Қазақстан Республикасының кеден органдарында тәуекелдерді басқару жүйесін қолдану қағидасын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 3 қарашадағы № 1149 Қаулысы. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң 2015 жылғы 28 тамыздағы № 685 қаулысымен

Ескерту. Күші жойылды - ҚР Yкiметiнiң 28.08.2015 № 685 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі).

«Қазақстан Республикасындағы кеден ісі туралы» Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 30 маусымдағы Кодексінің 216-бабына сәйкес Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
1. Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасының кеден органдарында тәуекелдерді басқару жүйесін қолдану қағидасы бекітілсін.
2. Осы қаулы алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі К. Мәсімов

Қазақстан Республикасы
Үкіметінің
2010 жылғы 3 қарашадағы
№ 1149 қаулысымен
бекітілген

Қазақстан Республикасының кеден органдарында тәуекелдерді басқару жүйесін қолдану қағидасы 1. Жалпы ережелер

1. Осы Қағида «Қазақстан Республикасындағы кеден ісі туралы» Қазақстан Республикасы Кодексінің 216-бабына сәйкес әзірленген және Қазақстан Республикасының кеден органдарында тәуекелдерді басқару жүйесін (бұдан әрі - ТБЖ) қолдану тәртібін айқындайды.
2. Осы Қағиданың мақсаттары үшін мынадай ұғымдар пайдаланылады:
1) іске қосылған тәуекел бейіні - кедендік декларациядағы мәліметтердің тәуекел бейініндегі мәліметтермен сәйкес келуі;
2) тәуекел бейінін өзекті ету — тәуекел бейініндегі мәліметтерді өзгерту не тәуекел бейінінің қолданылуының күші жойылды деп тану;
3) тәуекелдердің алдын алу және (немесе) азайту жөніндегі шаралар - «Қазақстан Республикасындағы кеден ісі туралы» Қазақстан Республикасы Кодексінің (бұдан әрі - Кодекс) 199-бабымен, сондай-ақ Кодекстің 25-тарауына сәйкес кедендік сараптамамен анықталған кеден одағының кеден заңнамасын және Қазақстан Республикасының заңнамасын бұзушылықтарды болдырмау және (немесе) анықтау мақсатында кедендік бақылаудың бір немесе бірнеше нысандарын қолдану;
4) тәуекелдерді анықтау жөніндегі нысаналы әдістеме - математикалық-статистикалық әдістерді пайдаланумен және (немесе) сарапшылық әдістерді қолданумен ақпаратқа талдау жүргізу тәртібі.
3. Кедендік бақылауды жүргізу кезінде кеден органдары іріктеу қағидатын негізге алады және кедендік бақылаудың кеден одағы мен Қазақстан Республикасының кеден заңнамаларының сақталуын қамтамасыз ету үшін жеткілікті нысандарымен ғана шектеледі.
Кедендік бақылаудың объектілері мен нысандарын таңдаған кезде ТБЖ қолданылады.

2. Кеден органдарында тәуекелдерді басқару жүйесінің қағидаттары мен элементтері

4. Кеден органдарында ТЖБ тәуекелдердің алдын алу және (немесе) азайту жөніндегі шараларды әзірлеу және практикалық іске асыру, оларды қолдану тиімділігін бағалау, сондай-ақ кедендік операциялардың жасалуын бақылау жөніндегі, кеден органдарында бар ақпаратты үздіксіз жаңартуды, талдауды және түзетуді көздейтін жұмыстардың жиынтығын білдіреді.
5. Кеден органдарындағы ТБЖ қағидаттары:
1) тәуекелдердің алдын алу және (немесе) азайту жөніндегі қабылданған шараларға сәйкес кеден одағының қолданыстағы кеден заңнамасы мен Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкестігін білдіретін заңдылық қағидаттары;
2) кеден одағының кеден заңнамасы мен Қазақстан Республикасының заңнамасын сақтауды қамтамасыз ету мақсатында Қазақстан Республикасы кеден органдарының барлық міндеттерін және оларды шешу тәсілдерін бағындыруды білдіретін нысананы бағыттау қағидаттары;
3) тәуекелдердің алдын алу және (немесе) азайту жөніндегі қабылданған шаралар бойынша шешімдер қабылдауға бірыңғай тәсілдерді айқындауды білдіретін тәуекелдерді басқару бірлігінің қағидаттары;
4) кеден органдарында бар барлық ақпараттық жүйелерді бірыңғай ықпалдастыру процесінде пайдалануды және ақпарат көздерінің үйлесімділігін, оларды өңдеу және талдау рәсімдеріне бірыңғай тәсілдерді қамтамасыз ету, сондай-ақ кедендік әкімшілендірудің барлық деңгейінде ақпараттың өзара байланысын білдіретін ақпараттық бірлік және біртұтастық қағидаттары;
6. Кеден органдарындағы ТБЖ элементтері:
1) кеден одағының кедендік шекарасы арқылы өткізілетін тауарлар туралы ақпаратты жинау және өңдеу;
2) тәуекелді талдау және бағалау;
3) тәуекелдерді басқару жөніндегі шараларды әзірлеу және іске асыру;
4) қабылданған шаралардың нәтижелерін қорытындылау және ұсыныстар дайындау.

3. Кедендік бақылау кезінде тәуекелді басқару жүйесін қолдану

7. Кеден органдары ТБЖ-ны тауарларды, халықаралық тасымалдың көлік құралдарын, бақылауға жататын құжаттар мен адамдарды, сондай-ақ осындай тауарлар мен халықаралық тасымалдың көлік құралдарына, құжаттарға және адамдарға қолданылатын кедендік бақылау нысандарын және кедендік бақылауды жүргізу дәрежесін айқындау үшін қолданады.
8. Кедендік бақылау кезінде ТБЖ қолдану екі бағытта тауарларды шығарғанға дейін және шығарғаннан кейін жүзеге асырылады.
9. Кеден органдарының лауазымды адамдары тауарларды шығарғанға дейін кедендік бақылау жүргізген кезде:
1) тәуекел бейіндерін және тәуекел индикаторларын қалыптастыруды;
2) Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігі Кедендік бақылау комитетінің құрылымдық бөлімшелерінің және (немесе) кеден ісі саласындағы уәкілетті органның барлық деңгейдегі аумақтық бөлімшелерінің тәуекел бейіндерін және тәуекел индикаторларын әзірлеу кезіндегі өзара іс-қимылын;
3) кеден ісі саласындағы уәкілетті органның аумақтық бөлімшелерінің кедендік бақылауды жүргізу кезінде тәуекел бейіндерін және тәуекел индикаторларын қолдануын;
4) кеден ісі саласындағы уәкілетті органның аумақтық бөлімшелерінің тәуекелдердің алдын алу және (немесе) азайту жөніндегі шараларды қолдануын талдау мен бақылауды;
5) тәуекел бейіндерін және тәуекел индикаторларын өзекті етуді жүзеге асырады.
10. Кеден органдарының лауазымды адамдары тауарларды шығарғаннан кейін кедендік бақылау жүргізген кезде:
1) тәуекел индикаторларын қалыптастыруды;
2) ТБЖ негізінде кедендік тексеру жүргізу үшін объектілерді таңдауды;
3) жүргізілген кедендік тексерулер бойынша нәтижелер жүргізуді, талдауды және бағалауды;
4) Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігі Кедендік бақылау комитетінің құрылымдық бөлімшелерінің және (немесе) кеден ісі саласындағы уәкілетті органның барлық деңгейдегі кедендік тексерулер жүргізуге уәкілетті аумақтық бөлімшелерінің тәуекел индикаторларын әзірлеу кезіндегі өзара іс-қимылын жүзеге асырады.
11. Кеден органдары тәуекел бейіндерін және тәуекел индикаторларын әзірлеу мақсатында:
1) тәуекелді талдау объектілері туралы ақпаратты жинақтау жөнінде іс-шараларды ұйымдастыруды;
2) әр түрлі көздерден алынған ақпаратты жинау мен өңдеуді, сондай-ақ ақпараттық дерекқор қалыптастыру мен жүргізуді;
3) тәуекелдерді анықтау, оларды сәйкестендіру және бағалау үшін деректерді (мәліметтерді) талдауды;
4) кеден заңнамасын ықтимал бұзушылықтардың белгілерін анықтау мен талдауды;
5) талдау нәтижелері бойынша тәуекелдерді бағалауға негізделе отырып, тәуекелдердің алдын алу және (немесе) азайту жөнінде шараларды қолдану жөніндегі ұсыныстарды әзірлеуді жүзеге асырады.

4. Тауарлар мен көлік құралдарын кедендік тазалау кезінде тәуекелдерді басқару жүйесін қолдана отырып кедендік бақылау

12. ТБЖ-ны қолдана отырып кедендік бақылауды жүргізу мақсатында кедендік тазалауды жүргізуге уәкілетті кеден ісі саласындағы уәкілетті орган аумақтық бөлімшелерінің лауазымды адамдары мынадай іс-қимылдарды жүргізеді:
1) кедендік декларацияда мәлімделген және кедендік тазалауға ұсынылған өзге де құжаттарда мәлімделген мәліметтерді тәуекел бейіндеріндегі және тәуекел индикаторларындағы мәліметтермен іске қосылған тәуекел бейіндерінің бар-жоқтығына салыстырып тексеру жүргізеді;
2) іске қосылған тәуекел бейіндері болған жағдайда тәуекел бейіндеріндегі және тәуекел индикатордарындағы тәуекелдердің алдын алу және (немесе) азайту жөнінде шаралар қабылдайды.
Әлеуетті тәуекел болған жағдайда кедендік тазалауды жүргізуге уәкілетті кеден органдарының лауазымды адамдары кеден органы басшысының немесе оны алмастырушы адамның жазбаша рұқсатымен тәуекел бейіндерінде және тәуекел индикаторларында көрсетілгендерден басқа тәуекелдердің алдын алу және (немесе) азайту жөнінде қосымша шаралар қабылдайды.
Кедендік декларацияда және кедендік тазалауға ұсынылған өзге де құжаттарда мәлімделген мәліметтерді тәуекел бейіндеріндегі және тәуекел индикаторларындағы мәліметтермен салыстыруды жүргізгеннен кейін кедендік декларацияға өзгерістер енгізу кезінде іске қосылған тәуекел бейіндерінің бар-жоқтығына қайталап салыстырып тексеру жүргізіледі.
Кедендік бақылаудың жүргізілген нысандарының нәтижелері бойынша тәуекелдердің алдын алу мен азайту жөнінде қабылданған шаралардың нәтижелері туралы есеп толтырылады.
13. Кедендік бақылау жүргізу кезінде тәуекелдерді бағалау мен басқару ақпараттық жүйелерді қолданумен және (немесе) қағаз тасымалдағыштар негізінде жүзеге асырылады.
Тәуекелдерді бағалау және басқарудың ақпараттық жүйесін қолданумен кедендік бақылауды жүргізу кезінде кедендік тазалауды жүргізуге уәкілетті кеден ісі саласындағы уәкілетті орган аумақтық бөлімшелерінің лауазымды адамдары жүйе берген тәуекелдердің алдын алу және (немесе) азайту, оның ішінде кездейсоқ іріктеу әдісімен де жүзеге асырады.

5. Кеден органдарында тәуекелдерді басқару жүйесінің жұмыс істеу мониторингінің және есепке алудың тәртібі

14. ТБЖ-ның жұмыс істеу мониторингін және есепке алуды жүзеге асыру мақсаты кедендік бақылау кезінде тәуекел бейіндерін және тәуекел индикаторларын қолдануға бақылауды қамтамасыз ету болып табылады.
ТБЖ-ның жұмыс істеу мониторингі және есепке алу кедендік бақылау жүргізген кезде тәуекелдердің алдын алу және (немесе) азайту жөніндегі шараларды қолдану нәтижелері туралы есептерге талдау жүргізуді көздейді.
Кеден органдары тәуекел бейіндерін және тәуекел индикаторларын одан әрі іске асырудың орындылығын айқындау, қолданудың тиімділігін болжамдау және санын қысқарту үшін қолдану нәтижелерін талдауды жүзеге асырады.
Қолда бар тәуекел бейіндерін және тәуекел индикаторларын одан әрі қолданудың тиімділігін талдау және болжамдау, сондай-ақ тәуекелдердің алдын алу және (немесе) азайту жөнінде шаралар қабылдаудың нәтижелерін талдау нәтижелері бойынша тәуекел бейіндерін және тәуекел индикаторларын өзекті ету туралы шешім қабылданады.

Об утверждении Правил применения системы управления рисками в таможенных органах Республики Казахстан

Постановление Правительства Республики Казахстан от 3 ноября 2010 года № 1149. Утратило силу постановлением Правительства Республики Казахстан от 28 августа 2015 года № 685

Сноска. Утратило силу постановлением Правительства РК от 28.08.2015 № 685 (вводится в действие со дня его первого официального опубликования).

Примечание РЦПИ.
В соответствии с Законом РК от 29.09.2014 г. № 239-V ЗРК по вопросам разграничения полномочий между уровнями государственного управления см. приказ Министра финансов Республики Казахстан от 31 марта 2015 года № 244

В соответствии со статьей 216 Кодекса Республики Казахстан от 30 июня 2010 года "О таможенном деле в Республике Казахстан" Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:
1. Утвердить прилагаемые Правила применения системы управления рисками в таможенных органах Республики Казахстан.
2. Настоящее постановление вводится в действие по истечении десяти календарных дней после первого официального опубликования.

Премьер-Министр
Республики Казахстан К. Масимов

Утверждены
постановлением Правительства
Республики Казахстан
от 3 ноября 2010 года № 1149

Правила
применения системы управления рисками
в таможенных органах Республики Казахстан

1. Общие положения

1. Настоящие Правила разработаны в соответствии со статьей 216 Кодекса Республики Казахстан "О таможенном деле в Республике Казахстан" и определяют порядок применения системы управления рисками (далее - СУР) в таможенных органах Республики Казахстан.
2. Для целей настоящих Правил используются следующие понятия:
1) сработавший профиль риска - совпадение сведений, имеющихся в таможенной декларации со сведениями, имеющимися в профиле риска;
2) актуализация профиля риска - изменение сведений, содержащихся в профиле риска, либо признание утратившим силу действие профиля риска;
3) меры по предотвращению и (или) минимизации рисков - применение одного или нескольких форм таможенного контроля в целях предотвращения и (или) выявления нарушения таможенного законодательства таможенного союза и законодательства Республики Казахстан, определенных статьей 199 Кодекса Республики Казахстан "О таможенном деле в Республике Казахстан" (далее - Кодекс), а также таможенной экспертизы в соответствии с главой 25 Кодекса;
4) целевая методика по выявлению рисков - порядок проведения анализа информации с использованием математико-статистических методов и (или) применением экспертных методов.
3. При проведении таможенного контроля таможенные органы исходят из принципа выборочности и ограничиваются только теми формами таможенного контроля, которые достаточны для обеспечения соблюдения таможенного законодательства таможенного союза и законодательства Республики Казахстан.
При выборе объектов и форм таможенного контроля используется СУР.

2. Принципы и элементы системы управления рисками в таможенных органах

4. СУР в таможенных органах представляет собой упорядоченную совокупность работ по разработке и практической реализации мер по предотвращению и (или) минимизации рисков, оценке эффективности их применения, а также контролю за совершением таможенных операций, предусматривающая непрерывное обновление, анализ и пересмотр имеющейся у таможенных органов информации.
5. Принципы СУР в таможенных органах:
1) принцип законности, заключающийся в соответствии принимаемых мер по предотвращению и (или) минимизации рисков действующему таможенному законодательству таможенного союза и законодательству Республики Казахстан;
2) принцип целевой направленности, заключающийся в подчинении всех задач таможенных органов Республики Казахстан и способов их решения, в целях обеспечения соблюдения таможенного законодательства Таможенного союза и законодательства Республики Казахстан;
3) принцип единства управления рисками, заключающийся в определении единых подходов к принятию решений по принимаемым мерам по предотвращению и (или) минимизации рисков;
4) принцип целостности и информационного единства, заключающийся в использовании всех имеющихся в таможенных органах информационных систем в едином интеграционном процессе и обеспечении совместимости информационных источников, единых подходов к процедурам их обработки и анализа, а также взаимосвязи информации, на всех уровнях таможенного администрирования.
6. Элементами СУР в таможенных органах являются:
1) сбор и обработка информации о товарах, перемещаемых через таможенную границу таможенного союза;
2) анализ и оценка рисков;
3) разработка и реализация мер по управлению рисками;
4) обобщение результатов принятых мер и подготовка предложений.

3. Применение системы управления рисками при таможенном контроле

7. Таможенные органы применяют СУР для определения товаров, транспортных средств международной перевозки, документов и лиц, подлежащих таможенному контролю, а также форм таможенного контроля, применяемых к таким товарам, транспортным средствам международной перевозки, документам и лицам, и степени проведения таможенного контроля.
8. Применение СУР при таможенном контроле, осуществляется в двух направлениях до выпуска товаров и после выпуска товаров.
9. Должностные лица таможенных органов при проведении таможенного контроля до выпуска товаров осуществляют:
1) формирование профилей риска и индикаторов риска;
2) взаимодействие структурных подразделений Комитета таможенного контроля Министерства финансов Республики Казахстан и (или) территориальных подразделений уполномоченного органа в сфере таможенного дела всех уровней при разработке профилей риска и индикаторов риска;
3) применение территориальными подразделениями уполномоченного органа в сфере таможенного дела профилей риска и индикаторов риска при таможенном контроле;
4) анализ и контроль применения территориальными подразделениями уполномоченного органа в сфере таможенного дела, мер по предотвращению и (или) минимизации рисков;
5) актуализацию профилей риска и индикаторов риска.
10. Должностные лица таможенных органов при проведении таможенного контроля после выпуска товаров осуществляют:
1) формирование индикаторов риска;
2) на основе СУР выбор объектов для проведения таможенных проверок;
3) ведение, анализ и оценку результатов по проведенным таможенным проверкам;
4) взаимодействие структурных подразделений Комитета таможенного контроля Министерства финансов Республики Казахстан и (или) территориальных подразделений уполномоченного органа в сфере таможенного дела всех уровней уполномоченных проводить таможенные проверки, при разработке индикаторов риска.
11. Таможенные органы в целях формирования профилей риска и индикаторов риска осуществляют:
1) организацию мероприятий по сбору информации об объектах анализа риска;
2) сбор и обработку информации, полученной из различных источников, а также формирование и ведение информационных баз данных;
3) анализ данных (сведений) для выявления рисков, их идентификации и оценке;
4) выявление и анализ признаков возможных нарушений таможенного законодательства;
5) выработку по результатам анализа предложений по применению мер по предотвращению и (или) минимизации рисков, исходя из оценки рисков.

4. Таможенный контроль с применением системы управления рисками при таможенной очистке товаров и транспортных средств

12. В целях проведения таможенного контроля с применением СУР должностные лица территориальных подразделений уполномоченного органа в сфере таможенного дела, уполномоченных проводить таможенную очистку выполняют следующие действия:
1) проводят сверку сведений заявленных в таможенной декларации и иных документах, представленных к таможенной очистке со сведениями, содержащимися в профилях риска и индикаторах риска, на наличие сработавших профилей риска;
2) в случае наличия сработавших профилей риска применяют меры по предотвращению и (или) минимизации рисков, содержащиеся в профилях риска и индикаторах риска.
При наличии потенциального риска должностные лица таможенных органов, уполномоченные проводить таможенную очистку, с письменного разрешения руководителя соответствующего таможенного органа либо лица, его замещающего, применяют дополнительные меры по предотвращению и (или) минимизации рисков, кроме указанных в профилях риска и индикаторах риска мер.
При внесении изменений в таможенную декларацию после проведения сверки сведений заявленных в таможенной декларации и иных документах, представленных к таможенной очистке со сведениями, содержащимися в профилях риска и индикаторах риска производится повторная сверка на наличие сработавших профилей риска.
По результатам проведенных форм таможенного контроля заполняется отчет о результатах принятых мер по предотвращению и (или) минимизации рисков.
13. Оценка и управление рисками при таможенном контроле осуществляется с применением информационных систем и (или) на основе бумажных носителей.
При проведении таможенного контроля с применением информационной системы оценки и управления рисками должностными лицами территориальных подразделений уполномоченного органа в сфере таможенного дела, уполномоченных проводить таможенную очистку осуществляются меры по предотвращению и (или) минимизации рисков, выданные системой, в том числе и методом случайного отбора.

5. Порядок мониторинга и учета работы системы управления рисками в таможенных органах

14. Целью осуществления мониторинга и учета работы СУР является обеспечение контроля за применением профилей риска и индикаторов риска при таможенном контроле.
Мониторинг и учет работы СУР предусматривает анализ отчетов о результатах применения мер по предотвращению и (или) минимизации рисков при таможенном контроле.
В целях определения целесообразности дальнейшей реализации, прогнозирования эффективности действия и сокращения количества профилей риска и индикаторов риска таможенные органы осуществляют анализ результатов их применения.
По результатам анализа и прогноза эффективности дальнейшего применения имеющихся профилей риска и индикаторов риска, а также анализа результатов применения мер по предотвращению и (или) минимизации рисков принимается решение об актуализации действующих профилей риска и индикаторов риска.