Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Канада Үкіметі арасындағы Атом энергиясын бейбіт мақсатта пайдалану саласындағы ынтымақтастық туралы келісімге қол қою туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 6 маусымдағы № 635 Қаулысы

Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
1. Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Канада Үкіметі арасындағы Атом энергиясын бейбіт мақсатта пайдалану саласындағы ынтымақтастық туралы келісімнің жобасы мақұлдансын.
2. Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары - Қазақстан Республикасының Индустрия және жаңа технологиялар министрі Әсет Өрентайұлы Исекешевке қағидаттық сипаты жоқ өзгерістер мен толықтырулар енгізуге рұқсат бере отырып, Қазақстан Республикасының Үкіметі атынан Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Канада Үкіметі арасындағы Атом энергиясын бейбіт мақсатта пайдалану саласындағы ынтымақтастық туралы келісімге қол қоюға өкілеттік берілсін.
3. Осы қаулы қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі К. Мәсімов

Қазақстан Республикасы
Үкіметінің
2011 жылғы 6 маусымдағы
№ 635 қаулысымен
мақұлданған

Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Канада Үкіметі арасындағы
Атом энергиясын бейбіт мақсатта пайдалану саласындағы ынтымақтастық туралы
КЕЛІСІМ

Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Канада Үкіметі (бұдан әрі «Тараптар» деп аталатын);
Тараптар арасындағы қазіргі достық байланыстарды нығайтуға ниет білдіре отырып;
атом энергиясын бейбіт мақсатта пайдалану саласындағы тиімді ынтымақтастықтың артықшылықтарын және тұрақты дамуға жәрдемдесуді назарға ала отырып;
Қазақстан мен Канаданың ядролық қаруы жоқ, 1968 жылғы 1 шілдеде Лондонда, Мәскеуде және Вашингтонда жасалған Ядролық қаруды таратпау туралы шартқа (бұдан әрі - «ЯҚТШ» деп аталатын) қатысушы мемлекеттер болып табылатынын және солай бола тұрып ядролық қаруды немесе басқа ядролық жарылғыш құрылғыларды шығармауға немесе қандай да бір өзгеше тәсілмен сатып алмауға міндеттенгенін және Тараптардың әрқайсысының Атом энергиясы жөніндегі халықаралық агенттікпен (бұдан әрі «МАГАТЭ» деп аталатын) ЯҚТШ-ға байланысты кепілдіктерді қолдану туралы келісім жасасқанын мойындай отырып;
ЯҚТШ-ның қатысушылары болып табылатын Тараптардың өздеріне ядролық материалдармен, арнайы ядролық емес материалдармен, жабдықтармен, атом энергиясын бейбіт мақсатта пайдалану саласындағы ғылыми және технологиялық ақпаратпен алмасуға ықпал ететін міндеттемелер алғанына және қатысуға міндетті өздеріне алғанына және ЯҚТШ-ның қатысушылары болып табылатын Тараптардың да ынтымақтаса алатындығына және басқа мемлекеттермен бірлесіп атом энергиясын бейбіт мақсатта пайдалану саласындағы бұдан кейінгі қызметке үлес қосатындықтарына ерекше мән бере отырып;
осыған байланысты, осы мақсатта бір-бірімен ынтымақтастыққа ниет білдіре отырып;
төмендегілер туралы келісті:

1-бап

Осы Келісімнің мақсаттары үшін:
Қазақстан үшін - Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар министрлігі, ал Канада үшін Канаданың Ядролық қауіпсіздік комитеті «құзыретті органды» білдіреді. Осы Келісім бойынша Тараптардың бірінің құзыретті органы өзгергенде, ол басқа Тарапты бұл туралы жазбаша хабардар етеді;
«жабдықтар» осы Келісімнің А қосымшасында санамаланған кез келген жабдықты білдіреді;
«ядролық материал», бұл терминдер МАГАТЭ Жарғысының XX бабында айқындалғандай, кез келген бастапқы материалды немесе кез келген арнайы бөлшектенуші материалды білдіреді. МАГАТЭ Жарғысының XX Бабына сәйкес МАГАТЭ басқарушыларының Кеңесі қабылдаған «бастапқы материал» немесе «арнайы бөлшектенуші материал» ретінде қаралатын материалдардың тізіміне өзгеріс енгізетін кез келген анықтаманың осы Келісімнің Тараптары осындай өзгеріспен келісетіндіктері туралы бір-біріне жазбаша түрде хабарлағаннан кейін ғана осы Келісім үшін күші болады;
«тұлға» Тараптар мемлекеттерінің ұлттық заңнамаларына сәйкес құрылған кез келген жеке немесе заңды тұлғаны білдіреді;
«арнайы ядролық емес материал» осы Келісімнің В қосымшасында көрсетілген кез келген затты білдіреді;
«технология» өнім беруші Тарап табыстауға дейін және алушы Тараппен консультациядан кейін ядролық қаруды таратпау тұрғысынан алғанда мәні бар деп айқындаған, қандай да бір ядролық материалды, арнайы ядролық емес материалды немесе жабдықтарды әзірлеуге, өндіруге немесе пайдалануға қажетті нақты ақпаратты білдіреді. Бұл ақпарат жазбаша түрде немесе басқа тасушыларда (мысалы, дискілерде, есте сақтаушы құрылғыларда және т.б.) берілген техникалық сызбаларды, жоспарларды, кестелерді, үлгілерді, формулаларды, техникалық жобалар мен ерекшеліктерді, басшылықтар мен нұсқаулықтарды қамтитын, бірақ та жұртшылық үшін қолжетімді ақпаратты болдырмайтын техникалық деректер түрінде ұсынылуы мүмкін.

2-бап

Осы Келісімде көзделетін ынтымақтастық атом энергиясын бейбіт мақсаттарда пайдалануды, дамытуды және қолдануды қамтиды және басқалармен қатар мыналарды қамтуы мүмкін:
а) ақпарат алмасу жөніндегі технологияны қоса алғанда, мынадай:
I) зерттеу және әзірлеу,
II) денсаулық сақтау, ядролық қауіпсіздік, авариялық жоспарлау және қоршаған ортаны қорғау,
III) жабдықтар (техникалық шешімдерді, сызбалар мен ерекшеліктерді ұсынумен),
IV) ядролық материалдарды, арнайы ядролық емес материалдарды және жабдықтарды пайдалану (технологиялық үдерістерімен және ерекшеліктерімен), патенттік құқықтарды және осы ақпаратқа қатысы бар басқа да меншік құқықтарын беру;
б) ядролық материалдарды және арнайы ядролық емес материалдарды және жабдықтарды жеткізу;
в) ауыл шаруашылығында, өнеркәсіпте, медицинада және энергетикада атом энергиясын пайдалану жөніндегі бірлескен жобаларды іске асыру;
г) тараптар тұлғаларының арасындағы өнеркәсіп саласындағы ынтымақтастық;
д) техникалық көмек беру;
е) уран қорларын барлау және игеру.

3-бап

1. Тараптар осы Келісімнің қолданылу саласына кіретін мәселелер бойынша өздерінің тиісті заңдық құзырындағы тұлғалар арасындағы ынтымақтастыққа ықпал етеді және жәрдемдеседі.
2. Осы Келісімнің шарттарына сәйкес Тараптардың бірінің заңдық құзырындағы тұлғалар екінші Тараптың заңдық құзырындағы тұлғаларға коммерциялық немесе мүдделі тұлғалар қабылдауы мүмкін өзге де шарттармен ядролық материалды, арнайы ядролық емес материалды, жабдықтар мен технологияны бере алады немесе олардан ала алады.
3. Осы Келісімнің шарттарына сәйкес Тараптардың бірінің заңдық құзырындағы тұлғалар коммерциялық немесе мүдделі тұлғалар қабылдауы мүмкін өзге де шарттармен екінші Тараптың заңдық құзырындағы тұлғаларды атом энергиясын бейбіт мақсаттарға қолдану саласында техникалық даярлауды жүзеге асыра алады.
4. Тараптар осы Келісім шеңберіндегі қызметке қатысы бар сарапшылармен, техникалық персоналмен және мамандармен алмасуға ықпал етуге күш салады.
5. Тараптар өздерінің тиісті заңдық құзырындағы тұлғалар алмасатын коммерциялық және өндірістік құпияларды қоса алғанда, ақпараттың құпиялылығын сақтау үшін қажетті барлық сақтандыру шараларын қолданады.
6. Тараптар белгілеген шарттарға сәйкес бірлесіп, атом энергиясы өндірісінің қауіпсіздігі мен реттеу мәселелері бойынша ынтымақтаса алады.
7. Тараптардың бірде-біреуі осы Келісімнің ережелерін коммерциялық артықшылықтар алу немесе басқа Тараптың коммерциялық қатынастарына араласу мақсатында пайдаланбайды.
8. Тараптар арасындағы ынтымақтастық осы Келісімнің шарттарына, олардың мемлекеттерінің қолданыстағы заңдары мен қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады.

4-бап

1. С Қосымшада көрсетілген ядролық материал, арнайы ядролық емес материал, жабдықтар және технологиялар, егер Тараптар өзгеше келіспесе, осы Келісімнің қолданылу аясына жатқызады.
2. Осы баптың 1-тармағында қамтылмайтын басқа заттар, егер Тараптар бұл туралы жазбаша нысанда уағдаласса, осы Келісімнің қолданылу аясына жатқызады.
3. Осы Келісімге сәйкес Тараптар арасында тікелей немесе үшінші тарап арқылы ядролық материалды, арнайы ядролық емес материалды, жабдықтарды немесе технологияларды кез келген тапсыруды жүзеге асыруға дейін Тараптар жазбаша хабарламалармен алмасуға тиіс.

5-бап

Тараптардың әрқайсысы осы Келісімнің қолданылу аясына жататын ядролық материалды, арнайы ядролық емес материалды, жабдықтарды немесе технологияларды өзінің заңдық құзырынан тапсырғанға дейін басқа Тараптың жазбаша келісімін алады.

6-бап

Осы Келісімнің шарттарына сәйкес осы Келісімнің қолданылу аясына жататын кез келген ядролық материалды уран-235 изотопы бойынша 20 (жиырма) немесе одан да көп пайызға дейін байытуды бастаудан бұрын немесе кез келген ядролық материалды өңдеуді бастаудың алдында, Тараптардың әрқайсысы басқа Тараптың жазбаша келісімін алады. Мұндай келісім берілген кезде 20 (жиырма) немесе одан да көп пайызға дейін байытылғанда алынған плутоний немесе уранды сақтауға және пайдалануға болатындай жағдай айқындалуға тиісті. Тараптар осы ережені орындауға ықпал ететін шарт жасаса алады.

7-бап

1. Осы Келісімнің қолданылу аясына жататын ядролық материал, арнайы ядролық емес материал, жабдықтар мен технологиялар қандай да бір жағдаймен ядролық қару немесе басқа ядролық жарылғыш құрылғылар жасау немесе сатып алу үшін пайдаланылмауға тиіс.
2. Осы баптың 1-тармағында көзделген ядролық материал бойынша міндеттемелердің орындалуы ЯҚТШ-ға байланысты әрбір Тарап МАГАТЭ-мен жасасқан Кепілдіктер туралы келісімге сәйкес тексерілетін болады.
3. Егер МАГАТЭ Тараптардың бірінің аумағында қандай да бір себеппен немесе кез келген уақытта осы баптың 2-тармағында белгіленген кепілдіктерді қамтамасыз етпесе, онда бұл Тарап басқа Тараппен:
a) мазмұны мен тиімділігі бойынша кепілдіктер туралы ауыстырылатын келісімге тең кепілдіктер туралы келісім немесе
b) МАГАТЭ INFCIRC/66 құжатында, сондай-ақ Тараптар қабылдаған оған кейінгі кез келген түзетулерде айқындалған кепілдіктер жүйесінің қағидаттары мен рәсімдеріне сәйкес келетін және осы Келісімде қамтылатын барлық мәселелер бойынша кепілдіктерді қолдануды көздейтін кепілдіктер жүйесін құру мақсатында жедел келісімге келеді.

8-бап

1. Ядролық материалдар:
а) оның ары қарай пайдалануға жарамсыздығы немесе осы Келісімнің 7-бабында көрсетілген кепілдіктер тұрғысынан алғанда мәні бар қандай да болсын ядролық қызметте пайдалануға жарамды болатындай нысанда өңдеу үшін бастапқы қалпына келтіруге мүлдем жатпайтындығы анықталмайынша. Тараптарының бірі МАГАТЭ болып табылатын кепілдіктер туралы келісімдерге сәйкес жасалған кепілдіктерді қолданудың тоқтатылғаны туралы екі Тарап МАГАТЭ анықтамасын қабылдайды;
б) ол осы Келісімнің 5-бабының ережелеріне сәйкес үшінші Тарапқа берілмейінше; немесе
в) Тараптар жазбаша түрде өзгеше келісімге келмейінше осы Келісімнің қолданылу аясына жатады.
2. Арнайы ядролық емес материал мен жабдықтар:
а) осы Келісімнің 5-бабының ережелеріне сәйкес олар үшінші Тарапқа аясына берілмейінше;
б) Тараптар жазбаша түрде өзгеше келісімге келмейінше осы Келісімнің қолданылу аясына жатады.
3. Технология Тараптар өзгеше уағдаласпағанша, осы Келісімнің қолданылуы аясына жатады.

9-бап

1. Тараптардың әрқайсысы қатерлердің бағалануына сәйкес өзінің заңдық құзырындағы және осы Келісімнің қолданылу аясына жататын ядролық материалдардың физикалық қорғанысын қамтамасыз ету үшін барлық шараларды қолданады және оларға кем дегенде, осы Келісімнің D қосымшасында баяндалған физикалық қорғаудың деңгейін пайдаланады.
2. Тараптар, халықаралық тасымалдау кезіндегі физикалық қорғауға қатысты мәселелерді қоса алғанда, Тараптардың кез келгенінің өтініші бойынша осы Келісімнің қолданылу аясына жататын ядролық материалды, арнайы ядролық емес материалды, жабдықтар мен технологияларды физикалық қорғауға қатысты мәселелер бойынша консультация өткізуге тиіс.

10-бап

1. Тараптар, Тараптардың кез келгенінің өтініші бойынша осы Келісім бойынша міндеттемелерді тиімді орындауды қамтамасыз ету мақсатында кез келген уақытта консультация өткізе алады. Екі Тараптың өтініші бойынша ондай консультацияға қатысуға МАГАТЭ шақырылуы мүмкін.
2. Тараптардың құзыретті органдары осы Келісім ережелерінің тиімді іске асырылуын қамтамасыз ету үшін әкімшілік рәсімдерді белгілейді.
3. Тараптардың кез келгені олардың біреуінің өтініші бойынша басқа Тарапты оның мемлекетінің аумағындағы осы Келісімнің қолданылу аясына жататын ядролық материалға қатысты тексеру жүргізу бойынша жүргізілген өзінің соңғы есебіндегі МАГАТЭ жасаған қорытындылар туралы хабардар етеді.

11-бап

1. Тараптар осы Келісімнің орындалуын немесе оның орындалуына қатысты мәселелерді қарау үшін Тараптардың кез келгенінің сауалы бойынша келіссөздер мен консультациялар өткізеді.
2. Осы Келісімді түсіндіру немесе орындау кезінде туындаған кез келген дауларды реттеуге Тараптардың келіссөздері немесе консультациялары барысында қол жеткізілуі тиіс.
3. Осы Келісімді түсіндіруге немесе қолдануға байланысты туындаған, келіссөздер жолымен немесе өзге тәсілмен реттелмеген кез келген дау Тараптардың кез келгенінің өтініші бойынша үш төрешіден тұратын төрелік сотқа беріледі. Тараптардың әрқайсысы бір тәуелсіз төрешіден тағайындайды. Осылай тағайындалған екі төреші Тараптардың кез келгенінің азаматы болып табылмайтын, төраға ретінде болатын үшінші тәуелсіз төрешіні сайлайды. Егер төрелік талқылауды жүргізу туралы өтініштен соң Тараптардың бірі 30 (отыз) күн ішінде төреші тағайындамаса, дауға қатысушы болып табылатын басқа Тарап БҰҰ-ның Халықаралық Сот Президентінен төреші тағайындамаған Тарап үшін төреші тағайындауды сұрай алады. Егер екі Тарап үшін төрешілер сайланғаннан немесе тағайындалғаннан кейін 30 (отыз) күн ішінде үшінші төреші сайланбаса, Тараптардың кез келгені БҰҰ-ның Халықаралық Сот Президентінен үшінші төрешіні тағайындауды сұрай алады. Төрелік сот мүшелерінің көпшілігі кворум құрайды және барлық шешімдер төрелік сот мүшелерінің көпшілік даусымен қабылданады. Төрелік рәсімді төрелік сот белгілейді. Төрелік соттың шешімі екі Тарап үшін де міндетті және олар орындауға тиісті. Төрешілердің қызметіне ақы төлеу БҰҰ-ның Халықаралық Сотының уақытша судьялары (ad hoc) үшін төленетін негізде белгіленеді.

12-бап

Тараптар өзара жазбаша келісім бойынша осы Келісімнің күшіне енуі үшін көзделген ережелерге сәйкес күшіне енетін осы Келісімге түзетулер енгізе алады.

13-бап

Осы Келісімнің А, В, С, D қосымшалары оның ажырамас бөлігін құрайды.

14-бап

1. Осы Келісім оның күшіне енуі үшін қажетті мемлекетішілік рәсімдердің орындалғандығы туралы Тараптардың дипломатиялық арналар арқылы соңғы жазбаша хабарламасын алған күнінен бастап күшіне енеді.
2. Осы Келісім 30 (отыз) жыл мерзімге жасалады және егер Тараптардың бірі тиісті мерзім аяқталуына дейін кемінде 6 (алты) айдан кешіктірілмейтін мерзімде өзінің осы Келісімнің қолданылуын тоқтату ниеті туралы басқа Тарапты жазбаша нысанда хабардар етпесе, оның қолданысы келесі он жылдық кезеңдерге автоматты түрде ұзартылады.
3. Осы Келісімнің қолданылуы тоқтатылған жағдайда, осы Келісімнің 1-бабында, 3-бабының 5-тармағында және 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 және 11-баптарында көзделген міндеттемелер Тараптар өзгеше келісімге келгенше, Тараптар үшін күшінде қалады.
Осыны растау үшін, оған өз үкіметтері тиісті түрде уәкілеттік берген төменде қол қоюшылар, осы Келісімге қол қойды.
_____ жылғы «__» _______ әрқайсысы қазақ, орыс, ағылшын және француз тілдерінде екі данада жасалды, барлық мәтіндер дәлме дәл болып табылады.

Қазақстан Республикасының Канада Үкіметі
Үкіметі үшін үшін

А ҚОСЫМША

Жабдықтар

1. Ядролық реакторлар, плутоний өндіруде жылына 100 грамнан аспайтын ең жоғары есепті деңгейдегі реакторлар ретінде анықталатын, қуаты нөлдік реакторларды қоспағанда, өзін-өзі қолдайтын тізбекті бөліну реакциясының бақылау тәртібінде жұмыс істеуге қабілетті реакторлар.
«Ядролық реактор» негізінен реактор корпусының ішіндегі немесе оған тікелей қосылған бұйымдарды, белсенді аймақтағы қуат деңгейін реттейтін жабдық, және әдетте тікелей байланыста болатын немесе түсетін, немесе реакторлардың белсенді аймағындағы бастапқы жылу тасымалдағышты басқаратын бөлшектерді қамтиды.
Плутонийді жылына 100 грамнан едәуір көп мөлшерде өндіру үшін түрлендіруге тиісті түрде тартылуы мүмкін реакторларды жою көзделмейді. Қуаттың елеулі деңгейінде ұзақ пайдалануға арналған реакторлар, олардың плутоний өндіруге қабілеттілігіне қарамастан, «қуаты нөлдік реакторлар» ретінде қарастырылмайды.
2. Жоғары қысымды реакторлық корпустар: жиналған немесе оларға ядролық реактордың белсенді аймағын орналастыру үшін арнайықұрастырылған немесе дайындалған негізгі дайын бөлшектер түріндегі және бірінші контурдағы жылу тасымалдағыштың жұмыс қысымына шыдайтын металл корпустар.
Реактордың жоғары қысымды корпусының бетіндегі тақта жоғары қысымды корпустың негізгі бөлігі болып табылады.
3. Реактордың ішкі бөліктері: белсенді аймақтың және реттеуші өзектерге арналған бағыттаушы құбырларды, жылу экрандарын, тасаларды, белсенді аймақтың құбырлы торларын, диффузор тақталарын және т.б. корпустың басқа ішкі бөліктерін ұстап тұратын бағаналары мен тақталары.
4. Реактор отынын тиеуге және түсіруге арналған машиналар: реактор толық қуатымен жұмыс істеп тұрған кезде пайдалануға болатын немесе тоқтатылған реакторда әдетте тікелей бақылау немесе отынға тура қол жеткізу мүмкін болмаған кезде отынды тиеу бойынша күрделі жұмыстарды жүргізуге жағдай туғызатын, жайғастыру немесе центрлеудің техникалық күрделі сипаттамаларына ие ядролық реактордан отынды тиеуге немесе алуға арнайы құрастырылған немесе дайындалған жабдық.
5. Реакторды басқару өзектері: осы Қосымшаның 1-тармағында айқындалғандай ядролық реактордағы реакцияның жылдамдығын бақылау үшін арнайы құрастырылған немесе дайындалған өзектер. Бұл бұйым, егер олар бөлек жеткізілсе, нейтрондарды жұтуға арналған бөліктерден басқа, тіреу және аспалы құрылымдарды қамтиды.
6. Жоғары қысымды реакторлық құбырлар: жұмыс қысымы 50 атмосферадан жоғары болған кезде, бірінші контурдың реакторларындағы отын элементтер мен жылу тасымалдағышты орналастыру үшін арнайы құрастырылған немесе дайындалған құбырлар.
7. Цирконий құбырлары: осы Қосымшаның 1-тармағында анықталғандай салмағы бойынша гафнийдің цирконийге қатынасы 1:500 төмен реакторда пайдалану үшін арнайы құрастырылған немесе дайындалған, жылына 500 кг көп мөлшерде метал цирконий немесе оның қорытпаларынан жасалған құбырлар мен құбырлардың құрастырулары.
8. Бірінші контур сораптары: осы Қосымшаның 1-тармағында анықталғандай ядролық реакторлардың бірінші контурының жылу тасымалдағышының циркуляциясын тоқтатпау үшін арнайы құрастырылған немесе дайындалған сораптар.
9. Сәулеленген отын элементтерін қайта өңдейтін қондырғылар және осыған арнайы құрастырылған немесе дайындалған жабдықтар:
«сәулеленген отын элементтерін қайта өңдейтін қондырғылар» ядролық материал мен бөліну өнімдерін өңдеудің негізгі ағындары мен сәулеленген отынмен тура байланыста болатын және тікелей басқаратын жабдықтар «және осы үшін арнайы құрастырылған немесе дайындалған жабдық» сөз орамының мағынасына сәйкес болып саналатын жабдықтар мыналарды қамтиды:
а) сәулеленген отын элементтерін ұсақтауға арналған машиналар: жоғарыда белгілі болғандай, қайта өңдейтін қондырғыларда пайдалану үшін арнайы құрастырылған немесе дайындалған, сәулеленген ядролық отынның өзектерін немесе түйіндерін, құрастыруларын кесуге, қиюға немесе сыдыруға арналған, қашықтан басқарылатын жабдықтар;
ә) жоғарыда анықталғандай, қайта өңдейтін қондырғыларда пайдалану үшін арнайы құрастырылған немесе дайындалған, сәулеленген ядролық отынды ерітуге арналған және ыстық, жоғары коррозиялық сұйықтыққа шыдайтын, сондай-ақ қашықтан тиеліп, техникалық жұмыс істейтін сыни қауіпсіз резервуарлар (мысалы, диаметрі шағын резервуарлар, дөңгелек немесе жалпақ бактар).
10. Отын элементтерін дайындайтын қондырғылар: «отын элементтерін дайындайтын қондырғылар»:
а) әдетте ядролық материалдың өндірістік ағынымен тікелей байланыста болатын немесе тікелей өңдейтін немесе оны басқаратын, немесе
b) ядролық материалды қабықшаның ішіне бекітетін, және
с) жоғарыда көрсетілген операцияларға арналған бөлшектердің, сондай-ақ, жоғарыда көрсетілген операциялардың кез келгеніне арналған жекелеген бөлшектердің, және қабықшаның тұтастығын немесе саңлаусыздығын тексеру және саңлаусыздандырылған отынды соңғы өңдеу сияқты отын өндіру жөніндегі басқа да операцияларға арналған толық жинақталымы.
11. Талдау аспаптарын қоспағанда, уран изотоптарын бөлу үшін арнайы құрастырылған немесе дайындалған жабдықтар:
«Талдау аспаптарынан басқа, уран изотоптарын бөлу үшін арнайы құрастырылған немесе дайындалған жабдықтар» бөлу үдерісі үшін арнайы құрастырылған немесе дайындалған жабдықтардың барлық негізгі элементтерін қамтиды. Мынадай элементтерді:
а) газды диффузиялық мембраналар;
b) газды диффузиялық камералар;
c) UF6-ға коррозияға төзімді газды центрифуға құрастырмалары;
d) шүмек тәрізді бөлуші элементтер;
e) құйын тәрізді бөлуші элементтер;
f) UF6-ға коррозияға төзімді ірі біліктік немесе сыртқа тебуші компрессорлар;
g) осындай компрессорлар үшін арнайы тығыздаушы тораптарды қамтиды.
12. Ауыр су алуға арналған қондырғылар:
«ауыр су алуға арналған қондырғылар» дейтерийді немесе оның қосылыстарын байытуға арнайы арналған немесе дайындалған қондырғылар мен жабдықтарды, сондай-ақ қондырғыларды пайдалану үшін маңызды элементтердің кез келген едәуір санын қамтиды.
13. Уранды конверсиялайтын қондырғылар:
«уранды конверсиялайтын қондырғылар» уранды конверсиялауға арнайы арналған немесе дайындалған қондырғылар мен жабдықтарды қамтиды.
14. Осы Қосымшаның 1-13-тармақтарында көрсетілген бөлшектердің кез келген ірі құрамдас бөліктерін немесе бөліктерінің бөлшектерін қамтиды.

В ҚОСЫМША

Арнайы ядролық емес материал

1. Дейтерий және ауыр су: дейтерий және А қосымшаның 1-тармағында анықталғандай, кез келген 12 айлық кезеңде 200 кг асатын мөлшердегі дейтерий атомдарын ядролық реакторда қолдануға арналған дейтерийдің сутегіне арақатынасы 1:5000 асатын, дейтерий және дейтерийдің кез келген қосылысы.
2. Ядролық-таза графит: 12 айдың кез келген кезеңінде 30 метрикалық тоннадан асатын мөлшердегі, тазалық деңгейі бор эквивалентінің 5 миллиондық үлесінен асатын және тығыздығы 1,50 г/см3 көп графит.

С ҚОСЫМША

Осы Келісімнің қолданылу аясына жататын ядролық материал, арнайы ядролық емес материал, жабдықтар мен технологиялар

Мынадай ядролық материал, арнайы ядролық емес материал, жабдықтар мен технологиялар осы Келісімнің қолданылу аясына жатады;
1. Тараптар арасында тікелей немесе үшінші тарап арқылы берілетін ядролық материал, арнайы ядролық емес материал, жабдықтар мен технологиялар;
2. А қосымшада санамаланған уранды конверсиялауға арналған қондырғылардан басқа, осы Келісімнің қолданылу аясына жататын кез келген жабдықтар негізінде немесе пайдалану арқылы өндірілетін немесе өңделетін арнайы ядролық емес материал және ядролық материал;
3. Осы Келісімнің қолданылу аясына жататын кез келген ядролық материалды немесе арнайы ядролық емес материалды негізінде немесе пайдалану арқылы ендірілетін немесе өңделетін ядролық материалдар;
4. Алушы Тарап немесе жеткізуші Тарап алушы Тараппен консультациядан кейін жоғарыда аталған технологиялар немесе жоғарыда аталған жабдықтарға байланысты алынған деректер негізінде немесе пайдалану арқылы құрастырылған, жасалған немесе жұмыс істейтін жабдықтар; және
5. Жоғарыда айтылғанның жалпы сипатын шектемей, мынадай барлық үні критерийге сәйкес келетін жабдықтар:
а) 1-тармақта аталған жабдықтар сияқты, сондай үлгідегі жабдықтар болып табылатын жабдықтар (яғни оны құрастыру, жасау немесе жұмыс істеу ең алдымен 1-тармақта аталған жабдықтарды бергенге дейін Тараптардың жазбаша келісілген сол немесе сол сияқты, физикалық немесе химиялық үдерістерге негізделген);
b) алушы Тарап немесе жеткізуші Тарап алушы Тараппен консультациядан кейін анықтаған сол жабдықтар;
с) а) тармақшада аталған жабдықтарды алғашқы пайдаланған күннен бастап 20 жылдан кешіктірмей алушы-Тараптың заңдық құзырындағы жерде алғашқы пайдалануы басталған жабдықтар.

D ҚОСЫМША

Физикалық қорғаудың келісілген деңгейлері

Тараптар қоса беріліп отырған кестедегі материалдарды пайдалану, сақтау және тасымалдау кезінде қамтамасыз етуге тиіс физикалық қорғаудың келісілген деңгейлерінің кем дегенде мынадай қорғау сипаттамалары болуға тиіс:

III CAHAT

Қол жеткізуі бақыланатын аумақ шегінде пайдалану және сақтау.
Жөнелтушінің, алушының және тасымалдаушының арасындағы алдын ала уағдаластықты және халықаралық тасымал жағдайында, көлік жауапкершілігін тапсыру бойынша уақытын, орнын және тәртібін көрсетіп, Мемлекеттер арасындағы алдын ала уағдаластықты қоса алғанда, арнайы сақтық шараларына сәйкес тасымалдау.

II САНАТ

1. Кіруі бақыланатын, күзетілетін аумақ шегінде пайдалану және сақтау, яғни ұдайы бақылаудағы, кіру пункттерінің саны шектеулі, тиісті тосқауылмен қоршалған күзеттің немесе электрондық құрылғылардың ұдайы бақылауындағы аумақтар немесе физикалық қорғаудың баламалы деңгейі бар аумақтар.
2. Жөнелтушінің, алушының және тасымалдаушының арасындағы алдын ала уағдаластықты, және халықаралық тасымал жағдайында, көлік жауапкершілігін тапсыру бойынша уақытын, орнын және тәртібін көрсетіп, Мемлекеттер арасындағы алдын ала уағдаластықты қоса алғанда, арнайы сақтық шараларына сәйкес тасымалдау.

I CAHAT

Осы Санаттың материалдары рұқсатсыз пайдалануға қарсы мынадай өте сенімді жүйелермен қорғалуға тиіс:
1. Жақсы қорғалатын аумақтар шегінде пайдалану және сақтау, яғни жоғарыдағы II Санатта белгіленген, бірақ тиісті ден қою күштерімен өзара тығыз байланыстағы күзеттің бақылауымен нақты сенім дәрежесі бар тұлғалардан басқаларға кіруге шек қойылған сондай қорғалатын аумақ. Бұл мағынада қолданылатын арнайы шаралардың қандай да болсын шабуылды, рұқсатсыз кіруді немесе материалды рұқсатсыз алуды анықтау және болдырмау мақсаты болуға тиісті.
2. II және III Санаттардың заттары үшін жоғарыда келтірілген арнайы сақтық шараларына сәйкес және, бұдан басқа ұдайы күзеттің еріп жүруімен және тиісті ден қою күштерімен өзара тығыз байланысты қамтамасыз ететін жағдайларда тасымалдау.

Ядролық материалдарды санаттар бойынша бөлу

Материал	Нысаны	I санат	II санат	III санат
1. Плутонийа	Сәулеленбегенb	2 кг. немесе одан көп	2 кг-дан кем, бірақ 500 г-дан көп	500 г. немесе кем, бірақ 15 г-нан көп
2. Уран-235	Сәулеленбегенb
	20% 235 U-ғa дейін немесе одан көп байытылған уран	5 кг. немесе көп	5 кг-дан кем, бірақ 1 кг-ден көп	1 кг. немесе кем, бірақ 15 г-дан көп
	10% 235 U-дейін, бірақ 20% 235U-дан кем байытылған уран		10 кг. немесе көп	10 кг. кем
	табиғидан жоғары, бірақ 10% 235 U кем байытылған уран			10 кг. немесе көп
3. Уран-233	Сәулеленбегенb	2 кг. немесе көп	2 кг-ден кем, бірақ 500 г. көп	500 г. немесе кем, бірақ 15 г көп
4. Сәулеленген отын			Кемітілген немесе табиғи уран, торий немесе аз байытылған отын (10% кем бөлінетін мөлшер)d, e

а) Плутоний-238-де изотоптық концентрациясы 80% асатын плутонийден басқа барлық плутоний.
b) Реакторда сәулеленбеген материал, немесе реакторда сәулеленген, бірақ қорғалмаған бір метр қашықтықта 100 рад/сағатқа тең немесе кем сәулелену деңгейіндегі материал.
c) Мөлшері III санатқа жатпайтын табиғи уран, кемітілген уран және торий ұтымды пайдалану тәжірибесіне сәйкес қорғалуға тиісті.
d) Осы қорғау деңгейі ұсынылғанымен, Тараптар жекелеген мән-жайларды бағалау негізінде физикалық қорғаудың басқа санатын белгілей алады.
e) Сәулеленуге дейін бөлінетін материалдың бастапқы құрамына байланысты I немесе II санатқа кірген басқа отын, егер отынның сәулелену деңгейі қорғалмаған бір метр қашықтықта 100 рад/с-тан асса, деңгейі бойынша бір санаттан аспайтындай төмендетілуі мүмкін.

О подписании Соглашения между Правительством Республики Казахстан и Правительством Канады о сотрудничестве в области мирного использования атомной энергии

Постановление Правительства Республики Казахстан от 6 июня 2011 года № 635

Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:
1. Одобрить прилагаемый проект Соглашения между Правительством Республики Казахстан и Правительством Канады о сотрудничестве в области мирного использования атомной энергии.
2. Уполномочить Заместителя Премьер-Министра Республики Казахстан - Министра индустрии и новых технологий Республики Казахстан Исекешева Асета Орентаевича подписать от имени Правительства Республики Казахстан Соглашение между Правительством Республики Казахстан и Правительством Канады о сотрудничестве в области мирного использования атомной энергии, разрешив вносить изменения и дополнения, не имеющие принципиального характера.
3. Настоящее постановление вводится в действие со дня подписания.

Премьер-Министр
Республики Казахстан К. Масимов

Одобрено
постановлением Правительства
Республики Казахстан
от 6 июня 2011 года № 635

СОГЛАШЕНИЕ
между Правительством Республики Казахстан и Правительством
Канады о сотрудничестве в области мирного использования
атомной энергии

Правительство Республики Казахстан и Правительство Канады (далее именуемые "Стороны");
желая укрепить дружеские связи, существующие между Сторонами;
принимая во внимание преимущества эффективного сотрудничества в области мирного использования атомной энергии и содействия устойчивому развитию;
признавая, что Казахстан и Канада являются государствами, не обладающими ядерным оружием, участниками Договора о нераспространении ядерного оружия, заключенного в Лондоне, Москве и Вашингтоне 1 июля 1968 года (далее именуемого "ДНЯО"), и как таковые обязались не производить и не приобретать каким-либо иным способом ядерное оружие или другие ядерные взрывные устройства, и что каждая из Сторон заключила с Международным агентством по атомной энергии (далее именуемым "МАГАТЭ") Соглашение о применении гарантий в связи с ДНЯО;
придавая особое значение тому, что Стороны, являясь участниками ДНЯО, взяли на себя обязательства способствовать обмену ядерным материалом, специальным неядерным материалом, оборудованием, научной и технологической информацией в области мирного использования атомной энергии и стороны, участники ДНЯО, могут сотрудничать и вносить совместно с другими государствами вклад в дальнейшую деятельность в области мирного использования атомной энергии;
намереваясь в связи с этим сотрудничать друг с другом с этой целью;
согласились о нижеследующем:

Статья 1

Для целей настоящего Соглашения:
"компетентный орган" для Казахстана означает Министерство индустрии и новых технологий Республики Казахстан, а для Канады - Комитет по ядерной безопасности Канады. При изменении компетентного органа по данному Соглашению одной из Сторон она письменно извещает об этом другую Сторону;
"оборудование" означает любое оборудование, перечисленное в Приложении А к настоящему Соглашению;
"ядерный материал" означает любой исходный материал или любой специальный расщепляющийся материал, как эти термины определены в Статье XX Устава МАГАТЭ. Любое принимаемое Советом управляющих МАГАТЭ в соответствии со Статьей XX Устава МАГАТЭ определение, которое вносит изменение в список материалов, рассматриваемых как "исходный материал" или "специальный расщепляющийся материал" будет иметь силу для настоящего Соглашения только после того, как Стороны настоящего Соглашения в письменной форме информируют друг друга о том, что они согласны с этим изменением;
"лицо" означает любое физическое или юридическое лицо, учрежденное в соответствии с национальными законодательствами государств Сторон;
"специальный неядерный материал" означает любое вещество, указанное в Приложении В к настоящему Соглашению;
"технология" означает конкретную информацию, которую Сторона-поставщик до передачи и после консультаций со Стороной-получателем определила как имеющую значение с точки зрения нераспространения ядерного оружия, необходимую для разработки, производства или использования какого-либо ядерного материала, специального неядерного материала или оборудования. Данная информация может быть представлена в форме технических данных, включающих технические чертежи, планы, графики, модели, формулы, технические проекты и спецификации, руководства и инструкции, представленные в письменной форме или на других носителях (например, дисках, запоминающих устройствах и т.д.), но исключающая информацию, доступную для общественности.

Статья 2

Сотрудничество, предусматриваемое настоящим Соглашением, охватывает использование, развитие и применение атомной энергии в мирных целях и может включать в себя наряду с прочим следующее:
а) обмен информацией, включая технологию по:
I) исследованию и разработке;
II) здравоохранению, ядерной безопасности, аварийному планированию и защите окружающей среды;
III) оборудованию (с предоставлением технических решений, чертежей и спецификаций);
IV) использованию ядерных материалов, специальных неядерных материалов и оборудования (с технологическими процессами и спецификациями), передачу патентных прав и других прав собственности, относящихся к этой информации;
б) поставку ядерных материалов, специальных неядерных материалов и оборудования;
в) реализацию совместных проектов по использованию атомной энергии в сельском хозяйстве, промышленности, медицине и энергетике;
г) сотрудничество в промышленной сфере между лицами Сторон;
д) предоставление технической помощи;
е) разведку и разработку урановых запасов.

Статья 3

1. Стороны способствуют и содействуют сотрудничеству между лицами, находящимися под их соответствующей юрисдикцией по вопросам, входящим в сферу действия настоящего Соглашения.
2. В соответствии с условиями настоящего Соглашения лица, находящиеся под юрисдикцией одной из Сторон, могут поставлять или получать от лиц, находящихся под юрисдикцией другой Стороны, ядерный материал, специальный неядерный материал, оборудование и технологию на коммерческих или иных условиях, которые могут быть приняты заинтересованными лицами.
3. В соответствии с условиями настоящего Соглашения лица, находящиеся под юрисдикцией одной из Сторон, могут осуществлять техническую подготовку лиц, находящихся под юрисдикцией другой Стороны, в области применения атомной энергии в мирных целях на коммерческих или иных условиях, которые могут быть приняты заинтересованными лицами.
4. Стороны прилагают усилия к тому, чтобы способствовать обмену экспертами, техническим персоналом и специалистами, имеющими отношение к деятельности в рамках настоящего Соглашения.
5. Стороны принимают все меры предосторожности, необходимые для сохранения конфиденциальности информации, включая коммерческие и производственные тайны, которой будут обмениваться лица, находящиеся под их соответствующей юрисдикцией.
6. Стороны могут в соответствии с совместно установленными условиями сотрудничать по вопросам безопасности и регулирования производства атомной энергии.
7. Ни одна из Сторон не будет использовать положения настоящего Соглашения в целях получения коммерческих преимуществ или вмешательства в коммерческие отношения другой Стороны.
8. Сотрудничество между Сторонами осуществляется в соответствии с условиями настоящего Соглашения, действующими законами и правилами их государств.

Статья 4

1. Ядерный материал, специальный неядерный материал, оборудование и технологии, указанные в Приложении С, подпадают под действие настоящего Соглашения, если иное не согласовано Сторонами.
2. Другие предметы, не охватываемые пунктом 1 настоящей Статьи, подпадают под действие настоящего Соглашения, если Стороны договорились об этом в письменной форме.
3. До осуществления между Сторонами напрямую или через третью сторону любой передачи ядерного материала, специального неядерного материала, оборудования или технологии в соответствии с настоящим Соглашением Стороны должны обменяться письменными уведомлениями.

Статья 5

Каждая из Сторон до передачи из-под своей юрисдикции ядерного материала, специального неядерного материала, оборудования или технологии, подпадающих под действие настоящего Соглашения, получает письменное согласие другой Стороны.

Статья 6

Каждая из Сторон получает письменное согласие другой Стороны прежде, чем начать обогащение любого ядерного материала, подпадающего под действие настоящего Соглашения, до 20 (двадцати) или более процентов по изотопу урана-235, или до начала переработки любого ядерного материала в соответствии с условиями настоящего Соглашения. При предоставлении такого согласия должны быть определены условия, при которых полученный плутоний или уран, обогащенные до 20 (двадцати) или более процентов, могут храниться и использоваться. Стороны могут заключить договор, способствующий выполнению настоящего положения.

Статья 7

1. Ядерный материал, специальный неядерный материал, оборудование и технологии, подпадающие под действие настоящего Соглашения, не должны использоваться для производства или приобретения каким-либо иным образом ядерного оружия или других ядерных взрывных устройств.
2. Выполнение обязательств по ядерному материалу, предусмотренных в пункте 1 настоящей статьи, будет проверяться в соответствии с Соглашением о гарантиях, заключенным каждой Стороной с МАГАТЭ в связи с ДНЯО.
3. Если в силу любой причины или в любое время МАГАТЭ не обеспечивает гарантий, как это определено в пункте 2 настоящей статьи, на территории одной из Сторон, эта Сторона незамедлительно вступает в соглашение с другой Стороной с целью создания:
a) соглашения о гарантиях, равного по содержанию и эффективности заменяемому соглашению о гарантиях, или
b) системы гарантий, соответствующей принципам и процедурам системы гарантий, определенной в документе МАГАТЭ INFCIRC/66, а также в любых последующих поправках к нему, принятых Сторонами, и предусматривающей применение гарантий по всем вопросам, охватываемым данным Соглашением.

Статья 8

1. Ядерный материал будет подпадать под действие настоящего Соглашения до тех пор, пока:
а) не будет установлено, что он больше не пригоден для дальнейшего использования или практически не подлежит регенерации для переработки в форму, в которой он был бы пригоден для использования в какой-либо ядерной деятельности, имеющей значение с точки зрения гарантий, указанных в статье 7 настоящего Соглашения. Обе Стороны принимают определение МАГАТЭ о прекращении применения гарантий, сделанное в соответствии с соглашением о гарантиях, одной из сторон которого является МАГАТЭ;
б) он не будет передан третьей стороне в соответствии с положениями статьи 5 настоящего Соглашения; или
в) Стороны не договорятся об ином в письменном виде.
2. Специальный неядерный материал и оборудование будут подпадать под действие настоящего Соглашения до тех пор, пока:
а) они не будут переданы третьей стороне в соответствии с положениями Статьи 5 настоящего Соглашения;
б) Стороны не договорятся об ином в письменном виде.
3. Технология будет подпадать под действие настоящего Соглашения до тех пор, пока Стороны не договорятся об ином.

Статья 9

1. Каждая из сторон, в соответствии с оценкой угроз, примет все меры для обеспечения физической защиты ядерных материалов, находящихся под ее юрисдикцией и подпадающих под действие настоящего Соглашения, и, как минимум, применит к ним уровни физической защиты, изложенные в Приложении D к настоящему Соглашению.
2. Стороны, по просьбе любой из Сторон, должны консультироваться по вопросам, касающимся физической защиты ядерного материала, специального неядерного материала, оборудования и технологий, подпадающих под действие настоящего Соглашения, включая вопросы, касающиеся физической защиты при международных перевозках.

Статья 10

1. Стороны, по просьбе любой из Сторон, должны консультироваться в целях обеспечения эффективного выполнения обязательств по настоящему Соглашению. По просьбе обеих Сторон к участию в таких консультациях может быть приглашено МАГАТЭ.
2. Компетентные органы Сторон обеспечивают установление административных процедур в целях эффективной реализации положений настоящего Соглашения.
3. Любая из Сторон по просьбе одной из них информирует другую Сторону о заключениях, сделанных МАГАТЭ в своем самом последнем отчете по проведению проверки на территории ее государства в отношении ядерного материала, подпадающего под действие настоящего Соглашения.

Статья 11

1. Стороны проводят переговоры и консультации по запросу любой из Сторон для рассмотрения выполнения настоящего Соглашения или вопросов, относящихся к его выполнению.
2. Урегулирование любых споров, возникающих при толковании или выполнении настоящего Соглашения, достигается путем переговоров или в ходе консультаций Сторон.
3. Любой спор, возникающий в связи с толкованием или применением настоящего Соглашения, не урегулированный путем переговоров или иным способом, передается по запросу любой из Сторон в арбитражный суд, состоящий из трех арбитров. Каждая из Сторон назначает по одному независимому арбитру. Назначенные таким образом два арбитра выбирают третьего независимого арбитра, не являющегося гражданином любой из Сторон, который будет выступать в качестве председателя. Если в течение 30 (тридцати) дней после просьбы о проведении арбитражного разбирательства одна из Сторон не назначила арбитра, другая Сторона, являющаяся участником спора, может попросить Президента Международного Суда ООН назначить арбитра для Стороны, не назначившей арбитра. Если в течение 30 (тридцати) дней после выбора или назначения арбитров для обеих Сторон третий арбитр не выбран, любая из Сторон может попросить Президента Международного Суда ООН назначить третьего арбитра. Большинство членов арбитражного суда составляет кворум и все решения принимаются большинством голосов всех членов арбитражного суда. Арбитражная процедура определяется арбитражным судом. Решения арбитражного суда обязательны для обеих Сторон и должны ими выполняться. Оплата услуг арбитров устанавливается на том же основании, что и для временных судей (ad hoc) Международного Суда ООН.

Статья 12

Стороны по взаимному письменному согласию могут вносить поправки в настоящее Соглашение, которые вступают в силу в соответствии с положениями, предусмотренными для вступления в силу настоящего Соглашения.

Статья 13

Приложения А, В, С, D к настоящему Соглашению составляют его неотъемлемую часть.

Статья 14

1. Настоящее Соглашение вступает в силу со дня получения по дипломатическим каналам последнего письменного уведомления Сторон о выполнении внутригосударственных процедур, необходимых для его вступления в силу.
2. Настоящее Соглашение заключается сроком на 30 (тридцать) лет и его действие будет автоматически продлеваться на последующие десятилетние периоды, если ни одна из Сторон не уведомит в письменной форме другую Сторону о своем намерении прекратить его действие в срок не позднее 6 (шести) месяцев до истечения соответствующего срока.
3. В случае прекращения действия настоящего Соглашения обязательства, предусмотренные статьей 1, пунктом 5 статьи 3 и статьями 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11 настоящего Соглашения, остаются для Сторон в силе до тех пор, пока Стороны не договорятся об ином.
В удостоверение чего, нижеподписавшиеся, должным образом уполномоченные на то своими правительствами, подписали настоящее Соглашение.
Совершено в ___________ "___" ________ года в двух экземплярах, каждый на казахском, русском, английском и французском языках, причем все тексты, являются равно аутентичными.

За Правительство За Правительство
Республики Казахстан Канады

ПРИЛОЖЕНИЕ А

Оборудование

1. Ядерные реакторы, способные работать в режиме контролируемой самоподдерживающейся цепной реакции деления, исключая реакторы нулевой мощности, которые определяются как реакторы с расчетным максимальным уровнем производства плутония, не превышающим 100 граммов в год.
"Ядерный реактор" в основном включает изделия, находящиеся внутри реакторного корпуса или непосредственно подведенные к нему, оборудование, которое регулирует уровень мощности в активной зоне, и детали, которые обычно содержат или вступают в непосредственный контакт, или управляют первичным теплоносителем активной зоны реакторов.
Не предполагается исключить реакторы, которые надлежащим образом могли бы подвергнуться модификации для производства значительно большего количества, чем 100 граммов плутония в год. Реакторы, предназначенные для длительной эксплуатации на значительных уровнях мощности, независимо от их способности к производству плутония, не рассматриваются как "реакторы нулевой мощности".
2. Реакторные корпуса высокого давления: металлические корпуса в сборе или в виде основных готовых частей, которые специально сконструированы или изготовлены для размещения в них активной зоны ядерного реактора, как он определен в пункте 1 настоящего Приложения, и способные выдерживать рабочее давление теплоносителя первого контура.
Верхняя плита корпуса высокого давления реактора является основной готовой частью корпуса высокого давления.
3. Внутренние части реактора: поддерживающие колонны и плиты активной зоны и другие внутренние части корпуса, направляющие трубы для регулирующих стержней, тепловые экраны, перегородки, трубные решетки активной зоны, плиты диффузора и т.д.
4. Машины для загрузки и выгрузки реакторного топлива: манипуляционное оборудование, специально сконструированное или изготовленное для загрузки или извлечения топлива из ядерного реактора, допускающего работу под нагрузкой или обладающего технически сложными характеристиками позиционирования или центрирования, позволяющими проводить сложные работы по перегрузке топлива, при которых обычно невозможно непосредственное наблюдение или прямой доступ к топливу.
5. Реакторные управляющие стержни: стержни, специально сконструированные или изготовленные для контроля скорости реакции в ядерном реакторе, как он определен в пункте 1 настоящего Приложения. Это изделие включает, кроме части для поглощения нейтронов, опорные и подвесные конструкции, если они поставляются раздельно.
6. Реакторные трубы высокого давления: трубы, которые специально сконструированы или изготовлены для размещения в них топливных элементов и теплоносителя в реакторах первого контура, как он определен в пункте 1 настоящего Приложения, при рабочем давлении, превышающем 50 атмосфер.
7. Циркониевые трубы: трубы и сборки труб из металлического циркония или его сплавов, в количестве, превышающем 500 кг в год, специально сконструированные или изготовленные для использования в реакторе, как он определен в пункте 1 настоящего Приложения, в которых отношение по весу гафния к цирконию меньше, чем 1:500.
8. Насосы первого контура: насосы, специально сконструированные или изготовленные для поддержания циркуляции теплоносителя первого контура ядерных реакторов, как он определен в пункте 1 настоящего Приложения.
9. Установки по переработке облученных топливных элементов и оборудование, специально сконструированное или изготовленное для этого:
"установка по переработке облученных радиоактивных элементов" включает оборудование и составляющие, которые обычно находятся в прямом контакте и непосредственно управляют облученным топливом и главными потоками обработки ядерного материала и продуктов деления. Оборудование, которое считается соответствующим значению фразы "и оборудование, специально сконструированное или изготовленное для этого", включает в себя:
а) машины для измельчения облученных радиоактивных элементов: дистанционно управляемое оборудование, специально сконструированное или изготовленное для использования на установке по переработке, как она определена выше, предназначенное для резки, рубки или обдирки сборок, пучков или стержней облученного ядерного топлива;
б) критически безопасные резервуары (например, резервуары малого диаметра, кольцевые или плоские баки), специально сконструированные или изготовленные для использования на установке по переработке, определенной выше, предназначенные для растворения облученного ядерного топлива и способные выдерживать горячую, высококоррозийную жидкость, а также дистанционно загружаться и технически обслуживаться.
10. Установки по изготовлению топливных элементов: "установка для изготовления топливных элементов" включает оборудование:
а) которое обычно находится в непосредственном контакте с производственным потоком ядерного материала или непосредственно обрабатывает его или управляет им, или
b) которое герметизирует ядерный материал внутри оболочки, и
c) полный комплект деталей для упомянутых выше операций, а также отдельные детали, предназначенные для любой из вышеуказанных операций и для других операций по производству топлива, таких, как проверка целостности или герметичности оболочки и конечная обработка герметизированного топлива.
11. Оборудование, не включая аналитические приборы, специально сконструированное или изготовленное для разделения изотопов урана:
"Оборудование, кроме аналитических приборов, специально сконструированное или изготовленное для разделения изотопов урана", включает все основные элементы оборудования, специально сконструированного или изготовленного для процесса разделения. Такие элементы включают:
a) газодиффузионные мембраны;
b) газодиффузионные камеры;
c) сборки газовых центрифуг, коррозийно-стойкие к UF6;
d) сопловые разделительные элементы;
e) вихревые разделительные элементы;
f) крупные осевые или центробежные компрессоры, коррозийно-стойкие к UF6;
g) специальные уплотнительные узлы для таких компрессоров.
12. Установки для получения тяжелой воды:
"установка для получения тяжелой воды" включает в себя установку и оборудование, специально предназначенное или изготовленное для обогащения дейтерия или его соединений, а также любое значительное количество элементов, важных для эксплуатации установки.
13. Установки для конверсии урана
"установка для конверсии урана" включает в себя установку и оборудование, специально предназначенное или изготовленное для конверсии урана.
14. Любые крупные составляющие или детали частей, указанных в пунктах 1-13 настоящего Приложения.

ПРИЛОЖЕНИЕ В

Специальный неядерный материал

1. Дейтерий и тяжелая вода: дейтерий и любое соединение дейтерия, в котором отношение дейтерия к водороду превышает 1:5000, предназначенные для использования в ядерном реакторе, как он определен в пункте 1 Приложения А, в количествах, превышающих 200 кг атомов дейтерия в любой 12-месячный период.
2. Ядерно-чистый графит: графит со степенью чистоты превышающей 5 миллионных долей борного эквивалента, и с плотностью более 1,50 г/см³, в количествах, превышающих 30 метрических тонн в любой период 12 месяцев.

ПРИЛОЖЕНИЕ С

Ядерный материал, специальный неядерный материал,
оборудование и технологии, подпадающие под действие
настоящего Соглашения

Следующие ядерный материал, специальный неядерный материал, оборудование и технологии подпадают под настоящее Соглашение:
1. Ядерный материал, специальный неядерный материал, оборудование и технологии, передаваемые между Сторонами, напрямую или через третьи стороны;
2. Специальный неядерный материал и ядерный материал, которые производятся или обрабатываются на основе, или посредством использования любого оборудования, подпадающего под данное Соглашение, кроме установок предназначенных для конверсии урана перечисленных в Приложении А;
3. Ядерные материалы, которые производятся или обрабатываются на основе, или посредством использования, любого ядерного материала или специального неядерного материала, подпадающего под данное Соглашение;
4. Оборудование, которое Сторона-получатель или Сторона-поставщик после консультаций со Стороной-получателем определила как сконструированное, изготовленное или функционирующее на основе, или посредством использования, вышеупомянутых технологий или технических данных, полученных в связи с вышеупомянутым оборудованием;
5. Не ограничивая общий характер вышеизложенного, оборудование, соответствующее всем трем следующим критериям:
a) оборудование, которое является оборудованием такого же типа, как оборудование, в пункте 1) (т.е. его конструирование, изготовление или функционирование основаны, главным образом, на тех же или подобных физических или химических процессах, письменно согласованных Сторонами до передачи оборудования, упомянутого в пункте 1);
b) оборудование, которое определено в качестве такового Стороной-получателем или Стороной-поставщиком после консультаций со Стороной-получателем;
c) оборудование, первая эксплуатация которого начата в месте, находящемся под юрисдикцией Стороны-получателя, не позднее чем через 20 лет с даты первой эксплуатации оборудования, упомянутого в подпункте (а).

ПРИЛОЖЕНИЕ D

Согласованные уровни физической защиты

Согласованные уровни физической защиты, которые должны обеспечивать Стороны при использовании, хранении и транспортировке материалов из прилагаемой таблицы, должны, как минимум, иметь следующие характеристики защиты:
КАТЕГОРИЯ III
Использование и хранение в пределах территории, доступ к которой контролируется.
Транспортировка в соответствии со специальными мерами предосторожности, включая предварительные договоренности между отправителем, получателем и перевозчиком, и предварительные договоренности между Государствами в случае международной перевозки, с указанием времени, места и процедуры по передаче транспортной ответственности.
КАТЕГОРИЯ II
1. Использование и хранение в пределах охраняемой территории, доступ к которой контролируется, т.е., территории, находящейся под надлежащим наблюдением охраны или электронных устройств, окруженной физическим барьером с ограниченным количеством входных пунктов, находящихся под постоянным контролем, или территории с эквивалентным уровнем физической защиты.
2. Транспортировка в соответствии со специальными мерами предосторожности, включая предварительные договоренности между отправителем, получателем и перевозчиком, и предварительные договоренности между Государствами в случае международной перевозки, с указанием времени, места и процедуры по передаче транспортной ответственности.
КАТЕГОРИЯ I
Материалы в данной Категории должны быть защищены следующими высоконадежными системами против несанкционированного использования:
1. Использование и хранение в пределах территории повышенной защищенности, т.е. такой защищенной территории, которая определена в Категории II выше, но доступ на которую имеют только лица с определенной степенью надежности и которая находится под наблюдением охраны, находящейся в тесной взаимосвязи с соответствующими силами реагирования. Специальные меры, предпринимаемые в этом смысле, должны иметь целью определение и предотвращение какого-либо нападения, несанкционированного доступа или несанкционированного изъятия материала.
2. Транспортировка в соответствии со специальными мерами предосторожности, приведенными выше для веществ Категорий II и III и, кроме того, под постоянным сопровождением охраны и при условиях, обеспечивающих тесную взаимосвязь с соответствующими силами реагирования.

Распределение ядерных материалов по категориям

№ п/п	Материал	Форма	Категория I	Категория II	Категория IIIc/
1.	Плутонийа/	Необлученныйb/	2 кг или более	Менее 2 кг, но более 500 г	500 г или менее, но более 15 г
2.	Уран - 235	Необлученныйb/
		Уран, обогащенный изотопом уран-235 от 20 % или выше	5 кг или более	Менее 5 кг. но более 1 кг.	1 кг. или менее, но более 15 г.
		Уран, обогащенный изотопом уран-235 от 10 % до 20 %		10 кг или более	Менее 10 кг
		Уран, с обогащением, выше природного, но с содержанием изотопа урана-235 менее 10 %			10 кг. или более
3.	Уран - 233	Необлученныйb/	2 кг или более	Менее 2 кг, но более 500 г	500 г или менее, но более 15 г
4.	Облученное топливо			Обедненный или природный уран, торий или слабообога- щенное топливо (с содержанием делящихся изотопов менее 10 %)d/e/

a) Весь плутоний кроме плутония, изотопная концентрация которого превышает 80 % по плутонию - 238.
b) Материал, не облученный в реакторе, или материал, облученный в реакторе, но с уровнем облучения, равным или менее 100 рад/ч на расстоянии одного метра без защиты.
c) Количество урана, не подпадающее под Категорию III, и природный уран следует защищать, исходя из соображений практической целесообразности.
d) Хотя рекомендуется данный уровень защиты. Стороны могут, исходя из оценки конкретных обстоятельств, определить другую категорию физической защиты.
e) Другое топливо, которое до облучения входило, в зависимости от первоначального состава делящегося материала, в Категорию I или II, может быть понижено по уровню не более чем на одну категорию, если уровень излучения топлива превышает 100 рад/ч на расстоянии одного метра без защиты.