"Мемлекеттік мүлік туралы" Қазақстан Республикасы Заңының жобасы туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2009 жылғы 31 наурыздағы N 446 Қаулысы

Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
"Мемлекеттік мүлік туралы" Қазақстан Республикасы Заңының жобасы Қазақстан Республикасының Парламенті Мәжілісінің қарауына енгізілсін.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі К. Мәсімов

Жоба

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ЗАҢЫ

Мемлекеттік мүлік туралы

Осы Заң мемлекеттік мүліктің құқықтық режимін, мемлекеттік мүлікті басқарудың құқықтық негіздерін, оның ішінде мемлекеттік заңды тұлғаларға бекітілген мүлікке және жарғылық капиталдағы мемлекетке тиесілі акциялар мен үлестерге, мемлекеттің ұлттық холдингтерге, ұлттық компаниялар мен стратегиялық объектілерге ықпалының аясын айқындайды. Заң мемлекеттің мемлекеттік мүлікке меншік иесі және өзге де құқықтарды иеленуші ретінде құқықтарды тиімді жүзеге асыруын қамтамасыз етуге; мемлекеттік мүлікті басқаруды жүзеге асыратын мемлекеттік органдар құзыретінің аражігін айқын ажыратуға және осы органдар мен олардың басшыларының мемлекеттік мүлікті басқару саласында мемлекеттің саясатын жүргізуге жауапкершілігін арттыруға; ұлттық холдингтер мен ұлттық компаниялар арқылы мемлекеттік мүлікті корпоративтік басқарудың құқықтық негіздерін белгілеуге, олардың мемлекеттік органдармен нақты өзара іс-қимылын және олардың мемлекеттік мүлікті басқару саласында мемлекеттің саясатын жүргізуін қамтамасыз етуге жауапкершілігін айқындауға бағытталған.

1-бөлім. Мемлекеттік мүлік туралы негізгі ережелер

1-тарау. Мемлекеттік мүлікті басқару туралы жалпы ережелер

1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын ұғымдар

Осы Заңда мынадай ұғымдар пайдаланылады:
1) мемлекеттік мүлік - Қазақстан Республикасының және әкімшілік-аумақтық бірліктердің мүлкі;
2) республикалық мүлік - коммуналдық мүлікті қоспағанда, Қазақстан Республикасының мүлкі;
3) коммуналдық мүлік - әкімшілік-аумақтық бірліктердің мүлкі;
4) облыстық коммуналдық мүлік - облыстың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың) мүлкі, оның ішінде облыстық бюджет және облыстық қазынаны құрайтын облыстық коммуналдық заңды тұлғаларға бекітілмеген өзге де мүлік, сондай-ақ облыстық коммуналдық заңды тұлғаларға бекітілген мүлік (аудандық коммуналдық мүлікті қоспағанда);
5) аудандық коммуналдық мүлік - ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) мүлкі, оның ішінде ауданның бюджеті және аудандық қазынаны құрайтын аудандық коммуналдық заңды тұлғаларға бекітілмеген өзге де мүлік, сондай-ақ аудандық коммуналдық заңды тұлғаларға бекітілген мүлік;
6) мемлекеттің мүліктік құқықтары - мыналарды қамтитын мемлекеттің мүлікке құқықтары:
мемлекеттік меншік құқығы;
мемлекеттің өзге де заттық құқықтары (сервитуттар, жалға алу, мүлікті өтеусіз пайдалану және басқалары);
мемлекеттің міндетті құқықтары (талап ету құқықтары);
мемлекетке тиесілі зияткерлік меншік объектілеріне айрықша құқықтар;
мұрагерлік құқықтар;
Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде көзделген өзге де мүліктік құқықтар;
7) мемлекеттік мүлікті басқару - мемлекеттің (Қазақстан Республикасының немесе әкімшілік-аумақтық бірліктің) мемлекеттік меншік құқығын және басқа да мүліктік құқықтарды жүзеге асыруы;
8) мемлекеттік мүлікті басқару жөніндегі уәкілетті орган (мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті орган) - республикалық мүлікті басқару, мемлекеттің республикалық мемлекеттік мүлікке құқығын іске асыру, экономиканың стратегиялық маңызы бар салаларында және Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкіне бекітілген мүлікті қоспағанда, стратегиялық объектілерді жекешелендіру және мемлекеттік меншік мониторингі саласында өз құзыреті шегінде басшылықты жүзеге асыратын орталық атқарушы орган;
9) мемлекеттік басқарудың тиісті саласын (аясын) басқару жөніндегі уәкілетті орган (бұдан әрі - тиісті саланың уәкілетті органы) - мемлекеттік басқарудың тиісті саласында (аясында) басшылықты жүзеге асыратын және осы Заңда және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамалық актілерінде көзделген шарттарда республикалық мүлікке қатысты құқықтарды иеленетін, Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындаған орталық атқарушы орган. Қазақстан Республикасының Үкіметі республикалық мүлікке қатысты құқықтарын өзге де орталық атқарушы органдарға берген жағдайда осы Заңның тиісті саланың уәкілетті органы туралы ережелері осындай орталық атқарушы органға қолданылады;
10) мемлекет мұқтажы үшін мүлікті алып қою - жер учаскесін немесе өзге де мүлікті өтемін төлеп мәжбүрлеп иеліктен шығару туралы шешім негізінде және алып қойылатын мүлік иесімен мемлекет мұқтажы үшін алып қойылатын мүліктің құны мен өтемі төленетін шығындардың мөлшері туралы келісім негізінде, ал келісімге қол жеткізілмеген жағдайда осы Заңға сәйкес, сондай-ақ төтенше жағдайлар кезінде мүлікті реквизициялау және ұлт меншігіне алу соттың шешімі негізінде жүзеге асырылатын азаматтар мен мемлекеттік емес заңды тұлғалардың иелігіндегі мүлікті мемлекеттік (республикалық немесе коммуналдық) меншік құрамына мәжбүрлеп өтемін төлеп иеліктен шығару;
11) мүлікті реквизициялау - дүлей зілзала, авариялар, эпидемия, эпизоотия жағдайында, соғыс жағдайы күшінде болған кезеңде немесе соғыс уақытында және төтенше сипаты бар өзге де мән-жайлар кезінде мемлекеттік органдардың шешімі бойынша меншік иесінен қоғам мүддесі үшін мүлікті меншік иесіне мүліктің құнын төлей отырып алып қою;
12) ұлт меншігіне алу - осы Заңға сәйкес қабылданатын мүлікті ұлт меншігіне алу туралы Қазақстан Республикасы Заңының негізінде жүзеге асырылатын, азаматтарға және мемлекеттік емес заңды тұлғаларға тиесілі мүлікті Қазақстан Республикасы мүлкінің құрамына мәжбүрлеп өтемін төлеп иеліктен шығару;
13) мемлекет мұқтажы - мемлекеттің функциясынан туындайтын және қоғамдық маңызы бар мақсатты көздейтін мемлекет мүддесін қанағаттандыру үшін жеке меншіктегі мүлікті мемлекет меншігіне ауыстыру қажеттігінің болуы;
14) жекешелендіру - мемлекеттің осы Заңда белгіленген арнайы рәсімдер шеңберінде мемлекеттік мүлікті азаматтарға, мемлекеттік емес заңды тұлғаларға сатуы;
15) мемлекеттік заңды тұлғалар мемлекеттік кәсіпорындар мен мемлекеттік мекемелер;
16) республикалық заңды тұлғалар - мүлкі республикалық меншіктегі республикалық кәсіпорындар және республикалық мекемелер;
17) коммуналдық заңды тұлғалар - мүлкі коммуналдық меншіктегі коммуналдық кәсіпорындар мен коммуналдық мекемелер;
18) облыстық коммуналдық заңды тұлғалар - облыстың жергілікті атқарушы органдары құрған коммуналдық кәсіпорындар мен коммуналдық мекемелер;
19) аудандық коммуналдық заңды тұлғалар - ауданның жергілікті атқарушы органдары құрған коммуналдық кәсіпорындар мен коммуналдық мекемелер;
20) шаруашылық жүргізу құқығындағы мемлекеттік кәсіпорын - мемлекет шаруашылық жүргізу құқығында берген мүлкі бар және өз міндеттемелері бойынша өзіне тиесілі барлық мүлкімен жауапты коммерциялық ұйым;
21) қазыналық кәсіпорын - мемлекет жедел басқару құқығында берген мүлкі бар коммерциялық ұйым;
22) мемлекеттік мекеме - мемлекет құрған және бюджет қаражатынан және (немесе) басқарушылық, әлеуметтік-мәдени немесе коммерциялық емес сипаттағы өзге де функцияларды жүзеге асыру үшін Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде көзделген өзге де көзден қаржыландырылатын коммерциялық емес ұйым;
23) шаруашылық жүргізу құқығы - меншік иесі ретінде мемлекеттен мүлік алған және Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінде, осы Заңда және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамалық актілерінде белгіленген шекте осы мүлікті иелену, пайдалану және билік ету құқығын жүзеге асыратын шаруашылық жүргізу құқығындағы мемлекеттік кәсіпорынның заттық құқығы;
24) жедел басқару құқығы - мемлекеттен мүлік алған және Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінде, осы Заңда және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамалық актілерінде белгіленген шекте өз қызметінің жарғылық мақсаттарына, уәкілетті мемлекеттік органдардың тапсырмаларына және мүліктің мақсатына сәйкес осы мүлікті иелену, пайдалану және билік ету құқығын жүзеге асыратын шаруашылық жүргізу құқығындағы мемлекеттік мекеменің немесе қазыналық кәсіпорынның заттық құқығы;
25) ұлттық компания - акцияларының бақылау пакеті мемлекетке немесе ұлттық холдингке, ұлттық басқару холдингіне тиесілі және қызметін ұлттық экономиканың негізін құрайтын салаларда жүзеге асыратын немесе өңірлердің экономикасын дамытуға жәрдемдесу үшін құрылатын (әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациялар) Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімімен құрылған акционерлік қоғам;
26) ұлттық басқару холдингі - ұлттық даму институттарының, ұлттық компаниялардың және басқа да заңды тұлғалардың акцияларын (жарғылық капиталындағы үлестерін) тиімді басқару үшін құрылған, құрылтайшысы және жалғыз акционері Қазақстан Республикасы Үкіметінің атынан Қазақстан Республикасы болып табылатын акционерлік қоғам;
27) ұлттық холдинг - ұлттық компаниялардың және өзге де акционерлік қоғамдардың акцияларын және жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің жарғылық капиталындағы үлестерін тиімді басқару үшін құрылған, құрылтайшысы және жалғыз акционері Қазақстан Республикасы Үкіметінің атынан Қазақстан Республикасы болып табылатын акционерлік қоғам;
28) стратегиялық маңызы бар мүлік (стратегиялық объектілер) - қазақстандық қоғамның тұрақты дамуы үшін әлеуметтік-экономикалық маңызы бар, оған құқықтарды жүзеге асыру Қазақстан Республикасы ұлттық қауіпсіздігінің жай-күйіне ықпал ететін мүлік;
29) Қазақстан Республикасының стратегиялық объектіні басымдықпен сатып алу құқығы - Қазақстан Республикасының стратегиялық объекті тиесілі азаматтардан немесе заңды тұлғалардан, осындай тұлға стратегиялық объектіні иеліктен айыру бойынша мәміле жасауды ниет етіп отырған жағдайда, сондай-ақ стратегиялық объектіден өндіріп алу немесе конкурстық (тарату) массасының құрамында стратегиялық объектіні иеліктен айыру жағдайында стратегиялық объектілерді нарықтық құны бойынша сатып алудың үшінші тұлға алдындағы басым құқығы;
30) мемлекеттік мүлік тізілімі - мемлекеттік мүлікті есепке алудың бірыңғай ақпараттық автоматтандырылған жүйесі;
31) есепке алу объектісі - мемлекеттік мүлік тізілімінде есепке алуға жатқызылатын мемлекеттік мүлік;
32) мемлекеттік мүлікті есепке алу - осы Заңның 14-тарауында көзделген ережелерге сәйкес мемлекеттік мүлік тізілімін қалыптастыру үшін есепке алу объектісі туралы ақпаратты жинау мен қорытындылаудың ретке келтірілген жүйесі;
33) мемлекеттік мүлікті есепке алу саласындағы бірыңғай оператор - өзіне мемлекеттік мүлікті ұйымдастыру мен есепке алу саласында бірыңғай техникалық саясатты іске асыру бойынша міндеттер жүктелген, Қазақстан Республикасының шешімімен айқындалатын заңды тұлға.

2-бап. Мемлекеттік мүліктің түрлері

1. Мемлекеттік мүлік республикалық мүлік және коммуналдық мүлік деп бөлінеді.
2. Республикалық мүлік құрамына:
1) мемлекеттік қазынаның мүлкі:
республикалық бюджеттің қаражаты және Қазақстан Республикасы ұлттық қорының қаражаты;
республикалық заңды тұлғаларға бекітілмеген, өзге де мемлекеттік мүлік;
2) республикалық заңды тұлғаларға бекітілген мүлік кіреді.
3. Коммуналдық мүлік құрамына:
1) жергілікті қазынаның мүлкі:
жергілікті бюджеттің қаражаты;
коммуналдық заңды тұлғаларға бекітілмеген өзге де коммуналдық мүлік;
2) коммуналдық заңды тұлғаларға бекітілген мүлік кіреді.

3-бап. Қазақстан Республикасының мемлекеттік мүлік
туралы заңнамасы

1. Мемлекеттік мүліктің құқықтық режимі Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексімен, осы Заңмен және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамалық актілерімен айқындалады.
2. Осы Заңның қолданылуы Қазақстан Республикасының аумағындағы мемлекеттік мүлікке таратылады.
3. Республикалық мүлік Қазақстан Республикасынан тыс жерде, ал коммуналдық мүлік - осы әкімшілік-аумақтық бірліктен тыс жерде немесе халықаралық шарттарға, Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімдеріне сәйкес, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінде және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамалық актілерінде көзделген негіздемелер бойынша Қазақстан Республикасынан тыс жерде болуы мүмкін.
4. Қазақстан Республикасынан тыс жердегі Қазақстан Республикасы мемлекеттік мүлкінің құқықтық режимі, егер халықаралық шарттарда немесе Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде өзгеше көзделмесе, осы мүлік тұрған шетел мемлекеттерінің заңнамасымен айқындалады.
5. Осы Заңның күші мемлекеттік мүлікті басқаруды жүзеге асыратын мемлекеттік органдарға, мемлекеттік заңды тұлғаларға, сондай-ақ өздері көздеген жағдайларда - азаматтарға және мемлекеттік емес заңды тұлғаларға қолданылады.
6. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта осы Заңдағыдан өзгеше ережелер белгіленсе, онда халықаралық шарттың ережелері қолданылады.

4-бап. Осы Заңның реттеу нысанасы

1. Осы Заң мемлекеттік мүлікті басқару саласындағы мемлекеттің құқықтары мен міндеттерін айқындайды, мемлекетке меншік құқығында тиесілі мүлікті иеленуді, пайдалануды және билік етуді қоса алғанда, мемлекеттің мемлекет мүлкіне құқықты жүзеге асыруының тәртібін, мемлекеттік мүлікке құқықтардың, оның ішінде мүлікті мемлекет иелігіне алған және жекешелендірген кездегі оны иелену мен тоқтату құқықтарының, сондай-ақ азаматтардың және мемлекеттік емес заңды тұлғалардың оларды иеленуінің және (немесе) пайдалануының тәртібін белгілейді.
2. Осы Заң мемлекеттік заңды тұлғаларға бекітілген мүлікті, акционерлік қоғамдардың акцияларын және жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің жарғылық капиталындағы мемлекетке тиесілі үлестерін және мемлекеттік мүлікті құрайтын өзге де мүлікті басқару тәртібін айқындайды.
3. Стратегиялық маңызы бар мүліктің (стратегиялық объектінің) құқықтық режимінің ерекшеліктері Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексімен, осы Заңмен және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамалық актілерімен айқындалады.
4. Мемлекеттің бюджет пен Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының қаражатына құқықтарын жүзеге асыруы Қазақстан Республикасының бюджет қызметін реттейтін заңнамалық актілерімен реттеледі. Осы Заңда көзделген мемлекеттік мүлік ұғымы Қазақстан Республикасының бюджет қызметін реттейтін заңнамалық актілерінде көзделген ерекшеліктермен Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасында пайдаланылатын мемлекет активтері ұғымына қолданылады.
Мемлекеттің мемлекеттік немесе жергілікті қазынаға жатқызылған өзге де мүлікке мемлекеттік құқықтарды жүзеге асыру ерекшелігі Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерімен белгіленеді.
5. Мемлекеттің мәдени және тарихи құндылықтарға құқықтарын жүзеге асыруы Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексімен, осы Заңмен және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамалық актілерімен белгіленеді.
6. Мемлекеттің зияткерлік меншік объектілеріне айрықша құқықтарын жүзеге асыруы Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексімен және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамалық актілерімен реттеледі.
7. Егер Қазақстан Республикасының ұлттық әл-ауқат қоры туралы заңнамалық актісінде өзгеше көзделмесе, осы Заңның ұлттық холдингтер, ұлттық компаниялар және мемлекет немесе ұлттық холдинг бақылайтын өзге де заңды тұлғалар туралы ережелері ұлттық басқару холдингіне және оның құрамына кіретін ұлттық компаниялар мен оның бақылауындағы өзге де заңды тұлғаларға қолданылады.
8. Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің және олар құрған заңды тұлғалардың мүлкін иелену, пайдалану және билік ету Қазақстан Республикасының ұлттық Банкі туралы Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерімен айқындалған тәртіппен реттеледі.
9. Осы Заңның күші республикалық маңызы бар қала, астана, арнайы экономикалық аймақтар, мемлекеттік материалдық резерв туралы Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде белгіленген ерекшеліктерді ескере отырып, республикалық маңызы бар қаланың, астананың коммуналдық мүлкін, арнайы экономикалық аймақтардың, мемлекеттік материалдық резервтің мемлекеттік мүлкін басқару бойынша қатынастарға қолданылады.

5-бап. Мемлекеттік мүлікті басқару принциптері

Мемлекеттік мүлікті басқару мынадай принциптерге сәйкес жүзеге асырылады:
1) заңдылық;
2) есеп беру және бақылауда болу;
3) жариялылық;
4) мемлекет мүлкін тиімді пайдалану;
5) бәсекелестікті дамыту үшін жағдайларды қамтамасыз ету.

6-бап. Мемлекеттік мүлікті басқару субъектілері

1. Мемлекеттік мүліктің түрлеріне байланысты мемлекеттік мүлікті басқаруды Қазақстан Республикасы немесе Қазақстан Республикасының әкімшілік-аумақтық бірлігі жүзеге асырады.
2. Қазақстан Республикасының атынан Қазақстан Республикасының Үкіметі мемлекеттік мүлікті басқаруды ұйымдастырады және осы Заң мен Қазақстан Республикасының өзге де заңнамалық актілеріне сәйкес республикалық мүлікті басқарады.
3. Коммуналдық мемлекеттік мүлікті басқаруды әкімшілік-аумақтық бірліктің атынан жергілікті атқарушы органдар, осы Заңда және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамалық актілерінде, осы органдардың мәртебесін айқындайтын ережелерде және өзге де актілерде белгіленген өз құзыреті шегінде жүзеге асырады.

7-бап. Мемлекеттік мүлікті басқару

1. Республикалық мүлікті басқару кезінде Қазақстан Республикасының Үкіметі осы Заңның 2-тарауында және осы органдардың мәртебесін айқындайтын Қазақстан Республикасының өзге де заңнамалық актілерінде, ережелерінде және өзге де актілерінде белгіленген өздерінің құзыреті шеңберінде республикалық мүлікке Қазақстан Республикасының құқықтарын іске асыру бойынша Қазақстан Республикасы мемлекеттік органдарының өзара іс-қимылын ұйымдастырады.
2. Коммуналдық мүлікті басқару кезінде жергілікті өкілді және атқарушы органдар Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес осы Заңның 2-тарауында және осы органдардың мәртебесін айқындайтын Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару туралы Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде, ережелерінде және өзге де актілерінде белгіленген өздерінің құзыреті шеңберінде коммуналдық мүлікке құқықтарын іске асыру бойынша жергілікті атқарушы органдардың өзара іс-қимылын ұйымдастырады.
Қазақстан Республикасы Үкіметінің коммуналдық мүлікке қатысты құзыреті осы Заңның 10-бабымен және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамалық актілерімен айқындалады.
3. Республикалық және коммуналдық мүліктің сақталуына бақылауды тиісті мемлекеттік органдардың ішкі бақылау қызметі жүзеге асырады. Мемлекеттік мүліктің сақталуына бақылауды мемлекеттік қаржылық бақылаудың өзге де органдары жүзеге асыруы мүмкін.
4. Мемлекеттік мүлік мемлекеттік заңды тұлғаларға бекітілуі мүмкін.
5. Мемлекет (Қазақстан Республикасы немесе әкімшілік-аумақтық бірлік) акционерлік қоғамдардың (акционері, қатысушысы), жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің және мемлекеттік кәсіпорындардың құрылтайшысы болуы мүмкін.
Мемлекеттің Қазақстан Республикасының коммерциялық ұйымдар болып табылатын заңды тұлғаларының құрылтайшысы (қатысушысы, салымшысы, мүшесі), өзге де ұйымдық-құқықтық нысанда болуына жол берілмейді.
6. Мемлекет коммерциялық ұйым болып табылмайтын мемлекеттік қордың құрылтайшысы болуы мүмкін. Мемлекеттік қорды құру мен оның қызметі Қазақстан Республикасының коммерциялық емес ұйымдар туралы заңнамалық актісімен реттеледі.
7. Мемлекетке ғана тиесілі болуы мүмкін мүлік Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерімен айқындалады.

8-бап. Мүлікті мемлекеттік мүліктің бір түрінен
екіншісіне беру

1. Мүлікті Қазақстан Республикасының мемлекеттік мүлкінің (республикалық мүліктің) құрамынан әкімшілік-аумақтық бірліктің (коммуналдық мүліктің) мемлекеттік мүлкі құрамына немесе керісінше беру, мүлікке мемлекеттің құқығының тоқтатылуына әкеп соқпайды, бірақ республикалық мүлікке Қазақстан Республикасының құқығын тоқтатуға және әкімшілік-аумақтық бірліктің коммуналдық мүлікке құқығын иеленуге немесе әкімшілік-аумақтық бірліктің коммуналдық мүлікке құқығын тоқтатуға және Қазақстан Республикасының республикалық мүлікті иеленуіне негіз болып табылады.
2. Мемлекеттік заңды тұлғаларға бекітілген мемлекеттік мүлікті мемлекеттік мүліктің бір түрінен бір түрінен екіншісіне беру Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен жүзеге асырылады.

9-бап. Коммуналдық мүлікті жергілікті мемлекеттік
басқарудың бір деңгейінен екіншісіне беру

1. Коммуналдық мүлік жергілікті мемлекеттік басқару деңгейі бойынша облыстық коммуналдық мүлікке және аудандық коммуналдық мүлікке бөлінеді.
Аудандық коммуналдық мүліктің құрамына, атап айтқанда, осы Заңның 21, 22, 24, 28, 29, және 30-баптарында көзделген негіздер бойынша мемлекеттік меншікке түскен мүлік кіреді.
Республикалық маңызы бар қаланың, астананың коммуналдық мүлкін жергілікті мемлекеттік басқару деңгейі облыстың коммуналдық мүлкін жергілікті мемлекеттік басқарудың деңгейімен теңестіріледі. Республикалық маңызы бар қалада және астанада коммуналдық мүлікті жергілікті мемлекеттік басқарудың аудандық деңгейі бөліп көрсетілмейді және құрылмайды. Егер Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде өзгеше көзделмесе, коммуналдық мүлікті басқарудың осы Заңда көзделген ауданның атқарушы органының құзыретін республикалық маңызы бар қаланың немесе астананың жергілікті атқарушы органы жүзеге асырады.
Облыстық маңызы бар қаланың коммуналдық мүлік деңгейі аудан мүлкінің деңгейіне теңестіріледі.
2. Мемлекеттік мүлікті коммуналдық мүлікті жергілікті мемлекеттік басқарудың бір деңгейінен екіншісіне беру облыстың жергілікті атқарушы органының шешімімен жүзеге асырылады.
3. Коммуналдық заңды тұлғаларға бекітілген мемлекеттік мүлікті коммуналдық мүлікті жергілікті мемлекеттік басқарудың бір деңгейінен екіншісіне беру мынадай тәртіппен жүзеге асырылады:
1) облыстық коммуналдық мүліктің деңгейіне жатқызылатын облыстық коммуналдық заңды тұлғалардың мүліктік кешендері, акционерлік қоғамдардың акциялары мен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің жарғылық капиталдарындағы мемлекеттің үлестері, ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жергілікті атқарушы органының өтініші негізінде облыстың жергілікті атқарушы органының шешімімен аудандық коммуналдық мүлік деңгейіне беріледі;
2) облыстық коммуналдық заңды тұлғалардың мүлкі облыстың жергілікті атқарушы органының шешімімен ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жергілікті атқарушы органының өтініші негізінде аудандық коммуналдық мүлік деңгейіне беріледі
3) коммуналдық мүліктің аудандық деңгейіне жатқызылатын аудандық коммуналдық заңды тұлғалардың мүліктік кешендері, акционерлік қоғамдардың акциялары мен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің жарғылық капиталдарындағы мемлекеттің үлестері ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жергілікті атқарушы органының шешімі және облыстың жергілікті атқарушы органының шешімі негізінде облыстық коммуналдық мүлік деңгейіне беріледі;
4) аудандық коммуналдық заңды тұлғалардың мүлкі облыстың жергілікті атқарушы органымен келісілген ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жергілікті атқарушы органы шешімінің негізінде облыстық коммуналдық мүлік деңгейіне беріледі.
4. Мемлекеттік мүлікті коммуналдық мүліктің бір деңгейінен екіншісіне беру туралы шешім қабылданғаннан кейін отыз күндік мерзімде тапсыратын және қабылдайтын тараптардың уәкілетті лауазымды тұлғалары қол қоятын және облыстың және ауданның жергілікті атқарушы органдарының басшылары бекітетін беру актісі ресімделеді.
Беру актісі ресімдеуге қатысатын тараптардың әрбірі үшін екі данадан, мемлекеттік және орыс тілдерінде төрт дана етіп жасалады.
5. Егер Қазақстан Республикасының заңнамасында өзге ережелер белгіленбесе, осы баптың ережелері мемлекеттік заңды тұлғаларға бекітілмеген коммуналдық мүлікті беруге қолданылады.

2-тарау. Мемлекеттік органдардың мемлекеттік мүлікті басқару жөніндегі құзыреті

10-бап. Қазақстан Республикасы Үкіметінің мемлекеттік
мүлікті басқару саласындағы құзыреті

Қазақстан Республикасының Үкіметі:
1) Қазақстан Республикасының мемлекеттік мүлікті басқару саласындағы қатынастарды реттейтін заңнамалық актілерін іске асыруға бағытталған нормативтік құқықтық актілер шығарады;
2) мемлекеттік мүлікті басқаруды ұйымдастырады, оны пайдалану жөніндегі шараларды әзірлейді және жүзеге асырады, мемлекеттік меншік құқығын қорғауды қамтамасыз етеді;
3) мемлекет оларға қатысты жалғыз акционер (қатысушы) болып табылатын республикалық заңды тұлғаларды, ұлттық холдингтерді, ұлттық компанияларды, сондай-ақ өзге де акционерлік қоғамдарды және жауапкершілігі шектеулі серіктестіктерді құру, қайта ұйымдастыру, атауын өзгерту және тарату туралы шешімдер қабылдайды;
4) стратегиялық объектілерді үшінші тұлғаларға кепілге қою немесе кейіннен сатып алу құқығымен жалдау (жалға беру), сенімгерлік басқаруға беру нысанында ауыртпалық салуға не оларды иеліктен шығаруға рұқсат беру туралы шешім қабылдайды;
5) акционері мемлекет болып табылатын ұлттық холдингтер мен ұлттық компаниялардың (мемлекет бақылайтын акционерлік қоғамдар және жауапкершілігі шектеулі серіктестіктер), мемлекеттік кәсіпорындардың даму стратегияларын, даму жоспарларын (қаржы-шаруашылық қызметінің жоспарларын) және олардың орындалуы бойынша есептерді әзірлеу тәртібін айқындайды;
6) акционері мемлекет болып табылатын ұлттық холдингтер мен ұлттық компаниялардың (мемлекет бақылайтын акционерлік қоғамдар мен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктер), мемлекеттік кәсіпорындардың даму стратегияларының, даму жоспарларының (қаржы-шаруашылық қызметінің жоспарларының) нысаналы көрсеткіштерінің орындалуын бағалау тәртібін айқындайды;
7) акционері мемлекет болып табылатын ұлттық холдингтер мен ұлттық компаниялардың (мемлекет бақылайтын акционерлік қоғамдар мен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктер), мемлекеттік кәсіпорындардың даму стратегияларының, даму жоспарларының (қаржы-шаруашылық қызметінің жоспарларының) нысаналы көрсеткіштерінің орындалуына бағалау жүргізудің тәртібін айқындайды;
8) мемлекеттің мұқтаждарын қанағаттандыру үшін мүлікті алып қою рәсімінің басталғаны, оның тоқтатылуы немесе мүлікті алып қою туралы
қаулы қабылдайды;
9) нарықта үстем (монополиялық) жағдайға ие табиғи монополия субъектілері немесе нарық субъектілері болып табылатын ұйымдардың мүліктік кешендері немесе мемлекетке тиесілі акциялар мен жарғылық капиталдағы үлестер ретінде кәсіпорындарды жекешелендіру туралы шешім қабылдайды;
10) республикалық мемлекеттік мүлікті жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің жарғылық капиталына не акционерлік қоғамның акцияларын төлеуге беру туралы шешім қабылдайды;
11) акционерлік қоғамның акцияларын және жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің жарғылық капиталындағы үлестерін республикалық мүлік құрамына сатып алу туралы шешім қабылдайды;
12) мемлекеттің акционер (қатысушы) ретінде ұлттық компанияларды, ұлттық холдингтерді басқаруға қатысу құқығын жүзеге асырады немесе осындай құқықты өздері уәкілеттік берген орталық атқарушы органға береді; мемлекеттің акционер (қатысушы) ретінде өзге де акционерлік қоғамдарды және мемлекет қатысатын жауапкершілігі шектеулі серіктестіктерді басқару құқығын жүзеге асырады немесе осындай құқықты тиісті саланың уәкілетті органына береді;
13) табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардың алдын алу және оларды жою жөніндегі бірінші кезектегі жұмыстарды қамтамасыз ету, гуманитарлық көмек көрсету және нарыққа реттеуші ықпал ету үшін мемлекеттік материалдық резервтің материалдық құндылықтарын пайдалану туралы шешім қабылдайды;
14) осы Заңда және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамасында айқындалған өзге де функцияларды жүзеге асырады.

11-бап. Мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық
уәкілетті органның құзыреті

Мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті орган:
1) осы Заңмен және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамасымен белгіленген құзыретке сәйкес республикалық мүлікті басқару саласындағы қатынастарды реттейтін нормативтік құқықтық актілер шығарады;
2) мемлекеттік мүлікті басқару саясатын қалыптастыру жөнінде ұсыныстар әзірлейді;
3) мемлекеттік мүлік объектілерін басқаруға талдау жасауды және бағалауды жүзеге асырады;
4) акционері мемлекет болып табылатын ұлттық холдингтер мен ұлттық компаниялардың даму стратегиялары бөлімдерінің құрылымын, көрсеткіштерінің нысаны мен тізбесін, жылдық бюджеттерінің даму жоспарларының орындалуы туралы есебін ұсынады;
5) мемлекеттің бақылауындағы акционерлік қоғамның және жауапкершілігі шектеулі серіктестіктер бөлімдерінің құрылымын, нысанын және даму стратегиясы көрсеткіштерінің тізбесін ұсынады;
6) мемлекеттік мүлікті басқарудың айқын және объективті талдануы үшін қажетті ақпаратты мемлекеттік органдардан, акционерлік қоғамдардан, мемлекет қатысатын жауапкершілігі шектеулі серіктестерден сұратады және алады;
7) осы Заңда және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамасында айқындалған өзге де функцияларды жүзеге асырады.

12-бап. Уәкілетті органның мемлекеттік мүлікті басқару
жөніндегі құзыреті

Мемлекеттік мүлікті басқару жөніндегі уәкілетті орган (бұдан әрі - мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті орган):
1) осы Заңмен және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамасымен белгіленген құзыретке сәйкес республикалық мүлікті басқару саласындағы қатынастарды реттейтін нормативтік құқықтық актілер шығарады;
2) республикалық мүліктің мақсатты және тиімді пайдаланылуына бақылауды жүзеге асырады;
3) республикалық мүліктің жекешелендірілуін жүзеге асырады, оның ішінде республикалық мүлікті жекешелендіру туралы шешім қабылдайды, объектіні жекешелендіруге дайындау процесінде республикалық мүліктің сақталуын қамтамасыз етеді, жекешелендіру процесін ұйымдастыру үшін делдалды тартады, жекешелендіру объектісін бағалауды жүзеге асырады, жекешелендіру объектісін сату-сатып алу шарттарын дайындау мен жасасуды және сату-сатып алу шарттары талаптарының сақталуын бақылауды жүзеге асырады;
4) Қазақстан Республикасының атынан субъекті құқығының республикалық заңды тұлғаларға қатысты республикалық меншік құқықтарын жүзеге асырады;
5) тиісті саланың уәкілетті органының ұсынысы бойынша республикалық кәсіпорын қызметінің нысанасы мен мақсатын, сондай-ақ осындай қызметті жүзеге асыратын мемлекеттік кәсіпорынның түрін (шаруашылық жүргізу немесе қазыналық құқығындағы) айқындайды және республикалық кәсіпорындардың жарғысын, оған енгізілген толықтырулар мен өзгерістерді бекітеді;
6) тиісті саланың уәкілетті органының келісімі бойынша республикалық заңды тұлғаға берілген немесе өзінің меншікті шаруашылық қызметінің нәтижесінде сатып алынған мүлікті алып қоюды немесе қайта бөлуді жүзеге асырады;
7) республикалық мемлекеттік кәсіпорынға алып қойылған мүлікті ұстау мерзімін және кейіннен баланс есебінен шығара отырып оны басқа тұлғаға бергенге дейін сақталуын қамсыз етуді белгілейді;
8) республикалық мүлікті жеке және мемлекеттік емес заңды тұлғаларға кейіннен сатып алу құқығынсыз, шағын кәсіпкерлік субъектілерінің меншігіне кейіннен сатып алу құқығымен немесе өтеусіз негізде кейіннен беру құқығымен мүліктік жалға (жалға алу), сенімгерлік басқаруға береді;
9) тиісті саланың уәкілетті органына республикалық заңды тұлғаны қайта ұйымдастыруды және таратуды жүзеге асыруға келісім береді;
10) республикалық кәсіпорынға оған бекітілген мүлікті (өзі өндірген мүлікті сатуды қоспағанда) иеліктен шығаруға немесе өзгеше тәсілмен билік етуге, филиалдар мен өкілдіктер құруға, сондай-ақ дебиторлық қарызды беруге және есептен шығаруға келісім береді;
11) мүлікті мемлекеттік мұқтаждықтар үшін алып қойған кезде меншік иелерімен өзге мүлікпен (ақшадан басқа) өтеу туралы келісім жасайды;
12) республикалық мүлік мәселелері бойынша мемлекет мүддесіне өкілдік етеді, мемлекетке тиесілі мүліктік құқықтарды қорғауды жүзеге асырады;
13) республикалық заңды тұлғаларға бекітілген мүлікті мүліктік жалға беруге (жалға алу) талдау жүргізеді;
14) мемлекетке тиесілі акцияларға дивидендтердің уақтылы және толық есептелуіне және олардың төленуіне, сондай-ақ жарғылық капиталындағы үлестері мемлекетке тиесілі жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің қатысушылары арасында таза табыстың бөлінуіне бақылауды жүзеге асырады;
15) экономиканың стратегиялық маңызы бар салаларындағы меншікке және стратегиялық объектілерге мемлекеттік мониторинг жасау туралы Қазақстан Республикасының заңнамалық актісіне сәйкес мемлекеттік мониторинг жасауды жүзеге асырады;
16) мемлекет қатысатын акционерлік қоғамдардың жұмыс істеуіне және оларды басқарудың тиімділігіне мониторинг жасауды ұйымдастыруды жүзеге асырады;
17) мемлекеттік кәсіпорынның жұмыс істеуіне және оларды басқарудың тиімділігіне мониторинг жасауды ұйымдастыруды және жүргізуді жүзеге асырады;
18) сенімгерлік басқарушының мемлекеттік мүлікті сенімгерлік басқару шарты бойынша міндеттемелерінің орындалуына бақылауды жүзеге асырады;
19) Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша акционерлік қоғамдардың және жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің, сондай-ақ республикалық кәсіпорындардың құрылтайшысы болады;
20) акционерлік қоғамдарды және жауапкершілігі шектеулі серіктестіктерді құрған кезде Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша орналастырылатын акцияларға төлем жасауды және республикалық мүлікті, оның ішінде акциялар мен ақшаны енгізу жолымен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің жарғылық капиталына салым енгізуді жүзеге асырады;
21) мемлекеттің акционер (қатысушы) ретіндегі құқықтары тиісті саланың уәкілетті органына берілмеген жағдайларда, Қазақстан Республикасының атынан мемлекеттің акционер (қатысушы) ретіндегі акционерлік қоғамды (жауапкершілігі шектеулі серіктестікті) басқаруға қатысу құқықтарын жүзеге асырады;
22) жалғыз акционері (қатысушысы) мемлекет болып табылатын акционерлік қоғамдар мен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің тиісті директорлар кеңесінің және қадағалау кеңесінің құрамына өз өкілін тағайындайды, ал мемлекет қатысатын өзге де акционерлік қоғамдар мен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктерде - директорлар кеңесіне немесе қадағалау кеңесіне кандидатураларды акционерлік қоғамның жалпы жиналысына немесе жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің қатысушыларына бекітуге ұсынады;
23) республикалық бюджет қаражаты есебінен акцияларға немесе жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің жарғылық капиталға салымына төлем жасауды жүзеге асырады;
24) осы Заңның 4-тарауында белгіленген жағдайлар мен шарттарда реквизицияланатын мүлікке ақшалай өтем жасайды;
25) осы Заңның 5-тарауында белгіленген жағдайлар мен шарттарда мемлекет иелігіне алынатын мүлікке ақшалай өтем жасайды;
26) осы Заңның 6-тармағында белгіленген жағдайлар мен шарттарда мемлекеттік мұқтаждықтар үшін мүлікті алып қою кезінде өтем жасайды;
27) мемлекеттік мүлік тізілімін жүргізу ережелерін әзірлейді;
28) Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындаған тәртіппен мемлекеттік мүлік тізілімін жүргізеді және тізілімді пайдаланушыларға ақпарат ұсынады;
29) тізілімде мемлекеттік мүліктің бірыңғай есебін қамтамасыз ету жөніндегі жұмысты үйлестіреді және ұйымдастырады;
30) Қазақстан Республикасының мемлекеттік сатып алу туралы заңнамалық актілеріне сәйкес республикалық мүлікті жекешелендіру бойынша сауда-саттық өткізу туралы хабарды жариялау үшін мерзімдік басылымды айқындау жөнінде конкурс өткізеді;
31) осы Заңда және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамасында айқындалған өзге де функцияларды жүзеге асырады.

13-бап. Тиісті саланың уәкілетті органының құзыреті

Тиісті саланың уәкілетті органы:
1) осы Заңмен және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамасымен белгіленген құзыретіне сәйкес республикалық мүлікті басқару саласындағы қатынастарды реттейтін нормативтік құқықтық актілер шығарады;
2) мемлекеттің тиісті салада мемлекеттік мүлікті басқару жөніндегі саясатын іске асырады;
3) бюджеттен қаржыландырылатын республикалық кәсіпорын қызметінің басым бағыттарын және жұмыстарының (қызмет көрсетулерінің) міндетті көлемін айқындайды;
4) республикалық мекеме қызметінің нысанасы мен мақсатын айқындайды;
5) мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті органға республикалық кәсіпорын қызметінің нысанасы мен мақсатын айқындау бойынша, сондай-ақ осындай қызметті жүзеге асыратын мемлекеттік кәсіпорынның түрін (шаруашылық жүргізу құқығындағы немесе қазыналық) айқындау бойынша ұсыныстар енгізеді;
6) республикалық кәсіпорынның қаржы-шаруашылық қызметінің жоспарларын және оларды орындау жөніндегі есептерін қарайды және бекітеді;
7) республикалық заңды тұлға мүлкінің сақталуына және осы мүліктің мақсатына сәйкес тиімді пайдалануына бақылауды жүзеге асырады;
8) мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті органға республикалық заңды тұлғаға берілген немесе өзінің меншікті шаруашылық қызметінің нәтижесінде сатып алынған мүліктің алып қойылуына немесе қайта бөлінуіне келісімін береді;
9) республикалық заңды тұлғаларға басқаруды жүзеге асырады;
10) республикалық мемлекеттік мекемелердің жарғысын (ережесін) оған өзгерістер мен толықтырулар енгізуді бекітеді;
11) республикалық заңды тұлғаның жылдық қаржы есебін бекітеді;
12) республикалық қазыналық кәсіпорындар өндіретін және сататын тауарларға (жұмыстарға, қызметтерге) баға белгілейді;
13) республикалық мемлекеттік мекемелерді республикалық бюджеттен қаржыландыру жоспарын бекітеді;
14) республикалық мемлекеттік мекемелердің филиалдар мен өкілдіктер құруына келісім береді;
15) мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті органмен келісім бойынша республикалық заңды тұлғаны қайта ұйымдастыруды және таратуды жүзеге асырады;
16) Қазақстан Республикасы Үкіметінің стратегиялық объектіні сатып алудың басым құқығын іске асыру туралы шешімінің жобасын әзірлейді;
17) Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша мемлекеттің акционер (қатысушы) ретінде акционерлік қоғамды (жауапкершілігі шектеулі серіктестікті) басқаруға қатысу құқығын жүзеге асырады;
18) акционер (қатысушы) ретіндегі мемлекеттің құқықтары өзіне берілген жағдайларда, жалғыз акционері (қатысушысы) мемлекет болып табылатын, акционерлік қоғамдардың (жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің) тиісті директорлар кеңесінің және қадағалау кеңесінің құрамына өз өкілін тағайындайды, ал мемлекет қатысатын өзге де акционерлік қоғамдарда және жауапкершілігі шектеулі серіктестіктерде - директорлар кеңесіне немесе қадағалау кеңесіне кандидатураларды акционерлердің жалпы жиналысына немесе жауапкершілігі шектеулі серіктестікке қатысушыларға бекітуге ұсынады;
19) мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті органның өкілін тиісінше мемлекет қатысатын акционерлік қоғамның директорлар кеңесінің немесе мемлекет қатысатын жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің қадағалау кеңесінің құрамына енгізуді қамтамасыз етеді немесе қажетті шаралар қабылдайды;
20) мәліметтер дайындайды, оның ішінде өзінің басқаруындағы мемлекеттік заңды тұлғалардың және осы мәліметтерді мемлекеттік мүлік тізілімінде көрсету үшін оларға қатысты мемлекеттің акционер (қатысушы) ретінде басқаруға қатысу құқығын жүзеге асыратын мемлекет қатысатын заңды тұлғалардың атаулы тізбесін дайындайды;
21) ұлттық холдингті басқару жөніндегі оған қатысты акционер ретінде мемлекет құқығын жүзеге асыратын ұлттық холдинг қызметінің негізгі принциптері туралы Меморандум әзірлейді;
22) осы Заңда және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамасында айқындалған өзге де функцияларды жүзеге асырады.

14-бап. Облыстың (республикалық маңызы бар қаланың,
астананың), ауданның (облыстық маңызы бар
қаланың) мәслихатының коммуналдық меншікті
басқару жөніндегі құзыреті

Облыстың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың), ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) мәслихаты:
1) коммуналдық мемлекеттік мүлікті басқару саласында нормативтік құқықтық актілер қабылдайды;
2) коммуналдық мүлікті басқару саласындағы қатынасты реттейтін нормативтік құқықтық актілердің орындалуына бақылауды жүзеге асырады;
3) тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктің коммуналдық мүлкін дамытуға бағытталған ұсыныстар мен ұсынымдарды әзірлейді;
4) осы Заңда және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамасында айқындалған өзге де функцияларды жүзеге асырады.

15-бап. Облыстың (республикалық маңызы бар қаланың,
астананың) жергілікті атқарушы органының
құзыреті

1. Облыстың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың) жергілікті атқарушы органы:,
1) облыстың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың) аумағында коммуналдық мүлікті басқару саласындағы қатынастарды реттейтін нормативтік құқықтық актілер шығарады;
2) аудандық коммуналдық мүлікті басқару саласында өздерінің құзыретіне кіретін мәселелер бойынша аудандардың (облыстық маңызы бар қалалардың) жергілікті атқарушы органдарының жұмысын үйлестіреді;
3) облыстық коммуналдық мүлікті басқарады, оны қорғау жөніндегі шараларды жүзеге асырады;
4) облыстық коммуналдық мүлікті жекешелендіру туралы шешім қабылдайды;
5) Қазақстан Республикасының мемлекеттік сатып алу туралы заңнамалық актісіне сәйкес коммуналдық мүлікті жекешелендіру бойынша сауда-саттықты өткізу туралы хабарды жариялау үшін мерзімді басылымды анықтау жөнінде конкурс өткізеді;
6) облыстық коммуналдық заңды тұлғаларды құру, қайта ұйымдастыру және тарату туралы, сондай-ақ акционерлік қоғамдар мен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктерге қатысу, оларды құру немесе олардан шығу туралы шешімдер қабылдайды;
7) облыстық коммуналдық заңды тұлғалардың жарғысын (ережесін), оған өзгертулер мен толықтырулар енгізуді бекітеді немесе осыған мемлекеттік мүлік жөніндегі облыстық уәкілетті органға уәкілдік береді;
8) коммуналдық мүлікті облыстық коммуналдық заңды тұлғаларға бекітеді;
9) облыстық коммуналдық заңды тұлғалардың филиалдар мен өкілдіктер құруына келісім береді;
10) облыстық коммуналдық мүлікті жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің жарғылық капиталына не акционерлік қоғамның акцияларын төлеуге беру туралы шешім қабылдайды;
11) акционерлік қоғамдардың акцияларын және жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің жарғылық капиталындағы үлестерді облыстық коммуналдық мүлік құрамына сатып алу туралы шешім қабылдайды;
12) осы Заңның 9-бабында көзделген жағдайларда және тәртіпте облыстық коммуналдық мүлікті ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) коммуналдық мүлік деңгейіне беру туралы шешім қабылдайды;
13) мәдени және тарихи құндылықтардың пайдалану жай-күйі мен ұстау тәртібіне мемлекеттік бақылауды қамтамасыз етеді, мәдени және тарихи құндылықтарды меншік иесінен мемлекеттің сатып алуы немесе оларды жария сауда-саттықта сату жолымен алып қою туралы талаппен сотқа шағымдану туралы шешім қабылдайды;
14) облыстық коммуналдық мүлікті пайдалану, оның ішінде оны кепілге, жалға, өтеусіз пайдалануға және сенімгерлік басқаруға беру туралы шешім қабылдайды;
15) төтенше жағдайлар кезінде осы Заңның 4-тарауында белгіленген шарттармен мүлікті реквизициялау туралы шешім қабылдайды;
16) осы заңның 4-тарауында белгіленген жағдайлар мен шарттарда реквизицияланатын мүлікке ақшалай өтем төлейді;
17) осы Заңның 6-тарауында белгіленген жағдайлар мен шарттарда мемлекет мұқтажы үшін мүлікті алып қою кезінде өтем төлейді;
18) мемлекет мұқтажы үшін мүлікті алып қою рәсімінің басталғаны, оның тоқтатылуы немесе мүлікті алып қою туралы шешім қабылдайды;
19) орман қоры жерлерін қоспағанда, осы Заңның 72-бабында көзделген жағдайларда жер учаскелерін мемлекет мұқтажы үшін алып қою туралы шешім қабылдайды;
20) мемлекет мұқтажы үшін мүлікті алып қойған кезде өтемді ақшалай немесе өзге де мүлікпен төлеу туралы келісім жасайды;
21) облыстық коммуналдық мүліктің пайдаланылуына және сақталуына бақылауды қамтамасыз етеді;
22) коммуналдық мүліктің есебін ұйымдастырады, оның тиімді пайдалануын қамтамасыз етеді;
23) осы Заңда және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамасында айқындалған өзге де функцияларды жүзеге асырады.
2. Осы Заңның 9-бабының 1-тармағына сәйкес республикалық маңызы бар қаланың, астананың коммуналдық мүлкін жергілікті мемлекеттік басқарудың деңгейі облыстың коммуналдық мүлкін жергілікті мемлекеттік басқарудың деңгейіне теңестіріледі.

16-бап. Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың)
жергілікті атқарушы органының құзыреті

1. Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жергілікті атқарушы органы:
1) ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) аумағында коммуналдық мүлікті басқару саласындағы қатынастарды реттейтін нормативтік құқықтық актілер шығарады;
2) ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) коммуналдық мүлкін басқарады, оны қорғау жөніндегі шараларды жүзеге асырады;
3) жекешелендіру облыстың жергілікті атқарушы органының алдын ала келісімімен жүргізілуі мүмкін аудандық коммуналдық мүлік объектілері тізбесіне қосылған аудандық коммуналдық мүлікті жекешелендіру жөнінде облыстың жергілікті атқарушы органының алдын ала келісімін алады;
4) ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) коммуналдық мүлкін жекешелендіру туралы шешім қабылдайды;
5) Қазақстан Республикасының мемлекеттік сатып алу туралы заңнамалық актісіне сәйкес коммуналдық мүлікті жекешелендіру бойынша сауда-саттықты өткізу туралы хабарды жариялау үшін мерзімді басылымды айқындау жөнінде конкурс өткізеді;
6) азаматтарға және мемлекеттік емес заңды тұлғаларға кейіннен сатып алу құқығынсыз, кейіннен сатып алу құқығымен немесе шағын кәсіпкерлік субъектілерінің меншігіне кейіннен беру құқығымен аудандық коммуналдық мүлікті мүліктік жалға алуға (жалға), сенімгерлік басқаруға береді;
7) аудандық коммуналдық заңды тұлғаларды құру, қайта ұйымдастыру және тарату туралы, сондай-ақ акционерлік қоғамдарға және жауапкершілігі шектеулі серіктестіктерге қатысу, оларды құру немесе олардан шығу туралы шешімдер қабылдайды;
8) аудандық коммуналдық заңды тұлғалардың жарғысын (ережесін) бекітеді, оған өзгерістер мен толықтырулар енгізеді немесе осыған мемлекеттік мүлік жөніндегі аудандық жергілікті атқарушы органға уәкілеттік береді;
9) аудандық коммуналдық мүлікті аудандық коммуналдық заңды тұлғаларға бекітеді;
10) аудандық коммуналдық заңды тұлғалардың филиалдар мен өкілдіктер құруына келісім береді;
11) аудандық коммуналдық мүлікті жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің жарғылық капиталына не акционерлік қоғамның акцияларын төлеуге беру туралы шешім қабылдайды;
12) аудандық коммуналдық мүлікті пайдалану туралы, оның ішінде оны кепілге, мүліктік жалға алуға (жалға), өтеусіз пайдалануға және сенімгерлік басқаруға беру туралы шешімдер қабылдайды;
13) төтенше жағдайлар кезінде осы Заңның 4-тарауында белгіленген шарттармен мүлікті реквизициялау туралы шешім қабылдайды;
14) осы заңның 4-тарауында белгіленген жағдайлар мен шарттарда реквизицияланатын мүлікке ақшалай өтем төлейді;
15) осы Заңның 6-тарауында белгіленген жағдайлар мен шарттарда мемлекеттік мұқтаждықтар үшін мүлікті алып қою кезінде өтем төлейді;
16) коммуналдық меншікке айналдырылған (түскен), белгіленген тәртіппен иесіз деп танылған, мұрагерлік құқық бойынша мемлекетке өткен, сондай-ақ белгіленген тәртіппен коммуналдық меншікке өтеусіз өткізілген иесіз қалған мүліктің, олжаның, қараусыз қалған жануарлардың, құрамында мәдени және тарих ескерткіштерге жатқызылатын зат жоқ мұраның үлесін аудандық коммуналдық мүліктің есебіне алынуын, сақталуын, бағалануын және одан әрі пайдалануын ұйымдастырады;
17) мемлекет мұқтажы үшін мүлікті алып қою рәсімінің басталғаны, оның тоқтатылуы немесе мүлікті алып қою туралы шешімдер қабылдайды;
18) мүлікті мемлекет мұқтажы үшін алып қойған кезде өтеуді ақшалай немесе өзге де мүлікпен төлеу туралы келісім жасайды;
19) осы Заңда және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамасында айқындалған өзге де функцияларды жүзеге асырады.
2. Осы Заңның 9-бабының 1-тармағына сәйкес ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жергілікті атқарушы органдарына осы баппен жүктелген функцияларды республикалық маңызы бар қалада (астанада) қалалық атқарушы органдар жүзеге асырады.

2 бөлім. Мемлекеттің мүліктік құқықтарды иеленуі

3-тарау. Мемлекеттің мүліктік құқықтарды иелену негіздері

17-бап. Мемлекеттің мүліктік құқықтарды иелену
негіздерінің тізбесі

1. Қазақстан Республикасының республикалық мүлікке құқықтарды иелену негіздері:
1) республикалық бюджеттің түсімдері;
2) республикалық заңды тұлғалардың мүлікті иеленуі;
3) тәркілеу;
4) мүлікті коммуналдық мүлік құрамынан республикалық мүлік құрамына беру;
5) мүлікті азаматтық-құқықтық шарттар (сатып алу-сату, мердігерлік және т.б.) негізінде иелену және жасау;
6) стратегиялық объектілерді сатып алуға басым құқықты іске асыру;
7) соттың шешімі бойынша ұқыпсыз ұсталынған мәдени немесе тарихи құндылықтарды сатып алу;
8) оған құқықты қайта ресімдеген кезде, жеке меншікте тұрған, ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер үлесіне мемлекеттік меншік құқығын иелену;
9) мұрагерлік, сыйға тарту немесе мемлекеттік емес заңды тұлғалар мен азаматтар мүлкінің республикалық мүлік құрамына өзге де өтеусіз берілуі не өзге де өтеусіз түсуі (өтуі);
10) мүлікті мемлекет мұқтажы үшін алып қою: мүлікті реквизициялау, мүлікті мемлекет меншігіне алу және жер учаскесін немесе өзге де жылжымайтын мүлікті мәжбүрлеп өтеулі иеліктен шығару;
11) шарт бұзылғанға немесе өзгергенге дейін міндеттемелер бойынша Қазақстан Республикасы орындағанды қайтару;
12) жарамсыз деп танылған мәміле бойынша берілген мүлікті қайтару;
13) Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерімен көзделген өзге де негіздер.
2. Әкімшілік-аумақтық бірліктің коммуналдық мүлік құқығын иеленуіне мыналар негіз болып табылады:
1) жергілікті бюджеттің түсімі;
2) коммуналдық заңды тұлғалардың мүлікті иеленуі;
3) иесіз және тәркіленген мүліктің коммуналдық мүлік құрамына түсуі;
4) мүлікті республикалық мүлік құрамынан коммуналдық мүлік құрамына беру;
5) мүлікті азаматтық-құқықтық шарттар (сатып алу-сату, мердігерлік және басқа да шарттар) негізінде иелену және жасау;
6) өз бетімен салынған құрылысқа соттың шешімі бойынша құқықты иелену;
7) ұқыпсыз ұсталған мәдени немесе тарихи құндылықтарды соттың шешімі бойынша сатып алу;
8) мұрагерлік, иесіз мүліктің өтуі, сыйға тарту немесе мемлекеттік емес заңды тұлғалар мен азаматтар мүлкінің коммуналдық мүлік құрамына өзге де өтеусіз берілуі не өзге де өтеусіз түсуі (өтуі);
9) мүлікті мемлекет мұқтажы үшін алып қою: мүлікті реквизициялау, жер учаскесін немесе өзге де жылжымайтын мүлікті мәжбүрлеп өтеулі иеліктен шығару;
10) шарт бұзылғанға немесе өзгертілгенге дейінгі міндеттемелер бойынша әкімшілік-аумақтың бірлік орындағанды қайтаруы;
11) жарамсыз деп танылған мәміле бойынша берілген мүлікті қайтару;
12) Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерімен көзделген өзге де негіздер.

18-бап. Мемлекеттік бюджетке жатқызылатын мүлікке
құқықтарды иелену

Бюджетке жатқызылатын мүлікке құқықтарды иелену бюджет қызметін реттейтін Қазақстан Республикасының заңнамалық актісімен айқындалады.

19-бап. Мемлекеттік заңды тұлғалардың мүлікті иеленуі

Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерімен тыйым салынбаған, өндірістік-шаруашылық қызметтің нәтижесінде немесе өзге де негіздер бойынша республикалық және коммуналдық заңды тұлғалардың мүлікті иеленуі, осы мүлікке Қазақстан Республикасының немесе әкімшілік-аумақтық бірліктің құқықтарды иеленуіне және оны мемлекеттік (республикалық немесе коммуналдық) мүлікке жатқызуға негіз болып табылады.

20-бап. Тәркіленген мүліктің мемлекеттік мүлік құрамына
түсуі

Тәркіленген мүліктің мемлекеттік немесе коммуналдық мүлік құрамына түсуі осы Заңның 216-218, 220, 221-баптарында айқындалған шарттар мен тәртіпте жүзеге асырылады.

21-бап. Иесіз жылжымайтын затқа мемлекеттік меншік
құқығын иелену

1. Иесіз жылжымайтын затты оның аумағында табылған республикалық маңызы бар қаланың, астананың, ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) тиісті жергілікті атқарушы органының өтініші бойынша жылжымайтын мүлікке құқықтарды тіркеуді жүзеге асыратын орган есепке алады. Иесіз жылжымайтын затты есепке қойған күннен бастап бір жыл өткенде, жергілікті атқарушы орган осы заттың аудандық коммуналдық меншікке түскенін тану туралы талаппен сотқа жүгіне алады. Қазақстан Республикасының жер туралы заңнамалық актілеріне сәйкес жер учаскесі, иесіз жылжымайтын зат ретінде оның аумағында табылған республикалық маңызы бар қаланың, астананың, ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) уәкілетті органының өтініші бойынша есепке алынады.
2. Азаматтар немесе мемлекеттік емес заңды тұлғалар осындай мүлікті өзінің меншігі ретінде иеленген, иесіз жылжымайтын зат есепке қойылмайды және аудандық коммуналдық меншікке берілмейді.
3. Осындай мүлікке басқа тұлғаның меншік құқығы пайда болғанға дейін кез келген уақытта меншік иесінің өзіне тиесілі жылжымайтын затты иесіз ретінде есептен шығару және оны өзінің нақты иелігіне қайтадан қабылдау туралы өтініш жасауға құқылы.
4. Иесіз жылжымайтын зат ретінде есепке алынған жер учаскелеріне мемлекеттің құқықтарды иелену ерекшеліктері Қазақстан Республикасының жер туралы заңнамалық актілерімен белгіленеді.

22-бап. Меншік иесі бас тартқан жылжымалы затқа
мемлекеттік меншік құқығын иелену

1. Меншік иесі тастап кеткен немесе оларды (тастап кеткен заттар) меншік құқығынан бас тарту мақсатында өзі өзгеше түрде қалдырған жылжымалы заттар осы бапта көзделген жағдайлар мен тәртіпте мемлекеттік меншікке айналдырылуы мүмкін.
2. Өзінің пайдалануындағы жер учаскесінде тасталған, құны тиісті жиырма айлық есептік көрсеткіштен анық төмен затты не тасталған металл сынықтарын, жарамсыз өнімді мемлекеттік заңды тұлға оларды пайдалануға кірісе отырып немесе заттарды шаруашылық жүргізуге немесе жедел басқаруға қосқанын куәландыратын өзге де іс-қимылдар жасай отырып, осы заттарды өзінің шаруашылық жүргізуіне немесе жедел басқаруына пайдаланады.
Осындай мүлік мемлекеттік меншікте болған және пайдалануға берілмеген жерден табылған жағдайда, мүлікті аудандық коммуналдық мүлік құрамына қабылдау қажет кезде ол ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жергілікті атқарушы органының шешімі бойынша жергілікті қазынаға келіп түседі.
3. Мүлікті аудандық коммуналдық мүлік құрамына қабылдау қажеттігі туралы мәселе қаралған кезде:
1) мүлікті мемлекеттік мүлік құрамына қабылдаудың экономикалық тұрғыдан орындылығы;
2) мүліктің мемлекеттік мүлік құрамына ауыстырылғаннан кейінгі мақсаты мен пайдаланылуы негізгі өлшемдер болып табылады.
4. Мүлікті аудандық коммуналдық мүлік құрамына қабылдау қажет болмаған жағдайда, мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті орган немесе жергілікті атқарушы орган мүлікті осы бапта белгіленген тәртіппен осы Заңның 219-бабының ережелеріне сәйкес одан әрі іске асыру үшін аудандық коммуналдық мүлік құрамына қабылдай алады.
5. Меншік иесі тастап кеткен, құны жиырма айлық есептік көрсеткіш және одан жоғары жылжымалы мүлік өзіне иелік етуге кіріскен мемлекеттік заңды тұлғаның шаруашылық жүргізуіне немесе жедел басқаруына келіп түседі немесе олар ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жергілікті атқарушы органының иеленуіне келіп түскен жағдайда - егер мемлекеттік заңды тұлғаның немесе жергілікті атқарушы органның өтініші бойынша осындай затты сот иесіз деп таныған жағдайда аудандық қазынаның құрамына келіп түседі.

23-бап. Мүлікті бюджет қаражаты есебінен иелену

1. Бюджет қаражаты есебінен мүлікті иелену мемлекеттік сатып алу туралы Қазақстан Республикасы заңнамалық актілерінің талаптары мен ережелерін сақтай отырып, мүлікті иелену туралы азаматтық-құқықтық мәмілелер жасау, жұмыстарды орындау мен қызметтер көрсету (сатып алу-сату, мердігерлік, өтеулі қызмет көрсету және басқалары) негізінде жүзеге асырылады.
2. Акционерлік қоғамдардың акцияларын және жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің жарғылық капиталындағы үлестерді иелену, жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің жарғылық капиталына акциялар пен салымдарды төлеу осы Заңда және Қазақстан Республикасының бюджет қызметін реттейтін заңнамалық актісінде көзделген тәртіпте бюджет қаражаты есебінен жүзеге асырылады.

24-бап. Мұрагерліктің және иесіз қалған мүліктің
мемлекеттік мүлік құрамына енуі

1. Азамат қайтыс болған жағдайда оған тиесілі мүлік Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінде белгіленген тәртіппен өсиетке сәйкес мемлекетке өтуі мүмкін.
2. Егер өсиет бойынша да, заң бойынша да мұрагерлер болмаса, не Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексіне сәйкес мұрагерлердің ешқайсысы мұраға алу құқығына ие болмаса, не олардың барлығы мұрадан бас тартса, азамат қайтыс болғаннан кейін қалған мұра иесіз қалған мүлік деп танылады. Иесіз қалған мүлік Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінде көзделген тәртіппен мұраның ашылу орны бойынша аудандық коммуналдық меншік құрамына өтеді.

25-бап. Сыйға тарту шарты бойынша мүлік құқығын иелену

1. Азаматтардың және мемлекеттік емес заңды тұлғалардың мүлікті сыйға тарту шартына мемлекет Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексі 27-тарауының ережелерін осы бапта белгіленген ерекшеліктермен қолданады.
Лауазымдық жағдайына байланысты немесе өзінің қызметтік міндеттерін орындауына байланысты мемлекеттік қызметшілерге, сондай-ақ олардың отбасы мүшелеріне берілетін сыйлықтарға құқықтарды жүзеге асыру ерекшеліктері осы Заңның 222-бабында айқындалады.
2. Сыйға тарту шарты бойынша мүлікке құқықтарды иелену Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен жүзеге асырылады.
3. Жер учаскелерін жеке меншіктен мемлекет меншігіне сыйға тарту шарты негізінде беру Қазақстан Республикасының жер туралы заңнамалық актісінде көзделген ерекшеліктерді ескере отырып жүзеге асырылады.
4. Мүлікті жеке меншіктен мемлекеттік мүлік құрамына жалпыға бірдей пайдалы мақсатта (қайырымдылық) беру Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің 516-бабына сәйкес жүзеге асырылады.

26-бап. Мүлікті мемлекет иелігіне алу, реквизициялау
немесе мемлекет мұқтажы үшін алып қою кезінде
құқықтарды иелену

1. Мүлікті мемлекет иелігіне алу, реквизициялау немесе мемлекет мұқтажы үшін алып қою кезінде құқықтарды иеленуді мемлекет (Қазақстан Республикасы немесе әкімшілік-аумақтық бірлік) осы Заңда және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамалық актілерінде белгіленген шарттар мен тәртіпте жүзеге асырады.
2. Мемлекет иелігіне алу, реквизициялау немесе мемлекет мұқтажы үшін алып қою кезінде мүлікті иелену бюджет қаражаты есебінен жүзеге асырылады.
3. Мемлекет иелігіне алу, реквизициялау немесе мемлекет мұқтажы үшін алып қою кезінде мемлекет иеленген мүлік мемлекеттік немесе жергілікті қазынаға түседі.

27-бап. Көмбеге мемлекеттік меншік құқығын иелену

1. Егер осы бапта өзгеше белгіленбесе, мемлекет меншігіндегі жер учаскесінде немесе өзге де жылжымайтын мүлікте табылған көмбе, Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексі 247-бабының 1-тармағына сәйкес, олардың арасында шартпен өзгеше белгіленбегендіктен, мемлекеттік меншікке және көмбені тапқан адамға тең үлестерде бөлінеді.
2. Егер көмбе тарих және мәденйет ескерткіштеріне жатқызылатын затта болса, ол Қазақстан Республикасының меншігіне берілуге жатады. Осындай көмбе табылған жылжымайтын мүлік иесі және көмбені тапқан адам, егер олардың арасында шартпен өзгеше белгіленбесе, Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің 247-бабына сәйкес көмбе құнының мөлшерінде тең үлеспен сыйақы алуға құқылы. Тарих және мәдениет ескерткіштеріне жатқызылған заттар бар олжа мемлекетке тиесілі жер учаскесінде немесе өзге де жылжымайтын мүлікте табылған жағдайда, көмбені тауып алған адам осы көмбе құнының елу пайызын алуға құқылы.
3. Тарих және мәдениет ескерткіштеріне жатқызылатын заттары бар көмбені тапқаны үшін сыйақы төлеу Қазақстан Республикасының бюджет қызметін реттейтін заңнамалық актісімен айқындалған тәртіпте бюджет қаражатынан жүргізіледі.

28-бап. Олжаға мемлекеттік меншік құқығын иелену

1. Үй-жайдан немесе көліктен табылған мемлекетке тиесілі зат не меншік иесі немесе орналасқан жері белгісіз зат Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі 245-бабының ережелеріне сәйкес жалпы негіздемеде аудандық коммуналдық меншікке өтеді.
2. Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің 245-бабы 4-тармағының екінші бөлігінде көзделген жағдайларда олжа аудандық коммуналдық меншікке өтеді.
Зат аудандық коммуналдық меншікке өткен жағдайда тауып алушы ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жергілікті атқарушы органынан затты сақтауға, өткізуге және сатуға байланысты қажетті шығыстардың өтемін алуға құқылы.

29-бап. Қараусыз жануарларға мемлекеттік меншік құқығын
иелену

1. Ұстауы мен пайдалануында қараусыз жануарлар бар адам өзінде ұсталған жануарларды меншігіне иеленуден бас тартқан кезде олар аудандық коммуналдық меншікке түседі және ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) тиісті жергілікті атқарушы органы айқындаған тәртіппен пайдаланылады.
2. Жануарлар мемлекет меншігіне өткеннен кейін олардың бұрынғы меншік иесі келген жағдайда, бұрынғы меншік иесіне осы жануарлар тарапынан оған үйірсектігі сақталғаны туралы немесе жаңа меншік иесінің оларға қатал не өзгедей мейірімсіз қарағандығы туралы куәландыратын мән-жайлар болған кезде, ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) тиісті мемлекеттік атқарушы органымен келісім бойынша айқындалатын шарттармен, ал келісімге қол жеткізілмеген кезде - сот арқылы бұрынғы меншік иесі оларды өзіне қайтарып беруді талап етуге құқылы.

30-бап. Өз бетімен салынған құрылысқа мемлекеттік меншік
құқығын иелену

Мемлекетке тиесілі және жер пайдалануда болмаған жер учаскелерінде (мемлекетке тиесілі жердің қалыптастырылмаған жер учаскелерінде) тұлға өз бетімен салған құрылыс оның әлеуметтік-экономикалық орындылығы ескеріле отырып, айрықша жағдайларда, құрылыс шығыстары сот айқындаған мөлшерде өтеле отырып, аудандық коммуналдық меншікке берілуі мүмкін.
Мемлекеттік жерді пайдаланушылардың жер пайдалануындағы жер учаскелерінде өз бетімен құрылыс салуды жүзеге асыру кезінде әлеуметтік-экономикалық орындылықты ескере отырып, өз бетімен салынған құрылыс құрылысқа жұмсалған шығыстарды бюджет қаражатынан сот айқындаған мөлшерде өтеумен аудандық коммуналдық меншікке берілуі мүмкін.

31-бап. Күтімсіз ұсталған мәдени және тарихи
құндылықтардың мемлекеттік мүлік құрамына енуі

1. Мәдени және тарихи құндылықтарға жатқызылған заттардың меншік иесі Қазақстан Республикасының заңнамаларына сәйкес ерекше бағалы және мемлекет қорғайтын осы құндылықтарды күтімсіз ұстаса, олардың өз маңызын жоғалту қатерін төндірсе, осындай құндылықтарды мемлекет меншік иесінен осы бапта көзделген ерекшеліктерді ескере отырып, сот шешімі бойынша сатып алуы немесе жария саудаға салып сату арқылы алып қоюы мүмкін.
2. Мәдени және тарихи құндылықтар сатып алынған кезде меншік иесіне тараптардың келісуімен, ал дау туған жағдайда сот белгілеген мөлшерде олардың құны өтеледі. Жария саудаға салып сатқан кезде меншік иесіне сатудан түскен сома сауданы өткізу шығындары шегеріліп беріледі.
3. Күтімсіз ұсталған мәдени және тарихи құндылықтарды меншік иесінен алып қою тарихи-мәдени мұра объектілерін қорғау және пайдалану саласындағы мемлекеттік бақылауды жүзеге асыру нәтижесі бойынша жүргізіледі.
Тарихи-мәдени мұра объектілерін қорғау және пайдалану саласындағы мемлекеттік бақылау азаматтар мен заңды тұлғалардың мәдени және тарихи құндылықтарды қорғау мен пайдалану саласындағы Қазақстан Республикасының заңнамасын сақтауын және күтімсіз ұсталған мәдени және тарихи құндылықтардың мемлекет меншігіне өтуін қамтамасыз ету мақсатында жүзеге асырылады.
4. Мәдени және тарихи құндылықтардың барлық санатын пайдаланудың жай-күйі мен ұстау тәртібіне мемлекеттік бақылауды тиісті саладағы уәкілетті орган, ал жергілікті маңызы бар мәдени және тарихи құндылықтарға қатысты - облыстың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың) жергілікті атқарушы органдары жүзеге асырады.
5. Мәдени және тарихи құндылықтардың пайдалану жай-күйі мен ұстау тәртібіне мемлекеттік бақылауды жүзеге асыру кезінде оларды күтімсіз ұстау фактілері анықталған жағдайда, мәдени және тарихи құндылықтардың меншік иесіне мәдени және тарихи құндылықтардың сақталуын қамтамасыз ету жөніндегі өз міндеттемесін бұзғаны және осындай бұзушылықтарды ұйғарымда көрсетілген мерзімде жою туралы ұйғарым беріледі.
6. Мәдени және тарихи құндылықтардың меншік иесі оларды сақтау бойынша міндеттемені бұзғанын жоймаған жағдайда, халықаралық және республикалық маңызы бар тарихи және мәдени ескерткіштерге қатысты тиісті саладағы уәкілетті орган, ал жергілікті маңызы бар тарихи және мәдени ескерткіштерге қатысты - облыстардың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың) жергілікті атқарушы органдары мәдени және тарихи құндылықтарды меншік иесінен мемлекеттің сатып алуы немесе оларды жария саудада сату жолымен алып қою туралы талаппен сотқа жүгіну туралы шешім шығарады.
7. Халықаралық және республикалық маңызы бар мәдени және тарихи құндылықтарды мемлекет соттың шешімі бойынша алып қою жағдайында олар республикалық мүлік құрамына, ал жергілікті маңызы барлар - коммуналдық мүлік құрамына енеді.

32-бап. Жеке меншіктегі ауыл шаруашылығы мақсатындағы
жер учаскесіне мемлекеттік меншік құқығын алу

Жеке меншіктегі ауылшаруашылығы мақсатындағы жер учаскесіне мемлекеттік меншік құқығын алу жер учаскесінің меншік иесі болып табылатын азамат Қазақстан Республикасының азаматтығынан шыққан кезде жер туралы Қазақстан Республикасының заңнамалық актісіне сәйкес жүзеге асырылады.

33-бап. Шартты бұзу немесе өзгерту және мәмілелерді
жарамсыз деп тану кезінде мүлікті қайтару
жағдайында мемлекеттік мүлікке құқықтың туындауы

1. Мемлекеттік мүліктің шартты бұзу немесе өзгертуге дейін азаматтың немесе заңды тұлғаның жеке меншігіне өту негізінде шартты бұзу немесе өзгерту жағдайында, егер, Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерде немесе тараптардың келісімдерінде өзгеше көзделмесе, тараптардың бұзу немесе өзгертуге дейін өздерінің міндеттемесі бойынша орындалғандарды қайтаруды талап етуге құқығы жоқ.
2. Сот мемлекеттік мүлік азаматтардың немесе заңды тұлғалардың жеке меншігіне жарамсыз мәміле негізінде өтті деп таныған жағдайда, ондай мүлік мемлекетке қайтарылады, ал мүлікті заттай қайтару мүмкін болмаған кезде, оның құны ақшалай өтеледі.

34-бап. Мемлекеттік меншік құқығының презумпциясы

1. Егер Қазақстан Республикасында жылжымайтын мүлікке құқықты тіркеу жүйесін енгізуге дейін мемлекеттік заңды тұлғаның балансына қойылған ғимаратына, құрылыстарына және өзге де жылжымайтын мүлікке меншік құқығын тану туралы дау болмаса, қажетті құқық белгілеуші құжаттар болмаған жағдайда, осы мүлікке мемлекеттік меншік құқығы осындай мүліктің мемлекет мүлкі құрамында болуы туралы мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті органның құжаттарымен расталуы мүмкін. Дау туындаған жағдайда, көрсетілген мүлікке меншік құқығы мүдделі тұлғаның талабы негізінде сот тәртібімен жүзеге асырылады.
2. Қазақстан Республикасы аумағында орналасқан және азаматтар мен заңды тұлғалардың меншігі болып табылмайтын барлық тарих және мәдениет ескерткіштері, сондай-ақ археология ескерткіштерінің барлық түрлері, халықтың өміріндегі аса маңызды тарихи оқиғалармен байланысты ескерткіш орындары, қала құрылысы мен архитектура ескерткіштері, Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде белгіленген тәртіппен тарихи және мәдени ескерткіштер ретінде танылған тарихи-мәдени ландшафттар Қазақстан Республикасының меншігі болып табылады.

4-тарау. Мүлікті реквизициялау

$ 1. Табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар кезінде мүлікті реквизициялау

35-бап. Табиғи және техногендік сипаттағы төтенше
жағдайлар кезінде мүлікті реквизициялауды
жүргізу жағдайлары мен аумақтары

1. Табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар кезінде мүлікті реквизициялау халықты, қоршаған орта мен шаруашылық жүргізу объектілерін табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардан кепілдендірілген қорғауды қамтамасыз ету үшін құрылған материалдық-техникалық, азық-түлік, медициналық және басқа да ресурстардың мемлекеттік резерві болмаған немесе жеткіліксіз кездегі ерекше жағдайларда жүзеге асырылады.
2. Табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар кезінде мүлікті реквизициялау төтенше жағдайлар аймағымен (төтенше жағдай туындаған белгілі бір аумақпен) және/немесе төтенше жағдайлар аймағында Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен жарияланған төтенше жағдайдың кезеңімен шектеледі. Төтенше жағдайлар аймағында Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен жарияланған төтенше жағдайлар аймағынан тыс немесе төтенше жағдайлар кезеңінен тыс төтенше жағдайлар кезінде мүлікті реквизициялауға рұқсат етілмейді.
3. Табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар кезінде мүлікті реквизициялау табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайларды оқшаулауды және жоюды қамтамасыз ету үшін қажетті азаматтығына және тіркеу орнына қарамастан, азаматтардың және заңды тұлғалардың мүлігіне қатысты жол беріледі.

36-бап. Табиғи және техногендік сипаттағы төтенше
жағдайлар кезінде мүлікті реквизициялаудың
негізгі мақсаты мен шарттары

1. Табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар кезінде мүлікті реквизициялау табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайларды оқшаулау және жою бойынша жұмыстарды қамтамасыз ету мақсатында, оның ішінде төтенше жағдайлардан зардап шеккен халықты азық-түлікпен, дәрі-дәрмектермен, тұрғын үй-жайлармен қамтамасыз ету, ұлттық экономиканың тұрақты жұмыс істеуіне жағдай жасау, жою жұмыстарының өзге де материалдық проблемаларын шешу үшін жүзеге асырылады.
2. Табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар кезінде мүлікті реквизициялау мүлікті уақытша толық көлемде алып қоюға байланысты туындаған реквизиция жасалатын мүлікті пайдалануға төлем жасау және залалды өтеу шарттарымен мүлікті уақытша алып қою жағдайында жүзеге асырылады.
3. Мүлікті пайдалану кезінде ол едәуір нашарлаған жағдайда меншік иесі қайтарылған мүліктен бас тартуға және ұқсас мүлік беруді немесе реквизициядан туындаған шығындарды толық көлемде өтеумен алып қойылған мүліктің құнын талап етуге құқылы.
4. Тұтынылатын заттар, оның ішінде тез бұзылатындары, меншік иесіне алып қойылған мүлікті мүліктің нарықтық құнын өтеу, сондай-ақ реквизициялаудан туындаған шығындарды өтеу жағдайымен толық көлемінде қайтарымсыз реквизициялауға жатады.
5. Меншік иесіне мүліктің нарықтық құнымен алынатын мүлікті өтеу реквизиция күнінде немесе мүлік иесінің таңдауы бойынша мүліктің құнын өтеу күнінде айқындалады.
6. Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарға сәйкес төтенше жағдайлар кезінде мүліктеріне реквизиция жасалынбайтын ұйымдардың тізбесін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды.
7. Мүліктің жекелеген түрлерін реквизициялау ерекшеліктері Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерімен белгіленеді.

37-бап. Табиғи және техногендік сипаттағы төтенше
жағдайлар кезінде мүлікті реквизициялау
негіздері

1. Табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар басталған кезде мүлікті реквизициялауға Қазақстан Республикасының төтенше жағдайлар туралы заңнамалық актілеріне сәйкес әзірленген табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайларды оқшаулау және жою жөніндегі бірінші кезектегі іс-қимылдар туралы жергілікті атқарушы органдардың жоспарына сәйкес жол беріледі.
2. Табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар аймағында төтенше жағдайды енгізу кезінде мүлікті реквизициялауға қажетті құтқару және авариялық-қалпына келтіру жұмыстарын жүргізу үшін төтенше жағдай режимін енгізу туралы шешім негізінде және соған сәйкес жол беріледі.
3. Табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар кезінде мүлікті реквизициялауға сондай-ақ табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардың алдын алу және жою саласындағы уәкілетті органның ұйғарымы негізінде қажетті құтқару және авариялық-қалпына келтіру жұмыстарын жүргізу кезінде жол беріледі.

38-бап. Табиғи және техногендік сипаттағы төтенше
жағдайлар кезінде мүлікті реквизициялау тәртібі

1. Табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар кезінде жалпы басшылық пен реквизицияны қамтамасыз етуді Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген төтенше жағдайлардың түрі (объектілік, жергілікті, өңірлік және жаһандық) мен жіктелуіне байланысты табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайларды оқшаулау және жою жөніндегі іс-шараларға басшылық ететін уәкілетті орган жүзеге асырады.
2. Мүлікті реквизициялау облыстың (республикалық маңызы бар қаланың немесе астананың), ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жергілікті атқарушы органының шешімі негізінде жүзеге асырылады.
3. Реквизиция туралы жергілікті атқарушы органның шешімі табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардың алдын алу және жою саласындағы уәкілетті органның немесе табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайларды оқшаулау және жою жөніндегі іс-шараларды жүзеге асыратын авариялық-құтқару қызметтері басшыларының ұйғарымы негізінде шығарылады.
4. Ұйғарым табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайларды оқшаулау және жою жөніндегі іс-шараларды қамтамасыз ету үшін қажетті мүлік туралы мәліметтерді қамтуы тиіс.
5. Реквизиция туралы шешім мыналарды:
1) реквизицияға жататын мүліктің тізімдемесін, меншік иесі және мүліктің орналасқан жері, реквизицияланатын мүлікті жинау жері туралы мәліметтерді, сондай-ақ реквизицияланатын мүлік туралы өзге де қажетті мәліметтерді;
2) жекелеген аудандық әкімшілік-аумақтық бірлікте реквизицияны бақылауға және қамтамасыз етуге жауапты лауазымды тұлғалардың дербес құрамын;
3) жекелеген аудандық әкімшілік-аумақтық бірлікте мүлікті алып қоюды жүзеге асыруға уәкілетті лауазымды тұлғалардың дербес құрамын;
4) Қазақстан Республикасының бағалау қызметі туралы заңнамалық
актілеріне сәйкес құрылатын бағалау комиссиясының саны мен дербес
құрамын;
5) реквизициялауды жүргізу мерзімін;
6) өтем төлеу мерзімдерін;
7) реквизицияны жүргізуге қажетті өзге де мәліметтерді қамтуы тиіс.
6. Қажет болған жағдайда, оның ішінде реквизицияға жататын мүліктің тізбесі, лауазымды тұлғалардың немесе бағалау комиссиясының дербес құрамы өзгерген кезде, шешімге тиісті өзгерістер енгізіледі.
7. Реквизиция және оған кейіннен жасалатын барлық өзгерістер мен толықтырулар туралы шешім бұқаралық ақпарат құралдарына қабылданған кезден бастап екі күн мерзімнен кешіктірмей жариялауға, сондай-ақ онымен еркін танысу үшін қолжетімді жерлерде, әкімшілік-аумақтық бірліктің барлық аудандарында орналастыруға жатады.

39-бап. Өзіне қатысты реквизициялау туралы шешім
шығарылған мүлікті алып қою

1. Мүлікті алып қоюға дейін меншік иесі реквизиция туралы шешіммен жеке қол қою арқылы танысуға тиіс.
2. Мүлікті алып қоюды мүлік иесінің (немесе оның өкілінің) және мүлікті алып қою туралы акт негізінде бағалау комиссиясы мүшелерінің қатысуымен осыған уәкілетті лауазымды тұлғалар жүргізеді.
3. Мүлікті алып қою туралы акт:
1) реквизиция туралы шешімнің деректемелерін көрсете отырып реквизицияны жүргізу негіздемесін;
2) мүлікті алып қоюды жүргізудің уақыты мен орнын;
3) реквизицияны жүргізетін лауазымды тұлға, бағалау комиссиясының құрамы мен мүшелерінің саны, реквизиция жасалатын мүліктің иелері, мүлікті алып қою кезінде қатысатын өзге де тұлғалар туралы мәліметтерді;
4) салмағын, өлшемін, сапасы мен орау түрін, құқық белгілейтін құжаттарды, мемлекеттік тіркеу туралы мәліметтерді және өзге де жеке айқындалған сипаттарды көрсете отырып, реквизиция жасалатын мүліктің тізімдемесін;
5) мүлікті бағалау мен өтем төлеудің мөлшері туралы мәліметтерді;
6) егер мүлік қайтару шарттарында реквизицияланса, мүлікті қайтарудың болжамды мерзімін;
7) өтемді төлеу мерзімі мен жауапты лауазымды тұлғаны көрсете отырып, оны төлеуді қамтамасыз ететін қаржылық органды көрсетуді;
8) реквизиция және реквизиция жасалатын мүлік туралы өзге де қажетті мәліметтерді қамтуы тиіс.
4. Акт екі данадан кем жасалмайды, оған уәкілетті лауазымды тұлға, бағалау комиссиясының мүшелері мен мүліктің иесі (немесе оның уәкілетті өкілі) қол қояды және актінің бір данасы реквизиция жасалатын мүліктің иесіне немесе оның өкіліне беріледі. Актінің екінші данасы белгіленген тәртіппен лауазымды тұлғаның есебімен облыстың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың) жергілікті атқарушы органына жіберіледі.

40-бап. Табиғи және техногендік сипаттағы төтенше
жағдайлар аймағында төтенше жағдайлар режимін
енгізу кезінде реквизициялау ерекшеліктері

1. Табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар аймағында төтенше жағдайлар режимін енгізу кезінде табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайларды оқшаулау және жою жөніндегі іс-шараларды жүзеге асыратын авариялық-құтқару қызметінің басшысы өзінің жеке жауапкершілігімен қажетті құтқару және авариялық-қалпына келтіру жұмыстарын жүргізу үшін қажетті мүліктің реквизициясын дербес өткізуге құқылы.
2. Мүлікті алып қою реквизициялау туралы актінің негізінде жүзеге асырылады, ол:
1) реквизиция жүргізудің негіздемелерін;
2) алып қоюды жүргізудің уақыты мен орнын;
3) лауазымын, атағы мен атын көрсете отырып, реквизицияны жүргізетін лауазымды тұлға туралы мәліметтерді, сондай-ақ реквизициялауға уәкілетті тұлғаларды тағайындау туралы бұйрықтың деректемелерін, реквизиция жасалатын мүліктің иесін, алып қою кезінде қатысатын өзге де тұлғалар туралы мәліметтерді;
4) салмағын, өлшемін, сапасы мен орау түрін, құқық белгілейтін құжаттарды, мемлекеттік тіркеу туралы мәліметтерді және өзге де жеке анықтамалық сипаттамаларды көрсете отырып, реквизиция жасалатын мүліктің тізімдемесін;
5) мүлікті бағалау туралы мәліметтерді;
6) реквизиция және реквизиция жасалатын мүлік туралы өзге де қажетті мәліметтерді қамтуы тиіс.
3. Актінің бір данасы реквизиция жасалатын мүліктің иесіне (немесе меншік иесінің өкіліне) беріледі.
4. Алып қою туралы актіні қоса бере отырып, өткізілген реквизиция туралы есеп жасалады, ол белгіленген тәртіппен табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайларды оқшаулау және жою саласындағы уәкілетті органға және облыстың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың) немесе ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жергілікті атқарушы органына жіберіледі.

41-бап. Табиғи және техногендік сипаттағы төтенше
жағдайлар аймағында құтқару және авариялық
қалпына келтіруді жүргізу кезінде реквизициялау

1. Табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар аймағында құтқару және авариялық-қалпына келтіруді жүргізу кезінде ерекше жағдайларда авариялық-құтқару қызметінің немесе шұғыл медициналық көмек қызметінің жекелеген жасақтарының (бөлімшелерінің) қажеттілігі үшін мүлікті реквизициялауды осы жасақтың (бөлімшенің, экипаждың) бастығы дербес жүргізеді.
2. Мүлікті алып қою реквизициялар туралы акт негізінде жүргізіледі, ол:
1) реквизициялауға негіз болған ерекше жағдайлар туралы нұсқауды;
2) алып қоюды жүргізу уақыты мен орнын;
3) лауазымын, атағы мен атын көрсете отырып, реквизицияны жүргізетін лауазымды тұлға туралы мәліметтерді, сондай-ақ өзге де қажетті деректемелерді, реквизиция жасалатын мүліктің иесі, алып қою кезінде қатысатын өзге де тұлғалар туралы мәліметтерді;
4) салмағын, өлшемін, сапасы мен орау түрін, құқық белгілейтін құжаттарды, мемлекеттік тіркеу туралы мәліметтерді және өзге де жеке-анықтамалық сипаттамаларды көрсете отырып реквизиция жасалатын мүліктің тізімдемесін;
5) реквизиция және реквизиция жасалатын мүлік туралы өзге де қажетті мәліметтерді қамтуға тиіс.
3. Актінің бір данасы реквизиция жасалатын мүліктің иесіне (немесе меншік иесінің өкіліне) беріледі.
4. Авариялық-құтқару қызметінің немесе шұғыл медициналық көмек қызметі жасағының (бөлімшесінің) басшысы есеп пен реквизициялау туралы актіні қоса бере отырып, өткізілген реквизициялау туралы жоғарыда тұрған бастық арқылы табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайларды оқшаулау және жою саласындағы уәкілетті органды дереу хабардар етуге міндетті.

42-бап. Табиғи және техногендік сипаттағы төтенше
жағдайлар кезінде реквизицияланған мүлікті
қайтару

1. Табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар аймағында төтенше жағдайлар жойылған кезде немесе табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар тоқтатылған кезде реквизицияланған мүліктің иесі сақталған мүлікті осы бапта көзделген тәртіппен қайтаруды сот бойынша талап етуге құқылы.
2. Мүлкін алып қойғаны үшін өтем алмаған реквизицияланған мүліктің иесі өзінің таңдауы бойынша мүлікті қайтаруды және залалды өтеуді не өтемді толық көлемде беруді талап етуге құқылы. Ішінара өтем алған меншік иесінің де осындай құқығы бар. Ішінара өтем алған меншік иесіне мүлікті қайтару кезінде шығындарды өтеу төленген сомалар ескеріле отырып жүргізіледі.
3. Толық көлемде өтем алған реквизицияланған мүліктің иесі мүліктің қайтарылу күнгі бағасы бойынша сақталған мүлікті басымдықпен, бірақ алынған өтем сомасынан асырмай сатып алуға құқылы.
4. Мүліктің жекелеген түрлерін қайтарудың ерекшеліктері Қазақстан Республикасының жер, мұнай, тұрғын үй қатынастары туралы заңнамалық актілермен және Қазақстан Республикасының өзге заңнамалық актілерімен белгіленеді.

43-бап. Мүлікті реквизициялау үшін ақшалай өтем төлеу

1. Реквизиция жасалатын мүлік үшін ақшалай өтем Қазақстан Республикасының бюджет қызметін реттейтін заңнамалық актілеріне сәйкес бюджет қаражатынан төленеді.
2. Өтем реквизиция туралы шешімде көрсетілген мерзімде, мүлікті алып қою туралы актіге қол қойылған күннен бастап алпыс күннен кешіктірмей төленуі тиіс.
3. Өтемді төлеудің мерзімі өткен кезде, қарыздың сомасына нақты төлеу күніне Қазақстан Республикасы ұлттық банкінің қайта қаржыландырудың ресми ставкасы негізінде есептелетін мөлшерде айыппұл есептелінеді.

44-бап. Табиғи және техногендік сипаттағы төтенше
жағдайлар кезінде реквизицияланған мүлікті
есепке алу

1. Табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар кезінде реквизицияны жүзеге асыратын орган реквизицияланған мүліктің бастапқы есебін жүргізуге міндетті, онда алып қойылған мүліктің тізбесі және реквизицияланған мүлікті пайдалану үшін берілген авариялық-құтқару қызметінің бөлімшелері немесе өзге де ұйымдар туралы мәліметтер қамтылуға тиіс.
2. Реквизицияланған мүлік қозғалысының одан әрі есебі реквизицияланған мүлікті есепке алу үшін белгіленген тәртіппен жүргізіледі. Төтенше жағдайларды оқшаулау және жою жөніндегі іс-шараларды қамтамасыз ету, авариялық-құтқару жұмыстарын жүргізу мұқтажы үшін алып қойылғандар мен берілгендерді пайдалану есебінің жүйесін табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардың алдын алу және жою саласындағы уәкілетті орган айқындайды.

45-бап. Мүлікті реквизициялау кезінде меншік иесінің
құқығына кепілдік беру

1. Реквизицияны жүргізу кезінде туындаған даулар Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес шешіледі.
2. Реквизиция, сондай-ақ реквизицияланған мүлікті бағалау және оған өтем жасау мөлшері, оның ішінде өтелетін шығындардың мөлшері туралы шешімнің заңдылығына реквизицияланған мүліктің иесі сот тәртібімен дауласа алады.
3. Реквизицияланған мүлік иесінің мүліктің реквизициядан туындаған құнын және шығындарды өтеу туралы талабына талап қоюдың мерзімі таратылмайды.

$ 2 Қорғаныс мұқтажы үшін мүлікті реквизициялау ерекшеліктері (соғыс жағдайы кезеңінде немесе соғыс уақытында)

46-бап. Соғыс жағдайы кезеңінде қорғаныс мұқтажы үшін
мүлікті реквизициялаудың негіздері мен тәртібі

1. Соғыс жағдайы енгізілген және жұмылдыру хабарландырылған (толық немесе ішінара) жағдайда мүлікті қорғаныс мұқтажы үшін реквизициялау Қазақстан Республикасының Жұмылдыру жоспарына және тиісті есепті жылға арналған өндіріс және қызмет көрсету жоспарына сәйкес жүргізіледі.
2. Соғыс жағдайы енгізілген және соғыс жағдайы режимін қамтамасыз ету шаралары ретіндегі қорғаныс мұқтажы үшін мүлікті реквизициялау Қазақстан Республикасы Президентінің соғыс жағдайын енгізу туралы жарлығымен бекітілетін соғыс жағдайы режимін қамтамасыз ету жөніндегі іс-шаралар жоспарына сәйкес жүргізіледі.
3. Бұдан әрі, қорғаныс мұқтажы үшін мүлікті қосымша реквизициялау қорғаныс мұқтажын және соғыс жағдайы режимін қамтамасыз ету үшін штаб бастықтары комитетінің немесе әскери басқарудың жергілікті органдарының (штаб бастықтары комитетінің келісімі бойынша) ұйғарымы бойынша жүзеге асырылады.
4. Қорғаныс мұқтажы үшін мүлікті реквизициялау облыстың (астананың және республикалық маңызы бар қаланың), ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жергілікті атқарушы органының шешімдері негізінде Штабтар бастықтары комитетінің, әскери басқарудың жергілікті органдарының, жұмылдыру органдарының немесе жоғарыда тұрған әскери органдардың жазбаша бұйрықтары негізінде осындай өкілеттік берілген әскери бөлімдердің командирлерінің ұйғарымдары бойынша жүзеге асырылады.
5. Әскери органдар мен әскери бөлімдердің қорғаныс мұқтажы үшін мүлікті реквизициялау жөніндегі қызметіне жалпы басшылық жасауды және үйлестіруді Қазақстан Республикасының қарулы күштері туралы Қазақстан Республикасы заңнамалық актілерінің, Қазақстан Республикасы қарулы күштерінің, басқа да әскерлері мен әскери құрамаларының жалпы әскери жарғыларының, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Бас қолбасшысының бұйрықтары негізінде жүзеге асырылады.
6. Жергілікті атқарушы органның реквизициялау туралы шешімі әскери органдардың қарулы күштер және соғыс жағдайы туралы нормативтік құқықтық актілерде белгіленген тәртіпте шығарылған (Штабтар бастықтары комитетінің, жұмылдыру органдарының, жергілікті әскери органдардың) ұйғарымдары негізінде шығарылады.
7. Ұйғарым мүлікті қорғау мұқтажы үшін қажет мәліметтерді қамтуы тиіс.

47-бап. Қорғаныс мұқтажы үшін реквизициялауға жататын
мүлік

1. Соғыс жағдайы енгізілген және жұмылдыру хабарландырылған кезде Қазақстан Республикасының жұмылдыру жоспарына сәйкес автокөлік құралдары және өзге де мүліктер реквизициялауға жатқызылады.
2. Соғыс жағдайы енгізілген және соғыс жағдайы режимін қамтамасыз ету шарасы ретінде мүлікті реквизициялау қажеттілігі танылған кезде реквизициялауға жатқызылатын мүліктің тізбесі соғыс жағдайы режимін қамтамасыз ету жөніндегі іс-шаралар жоспарымен айқындалады.
3. Соғыс жағдайы кезеңінде қосымша реквизициялау қажеттігі жағдайында реквизициялауға жатқызылатын мүліктің тізбесі әскери органдардың ұйғарымына сәйкес айқындалады.
4. Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарға сәйкес мүліктері қорғаныс мұқтажы үшін реквизицияланбайтын ұйымдардың тізбесін Қазақстан Республикасы Үкіметі айқындайды.
5. Жеке тұлғалардың реквизициялауға жатқызылмайтын мүліктерінің тізбесі мен нормативтерін Қазақстан Республикасының халқын соғыс уақытында жабдықтау нормаларына сәйкес Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды.

48-бап. Соғыс жағдайында қорғаныс мұқтажы үшін мүлікті
реквизициялаудың ерекшеліктері

1. Соғыс уақытында соғыс қимылдары жүріп жатқан және жергілікті билік органдары жұмыс істемейтін аумақта Штаб бастықтарының комитеті бұл туралы кейіннен Қазақстан Республикасының Үкіметіне хабарлай отырып, мүлікті қорғаныс мұқтажы үшін қажетті реквизициялауды дербес жүргізеді. Реквизициялауды жүргізу үшін Штаб бастықтарының комитеті қарулы күштерді қамтамасыз етудің жедел жоспарлары негізінде жергілікті әскери органдарға немесе әскери бөлімдердің командирлеріне жазбаша ұйғарым береді. Ұйғарым сондай-ақ жергілікті әскери органдардың немесе әскери бөлімдер командирлерінің өтініштері бойынша да берілуі мүмкін.
2. Мүлікті реквизициялауды ұйғарым берілген жергілікті әскери органдардың бастықтары не уәкілетті әскери лауазымды тұлғалардың жазбаша бұйрықтарымен өздері тағайындаған әскери бөлімдердің командирлері тікелей жүргізеді.
3. Мүлікті алып қою реквизициялау туралы акт негізінде жүзеге асырылады, ол:
1) Штабтар бастықтары комитетінің ұйғарым деректемелері көрсетілген реквизициялау жүргізу туралы негіздемені;
2) алып қоюды жүргізу уақыты мен орнын;
3) лауазымын, атағын және атын көрсете отырып, реквизициялау
жүргізетін лауазымды тұлға туралы мәліметтерді, сондай-ақ реквизициялауға уәкілетті тұлғаны тағайындау туралы бұйрықтың, реквизицияланатын мүліктің меншік иесінің, алып қою кезінде қатысқан өзге де тұлғалардың деректемелерін;
4) салмағын, мөлшерін, сапасы мен орау түрін, құқық белгілейтін құжаттарды, мемлекеттік тіркеу туралы мәліметтерді және өзге де жеке айқындамалық сипаттамаларды көрсете отырып, реквизиция жасалатын мүліктің тізімдемесін;
5) мүлікті бағалау туралы мәліметтерді;
6) реквизиция және реквизицияланатын мүлік туралы өзге де қажетті мәліметтерді қамтуы тиіс.
4. Жүргізілген реквизиция туралы есеп жасалады, ол алып қоюлар туралы қоса берілген актілермен белгіленген тәртіппен жоғарыда тұрған басшылық арқылы Штаб бастықтары комитетіне жіберіледі.

49-бап. Соғыс қимылдары жүргізілген кезде қорғаныс
мұқтажы үшін мүлікті реквизициялаудың
ерекшеліктері

1. Ерекше жағдайларда соғыс қимылдары жүріп жатқан аймақта жекелеген әскери бөлімдердің мұқтажы үшін мүлікті реквизициялауды әскери бөлімнің командирі дербес жүргізеді.
2. Мүлікті алып қою реквизициялау туралы акт негізінде жүргізіледі, ол:
1) реквизициялау үшін негіз болған ерекше мән-жайларды көрсетуді;
2) алып қоюды жүргізу уақыты мен орнын;
3) лауазымын, атағын және атын көрсете отырып, реквизициялауды жүргізетін әскери бөлім командирі туралы мәліметтерді, сондай-ақ егер реквизиция тағайындалған тұлғамен жүргізілсе, реквизициялауға уәкілетті тұлғаларды тағайындау туралы жазбаша бұйрықтың, реквизицияланатын мүлік иесінің, алып қою кезінде қатысқан өзге де тұлғалардың деректемелерін;
4) салмағын, мөлшерін, сапасы мен орау түрін, құқық белгілейтін құжаттарды, мемлекеттік тіркеу туралы мәліметтерді және өзге де жеке айқындамалық сипаттамаларды көрсете отырып, реквизицияланатын мүліктің тізімдемесін;
5) реквизициялау және реквизиция жасалатын мүлік туралы өзге де қажетті мәліметтерді қамтуға тиіс.
3. Актінің бір данасы реквизиция жасалған мүліктің иесіне (немесе меншік иесінің өкіліне) беріледі.
4. Әскери бөлімнің командирі реквизициялау туралы есеп пенактіні қоса беріп жоғарыда тұрған басшы арқылы Штабтар бастықтары комитетіне жүргізілген реквизициялау туралы дереу хабарлауға міндетті.
5. Штабтар бастықтары комитеті Қазақстан Республикасы Үкіметіне реквизицияланған мүліктің меншік иелеріне кейіннен өтем жасау үшін мүлікті алып қоюды жүргізу есебін және реквизициялау туралы актіні қоса беріп, соғыс қимылдары жүріп жатқан аумақта мүлікті реквизициялау жүргізілгендігі туралы дереу хабарлауға міндетті.
6. Соғыс қимылдарын жүргізген кезде реквизицияланған мүлікке өтем Қазақстан Республикасының бюджет қызметін реттейтін заңнамалық актісіне сәйкес республикалық бюджет қаражатынан төленеді.

50-бап. Қорғаныс мұқтажы үшін реквизициялауға
жатқызылатын және қорғаныс мұқтажы үшін
реквизицияланған мүлікті есепке алу

1. Қазақстан Республикасының жұмылдыру дайындығы мен жұмылдыруды және мемлекеттік резервтер жүйесін жасау жөніндегі іс-шаралары шеңберінде Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тізбе бойынша автокөлік құралдары және өзге де мүлік қорғаныс мұқтажы үшін мүлікті реквизициялау мақсатында бейбіт уақытта есепке алуға жатады.
2. Қорғаныс мұқтажы үшін реквизициялауға жататын мүлікті бейбіт уақытта есепке алуды жұмылдыру дайындығы мен жұмылдыру саласындағы уәкілетті орган мүліктің жекелеген түрлерін тіркеуді жүзеге асыратын мемлекеттік органдардың немесе өзге де мемлекеттік ұйымдардың, мүлікті реквизициялау үшін қажетті ақпарат бар мемлекеттік статистика органдарының және өзге де мемлекеттік органдардың деректері негізінде жүргізеді.
3. Мемлекеттік органдардың және өзге де мемлекеттік ұйымдардың жұмылдыру дайындығы мен жұмылдыру саласындағы органдарға қорғаныс мұқтажы үшін реквизициялауға жатқызылатын мүлікке қатысты ақпарат беру тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды.
4. Қорғаныс мұқтажы үшін реквизициялануға жатқызылатын мүлікті есепке алу бейбіт уақытта осы мүлікті еркін иелену, пайдалану немесе билік ету құқығын шектеуі тиіс емес.
5. Реквизицияланған мүлікті бастапқы есепке алуды жергілікті әскери органдар жүргізеді, онымен алып қойылған мүліктің тізбесі және реквизицияланған мүлік пайдалану үшін берілген әскери бөлімдер немесе өзге де ұйымдар туралы мәліметтер айқындалуға тиіс.
6. Реквизицияланған мүліктің одан әрі қозғалысын есепке алу әскери мүлікті есепке алу үшін белгіленген тәртіппен жүргізіледі. Қорғаныс мұқтажы үшін алып қойылған және пайдалануға берілген мүлікті есепке алу жүйесін Штабтар бастықтарының комитеті ұйымдастырады.

5-тарау. Мемлекет иелігіне алу

51-бап. Мемлекет иелігіне алуды жүзеге асыру принциптері

1. Мемлекет иелігіне алу тиісті заң тәртібін сақтай отырып Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында қоғамдық мүддеге орай жүзеге асырылуы және мемлекет иелігіне алынатын мүлік пен басқа да шығындардың нарықтық құнын Қазақстан Республикасы алдын ала және тең бағалы өтеу жағдайында кемсітулерсіз жүргізілуі мүмкін.
2. Мемлекет иелігіне алу азаматтың және мемлекеттік емес заңды тұлғаның меншігіндегі мүлікті иеліктен шығарудың айрықша жағдайы (айрықша нысаны) болып табылады және Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасында көзделген мүлікті иеліктен шығарудың барлық өзге де мүмкін нысандары толық бітірілгеннен кейін ғана жүзеге асырылады.
3. Мемлекет иелігіне алу мемлекет иелігіне алу рәсімдерінің жариялылығын сақтай отырып жүзеге асырылуы тиіс.
4. Мемлекет иелігіне алынатын мүлік иесінің құқығын қорғауды Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген тәртіппен сот жүзеге асырады.
5. Мемлекет иелігіне алынатын мүлік иесі осы Заңның 66-бабында көзделген келісім рәсімдеріне бастамашылық етуге құқылы.

52-бап. Мемлекет иелігіне алу негіздері

Мүлікті мемлекет иелігіне алу осы Заңға, Қазақстан Республикасының бюджет қызметін реттейтін заңнамалық актісіне және мүлікті мемлекет иелігіне алуды жүзеге асыруға арналған шығындарды қаржыландыруды көздейтін тиісті жылға арналған бюджет туралы Қазақстан Республикасының заңнамалық актілеріне сәйкес қабылданатын Мүлікті мемлекет иелігіне алу туралы Қазақстан Республикасының заңы негізінде жүзеге асырылады.

53-бап. Мүлікті мемлекет иелігіне алуды жүзеге асыру
рәсімдерінің басталуы

1. Мүлікті мемлекет иелігіне алу рәсімдерінің басталуы туралы шешімді Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Парламенті депуттатарының заңнамалық бастамаларын іске асыру жағдайларын қоспағанда, Қазақстан Республикасының Үкіметі қабылдайды.
2. Қазақстан Республикасы Үкіметінің мүлікті мемлекет иелігіне алу рәсімдерінің басталуы туралы қаулысы мүліктің иесіне (иелеріне) жазбаша нысанда оны қабылдаған күннен бастап үш күн мерзімде хабардар етіледі.
3. Қазақстан Республикасы Үкіметінің мүлікті мемлекет иелігіне алу рәсімдерінің басталуы туралы қаулысы бұқаралық ақпарат құралдарында оны қабылдаған күннен бастап үш күн мерзімде жариялануы тиіс.
4. Қазақстан Республикасы Үкіметінің мүлікті мемлекет иелігіне алу рәсімдерінің басталуы туралы қаулысына Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен шағымдануға болады.

54-бап. Банкроттық кезінде мүлікті мемлекет иелігіне алу
жөніндегі шектеулер

1. Банкроттық туралы іс немесе осы тұлғаны банкрот деп тану туралы қабылданған шешім бойынша іс қозғалған жағдайда тұлғаның мүлкін мемлекет иелігіне алуға рұқсат етілмейді.
2. Банкроттық туралы іс қозғалған жағдайда мемлекет иелігіне алу рәсімі тұлғаны банкрот деп тану немесе танудан бас тартуға дейін тоқтатыла тұрады. Тұлғаны банкрот деп танудан бас тартылған кезде мемлекет иелігіне алу рәсімі жалғасады, ал банкрот деп тану туралы шешім қабылданған кезде мемлекет иелігіне алу рәсімі тоқтатылады. Оған қатысты банкрот деп тануға байланысты мемлекет иелігіне алу рәсімі тоқтатылған борышкердің мүлкі конкурстық (тарату) массасы құрамында иеліктен шығару кезінде Қазақстан Республикасы осындай мүлікті нарық құны бойынша сатып алудың басым құқығына ие болады.

55-бап. Республикалық бюджет комиссиясының Мемлекет
иелігіне алу туралы заңның жобасын қарауы

1. Мүлікті мемлекет иелігіне алу туралы Қазақстан Республикасы заңының жобасы республикалық бюджет комиссиясының қарауына беріледі.
2. Республикалық бюджет комиссиясы Қазақстан Республикасының Мүлікті мемлекет иелігіне алу туралы заңының жобасы жөнінде теріс шешім шығарса мүлікті мемлекет иелігіне алу рәсімдері тоқтатуға жатады.

56-бап. Қазақстан Республикасы Үкіметінің мемлекет
иелігіне алу рәсімдерінің тоқтатылуы туралы
қаулысы

1. Мүлікті мемлекет иелігіне алу туралы Қазақстан Республикасы заңының жобасы бойынша республикалық бюджет комиссияның теріс шешімі негізінде Қазақстан Республикасының Үкіметі мемлекет иелігіне алу рәсімдерін тоқтату туралы қаулы қабылдайды.
2. Қазақстан Республикасы Үкіметінің мүлікті мемлекет иелігіне алу рәсімдерін тоқтату туралы қаулысы қабылданған күннен бастап үш күн мерзімде бұқаралық ақпарат құралдарында міндетті түрде жариялануы тиіс.
3. Залалдарды өтеу мөлшері туралы дауларды Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен сот қарайды.

57-бап. Мүлікті мемлекет иелігіне алу туралы Қазақстан
Республикасы заңының жобасын Қазақстан
Республикасы Парламентіне енгізу туралы
Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысы

1. Мүлікті мемлекет иелігіне алу туралы Қазақстан Республикасы заңының жобасын Қазақстан Республикасы Парламентіне енгізу туралы Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысы қабылданған күннен бастап үш күн мерзімде бұқаралық ақпарат құралдарында міндетті түрде жариялануы тиіс.
2. Мүлікті мемлекет иелігіне алу туралы Қазақстан Республикасы заңының жобасын Қазақстан Республикасы Парламентіне енгізу туралы Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысына Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен шағым берілуі мүмкін.

58-бап. Мүлікті мемлекет иелігіне алу туралы Қазақстан
Республикасының заңы

1. Мүлікті мемлекет иелігіне алу туралы Қазақстан Республикасы заңының жобасын Қазақстан Республикасы Парламентіне енгізу туралы Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысы негізінде, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Президентінің немесе Қазақстан Республикасы Парламенті депутатының (депутаттарының) заңнамалық бастамалары іске асыру кезінде Қазақстан Республикасының Парламенті мүлікті мемлекет иелігіне алу туралы Қазақстан Республикасының заңын қабылдай алады.
2. Қазақстан Республикасының Парламентінде Мүлікті мемлекет иелігіне алу туралы Қазақстан Республикасы заңының жобасы қабылданбаған жағдайда меншік иесіне және өзге де тұлғаларға келтірілген залалдар республикалық бюджеттен өтеуге жатады.
3. Мүлікті мемлекет иелігіне алу туралы Қазақстан Республикасы заңы қабылданған кезде құқықтары мүлкін мемлекет иелігіне алуға байланысты тоқтатылатын немесе мемлекет иелігіне алған кезде шектелетін меншік иесі мен өзге де тұлғаларға келтірілетін мемлекет иелігіне алынған мүліктің және өзге де залалдардың құнын меншік иесіне өтеудің мөлшерін азайтуға болмайды.

59-бап. Мемлекет иелігіне алынатын мүліктің құнын өтеу
мөлшері

1. Мүлікті мемлекет иелігіне алған кезде Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің 249-бабы мен 266-бабының 4-тармағына сәйкес мемлекет иелігіне алынатын мүліктің құны өтелуге жатады.
2. Мемлекет иелігіне алынатын мүліктің иесіне төленетін өтемнің мөлшері мүліктің нарықтық құнын негізге ала отырып айқындалады.
3. Өтем мөлшері бағалау (қайта бағалау) жүргізген күнге айқындалады.

60-бап. Өтем төлеу тәртібі

1. Мүліктің құнын және басқа залалдарды өтеу мемлекет иелігіне алынатын мүлікке меншік құқығы Қазақстан Республикасына өткенге дейін толық көлемде жүргізіледі.
2. Өтемдерді төлеу ақшалай нысанда Қазақстан Республикасының ұлттық валютасы - теңгемен, ал егер мемлекет иелігіне алынған мүліктің иесі немесе құқықтары мүлкін мемлекет иелігіне алуға байланысты тоқтатылатын немесе мемлекет иелігіне алған кезде шектелетін өзге де тұлғалар шетел азаматы немесе шетелдік заңды тұлға болып табылған жағдайда - оның таңдауы бойынша шетел валютасында жүргізіледі.
3. Өтемдерді төлеу Қазақстан Республикасының республикалық бюджет қаражатынан жүзеге асырылады.
4. Өтемдерді өзге мүлікпен төлеуге Қазақстан Республикасының мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті органы мен мүлік иесінің арасындағы келісім бойынша рұқсат етіледі. Көрсетілген келісім жазбаша нысанда жасалуы тиіс.

61-бап. Өтемдерді төлеу мерзімдері

1. Өтемдерді төлеу мүлікті мемлекет иелігіне алу туралы Қазақстан Республикасының заңы күшіне енген күннен бастап бір айдан кешіктірілмей біржола жүргізіледі. Өтемдерді бөліп төлеуді көздейтін мемлекет иелігіне алуды жүзеге асыруға рұқсат етілмейді.
2. Мемлекет иелігіне алынған мүлікті іс жүзінде беру құқықтары мүлкін мемлекет иелігіне алуға байланысты тоқтатылатын немесе мемлекет иелігіне алған кезде шектелетін меншік иесі мен өзге де тұлғалар тең бағалы өтемдерді алғаннан кейін ғана жүзеге асырылады.

62-бап. Мемлекет иелігіне алынатын мүлікке
Қазақстан Республикасының құқықтарын алу

Мемлекет иелігіне алынатын мүлікке Қазақстан Республикасының құқықтарын алу Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінде, Қазақстан Республикасының жер, тұрғын үй қатынастары туралы заңнамалық актілерінде және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамалық актілерінде көзделген тәртіппен жүзеге асырылады.

63-бап. Мемлекет иелігіне алу кезінде кредит берушілер
құқықтарына кепілдік беру

1. Мемлекет иелігіне алынатын мүліктің құрамына енгізілген міндеттемелері бойынша кредит берушілер мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті орган мүліктің мемлекет иелігіне алынатыны туралы оны Қазақстан Республикасының меншігіне бергенге дейін жазбаша түрде хабардар етілуі тиіс.
2. Мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті органға борышты ауыстыруға өзінің келісетіні туралы жазбаша хабарламаған кредит беруші мүлікті мемлекет иелігіне алу туралы хабарландыру алған күннен бастап үш айдың ішінде міндеттемелерінің тоқтатылуын немесе мерзімінен бұрын орындалуын және республикалық бюджеттің қаражаты есебінен келтірілген залалдардың өтелуін талап етуге құқылы.
3. Осы баптың 1-тармағында көзделген тәртіппен мүлікті мемлекет иелігіне алу туралы хабардар етілмеген кредит беруші талап қою мерзімінің жалпы мерзімі ішінде осы баптың 2-тармағында көзделген талаптардың қанағаттандырылуы туралы талап етуге құқылы.

64-бап. Заңды тұлғаларды қайта ұйымдастыру мен мәмілелер
жасауға шектеулер

1. Қазақстан Республикасы Үкіметінің мемлекет иелігіне алу рәсімдерінің басталуы туралы қаулысы қабылданған кезден бастап және мемлекет иелігіне алынатын мүлікке жататын мүлікті Қазақстан Республикасының меншігіне бергенге дейін азаматқа немесе заңды тұлғаға мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті органның келісімісіз:
1) мемлекет иелігіне алынатын мүлік тиесілі заңды тұлғаны қайта ұйымдастыруды жүзеге асыруға;
2) жылжымайтын мүлікке мәмілелер жасауға;
3) құны активтер құнының жалпы мөлшерінің 10 және одан көп пайызын құрайтын мәмілелер жасауға;
4) ақша займдарын алуға және беруге;
5) бағалы қағаздардың эмиссиясын жүзеге асыруға рұқсат етілмейді.
2. Осы бапта көзделген талаптарды бұза отырып жасалған мәмілені Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінде және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамаларында белгіленген тәртіппен мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті органның немесе Қазақстан Республикасының заңнамалық актілеріне сәйкес осындай талаппен сотқа жүгіну құқығы берілген органның өтініші бойынша сот жарамсыз деп тануы мүмкін.

65-бап. Мемлекеттік органдардың мемлекет иелігіне алу
кезіндегі функциялары

1. Мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті орган мемлекет иелігіне алынатын мүлікті нақты қабылдауымен байланысты барлық қажетті іс-қимылдарды жүзеге асырады.
2. Мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті орган мемлекет иелігіне алынған мүлік туралы мәліметтерді мемлекеттік мүлік тізіліміне енгізеді.
3. Қазақстан Республикасының Үкіметі Қазақстан Республикасы атынан мемлекет иелігіне алынған мүлік иесінің құқықтарын жүзеге асырады.
4. Қазақстан Республикасының Үкіметі мемлекет иелігіне алынған мүлікті акцияларды төлеуге немесе мемлекеттің жүз пайызды қатысуымен арнайы құрылған заңды тұлғаның жарғы капиталына не осы Заңның 127-бабының ережелері бойынша ұлттық холдингке немесе ұлттық компанияға береді.
5. Мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті орган мемлекет иелігіне алынған мүлікті басқаруды осы баптың 4-тармағында белгіленген тәртіппен оны беру кезіне дейін жүзеге асырады.
6. Мемлекет иелігіне алынған мүлікті беру кезінен бастап мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті орган мемлекеттің қатысуымен заңды тұлғаға бекітілген не ұлттық холдингке немесе ұлттық компанияға берілген мемлекет иелігіне алынған мүлікті пайдаланудың тиімділігіне бақылауды жүзеге асырады.

66-бап. Келісу рәсімдері

1. Қазақстан Республикасы Үкіметінің мүлікті мемлекет иелігіне алу рәсімдерінің басталуы туралы қаулысы қабылданғаннан кейін кез келген уақытта көрсетілген мүліктің иесі мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті органға тиісті өтініш беру жолымен келісу рәсімдеріне бастама жасауға құқылы. Көрсетілген өтініш берілген күнінде тіркеледі.
2. Осы баптың 1-тармағында көрсетілген өтініш жіберілген күннен бастап екі ай мерзімде мемлекеттік мүлікке уәкілетті орган мемлекет иелігіне алынған мүлікті беру туралы келісім жобасын қарауға, берілетін мүліктің құрамын айқындауға, құқықтары берілетін мүлікке қатысты тоқталатын немесе шектелетін тұлғаларды айқындауға, мемлекет иелігіне алынатын мүлік пен басқа залалдардың құнына тәуелсіз бағалау жүргізуді ұйымдастыруға, мүлікті сатып алуға арналған шығыстарды қаржыландыру тәртібін айқындауға және мүлікке меншік құқығының өтуімен байланысты өзге де іс-қимылдарды жүзеге асыруға міндетті.
3. Құқықтары мүлігін мемлекет иелігіне алуға байланысты тоқтатылатын немесе мемлекет иелігіне алған кезде шектелетін мемлекет иелігіне алынатын мүліктің иесімен және басқа да тұлғалармен келісімге қол жеткізілген кезде көрсетілген келісімді Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітеді.
4. Мүдделі тұлғалардың қайсыбірімен мүлікті беру туралы келісімге қол жеткізілмеген кезде мемлекет иелігіне алу осы тарауда белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.
5. Қазақстан Республикасының Үкіметі келісімді бекіткеннен кейін мүліктің иесі мен мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті орган Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің талаптарын сақтай отырып, сатып алу-сату шарты нысанында мүлікті беру туралы келісімге қол қояды.
6. Мүлікке меншік құқығының Қазақстан Республикасына өтуіне дейін өтемдерді төлеу туралы талаптар және осы Заңның 59-61-баптарында белгіленген өтемдерді төлеудің өзге де шарттары тараптардың келісімі бойынша жойылмайды.

67-бап. Мемлекет иелігіне алынатын мүлік иесінің
құқықтарын қорғау

Мемлекет иелігіне алынатын мүлік иесінің және құқықтары мемлекет иелігіне алынатын мүлікке байланысты тоқтатылатын немесе мемлекет иелігіне алған кезде шектелетін өзге де тұлғалардың құқықтарын қорғауды Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексіне және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамасына сәйкес сот жүзеге асырады.

6-тарау. Жер учаскесін немесе өзге де жылжымайтын мүлікті өтеулі мәжбүрлеп иеліктен шығару

68-бап. Жер учаскесін немесе өзге де жылжымайтын мүлікті
өтеулі мәжбүрлеп иеліктен шығарудың мәні мен
жалпы шарттары

1. Мемлекет мұқтажы үшін мүлікті алып қою кезінде жер учаскесін немесе өзге де жылжымайтын мүлікті өтеулі мәжбүрлеп иеліктен шығару туралы шешім жер учаскесіне қатысты ғана, ал осы Заңның 69-бабында көзделген жағдайларда Қазақстан Республикасының аумағында орналасқан өзге де жылжымайтын мүлікке қабылдануы мүмкін.
2. Мемлекет мұқтажы үшін мүлікті алып қою кезінде жер учаскесін немесе өзге де жылжымайтын мүлікті өтеулі мәжбүрлеп иеліктен шығару үшін ерекше жағдайлардың тізбесі осы Заңның 71-бабымен белгіленеді.
3. Мемлекет мұқтажы үшін мүлікті алып қою кезінде жер учаскесін немесе өзге де жылжымайтын мүлікті өтеулі мәжбүрлеп иеліктен шығару алып қою рәсімдерінің жариялылығын сақтау кезінде жүргізілуі мүмкін. Алынатын мүліктің иесі тарапынан талаптар болған кезде жариялылықтың болмауы мемлекет мұқтажы үшін мүлікті алып қоюдан бас тартуға негіздеме болып табылады.
4. Мемлекет мұқтажы үшін мүлікті алып қою кезінде жер учаскесін немесе өзге де жылжымайтын мүлікті өтеулі мәжбүрлеп иеліктен шығару мемлекеттің (Қазақстан Республикасының немесе әкімшілік-аумақтық бірліктің) алынатын мүлікке және залалдарға нарық құнымен тең бағада өтем ұсыну шарттарымен ғана жүзеге асырылады.
5. Мемлекет мұқтажы үшін алынатын мүлік иесінің құқықтарын қорғауды сот жүзеге асырады.
6. Мемлекет мұқтажы үшін алынатын мүліктің иесі осы Заңның 81-бабының ережелеріне сәйкес мемлекет мұқтажы үшін мүлікті алып қою туралы шешім шығарылғанға дейін келісу рәсімдеріне бастама жасауға құқылы.
7. Мемлекет мұқтажы үшін мүлікті алып қою кезінде жер учаскесін немесе өзге де жылжымайтын мүлікті өтеулі мәжбүрлеп иеліктен шығару туралы ереже осы Заңның 78-бабында көзделген ерекшеліктерді ескере отырып, жер учаскесі азаматтың немесе мемлекеттік емес заңды тұлғаның жерді пайдалануында болған жағдайларына да қолданылады.

69-бап. Мемлекет мұқтажы үшін алып қою кезінде жер
учаскесін немесе өзге де жылжымайтын мүлікті
өтеулі мәжбүрлеп иеліктен шығару

Ғимараттар, құрылыстар және жылжымайтын мүліктің өзге де дербес объектілеріне (пәтерлер және өзге де тұрғын үй-жайлар, сондай-ақ кондоминимум объектісі құрамындағы тұрғын емес үй-жайлар) байланысты мемлекет мұқтажы үшін мүлікті алып қою кезінде жер учаскесін және өзге де жылжымайтын мүлікті өтеулі мәжбүрлеп иеліктен шығару туралы шешім қабылдауға көрсетілген объектілерді орналастыру және пайдалану үшін қажетті жер учаскелері осындай жер учаскелеріне жеке меншік құқығы құқық белгілейтін және өзге де құжаттар негізінде расталу мүмкін болмауына байланысты мемлекеттің меншігінен шыққан болып есептелмеген жағдайларда ғана рұқсат етіледі.

70-бап. Мемлекет мұқтажы үшін жер учаскесін немесе өзге
де жылжымайтын мүлікті өтеулі мәжбүрлеп иеліктен
шығаруды жүзеге асыру принциптері

1. Мемлекет мұқтажы үшін жер учаскесін немесе өзге де жылжымайтын мүлікті мүлікті өтеулі мәжбүрлеп иеліктен шығару азаматтар мен заңды тұлғалардың меншігіндегі мүлікті иеліктен шығарудың ерекше жағдайы болып табылады және Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі мен Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде көзделген мүлікті иеліктен шығарудың барлық мүмкін жағдайларын пайдалану мүмкін болмаған кезде ғана жүзеге асырылатын болады.
2. Мемлекет мұқтажды қанағаттандырудың өзге (балама) тәсілі болған кезде мемлекет мұқтажы үшін жер учаскесін немесе өзге де жылжымайтын мүлікті өтеулі мәжбүрлеп иеліктен шығаруға рұқсат етілмейді.
3. Мемлекеттік емес заңды тұлғалардың коммерциялық мақсаттарын және мемлекеттік емес мүдделерді қанағаттандыру мақсаттарын көздейтін кез келген мүлікті алып қою не мемлекеттік функцияларды жүзеге асыру мақсатынан туындамайтын және қоғамдық маңызды мақсаттарды көздемейтін өзге де мүлікті алып қою мемлекет мұқтажы үшін мүлікті алып қою болып танылмайды. Бұл жағдайларда мүлікті иеліктен шығаруға мүліктің иесі мен коммерциялық мақсаттарды көздейтін тұлға арасындағы келісім бойынша мүлікті сатып алу-сату шарты негізінде рұқсат етіледі.
4. Мемлекет мұқтажы үшін жер учаскесін немесе өзге де жылжымайтын мүлікті өтеулі мәжбүрлеп иеліктен шығаруға мемлекет мұқтажын қанағаттандыру үшін қажетті көлемде ғана рұқсат етіледі.
5. Осы баптың ережелерін орындамау соттың мемлекет мұқтажы үшін жер учаскесін немесе өзге де жылжымайтын мүлікті өтеулі мәжбүрлеп иеліктен шығарудан бас тартуы үшін және уәкілетті мемлекеттік орган қабылдаған мемлекет мұқтажы үшін мүлікті алып қою туралы шешімдерді жарамсыз деп тануға негіз болып табылады.

71-бап. Мемлекет мұқтажы үшін жер учаскесін алып қою
кезінде жер учаскесін немесе өзге де жылжымайтын
мүлікті өтеулі мәжбүрлеп иеліктен шығарудың
ерекше жағдайлары

Мемлекет мұқтажы үшін жер учаскесін алып қою кезінде жер учаскесін немесе өзге де жылжымайтын мүлікті өтеулі мәжбүрлеп иеліктен шығарудың ерекше жағдайлары:
1) Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттардан туындайтын Қазақстан Республикасының халықаралық міндеттемесі;
2) ерекше қорғалатын табиғи аймақтар мұқтажы, жер учаскесін жерді сауықтыру, рекреациялық және тарихи-мәдени мақсаттағы жер құрамына қосу қажеттігі;
3) пайдалы қазбаларды табу және кен орындарын әзірлеу;
4) жолдарды, көпірлерді, метрополитендерді, туннельдерді, әуе көлігі объектілерін, энергетикалық жүйе объектілері мен электр беру желілерін, байланыс желілерін, магистралды құбыр желілерін, инженерлік-коммуникациялық жүйелерді, елді мекендерде жалпы пайдалану объектілерін, арнайы экономикалық аймақтарды құруға және жұмыс істеуге қажетті объектілерді, инвестициялық стратегиялық жобаларды іске асыруға арналған объектілерді, сондай-ақ мемлекеттің функцияларынан туындайтын және қоғамдық маңызды мақсаттарды көздейтін мемлекеттік мүдделерді қанағаттандыру үшін қажетті басқа да объектілерді салу болып табылады.

72-бап. Жекелеген санаттардағы жер учаскелерін алып қою
кезінде жер учаскесін немесе өзге де жылжымайтын
мүлікті өтеулі мәжбүрлеп иеліктен шығаруға шек
қою

Суландырылатын ауыл шаруашылығы алқаптарын, ғылыми-зерттеу және ауыл шаруашылық, биологиялық және жер суландыру-мелиоративтік оқу орындарының тәжірибелік егіс далаларының жер учаскелерін, балық шаруашылық бейімін, орман және су қорларын алып қоюға ерекше жағдайларда, ерекше қорғалатын табиғи аймақтарды құрумен және кеңейтумен, халықаралық міндеттемелерді орындаумен, учаске астында бағалы пайдалы қазбалардың кен орындарын табумен (жалпы таралғаннан басқа), жолдарды, электр беру желілерін, байланыс желілерін және магистральды құбыр желілерін, елді мекендердің жалпы пайдалану инженерлік-коммуникациялық, жүйелерін салумен байланысты, оларды орналастырудың басқа мүмкін нұсқалары болмаған кезде рұқсат етіледі.

73-бап. Мемлекет мұқтажы үшін мүлікті алып қою кезінде
жер учаскесін немесе өзге де жылжымайтын мүлікті
өтеулі мәжбүрлеп иеліктен шығаруды жүзеге асыру
рәсімдерінің басталуы

Мемлекет мұқтажы үшін мүлікті алып қою кезінде жер учаскесін немесе өзге де жылжымайтын мүлікті өтеулі мәжбүрлеп иеліктен шығару рәсімінің басталуы туралы осы Заңның 71-бабында көзделген негіздемелер болған кезде, Қазақстан Республикасы Үкіметі немесе жергілікті атқарушы орган шешім қабылдайды.

74-бап. Мемлекет мұқтажы үшін мүлікті алып қою туралы
меншік иесіне және мүдделі тұлғаға хабарлау
тәртібі

1. Мемлекет мұқтажы үшін мүлікті алып қою кезінде жер учаскесін немесе өзге де жылжымайтын мүлікті өтеулі мәжбүрлеп иеліктен шығару рәсімдерінің басталуы туралы Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысы немесе жергілікті атқарушы органның шешімі оны қабылдаған кезден бастап үш күндік мерзімде мүліктің иесіне (иелеріне) жазбаша нысанда хабарланады.
2. Мемлекет мұқтажы үшін мүлікті алып қою кезінде жер учаскесін немесе өзге де жылжымайтын мүлікті өтеулі мәжбүрлеп иеліктен шығару рәсімдерінің басталуы туралы Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысы немесе жергілікті атқарушы органның шешімі оны қабылдаған сәттен бастап үш күндік мерзімде тиісінше республикалық немесе жергілікті бұқаралық ақпараттық құралдарында жариялануы тиіс.

75-бап. Мемлекет мұқтажы үшін мүлікті алып қою кезінде
меншік иесінің құқықтарына кепілдіктер

Қазақстан Республикасы Үкіметінің немесе жергілікті атқарушы органның мемлекет мұқтажы үшін мүлікті алып қою кезінде жер учаскесін немесе өзге де жылжымайтын мүлікті мәжбүрлеп өтеулі иеліктен шығару рәсімдерінің басталуы туралы шешіміне Қазақстан Республикасының заңнамасымен белгіленген тәртіпте шағым жасалуы мүмкін.

76-бап. Мемлекет мұқтажы үшін мүлікті иеліктен шығару
кезінде жер учаскесін немесе өзге де жылжымайтын
мүлікті мәжбүрлеп өтеулі иеліктен шығару
рәсімдерін тоқтату

Қазақстан Республикасы Үкіметінің немесе жергілікті атқарушы органның мемлекет мұқтажы үшін мүлікті алып қою кезінде жер учаскесін немесе өзге де жылжымайтын мүлікті мәжбүрлеп өтеулі иеліктен шығару рәсімдерінің тоқтатылуы туралы шешімі оны қабылдаған кезден бастап үш күндік мерзімде тиісінше республикалық немесе жергілікті бұқаралық ақпарат құралдарына жариялануға жатады.

77-бап. Мемлекет мұқтажы үшін мүлікті иеліктен шығару
кезінде жер учаскесін немесе өзге де жылжымайтын
мүлікті мәжбүрлеп өтеулі иеліктен шығару туралы
шешім

1. Қазақстан Республикасы Үкіметінің немесе жергілікті атқарушы органның мемлекет мұқтажы үшін мүлікті алып қою кезінде жер учаскесін немесе өзге де жылжымайтын мүлікті мәжбүрлеп өтеулі иеліктен шығару туралы шешімі оны қабылдаған кезден бастап үш күндік мерзімде тиісінше республикалық немесе жергілікті бұқаралық ақпарат құралдарына жариялануға жатады.
2. Қазақстан Республикасы Үкіметінің немесе жергілікті атқарушы органның мемлекет мұқтажы үшін мүлікті алып қою кезінде жер учаскесін немесе өзге де жылжымайтын мүлікті мәжбүрлеп өтеулі иеліктен шығару туралы шешіміне Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде белгіленген тәртіппен шағым жасалуы мүмкін.
3. Мемлекет мұқтажы үшін алынатын мүліктің меншік иесі мемлекет мұқтажы үшін мүлікті иеліктен шығару кезінде жер учаскесін немесе өзге де жылжымайтын мәжбүрлеп өтеулі иеліктен шығару туралы шешіммен келіспеген және (немесе) онымен мемлекет мұқтажы үшін алынатын мүліктің құны туралы және өтелуге тиісті залалдардың мөлшері туралы келісімге қол жеткізе алмаған кезде Қазақстан Республикасы Үкіметінің немесе жергілікті атқарушы органның мемлекет мұқтажы үшін мүлікті алып қою туралы шешімі қабылданған кезден бастап үш ай мерзімде мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті орган немесе жергілікті атқарушы орган мемлекет мұқтажы үшін мүлікті иеліктен шығарған кезде жер учаскесін немесе өзге де жылжымайтын мүлікті мәжбүрлеп өтеулі иеліктен шығару туралы талап қоюмен сотқа жүгінуге құқылы.
4. Мемлекет мұқтажы үшін мүлікті алып қою кезінде жер учаскесін немесе өзге де жылжымайтын мүлікті мәжбүрлеп өтеулі иеліктен шығару туралы талап қоюға бас тартылған жағдайда талап қою және Қазақстан Республикасы Үкіметінің немесе жергілікті атқарушы органның мүлікті алып қою рәсімінің басталуы туралы шешімін қабылдау нәтижесінде меншік иесіне және өзге де тұлғаларға келтірілген залалдар мемлекеттік бюджеттен өтелуге жатады.

78-бап. Мемлекет мұқтажы үшін мүлікті алып қою кезінде
жер учаскесін немесе өзге де жылжымайтын мүлікті
мәжбүрлеп өтеулі иеліктен шығару кезінде меншік
иесінің немесе мемлекеттік емес жер
пайдаланушының құқығы

1. Меншік иесі немесе мемлекеттік емес жер пайдаланушы мемлекет мұқтажы үшін мүлікті алып қою кезінде жер учаскесін немесе өзге де жылжымайтын мүлікті мәжбүрлеп өтеулі иеліктен шығару рәсімінің басталуы туралы хабарлама алған кезден бастап мемлекет мұқтажы үшін алынатын мүліктің құны және өтеуге жататын залалдар мөлшері туралы келісімге қол жеткізгенге немесе мемлекет мұқтажы үшін мүлікті алып қою кезінде жер учаскесін немесе өзге де жылжымайтын мүлікті мәжбүрлеп өтеулі иеліктен шығару туралы сот шешім қабылдағанға дейін жер учаскесіне немесе өзге де мүлікке тиесілі өзінің құқығын жүзеге асырып, оның нысаналы мақсатына сәйкес осы мүлікті пайдалануды қамтамасыз ететін қажетті шығындарды жүргізе алады. Бұл ретте меншік иесі немесе мемлекеттік емес жер пайдаланушы аталған кезеңде жаңа құрылысқа, үйлерді (құрылыстарды, ғимараттарды) және өзге жылжымайтын мүлік объектілерін кеңейтуге немесе реконструкциялауға байланысты шығындар мен залалды өзіне жатқызу тәуекелінде болады.
Егер меншік иесі немесе мемлекеттік емес жер пайдаланушы мемлекет мұқтажы үшін жер учаскенің бір бөлігі алып қойылғаннан кейін қалған бөлігін бұрынғы нысаналы мақсаты бойынша пайдалана алмаса, онда бүкіл жер учаскесі сатып алынады.
2. Иеліктен шығару жолымен немесе өзге де негіздер бойынша осы баптың 1-тармағында көрсетілген уақыт ішінде жылжымайтын мүлікке құқықтар басқа тұлғаға өткен кезде, сондай-ақ әмбебап құқықтық мирасқорлыққа байланысты құқық иеленуші ауысқан кезде жер учаскесін немесе өзге де жылжымайтын мүлікті мәжбүрлеп өтеулі иеліктен шығару рәсімі жаңа құқық иеленушіге қатысты қолданылады (жалғасады).

79-бап. Мемлекет мұқтажы үшін мүлікті алып қою кезінде
жер учаскесін немесе өзге де жылжымайтын
мәжбүрлеп өтеулі иеліктен шығару кезінде мүлік
құнын өтеудің мөлшері

1. Мемлекеттік мұқтажы үшін мүлікті иеліктен шығару кезінде жер учаскесін немесе өзге де жылжымайтын мүлікті мәжбүрлеп өтеулі иеліктен шығару кезінде алынатын мүліктің құны және осы Заңның 214-бабында белгіленген ережелерге сәйкес тәуелсіз бағалаушылар айқындаған меншік иесіне және өзге де тұлғаларға келтірілген залалдар өтелуге жатады.
2. Мемлекет мұқтажы үшін алынатын мүліктің меншік иесіне төленетін өтеудің мөлшері мүліктің нарық құнын және меншік иесінің үшінші тұлғалар алдында міндеттемелерін орындаудың мүмкін болмауынан туындайтын залалдарды қоса алғанда, меншік иесінде алып қою нәтижесінде туындайтын залалдарды негізге ала отырып, Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексі 9-бабының 4 және 5-тармақтарына сәйкес айқындалады.
3. Өтеу мөлшері бағалау (қайта бағалау) жүргізілген күнге айқындалады. Өтеу мөлшері теңгемен айқындалады.
4. Құқықтары мемлекет мұқтажы үшін алынатын мүліктерге қатысты өзге тұлғаларға өтеу мөлшері тоқтатылады немесе шектеледі, мүлікті алып қою нәтижесінде оларда туындайтын залалдарды негізге ала отырып айқындалады.
5. Мемлекет мұқтажы үшін жер пайдаланудағы жер учаскелерінде орналасқан ғимараттарды, құрылыстарды алып қою кезінде жер учаскесін немесе өзге де жылжымайтын мүлікті мәжбүрлеп өтеулі иеліктен шығару туралы шешім қабылданған кезде өтеу мөлшері, егер Қазақстан Республикасының жер туралы заңнамалық актісінде өзгеше көзделмесе, жер пайдалану құқығының нарықтық құны ескеріле отырып айқындалады.

80-бап. Мемлекет мұқтажы үшін мүлікті алып қою кезінде
жер учаскесін немесе өзге де жылжымайтын мүлікті
мәжбүрлеп өтеулі иеліктен шығару кезінде өтеуді
төлеудің төлеу нысандары мен мерзімдері

1. Өтеуге жататын мүліктің құны мен залалдарды өтеу мүлікке меншік құқығы Қазақстан Республикасына немесе әкімшілік-аумақтық бірлікке өту кезеңіне дейін толық көлемде жүргізіледі.
2. Ақшаға қарағанда өтеуді өзге мүлікпен төлеуге мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті орган арқылы Қазақстан Республикасының немесе жергілікті атқарушы орган арқылы әкімшілік-аумақтық бірліктің және меншік иесінің (өзге де құқық иеленушінің) арасында жасалған келісім бойынша жол беріледі.. Көрсетілген келісім жазбаша нысанда жасалуы қажет.
3. Өтеуді төлеу Қазақстан Республикасының бюджеті (республикалық немесе жергілікті) қаражатынан жүзеге асырыдады.
4. Өтеуді төлеу мемлекет мұқтажы үшін алынатын мүліктің құны мен меншік иесі мен өзге де тұлғаларға өтеуге жататын залалдардың мөлшері туралы келісімге қол жеткізілген күннен бастап немесе мемлекет мұқтажы үшін мүлікті алып қою туралы соттың шешімі күшіне енген кезден бастап бір айдан кешіктірмей біржолғы жүргізіледі.
5. Мемлекет мұқтажы үшін мүлікті алып қою кезінде өтеудің мерзімін ұзартуды төлеуді көздейтін жер учаскесін немесе өзге де жылжымайтын мүлікті мәжбүрлеп өтеулі иеліктен шығаруды жүзеге асыруға жол берілмейді.
6. Мемлекет мұқтажы үшін алынатын мүлікті нақты беру алынатын мүлікке қатысты құқықтары тоқтатылатын немесе алып қою кезінде шектелетін меншік иесі мен өзге де тұлғалар осы Заңның 79-бабында және осы бапта айқындалған тәртіпте жүргізілген тең бағалы өтеуді алғаннан кейін ғана жүзеге асырылуы мүмкін.

81-бап. Мемлекет мұқтажы үшін мүлікті алып қою кезінде
жер учаскесін немесе өзге де жылжымайтын мүлікті
мәжбүрлеп өтеулі иеліктен шығару кезіндегі
келісу рәсімдері

1. Қазақстан Республикасы Үкіметінің немесе жергілікті атқарушы органның мемлекет мұқтажы үшін мүлікті алып қою кезінде жер учаскесін немесе өзге де жылжымайтын мүлікті өтеулі мәжбүрлеп иеліктен шығару рәсімінің басталуы туралы шешімі шығарылғаннан кейін және жер учаскесін немесе өзге де жылжымайтын мүлікті өтеулі мәжбүрлеп иеліктен шығару туралы шешім шығарылғанға дейін кез келген уақытта алынатын мүліктің иесі мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті органға немесе жергілікті атқарушы органға тиісті өтініш беру жолымен келісу рәсімдеріне бастамашылық етуге құқылы. Көрсетілген өтініш берілген күні тіркеледі.
2. Осы баптың 1-тармағында көрсетілген өтініш жіберілген кезден бастап екі ай мерзімде мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті орган мемлекет мұқтажы үшін алынатын мүлікті беру туралы келісім жобасын қарауға, берілетін мүліктің құрамын, берілетін мүлікке қатысты құқықтары тоқталатын немесе шектелетін тұлғаларды айқындауға, мемлекет мұқтажы үшін алынатын мүліктің құны мен өтеуге жататын залалдардың мөлшеріне тәуелсіз бағалау жүргізуді ұйымдастыруға, мүлікті сатып алуға арналған шығыстарды қаржыландыру тәртібін айқындауға және мүлікке меншік құқығының өтуіне байланысты өзге де іс-қимылдарды жүзеге асыруға міндетті.
3. Мемлекет мұқтажы үшін алынатын мүліктің меншік иесімен және мемлекет мұқтажы үшін алып қою кезінде жер учаскесін немесе өзге де жылжымайтын мүлікті алып қою кезінде өтеулі мәжбүрлеп иеліктен шығару кезінде алынатын мүлікке қатысты құқықтары тоқталатын немесе шектелетін басқа тұлғалармен келісімге қол жеткізілген кезде көрсетілген келісімді Қазақстан Республикасының Үкіметі немесе жергілікті атқарушы орган бекітеді.
4. Осы баптың 3-тармағында көрсетілген мүдделі тұлғалардың бірімен мүлікті беру туралы келісімге қол жеткізілмеген кезде мемлекет мұқтажы үшін мүлікті алып қою кезінде жер учаскесін немесе өзге де жылжымайтын өтеулі мәжбүрлеп иеліктен шығару осы тарауда мемлекет мұқтажы мүлікті алып қою кезінде белгіленген жалпы тәртіппен жүзеге асырылады.
5. Мүлікке меншік құқығы Қазақстан Республикасына немесе әкімшілік-аумақтық бірлікке өтуге дейін өтеуді төлеу туралы талаптар мен осы Заңның 79, 80-баптарында белгіленген өтеуді төлеудің өзге де шарттары тараптардың келісімі бойынша күшін жоя алмайды.

3-бөлім. Мемлекеттік мүлікті иелену және (немесе) пайдалану

7-тарау. Мемлекеттік мүлікті иелену және (немесе) пайдалану туралы жалпы ережелер

82-бап. Мемлекеттік мүлікті иелену және (немесе)
пайдаланудың тәртібі, шектері мен шарттары

1. Азаматтар мен мемлекеттік емес заңды тұлғалар мүліктің пайдалы қасиеттерін табу, сондай-ақ олардан кіріс, өсім, жеміс, төл алу және өзге нысандар түрінде пайда алу үшін мемлекеттік мүлікті иеленуге және (немесе) пайдалануға құқылы.
2. Мемлекеттік мүлікті иелену және (немесе) пайдалану осы Заңда және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамалық актілерінде белгіленген тәртіппен, шектер мен жағдайларда жүзеге асырылады.

83-бап. Мемлекеттік мүлікті пайдаланудың негіздері

1. Мемлекеттік (республикалық немесе коммуналдық) мүлікті азаматтар мен мемлекеттік емес заңды тұлғалардың пайдалану негіздері:
1) шарттар мен өзге де азаматтық-құқықтық мәмілелер;
2) Қазақстан Республикасының заңнамасына байланысты азаматтық-құқықтық салдарлар туындайтын әкімшілік актілер;
3) азаматтық құқықтар мен міндеттерді белгілейтін сот шешімдері;
4) Қазақстан Республикасының заңнамасы азаматтық-құқықтық салдарлардың болуын байланыстыратын оқиғалар;
5) Қазақстан Республикасының заңнамаларында көзделген жағдайлармен және тәртіппен әмбебап немесе өзге де құқықтық мирасқорлық болып табылады.
2. Мемлекеттік мүлікті уақытша пайдалануға беру туралы шарт жазбаша нысанда жасалуы тиіс. Мемлекеттік мүлікті уақытша пайдалануға беру туралы шарттың жазбаша нысанын сақтамау оның жарамсыз болуына әкеп соғады.
3. Уақытша пайдалануға берілген мемлекеттік мүлік осы Заңның 14-тарауындағы ережелерге сәйкес мемлекеттік мүліктің тізіліміне енгізіледі.

84-бап. Мемлекеттік мүлікті пайдалануға беру туралы
шарттар

1. Мемлекеттік мүлік мынадай шарттардың:
1) мемлекеттік мүліктік мүлік жалдау (жалға алу) шарттары;
2) мемлекеттік мүлікті сенімгерлік басқару шарты;
3) мемлекеттік мүлікті өтеусіз пайдалану (несие) шарты;
4) мердігерлік шарт;
5) мемлекеттік мүлік болып табылатын табиғи ресурстарды уақытша пайдалануға беру туралы шарттардың негізінде пайдалануға берілуі мүмкін.
2. Мемлекеттік мүлікті уақытша пайдалануға беруге Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде көзделген жағдайлар мен тәртіпте басқа азаматтық-құқықтық шарттардың негіздерінде жол беріледі.
3. Жекешелендіруге жатпайтын стратегиялық объектілер мен мемлекеттік мүлікті немесе мемлекетке ғана тиесілі мүлікті пайдалануға беруге концессия шарты, мүлікті сенімгерлік басқару шарты және Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерімен тікелей көзделген өзге де шарттар бойынша жол беріледі.
4. Азаматтар мен мемлекеттік емес заңды тұлғаларға мемлекеттік мүлікті уақытша пайдалануға беру осы тарауда белгіленген ерекшеліктер мен шектеулер ескеріле отырып, Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамаларының ережелеріне сәйкес шарттардың немесе әкімшілік актілердің негізінде жүзеге асырылады.

85-бап. Мемлекеттік мүлікті пайдалануға беруге уәкілетті
субъектілер

Мемлекеттік мүлікті пайдалануға беру жөніндегі өкілеттіліктерді:
1) республикалық мемлекеттік мүлікке қатысты - мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті орган;
2) коммуналдық мемлекеттік мүлікке қатысты - жергілікті атқарушы орган иеленеді.

86-бап. Мемлекеттік мүлікті мүліктік жалдау (жалға алу)
шарты

1. Мемлекеттік мүлікті мүліктік жалдау (жалға алу) шартына осы Заңның осы бабында, 127-бабының 4-тармағында, 133, 156-баптарында белгіленген ерекшеліктерімен Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің ережелері қолданылады.
2. Мемлекеттік мүлікті мүліктік жалдау (жалға алу) объектісі жылжымалы және жылжымайтын мүлік (зат) болуы мүмкін.
3. Республикалық мүлікті мүліктік жалдауды (жалға алуды) мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті орган (республикалық мүлікті жалдаушы (жалға беруші) береді. Егер осы заңда немесе Қазақстан Республикасының өзге де заңнамалық актілерінде өзгеше көзделмесе, мүлік Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен беріледі.
Коммуналдық мүлікті мүліктік жалдауды (жалға алуды) жергілікті атқарушы орган (коммуналдық мүлікті жалдаушы (жалға беруші) береді. Егер осы заңда немесе Қазақстан Республикасының өзге де заңнамалық актілерінде өзгеше көзделмесе, коммуналдық мүлік облыстың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың) жергілікті атқарушы органы айқындайтын тәртіппен беріледі.
Мемлекеттік заңды тұлғаларға бекітілген мемлекеттік мүлік осы Заңның 149, 156, 160 және 168-баптарында айқындалған тәртіппен мүліктік жалдау (жалға беру) шарты бойынша берілуі мүмкін.
Ақшалар, бағалы қағаздар және өзге де мемлекеттің мүліктік құқықтары мүліктік жалдау (жалға алу) шарттың объектісі (нысанасы) болып табылмайды.
4. Мемлекеттік мүлікті мүліктік жалдаушы (жалға алушы), егер Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде өзгеше көзделмесе, азаматтар және мемлекеттік емес заңды тұлғалар бола алады.
Мемлекеттік мүлікті пайдалану құқығы мемлекет қатысатын заңды тұлғалардың жарғылық капиталына салым ретінде берілуі мүмкін.
5. Мемлекеттік мүлікті мүліктік жалдау (жалға алу) шартының талаптары осы Заңда айқындалған шектеулер ескеріле отырып, Қазақстан Республикасы Үкіметі бекітетін үлгі шартпен айқындалады.
6. Күрделі жөндеуді жүзеге асыру жөніндегі міндет мемлекеттік мүлікті жалдаушыға (жалға алушыға) жүктелген жағдайда мемлекеттік мүлікке күрделі жөндеудің құны жалдау (жалға алу) шарты бойынша төлемдер есебіне есептеледі. Мемлекеттік мүлікке күрделі жөндеу жүргізудің құны мен басқа да шарттары мемлекеттік мүлікті жалдаушымен (жалға алушымен) жазбаша келісілуге тиіс.
7. Мемлекеттік мүлікті мүліктік жалдау (жалға алу) шарты осы Заңның 118, 119, 133, 156-баптарында және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамалық актілерінде көзделген жағдайларда жалдаушыға (жалға алушыға) мүліктік жалдауға (жалға алуға) берілген мемлекеттік мүлікті иеліктен шығару туралы шартты көздей алады.
8. Мемлекеттік мүлікті мүліктік жалдау (жалға алу) шартын өзгерту және бұзу Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің 401-404, 556-баптарының ережелері бойынша жүзеге асырылады.
Мүліктік жалдау (жалға алу) шарты бойынша берілген мемлекеттік мүлікті нысаналы мақсатынсыз пайдалану шартты елеулі бұзғандық және Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінде көзделген ережелер бойынша шартты бұзу үшін негіз болып табылады.
9. Жалдаушы (жалға алушы) жүргізген мемлекеттік мүлікті жақсартудың ажырамас құны жалдаушы (жалға алушы) келісімімен тиісті бюджет қаражаты есебінен өтеледі.
10. Азаматтар мен заңды тұлғаларға мемлекеттік меншікке жататын тарихи және мәдени ескерткіштерді пайдалануға беруге арналған шарттарды жасау ерекшеліктері Қазақстан Республикасының тарихи-мәдени мұралар объектілерін қорғау және пайдалану туралы заңнамалық актілерімен айқындалады.
Тарихи және мәдени ескерткіштерді пайдалануға беруге арналған шарт тарихи-мәдени мұралар объектілерін қорғау және пайдалану жөніндегі уәкілетті орган мен азамат немесе заңды тұлға арасында жасалады. Шарт пайдалануында тарихи және мәдени ескерткіштер бар тұлға ол тарихи және мәдени ескерткіштерді сипаты мен мақсатына сәйкес оларды пайдалану міндеттерін бұзған, соның нәтижесінде тарихи және мәдени ескерткіштер жойылу немесе бүліну қаупіне ұшыраған жағдайда пайдалану құқығынан сот шешімімен айырылған жағдайда бұзылуы мүмкін.

87-бап. Мемлекеттік мүлікті сенімгерлік басқару шарты

1. Мемлекеттік мүлікті сенімгерлік басқару шартына осы Заңның 133, 155, 183-баптарында және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамалық актілерінде белгіленген ерекшеліктермен Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінің ережелері қолданылады.
2. Мемлекеттік кәсіпорындардың мүліктік кешендері, бағалы қағаздар, мүліктік құқықтар (қатысу үлестері), мемлекетке тиесілі ақша мемлекеттік мүлікті сенімгерлік басқару шартының объектісі болып табылады.
Өзге мемлекеттік мүлік Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінде және Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде көзделген жағдайларда сенімгерлік басқару шартының объектісі болып табылады.
3. Мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті орган (республикалық мүлікті сенімгерлік басқару құрылтайшысы) республикалық мүлікті сенімгерлік басқаруға береді. Егер осы Заңмен немесе Қазақстан Республикасының өзге де заңнамалық актілерімен өзгеше белгіленбесе, республикалық мүлікті сенімгерлік басқаруға беру Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен жүзеге асырылады.
Коммуналдық мүлікті сенімгерлік басқаруға жергілікті атқарушы орган (коммуналдық мүлікті сенімгерлік басқару құрылтайшысы) береді. Егер осы Заңмен немесе Қазақстан Республикасының өзге де заңнамалық актілерімен өзгеше белгіленбесе, коммуналдық мүлікті сенімгерлік басқаруға беру облыстың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың) жергілікті атқарушы органы айқындайтын тәртіппен жүзеге асырылады.
4. Егер Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерімен өзгеше көзделмесе, азаматтар мен мемлекеттік емес заңды тұлғалар мемлекеттік мүлікті сенімгерлік басқарушы бола алады.
5. Мемлекеттік мүлікті сенімгерлік басқару шарты бойынша Қазақстан Республикасы немесе әкімшілік-аумақтық бірлік пайда алушы болып табылады.
6. Мемлекеттік мүлікті сенімгерлік басқару шартының талаптары осы Заңмен немесе Қазақстан Республикасының өзге де заңнамалық актілерімен айқындалады. Қазақстан Республикасының Үкіметі Мемлекеттік мүлікті сенімгерлік басқарудың үлгі шартын бекітеді.
7. Сенімгерлік басқарушы оған мемлекеттік мүлікті сенімгерлік басқару шарты бойынша берілген жылжымайтын мүлікті Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде, мемлекеттік мүлікті сенімгерлік басқару шартында көзделген жағдайларда немесе мемлекеттік мүлікті сенімгерлік басқару құрылтайшысының жазбаша келісімімен ғана иеліктен шығаруға немесе кепілге беруге құқылы. Егер Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде немесе мемлекеттік мүлікті сенімгерлік басқару туралы шартта өзгеше көзделмесе, сенімгерлік басқарушының жылжымайтын мүлікке билік етуге құқығы бар.
8. Сенімгерлік басқарушының мемлекеттік мүлікті сенімгерлік басқару кезінде өзі жүргізген қажетті шығыстарды өзіне сенімгерлік басқаруға берілген мүлікті пайдаланудан түскен табыстар есебінен ғана өтеуге құқығы бар.
Егер бұл Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде немесе мемлекеттік мүлікті сенімгерлік басқару туралы шартта көзделсе, сенімгерлік басқарушының сыйақы алуға құқығы бар.
9. Сенімгерлік басқарушы мемлекеттік мүлікті сенімгерлік басқару құрылтайшысы болып табылатын уәкілетті мемлекеттік органға мемлекеттік мүлікті сенімгерлік басқару шартында бекітілген мерзім мен тәртіпте өз қызметі туралы есеп береді. Сенімгерлік басқарушының қызметі туралы есеп құрылтайшының талабы бойынша және өзге де жағдайларда дереу ұсынылуы тиіс.
10. Мемлекеттік мүлікті сенімгерлік басқару шартында сенімгерлік басқарушының мемлекеттік мүлікке билік етуі жөнінде шектеулер белгіленеді.
Сенімгерлік басқарушының оған белгіленген шектерді бұза отырып жасаған мәмілелері Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінде көзделген тәртіппен заңсыз деп танылады.
Сенімгерлік басқарушының мемлекеттік мүлікті өзіне берілген өкілеттіктерді асыра пайдалануынан немесе өзіне белгіленген шектеулерді бұза отырып жасаған мәмілелерінен туындайтын міндеттемелері бойынша құқықтар мен міндеттері сенімгерлік басқарушыда туындайды.
11. Сенімгерлік басқарушы мемлекеттік мүлікті сенімгерлік басқаруды жеке жүзеге асырады.
Егер ол мемлекеттік мүлікті сенімгерлік басқару шартында осыған уәкілетті болса не құрылтайшының мүддесін қамтамасыз ету үшін мән-жайларға байланысты осыған мәжбүр болса және бұл ретте оның нұсқауларын сұрауға мүмкіндігі болмаса, сенімгерлік басқарушы өзіне сеніп тапсырылған мемлекеттік мүлікті басқару үшін қажетті іс-қимыл жасауды басқа тұлғаға тапсыруы мүмкін. Бұл ретте сенімгерлік басқарушы өзі таңдаған өкілдің іс-қимылы үшін өзінікі сияқты жауап береді.
Сенімгерлік басқарушы алғашқы мүмкіндікті пайдаланып, құрылтайшыға қайта сенімгерлік туралы хабарлауға міндетті. Мемлекеттік мүлікті сенімгерлік басқарушының құрылтайшысы бұл жағдайда сенімгерлік басқарушыға бұған дейін жасалған шығыстарын өтеп, ал мемлекеттік мүлікті сенімгерлік басқару шартында көзделген жағдайларда залалдың орнын толтыра отырып, мүлікті сенімгерлік басқарудың тоқтатылғаны туралы мәлімдеуге құқылы.
12. Мемлекеттік мүлікті сенімгерлік басқару шарты Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінде көзделген негіздер бойынша өзгертіледі және бұзылады.
Егер Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде немесе мемлекеттік мүлікті сенімгерлік басқару туралы шартта өзгеше көзделмесе, мемлекеттік мүлікті мемлекеттік мүліктің бір түрінен басқасына немесе жергілікті мемлекеттік басқарудың бір деңгейінен басқасына беру мемлекеттік мүлікті сенімгерлік басқаруды тоқтатпайды.
13. Тараптардың бірінің бастамасы бойынша шарт тоқтатылған жағдайда басқа тарап, егер Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде немесе мемлекеттік мүлікті сенімгерлік басқару туралы шартта өзгеше мерзім көзделмесе, осы баптың 10-тармағында көзделген жағдайлардан басқа, кемінде 3 ай бұрын хабардар етілуі тиіс.
14. Мемлекеттік мүлікті сенімгерлік басқару шарты сенімгерлік басқарушыға сенімгерлік басқаруға берілген мемлекеттік мүлікті иеліктен шығару туралы талаптарды, осы Заңның 118, 119, 133, 156, 183-баптарында және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамалық актілерінде тікелей көзделген жағдайларда көздеуі мүмкін.

88-бап. Мемлекеттік мүлікті өтеусіз пайдалану шарты

1. Мемлекеттік мүлікті өтеусіз пайдалану шартына осы Заңның 89, 133, 156-баптарында және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамалық актілерінде белгіленген ерекшеліктермен мүлікті өтеусіз пайдалану шарты (несие шарты) туралы Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің ережелері қолданылады.
2. Мүлікті өтеусіз пайдалану шарты (несие шарты) бойынша мемлекеттік мүлік осы Заңда немесе Қазақстан Республикасының өзге де заңнамалық актілерінде көзделген жағдайларда ғана берілуі мүмкін.
3. Мемлекеттік мүлікті өтеусіз пайдалану шарты, осы Заңның 133-бабында және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамалық актілерінде тікелей көзделген жағдайларда несие алушыға өтеусіз пайдалануға берілген мемлекеттік мүлікті иеліктен айыру туралы талаптарды көздеуі мүмкін.
4. Несие шарты бойынша берілген мемлекеттік мүліктің кез келген жақсаруы мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті мемлекеттік органның (жергілікті атқарушы органның) жазбаша келісімімен жүзеге асырылады. Мемлекеттік мүліктің несие шарты тоқтатылған кезде мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті органның (жергілікті атқарушы органның) келісімімен жүргізілген жақсартудың ажырамас құны тиісті бюджет қаражаты есебінен өтеуге жатады.
5. Мемлекеттік мүлікті өтеусіз пайдалану шарты облыстардың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың) жергілікті атқарушы органы мемлекеттің меншігіндегі және тарихи және мәдени ескерткіштері болып табылатын ғибадат (дұға оқу) үйлерін және өзге де мүлікті діни бірлестіктерге өтеусіз пайдалануға берген жағдайда жасалады. Ғибадат үйлері мен өзге де мүлікті өтеусіз пайдалануға беру тәртібі Қазақстан Республикасының діни бірлестіктер туралы заңнамалық актісімен белгіленеді.

89-бап. Мемлекеттік заттай гранттарды өтеусіз
пайдалануға беру

Мемлекеттік заттай гранттарды өтеусіз пайдалануға Қазақстан Республикасының инвестициялар туралы заңнамалық актісіне сәйкес инвестициялар жөніндегі уәкілетті орган береді.

90-бап. Мердігерлік шарты бойынша мемлекеттік мүлікті
беру

Мердігерлік шарты бойынша мемлекеттік мүлікті беру тапсырысшының - мемлекеттің мердігерлік шартында көзделген көлемде және тәртіпте жұмыстарды орындауға мердігерге көмек көрсетуі жөніндегі міндеттемелерін орындау шеңберінде жүзеге асырылады.

91-бап. Мемлекеттік мүлікті концессия шарты бойынша беру

Мемлекеттік мүлікті концессия шарты бойынша беру Қазақстан Республикасының концессия туралы заңнамалық актісіне сәйкес жүзеге асырылады.

92-бап. Табиғи ресурстарды уақытша пайдалануға беру
туралы шарттар

Жер учаскелерін, жер қойнауы учаскелерін, су объектілерін, мемлекеттік орман қоры учаскелерін уақытша пайдалануға беру Қазақстан Республикасының мүліктің әрбір түрі туралы заңнамалық актілерінде белгіленген тәртіппен тиісті шарттар негізінде жүзеге асырылады.

93-бап. Мемлекеттік мүлікті сақтау шарты бойынша беру
туралы шарттар

1. Мемлекеттік мүлік сақтау шарты бойынша оның сақталуын қамтамасыз ету үшін азаматтар мен заңды тұлғаларға берілуі мүмкін. Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің сақтау туралы ережелері осы баппен белгіленген ерекшеліктерімен мемлекеттік мүлікті сақтау туралы қатынастарға қолданылады.
2. Мемлекеттік мүлікті сақтау сақтау шарты немесе мемлекеттік мүлікті (заттарды) сақтауға қабылдау туралы шарты негізінде жүзеге асырылады.
Мемлекеттік мүлікті сақтау оның сақталуын қамтамасыз етуге қабілетті кез келген тұлғаға жүктелуі мүмкін.
Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде көзделген жағдайларда, мемлекеттік мүлікті сақтауды кәсіпкерлік қызмет ретінде сақтау жөніндегі қызметтер көрсетуді жүзеге асыратын мамандандырылған ұйымдар ғана жүзеге асыра алады.
3. Мемлекеттік мүлікті сақтау нысанасы жылжымалы заттар болуы мүмкін.
Жылжымайтын мемлекеттік мүлікті сақтау оны сақтау туралы шартпен қамтамасыз етіледі.
4. Сақтау шарты мен мемлекеттік мүлікті сақтауға қабылдау туралы шарт жазбаша нысанда жасалады. Шарттың жасалуы сақтаушы сақтау қолхатын, түбіртек, куәлік, сақтаушы қол қойған өзге де құжатты жүк берушіге беру арқылы куәландырылуы мүмкін.
5. Мемлекеттік мүлікті сақтау мерзімі Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерімен немесе сақтау шарттарымен не мемлекеттік мүлікті сақтауға қабылдау туралы шарттармен айқындалады. Сақтау мерзімінің өтуі бойынша сақтау немесе мемлекеттік мүлікті сақтауға қабылдау туралы шарттар, егер Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде, тиісті шарттарда өзгеше көзделмесе немесе мемлекеттік мүліктің сақталуын қамтамасыз ету жөніндегі міндеттемелердің мәнінен туындамаса сол мерзімге жасалды деп есептеледі.
Жүк беруші болып табылатын немесе оның жазбаша тапсырмасы бойынша болатын уәкілетті мемлекеттік орган кез келген уақытта сақтаушыдан мүлікті (затты) талап етуге құқылы. бұл жағдайда, егер сақтау немесе мемлекеттік мүлікті сақтауға қабылдау туралы шарттарда өзгеше көзделмесе, жүк беруші сақтаушыға міндеттемесінің мерзімінен бұрын тоқтатылуынан туындаған залалдарды өтеуге міндетті.
6. Сақтау шарты мен мемлекеттік мүлікті сақтауға қабылдау туралы шарт өтеулі болып табылады. Сақтаушыға сыйақының мөлшері тараптардың келісімдерімен, ал Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерімен белгіленген жағдайларда, ставкалар мен тарифтерге сәйкес айқындалады.
7. Егер сақтау шартында өзгеше көзделмесе, сақтаушы жүк берушінің келісімінсіз затты үшінші тұлғаға, ол бұған жүк берушінің мүддесіне орай мән-жайларға байланысты және оның келісімін алу мүмкіндігінен айырылған жағдайларды қоспағанда, сақтауға беруге құқылы емес. Затты үшінші тұлғаға сақтауға беру туралы сақтаушы жүк берушіні дереу хабардар етуге міндетті. Сақтаушы өзінің меншігі ретінде затты сақтауға берген үшінші тұлғаның іс-қимылына жауап береді.
8. Сақтаушы өзіне берілген мемлекеттік мүліктің сақталуын қамтамасыз ету үшін шартта көзделгендердің барлығын, сондай-ақ өзге де қажетті шараларды қабылдауға міндетті. Мемлекеттік мүліктің сақталуы техникалық нормативтерге және сақтау және (немесе) қорғау шарттары бойынша талаптарға сәйкес қамтамасыз етілуі тиіс.
Сақтаушы сақтауға алынған мемлекеттік мүліктің жоғалғаны, жетіспегені немесе бүлінгені үшін жауап береді. Ол, егер заттың жоғалуы, жетіспеуі немесе бүлінуі өзінің кінәсі бойынша болмағанын дәлелдей алса, жауапкершіліктен босатылады.
Сақтауға берілген мемлекеттің мүліктің жетіспеушілігі кезінде сақтаушы сақтау немесе мемлекеттік мүлікті сақтауға алу туралы шарттармен, Қазақстан Республикасының заңнамасымен айқындалған мерзімде жетіспейтін мүлікті заттай өтеуге, ал мүмкіндік болмаған кезде - жоғалған немесе жетіспейтін мемлекеттік мүліктің құны мөлшерінде өтеуге міндеттенеді.
9. Осы баптың ережесі, егер Қазақстан Республикасының заңнамасында өзгеше белгіленбесе, мемлекеттік мүлікті сақтаудың жекелеген түрлеріне қолданылады.
10. Мемлекеттік материалдық резервтің материалдық құндылықтары мемлекеттік материалдық резервтің материалдық құндылықтарын сақтау шарты негізінде атқарушылық және бақылау функциясын, сондай-ақ мемлекеттік резервке басшылықты жүзеге асыратын мемлекеттік органдардың ведомстволық бағынысты ұйымдарында немесе сақтау пункттерінде (мемлекеттік резервтің материалдық құндылықтарын сақтауды және қызметтер көрсетуді шарт негізінде жүзеге асыратын заңды тұлғаларда) сақталады.
Мемлекеттік материалдық резервтің материалдық құндылықтарын сақтау шартынан туындайтын қатынастар Қазақстан Республикасының мемлекеттік материалдық резерв туралы заңнамалық актісімен реттеледі.

94-бап. Жалпы пайдаланудағы мемлекеттік мүлікті
пайдалану құқықтарын жүзеге асыру

1. Қазақстан Республикасының заңнамалық актілеріне сәйкес жалпы пайдаланудағы мемлекеттік мүлікке мыналар жатқызылуы мүмкін:
1) Қазақстан Республикасының аумағында орналасқан және Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерімен жалпы пайдаланудағы мүлікке жатқызылған өсімдік пен жануарлар әлемі, өзге де табиғи қорлар;
2) Қазақстан Республикасының заңнамасымен ені белгіленген жағалау алқабымен кеме жүзетін және ағызбалы өзендердің арналары, сондай-ақ көлдер, лагуналар мен табиғи жаратылған өзге де су айдындары;
3) порттар, айлақтар, шығанақтар, рейдтер мен қойнаулар, сондай-ақ бөгеттер, молдар, толқын бөгеттері мен өзге де жағалау құрылыстары;
4) иеліктен шығарылған алқаптары және қосымша құрылыстары мен қызметтері бар жалпы пайдаланудағы жолдар, шоссе мен көпірлер;
5) жер суландыру, мелиорация және өзге де қоғамдық пайдалы мақсаттарда салынған орлар, тоғандар, су қоймалары, арналар, үймелер және қазандықтар;
6) алаңдар, тротуарлар, көшелер, қоғамдық бақтар мен демалыс орындары, зираттар мен басқа қоғамдық ғимараттар мен үйлер;
7) жалпы мақсаттағы ғибадатханалар мен өзге де діни имараттар;
8) көркем, тарихи және археологиялық ескерткіштер;
9) ұлттық саябақтар, қорықтар, заказниктер, резерваттар;
10) ұлттық өнер бұйымдары;
11) ғылыми және мәдени құндылықтарға жататын мұрағаттар, мұражайлық экспонаттар, көркем және ғылыми коллекциялар, оның ішінде, жекелеген құжаттар, қолжазбалар, жарияланымдар, карталар мен басқа да жылжитын заттар;
12) жалпы пайдаланудағы сервитуттар (көпшілік сервитуттар);
13) Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерімен жалпы пайдалану мүлкіне жатқызылған өзге де мүліктер.
Жалпы пайдаланудағы мүлікті пайдалану ережесін Қазақстан Республикасының жалпы пайдаланудағы мүліктің жекелеген түрлері туралы заңнамалық актілеріне сәйкес Қазақстан Республикасының Үкіметі және тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктің жергілікті өкілді немесе атқарушы органдары белгілейді.
2. Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдары Қазақстан Республикасының жалпы пайдаланудағы мүлкінің жекелеген түрлері туралы заңнамалық актілермен белгіленген өз құзыреті шегінде жалпы пайдаланудағы мүлікті басқаруды және пайдалануды ұйымдастырады.

4-бөлім. Мемлекеттің мүліктік құқықтарының тоқтатылуы

8-тарау. Мемлекеттің мүліктік құқығының тоқтатылу негіздері

95-бап. Мемлекеттің мүліктік құқықтарының тоқтатылуы
негіздерінің тізбесі

1. Мемлекеттің (Қазақстан Республикасының немесе әкімшілік-аумақтық бірліктің) мүліктік құқықтарының тоқтатылу негіздері:
1) мемлекеттік (республикалық немесе коммуналдық) мүлікті жекешелендіру немесе өзге де иеліктен айыру;
2) мемлекеттік заңды тұлғалардың өздері өндірген тауарларын немесе негізгі құралдарға жатпайтын және азаматтарға және мемлекеттік емес заңды тұлғаларға жекешелендіру объектісі болып табылмайтын мүліктерін иеліктен шығару;
3) жер учаскелерін жеке меншікке беру;
4) республикалық немесе коммуналдық мүлікке жататын мемлекеттік заттай грантты жеке меншікке беру;
5) мемлекеттік мүліктің бұзылуы не жойылуы;
6) мемлекеттік мүлікті өндіріп алу;
7) иелену мерзімі;
8) шартты бұзу немесе өзгерту сәтіне дейін міндеттемелері бойынша мемлекет пайдасына контрагенттің орындағанын қайтару;
9) жарамсыз деп танылған мәміле бойынша алынған мүлікті қайтару;
10) мемлекеттік материалдық резервтен материалдық құндылықтар пайдалану немесе шығару;
11) Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамалық актілерінде көзделген өзге де негіздер болып табылады.
2. Мемлекеттік мүлікті иеліктен шығару, осы Заңның 133, 220-баптарында және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамалық актілерінде көзделген жағдайларды қоспағанда, өтеулі болып табылады.

96-бап. Мемлекеттік мүлік құқықтарынан бас тартуға тыйым
салу

1. Мемлекет өзіне тиесілі мүлікке құқықтардан бас тарта алмайды. Мемлекеттің уәкілетті органдарының, оның өкілдері мен лауазымды адамдарының мемлекеттік мүлікке мемлекеттің құқықтарынан бас тартуы жарамсыз деп танылады.
2. Мемлекеттік уәкілетті органдарының, оның өкілдері мен лауазымды адамдарының мемлекеттің меншік құқықтарын және өзге де мемлекеттің мүліктік құқықтарын жүзеге асыруын жоюды куәландыратын айқындалған іс-әрекеттері Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген тәртіптік және өзге де жауапкершілікке тартуға әкеп соғады.

97-бап. Мемлекеттік заңды тұлғалардың мүлікті иеліктен
шығаруы

Мемлекеттік заңды тұлғалардың өндірістік-шаруашылық қызметті жүзеге асыру кезінде, өздері өндірген өнімді, тауарлық-материалдық құндылықтарды қоса алғанда және өзге де негізгі құралдарға жатпайтын және жекеменшік объектісі болып табылмайтын мүлікті иеліктен шығаруы мемлекеттік емес заңды тұлғаларға және азаматтарға мемлекеттік мүлікті иеліктен шығару құқықтарын тоқтатуына әкеп соғады және жекешелендіру болып табылмайды.

98-бап. Жеке меншікке ұсыну (беру) нәтижесінде жер
учаскесіне және өзге де мүлікке құқықтарды
тоқтату

1. Жер учаскелері Қазақстан Республикасының жер туралы заңнамалық актісімен көзделген жағдайларда және тәртіпте жеке меншікке берілуі мүмкін.
2. Мемлекеттік заттай грант түрінде берілген мемлекеттік мүлікке мемлекеттің құқықтары Қазақстан Республикасының инвестициялар туралы заңнамалық актісімен көзделген жағдайлар мен тәртіпте грант алушының инвестициялық міндеттемелерін орындауы кезінде тоқтатылуы мүмкін.

99-бап. Мемлекеттік мүліктің бұзылуы немесе жойылуы

1. Мемлекеттік мүліктің бұзылуы және жойылуы бұл мүлікке мемлекеттің құқықтарын тоқтатылуына әкеп соғады.
2. Дүлей зілзалалар мен авариялар нәтижесінде физикалық немесе моральдық тозу салдарынан жарамсыздыққа ұшыраған мемлекеттік мүліктің жекелеген түрлерінің бұзылуы және жойылуы Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген ережелерге сәйкес ресімделеді.
3. Осы баптың ережелері заттарға қолданылады.

100-бап. Мемлекеттің міндеттемелері бойынша мемлекеттік
мүлікті өндіріп алу

1. Қазақстан Республикасының және әкімшілік-аумақтық бірліктің міндеттемелері бойынша мемлекеттік мүлікті өндіріп алу сот тәртібімен жүргізіледі.
2. Мемлекеттік және жергілікті қазынаны құрайтын мүлікке, республикалық немесе жергілікті бюджет қаражаттарын қоспағанда, өндіріп алу салынбайды. Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерімен өндіріп алу жүргізілмейтін мемлекеттік мүліктің өзге де түрлері белгіленуі мүмкін. Бұл жағдайларда Қазақстан Республикасы немесе әкімшілік-аумақтық бірлік республикалық немесе жергілікті бюджеттердің қаражатымен өндіріп алу мүмкін мүмкін болмайтын мүлік құнының шегінде жауапты болады.
3. Өндіріп алу салынған мемлекеттік мүлікке құқықтар Қазақстан Республикасында және әкімшілік-аумақтық бірлікте мемлекеттік мүлікке өндіріп алуды салу кезінде құқықтар ауысатын тұлғаның осы мүлікке құқықтарды сатып алу кезінен бастап тоқтатылады.

101-бап. Реквизициялау нәтижесінде алынған мемлекеттік
мүлікке құқықтарды тоқтату

1. Осы Заңның 42-бабының ережелері бойынша мүлікті реквизициялау кезінде мемлекет алған мүлікті бұрын мүлік өзіне тиесілі тұлға талап еткен кезде бұл мүлікке мемлекеттің құқықтары тоқтатылады.
2. Реквизициялау кезінде алынған мүлікті қайтарып алу осы Заңның 42-бабының ережелері бойынша жүзеге асырылады.

102-бап. Тәркілеу нәтижесінде алынған мемлекеттік
мүлікке құқықтарды тоқтату

Мемлекет меншігіне тәркіленген мүлік негізінде сот актінің күшін жойған жағдайда (тиісті бөлікке өзгерістер) мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті орган мүлікті заттай қайтаруды және залалдың өтеуді жүргізеді.
Егер Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде белгіленген тәртіппен уәкілетті орган мүлікті өткізген жағдайда оның құнын меншік иесіне өтеуді жүргізеді.
Залалдар Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің 9-бабы 4-тармағына сәйкес өтелуге жатады.

103-бап. Мемлекеттік материалдық резервтен материалдық
құндылықтарды шығару немесе пайдалану жолымен
мемлекеттік мүлікке құқықтарды тоқтату

1. Мемлекеттік материалдық резервтен материалдық құндылықтарға мемлекеттің құқықтары мемлекеттік материалдық резервтен материалдық құндылықтарды пайдалану және шығару нәтижесінде тоқтатылады.
2. Мемлекеттік материалдық резервтен материалдық құндылықтарды шығару:
1) оларды жаңартуға байланысты;
2) қарызға алу тәртібімен;
3) броннан шығару тәртібімен жүзеге асырылуы мүмкін.
3. Мемлекеттік материалдық резервтен материалдық құндылықтарды шығару Қазақстан Республикасының мемлекеттік материалдық резерв туралы заңнамалық актісіне сәйкес жүзеге асырылады.
4. Мемлекеттік материалдық резервтен материалдық құндылықтарды шығару тәртібі оларды жаңартуға байланысты және броннан шығару тәртібімен Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды.
5. Мемлекеттік материалдық резервтен материалдық құндылықтарды иеліктен шығаруды олардың құнын толық төлеу шарты немесе аккредитив ашу не екінші деңгейдегі банктер кепілдік берген кезде жүргізіледі.
6. Мемлекеттік материалдық резервтен оларды шығару кезінде материалдық құндылықтары өткізуден түскен қаражат бюджетке аударуға жатады.
7. Төтенше жағдайларды жою кезінде пайдаланылған мемлекеттік материалдық резервтің материалдық құндылықтары бюджет қаражаты есебінен тоқсан күн ішінде заттай түрде өтелуге жатады.
8. Ішкі нарықтағы сұраныс пен ұсыныс арасында дағдарысты құбылыстар мен үйлесімсіздік қаупі туындаған жағдайда мемлекеттік материалдық резервтің ресурстары Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі негізінде және Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес нарыққа реттеушілік ықпал ету үшін пайдаланылуы мүмкін.

104-бап. Иелену мерзіміне байланысты мемлекеттік мүлікке
құқықтарды тоқтату

1. Мүліктің меншік иесі болып табылмайтын, бірақ мемлекеттің меншігінде жылжымайтын мүлікті өзінің мүлкіндей он бес жыл бойы не мемлекеттің меншігіндегі өзге де мүлікті кемінде бес жыл адал, ашық және ұдайы иеленген азамат немесе заңды тұлға осы мүлікке меншік құқығын (иелену мерзімін) иеленеді.
2. Иелену мерзіміне байланысты жылжымалы мүлікке меншік құқығын тану мүдделі тұлғаның талап қоюы бойынша қабылданған сот шешімі бойынша жүзеге асырылады.

105-бап. Жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің
акцияларына және жарғылық капиталына төлемге
мемлекеттік мүлікті беру

Жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің акцияларына және жарғылық капиталына төлемге мемлекеттік мүлікті беру осы Заңының 127-бабының ережелері бойынша жүргізіледі.

9 тарау. Мемлекеттік мүлікті иеліктен шығару

$1. Жалпы ережелер

106-бап. Мемлекеттік мүлікті иеліктен шығару
субъектілері

1. Мемлекеттік мүлікті иеліктен шығару субъектілері сатушы (мүлікті иеліктен шығарушы тұлға) және сатып алушы (сатып алуды иеленуші) болып табылады.
2. Сатушы (мүлікті иеліктен шығаруды жүргізетін тұлға) - мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті орган немесе жергілікті атқарушы орган.
3. Сатып алушы (сатып алуды иеленуші) - мемлекеттік мүлікті иеліктен шығару процесінде мүлікті сатып алушы азамат немесе мемлекеттік емес заңды тұлға.
Сатып алушы (сатып алуды иеленуші) жағынан бірнеше тұлға қатысқан кезде олар ынтымақтастықта болады.
4. Сатып алушы (сатып алуды иеленуші) мемлекеттік мүлікті иеліктен шығару кезінде Қазақстан Республикасының заң актілеріне немесе құрылтай құжаттарына сәйкес жүзеге асырылуы мемлекеттік мүлікті иеліктен шығару объектісін сату шарты болып табылатын қызмет түрлерімен айналысуға құқылы емес заңды тұлға бола алмайды.
5. Сатушы (мүлікті иеліктен шығаруды жүргізуші тұлға) мемлекеттік мүлікті иеліктен шығару процесін ұйымдастыру үшін делдал тартуға құқылы.

107-бап. Мемлекеттік мүлікті иеліктен шығару түрлері

1. Мемлекеттік мүлікті иеліктен шығару мынадай түрлерде:
1) мемлекеттік мүлікті аукцион және тендер, қор биржасындағы сауда-саттық, екі кезеңді рәсімдер жолымен өтетін конкурс, туынды бағалы қағаздарды сату нысанындағы сауда-саттықта сату;
2) мемлекеттік мүлікті тікелей атаулы сату жолымен жекешелендіру;
3) осы тараудың 3-параграфында көзделген тәртіппен және шарттарда сауда-саттық жүргізусіз мемлекеттік мүлікті иеліктен шығарудың өзге тәсілдері түрлерінде жүзеге асырылады.
2. Мемлекеттік мүлікті сатуға тікелей әкеп соқпайтын, бірақ оны кейіннен сатуды көздейтін (мемлекеттік мүлікті мүліктік жалдауға (жалға) беру не оны тиісінше жалдаушының (жалгердің) не сенім білдірілген басқарушының кейіннен сатып алу құқығымен сенім білдірілген басқаруға беру) жекешелендірудің түрі ретінде емес, оның алдын ала жүргізілетін сатылары ретінде қаралады.
3. Қазақстан Республикасының заңнамалық актілеріне сәйкес тек мемлекетке тиесілі болатын мемлекеттік мүлік, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Президентінің актілеріне сәйкес иеліктен шығаруға жатпайтын мемлекеттік мүлік иеліктен шығару объектісі бола алмайды.
Иеліктен шығаруға жатпайтын объектілер тізбесін Қазақстан Республикасының Президенті бекітеді.

$ 2. Мемлекеттік мүлікті жекешелендіру

108-бап. Жекешелендіруді жүргізудің негізгі принциптері

Жекешелендіруді жүргізудің негізгі принциптері жариялылық, бәсекелестік, құқықтық мұрагерлік, лауазым адамдардың жекешелендіруді жүргізудің заңдылығы үшін жауапкершілігі және жекешелендіру объектілері туралы берілген мағлұматтардың анықтығы болып табылады.

109-бап. Жекешелендіру объектісі

1. Мемлекеттік мүліктің мынадай түрлері:
1) мүліктік кешен ретіндегі кәсіпорын;
2) жекешелендірілуі тұйық технологиялық тізбекті бұзбайтын мүліктік кешен ретіндегі кәсіпорынның өндірістік және өндірістік емес бөлімшелері мен құрылымдық бірліктері;
3) осы Заңның 97, 149, 156, 160, 168-баптарында көзделген жағдайларды қоспағанда, мемлекеттік заңды тұлғалардың мүлкі;
4) акциялар;
5) жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің жарғылық капиталындағы үлестер;
6) мемлекетке тиесілі акцияларға құқықты куәландыратын туынды бағалы қағаздар жекешелендіру объектілері болып табылады.
2. Мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті орган не жергілікті атқарушы орган немесе оны жекешелендіру туралы шешім шығарған күннен бастап мемлекет мүлкі жекешелендіру объектісіне айналады.
Табиғи монополия субъектілері немесе тауар нарығында үстем (монополиялық) жағдайды иеленетін нарық субъектілері болып табылатын ұйымдардың мүліктік кешендері немесе мемлекетке тиесілі акциялары ретінде жекешелендіру туралы шешімді Қазақстан Республикасының Үкіметі қабылдайды және онда жекешелендірудің түріне арналған нұсқау қамтылуға тиіс.

110-бап. Мүліктік кешен ретінде кәсіпорынды
жекешелендіру

1. Мүліктік кешен ретінде кәсіпорынды жекешелендіруге осы Заңның осы бабының 2-тармағында және 106, 108, 109, 112-114, 116, 120-125 - баптарында көрсетілген ерекшеліктер ескере отырып, Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінің 25-тарауы 6 параграфының ережелері қолданылады.
2. Жекешелендіруге жататын мүліктік кешен ретіндегі кәсіпорынның құрамына оларда сақтаулы мемлекеттік материалдық резервтің материалдық құндылықтары кірмеді.
3. Мүліктік кешен ретінде кәсіпорынның құрамына әлеуметтік-мәдени және коммуналдық-тұрмыстық мақсаттағы объектілер енгізілуі мүмкін.
4. Сатып алушы, егер осы Заңда және сатып алу-сату шартында өзгеше көзделмесе, азаматтық құқықтардың және мүліктік кешен ретінде жекешелендірілген кәсіпорын міндеттерінің құқықтық мирасқоры болады.

111-бап. Мемлекетке тиесілі акциялар және жауапкершілігі
шектеулі серіктестіктердің жарғылық
капиталындағы мемлекеттің үлестері

1. Мемлекетке тиесілі акцияларды және жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің жарғылық капиталындағы мемлекеттің үлестерін сату Қазақстан Республикасының акционерлік қоғамдар, жауапкершілігі шектеулі және қосымша жауапкершілігі бар серіктестіктер және бағалы қағаздар нарығы туралы заңнамалық актілерінде белгіленген талаптар сақтала отырып жүргізілуге тиіс.
2. Шығарылымы заңнамамен белгіленген тәртіпте тіркелмеген акцияларды сатуға жол берілмейді.
3. Мемлекетке тиесілі акцияларды сату кезінде сатып алушы - акционерлік қоғам, егер акционерлік қоғамда сатып алушы акцияларды иеленген болса, акционерлік қоғамның жиырма бес пайыздан астам акцияларын сатып ала алмайды.

112-бап. Жер учаскесін жекешелендіру және оған құқық

Жылжымайтын мүлікті жекешелендіру кезінде сатып алушыға Қазақстан Республикасының жер туралы заңнамалық актісіне сәйкес жер учаскесіне құқығы ауысады.

113-бап. Сауда-саттықты жүргізу шарттары

1. Аукционда ең жоғары баға ұсынған тұлға аукционды ұтып алушы болып танылады. Сатушы күні бұрын тағайындаған конкурстық комиссияның қорытындысы бойынша ең жақсы шарттар ұсынған тұлға тендерді жеңіп алушы болып танылады.
Аукциондарда ұсыныстар жария мәлімделеді, тендерлерде ұсыныстар жабық конвертте жазбаша мәлімделеді.
2. Сауда-саттық ашық болуға тиіс, оларды өткізу тәртібін Қазақстан Республикасы Үкіметі осы Заңның 114-117-баптарына сәйкес белгілейді.
Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындаған Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздігін, қоршаған табиғи ортаны қорғауды, сыртқы экономикалық жағдайды қозғайтын ерекше жағдайларда тендер жабық болуы мүмкін. Оны өткізу тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейді.
3. Бір ғана қатысушы қатысқан аукциондар мен тендерлер, жекешелендіру объектісі оны сатып алғысы келетін жалғыз қатысушыға сатылуы мүмкін үшінші және одан кейінгі сауда-саттықтарды қоспағанда, өткізілмеген болып танылады.
4. Сауда-саттық өткізілгенге дейін сатып алушы өзі сатып алатын объектінің экологиялық жай-күйіне тексеру жүргізуге құқылы.

114-бап. Ашық сауда-саттықты өткізу тәртібі

1. Сауда-саттық өткізу туралы хабарламаны сатушы оны өткізгенге дейін кемінде он бес күн бұрын, ал мемлекетке тиесілі акциялар мен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің жарғылық капиталындағы үлестерді сату кезінде - сауда-саттықты өткізуге дейін кемінде отыз күн бұрын жасауға тиіс. Хабарлама Қазақстан Республикасының мемлекеттік сатып алулар туралы, заңнамалық актісіне сәйкес сатушының конкурс өткізу жолымен айқындалған мерзімді басылымдарда мемлекеттік және орыс тілдерінде жариялануға тиіс. Хабарламада сауда-саттықтың уақыты, орны мен түрі, сату объектісі және өткізілу тәртібі, соның ішінде сауда-саттыққа қатысуды ресімдеу, сауда-саттықты ұтып шыққан тұлғаны айқындаудың шарттары туралы мәліметтер, сондай-ақ бастапқы баға мен кепілді жарнаның мөлшері туралы мәліметтер қамтылуға тиіс.
2. Сатушы тендердің шарттарын өзгерткен жағдайда ол барлық өзгерістер туралы осы баптың 1-тармағында белгіленген тәртіппен және мерзімде хабарлама жасауға тиіс.
Оның шарттарын өзгерту туралы хабарлама жарияланғанға дейін сауда-саттыққа қатысуға өтінім берген және осыған байланысты оған қатысудан бас тартқан тұлғалар кепілдік жарнасын және өзіне келтірілген шығыстардың қайтарылуын талап етуге құқылы.
3. Сатушы сауда-саттықтың өткізілуінен үш күннен кешіктірілмей сауда-саттыққа қатысуға өтінім берген тұлғаларға нақты залалды өтей отырып, одан бас тартуға хақылы.
Сауда-саттықтың оларды өткізудің мүмкін болмауына байланысты күші жойылуы мүмкін. Сатушы сауда-саттыққа қатысуға өтінім берген тұлғаларға, егер сауда-саттықты өткізу еңсерілмейтін күш салдарына байланысты мүмкін болмаса, нақты зиянды өтеуден босатылады.
4. Сауда-саттыққа қатысушылар сауда-саттық өткізу туралы хабарламада көрсетілген мөлшерде, мерзімде және тәртіппен кепілдік жарнасын төлейді. Егер сауда-саттық өткізілмей қалса, кепілдік жарнасы қайтарылуға тиіс. Кепілдік жарна сауда-саттыққа қатысқан, бірақ оны ұтып шықпаған тұлғаларға және оны өткізуден бұрын үш күннен кешіктірілмей сауда-саттыққа қатысудан жазбаша түрде бас тартқан тұлғаларға қайтарылады.
Кепілдік жарналар сауда-саттыққа қатысушының осы қатысушының деректемесі көрсетіле отырып, берген кепілдік жарнаны қайтару туралы өтініші негізінде қайтарылады.
Сауда-саттықта ұтып шыққан тұлғамен сатып алу-сату шартын жасасқан кезде ол енгізген кепілдік жарна сомасы жасалған шарт бойынша міндеттемелерді орындау шотына жатқызылады.
5. Сауда-саттықта ұтып шыққан тұлға мен сатушы аукцион немесе тендер өткізілген күні сауда-саттықтың нәтижелері туралы хаттамаға қол қояды.
6. Сатып алу-сату шартына тараптар сауда-саттық аяқталғаннан кейін 10 күннен кешіктірмей қол қоюға тиіс.
Сауда-саттықта ұтып шыққан тұлға сауда-саттықтың нәтижелері туралы хаттамаға немесе сатып алу-сату шартына қол қоюдан жалтарған жағдайда өзі енгізген кепілдік жарнасынан айырылады және кепілдік жарнамен өтелмеген бөлігінде сатушыға өзі келтірген нақты зиянды өтеуге міндетті.
Сауда-саттықта ұтып шыққан тұлға осы Заңның 106-бабының талаптарына жауап бермейтін жағдайларда болмаса, сатушының сауда-саттық нәтижелері туралы хаттамаға және сауда-саттықта ұтып шыққан тұлғамен сатып алу-сату шартына қол қоюдан жалтаруға құқылы емес.
Сатып алу-сату шартының талаптары сауда-саттық талаптарына қайшы келмеуге тиіс.
Мүліктік кешен ретінде кәсіпорынды сатып алу-сату шартында оның мерзімі туралы талаптар қамтылуға тиіс, оның барысында сатушы кәсіпорын қызметінің тоқтатылуын тіркеу үшін әділет органдарына өтініш жасайды.
7. Сатып алу-сату шарты Қазақстан Республикасының азаматтық кодексінде және Қазақстан Республикасының өзге де заң актілерінде белгіленген коммерциялық және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамалық актілерімен қорғалатын құпиясы болып табылатын мәліметтерді жария етуге қойылатын талаптарды сақтай отырып, мүдделі адамдарға олардың талаптары бойынша танысу үшін беріледі.
8. Осы бапта белгіленген ережелерді бұза отырып өткізілген сауда-саттықты сот мүдделі тұлғаның талап қоюы бойынша жарамсыз деп тануы мүмкін.
Жекешелендірудің даулы объектісі бойынша сауда-саттықты жарамсыз деп тану сатып алу-сату шартының жарамсыз болуына әкеліп соғады.
9. Егер осы Заңның 115, 117-баптарында өзгеше көзделмесе, сауда-саттық өткізу кезінде осы бапта белгіленген ережелер қолданылады.

115-бап. Қор биржасындағы сауда-саттық

1. Мемлекетке тиесілі бағалы қағаздарды қор биржасында сату Қазақстан Республикасының бағалы қағаздар рыногы және биржалық сауда туралы заңнамалық актілеріне сәйкес жүзеге асырылады.
Мемлекетке тиесілі бағалы қағаздарды шетел мемлекеттерінің қор биржаларында сатуға жол беріледі.
2. Сату туралы хабарлама сатушы Қазақстан Республикасының мемлекеттік сатып алу туралы заңнамалық актілеріне сәйкес конкурс өткізу жолымен айқындалған мерзімді басылымдарда мемлекеттік және орыс тілдерінде жариялануы тиіс. Сату туралы хабарлама қор биржасында сауда-саттық өткізу басталғанға дейін кемінде он бес күн бұрын жариялануы және онда сауда-саттық басталатын күн, сауда-саттықты өткізу орны, сату объектісі мен оның мөлшері туралы мәліметтер қамтылуға тиіс.
Сатушы хабарламада мемлекетке тиесілі бағалы қағаздарды сатуға қатысты өзге де мәліметтерді көрсетуге құқылы.
3. Сатушының бағалы қағаздар нарығының кәсіби қатысушысымен жасалатын шартында мемлекетке тиесілі бағалы қағаздарды сатушы белгілеген ең төменгі бағадан төмен болмайтын бағамен сатуға міндеттеме қамтылуға тиіс.

116-бап. Екі кезеңді рәсімдер жолымен өткізілетін
конкурс

1. Екі кезеңді рәсімдер жолымен өткізілетін конкурс Қазақстан Республикасы Үкіметінің жекешелендірудің баға басымдығын және (немесе) өзге де талаптарын айқындайтын шешімі бойынша қаржы кеңесшісінің қатысуымен өткізіледі.
2. Конкурс мынадай іс-шаралар жоспарын:
1) Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен қаржы кеңесшісін тартуды;
2) жекешелендіру объектісін жан-жақты талдауды, оның құнын бағалауды және әлеуетті сатып алушылар (инвесторлар) үшін сату объектісі туралы деректердің ақпараттық базасын қалыптастыруды;
3) сатып алушы Қазақстан Республикасының мемлекеттік сатып алулар туралы заңнамалық актілеріне сәйкес сатушының конкурс өткізу жолымен айқындаған жекешелендіру объектісін сату туралы хабарламаны мерзімді басылымдарда мемлекеттік және орыс тілдерінде жариялануын, сондай-ақ қаржы кеңесшісінің әлеуетті сатып алушыларға (инвесторларға) сату туралы ұсынысты жіберуін;
4) қаржы кеңесшісінің әлеуетті сатып алушылардың (инвесторлардың) ұсыныстарын қамтитын өтінімдерінің тізбесін қалыптастыруын;
5) келіссөздер барысында ең жақсы ұсыныстар берген (конкурстың бірінші кезеңі) кемінде екі әлеуетті сатып алушыны (инвесторды) анықтау мақсатында қаржы кеңесшісінің қатысуымен сатушының әлеуетті сатып алушылармен (инвесторлармен) өтінімдердің тізбесі бойынша келіссөздер өткізуін;
6) қаржы кеңесшісінің қатысуымен сатушының бұрын ұсынылған талаптарды жақсарту нысанасында конкурстың бірінші кезеңінің жеңімпаздарымен келіссөздер өткізуін (конкурстың екінші кезеңі) қамтиды.
3. Сатушы, қаржы кеңесшісі және конкурстың барлық қатысушылары өткізген келіссөздердің әрбір кезеңінің қорытындылары бойынша оның нәтижелері туралы хаттамаға қол қояды.
4. Конкурстың екінші кезеңінің барысында ең жақсы талаптар ұсынған әлеуетті сатып алушы (инвестор) конкурста ұтып шыққан болып танылады.
5. Конкурстың жеңімпазы сатушы белгілеген мерзімде сатып алу-сату шартына қол қоюдан бас тартқан немесе жалтарған жағдайда, ұсынысы конкурс жеңімпазынан кейінгі ең жақсы ұсыныс болып танылған әлеуетті сатып алушы (инвестор) сатып алу-сату шартына қол қояды.

117-бап. Мемлекетке тиесілі акцияларға құқықтарды
куәландыратын туынды бағалы қағаздарды сату

1. Мемлекетке тиесілі акцияларға құқықтарды куәландыратын туынды бағалы қағаздарды сату Қазақстан Республикасы Үкіметінің немесе тиісті жергілікті органның шешімі бойынша жүзеге асырылады.
2. Туынды бағалы қағаздарды сатудың негізгі талаптарын сатушы тиісті жергілікті өкілді органға бекіту үшін Қазақстан Республикасының Үкіметіне немесе жергілікті атқарушы органдарға бекітуге табыс етеді.
3. Туынды бағалы қағаздарды сату туралы шешімде туынды бағалы қағаздар шығарылған, мемлекетке тиесілі акциялардың саны, сатылатын туынды бағалы қағаздардың үлгісі, аумағында туынды бағалы қағаздарды сатуды жүзеге асыру көзделіп отырған шет мемлекет (шет мемлекеттер), мәмілені аяқтаудың ең ұзақ мерзімдері туралы мәліметтер, туынды бағалы қағаздардың меншік иелерінің құқықтарын іске асырудың талаптары мен тәртібі және, қажет болған жағдайда, өзге де талаптар қамтылуға тиіс.

118-бап. Тікелей атаулы сату

1. Осы Заңның 119-бабына сәйкес кейіннен сатып алу құқығымен мүліктік жалдауға (жалға) немесе сенімгерлік басқаруға тиісінше жалдаушыға (жалға алушыға) немесе сенімгерлік басқарушыға берілген объектілер тікелей атаулы сатуға жатады.
Жекешелендіру объектілерін жалдаушыларға (жалға алушыларға) және сенімгерлікпен басқарушыларға сатуға олар тиісті шартты тиісінше орындаған жағдайда ғана жол беріледі.
2. Жекешелендіру объектісін сату талаптары, егер олар мүліктік жалдау (жалға алу) шартында немесе сенімгерлік басқаруға беру туралы шартта көзделмеген болса, тараптардың келісімімен айқындалады.

119-бап. Жекешелендірудің алдын ала жүргізілетін
сатылары

1. Мыналар: Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен мемлекеттік мүлікті кейіннен сатып алу құқығымен мүліктік жалдауға (жалға алуға) өткізу не оны сенімгерлік басқарушыға беру жекешелендірудің алдын ала жүргізілетін сатылары болып табылады.
2. Сенімгерлік басқарушы немесе жалдаушы (жалға алушы) осы Заңның 113 және 114-баптарына сәйкес тендер негізінде таңдап алынады.
3. Сенімгерлік басқару мен мүліктік жалдау (жалға алу) қатынастарына осы Заңның 118-бабында және осы баптан көзделген ерекшеліктер ескеріле отырып, осындай қатынастарды реттейтін Қазақстан Республикасы азаматтық заңнамасының нормалары қолданылады.
4. Мемлекеттік мүлікті сенімгерлік басқаруға немесе мүліктік жалдауға (жалға) беру мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті органның не жергілікті атқарушы органның сенімгерлік басқарушымен немесе жалдаушымен (жалға алушымен) тиісті шарты арқылы ресімделеді. Шарт мемлекеттік мүлік қандай мерзімдерде және қандай талаптар орындалған кезде сенімгерлік басқарушының немесе жалдаушының (жалға алушының) меншігіне өтетінін көздеуге тиіс.
5. Сенімгерлік басқаруға осы Заңның 113 және 114-баптарына сәйкес тендер негізінде мемлекетке тиесілі акциялар берілуі мүмкін.
6. Шағын кәсіпкерлік субъектілеріне сауда-делдалдық қызметті қоспағанда, өнеркәсіптік өндірісті және (немесе) қызмет көрсету салаларын ұйымдастыру үшін бір жылдан астам уақыт пайдаланылмаған мемлекеттік мүлік кейіннен меншікке өтеусіз беру құқығымен бір жыл мерзімге сенімгерлік басқаруға немесе мүліктік жалдауға (жалға) берілуі мүмкін.

120-бап. Объектіні жекешелендіруге дайындау

1. Объектіні жекешелендіруге сатушы дайындайды.
2. Объектіні жекешелендіруге дайындау процесінде сатушы:
1) Қазақстан Республикасының бағалау қызметі туралы заңнамасына сәйкес жекешелендіру объектісінің құнын бағалайды;
2) сатып алушының талап етуі бойынша жекешелендіру объектілерінің ауыртпалықтары туралы, сондай-ақ кредиторлық және дебиторлық берешектер сомасы, егер жекешелендіру объектісі мүліктік кешен ретіндегі кәсіпорын болып табылса, жекешелендірілетін кәсіпорынның жасасқан шарттары туралы ақпаратты дайындайды және табыс етеді;
3) жекешелендіру объектісінде мемлекеттік материалдық резервтің материалдық құндылықтары болған жағдайда, мемлекеттік материалдық резервті басқару жөніндегі уәкілетті органға объект жекешелендірілгенге дейін осы материалдық құндылықтарды одан әрі орналастыру туралы шешім қабылдауы үшін алдағы жекешелендіру туралы алдын ала хабарлайды;
4) жекешелендіру жүргізудің талаптарын, нысандары мен түрлерін айқындайды, оны өткізуге даярлықты жүзеге асырады;
5) мүліктің сақталуын қамтамасыз етеді;
6) жекешелендіруді өткізуге қажетті басқа да іс-шаралар өткізеді.
3. Жарғылық капиталдарындағы мемлекеттің акциялары мен үлесі сату объектісі болатын мемлекеттік заңды тұлғалардың, сондай-ақ заңды тұлғалардың лауазымды адамдары сатушының сұрау салуы бойынша объектіні сатуға дайындау үшін қажетті мәліметтерді ол айқындайтын мерзімдерде табыс етуге міндетті.
Табыс етілген мәліметтердің дұрыстығы үшін жауаптылық осы тармақта тізбектелген заңды тұлғалардың лауазымды адамдарына жүктеледі.

121-бап. Есеп айырысу тәртібі

1. Жекешелендіру объектілерін сатып алу-сату шарты бойынша есеп айырысу сатушы мен сатып алушы арасында жүргізіледі.
2. Сатып алынған объектіге ақы төлеу сатып алу-сату шартына қол қойылған күннен бастап отыз күн ішінде жүргізілуге тиіс.
3. Ақының мерзімі ұзартылып төленуіне ықтимал ұзартылып төлеу талаптары сауда-саттыққа қатысушылардың назарына күні бұрын жеткізілген жағдайларда ғана жол беріледі.
4. Жекешелендірілетін объектіні ақы төлеу мерзімі ұзартылып сату кезінде бастапқы жарнаның мөлшері сату бағасының он бес пайызынан кем болмайды, ал ақы төлеуді ұзарту кезеңі үш жылдан аспауға тиіс.
Келесі сомаларды төлеген кезде ақшалай міндеттемені орындау ережелері қолданылады.
Ақы төлеу мерзімі ұзартылып сату кезінде әлі төленбеген сомаларға Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің қайта қаржыландыруының ресми ставкалары негізге алына отырып, пайыздар есептеледі.
5. Егер сатып алу-сату шартында қамтамасыз етудің өзгеше тәсілі көзделмесе, сатып алушы сатып алған мүлікке сатушының кепіл құқығы төлемдердің уақтылы өтелуінің қамтамасыз етілуі болады.

122-бап. Жекешелендіруден алынған қаражат

1. Жекешелендіруден алынған қаражат тиісті бюджетке жіберіледі. Мемлекеттік материалдық резервтің материалдық құндылықтарын сатудан алынған қаражатты пайдалану тәртібі Қазақстан Республикасының бюджет қызметін реттейтін заңнамалық актісінде белгіленеді.
2. Жекешелендіру бойынша сауда-саттыққа дайындық және оны өткізу Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген тәртіппен бюджет есебінен жүзеге асырылады.

123-бап. Сатып алу-сату шартының орындалуын бақылау

1. Жекешелендіру объектісін сатып алу-сату шарты талаптарының тиісінше орындалуын кейіннен бақылауды сатушы жүзеге асырады.
2. Шарт талаптарының орындалуын бақылау сатып алушының міндеттемелерді орындап біткен кезіне дейін жүргізіледі.
Бақылауды жүзеге асыру үшін сатушы сатып алу-сату шартын, оның ішінде өзінің қолданысын тоқтатқан шартты орындауға байланысты құжаттармен танысады және жұмысқа сарапшыларды, сондай-ақ консультациялық, бағалау, аудиторлық және өзге де ұйымдарды тартады.

124-бап. Жекешелендірілген кәсіпорынның меншік иесінің
қоршаған ортаға келтірген залал үшін
жауаптылығы

1. Жекешелендірудің алдындағы шаруашылық қызмет салдарынан қоршаған ортаға және халықтың денсаулығына келтірілген залал үшін жекешелендіру объектісінің бұрынғы меншік иесі - мемлекет жауапты болады.
2. Қоршаған ортаға келтірілген залалды, сондай-ақ экологиялық тәуекелді бөлу немесе жаңа меншік иесіне аудару оның келісімімен ғана болуы мүмкін.
3. Жекешелендіруден кейін қалдықтарға меншік құқығы, сондай-ақ қалдықтармен қауіпсіз жұмыс істеу және оларды жою, жерді рекультивациялау мен қалпына келтіру жөніндегі міндеттемелер жаңа меншік иесіне өтеді.
4. Қоршаған ортаға жаңа меншік иесінің шаруашылық қызметі келтірген залал үшін жауаптылық Қазақстан Республикасының заңнамасымен реттеледі.

125-бап. Сатып алу-сату шартын жарамсыз деп тану және
бұзу

1. Жекешелендіру объектісін сатып алу-сату шартын соттың жарамсыз деп тануына мыналар негіздер болып табылады:
1) объектіні сатып алуға құқығы жоқ тұлғаға сату;
2) сатып алушыға заңсыз жеңілдіктер мен артықшылықтар беру;
3) сауда-саттық жүргізу тәртібін елеулі түрде бұзу;
4) Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі мен Қазақстан Республикасының өзге де заңнамалық актілерінде көзделген өзге де негіздер.
2. Сатып алушы сатып алу-сату шарты жарамсыз деп танылғанға дейін жекешелендіру объектісін кейіннен иеліктен шығарған жағдайда оны сатып алушыдан талап ету Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің 260-262-баптарында көзделген ережелер бойынша мүмкін болады.
3. Егер талап-арызды шарттағы тарап берсе, сатып алу-сату шартының жарамсыздығына байланысты даулар бойынша талап қою мерзімі оған қол қойылған күннен бастап алты айды құрайды. Басқа мүдделі тұлғалар не прокурор талап-арыз берген жағдайда даулар бойынша талап қою мерзімі шартты жарамсыз деп тануға негіз болып табылатын мән-жайлар туралы талапкер білген немесе білуге тиісті болған күннен бастап алты айды құрайды, бірақ шартқа қол қойылған күннен бастап үш жылдан кешіктірілмеуге тиіс.
4. Жекешелендіру объектісінің сатып алу-сату шарты Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінде көзделген негіздер бойынша және тәртіппен бұзылуы мүмкін.
5. Сатып алу-сату шартының бұзылуы тараптардың шарт бұзылғанға дейінгі міндеттемелері бойынша орындағанын олардың қайтаруына және шартты бұзған тараптың залалдарды өтеуіне әкеп соғады.

126-бап. Мемлекеттік тұрғын үй қоры объектілерін
жекешелендіру

Мемлекеттік тұрғын үй қоры объектілерін жекешелендіру ерекшеліктері Қазақстан Республикасының тұрғын үй қатынастары туралы заңнамалық актісінде реттеледі.

$ 3. Мемлекеттік мүлікті иеліктен шығарудың өзге тәсілдері

127-бап. Жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің жарғылық
капиталына не акционерлік қоғамның акцияларын
сатып алу төлеміне мүліктік салым ретінде
мүлікті беру

1. Республикалық мүлікті жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің жарғылық капиталына не акционерлік қоғам акцияларының төлеміне беру туралы шешімді Қазақстан Республикасының Үкіметі қабылдайды.
2. Коммуналдық мүлікті жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің жарғылық капиталына не акционерлік қоғам акцияларының төлеміне беру туралы шешімді тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктің жергілікті атқарушы органы қабылдайды.
3. Стратегиялық объектілерге жататын мемлекеттік мүлікті жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің жарғылық капиталына не акционерлік қоғамдар акцияларының төлеміне беру стратегиялық объектілермен мәмілелер жасау жөніндегі талаптар сақтала отырып жүзеге асырылады.
4. Тек мемлекетке ғана тиесілі бола алатын, сондай-ақ жекешелендіруге жатпайтын мемлекеттік мүлік жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің жарғылық капиталына не ұлттық басқарушы холдингті, ұлттық холдингтер мен ұлттық компанияларды қоспағанда, акционерлік қоғам акцияларының төлеміне мүліктік салым ретінде пайдаланыла алмайды. Жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің жарғылық капиталына немесе ұлттық басқарушы холдингті, ұлттық холдингтер мен ұлттық компанияларды қоспағанда, акционерлік қоғамдар акцияларының төлеміне тек мемлекетке ғана тиесілі бола алатын немесе жекешелендіруге жатпайтын мемлекеттік мүлікті пайдалану құқығы осы Заңның 86-бабы 2-тармағының, Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің 59-бабы 1-тармағының және Қазақстан Республикасының акционерлік қоғамдар мен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктер туралы заңнамалық актілерінің ережелері бойынша берілуі мүмкін.

128-бап. Жер учаскелерін иеліктен шығару

Жер учаскелерін жеке меншікке беру Қазақстан Республикасының жер туралы заңнамалық актісінде көзделген арнайы рәсімдер шеңберінде жүзеге асырылады.

129-бап. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне
бекітілген мүлікті иеліктен шығару

Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне бекітілген мемлекеттік мүлікті иеліктен шығару Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы Қазақстан Республикасының заңнамалық актісінде айқындалған тәртіппен жүзеге асырылады.

130-бап. Жекелеген негіздер бойынша мемлекеттік мүлік
құрамына түскен мүлікті иеліктен шығару

Осы Заңның 216-бабында көзделген жекелеген негіздер бойынша мемлекеттік мүлік құрамына түскен мемлекеттік мүлікті иеліктен шығару осы Заңның 219-бабында белгіленген рәсімдер шеңберінде жүзеге асырылады.

131-бап. Діни бірлестіктердің меншігіне ғибадат ету
(дұға оқу) ғимараттары мен ғибадат ету
мақсатындағы өзге де мүліктерді өтеусіз беру

1. Облыстардың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың) жергілікті атқарушы органдары мемлекет меншігіндегі ғибадат ету ғимараттары мен ғибадат ету мақсатындағы өзге де мүлікті діни бірлестіктердің меншігіне өтеусіз беруге құқылы. Діни бірлестіктердің оларға іргелес аумағымен қоса ғибадат ету (дұға оқу) ғимараттарының берілуіне басым құқығы бар.
2. Діни бірлестіктердің меншігіне ғибадат ету (дұға оқу) ғимараттары мен ғибадат ету мақсатындағы өзге де мүлікті өтеусіз беру тәртібі Қазақстан Республикасының діни бірлестіктер туралы заңнамалық актісіне сәйкес айқындалады.

132-бап. Мемлекеттік заттай грантты жеке меншікке беру

Республикалық немесе коммуналдық мүлікке жататын мемлекеттік заттай грантты жеке меншікке беру Қазақстан Республикасының инвестициялар туралы заңнамалық актісінде көзделген тәртіппен және жағдайларда жүргізіледі.

133-бап. Мемлекеттік мүлікті шағын кәсіпкерлік
субъектілерінің меншігіне өтеусіз беру

1. Шағын кәсіпкерлік субъектілеріне сауда-делдалдық қызметті қоспағанда, өндірістік қызметті және қызмет көрсету салаларын ұйымдастыру үшін бір жылдан астам пайдаланылмаған мемлекеттік меншік объектілері сенімгерлікпен басқаруға немесе мүліктік жалдауға (жалға) берілуі мүмкін.
2. Шағын кәсіпкерлік субъектісінің мүліктік жалдау (жалға алу) немесе сенімгерлік басқару шарттары талаптарын орындауын бақылауды мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті органның тиісті аумақтық бөлімшелері немесе жергілікті атқарушы орган жүзеге асырады.
3. Өндірістік қызметті және халыққа қызмет көрсету салаларын ұйымдастыру үшін мүліктік жалдауға (жалға) немесе сенімгерлік басқаруға берілген мемлекеттік меншік объектілерін шағын кәсіпкерлік субъектілерінің меншігіне өтеусіз беру мүліктік жалдау (жалға алу) немесе сенімгерлік басқару шарттары жасалған кезден бастап бір жыл өткеннен кейін, онда көзделген талаптар орындалған жағдайда жүзеге асырылады.
4. Пайдаланылмайтын мемлекеттік меншік объектілерін кейіннен өтеусіз беру құқығымен шағын кәсіпкерлік субъектілеріне мүліктік жалдауға (жалға) немесе сенімгерлік басқаруға беру тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды.

134-бап. Мемлекетке тиесілі бола алмайтын мүлікті және
жекелеген негіздер бойынша мемлекеттік мүлік
құрамына түскен мүлікті иеліктен шығару

1. Егер осы Заңның 17-бабында және Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде мемлекеттік мүлікке құқық алу үшін көзделген негіздер бойынша мемлекеттік мүліктің құрамына осы Заңның 7-бабы 4-тармағының, 179-бабы 2-тармағының немесе Қазақстан Республикасының өзге де заңнамалық актілерінің талаптарына орай мемлекетке тиесілі бола алмайтын мүлік түссе, сондай-ақ осы Заңның 216-бабында көрсетілген жекелеген негіздер бойынша мемлекеттік мүліктің құрамына түскен мүлік, бұл мүлік оған құқық алған кезден бастап бір жыл ішінде иеліктен шығарылуға тиіс, ал оны өткізуден түскен қаражат мемлекеттік бюджет есебіне жатқызылуға тиіс.
2. Осы баптың 1-тармағында көрсетілген мүлікті иеліктен шығару осы Заңның 219-бабының ережелері бойынша жүргізіледі.

5-бөлім. Мемлекеттік мүліктің жекелеген түрлерін басқару ерекшеліктері

10-тарау. Мемлекеттік заңды тұлғалардың мүлкіне құқықтарды мемлекеттің жүзеге асыруы

$ 1. Мемлекеттік заңды тұлғалар туралы жалпы ережелер

135-бап. Мемлекеттік заңды тұлғалардың түрлері

1. Мемлекеттік мүліктің түріне қарай мемлекеттік заңды тұлғалар:
1) республикалық заңды тұлғалар (республикалық кәсіпорындар мен республикалық мекемелер) - мүлкі республикалық меншіктегі заңды тұлғалар;
2) коммуналдық заңды тұлғалар (коммуналдық кәсіпорындар мен коммуналдық мекемелер) - мүлкі коммуналдық меншіктегі заңды тұлғалар болып бөлінеді.
2. Мүліктің меншік иесі және мемлекеттік заңды тұлғалардың құрылтайшысы мемлекет (Қазақстан Республикасы және әкімшілік-аумақтық бірлік) болып табылады.

136-бап. Мемлекеттік заңды тұлғалардың мүлкіне қатысты
мемлекеттік меншік құқығын жүзеге асыру

1. Республикалық заңды тұлғалардың мүлкіне қатысты республикалық меншік құқығы субъектісінің құқықтарын Қазақстан Республикасының атынан мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті орган, Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша республикалық меншік құқығы субъектісінің құқықтарын жүзеге асыратын өзге мемлекеттік орган атқарады.
2. Республикалық заңды тұлғаларды басқаруды тиісті саланың уәкілетті органдары жүзеге асырады.
3. Қазақстан Республикасының Үкіметі тиісті саланың уәкілетті органын айқындамаған республикалық заңды тұлғаларға қатысты, сондай-ақ тиісті саланың уәкілетті органында мемлекеттік заңды тұлғаларды басқаруды жүзеге асыратын құқықтар тоқтатылған кезде тиісті саланың уәкілетті органының функцияларын мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті орган атқарады.
4. Коммуналдық заңды тұлғаларға қатысты коммуналдық меншік құқықтары субъектісінің құқықтарын облыстың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың), ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жергілікті атқарушы органы жүзеге асырады.
5. Тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктің коммуналдық заңды тұлғаларын басқаруды жүзеге асыратын орган ретінде жергілікті атқарушы орган болады.

137-бап. Мемлекеттік заңды тұлғаларды тіркеу және қайта
тіркеу

1. Мемлекеттік заңды тұлға мемлекеттік тіркелу кезінен бастап құрылған деп есептеледі және заңды тұлға құқықтарын алады.
Мемлекеттік заңды тұлғаларды тіркеу заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу үшін белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.
2. Мемлекеттік заңды тұлға Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінде, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу және қайта тіркеу туралы заңнамалық актілерінде көзделген жағдайларда қайта тіркелуге жатады.

138-бап. Мемлекеттік заңды тұлғаның жарғысы

1. Мемлекеттік кәсіпорынның құрылтай құжаты жарғы, мемлекеттік мекеменің - жарғы немесе ереже болып табылады.
Республикалық мемлекеттік мекеменің жарғысын (ережесін) тиісті саланың уәкілетті органы, ал коммуналдық мемлекеттік мекеменің - жергілікті атқарушы орган бекітеді.
Республикалық мемлекеттік кәсіпорынның жарғысын мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті орган, Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша республикалық меншік құқығы субъектісінің құқықтарын жүзеге асыратын өзге мемлекеттік орган, ал коммуналдық мемлекеттік кәсіпорынның - жергілікті атқарушы орган бекітеді.
2. Мемлекеттік заңды тұлғаның жарғысы (ережесі):
1) мемлекеттік заңды тұлғаның түрі туралы нұсқаулықты;
2) атауын (фирмалық атауын);
3) құрылтайшы және тиісті саланың уәкілетті органы туралы мәліметтерді;
4) тұрған орнын;
5) қызметтің нысанасы мен мақсаттарын;
6) басшының өкілеттігін;
7) жұмыс режимін;
8) мүліктің түзілу тәртібін;
9) қайта ұйымдастыру және тарату талаптарын қамтуы тиіс.
Жарғыда (ережеде) заңды тұлға мен мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті органның (жергілікті атқарушы органның), заңды тұлға мен тиісті саланың уәкілетті органының (жергілікті атқарушы органның), заңды тұлғаның әкімшілігі мен оның еңбек ұжымының арасындағы өзара қарым-қатынастар да айқындалады. Жарғыда (ережеде) Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келмейтін басқа да ережелер қамтылуы мүмкін.
3. Мемлекеттік орган болып табылатын мемлекеттік мекеменің құрылтай құжатына, егер Қазақстан Республикасының заңнамасында немесе оны құру жөніндегі жеке актіде өзгеше көзделмесе, осы баптың ережелері қолданылады.
4. Мемлекеттік мекеме тиісті саланың уәкілетті органының (жергілікті атқарушы органның) шешімі бойынша, ал мемлекеттік кәсіпорын - мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті органның (жергілікті атқарушы органның) шешімі бойынша Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен үлгі жарғының (жалпы ереженің) негізінде қызметті жүзеге асырады.

139-бап. Мемлекеттік кәсіпорынның фирмалық атауы,
мемлекеттік мекеменің атауы

1. Мемлекеттік кәсіпорынның фирмалық атауында мемлекеттік мекеменің атауында мемлекеттік меншік түріне (республикалық немесе коммуналдық) тиесілігі және ведомстволық бағыныстылығы көрсетілуге тиіс.
Жедел басқару құқығындағы кәсіпорынның фирмалық атауында оның қазыналық болып табылатындығы да көрсетілуге тиіс.
Мемлекеттік органдар болып табылатын мемлекеттік мекемелердің атауы Қазақстан Республикасының заңнамасында немесе оларды құру жөніндегі жеке актіде айқындалады.
2. Мемлекеттік заңды тұлғаның Қазақстан Республикасы Мемлекеттік елтаңбасының суреті мен заңды тұлғаның атауы бейнеленген мөрі болады.

140-бап. Мемлекеттік заңды тұлға қызметінің нысанасы мен
мақсаттары

1. Мемлекеттік мекеме қызметінің нысанасы мен мақсаттарын тиісті саланың уәкілетті органы (жергілікті атқарушы орган) айқындайды және мемлекеттік мекеменің жарғысында (ережесінде) бекітіледі.
Республикалық мемлекеттік кәсіпорын қызметінің нысанасы мен мақсаттарын, сондай-ақ осындай қызметті жүзеге асыратын мемлекеттік кәсіпорынның түрін (шаруашылық жүргізу құқығындағы немесе қазыналық) айқындау осы Заңның 148-бабының талаптарына сәйкес тиісті саланың уәкілетті органының ұсынуы бойынша мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті орган айқындайды, ал коммуналдық мемлекеттік кәсіпорындікін - жергілікті атқарушы орган айқындайды.
2. Мемлекеттік заңды тұлғаларға (мемлекеттік органдардан басқа) мемлекеттік бақылау және қадағалау функцияларын беруге жол берілмейді.
3. Егер осы Заңның 149-бабының 3-тармағында және Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде өзгеше көзделмесе, мемлекеттік заңды тұлға басқа заңды тұлғаны құра алмайды, сондай-ақ басқа заңды тұлғаның құрылтайшысы (қатысушысы) бола алмайды.
4. Мемлекеттік заңды тұлғаларға жарғыда (ережеде) бекітілген өз қызметтерінің нысанасы мен мақсаттарына сай келмейтін қызметті жүзеге асыруға, сондай-ақ мәмілелер жасасуға тыйым салынады.
5. Мемлекеттік заңды тұлғаның жарғыда (ережеде) айқындалған қызметтің мақсаттарына қайшы жасаған мәмілесі Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде белгіленген тәртіппен жарамсыз деп танылады. Мәмілені жарамсыз деп тану туралы талап-арызды мемлекеттік мекемелердің мәмілелеріне қатысты - тиісті саланың уәкілетті органы (жергілікті атқарушы орган), мемлекеттік кәсіпорындардың мәмілелеріне қатысты - мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті орган (жергілікті атқарушы орган) береді.
Мемлекеттік заңды тұлға басшысының заңды тұлғаның жарғылық емес қызметті орындауына бағытталған әрекеттері еңбек міндеттерін бұзушылық болып табылады және белгіленген тәртіппен тәртіптік және материалдық жауаптылық шараларын қолдануға әкеп соғады.

141-бап. Мемлекеттік заңды тұлғаның мүлкі

1. Мемлекеттік заңды тұлғаның мүлкін заңды тұлғаның құны оның балансында көрсетілетін активтері құрайды.
2. Мемлекеттік заңды тұлғаның мүлкі бөлінбейтін болып табылады және салымдар (үлестер, пайлар) бойынша, оның ішінде мемлекеттік заңды тұлғаның қызметкерлері арасында бөлінбейді.
3. Мемлекеттік заңды тұлғаның мүлкі:
1) оған меншік иесі берген мүлік;
2) жеке қызметі нәтижесінде алынған мүлік (ақшалай табыстарды қоса алғанда);
3) Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған өзге де көздер есебінен қалыптасады.

142-бап. Шаруашылық жүргізу құқығы мен жедел басқару
құқығын алу және тоқтату

1. Шаруашылық жүргізу құқығы мен жедел басқару құқығын алу және тоқтату, егер осы бапта өзгеше көзделмесе немесе осы заттық құқықтың табиғатына қайшы келмесе, Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінде меншік құқығын және өзге де заттық құқықты алу және тоқтату үшін көзделген талаптарда және тәртіппен жүзеге асырылады.
2. Құрылып қойған мемлекеттік заңды тұлғаға бекітіп беру туралы меншік иесі шешім қабылдаған мүлікке қатысты шаруашылық жүргізу құқығы немесе жедел басқару құқығы, егер заңнамада немесе меншік иесінің шешімімен өзгеше көзделмесе, осы мемлекеттік заңды тұлғада мүлікті оның балансында бекітіп берілген кезден пайда болады.
3. Шаруашылық жүргізудегі (жедел басқарудағы) мүлікті пайдаланудың жемістері, өнімі мен кірістері, сондай-ақ мемлекеттік заңды тұлға шарттар немесе өзге де негіздер бойынша алған мүлік заңнамада меншік құқығын алу үшін белгіленген тәртіппен мемлекеттік заңды тұлғаның шаруашылық жүргізуіне (жедел басқаруына) түседі.
4. Мүлікке шаруашылық жүргізу (жедел басқару) құқығы Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің 249-бабында меншік құқығын тоқтату үшін көзделген негіздер бойынша және тәртіппен, сондай-ақ осы Заңның 155, 161, 169-баптарында көзделген жағдайларда тоқтатылады.

143-бап. Мемлекет меншік немесе ведомстволық
бағыныстылық түрінің ауысуы кезінде мемлекеттік
заңды тұлғаның мүлікке құқықты сақтауы

Мемлекеттік заңды тұлғаның мүлкін республикалық меншіктен коммуналдық меншікке немесе керісінше, не тиісті саланың бір жергілікті уәкілетті органының (жергілікті атқару органның) бағынысынан басқасының бағынысына берген кезде мұндай мемлекеттік заңды тұлға өзіне тиесілі мүлікке құқықты сақтап қалады.

144-бап. Мемлекеттік заңды тұлғаны қайта ұйымдастыру
және тарату

1. Республикалық заңды тұлғаны қайта ұйымдастыру және тарату Қазақстан Республикасының Үкіметінің шешімімен, ал коммуналдық заңды тұлғаларды - жергілікті атқарушы органның шешімімен жүзеге асырылады.
Мемлекеттік заңды тұлға Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінде көзделген басқа негіздер бойынша да таратылады.
Республикалық заңды тұлғаны қайта ұйымдастыру мен таратуды, егер Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде өзгеше белгіленбесе, тиісті саланың уәкілетті органы мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті органның келісімі бойынша жүзеге асырады.
Коммуналдық заңды тұлғаны қайта ұйымдастыру мен таратуды жергілікті атқарушы орган жүзеге асырады.
2. Таратылған мемлекеттік заңды тұлғаның кредиторлардың талаптарын қанағаттандырғаннан кейін қалған мүлкін мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті орган (жергілікті атқарушы орган) қайта бөледі.
Таратылған мемлекеттік заңды тұлғаның осы заңды тұлғаның мүлкін өткізу нәтижесінде алынған қаражатты қоса алғанда, кредиторлардың талаптарын қанағаттандырғаннан кейін қалған ақшасы тиісті бюджет кірісінің есебіне жатқызылады.

145-бап. Мемлекеттік органдардың заңсыз әрекеттеріне
мемлекеттік заңды тұлғаның шағым жасауы

Мемлекеттік заңды тұлға белгіленген тәртіппен мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті органның және тиісті саланың уәкілетті органының, жергілікті атқарушы органның мүлікті қайта бөлуге байланысты әрекеттеріне, сондай-ақ мемлекеттік заңды тұлғаның құқықтарын бұзатын басқа да әрекеттерді қоса алғанда, мемлекеттік органдардың заңсыз әрекеттеріне сотқа шағым жасауға құқылы.

$ 2. Мемлекеттік кәсіпорын туралы жалпы ережелер

146-бап. Мемлекеттік кәсіпорындардың түрлері

Мемлекеттік кәсіпорындарға:
1) шаруашылық жүргізу құқығына;
2) жедел басқару құқығына (қазыналық кәсіпорындар) негізделген кәсіпорындар жатады.

147-бап. Мемлекеттік кәсіпорынды құру, қайта ұйымдастыру
және тарату

1. Республикалық кәсіпорынды Қазақстан Республикасының Үкіметі құрады, коммуналдық кәсіпорынды жергілікті атқарушы орган құрады.
2. Мемлекеттік кәсіпорынды қайта ұйымдастыру және тарату осы бапта белгіленген ерекшеліктер ескеріле отырып, осы Заңның 144-бабында көзделген тәртіппен жүзеге асырылады.
3. Шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық кәсіпорынды қазыналық кәсіпорын етіп қайта ұйымдастыру мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті органмен келісілген, тиісті саланың уәкілетті органының ұсынуымен Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша, коммуналдық кәсіпорынды қайта ұйымдастыру - жергілікті атқарушы органның шешімі бойынша жүргізіледі.
4. Шаруашылық жүргізу құқығындағы кәсіпорынды қазыналық кәсіпорынға қайта ұйымдастыру бойынша барлық шығыстар, сондай-ақ кәсіпорынның өзінде жеткілікті қаражаты болмаған жағдайда қайта ұйымдастырылатын кәсіпорынның оның кредиторларымен есеп айырысулары тиісті бюджет есебінен жүзеге асырылады.
5. Шаруашылық жүргізу құқығындағы кәсіпорынның негізінде құрылатын қазыналық кәсіпорын оған бұрын бөлінген мемлекеттік мүлік және ақша бойынша, сондай-ақ жер пайдалану, табиғат пайдалану, жер қойнауын пайдалану, квоталар, лицензиялар беру және бұрын жасалған шарттар бөлігінде, егер соңғылары жаңадан құрылған қазыналық кәсіпорын қызметінің нысанасы мен мақсаттарына сәйкес келетін болса, қайта ұйымдастырылатын кәсіпорынның құқықтық мирасқоры болып табылады.
6. Шаруашылық жүргізу құқығындағы кәсіпорынды қазыналық кәсіпорынға қайта ұйымдастыру кезінде оған бекітілген мүліктің құқықтық режимі шаруашылық жүргізу құқығынан кәсіпорынды қайта ұйымдастыру туралы шешім қабылданған кезден бастап жедел басқару құқығына ауысады.

148-бап. Мемлекеттік кәсіпорындар қызметінің арналған
мақсаты

1. Мемлекет қоғам мен мемлекеттің қажетілігімен айқындалатын әлеуметтік-экономикалық міндеттерді шешу мақсатында мемлекеттік кәсіпорындарды:
1) ұлттық қауіпсіздікті, мемлекеттің қорғаныс қабілетін және қоғам мүдделерін қорғауды қамтамасыз етудің өзге де мүмкіндіктерінің болмауы;
2) мемлекетке тиесілі стратегиялық объектілерді пайдалану;
3) бәсекелестік жоқ немесе бәсекелестік жеткілікті дамымаған қоғамдық өндіріс салаларындағы тауарлардың өндірісіне қоғамдық қажеттіліктің болуы жағдайларында құрады.
2. Шаруашылық жүргізу құқығындағы мемлекеттік кәсіпорындар Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен қызметтің мынадай түрлерін жүзеге асыру үшін құрылуы мүмкін (ал бұрын құрылғандар - әрекет етеді):
1) қару-жарақты және оған оқ-дәрілерді, қорғау құралдарын, әскери техниканы, қосалқы бөлшектерді, жиынтықтаушы элементтер мен оған аспаптар әзірлеу, өндіру, жөндеу және өткізу; босаған әскери-техникалық құралдарды жою (құрту, кәдеге жарату, көму) және қайта өңдеу;
2) өзінің табиғи монополиялық жағдайы мен әлеуметтік-экономикалық маңыздылығына орай тікелей мемлекеттік басқаруды қажет ететін энергиямен, сумен және жылумен жабдықтау, магистральдық көлік, байланыс, коммуникациялар, ақпараттық қауіпсіздік, коммуналдық және тұрғын үй шаруашылығы және республикалық және жергілікті инфрақұрылымдардың тыныс-тіршілігін қамтамасыз ететін басқа да жүйелері саласында шаруашылық қызметті жүзеге асыру;
3) Ұлттық Банктің, Қазақстан Республикасы Президенті Іс Басқармасының және Қазақстан Республикасы дипломатиялық қызмет органдарының өздеріне жүктелген функцияларын жүзеге асыруына қажетті Ұлттық Банктің, Қазақстан Республикасы Президенті Іс Басқармасының және Қазақстан Республикасы дипломатиялық қызмет органдарының өздеріне жүктелген функцияларын жүзеге асыруына септігін тигізу;
4) Қазақстан Республикасының заңнамасында қаржыландырудың арнайы тәртібі белгіленген мемлекеттік автомобиль жолдары мен инфрақұрылымның басқа да объектілері желілерін күтіп-ұстау және дамыту;
5) денсаулық сақтау, табиғат қорғау, білім беру, еңбек қауіпсіздігі мен еңбекті қорғау, жұмыспен қамту, әлеуметтік қорғау, ғылым, мәдениет, туризм және спорт салаларында өндірістік-шаруашылық қызметті жүзеге асыру;
6) өсімдіктерді қорғау және өсімдіктер карантині саласында өндірістік-шаруашылық қызметті жүзеге асыру;
7) мемлекеттік құқықтық және жер кадастрларын, жер қойнауы туралы деректердің мемлекеттік банкін, Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің мемлекеттік тізілімін жүргізуді қамтамасыз ететін қызметті жүзеге асыру;
8) су қоймаларын, гидротехникалық құрылыстарды және басқа су шаруашылығы объектілерін пайдалану, су тұтынушыларды және су пайдаланушыларды сумен қамтамасыз ету;
9) теңіз кемелеріне, жолаушыларға және жүктерге қызмет көрсетумен байланысты теңіз портының қызметін жүзеге асыру;
10) Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдаланушыларға аэронавигациялық қызметтер ұсыну;
11) шығынды кеніштерді және қалдық қоймаларын, сондай-ақ көмір кәсіпорындарын жою мен консервациялау, карантиндік объектілер ошақтарын анықтау, оқшаулау және жою;
12) қылмыстық-атқару жүйесі саласында өндірістік қызметті жүзеге асыру;
13) мемлекеттік материалдық резервті қалыптастыру және сақтау саласында шаруашылық қызметті жүзеге асыру;
14) техникалық реттеу және метрология саласында өндірістік-шаруашылық қызметті жүзеге асыру;
15) ұлттық гидрометеорологиялық қызметтің функцияларын жүзеге асыру.
3. Қазыналық кәсіпорындар Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіпте мынадай қызмет түрлерін жүзеге асыру үшін құрылуы мүмкін (ал бұрын құрылғандар - әрекет етеді):
1) денсаулық сақтау, табиғат қорғау, білім беру, еңбек қауіпсіздігі мен еңбекті қорғау, жұмыспен қамту, әлеуметтік қорғау, ғылым, мәдениет, туризм және спорт салаларында өндірістік-шаруашылық қызметті жүзеге асыру;
2) балық және орман шаруашылығы, сондай-ақ жануарлар дүниесін қорғау және молықтыру саласында өндірістік-шаруашылық қызметті жүзеге асыру;
3) жануарлардың аса қауіпті жұқпалы ауруларының ошақтарын жою, мемлекеттік шекарада ветеринариялық бақылау бекеттеріндегі көлік құралдарын дезинфекциялау, ветеринариялық құралдардың республикалық қорын сақтау;
4) жануарлардың аса қауіпті ауруларының диагностикасы, ветеринариялық препараттар мен жемшөп қоспаларын тіркеу сынағынан, байқаудан өткізу, сондай-ақ ветеринариялық препараттарға шағым түскен кезде олардың серияларына (топтарына) бақылау жасау;
5) төтенше және апаттық жағдайлар кезінде тауда құтқару және өзге де арнайы жұмыстарды орындау, өрттен, су тасқынынан және басқа да дүлей зілзалалардан қорғау;
6) топографиялық-геодезиялық және картографиялық жұмыстар жүргізу;
7) ауыр тұрмыс жағдайындағы тұлғалар (отбасылар) үшін әлеуметтік қызметтер көрсету;
8) мемлекеттік монополияға жататын салалардағы немесе бақылау және қадағалау функцияларын қоспағанда, мемлекет функциясы болып табылатын қызметті жүзеге асыру.
4. Мемлекеттік кәсіпорынды құру, оның ішінде, мемлекеттік монополияға жатқызылған салалардағы қызметті жүзеге асыру үшін құру тәртібі Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерімен реттеледі.

149-бап. Мемлекеттік кәсіпорынның мүлкіне билік ету

1. Мемлекеттік кәсіпорын өзі өндірген өнімді дербес өткізеді.
2. Мемлекеттік кәсіпорынның негізгі құралдарға жататын мүлікті сатып алу-сату, айырбастау, сыйға беру шарттары негізінде иеліктен шығаруға құқығы жоқ.
3. Мемлекеттік кәсіпорын Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен басқа заңды тұлға құра алады, сондай-ақ оның құрылтайшысы (қатысушысы) бола алады.

150-бап. Мүліктік кешен ретіндегі мемлекеттік кәсіпорын

1. Мүліктік меншік ретінде кәсіпорынның құрамына ғимараттарды, құрылыстарды, жабдықты, құрал-сайманды, шикізатты, өнімді, жер учаскесіне құқықты, талап ету құқықтарын, борыштарды, сондай-ақ оның қызметін дараландыратын белгілерге құқықтарды (фирмалық атауы, тауар белгілері) және басқа да айрықша құқықтарды қоса алғанда, оның қызметіне арналған мүліктің барлық түрлері кіреді.
2. Кәсіпорын онда бірыңғай мүліктік кешен ретінде болатын республикалық мемлекеттік кәсіпорынға қатысты мәмілелер жасау (кепілге беру, жалға алу және басқалары) Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша, ал коммуналдық кәсіпорынға қатысты - жергілікті атқарушы органның шешімі бойынша жүзеге асырылады.

151-бап. Заңсыз алынған кірістерді кәсіпорыннан алып қою

Кәсіпорынның Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынған, оның жарғысында көзделмеген қызметті жасаудан алған кірістері, сондай-ақ мемлекеттік бюджеттен қаржыландыру есебінен құралған, өткізілетін тауарларға (жұмыстарға, қызметтер көрсетуге) бағаны көтеру нәтижесінде алынған кіріс Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалған тәртіппен тиісінше республикалық немесе жергілікті бюджетке алып қойылуға жатады. Бухгалтерлік есеп ережелері бойынша оны тиісті көрсетусіз мүлікті пайдалану фактісі анықталған жағдайда, ол да алып қоюға жатады.

152-бап. кәсіпорын қызметкерлерінің еңбегіне ақы төлеу

1. Республикалық мемлекеттік кәсіпорынның еңбекке ақы төлеу қорының мөлшерін жыл сайын тиісті саланың уәкілетті органы, ал коммуналдық кәсіпорынның - жергілікті атқарушы орган белгілейді.
2. Еңбекке ақы төлеу нысандарын, штат кестесін, лауазымдық жалақылардың мөлшерін, сыйлық беру және өзге сыйақы жүйесін белгіленген еңбекке ақы төлеу қорының шегінде кәсіпорын дербес айқындайды.
3. Республикалық кәсіпорын басшысының, оның орынбасарының, бас (аға) бухгалтерінің лауазымдық жалақыларының мөлшерін, оларға сыйлық беру және өзге де сыйақы жүйесін тиісті саланың уәкілетті органы, ал коммуналдық кәсіпорынның - жергілікті атқарушы орган белгілейді.

$ 3. Шаруашылық жүргізу құқығындағы мемлекеттік кәсіпорын

153-бап. Шаруашылық жүргізу құқығының объектісі

1. Егер Қазақстан Республикасының заңнамасында өзгеше көзделмесе, кез келген мүлік шаруашылық жүргізу құқығының объектісі бола алады.
2. Кәсіпорынның қарамағында, не өзінің жарғылық мақсаттарында көзделген қызметті қамтамасыз ету үшін қажетті, не осы қызметтің өнімі болған мүлік қана бола алады.

154-бап. Кәсіпорынның жарғылық және резервтік
капиталдары

1. Кәсіпорынның жарғылық капиталының мөлшерін оның құрылтайшысы айқындайды, бірақ оның мөлшері кәсіпорынға берілетін мүліктің жалпы құнынан аспауға және кәсіпорынды мемлекеттік тіркеу күніне белгіленген 10 000 айлық есептік көрсеткіш мөлшерінен кем болмауға тиіс.
Жарғылық капиталдың мөлшері кәсіпорынның жарғысында көрсетіледі.
Жарғылық капиталды меншік иесі (құрылтайшы) кәсіпорынды мемлекеттік тіркеу кезіне толық қалыптастыруға тиіс.
2. Кәсіпорын билігінде қалатын таза кірістің 5 пайызын резервтік капитал белгілеген шамаға жеткенге дейін осы мақсатқа жібере отырып, жарғысында айқындалған және жарғылық капиталының кемінде 10 пайызын құрайтын мөлшерде резервтік капиталды қалыптастыруға міндетті.
Резервтік капиталдың қаражаты кәсіпорынның өзге қаражаты жеткіліксіз болған жағдайда тек қана шығынды жабуға, бюджет алдындағы міндеттемелерді орындауға, бюджеттік кредиттерді өтеуге және олар бойынша сыйақы (мүдде) төлеуге пайдаланады.
3. Егер Қазақстан Республикасының кәсіпкерлік қызметтің жекелеген түрлері туралы заңнамалық актілерінде жарғылық және резервтік капиталдарды қалыптастырудың өзге тәртіптері мен олардың өзге мөлшері белгіленген болса, онда кәсіпорындар оларды осы актілерде көзделген бірақ осы баптың 1-тармағында көрсетілгеннен кем емес мөлшерде қалыптастырады.

155-бап. Шаруашылық жүргізу құқығын тоқтату
ерекшеліктері

1. Осы Заңның 142-бабының 4-тармағында көзделген шаруашылық жүргізу құқығын тоқтатудың жалпы негіздерінен басқа шаруашылық жүргізу құқығы меншік иесінің шешімі бойынша кәсіпорыннан мүлікті заңды алып қойған жағдайларда тоқтатылады.
Заңды алып қою жағдайларына, атап айтқанда:
1) кәсіпорынның жарғылық қызметінің мақсатына сай келмейтін мүлікті алып қою (осы Заңның 153-бабының 2-тармағы);
2) артық, пайдаланылмайтын не өз мақсатында пайдаланылмайтын мүлікті алып қою жатады.
2. Шаруашылық жүргізу құқығындағы мүлікті алып қою туралы шешімде мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті орган (жергілікті атқарушы орган) кәсіпорынға мүлікті өзге тұлғаға бергенге дейін ұстаудың және оның сақталуын қамтамасыз етудің мерзімдерін белгілейді.

156-бап. Кәсіпорынның мүліктік құқықтарын жүзеге асыру
шарттары

1. Шаруашылық жүргізу құқығындағы кәсіпорын өзіне шаруашылық жүргізу құқығында бекітіліп берілген, негізгі құралдарға жатпайтын жылжымалы мүлікке дербес билік етеді.
2. Шаруашылық жүргізу құқығында қызметін жүзеге асыратын кәсіпорын тиісті саланың уәкілетті органының ұсынуы бойынша мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті органның (жергілікті атқарушы органның) жазбаша келісімімен:
1) кәсіпорынның филиалдарын, өкілдіктерін құруға;
2) өзіне тиесілі акцияларға, сондай-ақ дебиторлық берешекке билік етуге;
3) үшінші тұлғалардың міндеттемелері бойынша кепілгерлік немесе кепілдік беруге;
4) қарыздар беруге құқылы.
3. Осы баптың 1 және 2-тармақтарында көрсетілген мүлікпен мәміле жасаудан алынған ақшаны, егер Қазақстан Республикасының бюджет қызметін реттейтін заңнамалық актісінде немесе меншік иесімен (мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті органмен, жергілікті атқарушы органмен) өзгеше көзделмесе, кәсіпорын дербес пайдаланады.

157-бап. Кәсіпорынның қызметін қаржыландыру

1. Кәсіпорын өз қызметінен алған өзінің кірісі есебінен ұсталады.
2. Республикалық мемлекеттік кәсіпорындардың таза кірісінің бір бөлігін аудару нормативін Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейді.
Коммуналдық мемлекеттік кәсіпорындардың таза кірісінің бір бөлігін аудару нормативін жергілікті атқарушы орган белгілейді.
Мемлекеттік кәсіпорындардың таза кірісінің бір бөлігі белгіленген нормативтер бойынша Қазақстан Республикасының бюджет қызметін реттейтін заңнамалық актісінде белгіленген тәртіпте тиісті бюджеттің есебіне жатқызылуға тиіс.

158-бап. Кәсіпорын өндіретін тауарлардың бағалары

1. Шаруашылық жүргізу құқығындағы кәсіпорын өндіретін тауарлардың (жұмыстардың, қызметтер көрсетудің) бағалары кәсіпорынның оларды өндіруге кеткен шығындарын толық өтеуді, оның қызметін залалсыз етуді және өз кірістері есебінен қаржыландыруды қамтамасыз етуге тиіс.
2. Бюджеттен қаржыландырылатын жұмыстардың (қызметтер көрсетудің) көлемі шеңберінде өндірілетін тауарлардың (жұмыстардың, қызметтер көрсетудің) бағаларын тиісті саланың уәкілетті органының келісімі бойынша кәсіпорын белгілейді.
3. Табиғи монополия субъектілеріне немесе нарықта үстем жағдайға ие нарық субъектілеріне жататын кәсіпорын өндіретін және өткізетін тауарлардың (жұмыстардың, қызметтер көрсетудің) бағалары Қазақстан Республикасының табиғи монополиялар және реттелетін нарықтар немесе бәсекелестік туралы заңнамалық актілерінің талаптары ескеріле отырып белгіленеді.

159-бап. Кәсіпорынның жауаптылығы

Шаруашылық жүргізу құқығындағы кәсіпорын өзінің міндеттемелері бойынша өзіне тиесілі барлық мүлікпен жауап береді.
Кәсіпорын мемлекеттің міндеттемелері бойынша жауапты болмайды.
Құрылтайшының (мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті органның) немесе тиісті саланың уәкілетті органының іс-әрекетінен, ал коммуналдық кәсіпорындарға қатысты - жергілікті атқарушы органның, жергілікті атқарушы органының іс-әрекетінен банкрот болу жағдайларын қоспағанда, мемлекет кәсіпорынның міндеттемелері бойынша жауап бермейді. Бұл жағдайларда мемлекет кредиторлардың талаптарын қанағаттандыруға кәсіпорынның қаражаты жеткіліксіз болған кезде соңғысының міндеттемелері бойынша жауап береді. Бұл жағдайларда мемлекет несие берушілердің талаптарын қанағаттандыру үшін соңғысының қаражаты жеткіліксіз болған кезде кәсіпорынның міндеттемелері бойынша жауапты болады.
Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде кәсіпорынның міндеттемелері бойынша мемлекет жауаптылығының өзге де жағдайлары белгіленуі мүмкін.

$ 4. Қазыналық кәсіпорын

160-бап. Қазыналық кәсіпорынның мүлкіне билік ету

1. Қазақстан Республикасының Үкіметі құрған республикалық қазыналық кәсіпорындар негізгі құралдарға жатпайтын, өзіне бекітіліп берілген мүлікті иеліктен шығарады немесе оған өзгеше тәсілмен билік етеді, сондай-ақ дебиторлық берешекті мемлекеттік мүлік жөніндегі тиісті уәкілетті органның жазбаша келісімі бойынша, ал коммуналдық қазыналық кәсіпорындар - жергілікті атқарушы органның келісімімен ғана береді және есептен шығарады.
2. Қазыналық кәсіпорындар өздері өндірген өнімді дербес өткізеді.

161-бап. Мемлекеттік заңды тұлғаның жедел басқаруына
берілген мүлікті мемлекеттің алып қою және
қайта бөлу құқығы

1. Мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті орган (жергілікті атқарушы орган), егер Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде өзгеше белгіленбесе, қазыналық кәсіпорынға бекітіліп берілген мүлікті тиісті саланың уәкілетті органының келісімі бойынша мүлікті алып қоюға не оны өзі құрған басқа заңды тұлғалар арасында қайта бөлуге құқылы.
2. Жедел басқару құқығындағы мүлікті алып қою туралы шешімде мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті орган (жергілікті атқарушы орган) қазыналық кәсіпорынға алып қойылған мүліктің оны өзге тұлғаға бергенге дейін ұсталуын және сақталуын қамтамасыз ету мерзімдерін белгілеуге құқылы.

162-бап. Қазыналық кәсіпорынның шаруашылық қызметі

1. Қазыналық кәсіпорынның шаруашылық қызметі оның жарғыда көрсетілген мақсаттарымен және міндеттерімен айқындалады.
2. Өзге шаруашылық қызметті жүзеге асыруға жол берілмейді.

163-бап. Қазыналық кәсіпорын өндіретін тауарлардың
бағалары

1. Республикалық қазыналық кәсіпорын өндіретін және өткізетін тауарлардың (жұмыстардың, қызметтер көрсетудің) бағаларын тиісті саланың уәкілетті органы белгілейді.
2. Коммуналдық қазыналық кәсіпорын өндіретін және өткізетін тауарлардың (жұмыстардың, қызметтер көрсетудің) бағаларын жергілікті атқарушы орган белгілейді.
3. Табиғи монополия субъектілеріне немесе нарықта үстем жағдайға ие нарық субъектілеріне жататын қазыналық кәсіпорындар өндіретін және өткізетін тауарлардың (жұмыстардың, қызметтер көрсетудің) бағалары Қазақстан Республикасының табиғи монополиялар немесе бәсекелестік және монополиялық қызметті шектеу туралы заңнамалық актілерінің талаптары ескеріле отырып белгіленеді.

164-бап. Қазыналық кәсіпорынның қызметін қаржыландыру

1. Қазыналық кәсіпорынның қызметі қаржы-шаруашылық қызмет жоспарының (бизнес-жоспардың) негізінде өз кірісі есебінен қаржыландырылады.
2. Қазыналық кәсіпорынның кірістерін бөлу тәртібін тиісті саланың уәкілетті органы (жергілікті атқарушы орган) айқындайды.
3. Қазыналық кәсіпорынның басшысы қаржы-шаруашылық қызмет жоспарының (бизнес-жоспардың) орындалмауына дербес жауапты болады.

165-бап. Қазыналық кәсіпорынның жауаптылығы

1. Қазыналық кәсіпорын өз міндеттемелері бойынша өзінің билік етуіндегі ақшамен жауап береді.
Қазыналық кәсіпорынның қалған мүлкін өндіріп алуға, осы заңды тұлғаны тарату жағдайларын қоспағанда, жол берілмейді.
2. Қазыналық кәсіпорын мемлекеттің міндеттемелері бойынша жауап бермейді.
3. Қазыналық кәсіпорынның ақшасы жеткіліксіз болған кезде, оның міндеттемелері бойынша тиісті бюджет қаражатымен Қазақстан Республикасы немесе әкімшілік-аумақтық бірлік субсидиялық жауапты болады.

$ 5. Мемлекеттік мекеме

166-бап. Мемлекеттік мекемені құру

1. Республикалық мекемені Қазақстан Республикасының Президенті немесе Қазақстан Республикасының Үкіметі, ал коммуналдық мекемені - облыстың (республикалық маңызы бар қаланың немесе астананың), ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жергілікті атқарушы органы құрады.
2. Мемлекеттің азаматтармен және мемлекеттік емес заңды тұлғалармен бірлесіп мекеме құруына жол берілмейді.
3. Мемлекеттік орган болып табылатын мемлекеттік мекемені құру ерекшеліктері мен мемлекеттік органдардың мүліктік айналымға қатысуын құқықтық реттеу ерекшеліктері осы Заңның 170 және 171-баптарында белгіленеді.

167-бап. Мемлекеттік мекеме қызметін қаржыландыру

1. Егер Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде қосымша немесе өзге де қаржыландыру кезі көзделмесе, мемлекеттік мекеменің қызметін тиісті саланың уәкілетті органы немесе жергілікті атқарушы орган бюджеттен қаржыландырады.
2. Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерімен басқарушылық, әлеуметтік-мәдени немесе коммерциялық емес сипаттағы функцияларды жүзеге асырудан басқа, мемлекеттік мекемелерге кіріс әкелетін қызметті (ақылы қызметтер көрсету) жүзеге асыру құқығы берілуі мүмкін.

168-бап. Мемлекеттік мекемелердің мүліктік құқықтарды
іске асыруы

1. Мемлекеттік мекеменің өзіне бекітіліп берілген мүлікті және бюджет қаражаты есебінен сатып алынған және негізгі құралдарға жататын мүлікті сату-сатып алу, айырбастау, сыйға тарту шарттары немесе өзге де мәміле негізінде иеліктен шығаруға құқығы жоқ.
Мемлекеттік мекеменің өзіне бекітіліп берілген мүлікті және бюджет қаражаты есебінен сатып алынған мүлікті мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті органның немесе жергілікті атқарушы органның келісімінсіз иеліктен шығаруға немесе оған өзгеше түрде билік етуге құқығы жоқ.
2. Егер Қазақстан Республикасының заңнамалық актілеріне сәйкес мемлекеттік орган болып табылмайтын мемлекеттік мекемеге кіріс әкелетін қызметті жүзеге асыру құқығы берілсе, онда мұндай қызметтен алынған кіріске және осы кірістер есебінен сатып алынған мүлікке билік ету Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындаған тәртіппен мемлекеттік мекеме қызметінің мақсаттарына сәйкес жүзеге асырылады.

169-бап. Мемлекеттік мекеменің жедел басқаруына берілген
мүлікті мемлекеттің алып қою және қайта бөлу
құқығы

Мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті орган (жергілікті атқарушы орган) мемлекеттік мекемеге бекітіліп берілген мүлікті, егер Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде өзгеше белгіленбесе, тиісті саланың уәкілетті органының келісімі бойынша алып қоюға немесе оны басқа мемлекеттік заңды тұлғалар арасында қайта бөлуге құқылы.

170-бап. Мемлекеттік органдардың мүліктік қатынастарға
қатысуы

1. Қазақстан Республикасының Конституциясына, Қазақстан Республикасының конституциялық заңдарына, Қазақстан Республикасының өзге де заңнамалық актілеріне, Қазақстан Республикасы Президентінің жарлықтарына немесе Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулыларына орай мемлекеттік органдар болып табылатындар, егер Қазақстан Республикасының көрсетілген заңнамасында және оларды құру жөніндегі жеке актілерде олар заңды тұлғалар ретінде айқындалса, мемлекеттік мекемелер болып танылады.
2. Заңды тұлға ретінде айқындалған мемлекеттік органдар, егер олар азаматтық-құқықтық қатынастарға мемлекет атынан емес, өз атынан араласса (жалға алу-беру, кеңсе қажеттіліктерін, жабдықтар сату-сатып алу шарттарын жасаса, зиян келтіргені үшін міндеттемелер бойынша жауапты болса, басқа да азаматтық-құқықтық әрекеттер жасаса) мемлекеттік мекемелер ретінде қарастырылады.

171-бап. Мемлекеттік органдар болып табылатын
мемлекеттік мекемелерді құрудың және олардың
қызметінің ерекшеліктері

1. Осы Заңның 170-бабының 1-тармағында көрсетілген мемлекеттік орган болып табылатын мемлекеттік мекеме Қазақстан Республикасының заңнамасы және мемлекеттік органды құру жөніндегі жеке құқықтық актілер негізінде құрылады және осы мекеме туралы ереже негізінде әрекет етеді.
2. Мемлекеттік орган болып табылатын мемлекеттік мекеменің өзінің атынан басқа заңды тұлғаның құрылтайшысы (акционері, қатысушысы, салымшысы, мүшесі) ретінде болуға құқығы жоқ. Мемлекеттік заңды тұлғаларды, акционерлік қоғамдарды және жауапкершілігі шектеулі серіктестіктерді құру кезінде мемлекеттік органдар құрылтайшы (акционерлер, қатысушылар) ретінде тек мемлекеттің (Қазақстан Республикасының немесе әкімшілік-аумақтық бірліктің) атынан ғана болуға құқылы.
3. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкін қоспағанда, мемлекеттік органдар болып табылатын мемлекеттік мекемелер кіріс әкелетін қызметпен айналысуға құқығы жоқ. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы Қазақстан Республикасының заңнамалық актісінде көзделген жағдайларда және тәртіппен кіріс әкелетін қызметпен айналысуға құқылы.
4. Құзырет, құрылым, ведомстволық бағыныстылық және мемлекеттік орган функцияларын жүзеге асыруға байланысты басқа да мәселелер Қазақстан Республикасының заңнамасында және осы мемлекеттік органдарды құру жөніндегі жеке актілерде айқындалады.
5. Осы Заңның күші, егер Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде өзгеше белгіленбесе, мемлекеттік органдар болып табылатын мемлекеттік мекемелерге қолданылады.

172-бап. Мемлекеттік мекеменің жауаптылығы

1. Мемлекеттік мекеме өз міндеттемелері бойынша өзінің билік етуіндегі ақшамен жауапты.
Мемлекеттік мекеменің қалған мүлкін өндіріп алуға жол берілмейді.
2. Мемлекеттік мекемеде ақша жеткіліксіз болған кезде оның міндеттемелері бойынша тиісті бюджет қаражатымен Қазақстан Республикасы немесе әкімшілік-аумақтық бірлігі субсидиялық жауапты болады.

11-тарау. Акционерлік қоғамдардың мемлекетке тиесілі акцияларына және жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің жарғылық капиталындағы мемлекетке тиесілі үлестерге құқықтарды жүзеге асыру

173-бап. Акционерлік қоғамдардың мемлекетке тиесілі
акцияларына және жауапкершілігі шектеулі
серіктестіктердің жарғылық капиталындағы
мемлекетке тиесілі үлестерге құқықтарды оның
жүзеге асыруын құқықтық реттеу

1. Мемлекет қатысатын акционерлік қоғамдар мен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктер құруды, мемлекет қатысатын қоғамдар мен серіктестіктер акционерлерінің (қатысушыларының) құқықтарын, оларды басқару органдарын құру мен олардың өкілеттілігін құқықтық реттеу осы тарауда белгіленген ерекшеліктер ескеріле отырып, Қазақстан Республикасының акционерлік қоғамдар мен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктер туралы заңнамалық актілерінде жүзеге асырылады.
2. Ұлттық басқарушы холдингтің, ұлттық холдингтердің, ұлттық компаниялардың және акцияларының (қатысу үлестерінің) елу немесе одан да көп пайызы ұлттық басқарушы холдингке, ұлттық холдингке, ұлттық компанияларға тиесілі ұйымдардың тауарларды, жұмыстарды және қызметтер көрсетуді сатып алуы Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен тауарларды, жұмыстарды және қызметтер көрсетуді сатып алудың үлгі ережесі негізінде жүзеге асырылады.

174-бап. Акционерлік қоғамдардың акцияларына және
жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің
жарғылық капиталындағы үлестерге мемлекет
құқықтарының туындау негіздері

Мемлекет акционерлік қоғамдардың акцияларына және жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің жарғылық капиталындағы үлеске құқықтарды:
1) мемлекеттік кәсіпорындар мен мемлекеттік мекемелерді акционерлік қоғамдар және жауапкершілігі шектеулі серіктестіктер етіп қайта құру;
2) мемлекеттің акционерлік қоғамдар мен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктер құруы;
3) мемлекеттің акционерлік қоғамдардың акцияларын және жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің жарғылық капиталындағы үлесті сатып алуы;
4) осы Заңның 17-бабында көзделген негіздер бойынша жарғылық капиталындағы үлесі мемлекеттік мүліктің құрамына түскен, өзге ұйымдық-құқықтық нысандағы мемлекеттік емес коммерциялық ұйымдарды акционерлік қоғамдар және жауапкершілігі шектеулі серіктестіктер етіп қайта құру;
5) Қазақстан Республикасының жауапкершілігі шектеулі серіктестіктері туралы заңнамасына сәйкес жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердегі үлесті мәжбүрлеп сатып алу;
6) стратегиялық объектілерді сатып алуға басымды құқықты іске асыру;
7) осы Заңның 17-бабында көзделген өзге де негіздер бойынша сатып алу жолымен алады.

175-бап. Мемлекеттік кәсіпорындар мен мемлекеттік
мекемелерді акционерлік қоғамдар және
жауапкершілігі шектеулі серіктестіктер етіп
қайта құру

Мемлекеттік кәсіпорындар мен мемлекеттік мекемелерді акционерлік қоғамдар және жауапкершілігі шектеулі серіктестіктер етіп қайта құру Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексіне және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамалық актілеріне сәйкес жүргізіледі.

176-бап. Акционерлік қоғамдардың акциялары мен
жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің
жарғылық капиталындағы үлесті мемлекеттің сатып
алуы

1. Республикалық және коммуналдық мүлік құрамына акционерлік қоғамдардың акциялары мен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің үлесін сатып алу туралы шешімді, егер Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде өзгеше көзделмесе, тиісінше Қазақстан Республикасының Үкіметі немесе жергілікті атқарушы орган қабылдайды.
2. Акционерлік қоғамдардың акциялары мен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің жарғылық капиталындағы үлестерді бюджет қаражаты есебінен сатып алу Қазақстан Республикасының бюджет қызметін реттейтін заңнамалық актісінде көзделген тәртіппен жүзеге асырылады.
3. Акцияларды немесе жауапкершілігі шектеуді серіктестіктің жарғылық капиталын ақшадан басқа, мүлікпен төлеу туралы шешім қабылданған жағдайда мемлекеттік мүлікті беру осы Заңның 127-бабының ережелері бойынша жүргізіледі.
4. Республикалық бюджет қаражаты есебінен акционерлік қоғамдардың акцияларын сатып алу кезінде, сондай-ақ Қазақстан Республикасы қатысатын акционерлік қоғамды құрған кезде акционерлік қоғамның бағалы қағаздарын ұстаушылар тізілімінде республикалық мүліктің құрамына кіретін акциялар акционерлік қоғамның бұйрығы негізінде мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті органның жеке шотына есепке жатқызылуға тиіс.
Жергілікті бюджет қаражаты есебінен акционерлік қоғамдардың акцияларын сатып алу кезінде, сондай-ақ әкімшілік-аумақтық бірлік қатысатын акционерлік қоғамды құрған кезде акционерлік қоғамның бағалы қағаздарын ұстаушылар тізілімінде коммуналдық мүліктің құрамына кіретін акциялар акционерлік қоғамның бұйрығы негізінде жергілікті атқарушы органның жеке шотына есепке жатқызылуға тиіс.

177-бап. Мемлекеттің акционерлік қоғамдар мен
жауапкершілігі шектеулі серіктестіктер құруы

1. Мемлекет акционерлік қоғамдар мен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктер құрған кезде олардың құрылтайшысы Қазақстан Республикасы немесе әкімшілік-аумақтық бірлік болып табылады.
2. Қазақстан Республикасының атынан акционерлік қоғамдар мен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің құрылтайшысы Қазақстан Республикасының Үкіметі болады.
3. Әкімшілік-аумақтық бірліктің атынан акционерлік қоғамдар мен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің құрылтайшысы жергілікті атқарушы орган болады.
4. Қазақстан Республикасының өзге мемлекеттік органдары мен мемлекеттік заңды тұлғалар акционерлік қоғамдардың құрылтайшысы және жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің қатысушысы ретінде бола алмайды.
5. Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде кәсіпкерлік қызметтің жекелеген түрлерін жүзеге асыратын акционерлік қоғамдар мен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің қызметіне мемлекеттің қатысуына тыйымдар мен шектеулер белгіленуі мүмкін.
6. Мемлекет қатысатын құрылып жатқан акционерлік қоғам немесе жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің жарғылық капиталын төлеу Қазақстан Республикасының бюджет қызметін реттейтін заңнамалық актісіне сәйкес бюджет қаражаты есебінен жүзеге асырылады.
7. Акционерлік қоғамның акцияларын немесе жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің жарғылық капиталын ақшадан басқа, мүлікпен төлеу туралы шешім қабылданған жағдайда, мемлекеттік мүлікті беру осы Заңның 127-бабының ережелері бойынша жүргізіледі.
8. Ұлттық холдингтердің, ұлттық компаниялардың тізбесін Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітеді.

178-бап. Мемлекет қатысатын акционерлік қоғамдар мен
жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің
түрлері

1. Акциялардың (жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің жарғылық капиталындағы үлестердің) кімге тиесілі екендігіне қарай мемлекет қатысатын акционерлік қоғамдар мен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктер:
1) Қазақстан Республикасы қатысатын акционерлік қоғамдар мен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктер;
2) әкімшілік-аумақтық бірлік қатысатын акционерлік қоғамдар мен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктер болып бөлінеді.
2. Мемлекетке тиесілі акцияларының санына (жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің жарғылық капиталындағы мемлекетке тиесілі үлестің мөлшеріне) қарай акционерлік қоғамдар мен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктер:
1) мемлекет бақылайтын акционерлік қоғамдар мен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктер - акционерлік қоғамның акцияларының бақылау пакеті немесе жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің жарғылық капиталындағы бақылау үлесі жарғылық капиталында мемлекетке тиесілі акционерлік қоғамдар мен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктер болып бөлінеді. Акциялардың бақылауы пакеті немесе жарғылық капиталдағы бақылау үлесі дегеніміз тиісінше акционерлік қоғамның дауыс беретін акциялардың елу пайызынан астамы немесе жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің жарғылық капиталындағы үлестің елу пайызынан астамы мемлекетке тиесілі екендігін білдіреді;
2) мемлекет үстемді емес үлеспен қатысатын акционерлік қоғамдар мен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктер - осы баптың 1) тармақшасында көрсетілген белгілері жоқ акционерлік қоғамдар мен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктер болып бөлінеді.

179-бап. Мемлекет немесе ұлттық холдингтер бақылайтын
акционерлік қоғамдар мен жауапкершілігі
шектеулі серіктестіктердің өзге заңды
тұлғалардың жарғылық капиталдарына қатысу
ерекшеліктері

1. Ұлттық холдинг, ұлттық компания немесе мемлекет немесе ұлттық холдинг бақылайтын өзге де акционерлік қоғамдар немесе жауапкершілігі шектеулі серіктестік акционерлік қоғам мен жауапкершілігі шектеулі серіктестік нысанында құрылған коммерциялық ұйымдардың, Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде белгіленген тәртіппен коммерциялық емес ұйымдардың, сондай-ақ шет мемлекеттердің аумағында құрылған ұйымдардың құрылтайшысы (акционері және қатысушылары) бола алады.
Ұлттық холдингтің, ұлттық компанияның немесе мемлекет немесе ұлттық холдинг бақылайтын өзге де акционерлік қоғамның немесе жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің өзге ұйымдық-құқықтық нысанда коммерциялық ұйымдар болып табылатын Қазақстан Республикасы заңды тұлғаларының құрылтайшысы (қатысушысы, мүшесі) ретінде болуына жол берілмейді.
2. Ұлттық холдинг, ұлттық компания немесе мемлекет немесе ұлттық холдинг бақылайтын өзге де акционерлік қоғам немесе жауапкершілігі шектеулі серіктестік акционерлік қоғамнан немесе жауапкершілігі шектеулі серіктестіктен өзге мемлекеттік емес коммерциялық ұйымдардың жарғылық капиталындағы үлеске құқықтар сатып алса, көрсетілген үлес, егер бұл коммерциялық ұйым акционерлік қоғам немесе жауапкершілігі шектеулі серіктестік болып қайта құрылмаса, оған құқық алған кезден бастап бір жыл ішінде иеліктен шығарылуға жатады.

180-бап. Заңды тұлғалардың жарғылық капиталындағы
мемлекетке тиесілі бола алмайтын үлестерге
(пайларға) құқықтарды мемлекеттің сатып алу
салдарлары

Егер осы Заңның 17-бабында көзделген негіздер бойынша мемлекеттік мүліктің құрамына акционерлік қоғамнан немесе жауапкершілігі шектеулі серіктестіктен қарағанда өзге ұйымдық-құқықтық нысандағы мемлекеттік емес коммерциялық ұйымдардың жарғылық капиталындағы үлестер (пайлар) түссе, көрсетілген үлестер (пайлар), егер заңды тұлға акционерлік қоғам немесе жауапкершілігі шектеулі серіктестік болып қайта құрылмаса немесе көрсетілген тұлғаның мүлкі негізінде мемлекеттік заңды тұлға құрылмаса, сатудан түскен кірісті мемлекеттік бюджет есебіне жатқыза отырып, оларға құқық алған кезден бастап бір жыл ішінде иеліктен шығарылуға жатады.

181-бап. Акционерлік қоғамдар мен жауапкершілігі
шектеулі серіктестіктерде мемлекеттің қатысуын
тоқтату

1. Акционерлік қоғамдар мен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктерде мемлекеттің қатысуы акцияларды және жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің жарғылық капиталындағы үлесті сату кезінде немесе осы Заңның 95-бабында көзделген өзге де негіздер бойынша акцияларға және жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің жарғылық капиталындағы үлеске құқықтарды тоқтату кезінде тоқтатылады.
2. Акционерлік қоғамдардың мемлекетке тиесілі акцияларын және жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің жарғылық капиталындағы мемлекетке тиесілі үлесті сату осы Заңның 9-тарауының ережелері бойынша жүргізіледі.
3. Мемлекетке тиесілі акцияларды және жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің жарғылық капиталындағы мемлекетке тиесілі үлесті акционерлік қоғам орналастыратын акцияларды төлеуге немесе жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің жарғылық капиталына салым ретінде беру осы Заңның 127-бабында көзделген тәртіппен жүргізіледі.

182-бап. Акционерлік қоғамдардың мемлекетке тиесілі
акцияларына және жауапкершілігі шектеулі
серіктестіктердің жарғылық капиталындағы
мемлекетке тиесілі үлестерге билік ету

1. Акционерлік қоғамдардың мемлекетке тиесілі акцияларына және жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің жарғылық капиталындағы мемлекетке тиесілі үлестерге билік ету осы Заңның 9-тарауында көзделген тәртіппен жүргізіледі.
2. Мемлекетке тиесілі акцияларды (жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің жарғылық капиталдағы үлестерді) өтеусіз беруге жол берілмейді.
3. Ұлттық холдинттің жарғылық капиталына берілген ұлттық компаниялардың акцияларына, сондай-ақ стратегиялық объектілер болып табылатын мемлекетке тиесілі акцияларға (жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің жарғылық капиталындағы үлестерге) билік етуге Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша жол беріледі.
4. Мемлекетке тиесілі акцияларға (үлестерге) кейіннен сатып алу құқығымен сенімгерлікпен басқару нысанындағы үшінші тұлғалардың құқықтарымен ауыртпалық салуға және оларды иеліктен шығаруға осы Заңның 9-тарауының ережелері бойынша жол беріледі.
5. Акционерлік қоғамдардың мемлекетке тиесілі акциялары мен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің жарғылық капиталындағы мемлекетке тиесілі үлестерді кепілге қоюға жол берілмейді.

183-бап. Акционерлік қоғамның мемлекетке тиесілі
акцияларын немесе жауапкершілігі шектеулі
серіктестіктің жарғылық капиталындағы
мемлекетке тиесілі үлесті сенімгерлікпен
басқаруға беру

1. Егер беру заты республикалық мүлікке жататын акциялар немесе жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің жарғылық капиталындағы үлес болып табылса, акционерлік қоғамның мемлекетке тиесілі акцияларын немесе жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің жарғылық капиталындағы мемлекетке тиесілі үлесті азаматтар мен мемлекеттік емес заңды тұлғалардың сенімгерлікпен басқаруына беруді мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті орган жүргізеді.
2. Коммуналдық мүлікке жататын акционерлік қоғам акцияларын немесе жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің жарғылық капиталындағы үлесті сенімгерлікпен басқаруға беруді жергілікті атқарушы органы жүргізеді.
3. Мемлекетке тиесілі акцияларды және жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің жарғылық капиталындағы мемлекетке тиесілі үлесті кейіннен сатып алу құқығымен азаматтар мен мемлекеттік емес заңды тұлғалардың сенімгерлікпен басқаруына беру осы Заңның 9-тарауында белгіленген тәртіппен жүргізеді.
4. Сыйақы мөлшері, сондай-ақ сенімгерлікпен басқарудың әрекет ету мерзімі акцияларды және жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің жарғылық капиталындағы үлесті сенімгерлікпен басқаруға беру туралы шартта айқындалады.
Акцияларды және жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің жарғылық капиталындағы үлесті сенімгерлікпен басқаруға мемлекеттің дивидендтерге деген өз құқығынан толығымен бас тартуы арқылы берілуіне жол берілмейді.
5. Сенімгерлікпен басқарушыға:
1) акционерлік қоғам мен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің жарғысын өзгерту туралы;
2) акционерлік қоғам мен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің жарғылық капиталының мөлшерін өзгерту (ұлғайту немесе азайту) туралы;
3) бұрын шығарылған акцияларды шоғырландыру және бөлу, қосымша акцияларды шығару туралы;
4) акционерлік қоғамды немесе серіктестікті тарату, оларды қайта ұйымдастыру, сондай-ақ олардың атауларын өзгерту туралы мәселелерді шешуге байланысты мемлекет құқықтары берілмейді.

184-бап. Мемлекет қатысатын акционерлік қоғам мен
жауапкершілігі шектеулі серіктестікті басқаруға
мемлекеттің қатысу құқығы

1. Мемлекет қатысатын акционерлік қоғамды немесе жауапкершілігі шектеулі серіктестікті басқаруға қатысу құқығын мемлекет Қазақстан Республикасының акционерлік қоғамдар мен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктер туралы заңнамалық актілерге сәйкес іске асырады.
2. Қазақстан Республикасы қатысатын акционерлік қоғамдар мен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктерде акционерлік қоғамды (жауапкершілігі шектеулі серіктестікті) басқаруға акционер (қатысушы) ретіндегі мемлекеттің қатысу құқығын Қазақстан Республикасының атынан мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті орган жүзеге асырады.
3. Акционерлік қоғамды (жауапкершілігі шектеулі серіктестікті) басқаруға қатысуға акционер (қатысушы) ретіндегі мемлекет құқығы Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша тиісті саланың уәкілетті органына берілуі мүмкін.
Акционер ретінде мемлекет құқығы берілген тиісті саланың уәкілетті органы шешімі мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті органның келісімі бойынша қабылданатын:
1) қоғамның жарғысына өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізу немесе оны жаңа редакцияда бекіту;
2) қоғамды ерікті түрде қайта құру немесе тарату;
3) жарғылық капиталдың мөлшерін өзгерту;
4) есепті қаржы жылына қоғамның таза кірісін бөлу тәртібі;
5) қоғамға тиесілі барлық активтердің жиырма бес және одан көп
пайызын құрайтын сомадағы активтерінің бір бөлігін немесе бірнеше бөлігін беру жолымен өзге заңды тұлғаларды құруға немесе олардың қызметіне қоғамның қатысуы туралы шешім қабылдау;
6) қоғамның жеке капиталы мөлшерінің жиырма бес немесе одан көп пайызын құрайтын сомаға қоғамның міндеттемелерін ұлғайту туралы шешім қабылдау;
7) қоғамның ірі мәмілелер және жасауына қоғамның мүдделілігі бар мәмілелер жасауы туралы шешімдерді бекіту;
8) директорлар кеңесінің сандық құрамын, өкілеттік мерзімін айқындау, оның мүшелерін сайлау және олардың өкілеттіктерін мерзімінен бұрын тоқтату, сондай-ақ директорлар кеңесі мүшелерінің сыйақылары мөлшері мен шарттарын айқындау;
9) "алтын акцияны" енгізу және оның күшін жою мәселелерін қоспағанда, акционердің құзыретіне жататын барлық мәселелер бойынша шешімді дербес қабылдайды.
Жауапкершілігі шектеулі серіктестікке қатысушы ретінде мемлекет құқығы берілген тиісті саланың уәкілетті органы шешімі мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті органның келісімі бойынша қабылданатын:
1) жарғыға өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізу немесе оны жаңа редакцияда бекіту;
2) серіктестікті қайта құру немесе тарату;
3) жарғылық капиталдың мөлшерін өзгерту;
4) жылдық қаржы есептілігін бекіту және таза кірісті бөлу;
5) серіктестіктің өзге де заңды тұлғаларға қатысуы туралы шешу;
6) серіктестіктің барлық мүлкін кепілге қою туралы шешу;
7) серіктестіктің атқарушы органын құру, оның өкілеттігін мерзімінен бұрын тоқтату, сондай-ақ серіктестік мүлкін жалға немесе сенімгерлікпен басқаруға беру бойынша мәмілелер туралы шешім қабылдау;
8) байқаушы кеңесті және (немесе) тексеру комиссиясын (тексерушіні) сайлау және олардың өкілеттігін мерзімінен бұрын тоқтату;
9) қатысушыдағы үлесті мәжбүрлеп сатып алу туралы шешу мәселелерін қоспағанда, қатысушының құзыретіне жататын барлық мәселелер бойынша шешімді дербес қабылдайды.
4. Акционерлік қоғамды (жауапкершілігі шектеулі серіктестікті) басқаруға акционер (қатысушы) ретінде мемлекеттің қатысу құқығы берілген тиісті саланың уәкілетті органы мемлекет қатысатын акционерлік қоғам директорлары кеңесінің немесе мемлекет қатысатын жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің байқаушы кеңесінің құрамына мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті органның өкілін енгізуді қамтамасыз етеді немесе енгізу үшін қажетті шаралар қолданады.
5. Ұлттық холдингтер мен ұлттық компанияларды басқаруға акционер (қатысушы) ретінде мемлекеттің қатысу құқығын Қазақстан Республикасының Үкіметі немесе ол уәкілдік берген мемлекеттік орган жүзеге асырады.
6. Әкімшілік-аумақтық бірліктің қатысуы бар акционерлік қоғамдар мен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердегі әкімшілік-аумақтық бірліктің акционерлік қоғамдарды (жауапкершілігі шектеулі серіктестіктерді) басқаруға акционер (қатысушы) ретінде қатысу құқығын жергілікті атқарушы орган жүзеге асырады.

185-бап. Жалғыз акционері (қатысушысы) мемлекет болып
табылатын акционерлік қоғамды немесе
жауапкершілігі шектеулі серіктестікті басқару

1. Жалғыз тиісінше акционері немесе қатысушысы мемлекет болып табылатын акционерлік қоғамдар мен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктерді тарату, қайта ұйымдастыру және олардың атауларын өзгерту туралы шешімді Қазақстан Республикасының Үкіметі қабылдайды.
2. Әкімшілік-аумақтық бірлік құрған және ол жалғыз акционері (қатысушысы) болып табылатын акционерлік қоғамдар мен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктерді тарату, қайта ұйымдастыру және олардың атауларын өзгерту туралы шешімді жергілікті атқарушы орган қабылдайды.
3. Үкіметтің (жергілікті атқарушы органның) шешімімен акционерлік қоғамды (жауапкершілігі шектеулі серіктестікті) басқаруға акционер (қатысушы) ретінде мемлекеттің қатысу құқығы берілген тиісті саланың уәкілетті органы акционерлік қоғамның (жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің) алған таза кірісін бөлу туралы шешімнің уақтылы қабылдануын және жалғыз акционер (қатысушы) шешім қабылдаған күннен бастап он күннің ішінде акционерлік қоғамның (жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің) мемлекетке тиесілі акцияларға (жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің жарғылық капиталындағы үлестерге) дивидендтерді аударуын қамтамасыз етуге міндетті.

186-бап. Акционері мемлекет болып табылатын ұлттық
компанияны басқару

1. Акционері мемлекет болып табылатын ұлттық компания өз қызметін жүзеге асыру кезінде экономиканың белгі бір саласында мемлекеттік мүлікті басқару аясында мемлекет саясатын жүргізуді қамтамасыз етуге міндетті.
2. Жалғыз акционері мемлекет болып табылатын ұлттық компанияны басқаруға Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімімен акционер ретінде мемлекеттің қатысу құқығы берілген тиісті саланың уәкілетті органы акционерлер жалпы жиналысының құзыретіне қатысты барлық мәселелер бойынша шешімдер қабылдайды.
3. Жалғыз акционері мемлекет болып табылатын ұлттық компанияны тарату, қайта ұйымдастыру және оның атауын өзгерту туралы шешімді Қазақстан Республикасының Үкіметі қабылдайды.
4. Акционері мемлекет болып табылатын ұлттық компанияның нәтижесінде компания құны қоғамның активтер құнының жалпы мөлшерінің оннан жиырма беске дейінгі пайызын құрайтын мүлікті сатып алатын немесе иеліктен шығаратын (сатып алуы немесе иеліктен шығаруы мүмкін) мәміле немесе жиынтығында бір-бірімен өзара байланысты мәмілелер жасауы туралы шешімді компанияның директорлар кеңесі қабылдайды. Акционері мемлекет болып табылатын ұлттық компанияның нәтижесінде компания құны қоғамның активтер құнының жалпы мөлшерінің оннан аз пайызын құрайтын мүлікті сатып алатын немесе иеліктен шығаратын (сатып алуы немесе иеліктен шығаруы мүмкін) мәміле немесе жиынтығында бір-бірімен өзара байланысты мәмілелер жасауы туралы шешімді ұлттық компанияның басқармасы қабылдайды.
5. Акционері мемлекет болып табылатын ұлттық компанияның нәтижесінде компания құны қоғамның активтер құнының жалпы мөлшерінің жиырма бес және одан көп құрайтын мүлікті сатып алатын немесе иеліктен шығаратын (сатып алуы немесе иеліктен шығаруы мүмкін) мәміле немесе жиынтығында бір-бірімен өзара байланысты мәмілелер жасауы туралы шешімді компанияның директорлар кеңесінің ұсынуы бойынша ұлттық компания акционерлерінің жалпы жиналысы (ұлттық компанияның жалғыз акционерінің шешімі) қабылдайды.

187-бап. Акционері ұлттық холдинг болып табылатын ұлттық
компанияны басқару

1. Акционері ұлттық холдинг болып табылатын ұлттық компанияны тарату, қайта ұйымдастыру және оның атауын өзгерту туралы шешімді Қазақстан Республикасының Үкіметі қабылдайды.
2. Ұлттық компанияның нәтижесінде компания құны қоғамның активтер құнының жалпы мөлшерінің он және одан да көп пайызын құрайтын мүлікті сатып алатын немесе иеліктен шығаратын (сатып алуы немесе иеліктен шығаруы мүмкін) мәміле немесе жиынтығында бір-бірімен өзара байланысты мәмілелер жасауы туралы шешімді ұлттық компанияның директорлар кеңесі қабылдайды. Ұлттық компанияның нәтижесінде компания құны қоғамның активтер құнының жалпы мөлшерінің оннан аз пайызын құрайтын мүлікті сатып алатын немесе иеліктен шығаратын (сатып алуы немесе иеліктен шығаруы мүмкін) мәміле немесе жиынтығында бір-бірімен өзара байланысты мәмілелер жасауы туралы шешімді ұлттық компанияның басқармасы қабылдайды.
3. Жалғыз акционері ұлттық холдинг болып табылатын ұлттық компанияның нәтижесінде компания құны қоғамның активтер құнының жалпы мөлшерінің жиырма бес және одан да көп пайызын құрайтын мүлікті сатып алатын немесе иеліктен шығаратын (сатып алуы немесе иеліктен шығаруы мүмкін) мәміле немесе жиынтығында бір-бірімен өзара байланысты мәмілелер жасауы туралы шешімді ұлттық холдингтің директорлар кеңесі қабылдайды.

188-бап. Ұлттық холдингтерді басқару

1. Ұлттық холдингтерті құру мақсаты, олардың функциялары, қызметінің негізгі принциптері, ұлттық холдингтер мен Қазақстан Республикасы Үкіметінің, ұлттық холдингтер мен ұлттық холдингке кіретін еншілес компаниялардың арасындағы өзара қатынастар, ұлттық холдингтің басқару органдарының мәселелері Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітетін Ұлттық холдингтер қызметінің негізгі принциптері туралы меморандумда айқындалады.
2. Ұлттық холдингті тарату, қайта ұйымдастыру және оның атауын өзгерту туралы шешімді Қазақстан Республикасының Үкіметі қабылдайды.
3. Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімімен осы Заңның 127-бабының ережелері бойынша акционерлік қоғамдардың мемлекетке тиесілі акциялары мен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің жарғылық капиталындағы мемлекетке тиесілі үлестер ұлттық холдингке берілуі мүмкін.

189-бап. Мемлекеттік корпоративтік басқару мәселелері
жөніндегі мамандандырылған кеңестер

Ұлттық холдингтерді басқару жөніндегі қызметті үйлестіру үшін Қазақстан Республикасы Үкіметінің жанынан мемлекеттік корпоративтік басқару мәселелері жөніндегі мамандандырылған кеңестер құрылуы мүмкін.
Мемлекеттік корпоративтік басқару мәселелері жөніндегі мамандандырылған кеңестер туралы ереже мен олардың құрамын Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітеді.

190-бап. Ұлттық холдингтердің, ұлттық компаниялардың
және мемлекет бақылайтын өзге де заңды
тұлғалардың бюджеттік инвестициялық жобаларды
іске асыру бойынша бюджеттік инвестицияларды
пайдалану жөнінде шешімдер қабылдауы

1. Ұлттық холдингтердің жарғылық капиталына мемлекеттің қатысуы арқылы бюджеттік инвестицияларды жүзеге асыру кезінде акционер ретінде мемлекет құқығын жүзеге асырмайтын бюджеттік бағдарламалар әкімшілері Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешіміне сәйкес ұлттық холдингтер акцияларының эмиссиясын төлей алады.
Ұлттық холдингтің және ұлттық холдингке кіретін акционерлік қоғамдардың бюджеттік инвестициялық жобаны іске асыру туралы есебін ұлттық холдинг тоқсан сайын ұлттық холдингтің директорлар кеңесінің және бюджеттік бағдарлама әкімшісінің қарауына ұсынады.
2. Ұлттық холдингтер бюджеттік инвестициялық жобаларды іске асыру үшін шығарған акциялар мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті орган шотының есебіне жатқызылады.
Мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті орган ұлттық холдингтер шығарған акцияларды ұлттық холдингті басқаруға акционер ретінде мемлекеттің қатысу құқығын жүзеге асыратын уәкілетті органға береді.
3. Іске асыруға ақшасы ұлттық холдингтің құрамына кіретін акционерлік қоғамдардың орналастырған акцияларын төлеуге түскен бюджеттік инвестициялық жобаларды іске асыруға, ұлттық холдинг басқармасы, сондай-ақ осы бюджеттік инвестициялық жобаларды іске асыратын, ұлттық холдингке кіретін акционерлік қоғамдардың басқармалары жауапты болады.

191-бап. Ұлттық холдингтердің, акциялары ұлттық
холдингке тиесілі ұлттық компаниялардың
сондай-ақ акционері мемлекет болып табылатын
ұлттық компаниялардың қызметін жоспарлау

1. Ұлттық холдингтер мен ұлттық компаниялар даму стратегияларын, даму жоспарларын, даму жоспарларының орындалуы жөніндегі есептерді және жылдық бюджеттерді әзірлейді.
Ұлттық холдингтердің, ұлттық компаниялардың даму стратегиялары елдің әлеуметтік-экономикалық дамуының мақсаттары мен ұзақ мерзімді басымдықтарына сәйкес он жыл мерзімге әзірленеді.
Ұлттық холдингтердің, ұлттық компаниялардың даму жоспарлары даму стратегиясын іске асыру мақсатында бес жыл мерзімге әзірленеді. Даму жоспарлары жыл сайын жылжымалы негізде нақтыланады. Даму жоспарларының орындалуы туралы есептер жартыжылдық қорытындылары бойынша және бір жыл үшін әзірленеді және оларды ұлттық холдингтер мен ұлттық компаниялардың директорлар кеңесі бекітеді.
Жылдық бюджеттерді ұлттық холдингтер, ұлттық компаниялар даму жоспарларын іске асыру мақсатында жыл сайын әзірлейді.
Даму стратегиясы мен даму жоспарлары ұлттық холдингтердің, ұлттық компаниялардың қызметі бағаланатын нысаналы көрсеткіштерді қамтиды.
2. Ұлттық холдингтердің даму стратегияларын Қазақстан Республикасы Үкіметі мақұлдағаннан кейін ұлттық холдингтердің директорлар кеңесі бекітеді.
3. Акционері мемлекет болып табылатын ұлттық компаниялардың даму стратегиясын ұлттық компанияның акционері ретінде мемлекеттің құқығын жүзеге асыратын мемлекеттік орган мақұлдағаннан кейін ұлттық компанияның директорлар кеңестері бекітеді.
4. Акционері ұлттық холдингтер болып табылатын ұлттық компаниялардың даму стратегиясын ұлттық компания жалғыз акционерінің функциясын жүзеге асыратын ұлттық холдинг мақұлдағаннан кейін ұлттық компаниялардың директорлар кеңестері бекітеді.
Ұлттық холдингтердің, ұлттық компаниялардың даму жоспарлары мен жылдық бюджеттерін ұлттық холдингтердің, ұлттық компаниялардың директорлар кеңестері бекітеді.
5. Ұлттық холдингтердің, ұлттық компаниялардың даму стратегиялары мен даму жоспарларының нысаналы көрсеткіштерінің орындалуын бағалауды Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен ұлттық холдингтердің, ұлттық компаниялардың директорлар кеңесі жүзеге асырады.
6. Акционері мемлекет болып табылатын ұлттық компаниялар қызметінің нәтижелерін тыңдауды акционердің функциясын жүзеге асыратын мемлекеттік орган жыл сайынғы негізде жүзеге асырады.
7. Акционері ұлттық холдингтер болып табылатын ұлттық компаниялар қызметінің нәтижелерін тыңдауды ұлттық холдингтердің директорлар кеңесі жыл сайынғы негізде жүзеге асырады.
8. Акциялары мемлекетке тиесілі ұлттық компаниялар акционерінің функцияларын жүзеге асыратын мемлекеттік органдар және акционері ұлттық холдингтер болып табылатын ұлттық компаниялар акционерінің функцияларын жүзеге асыратын ұлттық холдингтер мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті органға және мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті органға тыңдау нәтижелері туралы есеп береді.

192-бап. Ұлттық холдингтер мен ұлттық компанияларды
қоспағанда, мемлекет бақылайтын акционерлік
қоғамдар мен жауапкершілігі шектеулі
серіктестіктердің қызметін жоспарлау

1. Мемлекет бақылайтын акционерлік қоғамдар мен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктер даму стратегияларын, қаржы-шаруашылық қызметінің жоспарларын, қаржылық-шаруашылық қызмет жоспарларының орындалуы бойынша есептер және жылдық бюджеттер әзірлейді.
Мемлекет бақылайтын акционерлік қоғамдар мен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің даму стратегиялары елдің әлеуметтік-экономикалық дамуының мақсаттары мен ұзақ мерзімді басымдықтарына сәйкес бес жыл мерзімге әзірленеді және оларды мемлекет бақылайтын акционерлік қоғамдар мен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің директорлар кеңестері (қатысушылардың жалпы жиналысы) бекітеді.
Мемлекет бақылайтын акционерлік қоғамдар мен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің қаржы-шаруашылық қызметінің жоспарлары даму стратегиясында белгіленген мақсаттар мен басымдықтарға сәйкес кемінде үш жыл мерзімге әзірленеді. Мемлекет бақылайтын акционерлік қоғамдар мен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің қаржы-шаруашылық қызметінің жоспарлары жыл сайын жылжымалы негізде нақтыланады.
Мемлекет бақылайтын акционерлік қоғамдар мен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің жылдық бюджеттерін мемлекет бақылайтын акционерлік қоғамдар мен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктер қаржы-шаруашылық қызметінің жоспарларын іске асыру мақсатында жыл сайын әзірлейді.
Ұлттық холдингтер мен ұлттық компанияларды қоспағанда, бақыланатын акционерлік қоғамдар мен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің жылдық бюджеттерін бақыланатын акционерлік қоғамдар мен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің атқарушы органдары бекітеді.
2. Мемлекет бақылайтын акционерлік қоғамдар мен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің даму стратегияларының, қаржы-шаруашылық қызметі жоспарларының орындалуын бағалауды Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен акционерлік қоғамдар мен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің директорлар кеңестері (байқаушы кеңестері) жүзеге асырады.
3. Мемлекет бақылайтын акционерлік қоғам мен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің акционері (қатысушы) құқығын жүзеге асыратын мемлекеттік орган акционерлік қоғам мен жауапкершілігі шектеулі серіктестік қызметінің және олардың даму стратегияларын іске асыру нәтижелерін тыңдауды жыл сайынғы негізде жүзеге асырады.
Тыңдау нәтижелері мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті органға табыс етіледі.
4. Мемлекет бақылайтын акционерлік қоғамдар мен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің қаржы-шаруашылық қызметі жоспарларының орындалуы бойынша есептер мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті органға (жергілікті атқарушы органға) табыс етіледі.

193-бап. Қоғам (серіктестік) кірісінің бір бөлігін алуға
мемлекеттің акционер (жауапкершілігі шектеулі
серіктестікке қатысушы) құқығын іске асыруы

Қазақстан Республикасының Үкіметі мемлекетке тиесілі акциялар мен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің жарғылық капиталындағы мемлекетке тиесілі үлеске дивидендтерді есептеу тәртібін айқындайды.

6-бөлім. Азаматтар мен мемлекеттік емес заңды тұлғаларға тиесілі стратегиялық маңызы бар мүлікке (стратегиялық объектілерге) құқықты шектеу

12-тарау. Азаматтар мен мемлекеттік емес заңды тұлғаларға тиесілі стратегиялық объектілерге ауыртпалық салу және иеліктен шығару

194-бап. Азаматтар мен мемлекеттік емес заңды тұлғаларға
тиесілі стратегиялық объектілерге үшінші
тұлғалардың құқықтарымен ауыртпалық салу не
оларды иеліктен шығару тәртібі

1. Азаматтар мен мемлекеттік емес заңды тұлғаларға тиесілі стратегиялық объектілерге кепілге қою, кейіннен сатып алу құқығымен мүліктік жалдау (жалға алу) немесе сенімгерлікпен басқару нысанында үшінші тұлғалардың құқықтарымен ауыртпалық салу не оларды иеліктен шығару Қазақстан Республикасы Үкіметінің рұқсат беру туралы шешімінің негізінде және осы бап пен осы Заңның 195-бабында және Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде айқындалатын тәртіппен мүмкін болады.
2. Қазақстан Республикасының Үкіметі стратегиялық объектілерге үшінші тұлғалардың құқықтарымен ауыртпалық салуға немесе оларды иеліктен шығаруға рұқсат беру туралы не стратегиялық объектіге осындай рұқсат беруден бас тарту туралы шешім қабылдайды.
3. Стратегиялық объектілерге үшінші тұлғалардың құқықтарымен ауыртпалық салуға немесе оларды иеліктен шығаруға рұқсат беруден бас тарту туралы шешім, егер осындай ауыртпалық салу немесе иеліктен шығару Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын, оның ішінде елдің ұлттық қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі талаптарды, сондай-ақ Қазақстан Республикасы жасасқан халықаралық келісімдерді сақтамауға әкеп соғатын жағдайларда қабылданады.
4. Стратегиялық объектіге ауыртпалық салуға не иеліктен шығаруға рұқсат беруден бас тартуға Қазақстан Республикасының заңнамалық актілеріне сәйкес стратегиялық объектінің меншік иесі (құқық иеленушісі) шағым жасай алады.
5. Стратегиялық объектінің меншік иесі (құқық иеленушісі) орналастырылатын акциялардың санын көрсете отырып, Қазақстан Республикасы Үкіметінің рұқсат беру туралы шешімінің негізінде бағалы қағаздардың ұйымдастырылған нарығында жария етілген акцияларды орналастырады.
6. Осы баптың 5-тармағында көзделген акциялармен бағалы қағаздардың ұйымдастырылған нарығында одан әрі мәмілелер жасау, егер бір тұлға немесе аффилиирленген тұлғалар бағалы қағаздардың ұйымдастырылған нарығында эмитенттің дауыс беретін акциялары жалпы санының жиырма пайызынан астамын құрайтын акциялар сатып алатын жағдайларды қоспағанда, Қазақстан Республикасы Үкіметінің рұқсатын талап етпейді
Бағалы қағаздардың ұйымдастырылмаған нарығында стратегиялық объектілерге жататын акциялармен мәмілелер жасау кезінде Қазақстан Республикасы Үкіметінің рұқсаты мәмілелер эмитенттің дауыс беретін акциялары жалпы санының бес пайызынан аспайтын мөлшерде жасалған жағдайда талап етілмейді.

195-бап. Азаматтар мен мемлекеттік емес заңды тұлғаларға
тиесілі стратегиялық объектілерге үшінші
тұлғалардың құқықтарымен ауыртпалық салу не
оларды иеліктен шығару рәсімі

1. Стратегиялық объектілерге ауыртпалық салуға немесе оларды иеліктен шығаруға рұқсат алу үшін стратегиялық объектінің меншік иесі (құқық иеленушісі) мемлекеттік жоспарлау жөніндегі уәкілетті органға мынадай құжаттарды жібереді:
1) Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен нысан бойынша өтініш;
2) заңды тұлға үшін - жарғының және заңды тұлғаны мемлекеттік тіркеу туралы куәліктің нотариалды куәландырылған көшірмелері;
3) азамат үшін - жеке басын куәландыратын құжаттың көшірмесі;
4) стратегиялық объектіні иеліктен шығару бойынша мәміле жасауға негіз болатын немесе оған үшінші тұлғаның құқықтарымен ауыртпалық салуға әкелетін шарттың жобасы;
5) стратегиялық объектіге меншік құқығын немесе өзге де мүліктік құқықты растайтын құжаттың нотариалды куәландырылған көшірмесі;
6) Қазақстан Республикасының заңнамалық актілеріне сәйкес стратегиялық объектінің нарықтық құнын айқындайтын оны бағалау туралы есеп;
7) жарияланған акцияларды орналастырған жағдайда стратегиялық объектінің меншік иесі (құқық иеленушісі) жарияланған акциялардың шығарылымын және оған енгізілген өзгерістермен және толықтырулармен акциялардың шығарылым проспектісін мемлекеттік тіркеу туралы куәліктің көшірмелерін де табыс етеді;
8) стратегиялық объектіні болжамды сатып алушы туралы мәліметтер;
9) Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде аудитті міндетті өткізу белгіленген заңды тұлғалар соңғы қаржы жылына аудиторлық есептің түпнұсқасын немесе нотариалды куәландырылған көшірмесін де табыс етеді. Егер өтініш ағымдағы жылғы 1 маусымға дейін берілсе, онда соңғы қаржы жылының алдындағы қаржы жылына аудиторлық есептің түпнұсқасы немесе нотариалды куәландырылған көшірмесі табыс етіледі. Аудиторлық есептің түпнұсқасы немесе нотариалды куәландырылған көшірмесі, егер заңды тұлға ағымдағы қаржы жылында құрылса не заңды тұлға өткен қаржы жылында құрылса және өтініш ағымдағы жылғы 1 маусымға дейін берілген жағдайда табыс етілмейді.
2. Стратегиялық объектіге ауыртпалық салуға негіз болатын шартта міндетті түрде тараптардың құқықтары мен міндеттері, сондай-ақ стратегиялық объектінің сақталуы мен одан әрі пайдалануын қамтамасыз ету бойынша талаптар қамтылуға тиіс.
3. Стратегиялық объектілерге ауыртпалық салуға не оларды иеліктен шығаруға берілген өтініштерді қарау және олар бойынша Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешім қабылдауы мемлекеттік жоспарлау жөніндегі уәкілетті органға құжаттар түскен күннен бастап алпыс күннен аспайтын мерзімде жүзеге асырылуы тиіс. Құжаттардың келіп түскен күні болып мемлекеттік жоспарлау жөніндегі уәкілетті орган осы баптың 1-тармағында айқындалған құжаттардың толық пакетін алған күн есептеледі.
4. Қазақстан Республикасының Үкіметі отыз күн мерзімде стратегиялық объектілерге ауыртпалық салуға не иеліктен шығаруға немесе рұқсат беруден бас тарту туралы шешім қабылдайды.
Көрсетілген шешім Қазақстан Республикасы Үкіметінің отырысында қабылданады және қаулы түрінде ресімделеді.
Қазақстан Республикасы Үкіметінің стратегиялық объектілерге ауыртпалық салуға не иеліктен шығаруға рұқсат беру немесе рұқсат беруден бас тарту туралы отырысына ауыртпалық салынатын не иеліктен шығарылатын стратегиялық объектінің меншік иесі (құқық иеленушісі), басқа да мүдделі тұлғалар шақырылады.
5. Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі жай көпшілік дауыспен қабылданды, ол дәлелді болып, Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздігін қамтамасыз ету мүддесін объективті ескеруі тиіс.
6. Мемлекеттік жоспарлау жөніндегі уәкілетті орган Қазақстан Республикасы Үкіметінің қабылдаған шешімі туралы стратегиялық объектінің меншік иесін (құқық иеленушісін) шешім шығарылған күннен бастап бес күн мерзімде жазбаша түрде хабардар етуге міндетті.

196-бап. Стратегиялық объектілерді ұлт меншігіне алу

Стратегиялық объектілер осы Заңның 5-тарауында көзделген тәртіппен ұлт меншігіне алынуы мүмкін.

197-бап. Стратегиялық объектілердің мониторингі

Стратегиялық объектілердің мониторингі Қазақстан Республикасының меншіктің мемлекеттік мониторингі туралы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

13-тарау. Азаматтар мен мемлекеттік емес заңды тұлғаларға тиесілі стратегиялық объектілерді сатып алуға Қазақстан Республикасының басым құқығы

198-бап. Азаматтар мен мемлекеттік емес заңды тұлғаларға
тиесілі стратегиялық объектілерді сатып алуға
Қазақстан Республикасының басым құқығын қолдану
шарттары

1. Мемлекеттік емес заңды тұлға немесе азамат стратегиялық объектіні иеліктен шығаруға ниет еткен жағдайда, сондай-ақ стратегиялық объектіні өндіріп алу немесе конкурстық (тарату) масса құрамында стратегиялық объектіні иеліктен шығару жағдайында Қазақстан Республикасының осы тарауда айқындалған шарттарда стратегиялық объектіні сатып алуға басым құқығы болады.
2. Қазақстан Республикасы атынан стратегиялық объектілерді сатып алуға басым құқықты Қазақстан Республикасының Үкіметі немесе оның тапсырмасы бойынша ұлттық басқарушы холдинг іске асырады.

199-бап. Стратегиялық объектіні сатып алуға Қазақстан
Республикасының басым құқығын іске асыру
тәртібі

1. Қазақстан Республикасының Үкіметі стратегиялық объектіні сатып алуға басым құқықты іске асыруға ниет еткен жағдайда, Қазақстан Республикасының Үкіметі стратегиялық объектіні сатып алуға басым құқықты жүзеге асыруды тапсырған тиісті саланың уәкілетті органы Қазақстан Республикасының бюджет қызметін реттейтін заңнамалық актісіне сәйкес республикалық бюджет комиссияның қарауына қажетті бюджет қаражатын бөлудің негіздемесімен стратегиялық объектіні сатып алуға басым құқықты іске асыру туралы Қазақстан Республикасы Үкіметі шешімінің жобасын ұсынады.
Республикалық бюджет комиссиясы тиісті шешім қабылдайды. Республикалық бюджет комиссиясының ұсынымдары мен ұсыныстары Қазақстан Республикасы Үкіметінің қарауына ұсынылады.
2. Қазақстан Республикасының Үкіметі республикалық бюджет комиссияның шешімі қабылданған кезден бастап отыз жұмыс күнінен аспайтын мерзімде стратегиялық объектіні сатып алудың басым құқығын пайдалану туралы шешім қабылдауы мүмкін.
Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі дәлелді болуға және Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздігін қамтамасыз ету мүдделерін объективті түрде ескеруге тиіс.
3. Қазақстан Республикасының Үкіметі қабылдаған шешімнің қорытындысы туралы тиісті саланың уәкілетті органы шешім шығарылған күннен бастап бес жұмыс күнінен кешіктірмей стратегиялық объектіні иеліктен шығаруды жүргізетін тұлғаны жазбаша хабардар етеді.
4. Стратегиялық объектінің меншік иесі (құқық иеленушісі) шарт жасалғанға дейін кез келген уақытта стратегиялық объектіні иеліктен шығарудан бас тарта алады. Стратегиялық объектінің меншік иесі (құқық иеленушісі) стратегиялық объектіні иеліктен шығарудан бас тартқан жағдайда оны сатып алуға мемлекеттің басым құқығын іске асыру тоқтатылады.
5. Бюджеттік рәсімдерді ескергенде стратегиялық объектілерді сатып алу мерзімдері Қазақстан Республикасы Үкіметінің стратегиялық объектіні сатып алудың басым құқығын пайдалану туралы Қазақстан Республикасының Үкіметі шешім қабылданған кезден бастап екі жылдан аспауға тиіс.
6. Стратегиялық объектіге өндіріп алу қолданылған немесе банкроттық туралы іс бойынша іс жүргізу қозғалған жағдайда стратегиялық объектілердің меншік иесі (құқық иеленушісі) стратегиялық объектіге өндіріп алуды қолдану туралы хабарлама алған кезден бастап немесе соттың банкроттық туралы іс қозғау туралы ұйғарымының көшірмесін алған кезден бастап бес күн мерзімде мемлекеттік жоспарлау жөніндегі уәкілетті органды стратегиялық объектіге өндіріп алудың қолданылуы немесе банкроттық туралы іс бойынша іс жүргізудің қозғалуы туралы жазбаша хабардар етуге міндетті. Хабардар ету жөніндегі міндеттерді сақтамау осы Заңның 202-бабында көзделген салдарға әкеліп соғады.
Қазақстан Республикасының Үкіметі стратегиялық объектіні алуға басым құқықты осы бапта көзделген тәртіппен іске асырады.
Стратегиялық объектіге өндіріп алуды қолдану немесе стратегиялық объектіні конкурстық (тарату) массасы құрамында иеліктен шығару Қазақстан Республикасы Үкіметінің стратегиялық объектіні сатып алуға басым құқықты іске асыру немесе басым құқықты іске асырудан бас тарту туралы шешімі алынғаннан кейін жүргізіледі.
7. Қазақстан Республикасы стратегиялық объектіге өндіріп алуды қолдану немесе стратегиялық объектіні конкурстық (тарату) массасының құрамында иеліктен шығару кезінде басым құқықты іске асырудан бас тартқан жағдайда стратегиялық объектіні иеліктен шығару Қазақстан Республикасының банкроттық туралы заңнамалық актісінде және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамалық актілерінде белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.

200-бап. Нарықтық құнын айқындау

1. Стратегиялық объектіні сатып алудың басым құқығын іске асыру кезінде стратегиялық объектінің нарықтық құны өтелуге жатады.
2. Стратегиялық объектінің нарықтық құны стратегиялық объектіні сатып алудың басым құқығын іске асыру кезінде мемлекет сатып алатын мүлікті осы Заңның 212-бабының ережелеріне сәйкес бағалау негізінде айқындалады

201-бап. Мемлекет сатып алған стратегиялық объектілерді
басқару

Қазақстан Республикасының Үкіметі сатып алынған стратегиялық объектілерді осы Заңның 127-бабының ережелері бойынша акцияларды төлеуге немесе мемлекеттің жүз проценттік қатысуымен арнайы құрылған заңды тұлғаның не ұлттық холдингтің немесе ұлттық басқарушы компаниялардың жарғылық капиталына мүліктік салым ретінде береді.

202-бап. Стратегиялық объектілерге үшінші тұлғалардың
құқықтарымен ауыртпалық салу немесе оларды
иеліктен шығару және басым құқық туралы
ережелерді бұзудың салдарлары

Стратегиялық объектілерге құқық иеленушінің стратегиялық объектілерге үшінші тұлғалардың құқықтарымен ауыртпалық салу және оларды иеліктен шығару және стратегиялық объектілерді сатып алудың басым құқығы туралы талаптарды бұза отырып жасаған мәмілесі ол жасалған кезден бастап сот тәртібімен жарамсыз деп танылады.

7-бөлім. Мемлекеттік мүлікті есепке алу, мүлікті бағалау және одан әрі пайдалану

14-тарау. Мемлекеттік мүлікті есепке алу және мемлекеттік мүлікті басқару тиімділігінің мониторингі

203-бап. Мемлекеттік мүлікті есепке алу және мемлекеттік
мүлікті басқару тиімділігінің мониторингі
туралы жалпы ережелер

1. Мемлекеттік мүлікті есепке алу мемлекеттік мүлікті бақылау және тиімді пайдалану мақсаттары үшін жүзеге асырылады. Мемлекеттік мүлікті есепке алу туралы деректер мемлекеттік мүлік тізіліміне енгізілуге жатады.
Мемлекеттік мүлікті басқару тиімділігінің мониторингі экономикалық қауіпсіздікті қамтамасыз ету мақсатында Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген тәртіппен жүзеге асырылады.
2. Мемлекеттік мүліктің есепке алынуы мен мониторингін уәкілетті мемлекеттік органдар осы тарауда және Қазақстан Республикасының өзге заңнамасында белгіленген шарттарда және тәртіппен жүзеге асырады.
3. Осы тараудың ережелері Қазақстан Республикасының және әкімшілік-аумақтық бірліктердің мемлекеттік мүлігін есепке алу тәртібін, мемлекеттік мүлік тізілімін құрудың және оның жұмыс істеуінің негізгі принциптерін, сондай-ақ есепке алу объектілерінің құрамын, тізбесін, оларды жинау, өңдеу және өзекті ету тәртібін айқындайды.
Есепке алу деректерінде мемлекеттік мүліктің құрамы туралы шынайы, нақты және объективті ақпаратты көрсетуге мүмкіндік беретін жаңарту, толықтыру мен өзгерту және өзге де іс-қимылдар есепке алу объектілері туралы мәліметтерді өзекті ету деп түсіндіріледі.

204-бап. Мемлекеттік мүлікті есепке алу түрлері

1. Мемлекеттік мүлікті тізілім нысанында бірыңғай орталықтандырылған есепке алуды мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті орган жүзеге асырады.
2. Осы Заңның 216-218-баптарында көзделген жағдайларды қоспағанда, мемлекеттік мүлікті ведомстволық есепке алуды тиісті саланың уәкілетті органдары жүзеге асырады, олар мемлекеттік мүлік тізіліміне есепке алу объектілері туралы мәліметтер береді.
3. Мемлекеттік мүлік тізілімінде мемлекеттік мүліктің түрлері бойынша республикалық және коммуналдық мүлікті бөлек есепке алу, ал жергілікті мемлекеттік басқару деңгейі бойынша облыстық және аудандық мүлікті бөлек есепке алу жүзеге асырылады.
Осы Заңның 16-тарауында көзделген жағдайларды қоспағанда, мемлекеттік мүлік тізілімінде көрсету үшін коммуналдық мүлікті есепке алуды жергілікті атқарушы органдар ұйымдастырады.

205-бап. Мемлекеттік мүлікті есепке алудың және
мемлекеттік мүлікті басқару тиімділігі
мониторингінің объектілері

1. Мыналар:
1) мемлекеттік заңды тұлғалар және оларға бекітіп берілген мүлік;
2) жер пайдаланудағы жер учаскелері;
3) акционерлік қоғамдардың мемлекетке тиесілі акциялары және жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің жарғылық капиталындағы мемлекетке тиесілі үлестер;
4) мемлекетке тиесілі ұлттық мәдени игілік объектілері;
5) мемлекетке тиесілі зияткерлік меншік құқығы объектілері;
6) мемлекеттік материалдық резерв;
7) Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен мемлекеттік мүлік тізілімін жүргізу ережелерінде көзделген мемлекеттік мүліктің өзге де түрлері (санаттары) мемлекеттік мүлік тізілімінің есепке алу объектілері болып табылады.
2. Есепке алу объектілерін сипаттайтын мәліметтер осы объектілерді есепке алу туралы деректер болып табылады. Мемлекеттік мүлікті есепке алу объектіні басқа объектілерден айыруға мүмкіндік беретін жеке сипаттарын көрсете отырып есепке алу объектісін сипаттауды қамтуға тиіс.
3. Қазақстан Республикасынан тысқары жерлердегі мемлекеттік мүлікті есепке алуды тиісті саладағы уәкілетті орган жүзеге асырады.
4. Осы тараудың ережелері мемлекеттік немесе жергілікті қазынаны құрайтын мүлікке қолданылмайды. Бұл мүлікті есепке алу Қазақстан Республикасының бюджет қызметін реттейтін заңнамалық актісінде және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамалық актілерінде көзделген тәртіппен жүзеге асырылады.
5. Мемлекеттік материалдық резервті құрайтын мүлікті есепке алуды тиісті саладағы уәкілетті мемлекеттік орган Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен жүзеге асырады.
6. Реквизиция тәртібімен мемлекетке өткен мүлікті есепке алуды уәкілетті мемлекеттік орган Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен жүзеге асырады.
7. Мыналар:
1) мемлекеттік заңды тұлғалар;
2) мемлекеттің қатысуы бар заңды тұлғалар;
3) мемлекеттік мүлік құрамына кіретін, оның ішінде, сенімгенлікпен басқарудағы, жалдағы, концессиядағы мүліктің барлық түрлері мемлекеттік мүлікті басқару тиімділігі мониторингінің объектілері болып табылады.

206-бап. Мемлекеттік мүлік тізілімінде көрсетілетін
мәліметтер

1. Мемлекеттік мүлік тізілімінде есепке алу объектісі бойынша мынадай мәліметтер:
1) объектінің сәйкестендіруге мүмкіндік беретін сипаттамасы;
2) объектінің белгілі бір тұлғаға тиесілі немесе бекітіп берілгендігі туралы мәліметтер;
3) объектінің баланстық құны;
4) мүлікке үшінші тұлғалардың құқықтарымен ауыртпалықтың болуы және ауыртпалықтың түрлері туралы мәліметтер;
5) объектінің күтіп ұсталуына немесе сақталуына жауапты тұлғалардың реквизиттері;
6) объектіге құқықтардың туындау және тоқтатылу негіздері, ал Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде көзделген, мемлекеттік мүлікке құқықтарды міндетті тіркеу жағдайында - объектіні және (немесе) оған құқықтарды мемлекеттік тіркеу туралы мәліметтер көрсетіледі.
2. Есепке алу объектілері үшін мемлекеттік мүлік тізілімінде көрсетілетін қосымша мәліметтер құрамын Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейді.

207-бап. Мемлекеттік мүлік тізілімін жүргізу

1. Қазақстан Республикасының уәкілетті мемлекеттік органдары мемлекеттік мүлікті басқаруға және оның сақталуына бақылау жасауға байланысты шешімдер қабылдау кезінде мемлекеттік мүлік тізілімінің деректерін пайдаланады.
2. Мемлекеттік мүлік тізіліміне есепке алу тіркеу және ақпараттық мақсаттарды іске асыруға арналған және оның құқық белгілеуші немесе құқық куәландырушы мәні жоқ.
3. Мемлекеттік мүлік тізілімін уәкілетті орган Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген тәртіппен бірыңғай әдістеме бойынша құқықтық кадастр деректері, сондай-ақ жер ресурстары, экономикалық жоспарлау, статистика, салық, бағалы қағаздар және қор нарығы, монополияға қарсы бақылау жөніндегі орталық мемлекеттік органдардың және басқа да орталық атқарушы органдардың, сондай-ақ жергілікті атқарушы органдардың мәліметтері базасында қалыптастырады және жүргізеді. Осы деректер Қазақстан Республикасының Үкіметі белгіленген нысанда, көлемде және кезеңділікпен мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті мемлекеттік органға берілуге жатады.
4. Мемлекеттік мүлік тізілімін жүргізу кезінде облыс (республикалық маңызы бар қала, астана) деңгейіндегі республикалық және коммуналдық мүлік объектілері бөлек есепке алынуға жатады.
Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) коммуналдық мүлігі облыстың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың) жергілікті атқарушы органдарының мемлекеттік мүлік тізіліміне есепке алуына жатады.
5. Мемлекеттік мүлік тізіліміне мемлекеттік заңды тұлғалар атауларының тізбесі және мемлекеттің қатысуы бар заңды тұлғалар туралы мәліметтер кіреді. Мемлекеттік заңды тұлғаларды және мемлекеттің қатысуы бар заңды тұлғаларды құру, қайта ұйымдастыру, тарату, қайта тіркеу, атауларын өзгерту мемлекеттік мүлік тізілімін жүргізу ережелерінде белгіленген тәртіппен мемлекеттік мүлік тізілімінде есепке алынуға жатады.
6. Мемлекеттік заңды тұлғалар есепке алу объектілері деректерінің мемлекеттік мүлік тізіліміне енгізілуін, сондай-ақ мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті орган белгілеген бірыңғай мерзімде, бірыңғай әдіспен және деректер форматы бойынша мемлекеттік мүлікке түгендеу, паспорттау және қайта бағалау жүргізілуін қамтамасыз етеді. Мемлекеттік мүлікті түгендеу мемлекеттік мүліктің нақты болуын анықтауды, сондай-ақ есептелмеген және бекітіп берілмеген мемлекеттік мүлікті анықтауды және оны одан әрі мемлекеттік заңды тұлғаға бекітіп беруді қамтамасыз етуге тиіс.
7. Мемлекеттік мүлік тізілімінің деректері мемлекетке тиесілі.
8. Мемлекеттік органдар, заңды тұлғалар мен азаматтар мемлекеттік мүлік тізілімінің деректерін пайдаланушылар болып табылады. Мемлекеттік мүлік тізілімінің деректеріне қол жеткізуді мемлекеттік мүлікті есепке алу саласындағы бірыңғай оператор мемлекеттік мүлік тізілімінің веб-порталы арқылы қамтамасыз етеді.
9. Мемлекеттік мүлікті есепке алу саласындағы бірыңғай оператор:
1) мемлекеттік мүлік тізілімін жүргізу үшін қажетті бағдарламалық қамтамасыз етілімді әзірлеуді, енгізуді және жаңғыртуды жүзеге асырады;
2) мемлекеттік мүлік тізілімін жүргізудің техникалық және бағдарламалық құралдарының үздіксіз жұмыс істеуін қамтамасыз етеді;
3) мемлекеттік мүлік тізілімінің веб-порталын құруды, оның жұмыс істеуін және техникалық сүйемелденуін қамтамасыз етеді;
4) мемлекеттік мүлік тізілімін пайдаланушыларға Қазақстан Республикасының ақпараттандыру туралы заңнамасына сәйкес ақпараттық жүйелерді қолдана отырып электрондық қызметтер көрсетеді;
5) тізілім пайдаланушыларының мемлекеттік мүлік тізілімнің деректеріне қолжетімділігін қамтамасыз етеді;
6) мемлекеттік органдарға мемлекеттік мүлікті есепке алу саласында консультациялық және практикалық көмек көрсетеді;
7) мемлекеттік мүлікті есепке алу саласындағы техникалық жобаларды басқару функциясын жүзеге асырады;
8) мемлекеттік мүлік тізіліміне есепке алу объектілері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізеді.
10. Мемлекеттік мүлік тізілімін қалыптастыруға және жүргізуге арналған шығыстарды қаржыландыру тиісті бюджет қаражаты есебінен жүзеге асырылады.

208-бап. Мемлекеттік мүлік тізілімін жүргізу тәртібі

1. Мемлекеттік мүлік тізілімін жүргізу:
1) тізілімге есепке алу объектісі туралы деректер енгізу;
2) есепке алу объектілері туралы деректерді өзекті ету;
3) есепке алу объектісін тізілімнен алып тастау жолымен жүзеге асырылады.
2. Объектіні мемлекеттік мүлік тізіліміне қосу осы Заңның 206-бабында көзделген мәліметтерді тізілімге енгізуді білдіреді.
3. Мемлекеттің есепке алу объектісіне құқықтарының тоқтауына байланысты оны тізілімнен алып тастаған кезде осы объектіні қадағалау тоқтатылады.
Есепке алу объектісін бір мемлекеттік органның басқаруынан екіншісіне беру, сол сияқты мемлекеттік және мемлекеттік емес заңды тұлғаларға және азаматтарға иеленуге және (немесе) пайдалануға беру есепке алу объектісін тізілімнен алып тастауға негіз болмайды.
Мемлекеттік мүлік тізілімінен алып тасталған есепке алу объектілері туралы деректер тізілім деректері базасының мұрағатына өткізіледі.
4. Мемлекеттік мүлік тізілімін жүргізу ережелерін, оған қоса мемлекеттік органдардың өзара іс-қимыл тәртібін және одан пайдаланушыларға мәліметтер беру тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды.

15-тарау. Жекелеген негіздер бойынша мемлекет сатып алатын немесе иеліктен шығаратын мүлікті бағалау

209-бап. Жекелеген негіздер бойынша мемлекет сатып
алатын немесе иеліктен шығаратын мүлікті бағалау
туралы жалпы ережелер

1. Осы тараудың ережелері стратегиялық объектіні сатып алуға басым құқықты іске асыру, мемлекет иелігіне алу, реквизициялау, мемлекеттің мұқтажы үшін алып қою, мүлікті жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің жарғылық капиталына мүліктік салым ретінде немесе акционерлік қоғамдардың акцияларын сатып алу төлеміне беру, мемлекеттік заттай гранттар беру кезінде мүлікті бағалауға пайдаланылады.
2. Осы тараудың 1-тармағында көрсетілген негіздер бойынша мемлекет сатып алатын немесе иеліктен шығаратын мүлікті бағалауды тәуелсіз бағалаушылар Қазақстан Республикасының бағалау қызметі туралы заңнамалық актісіне сәйкес жүргізеді.
3. Бағалаушыға сыйақы төлеу республикалық немесе жергілікті бюджеттен жүзеге асырылады.
4. Бағалау нәтижелерінің дәйектілігі туралы, сондай-ақ қайта бағалау жүргізу және оның дәйектілігі туралы даулар Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде көзделген тәртіппен шешіледі.
5. Мемлекеттің мүлікке құқықтар алу немесе құқықтардың тоқтауы, мемлекеттік мүлікті иеленуге және (немесе) пайдалануға беру кезінде туындайтын мүлікті бағалау жөніндегі қатынастарға Қазақстан Республикасының бағалау қызметі туралы заңнамалық актісінің жалпы ережелері пайдаланылады.

210-бап. Жекелеген негіздер бойынша мемлекет сатып
алатын немесе иеліктен шығаратын мүлікті
бағалаушыны айқындау тәртібі

Осы Заңның 209-бабының 1-тармағында көзделген негіздер бойынша мемлекет сатып алатын немесе иеліктен шығаратын мүліктің жекелеген түрлерін бағалаушы Қазақстан Республикасының мемлекеттік сатып алу туралы заңнамасына сәйкес айқындалады.

211-бап. Мемлекет иелігіне алу кезінде мемлекет сатып
алатын мүлікті бағалаудың ерекшеліктері

1. Мемлекет иелігіне алынатын мүлікті бағалау кезінде осы мүліктің алдағы мемлекет иелігіне алу туралы хабарлама нәтижесінде өзгеруі ескерілмейтін нарықтық құны белгіленуге жатады.
2. Мемлекет иелігіне алынатын мүліктің меншік иесінің талаптары бойынша өтемді төлеу күні мемлекет иелігіне алынатын мүліктің құнына қайта бағалау жүргізіледі. Бағалаушыға сыйақы төлеу республикалық немесе жергілікті бюджеттен жүзеге асырылады.
3. Мемлекет иелігіне алынатын мүлік құнының өтемін өзге мүлікпен төлеу кезінде меншік иесіне мемлекет иелігіне алынатын мүліктің орнына берілетін мүлікті бағалау осы Заңның 209 және 210-баптарының ережелері бойынша жүргізілуге тиіс.

212-бап. Стратегиялық объектіні сатып алуға басым
құқықты іске асыру кезінде мемлекет сатып алатын
мүлікті бағалау ерекшеліктері

1. Стратегиялық объектіні сатып алуға басым құқықты іске асыру кезінде мемлекет сатып алатын мүлікті бағалаған кезде осы Заңның 195-бабының 1-тармағына сәйкес стратегиялық объектінің меншік иесі табыс еткен стратегиялық объектіні бағалау туралы есепте айқындалған стратегиялық объектінің нарықтық құны, оның мемлекеттің стратегиялық объектіні сатып алудың басым құқығын іске асыруы туралы хабарлама нәтижесінде өзгеруі ескерілмей белгіленуге жатады.
2. Стратегиялық объектіні қайта бағалауды жүргізу осы Заңның 209 және 210-баптарының ережелері бойынша айқындалатын тәуелсіз бағалаушыға тапсырылуы мүмкін. Стратегиялық объектіні қайта бағалауды стратегиялық объектінің бастапқы бағалауын жүргізген бағалаушы жүзеге асыра алмайды.
3. Стратегиялық объектінің меншік иесінің талабы бойынша өтемді төлеу күні стратегиялық объектінің құнына қайта бағалау жүргізілуі мүмкін. Бағалаушыға сыйақы төлеу республикалық немесе жергілікті бюджеттен жүзеге асырылады.

213-бап. Реквизиция кезінде мемлекет сатып алатын
мүлікті бағалау ерекшеліктері

1. Реквизиция кезінде тәуелсіз бағалаушыны реквизицияны жүргізетін уәкілетті орган айқындайды.
2. Реквизиция кезінде мүлікті бағалауды реквизицияны жүргізетін уәкілетті орган бекітеді.
3. Реквизицияланатын мүлік құнын бағалау мен оны өтеу мөлшерін айқындау тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейді.

214-бап. Мемлекет мұқтажы үшін алып қою кезінде мемлекет
сатып алатын мүлікті бағалау ерекшеліктері

1. Мемлекет мұқтаж үшін алынатын мүлікті бағалау кезінде осы мүліктің алдағы алып қою туралы хабарландыру нәтижесінде өзгеруі ескерілмейтін нарықтық құны белгіленуге жатады.
2. Мемлекет мұқтажы үшін алынатын, мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті органға жіберілетін мүліктің меншік иесінің талабы бойынша өтемді төлеу күні мемлекет мұқтажы үшін алынатын мүліктің құнына қайта бағалау жүргізілуге тиіс.
3. Өтеді ақшадан басқа мүлікпен беру кезінде оны бағалау осы Заңның 209 және 210-баптарының ережелері бойынша жүргізілуге тиіс.

215-бап. Жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің
жарғылық капиталына мүліктік салым ретінде
немесе акционерлік қоғам акцияларының төлеміне
берілетін мемлекеттік мүлікті бағалау
ерекшеліктері

1. Жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің жарғылық капиталына мүліктік салым ретінде немесе акционерлік қоғам акцияларының төлеміне берілетін мемлекеттік мүліктің құнын тәуелсіз бағалаушы растауға тиіс.
2. Мүлікті пайдалану құқығын жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің жарғылық капиталына мүліктік салым ретінде немесе акционерлік қоғам акцияларының төлеміне берген кезде осы салымның мөлшері немесе акциялар төлемінің мөлшері осындай мүлікті пайдаланғаны үшін осы Заңның 86-бабы 1-тармағының, Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің 59-бабы 1-тармағының ережелері және Қазақстан Республикасының акционерлік қоғамдар мен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктер туралы заңнамалық актілері бойынша есептелінетін төлеммен айқындалады.

16-тарау. Жекелеген негіздер бойынша мемлекеттік мүлік құрамына түскен мүлікті есепке алу және пайдалану ерекшеліктері

216-бап. Жекелеген негіздер бойынша мемлекеттік мүлік
құрамына түскен мүлікті есепке алу ерекшеліктері

1. Осы тарауда көзделген мүлікті есепке алу ерекшеліктері мынадай:
1) тәркілеу;
2) сот актілерінің негізінде мемлекет меншігіне айналдырылған заттай дәлелдемелер;
3) тарих және мәдениет ескерткіштеріне жататын заттары бар қазыналар табу;
4) лауазымдық жағдайларына байланысты немесе қызметтік міндеттерін орындауына байланысты мемлекеттік қызметшілерге, сондай-ақ олардың отбасы мүшелеріне арнайы мемлекеттік қорға өтеусіз тапсыруға жататын сыйлықтар беру;
5) республикалық мүлік құрамына, оның ішінде мемлекет пайдасына бас тартудың кеден режимінде ресімделген тауарлар мен көлік құралдарын белгіленген тәртіппен өтеусіз беру;
6) коммуналдық мүлік құрамына түскен жылжымайтын затты иесіз деп тану;
7) өсиетнама бойынша мұрагерлік ету;
8) қайтыс болған адамнан қалған мүліктің мемлекетке өтуі;
9) олжалардың мемлекетке өтуі;
10) қараусыз жануарлардың мемлекетке өтуі;
11) мүлікті коммуналдық меншік құрамына өтеусіз беру (сыйлау);
12) тарих және мәдениет ескерткіштеріне жататын заттардан тұрмайтын қазына табу негіздері бойынша мемлекеттік мүлік құрамына түскен мүліктерге қолданылады.
2. Осы Заңның 14-тарауының ережесі, осы мүлік дереу жойылуға немесе өткізілуге жататын жағдайларды қоспағанда, жекелеген негіздер бойынша мемлекеттік мүлік құрамына түскен мүлікті есепке алуға пайдаланылады. Осындай жағдайларда осы мүлік туралы мәліметтер есепке алынуға жатқанымен, мемлекеттік мүлік тізіліміне ұсынылмайды.

217-бап. Жекелеген негіздер бойынша мемлекеттік мүлік
құрамына түскен мүлікті есепке алуды, сақтауды
және одан әрі пайдалануды жүзеге асыратын
органдар

1. Атқарушылық іс жүргізу органдары республикалық меншікке айналдырылған (түскен) мынадай мүлікті:
1) тәркіленген;
2) сот актілерінің негізінде мемлекет меншігіне айналдырған заттай дәлелдемелерді;
3) тарих және мәдениет ескерткіштеріне жататын заттары бар қазыналарды;
4) лауазымдық жағдайларына байланысты немесе қызметтік міндеттерін орындауына байланысты мемлекеттік қызметшілерге, сондай-ақ олардың отбасы мүшелеріне берілген және арнайы мемлекеттік қорға өтеусіз тапсыруға жататын сыйлықтарды;
5) республикалық меншікке белгіленген тәртіппен өтеусіз берілген, оның ішінде мемлекет пайдасына бас тартудың кеден режимінде ресімделген тауарлар мен көлік құралдарын есепке алу, сақтау, бағалау және одан әрі пайдалану жөніндегі жұмысты ұйымдастырады.
2. Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жергілікті атқарушы органдары коммуналдық меншікке айналдырылған (түскен) мынадай мүліктерді:
1) белгіленген тәртіппен иесіз деп танылған;
2) мұрагерлік құқығы бойынша мемлекетке өткен, сондай-ақ қайтыс болған адамнан қалған мүлікті;
3) олжаларды;
4) қорғаусыз жануарларды;
5) белгіленген тәртіппен коммуналдық меншікке өтеусіз өткен;
6) тарих және мәдениет ескерткіштеріне жататын заттардан тұрмайтын қазынаны (қазыналар үлесін) есепке алу, сақтау, бағалау және одан әрі пайдалану жөніндегі жұмыстарды ұйымдастырады.
3. Осы баптың 1 және 2-тармақтарында көрсетілген негіздер бойынша түскен мүліктерді одан әрі пайдалану осы тарауда белгіленген жағдайларды қоспағанда, оларды өткізу жолымен жүзеге асырылады.
4. Осы бапта көрсетілген негіздер бойынша мемлекет алған мүлікті заңды тұлғалар мен азаматтарға уақытша пайдалануға беруге тыйым салынады.

218-бап. Жекелеген негіздер бойынша мемлекеттік мүлік
құрамына түскен мүлікті есепке алу және сақтау
ережелері

1. Мүлікті есепке алу:
1) тиісті сот актілері;
2) нотариус беретін, мемлекеттің мұрагерлікке құқығы туралы куәлік;
3) кедендік ресімдеу аяқталғаннан кейін мемлекет пайдасына бас тартудың кеден режиміне сәйкес мәлімделген жүк кеден декларациясы;
4) мемлекет меншігінің құқығы туындағанын куәландыратын өзге де құжаттар негізінде жүзеге асырылады.
2. Мүлікті тізімдеу, бағалау және (немесе) қабылдау-беру актісі негізінде мүлік беріледі. Мүлікті тізімдеу, бағалау және (немесе) қабылдау-беру актісі онда көрсетілген тараптардың санына сәйкес санда жасалады.
3. Мүлікті тізімдеу, бағалау және (немесе) қабылдау-беру актілерін есепке алу үшін актілерді есепке алу кітабы жүргізіледі. Актілерді есепке алу кітабында мүлікті тізімдеу, бағалау және (немесе) қабылдау-беру актілері олардың түсуіне қарай тіркеледі. Жекелеген негіздер бойынша мемлекеттік мүліктің құрамына түскен мүлікті есепке алуды жүргізу тәртібін, мүлікті тізімдеу, бағалау және (немесе) қабылдау-беру актілерінің және актілерді есепке алу кітабының нысандарын Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды.
4. Осы баптың ережелері бойынша мемлекетке түскен мүлікті сақтау осы Заңның 217, 219-баптарында және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамалық актілерінде белгіленген талаптарға сәйкес жүргізіледі.

219-бап. Жекелеген негіздер бойынша мемлекеттік мүлік
құрамына түскен мүлікті өткізу

1. Жеке негіздер бойынша мемлекет сатып алған мемлекеттік мүлікті өткізу мынадай тәртіпті сақтау арқылы жүргізіледі:
1) мыналар:
жарамдылық (сақталу) мерзімі шектелген азық-түлік тауарлары;
бұрын пайдаланылған өнеркәсіп тауарлары (көлік құралдарын, антикварлық бұйымдар мен тауарларды қоспағанда) комиссия шартының негізінде сауда ұйымдары арқылы өткізіледі;
2) өзге мүлік аукциондарда өткізіледі.
Егер сауда ұйымдары арқылы өткізуден кейін мүлік толықтай немесе ішінара өткізілмей қалса, атқарушылық іс жүргізу органы немесе жергілікті атқарушы орган қайта бағалауды жүргізеді.
Ең төменгі баға бойынша өткізілмеген жылжитын мүлік жойылады.
2. Осы баптың ережелері бөлшектелген көлік құралдарына, өнеркәсіп объектілері мен өзге жабдыққа, аяқталмаған құрылысқа немесе мәні жағынан ұқсас басқа мүлікке пайдаланылады. Көрсетілген мүлік қосалқы бөлшектер, құрылыс материалдары немесе қара және түсті металдардың сынықтары ретінде бағаланады және өткізіледі.
3. Осы бапта көрсетілген мүлікті өткізуден түскен қаражат Қазақстан Республикасының бюджет қызметін реттейтін заңнамалық актісінде белгіленген тәртіппен бюджет кірісінің есебіне жатқызылады.
4. Мүлікті есепке алуға, бағалауға, сақтауға, салып жіберуге, оны сатуды ұйымдастыруға және одан әрі пайдалану жөніндегі өзге де шығындарға байланысты шығыстар Қазақстан Республикасының бюджет қызметін реттейтін заңнамалық актісіне сәйкес республикалық немесе жергілікті бюджет қаражаты есебінен жүзеге асырылады.
5. Сот мүліктің мемлекет меншігіне түсуіне негіз болған актінің күшін жойған (тиісті бөлікке өзгерістер енгізген) жағдайда атқарушылық іс жүргізу органдары немесе жергілікті атқарушы органдар мүлікті заттай қайтаруды жүргізеді. Егер мүлік Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен өткізілсе, оның құнын өтеу өткізуден алынған қаражат шегінде жүргізіледі.

220-бап. Тарихи, ғылыми, көркем немесе өзге де мәдени
құндылығы бар мүлікке құқықтарды жүзеге асыру
ерекшеліктері

1. Тарихи, ғылыми, көркем немесе өзге де мәдени құндылығы болуы мүмкін мүлікке атқарушылық іс жүргізу органдары немесе жергілікті атқарушы органдар құратын, құрамына олардың өкілдері және мәдениет саласындағы мемлекеттік органның өкілдері кіретін арнаулы комиссия сараптама жасайды.
2. Тарихи, ғылыми, көркем немесе өзге де мәдени құндылыққа жатқызылған мүлік тарихи-мәдени мұра объектілерін қорғау және пайдалану жөніндегі уәкілетті органмен келісім бойынша мұражайларға өтеусіз берілуі мүмкін.

221-бап. Ақшаға, бағалы металдарға, асыл тастар мен
олардан жасалған бұйымдарға құқықтарды жүзеге
асыру ерекшеліктері

1. Ақша түріндегі мүлік бюджет кірісінің есебіне жатқызылады.
Шетел валютасы операция жасау күні белгіленген валюта айырбастаудың нарықтық бағамы бойынша Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің филиалдары арқылы республикалық немесе жергілікті бюджет кірісінің есебіне жатқызылады. Жекелеген негіздер бойынша мемлекет меншігіне айналдырылған, айырбасталмайтын шетел валютасын қабылдау, сақтау, өткізу тәртібін, сондай-ақ оларды өткізуден түскен ақшаны республикалық немесе жергілікті бюджетке есепке жатқызу тәртібін Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі белгілейді.
2. Ақша түріндегі мүлікті Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне және олардың филиалдарына беруді осындай мүлікті алған орган уәкілетті органға мүліктің сомасы, берілу уақыты мен алушы көрсетілген беру туралы хабарлама жібере отырып жүргізеді.
3. Мемлекеттік меншік құрамына келіп түскен салымдар (депозиттер) сомасын банктер номиналдық түрдегі толық көлемде республикалық немесе жергілікті бюджет кірісіне аударады.
4. Бағалы металдар, асыл тастар мен олардан жасалған бұйымдар Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне жіберіледі және тапсырылады.
Жекелеген негіздер бойынша мемлекет меншігіне айналдырылған (түскен) бағалы металдарды, асыл тастар мен олардан жасалған бұйымдарды тасымалдау, қабылдау, есепке алу, бағалау, сақтау мен өткізу тәртібін Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің келісімі бойынша мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті орган белгілейді.
Арнайы мемлекеттік қордың бағалы металдардан жасалған сыйлықтарын сараптауды, бағалауды және сақтауды оларды өткізгенге дейін Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі жүзеге асырады.
5. Осы баптың ережелері лотерея билеттері бойынша ұтыс түріндегі мүлікке қолданылады. Лотерея билеттері бойынша заттық ұтыстың құнын лотереяның ұйымдастырушысы болып табылатын тұлға республикалық немесе жергілікті бюджеттер кірісінің есебіне жатқызады.
Лотерея билеттерін беру тізімдеме актісі бойынша жүргізіледі, онда лотереяның атауы, шыққан күні, ұтыс ойынын жүргізген тұлғаның атауы, билеттердің сериялары, нөмірлері және ұтыс сомасы көрсетіледі.

222-бап. Сыйлыққа құқықтарды жүзеге асыру ерекшеліктері

1. Лауазымдық жағдайларына байланысты немесе қызметтік міндеттерін орындауына байланысты мемлекеттік қызметшілерге, сондай-ақ олардың отбасы мүшелері жария түрде немесе ресми іс-шаралар уақытында берілген (тапсырылған), құны Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде белгіленген он айлық есептік көрсеткіштен асатын сыйлықтар мемлекетке берілген сыйлық болып есептеледі және мемлекеттік мүлік құрамына түседі, ол арнайы мемлекеттік қорды қалыптастырады және Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде айқындалған тәртіппен және жағдайларда атқарушылық іс жүргізу органдарына немесе жергілікті атқарушы органдарға беріледі.
2. Мүлікті арнайы мемлекеттік қордан өткізу Қазақстан Республикасының сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы заңнамалық актілерінде көзделген ерекшеліктер ескеріле отырып жүргізіледі.
3. Атқарушылық іс жүргізу органдары немесе жергілікті атқарушы органдар арнайы мемлекеттік қордағы сыйлықты тапсырған тұлға оны сатып алудан жазбаша түрде бас тартқан жағдайда үшінші тұлғаларға өткізуге құқылы.

223-бап. Сапа мен қауіпсіздік талаптарына сәйкес
келмейтін азық-түлік шикізатына, тағам
өнімдеріне және өзге мүлікке құқықтарды тоқтату
ерекшеліктері

Нормативтік құжаттарда өздерінің сапасы мен қауіпсіздігіне қойылатын талаптарға сәйкес келмейтін азық-түлік шикізатын, тамақ өнімдерін, шыққан елі белгіленбеген, Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына және санитариялық-эпидемиологиялық ережелер мен нормаларға және гигиеналық нормативтерге сәйкес келмейтін, акциздік таңбаларсыз өткізілетін темекі бұйымдарын және құрамында темекі бар өзге де бұйымдарды, сондай-ақ тасымалдауға, сақтауға, өткізуге, санитариялық-эпидемиологиялық сараптама мен сертификаттауды жүргізуге байланысты шығындары олардың бағалау құнынан асып түсетін тауарлардың мардымсыз партияларын және өзге де мүлікті атқарушылық іс жүргізу органдары немесе жергілікті атқарушы органдар құратын комиссия Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жояды.
Қажет болған жағдайларда комиссия құрамына санитариялық-эпидемиологиялық қызметтің қызметкерлері және жергілікті атқарушы органдар мен басқа да мүдделі ұйымдардың өзге де мамандары тартылуы мүмкін.

224-бап. Мемлекет меншігіне айналдырылған (түскен)
тұрғын үйлерге құқықтарды жүзеге асыру
ерекшеліктері

Осы Заңның 17-бабында көрсетілген жекелеген негіздер бойынша мемлекет меншігіне айналдырылған (түскен) тұрғын үйлер мемлекеттік коммуналдық тұрғын үй қорына енгізіледі.
Жекелеген негіздер бойынша мемлекет меншігіне түскен тұрғын үйлерді одан әрі пайдалану тәртібі Қазақстан Республикасының тұрғын үй қатынастары туралы заңнамалық актісімен реттеледі.

7-бөлім. Қорытынды және өтпелі ережелер

17-тарау. Осы Заңды қолданысқа енгізу тәртібі және іске асыру жөніндегі шаралар

225-бап. Осы Заңды қолданысқа енгізу тәртібі

1. Осы Заң қолданысқа енгізілген кезден бастап екі жыл өткеннен кейін қолданысқа енгізілетін, мемлекеттік мүлікті есепке алуға қатысты 14-тарауды қоспағанда, Осы Заң алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі.
2. Осы Заң қолданысқа енгізілген кезден бастап мыналардың күші жойылды деп танылсын:
1) "Жекешелендіру туралы" 1995 жылғы 23 желтоқсандағы Қазақстан Республикасының Заңы (Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесінің Жаршысы, 1995 ж., N 24, 163-құжат; Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 1997 ж., N 12, 189-құжат; 1999 ж., N 21, 786-құжат; N 23, 916-құжат; 2000 ж., N 21, 396-құжат; 2001 ж., N 8, 52-құжат; 2002 ж., N 10, 102-құжат; 2003 ж., N 1-2, 6-құжат; N 11, 56-құжат; 2004 ж., N 23, 142-құжат; 2007 ж., қаңтар, N 1, 4-құжат);
2) "Мемлекеттік кәсіпорын туралы" 1995 жылғы 19 маусымдағы Қазақстан Республикасының Заңы (Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесінің Жаршысы, 1995 ж., N 9-10, 66-құжат; N 24, 164-құжат; Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 1997 ж., N 12, 183-құжат; N 13-14, 205-құжат; 1998 ж., N 23, 429-құжат; 1999 ж., N 22, 789-құжат; N 23, 916-құжат; 2001 ж., N 10, 126-құжат; 2002 ж., N 10, 102-құжат; 2003 ж., N 11, 71-құжат; 2004 ж., N 11-12, 65-құжат; 2006 ж., N 12, 71-құжат; N 15, 95-құжат; 2007 ж., N 4, 33-құжат; N 9, 67-құжат; N 18, 143-құжат; N 19, 148-құжат; 2008 ж., N 24, 126-құжат).
3. Осы Заң қолданысқа енгізілгенге дейін мүліктік кешен ретінде жекешелендірілген мемлекеттік кәсіпорындарға қатысты мемлекеттік кәсіпорын қызметінің тоқтатылуы туралы жазбаны тіркеуші органдар осы Заң қолданысқа енгізілген күннен бастап алты ай ішінде мемлекеттік мүліктің сатушысы табыс еткен мүлікті сатып алу-сату шарты және беру актісі негізінде енгізеді.

226-бап. Осы Заңды іске асыру жөніндегі шаралар

1. Қазақстан Республикасының Үкіметі және облыстардың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың) жергілікті атқарушы органдары мемлекеттік мүлік жөніндегі қабылданған нормативтік құқықтық актілерді осы Заң қолданысқа енгізілген кезден бастап алты ай мерзімде осы Заңға сәйкестендіру шараларын қабылдасын.
2. Қазақстан Республикасының Үкіметі осы Заң қолданысқа енгізілген кезден бастап екі жыл ішінде мемлекеттік мүлік тізілімін жүргізудің ережесі мен мемлекеттік мүлік тізілімін құру жөніндегі іс-шаралар жоспарын қабылдасын және осы іс-шаралар жоспарының орындалуын қамтамасыз етсін.

Қазақстан Республикасының
Президенті

О проекте Закона Республики Казахстан "О государственном имуществе"

Постановление Правительства Республики Казахстан от 31 марта 2009 года № 446

Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:
внести на рассмотрение Мажилиса Парламента Республики Казахстан проект Закона Республики Казахстан "О государственном имуществе".

Премьер-Министр
Республики Казахстан К. Масимов

ПРОЕКТ

ЗАКОН РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН
О государственном имуществе

Настоящий Закон определяет правовой режим государственного имущества, правовые основы управления государственным имуществом, в том числе имуществом, закрепленным за государственными юридическими лицами и принадлежащими государству акциями и долями в уставном капитале, сферу влияния государства на национальные холдинги, национальные компании и стратегические объекты. Закон направлен на обеспечение эффективного осуществления государством прав как собственника и обладателя иных прав на государственное имущество; четкое разграничение компетенции государственных органов, осуществляющих управление государственным имуществом, и повышение ответственности этих органов и их руководителей за проведение политики государства в сфере управления государственным имуществом; установление правовых основ корпоративного управления государственным имуществом через национальные холдинги и национальные компании, определение их четкого взаимодействия с государственными органами и их ответственности за обеспечение проведения политики государства в сфере управления государственным имуществом.

Раздел 1. Основные положения о государственном имуществе

Глава 1. Общие положения об управлении государственным
имуществом

Статья 1. Понятия, используемые в настоящем Законе
В настоящем Законе используются следующие понятия:
1) государственное имущество - имущество Республики Казахстан и административно-территориальных единиц;
2) республиканское имущество - имущество Республики Казахстан, за исключением коммунального имущества;
3) коммунальное имущество - имущество административно- территориальных единиц;
4) областное коммунальное имущество - имущество области (города республиканского значения, столицы), в том числе областной бюджет и иное имущество, не закрепленное за областными коммунальными юридическими лицами, составляющие областную казну, а также имущество, закрепленное за областными коммунальными юридическими лицами (за исключением районного коммунального имущества);
5) районное коммунальное имущество - имущество района (города областного значения), в том числе бюджет района и иное имущество, не закрепленное за районными коммунальными юридическими лицами, составляющие районную казну, а также имущество, закрепленное за коммунальными юридическими лицами;
6) имущественные права государства - права государства на имущество, включающие в себя:
право государственной собственности;
иные вещные права государства (сервитуты, аренда, безвозмездное пользование имуществом и другие);
обязательственные права (права требования) государства;
исключительные права на объекты интеллектуальной собственности, принадлежащие государству;
наследственные права;
иные имущественные права государства, предусмотренные законодательными актами Республики Казахстан;
7) управление государственным имуществом - осуществление государством (Республикой Казахстан или административно-территориальной единицей) права государственной собственности и иных имущественных прав;
8) уполномоченный орган по управлению государственным имуществом (уполномоченный орган по государственному имуществу) - центральный исполнительный орган, осуществляющий в пределах своей компетенции руководство в сфере управления республиканским имуществом, реализации прав государства на республиканское государственное имущество, приватизации и государственного мониторинга собственности в отраслях экономики, имеющих стратегическое значение, и стратегических объектов, за исключением имущества, закрепленного за Национальным Банком Республики Казахстан;
9) уполномоченный орган по руководству соответствующей отраслью (сферой) государственного управления (далее - уполномоченный орган соответствующей отрасли) - центральный исполнительный орган, определенный Правительством Республики Казахстан осуществляющий руководство соответствующей отраслью (сферой) государственного управления и обладающий правами в отношении республиканского имущества на условиях, предусмотренных настоящим Законом и иными законодательными актами Республики Казахстан. В случаях передачи Правительством Республики Казахстан прав в отношении республиканского имущества иным центральным исполнительным органам, правила настоящего Закона об уполномоченном органе соответствующей отрасли распространяются на такой центральный исполнительный орган;
10) изъятие имущества для государственных нужд - принудительное возмездное отчуждение земельного участка или иной недвижимости, находящихся в собственности граждан и юридических лиц, в государственную (республиканскую или коммунальную) собственность, осуществляемое на основании решения об изъятии имущества для государственных нужд и соглашения с собственником изымаемого имущества о стоимости изымаемого для государственных нужд имущества и размере убытков, подлежащих возмещению, а при недостижении соглашения - на основании решения суда в соответствии с настоящим Законом, а также реквизиция имущества при чрезвычайных ситуациях и национализация имущества;
11) реквизиция имущества - изъятие по решению государственных органов имущества у собственника в интересах общества в случае стихийных бедствий, аварий, эпидемий, эпизоотии, в период действия военного положения или в военное время и при иных обстоятельствах, носящих чрезвычайный характер с выплатой собственнику стоимости имущества;
12) национализация - принудительное возмездное отчуждение имущества, принадлежащего гражданам и негосударственным юридическим лицам, в состав имущества Республики Казахстан, осуществляемое на основании закона Республики Казахстан о национализации имущества, принимаемого в соответствии с настоящим Законом;
13) государственные нужды - наличие потребности в переходе имущества, находящегося в частной собственности, в государственную собственность для удовлетворения государственных интересов, вытекающих из функций государства и преследующих общественно значимые цели;
14) приватизация - продажа государством государственного имущества гражданам, негосударственным юридическим лицам в рамках специальных процедур, установленных настоящим Законом;
15) государственные юридические лица - государственные предприятия и государственные учреждения;
16) республиканские юридические лица - республиканские предприятия и республиканские учреждения, имущество которых находится в республиканской собственности;
17) коммунальные юридические лица - коммунальные предприятия и коммунальные учреждения, имущество которых находится в коммунальной собственности;
18) областные коммунальные юридические лица - коммунальные предприятия и коммунальные учреждения, созданные местными исполнительными органами области;
19) районные коммунальные юридические лица - коммунальные предприятия и коммунальные учреждения, созданные местными исполнительными органами района;
20) государственное предприятие на праве хозяйственного ведения - коммерческая организация, наделенная государством имуществом на праве хозяйственного ведения и отвечающая по своим обязательствам всем принадлежащим ему имуществом;
21) казенное предприятие - коммерческая организация, наделенная государством имуществом на праве оперативного управления;
22) государственное учреждение - некоммерческая организация, созданная государством и финансируемая из средств бюджета и (или) иного источника, предусмотренного законодательными актами Республики Казахстан, для осуществления управленческих, социально-культурных или иных функций некоммерческого характера;
23) право хозяйственного ведения - вещное право государственного предприятия на праве хозяйственного ведения, получившего имущество от государства как собственника и осуществляющее в пределах, установленных Гражданским кодексом Республики Казахстан, настоящим Законом и иными законодательными актами Республики Казахстан, права владения, пользования и распоряжения этим имуществом;
24) право оперативного управления - вещное право государственного учреждения или казенного предприятия, получивших имущество от государства и осуществляющих в пределах, установленных Гражданским кодексом Республики Казахстан, настоящим Законом и иными законодательными актами Республики Казахстан, в соответствии с уставными целями своей деятельности, заданиями уполномоченных государственных органов и назначением имущества, права владения, пользования и распоряжения этим имуществом;
25) национальная компания - созданное по решению Правительства Республики Казахстан акционерное общество, контрольный пакет акций которого принадлежит государству или национальному холдингу, национальному управляющему холдингу и осуществляющее деятельность в отраслях, составляющих основу национальной экономики, или создаваемое для содействия развитию экономики регионов (социально- предпринимательские корпорации);
26) национальный управляющий холдинг - акционерное общество, учредителем и единственным акционером которого является Республика Казахстан в лице Правительства Республики Казахстан, созданное для эффективного управления акциями (долями в уставном капитале) национальных институтов развития, национальных компаний, и других юридических лиц;
27) национальный холдинг - акционерное общество, учредителем и единственным акционером которого является Республика Казахстан в лице Правительства Республики Казахстан, созданное для эффективного управления акциями национальных компаний и иных акционерных обществ и долями в уставном капитале товариществ с ограниченной ответственностью;
28) имущество, имеющее стратегическое значение (стратегические объекты) - имущество, имеющее социально-экономическое значение для устойчивого развития казахстанского общества, осуществление прав на которое оказывает влияние на состояние национальной безопасности Республики Казахстан;
29) приоритетное право Республики Казахстан на приобретение стратегического объекта - приоритетное перед третьими лицами право Республики Казахстан на выкуп стратегических объектов по рыночной стоимости у гражданина или юридического лица, которому принадлежит стратегический объект, в случае, когда такое лицо намеревается совершить сделку по отчуждению стратегического объекта, а также в случае обращения взыскания на стратегический объект или отчуждения стратегического объекта в составе конкурсной (ликвидационной) массы;
30) реестр государственного имущества - единая информационная автоматизированная система учета государственного имущества;
31) объект учета - государственное имущество, учитываемое в реестре государственного имущества;
32) учет государственного имущества - упорядоченная система сбора и обобщения информации об объектах учета для формирования реестра государственного имущества в соответствии с правилами, предусмотренными главой 14 настоящего Закона;
33) единый оператор в сфере учета государственного имущества - юридическое лицо, определенное по решению Правительства Республики Казахстан, на которое возложены задачи по реализации единой технической политики в сфере организации и учета государственного имущества.

Статья 2. Виды государственного имущества
1. Государственное имущество подразделяется на республиканское и коммунальное имущество.
2. В состав республиканского имущества входит:
1) имущество государственной казны:
средства республиканского бюджета и средства Национального фонда Республики Казахстан;
иное государственное имущество, не закрепленное за республиканскими юридическими лицами;
2) имущество, закрепленное за республиканскими юридическими лицами.
3. В состав коммунального имущества входит:
1) имущество местной казны:
средства местного бюджета;
иное коммунальное имущество, не закрепленное за коммунальными юридическими лицами;
2) имущество, закрепленное за коммунальными юридическими лицами.

Статья 3. Законодательство Республики Казахстан о
государственном имуществе
1. Правовой режим государственного имущества определяется Гражданским кодексом Республики Казахстан, настоящим Законом и иными законодательными актами Республики Казахстан.
2. Действие настоящего Закона распространяется на государственное имущество, находящееся на территории Республики Казахстан.
3. Республиканское имущество может находиться за пределами Республики Казахстан, а коммунальное имущество - за пределами данной административно-территориальной единицы или за пределами Республики Казахстан, в соответствии с международными договорами, решениями Правительства Республики Казахстан, а также по другим основаниям, предусмотренным Гражданским кодексом Республики Казахстан и иными законодательными актами Республики Казахстан.
4. Правовой режим государственного имущества Республики Казахстан, находящегося за пределами Республики Казахстан, определяется законодательством иностранного государства, где находится это имущество, если иное не предусмотрено международными договорами или законодательными актами Республики Казахстан.
5. Действие настоящего Закона распространяется на государственные органы, осуществляющее управление государственным имуществом, государственные юридические лица, а также в предусмотренных им случаях - на граждан и негосударственные юридические лица.
6. Если международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан, установлены иные правила, чем те, которые содержатся в настоящем Законе, то применяются правила международного договора.

Статья 4. Предмет регулирования настоящего Закона
1. Настоящий Закон определяет права и обязанности государства в сфере управления государственным имуществом, устанавливает порядок осуществления имущественных прав государства, включая владение, пользование и распоряжение имуществом, принадлежащим государству на праве собственности, порядок приобретения и прекращения прав на государственное имущество, в том числе при национализации и приватизации имущества, а также владение и (или) пользование им гражданами и негосударственными юридическими лицами.
2. Настоящий Закон определяет порядок управления имуществом, закрепленным за государственными юридическими лицами, акциями акционерных обществ и долями в уставном капитале товариществ с ограниченной ответственностью, принадлежащими государству, и иным имуществом, составляющим государственное имущество.
3. Особенности правового режима имущества, имеющего стратегическое значение (стратегические объекты), определяются Гражданским кодексом Республики Казахстан, настоящим Законом и иными законодательными актами Республики Казахстан.
4. Осуществление государством прав на средства бюджета и Национального фонда Республики Казахстан регулируется законодательным актом Республики Казахстан, регулирующим бюджетную деятельность. Понятие государственного имущества, предусмотренное настоящим Законом, распространяется на используемое бюджетным законодательством Республики Казахстан понятие активов государства с особенностями, предусмотренными законодательным актом Республики Казахстан, регулирующим бюджетную деятельность.
Особенности осуществления государством прав на иное имущество, относящееся к государственной или местной казне, устанавливаются законодательными актами Республики Казахстан.
5. Осуществление государством прав на культурные и исторические ценности устанавливаются Гражданским кодексом Республики Казахстан, настоящим Законом и иными законодательными актами Республики Казахстан.
6. Осуществление государством исключительных прав на объекты интеллектуальной собственности регулируется Гражданским кодексом Республики Казахстан и иными законодательными актами Республики Казахстан.
7. Положения настоящего Закона о национальных холдингах, национальных компаниях и иных контролируемых государством или национальным холдингом юридических лицах применяются к национальному управляющему холдингу и входящим в его состав национальным компаниям и иным контролируемым им юридическим лицам, если иное не предусмотрено законодательным актом Республики Казахстан о фонде национального благосостояния.
8. Владение, пользование и распоряжение имуществом Национального Банка Республики Казахстан и учрежденных им юридических лиц регулируются в порядке, определенном законодательным актом Республики Казахстан о Национальном Банке Республики Казахстан.
9. Действие настоящего Закона распространяется на отношения по управлению коммунальным имуществом города республиканского значения, столицы, государственным имуществом специальной экономической зоны, государственным материальным резервом с учетом особенностей, установленных законодательными актами Республики Казахстан о городе республиканского значения, столице, специальных экономических зонах, государственном материальном резерве.

Статья 5. Принципы управления государственным имуществом
Управление государственным имуществом осуществляется в соответствии со следующими принципами:
1) законности;
2) подотчетности и подконтрольности;
3) гласности;
4) эффективного использования государственного имущества;
5) обеспечения условий для развития конкуренции.

Статья 6. Субъекты управления государственным имуществом
1. В зависимости от вида государственного имущества управление государственным имуществом осуществляют Республика Казахстан или административно-территориальная единица Республики Казахстан.
2. От имени Республики Казахстан Правительство Республики Казахстан организует управление государственным имуществом и управляет республиканским имуществом в соответствии с настоящим Законом и иными законодательными актами Республики Казахстан.
3. От имени административно-территориальной единицы управление коммунальным имуществом осуществляется местными исполнительными органами в рамках их компетенции, установленной настоящим Законом и иными законодательными актами Республики Казахстан, положениями и иными актами, определяющими статус этих органов.

Статья 7. Управление государственным имуществом
1. При управлении республиканским имуществом Правительство Республики Казахстан организует взаимодействие государственных органов Республики Казахстан по реализации ими прав Республики Казахстан на республиканское имущество в рамках их компетенции, установленной главой 2 настоящего Закона и иными законодательными актами Республики Казахстан, положениями и иными актами, определяющими статус этих органов.
2. При управлении коммунальным имуществом местные представительные и исполнительные органы в соответствии с законодательством Республики Казахстан организуют взаимодействие местных исполнительных органов по реализации ими прав на коммунальное имущество в рамках их компетенции, установленной главой 2 настоящего Закона и законодательными актами Республики Казахстан о местном государственном управлении в Республике Казахстан, положениями и иными актами, определяющими статус этих органов.
Компетенция Правительства Республики Казахстан в отношении коммунального имущества определяется статьей 10 настоящего Закона и иными законодательными актами Республики Казахстан.
3. Контроль за сохранностью республиканского и коммунального имущества осуществляют службы внутреннего контроля соответствующих государственных органов. Контроль за сохранностью государственного имущества также может осуществляться иными органами государственного финансового контроля.
4. Государственное имущество может закрепляться за государственными юридическими лицами.
5. Государство (Республика Казахстан или административно- территориальная единица) может быть учредителем (акционером, участником) акционерных обществ, товариществ с ограниченной ответственностью и государственных предприятий.
Выступление государства в качестве учредителя (участника, вкладчика, члена) юридических лиц Республики Казахстан, являющихся коммерческими организациями, в иной организационно-правовой форме не допускается.
6. Государство может быть учредителем государственного фонда, являющегося некоммерческой организацией. Создание и деятельность государственного фонда регулируется законодательным актом Республики Казахстан о некоммерческих организациях.
7. Законодательными актами Республики Казахстан определяется имущество, которое может принадлежать только государству.

Статья 8. Передача имущества из одного вида
государственного имущества в другой
1. Передача имущества из состава государственного имущества Республики Казахстан (республиканского имущества) в состав государственного имущества административно-территориальной единицы (коммунального имущества), или наоборот, не влечет прекращения прав государства на имущество, но является основанием для прекращения прав Республики Казахстан на республиканское имущество и приобретения административно-территориальной единицей прав на коммунальное имущество или для прекращения прав административно-территориальной единицы на коммунальное имущество и приобретения Республикой Казахстан прав на республиканское имущество.
2. Передача государственного имущества, закрепленного за государственными юридическими лицами, из одного вида государственного имущества в другой осуществляется в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан.

Статья 9. Передача коммунального имущества из одного
уровня местного государственного управления в
другой
1. Коммунальное имущество разделяется по уровню местного государственного управления на областное коммунальное имущество и районное коммунальное имущество.
В состав районного коммунального имущества входит, в частности, имущество, поступившее в государственную собственность по основаниям, предусмотренным статьями 21, 22, 24, 28, 29 и 30 настоящего Закона.
Уровень местного государственного управления коммунальным имуществом города республиканского значения, столицы приравнивается к уровню местного государственного управления коммунальным имуществом области. В городе республиканского значения и столице районный уровень местного государственного управления коммунальным имуществом не выделяется и не создается. Предусмотренная настоящим Законом компетенция исполнительного органа района по управлению коммунальным имуществом осуществляется местным исполнительным органом города республиканского значения или столицы, если иное не предусмотрено законодательными актами Республики Казахстан.
Уровень коммунального имущества города областного значения приравнивается к уровню имущества района.
2. Передача государственного имущества из одного уровня местного государственного управления коммунальным имуществом в другой осуществляется по решению местного исполнительного органа области.
3. Передача государственного имущества, закрепленного за коммунальными юридическими лицами, из одного уровня местного государственного управления коммунальным имуществом в другой осуществляется в следующем порядке:
1) имущественные комплексы областных коммунальных юридических лиц, акции акционерных обществ и доли государства в уставных капиталах товариществ с ограниченной ответственностью, относящиеся к уровню областного коммунального имущества, передаются на уровень районного коммунального имущества по решению местного исполнительного органа области на основании ходатайства местного исполнительного органа района (города областного значения);
2) имущество областных коммунальных юридических лиц передается на уровень районного коммунального имущества на основании ходатайства местного исполнительного органа района (города областного значения) по решению местного исполнительного органа области;
3) имущественные комплексы районных коммунальных юридических лиц, акции акционерных обществ и доли государства в уставных капиталах товариществ с ограниченной ответственностью, относящиеся к районному уровню коммунального имущества, передаются на областной уровень коммунального имущества на основании решения местного исполнительного органа района (города областного значения) и решения местного исполнительного органа области;
4) имущество районных коммунальных юридических лиц передается на уровень областного коммунального имущества на основании решения местного исполнительного органа района (города областного значения), согласованного с местным исполнительным органом области.
4. После принятия решения о передаче государственного имущества из одного уровня коммунального имущества в другой в тридцатидневный срок оформляется передаточный акт, подписываемый уполномоченными должностными лицами передающей и принимающей сторон и утверждаемый руководителями местных исполнительных органов области и района.
Передаточный акт составляется в четырех экземплярах на государственном и русском языках, по два экземпляра для каждой из сторон, участвующих в оформлении передаточного акта.
5. Правила настоящей статьи применяются к передаче коммунального имущества, не закрепленного за государственными юридическими лицами, из одного уровня в другой, если законодательством Республики Казахстан не установлены иные правила.

Глава 2. Компетенция государственных органов по управлению
государственным имуществом

Статья 10. Компетенция Правительства Республики Казахстан
в сфере управления государственным имуществом
Правительство Республики Казахстан:
1) издает нормативные правовые акты, направленные на реализацию законодательных актов Республики Казахстан, регулирующих отношения в сфере управления государственным имуществом;
2) организует управление государственным имуществом, вырабатывает и осуществляет меры по его использованию, обеспечивает защиту права государственной собственности;
3) принимает решения о создании, реорганизации, изменения наименования и ликвидации республиканских юридических лиц, национальных холдингов, национальных компаний, а также иных акционерных обществ и товариществ с ограниченной ответственностью, в отношении которых государство выступает единственным акционером (участником);
4) принимает решения о выдаче разрешения на обременение стратегических объектов правами третьих лиц в форме залога, найма (аренды) или доверительного управления с правом последующего выкупа либо их отчуждения;
5) определяет порядок разработки стратегий развития, планов развития (планов финансово-хозяйственной деятельности) национальных холдингов и национальных компаний, акционером которых является государство (контролируемых государством акционерных обществ и товариществ с ограниченной ответственностью), государственных предприятий и отчетов по их исполнению;
6) определяет порядок оценки выполнения целевых показателей стратегии развития, планов развития (планов финансово-хозяйственной деятельности) национальных холдингов и национальных компаний, акционером которых является государство (контролируемых государством акционерных обществ и товариществ с ограниченной ответственностью), государственных предприятий;
7) определяет порядок по проведению оценки выполнения целевых показателей стратегии развития, планов развития (планов финансово-хозяйственной деятельности) национальных холдингов и национальных компаний, акционером которых является государство (контролируемых государством акционерных обществ и товариществ с ограниченной ответственностью), государственных предприятий;
8) принимает постановления о начале процедуры изъятия имущества для удовлетворения государственных нужд, ее прекращении или изъятии имущества;
9) принимает решение о приватизации предприятий как имущественных комплексов или принадлежащих государству акций и долей в уставном капитале организаций, являющихся субъектами естественной монополии или субъектами рынка, занимающими доминирующее (монопольное) положение на рынке;
10) принимает решение о передаче республиканского государственного имущества в уставный капитал товарищества с ограниченной ответственностью либо в оплату акций акционерного общества;
11) принимает решение о приобретении акций акционерного общества и доли в уставном капитале товарищества с ограниченной ответственностью в состав республиканского имущества;
12) осуществляет право государства как акционера (участника) на участие в управлении национальными компаниями, национальными холдингами или наделяет этим правом уполномоченный им центральный исполнительный орган; осуществляет право государства как акционера (участника) на участие в управлении иными акционерными обществами и товариществами с ограниченной ответственностью с участием государства или наделяет этим правом уполномоченный орган соответствующей отрасли;
13) принимает решения об использовании материальных ценностей государственного материального резерва для обеспечения первоочередных работ по предупреждению и ликвидации последствий чрезвычайных ситуаций природного и техногенного характера, оказания гуманитарной помощи и регулирующего воздействия на рынок;
14) осуществляет иные функции, определенные настоящим Законом и иным законодательством Республики Казахстан.

Статья 11. Компетенция центрального уполномоченного органа
по государственному планированию
Центральный уполномоченный орган по государственному планированию:
1) издает нормативные правовые акты, регулирующие отношения в сфере управления государственным имуществом в соответствии с компетенцией, установленной настоящим Законом и иным законодательством Республики Казахстан;
2) вырабатывает предложения по формированию политики управления государственным имуществом;
3) осуществляет анализ и оценку управления объектами государственного имущества;
4) рекомендует структуру разделов, формы и перечень показателей стратегии развития, планов развития, отчетов об исполнении планов развития годовых бюджетов национальным холдингам и национальным компаниям, акционером которых является государство;
5) рекомендует структуру разделов, формы и перечень показателей стратегии развития контролируемых государством акционерным обществам и товариществ с ограниченной ответственностью;
6) запрашивает и получает информацию, необходимую для достоверного и объективного анализа управления государственным имуществом у государственных органов, акционерных обществ, товариществ с ограниченной ответственностью с государственным участием;
7) осуществляет иные функции, определенные настоящим Законом и иным законодательством Республики Казахстан.

Статья 12. Компетенция уполномоченного органа по
управлению государственным имуществом
Уполномоченный орган по управлению государственным имуществом (далее - уполномоченный орган по государственному имуществу):
1) издает нормативные правовые акты, регулирующие отношения в сфере управления республиканским имуществом в соответствии с компетенцией, установленной настоящим Законом и иным законодательством Республики Казахстан;
2) осуществляет контроль за целевым и эффективным использованием республиканского имущества;
3) осуществляет приватизацию республиканского имущества, в том числе принимает решение о приватизации республиканского имущества, обеспечивает сохранность республиканского имущества в процессе подготовки объекта к приватизации, привлекает посредника для организации процесса приватизации, обеспечивает оценку объекта приватизации, осуществляет подготовку и заключение договоров купли-продажи объекта приватизации и контроль за соблюдением условий договоров купли-продажи;
4) осуществляет от имени Республики Казахстан права субъекта права республиканской собственности по отношению к республиканским юридическим лицам;
5) по представлению уполномоченного органа соответствующей отрасли определяет предмет и цели деятельности республиканского предприятия, а также вид государственного предприятия (на праве хозяйственного ведения или казенного), осуществляющего такую деятельность и утверждает устав республиканских предприятий, внесение в него изменений и дополнений;
6) осуществляет по согласованию с уполномоченным органом соответствующей отрасли изъятие или перераспределение имущества, переданного республиканскому юридическому лицу или приобретенного им в результате собственной хозяйственной деятельности;
7) устанавливает республиканскому государственному предприятию срок содержания и обеспечения сохранности изъятого имущества до его передачи иному лицу с последующим списанием с баланса;
8) предоставляет республиканское имущество в имущественный наем (аренду), доверительное управление физическим и негосударственным юридическим лицам без права последующего выкупа, с правом последующего выкупа или с правом последующей передачи в собственность субъектам малого предпринимательства на безвозмездной основе;
9) дает согласие уполномоченному органу соответствующей отрасли на осуществление реорганизации и ликвидации республиканского юридического лица;
10) дает согласие республиканскому предприятию на отчуждение или распоряжение иным способом закрепленным за ним имуществом (за исключением продажи произведенной им продукции), создание филиалов и представительств, а также на передачу и списание дебиторской задолженности;
11) заключает соглашения с собственниками о выплате возмещения иным (кроме денег) имуществом при изъятии имущества для государственных нужд;
12) представляет интересы государства по вопросам республиканского имущества, осуществляет защиту имущественных прав, принадлежащих государству;
13) проводит анализ предоставления в имущественный наем (аренду) имущества, закрепленного за республиканскими юридическими лицами;
14) осуществляет контроль за своевременностью и полнотой начисления дивидендов на принадлежащие государству акции и их выплаты, а также за распределением чистого дохода между участниками товарищества с ограниченной ответственностью, доля в уставном капитале которого принадлежит государству;
15) осуществляет государственный мониторинг в соответствии с законодательным актом Республики Казахстан о государственном мониторинге собственности в отраслях экономики, имеющих стратегическое значение, и стратегических объектов;
16) осуществляет организацию мониторинга функционирования и эффективности управления акционерными обществами с участием государства;
17) осуществляет организацию и проведение мониторинга функционирования и эффективности управления государственным предприятием;
18) осуществляет контроль за выполнением доверительным управляющим обязательств по договору доверительного управления государственным имуществом;
19) по решению Правительства Республики Казахстан выступает учредителем акционерных обществ и товариществ с ограниченной ответственностью, а также республиканских предприятий;
20) при учреждении акционерных обществ и товариществ с ограниченной ответственностью по решению Правительства Республики Казахстан осуществляет оплату размещаемых акций и внесение вклада в уставный капитал товарищества с ограниченной ответственностью путем внесения республиканского имущества, в том числе акций и денег;
21) в случаях, когда права государства как акционера (участника) не переданы уполномоченному органу соответствующей отрасли, осуществляет от имени Республики Казахстан права государства как акционера (участника) на участие в управлении акционерным обществом (товариществом с ограниченной ответственностью);
22) назначает своего представителя в состав соответствующего совета директоров и наблюдательного совета акционерных обществ и товариществ с ограниченной ответственностью, в которых единственным акционером (участником) является государство, а в иных акционерных обществах и товариществах с ограниченной ответственностью с участием государства - представляет на утверждение общим собранием акционеров или участников товарищества с ограниченной ответственностью кандидатуру в советы директоров или наблюдательные советы;
23) осуществляет оплату акций или вклада в уставный капитал товарищества с ограниченной ответственностью за счет средств республиканского бюджета;
24) выплачивает денежное возмещение за реквизируемое имущество в случаях и на условиях, установленных главой 4 настоящего Закона;
25) выплачивает возмещение за национализируемое имущество в случаях и на условиях, установленных главой 5 настоящего Закона;
26) выплачивает возмещение при изъятии имущества для государственных нужд в случаях и на условиях, установленных главой 6 настоящего Закона;
27) разрабатывает правила ведения реестра государственного имущества;
28) ведет реестр государственного имущества в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан, и представляет информацию пользователям реестра;
29) координирует и организует работу по обеспечению единого учета государственного имущества в реестре;
30) проводит конкурс в соответствии с законодательным актом Республики Казахстан о государственных закупках по определению периодического издания для опубликования извещения о проведении торгов по приватизации республиканского имущества;
31) осуществляет иные функции, определенные настоящим Законом и иным законодательством Республики Казахстан.

Статья 13. Компетенция уполномоченного органа
соответствующей отрасли
Уполномоченный орган соответствующей отрасли:
1) издает нормативные правовые акты, регулирующие отношения в сфере управления республиканским имуществом в соответствии с компетенцией, установленной настоящим Законом и иным законодательством Республики Казахстан;
2) реализует политику государства по управлению государственным имуществом в соответствующей отрасли;
3) определяет приоритетные направления деятельности и обязательные объемы работ (услуг), финансируемых из бюджета, республиканского предприятия;
4) определяет предмет и цели деятельности республиканского учреждения;
5) вносит предложения уполномоченному органу по государственному имуществу по определению предмета и цели деятельности республиканского предприятия, а также по определению вида государственного предприятия (на праве хозяйственного ведения или казенное), осуществляющего такую деятельность;
6) рассматривает и утверждает планы финансово-хозяйственной деятельности республиканского предприятия и отчеты по их исполнению;
7) осуществляет контроль за сохранностью и эффективностью использования имущества республиканского юридического лица в соответствии с назначением этого имущества;
8) дает согласие уполномоченному органу по государственному имуществу на изъятие или перераспределение имущества, переданного республиканскому юридическому лицу или приобретенного им в результате собственной хозяйственной деятельности;
9) осуществляет управление республиканскими юридическими лицами;
10) утверждает устав (положение) республиканских государственных учреждений, внесение в него изменений и дополнений;
11) утверждает годовую финансовую отчетность республиканского юридического лица;
12) устанавливает цены на товары (работы, услуги), производимые и реализуемые республиканскими казенными предприятиями;
13) утверждает планы финансирования республиканских государственных учреждений из республиканского бюджета;
14) дает согласие на создание республиканскими государственными учреждениями филиалов и представительств;
15) по согласованию с уполномоченным органом по государственному имуществу осуществляет реорганизацию и ликвидацию республиканского юридического лица;
16) разрабатывает проект решения Правительства Республики Казахстан о реализации приоритетного права на приобретение стратегического объекта;
17) осуществляет по решению Правительства Республики Казахстан права государства как акционера (участника) на участие в управлении акционерным обществом (товариществом с ограниченной ответственностью);
18) в случаях, когда ему переданы права государства как акционера (участника), назначает своего представителя в состав соответствующего совета директоров (наблюдательного совета) акционерных обществ (товариществ с ограниченной ответственностью), в которых единственным акционером (участником) является государство, а в иных акционерных обществах и товариществах с ограниченной ответственностью с участием государства - представляет на утверждение общим собранием акционеров или участников товарищества с ограниченной ответственностью кандидатуру в советы директоров или наблюдательные советы;
19) обеспечивает или принимает необходимые меры для включения представителя уполномоченного органа по государственному имуществу в состав соответственно советов директоров акционерного общества с участием государства или наблюдательный совет товарищества с ограниченной ответственностью с участием государства;
20) готовит сведения, в том числе поименный перечень находящихся в его управлении государственных юридических лиц и юридических лиц с участием государства, в отношении которых он осуществляет права государства как акционера (участника) на участие в управлении, для отражения этих сведений в реестре государственного имущества;
21) разрабатывает Меморандум об основных принципах деятельности национального холдинга, в отношении которого он осуществляет права государства как акционера по управлению национальным холдингом;
22) осуществляет иные функции, определенные настоящим Законом и иным законодательством Республики Казахстан.

Статья 14. Компетенция маслихата области (города
республиканского значения, столицы), района
(города областного значения) по управлению
коммунальным имуществом
Маслихат области (города республиканского значения, столицы), района (города областного значения):
1) принимает нормативные правовые акты в сфере управления коммунальным государственным имуществом;
2) осуществляет контроль за исполнением нормативных правовых актов, регулирующих отношения в сфере управления коммунального имущества;
3) разрабатывает предложения и рекомендации, направленные на развитие коммунального имущества соответствующей административно-территориальной единицы;
4) осуществляет иные функции, определенные настоящим Законом и иным законодательством Республики Казахстан.

Статья 15. Компетенция местного исполнительного органа
области (города республиканского значения,
столицы)
1. Местный исполнительный орган области (города республиканского значения, столицы):
1) издает нормативные правовые акты, регулирующие отношения в сфере управления коммунальным имуществом на территории области (города республиканского значения, столицы);
2) координирует работу местных исполнительных органов районов (городов областного значения) по вопросам, входящим в их компетенцию, в сфере управления районным коммунальным имуществом;
3) управляет областным коммунальным имуществом, осуществляет меры по ее защите;
4) принимает решение о приватизации областного коммунального имущества;
5) проводит конкурс в соответствии с законодательным актом Республики Казахстан о государственных закупках по определению периодического издания для опубликования извещения о проведении торгов по приватизации коммунального имущества;
6) принимает решения о создании, реорганизации и ликвидации областных коммунальных юридических лиц, а также об участии в акционерных обществах и товариществах с ограниченной ответственностью, их создании или выходе из них;
7) утверждает устав (положение) областных коммунальных юридических лиц, внесение в него изменений и дополнений или уполномочивает на это областной уполномоченный орган по государственному имуществу;
8) закрепляет коммунальное имущество за областными коммунальными юридическими лицами;
9) дает согласие на создание областными коммунальными юридическими лицами филиалов и представительств;
10) принимает решение о передаче областного коммунального имущества в уставный капитал товарищества с ограниченной ответственностью либо в оплату акций акционерного общества;
11) принимает решение о приобретении акций акционерных обществ и доли в уставном капитале товариществ с ограниченной ответственностью в состав областного коммунального имущества;
12) в случаях и порядке, предусмотренных статьей 9 настоящего Закона, принимает решение о передаче областного коммунального имущества на уровень коммунального имущества района (города областного значения);
13) обеспечивает государственный контроль за состоянием использования и порядком содержания культурных и исторических ценностей, принимает решение об обращении в суд с иском об изъятии культурных и исторических ценностей у собственника государством путем выкупа или их продажи с публичных торгов;
14) принимает решения об использовании областного коммунального имущества, в том числе о передаче его в залог, аренду, безвозмездное пользование и доверительное управление;
15) принимает решение о реквизиции имущества при чрезвычайных ситуациях на условиях, установленных главой 4 настоящего Закона;
16) выплачивает денежное возмещение за реквизируемое имущество в случаях и на условиях, установленных главой 4 настоящего Закона;
17) выплачивает возмещение при изъятии имущества для государственных нужд в случаях и на условиях, установленных главой 6 настоящего Закона;
18) принимает решение о начале процедуры изъятия имущества для государственных нужд, ее прекращении или изъятии имущества;
19) принимает решение об изъятии для государственных нужд земельных участков в случаях, предусмотренных статьей 72 настоящего Закона, за исключением земель лесного фонда;
20) заключает соглашение о выплате возмещения деньгами или иным имуществом при изъятии имущества для государственных нужд;
21) обеспечивает контроль за использованием и сохранностью областного коммунального имущества;
22) организует учет коммунального имущества, обеспечивает его эффективное использование;
23) осуществляет иные функции, определенные настоящим Законом и иным законодательством Республики Казахстан.
2. В соответствии с пунктом 1 статьи 9 настоящего Закона уровень местного государственного управления коммунальным имуществом города республиканского значения, столицы приравнивается к уровню местного государственного управления коммунальным имущества области.

Статья 16. Компетенция местного исполнительного органа
района (города областного значения)
1. Местный исполнительный орган района (города областного значения):
1) издает нормативные правовые акты, регулирующие отношения в сфере управления коммунальным имуществом на территории района (города областного значения);
2) управляет районным (города областного значения) коммунальным имуществом, осуществляет меры по ее защите;
3) получает предварительное согласие местного исполнительного органа области по приватизации районного коммунального имущества, включенного в перечень объектов районного коммунального имущества, приватизация которых может производиться с предварительного согласия местного исполнительного органа области;
4) принимает решение о приватизации районного (города областного значения) коммунального имущества;
5) проводит конкурс в соответствии с законодательным актом Республики Казахстан о государственных закупках по определению периодического издания для опубликования извещения о проведении торгов по приватизации коммунального имущества;
6) предоставляет районное коммунальное имущество в имущественный наем (аренду), доверительное управление гражданам и негосударственным юридическим лицам без права последующего выкупа, с правом последующего выкупа или с правом последующей передачи в собственность субъектам малого предпринимательства;
7) принимает решения о создании, реорганизации и ликвидации районных коммунальных юридических лиц, а также об участии в акционерных обществах и товариществах с ограниченной ответственностью, их создании или выходе из них;
8) утверждает устав (положение) районных коммунальных юридических лиц, вносит в него изменения и дополнения или уполномочивает на это районный уполномоченный орган по государственному имуществу;
9) закрепляет районное коммунальное имущество за районными коммунальными юридическими лицами;
10) дает согласие на создание районными коммунальными юридическими лицами филиалов и представительств;
11) принимает решение о передаче районного коммунального имущества в уставный капитал товарищества с ограниченной ответственностью либо в оплату акций акционерного общества;
12) принимает решения об использовании районного коммунального имущества, в том числе о передаче его в залог, имущественный наем (аренду), безвозмездное пользование и доверительное управление;
13) принимает решение о реквизиции имущества при чрезвычайных ситуациях на условиях, установленных главой 4 настоящего Закона;
14) выплачивает денежное возмещение за реквизируемое имущество в случаях и на условиях, установленных главой 4 настоящего Закона;
15) выплачивает возмещение при изъятии имущества для государственных нужд в случаях и на условиях, установленных главой 6 настоящего Закона;
16) организует учет, хранение, оценку и дальнейшее использование районного коммунального имущества, обращенного (поступившего) в коммунальную собственность, признанного в установленном порядке бесхозяйным, перешедшего государству по праву наследования, а также выморочного имущества, находок, безнадзорных животных, безвозмездно перешедшего в установленном порядке в коммунальную собственность, доли кладов, не содержащих вещи, относящиеся к памятникам истории и культуры;
17) принимает решения о начале процедуры изъятия имущества для государственных нужд, ее прекращении или изъятии имущества;
18) заключает соглашение о выплате возмещения деньгами или иным имуществом при изъятии имущества для государственных нужд;
19) осуществляет иные функции, определенные настоящим Законом и иным законодательством Республики Казахстан.
2. В соответствии с пунктом 1 статьи 9 настоящего Закона функции, возложенные настоящей статьей на местные исполнительные органы района (города областного значения), в городе республиканского значения (столице) осуществляются городскими исполнительными органами.

Раздел 2. Приобретение государством имущественных прав

Глава 3. Основания приобретения государством имущественных прав

Статья 17. Перечень оснований приобретения государством
имущественных прав
1. Основаниями приобретения Республикой Казахстан прав на республиканское имущество являются:
1) поступления республиканского бюджета;
2) приобретение имущества республиканскими юридическими лицами;
3) конфискация;
4) передача имущества в состав республиканского имущества из состава коммунального имущества;
5) приобретение и создание имущества на основании гражданско-правовых договоров (купля-продажа, подряд и т.д.);
6) реализация приоритетного права на выкуп стратегических объектов;
7) выкуп бесхозяйственно содержимых культурных или исторических ценностей по решению суда;
8) приобретение права государственной собственности на земельный участок сельскохозяйственного назначения, находящийся в частной собственности, при переоформлении прав на него;
9) наследование, дарение или иная безвозмездная передача либо иное безвозмездное поступление (переход) имущества негосударственных юридических лиц и граждан в состав республиканского имущества;
10) изъятие имущества для государственных нужд: реквизиция имущества, национализация имущества и принудительное возмездное отчуждение земельного участка или иной недвижимости;
11) возврат исполненного Республикой Казахстан по обязательству до момента расторжения или изменения договора;
12) возврат имущества, переданного по сделке, признанной недействительной;
13) иные основания, предусмотренные законодательными актами Республики Казахстан.
2. Основаниями приобретения административно-территориальной единицей прав на коммунальное имущество являются:
1) поступления местного бюджета;
2) приобретение имущества коммунальными юридическими лицами;
3) поступление в состав коммунального имущества бесхозяйного и конфискованного имущества;
4) передача имущества в состав коммунального имущества из состава республиканского имущества;
5) приобретение и создание имущества на основании гражданско-правовых договоров (купля-продажа, подряд и другие договоры);
6) приобретение прав на самовольную постройку по решению суда;
7) выкуп бесхозяйственно содержимых культурных или исторических ценностей по решению суда;
8) наследование, переход выморочного имущества, дарение или иная безвозмездная передача либо иное безвозмездное поступление (переход) имущества негосударственных юридических лиц и граждан в состав коммунального имущества;
9) изъятие имущества для государственных нужд: реквизиция имущества, принудительное возмездное отчуждение земельного участка или иной недвижимости;
10) возврат исполненного административно-территориальной единицей по обязательству до момента расторжения или изменения договора;
11) возврат имущества, переданного по сделке, признанной недействительной;
12) иные основания, предусмотренные законодательными актами Республики Казахстан.

Статья 18. Приобретение права на имущество, относящееся к
государственному бюджету
Приобретение права на имущество, относящееся к бюджету, определяется законодательным актом Республики Казахстан, регулирующим бюджетную деятельность.

Статья 19. Приобретение имущества государственными
юридическими лицами
Приобретение республиканскими и коммунальными юридическими лицами имущества в результате производственно-хозяйственной деятельности или по иным основаниям, не запрещенным законодательными актами Республики Казахстан, является основанием для приобретения Республикой Казахстан или административно-территориальной единицей прав на это имущество и отнесения его к государственному (республиканскому или коммунальному) имуществу.

Статья 20. Поступление в состав государственного имущества
конфискованного имущества
Поступление в состав республиканского или коммунального имущества конфискованного имущества осуществляется в порядке и на условиях, определенных статьями 216-218, 220, 221 настоящего Закона.

Статья 21. Приобретение права государственной
собственности на бесхозяйные недвижимые вещи
1. Бесхозяйные недвижимые вещи принимаются на учет органом, осуществляющим государственную регистрацию прав на недвижимое имущество по заявлению соответствующего местного исполнительного органа города республиканского значения, столицы, района (города областного значения), на территории которого они выявлены. По истечении года со дня постановки бесхозяйной недвижимой вещи на учет местный исполнительный орган может обратиться в суд с требованием о признании этой вещи поступившей в районную коммунальную собственность. Земельный участок принимается на учет как безхозяйная недвижимая вещь по заявлению уполномоченного органа города республиканского значения, столицы, района (города областного значения), на территории которого они выявлены, в соответствии с законодательным актом Республики Казахстан о земле.
2. Не могут быть поставлены на учет и переданы в районную коммунальную собственность бесхозяйные недвижимые вещи, находящиеся у граждан или негосударственных юридических лиц, которые владеют таким имуществом как своим собственным.
3. В любое время до возникновения права собственности другого лица на такое имущество собственник вправе обратиться с заявлением о снятии с учета принадлежащей ему недвижимой вещи как бесхозяйной и вновь принять ее в свое фактическое владение.
4. Особенности приобретения государством прав на земельные участки, принятые на учет как безхозяйные недвижимые вещи, устанавливаются законодательным актом Республики Казахстан о земле.

Статья 22. Приобретение права государственной
собственности на движимые вещи, от которых
собственник отказался
1. Движимые вещи, брошенные собственником или иным образом оставленные им с целью отказа от права собственности на них (брошенные вещи), могут быть обращены в государственную собственность в случаях и порядке, предусмотренных настоящей статьей.
2. Государственное юридическое лицо, в землепользовании которого находится земельный участок, где находится брошенная вещь, стоимость которой явно ниже суммы, соответствующей двадцати месячным расчетным показателям, либо брошенные лом металлов, бракованная продукция, обращают эти вещи в свое хозяйственное ведение или оперативное управление, приступив к их использованию или совершив иные действия, свидетельствующие об обращении вещи в хозяйственное ведение или оперативное управление.
В случае обнаружения такого имущества на землях, находящихся в государственной собственности и не переданных в землепользование, оно поступает в местную казну по решению местного исполнительного органа района (города областного значения) при необходимости принятия имущества в состав районного коммунального имущества.
3. Основными критериями при рассмотрении вопроса о необходимости принятия имущества в состав районного коммунального имущества являются:
1) экономическая целесообразность приема имущества в состав государственного имущества;
2) назначение и использование имущества после перехода в состав государственного имущества.
4. В случае отсутствия необходимости принятия имущества в состав районного коммунального имущества уполномоченный орган по государственному имуществу или местный исполнительный орган могут в установленном настоящей статьей порядке, принять имущество в состав районного коммунального имущества для дальнейшей реализации в соответствии с положениями статьи 219 настоящего Закона.
5. Движимые вещи, брошенные собственником, стоимостью двадцать месячным расчетных показателей и выше, поступают в хозяйственное ведение или оперативное управление государственного юридического лица, вступившего во владение ими, или, в случае их поступления во владение местного исполнительного органа района (города областного значения), - в состав районной казны, если по заявлению государственного юридического лица или местного исполнительного органа такие вещи признаны судом бесхозяйными.

Статья 23. Приобретение имущества за счет средств бюджета
1. Приобретение имущества за счет средств бюджета осуществляется на основании совершения гражданско-правовых сделок о приобретении имущества, выполнении работ или оказании услуг (купля-продажа, подряд, возмездное оказание услуг и другие) с соблюдением требований и правил законодательного акта Республики Казахстан о государственных закупках.
2. Приобретение акций акционерных обществ и доли в уставном капитале товариществ с ограниченной ответственностью, оплата акций и вклада в уставный капитал товариществ с ограниченной ответственностью за счет средств бюджета осуществляются в порядке, предусмотренном настоящим Законом и законодательным актом Республики Казахстан, регулирующим бюджетную деятельность.

Статья 24. Поступление в состав государственного имущества
наследства и выморочного имущества
1. В случае смерти гражданина принадлежащее ему имущество может перейти государству в соответствии с завещанием в порядке, установленном Гражданским кодексом Республики Казахстан.
2. Если нет наследников ни по завещанию, ни по закону, либо никто из наследников не имеет права наследовать, либо все они отказались от наследства в соответствии с Гражданским кодексом Республики Казахстан, наследство, оставшееся после смерти гражданина, признается выморочным имуществом. Выморочное имущество переходит в состав районного коммунального имущества по месту открытия наследства в порядке, предусмотренном Гражданским кодексом Республики Казахстан.

Статья 25. Приобретение прав на имущество по договору
дарения
1. К договору дарения имущества граждан и негосударственных юридических лиц государству применяются положения главы 27 Гражданского кодекса Республики Казахстан с особенностями, установленными настоящей статьей.
Особенности осуществления прав на подарки, переданные государственным служащим в связи с их должностным положением или в связи с исполнением ими служебных обязанностей, а также членам их семей, определяются статьей 222 настоящего Закона.
2. Приобретение прав на имущество по договору дарения осуществляется в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан.
3. Передача земельных участков из частной в государственную собственность на основании договора дарения осуществляется с учетом особенностей, предусмотренных законодательным актом Республики Казахстан о земле.
4. Передача имущества из частной собственности в состав государственного имущества в общеполезных целях (пожертвований) осуществляется в соответствии со статьей 516 Гражданского кодекса Республики Казахстан.

Статья 26. Приобретение прав на имущество при
национализации, реквизиции или изъятии для
государственных нужд
1. Приобретение государством (Республикой Казахстан или административно-территориальной единицей) прав на имущество при национализации, реквизиции или изъятии для государственных нужд осуществляется в порядке и на условиях, установленных настоящим Законом и иными законодательными актами Республики Казахстан.
2. Приобретение имущества при национализации, реквизиции или изъятии для государственных нужд осуществляется за счет средств бюджета.
3. Имущество, которое государство приобретает при национализации, реквизиции или изъятии для государственных нужд, поступает в государственную или местную казну.

Статья 27. Приобретение права государственной
собственности на клад
1. Если иное не установлено настоящей статьей, клад, обнаруженный на земельном участке или в ином недвижимом имуществе, находящихся в государственной собственности, в соответствии с пунктом 1 статьи 247 Гражданского кодекса Республики Казахстан поступает в равных долях в собственность государства и лица, которое обнаружило клад, поскольку договором между ними не установлено иное.
2. Если клад содержит вещи, относящиеся к памятникам истории и культуры, они подлежат передаче в собственность Республики Казахстан. Собственник недвижимости, в которой был обнаружен такой клад, и лицо, обнаружившее клад, имеет право в соответствии со статьей 247 Гражданского кодекса Республики Казахстан на получение вознаграждения в размере стоимости клада в равных долях, если договором между ними не установлено иное. В случае обнаружения клада, содержащего вещи, относящиеся к памятникам истории и культуры, на земельном участке или в иной недвижимости, принадлежащих государству, лицо, обнаружившее клад, вправе получить пятьдесят процентов стоимости этого клада.
3. Выплата вознаграждения за обнаружение клада, содержащего вещи, относящиеся к памятникам истории и культуры, производится из средств бюджета в порядке, определяемом законодательным актом Республики Казахстан, регулирующим бюджетную деятельность.

Статья 28. Приобретение права государственной
собственности на находку
1. Вещь, найденная в помещении или на транспорте, принадлежащих государству, либо вещь, собственник или местонахождение которого неизвестно, переходит в районную коммунальную собственность на общих основаниях в соответствии с правилами статьи 245 Гражданского кодекса Республики Казахстан.
2. В случае, предусмотренном частью второй пункта 4 статьи 245 Гражданского кодекса Республики Казахстан, находка переходит в районную коммунальную собственность.
В случае перехода вещи в районную коммунальную собственность, нашедший имеет право на возмещение местным исполнительным органом района (города областного значения) необходимых расходов, связанных с хранением, сдачей и реализацией вещи.

Статья 29. Приобретение права государственной
собственности на безнадзорных животных
1. При отказе лица, у которого находились на содержании и в пользовании безнадзорные животные, от приобретения в собственность содержавшихся у него животных, они поступают в районную коммунальную собственность и используются в порядке, определяемом соответствующим местным исполнительным органом района (города областного значения).
2. В случае явки прежнего собственника животных после их перехода в собственность государства, прежний собственник вправе при наличии обстоятельств, свидетельствующих о сохранении к нему привязанности со стороны этих животных или о жестоком либо ином ненадлежащем обращении с ними нового собственника, требовать их возврата ему на условиях, определяемых по соглашению с соответствующим местным исполнительным органом района (города областного значения), а при недостижении согласия - судом.

Статья 30. Приобретение права государственной
собственности на самовольную постройку
В исключительных случаях с учетом социально-экономической целесообразности самовольная постройка, возведенная лицом на земельных участках (на несформированной в земельные участки земли, принадлежащей государству), принадлежащих государству и не находящихся в землепользовании, может быть передана в районную коммунальную собственность с возмещением расходов на постройку в размере, определенном судом.
При осуществлении самовольной постройки на земельном участке, находящемся в землепользовании государственных землепользователей, с учетом социально-экономической целесообразности самовольная постройка может быть передана в районную коммунальную собственность с возмещением расходов на постройку в размере, определенном судом, из средств бюджета.

Статья 31. Поступление в состав государственного имущества
бесхозяйственно содержимых культурных и
исторических ценностей
1. В случаях, когда собственник культурных и исторических ценностей, отнесенных в соответствии с законодательством Республики Казахстан к особо ценным и охраняемым государством, бесхозяйственно содержит эти ценности, что грозит утратой ими своего значения, такие ценности по решению суда могут быть изъяты у собственника государством путем выкупа или проданы с публичных торгов с учетом особенностей, предусмотренных настоящей статьей.
2. При выкупе культурных и исторических ценностей собственнику возмещается их стоимость в размере, установленном соглашением сторон, а в случае спора - судом. При продаже с публичных торгов собственнику передается вырученная от продажи сумма за вычетом расходов на проведение торгов.
3. Изъятие у собственника бесхозяйственно содержимых культурных и исторических ценностей производится по результатам осуществления государственного контроля в области охраны и использования объектов историко-культурного наследия.
Государственный контроль в области охраны и использования объектов историко-культурного наследия осуществляется в целях обеспечения соблюдения гражданами и юридическими лицами законодательства Республики Казахстан в области охраны и использования культурных и исторических ценностей и перехода в собственность государства бесхозяйственно содержимых культурных и исторических ценностей.
4. Государственный контроль за состоянием использования и порядком содержания культурных и исторических ценностей всех категорий осуществляет уполномоченный орган соответствующей отрасли, а в отношении культурных и исторических ценностей местного значения - местные исполнительные органы областей (города республиканского значения, столицы).
5. В случае обнаружения при осуществлении государственного контроля за состоянием использования и порядком содержания культурных и исторических ценностей фактов их бесхозяйственного содержания, собственнику культурных и исторических ценностей выдается предписание о нарушении ими обязанности по обеспечению сохранности культурных и исторических ценностей и устранении таких нарушений в течение указанного в предписании срока.
6. В случае не устранения собственником культурных и исторических ценностей нарушения обязанности по обеспечению их сохранности, уполномоченным органом соответствующей отрасли - в отношении памятников истории и культуры международного и республиканского значения, а в отношении памятников истории и культуры местного значения - местным исполнительным органом области (города республиканского значения, столицы), выносит решение об обращении в суд с иском об изъятии культурных и исторических ценностей у собственника государством путем выкупа или их продажи с публичных торгов.
7. В случае изъятия государством по решению суда культурных и исторических ценностей международного и республиканского значения, они поступают в состав республиканского имущества, а местного значения - в состав коммунального имущества.

Статья 32. Приобретение права государственной
собственности на земельный участок
сельскохозяйственного назначения, находящийся в
частной собственности
Приобретение права государственной собственности на земельный участок сельскохозяйственного назначения, находящийся в частной собственности, при выходе из гражданства Республики Казахстан гражданина, являющегося собственником земельного участка, осуществляется в соответствии с законодательным актом Республики Казахстан о земле.

Статья 33. Возникновения прав на государственное имущество
в случаях возврата имущества при расторжении
или изменении договора и признания сделки
недействительной
1. В случае расторжения или изменения договора, на основании которого государственное имущество перешло в частную собственность граждан или юридических лиц до момента расторжения или изменения договора, стороны не вправе требовать возвращения того, что было исполнено ими по обязательству до момента расторжения или изменения договора, если иное не установлено законодательными актами Республики Казахстан или соглашением сторон.
2. В случае признания судом недействительной сделки, на основании которой государственное имущество перешло в частную собственность граждан или юридических лиц, такое имущество возвращается государству, а при невозможности вернуть имущество в натуре, его стоимость возмещается в деньгах.

Статья 34. Презумпция права государственной собственности
1. Если отсутствует спор о признании права собственности на здание, сооружение и иное недвижимое имущество, поставленное на баланс государственного юридического лица до введения системы регистрации прав на недвижимое имущество в Республике Казахстан, право государственной собственности на это имущество, в случае отсутствия необходимых правоустанавливающих документов, может быть подтверждено документами уполномоченного органа по государственному имуществу о нахождении такого имущества в составе государственного имущества. В случае возникновения спора признание права собственности на указанное имущество осуществляется в судебном порядке на основании иска заинтересованного лица.
2. Все памятники истории и культуры, находящиеся на территории Республики Казахстан и не являющиеся собственностью граждан и юридических лиц, а также все виды памятников археологии, памятные места, связанные с важнейшими историческими событиями в жизни народа, памятники градостроительства и архитектуры, историко-культурные ландшафты, признанные как памятники истории и культуры в порядке, установленном законодательными актами Республики Казахстан, являются собственностью Республики Казахстан.

Глава 4. Реквизиция имущества

§ 1. Реквизиция имущества при чрезвычайных ситуациях
природного и техногенного характера

Статья 35. Случаи и территория проведения реквизиции
имущества при чрезвычайных ситуациях природного
и техногенного характера
1. Реквизиция имущества при чрезвычайных ситуациях природного и техногенного характера осуществляется в исключительных случаях при отсутствии или недостаточности государственного резерва материально-технических, продовольственных, медицинских и других ресурсов, созданного для обеспечения гарантированной защиты населения, окружающей среды и объектов хозяйствования от чрезвычайных ситуаций природного и техногенного характера.
2. Реквизиция имущества при чрезвычайных ситуациях природного и техногенного характера ограничивается зоной чрезвычайной ситуации (определенной территорией, на которой возникла чрезвычайная ситуация) и/или периодом чрезвычайного положения, объявленного в установленном законодательством Республики Казахстан порядке в зоне чрезвычайной ситуации. Не допускается реквизиция имущества при чрезвычайных ситуациях вне зоны чрезвычайной ситуации или вне периода чрезвычайного положения, объявленного в установленном законодательством Республики Казахстан порядке в зоне чрезвычайной ситуации.
3. Реквизиция имущества при чрезвычайных ситуациях природного и техногенного характера допускается в отношении имущества граждан и юридических лиц независимо от гражданства и места регистрации, необходимого для обеспечения локализации и ликвидации чрезвычайных ситуаций природного и техногенного характера.

Статья 36. Основные цели и условия реквизиции имущества
при чрезвычайных ситуациях природного и
техногенного характера
1. Реквизиция имущества при чрезвычайных ситуациях природного и техногенного характера осуществляется с целью обеспечения работ по локализации и ликвидации чрезвычайных ситуаций природного и техногенного характера, в том числе для обеспечения потерпевшего от чрезвычайной ситуации населения продовольствием, медикаментами, жилыми помещениями, создания условий для стабильного функционирования национальной экономики, решения иных материальных проблем ликвидационных работ.
2. Реквизиция имущества при чрезвычайных ситуациях природного и техногенного характера осуществляется на условиях временного изъятия имущества с условием оплаты пользования реквизируемым имуществом и возмещения убытков, вызванных временным изъятием имущества, в полном объеме.
3. В случае существенного ухудшения имущества при его использовании собственник вправе отказаться от возвращаемого имущества и потребовать предоставления аналогичного имущества или возмещения стоимости изъятого имущества с возмещением убытков, вызванных реквизицией, в полном объеме.
4. Потребляемые вещи, в том числе скоропортящиеся, подлежат реквизиции безвозвратно при условии возмещения собственнику изымаемого имущества рыночной стоимости имущества, а также возмещения убытков, вызванных реквизицией, в полном объеме.
5. Возмещение собственнику изымаемого имущества рыночной стоимости имущества определяется на день реквизиции или на день возмещения стоимости имущества по выбору собственника имущества.
6. Перечень организаций, имущество которых не может быть реквизировано при чрезвычайных ситуациях в соответствии с международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан, определяется Правительством Республики Казахстан.
7. Особенности реквизиции отдельных видов имущества устанавливаются законодательными актами Республики Казахстан.

Статья 37. Основания реквизиции имущества при чрезвычайных
ситуациях природного и техногенного характера
1. При наступлении чрезвычайной ситуации природного и техногенного характера реквизиция имущества допускается в соответствии с планом местных исполнительных органов о первоочередных действиях по локализации и ликвидации чрезвычайных ситуаций природного и техногенного характера, разрабатываемых в соответствии с законодательными актами Республики Казахстан о чрезвычайных ситуациях.
2. При введении режима чрезвычайного положения в зонах чрезвычайных ситуаций природного и техногенного характера реквизиция имущества допускается на основании и в соответствии с решением о введении режима чрезвычайного положения для проведения необходимых спасательных и аварийно-восстановительных работ.
3. Реквизиция имущества при чрезвычайных ситуациях природного и техногенного характера допускается также при проведении необходимых спасательных и аварийно-восстановительных работ на основании предписаний уполномоченного органа в области предупреждения и ликвидации чрезвычайных ситуаций природного и техногенного характера.

Статья 38. Порядок реквизиции имущества при чрезвычайных
ситуациях природного и техногенного характера
1. Общее руководство и обеспечение реквизиции при чрезвычайных ситуациях природного и техногенного характера осуществляется, в зависимости от вида (объектовые, местные, региональные и глобальные) и классификации чрезвычайных ситуаций, установленных Правительством Республики Казахстан, уполномоченным органом, руководящим мероприятиями по локализации и ликвидации чрезвычайных ситуаций природного и техногенного характера.
2. Реквизиция имущества осуществляется на основании решения местного исполнительного органа области (города республиканского значения или столицы), района (города областного значения).
3. Решение местного исполнительного органа о реквизиции выносится на основании предписания уполномоченного органа в области предупреждения и ликвидации чрезвычайных ситуаций природного и техногенного характера или руководителя аварийно-спасательных служб, осуществляющих мероприятия по локализации и ликвидации чрезвычайных ситуаций природного и техногенного характера.
4. Предписание должно содержать сведения об имуществе, необходимом для обеспечения мероприятий по локализации и ликвидации чрезвычайных ситуаций природного и техногенного характера.
5. Решение о реквизиции должно содержать:
1) опись имущества, подлежащего реквизиции, сведения о собственнике и месте нахождения имущества, месте сбора реквизируемого имущества, а также иные необходимые сведения о реквизируемом имуществе;
2) персональный состав должностных лиц, ответственных за контроль и обеспечение реквизиции в отдельных районах административно-территориальной единицы;
3) персональный состав должностных лиц, уполномоченных осуществлять изъятие имущества в отдельных районах административно-территориальной единицы;
4) количество и персональный состав оценочной комиссии, образуемой в соответствии с законодательным актом Республики Казахстан об оценочной деятельности;
5) срок проведения реквизиции;
6) сроки выплаты возмещения;
7) иные сведения, необходимые для проведения реквизиции.
6. В случае необходимости, в том числе при изменении перечня реквизируемого имущества, персонального состава должностных лиц или оценочной комиссии, в решение вносятся соответствующие изменения.
7. Решение о реквизиции и все последующие изменения и дополнения в него подлежат не позднее чем в двухдневный срок с момента принятия опубликованию в средствах массовой информации, а также размещению в местах, доступных для свободного ознакомления с ним, и во всех районах административно-территориальной единицы.

Статья 39. Изъятие имущества, в отношении которого
вынесено решение о реквизиции
1. До изъятия имущества собственник имущества должен быть ознакомлен под личную роспись с решением о реквизиции.
2. Изъятие имущества производится уполномоченными на это должностными лицами в присутствии собственника имущества (или его представителя) и членов оценочной комиссии на основании акта об изъятии имущества.
3. Акт об изъятии имущества должен содержать:
1) основания проведения реквизиции с указанием реквизитов решения о реквизиции;
2) время и место проведения изъятия имущества;
3) сведения о должностном лице, проводящем реквизицию, составе и количестве членов оценочной комиссии, собственнике реквизируемого имущества, иных лицах, присутствующих при изъятии имущества;
4) опись реквизируемого имущества, с указанием веса, меры, качества и рода упаковки, правоустанавливающих документов, сведений о государственной регистрации и иных индивидуально-определенных характеристик;
5) сведения об оценке имущества и размере возмещения;
6) предполагаемый срок возврата имущества, если имущество реквизируется на условиях возврата;
7) срок выплаты возмещения и указание на финансовый орган, обеспечивающий его выплату, с указанием ответственного должностного лица;
8) иные необходимые сведения о реквизиции и реквизируемом имуществе.
4. Акт составляется не меньше чем в двух экземплярах, подписывается уполномоченным должностным лицом, членами оценочной комиссии и собственником имущества (или его уполномоченным представителем), и один экземпляр акта вручается собственнику реквизируемого имущества или его представителю. Второй экземпляр акта направляется уполномоченным должностным лицом в установленном порядке с отчетом в местный исполнительный орган области (города республиканского значения, столицы).

Статья 40. Особенности реквизиции при введении режима
чрезвычайного положения в зонах чрезвычайных
ситуаций природного и техногенного характера
1. При введении режима чрезвычайного положения в зонах чрезвычайных ситуаций природного и техногенного характера руководитель аварийно-спасательной службы, осуществляющей мероприятия по локализации и ликвидации чрезвычайных ситуаций природного и техногенного характера, вправе самостоятельно под личную ответственность проводить реквизицию имущества, необходимого для проведения необходимых спасательных и аварийно-восстановительных работ.
2. Изъятие имущества осуществляется на основании акта о реквизиции, который должен содержать:
1) основания проведения реквизиции;
2) время и место проведения изъятия;
3) сведения о должностном лице, проводящем реквизицию, с указанием должности, звания и имени, а также реквизитов приказа о назначении уполномоченных на реквизицию лиц, собственнике реквизируемого имущества, иных лицах, присутствующих при изъятии;
4) опись реквизируемого имущества, с указанием веса, меры, качества и рода упаковки, правоустанавливающих документов, сведений о государственной регистрации и иных индивидуально-определенных характеристик;
5) сведения об оценке имущества;
6) иные необходимые сведения о реквизиции и реквизируемом имуществе.
3. Один экземпляр акта выдается собственнику реквизированного имущества (или представителю собственника).
4. О проведенной реквизиции составляется отчет, который с приложенными актами об изъятии направляется в установленном порядке в уполномоченный орган в области предупреждения и ликвидации чрезвычайных ситуаций природного и техногенного характера и местный исполнительный орган области (города республиканского значения, столицы) или района (города областного значения).

Статья 41. Реквизиция при проведении спасательных и
аварийно-восстановительных работ в зоне
чрезвычайных ситуаций природного и техногенного
характера
1. В исключительных случаях при проведении спасательных и аварийно-восстановительных работ в зоне чрезвычайных ситуаций природного и техногенного характера реквизиция имущества для нужд отдельных отрядов (подразделений) аварийно-спасательных служб или служб экстренной медицинской помощи производится самостоятельно начальником этого отряда (подразделения, экипажа).
2. Изъятие имущества производится на основании акта о реквизиции, который должен содержать:
1) указание об исключительных обстоятельствах, послуживших основанием для реквизиции;
2) время и место проведения изъятия;
3) сведения о лице, проводящем реквизицию, с указанием должности, звания и имени, а также иных необходимых реквизитов, собственнике реквизируемого имущества, иных лицах, присутствующих при изъятии;
4) опись реквизируемого имущества, с указанием веса, меры, качества и рода упаковки, правоустанавливающих документов, сведений о государственной регистрации и иных индивидуально-определенных характеристиках;
5) иные необходимые сведения о реквизиции и реквизируемом имуществе.
3. Один экземпляр акта выдается собственнику реквизированного имущества (или представителю собственника).
4. Начальник отряда (подразделения) аварийно-спасательных служб или служб экстренной медицинской помощи обязан незамедлительно известить через вышестоящее начальство уполномоченный орган в области предупреждения и ликвидации чрезвычайных ситуаций природного и техногенного характера о проведенной реквизиции с приложением отчета и акта о реквизиции.

Статья 42. Возврат имущества, реквизированного при
чрезвычайных ситуациях природного и
техногенного характера
1. Собственник реквизированного имущества, при отмене режима чрезвычайного положения в зонах чрезвычайных ситуаций природного и техногенного характера или при прекращении чрезвычайной ситуации природного и техногенного характера, вправе требовать по суду возврата сохранившегося имущества в порядке, предусмотренном настоящей статьей.
2. Собственник реквизированного имущества, не получивший возмещение за изъятое имущество, вправе по своему выбору требовать возврата имущества и возмещения убытков либо предоставления возмещения в полном объеме. Такое же право имеет собственник, получивший частичное возмещение. При возврате имущества собственнику, получившему частичное возмещение, возмещение убытков производится с учетом выплаченной суммы.
3. Собственник реквизированного имущества, получивший возмещение в полном объеме, имеет право преимущественного выкупа сохранившегося имущества по цене имущества на день возврата, но не выше суммы полученного возмещения.
4. Особенности возврата отдельных видов имущества устанавливаются законодательными актами Республики Казахстан о земле, нефти, жилищных отношениях и иными законодательными актами Республики Казахстан.

Статья 43. Выплата денежного возмещения за реквизицию
имущества
1. Денежное возмещение за реквизируемое имущество выплачивается из средств бюджета в соответствии с законодательным актом Республики Казахстан, регулирующим бюджетную деятельность.
2. Возмещение должно быть выплачено в сроки, указанные в решении о реквизиции, но не позднее шестидесяти дней с момента подписания акта об изъятии имущества.
3. При просрочке в выплате возмещения на сумму долга начисляется неустойка в размере, исчисляемой, исходя из официальной ставки рефинансирования Национального Банка Республики Казахстан на день фактической оплаты.

Статья 44. Учет изъятого имущества, реквизированного при
чрезвычайных ситуациях природного и
техногенного характера
1. Орган, осуществивший реквизицию при чрезвычайных ситуациях природного и техногенного характера, обязан вести первичный учет реквизированного имущества, который должен содержать перечень изъятого имущества и сведения о подразделениях аварийно-спасательных служб или иных организаций, которым было передано для использования реквизированное имущество.
2. Дальнейший учет движения реквизированного имущества производится в порядке, установленном для учета реквизированного имущества. Система учета использования изъятого и переданного для нужд обеспечения мероприятий по локализации и ликвидации чрезвычайных ситуаций, проведения аварийно-спасательных работ определяется уполномоченным органом в области предупреждения и ликвидации чрезвычайных ситуаций природного и техногенного характера.

Статья 45. Гарантии прав собственника при реквизиции
имущества
1. Споры, возникшие при производстве реквизиции, разрешаются в соответствии с законодательством Республики Казахстан.
2. Законность решения о реквизиции, а также оценка и размер возмещения за реквизированное имущество, в том числе и размер возмещаемых убытков, могут быть оспорены собственником реквизируемого имущества в судебном порядке.
3. На требования собственника реквизированного имущества о возмещении стоимости имущества и убытков, вызванных реквизицией, исковая давность не распространяется.

§ 2. Особенности реквизиции имущества для нужд обороны
(в период действия военного положения или в военное время)

Статья 46. Основания и порядок реквизиции имущества для
нужд обороны в период действия военного
положения
1. При введении военного положения и объявлении мобилизации (полной или частичной) реквизиция имущества для нужд обороны производится в соответствии с Мобилизационным планом Республики Казахстан и планом производства и оказания услуг на соответствующий расчетный год.
2. При введении военного положения и принятии реквизиции как меры обеспечения режима военного положения реквизиция имущества для нужд обороны производится в соответствии с планом мероприятий по обеспечению режима военного положения, утверждаемым указом Президента Республики Казахстан о введении военного положения.
3. В дальнейшем дополнительная реквизиция имущества для нужд обороны осуществляется по предписаниям комитета начальников штабов или местных органов военного управления (по согласованию с комитетом начальников штабов) для обеспечения нужд обороны и режима военного положения.
4. Реквизиция имущества для нужд обороны осуществляется на основании решения местного исполнительного органа области (столицы и города республиканского значения), района (города областного значения) по предписанию Комитета начальников штабов, местных органов военного управления, мобилизационных органов или командиров воинских частей, наделенных такими полномочиями на основании письменных приказов вышестоящих военных органов.
5. Общее руководство и координация деятельности военных органов и воинских частей по реквизиции имущества для нужд обороны осуществляется Комитетом начальников штабов на основании законодательных актов Республики Казахстан о вооруженных силах Республики Казахстан, общевоинских уставов вооруженных сил, других войск и воинских формирований Республики Казахстан, а также приказов Верховного главнокомандующего Республики Казахстан.
6. Решение местного исполнительного органа о реквизиции выносится на основании предписания военных органов (Комитета начальников штабов, мобилизационных органов, местных военных органов), вынесенных в порядке, установленном нормативными правовыми актами о вооруженных силах и военном положении.
7. Предписание должно содержать сведения о необходимом для нужд обороны имуществе.

Статья 47. Имущество, подлежащее реквизиции для нужд
обороны
1. При введении военного положения и объявлении мобилизации реквизиции подлежат автотранспортные средства и иное имущество согласно мобилизационному плану Республики Казахстан.
2. При введении военного положения и признания необходимости реквизиции имущества, как меры обеспечения режима военного положения, перечень имущества, подлежащего реквизиции, определяется планом мероприятий по обеспечению режима военного положения.
3. В случае необходимости дополнительной реквизиции в период действия военного положения перечень имущества, подлежащего реквизиции, определяется согласно предписаниям военных органов.
4. Перечень организаций, имущество которых не может быть реквизировано для нужд обороны в соответствии с международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан, определяется Правительством Республики Казахстан.
5. Перечень и нормативы имущества физических лиц, не подлежащего реквизиции, определяются Правительством Республики Казахстан в соответствии с нормами снабжения населения Республики Казахстан в военное время.

Статья 48. Особенности реквизиции имущества для нужд
обороны в военное время
1. В военное время на территории, где проводятся боевые действия и не действуют местные органы власти, Комитет начальников штабов самостоятельно проводит реквизицию необходимого для нужд обороны имущества с последующим извещением об этом Правительства Республики Казахстан. Для проведения реквизиции Комитет начальников штабов на основании оперативных планов обеспечения вооруженных сил выдает письменные предписания местным военным органам или командирам воинских частей. Предписания могут быть выданы также по ходатайству местных военных органов или командиров воинских частей.
2. Реквизиция имущества проводится непосредственно начальниками местных военных органов, командирами воинских частей, которым было направлено предписание, либо назначенными ими письменным приказом уполномоченными военными должностными лицами.
3. Изъятие имущества осуществляется на основании акта о реквизиции, который должен содержать:
1) основания проведения реквизиции с указанием реквизитов предписания Комитета начальников штабов;
2) время и место проведения изъятия;
3) сведения о должностном лице, проводящем реквизицию, с указанием должности, звания и имени, а также реквизитов приказа о назначении уполномоченных на реквизицию лиц, собственнике реквизируемого имущества, иных лицах, присутствующих при изъятии;
4) опись реквизируемого имущества, с указанием веса, меры, качества и рода упаковки, правоустанавливающих документов, сведений о государственной регистрации и иных индивидуально-определенных характеристиках;
5) сведения об оценке имущества;
6) иные необходимые сведения о реквизиции и реквизируемом имуществе.
4. О проведенной реквизиции составляется отчет, который с приложенными актами об изъятии направляется в установленном порядке через вышестоящее начальство в Комитет начальников штабов.

Статья 49. Особенности реквизиции имущества для нужд
обороны при проведении боевых действий
1. В исключительных случаях в зоне проведения боевых действий реквизиция имущества для нужд отдельных воинских частей проводится самостоятельно командиром воинской части.
2. Изъятие имущества проводится на основании акта о реквизиции, который должен содержать:
1) указание об исключительных обстоятельствах, послуживших основанием для реквизиции;
2) время и место проведения изъятия;
3) сведения о командире воинской части, проводящем реквизицию, с указанием должности, звания и имени, а также реквизитов письменного приказа о назначении уполномоченных на реквизицию лиц, если реквизиция проводится назначенным лицом, собственнике реквизируемого имущества, иных лицах, присутствующих при изъятии;
4) опись реквизируемого имущества, с указанием веса, меры, качества и рода упаковки, правоустанавливающих документов, сведений о государственной регистрации и иных индивидуально-определенных характеристиках;
5) иные необходимые сведения о реквизиции и реквизируемом имуществе.
3. Один экземпляр акта выдается собственнику реквизированного имущества (или представителю собственника).
4. Командир воинской части обязан незамедлительно известить через вышестоящее начальство Комитет начальников штабов о проведенной реквизиции с приложением отчета и актов о реквизиции.
5. Комитет начальников штабов обязан незамедлительно известить Правительство Республики Казахстан о проведенной реквизиции имущества на территории, где проводятся боевые действия, с приложением отчетов о проведенных изъятиях имущества и актов о реквизиции, для последующего предоставления возмещения собственникам реквизированного имущества.
6. Возмещение за реквизированное имущество при проведении боевых действий выплачивается из средств республиканского бюджета в соответствии с законодательным актом Республики Казахстан, регулирующим бюджетную деятельность.

Статья 50. Учет имущества, подлежащего реквизиции для нужд
обороны, и реквизированного для нужд обороны
1. В мирное время учету имущества для целей реквизиции имущества для нужд обороны подлежат автотранспортные средства и иное имущество по перечню, определяемому Правительством Республики Казахстан в рамках мероприятий по мобилизационной подготовке и мобилизации и созданию системы государственных резервов Республики Казахстан.
2. В мирное время учет имущества, подлежащего реквизиции для нужд обороны, производится уполномоченным органом в области мобилизационной подготовки и мобилизации на основе данных государственных органов или иных государственных организаций, осуществляющих государственную регистрацию отдельных видов имущества, государственных органов статистики и иных государственных органов, имеющих информацию о необходимом для реквизиции имуществе.
3. Порядок предоставления государственными органами и иными государственными организациями информации уполномоченному органу в области мобилизационной подготовки и мобилизации в отношении имущества, подлежащего реквизиции для нужд обороны, определяется Правительством Республики Казахстан.
4. Учет имущества, подлежащего реквизиции для нужд обороны, не должен в мирное время ограничивать право свободного владения, пользования или распоряжения этим имуществом.
5. Первичный учет реквизированного имущества ведется местными военными органами, которыми должен определяться перечень изъятого имущества и сведения о воинских частях или иных организациях, которым было передано для использования реквизированное имущество.
6. Дальнейший учет движения реквизированного имущества производится в порядке, установленном для учета военного имущества. Система учета использования изъятого и переданного для нужд обороны имущества организуется Комитетом начальников штабов.

Глава 5. Национализация

Статья 51. Принципы осуществления национализации
1. Национализация может быть осуществлена в общественных интересах в целях обеспечения национальной безопасности Республики Казахстан с соблюдением надлежащего законного порядка и произведена без дискриминации при условии предварительного и равноценного возмещения Республикой Казахстан рыночной стоимости национализируемого имущества и других убытков.
2. Национализация является исключительным случаем (исключительной формой) отчуждения имущества, находящегося в собственности граждан и негосударственных юридических лиц, и осуществляется только после полного исчерпания всех иных возможных форм отчуждения имущества, предусмотренных гражданским законодательством Республики Казахстан.
3. Национализация должна осуществляться при соблюдении гласности процедуры национализации.
4. Защита прав собственника национализируемого имущества осуществляется судом в порядке, предусмотренном законодательством Республики Казахстан.
5. Собственник национализируемого имущества вправе инициировать согласительные процедуры, предусмотренные статьей 66 настоящего Закона.

Статья 52. Основания национализации
Национализация имущества осуществляется на основании закона Республики Казахстан о национализации имущества, принимаемого в соответствии с настоящим Законом, законодательным актом Республики Казахстан, регулирующим бюджетную деятельность, и законодательным актом Республики Казахстан о бюджете на соответствующий год, предусматривающими финансирование затрат на осуществление национализации имущества.

Статья 53. Начало процедуры осуществления национализации
имущества
1. Решение о начале процедуры национализации имущества принимается Правительством Республики Казахстан, за исключением случаев реализации законодательной инициативы Президента Республики Казахстан и депутатов Парламента Республики Казахстан.
2. Постановление Правительства Республики Казахстан о начале процедуры национализации имущества доводится в письменной форме до сведения собственника (собственников) имущества в трехдневный срок с момента его принятия.
3. Постановление Правительства Республики Казахстан о начале процедуры национализации имущества должно быть опубликовано в средствах массовой информации в трехдневный срок с момента его принятия.
4. Постановление Правительства Республики Казахстан о начале процедуры национализации имущества может быть обжаловано в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

Статья 54. Ограничения по национализации имущества при
банкротстве
1. Не допускается национализация имущества лица, в отношении которого возбуждено производство по делу о банкротстве или принято решение о признании данного лица банкротом.
2. В случае возбуждения дела о банкротстве процедура национализации приостанавливается до признания или отказа в признании лица банкротом. При отказе в признании лица банкротом процедура национализации продолжается, а при принятии решения о признании банкротом процедура национализации прекращается. При отчуждении в составе конкурсной (ликвидационной) массы имущества должника, в отношении которого процедура национализации прекращена в связи с признанием его банкротом, Республика Казахстан обладает приоритетным правом на приобретение такого имущества по рыночной стоимости.

Статья 55. Рассмотрение проекта Закона о национализации
республиканской бюджетной комиссией
1. Проект закона Республики Казахстан о национализации имущества представляются на рассмотрение республиканской бюджетной комиссии.
2. В случае вынесения республиканской бюджетной комиссией отрицательного решения по проекту закона Республики Казахстан о национализации имущества процедура национализации имущества подлежит прекращению.

Статья 56. Постановление Правительства Республики
Казахстан о прекращении процедуры
национализации
1. При отрицательном решении республиканской бюджетной комиссии по проекту закона Республики Казахстан о национализации имущества Правительство Республики Казахстан принимает постановление о прекращении процедуры национализации.
2. Постановление Правительства Республики Казахстан о прекращении процедуры национализации имущества подлежит обязательному опубликованию в средствах массовой информации в трехдневный срок с момента принятия.
3. Споры о размерах возмещения убытков рассматриваются судом в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

Статья 57. Постановление Правительства Республики
Казахстан о внесении в Парламент Республики
Казахстан проекта закона Республики Казахстан о
национализации имущества
1. Постановление Правительства Республики Казахстан о внесении в Парламент Республики Казахстан проекта закона Республики Казахстан о национализации имущества подлежит обязательному опубликованию в средствах массовой информации в трехдневный срок с момента принятия.
2. Постановление Правительства Республики Казахстан о внесении в Парламент Республики Казахстан проекта закона Республики Казахстан о национализации имущества может быть обжаловано в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

Статья 58. Закон Республики Казахстан о национализации
имущества
1. На основании постановления Правительства Республики Казахстан о внесении в Парламент Республики Казахстан проекта закона Республики Казахстан о национализации имущества, а также при реализации законодательной инициативы Президента Республики Казахстан или депутата (депутатов) Парламента Республики Казахстан Парламент Республики Казахстан может принять закон Республики Казахстан о национализации имущества.
2. В случае отклонения проекта закона Республики Казахстан о национализации имущества в Парламенте Республики Казахстан убытки, причиненные собственнику и иным лицам подлежат возмещению из республиканского бюджета.
3. При принятии закона Республики Казахстан о национализации имущества не может быть уменьшен размер возмещения собственнику стоимости национализируемого имущества и других убытков, причиняемых собственнику и иным лицам, права которых в отношении национализируемого имущества будут прекращены или ограничены при национализации.

Статья 59. Размер возмещения стоимости национализируемого
имущества
1. При национализации имущества возмещению подлежит стоимость национализируемого имущества в соответствии с пунктом 4 статьи 249 и статьей 266 Гражданского кодекса Республики Казахстан.
2. Размер возмещения, выплачиваемого собственнику национализируемого имущества, определяется, исходя из рыночной стоимости имущества.
3. Размер возмещения определяется на дату проведения оценки (повторной оценки).

Статья 60. Порядок выплаты возмещения
1. Возмещение стоимости имущества и других убытков производится в полном объеме до момента перехода к Республике Казахстан права собственности на национализируемое имущество.
2. Выплата возмещения производится в денежной форме в национальной валюте Республики Казахстан - тенге, а в случае, если собственником национализируемого имущества или иным лицом, права которого в отношении национализируемого имущества будут прекращены или ограничены при национализации, является иностранный гражданин или иностранное юридическое лицо, - в иностранной валюте по его выбору.
3. Выплата возмещения осуществляется из средств республиканского бюджета.
4. Выплата возмещения иным имуществом допускается по соглашению между Республикой Казахстан, в лице уполномоченного органа по государственному имуществу, и собственником имущества. Указанное соглашение должно быть составлено в письменной форме.

Статья 61. Сроки выплаты возмещения
1. Выплата возмещения производится единовременно, не позднее одного месяца с момента вступления в силу закона Республики Казахстан о национализации имущества. Не допускается осуществление национализации, предусматривающей рассрочку выплаты возмещения.
2. Фактическая передача национализированного имущества может осуществляться только после получения собственником и иными лицами, права которых в отношении национализируемого имущества прекращаются или ограничиваются при национализации, равноценного возмещения.

Статья 62. Приобретение прав Республикой Казахстан на
национализируемое имущество
Приобретение прав Республикой Казахстан на национализируемое имущество осуществляется в порядке, предусмотренном Гражданским кодексом Республики Казахстан, законодательными актами Республики Казахстан о земле, жилищных отношениях и иными законодательными актами Республики Казахстан.

Статья 63. Гарантии прав кредиторов при национализации
1. Кредиторы по обязательствам, включенным в состав национализируемого имущества, должны быть до его передачи в собственность Республики Казахстан письменно уведомлены о его национализации уполномоченным органом по государственному имуществу.
2. Кредитор, который письменно не сообщил в уполномоченный орган по государственному имуществу о своем согласии на перевод долга, вправе в течение трех месяцев со дня получения уведомления о национализации имущества потребовать прекращения или досрочного исполнения обязательства и возмещения причиненных убытков за счет средств республиканского бюджета.
3. Кредитор, который не был уведомлен о национализации имущества в порядке, предусмотренном пунктом 1 настоящей статьи, может предъявить иск об удовлетворении требований, предусмотренных пунктом 2 настоящей статьи, в течение общего срока исковой давности.

Статья 64. Ограничения на реорганизацию юридического лица
и совершение сделок
1. С момента принятия постановления Правительства Республики Казахстан о начале процедуры национализации и до момента передачи имущества в собственность Республики Казахстан гражданину или юридическому лицу, которым принадлежит национализируемое имущество, не допускается без согласия уполномоченного органа по государственному имуществу:
1) осуществлять реорганизацию юридического лица, которому принадлежит национализируемое имущество;
2) совершать сделки с недвижимым имуществом;
3) совершать сделки стоимостью 10 и более процентов от общего размера стоимости активов;
4) получать и предоставлять денежные займы;
5) осуществлять эмиссию ценных бумаг.
2. Сделка, совершенная с нарушением требований, предусмотренных настоящей статьей, может быть признана недействительной судом по иску уполномоченного органа по государственному имуществу или органа, которому в соответствии с законодательными актами Республики Казахстан предоставлено право на обращение в суд с таким требованием, в порядке, установленном Гражданским кодексом Республики Казахстан и иным законодательством Республики Казахстан.

Статья 65. Функции государственных органов при
национализации
1. Уполномоченный орган по государственному имуществу осуществляет все необходимые действия, связанные с фактическим принятием национализированного имущества.
2. Уполномоченный орган по государственному имуществу включает сведения о национализированном имуществе в реестр государственного имущества.
3. Правительство Республики Казахстан осуществляет от имени Республики Казахстан права собственника национализированного имущества.
4. Правительство Республики Казахстан передает национализированное имущество в оплату акций или в уставный капитал специально созданному юридическому лицу со стопроцентным государственным участием либо национальному холдингу или национальной компании по правилам статьи 127 настоящего Закона.
5. Уполномоченный орган по государственному имуществу осуществляет управление национализированным имуществом до момента его передачи в порядке, установленном пунктом 4 настоящей статьи.
6. С момента передачи национализированного имущества уполномоченный орган по государственному имуществу осуществляет контроль за эффективностью использования национализированного имущества, закрепленного за юридическим лицом с участием государства либо переданного национальному холдингу или национальной компании.

Статья 66. Согласительные процедуры
1. В любой момент после принятия постановления Правительства Республики Казахстан о начале процедуры национализации имущества собственник указанного имущества вправе инициировать согласительные процедуры путем подачи соответствующего обращения в уполномоченный орган по государственному имуществу. Указанное обращение регистрируется в день подачи.
2. В двухмесячный срок с момента направления указанного в пункте 1 настоящей статьи обращения уполномоченный орган пот государственному имуществу обязан рассмотреть проект соглашения о передаче национализируемого имущества, определить состав передаваемого имущества, определить лиц, права которых в отношении передаваемого имущества будут прекращены или ограничены, организовать проведение независимой оценки стоимости национализируемого имущества и других убытков, определить порядок финансирования расходов на приобретение имущества и осуществить иные действия, связанные с переходом права собственности на имущество.
3. При достижении соглашения с собственником национализируемого имущества и другими лицами, права которых в отношении национализируемого имущества будут прекращены или ограничены при национализации, указанное соглашение утверждается Правительством Республики Казахстан.
4. При недостижении соглашения о передаче имущества с кем-либо из заинтересованных лиц национализация осуществляется в порядке, установленном настоящей главой.
5. После утверждения соглашения Правительством Республики Казахстан собственник имущества и уполномоченный орган по государственному имуществу подписывают соглашение о передаче имущества в форме договора купли-продажи с соблюдением требований Гражданского кодекса Республики Казахстан.
6. Требования о выплате возмещения до перехода права собственности на имущество к Республике Казахстан и иные условия выплаты возмещения, установленные статьями 59-61 настоящего Закона, не могут быть отменены по соглашению сторон.

Статья 67. Защита прав собственника национализируемого
имущества
Защита прав собственника национализируемого имущества и иных лиц, права которых в отношении национализируемого имущества прекращаются или ограничиваются при национализации, осуществляется судом в соответствии с Гражданским кодексом Республики Казахстан и иным законодательством Республики Казахстан.

Глава 6. Принудительное возмездное о тчуждение земельного
участка или иной недвижимости

Статья 68. Предмет и общие условия принудительного
возмездного отчуждения земельного участка или
иной недвижимости
1. Решение о принудительном возмездном отчуждении земельного участка или иной недвижимости при изъятии имущества для государственных нужд может быть принято исключительно в отношении земельного участка, а в случаях, предусмотренных статьей 69 настоящего Закона, и иного недвижимого имущества, расположенного на территории Республики Казахстан.
2. Перечень исключительных случаев для принудительного возмездного отчуждения земельного участка или иной недвижимости при изъятии имущества для государственных нужд устанавливается статьей 71 настоящего Закона.
3. Принудительное возмездное отчуждение земельного участка или иной недвижимости при изъятии имущества для государственных нужд может быть произведено при соблюдении гласности процедуры изъятия. Отсутствие гласности при наличии требований со стороны собственника изымаемого имущества является основанием для отказа в изъятии имущества для государственных нужд.
4. Принудительное возмездное отчуждение земельного участка или иной недвижимости при изъятии имущества для государственных нужд осуществляется только при условии предоставления равноценного возмещения государством (Республикой Казахстан или административно-территориальной единицей) рыночной стоимости изымаемого имущества и убытков.
5. Защита прав собственника изымаемого для государственных нужд имущества осуществляется судом.
6. Собственник изымаемого для государственных нужд имущества, в соответствии с правилами статьи 81 настоящего Закона, до вынесения решения об изъятии имущества для государственных нужд вправе инициировать согласительные процедуры.
7. Правила о принудительном возмездном отчуждении земельного участка или иной недвижимости при изъятии имущества для государственных нужд распространяются также на случаи нахождения земельного участка в землепользовании гражданина или негосударственного юридического лица с учетом особенностей, предусмотренных статьей 78 настоящего Закона.

Статья 69. Принудительное возмездное отчуждение земельного
участка или иной недвижимости при изъятии для
государственных нужд иного недвижимого
имущества
Принятие решения о принудительном возмездном отчуждении земельного участка или иной недвижимости при изъятии имущества для государственных нужд в отношении зданий, сооружений и иных самостоятельных объектов недвижимости (квартир и иных жилых помещений, а также нежилых помещений, находящихся в составе объекта кондоминиума) допускается только в тех случаях, когда земельные участки, необходимые для размещения и эксплуатации указанных объектов, не считаются выбывшими из государственной собственности, в связи с тем, что право частной собственности на такие земельные участки не может быть подтверждено на основании правоустанавливающих и иных документов.

Статья 70. Принципы осуществления принудительного
возмездного отчуждения земельного участка или
иной недвижимости при изъятии имущества для
государственных нужд
1. Принудительное возмездное отчуждение земельного участка или иной недвижимости при изъятии имущества для государственных нужд является исключительным случаем отчуждения имущества, находящегося в собственности граждан и юридических лиц, и может быть осуществлено только при невозможности использования всех иных возможных случаев отчуждения имущества, предусмотренных Гражданским кодексом и законодательными актами Республики Казахстан.
2. Не допускается принудительное возмездное отчуждение земельного участка или иной недвижимости при изъятии имущества для государственных нужд при наличии иного (альтернативного) способа удовлетворения государственных нужд.
3. Не может быть признано изъятием имущества для государственных нужд любое изъятие имущества, преследующее коммерческие цели негосударственных юридических лиц и цели удовлетворения негосударственных интересов, либо иное изъятие имущества, не вытекающее из целей осуществления государственных функций и не преследующее общественно значимые цели. В этих случаях отчуждение имущества допускается по соглашению между собственником имущества и лицом, преследующим коммерческие цели, на основании договора купли-продажи имущества.
4. Принудительное возмездное отчуждение земельного участка или иной недвижимости при изъятии имущества для государственных нужд допускается только в том объеме, в каком это необходимо для удовлетворения государственных нужд.
5. Невыполнение положений настоящей статьи является основанием для отказа судом в принудительном возмездном отчуждении земельного участка или иной недвижимости при изъятии имущества для государственных нужд и признания недействительным принятого уполномоченным государственным органом решения об изъятии имущества для государственных нужд.

Статья 71. Исключительные случаи для принудительного o
возмездного отчуждения земельного участка или
иной недвижимости при изъятии земельных
участков для государственных нужд
Исключительными случаями для принудительного возмездного отчуждения земельного участка или иной недвижимости при изъятии земельных участков для государственных нужд являются:
1) международное обязательство Республики Казахстан, вытекающее из международного договора, ратифицированного Республикой Казахстан;
2) нужды особо охраняемых природных территорий, необходимость включения земельного участка в состав земель оздоровительного, рекреационного и историко-культурного назначения;
3) обнаружение и разработка месторождения полезных ископаемых;
4) строительство дорог, мостов, метрополитенов, тоннелей, объектов воздушного транспорта, объектов энергетических систем и линий электропередач, линий связи, магистральных трубопроводов, инженерно-коммуникационных сетей, объектов общего пользования населенных пунктов, объектов, необходимых для создания и функционирования специальных экономических зон, объектов, предназначенных для реализации инвестиционных стратегических проектов, а также других объектов, необходимых для удовлетворения государственных интересов, вытекающих из функций государства и преследующих общественно значимые цели.

Статья 72. Ограничение принудительного возмездного
отчуждения земельного участка или иной
недвижимости при изъятии земельных участков
отдельных категорий
Изъятие орошаемых сельскохозяйственных угодий, земельных участков опытных полей научно-исследовательских и учебных заведений сельскохозяйственного, биологического и ирригационно-мелиоративного, рыбохозяйственного профиля, лесного и водного фондов допускается только в исключительных случаях, связанных с созданием и расширением особо охраняемых природных территорий, выполнением международных обязательств, обнаружением под участком месторождения ценных полезных ископаемых (кроме общераспространенных), строительством дорог, линий электропередачи, линий связи и магистральных трубопроводов, инженерно-коммуникационных сетей общего пользования населенных пунктов, при отсутствии других вариантов возможного их размещения.

Статья 73. Начало процедуры осуществления принудительного
возмездного отчуждения земельного участка или
иной недвижимости при изъятии имущества для
государственных нужд
О начале процедуры принудительного возмездного отчуждения земельного участка или иной недвижимости при изъятии имущества для государственных нужд при наличии оснований, предусмотренных статьей 71 настоящего Закона, принимается решение Правительства Республики Казахстан или местного исполнительного органа.

Статья 74. Порядок извещения собственника и
заинтересованных лиц об изъятии имущества для
государственных нужд
1. Постановление Правительства Республики Казахстан или решение местного исполнительного органа о начале процедуры принудительного возмездного отчуждения земельного участка или иной недвижимости при изъятии имущества для государственных нужд доводится в письменной форме до сведения собственника (собственников) имущества в трехдневный срок с момента его принятия.
2. Решение Правительства Республики Казахстан или местного исполнительного органа о начале процедуры принудительного возмездного отчуждения земельного участка или иной недвижимости при изъятии имущества для государственных нужд должно быть опубликовано соответственно в республиканских или местных средствах массовой информации в трехдневный срок с момента его принятия.

Статья 75. Гарантии прав собственника при изъятии
имущества для государственных нужд
Решение Правительства Республики Казахстан или местного исполнительного органа о начале процедуры принудительного возмездного отчуждения земельного участка или иной недвижимости при изъятии имущества для государственных нужд может быть обжаловано в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

Статья 76. Прекращение процедуры принудительного
возмездного отчуждения земельного участка или
иной недвижимости при изъятии имущества для
государственных нужд
Решение Правительства Республики Казахстан или местного исполнительного органа о прекращении процедуры принудительного возмездного отчуждения земельного участка или иной недвижимости при изъятии имущества для государственных нужд подлежит опубликованию соответственно в республиканских или местных средствах массовой информации в трехдневный срок с момента принятия решения.

Статья 77. Решение о принудительном возмездном отчуждении
земельного участка или иной недвижимости при
изъятии имущества для государственных нужд
1. Решение Правительства Республики Казахстан или местного исполнительного органа о принудительном возмездном отчуждении земельного участка или иной недвижимости при изъятии имущества для государственных нужд подлежит опубликованию соответственно в республиканских или местных средствах массовой информации в трехдневный срок с момента принятия решения.
2. Решение Правительства Республики Казахстан или местного исполнительного органа о принудительном возмездном отчуждении земельного участка или иной недвижимости при изъятии имущества для государственных нужд может быть обжаловано в порядке, установленном законодательными актами Республики Казахстан.
3. При несогласии собственника изымаемого для государственных нужд имущества с решением о принудительном возмездном отчуждении земельного участка или иной недвижимости при изъятии имущества для государственных нужд и (или) недостижении с ним соглашения о стоимости изымаемого для государственных нужд имущества и размере убытков, подлежащих возмещению, в трехмесячный срок с момента принятия решения Правительства Республики Казахстан или местного исполнительного органа об изъятии имущества для государственных нужд уполномоченный орган по государственному имуществу или местный исполнительный орган вправе обратиться в суд с иском о принудительном возмездном отчуждении земельного участка или иной недвижимости при изъятии имущества для государственных нужд.
4. В случае отказа в иске о принудительном возмездном отчуждении земельного участка или иной недвижимости при изъятии имущества для государственных нужд убытки, причиненные собственнику и иным лицам, в результате предъявления иска и принятия решения Правительства Республики Казахстан или местного исполнительного органа о начале процедуры изъятия, подлежат возмещению из государственного бюджета.

Статья 78. Права собственника или негосударственного
землепользователя при принудительном возмездном
отчуждении земельного участка или иной
недвижимости при изъятии имущества для
государственных нужд
1. Собственник или негосударственный землепользователь с момента получения уведомления о начале процедуры принудительного возмездного отчуждения земельного участка или иной недвижимости при изъятии имущества для государственных нужд до достижения соглашения о стоимости изымаемого для государственных нужд имущества и размере убытков, подлежащих возмещению, или принятия судом решения о принудительном возмездном отчуждении земельного участка или иной недвижимости при изъятии имущества для государственных нужд могут осуществлять принадлежащее ему право на земельный участок и иную недвижимость и производить необходимые затраты, обеспечивающие использование данного имущества в соответствии с его целевым назначением. При этом собственник или негосударственный землепользователь несут риск отнесения на них затрат и убытков, связанных с новым строительством, расширением или реконструкцией зданий (строений, сооружений) и иных объектов недвижимости в указанный период.
Если собственник или негосударственный землепользователь после изъятия для государственных нужд части земельного участка не могут использовать по прежнему целевому назначению оставшуюся часть, то выкупается весь земельный участок.
2. При переходе прав на недвижимость в течение времени, указанного в пункте 1 настоящей статьи, к другому лицу, путем отчуждения или по иным основаниям, а также при смене правообладателя в силу универсального правопреемства, процедура принудительного возмездного отчуждения земельного участка или иной недвижимости применяется (продолжается) в отношении нового правообладателя.

Статья 79. Размер возмещения стоимости имущества при его
принудительном возмездном отчуждении земельного
участка или иной недвижимости при изъятии для
государственных нужд
1. При принудительном возмездном отчуждении земельного участка или иной недвижимости при изъятии имущества для государственных нужд возмещению подлежат стоимость изымаемого имущества и убытки, причиняемые собственнику и иным лицам, определяемые независимым оценщиком в соответствии с правилами, установленными статьей 214 настоящего Закона.
2. Размер возмещения, выплачиваемого собственнику изымаемого для государственных нужд имущества, определяется в соответствии с пунктами 4 и 5 статьи 9 Гражданского кодекса Республики Казахстан, исходя из рыночной стоимости имущества и убытков, которые возникнут у собственника в результате изъятия, включая убытки, которые будут вызваны невозможностью исполнения собственником обязательств перед третьими лицами.
3. Размер возмещения определяется на дату проведения оценки (повторной оценки). Размер возмещения определяется в тенге.
4. Размер возмещения иным лицам, права которых в отношении изымаемого для государственных нужд имущества будут прекращены или ограничены, определяется исходя из убытков, которые возникнут у них в результате изъятия имущества.
5. При принятии решения о принудительном возмездном отчуждении земельного участка или иной недвижимости при изъятии для государственных нужд зданий, сооружений, расположенных на земельных участках, находящихся в землепользовании, размер возмещения определяется с учетом рыночной стоимости права землепользования, если иное не предусмотрено законодательным актом Республики Казахстан о земле.

Статья 80. Формы платежа и сроки выплаты возмещения при
принудительном возмездном отчуждении земельного
участка или иной недвижимости при изъятии
имущества для государственных нужд
1. Возмещение стоимости имущества и убытков, подлежащих возмещению, производится в полном объеме до момента перехода к Республике Казахстан или административно-территориальной единице права собственности на имущество.
2. Выплата возмещения иным, чем деньги, имуществом допускается по соглашению между Республикой Казахстан в лице уполномоченного органа по государственному имуществу или административно-территориальной единицей в лице местного исполнительного органа и собственником (иным правообладателем) имущества. Указанное соглашение должно быть составлено в письменной форме.
3. Выплата возмещения осуществляется из средств бюджета (республиканского или местного) Республики Казахстан.
4. Выплата возмещения производится единовременно, не позднее одного месяца с момента достижения соглашения о стоимости изымаемого для государственных нужд имущества и размере убытков, подлежащих возмещению собственнику и иным лицам, либо с момента вступления в силу решения суда об изъятии имущества для государственных нужд.
5. Не допускается осуществление принудительного возмездного отчуждения земельного участка или иной недвижимости при изъятии имущества для государственных нужд, предусматривающего рассрочку выплаты возмещения.
6. Фактическая передача изымаемого для государственных нужд имущества может осуществляться только после получения собственником и иными лицами, права которых в отношении изымаемого имущества прекращаются или ограничиваются при изъятии, равноценного возмещения, произведенного в порядке, определенном статьей 79 настоящего Закона и настоящей статьей.

Статья 81. Согласительные процедуры при принудительном
возмездном отчуждении земельного участка или
иной недвижимости при изъятии имущества для
государственных нужд
1. В любой момент после вынесения решения Правительством Республики Казахстан или местным исполнительным органом о начале процедуры принудительного возмездного отчуждения земельного участка или иной недвижимости при изъятии имущества для государственных нужд и до вынесения решения о принудительном возмездном отчуждении земельного участка или иной недвижимости собственник изымаемого имущества вправе инициировать согласительные процедуры путем подачи соответствующего обращения в уполномоченный орган по государственному имуществу или местный исполнительный орган. Указанное обращение регистрируется в день подачи.
2. В двухмесячный срок с момента направления указанного в пункте 1 настоящей статьи обращения уполномоченный орган по государственному имуществу обязан рассмотреть проект соглашения о передаче изымаемого для государственных нужд имущества, определить состав передаваемого имущества, лиц, права которых в отношении передаваемого имущества будут прекращены или ограничены, организовать проведение независимой оценки стоимости изымаемого для государственных нужд имущества и размера убытков, подлежащих возмещению, определить порядок финансирования расходов на приобретение имущества и осуществить иные действия, связанные с переходом права собственности на имущество.
3. При достижении соглашения с собственником изымаемого для государственных нужд имущества и другими лицами, права которых в отношении изымаемого имущества будут прекращены или ограничены при принудительном возмездном отчуждении земельного участка или иной недвижимости при изъятии имущества для государственных нужд, указанное соглашение утверждается Правительством Республики Казахстан или местным исполнительным органом.
4. При недостижении соглашения о передаче имущества с кем-либо из заинтересованных лиц, указанных в пункте 3 настоящей статьи, принудительное возмездное отчуждение земельного участка или иной недвижимости при изъятии имущества для государственных нужд осуществляется в общем порядке, установленном для изъятия имущества для государственных нужд настоящей главой.
5. Требования о выплате возмещения до перехода права собственности на имущество к Республике Казахстан или административно-территориальной единице и иные условия выплаты возмещения, установленные статьями 79, 80 настоящего Закона, не могут быть отменены по соглашению сторон.

Раздел 3. Владение и (или) пользование государственным
имуществом

Глава 7. Общие положения о владении и (или) пользовании
государственным имуществом

Статья 82. Порядок, пределы и условия владения и (или)
пользования государственным имуществом
1. Граждане и негосударственные юридические лица вправе владеть и (или) пользоваться государственным имуществом для извлечения ими полезных свойств имущества, а также получения из него выгод в виде дохода, приращения, плодов, приплода и в иных формах.
2. Владение и (или) пользование государственным имуществом осуществляется в порядке, в пределах и на условиях, установленных настоящим Законом и иными законодательными актами Республики Казахстан.

Статья 83. Основания пользования государственным
имуществом
1. Основаниями пользования государственным (республиканским или коммунальным) имуществом гражданами и негосударственными юридическими лицами являются:
1) договоры и иные гражданско-правовые сделки;
2) административные акты, порождающие в силу законодательства Республики Казахстан гражданско-правовые последствия;
3) судебные решения, устанавливающие гражданские права и обязанности;
4) события, с которыми законодательство Республики Казахстан связывает наступление гражданско-правовых последствий;
5) универсальное или иное правопреемство в случаях и порядке, предусмотренных законодательством Республики Казахстан.
2. Договор о передаче государственного имущества во временное пользование должен быть заключен в письменной форме. Несоблюдение письменной формы договора о передаче государственного имущества во временное пользование влечет его недействительность.
3. Государственное имущество, переданное во временное пользование, включается в реестр государственного имущества в соответствии с правилами главы 14 настоящего Закона.

Статья 84. Договоры о передаче государственного имущества
в пользование
1. Государственное имущество может быть передано в пользование на основании следующих договоров:
1) договора имущественного найма (аренды) государственного имущества;
2) договор доверительного управления государственным имуществом;
3) договора безвозмездного пользования (ссуды) государственным имуществом;
4) договора подряда;
5) договоров о передаче во временное пользование природных ресурсов, являющихся государственным имуществом.
2. Передача государственного имущества во временное пользование допускается на основании других гражданско-правовых договоров в случаях и в порядке, предусмотренных законодательными актами Республики Казахстан.
3. Передача в пользование стратегических объектов и государственного имущества, не подлежащего приватизации, или имущества, которое может принадлежать только государству, допускается по договору концессии, договору доверительного управления имуществом и иным договорам, прямо предусмотренным законодательными актами Республики Казахстан.
4. Передача государственного имущества во временное пользование гражданам и негосударственным юридическим лицам осуществляется на основе договоров или административных актов в соответствии с правилами гражданского законодательства Республики Казахстан с учетом особенностей и ограничений, установленных настоящей главой.

Статья 85. Субъекты, уполномоченные на передачу
государственного имущества в пользование
Полномочиями по передаче государственного имущества в пользование обладают:
1) в отношении республиканского государственного имущества - уполномоченный орган по государственному имуществу;
2) в отношении коммунального государственного имущества - местный исполнительный орган.

Статья 86. Договор имущественного найма (аренды)
государственного имущества
1. К договору имущественного найма (аренды) государственного имущества применяются положения Гражданского кодекса Республики Казахстан с особенностями, установленными настоящей статьей, пунктом 4 статьи 127, статьями 133, 156 настоящего Закона.
2. Объектом имущественного найма (аренды) государственного имущества может быть движимое и недвижимое имущество (вещи).
3. Республиканское имущество в имущественный наем (аренду) передает уполномоченный орган по государственному имуществу (наймодатель (арендодатель) республиканского имущества). Если иное не предусмотрено настоящим Законом или иными законодательными актами Республики Казахстан, республиканское имущество передается в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан.
Коммунальное имущество в имущественный наем (аренду) передает местный исполнительный орган (наймодатель (арендодатель) коммунального имущества). Если иное не предусмотрено настоящим Законом или иными законодательными актами Республики Казахстан, коммунальное имущество передается в порядке, определяемом местным исполнительным органом области (города республиканского значения, столицы).
Государственное имущество, закрепленное за государственными юридическими лицами, может быть передано по договору имущественного найма (аренды) в порядке, определенном статьями 149, 156, 160 и 168 настоящего Закона.
Деньги, ценные бумаги и иные имущественные права государства не могут быть объектом (предметом) договора имущественного найма (аренды).
4. Нанимателями (арендаторами) государственного имущества выступают граждане и негосударственные юридические лица, если иное не предусмотрено законодательными актами Республики Казахстан.
Право пользования государственным имуществом может быть передано в качестве вклада в уставный капитал юридических лиц с участием государства.
5. Условия договора имущественного найма (аренды) государственного имущества определяются типовым договором, утверждаемым Правительством Республики Казахстан, с учетом ограничений, определенных настоящим Законом.
6. В случаях, когда обязанность по осуществлению капитального ремонта возлагается на нанимателя (арендатора) государственного имущества, стоимость капитального ремонта государственного имущества засчитывается в счет платы по договору имущественного найма (аренды). Стоимость и другие условия производства капитального ремонта государственного имущества должны быть письменно согласованы с наймодателем (арендодателем) государственного имущества.
7. Договор имущественного найма (аренды) государственного имущества может предусматривать условие об отчуждении государственного имущества, переданного в наем (аренду), нанимателю (арендатору) в случаях, прямо предусмотренных статьями 118, 119, 133, 156 настоящего Закона и иными законодательными актами Республики Казахстан.
8. Изменение и расторжение договора имущественного найма (аренды) государственного имущества осуществляется по правилам статей 401 - 404 , 556 Гражданского кодекса Республики Казахстан.
Использование государственного имущества, переданного по договору имущественного найма (аренды), не по целевому назначению, является существенным нарушением договора и основанием для расторжения договора по правилам, предусмотренным Гражданским кодексом Республики Казахстан.
9. Стоимость неотделимых улучшений государственного имущества, произведенных нанимателем (арендодателем) с согласия наймодателя (арендодателя), компенсируется за счет средств соответствующего бюджета.
10. Особенности заключения договора на предоставление в пользование гражданам и юридическим лицам памятников истории и культуры, являющихся государственной собственностью, определяются законодательным актом Республики Казахстан об охране и использовании объектов историко-культурного наследия.
Договор на предоставление в пользование памятников истории и культуры заключается между уполномоченным органом по охране и использованию объектов историко-культурного наследия и гражданином или юридическим лицом. Договор считается расторгнутым в случае лишения по решению суда лица, в пользовании которого находится памятник истории и культуры, права пользования при нарушении им обязанности пользования памятниками истории и культуры в соответствии с их характером и назначением, в результате чего памятник истории и культуры подвергается угрозе уничтожения или порчи.

Статья 87. Договор доверительного управления
государственным имуществом
1. К договору доверительного управления государственным имуществом применяются положения Гражданского кодекса Республики Казахстан, с особенностями, установленными статьями 133, 156, 183 настоящего Закона и иными законодательными актами Республики Казахстан.
2. Объектом договора доверительного управления государственным имуществом выступают имущественные комплексы государственных предприятий, ценные бумаги, имущественные права (доли участия), деньги, принадлежащие государству.
Иное государственное имущество выступает объектом договора доверительного управления в случаях, предусмотренных Гражданским кодексом Республики Казахстан и иными законодательными актами Республики Казахстан.
3. Республиканское имущество в доверительное управление передает уполномоченный орган по государственному имуществу (учредитель доверительного управления республиканским имуществом). Если иное не установлено настоящим Законом или иными законодательными актами Республики Казахстан передача республиканского имущества в доверительное управление осуществляется в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан.
Коммунальное имущество в доверительное управление передает местный исполнительный орган (учредитель доверительного управления коммунальным имуществом). Если иное не установлено настоящим Законом или иными законодательными актами Республики Казахстан передача коммунального имущества в доверительное управление осуществляется в порядке, определяемом местным исполнительным органом области (города республиканского значения, столицы).
4. Доверительным управляющим государственным имуществом выступают граждане и негосударственные юридические лица, если иное не предусмотрено законодательными актами Республики Казахстан.
5. Выгодоприобретателем по договору доверительного управления государственным имуществом является Республика Казахстан или административно-территориальная единица.
6. Условия договора доверительного управления государственным имуществом определяется настоящим Законом и иными законодательными актами Республики Казахстан. Правительство Республики Казахстан утверждает типовой договор доверительного управления государственным имуществом.
7. Доверительный управляющий вправе отчуждать или передавать в залог недвижимое имущество, переданное ему по договору доверительного управления государственным имуществом, только в случаях, предусмотренных законодательными актами Республики Казахстан, договором о доверительном управлении государственным имуществом либо с письменного согласия учредителя доверительного управления государственным имуществом. Движимым имуществом доверительный управляющий вправе распоряжаться, если иное не предусмотрено законодательными актами Республики Казахстан или договором о доверительном управлении государственным имуществом.
8. Доверительный управляющий имеет право на возмещение необходимых расходов, произведенных им при доверительном управлении государственным имуществом, только за счет доходов от использования имущества, переданного ему в доверительное управление.
Доверительный управляющий имеет право на вознаграждение, если это предусмотрено законодательными актами Республики Казахстан или договором о доверительном управлении государственным имуществом.
9. Доверительный управляющий представляет уполномоченному государственному органу, являющемуся учредителем доверительного управления государственным имуществом, отчет о своей деятельности в сроки и в порядке, установленные договором доверительного управления государственным имуществом. По требованию учредителя отчет о деятельности доверительного управляющего должен представляться незамедлительно и в иных случаях.
10. В договоре доверительного управления государственным имуществом устанавливаются ограничения доверительного управляющего по распоряжению государственным имуществом.
Сделки, совершенные доверительным управляющим с нарушением установленных для него ограничений, признаются недействительными в порядке, предусмотренном Гражданским кодексом Республики Казахстан.
Права и обязанности по обязательствам, вытекающим из сделок, совершенных доверительным управляющим государственным имуществом с превышением предоставленных ему правомочий или с нарушением установленных для него ограничений, возникают у доверительного управляющего.
11. Доверительный управляющий осуществляет доверительное управление государственным имуществом лично.
Доверительный управляющий может поручить другому лицу совершать действия, необходимые для управления доверенным ему государственным имуществом, если он уполномочен на это договором доверительного управления государственным имуществом, либо вынужден к этому силой обстоятельств для обеспечения интересов учредителя и не имеет при этом возможности испросить его указаний. При этом доверительный управляющий отвечает за действия избранного им поверенного как за свои собственные.
Доверительный управляющий обязан при первой возможности известить учредителя о передоверии. Учредитель доверительного управления государственным имуществом в этом случае вправе заявить о прекращении доверительного управления имуществом, возместив доверительному управляющему ранее произведенные расходы, а в случаях, предусмотренных договором доверительного управления государственным имуществом, то и возместив убытки.
12. Договор доверительного управления государственным имуществом изменяется и расторгается по основаниям, предусмотренным Гражданским кодексом Республики Казахстан.
Передача государственного имущества из одного вида государственного имущества в другой или из одного уровня местного государственного управления в другой не прекращает доверительного управления государственным имуществом, если иное не предусмотрено законодательными актами Республики Казахстан или договором доверительного управления государственным имуществом.
13. При прекращении договора по инициативе одной из сторон другая сторона должна быть поставлена в известность не менее чем за 3 месяца, кроме случаев, предусмотренных пунктом 10 настоящей статьи, если иной срок не предусмотрен законодательными актами Республики Казахстан или договором доверительного управления государственным имуществом.
14. Договор доверительного управления государственным имуществом может предусматривать условия об отчуждении государственного имущества, переданного в доверительное управление, доверительному управляющему в случаях, прямо предусмотренных статьями 118, 119, 133, 156, 183 настоящего Закона и иными законодательными актами Республики Казахстан.

Статья 88. Договор безвозмездного пользования
государственным имуществом
1. К договору безвозмездного пользования государственным имуществом применяются положения Гражданского кодекса Республики Казахстан о договоре безвозмездного пользования имуществом (договоре ссуды), с особенностями, установленными статьями 89, 133, 156 настоящего Закона и иными законодательными актами Республики Казахстан.
2. Государственное имущество по договору безвозмездного пользования имуществом (договору ссуды) может быть предоставлено только в случаях, предусмотренных настоящим Законом и иными законодательными актами Республики Казахстан.
3. Договор безвозмездного пользования государственным имуществом может предусматривать условия об отчуждении государственного имущества, переданного в безвозмездное пользование, ссудополучателю в случаях, прямо предусмотренных статьями 133 настоящего Закона и иными законодательными актами Республики Казахстан.
4. Любое улучшение государственного имущества, переданного по договору ссуды, осуществляется с письменного согласия уполномоченного государственного органа по государственному имуществу (местного исполнительного органа). При прекращении договора ссуды государственного имущества стоимость неотделимых улучшений, произведенных с согласия уполномоченного органа по государственному имуществу (местного исполнительного органа), подлежит возмещению за счет средств соответствующего бюджета.
5. Договор безвозмездного пользования государственным имуществом заключается в случаях передачи местным исполнительным органом области (города республиканского значения, столицы) религиозным объединениям в безвозмездное пользование культовых (молитвенных) зданий и иного имущества, находящегося в собственности государства и являющегося памятником истории и культуры. Порядок предоставления культовых зданий и иного имущества в безвозмездное пользование устанавливается законодательным актом Республики Казахстан о религиозных объединениях.

Статья 89. Предоставление в безвозмездное пользование
государственных натурных грантов
Государственные натурные гранты предоставляются в безвозмездное пользование уполномоченным органом по инвестициям в соответствии с законодательным актом Республики Казахстан об инвестициях.

Статья 90. Передача государственного имущества по договору
подряда
Передача государственного имущества по договору подряда осуществляется в рамках исполнения заказчиком - государством обязанностей по оказанию подрядчику содействия в выполнении работ в объеме и в порядке, предусмотренных договором подряда.

Статья 91. Передача государственного имущества по договору
концессии
Передача государственного имущества по договору концессии осуществляется в соответствии с законодательным актом Республики Казахстан о концессии.

Статья 92. Договоры о передаче во временное пользование
природных ресурсов
Передача во временное пользование земельных участков, участков недр, водных объектов, участков государственного лесного фонда осуществляется на основе соответствующих договоров в порядке, установленном законодательными актами Республики Казахстан о каждом виде имущества.

Статья 93. Договоры о передаче государственного имущества
по договорам хранения
1. Государственное имущество может быть передано гражданам и юридическим лицам для обеспечения его сохранности по договорам хранения. Правила Гражданского кодекса Республики Казахстан о хранении применяются к отношениям о хранении государственного имущества с особенностями, установленными настоящей статьей.
2. Хранение государственного имущества осуществляется на основе договора хранения или договора о принятии государственного имущества (вещей) на хранение.
Хранение государственного имущества может быть возложено на любое лицо, способное обеспечить его сохранность.
В случаях, предусмотренных законодательными актами Республики Казахстан, хранение государственного имущества могут осуществлять только специализированные организации, оказывающие услуги по хранению в качестве предпринимательской деятельности.
3. Предметом хранения государственного имущества могут быть движимые вещи.
Сохранность недвижимого государственного имущества обеспечивается договором об его охране.
4. Договор хранения и договор о принятии государственного имущества на хранение заключается в письменной форме. Заключение договора может удостоверяться хранителем путем выдачи поклажедателю сохранной расписки, квитанции, свидетельства, иного документа, подписанного хранителем.
5. Срок хранения государственного имущества определяется законодательными актами Республики Казахстан или договорами хранения либо о принятии государственного имущества на хранение. По истечении сроков хранения договоры хранения или о принятии государственного имущества на хранение считаются заключенными на тот же срок, если иное не предусмотрено законодательными актами Республики Казахстан, соответствующими договорами или не вытекает из существа обязательства по обеспечению сохранности государственного имущества.
Уполномоченный государственный орган, являющийся поклажедателем или выступающий по его письменному поручению, вправе в любое время потребовать имущество (вещи) от хранителя. В этом случае поклажедатель обязан возместить хранителю убытки, вызванные досрочным прекращением обязательства, если договорами хранения или о принятии государственного имущества на хранение не предусмотрено иное.
6. Договор хранения и договор о принятии государственного имущества на хранение являются возмездными. Размер вознаграждения хранителю определяется соглашением сторон, а в случаях, установленных законодательными актами Республики Казахстан, в соответствии со ставками и тарифами.
7. Если договором хранения не предусмотрено иное, хранитель не вправе без согласия поклажедателя передавать вещь на хранение третьему лицу, за исключением случаев, когда он вынужден к этому силою обстоятельств в интересах поклажедателя и лишен возможности получить его согласие. О передаче вещи на хранение третьему лицу хранитель обязан незамедлительно уведомить поклажедателя. Хранитель отвечает за действия третьего лица, которому он передал вещь на хранение, как за свои собственные.
8. Хранитель обязан принять все предусмотренные договором, а также другие необходимые меры для обеспечения сохранности переданного ему государственного имущества. Сохранность государственного имущества должна быть обеспечена в соответствии с техническими нормативами и требованиями по условиям хранения и (или) охраны. Хранитель отвечает за утрату, недостачу или повреждение государственного имущества, принятого на хранение. Он освобождается от ответственности, если докажет, что утрата, недостача или повреждение вещи произошли не по его вине.
При недостаточности государственного имущества, переданного на хранение, хранитель обязуется в срок, определенный договорами хранения или о принятии государственного имущества на хранение, законодательством Республики Казахстан, возместить недостающее имущество в натуре, а при невозможности - в размере стоимости утраченного или недостающего государственного имущества.
9. Правила настоящей статьи применяются к отдельным видам хранения государственного имущества, если законодательством Республики Казахстан не установлено иное.
10. Материальные ценности государственного материального резерва хранятся в подведомственных организациях государственного органа, осуществляющего исполнительные и контрольные функции, а также руководство системой государственного резерва, или в пунктах хранения (юридических лицах, осуществляющих на договорной основе хранение материальных ценностей государственного резерва и оказание услуг) на основе договора хранения материальных ценностей государственного материального резерва.
Отношения, вытекающие из договора хранения материальных ценностей государственного материального резерва, регулируются законодательным актом Республики Казахстан о государственном материальном резерве.

Статья 94. Осуществление прав пользования государственным
имуществом общего пользования
1. К государственному имуществу общего пользования в соответствии с законодательными актами Республики Казахстан могут быть отнесены:
1) растительный и животный мир, иные природные ресурсы, расположенные на территории Республики Казахстан и отнесенные законодательными актами Республики Казахстан к имуществу общего пользования;
2) русла судоходных и сплавных рек с береговыми полосами установленной законодательством Республики Казахстан ширины, а также озера, лагуны и иные водоемы естественного происхождения;
3) порты, гавани, заливы, рейды и бухты, а также дамбы, молы, волнорезы и иные береговые сооружения;
4) дороги, шоссе и мосты общественного назначения с полосами отчуждения и вспомогательными сооружениями и службами;
5) рвы, плотины, водохранилища, каналы, насыпи и котлованы, сооруженные в целях ирригации, мелиорации и в иных общественно полезных целях;
6) площади, тротуары, улицы, общественные парки и места досуга, кладбища и иные общественные сооружения и здания;
7) храмы и иные культовые сооружения общественного назначения;
8) художественные, исторические и археологические памятники;
9) национальные парки, заповедники, заказники, резерваты;
10) предметы национального искусства;
11) архивы, музейные экспонаты, художественные и научные коллекции, в том числе отдельные документы, рукописи, публикации, карты и другие движимые вещи, представляющие научную и культурную ценность;
12) сервитута общего пользования (публичные сервитуты);
13) иное имущество, отнесенное к имуществу общего пользования законодательными актами Республики Казахстан.
Правила пользования имуществом общего пользования устанавливаются Правительством Республики Казахстан и местными представительными или исполнительными органами соответствующей административно-территориальной единицы в соответствии с законодательными актами Республики Казахстан об отдельных видах имущества общего пользования.
2. Государственные органы Республики Казахстан в пределах своей компетенции, установленной законодательными актами Республики Казахстан об отдельных видах имущества общего пользования, организуют управление и пользование имуществом общего пользования.

Раздел 4. Прекращение имущественных прав государства

Глава 8. Основания прекращения имущественных прав государства

Статья 95. Перечень оснований прекращения имущественных
прав государства
1. Основаниями прекращения имущественных прав государства (Республики Казахстан или административно-территориальной единицы) являются:
1) приватизация и иное отчуждение государственного (республиканского или коммунального) имущества;
2) отчуждение государственными юридическими лицами производимых ими товаров или иного имущества, не относящегося к основным средствам и не являющегося объектом приватизации, гражданам и негосударственным юридическим лицам;
3) предоставление земельных участков в частную собственность;
4) передача государственного натурного гранта, относящегося к республиканскому или коммунальному имуществу, в частную собственность;
5) гибель или уничтожение государственного имущества;
6) обращение взыскания на государственное имущество;
7) приобретательная давность;
8) возврат исполненного контрагентом в пользу государства по обязательству до момента расторжения или изменения договора;
9) возврат имущества, полученного по сделке, признанной недействительной;
10) использование или выпуск материальных ценностей из государственного материального резерва;
11) иные основания, предусмотренные Гражданским кодексом Республики Казахстан и иными законодательными актами Республики Казахстан.
2. Отчуждение государственного имущества является возмездным, за исключением случаев, предусмотренных статьями 133, 220 настоящего Закона и иными законодательными актами Республики Казахстан.

Статья 96. Запрет на отказ от права на государственное
имущество
1. Государство не может отказаться от прав на принадлежащее ему имущество. Отказ уполномоченных органов государства, его представителей и должностных лиц от права государства на государственное имущество является недействительным.
2. Действия уполномоченных органов государства, его представителей и должностных лиц, определенно свидетельствующие об их устранении от осуществления права государственной собственности и иных имущественных прав государства, влекут дисциплинарную и иную ответственность, предусмотренную законодательством Республики Казахстан.

Статья 97. Отчуждение имущества государственными
юридическими лицами
Отчуждение имущества государственными юридическими лицами при осуществлении производственно-хозяйственной деятельности, включая производимую ими продукцию, сырье, товарно-материальные ценности и иное имущество, не относящееся к основным средствам и не являющееся объектом приватизации, негосударственным юридическим лицам и гражданам влечет прекращение прав государства на отчужденное государственное имущество и не является приватизацией.

Статья 98. Прекращение прав на земельный участок и иное имущество в результате его предоставления (передачи) в частную собственность
1. Земельные участки могут быть предоставлены в частную собственность в случаях и в порядке, предусмотренных законодательным актом Республики Казахстан о земле.
2. Права государства на государственное имущество, предоставленное в виде государственного натурного гранта, могут быть прекращены при выполнении инвестиционных обязательств получателем гранта в случаях и в порядке, предусмотренных законодательным актом Республики Казахстан об инвестициях.

Статья 99. Гибель или уничтожение государственного
имущества
1. Гибель и уничтожение государственного имущества влечет прекращение прав государства на это имущество.
2. Гибель и уничтожение отдельных видов государственного имущества, пришедшего в негодность вследствие физического или морального износа, в результате стихийных бедствий и аварий, оформляются в соответствии с правилами, установленными Правительством Республики Казахстан.
3. Правила настоящей статьи применяются к вещам.

Статья 100. Обращение взыскания на государственное
имущество по обязательствам государства
1. Обращение взыскания на государственное имущество по обязательствам Республики Казахстан и административно-территориальной единицы производится в судебном порядке.
2. На имущество, составляющее государственную или местную казну, за исключением средств республиканского или местного бюджетов, не может быть обращено взыскание. Законодательными актами Республики Казахстан могут быть установлены иные виды государственного имущества, на которое не может быть обращено взыскание. В этих случаях Республика Казахстан или административно-территориальная единица несут ответственность в пределах стоимости имущества, на которое не может быть обращено взыскание, средствами республиканского или местного бюджетов.
3. Права на государственное имущество, на которое обращается взыскание, прекращаются у Республики Казахстан и административно-территориальной единицы с момента приобретения прав на это имущество лицом, к которому переходят права при обращении взыскания на государственное имущество.

Статья 101. Прекращение прав на государственное имущество,
полученное в результате реквизиции
1. При истребовании по правилам статьи 42 настоящего Закона лицом ранее принадлежавшего ему имущества, приобретенного государством при реквизиции имущества, права государства на данное имущество прекращаются.
2. Возврат изъятого имущества при реквизиции осуществляется по правилам статьи 42 настоящего Закона.

Статья 102. Прекращение прав на государственное имущество,
полученное в результате конфискации
В случае отмены (изменения в соответствующей части) судом акта, на основании которого имущество было конфисковано в собственность государства, уполномоченным органом по государственному имуществу производится возврат имущества в натуре и возмещение убытков.
В случае, если имущество было реализовано уполномоченным органом в установленном законодательными актами Республики Казахстан порядке, собственнику производится возмещение его стоимости.
Убытки подлежат возмещению в соответствии с пунктом 4 статьи 9 Гражданского кодекса Республики Казахстан.

Статья 103. Прекращение прав на государственное имущество
путем использования или выпуска материальных
ценностей из государственного материального
резерва
1. Права государства на материальные ценности из государственного материального резерва прекращаются в результате использования или выпуска материальных ценностей из государственного материального резерва.
2. Выпуск материальных ценностей из государственного материального резерва может осуществляться:
1) в связи с их освежением;
2) в порядке заимствования;
3) в порядке разбронирования.
3. Выпуск материальных ценностей из государственного материального резерва осуществляется в соответствии с законодательным актом Республики Казахстан о государственном материальном резерве.
4. Порядок выпуска материальных ценностей государственного материального резерва в связи с их освежением и в порядке разбронирования определяется Правительством Республики Казахстан.
5. Отчуждение материальных ценностей из государственного материального резерва производится при условии полной оплаты их стоимости или открытия аккредитива либо предоставления гарантии банков второго уровня.
6. Средства, полученные от реализации материальных ценностей при их выпуске из государственного материального резерва, подлежат зачислению в бюджет.
7. Материальные ценности государственного материального резерва, использованные при ликвидации чрезвычайных ситуаций, подлежат возмещению в натуральном виде в течение девяноста дней за счет средств бюджета.
8. В случае возникновения кризисных явлений и угрожающих диспропорций между спросом и предложением на внутреннем рынке, ресурсы государственного материального резерва на основании решений Правительства Республики Казахстан и в соответствии с законодательством Республики Казахстан могут быть использованы для оказания регулирующего воздействия на рынок.

Статья 104. Прекращение прав на государственное имущество
в силу приобретательной давности
1. Гражданин или негосударственное юридическое лицо, не являющиеся собственниками имущества, но добросовестно, открыто и непрерывно владеющие как своим собственным недвижимым имуществом, находящимся в государственной собственности, в течение пятнадцати лет либо иным имуществом, находящимся в государственной собственности, не менее пяти лет, приобретают право собственности на это имущество (приобретательная давность).
2. Признание права собственности на недвижимое имущество в силу приобретательной давности осуществляется по решению суда, принятому по иску заинтересованного лица.

Статья 105. Передача государственного имущества в оплату
акций и в уставный капитал товариществ с
ограниченной ответственностью
Передача государственного имущества в оплату акций и в уставный капитал товариществ с ограниченной ответственностью производится по правилам статьи 127 настоящего Закона.

Глава 9. Отчуждение государственного имущества

§ 1. Общие положения

Статья 106. Субъекты отчуждения государственного имущества
1. Субъектами отчуждения государственного имущества являются продавец (лицо, производящее отчуждение имущества) и покупатель (приобретатель).
2. Продавец (лицо, производящее отчуждение имущества) - уполномоченный орган по государственному имуществу либо местный исполнительный орган.
3. Покупатель (приобретатель) - гражданин или негосударственное юридическое лицо, приобретающее имущество в процессе отчуждения государственного имущества.
При участии на стороне покупателя (приобретателя) нескольких лиц они выступают солидарно.
4. Покупателями (приобретателями) при отчуждении государственного имущества не могут быть юридические лица, которые в соответствии с законодательными актами Республики Казахстан или учредительными документами не вправе заниматься теми видами деятельности, осуществление которых является условием продажи объекта отчуждения государственного имущества.
5. Продавец (лицо, производящее отчуждение имущества) вправе привлекать посредника для организации процесса отчуждения государственного имущества.

Статья 107. Виды отчуждения государственного имущества
1. Отчуждение государственного имущества осуществляется в следующих видах:
1) приватизация государственного имущества путем продажи на торгах в форме аукциона и тендера, торги на фондовой бирже, конкурс путем двухэтапных процедур, продажа производных ценных бумаг;
2) приватизация государственного имущества путем прямой адресной продажи;
3) иные способы отчуждения государственного имущества без проведения торгов в порядке и на условиях, предусмотренных параграфом 3 настоящей главы.
2. Действия, непосредственно не ведущие к продаже государственного имущества, но предусматривающие его последующую продажу (сдача в имущественный наем (аренду) государственного имущества либо передача его в доверительное управление с правом последующего выкупа соответственно нанимателем (арендатором) либо доверительным управляющим), рассматриваются не как виды приватизации, а как ее предварительные стадии.
3. Объектом отчуждения не может быть государственное имущество, которое в соответствии с законодательными актами Республики Казахстан может принадлежать только государству, а также государственное имущество, не подлежащее отчуждению в соответствии с актами Президента Республики Казахстан.
Перечень объектов, не подлежащих отчуждению, утверждаются Президентом Республики Казахстан.

§ 2. Приватизация государственного имущества

Статья 108. Основные принципы проведения приватизации
Основными принципами проведения приватизации являются гласность, конкурентность, правопреемство, ответственность должностных лиц за законность проведения приватизации и достоверность предоставленных данных об объектах приватизации.

Статья 109. Объект приватизации
1. Объектами приватизации являются следующие виды государственного имущества:
1) предприятие как имущественный комплекс;
2) производственные и непроизводственные подразделения и структурные единицы предприятия как имущественного комплекса, приватизация которых не нарушает замкнутый технологический цикл;
3) имущество государственных юридических лиц, за исключением случаев, предусмотренных статьями 97, 149, 156, 160, 168 настоящего Закона;
4) акции;
5) доля в уставном капитале товарищества с ограниченной ответственностью;
6) производные ценные бумаги, удостоверяющие права на акции, принадлежащие государству.
2. Государственное имущество становится объектом приватизации со дня вынесения решения о его приватизации уполномоченным органом по государственному имуществу либо местным исполнительным органом.
Решение о приватизации предприятий как имущественных комплексов или принадлежащих государству акций организаций, являющихся субъектами естественной монополии или субъектами рынка, занимающими доминирующее (монопольное) положение на товарном рынке, принимается Правительством Республики Казахстан и должно содержать указание на вид приватизации.

Статья 110. Приватизация предприятия как имущественного
комплекса
1. К приватизации предприятия как имущественного комплекса применяются правила параграфа 6 главы 25 Гражданского кодекса Республики Казахстан с учетом особенностей, предусмотренных пунктом 2 настоящей статьи и статьями 106, 108, 109, 112-114, 116, 120-125 настоящего Закона.
2. В состав предприятия как имущественного комплекса, подлежащего приватизации, не включаются хранимые на нем материальные ценности государственного материального резерва.
3. В состав предприятия как имущественного комплекса могут быть включены объекты социально-культурного и коммунально-бытового назначения.
4. Покупатель становится правопреемником гражданских прав и обязанностей приватизированного предприятия как имущественного комплекса, если иное не предусмотрено настоящим Законом и договором купли-продажи.

Статья 111. Акции, принадлежащие государству, и доли
государства в уставных капиталах товариществ с
ограниченной ответственностью
1. Продажа акций, принадлежащих государству, и долей государства в уставных капиталах товариществ с ограниченной ответственностью должна производиться с соблюдением требований, установленных законодательными актами Республики Казахстан об акционерных обществах, товариществах с ограниченной и дополнительной ответственностью и рынке ценных бумаг.
2. Не допускается продажа акций, выпуск которых не зарегистрирован в установленном законодательством порядке.
3. При продаже принадлежащих государству акций покупатель - акционерное общество не может приобрести более двадцати пяти процентов акций акционерного общества, если последнее владеет акциями покупателя.

Статья 112. Приватизация и право на земельный участок
При приватизации недвижимого имущества к покупателю переходит право на земельный участок в соответствии с законодательным актом Республики Казахстан о земле.

Статья 113. Условия проведения торгов
1. Выигравшим на аукционе признается лицо, предложившее наиболее высокую цену. Выигравшим тендер признается лицо, которое по заключению тендерной комиссии, заранее назначенной продавцом, предложило лучшие условия.
На аукционах предложения заявляются публично, на тендерах предложения заявляются письменно в закрытом конверте.
2. Торги должны быть открытыми, порядок их проведения устанавливается Правительством Республики Казахстан в соответствии со статьями 114-117 настоящего Закона.
В исключительных случаях, затрагивающих национальную безопасность, охрану окружающей природной среды, внешнеэкономическое положение Республики Казахстан, определяемых Правительством Республики Казахстан, тендер может быть закрытым. Порядок его проведения устанавливается Правительством Республики Казахстан.
3. Аукционы и тендеры, в которых участвовал только один участник, признаются несостоявшимися, за исключением третьих и последующих торгов, на которых объект приватизации может быть продан единственному участнику, изъявившему желание приобрести его.
4. До проведения торгов покупатель вправе провести проверку экологического состояния приобретаемого им объекта.

Статья 114. Порядок проведения открытых торгов
1. Извещение о проведении торгов должно быть сделано продавцом не менее чем за пятнадцать дней до их проведения, а при продаже принадлежащих государству акций и долей в уставном капитале товариществ с ограниченной ответственностью - не менее чем за тридцать дней до проведения торгов. Извещение должно быть опубликовано на государственном и русском языках в периодических изданиях, определенных путем проведения продавцом конкурса в соответствии с законодательным актом Республики Казахстан о государственных закупках. Извещение должно содержать сведения о времени, месте и виде торгов, объекте продажи и порядке проведения торгов, в том числе об оформлении участия в торгах, условиях определения лица, выигравшего торги, а также сведения о начальной цене и размере гарантийного взноса.
2. В случае изменения продавцом условий торгов извещение обо всех изменениях должно быть сделано им в порядке и в сроки, установленные пунктом 1 настоящей статьи.
Лица, подавшие заявку на участие в торгах до опубликования извещения об изменении его условий и отказавшиеся в связи с этим от участия, вправе требовать возврата гарантийного взноса и понесенных ими расходов.
3. Продавец вправе не позднее, чем за три дня до проведения торгов, отказаться от них с возмещением реального ущерба лицам, подавшим заявки на участие в торгах.
Торги могут быть отменены в связи с невозможностью их проведения. Продавец освобождается от возмещения реального ущерба лицам, подавшим заявки на участие в торгах, если проведение торгов стало невозможным вследствие непреодолимой силы.
4. Участники торгов вносят гарантийный взнос в размере, сроки и в порядке, указанных в извещении о проведении торгов. Если торги не состоялись, гарантийный взнос подлежит возврату. Гарантийный взнос возвращается также лицам, которые участвовали в торгах, но не выиграли их, и лицам, письменно отказавшимся от участия в торгах не позднее, чем за три дня до их проведения.
Гарантийные взносы возвращаются на основании заявления о возврате гарантийного взноса, поданного участником торгов с указанием реквизитов этого участника.
При заключении договора купли-продажи с лицом, выигравшим торги, сумма внесенного им гарантийного взноса засчитывается в счет исполнения обязательств по заключенному договору.
5. Лицо, выигравшее торги, и продавец подписывают в день проведения аукциона или тендера протокол о результатах торгов.
6. Договор купли-продажи должен быть подписан сторонами не позднее десяти дней после завершения торгов.
Лицо, выигравшее торги, при уклонении от подписания протокола о результатах торгов или договора купли-продажи, утрачивает внесенный им гарантийный взнос и обязано возместить продавцу понесенный им реальный ущерб в части, не покрытой гарантийным взносом.
Продавец не вправе уклоняться от подписания протокола о результатах торгов и договора купли-продажи с лицом, выигравшим торги, кроме случаев, когда лицо, выигравшее торги, не отвечает требованиям статьи 106 настоящего Закона.
Условия договора купли-продажи не должны противоречить условиям торгов.
Договоры купли-продажи предприятия как имущественного комплекса должны содержать условия о сроках, в течение которых продавец обращается в органы юстиции для регистрации прекращения деятельности предприятия.
7. Договор купли-продажи представляется для ознакомления заинтересованным лицам по их требованию с соблюдением установленных Гражданским кодексом Республики Казахстан и иными законодательными актами Республики Казахстан требований к разглашению сведений, составляющих коммерческую и иную охраняемую законодательными актами Республики Казахстан тайну.
8. Торги, проведенные с нарушением правил, установленных настоящей статьей, могут быть признаны судом недействительными по иску заинтересованного лица.
Признание торгов по оспариваемому объекту приватизации недействительными влечет недействительность договора купли-продажи.
9. Правила, установленные настоящей статьей, применяются при проведении торгов, если иное не предусмотрено статьями 115, 117 настоящего Закона.

Статья 115. Торги на фондовой бирже
1. Продажа ценных бумаг, принадлежащих государству, на фондовой бирже осуществляется в соответствии с законодательными актами Республики Казахстан о рынке ценных бумаг и о биржевой торговле. Допускается продажа ценных бумаг, принадлежащих государству, на фондовых биржах иностранных государств.
2. Извещение о продаже должно быть опубликовано на государственном и русском языках в периодических изданиях, определенных путем проведения продавцом конкурса в соответствии с законодательным актом Республики Казахстан о государственных закупках. Извещение о продаже должно быть опубликовано не менее, чем за пятнадцать дней до начала проведения торгов на фондовой бирже, и содержать сведения о дате начала торгов, месте проведения торгов, объекте продажи и его размере.
Продавец вправе указать в извещении иные сведения, касающиеся продажи ценных бумаг, принадлежащих государству.
3. Договор продавца с профессиональным участником рынка ценных бумаг должен содержать обязательство продать ценные бумаги, принадлежащие государству, не ниже минимальной цены, установленной продавцом.

Статья 116. Конкурс путем двухэтапных процедур
1. Конкурс путем двухэтапных процедур проводится с участием финансового советника по решению Правительства Республики Казахстан, определяющего приоритет цены и (или) иных условий приватизации.
2. Конкурс включает в себя следующий план мероприятий:
1) привлечение финансового советника в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан;
2) всесторонний анализ объекта приватизации, оценка его стоимости и формирование для потенциальных покупателей (инвесторов) информационной базы данных об объекте продажи;
3) публикация продавцом извещения о продаже объекта приватизации на государственном и русском языках в периодических изданиях, определенных путем проведения продавцом конкурса в соответствии с законодательным актом Республики Казахстан о государственных закупках, а также рассылка финансовым советником предложения о продаже потенциальным покупателям (инвесторам);
4) формирование финансовым советником перечня заявок, содержащего предложения потенциальных покупателей (инвесторов);
5) проведение продавцом с участием финансового советника переговоров с потенциальными покупателями (инвесторами) по перечню заявок с целью выявления не менее двух потенциальных покупателей (инвесторов), представивших в ходе переговоров наилучшие предложения (первый этап конкурса);
6) проведение продавцом с участием финансового советника переговоров с победителями первого этапа конкурса на предмет улучшения ранее предложенных условий (второй этап конкурса).
3. По итогам проведения каждого этапа переговоров продавцом, финансовым советником и всеми участниками конкурса подписывается протокол о его результатах.
4. Выигравшим конкурс признается потенциальный покупатель (инвестор), предложивший в ходе второго этапа конкурса наилучшие условия.
5. В случае отказа или уклонения победителя конкурса от подписания договора купли-продажи в сроки, установленные продавцом, договор купли-продажи подписывается с потенциальным покупателем (инвестором), предложение которого признано наилучшим после предложения победителя конкурса.

Статья 117. Продажа производных ценных бумаг,
удостоверяющих права на акции, принадлежащие
государству
1. Продажа производных ценных бумаг, удостоверяющих права на акции, принадлежащие государству, осуществляется по решению Правительства Республики Казахстан или соответствующего местного исполнительного органа.
2. Основные условия продажи производных ценных бумаг представляются продавцом на утверждение Правительству Республики Казахстан или местным исполнительным органом на утверждение соответствующему местному представительному органу.
3. Решение о продаже производных ценных бумаг должно содержать сведения о количестве акций, принадлежащих государству, на которые выпущены производные ценные бумаги, типе продаваемых производных ценных бумаг, иностранном государстве (иностранных государствах), на территории которого предполагается осуществить продажу производных ценных бумаг, максимальных сроках завершения сделки, условия и порядок реализации прав собственников производных ценных бумаг и, при необходимости, иные условия.

Статья 118. Прямая адресная продажа
1. Прямой адресной продаже подлежат объекты, переданные в соответствии со статьей 119 настоящего Закона в имущественный наем (аренду) или в доверительное управление с правом последующего выкупа соответственно нанимателю (арендатору) или доверительному управляющему.
Продажа объекта приватизации нанимателям (арендаторам) и доверительным управляющим допускается лишь при условии надлежащего исполнения ими соответствующего договора.
2. Условия продажи объекта приватизации определяются соглашением сторон, если они не были предусмотрены договором имущественного найма (аренды) или договором о передаче в доверительное управление.

Статья 119. Предварительные стадии приватизации
1. Предварительными стадиями приватизации признаются: сдача государственного имущества в имущественный наем (аренду) либо его передача в доверительное управление с правом последующего выкупа в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.
2. Доверительный управляющий или наниматель (арендатор) выбираются на основании тендера в соответствии со статьями 113 и 114 настоящего Закона.
3. На отношения доверительного управления и имущественного найма (аренды) распространяются нормы гражданского законодательства Республики Казахстан, регулирующие такие отношения, с учетом особенностей, предусмотренных статьей 118 настоящего Закона и настоящей статьей.
4. Передача государственного имущества в доверительное управление или имущественный наем (аренду) оформляется соответствующим договором уполномоченного органа по государственному имуществу либо местного исполнительного органа с доверительным управляющим или нанимателем (арендатором). Договор должен предусматривать, в какие сроки и при выполнении каких условий государственное имущество перейдет в собственность доверительного управляющего или нанимателя (арендатора).
5. В доверительное управление могут быть переданы акции, принадлежащие государству, на основании тендера в соответствии со статьями 113 и 114 настоящего Закона.
6. Субъектам малого предпринимательства может предоставляться в доверительное управление или имущественный наем (аренду) сроком на один год с правом последующей безвозмездной передачи в собственность не используемое более одного года государственное имущество для организации промышленного производства и (или) сферы услуг, за исключением торгово-посреднической деятельности.

Статья 120. Подготовка объекта к приватизации
1. Подготовка объекта к приватизации осуществляется продавцом.
2. В процессе подготовки объекта к приватизации продавец:
1) производит оценку стоимости объекта приватизации в соответствии с законодательством Республики Казахстан об оценочной деятельности;
2) подготавливает и представляет по требованию покупателя информацию об обременениях объектов приватизации, а также о сумме кредиторской и дебиторской задолженности, заключенных приватизируемым предприятием договорах, если объектом приватизации является предприятие как имущественный комплекс;
3) в случае наличия на объекте приватизации материальных ценностей государственного материального резерва заблаговременно извещает уполномоченный орган по управлению государственным материальным резервом о предстоящей приватизации для принятия им решения о дальнейшем размещении этих материальных ценностей до приватизации объекта;
4) определяет условия, формы и виды проведения приватизации, осуществляет подготовку к ее проведению;
5) обеспечивает сохранность имущества;
6) проводит другие мероприятия, необходимые для проведения приватизации.
3. Должностные лица государственных юридических лиц, а также юридических лиц, акции и доля государства в уставных капиталах которых выступают объектом продажи, обязаны по запросу продавца в определяемые им сроки предоставлять сведения, необходимые для подготовки объекта к продаже.
Ответственность за достоверность предоставляемых сведений возлагается на должностных лиц юридических лиц, перечисленных в настоящем пункте.

Статья 121. Порядок расчетов
1. Расчеты по договору купли-продажи объектов приватизации производятся между продавцом и покупателем.
2. Оплата приобретаемого объекта должна быть произведена в течение тридцати дней со дня подписания договора купли-продажи.
3. Оплата в рассрочку допускается лишь в случаях, когда условия возможной рассрочки были заблаговременно доведены до сведения участников торгов.
4. Размер первоначального взноса при продаже в рассрочку приватизируемого объекта не может быть меньше пятнадцати процентов от цены продажи, а период рассрочки не может превышать трех лет.
При внесении последующих сумм применяются правила исполнения денежного обязательства.
При продаже в рассрочку на еще не внесенные суммы начисляются проценты, исходя из официальной ставки рефинансирования Национального Банка Республики Казахстан.
5. Обеспечением своевременного погашения платежей служит право залога продавца на приобретенное покупателем имущество, если иной способ обеспечения не предусмотрен договором купли-продажи.

Статья 122. Средства, полученные от приватизации
1. Средства, полученные от приватизации, направляются в соответствующий бюджет.
Порядок использования средств, полученных от продажи материальных ценностей государственного материального резерва, устанавливается законодательным актом Республики Казахстан, регулирующим бюджетную деятельность.
2. Подготовка и проведение торгов по приватизации осуществляются за счет бюджета в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан.

Статья 123. Контроль за исполнением договора купли-продажи
1. Последующий контроль за надлежащим исполнением условий договора купли-продажи объекта приватизации осуществляется продавцом.
2. Контроль за исполнением условий договора проводится до момента окончания исполнения обязательств покупателем.
Для осуществления контроля продавец знакомится с документами, связанными с исполнением договора купли-продажи, в том числе прекратившего свое действие, и привлекает к работе экспертов, а также консультационные, оценочные, аудиторские и иные организации.

Статья 124. Ответственность собственника
приватизированного предприятия за ущерб,
причиненный окружающей среде
1. Ответственность за ущерб, причиненный окружающей среде и здоровью населения в результате хозяйственной деятельности, предшествующей приватизации, несет прежний собственник объекта приватизации - государство.
2. Распределение или переложение ущерба, причиненного окружающей среде, а также экологических рисков на нового собственника возможно лишь с его согласия.
3. После приватизации право собственности на отходы, а также обязательства по безопасному обращению с отходами и их удалению, рекультивации и восстановлению земель переходят к новому собственнику.
4. Ответственность за ущерб, причиненный окружающей среде хозяйственной деятельностью нового собственника, регулируется законодательством Республики Казахстан.

Статья 125. Признание недействительным и расторжение
договора купли-продажи
1. Основаниями для признания судом договора купли-продажи объекта приватизации недействительным являются:
1) продажа объекта лицу, не имеющему право на его приобретение;
2) предоставление покупателю незаконных льгот и преимуществ;
3) существенное нарушение порядка проведения торгов;
4) иные основания, предусмотренные Гражданским кодексом Республики Казахстан и иными законодательными актами Республики Казахстан.
2. В случае последующего отчуждения объекта приватизации покупателем до признания договора купли-продажи недействительным истребование его у приобретателя возможно по правилам, предусмотренным статьями 260 - 262 Гражданского кодекса Республики Казахстан.
3. Исковая давность по спорам, связанным с недействительностью договора купли-продажи, составляет шесть месяцев со дня его подписания, если иск предъявляется стороной в договоре. В случае предъявления иска иными заинтересованными лицами либо прокурором, исковая давность по спорам составляет шесть месяцев со дня, когда истец узнал или должен был узнать об обстоятельствах, являющихся основанием признания договора недействительным, но не позднее чем через три года со дня подписания договора.
4. Договор купли-продажи объекта приватизации может быть расторгнут по основаниям и в порядке, предусмотренным Гражданским кодексом Республики Казахстан.
5. Расторжение договора купли-продажи влечет за собой возврат сторонами того, что было исполнено ими по обязательству до момента расторжения договора, и возмещение убытков стороной, нарушившей договор.

Статья 126. Приватизация объектов государственного
жилищного фонда
Особенности приватизации объектов государственного жилищного фонда регулируются законодательным актом Республики Казахстан о жилищных отношениях.

§ 3. Иные способы отчуждения государственного имущества

Статья 127. Передача имущества в качестве имущественного
вклада в уставный капитал товарищества с
ограниченной ответственностью либо в оплату
приобретения акций акционерного общества
1. Решение о передаче республиканского имущества в уставный капитал товарищества с ограниченной ответственностью либо в оплату акций акционерного общества принимается Правительством Республики Казахстан.
2. Решение о передаче коммунального имущества в уставный капитал товарищества с ограниченной ответственностью либо в оплату акций акционерного общества принимается местным исполнительным органом соответствующей административно-территориальной единицы.
3. Передача в уставный капитал товариществ с ограниченной ответственностью либо в оплату акций акционерных обществ государственного имущества, относящегося к стратегическим объектам, осуществляется с соблюдением требований по совершению сделок со стратегическими объектами.
4. Государственное имущество, которое может принадлежать только государству, а также государственное имущество, не подлежащее приватизации, не может быть использовано в качестве имущественного вклада в уставный капитал товарищества с ограниченной ответственностью либо в оплату акций акционерного общества, за исключением национального управляющего холдинга, национальных холдингов и национальных компаний. В уставный капитал товариществ с ограниченной ответственностью или в оплату акций акционерных обществ, за исключением национального управляющего холдинга, национальных холдингов и национальных компаний, может быть передано право пользования государственным имуществом, которое может принадлежать только государству или не подлежащим приватизации, по правилам пункта 1 статьи 86 настоящего Закона, пункта 1 статьи 59 Гражданского кодекса Республики Казахстан и законодательных актов Республики Казахстан об акционерных обществах и товариществах с ограниченной ответственностью.

Статья 128. Отчуждение земельных участков
Передача земельных участков в частную собственность осуществляется в рамках специальных процедур, предусмотренных законодательным актом Республики Казахстан о земле.

Статья 129. Отчуждение имущества, закрепленного за
Национальным Банком Республики Казахстан
Отчуждение государственного имущества, закрепленного за Национальным Банком Республики Казахстан, осуществляется в порядке, определяемом законодательным актом Республики Казахстан о Национальном Банке Республики Казахстан.

Статья 130. Отчуждение имущества, поступившего в состав
государственного имущества по отдельным
основаниям
Отчуждение государственного имущества, поступившего в состав государственного имущества по отдельным основаниям, предусмотренным статьей 216 настоящего Закона, осуществляется в рамках процедур, установленных статьей 219 настоящего Закона.

Статья 131. Безвозмездная передача в собственность
религиозным объединениям культовых
(молитвенных) зданий и иного имущества
культового назначения
1. Местные исполнительные органы областей (города республиканского значения, столицы) вправе безвозмездно передавать религиозным объединениям в собственность культовые здания и иное имущество культового назначения, находящиеся в собственности государства. Религиозные объединения имеют преимущественное право на передачу им культовых (молитвенных) зданий с прилегающей территорией.
2. Порядок безвозмездной передачи в собственность религиозным объединениям культовых (молитвенных) зданий и иного имущества культового назначения определяется в соответствии с законодательным актом Республики Казахстан о религиозных объединениях.

Статья 132. Передача государственного натурного гранта в
частную собственность
Передача государственного натурного гранта, относящегося к республиканскому или коммунальному имуществу, в частную собственность производится в порядке и на условиях, предусмотренных законодательным актом Республики Казахстан об инвестициях.

Статья 133. Безвозмездная передача государственного
имущества в собственность субъектам малого
предпринимательства
1. Субъектам малого предпринимательства могут передаваться в доверительное управление или имущественный наем (аренду) не используемые более одного года объекты государственной собственности для организации производственной деятельности и сферы услуг, за исключением торгово-посреднической деятельности.
2. Контроль за выполнением субъектом малого предпринимательства условий договора имущественного найма (аренды) или доверительного управления осуществляют соответствующие территориальные подразделения уполномоченного органа по государственному имуществу или местный исполнительный орган.
3. Безвозмездная передача субъектам малого предпринимательства в собственность объектов государственной собственности, переданных в имущественный наем (аренду) или доверительное управление для организации производственной деятельности и развития услуг населению, осуществляется по истечении года с момента заключения договоров имущественного найма (аренды) или доверительного управления, в случае выполнения предусмотренных ими условий.
4. Порядок предоставления субъектам малого предпринимательства в имущественный наем (аренду) или доверительное управление с правом последующей безвозмездной передачи в собственность неиспользуемых объектов государственной собственности определяется Правительством Республики Казахстан.

Статья 134. Отчуждение имущества, которое не может
принадлежать государству, и имущества,
поступившего в состав государственного
имущества по отдельным основаниям
1. Если по основаниям, предусмотренным статьей 17 настоящего Закона и законодательными актами Республики Казахстан для приобретения права на государственное имущество, в состав государственного имущества поступило имущество, которое не может принадлежать государству в силу требований пункта 4 статьи 7, пункта 2 статьи 179 настоящего Закона или иных законодательных актов Республики Казахстан, а также имущество, поступившее в состав государственного имущества по отдельным основаниям, указанным в статье 216 настоящего Закона, это имущество должно быть отчуждено в течение одного года с момента приобретения прав на данное имущество, а средства от реализации этого имущества должны быть зачислены в государственный бюджет.
2. Отчуждение имущества, указанного в пункте 1 настоящей статьи, производится по правилам статьи 219 настоящего Закона.

Раздел 5. Особенности управления отдельными видами
государственного имущества

Глава 10. Осуществление государством прав на имущество
государственных юридических лиц

§ 1. Общие положения о государственных юридических лицах

Статья 135. Виды государственных юридических лиц
1. В зависимости от вида государственного имущества государственные юридические лица разделяются на:
1) республиканские юридические лица (республиканские предприятия и республиканские учреждения) - юридические лица, имущество которых находится в республиканской собственности;
2) коммунальные юридические лица (коммунальные предприятия и коммунальные учреждения) - юридические лица, имущество которых находится в коммунальной собственности.
2. Собственником имущества и учредителем государственных юридических лиц является государство (Республика Казахстан и административно-территориальная единица).

Статья 136. Осуществление права государственной
собственности в отношении имущества
государственных юридических лиц
1. Права субъекта права республиканской собственности в отношении имущества республиканских юридических лиц от имени Республики Казахстан выполняет уполномоченный орган по государственному имуществу, иной государственный орган, осуществляющий права субъекта права республиканской собственности по решению Правительства Республики Казахстан.
2. Управление республиканскими юридическими лицами осуществляется уполномоченными органами соответствующей отрасли.
3. В отношении республиканских юридических лиц, для которых Правительством Республики Казахстан не определен уполномоченный орган соответствующей отрасли, а также при прекращении у уполномоченного органа соответствующей отрасли права на управление государственными юридическими лицами, функции уполномоченного органа соответствующей отрасли выполняет уполномоченный орган по государственному имуществу.
4. Права субъекта права коммунальной собственности в отношении коммунальных юридических лиц осуществляет местный исполнительный орган области (города республиканского значения, столицы), района (города областного значения).
5. В качестве органа, осуществляющего управление коммунальными юридическими лицами соответствующей административно-территориальной единицы, выступает местный исполнительный орган.

Статья 137. Регистрация и перерегистрация государственных
юридических лиц
1. Государственное юридическое лицо считается созданным и приобретает права юридического лица с момента его государственной регистрации.
Регистрация государственных юридических лиц осуществляется в порядке, установленном для государственной регистрации юридических лиц.
2. Государственное юридическое лицо подлежит перерегистрации в случаях, предусмотренных Гражданским кодексом Республики Казахстан, а также законодательными актами Республики Казахстан о государственной регистрации и перерегистрации юридических лиц.

Статья 138. Устав государственного юридического лица
1. Учредительным документом государственного предприятия является устав, государственного учреждения - устав или положение.
Устав (положение) республиканского государственного учреждения утверждается уполномоченным органом соответствующей отрасли, а коммунального государственного учреждения - местным исполнительным органом.
Устав республиканского государственного предприятия утверждается уполномоченным органом по государственному имуществу, иным государственным органом, осуществляющим права субъекта права республиканской собственности по решению Правительства Республики Казахстан, а коммунального государственного предприятия - местным исполнительным органом.
2. Устав (положение) государственного юридического лица должен содержать:
1) указание о виде государственного юридического лица;
2) наименование (фирменное наименование);
3) сведения об учредителе и уполномоченном органе соответствующей отрасли;
4) место нахождения;
5) предмет и цели деятельности;
6) полномочия руководителя;
7) режим работы;
8) порядок образования имущества;
9) условия реорганизации и ликвидации.
В уставе (положении) определяются также взаимоотношения между юридическим лицом и уполномоченным органом по государственному имуществу (местным исполнительным органом), юридическим лицом и уполномоченным органом соответствующей отрасли (местным исполнительным органом), администрацией юридического лица и его трудовым коллективом. В уставе (положении) могут содержаться и другие положения, не противоречащие законодательству Республики Казахстан.
3. К учредительному документу государственного учреждения, являющегося государственным органом, применяются правила настоящей статьи, если иное не предусмотрено законодательством Республики Казахстан или индивидуальным актом о его создании.
4. Государственное учреждение по решению уполномоченного органа соответствующей отрасли (местного исполнительного органа), а государственное предприятие - по решению уполномоченного органа по государственному имуществу (местного исполнительного органа) осуществляет деятельность на основе типового устава (общего положения), утвержденного Правительством Республики Казахстан.

Статья 139. Фирменное наименование государственного
предприятия, наименование государственного
учреждения
1. Фирменное наименование государственного предприятия, наименование государственного учреждения должны содержать указание на принадлежность к виду государственной собственности (республиканское или коммунальное) и на ведомственную подчиненность.
Фирменное наименование предприятия на праве оперативного управления также должно содержать указание на то, что оно является казенным.
Наименование государственных учреждений, являющихся государственными органами, определяется законодательством Республики Казахстан или индивидуальными актами об их создании.
2. Государственное юридическое лицо имеет печать с изображением Государственного герба Республики Казахстан и наименованием юридического лица.

Статья 140. Предмет и цели деятельности государственного
юридического лица
1. Предмет и цели деятельности государственного учреждения определяются уполномоченным органом соответствующей отрасли (местным исполнительным органом) и закрепляются в уставе (положении) государственного учреждения.
Предмет и цели деятельности республиканского государственного предприятия, а также определение вида государственного предприятия (на праве хозяйственного ведения или казенное), осуществляющего такую деятельность, определяются в соответствии с требованиями статьи 148 настоящего Закона уполномоченным органом по государственному имуществу по представлению уполномоченного органа соответствующей отрасли, а коммунального государственного предприятия - местным исполнительным органом.
2. Не допускается передача государственным юридическим лицам (кроме государственных органов) государственных контрольных и надзорных функций.
3. Государственное юридическое лицо не может создавать, а также выступать учредителем (участником) другого юридического лица, если иное не предусмотрено пунктом 3 статьи 149 настоящего Закона и законодательными актами Республики Казахстан.
4. Запрещается осуществление государственным юридическим лицам деятельности, а также совершение сделок, не отвечающих предмету и целям их деятельности, закрепленных в уставе (положении).
5. Сделка, совершенная государственным юридическим лицом в противоречии с целями деятельности, определенными уставом (положением), признается в установленном законодательными актами Республики Казахстан порядке недействительной. Иск о признании сделки недействительной предъявляется, в отношении сделок государственных учреждений - уполномоченным органом соответствующей отрасли (местным исполнительным органом); в отношении сделок государственных предприятий - уполномоченным органом по государственному имуществу (местным исполнительным органом).
Действия руководителя государственного юридического лица, направленные на осуществление юридическим лицом неуставной деятельности, являются нарушением трудовых обязанностей и влекут применение в установленном порядке мер дисциплинарной и материальной ответственности.

Статья 141. Имущество государственного юридического лица
1. Имущество государственного юридического лица составляют активы юридического лица, стоимость которых отражается на его балансе.
2. Имущество государственного юридического лица является неделимым и не может быть распределено по вкладам (долям, паям), в том числе между работниками государственного юридического лица.
3. Имущество государственного юридического лица формируется за счет:
1) имущества, переданного ему собственником;
2) имущества (включая денежные доходы), приобретенного в результате собственной деятельности;
3) иных источников, не запрещенных законодательством Республики Казахстан.

Статья 142. Приобретение и прекращение права
хозяйственного ведения и права оперативного
управления
1. Приобретение и прекращение права хозяйственного ведения и права оперативного управления осуществляются на условиях и в порядке, предусмотренных Гражданским кодексом Республики Казахстан для приобретения и прекращения права собственности и иных вещных прав, если иное не предусмотрено настоящей статьей или не противоречит природе данного вещного права.
2. Право хозяйственного ведения или право оперативного управления на имущество, в отношении которого собственником принято решение о закреплении его за уже созданным государственным юридическим лицом, возникает у этого государственного юридического лица в момент закрепления имущества на его балансе, если иное не установлено законодательством или решением собственника.
3. Плоды, продукция и доходы от использования имущества, находящегося в хозяйственном ведении (оперативном управлении), а также имущество, приобретенное государственным юридическим лицом по договорам или иным основаниям, поступают в хозяйственное ведение (оперативное управление) государственного юридического лица в порядке, установленном законодательством для приобретения права собственности.
4. Право хозяйственного ведения (оперативного управления) на имущество прекращается по основаниям и в порядке, предусмотренным статьей 249 Гражданского кодекса Республики Казахстан для прекращения Права собственности, а также в случаях, предусмотренных статьями 155, 161, 169 настоящего Закона.

Статья 143. Сохранение государственным юридическим лицом
прав на имущество при смене вида
государственной собственности либо
ведомственной подчиненности
При передаче имущества государственного юридического лица из республиканской в коммунальную собственность или наоборот, либо из подчинения одного уполномоченного органа соответствующей отрасли (местного исполнительного органа) в подчинение другого, такое государственное юридическое лицо сохраняет права на принадлежащее ему имущество.

Статья 144. Реорганизация и ликвидация государственного
юридического лица
1. Реорганизация и ликвидация республиканского юридического лица производятся по решению Правительства Республики Казахстан, а коммунального юридического лица - по решению местного исполнительного органа.
Государственное юридическое лицо ликвидируется также по другим основаниям, предусмотренным Гражданским кодексом Республики Казахстан.
Реорганизацию и ликвидацию республиканского юридического лица осуществляет уполномоченный орган соответствующей отрасли по согласованию с уполномоченным органом по государственному имуществу, если иное не установлено законодательными актами Республики Казахстан.
Реорганизацию и ликвидацию коммунального юридического лица осуществляет местный исполнительный орган.
2. Имущество ликвидированного государственного юридического лица, оставшееся после удовлетворения требований кредиторов, перераспределяется уполномоченным органом по государственному имуществу (местным исполнительным органом).
Деньги ликвидированного государственного юридического лица, включая средства, полученные в результате реализации имущества этого юридического лица, оставшиеся после удовлетворения требований кредиторов, зачисляются в доход соответствующего бюджета.

Статья 145. Обжалование государственным юридическим лицом
незаконных действий государственных органов
Государственное юридическое лицо вправе в установленном порядке обжаловать в суде незаконные действия государственных органов, включая действия уполномоченного органа по государственному имуществу и уполномоченного органа соответствующей отрасли, местного исполнительного органа, связанные с перераспределением имущества, а также другие действия, которыми нарушаются права государственного юридического лица.

§ 2. Общие положения о государственном предприятии

Статья 146. Виды государственных предприятий
К государственным предприятиям относятся предприятия, основанные:
1) на праве хозяйственного ведения;
2) на праве оперативного управления (казенные предприятия).

Статья 147. Создание, реорганизация и ликвидация
государственного предприятия
1. Республиканское предприятие создается Правительством Республики Казахстан, коммунальное предприятие создается местным исполнительным органом.
2. Реорганизация и ликвидация государственного предприятия осуществляются в порядке, предусмотренном статьей 144 настоящего Закона, с особенностями, установленными настоящей статьей.
3. Преобразование республиканского предприятия на праве хозяйственного ведения в казенное предприятие производится по решению Правительства Республики Казахстан по представлению уполномоченного органа соответствующей отрасли, согласованному с уполномоченным органом по государственному имуществу, преобразование коммунального предприятия - по решению местного исполнительного органа.
4. Все расходы по преобразованию предприятия на праве хозяйственного ведения в казенное предприятие, а также расчеты преобразуемого предприятия с его кредиторами при отсутствии достаточных средств у самого предприятия осуществляются за счет соответствующего бюджета.
5. Создаваемое на базе предприятия на праве хозяйственного ведения казенное предприятие является правопреемником преобразуемого предприятия по ранее выделенным ему государственному имуществу и деньгам, а также в части землепользования, природопользования, использования недр, предоставления квот, лицензий и ранее заключенных договоров, если последние соответствуют предмету и цели деятельности вновь созданного казенного предприятия.
6. При преобразовании предприятия на праве хозяйственного ведения в казенное предприятие правовой режим закрепленного за ним имущества меняется с права хозяйственного ведения на право оперативного управления с момента принятия решения о преобразовании предприятия.

Статья 148. Назначение деятельности государственных
предприятий
1. Государство создает государственные предприятия в целях решения социально-экономических задач, определяемых потребностями общества и государства, в следующих случаях:
1) отсутствия иной возможности обеспечения национальной безопасности, обороноспособности государства и защиты интересов общества;
2) использования стратегических объектов, принадлежащих государству;
3) наличия общественной потребности в производстве товаров в тех сферах общественного производства, в которых отсутствует конкуренция либо недостаточно развита конкуренция.
2. Государственные предприятия на праве хозяйственного ведения могут создаваться в установленном законодательством Республики Казахстан порядке (а ранее созданные - действуют) для осуществления следующих видов деятельности:
1) разработка, производство, ремонт и реализация вооружения и боеприпасов к нему, защитных средств, военной техники, запасных частей, комплектующих элементов и приборов к ней; ликвидация (уничтожение, утилизация, захоронение) и переработка высвобождаемых военно-технических средств;
2) осуществление хозяйственной деятельности в области энерго-, водо-, и теплоснабжения, магистрального транспорта, связи, коммуникаций, информационной безопасности, коммунального и жилищного хозяйства и других систем жизнеобеспечения республиканской и местной инфраструктур, которые в силу своего естественного монопольного положения и социально-экономической значимости требуют прямого государственного управления;
3) способствующих осуществлению Национальным Банком, Управлением делами Президента Республики Казахстан и органами дипломатической службы Республики Казахстан возложенных на них функций, необходимых для осуществления Национальным Банком, Управлением делами Президента и органами дипломатической службы возложенных на них функций;
4) содержание и развитие сети государственных автомобильных дорог и других объектов инфраструктуры, для которых законодательством Республики Казахстан установлен специальный порядок финансирования;
5) осуществление производственно-хозяйственной деятельности в области здравоохранения, охраны природы, образования, безопасности и охраны труда, занятости, социальной защиты, науки, культуры, туризма и спорта;
6) осуществление производственно-хозяйственной деятельности в области защиты растений и карантина растений;
7) осуществление деятельности, обеспечивающей ведение государственного правового и земельного кадастров, государственного банка данных о недрах, государственного реестра нормативных правовых актов Республики Казахстан;
8) эксплуатация водохранилищ, гидротехнических сооружений и других водохозяйственных объектов, обеспечение водой водопотребителей и водопользователей;
9) осуществление деятельности морского порта, связанной с обслуживанием морских судов, пассажиров и грузов;
10) предоставление аэронавигационных услуг пользователям воздушного пространства Республики Казахстан;
11) ликвидация и консервация убыточных рудников и хвостохранилищ, а также угольных предприятий, выявление, локализация и ликвидация очагов карантинных объектов;
12) осуществление производственной деятельности в области уголовно-исполнительной системы;
13) осуществление хозяйственной деятельности в области формирования и хранения государственного материального резерва;
14) осуществление производственно-хозяйственной деятельности в области технического регулирования и метрологии;
15) осуществление функций национальной гидрометеорологической службы.
3. Казенные предприятия могут создаваться в установленном законодательством Республики Казахстан порядке (а ранее созданные - действуют) для осуществления следующих видов деятельности:
1) осуществление производственно-хозяйственной деятельности в области здравоохранения, охраны природы, образования, безопасности и охраны труда, занятости, социальной защиты, науки, культуры, туризма и спорта;
2) осуществление производственно-хозяйственной деятельности в области рыбного и лесного хозяйства, а также охраны и воспроизводства животного мира;
3) ликвидация очагов особо опасных заразных болезней животных, дезинфекция транспортных средств на ветеринарных контрольных постах на государственной границе, хранение республиканского запаса ветеринарных средств;
4) диагностика особо опасных болезней животных, регистрационные испытания, апробация ветеринарных препаратов и кормовых добавок, а также контроль серий (партий) ветеринарных препаратов при их рекламации;
5) выполнение горноспасательных и иных специальных работ в чрезвычайных и аварийных ситуациях, защиты от пожаров, наводнений и других стихийных бедствий;
6) производство топографо-геодезических и картографических работ;
7) предоставление социальных услуг для лиц (семей), находящихся в трудной жизненной ситуации;
8) осуществление деятельности в сферах, отнесенных к государственной монополии или являющихся функцией государства, за исключением контрольных и надзорных функций.
4. Порядок создания государственных предприятий, в том числе для осуществления деятельности в сферах, отнесенных к государственной монополии, регулируется законодательными актами Республики Казахстан.

Статья 149. Распоряжение имуществом государственного
предприятия
1. Государственное предприятие самостоятельно реализует производимую им продукцию.
2. Государственное предприятие не имеет право отчуждать на основании договоров купли-продажи, мены, дарения имущество, относящееся к основным средствам.
3. Государственное предприятие может создавать, а также выступать учредителем (участником) другого юридического лица в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан.

Статья 150. Государственное предприятие как имущественный
комплекс
1. В состав предприятия как имущественного комплекса входят все виды имущества, предназначенного для его деятельности, включая здания, сооружения, оборудование, инвентарь, сырье, продукцию, право на земельный участок, права требования, долги, а также права на обозначения, индивидуализирующие его деятельность (фирменное наименование, товарные знаки), и другие исключительные права.
2. Совершение в отношении республиканского государственного предприятия сделок (залога, аренды и других), где предприятие выступает в качестве единого имущественного комплекса, производится по решению Правительства Республики Казахстан, а в отношении коммунального государственного предприятия - по решению местного исполнительного органа.

Статья 151. Изъятие у предприятия незаконно полученных
доходов
Доходы, полученные предприятием от совершения деятельности, запрещенной законодательством Республики Казахстан, не предусмотренной его уставом, а также доходы, полученные в результате завышения установленных цен на реализуемые товары (работы, услуги), созданные за счет финансирования из государственного бюджета, подлежат изъятию соответственно в республиканский или местный бюджет в порядке, определяемом законодательством Республики Казахстан. В случае выявления фактов использования имущества без соответствующего его отражения по правилам бухгалтерского учета, оно также подлежит изъятию.

Статья 152. Оплата труда работников предприятия
1. Размер фонда оплаты труда республиканского государственного предприятия ежегодно устанавливается уполномоченным органом соответствующей отрасли, а коммунального - местным исполнительным органом.
2. Формы оплаты труда, штатное расписание, размеры должностных окладов, система премирования и иного вознаграждения определяются предприятием самостоятельно в пределах установленного фонда оплаты труда.
3. Размеры должностных окладов руководителя республиканского предприятия, его заместителей, главного (старшего) бухгалтера, система их премирования и иного вознаграждения устанавливаются уполномоченным органом соответствующей отрасли, а коммунального - местным исполнительным органом.

§ 3. Государственное предприятие на праве
хозяйственного ведения

Статья 153. Объект права хозяйственного ведения
1. Объектом права хозяйственного ведения может быть любое имущество, если иное не предусмотрено законодательством Республики Казахстан.
2. В ведении предприятия может находиться лишь то имущество, которое либо необходимо ему для обеспечения деятельности, предусмотренной его уставными целями, либо оказалось продуктом этой деятельности.

Статья 154. Уставный и резервный капиталы предприятия
1. Размер уставного капитала предприятия определяется его учредителем, но не может превышать общей стоимости передаваемого предприятию имущества и быть менее 10 000 размеров месячного расчетного показателя, установленной на дату государственной регистрации предприятия.
Размер уставного капитала указывается в уставе предприятия.
Уставный капитал должен быть полностью сформирован собственником (учредителем) к моменту государственной регистрации предприятия.
2. Предприятие обязано формировать резервный капитал в размере, определяемом его уставом и составляющем не менее 10 процентов его уставного капитала, направляя на эти цели не менее 5 процентов остающегося в его распоряжении чистого дохода до достижения резервным капиталом установленной величины.
Средства резервного капитала используются исключительно на покрытие убытков, исполнение обязательств перед бюджетом, погашение бюджетных кредитов и выплату вознаграждения (интереса) по ним в случае недостаточности иных средств предприятия.
3. Если законодательными актами Республики Казахстан об отдельных видах предпринимательской деятельности установлены иные порядки формирования и размеры уставного и резервного капиталов, то предприятия формируют их в размерах, предусмотренных данными актами, но не менее, чем это указано в пункте 1 настоящей статьи.

Статья 155. Особенности прекращения права хозяйственного
ведения
1. Помимо общих оснований прекращения права хозяйственного ведения, предусмотренного пунктом 4 статьи 142 настоящего Закона, право хозяйственного ведения прекращается в случаях правомерного изъятия имущества у предприятия по решению собственника.
К случаям правомерного изъятия, в частности, относятся:
1) изъятие имущества, которое не отвечает целям уставной деятельности предприятия (пункт 2 статьи 153 настоящего Закона);
2) изъятие излишнего, неиспользуемого либо используемого не по назначению имущества.
2. В решении об изъятии имущества, находящегося на праве хозяйственного ведения, уполномоченный орган по государственному имуществу (местный исполнительный орган) устанавливаются предприятию сроки содержания и обеспечения сохранности изъятого имущества до его передачи иному лицу.

Статья 156. Условия осуществления имущественных прав
предприятия
1. Предприятие на праве хозяйственного ведения самостоятельно распоряжается не относящимся к основным средствам движимым имуществом, закрепленным за ним на праве хозяйственного ведения.
2. Предприятие, осуществляющее деятельность на праве хозяйственного ведения, вправе с письменного согласия уполномоченного органа по государственному имуществу (местного исполнительного органа) по представлению уполномоченного органа соответствующей отрасли:
1) создавать филиалы, представительства предприятия;
2) распоряжаться принадлежащими ему акциями, а также дебиторской задолженностью;
3) выдавать поручительство или гарантию по обязательствам третьих лиц;
4) предоставлять займы.
3. Деньги, полученные от сделок с имуществом, указанным в пунктах 1 и 2 настоящей статьи, используются предприятием самостоятельно, если иное не установлено законодательным актом Республики Казахстан, регулирующим бюджетную деятельность, или собственником (уполномоченным органом по государственному имуществу, местным исполнительным органом).

Статья 157. Финансирование деятельности предприятия
1. Предприятие содержится за счет собственных доходов от собственной деятельности.
2. Норматив отчисления части чистого дохода республиканских государственных предприятий устанавливается Правительством Республики Казахстан.
Норматив отчисления части чистого дохода коммунальных государственных предприятий устанавливается местным исполнительным органом.
Часть чистого дохода государственных предприятий по установленным нормативам подлежит зачислению в соответствующий бюджет в порядке, установленном законодательным актом Республики Казахстан, регулирующим бюджетную деятельность.

Статья 158. Цены на товары, производимые предприятием
1. Цены на товары (работы, услуги), производимые предприятием на праве хозяйственного ведения, должны обеспечить полное возмещение понесенных предприятием затрат на их производство, безубыточность его деятельности и финансирование за счет собственных доходов.
2. Цены на товары (работы, услуги), производимые в рамках объемов работ (услуг), финансируемых из бюджета, устанавливаются предприятием по согласованию с уполномоченным органом соответствующей отрасли.
3. Цены на товары (работы, услуги), производимые и реализуемые предприятием, относящимся к субъектам естественной монополии или субъектам рынка, занимающим доминирующее положение на рынке, устанавливаются с учетом требований законодательных актов Республики Казахстан об естественных монополиях и регулируемых рынках или о конкуренции.

Статья 159. Ответственность предприятия
Предприятие на праве хозяйственного ведения отвечает по своим обязательствам всем принадлежащим ему имуществом.
Предприятие не несет ответственности по обязательствам государства.
Государство не отвечает по обязательствам предприятия, за исключением случаев банкротства, которое было вызвано действиями учредителя (уполномоченного органа по государственному имуществу) или уполномоченного органа соответствующей отрасли, а в отношении коммунального предприятия - действиями местного исполнительного органа. В этих случаях государство отвечает по обязательствам предприятия при недостаточности средств последнего для удовлетворения требований кредиторов.
Законодательными актами Республики Казахстан могут быть установлены иные случаи ответственности государства по обязательствам предприятия.

§ 4. Казенное предприятие

Статья 160. Распоряжение имуществом казенного предприятия
Республиканские казенные предприятия, созданные Правительством Республики Казахстан, отчуждают или иным способом распоряжаются закрепленным за ними имуществом, не относящимся к основным средствам, а также передают и списывают дебиторскую задолженность лишь с письменного согласия соответственно уполномоченного органа по государственному имуществу, а коммунальные казенные предприятия - с согласия местного исполнительного органа.
Казенное предприятие самостоятельно реализует производимую им продукцию.

Статья 161. Право государства на изъятие и
перераспределение имущества, переданного в
оперативное управление государственному
юридическому лицу
1. Уполномоченный орган по государственному имуществу (местный исполнительный орган) вправе по согласованию с уполномоченным органом соответствующей отрасли изъять закрепленное за казенным предприятием имущество либо перераспределить его между другими созданными им юридическими лицами, если иное не установлено законодательными актами Республики Казахстан.
2. В решении об изъятии имущества, находящегося на праве оперативного управления, уполномоченный орган по государственному имуществу (местный исполнительный орган) вправе установить казенному предприятию сроки содержания и обеспечения сохранности изъятого имущества до его передачи иному лицу.

Статья 162. Хозяйственная деятельность казенного
предприятия
1. Хозяйственная деятельность казенного предприятия определяется его целями и задачами, зафиксированными в уставе.
2. Осуществление иной хозяйственной деятельности не допускается.

Статья 163. Цены на товары, производимые казенным
предприятием
1. Цены на товары (работы, услуги), производимые и реализуемые республиканским казенным предприятием, устанавливаются уполномоченным органом соответствующей отрасли.
2. Цены на товары (работы, услуги), производимые и реализуемые коммунальным казенным предприятием, устанавливаются местным исполнительным органом.
3. Цены на товары (работы, услуги), производимые и реализуемые казенным предприятием, относящимся к субъектам естественной монополии или субъектам рынка, занимающим доминирующее положение на рынке, устанавливаются с учетом требований законодательных актов Республики Казахстан об естественных монополиях или о конкуренции и ограничении монополистической деятельности.

Статья 164. Финансирование деятельности казенного
предприятия
1. Деятельность казенного предприятия финансируется за счет собственного дохода на основании плана финансово-хозяйственной деятельности (бизнес-плана).
2. Порядок распределения доходов казенного предприятия определяется уполномоченным органом соответствующей отрасли (местным исполнительным органом).
3. Руководитель казенного предприятия несет персональную ответственность за неисполнение плана финансово-хозяйственной деятельности (бизнес-плана).

Статья 165. Ответственность казенного предприятия
1. Казенное предприятие отвечает по своим обязательствам находящимися в его распоряжении деньгами.
Обращение взыскания на остальное имущество казенного предприятия не допускается, за исключением случаев ликвидации этого юридического лица.
2. Казенное предприятие не отвечает по обязательствам государства.
3. При недостаточности у казенного предприятия денег субсидиарную ответственность по его обязательствам несут Республика Казахстан или административно-территориальная единица средствами соответствующего бюджета.

§ 5. Государственное учреждение

Статья 166. Создание государственного учреждения
1. Республиканское учреждение создается Президентом Республики Казахстан или Правительством Республики Казахстан, коммунальное учреждение - местным исполнительным органом области (города республиканского значения или столицы), района (города областного значения).
2. Создание учреждения государством совместно с гражданами и негосударственными юридическими лицами не допускается.
3. Особенности создания государственного учреждения, являющегося государственным органом, и особенности правового регулирования участия государственных органов в имущественном обороте устанавливаются статьями 170 и 171 настоящего Закона.

Статья 167. Финансирование деятельности государственного
учреждения
1. Деятельность государственного учреждения финансируется из бюджета уполномоченным органом соответствующей отрасли или местным исполнительным органом, если дополнительный или иной источник финансирования не установлен законодательными актами Республики Казахстан.
2. Законодательными актами Республики Казахстан государственным учреждениям, помимо осуществления управленческих, социально-культурных или иных функций некоммерческого характера, может быть предоставлено право осуществлять приносящую доходы деятельность (оказание платных услуг).

Статья 168. Реализация имущественных прав государственным
учреждением
1. Государственное учреждение не вправе отчуждать на основании договоров купли-продажи, мены, дарения или иной сделки закрепленное за ним имущество и имущество, приобретенное им за счет средств бюджета и относящееся к основным средствам.
Государственное учреждение не вправе отчуждать или иным образом распоряжаться иным закрепленным за ним имуществом и имуществом, приобретенным им за счет средств бюджета, без согласия уполномоченного органа по государственному имуществу или местного исполнительного органа.
2. Если в соответствии с законодательными актами Республики Казахстан государственному учреждению, не являющемуся государственным органом, предоставлено право осуществлять приносящую доходы деятельность, то распоряжение доходами, полученными от такой деятельности, и имуществом, приобретенным за счет этих доходов, осуществляется в соответствии с целями деятельности государственного учреждения в порядке, определенном Правительством Республики Казахстан.

Статья 169. Право государства на изъятие и
перераспределение имущества, переданного в
оперативное управление государственному
учреждению
Уполномоченный орган по государственному имуществу (местный исполнительный орган) вправе по согласованию с уполномоченным органом соответствующей отрасли изъять закрепленное за государственным учреждением имущество либо перераспределить его между другими государственными юридическими лицами, если иное не установлено законодательными актами Республики Казахстан.

Статья 170. Участие государственных органов в
имущественных отношениях
1. Государственные органы, которые являются таковыми в силу Конституции Республики Казахстан, конституционных законов Республики Казахстан, иных законодательных актов Республики Казахстан, указов Президента Республики Казахстан или постановлений Правительства Республики Казахстан, признаются государственными учреждениями, если указанным законодательством Республики Казахстан и индивидуальными актами об их создании они определены в качестве юридического лица.
2. Государственные органы, определенные в качестве юридического лица, рассматриваются в качестве государственных учреждений в том случае, если они выступают в гражданско-правовых отношениях не от имени государства, а от своего собственного имени (заключают договоры аренды, купли-продажи канцелярских принадлежностей, оборудования, несут ответственность по обязательствам из причинения вреда, совершают другие гражданско-правовые действия).

Статья 171. Особенности создания и деятельности
государственных учреждений, являющихся
государственными органами
1. Государственное учреждение, являющееся государственным органом, указанное в пункте 1 статьи 170 настоящего Закона, создается на основе законодательства Республики Казахстан и индивидуальных правовых актов о создании государственного органа и действует на основании положений об этом учреждении.
2. Государственное учреждение, являющееся государственным органом, не вправе выступать от своего имени в качестве учредителя (акционера, участника, вкладчика, члена) другого юридического лица. При учреждении государственных юридических лиц, акционерных обществ и товариществ с ограниченной ответственностью государственные органы вправе выступать в качестве учредителя (акционера, участника) лишь от имени государства (Республики Казахстан или административно-территориальной единицы).
3. Государственные учреждения, являющиеся государственными органами, за исключением Национального Банка Республики Казахстан, не вправе заниматься деятельностью, приносящей доходы. Национальный Банк Республики Казахстан вправе заниматься деятельностью, приносящей доходы, в случаях и порядке, предусмотренных законодательным актом Республики Казахстан о Национальном Банке Республики Казахстан.
4. Компетенция, структура, ведомственная подчиненность и другие вопросы, связанные с осуществлением функций государственного органа, определяются законодательством Республики Казахстан и индивидуальными актами о создании этих государственных органов.
5. Действие настоящего Закона распространяется на государственные учреждения, являющиеся государственными органами, если иное не установлено законодательными актами Республики Казахстан.

Статья 172. Ответственность государственного учреждения
1. Государственное учреждение отвечает по своим обязательствам находящимися в его распоряжении деньгами.
Обращение взыскания на остальное имущество государственного учреждения не допускается.
2. При недостаточности у государственного учреждения денег субсидиарную ответственность по его обязательствам несут Республика Казахстан или административно-территориальная единица средствами соответствующего бюджета.

Глава 11. Осуществление прав на принадлежащие государству
акции акционерных обществ и доли в уставном капитале
товариществ с ограниченной ответственностью

Статья 173. Правовое регулирование осуществления
государством принадлежащих ему прав на акции
акционерных обществ и доли в уставном капитале
товариществ с ограниченной ответственностью
1. Правовое регулирование создания акционерных обществ и товариществ с ограниченной ответственностью с участием государства, прав акционеров (участников), образования и полномочий органов управления обществ и товариществ с участием государства осуществляется законодательными актами Республики Казахстан об акционерных обществах и товариществах с ограниченной ответственностью с учетом особенностей, установленных настоящей главой.
2. Закупки товаров, работ и услуг национальным управляющим холдингом, национальными холдингами, национальными компаниями и организациями, пятьдесят и более процентов акций (долей участия) которых принадлежат национальному управляющему холдингу, национальному холдингу, национальной компании, осуществляются на основе типовых правил закупок товаров, работ и услуг, утверждаемых Правительством Республики Казахстан.

Статья 174. Основания возникновения прав государства на
акции акционерных обществ и доли в уставном
капитале товарищества с ограниченной
ответственностью
Государство приобретает права на акции в акционерном обществе и доли участия в уставном капитале товариществ с ограниченной ответственностью путем:
1) преобразования государственных предприятий и государственных учреждений в акционерные общества и товарищества с ограниченной ответственностью;
2) создания государством акционерных обществ и товариществ с ограниченной ответственностью;
3) приобретения государством акций акционерных обществ и долей в уставном капитале товариществ с ограниченной ответственностью;
4) преобразования в акционерные общества и товарищества с ограниченной ответственностью негосударственных коммерческих организаций в иных организационно-правовых формах, доля в уставном капитале которых поступила в состав государственного имущества по основаниям, предусмотренным статьей 17 настоящего Закона;
5) принудительного выкупа доли в товариществах с ограниченной ответственностью в соответствии с законодательством Республики Казахстан о товариществах с ограниченной ответственностью;
6) реализации приоритетного права на приобретение стратегических объектов;
7) приобретение по иным основаниям, предусмотренным статьей 17 настоящего Закона.

Статья 175. Преобразование государственных предприятий и
государственных учреждений в акционерные
общества и товарищества с ограниченной
ответственностью
Преобразование государственных предприятий и государственных учреждений в акционерные общества и товарищества с ограниченной ответственностью производится в соответствии с Гражданским кодексом Республики Казахстан и иными законодательными актами Республики Казахстан.

Статья 176. Приобретение государством акций акционерного
общества и доли в уставном капитале
товариществ с ограниченной ответственностью
1. Решение о приобретении акций акционерного общества и доли в уставном капитале товарищества с ограниченной ответственностью в состав республиканского и коммунального имущества принимается соответственно Правительством Республики Казахстан или местным исполнительным органом, если иное не предусмотрено законодательными актами Республики Казахстан.
2. Приобретение акций акционерных обществ и долей в уставном капитале товариществ с ограниченной ответственностью за счет средств бюджета производится в порядке, предусмотренном законодательным актом Республики Казахстан, регулирующим бюджетную деятельность.
3. В случае принятия решения об оплате акций или уставного капитала товарищества с ограниченной ответственностью иным, кроме денег имуществом, передача государственного имущества производится по правилам статьи 127 настоящего Закона.
4. При приобретении акций акционерных обществ за счет средств республиканского бюджета, а также при учреждении акционерного общества с участием Республики Казахстан в реестре держателей ценных бумаг акционерного общества акции, входящие в состав республиканского имущества, на основании приказа акционерного общества подлежат зачислению на лицевой счет уполномоченного органа по государственному имуществу.
При приобретении акций акционерных обществ за счет средств местного бюджета, а также при учреждении акционерного общества с участием административно-территориальной единицы в реестре держателей ценных бумаг акционерного общества акции, входящие в состав коммунального имущества, на основании приказа акционерного общества подлежат зачислению на лицевой счет местного исполнительного органа.

Статья 177. Учреждение государством акционерных обществ и
товариществ с ограниченной ответственностью
1. При учреждении государством акционерных обществ и товариществ с ограниченной ответственностью их учредителем является Республика Казахстан или административно-территориальная единица.
2. От имени Республики Казахстан учредителем акционерного общества и товарищества с ограниченной ответственностью выступает Правительство Республики Казахстан.
3. От имени административно-территориальной единицы учредителем акционерного общества и товарищества с ограниченной ответственностью выступает местный исполнительный орган.
4. Иные государственные органы Республики Казахстан и государственные юридические лица не могут выступать в качестве учредителей акционерных обществ и участников товарищества с ограниченной ответственностью.
5. Законодательными актами Республики Казахстан могут быть установлены запреты и ограничения на участие государства в акционерных обществах и товариществах с ограниченной ответственностью, осуществляющих отдельные виды предпринимательской деятельности.
6. Оплата уставного капитала учреждаемого акционерного общества или товарищества с ограниченной ответственностью с участием государства осуществляется за счет средств бюджета в соответствии с законодательным актом Республики Казахстан, регулирующим бюджетную деятельность.
7. В случае принятия решения об оплате акций акционерного общества или уставного капитала товарищества с ограниченной ответственностью иным, кроме денег, имуществом, передача государственного имущества производится по правилам статьи 127 настоящего Закона.
8. Перечень национальных холдингов, национальных компаний утверждается Правительством Республики Казахстан.

Статья 178. Виды акционерных обществ и товариществ с
ограниченной ответственностью с участием
государства
1. В зависимости от того, кому принадлежат акции (доли в уставном капитале товариществ с ограниченной ответственностью), акционерные общества и товарищества с ограниченной ответственностью с участием государства подразделяются на:
1) акционерные общества и товарищества с ограниченной ответственностью с участием Республики Казахстан;
2) акционерные общества и товарищества с ограниченной ответственностью с участием административно-территориальной единицы.
2. В зависимости от количества принадлежащих государству акций (размера доли, принадлежащей государству в уставном капитале товарищества с ограниченной ответственностью), акционерные общества и товарищества с ограниченной ответственностью подразделяются на:
1) контролируемые государством акционерные общества и товарищества с ограниченной ответственностью - акционерные общества и товарищества с ограниченной ответственностью, в уставном капитале которых государству принадлежит контрольный пакет акций акционерного общества или контрольная доля в уставном капитале товарищества с ограниченной ответственностью. Контрольный пакет акций или контрольная доля в уставном капитале означает, что государству принадлежит соответственно более пятидесяти процентов голосующих акций акционерного общества или более пятидесяти процентов доли в уставном капитале товарищества с ограниченной ответственностью;
2) акционерные общества и товарищества с ограниченной ответственностью с недоминирующей долей участия государства - акционерные общества и товарищества с ограниченной ответственностью, не обладающие признаками, указанными в подпункте 1) настоящего пункта.

Статья 179. Особенности участия контролируемых
государством или национальными холдингами
акционерных обществ и товариществ с
ограниченной ответственностью в уставных
капиталах иных юридических лиц
1. Национальный холдинг, национальная компания или иное контролируемое государством или национальным холдингом акционерное общество или товарищество с ограниченной ответственностью, могут быть учредителями (акционерами и участниками) коммерческих организаций, созданных в форме акционерных обществ и товариществ с ограниченной ответственностью, некоммерческих организаций в порядке, установленном законодательными актами Республики Казахстан, а также организаций, созданных на территории иностранных государств.
Выступление национального холдинга, национальной компании или иного контролируемого государством или национальным холдингом акционерного общества или товарищества с ограниченной ответственностью в качестве учредителя (участника, члена) юридических лиц Республики Казахстан, являющихся коммерческими организациями, в иной организационно-правовой форме не допускается.
2. В случае приобретения национальным холдингом, национальной компанией или иным контролируемым государством или национальным холдингом акционерным обществом или товариществом с ограниченной ответственностью прав на долю в уставном капитале иных, чем акционерное общество или товарищество с ограниченной ответственностью, негосударственных коммерческих организациях, указанная доля подлежит отчуждению в течение одного года с момента приобретения прав на нее, если эта коммерческая организация не будет преобразована в акционерное общество или товарищество с ограниченной ответственностью.

Статья 180. Последствия приобретения государством прав на
доли (паи) в уставном капитале юридических
лиц, которые не могут принадлежать государству
Если по основаниям, предусмотренным статьей 17 настоящего Закона, в состав государственного имущества поступили доли (паи) в уставном капитале негосударственной коммерческой организации в иной, чем акционерное общество или товарищество с ограниченной ответственностью, организационно-правовой форме, указанные доли (паи) подлежат отчуждению в течение одного года с момента приобретения прав на них с зачислением дохода от продажи в государственный бюджет, если юридическое лицо не будет преобразовано в акционерное общество или товарищество с ограниченной ответственностью или если на базе имущества указанного лица не будет создано государственное юридическое лицо.

Статья 181. Прекращение участия государства в акционерных
обществах и товариществах с ограниченной
ответственностью
1. Участие государства в акционерных обществах и товариществах с ограниченной ответственностью прекращается при продаже акций или доли в уставном капитале товарищества с ограниченной ответственностью или прекращении прав на акции и долю в уставном капитале товарищества с ограниченной ответственностью по иным основаниям, предусмотренным статьей 95 настоящего Закона.
2. Продажа принадлежащих государству акций в акционерных обществах или доли в уставном капитале товарищества с ограниченной ответственностью производится по правилам главы 9 настоящего Закона.
3. Передача принадлежащих государству акций и доли в уставном капитале товарищества с ограниченной ответственностью в оплату размещаемых акционерным обществом акций или в качестве вклада в уставный капитал товарищества с ограниченной ответственностью производится в порядке, предусмотренном статьей 127 настоящего Закона.

Статья 182. Распоряжение принадлежащими государству
акциями акционерных обществ и долями в
уставном капитале товариществ с ограниченной
ответственностью
1. Распоряжение принадлежащими государству акциями в акционерных обществах и долями в уставном капитале товариществ с ограниченной ответственностью производится в порядке, предусмотренном главой 9 настоящего Закона.
2. Безвозмездная передача принадлежащих государству акций (долей в уставном капитале товариществ с ограниченной ответственностью) не допускается.
3. Распоряжение акциями национальных компаний, переданных в уставный капитал национального холдинга, а также принадлежащими государству акциями (долями в уставном капитале товариществ с ограниченной ответственностью), являющимися стратегическими объектами, допускается по решению Правительства Республики Казахстан.
4. Обременение принадлежащих государству акций (долей) правами третьих лиц в форме доверительного управления с правом последующего выкупа и их отчуждение допускаются по правилам главы 9 настоящего Закона.
5. Залог принадлежащих государству акций акционерных обществ и долей в уставном капитале товариществ с ограниченной ответственностью не допускается.

Статья 183. Передача принадлежащих государству акций
акционерного общества или доли в уставном
капитале товарищества с ограниченной
ответственностью в доверительное управление
1. Передача принадлежащих государству акций акционерного общества или доли в уставном капитале товарищества с ограниченной ответственностью в доверительное управление гражданам и негосударственным юридическим лицам производится уполномоченным органом по государственному имуществу, если предметом передачи являются акции или доля в уставном капитале товарищества с ограниченной ответственностью, относящиеся к республиканскому имуществу.
2. Передача акций акционерного общества или доли в уставном капитале товарищества с ограниченной ответственностью, относящихся к коммунальному имуществу, в доверительное управление производится местным исполнительным органом.
3. Передача принадлежащих государству акций или доли в уставном капитале товарищества с ограниченной ответственностью гражданам или негосударственным юридическим лицам в доверительное управление с правом их последующего выкупа производится в порядке, установленном главой 9 настоящего Закона.
4. Размер вознаграждения, а также срок действия доверительного управления определяются договором о передаче акций и доли в уставном капитале товарищества с ограниченной ответственностью в доверительное управление.
Не допускается передача акций и доли в уставном капитале товарищества с ограниченной ответственностью в доверительное управление с полным отказом государства от своего права на дивиденды.
5. Доверительному управляющему не могут быть переданы права государства, связанные с решением следующих вопросов:
1) об изменении устава акционерного общества и товарищества с ограниченной ответственностью;
2) об изменении (увеличении или уменьшении) размера уставного капитала акционерного общества и товарищества с ограниченной ответственностью;
3) о консолидации и разделении ранее выпущенных акций, выпуске дополнительных акций;
4) о ликвидации акционерного общества или товарищества с ограниченной ответственностью, их реорганизации, а также об изменении их наименования.

Статья 184. Право государства на участие в управлении
акционерным обществом и товариществом с
ограниченной ответственностью с участием
государства
1. Право на участие в управлении акционерным обществом или товариществом с ограниченной ответственностью с участием государства реализуется государством в соответствии с законодательными актами Республики Казахстан об акционерных обществах и товариществах с ограниченной ответственностью.
2. В акционерных обществах и товариществах с ограниченной ответственностью с участием Республики Казахстан от имени Республики Казахстан право государства как акционера (участника) на участие в управлении акционерным обществом (товариществом с ограниченной ответственностью) осуществляет уполномоченный орган по государственному имуществу.
3. Право государства как акционера (участника) на участие в управлении акционерным обществом (товариществом с ограниченной ответственностью) может быть передано по решению Правительства Республики Казахстан уполномоченному органу соответствующей отрасли.
Уполномоченный орган соответствующей отрасли, которому переданы права государства как акционера, самостоятельно принимает решение по всем вопросам, относящимся к компетенции акционера, за исключением следующих вопросов, решение по которым принимается по согласованию с уполномоченным органом по государственному имуществу:
1) внесение изменений и (или) дополнений в устав общества или утверждение его в новой редакции;
2) добровольная реорганизация или ликвидация общества;
3) изменение размера уставного капитала;
4) порядок распределения чистого дохода общества за отчетный финансовый год;
5) принятие решения об участии общества в создании или деятельности иных юридических лиц путем передачи части или нескольких частей активов, в сумме составляющих двадцать пять и более процентов от всех принадлежащих обществу активов;
6) принятие решения об увеличении обязательств общества на сумму, составляющую двадцать пять и более процентов от размера собственного капитала общества;
7) утверждение решений о заключении обществом крупных сделок и сделок, в совершении которых обществом имеется заинтересованность;
8) определение количественного состава, срока полномочий совета директоров, избрание его членов и досрочное прекращение их полномочий, а также определение размера и условий выплаты вознаграждений членам совета директоров;
9) введение и аннулирование "золотой акции".
Уполномоченный орган соответствующей отрасли, которому переданы права государства как участника товарищества с ограниченной ответственностью, самостоятельно принимает решение по всем вопросам, относящимся к компетенции участника, за исключением следующих вопросов, решение по которым принимается по согласованию с уполномоченным органом по государственному имуществу:
1) внесение изменений и/или дополнений в устав или утверждение устава в новой редакции;
2) реорганизация или ликвидация товарищества;
3) изменение размера уставного капитала;
4) утверждение годовой финансовой отчетности и распределение чистого дохода;
5) решение об участии товарищества в иных юридических лицах;
6) решение о залоге всего имущества товарищества;
7) образование исполнительного органа товарищества, досрочное прекращение его полномочий, а также принятие решения о сделках по передаче имущества товарищества в аренду или доверительное управление;
8) избрание и досрочное прекращение полномочий наблюдательного совета и (или) ревизионной комиссии (ревизора);
9) решение о принудительном выкупе доли у участника.
4. Уполномоченный орган соответствующей отрасли, которому переданы права государства как акционера (участника) на участие в управлении акционерным обществом (товариществом с ограниченной ответственностью), обеспечивает или принимает необходимые меры для включения представителя уполномоченного органа по государственному имуществу в состав соответственно советов директоров акционерного общества с участием государства или наблюдательный совет товарищества с ограниченной ответственностью с участием государства.
5. Право государства как акционера (участника) на участие в управлении национальными холдингами и национальными компаниями осуществляет Правительство Республики Казахстан или уполномоченный им государственный орган.
6. В акционерных обществах и товариществах с ограниченной ответственностью с участием административно-территориальной единицы право административно-территориальной единицы как акционера (участника) на участие в управлении акционерным обществом (товариществом с ограниченной ответственностью) осуществляет местный исполнительный орган.

Статья 185. Управление акционерным обществом или
товариществом с ограниченной ответственностью,
единственным акционером (участником) которых
является государство
1. Решения о ликвидации, реорганизации и изменении наименования акционерных обществ и товариществ с ограниченной ответственностью, единственным, соответственно, акционером или участником которых является государство, принимаются Правительством Республики Казахстан.
2. Решения о ликвидации, реорганизации и изменении наименования акционерных обществ и товариществ с ограниченной ответственностью, учрежденных административно-территориальной единицей, в которых он является единственным акционером (участником), принимаются местным исполнительным органом.
3. Уполномоченный орган соответствующей отрасли, которому решением Правительства (местным исполнительным органом) передано право государства как акционера (участника) на участие в управлении акционерным обществом (товариществом с ограниченной ответственностью), обязан обеспечить своевременное принятие решения о распределении полученного акционерным обществом (товариществом с ограниченной ответственностью) чистого дохода и перечисление акционерным обществом (товариществом с ограниченной ответственностью) дивидендов на принадлежащие государству акции (доли в уставном капитале товарищества с ограниченной ответственностью) в течение десяти дней с даты принятия решения единственного акционера (участника).

Статья 186. Управление национальной компанией, акционером
которой является государство
1. Национальная компания, акционером которой является государство, при осуществлении своей деятельности обязана обеспечивать проведение политики государства в сфере управления государственным имуществом в определенной отрасли экономики.
2. Уполномоченный орган соответствующей отрасли, которому решением Правительства Республики Казахстан передано право государства как акционера на участие в управлении национальной компанией, единственным акционером которой является государство, принимает решения по всем вопросам, относящимся к компетенции общего собрания акционеров.
3. Решения о ликвидации, реорганизации и изменении наименования национальной компании, единственным акционером которых является государство, принимает Правительство Республики Казахстан.
4. Решение о заключении национальной компанией, акционером которой является государство, сделки или совокупности взаимосвязанных между собой сделок, в результате которой (которых) компанией приобретается или отчуждается (может быть приобретено или отчуждено) имущество, стоимость которого составляет от десяти до двадцати пяти процентов от общего размера стоимости активов общества, принимается советом директоров компании. Решение о заключении национальной компанией, акционером которой является государство, сделки или совокупности взаимосвязанных сделок, в результате которой (которых) компанией приобретается или отчуждается (может быть приобретено или отчуждено) имущество, стоимость которого составляет менее десяти процентов от общего размера стоимости активов общества, принимается правлением национальной компании.
5. Решение о заключении национальной компанией, акционером которой является государство, сделки или совокупности взаимосвязанных сделок, в результате которой (которых) компанией приобретается или отчуждается (может быть приобретено или отчуждено) имущество, стоимость которого составляет двадцать пять и более процентов от общего размера стоимости активов общества, принимается общим собранием акционеров национальной компании (решением единственного акционера национальной компании) по представлению совета директоров компании.

Статья 187. Управление национальной компанией, акционером
которой является национальный холдинг
1. Решение о ликвидации, реорганизации и изменении наименования национальной компании, акционером которой является национальный холдинг, принимает Правительство Республики Казахстан.
2. Решение о заключении национальной компанией сделки или совокупности взаимосвязанных сделок, в результате которой (которых) компанией приобретается или отчуждается (может быть приобретено или отчуждено) имущество, стоимость которого составляет десять и более процентов от общего размера стоимости активов общества, принимается советом директоров национальной компании. Решение о заключении национальной компанией сделки или совокупности взаимосвязанных сделок, в результате которой (которых) компанией приобретается или отчуждается (может быть приобретено или отчуждено) имущество, стоимость которого составляет менее десяти процентов от общего размера стоимости активов общества, принимается правлением национальной компании.
3. Решение о заключении национальной компанией, единственным акционером которой является национальный холдинг, сделки или совокупности взаимосвязанных сделок, в результате которой (которых) компанией приобретается или отчуждается (может быть приобретено или отчуждено) имущество, стоимость которого составляет двадцать пять и более процентов от общего размера стоимости активов общества, принимается советом директоров национального холдинга.

Статья 188. Управление национальными холдингами
1. Цель создания, функции, основные принципы деятельности национальных холдингов, взаимоотношения между национальными холдингами и Правительством Республики Казахстан, национальными холдингами и дочерними компаниями, входящими в национальных холдинг, вопросы органов управления национального холдинга определяются в Меморандуме об основных принципах деятельности национальных холдингов, утверждаемом Правительством Республики Казахстан.
2. Решения о ликвидации, реорганизации и изменении наименования национального холдинга принимает Правительство Республики Казахстан.
3. Решением Правительства Республики Казахстан национальному холдингу могут быть переданы акции акционерных обществ и доли в уставном капитале товариществ с ограниченной ответственностью, принадлежащие государству, по правилам статьи 127 настоящего Закона.

Статья 189. Специализированные советы по вопросам
государственного корпоративного управления
Для координации деятельности по управлению национальными холдингами при Правительстве Республики Казахстан могут создаться специализированные советы по вопросам государственного корпоративного управления.
Положение о специализированных советах по вопросам государственного корпоративного управления и их составы утверждаются Правительством Республики Казахстан.

Статья 190. Принятие решений национальными холдингами,
национальными компаниями и иными
контролируемыми государством юридическими
лицами по использованию бюджетных инвестиций
по реализации бюджетных инвестиционных
проектов
1. При осуществлении бюджетных инвестиций посредством участия государства в уставном капитале национальных холдингов администраторы бюджетных программ, не осуществляющие права государства как акционера, в соответствии с решением Правительства Республики Казахстан могут оплачивать эмиссию акций национальных холдингов.
Отчет о реализации бюджетного инвестиционного проекта национальным холдингом и акционерными обществами, входящими в национальный холдинг, представляется ежеквартально национальным холдингом на рассмотрение совета директоров национального холдинга и администратору бюджетной программы.
2. Акции, выпущенные для реализации бюджетных инвестиционных проектов национальными холдингами, зачисляются на счет уполномоченного органа по государственному имуществу.
Уполномоченный орган по государственному имуществу передает акции, выпущенные национальным холдингом, уполномоченному органу, осуществляющему право государства как акционера на участие в управлении национальным холдингом.
3. Ответственность за реализацию бюджетных инвестиционных проектов, деньги на реализацию которых поступили в оплату размещаемых акций акционерных обществ, входящих в состав национального холдинга, несет правление национального холдинга, а также правления акционерных обществ, входящих в национальный холдинг, которые реализуют данные инвестиционные проекты.

Статья 191. Планирование деятельности национальных
холдингов, национальных компаний, акции
которых принадлежат национальному холдингу, а
также национальных компаний, акционером
которых является государство
1. Национальные холдинги и национальные компании разрабатывают стратегии развития, планы развития, отчеты по исполнению плана развития и годовые бюджеты.
Стратегии развития национальных холдингов, национальных компаний разрабатываются сроком на десять лет в соответствии с целями и долгосрочными приоритетами социально-экономического развития страны.
Планы развития национальных холдингов, национальных компаний разрабатываются сроком на пять лет в целях реализации стратегии развития. Планы развития уточняются ежегодно на скользящей основе. Отчеты об исполнении планов развития разрабатывается по итогам полугодия и за год и утверждаются советом директоров национальных холдингов и национальных компаний.
Годовые бюджеты разрабатываются ежегодно национальными холдингами, национальными компаниями в целях реализации планов развития.
Стратегии развития и планы развития включают целевые показатели, по которым оценивается деятельность национальных холдингов, национальных компаний.
2. Стратегии развития национальных холдингов утверждаются советами директоров национальных холдингов после одобрения Правительством Республики Казахстан.
3. Стратегии развития национальных компаний, акционером которых является государство, утверждаются советами директоров национальных компаний после одобрения государственным органом, осуществляющим функции акционера национальной компании.
4. Стратегии развития национальных компаний, акционером которых является национальные холдинги, утверждаются советами директоров национальных компаний после одобрения национальным холдингом, осуществляющим права единственного акционера национальной компании.
Планы развития и годовые бюджеты национальных холдингов, национальных компаний утверждаются советами директоров национальных холдингов, национальных компаний.
5. Оценка выполнения целевых показателей стратегии развития и планов развития национальных холдингов, национальных компаний осуществляется советом директоров национальных холдингов, национальных компаний в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан.
6. Заслушивание результатов деятельности национальных компаний, акционером которых, является государство, осуществляется на ежегодной основе государственным органом, осуществляющим функции акционера.
7. Заслушивание результатов деятельности национальных компаний, акционером которых являются национальные холдинги, осуществляется на ежегодной основе советом директоров национальных холдингов.
8. Государственные органы, осуществляющие функции акционера национальных компаний, акции которых принадлежат государству, и национальные холдинги, осуществляющие функции акционера национальных компаний, акционером которых являются национальные холдинги, предоставляют центральному уполномоченному органу по государственному планированию и уполномоченному органу по государственному имуществу отчет о результатах заслушивания.

Статья 192. Планирование деятельности контролируемых
государством акционерных обществ за
исключением национальных холдингов и
национальных компаний, и товариществ с
ограниченной ответственностью
1. Контролируемые государством акционерные общества и товарищества с ограниченной ответственностью разрабатывают стратегии развития, планы финансово-хозяйственной деятельности, отчеты по исполнению планов финансово-хозяйственной деятельности и годовые бюджеты.
Стратегии развития контролируемых государством акционерных обществ и товариществ с ограниченной ответственностью разрабатываются сроком на пять лет в соответствии с целями и долгосрочными приоритетами социально-экономического развития страны и утверждаются советами директоров (общими собраниями участников) контролируемых государством акционерных обществ и товариществ с ограниченной ответственностью.
Планы финансово-хозяйственной деятельности контролируемых государством акционерных обществ и товариществ с ограниченной ответственностью разрабатываются сроком на три года в соответствии с целями и приоритетами, обозначенными в стратегиях развития. Планы финансово-хозяйственной деятельности контролируемых государством акционерных обществ и товариществ с ограниченной ответственностью уточняются ежегодно на скользящей основе.
Годовые бюджеты контролируемых государством акционерных обществ и товариществ с ограниченной ответственностью разрабатываются ежегодно контролируемыми государством акционерными обществами и товариществами с ограниченной ответственностью в целях реализации планов финансово-хозяйственной деятельности.
Годовые бюджеты контролируемых акционерных обществ и товариществ с ограниченной ответственностью, за исключением национальных холдингов и национальных компаний утверждаются исполнительными органами контролируемых акционерных обществ и товариществ с ограниченной ответственностью.
2. Оценку выполнения стратегии развития, планов финансово- хозяйственной деятельности контролируемых государством акционерных обществ и товариществ с ограниченной ответственностью осуществляют советы директоров (наблюдательные советы) акционерных обществ и товариществ с ограниченной ответственностью в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан.
3. Государственный орган, осуществляющий права акционера (участника) контролируемого государством акционерного общества или товарищества с ограниченной ответственностью, осуществляет на ежегодной основе заслушивание результатов деятельности акционерного общества и товарищества с ограниченной ответственностью и реализации их стратегии развития.
Результаты заслушивания представляются в центральный уполномоченный орган по государственному планированию.
4. Отчеты по исполнению плана финансово-хозяйственной деятельности контролируемых государством акционерных обществ и товариществ с ограниченной ответственностью представляются в уполномоченный орган по государственному имуществу (местный исполнительный орган).

Статья 193. Реализация государством прав акционера
(участника товарищества с ограниченной
ответственностью) на получение части дохода
общества (товарищества)
Правительство Республики Казахстан определяет порядок начисления дивидендов на принадлежащие государству акции и доли в уставном капитале товариществ с ограниченной ответственностью.

Раздел 6. Ограничения прав на имущество, имеющее стратегическое
значение (стратегические объекты), принадлежащее гражданам и
негосударственным юридическим лицам

Глава 12. Обременение и отчуждение стратегических объектов,
принадлежащих гражданам и негосударственным юридическим лицам

Статья 194. Порядок обременения стратегических объектов,
принадлежащих гражданам и негосударственным
юридическим лицам, правами третьих лиц либо их
отчуждения
1. Обременение стратегических объектов, принадлежащих гражданам и негосударственным юридическим лицам, правами третьих лиц в форме залога, имущественного найма (аренды) или доверительного управления с правом последующего выкупа либо их отчуждение возможно на основании решения Правительства Республики Казахстан о выдаче разрешения и в порядке, определяемом настоящей статьей и статьей 195 настоящего Закона и законодательными актами Республики Казахстан.
2. Правительство Республики Казахстан принимает решение о выдаче разрешения на обременение стратегических объектов правами третьих лиц или их отчуждение либо об отказе в выдаче такого разрешения стратегического объекта.
3. Решение об отказе в выдаче разрешения на обременение стратегических объектов правами третьих лиц или их отчуждение принимается в случаях, если такое обременение или отчуждение повлечет за собой несоблюдение требований законодательства Республики Казахстан, в том числе требований по обеспечению национальной безопасности страны, а также международных соглашений, заключенных Республикой Казахстан.
4. Отказ в выдаче разрешения на обременение либо отчуждение стратегического объекта может быть обжалован собственником (правообладателем) стратегического объекта в соответствии с законодательными актами Республики Казахстан.
5. Собственник (правообладатель) стратегического объекта размещает объявленные акции на организованном рынке ценных бумаг на основании решения Правительства Республики Казахстан о выдаче разрешения с указанием количества размещаемых акций.
6. Дальнейшие сделки с акциями, указанными в пункте 5 настоящей статьи на организованном рынке ценных бумаг не требуют разрешения Правительства Республики Казахстан, за исключением случаев, если одним лицом или аффилиированными лицами на организованном рынке ценных бумаг приобретаются акции, составляющие более двадцати процентов от общего количества голосующих акций эмитента.
На неорганизованном рынке ценных бумаг при совершении сделок с акциями, отнесенными к стратегическим объектам, разрешение Правительства Республики Казахстан не требуется в случае, когда совершаются сделки в размере, не превышающем пяти процентов от общего количества голосующих акций эмитента.

Статья 195. Процедура обременения стратегических объектов,
принадлежащих гражданам и негосударственным
юридическим лицам, правами третьих лиц либо их
отчуждения
1. Для получения разрешения на обременение стратегических объектов либо их отчуждение, собственник (правообладатель) стратегического объекта направляет в уполномоченный орган по государственному планированию следующие документы:
1) заявление по форме, утвержденной Правительством Республики Казахстан;
2) нотариально заверенные копии устава и свидетельства о государственной регистрации юридического лица - для юридического лица;
3) копия документа, удостоверяющего личность, - для гражданина;
4) проект договора, на основании которого будет совершена сделка по отчуждению стратегического объекта либо который влечет его обременение правами третьих лиц;
5) нотариально заверенная копия документа, подтверждающего право собственности или иные имущественные права на стратегический объект;
6) отчет об оценке стратегического объекта, определяющий его рыночную стоимость, в соответствии с законодательными актами Республики Казахстан;
7) в случае размещения объявленных акций собственник (правообладатель) стратегического объекта представляет также копии свидетельства о государственной регистрации выпуска объявленных акций и проспекта выпуска акций с внесенными изменениями и дополнениями в него;
8) сведения о предполагаемом приобретателе стратегического объекта;
9) юридические лица, для которых законодательными актами Республики Казахстан установлено обязательное проведение аудита, представляют также оригинал или нотариально засвидетельствованную копию аудиторского отчета за последний финансовый год. В случае если заявление подано в срок до 1 июня текущего года, то представляются оригинал или нотариально засвидетельствованная копия аудиторского отчета за финансовый год, предшествующий последнему финансовому году. Оригинал или нотариально засвидетельствованная копия аудиторского отчета не представляется в случаях, если юридическое лицо образовано в текущем финансовом году либо юридическое лицо образовано в прошедшем финансовом году, и заявление подано в срок до 1 июня текущего года.
2. Договор, на основании которого обременяется стратегический объект, в обязательном порядке должен содержать права и обязанности сторон, а также условия по обеспечению сохранности и дальнейшего использования стратегического объекта.
3. Рассмотрение заявлений на обременение стратегических объектов либо их отчуждение и принятие Правительством Республики Казахстан по ним решения должно быть осуществлено в срок не более шестидесяти дней со дня поступления документов в уполномоченный орган по государственному планированию. Датой поступления документов считается дата получения уполномоченным органом по государственному планированию полного пакета Документов, определенных в пункте 1 настоящей статьи.
4. Правительство Республики Казахстан в тридцатидневный срок принимает решение о выдаче или отказе в выдаче разрешения на обременение стратегических объектов либо их отчуждение. Указанное решение принимается на заседании Правительства Республики Казахстан и оформляется в виде постановления.
На заседание Правительства Республики Казахстан о выдаче или отказе в выдаче разрешения на обременение стратегических объектов либо их отчуждение приглашаются собственник (правообладатель) обременяемого либо отчуждаемого стратегического объекта, другие заинтересованные лица.
5. Решение Правительства Республики Казахстан принимается простым большинством голосов, должно быть мотивированным, объективно учитывать интересы обеспечения национальной безопасности Республики Казахстан.
6. Уполномоченный орган по государственному планированию обязан письменно в пятидневный срок со дня вынесения решения уведомить собственника (правообладателя) стратегического объекта о принятом Правительством Республики Казахстан решении.

Статья 196. Национализация стратегических объектов
Стратегические объекты могут быть национализированы в порядке, предусмотренном главой 5 настоящего Закона.

Статья 197. Мониторинг стратегических объектов
Мониторинг стратегических объектов осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан о государственном мониторинге собственности.

Глава 13. Приоритетное право Республики Казахстан на
приобретение стратегических объектов, принадлежащих
гражданам и негосударственным юридическим лицам

Статья 198. Условия применения приоритетного права
Республики Казахстан на приобретение
стратегического объекта, принадлежащего
гражданину или негосударственному юридическому
лицу
1. В случае намерения негосударственного юридического лица или гражданина произвести отчуждение стратегического объекта, а также в случае обращения взыскания на стратегический объект или отчуждения стратегического объекта в составе конкурсной (ликвидационной) массы Республика Казахстан обладает приоритетным правом на приобретение стратегического объекта на условиях, определенных настоящей главой.
2. От имени Республики Казахстан приоритетное право на приобретение стратегического объекта реализует Правительство Республики Казахстан или по его поручению национальный управляющий холдинг.

Статья 199. Порядок реализации приоритетного права
Республики Казахстан на приобретение
стратегического объекта
1. В случае намерения Правительства Республики Казахстан реализовать приоритетное право на приобретение стратегического объекта уполномоченный орган соответствующей отрасли, которому Правительство Республики Казахстан поручило осуществить реализацию приоритетного права на приобретение стратегического объекта, в соответствии с законодательным актом Республики Казахстан, регулирующим бюджетную деятельность, представляет на рассмотрение республиканской бюджетной комиссии проект решения Правительства Республики Казахстан о реализации приоритетного права на приобретение стратегического объекта с обоснованием выделения необходимых бюджетных средств.
Республиканская бюджетная комиссия принимает соответствующее решение. Рекомендации и предложения республиканской бюджетной комиссии представляются на рассмотрение Правительству Республики Казахстан.
2. Правительство Республики Казахстан в срок, не превышающий тридцати рабочих дней с момента принятия решения республиканской бюджетной комиссии, может принять решение об использовании приоритетного права на приобретение стратегического объекта.
Решение Правительства Республики Казахстан должно быть мотивированным и объективно учитывать интересы обеспечения национальной безопасности Республики Казахстан.
3. Об итогах принятого Правительством Республики Казахстан решения уполномоченный орган соответствующей отрасли письменно уведомляет лицо, производящее отчуждение стратегического объекта, в срок не позднее пяти рабочих дней со дня вынесения решения.
4. Собственник (правообладатель) стратегического объекта в любое время до заключения договора может отказаться от отчуждения стратегического объекта. При отказе собственника (правообладателя) от отчуждения стратегического объекта реализация приоритетного права государства на его приобретение прекращается.
5. Сроки выкупа стратегических объектов с учетом бюджетных процедур не должны превышать двух лет с момента принятия Правительством Республики Казахстан решения об использовании Правительством Республики Казахстан приоритетного права на приобретение стратегического объекта.
6. В случаях обращения взыскания на стратегический объект или возбуждения производства по делу о банкротстве собственники (правообладатели) стратегических объектов в пятидневный срок с момента получения уведомления об обращении взыскания на стратегический объект или с момента получения копии определения суда о возбуждении дела о банкротстве обязаны письменно уведомить уполномоченный орган по государственному планированию об обращении взыскания на стратегический объект или возбуждении производства по делу о банкротстве. Несоблюдение обязанностей по уведомлению влечет за собой последствия, предусмотренные статьей 202 настоящего Закона.
Правительство Республики Казахстан реализует приоритетное право на приобретение стратегического объекта в порядке, предусмотренной настоящей статьей.
Обращение взыскания на стратегический объект или отчуждение стратегического объекта в составе конкурсной (ликвидационной) массы производится после получения решения Правительства Республики Казахстан о реализации приоритетного права или отказе от реализации приоритетного права на приобретение стратегического объекта.
7. В случае отказа Республики Казахстан от реализации приоритетного права при обращении взыскания на стратегический объект или отчуждении стратегического объекта в составе конкурсной (ликвидационной) массы отчуждение стратегического объекта осуществляется в порядке, установленном законодательным актом Республики Казахстан о банкротстве и иными законодательными актами Республики Казахстан.

Статья 200. Определение рыночной стоимости
1. При реализации приоритетного права на приобретение стратегического объекта возмещению подлежит рыночная стоимость стратегического объекта.
2. Рыночная стоимость стратегического объекта определяется на основании оценки имущества, приобретаемого государством при реализации приоритетного права на приобретение стратегического объекта, в соответствии с правилами статьи 212 настоящего Закона.

Статья 201. Управление стратегическими объектами,
выкупленными государством
Правительство Республики Казахстан передает выкупленные стратегические объекты в оплату акций или в качестве имущественного вклада в уставный капитал специально созданного юридического лица со стопроцентным государственным участием либо национального холдинга или национальной компании по правилам статьи 127 настоящего Закона.

Статья 202. Последствия нарушения положений об обременении
стратегических объектов правами третьих лиц
или их отчуждении и о приоритетном праве
Сделка, совершенная обладателем прав на стратегические объекты в нарушение требований об обременении стратегических объектов правами третьих лиц или их отчуждении и о приоритетном праве на приобретение стратегических объектов, признается недействительной с момента ее совершения в судебном порядке.

Раздел 7. Учет государственного имущества, оценка и
дальнейшее использование имущества

Глава 14. Учет государственного имущества и мониторинг
эффективности управления государственным имуществом

Статья 203. Общие положения об учете государственного
имущества и мониторинге эффективности
управления государственным имуществом
1. Учет государственного имущества осуществляется для целей контроля и эффективного использования государственного имущества. Данные об учете государственного имущества подлежат включению в реестр государственного имущества.
Мониторинг эффективности управления государственным имуществом осуществляется в целях обеспечения экономической безопасности в порядке, установленном Правительством Республики Казахстан.
2. Учет и мониторинг государственного имущества осуществляется уполномоченными государственными органами на условиях и в порядке, установленными настоящей главой и иным законодательством Республики Казахстан.
3. Правилами настоящей главы определяются порядок учета государственного имущества Республики Казахстан и административных территориальных единиц, основные принципы построения реестра государственного имущества и его функционирования, а также состав, перечень, порядок сбора, обработки и актуализации сведений об объектах учета.
Под актуализацией сведений об объектах учета понимается обновление, дополнение, изменение и иные действия, позволяющие отразить в данных учета реальную, фактическую и объективную информацию о составе государственного имущества.

Статья 204. Виды учета государственного имущества
1. Единый централизованный учет государственного имущества в форме реестра осуществляет уполномоченный орган по государственному имуществу.
2. Ведомственный учет государственного имущества осуществляют уполномоченные органы соответствующей отрасли, предоставляющие сведения об объектах учета в реестр государственного имущества, за исключением случаев, предусмотренных статьями 216-218 настоящего Закона.
3. По видам государственного имущества в реестре государственного имущества осуществляется раздельный учет республиканского и коммунального имущества, а по уровням местного государственного управления - раздельный учет областного и районного имущества.
Учет коммунального имущества организуют местные исполнительные органы для отражения в реестре государственного имущества, за исключением случаев, предусмотренных главой 16 настоящего Закона.

Статья 205. Объекты учета государственного имущества и
мониторинга эффективности управления
государственным имуществом
1. Объектами учета реестра государственного имущества являются:
1) государственные юридические лица и имущество, закрепленное за ними;
2) земельные участки, находящиеся в землепользовании;
3) принадлежащие государству акции акционерных обществ и доли в уставном капитале товариществ с ограниченной ответственностью;
4) объекты национального культурного достояния, принадлежащие государству;
5) объекты интеллектуальной собственности, принадлежащие государству;
6) государственный материальный резерв;
7) иные виды (категории) государственного имущества, предусмотренные в правилах ведения реестра государственного имущества, утверждаемых Правительством Республики Казахстан.
2. Данными об объектах учета являются сведения, характеризующие эти объекты. Учет государственного имущества должен включать описание объекта учета с указанием его индивидуальных характеристик, позволяющих отличить его от других объектов.
3. Учет государственного имущества, находящегося за пределами Республики Казахстан, осуществляется уполномоченным органом соответствующей отрасли.
4. Правила настоящей главы не применяются к имуществу, составляющему государственную или местную казну. Учет этого имущества осуществляется в порядке, предусмотренном законодательным актом Республики Казахстан, регулирующим бюджетную деятельность, и иными законодательными актами Республики Казахстан.
5. Учет имущества, составляющего государственный материальный резерв, осуществляется уполномоченным государственным органом соответствующей отрасли в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан.
6. Учет имущества, перешедшего государству в порядке реквизиции, осуществляется уполномоченным государственным органом в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан.
7. Объектами мониторинга эффективности управления государственным имуществом являются:
1) государственные юридические лица;
2) юридические лица с участием государства;
3) все виды имущества, входящие в состав государственного имущества, в том числе находящиеся в доверительном управлении, аренде, концессии.

Статья 206. Сведения, указываемые в реестре
государственного имущества
1. В реестре государственного имущества по объекту учета указываются следующие сведения:
1) описание объекта, позволяющее его идентифицировать;
2) сведения о принадлежности или закреплении объекта за определенным лицом;
3) балансовая стоимость объекта;
4) сведения о наличии обременении имущества правами третьих лиц и вид обременении;
5) реквизиты лиц, ответственных за содержание либо сохранность объекта;
6) основания возникновения и прекращения прав на объект, а в случаях обязательной регистрации прав на государственное имущество, предусмотренной законодательными актами Республики Казахстан, - сведения о государственной регистрации объекта и (или) прав на него.
2. Состав дополнительных сведений, указываемых в реестре государственного имущества для объектов учета, устанавливается Правительством Республики Казахстан.

Статья 207. Ведение реестра государственного имущества
1. Данные реестра государственного имущества используются уполномоченными государственными органами Республики Казахстан при принятии решений, связанных с управлением государственным имуществом и контролем за его сохранностью.
2. Учет в реестре государственного имущества предназначен для осуществления регистрационных и информационных целей и не имеет правоустанавливающего или правоудостоверяющего значения.
3. Реестр государственного имущества формируется и ведется уполномоченным органом по государственному имуществу на базе данных правового кадастра, а также сведений центральных исполнительных органов по вопросам земельных ресурсов, экономического планирования, статистики, налогов, ценных бумаг и фондового рынка, антимонопольного контроля и других центральных исполнительных органов, а также местных исполнительных органов по единой методике в порядке, установленном Правительством Республики Казахстан. Эти данные подлежат передаче уполномоченному органу по государственному имуществу в форме, объеме и периодичности, установленных Правительством Республики Казахстан.
4. При ведении реестра государственного имущества подлежат раздельному учету объекты республиканского и коммунального имущества уровня области (города республиканского значения, столицы).
Коммунальное имущество района (города областного значения) подлежит учету в реестре государственного имущества местными исполнительными органами области (города республиканского значения, столицы).
5. В реестр государственного имущества включаются сведения о поименном перечне государственных юридических лиц и юридических лицах с участием государства. Создание, реорганизация, ликвидация, перерегистрация, изменение наименования государственных юридических лиц и юридических лиц с участием государства подлежат учету в реестре государственного имущества в порядке, установленном правилами ведения реестра государственного имущества.
6. Государственные юридические лица обязаны обеспечить ввод данных объектов учета в реестр государственного имущества, а также проведение инвентаризации, паспортизации и переоценки государственного имущества в единые сроки, по единой методике и формату данных, установленных уполномоченным органом по государственному имуществу. Инвентаризация государственного имущества должна обеспечивать выявление фактического наличия государственного имущества, а также выявление неучтенного и незакрепленного государственного имущества и его дальнейшее закрепление за государственными юридическими лицами.
7. Данные реестра государственного имущества принадлежат государству.
8. Пользователями сведений реестра государственного имущества являются государственные органы, юридические лица и граждане. Доступ к данным реестра государственного имущества обеспечивается единым оператором в сфере учета государственного имущества через веб-портал реестра государственного имущества.
9. Единый оператор в сфере учета государственного имущества:
1) осуществляет разработку, внедрение и модернизацию программного обеспечения, необходимого для ведения реестра государственного имущества;
2) обеспечивает бесперебойное функционирование технических и программных средств ведения реестра государственного имущества;
3) обеспечивает создание, функционирование и техническое сопровождение веб-портала реестра государственного имущества;
4) оказывает электронные услуги пользователям реестра государственного имущества с применением информационных систем в соответствии с законодательством Республики Казахстан об информатизации;
5) обеспечивает доступ к данным реестра государственного имущества пользователям реестра;
6) оказывает консультационную и практическую помощь государственным органам в сфере учета государственного имущества;
7) осуществляет функции управления техническими проектами в сфере учета государственного имущества;
8) вносит изменения и дополнения в реестр государственного имущества по объектам учета.
10. Финансирование расходов на формирование и ведение реестра государственного имущества осуществляется за счет средств соответствующего бюджета.

Статья 208. Порядок ведения реестра государственного
имущества
1. Ведение реестра государственного имущества осуществляется путем:
1) включения в реестр данных об объекте учета;
2) актуализации данных об объектах учета;
3) исключения из реестра объекта учета.
2. Включение объекта в реестр государственного имущества означает внесение в реестр сведений, предусмотренных статьей 206 настоящего Закона.
3. При исключении объекта учета из реестра в связи с прекращением прав государства на него наблюдение за этим объектом прекращается.
Передача объекта учета из управления одного государственного органа другому, а равно как и передача во владение и (или) пользование государственным и негосударственным юридическим лицам и гражданам, не является основанием для исключения объекта учета из реестра.
Данные об объектах учета, исключенных из реестра государственного имущества, переносятся в архив базы данных реестра.
4. Правила ведения реестра государственного имущества, включая порядок взаимодействия государственных органов и предоставления пользователям сведений из него, определяются Правительством Республики Казахстан.

Глава 15. Оценка имущества, приобретаемого или
отчуждаемого государством по отдельным основаниям

Статья 209. Общие положения об оценке имущества,
приобретаемого или отчуждаемого государством
по отдельным основаниям
1. Правила настоящей главы применяются к оценке имущества при реализации приоритетного права на приобретение стратегического объекта, национализации, реквизиции, изъятии для государственных нужд, передаче имущества в качестве имущественного вклада в уставный капитал товарищества с ограниченной ответственностью либо в оплату приобретения акций акционерных обществ, предоставлении государственных натурных грантов.
2. Оценка имущества, приобретаемого или отчуждаемого государством по основаниям, указанным в пункте 1 настоящей статьи, проводится независимым оценщиком в соответствии с законодательным актом Республики Казахстан об оценочной деятельности.
3. Оплата вознаграждения оценщика осуществляется из республиканского или местного бюджета.
4. Споры о достоверности результатов оценки, а также о проведении повторной оценки и ее достоверности разрешаются в порядке, предусмотренном законодательными актами Республики Казахстан.
5. К отношениям по оценке имущества, возникающим при приобретении и прекращении прав государства на имущество, передаче государственного имущество во владение и (или) пользование применяются общие правила законодательного акта Республики Казахстан об оценочной деятельности.

Статья 210. Порядок определения оценщика имущества,
приобретаемого или отчуждаемого государством
по отдельным основаниям
Для приобретаемых или отчуждаемых государством отдельных видов имущества по основаниям, предусмотренным в пункте 1 статьи 209 настоящего Закона, оценщик определяется в соответствии с законодательством Республики Казахстан о государственных закупках.

Статья 211. Особенности оценки имущества, приобретаемого
государством при национализации
1. При проведении оценки национализируемого имущества установлению подлежит рыночная стоимость данного имущества без учета ее изменения в результате объявления о предстоящей национализации.
2. По требованию собственника национализируемого имущества проводится повторная оценка стоимости национализируемого имущества на дату выплаты возмещения. Оплата вознаграждения оценщика осуществляется из республиканского или местного бюджета.
3. При выплате возмещения стоимости национализируемого имущества иным имуществом оценка передаваемого имущества собственнику в обмен на национализируемое должна быть произведена по правилам статей 209 и 210 настоящего Закона.

Статья 212. Особенности оценки имущества, приобретаемого
государством при реализации приоритетного
права на приобретение стратегического объекта
1. При проведении оценки имущества, приобретаемого государством при реализации приоритетного права на приобретение стратегического объекта, установлению подлежит рыночная стоимость стратегического объекта без учета ее изменения в результате объявления о реализации государством приоритетного права на приобретение стратегического объекта, определенная отчетом об оценке стратегического объекта, представленного собственником стратегического объекта в соответствии с пунктом 1 статьи 195 настоящего Закона.
2. Проведение повторной оценки стратегического объекта может быть поручено независимому оценщику, определяемому по правилам статей 209 и 210 настоящего Закона. Повторная оценка стратегического объекта не может осуществляться оценщиком, проводившим первоначальную оценку стратегического объекта.
3. По требованию собственника стратегического объекта может быть проведена повторная оценка стоимости стратегического объекта на дату выплаты возмещения. Оплата вознаграждения оценщика осуществляется из республиканского или местного бюджета.

Статья 213. Особенности оценки имущества, приобретаемого
государством при реквизиции
1. При реквизиции независимый оценщик определяется уполномоченным органом, проводящим реквизицию.
2. Оценка имущества при реквизиции утверждается уполномоченным органом, проводящим реквизицию.
3. Порядок оценки и определения размера возмещения стоимости реквизируемого имущества устанавливается Правительством Республики Казахстан.

Статья 214. Особенности оценки имущества, приобретаемого
государством при его изъятии для
государственных нужд
1. При проведении оценки изымаемого для государственных нужд имущества установлению подлежит рыночная стоимость данного имущества без учета ее изменения в результате объявления о предстоящем изъятии.
2. По требованию собственника изымаемого для государственных нужд имущества, направляемому уполномоченному органу по государственному имуществу, должна быть проведена повторная оценка стоимости изымаемого для государственных нужд имущества на дату выплаты возмещения.
3. При предоставлении возмещения иным, чем деньги, имуществом, его оценка должна быть произведена по правилам статей 209 и 210 настоящего Закона.

Статья 215. Особенности оценки государственного имущества,
передаваемого в качестве имущественного вклада
в уставный капитал товарищества с ограниченной
ответственностью либо в оплату акций
акционерного общества
1. Стоимость государственного имущества, передаваемого в качестве имущественного вклада в уставный капитал товарищества с ограниченной ответственностью либо в оплату акций акционерного общества, должна быть подтверждена независимым оценщиком.
2. При передаче права пользования имуществом в качестве имущественного вклада в уставный капитал товарищества с ограниченной ответственностью либо в оплату акций акционерного общества, размер этого вклада или размер оплаты акций определяется платой за пользование таким имуществом по правилам пункта 1 статьи 86 настоящего Закона, пункта 1 статьи 59 Гражданского кодекса Республики Казахстан и законодательными актами Республики Казахстан об акционерных обществах и товариществах с ограниченной ответственностью.

Глава 16. Особенности учета и использования имущества,
поступившего в состав государственного имущества по
отдельным основаниям

Статья 216. Особенности учета имущества, поступившего в
состав государственного имущества по отдельным основаниям
1. Особенности учета имущества, предусмотренные настоящей главой, распространяются на имущество, поступившее в состав государственного имущества по следующим основаниям:
1) конфискации;
2) обращения в доход государства вещественных доказательств на основании судебных актов;
3) обнаружения кладов, содержащих вещи, относящиеся к памятникам истории и культуры;
4) передачи подарков государственным служащим в связи с их должностным положением или в связи с исполнением ими служебных обязанностей, а также членам их семей имущества, подлежащего безвозмездной сдаче в специальный государственный фонд;
5) безвозмездной передачи в установленном порядке в состав республиканского имущества, в том числе товаров и транспортных средств, оформленных в таможенном режиме отказа в пользу государства;
6) признания поступившей в состав коммунального имущества бесхозяйной недвижимой вещи;
7) наследования по завещанию;
8) перехода к государству выморочного имущества;
9) перехода к государству находки;
10) перехода к государству безнадзорных животных;
11) безвозмездной передачи (дарения) имущества в состав коммунального имущества;
12) обнаружения кладов, не содержащих вещи, относящиеся к памятникам истории и культуры.
2. Правила главы 14 настоящего Закона распространяются на учет имущества, поступившего в состав государственного имущества по отдельным основаниям, за исключением случаев, когда это имущество подлежит немедленному уничтожению или реализации. В этих случаях сведения о данном имуществе подлежат учету, но не представляются в реестр государственного имущества.

Статья 217. Органы, осуществляющие учет, хранение и
дальнейшее использование имущества,
поступившего в состав государственного
имущества по отдельным основаниям
1. Органы исполнительного производства организуют работу по учету, хранении), оценке и дальнейшему использованию следующего имущества, обращенного (поступившего) в республиканскую собственность:
1) конфискованного;
2) вещественных доказательств, обращенных в доход государства на основании судебных актов;
3) кладов, содержащих вещи, относящиеся к памятникам истории и культуры;
4) подарков, переданных государственным служащим в связи с их должностным положением или в связи с исполнением ими служебных обязанностей, а также членам их семей, подлежащих безвозмездной сдаче в специальный государственный фонд;
5) безвозмездно перешедшего в установленном порядке в республиканскую собственность, в том числе товаров и транспортных средств, оформленных в таможенном режиме отказа в пользу государства.
2. Местные исполнительные органы района (города областного значения) организуют работу по учету, хранению, оценке и дальнейшему использованию следующего имущества, обращенного (поступившего) в коммунальную собственность:
1) признанного в установленном порядке бесхозяйным;
2) перешедшего государству по праву наследования, а также выморочного имущества;
3) находок;
4) безнадзорных животных;
5) безвозмездно перешедшего в установленном порядке в коммунальную собственность;
6) кладов (доли кладов), не содержащих вещи, относящиеся к памятникам истории и культуры.
3. Дальнейшее использование имущества, поступившего по основаниям, указанным в пунктах 1 и 2 настоящей статьи, осуществляется путем его реализации, за исключением случаев, установленных настоящей главой.
4. Запрещается передача во временное пользование юридическим лицам и гражданам имущества, полученного государством по указанным в настоящей статье основаниям.

Статья 218. Правила учета и хранения имущества,
поступившего в состав государственного
имущества по отдельным основаниям
1. Постановка на учет имущества осуществляется на основании:
1) соответствующих судебных актов;
2) свидетельства о праве государства на наследство, выдаваемого нотариусом;
3) грузовой таможенной декларации, заявленной в соответствии с таможенным режимом отказа в пользу государства после завершения таможенного оформления;
4) иных документов, подтверждающих возникновение права собственности государства.
2. Имущество передается на основании акта описи, оценки и (или) приема-передачи имущества. Акт описи, оценки и (или) приема-передачи имущества составляется в количестве по числу сторон, указанных в нем.
3. Для учета актов описи, оценки и (или) приема-передачи имущества описи ведется книга учета актов. В книге учета актов регистрируются акты описи, оценки и (или) приема-передачи имущества по мере их поступления. Порядок ведения учета имущества, поступившего в состав государственного имущества по отдельным основаниям, форма актов описи, оценки и (или) приема-передачи имущества и книги учета актов определяются Правительством Республики Казахстан.
4. Хранение имущества, поступившего государству по правилам настоящей статьи, производится в соответствии с требованиями, устанавливаемыми статьями 217, 219 настоящего Закона и иными законодательными актами Республики Казахстан.

Статья 219. Реализация имущества, поступившего в состав
государственного имущества по отдельным
основаниям
1. Реализация государственного имущества, приобретенного государством по отдельным основаниям, производится с соблюдением следующего порядка:
1) через торговые организации на основании договора комиссии реализуются:
продовольственные товары с ограниченным сроком годности (хранения);
промышленные товары, бывшие в употреблении (кроме транспортных средств, антикварных изделий и товаров);
2) иное имущество реализуется на аукционах.
Если после реализации через торговые организации имущество осталось нереализованным полностью или частично, орган исполнительного производства или местный исполнительный орган производят переоценку.
Движимое имущество, не реализованное по минимальной цене, уничтожается.
2. Правила настоящей статьи применяются к разукомплектованным транспортным средствам, объектам промышленного и иного оборудования, незавершенного строительства либо другому имуществу, схожему по существу. Указанное имущество оценивается и реализуется как запасные части, строительные материалы или лом черных и цветных металлов.
3. Средства, вырученные от реализации имущества, указанного в настоящей статье, зачисляются в доход бюджета в порядке, установленном законодательным актом Республики Казахстан, регулирующим бюджетную деятельность.
4. Расходы, связанные с учетом, оценкой, хранением, пересылкой, организацией продажи и иными затратами по дальнейшему использованию имущества, осуществляются за счет средств республиканского или местного бюджетов в соответствии с законодательным актом Республики Казахстан, регулирующим бюджетную деятельность.
5. В случае отмены (изменения в соответствующей части) судом акта, на основании которого имущество поступило в собственность государства, органами исполнительного производства или местными исполнительными органами производится возврат имущества в натуре. В случае если имущество было реализовано в установленном законодательством Республики Казахстан порядке, производится возмещение его стоимости в пределах средств, полученных от его реализации.

Статья 220. Особенности осуществления прав на имущество,
имеющее историческую, научную, художественную
или иную культурную ценность
1. Имущество, которое может иметь историческую, научную, художественную или иную культурную ценность, подвергается экспертизе специальной комиссией, создаваемой органами исполнительного производства или местными исполнительными органами, в состав которой входят их Представители и представители государственного органа в области культуры.
2. Имущество, отнесенное к историческим, научным, художественным или иным культурным ценностям, может быть безвозмездно передано музеям по согласованию с уполномоченным органом по охране и использованию объектов историко-культурного наследия.

Статья 221. Особенности осуществления прав на деньги,
драгоценные металлы, драгоценные камни и
изделия из них
1. Имущество в виде денег зачисляется в доход бюджета.
Иностранная валюта зачисляется в доход республиканского или местного бюджетов по рыночному курсу обмена валют, определенному на день совершения операции, через филиалы Национального Банка Республики Казахстан. Порядок приема, хранения, реализации неконвертируемой иностранной валюты, обращенной в собственность государства по отдельным основаниям, а также зачисление денег, полученных от их реализации, в республиканский или местный бюджеты устанавливаются Национальным Банком Республики Казахстан.
2. Передача имущества в виде денег в Национальный Банк Республики Казахстан и его филиалы производится органом, изъявшим такое имущество, с направлением уполномоченному органу уведомления о передаче с указанием суммы, времени передачи и получателя имущества.
3. Сумма вкладов (депозитов), поступившая в состав государственного имущества, перечисляется банками в доход республиканского или местного бюджетов в полном объеме в номинальном выражении.
4. Драгоценные металлы, драгоценные камни и изделия из них направляются и сдаются в Национальный Банк Республики Казахстан.
Порядок транспортировки, приема, учета, оценки, хранения и реализации драгоценных металлов, драгоценных камней и изделий из них, обращенных (поступивших) в собственность государства по отдельным основаниям, устанавливается уполномоченным органом по государственному имуществу по согласованию с Национальным Банком Республики Казахстан.
Экспертиза, оценка и хранение подарков из драгоценных металлов специального государственного фонда до их реализации осуществляются Национальным Банком Республики Казахстан.
5. Правила настоящей статьи применяются к имуществу в виде выигрышей по лотерейным билетам. Стоимость вещевого выигрыша по лотерейным билетам зачисляется в доход республиканского или местного бюджетов лицом, являющимся организатором лотереи.
Передача лотерейных билетов производится по акту описи, в котором указывается название лотереи, дата выпуска, наименование лица, проводившего розыгрыш, серия, номер билетов и сумма выигрыша.

Статья 222. Особенности осуществления прав на подарки
1. Подарки стоимостью свыше десяти месячных расчетных показателей, установленных законодательными актами Республики Казахстан, переданные (врученные) публично или во время официальных мероприятий государственным служащим в связи с их должностным положением или в связи с исполнением ими служебных обязанностей, а также членам их семей, считаются подарком государству и поступают в состав государственного имущества, образуют специальный государственный фонд и сдаются органам исполнительного производства или местным исполнительным органам в порядке и на условиях, определенных законодательными актами Республики Казахстан.
2. Реализация имущества из специального государственного фонда производится с учетом особенностей, предусмотренных законодательными актами Республики Казахстан о борьбе с коррупцией.
3. Органы исполнительного производства или местные исполнительные органы вправе произвести реализацию подарка из специального государственного фонда третьим лицам только после письменного отказа от выкупа лицом, сдавшим подарок.

Статьи 223. Особенности прекращения прав на
продовольственное сырье, пищевые продукты и
иное имущество, не соответствующее требованиям
к качеству и безопасности
Продовольственное сырье, пищевые продукты, не соответствующие требованиям нормативных документов к их качеству и безопасности; табачные изделия и прочие изделия, содержащие табак, не установленного происхождения, не соответствующие требованиям законодательства Республики Казахстан и санитарно-эпидемиологическим правилам и нормам и гигиеническим нормативам, реализуемые без акцизных марок, а также незначительные партии товаров, и иное имущество, по которым затраты, связанные с транспортировкой, хранением, реализацией, проведением санитарно-эпидемиологической экспертизы и сертификации, превысят их оценочную стоимость, уничтожаются комиссией, создаваемой органами исполнительного производства или местными исполнительными органами, в соответствии с законодательством Республики Казахстан.
В необходимых случаях в состав комиссии могут привлекаться работники санитарно-эпидемиологической службы и иные специалисты местных исполнительных органов и других заинтересованных организаций.

Статья 224. Особенности осуществления прав на жилища,
обращенные (поступившие) в собственность
государства
Жилища, обращенные (поступившие) в собственность государства по отдельным основаниям, указанным в статье 17 настоящего Закона, включаются в государственный коммунальный жилищный фонд.
Порядок дальнейшего использования жилищ, поступивших в собственность государства по отдельным основаниям, регулируется законодательным актом Республики Казахстан о жилищных отношениях.

Раздел 7. Заключительные и переходные положения

Глава 17. Порядок введения в действие и
меры по реализации настоящего Закона

Статья 225. Порядок введения в действие настоящего Закона
1. Настоящий Закон вводится в действие по истечении шести месяцев со дня его первого официального опубликования, за исключением главы 14 по отношению учета государственного имущества, которая вводится в действие по истечении двух лет с момента введения в действие настоящего Закона.
2. С момента введения в действие настоящего Закона признать утратившими силу:
1) Закон Республики Казахстан от 23 декабря 1995 года "О приватизации" (Ведомости Верховного Совета Республики Казахстан, 1995 г., № 24, ст. 163; Ведомости Парламента Республики Казахстан, 1997 г., № 12, ст. 189; 1999 г., № 21, ст. 786; № 23, ст. 916; 2000 г., № 21, ст. 396; 2001 г., № 8, ст. 52; 2002 г., № 10, ст. 102; 2003 г., № 1-2, ст. 6; № 11, ст. 56; 2004 г., № 23, ст. 142; 2007 г., № 1, ст. 4);
2) Закон Республики Казахстан от 19 июня 1995 года "О государственном предприятии" (Ведомости Верховного Совета Республики Казахстан, 1995 г., № 9-10, ст. 66; № 24, ст. 164; Ведомости Парламента Республики Казахстан, 1997 г., № 12, ст. 183; № 13-14, ст. 205; 1998 г., № 23, ст. 429; 1999 г., № 22, ст. 789; № 23, ст. 916; 2001 г., № 10, ст. 126; 2002 г., № 10, ст. 102; 2003 г., № 11, ст. 71; 2004 г., № 11-12, ст. 65; 2006 г., № 12, ст. 71; № 15, ст. 95; 2007 г., № 4, ст. 33; № 9, ст. 67; № 18, ст. 143; № 19, ст. 148; 2008 г., № 24, ст. 126).
3. В отношении государственных предприятий, приватизированных как имущественные комплексы до введения в действие настоящего Закона, запись о прекращении деятельности государственного предприятия вносится регистрирующими органами на основании договора купли-продажи и передаточного акта имущества, представленных продавцом государственного имущества в течение шести месяцев со дня введения в действие настоящего Закона.

Статья 226. Меры по реализации настоящего Закона
1. Правительству Республики Казахстан и местным исполнительным органам областей (города республиканского значения, столицы) в шестимесячный срок с момента введения в действие настоящего Закона принять меры по приведению принятых нормативных правовых актов по государственному имуществу в соответствие с настоящим Законом.
2. Правительству Республики Казахстан в течение двух лет с момента введения в действие настоящего Закона принять правила ведения реестра государственного имущества и план мероприятий по созданию реестра государственного имущества и обеспечить исполнение этого плана мероприятий.

Президент
Республики Казахстан