Астықты сақтау қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 21 желтоқсандағы № 1569 Қаулысы. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2015 жылғы 31 қазандағы № 870 қаулысымен

      Ескерту. Күші жойылды - ҚР Үкiметiнiң 31.10.2015 № 870 (алғашқы ресми жарияланған күнiнен кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзіледі) қаулысымен.

      РҚАО-ның ескертпесі.

      ҚР мемлекеттік басқару деңгейлері арасындағы өкілеттіктердің аражігін ажырату мәселелері бойынша 2014 жылғы 29 қыркүйектегі № 239-V ҚРЗ Заңына сәйкес ҚР Ауыл шаруашылығы министрінің 2015 жылғы 26 маусымдағы № 4-1/573 бұйрығын қараңыз.


      «Астық туралы» Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 19 қаңтардағы Заңының 5-бабының 13) тармақшасына сәйкес Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
      1. Қоса беріліп отырған Астықты сақтау қағидалары бекітілсін.
      2. Осы қаулы алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

      Қазақстан Республикасының
      Премьер-Министрі                           К. Мәсімов

Қазақстан Республикасы 
Үкіметінің       
2011 жылғы 21 желтоқсандағы
№ 1569 қаулысымен    
бекітілген       

Астықты сақтау қағидалары

1. Жалпы ережелер

      1. Осы Астықты сақтау қағидалары (бұдан әрі - Қағидалар) «Астық туралы» Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 19 қаңтардағы Заңының 5-бабының 13) тармақшасына сәйкес әзірленген және астық қабылдау кәсіпорындарының астық қоймаларында (элеваторларда, астық қабылдау пункттерінде) астықты сақтау тәртібін айқындайды.
      2. Астық қабылдау басталғанға дейін астық қоймасының (элеваторлардың, астық қабылдау пунктінің) барлық технологиялық желілері жарамды күйге келтірілуі, астық қорының, оның ішінде карантиндік, зиянкестерден таза болуы және жұмыс істеуге дайын болуы:
      1) өндірістік-технологиялық зертхана (бұдан әрі - ӨТЗ) - астық сынамаларын іріктеп алу және астық талдауларын жүргізу үшін тиісті аспаптармен, зертханалық жабдықтармен және қызмет көрсететін персоналмен қамтамасыз етілуі;
      2) таразы жабдығы және салмақ өлшеу аспаптары - тексеруден өткізілуі (тексеруден өткізілігенін дәлелдейтін құжат немесе таңба салынған болуы тиіс);
      3) жүк түсіретін құрылғылар, механизмдер, машиналар мен жабдықтар - астық жеткізіп беретін көлік құралдары түріне және габаритіне сәйкес болуы тиіс;
      4) қабылдау бункерлері - тексеріп қаралған, тазартылған, тиісті қақпақтармен, торлармен, құлыптармен жабдықталған, астықты жылдам және қауіпсіз түсіріп алуға қажетті жабдықтармен және құралмен жарақтандырылған болуы;
      5) аумақтағы негізгі жолдар және қабылдау қондырғыларына, қоймаларға, жүк түсірілетін орындарға келетін жолдар - асфальт төселген және жарықпен жабдықталған болуы тиіс.
      3. Астық қоймаларының (элеватордың, астық қабылдау пунктінің) аумағындағы автокөлік жүретін қозғалыс бағытында жүк түсірілетін орындардың, өтпе жолдардың, қоймалардың көрсеткіштері және тағы басқалары орнатылуы тиіс. Жүк түсіретін орындарда көрнекті жерлерде жүк түсірілетін жерлерге берілген нөмірлер немесе атаулары көрсетілуі тиіс. Кірер жолда көрнекті жерде автокөліктің жүк түсіретін орынға жетуінің карта-схемасы орналастырылуы тиіс.
      4. Жаңа егіннің астығын қабылдауды ұйымдастыру үшін астықты орналастыру жоспары:
      1) астық сақтауға жасалған шарттарға сәйкес астықтың күтілетін түсімін;
      2) өткен жылдардағы астықтың қалдығын;
      3) өткен жылдардағы деректер бойынша астықтың болжамды сапасын;
      4) астық қоймаларының (элеватордың, астық қабылдау пунктінің) сыйымдылығын, жабдықтардың ұтымды пайдаланылуын және астықтың санына, сапасына және арналған мақсатына байланысты партиялардың қалыптастырылуын қамтамасыз етуді;
      5) астықты жиналғаннан кейінгі өңдеуді оның сапасының сақталуын қамтамасыз ететін мерзімде жүргізуді;
      6) астықпен жүргізілетін операцияларды механикаландыру дәрежесін және астықтың орнын ұтымсыз ауыстыруға жол бермеуді ескере отырып жасалады.

2. Астықты қабылдау және өлшеу тәртібі

      5. ӨТЗ мамандармен күн сайын таразы журналдарына тиісті белгі қоюмен бақылау өлшемін жүргізу арқылы таразының түзулігін және астық салмағын өлшеудің дұрыстығын тексеру жүргізіледі.
      6. ӨТЗ жұмысты осы Қағидаларға 1-қосымшада көрсетілген Технохимиялық бақылау схемасына сәйкес жүзеге асырады.
      7. Астықтың бiртектес партияларын қалыптастыру және оны орналастыру ұлттық және (немесе) мемлекетаралық стандарттарға (бұдан әрi – стандарттар) сәйкес жүзеге асырылады.
      Ескерту. 7-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 23.07.2013 № 735 қаулысымен.
      8. Астықтың партияларын қалыптастыру кезінде (күріштен, рапстан, күнбағыстан, жүгеріден, тарыдан және қытай бұршақтан басқа) өңдеуге дейін ылғалдылық және арамшөп қоспаларының жағдайы бойынша былай орналастыруға болады:
      1) ылғалдылығы бойынша:
      құрғақ және орташа құрғақ - бірге;
      ылғалды;
      22 %-ға дейін ылғалды, «есептеу табиғаты» деген көрсеткіш қолданылғанда - 23 %-ға дейін;
      22 %-дан жоғары ылғалды 6 % аралықпен, жүгері дәні үшін - 5 %;
      2) арамшөп қоспалары бойынша:
      таза және орташа таза;
      стандартқа сәйкес шектеу нормаларына дейін арамшөпті;
      стандартқа сәйкес шектеу нормаларынан артық арамшөпті.
      Күріштің, рапстың, күнбағыстың, жүгерінің, тарының және қытай бұршақтың партияларын қалыптастыру осы Қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес жүзеге асырылады.
      9. Дәнді дақылдардың, дәнді-бұршақ және майлы дақылдардың ылғалдылығы, арамшөп және дән қоспалары бойынша жай-күйінің сипаттамасы осы Қағидаларға 3-қосымшада келтірілген.
      10. Ылғалды және дымқыл астықты рециркуляциялық кептіргіштермен жабдықталған технологиялық желілерге жібергенде партияларды қалыптастыру астықты ылғалдылық және арамшөп қоспалары жай-күйі бойынша бөлмей-ақ жүргізіледі.
      11. Сұлының, тарының, қарақұмықтың, күріштің, асбұршақтың, жасымықтың, үрме бұршақтың, арпаның, күнбағыстың сапасы бойынша құнды сорттарының астығы бөлек орналастырылады.
      12. Ерекше ескерілетін сипаттары бойынша қабылданатын - үсінген, қаракүйе шалған, ақ зең қаптаған, бақашық қандаламен зақымданған, кенемен зақымданған, иісі бүлінген, көктеген дәндері бар (5 %-дан жоғары), сондай-ақ зиянкесті (қаракүйе, қастауыш, жатаған қызғылт укекіре, түлкі құйрықты қыдық, түрлі-түсті шегіршін және тағы басқалар) және бөлінуі қиын қоспалармен (қара сұлы, ноғай қарамығы, арпабас, малтатас және тағы басқалар) бүлінген, рұқсат етілген нормалардан тыс пестицид қалдықтары бар астық бөлек орналастырылып, өңделеді.
      13. Бөтен иіс беретін қоспалар (жусан, сарымсақ, кориандр, түйежоңышқа, қаракүйе және тағы басқалар) араласқан, сол сияқты астық қорының, оның ішінде карантинді, зиянкестермен дерттенген астық бөлек орналастырылып, өңделеді.
      14. Ылғалды және дымқыл күйдегі құлау саны стандартқа сәйкес шектеулі нормадан төмен бидайдың партиялары, стандартқа сәйкес шектеулі нормадан жоғары көктеген дәндері бар арпаның, қарабидайдың, сұлының және тарының партиялары бөлек қабылданып, өңделеді.
      Тазалаудан өткен және кептірілген құлау саны стандартқа сәйкес шектеулі нормадан төмен немесе стандартқа сәйкес шектеулі нормадан жоғары көктеген дәндері бар астық партиясы көбінесе қуатты желдеткіш құралдармен жарақтандырылған қоймаларда сапасы қалыпты (сау) астық үшін белгіленген биіктіктегі үймеде орналастырылады.
      15. Ағымдағы жылғы өнім астығының партиясын фумигацияланған өткен жылдардағы өнімнің астығымен, сондай-ақ өздігінен қызған астықты қалыпты (сау) астықпен біріктіруге болмайды.
      16. Жаңа жиналған, ылғалды және дымқыл астық кептіруге дейін қуатты желдеткіш құралдармен жабдықталған сақтау орындарына орналастырылады.
      Кептіруге жататын қалыпты (сау) ылғалды астықты (күріштен басқа) элеватормен байланысы бар астық кептіргіштің үш тәуліктен аспаған, ал дымқыл астықты - бес тәуліктіктен артық емес өнімділігі көлемде температураны бақылайтын құралмен жабдықталған элеватордың силостарында уақытша орналастыруға болады.
      Ерекше жағдайларда ылғалдылығы 19%-дан жоғары емес күрішті қуатты желдету қондырғылармен және температураны дистанциялық бақылау жүйесімен жабдықталған силостарда кептіргіштің тәуліктік өнімділігінен артық емес көлемде қысқа мерзімге орналастыруға болады.
      Ылғалды және дымқыл астықты элеватордың силостарында сақтауға жол берілмейді.
      17. Тарының, қарақұмықтың, жүгерінің, күріштің, қонақ жүгерінің, күнбағыстың және бұршақ дақылдардың астығы қосымша ұсақталуын және зақымдануын болдырмау мақсатында қоймаларда орналастырылады.
      18. Құрғақ және орташа құрғақ астық үшін үйіндінің биіктігі қойманың техникалық мүмкіндіктеріне қарай - қонақ жүгері үшін 2 метрден артық емес, тары мен рапс үшін 3 метрден артық емес болып белгіленеді.
      19. Рапсты сақтау үшін арналған қоймалар ұқыптылықпен бүтінделуі, есіктегі барлық тесіктер - бітелуі, желдету қақпақтарының еденге жанасу жерлері диаметрі 0,8-1,0 миллиметр болатын тесіктері бар торлы тілімдермен жабылуы тиіс.
      20. Тары партиялары қуатты желдететін қондырғылармен жабдықталған қоймаларда сақталады. Ауа келетін саңылауларға тарының төгілуіне жол бермеу мақсатында тесіктердің ұзындығына диаметрі 1,2 миллиметр немесе 1,2x2 миллиметр болатын перфорирленген немесе қабыршақты електерді тығындау ұсынылады.
      21. Астық сақтау немесе тиеп жөнелту процесінде астықпен жұмысты жүргізу үшін астық қоймалары алаңының (астық қабылдау пунктінің) 10 %-ы көлемінде бос қойма сыйымдылығы, ал элеваторларда - силос үстіндегі транспортердің әрқайсысына ең кемінде бір бос силос көзделуі тиіс.

3. Астықты тазарту тәртібі

      22. Астық қоймасына (элеваторға, астық қабылдау пунктіне) келіп түскен астық қабылдау кәсіпорны мен астық иесінің арасындағы астық сақтау шартымен (бұдан әрі - Шарт) анықталған талаптарға дейін арамшөп және дән қоспаларынан астық тазартатын машиналармен тазартылады.
      23. Астық тазарту технологиясын астықтағы қоспалардың сипатына және құрамына және жабдық өнімділігінің техникалық нормаларына байланысты тазалаудың ең жоғарғы тиімділігін қамтамасыз ететін тиісті жабдықтарды іріктеп алуды ескере отырып белгілейді.
      24. Астықты арамшөп және астық қоспаларынан тазарту астық пен бөлінетін қоспалардың физикалық сипаттарының мынадай айырмашылықтарын пайдаланудың негізінде жүзеге асырылады:
      1) көлденеңі мен қалыңдығы (дөңгелек және ұзынша тікбұрышты тесікті елеуіштерде);
      2) ұзындығы (триерлерде);
      3) нысаны (үшбұрыш нысанындағы тесікті елеуіштерде);
      4) аэродинамикалық сипаттары (ауа қысымымен айыратын каналдарда және астық ұшыру жүйелерінде);
      5) тығыздығы, жеке массасы, сыртының жай-күйі (ауа қысымымен тазалайтын үстелдерде, астық елейтін машиналарда, тас іріктеуіштерде және тағы басқалары);
      6) магниттік және оптикалық сипаттары (магнитті аппараттарда және фототазалағыштарда).
      Астықтың және қоспалардың жалпы сипаттамалары осы Қағидаларға 4-5-қосымшаларда көрсетілген.
      25. Астық тазалайтын машиналар дақылдардың түріне және арналған мақсатына қарай көлемі мен нысаны әртүрлі тесіктері (ұялары) бар елеуіштермен, триерлік дискілермен жабдықталады.
      26. Астық тазалайтын машиналарда тазартуды қажет ететін астықты өткізудің кезегі оның сапасы мен жай-күйіне, астық тазалайтын машиналардың болуы мен олардың өнімділігіне байланысты анықталады. Астықты қабылдау кезінде:
      1) стандарт бойынша шектеулі нормалардан артық арамшөп қоспасы бар;
      2) өздігінен қызған;
      3) астық қорының зиянкестермен, оның ішінде карантинді, залалданған;
      4) астыққа бөтен иіс беретін қоспалар араласқан (жусан, сарымсақ, түйежоңышқа, кориандр және тағы басқалар) астық үшін бірінші кезекте тазарту көзделуі тиіс.
      27. Тіке құйылатын және рециркуляциялық шахталы (астықты қыздыру үшін қосымша қондырғылары жоқ) кептіргіштерде кептірудің алдында астық ірі және жеңіл қоспалардан, ал астықты төкпелі қабатты камераларында қыздыратын рециркуляциялы кептіргіштерде кептіру алдында - тек ірі қоспалардан тазартады. Торлы тежеуіш элементтері бар қыздыру камерасын пайдалану кезінде астықты үлкен және ірі қоспалардан тазарту қажет.
      Ірі және жеңіл қоспалардан алдын ала тазарту қопсық тазартқыштарда тазартылады, олар болмаса - елеуіш тесіктерінің көлемі қопсық тазартқыштарда қолданылатындармен бірдей сепараторлар пайдаланылады.
      28. Астықтан зиянкес, ерекше есепке алынатын және карантинді қоспаларды бөлу осы Қағидаларға 6-қосымшада көрсетілген тәсілдерге сәйкес жүзеге асырылады.
      Бөлініп алынған залалданған астық қалдықтары астық қоймаларының (элеватордың, астық қабылдау пунктінің) аумағынан тыс жерге шығарылады және жойылады.
      29. Сеператордың елеуішінен өткізіліп тазартылған астықтан темірмагнит қоспаларын бөлу үшін оны магнитті аппараттарға жібереді.
      Астықты темірмагнит қоспасынан тазарту үшін магнит блоктары жазықтығының көкжиекке көлбеу бұрышы шамамен 350 болуы тиіс. Бұл ретте магниттен өтетін өнім қабатының қалыңдығы 10-12 миллиметрден, қалдықтар үшін - 5-7 миллиметрден аспауы тиіс.
      Сеператорларда (триерлерде) органикалық және минералдық қоспалардан тазартылғаннан кейін мал азығы мақсатында пайдалануға жіберілетін бірінші және екінші санаттағы қосалқы өнімдер мен астық қалдықтары магнитті аппараттарда темірмагнит қоспасынан тазартылуы тиіс.
      30. Тазалау електерінен өткен, қабылдау және сорттау торларынан өтпеген қосындылардың, сеператорлардың шөгінділік камераларынан алынған шөгінділердің, сондай-ақ әртүрлі дақылдардың астығын триерлерде тазартқандағы қалдықтардың құрамын анықтау және қосалқы өнімге немесе қалдықтар санатының біріне жатқызу үшін ӨТЗ-ге талдауға жіберіледі.
      31. Сақтау жағдайларына және кондициялық талаптарға сай, пайдалану мақсатына сәйкес келетін астық партиялары тазартуға жатпайды.
      Астықты пайдалану мақсатының талаптары деңгейіне дейін (ұн, жарма, құрама жем, тамақ, сыра, май өнеркәсібі, экспорт және басқа да мақсаттар) тазарту, сондай-ақ қиын ажыратылатын қоспалардан тазарту астық кептірілгеннен кейін, астықты сақтау және партияларды тиеп жөнелтуге дайындау кезінде жүзеге асырылады.
      32. Егер ауа қысымын пайдаланатын елеуішті машиналарда астықтың тазартылу тиімділігі жеткіліксіз болған жағдайда, тазартылған астықта қалған қоспалардың құрамы мен көлеміне қарай триерлерде (қара сұлы немесе қарамықша іріктегіштерде) және басқа астық тазалайтын машиналарда (ауамен тазалайтын үстелдерде және ауа сорғыштарда) қосымша тазартудан өткізіледі.
      Астықтан ұзын қоспаларды (бидайдан - сұлыны, қара сұлыны, қастауышты) бөлу үшін ол қара сұлы іріктегіште тазартылады.
      Сепараторда бірінші немесе екінші рет өткізіп тазалағаннан кейін алынған астықтың ірі фракциясында рұқсат етілген нормадан артық арамшөптің ұсақ тұқымдары болса бұл фракция қысқа қоспаларды бөлу үшін қарамықша іріктегіште тазалауға жатады.
      Сепараторда тазалағаннан кейінгі астықтың ұсақ фракциясын қысқа қоспаларды (арамшөп тұқымдарын, жарманы) айыру үшін қарамықша іріктегішке жібереді.
      33. Тазалаудан кейін алынатын қосалқы өнімдер-астық қоспасы мен өндірістің қалдықтарында 10 %-дан артық бидай немесе қара бидай дәні немесе осы дақылдарға стандарттар бойынша негізгі дәнге жатқызылған басқа да дақылдардың 20 %-дан артық дәні болса одан негізгі дәнді бөліп алу үшін қосымша өңдеуге жатады.
      34. Қосалқы өнімдер мен қалдықтарды өңдеу, қатарынан жұмыс істейтін екі елеуіші бар ауа қысымы пайдаланылатын елеуішті машиналарда, ал қажет болғанда - триерлер мен магнитті аппараттарда жүргізіледі. Елеуіш тесіктерінің көлемі зертханалық талдау деректері бойынша таңдап алынады. Ауа қысымы пайдаланылатын елеуішті машиналарда ауа ағымының жылдамдығы және триер қақпағының ашылу кеңдігі машиналардың өнімділігіне сай қалдықтың жеке партияларын сынамалық тазартудың деректері бойынша белгіленеді.
      Қосалқы өнімдер астық қалдықтарынан бөлек өңделеді. Әртүрлі санаттағы қалдықтарды араластырып жіберуге жол берілмейді.

4. Астықты кептіру тәртібі

      35. Сақталуын қамтамасыз ету мақсатында ылғалды және дымқыл астықты кептіру шахталық тіке құйылатын және рециркуляциялық астық кептіргіштерде осы Қағидаларға 7 - 9-қосымшаларда көрсетілген режимдерге сәйкес жүргізіледі. Астық кептіргіштер сондай-ақ, астықтың қызуы көтерілгенде немесе астық қорының зиянкестерімен, оның ішінде карантиндік, зақымданғаны анықталған кезде астықты сауықтыру үшін пайдаланылады (астықты тұрақты қалыпқа келтіру үшін басқа шаралардың жоқтығы немесе қолдануға мүмкіндік болмаған жағдайда).
      Кептіруге жіберілген астық өлшеуге жатады.
      Ылғалды және дымқыл астық партиялары кептіруге жібергенге дейін жинақтау сыйымдылығында қалыптастырылады, осы жерден кезегімен кептіруге жіберіліп тұрады.
      36. Бірінші кезекте кептіруге:
      1) қуатты желдеткіш құралдар орнатылмаған сақтау орындарында (қоймаларда, сүрлемдерде, ашық алаңдарда) орналастырылған ылғалдылығы, температурасы мен зақымдануы аса жоғары астық партиялары;
      2) бидайдың күшті, қатты және бағалы сорттарының және сақтауға төзімділігі аз дақылдардың (күріш, күнбағыс, тары) астығы жатады.
      37. Ылғалдылығы бойынша шахта кептіргіштерінде кептіруге арналған астық партияларын қалыптастыру:
      1) дәнді және майлы дақылдар үшін - 17%-ға дейін, 17-ден 22%-ға дейін және 22% жоғары 6% арақашықтықпен;
      2) күнбағыс үшін - 9%-ға дейін, 9%-дан жоғары 3-4% арақашықтықпен;
       3) күріш пен қытай бұршағы үшін ылғалдылығына қарамастан 3% арақашықтықпен іске асырылады.
      38. Азық-түліктік және жемдік астықты, жүгері мен дәнді бұршақ дақылдардан басқа, рециркуляциялық кептіргіштерде кептіргенде, әсіресе ылғалдылығы жоғары, партияларды ылғалдылығы және арамшөп қоспалары бойынша бөлмей-ақ қалыптастыруға болады.
      Қытай бұршағын астықты рециркуляциялайтын кептіргіштерде кептіруге жол берілмейді.
      39. Астықты кептіргеннен кейін сыртқы ауаның температурасынан 100С-тан аспайтын температураға дейін салқындатады. Бұл температурадан асқан кезде астықты атмосфералық немесе жасанды салқындатылған ауамен желдету арқылы қосымша салқындатады және ерекше жағдайларда (жоғарыда көрсетілген тәсілдер мен құралдарды қолдануға болмайтын) - астық тазалайтын машиналар мен конвейерлерде салқындатады.
      40. Астықтың рециркуляциялық кептіргіштерде жанып кетуіне жол бермеу үшін қыздыру және жылу ылғал алмастыру камераларында астықтың толып қалуына жол бермейтін шараларды қолданады.
      41. Кептірген кезде астықтың нан пісіру, азық-түліктік және жемдік сапасының нашарлауына жол берілмейді.
      42. Астықты қандай ылғалдылыққа дейін кептіру шегі оның пайдалану мақсатымен анықталады және осы Қағидаларға 10-қосымшада көрсетілген.
      Солодты өндіру үшін спирт зауытына жеткізуге арналған астық, сондай-ақ тамақ концентратына, крахмал-сірне өнеркәсібіне және қоғамдық тамақтандыру кәсіпорындарына арналған ылғалдылығы жоғары жүгері тиісті техникалық реглементпен тұқымдық астық үшін белгіленген режимді сақтай отырып кептірілуі керек.
      43. Кептіргіштің жұмысын кептіруге келіп түскен дымқыл астықтың массасы бойынша есептейді. Астықтың бір партиясы кептіргіш арқылы екі рет және одан да көп өткізілгенде әр өткізілім жеке есептелінеді.
      44. ӨТЗ кептіру кезінде температура режимінің сақталуына және астық сапасына тұрақты бақылау жүргізеді. Әр екі сағат сайын кептіруге дейін және кептіруден кейін лаборант іріктеп алатын астық сынамасы бойынша астықтың температурасын, иісін, түсін, ылғалдылығын, дән маңызының (бидайдағы) саны мен сапасын (индекс), сонымен қатар зақымын анықтайды. Жарма дақылдары үшін қосымша жаншылған және ұсақталған дәндердің барлығы, күріш үшін - жарылғаны, сыра дайындайтын арпа үшін кептіргенге дейін - тіршілікке қабілеттілігі, кептіргеннен кейін - көктеудің өнгіштігі және қуаты анықталады.
      45. Басқа дақылдарды кептіруге көшкен кезде кептіргішті тазарту үшін тоқтатады.
      46. Кептірілген астықты сақтауға салар алдында оның ластану дәрежесіне қарамастан ауа қысымымен жұмыс істейтін өлеуіш машиналардан өткізеді.
      47. Рапс тұқымдарын типтік кептіргіштерде кептіру кезінде олардың жеке бөліктерін қосымша тығындау жүргізіледі. Тұқымдардың шашылуына жол бермеу мақсатында кептіргіштің шанақтары, тұқым өздігінен құйылатын ағатын түтіктері және шахталары мұқият тығындалады.

5. Астықты сақтау тәртібі

      48. Әр түрлі дақылдардың астығын сақтауға салған кезде, сондай-ақ тазалау, кептіру, активті желдетуден кейін және тиеу алдында оған толық техникалық талдау және фитосанитариялық бақылау жүргізіледі.
      Сақтау кезінде толық техникалық талдау біртекті партиядан алынған орташа сынама бойынша айына бір рет жүргізіледі.
      49. Металдан жасалған силостан сынама алу:
      1) үйіндінің жоғарғы қабатынан (техникалық қауіпсіздікті сақтай отырып өрмелейтін есігі және ішкі сатысы бар болғанда);
      2) төменгі шұңқырдан;
      3) астықтың бір бөлігін бос силосқа ауыстырған кезде жүргізіледі.
      50. Астық қоймасында (элеваторда, астық қабылдау пунктінде) силостардың және элеватор мұнарасының шанақтарының схемасы салынған «силос тақтасы» болуы керек. Әрбір силос, жұлдызша және шанақ белгіленген тәртіппен нөмірленеді және силостық жапсырмасы болу керек. Силостық жапсырмаларда дақылдардың атауы, салмағы, толтыру датасы, сақтаудағы астық партиясының сапасы, бақылау датасы және оның нәтижесі көрсетіледі.
      51. Элеватордың сыртқы силостарында өңдеуге дейінгі жаңадан жиналған партияларды, сондай-ақ бірінші кезекте тиеп жіберілуге арналған партияларды орналастыру керек. Өңделген астықты ұзақ мерзімге сақтау элеватордың ішкі силостарында іске асырылады.
      52. Астықтың сапасы мен жай-күйін бақылау үшін қажет болған жағдайда астықты бос силосқа ауыстыруға болады. Бос сыйымдылық болмаған кезде силостан 10%-дан артық емес астықты шығаруға рұқсат етіледі, ол сол силосқа қайта ауыстырылады. Ауыстырған кезде астықтың температурасы, ылғалдылығы, түсі және зақымдылығы тексеріледі.
      Қызып кеткен астықты сол силосқа қайтадан ауыстыруға тиым салынады.
      53. Металдан жасалған астық қоймалары кептірілген, тазартылған және салқындатылған күйдегі бидайдың, арпаның, жүгерінің, күріштің астығын сақтауға пайдаланылады.
      54. Металдан жасалған силостарда сақтауға қойылатын бидайдың, арпаның, жүгерінің, күріштің астығының ең жоғарғы ылғалдылығы 14%-дан, ал арамшөп қоспалардың мөлшері орташа тазалықтағы астық үшін белгіленген стандарттың шегінен аспауы керек.
      55. Астықты металдан жасалған астық қоймаларында сақтауға болатын мерзімнің шегі осы Қағидаларға 11-қосымшада көрсетілген.
      56. Металдан жасалған силостарда бидай, арпа, жүгері астығының температурасына бақылауды құрғақ күйінде +100С-тан жоғары температурада үш күнде бір рет, астықтың температурасы +100С және одан төмен болған кезде - жеті күнде бір рет жүргізіледі. Бақылау мерзімі астық үйіндісінің жекелеген қабаттарынан табылған ең жоғары температураға байланысты белгіленеді.
      57. Астықты қоймада сақтаған кезде оның температурасын бақылау үшін оның жоғарғы қабаты әр қайсысының аумағы шамамен 200 шаршы метр болатын шартты секцияларға бөлінеді. Әрбір секцияға қоймаға кіріп келгенде көрінетіндей қойманың қабырғасына ірі сандармен жазылған нөмір беріледі.
      58. Астықтың температурасын өлшеу температураны арақашықтықта бақылайтын электротермометрикалық қондырғыны пайдалана отырып іске асырылады. Қоймадағы астықтың температурасын өлшеу үшін техникалық термометрлері бар термоштангілер қолданылады.
      59. Қоймадағы (асфальтталған алаңдағы) үйілген астықтың өздігінен қызуы табылған кезде қызған учаскенің шекарасын термоштангінің көмегімен анықтайды. Қызып кеткен астықты бүтін партияда қалдырмауды ескере отырып ауыстырады.
      Қызып кеткен астықтың ордасын сау астықтың үстіне жазуға тиым салынады.
      60. Сақтаудағы астықтан көгерген иіс шыққан кезде (астықтың температурасы көтерілмей) астықты кептіру агентінің температурасын 100- 1100С-ға жеткізіп кептіреді.
      61. Күзгі суықтың түсуіне байланысты астықты қолда бар барлық техникалық құралдарды пайдалана отырып, сақтаудың қысқы жағдайына ауыстырады. Астық партияларын салқындату кезегі ылғалдылығы, температурасы, зияндылығы бойынша олардың жай-күйіне байланысты белгіленеді.
      Астықты салқындату:
      1) қуатты желдетудің тұрақты немесе жылжымалы қондырғыларында;
      2) астықты астық тазалау машиналары, астық кептіргіш арқылы өткізу арқылы;
      3) қойма жайларын желдету арқылы жүргізіледі.
      62. Көктемгі жылылық басталған кезде астықтағы төменгі температураны ұзақ мерзімге сақтау үшін:
      қоймалардың терезесі мен есіктерін, элеваторлардың силос астындағы және силос үстіндегі қабаттарын жабық ұстау;
      сақтаудағы астықтың жай-күйіне бақылауды таңертеңгі уақытта жүргізу;
      астық қоймасын (элеваторды, астық қабылдау пунктін) желдету тек құрғақ салқын ауа райында, сыртқы ауаның температурасы қойма ішіндегі ауаның температурасынан 50С кем болмағанда жүргізілуі керек.
      63. Сақтаудағы астықтың температурасы өздігінен қызып кету мүмкіндігін дәлелдейтін жағдайға дейін көтеріліп кеткен кезде оны тез арада салқындату немесе кептіру жөнінде шаралар қабылданады, бұл мақсатта тазалау, кептіру және қуатты желдету бойынша барлық бар техникаларды, сондай-ақ ауаның түнгі төменгі температурасы пайдаланылады. Қызып кеткен астықты салқындатуды метеорологиялық жағдайға қарамай сыртқы ауаның температурасына жақын температураға жеткенге дейін жүргізеді.
      64. Астықты қуатты желдету қондырғысында салқындатқан кезде температураны, ылғалдылықты және зақымдануын астықты салқындатқанға дейін және одан кейін анықтайды, астықты астық тазалайтын машиналардан, кептіргіштерден өткізген кезде - қосымша қоспалардың және дән табиғатының мөлшерін анықтайды. Нәтижелері қатар тұрған жапсырмаларға және сақтаудағы астықты бақылау журналдарына жазылады.
      65. Астықтың нақты ылғалдылығы осы Қағидаларға 10-қосымшада көрсетілген оның тепе-тең ылғалдылығынан артық болған кезде қуатты желдету жүргізіледі. Астықтың тепе-тең ылғалдылығын анықтау мүмкіндігі жоқ кезде желдету мынадай жағдайда жүргізіледі - егер сыртқы ауаның температурасы астықтың температурасынан 4-50С-қа және одан көбірек төмен болса, ал жаңбырлы және тұманды ауа райында температураның ауытқуы 80С-тан кем болмауы керек.
      66. Қызып кеткен астықты ауа райының жағдайына байланыссыз тәуліктің қай уақыты болмаса да тоқтаусыз ол түнгі уақыттағы сыртқы ауаның температурасына дейін салқындағанша желдетеді.
      Егер қызып кеткен астықты желдеткен кезде 6-8 сағаттан кейін үйіндінің жоғарғы қабатының температурасы төмендемесе, онда ауаны беруді өте күшті желдеткішті орнату немесе екі желдеткішті бірінен соң бірін қосу арқылы көбейту керек. Мұндай мүмкіндік болмаған жағдайда астық үйіндісінің биіктігін төмендету керек.
      67. Арамшөп араласқан астықты желдету алдында астық тазалайтын машинада алдын ала тазартылады.
      68. Желдетуді бастауды жылдамдату үшін астықпен әбден толтыруды қойманың шеткі қабырғасынан бастайды. Желдетуді қойманың толуын күтпей, бір секцияның талап етілген биіктігі толғаннан кейін кешіктірмей бастайды. Желдетудің алдында астық үйіндісінің беті тегіс болуы керек, яғни оның биіктігі барлық учаскелерде мүмкіндігінше бірдей болуы керек.
      69. Астықты желдету егер жеткізуші түтіктер қойманың бір жағында орналасса, онда бір мезгілде екіден аз емес қатар орналасқан ауа жеткізуші саңылауларда және, егер жеткізуші түтіктер қойманың екі жағында орналасса, онда төрттен кем емес ауа жеткізуші саңылауларда (әр жақтан екі қарама қарсы каналдар бойынша) жүргізіледі.
      70. Астықты желдеткен кезде қойманың есіктері мен терезелері ашық болуы керек. Желдету аяқталғаннан кейін есіктер, терезелер және ауа жеткізуші саңылаулардың жеткізуші түтіктері жабылады.
      71. Қоймадағы астықты желдету (салқындату, тоңазыту үшін) қойманы астықпен әбден толтырғаннан кейін жүргізіледі.
      72. Астықты жасанды салқындатылған ауамен желдету кептіргенге дейін ылғалды және дымқыл астықты уақытша сақтау үшін, сондай-ақ ылғалды астықты сақтау үшін қолданылады.
      73. Кептіру қуаттылығы жетіспеген және қоймаларда ылғалдылығы 21%-ға дейінгі күрішті, 11%-ға дейінгі күнбағысты, 13%-ға дейінгі майкенені орналастырған кезде оларды 50С-тан аспайтын температураға дейін салқындатады және кептіргенге дейін 3-5 тәулік сақтайды.
      74. Зақымдануды жою мақсатымен астықты салқындату үдемелі желдету қондырғысымен жабдықталған силостарда және қоймаларда астықты астық тазалайтын машиналар, бірмезгілде суық ауаны үрлей отырып, астық кептіргіштің салқындату және кептіру камералары арқылы өткізу жолымен жүргізіледі. Астықты салқындатқанда осы Қағидаларға 13-қосымшаға сәйкес астық қоры зиянкестерінің төменгі температураға шыдамдылығы ескеріледі.
      75. Кептіргіште жоғары температурамен астықты зарарсыздандыруды тек азық-түліктік, жемдік немесе техникалық мақсатқа арналған астық үшін қолданады. Бұл ретте осы Қағидаларға 13-қосымшаға көрсетілген астық қоры зиянкестерінің төменгі температураға шыдамдылығы ескеріледі.
      Кептіргіште астықты залалсыздандырудың жоғарғы нәтижесіне жету үшін:
      1) кептірер алдында зақымданған астықты тазарту;
      2) астықты кептіруді осы дақылды қыздыру үшін рұқсат етілген температурада жүргізу;
      3) астықты қыздыруда рұқсат етілген температураның ең жоғарғы шегіне жеткен кезде кептіру агентін беруді тоқтату (қыздырылған астықты кептіру агентінің әсер ету аймағында 25-30 минуттан кем емес уақытқа қалдыру);
      4) сағат сайын қыздырудың біркелкілігін тексеру және астықтың зақымдануын талдау үшін сынама алу;
      5) белгіленген тәртіппен кептірудің сапасын бақылау;
      6) залалсызданған және тазартылған астықты таза зақымданбаған силосқа жіберу қажет.
      76. Силоста астықты қуатты желдетуді ауаның кез келген салыстырмалы ылғалдылығында жүргізуге рұқсат етіледі, бұл ретте астық температурасы мен атмосфералық ауаның айырмашылығы 100С-тан кем болмауы керек.
      77. Көлденең ауа таратқыш қондырғылармен жабдықталған силостарда астықты қуатты желдетуді тек силосты толық толтырған кезде ғана жүргізу керек.
      78. Астықты суыту мақсатында оны қуатты желдетуді силосты биіктігі 1,5-2,0 метр болатындай етіп астықпен толтырғаннан кейін бастау қажет.
      Силостарға астықты толтырғаннан кейін желдету кезінде ауаның біркелкі таралуын қамтамасыз ету үшін астықтың бір бөлігі (10-15 %) екі түтіктен «өзіне қарай» бір мезетте ауыстырылуы қажет.
      79. Астықты сақтауға болатын ең шектеулі мерзімдер:
      1) бидай мен қара бидай үшін - 4 жыл;
      2) сұлы, қарақұмық, арпа үшін - 3 жыл;
      3) қауыздағы күріш, үрме бұршақ, асбұршақ, дәндік жүгері (собықта сақтау мерзімін қоса) үшін - 2 жыл;
      4) тары, қытай бұршақ пен собықтағы жүгері үшін - 1 жыл.

6. Астықты тиеп жіберу тәртібі

      80. Астық партияларын тиеп жөнелтуге дайындықты сақтау шартымен анықталған сапа көрсеткіштеріне сәйкес тасымалдау құралдары келместен бұрын жүргізеді.
      81. Астықты тиеп жөнелтуді қолдағы барлық техникалық құралдарды толығымен қолдануды және олардың жоғары өнімділікті жұмысын есепке ала отырып жүргізеді.
      82. Астық элеваторлардың арнайы мұнараларының шанақтарынан немесе силос корпусы арқылы тиеледі. Шанақтардың саны мен сыйымдылығын тиелетін астықтың көлемі мен тием жөнелту мерзіміне байланысты анықтайды. Қоймалардан астықты тиеуді тұрақты және жылжымалы тиеу механизмдерімен жүргізеді.
      83 Стандартты салмақты қаптарға салынған астықты өлшемей жібере береді.
      84. Астықты тиеп жөнелту кезінде тиеп жатқанда болатын шығындарға жол бермеудің және оны жеткізу жолында астықтың саны мен сапасының сақталуын қамтамасыз ететін шаралар қабылдануы қажет.

7. Астықтың сақталуын қамтамасыз ететін ұйымдастыру іс-шаралары

      85. Қосалқы өнімдер және қалдықтардың барлық түрлері астық сақталатын жерден оқшау орналасқан сыйымдылықтарда сақталуы қажет.
      86. Астық тазартудан кейін алынған үшінші санаттағы қалдықтар, қойманы (элеваторды, астық қабылдау пунктін) және аумақты тазарту кезінде алынған шаң-тозаңдар мен қалдықтар астық қоймасының (элеватордың, астық қабылдау пунктінің) аумағынан тыс жерлерге апарып көму немесе өртеу арқылы жойылуға жатады.
      87. Жаңадан егіннің астығын қабылдау үшін технологиялық желілерді дайындауға байланысты астықты қабылдау мен тиеп жіберу жұмыстарын тоқтатудың мерзімі күрделі жөндеу кезінде 30 күнтізбелік күннен, ағымдағы жөндеу уақытында газдандыру кезінде 15 күнтізбелік күннен аспауы керек.

Астықты сақтау қағидаларына
1-қосымша        

Технохимиялық бақылау схемасы

р/с №

Операция

Әр жерден сынамалар іріктеп алудың орны және тәсілі

Бақылау жиілігі

Сапа көрсеткіштері

1

2

3

4

5

1

Астық қабылдау: автокөліктерімен

Астық көліктен түсірілгенге дейін, сынама алудың механикалық құралдарымен немесе сүңгілермен

Көліктің әр бірлігінен

Бақылау сынамасы: сырттай анықтау, зақымдануы, ылғалдылығы, орташа тәуліктік сынама жасау үшін сынаманың бір бөлігін бөліп алу
Орташа тәуліктік сынама: түсі, иісі, ылғалдылығы, залалдануы, табиғи салмағы, арамшөп араласуы, түрі, түр тармағы
Қосымша: бидай дәнінде - мөлдірлігі, бақашық қандаламен залалдауы, дән маңызының көлемі мен сапасы (идекс); жарма дақылдары дәнінде - қабыршақтығы, түленген және бұзылған дәндер; күріш - эндоспермі сарғайған, глютинозды және қызыл тұқымды және тұқым қабағы бар дәндердің құрамы; сыра қайнатылатын арпада - өну қабілеті; бұршақ тұқымдарында - қоңыз зақымдаған тұқым; майлы дақылдар тұқымдарында - қауыздылығы, бос және бүлінген тұқым саны

Темір жол көліктерімен

Көліктен түсірілгенге дейін немесе түсіру барысында, сүңгімен

Көліктің әр бірлігінен

Түсі, иісі, ылғалдылығы, зақымдануы, табиғи салмағы, арамшөп араласуы, түрі, түр тармағы

2

Астық тазалау:
Астық партиясы тазалау алдында және тазалаудан кейін

Астық қоймалары, сүңгімен

Әрбір партиядан

Арамшөп қоспаларының  арамшөп және мәдени өсімдіктердің бөлінбейтін және басым тұқымдары мен негізгі дақылдың зақымданған дәндерінің саны және сипаты

Астық тазартқыш машиналармен тазалау барысында

Астық тазартқыш машиналармен тазалауға дейін және тазалаудан кейін өздігінен ағу, ожаумен

Ауысымда ең кемінде екі рет

Астық: осы машинамен бөлінетін қоспалар көлемі

Қалдықтар: дәннің бар болуы

3

Астықты металл-магнит қоспаларынан тазарту

Магнитті сепараторға дейін және одан кейін өздігінен ағу, ожаумен

Ауысымда ең кемінде екі рет

Металл-магнит қоспаларының болуы

4

Астық кептіру: кептіруге дейінгі және кептіруден кейінгі астық

Кептіргішке дейін және одан кейін өздігінен ағу, ожаумен

Әр бір партиядан

Ылғалдылығы, иісі, түсі, залалдануы, бидайдағы дән маңызының көлемі мен сапасы (индекс), күріштің жарықшақтығы, жарма дақылдарындағы түленген дән, жармада жаншылған дән болуы

кептіру барысындағы астық

Кептіргіш камераның төменгі қатарының қорабы және кептіргіш астындағы шанақтан өздігінен ағу, ожаумен

Екі сағат сайын

Бақылау сынамалары: астықтың температурасы, иісі, түсі, ылғалдылығы, бидайдағы дәнмаңызының көлемі және сапасы (индекс), қарайған, қуырылған, шала күйген дәндердің болуы, күріштің жарықшақтығы, астықтың дақымдануы; жарма дақылдарында - түленген дән болуы; жармада - жаншылған дән болуы
Ауысымдағы орташа сынамалар: астықтың температурасы, иісі, түсі, ылғалдылығы, бидайдағы дән маңызының көлемі және сапасы (индекс), табиғи салмағы, арамшөп қоспасы қарайған, куырылған, шала күйген дәндердің болуы, күріштің жарықшақтығы, астықтың залалдануы; жарма дақылдарында - түленген дән болуы; жармада - жаншылған дән болуы

кептіргіш агенті

Диффузорлар, термометрмен

Ауысымда ең кемінде екі рет

Температура

5

Собықтағы жүгеріні жылытылған ауамен кептіру

Собық үйіндісі, қолмен атқарылады
 
 
 
 
Диффузорлар, термометрмен

Кептіруге дейін және кептіруден кейін тәулігіне ең кемінде бір рет
Ауысымда ең кемінде екі рет

Ылғалдылығы
 

Температура режимі

6

Атмосфералық ауамен екпінді желдету

Астық үйіндісі, сүңгімен
 
 
 
 
 
 
Астық үйіндісі, сүңгімен

Желдетуге дейін және желдетуден кейін

3... 6 сағаттан кейін

Кептіру мүмкіншілігі (желдетуді бастауға дейін), астықтың ылғалдылығы, температурасы және зақымдануы

Астықтың ылғалдылығы, температурасы және зақымдануы, желдету мүмкіншілігі және тиімділігі

7

Астық сақтау

Астық үйіндісі, сүңгімен

Нұсқаулыққа сәйкес

Астықтың температурасы, залалдануы, ылғалдылығы, түсі, иісі, зақымдалған, бұзылған және өнген дәндер болуы

8

Босату және тиеп жөнелту

Тиеу алдында немесе тиеуден кейін өздігінен ағу, ожаумен немесе сүңгімен

Көліктің әр бірлігінен

Түсі, иісі, залалдануы, ылғалдылығы, тазалығы, түрі, түр тармағы

Қосымша: бидай астығында - мөлдірлігі, бақашық қандаламен зақымданған дәндердің болуы, дәңмаңызының көлемі мен сапасы (индекс); жарма дақылдары астығында - қабыршақтығы, дән шығуы, түленген және бүлінген дәндің болуы; күріш астығында - эндоспермі сарғайған, глютиноздық және қызыл тұқымды және тұқым қабығы бар дәндердің құрымы; сыра қайнататың арпада - өңуге қабілеті; бұршақ тұқымдарында - қоңызбен залалдаған тұқым; май тұқымдарында - қауызды, бос және бұзылған тұқым саны

Астықты сақтау қағидаларына
2-қосымша       

Күріштің, күнбағыстың, рапстың, жүгерінің, тарының және қытай бұршақтың партияларын қалыптастыру

р/с №

Атауы

Ылғалдылығы бойынша

Арамшөп қоспалары бойынша

Дән (майлы) қоспалары бойынша

Басқасы

1

2

3

4

5

6

1

Күріш

Орналастыруға рұқсат етіледі:
құрғақ және құрғақ ығы орташа - қоса алғанда 15,5%-ға дейін
ылғалды - 15,5%-дан  жоғары қоса алғанда 17%-ға дейін
дымқыл - 17%-дан
жоғары 3% аралық мерзіммен

Орналастыруға рұқсат етіледі: қоса алғанда 5%-ға дейін

5%-дан жоғары

-

Орналастыруға рұқсат етіледі: сарғайып кеткен дәндердің мөлшері бойынша:
қоса алғанда 0,5%-ға дейін 0,5-тен жоғары қоса алғанда 2%-ға дейін
2-ден жоғары қоса алғанда 5%-ға дейін
5%-дан жоғары;
қызыл дәндердің мөлшері бойынша:
қоса алғанда 15%-ға дейін 15%-дан жоғары

2

Күнбағыс дәні
Бірге орналастыруға рұқсат етіледі:
1-партия:
2-партия:
3-партия:

қоса алғанда 8%-ға дейін
8-ден жоғары қоса алғанда 12%-ға дейін
12-ден жоғары қоса алғанда
17%-ға дейін

қоса алғанда 3%-ға дейін
алдын ала тазалаудан кейін - 3-тен жоғары қоса алғанда 10%-ға дейін
қоса алғанда 10%-ға дейін қоса алғанда 10%-ға дейін

қоса алғанда 7%-ға дейін
қоса алғанда 7%-ға дейін
қоса алғанда 7%-ға дейін

-

3

Тамаққа арналған және техникалық рапс
Орналастыруға рұқсат етіледі:
1-партия:
2-партия:

ылғалдығы - 8%-ға дейін
ылғалдығы - 8%-дан жоғары 15%-ға дейін

барлығы, 15%-дан артық емес, соның ішінде арамшөп қоспасы - 5%;
барлығы, 15%-дан артық емес, соның ішінде арамшөп қоспасы - 5%

-

4

Собықты жүгері

Мынадай түрде  орналыстырылады
1) қоса алғанда
ылғалдығы 16%-ға дейін болғанда - жай қоймаларда немесе биіктігі 3,5 метрге дейін үйіндімен жаппалардың астында
2) дәннің ылғалдығы 16%-дан жоғары қоса алғаңда 20%-ға дейін болғанда - қоймаларда немесе үйіндінің биіктігі 3 метрден аспайтын тік түтіктерді және көлденең каналдарды қолдана отырып жаппалардың астында;
3) дәннің ылғалдығы 20%-дан жоғары қоса алғанда 25%-ға дейін болғанда - үйіндінің биіктігі 2,5 метрден аспайтын тік түтіктерді және көлденең каналдарды қолдана отырып арнайы дайындалған алаңда;
4) астықтың ылғалдығы 25%-дан жоғары болғанда тиісінше үйіндінің биіктігі 1,5 метрден аспайтын тік түтіктерді және көлденең каналдарды қолдана отырып арнайы дайындалған алаңда;

-

-

-

5

Тары
Зақымданған және бұзылған дәндері қоса тұтасымен алғанда

-

-

-

Бөлек орналастырылады:
азық-түліктік:
зақымданған дәндер 1,5%-ға дейін, оның ішінде бұзылғандары - 0,5 %-ға дейін;
зақымданған дәндер 1,5%-дан жоғары 3,5%-ға дейін, оның ішінде бұзылғындары - 1,5%-ға дейін;
азық-түлікке арналмаған:
зақымданған дәндер 3,5%-дан жоғары, оның ішінде бұзылғандары 1,5%-дан жоғары

6

Қытай бұршақ

Бөлек орналастырылады:
құрғақ (12%-ға дейін) - кептірмей сақтауға болады;
бірге орташа құрғақ және ылғалдылығы (қоса алғанда 15%-ға дейін);
ылғалды және дымқыл шектеулі кондицияның шегінде (18%-ға дейін) және одан әрі 3%-дық аралық мерзіммен

-

-

-

Астықты сақтау қағидаларына
3-қосымша        

Дәнді, бұршақ және майлы дақылдардың ылғалдылығы, арамшөп және дән қоспалары бойынша жай-күйі, %

р/с №

Атауы

Жай-күйі

Ылғалдығы бойынша

Арамшөп қоспалары бойынша

дән (майлы) қоспалары бойынша

құрғақ

орташа құрғақ

ылғалды

дымқыл

таза

орташа таза

арамшөпті

таза

орташа таза

арамшөпті

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

Дәнді дақылдар

1

Жаздық бидай

14-ке дейін

14-тен жоғары 15,5-ке дейін

15,5-тен жоғары 17-ге дейін

17 жоғары

1-ге дейін

1-ден жоғары 3-ке дейін

3-тен жоғары

1-ге дейін

1-ден жоғары 5-ке дейін

5-тен жоғары

2

Күздік бидай

14-ке дейін

14-тен жоғары 15,5-ке дейін

15,5-тенжоғары 17-ге дейін

17 жоғары

1-ге дейін

1-ден жоғары 3-ке дейін

3-тен жоғары

2-ге дейін

2-ден жоғары 7-ге дейін

7-ден жоғары

3

Қара бидай

14-ке дейін

14-тен жоғары 15,5-ке дейін

15,5-тен жоғары 17-ге дейін

17 жоғары

1-ге дейін

1-ден жоғары 2-ге дейін

2-ден жоғары

2-ге дейін

2-ден жоғары 4-ке дейін

4-тен жоғары

4

Арпа

14-ке дейін

14-тен жоғары 15,5-ке дейін

15,5-тен жоғары 17-ге дейін

17 жоғары

2-ге дейін

2-ден жоғары 4-ке дейін

4-тен жоғары

2-ге дейін

2-ден жоғары 5-ке дейін

5-тен жоғары

5

Сұлы

14-ке дейін

14-тен жоғары 15,5-ке дейін

15,5-тен жоғары 17-ге дейін

17 жоғары

1-ге дейін

1-ден жоғары 3-ке дейін

3-тен жоғары

2-ге дейін

2-ден жоғары 4-ке дейін

4-тен жоғары

6

Тары

13,5-  ке дейін

13,5-тен жоғары 15-ке дейін

15,5-тен жоғары 17-ге дейін

17 жоғары

1-ге дейін

1-ден жоғары 3-ке дейін

3-тен жоғары

1-ге дейін

1-ден жоғары 6-ға дейін

6-дан жоғары

7

Қарақұмық

14-ке дейін

14-тен жоғары 15,5-ке дейін

15,5-тен жоғары 17-ге дейін

17 жоғары

1-ге дейін

1-ден жоғары 3-ке дейін

3-тен жоғары

1-ге дейін

1-ден жоғары 3-ке дейін

3-тен жоғары

8

Жүгері

14-ке дейін

14-тенжоғары 15,5-ке дейін

15,5-тен жоғары 17-ге дейін

17 жоғары

1-ге дейін

1-ден жоғары 3-ке дейін

3-тен жоғары

2-ге дейін

2-ден жоғары 5-ке дейін

5-тен жоғары

9

Собықты жүгері

16-ға дейін

16-дан жоғары 18-ге дейін

18-ден жоғары 20-ға дейін

20-данжоғары

1-ге дейін

1-ден жоғары 3-ке дейін

3-тен жоғары

2-ге дейін

2-ден жоғары 5-ке дейін

5-тен жоғары

10

Күріш

14-ке дейін

14-тенжоғары 15,5-ке дейін

15,5-тен жоғары 17-ге дейін

17 жоғары

1-ге дейін

1-ден жоғары 3-ке дейін

3-тен жоғары

1-ге дейін

1-ден жоғары 3-ке дейін

3-тен жоғары

11

Қонақ жүгері

13,5-ке дейін

13,5-тен жоғары 15-ке дейін

15-тен жоғары 17-ге дейін

17 жоғары

2-ге дейін

2-ден жоғары 3-ке дейін

3-тен жоғары

2-ге дейін

2-ден жоғары 7-ге дейін

7-ден жоғары

Бұршақ дақылдар

12

Жаздықсиыржоңышқа

15-ке дейін

15-тен жоғары 17-ге дейін

17-ден жоғары 20-ға дейін

20-дан жоғары

1-ге дейін

1-ден жоғары 3-ке дейін

3-тен жоғары

3-ке дейін

3-тен жоғары 5-ке дейін

5-тен жоғары

13

Асбұршақ

14-ке дейін

14-тенжоғары 16-ға дейін

16-дан жоғары 20-ға дейін

20-дан жоғары

0,5- ке дейін

0,5-тен жоғары 1-ге дейін

1-ден жоғары

2-ге дейін

2-ден жоғары 3-ке дейін

3-тен жоғары

14

Жасымық

14-ке дейін

14-тенжоғары17-ге дейін

17-ден жоғары 19-ға дейін

19-дан жоғары

1-ге дейін

1-ден жоғары 3-ке дейін

3-тен жоғары

2-ге дейін

2-ден жоғары 3,5-ке дейін

3,5-тен жоғары

15

Үрме бұршақ

16-ға дейін

16-дан жоғары 18-ге дейін

18-ден жоғары 20-ға дейін

20-дан жоғары

0,5-ке дейін

0,5-тен жоғары 1-ге дейін

1-ден жоғары

2-ге дейін

2-ден жоғары 3-ке дейін

3-тен жоғары

16

Ноғатық

14-ке дейін

14-тен жоғары 16-ға дейін

16-дан жоғары 18-ге дейін

18-ден жоғары

2-ге дейін

2-ден жоғары 3-ке дейін

3-тен жоғары

8-ге дейін

3-тен жоғары 8-ге дейін

8-ден жоғары

17

Аңқа

14-ке дейін

14-тен жоғары 16-ға дейін

16-дан жоғары 18-ге дейін

18-ден жоғары

1-ге дейін

1-ден жоғары 3-ке дейін

3-тен жоғары

2-ге дейін

2-ден жоғары 4-ке дейін

4-тен жоғары

18

Жемдік бұршақтар

14-ке дейін

14-тен жоғары 16-ға дейін

16-дан жоғары 18-ге дейін

18-ден жоғары

1-ге дейін

1-ден жоғары 2-ге дейін

2-ден жоғары

2-ге дейін

2-ден жоғары 5-ке дейін

5-тен жоғары

19

Қытай бұршағы

12-ге дейін

12-ден жоғары 14-ке дейін

14-тен жоғары 16-ға дейін

16-дан жоғары

2-ге дейін

2-ден жоғары 3-ке дейін

3-тен жоғары

6-ға дейін

6-дан жоғары 10-ға дейін

10-нан жоғары

20

Жержаңғақ

8-ге дейін

8-ден жоғары 11-ге дейін

11-ден жоғары 13-ке дейін

13-тен жоғары

1-ге дейін

1-ден жоғары 3-ке дейін

3-тен жоғары

2-ге дейін

2-ден жоғары 6-ға дейін

6-дан жоғары

21

Бөрібұршақ

14-ке дейін

14-тен жоғары 16-ға дейін

16-данжоғары 18-ге дейін

18-ден жоғары

1-ге дейін

1-ден жоғары 2-ге дейін

2-ден жоғары

2-ге дейін

2-ден жоғары 5-ке дейін

5-тен жоғары

Майлы дақылдар

22

Күнбағыс тұқымы

7-ге дейін

7-ден жоғары 8-ге дейін

8-ден жоғары 9-ға дейін

9-дан жоғары

1-ге дейін

1-ден жоғары 5-ке дейін

5-тен жоғары

3-ке дейін

3-тен жоғары 7-ге дейін

7-ден жоғары

23

Зығыр тұқымы

8-ге дейін

8-ден жоғары 10-ға дейін

10-нан жоғары 13-ке дейін

13-тен жоғары

2-ге дейін

2-ден жоғары 4-ке дейін

4-тен жоғары

3-ке дейін

3-тен жоғары 5-ке дейін

5-тен жоғары

24

Қыша

10-ға дейін

10-нан жоғары 12-ге дейін

12-ден жоғары 14-ке дейін

14-тен жоғары

2-ге дейін

2-ден жоғары 5-ке дейін

5-тен жоғары

6-ға дейін

6-дан жоғары 10-ға дейін

10-нан жоғары

25

Рапс

8-ге дейін

8-денжоғары 10-ға дейін

10-нан жоғары 12-ге дейін

12-ден жоғары

1-ге дейін

1-ден жоғары 3-ке дейін

3-тен жоғары

3-ке дейін

3-тен жоғары 5-ке дейін

5-тен жоғары

26

Үпілмәлік

6-ға дейін

6-дан жоғары 7-ге дейін

7-ден жоғары 9-ға дейін

9-дан жоғары

-

-

-

-

-

-

27

Арыш

9-ға дейін

9-дан жоғары 11-ге дейін

11-ден жоғары 13-ке дейін

13-тен жоғары

2-ге дейін

2-ден жоғары 3-ке дейін

3-тен жоғары

6-ға дейін

6-дан жоғары 12-ге дейін

12-ден жоғары

28

Мақсары

9-ға дейін

9-дан жоғары 11-ге дейін

11-ден жоғары 13-ке дейін

13-тен жоғары

2-ге дейін

2-ден жоғары 3-ке дейін

3-тен жоғары

4-ке дейін

4-тен жоғары 12-ге дейін

12-ден жоғары

29

Беде қыша тұқымы

9-ға дейін

9-дан жоғары 11-ге дейін

11-ден жоғары 13-ке дейін

13-тен жоғары

2-ге дейін

2-ден жоғары 3-ке дейін

3-тен жоғары

6-ға дейін

6-дан жоғары 12-ге дейін

12-ден жоғары

30

Күнжіт

8-ге дейін

8-ден жоғары 10-ға дейін

10-нан жоғары 12-ге дейін

12-ден жоғары

2-ге дейін

2-ден жоғары 3-ке дейін

3-тен жоғары

6-ға дейін

6-дан жоғары 12-ге дейін

12-ден жоғары

31

Көкнәр

10-ға дейін

10-нан жоғары 11-ге дейін

11-ден жоғары 12-ге дейін

12-ден жоғары

1-ге дейін

1-ден жоғары 3-ке дейін

3-тен жоғары

2-ге дейін

2-ден жоғары 12-ге дейін

12-ден жоғары

32

Кендір

11-ге дейін

11-ден жоғары 12-ге дейін

12-ден жоғары 14-ке дейін

14-тен жоғары

Тазалык бойьшша: тазалық, %
таза - 98 % жоғары
тазалығы орташа - 92-ден жоғары 98-ге дейін %
арамшөпті - 92 % төмен

Астықты сақтау қағидаларына
4-қосымша       

Дәннің, мәдени және арамшөп өсімдіктері тұқымының физика-механикалық қасиеттерінің көрсеткіштері

р/с №

Атауы

Қалыңдығы, мм

Ені, мм

Ұзындығы, мм

Қалықтау жылдамдығы (ауытқу), м/сек

1000 дәннің салмағы, г

Сырт пішіні және жай-күйі

Қоспалардан айыру қиындығының шамаланған бағасы

1

2

3

4

5

6

7

8

9

Дәнді және дәнді бұршақты дақылдар

1

Бидай

1,6-3,8

1,8-4,0

4,8-8,6

6,5-11,5

20-42

Терең сопақша жырашығы бар сопақша, тегіс

2

Қара бидай

1,0-3,4

1,4-3,4

5,0-9,8

6,0-9,9

13-32

Терең сопақша жырашығы бар сопақша, тегіс

3

Арпа

1,2-4,5

2,0-2,5

7,0-14,6

7,0-9,8

31-51

Сопақша, бүйірлері қысылған, терең жырашықтары бар, тегіс

4

Сұлы

1,0-4,0

1,4-4,0

8,0-18,6

6,1-9,1

20-42

Ұршық пішіндес, тығыз жабысқан гүлді жұқа қабықпен, тегіс

5

Тары

1,5-1,7

1,5-2,0

1,8-3,2

2,5-9,5

6,0-6,5

Дөңгелек немесе эллипстік, тегіс, жылтыр

6

Қарақұмық

2,4-3,4

2,8-3,7

4,2-6,2

2,5-9,5

21-23

Үш қырлы

7

Күріш

2,0-2,5

2,5-2,8

5,0-7,0

8,4-10,8

24-31

Сопақша, кедір-бұдырлы

8

Жүгері

2,5-8,0

5,0-12,0

5,5-15,0

10,0-17,0

265-450

Сопақша-ұзартылған, бүйірлері қисайтылған және дөңгелек,тегіс, жылтыр

9

Асбұршақ

3,0-9,0

4,0-9,0

4,0-9,5

9,0-12,0

135-155

Дөңгелек, тегіс

10

Қытайбұршақ

4,0-7,0

4,5-8,0

6,0-8,0

9,0-15,5

186

Дөңгелек, тегіс

11

Жасымық

2,0-4,0

5,0-8,0

5,2-8,5

8,3-9,7

30-48

Табақша пішіндес немесе екі беті дөңес

12

Сиыржоңышқа

2,0-5,0

2,6-6,0

3,5-6,5

12,0-16,0

40-44

Дұрыс кескінделмеген шар пішіндес

13

Үрме бұршақ

2,7-10,0

4,7-11,0

7,2-18,5

6,0-16,5

265

Сопақша дөнгелектелген жиектері бар немесе жайпақ, тегіс, жылтыр

14

Жемдік бұршақтар

5,2-7,9

6,5-10,5

8,8-18,0

-

400-800

-

Майлы дақылдар

15

Зығыр майлы

0,5-1,5

1,7-3,2

3,2-6,0

-

4,0-8,0

Тегіс, жылтыр

16

Күнбағыс

1,7-6,0

3,5-8,6

7,5-15,0

4,0-14,0

53-69

Сына пішіндес, тегіс

17

Үпілмәлік

4,6-8,4

6,5-11,5

10,0-16,5

6,0-18,5

200-500

Дөңгелек, дөңес, жұмыртқа пішіндес, тегіс

18

Арыш

0,6-1,3

0,8-1,5

1,5-2,5

4,5-8,5

0,9-1,4

Жұмыртқа пішіндес

19

Рапс

1,8-2,5

1,8-2,5

-

-

2,2-8,0

Дөңгелек, бүйрек-ұялы

Арамшөпті өсімдіктер

20

Көк кекіре

0,8-1,2

1,2-1,7

2,3-3,0

4,2-6,5

4,0-5,8

Сығылған жұмыртқа пішіндес, тегіс, сәл төмен

О

21

Далалық шырмауық

1,3-3,0

1,6-3,5

2,9-4,5

4,6-8,0

10,5

Жұмыртқа пішіндес, қатпар-әжімді

О

22

Қаракүйе

-

-

-

3,0-8,0

-

-

О

23

Ноғай қарамығы

2,2-3,6

2,2-3,6

4,0-5,6

3,5-9,6

15,0-20,0

Үш қырлы, терең қатпарлы, шеттері кетік

ЧО

24

Қарабидай арпабасы

1,2-2,0

1,4-2,4

6,0-8,4

4,5-8,5

5,0-11,0

Цилиндрлі, қысқа қылтықты

ТО

25

Қара сұлы

1,2-3,0

1,4-3,2

15,0-25,0

5,5-8,3

17,0-22,0

Ұршықпішіндес, қылтықты

О

26

Егістік қалуен

0,4-0,9

0,8-1,5

2,5-3,5

-

0,37

-

О

27

Жабысқақ қызылбояу

0,6-1,2

0,6-1,8

1,3-2,3

2,5-6,5

2,2-3,5

Шар пішіндес, арпа торлы

ЧО

28

Егістік бұршақ

3,2-8,0

4,5-8,0

4,8-8,0

11,0-16,0

15,0-40,0

Қысылған шар пішіндес, бұрышты, тегіс

ТО

29

Қыздырма үйбидайық

0,7-2,0

1,4-2,7

3,7-8,1

4,5-9,5

6,0-20,0

Кеме пішіндес, сопақша

ЧО

30

Ащы жусан, себеттің диаметрі 2,5-3,5 мм

0,4-0,5

0,4-0,5

0,8-1,0

-

0,1-0,2

Жұқа қатпарлы, жылтыр

ЧО

31

Сиверс жусаны, себеттің диаметрі 4-8 мм

-

0,4-0,7

1,0-1,5

-

-

Ұсақ әжімді, жылтыр, сына пішіндес

ЧО

32

Тауық тарысы

0,7-1,7

1,0-2,5

1,9-3,5

2,5-6,5

0,8-1,5

Жұмыртқа-эллипс пішіндес, тегіс, қылтықты

О

33

Күріш тарысы

1,25-2,0

2,0-2,5

3,0-4,0

-

4,0-6,0

Сопақша-жұмыртқа тәріздес, тегіс, қылтықты

О

34

Үлкен дәнді тары

1,7-2,1

2,0-2,5

4,0-5,6

-

6,0-7,0

Жұмыртқа пішіндес, қылтықты

О

35

Жабайы шомыр

3,1-4,2

3,0-5,9

4,7-6,5

2,8-10,0

15,0-20,0

Цилиндр-күбі пішіндес, қабырғалы-бүйірлі

ТО

36

Кәдімгі беде қышы

0,3-0,8

0,7-1,0

0,8-1,2

2,0-5,5

0,4

-

О

37

Беде қышы

0,7-1,5

0,6-1,1

1,1-2,0

4,5-8,0

1,6

-

О

38

Көк мысықұйрық

0,6-1,3

0,9-1,7

1,2-2,5

2,0-6,5

0,9-1,1

-

ТО

39

Мысыққұйрық итқонақ

1,0-2,0

1,2-2,7

2,1-3,5

2,0-7,0

1,9-2,7

Жұмыртқа пішіндес-сопақша

ТО

40

Масақшы гүлтәжі

0,4-0,8

0,8-1,4

0,5-1,8

2,0-6,5

-

-

ЧО

41

Егістік қанатжеміс

0,6-1,2

0,7-2,0

1,0-2,1

2,5-6,0

1,4-1,6

-

ЧО

Ескертпе: «О» деген әріп елеуішті, ауа және триерлік жұмыс органдарын қолданғанда қоспаларды тиімді бөлуге қол жеткізіледі.
      «ЧО» деген әріптер елеуішті, ауа және триерлік жұмыс органдарын қолданғанда қоспаларды жартылай бөлуге қол жеткізіледі.
      «ТО» деген әріптер бөлінуі қиын қоспаларды белгілейді, елеуішті, ауа, триерлік және дірілдеткіш-пневматикалық (пневматикалық ұңғы түрі) жұмыс органдары қолданғанда оларды жартылай бөлуге қол жеткізіледі.

Астықты сақтау қағидаларына
5-қосымша        

Астықта ұшырасатын айрықша есептегі және карантиндік, негізгі зиянкес қоспалардың қысқаша сипаттамасы

р/с №

Атауы

Сипаттама

Қоспалардан айыру қиындығын шамамен бағалау

1

2

3

4

1

Жусан жапырақты ойраншөп

Тұқымы жұмыртқа пішіндес, жылтыр, түсі сұрғылт-жасылдан қара-қоңырға дейін, ұзындығы 1,5-2,0 мм, ені 1,2 мм. Жусан жапырақты ойраншөптің тозаңы адамның «күзгі ұйқы безгегі» ауруын қоздырады.

ЧО

2

Үш бөлікті ойраншөп

Жемістердің үстінде 6-8 тікенше бар, жалған жемістің көлемі: ұзындығы 6-7 мм, ені 4 мм. Үш бөлек ойраншөптің тозаңы адамның «күзгі ұйқы безгегі» ауруын қоздырады.

ЧО

3

Түрлі-түсті шегіршін

Шегіршіннің қабығы жасыл сабан түсті, дәндердің көлемі: ұзындығы 4-8 мм, ені 1,5-2,0 мм, қалыңдығы 1,0-1,75 мм. Шегіршіннің дәндері ұнға қосылса ащы дәм береді.

0

4

Жемісі түскен күн сүйгіш

Тұқымы жұмыртқа пішіндес, беті ұсақ әжімді, сұрғылт жасыл түсті, үлпілдек ақ шашақты, дара жемістің колемі: ұзындығы 1,5-2,25 мм, ені 1,2-1,7 мм, қалыңдығы 1,0-1,5 мм. Тағамға 0,002 % көлемінде араласқан тұқымдар адамдарды ауыр науқасқа душар етеді.

ЧО

5

Арамсояуы

Тұқымы ұсақ, әр түрдің көлемі ұзындығы 0,8-ден 3,8 мм-ға дейін. Арамсояуының қоспалары үй жануарлары үшін улы.

ЧО

6

Темекішөп пішіндес күнбағыс

Дәндері кері жұмыртқа пішіндес, ұзындығы 4 мм, ені 2 мм, қалыңдығы 1,0-1,5 мм.

ЧО

7

Бұжыр күнбағыс

Қас арамшөп, көбінесе бидайды залалдайды. Түсі сұрғылт-қоңыр, тұқымы түкті, ұзындығы 4 мм.

ЧО

8

Максимилиан күнбағыс

Түсі сүрғылт-қоңыр, дәні сына пішіндес, ұзындығы 4 мм, ені 1,3 мм, қалыңдығы 1 мм.

ЧО

9

Түлкі құйрықты қыдық

Тұқымы дөңгелек жұмыртқа пішіндес, сарғылт немесе қоңырқай, ұзындығы 4-5 мм, ені 2-4 мм, қалыңдығы 1,75-3 мм. Өте улы.

О

10

Жуан жемісті қыдық

Тұқымы сопақша, көлемі жағынан бидайға ұқсас, тұқымшаның ұзындығы 5-7 мм, ені 4-5 мм, қалыңдығы 3,0-5,5 мм. Тұқымы өте улы.

О

11

Қастауыш

Астық тұқымдастардың масақтарында дән орнына көлемі 2 мм.-ден 40 мм.-ге дейін сыртқы түсі қою-күлгін және ішкі жағы ақ түсті тілмелер - саңырауқұлақ склероцийлері жетіледі. Қастауыш араласқан нан мен ұннан адамдар, жануарлар мен құстар қауіпті ауруға ұшырауы мүмкін. Кебек пен қалдықтардың құрамыңда 0,2 %-дан артық қастауыш болса ол жануарлар үшін қауіпті болып есептеледі.

ЧО

12

Боз триходесма

Тұқымы (жаңғақтары) жүрек пішіндес, сұрғылт жасыл түсті, сырты әжімді, аса зиянды; ұзындығы 5,2-10,0 мм, ені 2,25-8,0 мм, қалыңдығы 1,5-4,8 мм. Жекелеген өсімдіктер бір маусымда 150-2000 дана тұқым береді.

ЧО

13

Зәкірлі ценхрус

Дәнегі эллипс пішіндес, сарғылт-жасыл немесе қарақоңыр түсті, ұзындығы 2,0-3,5 мм, ені 1,8-2,3 мм, қалындығы 1,0-1,5 мм. Қатайған орам - шоғырларының тікенектері адамның киіміне және малдың жүніне қадалады.

ЧО

14

Жатаған қызғылт укекіре

Тұқымның түсі сарғыш-жасыл, көлемі: ұзындығы 3,5-7,5 мм, ені 2,0-2,5 мм, қалыңдығы 0,7-1,4 мм. Бір өсімдікте 8000 тұқымға дейін болады. Өсімдік те, тұқымы да улы.

О

15

Қарамықша

Тұқымдары қара, кейде қоңыр түсті, сырты тегіс емес, ұсақ тістері тұтаса өскен, ұзындығы 2,6-3,8 мм, ені 2,0-3,5 мм, қалыңдығы 1,5-3,0 мм. Тұқымындағы улы заттар адам организміне және жануарларға қатерлі әсер етеді. Бір өсімдікте 200-250 тұқым болады.Тұқымдары өсіп-өну қабілетін бірнеше жыл бойы сақтайды.

О

16

Ланцетті бұршақ

Тұқымдары қарақоңыр немесе қара түсті, кейде жасыл өңді болады, ұзындығы 3-4 мм, ені 3,0-3,5 мм, қалыңдығы 2,0-2,5 мм. Тұқымдарын айырып алу қиын, өте улы.

ЧО

17

Қара алқа

Тұқымдары дөңгелек немесе дөңгелекке ұқсас, сыртқы беті күңгірт, сабан түстес сарғылт түсті, ұзындығы 1,8-2,0 мм, ені 1,5-1,7 мм; қара алқаның жемісінде өте қатты есірткі у - 0,2-0,3 % көлемінде солонин бар, ол адамды және жануарларды уландыруы мүмкін. Бір өсімдікте бір маусымда 40 мың тұқым болады.

О

18

Тікенекті алқа

Бес тісті түйіншенің сырты қалың тікенекті; жемісінің диаметрі 12,5 мм. Бір жемісте 70-80 тұқым болады.

О

Ескертпе: «О» деген әріп елеуішті, ауа және триерлік жұмыс органдарын қолданғанда қоспаларды тиімді бөлуге қол жеткізіледі.
      «ЧО» деген әріптер елеуішті, ауа және триерлік жұмыс органдарын қолданғанда қоспаларды жартылай бөлуге қол жеткізіледі.

Астықты сақтау қағидаларына
6-қосымша        

Зиянкес, ерекше есепке алынатын және карантиндік қоспаларды астықтан айыру тәсілдері

р/с №

Бөлінетін қоспалар

Тазалынатын дақыл

Қоспаларды бөлу әдістері

1

2

3

4

1

Жусан жапырақты ойраншөп

Бидай

Триерлерде тазарту (ұялар 5,0 мм - жартылай) және қатты желдету

Қара бидай

Триерлерде тазарту (ұялар 5,0 мм - жартылай) және қатты желдету

Арпа және сұлы

Триерлерде тазарту (ұялар 6,3 мм)

Кендір, жүгері және қытай бұршақ

Желдету және триерлерде тазарту (ұялар 3,5 мм). Саңылаулары 4,5 мм елеуіштерден өткен

2

Үш болықты ойраншөп

Тары

Саңылаулары 3,0 мм (жартылай) елеуіштерден өтпеген, триерлеу (ұялар 3,6 мм) және желдету

Бидай және арпа

Ұзынша саңылаулары 4,0x20 мм елеуіштерден өтпеген

3

Түрлі-түсті шегіршін:

а) тұқым

б) буындар

Бидай және арпа

1) Ұзынша саңылаулары 2,0x20 мм елеуіштерден өткен және 4,5 мм ұялары бар триерлік бетінде

2) Қатты желдету; саңылаулары 2,2x20 мм елеуіштерден өткен

Қара бидай және сұлы

1) 4,5 мм ұялары бар триерлік бетінде

2) Қатты желдету

Қарақұмық

1) Ұзынша саңылаулары 1,8x20 мм елеуіштерден өткен

2) Ұзынша саңылаулары 2,2x20 мм елеуіштерден өткен

4

Жемісі түскен күн сүйгіш:

а) тұқым

б) дара жеміс

в) қосыла өскен жеміс

Бидай

1) Ұзынша саңылаулары 2,2x20 мм елеуіштерден өткен, триерлерде тазарту (ұялар 4,5 мм жартылай)

2) Триерлерде тазарту (ұялар 4,5 мм) және өте қатты желдету (бөлшектеп)

3) Триерлерде тазарту (ұялар 4,5 мм) және өте қатты желдету

Арпа

1) Ұзынша саңылаулары 2,2x20 мм елеуіштерден өткен, триерлерде тазарту (ұялар 4,5 мм жартылай)

2) Триерлерде тазарту (ұялар 4,5 мм жартылай)

Сұлы

1) Триерлерде тазарту (ұялар 4,5 мм)

2) Триерлерде тазарту (ұялар 4,5 мм)

Тары

1) Ұзынша саңылаулары 1,6x20 мм елеуіштерден өткен

2) Саңылаулары 3,0 мм елеуіштерден өтпеген

5

Қаракүйе

Бидай

Өте қатты желдету

Қара бидай

Өте қатты желдету

Арпа

Өте қатты желдету ауа қысымының 8 м/с-қа дейін. Ұзынша саңылаулары 2,8x20 мм елеуіштерден өтпеген (жартылай), екі ретті 8,0 мм ұялары бар триерлеуден өткізу (жартылай). Дірілді пневматикалық машиналар. Машиналардың өнімділігін 20-25 %-ке төмендету.

Сұлы

Өте қатты желдету ауа ағынының жылдамдығы 8 м/с-қа дейін. Ұзынша саңылаулары 1,6x20 мм және 2,8x20 мм елеуіштерден - өткен және саңылаулары 2,5 мм елеуіштерден өтпеген, 8,0 мм ұялары бар триерлеуден екі рет өткізу (жартылай). Дірілді пневматикалық машиналар. Машиналардың өнімділігін 20-25 %-ке төмендету.

6

Жатаған укекіре (тұқым)

Бидай

Триерлерде тазарту (ұялар 4,5 мм)

7

Қарамықша

Бидай

Триерлерде тазарту (ұялар 4,5 мм); ірі қарамықша болған кезде, бидайды алдын ала ірілік бойынша ұзынша саңылаулары 3,0x20 мм бар елеуіштерінде екі фракцияға бөлу, содан кейін ірі фракцияны 5,0 мм ұялары бар триерден өткізу, шағын фракцияны - 4,0 мм

Арпа

Триерлерде тазарту (ұялар 4,5 мм); ірі қарамықша болған кезде, арпаны алдын ала ірілік бойынша ұзынша саңылаулары 3,0x20 мм бар елеуіштерінде екі фракцияға бөлу, содан кейін ірі фракцияны 5,0 мм ұялары бар триерден өткізу, шағын фракцияны - 4,0 мм

Сұлы

Триерлерде тазарту (ұялар 4,5 мм); ірі қарамықша болған кезде, сұлыны алдын ала ірілік бойынша ұзынша саңылаулары 3,0x20 мм бар елеуіштерінде екі фракцияға бөлу, содан кейін ірі фракцияны 5,0 мм ұялары бар триерден өткізу, шағын фракцияны - 4,0 мм

Қара бидай

Триерлерде тазарту (ұялар 4,5 мм); ірі қарамықша болған кезде, қара бидайды алдын ала ірілік бойынша ұзынша саңылаулары 3,0x20 мм бар елеуіштерінде екі фракцияға бөлу, содан кейін ірі фракцияны 5,0 мм ұялары бар триерден өткізу, шағын фракцияны - 4,0 мм

8

Қыздырма үйбидайық

Сұлы және арпа

Қатты желдету (бөлшектеп) және триерлерде тазарту (ұялар 8,0 мм)

9

Тікенек алқа

Жүгері және күнбағыс

Ұзынша саңылаулары 3,0x20 мм елеуіштерден өткен

Қонақ жүгері

Жазық қиғаш бетінде; ұзынша саңылаулары 2,6x20 мм елеуіштерден өткен (жартылай)

10

Қара алқа

Бидай

Ұзынша саңылаулары 2,0x20 мм елеуіштерден өткен

Тары

Ұзынша саңылаулары 1,6x20 мм елеуіштерден өткен

Кендір

Ұзынша саңылаулары 2,0x20 мм елеуіштерден өткен

Жүгері

Ұзынша саңылаулары 2,0x20 мм елеуіштерден өткен

11

Максимилиана күнбағысы

Бидай және арпа

Ұзынша саңылаулары 1,8x20 мм елеуіштерден өткен, триерлерде тазарту (ұялар 4,5 мм)

Сұлы

Триерлерде тазарту (ұялар 4,5 мм)

Қытай бұршағы

Ұзынша саңылаулары 2,0x20 мм елеуіштерден өткен

Жоңышқа

Ұзынша саңылаулары 1,2x20 мм елеуіштерден өткен

12

Темекішөп тұқымдас күнбағысы

Бидай және арпа
 

Ұзынша саңылаулары 1,8x20 мм елеуіштерден өткен, триерлерде тазарту (ұялар  4,5 мм)

Сұлы

Триерлерде тазарту (ұялар  4,5 мм)

13

Қатты күнбағысы

Сұлы және арпа

Триерлерде тазарту (ұялар  8,0 мм)

14

Кедір-бұдырлы күнбағысы

Бидай және сұлы

Триерлерде тазарту (ұялар  4,5 мм) және желдету

15

Сағақты күнбағысы

Бидай

Триерлерде тазарту (ұялар  8,5 мм)

16

Бұрыштың арамшырмауығы

Асбұршақ, үрме бұршақ, жемдік бұршақтар

Саңылаулары  3,5 мм елеуіштерден өткен

17

Леман арамсояуы

Асбұршақ, үрме бұршақ, жемдік бұршақтар және жасымық

Саңылаулары  3,5 мм елеуіштерден өткен

18

Танаптық арамшырмауық

Сиыржоңышқа, жасымық және қытай бұршақ

Саңылаулары  2,0 мм елеуіштерден өткен

19

Қастауыш

Бидай және қара бидай

Ірі қастауыш: саңылаулары  6,0-7,0 мм елеуіштерден өтпеген және 8,0 мм ұялары бар триерлік бетінде. Шағын қастауыш: қатты желдету, ұзынша саңылаулары 1,8x20 мм елеуіштерден өткен (қара бидай), 2,2x20 мм (бидай), сондай-ақ триерлерде тазарту (ұялар 4,5-5,0 мм). Дірілді пневматикалық машиналар

Арпа

Ірі қастауыш: Саңылаулары 7,0-8,0 мм елеуіштерден өтпеген, сондай-ақ 11,2 мм ұялары бар триерлік бетінен өтпеген. Шағын қастауыш: қатты желдету, ұзынша саңылаулары 2,5x20 мм елеуіштерден өткен, сондай-ақ триерлерде тазарту (ұялар 8,0 мм)

Сұлы

Ірі қастауыш: ұзынша саңылаулары 2,2x20 мм елеуіштерден өтпеген
Шағын қастауыш: саңылаулары 1,5x20 мм елеуіштерден өткен

20

Түлкі құйрықты қыдық

Арпа және сұлы

Триерлерде тазарту (ұялар 8,0 мм)

21

Жуанжемісті қыдық

Сұлы

Триерлерде тазарту (ұялар 8,0 мм)

Арпа

Триерлерде тазарту (ұялар  8,0 мм)

Қара бидай

3,5-4,0 мм елеуіштерден өтпеген

22

Ланцетті термопсис:

а) тұқым

б) жеміс

Бидай және қара бидай

а) Триерлерде тазарту (ұялар  4,5 мм)

б) Ұзынша саңылаулары 3,0x20 мм елеуіштерден өтпеген, триерлерде тазарту (ұялар  8,5 мм), қатты желдету

Арпа және сұлы

1) Триерлерде тазарту (ұялар  4,5 мм)

2) Триерлерде тазарту (ұялар  11,2 мм), қатты желдету

23

Кәрі триходесма:

а) жаңғақтар

б) жеміс

Бидай, қара бидай, арпа, сұлы

Екі-үш ретті сепараторда тазарту, саңылаулары 5,0 мм елеуіштерден өтпеген, қатты желдету (бөлшектеп)

24

Зәкірлі ценхрус:

а) клубочкалар

б) дәндер

Бәрі астық дақылдары жүгеріден басқа

1) Саңылаулары 5,0 мм елеуіштерден өтпеген

2) Ұзынша саңылаулары 1,8x20 мм елеуіштерден өткен

Бидай, арпа, сұлы

Триерлерде тазарту (ұялар 4,5 мм)

Ескертпе: көрсетілген қоспалардан астықты тазарту үшін кестеде көрсетілген ұсыным бойынша резервтік елеуіштер және триерлер көзделуі тиіс.

Астықты сақтау қағидаларына
7-қосымша         

Кептіру агентінің және шахталы түзуағыс кептіргіштерінде астықты қыздырудың жоғарғы шектеулі температурасы

р/с №

Дақыл

Астықтың бастапқы ылғалдылығы, %

Кептіргіштен өткізу

Астықты қыздырудың шектеулі температурасы, 0С

Кептіргіш агентінің шектеулі температурасы, 0С

Бір сатылы режимде

Екі сатылы режимде

I аралық

II аралық

1

2

3

4

5

6

7

8

1

Азық-түліктік бидай:
Ұлпасы қатты

ұлпасы жақсы

ұлпасы нашар

20-ға дейін 20-дан жоғары

20-ға дейін 20-дан жоғары

20-ға дейін 20-дан жоғары

бірінші екінші

бірінші екінші

бірінші екінші

45
40
45

50
45
50

60
55
60

120
90
110

140
110
130

150
120
140

110
80
100

130
100
120

140
110
130

130
100
120

150
120
140

160
130
150

2

Қүшті бидай, қатты және бағалы сортты

20-ға дейін
20-дан жоғары

бірінші
екінші

50
45
50

100
90
100

100
90
100

110
100
110

3

Сыра пісіретін арпа Азық-түліктік кара бидай, азық-түліктік және жемдік арпа

19-ға дейін

бастапқы ылғалдылығы на бағынышсыз

45

60

70

160

70

130

80

160

4

Күнбағыс

15-ке дейін 20-ға дейін 20-дан жоғары

бірінші
екінші

55
55
55
55

120
115
110
115

120
115
110
115

135
130
125
130

5

Жүгері:
крахмал-сірне өндірісіне

тамақ концентраты өндірісіне жемдік

бастапқы ылғалдылығы на бағынышсыз

19-ға дейін 19-дан жоғары бастапқы ылғалдылығы на бағынышсыз

бірінші екінші

45

35
30
35

50

120

60
50
60

150

130

60
50
60

130

110

60
50
60

160

6

Сұлы

бастапқы ылғалдылығы на бағынышсыз

50

140

130

160

7

Тары

бастапқы ылғалдылығына бағынышсыз

40

80

80

100

8

Күріш

бастапқы ылғалдылығына бағынышсыз

35

70

70

60

9

Қарақұмық

бастапқы ылғалдылығына бағынышсыз

40

90

90

110

10

Бұршақты (асбұршақ пен қытай бұршағынан басқа)

20-ға дейін 20-дан жоғары

40
35

70
60

70
60

80
70

11

Асбұршақ

20-ға дейін 20-дан жоғары

45
40

80
70

80
70

100
90

12

Қытай бұршағы

19-ға дейін 19-дан жоғары

30
25

60
50

60
50

80
70

Астықты сақтау қағидаларына
8-қосымша        

Кептіру агентінің және астықты қыздыру қабатпен түсетін камераларда жүргізілген рециркуляциялық кептіргіштерінде астықты қыздырудың жоғарғы шектеулі температурасы

р/с №

Дақыл

Астықтың бастапқы ылғалдылығы, %

Астықты қыздырудың шектеулі температурасы, 0С

Қыздыру камерада кептіргіш агентінің шектеулі температурасы, 0С

1

2

3

4

5

1

Азық-түліктік бидай: дәнмаңызы қатты

дәнмаңызы жақсы

дәнмаңызы нашар

20-ға дейін 20-дан жоғары

20-ға дейін 20-дан жоғары

20-ға дейін 20-дан жоғары

50
45

60
55

65
60

300
250

350
330

370
350

2

күшті, қатты және бағалы сортты бидай

20-ға дейін 20-дан жоғары

55
50

330
300

3

Сыра қайнататын арпа.....

19-ға дейін

50

300

4

Азық-түліктік қара бидай....

бастапқы
ылғалдылығына
бағынышсыз

60

350

5

Азық-түліктік және жемдік арпа......

20-ға дейін 20-дан жоғары

60
55

350
330

6

Күнбағыс.........

15-ке дейін
20-ға дейін
20-дан жоғары

55
55
50

250
220
200

7

Сұлы.........

бастапқы
ылғалдылығына
бағынышсыз

55

330

8

Тары.........

20-ға дейін
25-ке дейін
25-тен жоғары

50
45
40

300
250
210

9

Күріш.......

20-ға дейін
25-ке дейін
25-тен жоғары

55
45
40

330
280
250

10

Қарақұмық    

20-ға дейін
25-ке дейін
25-тен жоғары

60
55
50

350
330
320

Ескерту: Кептіру режимін таңдаған кезде кептіргіштерге келіп түскен дәннің шекті ылғалдылығына бағдар беру керек.
      Кептірудің рециркуляциялық-изометриялық режимінде жүргізілген кептіргіштерде кептіру агенті мен астықты қыздырудың көрсетілген температурасын қолдану. Шахтаның кептіру аймағына 100 0С-тан жоғары емес температурада кептіру агентін беру, ал сыра пісіретін арпаны кептірген кезде - астықты қыздыруға рұқсат етілетін температура шегінен жоғары емес. Каскадты қыздырғышымен рециркуляциялық кептіргіште кептіру агентінің температурасы қыздырғышқа енетін кезде 200 0С-тан аспауы керек.

Астықты сақтау қағидаларына
9-қосымша        

Кептіру агентінің және шахталы рециркуляциялық кептіргіштерінде астықты қыздырудың жоғарғы шектеулі температурасы (астықты қыздыру үшін қосымша құрылғысыз)

р/с №

Дақыл

Астықтың бастапқы ылғалдылығы, %

Астықты қыздырудың шектеулі температурасы, 0С

Кептіргіш агентінің шектеулі температурасы, 0С

I аралық

II аралық

1

2

3

4

5

6

1

Азық-түліктік бидай:
дәнмаңызы қатты

дәнмаңызы жақсы

дәнмаңызы нашар

20-ға дейін 20-дан жоғары

20-ға дейін 20-дан жоғары

20-ға дейін 20-дан жоғары

45
45

50
50

60
60

110
100

130
120

140
130

130
120

150
140

160
150

2

Күшті, қатты және бағалы сортты бидай

20-ға дейін
20-дан жоғары

50
50

100
90

110
100

3

Сыра қайнататын арпа

19-ға дейін

45

70

80

4

Азық-түліктік қара бидай, азық-түліктік және жемдік арпа

бастапқы ылғалдылығына бағынышсыз

60

130

160

5

Күнбағыс

20-ға дейін
20-дан жоғары

55
55

120
110

135
125

6

Жүгері:
крахмал-сірне өндірісіне

тамақ концентраты өндірісіне

жемдік

бастапқы
ылғалдылығына
бағынышсыз

19-ға дейін
19-дан жоғары

бастапқы
ылғалдылығына
бағынышсыз

45

35
30

50

130

60
50

130

110

60
50

160

7

Сұлы

бастапқы
ылғалдылығына
бағынышсыз

50

130

160

8

Тары

бастапқы
ылғалдылығына
бағынышсыз

40

80

100

9

Күріш

бір өткізгенде ылғалдықтың төмендеу 10 % жоғары емес болу керек

35

70

60

10

Қарақұмық

бастапқы ылғалдылығына бағынышсыз

40

90

110

11

Бұршақтар (асбұршақтан және қытай бұршақтан басқа)

20-ға дейін
20-дан жоғары

40
35

70
60

80
70

12

Асбұршақ

20-ға дейін
20-дан жоғары

45
40

80
70

100
90

13

Қытай бұршағы

20-ға дейін
20-дан жоғары

30
25

60
50

80
70

14

Рапс

15-ке дейін

60

90

100

Астықты сақтау қағидаларына
10-қосымша       

Кептірілген астық ылғалдылығының шектеулері (%)

р/с №

Дақыл

Қайта өңдеуге

Сақтауға

Ұзақ сақтауға (1 жылдан артық)

жоғары емес

төмен емес

жоғары емес

төмен емес

жоғары емес

төмен емес

1

2

3

4

5

6

7

8

1

Бидай:
ұн және байытылған жемазық
өнеркәсібі үшін.........
жарма
өнеркәсібі үшін........
сақтауға....

15,5*

14,5

-

14,5

13,5

-

-

-

5,0

-

-

14,0

-

-

14,0

-

-

13,0

2

Қарабидай....

15,5

14,5

15,0

14,0

14,0

13,0

3

Арпа:
сыра қайнататын I сыныпты.....
сыра қайнататын II сыныпты....
жарма
өнеркәсібі үшін.....
спирт өндірісінде солодқа қайта өңдеу үшін.....
сақтауға.......

15,0

15,5

14,5

15,5

-

14,0

15,5

13,5

14,5

-

-

-

-

-

15,0

-

-

-

-

14,0

-

-

-

-

14,0

-

-

-

-

13,0

4

Сұлы:
жарма, байытылған жемазық жемдік өнеркәсібі үшін және жемазықтық мақсатқа.......
спирт өндірісінде солодқа қайта өңдеу үшін......
сақтауға........

15,5*

16,0

-

14,5

15,0

-

-

-

14,0

-

-

13,0

-

-

14,0

-

-

13,0

5

Тары:
жарма өнеркәсібіне және спирт өндірісінде солодқа қайта өңдеу үшін       сақтауға....

15,0*

-

14,0

-

-

14,0

-

13,0

-

13,0

-

12,0

6

Қарақұмық....

16,0*

15,0

15,0

14,0

14,0

13,0

7

Күріш.......

15,5

14,5

14,0

13,0

14,0

13,0

8

Жүгері:
жарма өнеркәсібі, крахмал-сірне және тамақ концентраты өнеркәсібі үшін............
байытылған жемадық өнеркәсібі үшін....
сақтауға........

15,0

16,0

-

14,0

15,0

-

-

-

14,0

-

-

13,0

-

-

13,0

-

-

12,0

9

Күнбағыс:
сақтауға........
қайта өңдеуге...

-

9,0

-

8,0

7,0

-

6,0

-

-

-

-

-

10

Асбұршақ:
жарма өнеркәсібі үшін............
консерві өнеркәсібі және сату желісі үшін............
сақтауға........

15,0

14,0

-

14,0

13,0

-

-

-

16,0

-

-

15,0

-

-

15,0

-

-

14,0

11

Қытай бұршақ....

14,0

13,0

-

-

-

-

* Жуғыштары бар, бірақ кептіргіштері жоқ ұн кәсіпорындарына тиеп жөнелтілетін бидайдың ылғалдылығы 13,5 % жоғары емес және 12,5 % төмен емес болуы керек, кептіргіштері жоқ жарма кәсіпорындарына тиеп жөнелтілетін сұлының және тарының ылғалдылығы - 13,5 % жоғары емес және 12,5 % төмен емес болуы керек, қарақұмық ылғалдылығы - 14,5 % жоғары емес және 13,5 % төмен емес болуы керек. Көрсетілген кәсіпорындарға тиеп жөнелту кезінде астықты қажетті ылғалдылыққа дейін кептіру керек.

Астықты сақтау қағидаларына
11-қосымша       

Металл қоймаларында астықты сақтаудың шектеулі мерзімдері

ай

р/с №

Дақыл

Ылғалдылығы, %

13-ке дейін қоса

13-тен жоғары 14-ке дейінді қоса

Оңтүстік аймақ

Оңтүстік аймақтан басқа астық өндіру мен дайындаудың басқа аудандары

Оңтүстік аймақ

Оңтүстік аймақтан басқа астық өндіру мен дайындаудың басқа аудандары

1

2

3

4

5

6

1

Бидай

12

24

6

12

2

Арпа

6

12

3

9

3

Жүгері

8

9

3

6

4

Күріш

-

-

5**

7**

Ескертпе:

* - Оңтүстік аймақ - Қазақстан Республикасының оңтүстік өңірлері.
** - Металл қоймаларында сақталынатын күрішті өткізудің шектеулі мерзімдері оңтүстік аймақта - сәуір айынан кешіктірмей, басқа аудандарда - мамыр айынан кешіктірмей.

Астықты сақтау қағидаларына
12-қосымша       

Әр түрлі дақылдар астығының тепе-теңдік ылғалдылығы

р/с №

Ауаның салыстырмалы ылғалдығы, %

Тепе-теңдік ылғалдығы, %

бидайдың

қарабидай мен арпа

сұлының

астықтың осындай температурасы кезінде, 0С

-10

0

10

20

30

-10

0

10

20

30

-10

0

10

20

30

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

1

20

9,1

8,7

8,3

7,8

7,4

9,2

8,9

8,6

8,3

7,8

8,4

7,8

7,2

6,7

6,2

2

25

9,8

9,4

9,0

8,5

8,1

10,0

9,7

9,3

8,9

8,4

8,9

8,4

7,9

7,4

7,1

3

30

10,5

10,1

9,6

9,2

8,8

10,8

10,4

10,0

9,5

9,0

9,6

9,1

8,6

8,2

7,9

4

35

11,1

10,7

10,3

10,0

9,5

11,4

11,0

10,7

10,2

9,7

10,3

9,8

9,3

8,8

8,3

5

40

11,6

11,2

10,9

10,7

10,2

11,9

11,6

11,3

10,9

10,4

11,0

10,5

10,0

9,4

8,7

6

45

12,2

11,8

11,5

11,3

10,8

12,4

12,2

11,9

11,6

10,9

11,8

11,2

10,6

10,1

9,2

7

50

12,7

12,4

12,0

11,8

11,4

12,9

12,7

12,5

12,2

11,5

12,3

11,8

11,3

10,7

9,8

8

55

13,2

12,9

12,6

12,4

11,9

13,5

13,3

13,1

12,8

12,1

12,7

12,3

11,9

11,3

10,7

9

60

13,7

13,5

13,3

13,1

12,5

14,1

13,9

13,7

13,5

12,8

13,3

12,9

12,5

12,0

11,6

10

65

14,5

14,2

14,0

13,7

13,2

15,1

14,8

14,6

14,3

13,5

14,4

14,0

13,6

13,2

12,7

11

70

15,3

15,0

14,7

14,3

14,0

16,1

15,7

15,5

15,2

14,3

15,6

15,2

14,8

14,4

13,8

12

75

16,2

15,8

15,5

15,1

14,8

17,4

17,0

16,7

16,3

15,4

17,1

16,6

16,1

15,6

15,0

13

80

17,1

16,7

16,3

16,0

15,7

18,7

18,3

17,9

17,4

16,5

18,5

17,9

17,3

16,8

16,2

14

85

19,4

18,9

18,4

18,0

17,5

20,5

20,1

19,6

19,1

18,4

19,8

19,3

18,8

18,3

17,6

15

90

21,7

21,2

20,5

20,0

19,3

22,4

21,9

21,4

20,8

20,3

21,1

20,7

20,3

19,9

19,0

Ауаның салыстырмалы ылғалдығы, %

Тепе-теңдік ылғалдығы, %

жүгерінің

тарының

күріштің (түленбеген)

астықтың осындай температурасы кезінде, 0С

-10

0

10

20

30

-10

0

10

20

30

-10

0

10

20

30

16

20

9,8

9,4

8,8

8,2

7,9

9,1

8,7

8,2

7,8

7,2

8,6

8,2

7,9

7,5

7,1

17

25

10,4

9,9

9,4

8,8

8,4

9,8

9,5

8,9

8,5

8,0

9,4

9,0

8,6

8,3

7,8

18

30

11,0

10,5

10,0

9,4

9,0

10,6

10,2

9,6

9,1

8,7

10,3

9,9

9,5

9,1

8,5

19

35

11,5

11,0

10,6

10,0

9,5

11,3

11,0

10,4

9,8

9,5

10,9

10,5

10,1

9,7

9,3

20

40

12,0

11,6

11,2

10,7

10,1

12,1

11,7

11,1

10,5

10,2

11,5

11,1

10,7

10,3

10,0

21

45

12,5

12,1

11,7

11,3

10,6

12,5

12,1

11,6

11,0

10,6

12,2

11,7

11,2

10,8

10,4

22

50

13,0

12,7

12,3

11,9

11,2

12,9

12,5

12,1

11,6

11,0

12,8

12,3

11,8

11,3

10,9

23

55

13,5

13,2

12,9

12,5

11,8

13,4

13,0

12,6

12,1

11,5

13,3

12,8

12,3

11,9

11,4

24

60

14,1

13,8

13,5

13,2

12,4

14,0

13,6

13,2

12,7

12,1

13,7

13,3

12,9

12,5

11,9

25

65

15,0

14,7

14,4

14,0

13,1

14,8

14,4

14,0

13,5

12,8

14,3

13,9

13,5

13,1

12,5

26

70

15,9

15,6

15,3

14,9

13,9

15,6

15,2

14,7

14,3

13,6

14,9

14,5

14,1

13,7

13,1

27

75

16,9

16,6

16,3

15,9

14,9

16,6

16,1

15,6

15,1

14,4

16,0

15,5

15,0

14,5

13,9

28

80

17,9

17,6

17,3

16,9

15,9

17,6

17,1

16,6

15,9

15,3

17,3

16,6

15,9

15,2

14,7

29

85

19,2

18,8

18,5

18,0

17,1

18,6

18,1

17,6

17,1

16,5

18,6

17,9

17,2

16,4

15,9

30

90

20,5

20,1

19,7

19,2

18,3

19,5

19,1

18,7

18,3

17,7

20,0

19,2

18,4

17,6

17,1

Ауаның салыстырмалы ылғалдығы, %

Тепе-теңдік ылғалдығы, %

қытай бұршағының

асбұршағының

күнбағыстың

астықтың осындай температурасы кезінде, 0С

-10

0

10

20

30

-10

0

10

20

30

-10

0

10

20

30

31

20

6,0

5,8

5,6

5,4

5,0

9,5

9,1

8,7

8,2

7,8

5,3

5,1

4,9

4,7

4,6

32

25

6,5

6,3

6,1

5,9

5,3

10,2

9,8

9,4

8,9

8,5

5,4

5,2

5,0

4,8

4,7

33

30

7,2

6,9

6,6

6,4

5,7

11,0

10,4

10,0

9,5

9,2

5,5

5,3

5,1

4,9

4,8

34

35

7,6

7,3

7,0

6,7

6,1

11,7

11,3

10,9

10,6

10,1

5,7

5,5

5,3

5,1

4,9

35

40

8,0

7,7

7,4

7,1

6,4

12,5

12,1

11,8

11,6

11,1

5,8

5,6

5,5

5,3

5,0

36

45

8,7

8,2

7,7

7,5

6,8

13,2

12,8

12,5

12,3

11,8

6,2

6,0

5,8

5,5

5,2

37

50

9,1

8,7

8,3

8,0

7,2

13,7

13,3

13,0

12,8

12,4

6,7

6,3

6,0

5,7

5,5

38

55

9,5

9,2

8,9

8,7

8,0

14,2

13,9

13,6

13,4

12,9

7,2

6,9

6,6

6,3

5,9

39

60

9,8

9,7

9,6

9,5

8,9

14,7

14,5

14,3

14,1

13,5

7,7

7,5

7,3

7,0

6,3

40

65

11,1

10,8

10,5

10,2

9,7

15,5

15,2

15,0

14,7

14,2

8,1

7,8

7,6

7,3

6,8

41

70

12,3

11,9

11,5

11,0

10,6

16,3

16,0

15,7

15,3

15,0

8,5

8,2

7,9

7,5

7,2

42

75

14,4

14,0

13,6

13,1

12,5

17,2

16,8

16,5

16,1

15,8

9,2

8,9

8,5

8,2

7,6

43

80

16,7

16,2

15,7

15,3

14,5

18,1

17,7

17,3

17,0

16,7

9,9

9,5

9,3

9,1

8,5

44

85

19,1

18,8

18,5

18,1

17,3

20,4

19,9

19,4

19,0

18,5

10,3

10,7

10,4

10,1

9,8

45

90

21,8

21,5

21,2

20,9

20,1

22,7

22,2

21,5

21,0

20,3

12,3

11,9

11,6

11,3

11,0

Ескертпе: Бүкіл дақылдардың, асбұршақ пен күнбағыстан басқа, тепе-тендік ылғалдылығы көрсеткіштері 0, 20 және 300С температура және 20, 30, 40, 50, 60, 70, 80 және 90 % салыстырмалы ылғалдылығы кезінде И.А. Бахарев деректемелері бойынша көрсетілген, басқа көрсеткіштер кестенің көрсеткіштерін интерполяциялау және экстраполяциялау жолымен алынған. Асбұршақ және күнбағыс бойынша шамалық деректемелер көрсетілген.

Астықты сақтау қағидаларына
13-қосымша       

Зиянды организимдердің төменгі және жоғары температураға төзімділігі

р/с №

Зиянкестердің атауы

Осы температуралар кезіндегі тіршілігінің ұзақтығы (тәуілікте) (ең жоғары төзімділік сатылары бойынша)

Осы температуралар кезіндегі тіршілігінің ұзақтығы (минутына) (ең жоғары төзімділік сатылары бойынша)

00

-50

-100

-150

500

550

600

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1

Қамба бізтұмсығы

67

26

14

19 сағат

55

10

-

2

Күріш бізтұмсығы

17

12

4

7,5

60

20

-

3

Кіші ұн заузасы

12

5

5

5

-

10

-

4

Кіші қара заузасы

19

5*

2

4**

-

-

-

5

Жирен ұн жемірі

112

32

20

24

190

25

10

6

Сұринам ұн жемірі

22

13

3

24

40

10

7

7

Астық шарықшысы

17

10

1

7

-

-

-

8

Ұры қоңыз

219

164

36

17

-

-

-

9

Бұршақ дәнегі

404-төн жоғары

260-ге жуық

130-ге жуық

6

-

-

-

10

Астық күйесі

25

9

2

2

-

-

-

11

Диірмен қан көбелегі

116

24

11

2

-

-

-

12

Ұн кенесі: қоректену кезеңдері жұмыртқа

486

368

18 168

7 57

1 1

20

10

5

13

Ұзынша кене

85

24

21

1

-

-

-

14

Түкті кене: қоректену кезеңдері гипопус

50 500-ден жоғары

18 500-ден жоғары

8 330

3 124

-

-

-

* 2,50 С температура кезінде
** 180 С температура кезінде

Об утверждении Правил хранения зерна

Постановление Правительства Республики Казахстан от 21 декабря 2011 года № 1569. Утратило силу постановлением Правительства Республики Казахстан от 31 октября 2015 года № 870

      Сноска. Утратило силу постановлением Правительства РК от 31.10.2015 № 870 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      Примечание РЦПИ.
      В соответствии с Законом РК от 29.09.2014 г. № 239-V ЗРК по вопросам разграничения полномочий между уровнями государственного управления см. приказ Министра сельского хозяйства РК от 26.06.2015 г. № 4-1/573.


      В соответствии с подпунктом 13) статьи 5 Закона Республики Казахстан от 19 января 2001 года "О зерне" Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:
      1. Утвердить прилагаемые Правила хранения зерна.
      2. Настоящее постановление вводится в действие по истечении десяти календарных дней со дня первого официального опубликования.

      Премьер-Министр
      Республики Казахстан                       K. Масимов

Утверждены         
постановлением Правительства
Республики Казахстан    
от 21 декабря 2011 года № 1569

Правила хранения зерна

1. Общие положения

      1. Настоящие Правила хранения зерна (далее - Правила) разработаны в соответствии с подпунктом 13) статьи 5 Закона Республики Казахстан от 19 января 2001 года "О зерне" и определяют порядок хранения зерна на зернохранилищах (элеваторах, хлебоприемных пунктах) хлебоприемных предприятий.
      2. До начала приемки зерна технологические линии зернохранилища (элеватора, хлебоприемного пункта) должны быть приведены в исправное состояние, очищены от вредителей хлебных запасов, в том числе карантинных, и подготовлены к работе:
      1) производственно-технологическая лаборатория (далее - ПТЛ) - обеспечена надлежащими приборами, лабораторным оборудованием и обслуживающим персоналом для отбора проб и проведения анализов зерна;
      2) весовое оборудование и весоизмерительные приборы - поверены (иметь клеймо или документ, подтверждающий факт поверки);
      3) разгрузочные устройства, механизмы, машины и приспособления - соответствовать виду и габаритам транспортных средств, доставляющих зерно;
      4) приемные бункера - осмотрены, очищены, снабжены соответствующими крышками, решетками, замками, оснащены необходимыми приспособлениями и инвентарем для быстрой и безопасной разгрузки зерна;
      5) основные проезды на территории и подъезды к приемным устройствам, складам, местам разгрузки - заасфальтированы и оборудованы освещением.
      3. По ходу движения автотранспорта на территории зернохранилища (элеватора, хлебоприемного пункта) должны быть расставлены указатели разгрузочных точек, проездов, складов. На разгрузочных точках на видных местах должны быть указаны присвоенные разгрузочным точкам номера или наименования. На видном месте при въезде должна быть размещена карта-схема движения автотранспорта к местам разгрузки.
      4. Для организации приемки зерна нового урожая составляется план размещения зерна с учетом:
      1) ожидаемого поступления зерна в соответствии с заключенными договорами на хранение зерна;
      2) остатка зерна прошлых лет;
      3) предполагаемого качества зерна по данным предыдущих лет;
      4) рационального использования оборудования, емкости зернохранилища (элеватора, хлебоприемного пункта) и обеспечения формирования партий в зависимости от количества, качества и целевого назначения зерна;
      5) проведения послеуборочной обработки зерна в сроки, обеспечивающие сохранность его качества;
      6) степени механизации операций с зерном и недопущения его нерационального перемещения.

2. Порядок приемки и взвешивания зерна

      5. Специалистами ПТЛ ежедневно производится проверка исправности весов и правильности взвешивания зерна путем проведения контрольных перевесок с внесением соответствующих отметок в весовые журналы.
      6. ПТЛ осуществляет работу в соответствии со Схемой технохимического контроля, приведенной в приложении 1 к настоящим Правилам.
      7. Формирование однородных партий зерна и его размещение осуществляется в соответствии с национальными и (или) межгосударственными стандартами (далее – стандарты).
      Сноска. Пункт 7 в редакции постановления Правительства РК от 23.07.2013 № 735.
      8. При формировании партий зерна (кроме риса, рапса, подсолнечника, кукурузы, проса и сои) по состояниям влажности и сорной примеси до обработки допускается размещать:
      1) по влажности:
      сухое и средней сухости - вместе;
      влажное;
      сырое до 22 %, при применении показателя "расчетная натура" - до 23 %;
      сырое свыше 22 % с интервалом в 6 %, для кукурузы в зерне - 5 %;
      2) по сорной примеси:
      чистое и средней чистоты;
      сорное до ограничительных норм согласно стандарту;
      сорное свыше ограничительных норм согласно стандарту.
      Формирование партий риса, рапса, подсолнечника, кукурузы, проса и сои осуществляется в соответствии с приложением 2 к настоящим Правилам.
      9. Характеристика состояния зерновых, зернобобовых и масличных культур по влажности, сорной и зерновой примеси приведена в приложении 3 к настоящим Правилам.
      10. При направлении партий влажного и сырого зерна на технологические линии, оснащенные рециркуляционными зерносушилками, формирование партий производится без разделения зерна по состояниям влажности и сорной примеси.
      11. Зерно ценных по качеству сортов овса, проса, гречихи, риса, гороха, чечевицы, фасоли, ячменя, подсолнечника размещается раздельно.
      12. Зерно, принимаемое по особо учитываемым признакам - морозобойное, головневое, фузариозное, поврежденное клопом-черепашкой, зараженное клещами, с несвойственным ему запахом, с наличием проросших зерен (свыше 5 %), а также засоренное вредными (головня, спорынья, горчак ползучий, софора лисохвостная, вязель разноцветный и другие) и трудноотделимыми примесями (овсюг, татарская гречиха, костер, галька и другие), с содержанием остаточных количеств пестицидов свыше допустимых норм - размещается и обрабатывается отдельно.
      13. Зерно, засоренное примесями, придающими ему несвойственный запах (полынь, чеснок, кориандр, донник, головня и другие), а также зараженное вредителями хлебных запасов, в том числе карантинными, размещается и обрабатывается раздельно.
      14. Партии пшеницы с числом падения ниже ограничительных норм согласно стандарту, партии ячменя, ржи, овса и проса с содержанием проросших зерен свыше ограничительных норм согласно стандарту, во влажном и сыром состояниях принимаются и обрабатываются раздельно.
      Партии зерна с числом падения ниже ограничительных норм согласно стандарту или с содержанием проросших зерен свыше ограничительных норм согласно стандарту, прошедшие очистку и сушку, размещаются преимущественно в склады, оборудованные установками активного вентилирования, с высотой насыпи, установленной для зерна в  нормальном (здоровом) состоянии.
      15. Не допускается объединение партий зерна урожая текущего года с зерном урожая прошлых лет, подвергавшегося фумигации, а также самосогревавшегося - с зерном в нормальном (здоровом) состоянии.
      16. Свежеубранное, влажное и сырое зерно до сушки размещается в местах хранения, оборудованных установками активного вентилирования.
      Допускается временное размещение в силосах элеватора, оборудованных установками для контроля температуры, нормального (здорового) сырого зерна, подлежащего сушке, в объеме не более трехсуточной, влажного зерна - не более пятисуточной производительности зерносушилок, связанных с элеватором (кроме риса).
      В исключительных случаях допускается кратковременное размещение риса влажностью не выше 19 % в силосах, оборудованных установками для активного вентилирования и системой дистанционного контроля за температурой, в количестве не более суточной производительности сушилки.
      Не допускается хранение влажного и сырого зерна в силосах элеватора.
      17. Зерно проса, гречихи, кукурузы, риса, сорго, подсолнечника и бобовых культур в целях предотвращения дополнительного его обрушивания и травмирования размещается в склады.
      18. Высота насыпи для зерна сухого и средней сухости устанавливается в пределах, допускаемых техническим состоянием склада, для сорго - не более 2 метров, проса и рапса - не более 3 метров.
      19. Склады, предназначенные для хранения рапса, должны быть тщательно загерметизированы, все отверстия в дверных проемах - заделаны, места примыкания вентиляционных клапанов к полу - закрыты полосками из решетного полотна с отверстиями диаметром 0,8-1,0 миллиметра.
      20. Партии проса размещаются на складах, оборудованных установками активного вентилирования. С целью предотвращения просыпей проса в воздухоподводящие каналы на щели по всей длине рекомендуется набивать перфорированные или чешуйчатые сита с отверстиями диаметром 1,2 мм или 1,2x2,0 мм.
      21. Для проведения работ с зерном в процессе хранения или отгрузки должна быть предусмотрена резервная складская емкость в размере 10 % площади зернохранилища (хлебоприемного пункта), а на элеваторах - не менее одного свободного силоса на каждый надсилосный транспортер.

3. Порядок очистки зерна

      22. Зерно, поступающее на зернохранилище (элеватор, хлебоприемный пункт), подвергается очистке на зерноочистительных машинах от сорной и зерновой примеси до требований, определенных договором на хранение зерна между хлебоприемным предприятием и владельцем зерна (далее - Договор хранения).
      23. Технологию очистки зерна устанавливают с учетом подбора соответствующего оборудования, обеспечивающего наибольшую эффективность очистки в зависимости от содержания и характера примесей в зерне и технических норм производительности оборудования.
      24. Очистка зерна от сорной и зерновой примесей осуществляется на основе использования следующих различий физических свойств зерна и отделяемых примесей:
      1) ширины и толщины (на решетах с круглыми и продолговатыми - прямоугольными отверстиями);
      2) длины (в триерах);
      3) формы (на решетах с отверстиями треугольной формы);
      4) аэродинамических свойств (в пневмосепарирующих каналах и системах аэрации зерна);
      5) плотности, индивидуальной массы, состояния поверхности (на пневматических сортировальных столах, зерноситовеечных машинах, камнеотборниках и других);
      6) магнитных и оптических свойств (на магнитных аппаратах и фотосепараторах).
      Основные характеристики зерна и примесей приведены в приложениях 4 и 5 к настоящим Правилам.
      25. Зерноочистительные машины укомплектовываются решетами, триерными дисками с отверстиями (ячеями) различного размера и формы, в зависимости от вида культуры и целевого назначения.
      26. Очередность пропуска зерна, требующего очистки на зерноочистительных машинах, определяется в зависимости от его качества и состояния, наличия зерноочистительных машин и их производительности.
      Первоочередная очистка при приемке должна быть предусмотрена для зерна:
      1) имеющего засоренность выше ограничительных норм согласно стандарту;
      2) подвергавшегося самосогреванию;
      3) зараженного вредителями хлебных запасов, в том числе карантинными;
      4) зерна, засоренного примесями, передающими ему несвойственный запах (полынь, чеснок, донник, кориандр и другие).
      27. Зерно перед сушкой в прямоточных и рециркуляционных шахтных сушилках (без дополнительных устройств для нагрева зерна) очищается от грубых и легких примесей, а перед сушкой в рециркуляционных сушилках с нагревом зерна в камерах с падающим слоем - только от грубых примесей. При эксплуатации камеры нагрева с решетчатыми тормозящими элементами следует производить очистку зерна от грубых и крупных примесей.
      Предварительная очистка от грубых и легких примесей производится на ворохоочистителях, а при их отсутствии - на сепараторах, с использованием сит, размер отверстий которых соответствует применяемым на ворохоочистителях.
      28. Выделение вредной, особо учитываемой и карантинной примесей из зерна осуществляется в соответствии со способами, указанными в приложении 6 к настоящим Правилам.
      Выделенные зараженные зерноотходы вывозятся за пределы территории зернохранилища (элеватора, хлебоприемного пункта) и уничтожаются.
      29. Для выделения металломагнитной примеси из очищенного зерна, полученного сходом с подсевных решет сепаратора, его направляют на магнитные аппараты.
      Угол наклона плоскости магнитных блоков для очистки зерна от металломагнитной примеси должен быть приблизительно 35о к горизонту. При этом толщина слоя продукта, перемещающегося по магнитам, не должна превышать для зерна 10-12 миллиметров, для отходов - 5-7 миллиметров.
      Побочные продукты и зерновые отходы первой и второй категорий после очистки на сепараторах (триерах) от органической и минеральной примеси и направляемые на кормовые цели должны быть очищены на магнитных аппаратах от металломагнитной примеси.
      30. Проход через подсевные решета, сход с приемных и сортировочных решет, относы осадочных камер сепараторов, а также отходы с триеров при очистке зерна разных культур подвергаются анализу в ПТЛ для определения их состава и отнесения к побочному продукту или к одной из категорий отходов.
      31. Партии зерна, отвечающие условиям сохранности и требованиям кондиций, соответствующих целевому назначению, очистке не подлежат.
      Очистка зерна до требований, отвечающих целевому назначению (мукомольной, крупяной, комбикормовой, пищевой, пивоваренной, масложировой промышленности, экспорта и других целей), а также очистка от трудноотделимых примесей осуществляются после сушки, в процессе хранения и подготовки партий к отгрузке.
      32. В случае, если очистка зерна на воздушно-ситовых машинах оказалась недостаточно эффективной, производят дополнительную очистку на триерах (овсюго- или куколеотборниках) и других зерноочистительных машинах (пневматических сортировальных столах и воздушных аспираторах) в зависимости от состава и количества оставшихся примесей в очищаемом зерне.
      Для выделения длинных примесей из зерна (например, в пшенице - овес, овсюг, рожки спорыньи) его очищают в овсюгоотборнике.
      При наличии в крупной фракции зерна, полученной после первого или второго пропуска через сепараторы, мелких семян сорных растений выше допустимой нормы эта фракция подлежит очистке в куколеотборнике для выделения коротких примесей.
      Мелкую фракцию зерна после очистки на сепараторе (в случае необходимости) направляют на куколеотборник для выделения коротких примесей (семян сорных растений, битого зерна).
      33. Побочные продукты - зерновая смесь и отходы, получаемые после очистки, при содержании в них свыше 10 % зерен пшеницы или ржи или свыше 20 % зерен других культур, относимых по стандартам на эти культуры к основному зерну, подлежат дополнительной обработке для извлечения из них основного зерна.
      34. Обработка побочных продуктов и отходов производится на воздушно-ситовых машинах, имеющих два параллельно работающих подсевных сита, а при необходимости - на триерах и магнитных аппаратах. Размеры отверстий сит подбирают по данным лабораторного анализа. Скорость воздуха в воздушно-ситовых машинах и положение желоба в триерах, равно как и производительность машин, устанавливают по данным пробной очистки отдельных партий отходов.
      Побочные продукты обрабатывают отдельно от зерновых отходов. Не допускается смешивание отходов разных категорий.

4. Порядок сушки зерна

      35. Сушку сырого и влажного зерна в целях обеспечения его сохранности проводят в шахтных прямоточных и рециркуляционных зерновых сушилках в соответствии с режимами, указанными в приложениях 7 - 9 к настоящим Правилам. Зерновые сушилки используют также для оздоровления зерна при повышении температуры или обнаружении зараженности вредителями хлебных запасов, в том числе карантинными (в случае отсутствия или невозможности использования других мер для приведения зерна в стойкое состояние).
      Зерно, направляемое на сушку, подлежит взвешиванию.
      Формирование партий влажного и сырого зерна до сушки осуществляется в накопительной емкости, из которой зерно последовательно направляется на сушилку.
      36. В первую очередь сушке подлежат:
      1) партии зерна, имеющие наибольшую влажность, температуру и зараженность, размещенные в местах хранения (складах, силосах, открытых площадках), не оборудованных установками активного вентилирования;
      2) зерно пшеницы сильных, твердых и ценных сортов и культуры, менее стойкие при хранении (рис, подсолнечник, просо).
      37. Формирование партий зерна для сушки на шахтных сушилках по влажности осуществляют:
      1) для зерновых и бобовых культур - до 17 %, от 17 до 22 % и свыше 22 % с интервалом в 6 %;
      2) для подсолнечника - до 9 %, свыше 9 % с интервалом в 3-4 %;
      3) для риса и сои независимо от влажности с интервалом в 3 %.
      38. При сушке в рециркуляционных сушилках продовольственного и кормового зерна, особенно повышенной влажности, кроме кукурузы и бобовых культур, допускается формирование партий без разделения по состояниям влажности и сорной примеси.
      Не допускается сушка сои в зерносушилках с рециркуляцией зерна.
      39. Зерно после сушки охлаждают до температуры, не превышающей температуру наружного воздуха более чем на 10 оС. При превышении этой температуры зерно дополнительно охлаждают путем вентилирования атмосферным или искусственно охлажденным воздухом и в исключительных случаях - на зерноочистительных машинах и конвейерах (когда нельзя применить указанные выше способы и средства).
      40. Для предупреждения возгорания зерна в рециркуляционных сушилках принимают меры, предупреждающие завал зерном камеры нагрева и тепловлагообменника.
      41. При сушке не допускается ухудшение хлебопекарных, продовольственных и кормовых качеств зерна.
      42. Пределы влажности, до которых должно быть просушено зерно, определяются его назначением, и указаны в приложении 10 к настоящим Правилам.
      Зерно, предназначенное для поставки спиртзаводам, для выработки солода, а также кукуруза повышенной влажности, предназначенная для пищеконцентратной, крахмало-паточной промышленности и предприятий общественного питания, должны сушиться с соблюдением режимов, установленных для семенного зерна соответствующим техническим регламентом.
      43. Работу сушилки учитывают по массе сырого зерна, поступившего на сушку. При двукратном и более пропусках через сушилку зерна одной партии каждый пропуск учитывают отдельно.
      44. ПТЛ ведет постоянный контроль за соблюдением температурных режимов и качеством зерна при сушке. По отбираемым лаборантом через каждые 2 часа пробам зерна до и после сушки определяют температуру зерна, запах, цвет, влажность, количество и качество (индекс) клейковины (в пшенице), а также зараженность. Для крупяных культур дополнительно определяют наличие обрушенных и битых зерен, для риса - трещиноватость, для пивоваренного ячменя до сушки - жизнеспособность, после сушки - всхожесть и энергию прорастания.
      45. При переходе на сушку других культур сушилку останавливают для зачистки.
      46. Просушенное зерно перед закладкой на хранение пропускают через воздушно-ситовые машины независимо от степени его засоренности.
      47. При сушке семян рапса на типовых сушилках проводится дополнительная герметизация отдельных их узлов. Во избежание просыпей семян бункера, самотеки и шахты сушилки тщательно герметизируются.

5. Порядок хранения зерна

      48. При закладке зерна различных культур на хранение, а также после очистки, сушки, активного вентилирования и перед отгрузкой производится его полный технический анализ и фитосанитарный контроль.
      При хранении полный технический анализ производится один раз в месяц по средней пробе, отобранной от однородной партии.
      49. Отбор проб из металлического силоса проводится:
      1) из верхнего слоя насыпи (при наличии лазового люка и внутренней лестницы с соблюдением правил техники безопасности);
      2) из нижних воронок;
      3) при перемещении части зерна в свободный силос.
      50. На зернохранилище (элеваторе, хлебоприемном пункте) должна быть "силосная доска" с изображением схемы силосов и бункеров башни элеватора.
      Каждый силос, звездочка и бункер нумеруются в установленном порядке и должны иметь силосный ярлык. В силосных ярлыках указываются наименование культуры, масса, дата загрузки, качество хранящейся партии зерна, даты контроля и его результаты.
      51. В наружных силосах элеваторов необходимо предусматривать размещение свежеубранных партий до их обработки, а также партий, предназначенных для первоочередной отгрузки. Длительное хранение обработанного зерна осуществляется во внутренних силосах элеватора.
      52. Для контроля за качеством и состоянием зерна в необходимых случаях зерно подлежит перемещению в свободные силосы. Из-за отсутствия свободной емкости допускается выпуск из силоса не более 10 % зерна, которое перемещается в тот же силос. Во время перемещения проверяются температура, влажность, запах, цвет и зараженность зерна.
      Не допускается перемещение греющегося зерна в тот же силос.
      53. Металлические зернохранилища используются для хранения зерна пшеницы, ячменя, кукурузы, риса в сухом, очищенном и охлажденном состоянии.
      54. Максимальная влажность зерна пшеницы, ячменя, кукурузы, риса при закладке на хранение в металлические силосы не должна превышать 14 %, а содержание сорной примеси - пределов, установленных стандартами для зерна средней чистоты.
      55. Предельно допустимые сроки хранения зерна в металлических зернохранилищах указаны в приложении 11 к настоящим Правилам.
      56. В металлических силосах контроль температуры зерна пшеницы, ячменя, кукурузы в сухом состоянии при температуре выше +10 оС проводится один раз в три дня, при температуре зерна +10 оС и ниже - один раз в семь дней. Сроки контроля устанавливаются в зависимости от наивысшей температуры, обнаруженной в отдельных слоях насыпи зерна.
      57. Для наблюдения за температурой зерна при его хранении на складах его поверхность условно делится на секции площадью примерно 200 квадратных метров каждая. Каждой секции присваивается номер, который обозначается на стенках склада крупными цифрами, заметными при входе на склад.
      58. Измерение температуры зерна осуществляется с использованием электротермометрических установок дистанционного контроля температуры. Для измерения температуры зерна на складах применяются термоштанги с техническими термометрами.
      59. При выявлении самосогревания в насыпи зерна на складе (на асфальтированной площадке) границы греющегося участка определяются при помощи термоштанг. Перемещение массы греющегося зерна производят с таким расчетом, чтобы в здоровой партии его не осталось.
      Не допускается разбрасывание гнезд греющегося зерна на здоровое.
      60. При появлении в хранящемся зерне запаха плесени (без повышения температуры зерна) зерно сушат при температуре агента сушки 100-110 оС.
      61. С наступлением осеннего похолодания зерно переводится на зимние условия хранения с использованием всех имеющихся технических средств. Очередность охлаждения партий зерна устанавливается в зависимости от их состояния по влажности, температуре и зараженности.
      Охлаждение зерна проводится:
      1) на стационарных или переносных установках активного вентилирования;
      2) путем пропуска зерна через зерноочистительные машины, зерносушилки;
      3) путем проветривания помещений.
      62. Для сохранения в зерне низких температур на возможно более длительный срок при наступлении весеннего потепления необходимо:
      1) окна и двери складов, подсилосных и надсилосных этажей элеваторов держать закрытыми;
      2) наблюдение за состоянием хранящегося зерна проводить в утренние часы;
      3) проветривание зернохранилищ (элеватора, хлебоприемного пункта) проводить только в сухую прохладную погоду, когда температура наружного воздуха не менее чем на 5 оС ниже температуры воздуха в хранилище.
      63. При повышении температуры хранящегося зерна, свидетельствующем о возможности развития самосогревания, принимаются меры к его немедленному охлаждению или сушке с использованием для этих целей всей имеющейся техники по очистке, сушке и активному вентилированию, а также пониженных ночных температур воздуха. Охлаждение греющегося зерна проводят независимо от метеорологических условий до достижения им температуры, близкой к температуре наружного воздуха.
      64. При охлаждении зерна на установках активного вентилирования определяют температуру, влажность и зараженность до и после охлаждения зерна, при пропуске зерна через зерноочистительные машины, сушилки - дополнительно содержание примесей и натуру. Результаты заносятся в штабельные ярлыки и журналы наблюдений за хранящимся зерном.
      65. Активное вентилирование проводят при условии, если фактическая влажность зерна больше его равновесной влажности, указанной в приложении 12 к настоящим Правилам. При невозможности определить равновесную влажность зерна, вентилирование проводят при условии, если температура наружного воздуха ниже температуры зерна на 4-5 оС и более, а в дождливую и туманную погоду перепад температуры должен составлять не менее 8 оС.
      66. Греющееся зерно вентилируют непрерывно в любое время суток, независимо от погодных условий, до тех пор, пока оно не будет охлаждено до температуры наружного воздуха в ночное время.
      Если при вентилировании греющегося зерна через 6-8 часов температура верхних слоев насыпи не снижается, следует увеличить подачу воздуха путем установки более мощных вентиляторов или последовательного присоединения двух вентиляторов. При отсутствии такой возможности следует снизить высоту насыпи зерна.
      67. Сорное зерно перед вентилированием подвергают предварительной очистке на зерноочистительных машинах.
      68. Для ускорения начала вентилирования загрузку зерна начинают от торцевой стены склада. Вентилирование начинают немедленно после заполнения одной секции на требуемую высоту, не ожидая полной загрузки склада. Перед вентилированием насыпь зерна должна быть выровнена так, чтобы высота ее на всех участках была по возможности одинаковой.
      69. Вентилирование зерна проводится одновременно не менее чем на двух смежных воздухоподводящих каналах, если подводящие патрубки расположены с одной стороны склада, и не менее чем на четырех (по двум противоположным каналам с каждой стороны), если подводящие патрубки расположены с двух сторон склада.
      70. Двери и окна склада при вентилировании зерна должны быть открыты. По окончании вентилирования двери, окна и подводящие патрубки воздухоподводящих каналов закрывают.
      71. Вентилирование сухого зерна в складах (для охлаждения, промораживания) производят при полной загрузке склада зерном.
      72. Вентилирование зерна искусственно охлажденным воздухом применяют для временной консервации влажного и сырого зерна до сушки, а также для хранения влажного зерна.
      73. При недостатке сушильной мощности и размещении в складах риса с влажностью до 21 %, подсолнечника - до 11 % и клещевины - до 13 %, их охлаждают до температуры не выше 5 оС и хранят до сушки не более 3-5 суток.
      74. Охлаждение зерна с целью ликвидации зараженности проводят в силосах и складах, оборудованных установками активного вентилирования, путем пропуска зерна через зерноочистительные машины, охладительные или сушильные камеры зерносушилок с одновременным продуванием холодным воздухом. При охлаждении зерна учитывают устойчивость вредителей хлебных запасов к низким температурам, приведенную в приложении 13 к настоящим Правилам.
      75. Обеззараживание зерна высокой температурой в сушилках применяют только для зерна, предназначенного на продовольственные, кормовые или технические цели. При этом учитывают устойчивость вредителей хлебных запасов к высоким температурам, указанную в приложении 13 к настоящим Правилам.
      Для достижения высоких результатов обеззараживания зерна в сушилках необходимо:
      1) перед сушкой зараженное зерно очистить;
      2) сушку зерна проводить при температурах, допускаемых для нагрева данной культуры;
      3) при достижении максимально допустимой температуры нагрева зерна прекращать подачу агента сушки (нагретое зерно оставлять в зоне воздействия агента сушки не менее 25 - 30 минут);
      4) каждый час отбирать пробы для проверки равномерности нагрева и анализа зерна на зараженность;
      5) контролировать качество сушки в установленном порядке;
      6) обеззараженное и очищенное зерно направлять в чистые незараженные силосы.
      76. Активное вентилирование зерна в силосе разрешается проводить при любой относительной влажности воздуха, при этом разность температур зерна и атмосферного воздуха должна быть не менее 10 оС.
      77. Активное вентилирование зерна в силосах, оборудованных установками с горизонтальным воздухораспределением, следует проводить только при полностью загруженном силосе.
      78. Активное вентилирование зерна с целью его охлаждения следует начинать после загрузки силоса зерном высотой 1,5-2,0 метра.
      После загрузки силоса для обеспечения равномерного распределения воздуха при вентилировании часть зерна (10-15 %) подлежит перемещению "на себя" из двух центральных воронок одновременно.
      79. Предельно допустимые сроки хранения зерна:
      1) для пшеницы и ржи - 4 года;
      2) для овса, гречихи, ячменя - 3 года;
      3) для риса необрушенного, фасоли, гороха, кукурузы в зерне (включая срок хранения в початках) - 2 года;
      4) для проса, сои и кукурузы в початках - 1 год.

6. Порядок отгрузки зерна

      80. Подготовку партий зерна к отгрузке в соответствии с определенными Договором хранения качественными показателями производят до подачи транспортных средств.
      81. Отгрузку зерна проводят с учетом полного использования имеющихся технических средств и работы их с максимальной производительностью.
      82. Погрузку зерна осуществляют из специальных бункеров башни или силосного корпуса элеватора. Число и емкость отпускных бункеров определяют исходя из объема и сроков отгрузки зерна. Погрузку зерна из складов осуществляют стационарными или передвижными погрузочными механизмами.
      83. Отпуск зерна, упакованного в мешки стандартной массы, производится без взвешивания.
      84. При отгрузке зерна должны быть приняты меры, исключающие возможность потерь его в процессе погрузки и обеспечивающие сохранность количества и качества зерна в пути следования.

7. Организационные мероприятия, обеспечивающие сохранность зерна

      85. Побочные продукты и отходы всех категорий должны храниться в отдельных емкостях, изолированных от мест хранения зерна.
      86. Отходы третьей категории, полученные после очистки зерна, сор, пыль, полученные при очистке зернохранилища (элеватора, хлебоприемного пункта) и территории и при работе с зерном, подлежат вывозу за пределы территории зернохранилища (элеватора, хлебоприемного пункта) и последующему уничтожению путем сжигания или закапывания в землю.
      87. Срок остановки приемки и отгрузки зерна в связи с подготовкой технологических линий к приему зерна нового урожая не должен превышать тридцать календарных дней - при капитальном ремонте, пятнадцать календарных дней - при текущем ремонте, на период газации.

Приложение 1     
к Правилам хранения зерна

Схема технохимического контроля

№ п/п

Операция

Место и способ
отбора точечных
проб

Частота контроля

Показатели качества

1

2

3

4

5

1

Приемка зерна:
автомобильным
транспортом

До разгрузки
транспорта,
механическими
пробоотборниками
или щупами

Из каждой единицы
транспорта
 

Контрольная проба: внешний
осмотр, зараженность, влажность,
выделение части пробы для
составления среднесуточной пробы
Среднесуточная проба: цвет,
запах, влажность, зараженность,
натура, засоренность, тип,
подтип
Дополнительно: в зерне
пшеницы - стекловидность,
пораженность клопом-черепашкой,
количество и качество (индекс)
клейковины, массовая доля белка,
число падения; в зерне крупяных
культур - пленчатость, шелушенные
и испорченные зерна; в зерне
риса - содержание зерен с
пожелтевшим эндоспермом,
глютинозных и с красной семенной
и плодовой оболочками; в
пивоваренном ячмене - способность к прорастанию; в семенах бобовых - семян,
поврежденных зерновкой;
в семенах масличных -
узжистость, количество пустых и
испорченных семян

железнодорожным
транспортом

До или в процессе
разгрузки
транспорта,
щупами

Из каждой единицы
транспорта

Цвет, запах, влажность,
зараженность, натура,
засоренность, тип, подтип

2

Очистка зерна:
партия зерна до
и после очистки

Зернохранилища,
щупами

Из каждой партии

Количество и характер сорных
примесей, неотделимых и
преобладающих семян сорных и
культурных растений и
поврежденных зерен основной
культуры

в процессе
очистки на
зерноочисти-
тельных машинах

Самотеки до и
после
зерноочистительной
машины, ковшом

Не менее двух раз
в смену

Зерно: количество примесей,
удаляемых на данной машине
Отходы: наличие зерна

3

Очистка зерна
от металломагнит-
ных примесей

Самотеки до и
после магнитного
сепаратора,
ковшом

Не менее двух раз
в смену

Наличие металломагнитной примеси

4

Сушка зерна:
зерно до и после сушки

Самотеки до и
после сушилки,
ковшом

Из каждой партии

Влажность, запах, цвет,
зараженность, количество и
качество (индекс) клейковины в
пшенице, трещиноватость риса,
наличие шелушенных зерен в
крупяных культурах, битого ядра
в крупе

зерно в
процессе сушки

Короба нижнего
ряда сушильной
камеры и
самотеки,
подсушильного
бункера, ковшом

Каждые 2 часа

Контрольные пробы: температура
зерна, запах, цвет, влажность,
количество и качество (индекс)
клейковины в пшенице, наличие
потемневших зерен, поджаренных,
обуглившихся, трещиноватость
риса, зараженность зерна; для
крупяных культур - наличие
шелушенных зерен; в крупе -
количество битого ядра
Среднесменные пробы: температура
зерна, запах, цвет, влажность,
количество и качество (индекс)
клейковины в пшенице, натура,
засоренность, наличие
потемневших зерен, поджаренных,
обуглившихся, трещиноватость
риса, зараженность зерна; для
крупяных культур - наличие
шелушенных зерен; в крупе -
количество битого ядра

агент сушки

Диффузоры,
термометрами

Не менее двух раз
в смену

Температура

5

Сушка
кукурузы
в початках
подогретым
воздухом

Насыпь початков,
вручную

До и после сушки
и не менее одного
раза в сутки

Влажность

Диффузоры,
термометрами

Не менее двух раз
в смену

Температурный режим

6

Активное
вентилирование
атмосферным
воздухом

Насыпь зерна,
щупами

До и после
вентилирования

Возможность вентилирования (до
начала вентилирования),
влажность, температура и
зараженность зерна

Насыпь зерна,
щупами

Через 3-6 часов

Влажность, температура и
зараженность зерна, возможность
и эффективность вентилирования

7

Хранение зерна

Насыпь зерна,
щупами

Согласно
инструкции

Температура, зараженность,
влажность, цвет, запах, наличие
поврежденных, испорченных и
проросших зерен

8

Отпуск и
отгрузка

Самотеки в
процессе погрузки
или после
погрузки, ковшами
или щупами

Из каждой единицы
транспорта

Цвет, запах, зараженность,
влажность, засоренность, тип,
подтип
Дополнительно: в зерне пшеницы -
стекловидность, содержание
зерен, пораженных
клопом-черепашкой, количество и
качество (индекс) клейковины,
массовая доля белка, число
падения; в зерне крупяных
культур - пленчатость, выход
ядра, содержание шелушенных и
испорченных зерен; в зерне риса
- содержание зерен с пожелтевшим
эндоспермом, глютинозных и с
красной семенной и плодовой
оболочками; в пивоваренном
ячмене - способность к
прорастанию; в семенах бобовых
- семян, поврежденных зерновкой;
в семенах масличных -
лузжистость, количество пустых и
испорченных семян

Приложение 2     
к Правилам хранения зерна

Формирование партий риса, рапса, подсолнечника, кукурузы, проса и сои

№
п/п

Наименование

По влажности

По сорной примеси

По зерновой
(масличной)
примеси

Другое

1

2

3

4

5

6

1

Рис

Допускается
размещать:

Допускается
размещать:

--

Допускается
размещать:

сухое и средней
сухости - до 15,5 %
включительно;

до 5 %
включительно;

по содержанию
пожелтевших
зерен:
до 0,5%
включительно;

влажное - свыше
15,5 до 17 %
включительно;

свыше 5 %

свыше 0,5 до 2 %
включительно;

сырое - свыше 17 %
с интервалом 3 %

свыше 2 до 5 %
включительно;



свыше 5 %;



по содержанию
красных зерен:
до 15 %
включительно;



свыше 15 %

2

Семена
подсолнечника
Допускается
размещать
вместе:


--

партия 1:

до 8 %
включительно;

до 3 %
включительно;

свыше 3 до 10 %
включительно
- после
предварительной
очистки

до 7 %
включительно;

партия 2:

свыше 8 до 12 %
включительно;

до 10 %
включительно;

до 7 %
включительно;

партия 3:

свыше 12 до 17 %
включительно

до 10 %
включительно

до 7 %
включительно

3

Рапс пищевого
и технического
назначения
Допускается
размещать:

--

партия 1:

влажность - до 8 %

суммарно, не более 15 %, в том числе
сорной примеси - 5 %;

партия 2:

влажность - свыше
8 % до 15 %

суммарно, не более 15 %, в том числе
сорной примеси - 5 %

4

Кукуруза в
початках

Размещается
следующим
образом:
1) с влажностью
до 16 %
включительно - в
обычных
складах или под
навесами
высотой насыпи до
3,5 метров;
2) с влажностью
зерна свыше 16 до
20 % включительно
- на складах
или под навесами
с применением
вертикальных
труб и
горизонтальных
каналов, высотой
насыпи не более 3
метров;
3) с влажностью
зерна свыше 20 до
25 % включительно
- на специально
подготовленных
площадках с
применением
вертикальных труб
и горизонтальных
каналов при
высоте насыпи не
более 2,5 метров;
4) с влажностью
зерна свыше 25 % -
на специально
подготовленных
площадках
с применением
вертикальных труб
и горизонтальных
каналов, при
высоте насыпи
соответственно не
более 1,5 метра

--

--

--

5

Просо
С содержанием
поврежденных
и испорченных
зерен в
совокупности:

--

--

--

Размещается
раздельно:
продовольственное:
до 1,5 %
поврежденных
зерен, в том
числе испорченных до
0,5 %;
свыше 1,5 до
3,5 %
поврежденных
зерен, в том
числе
испорченных до
1,5 %;
непродовольствен
ное: свыше 3,5 %
поврежденных
зерен, в том
числе испорченных
свыше 1,5 %

6

Соя

Размещается
раздельно: сухое
(до 12 %)
допускается
хранить без
проведения сушки;
средней сухости и
влажное вместе
(до 15 %
включительно);
влажное и сырое в
пределах
ограничительных
кондиций (до 18 %)
и далее с
интервалом в 3 %

--

--

--

Приложение 3     
к Правилам хранения зерна

Состояние зерновых, зернобобовых и масличных культур по
влажности, сорной и зерновой примеси, %

№
п/п

Наименование

Состояние

По влажности

По сорной примеси

По зерновой (масличной) примеси

сухое

средней сухости

влажное

сырое

чистое

средней чистоты

сорное

чистое

средней чистоты

сорное

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

Зерновые культуры

1

Пшеница
яровая

До 14

Свыше 14
до 15,5

Свыше 15,5
до 17

Свыше 17

До 1

Свыше 1 до 3

Свыше 3

До 1

Свыше 1 до 5

Свыше 5

2

Пшеница
озимая

До 14

Свыше
14 до 15,5

Свыше 15,5 до 17

Свыше 17

До 1

Свыше 1 до 3

Свыше 3

До 2

Свыше 2 до 7

Свыше 7

3

Рожь

До 14

Свыше 14 до 15,5

Свыше 15,5 до 17

Свыше 17

До 1

Свыше 1 до 2

Свыше 2

До 2

Свыше 2 до 4

Свыше 4

4

Ячмень

До 14

Свыше 14 до 15,5

Свыше 15,5 до 17

Свыше 17

До 2

Свыше 2 до 4

Свыше 4

До 2

Свыше 2 до 5

Свыше 5

5

Овес

До 14

Свыше 14 до 15,5

Свыше 15,5 до 17

Свыше 17

До 1

Свыше 1 до 3

Свыше 3

До 2

Свыше 2 до 4

Свыше 4

6

Просо

До 13,5

Свыше 13,5 до 15

Свыше 15 до 17

Свыше 17

До 1

Свыше 1 до 3

Свыше 3

До 1

Свыше 1  до 6

Свыше 6

7

Гречиха

До 14

Свыше 14 до 15,5

Свыше
15,5 До 17

Свыше 17

До 1

Свыше 1 до 3

Свыше 3

До 1

Свыше 1 до 3

Свыше 3

8

Кукуруза в зерне

До 14

Свыше 14 до 15,5

Свыше 15,5 до 17

Свыше 17

До 1

Свыше 1 до 3

Свыше 3

До 2

Свыше 2 до 5

Свыше 5

9

Кукуруза в початках

До 16

Свыше 16 до 18

Свыше 18 до 20

Свыше 20

До 1

Свыше 1 до 3

Свыше 3

До 2

Свыше 2 до 5

Свыше 5

10

Рис

До 14

Свыше 14 до 15,5

Свыше 15,5 до 17

Свыше 17

До 1

Свыше 1 до 3

Свыше 3

До 1

Свыше 1 до 3

Свыше 3

11

Сорго

До 13,5

Свыше 13,5 до 15

Свыше 15 до 17

Свыше 17

До 2

Свыше 2 до 3

Свыше 3

До 2

Свыше 2 до 7

Свыше 7

Бобовые культуры

12

Вика яровая

До 15

Свыше 15 до 17

Свыше 17 до 20

Свыше 20

До 1

Свыше 1 до 3

Свыше 3

До 3

Свыше 3 до 5

Свыше 5

13

Горох

До 14

Свыше 14 до 16

Свыше 16 до 20

Свыше 20

До 0,5

Свыше 0,5 до 1

Свыше 1

До 2

Свыше 2 до 3

Свыше 3

14

Чечевица

До 14

Свыше 14 до 17

Свыше 17 до 19

Свыше 19

До 1

Свыше 1 до 3

Свыше 3

До 2

Свыше 2 до 3,5

Свыше 3,5

15

Фасоль

До 16

Свыше 16 до 18

Свыше 18 до 20

Свыше 20

До 0,5

Свыше 0,5 до 1

Свыше 1

До 2

Свыше 2 до 3

Свыше 3

16

Чина

До 14

Свыше 14 до 16

Свыше 16 до 18

Свыше 18

До 2

Свыше 2 до 3

Свыше 3

До 8

Свыше 3 до 8

Свыше 8

17

Нут

До 14

Свыше 14 до 16

Свыше 16 до 18

Свыше 18

До 1

Свыше 1 до 3

Свыше 3

До 2

Свыше 2 до 4

Свыше 4

18

Бобы кормовые

До 14

Свыше 14 до 16

Свыше 16 до 18

Свыше 18

До 1

Свыше 1 до 2

Свыше 2

До 2

Свыше 2 до 5

Свыше 5

19

Соя

До 12

Свыше 12 до 14

Свыше 14 до 16

Свыше 16

До 2

Свыше 2 до 3

Свыше 3

До 6

Свыше 6 до 10

Свыше 10

20

Арахис

До 8

Свыше 8 до 11

Свыше 11 до 13

Свыше 13

До 1

Свыше 1 до 3

Свыше 3

До 2

Свыше 2 до 6

Свыше 6

21

Люпин кормовой

До 14

Свыше 14 До 16

Свыше 16 до 18

Свыше 18

До 1

Свыше 1 до 2

Свыше 2

До 2

Свыше 2 до 5

Свыше 5

Масличные культуры

22

Семя подсолнечное

До 7

Свыше 7 до 8

Свыше 8 до 9

Свыше 9

До 1

Свыше 1 до 5

Свыше 5

До 3

Свыше 3 до 7

Свыше 7

23

Семя льняное

До 8

Свыше 8 до 10

Свыше 10 до 13

Свыше 13

До 2

Свыше 2 до 4

Свыше 4

До 3

Свыше 3 до 5

Свыше 5

24

Горчица

До 10

Свыше 10 до 12

Свыше 12 до 14

Свыше 14

До 2

Свыше 2 до 5

Свыше 5

До 6

Свыше 6 до 10

Свыше 10

25

Рапс

До 8

Свыше 8 до 10

Свыше 10 до 12

Свыше 12

До 1

Свыше 1 до 3

Свыше 3

До 3

Свыше 3 до 5

Свыше 5

26

Клещевина

До 6

Свыше 6 до 7

Свыше 7 до 9

Свыше 9

-

-

-

-

-

-

27

Рыжик

До 9

Свыше 9 До 11

Свыше 11 до 13

Свыше 13

До 2

Свыше 2 до 3

Свыше 3

До 6

Свыше 6 до 12

Свыше 12

28

Сафлор

До 9

Свыше 9 до 11

Свыше 11 до 13

Свыше 13

До 2

Свыше 2 до 3

Свыше 3

До 4

Свыше 4 до 12

Свыше 12

29

Семя сурепицы

До 9

Свыше 9 до 11

Свыше 11 до 13

Свыше 13

До 2

Свыше 2 до 3

Свыше 3

До 6

Свыше 6 до 12

Свыше 12

30

Кунжут

До 8

Свыше 8 до 10

Свыше 10 до 12

Свыше 12

До 2

Свыше 2 до 3

Свыше 3

До 6

Свыше 6 до 12

Свыше 12

31

Мак

До 10

Свыше 10 До 11

Свыше 11 до 12

Свыше 12

До 1

Свыше 1 до 3

Свыше 3

До 2

Свыше 2 до 12

Свыше 12

32

Конопля

До 11

Свыше 11 до 12

Свыше 12 до 14

Свыше 14

По чистоте: чистота, %
чистое - свыше 98 %
средней чистоты - свыше 92 до 98 %
сорное - менее 92 %

Приложение 4     
к Правилам хранения зерна

Показатели физико-механических свойств зерна,
семян культурных и сорных растений

№
п/п

Наимено-
вание

Толщина, мм

Ширина, мм

Длина, мм

Скорость
витания
(уноса),
м/сек

Масса
1000
зерен
(семян), г

Форма и состояние
поверхности

Ориенти-
ровочная
оценка
трудности
выделения
примесей

1

2

3

4

5

6

7

8

9

Зерновые и зернобобовые культуры

1

Пшеница

1,6-3,8

1,8-4,0

4,8-8,6

6,5-11,5

20-42

Продолговатая с
глубокой продольной
бороздкой, гладкая

2

Рожь

1,0-3,4

1,4-3,4

5,0-9,8

6,0-9,9

13-32

Продолговатая с
глубокой продольной
бороздкой, гладкая

3

Ячмень

1,2-4,5

2,0-2,5

7,0-14,6

7,0-9,8

31-51

Продолговатая,
несколько сжатая с
боков, с глубокими
бороздками, гладкая

4

Овес

1,0-4,0

1,4-4,0

8,0-18,6

6,1-9,1

20-42

Веретеновидная, с
плотно прилегающими
цветковыми
пленками, гладкая

5

Просо

1,5-1,7

1,5-2,0

1,8-3,2

2,5-9,5

6,0-6,5

Округлая или
эллиптическая,
гладкая, блестящая

6

Гречиха

2,4-3,4

2,8-3,7

4,2-6,2

2,5-9,5

21-23

Трехгранная

7

Рис

2,0-2,5

2,5-2,8

5,0-7,0

8,4-10,8

24-31

Продолговатая,
шероховатая

8

Кукуруза

2,5-8,0

5,0-12,0

5,5-15,0

10,0-17,0

265-450

Продолговато-
удлиненная со
скошенными боками и
округлая, гладкая,
блестящая

9

Горох

3,0-9,0

4,0-9,0

4,0-9,5

9,0-12,0

135-155

Округлая, гладкая

10

Соя

4,0-7,0

4,5-8,0

6,0-8,0

9,0-15,5

186

Округлая, гладкая

1)

Чечевица

2,0-4,0

5,0-8,0

5,2-8,5

8,3-9,7

30-48

Дискообразная или
двояко выпуклая

12

Вика

2,0-5,0

2,6-6,0

3,5-6,5

12,0-16,0

40-44

Неправильно
шаровидная

13

Фасоль

2,7-10,0

4,7-11,0

7,2-18,5

6,0-16,5

265

Продолговатая с
закругленными
краями или
плоская, гладкая,
блестящая

14

Кормовые бобы

5,2-7,9

6,5-10,5

8,8-18,0

-

400-800

-

Масличные культуры

15

Лен масличный

0,5-1,5

1,7-3,2

3,2-6,0

-

4,0-8,0

Гладкая, блестящая

16

Подсолнечник

1,7-6,0

3,5-8,6

7,5-15,0

4,0-14,0

53-69

Клиновидная,
гладкая

17

Клещевина

4,6-8,4

6,5-11,5

10,0-16,5

6,0-18,5

200-500

Округлая,
выпуклообразная,
яйцевидная, гладкая

18

Рыжик

0,6-1,3

0,8-1,5

1,5-2,5

4,5-8,5

0,9-1,4

Яйцевидная

19

Рапс

1,8-2,5

1,8-2,5

-

-

2,2-8,0

Округлая,
почечно-ячеистая

Сорные растения

20

Василек синий

0,8-1,2

1,2-1,7

2,3-3,0

4,2-6,5

4,0-5,8

Сдавленно-
яйцевидная гладкая,
слабоопушенная

О

21

Вьюнок полевой

1,3-3,0

1,6-3,5

2,9-4,5

4,6-8,0

10,5

Яйцевидная,
бугорчато-морщинистая

О

22

Головня
(голов-
невые
мещочки)

-

-

-

3,0-8,0

-

-

О

23

Гречиха татарская

2,2-3,6

2,2-3,6

4,0-5,6

3,5-9,6

15,0-20,0

Трехгранная,
грубобугорчатая с
зазубренными
ребрами

ЧО

24

Костер ржаной

1,2-2,0

1,4-2,4

6,0-8,4

4,5-8,5

5,0-11,0

Цилиндрическая
коротко-остистая

ТО

25

Овсюг

1,2-3,0

1,4-3,2

15,0-25,0

5,5-8,3

17,0-22,0

Веретеновидная,
остистая

О

26

Осот полевой

0,4-0,9

0,8-1,5

2,5-3,5

-

0,37

-

О

27

Подмарен-
ник
цепкий

0,6-1,2

0,6-1,8

1,3-2,3

2,5-6,5

2,2-3,5

Шаровидная,
сетчато-ячменная

ЧО

28

Пелюшка

3,2-8,0

4,5-8,0

4,8-8,0

11,0-16,0

15,0-40,0

Шаровидно-
сдавленная,
угловатая, гладкая

ТО

29

Плевел
опьяняющий

0,7-2,0

1,4-2,7

3,7-8,1

4,5-9,5

6,0-20,0

Ладьевидно-овальная

ЧО

30

Полынь горькая, диаметр корзинки 2,5-3,5 мм

0,4-0,5

0,4-0,5

0,8-1,0

-

0,1-0,2

Тонкоморщинистая
лоснящаяся

ЧО

31

Полынь Сиверса, диаметр корзинки 4-8 мм

-

0,4-0,7

1,0-1,5

-

-

Мелкоморщинистая
блестящая,
клиновидная

ЧО

32

Просо куриное

0,7-1,7

1,0-2,5

1,9-3,5

2,5-6,5

0,8-1,5

Яйцевидно-
эллиптическая,
гладкая, остистая

О

33

Просо рисовое

1,25-2,0

2,0-2,5

3,0-4,0

-

4,0-6,0

Овально-яйцевидная,
гладкая, остистая

О

34

Просо крупноплодное

1,7-2,1

2,0-2,5

4,0-5,6

-

6,0-7,0

Яйцевидная,
остистая

О

35

Редька дикая

3,1-4,2

3,0-5,9

4,7-6,5

2,8-10,0

15,0-20,0

Цилиндрическо-
бочковидная,
продольно-ребристая

ТО

36

Сурепица обыкновенная

0,3-0,8

0,7-1,0

0,8-1,2

2,0-5,5

0,4

-

О

37

Сурепка

0,7-1,5

0,6-1,1

1,1-2,0

4,5-8,0

1,6

-

О

38

Щетинник зеленый

0,6-1,3

0,9-1,7

1,2-2,5

2,0-6,5

0,9-1,1

-

ТО

39

Щетинник сизый

1,0-2,0

1,2-2,7

2,1-3,5

2,0-7,0

1,9-2,7

Яйцевидно-овальная

ТО

40

Щирица колосистая

0,4-0,8

0,8-1,4

0,5-1,8

2,0-6,5

-

-

ЧО

41

Ярутка полевая

0,6-1,2

0,7-2,0

1,0-2,1

2,5-6,0

1,4-1,6

-

ЧО

      Примечания: Буква «О» означает, что эффективное выделение примесей достигается при применении решетных, воздушных и триерных рабочих органов.
      Буквы «ЧО» означают, что частичное выделение примесей достигается при применении решетных, воздушных и триерных рабочих органов.
      Буквы «ТО» означают трудноотделимые примеси, частичное выделение их достигается при применении решетных, воздушных, триерных и вибропневматических (типа пневмостолов) рабочих органов.

Приложение 5     
к Правилам хранения зерна

Краткая характеристика основных вредных, особо учитываемых и
карантинных примесей, встречающихся в зерне

№
п/п

Наименование

Характеристика

Ориентировочная
оценка трудности
выделения примесей

1

2

3

4

1

Амброзия
полыннолистная

Семянка яйцевидная, блестящая, зеленовато-серая
до черно-коричнового цвета, длина 1,5-2,0 мм,
ширина 1,2 мм. Пыльца амброзии полыннолистной
вызывает заболевание людей - «осеннюю сонную
лихорадку»

ЧО

2

Амброзия
трехраздельная

Плоды имеют 6-8 шипиков сверху, размеры ложного
плода: длина 6-7 мм, ширина 4 мм. Пыльца
амброзии трехраздельной вызывают заболевание
людей - «осеннюю сонную лихорадку»

ЧО

3

Вязель
разноцветный

Оболочка вязеля соломенно-зеленоватого цвета,
размеры зернышек: длина 4-8 мм, ширина 1,5-2,0
мм, толщина 1,0-1,75 мм. Зернышки вязеля,
попадая в муку, придают ей горький вкус.

О

4

Гелиотроп
опушенноплодный

Семена имеют яйцевидную форму, поверхность
тонкоморщинистая, зеленовато-серого цвета,
опушенные белыми волосками, размеры плода
одиночного: длина 1,5-2,25 мм, ширина 1,2-1,7
мм, толщина 1,0-1,5 мм. Семена, попадая в пищу
в количестве 0,002 %, вызывают у людей тяжелые
заболевания.

ЧО

5

Повилика

Семена мелкие, размером у разных видов по длине
от 0,8 до 3,8 мм. Семена с примесью повилики
ядовиты для домашних животных.

ЧО

6

Подсолнечник
дорониковидный

Семянки обратнояйцевидной формы, длина 4 мм,
ширина 2 мм, толщина 1,0-1,5 мм.

ЧО

7

Подсолнечник
шероховатый

Злостный сорняк, наиболее часто засоряет
пшеницу. Цвет серо-коричневый, семянка покрыта
волосками, длина 4 мм.

ЧО

8

Полсолнечник
Максимилиана

Цвет серо-коричневый, семянка по форме
клиновидная, длина 4 мм, ширина 1,3 мм, толщина
1 мм.

ЧО

9

Софора
лисохвостая

Семена округло-яйцевидные, желтоватые или
буроватые, длина 4-5 мм, ширина 2-4 мм, толщина
1,75-3 мм. Сильно ядовитые.

О

10

Софора
толстоплодная

Семена имеют овальную форму, по размеру близки
к пшенице, длина семянок 5-7 мм, ширина 4-5 мм,
толщина 3,0-5,5 мм. Семена очень ядовиты.

О

11

Спорынья

В пораженных колосьях злаковых вместо зерен
развиваются особые рожки - склероции гриба
размером от 2 до 40 мм, темно-фиолетовые
снаружи и белые внутри. Хлеб и мука, содержащие
спорынью, могут вызвать опасные заболевания у
людей, животных и птиц. Отруби и отходы с
содержанием спорыньи свыше 0,2 % считаются
опасными для животных.

ЧО

12

Триходесма седая

Семена (орешки) имеют сердцевидную форму,
серовато-зеленого цвета, с морщинистой
поверхностью, особо вредные; длина 5,2-10,0 мм,
ширина 2,25-8,0 мм, толщина 1,5-4,8 мм.
Отдельные растения за сезон дают 150-2000 шт.
семян.

ЧО

13

Ценхрус якорцевый

Зерновка эллиптическая, зеленовато-желтого или
черно-бурого цвета, длина 2,0-3,5 мм, ширина
1,8-2,3 мм, толщина 1,0-1,5 мм. Отвердевшие
клубочки - соплодия своими колючками
прицепляются к одежде людей и шерсти животных.

ЧО

14

Горчак ползучий

Семена зеленовато-желтого цвета, размеры: длина
3,5-7,5 мм, ширина 2,0-2,5 мм, толщина 0,7-1,4
мм. Одно растение образует до 8000 шт. семян.
Растение и семена ядовиты.

О

15

Куколь

Семена черного, реже коричневого цвета, слегка
угловатые, густо покрытые зубчиками, длина
2,6-3,8 мм, ширина 2,0-3,5 мм, толщина 1,5-3,0
мм. Семена содержат ядовитые вещества,
губительно действующие на организм человека и
животных. Одно растение образует 200-250 семян.
Семена сохраняют всхожесть несколько лет.

О

16

Термопсис
ланцетный

Семена имеют темно-коричневую или черную
окраску, иногда с зеленоватым оттенком, длина
3-4 мм, ширина 3,0-3,5 мм, толщина 2,0-2,5 мм.
Семена трудноотделимые, очень ядовитые.

ЧО

17

Паслен черный

Семена округлые или неправильно овальные,
поверхность матовая, соломенно-желтой окраски,
длина 1,8-2,0 мм, ширина 1,5-1,7 мм; в ягодах
паслена содержится сильно наркотический яд -
солонин в количестве 0,2-0,3 %, который может
вызвать отравление человека и животных. Одно
растение за сезон дает 40 тыс. семян.

О

18

Паслен колючий

Пятизубчатая чашечка густо покрыта колючками;
размер ягоды около 12,5 мм в диаметре. В одной
ягоде содержится до 70-80 семян.

О

      Примечания: Буква «О» означает, что эффективное выделение примесей достигается при применении решетных, воздушных и триерных рабочих органов.
      Буквы «ЧО» означают, что частичное выделение примесей достигается при применении решетных, воздушных и триерных рабочих органов.

Приложение 6      
к Правилам хранения зерна

Способы выделения вредной, особо учитываемой и карантинной
примесей из зерна

№
п/п

Выделяемые примеси

Очищаемые культуры

Способы выделения примеси

1

2

3

4

1

Амброзия
полыннолистная

Пшеница

Триерование (ячеи 5,0 мм - частично) и
сильное аспирирование

Рожь

Триерование (ячеи 5,0 мм - частично) и
сильное аспирирование

Ячмень и овес

Триерование (ячеи 6,3 мм)

Конопля, кукуруза и соя

Аспирирование и триерование (ячеи 3,5 мм).
Проходом через решета с отверстиями 4,5 мм

2

Амброзия
трехраздельная

Просо

Сходом с решет с отверстиями 3,0 мм
(частично), триерование (ячеи 3,6 мм) и
аспирирование

Пшеница и ячмень

Сходом с решет с продолговатыми отверстиями
4,0x20 мм

3

Вязель
разноцветный:
1) семена
2) членики

Пшеница и ячмень

1) Проходом через решета с продолговатыми
отверстиями 2,0x20 мм и на триерной
поверхности с ячеями 4,5 мм
2) Сильное аспирирование; проходом через
решета с отверстиями 2,2x20 мм

Рожь и овес

1) На триерной поверхности с ячеями 4,5 мм
2) Сильное аспирирование

Гречиха

1) Проходом через решета с продолговатыми
отверстиями 1,8x20 мм
2) Проходом через решета с продолговатыми
отверстиями 2,2x20 мм

4

Гелиотроп
опушенно-плодный:
1) семя
2) плод одиночный
3) плод сростки

Пшеница

1) Проходом через решета с продолговатыми
отверстиями 2,2x20 мм, триерование (ячеи 4,5
мм частично)
2) Триерование (ячеи 4,5 мм) и очень сильное
аспирирование (частично)
3) Триерование (ячеи 4,5 мм) и очень сильное
аспирирование

Ячмень

1) Проходом через решета с продолговатыми
отверстиям и 2,2x20 мм, триерование (ячеи
4,5 мм частично)
2) Триерование (ячеи 4,5 мм частично)

Овес

1) Триерование (ячеи 4,5 мм)
2) Триерование (ячеи 4,5 мм)

Просо

1) Проходом через решета с продолговатыми
отверстиями 1,6x20 мм
2) Сходом с решет с отверстиями 3,0 мм

5

Головня

Пшеница

Очень сильное аспирирование

Рожь

Очень сильное аспирирование

Ячмень

Очень сильное аспирирование при скорости
воздушного потока до 8 м/с. Сходом с решет с
продолговатыми отверстиями 2,8x20 мм
(частично), двухкратный пропуск через триеры с
ячеями 8,0 мм (частично).
Вибропневматические машины. Уменьшение
производительности машин на 20-25 %.

Овес

Очень сильное аспирирование при скорости
воздушного потока до 8 м/с. Сходом с решет с
продолговатыми отверстиями 1,6x20 мм и 1,8x20
мм и проходом через решета с отверстиями 2,5
мм, двухкратный пропуск через триеры с ячеями
8,0 мм (частично). Вибропневматические
машины. Уменьшение производительности машин на 20-25 %.

6

Горчак ползучий (семя)

Пшеница

Триерование (ячеи 0 4,5 мм)

7

Куколь

Пшеница

Триерование (ячеи 4,5 мм); при наличии
крупного куколя предварительно разделить
пшеницу на две фракции по крупности на решете
с продолговатыми отверстиями 3,0x20 мм, а
затем пропустить крупную фракцию через триер с
ячеями 5,0 мм, а мелкую - с ячеями 4,0 мм

Ячмень

Триерование (ячеи 4,5 мм); при наличии
крупного куколя предварительно разделить
ячмень на две фракции по крупности на решете с
продолговатыми отверстиями 3,0x20 мм, а затем
пропустить крупную фракцию через триер с
ячеями 5,0 мм, а мелкую - с ячеями 4,0 мм

Овес

Триерование (ячеи 4,5 мм); при наличии
крупного куколя предварительно разделить овес
на две фракции по крупности на решете с
продолговатыми отверстиями 3,0x20 мм, а затем
пропустить крупную фракцию через триер с
ячеями 5,0 мм, а мелкую - с ячеями 4,0 мм,
триерование (ячеи 5,6 мм)

Рожь

Триерование (ячеи 4,5 мм); при наличии
крупного куколя предварительно разделить рожь
на две фракции по крупности на решете с
продолговатыми отверстиями 3,0x20 мм, а затем
пропустить крупную фракцию через триер с
ячеями 5,0 мм, а мелкую - с ячеями 4,0 мм,
триерование (ячеи 5,0 мм)

8

Плевел опьяняющий

Овес и ячмень

Сильное аспирирование (частично) и триерование
(ячеи 8,0 мм)

9

Паслен колючий

Кукуруза и
подсолнечник

Проходом через решета с продолговатыми
отверстиями 3,0x20 мм

Сорго

На гладкой наклонной плоскости; проходом через
решета с продолговатыми отверстиями 2,6x20 мм
(частично)

10

Паслен черный

Пшеница

Проходом через решета с продолговатыми
отверстиями 2,0x20 мм

Просо

Проходом через решета с продолговатыми
отверстиями 1,6x20 мм

Конопля

Проходом через решета с продолговатыми
отверстиями 2,0х20мм

Кукуруза

Проходом через решета с продолговатыми
отверстиями 2,0х20мм

11

Подсолнечник
Максимилиана

Пшеница и ячмень

Проходом через решета с продолговатыми
отверстиями 1,8x20 мм триерование (ячеи 4,5 мм)

Овес

Триерование (ячеи 4,5 мм)

Соя

Проходом через решета с продолговатыми
отверстиями 2,0x20 мм

Люцерна

Проходом через решета с продолговатыми
отверстиями 1,2x20 мм

12

Подсолнечник
дорониковидный

Пшеница и ячмень

Проходом через решета с продолговатыми
отверстиями 1,8x20 мм, триерование
(ячеи 4,5 мм)

Овес

Триерование (ячеи 4,5 мм)

13

Подсолнечник
жесткий

Овес и ячмень

Триерование (ячеи 8,0 мм)

14

Подсолнечник
шероховатый

Пшеница и овес

Триерование (ячеи 4,5 мм) и аспирирование

15

Подсолнечник
черешковидный

Пшеница

Триерование (ячеи 8,5 мм)

16

Повилика перечная

Горох, фасоль, бобы

Проходом через решета с отверстиями 3,5 мм

17

Повилика Лемана

Горох, фасоль, бобы и чечевица

Проходом через решета с отверстиями 3,5 мм

18

Повилика полевая

Вика, чечевица и соя

Проходом через решета с отверстиями 2,0 мм

19

Спорынья

Пшеница и рожь

Крупные рожки: сходом с решет с отверстиями
6,0-7,0 мм и триерной поверхности с ячеями
8,0 мм. Мелкие рожки: сильное
аспирирование, проходом через решета с
продолговатыми отверстиями 1,8x20 мм (рожь),
2,2x20 мм (пшеница), а также триерование
(ячеи 04,5-5,0 мм). Вибропневматические машины

Ячмень

Крупные рожки: сходом с решет с отверстиями
7,0-8,0 мм, а также сходом с триерной
поверхности с ячеями 11,2 мм. Мелкие рожки:
сильное аспирирование, проходом через решета с
продолговатыми отверстиями 2,5x20 мм, а также
триерование (ячеи 8,0 мм)

Овес

Крупные рожки: сходом с решет с продолговатыми
отверстиями 2,2x20 мм
Мелкие рожки: проходом через решета с
отверстиями 1,5x20 мм

20

Софора лисохвостная

Ячмень и овес

Триерование (ячеи 8,0 мм)

21

Софора
толстоплодная

Овес

Триерование (ячеи 8,0 мм)

Ячмень

Триерование (ячеи 8,0 мм)

Рожь

Сходом с решет 3,5-4,0 мм

22

Термопсис
ланцетный:
1) семя
2) плод

Пшеница и рожь

1) Триерование (ячеи 4,5 мм)
2) Сход с решет с продолговатыми отверстиями
3,0x20 мм, триерование (ячеи 8,5 мм),
сильное аспирирование

Ячмень и овес

1) Триерование (ячеи 4,5 мм)
2) Триерование (ячеи 11,2 мм), сильное
аспирирование

23

Триходесма седая:
1) орешки
2) плод

Пшеница, рожь,
ячмень, овес

Двух-трехкратное сепарирование, сходом с решет
с отверстиями 5,0 мм, сильное аспирирование
(частично)

24

Ценхрус
якорцевый:
1) клубочки
2) зерновки

Все зерновые
культуры, кроме
кукурузы

1) Сходом с решет с отверстиями 5,0 мм
2) Проходом через решета с продолговатыми
отверстиями 1,8x20 мм

Пшеница, ячмень, овес

Триерование (ячеи 4,5 мм)

      Примечание. Для очистки зерна от указанных примесей должны быть предусмотрены резервные решета и триеры по рекомендациям, указанным в таблице.

Приложение 7      
к Правилам хранения зерна

Высшие пределы температуры агента сушки и нагрева зерна
в шахтных прямоточных сушилках

№
п/п

Культура

Начальная
влажность
зерна, %

Пропуски
через
сушилки

Предельная
температура
нагрева
зерна, оС

Предельная температура
агента сушки, оС

При
однос-
тупен-
чатом
режиме

При
двухступенчатом
режиме

I
зона

II
зона

1

2

3

4

5

6

7

8

1

Пшеница
продовольственная:
с крепкой клейковиной

до 20
свыше 20

первый
второй

45
40
45

120
90
110

110
80
100

130
100
120

с хорошей клейковиной

до 20
свыше 20

первый
второй

50
45
50

140
110
130

130
100
120

150
120
140

со слабой клейковиной

до 20
свыше 20

первый
второй

60
55
60

150
120
140

140
110
130

160
130
150

2

Пшеница сильная, твердая
и ценных сортов

до 20
свыше 20

первый
второй

50
45
50

100
90
100

100
90
100

110
100
110

3

Ячмень пивоваренный рожь
продовольственная, ячмень
продовольственный и
кормовой

до 19

45

70

70

80

независимо
от
начальной
влажности

60

160

130

160

4

Подсолнечник

до 15
до 20
свыше 20

первый
второй

55
55
55
55

120
115
110
115

120
115
110
115

135
130
125
130

5

Кукуруза:
для крахмало-паточной
промышленности

независимо
от
начальной
влажности

45

120

130

110

для пищеконцентратной
промышленности

до 19
свыше 19

первый
второй

35
30
35

60
50
60

60
50
60

60
50
60

кормовая

независимо
от
начальной
влажности

50

150

130

160

6

Овес

независимо
от
начальной
влажности

50

140

130

160

7

Просо

независимо
от
начальной
влажности

40

80

80

100

8

Рис

независимо
от
начальной
влажности

35

70

70

60

9

Гречиха

независимо
от
начальной
влажности

40

90

90

110

10

Бобовые (кроме гороха и
сои)

до 20
свыше 20

40
35

70
60

70
60

80
70

11

Горох

до 20
свыше 20

45
40

80
70

80
70

100
90

12

Соя

до 19
свыше 19

30
25

60
50

60
50

80
70

Приложение 8     
к Правилам хранения зерна

Высшие пределы температуры агента сушки и нагрева зерна
в рециркуляционных сушилках с нагревом зерна в камерах
с падающим слоем

№
п/п

Культура

Начальная
влажность
зерна, %

Предельная
температура
нагрева
зерна, оС

Предельная
температура
агента сушки
в камере
нагрева, оС

1

2

3

4

5

1

Пшеница продовольственная:
с крепкой клейковиной

до 20
свыше 20

50
45

300
250

с хорошей клейковиной

до 20
свыше 20

60
55

350
330

со слабой клейковиной

до 20
свыше 20

65
60

370
350

2

Пшеница сильная, твердая и ценных сортов

до 20
свыше 20

55
50

330
300

3

Ячмень пивоваренный

до 19

50

300

4

Рожь продовольственная

независимо
от
начальной
влажности

60

350

5

Ячмень продовольственный и кормовой

до 20
свыше 20

60
55

350
330

6

Подсолнечник

до 15
до 20
свыше 20

55
55
50

250
220
200

7

Овес

независимо
от
начальной
влажности

55

330

8

Просо

до 20
до 25
свыше 25

50
45
40

300
250
210

9

Рис

до 20
до 25
свыше 25

55
45
40

330
280
250

10

Гречиха

до 20
до 25
свыше 25

60
55
50

350
330
320

      Примечание. При выборе режима сушки следует ориентироваться на максимальную влажность партии зерна, поступающей на сушилку.
      В сушилках, переведенных на рециркуляционно-изотермический режим сушки, применять указанную температуру агента сушки и нагрева зерна. В сушильные зоны шахты подавать агент сушки при температуре не выше 100 оС, а при сушке пивоваренного ячменя - не выше предельно допустимой температуры нагрева зерна.
      В рециркуляционных сушилках с каскадным нагревателем температура агента сушки на входе в нагреватель не должна превышать 200 оС.

Приложение 9     
к Правилам хранения зерна

Высшие пределы температуры агента сушки и нагрева зерна в
шахтных рециркуляционных сушилках (без дополнительных устройств
для нагрева зерна)

№
п/п

Культура

Начальная
влажность
зерна, %

Предельная
температура
нагрева
зерна, оС

Предельная
температура
агента сушки, оС

I зона

II зона

1

2

3

4

5

6

1

Пшеница продовольственная:
с крепкой клейковиной

до 20
свыше 20

45
45

110
100

130
120

с хорошей клейковиной

до 20
свыше 20

50
50

130
120

150
140

со слабой клейковиной

до 20
свыше 20

60
60

140
130

160
150

2

Пшеница сильная, твердая и ценных сортов

до 20
свыше 20

50
50

100
90

110
100

3

Ячмень пивоваренный

до 19

45

70

80

4

Рожь продовольственная, ячмень
продовольственный и кормовой

независимо
от
начальной
влажности

60

130

160

5

Подсолнечник

до 20
свыше 20

55
55

120
110

135
125

6

Кукуруза:
для крахмало-паточной промышленности

независимо
от
начальной
влажности

45

130

110

для пищеконцентратной промышленности

до 19
свыше 19

35
30

60
50

60
50

кормовая

независимо
от
начальной
влажности

50

130

160

7

Овес

независимо
от
начальной
влажности

50

130

160

8

Просо

независимо
от
начальной
влажности

40

80

100

9

Рис

снижение
влажности
не более
чем на
10 % за один
пропуск

35

70

60

10

Гречиха

независимо
от
начальной
влажности

40

90

110

11

Бобовые (кроме гороха и сои)

до 20
свыше 20

40
35

70
60

80
70

12

Горох

до 20
свыше 20

45
40

80
70

100
90

13

Соя

до 19
свыше 19

30
25

60
50

80
70

14

Рапс

до 15

60

90

100

Приложение 10    
к Правилам хранения зерна

Пределы влажности (%), до которых должно быть просушено зерно

№
п/н

Культура

На
переработку

На хранение

На длительное
хранение
(более 1
года)

не
выше

не
ниже

не
выше

не
ниже

не
выше

не
ниже

1

2

3

4

5

6

7

8

1

Пшеница:





для мукомольной и комбикормовой промышленности

15,5*

14,5

-

-

-

-

для крупяной промышленности

14,5

13,5

-

-

-

-

на хранение

-

-

15,0

14,0

14,0

13,0

2

Рожь

15,5

14,5

15,0

14,0

14,0

13,0

3

Ячмень:





пивоваренный I класса

15,0

14,0

-

-

-

-

пивоваренный II класса

15,5

14,5

-

-

-

-

для крупяной промышленности

14,5

13,5

-

-

-

-

для переработки на солод в спиртовом производстве

15,5

14,5

-

-

-

-

на хранение

-

-

15,0

14,0

14,0

13,0

4

Овес:





для крупяной, комбикормовой промышленности и на кормовые

15,5*

14,5

-

-

-

-

для переработки на солод в спиртовом производстве

16,0

15,0

-

-

-

-

на хранение

14,0

13,0

14,0

13,0

5

Просо:





для крупяной промышленности и переработки на солод в спиртовом

15,0*

14,0

-

-

-

-

на хранение

-

-

14,0

13,0

13,0

12,0

6

Гречиха

16,0*

15,0

15,0

14,0

14,0

13,0

7

Рис

15,5

14,5

14,0

13,0

14,0

13,0

8

Кукуруза:





для крупяной промышленности,
крахмало-паточной и пищеконцентратной
промышленности

15,0

14,0

-

-

-

-

для комбикормовой промышленности

16,0

15,0

-

-

-

-

на хранение

-

-

14,0

13,0

13,0

12,0

9

Подсолнечник:





на хранение

-

-

7,0

6,0

-

-

на переработку

9,0

8,0

-

-

-

-

10

Горох:





для крупяной промышленности

15,0

14,0

-

-

-

-

для консервной промышленности и торговой сети

14,0

13,0

-

-

-

-

на хранение

-

-

16,0

15,0

15,0

14,0

11

Соя

14,0

13,0

-

-

-

-

      * Влажность пшеницы, отгружаемой на мукомольные предприятия, имеющие мойки, но не имеющие сушилок, должна быть не выше 13,5 % и не ниже 12,5%, овса и проса, отгружаемого на крупяные предприятия, не имеющие сушилок, - не выше 13,5 % и не ниже 12,5 %, гречихи — не выше 14,5 % и не ниже 13,5 %. Перед отгрузкой на указанные предприятия следует досушить зерно до требуемой влажности.

Приложение 11    
к Правилам хранения зерна

Предельно допустимые сроки хранения зерна в металлических
зернохранилищах месяцы

№

Культура

Влажность, %

до 13 включительно

свыше 13 до 14 включительно

Южная зона

Остальные районы
производства и
заготовок зерна,
кроме южной зоны

Южная зона

Остальные районы
производства и
заготовок зерна,
кроме южной зоны

1

2

3

4

5

6

1

Пшеница

12

24

6

12

2

Ячмень

6

12

3

9

3

Кукуруза

8

9

3

6

4

Рис

-

-

5**

7**

      Примечание:
      * - Южная зона - южные регионы Республики Казахстан.
      ** - Предельные сроки реализации риса, хранящегося в металлических зернохранилищах, в южной зоне - не позднее апреля, в остальных районах - не позднее мая.

Приложение 12     
к Правилам хранения зерна

Равновесная влажность зерна разных культур

№

Отно-
ситель-
ная
влаж-
ность
возду-
ха, %

Равновесная влажного, %

пшеницы

ржи и ячменя

овса

при температуре зерна, оС

-10

0

10

20

30

-10

0

10

20

30

-10

0

10

20

30

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

1

20

9,1

8,7

8,3

7,8

7,4

9,2

8,9

8,6

8,3

7,8

8,4

7,8

7,2

6,7

6,2

2

25

9,8

9,4

9,0

8,5

8,1

10,0

9,7

9,3

8,9

8,4

8,9

8,4

7,9

7,4

7,1

3

30

10,5

10,1

9,6

9,2

8,8

10,8

10,4

10,0

9,5

9,0

9,6

9,1

8,6

8,2

7,9

4

35

11,1

10,7

10,3

10,0

9,5

11,4

11,0

10,7

10,2

9,7

10,3

9,8

9,3

8,8

8,3

5

40

11,6

11,2

10,9

10,7

10,2

11,9

11,6

11,3

10,9

10,4

11,0

10,5

10,0

9,4

8,7

6

45

12,2

11,8

11,5

11,3

10,8

12,4

12,2

11,9

11,6

10,9

11,8

11,2

10,6

10,1

9,2

7

50

12,7

12,4

12,0

11,8

11,4

12,9

12,7

12,5

12,2

11,5

12,3

11,8

11,3

10,7

9,8

8

55

13,2

12,9

12,6

12,4

11,9

13,5

13,3

13,1

12,8

12,1

12,7

12,3

11,9

11,3

10,7

9

60

13,7

13,5

13,3

13,1

12,5

14,1

13,9

13,7

13,5

12,8

13,3

12,9

12,5

12,0

11,6

10

65

14,5

14,2

14,0

13,7

13,2

15,1

14,8

14,6

14,3

13,5

14,4

14,0

13,6

13,2

12,7

11

70

15,3

15,0

14,7

14,3

14,0

16,1

15,7

15,5

15,2

14,3

15,6

15,2

14,8

14,4

13,8

12

75

16,2

15,8

15,5

15,1

14,8

17,4

17,0

16,7

16,3

15,4

17,1

16,6

16,1

15,6

15,0

13

80

17,1

16,7

16,3

16,0

15,7

18,7

18,3

17,9

17,4

16,5

18,5

17,9

17,3

16,8

16,2

14

85

19,4

18,9

18,4

18,0

17,5

20,5

20,1

19,6

19,1

18,4

19,8

19,3

18,8

18,3

17,6

15

90

21,7

21,2

20,5

20,0

19,3

22,4

21,9

21,4

20,8

20,3

21,1

20,7

20,3

19,9

19,0

Отно-
ситель-
ная
влаж-
ность
возду-
ха, %

Равновесная влажность, %

кукурузы

проса

риса (нешелушенного)

при температуре зерна, оС

-10

0

10

20

30

-10

0

10

20

30

-10

0

10

20

30

16

20

9,8

9,4

8,8

8,2

7,9

9,1

8,7

8,2

7,8

7,2

8,6

8,2

7,9

7,5

7,1

17

25

10,4

9,9

9,4

8,8

8,4

9,8

9,5

8,9

8,5

8,0

9,4

9,0

8,6

8,3

7,8

18

30

11,0

10,5

10,0

9,4

9,0

10,6

10,2

9,6

9,1

8,7

10,3

9,9

9,5

9,1

8,5

19

35

11,5

11,0

10,6

10,0

9,5

11,3

11,0

10,4

9,8

9,5

10,9

10,5

10,1

9,7

9,3

20

40

12,0

11,6

11,2

10,7

10,1

12,1

11,7

11,1

10,5

10,2

11,5

11,1

10,7

10,3

10,0

21

45

12,5

12,1

11,7

11,3

10,6

12,5

12,1

11,6

11,0

10,6

12,2

11,7

11,2

10,8

10,4

22

50

13,0

12,7

12,3

11,9

11,2

12,9

12,5

12,1

11,6

11,0

12,8

12,3

11,8

11,3

10,9

23

55

13,5

13,2

12,9

12,5

11,8

13,4

13,0

12,6

12,1

11,5

13,3

12,8

12,3

11,9

11,4

24

60

14,1

13,8

13,5

13,2

12,4

14,0

13,6

13,2

12,7

12,1

13,7

13,3

12,9

12,5

11,9

25

65

15,0

14,7

14,4

14,0

13,1

14,8

14,4

14,0

13,5

12,8

14,3

13,9

13,5

13,1

12,5

26

70

15,9

15,6

15,3

14,9

13,9

15,6

15,2

14,7

14,3

13,6

14,9

14,5

14,1

13,7

13,1

27

75

16,9

16,6

16,3

15,9

14,9

16,6

16,1

15,6

15,1

14,4

16,0

15,5

15,0

14,5

13,9

28

80

17,9

17,6

17,3

16,9

15,9

17,6

17,1

16,6

15,9

15,3

17,3

16,6

15,9

15,2

14,7

29

85

19,2

18,8

18,5

18,0

17,1

18,6

18,1

17,6

17,1

16,5

18,6

17,9

17,2

16,4

15,9

30

90

20,5

20,1

19,7

19,2

18,3

19,5

19,1

18,7

18,3

17,7

20,0

19,2

18,4

17,6

17,1

Отно-
ситель-
ная
влаж-
ность
возду-
ха, %

Равновесная влажность, %

сои

гороха

подсолнечника

при температуре зерна, оС


-10

0

10

20

30

-10

0

10

20

30

-10

0

10

20

30

31

20

6,0

5,8

5,6

5,4

5,0

9,5

9,1

8,7

8,2

7,8

5,3

5,1

4,9

4,7

4,6

32

25

6,5

6,3

6,1

5,9

5,3

10,2

9,8

9,4

8,9

8,5

5,4

5,2

5,0

4,8

4,7

33

30

7,2

6,9

6,6

6,4

5,7

11,0

10,4

10,0

9,5

9,2

5,5

5,3

5,1

4,9

4,8

34

35

7,6

7,3

7,0

6,7

6,1

11,7

11,3

10,9

10,6

10,1

5,7

5,5

5,3

5,1

4,9

35

40

8,0

7,7

7,4

7,1

6,4

12,5

12,1

11,8

11,6

11,1

5,8

5,6

5,5

5,3

5,0

36

45

8,7

8,2

7,7

7,5

6,8

13,2

12,8

12,5

12,3

11,8

6,2

6,0

5,8

5,5

5,2

37

50

9,1

8,7

8,3

8,0

7,2

13,7

13,3

13,0

12,8

12,4

6,7

6,3

6,0

5,7

5,5

38

55

9,5

9,2

8,9

8,7

8,0

14,2

13,9

13,6

13,4

12,9

7,2

6,9

6,6

6,3

5,9

39

60

9,8

9,7

9,6

9,5

8,9

14,7

14,5

14,3

14,1

13,5

7,7

7,5

7,3

7,0

6,3

40

65

11,1

10,8

10,5

10,2

9,7

15,5

15,2

15,0

14,7

14,2

8,1

7,8

7,6

7,3

6,8

41

70

12,3

11,9

11,5

11,0

10,6

16,3

16,0

15,7

15,3

15,0

8,5

8,2

7,9

7,5

7,2

42

75

14,4

14,0

13,6

13,1

12,5

17,2

16,8

16,5

16,1

15,8

9,2

8,9

8,5

8,2

7,6

43

80

16,7

16,2

15,7

15,3

14,5

18,1

17,7

17,3

17,0

16,7

9,9

9,5

9,3

9,1

8,5

44

85

19,1

18,8

18,5

18,1

17,3

20,4

19,9

19,4

19,0

18,5

10,3

10,7

10,4

10,1

9,8

45

90

21,8

21,5

21,2

20,9

20,1

22,7

22,2

21,5

21,0

20,3

12,3

11,9

11,6

11,3

11,0

      Примечание: Значения равновесной влажности по всем культурам, за исключением гороха и подсолнечника, при температуре 0, 20 и 30 оС и относительной влажности 20, 30, 40, 50, 60, 70, 80 и 90 % приведены по данным Бахарева И.Я., остальные показатели получены путем интерполяции и экстраполяции табличных значений. По гороху и подсолнечнику приведены ориентировочные данные.

Приложение 13    
к Правилам хранения зерна

Устойчивость вредных организмов к низким и высоким температурам

№

Название вредителей

Продолжительность жизни
(в сутках) (по наиболее
устойчивым стадиям) при
температурах

Продолжительность жизни (в
минутах) (по наиболее
устойчивым стадиям) при
температурах

0о

-5о

-10о

-15о

50о

55о

60о

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1

Амбарный долгоносик

67

26

14

19 часов

55

10

-

2

Рисовый долгоносик

17

12

4

7,5

60

20

-

3

Малый мучной хрущак

12

5

5

5

-

10

-

4

Малый черный хрущак

19

5*

2

4**

-

-

-

5

Рыжий мукоед

112

32

20

24

190

25

10

6

Суринамский мукоед

22

13

3

24

40

10

7

7

Зерновой точильщик

17

10

1

7

-

-

-

8

Притворяшка-вор

219

164

36

17

-

-

-

9

Гороховая зерновка

более 404

около 260

около 130

6

-

-

-

10

Зерновая моль

25

9

2

2

-

-

-

11

Мельничная огневка

116

24

11

2

-

-

-

12

Мучной клещ:
питающиеся стадии яйца

486
368

18
168

7
57

1
1

20

10

5

13

Удлиненный клещ

85

24

21

1

-

-

-

14

Волосатый клещ:
питающиеся стадии
гипопус

50 более 500

18 более 500

8 330

3 124

-

-

-

      * При температуре - 2,5оС
      ** При температуре - 18оС