финансового года по бюджетным программам развития со сроком реализации более одного года и текущим бюджетным программам, предусматривающим приобретение активов и других товаров со сроком изготовления и поставки более одного финансового года, услуг со сроком оказания более одного финансового года.
5. Остатки бюджетных средств на начало года, оставшиеся после распределения на цели, предусмотренные пунктом 4 настоящей статьи, являются свободными остатками бюджетных средств и могут быть направлены на финансирование расходов текущего года посредством уточнения бюджета.

Статья 106. Ответственность администраторов бюджетных программ
1. Администратор бюджетных программ координирует работу соответствующих государственных учреждений по реализации бюджетных программ и использованию ими бюджетных средств в пределах утвержденного (уточненного, скорректированного) бюджета в соответствии со стратегическими направлениями, целями и задачами стратегического плана и несет ответственность за достижение конечных результатов.
2. Ответственность за реализацию и достижение результатов распределяемых бюджетных программ несет администратор бюджетных программ, получивший и использующий бюджетные средства.
3. Ответственность за реализацию и достижение результатов бюджетной программы, направленной на предоставление целевых трансфертов и бюджетных кредитов нижестоящим бюджетам, несет администратор бюджетной программы нижестоящего бюджета, получивший и использующий бюджетные средства.
4. Ответственность за реализацию и достижение результатов бюджетной программы, направленной на предоставление бюджетных инвестиций посредством участия в уставном капитале юридических лиц, несет юридическое лицо, получившее и использующее бюджетные средства.
5. Ответственность за реализацию и достижение результатов бюджетной программы, направленной на предоставление бюджетных инвестиций посредством участия в уставном капитале национальных холдингов и национальной управляющей компании, несут национальные холдинги и национальная управляющая компания, акции которых оплачены за счет бюджетных средств.

Глава 19. Уточнение бюджета

Статья 107. Уточнение бюджета
1. Уточнение республиканского и местных бюджетов - изменения показателей республиканского и местных бюджетов в течение соответствующего финансового года посредством внесения изменений и дополнений в закон о республиканском бюджете или решение маслихата о местном бюджете.
2. Уточнение республиканского и местных бюджетов производится в случаях:
1) необходимости устранения ситуаций, угрожающих политической, экономической, экологической и социальной стабильности Республики Казахстан;
2) принятия или изменения законодательных актов Республики Казахстан, предусматривающих сокращение поступлений или увеличение расходов республиканского и местных бюджетов;
3) снижения поступлений республиканского и местных бюджетов в ходе его исполнения на сумму свыше десяти процентов от их годового утвержденного объема в текущем финансовом году;
4) выделения дополнительных и изменения объемов выделенных целевых трансфертов и бюджетных кредитов из вышестоящего бюджета.
5) предусмотренных пунктом 5 статьи 105 настоящего Кодекса.
3. Уточнение местных бюджетов допускается также при внесении изменений в единую бюджетную классификацию.
4. Уточнение местного бюджета по инициативе местного исполнительного органа допускается не чаще одного раза в квартал в течение текущего финансового года.
5. На основании решений соответствующей бюджетной комиссии об изменении и дополнении в закон о республиканском бюджете или решения маслихата о местном бюджете уполномоченный орган по исполнению бюджета вправе приостановить операции по бюджетным программам, по которым принято решение о сокращении бюджетных средств.

Статья 108. Уточнение республиканского бюджета
1. Уточнение республиканского бюджета осуществляется на основании предложений Правительства Республики Казахстан и (или) депутатов Парламента Республики Казахстан в соответствии с законодательными актами Республики Казахстан.
2. Предложения по уточнению республиканского бюджета рассматриваются республиканской бюджетной комиссией.
3. При уточнении республиканского бюджета соблюдаются требования, установленные настоящим Кодексом при разработке и утверждении республиканского бюджета.
4. После принятия республиканской бюджетной комиссией решения об уточнении республиканского бюджета администраторы бюджетных программ в течение пяти рабочих дней представляют в центральный уполномоченный орган по государственному планированию бюджетную заявку по бюджетным программам, изменения по которым одобрены республиканской бюджетной комиссией.
5. Центральный уполномоченный орган по государственному планированию в течение десяти рабочих дней после представления бюджетных заявок администраторами республиканских бюджетных программ рассматривает бюджетные заявки, готовит по ним заключения и вносит их на рассмотрение республиканской бюджетной комиссии для принятия решения.
6. После принятия решения республиканской бюджетной комиссией центральный уполномоченный орган по государственному планированию в течение пяти рабочих дней составляет окончательный вариант проекта уточненного республиканского бюджета и вносит его на рассмотрение республиканской бюджетной комиссии.
7. Центральный уполномоченный орган по государственному планированию на основе решения республиканской бюджетной комиссии по окончательному варианту проекта уточненного республиканского бюджета в течение десяти рабочих дней составляет проект закона о внесении изменений и дополнений в закон о республиканском бюджете и представляет его на рассмотрение в Правительство Республики Казахстан.

Статья 109. Уточнение областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы
1. Уточнение областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы в ходе его исполнения осуществляется на основании предложений соответствующего местного исполнительного органа и (или) депутатов маслихата в соответствии с настоящим Кодексом.
2. Предложения по уточнению областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы рассматриваются соответствующей бюджетной комиссией.
3. При уточнении областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы соблюдаются требования, установленные настоящим Кодексом при разработке и утверждении областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы.
4. В случае, когда уточнение областных бюджетов, бюджетов городов республиканского значения, столицы производится в связи с уточнением республиканского бюджета, соответствующее решение маслихата принимается не позднее двухнедельного срока после подписания Президентом Республики Казахстан закона о внесении изменений и дополнений в закон о республиканском бюджете.

Статья 110. Уточнение бюджета района (города областного значения)
1. Уточнение бюджета района (города областного значения) в ходе его исполнения осуществляется на основании предложений соответствующего местного исполнительного органа и (или) депутатов маслихата в соответствии с настоящим Кодексом.
2. Предложения по уточнению бюджета района (города областного значения) рассматриваются соответствующей бюджетной комиссией.
3. При уточнении бюджета района (города областного значения) соблюдаются требования, установленные настоящим Кодексом при разработке и утверждении бюджета района (города областного значения).
4. Уточнение бюджета района (города областного значения) по поступлениям, распределяемым согласно бюджетному законодательству Республики Казахстан между областным бюджетом и бюджетами районов (городов областного значения), производится по согласованию с местным уполномоченным органом области по государственному планированию.
5. В случае, когда уточнение бюджета района (города областного значения) производится в связи с уточнением областного бюджета, соответствующее решение маслихата принимается не позднее двухнедельного срока после подписания решения о внесении изменений и дополнений в решение маслихата об областном бюджете.

Глава 20. Секвестр и корректировка бюджета

Статья 111. Секвестр
1. Секвестр - специальный механизм, предусматривающий сокращение расходов бюджетных средств в определенных пределах, который вводится в случаях, когда при исполнении республиканского и местных бюджетов утвержденные поступления недопоступают в республиканский и местные бюджеты, в результате чего становится невозможным финансирование в полном объеме утвержденных бюджетных программ.
2. Секвестр бюджетных программ на сумму менее десяти процентов от их годового утвержденного объема может осуществляться по решению Правительства Республики Казахстан или местного исполнительного органа, на сумму свыше десяти процентов - на основании закона или решения маслихата.
3. На основании постановления Правительства Республики Казахстан или местного исполнительного органа о проведении секвестра уполномоченный орган по исполнению бюджета в установленном настоящим Кодексом порядке осуществляет корректировку соответствующего бюджета.
4. При сокращении бюджетных программ учитываются их приоритетность и социальная направленность.
5. С принятием решения соответствующей бюджетной комиссией о секвестре уполномоченный орган по исполнению бюджета приостанавливает осуществление регистрации гражданско-правовых сделок в форме договора и проведение платежей по бюджетным программам, по которым намечается секвестр.
6. Регулирование отношений, возникших при секвестре, по гражданско-правовым сделкам в форме договора, заключенным за счет бюджетных средств, осуществляется в соответствии с гражданским законодательством Республики Казахстан.

Статья 112. Корректировка бюджета
1. Корректировка бюджета - изменение показателей утвержденного (уточненного) бюджета на основании постановлений Правительства Республики Казахстан, местных исполнительных органов и иных нормативных правовых актов посредством внесения изменений и дополнений в сводный план поступлений и финансирования по платежам, сводный план финансирования по обязательствам на очередной финансовый год.
2. Корректировка республиканского бюджета осуществляется в случаях:
1) образования, ликвидации, реорганизации, изменения функций центральных государственных органов и подведомственных им государственных учреждений. При этом корректировка бюджета заключается в слиянии, разделении, передаче соответствующих бюджетных программ, связанных с указанными случаями, в пределах общей суммы данных бюджетных программ, утвержденных (уточненных) законом о республиканском бюджете;
2) распределения между различными администраторами бюджетных программ средств бюджетной программы, утвержденной в бюджете в составе бюджетных программ определенного администратора бюджетных программ;
3) предусмотренных пунктом 3 статьи 24 настоящего Кодекса;
4) предусмотренных пунктом 3 статьи 111 настоящего Кодекса;
5) предусмотренных пунктом 4 статьи 105 настоящего Кодекса.
3. Корректировка местного бюджета осуществляется в случаях:
1) образования, ликвидации, реорганизации, изменения функций исполнительных органов, финансируемых из местного бюджета, и подведомственных им государственных учреждений. При этом корректировка бюджета заключается в слиянии, разделении, передаче соответствующих бюджетных программ, связанных с указанными случаями, в пределах общей суммы данных бюджетных программ, утвержденных (уточненных) решением маслихата о местном бюджете;
2) выделения в течение финансового года средств из резерва Правительства Республики Казахстан или исполнительных органов областного уровня нижестоящему бюджету;
3) распределения между различными администраторами бюджетных программ средств бюджетной программы, утвержденной в бюджете в составе определенного администратора бюджетных программ;
4) предусмотренных пунктом 3 статьи 111 настоящего Кодекса;
5) предусмотренных пунктом 5 статьи 44 настоящего Кодекса;
6) предусмотренных пунктом 4 статьи 105 настоящего Кодекса.

Глава 21. Бюджетный мониторинг и оценка результатов

Статья 113. Бюджетный мониторинг
1. Бюджетный мониторинг - регулярный и систематический сбор, отслеживание и анализ показателей исполнения бюджета, осуществляемые с целью выявления причин несвоевременного принятия обязательств, несвоевременного проведения платежей по бюджетным программам, составления прогнозов исполнения поступлений и расходов бюджета, а также данных по показателям результата, определенным в бюджетных программах администраторов бюджетных программ.
2. Бюджетный мониторинг осуществляется администраторами бюджетных программ, центральным и местными уполномоченными органами по исполнению бюджета.
3. Бюджетный мониторинг осуществляется на основе бюджетной отчетности уполномоченных органов по исполнению бюджета и информации, предоставляемой администраторами бюджетных программ.
4. Администраторы республиканских и местных бюджетных программ представляют в центральный и местные уполномоченные органы по исполнению бюджета отчеты о результатах мониторинга реализации бюджетных программ.
5. По результатам бюджетного мониторинга центральные и местные уполномоченные органы по исполнению бюджета ежеквартально и по итогам года направляют в Правительство Республики Казахстан, местным исполнительным органам и уполномоченные органы по государственному планированию аналитический отчет об исполнении республиканского и местного бюджетов, а также ежемесячно администраторам бюджетных программ информацию-напоминание о непринятых обязательствах по бюджетным программам в соответствии с планом финансирования по обязательствам и о несвоевременном выполнении плана финансирования по платежам.
6. Уполномоченные органы по государственному планированию вправе учесть результаты аналитического отчета об исполнении соответствующего бюджета при разработке или уточнении соответствующего бюджета.
7. Центральный уполномоченный орган по исполнению бюджета обеспечивает общее методологическое и методическое руководство по проведению бюджетного мониторинга.

Статья 114. Оценка результатов
1. Оценка результатов - комплексная и объективная оценка влияния деятельности государственного органа на развитие экономики страны или региона, отдельно взятой отрасли (сферы) экономики, общества, анализ достижения показателей результатов деятельности государственного органа, в том числе оценка планирования и выполнения стратегического плана и бюджетных программ.
2. Оценка результатов должна включать в себя:
1) анализ правильности выбора показателей результатов, ясности и четкости их изложения, правильности планирования ресурсов, необходимых для реализации бюджетной программы;
2) анализ степени достижения показателей результатов, определенных в стратегических планах и бюджетных программах государственных органов;
3) оценку соответствия полученных результатов стратегическим целям и задачам стратегического плана государственного органа;
4) оценку соответствия достигнутых результатов интересам и потребностям получателей государственных услуг;
5) анализ причин не достижения стратегических целей и показателей результатов;
6) рекомендации по улучшению деятельности государственного органа, увеличению, сокращению объемов финансирования бюджетных программ либо их исключению из бюджета.
3. При проведении оценки результатов используется информация неправительственных организаций (общественных объединений) о качестве предоставления государственных услуг, полученной на основании опроса их получателей.
4. Оценку результатов осуществляют администраторы бюджетных программ и органы, уполномоченные Президентом Республики Казахстан.
5. Порядок проведения оценки результатов определяется Президентом Республики Казахстан.

Раздел 5. Система бухгалтерского учета и финансовой отчетности
государственных учреждений, за исключением Национального Банка
Республики Казахстан и его дочерних организаций

Глава 22. Система бухгалтерского учета

Статья 115. Цель бухгалтерского учета и финансовой отчетности
Целью бухгалтерского учета и финансовой отчетности является обеспечение заинтересованных лиц полной и достоверной информацией о финансовом положении государственных учреждений.

Статья 116. Принципы и основные качественные характеристики бухгалтерского учета и финансовой отчетности
1. Принципами ведения бухгалтерского учета и составления финансовой отчетности являются начисление и непрерывность.
Принцип начисления обеспечивается признанием результатов операций по факту их совершения независимо от времени оплаты.
Принцип непрерывности означает, что государственное учреждение имеет намерение работать в обозримом будущем, не будет необходимости ликвидации или существенного сокращения масштабов деятельности. Если такое намерение или необходимость существует, то финансовая отчетность составляется по специальным правилам.
2. Основными качественными характеристиками финансовой отчетности являются понятность, уместность, надежность и сопоставимость.
Понятность - информация, представляемая в финансовой отчетности, должна быть понятна пользователям.
Уместность - информация должна быть уместной для пользователей, принимающих решения, и помогать им оценивать события, подтверждать или исправлять их прошлые оценки.
Надежность - отсутствие существенных ошибок и искажений и когда пользователи могут положиться на информацию, как на правдивую.
Сопоставимость - возможность сравнивать информацию за разные периоды и различных государственных учреждений. Финансовые результаты аналогичных операций должны осуществляться по единой для всех государственных учреждений методологии.

Статья 117. Система бухгалтерского учета
1. Бухгалтерский учет представляет собой упорядоченную систему сбора, регистрации и обобщения информации об операциях государственных учреждений, регламентированную бюджетным законодательством Республики Казахстан и учетной политикой.
2. Учетная политика - принципы, основы, положения, правила и практика, применяемые государственными учреждениями при составлении и представлении финансовой отчетности, которая является для всех государственных учреждений единой. Учетная политика разрабатывается и утверждается центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета.
3. Операции и события в бухгалтерском учете отражаются на основании плана счетов бухгалтерского учета государственных учреждений, который разрабатывается и утверждается центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета.
4. Порядок ведения бухгалтерского учета в государственных учреждениях устанавливается центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета.
5. Администраторы бюджетных программ по согласованию с центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета в необходимых случаях могут издавать указания о порядке применения общих положений по бухгалтерскому учету в государственных учреждениях своей системы с учетом специфики их деятельности и соблюдением установленного порядка ведения бухгалтерского учета в государственных учреждениях.

Глава 23. Финансовая отчетность

Статья 118. Финансовая отчетность
1. Финансовая отчетность представляет собой информацию о финансовом положении и изменениях в финансовом положении государственного учреждения.
2. Финансовая отчетность государственного учреждения включает в себя:
1) бухгалтерский баланс;
2) отчет об изменениях в активах и обязательствах;
3) отчеты о движении денег на счетах государственного учреждения по источникам финансирования;
4) пояснительную записку.
3. Финансовая отчетность государственного учреждения подтверждается первичными документами.
4. Государственным учреждением ведется единый бухгалтерский учет всех операций.
5. Формы и порядок составления и представления финансовой отчетности устанавливаются центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета.

Статья 119. Консолидированная финансовая отчетность
Администраторы бюджетных программ обязаны составлять консолидированную финансовую отчетность в порядке, установленном центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета.

Статья 120. Отчетный период
1. Отчетным периодом для годовой финансовой отчетности является календарный год с 1 января по 31 декабря включительно.
2. Первый отчетный год для вновь созданного государственного учреждения начинается с момента его государственной регистрации по 31 декабря того же года включительно.

Статья 121. Представление финансовой отчетности
1. Государственные учреждения представляют финансовую отчетность администратору бюджетных программ.
2. Администраторы бюджетных программ представляют финансовую отчетность:
1) уполномоченному органу по исполнению бюджета;
2) органам государственного финансового контроля Республики Казахстан.
3. Финансовая отчетность представляется в национальной валюте Республики Казахстан.
4. Центральный уполномоченный орган по исполнению бюджета вправе определять сроки представления промежуточной финансовой отчетности и устанавливать иную периодичность, но не реже одного раза в год.

Раздел 6. Бюджетный учет и отчетность

Глава 24. Бюджетный учет

Статья 122. Основные положения
Бюджетный учет - упорядоченная система сбора, регистрации и обобщения информации в денежном выражении об операциях с единого казначейского счета и счетов государственных учреждений, о требованиях и обязательствах Правительства Республики Казахстан и местных исполнительных органов, регламентированная бюджетным законодательством Республики Казахстан.

Статья 123. Ведение бюджетного учета
1. Данные бюджетного учета являются основой для составления бюджетной отчетности.
2. Порядок ведения бюджетного учета определяется центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета.

Статья 124. Качественные характеристики бюджетной отчетности
1. Бюджетная отчетность должна соответствовать следующим качественным характеристикам:
1) достоверности, означающей подлинность совершенных операций и отсутствие ошибок при их отражении в учете;
2) полноте, означающей отражение всей требуемой информации, предусмотренной бюджетным законодательством Республики Казахстан;
3) соответствию, означающему соблюдение положений настоящего Кодекса и других нормативных правовых актов по составлению отчетности.
2. Поступления в бюджет полученных товаров (работ, услуг) в бюджетной отчетности отражаются в денежном выражении.

Статья 125. Виды бюджетной отчетности
1. Бюджетная отчетность включает следующие виды отчетов:
1) отчеты государственных учреждений:
отчет об исполнении индивидуальных планов финансирования по обязательствам и платежам;
отчет об исполнении планов поступлений и расходов денег от реализации товаров (работ, услуг);
отчет о поступлении и расходовании денег от спонсорской и благотворительной помощи;
отчет о дебиторской задолженности;
отчет о кредиторской задолженности;
2) отчеты администраторов бюджетных программ:
отчет о результатах бюджетного мониторинга;
отчет об исполнении плана финансирования бюджетных программ;
отчет об исполнении планов поступлений и расходов денег от реализации товаров (работ, услуг);
отчет о поступлении и расходовании денег от спонсорской и благотворительной помощи;
отчет о дебиторской задолженности;
отчет о кредиторской задолженности;
отчет о реализации стратегического плана;
3) бюджетная отчетность уполномоченных органов по исполнению бюджета:
отчеты об исполнении республиканского, соответствующих местных бюджетов, бюджетов области, государственного и консолидированного бюджетов;
отчет о поступлениях и использовании Национального фонда Республики Казахстан;
отчет о движении денег на контрольном счете наличности Национального фонда Республики Казахстан;
отчет об исполнении планов поступлений и расходов денег от реализации товаров (работ, услуг) по государственному, республиканскому и местным бюджетам;
отчет о требованиях и обязательствах Правительства Республики Казахстан и местных исполнительных органов;
отчет о поступлении и расходовании денег от спонсорской и благотворительной помощи по государственному, республиканскому и местным бюджетам;
отчет о дебиторской задолженности государственного, республиканского и местных бюджетов;
отчет о кредиторской задолженности государственного, республиканского и местных бюджетов;
аналитический отчет об исполнении республиканского (местного) бюджета по результатам бюджетного мониторинга;
4) отчеты Правительства Республики Казахстан, местного исполнительного органа:
годовой отчет об исполнении республиканского или соответствующего местного бюджета;
годовой отчет о формировании и использовании Национального фонда Республики Казахстан.
2. Центральные уполномоченные органы по исполнению бюджета и государственному планированию вправе устанавливать в пределах своей компетенции дополнительные формы бюджетной отчетности.
3. Центральные и местные государственные органы, государственные учреждения обязаны руководствоваться нормативными правовыми актами по составлению и представлению бюджетной отчетности.
4. Порядок составления и представления бюджетной отчетности, указанных в подпунктах 1) - 3) пункта 1 настоящей статьи, за исключением отчета о реализации стратегического плана, устанавливается центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета.

Статья 126. Представление отчета об исполнении бюджета
1. Отчет об исполнении республиканского и местного бюджетов отражает утвержденный, уточненный, скорректированный республиканский и местный бюджеты, зарегистрированные, неоплаченные обязательства, исполнение поступлений бюджета и (или) оплаченные обязательства по бюджетным программам соответствующего бюджета.
2. Центральный уполномоченный орган по исполнению бюджета ежемесячно по состоянию на первое число месяца, следующего за отчетным, представляет отчеты об исполнении государственного, консолидированного, республиканского и местных бюджетов в Правительство Республики Казахстан, центральный уполномоченный орган по государственному планированию и уполномоченный орган по внутреннему контролю, ежеквартально - в Администрацию Президента Республики Казахстан, отчет об исполнении республиканского бюджета - в Счетный комитет по контролю за исполнением республиканского бюджета.
3. Местный уполномоченный орган области, города республиканского значения, столицы по исполнению бюджета ежемесячно по состоянию на первое число месяца, следующего за отчетным, представляет отчет об исполнении областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы, в акимат, ревизионную комиссию маслихата, уполномоченный орган области, города республиканского значения, столицы по государственному планированию, уполномоченный Правительством Республики Казахстан орган по внутреннему контролю.
Местный уполномоченный орган области, города республиканского значения, столицы по исполнению бюджета ежемесячно и по итогам года представляет отчеты, предусмотренные статьей 125 настоящего Кодекса, в центральный уполномоченный орган по исполнению бюджета.
4. Местный уполномоченный орган района (города областного значения) по исполнению бюджета ежемесячно по состоянию на первое число месяца, следующего за отчетным, представляет отчет об исполнении бюджета района (города областного значения), а также другие отчеты, предусмотренные настоящим Кодексом, в акимат, ревизионную комиссию маслихата, местный уполномоченный орган района (города областного значения) по государственному планированию, местный уполномоченный орган области по исполнению бюджета и уполномоченный Правительством Республики Казахстан орган по внутреннему контролю.

Статья 127. Отчет о реализации стратегического плана
1. Отчет о реализации стратегического плана содержит информацию о ходе его реализации, прогрессе в достижении целей, задач и показателей результатов деятельности государственного органа.
2. Отчет о реализации стратегического плана ежегодно в срок до первого марта текущего финансового года представляют:
центральные исполнительные органы, непосредственно подчиненные и подотчетные Президенту Республики Казахстан, в Администрацию Президента Республики Казахстан, центральные уполномоченные органы по государственному планированию и по исполнению бюджета и в органы, уполномоченные Президентом Республики Казахстан на проведение оценки результатов;
центральные исполнительные органы, входящие в структуру Правительства Республики Казахстан, в Правительство Республики Казахстан, центральные уполномоченные органы по государственному планированию и по исполнению бюджета и в органы, уполномоченные Президентом Республики Казахстан на проведение оценки результатов;
исполнительные органы, финансируемые из местного бюджета, акиму, в местные уполномоченные органы по государственному планированию и по исполнению бюджета и в органы, уполномоченные Президентом Республики Казахстан на проведение оценки результатов.
3. Порядок составления и представления отчета о реализации стратегического плана устанавливается Президентом Республики Казахстан.

Глава 25. Годовой отчет об исполнении бюджета

Статья 128. Представление годового отчета об исполнении республиканского бюджета
1. Центральный уполномоченный орган по исполнению бюджета не позднее 1 апреля года, следующего за отчетным, составляет и представляет годовой отчет об исполнении республиканского бюджета за истекший финансовый год в Правительство Республики Казахстан, центральный уполномоченный орган по государственному планированию и органы государственного финансового контроля.
2. Годовой отчет об исполнении республиканского бюджета за истекший финансовый год состоит из:
1) отчета об исполнении республиканского бюджета за соответствующий финансовый год, представляющего собой данные об исполнении показателей республиканского бюджета, согласно приложениям к закону о республиканском бюджете;
2) аналитического отчета об исполнении республиканского бюджета по поступлениям, выполнении республиканских бюджетных программ на основе проведенных бюджетного мониторинга и оценки результатов, а также о результатах анализа достижения результатов, целей и решения задач стратегических планов государственных органов за истекший финансовый год;
3) пояснительной записки.
3. Пояснительная записка включает аналитическую информацию об экономической ситуации и реализации основных направлений налогово-бюджетной политики в стране, принятых в прогнозе социально-экономического развития и бюджетных параметрах республики на соответствующий период, об исполнении статей закона о республиканском бюджете на соответствующий финансовый год.
4. Годовой отчет об исполнении республиканского бюджета за истекший финансовый год представляется Правительством Республики Казахстан ежегодно не позднее 1 мая текущего года в Парламент Республики Казахстан и Счетный комитет по контролю за исполнением республиканского бюджета. Центральный уполномоченный орган по исполнению бюджета организует защиту годового отчета об исполнении республиканского бюджета за истекший финансовый год в Парламенте Республики Казахстан.
5. Порядок составления и представления годового отчета об исполнении республиканского бюджета определяется Президентом Республики Казахстан.

Статья 129. Обсуждение и утверждение годового отчета об исполнении республиканского бюджета в Парламенте Республики Казахстан
1. Парламент Республики Казахстан обсуждает годовой отчет Правительства Республики Казахстан об исполнении республиканского бюджета за истекший финансовый год после получения отчета Счетного комитета по контролю за исполнением республиканского бюджета об исполнении республиканского бюджета последовательно - вначале в Мажилисе, затем в Сенате.
2. При обсуждении годового отчета об исполнении республиканского бюджета Парламент Республики Казахстан заслушивает:
доклад уполномоченных Правительством Республики Казахстан лиц об исполнении республиканского бюджета и реализации основных направлений налогово-бюджетной политики в стране, принятых в прогнозе социально-экономического развития и бюджетных параметрах на соответствующий период;
доклад председателя Счетного комитета по контролю за исполнением республиканского бюджета об исполнении республиканского бюджета;
содоклады уполномоченных палатами Парламента Республики Казахстан лиц с заключениями по отчету об исполнении республиканского бюджета.
3. После обсуждения в Мажилисе и Сенате Парламента Республики Казахстан годовые отчеты Правительства Республики Казахстан и Счетного комитета по контролю за исполнением республиканского бюджета об исполнении республиканского бюджета за отчетный финансовый год утверждаются на совместном заседании палат Парламента Республики Казахстан.

Статья 130. Представление годового отчета об исполнении областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы
1. Местный уполномоченный орган области, города республиканского значения, столицы по исполнению бюджета не позднее 1 апреля года, следующего за отчетным, представляет годовой отчет об исполнении областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы за истекший финансовый год в акимат, уполномоченный орган области, города республиканского значения, столицы по государственному планированию и уполномоченный Правительством Республики Казахстан орган по внутреннему контролю.
2. Годовой отчет об исполнении областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы за истекший финансовый год состоит из:
1) отчета об исполнении областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы за соответствующий финансовый год, представляющего собой данные об исполнении показателей областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы, согласно приложениям к решению маслихата об областном бюджете, бюджете города республиканского значения, столицы;
2) аналитического отчета об исполнении областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы по поступлениям, выполнении местных бюджетных программ на основе проведенных бюджетного мониторинга и оценки результатов, а также о результатах анализа достижения результатов, целей и решения задач стратегических планов государственных органов за истекший финансовый год;
3) пояснительной записки.
3. Пояснительная записка содержит аналитическую информацию об экономической ситуации и реализации основных направлений налогово-бюджетной политики, принятых в прогнозе социально-экономического развития и бюджетных параметрах на соответствующий период, об исполнении статей областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы на соответствующий финансовый год.
4. Акимат области, города республиканского значения, столицы ежегодно не позднее 1 мая текущего года представляет годовой отчет об исполнении областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы за истекший финансовый год с приложениями в областной маслихат, маслихат города республиканского значения, столицы.

Статья 131. Рассмотрение и утверждение годового отчета об исполнении областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы
1. Маслихат рассматривает годовой отчет акимата области, города республиканского значения, столицы об исполнении областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы за истекший финансовый год в постоянных комиссиях маслихата в течение месяца после получения отчета ревизионной комиссии маслихата об исполнении областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы.
2. При рассмотрении годового отчета маслихат заслушивает:
доклад уполномоченных акиматом лиц об исполнении областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы и реализации основных направлений налогово-бюджетной политики региона, принятых в прогнозе социально-экономического развития и бюджетных параметрах на соответствующий период;
доклад председателя ревизионной комиссии маслихата о результатах контроля за исполнением областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы;
доклад уполномоченного маслихатом лица (лиц) с заключением по отчету об исполнении областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы.
3. После рассмотрения постоянными комиссиями маслихата годовой отчет об исполнении областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы утверждается на сессии маслихата.

Статья 132. Представление годового отчета об исполнении бюджета района (города областного значения)
1. Местный уполномоченный орган района (города областного значения) по исполнению бюджета не позднее 1 марта года, следующего за отчетным, представляет годовой отчет об исполнении бюджета района (города областного значения) за истекший финансовый год с приложениями в акимат, уполномоченный орган района (города областного значения) по государственному планированию и уполномоченный Правительством Республики Казахстан орган по внутреннему контролю.
2. Годовой отчет об исполнении бюджета района (города областного значения) за истекший финансовый год состоит из:
1) отчета об исполнении бюджета района (города областного значения) за соответствующий финансовый год, представляющего собой данные об исполнении показателей бюджета района (города областного значения), согласно приложениям к решению маслихата о бюджете района (города областного значения);
2) аналитического отчета об исполнении бюджета района (города областного значения) по поступлениям, выполнении местных бюджетных программ на основе проведенных бюджетного мониторинга и оценки результатов, а также о результатах анализа достижения результатов, целей и решения задач стратегических планов развития государственных органов за истекший финансовый год;
3) пояснительной записки.
3. Пояснительная записка содержит аналитическую информацию об экономической ситуации и реализации основных направлений налогово-бюджетной политики, принятых в прогнозе социально-экономического развития и бюджетных параметрах на соответствующий период, об исполнении статей бюджета района (города областного значения) на соответствующий финансовый год.
4. Акимат района (города областного значения) ежегодно не позднее 1 апреля текущего года представляет годовой отчет об исполнении бюджета района (города областного значения) за истекший финансовый год с приложениями в маслихат района (города областного значения).

Статья 133. Рассмотрение и утверждение годового отчета об исполнении бюджета района (города областного значения)
1. Маслихат рассматривает годовой отчет акимата района (города областного значения) об исполнении бюджета района (города областного значения) за истекший финансовый год в постоянных комиссиях маслихата в течение месяца после получения отчета ревизионной комиссии маслихата об исполнении бюджета района (города областного значения).
2. При рассмотрении годового отчета маслихат заслушивает:
доклад уполномоченных акиматом лица об исполнении бюджета района (города областного значения);
доклад председателя ревизионной комиссии маслихата о результатах контроля за исполнением бюджета района (города областного значения);
доклад уполномоченного маслихатом лица (лиц) с заключением по отчету об исполнении бюджета района (города областного значения).
3. После рассмотрения постоянными комиссиями маслихата годовой отчет об исполнении бюджета района (города областного значения) утверждается на сессии маслихата.

Глава 26. Годовой отчет о формировании и использовании
Национального фонда Республики Казахстан

Статья 134. Составление годового отчета о формировании и использовании Национального фонда Республики Казахстан
1. В целях обеспечения прозрачности деятельности, связанной с управлением Национальным фондом Республики Казахстан, ежегодно проводится внешний аудит.
Выбор аудиторской организации осуществляется на конкурсной основе в соответствии с законодательством Республики Казахстан.
Правительство Республики Казахстан обеспечивает организацию проведения ежегодного аудита Национального фонда Республики Казахстан.
2. Годовой отчет о формировании и использовании Национального фонда Республики Казахстан составляется Правительством Республики Казахстан совместно с Национальным Банком Республики Казахстан ежегодно до 1 апреля года, следующего за отчетным, с включением результатов аудита Национального фонда Республики Казахстан.
3. Годовой отчет о формировании и использовании Национального фонда Республики Казахстан должен содержать:
1) отчет о поступлениях и использовании Национального фонда Республики Казахстан;
2) отчет о деятельности Национального Банка Республики Казахстан по доверительному управлению Национальным фондом Республики Казахстан;
3) иные данные по управлению Национальным фондом Республики Казахстан.
4. Годовая финансовая отчетность по результатам доверительного управления активами Национального фонда Республики Казахстан подписывается руководителем и главным бухгалтером Национального Банка Республики Казахстан.
5. Формы и порядок составления годового отчета о формировании и использовании Национального фонда Республики Казахстан утверждаются Правительством Республики Казахстан по согласованию с Национальным Банком Республики Казахстан.

Статья 135. Представление и утверждение годового отчета о формировании и использовании Национального фонда Республики Казахстан
1. Правительство Республики Казахстан совместно с Национальным Банком Республики Казахстан ежегодно не позднее 1 мая текущего года представляет годовой отчет о формировании и использовании Национального фонда Республики Казахстан на утверждение Президенту Республики Казахстан.
2. Правительство Республики Казахстан после утверждения Президентом Республики Казахстан годового отчета о формировании и использовании Национального фонда Республики Казахстан представляет его в порядке информации в Парламент Республики Казахстан.
3. Информация о годовом отчете о формировании и использовании Национального фонда Республики Казахстан и результатах проведения аудита публикуется в средствах массовой информации.

Раздел 7. Государственный финансовый контроль

Глава 27. Общие положения

Статья 136. Государственный финансовый контроль
1. Государственный финансовый контроль - это проверка и анализ соблюдения объектами контроля бюджетного и иного законодательства Республики Казахстан с целью выявления, устранения и недопущения нарушений.
2. Государственный финансовый контроль подразделяется на:
1) внутренний и внешний государственный финансовый контроль в зависимости от органа, который его осуществляет;
2) проводимый на республиканском и местном уровне государственного управления в зависимости от соответствующего уровня бюджета.

Статья 137. Система органов государственного финансового контроля
1. Систему органов государственного финансового контроля составляют:
1) Счетный комитет по контролю за исполнением республиканского бюджета;
2) ревизионные комиссии маслихатов;
3) уполномоченный Правительством Республики Казахстан орган по внутреннему контролю;
4) службы внутреннего контроля центральных государственных органов;
5) службы внутреннего контроля местных исполнительных органов области, города республиканского значения, столицы.
2. Счетный комитет является высшим органом государственного финансового контроля, осуществляющим внешний контроль за исполнением республиканского бюджета, непосредственно подчиненным и подотчетным Президенту Республики Казахстан.
3. Ревизионные комиссии маслихатов осуществляют внешний государственный финансовый контроль на местном уровне.
4. Внутренний государственный финансовый контроль на республиканском уровне осуществляется уполномоченным Правительством Республики Казахстан органом по внутреннему контролю и службами внутреннего контроля центральных государственных органов в порядке, установленном Правительством Республики Казахстан.
5. Внутренний государственный финансовый контроль на местном уровне осуществляется уполномоченным Правительством Республики Казахстан органом по внутреннему контролю и службами внутреннего контроля местных исполнительных органов области, города республиканского значения, столицы в порядке, установленном Правительством Республики Казахстан.
6. Уполномоченный Правительством Республики Казахстан орган по внутреннему контролю проводит внутренний государственный финансовый контроль по утвержденному на соответствующий финансовый год плану.
Внеплановый контроль проводится по поручениям или запросам Президента Республики Казахстан, Правительства Республики Казахстан, уполномоченных на то государственных органов, депутатским запросам, обращениям, заявлениям, жалобам физических и юридических лиц.

Статья 138. Понятия, используемые в настоящем разделе
В настоящем разделе используются следующие понятия:
нарушение - деяние (действия или бездействие), повлекшее за собой нарушение положений бюджетного и иного законодательства Республики Казахстан, регулирующего отношения, связанные с использованием бюджетных средств и активов государства, связанных грантов, гарантированных государством займов, предоставлением поручительств государства;
объекты контроля - участники бюджетного процесса, субъекты квазигосударственного сектора, а также получатели бюджетных средств, физические и юридические лица, использующие связанные гранты, активы государства, гарантированные государством займы;
субъекты квазигосударственного сектора - организации с участием государства в уставном капитале, включающие национальные холдинги, национальные компании, социально-предпринимательские корпорации, государственные предприятия, другие акционерные общества и товарищества с ограниченной ответственностью;
финансовая отчетность - информация о финансовом положении, финансовых результатах деятельности и изменениях финансового положения объектов контроля, формы и объемы которой определяются центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета, если иное не предусмотрено законодательными актами Республики Казахстан.

Статья 139. Принципы и стандарты государственного финансового контроля
1. Принципами проведения государственного финансового контроля являются:
1) принцип независимости - недопущение вмешательства, посягающего на независимость органов государственного финансового контроля и его работников при осуществлении ими деятельности;
2) принцип объективности - проведение контроля строго в соответствии с законодательством Республики Казахстан, стандартами государственного финансового контроля, исключение конфликта интересов;
3) принцип достоверности - подтверждение результатов контроля бухгалтерскими, банковскими и иными документами объекта контроля;
4) принцип прозрачности - ясность изложения результатов контроля, подотчетность органов государственного финансового контроля Президенту Республики Казахстан, Правительству Республики Казахстан, маслихатам, общественности;
5) принцип компетентности - совокупность необходимых для осуществления контроля профессиональных знаний и навыков работников органов государственного финансового контроля;
6) принцип гласности - обязательная публикация результатов государственного финансового контроля с учетом обеспечения режима секретности, служебной, коммерческой или иной охраняемой законом тайны.
2. Единые требования к государственному финансовому контролю определяются стандартами проведения государственного финансового контроля.
3. Стандарты государственного финансового контроля разрабатываются Счетным комитетом по контролю за исполнением республиканского бюджета совместно с уполномоченным Правительством Республики Казахстан органом по внутреннему контролю и утверждаются Президентом Республики Казахстан.
4. Стандарты государственного финансового контроля обязательны для исполнения органами государственного финансового контроля.

Статья 140. Типы государственного финансового контроля
Государственный финансовый контроль подразделяется на следующие типы:
1) контроль на соответствие - оценка соответствия деятельности объекта контроля требованиям бюджетного и иного законодательства Республики Казахстан;
2) контроль финансовой отчетности - оценка достоверности, обоснованности и своевременности составления и представления финансовой отчетности объектом контроля;
3) контроль эффективности - оценка, проводимая в том числе на основе контроля на соответствие и финансовой отчетности, достижения государственными органами прямых и конечных результатов, предусмотренных в их стратегических планах, реализации государственных и бюджетных программ, оказываемых государственных услуг, использования связанных грантов, государственных и гарантированных государством займов, поручительств и активов государства, а также комплексный и объективный анализ влияния деятельности государственного органа на развитие экономики, социальной сферы или отдельно взятой отрасли (сферы) государственного управления.

Статья 141. Виды государственного финансового контроля
Органы государственного финансового контроля в пределах полномочий осуществляют следующие виды контроля:
1) комплексный контроль - проверка и оценка деятельности объектов контроля по всем вопросам за конкретный период;
2) тематический контроль - проверка и оценка деятельности объекта контроля по отдельным вопросам за конкретный период;
3) встречный контроль - контроль третьих лиц, который проводится исключительно по вопросам взаимоотношений с основным объектом контроля в рамках проверяемого вопроса;
4) совместный контроль - контроль, проводимый органами государственного финансового контроля совместно с другими государственными органами.

Статья 142. Акты, принимаемые по результатам контроля
По результатам контроля принимаются следующие акты:
1) акт контроля - документ, составленный органами государственного финансового контроля по результатам контроля;
2) отчет об итогах контроля - документ, составленный органами государственного финансового контроля о результатах проведенной работы по контролю за определенный период времени;
3) постановление - документ, принимаемый Счетным комитетом по контролю за исполнением республиканского бюджета и ревизионной комиссией маслихата, подтверждающий результаты контроля и содержащий решения, обязательные для исполнения всеми государственными органами, организациями и должностными лицами, к которым оно обращено;
4) заключение - документ Счетного комитета по контролю за исполнением республиканского бюджета и ревизионной комиссии маслихата, составляемый на основании актов контроля и (или) аудиторских отчетов;
5) представление - обязательный для исполнения документ органов государственного финансового контроля, направляемый объектам контроля для устранения выявленных нарушений и недостатков в работе.

Глава 28. Органы государственного финансового контроля

Статья 143. Компетенция Счетного комитета по контролю за исполнением республиканского бюджета
Счетный комитет по контролю за исполнением республиканского бюджета:
1) осуществляет оценку исполнения республиканского бюджета, в том числе в соответствии с принципами бюджетной системы Республики Казахстан;
2) осуществляет контроль эффективности по направлениям своей деятельности;
3) осуществляет контроль за достоверностью и правильностью ведения объектами контроля бюджетного учета и финансовой отчетности;
4) осуществляет оценку реализации стратегических планов центральных государственных органов, государственных и бюджетных программ;
5) осуществляет контроль на соответствие использования средств республиканского бюджета, в том числе целевых трансфертов и кредитов, связанных грантов, государственных и гарантированных государством займов, софинансирования из бюджета концессионных проектов, а также поручительств и активов государства законодательству Республики Казахстан;
6) представляет Парламенту Республики Казахстан не позднее 15 мая текущего года отчет об исполнении республиканского бюджета за истекший финансовый год, который по своему содержанию является заключением к соответствующему отчету Правительства Республики Казахстан;
7) выполняет поручения Президента Республики Казахстан по вопросам, связанным с осуществлением государственного финансового контроля, а также иные отдельные поручения Президента Республики Казахстан;
8) вносит Президенту Республики Казахстан представления по выявленным фактам несоблюдения должностными лицами объектов государственного финансового контроля нормативных правовых актов;
9) осуществляет контроль за полнотой и своевременностью поступлений в республиканский бюджет, а также за возвратом сумм поступлений из республиканского бюджета, эффективности налогового и таможенного администрирования;
10) осуществляет контроль за исполнением государственного чрезвычайного бюджета;
11) осуществляет контроль соблюдения законодательства о государственных закупках Республики Казахстан при использовании средств республиканского бюджета и активов государства;
12) осуществляет контроль на соответствие использования активов Национального Банка Республики Казахстан законодательству Республики Казахстан только с согласия или по поручению Президента Республики Казахстан;
13) запрашивает и получает в установленные им сроки от Правительства Республики Казахстан, Национального Банка Республики Казахстан, государственных органов, юридических и физических лиц необходимую документацию и информацию по вопросам, касающимся планирования и проведения внешнего государственного финансового контроля на республиканском уровне с учетом соблюдения режима секретности, служебной, коммерческой или иной охраняемой законом тайны;
14) заслушивает соответствующие отчеты должностных лиц объектов контроля по вопросам, связанным с проведением внешнего государственного финансового контроля;
15) привлекает к проведению внешнего государственного финансового контроля соответствующих специалистов государственных органов и ревизионных комиссий маслихатов, а также при необходимости аудиторские организации, экспертов с оплатой их услуг из республиканского бюджета;
16) принимает меры по устранению выявленных (выявляемых) в ходе контрольных и аналитических мероприятий нарушений;
17) беспрепятственно получает от объекта контроля соответствующие материалы (доказательства), подтверждающие заключение контроля с соблюдением законодательства Республики Казахстан по документированию и сохранности;
18) анализирует акты контроля органов государственного финансового контроля и дает рекомендации по повышению качества государственного финансового контроля;
19) определяет порядок проведения внешнего государственного финансового контроля, разрабатывает стандарты государственного финансового контроля, проводит контроль за их соблюдением, утверждает типовое положение ревизионных комиссий маслихатов;
20) проводит анализ и исследования, осуществляет методологическое руководство в сфере государственного финансового контроля, реализует программы обучения в области государственного финансового контроля;
21) вносит рекомендации по совершенствованию бюджетного и иного законодательства Республики Казахстан, разрабатывает и согласовывает нормативные правовые акты по вопросам государственного финансового контроля;
22) проводит мониторинг, а также контроль за исполнением рекомендаций и поручений, направленных в Правительство Республики Казахстан, государственным органам и объектам государственного финансового контроля;
23) осуществляет иные полномочия в соответствии с законами Республики Казахстан и актами Президента Республики Казахстан.

Статья 144. Компетенция ревизионной комиссии маслихата
Ревизионная комиссия маслихата:
1) осуществляет оценку исполнения местного бюджета, в том числе в соответствии с принципами бюджетной системы Республики Казахстан;
2) осуществляет контроль эффективности по направлениям своей деятельности;
3) осуществляет контроль за достоверностью и правильностью ведения объектами контроля учета и отчетности;
4) осуществляет оценку реализации стратегических планов местных государственных органов и бюджетных программ;
5) осуществляет контроль на соответствие использования средств местного бюджета, в том числе выделенных из вышестоящего в нижестоящий бюджет в виде целевых трансфертов и бюджетных кредитов, связанных грантов, займов местных исполнительных органов, активов государства законодательству Республики Казахстан;
6) представляет в маслихат в установленный срок отчет об исполнении местного бюджета, который по своему содержанию является заключением к соответствующему отчету местного исполнительного органа;
7) представляет информацию высшему органу государственного финансового контроля о результатах контрольных мероприятий по использованию средств республиканского бюджета, выделенных местным бюджетам в виде трансфертов, и займов;
8) выполняет поручения маслихата по вопросам, связанным с осуществлением внешнего государственного финансового контроля на местном уровне, а также иные поручения маслихата;
9) осуществляет контроль за обеспечением полноты и своевременности поступлений в местный бюджет;
10) вносит в маслихат представления по выявленным фактам несоблюдения должностными лицами нормативных правовых актов Республики Казахстан;
11) запрашивает и получает от государственных органов, объектов государственного финансового контроля, юридических и физических лиц, владеющих информацией относительно объекта государственного финансового контроля с учетом соблюдения режима секретности, служебной, коммерческой или иной охраняемой законом тайны;
12) заслушивает отчеты должностных лиц объектов государственного финансового контроля по вопросам, связанным с проведением внешнего государственного финансового контроля;
13) привлекает к проведению контроля соответствующих специалистов государственных органов, а также при необходимости аудиторские организации, экспертов с оплатой их услуг из местного бюджета;
14) беспрепятственно получает от объекта контроля соответствующие материалы (доказательства), подтверждающие заключение контроля с соблюдением законодательства Республики Казахстан по документированию и сохранности;
15) принимает меры по устранению выявленных (выявляемых) в ходе контрольных и аналитических мероприятий нарушений;
16) принимает участие в контрольных мероприятиях, проводимых высшим органом государственного финансового контроля, по вопросам использования средств республиканского бюджета, выделенных местным бюджетам в виде трансфертов, и займов;
17) проводит мониторинг и контроль за исполнением рекомендаций и поручений, направленных местным исполнительным органам, государственным органам и объектам государственного финансового контроля;
18) в случае установления нарушений по вине должностных лиц, вправе вносить предложения о соответствии данных должностных лиц занимаемым должностям в соответствующие государственные органы или лицам, назначившим их;
19) проводит мониторинг, а также контроль за исполнением рекомендаций и поручений, направленных местным исполнительным органам, государственным органам и объектам государственного финансового контроля;
20) осуществляет иные полномочия в соответствии с законами Республики Казахстан.

Статья 145. Компетенция уполномоченного Правительством Республики Казахстан органа по внутреннему контролю
Уполномоченный Правительством Республики Казахстан орган по внутреннему контролю:
1) осуществляет контроль на соответствие использования средств республиканского и местных бюджетов законодательству Республики Казахстан;
2) осуществляет контроль за достоверностью и правильностью ведения объектами контроля учета и отчетности;
3) осуществляет контроль соблюдения законодательства о государственных закупках Республики Казахстан;
4) осуществляет контроль соблюдения условий и процедур предоставления бюджетных кредитов, софинансирования концессионных проектов, государственных гарантий и поручительств государства, связанных грантов и активов государства;
5) в пределах своей компетенции осуществляет контроль за деятельностью государственных органов и организаций всех форм собственности по вопросам, касающимся полноты и своевременности внесения неналоговых поступлений в республиканский и местные бюджеты;
6) осуществляет контроль за формированием и использованием государственными учреждениями денег от реализации товаров (работ, услуг), остающихся в их распоряжении;
7) принимает меры по выявлению, пресечению и недопущению нарушений при использовании средств республиканского и местных бюджетов в соответствии с законодательством Республики Казахстан;
8) осуществляет контроль за исполнением представлений, направляемых объектам контроля, и решений, принятых по итогам результатов контроля;
9) запрашивает и получает в установленный им срок от объектов контроля необходимые документы, справки, устные и письменные объяснения по вопросам, связанным с проведением контроля;
10) беспрепятственно знакомится с документацией объектов контроля, относящейся к вопросам контрольного мероприятия, с учетом соблюдения режима секретности, служебной, коммерческой или иной охраняемой законом тайны;
11) привлекает к проведению контроля соответствующих специалистов государственных органов и при необходимости аудиторские организации и экспертов с оплатой их услуг в пределах выделенных на эти цели средств из республиканского бюджета;
12) осуществляет контроль за соблюдением стандартов государственного финансового контроля службами внутреннего контроля;
13) осуществляет методическую помощь службам внутреннего контроля, координирует их деятельность, организует подготовку и повышение квалификации работников служб внутреннего контроля;
14) представляет в Правительство Республики Казахстан отчеты о результатах проведенных контрольных мероприятий;
15) направляет иски в суд в целях обеспечения возмещения в бюджет государства выявленных сумм нарушений по результатам контроля;
16) осуществляет иные полномочия в соответствии с законами Республики Казахстан и актами Президента Республики Казахстан.

Статья 146. Службы внутреннего контроля
1. Служба внутреннего контроля:
1) осуществляет внутренний контроль по направлениям деятельности государственного органа с целью повышения качества и производительности его работы;
2) проводит оценку функционирования системы управления в государственном органе, его территориальных подразделениях и подведомственных организациях, предоставляет рекомендации первому руководителю государственного органа по ее улучшению;
3) осуществляет проверку соблюдения государственным органом бюджетного и иного законодательства Республики Казахстан;
4) осуществляет контроль реализации стратегического плана и бюджетных программ государственного органа, оценку результатов;
5) осуществляет контроль за достоверностью и правильностью ведения государственным органом учета и отчетности;
6) осуществляет иные полномочия, определяемые руководителем государственного органа.
2. Служба внутреннего контроля предоставляет руководителю государственного органа отчеты о результатах контроля и рекомендации по улучшению внутренних процедур, правил, процессов в государственном органе в целях повышения эффективности его работы, достижения прямых и конечных результатов его деятельности.
3. Служба внутреннего контроля организационно независима от других структурных подразделений, подчинена и подотчетна только первому руководителю государственного органа.

Статья 147. Взаимодействие государственных органов и органов государственного финансового контроля
1. В целях проведения контроля органы государственного финансового контроля в согласованные сроки осуществляют обмен информацией о планах и проведенных контрольных мероприятиях.
2. Органы государственного финансового контроля по согласованию осуществляют совместную деятельность, а также проводят контроль с другими государственными органами.
3. Органы государственного финансового контроля взаимно признают результаты контроля при условии соответствия актов контроля стандартам государственного финансового контроля.
4. Счетный комитет по контролю за исполнением бюджета может запросить информацию о результатах государственного финансового контроля у ревизионных комиссий маслихатов.
5. Органы государственного финансового контроля в случаях выявления признаков преступлений или административных правонарушений в действиях должностных лиц объекта государственного финансового контроля передает материалы контроля в правоохранительные органы или органы, уполномоченные рассматривать дела об административных правонарушениях.
6. Комплексный контроль органами государственного финансового контроля проводится не чаще одного раза в два года.

Глава 29. Основы проведения государственного финансового контроля

Статья 148. Права и обязанности руководителя объекта контроля
1. Руководитель объекта контроля вправе:
1) знать цель, время, продолжительность контроля, его результаты, выводы и рекомендации;
2) не допускать к контролю работников органов государственного финансового контроля, не представивших соответствующий документ органов государственного финансового контроля;
3) в случае несогласия с результатами контроля в десятидневный срок направлять органу государственного финансового контроля возражения к акту контроля;
4) выступить на заседании Счетного комитета по контролю за исполнением республиканского бюджета с соответствующим отчетом, связанным с проведенным внешним государственным финансовым контролем;
5) в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан, обжаловать действия органа государственного финансового контроля, осуществляющего контроль.
2. Руководитель объекта контроля обязан:
1) обеспечивать работников органа государственного финансового контроля рабочими местами;
2) обеспечивать работников органа государственного финансового контроля всей запрашиваемой информацией, необходимой для осуществления контроля, нести персональную ответственность за ее достоверность, объективность и полноту;
3) не вмешиваться в действия работников органа государственного финансового контроля, не препятствовать проведению контроля и не ограничивать его масштаб;
4) в трехдневный срок со дня представления акта на ознакомление с результатами проведенного контроля в установленном порядке подписать акт контроля;
5) своевременно представлять информацию о принятых мерах по полному устранению недостатков и недопущению их впредь, указанных в постановлении и представлении органов государственного финансового контроля;
6) обеспечить внесение неналоговых поступлений в бюджет, возмещение необоснованно использованных средств в бюджет либо восстановление их по учету, а также выполнение поставщиками товаров, работ и услуг договорных обязательств.

Статья 149. Отчетность о результатах контроля
1. Не допускается включение в отчетность материалов контроля с не рассмотренными в установленном порядке возражениями объекта контроля.
2. Органы государственного финансового контроля несут ответственность за достоверность информации, включаемой в отчетность о результатах контроля.

Статья 150. Конфликт интересов
1. Конфликт интересов - деятельность или отношения, которые способны ограничить объективность и независимость органов государственного финансового контроля.
2. Запрещается проведение контроля работниками органов государственного финансового контроля:
1) являющимися близкими родственниками, свойственниками или доверенными лицами руководителя, ответственного секретаря или иного лица, осуществляющего их полномочия, учредителя или участника объекта государственного финансового контроля;
2) из числа работников, участников, должностных лиц объекта контроля, имеющих в нем личные имущественные интересы;
3) работавшим в объекте контроля либо являвшимся близкими родственниками, свойственниками или доверенными лицами руководителя, ответственного секретаря или иного лица, осуществляющего их полномочия, учредителя или участника объекта контроля в проверяемый период.
3. При возникновении конфликта интересов работники органов государственного финансового контроля должны письменно сообщить об этом руководителям, назначившим контроль, а член ревизионной комиссии маслихата - председателю ревизионной комиссии. Ответственность за возникновение ситуаций конфликта интересов возлагается на работника органа государственного финансового контроля в соответствии с законами Республики Казахстан.

Статья 151. Ответственность должностных лиц органов государственного финансового контроля, объектов контроля
1. Работники органов государственного финансового контроля несут предусмотренную законами Республики Казахстан ответственность за достоверность, объективность и полноту сведений, изложенных в актах контроля.
2. Воспрепятствование должностным лицам органов государственного финансового контроля в выполнении ими служебных обязанностей в соответствии с их компетенцией, выразившееся в отказе допуска для проведения контроля, отказе от предоставления необходимых документов, материалов, информации о деятельности и иных сведений, предоставлении недостоверной информации, создании иного препятствования в осуществлении контроля, а также невыполнение или ненадлежащее выполнение актов об устранении выявленных нарушений влекут ответственность объектов контроля, предусмотренную законами Республики Казахстан.
3. Несоблюдение требований бюджетного и иного законодательства Республики Казахстан в процессе осуществления деятельности влечет ответственность, предусмотренную законами Республики Казахстан.

Статья 152. Разрешение споров
Действия должностных лиц органов государственного финансового контроля, объектов контроля могут быть обжалованы в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

Раздел 8. Бюджетные инвестиции

Глава 30. Планирование бюджетных инвестиций

Статья 153. Общие положения о бюджетных инвестициях
1. Бюджетные инвестиции осуществляются посредством:
1) реализации бюджетных инвестиционных проектов;
2) софинансирования концессионных проектов;
3) участия государства в уставном капитале юридических лиц.
2. По уровню значимости решаемых задач бюджетные инвестиционные и концессионные проекты подразделяются на республиканские и местные.
3. Критериями определения республиканских и местных бюджетных инвестиционных и концессионных проектов являются:
1) критерий по виду собственности, определяющий бюджетный инвестиционный или концессионный проект как республиканский или местный в зависимости от возникающего права собственности (республиканской или коммунальной) на имущество, полученное в результате реализации бюджетного инвестиционного или концессионного проекта;
2) критерий по получателям выгод, определяющий бюджетный инвестиционный или концессионный проект как республиканский, если получателями экономических выгод от реализации бюджетного инвестиционного и (или) концессионного проекта, являются субъекты двух и более областей, города республиканского значения, столицы, и как местный, если получателями экономических выгод от реализации бюджетного инвестиционного или концессионного проекта, являются субъекты одной области, города республиканского значения, столицы.
4. Для определения бюджетного инвестиционного или концессионного проекта как республиканского достаточно соответствие его одному из указанных в пункте 3 настоящей статьи критериев.
5. Классификация местных бюджетных инвестиционных и концессионных проектов на областные, городов республиканского значения, столицы и районные (городские областного значения) осуществляется на основе критериев, предусмотренных пунктом 3 настоящей статьи.
6. Республиканские бюджетные инвестиционные и концессионные проекты, реализуются центральными государственными органами за счет средств республиканского бюджета.
7. Местные бюджетные инвестиционные и концессионные проекты реализуются местными исполнительными органами за счет средств местного бюджета.

Статья 154. Планирование бюджетных инвестиционных проектов и концессионных проектов на условии софинансирования из бюджета
Планирование бюджетных инвестиционных проектов и концессионных проектов на условии софинансирования из бюджета осуществляется в три этапа:
1) разработка инвестиционных предложений на стадии разработки проектов стратегических планов государственных органов;
2) разработка технико-экономических обоснований бюджетных инвестиционных проектов и концессионных проектов, требующих софинансирования из бюджета, и проведение необходимых экспертиз;
3) отбор бюджетных инвестиционных проектов и концессионных проектов, требующих софинансирования из бюджета, на стадии разработки бюджета.

Статья 155. Разработка инвестиционных предложений
1. Разработка инвестиционных предложений осуществляется администраторами бюджетных программ на стадии разработки стратегических планов государственных органов.
2. Инвестиционные предложения подлежат отраслевой экспертизе.
3. Администраторы бюджетных программ формируют и представляют в уполномоченный орган по государственному планированию перечень инвестиционных предложений.
4. Инвестиционные предложения должны содержать:
1) общую информацию по бюджетному инвестиционному проекту или концессионному проекту на условии софинансирования из бюджета;
2) информацию о соответствии целей проекта приоритетам развития отрасли (сферы) экономики, установленным стратегическими и программными документами Республики Казахстан, в том числе о возможных путях решений существующих проблем в отрасли (сфере);
3) альтернативные варианты достижения целей бюджетного инвестиционного проекта или концессионного проекта на условии софинансирования из бюджета;
4) возможные варианты ситуаций в отрасли (сфере) экономики в случаях реализации бюджетного инвестиционного проекта или концессионного проекта на условии софинансирования из бюджета и отсутствия такой реализации;
5) информацию о распределении выгод от реализации бюджетного инвестиционного проекта или концессионного проекта на условии софинансирования из бюджета.
5. Администраторы бюджетных программ несут ответственность за обоснованность представляемых инвестиционных предложений.
6. Уполномоченный орган по государственному планированию рассматривает инвестиционные предложения администраторов бюджетных программ по соответствующим методикам рассмотрения и отбора инвестиционных предложений, в том числе на основе анализа затрат и выгод (в случае возможности применения данной методики), и вносит заключение по ним на рассмотрение соответствующих бюджетных комиссий.
7. По отобранным бюджетными комиссиями инвестиционным проектам, содержащимся в инвестиционных предложениях, уполномоченный орган по государственному планированию формирует перечень бюджетных инвестиционных проектов, разработка технико-экономических обоснований по которым осуществляется за счет средств соответствующей распределяемой бюджетной программы уполномоченного органа по государственному планированию.
8. Порядок разработки, рассмотрения и отбора инвестиционных предложений устанавливается Правительством Республики Казахстан.

Статья 156. Порядок включения перечня бюджетных инвестиционных проектов в проект бюджета
1. Основанием для включения в проект бюджета бюджетных инвестиционных проектов является наличие:
утвержденного в установленном порядке технико-экономического обоснования бюджетного инвестиционного проекта, за исключением проектов, не требующих разработки технико-экономического обоснования;
положительного заключения экономической экспертизы по технико-экономическому обоснованию бюджетного инвестиционного проекта;
положительного решения соответствующей бюджетной комиссии.
2. Технико-экономическое обоснование бюджетного инвестиционного проекта содержит результаты изучения осуществимости и эффективности бюджетного инвестиционного проекта, проводимого на основе экономического анализа выгод и затрат.
Требования к разработке технико-экономического обоснования бюджетного инвестиционного проекта определяются центральным уполномоченным органом по государственному планированию.
3. По проектам, являющимся технически несложными, строительство которых предполагается по типовым проектам, типовым проектным решениям и проектам повторного применения, разработка технико-экономического обоснования не требуется.
Перечень проектов, не требующих разработки технико-экономического обоснования, определяется Правительством Республики Казахстан.
4. Для подтверждения установленных технико-экономических параметров бюджетного инвестиционного проекта технико-экономическое обоснование подлежит экономической и другим экспертизам, предусмотренным законодательством Республики Казахстан.
5. Экономическая экспертиза бюджетного инвестиционного проекта проводится на основе отраслевой экспертизы, других требуемых в соответствии с законодательством Республики Казахстан заключений экспертиз, а также является обязательной формой комплексной оценки экономического анализа бюджетного инвестиционного проекта.
6. Экономическая экспертиза бюджетных инвестиционных проектов, планируемых к реализации на территории других государств, а также не предусматривающих строительную деятельность, проводится на основе технико-экономического обоснования и заключения к нему экспертизы отраслевого органа.
7. Экономическая экспертиза республиканских бюджетных инвестиционных проектов, а также местных бюджетных инвестиционных проектов, планируемых к финансированию за счет целевых трансфертов на развитие и кредитов из республиканского бюджета, осуществляется юридическим лицом, определяемым Правительством Республики Казахстан.
8. Экономическая экспертиза местных бюджетных инвестиционных проектов осуществляется юридическими лицами, определяемыми местными исполнительными органами.
9. Юридические лица, определенные на осуществление экономической экспертизы бюджетных инвестиционных проектов, несут ответственность в соответствии с законами Республики Казахстан за обоснованность и эффективность предлагаемых решений по реализации бюджетного инвестиционного проекта, а также полноту учета возможных рисков, негативно влияющих на его реализацию.
10. В случае необходимости юридические лица, определенные на осуществление экономической экспертизы, вправе требовать проведения дополнительной экспертизы по вопросам, не охваченным или не полностью охваченным проведенными экспертизами, а также независимой экспертизы.
11. По результатам экономической экспертизы технико-экономическое обоснование бюджетного инвестиционного проекта утверждается администратором бюджетных программ.
12. Порядок рассмотрения, отбора, мониторинга и оценки бюджетных инвестиционных проектов, в том числе не требующих разработки технико-экономического обоснования, а также предполагающих увеличение сметной стоимости, определяется Правительством Республики Казахстан.

Статья 157. Порядок включения в проект бюджета концессионных проектов, требующих софинансирования из бюджета
1. Основаниями для включения в проект бюджета концессионного проекта, требующего софинансирования из бюджета, являются наличие:
технико-экономического обоснования концессионного проекта;
положительного заключения экономической экспертизы технико-экономического обоснования концессионного проекта;
экспертизы специализированной организации по вопросам концессии;
согласования концессионного проекта уполномоченным государственным органом по исполнению бюджета и уполномоченным государственным органом по осуществлению права распоряжения республиканской собственностью по существующим объектам республиканской собственности;
положительного решения бюджетной комиссии.
2. Порядок формирования перечня концессионных проектов, требующих софинансирования из республиканского или местного бюджета, определяется Правительством Республики Казахстан.
3. Требования к разработке технико-экономического обоснования концессионного проекта, требующего софинансирования из республиканского или местного бюджета, определяются центральным уполномоченным органом по государственному планированию.
4. Финансирование разработки технико-экономического обоснования концессионного проекта, требующего софинансирования из бюджета, осуществляется за счет средств соответствующей распределяемой бюджетной программы уполномоченного органа по государственному планированию.
5. Техническое задание на разработку технико-экономического обоснования концессионного проекта, требующего софинансирования из бюджета, разрабатывается соответствующим центральным уполномоченным органом или местными исполнительными органами областей, города республиканского значения, столицы.
6. Для подтверждения установленных технико-экономических параметров концессионного проекта, требующего софинансирования из бюджета, технико-экономическое обоснование подлежит экономической и другим экспертизам, предусмотренным законодательством Республики Казахстан.
7. Экономическая экспертиза концессионного проекта, требующего софинансирования из бюджета, проводится на основе отраслевой экспертизы, других требуемых в соответствии с законодательством Республики Казахстан заключений экспертиз, и является обязательной формой комплексной оценки экономического анализа концессионного проекта.
8. Экспертиза концессионных проектов, требующих софинансирования из республиканского или местного бюджета, осуществляется специализированной организацией по вопросам концессии.
9. Специализированная организация по вопросам концессии несет ответственность в соответствии с законами Республики Казахстан за обоснованность и эффективность предлагаемых решений по реализации концессионного проекта, требующего софинансирования из бюджета, а также полноту учета возможных рисков, негативно влияющих на его реализацию.
10. По результатам экономической экспертизы и экспертизы специализированной организации по вопросам концессии технико-экономическое обоснование концессионного проекта, требующего софинансирования из бюджета, утверждается администратором бюджетных программ.
11. Порядок представления, рассмотрения, отбора, мониторинга и оценки концессионных проектов, требующих софинансирования из республиканского и местных бюджетов, определяется Правительством Республики Казахстан.

Статья 158. Планирование бюджетных инвестиций посредством участия государства в уставном капитале юридических лиц
1. Планирование бюджетных инвестиций посредством участия государства в уставном капитале юридических лиц осуществляется при наличии утвержденных в установленном законодательством Республики Казахстан стратегических документов развития этих юридических лиц.
2. Администраторы бюджетных программ вносят в уполномоченные центральные и местные исполнительные органы по государственному планированию предложения об осуществлении бюджетных инвестиций посредством участия государства в уставном капитале юридических лиц и их финансово-экономические обоснования.
Финансово-экономическое обоснование бюджетных инвестиций представляет собой документ, содержащий обоснование, целесообразность и оценку результата от вложения бюджетных средств в уставный капитал юридических лиц.
Увеличение уставного капитала юридического лица за счет бюджетных средств допускается на цели развития или расширения деятельности юридического лица.
3. При осуществлении бюджетных инвестиций посредством участия государства в уставном капитале национальных холдингов и национальной управляющей компании администраторы бюджетных программ, не имеющие права владения и пользования государственным пакетом акций указанных юридических лиц, в соответствии с решением Правительства Республики Казахстан могут оплачивать эмиссию акций национальных холдингов и национальной управляющей компании.
Данные администраторы республиканских бюджетных программ обеспечивают планирование, обоснование и реализацию соответствующих бюджетных программ, отчетность, мониторинг и оценку результатов по ним в соответствии с настоящим Кодексом.
4. Отбор бюджетных инвестиций, планируемых к реализации посредством участия государства в уставном капитале юридических лиц, осуществляется на основании заключения по финансово-экономическому обоснованию бюджетных инвестиций, подготавливаемого центральным и местным уполномоченными органами по государственному планированию.
5. Требования к содержанию, порядок и сроки разработки финансово-экономического обоснования, а также порядок отбора бюджетных инвестиций, планируемых к реализации посредством участия государства в уставном капитале юридических лиц, определяются центральным уполномоченным органом по государственному планированию.

Глава 31. Осуществление бюджетных инвестиций

Статья 159. Реализация бюджетных инвестиционных проектов
1. Бюджетные инвестиционные проекты реализуются в соответствии с их утвержденными в установленном порядке технико-экономическими обоснованиями.
2. Строительная деятельность, предусматриваемая в рамках реализации бюджетных инвестиционных проектов, осуществляется в соответствии с утвержденной в установленном порядке проектно-сметной документацией.
3. Строительная деятельность на территории иностранных государств, предусматриваемая в рамках реализации бюджетных инвестиционных проектов, осуществляется в соответствии с проектно-сметной документацией, утверждаемой в порядке, установленном законодательством государства, на территории которого данный проект реализуется.
4. По инвестиционным проектам, имеющим единые технические параметры, осуществляется разработка типового проекта.
Финансирование разработки и проведения экспертиз типовых проектов осуществляется за счет средств соответствующей бюджетной программы уполномоченного органа по делам строительства.
Применение типовых проектов при реализации бюджетных инвестиционных проектов осуществляется путем привязки к конкретной площадке строительства.
5. Не допускается увеличение стоимости бюджетных инвестиционных проектов без рассмотрения и положительного решения бюджетной комиссии.
6. Не допускается разработка проектно-сметной документации по бюджетным инвестиционным проектам, не включенным в республиканский или местный бюджет.
7. Не допускается корректировка проектно-сметной документации бюджетного инвестиционного проекта, связанная с изменением технических решений, влекущая дополнительные расходы бюджета, без положительного решения бюджетной комиссии.
Решение о корректировке проектно-сметной документации бюджетного инвестиционного проекта, финансируемого за счет целевых трансфертов из республиканского бюджета, связанной с изменением технических решений и влекущей дополнительные расходы бюджета, принимается республиканской бюджетной комиссией.
8. Не допускается включение дополнительных компонентов в проектно-сметную документацию бюджетного инвестиционного проекта, не предусмотренных в утвержденном технико-экономическом обосновании и влекущих дополнительные расходы бюджета, без положительного решения бюджетной комиссии.
В случае, если бюджетный инвестиционный проект финансируется за счет целевых трансфертов из республиканского бюджета, решение о включении дополнительных компонентов в проектно-сметную документацию бюджетного инвестиционного проекта, не предусмотренных в утвержденном технико-экономическом обосновании и влекущих дополнительные расходы бюджета, принимается республиканской бюджетной комиссией.
9. По завершенным инвестиционным проектам, финансируемым за счет республиканского бюджета, в том числе целевых трансфертов, проводится оценка реализации инвестиционных проектов органом, уполномоченным Правительством Республики Казахстан.
Оценка реализации инвестиционных проектов, финансируемых за счет средств местного бюджета, в том числе целевых трансфертов, проводится органом, уполномоченным местным исполнительным органом.
10. Порядок проведения оценки реализации инвестиционных проектов определяется Правительством Республики Казахстан.

Статья 160. Осуществление бюджетных инвестиций посредством софинансирования из бюджета концессионных проектов
1. Бюджетные инвестиции, осуществляемые посредством софинансирования из бюджета концессионных проектов, реализуются на основании договора концессии.
2. Софинансирование из бюджета концессионных проектов производится концедентом в рамках соответствующей бюджетной программы.
3. Софинансирование из бюджета концессионных проектов осуществляется в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан.

Статья 161. Осуществление бюджетных инвестиций посредством участия государства в уставном капитале юридических лиц
1. Бюджетные инвестиции посредством участия государства в уставном капитале юридических лиц осуществляются Правительством Республики Казахстан и местными исполнительными органами в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.
2. Перечисление денег на увеличение уставных капиталов юридических лиц с участием государства в уставном капитале и на увеличение уставного капитала их дочерних организаций в оплату объявленных акций юридических лиц осуществляется после государственной регистрации выпуска объявленных акций (ценных бумаг), подтверждаемой соответствующим свидетельством государственного органа, осуществляющего регулирование и надзор за рынком ценных бумаг.

Раздел 9. Концессионные обязательства

Глава 32. Концессионные обязательства

Статья 162. Общие положения о концессионных обязательствах
1. Принятие концессионных обязательств Правительством Республики Казахстан и местными исполнительными органами осуществляется в соответствии с бюджетным и концессионным законодательством Республики Казахстан.
2. Концессионные обязательства по отношению к концеденту подразделяются на:
1) концессионные обязательства Правительства Республики Казахстан;
2) концессионные обязательства местных исполнительных органов.
3. Выполнение концессионных обязательств Правительством Республики Казахстан осуществляется за счет средств республиканского бюджета.
4. Выполнение концессионных обязательств местных исполнительных органов осуществляется за счет средств местных бюджетов.
5. Правительство Республики Казахстан и местные исполнительные органы не отвечают по концессионным обязательствам друг друга.
6. Концессионные обязательства Правительства Республики Казахстан и местных исполнительных органов считаются исполненными при полной оплате концессионных обязательств по заключенным договорам концессии.
7. Правительство Республики Казахстан и местные исполнительные органы осуществляют мониторинг соответственно концессионных обязательств Правительства Республики Казахстан и местных исполнительных органов посредством осуществления учета, анализа и контроля процесса формирования, изменения и выплаты концессионных обязательств.
8. Порядок предоставления компенсации инвестиционных затрат по концессионным проектам определяется Правительством Республики Казахстан.

Статья 163. Учет и мониторинг концессионных обязательств
1. Концессионные обязательства подлежат регистрации и учету в уполномоченном органе по исполнению бюджета в порядке, установленном Правительством Республики Казахстан.
2. Центральный уполномоченный орган по исполнению бюджета осуществляет мониторинг концессионных обязательств Правительства Республики Казахстан.
3. Местные уполномоченные органы по исполнению бюджета осуществляют мониторинг концессионных обязательств местных исполнительных органов.
4. Мониторинг концессионных обязательств осуществляется в порядке, установленном Правительством Республики Казахстан.

Статья 164. Принятие и выполнение концессионных обязательств Правительством Республики Казахстан
1. Принятие концессионных обязательств Правительством Республики Казахстан осуществляется на основе:
1) формирования перечня объектов, предлагаемых в концессию, на плановый период;
2) установления финансовых границ и приоритетов принятия концессионных обязательств.
2. Принятие концессионных обязательств Правительством Республики Казахстан осуществляется центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета на основании решения Правительства Республики Казахстан по каждому отдельному концессионному проекту.
3. Принятие концессионных обязательств Правительством Республики Казахстан ограничивается установленным законом о республиканском бюджете лимитом.
4. Выполнение концессионных обязательств Правительством Республики Казахстан осуществляется центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета за счет бюджетных средств, предусмотренных в законе о республиканском бюджете.

Глава 33. Концессионные обязательства местных исполнительных органов

Статья 165. Принятие концессионных обязательств местными исполнительными органами
1. Принятие концессионных обязательств местными исполнительными органами осуществляется на основе:
1) формирования перечня объектов, предлагаемых в концессию, на плановый период;
2) установления финансовых границ и приоритетов принятия концессионных обязательств.
2. Принятие концессионных обязательств местными исполнительными органами осуществляется местным уполномоченным органом по исполнению бюджета на основании решения маслихата области, города республиканского значения, столицы по каждому отдельному концессионному проекту.

Статья 166. Ограничение принятия концессионных обязательств местными исполнительными органами
1. Принятие концессионных обязательств местным исполнительным органом ограничивается установленным лимитом концессионных обязательств соответствующего местного исполнительного органа.
2. Лимит концессионных обязательств местного исполнительного органа устанавливается Правительством Республики Казахстан.

Статья 167. Выполнение концессионных обязательств местными исполнительными органами
Выполнение концессионных обязательств местными исполнительными органами осуществляется местными уполномоченными органами по исполнению бюджета за счет средств местных бюджетов.

Раздел 10. Гранты

Глава 34. Общие положения о грантах

Статья 168. Понятия, используемые в настоящем разделе
В настоящем разделе используются следующие понятия:
1) безвозмездная техническая помощь - осуществление или организация донорами поставки товаров, выполнения работ и оказания услуг государственным организациям Республики Казахстан;
2) безвозмездная финансовая помощь - предоставление донорами государственным организациям Республики Казахстан денег для финансирования поставки товаров, выполнения работ и оказания услуг;
3) грант - безвозмездная финансовая или техническая помощь, предоставляемая донорами государственным организациям Республики Казахстан;
4) доноры - иностранные государства, их правительства и агентства, международные и зарубежные государственные организации, зарубежные неправительственные общественные организации и фонды, чья деятельность не противоречит Конституции Республики Казахстан;
5) соглашение о связанном гранте - договор между государственным органом и донором, предусматривающий предоставление Республике Казахстан безвозмездной финансовой или технической помощи.

Статья 169. Классификация грантов
Гранты по условиям предоставления подразделяются на:
1) связанные гранты - гранты, предусматривающие дальнейшее заимствование Правительством Республики Казахстан у донора, предоставившего грант, или софинансирование из республиканского и местных бюджетов в рамках соответствующей бюджетной программы, направленной на реализацию связанного гранта;
2) несвязанные гранты - гранты, не предусматривающие дальнейшее заимствование Правительством Республики Казахстан у донора, предоставившего грант, или софинансирование из республиканского и местных бюджетов.

Глава 35. Несвязанные и связанные гранты

Статья 170. Несвязанные гранты
Привлечение, использование, мониторинг и оценка использования несвязанных грантов осуществляются в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан.

Статья 171. Планирование связанных грантов
1. Планирование связанных грантов - деятельность центральных государственных органов по формированию, предоставлению и отбору заявок на привлечение связанных грантов, основанных на предложениях доноров о предоставлении безвозмездной финансовой и технической помощи.
2. Заявки на привлечение связанных грантов представляются центральными государственными органами с учетом заявок местных представительных и исполнительных органов в центральный уполномоченный орган по государственному планированию в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан.
3. Отбор заявок на привлечение связанных грантов осуществляется центральным уполномоченным органом по государственному планированию на основании:
1) соответствия заявки на привлечение связанного гранта приоритетам социально-экономического развития Республики Казахстан;
2) соответствия заявки на привлечение связанного гранта политике предоставления связанных грантов донорами.
4. На основании отобранных заявок на привлечение связанных грантов центральный уполномоченный орган по государственному планированию формирует перечень заявок на привлечение связанных грантов, утверждаемый Правительством Республики Казахстан.

Статья 172. Привлечение связанных грантов
1. На основании перечня заявок на привлечение связанных грантов центральный уполномоченный орган по государственному планированию направляет донорам заявки на предоставление связанных грантов.
2. Заполнение заявок на предоставление связанных грантов осуществляется соответствующими центральными государственными или местными представительными или исполнительными органами на основании запроса центрального уполномоченного органа по государственному планированию по форме, установленной донорами.
Запрещается обращение к донорам без согласования с центральным уполномоченным органом по государственному планированию.
3. В случае одобрения донором заявки на привлечение связанного гранта целесообразность его привлечения определяется соответствующими бюджетными комиссиями.
Центральный уполномоченный орган по государственному планированию формирует перечень заявок на привлечение связанных грантов и выносит его на рассмотрение республиканской бюджетной комиссии, а также направляет его в местные исполнительные органы для организации работы по внесению заявок на рассмотрение соответствующим бюджетным комиссиям.
4. Соглашение о связанном гранте заключается после утверждения республиканского или местных бюджетов.

Статья 173. Использование связанных грантов
1. Использование связанных грантов предусматривается по отдельной бюджетной программе и осуществляется государственными организациями-получателями грантов в соответствии с соглашением о связанном гранте и законодательством Республики Казахстан.
2. Государственные организации-получатели связанных грантов обязаны:
1) своевременно исполнять принятые на себя обязательства, предусмотренные соглашением о связанном гранте;
2) обеспечить целевое и эффективное использование полученных связанных грантов;
3) обеспечить постановку на баланс оборудования и материалов, приобретенных за счет связанных грантов;
4) своевременно осуществить таможенное оформление при импорте товаров, закупаемых за счет грантов;
5) ежемесячно представлять в уполномоченный орган по исполнению бюджета информацию об использовании связанных грантов.
3. По завершении использования связанного гранта государственные организации-получатели связанных грантов представляют в центральный уполномоченный орган по государственному планированию окончательный отчет об использовании связанного гранта, подписанный уполномоченным представителем донора и первым руководителем центрального государственного или местного представительного или исполнительного органов, по заявке которых осуществлено привлечение связанного гранта.

Статья 174. Мониторинг и оценка использования связанных грантов
1. Мониторинг использования связанных грантов предусматривает:
1) сбор и обработку центральными государственными, местными представительными и исполнительными органами информации о ходе и результатах использования связанных грантов;
2) предоставление центральными государственными, местными представительными и исполнительными органами отчетов о ходе и результатах использования связанных грантов в центральные уполномоченные органы по государственному планированию и исполнению бюджета.
2. Порядок и сроки предоставления и формы отчетности, а также требования к предоставляемой информации о ходе и результатах использования связанных грантов определяются центральными уполномоченными органами по государственному планированию и исполнению бюджета.
3. Оценка использования связанных грантов осуществляется центральным уполномоченным органом по государственному планированию на основе мониторинга использования связанных грантов и предусматривает:
оценку целесообразности привлечения связанных грантов;
сопоставление запланированных и достигнутых результатов использования связанных грантов, а также анализ их влияния на социально-экономическое развитие республики и региона;
оценку и анализ различных внешних факторов, повлиявших на использование связанных грантов.
4. Центральный уполномоченный орган по государственному планированию формирует сводный отчет об использовании связанных грантов, основанный на результатах их оценки, и предоставляет его в Правительство Республики Казахстан не позднее 1 апреля года, следующего за отчетным.

Раздел 11. Бюджетное кредитование

Глава 36. Общие положения бюджетного кредитования

Статья 175. Основные положения о бюджетном кредитовании
1. Бюджетный кредит - деньги, выделяемые из бюджета на возвратной, срочной и платной основе.
2. Бюджетное кредитование - процесс, включающий процедуры принятия решения о предоставлении, использовании, обслуживании и погашении бюджетного кредита.
3. Кредитный договор - соглашение между кредитором, администратором бюджетной программы и заемщиком, устанавливающее правоотношения сторон при предоставлении, использовании, обслуживании и погашении бюджетного кредита.
4. Бюджетные кредиты не предоставляются на цели участия в уставных капиталах юридических лиц, покрытие убытков хозяйственной деятельности заемщиков, оплату услуг поверенным (агентам).
5. Бюджетные кредиты предоставляются при соблюдении следующих условий:
1) отсутствие налоговой задолженности;
2) наличие обеспечения исполнения обязательств заемщика по бюджетному кредиту;
3) отсутствие задолженности заемщика по ранее предоставленным бюджетным кредитам.

Статья 176. Принципы бюджетного кредитования
Предоставление бюджетных кредитов осуществляется в соответствии со следующими принципами:
1) возвратности, предусматривающим обязательность погашения бюджетного кредита в соответствии с кредитным договором;
2) обеспеченности, предусматривающим наличие обеспечения исполнения обязательств установленными законодательством Республики Казахстан способами;
3) платности, предусматривающим оплату заемщиком вознаграждения за предоставление бюджетного кредита;
4) срочности, предусматривающим установление срока предоставления бюджетного кредита.

Статья 177. Критерии бюджетного кредитования
Бюджетная программа реализуется посредством предоставления бюджетного кредита при соблюдении следующих критериев:
1) экономическая и социальная эффективность реализации мероприятий посредством бюджетного кредитования;
2) окупаемость мероприятий, реализуемых за счет бюджетного кредита;
3) кредитоспособность заемщика в соответствии с критериями, определяемыми Правительством Республики Казахстан.

Статья 178. Субъекты бюджетного кредитования
1. Субъектами бюджетного кредитования являются кредитор, администратор бюджетной программы, заемщик, конечный заемщик и поверенный (агент).
2. Права и обязанности субъектов бюджетного кредитования определяются в кредитном договоре и (или) договоре поручения в соответствии с настоящим Кодексом и другими законодательными актами Республики Казахстан.

Статья 179. Кредитор
1. Кредитор - сторона кредитного договора, предоставляющая бюджетный кредит в соответствии с бюджетным и гражданским законодательством Республики Казахстан.
2. Кредитором при бюджетном кредитовании из республиканского бюджета является Правительство Республики Казахстан.
От лица Правительства Республики Казахстан при бюджетном кредитовании кредитором выступает центральный уполномоченный орган по исполнению бюджета.
3. Кредитором при бюджетном кредитовании из местного бюджета является соответствующий местный исполнительный орган.
4. Кредитор обеспечивает бюджетное кредитование в соответствии с настоящим Кодексом и законодательством Республики Казахстан, осуществляет контроль за выполнением условий кредитного договора.

Статья 180. Администратор бюджетных программ как субъект бюджетного кредитования
Администратор бюджетной программы при бюджетном кредитовании является стороной кредитного договора и осуществляет:
1) определение на конкурсной основе специализированных организаций и поверенных (агентов), за исключением финансовых агентств;
2) контроль и мониторинг целевого и эффективного использования, погашения и обслуживания бюджетных кредитов.

Статья 181. Заемщики
1. Заемщик - сторона кредитного договора, получающая бюджетный кредит, которая несет обязательства по погашению основного долга и выплате вознаграждения, а также других платежей в соответствии с кредитным договором.
2. Заемщиками могут быть:
1) специализированные организации - банки, организации, осуществляющие отдельные виды банковских операций, а также организации, контрольный пакет акций которых принадлежит государству или национальному холдингу либо национальной управляющей компании, являющиеся резидентами Республики Казахстан;
2) местные исполнительные органы;
3) иностранные государства;
4) физические лица.

Статья 182. Конечные заемщики
1. Конечный заемщик - конечный получатель бюджетного кредита, предоставляемого ему специализированной организацией на условиях, определенных кредитором или финансовым агентством.
2. Конечными заемщиками могут быть физические и юридические лица, являющиеся резидентами Республики Казахстан, осуществляющие предпринимательскую деятельность.
3. Отбор и кредитование конечных заемщиков осуществляются специализированными организациями в соответствии с целевым назначением бюджетной программы, а также их собственной кредитной политикой.

Статья 183. Поверенные (агенты)
1. Поверенный (агент) - лицо, которое на основе договора поручения совершает от имени и за счет кредитора (доверителя) и в соответствии с его указаниями определенные поручения, связанные с бюджетным кредитованием.
2. Поверенный (агент) по поручению кредитора (доверителя) может выполнять следующие действия:
1) обслуживание бюджетных кредитов;
2) проведение расчетов с заемщиками;
3) проведение мониторинга финансирования и реализации бюджетных инвестиционных проектов;
4) проведение мониторинга финансового состояния заемщиков;
5) взыскание задолженности в соответствии с законодательством Республики Казахстан;
6) определение заемщиков-физических лиц и заключение с ними кредитных договоров.
3. Поверенными (агентами) выступают банк, организация, осуществляющая отдельные виды банковских операций, или организация, контрольный пакет акций которых принадлежит государству или национальному холдингу либо национальной управляющей компании, являющиеся резидентами Республики Казахстан.
4. Поверенный (агент) определяется уполномоченным органом по исполнению бюджета или администратором бюджетной программы в соответствии с законодательством Республики Казахстан о государственных закупках, за исключением финансового агентства.
5. Оплата поверенному (агенту) вознаграждения за исполнение поручения осуществляется администратором бюджетной программы за счет средств соответствующего бюджета.
Размер оплаты вознаграждения за исполнение поверенным (агентом) поручений устанавливается в договоре поручения.

Глава 37. Условия бюджетного кредитования

Статья 184. Основные условия кредитного договора
1. Кредитный договор в обязательном порядке должен содержать следующие основные условия бюджетного кредита:
1) цель предоставления;
2) размер;
3) валюту;
4) срок;
5) период освоения;
6) ставку вознаграждения.
2. Основные условия бюджетного кредита и категория заемщиков устанавливаются решением кредитора.
3. В кредитный договор включаются дополнительные условия, в том числе определяющие способ предоставления бюджетного кредита, график погашения и обслуживания бюджетного кредита, способы обеспечения исполнения обязательств по бюджетному кредиту.

Статья 185. Срок бюджетного кредита
1. Срок бюджетного кредита - период времени, в течение которого заемщик получает, использует, обслуживает и погашает бюджетный кредит.
2. Срок бюджетного кредита исчисляется с момента перечисления средств бюджетного кредита со счета кредитора.
3. В зависимости от срока предоставления бюджетные кредиты подразделяются на следующие виды:
1) краткосрочные - до 1 года;
2) среднесрочные - от 1 года до 5 лет;
3) долгосрочные - от 5 до 30 лет.

Статья 186. Период освоения бюджетного кредита
Период освоения бюджетного кредита - период времени, в течение которого заемщик может использовать бюджетный кредит для реализации мероприятий в соответствии с целями предоставления бюджетного кредита.

Статья 187. Способы обеспечения исполнения обязательств по бюджетному кредиту
1. Исполнение обязательств по бюджетному кредиту обеспечивается залогом, гарантией, поручительством или другими способами, предусмотренными законодательством Республики Казахстан или договором.
Финансовым агентствам, перечень которых определяется Правительством Республики Казахстан, бюджетные кредиты из республиканского бюджета могут выделяться без обеспечения исполнения обязательств.
2. Стоимость обеспечения возврата бюджетного кредита не должна быть менее размера бюджетного кредита с учетом суммы вознаграждения.
3. Оценка обеспечения исполнения обязательств по бюджетному кредиту осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан.
Оплата услуг по оценке обеспечения исполнения обязательств по бюджетному кредиту производится заемщиком.

Статья 188. Ставка вознаграждения
1. Вознаграждение - плата, осуществляемая заемщиком за предоставление бюджетного кредита.
2. Ставка вознаграждения - величина вознаграждения, выражаемая в процентах годовых.
3. Ставка вознаграждения может быть фиксированной или плавающей.
Фиксированная ставка вознаграждения - ставка вознаграждения, размер которой устанавливается неизменным на весь срок бюджетного кредита.
Плавающая ставка вознаграждения - ставка вознаграждения, размер которой изменяется в зависимости от конъюнктуры на финансовом рынке.
4. Средневзвешенная ставка доходности - средневзвешенная ставка вознаграждения по государственным ценным бумагам, выпущенным центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета.
Ставка вознаграждения по бюджетным кредитам, за исключением ставок вознаграждения по бюджетным кредитам местным исполнительным органам, финансовым агентствам, устанавливается не ниже средневзвешенной ставки доходности по государственным ценным бумагам со сроком обращения, соответствующим сроку бюджетного кредита.
Порядок определения средневзвешенной ставки доходности по соответствующим государственным ценным бумагам, выпущенным центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета, устанавливается Правительством Республики Казахстан.

Статья 189. Способы предоставления бюджетного кредита
Бюджетный кредит может предоставляться посредством:
1) оплаты платежных документов заемщика;
2) перечисления на банковский счет заемщика единовременно либо по частям согласно графику перечисления или по мере представления заемщиком соответствующих документов.

Статья 190. График погашения и обслуживания бюджетного кредита
1. График погашения и обслуживания бюджетного кредита устанавливает сроки, периодичность платежей по погашению и обслуживанию бюджетного кредита.
2. В кредитном договоре может предусматриваться предоставление льготного периода.
Льготный период - период времени, входящий в состав срока бюджетного кредита, в течение которого заемщиком не осуществляется погашение кредита. Продолжительность льготного периода не должна превышать одной трети продолжительности срока кредита.

Глава 38. Процедуры бюджетного кредитования

Статья 191. Принятие решения о предоставлении бюджетного кредита
Принятие решения о предоставлении бюджетного кредита включает:
1) определение целесообразности бюджетного кредитования в порядке, определенном центральным уполномоченным органом по государственному планированию;
2) рассмотрение уполномоченным органом по государственному планированию бюджетных программ, предлагаемых администратором бюджетных программ к реализации посредством бюджетного кредитования, на предмет соответствия их критериям бюджетного кредитования;
3) рассмотрение бюджетной комиссией бюджетной заявки и заключения уполномоченного органа по государственному планированию;
4) включение бюджетной программы в проект бюджета при положительном решении бюджетной комиссии.

Статья 192. Процедура предоставления бюджетного кредита
1. Процедура предоставления бюджетного кредита включает следующие этапы:
1) определение основных условий бюджетного кредита;
2) определение заемщика;
3) заключение кредитного договора и связанных с ним договоров;
4) предоставление бюджетного кредита заемщику.
2. Администраторы бюджетных программ после утверждения соответствующих бюджетов вносят на утверждение проекты решений кредитора об основных условиях и категории заемщиков бюджетных кредитов.
3. Заемщики определяются:
1) поверенным (агентом) в соответствии с договором поручения при бюджетном кредитовании граждан Республики Казахстан;
2) администратором бюджетной программы по результатам конкурса при бюджетном кредитовании специализированных организаций, за исключением финансовых агентств. Порядок отбора специализированных организаций устанавливается Правительством Республики Казахстан;
3) в соответствии с настоящим Кодексом при бюджетном кредитовании местных исполнительных органов;
4) в соответствии с международными договорами Республики Казахстан при бюджетном кредитовании иностранных государств.
4. Граждане Республики Казахстан получают бюджетные кредиты в случаях, предусмотренных законодательными актами Республики Казахстан.
Бюджетное кредитование граждан Республики Казахстан осуществляется через поверенных (агентов).
5. Предоставление бюджетного кредита осуществляется после заключения и регистрации кредитного договора, договоров поручения и документов, подтверждающих обеспечение исполнения обязательств по бюджетному кредиту.
6. Процедуры по предоставлению бюджетных кредитов, в том числе перечень документов, необходимых при их предоставлении, определяются Правительством Республики Казахстан.

Статья 193. Особенности кредитования иностранных государств
1. Бюджетные кредиты иностранным государствам предоставляются за счет средств республиканского бюджета в соответствии с международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан.
2. Бюджетные кредиты иностранным государствам предоставляются в случае проведения иностранным государством внутригосударственной процедуры, необходимой для придания обязательной силы международному договору о предоставлении бюджетного кредита.
3. Порядок и условия бюджетного кредитования иностранного государства устанавливаются в международном договоре о предоставлении бюджетного кредита.
Основной долг по бюджетным кредитам, предоставленным иностранным государствам, образует долг иностранных государств перед Республикой Казахстан.

Статья 194. Использование бюджетного кредита
Заемщик использует средства бюджетного кредита исключительно на цели, предусмотренные бюджетной программой и кредитным договором.
В случае использования бюджетного кредита по нецелевому назначению заемщик несет ответственность в соответствии с законами Республики Казахстан и условиями кредитного договора.

Статья 195. Обслуживание бюджетного кредита
1. Обслуживание бюджетного кредита - деятельность уполномоченного органа по исполнению бюджета или поверенного (агента) по учету использования средств бюджетного кредита и осуществлению заемщиком платежей в погашение основного долга, вознаграждения и прочих платежей в соответствии с условиями кредитного договора.
Основной долг - сумма полученного и непогашенного бюджетного кредита без учета начисляемых по ней сумм вознаграждения, комиссионных платежей, неустойки (штрафов, пени).
2. Обслуживание основного долга - совокупные выплаты в определенном периоде времени вознаграждения, иных платежей в соответствии с условиями кредитного договора.
Задолженность - сумма не произведенных заемщиком платежей, сроки которых наступили в соответствии с графиком погашения и обслуживания бюджетного кредита (кредитным договором).
3. Начисление вознаграждения производится по ставке вознаграждения на сумму основного долга по бюджетному кредиту с даты перечисления бюджетного кредита со счета кредитора до даты полного его погашения.
4. Порядок начисления вознаграждения устанавливается в кредитном договоре.
Для начисления вознаграждения в расчет берутся 360 дней в году и 30 дней в месяце либо фактическое количество прошедших дней при неполном месяце.
При наступлении срока платежа заемщик обязан осуществить очередные платежи по основному долгу и вознаграждению посредством перечисления денег платежным поручением в соответствующий бюджет.
5. При образовании задолженности обслуживание бюджетного кредита осуществляется в следующей очередности платежей:
1) начисленная неустойка (штрафы, пеня);
2) начисленное вознаграждение;
3) погашение основного долга.

Статья 196. Погашение бюджетного кредита
1. Погашение бюджетного кредита - погашение заемщиком основного долга по бюджетному кредиту в соответствии с кредитным договором и законодательством Республики Казахстан.
2. Заемщики бюджетного кредита имеют право на досрочное погашение кредита по согласованию с кредитором или поверенным (агентом).
При нарушении заемщиком условий кредитного договора кредитор или поверенный (агент) в соответствии с договором поручения имеет право требовать досрочное погашение кредита.
3. При образовании у заемщика задолженности по бюджетному кредиту кредитором или поверенным (агентом) в соответствии с договором поручения принимаются меры, обеспечивающие погашение кредита в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.
4. Имущество, взысканное в счет погашения задолженности по бюджетному кредиту, подлежит реализации и (или) обращению в государственную собственность в порядке, определенном Правительством Республики Казахстан.
5. Расходы на проведение оценки имущества, обращаемого в государственную собственность в счет погашения бюджетного кредита, оплачиваются за счет средств соответствующего бюджета.
6. При обращении в государственную собственность имущества в счет погашения задолженности по бюджетному кредиту размер требований кредитора уменьшается на сумму стоимости имущества.
7. При наличии задолженности у местного исполнительного органа по бюджетному кредиту, выделенному из вышестоящего бюджета, центральный или местный уполномоченный орган по исполнению бюджета направляет в соответствующее территориальное подразделение центрального уполномоченного органа по исполнению бюджета письменное указание о принятии мер, предусмотренных подпунктами 4) пунктов 1 и 2 статьи 101 настоящего Кодекса.

Глава 39. Реструктуризация бюджетного кредита и замена заемщика

Статья 197. Реструктуризация бюджетного кредита
1. Реструктуризация бюджетного кредита - изменение по соглашению сторон сроков, финансовых и иных условий исполнения ими обязательств по кредитному договору.
2. Решение о реструктуризации бюджетного кредита принимается на основании анализа финансового состояния заемщика при наличии у заемщика плана по оздоровлению финансового положения.
3. Реструктуризация бюджетного кредита осуществляется посредством:
1) изменения сроков погашения основного долга и (или) выплаты вознаграждения;
2) капитализации (суммирования) задолженности по бюджетному кредиту, вознаграждению и иным платежам по кредиту.
4. Реструктуризация бюджетного кредита осуществляется на основании решения кредитора по каждому кредитному договору при наличии положительного заключения консультативно-совещательного органа при Правительстве Республики Казахстан или местном исполнительном органе.
5. Реструктуризация бюджетного кредита может быть осуществлена не более одного раза.
Реструктуризация бюджетного кредита оформляется посредством заключения дополнительного соглашения к кредитному договору.

Статья 198. Перевод долга по бюджетному кредиту
Перевод долга по бюджетному кредиту допускается по соглашению сторон кредитного договора на основании решения кредитора.
Перевод долга может осуществляться при передаче имущества, взысканного (предлагаемого) в счет погашения долга по бюджетному кредиту.

Глава 40. Исковая давность, прекращение требований кредиторов
и прекращение гарантии по бюджетным кредитам

Статья 199. Исковая давность
На требования кредиторов по бюджетным кредитам исковая давность не распространяется.

Статья 200. Прекращение требования кредитора по погашению бюджетного кредита и прекращение гарантии
1. Требование кредитора по погашению бюджетного кредита прекращается при надлежащем исполнении заемщиком обязательств по кредитному договору в случае совпадения заемщика и кредитора в одном лице либо при ликвидации заемщика - юридического лица в соответствии с законодательством Республики Казахстан или на основании судебного акта.
2. Требования кредитора по государственным образовательным и студенческим кредитам прекращаются в случае смерти заемщика либо объявления его умершим.
3. В случае ликвидации заемщика - юридического лица прекращение требования кредитора по погашению бюджетного кредита осуществляется после проведения предусмотренных законодательством Республики Казахстан предварительных процедур по оценке исполнения обязательств:
1) по бюджетным кредитам, выданным из республиканского бюджета, на основании закона о республиканском бюджете;
2) по бюджетным кредитам, выданным из местного бюджета, на основании решений маслихата.
4. Задолженность ликвидированных заемщиков, указанных в пункте 3 настоящей статьи, а также задолженность заемщиков, по которым прекращены требования на основании судебного акта, считается погашенной и подлежит списанию кредитором.
5. В случае прекращения требования кредитора по погашению бюджетного кредита к заемщикам, ликвидированным в соответствии с законодательством Республики Казахстан, одновременно прекращаются гарантии по соответствующим бюджетным кредитам.

Глава 41. Контроль, мониторинг, учет по бюджетным кредитам

Статья 201. Контроль за бюджетными кредитами
1. Кредитором и (или) поверенным (агентом) осуществляется контроль за использованием бюджетного кредита по целевому назначению и наличием обеспечения исполнения обязательств по нему в порядке, установленном Правительством Республики Казахстан.
Администратор бюджетных программ может осуществлять проверки на местах целевого и эффективного использования бюджетного кредита.
2. При выявлении фактов использования бюджетного кредита не по целевому назначению кредитор или поверенный (агент) взыскивает с заемщика неправомерно использованную сумму кредита с взиманием штрафа в размере, установленном в кредитном договоре.

Статья 202. Мониторинг и учет бюджетных кредитов
1. Бюджетные кредиты подлежат обязательной регистрации, учету и мониторингу в порядке, установленном центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета.
По бюджетным кредитам также осуществляется бюджетный мониторинг и оценка результатов в соответствии с настоящим Кодексом.
2. Кредиторы ведут реестры всех предоставленных бюджетных кредитов в разрезе заемщиков и поверенных (агентов).

Раздел 12. Государственные и гарантированные государством
заимствование и долг, поручительство государства

Глава 42. Общие положения

Статья 203. Понятия, используемые в настоящем разделе
В настоящем разделе используются следующие понятия:
1) аваль - вексельная гарантия, при которой лицо, ее совершившее, принимает на себя обязательство по осуществлению платежа по векселю (полностью или в части) за другое лицо, обязанное по векселю;
2) гарантия банка - обязательство банка перед центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета по погашению задолженности по гарантированному государством займу в случае необеспечения заемщиком накопления причитающейся с него суммы по договору займа в порядке и сроки, которые установлены соглашением о предоставлении государственной гарантии;
3) мониторинг долга - деятельность государства в лице уполномоченных им органов по учету, анализу и контролю процесса формирования, изменения и обслуживания долга;
4) долг местного исполнительного органа - сумма полученных и непогашенных займов местного исполнительного органа на определенную дату;
5) внутренний заем - отношения займа, в которых заимодателем выступает резидент Республики Казахстан, а заемщиком - Правительство Республики Казахстан или резидент Республики Казахстан;
6) контрагент - сторона сделки по хеджированию правительственных займов, заключаемой с уполномоченным органом по исполнению бюджета;
7) резиденты Республики Казахстан - юридические лица, созданные в соответствии с законодательством Республики Казахстан, с местонахождением в Республике Казахстан, а также их филиалы и представительства с местонахождением в Республике Казахстан и (или) за ее пределами;
8) заимодатель - лицо, предоставившее государственный или негосударственный заем под государственную гарантию, или представитель держателей инфраструктурных облигаций;
9) реструктуризация займа - изменение по соглашению сторон сроков, финансовых и иных условий исполнения ими обязательств по договору займа;
10) обслуживание займа - деятельность центрального уполномоченного органа по исполнению бюджета или банка по учету использования средств займа на счетах заемщика и осуществления заемщиком платежей вознаграждения, комиссионных и прочих платежей в соответствии с условиями займа;
11) договор займа - соглашение, в силу которого заемщик получает средства займа и несет обязательства перед заимодателем по их возврату и выплате вознаграждения, а также другим выплатам, связанным с займом;
12) заем, привлекаемый под поручительство государства - негосударственный заем, осуществляемый посредством выпуска инфраструктурных облигаций;
13) долг по поручительствам государства - сумма на определенную дату полученных и непогашенных сумм займов, привлеченных под поручительство государства;
14) гарантированный государством долг - сумма на определенную дату полученных и непогашенных негосударственных займов, обеспеченных государственными гарантиями;
15) гарантированный государством заем - негосударственный заем, обеспеченный государственной гарантией;
16) рефинансирование государственного долга - погашение государственного долга за счет средств нового заимствования;
17) негосударственный заем - отношения займа, в которых заемщиком выступает резидент Республики Казахстан, за исключением Правительства Республики Казахстан, Национального Банка Республики Казахстан и местных исполнительных органов;
18) государственный заем - отношения займа, в которых заемщиком выступает Правительство Республики Казахстан, Национальный Банк Республики Казахстан или местные исполнительные органы;
19) государственная эмиссионная ценная бумага - эмиссионная ценная бумага, удостоверяющая права ее держателя в отношении займа, в котором заемщиком выступает Правительство Республики Казахстан, Национальный Банк Республики Казахстан и местные исполнительные органы;
20) размещение государственных эмиссионных ценных бумаг - отчуждение государственных эмиссионных ценных бумаг Правительства Республики Казахстан, Национального Банка Республики Казахстан и местных исполнительных органов первым владельцам посредством заключения гражданско-правовых сделок;
21) сумма основного долга - подлежащая погашению сумма полученного и невозвращенного заимодателю займа без учета начисляемых по ней сумм вознаграждения, неустойки (штрафа, пени);
22) договор страхования - договор, предусматривающий обязательство страховой организации перед заимодателем по погашению задолженности по займу, обеспеченному поручительством государства, в случае неуплаты заемщиком причитающейся с него суммы по условиям займа в установленный срок;
23) нефиксированная (плавающая) ставка вознаграждения - ставка вознаграждения по кредитам, займам или доход по ценным бумагам с вознаграждением, подверженная изменениям в зависимости от рыночной конъюнктуры;
24) внешний заем - отношения займа, в которых заимодателем выступает нерезидент Республики Казахстан, а заемщиком - Правительство Республики Казахстан или резидент Республики Казахстан;
25) правительственный долг - сумма полученных и не погашенных Правительством Республики Казахстан государственных займов, а также отнесенных в соответствии с законодательными актами Республики Казахстан на долг Правительства Республики Казахстан долговых обязательств, на определенную дату;
26) хеджирование правительственных займов - совершение сделки с финансовыми инструментами между уполномоченным органом по исполнению бюджета и контрагентом с целью управления рисками (валютными, процентными и иными) правительственного заимствования.

Статья 204. Общие положения о заимствовании
1. Заимствование Правительством Республики Казахстан и местными исполнительными органами, гарантированное государством заимствование осуществляются в соответствии с бюджетным законодательством Республики Казахстан.
Заимствование Национальным Банком Республики Казахстан осуществляется в соответствии с Законом Республики Казахстан "О Национальном Банке Республики Казахстан".
2. Заимствование Правительством Республики Казахстан, местными исполнительными органами и Национальным Банком Республики Казахстан является государственным заимствованием.
3. Негосударственное заимствование осуществляется резидентами Республики Казахстан самостоятельно в любом размере, в любой валюте и любой форме с учетом ограничений, установленных законодательством Республики Казахстан.
Негосударственные займы могут привлекаться юридическими лицами под государственные гарантии и поручительства государства.
4. Юридическим лицам, имеющим имущество на праве оперативного управления, запрещается осуществлять негосударственное заимствование.

Статья 205. Виды и формы государственных займов
1. Государственные займы по отношению к заемщику подразделяются на:
1) займы Правительства Республики Казахстан;
2) займы Национального Банка Республики Казахстан;
3) займы местных исполнительных органов.
2. По рынкам ссудного капитала государственные займы делятся на:
1) внешние государственные займы;
2) внутренние государственные займы.
3. По форме заимствования государственные займы делятся на:
1) выпуск государственных эмиссионных ценных бумаг;
2) заключение договоров займа.
4. Государственные эмиссионные ценные бумаги по сроку действия подразделяются на:
1) краткосрочные со сроком обращения до 1 года;
2) среднесрочные со сроком обращения от 1 года до 5 лет;
3) долгосрочные со сроком обращения свыше 5 лет.
5. Государственные эмиссионные ценные бумаги по целям выпуска подразделяются на:
1) выпускаемые в целях финансирования дефицита бюджета;
2) выпускаемые в целях содействия развитию внутреннего рынка долговых инструментов.
Государственные эмиссионные ценные бумаги могут выпускаться в документарной и бездокументарной форме. Государственные эмиссионные ценные бумаги на предъявителя могут выпускаться только в документарной форме. Государственные эмиссионные ценные бумаги могут выпускаться по номинальной и дисконтированной стоимости с фиксированной и нефиксированной (плавающей) ставкой вознаграждения.

Статья 206. Государственный долг
1. Государственный долг - сумма на определенную дату полученных (освоенных) и непогашенных государственных займов, а также долговых обязательств на определенную дату, отнесенных в соответствии с законодательными актами Республики Казахстан на долг Правительства Республики Казахстан, Национального Банка Республики Казахстан или решениями маслихатов на долг местных исполнительных органов, без учета взаимных требований.
2. Государственный долг включает в себя внутренний и внешний государственный долг.
3. Внутренний государственный долг - составная часть государственного долга по внутренним государственным займам и другим долговым обязательствам Правительства Республики Казахстан, Национального Банка Республики Казахстан и местных исполнительных органов перед резидентами Республики Казахстан.
4. Внешний государственный долг - составная часть государственного долга по внешним государственным займам и другим долговым обязательствам Правительства Республики Казахстан и Национального Банка Республики Казахстан перед нерезидентами Республики Казахстан.

Статья 207. Обязательства Правительства Республики Казахстан и местных исполнительных органов по погашению и обслуживанию государственного долга
1. Правительство Республики Казахстан несет обязательства по погашению и обслуживанию правительственного долга, которые обеспечиваются средствами республиканского бюджета.
2. Местные исполнительные органы несут обязательства по погашению и обслуживанию своего долга, которые обеспечиваются средствами местных бюджетов.
3. Правительство Республики Казахстан и местные исполнительные органы не отвечают по обязательствам друг друга.
4. Обязательства Правительства Республики Казахстан и местных исполнительных органов считаются исполненными при возврате заимодателям суммы основного долга и выплате в полном размере платежей по обслуживанию долга.
5. Правительство Республики Казахстан и местные исполнительные органы осуществляют мониторинг соответственно правительственного долга и долга местных исполнительных органов посредством осуществления учета, анализа и контроля процесса формирования, изменения и обслуживания долга.

Статья 208. Управление государственным и гарантированным государством долгом, долгом по поручительствам государства и рисками
1. Управление государственным и гарантированным государством долгом, долгом по поручительствам государства и рисками включает в себя:
1) ежегодную оценку состояния и прогноза на предстоящий плановый период государственного и гарантированного государством заимствования и долга, долга по поручительствам государства с определением в ней показателей, в соответствии с которыми устанавливаются объемы погашения и обслуживания, лимиты правительственного долга и долга местных исполнительных органов, предоставления государственных гарантий и поручительств государства.
Подготовка ежегодной оценки состояния и прогноза на предстоящий плановый период государственного и гарантированного государством заимствования и долга, долга по поручительствам государства осуществляется центральным уполномоченным органом по государственному планированию совместно с Национальным Банком Республики Казахстан с участием центрального уполномоченного органа по исполнению бюджета на основе объемов и структуры накопленного государственного и гарантированного государством долга, долга по поручительствам государства;
2) определение центральным уполномоченным органом по государственному планированию лимита правительственного долга и долга местного исполнительного органа, лимитов предоставления государственных гарантий и поручительств государства в порядке, установленном Правительством Республики Казахстан, и, утверждаемых в законе о республиканском бюджете;
3) определение центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета объемов, форм и условий заимствования Правительством Республики Казахстан, объемов погашения и обслуживания правительственного долга, утверждаемых в республиканском бюджете на соответствующий финансовый год;
4) осуществление центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета регистрации государственных займов и требований, связанных с исполнением государством обязательств по его гарантиям и поручительствам, мониторинга получения, использования, погашения и обслуживания государственных займов и государственного долга, гарантированного государством долга и долга по поручительствам государства, а также требований государства, возникших в связи с исполнением государством обязательств по его гарантиям и поручительствам;
5) подготовку и реализацию мероприятий по оптимизации структуры долга и его обслуживания, в том числе по досрочному погашению долга, покупке и продаже эмитентом государственных эмиссионных ценных бумаг на организованном рынке ценных бумаг, реструктуризации государственного и гарантированного государством долга, долга по поручительствам государства, рефинансированию долга, управлению рисками государственного и гарантированного государством заимствования и долга, долга по поручительствам государства и долга перед государством;
6) управление рисками государственного долга, гарантированного государством долга, долга по поручительствам государства и долга перед государством включает в себя их выявление, идентификацию, оценку и минимизацию с использованием центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета методов регламентации процедур и операций, соблюдения установленных лимитов и требований, диверсификации инструментов и рынков, применения различных производных финансовых инструментов (опционы, свопы, форвардные, фьючерсные и другие сделки, используемые на рынке для целей управления рисками), а также своевременное реагирование и принятие необходимых мер в управлении долгом юридических лиц, чьи долговые обязательства перед третьими лицами обеспечены государственными гарантиями и поручительствами.
2. Управление рисками государственного долга, гарантированного государством долга, долга по поручительствам государства и долга перед государством осуществляется в порядке, определенном Правительством Республики Казахстан.

Статья 209. Публикация сведений о состоянии государственного и гарантированного государством долга, долга по поручительствам государства
Сведения о текущем состоянии государственного долга Республики Казахстан, сумме денег, выплаченных в счет погашения государственного долга, выданных государственных гарантиях и поручительствах государства, и суммах денег, выплаченных по гарантиям и поручительствам, являются открытыми и подлежат ежеквартальному официальному опубликованию центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета в форме статистического отчета.

Глава 43. Заимствование Правительством Республики Казахстан

Статья 210. Цели заимствования Правительством Республики Казахстан
Заимствование Правительством Республики Казахстан осуществляется:
1) в целях финансирования дефицита республиканского бюджета;
2) в целях содействия развитию внутреннего рынка долговых инструментов.
При профиците бюджета Правительство Республики Казахстан может осуществлять заимствование для рефинансирования правительственного долга.

Статья 211. Осуществление заимствования Правительством Республики Казахстан
1. Заимствование Правительством Республики Казахстан осуществляется в порядке, установленном Правительством Республики Казахстан, на основе:
1) установления целей и финансовых границ заимствования;
2) определения инвестиционных приоритетов заимствования;
3) формирования перечня предполагаемых правительственных займов.
2. Привлечение займов от имени Правительства Республики Казахстан осуществляется центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета на основании решения Правительства Республики Казахстан по каждому отдельному договору займа или виду государственных эмиссионных ценных бумаг.
3. Эмитентом государственных эмиссионных ценных бумаг Правительства Республики Казахстан является центральный уполномоченный орган по исполнению бюджета, который определяет объемы, сроки и условия каждого выпуска таких государственных эмиссионных ценных бумаг.
4. Для содействия развитию внутреннего рынка долговых инструментов правительственное внутреннее заимствование осуществляется с учетом формирования оптимального уровня правительственного заимствования, долга, затрат на его обслуживание и риска.
При этом выпуск государственных ценных бумаг с необходимой структурой в обращении для установления соответствующего ориентира на фондовом рынке для построения кривой доходности будет осуществляться на стабильном уровне по первоначально запланированному объему и графику вне зависимости от складывающегося фактического исполнения бюджета, за исключением случаев, когда при изменении конъюнктуры рынка уполномоченный орган по исполнению бюджета не может осуществлять заимствование при приемлемых условиях.

Статья 212. Ограничения заимствования Правительством Республики Казахстан
Государственное заимствование Правительством Республики Казахстан ограничивается установленными законом о республиканском бюджете лимитом правительственного долга и объемом бюджетных средств, направляемых на обслуживание правительственного долга.

Статья 213. Погашение и обслуживание долга Правительства Республики Казахстан
Погашение и обслуживание долга Правительства Республики Казахстан, покупка выпущенных им государственных ценных бумаг на организованном рынке ценных бумаг осуществляются центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета за счет бюджетных средств, предусмотренных в законе о республиканском бюджете, через Национальный Банк Республики Казахстан в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан.

Глава 44. Заимствование местными исполнительными органами

Статья 214. Цели заимствования местными исполнительными органами
1. Заимствование местными исполнительными органами областей, города республиканского значения, столицы осуществляется в виде получения займов от Правительства Республики Казахстан и выпуска местными исполнительными органами города республиканского значения, столицы государственных ценных бумаг для обращения на внутреннем рынке для финансирования дефицита областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы.
2. Заимствование местными исполнительными органами районов (городов областного значения) осуществляется в виде получения займов от местного исполнительного органа области для финансирования дефицита бюджета района (города областного значения).

Статья 215. Ограничения заимствования местными исполнительными органами
1. Государственное заимствование местным исполнительным органом области, города республиканского значения, столицы ограничивается установленными лимитом долга соответствующего местного исполнительного органа и объемом средств местного бюджета, направляемых на погашение и обслуживание долга соответствующего местного исполнительного органа.
2. Лимит долга местного исполнительного органа на соответствующий финансовый год устанавливается Правительством Республики Казахстан.
3. Объем расходов на погашение и обслуживание долга местного исполнительного органа не должен превышать размера, равного десяти процентам от доходов местного бюджета на соответствующий финансовый год.

Статья 216. Погашение и обслуживание долга местных исполнительных органов
Погашение и обслуживание долга местных исполнительных органов осуществляются ими за счет средств, предусмотренных в местных бюджетах, в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан.

Статья 217. Выпуск государственных ценных бумаг местными исполнительными органами города республиканского значения, столицы
1. Выпуск ценных бумаг для обращения на внутреннем рынке местным исполнительным органом города республиканского значения, столицы осуществляется в порядке, установленном Правительством Республики Казахстан.
2. Условия, объем и целевое назначение выпуска государственных ценных бумаг местным исполнительным органом города республиканского значения, столицы определяются Правительством Республики Казахстан. При этом совокупный объем государственного заимствования местных исполнительных органов не должен превышать установленный лимит долга соответствующего местного исполнительного органа.
3. Погашение долга местных исполнительных органов города республиканского значения, столицы по выпускаемым государственным ценным бумагам осуществляется в обязательном порядке в установленный обязательствами срок.

Глава 45. Гарантированные государством заимствование и долг

Статья 218. Государственная гарантия
1. Государственная (правительственная, суверенная) гарантия Республики Казахстан (государственная гарантия) - обязательство Правительства Республики Казахстан перед заимодателем полностью или частично погасить задолженность в случае неуплаты заемщиком-резидентом Республики Казахстан причитающейся с него суммы в установленный срок.
2. Государственные гарантии предоставляются заимодателям в качестве обеспечения исполнения резидентами Республики Казахстан обязательств по полученным ими негосударственным займам.
3. Исключительным правом предоставления государственных гарантий от имени Республики Казахстан по займам обладает Правительство Республики Казахстан.
По поручению Правительства Республики Казахстан центральный уполномоченный орган по исполнению бюджета осуществляет предоставление государственных гарантий на условиях и в порядке, определяемых Правительством Республики Казахстан.

Статья 219. Ограничения предоставления государственных гарантий
1. Государственные гарантии предоставляются в пределах лимита, устанавливаемого законом о республиканском бюджете.
2. Государственные гарантии не могут предоставляться в качестве обеспечения возврата займов местных исполнительных органов.
3. Объем лимита предоставления государственных гарантий может быть использован только в пределах соответствующего финансового года, на который установлен данный лимит.

Статья 220. Условия предоставления государственных гарантий
1. Государственные гарантии предоставляются на основании постановлений Правительства Республики Казахстан.
2. Предоставление государственных гарантий осуществляется на условиях возвратности заемщиком бюджетных средств, расходуемых Правительством Республики Казахстан при исполнении обязательств гаранта, в соответствии со статьей 225 настоящего Кодекса.
3. За предоставление государственной гарантии по негосударственному займу с заемщика взимается предварительная единовременная плата (сбор) в размере 0,2 процента от суммы государственной гарантии для юридических лиц, образованных со стопроцентным участием государства в уставном капитале, и в размере двух процентов от суммы государственной гарантии для прочих юридических лиц.
4. Предоставление государственной гарантии осуществляется после оформления и регистрации соглашения о предоставлении государственной гарантии и документов, подтверждающих обеспечение исполнения обязательств по возврату средств, направленных из республиканского бюджета, в связи с исполнением обязательств Правительства Республики Казахстан по государственной гарантии.
Соглашение о предоставлении государственной гарантии - соглашение между центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета, поверенным (агентом) и заемщиком по гарантированному государством займу, устанавливающее правоотношения сторон по предоставлению государственной гарантии, обеспечению выполнения обязательств согласно договору займа, гарантированного государством, возврату средств республиканского бюджета, отвлеченных в случае исполнения обязательств по государственной гарантии.

Статья 221. Требования, предъявляемые к лицам, претендующим на получение государственной гарантии
1. К юридическим лицам, претендующим на получение государственной гарантии по займам, в которых эти юридические лица выступают в качестве заемщика, предъявляются следующие требования:
1) быть резидентом Республики Казахстан, осуществляющим предпринимательскую деятельность;
2) осуществлять реализацию проектов, включенных в перечень инвестиционных проектов, предлагаемых к финансированию за счет средств негосударственных займов под государственные гарантии на соответствующий период, утверждаемый решением Правительства Республики Казахстан;
3) иметь гарантию банка либо договор страхования, удовлетворяющие требованиям обеспечения возвратности займов, устанавливаемым центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета по согласованию с уполномоченным органом, осуществляющим регулирование и надзор финансового рынка и финансовых организаций;
4) иметь положительное заключение отраслевого уполномоченного органа;
5) иметь положительное заключение центрального уполномоченного органа по исполнению бюджета;
6) иметь положительное заключение центрального уполномоченного органа по государственному планированию;
7) не иметь задолженности по погашению и обслуживанию ранее полученных гарантированных государством займов, сроки платежей по которым наступили, а также иной просроченной задолженности перед кредиторами;
8) обеспечить обязательства по софинансированию предлагаемого инвестиционного проекта в случае привлечения займа, не покрывающего общую стоимость проекта;
9) иметь собственный капитал, составляющий не менее 30 процентов по отношению к стоимости предлагаемого инвестиционного проекта.
2. Правительством Республики Казахстан могут устанавливаться дополнительные требования, предъявляемые к лицам, претендующим на получение государственной гарантии, в зависимости от условий негосударственного займа и риска инвестиционного проекта.

Статья 222. Отбор инвестиционных проектов для предоставления государственных гарантий
Отбор инвестиционных проектов для предоставления государственных гарантий осуществляется центральным уполномоченным органом по государственному планированию в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан.

Статья 223. Форма государственной гарантии
1. Государственная гарантия предоставляется посредством заключения в письменной форме договора гарантии между центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета и заимодателем (представителем держателей облигаций) либо письменного уведомления о принятии центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета обязательств гаранта по негосударственному займу (гарантийного обязательства).
При наличии договора гарантии по негосударственным внешним займам центральный уполномоченный орган по исполнению бюджета в установленном законодательными актами Республики Казахстан порядке вправе авалировать векселя заемщика.
Государственной гарантией может быть признан только такой документ, который соответствует требованиям настоящей статьи. Никакие акты или иные документы государственных органов и их должностных лиц не имеют юридической силы государственной гарантии.
2. Договор гарантии, гарантийное обязательство по каждому инвестиционному проекту, аваль по каждому обязательству заемщика подписываются первым руководителем центрального уполномоченного органа по исполнению бюджета.
3. В договоре гарантии или гарантийном обязательстве указываются:
1) реквизиты постановления Правительства Республики Казахстан, согласно которому предоставляется государственная гарантия;
2) наименование и местонахождение заемщика;
3) содержание основного обязательства заемщика;
4) гарантируемая сумма займа, прочие гарантируемые обязательства по займу, на которые распространяется действие выдаваемой государственной гарантии;
5) срок действия государственной гарантии;
6) должностное лицо, подписавшее договор гарантии (гарантийное обязательство).
4. При отсутствии в договоре гарантии, гарантийном обязательстве условий, предусмотренных подпунктами 4) и 5) пункта 1 настоящей статьи, считается, что:
1) государственная гарантия обеспечивает исполнение всех обязательств должника по займу;
2) государственная гарантия выдана на срок действия договора займа.
5. При отсутствии в договоре гарантии и гарантийном обязательстве требования, предусмотренного подпунктом 1) пункта 3 настоящей статьи, либо их подписании, а также авалировании обязательств заемщика неуполномоченным лицом в нарушение пункта 2 настоящей статьи государственная гарантия считается недействительной.

Статья 224. Учет предоставления государственных гарантий и гарантируемых государством займов
Предоставляемые государственные гарантии и гарантируемые государством займы подлежат регистрации и учету в центральном уполномоченном органе по исполнению бюджета в порядке, установленном Правительством Республики Казахстан.
Центральный уполномоченный орган по исполнению бюджета осуществляет мониторинг гарантированного государством долга и управление им.
Мониторинг финансового состояния заемщика, получившего гарантированный государством заем, осуществляется в порядке, установленном Правительством Республики Казахстан.

Статья 225. Исполнение государственной гарантии
Если иное не предусмотрено условиями договора займа, государственная гарантия подлежит исполнению после наступления даты платежа по требованию заимодателя в случае, если обеспеченный государственной гарантией заем не будет погашен заемщиком полностью или частично на день наступления срока платежа и в пределах средств, предусмотренных законом о республиканском бюджете.
К возврату средств, направленных на исполнение обязательств по государственной гарантии, реструктуризации займа, замене должника, исковой давности, прекращению требований по возврату указанных средств, применяются статьи 195 - 200 настоящего Кодекса.
Средства, выделенные на исполнение обязательств по государственной гарантии, подлежат возврату в республиканский бюджет в течение срока, определенного в соглашении о предоставлении государственной гарантии по ставке вознаграждения, устанавливаемой в соответствии со статьей 219 настоящего Кодекса.
Правительство Республики Казахстан вправе осуществлять в соответствии с условиями договора займа и с согласия заимодателя досрочное погашение гарантированного государством займа за заемщика, признанного банкротом и (или) ликвидированного в соответствии с законодательством Республики Казахстан, посредством исполнения государственной гарантии за счет средств, предусмотренных в законе о республиканском бюджете.

Статья 226. Реструктуризация гарантированных государством займов
1. Реструктуризация гарантированного государством займа осуществляется по соглашению заимодателя и заемщика в случае принятия решения Правительством Республики Казахстан.
2. При реструктуризации гарантированного государством займа по требованию заимодателя ранее выданная государственная гарантия может быть подтверждена Правительством Республики Казахстан или заменена новой.
3. Гарантируемая при этом сумма займа не может превышать сумму займа по ранее выданной государственной гарантии.
На вновь выданную государственную гарантию не распространяются ограничения, установленные пунктом 1 статьи 219 настоящего Кодекса.

Статья 227. Замена заемщика по гарантированному государством займу
1. Замена заемщика по гарантированному государством займу допускается по соглашению сторон договора займа в случае принятия решения Правительства Республики Казахстан.
2. В случае замены заемщика по гарантированному государством займу государственная гарантия может быть заменена новой или подтверждена центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета по требованию заимодателя на основании решения Правительства Республики Казахстан.
3. Гарантируемая при этом сумма займа не может превышать сумму займа по ранее выданной государственной гарантии. На вновь выданную государственную гарантию не распространяются ограничения, установленные пунктом 1 статьи 219 настоящего Кодекса.

Статья 228. Основания прекращения действия государственной гарантии
Государственная гарантия прекращает свое действие в случаях:
1) полного исполнения заемщиком или гарантом обязательств по займу, гарантированному Правительством Республики Казахстан;
2) истечения указанного в договоре гарантии (гарантийном обязательстве) срока гарантии, если в нем не оговорено иное;
3) специально оговоренных в договоре займа и (или) в договоре гарантии (гарантийном обязательстве);
4) замены гарантии на новую при реструктуризации и (или) замене заемщика по гарантированному государством займу.

Статья 229. Ограничения на использование средств гарантированного государством займа
Запрещается использование средств гарантированного государством займа на цели, не предусмотренные условиями займа, а также на кредитование государственных органов.

Статья 230. Контроль и ответственность за использование средств гарантированного государством займа
За использованием средств гарантированного государством займа осуществляется контроль в порядке, устанавливаемом Правительством Республики Казахстан.
Заемщик по займу, имеющему государственную гарантию, несет ответственность, предусмотренную законами Республики Казахстан, за нецелевое использование средств, полученных по займу, гарантированному Правительством Республики Казахстан, и за возврат средств, отвлеченных на исполнение обязательств по государственной гарантии, в случае невыполнения заемщиком долговых обязательств по займу.

Глава 46. Поручительство государства

Статья 231. Поручительство государства
Поручительство государства - обязательство Правительства Республики Казахстан перед заимодателем погасить полностью или частично долг заемщика по займу, привлеченному в рамках концессионного соглашения в соответствии с договором поручительства.
Обязательства по поручительству включают основную сумму займа и вознаграждение по нему.

Статья 232. Ограничения предоставления поручительства государства
1. Поручительство государства предоставляется в пределах лимита, устанавливаемого законом о республиканском бюджете.
2. Средства займа, привлекаемого под поручительство государства, используются только на создание объектов концессии.
3. Поручительства государства не могут предоставляться по займам, привлекаемым в качестве рефинансирования уже привлеченных займов или для обслуживания займов, а также в качестве обеспечения возврата займов местных исполнительных органов.
4. Объем лимита предоставления поручительств государства может быть использован только в пределах соответствующего финансового года, на который установлен данный лимит.

Статья 233. Условия предоставления поручительств государства
1. Поручительства государства предоставляются на основании решений Правительства Республики Казахстан.
2. Предоставление поручительства государства осуществляется на условиях:
1) обязательности передачи заемщиком государству объекта концессии в соответствии со статьей 238 настоящего Кодекса;
2) обязательства заемщика аккумулировать на специальном счете средства, предназначенные для обеспечения своевременного исполнения обязательств по займу, привлекаемому под поручительство государства.
Порядок аккумулирования средств на специальном счете определяется договором поручительства.
3. За предоставление поручительства государства по негосударственному займу с заемщика взимается предварительная единовременная плата (сбор) в размере 0,2 процента от суммы поручительства государства для юридических лиц, образованных со стопроцентным участием государства в уставном капитале, и в размере двух процентов от суммы поручительства государства для прочих юридических лиц.
4. Предоставление поручительства государства осуществляется при наличии договора страхования, удовлетворяющего требованиям обеспечения возвратности средств республиканского бюджета, отвлеченных на исполнение обязательств по поручительству государства.

Статья 234. Требования, предъявляемые к лицам, претендующим на получение поручительства государства
1. К юридическим лицам, претендующим на получение поручительства государства по займам, в которых эти юридические лица выступают в качестве заемщика, предъявляются следующие требования:
1) быть резидентом Республики Казахстан, осуществляющим предпринимательскую деятельность;
2) иметь договор страхования, удовлетворяющий требованиям обеспечения возвратности займа, привлекаемого под поручительство государства, устанавливаемым центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета по согласованию с уполномоченным органом, осуществляющим регулирование и надзор финансового рынка и финансовых организаций;
3) иметь положительное заключение уполномоченного органа соответствующей отрасли;
4) иметь положительное заключение центрального уполномоченного органа по исполнению бюджета;
5) иметь положительное заключение центрального уполномоченного органа по государственному планированию;
6) не иметь задолженности по погашению и обслуживанию ранее полученных под поручительство государства либо государственные гарантии займов, сроки платежей по которым наступили, а также иной просроченной задолженности перед кредиторами;
7) иметь собственный капитал, составляющий не менее двадцати процентов по отношению к стоимости предлагаемого к реализации концессионного проекта.
2. Правительством Республики Казахстан могут устанавливаться дополнительные требования, предъявляемые к лицам, претендующим на получение поручительства государства, в зависимости от условий негосударственного займа и риска инвестиционного проекта.

Статья 235. Отбор инвестиционных проектов для предоставления поручительств государства
Отбор инвестиционных проектов для предоставления поручительств государства производится центральным уполномоченным органом по государственному планированию в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан.

Статья 236. Форма поручительства государства
1. Поручительство государства предоставляется посредством заключения в письменной форме договора поручительства государства между центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета и заимодателем.
Поручительством государства может быть признан только такой документ, который соответствует требованиям настоящей статьи.
Никакие акты или иные документы государственных органов и их должностных лиц не имеют юридической силы поручительства государства.
2. Договор поручительства государства подписывается первым руководителем центрального уполномоченного органа по исполнению бюджета.
3. В договоре поручительства государства указываются:
1) реквизиты постановления Правительства Республики Казахстан, согласно которому предоставляется поручительство государства;
2) наименование и местонахождение заемщика и заимодателя;
3) содержание основного обязательства заемщика;
4) сумма займа, на который предоставляется поручительство государства, прочие обязательства по займу, на которые распространяется действие поручительства государства. Прочие обязательства не могут увеличивать сумму займа (капитализироваться);
5) срок действия поручительства государства;
6) должностное лицо, подписавшее договор поручительства государства.
4. При несоблюдении требований, предусмотренных пунктом 2 и подпунктом 1) пункта 3 настоящей статьи, поручительство государства считается недействительным.

Статья 237. Учет предоставляемых поручительств государства и займов под поручительство государства
Предоставляемые поручительства государства и займы под поручительство государства подлежат регистрации и учету в центральном уполномоченном органе по исполнению бюджета в порядке, установленном Правительством Республики Казахстан.
Центральный уполномоченный орган по исполнению бюджета осуществляет мониторинг долга по поручительству государства в порядке, установленном Правительством Республики Казахстан.

Статья 238. Исполнение поручительства государства
Обязательства по поручительству государства могут подлежать исполнению, если заемщиком не будут погашены обязательства по займу, привлеченному под поручительство государства на день наступления срока платежа. При исполнении обязательств по поручительству, поручитель предъявляет регрессное требование к заемщику.
Средства, выделенные на исполнение обязательств по поручительству государства, подлежат возврату в республиканский бюджет на основании договора страхования, путем передачи объекта концессии государству, а также иными способами, предусмотренными законодательством Республики Казахстан.

Статья 239. Основания прекращения действия поручительства государства
Поручительство государства прекращает свое действие после полного исполнения заемщиком или поручителем обязательств по займу, обеспеченному поручительством государства.

Статья 240. Ограничения на использование средств займа, привлекаемого под поручительство государства
Запрещается использование средств займа, привлекаемого под поручительство государства, на цели, не предусмотренные договором поручительства, а также на кредитование государственных органов.

Статья 241. Контроль и ответственность за использование средств займа, привлекаемого под поручительство государства
За использованием средств займа, привлекаемого под поручительство государства, осуществляется контроль в порядке, устанавливаемом Правительством Республики Казахстан.
Заемщик по займу, привлекаемому под поручительство государства, несет ответственность, предусмотренную законами Республики Казахстан, за нецелевое использование полученных средств и возврат средств, отвлеченных на исполнение обязательств по поручительству государства, в случае невыполнения заемщиком долговых обязательств по займу.

Глава 47. Защита интересов заимодателя

Статья 242. Недопустимость одностороннего отказа от исполнения обязательства по договору займа
Не допускается односторонний отказ от исполнения обязательства по договору займа.

Статья 243. Защита от незаконных действий государственных органов и должностных лиц
Акты государственных органов и их должностных лиц, принятые в нарушение законодательства Республики Казахстан и ухудшающие условия привлечения, использования или погашения государственных и гарантированных государством займов, не имеют юридической силы.

Статья 244. Разрешение споров
1. Споры и разногласия, возникающие в связи с договорами займа, государственными эмиссионными ценными бумагами, правительственными гарантиями, поручительствами или связанной с ними деятельностью, включая управление государственным, правительственным долгом, долгом местных исполнительных органов или гарантированным государством долгом, решаются по возможности посредством переговоров либо в соответствии с ранее согласованными процедурами разрешения споров, установленными в договорах займа, правилах выпуска государственных эмиссионных ценных бумаг.
2. Все остальные споры, не предусмотренные пунктом 1 настоящей статьи, включая споры иностранного заимодателя с гражданами и юридическими лицами Республики Казахстан, разрешаются судами Республики Казахстан в соответствии с законодательством Республики Казахстан, если иное не предусмотрено соглашением сторон.

Раздел 13. Заключительные и переходные положения

Глава 48. Заключительные положения

Статья 245. Ответственность за нарушение бюджетного законодательства Республики Казахстан
Лица, виновные в нарушении бюджетного законодательства Республики Казахстан, несут ответственность в соответствии с законами Республики Казахстан.

Статья 246. Заключительные положения
1. Настоящий Кодекс вводится в действие с 1 января 2009 года, за исключением части второй пункта 2 статьи 71 и части второй пункта 2 статьи 103, которые вводятся в действие с 1 января 2010 года, и статей 118, 119, которые вводятся в действие с 1 января 2013 года.
2. Законодательство Республики Казахстан, действующее на момент введения в действие настоящего Кодекса, применяется в части, не противоречащей ему, и в течение года со дня введения в действие настоящего Кодекса должно быть приведено в соответствие с ним.
3. Признать утратившим силу с 1 января 2009 года Бюджетный кодекс Республики Казахстан от 24 апреля 2004 года (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 2004 г., N 8-9, ст. 53; N 20, ст. 116; N 23, ст. 140, 142; 2005 г., N 14, ст. 55; N 21-22, ст. 87; 2006 г., N 1, ст. 5; N 3, ст. 22; N 8, ст. 45; N 12, ст. 77, 79; N 13, ст. 86; N 16, ст. 97; N 23, ст. 141; 2007 г., N 1, ст. 4; N 2, ст. 16; N 4, ст. 28; N 13, ст. 98; N 16, ст. 129; N 20, ст. 152; N 23, ст. 176; 2008 г., N 6-7, ст. 27; Закон Республики Казахстан от 5 июля 2008 г. "О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам концессии", опубликованный в газетах "Егемен Қазақстан" от 17 июля 2008 г. и "Казахстанская правда" от 17 июля 2008 г.; Закон Республики Казахстан от 5 июля 2008 г. "О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам банкротства", опубликованный в газетах "Егемен Қазақстан" от 26 июля 2008 г. и "Казахстанская правда" от 26 июля 2008 г.), за исключением:
главы 23, которая признается утратившей силу с 1 июля 2009 года;
подпункта 3) статьи 121, пунктов 1-5 статьи 125, статьи 126, главы 25, которые признаются утратившим силу с 1 июля 2010 года.

Глава 49. Переходные положения

Статья 247. Разработка республиканского и местных бюджетов
1. Республиканский бюджет на 2009-2011 годы разрабатывается по структуре бюджета, единой бюджетной классификации и в порядке, предусмотренных настоящим Кодексом.
2. Местные бюджеты на 2009 год разрабатываются по структуре бюджета, предусмотренной статьей 13 настоящего Кодекса.

Статья 248. Составление, представление, рассмотрение и утверждение годового отчета об исполнении республиканского и местных бюджетов
1. Годовой отчет об исполнении республиканского бюджета за 2008 год составляется, представляется, рассматривается и утверждается в порядке, предусмотренном главой 23 Бюджетного кодекса Республики Казахстан от 24 апреля 2004 года.
2. Годовой отчет об исполнении соответствующего местного бюджета за 2008 и 2009 годы составляется, представляется, рассматривается и утверждается в порядке, предусмотренном соответственно пунктами 1-5 статьи 125, статьей 126, главой 25 Бюджетного кодекса Республики Казахстан от 24 апреля 2004 года.

Президент
Республики Казахстан