ИПС "Әділет"

Ескерту. Күші жойылды - ҚР Үкіметінің 26.10.2018 № 688 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

"Газ және газбен жабдықтау туралы" Қазақстан Республикасының 2012 жылғы 9 қаңтардағы Заңының 5-бабының 14) тармақшасына сәйкес Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

1. Қоса беріліп отырған Тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтыну нормаларын есептеу және бекіту қағидалары бекітілсін.

2. Осы қаулы алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі	К. Мәсімов

Қазақстан Республикасы
Үкіметінің
2012 жылғы 9 шілдедегі
№ 927 қаулысымен
бекітілген

Тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтыну нормаларын
есептеу және бекіту қағидалары
1. Жалпы ережелер

1. Осы Тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтыну нормаларын есептеу және бекіту қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) "Газ және газбен жабдықтау туралы" Қазақстан Республикасының 2012 жылғы 9 қаңтардағы Заңына (бұдан әрі – Заң) сәйкес әзірленді және газды есептеу аспаптары болмаған кезде тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтыну нормаларын есептеу және бекіту тәртібін белгілейді.

2. Осы Қағидаларда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:

1) өлшем бірлігі – тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтыну нормативінің көрсеткіші;

2) көп пәтерлі үйдің немесе жеке тұрғын үйдің конструктивтік және техникалық параметрлері – коммуналдық ресурстарды тұтыну көлеміне (санына) әсер ететін көрсеткіштер (қабырға материалдары, шатыр, қабаттылығы);

3) абаттандыру дәрежесі – тұтынушыларға коммуналдық қызметтер көрсету үшін пайдаланылатын көп пәтерлі үйдің немесе жеке тұрғын үйдің үйішілік инженерлік коммуникациялары мен жабдықтарының болуы;

4) климаттық жағдай – жылу беру кезеңіндегі сыртқы ауаның орташа тәуліктік температурасы, жылуды жобалау мақсатында сыртқы ауаның есептік температурасы, жылу беру кезеңіндегі желдің жылдамдығы мен тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтыну көлеміне әсер ететін өзге де климаттық параметрлер;

5) уәкілетті орган – табиғи монополиялар және реттелетін нарықтар саласында басшылықты жүзеге асыратын мемлекеттік орган;

6) өтінім – қызмет көрсетушінің уәкілетті органға тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтыну нормаларын бекіту туралы ресми өтініші (арызы);

7) қызмет көрсетуші – тұтынушыларға тауарлық және сұйытылған мұнай газын ұсыну бойынша қызмет көрсететін дара кәсіпкер немесе заңды тұлға;

8) объект өкіл – газды тұтынудың нақты көлеміне бақылау жүргізілетін көп пәтерлі тұрғын үйдегі пәтер, жеке тұрғын үй немесе көп пәтерлі тұрғын үй.

Осы Қағидаларда қолданылатын өзге де терминдер мен анықтамалар Заңға сәйкес қолданылады.

2. Тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтыну
нормаларын есептеу тәртібі

3. Тұтыну нормаларын есептеген кезде көп пәтерлі үйдің немесе жеке тұрғын үйдің мынадай конструктивтік және техникалық параметрлері ескеріледі:

1) жылыту мұқтажына газды жұмсаған кезде – қабырғалардың материалдары, шатырлар, тұрғын үй-жайлардың көлемі, қоршау конструкцияларының алаңы және терезелер, үйішілік инженерлік коммуникациялар мен жабдықтардың тозуы;

2) суды ысытуға газды жұмсаған кезде – үйішілік инженерлік желілер мен жабдықтардың тозуы.

4. Сұйытылған мұнай газын (бұдан әрі – СМГ) тамақ дайындауға және суды ысытуға тұтыну нормалары айына бір адамға шаққанда килограмммен белгіленеді.

СМГ-да тұрғын үй-жайларды жылытуға тұтыну нормалары айына жылытылатын алаңының бір шаршы метріне немесе жылытылатын көлемінің бір текше метріне килограмммен белгіленеді.

5. Тұтыну нормалары бірдей конструктивтік және техникалық параметрлері, сондай-ақ абаттандыру дәрежесі бар көп пәтерлі үйлер және жеке тұрғын үйлер үшін бірыңғай белгіленеді.

6. Тұтыну нормалары оны пайдаланудың мынадай бағыттары бойынша анықталады:

1) тамақ дайындау;

2) орталықтандырылған ыстық сумен жабдықтау болмаған жағдайда шаруашылық және санитарлық-гигиеналық мұқтаждар үшін ыстық су дайындау (кір жууды қоса алғанда);

3) газбен суды ысыту болған кезде;

4) газбен суды ысыту болмаған кезде;

5) тұрғын үй-жайларды (жеке тұрғын үйлерді, пәтерлерді, бөлмелерді) жеке (пәтер бойынша) жылыту.

7. Ғимараттың жылытылатын алаңы сыртқы қабырғаның ішкі бетінің шегінде өлшенетін ғимараттың қабат (оның ішінде мансардтық, жылытылатын цокольды және жертөлелік) алаңы ретінде анықталады. Ғимараттың жылытылатын алаңына жылу шатырлары мен жертөлелердің, жертөленің (еден астының), суық жылытылмайтын кіреберістің, сондай-ақ суық шатырдың немесе мансард емес оның бөліктерінің алаңы кірмейді.

Ғимараттың жылытылатын көлемі бірінші қабаттың еденінен бастап соңғы қабаттың төбесіндегі бетке дейін өлшенетін ішкі биіктік бойынша қабаттың жылытылатын алаңы ретінде анықталады.

8. Халықтың тұрмыстық мұқтаждықтарына тауарлық және сұйытылған мұнай газының тұтыну нормаларын есептеген кезде мынадай әдістер қолданылады.

1) ұқсастық әдісі;

2) есептеу әдісі.

9. Ұқсастық әдісі конструктивтік және техникалық параметрлері, абаттандыру дәрежесі және климаттық жағдайлары ұқсас объекті өкілдерде орнатылған ұжымдық (үйге ортақ) есептеу аспаптарымен тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтыну көлемін өлшеу нәтижесінде алынған деректер болған кезде қолданылады.

10. Есептеу әдісі, егер конструктивтік және техникалық параметрлері, абаттандыру дәрежесі және климаттық жағдайлары ұқсас тұрғын үйлердегі ұжымдық (үйге ортақ) есептеу аспаптарымен өлшеу нәтижелері, сондай-ақ объекті өкілдерде болмаса, қолданылады.

11. Әдістердің біреуін қолдану туралы шешімді қызмет көрсетуші қабылдайды.

12. СМГ-ның тұтыну нормалары тұтынылған газды бір жылдың айларына тепе-тең бөлу негізінде есептеледі немесе оны маусымдық біркелкі тұтынбауға байланысты сараланады.

13. Бірнеше бағыттар бойынша тұрғын үй-жайларда газды пайдаланған кезде тауарлық газды тұтынудың тиісті нормалар бойынша анықталған көлемі қалыптасады.

14. Қолайлы болу үшін тұтыну нормаларын есептеу тұтынылатын газды жылдың айларына тепе-тең бөлу есебінен жүргізіледі.

Тамақ дайындауға және суды ысытуға тауарлық газды тұтыну нормалары айына бір адамға шаққанда текше метрмен белгіленеді.

Тұрғын үй-жайларды жылытуға тауарлық газды тұтыну нормалары айына жылытылатын алаңының бір шаршы метріне немесе жылытылатын көлемінің бір текше метріне текше метрмен белгіленеді.

15. Тұтыну нормалары газбен жабдықтау объектілері орналасқан облыстардың, Астана және Алматы қалаларының табиғи-климаттық, демографиялық және әлеуметтік-экономикалық ерекшеліктерін ескере отырып әрбір үшін есептеледі және бекітіледі.

Ұқсастық әдісімен тауарлық және сұйытылған мұнай газын
тұтыну нормаларын есептеу тәртібі

16. Ұқсастық әдісімен тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтыну нормаларын есептеу газды тұтынудың нақты көлемін таңдап бақылау негізінде жүргізіледі.

17. Тұтынылған газдың көлемі көп пәтерлі үйлердің пәтерлерінде немесе жеке тұрғын үйлерде орнатылған жеке есептеу аспаптарымен немесе көп пәтерлі тұрғын үйлерге орнатылған ұжымдық (үйге ортақ) есептеу аспаптарымен анықталады.

18. Таңдап бақылау жүргізу үшін объекті өкілдері іріктеп алынады.

19. Таңдап алынатын объекті өкілдердің саны (іріктеп алу көлемі) газды пайдаланудың әрбір бағыты бойынша анықталады.

Объекті өкілдерді таңдаған кезде мынадай шарттар сақталады:

1) объекті өкілдер тұрақты газбен, жылмен және сумен жабдықтау аймағында болуға тиіс;

2) объекті өкілдер ерекше сипаттағы инфрақұрылымы бар (пәтердің ішіндегі газды тұтыну көлеміне әсер ететін моншамен, кір жуу орнымен, қоғамдық тамақтану кәсіпорындарымен, балабақшалармен, емдеу және басқа кәсіпорындармен қамтамасыз етілген) елді мекендерден таңдап алынады;

3) таңдау көлемі ең аз қажетті шамадан кем болмауға тиіс;

4) қосылу желісіне қосылған тұрғын емес үй-жайлары бар және есептеу аспаптарымен жабдықталмаған көп пәтерлі немесе жеке тұрғын үй объекті өкілдер бола алмайды;

5) объекті өкілдер таңдап алынатын елді мекендер өңір үшін қалыпты климаттық жағдайда болуға тиіс.

20. Таңдаудың ең аз қажетті көлемін анықтаған кезде ерікті көлемге сынама таңдау жүргізіледі. Бірінші тәсіл талдау үшін таңдаудың қажетті көлемін қабылдауға негізделген. Егер осы таңдап алудың көлемі деректердің қажетті дәлдігін алуға жеткіліксіз болса, осы таңдап алуды қажетті көлемге дейін толтыру қажет.

Екінші тәсілде сыналатын таңдап алу әдетте бастапқы жиынның көлемінен 1 %-ға тең алынады. Осы сыналатын таңдап алудың негізінде түпкілікті таңдап алудың қажетті көлемі анықталады. Одан әрі берілген көлемдегі таңдап алу жүзеге асырылады және ол бойынша таңдап алуды зерттеу жүргізіледі.

Сыналатын таңдап алуды талдау мынадай дәйектілікпен жүзеге асырылады.

Алын ала алынған таңдап алудың орташа арифметикалық шамасы мынадай формула бойынша анықталады:

(1)

мұндағы:

n' – алдын ала таңдап алынған объекті өкілдер, пәтерлер (немесе үйлер) саны;

X_i – бақыланатын кезең ішінде объекті өкілдердің i бойынша бір адамға шаққанда газдың айлық орташа шығысы, м³;

– алдын ала таңдап алынған таңдап алудың орташа арифметикалық шамасы, м³.

Таңдап алу жиынтығының дисперсиясы мынадай формула бойынша есептеледі:

(2)

мұндағы:

– таңдап алу жиынтығының дисперсиясы.

Таңдап алу жиынтығының дисперсиясы таңдап алынған сынаманың деректері бойынша формула бойынша есептеледі:

(3)

мұндағы

– таңдап алу жиынтығының дисперсиясы.

Шағын таңдау үшін (n<30) таңдап байқаудың орташа қатесі (м) мынадай формула бойынша анықталады:

(4)

Сынама алынған таңдап алу бойынша (

) шекті қатені мынадай формула бойынша анықтайды:

(5)

мұндағы t – сенім коэффициенті (Стъюдент өлшемі) – еркіндік дәрежесінің санына f=n'-1 және сенім ықтималдығына (нәтижелердің сенімділік деңгейі) байланысты негізгі орташа шама осы Қағидаларға 1-қосымшада келтірілген кесте бойынша айқындалатын таңдап алынған орташа шамадан қаншалықты өзгешеленетін ықтималдықтың нақты мәнін көрсететін параметр.

Егер үлкен сыналатын таңдап алу пайдаланылатын болса, онда шекті қатені

бере отырып, оны сыналатын таңдап алу

бойынша есептелген (нәтижелердің сенімділік деңгейінің қандай да бір мәні болғанда) шекті қатемен салыстыру қажет. Егер

болса, онда сыналатын таңдап алудың көлемі жеткілікті және түпкілікті.

Егер

болса, бұл аз көлемдегі таңдап алу кезінде болуы мүмкін, онда орташа шаманы анықтау үшін қажетті ең аз көлемдегі таңдап алу мынадай формула бойынша анықталады: қайта іріктеп:

(6)

іріктеуді қайталамай:

(7)

мұндағы:

n – таңдап алу жиынтығының, пәтердің (немесе үйдің) ең аз қажетті көлемі;

N – негізгі жиынтықтың көлемі (қаралып отырған топ бойынша газ жүргізілген пәтер (пәтер немесе үй) саны);

– таңдап алудың рұқсат етілген шекті қатесі (

алдын ала алынған таңдаудың шекті қатесінің шамасынан артық емес үлеске тең қабылданады, бірлік).

(6), (7) формулалар таңдап алудың ең аз қажетті көлемін береді.

21. Тауарлық газ пайдаланылған жағдайда газдың шығыны "Газдар. Көлемін анықтауға арналған шарттар" МЕМСТ 2939-63 бойынша стандарттық шарттарға келтірілген текше метрде есептеледі. Егер орнатылған есептеу аспаптарында температура бойынша немесе қысым бойынша арнайы түзеткіш болмаса, онда есептеу аспабы арқылы өткен газдың көлемін стандарттық шарттарға сәйкес келтіру мынадай формула бойынша есептеу арқылы жүргізіледі:

, (8)

мұндағы:

– стандарттық шарттарға сәйкес келтірілген газдың шығын көлемі, м³;

– есептеу тетігі бойынша есептеу аспабы арқылы өткен газдың шығыны, м³;

– есептеу аспабының немесе оның қасында орналасқан газ құбырының ішінде бар (артық) қысым, мм сынап бағанасында;

– атмосфераның барометрлік қысымы (750,1 мм сынап бағанасында деп қабылданады);

– есептеу аспабының немесе оның қасында орналасқан газ құбырының ішіндегі СМГ-ның бу фазасындағы нақты температурасы, ^оС.

(8) формулаға кіретін параметрлердің мәні тиісті аспаптардың көрсеткіштері бойынша немесе метеорологиялық қызметтің деректері бойынша қабылданады.

22. Тұтынушылар жұмсаған газды есептеу аспабының көлемі бойынша анықталған СМГ-ның саны (

, м³) стандарттық шарттарға сәйкес келтіріледі (

) және мынадай формула бойынша (кг) есептеледі:

, (9)

мұндағы:

– газдың массалық шығыны, кг;

– стандарттық жағдайлар кезінде СМГ-ның тығыздығы, кг/м³, оны компоненттердің қоспадағы үлестік мәніне стандарттық тығыздықта жүргізілген компоненттердің жиынтығы ретінде анықтайды;

– стандарттық жағдайлар кезінде СМГ-ның i компонентінің тығыздығы, кг/м³;

– СМГ-ның i компонентінің көлемдік мәні, көлемдік %.

Егер СМГ компонентінің массалық (%) құрамы белгілі болса, онда оларды мынадай формулалар бойынша (10), (11) мольдік (%), содан кейін көлемдік (%) мәнге ауыстырады:

, мольдік % (10)

, көлемдік %, (11)

мұндағы:

– СМГ-ның i компонентінің массалық, мольдік және көлемдік мәндері, тиісінше – массалық %, мольдік %, көлемдік %;

– СМГ-ның i компонентінің молекулярлық массасы;

– стандарттық жағдайлар кезінде СМГ-ның i компонентінің сығылу коэффициенті.

СМГ-ның құрамына кіретін көмірсутектер үшін

мәндер "Табиғи газ. Физикалық қасиетін есептеу әдістемесі. Тауарлық газды, оның компоненттерінің және оны қайта өңдеу өнімдерінің физикалық қасиетін анықтау" МЕМСТ-қа 30319.1-96 (бұдан әрі – 30319.1-96 МЕМСТ) сәйкес келтірілді.

23. Газды тұтынудың маусымдық біркелкі еместігін ескере отырып, әрбір объект өкіл бойынша газдың шығынын бақылау күнтізбелік бір жыл ішінде жүргізіледі.

24. Есеп жүргізген кезде есептеу аспабы көрсеткішінің есебіндегі қатенің салдарынан туындаған газ шығынының ерекше өзгешеленетін мәнін, мәнді тіркеген кездегі қатені алып тастау қажет.

25. Бақылау нәтижелері бойынша бақылататын кезең ішінде газдың нақты шығынының жиынтық ведомосы жасалады.

26. Есептеу аспаптары пәтердегі барлық газ аспаптарына және аппараттарына орнатылған жағдайда жылытуға жұмсалатын газдың шығыны жергілікті жылыту жүйесі болған кезде тексерілетін объект өкіл бойынша және олар болмаған кезде осындай ұқсас объектілер бойынша газды тұтыну көлемінің арасындағы айырма ретінде анықталады.

27. СМГ-ны пайдаланудың әрбір бағыты бойынша оны айлық орташа тұтынуды мынадай формула бойынша анықтайды:

, (12а)

Тауарлық газды пайдаланудың әрбір бағыты бойынша оны айлық орташа тұтынуды мынадай формула бойынша анықтайды:

, (12б)

мұндағы:

– бір адамға шаққанда немесе жылытылатын алаңның 1 м² СМГ-ды айлық орташа тұтыну, кг/адам•ай немесе кг/м²•ай;

– бір адамға шаққанда немесе жылытылатын алаңның 1 м² тауарлық газды айлық орташа тұтыну, м³кг/адам•ай немесе м/м²•ай;

– бақыланатын уақыт аралығындағы объекті өкілдер бойынша СМГ-ның нақты шығысы (1-ден n-ге дейін), м³;

– бақыланатын уақыт аралығындағы объекті өкілдер бойынша тауарлық газдың нақты шығысы (1-ден n-ге дейін), м³;

– есептеу аспабынан көрсеткіштер алынатын уақыт аралығы, күн;

– СМГ тұтынатын тұрғындардың тиісті саны, адам немесе жылытылатын алаңның мөлшері, м²;

– айдағы күндердің орташа саны (

Маусымдық біркелкі еместік ескерілген жағдайда есептеу аспабынан көрсеткіштерді алуды жылдың салқын, өтпелі және жылы кезеңдерінде жүргізу қажет, ал жылдың әрбір кезеңі үшін айдың орташа ұзақтығын берілген өңір үшін олардың қабылданған ұзақтығына сәйкес анықтау қажет.

28. СМГ-ды пайдаланудың әрбір бағыт бойынша оны тұтыну нормасы мынадай формула бойынша анықталады:

, (13а)

Тауарлық газды пайдаланудың әрбір бағыт бойынша оны тұтыну нормасы мынадай формула бойынша анықталады:

, (13б)

мұндағы:

Н_m - СМГ тұтыну нормасы, кг/адам•ай немесе кг/м²•ай;

H_v – тауарлық газды тұтыну нормасы, м³/адам•ай немесе м³/м²•ай;

К – есептеу аспаптары болмаған жағдайда газды шектен тыс тұтынуды есептеу коэффициенті (1,1 қолдану ұсынылады).

Есептеу әдісімен сұйытылған мұнай газын тұтыну
нормаларын есептеу тәртібі

29. Тұрғын үй-жайларда газ плитасы немесе орталықтандырылған ыстық сумен жабдықтау болған кезде тамақ дайындауға СМГ-ды тұтыну нормасы жылу шығының жылдық нормасының

негізінде есептеледі.

30. Бір адам үшін тамақ дайындауға, Н₁, кг/адам•ай, СМГ-ды тұтынудың айлық орташа нормасын есептеу мынадай формула бойынша жүргізіледі:

, (14)

мұндағы:

– осы Қағидаларға 2-қосымшада көрсетілген бір адамға тамақ дайындауға кететін жылу шығының жылдық нормасы, МДж/адам•ай;

– СМГ жануының төменгі массалық жылуы, МДж/кг;

12 – жылдағы айлар саны.

СМГ жануының төменгі массалық жылуын (

, МДж/кг) мынадай формула бойынша анықтайды:

, (15)

мұндағы:

– стандарттық жағдайлар кезінде СМГ-ның газ тәрізді компонентінің 1 м³ келтірілген СМГ-ның і компоненті жануының төменгі көлемдік жылуы, МДж/м³ ("Табиғи жанатын газ. Жану жылуын, салыстырмалы тығыздығын және Вобб санын анықтаудың есептеу әдісі" МЕМСТ 22667-82 (СТ СЭВ 3359-81) деректері);

– СМГ-ның і компонентінің массалық мәні, массалық %;

– стандарттық жағдайлар кезінде СМГ-ның і компонентінің тығыздығы, кг/м³;

– СМГ-ның і компоненті жануының төменгі массалық жылуы, МДж/кг.

СМГ жануының төменгі жылуын есептеген кезде пропан-н-бутан шартты қоспасына арналған деректерді пайдалануға болады. Бұл ретте жеңіл компоненттер (метан, этан) пропанға көбейтіледі, ал ауыр компоненттер (пентан) бутанға көбейтіледі.

Осы Қағидаларға 3-қосымшада стандарт шарттар кезінде пропан және н-бутан үшін тығыздығы, сығылу коэффициенті, жануының төменгі көлемдік жылуы және олардың молекулярлық массасы (МЕМСТ 30319.1-96 бойынша), сондай-ақ оларда пропан мен бутан әртүрлі құрамда болған кезде СМГ жануының төменгі жылуының есептік шамасы келтірілген.

СМГ-ның құрамы туралы мәліметтер болмаған кезде мыналарды қабылдау ұсынылады:

жылдың суық (жылытылатын) кезеңінде "Сұйытылған көмiрсутектi жылу газдары. Техникалық шарттар" МЕМСТ Р 52087-2003 (бұдан әрі – МЕМСТ Р 52087-2003) және "Коммуналдық-тұрмыстық тұтыну үшін сұйытылған көмiрсутектi жылу газдары. Техникалық шарттар" МЕМСТ 20448-90 (бұдан әрі – МЕМСТ 20448-90) бойынша ПТ маркалы СМГ қолданылады, оның шартты орташа құрамы: пропан – 80 массалық %, н-бутан – 20 массалық %, жанудың төменгі жылуы 46,3 МДж/кг (90,9 МДж/м³);

жылдың жылы кезеңінде ПБТ, СПБТ маркалы СМГ пайдаланылады (МЕМСТ Р 52087-2003 және МЕМСТ 20448-90 бойынша), оның шартты орташа құрамы: пропан – 60 массалық %, н-бутан – 40 массалық %, жанудың төменгі жылуы 46,2 МДж/кг (90,9 МДж/м³).

31. Орталықтандырылған ыстық сумен жабдықтау болмаған жағдайда тамақ дайындауға және ыстық суға СМГ тұтыну нормаларын есептеу:

1) орталықтандырылған ыстық сумен жабдықтау болмаған жағдайда тамақ дайындауға және ыстық суға газ су қыздырғышты пайдаланып жүргізіледі, ал ол болмаған жағдайда газ плитасы пайдаланылады.

2) тамақ дайындауға және ыстық суға СМГ тұтыну нормалары осы Қағидаларға 2-қосымшадағы жылу шығыстарының жылдық нормалары негізінде анықталады.

3) газбен су қыздырғышты пайдаланып, бір адам үшін тамақ дайындауға және ыстық суға СМГ тұтынудың айлық орташа нормасын есептеу мынадай формула бойынша жүргізіледі, (Н₂, кг/адам•ай):

, (16)

мұндағы:

– тамақ дайындауға жұмсалатын жылу шығысының жылдық нормасы, МДж/адам•жыл (осы Қағидаларға 2-қосымшадан алынады);

– СМГ-ның бу фазасында жануының төменгі массалық жылуы, МДж/кг ((15) формула бойынша есептеледі немесе осы Қағидаларға 3-қосымшадағы 3.2-кестеден алынады);

12 – жылдағы айлар саны.

4) газбен су қыздырғыш болмаған кезде тамақ дайындауға және ыстық суға СМГ тұтынудың айлық орташа нормасын есептеу мынадай формула бойынша жүргізіледі, Н₃, кг/адам•ай:

, (17)

мұндағы:

– газбен су қыздырғыш болмаған кезде тамақ дайындауға және ыстық суға СМГ тұтынудың айлық орташа нормасы, МДж/адам•жыл (осы Қағидаларға 2-қосымшадан алынады);

– СМГ-ның бу фазасында жануының төменгі массалық жылуы, МДж/кг ((15) формула бойынша есептеледі немесе осы Қағидаларға 3- қосымшадағы 3.2-кестеден алынады);

12 – жылдағы айлар саны.

32. Тұрғын үй-жайларды жеке (пәтерішілік) жылытуға СМГ тұтыну нормаларын есептеу:

1) жеке (пәтерішілік) жылытылатын немесе газды есептеу аспаптарымен жабдықталмаған тұрғын үйлерді жылытуға СМГ тұтыну нормалары жылу энергиясының есептік жылдық шығыстарына сәйкес есептеледі. Бұл ретте:

өңірдің климаттық параметрлері;

тұрғын үй-жайлардағы микроклиматтың параметрлері;

тұрғын үй-жайлардың орташа көлем-жоспарлық көрсеткіштері;

қабырғалардың материалдары және табиғи тозу бойынша өңірлердегі тұрғын үй қорын бөлу;

жылыту аппараттары мен пештердің орташа өлшенген пайдалы әсер коэффициенті (ПӘК) есептеуге арналған бастапқы деректер болып табылады;

2) тұрғын ғимараттарды (үйлерді) жылытуға СМГ тұтынудың өңір бойынша айлық орташа нормасы, Н_от^ср, кг/(м²•ай) немесе кг/(м³•ай), тұрғын үй қоры бойынша ақпараттың болуына байланысты мынадай нұсқалардың біреуімен есептеледі:

ірілендірілген – өңірдегі тұрғын үй қоры бойынша жалпы статистикалық деректердің негізінде;

сараланған – тұрғын ғимараттардың (үйлердің) өзгеше топтары үшін кейін ғимараттар тобының үлесіне сәйкес орташа мәнге келтіру;

3) тұрғын үй қоры бойынша жалпы статистикалық деректерді пайдаланған кезде Н_от^ср, кг/(м²•ай) немесе кг/(м³•ай) шамасын өңірдегі бір пәтердің орташа алаңы негізінде есептейді;

4) тұрғын ғимараттардың (үйлердің) өзгеше топтары үшін нормаларды саралап есептеген кезде жылытуға СМГ тұтынудың өңір бойынша айлық орташа нормасы, Н_от^ср, кг/(м²•ай) немесе кг/(м³•ай), тұрғын ғимараттардың (үйлердің) өзгеше топтарының үлестері бойынша орташа өлшенген шама ретінде мынадай формуламен есептеледі:

мұндағы:

(Н_от^ай)_i – ғимараттың өзгеше і тобы үшін СМГ тұтынудың айлық орташа нормасы, кг/(м²•ай) или кг/(м³•ай);

d_i – газды есептеу аспаптары болмаған кезде жеке (пәтерішілік) жылытылатын өңірлер бойынша жалпы пәтер алаңындағы ғимараттың і тобының үлесі;

m – ғимараттың қаралатын тобының саны.

Жылытуға СМГ тұтыну нормаларын есептеген кезде өзгеше топ ретінде ғимаратты (үйді) бөліп алады, ол мыналар бойынша ерекшеленеді:

көлем-жоспарлық көрсеткіштері (жылытылатын алаңның шамасы

, ғимарат қабатының ішкі биіктігі

және қабаттар саны);

ғимараттар (үйлер) қабырғаларының материалдары;

ғимараттардың (үйлердің) табиғи тозуы.

Өңірлерде кеңінен таралған тұрғын ғимараттардың (үйлердің) өзгеше топтары үшін есеп жүргізуге қажетті орташа көлем жоспарлау көрсеткіштері осы Қағидаларға 4-қосымшада келтірілген.

Осы Қағидаларға 5-қосымшада көрсетілген нысандардың көмегімен СМГ тұтынудың өңірлік нормаларын анықтаған кезде өңірдегі тұрғын үй қорындағы үлесі көп d_i ғимараттардың (үйлердің) бірнеше өзгеше (і) тобы бөліп алынады. Одан әрі есеп СМГ тұтынудың нормаларын орташаландыра отырып (Н_от^ай)_i, әрбір өзгеше і тобының ішінен бір ғимарат үшін орташа көлем-жоспарлық көрсеткіштерге сәйкес (Н_от^ай)_i мынадай (18) формула бойынша орындалады;

5) өзгеше топты анықтау үшін тұрғын ғимараттарды (үйлерді) жылытуға СМГ тұтынудың айлық орташа нормаларын есептеу мынадай формула бойынша жүргізіледі:

не жылытылатын алаңның 1 м² есептегенде Н_от^ай, кг/(м²•ай):

, (19)

не жылытылатын көлемінің 1 м³ есептегенде Н_от^ай, кг/(м³•ай):

, (20)

мұндағы:

G^жыл_oт– ғимаратты жылытуға СМГ-ның есептік жылдық орташа шығысы, кг/жыл;

– ғимараттың жылытылатын алаңы, м²;

– ғимаратың жылытылатын көлемі, м³.

6) ғимаратты жылытуға СМГ тұтынудың есептік жылдық орташа нормасы (G^жыл_oт) жылдың жылыту маусымы ішінде жылу энергиясының шығыстары бойынша мынадай формуламен анықталады:

, (21)

мұндағы:

– 8^оС тең және төмен сыртқы ауаның орташа тәуліктік температурасын сипаттайтын жылыту маусымының ішінде ғимаратты жылытуға жұмсалатын жылу энергиясының шығыны, МДж;

– СМГ жануының төменгі массалық температурасы ((15) формула бойынша есептеледі немесе осы Қағидаларға 3-қосымшадағы 3-кестеден алынады);

– жылыту жүйесінің КСК (жылытатын пештер үшін

=0,65...0,8, әртүрлі типтегі газ қазандықтары үшін

=0,75...0,9).

7) сыртқы қоршау конструкциялары арқылы ғимараттың жалпы жылу ысырабын, тұрмыстық жылудың бөлінуін және күн радиациясынан терезе арқылы жылудың түсуін ескеретін жылу беру кезеңінде ғимаратты жылытуға жылу энергиясының шығысы (

, МДж) мынадай формула бойынша есептеледі:

, (22)

мұндағы:

– 20-22^оС аралықта тұрғын ғимараттың тиімді температурасының ең аз мәндері бойынша қабылданатын ғимараттың ішіндегі ауаның есептік орташа температурасы, ^оС;

– 0,92 қамтамасыз етілген бес күндік қатты суықта сыртқы ауа температурасы, ^оС;

– пайдаланылатын тұрғын ғимараттарда сіңіру және желдету есебінен жылу ысырабын ескеретін ғимаратың жылу беруінің шартты коэффициенті, Вт/(м²•^оС);

– жылу беру кезеңіндегі сыртқы ауаның орташа температурасы, ^оС;

– жылыту маусымының ұзақтығы, тәулік;

– жылу беру кезеңінде нақты бұлтты күндері кезінде тік бетке күн радиациясының орташа шамасы, МДж/м²;

А^z_oк – жылытылатын үй-жайларды жылытылмайтын үй-жайлардан, сыртқы ауадан және топырақтан бөліп тұратын қоршау құрылыс конструкцияларының ішкі бетінің жалпы алаңы, м²;

– ғимараттың жылытылатын алаңы, м²;

А_F – жарық ойықтарының жиынтық алаңы, м².

шамаларының мәндері нақты өңірлер үшін осы Қағидаларға 6-қосымшада келтірілген.

А^z_oк және А_F шамалары осы Қағидаларға 4-қосымша бойынша ғимараттың таңдап алынған өзгеше тобына сәйкес қолданылады.

коэффициенті осы Қағидаларға 7-қосымшада баяндалған алгоритм бойынша есептеледі.

8) тұрғын ғимараттарды (үйлерді) жылытуға СМГ тұтыну нормаларының бастапқы деректерінің тізбесі және оларды есептеудің нәтижелері осы Қағидаларға 8-қосымшадағы ұсынылған нысанда келтірілген.

Есептеу әдісімен тауарлық газды тұтыну нормаларын
есептеу тәртібі

33. Тамақ дайындауға тауарлық газды тұтыну нормаларын есептеу:

1) тұрғын үй-жайларға газ плитасын орнатқан кезде тамақ дайындауға газды тұтыну нормалары осы Қағидаларға 2-қосымшада келтірілген жылу шығысының нормаларының негізінде есептеледі;

2) тамақ дайындауға тауарлық газды тұтыну нормаларының айлық орташа есебі, Н₁, м³/адам, мынадай формула бойынша жүргізіледі:

(24)

мұндағы Q₁ – тамақ дайындауға жұмсалған жылу шығысының жылдық нормасы, МДж/адам (ккал/адам);

Q ^p_н – өңір бойынша тауарлық газ жануының орташа нақты жылуы, МДж/м³ (ккал/м³), өткен 3-5 жыл үшін орташа шама ретінде анықталады; 12 – жылдағы айлардың саны, ай.

34. Орталықтандырылған ыстық сумен жабдықтау болмаған жағдайда ыстық су дайындауға тауарлық газды тұтыну нормаларын есептеу:

1) орталықтандырылған ыстық сумен жабдықтау болмаған жағдайда ыстық су дайындауға газбен су қыздырғышты пайдаланып жүргізіледі, ол болмаған кезде газ плитасы пайдаланылады;

2) ыстық су дайындауға газды тұтыну нормалары осы Қағидаларға 2-қосымшада келтірілген жылу шығысының нормаларының негізінде есептеледі;

3) газбен су қыздырғышты пайдаланып ыстық су дайындауға тауарлық газды тұтыну нормаларының айлық орташа есебі, Н₂, м³/адам, мынадай формула бойынша жүргізіледі:

(25а)

мұндағы Q₂ – газ су қыздырғыш болған кезде ыстық су дайындауға жұмсалған жылу шығысының жылдық нормасы, МДж/адам (ккал/адам);

4) газбен су қыздырғышы болмаған жағдайда ыстық су дайындауға тауарлық газды тұтынудың айлық орташа нормасын есебі, Н₃, м³/адам, мынадай формула бойынша жүргізіледі:

(25б)

мұндағы Q₃ – газ су қыздырғыш болмаған кезде ыстық су дайындауға жұмсалған жылу шығысының жылдық нормасы, МДж/адам (ккал/адам).

35. Тұрғын үй-жайларды жеке (пәтерішілік) жылытуға тауарлық газды тұтыну нормаларын есептеу:

1) жеке (пәтерішілік) жылытылатын немесе газды есептеу аспаптарымен жабдықталмаған тұрғын үйлерді жылытуға тауарлық газды тұтыну нормалары жылу энергиясының есептік жылдық шығыстарына сәйкес есептеледі. Бұл ретте:

өңірдің климаттық параметрлері;

тұрғын үй-жайлардағы микроклиматтың параметрлері;

тұрғын үй-жайлардың орташа көлем-жоспарлық көрсеткіштері;

қабырғалардың материалдары және табиғи тозу бойынша өңірлердегі тұрғын үй қорын бөлу;

жылыту аппараттары мен пештердің орташа ПӘК есептеуге арналған бастапқы деректер болып табылады;

2) тұрғын ғимараттарды (үйлерді) жылытуға тауарлық газды тұтынудың өңір бойынша айлық орташа нормасы, Н_от^ср, м³/(м²Чай) немесе м³/(м³Чай), тұрғын үй қоры бойынша ақпараттың болуына байланысты мынадай екі нұсқаның біреуімен есептеледі:

ірілендірілген – өңірдегі тұрғын үй қоры бойынша жалпы статистикалық деректердің негізінде;

3) тұрғын үй қоры бойынша жалпы статистикалық деректерді пайдаланған кезде Н_от^ср, м³/(м²Чай) немесе м³/(м³Чай) шамасын өңірдегі бір пәтердің орташа алаңы негізінде есептеледі;

4) тұрғын ғимараттардың (үйлердің) өзгеше топтары үшін нормаларды саралап есептеген кезде жылытуға тауарлық газды тұтынудың өңір бойынша айлық орташа нормасы, Н_от^ср, м³/(м²Чай) немесе м³/(м³Чай), тұрғын ғимараттардың (үйлердің) өзгеше топтарының үлестері бойынша орташа өлшенген шама ретінде мынадай формуламен есептеледі:

(26)

мұндағы:

– ғимараттың өзгеше і тобы үшін газды тұтынудың айлық орташа нормасы, м³/(м²Чай) немесе м³/(м³Чай);

m – ғимараттың қаралатын тобының саны.

Жылытуға газды тұтыну нормаларын есептеген кезде өзгеше топ ретінде ғимаратты (үйді) бөліп алады, ол мыналар бойынша ерекшеленеді:

көлем-жоспарлық көрсеткіштері (жылытылатын алаңның шамасы

, ғимарат қабатының ішкі биіктігі

және қабаттар саны);

ғимараттар (үйлер) қабырғаларының материалдары;

ғимараттардың (үйлердің) табиғи тозуы.

Өңірлерде кеңінен таралған тұрғын ғимараттардың (үйлердің) өзгеше топтары үшін есеп жүргізуге қажетті орташа көлем-жоспарлау көрсеткіштері осы Қағидаларға 4-қосымшада келтірілген.

Осы Қағидаларға 5-қосымшада көрсетілген нысандардың көмегімен газды тұтынудың өңірлік нормаларын анықтаған кезде өңірдегі тұрғын үй қорындағы үлесі көп d_i ғимараттардың (үйлердің) бірнеше өзгеше (і) тобы бөліп алынады. Одан әрі есептер газды тұтынудың нормаларын орташаландыра отырып (Н_от^ай)_i, әрбір өзгеше і тобының ішінен бір ғимарат үшін орташа көлем-жоспарлық көрсеткіштерге сәйкес (Н_от^ай)_i

мынадай (26) формула бойынша орындалады;

5) өзгеше топты анықтау үшін тұрғын ғимараттарды (үйлерді) жылытуға газды тұтынудың айлық орташа нормаларын есептеу мынадай формула бойынша жүргізіледі:

не жылытылатын алаңның 1 м² есептегенде Н_от^ай, кг/(м²•ай):

, (27)

не жылытылатын көлемінің 1 м³ есептегенде Н_от^ай, м³/(м²•ай):

, (28)

мұндағы:

G^жыл_oт– ғимаратты жылытуға тауарлық газдың есептік жылдық орташа шығысы, кг/жыл;

– ғимараттың жылытылатын алаңы, м²;

– ғимаратың жылытылатын көлемі, м³;

6) жылытуға тауарлық газдың есептік жылдық шығысы мынадай формула бойынша есептеледі:

, (28)

мұндағы:

– жылыту жүйесінің КСК (жылытатын пештер үшін

=0,65...0,75, жылыту аппараттары және әртүрлі типтегі газ қазандықтары үшін

=0,75...0,82).

Жылыту құрылғыларын пайдалану мерзімдеріне және техникалық жай-күйіне байланысты олардың ПӘК шамасы жоғарыда көрсетілген шамадан біраз ерекшеленеді;

, МДж) мынадай формула бойынша есептеледі:

(29)

мұндағы:

– 0,92 қамтамасыз етілген бес күндік қатты суықта сыртқы ауа температурасы, ^оС;

– пайдаланылатын тұрғын ғимараттарда сіңіру және желдету есебінен жылу ысырабын ескеретін ғимаратың жылу беруінің шартты коэффициенті, Вт/( м²Ч^оС);

D^оп_тәу. – жылу беру кезеңінің тәуліктік градусы – ғимарат салынатын ауданның температуралық-маусымдық сипаттамасын көрсететін және жылу беру кезеңінің ішінде ғимаратың жылуды тұтынуы мен жылу жүктемесін есептеу үшін пайдаланылатын көрсеткіш, ^оСЧтәу.;

– жылыту маусымының ұзақтығы, тәулік;

– жылу беру кезеңінде нақты бұлтты күндері кезінде тік бетке күн радиациясының орташа шамасы, МДж/м²;

А^z_oк– жылытылатын үй-жайларды жылытылмайтын үй-жайлардан, сыртқы ауадан және топырақтан бөліп тұратын қоршау құрылыс конструкцияларының ішкі бетінің жалпы алаңы, м²;

А_F– жарық ойықтарының жиынтық алаңы, м².

шамаларының мәндері нақты өңірлер үшін осы жобалау мен құрылысқа арналған қолданыстағы нормалар бойынша қолданылады.

коэффициенті осы Қағидаларға 6-қосымшада баяндалған алгоритм бойынша есептеледі.

3. Тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтыну
нормаларын бекіту тәртібі

36. Тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтыну нормаларын (бұдан әрі – тұтыну нормалары) уәкілетті орган бекітеді.

37. Қызмет көрсетуші уәкілетті органға осы Қағидалардың 38-тармағында көзделген қажетті негіздемелік материалдарды қоса бере отырып, тұтыну нормаларын бекітуге арналған өтінім береді.

38. Өтінімге мынадай құжаттар қоса беріледі:

1) тұтыну нормасын бекітудің қажеттілігі туралы түсіндірме жазба;

2) ұқсастық әдісін немесе есептеу әдісін қолдану туралы негізделген шешім;

3) тұтыну нормасының ұсынылған деңгейі;

4) таңдап алынған әдіске байланысты тұтыну нормасының тиісті есебі.

39. Осы Қағидалардың 38-тармағында көрсетілген құжаттарға қосымша мынадай құжаттар қоса беріледі:

1) тұтыну нормаларын анықтау үшін ұқсастық әдісін қолданған жағдайда:

қызмет көрсетушінің ресми бланкісінде объекті өкілдерде газды тұтынуға жүргізілген өлшеу актісі;

өлшеу кезінде пайдаланылған аспаптарды тексеру туралы куәліктің көшірмесі;

өлшеу жүргізілетін тұрғын үйлердің техникалық паспорттарының көшірмелері;

2) тұтыну нормаларын анықтау үшін есептік әдісті қолданған жағдайда:

тұтыну нормаларына есептеу жүргізілетін тұрғын үйлердің техникалық паспорттарының көшірмелері;

есептеу жүргізілетін ғимараттарда қолданылатын жылу беретін пештің немесе газ қазандығының техникалық паспортының көшірмесі.

40. Сұйытылған мұнай газын тұтынған жағдайда осы Қағидалардың 38-тармағында көрсетілген құжаттарға қосымша сұйытылған мұнай газының компоненттік құрамы туралы анықтама беру қажет.

41. Өтінімге қоса берілетін құжаттар тігілуге, нөмірленуге, қызмет көрсетушінің бірінші басшысының не оны алмастыратын адамның (бірінші басшының міндетін жүктеу туралы қызмет көрсетуші бұйрығының көшірмесін қоса бере отырып) қол қойылуға тиіс.

42. Уәкілетті орган өтінімді алған күннен бастап бес жұмыс күні ішінде осы Қағидалардың 38, 39 және 40-тармақтарында көрсетілген құжаттардың толықтығын тексереді және жазбаша нысанда қызмет көрсетушіге өтінімді қабылдағаны не оны қабылдаудан дәлелді бас тартқаны туралы хабарлайды.

43. Мыналар:

1) осы Қағидалардың 38, 39 және 40-тармақтарында көрсетілген құжаттар мен ақпаратты ұсынбау не толық көлемде ұсынбау;

2) осы Қағидалардың 41-тармағының талаптарын бұза отырып, құжаттарды ұсыну қызмет көрсетушінің өтінімін қабылдаудан бас тарту үшін негіз болады.

44. Өтінімді уәкілетті орган күнтізбелік отыз күн ішінде қарайды. Өтінімді қарау мерзімі уәкілетті органға өтінім түскен күннен бастап есептеледі.

Уәкілетті органның өтінімді қарауға қабылданғаннан кейін жазбаша нысанда қажетті ақпаратқа сұрау салуы мүмкін.

45. Уәкілетті органның тұтыну нормаларын бекіту туралы шешімі қабылданғаннан кейін он жұмыс күні өткен соң бұқаралық ақпарат құралдарында жарияланады, онда көрсетілген нормативтерді қолданысқа енгізу күні көрсетіледі.

Бұл ретте, уәкілетті орган тұтыну нормалары бекітілгеннен кейін күнтізбелік 5 күн ішінде ол туралы қызмет көрсетушіге жазбаша нысанда хабарлайды.

Тұтыну нормаларын қолданысқа енгізу тұтыну нормалары бекітілген айдан кейінгі айдың бірінші күні жүзеге асырылады.

46. Тұтыну нормаларын бекітуден бас тартылған жағдайда қызмет көрсетушіге негізделген қорытынды жіберіледі.

Бұл ретте, қызмет көрсетушінің осы Қағидаларда белгіленген есептер мен талаптарға сәйкес келмейтін материалдарды ұсынуы тұтыну нормаларын бекітуден бас тартуға негіз болады.

47. Тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтыну нормалары қолдану мерзімі кемінде үш жылды құрайды, бірақ бес жылдан аспайды және осы кезең ішінде көп пәтерлі үйде немесе жеке тұрғын үйде тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтыну көлемі (саны) кемінде бес пайызға өзгерген кезде көп пәтерлі үйлердің немесе жеке тұрғын үйлердің конструктивтік және техникалық параметрлері, сондай-ақ абаттандыру дәрежесі, климаттық жағдайлары өзгерген жағдайда қайта қаралуға жатады.

Тауарлық және сұйытылған мұнай
газын тұтыну нормаларын есептеу
және бекіту қағидаларына
1-қосымша

Сенім ықтималдығының әртүрлі мәні үшін Стьюдент коэффициенті

Еркіндік дәрежесінің саны f=n’-1	Сенім ықтималдығы
Еркіндік дәрежесінің саны f=n’-1	0,2	0,1	0,05	0,02	0,01
5	1,476	2,015	2,571	3,365	4,032
6	1,440	1,943	2,447	3,143	3,707
7	1,415	1,895	2,365	2,998	3,499
8	1,397	1,860	2,306	2,896	3,355
9	1,383	1,833	2,262	2,821	3,250
10	1,372	1,812	2,228	2,764	3,169
11	1,363	1,796	2,201	2,718	3,106
12	1,356	1,782	2,179	2,681	3,055
13	1,350	1,771	2,160	2,650	3,012
14	1,345	1,761	2,145	2,624	2,977
15	1,341	1,753	2,131	2,602	2,947
16	1,337	1,746	2,120	2,583	2,921
17	1,333	1,740	2,110	2,570	2,898
18	1,330	1,734	2,101	2,552	2,878
19	1,328	1,729	2,093	2,539	2,861
20	1,325	1,725	2,086	2,528	2,845
21	1,323	1,721	2,080	2,518	2,831
22	1,321	1,717	2,074	2,508	2,819
23	1,319	1,714	2,069	2,500	2,807
24	1,318	1,711	2,064	2,492	2,797
25	1,316	1,708	2,060	2,485	2,787
26	1,315	1,706	2,056	2,479	2,779
27	1,314	1,703	2,052	2,473	2,771
28	1,313	1,701	2,048	2,467	2,763
29	1,311	1,699	2,045	2,462	2,256
30	1,310	1,697	2,042	2,457	2,750
шексіздік	1,282	1,645	1,959	2,326	2,576

Тауарлық және сұйытылған мұнай
газын тұтыну нормаларын есептеу
және бекіту қағидаларына
2-қосымша

Халықтың коммуналдық-тұрмыстық мұқтаждарына арналған газ
шығыстарының жылдық нормалары

Газды тұтынушылардың сипаттамасы

Жылу шығысының нормасы,

МДЖ/адам х жылына

(мың ккал/адам х жылына)

Газбен жабдықтаған кезде газ плитасы немесе орталықтандырылған ыстық сумен жабдықтау болған жағдайда:

тауарлық газ

СМГ

4 100 (970)

3 850 (920)

Газбен жабдықтаған кезде пәтерде газ плитасы және газ су қыздырғыш болған жағдайда (орталықтандырылған ыстық сумен жабдықтау болмаған жағдайда):

тауарлық газ

СМГ

10 000 (2 400)

9 400 (2 250)

Газбен жабдықтаған кезде пәтерде газ плитасы болған және орталықтандырылған ыстық сумен жабдықтау және газбен су қыздырғыш болмаған жағдайда

тауарлық газ

СМГ

6 000 (1 430)

5 800 (1 380)

Тауарлық және сұйытылған мұнай
газын тұтыну нормаларын есептеу
және бекіту қағидаларына
3-қосымша

Пропанның, н-бутанның және олардың қоспаларының
физикалық-химиялық қасиеті

3.1-кесте. Стандарттық жағдайлар кезінде пропанның және

н-бутанның қасиеті және олардың молекулярлық массасы (МЕМСТ

30319.1-96, МЕМСТ 22667-82* бойынша)

Көмірсутектің атауы	Тығыздығы, ро_с, кг/м³	Сығылу коэффициенті, z_c	Жану жылуының төменгі көлемі, q_но, Дж/м³	Молекулярлық массасы, кг/моль
пропан	1,8641	0,9834	86,53	44,09
н-бутан	2,4956	0,9682	114,27	58,12

3.2-кесте. Сұйытылған көмірсутекті газ жануының төменгі

жылуының пропанның және бутанның құрамына тәуелділігі

Пропан		Бутан		q_но	q_нв
массалық %	көлемдік %	массалық %	көлемдік %	Мдж/м³	Мдж/кг
95	96,2	5	3,8	87,60	46,40
90	92,3	10	7,7	88,65	46,35
80	84,3	20	15,7	90,90	46,30
70	75,7	30	24,3	93,25	46,25
60	66,8	40	33,2	95,75	46,20
50	57,2	50	42,8	98,40	46,10
40	47,2	60	52,8	101,20	46,00

3.3-кесте. Стандарттық жағдайлар кезінде сұйытылған көмірсутекті

газ тығыздығының көмірсутектердің құрамына тәуелділігі

СМГ-ның компоненттік құрамы, масалық %		СМГ-ның орташа тығыздығы, кг/м³
пропан	бутан	СМГ-ның орташа тығыздығы, кг/м³
95	5	1,8881
90	10	1,9127
80	20	1,9632
70	30	2,0176
60	40	2,0738
50	50	2,1344
40	60	2,1975

Тауарлық және сұйытылған мұнай
газын тұтыну нормаларын есептеу
және бекіту қағидаларына
4-қосымша

Жылытуға тауарлық және/немесе сұйытылған мұнай газын тұтыну
нормаларын есептеу үшін тұрғын ғимараттардың (үйлердің)
орташа көлем-жоспарлық көрсеткіштері

Жылытылатын алаң, А_от, м²	Жылытылатын көлем, V_от, м³; қоршау конструкцияларының жалпы алаңы, А^У_ок, м², жылытылатын үй-жайларды жылытылмайтын үй-жайлардан, сыртқы ауадан және топырақтан бөліп тұратын қоршау құрылыс конструкцияларының ішкі бетінің жалпы алаңы; жарық ойықтарының жиынтық алаңы, А_F, м², ғимарат қабатының әртүрлі ішкі биіктігі h_от, м
Жылытылатын алаң, А_от, м²	h_от	2,0	2,3	2,5	2,7	3,0
1	2	3	4	5	6	7
Бір қабатты бір пәтерлі және оқшауланған тұрғын үй
15-тен 25-ке дейін	V_от	40,0	46,0	50,0	54,0	60,0
	А^У_ок	76,0	81,4	85,0	88,6	94,0
	А_F	3,6	4,1	4,5	4,9	5,4
26-дан 35-ке дейін	V_от	54,0	62,1	67,5	72,9	81,0
	А^У_ок	96,0	102,3	106,5	110,7	117,0
	А_F	4,2	4,8	5,3	5,7	6,3
36-дан 45-ке дейін	V_от	80,0	92,0	100,0	108,0	120,0
	А^У_ок	132,0	139,8	145,0	150,2	158,0
	А_F	5,2	6,0	6,5	7,0	7,8
46-дан 65-ке дейін	V_от	108,0	124,2	135,0	145,8	162,0
	А^У_ок	168,0	177,0	183,0	189,0	198,0
	А_F	6,0	6,9	7,5	8,1	9,0
66-дан 95-ке дейін	V_от	160,0	184,0	200,0	216,0	240,0
	А^У_ок	232,0	242,8	250,0	257,2	268,0
	А_F	7,2	8,3	9,0	9,7	10,8
96-дан 120-ға дейін	V_от	-	248,4	270,0	291,6	324,0
	А^У_ок	-	312,6	321,0	329,4	342,0
	А_F	-	9,7	10,5	11,3	12,6
121-ден 145-ке дейін	V_от	-	310,5	337,5	364,5	405,0
	А^У_ок	-	380,4	390,0	399,6	414,0
	А_F	-	11,0	12,0	13,0	14,4
146-дан 175-ке дейін	V_от	-	372,6	405,0	437,4	486,0
	А^У_ок	-	448,2	459,0	469,8	486,0
	А_F	-	12,4	13,5	14,6	16,2
176-дан 205-ке дейін	V_от	-	434,7	472.5	510,3	567,0
	А^У_ок	-	516,0	528,0	540,0	558,0
	А_F	-	13,8	15,0	16,2	18,0
1	2	3	4	5	6	7
Бір қабатты көп пәтерлі тұрғын ғимарат
115-тен 170-ге дейін	V_от	355,0	383,4	426,0	454,4	497,0
	А^У_ок	450,0	460,4	476,0	486,4	502,0
	А_F	13,0	14,0	15,6	16,6	18,2
171-ден 225-ке дейін	V_от	495,0	534,6	594,0	633,6	693,0
	А^У_ок	582,0	594,0	612,0	624,0	642,0
	А_F	15,0	16,2	18,0	19,2	21,0
Екі қабатты көп пәтерлі тұрғын ғимарат
300-ден 480-ге дейін	V_от	990,0	1069,2	1188,0	1267,2	1386,0
	А^У_ок	732,0	756,0	792,0	816,0	852,0
	А_F	30,0	32,4	36,0	38,4	42,0
481-ден 660-қа дейін		1440,0	1555,2	1728,0	1843,2	2016,0
	А^У_ок	1038,0	1069,2	1116,0	1147,02	1194,0
	А_F	39,0	42,1	46,8	49,9	54,6
661-ден 840-ге дейін	V_от	1890,0	2041,2	2268,0	2419,2	2646,0
	А^У_ок	1344,0	1382,4	1440,0	1478,4	1536,0
	А_F	48,0	51,8	57,6	61,4	67,2
Үш қабатты көп пәтерлі тұрғын ғимарат
460-тан 730-ға дейін	V_от	1485,0	1603,8	1782,0	1900,8	2079,0
	А^У_ок	882,0	918,0	972,0	1008,0	1062,0
	А_F	45,0	48,6	54,0	57,6	63,0
731-ден 1000-ға дейін	V_от	2160,0	2332,8	2592,0	2764,8	3024,0
	А^У_ок	1233,0	1279,8	1350,0	1396,8	1467,0
	А_F	58,5	63,2	70,2	74,9	81,9
1001-ден 1270-ге дейін	V_от	2835,0	3061,8	3402,0	3628,8	3969,0
	А^У_ок	1584,0	1641,6	1728,0	1785,6	1872,0
	А_F	72,0	77,8	86,4	92,2	100,8

Тауарлық және сұйытылған мұнай
газын тұтыну нормаларын есептеу
және бекіту қағидаларына
5-қосымша

Жеке (пәтерішілік) жылытуға тауарлық және/немесе сұйытылған
мұнай газын тұтынып өңірдің тұрғын үй қорындағы тұрғын
ғимараттардың (үйлердің) өзгеше топтарын бөлу

Жылытылатын алаң бойынша үйлердің өзгеше топтары, м²	Өңірдің тұрғын үй қорындағы үлесі*, %, тұрғын ғимараттардың (үйлердің) биіктігі мынадай болған кезде, м			Ескертпе
Жылытылатын алаң бойынша үйлердің өзгеше топтары, м²	2,0-ден 2,5-ке дейін	2,6-дан 3,0-ке дейін	3,1-ден 3,5-ке дейін	Ескертпе
Бір қабатты бір пәтерлі және оқшауланған тұрғын үй
15-тен 25-ке дейін
26-дан 35-ке дейін
36-дан 45-ке дейін
46-дан 65-ке дейін
66-дан 95-ке дейін
96-дан 120-ға дейін
121-ден 145-ке дейін
146-дан175-ке дейін
176-дан 205-ке дейін
Бір қабатты көп пәтерлі тұрғын ғимарат
150-ге дейін
150-ден 240-қа дейін
241-ден 330-ға дейін
331-ден 420-ға дейін
420-дан жоғары
Екі қабатты көп пәтерлі тұрғын ғимарат
300-ге дейін
300-ден 480-ге дейін
481-ден 660-қа дейін
661-ден 840-қа дейін
840-тан жоғары
Үш қабатты көп пәтерлі тұрғын ғимарат
460-тан жоғары
460-тан 730-ға дейін
731-ден 1000-ға дейін
1001-ден 1270-ке дейін
1270-тен жоғары
Басқа тұрғын ғимараттар

Өңір бойынша жиыны	100%
* Мүмкіндігінше өңірдің тұрғын үй қорындағы тұрғын ғимараттардың (үйлердің) өзгеше топтарының үлесін (жылытылатын алаң бойынша) көрсету және ірілендіріп бағалау

Тауарлық және сұйытылған мұнай
газын тұтыну нормаларын есептеу
және бекіту қағидаларына
6-қосымша

Жылытуға тауарлық және/немесе сұйытылған мұнай газын
тұтыну нормаларын есептеуге арналған климаттық параметрлер

Қазақстан Республикасының субъектісі	, ҮС	Жылу берілетін кезең
Қазақстан Республикасының субъектісі	, ҮС	, ҮС	, сут.	, Мдж/м²	V, м/с
1. Астана қаласы	-35	-8,1	216	1591	5,2
2. Алматы қаласы	-25	-1,8	167	1001	1,1
3. Ақмола облысы	-33	-8,1	217	1520	5,5
4. Ақтөбе облысы	-33	-6,7	193	1421	4,5
5. Алматы облысы	-26	-3,6	171	1466	1,6
6. Атырау облысы	-24	-2,8	176	1342	5,3
7. Шығыс Қазақстан облысы	-37	-7,3	204	1684	2,7
8. Жамбыл облысы	-24	-2,3	153	1001	3,2
9. Батыс Қазақстан облысы	-30	-5,4	191	1358	4
10. Қарағанды облысы	-32	-6,9	204	1591	4,9
11. Қостанай облысы	-33	-8,1	214	1450	4,8
12. Қостанай облысы	-25	-4,6	174	1485	4,2
13. Маңғыстау облысы	-17	-1	161	909	-
14. Павлодар облысы	-34	-8,6	213	1514	4,3
15. Солтүстік Қазақстан облысы	-36	-8,6	222	1302	5,7
16. Оңтүстік Қазақстан облысы	-18	-2,6	163	1001	2,5

Тауарлық және сұйытылған мұнай
газын тұтыну нормаларын есептеу
және бекіту қағидаларына
7-қосымша

Сіңіру және желдету есебінен жылу ысырабын ескеретін
ғимараттың жылу беруінің шартты коэффициентін анықтау
алгоритмі

1. Сіңіру және желдеткіш есебінен жылу ысырабын ескеретін

, Вт/(м²•^оС) ғимараттың жылу берудің шартты коэффициенті мынадай формула бойынша анықталады:

, (7.1)

мұндағы:

– 1,0 кДж/(кг•^оС) тең келетін ауаның үлестік жылу сыйымдылығы;

– (7.3) формуласы бойынша анықталатын жылу беру кезеңінде ауа алмасудың орташа еселігі, сағ.^-¹;

– ішкі қоршау конструкцияларының болуын ескеретін ғимараттағы ауа көлемін төмендету коэффициенті (

=0,85 ұсынылады);

– ғимараттың жылытатын көлемі, м³ (осы Қағидаларға 4-қосымша);

А^z_oк– жылытылатын үй-жайларды жылытылмайтын үй-жайлардан, сыртқы ауадан және топырақтан бөліп тұратын қоршау құрылыс конструкцияларының ішкі бетінің жалпы алаңы, м² (осы Қағидаларға 4-қосымша);

k – екі қабат жеке ағашы бар терезелерге арналған жарық өткізу конструкцияларына қарсы жылу ағынына әсер етуді есептеу коэффициенті, k=8;

– жылу беру кезеңінде ағынды ауаның орташа тығыздығы, кг/м³, мынадай формула бойынша анықталады:

, (7.2)

мұндағы:

– 20-22ҮС аралықта тұрғын ғимараттың тиімді температурасының ең аз мәндері бойынша қабылданатын ғимараттың ішіндегі ауаның есептік орташа температурасы, ^оС;

– жылыту кезеңінде сыртқы ауаның орташа температурасы ^оС, осы Қағидаларға 6-қосымшаға сәйкес нақты өңір үшін қабылданады.

2. Жылыту кезеңінде ғимараттағы ауа алмасудың орташа еселігі

, сағ.^-1, желдету және сіңіру есебінен қосылған ауа алмасуды ескере отырып, мынадай формула бойынша есептеледі:

, (7.3)

мұндағы:

– (7.4) формуласы бойынша анықталатын желдету жүйесі арқылы ғимаратқа келетін ағынды ауаның көлемі,м³/сағ.;

– (7.5-7.8) формуласы бойынша қоршау конструкциялары арқылы ғимаратқа сіңіретін ауаның көлемі.

3. Тұрғын үй ғимаратының (үйдің) желдету жүйесінің ең аз өнімділігі бір сағаттың ішінде ауа көлемінің бір еседен кем емес ауысуын қамтамасыз ету қажет.

Ұйымдастырылмаған (табиғи) ағын кезінде желдеткіш жүйесі арқылы тұрғын үй ғимаратына (үйге) келетін ағынды ауаның көлемі

, м³/сағ., мынадай формула бойынша анықталады:

, (7.4)

мұндағы

– табиғи желдету кезінде ағынды ауаның ең аз көлемінің жоғарлау коэффициенті, бұл мынадай факторларға байланысты:

реттелетін желдету торлары мен клапандардың болмауына;

есіктердегі, терезелердегі тығыз емес (саңылаулардың) болуы;

ғимараттардың қоршау конструкцияларының нормативтік емес ауаны оқшаулауы.

Өңірдегі тұрғын үй қорының басым жағдайын ескере отырып, аталған факторлардың болуына байланысты практикалық есептердегі

коэффициентін былайша қабылдау қажет:

1,1-ден 2,0 дейін бір фактор болғанда;

1,5-ден 2,5 дейін екі фактор болғанда;

2,2-ден 3,0 дейін үш фактор болғанда.

4. Қоршау және жарық өткізу конструкциялары арқылы сіңіру арқылы тұрғын үй ғимаратына келетін ауаның жиынтық көлемі,

, кг/с, мынадай формулалар бойынша анықталады:

; (7.5)

; (7.6)

; (7.7)

, (7.8)

мұндағы:

– қоршау конструкциялары арқылы ғимаратқа (үйге) сіңіретін ауаның көлемі (жарық ойықтары мен кіретін есіктерді толтыруды қоспағанда), кг/с;

– жарық өткізетін мөлдір конструкциялар арқылы, кг/с;

– кіретін есіктер арқылы, кг/с;

А^z_oк– жылытылатын үй-жайларды жылытылмайтын үй-жайлардан, сыртқы ауадан және топырақтан бөліп тұратын қоршау құрылыс конструкцияларының ішкі бетінің жалпы алаңы, м², (осы Қағидаларға 4-қосымша);

– жарық ойықтарының жиынтық алаңы, м² (осы Қағидаларға 4-қосымша);

– кіретін есіктердің жиынтық алаңы, м² (бір кіретін есікке орташа

=2 м²);

– қоршаған конструкциялардың сыртқы және ішкі беттеріндегі ауа қысымының айырмасы, Па, 7.5- кіші бөлімде белгіленеді;

– ғимараттың коршу конструкцияларының ауаның өтуіне нормаланған қарсылығы, м²•сағ.•Па/кг

– жарық өткізу конструкцияларының ауаның өтуіне нормаланған қарсылығы, м²•сағ.•Па/кг (ағаш терезелер үшін

=0,167 м²•сағ.•Па/кг);

– кіретін есіктердің ауаның өтуіне нормаланған қарсылығы, м²•сағ.•Па/кг (тұрғын үй ғимараттарының кіретін есіктері үшін

=0,452 м²сағ.•Па/кг).

5. Қоршау конструкцияларының сыртқы және ішкі беттеріндегі ауа қысымының айырмасы, Па, мынадай формула бойынша анықталады:

, (7.9)

мұндағы:

– ғимараттың биіктігі (бірінші қабаттың еденінен сору шахтасына дейін биіктігі), м;

– сыртқы ауаның үлестік салмағы, Н/м³, мынадай формула бойынша анықталады:

; (7.10)

– ішкі ауаның үлестік салмағы, Н/м³, мынадай формула бойынша анықталады:

; (7.11)

– жылыту кезеңіндегі желдің орташа жылдамдығы, м/с, және

- жылыту кезеңінде сыртқы ауаның орташа температурасы ҮС, осы Қағидаларға 6-қосымшаның 6.1-кестесіне сәйкес нақты өңір үшін қабылданады.

6. Табиғи-климаттық факторлардың және адам тіршілігінің әсер ету нәтижесінде уақыт өткеннен кейін бастапқы тұрғын үй ғимараттардың техникалық-пайдалану сапасы (ауаны өткізу, жылуды қорғау, беріктілігі, тұрақтылығы және т.б.) жоғалады.

Тұрғын үй ғимараттарының (конструкциялардың, бөліктерінің немесе олардың учаскелерінің) нақты тозуы тозудың нақты белгілері бойынша және олардың сандық бағасы бойынша бағаланады.

7. Тұрғын үй ғимараттарының конструкцияларының және бөліктерінің нормаланған ауаның өткізгіштігін арттыруға себеп болатын нақты тозуды есептеу (7.1) формуласы бойынша есептелетін ғимараттың жылу беру шартты коэффициентін ұлғайтуға әкеп соғады

Мынадай формула бойынша:

, (7.12)

мұндағы:

r – пайдаланып жатқан тұрғын үй ғимараттарындағы нормаланған ауаның өткізгіштігін арттыру коэффициенті;

– сіңіру және желдету арқылы жылу ысырабын ескеретін Вт/(м²•^оС), ғимараттың жылу беруінің шартты коэффициенті (7.1) формуласы бойынша анықтайды.

7.1-кесте. Қазақстан Республикасының өңірлерінде ғимараттардың

қабырғаларының материалдары бойынша тұрғын үй қорын бөлу және

қабырғалардың материалдары мен конструкцияларының ауа

өткізгіштігіне орташаланған қарсылығы

Қазақстан Республикасының субъектісі	суық, t, н, ^оС	Жылыту кезеңі
Қазақстан Республикасының субъектісі	суық, t, н, ^оС	оп, t, н, ^оС	оп, z, от сут.	оп, I, ср Мдж/м²	V, м/с
1. Астана қаласы
2. Алматы қаласы
3. Ақмола облысы
4. Ақтөбе облысы
5. Алматы облысы
6. Атырау облысы
7. Шығыс Қазақстан облысы
8. Жамбыл облысы
9. Батыс Қазақстан облысы
10. Қарағанды облысы
11. Қостанай облысы
12. Қызылорда облысы
13. Маңғыстау облысы
14 Павлодар облысы
15. Солтүстік Қазақстан облысы
16. Оңтүстік Қазақстан облысы

7.2-кесте. Қазақстан Республикасының өңірлерінде жылдар бойынша

ғимараттарды салу, табиғи тозуы бойынша пайдаланып жатқан

тұрғын үй ғимараттарындағы нормаланған ауаның өткізгіштігін

арттыру коэффициенттері

Қазақстан Республикасының субъектісі	Салыну жылдары бойынша пәтерлердің үлесі, %					Табиғи тозған ғимараттардағы пәтерлердің үлесі (алаң бойынша), %			Нормаланған ауаның өткізгіштігін арттыру коэффициенті, (г)
Қазақстан Республикасының субъектісі	1920 жылға дейін	1921 - 1945	1946 – 1970	1971 - 1995	1995 жылдан кейін	0-ден 30 дейін	31-ден 65 дейін	65 жоғары	Нормаланған ауаның өткізгіштігін арттыру коэффициенті, (г)
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
1. Астана қаласы
2. Алматы қаласы
3. Ақмола облысы
4. Ақтөбе облысы
5. Алматы облысы
6. Атырау облысы
7. Шығыс Қазақстан облысы
8. Жамбыл облысы
9. Батыс Қазақстан облысы
10. Қарағанды облысы
11. Қостанай облысы
12. Қызылорда облысы
13. Маңғыстау Қазақстан облысы
14. Павлодар облысы
15. Солтүстік Қазақстан облысы
16. Оңтүстік Қазақстан облысы

Тауарлық және сұйытылған мұнай
газын тұтыну нормаларын есептеу
және бекіту қағидаларына
8-қосымша

Тұрғын ғимараттарды (үйлерді) жылытуға тауарлық және/немесе
сұйытылған мұнай газын тұтыну нормаларының бастапқы
деректері және оларды есептеу нәтижелері

8.1-кесте. Есептеуге пайдаланылатын бастапқы деректер және

олардың көздері

Нормативтерді есептеуге қажетті бастапқы деректердің тізбесі	Белгіленуі	Өлшемі	Деректер көзі
1	2	3	4
Климаттық параметрлер
0,92 қамтамасыз етілген бес күндік қатты суықта сыртқы ауа температурасы нақты өңір үшін жеке қабылданады		^оC	6-қосымша
Жылу берілетін кезең ішінде сыртқы ауаның орташа температурасы нақты өңір үшін жеке қабылданады		^оC	6-қосымша
Жылу берілетін кезеңнің ұзақтығы нақты өңір үшін жеке қабылданады		тәу.	6-қосымша
Ғимараттың төрт қасбетіннің жиынтығын ескере отырып, жылу берілетін кезең ішінде нақты бұлтты күндері кезінде тік бетке (қабырғаларға және терезелерге) күн радиациясының орташа шамасы		Мдж/м²	6-қосымша
Жылу берілетін кезең ішінде желдің жылдамдығы нақты өңір үшін жеке қабылданады	V	м/с	6-қосымша
Тұрғын ғимараттардың үй-жайларындағы микроклиматтың параметрлері
+20ҮС/+22ҮС аралықта тұрғын ғимараттың тиімді температурасының ең аз мәндері бойынша қабылданатын ғимараттың ішіндегі ауаның есептік орташа температурасы	t_в	^оC	Нормативтік құжаттама
Тұрғын ғимараттардың орташа көлем-жоспарлық көрсеткіштері (ғимараттардың өзгеше топтары үшін)
Ғимараттың жылытылатын алаңы	А_от	м²	4-қосымша
Ғимараттың ішкі биіктігі	h_от	м	4-қосымша
Ғимараттың жылытылатын көлемі	V_от	м³	4-қосымша
Сыртқы қоршау конструкцияларының жалпы алаңы		м²	4-қосымша
Тұрғын ғимараттардың жарық ойықтарының жиынтық алаңы		м²	4-қосымша
Есіктердің ойықтарының жиынтық алаңы	А_дв	м²	6-қосымша
Тұрғын ғимарат (үй) қабатының саны	N	-	-
Тұрғын ғимараттың (үйдің) биіктігі	h_зд	м	h_от (N + 1,5)
Тұрғын үй қорының нақты жай-күйі
Қабырғалар материалдары мен конструкцияларының ауа өткізгіштікке қарсылығы	R_инф^ок	м² х ч х Па/кг	-
Нормаланған ауа өткізгіштіктен артық коэффициент	r	-	-
СМГ пайдалану тиімділігі
Өткен 3...5 жыл үшін өңір бойынша СМГ-ның бу фазасында жануының орташа нақты жылуы	Q_нв	Мдж/кг	-
Пайдалану шарттары мен ұзақтығына тәуелді жылу беру құрылғыларына (жылыту аппараттары мен пештер) орнатылған орташа өлшенген ПӘК	з_от	үлес бірлігі	-

8.2-кесте. Жылытуға СМГ тұтыну нормаларын есептеу нәтижелері

Есептеу нәтижелерінің тізбесі	Белгіленуі	Өлшемі	Мәні
Жылу берілетін кезең ішінде сыртқы қоршау конструкциялары арқылы ғимараттың жалпы жылу ысырабы	Q^оп_тн	МДж
Жылу берілетін кезең ішінде тұрмыстық жылудың түсуі	Q^оп_бт	МДж
Жылу берілетін кезең ішінде күн радиациясынан терезе арқылы жылудың түсуі	Q^оп_ср	МДж
Жылу берілетін кезең ішінде ғимаратты жылытуға жұмсалатын жылу энергиясының шығыны	Q^оп_от	МДж
Жылу берілетін кезең ішінде жылытуға СМГ-ның есептік шығысы	G^оп_от	кг/жыл
Жылытуға СМГ-ның есептік жылдық орташа шығысы	G^жыл_от	кг/жыл
Жылытылатын алаңның 1 м² үшін СМГ-ды тұтынудың айлық орташа нормасы	Н^ай_от	кг/(м² х ай)
Жылытылатын алаңның 1 м³ үшін СМГ-ды тұтынудың айлық орташа нормасы	Н^ай_от	кг/(м³ х ай)

8.3-кесте. Жылытуға тауарлық газды тұтыну
нормаларын есептеу нәтижелері

Есеп нәтижелерінің тізбесі	Белгіленуі	Өлшемі	Мәні
Жылу берілетін кезең ішінде сыртқы қоршау конструкциялары арқылы ғимараттың жалпы жылу ысырабы	Q^оп_тн	МДж
Жылу берілетін кезең ішінде тұрмыстық жылудың түсуі	Q^оп_бт	МДж
Жылу берілетін кезең ішінде күн радиациясынан терезе арқылы жылудың түсуі	Q^оп_ср	МДж
Жылу берілетін кезең ішінде ғимаратты жылытуға жұмсалатын жылу энергиясының шығыны	Q^оп_от	МДж
Жылу берілетін кезең ішінде жылытуға тауарлық газдың есептік шығысы	G^оп_от	м³/жыл
Жылытуға тауарлық газдың есептік жылдық орташа шығысы	G^жыл_от	м³/жыл
Жылытылатын алаңның 1 м² үшін тауарлық газдың тұтынудың айлық орташа нормасы	Н^ай_от	м³/(м²Чай)
Жылытылатын алаңның 1 м³ үшін тауарлық газдың тұтынудың айлық орташа нормасы	Н^ай_от	м³/(м²Чай)

Сноска. Утратило силу постановлением Правительства РК от 26.10.2018 № 688 (вводится в действие со дня его первого официального опубликования).

В соответствии с подпунктом 14) статьи 5 Закона Республики Казахстан от 9 января 2012 года "О газе и газоснабжении" Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:

1. Утвердить прилагаемые Правила расчета и утверждения норм потребления товарного и сжиженного нефтяного газа.

2. Настоящее постановление вводится в действие по истечении десяти календарных дней после первого официального опубликования.


Премьер-Министр Республики Казахстан	К. Масимов

Утверждены
постановлением Правительства
Республики Казахстан
от 9 июля 2012 года № 927

Правила
расчета и утверждения норм потребления товарного и сжиженного
нефтяного газа
1. Общие положения

1. Настоящие Правила расчета и утверждения норм потребления товарного и сжиженного нефтяного газа (далее - Правила) разработаны в соответствии с Законом Республики Казахстан от 9 января 2012 года "О газе и газоснабжении" (далее - Закон) и определяют порядок расчета и утверждения норм потребления товарного и сжиженного нефтяного газа при отсутствии приборов учета газа.

2. В настоящих Правилах используются следующие основные понятия:

1) единица измерения - показатель норматива потребления товарного и сжиженного нефтяного газа;

2) конструктивные и технические параметры многоквартирного дома или индивидуального жилого дома - показатели, влияющие на объем (количество) потребления коммунальных ресурсов (материал стен, кровли, этажность);

3) степень благоустройства - наличие внутридомовых инженерных коммуникаций и оборудования многоквартирного дома или индивидуального жилого дома, используемых для предоставления потребителям коммунальных услуг;

4) климатические условия - среднесуточная температура наружного воздуха за отопительный период, расчетная температура наружного воздуха в целях проектирования отопления, скорость ветра в отопительный период и другие климатические параметры, влияющие на объем потребления товарного и сжиженного нефтяного газа;

5) уполномоченный орган – государственный орган, осуществляющий руководство в сферах естественных монополий и на регулируемых рынках;

6) заявка – официальное обращение (заявление) услугодателя в уполномоченный орган об утверждении норм потребления товарного и сжиженного нефтяного газа;

7) услугодатель – индивидуальный предприниматель или юридическое лицо, оказывающие услуги по предоставлению товарного и сжиженного нефтяного газа потребителям;

8) объект-представитель – квартира в многоквартирном доме, индивидуальный жилой дом или многоквартирный дом, в которых производится наблюдение за фактическим объемом потребления газа.

Иные термины и определения, используемые в настоящих Правилах, применяются в соответствии с Законом.

2. Порядок расчета норм потребления товарного и сжиженного
нефтяного газа

3. При расчете норм потребления учитываются следующие конструктивные и технические параметры многоквартирного дома или индивидуального жилого дома:

1) при расходе газа на нужды отопления - материал стен, крыши, объем жилых помещений, площадь ограждающих конструкций и окон, износ внутридомовых инженерных коммуникаций и оборудования;

2) при расходе газа на подогрев воды - износ внутридомовых инженерных коммуникаций и оборудования.

4. Нормы потребления сжиженного нефтяного газа (далее – СНГ) на приготовление пищи и подогрев воды устанавливаются в килограммах на одного человека в месяц.

Нормы потребления СНГ на отопление жилых помещений устанавливаются в килограммах на один квадратный метр отапливаемой площади или на один кубический метр отапливаемого объема в месяц.

5. Нормы потребления устанавливаются едиными для многоквартирных домов и индивидуальных жилых домов, имеющих аналогичные конструктивные и технические параметры, а также степень благоустройства.

6. Нормы потребления рассчитываются по следующим направлениям его использования:

1) приготовление пищи;

2) подогрев воды для хозяйственных и санитарно-гигиенических нужд (включая стирку белья) в условиях отсутствия централизованного горячего водоснабжения;

3) при наличии газового водонагревателя;

4) при отсутствии газового водонагревателя;

5) индивидуальное (поквартирное) отопление жилых помещений (индивидуальных жилых домов, квартир, комнат).

7. Отапливаемая площадь здания определяется как площадь этажей (в том числе и мансардного, отапливаемых цокольного и подвального) здания, измеряемая в пределах внутренних поверхностей наружных стен. В отапливаемую площадь здания не включаются площади теплых чердаков и подвалов, подвала (подполья), холодных неотапливаемых веранд, балконов, лоджий, террас, а также холодного чердака или его части, не занятой под мансарду.

Отапливаемый объем здания определяется как произведение отапливаемой площади этажа на внутреннюю высоту, измеряемую от поверхности пола первого этажа до поверхности потолка последнего этажа без учета толщины перекрытий.

8. При расчете норм потребления товарного и сжиженного нефтяного газа на бытовые нужды населения применяются следующие методы:

1) метод аналогов;

2) расчетный метод.

9. Метод аналогов применяется при наличии данных, полученных в результате измерений объема потребления товарного и сжиженного нефтяного газа коллективными (общедомовыми) приборами учета, установленными в объектах-представителях с аналогичными конструктивными и техническими параметрами, степенью благоустройства и климатическими условиями.

10. Расчетный метод применяется, если результаты измерений коллективными (общедомовыми) приборами учета в жилых домах с аналогичными конструктивными и техническими параметрами, степенью благоустройства и климатическими условиями, а также объекты-представители отсутствуют.

11. Решение о применении одного из методов принимается услугодателем.

12. Нормы потребления СНГ рассчитываются, исходя из равномерного распределения потребляемого газа по месяцам года или дифференцируются в зависимости от сезонной неравномерности его потребления.

13. При использовании в жилых помещениях газа по нескольким направлениям объемы потребления товарного газа, определенные по соответствующим нормам, складываются.

14. Для удобства расчеты норм потребления производятся исходя из равномерного распределения потребляемого газа по месяцам года.

Нормы потребления товарного газа на приготовление пищи и подогрев воды устанавливаются в кубических метрах на одного человека в месяц.

Нормы потребления товарного газа на отопление жилых помещений устанавливаются в кубических метрах на один квадратный метр отапливаемой площади или на один кубический метр отапливаемого объема.

15. Нормы потребления рассчитываются и утверждаются для каждого услугодателя с учетом природно-климатических особенностей областей, городов Астаны и Алматы, в которых находятся объекты газоснабжения.

Порядок расчета норм потребления товарного и сжиженного
нефтяного газа методом аналогов

16. Расчет норм потребления товарного и сжиженного нефтяного газа методом аналогов производится на основе выборочного наблюдения за фактическим объемом потребления газа.

17. Объем потребляемого газа определяется индивидуальными приборами учета, установленными в квартирах многоквартирных домов или индивидуальных жилых домах, или коллективными (общедомовыми) приборами учета, установленными в многоквартирных домах.

18. Для проведения выборочного наблюдения отбираются объекты-представители.

19. Количество отбираемых объектов-представителей (объем выборки) определяется по каждому направлению использования газа.

При отборе объектов-представителей соблюдаются следующие условия:

1) объекты-представители должны находиться в зоне стабильного газо-, тепло- и водоснабжения;

2) объекты-представители отбираются в населенных пунктах с наиболее характерной инфраструктурой (обеспеченность банями, прачечными, предприятиями общественного питания, детскими садами, лечебными и другими предприятиями, влияющими на объем внутриквартирного потребления газа);

3) объем выборки должен быть не менее минимально необходимой величины;

4) объектом-представителем не является многоквартирный или индивидуальный жилой дом, в котором имеются нежилые помещения, подключенные к присоединенной сети и не оборудованные приборами учета;

5) населенные пункты, в которых отбираются объекты-представители, должны находиться в типичных для региона климатических условиях.

20. При определении минимально необходимого объема выборки сначала производится пробная выборка произвольного объема. Первый подход основан на принятии для анализа нужного объема выборки. В случае, если объем этой выборки окажется недостаточным для получения необходимой точности данных, необходимо дополнить эту выборку до нужного объема.

При втором подходе пробная выборка берется равной 1 % от объема генеральной совокупности. На основе этой пробной выборки определяется необходимый объем окончательной выборки. Далее осуществляют выборку заданного объема и проводят по ней выборочное исследование.

Анализ пробной выборки осуществляется в следующей последовательности.

Определяется средняя арифметическая предварительной выборки по формуле:

(1)

где:

n' - количество предварительно отобранных объектов-представителей, квартир (или домов);

Xi- среднемесячный расход газа на одного человека по i-му объекту-представителю за наблюдаемый период, м³;

- средняя арифметическая величины предварительной выборки, м³.

Вычисляется дисперсия выборочной совокупности по формуле:

(2)

где:

- дисперсия выборочной совокупности.

Вычисляется дисперсия выборочной совокупности по данным выборочного отбора по формуле:

(3)

где,

- дисперсия выборочной совокупности.

Определяется средняя ошибка выборочного наблюдения (

) для малой выборки (n<30) по формуле:

(4)

Определяется предельная ошибка по пробной выборке (

) по формуле:

(5)

где, t - коэффициент доверия (критерий Стьюдента) - параметр, указывающий на конкретное значение вероятности того, на какую величину генеральная средняя будет отличаться от выборочной средней, определяемый по таблице, приведенной в приложении 1 к настоящим Правилам в зависимости от числа степеней свободы f=n'-1 и доверительной вероятности (уровня надежности результатов).

Если используется относительно большая пробная выборка, то, задав предельную ошибку

, следует сравнить ее с предельной ошибкой, вычисленной по пробной выборке

(при одном и том же значении уровня надежности результатов). Если окажется, что

, то объем пробной выборки достаточен и окончателен.

Если

, то необходимый минимальный объем выборки для определения средней величины определяется по формулам:

с повторным отбором:

(6)

с бесповторным отбором:

(7)

где:

n - минимально необходимый объем выборочной совокупности, квартир (или домов);

N - объем генеральной совокупности (количество газифицированных квартир по рассматриваемой группе (квартир или домов);

- допустимая предельная ошибка выборки (принимается равной не более, чем величина предельной ошибки предварительной выборки

, доли ед.).

Формулы (6), (7) дают минимально необходимый объем выборки.

21. В случае потребления товарного газа, расход газа исчисляется в кубометрах, приведенных к стандартным условиям в соответствии с ГОСТ 2939-63 "Газы. Условия для определения объема". Если установленные приборы учета не имеют специальных корректоров по температуре или по температуре и по давлению, то приведение прошедшего через прибор учета объема газа к стандартным условиям проводится расчетным путем по формуле:

, (8)

где:

V_c- объемный расход газа, приведенный к стандартным условиям, м³;

V_сч- расход газа, прошедший через прибор учета по счетному механизму, м³;

Р_сч- действительное (избыточное) давление газа внутри прибора учета или в газопроводе в непосредственной близости от него, мм рт. ст.;

- барометрическое давление атмосферы (принимается 750,1 мм рт.ст.);

t_сч- действительная температура паровой фазы газа внутри прибора учета или в газопроводе в непосредственной близости от него, ^оС.

Значения входящих в формулу (8) параметров принимаются по показаниям соответствующих приборов или по данным метеорологических служб.

22. В случае потребления СНГ, количество израсходованного потребителями газа (V_сч, м³), определенное по объемному газовому счетчику, приводят к стандартным условиям (V_c) и пересчитывают в (кг) по формуле:

, (9)

где:

G_m – массовый расход СНГ, кг;

- плотность газа при стандартных условиях, кг/м³, определяют как сумму произведений стандартных плотностей компонентов на их объемное долевое содержание в смеси;

- плотность i-го компонента газа при стандартных условиях, кг/м³;

- объемное содержание i-го компонента газа, % об.

Если известны составы компонентов газа в % массовых, то их переводят в % мольные, а затем в % объемные по формулам (10), (11):

, % мол (10)

, % об, (11)

где:

- массовое, мольное и объемное содержание i-го компонента СНГ, соответственно, - % мас., % мол., % об.;

- молекулярная масса i-го компонента газа;

- коэффициент сжимаемости i-го компонента газа при стандартных условиях.

Для углеводородов, входящих в состав газа, значения

приведены в ГОСТ 30319.1-96 "Газ природный. Методы расчета физических свойств. Определение физических свойств товарного газа, его компонентов и продуктов его переработки" (далее – ГОСТ 30319.1-96).

23. С целью учета сезонной неравномерности газопотребления наблюдения за расходом газа по каждому объекту-представителю проводятся в течение одного календарного года.

24. В процессе проведения расчетов необходимо отбрасывать резко выделяющиеся значения расхода газа, возникающие вследствие ошибок в отсчетах показаний приборов учета, ошибок при регистрации значений.

25. По результатам наблюдений составляется сводная ведомость фактических расходов газа за наблюдаемый период.

26. Для случаев, когда прибор учета установлен на все газовые приборы и аппараты, имеющиеся в квартире, расход газа на отопление определяется как разница между объемом потребления газа по обследованному объекту-представителю при наличии местных отопительных систем с аналогичными объектами при их отсутствии.

27. Среднемесячное потребление СНГ по каждому из направлений его использования определяется по формуле:

, (12а)

Среднемесячное потребление товарного газа по каждому из направлений его использования определяется по формуле:

, (12б)

где:

G_m– среднемесячное потребление СНГ на одного человека или на 1 м² отапливаемой площади, кг/чел.•мес., или кг/м².•мес.;

G_v– среднемесячное потребление товарного газа на одного человека или на 1 м² отапливаемой площади, м³/чел.•мес., или м³/м².•мес.;

– фактический расход СНГ по объектам-представителям (от 1 до n) за наблюдаемый промежуток времени, кг;

– фактический расход товарного газа по объектам-представителям (от 1 до n) за наблюдаемый промежуток времени, м³;

– промежуток времени между снятием показаний с прибора учета, дней;

– соответствующее число жителей, потребляющих газ чел., или размер отапливаемой площади, м²;

– среднее количество дней в месяце (

В случае учета сезонной неравномерности, снятие показаний с приборов учета необходимо проводить в холодный, переходный и теплый периоды года, а среднюю продолжительность месяца для каждого из периодов года следует определять в соответствии с принятой их продолжительностью для данного региона.

28. Норма потребления СНГ по каждому направлению его использования определяется по формуле:

, (13а)

Норма потребления товарного газа по каждому направлению его использования определяется по формуле:

, (13б)

где:

Н_m– норма потребления СНГ, кг/чел.•мес. или кг/м².•мес.;

H_v – норма потребления товарного газа, м³/чел.•мес., или м³/м².•мес.;

К – коэффициент учета повышенного потребления газа в условиях отсутствия приборов учета, равный 1,1.

Порядок расчета норм потребления сжиженного нефтяного газа
расчетным методом

29. Нормы потребления СНГ на приготовление пищи при наличии в жилых помещениях газовых плит и централизованного горячего водоснабжения рассчитываются на основании годовых норм расхода теплоты

30. Расчет среднемесячной нормы потребления СНГ на приготовление пищи для одного человека Н₁, кг/чел•мес, производится по формуле:

, (14)

где:

- годовая норма расхода теплоты на приготовление пищи для одного человека, приведенная в приложении 2 к настоящим Правилам, МДж/чел•мес.;

- низшая массовая теплота сгорания СНГ, МДж/кг;

12 - количество месяцев в году.

Низшая массовая теплота сгорания СНГ (

, МДж/кг) определяется по формуле:

, (15)

где:

- низшая объемная теплота сгорания i-го компонента СНГ, приведенная к 1 м³ газообразного компонента СНГ при стандартных условиях, МДж/м³ (данные ГОСТ 22667-82 (СТ СЭВ 3359-81) "Газы горючие природные. Расчетный метод определения теплоты сгорания, относительной плотности и числа Воббе" (далее - ГОСТ 22667-82);

- массовое содержание i-го компонента СНГ, % мас.;

- плотность i-го компонента СНГ при стандартных условиях, кг/м³;

- низшая массовая теплота сгорания i-го компонента СНГ, МДж/кг.

При расчете низшей теплоты сгорания СНГ необходимо использовать данные для условной смеси пропан - н-бутан. При этом легкие компоненты (метан, этан) приплюсовывают к пропану, а тяжелые (пентаны) - к бутану.

В приложении 3 к настоящим Правилам приведены плотности, коэффициенты сжимаемости, низшие объемные теплоты сгорания для пропана и н-бутана при стандартных условиях и их молекулярные массы (из ГОСТ 30319.1-96), а также расчетные величины низших теплот сгорания СНГ при разном содержании в них пропана и бутана.

При отсутствии сведений о составе СНГ для расчета низшей теплоты сгорания принимается, что:

в холодный (отопительный) период года используется СНГ марки ПТ по ГОСТ Р 52087-2003 "Газы углеводородные сжиженные топливные. Технические условия" (далее - ГОСТ Р 52087-2003) и ГОСТ 20448-90 "Газы углеводородные сжиженные топливные для коммунально-бытового потребления. Технические условия" (далее - ГОСТ 20448-90) с условным средним составом: пропан - 80% мас., н-бутан - 20% мас. и низшей теплотой сгорания 46,3 МДж/кг (90,9 МДж/м³);

в теплый период года используется СНГ марок ПБТ, СПБТ (по ГОСТ Р 52087-2003 и ГОСТ 20448-90) со средним составом: пропан - 60% мас., н-бутан - 40% мас. и низшей теплотой сгорания 46,2 МДж/кг (95,75 МДж/м³).

31. Расчет норм потребления СНГ на приготовление пищи и подогрев воды в условиях отсутствия централизованного горячего водоснабжения:

1) приготовление пищи и подогрев воды в условиях отсутствия централизованного горячего водоснабжения производится с использованием газового водонагревателя, а при его отсутствии - с использованием газовой плиты;

2) нормы потребления СНГ на приготовление пищи и подогрев воды рассчитываются на основании годовой нормы расхода теплоты из приложения 2 к настоящим Правилам;

3) расчет среднемесячных норм потребления СНГ на приготовление пищи и подогрев воды для одного человека с использованием газового водонагревателя (Н₂, кг/чел.мес.) производится по формуле:

, (16)

где:

- годовая норма расхода теплоты на приготовление пищи, МДж/чел.год(принимается из приложения 2 к настоящим Правилам);

- низшая массовая теплота сгорания паровой фазы СНГ, МДж/кг (рассчитывается по формуле (15) или принимается из таблицы 3.2 приложения 3 к настоящим Правилам);

12 - число месяцев в году;

4) расчет среднемесячных норм потребления СНГ на приготовление пищи и подогрев воды при отсутствии газового водонагревателя Н₃, кг/чел•мес, производится по формуле:

, (17)

где:

- годовая норма расхода теплоты на приготовление пищи и подогрев воды для одного жителя при отсутствии газового водонагревателя, МДж/чел.год(принимается из приложения 2 к настоящим Правилам);

12 - число месяцев в году.

32. Расчет норм потребления СНГ на индивидуальное (поквартирное) отопление жилых помещений.

1) нормы потребления СНГ на отопление жилых помещений, имеющих индивидуальное (поквартирное) отопление и не оснащенных приборами учета, рассчитываются в соответствии с расчетными годовыми расходами тепловой энергии. При этом исходными данными для расчетов являются:

климатические параметры региона;

параметры микроклимата в жилых помещениях;

усредненные объемно-планировочные показатели жилых зданий;

распределение жилищного фонда в регионе по материалу стен и физическому износу;

средневзвешенные коэффициенты полезного действия (КПД) отопительных аппаратов и печей.

2) средняя по региону месячная норма потребления СНГ на отопление жилых зданий (домов) Н_от^ср, кг/(м²•мес) или кг/(м³•мес), в зависимости от наличия информации по жилищному фонду определяется по одному из следующих вариантов:

укрупнено - на основе общих статистических данных по жилищному фонду региона;

дифференцировано - для характерных групп жилых зданий (домов) с последующим усреднением в соответствии с долей группы зданий.

3) при использовании общих статистических данных по жилищному фонду величина Н_от^ср, кг/(м²•мес) или кг/(м³•мес), рассчитывается на основе средней площади одной квартиры по региону.

4) при дифференцированном расчете нормы для характерных групп жилых зданий (домов) средняя по региону месячная норма потребления СНГ на отопление Н_от^ср, кг/(м²•мес) или кг/(м³•мес) рассчитывается как средневзвешенная величина по долям характерных групп зданий (домов) по формуле:

, (18)

где:

(Н_от^мес)i - среднемесячная норма потребления СНГ на отопление для характерной i-ой группы зданий, кг/(м²•мес) или кг/(м³•мес);

d_i - доля i-ой группы зданий в общей по региону площади квартир с индивидуальным (поквартирным) отоплением при отсутствии приборов учета газа;

m - число рассматриваемых групп зданий.

При расчетах норм потребления СНГ на отопление в качестве характерных групп выделяют здания (дома), которые различаются по:

объемно-планировочным показателям (величине отапливаемой площади А_от, внутренней высоте этажа здания h_omи числу этажей);

материалу стен зданий (домов);

физическому износу зданий (домов).

Усредненные объемно-планировочные показатели, необходимые для выполнения расчетов для наиболее распространенных в регионах характерных групп жилых зданий (домов), представлены в приложении 4 к настоящим Правилам.

При расчете региональных норм потребления СНГ на отопление с помощью указанной в приложении 5 к настоящим Правилам формы выделяются несколько (i) характерных групп зданий (домов), имеющих наибольшую долю d_i в жилищном фонде региона. Дальнейшие расчеты выполняются по усредненным объемно-планировочным показателям для одного здания из каждой i-ой характерной группы с последующим усреднением норм потребления СНГ (Нотмес)i по формуле (18);

5) расчет среднемесячной нормы потребления СНГ на отопление жилых зданий (домов) для выделенной характерной группы производится по формуле:

либо в расчете на 1 м² отапливаемой площади Н_от^мес, кг/(м²мес.):

, (19)

либо в расчете на 1 м³ отапливаемого объема

, (20)

где:

G_от^год- расчетный среднегодовой расход СНГ на отопление здания, кг/год;

А_от- отапливаемая площадь здания, м²;

V_от- отапливаемый объем здания, м³.

6) расчетная среднегодовая норма потребления СНГ на отопление здания (G_от^год) определяется по расходу тепловой энергии за отопительный период года по формуле:

, (21)

где:

- расход тепловой энергии на отопление здания в течение отопительного периода, характеризующегося средней суточной температурой наружного воздуха, равной 8^оС и ниже, МДж;

- низшая массовая теплота сгорания СНГ (рассчитывается по формуле (15) или принимается из таблицы 3.2 приложения 3 к настоящим Правилам);

- КПД отопительной системы (для отопительных печей

=0,65...0,8, для газовых котлов различных типов

=0,75...0,9);

7) расход тепловой энергии на отопление здания в отопительный период (

, МДж), учитывающий общие теплопотери здания через наружные ограждающие конструкции, бытовые тепловыделения и теплопоступления через окна от солнечной радиации, определяется по формуле:

,(22)

где:

t_в- расчетная средняя температура внутреннего воздуха здания, ^оС, принимаемая по минимальным значениям оптимальной температуры жилых зданий в интервале 20-22^оС;

t_н^хол- температура наружного воздуха наиболее холодной пятидневки, ^оС, обеспеченностью 0,92;

К_инф- условный коэффициент теплопередачи здания, учитывающий теплопотери за счет инфильтрации и вентиляции в эксплуатируемых жилых зданиях, Вт/(м²^оС);

- средняя температура наружного воздуха в отопительный период, ^оС;

- продолжительность отопительного периода, сут.;

- средняя за отопительный период величина солнечной радиации на вертикальные поверхности при действительных условиях облачности, МДж/м²;

- общая площадь внутренних поверхностей ограждающих строительных конструкций, отделяющих отапливаемые помещения от неотапливаемых, от наружного воздуха и грунта, м²;

А_от- отапливаемая площадь здания, м²;

А_F- суммарная площадь световых проемов, м².

Значения величин

для конкретных регионов приведены в приложении 6 к настоящим Правилам.

Величины

и A_F определяются в соответствии с выбранной характерной группой зданий по приложению 4 к настоящим Правилам.

Коэффициент К^д_инф рассчитывается по алгоритму, изложенному в приложении 7 к настоящим Правилам;

8) перечень исходных данных и результаты расчета норм потребления СНГ на отопление жилых зданий (домов) приведены в форме в приложении 8 к настоящим Правилам.

Порядок расчета норм потребления товарного газа расчетным
методом

33. Расчет норм потребления товарного газа на приготовление пищи:

1) нормы потребления газа на приготовление пищи при установке в жилых помещениях газовых плит рассчитываются на основании годовых норм расхода теплоты, приведенных в приложении 2 настоящих Правил;

2) расчет среднемесячной нормы потребления товарного газа на приготовление пищи Н₁, м³/чел., производится по формуле:

(24)

где, Q₁ - годовая норма расхода теплоты на приготовление пищи, МДж/чел. (ккал/чел.);

Q^p_н - средняя фактическая теплота сгорания товарного газа по региону, МДж/м³ (ккал/м³); определяется как средняя величина за предшествующие 3-5 лет;

12 - количество месяцев в году, мес.

34. Расчет норм потребления товарного газа на подогрев воды в условиях отсутствия централизованного горячего водоснабжения:

1) подогрев воды в условиях отсутствия централизованного горячего водоснабжения производится с использованием газового водонагревателя, а при его отсутствии - с использованием газовой плиты;

2) нормы потребления газа на подогрев воды рассчитываются на основании годовых норм расхода теплоты, приведенных в приложении 2 настоящих Правил;

3) расчет среднемесячной нормы потребления товарного газа на подогрев воды с использованием газового водонагревателя Н₂, м³/чел, производится по формуле:

(25а)

где, Q₂ - годовая норма расхода теплоты на подогрев воды при наличии газового водонагревателя, МДж/чел. (ккал/чел.);

4) расчет среднемесячной нормы потребления товарного газа на подогрев воды в условиях отсутствия газового водонагревателя Н₃, м³/чел, производится по формуле:

(25б)

где, Q₃ - годовая норма расхода теплоты на подогрев воды при отсутствии газового водонагревателя, МДж/чел. (ккал/чел.).

35. Расчет норм потребления товарного газа на индивидуальное (поквартирное) отопление жилых помещений:

1) нормы потребления товарного газа на отопление жилых помещений, имеющих индивидуальное (поквартирное) отопление и не оснащенных приборами учета газа, рассчитываются в соответствии с расчетными годовыми расходами тепловой энергии. При этом исходными данными для расчетов являются:

климатические параметры региона;

параметры микроклимата в жилых помещениях;

усредненные объемно-планировочные показатели жилых зданий;

распределение жилищного фонда в регионе по материалу стен и физическому износу;

средневзвешенные КПД отопительных аппаратов и печей;

2) средняя по региону месячная норма потребления товарного газа на отопление жилых зданий (домов) Н^ср_от, м³/(м² x мес.) или м³/(м³x мес.), в зависимости от наличия информации по жилищному фонду рассчитывается по одному из двух вариантов:

укрупненно на основе общих статистических данных по жилищному фонду региона;

дифференцировано для характерных групп жилых зданий (домов) с последующим усреднением в соответствии с долей группы зданий;

3) при использовании общих статистических данных по жилищному фонду величина Н^ср_от, м³/(м²x мес.) или м³/(м³ x мес.), рассчитывается на основе средней площади одной квартиры по региону;

4) при дифференцированном расчете норм для характерных групп жилых зданий (домов) среднюю по региону месячную норму потребления товарного газа на отопление Н^ср_от, м³/(м² x мес.) или м³/(м³ x мес.), рассчитывают как средневзвешенную величину по долям характерных групп зданий (домов)

(26)

где:

- среднемесячная норма газопотребления на отопление для характерной i-ой группы зданий, м³/(м² x мес.) или м³/(м³ x мес.);

m - число рассматриваемых групп зданий.

При расчетах норм потребления газа на отопление в качестве характерных групп выделяют здания (дома), которые различаются по:

объемно-планировочным показателям (величине отапливаемой площади А_от, внутренней высоте этажа здания h_от и числу этажей);

материалу стен зданий (домов);

физическому износу зданий (домов).

Усредненные объемно-планировочные показатели, необходимые для выполнения расчетов для наиболее распространенных в областях характерных групп жилых зданий (домов), представлены в приложении 4 настоящих Правил.

При расчете областных норм потребления газа на отопление с помощью указанной в приложении 5 настоящих Правил формы выделяются несколько ( i) характерных групп зданий (домов), имеющих наибольшую долю di в жилищном фонде региона. Дальнейшие расчеты выполняются по усредненным объемно-планировочные показателям для одного здания из каждой i-ой характерной группы с последующим усреднением норм газопотребления

по формуле (26);

5) расчет среднемесячной нормы потребления газа на отопление жилых зданий (домов) для выделенной характерной группы производится:

либо в расчете на 1 м² отапливаемой площади Н^мес_от, м³/(м² x мес.)

(27)

либо в расчете на 1 м³ отапливаемого объема Н^мес_от, м³/(м³ x мес.)

(28)

где:

G^год_от - расчетный среднегодовой расход товарного газа на отопление здания, м³/год;

А_от - отапливаемая площадь здания, м²;

V_от - отапливаемый объем здания, м³;

6) расчетный годовой расход товарного газа на отопление вычисляется по следующей формуле:

(28)

где:

Q^оп_от - расход тепловой энергии на отопление здания в течение отопительного периода, характеризующегося средней суточной температурой наружного воздуха, равной и ниже 8^оС, МДж;

- КПД отопительной системы; для отопительных печей

= 0,65... 0,75, для газовых отопительных аппаратов и котлов различных типов зот = 0,75...0,82.

В зависимости от сроков эксплуатации и технического состояния отопительных устройств величины их КПД могут значительно отличаться от указанных выше;

7) расход тепловой энергии на отопление здания в течение отопительного периода Q^оп_от, МДж, учитывает общие теплопотери здания через наружные ограждающие конструкции, бытовые тепловыделения и теплопоступления через окна от солнечной радиации и определяется по формуле:

(29)

где:

t_в - расчетная средняя температура внутреннего воздуха здания, ^оС, принимаемая по минимальным значениям оптимальной температуры жилых зданий в интервале 20-22^оС;

t^хол_н - температура наружного воздуха наиболее холодной пятидневки, ^оС, обеспеченностью 0,92;

К_инф - условный коэффициент теплопередачи здания, учитывающий теплопотери за счет инфильтрации и вентиляции, Вт/(м² x ^oС);

D^оп_сут - градусосутки отопительного периода - показатель, представляющий собой температурно-временную характеристику района строительства здания и используемый для расчетов потребления топлива и отопительной нагрузки здания в течение отопительного периода, ^oС x сут;

Z^оп_от - продолжительность отопительного периода, сут;

I^оп_ср - средняя за отопительный период величина солнечной радиации на вертикальные поверхности при действительных условиях облачности, МДж/м²;

А^z_ок - общая площадь внутренних поверхностей ограждающих строительных конструкций, отделяющих отапливаемые помещения от неотапливаемых, от наружного воздуха и от грунта, м²;

А_F - суммарная площадь световых проемов, м².

Значения величин t^хол_н, D^оп_сут, Z^оп_от, I^оп_ср для конкретных регионов принимаются по действующим нормам на проектирование и строительство.

Величины А^z_ок и А_F определяются в соответствии с выбранной характерной группой зданий по приложению 4 к настоящим Правилам.

Коэффициент К_инф рассчитывается по алгоритму, изложенному в приложении 6 к настоящим Правилам.

3. Порядок утверждения норм потребления товарного и сжиженного
нефтяного газа

36. Нормы потребления товарного и сжиженного нефтяного газа (далее – нормы потребления) утверждаются уполномоченным органом.

37. Услугодатель представляет в уполномоченный орган заявку на утверждение норм потребления с приложением необходимых обосновывающих материалов, предусмотренных пунктом 38 настоящих Правил.

38. К заявке прилагаются следующие документы:

1) пояснительная записка о необходимости утверждения норм потребления;

2) обоснованное решение о применении аналогового или расчетного метода;

3) предлагаемый уровень норм потребления;

4) соответствующие расчеты норм потребления в зависимости от выбранного метода.

39. Дополнительно к документам, указанным в пункте 38 настоящих Правил, представляются следующие документы:

1) в случае применения аналогового метода для расчета норм потребления:

акт проведенных измерений потребления газа на объектах представителях на официальном бланке услугодателя;

копии свидетельств о поверке приборов, использованных при измерениях;

копии технических паспортов жилых домов, на которых проводятся измерения;

2) в случае применения расчетного метода для расчета норм потребления:

копии технических паспортов жилых домов, для которых проводится расчет норм потребления;

копию технического паспорта отопительной печи или газового котла, применяемого в здании, для которого проводится расчет.

40. В случае потребления сжиженного нефтяного газа дополнительно к документам, указанным в пункте 38 настоящих Правил, необходимо представить справку о компонентом составе сжиженного нефтяного газа.

41. Прилагаемые к заявке документы должны быть прошиты, пронумерованы, заверены печатью и подписью первого руководителя услугодателя либо лицом, его замещающим (с приложением копии приказа услугодателя о возложении обязанности первого руководителя).

42. Уполномоченный орган в течение пяти рабочих дней со дня получения заявки проверяет на полноту представленных документов, указанных в пунктах 38, 39 и 40 настоящих Правил, и в письменной форме уведомляет услугодателя о принятии заявки к рассмотрению либо о мотивированном отказе в ее принятии.

43. Основаниями для отказа в принятии заявки услугодателя к рассмотрению являются:

1) непредставление или представление не в полном объеме документов, указанных в пунктах 38, 39 и 40 настоящих Правил;

2) представление документов с нарушением требований пункта 41 настоящих Правил.

44. Заявка рассматривается уполномоченным органом в течение тридцати календарных дней. Срок рассмотрения заявки исчисляется с момента поступления заявки в уполномоченный орган.

Уполномоченный орган после принятия заявки услугодателя к рассмотрению может запросить необходимую информацию в письменной форме.

45. Принятое решение уполномоченного органа об утверждении норм потребления в течение десяти рабочих дней публикуется в официальных средствах массовой информации с указанием даты введения в действие указанных норм.

При этом уполномоченный орган в течение 5 календарных дней после утверждения норм потребления уведомляет об этом услугодателя в письменной форме.

Введение в действие норм потребления осуществляется с первого числа месяца, следующего за месяцем утверждения норм потребления.

46. В случае отказа в утверждении норм потребления услугодателю направляется мотивированное заключение.

При этом основанием для отказа в утверждении норм потребления является представление услугодателем материалов, не соответствующих расчетам и требованиям, установленным настоящими Правилами.

47. Срок действия норм потребления составляет не менее трех, но не более пяти лет, и в течение этого периода подлежат пересмотру в случае изменения конструктивных и технических параметров, степени благоустройства многоквартирного дома или индивидуального жилого дома, климатических условий, при которых объем (количество) потребления товарного и сжиженного нефтяного газа потребителем в многоквартирном доме или индивидуальном жилом доме изменяется более чем на пять процентов.

Приложение 1
к Правилам
расчета и утверждения норм
потребления товарного и
сжиженного нефтяного газа

Коэффициенты Стьюдента для различных значений доверительной
вероятности

Число степеней свободы f=n’-1	Доверительная вероятность
Число степеней свободы f=n’-1	0,2	0,1	0,05	0,02	0,01
5	1,476	2,015	2,571	3,365	4,032
6	1,440	1,943	2,447	3,143	3,707
7	1,415	1,895	2,365	2,998	3,499
8	1,397	1,860	2,306	2,896	3,355
9	1,383	1,833	2,262	2,821	3,250
10	1,372	1,812	2,228	2,764	3,169
11	1,363	1,796	2,201	2,718	3,106
12	1,356	1,782	2,179	2,681	3,055
13	1,350	1,771	2,160	2,650	3,012
14	1,345	1,761	2,145	2,624	2,977
15	1,341	1,753	2,131	2,602	2,947
16	1,337	1,746	2,120	2,583	2,921
17	1,333	1,740	2,110	2,570	2,898
18	1,330	1,734	2,101	2,552	2,878
19	1,328	1,729	2,093	2,539	2,861
20	1,325	1,725	2,086	2,528	2,845
21	1,323	1,721	2,080	2,518	2,831
22	1,321	1,717	2,074	2,508	2,819
23	1,319	1,714	2,069	2,500	2,807
24	1,318	1,711	2,064	2,492	2,797
25	1,316	1,708	2,060	2,485	2,787
26	1,315	1,706	2,056	2,479	2,779
27	1,314	1,703	2,052	2,473	2,771
28	1,313	1,701	2,048	2,467	2,763
29	1,311	1,699	2,045	2,462	2,256
30	1,310	1,697	2,042	2,457	2,750
бесконечность	1,282	1,645	1,959	2,326	2,576

Приложение 2
к Правилам
расчета и утверждения норм
потребления товарного и
сжиженного нефтяного газа

Годовые нормы
расхода газа на коммунально-бытовые нужды населения

Характеристика потребителя газа	Нормы расхода теплоты, МДж/чел. х год (тыс. ккал/чел. х год)
При наличии в квартире газовой плиты и централизованного горячего водоснабжения при газоснабжении:
товарным газом	4 100 (970)
СНГ	3 850 (920)
При наличии в квартире газовой плиты и газового водонагревателя (при отсутствии централизованного горячего водоснабжения) при газоснабжении:
товарным газом	10 000 (2 400)
СНГ	9 400 (2 250)
При наличии в квартире газовой плиты и отсутствии централизованного горячего водоснабжения и газового водонагревателя при газоснабжении:
товарным газом	6 000 (1 430)
СНГ	5 800 (1 380)

Приложение 3
к Правилам
расчета и утверждения норм
потребления товарного и
сжиженного нефтяного газа

Физико-химические свойства пропана, н-бутана и их смесей

Таблица 3.1. Свойства пропана и н-бутана при стандартных условиях и

их молекулярные массы (из ГОСТ 30319.1-96, ГОСТ 22667-82*)

Наименование

углеводорода

Плотность

ро_с, кг/м³

Коэффициент

сжимаемости,

z_c

Низшая объемная

теплота сгорания

q_но, Дж/м3

Молекулярная

масса,

кг/моль

пропан

1,8641

0,9834

86,53

44,09

н-бутан

2,4956

0,9682

114,27

58,12

Таблица 3.2. Зависимость низшей теплоты сгорания сжиженного

углеводородного газа от состава (содержания пропана и бутана)

Пропан		Бутан		q_но	q_нв
% мас.	% об.	% мас.	% об.	Мдж/м3	Мдж/кг
95	96,2	5	3,8	87,60	46,40
90	92,3	10	7,7	88,65	46,35
80	84,3	20	15,7	90,90	46,30
70	75,7	30	24,3	93,25	46,25
60	66,8	40	33,2	95,75	46,20
50	57,2	50	42,8	98,40	46,10
40	47,2	60	52,8	101,20	46,00

Таблица 3.3. Зависимость плотности сжиженного углеводородного газа от

состава при стандартных условиях

Компонентный состав СНГ, % мас.		Средняя плотность СНГ, кг/м³
пропан	бутан	Средняя плотность СНГ, кг/м³
95	5	1,8881
90	10	1,9127
80	20	1,9632
70	30	2,0176
60	40	2,0738
50	50	2,1344
40	60	2,1975

Приложение 4
к Правилам
расчета и утверждения норм
потребления товарного и
сжиженного нефтяного газа

Усредненные объемно-планировочные показатели
жилых зданий (домов) для расчета норм потребления товарного
и/или сжиженного нефтяного газа на отопление

Отапливаемая площадь А_от, м²	Отапливаемый объем Vот, м³; общая площадь ограждающих конструкций А _ок, м², отделяющих отапливаемые помещения от неотапливаемых, от наружного воздуха и от грунта; суммарная площадь световых проемов А_F, м², при различной внутренней высоте этажа здания h_от, м
Отапливаемая площадь А_от, м²	h от	2,0	2,3	2,5	2,7	3,0
1	2	3	4	5	6	7
Дома жилые одноэтажные одноквартирные и блокированные
от 15 до 25	V _от	40,0	46,0	50,0	54,0	60,0
	А _ок	76,0	81,4	85,0	88,6	94,0
	А _F	3,6	4,1	4,5	4,9	5,4
от 26 до 35	V _от	54,0	62,1	67,5	72,9	81,0
	А _ок	96,0	102,3	106,5	110,7	117,0
	А _F	4,2	4,8	5,3	5,7	6,3
от 36 до 45	V _от	80,0	92,0	100,0	108,0	120,0
	А ок	132,0	139,8	145,0	150,2	158,0
	А _F	5,2	6,0	6,5	7,0	7,8
от 46 до 65	V _от	108,0	124,2	135,0	145,8	162,0
	А _ок	168,0	177,0	183,0	189,0	198,0
	А _F	6,0	6,9	7,5	8,1	9,0
от 66 до 95	V _от	160,0	184,0	200,0	216,0	240,0
	А _ок	232,0	242,8	250,0	257,2	268,0
	А _F	7,2	8,3	9,0	9,7	10,8
от 96 до 120	V _от	-	248,4	270,0	291,6	324,0
	А _ок	-	312,6	321,0	329,4	342,0
	А _F	-	9,7	10,5	11,3	12,6
от 121 до 145	V _от	-	310,5	337,5	364,5	405,0
	А _ок	-	380,4	390,0	399,6	414,0
	А _F	-	11,0	12,0	13,0	14,4
от 146 до 175	V _от	-	372,6	405,0	437,4	486,0
	А _ок	-	448,2	459,0	469,8	486,0
	А _F	-	12,4	13,5	14,6	16,2
от 176 до 205	V _от	-	434,7	472.5	510,3	567,0
	А _ок	-	516,0	528,0	540,0	558,0
	А _F	-	13,8	15,0	16,2	18,0
Здания жилые одноэтажные многоквартирные
от 115 до 170	V _от	355,0	383,4	426,0	454,4	497,0
	А ок	450,0	460,4	476,0	486,4	502,0
	А _F	13,0	14,0	15,6	16,6	18,2
от 171 до 225	V _от	495,0	534,6	594,0	633,6	693,0
	А ок	582,0	594,0	612,0	624,0	642,0
	А _F	15,0	16,2	18,0	19,2	21,0
Здания жилые двухэтажные многоквартирные
от 300 до 480	V _от	990,0	1069,2	1188,0	1267,2	1386,0
	А ок	732,0	756,0	792,0	816,0	852,0
	А _F	30,0	32,4	36,0	38,4	42,0
от 481 до 660	V _от	1440,0	1555,2	1728,0	1843,2	2016,0
	А _ок	1038,0	1069,2	1116,0	1147,02	1194,0
	А _F	39,0	42,1	46,8	49,9	54,6
от 661 до 840	V _от	1890,0	2041,2	2268,0	2419,2	2646,0
	А _ок	1344,0	1382,4	1440,0	1478,4	1536,0
	А _F	48,0	51,8	57,6	61,4	67,2
Здания жилые трехэтажные многоквартирные
от 460 до 730	V _от	1485,0	1603,8	1782,0	1900,8	2079,0
	А ок	882,0	918,0	972,0	1008,0	1062,0
	А _F	45,0	48,6	54,0	57,6	63,0
от 731 до 1000	V _от	2160,0	2332,8	2592,0	2764,8	3024,0
	А _ок	1233,0	1279,8	1350,0	1396,8	1467,0
	А _F	58,5	63,2	70,2	74,9	81,9
от 1001 до 1270	V _от	2835,0	3061,8	3402,0	3628,8	3969,0
	А _ок	1584,0	1641,6	1728,0	1785,6	1872,0
	А _F	72,0	77,8	86,4	92,2	100,8

Приложение 5
к Правилам
расчета и утверждения норм
потребления товарного и
сжиженного нефтяного газа

Распределение в жилищном фонде региона характерных групп жилых
зданий (домов) с потреблением товарного и/или сжиженного
нефтяного газа для индивидуального (поквартирного) отопления

Характерные группы домов по отапливаемой площади, м²	Доля* в жилищном фонде региона, %, при высоте этажа жилых зданий (домов), м			Примечание
Характерные группы домов по отапливаемой площади, м²	от 2,0 до 2,5	от 2,6 до 3,0	от 3,1 до 3,5	Примечание
Дома жилые одноэтажные одноквартирные и блокированные
от 15 до 25
от 26 до 35
от 36 до 45
от 46 до 65
от 66 до 95
от 96 до 120
от 121 до 145
от 146 до 175
от 176 до 205
Здания жилые одноэтажные многоквартирные
до 150
от 150 до 240
от 241 до 330
от 331 до 420
свыше 420
Здания жилые двухэтажные многоквартирные
до 300
от 300 до 480
от 481 до 660
от 661 до 840
свыше 840
Здания жилые трехэтажные многоквартирные
до 460
от 460 до 730
от 731 до 1000
от 1001 до 1270
свыше 1270
Другие жилые здания

Итого по региону	100 %
* По возможности указать или укрупнено оценить доли (по отапливаемой площади) характерных групп жилых зданий (домов) в жилищном фонде региона

Приложение 6
к Правилам
расчета и утверждения норм
потребления товарного и
сжиженного нефтяного газа

Климатические параметры для расчета норм потребления и
товарного и/или сжиженного нефтяного газа на отопление

Субъект Республики Казахстан	t_н ^хол, ^оС	Отопительный период
Субъект Республики Казахстан	t_н ^хол, ^оС	, ^оС	, сут.	, Мдж/м²	V, м/с
1. г. Астана	-35	-8,1	216	1591	5,2
2. г. Алматы	-25	-1,8	167	1001	1,1
3. Акмолинская область	-33	-8,1	217	1520	5,5
4. Актюбинская область	-33	-6,7	193	1421	4,5
5. Алматинская область	-26	-3,6	171	1466	1,6
6. Атырауская область	-24	-2,8	176	1342	5,3
7. Восточно- Казахстанская область	-37	-7,3	204	1684	2,7
8. Жамбылская область	-24	-2,3	153	1001	3,2
9. Западно- Казахстанская область	-30	-5,4	191	1358	4
10. Карагандинская область	-32	-6,9	204	1591	4,9
11. Костанайская область	-33	-8,1	214	1450	4,8
12. Кызылординская область	-25	-4,6	174	1485	4,2
13. Мангистауская область	-17	-1	161	909	-
14. Павлодарская область	-34	-8,6	213	1514	4,3
15. Северо- Казахстанская область	-36	-8,6	222	1302	5,7
16. Южно- Казахстанская область	-18	-2,6	163	1001	2,5

Приложение 7
к Правилам
расчета и утверждения норм
потребления товарного и
сжиженного нефтяного газа

Алгоритм определения условного коэффициента теплопередачи
здания с учетом теплопотерь за счет инфильтрации и вентиляции

1. Условный коэффициент теплопередачи здания К_инф, Вт/(м² х ^оС), учитывающий теплопотери за счет инфильтрации и вентиляции, определяется по формуле:

, (7.1)

где:

С_в- удельная теплоемкость воздуха, равная 1,0 кДж/(кг х ^оС);

n_в- средняя кратность воздухообмена здания за отопительный период, ч^-1, определяемая по формуле (7.3);

- коэффициент снижения объема воздуха в здании, учитывающий наличие внутренних ограждающих конструкций (рекомендуется

=0,85);

V_от- отапливаемый объем здания, м³(см. приложение 4 к настоящим Правилам);

- общая площадь внутренних поверхностей ограждающих строительных конструкций, отделяющих отапливаемые помещения от неотапливаемых, от наружного воздуха и грунта, м²(см. приложение 4 к настоящим Правилам);

k - коэффициент учета влияния встречного теплового потока в светопрозрачных конструкциях для окон с двойными раздельными переплетами k=0,8;

- средняя плотность приточного воздуха за отопительный период, кг/м³, определяется по формуле:

, (7.2)

где:

t_в- расчетная средняя температура внутреннего воздуха здания,^оС, принимаемая по минимальным значениям оптимальной температуры жилых зданий в интервале 20-22^оС;

- средняя температура наружного воздуха за отопительный период, ^оС, принимается для конкретного региона в соответствии с приложением 6 к настоящим Правилам.

2. Средняя кратность воздухообмена здания за отопительный период n_в, ч^-1, рассчитывается с учетом суммарного воздухообмена за счет вентиляции и инфильтрации по формуле:

, (7.3)

где:

L_в- количество приточного воздуха, поступающего в здание через систему вентиляции, м³/ч, определяемое по формуле (7.4);

G_инф- количество воздуха, инфильтрующегося в здание через ограждающие конструкции, кг/ч, определяемое по формулам (7.5-7.8).

3. Минимальная производительность системы вентиляции жилого здания (дома) должна обеспечивать не менее однократного обмена объема воздуха в течение одного часа.

Количество приточного воздуха, поступающего в жилое здание (дом) через систему вентиляции при неорганизованном (естественном) притоке L_в, м³/ч, определяется по формуле:

, (7.4)

где b_в- коэффициент превышения минимального количества приточного воздуха при естественной вентиляции, обусловленный действием следующих факторов:

отсутствием регулируемых вентиляционных решеток и клапанов;

наличием неплотностей (щелей) в дверях, окнах;

ненормативной воздухоизоляцией ограждающих конструкций зданий.

С учетом преобладающего в регионе состояния жилищного фонда в практических расчетах в зависимости от наличия перечисленных факторов коэффициент b_вследует принимать:

при одном факторе от 1,1 до 2,0;

при сочетании двух факторов от 1,5 до 2,5;

при трех факторах от 2,2 до 3,0.

4. Суммарное количество воздуха, поступающего в жилое здание (дом) за счет инфильтрации через ограждающие и светопрозрачные конструкции, а также через входные двери, Gинф, кг/ч, определяется по формулам:

	(7.5)
	(7.6)
	(7.7)
	(7.8)

где:

G_инф^ок- количество воздуха, инфильтрующегося в здание (дом) через ограждающие конструкции (за исключением заполнений световых проемов и входных дверей), кг/ч;

G_инф^спк- то же, через светопрозрачные конструкции, кг/ч;

G_инф^дв- то же, через входные двери, кг/ч;

- общая площадь внутренних поверхностей ограждающих строительных конструкций, отделяющих отапливаемые помещения от неотапливаемых, от наружного воздуха и от грунта, м²(приложение 4 к настоящим Правилам);

А_F- суммарная площадь световых проемов, м² (приложение 4 к настоящим Правилам);

А_дв- общая площадь входных дверей, м²(для одной входной двери в среднем А_дв=2 м²);

- разность давлений воздуха на наружной и внутренней поверхностях ограждающих конструкций, Па, определяется в подразделе 7.5;

R_инф^ок- нормируемое сопротивление воздухопроницанию ограждающих конструкций здания, м² ч Па/кг

R^спк_инф- нормируемое сопротивление воздухопроницанию светопрозрачных конструкций, м² ч Па/кг (для окон в деревянных переплетах R^спк_инф=0,167 м² ч Па/кг);

R_инф^дв- нормируемое сопротивление воздухопроницанию входных дверей, м² ч Па/кг(для входных дверей жилых зданий R_инф^дв=0,452 м² ч Па/кг).

5. Разность давлений воздуха на наружной и внутренней поверхностях ограждающих конструкций

, Па, определяется по формуле:

, (7.9)

где:

h_зд- высота здания (от пола первого этажа до верха вытяжной шахты), м;

- удельный вес наружного воздуха, H/м³, определяемый по формуле:

; (7.10)

- удельный вес внутреннего воздуха, H/м³, определяемый по формуле:

; (7.11)

v - средняя скорость ветра за отопительный период, м/с, и t_н^оп- средняя температура наружного воздуха за отопительный период, ^оС, принимаются для конкретного региона в соответствии с таблицей 6.1 приложения 6 к настоящим Правилам.

6. В результате воздействия природно-климатических факторов и жизнедеятельности человека с течением времени происходит утрата первоначальных технико-эксплуатационных качеств жилых зданий (воздухопроницаемости, тепловой защиты, прочности, устойчивости и др.).

Физический износ жилых зданий (конструкций, элементов или их участков) оценивается по конкретным признакам износа и их количественной оценке.

7. Учет физического износа, обуславливающего превышение нормируемой воздухопроницаемости конструкций и элементов жилых зданий, приводит к увеличению условного коэффициента теплопередачи здания К_инф, рассчитанного по формуле (7.1).

Действительное значение условного коэффициента теплопередачи здания

, учитывающего теплопотери за счет инфильтрации и вентиляции в эксплуатируемых жилых зданиях, определяемое по формуле:

, (7.12)

где:

r - коэффициент превышения нормируемой воздухопроницаемости в эксплуатируемых жилых зданиях;

К_инф- условный коэффициент теплопередачи здания, учитывающий теплопотери за счет инфильтрации и вентиляции,

, определяют по формуле (7.1).

Таблица 7.1. Распределение жилищного фонда в регионах Республики

Казахстан по материалу стен зданий и усредненное сопротивление

воздухопроницанию материалов и конструкций стен

Субъект Республики Казахстан	хол, t, н, ^оС	Отопительный период
Субъект Республики Казахстан	хол, t, н, ^оС	оп, t, н, ^оС	оп, z, от сут.	оп, I, ср Мдж/м2	V, м/с
1. г. Астана
2. г. Алматы
3. Акмолинская область
4. Актюбинская область
5. Алматинская область
6. Атырауская область
7. Восточно- Казахстанская область
8. Жамбылская область
9. Западно- Казахстанская область
10. Карагандинская область
11. Костанайская область
12. Кызылординская область
13. Мангистауская область
14. Павлодарская область
15. Северо- Казахстанская область
16. Южно- Казахстанская область

Таблица 7.2. Распределение жилищного фонда в регионах Республики

Казахстан по годам возведения, физическому износу зданий и

коэффициенты превышения нормируемой воздухопроницаемости в

эксплуатируемых жилых зданиях

Субъект Республики Казахстан	Доля квартир (по площади) по годам возведения, %					Доля квартир по площади) в зданиях с физическим износом, %			Коэффициент превышения нормируемой воздухопрони- цаемости, (г)
Субъект Республики Казахстан	До 1920	1921 - 1945	1946 – 1970	1971 - 1995	после 1995	от 0 до 30	от 31 до 65	свыше 65
1. г. Астана
2. г. Алматы
3. Акмолинская область
4. Актюбинская область
5. Алматинская область
6. Атырауская область
7. Восточно- Казахстанская область
8. Жамбылская область
9. Западно- Казахстанская область
10. Карагандинская область
11. Костанайская область
12. Кызылординская область
13. Мангистауская область
14. Павлодарская область
15. Северо- Казахстанская область
16. Южно- Казахстанская область

Приложение 8
к Правилам
расчета и утверждения норм
потребления товарного и
сжиженного нефтяного газа

Исходные данные и результаты расчета норм потребления товарного
и/или сжиженного нефтяного газа на отопление жилых зданий
(домов)

Таблица 8.1. Используемые для расчета исходные данные и их источники

Перечень исходных данных, необходимых для расчета нормативов	Обозначение	Размерность	Источник данных
1	2	3	4
Климатические параметры
Температура наружного воздуха наиболее холодной пятидневки, обеспеченностью 0,92, для конкретного региона принимается отдельно	t_н^хол	^оC	Приложение 6
Средняя температура наружного воздуха за отопительный период для конкретного региона принимается отдельно	t_н^оп	^оC	Приложение 6
Продолжительность отопительного периода для конкретного региона принимается отдельно	Z_от^оп	сут.	Приложение 6
Средняя за отопительный период величина солнечной радиации на вертикальные поверхности (стены и окна) при действительных условиях облачности с учетом суммирования по четырем фасадам здания	I_ср^оп	Мдж/м²	Приложение 6
Средняя скорость ветра за отопительный период принимается для конкретного региона	V	м/с	Приложение 6
Параметры микроклимата в помещениях жилых зданий
Расчетная средняя температура внутреннего воздуха здания, принимаемая по минимальным значениям оптимальной температуры жилых зданий в интервале от плюс 20^оС до плюс 22^оС	t_в	^оC	Нормативная документация
Усредненные объемно-планировочные показатели жилых зданий (для характерной группы зданий)
Отапливаемая площадь здания	А_от	м²	Приложение 4
Внутренняя высота здания	h_от	м	Приложение 4
Отапливаемый объем здания	V_от	м³	Приложение 4
Общая площадь наружных ограждающих конструкций		м²	Приложение 4
Суммарная площадь световых проемов жилого здания	А_F	м²	Приложение 4
Суммарная площадь дверных проемов	А_дв	м²	Приложение 6
Число этажей жилого здания (дома)	N	-	-
Высота жилого здания (дома)	h_зд	м	h_от (N + 1,5)
Физическое состояние жилищного фонда
Сопротивление воздухопроницанию материалов и конструкций стен	R_инф^ок	м² х ч х Па/кг	-
Коэффициент превышения нормируемой воздухопроницаемости	r	-	-
Эффективность использования СНГ
Средняя фактическая теплота сгорания паровой фазы СНГ по региону за предшествующие 3...5 лет	Q_нв	Мдж/кг	-
Средневзвешенный КПД установленных отопительных устройств (аппаратов и печей), зависящий от условий и продолжительности эксплуатации		доли ед.	-

Таблица 8.2. Результаты расчетов норм потребления СНГ на отопление

Перечень результатов расчетов	Обозначение	Размерность	Значение
Общие теплопотери здания через наружные ограждающие конструкции за отопительный период	Q^оп_тн	МДж
Бытовые теплопоступления в течение отопительного периода	Q^оп_бт	МДж
Теплопоступления через окна от солнечной радиации в течение отопительного периода	Q^оп_ср	МДж
Расход тепловой энергии на отопление здания в течение отопительного периода	Q^оп_от	МДж
Расчетный расход СНГ на отопление здания за отопительный период	G^оп_от	кг/год
Расчетный среднегодовой расход СНГ на отопление	G^год_от	кг/год
Среднемесячная норма потребления СНГ на отопление в расчете на 1 м² отапливаемой площади	Н^мес_от	кг/(м² х мес.)
Среднемесячная норма потребления СНГ на отопление в расчете на 1 м³ отапливаемого объема	Н^мес_от	кг/(м³ х мес.)

Таблица 8.3. Результаты расчетов норм потребления

товарного газа на отопление

Перечень результатов расчетов	Обозначение	Размерность	Значение
Общие теплопотери здания через наружные ограждающие конструкции за отопительный период	Q^оп_тн	МДж
Бытовые теплопоступления в течение отопительного периода	Q^оп_бт	МДж
Теплопоступления через окна от солнечной радиации в течение отопительного периода	Q^оп_ср	МДж
Расход тепловой энергии на отопление здания в течение отопительного периода	Q^оп_от	МДж
Расчетный расход товарного газа на отопление здания за отопительный период	G^оп_от	м³/год
Расчетный среднегодовой расход товарного газа на отопление	G^год_от	м³/год
Среднемесячная норма потребления товарного газа на отопление в расчете на 1 м² отапливаемой площади	Н^мес_от	м³/(м²хмес.)
Среднемесячная норма потребления товарного газа на отопление в расчете на 1 м³ отапливаемого объема	Н^мес_от	м³/(м²хмес.)

Тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтыну нормаларын есептеу және бекіту қағидаларын бекіту туралы

Тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтыну нормаларын
есептеу және бекіту қағидалары
1. Жалпы ережелер

2. Тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтыну
нормаларын есептеу тәртібі

Ұқсастық әдісімен тауарлық және сұйытылған мұнай газын
тұтыну нормаларын есептеу тәртібі

Есептеу әдісімен сұйытылған мұнай газын тұтыну
нормаларын есептеу тәртібі

Есептеу әдісімен тауарлық газды тұтыну нормаларын
есептеу тәртібі

3. Тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтыну
нормаларын бекіту тәртібі

Сенім ықтималдығының әртүрлі мәні үшін Стьюдент коэффициенті

Халықтың коммуналдық-тұрмыстық мұқтаждарына арналған газ
шығыстарының жылдық нормалары

Пропанның, н-бутанның және олардың қоспаларының
физикалық-химиялық қасиеті

Жылытуға тауарлық және/немесе сұйытылған мұнай газын тұтыну
нормаларын есептеу үшін тұрғын ғимараттардың (үйлердің)
орташа көлем-жоспарлық көрсеткіштері

Жеке (пәтерішілік) жылытуға тауарлық және/немесе сұйытылған
мұнай газын тұтынып өңірдің тұрғын үй қорындағы тұрғын
ғимараттардың (үйлердің) өзгеше топтарын бөлу

Жылытуға тауарлық және/немесе сұйытылған мұнай газын
тұтыну нормаларын есептеуге арналған климаттық параметрлер

Сіңіру және желдету есебінен жылу ысырабын ескеретін
ғимараттың жылу беруінің шартты коэффициентін анықтау
алгоритмі

Тұрғын ғимараттарды (үйлерді) жылытуға тауарлық және/немесе
сұйытылған мұнай газын тұтыну нормаларының бастапқы
деректері және оларды есептеу нәтижелері

8.2-кесте. Жылытуға СМГ тұтыну нормаларын есептеу нәтижелері

8.3-кесте. Жылытуға тауарлық газды тұтыну
нормаларын есептеу нәтижелері

Об утверждении Правил расчета и утверждения норм потребления товарного и сжиженного нефтяного газа

Правила
расчета и утверждения норм потребления товарного и сжиженного
нефтяного газа
1. Общие положения

2. Порядок расчета норм потребления товарного и сжиженного
нефтяного газа

Порядок расчета норм потребления товарного и сжиженного
нефтяного газа методом аналогов

Порядок расчета норм потребления сжиженного нефтяного газа
расчетным методом

Порядок расчета норм потребления товарного газа расчетным
методом

3. Порядок утверждения норм потребления товарного и сжиженного
нефтяного газа

Коэффициенты Стьюдента для различных значений доверительной
вероятности

Годовые нормы
расхода газа на коммунально-бытовые нужды населения

Физико-химические свойства пропана, н-бутана и их смесей

Усредненные объемно-планировочные показатели
жилых зданий (домов) для расчета норм потребления товарного
и/или сжиженного нефтяного газа на отопление

Климатические параметры для расчета норм потребления и
товарного и/или сжиженного нефтяного газа на отопление

Алгоритм определения условного коэффициента теплопередачи
здания с учетом теплопотерь за счет инфильтрации и вентиляции

Исходные данные и результаты расчета норм потребления товарного
и/или сжиженного нефтяного газа на отопление жилых зданий
(домов)

Тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтыну нормаларын есептеу және бекіту қағидаларын бекіту туралы

Тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтыну нормаларынесептеу және бекіту қағидалары1. Жалпы ережелер

2. Тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтынунормаларын есептеу тәртібі

Ұқсастық әдісімен тауарлық және сұйытылған мұнай газынтұтыну нормаларын есептеу тәртібі

Есептеу әдісімен сұйытылған мұнай газын тұтынунормаларын есептеу тәртібі

Есептеу әдісімен тауарлық газды тұтыну нормаларынесептеу тәртібі

3. Тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтынунормаларын бекіту тәртібі

Сенім ықтималдығының әртүрлі мәні үшін Стьюдент коэффициенті

Халықтың коммуналдық-тұрмыстық мұқтаждарына арналған газшығыстарының жылдық нормалары

Пропанның, н-бутанның және олардың қоспаларыныңфизикалық-химиялық қасиеті

Жылытуға тауарлық және/немесе сұйытылған мұнай газын тұтынунормаларын есептеу үшін тұрғын ғимараттардың (үйлердің)орташа көлем-жоспарлық көрсеткіштері

Жеке (пәтерішілік) жылытуға тауарлық және/немесе сұйытылғанмұнай газын тұтынып өңірдің тұрғын үй қорындағы тұрғынғимараттардың (үйлердің) өзгеше топтарын бөлу

Жылытуға тауарлық және/немесе сұйытылған мұнай газынтұтыну нормаларын есептеуге арналған климаттық параметрлер

Сіңіру және желдету есебінен жылу ысырабын ескеретінғимараттың жылу беруінің шартты коэффициентін анықтауалгоритмі

Тұрғын ғимараттарды (үйлерді) жылытуға тауарлық және/немесесұйытылған мұнай газын тұтыну нормаларының бастапқыдеректері және оларды есептеу нәтижелері

8.2-кесте. Жылытуға СМГ тұтыну нормаларын есептеу нәтижелері

8.3-кесте. Жылытуға тауарлық газды тұтынунормаларын есептеу нәтижелері

Об утверждении Правил расчета и утверждения норм потребления товарного и сжиженного нефтяного газа

Правиларасчета и утверждения норм потребления товарного и сжиженногонефтяного газа1. Общие положения

2. Порядок расчета норм потребления товарного и сжиженногонефтяного газа

Порядок расчета норм потребления товарного и сжиженногонефтяного газа методом аналогов

Порядок расчета норм потребления сжиженного нефтяного газарасчетным методом

Порядок расчета норм потребления товарного газа расчетнымметодом

3. Порядок утверждения норм потребления товарного и сжиженногонефтяного газа

Коэффициенты Стьюдента для различных значений доверительнойвероятности

Годовые нормырасхода газа на коммунально-бытовые нужды населения

Физико-химические свойства пропана, н-бутана и их смесей

Усредненные объемно-планировочные показателижилых зданий (домов) для расчета норм потребления товарногои/или сжиженного нефтяного газа на отопление

Климатические параметры для расчета норм потребления итоварного и/или сжиженного нефтяного газа на отопление

Алгоритм определения условного коэффициента теплопередачиздания с учетом теплопотерь за счет инфильтрации и вентиляции

Исходные данные и результаты расчета норм потребления товарногои/или сжиженного нефтяного газа на отопление жилых зданий(домов)

Тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтыну нормаларын
есептеу және бекіту қағидалары
1. Жалпы ережелер

2. Тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтыну
нормаларын есептеу тәртібі

Ұқсастық әдісімен тауарлық және сұйытылған мұнай газын
тұтыну нормаларын есептеу тәртібі

Есептеу әдісімен сұйытылған мұнай газын тұтыну
нормаларын есептеу тәртібі

Есептеу әдісімен тауарлық газды тұтыну нормаларын
есептеу тәртібі

3. Тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтыну
нормаларын бекіту тәртібі

Халықтың коммуналдық-тұрмыстық мұқтаждарына арналған газ
шығыстарының жылдық нормалары

Пропанның, н-бутанның және олардың қоспаларының
физикалық-химиялық қасиеті

Жылытуға тауарлық және/немесе сұйытылған мұнай газын тұтыну
нормаларын есептеу үшін тұрғын ғимараттардың (үйлердің)
орташа көлем-жоспарлық көрсеткіштері

Жеке (пәтерішілік) жылытуға тауарлық және/немесе сұйытылған
мұнай газын тұтынып өңірдің тұрғын үй қорындағы тұрғын
ғимараттардың (үйлердің) өзгеше топтарын бөлу

Жылытуға тауарлық және/немесе сұйытылған мұнай газын
тұтыну нормаларын есептеуге арналған климаттық параметрлер

Сіңіру және желдету есебінен жылу ысырабын ескеретін
ғимараттың жылу беруінің шартты коэффициентін анықтау
алгоритмі

Тұрғын ғимараттарды (үйлерді) жылытуға тауарлық және/немесе
сұйытылған мұнай газын тұтыну нормаларының бастапқы
деректері және оларды есептеу нәтижелері

8.3-кесте. Жылытуға тауарлық газды тұтыну
нормаларын есептеу нәтижелері

Правила
расчета и утверждения норм потребления товарного и сжиженного
нефтяного газа
1. Общие положения

2. Порядок расчета норм потребления товарного и сжиженного
нефтяного газа

Порядок расчета норм потребления товарного и сжиженного
нефтяного газа методом аналогов

Порядок расчета норм потребления сжиженного нефтяного газа
расчетным методом

Порядок расчета норм потребления товарного газа расчетным
методом

3. Порядок утверждения норм потребления товарного и сжиженного
нефтяного газа

Коэффициенты Стьюдента для различных значений доверительной
вероятности

Годовые нормы
расхода газа на коммунально-бытовые нужды населения

Усредненные объемно-планировочные показатели
жилых зданий (домов) для расчета норм потребления товарного
и/или сжиженного нефтяного газа на отопление

Климатические параметры для расчета норм потребления и
товарного и/или сжиженного нефтяного газа на отопление

Алгоритм определения условного коэффициента теплопередачи
здания с учетом теплопотерь за счет инфильтрации и вентиляции

Исходные данные и результаты расчета норм потребления товарного
и/или сжиженного нефтяного газа на отопление жилых зданий
(домов)