"Қазақстан Республикасының дамуға ресми көмек саласындағы мемлекеттік саясатының 2017 - 2020 жылдарға арналған негізгі бағыттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасының Президенті Жарлығының жобасы туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2016 жылғы 23 желтоқсандағы № 841 қаулысы.

Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

"Қазақстан Республикасының дамуға ресми көмек саласындағы мемлекеттік саясатының 2017 – 2020 жылдарға арналған негізгі бағыттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасының Президенті Жарлығының жобасы Қазақстан Республикасы Президентінің қарауына енгізілсін.

Қазақстан Республикасының Премьер-Министрі

Б. Сағынтаев

Қазақстан Республикасының дамуға ресми көмек саласындағы мемлекеттік саясатының 2017 – 2020 жылдарға арналған негізгі бағыттарын бекіту туралы

"Дамуға ресми көмек туралы" 2014 жылғы 10 желтоқсандағы Қазақстан Республикасы Заңының 6-бабының 1) тармақшасына сәйкес ҚАУЛЫ ЕТЕМІН:

1. Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасының дамуға ресми көмек саласындағы мемлекеттік саясатының 2017 – 2020 жылдарға арналған негізгі бағыттары бекітілсін.

2. Осы Жарлық қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Президенті

Н.Назарбаев

Астана, Ақорда, 2017 жылғы

№

Қазақстан Республикасы Президентінің 2017 жылғы № Жарлығымен БЕКІТІЛГЕН

Қазақстан Республикасының дамуға ресми көмек саласындағы мемлекеттік саясатының 2017 – 2020 жылдарға арналған негізгі бағыттары Кіріспе

Елдегі экономикалық ахуалдың серпінді түрде жақсаруының арқасында және өзінің халықаралық әрі өңірлік қатынастардағы жауапкершілігін сезіне отырып, Қазақстан Республикасы орнықты дамудың жаһандық және өңірлік проблемаларын шешуге, сондай-ақ әлемдік аренада өзінің рөлін күшейтуге дайын. Өңірдегі экономикалық көшбасшы бола отырып, Қазақстан жаһандық дамуға көмек көрсету бойынша халықаралық күш-жігерге қатысуды өзінің сыртқы саясатының қажетті элементі деп санайды.

Бұл құжаттың мақсаты өзінің донор ретіндегі ұстанымын нығайту, танымалдық пен дамуға көрсетілетін көмектің тиімділігін арттыру және өзінің халықаралық міндеттемелерін орындау үшін Қазақстан Республикасы ұстануы тиіс негізгі мақсаттарды, қағидаттар мен бағыттарды айқындау болып табылады. "Қазақстан – 2050" Стратегиясына сәйкес бұл Қазақстанға деген сенімді нығайтуға және оның жаһандық әрі өңірлік проблемаларды шешуге бейілдігін көрсетуге мүмкіндік береді.

Қазақстан Республикасының дамуға ресми көмек (бұдан әрі – ДРК) саласындағы мемлекеттік саясатының негізгі бағыттары ұлттық сыртқы саясаттың, экономикалық саясаттың және қауіпсіздік саласындағы саясаттың мақсаттары мен бағыттарына, сондай-ақ халықаралық деңгейде келісілген даму саласындағы мақсаттар мен қағидаттарға сәйкес келеді, ұлттық мүдделермен және халықаралық міндеттемелермен үйлеседі.

Негізгі бағыттар Пусанда (2011 жыл, желтоқсан) өткен сыртқы көмектің тиімділігін арттыру жөніндегі жоғары деңгейдегі форумның экономикасы өтпелі серпінді дамушы елдер қатарынан жаңа донорлардың дамуға көмек көрсетуге қатысуының маңыздылығы туралы тұжырымдарының өзектілігін де көрсетеді.

Қазақстанның халықаралық дамуға жәрдемдесу саласындағы мейілінше белсенді және нақты ресімделген саясаты оның ұлттық мүдделеріне сай келеді, өйткені мұндай саясат әріптес елдердегі әлеуметтік-экономикалық және саяси ахуалды тұрақтандыруға, заңсыз көші-қонның алдын алуға, терроризмге және экстремизмге қарсы күресті күшейтуге, тату көршілік белдеуін қалыптастыруға, Қазақстанның халықаралық ұстанымдарын және оң имиджін нығайтуға ықпал ететін болады. ДРК-нің ұлттық жүйесін құру іс жүзінде Қазақстан Республикасындағы экономикалық қызметтің жаңа саласы – халықаралық даму саласын жетілдірудің негізін қалайды. Қызметтің мұндай саласын құру қызметтің әртүрлі салаларындағы тәжірибені, Қазақстан Республикасындағы білімдер мен бәсекелестік басымдықтарды түгендеуге және жүйелеуге мүмкіндік береді, сондай-ақ қазіргі кезде әлі жеткілікті түрде дамымаған немесе елде жоқ салалар мен әлеуетті дамытуды ынталандырады.

Дамуға көмек және гуманитарлық көмек саласындағы өзінің алдыңғы тәжірибелерін негізге ала отырып, Қазақстан ДРК-нің ұлттық жүйесінің институционалдық, заңнамалық және стратегиялық негіздерін құру бойынша нақты қадамдар жасады. "Дамуға ресми көмек туралы" 2014 жылғы 10 желтоқсандағы Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі – Заң) қабылдануымен Қазақстан Республикасының ДРК жүйесінің институционалдық негізі қаланды, ол Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрлігінен (бұдан әрі – СІМ), ДРК саласындағы оператордан (Қазақстандық "KazAID" халықаралық дамуға жәрдемдесу агенттігі) және салалық министрліктерден тұрады. Бұл жүйе жоғарыда көрсетілген қағидаттардың, сондай-ақ халықаралық ұйымдармен және донорлармен (оның ішінде БҰҰ Даму бағдарламасы (бұдан әрі – БҰҰДБ), АҚШ Халықаралық даму агенттігі (бұдан әрі – ЮСАИД), Неміс Халықаралық даму агенттігі, Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымы (бұдан әрі – ЭЫДҰ) т.б.) консультациялар және басқа елдердегі ДРК ұлттық жүйесін құру жөніндегі тәжірибе негізінде жасалды.

Осылайша, Қазақстан жүйелі негізде халықаралық дамуға жәрдемдесу үшін дәстүрлі және жаңа донор елдердің күш-жігеріне қосылу жолында іс жүзінде маңызды қадам жасады. Мұндай қадам, оның дәстүрлі донорлар бюджеттерінің азаюы кезеңінде, халықаралық және өңірлік дамудың сын-қатерлерінің көлемі жоғары деңгейде қалып отырған кезде жасалып отырғанын ескерсек, мейілінше маңызды және құнды болып табылады.

1. Даму мақсатындағы жаһандық ынтымақтастықтың түпмәтіні Жаһандық дамудың ағымдағы сын-қатерлері

Соңғы уақытта әлемде орасан зор өзгерістер болды. Соңғы бірнеше онжылдық адами әлеуеттің дамуында белгілі бір мағынада мейілінше табысты кезең болды. Дегенмен, экономикалық өсудің кері аспектілерінің елеулі салдарлары да бар: әлемнің кейбір өңірлерінде экономикалық дамудың өсуі тұтынудың ұлғаюына әкелді, бұл басқа да өзекті жаһандық сын-қатерлер жиынтығында (халық санының өсуі, урбанизация, климаттың өзгеруі, көші-қон, қоршаған ортаның ластануы т.б.) дамудың орнықтылығына қатер төндіреді.

Оған қоса, жаһандық экономикалық және қаржылық дағдарыс салдарынан көптеген елдер әлеуметтік теңсіздіктерге және жұмыссыздыққа тап болуда, бұл шиеленістер мен жанжалдар қатерінің өсуіне әкеледі. Тұрақсыздық ұйымдасқан қылмыс, халықаралық терроризм, заңсыз көші-қон немесе табиғи зілзала сияқты қатерлердің ұлғаюына байланысты жаһандық қауіпсіздікке де тән.

Өте кедей елдердің мұқтаждарына әлем жұртшылығының назарын аудартуға ең көп көмектескен және оларға көмек көрсету үшін жаһандық саяси консенсусқа ықпал еткен, бұл өз кезегінде дамуға көрсетілетін ресми көмек деңгейінде елеулі өзгерістерге қол жеткізуге көмектескен Мыңжылдық даму мақсаттарына (бұдан әрі – МДМ) қол жеткізудегі белгілі бір ілгерілеушілікке қарамастан бүкіл әлем бойынша нәтижелер тең болмай шықты. Аралық есептер өте кедей жағдайда өмір сүріп жатқан адамдар санының айтарлықтай азаюы негізінен Азиядағы, атап айтқанда Қытайдағы экономикалық өсумен түсіндірілетінін көрсетеді, ал әлемнің басқа бөлігінде, негізінен Африкада Сахараның оңтүстігінде болмашы ғана ілгерілеушілікке қол жеткізілді.

Өте кедейшілік жағдайда өмір сүретін адамдар саны әлі де өте жоғары – шамамен 1,2 млрд. адам, сонымен қатар бұдан да көп адамның негізгі қажеттіліктері қанағаттандырылмайды. Ананы қорғау, ұрпақты болу денсаулығы, негізгі санитариялық көрсетілетін қызметтерге қол жеткізу сияқты салаларда даму жөніндегі мақсаттарға таяу арада қол жеткізу қиынға соғады. Табиғат беретін ресурстардың үштен екісі, оның ішінде құнарлы жер, таза су және ауа құлдырау жағдайында тұр, ал климаттың өзгеруі мен алуан түрліліктің жойылуы адамдарға және қоршаған ортаға орны толмас әсерін тигізетін салдарлардың шегіне жақындап отыр.

Осының аясында орындалмаған МДМ-ға да, даму саласындағы, атап айтқанда мемлекеттік басқару, теңсіздік, урбанизация, индустрияландыру сияқты салаларда жаңа негізгі қажеттіліктерге де қол жеткізуге бағытталған Орнықты даму мақсаттары (бұдан әрі – ОДМ) барлық донорлар мен даму процесінің басқа да қазіргі қатысушылары үшін тұтастай қамтылатын нұсқамалық қағидаттарды білдіреді.

Орталық Азиядағы дамудың негізгі проблемалары

Орталық Азия мемлекеттерінің соңғы 20 жыл ішіндегі дәйекті прогреске және өңірде тұрақтылықты сақтауға қол жеткізгеніне қарамастан өңірдегі ағымдағы ахуал әлеуметтік-экономикалық проблемалардың тіркесе жүруімен, қоғамдағы жасандылықпен, заң үстемдігі саласындағы кемшіліктермен, діни экстремизммен, этносаралық шиеленіспен және ұйымдасқан қылмыстың өсуімен сипатталады.

Шекараның шешілмеген даулары, ортақ су ресурстарын пайдалануға және энергия қажеттілігіне қатысты шиеленістер, адам құқығы мәселелерінің жасандылыққа ұшырауы, заңсыз көші-қон, есірткінің заңсыз айналымы, терроризм және ұйымдасқан қылмыстың басқа да нысандары өңірлік тұрақтылыққа қатер төндіріп отыр. Мұндай үрдістер ден қоюдың тиімді шараларын әзірлеу үшін Орталық Азияның барлық елдері тарапынан келісілген күш-жігердің болуын талап етеді және осы орайда Қазақстанның өңірлік экономикалық көшбасшы ретіндегі рөлі өте жоғары. Елдер қаншалықты тұрақты, демократиялық болған және өркендеген сайын олар сыртқы қатерлерге соншалықты қарсы тұра алады.

Тұтастай Орталық Азияның тұрақтылығына әсер ететін Ауғанстанда болған соңғы оқиғалар проблеманың тағы бірі болып табылады, өйткені Қауіпсіздікке жәрдемдесудің халықаралық күштері шығарылғаннан кейін Ауғанстан аумағындағы бақылау деңгейінің төмендеуіне байланысты террористік және экстремистік актілердің әлеуетті қатері бар. Ауғанстандағы, әсіресе, елдің солтүстігіндегі тұрақсыздық онсыз да деңгейі жоғары болып отырған есірткінің заңсыз айналымының және ұйымдасқан қылмыстың өсуіне, босқындар санының көбеюі мен өздерінің радикалды немесе қылмыстық мақсаттарын ілгерілету үшін көрші өңірлердегі ахуалды тұрақсыздандыруға бағытталған радикалды немесе қылмыстық топтар әрекеттерінің жандануына әкелуі мүмкін. Дегенмен Ауғанстанды қатер төндіруші ретінде емес, өңірдегі экономикалық ынтымақтастықты дамытуға арналған мүмкіндік ретінде қарастырған жөн.

Халықаралық қоғамдастықтың жаһандық сын-қатерлерге ден қоюы және 2015 жылдан кейінгі кезеңде даму саласындағы күн тәртібі

Жоғарыда көрсетілген сын-қатерлер донор елдердің, жаңа донор елдерінің, әріптес елдердің, азаматтық қоғамның, жеке және ғылыми сектордың, халықаралық институттар мен басқа да мүдделі тараптардың жаһандық әріптестіктері шеңберінде тиімді шешімдер іздеуді талап етеді. Дамыған елдер де, дамушы елдер де бұл жалпы күш-жігерлерде тең әріптестер болып табылады.

Әлемдік қоғамдастық 2015 жылдан кейінгі кезеңде даму саласындағы күн тәртібін қабылдады. ОДМ жаңа мақсаттары бүгінгі саяси ахуалды, денсаулық сақтау және қоршаған ортаны қорғау саласындағы сын-қатерлерді көрсетеді және барлық мүдделі тараптардың мүдделерін ескере отырып, сектораралық және ашық тәсілді тұжырымдауды талап етеді. Бұл мақсаттар орнықты дамуға бағытталған және орнықтылықтың экономикалық, әлеуметтік және экологиялық аспектілерін қамтиды.

Жаңа жүйе инклюзивті болуға және барлық елдер арасындағы, сондай-ақ азаматтық қоғаммен және жеке сектормен әріптестік негізінде бәріне қатысты қолданылуға тиіс. Барлық елдер жаһандық мақсаттарға қол жеткізуге өз үлестерін қосуға және өз азаматтары мен халықаралық қоғамдастық алдында есеп беретін болуға тиіс. Әріптестік адам құқығы, тиімді мемлекеттік басқару, заң үстемдігі, демократиялық институттарды қолдау, инклюзивтік, кемсітпеушілік пен гендерлік теңдік сияқты жалпы адами құндылықтарға негізделуге тиіс.

Барша әлем елдері бір-бірімен өзара іс-қимыл жасасып, 2015 жылдан кейінгі даму саласындағы күн тәртібін іске асыруға барынша ықтимал үлесін қосуға, өз мүмкіндіктеріне сәйкес ОДМ-ға қол жеткізуге қатысуына мүмкіндік беретін тиісті саясатты қабылдауға тиіс. Күш-жігерлер тең дәрежеде тиісті стратегияларды жасауға және оларды іске асыру үшін жеткілікті қаржы ресурстарын жұмылдыруға бағытталуы тиіс, өйткені мұндай стратегиялар мен қаржы ресурстары өзара тәуелді: қаржыландырудың нақты әсері болуы үшін нәтижеге бағдарланған саяси орта оның ажырамас шарты болып табылады; ал қаржыландыру өз кезегінде қойылған мақсаттарға, мысалы қолайлы саяси орта құруға, адами және институционалдық әлеуетті дамытуға, сауданы, инновацияларды дамытуға, жеке инвестицияларды ынталандыруға қол жеткізудің басқа да құралдарын көтермелеуге және жұмылдыруға белсенді түрде жәрдемдесуге тиіс.

Қазақстан ОДМ тұжырымдау процесіне, МДМ-ға қол жеткізуге белсене қатысты және алғашқылардың бірі болып аса кедейлік пен аштықты түбегейлі жоюды, бастауыш білім беруге қол жеткізуді арттыруды және орта білім саласында гендерлік теңдікке қол жеткізуді қоса алғанда, халықаралық қоғамдастыққа бірқатар МДМ-ның нысаналы көрсеткіштеріне қол жеткізу туралы хабарлады. Қазақстан Республикасы мақсаттардың жаңа кешенін талқылауға белсене қатысты және 2015 жылдан кейінгі мақсаттарға барлық қолжетімді құралдармен қол жеткізуге өз үлесін қосуға дайын.

2. ДРК Қазақстан Республикасының сыртқы саясатының құрамдас бөлігі ретінде Заңнамалық және стратегиялық база

ДРК саласындағы заңнамалық база Заңмен және "Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне дамуға ресми көмек мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" 2014 жылғы 10 желтоқсандағы Қазақстан Республикасының Заңымен қамтамасыз етіледі және олар ДРК-нің барынша кешенді жүйесінің құқықтық негізін қалады. Заңнамалық реттеу қажеттілігі Қазақстан Республикасының халықаралық көмек көлемдерінің ұлғаюымен, сондай-ақ ДРК жүйесін жетілдіру және оның негізгі қатысушыларының рөлін түсіндіру қажеттілігіне байланысты болды.

Стратегиялық базаны Қазақстан Республикасының дамуға ресми көмек саласындағы тұжырымдамасы (2013 жылғы) құрайды, онда Қазақстан Республикасының ДРК жүйесін құру мақсатында екі кезеңде орындалатын негізгі міндеттер айқындалған.

Барынша ауқымды шамада Қазақстан Республикасының ДРК стратегиялық базасы Қазақстан Республикасының Конституциясына, "Қазақстан-2050" Стратегиясына (Қазақстан Республикасы Президентінің Қазақстан халқына 2012 жылғы 14 желтоқсандағы Жолдауы), Қазақстан Республикасы сыртқы саясатының 2014 – 2020 жылдарға арналған тұжырымдамасына, Ұлт жоспары – бес институционалдық реформаны жүзеге асырудың 100 нақты қадамына, Біріккен Ұлттар Ұйымының (бұдан әрі – БҰҰ) Жарғысына, БҰҰ Мыңжылдық декларациясына және дамуға жәрдемдесу саласындағы басқа да халықаралық құжаттарға, сондай-ақ тиісті халықаралық тәжірибеге негізделеді.

Қазақстан Республикасының ДРК мақсаттары

Дамуға көмек Қазақстан Республикасының сыртқы саясатының құрамдас бөлігі болып табылады. Қазақстанның ДРК саласындағы саясатының стратегиялық мақсаты дамушы елдердегі кедейлікті түбірімен жою, жұмыс орындарын ашу мен өнімділікті арттыруға жәрдемдесу, сондай-ақ қауіпсіздікті және әріптес елдердің даму саласындағы өз мақсаттарын іске асыруына мүмкіндік беру үшін тиімді әріптестік негізінде өркендеуді қамтамасыз ету болып табылады.

Қазақстан Республикасы көмектің өзі жеткіліксіз екенін және орнықты экономикалық өсу, дамушы елдердің халықаралық саудаға, мемлекеттік басқарудың демократиялық нысандарына интеграциясы, әлеуметтік даму және қоршаған ортаны қорғау әлеуметтік-экономикалық дамуды өзекті түрде ынталандыратынын сезінеді.

Даму саласындағы ынтымақтастық Қазақстан Республикасының әріптес мемлекеттермен саяси, экономикалық, сауда, экологиялық, мәдени, ғылыми және басқа да қатынастарын дамытуға, сондай-ақ жаһандық қауіпсіздікті, тұрақтылықты нығайту мен шиеленістердің алдын алуға ықпал етеді. Ол Қазақстан Республикасының өңірлік және халықаралық қатынастар жүйесіне интеграциясын нығайтуға бағытталған.

Қазақстан Республикасы әріптес елдердің дамуын олардың өзінің ұлттық мүдделерін, Қазақстан Республикасымен әріптестік қатынастарын және халықаралық ахуалды ескере отырып қолдайды. Дамуға көмек арқылы Қазақстан өңірлік ынтымақтастықты дамытуға, халықаралық шарттар, сондай-ақ ДРК саласындағы өзінің өзге де міндеттемелері шеңберінде экологиялық және басқа да проблемаларды шешуді қоса алғанда, өңірлік проблемаларды шешу үшін көмек көрсетуге ниеттенеді.

Қазақстан Республикасының ДРК қағидаттары

Қазақстан Республикасының ДРК саласындағы саясаты сыртқы көмектің тиімділігін арттыру жөніндегі Париж декларациясында (2005 жыл), Аккрск іс-қимылдар бағдарламасында (2008 жыл) және Пусан қорытынды құжатында (2011 жыл) белгіленген даму саласындағы ынтымақтастықтың халықаралық нормалары мен қағидаттарына негізделеді. Ол бір мезгілде Қазақстан Республикасының ұлттық мүдделері мен заңнамасына сәйкес келеді, сондай-ақ әріптес елдердің егемендігін, ұлттық мүдделері мен заңдарын құрметтейді.

Қазақстан Республикасы төменде көрсетілген әмбебап қағидаттарды қолдау арқылы әріптес елдерде оң дамуға ықпал ететін болады, сондай-ақ оларды әртүрлі даму жобаларында жобалау циклінің барлық кезеңдерінде ескеруді қамтамасыз етуге ұмтылатын болады.

1. Адамның негізгі құқықтарын, гендерлік теңдікті қоса алғанда, жоба бенефициарларының экономикалық, әлеуметтік және еңбек құқықтарын құрметтеу.

Қазақстанның дамуға көмек шеңберіндегі барлық қызметі Адам құқықтарының жалпыға бірдей декларациясына және адам құқықтары бойынша басқа да халықаралық құралдарға сәйкес адам құқықтарының іске асырылуына ықпал ететін болады. Көмек әйелдердің құқықтары мен мүмкіндіктерін кеңейтуді көздеген нақты жобалардың арқасында гендерлік теңдікті қамтамасыз етуге бағытталатын болады.

2. Тиімді мемлекеттік басқару.

Қазақстан Республикасы жергілікті халықты Қазақстан Республикасының ДРК жобаларының нысандарына қатысты шешімдер қабылдау процесіне тарта отырып, орталық және жергілікті деңгейлердегі мемлекеттік басқаруды жақсартуға бағытталған нақты жобаларды іске асыру арқылы, сондай-ақ жобалау секторының барлық кезеңдерінде ашықтықты қамтамасыз ету жолымен тиімді мемлекеттік басқаруды дамытуды қолдайтын болады.

3. Қоршаған ортаны және климаты қорғау.

Қоршаған орта орнықты дамудың іргелі негізі болып табылатындықтан, Қазақстан Республикасы дамуға көрсетілетін көмектің барлық кезеңдеріне экологиялық аспектілерді қосу арқылы қоршаған ортаға айрықша назар аударатын болады. Іс-шаралар Қазақстан Республикасының ДРК жобаларының қоршаған ортаға және климаттың өзгеруіне ықпалын бағалауды, жобалар нәтижелерінің орнықтылығын бағалау мен мұндай бағалауларды жүргізу орынды болатын жағдайларда жобалардың климат өзгерісі салдарына сезімталдығын бағалауды қамтитын болады.

4. Шиеленістерге сезімтал дамуға көмек.

Қазақстан Республикасының дамуға көмек шеңберінде жүргізетін барлық іс-шаралары көрсетілетін көмек салдарынан шиеленістердің туындауын болдырмау үшін әріптес елдердің барлық тиісті әлеуметтік топтарының мүдделерін қанағаттандыруға бағытталатын болады.

Қазақстан Республикасының ДРК негізгі қағидаттары көмектің тиімділігін, өзара есеп берушілік пен ресурстарды пайдаланудың ашықтығын қамтиды. Қазақстан өзінің дамуға көмегін әріптес елдердің ұлттық даму стратегияларында айқындалған қажеттіліктері мен мақсаттарына бейімдейді және өзінің күш-жігерін ДРК-нің өлшемді нәтижелеріне қол жеткізуге бағыттайтын болады.

ДРК-ні көрсету және пайдалану бойынша шешімдер қабылдаудың ашықтығы мен есеп берушілігі халықаралық стандарттарға сәйкес келетін болады. Осыған байланысты Қазақстан халықаралық даму мақсаттарына жұмсалатын мемлекеттік шығыстар бойынша жан-жақты жылдық есептерді жұртшылыққа хабарлап, жариялайтын болады. Осыған ұқсас есептілік пен ашықтық әріптес елдерден де күтіледі.

Қазақстан даму саласындағы саясаттың келісімділігін күшейтуге ұмтылады. Осыған байланысты географиялық және секторлық басымдықтар Қазақстанның сыртқы саясатының мақсаттары мен басқа да саяси мақсаттарға сәйкес (өңірлік саясат, ұлттық саясат, қауіпсіздік саласындағы саясат, сыртқы экономика, климатты, ғылымды, мәдениетті қорғау) таңдалып алынды.

Қазақстанның ДРК саласындағы салыстырмалы артықшылығы

1991 жылы тәуелсіздік алғаннан кейін Қазақстан елеулі прогреске қол жеткізді. Әртүрлі реформалар тиімді салық-бюджет жүйесін құруға, мемлекеттік басқару мен іскерлік ахуалды нығайтуға және әлеуметтік көрсетілетін қызметтер мен өсуді ұстап тұру үшін инфрақұрылымды жақсартуға әкелді. Ресми статистикалық деректерге сәйкес Қазақстанның ЭЫДҰ бірқатар елдерімен салыстырғанда жұмыспен қамтудың жалпы деңгейі бойынша да, ерлер мен әйелдер үшін жұмысқа орналасу мүмкіндіктеріндегі айырма бойынша да көрсеткіштері анағұрлым жақсы.

"Қазақстан-2050" Стратегиясына сәйкес Қазақстан Республикасы әлемнің ең дамыған 30 елінің қатарына кіруге ниетті. 2015 жылғы мамырда Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә. Назарбаев белгілеп берген бес институционалдық реформаны (кәсіби мемлекеттік аппаратты құру, заң үстемдігін қамтамасыз ету, индустрияландыру және экономикалық өсім, бірегейлік пен бірлік, есеп беретін мемлекетті қалыптастыру) іске асыру бойынша 100 нақты қадам – бұл жаһандық және ішкі сын-қатерлерге жауап және сонымен бір мезгілде, қазіргі жағдайларда дамыған мемлекеттердің отыздығына кіру жөніндегі ұлт жоспары болып табылады. Жоспар мемлекеттілікті нығайтуға, экономикалық прогреске қол жеткізуге, мемлекеттік аппарат қызметінің тиімділігін арттыруға және қазақстандық азаматтардың құқықтары мен мүдделерін қорғауға бағытталған түбегейлі өзгерістерге негіз болады.

Ноу-хау және саяси, экономикалық және қаржылық тұрақты елге экономикалық және әлеуметтік трансформация барысында серпінді түрде жинақталатын практикалық тәжірибе Қазақстан мейілінше аз дамыған елдермен, әсіресе, Орталық Азия өңіріндегі көрші елдермен бөлісе алатын актив болып табылады. Бұл Қазақстанға әріптес елдердің орнықты әлеуметтік-экономикалық дамуын қолдауға және оларға өмір сүру сапасын арттыру үшін шешімдер ұсынуға мүмкіндік береді.

Қазақстанның өз сарапшылары жинақтаған техникалық және ұйымдық білімдер мен тәжірибелер саласында мейілінше салыстырмалы басымдығы бар. Адами және институционалды әлеуетті арттыру, негізгі қызметтерді көрсету және озық технологияларды қолдану даму үшін неғұрлым маңызды шарттардың бірі болып табылады. Сондықтан Қазақстанның дамуға көмек саласындағы саясатында оқуға, білім беруге және тәжірибе алмасуға айрықша екпін жасалады. Ұлттық семинарлар, сондай-ақ білім беру және оқу орталықтары әріптес елдердің осындай әлеуетін өсіруде өзекті рөл атқаруы мүмкін.

Атап айтқанда, Қазақстан өзінің экономикалық және әлеуметтік даму (білім беру және денсаулық сақтау саласын қоса алғанда), ауыл шаруашылығы, су ресурстарын басқару, қоршаған ортаны қорғау және мемлекеттік басқаруды реформалау саласындағы ноу-хауын ұсына алады.

Экономикалық даму саласында Қазақстанның тұрақты іскерлік ахуал жасау жөнінде тәжірибесі бар. Елде отандық нарықты және отандық өндірістік әлеуетті қалай ұстау қажеттігі және нарықтық экономика институттарын қолдау мен сауданы дамытуға арналған инфрақұрылымдарды қалай жасау қажеттігі туралы білімдер қалыптастырылған. Ел қазіргі заманғы технологияларға деген өз қызығушылығын көрсетті және олардың қолданылуын қолдады, бұл бизнес ортаны жақсартуға әкелді. Үкіметтің жеке секторға қатысты инновациялық тәсілдері мен бизнес үшін қолайлы ахуал жасауда реформалау саласындағы күш-жігердің жандануы Қазақстанның позициясының бизнес орта рейтингіндегі позициясының 2010 жылғы 74 орыннан 2014 жылғы 41 орынға дейін өсуіне ықпал етті, осылайша мемлекет бизнесті жүргізу үшін қолайлы жағдайлар жасау саласында жетекші реформаторлардың арасынан орын алды.

Ауыл шаруашылығы жетекші астық өндірушілер қатарына жататын Қазақстан экономикасының маңызды саласы болып табылады. Ел тиісті ауыл шаруашылығы технологиялары мен орнықты ауыл шаруашылығын жүргізу және қолайлы ауыл шаруашылығы дақылдарын өсіру практикасын қолдану бойынша өз тәжірибесімен бөлісе алады. Қазақстанның ауыл шаруашылығында кәсіпкерлікті қалай дамыту және сол арқылы фермерлердің өркендеуін қалай қамтамасыз ету керектігі, жаңа жұмыс орындарын ашу, ауылда табыстың барынша жоғары деңгейін және өмір сүрудің жоғары сапасын қамтамасыз ету қажеттігі туралы да білімдері бар.

Қазақстан басқа елдермен салыстырғанда үлкен табысқа қол жеткізген тағы бір сала әлеуметтік даму болып табылады. Білім берудің барлық деңгейлерінде, оның ішінде бастауыш және кәсіптік-техникалық білім беруде сапалы түрде жақсару байқалады. 2010 және 2011 жылдары Қазақстан жалпыға бірдей бастауыш білім берумен қамтамасыз ету (99 %), ересектердің сауаттылығы (99,6 %) және гендерлік теңдік (99,3 %) арқасында БҰҰ білім, ғылым және мәдениет мәселелері жөніндегі ұйымының (бұдан әрі – ЮНЕСКО) баршаға арналған білім беруді дамыту индексі бойынша бірінші позицияны иеленді. Қазақстан Республикасының 2050 жылға дейінгі стратегиялық даму жоспары білім беру жүйесін жаңа әлеуметтік-экономикалық ортаға бейімдеуді қамтиды. Соңғы жылдары Қазақстан Республикасының Үкіметі денсаулық сақтау секторында маңызды реформалар жүргізді, нәтижесінде елде көптеген көрсеткіштер бойынша жаппай едәуір жақсаруларға қол жеткізілді.

Қоршаған ортаны қорғау Қазақстан үшін бірінші дәрежелі маңызы бар сала болып табылады, өйткені қоршаған ортаның ластануы ел халқының денсаулық жағдайына жағымсыз әсер етті. Қазақстанның сумен жабдықтау және санитария инфрақұрылымының тозуымен, су тұтынумен, қайта пайдаланумен және қайта өңдеумен, судың ластануымен және шөлейттенумен, сондай-ақ табиғат ресурстарын орнықты басқарумен байланысты маңызды проблемаларды шешу бойынша тәжірибесі бар. Осы кешенді сын-қатерлерді шешу үшін Үкімет Қазақстанның жасыл экономикаға көшу тұжырымдамасын және "Қазақстан-2050" Стратегиясының түйінді мақсаттарымен тығыз байланысты тиісті ұлттық заңнаманы қабылдады. Қазақстан әріптес елдермен қоршаған ортаны қорғау және су ресурстарын басқару саласындағы практикалық білімдерімен де бөлісе алады.

Мемлекеттік қаржы секторы басқа елдерге берілуі мүмкін тәжірибенің әлеуетті көзі болып табылады. Қазақстан мемлекеттік қаржы секторындағы реформаларды табысты жүргізді, фискалдық секторды нығайтты және мемлекеттік ресурстарды тиімді, өнімді әрі ашық басқаруды қамтамасыз ету бойынша өз білімдерін әріптес елдерге ұсынуға дайын.

3. Қазақстан Республикасының ДРК саласындағы ынтымақтастық үлгілері Дамуға екіжақты көмек

Дамуға көмектің екіжақты нысаны сыртқы саясаттың құралы ретінде де, сонымен бірге Қазақстан Республикасының ДРК әлеуеті мен оның халықаралық деңгейдегі қызметін жоғарылату тәсілі ретінде де маңызды рөл атқарады, Қазақстан Республикасына әріптес елдермен стратегиялық ынтымақтастықты дамытуға және өңірдегі өз позициясын нығайтуға көмектеседі. Қазақстан субъектілері көрсететін екіжақты көмек Қазақстан Республикасы ДРК-сін ел ішінде қолдауды қамтамасыз етуде маңызды рөл атқарады, өйткені оның нәтижелері Қазақстан жұртшылығы үшін барынша айқын болып табылады.

Даму саласындағы көпжақты ынтымақтастық

Қазақстан Республикасы кедейлікті әлемдік ауқымда азайтуға ұмтылатын бірқатар халықаралық ұйымдармен ынтымақтасады. Ел БҰҰ, халықаралық қаржы институттары мен басқа да үкіметаралық ұйымдар ұйымдастыратын бірлескен іс-шараларға қосылады. Қазақстан Республикасының халықаралық ұйымдардың жұмысына қатысу тәсілдері әртүрлі: қазақстандық сарапшылардың әртүрлі ұйымдар іске асыратын нақты даму жобаларына тікелей қатысуы арқылы немесе ұйымдардың дамушы әлемде жүргізетін нақты қызмет түрлеріне жарналар төлеу арқылы осындай ұйымдардың бюджетіне жарналар төлей отырып қатысады. Елдің белгілі бір ұйымға мүшелігіне байланысты міндетті жарналардан басқа, Қазақстан Республикасы бірқатар ұйымдарға ерікті қаржыландыруды ұсынады.

Қазақстан Республикасының мақсаты Қазақстан мүшесі болып табылатын көпжақты ұйымдар мен институттардың шешімдер қабылдау процесіне, олардың қызметі Қазақстан Республикасының сыртқы саясаты мен даму саласындағы ынтымақтастығының құндылықтарын, басымдықтарын барынша көрсетуі үшін белсене қатысу болып табылады. Сонымен бірге даму саласындағы көпжақты ұйымдардың қызметі мен Қазақстан Республикасы көрсететін екіжақты көмек арасындағы өзара байланыс пен синергияны табудың маңызы зор.

Халықаралық ұйымдар арқылы халықаралық ынтымақтастық Қазақстан Республикасына дамуға көмек көрсетудің жақсы институционалды тетіктерін, сондай-ақ осы ұйымдардың үйлестіру және үндестіру процесін, қаржылық бақылау жүйесін, техникалық әлеуеті мен білімдерін пайдалану мүмкіндігін береді.

Даму мақсаттарына арналған, көпжақты арналар арқылы бөлінетін қаржыландыру негізінен халықаралық ұйымдарға, қаржы институттары мен қорларға (БҰҰ, Дүниежүзілік банк т.б.) төленетін міндетті және ерікті жарналардан тұрады. Қазақстанның әртүрлі ұйымдарға мүшелігіне және ДРК мақсаттарына ерікті жарналарға қатысты шешімдер Қазақстан Республикасының ДРК саласындағы саясаттың қағидаттарына, мақсаттары мен негізгі географиялық және секторлық басымдықтарына және Қазақстан Республикасының әрбір жекелеген ұйыммен ынтымақтастығы ерекшеліктеріне сәйкес қабылданады.

БҰҰ-мен және БҰҰ агенттіктерімен ынтымақтастық

БҰҰ-ға мүшелік Қазақстан Республикасының сыртқы саясатының іргелі негіздерінің бірі болып табылады. Қазақстан Республикасының БҰҰ-дағы басымдықтары көпжақты қатынастардың, теңдіктің, ашықтықтың, адамның бостандығы мен құқықтарын құрметтеудің, бейбітшілік пен қауіпсіздіктің, әлеуметтік-экономикалық және экологиялық дамуды нығайтудың жалпыға ортақ құндылықтарына негізделеді. Қазақстан БҰҰ-ның мамандандырылған мекемелерінің барлығына дерлігінің, екі өңірлік комиссияның (Еуразиялық экономикалық комиссия мен БҰҰ-ның Азия және Тынық мұхитына арналған экономикалық және әлеуметтік комиссиясы) белсенді мүшесі болып табылады, мезгіл-мезгіл БҰҰ-ның экономикалық және әлеуметтік кеңесінің бірқатар функционалдық комиссияларының мүшесі болып, сондай-ақ БҰҰ Балалар қорының (бұдан әрі – ЮНИСЕФ), ЮНЕСКО, БҰҰ-Әйелдер атқарушы кеңестерінің мүшесі болып сайланады.

Қазақстан БҰҰ-ның ұйымдарымен және мамандандырылған мекемелерімен, оның ішінде БҰҰДБ, ЮНИСЕФ, Азық-түлік және ауыл шаруашылығы ұйымымен, БҰҰ Қоршаған орта жөніндегі бағдарламасымен, ЮНЕСКО-мен, Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымымен, БҰҰ Халықтың қоныстануы саласындағы қорымен, БҰҰ елді мекендер жөніндегі бағдарламасымен, Дүниежүзілік азық-түлік бағдарламасымен, Халықаралық еңбек ұйымымен тағы басқалармен белсенді ынтымақтастықты жалғастыруға дайын.

Халықаралық қаржы институттарымен ынтымақтастық

Қазақстан Үкіметі стратегиялық басымдықтардың барынша жоғары тиімділігіне қол жеткізу мақсатында әртүрлі халықаралық қаржы институттарымен ынтымақтастықты кеңейтуді жоспарлауда. Даму саласындағы қаржыландыру Орталық Азияда одан әрі дамуға жәрдемдесу мақсатында өңірде жұмыс істейтін, мысалы Халықаралық қайта құру және даму банкі, Еуропа қайта құру және даму банкі, Азия даму банкі, Азия инфрақұрылымдық инвестиция банкі, Ислам даму банкі, Еуропа инвестиция банкі т.б. сияқты халықаралық қаржылық институттардың бағдарламаларын қолдауға бағытталатын болады.

Дамуға көмек көрсету саласында жұмыс істейтін басқа да ұйымдармен ынтымақтастық

Қазақстан Республикасы ЭЫДҰ-ны озық елдердің үздік тәжірибесін талдауға негізделген жалпыға танылған ұсынымдар беретін беделді құрылым ретінде қарастырады. Даму саласында Ұйымның негізгі бөлімшесі Дамуға жәрдемдесу комитеті (бұдан әрі – ДЖК) болып табылады. Қазақстанның ДЖК-де ресми мәртебесі бар әрі оның қызметіне барынша қатысуға дайын.

Қазақстан Үкіметінің Халықаралық көші-қон ұйымымен (бұдан әрі – ХКҰ) және оның өңірлік бағдарламаларымен тығыз ынтымақтастығы трансшекаралық мәселелер жөніндегі үйлестіруді және келісушілікті жақсартуға ықпал етеді, сондай-ақ көптеген елдерде ХКҰ қатысуының бәсекелес басымдығын пайдалануға мүмкіндік береді.

Үшжақты ынтымақтастық

Үшінші елдерде басқа донорлармен бірлесіп қаржыландырылатын жобалар (екіжақты да, көпжақты да) даму саласындағы ынтымақтастықтың тиімді нысаны болып табылады. Дамуға бағытталған қызметті бірлесіп қаржыландыру Қазақстан субъектілеріне өз әлеуетін нығайтуға және өзінің жаңа аумақтар мен жаңа салалардағы салыстырмалы басымдығын қолдануға мүмкіндік береді. Көмектің мұндай түрі Дүниежүзілік банктің, БҰҰ институттарының және басқа да ұйымдардың қазіргі немесе жаңа трасттық қорлары арқылы немесе басқа екіжақты донорлармен ынтымақтасып көрсетіледі. Үшжақты жобалар ДРК қазақстандық тетігінің гранттық схемалары шеңберінде қолдауға ие болуы мүмкін.

Географиялық басымдықтар

Қазақстан Республикасының ДРК географиялық басымдықтарын айқындау кезінде жаһандық дамудың сын-қатерлері, ұлттық әлеует және қолда бар ресурстар ескерілді. Бұдан өзге алдыңғы тәжірибеге, дәстүрлі қатынастарға, сондай-ақ әріптес елдердің даму мақсаттарына бейілділігіне негізделген өлшемшарттар кешені қолданылды.

Төменде алдағы кезеңге арналған географиялық басымдықтарды таңдау өлшемшарттары ұсынылған. Оларды беру тәртібі өлшемшарттардың маңыздылығын көрсетпейді, өйткені олардың салмағын сандық шамада көрсету қиын. Бұл өлшемшарттар өзара байланысты болып табылады және олар алдағы кезеңге арналған басым елдерді таңдауда көрініс тапқан:

1) Қазақстанның әріптес елмен даму саласындағы екіжақты қарым-қатынасы;

2) әріптес елдің даму саласындағы ынтымақтастыққа қажеттілік деңгейі (әлеуметтік-экономикалық даму деңгейі);

3) әріптес елдің көмекті қабылдауға әзірлігі;

4) басқа донор елдермен даму бойынша қызметтегі еңбек бөлінісі.

Жоғарыда көрсетілген географиялық басымдықтар мен салыстырмалы басымдықтарды таңдау өлшемшарттарын ескере отырып, Қазақстан Республикасы Орталық Азия (Қырғызстан, Тәжікстан, Түрікменстан, Өзбекстан) елдерінің және Ауғанстанның дамуына көмек көрсету басымдықтары туралы шешім қабылдады.

Бұл ретте даму саласындағы жалпы әлемдік күш-жігердің бөлігі ретінде Қазақстан Республикасы қызметіндегі барынша жоғары синергетикалық әсерге қол жеткізу үшін қазақстандық ДРК Кавказ өңіріне, Африкаға, Латын Америкасына, шағын аралдағы дамушы мемлекеттерге, мейілінше аз дамыған елдерге, теңізге шыға алмайтын елдерге, сондай-ақ басқа да өңірлерге бағдарлануы мүмкін.

Аталған елдер үшін Заңда және одан туындайтын заңға тәуелді актілерде көзделгендей ДРК-нің Іс-шаралар жоспары әзірленетін болады.

Секторлық басымдықтар

Секторлық басымдықтар әріптес елдермен дәстүрлі қарым-қатынастарды ескереді және Қазақстан Республикасының салыстырмалы басымдықтары, арнайы білімі, тәжірибесі мен технологиялары бар салаларға негізделеді.

Секторлық басымдықтар халықаралық қоғамдастықтың жалпы басымдықтарын да көрсетеді. Олардың басқа донорлармен еңбек бөлінісі процесін ескеруінің маңызы да зор. Әрбір секторда жобалар синергетикалық және мультипликаторлық әсерді қамтамасыз ету үшін барынша өзара байланысты болуға тиіс. Белгілі бір секторлар көбіне көпжақты өзара іс-қимыл нысанында, мысалы халықаралық ұйымдар арқылы қаржылық салымның және белсенді жұмыстың жәрдемімен көмек көрсетуге қолайлы.

Қазақстан Республикасының ДРК секторлық басымдықтары Заңда белгіленген. Бұл басымдықтар даму саласындағы халықаралық күн тәртібіне, Қазақстан Республикасының салыстырмалы басымдықтары мен әріптес елдердің күтілетін қажеттіліктеріне негізделген.

Қазақстан Республикасы ДРК саласында мына секторлық бағыттар бойынша да ынтымақтасуға ниетті:

1. Әлеуметтік даму.

Халықтың орнықты әлеуметтік дамуы кез келген қоғам дамуының негізі болып табылады. Білім сапасының өсуі мен оған қолжетімділіктің жоғарылауы, денсаулықтың жақсаруы және әлеуметтік көмектің қолжетімділігі адамдардың өз қоғамының әл-ауқатын арттыруға қатысу мүмкіндігін ұлғайтады және осылайша экономикалық өсу мен әлеуметтік прогреске ықпал етеді.

2. Мемлекеттік ресурстарды басқару (мемлекеттік ресурстарды басқаруға жауапты мемлекеттік институттардың қызметін жетілдіру; мемлекеттік қаржыны басқару; фискалдық саясатты жетілдіру; мемлекеттік борышты басқару).

Қазақстан Республикасы әріптес елдерге оларды мемлекеттік ресурстарды тиімді, пәрменді, ашық және нәтижеге бағдарланған басқару үшін қажетті институционалдық әлеуетін дамыту бойынша қолдау көрсетуге дайын.

3. Өңірлік даму.

Өңірлік даму экономикалық күрделі жағдайда тұрған қоғамдастықтың экономикалық, әлеуметтік, мәдени және экологиялық әл-ауқатын жақсартуға ықпал етеді. Орнықты экономикалық дамуды қолдау өмір сүру сапасын арттыруға мүмкіндік береді және сондықтан өңірлік даму үшін қажетті шарт болып саналады. Қазақстан Республикасы Орталық Азия өңірін тұрақсыздандыратын әртүрлі қатерлерге қатысты шаралар қолданатын болады.

Қазақстан Республикасының ДРК қызметі салалар мен секторлар бойынша донорлардың әрбір басым елдердегі еңбек бөлінісі қағидатына негізделетін болады.

4. Қазақстан Республикасының ДРК тетіктері Жобалар мен бағдарламалар

ДРК жобалары Қазақстан көрсететін даму көмегінің маңызды нысаны болып табылады. Ол Қазақстан субъектілерінің ноу-хау беруін қамтамасыз етеді және осылайша Қазақстан жұртшылығы тарапынан Қазақстан Республикасының ДРК қолдауын нығайтуда маңызды рөл атқарады.

Жоба техникалық көмек, консультациялар, ноу-хау беру, семинарлар т.б. арқылы немесе әсіресе, экономикалық даму саласындағы инфрақұрылымдық жобалар түрінде іске асырылады. Инфрақұрылымдық жобалар жағдайында, әдетте, нәтиже ретінде басым секторларда жаңа объектілерді салу немесе жұмыс істеп тұрған объектілерді реконструкциялау болып табылады. Көмектің екі нысаны да әріптестік қағидатына толықтай сәйкес келеді және қазақстандық сарапшыларға өз білімдері мен дағдыларын таңдалған секторларда қолдануына мүмкіндік береді.

ДРК-нің нысандары

2017 – 2020 жылдар кезеңінде Қазақстан Республикасының ДРК Заңда көзделген нысандарда жүзеге асырылады.

Дамушы елдердің студенттеріне Қазақстанда білім алу үшін мемлекеттік стипендиялар беру дамуға көмектің маңызды нысаны болып табылады. Дамушы елдердің студенттеріне Қазақстанның мемлекеттік жоғары оқу орындарында оқуға берілетін мемлекеттік стипендиялар бұл елдердің қолайлы дамуына елеулі түрді жәрдемдесуі мүмкін.

Қазақстан Республикасының халықаралық ұйымдармен ынтымақтастығы мәселелері жөніндегі комиссияның шешімдеріне сәйкес Қазақстан Республикасы халықаралық ұйымдарға, әмбебап халықаралық шарттардың атқарушы органдарына және өзге де халықаралық органдарға ерікті жарналар жібереді. Бұл қаражат халықаралық ұйымдармен ынтымақтастық шеңберінде екіжақты және көпжақты іс-шаралардың мультипликативті әсерін қамтамасыз ету үшін нақты мақсаттар мен жобаларға бағытталуы мүмкін.

5. Қазақстан Республикасының ДРК қаржылық шеңберлері

Қазақстан Республикасының ДРК қаржыландыру Заңда көрсетілген қаржыландыру көздеріне сәйкес жүзеге асырылатын болады. Қазақстан Республикасы БҰҰ-ға мүше елдердің ДРК көлемі бойынша міндеттемелері туралы (ҰЖТ-тың 0,7 %-ы) хабардар.

6. Қазақстан Республикасының ДРК ұйымдастыру және басқару Жалпы институционалдық негіз

Қазақстанның даму саласындағы ынтымақтастығының институционалдық негізі Заңда белгіленген, онда уәкілетті органның, оператор мен басқа да мемлекеттік органдардың рөлі нақты айқындалған.

1. СІМ.

Заңға сәйкес ДРК саласындағы уәкілетті орган СІМ болып табылады. СІМ-ге саяси, стратегиялық және бағдарламалық міндеттемелер беріледі, атап айтқанда, даму саласындағы бағдарламалық құжаттарды, екіжақты ынтымақтастықтың жылдық жоспарларын және орта мерзімді болжамдарды дайындайды, даму жөніндегі шаралардың тиімділігін бағалайды, жобалық ұсыныстарды бекітеді және Қазақстандық халықаралық даму жөніндегі агенттігін басқаруды жүзеге асырады. СІМ бұл міндеттерді басқа мемлекеттік органдармен ынтымақтасып орындайды.

Әріптес елдердегі Қазақстан Республикасының шет елдердегі мекемелері (бұдан әрі – ҚР ШМ) тиісті жобаларды іске асыру мен олардың мониторингін қоса алғанда, оларды айқындауда және әзірлеуде маңызды рөл атқарады; олар әріптес елдердің мемлекеттік және басқа да мекемелері, сондай-ақ Қазақстан Республикасының ДРК-ні іске асыруға қатысатын барлық субъектілері үшін маңызды байланысу тұлғасы болып табылады.

2. Басқа да мемлекеттік органдар.

Өздерінің құзыреттер салаларына орай басқа орталық мемлекеттік органдар, жергілікті басқару органдары мен мемлекеттік институттар да Заңда және одан туындайтын заңға тәуелді актілерде көзделгендей дамуға көмек көрсетуге қатыса алады. Іс-қимылдардың келісімділігі мен тиімділігін қамтамасыз ету мақсатында орталық мемлекеттік органдармен үйлестіруді, мысалы ДРК көрсету жөніндегі ведомствоаралық жұмыс органын құру арқылы нығайту және институттандыру қажет.

3. ДРК саласындағы ұлттық оператор.

ДРК саласындағы ұлттық оператор ДРК-ні іске асыруға, оның ішінде тиісті жобаларды айқындауға, оларды әзірлеуге, СІМ-ге ұсыныстар беруге, сатып алу рәсімдерін ұйымдастыруға (мемлекеттік тапсырыс және гранттар нысанында), шарттарға қол қоюға, жобалардың мониторингіне, жүйелі есеп-қисап беруге және ақпараттық қамтамасыз етуге жауап береді, сондай-ақ Қазақстан Республикасының ДРК саласындағы міндеттерді тиімді шешу үшін Заңға қайшы келмейтін басқа да функцияларды орындайды.

ДРК саласында мемлекеттік емес мүдделі тараптармен әріптестік

Қазақстанның жеке компаниялары мен кәсіпкерлері Қазақстан Республикасы ДРК жүйесінің маңызды әріптестері болып табылады. Үкіметтік емес ұйымдармен (бұдан әрі – ҮЕҰ) және ғылыми топтармен жүзеге асырылатын ынтымақтастық Қазақстан Республикасының ДРК-де маңызды рөл атқаратын болады.

1. Жеке сектор.

Жеке сектордағы халықаралық үрдістерді – жеке инвестициялардың әріптес елдердің әлеуметтік-экономикалық дамуына, кәсіпкерлікті дамытуға және жұмыс орындарын ашуға әсерін ескере отырып, сондай-ақ ұлттық экономикалық мүдделерді назарға ала отырып, жеке секторды дамуға көмекке тартуға жәрдемдесудің маңызы зор.

Қазақстан Республикасының ДРК жеке сектордың атқаратын рөлі өте маңызды болып табылады. Лайықты жұмыс орындарын ашу, экономикалық қызметке, әсіресе әйелдер мен жастардың қатысуы және салық салынатын базаны дамыту мақсатында жергілікті қосылған құнды жасау дамушы елдерде орнықты өсудің негізгі құрамдас бөлігі болып табылады. Қазақстан Республикасының ДРК жеке инвестициялардың синергиясы мен өзара толықтырушылығын қолдау үшін жеке сектормен әріптестік нығайтылатын болады.

2. Азаматтық қоғам.

ҮЕҰ күшті жақтары елдің азаматтық қоғамы мен халықтың аса кедей топтарының әл-ауқатын жақсартуға жәрдемдесу бойынша бай тәжірибе арасындағы тікелей байланыстан көрінеді. ҮЕҰ-ны даму жөніндегі қызметке тартуға жәрдемдесе отырып, Қазақстан Республикасының ДРК олардың әлеуетін және халықаралық беделін нығайтуға ұмтылатын болады.

ДРК-нің тиімді және нәтижеге бағдарланған басқару жүйесі

Қазақстан Республикасының ДРК жүйесі ДРК-ні тиімді және нәтижеге бағдарланған басқарудың жалпы қабылданған стандарттары негізінде жұмыс істейтін болады, олар ДРК саласында халықаралық озық практика мен рәсімдерге, мысалы ДЖК стандарттарына негізделеді.

1. Жобаларды басқару жүйесі.

ДРК жобаларын тиімді басқару үшін жобалық циклді басқару жүйесі пайдаланылатын болады. Атап айтқанда, екіжақты даму жобалары үшін жобалау циклінің әдіснамасы әзірленеді. Әдіснамада жобалау циклінің барлық, оның ішінде жобаларды бағдарламалау, айқындау, қалыптастыру, іске асыру және бағалау кезеңдеріндегі қадамдар сипатталатын болады. Құжатта жобалау циклінің әрбір кезеңі айқындалып, жекелеген қатысушылар орындауы тиіс рәсімдер белгіленеді, сондай-ақ жобаларда пайдаланатын құжаттарға қойылатын талаптар көзделетін болады.

2. Мониторинг.

Даму саласындағы басқару жүйесінің маңызды элементі мониторинг және бағалау болып табылады. Мониторинг жобалар немесе бағдарламалар менеджерлері мен донорларды қол жеткізілген нәтижелер және бөлінетін ресурстар туралы ақпаратпен қамтамасыз ету үшін даму саласындағы қызмет туралы деректерді жүйелі түрде жинауды білдіреді. Дамуға көмек жобаларының мониторингін СІМ ҚР ШМ-нің, Қазақстан Республикасының тиісті мемлекеттік органдарының және ДРК саласындағы Ұлттық оператордың жәрдемімен жүзеге асырады.

3. Бағалау.

Бағалау даму саласындағы шаралардың өзектілігі, тиімділігі, ықпалы мен орнықтылығы тұрғысынан олардың табыстылығын жүйелі және объективті бағалауды қамтамасыз етеді. Кешенді бағалау жаңа бағдарламаларды немесе жобаларды әзірлеу, сондай-ақ қандай да бір елде немесе секторда қосымша қаражат бөлу туралы шешімдер қабылдау үшін кері байланысты қамтамасыз етеді. Бағалау даму саласында келешектегі іс-шараларды жақсартуға арналған ұсынымдарды тұжырымдай отырып, даму саласындағы ынтымақтастық бағдарламаларының сапасы мен инновациялығын арттыруға ықпал етеді.

Бағалау Қазақстан Республикасы ДРК жүйесінің ерекшелігіне бейімделген халықаралық стандартталған әдістер негізінде жүргізіледі. Даму саласындағы ынтымақтастықтың институционалдық құрылымы шеңберінде бағалау жүргізу үшін негізгі жауапкершілік СІМ-ге жүктеледі.

Ашықтық және есеп берушілік

Заңға сәйкес СІМ Қазақстан Республикасының Үкіметіне жыл сайын ДРК-нің іске асырылу барысы туралы есеп береді. Қазақстандық халықаралық даму жөніндегі агенттік пен желілік министрліктер СІМ-ге оның сұрау салуы бойынша есептер береді.

Дамуға көмекке жұмсалатын ресурстар бойынша есептіліктің ашықтығы ЭЫДҰ ДЖК талаптарының бірі болып табылады, оны дәстүрлі донорлар да, жаңа донорлар да сақтайды. ЭЫДҰ статистикалық есептілік жөніндегі стандарттарына сәйкес келетін ақпараттық дерекқор дамуға көрсетілетін көмек бойынша есептілік ұсынуда Қазақстанның әлеуетін нығайтудың маңызды элементтерінің бірі болып табылады.

Қазақстан Республикасының ДРК басқа ведомстволардың, ҮЕҰ-ның, бизнестің, ғылыми топтардың, сондай-ақ басқа да мүдделі тұлғалардың қатысуымен жария талқылаулар үшін ашық болып табылады.

Дамуға көмек туралы барлық тиісті ақпарат ДРК мәселелеріне арналған арнайы веб-сайтта жарияланатын болады, оған Қазақстандық халықаралық даму жөніндегі агенттік әкімшілік етеді.

Кадрлық қамтамасыз ету

Қазақстан Республикасы дамуға көмекке жұмсайтын қаражат көлемін тиімді пайдалану және осы бағдарламалық құжатқа негізделетін міндеттердің кең ауқымын орындау үшін тиісті кадрлық қамтамасыз ету қажет. Бұл қызметкерлердің жеткілікті санын табуды ғана емес, олардың біліктілігінің, әсіресе, СІМ-де, басым елдердегі ҚР ШМ және ДРК саласындағы Ұлттық операторда тиісті деңгейін қамтамасыз етуді білдіреді.

Тиісті жобаларды айқындау және әзірлеу, сондай-ақ оларды іске асыру мониторингі бойынша маңызды міндеттерді орындайтын, әріптес елдердегі ҚР ШМ әріптес елдердегі мемлекеттік және басқа да мүдделі тараптар, сондай-ақ Қазақстанның субъектілері үшін маңызды байланыс болып табылады. ҚР ШМ ДРК саласындағы кадрлық әлеуетін, оның ішінде тиісті жергілікті кадрларды жалдау арқылы үнемі күшейту қажет болады.

7. Жұртшылыққа ақпарат беру

Қоғамдық және саяси қолдау Қазақстан Республикасының ДРК тиімді қызметі және осы саладағы сандық және сапалық өзгерістерге қол жеткізу үшін маңызды алғышарт болып табылады. Қоғамдық қолдау қаржыландыру және білім көздеріне қол жеткізуге де оң әсерін тигізуі мүмкін. Сондықтан жұртшылыққа ДРК туралы ақпарат беруді арттыру маңызды міндет болып табылады, өйткені ол ынтымақ сезімін дамытып, ел ішінде тұтыну мен өндірудің орнықты модельдерін дамытуға, сондай-ақ тұтастай жаһандық тепе-теңсіздікті азайтуға және қоршаған ортаны қорғауды күшейтуге ықпал етеді.

СІМ дамуға көмектің негізгі үйлестірушісі ретінде үнемі даму саласындағы саяси қолдауды нығайтуға, ынтымақтастыққа ұмтылады. Министрлік даму мақсатында ынтымақтастық бойынша Қазақстан Республикасы Парламентіндегі талқылауларға қатысуға белсенді түрде ұмтылады.

СІМ мен ДРК саласындағы Ұлттық оператор жұртшылыққа ақпарат беруді арттыру жөніндегі іс-шараларды жүзеге асыратын болады; мысалдар тиісті құжаттар мен жарияланымдар шығаруды, веб-сайтты пайдалануды, журналистермен жұмыс жасауды, конференциялар, семинарлар, көрмелер және т.б. ұйымдастыруды қамтиды. Оған қоса, үкіметтік емес және ғылыми секторлардың қызметіне қаржылық қолдау көрсетілетін болады.

Қазақстан Республикасының әріптес елдердегі донор ретіндегі рөлі туралы хабардарлықты жоғарылату тағы бір маңызды фактор болып табылады. Бұл тұрғыда әріптес елдердегі ҚР ШМ-ға ерекше рөл беріледі.

О проекте Указа Президента Республики Казахстан "Об утверждении основных направлений государственной политики Республики Казахстан в сфере официальной помощи развитию на 2017 - 2020 годы"

Постановление Правительства Республики Казахстан от 23 декабря 2016 года № 841

Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:

внести на рассмотрение Президента Республики Казахстан проект Указа Президента Республики Казахстан "Об утверждении основных направлений государственной политики Республики Казахстан в сфере официальной помощи развитию на 2017 – 2020 годы".

Премьер-Министр Республики Казахстан

Б. Сагинтаев

Об утверждении основных направлений государственной политики Республики Казахстан в сфере официальной помощи развитию на 2017 – 2020 годы

В соответствии с подпунктом 1) статьи 6 Закона Республики Казахстан от 10 декабря 2014 года "Об официальной помощи развитию" ПОСТАНОВЛЯЮ:

1. Утвердить прилагаемые основные направления государственной политики Республики Казахстан в сфере официальной помощи развитию на 2017 – 2020 годы.

2. Настоящий Указ вводится в действие со дня его подписания.

Президент Республики Казахстан

Н. Назарбаев

УТВЕРЖДЕНЫ Указом Президента Республики Казахстан от "" 2017 года №

Основные направления государственной политики Республики Казахстан в сфере официальной помощи развитию на 2017 – 2020 годы Введение

Благодаря динамичному улучшению экономической ситуации в стране и осознавая свою ответственность в международных и региональных отношениях, Республика Казахстан готова решать глобальные и региональные проблемы устойчивого развития, а также усилить свою роль на мировой арене. Будучи региональным экономическим лидером, Казахстан считает участие в международных усилиях по оказанию помощи глобальному развитию необходимым элементом своей внешней политики.

Целью настоящего документа является определение основных целей, принципов и направлений, которых следует придерживаться Республике Казахстан для укрепления своей позиции в качестве донора, повышения узнаваемости и эффективности оказываемой помощи развитию и выполнения своих международных обязательств. В соответствии со Стратегией "Казахстан 2050" это позволит укрепить доверие к Казахстану и продемонстрировать его приверженность решению глобальных и региональных проблем.

Основные направления государственной политики Республики Казахстан в сфере официальной помощи развитию (далее – ОПР) соответствуют целям и направлениям национальной внешней политики, экономической политики и политики в области безопасности, а также согласованным на международном уровне целям и принципам в области развития, сочетая в себе национальные интересы и международные обязательства.

Основные направления также отражают актуальность выводов форума высокого уровня по повышению эффективности внешней помощи в Пусане (декабрь 2011 год) о важности участия новых доноров из числа динамично развивающихся стран с переходной экономикой в оказании помощи развитию.

Более активная и четко оформленная политика Казахстана в сфере содействия международному развитию отвечает его национальным интересам, поскольку такая политика будет способствовать стабилизации социально-экономической и политической ситуации в странах-партнерах, предотвращению незаконной миграции, укреплению борьбы с терроризмом и экстремизмом, формированию пояса добрососедства, укреплению международных позиций и позитивного имиджа Казахстана. Создание национальной системы ОПР фактически закладывает основу для совершенно новой области экономической деятельности в Республике Казахстан – области международного развития. Создание такой области деятельности позволяет инвентаризировать и систематизировать опыт в различных сферах деятельности, знаний и конкурентных преимуществ Республики Казахстан, а также дает стимул для развития тех сфер и того потенциала, которые в настоящее время еще недостаточно развиты или отсутствуют в стране.

Основываясь на своем предыдущем опыте как в области помощи развитию, так и гуманитарной помощи, Казахстан предпринял конкретные шаги по созданию институциональной, законодательной и стратегической основы национальной системы ОПР. Принятием Закона Республики Казахстан от 10 декабря 2014 года "Об официальной помощи развитию" (далее – Закон) была заложена институциональная основа системы ОПР Республики Казахстан, которая состоит из Министерства иностранных дел Республики Казахстан (далее – МИД), оператора в сфере ОПР (Казахстанское агентство содействия международному развитию "KazAID") и отраслевых министерств. Данная система была создана на основе вышеуказанных принципов, а также консультаций с международными организациями и донорами (Программа развития ООН (далее – ПРООН), Агентство США по международному развитию (далее – ЮСАИД), Немецкое агентство по международному развитию, Организация экономического сотрудничества и развития (далее – ОЭСР) и другие) и опыта по созданию национальных систем ОПР в других странах.

Таким образом, Казахстан сделал важный практический шаг на пути к присоединению к усилиям традиционных и новых стран-доноров для содействия международному развитию на систематической основе. Такой шаг является тем более важным и ценным, учитывая тот факт, что он был сделан в период сокращения бюджетов традиционных доноров, в то время как количество вызовов международному и региональному развитию остается на высоком уровне.

1.Контекст глобального сотрудничества в целях развития Текущие вызовы глобального развития

За последнее время в мире произошли огромные изменения. В определенном смысле последние несколько десятилетий были наиболее успешным периодом в развитии человеческого потенциала. Тем не менее отрицательные аспекты экономического роста имеют серьезные последствия: рост экономического развития в некоторых регионах мира привел к увеличению потребления, что в совокупности с другими актуальными глобальными вызовами (рост численности населения, урбанизация, изменение климата, миграция, загрязнение окружающей среды и т.д.) угрожает устойчивости развития.

Более того, в результате глобального экономического и финансового кризиса многие страны сталкиваются с социальным неравенством и безработицей, что приводит к росту риска напряженности и конфликтов. Нестабильность характерна и для глобальной безопасности в связи с увеличением таких угроз, как организованная преступность, международный терроризм, незаконная миграция или стихийные бедствия.

Несмотря на определенный прогресс в достижении целей развития тысячелетия (далее – ЦРТ), которые больше чем когда-либо помогли обратить внимание мирового сообщества на нужды беднейших и способствовали глобальному политическому консенсусу для оказания им помощи, что, в свою очередь, помогло добиться значительных изменений в уровне оказываемой ОПР, результаты по всему миру оказались неравномерными. Промежуточные отчеты свидетельствуют о том, что значительное сокращение числа людей, живущих в условиях крайней бедности, объясняется главным образом экономическим ростом в Азии, в частности, Китае, в то время как в других частях мира, в основном Африке к югу от Сахары, был достигнут лишь незначительный прогресс.

Число людей, живущих в условиях крайней бедности, все еще очень велико – около 1,2 млрд. человек, в то время как основные потребности еще большего числа людей не находят удовлетворения. В таких областях, как охрана материнства, репродуктивное здоровье, доступ к основным санитарным услугам целей по развитию едва ли удастся достичь в ближайшее время. Две трети ресурсов, которые дает природа, в том числе плодородная земля, чистая вода и воздух, находятся в состоянии упадка, а изменение климата и утрата биоразнообразия близки к таким пределам, после которых их последствия окажут необратимое воздействие на людей и окружающую среду.

В этом контексте цели устойчивого развития (далее – ЦУР), которые направлены на достижение как невыполненных ЦРТ, так и новых ключевых потребностей в области развития, в частности, в таких сферах, как государственное управление, неравенство, урбанизация, индустриализация, предоставляют всеобъемлющие руководящие принципы для всех доноров и других действующих участников процесса развития.

Основные проблемы развития в Центральной Азии

Несмотря на достижение государствами Центральной Азии последовательного прогресса в течение последних 20 лет и сохранение стабильности в регионе, текущая ситуация в регионе характеризуется сочетанием социально-экономических проблем, маргинализацией в обществе, недостатками в сфере верховенства закона, религиозным экстремизмом, межэтнической напряженностью и ростом организованной преступности.

Региональной стабильности угрожают нерешенные пограничные споры, напряженность в отношении использования общих водных ресурсов и потребности в энергии, маргинализация вопросов прав человека, незаконная миграция, незаконный оборот наркотиков, терроризм и другие формы организованной преступности. Такие тенденции требуют согласованных усилий со стороны всех стран Центральной Азии для выработки эффективных мер реагирования, и в этом отношении роль Казахстана в качестве регионального экономического лидера незаменима. Чем более стабильными, демократическими и процветающими будут страны, тем более устойчивыми они будут к внешним угрозам.

Еще одну проблему представляют последние события в Афганистане, которые влияют на стабильность в Центральной Азии в целом, поскольку существует потенциальная угроза террористических и экстремистских актов, связанных со снижением уровня контроля за территорией Афганистана после вывода Международных сил содействия безопасности. Нестабильность в Афганистане, особенно на севере страны, может привести к росту и без того высокого уровня незаконного оборота наркотиков и организованной преступности, увеличению числа беженцев и активизации деятельности радикальных или преступных группировок, направленной на дестабилизацию ситуации в соседних регионах для продвижения своих радикальных или преступных целей. Тем не менее Афганистан следует рассматривать не как угрозу, а как возможность для развития экономического сотрудничества в регионе.

Реакция международного сообщества на глобальные вызовы и повестка дня в области развития на период после 2015 года

Вышеуказанные вызовы требуют поиска эффективных решений в рамках глобальных партнерств стран-доноров, новых стран-доноров, стран-партнеров, гражданского общества, частного и научного секторов, международных институтов и других заинтересованных сторон. Как развитые, так и развивающиеся страны являются равными партнерами в этих общих усилиях.

Мировым сообществом принята повестка дня в области развития на период после 2015 года. Новые цели – ЦУР – отражают сегодняшнюю политическую ситуацию, вызовы в области охраны здоровья и окружающей среды и требуют выработки межсекторального и прозрачного подхода с учетом интересов всех заинтересованных сторон. Эти цели направлены на устойчивое развитие и охватывают экономические, социальные и экологические аспекты устойчивости.

Новая система должна быть инклюзивной и применяться ко всем на основе партнерства между всеми странами, а также с гражданским обществом и частным сектором. Все страны должны вносить свой вклад в достижение глобальных целей и быть подотчетными перед своими гражданами и международным сообществом. Партнерство должно основываться на общечеловеческих ценностях, таких как права человека, эффективное государственное управление, верховенство закона, поддержка демократических институтов, инклюзивность, недискриминация и гендерное равенство.

Страны всего мира должны взаимодействовать друг с другом и вносить максимально возможный вклад в реализацию повестки дня в области развития после 2015 года, должны принять соответствующую политику, которая позволит им участвовать в достижении ЦУР в соответствии с их возможностями. Усилия должны быть в равной степени направлены на создание надлежащих стратегий и мобилизацию достаточных финансовых ресурсов для их реализации, поскольку такие стратегии и финансовые ресурсы взаимозависимы: политическая среда, ориентированная на результат, является неотъемлемым условием для того, чтобы финансирование имело реальный эффект; а финансирование, в свою очередь, должно активно содействовать стимулированию и мобилизации других средств достижения поставленных целей, например, созданию благоприятной политической среды, развитию человеческого и институционального потенциала, развитию торговли, инноваций, стимулированию частных инвестиций.

Казахстан принимал активное участие в процессе выработки ЦУР, достижении ЦРТ и одним из первых оповестил международную общественность о достижении целевых показателей по ряду ЦРТ, включая искоренение крайней бедности и голода, повышение доступа к начальному образованию и достижение гендерного равенства в сфере среднего образования. Республика Казахстан принимала активное участие в обсуждении нового комплекса целей и готова внести свой вклад в достижение целей пост-2015 всеми доступными средствами.

2. ОПР как составная часть внешней политики Республики Казахстан Законодательная и стратегическая базы

Законодательная база в сфере ОПР обеспечивается Законом и Законом Республики Казахстан от 10 декабря 2014 года "О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам официальной помощи развитию", которые заложили правовые основы для более комплексной системы ОПР. Необходимость в законодательном регулировании была обусловлена увеличением объемов международной помощи Республики Казахстан, а также необходимостью совершенствования системы и прояснения роли основных участников системы ОПР.

Стратегическую базу составляет Концепция Республики Казахстан в сфере ОПР (2013 года), в которой определены основные задачи, которые предстоит выполнить в два этапа с целью построения системы ОПР Республики Казахстан.

В более широком плане стратегическая база ОПР Республики Казахстан основывается на Конституции Республики Казахстан, Стратегии "Казахстан-2050" (Послание Президента Республики Казахстан народу Казахстана от 14 декабря 2012 года), Концепции внешней политики Республики Казахстан на 2014 – 2020 годы, Плане нации – 100 конкретных шагов по реализации пяти институциональных реформ, Уставе Организации Объединенных Наций (далее – ООН), Декларации тысячелетия ООН и других международных документах в области содействия развитию, а также соответствующем международном опыте.

Цели ОПР Республики Казахстан

Помощь развитию является составной частью внешней политики Республики Казахстан. Стратегическая цель политики Казахстана в области ОПР заключается в искоренении бедности в развивающихся странах, содействии созданию рабочих мест и повышению производительности, а также обеспечении безопасности и процветания на основе эффективного партнерства для того, чтобы позволить странам-партнерам реализовать свои цели в области развития.

Республика Казахстан осознает, что сама по себе помощь недостаточна и ключевыми стимулами социально-экономического развития являются устойчивый экономический рост, интеграция развивающихся стран в международную торговлю, демократические формы государственного управления, социальное развитие и охрана окружающей среды.

Сотрудничество в области развития способствует развитию политических, экономических, торговых, экологических, культурных, научных и других отношений Республики Казахстан со странами-партнерами, а также укреплению глобальной безопасности, стабильности и предотвращению конфликтов, направлено на укрепление интеграции Республики Казахстан в систему региональных и международных отношений.

Республика Казахстан поддерживает развитие стран-партнеров, исходя из их национальных интересов, партнерских отношений с Республикой Казахстан и международной ситуации. Через помощь развитию Казахстан намерен развивать региональное сотрудничество, оказывать помощь для решения региональных проблем, включая решение экологических и других проблем в рамках международных договоров, а также иных своих обязательств в сфере ОПР.

Принципы ОПР Республики Казахстан

Политика Республики Казахстан в сфере ОПР основывается на международных нормах и принципах сотрудничества в области развития, установленных Парижской декларацией по повышению эффективности внешней помощи (2005 год), Аккрской программой действий (2008 год) и Пусанским итоговым документом (2011 год). Одновременно она соответствует национальным интересам и законодательству Республики Казахстан, а также уважает суверенитет, национальные интересы и законы стран-партнеров.

Республика Казахстан будет способствовать положительному развитию в странах-партнерах посредством поддержки следующих универсальных принципов, а также стремиться обеспечивать их учет в различных проектах развития на всех этапах проектного цикла.

1. Уважение основных прав человека, экономических, социальных и трудовых прав бенефициаров проекта, включая гендерное равенство.

Вся деятельность Казахстана в рамках помощи развитию будет способствовать реализации прав человека в соответствии со Всеобщей декларацией прав человека и другими международными инструментами по правам человека. Помощь будет направлена на обеспечение гендерного равенства благодаря конкретным проектам, нацеленным на расширение прав и возможностей женщин.

2. Эффективное государственное управление.

Республика Казахстан будет поддерживать развитие эффективного государственного управления посредством реализации конкретных проектов, нацеленных на улучшение государственного управления на центральном и местном уровнях, с вовлечением местного населения в процессы принятия решений относительно форм проектов ОПР Республики Казахстан, а также путем обеспечения прозрачности на всех этапах проектного цикла.

3. Охрана окружающей среды и климата.

Поскольку окружающая среда является фундаментальной основой устойчивого развития, Республика Казахстан будет уделять особое внимание окружающей среде путем включения экологических аспектов во все этапы оказываемой помощи развитию. Мероприятия будут включать оценку воздействия проектов ОПР Республики Казахстан на окружающую среду и изменение климата, оценку устойчивости результатов проектов и оценку чувствительности проектов к последствиям изменения климата в тех случаях, когда проведение таких оценок является целесообразным.

4. Чувствительная к конфликтам помощь развитию.

Все мероприятия Республики Казахстан, проводимые в рамках помощи развитию, будут направлены на удовлетворение интересов всех соответствующих социальных групп страны-партнера во избежание возникновения конфликтов, вызываемых оказываемой помощью.

Ключевые принципы ОПР Республики Казахстан включают эффективность помощи, взаимную подотчетность и прозрачность использования ресурсов. Казахстан будет адаптировать свою помощь развитию к потребностям и целям стран-партнеров, определенным в их национальных стратегиях развития, и направлять свои усилия на достижение измеримых результатов ОПР.

Прозрачность и подотчетность принятия решений по оказанию и использованию ОПР будут соответствовать международным стандартам. В связи с этим Казахстан будет информировать общественность и публиковать подробные годовые отчеты по государственным расходам на цели международного развития. Аналогичные подотчетность и прозрачность ожидаются и от стран-партнеров.

Казахстан стремится к усилению согласованности политики в области развития. В связи с этим географические и секторальные приоритеты были выбраны в соответствии с целями внешней политики и другими политическими целями Казахстана (региональная политика, национальная политика, политика в области безопасности, внешняя экономика, защита климата, наука, культура).

Сравнительные преимущества Казахстана в области ОПР

После обретения в 1991 году независимости Казахстан достиг внушительного прогресса. Различные реформы привели к формированию эффективной налогово-бюджетной системы, укреплению государственного управления и делового климата и улучшению социальных услуг и инфраструктуры для поддержания роста. Согласно официальным статистическим данным Казахстан имеет намного лучшие показатели по сравнению с рядом стран ОЭСР как по общему уровню занятости, так и разнице в возможностях для трудоустройства для мужчин и женщин.

В соответствии со Стратегией "Казахстан-2050" Республика Казахстан намерена войти в число 30 наиболее развитых стран мира. Обозначенные Президентом Республики Казахстан Назарбаевым Н.А. в мае 2015 года 100 конкретных шагов по реализации пяти институциональных реформ (формирование профессионального государственного аппарата, обеспечение верховенства закона, индустриализация и экономический рост, идентичность и единство, формирование подотчетного государства) являются ответом на глобальные и внутренние вызовы и одновременно планом нации по вхождению в тридцатку развитых государств в современных условиях. План закладывает основу для коренных преобразований, направленных на укрепление государственности, достижение экономического прогресса, повышение эффективности деятельности государственного аппарата и защиту прав и интересов граждан Казахстана.

Ноу-хау и практический опыт, динамично накапливаемый в ходе такой экономической и социальной трансформации в политически, экономически и финансово стабильную страну, являются активом, которым Казахстан может поделиться с менее развитыми странами, особенно с соседними странами в центральноазиатском регионе. Это позволит Казахстану эффективно поддерживать устойчивое социально-экономическое развитие стран-партнеров и предложить им решения для повышения качества жизни.

Наибольшие сравнительные преимущества Казахстан имеет в области технических и организационных знаний и опыта, накопленных его экспертами. Повышение человеческого и институционального потенциала, оказание основных услуг и применение передовых технологий являются одними из наиболее важных условий для развития. Именно поэтому особый акцент в политике Казахстана в области помощи развитию делается на обучении, передаче знаний и обмене опытом. Национальные семинары, а также образовательные и учебные заведения могут играть ключевую роль в наращивании такого потенциала стран-партнеров.

В частности, Казахстан может предложить свои ноу-хау в сферах экономического и социального развития (включая области образования и здравоохранения), сельского хозяйства, управления водными ресурсами, охраны окружающей среды и реформирования государственного управления.

В области экономического развития Казахстан имеет опыт по созданию стабильного делового климата. В стране сформированы знания о том, как поддерживать развитие отечественного рынка и отечественного производственного потенциала и как строить инфраструктуру для поддержания институтов рыночной экономики и развития торговли. Страна продемонстрировала свою вовлеченность и поддержала применение современных технологий, что привело к улучшению бизнес-среды. Инновационный подход Правительства в отношении частного сектора и активизация усилий в области реформ в создании благоприятного бизнес-климата способствовали росту позиции Казахстана в рейтинге бизнес-среды с 74 места в 2010 году до 41 места в 2015 году, таким образом, государство оказалось среди ведущих реформаторов в сфере создания благоприятных условий для ведения бизнеса.

Сельское хозяйство является важной отраслью экономики Казахстана, который входит в число ведущих производителей пшеницы. Страна может поделиться своим опытом по применению соответствующих сельскохозяйственных технологий и практик ведения устойчивого сельского хозяйства и выращивания подходящих сельскохозяйственных культур. Казахстан также обладает знаниями о том, как развивать предпринимательство в сельском хозяйстве и таким образом обеспечивать процветание для фермеров, создавать новые рабочие места, обеспечивать более высокий уровень доходов и более высокое качество жизни на селе.

Еще одной областью, где Казахстан добился большего успеха по сравнению с другими странами, является социальное развитие. Качественные улучшения наблюдаются на всех уровнях образования, в том числе начальном и профессионально-техническом образовании. В 2010 и 2011 годах Казахстан занимал первую позицию по Индексу развития образования для всех организаций ООН по вопросам образования, науки и культуры (далее – ЮНЕСКО) благодаря обеспечению всеобщего начального образования (99 %), грамотности взрослых (99,6 %) и гендерного равенства (99,3 %). Стратегический план развития Республики Казахстан до 2050 года включает в себя адаптацию системы образования к новой социально-экономической среде. За последние годы Правительством Республики Казахстан были проведены важные реформы в секторе здравоохранения, в результате чего повсеместно по стране были достигнуты значительные улучшения по многим показателям.

Охрана окружающей среды является областью, имеющей первостепенную важность для Казахстана, поскольку загрязнение окружающей среды имело негативное воздействие на состояние здоровья населения страны. Казахстан имеет опыт по решению важных проблем, связанных с износом инфраструктуры водоснабжения и санитарии, потреблением воды, повторным использованием и переработкой, загрязнением воды и обезвоживанием, а также устойчивым управлением природными ресурсами. Для решения этих комплексных вызовов Правительством были приняты Концепция перехода Казахстана к зеленой экономике и соответствующее национальное законодательство, тесно увязанное с ключевыми целями Стратегии "Казахстан-2050". Казахстан может поделиться со странами-партнерами практическими знаниями в области охраны окружающей среды и управления водными ресурсами.

Сектор государственных финансов является потенциальным источником опыта, который может быть передан другим странам. Казахстан успешно провел реформы в секторе государственных финансов, укрепил фискальный сектор и готов предложить свои знания по обеспечению эффективного, продуктивного и прозрачного управления государственными ресурсами странам-партнерам.

3. Форматы сотрудничества Республики Казахстан в сфере ОПР Двусторонняя помощь развитию

Двусторонняя форма помощи развитию играет важную роль в качестве инструмента внешней политики и в то же время способа повышения потенциала ОПР Республики Казахстан и ее деятельности на международном уровне, помогает Республике Казахстан развивать стратегическое сотрудничество со странами-партнерами и укреплять свои позиции в регионе. Двусторонняя помощь, оказываемая субъектами Казахстана, играет важную роль в обеспечении поддержки ОПР Республики Казахстан внутри страны, поскольку ее результаты являются более очевидными для общественности Казахстана.

Многостороннее сотрудничество в области развития

Республика Казахстан сотрудничает с рядом международных организаций, которые стремятся сократить бедность в мировом масштабе. Страна присоединяется к совместным мероприятиям, организуемым ООН, международными финансовыми институтами и другими межправительственными организациями. Способы участия Республики Казахстан в работе международных организаций разнообразны: путем непосредственного участия казахстанских экспертов в конкретных проектах развития, реализуемых различными организациями, или внесения взносов на конкретные виды деятельности, проводимые организациями в развивающемся мире, с внесением взносов в бюджеты таких организаций. Помимо обязательных взносов, обусловленных членством страны в определенной организации, Республика Казахстан предоставляет ряду организаций добровольное финансирование.

Целью Республики Казахстан является активное участие в процессах принятия решений многосторонних организаций и институтов, членом которых является Казахстан, чтобы их деятельность максимально отражала ценности, приоритеты внешней политики и сотрудничества в области развития Республики Казахстан. В то же время важно найти взаимосвязь и синергию между деятельностью многосторонних организаций в области развития и двусторонней помощью, оказываемой Республикой Казахстан.

Международное сотрудничество через международные организации дает Республике Казахстан возможность использовать хорошо зарекомендовавшие себя институциональные механизмы оказания помощи развитию, а также процессы координации и гармонизации, системы финансового контроля, технический потенциал и знания этих организаций.

Финансирование на цели развития, распределяемое через многосторонние каналы, состоит в основном из обязательных и добровольных взносов в международные организации, финансовые институты и фонды (ООН, Всемирного Банка и т.д.). Решения касательно членства Казахстана в различных организациях и добровольных взносов на цели ОПР принимаются в соответствии с принципами, целями и основными географическими и секторальными приоритетами политики в сфере ОПР Республики Казахстан и особенностями сотрудничества Республики Казахстан с каждой отдельной организацией.

Сотрудничество с ООН и агентствами ООН

Членство в ООН является одной из фундаментальных основ внешней политики Республики Казахстан. Приоритеты Республики Казахстан в ООН основываются на всеобщих ценностях многосторонних отношений, равенства, прозрачности, уважения свобод и прав человека, мира и безопасности, укрепления социально-экономического и экологического развития. Казахстан является активным членом практически всех специализированных учреждений ООН, двух региональных комиссий (Евразийская экономическая комиссия и Экономическая и социальная комиссия ООН для Азии и Тихого океана), периодически избирается членом ряда функциональных комиссий Экономического и социального совета ООН, а также членом исполнительных советов Детского фонда ООН (далее – ЮНИСЕФ), ЮНЕСКО, ООН-Женщины.

Казахстан готов продолжить активное сотрудничество с организациями и специализированными учреждениями ООН, в том числе с ПРООН, ЮНИСЕФ, Продовольственной и сельскохозяйственной организацией, Программой ООН по окружающей среде, ЮНЕСКО, Всемирной организацией здравоохранения, Фондом ООН в области народонаселения, Программой ООН по населенным пунктам, Всемирной продовольственной программой, Международной организацией труда и другими.

Сотрудничество с международными финансовыми институтами

Правительство Казахстана планирует расширять сотрудничество с различными международными финансовыми институтами в целях достижения максимальной эффективности стратегических приоритетов. Финансирование в области развития будет направлено на поддержку программ международных финансовых институтов, работающих в регионе, таких как, например, Международный Банк Реконструкции и Развития, Европейский Банк Реконструкции и Развития, Азиатский Банк Развития, Азиатский Банк Инфраструктурных Инвестиций, Исламский Банк Развития, Европейский инвестиционный банк и т.д., с целью содействия дальнейшему развитию в Центральной Азии.

Сотрудничество с другими организациями, работающими в сфере оказания помощи развитию

Республика Казахстан рассматривает ОЭСР в качестве авторитетной структуры, предоставляющей общепризнанные рекомендации, основанные на анализе лучшего опыта передовых стран. В области развития ключевым подразделением Организации является Комитет содействия развитию (далее – КСР). Казахстан, имея официальный статус в КСР, готов максимально участвовать в его деятельности.

Тесное сотрудничество Правительства Казахстана с Международной организацией по миграции (далее – МОМ) и ее региональными программами способствует улучшению координации и согласованности по трансграничным вопросам, а также позволяет использовать конкурентные преимущества присутствия МОМ во многих странах.

Трехстороннее сотрудничество

Проекты, совместно финансируемые с другими донорами (как двусторонними, так и многосторонними) в третьих странах, являются эффективной формой сотрудничества в области развития. Софинансирование деятельности, направленной на развитие, позволяет субъектам Казахстана укреплять собственный потенциал и применять свои сравнительные преимущества на новых территориях и в новых сферах. Такой вид помощи оказывается посредством существующих или новых трастовых фондов Всемирного Банка, институтов ООН и других организаций или в сотрудничестве с другими двусторонними донорами. Трехсторонние проекты могут быть поддержаны в рамках грантовых схем казахстанского механизма ОПР.

Географические приоритеты

При определении географических приоритетов ОПР Республики Казахстан учитывались вызовы глобального развития, национальный потенциал и имеющиеся ресурсы. Кроме того, был применен комплекс критериев, основывающихся на предыдущем опыте, традиционных отношениях, а также приверженности стран-партнеров целям развития.

Ниже представлены критерии выбора географических приоритетов на предстоящий период. Порядок их представления не указывает на важность критериев, поскольку их вес сложно выразить в количественном измерении. Данные критерии являются взаимосвязанными и все они отражены в выборе приоритетных стран на предстоящий период:

1) двусторонние отношения и отношения в области развития Казахстана со страной-партнером;

2) уровень потребности страны-партнера в сотрудничестве в области развития (уровень социально-экономического развития);

3) готовность страны-партнера к принятию помощи;

4) разделение труда в деятельности по развитию с другими странами-донорами.

Исходя из вышеуказанных критериев выбора географических приоритетов и сравнительных преимуществ, Республикой Казахстан было принято решение о приоритетном оказании помощи развитию странам Центральной Азии (Кыргызстан, Таджикистан, Туркменистан, Узбекистан) и Афганистану.

При этом для достижения максимального синергетического эффекта в деятельности Республики Казахстан, как части общемировых усилий в сфере развития, казахстанская ОПР также может быть ориентирована на регион Кавказа, Африку, Латинскую Америку, малые островные развивающиеся государства, наименее развитые страны, страны, не имеющие выхода к морю, а также другие регионы.

Для перечисленных стран будет разрабатываться План мероприятий ОПР, как предусмотрено Законом и вытекающими из него подзаконными актами.

Секторальные приоритеты

Секторальные приоритеты учитывают традиционные отношения со странами-партнерами и основываются на тех областях, где Республика Казахстан имеет сравнительные преимущества, специальные знания, опыт и технологии.

Секторальные приоритеты также отражают общие приоритеты международного сообщества. Не менее важно и то, что они учитывают процесс разделения труда с другими донорами. В каждом секторе проекты должны быть максимально взаимосвязанными для обеспечения синергетического и мультипликационного эффекта. Определенные сектора больше подходят для оказания помощи в форме многостороннего взаимодействия, например, посредством финансового вклада и активной работы через международные организации.

Секторальные приоритеты ОПР Республики Казахстан обозначены Законом. Данные приоритеты основаны на международной повестке дня в области развития, сравнительных преимуществах Республики Казахстан и ожидаемых потребностях стран-партнеров.

Также Республика Казахстан намерена сотрудничать в области ОПР по следующим секторальным направлениям:

1. Социальное развитие.

Устойчивое социальное развитие населения является основой развития любого общества. Рост качества и повышение доступности образования, улучшение здоровья и доступность социальной помощи расширяют возможности людей для участия в повышении благосостояния своих сообществ и таким образом способствуют экономическому росту и социальному прогрессу.

2. Управление государственными ресурсами (совершенствование деятельности государственных институтов, ответственных за управление государственными ресурсами; управление государственными финансами; совершенствование фискальной политики; управление государственным долгом).

Республика Казахстан готова оказывать поддержку странам-партнерам по развитию их институционального потенциала, необходимого для эффективного, действенного, прозрачного и ориентированного на результаты управления государственными ресурсами.

3. Региональное развитие.

Региональное развитие способствует улучшению экономического, социального, культурного и экологического благосостояния сообществ, находящихся в экономически сложной ситуации. Поддержка устойчивого экономического развития позволяет повысить качество жизни и поэтому считается необходимым условием для регионального развития. Республика Казахстан будет принимать меры в отношении различных угроз, которые дестабилизируют центральноазиатский регион.

Деятельность ОПР Республики Казахстан по сферам и секторам будет основываться на принципе разделения труда доноров в каждой из приоритетных стран.

4. Механизмы ОПР Республики Казахстан Проекты и программы

Проекты ОПР являются важной формой помощи развитию, оказываемой Казахстаном. Они обеспечивают передачу ноу-хау субъектами Казахстана и, таким образом, играют важную роль в укреплении поддержки ОПР Республики Казахстан со стороны общественности Казахстана.

Проекты реализуются в виде технической помощи посредством консультаций, передачи ноу-хау, семинаров и т.д. или инфраструктурных проектов, особенно в сфере экономического развития. В случае с инфраструктурными проектами, результатами обычно являются строительство новых или реконструкция существующих объектов в приоритетных секторах. Обе формы помощи полностью соответствуют принципу партнерства и позволяют казахстанским экспертам применять свои знания и навыки в выбранных секторах.

Формы ОПР

В период на 2017 – 2020 годы ОПР Республики Казахстан будет осуществляться в формах, предусмотренных Законом.

Важной формой помощи развитию является предоставление государственных стипендий студентам из развивающихся стран для обучения в Казахстане. Государственные стипендии для студентов из развивающихся стран для обучения в государственных ВУЗах Казахстана могут существенно содействовать благоприятному развитию этих стран.

Республика Казахстан в соответствии с решениями Комиссии по вопросам сотрудничества Республики Казахстан с международными организациями направляет добровольные взносы в международные организации, исполнительные органы универсальных международных договоров и прочие международные органы. Данные средства могут быть направлены на конкретные цели и проекты для обеспечения мультипликативного эффекта от двусторонних и многосторонних мероприятий в рамках сотрудничества с международными организациями.

5. Финансовые рамки ОПР Республики Казахстан

Финансирование ОПР Республики Казахстан будет осуществляться в соответствии с источниками, указанными в Законе. Республика Казахстан уведомлена об обязательствах стран-членов ООН по объему ОПР (0,7 % от ВНД).

6. Организация и управление ОПР Республики Казахстан Общая институциональная основа

Институциональная основа сотрудничества Казахстана в области развития установлена в Законе, где четко определены роли уполномоченного органа, оператора и других государственных органов.

1. МИД.

В соответствии с Законом уполномоченным органом в сфере ОПР является МИД. МИД наделяется политическими, стратегическими и программными обязанностями, в частности, готовит программные документы, годовые планы двустороннего сотрудничества в области развития и среднесрочные прогнозы, оценивает эффективность мер по развитию, утверждает проектные предложения и осуществляет управление Казахстанским агентством по международному развитию. МИД выполняет эти задачи в сотрудничестве с другими государственными органами.

Загранучреждения Республики Казахстан (далее – ЗУ РК) в странах-партнерах играют важную роль в определении и разработке соответствующих проектов, включая их реализацию и мониторинг; они являются важным контактным лицом для государственных и других учреждений стран-партнеров, а также всех субъектов, задействованных в реализации ОПР Республики Казахстан.

2. Другие государственные органы.

Исходя из своих сфер компетенций, другие центральные государственные органы, местные органы управления и государственные институты могут также участвовать в оказании помощи развитию, как предусмотрено Законом и вытекающими из него подзаконными актами. В целях обеспечения согласованности и эффективности действий необходимо также укрепить и институционализировать координацию с центральными государственными органами, например, путем создания межведомственного рабочего органа по оказанию ОПР.

3. Национальный оператор в сфере ОПР.

Национальный оператор в сфере ОПР отвечает за реализацию помощи развитию, в том числе, определение соответствующих проектов, их разработку, представление предложений в МИД, организацию процедур закупок (в форме государственного заказа и грантов), подписание договоров, мониторинг проектов, представление регулярной отчетности и информационное обеспечение, а также выполняет иные, не противоречащие законодательству, функции для эффективного решения задач в сфере ОПР Республики Казахстан.

Партнерство с негосударственными заинтересованными сторонами в сфере ОПР

Частные компании и предприниматели Казахстана являются важными партнерами системы ОПР Республики Казахстан. Сотрудничество, осуществляемое неправительственными организациями (далее – НПО) и научными кругами, будет играть важную роль в ОПР Республики Казахстан.

1. Частный сектор.

С учетом международных тенденций в частном секторе – влияния частных инвестиций на социально-экономическое развитие стран-партнеров, развитие предпринимательства и создание рабочих мест, а также принимая во внимание национальные экономические интересы, важно содействовать вовлечению частного сектора в помощь развитию.

Роль, которую может играть частный сектор в ОПР Республики Казахстан, является чрезвычайно важной. Создание достойных рабочих мест, участие в экономической деятельности, в особенности женщин и молодежи, и создание местной добавленной стоимости в целях развития налогооблагаемой базы являются ключевыми составляющими устойчивого роста в развивающихся странах. Для поддержания синергии и взаимодополняемости ОПР Республики Казахстан и частных инвестиций партнерство с частным сектором будет укрепляться.

2. Гражданское общество.

Сильные стороны НПО заключаются в прямых контактах между гражданским обществом стран и богатом опыте содействия улучшению благосостояния беднейших слоев населения. Содействуя вовлечению НПО в деятельность по развитию, ОПР Республики Казахстан будет стремиться к укреплению их потенциала и международного авторитета.

Система эффективного и ориентированного на результат управления ОПР

Система ОПР Республики Казахстан будет действовать на основе общепринятых стандартов эффективного и ориентированного на результат управления ОПР, которые будут базироваться на международной передовой практике и процедурах в сфере ОПР, как, к примеру, стандарты КСР.

1. Система управления проектами.

Для эффективного управления проектами ОПР будет использоваться система управления проектным циклом. В частности, будет разработана методология проектного цикла для двусторонних проектов развития. В методологии будут описаны шаги на всех этапах проектного цикла, в том числе программирование, определение, формулирование, реализация и оценка проектов. В документе будет определен каждый этап проектного цикла, установлены процедуры, которые должны будут выполнять отдельные участники, а также предусмотрены требования к документам, используемым проектами.

2. Мониторинг.

Важными элементами системы управления в области развития являются мониторинг и оценка. Мониторинг предполагает регулярный сбор данных о деятельности в области развития для обеспечения менеджеров проектов или программ и доноров информацией о достигнутых результатах и выделяемых ресурсах. Мониторинг проектов помощи развитию будет осуществляться МИД при содействии ЗУ РК, соответствующих государственных органов Республики Казахстан и Национального оператора в сфере ОПР.

3. Оценка.

Оценка обеспечивает систематическую и объективную оценку успешности мер в области развития с точки зрения их актуальности, эффективности, результативности, воздействия и устойчивости. Комплексная оценка обеспечивает обратную связь для разработки новых программ или проектов, а также принятия решений о выделении дополнительных средств в той или иной стране или секторе. Оценка способствует повышению качества и инновационности программ сотрудничества в области развития, вырабатывая рекомендации для улучшения будущих мероприятий в области развития.

Оценка будет проводиться на основе международных стандартизированных методов, адаптированных к специфике системы ОПР Республики Казахстан. Основная ответственность за проведение оценки в рамках институциональной структуры сотрудничества в области развития возлагается на МИД.

Прозрачность и подотчетность

В соответствии с Законом МИД представляет Правительству Республики Казахстан ежегодный отчет о ходе реализации ОПР. Казахстанское агентство по международному развитию и линейные министерства будут представлять отчеты в МИД по его запросу.

Прозрачность отчетности по ресурсам, расходуемым на помощь развитию, является одним из требований КСР ОЭСР, которое соблюдается как традиционными, так и новыми донорами. Одним из важных элементов в укреплении потенциала Казахстана в представлении отчетности по оказываемой помощи развитию будет являться информационная база данных, соответствующая стандартам ОЭСР по статистической отчетности.

ОПР Республики Казахстан является открытой для публичных обсуждений с участием других ведомств, НПО, бизнеса, научных кругов, а также других заинтересованных сторон.

Вся соответствующая информация о помощи развитию будет публиковаться на специальном веб-сайте, посвященном вопросам ОПР, который будет администрироваться Казахстанским агентством по международному развитию.

Кадровое обеспечение

Для эффективного использования объема средств, расходуемых Республикой Казахстан на помощь развитию, и выполнения широкого спектра задач, основывающихся на настоящем программном документе, необходимо соответствующее кадровое обеспечение. Это означает необходимость не только находить достаточное количество сотрудников, но и обеспечивать соответствующий уровень их квалификации, особенно в МИД, ЗУ РК в приоритетных странах и Национальном операторе в сфере ОПР.

ЗУ РК в странах-партнерах, которые выполняют важные задачи по определению и разработке соответствующих проектов, а также мониторингу их реализации, являются важными контактами для государственных и других заинтересованных сторон в странах-партнерах, а также субъектов Казахстана. Необходимо будет постоянно наращивать кадровый потенциал ЗУ РК в области ОПР, в том числе путем найма соответствующих местных кадров.

7. Информирование общественности

Общественная и политическая поддержка является важной предпосылкой для эффективной деятельности ОПР Республики Казахстан и достижения количественных и качественных изменений в этой сфере. Общественная поддержка также может оказывать положительное влияние на доступ к источникам финансирования и знаний. Поэтому повышение информированности общественности об ОПР является важной задачей, поскольку оно развивает чувство солидарности и способствует развитию устойчивых моделей потребления и производства внутри страны, а также в целом сокращению глобальных неравенств и усилению охраны окружающей среды.

МИД, как основной координатор помощи развитию, постоянно стремится к укреплению политической поддержки, сотрудничеству в области развития. Министерство активно стремится участвовать в обсуждениях по сотрудничеству в целях развития в Парламенте Республики Казахстан.

МИД и Национальный оператор в сфере ОПР будут осуществлять мероприятия по повышению информированности общественности; выпуск соответствующих документов и публикаций, использование веб-сайта, работу с журналистами и организацию конференций, семинаров, выставок и т.д. Кроме того, будет оказываться финансовая поддержка деятельности неправительственного и научного секторов.

Другим важным фактором является повышение осведомленности о роли Республики Казахстан в качестве донора в странах-партнерах. В этом плане особая роль отводится ЗУ РК в странах-партнерах.