Қазақстан Республикасы Президентінің қарауына 2014 жылғы 29 мамырдағы Еуразиялық экономикалық одақ туралы шартқа (Еуразиялық экономикалық одақтың ортақ электр энергетикалық нарығын қалыптастыру бөлігінде) өзгерістер енгізу туралы хаттаманың жобасына қол қою туралы ұсыныс енгізу туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2019 жылғы 28 мамырдағы № 323 қаулысы

Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

Қазақстан Республикасы Президентінің қарауына 2014 жылғы 29 мамырдағы Еуразиялық экономикалық одақ туралы шартқа (Еуразиялық экономикалық одақтың ортақ электр энергетикалық нарығын қалыптастыру бөлігінде) өзгерістер енгізу туралы хаттаманың жобасына қол қою туралы ұсыныс енгізілсін.

Қазақстан Республикасының Премьер-Министрі

А. Мамин

Жоба

2014 жылғы 29 мамырдағы Еуразиялық экономикалық одақ туралы шартқа (Еуразиялық экономикалық одақтың ортақ электр энергетикалық нарығын қалыптастыру бөлігінде) өзгерістер енгізу туралы

ХАТТАМА

Бұдан әрі мүше мемлекеттер деп аталатын Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттер

2014 жылғы 29 мамырдағы Еуразиялық экономикалық одақ туралы шарттың 115-бабын басшылыққа ала отырып,

мүше мемлекеттердің энергетикалық қауіпсіздігін арттыру, Еуразиялық экономикалық одақта адал бәсекелестікті қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін құқықтық кеңістікті қалыптастыру, мүше мемлекеттер экономикаларының электр энергетикасы саласындағы тиімділігі мен бәсекеге қабілеттілігін арттыру үшін жағдайлар жасау, экономикалық өзара тиімді және теңқұқылы ынтымақтастықты одан әрі нығайту мақсатында

төмендегілер туралы келісті:

1-бап

2014 жылғы 29 мамырдағы Еуразиялық экономикалық одақ туралы шартқа мынадай өзгерістер енгізілсін:

1) 81-бап мынадай редакцияда жазылсын:

"81-бап. Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығын қалыптастыру, оның жұмыс істеуі және дамуы

Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығын қалыптастыру, оның жұмыс істеуі және дамуы осы Шарттың 104-бабының 8-тармағы ескеріле отырып, осы Шартқа № 21 қосымшаға сәйкес қағидаттар мен қағидалар негізінде жүзеге асырылады.";

2) 82-бапта:

1-тармақтағы "осы Шартқа № 21 қосымшаға сай бірыңғай қағидаттар мен қағидаларға" деген сөздер "осы Шартқа № 21 қосымшаға және көрсетілген қосымшаның 5-тармағында көзделген Одақ органының актісіне" деген сөздермен ауыстырылсын;

2-тармақтың күші жойылды деп танылсын;

3) 104-бапта:

2 және 3-тармақтардың күші жойылды деп танылсын;

8-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"8. Еуразиялық экономикалық одақтың ортақ электр энергетикалық нарығы туралы хаттаманың (осы Шартқа № 21 қосымша) 5 – 8-тармақтарына сәйкес қабылданған актілердің соңғысы күшіне енген күннен бастап:

көрсетілген Хаттаманың 43 – 49-тармақтары және оған қосымша күшін жояды;

көрсетілген Хаттаманың 2-тармағы, 5-тармағының бірінші және екінші абзацтары, 10 – 38-тармақтары, 39-тармағының үшінші және төртінші абзацтары, 40-тармағы күшіне енеді.";

4) Баға белгілеу мен тарифтік саясат негіздерін қоса алғанда, электр энергетикасы саласындағы табиғи монополиялар субъектілерінің көрсетілетін қызметтеріне қол жеткізуді қамтамасыз ету туралы хаттамада (көрсетілген Шартқа № 21 қосымша):

атауы мынадай редакцияда жазылсын:

"Еуразиялық экономикалық одақтың ортақ электр энергетикалық нарығы туралы хаттама";

1 – 12-тармақтар мынадай мазмұндағы мәтінмен ауыстырылсын:

"I. Жалпы ережелер

1. Осы Хаттама Еуразиялық экономикалық одақ туралы шарттың (бұдан әрі – Шарт) 81 және 82-баптарына сәйкес әзірленді және Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығын қалыптастырудың, оның жұмыс істеуі мен дамуының құқықтық негіздерін айқындайды.

2. Осы Хаттаманың және осы Хаттамада көзделген актілердің ережелері мүше мемлекеттердің үшінші мемлекеттермен электр энергиясының саудасына байланысты қатынастарға, оның ішінде үшінші мемлекеттердің аумағына мүше мемлекеттің аумағы арқылы, үшінші мемлекеттердің аумағынан мүше мемлекеттің аумағы арқылы электр энергиясын (қуатын) мемлекетаралық беруге қатысты қатынастарға қолданылмайды.

Үшінші мемлекеттердің электр энергетикасы субъектілеріне қатысты міндеттемелерді орындау мақсатында электр энергиясын (қуатын) мемлекетаралық беру аумағы арқылы электр энергиясын (қуатын) мемлекетаралық беру жүзеге асырылатын мүше мемлекеттің заңнамасымен реттеледі.

3. Осы Хаттамада пайдаланылатын ұғымдар мыналарды білдіреді:

"қосылу туралы шарт" – Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығының қатысушысы, электр энергиясымен орталықтандырылған сауданың белгілі бір түрі бойынша орталықтандырылған сауда операторы (операторлары) және Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығының өзге де инфрақұрылымдық ұйымдары арасында өзара міндеттемелерді белгілейтін, орталықтандырылған сауда нәтижелері бойынша электр энергиясын сатып алу-сату шарттарының орындалуын қамтамасыз ететін, Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығында электр энергиясымен өзара сауда қағидаларына сәйкес жасалатын шарт;

"электр энергетикасы саласындағы табиғи монополия субъектілерінің көрсетілетін қызметтеріне қол жеткізу" – Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығы субъектілерінің Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығында электр энергетикасы саласындағы табиғи монополиялар субъектілерінің көрсетілетін қызметтерін пайдалану мүмкіндігі;

"электр энергиясымен (қуатымен) алмасу" – электр энергиясының (қуатының) тең көлемдерін мүше мемлекеттің шекарасында (шекараларында) орналасқан әртүрлі жеткізу нүктелері арқылы электр энергетикалық жүйеге және одан өзара байланысты және бір мезгілде жеткізу;

"мемлекетаралық электр беру жолы" – мүше мемлекеттердің мемлекеттік шекараларын кесіп өтетін электр беру жолы;

"электр энергиясын (қуатын) мемлекетаралық беру" – мүше мемлекеттердің уәкілеттік берілген ұйымдарының электр энергиясын (қуатын) өткізу және (немесе) онымен алмасу бойынша қызметтер көрсетуі. Мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес тиісті қатынастар электр энергиясын (қуатын) беру (транзиттеу) бойынша қызмет көрсету шарттарымен немесе электр энергиясын сатып алу-сату шарттарын қоса алғанда, өзге де азаматтық-құқықтық шарттарымен ресімделеді;

"мемлекетаралық қима" – мүше мемлекеттердің мемлекеттік шекаралары арқылы, сондай-ақ мүше мемлекеттер мен үшінші мемлекеттердің мемлекеттік шекаралары арқылы өтетін, 2 және одан да көп мемлекеттердің энергия жүйелері (энергия жүйелерінің бөліктері) арасындағы барлық сыныпты кернеудің электр беру жолдарының технологиялық байланысты жиынтығы;

"мемлекетаралық ағын" – мемлекетаралық электр беру жолы бойынша электр энергиясының (қуатының) ағыны;

"Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығы" – электр энергиясын (қуатын) сатып алу-сатуға байланысты, осы Хаттаманың, осы Хаттаманың 5 – 8 тармақтарында көзделген актілердің және Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығының субъектілері арасындағы тиісті шарттардың негізінде паралелль жұмыс істейтін электр энергетикалық жүйелер негізінде әртүрлі мүше мемлекеттердің ішкі көтерме сауда электр энергетикалық нарықтарының субъектілері арасындағы қатынастар жүйесі;

"орталықтандырылған сауда операторы" – Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығында электр энергиясымен орталықтандырылған сауданың белгілі бір түрін ұйымдастыру бойынша қызмет көрсететін ұйым;

"электр энергиясын (қуатын) өткізу" – бір мүше мемлекеттің аумағында өндірілген электр энергиясының (қуатының) басқа мүше мемлекеттің желілері арқылы оның шекарасында (шекараларында) орналасқан жеткізу нүктелері арасындағы ағындарын қамтамасыз ету;

"электр энергиясының сальдо-ағыны" мемлекетаралық қимаға кіретін барлық электр беру жолдары бойынша электр энергиясының мемлекетаралық ағындарының алгебралық қосындысы (бағытын ескере отырып);

"еркін екіжақты шарт" Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығына қатысушылар арасында жасалған электр энергиясын сатып алу-сату шарты, онда жеткізу көлемдерін, бағаларын, мерзімдері мен есеп-қисаптарды және міндеттемелерді орындаудың өзге де талаптарын шарт тараптары, мемлекетаралық қималардың өткізу қабілеттерін, басқа да технологиялық және реттеушілік шектеулерді ескере отырып, дербес айқындайды;

"желілік оператор" мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес осы мүше мемлекеттің аумағы бойынша электр энергиясын беру қызметін көрсетуге уәкілеттік берілген ұйым;

"жүйелік оператор" мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес мүше мемлекеттің электр энергетикалық жүйесін жедел-диспетчерлік басқаруды жүзеге асыруға уәкілеттік берілген ұйым;

"мерзімдік келісімшарт" электр энергиясын жеткізу кезеңі мен сағаттары бойынша, сондай-ақ мерзімдік келісімшарттар бойынша орталықтандырылған сауда операторының регламенттеріне сәйкес орталықтандырылған сауда жүргізген кезде электр энергиясының бағасы мен көлемі айқындалатын өзге де елеулі талаптар бойынша стандартталған талаптардан қамтитын Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығына қатысушылар арасындағы электр энергиясын сатып алу-сату шарты;

"ішкі көтерме сауда электр энергетикалық нарығының субъектілері" мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес осы мүше мемлекеттің көтерме электр энергетикалық нарығының субъектілері болып табылатын заңды тұлғалар;

"тұйық схема" бір мүше мемлекеттің электр энергиясын тұтынушыларды электрмен жабдықтау басқа мүше мемлекеттің тарапынан кернеу алатын мемлекетаралық электр беру желілері бойынша жүзеге асырылатын схема;

"электр энергетикасы саласындағы табиғи монополиялар субъектілерінің көрсетілетін қызметтері" Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығында өзара сауданы және электр энергиясын (қуатын) мемлекетаралық беруді қамтамасыз ету үшін табиғи монополиялар субъектілері көрсететін электр энергиясын беру, электр энергетикасында жедел-диспетчерлік басқару жөніндегі қызметтер.

II. Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығын қалыптастыру, оның жұмыс істеу және даму қағидаттары

4. Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығын қалыптастыру, оның жұмыс істеуі және дамуы мынадай қағидаттар негізінде жүзеге асырылады:

1) теңқұқылық, өзара тиімділік және мүше мемлекеттердің кез келгеніне экономикалық залал келтірмеу негізіндегі ынтымақтастық;

2) электр энергиясын өндірушілер мен тұтынушылардың, сондай-ақ Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығының басқа да субъектілерінің экономикалық мүдделерінің теңгерімділігін сақтау;

3) қызметтің бәсекелес түрлерінде электр энергиясына (қуатына) сұранысты қанағаттандырудың орнықты жүйесін қалыптастыру үшін нарықтық қатынастарға және адал бәсекелестікке негізделген тетіктерді басым пайдалану;

4) электр энергиясын (қуатын) мемлекетаралық беруді жүзеге асыру кезінде мүше мемлекеттердің ішкі қажеттіліктерін қамтамасыз ету үшін электр энергетикасы саласындағы табиғи монополиялар субъектілерінің көрсетілетін қызметтерін басым пайдаланған жағдайда, техникалық мүмкіндіктер шегінде көрсетілетін қызметтерге кедергісіз қол жеткізуді қамтамасыз ету;

5) мүше мемлекеттердің электр энергетикалық нарықтарының бұрыннан бар модельдерінің ерекшеліктерін ескере отырып, мүше мемлекеттердің параллель жұмыс істейтін электр энергетикалық жүйелері негізінде Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығын кезең-кезеңмен қалыптастыру және дамыту;

6) параллель жұмыстың өзара келісілген талаптарын сақтай отырып, мүше мемлекеттердің электр энергетикалық жүйелерінің параллель жұмысының техникалық және экономикалық артықшылықтарын пайдалану;

7) мүше мемлекеттердің энергетикалық қауіпсіздігін ескере отырып, мүше мемлекеттердің субъектілері арасында электр энергиясымен сауданы жүзеге асыру;

8) мүше мемлекеттердің электр энергетикасы саласындағы заңнамасын, оның ішінде Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығы субъектілерінің ақпаратты ашуы бөлігінде кезең-кезеңмен үйлестіру.

III. Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығының жұмыс істеу қағидалары

5. Мүше мемлекеттер электр энергиясын (қуатын) мемлекетаралық беруге қол жеткізуді қамтамасыз ету қағидаттары мен тәртібін айқындайтын қағидаларға (бұдан әрі – қол жеткізу қағидалары) сәйкес мүше мемлекеттердің электр энергиясына (қуатына) ішкі қажеттіліктерін қамтамасыз етуді ескере отырып, мемлекетаралық электр беру жолдары арқылы электр энергиясын (қуатын) мемлекетаралық беруге кедергісіз қол жеткізуді қолда бар техникалық мүмкіндіктер шегінде қамтамасыз етеді.

Электр энергиясын (қуатын) мемлекетаралық беру электр энергиясын (қуатын) мемлекетаралық беруді жүзеге асыруға уәкілеттік берілген ұйым (ұйымдар) мен электр энергиясын (қуатын) мемлекетаралық беру бойынша көрсетілетін қызметтерді тұтынушының арасындағы тиісті шарттар негізінде жүзеге асырылады. Көрсетілген шарттарды жасасу, орындау, өзгерту, бұзу, қолданысын тоқтату, тіркеу және есепке алу тәртібі қол жеткізу қағидаларында айқындалады.

Қол жеткізу қағидаларын Үкіметаралық кеңес бекітеді.

6. Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығында электр энергиясымен өзара сауда Үкіметаралық кеңес бекітетін қағидаларда (бұдан әрі – электр энергиясымен өзара сауда қағидалары) реттеледі.

7. Мемлекетаралық қималардың өткізу қабілетін айқындауға және бөлуге байланысты құқықтық қатынастарды реттеу Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығында электр энергиясымен өзара сауданы жүзеге асыру және электр энергиясын (қуатын) мемлекетаралық беру үшін қолжетімді мемлекетаралық электр беру жолдарының өткізу қабілетін айқындау және бөлу кезінде Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығы субъектілерінің өзара қатынастарын регламенттейтін, Үкіметаралық кеңес бекітетін қағидаларға сәйкес жүзеге асырылады.

8. Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығы жұмыс істеген кезде Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығы субъектілерінің, мүше мемлекеттердің мемлекеттік органдарының және Комиссияның ақпараттық өзара іс-қимыл жасауы Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығы жұмыс істеген кезде деректер құрамын және Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығы субъектілерінің, мүше мемлекеттердің мемлекеттік органдарының және Комиссияның оларды ұсыну рәсімдерін айқындайтын және Үкіметаралық кеңес бекітетін қағидаларға (бұдан әрі – ақпарат алмасу қағидалары) сәйкес жүзеге асырылады.

IV. Комиссияның өкілеттіктері

9. Комиссия Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығын қалыптастыруды, оның жұмыс істеуін және дамуын қамтамасыз ету мақсатында мынадай өкілеттіктерді:

1) Комиссия Кеңесі бекітетін тәртіппен Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығының жұмыс істеуін мониторингтеуді;

2) Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығына қатысты құқықтық реттеуді жетілдіру бойынша ұсыныстар дайындауды;

3) осы Хаттамада көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

V. Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығын басқару және оның жұмыс істеуін қамтамасыз ету

10. Мынадай органдар мен ұйымдар:

мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес электр энергетикасы саласындағы реттеуді және (немесе) бақылауды жүзеге асыруға уәкілеттік берілген мүше мемлекеттердің мемлекеттік органдары;

Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығының инфрақұрылымдық ұйымдары Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығын басқаруды жүзеге асырады және оның жұмыс істеуін қамтамасыз етеді.

Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығының жұмыс істеуін қамтамасыз ету мақсатында мүше мемлекеттердің бастамасы бойынша Жоғары кеңестің шешімімен көмекші органдар (мүше мемлекеттердің мемлекеттік органдары басшыларының кеңесі, жұмыс топтары, арнайы комиссиялар) құрылуы мүмкін.

11. Мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес электр энергетикасы саласындағы реттеуді және (немесе) бақылауды жүзеге асыруға уәкілеттік берілген мүше мемлекеттердің мемлекеттік органдарына, оның ішінде:

электр энергетикасы саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыруға уәкілеттік берілген мүше мемлекеттердің мемлекеттік органдары;

бәсекелестік (монополияға қарсы) саясатты іске асыруға және (немесе) жүргізуге уәкілеттік берілген мүше мемлекеттердің мемлекеттік органдары;

табиғи монополиялар субъектілерінің қызметін реттеу және (немесе) бақылау өкілеттіктері берілген мүше мемлекеттердің мемлекеттік органдары жатуы мүмкін.

Мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес электр энергетикасы саласындағы реттеуді және (немесе) бақылауды жүзеге асыруға уәкілеттік берілген осы мүше мемлекеттің мемлекеттік органдары Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығының жұмыс істеуін қамтамасыз ету мақсатында мынадай функциялар мен өкілеттіктерді:

осы Хаттаманы іске асыруға бағытталған іс-шаралардың орындалуын қамтамасыз етеді;

осы Хаттаманың 5 – 8-тармақтарына сәйкес қабылданатын актілерге сәйкес мүше мемлекеттің электр энергетикасы саласындағы заңнамасын үйлестіруге жәрдемдеседі;

Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығының жұмыс істеуін мониторингтеу деректерін дайындауға және қарауға қатысады;

мүше мемлекеттің аумағында тіркелген Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығы субъектілерінің мүше мемлекеттің бәсекелестік (монополияға қарсы) заңнамасын, мүше мемлекеттің аумағында электр энергиясымен өзара сауда қағидаларын және қол жеткізу қағидаларын сақтауын бақылауды жүзеге асырады;

мүше мемлекеттің табиғи монополиялардың қызметін реттеу және (немесе) бақылау саласындағы заңнамасына сәйкес, мүше-мемлекеттің аумағында тіркелген және Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығында қызметін жүзеге асыратын электр энергетикасы саласындағы табиғи монополиялар субъектілерінің қызметін реттеуді және бақылауды жүзеге асырады;

тиісті мүше мемлекеттің аумағында тіркелген Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығы субъектісінің қол жеткізу қағидаларын бұзуына қатысты шағымдарды қарайды;

тиісті мүше мемлекеттің аумағында тіркелген және электр энергетикасы саласындағы табиғи монополиялар субъектілері болып табылмайтын Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығы инфрақұрылымдық ұйымдарының көрсетілетін қызметтеріне бағаларды (тарифтерді) айқындау жөніндегі әдістемелік нұсқауларды бекітеді;

осы Хаттаманың 5 – 8-тармақтарына сәйкес қабылданатын актілерде және мүше мемлекеттердің заңнамасында көзделген өзге де функциялар мен өкілеттіктерді жүзеге асырады.

Мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес электр энергетикасы саласындағы реттеуді және (немесе) бақылауды жүзеге асыруға уәкілеттік берілген мүше мемлекеттердің мемлекеттік органдарының осы тармақта көрсетілген функциялар мен өкілеттіктерді жүзеге асыру тәртібі тиісті мүше мемлекеттердің заңнамасында айқындалады.

12. Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығы инфрақұрылымдық ұйымдарының құрамы осы Хаттаманың 21 – 23-тармақтарына сәйкес айқындалады.

Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығы инфрақұрылымдық ұйымдарының Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығының жұмыс істеуін қамтамасыз ету бөлігіндегі құқықтары мен міндеттері (функциялары мен өкілеттіктері) осы Хаттамада, осы Хаттаманың 5–8-тармақтарына сәйкес қабылданатын актілерде және осы актілерде айқындалған бөлігінде мүше мемлекеттердің заңнамасында айқындалады.

13. Мүше мемлекеттер электр энергетикасы саласындағы реттеуді және (немесе) бақылауды жүзеге асыруға мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес уәкілеттік берілген мүше мемлекеттердің мемлекеттік органдарының, Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығы инфрақұрылымдық ұйымдарының және Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығына қатысушылардың өзара іс-қимыл жасауын қамтамасыз етеді.

VI. Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығының субъектілері

14. Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығы субъектілерінің құрамына:

1) Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығына қатысушылар;

2) Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығының инфрақұрылымдық ұйымдары кіреді.

15. Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығында Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығы субъектілерінің құқықтары мен міндеттері (функциялары мен өкілеттіктері) осы Хаттамаға, осы Хаттаманың 5 – 8-тармақтарына сәйкес қабылданатын актілерге және осы актілерде айқындалған бөлігінде мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес белгіленеді.

16. Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығы субъектілерінің тізілімі осы Хаттаманың 17 – 19-тармақтарына сәйкес Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығына қатысуға құқығы бар мүше мемлекеттердің ішкі көтерме электр энергетикалық нарықтары субъектілері туралы ақпаратты, сондай-ақ осы Хаттаманың 21-тармағында көрсетілген, Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығына қатысуға уәкілеттік берілген мүше мемлекеттердің инфрақұрылымдық ұйымдары туралы ақпаратты қамтиды. Көрсетілген ақпаратты мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес уәкілеттік берілген органдар (ұйымдар) қалыптастырады.

Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығы субъектілерінің тізілімін қалыптастыру және жүргізу ақпарат алмасу қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады.

VII. Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығына қатысушылар

17. Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығына қатысушылардың құрамына:

1) тиісті мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес электр энергиясын сатуды (жеткізуді) жүзеге асыратын және ішкі көтерме сауда электр энергетикалық нарықтарының субъектілері болып табылатын заңды тұлғалар;

2) тиісті мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес электр энергиясын сатып алуды жүзеге асыратын және ішкі көтерме сауда электр энергетикасы нарықтарының субъектілері болып табылатын заңды тұлғалар;

3) балама және өз мүше мемлекетінің ішкі электр энергетикалық нарығында электр энергиясын сатып алу мүмкіндігі болмаған кезде мемлекетаралық электр беру жолдары арқылы шектес мүше мемлекеттен "тұйық схема" бойынша электр энергиясын сатып алуды жүзеге асыратын заңды тұлғалар;

4) мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес электр энергиясының нақты сальдо-ағындарының жоспарлы мәндерден сағаттық ауытқуларын реттеуге уәкілеттік берілген заңды тұлғалар кіреді.

18. Осы Хаттаманың 19-тармағында көзделген Комиссия Кеңесінің шешімі күшіне енгенге дейін әрбір мүше мемлекет өз заңнамасына сәйкес ішкі көтерме сауда электр энергетикалық нарығы субъектісіне Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығына қатысуға өкілеттіктер бере алады, сондай-ақ Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығында электр энергиясымен саудаға қатысу құқығы бар заңды тұлғалардың тізбесін айқындай алады.

19. Одақтың ортақ газ нарығын қалыптастыру туралы халықаралық шарт, сондай-ақ Одақтың ортақ газ нарығының жұмыс істеуін қамтамасыз ету үшін қажетті Одақ органдарының актілері күшіне енгеннен кейін Комиссия Кеңесі шешім қабылдайды, оған сәйкес мүше мемлекеттер Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығына ішкі көтерме сауда электр энергетикалық нарықтарының барлық субъектісінің ерікті және бәсекелестік негізде қатысуы үшін жағдайлар жасайды. Комиссия Кеңесінің көрсетілген шешімі күшіне енгеннен кейін мүше мемлекеттер ішкі көтерме сауда электр энергетикалық нарығының жекелеген субъектілеріне Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығына қатысуға уәкілеттік беруге құқылы емес (осы Хаттамада көзделген жағдайларды қоспағанда).

20. Егер мүше мемлекеттердің заңды тұлғалары электр энергетикасы саласындағы табиғи-монополиялық және бәсекелестік қызмет түрлерін бір мезгілде жүзеге асырмаса (қоса атқармаса), олар Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығында электр энергиясымен сауданы жүзеге асырады.

Осы тармақтың бірінші абзацының ережелері Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығында электр энергиясымен саудаға мынадай жағдайларда:

Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығында электр энергиясымен сауда электр энергиясының нақты сальдо-ағындарының жоспарлы мәндерден сағаттық ауытқуларын реттеу мақсатында жүзеге асырылса;

Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығында электр энергиясын сатып алуды электр энергиясымен өзара сауда қағидаларында айқындалған жағдайларда электр желілеріндегі ысыраптарды өтеу мақсатында жүйелік және (немесе) желілік операторлар жүзеге асырса, қолданылмайды.

Егер осы Хаттама күшіне енген күнгі жағдай бойынша осы мүше мемлекетте электр энергиясын өндіру және (немесе) сату Табиғи монополиялар субъектілерінің қызметін реттеудің бірыңғай қағидаттары мен қағидалары туралы хаттамаға (Шартқа № 20 қосымша) № 2 қосымшаға сәйкес табиғи монополиялар салаларына жататын болса, осы тармақтың бірінші абзацының ережелері электр энергиясын өндіруді және (немесе) сатуды жүзеге асыратын заңды тұлғаларға қолданылмайды.

Осы тармақтың бесінші абзацында көрсетілген заңды тұлғалардың Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығында электр энергиясымен саудаға қатысу ерекшеліктері Табиғи монополиялар субъектілерінің қызметін реттеудің бірыңғай қағидаттары мен қағидалары туралы хаттаманың (Шартқа № 20 қосымша) ережелері ескеріле отырып, электр энергиясымен өзара сауда қағидаларында айқындалады.

VIII. Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығының инфрақұрылымдық ұйымдары

21. Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығының инфрақұрылымдық ұйымдарының құрамына мыналар:

1) жүйелiк операторлар;

2) желілік операторлар;

3) орталықтандырылған сауда операторы (операторлары);

4) осы Хаттаманың 5 - 8-тармақтарына сәйкес қабылданатын актілерге сәйкес электр энергиясымен өзара сауда кезінде Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығының субъектілеріне қызметтер көрсететін өзге де ұйымдар кіреді.

22. Бір мүше мемлекеттің Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығының бірнеше инфрақұрылымдық ұйымдарының функциялары осы мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес біріктірілуі мүмкін.

23. Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығының инфрақұрылымдық ұйымдары осы Хаттаманың 5 – 8-тармақтарына сәйкес қабылданатын актілерге сәйкес жасалатын шарттарға сәйкес қызметтер көрсетеді.

IX. Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығындағы электр энергиясымен сауда

24. Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығында электр энергиясымен сауданы жүзеге асыру тәсілдері:

1) Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығына қатысушылардың арасында еркін екіжақты шарттар бойынша электр энергиясымен өзара сауда;

2) түрлері электр энергиясымен өзара сауда қағидаларында айқындалатын және оның ішінде оның экономикалық тұрғыдан орындылығы жағдайында, бір тәулік бұрын орталықтандырылған сауда кіретін, Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығына қатысушылардың арасындағы электр энергиясымен орталықтандырылған сауда (бұдан әрі – электр энергиясымен орталықтандырылған сауда);

3) мүше мемлекеттердің уәкілеттік берілген ұйымдары арасында жасалатын шарттардың негізінде электр энергиясының нақты сальдо-ағындарының жоспарлы мәндерден сағаттық ауытқуларын реттеу.

25. Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығындағы электр энергиясымен сауда осы Хаттамаға, электр энергиясымен өзара сауда қағидаларына сәйкес және сауданың белгілі тәсілін пайдалана отырып, электр энергиясымен сауданы жүзеге асыру үшін жасасуға қажетті шарттардың негізінде мүше мемлекеттердің мемлекеттік шекараларындағы тиісті мемлекетаралық қималарында түрлі мүше мемлекеттердің заңды тұлғалары болып табылатын Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығына қатысушылар арасында жүзеге асырылады.

26. Электр энергиясымен өзара сауда қағидаларында Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығына қатысушылардың сауданың тиісті тәсілін пайдаланып, сауданы жүзеге асыруды бастау үшін аталған қатысушылар осы іс-қимылдарды жасауға тиіс іс-қимылдары айқындалады.

Сауданың белгілі тәсілін, оның ішінде еркін екіжақты шарттар бойынша сауда тәсілін пайдалана отырып, Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығындағы электр энергиясымен саудаға қатысу үшін жасалуы қажет шарттардың елеулі талаптарының тізбесі және көрсетілген шарттарды жасасу, орындау, өзгерту, бұзу, қолданысын тоқтату, тіркеу және есепке алу тәртібі электр энергиясымен өзара сауда қағидаларында және қол жеткізу қағидаларында айқындалады. Көрсетілген қағидаларда Комиссия Кеңесі бекітетін стандартты нысандарға сәйкес жасалатын Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығындағы электр энергиясымен саудаға қатысу үшін қажетті шарттар тізбесі айқындалады. Мұндай нысандар бойынша жасалған шарттардың талаптарын олардың тараптары болып табылатын Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығына қатысушылар біржақты тәртіппен өзгерте алмайды.

27. Еркін екіжақты шарттар бойынша электр энергиясымен өзара сауданы мемлекетаралық қималардың өткізу қабілеттерін, басқа да технологиялық және реттеуші шектеулерді ескере отырып, шарттардың тараптары өздері белгілейтін бағалар бойынша, көлемде және жеткізу талаптарына қарай электр энергиясын сатып алу-сатудың екіжақты шарттарын жасасу арқылы Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығына қатысушылар жүзеге асырады. Электр энергиясын жеткізу көлемін өзгерту және еркін екіжақты шартты бұзу электр энергиясымен өзара сауда қағидаларында белгіленген тәртіппен және мерзімде жүзеге асырылады. Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығында белгіленген тәртіппен тіркелген еркін екіжақты шарттар бойынша сатып алынатын (сатылатын) электр энергиясының көлемі мүше мемлекеттердің электр энергиясының ішкі көтерме нарықтарында осы мүше мемлекеттердің заңнамаларына сәйкес ескерілуге тиіс.

28. Электр энергиясымен орталықтандырылған сауданы электр энергиясымен өзара сауда қағидаларына сәйкес электр энергиясын сатып алу (сату) бағалары мен көлемін айқындауды қамтамасыз ететін сауданың электрондық жүйесін пайдалана отырып, Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығына қатысушылар жүзеге асырады. Электр энергиясымен орталықтандырылған сауданы ұйымдастыру бойынша көрсетілетін қызметтерді орталықтандырылған сауда операторы (операторлары) өтеулі шартты негізде береді.

Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығындағы электр энергиясымен орталықтандырылған сауда нәтижелері бойынша жасалған және Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығында белгіленген тәртіппен тіркелген шарттар бойынша сатып алынатын (сатылатын) электр энергиясының көлемдері мүше мемлекеттердің электр энергиясының ішкі көтерме нарықтарында осы мүше мемлекеттердің заңнамаларына сәйкес тіркелуге және онда ескерілуге тиіс.

29. Электр энергиясының нақты сальдо-ағындарының жоспарлы мәндерден сағаттық ауытқуларын реттеу және Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығына қатысушылардың тиісті мемлекетаралық қималар арқылы электр энергиясымен өзара сауданы жүзеге асыру мүмкіндігін қамтамасыз ету мақсатында ауытқуларды реттеуге уәкілетті, шектес мүше мемлекеттердің ұйымдары электр энергиясымен өзара сауда қағидаларына сәйкес сағаттық ауытқулардың сатып алу-сату шарттарын не, егер мүше мемлекеттердің заңнамасына қайшы келмесе, өзге де шарттарды жасасады.

Тиісті мүше мемлекеттер Одағының ортақ электр энергетикалық нарығына қатысушылар арасында осы Хаттаманың 24-тармағының 1 және 2-тармақшаларында көрсетілген тәсілдермен тиісті қима бойынша электр энергиясымен сауда осы тармақтың бірінші абзацында көрсетілген шарттар жасалғанға дейін жүзеге асырылмайды.

Сағаттық ауытқулардың шамаларын есептеу тәртібі мен оларды реттеу тәртібі электр энергиясымен өзара сауда қағидаларында айқындалады.

Өз мүше мемлекетінің ішкі электр энергетикалық нарығында электр энергиясы баламасының және сатып алу мүмкіндігінің болмауынан "тұйық схема" бойынша электр энергиясының тұтынушыларын электрмен жабдықтауға байланысты Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығына қатысушылар арасында электр энергиясымен сауда жүзеге асырылатын мемлекетаралық қималарда ауытқуларды реттеу электр энергиясын сатып алу-сатудың еркін екіжақты шарттары шеңберінде жүзеге асырылады.

30. Әрбір мүше мемлекет өзінің заңнамасына сәйкес электр энергиясының нақты сальдо-ағындарының жоспарлы мәндерден сағаттық ауытқуларын реттеуге қатысуға уәкілетті ішкі көтерме электр энергетикалық нарықтың субъектісін және тиісті шарттар жасасуды айқындайды.

Электр энергиясының нақты сальдо-ағындарының жоспарлы мәндерден сағаттық ауытқуларын реттеуге арналған шарттар жасасу туралы ақпарат Одақтың ортақ электр энергетикалық нарық субъектілеріне ақпараттық алмасу қағидаларына сәйкес беріледі.

31. Басқа мүше мемлекеттермен ортақ шекаралары жоқ мүше мемлекет Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығына қатысушылардың осындай мүше мемлекетпен шектес үшінші мемлекеттің аумағы арқылы Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығында электр энергиясымен сауданы жүзеге асыруы үшін басқа мүше мемлекеттермен ортақ шекаралары жоқ мүше мемлекеттің уәкілетті ұйымы мен үшінші мемлекеттің заңнамасына сәйкес тиісті шарттар жасасуға уәкілетті ұйым арасында электр энергиясының нақты сальдо-ағындарының жоспарлы мәндерден сағаттық ауытқуларын реттеуге арналған шарттар жасалуға тиіс.

Үшінші мемлекет арқылы екі бағытта да электр энергиясы транзитінің шарттарын жасасу (шарттың болуы) да басқа мүше мемлекеттермен ортақ шекаралары жоқ мүше мемлекет Одағының ортақ электр энергетикалық нарығына қатысушылардың Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығында электр энергиясымен сауданы жүзеге асыруының қажетті шарты болып табылады.

X. Орталықтандырылған сауда операторы (операторлары)

32. Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығында электр энергиясымен орталықтандырылған сауданы ұйымдастыруды Комиссия Кеңесінің мүше мемлекеттердің ұсыныстары негізінде айқындалған мүше мемлекеттің (мүше мемлекеттердің) ұйымы (ұйымдары) жүзеге асырады.

33. Орталықтандырылған сауда операторының (операторларының) құқықтары мен міндеттері (функциялары мен өкілеттіктері) электр энергиясымен өзара сауда қағидаларында, ақпараттық алмасу қағидаларында, қосылу туралы шартта (шарттарда) және орталықтандырылған сауда операторының (операторларының) регламенттерінде белгіленеді.

34. Электр энергиясымен орталықтандырылған сауданы ұйымдастыру бойынша қызмет көрсету тиісті электрондық сауда жүйесін – сауда алаңын пайдалана отырып жүзеге асырылады.

35. Осы Хаттаманың 5 - 8-тармақтарына сәйкес қабылданатын актілерде көзделген қосылу туралы шарттың нысанын (шарттардың нысандарын), шарттардың стандартты нысандары мен регламенттерді мүше мемлекеттердің ұсыныстары негізінде Комиссия Кеңесі бекітеді.

36. Электр энергиясымен орталықтандырылған сауда операторы (операторлары) көрсететін қызметтердің бағасын (тарифін) айқындау қағидаттары электр энергиясымен өзара сауда қағидаларында белгіленеді.

XI. Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығындағы электр энергиясымен сауданың технологиялық негізі

37. Мыналар:

1) мүше мемлекеттердің электр энергетикалық жүйелері мен электр энергетикалық нарықтарының жұмыс істеуі туралы деректер негізінде Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығы субъектілерінің өзара іс-қимылын қамтамасыз ететін ақпараттық алмасу жүйесі;

2) жедел келісімшарттар бойынша орталықтандырылған сауда жүргізуді қамтамасыз ететін электрондық сауда жүйесі;

3) бір тәулік бұрын орталықтандырылған сауда жүргізуді қамтамасыз ететін электрондық сауда жүйесі Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығындағы электр энергиясымен сауданың технологиялық негізін құрайды.

XII. Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығындағы электр энергетикасы саласындағы табиғи монополиялар субъектілерінің, сондай-ақ электр энергиясын (қуатын) мемлекетаралық беруді жүзеге асыруға уәкілетті өзге де ұйымдардың қызметін реттеу және бақылау

38. Электр энергетикасы саласындағы табиғи монополиялар субъектілерінің және электр энергиясын (қуатын) мемлекетаралық беруді жүзеге асыруға уәкілетті өзге де ұйымдардың электр энергиясын (қуатын) мемлекетаралық беруді жүзеге асыруы кезіндегі қызметін реттеу және бақылау осы Хаттамаға, қол жеткізу қағидаларына және аумағы бойынша электр энергиясын (қуатын) мемлекетаралық беру жүзеге асырылатын мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

Электр энергетикасы саласындағы табиғи монополиялар субъектілерінің Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығында электр энергиясын сатып алуды (сатуды) жүзеге асыратын ішкі көтерме сауда электр энергетикалық нарығы субъектілеріне тиісті қызметтер көрсетуі кезінде олардың қызметін реттеу және бақылау Табиғи монополиялар субъектілерінің қызметін реттеудің бірыңғай қағидаттары мен қағидалары туралы хаттаманың (Шартқа № 20 қосымша) 3-тармағында көрсетілген қағидаттар ескеріле отырып, осы мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

Электр энергетикасы саласындағы табиғи монополиялар субъектілерінің электр энергиясын беру бойынша және электр энергетикасындағы жедел-диспетчерлік басқару бойынша көрсетілетін қызметтері аумағында осы көрсетілетін қызметтер жүзеге асырылатын мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес осы мүше мемлекеттің ішкі электр энергетикасы нарығының субъектілеріне ғана көрсетіледі. Бұл ретте Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығында электр энергиясын сатып алуды (сатуды) жүзеге асыратын ішкі көтерме сауда электр энергетикалық нарығының субъектілеріне электр энергиясын сатып алуды (сатуды) жүзеге асыратын субъектілерге тиісті көрсетілетін қызметтерге қол жеткізу мүше мемлекеттің ішкі көтерме сауда электр энергетикалық нарығында ғана электр энергиясын сатып алуды (сатуды) жүзеге асыратын субъектілерге ұсынылатын шарттармен электр энергетикасы саласындағы аталған табиғи монополиялар субъектілерінің көрсетілетін қызметтеріне қол жеткізу қамтамасыз етілуге тиіс.

39. Электр энергетикасы саласындағы табиғи монополиялар субъектілерінің көрсетілетін қызметтеріне қатысты баға белгілеу (тариф белгілеу) мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығындағы электр энергетикасы саласындағы табиғи монополиялар субъектілерінің көрсетілетін қызметтерінің бағалары (тарифтері) ішкі көтерме электр энергетикалық нарығының субъектілері үшін осындай ішкі бағадан (тарифтерден) аспауға тиіс.

Мүше мемлекеттің аумағы бойынша электр энергиясын (қуатын) мемлекетаралық беруді жүзеге асырған кезде баға белгілеу (тариф белгілеу) мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес электр энергиясын (қуатын) мемлекетаралық беруді ішкі электр энергетикалық нарығында осындай ұйымның электр энергиясын (қуатын) мемлекетаралық беруді қамтамасыз етуіне байланысты шығыстарын (шығындарын) жүзеге асыруға уәкілетті ұйымның өтемақысын ескеруге тиіс. Бұл ретте егер электр энергиясын (қуатын) мемлекетаралық беруді жүзеге асыруға арналған баға (тариф) мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес көрсетілген бағаны (тарифті) айқындау кезінде ескерілетін параметрлердің болжамды мәндерінің негізінде айқындалатын болса, онда электр энергиясын (қуатын) мемлекетаралық беруді жүзеге асыруға арналған бағаны (тарифті) кейіннен айқындау кезінде алдыңғы есептік кезеңдерге жататын осы параметрлердің болжамды және нақты мәндерінің арасындағы айырма ескеріледі.

Электр энергиясын (қуатын) мемлекетаралық беруді жүзеге асыруға арналған бағалар (тарифтер) қол жеткізу қағидаларында көзделген мерзімде кезекті күнтізбелік ай (есептік кезең) басталғанға дейін алдын ала айқындалады және осы күнтізбелік айдың (есептік кезеңнің) міндеттемелеріне қатысты өзгертуге жатпайды.

XIII. Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығын монополияға қарсы реттеу

40. Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығын монополияға қарсы реттеу Шарттың XIX және XX бөлімдерінде және осы Хаттамада белгіленген ерекшеліктер ескеріле отырып, мүше мемлекеттердің заңнамасына және Шарттың XVIII бөліміне сәйкес жүзеге асырылады.

XIV. Электр желілерін мемлекетаралық дамыту

41. Мүше мемлекет өз аумағында электр желілерін мемлекетаралық дамытуды Комиссия Кеңесі бекітетін электр желілерін мемлекетаралық дамыту туралы ережеге және өз заңнамасына сәйкес жүзеге асырады.

XV. Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығын қалыптастыру және дамыту кезеңдері

42. Осы Хаттамада көзделген актілерді қабылдау мерзімдерін, сондай-ақ Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығын дамыту кезеңдерін Жоғары Кеңес белгілейді.

XVI. Электр энергиясын (қуатын) мемлекетаралық беруді жүзеге асыру

43. Осы бөлімнің мақсаттары үшін мынадай ұғымдар пайдаланылады:

"электр энергиясына (қуатына) ішкі қажеттілік" электр энергиясының (қуатының) тиісті мүше мемлекеттердің аумағында тұтынуы үшін қажетті көлемдері;

"электр энергетикасы саласындағы табиғи монополиялар субъектілерінің көрсетілетін қызметтеріне қол жеткізу" бір мүше мемлекеттің ішкі нарық субъектісінің басқа мүше мемлекет аумағындағы электр энергетикасы саласындағы табиғи монополиялар субъектілерінің көрсететін қызметтерін пайдалану мүмкіндігі;

"ішкі электр энергиясы нарығының субъектілері" мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес сол мүше мемлекеттің электр энергиясы (қуаты) нарығының субъектілері болып табылатын, электр энергетикасы саласындағы қызметті, оның ішінде электр энергиясын (қуатын) өндіруді, электр энергиясы (қуатын) сатып алуды және сатуды, электр энергиясын таратуды, тұтынушыларды энергиямен жабдықтауды, электр энергиясын (қуатын) беру жөнінде қызметтер көрсетуді, электр энергетикасындағы жедел-диспетчерлік басқаруды, электр энергиясын (қуатты) өткізуді, электр энергиясын сатып алуды-сатуды ұйымдастыруды жүзеге асыратын тұлғалар.

44. Мүше мемлекеттер электр энергетикасы саласындағы табиғи монополиялар субъектілерінің көрсетілетін қызметтерін мүше мемлекеттердің электр энергиясына (қуатына) ішкі қажеттілігін қамтамасыз ету үшін басымдықпен пайдаланған жағдайда, аталған көрсетілетін қызметтерге қолда бар техникалық мүмкіндіктер шегінде кедергісіз қол жеткізуді мынадай қағидаттар:

1) аумағында осындай қызметтер көрсетілетін мүше мемлекеттің заңнамасында белгіленген электр энергиясының (қуатының) ішкі нарығы субъектілеріне қатысты талаптардың теңдігі;

2) электр энергетикасы саласындағы табиғи монополиялардың көрсетілетін қызметтерін мүше мемлекеттердің ішкі қажеттіліктерін қамтамасыз ету үшін басымдықпен пайдаланған жағдайда, аталған көрсетілетін қызметтерге қол жетімділік беру кезінде мүше мемлекеттердің заңнамасын есепке алу;

3) электр энергетикасы саласында табиғи монополиялар субъектілері қызметтер көрсеткен кезде, мүше мемлекеттердің электр энергетикалық жүйелерінің қатарлас жұмыс режимдеріне әсер ететін электр энергетикасы объектілерінің тиісті техникалық жай-күйін қамтамасыз ету;

4) мүше мемлекеттердің ішкі электр энергиясы нарықтарының субъектілері арасында туындайтын қатынастарды шарттық ресімдеу;

5) электр энергетикасы саласында мүше мемлекеттердің табиғи монополиялар субъектілері көрсететін қызметтердің өтемділігі негізінде қамтамасыз етеді.

45. электр энергиясын (қуатын) мемлекетаралық беруді қамтамасыз ету мынадай қағидаттар негізінде жүзеге асырылады:

1) мүше мемлекеттер электр энергиясын (қуатын) шектес мүше мемлекеттің электр энергетикалық жүйесі арқылы мемлекетаралық беруді, мүше мемлекеттердің электр энергиясына (қуатына) деген ішкі қажеттіліктері басымдықпен қамтамасыз етілген жағдайда, қолда бар техникалық мүмкіндіктер шегінде қамтамасыз етеді;

2) электр энергиясын (қуатын) мемлекетаралық берудің техникалық мүмкіндігін айқындау мынадай басымдықтар есепке алына отырып жүзеге асырылады:

электр энергетикалық жүйесі арқылы мемлекетаралық беруді жүзеге асыру жоспарланып отырған мүше мемлекеттің электр энергиясына (қуатына) деген ішкі қажеттілігін қамтамасыз ету;

электр энергиясын (қуатын) мүше мемлекеттің электр энергетикалық жүйесінің бір бөлігінен оның басқа бөлігіне шектес мүше мемлекеттің электр энергетикалық жүйесі арқылы мемлекетаралық беруді қамтамасыз ету;

электр энергиясын (қуатын) бір мүше мемлекеттің электр энергетикалық жүйесінен басқа мүше мемлекеттің электр энергетикалық жүйесіне мүше мемлекеттің электр энергетикалық жүйесі арқылы мемлекетаралық беруді қамтамасыз ету;

үшінші мемлекеттердің электр энергетикасы субъектілеріне қатысты міндеттемелерді орындау мақсатында электр энергиясын (қуатын) мүше мемлекеттің электр энергетикалық жүйесі арқылы мемлекетаралық беруді қамтамасыз ету;

3) электр энергиясын (қуатын) мемлекетаралық беру кезінде мүше мемлекеттердің уәкілетті ұйымдары мүше мемлекет заңнамасына сүйене отырып, электр энергиясын (қуатын) мемлекетаралық беру құнын өтеу қағидатын басшылыққа алады;

4) үшінші мемлекеттердің электр энергетикасы субъектілеріне қатысты міндеттемелерді орындау мақсатында электр энергиясын (қуатын) мемлекетаралық беру тиісті мүше мемлекеттің заңнамасын есепке ала отырып, екіжақты негізде реттеледі.

46. Мүше мемлекеттер электр энергиясын (қуатын) электр энергетикалық жүйелер арқылы еш кедергісіз мемлекетаралық беруді қамтамасыз ету мақсатында келісілген дайындық іс-шаралар кешенін жүзеге асырады, атап айтқанда:

электр энергиясын (қуатын) жеткізудің күнтізбелік жылы басталғанға дейін мүше мемлекеттер уәкілеттік берген ұйымдар электр энергиясын (қуатын) өндіру мен тұтынудың ұлттық болжамды теңгерімдерінде есепке алу үшін, оның ішінде табиғи монополиялар субъектілерінің көрсетілетін қызметтерінің тарифтерін есептеген кезде осындай жеткізілімдерді есепке алу мақсатында мемлекетаралық беруге ұйғарылған электр энергиясының (қуатының) жоспарлы көлемдері туралы мәлімдейді;

мүше мемлекеттер уәкілеттік берген ұйымдар электр энергиясын (қуатын) мемлекетаралық берудің жоспарлы құнын есептеу негізінде, қол жеткізілген уағдаластықты орындау үшін келісімшарттар жасасады.

Электр энергиясын (қуатын) мүше мемлекеттердің электр энергетикалық жүйелері арқылы еш кедергісіз мемлекетаралық беруді қамтамасыз ету мақсатында мүше мемлекеттердің уәкілетті органдары Мүше мемлекеттер арасында электр энергиясын (қуатын) мемлекетаралық жеткізуді жүзеге асыру әдіснамасын қолданады, ол электр энергиясын (қуатын) мемлекетаралық беру көлемдері мен техникалық шарттарын айқындау тәртібін, сондай-ақ осы Хаттамаға қосымшаға сәйкес электр энергиясын (қуатын) беруге байланысты көрсетілетін қызметтерге баға белгілеудің (тариф белгілеудің) келісілген тәсілдерін қамтиды.

Мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес айқындалатын ұйымдар жоғарыда аталған Әдіснамаға сәйкес өз мемлекетінің аумағы бойынша электр энергиясын (қуатын) мемлекетаралық беруді қамтамасыз етеді.

47. Электр энергиясын (қуатын) мемлекетаралық беру және электр энергиясын (қуатын) мемлекетаралық беруді қамтамасыз етуге қажетті электр желілік шаруашылық объектілерін пайдалану электр энергиясын (қуатын) мемлекетаралық беруді қамтамасыз етуге байланысты қызметтерді ұсынатын мүше мемлекеттің нормативтік құқықтық және нормативтік техникалық құжаттарына сәйкес жүргізіледі.

48. Электр энергиясын (қуатын) мемлекетаралық беруден бас тартқан жағдайда, мүше мемлекеттер уәкілеттік берген ұйымдар бас тарту себептері туралы негіздеуші материалдарды табыс етуді қамтамасыз етеді.

49. Электр энергиясын (қуатын) мемлекетаралық беруге қатысты қатынастарды реттеу қолданыстағы басқа да халықаралық шарттарды есепке алына отырып жүзеге асырылады.";

көрсетілген Хаттамаға қосымшада:

нөмірлеуші тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

"Еуразиялық экономикалық одақтың ортақ электр энергетикалық нарығы туралы хаттамаға қосымша";

2.1-тармақтың алтыншы абзацындағы "Баға белгілеу мен тарифтік саясат негіздерін қоса алғанда, электр энергетикасы саласындағы табиғи монополиялар субъектілерінің көрсетілетін қызметтеріне қол жеткізуді қамтамасыз ету туралы хаттамада" деген сөздер "Еуразиялық экономикалық одақтың ортақ электр энергетикалық нарығы туралы хаттамада" деген сөздермен ауыстырылсын;

2.3-тармақтың 2.3.1-тармақшасының бесінші абзацындағы "Баға белгілеу мен тарифтік саясат негіздерін қоса алғанда, электр энергетикасы саласындағы табиғи монополиялар субъектілерінің көрсетілетін қызметтеріне қол жеткізуді қамтамасыз ету туралы хаттаманың" деген сөздер "Еуразиялық экономикалық одақтың ортақ электр энергетикалық нарығы туралы хаттаманың" деген сөздермен ауыстырылсын.

2-бап

Осы Хаттама оның күшіне енуі үшін қажетті мемлекетішілік рәсімдерді мүше мемлекеттердің орындағаны туралы соңғы жазбаша хабарламаны депозитарий алған күннен бастап күшіне енеді.

20__ жылғы "__" ________ қаласында орыс тілінде бір төлнұсқа данада жасалды.

Осы Хаттаманың төлнұсқа данасы Еуразиялық экономикалық комиссияда сақталады, ол осы Хаттаманың депозитарийі бола отырып, әрбір мүше мемлекетке оның куәландырылған көшірмесін жібереді.

Армения Республикасы үшін

Беларусь Республикасы үшін

Қазақстан Республикасы үшін

Қырғыз Республикасы үшін

Ресей Федерациясы үшін

О внесении на рассмотрение Президента Республики Казахстан предложения о подписании проекта Протокола о внесении изменений в Договор о Евразийском экономическом союзе от 29 мая 2014 года (в части формирования общего электроэнергетического рынка Евразийского экономического союза)

Постановление Правительства Республики Казахстан от 28 мая 2019 года № 323

Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:

внести на рассмотрение Президента Республики Казахстан предложение о подписании проекта Протокола о внесении изменений в Договор о Евразийском экономическом союзе от 29 мая 2014 года (в части формирования общего электроэнергетического рынка Евразийского экономического союза).

Премьер-Министр Республики Казахстан

А. Мамин

Проект

ПРОТОКОЛ
о внесении изменений в Договор о Евразийском экономическом союзе от 29 мая 2014 года (в части формирования общего электроэнергетического рынка Евразийского экономического союза)

Государства-члены Евразийского экономического союза, далее именуемые государствами-членами,

руководствуясь статьей 115 Договора о Евразийском экономическом союзе от 29 мая 2014 года,

в целях повышения энергетической безопасности государств-членов, формирования в Евразийском экономическом союзе правового пространства, позволяющего обеспечить добросовестную конкуренцию, создание условий для повышения эффективности и конкурентоспособности экономик государств-членов в сфере электроэнергетики, дальнейшего укрепления экономического взаимовыгодного и равноправного сотрудничества

согласились о нижеследующем:

Статья 1

Внести в Договор о Евразийском экономическом союзе от 29 мая 2014 года следующие изменения:

1) статью 81 изложить в следующей редакции:

"Статья 81
Формирование, функционирование и развитие общего
электроэнергетического рынка Союза

Формирование, функционирование и развитие общего электроэнергетического рынка Союза осуществляются на основе принципов и правил согласно приложению № 21 к настоящему Договору с учетом пункта 8 статьи 104 настоящего Договора.";

2) в статье 82:

в пункте 1 слова "едиными принципами и правилами согласно приложению № 21 к настоящему Договору" заменить словами "приложением № 21 к настоящему Договору и актом органа Союза, предусмотренным пунктом 5 указанного приложения";

пункт 2 признать утратившим силу;

3) в статье 104:

пункты 2 и 3 признать утратившими силу;

пункт 8 изложить в следующей редакции:

"8. С даты вступления в силу последнего из актов, принятых в соответствии с пунктами 5-8 Протокола об общем электроэнергетическом рынке Евразийского экономического союза (приложение № 21 к настоящему Договору):

пункты 43 - 49 указанного Протокола и приложение к нему утрачивают силу;

пункт 2, абзацы первый и второй пункта 5, пункты 10 - 38, абзацы третий и четвертый пункта 39, пункт 40 указанного Протокола вступают в силу.";

4) в Протоколе об обеспечении доступа к услугам субъектов естественных монополий в сфере электроэнергетики, включая основы ценообразования и тарифной политики (приложение № 21 к указанному Договору):

наименование изложить в следующей редакции:

"Протокол об общем электроэнергетическом рынке Евразийского экономического союза";

пункты 1-12 заменить текстом следующего содержания:

"I. Общие положения

1. Настоящий Протокол разработан в соответствии со статьями 81 и 82 Договора о Евразийском экономическом союзе (далее - Договор) и определяет правовые основы формирования, функционирования и развития общего электроэнергетического рынка Союза.

2. Положения настоящего Протокола и актов, предусмотренных настоящим Протоколом, не распространяются на отношения, связанные с торговлей электрической энергией государств-членов с третьими государствами, в том числе на отношения, касающиеся межгосударственной передачи электрической энергии (мощности) через территорию государства- члена на территории третьих государств, с территорий третьих государств через территорию государства-члена.

Межгосударственная передача электрической энергии (мощности) в целях исполнения обязательств в отношении субъектов электроэнергетики третьих государств регулируется законодательством государства-члена, через территорию которого осуществляется межгосударственная передача электрической энергии (мощности).

3. Понятия, используемые в настоящем Протоколе, означают следующее:

"договор о присоединении" - договор, заключаемый в соответствии с правилами взаимной торговли электрической энергией на общем электроэнергетическом рынке Союза, устанавливающий взаимные обязательства между участником общего электроэнергетического рынка Союза, оператором (операторами) централизованной торговли по определенному виду централизованной торговли электрической энергией и иными инфраструктурными организациями общего электроэнергетического рынка Союза, обеспечивающими исполнение договоров купли-продажи электрической энергии по результатам централизованной торговли;

"доступ к услугам субъектов естественных монополий в сфере электроэнергетики" - возможность субъектов общего электроэнергетического рынка Союза воспользоваться услугами субъектов естественных монополий в сфере электроэнергетики на общем электроэнергетическом рынке Союза;

"замещение электрической энергии (мощности)" - взаимосвязанная и одновременная поставка равных объемов электрической энергии (мощности) в электроэнергетическую систему и из нее через разные точки поставки, расположенные на границе (границах) государства-члена;

"межгосударственная линия электропередачи" - линия электропередачи, пересекающая государственные границы государств- членов;

"межгосударственная передача электрической энергии (мощности)" - оказание услуг уполномоченными организациями государств-членов по перемещению и (или) замещению электрической энергии (мощности). В соответствии с законодательством государства-члена соответствующие отношения оформляются договорами на оказание услуг по передаче (транзиту) электрической энергии (мощности) или иными гражданско- правовыми договорами, включая договоры купли-продажи электрической энергии;

"межгосударственное сечение" - технологически обусловленная совокупность линий электропередачи всех классов напряжения между энергосистемами (частями энергосистем) 2 и более государств, проходящих через государственные границы государств-членов, а также через государственные границы государств-членов и третьих государств;

"межгосударственный переток" - переток электрической энергии (мощности) по межгосударственной линии электропередачи;

"общий электроэнергетический рынок Союза" - система отношений между субъектами внутренних оптовых электроэнергетических рынков разных государств-членов на основе параллельно работающих электроэнергетических систем, связанная с куплей-продажей электрической энергии (мощности), действующая на основании настоящего Протокола, актов, предусмотренных пунктами 5-8 настоящего Протокола, и соответствующих договоров между субъектами общего электроэнергетического рынка Союза;

"оператор централизованной торговли" - организация, оказывающая услуги по организации определенного вида централизованной торговли электрической энергией на общем электроэнергетическом рынке Союза;

"перемещение электрической энергии (мощности)" - обеспечение перетоков произведенной на территории одного государства-члена электрической энергии (мощности) через сети другого государства-члена между точками поставки, расположенными на его границе (границах);

"сальдо-переток электрической энергии" - алгебраическая сумма (с учетом направления) межгосударственных перетоков электрической энергии по всем линиям электропередачи, входящим в межгосударственное сечение;

"свободный двусторонний договор" - заключенный между участниками общего электроэнергетического рынка Союза договор купли- продажи электрической энергии, в котором объемы, цены, сроки поставки и расчетов и иные условия исполнения обязательств определяются сторонами договора самостоятельно с учетом пропускных способностей межгосударственных сечений, других технологических и регулятивных ограничений;

"сетевой оператор" - организация, уполномоченная в соответствии с законодательством государства-члена на оказание услуг по передаче электрической энергии по территории этого государства-члена;

"системный оператор" - организация, уполномоченная в соответствии с законодательством государства-члена на осуществление оперативно-диспетчерского управления электроэнергетической системой государства- члена;

"срочный контракт" - договор купли-продажи электрической энергии между участниками общего электроэнергетического рынка Союза, содержащий стандартизированные условия по периоду и часам поставки электрической энергии, а также по иным существенным условиям, в котором цена и объем электрической энергии определяются при проведении централизованной торговли в соответствии с регламентами оператора централизованной торговли по срочным контрактам;

"субъекты внутреннего оптового электроэнергетического рынка" - юридические лица, являющиеся субъектами оптового электроэнергетического рынка государства-члена в соответствии с законодательством этого государства-члена;

"тупиковая схема" - схема, при которой электроснабжение потребителей электрической энергии одного государства-члена осуществляется по межгосударственным линиям электропередачи, получающим напряжение со стороны другого государства-члена;

"услуги субъектов естественных монополий в сфере электроэнергетики" - услуги по передаче электрической энергии, оперативно-диспетчерскому управлению в электроэнергетике, оказываемые субъектами естественных монополий для обеспечения взаимной торговли на общем электроэнергетическом рынке Союза и межгосударственной передачи электрической энергии (мощности).

II. Принципы формирования, функционирования и развития
общего электроэнергетического рынка Союза

4. Формирование, функционирование и развитие общего электроэнергетического рынка Союза осуществляются на основе следующих принципов:

1) сотрудничество на основе равноправия, взаимной выгоды и ненанесения экономического ущерба любому из государств-членов;

2) соблюдение баланса экономических интересов производителей и потребителей электрической энергии, а также других субъектов общего электроэнергетического рынка Союза;

3) приоритетное использование механизмов, основанных на рыночных отношениях и добросовестной конкуренции, для формирования устойчивой системы удовлетворения спроса на электрическую энергию (мощность) в конкурентных видах деятельности;

4) обеспечение беспрепятственного доступа к услугам субъектов естественных монополий в сфере электроэнергетики в пределах технической возможности при условии приоритетного использования указанных услуг для обеспечения внутренних потребностей государств-членов при осуществлении межгосударственной передачи электрической энергии (мощности);

5) поэтапное формирование и развитие общего электроэнергетического рынка Союза на основе параллельно работающих электроэнергетических систем государств-членов с учетом особенностей существующих моделей электроэнергетических рынков государств-членов;

6) использование технических и экономических преимуществ параллельной работы электроэнергетических систем государств-членов с соблюдением взаимосогласованных условий параллельной работы;

7) осуществление торговли электрической энергией между субъектами государств-членов с учетом энергетической безопасности государств-членов;

8) поэтапная гармонизация законодательства государств-членов в сфере электроэнергетики, в том числе в части раскрытия информации субъектами общего электроэнергетического рынка Союза.

III. Правила функционирования общего
электроэнергетического рынка Союза

5. В пределах имеющейся технической возможности государства- члены обеспечивают беспрепятственный доступ к межгосударственной передаче электрической энергии (мощности) по межгосударственным линиям электропередачи с учетом обеспечения внутренних потребностей в электрической энергии (мощности) государств-членов в соответствии с правилами, определяющими принципы и порядок обеспечения доступа к межгосударственной передаче электрической энергии (мощности) (далее - правила доступа).

Межгосударственная передача электрической энергии (мощности) осуществляется на основании соответствующих договоров между организацией (организациями), уполномоченной (уполномоченными) на осуществление межгосударственной передачи электрической энергии (мощности), и потребителем услуги по межгосударственной передаче электрической энергии (мощности). Порядок заключения, исполнения, изменения, расторжения, прекращения действия, регистрации и учета указанных договоров определяется правилами доступа.

Правила доступа утверждаются Межправительственным советом.

6. Взаимная торговля электрической энергией на общем электроэнергетическом рынке Союза регулируется правилами, утверждаемыми Межправительственным советом (далее - правила взаимной торговли электрической энергией).

7. Регулирование правоотношений, связанных с определением и распределением пропускной способности межгосударственных сечений, осуществляется в соответствии с правилами, регламентирующими взаимоотношения субъектов общего электроэнергетического рынка Союза при определении и распределении пропускной способности межгосударственных линий электропередачи, доступной для осуществления взаимной торговли электрической энергией на общем электроэнергетическом рынке Союза и межгосударственной передачи электрической энергии (мощности), утверждаемыми Межправительственным советом.

8. Информационное взаимодействие субъектов общего электроэнергетического рынка Союза, государственных органов государств- членов и Комиссии при функционировании общего электроэнергетического рынка Союза осуществляется в соответствии с правилами, определяющими состав данных и процедуры их предоставления субъектами общего электроэнергетического рынка Союза, государственными органами государств-членов и Комиссией при функционировании общего электроэнергетического рынка Союза и утверждаемыми Межправительственным советом (далее - правила информационного обмена).

IV. Полномочия Комиссии

9. Комиссия в целях обеспечения формирования, функционирования и развития общего электроэнергетического рынка Союза осуществляет следующие полномочия:

1) мониторинг функционирования общего электроэнергетического рынка Союза в порядке, утверждаемом Советом Комиссии;

2) подготовка предложений по совершенствованию правового регулирования в отношении общего электроэнергетического рынка Союза;

3) иные полномочия, предусмотренные настоящим Протоколом.

V. Управление общим электроэнергетическим рынком Союза
и обеспечение его функционирования

10. Управление общим электроэнергетическим рынком Союза осуществляется и его функционирование обеспечивается следующими органами и организациями:

государственные органы государств-членов, уполномоченные в соответствии с законодательством государств-членов на осуществление регулирования и (или) контроля в сфере электроэнергетики;

инфраструктурные организации общего электроэнергетического рынка Союза.

В целях обеспечения функционирования общего электроэнергетического рынка Союза по инициативе государств-членов решением Высшего совета могут создаваться вспомогательные органы (совет руководителей государственных органов государств-членов, рабочие группы, специальные комиссии).

11. К государственным органам государств-членов, уполномоченным в соответствии с законодательством государств-членов на осуществление регулирования и (или) контроля в сфере электроэнергетики, в том числе могут относиться:

Государственные органы государств-членов, уполномоченные на реализацию государственной политики в сфере электроэнергетики;

Государственные органы государств-членов, уполномоченные на реализацию и (или) проведение конкурентной (антимонопольной) политики;

государственные органы государств-членов, наделенные полномочиями по регулированию и (или) контролю за деятельностью субъектов естественных монополий.

Государственные органы государства-члена, уполномоченные в соответствии с законодательством данного государства-члена на осуществление регулирования и (или) контроля в сфере электроэнергетики, осуществляют в целях обеспечения функционирования общего электроэнергетического рынка Союза следующие функции и полномочия:

обеспечивают выполнение мероприятий, направленных на реализацию настоящего Протокола;

содействуют гармонизации законодательства государства-члена в сфере электроэнергетики в соответствии с актами, принимаемыми в соответствии с пунктами 5-8 настоящего Протокола;

участвуют в подготовке и рассмотрении данных мониторинга функционирования общего электроэнергетического рынка Союза;

осуществляют контроль за соблюдением субъектами общего электроэнергетического рынка Союза, зарегистрированными на территории государства-члена, конкурентного (антимонопольного) законодательства государства-члена, правил взаимной торговли электрической энергией и правил доступа на территории государства-члена;

осуществляют регулирование и контроль деятельности субъектов естественных монополий в сфере электроэнергетики, зарегистрированных на территории государства-члена и осуществляющих деятельность на общем электроэнергетическом рынке Союза, в соответствии с законодательством государства-члена в сфере регулирования и (или) контроля деятельности естественных монополий;

рассматривают жалобы, касающиеся нарушений субъектом общего электроэнергетического рынка Союза, зарегистрированным на территории соответствующего государства-члена, правил доступа;

утверждают методические указания по определению цен (тарифов) на услуги инфраструктурных организаций общего электроэнергетического рынка Союза, зарегистрированных на территории соответствующего государства-члена и не являющихся субъектами естественных монополий в сфере электроэнергетики;

иные функции и полномочия, предусмотренные актами, принимаемыми в соответствии с пунктами 5-8 настоящего Протокола, и законодательством государств-членов.

Порядок осуществления государственными органами государств- членов, уполномоченными в соответствии с законодательством государств- членов на осуществление регулирования и (или) контроля в сфере электроэнергетики, указанных в настоящем пункте функций и полномочий определяется законодательством соответствующих государств-членов.

12. Состав инфраструктурных организаций общего электроэнергетического рынка Союза определяется в соответствии с пунктами 21-23 настоящего Протокола.

Права и обязанности (функции и полномочия) инфраструктурных организаций общего электроэнергетического рынка Союза в части обеспечения функционирования общего электроэнергетического рынка Союза определяются настоящим Протоколом, актами, принимаемыми в соответствии с пунктами 5-8 настоящего Протокола, и законодательством государств-членов в части, определенной этими актами.

13. Государства-члены обеспечивают взаимодействие государственных органов государств-членов, уполномоченных в соответствии с законодательством государств-членов на осуществление регулирования и (или) контроля в сфере электроэнергетики, инфраструктурных организаций общего электроэнергетического рынка Союза и участников общего электроэнергетического рынка Союза.

VI. Субъекты общего электроэнергетического рынка Союза

14. В состав субъектов общего электроэнергетического рынка Союза входят:

1) участники общего электроэнергетического рынка Союза;

2) инфраструктурные организации общего электроэнергетического рынка Союза.

15. Права и обязанности (функции и полномочия) субъектов общего электроэнергетического рынка Союза на общем электроэнергетическом рынке Союза устанавливаются в соответствии с настоящим Протоколом, актами, принимаемыми в соответствии с пунктами 5-8 настоящего Протокола, и законодательством государств-членов в части, определенной этими актами.

16. Реестр субъектов общего электроэнергетического рынка Союза включает информацию о субъектах внутренних оптовых электроэнергетических рынков государств-членов, имеющих право в соответствии с пунктами 17-19 настоящего Протокола участвовать в общем электроэнергетическом рынке Союза, а также информацию об инфраструктурных организациях государств-членов, указанных в пункте 21 настоящего Протокола, уполномоченных на участие в общем электроэнергетическом рынке Союза. Указанная информация формируется уполномоченными в соответствии с законодательством государств-членов органами (организациями).

Формирование и ведение реестра субъектов общего электроэнергетического рынка Союза осуществляются в соответствии с правилами информационного обмена.

VII. Участники общего электроэнергетического
рынка Союза

17. В состав участников общего электроэнергетического рынка Союза входят:

1) юридические лица, осуществляющие продажу (поставку) электрической энергии и являющиеся субъектами внутренних оптовых электроэнергетических рынков в соответствии с законодательством соответствующих государств-членов;

2) юридические лица, осуществляющие покупку электрической энергии и являющиеся субъектами внутренних оптовых электроэнергетических рынков в соответствии с законодательством соответствующих государств-членов;

3) юридические лица, осуществляющие покупку электрической энергии из сопредельного государства-члена по межгосударственным линиям электропередачи по "тупиковой схеме" в отсутствие альтернативы и возможности купить электрическую энергию на внутреннем электроэнергетическом рынке своего государства-члена;

4) юридические лица, уполномоченные в соответствии с законодательством государств-членов на урегулирование почасовых отклонений фактических сальдо-перетоков электрической энергии от плановых значений.

18. До вступления в силу решения Совета Комиссии, предусмотренного пунктом 19 настоящего Протокола, каждое государство-член в соответствии со своим законодательством может наделять субъекта внутреннего оптового электроэнергетического рынка полномочиями участвовать в общем электроэнергетическом рынке Союза, а также определять перечень юридических лиц, имеющих право участвовать в торговле электрической энергией на общем электроэнергетическом рынке Союза.

19. После вступления в силу международного договора о формировании общего рынка газа Союза, а также актов органов Союза, необходимых для обеспечения функционирования общего рынка газа Союза, Советом Комиссии принимается решение, в соответствии с которым государства-члены создают условия для участия на добровольной и конкурентной основе всех субъектов внутренних оптовых электроэнергетических рынков в общем электроэнергетическом рынке Союза. После вступления в силу указанного решения Совета Комиссии государства-члены не вправе уполномочивать на участие в общем электроэнергетическом рынке Союза отдельных субъектов внутреннего оптового электроэнергетического рынка (за исключением случаев, предусмотренных настоящим Протоколом).

20. Юридические лица государств-членов осуществляют торговлю электрической энергией на общем электроэнергетическом рынке Союза в случае, если они не осуществляют одновременно (не совмещают) естественно-монопольные и конкурентные виды деятельности в сфере электроэнергетики.

Положения абзаца первого настоящего пункта не распространяются на торговлю электрической энергией на общем электроэнергетическом рынке Союза в следующих случаях:

торговля электрической энергией на общем электроэнергетическом рынке Союза осуществляется в целях урегулирования почасовых отклонений фактических сальдо-перетоков электрической энергии от плановых значений;

покупка электрической энергии на общем электроэнергетическом рынке Союза осуществляется системными и (или) сетевыми операторами в целях компенсации потерь в электрических сетях в случаях, определенных правилами взаимной торговли электрической энергией.

Положения абзаца первого настоящего пункта не распространяются на юридические лица, осуществляющие производство и (или) продажу электрической энергии, если по состоянию на дату вступления в силу настоящего Протокола производство и (или) продажа электрической энергии в данном государстве-члене относятся к сферам естественных монополий в соответствии с приложением № 2 к Протоколу о единых принципах и правилах регулирования деятельности субъектов естественных монополий (приложение № 20 к Договору).

Особенности участия в торговле электрической энергией на общем электроэнергетическом рынке Союза юридических лиц, указанных в абзаце пятом настоящего пункта, определяются правилами взаимной торговли электрической энергией с учетом положений Протокола о единых принципах и правилах регулирования деятельности субъектов естественных монополий (приложение № 20 к Договору).

VIII. Инфраструктурные организации общего
электроэнергетического рынка Союза

21. В состав инфраструктурных организаций общего электроэнергетического рынка Союза входят:

1) системные операторы;

2) сетевые операторы;

3) оператор (операторы) централизованной торговли;

4) иные организации, оказывающие услуги субъектам общего электроэнергетического рынка Союза при взаимной торговле электрической энергией в соответствии с актами, принимаемыми в соответствии с пунктами 5-8 настоящего Протокола.

22. Функции нескольких инфраструктурных организаций общего электроэнергетического рынка Союза одного государства-члена могут быть совмещены в соответствии с законодательством этого государства-члена.

23. Инфраструктурные организации общего электроэнергетического рынка Союза оказывают услуги в соответствии с договорами, заключаемыми согласно актам, принимаемыми в соответствии с пунктами 5-8 настоящего Протокола.

IX. Торговля электрической энергией на общем
электроэнергетическом рынке Союза

24. Способы осуществления торговли электрической энергией на общем электроэнергетическом рынке Союза:

1) взаимная торговля электрической энергией между участниками общего электроэнергетического рынка Союза по свободным двусторонним договорам;

2) централизованная торговля электрической энергией между участниками общего электроэнергетического рынка Союза, виды которой определяются правилами взаимной торговли электрической энергией и включают в себя в том числе централизованную торговлю на сутки вперед при условии ее экономической целесообразности (далее - централизованная торговля электрической энергией);

3) урегулирование почасовых отклонений фактических сальдо- перетоков электрической энергии от плановых значений на основании договоров, заключаемых между уполномоченными на это организациями государств-членов.

25. Торговля электрической энергией на общем электроэнергетическом рынке Союза осуществляется между участниками общего электроэнергетического рынка Союза, являющимися юридическими лицами разных государств-членов, на соответствующих межгосударственных сечениях на государственных границах государств-членов в соответствии с настоящим Протоколом, правилами взаимной торговли электрической энергией и на основании договоров, заключение которых необходимо для осуществления торговли электрической энергией с использованием определенного способа торговли.

26. В правилах взаимной торговли электрической энергией определяются действия участников общего электроэнергетического рынка Союза, которые указанные участники должны совершить для начала осуществления торговли с использованием соответствующего способа торговли.

Перечень существенных условий договоров, заключение которых необходимо для участия в торговле электрической энергией на общем электроэнергетическом рынке Союза с использованием определенного способа торговли, в том числе по свободным двусторонним договорам, и порядок заключения, исполнения, изменения, расторжения, прекращения действия, регистрации и учета указанных договоров определяются правилами взаимной торговли электрической энергией и правилами доступа. В указанных правилах определяется перечень договоров, необходимых для участия в торговле электрической энергией на общем электроэнергетическом рынке Союза, которые заключаются в соответствии со стандартными формами, утверждаемыми Советом Комиссии. Условия договоров, заключенных по таким формам, не могут быть изменены участниками общего электроэнергетического рынка Союза, являющимися их сторонами, в одностороннем порядке.

27. Взаимная торговля электрической энергией по свободным двусторонним договорам осуществляется участниками общего электроэнергетического рынка Союза посредством заключения двусторонних договоров купли-продажи электрической энергии по ценам, в объеме и на условиях поставок, которые определяются сторонами договоров самостоятельно с учетом пропускных способностей межгосударственных сечений, других технологических и регулятивных ограничений. Изменение объемов поставки электрической энергии и расторжение свободного двустороннего договора осуществляются в порядке и сроки, установленные правилами взаимной торговли электрической энергией. Объемы электрической энергии, покупаемые (продаваемые) по зарегистрированным в установленном порядке на общем электроэнергетическом рынке Союза свободным двусторонним договорам, должны учитываться на внутренних оптовых рынках электрической энергии государств-членов в соответствии с законодательством этих государств-членов.

28. Централизованная торговля электрической энергией осуществляется участниками общего электроэнергетического рынка Союза с использованием электронной системы торговли, обеспечивающей определение цен и объемов покупки (продажи) электрической энергии в соответствии с правилами взаимной торговли электрической энергией. Услуги по организации централизованной торговли электрической энергией предоставляются оператором (операторами) централизованной торговли на возмездной договорной основе.

Объемы электрической энергии, покупаемые (продаваемые) по договорам, заключенным по результатам централизованной торговли электрической энергией на общем электроэнергетическом рынке Союза и зарегистрированным в установленном порядке на общем электроэнергетическом рынке Союза, должны регистрироваться и учитываться на внутренних оптовых рынках электрической энергии государств-членов в соответствии с законодательством этих государств- членов.

29. В целях урегулирования почасовых отклонений фактических сальдо-перетоков электрической энергии от плановых значений и обеспечения возможности осуществления участниками общего электроэнергетического рынка Союза взаимной торговли электрической энергией через соответствующие межгосударственные сечения уполномоченные на урегулирование отклонений организации сопредельных государств-членов заключают в соответствии с правилами взаимной торговли электрической энергией договоры купли-продажи почасовых отклонений либо иные договоры, если это не противоречит законодательству государств-членов.

Торговля электрической энергией способами, указанными в подпунктах 1 и 2 пункта 24 настоящего Протокола, между участниками общего электроэнергетического рынка Союза соответствующих государств- членов по соответствующему сечению не осуществляется до заключения договоров, указанных в абзаце первом настоящего пункта.

Порядок расчета величин почасовых отклонений и порядок их урегулирования определяются правилами взаимной торговли электрической энергией.

На межгосударственных сечениях, где осуществляется торговля электрической энергией между участниками общего электроэнергетического рынка Союза, связанная с электроснабжением потребителей электрической энергии по "тупиковой схеме" в отсутствие альтернативы и возможности купить электрическую энергию на внутреннем электроэнергетическом рынке своего государства-члена, урегулирование отклонений осуществляется в рамках свободных двусторонних договоров купли-продажи электрической энергии.

30. Каждое государство-член в соответствии со своим законодательством определяет субъекта внутреннего оптового электроэнергетического рынка, уполномоченного на участие в урегулировании почасовых отклонений фактических сальдо-перетоков электрической энергии от плановых значений и заключение соответствующих договоров.

Информация о заключении договоров на урегулирование почасовых отклонений фактических сальдо-перетоков электрической энергии от плановых значений предоставляется субъектам общего электроэнергетического рынка Союза в соответствии с правилами информационного обмена.

31. Для осуществления участниками общего электроэнергетического рынка Союза государства-члена, не имеющего общих границ с другими государствами-членами, торговли электрической энергией на общем электроэнергетическом рынке Союза через территорию третьего государства, сопредельного с таким государством-членом, должны быть заключены договоры на урегулирование почасовых отклонений фактических сальдо- перетоков электрической энергии от плановых значений между уполномоченной организацией государства-члена, не имеющего общих границ с другими государствами-членами, и организацией, уполномоченной на заключение соответствующих договоров в соответствии с законодательством третьего государства.

Необходимым условием осуществления торговли электрической энергией на общем электроэнергетическом рынке Союза участниками общего электроэнергетического рынка Союза государства-члена, не имеющего общих границ с другими государствами-членами, является также заключение (наличие) договоров транзита электрической энергии через третье государство в оба направления.

X. Оператор (операторы) централизованной торговли

32. На общем электроэнергетическом рынке Союза организация централизованной торговли электрической энергией осуществляется организацией (организациями) государства-члена (государств-членов), определенной Советом Комиссии на основе предложений государств-членов.

33. Права и обязанности (функции и полномочия) оператора (операторов) централизованной торговли устанавливаются правилами взаимной торговли электрической энергией, правилами информационного обмена, договором (договорами) о присоединении и регламентами оператора (операторов) централизованной торговли.

34. Оказание услуг по организации централизованной торговли электрической энергией осуществляется с использованием соответствующей электронной системы торговли - торговой площадки.

35. Форма договора (формы договоров) о присоединении, стандартные формы договоров и регламенты, предусмотренные актами, принимаемыми в соответствии с пунктами 5-8 настоящего Протокола, утверждаются Советом Комиссии на основании предложений государств-членов.

36. Принципы определения цены (тарифа) за услуги оператора (операторов) централизованной торговли электрической энергией устанавливаются правилами взаимной торговли электрической энергией.

XI. Технологическая основа торговли электрической
энергией на общем электроэнергетическом рынке Союза

37. Технологическую основу торговли электрической энергией на общем электроэнергетическом рынке Союза составляют:

1) система информационного обмена, обеспечивающая взаимодействие субъектов общего электроэнергетического рынка Союза на основе данных о функционировании электроэнергетических систем и электроэнергетических рынков государств-членов;

2) электронная система торговли, обеспечивающая проведение централизованной торговли по срочным контрактам;

3) электронная система торговли, обеспечивающая проведение централизованной торговли на сутки вперед.

XII. Регулирование и контроль деятельности субъектов естественных монополий в сфере электроэнергетики на общем электроэнергетическом рынке Союза, а также иных организаций, уполномоченных на осуществление межгосударственной передачи электрической энергии (мощности)

38. Регулирование и контроль деятельности субъектов естественных монополий в сфере электроэнергетики и иных организаций, уполномоченных на осуществление межгосударственной передачи электрической энергии (мощности), при осуществлении ими межгосударственной передачи электрической энергии (мощности) осуществляются в соответствии с настоящим Протоколом, правилами доступа и законодательством государства-члена, по территории которого осуществляется межгосударственная передача электрической энергии (мощности).

Регулирование и контроль деятельности субъектов естественных монополий в сфере электроэнергетики при оказании ими соответствующих услуг субъектам внутреннего оптового электроэнергетического рынка, осуществляющим покупку (продажу) электрической энергии на общем электроэнергетическом рынке Союза, осуществляются в соответствии с законодательством данного государства-члена с учетом принципов, указанных в пункте 3 Протокола о единых принципах и правилах регулирования деятельности субъектов естественных монополий (приложение № 20 к Договору).

Услуги субъектов естественных монополий в сфере электроэнергетики по передаче электрической энергии и по оперативно-диспетчерскому управлению в электроэнергетике оказываются только субъектам внутреннего электроэнергетического рынка государства-члена, на территории которого осуществляется оказание данных услуг, в соответствии с законодательством данного государства-члена. При этом субъектам внутреннего оптового электроэнергетического рынка, осуществляющим покупку (продажу) электрической энергии на общем электроэнергетическом рынке Союза, должен быть обеспечен доступ к услугам указанных субъектов естественных монополий в сфере электроэнергетики на тех же условиях, на которых доступ к соответствующим услугам предоставляется субъектам, осуществляющим покупку (продажу) электрической энергии только на внутреннем оптовом электроэнергетическом рынке государства-члена.

39. Ценообразование (тарифообразование) в отношении услуг субъектов естественных монополий в сфере электроэнергетики осуществляется в соответствии с законодательством государств-членов.

Цены (тарифы) на услуги субъектов естественных монополий в сфере электроэнергетики на общем электроэнергетическом рынке Союза не должны превышать аналогичные внутренние цены (тарифы) для субъектов внутреннего оптового электроэнергетического рынка.

Ценообразование (тарифообразование) при осуществлении межгосударственной передачи электрической энергии (мощности) по территории государства-члена должно учитывать компенсацию организации, уполномоченной на осуществление межгосударственной передачи электрической энергии (мощности), расходов (затрат), обусловленных обеспечением межгосударственной передачи электрической энергии (мощности) такой организацией на внутреннем электроэнергетическом рынке в соответствии с законодательством государства-члена. При этом в случае если цена (тариф) на осуществление межгосударственной передачи электрической энергии (мощности) определяется на основании прогнозных значений параметров, учитываемых при определении указанной цены (тарифа) в соответствии с законодательством государства-члена, то при последующем определении цены (тарифа) на осуществление межгосударственной передачи электрической энергии (мощности) учитывается разница между прогнозными и фактическими значениями данных параметров, относящихся к предшествующим расчетным периодам.

Цены (тарифы) на осуществление межгосударственной передачи электрической энергии (мощности) определяются заблаговременно до начала очередного календарного месяца (расчетного периода) в срок, предусмотренный правилами доступа, и не подлежат изменению в отношении обязательств данного календарного месяца (расчетного периода).

XIII. Антимонопольное регулирование общего
электроэнергетического рынка Союза

40. Антимонопольное регулирование общего электроэнергетического рынка Союза осуществляется в соответствии с законодательством государств-членов и разделом XVIII Договора с учетом особенностей, установленных разделами XIX и XX Договора и настоящим Протоколом.

XIV. Развитие межгосударственных электрических сетей

41. Государство-член осуществляет на своей территории развитие межгосударственных электрических сетей в соответствии с положением о развитии межгосударственных электрических сетей, утверждаемым Советом Комиссии, и своим законодательством.

XV. Этапы формирования и развития общего
электроэнергетического рынка Союза

42. Сроки принятия актов, предусмотренных настоящим Протоколом, а также этапы развития общего электроэнергетического рынка Союза устанавливаются Высшим советом.

XVI. Осуществление межгосударственной передачи
электрической энергии (мощности)

43. Для целей настоящего раздела используются следующие понятия:

"внутренние потребности в электрической энергии (мощности)" - объемы электрической энергии (мощности), необходимые для их потребления на территориях соответствующих государств-членов;

"доступ к услугам субъектов естественных монополий в сфере электроэнергетики" - возможность субъекта внутреннего рынка одного государства-члена воспользоваться услугами субъектов естественных монополий в сфере электроэнергетики на территории другого государства- члена;

"субъекты внутреннего рынка электрической энергии" - лица, являющиеся субъектами рынка электрической энергии (мощности) государства-члена в соответствии с законодательством этого государства- члена, осуществляющие деятельность в сфере электроэнергетики, в том числе производство электрической энергии (мощности), приобретение и продажа электрической энергии (мощности), распределение электрической энергии, энергоснабжение потребителей, оказание услуг по передаче электрической энергии (мощности), по оперативно-диспетчерскому управлению в электроэнергетике, сбыт электрической энергии (мощности), организация купли-продажи электрической энергии.

44. В пределах имеющейся технической возможности государства- члены обеспечивают беспрепятственный доступ к услугам субъектов естественных монополий в сфере электроэнергетики при условии приоритетного использования указанных услуг для обеспечения внутренних потребностей в электрической энергии (мощности) государств-членов на основе следующих принципов:

1) равенство требований по отношению к субъектам внутреннего рынка электрической энергии (мощности), установленных законодательством государства-члена, на территории которого предоставляются такие услуги;

2) учет законодательства государств-членов при предоставлении доступа к услугам естественных монополий в сфере электроэнергетики при условии приоритетного использования указанных услуг для обеспечения внутренних потребностей государств-членов;

3) обеспечение надлежащего технического состояния объектов электроэнергетики, влияющих на режимы параллельной работы электроэнергетических систем государств-членов при оказании услуг субъектами естественных монополий в сфере электроэнергетики;

4) договорное оформление отношений, возникающих между субъектами внутренних рынков электрической энергии государств-членов;

5) возмездность оказания услуг субъектами естественных монополий государств-членов в сфере электроэнергетики.

45. Обеспечение межгосударственной передачи электрической энергии (мощности) осуществляется на основе следующих принципов:

1) межгосударственная передача электрической энергии (мощности) через электроэнергетическую систему сопредельного государства-члена обеспечивается государствами-членами в пределах имеющейся технической возможности при условии приоритетного обеспечения внутренних потребностей в электрической энергии (мощности) государств-членов;

2) определение технической возможности межгосударственной передачи электрической энергии (мощности) осуществляется с учетом следующей приоритетности:

обеспечение внутренних потребностей в электрической энергии (мощности) государства-члена, через электроэнергетическую систему которого планируется осуществление межгосударственной передачи;

обеспечение межгосударственной передачи электрической энергии (мощности) из одной части электроэнергетической системы государства- члена в другую ее часть через электроэнергетическую систему сопредельного государства-члена;

обеспечение межгосударственной передачи электрической энергии (мощности) через электроэнергетическую систему государства-члена из электроэнергетической системы одного государства-члена в электроэнергетическую систему другого государства-члена;

обеспечение межгосударственной передачи электрической энергии (мощности) через электроэнергетическую систему государства-члена в целях исполнения обязательств в отношении субъектов электроэнергетики третьих государств;

3) при межгосударственной передаче электрической энергии (мощности) уполномоченные организации государств-членов руководствуются принципом возмещения стоимости межгосударственной передачи электрической энергии (мощности) исходя из законодательства государства-члена;

4) межгосударственная передача электрической энергии (мощности) в целях исполнения обязательств в отношении субъектов электроэнергетики третьих государств регулируется на двусторонней основе с учетом законодательства соответствующего государства-члена.

46. В целях обеспечения беспрепятственной межгосударственной передачи электрической энергии (мощности) через электроэнергетические системы государствами-членами осуществляется комплекс согласованных подготовительных мероприятий, а именно:

до начала календарного года поставки электрической энергии (мощности) уполномоченные государствами-членами организации заявляют о плановых объемах электрической энергии (мощности), предполагаемых к межгосударственной передаче, для учета их в национальных прогнозных балансах производства и потребления электрической энергии (мощности), в том числе с целью учета таких поставок при расчете тарифов услуг субъектов естественных монополий;

на основании расчетов плановой стоимости межгосударственной передачи электрической энергии (мощности) уполномоченные государствами-членами организации заключают контракты во исполнение достигнутых договоренностей.

В целях обеспечения беспрепятственной межгосударственной передачи электрической энергии (мощности) через электроэнергетические системы государств-членов, уполномоченные органы государств-членов используют Методологию осуществления межгосударственной передачи электрической энергии (мощности) между государствами-членами, включающую порядок определения технических условий и объемов межгосударственной передачи электрической энергии (мощности), а также согласованные подходы к ценообразованию (тарифообразованию) на услуги, связанные с межгосударственной передачей электрической энергии (мощности), согласно приложению к настоящему Протоколу.

Определяемые в соответствии с законодательством государств-членов организации обеспечивают межгосударственную передачу электрической энергии (мощности) по территории своего государства в соответствии с указанной Методологией.

47. Межгосударственная передача электрической энергии (мощности) и эксплуатация объектов электросетевого хозяйства, необходимых для обеспечения межгосударственной передачи электрической энергии (мощности), осуществляются в соответствии с нормативными правовыми и нормативно-техническими документами государства-члена, предоставляющего услуги, связанные с обеспечением межгосударственной передачи электрической энергии (мощности).

48. В случае отказа в межгосударственной передаче электрической энергии (мощности) уполномоченные государствами-членами организации обеспечивают представление обосновывающих материалов о причинах отказа.

49. Урегулирование отношений, касающихся межгосударственной передачи электрической энергии (мощности), осуществляется с учетом других действующих международных договоров.";

в приложении к указанному Протоколу: нумерационный заголовок изложить в следующей редакции: "Приложение к Протоколу об общем электроэнергетическом рынке Евразийского экономического союза";

в абзаце шестом пункта 2.1 слова "Протоколом об обеспечении доступа к услугам субъектов естественных монополий в сфере электроэнергетики, включая основы ценообразования и тарифной политики" заменить словами "Протоколом об общем электроэнергетическом рынке Евразийского экономического союза";

в абзаце пятом подпункта 2.3.1 пункта 2.3 слова "Протокола об обеспечении доступа к услугам субъектов естественных монополий в сфере электроэнергетики, включая основы ценообразования и тарифной политики" заменить словами "Протокола об общем электроэнергетическом рынке Евразийского экономического союза".

Статья 2

Настоящий Протокол вступает в силу с даты получения депозитарием последнего письменного уведомления о выполнении государствами-членами внутригосударственных процедур, необходимых для его вступления в силу.

Совершено в городе ____________ "____" 20___ года в одном подлинном экземпляре на русском языке.

Подлинный экземпляр настоящего Протокола хранится в Евразийской экономической комиссии, которая, являясь депозитарием настоящего Протокола, направит каждому государству-члену его заверенную копию.

За Республику Армения

За Республику Беларусь

За Республику Казахстан

За Кыргызскую Республику

За Российскую Федерацию