Қазақстан Республикасы Президентінің қарауына Қазақстан Республикасы мен Түрікменстан арасындағы стратегиялық әріптестік туралы шартқа қол қою туралы ұсыныс енгізу туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2017 жылғы 11 сәуірдегі № 193 қаулысы

      Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

      Қазақстан Республикасы Президентінің қарауына Қазақстан Республикасы мен Түрікменстан арасындағы стратегиялық әріптестік туралы шартқа қол қою туралы ұсыныс енгізілсін.

      Қазақстан Республикасының
      Премьер-Министрі Б.Сағынтаев

  Жоба

Қазақстан Республикасы мен Түрікменстан арасындағы стратегиялық әріптестік туралы
ШАРТ

      Бұдан әрі Тараптар деп аталатын Қазақстан Республикасы мен Түрікменстан

      өздерінің халықтары арасында тарихи тұрғыдан қалыптасқан байланыстар мен тату көршілік дәстүрлеріне сүйене отырып,

      1993 жылғы 19 мамырдағы Қазақстан Республикасы мен Түркменстан арасындағы достық қатынастар және ынтымақтастық туралы шартты негізге ала отырып,

      стратегиялық әріптестік қатынастарын одан әрі нығайту Қазақстан мен Түрікменстан халықтарының өзара тиімді көпсалалы ынтымақтастықты дамыту мен гуманитарлық қарым-қатынастарды кеңейтуге деген ұмтылысына жауап береді деп санай отырып,

      өзара мүдделілік туғызатын екіжақты және көпжақты мәселелер бойынша тұрақты саяси диалогты тереңдетуге деген өзара талпынысты негізге ала отырып,

      Қазақстан мен Түрікменстан халықтары мәдениеттерінің ортақтығын ескере отырып,

      ұлттық дамуға жәрдемдесу мақсатында экономика саласындағы ынтымақтастыққа басым мән бере отырып,

      Біріккен Ұлттар Ұйымының, Хельсинки қорытынды актісінің және Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық ұйымы шеңберінде қабылданған басқа да құжаттардың негізгі мақсаттары мен қағидаттарын ұстанатынын растай отырып,

      Ядролық қаруды таратпау туралы шартты (ЯҚТШ) және оны барша аспектілерінде таратпау режимін толық әрі тиімді жүзеге асырудың халықаралық бейбітшілік пен қауіпсіздікті нығайту үшін өмірлік маңызы бар екенін атап көрсете отырып,

      2006 жылғы 8 қыркүйектегі Орталық Азиядағы ядролық қарудан азат аймақ туралы шартты одан әрі нығайту қажеттігіне ерекше мән бере отырып,

      Тараптардың әрқайсысының бір-бірінің қауіпсіздігіне нұқсан келтірмей, өздерінің ұлттық мүдделері мен мемлекеттік даму мақсаттары негізінде салиқалы және жауапты сыртқы саясатты жүзеге асыруға деген егемендік құқығын өзара тану мен құрметтеуді негізге ала отырып,

      Орталық Азияда бейбітшілік пен тұрақтылықты қамтамасыз ету үшін жауапкершілік деңгейінің жоғары екенін ұғына отырып,

      тығыз әріптестікті Қазақстан-Түрікменстан ынтымақтастығының әлеуеті мен өзекті қажеттіліктеріне сай келетін сапалық жаңа деңгейге шығаруға ұмтыла отырып,

      төмендегілер туралы уағдаласты:

1-бап

      Тараптар өз қатынастарын теңдік, өзара сенім, стратегиялық әріптес және жан-жақты ынтымақтастық негізінде орнатады.

      Тараптар мемлекеттік егемендік пен тәуелсіздікті өзара құрметтеу, тең құқықтылық пен ішкі істерге араласпау, экономикалық және өзге де қысым көрсету тәсілдерін қоса алғанда, күш қолданбау немесе күш қолданамын деп қорқытпау, дауларды бейбіт жолмен реттеу, адамның құқықтары мен негізгі бостандықтарын құрметтеу, халықаралық міндеттемелерді адал орындау қағидаттарын, сондай-ақ халықаралық құқықтың жалпыжұрт таныған басқа қағидаттары мен нормаларын басшылыққа алуға міндеттенеді.


2-бап


      Тараптар аумақтық тұтастықты құрметтейді және 2001 жылғы 5 шілдедегі Қазақстан Республикасы мен Түрікменстанның Қазақстан-Түрікменстан мемлекеттік шекарасын делимитациялау және оны демаркациялау процесі туралы шарттың және 2014 жылғы 2 желтоқсандағы Қазақстан Республикасы мен Түрікменстан арасындағы Каспий теңізінің түбін Қазақстан Республикасы мен Түрікменстан арасында бөлу туралы келісімнің ережелерінде айқындалған Қазақстан Республикасы мен Түрікменстан арасындағы мемлекеттік шекараның мызғымастығын растайды.


3-бап

      Тараптар халықаралық ұйымдар шеңберінде ынтымақтастық пен қарым-қатынастарды кеңейтеді, өзара мүдделілік туғызатын мәселелер бойынша өз ұстанымдарын келісу үшін консультациялар жүргізеді.

      Тараптар халықаралық қауіпсіздікті қамтамасыз ету, жанжалдарды болғызбау және мемлекеттер арасындағы қатынастарда халықаралық құқықтың жалпыжұрт таныған қағидаттары мен нормаларының басымдығын қамтамасыз ету үшін барлық күш-жігерін жұмсайды.

      Тараптар жаппай қырып-жою қаруының барлық түрлері мен оларды жеткізу құралдарын таратпау мәселелерінде өзәра іс-қимыл жасасады.

4-бап

      Тараптар терроризмге және экстремизмнің өзге де зорлық-зомбылық көріністеріне, трансұлттық ұйымдастырылған қылмыскерліктің әртүрлі нысандарына, сыбайлас жемқорлыққа, сондай-ақ есірткі заттарының, психотроптық заттардың, олардың аналогтары мен прекурсорларының, қару-жарақтың заңсыз айналымына, мәдени құндылықтардың контрабандасы мен заңсыз әкетілуіне, көлік қызметіне заңсыз араласу актілеріне, заңсыз көші- қонға, оның ішінде жеке тұлғалардың өз аумағы арқылы заңсыз жүріп-тұруына, адам саудасына қарсы күресте, ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету саласында, сондай-ақ қауіпсіздіктің жаңа қатерлері мен сын-қатерлерінің басқа да көріністеріне қарсы күресте ынтымақтастықты кеңейтеді және тереңдетеді.

5-бап

      Тараптар екі мемлекеттің парламенттері, саяси партиялары мен қоғамдық ұйымдары арасындағы қарым-қатынастар мен байланыстарды дамытуға және нығайтуға жәрдемдеседі.

6-бап

      Тараптардың әрқайсысы өздерінің арасындағы халықаралық шарттарға, сондай-ақ халықаралық құқықтың жалпы жұрт таныған қағидаттары мен нормаларына сәйкес, басқа Тараптың аумағында тұратын өз азаматтарының құқықтарын қорғайды және оларға қолдау көрсетеді.

      Тараптар екі мемлекет азаматтарының жүріп-тұруын өзара қамтамасыз етуді қоса алғанда, көші-қон процестерін басқару жөніндегі келісілген шаралар кешендерін жүзеге асыру мүмкіндігін қарастырады.

7-бап

      Тараптар өздерінің аумағында тұратын Тараптар диаспораларының этностық, тілдік, мәдени және діни өзіндік ерекшелігін құрметтейді әрі таниды және осы өзіндік ерекшелікті сақтау мен дамытуға жағдай жасайды.

8-бап

      Тараптар ұзақ мерзімді перспективаларды ескере отырып және өзара тиімді шарттарда екіжақты сауда-экономикалық қатынастарды, өнеркәсіп, энергетика, ауыл шаруашылығы, көлік, коммуникациялар, туризм, ғылым, мәдениет, білім, денсаулық сақтау, технологиялар, экология және қоршаған ортаны қорғау саласындағы байланыстарды дамытуға және нығайтуға ықпал етеді.

      Тараптар осы мақсаттарда тауарлар, көрсетілетін қызметтер нарығына кемсітпеушілік негізде өзара қол жеткізуді жақсарту, контрабандаға және жосықсыз бәсекеге қарсы іс-қимыл жасасу үшін қажетті құқықтық, экономикалық, қаржылық және саудалық жағдайлар жасайды.

      Тараптар екі мемлекеттің заңнамалары негізінде, бірлескен лизингтік компанияларды, жоғары технологиялық және ғылымды көп қажетсінетін салаларда бірлескен кәсіпорындарды, сауда өкілдіктерін құру, өзара тиімді жобаларды іске асыру жөніндегі шараларды жүзеге асырудың орынды екендігін мойындайды.

      Тараптар өндірістік, банктік және коммерциялық салаларда ұлттық капиталдарды пайдалануда прогрессивті ынтымақтастық нысандарын дамытуға жәрдемдеседі.

      Тараптар тауарлар мен көрсетілетін қызметтер алмасуды көтермелеу және оларға жәрдемдесу мақсатында, сондай-ақ Тараптар арасындағы сауданы ұзақ мерзімді дамыту мен әртараптандыруға қолайлы жағдайларды қамтамасыз ету бойынша тиісті шаралар қабылдайды.

9-бап

      Тараптар Біріккен Ұлттар Ұйымы Бас Ассамблеясының "Энергия тасымалдаушылардың сенімді және тұрақты транзиті және оның орнықты даму мен халықаралық ынтымақтастықты қамтамасыз етудегі рөлі" атты Қарарының негізгі ережелерін, сондай-ақ БҰҰ Бас Ассамблеясының 2015 жылғы 23 қаңтардағы № A/RES/69/137 қарарымен бекітілген Теңізге шығар жолы жоқ дамушы елдер үшін 2014 - 2024 жылдарға арналған Вена іс-қимыл бағдарламасында қамтылған тиісті ережелерді назарға ала отырып, энергетика жүйелерін басқару, су ресурстары, теміржол көлігі, машина жасау, информатика және байланыс салаларындағы кешендер мен біртұтас жүйелерді дамытуға ықпал етіп, осы салалардағы ынтымақтастықты дамытуға ерекше көңіл бөледі.

10-бап

      Тараптар Халықаралық Аралды құтқару қоры, оның Мемлекетаралық үйлестіруші су шаруашылығы комиссиясы және Орнықты даму жөніндегі мемлекетаралық комиссия сияқты құрылымдарын қоса алғанда, Орталық Азиядағы су ресурстарын пайдалану және қорғау саласындағы ынтымақтастықтың маңызды алаңдары болып табылатынын мойындай отырып, көрсетілген өзара іс-қимыл тетіктерінің қызметін одан әрі нығайту және жетілдіру үшін әрекет етеді.

      Тараптар Арал теңізінің экологиялық жүйесін қалпына келтіру ісінде күш-жігерді біріктіреді және үйлестіреді, осы саладағы халықаралық және өңірлік бағдарламаларды әзірлеу мен іске асыруда өзара іс-қимыл жасасады.

11-бап

      Тараптар Каспий теңізін және трансшекаралық су ағындарын қорғауға ерекше көңіл бөле отырып, қоршаған ортаны қорғау саласындағы ынтымақтастықты дамытады.

      Тараптар энергиялық-экологиялық стратегияны және жасыл технологиялар трансфертін іске асыру жөніндегі жаһандық әріптестік шеңберінде екіжақты және көпжақты деңгейлерде әртүрлі ынтымақтастық нысандарын қолдайды және көтермелейді.

      Тараптар жекелеген халықаралық шарттар негізінде, өздерінің аумақтарындағы ірі экологиялық апаттардың зардаптарын жоюда бір-біріне жәрдемдеседі, сондай-ақ табиғи және техногендік факторлардан туындаған және халықтың тыныс-тіршілігіне қатер төндіретін төтенше жағдайлар туындаған кезде өзара көмек көрсетеді.


12-бап

      Тараптар екі мемлекеттің транзиттік-көліктік әлеуетін дамытуға, сондай- ақ халықаралық транзиттік телекоммуникациялық маршруттарды жасауға және дамытуға барынша жәрдемдеседі. Осы мақсаттарда Тараптар "Қазақстан-Түрікменстан-Иран" теміржолының тиімділігін арттыруға және Каспий теңізінде теңіз арқылы тасымалдарды дамытуға ықпал етеді.

      Тараптар өз аумақтарында Тараптардың заңнамасына және уағдаластықтарына сәйкес өз жолаушылары мен барлық жүк түрлерін автомобиль, теміржол, әуе, құбыржол көлігімен және басқа да көлік түрлерімен тасымалдауға және транзиттеу еркіндігіне қолайлы жағдайларды өзара қамтамасыз етуге кепілдік береді және көрсетілген салалардағы ынтымақтастыққа қолайсыз жағдайлар жасауға бағытталған шаралар қабылдаудан қалыс қалады.

      Екі елдің экспорттық және транзиттік әлеуетін арттыру мақсатында ұлттық мүдделерді ескере отырып, көліктік-транзиттік салада тарифтік преференциялар қолдануды қоса алғанда, Тараптардың инфрақұрылымы пайдаланылатын болады.

13-бап

      Тараптар жекелеген халықаралық шарттар негізінде ұлттық қауіпсіздік және мемлекеттік шекараны күзету мәселелерінде, әскери және әскери-техникалық салада ынтымақтасады, сондай-ақ екі мемлекеттің тиісті ведомстволары арасындағы қарым-қатынастарға жәрдемдеседі.

14-бап

      Тараптар екі мемлекеттің мәдениет және білім беру мекемелері арасындағы қарым-қатынастарды, сондай-ақ мамандар алмасуды көтермелейді.

      Тараптардың әрқайсысы өз азаматтарының, оның ішінде өз оқу орындарында басқа Тарап тілін үйренуіне, оның мәдениетімен, өнер туындыларымен, әдебиетімен, баспасөз басылымдарымен танысуына мүмкіндік береді.

      Тараптардың әрқайсысы басқа Тарап мамандарының зерделеуі мен зерттеуі үшін өз мемлекетінің архивтік, тарихи құжаттарымен танысу құқығын беруге жәрдемдеседі.

      Тараптар екі мемлекет халықтарының рухани және мәдени жақындығын сақтап қалуға барынша ықпал етеді.

      Тараптар шығармашылық одақтар мен бірлестіктер, мәдениет, әдебиет және өнер қайраткерлері арасындағы тарихи тұрғыдан қалыптасқан байланыстар мен қарым-қатынастар негізінде бірыңғай мәдени кеңістікті нығайтуға арналған жағдайларды қамтамасыз етеді, Қазақстан Республикасы мен Түрікменстан халықтарының этностық және тілдік өзіндік ерекшеліктерін сақтауына ықпал етеді, мәдениеттің, өнердің, туризм мен спорттың әртүрлі салаларындағы ынтымақтастықты және еркін ақпарат алмасуды барынша көтермелейді.

15-бап

      Тараптар Қазақстан Республикасы мен Түрікменстанның әкімшілік-аумақтық бірліктері арасында өңіраралық ынтымақтастық пен шекарамаңы ынтымақтастығын дамытуға, олардың, оның ішінде азаматтардың өзара сапарлары саласында тиімді өзара іс-қимыл жасасуына қолайлы жағдайлар жасауға, екі мемлекеттің өңірлері арасындағы саудалық, шаруашылық, мәдени және гуманитарлық байланыстарды нығайтуға жәрдемдеседі.

16-бап

      Тараптар жекелеген халықаралық шарттар негізінде ғылым және техника саласында, іргелі зерттеулерді жүзеге асыруда, ғарыштық бағдарламалар мен әзірленімдерді қоса алғанда, бірлескен жобалар мен әзірленімдерді іске асыруда ынтымақтастықты дамытады, бірлескен ғылыми-өндірістік ұжымдар құруға және олардың қызметіне жәрдемдеседі.

17-бап

      Тараптар халықтың денсаулығын сақтау, медициналық ғылым мен практиканы дамыту, оның материалдық-техникалық базасын нығайту саласында ынтымақтасады, басқа Тараптың денсаулық сақтау саласындағы заңнамасы шеңберінде халыққа медициналық, сондай-ақ консультациялық көмек көрсетуде қолжетімділікті сақтайды.

18-бап

      Тараптар дене шынықтыру-спорт қозғалысын дамытуға ұмтылысты басшылыққа ала отырып, спортшылар даярлау саласындағы екіжақты ынтымақтастықты нығайтуға, бұқаралық спортты және спорт ғылымын дамытуға жәрдемдеседі.

      Тараптар әртүрлі халықаралық спорт ұйымдарында бір-бірін қолдап отырады.

      Тараптар жастар саясаты саласында, екі мемлекеттің жастар ұйымдары арасындағы байланыстарды көтермелеу саласында қатынастарды жандандырады. Жастармен жұмыстағы ынтымақтастық ардагерлер бірлестіктерін тарта отырып, тиісті мемлекеттік билік органдары мен жастардың қоғамдық ұйымдары қатыстырылатын бірлескен жобалар негізінде құрылады.

19-бап

      Тараптар осы Шартты орындау мақсатында өзара мүдделілік тудыратын нақты ынтымақтастық салаларында халықаралық шарттар жасасуы мүмкін.

20-бап

      Осы Шарт Тараптардың өздері қатысушысы болып табылатын басқа да халықаралық шарттардан туындайтын құқықтары мен міндеттемелерін қозғамайды.

21-бап

      Осы Шарттың ережелерін түсіндіруге немесе қолдануға байланысты даулар Тараптардың арасындағы консультациялар мен келіссөздер арқылы шешіледі.

22-бап

      Осы Шарт Біріккен Ұлттар Ұйымы Жарғысының 102-бабына сәйкес Біріккен Ұлттар Ұйымының Хатшылығында тіркелуге жатады.

23-бап

      Тараптардың өзара келісуі бойынша осы Шартқа оның ажырамас бөлігі болып табылатын және жекелеген хаттамалармен ресімделетін өзгерістер мен толықтырулар енгізілуі мүмкін.

24-бап

      Осы Шарт ратификациялануға жатады және ратификациялау грамоталарын алмасқаннан кейін отыз күн өткен соң күшіне енеді.

      Осы Шарт белгіленбеген мерзімге жасалады.

      Осы Шарт бір Тарап басқа Тараптан оның қолданысын тоқтату ниеті туралы тиісті жазбаша хабарламаны дипломатиялық арналар арқылы алған күннен бастап алты ай өткеннен кейін өз қолданысын тоқтатады.

      _____ жылғы "_" _____ _____ қаласында әрқайсысы қазақ, түрікмен және орыс тілдерінде екі төлнұсқа данада жасалды әрі барлық мәтіндер бірдей теңтүпнұсқалы болып табылады.

      Осы Шарттың ережелерін түсіндіруде келіспеушілік туындаған жағдайда, Тараптар орыс тіліндегі мәтінге жүгінетін болады.

      Қазақстан Республикасы Түрікменстан
      Үшін үшін

О внесении на рассмотрение Президента Республики Казахстан предложения о подписании Договора о стратегическом партнерстве между Республикой Казахстан и Туркменистаном

Постановление Правительства Республики Казахстан от 11 апреля 2017 года № 193

      Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:
      внести на рассмотрение Президента Республики Казахстан предложение о подписании Договора о стратегическом партнерстве между Республикой Казахстан и Туркменистаном.
      
      Премьер-Министр
Республики Казахстан
Б. Сагинтаев

  Проект

ДОГОВОР
о стратегическом партнерстве между Республикой Казахстан и Туркменистаном

      Республика Казахстан и Туркменистан, в дальнейшем именуемые Сторонами,
      опираясь на исторически сложившиеся связи между их народами и традиции добрососедства,
      основываясь на Договоре о дружественных отношениях и сотрудничестве между Республикой Казахстан и Туркменистаном от 19 мая 1993 года,
      считая, что дальнейшее укрепление отношений стратегического партнерства отвечает стремлениям народов Казахстана и Туркменистана к развитию взаимовыгодного многопланового сотрудничества и расширению гуманитарных контактов,
      исходя из взаимного стремления к углублению регулярного политического диалога по двусторонним и многосторонним вопросам, представляющим взаимный интерес,
      учитывая культурную общность народов Казахстана и Туркменистана,
      придавая приоритетное значение сотрудничеству в экономической сфере с целью содействия национальному развитию,
      подтверждая приверженность основным целям и принципам Организации Объединенных Наций, Хельсинского Заключительного акта и других документов, принятых в рамках Организации по безопасности и сотрудничеству в Европе,
      подчеркивая, что полное и эффективное осуществление Договора о нераспространении ядерного оружия (ДНЯО) и режима нераспространения во всех его аспектах имеет жизненно важное значение для укрепления международного мира и безопасности,
      придавая особое значение необходимости дальнейшего укрепления Договора о зоне, свободной от ядерного оружия, в Центральной Азии от 8 сентября 2006 года,
      исходя из обоюдного признания и уважения суверенного права каждой из Сторон на осуществление взвешенной и ответственной внешней политики на основе своих национальных интересов и целей государственного развития без ущерба для безопасности друг друга,
      осознавая высокий уровень ответственности за обеспечение мира и стабильности в Центральной Азии,
      стремясь вывести тесное партнерство на качественно новый уровень, соответствующий потенциалу и актуальным потребностям казахстанско-туркменского сотрудничества,
      договорились о нижеследующем:

Статья 1

      Стороны строят свои отношения на основе равенства, взаимного доверия, стратегического партнерства и всестороннего сотрудничества.
      Стороны обязуются руководствоваться принципами взаимного уважения государственного суверенитета и независимости, равноправия и невмешательства во внутренние дела, неприменения силы или угрозы силой, включая экономические и иные способы давления, мирного урегулирования споров, уважения прав и основных свобод человека, добросовестного выполнения международных обязательств, а также другими общепризнанными принципами и нормами международного права.

Статья 2

      Стороны уважают территориальную целостность и подтверждают нерушимость государственной границы между Республикой Казахстан и Туркменистаном, определенной положениями Договора между Республикой Казахстан и Туркменистаном о делимитации и процессе демаркации казахстанско-туркменской государственной границы от 5 июля 2001 года и Соглашения между Республикой Казахстан и Туркменистаном о разграничении дна Каспийского моря между Республикой Казахстан и Туркменистаном от 2 декабря 2014 года.

Статья 3

      Стороны расширяют сотрудничество и контакты в рамках международных организаций, проводят консультации для согласования своих позиций по вопросам, представляющим взаимный интерес.
      Стороны прилагают все усилия для обеспечения международной безопасности, предотвращения конфликтов и обеспечения приоритета общепризнанных принципов и норм международного права в отношениях между государствами.
      Стороны взаимодействуют в вопросах нераспространения всех видов оружия массового уничтожения и средств их доставки.

Статья 4

      Стороны расширяют и углубляют сотрудничество в борьбе с терроризмом и иными насильственными проявлениями экстремизма, различными формами транснациональной организованной преступности, коррупцией, а также незаконным оборотом наркотических средств, психотропных веществ, их аналогов и прекурсоров, оружия, контрабандой и незаконным вывозом культурных ценностей, актами незаконного вмешательства в деятельность транспорта, нелегальной миграцией, в том числе с незаконным перемещением физических лиц через свою территорию, торговлей людьми, в области обеспечения информационной безопасности, а также другими проявлениями новых угроз и вызовов безопасности.

Статья 5

      Стороны содействуют развитию и укреплению контактов и связей между парламентами, политическими партиями и общественными организациями обоих государств.

Статья 6

      Каждая из Сторон защищает права своих граждан, проживающих на территории другой Стороны, и оказывает им поддержку в соответствии с международными договорами между ними, а также общепризнанными принципами и нормами международного права.
      Стороны рассматривают возможность осуществления согласованных комплексов мер по управлению миграционными процессами, включая взаимное обеспечение перемещения граждан обоих государств.

Статья 7

      Стороны уважают и признают этническую, языковую, культурную и религиозную самобытность диаспор Сторон, проживающих на своих территориях и создают условия для сохранения и развития этой самобытности.

Статья 8

      Стороны способствуют развитию и укреплению двусторонних торгово-экономических отношений, связей в области промышленности, энергетики, сельского хозяйства, транспорта, коммуникаций, туризма, науки, культуры, образования, здравоохранения, технологий, экологии и охраны окружающей среды с учетом долгосрочных перспектив и на взаимовыгодных условиях.
      В этих целях Стороны создают необходимые правовые, экономические, финансовые и торговые условия для улучшения взаимного доступа на рынки товаров, услуг на недискриминационной основе, противодействия контрабанде и недобросовестной конкуренции.
      Стороны признают целесообразным осуществление мер по созданию совместных лизинговых компаний, совместных предприятий в высокотехнологичных и наукоемких отраслях, торговых представительств, реализации взаимовыгодных проектов, на основе законодательств двух государств.
      Стороны содействуют развитию прогрессивных форм сотрудничества в использовании национальных капиталов в производственной, банковской и коммерческой сферах.
      Стороны принимают соответствующие меры в целях поощрения обмена товарами и услугами и содействия им, а также по обеспечению благоприятных условий для долгосрочного развития и диверсификации торговли между Сторонами.

Статья 9

      Стороны уделяют особое внимание развитию сотрудничества в области управления системами энергетики, водных ресурсов, железнодорожного транспорта, машиностроения, информатики и связи, способствуя развитию в этих областях комплексов и единых систем, принимая во внимание основные положения Резолюции Генеральной Ассамблеи Организации Объединенных Наций - "Надежный и стабильный транзит энергоносителей и его роль в обеспечении устойчивого развития и международного сотрудничества", а также соответствующие положения, содержащиеся в Венской программе действий для развивающихся стран, не имеющих выхода к морю, на 2014-2024 годы, утвержденной резолюцией Генеральной Ассамблеи Организации Объединенных Наций от 23 января 2015 года № А/RES/69/137.

Статья 10

      Стороны признавая, что Международный фонд спасения Арала, включая такие его структуры, как Межгосударственная координационная водохозяйственная комиссия и Межгосударственная комиссия по устойчивому развитию, являются важными площадками сотрудничества в сфере использования и охраны водных ресурсов Центральной Азии, выступают за дальнейшее укрепление и совершенствование деятельности указанных механизмов взаимодействия.
      Стороны объединяют и координируют усилия в деле восстановления экологической системы Аральского моря, взаимодействуют в выработке и реализации международных и региональных программ в этой области.

Статья 11

      Стороны развивают сотрудничество в области охраны окружающей среды, уделяя особое внимание защите Каспийского моря и трансграничных водотоков.
      Стороны поддерживают и поощряют различные формы сотрудничества на двустороннем и многостороннем уровнях в рамках глобального партнерства по реализации энерго-экологической стратегии и трансферта зеленых технологий.
      Стороны оказывают друг другу содействие в ликвидации последствий крупных экологических катастроф на их территориях, а также взаимную помощь при возникновении чрезвычайных ситуаций, вызванных природными и техногенными факторами и создающих угрозу для жизнедеятельности населения, на основе отдельных международных договоров.

Статья 12

      Стороны всемерно содействуют развитию транзитно-транспортного потенциала обоих государств, а также созданию и развитию международных транзитных телекоммуникационных маршрутов. В этих целях Стороны способствуют повышению эффективности железной дороги "Казахстан-Туркменистан-Иран" и развитию морских перевозок на Каспийском море.
      Стороны гарантируют взаимное обеспечение на своих территориях благоприятных условий для перевозки и свободы транзита их пассажиров и всех видов грузов автомобильным, железнодорожным, воздушным, трубопроводным и другими видами транспорта, в соответствии с законодательством и договоренностями Сторон, и воздерживаются от принятия мер, направленных на создание неблагоприятных условий для сотрудничества в указанных областях.
      В целях наращивания экспортного и транзитного потенциала двух стран будет использована инфраструктура Сторон, включая применение тарифных преференций в транспортно-транзитной сфере с учетом национальных интересов.

Статья 13

      Стороны сотрудничают в вопросах национальной безопасности и охраны государственной границы, военной и военно-технической сфере, а также содействуют контактам между соответствующими ведомствами обоих государств на основе отдельных международных договоров.

Статья 14

      Стороны поощряют контакты между культурными и образовательными учреждениями обоих государств, а также обмен специалистами.
      Каждая из Сторон предоставляет возможность своим гражданам изучать язык, знакомиться с культурой, произведениями искусства, литературой, печатными изданиями другой Стороны, в том числе в своих учебных заведениях.
      Каждая из Сторон содействует предоставлению права на ознакомление с архивными, историческими документами своего государства для изучения и исследования специалистами другой Стороны.
      Стороны всемерно способствуют сохранению духовной и культурной близости народов двух государств.
      Стороны обеспечивают условия для укрепления единого культурного пространства на основе исторически сложившихся связей и контактов между творческими союзами и объединениями, деятелями культуры, литературы и искусства, способствуют сохранению этнической и языковой самобытности народов Республики Казахстан и Туркменистана, всемерно поощряют сотрудничество в различных областях культуры, искусства, туризма и спорта и свободный информационный обмен.

Статья 15

      Стороны содействуют развитию межрегионального и приграничного сотрудничества между административно-территориальными единицами Республики Казахстан и Туркменистана, созданию благоприятных условий для их эффективного взаимодействия, в том числе в области взаимных поездок граждан, укреплению торговых, хозяйственных, культурных и гуманитарных связей между регионами двух государств.

Статья 16

      Стороны развивают сотрудничество в области науки и техники, в осуществлении фундаментальных исследований, реализации совместных программ и разработок, включая космические, на основе отдельных международных договоров, содействуют созданию и деятельности совместных научно-производственных коллективов.

Статья 17

      Стороны сотрудничают в области охраны здоровья населения, развития медицинской науки и практики, укрепления ее материально-технической базы, сохраняют доступность в оказании медицинской, а также консультативной помощи населению в рамках законодательства в области здравоохранения другой Стороны.

Статья 18

      Стороны руководствуясь стремлением к развитию физкультурно-спортивного движения, содействуют укреплению двустороннего сотрудничества в области подготовки спортсменов, развитию массового спорта и спортивной науки.
      Стороны поддерживают друг друга в различных международных спортивных организациях.
      Стороны активизируют отношения в сфере молодежной политики, поощрении контактов между молодежными организациями двух государств. Сотрудничество в работе с молодежью строится на основе совместных проектов при участии соответствующих органов государственной власти и молодежных общественных организаций с привлечением ветеранских объединений.

Статья 19

      В целях выполнения настоящего Договора Стороны могут заключать международные договоры в конкретных областях сотрудничества, представляющих взаимный интерес.

Статья 20

      Настоящий Договор не затрагивает прав и обязательств Сторон, вытекающих из других международных договоров, участниками которых они являются.

Статья 21

      Споры, связанные с толкованием или применением положений настоящего Договора, разрешаются путем консультаций и переговоров между Сторонами.

Статья 22

      Настоящий Договор подлежит регистрации в Секретариате Организации Объединенных Наций в соответствии со статьей 102 Устава Организации Объединенных Наций.

Статья 23

      По взаимному согласию Сторон в настоящий Договор могут быть внесены изменения и дополнения, являющиеся его неотъемлемой частью и оформляемые отдельными протоколами.

Статья 24

      Настоящий Договор подлежит ратификации и вступает в силу через тридцать дней после обмена ратификационными грамотами.
      Настоящий Договор заключается на неопределенный срок.
      Настоящий Договор прекращает свое действие по истечении шести месяцев с даты получения одной Стороной по дипломатическим каналам соответствующего письменного уведомления другой Стороны об ее намерении прекратить его действие.
      Совершено в городе ______________ "____" ______201_ года в двух подлинных экземплярах, каждый на казахском, туркменском и русском языках, причем все тексты являются равно аутентичными.
      В случае возникновения разногласий в толковании положений настоящего Договора, Стороны будут обращаться к тексту на русском языке.

За Республику Казахстан
За Туркменистан