Қазақстан Республикасы темiр жолдарының уақытша жарғысын бекiту туралы

Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң Қаулысы 1996 жылғы 18 қаңтар N 70. Күші жойылды - ҚР Үкіметінің 2007 жылғы 28 желтоқсандағы N 1321 Қаулысымен

Ескерту. Қаулының күші жойылды - ҚР Үкіметінің 2007 жылғы 28 желтоқсандағы N 1321 Қаулысымен.

Қазақстан Республикасының Үкiметi қаулы етедi:
1. Қазақстан Республикасы темiр жолдарының қоса берiлiп отырған Уақытша жарғысы бекiтiлсiн.
2. Қазақстан Республикасы темiр жол көлiгiнiң кодексi қабылданғанға дейiн Қазақстан Республикасы темiр жолдарының уақытша жарғысы қолданылады деп белгiленсiн.

Қазақстан Республикасы
Премьер-Министрiнiң
бiрiншi орынбасары

Қазақстан Республикасы
Үкiметiнiң
1996 жылғы 18 қаңтардағы
N 70 қаулысымен
БЕКIТIЛГЕН

Қазақстан Республикасы темiр жолдарының Уақытша
ЖАРҒЫСЫ

I БӨЛIМ

Жалпы ережелер

1. Осы Жарғының күшi Қазақстан темiр жолдарының жалпы желiсiне кiретiн және жалпы пайдалану үшiн ашылған темiр жолдар бойынша жүктердi, жолаушыларды, багажды, жүк багажы мен поштаны тасымалдауға, оның iшiнде тиеу мен түсiрiлуi кiрме темiр жолдарда, кемежай мен айлақтарда, сондай-ақ салынып жатқан темiр жолдар желiлерiнде атқарылатын жүк тасымалдарына қолданылады.
Әскери тасымалдар жол, теңiз, өзен және әуе әскери тасымалдарының Жарғысымен реттеледi.
2. Темiр жол көлiгi аса маңызды негiзгi салалардың бiрi болып табылады, бiртұтас өндiрiстiк-шаруашылық кешен ретiнде қызмет етедi және басқа көлiк түрлерiмен қатар мемлекеттiң әлеуметтiк-экономикалық дамуын және жүк жөнелтушiлердiң, жүк алушылардың, жолаушылардың тасымалдарға деген қажеттiлiгiн қанағаттандыру, олардың бағыт алған пункттерге дер кезiнде жеткiзiлуiн, тасымалданатын жүктер мен багаждың сақталуын, пойыз қозғалысының қауiпсiздiгiн қамтамасыз етедi.
3. Осы Жарғы темiр жолдардың, заңды және жеке тұлғалардың, сондай-ақ экспедиторлық және олардың атынан iс-әрекет ететiн темiр жол көлiгiнiң қызметiн пайдаланатын, бұдан әрi жүк жөнелтушiлер, жүк алушылар, жолаушылар деп аталатын өзге де кәсiпорындардың, сондай-ақ тiкелей аралас қатынас тасымалдауларына қатысатын көлiктiң басқа түрлерi кәсiпорындарының құқықтарын, мiндеттерi мен жауапкершiлiгiн айқындайды.
Жүк жөнелтушiлер, жүк алушылар, сондай-ақ экспедиторлық және олардың атынан iс-әрекет етушi өзге де кәсiпорындар мен жолаушылар темiр жолдармен бiрге тасымалдаудың келiсiлген көлемiн, жылжымалы құрамдар мен жүктердi тасымалдау дайындығына жататын уақтылы есептесулердi, қозғалыс қауiпсiздiгiн, темiр жолдағы жылжымалы құрамдардың, контейнерлердiң, алмалы тасымалдау құрылғыларының түгелдiгiн қамтамасыз етудi орындауға қатысты тасымалдаулар бойынша, сондай-ақ жылжымалы құрамдарды, контейнерлердi, басқа мүлiктi жалдау жөнiнде өзiне қабылданған мiндеттемелердiң әрi осы Жарғыда және жүк жөнелтушiлер, жүк алушылар, жолаушылар мен темір жолдар арасындағы шарттарда көзделген басқа да ережелердiң орындалуын қамтамасыз етуге тиiс.
4. Темiр жол қызмет көрсетуiн пайдаланушы жүк жөнелтушiлер, жүк алушылар және жолаушылар темiр жолдармен жүктер мен жолаушыларды тасымалдауға байланысты жұмыстар мен қызметтердiң орындалуына қолданылып жүрген заңдарға қайшы келмейтiн қосымша шарттар жасай алады.
5. Темiр жол тасымалдауларын жоспарлау, жүктердi, жолаушыларды, багажды, жүкбагажы мен пошта тасымалдауларының негiзгi шарттары, кiрме темiр жолдарды пайдалану жөнiндегi негiзгi ережелер, сондай-ақ темiр жолдардың басқа көлiк түрлерi мен өзара қарым-қатынасы Жарғымен реттеледi.
6. Халықаралық тiкелей темiр жол және аралас қатынастардағы жолаушылар мен жүктердi тасымалдаулар Қазақстан Республикасының Үкiметi немесе оның тапсыруы бойынша Қазақстан Республикасының Көлiк және коммуникациялар министрлiгi жасайтын тиiстi шарттар мен келiсiмдер негiзiнде жүзеге асырылады.
7. Қазақстан Республикасы Көлiк және коммуникациялар министрлiгi Қазақстан Республикасының мүдделi министрлiктерiнiң, ведомстволарының, ұйымдарының қатысуымен Жүк тасымалдау ережесiн, Жолаушыларды, багаж бен жүкбагажын тасымалдау ережелерiн әзiрлеп, бекiтедi, кейiннен оларды Тасымалдау және темiр жол көлiгi тарифтерi ережелерiнiң жинағына басып шығарады, сондай-ақ Тиеу мен жүктердi бекiтiп, байлаудың техникалық шарттарын, темiр жол және басқа көлiк түрлерiнiң қатысуымен тiкелей аралас қатынастарда жүктердi тасымалдаудың ережесiн және жүктердi, багаждарды және жүкбагаждарын жөнелтушiлер және алушылармен темiр жолдардың өзара қатынасын реттейтiн басқа да нормативтiк актiлерiн бекiтедi.
Қазақстан Республикасының темiр жолдарында тиiстi құжаттарды қабылданғанға дейiн КСРО Министрлер Кабинетi мен КСРО Жол қатынастары министрлiгi бекiткен нормативтiк актiлер қолданылады.
8. Тасымалдауға тiкелей қатысушы темiр жол көлiгiнiң кәсiпорындарында, мекемелерi мен басқа да ұйымдарында (бұдан әрi - ұйымдарда) бiрыңғай есепке алу-есептеу уақыты - Мәскеу уақыты қолданылады.
9. Темiр жол стансаларындағы, вокзалдарындағы, пойыздардағы және жолаушыларға, жүк жөнелтушiлер мен алушыларға қызмет көрсететiн басқа жерлерде ақпарат пен жарнама, сондай-ақ темiр жол көлiгi кәсiпорындарының, мекемелерi мен ұйымдарының атаулары, қызметтiк iс-қағаздарын жүргiзу, құқықтық және ғылыми-техникалық ақпарат қазақ және орыс тiлдерiнде жасалады.
10. Пойыздар қозғалысын, жолаушылар мен жүктердi тасымалдаудың технологиясын қамтамасыз етуге байланысты қызметтiк қарым-қатынас, есепке алу, есеп беру, коммерциялық және техникалық құжаттар, темiр жол көлiгiнiң кәсiпорындарындағы, мекемелерi мен ұйымдарындағы телеграф байланысы орыс тiлiнде жүзеге асырылады.
11. Темiр жолдар жүктердiң, жолаушылардың, багаждардың, жүкбагаждары мен пошталардың тасымалдауларын тиiстi операциялар жасау үшiн ашылған темiр жол стансаларының арасында жүзеге асырады.
Стансалар қабылдауға, тиеуге, түсiруге және жүктердi вагондармен және контейнерлермен ұсақ жөнелтулер арқылы беруге байланысты операцияларды, сондай-ақ жолаушыларды, багаждар мен жүкбагаждарын тасымалдауға байланысты операцияларды жасайды.
Тасымалдау құжаттарын ресiмдеу мен өткiзу төлемдерiн алу үшiн стансаларда тауар кеңселерi немесе тауар кассалары ұйымдастырылады.
Барлық немесе кейбiр операцияларды орындау үшiн стансаларды ашу және жабуға темiр жолдардың ұсынуы бойынша Қазақстан Республикасының Көлiк және коммуникациялар министрлiгi жүзеге асырады, бұл жөнiнде кейiннен Тарифтер басшылықтамаларында және тасымалдау мен темiр жол көлiгiнiң тарифтерi ережелерiнiң Жинақтарында басылып шығады.
Бұл ретте олардағы басқа операциялары үшiн стансаны жабу жергiлiктi атқарушы өкiмет органдарының келiсуi бойынша жүзеге асырылады.
Стансалардың аталуын және атауын өзгертудi жергiлiктi атқарушы өкiмет органдарымен және Республиканың ономастика жөнiндегi комиссиямен келiсiлген темiр жолдардың ұсынысы бойынша Қазақстан Республикасының Көлiк және коммуникациялар министрлiгi жүзеге асырады.
12. Темiр жолдар бойынша жүктердi, жолаушыларды, багажды, жүкбагажы мен поштаны тасымалдау темiр жол парктерiнiң вагондарында, сондай-ақ меншiк немесе жалдау құқығындағы жүк жөнелтушiлердiң, жүк алушылардың, көлiк-экспедиция кәсiпорындарының көлiгiне жататын вагондарда жасалады.
Темiр жолдардың жалпы жүйесiне кiретiн темiр жолдар бойынша жүктердi, жолаушыларды, багажды, жүкбагажын және поштаны тасымалдауға арналған вагондар Қазақстан Республикасының Көлiк және коммуникациялар министрлiгi бекiтетiн Темiр жолдарды техникалық жағынан пайдалану ережелерiнiң талаптарын қанағаттандыруы тиiс.
13. Жергiлiктi жүк және қала маңындағы жолаушы тасымалдауынан басқа темiр жол қатынасының барлық түрлерiнде жүктердi, жолаушыларды, багажды тасымалдау тарифтер мен алымдарды Қазақстан Республикасының Көлiк және коммуникациялар министрлiгiнiң ұсынысы бойынша Қазақстан Республикасының Баға және монополияға қарсы саясат жөнiндегi мемлекеттiк комитетi белгiлейдi.
Осы Жарғымен белгiленген айыппұл мөлшерiн индекстеудi Қазақстан Республикасының Көлiк және коммуникациялар министрлiгiнiң ұсынысы бойынша Қазақстан Республикасының Қаржы министрлiгi жүзеге асырады.
Жаңа құрылған желiлер бойынша жүктердi, жолаушыларды, багажды, жүкбагажын және поштаны тасымалдау тарифтерi мен тәртiбi темiр жолмен сол желiнi құруды және қаржыландыруды жүзеге асырушы кәсiпорынмен шарт бойынша белгiленедi.
14. Облыстар мен Алматы қаласының атқарушы өкiмет органдары темiр жолдар мен темiр жол бөлiмшелерiнiң ұсынуы бойынша жолаушыларды қала маңындағы қатынастарда жол жүру тарифтерiн белгiлеп, реттейдi.
Осы тарифтер темiр жолдардың қажеттi шығындарын өтеудi қамтамасыз ете алмайтын деңгейде белгiленген кезде қажеттi шығындар негiзiнде айқындалатын белгiленген және есеп айырысу тарифтерi арасындағы айырмасы темiр жолдарға тиiстi жергiлiктi бюджеттер қаражаты есебiнен өтеледi.
15. Қазақстан Республикасының Көлiк және коммуникациялар министрлiгiнiң тарифтер қашықтығының, тасу төлемдерi мен айыппұлдардың есептелу тәртiбiн белгiлейдi.
16. Қазақстан темiр жолдарының стансаларында және жолаушы пойыздарында жолаушыларға және жүк иелерiне көрсетiлетiн мына қызметтер үшiн:
төсек орын берiлгенi;
"сол жаққа және керi қарай" алдын-ала билет сатылғаны;
тiкелей плацкарттың ресiмделгенi;
жолаушы пойыздарында орындардың брондалғаны;
жолсапардан бас тартуға байланысты билеттердi қайтарғаны;
ерте жөнелтiлетiн немесе төлемi жоғары санаттағы вагонға билеттердi қайта компостерлегенi;
пойыз бастығы билеттi ресiмдегенi және оның жолаушыны төлемi жоғары вагон санатына көшiргенi;
автоматты сақтау камераларында қол жүгiн сақтағаны;
жүктiң баратын мекен-жайын ауыстырғаны үшiн тарифтер белгiленедi.
Қазақстан темiр жолдарында бiрыңғай деңгейдi қамтамасыз ету мақсатында тарифтердi темiр жолдардың ұсынысы бойынша Қазақстан Республикасының Көлiк және коммуникациялар министрлiгi белгiлейдi.
Жүктердi тасымалдауға байланысты қосымша операциялар үшiн, пойыздар мен вокзалдарда жолаушыларға көрсетiлетiн қызметтер үшiн, жолаушылар мен жүк иелерiнiң тапсырысы бойынша орындалатын қосымша жұмыстар мен қызметтер үшiн қалған барлық тарифтер мен алымдар еркiн (нарықты) болып табылады және оларда темiр жолдар белгiлейдi.
Стансалардың жергiлiктi табыстарында қосымша жұмыстар мен қызметтер үшiн төлемдердi есепке алу тәртiбiн Қазақстан Республикасының Көлiк және коммуникациялар министрлiгi бекiтедi.
17. Өндiрiстiк-экономикалық қатынастарды тиiмдi түрде реттеуге, қызмет көрсетудiң сапасы мен өзара жауапкершiлiктi арттыруға жағдай туғызу үшiн темiр жолдар мен жүк жөнелтушiлер (жүк алушылар) қолданылып жүрген заңдарға сәйкес жүк тасымалдаудың қысқа мерзiмдi және ұзақ мерзiмдi шарттарын (контрактiлер) жасай алады.
Шарттарда (контрактiлерде) мыналар:
тасымалданатын жүктердiң көлемi;
оларды орындауды ұйымдастырудың технологиясы мен жүктердi тасымалдау шарттары;
темiр жолдар көрсететiн қызметтер тiзбесi;
қосымша қызмет көрсеткенi үшiн шегерiмдер мен үстемелердi есепке ала отырып, жүктердi тасымалдаудың тарифтерi;
жүктердi тасымалдағаны үшiн төлемнiң және темiр жолға тиесiлi басқа да төлемдердiң төлену тәртiбi мен мерзiмi;
ерекше жағдайлар;
шарт (контракт) күшiнiң мерзiмi;
шарттың (контрактiнiң) орындалуы есепке алу, бақылау мен жауапкершiлiгi және басқа мәселелер көзделедi.

II БӨЛIМ

Жүктердiң тасымалдануын жоспарлау мен ұйымдастыру

18. Тасымалданатын жүктердiң тиелуi мен түсiрiлуi темiр жол көлiгiнiң қоймалары мен жалпы пайдаланым орындары деп аталатын алаңдарда, сондай-ақ жүк жөнелтушiлердiң, жүк алушылардың, экспедиторлық кәсiпорындардың қарауына жататын немесе олар жалдайтын рельс маңындағы қоймалар мен жалпылық емес пайдаланым орындары деп аталатын алаңдарда жүргiзiледi.
Жалпы пайдаланым орындарында орындалатын тасымалдау жүктерi бойынша аса көлемдi операциялық стансаларда жүк аудандары ұйымдастырылады.
Жалпылық және жалпылық емес пайдаланым орындарының аумағы вагондардың, контейнерлердiң үздiксiз өңделуiн және автомобиль көлiгiнiң кедергiсiз жұмыс iстеуiн қамтамасыз етуi тиiс. Темiр жол стансаларының аумағына кiретiн жолдарды жақсартуды жергiлiктi атқарушы үкiмет органдары қамтамасыз етедi.
19. Жекелеген жүктердi өңдеуге байланысты жүк операцияларын жүзеге асыру үшiн:
стансаның жалпы пайдаланымдағы орындары арнайы қондырғылармен (эстакадалар, арнаулы алаңдар мен қоймалар, мал тиейтiн платформалар, суару пункттерi, дезинфекциялау - жуу қондырғылары және басқалар) жабдықталады;
жалпылық емес пайдаланым орындары тасымалдаудың берiлген көлемiн орындауды, олардың сақталуын, сондай-ақ вагондардың белгiленген мерзiмде өңделуiн қамтамасыз ететiн қатып қалған жүктердiң сусымалылығын қалпына келтiру кәсiпорындарда түсiрiлген жүктердiң қалдықтарынан жылжымалы құрамды тазартуға, ал қажет болған жағдайда оларды жууға арналған механизмдермен, қондырғылармен және құрылыстармен жабдықталады.
20. Тасымалдауларды қамтамасыз ету үшiн локомотивтердi, вагондарды, контейнерлердi және басқа техникалық құралдарды, қойма жайларын жалға беру қолданылып жүрген заңдарда белгiленген тәртiппен жүргiзiледi.
Тасымалдау мақсаттарына бөлiнген белдеу шегiнде темiр жол көлiгiнiң жерлерiн пайдалану тәртiбiн Қазақстан Республикасының Көлiк және коммуникациялар министрлiгi қолданылып жүрген заңдардың талаптарын сақтай отырып айқындайды.
21. Тасымалданатын жүктер мен багаждарды өлшеу үшiн темiр жолдардың жалпы пайдаланым орындарында, ал жүк жөнелтушiлер мен жүк алушылар - жалпылық емес пайдаланым орындарында, теңiз және өзен кемежайларында өлшеу құралдарының қажеттi көлемi болуға тиiс.
22. Өлшеу құралдары белгiленген тәртiппен мiндеттi түрде мемлекеттiк тексеруге және таңбалануға жатады.
Темiр жолдар техникалық қызмет үшiн (ведомстволық бақылау, жөндеу, бақылама тексеру) жүк жөнелтушiлердiң, жүк алушылардың, сондай-ақ басқа заңды ұйымдардың өлшеу құралдарының шарттық негiзiнде қабылдай алады.
23. Темiр жолдар Жүк тасымалдау ережелерiмен белгiленген тәртiппен жүктердi тасымалдаудың жылдық, тоқсандық жоспар-болжауларын әзiрлейдi және бекiтедi.
24. Тiкелей, жергiлiктi, сондай-ақ тiкелей аралас қатынастарда темiр жол көлiгiмен жүктердi тасымалдау жүк жөнелтушiлер темiр жол басқармаларына жоспарланған айдың басталуына дейiн жөнелтуден 14 күн бұрын, ал экспортқа тиелетiн жүктер бойынша 20 күн бұрын беретiн жан-жақты қамтылған айлық жоспарлар негiзiнде жүзеге асырылады.
Тасымалдаудың жан-жақты қамтылған айлық жоспарының нысанын Қазақстан Республикасының Көлiк және коммуникациялар министрлiгi белгiлейдi.
25. Шекаралық стансалар арқылы тiке темiр жол қатынасымен импорттық жүктердi тасымалдау шетелдiк темiр жолдардың тасымалдауға ұсынылатын көлемдерi негiзiнде жасалады.
26. Темiр жолдар айлық жоспарларда көрсетiлген мөлшерде, егер бұл мөлшер тиеу, вагондарды беру және алып кету шартының, кiрме жолдарды пайдалану шартының (уақытша келiсiмнiң) мүмкiндiгiне сәйкес келетiн болса, жүктердi тасымалдаудан бас тарта алмайды.
27. Темiр жолдар мен жүк жөнелтушiлердiң арасында жүктердi тиеу бойынша туындайтын түсiнбеушiлiктер сот арқылы шешiледi.
28. Жүктердiң номенклатураларын, тапсырыс берудiң айлық жоспарлар әзiрлеудiң, ұсынысы бойынша жүктердiң жоспардан артық және жоспардан тыс тасымалдауға рұқсаттың, айлық жоспарды өзгертудiң нысаны мен тәртiбi, тасымалдау жоспарының орындалу тәртiбi мен есебi, кем тиелген жүктi толықтыру Жүк тасымалдау, оның iшiнде аралас қатынаста жүк тасымалдау ережелерiмен және басқа да нормативтiк құжаттармен айқындайды.
29. Жүктердi тасымалдау маршруттық, вагондық, аз тонналық контейнерлiк және ұсақ жөнелтулермен жүзеге асырылады. Осы жөнелту түрлерiмен жүктердi, сондай-ақ үй заттарын тасымалдау шарттары Жүк тасымалдау ережелерiмен айқындалады.
30. Жүктер, оның iшiнде тез бұзылатындары тасымалдауға жүктiк жылдамдықпен, сондай-ақ жоғары жылдамдықпен қабылданады. Тасымалдау үшiн төлемдер Қазақстан Республикасының Көлiк және коммуникациялар министрлiгi белгiлеген вагондар ағыны бағытына жүру үшiн және әдеттегiндей пойыздарды қалыптастыру жоспарын ескере отырып, ең қысқа қашықтық бойынша айқындалады.
Жоғары жылдамдықпен тасымалдауға Жүк тасымалдау ережелерiмен белгiленген бағыттардағы жүктер қабылданады.
Жүктердi жергiлiктi қатынаста тасымалдау кезiнде темiр жолдар бастықтары жүктердi жоғары жылдамдықпен тасымалдау учаскелерiн белгiлеуге құқылы.
Тасымалдау жылдамдылығының түрiн жүк жөнелтушi айқындайды және жүк құжаттамасында көрсетедi. Егер берiлген жүктi тек белгiлi бiр жылдамдықпен тасымалдау талап етiлсе, онда жүк жөнелтушi бұл жылдамдықты жүк құжаттамасында көрсетуге тиiс.
31. Жүктердi тар табанды, темiр жол желiсiмен, сондай-ақ кең табанды темiр жол стансасынан тар табанды темiр жол стансасына және керi қарай тасымалдау Жүк тасымалдау ережелерiнде белгiленген тәртiппен жүргiзiледi.
Бiр темiр жол шегiнде тар табанды темiр жол желiлерi бойынша жүктердi тасымалдаудың тәртiбiн, тарифтердi қоса алғанда, темiр жол бастықтары белгiлейдi.
32. Жүк жөнелтушiлер тасымалдауға құндылығы жарияланған жүктердi ұсына алады. Құндылығы жарияланған жүктердi тасымалдауға ұсыну жүк тасымалдау ережелерiне сәйкес жүзеге асырылады.
Жүктiң жарияланған құндылығы үшiн осы Жарғының 13-бабында көзделген алым алынады.
33. Жекелеген жүктердi тасымалдауды қолданылып жүрген ережелерге сәйкес жүзеге асыру мүмкiн болмайтын жағдайларда жүк жөнелтушiнiң сұрауы бойынша темiр жол бастығы шарттық негiзде осы жүктi ерекше жағдайда тасымалдаудың тәртiбiн белгiлей алады.
34. Тiзiмiн Қазақстан Республикасының Iшкi iстер министрлiгiмен келiсе отырып, Қазақстан Республикасының Көлiк және коммуникациялар министрлiгi бекiткен тасымалдау жүк жөнелтушiмен келiсiм бойынша темiр жолдардың әскерилендiрiлген күзет қызметкерлерiнiң ерiп жүруiмен жүзеге асырылады. Мұндай жүктерге ерiп жүру және күзету үшiн жүк жөнелтушiлерден осы Жарғының 13-бабында көзделген алым алынады.
Жүк тасымалдау ережелерiнде белгiленген тiзбе бойынша жекелеген жүктердi тасымалдау жүк жөнелтушi немесе жүк алушы жолсерiктерiнiң ерiп жүруiмен жүзеге асырылады.
Жүк жөнелтушiлер, жүк алушылар жолсерiктердiң ерiп жүруiмен басқа жүктердi тасымалдауды Жүк тасымалдау ережелерiнде белгiленген тәртiппен жүзеге асыра алады.
35. Темiр жол жүк құжаттамасы жүктердi тасымалдау шарты болып табылады. Шартқа сәйкес жүк жөнелтушi жүк тасымалдауға ақы төлеуге және жүктi тасымалдауға беруге, ал темiр жол тасымалдау шарттарын сақтай отырып, жүктi оны тағайындалған стансаға дер кезiнде түгел жеткiзуге және темiр жол жүк құжаттамасында көрсетiлген жүк алушыға беруге мiндеттенедi.
Темiр жол жүк құжаттамасы жүктердi тасымалдау шартынан туындайтын тараптардың мүмкiн болатын мүлiктiк жауапкершiлiгiнiң бастапқы құжаты болып табылады.
Қазақстан Республикасының шегiнде, жүктердi тасымалдау бiрыңғай тасымалдау құжаттары бойынша жүзеге асырылады оның нысандарын Қазақстан Республикасының Көлiк және коммуникациялар министрлiгi әзiрлейдi және олар Жүк тасымалдау ережелерiнде жарияланады.
Жүк жөнелтушiлердi, жүк алушыларды жүк құжаттамасының бланкiлерiмен, тасымалдау құжаттарының, тасымалдаудың жан-жақты қамтылған айлық жоспарларының жиынтығымен жабдықтау, сондай-ақ жүк жөнелтушiлерге, жүк алушыларға құжаттардың көшiрмелерiн, оның iшiнде есептеу карточкаларының, вагондарды беру мен алу ведомостарының, қабылдаушы - тапсырушының жатнамаларының көшiрмелерiн берудi шығын калькуляциясына сәйкес ақыға темiр жолдар жүзеге асырады.
36. Жүк жөнелтушi жүктi тасымалдауға ұсынғанға дейiн тасымалдау кезiнде жүк пен жылжымалы құрамдардың контейнерлердiң қауiпсiздiгi, жүктiң сақталуы қамтамасыз етiлетiндей етiп тасымалдауға әзiрлеуге мiндеттi. Тасымалдауға жататын көкөнiс жемiстерiнiң, жемiстердiң, картоптың, басқа тез бұзылатын жүктердiң сапасы, сондай-ақ олардың ыдыстары мен оралуы Жүк тасымалдау ережелерiнiң, стандарттардың немесе өнiмге деген техникалық шарттардың талаптарына сай келуге және жүк жөнелтушi сапа туралы куәлiкте (немесе сараптық сертификатта) белгiлеген тасу мерзiмiнiң iшiнде жүктiң сақталуын қамтамасыз етуге тиiс.
Темiр жол көлігiмен тасымалданатын жүктердегi өнiмнiң сапасына, ыдысы мен оралуына қойылатын талаптар стандарттар мен өнiмнiң, техникалық шарттарында қарастырылуға және Қазақстан Республикасының Көлiк және коммуникациялар министрлiгiмен келiсiлуге тиiс.
Қазақстанға және Қазақстаннан жөнелтiлетiн жүктердi Қазақстан Республикасының темiр жолдарымен тасымалдау Қазақстан Республикасының темiр жолдарында қолданылатын жүк тасымалдау шарттары бойынша жүзеге асырылады.
Жарылғыш, тез тұтанғыш, радиоактивтi, улы және басқа да қауiптi жүктердi жөнелтушi және алушы, жүк жөнелтушiлер мен жүк алушылар темiр жолдармен тең дәрежеде, оларды тасымалдаудың қауiпсiздiгiн қамтамасыз етуге, осы жүктердi тасымалдау кезiнде апат жағдайын және ол болған жағдайда апат зардаптарын жоюға қажеттi құралдар мен жұмылдыру бөлiмдерiн ұстауға мiндеттi.
Қауiптi жүктердi тасымалдау кезiнде апат жағдайы туындағаны туралы темiр жолдардан хабар алған жағдайда жүк жөнелтушi (жүк алушы), темiр жолдар аталған бөлiмшелердi немесе өз мамандарын оқиға болған жерге жедел жiберуге мiндеттi.
Жүк жөнелтушi апат жағдайын жою, өзiнiң кiнәсынан болған пойыз қозғалысының үзiлiсi, оның iшiнде кәсiпорындарға, мекемелер мен ұйымдарға тиесiлi вагондар мен контейнерлерде тасымалдау кезiндегi үзiлiстер үшiн жауап бередi және оларға байланысты шығыстарды өтейдi. Өз кiнәсынан апат жағдайы туындағанда темiр жол да осындай жауапкершiлiкте болады.
37. Темiр жолдар берiлген жүктi тасымалдауға лайық жүк қалдықтары мен қоқыстардан тазартылған, реквизиттерi алынған, ал қажет болған жағдайда-жуылған және дезинфекцияланған жарамды вагондар мен контейнерлердi тиеуге беруге мiндеттi. Жүк жөнелтушiнiң құралдарымен тиеуге вагондар, контейнерлер берiлетiн уақыт туралы станса қызметкерi жүк жөнелтушiнi вагондарды беруден 2 сағат бұрын хабардар етедi.
Мұнай жүктерiн құю үшiн цистерналар мен мұнай битумына арналған бункерлiк жартылай вагондарды дайындауды темiр жол немесе жолдың есебiнен шарт бойынша жүк жөнелтушi, ал арнаулы (қоғамдық парк цистерналарынан басқа), жалданған, жеке меншiк цистерналарды дайындауды - жүк жөнелтушi жүргiзедi.
Жылжымалы құрамның жарамдылығын анықтау және берiлген жүктi тасымалдауға коммерциялық жағынан дайындауды:
вагондарды - егер тиеу өз құралдарымен жүргiзiлсе, жүк жөнелтушi немесе егер тиеу темiр жолдар құралдарымен жүргiзiлсе, темiр жолдар;
контейнерлердi, цистерналар мен бункерлiк жартылай вагондарды - жүк жөнелтушi жүзеге асырады.
Темiр жолдар жүк тиелген вагондарды кiрме жолдарға берген кезде олардың жүктiң белгiлi бiр түрiн тиеуге техникалық жарамдылығын қосар операция тәртiбiмен айқындайды.
38. Жүктердi вагондарға және автомобильдерге тиеу, сондай-ақ оларды түсiрудi:
а) темiр жол - жалпы пайдаланым орындарында. Жүктердi тиеу мен түсiру үшiн темiр жол жүк жөнелтушiден, жүк алушыдан еркiн тарифтер бойынша алым алады;
б) жүк жөнелтушi және жүк алушы - қауiптi және тез бұзылатын жүктердi, шикi мал өнiмдерiн, ауыр салмақты (бiр орында 0,5 тоннадан жоғары) және көлемсiз жүктердi; сұйық күйiнде, сусымалы және үймелi тасымалданатын, арнаулы жылжымалы құрамда және жүк жөнелтушiлер мен жүк алушылардың жолсерiктерi ерiп жүретiн жүктердi жалпылық емес пайдаланым орындарында, сондай-ақ жалпы пайдаланым орындарында жүзеге асырады.
Стансаларда жүктердi өңдеу Жүк тасымалдау ережелерiне сәйкес жүзеге асырылады.
Жүктердi контейнерлерге тиеу мен түсiрудi жүк жөнелтушiлер мен жүк алушылар жүргiзедi.
Темiр жолдар тиiстi механизмдер мен құралдары болған кезде көрсетiлген жүктердi тиеу - түсiру жұмыстарын өзi атқаруы мүмкiн.
39. Темiр жол көлiгiмен жүктердi, сондай-ақ жүкбагажын тасымалдау кезiнде жүк жөнелтушiлерге, жүк алушыларға және азаматтарға көлiк-экспедиция қызметiн жүзеге асыру үшiн темiр жол көлiгiнде кәсiпорындар құрылуы мүмкiн.
Жүк жөнелтушiлер мен жүк алушыларға шарт бойынша көлiк-экспедиция қызметiн жүзеге асырушы кәсiпорындар қолданылып жүрген заңдарда, осы Жарғыда және жүк жөнелтушiлер мен жүк алушыларға арналған Жүк тасымалдау ережелерiнде көзделген құқықтарды пайдаланады және мiндеттердi атқарады, жауапкершiлiкте болады.
40. Жүктер вагондар мен контейнерлерге негiзгi жүк жөнелтушiлердiң келiсiмi бойынша Көлiк және коммуникациялар министрлiгi белгiлейтiн тиеудiң техникалық нормаларына сүйене отырып, бiрақ вагон мен контейнерде көрсетiлген трафаретке сәйкес жүк көтерiмдiлiгiнен артпай тиелуге тиiс.
Жүктердi ашық жылжымалы құрамға тиеу Жүктердiң тиелуi мен байлануының техникалық шарттарымен белгiленген тиеу габаритi шегiнде жүргiзiледi. Ашық жылжымалы құрамдарда тасымалдауға рұқсат етiлген жүктердiң тiзбесi жүк тасымалдау ережелерiнде белгiленедi.
Сусымалы және үймелi түрде тасымалдануы мүмкiн жүктердiң тiзiмi Жүк тасымалдау ережелерiнде белгiленедi.
Жүк жөнелтушi, темiр жол тиеудi Жүк тасымалдау ережелерiн және Жүктердiң тиелуi мен бекiтiлуiнiң техникалық шарттарын сақтай отырып жүргiзуге мiндеттi.
41. Жүктердi тиеу, байлау және тасымалдау үшiн қажеттi құралдар мен материалдарды жүк жөнелтушiлер бередi.
Жекелеген тасымалдау құралдары (нан және көкөнiс қалқандары, пештерi) мен пакеттеу құралдарын (табандықтар, жүкарқан, тұтастырғыш) темiр жолдар осы Жарғының 16-бабына сәйкес шарт жағдайлары бойынша алымдар алу арқылы беруi мүмкiн.
Осы құралдар мен материалдарды тиеу кезiнде орнатуды және түсiру кезiнде оларды алып тастауды тиеу мен түсiрудi кiмнiң қаржысымен жасалғанына байланысты жүк жөнелтушi, жүк алушы немесе темiр жол атқарады.
Орнатылған құралдар жөнiнде жүк жөнелтушi жүк құжаттамасында көрсетедi.
Құралдардың техникалық күйi үшiн (темiр жол бергендерден басқаларына) жүк жөнелтушiлер жауап бередi.
Жүк жөнелтушiге тиесiлi барлық құралдар тағайындалған стансада жүк алушыға жүктермен бiрге берiледi.
42. Темiр жолдардың, жүк алушылар мен жүк жөнелтушiлердiң қаражатымен жалпылық және жалпылық емес пайдаланым орындарында жүзеге асырылатын жүктердiң механикаландырылған және механикаландырылмаған тиеу мен түсiру мерзiмi Жүк тасымалдау ережелерiнде белгiленедi.
43. Жүктердi тасымалдау, сондай-ақ контейнерлерде жүзеге асырылады.
Бұл мақсат үшiн темiр жолдарға, соның iшiнде шетел темiр жолдарына, кәсiпорындарға, ұйымдарға, теңiз және өзен кеме шаруашылықтарына, кемежайларға тиесiлi және стандарт талаптарына сай келетiн контейнерлер қолданылады.
Контейнерлермен тасымалдауға тыйым салынған жүктердiң тiзбесi Жүк тасымалдау ережелерiнде белгiленедi.
Үй заттары темiр жолдардың немесе көлiк-экспедиция кәсiпорнының пломбасымен контейнерлерде тасымалданады.
44. Жүктердi тасымалдауға ұсыну кезiнде трафарет, стандарт бойынша олардың салмағы немесе өлшеу жолымен айқындалатын, темiр жол жүк құжаттамасында айқындалуы және жазылуы тиiс. Жылжымалы құрамдардың толық сыйымдылығына дейiн тиеу оның белгiленген жүк көтерiмдiлiгiнен асып кетпейтiн болса, онда жүктердiң салмағын шартты түрде өлшеу арқылы есептеу жолымен анықтауға болады.
Жүктердiң салмағын анықтауды:
а) темiр жол - жалпы пайдаланым орындарында тиеу кезiнде;
б) жүк жөнелтушi - жалпылық емес пайдаланым орындарында, сондай-ақ осы Жарғының 38-бабының "б" тармағында көзделген жағдайда жалпы пайдаланым орындарында тиеу кезiнде жүргiзедi.
Жүк салмағын трафарет, стандарт бойынша, өлшеу арқылы есептеу жолымен немесе шартты түрде анықтауды барлық жағдайда жүк жөнелтушi жасайды.
Жүктердi темiр жолдар өлшегенi үшiн еркiн тарифтер бойынша алым алынады.
Жүктердiң салмағы мен санын көрсету тәртiбi және оны анықтау тәсiлi Жүк тасымалдау ережелерiнде белгiленедi.
45. Тиелген вагондар мен контейнерлер: егер жүктi темiр жолдар тиеген болса - темiр жолдарды пломбаларымен; жүктi жүк жөнелтушi, кемежай, теңiз айлағы тиеген болса, жүк жөнелтушiнiң, кемежайдың, теңiз айлағының пломбаларымен пломбалануы тиiс.
Вагондар мен контейнерлерде пломбасыз тасымалдауға жiберiлетiн жүктердiң тiзбесi, сондай-ақ вагондар мен контейнерлердi пломбалау тәртiбi, тиектеу қондырғыларын салу Жүк тасымалдау ережелерiмен белгiленедi.
Жүк жөнелтушiлердi, жүк алушыларды пломбалармен, пломбалық қысқаштармен, тиектi қондырғыларымен, оларды алып, салатын қондырғылармен, тәпiлермен, вагондар мен контейнерлердi пломбалау үшiн сым темiрлермен қамтамасыз ету үшiн темiр жол төлем ақы алып, аталған нәрселермен жабдықтайды.
46. Жүк жөнелтушi жүктi тасымалдауға ұсынған кезде жөнелту стансасына әрбiр жүк жiберiлiмге жүк құжаттамасы немесе Жүк тасымалдау ережелерiне сәйкес ресiмделген тасымалдау құжаттарының жиынтығын беруге тиiс. Тұрақты бағыттарды жалпы жүктердi тасымалдау кезiнде ережелерде көзделген жағдайларда бүтiндей бiр маршрутты немесе вагондар тобының, сондай-ақ контейнерлер жиынтығын тасымалдауға бiр жүк құжаттамасын жазуға рұқсат етiледi.
Темiр жол жүк құжаттамасының дұрыс және анық толтырылуы жүк жөнелтушi өкiлеттiк берген адамның немесе оның атынан iс-әрекет етушi ұйымның атынан қол қоюымен расталады.
Жүктiң тасымалдауға қабылданғанын растау ретiнде темiр жол жүк құжаттамасына күнтiзбелiк штемпель қоюға және жол ведомосы түбiршегiнiң тиiстi бағанына қол қойғызып, жүк жөнелтушiге түбiртек беруге мiндеттi.
47. Жүк жөнелтушi немесе оның атынан iс-әрекет етушi ұйым жүк құжаттамасына енгiзiлген мәлiметтiң дұрыстығына, сондай-ақ өздерi жүк құжаттамасында көрсеткен мәлiметтердiң бұрыстығының дәл еместiгiнiң немесе толымсыздығының, барлық салдарына қолданылып жүрген заңдарда және басқа да нормативтiк құжаттарда көзделген жауапкершiлiкке тартылады.
Темiр жолдың осы мәлiметтердiң дұрыстығын тексеруге, сондай-ақ жүктiң жүк жөнелтушi көрсеткен салмағын өлшеу арқылы тексеруге құқығы бар.
48. Жүктердiң кейбiр бағыттарда тиелуiне, Қазақстан Республикасының Үкiметiне бұл жөнiнде хабарлай отырып, темiр жол бастығы ұсынысының негiзiнде Көлiк және коммуникациялар министрiнiң нұсқауы бойынша ерекшелiк жағдайларда уақытша тыйым салынуы мүмкiн.
Табиғи зiлзала сипатындағы оқиғаларда (борасын, су тасқыны, өрт және т.б.) қирауда, апатта, көлiк коммуникацияларына әдейi тосқауыл қойғанда, сондай-ақ карантин жарияланғанда Көлiк және коммуникациялар министрiн хабардар ете отырып, темiр жол бастығының өкiмiмен жүк тиеудiң уақытша тоқтатылуы немесе оған шек қойылуы мүмкiн. Министр тиеу мен темiр жолдардың белгiлi учаскелерiнде пойыздар қозғалысының тоқтатылу, шектелу мерзiмiн белгiлейдi және жүктердiң дер кезiнде жеткiзiлмегендiгiне темiр жол кiнәлi болмағандықтан, олардан жауапкершiлiктi алу үшiн бұл туралы барлық темiр жол бастықтарына жариялайды.
Жүк тиеудiң тоқтатылғаны мен шектелгенi туралы станса бастығы жүк жөнелтушiлерге хабарлайды.
Жүк жөнелтушiлер тыйым салынған бағыттар бойынша жүк тиеудi тоқтатуға және жүк тиеудi тоқтату немесе шектеу туралы станса бастығынан жазбаша мәлiмдеме алғаннан кейiн 12 сағаттың iшiнде жүктi тасымалдауға ұсынуды доғаруға мiндеттi.
Тиеудi тоқтатуға немесе шектеуге байланысты пайда болған толымсыз тиеген жүктi толықтыру Жүк тасымалдау ережелерiнде белгiленген тәртiппен жүзеге асырылады.
49. Жүктердi тасымалдау үшiн есептесу тәртiбiн қолданылып жүрген заңдарға және Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң нормативтiк актiлерiне сәйкес Қазақстан Республикасының көлiк және коммуникациялар министрлiгi белгiлейдi.
Темiр жолға тиесiлi тасымал төлемдерiн төлеушiлер, егер осы жүк алушылар мен жүк жөнелтушiлер үшiн өзгеше есеп айырысу тәртiбi белгiленбесе, нақты ақшамен, банкiлердiң есеп айырысу чектерiмен және банк акцепттеген төлем тапсырысымен төлейдi.
Тасымал төлемдерiн төлеушiлер жүк стансадан жiберiлгенге дейiн төлейдi. Жетiспеген тасымал төлемдерiн темiр жолдың пайдасына алу және олардың артығын төлем жасаушылардың пайдасына төлеу жүк бағытталған стансаға жеткенде жүзеге асырылады. Төлеушiлердiң кiнәсiнен жүк тасымалдау үшiн дер кезiнде есеп айырысу жасалмаған кезде олардан әрбiр мерзiмi өткен күн үшiн төлем сомасының 0,1 процентi мөлшерiнде темiр жолдың пайдасына өсiм алынады; темiр жолмен жөнелту төлем енгiзiлгенге дейiн тоқтатылуы мүмкiн.
Тасымал төлемдерiн жасау мерзiмi жөнелту стансасында есеп-айырысқанда жүктi тасымалдауға қабылдаған күн, ал жүк барған стансада есеп-айырысқанда жүк сатып алушыға берiлген, тасымалдау құжатында көрсетiлген күнi болып табылады. Тасымал төлемдерiнiң асып кетуi мен жетпей қалуының есептеу мерзiмi шот ұсынылған сәттен бастап айқындалады.
50. Жүк жөнелтушiнiң немесе жүк алушының өтiнiшi бойынша темiр жол жүк тасымалдау ережелерiнде қарастырылған тәртiппен тасымалдауға қабылданған жүктi басқа мекен-жайға қайта жөнелтедi, яғни жүк алушыны немесе жүк баратын стансаны өзгерте алады.
Қайта жөнелту осы Жарғының 16-бабында көзделген алым алу арқылы жасалады.
51. Жүк алушыны немесе жүктiң тағайындалған стансасын өзгертудiң барлық жағдайында осындай өзгертулер жасауға өтiнiш берген ұйым осы өзгертулердiң салдары үшiн бiрiншi адресат алдында жауапты және жүк жөнелтушi, бiрiншi адресат пен нақты жүк алушы арасындағы есеп-айырысуларды реттеуге мiндеттi.
52. Темiр жолдар жүктердi тағайындалған жерiне белгiленген мерзiмде жеткiзуге мiндеттi. Жүктердi жеткiзу мерзiмi мен оларды есептеу тәртiбiн Қазақстан Республикасы Қаржы министрлiгiнiң келiсiмi бойынша Көлiк және коммуникациялар министрлiгi белгiлейдi. Егер жүк белгiленген жеткiзу мерзiмi өткенге дейiн тағайындалған стансасында темiр жолдың қаржысымен түсiрiлсе немесе жүгi бар вагон, контейнер жүк алушының қаражатымен түсiрiлсе жүк мерзiмiнде жеткiзiлген болып есептеледi.
Тиеу алаңының босатылмауына немесе жүк алушыға не оның атынан iс-әрекет жасайтын көлiк-экспедиция кәсiпорнына байланысты басқа себептердiң нәтижесiнде жалпы нысандағы актiмен ресiмделген тиеуге вагондар мен контейнерлердi беру кiдiртiлген кезде, егер белгiленген жеткiзу, мерзiмi өткенге дейiн жүк тағайындалған стансасына жеткiзiлген болса, онда жүк дер кезiнде жеткiзiлген болып есептеледi.
53. Жүктiң тағайындалған стансасына келгенi туралы темiр жол осы жүк келген күннен кейiнгi тәулiкте 12 сағаттан кешiктiрмей Жүк тасымалдау ережелерiнде белгiленген тәртiппен жүк алушыға хабарлауға мiндеттi.
Жүк алушының қаражатымен жүк түсiруге вагондарды, контейнерлердi беру уақыты туралы станса қызметкерi жүк алушыға вагондарды беруден кемiнде 2 сағат бұрын хабарлайды.
Жүк алушының атына жүктердiң келгенi туралы олардың мекен-жайына хабарлауды темiр жол шарт бойынша жүзеге асыруы мүмкiн.
Егер темiр жол жүк алушыға жүктiң келгенi туралы хабарламаса, онда жүк алушы вагондар мен контейнерлердiң тұрғаны үшiн жауап бермейдi және жүктiң келгенi туралы хабар жiбергенге жейiн жүктi сақтағаны үшiн төлем төлеуден босатылады.
Тағайындалған стансаға жүктiң келгенi туралы жүк алушыға хабарланбаған жүктердi, осы Жарғының 60 бабында көзделгендерден басқа жағдайларда сатуға жол берiлмейдi.
54. Жүктер тағайындалған стансада жүк құжаттамасында көрсетiлген жүк алушыға ол осы тасымалдауға байланысты темiр жолға тиесiлi барлық төлемдердi төлегеннен кейiн ғана берiледi. Жүк алушы жүктi алғаны жөнiнде жол ведомосына қол қояды. Жүктi жүк алушы уәкiлдiк берген адамға Жүк тасымалдау ережелерiнде көрсетілген тәртiппен беруге рұқсат етiледi.
55. Жүк алушының атына жiберiлуi шартпен, контрактiмен көзделмеген жүктiң, сондай-ақ атауы темiр жол жүк құжаттамасына сәйкес келмейтiн жүк келген жағдайда жүк алушы оны жауапты сақтауға стансадан қабылдап алуға мiндеттi.
Жүк алушы жүк сапасының бұзылуы немесе зақымдануы нәтижесiнде толық не жартылай қолдануға келмейтiндей болып өзгерген жағдайда ғана жүктi алудан бас тарта алады.
56. Жүктi жалпы пайдаланымдағы орындарда алғанда жүк алушы өзiнiң атына келген жүктi стансадан қабылдап алуға және шығаруға мiндеттi. Жүктiң стансада сақталу тәртiбi мен мерзiмi жүк тасымалдау ережелерiмен белгiленедi.
Келген жүк тағайындалған стансада тегiн 24 сағат бойы сақталады. Бұл мерзiм темiр жол қаражатымен жүктi немесе контейнерлердi түсiрген күнгi 24 сағаттан бастап немесе жүк алушының қаражатымен вагонды жүк түсiруге берген күнгi 24 сағаттан бастап есептеледi. Жүктi стансада аталған мерзiмнен артық сақтағаны үшiн еркiн тарифтер бойынша алым алынады.
Жүктi стансадан көлiк-экспедиция кәсiпорындары шығарған кезде жүктiң сақталғаны үшiн алым жүктi шығарған кәсiпорыннан алынады.
Жүк алушының немесе көлiк-экспедиция кәсiпорнының жүктi дер кезiнде шығарып тиемегенiнiң, сондай-ақ жүк алушыға байланысты себептермен кiрме жолдар мен стансаларда вагондардың кiдiруiнiң нәтижесiнде жүктiң бұзылуы мен зақымданғаны үшiн жүк алушы немесе көлiк-экспедиция кәсiпорны жауап бередi.
57. Тағайындалған стансада темiр жол жүктi беру кезiнде оның күйiн, салмағын, орнының санын мына жағдайларда:
жүк бұзылған вагонда, контейнерлерде, сондай-ақ пломбасы бұзылған немесе жолай стансалардың пломбасы қойылған вагонда контейнерде келген кезде;
жүк егер мұндай тасымалдау Жүк тасымалдау ережелерiнде көзделген ашық жылжымалы құрамда немесе пломбасыз жабық вагондарда тасымалданғанда жетiспеу, бұзылу не зақымдану белгiлерiмен келгенде;
тез бұзылатын жүк жеткiзу мерзiмi бұзылып немесе рефрижераторлық вагондарда тасымалданғанда температура режимi бұзылып келгенде;
темiр жол жарамды жөнелту стансасының пломбасы бұзылмаған вагондарға тиеген, сондай-ақ мұндай тасымалдау Жүк тасымалдау ережелерiнде көзделсе, ашық жылжымалы құрамдарда немесе пломбасы жабық вагондарда тасымалданғанда жүк жетiспеу, бұзылу не зақымдану белгiсiнсiз келгенде;
жүктi темiр жолдар жалпы пайдаланымдағы орындарда түсiрген кезде тексередi.
Жоғарыда аталған жағдайларда таралық және дара жүктердi темiр жол жүктiң тек бұзылған жерiндегi салмағы мен күйiн тексергеннен кейiн бередi. Ыдыс зақымданғаны немесе жүктiң күйiне әсер етуi мүмкiн басқа жағдайлар белгiлi болғанда темiр жол жүктiң зақымданған жерiне тексеру жүргiзедi.
Жүктiң беру кезiндегi салмағын тексеру осы жүктi тиеу кезiнде оның салмағын анықтау әдiсiне ұқсас жүзеге асырылады. Жүк алушыда және жүк тағайындалған стансада вагон таразысы болмаған жағдайда үймемен және бос тиелiп тасымалданатын жүктердiң салмағы тексерiлмей берiледi.
Егер жүктiң жөнелтiлген стансадағы салмағы мен тағайындалған стансадағы салмағының арасындағы алшақтық мыналардан:
салмағы жетпегенде - нетто салмағын анықтау нәтижесiнде салмақтың шектi осы жүк салмағының табиғи кему нормасынан және айырмасынан;
салмағы артық болғанда - нетто салмағын анықтау нәтижесiнде шектi алшақтықтан артық болмаса жүктiң салмағы дұрыс болып саналады.
Жүк алушының өтiнiшi бойынша салмақты, орындар санына, жүктiң күйiн тексеруге темiр жол шарттық негiзде басқа жағдайларда тексеруге қатысуы мүмкiн. Бұл ретте темiр жол еркiн тарифтер бойынша алымдар алатын болады.
Жүк алушы тиеу мерзiмiн бұзған кезде темiр жол өкiлiнiң жүк беруге қатысқанын жүк алушы жүк тасымалдау ережелерiнде белгiленген тәртiппен өтем төлейдi.
Тараптар келiскен уақытта темiр жол өкiлi жүктi беруге қатысу үшiн жүк түсiретiн жерге келмеген жағдайда темiр жол Жүк тасымалдау ережелерiнде белгiленген тәртiппен дәл осындай жауапкершiлiкте болады.
58. Егер темiр жол тағайындалған стансада жүктiң салмағын, орындар саны мен жүктiң күйiн, тарасын тексерiп бергенде жетiспеушiлiк, жүктiң, тараның бұзылғаны не зақымданғаны анықталса немесе осы жағдайлар жол барысында коммерциялық актiлермен белгiленген болса, онда тағайындалған станса жүктiң жетiспеуін, бұзылуы мен зақымдануының нақты мөлшерiн айқындайды.
Сараптау жүргiзу қажет болған жағдайда темiр жол өз бастамашылығымен немесе жүк алушының талап етуiмен Жүк тасымалдау ережелерiнде белгiленген тәртiппен сарапшыны немесе тиiстi маманды шақырады.
59. Жүктердiң уақтылы түсiрiлмегенiне және оларды стансадан жүк алушылардың немесе солардың атынан iс-әрекет жасайтын көлiк-экспедиция кәсiпорындарының әкетпеуiне байланысты стансада қиыншылықтар пайда болған кезде станса бастығының түсiрiлген жүктердi сақтағаны үшiн төлемдi, сондай-ақ жүк алушыға, жүк жөнелтушiге байланысты себептермен кiрме жолдарға берiлуiн күтiп кiрме темiр жолдарда немесе станса жолдарында белгiленген мерзiмнен 24 сағаттан артық вагондарды, контейнерлердi кiдiртiп пайдаланғаны үшiн төлемдердi немесе бос ұстағаны үшiн айыппұлды Жүк тасымалдау ережелерiнде белгiленген тәртiппен екi есе мөлшерге көбейтуге құқығы бар.
Сақтауға арттырылған төлем және вагондардың бос тұрып қалғаны үшiн айыппұл бұл туралы стансада хабарландыру iлiнгеннен кейiн 24 сағат өткен соң енгiзiледi.
60. Жүк алушылар немесе темiр жолдар жүктердiң түсiргеннен, реквизиттердi алғаннан (алынбайтындарынан басқа), кейiн вагондар мен контейнерлердiң iшкi және, сыртқы беттерiн, сондай-ақ вагондардың жүру бөлшектерiн тазалауға мiндеттi. Бұл ретте тұтас инвентарлық бекiту құралдарын оның iшiнде турникеттердi тазарту, техникалық дұрыс күйге келтiрудi жүк түсiрудi жүзеге асыратын ұйымдар жасайды.
Жануарларды, құстарды, шикi мал өнiмдерiн және тез бұзылатын жүктердi тасымалдаған соң вагондарды жуу, қажет болған жағдайда дезинфекциялау жүк алушының есебiнен темiр жол құралдарымен жасалады.
Темiр жол тазартылмаған, оның iшiнде реквизиттерi алынбаған (тұтастарынан басқа), тұтас инвентарлық бекiту құралдары (соның iшiнде турникеттерi) техникалық жағынан жарамсыз немесе қажет болған жағдайда, вагондар мен контейнерлер босатылғаннан кейiн жүк алушы жумаған болса, оларды тазартқанға, жуғанға, есiктерiн жапқанға дейiн, вагонның басқа тараптарын көлiктiк дәрежеге жеткiзгенге дейiн қабылдамауға құқылы, ал жылжымалы құрам зақымданған жағдайда - вагондардың зақымдануына жауапты жақпен ВУ-25 нысанды актiге қол қоюға және жүк алушыдан вагондардың, контейнерлердiң бос тұрғаны үшiн осы Жарлықпен 72, 133 және 134-баптарында белгiленген мөлшерде айыппұл немесе оларды пайдаланғаны үшiн төлем алады.
Иiсi жаман және вагондарды ластайтын жүктердi жүк алушының құралдарымен түсiрген соң вагондарды жүк алушылар жуады. Мұндай жүктердiң тiзбесi Жүк тасымалдау ережелерiнде белгiленедi. Вагондарды жууға жүк алушының өз құралдары болмаған кезде темiр жол (темiр жол бөлiмшесi) мен жүк алушының арасында қызмет көрсетуге осы Жарғының 16-бабына сәйкес ақы төлеп, нақты жүктердi тасымалдаудан кейiн вагондарды темiр жол құралдарымен жуу туралы шарт жасалады.
Темiр жол, жүк жөнелтушiлер, жүк алушылар арасындағы жазбаша келiсiм бойынша оларға тиесiлi немесе олар жалдаған арнаулы вагондардың, сондай-ақ айналма маршрутқа жасақталған вагондардың iшкi беттерiн тазалау жүргiзiлмеуi мүмкiн.
61. Темiр жол тежей алмайтын жағдайлардың нәтижесiнде жүктi тағайындалуы бойынша жеткiзуге немесе жүк құжаттамасында көрсетiлген жүк алушыға беруге мүмкiндiгi болмағанда және Жүк тасымалдау ережелерiнде белгiленген жүктi сақтаудың шектi мерзiмi өткенде темiр жол жүк жөнелтушiнiң жүк жөнiндегi нұсқауын орындайды, мұндай нұсқауларды жүк жөнелтушi мәлiмдеме алғаннан кейiнгi бiр тәулiк iшiнде беруге мiндеттi.
Жүк жөнелтушiден жауап келмеген кезде темiр жол оны Жүк тасымалдау ережелерiнде белгiленген тәртiппен тапсыруға (сатуға) құқылы.
Жүктi сату мүмкiндiгi болмаған жағдайда темiр жол жүктi Жүк тасымалдау ережелерiнде белгiленген тәртiппен жүк жөнелтушiге қайтаруға құқылы.
62. Шекаралық темiр жол стансаларына әрi қарай тасымалдауға рұқсат етiлмей түскен экспорттық жүктердi сату Жүк тасымалдау ережелерiнде белгiленген тәртiппен жүргiзiледi.
63. Берiлген (сатылған) жүк үшiн темiр жол алған осы темiр жолға тиесiлi соманы алып тастағандағы сома:
а) құнын төлеген болса - жүк құжаттамасында көрсетiлген жүк алушыға;
б) барлық басқа жағдайларда - жүк жөнелтушiге аударылады.
Тағайындалуы бойынша жеткiзiлмеген жүктерге қатысты талаптар беру мен қарауы үшiн белгiленген мерзiм өткенде жүк жөнелтушiге немесе жүк алушыға аталған соманы жiберу мүмкiндiгi болмаған кезде (соның iшiнде құжатсыз жүктi сатқан кезде) бұл сома Қазақстан Республикасы бюджетiнiң кiрiсiне түседi.
Қазақстан Республикасы бюджетiнiң кiрiсiне аударылып қойған. басқа ұйымға берiлген (сатылған) жүк сомасы жүк жөнелтушiге немесе жүк алушыға талап ету не қуыным тәртiбiмен кейiннен өтелген жағдайда, темiр жол бұл соманы республика бюджетiне келесi аударым есебiнен төлейдi.

III БӨЛIМ

Темiр жолдың кiрме жолдары

64. Темiр жолдың кiрме жолдарына темiр жолдардың үздiксiз рельс табандары бар жалпы желiлерiмен байланысты жеке кәсiпорындарға, ұйымдарға қызмет етуге арналған және:
а) жүк жөнелтушiлерге, жүк алушыларға және басқа да шаруашылық жүргізушi субъектiлерге;
б) темiр жолдарға тиесiлi жолдар жатады.
65. Республика темiр жолдарының жалпы желiлерiне темiр жолдың кiрме жолдарын қосуды Қазақстан Республикасының Көлiк және коммуникациялар министрлiгi немесе оның тапсыруы бойынша темiр жол бастығы шешедi.
Вагондарды тиеуге, түсiруге және тазартуға арналған кiрме темiр жолдарды, сондай-ақ қондырғыларды салу мен қайта жаңарту түйiсу темiр жолының бастығымен, ал көлемi жылына 5 млн. тонна және одан да көп жүк тасымалдауда Қазақстан Республикасының Көлiк және коммуникациялар министрлiгiмен келiсiлген жоба бойынша жасалады.
Кiрме темiр жолдардағы жол қондырғылары мен техникалық ғимараттардың құрылысы мен күйi құрылыс нормалары мен ережелерiнiң талаптарына сәйкес болуға тиiс және республика темiр жолдарында рұқсат етiлген техникалық тиеу нормасына сәйкес вагондарды өткiзудi, ал кiрме темiр жолдарда темiр жол локомотивтерi қызмет еткен кезде - осыған темiр жол бөлген локомотивтердi өткiзудi қамтамасыз етуi тиiс.
Кәсiпорындардың, мекемелердiң, басқа ұйымдар мен шаруашылық жүргiзушi субъектiлердiң жаңадан салынған кiрме темiр жолдары темiр жолмен жасалған шарт бойынша темiр жолдардың қарауына немесе техникалық қызмет көрсетуге берiлуi мүмкiн.
Түйiсу стансаларында кiрме темiр жолдарды салуға немесе қайта жаңартуға байланысты салынған ғимараттар мен қондырғылар темiр жолдың қарауына берiледi.
66. Бұрыннан бар кiрме темiр жолдың жаңадан салынып жатқандарының қосылуынан немесе қосымша өндiрiс алаңдарын салудан туындаған жұмыс iстеп тұрған темiр жолдарды дамыту және жаңаларын салу жөнiндегi жұмыстар осы объектiлердi салу жобалары мен сметаларында көзделуге және оны тиiстi кәсiпорындар, мекемелер, басқа ұйымдар мен шаруашылық жүргiзушi субъектiлер өз қаражаттары есебiнен жүзеге асыруға тиiс.
67. Салынған кiрме темiр жолдарды тұрақты пайдалану үшiн ашуға және осы жолға жылжымалы құрамды беруге және қабылдау комиссиясы аяқталған құрылысты пайдалануға әзiрленген темiр жолдары бар объектiнi қабылдағаннан кейiн, және темiр жол кiрме жолдарға қызмет көрсетуге тәртiбiн белгiленгеннен кейiн рұқсат етiледi.
Әрбiр кiрме темiр жолдың техникалық төлқұжаты, кiрме жолдарының жоспары, оның ұзынабойғы профилi және жасанды құрылысының сызбалары болуға тиiс.
Орташа тәулiктiк вагон айналымы 100 және одан да көп вагондары, жүк фронттарында 50 және одан да көп вагондары бар кiрме темiр жолдарда шарт жасасу бойынша тауар кеңселерiнiң филиалы ұйымдастырылуы мүмкiн.
Кiрме темiр жолдарға олар салынып жатқан кезде вагондарды беру темiр жол бөлiмшесi мен өздерiне кiрме жолдар салып жатқан құрылыс ұйымы немесе кәсiпорын арасында жасалатын уақытша келiсiм арқылы жүргiзiледi.
68. Кiрме темiр жолдарды дамыту, салу мен орналастыру тармақ иесi болып табылатын кәсiпорынның тасымалдау көлемiне, жұмыс технологиясына сәйкес болуға, тиеу мен түсiрудiң ырғақтылығын, маневрлiк жұмысты, вагондар мен локомотивтердiң тиiмдi пайдаланылуын қамтамасыз етуге тиiс.
69. Жүк жөнелтушiге (жүк алушыға) тиесiлi кiрме темiр жолдарды вагондар мен локомотивтердi ұстау темiр жол бөлiмiнiң бастығымен келiсiлген осы кәсiпорынның ұйымның, басшысымен бекiтiлген ережелермен реттелуге тиiс.
Республика темiр жолдарында жылжымалы құрамдары жүретiн құрылыстар мен құрылғылар Қазақстан темiр жолдары желiлерiне шығатын, кәсiпорындарға, мекемелерге, басқа ұйымдарға тиесiлi локомотивтер мен вагондар, Темiр жолдарды техникалық пайдалану ережелерiнiң талаптарына барлық жағынан сәйкес болуға тиiс.
Жүк жөнелтушiге (жүк алушыға) тиесiлi локомотивтiң түйiсу стансасына шығу тәртiбi Кiрме жолдарда қызмет көрсету мен қозғалысы ұйымдастыру тәртiбi туралы нұсқаулыққа сәйкес белгiленедi және оны темiр жол бөлiмiнiң бастығы бекiтедi.
70. Кiрме темiр жолдардың, кәсiпорындардың, мекемелер мен ұйымдардың қызметкерлерi пойыздар қозғалысына және темiр жолдардағы маневрлiк жұмыспен байланысты кiрме темiр жолдарды техникалық пайдалану ережелерiн, пойыздар қозғалысы жөнiндегi және сигнализация жөнiндегi нұсқаулықты, ал жүктердi тиеу мен бекiтуге жауапты қызметкерлер - жүктердi тиеу мен бекiтудiң техникалық шарттарын сақтауға мiндеттi. Бiлiм тексерудi темiр жол комиссиясы темiр жолдар қызметкерлерi үшiн белгiленген тәртiппен және кезеңмен жүргiзедi. Қажеттi бiлiм деңгейiн көрсетпеген адамдар жұмысқа жiберiлмейдi.
Кәсiпорындардың, мекемелердiң және басқа ұйымдардың қызметкерлерiнде темiр жолдарда қызметтiк мiндеттерiн орындау кезiнде сынақ нәтижесi туралы белгiленген үлгiдегi куәлiгi болуға тиiс және олар станса кезекшiсiнiң, маневрлiк немесе стансалық диспетчердiң өкiмдерiн дәл орындауға тиiс.
71. Станса бастығы, оның орынбасары, стансаның жүк ауданының бастығы, сондай-ақ темiр жол көлiгiнiң ревизоры мен инспекторлары қозғалыс қауiпсiздiгiнiң күйiн, вагон және контейнерлер паркi мен кiрме темiр жолдардағы темiр жол шаруашылығының сақталуын тексеруге құқылы.
Кiрме темiр жолдарда қозғалыс қауiпсiздiгiне және вагондар мен контейнерлер парктерiнiң сақталуына қауiп төндiретiн ақау байқалған кезде ақау жойылғанға дейiн станса бастығының немесе қозғалыс қауiпсiздiгi жөнiндегi ревизордың өкiмiнiң негiзiнде кiрме жолдарға вагондар беру тоқтатылуы тиiс.
Кiрме жолдарды жабудың салдары үшiн жауапкершiлiк осы жол қарамағына қарайтын кәсiпорынға жүктеледi.
72. Кiрме темiр жолдары бар жүк жөнелтушi (жүк алушы) мен темiр жолдың қарым-қатынасы кiрме темiр жолдарды пайдалану шартымен реттеледi.
Жеке меншiк локомотивтерi болған кезде жүк жөнелтушiге (жүк алушыға) тиесiлi кiрме темiр жолдарда вагондарды жинау мен маневрлiк жұмысты олардың өздерi жүргiзедi.
Жүк жөнелтушiнiң (жүк алушының) өз локомотивтi болмаған кезде вагондарды жинау мен маневрлiк жұмыстарды шарт бойынша темiр жол локомотивi жүргiзедi.
Жүк жөнелтушi, жүк алушы, олардың атынан iс-әрекет жасайтын көлiк-экспедиция кәсiпорны және темiр жол жүк операцияларындағы немесе оны күтiп тұрған вагондарды бос тұрғызғаны және контейнерлердi кiдiрткенi үшiн айыппұлдың орнына шарт жасасу негiзiнде вагондарды, контейнерлердi пайдаланғаны үшiн мөлшерiн Жүк тасымалдау ережелерiнде көзделген тәртiпке сәйкес темiр жол анықтайтын төлем төлеуге құқылы.
73. Кiрме темiр жолдарда вагондардың болу уақытын есептеу тәсiлi Жүк тасымалдау ережелерiнде белгiленедi.
Бұл ретте кiрме темiр жолдарда изотермиялық вагондардың, цистерналардың, бункерлi жартылай вагондардың, цемент тасығыштардың, транспортерлердiң және басқа арнаулы вагондардың болуы уақыты жеке есептеледi.
74. Басқа жүк жөнелтушiнiң (жүк алушының) кiрме темiр жолдары шегiнде өздерiнiң қоймалары немесе оған түйiсетiн кiрме темiр жолдары бар субклиенттерге, яғни жүк жөнелтушiлерге (жүк алушыларға) қызмет көрсету тәртiбi шартпен белгiленедi. Осындай шарт кiрме темiр жолдар және локомотив тиесiлi жүк алушылар мен субклиенттер арасында тiкелей жасалады.
Кiрме темiр жолдарда темiр жолдың локомотивi қызмет көрсеткен кезде темiр жол мен субклиент арасында вагондарды беруге және жинауға вагондардың (контейнерлердiң) зақымдануынан туындаған жауапкершiлiкке, сондай-ақ субклиентке байланысты себептермен түйiсу стансаларында пайдалануға байланысты барлық есептеулер жөнiнде шарт жасалады. Тармақ иесiнiң локомотивi кiрме жолдарда қызмет көрсеткен кезде субклиенттiң вагондарын (контейнерлерiн) пайдаланғаны, зақымдағаны үшiн темiр жолдың алдында темiр жолдар тармақтарының иелерi жауап бередi. Субклиентке қарағанда негiзгi тармақ иесi осы Жарғыға сәйкес негiзгi тармақ иесiне қатысты темiр жолдарда бар құқықтарға ие болады.
75. Темiр жолға тиесiлi кiрме жолдарда өздерiнiң рельс маңайындағы қоймалары және тиеу-түсiру алаңдары бар кәсiпорындармен, мекемелермен немесе ұйымдармен темiр жолдың қарым-қатынастары вагондарды беру мен жинау шарттарымен реттеледi. Темiр жолдың кiрме жолдарында вагондарды беру мен жинауды және маневрлiк жұмыстарды осы Жарғының 13-бабының негiзiнде белгiленген ақыға темiр жол локомотивi жүргiзедi.
Кәсiпорын, мекеме, ұйым және тиеу, түсiру фронттары аумағының шегiнде бұл жолдарды қар мен қоқыстан тазалау, сондай-ақ жарақтандыру кәсiпорынның, мекеменiң, ұйымның қаражатымен және оның есебiнен жүргiзiледi.
76. Кiрме темiр жолдарды пайдаланудың және вагондарды беру мен жинаудың шарттары кiрме темiр жолдардың жұмыс технологиясын және түйiсу стансасының алдыңғы қатарлы техникалық нормаларға негiзделген жұмыс технологиясын есепке ала отырып әзiрленедi.
Беру мөлшерi мен оның арасындағы интервалдарды айқындауда тиеу мен түсiру, фронты және берiлетiн вагондардың ең көп саны ескерiлуге тиiс.
77. Темiр жол локомотивi кiрме темiр жолдарға қызмет көрсеткен кезде вагондардың тиеу мен түсiруде тұрып қалған уақыты вагондар тиеу немесе түсiру орнына нақты берiлген сәттен бастап станса жүк жөнелтушiден (жүк алушы) вагондардың жинауға дайын екендiгi туралы хабар алған сәтке дейiн есептеледi.
Кәсiпорындардың, мекемелер мен ұйымдардың кiрме темiр жолдарында олардың локомотивтерi қызмет көрсететiн вагондардың бос тұрған уақыты (айналым) шығарма жолдарға вагондар берiлген сәттен бастап есептеледi.
Қабылдау-тапсыру операцияларының орны мен өндiрiс тәртiбi кiрме темiр жолдарды пайдалану шартымен белгiленедi.
Кәсiпорындардың, мекемелер мен ұйымдардың кiрме темiр жолдарында, сондай-ақ кәсiпорын, ұйым мен мекеме аумағының шегiнде және темiр жолға қарайтын кiрме жолдардағы олардың тиеу, түсiру фронттарында бос және жүгi бар вагондарды сақтау жүк алушы (жүк жөнелтушi) кәсiпорынның, мекеменiң, ұйымның қаражатымен және олардың есебiнен жүзеге асырылады.
Кәсiпорындарға, мекемелерге және ұйымдарға, сондай-ақ темiр жолдарға өздерiнiң тасымалдары үшiн (iшкi технологиялық тасымалдауларды қоса алғанда) иесiнiң (темiр жолдың немесе тиiсiнше кәсiпорынның, мекеменiң, ұйымның) рұқсатынсыз вагондар мен контейнерлердi пайдалануға немесе оларда жүктердi сақтауға, сондай-ақ иесiнiң рұқсатынсыз тиеу жұмыстары үшiн вагондарды ұстауға тыйым салынады. Бұл талапты орындамағаны үшiн тарап осы Жарғының 132-бабына сәйкес жауапкершiлiкте болады.
78. Жекелеген жағдайларда темiр жол жүк жөнелтушiнiң (жүк алушының) келiсуiмен оған тиесiлi темiр жолды, сондай-ақ кiрме темiр жолдың жүк жөнелтушi (жүк алушы) аумағының шегiндегi бiр бөлiгiн маневрлiк жұмыстар жасауға, жылжымалы құрамды қоюға және басқа мақсаттарға пайдалана алады.
Осы жолдарды темiр жолдар өз бетiнше басып алған жағдайда темiр жол кiрме темiр жолдарды алған вагондар санының есебiнен осы Жарғының 133-бабына сәйкес белгiленген шаманың екi есе мөлшерiнде кiрме темiр жол иесiне айыппұл төлейдi.
Егер кiрме жолды өз бетiнше басып алу осы жолдардың қалыпты жұмыс режимiн бұзса және белгiленген мерзiмнен асыра кәсiпорынға берiлген вагондардың кiдiруiне әкелiп соқтыратын болса, онда осы кiдiрту үшiн кәсiпорынға ешқандай жауапкершiлiк жүктелмейдi.
79. Кiрме темiр жолдарды пайдалануға, вагондарды беру мен жинауға шарттар 5 жыл мерзiмге жасалады. Стансаның немесе кiрме темiр жолдардың техникалық жабдықталуы, жұмыс технологиясы өзгерген жағдайда бiр жақтың талап етуi бойынша шарт оның күшi өткенге дейiн толық немесе iшiнара қайта қаралады. Кiрме темiр жолдарды пайдалану шарттары мен вагондарды беру және жинау шарттарына:
а) жүк айналымы тәулiгiне 50 вагонға дейiн болғанда - темiр жол бөлiмiнiң бастығы (немесе оның тапсыруы бойынша станса бастығы) және жүк алушы (жүк жөнелтушi) кәсiпорынның, мекеменiң, ұйымның басшысы;
б) жүк айналымы тәулiгiне 50 вагоннан астам болғанда - темiр жол бастығы (немесе оның тапсыруы бойынша темiр жол бөлiмiнiң бастығы) және жүк жөнелтушi (жүк алушы) кәсiпорынның, мекеменiң, ұйымның басшысы;
в) кәсiпорындардың, мекемелер мен ұйымдардың атынан iс-қимыл жасайтын бiрлескен көлiк шаруашылықтары болғанда - темiр жол бастығы (немесе оның тапсыруы бойынша бөлiм бастығы) және бiрiккен көлiк шаруашылығының басшысы қол қояды.
Кiрме жолдарды пайдалану және вагондарды беру мен жинау шарттары бойынша түсiнбеушiлiктердi:
а) тәулiгiне 50 вагонға дейiн орташа жүк айналымы бар кiрме темiр жолдар бойынша темiр жол бөлiмiнiң бастығы және жүк жөнелтушi (жүк алушы) кәсiпорындардың, мекемелердiң, ұйымдардың басшылары;
б) орташа жүк айналымы тәулiгiне 50 вагоннан астам кiрме темiр жолдар бойынша - темiр жол бастығы және жүк жөнелтушi (жүк алушы) кәсiпорынның, мекеменiң, ұйымның басшылары қарайды және шешедi.
Шарттар бойынша келiсiмге қол жетпеген кезде түсiнбеушiлiк соттың қарауына берiледi.
Даулы мәселелер шешiлгенге дейiн тараптардың барлық қарым-қатынастары бұрынғы шарттың қағидаларымен реттеледi.
Қозғалыс қауiпсiздiгiн және вагондар мен контейнерлердiң сақталуын қамтамасыз етуге байланысты мәселелердi темiр жол бастығы шешедi.
80. Бұрыннан бар кiрме темiр жолдарға жаңадан салынып жатқан кiрме темiр жолдарды қосуға:
темiр жолға тиесiлi кiрме жолдарға қосуға - темiр жол бастығының рұқсатымен;
кәсiпорындарға, мекемелерге, ұйымдарға тиесiлi темiр жолдарға қосуға - темiр жол бастығымен келiсе отырып, тиiстi кәсiпорын, мекеме, ұйым басшыларының рұқсатымен жол берiледi.

IV БӨЛIМ

Басқа көлiк түрлерiмен тiкелей аралас қатынас

81. Темiр жол көлiгi тiкелей аралас қатынасты ұйымдастыра отырып, су (теңiз, өзен) және автомобиль көлiгiмен өзара iс-қимыл жасай отырып, жүк тасымалдауды жүзеге асырады.
Тiкелей аралас қатынас тасымалдаулары жүк бағытталған барлық жоқ бойына жасалған бiрыңғай көлiк құжаттары бойынша жүргiзiледi.
82. Тiкелей аралас қатынаста жүк тасымалдауды осы Жарғының және Тiкелей аралас қатынаста жүк тасымалдау ережелерiнiң негiзiнде жүргiзiледi.
Жарғының осы бөлiмiнде және аталған ережелерде қарастырылмаған бөлiгiнде тiкелей аралас қатынастар жүк тасымалдау кезiнде тиiстi көлiк түрлерiмен тасымалдауларды реттейтiн кодекстердiң, жарғылардың, ережелердiң нормалары қолданылады.
83. Тiкелей аралас қатынасқа:
а) жүк тасымалдау операциялары үшiн ашылған барлық темiр жол стансалары;
б) Қазақстан Республикасының Көлiк және коммуникациялар министрлiгi және үкiметаралық келiсiмдерде белгiленген тiзбе бойынша теңiз және өзен кемежайлары, айлақтары және автостансалар кiредi. Кемежайлар, айлақтар мен автостансалар қосылғаны жөнiнде телеграф арқылы немесе жазбаша хабардар еткен сәттен бастап тiкелей аралас қатынасқа қосылған болып есептеледi (ол кейiн Тасымалдау ережелерi мен тарифтер жинағында жарияланады).
84. Сұйық күйiнде тасымалданатын жүктер, су жолдары мен салдарда жеткiзiлетiн ағаш, сондай-ақ жарылғыш және күштi әсер ететiн улы заттар тiкелей аралас темiр жол-су қатынастарында тасымалдауға қабылданбайды.
Тiкелей аралас қатынастарда тасымалдауға қабылданатын тез бұзылатын, қауiптi жүктердiң, жүк жөнелтушiнiң немесе жүк алушының жолсерiктерiнiң ерiп жүруiн талап ететiн жүктердiң тiзбесi Тiкелей аралас темiр жол-су қатынастарында жүк тасымалдау ережелерiмен белгiленедi.
85. Тiкелей аралас темiр жол-су қатынасымен жүретiн жүктердi жүк қабылдаушы жақтың талап етуi бойынша темiр жолдан су көлiгiне немесе керi қарай тапсыру кезiнде аудару пункттерiнде:
вагон таразысында - темiр жол;
тауар таразысында - кемежай немесе айлақ өлшейдi.
Пломбаланған жабық вагондардағы жүктер орау пункттерiнде салынған пломбалардың дұрыстығын және олардағы бедерлемелердiң тасымалдау құжаттарында көрсетiлген деректермен сәйкес келуiн тексере отырып тапсырылады.
Жарамды ыдыспен келген, ашық жылжымалы құрамда тасымалданатын ыдыстық және дара жүктер орындар саны бойынша тапсырылады. Жүктердiң жетiспеушiлiк, бұзылу және зақымдану белгiлерi байқалған кезде олар салмағы мен күйi бойынша тапсырылады.
Контейнерлерде тасымалданатын жүктер контейнерлердiң күйi мен пломбасының дұрыстығын тексере отырып тапсырылады.
86. Тiкелей аралас темiр жол-су қатынастарында жүктердi контейнерлермен тасымалдау және оларды өзара пайдалану шарттары осы қатынастарда жүк тасымалдау Ережелерiне және мүдделi көлiк ұйымдарының арасындағы келiсiмдерге сәйкес жүзеге асырылады.
Контейнердегi жүктердi беру мен қабылдау үшiн ашылған пункттердiң тiзбесiн қарамағында аталған пунктi бар тиiстi көлiк ұйымы - контейнерлердiң кiмге тиесiлi екенiн және оның шектi брутто салмағын көрсете отырып хабарлайды.
Тiкелей темiр жол-су қатынастарында жүктердi тасымалдау үшiн көлiк ұйымдарына, жүк жөнелтушiлерге және жүк алушыларға, оның iшiнде шетелдiктерiне тиесiлi әмбебап контейнерлер пайдаланылуы мүмкiн. Тiкелей қатынастарда жүк тасымалдау үшiн арнаулы контейнерлердi пайдалану мүмкiндiгiн мүдделi көлiк түрлерiнiң басқару органдары алдын ала келiседi.
Тiкелей аралас темiр жол-су қатынастарында жоспар бойынша жүктердi тасымалдау үшiн жүк жөнелтушiлерге темiр жолға тиiстi контейнерлердi жiберу жөнелтушi темiр жол бастығының немесе орынбасарларының рұқсатымен жалға пайдалану шарты бойынша жүзеге асырылады.
87. Навигация ашылған және жабылған кезде аудару пункттерiнде жүктердi кемежайлардың темiр жолдардан қабылдануының басталу және аяқталу мерзiмдерiн кемежайлардың келiсуi бойынша теңiз және өзен кеме шаруашылықтары белгiлейдi және аудару темiр жолдарының басқармаларына хабарланады.
88. Жарияланған қабылдаудың аяқталу мерзiмi өткенге дейiн жөнелтушi стансалары су көлiгiмен тасымалдауға қабылданған және аудару пунктiне жеткiзу мерзiмiн сақтай отырып жеткiзiлген жүктердi аудару кемежайлары темiр жолдардан кедергiсiз қабылдайды. Бұл ретте навигацияның тоқтауына байланысты су көлiгiмен жүктердi жеткiзу мүмкiн болмаған жағдайда, кемежайлар жүк жөнелтушiден жүктi не iстейтiнi туралы сұрауға мiндеттi.
Жүктердi су көлiгiмен тасымалдауға қабылдау мерзiмiнiң аяқталғаны жарияланғаннан кейiн темiр жол тасымалдауға қабылдаған аудару пунктiне кешiктiрiлiп немесе навигация жабылғаннан кейiн жеткiзiлген жүктер кемежайлардың келiсуiмен оған тапсырылуы мүмкiн. Бұл жағдайда аудару темiр жолы жүк жөнелтушiден жүктi не iстейтiнi туралы сұрауға мiндеттi.
89. Тiкелей аралас темiр жол-су қатынастарымен келе жатқан және навигация жабылғаннан кейiн кемежайларда (айлақтарда) қалған жүктердi кемежай (айлақ) тиеп және оның тапсырысы бойынша темiр жол тағайындалуы бойынша жөнелтуге тиiс.
Жолда қыстап қалған және жүк иелерi тағайындалған темiр жол стансаларына жiберген iшкi және тiкелей су қатынастарының жүктерiн темiр жолдар дәл осындай тәртiппен тасымалдауға қабылдауға мiндеттi.
Бұл жүктердiң жеткiзiлу мерзiмi тиiсiнше жүктiң кемежайда (айлақта) кiдiрген уақытына ұзартылады.
90. Жүктердi қайта тиеу кезiнде:
а) кемелер мен қоймалардан вагондарға, сондай-ақ вагондардан кемелер мен қоймаларға тиеу-түсiру жұмыстарын кемежайлар (айлақтар) орындайды;
б) вагондар мен қоймалардан автомобильдерге, сондай-ақ автомобильдерден вагондар мен қоймаларға тиеу-түсiру жұмыстарын осы Жарғының 38-бабында баяндалған шарттар бойынша темiр жолдар орындайды.
91. Бiрнеше қабатты, ауыр салмақты, үлкен және ұзын жүктердi тиеу мен тасымалдау үшiн вагондар мен кемелерi жабдықтауды, сондай-ақ жүктердi жылжымалы темiр жол құрамдарында және кемелерде бекiтудi кемежайлар (айлақтар) жасайды.
Кемежай (айлақ) жасаған жұмыстардың құны, оның iшiнде материалдарға шыққан шығын жүк алушыдан алу үшiн жүк құжаттамасына енгiзiледi. Аталған жұмыстарды темiр жолдар шарт бойынша жүзеге асыра алады.
Тез бұзылатын жүктердi тасымалдау үшiн вагондарды пештермен жабдықтауды осы Жарғының 41-бабында баяндалған шарттар бойынша темiр жолдар жүргiзедi.
92. Тiкелей аралас темiр жол-су қатынасында жүктердi тасымалдауға арналған теңiз және өзен кемежайларындағы (айлақтарындағы) темiр жолдар темiр жолдарға тиесiлi.
Осы темiр жолдарды салу мен қайта жаңартуды кемежаймен (айлақпен) келiсiлген жобалар бойынша темiр жол жүргiзедi.
Тiкелей аралас темiр жол-су қатынастарында жүретiн жүктердi қабылдау мен жөнелтуге арналған қоймаларды салу мен қайта жаңартуды темiр жол басқармасымен келiсiлген жобалар бойынша кемежай (айлақ) жүргiзедi.
Аудару пункттерiндегi таразыларды (вагон таразысынан басқа) ұстау мен жөндеудi кемежай (айлақ) жүзеге асырады. Вагон таразыларын ұстау мен жөндеудi темiр жол жүзеге асырады.
93. Кемежай жанындағы станса мен кемежайдың жұмыс жағдайы темiр жол кеме шаруашылығымен (кемежаймен) 5 жыл мерзiмге жасаған тораптық келiсiммен айқындалады. Кемежайдың немесе стансаның техникалық жабдықталуы жұмысы технологиясы өзгерген жағдайда тараптардың бiрiнiң талап етуi бойынша тораптық келiсiм оның қолданылу мерзiмi өткенге дейiн толық немесе iшiнара қайта қаралуы мүмкiн.
Тораптық келiсiмдердi әзiрлеу мен жасау тәртiбi Тiкелей аралас темiр жол-су қатынастарында жүк тасымалдау ережелерiмен белгiленедi. Тораптық келiсiмдерден туындайтын дауларды сот қарайды.
94. Жүктердi жеткiзу мерзiмi темiр жол және су көлiгiмен тасымалдаудың жиынтығы бойынша айқындалады және темiр жол және су көлiгiнде қолданылып жүрген жүктi жеткiзу мерзiмiн есептеу ережелерiнiң негiзiнде есептеледi.
Жүктi барлық көлiк түрлерi бойынша осы тасымалдауға белгiленген жалпы мерзiмнен кешiктiрiп жеткiзiлген жағдайда кешiктiрiлгенi үшiн жауапкершiлiк жүктi кiдiрткен көлiк түрiне жүктеледi.
95. Тiкелей аралас темiр жол-су қатынастарында жүктердi тасымалдау үшiн төлем мынадай тәртiппен алынады:
темiр жолдан жөнелту бойынша:
а) жөнелту стансаларында - тасымалдауға қатысатын барлық темiр жолдардың ұзындығына, бұған қоса жүк транзитпен өтетiн темiр жолдарға (аудару темiр жолдарын қоса алғанда) төлем экспедиторлық ұйымдар арқылы жасалады;
б) тағайындалған немесе аудару кемежайларында (айлақтарында) - барлық су жолының ұзындығына;
кемежайлардан (айлақтардан) жөнелту бойынша:
а) жөнелту пунктiнде - барлық су жолының ұзындығына және жүк транзитпен өтетiн (аудару темiр жолдарын қоса есептегенде) темiр жолдардың ұзына бойына экспедиторлық ұйымдар арқылы;
б) тағайындалған пунктте - темiр жолдың ұзына бойына.
Кемежайға (айлаққа) вагондарды беру мен жинау алымдары жалпы негiзде алынады.
96. Тiкелей аралас қатынастарда жүк тасымалдау жөнiндегi темiр жолдардың, кеме шаруашылықтарының, кемежайлардың, айлақтардың, автокәсiпорындардың арасындағы есеп айырысулар қолданылып жүрген заңдарға және Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң нормативтiк құжаттарына сәйкес жүзеге асырылады.
97. Белгiленген тәртiппен келiсiлген қайта тиеудiң жоспарлық нормасының орындалуын есепке алу темiр жолдан басқа көлiк түрiне тапсырылатын жүктер бойынша және басқа көлiк түрлерiмен темiр жолға тапсырылатын жүктер бойынша жеке-жеке жүргiзiледi.
Есеп карточкаларының нысаны мен оларды жасау тәртiбi Тiкелей аралас темiр жол-су қатынастарындағы жүк тасымалдау ережелерiмен белгiленедi.
98. Темiр жолдар (стансалар), кемежайлар, айлақтар жүктердi қайта тиеудiң келiсiлген көлемiн орындамағаны үшiн мынадай мөлшерде айыппұл төлеу түрiндегi жауапкершiлiкте болады:
тасымалдануы әмбебапты және арнаулы вагондарда (рефрижератор мен транспортерлерден басқа) жоспарланған жүктер бойынша - тегi мен осiне қарамастан бiр вагон үшiн 675 теңге;
рефрижератор вагондары мен траснпортерлерде тасымалдау жоспарланған жүктер бойынша - ось санына қарамастан бiр вагон үшiн 1350 теңге;
контейнерлердi тасымалдау жоспарланған жүктер бойынша;
қоса есептегенде брутто салмағы 5 тоннаға дейiн бiр контейнерге 68 теңге;
брутто салмағы 10 тоннаға дейiн - бiр контейнерге 135 теңге;
брутто салмағы 20 тонна - бiр контейнерге 270 теңге;
брутто салмағы 30 тонна - бiр контейнерге 405 теңге.
Орташа тәулiктiк немесе берiлген тәулiктегi тығыздалған қайта тиеу нормасы бойынша тиелген не бос вагондарды беру тәртiбi, жоспарын орындамағаны үшiн есеп айырысу жағдайлары, оның iшiнде кемелер тiкелей варианттар бойынша өңделгенде, темiр жол мен кеме шаруашылығы (кемежаймен) тораптық келiсiмдер немесе шарттарда белгiленедi.
Кемежайда тиеу мен түсiруде вагондар нормадан артық тұрып қалған кезде кеме шаруашылығы (кемежай, айлақ) және темiр жол осы Жарғының 133-бабында көзделген жауапкершiлiкте болады.
99. Жүк жөнелтушi аралас қатынаста жүктердi буып-түю мен маркiлеуге қойылатын мемлекеттiк стандарттар мен басқа да нормативтiк-техникалық құжаттардың талаптарын бұза отырып жiберген жағдайда, әрi осы себептер тиеу-түсiру пункттерiнде вагондар мен контейнерлердiң тұрып қалуына және бiр көлiктен екiншi көлiкке жүктердi тапсыруды кiдiртуге әкеп соққанда жүк жөнелтушi жүк алмасудың кешiгуiндегi вагондар мен контейнерлердiң барлық тұрып қалу уақыты үшiн осы Жарғының 133, 134-баптарында белгiленген тәртiп бойынша жауапкершiлiкте болады.
100. Нақты тапсырыстарға дейiн жүктердiң сақталуына тапсыратын жақ жауап бередi, ал нақты тапсырылғаннан кейiн қабылдаған жақ жауап бередi.
Кемежайларда (айлақтарда) темiр жолдан қабылдаған тиелген және бос вагондар мен контейнерлердi күзетудi кемежайдың (айлақтың) қаражатымен және соның есебiнен жүргiзiледi.
Тiкелей аралас қатынастарда тасымалдауға қабылданған жүктердi сақтауға темiр жолдардың басқа көлiк түрлерiнiң кәсіпорындарының жауапкершiлiгi тиiстi көлiк түрiнде қолданылатын кодекстермен, жарғылармен, ережелермен айқындалады.
Жүктiң жоғалуына, жетпеуiне, бұзылғанына немесе зақымдануына темiр жолдардың, кеме шаруашылықтарының, кемежайлардың, автокәсiпорындарының кiнәлi екенi анықталса, тиiсiнше темiр жолдар кеме шаруашылығы кемежайлар, автокәсiпорындар жауапкершiлiкте болады.

V БӨЛIМ

Жолаушыларды, багаждарды, жүкбагаждарын және поштаны
тасымалдау

101. Темiр жолдар жолаушылар темiр жол көлiгiн пайдаланған кезде олардың жүру қауiпсiздiгiн, оларға қажеттi жайлылықты, вокзалдарда және пойыздарда сапалы қызмет көрсетудi, жолаушылардың багаждарының сақталуын және уақтылы тасымалдануын қамтамасыз етуге тиiс.
Осы мақсаттар үшiн темiр жолдар барлық жолаушы пойыздарының кесте бойынша қозғалысын қамтамасыз етуге мiндеттi.
Жолаушыларға қызмет көрсетуге арналған жолаушылар вагондары, вокзалдар мен басқа құрылыстар дұрыс техникалық жағдайда және санитарлық талаптарға сай болуға тиiс.
102. Жолаушыларды тасымалдауға арналған пойыздар:
қозғалыс жылдамдығына қарай жүйрiк, жүрдек және жолаушы;
жүру қашықтығына қарай алысқа қатынайтын, жергiлiктi және қала маңы;
жолаушыларға жоғары сапалы қызмет көрсетуге байланысты - фирмалық болып бөлiнедi.
Пойыздарды жiктеу Қазақстан Республикасының Көлiк және коммуникациялар министрлiгi белгiлейтiн тәртiппен жүзеге асырылады.
103. Жолаушылар мен багаждарды тасымалдауға байланысты операцияларды орындау үшiн ашылған стансалар осы операцияларды орындауды қамтамасыз ететiн талаптарға сай болуға тиiс.
Вокзалдарда билет кассалары болуға тиiс. Тасымалдау мөлшерiне қарай вокзалдар багаждарды қабылдауға және өткiзуге арналған үйлер мен қол жүктерiн сақтау камерасымен, күту залдарымен, анықтама бюросымен, транзит жолаушыларының, ана мен баланың демалатын бөлмелерiмен, ресторандармен және буфеттермен, жолаушыларға мәдени-тұрмыстық және санитарлық-гигиеналық қызмет көрсетуге арналған бөлмелермен (пошта, телеграф, радио тораптары, шаштараздар, медициналық көмек пункттерi және т.с.с.) жабдықталуға тиiс.
Жолаушылардың жағдайлары үшiн және олардың стансаларда отыру, түсу және өту қауiпсiздiгiн арттыру үшiн қалқандары немесе павильондары бар платформалар, өту тоннельдерi не көпiрлер салынады.
Вокзал маңы алаңдары көркейтiлуге және жаяу адамдар мен қала көлiгiнiң қолайлы және қауiпсiз қозғалысының талаптарына жауап беруге тиiс.
Вокзал маңы алаңдарын көгалдандыру жергiлiктi атқарушы өкiмет органдарына жүктеледi.
Темiр жол вокзалдары үйлерiн, стансаларды, жолаушы платформалары мен жолаушыларға қызмет көрсету жөнiндегi өзге де объектiлердi салу мен қайта жаңарту республикалық және жергiлiктi бюджеттердiң, сондай-ақ темiр жолдар қаражаты мен мүдделi заңды және жеке тұлғалардың ерiктi жарналарының есебiнен жүргiзiледi.
104. Жолаушылар вокзалдарда жолаушы пойызының жүру және келу уақыты, жолаушылардың жол жүру және багаждарды тасымалдау құны туралы, билет, багаж кассаларының жұмыс уақыты, вокзал үйлерiнiң орналасуы туралы, сондай-ақ халыққа көрсетiлетiн қызметтердiң тiзбесi туралы уақтылы және дұрыс ақпаратпен қамтамасыз етiлуi тиiс.
105. Жолаушы тасымалдау шарты жол жүру құжаты, ал багажды тасымалдау шарты багаж түбiртегi болып табылады.
Шартқа сәйкес темiр жол сатып алған жүру құжатына қарай жолаушыға пойыздан орын берiп, жолаушы мен оның багажын тағайындалған пунктке жеткiзуге мiндеттенедi, ал жолаушы жүру үшiн белгiленген тариф бойынша, ал багаж тапсырса багажды тасу үшiн ақы төлеуге мiндеттенедi.
Әрбiр жолаушының жол жүру құжатының болуы мiндеттi, ал темiр жол оны жолаушы айтқан тағайындалған стансаға дейін пойыздың жүру бағыты бойынша сатуды қамтамасыз етуге мiндеттi.
Жол жүру құжаттарының нысанын оларды сатуды ұйымдастыру мен оның жарамдылық мерзiмiн Қазақстан Республикасының Көлiк және коммуникациялар министрлiгi белгiлейдi.
Жолаушылар жоғалтқан және бүлдiрген жол жүру құжаттары қайта жаңартылмайды және оларға төленген ақша қайтарылмайды.
106. Жүру құжаттарының түгелдiгiне қарамастан вокзалдағы сақтау камералары жолаушылардың багажды және жүкбагажын тасымалдау ережесiнде сақтауға тыйым салынған заттар мен бұйымдардан басқа жолаушылардың қол жүктерi мен багажын қабылдауды және сақтауды жүзеге асырады.
107. Жолаушының:
а) пойыздың жүру бағыты бойынша жолаушылар операциясына ашылған және өзi көрсеткен тағайындалған стансаға дейiн кез-келген пойызға және кез-келген вагонға жүру құжатын алуға;
б) өзiмен бiрге 7 жастан аспаған бiр баланы тегiн, егер ол жеке орын алмаса және 7-ден 15 жасқа дейiнгi балаларды жасөспiрiмдер тарифi бойынша ақы төлеп алып жүруге (халықаралық тасымалдауларды қоспағанда);
в) үш өлшем сомасы бойынша қосқанда көлемi 200 см аспайтын, 36 кг аспайтын қол жүгiн (ұсақ заттарды есептемегенде) (бiр толық және бала билетiне) өзiмен бiрге тегiн алып жүруге;
г) белгiленген тарифi багаж тасымалдау бойынша ақы төлеп, жол жүру құжаты бойынша жалпы салмағы 100 кг аспайтын багажды тасымалдауға тапсыруға;
д) қала маңына жүретiн пойыздардан басқасында жол жүру құжатының жарамдылық мерзiмiн 10 тәулiктен асырмай ұзарта отырып, жолда аялдама жасауға;
е) жол жүру құжатының жарамдылық мерзiмiн (қала маңынан басқа):
жолда ауырған кезде - барлық ауырған уақытына (емдеу мекемесiнiң анықтамасын көрсеткен кезде);
жолаушыға пойыздан орын берiлмеген жағдайда - жолаушыға орын берiлетiн келесi пойыздың жүруiне дейiнгi уақытқа ұзартуға;
ж) жүру құжатына стансадағы кассадан қажеттi белгiнi соқтырып, билет алынған пойыздан ерте жүретiн пойызбен шығуға;
з) жол жүру құжаты алынған пойыз жүрiп кеткен сәттен бастап пойызға (қала маңындағыдан басқа) 3 сағат кешiккенде, ал ауруы немесе бақытсыз жағдайға ұшырауы салдарынан 3 тәулiк кешiккен кезде жол жүру құжатын плацкарттың құнын қосымша төлеп басқа пойызға жаңартуға немесе плацкарт құны шегерiлген жол жүру құнын қайтып алуға;
и) пайдаланылмаған жол жүру құжаттарын темiр жол стансасының кассасына қайтарған кезде;
пойыз жүргенге дейiн 24 сағаттан кешiктiрмей өткiзгенде жол жүрудiң толық құнын алуға;
пойыз жүргенге дейiн 24 сағаттан аз уақытта, бiрақ 6 сағаттан кешiктiрмей өткiзгенде билеттiң құнын және плацкарт құнының 50 процентiн алуға;
пойыз жүргенге дейiн кемiнде 6 сағат бұрын өткiзгенде билет құнын алуға құқығы бар. Бұл жағдайда плацкарт құны төленбейдi.
Керi қайтуға жол жүру құжаттарын қайтарғанда оларды сатып алған пункттерде пойыз жөнелгенге дейiн үш тәулiктен кешiктiрмей қайтарғанда, жолаушыға толық жол жүру құны төленедi, ал бұл мерзiмнен кешiктiрiп, бiрақ поезд жөнелгенге дейiн қайтарылғанда - плацкарт құны шегерiлген жол жүру құны төленедi. Керi қайту жол жүру құжаттарын керi қайту пункттерiнде қайтарған кезде тiке жол жүру құжаттарын қайтаруға бара-бар шарттар қолданылады;
к) бағытталған жолда жол жүрудi тоқтатқан кезде жүрiлмеген жол құнын (плацкарт құнынан басқа) қайтарып алуға құқығы бар. Ақшаны қайтару Жолаушыларды, багаж бен жүкбагажын тасымалдау ережелерiнде көзделген тәртiппен жүргiзiледi.
Жол жүру барысында жолаушылардың неғұрлым жоғары санаттағы вагонда орын алуы Жолаушыларды, багаж бен жүкбагажын тасымалдау ережелерiмен белгiленген тәртiппен жүзеге асырылады.
108. Жолаушылардың жеке топтарын тасымалдау үшiн темiр жолдар кәсiпорындарға, мекемелерге, ұйымдарға олардың алдын-ала тапсырыстары бойынша жол жүру құжаттарын сатады.
Кәсiпорындар, мекемелер мен ұйымдар аталған тапсырыстар бойынша алынған жүру құжаттарын темiр жол стансасының кассасына пойыз жүруiне дейiнгi 7 тәулiктен аз уақытта, бiрақ 3 тәулiктен кешiктiрiлмей қайтарған кезде плацкарт құнының 50 процентi ұсталады, ал жол жүру құжатын берудi пойыз жүруiне дейiн 3 тәулiктен кешiктiрiп қайтарғанда плацкарттың құны толық ұсталады.
Пойыз жөнелтiлмегенде немесе жолаушылар шығатын пункттен пойызды жөнелту 1 сағаттан аса кiдiртiлген кезде, жол құжатында көрсетiлген орындардың жолаушыларға берiлмегендiгiнен және басқа орындарды пайдалануға келiспеуiнен, жол жүрмей қалғанда, жолаушы науқастанып қалғанда жол жүру құжатының қайтарылу мерзiмiне қарамастан (бiрақ толық жүргенге дейiн қайтарылғанда) жол жүру құнынан сомалар ұсталмайды.
Темiр жолға қатысы жоқ жағдайлармен пойыз қозғалысында үзiлiс болып, жол жүру сапары тоқталған кезде жолаушыға жол құны жүрiлмеген қашықтық үшiн қайтарылады, ал темiр жолға қатысты жағдайлармен тоқталған кезде жол жүру құны толық қайтарылады.
Жолдаушылардың жеке топтарын тасымалдау үшiн жол жүру құжаттарын сатуға кәсiпорындардан, мекемелерден және ұйымдардан тапсырыстарды қабылдау, сондай-ақ жолаушыларға қайтарылатын жол жүру құжаттарының құнын төлеу Қазақстан Республикасының Көлiк және коммуникациялар министрлiгiмен белгiленген тәртiппен жүзеге асырылады.
109. Сатып алынған жүру құжатына сәйкес вагонда орын берiлмеген жағдайда темiр жол жолаушы келiскен жағдайда қосымша төлем алмай, басқа вагоннан, тиiстi неғұрлым жоғарғы санаттағы вагоннан орын беруге мiндеттi. Егер жолаушыға сатып алынған жүру құжатының құнынан төмен төлем төленетiн орын берiлсе, онда оған жүру құнының айырмасы қайтарылады.
110. Жолаушылар қоғамдық тәртiптi, жолаушы вагондары мен вокзал жайларын пайдалану ережесiн сақтауға және темiр жол көлiгiнiң мүлiктерiне ұқыптылықпен қарауға мiндеттi.
111. Темiр жол жолаушының жүру құжатын көрсетуi бойынша багажды тасымалдауды қабылдауға және оны багаж вагоны бар бағытта ең жақын пойызбен жөнелтуге мiндеттi. Жолаушының өтiнiшi бойынша жүру құжатында көрсетiлмеген басқа маршрут бойынша жөнелтiлуi мүмкiн.
Багаждың тасымалдауға қабылданғанын растау үшiн жолаушыларға багаж жiберiлетiн пойыздың нөмiрi мен күнi көрсетiлген багаж түбiртегi берiледi.
Жолаушы багажды тапсырған кезде тарифке сәйкес алым төлеу арқылы оның құндылығын жариялай алады. Жүкбагажын тасымалдау Жолаушыларды, жүктердi, багажды және жүкбагажын тасымалдау ережелерiмен белгiленген тәртiппен жүзеге асырылады.
112. Багаж тасымалдауда жолаушыдан өлшемi, оралуы мен қасиеттерi бойынша багаж вагонына қиындықсыз тиелетiн және орналастырылатын басқа жолаушылардың багажына зиян келтiрмейтiн заттар мен нәрселер қабылданады.
Багажбен тасымалдауға тыйым салынған тез тұтанғыш және басқа да қауiптi жүктердiң тiзбесi, сондай-ақ багаждың буып-түйiлуi мен салмағына қойылатын талаптар Темiр жолмен жолаушыларды, багажды және жүкбагажын тасымалдау ережелерiнде белгiленедi.
113. Багажды жеткiзу мерзiмi багажды жөнелткен пойыздың тағайындалған стансаға дейiнгi жүру уақытымен айқындалады (111-бап).
Егер багаж жолда қайта тиелетiн маршрутпен жүрсе, онда багажды жеткiзу мерзiмi келiскен пойыздардың осы маршрут бойынша жүру уақытына әрбiр қайта тиеуге бiр тәулiктi қосу арқылы айқындалады.
114. Багажды жеткiзу мерзiмi аяқталғаннан кейiн 7 тәулiк өткен соң тағайындалған стансаға келмесе, онда жолаушының багажды жоғалған деп санауға және оның құнын өтеудi талап етуге құқығы бар.
115. Багаж стансада багаж түбiртегiн көрсеткен адамға берiледi. Жеткiзiлген багажды беру станса жолаушылар тасымалдау жөнiндегi операциялар үшiн ашылған кездегi барлық уақытта жүргiзiледi. Багажды сақтағаны үшiн алым алынады.
116. 60 күннiң iшiнде талап етiлмеген багаж жергiлiктi сауда ұйымдарына сатуға осы Жарғының 61 және 62-баптарында белгiленген тәртiппен тапсыруға жатады.
Жолаушылардың вокзалдар мен пойыздарда ұмытылып қалған және табылған заттары Жолаушыларды, багажды және жүкбагажын тасымалдау ережелерiнде көзделген тәртiппен сатылады. Аталған багажды сатудан түскен қаражаттың 50 процентi темiр жолдың қарамағында қалады, ал қалғандары республикалық бюджетке енгiзiледi.
117. Пошта тасымалдаулары Қазақстан Республикасының Көлiк және коммуникациялар министрлiгi белгiлеген тiзбедегi пойыздарға қосылатын пошта вагондары арқылы жүзеге асырылады.
118. Темiр жолдар шарт бойынша темiр жол вокзалдарында жолаушыларға пошта, телеграф және телефон байланысы қызметiн көрсетуге, кезеңдiк басылымдарды сатуға арналған жайлар, ал пошта тасымалдауын қамтамасыз ету үшiн iрi темiр жол тораптарында поштаны тасымалдау бөлiмдерi үшiн қажеттi құрылғылары бар жайлар беруге мiндеттi.
119. Вокзалдардың негiзгi үйiнен тыс, поштаны тасымалдау бөлiмшелерiне арналған арнайы жайларды, сондай-ақ арнайы тұйықтарды, кiрме темiр жолдарды, тоннельдердi, сұрыптау алаңдарын, платформаларды және поштаны өңдеу үшiн қажет тағы сол сияқтыларды Мемлекет поштасының қаражаты есебiнен құрылыс ұйымдары салады.
Осы жайларды салу үшiн учаскелер перронға шығуды қамтамасыз ете отырып, вокзал ғимараттарына тiкелей жақын жерден бөлiнуге тиiс.
120. Темiр жолдар мен пошта тасымалдау тәртiбiн Қазақстан Республикасының Көлiк және коммуникациялар министрлiгi белгiлейдi.
121. Тасымалданатын поштаның жоғалғаны, зақымданғаны және кiдiргенi үшiн темiр жолдардың жауапкершiлiгi пошта мәселелерi жөнiндегi қолданылып жүрген заңдармен айқындалады.

VI БӨЛIМ

Темiр жолдардың, жүк жөнелтушiлердiң, жүк алушылар мен
жолаушылардың жауапкершiлiгi

122. Темiр жолдар мен жүк жөнелтушiлер тасымалдау жоспарының орындалмағаны үшiн мына мөлшердегi айыппұлдар түрiнде мүлiктiк жауапкершiлiкте болады:
әмбебап және арнайы вагондарда (рефрижератор вагондар мен траснпортерлерден басқа) тасымалдануы жоспарланып отырған жүктер бойынша - тегi мен өсiне (осности) қарамай бiр вагон үшiн 675 теңге;
тасымалдау рефрижератор вагондары мен траснпортерлерде жоспарланатын жүктер бойынша - ось санына қарамай бiр вагон үшiн 1350 теңге;
тасымалдау контейнерлерде жоспарланатын жүктер бойынша:
қоса есептегенде брутто салмағы 5 тоннаға дейiн - бiр контейнерге 68 теңге;
брутто салмағы 10 тонна - бiр контейнерге 135 теңге;
брутто салмағы 20 тонна - бiр контейнерге 270 теңге;
брутто салмағы 30 тонна - бiр контейнерге 405 теңге.
Вагондар мен контейнерлер жүк жөнелтушiнiң кiнәсiнен жiберiлмегеннен басқа жағдайларда вагондар мен контейнерлердi бермегенi үшiн темiр жол жауап бередi.
Тасымалдау жоспарын орындамағаны үшiн жүк жөнелтушi мынадай жағдайларда:
тиеуге берiлген вагондар мен контейнерлердi пайдаланбағанда;
жоспарда көзделген вагондар мен контейнерлерден бас тартқанда;
жүк жөнелтушiнiң кiнәсiнен тиеу мен түсiрудi күтiп стансада бос тұрған вагондар мен контейнерлер пайдаланылмағанда жауапкершiлiкте болады.
Сонымен бiрге жүк жөнелтушi тағайындалған жолдар мен стансалар бойынша жүктердi тасымалдау жоспарының орындалмағаны үшiн жауапты болады, оның iшiнде келiсiлген тасымалдау жоспары бүтiндей алғанда тегi мен осiне қатыссыз вагон үшiн 270 теңге;
қоса есептегенде брутто салмағы 20-дан 30 тоннаға дейiн контейнер үшiн 120 теңге;
брутто салмағы 10 тонна контейнер үшiн 40 теңге;
қоса есептегенде брутто салмағы 5 тоннаға дейiн контейнер үшiн 20 теңге мөлшерiнде орындалған жағдайда жауапкершiлiкте болады.
Маршрут тиелуi қамтамасыз етiлмегенде - бiр маршрут үшiн 1000 теңге.
Жоспардан асырылған және жоспардан тыс жүк жөнелтушiнiң тапсырыстары бойынша темiр жол қабылдаған жүктердi тасымалдау жөнiндегi мiндеттемелердi орындамағаны үшiн темiр жол мен жүк жөнелтушi де осындай жауапкершiлiкте болады.
Жiңiшке табанды темiр жол желiлерi бойынша жүктердi тасымалдау кезiнде жүктердi тасымалдау жоспарының орындалмағаны үшiн айыппұл мөлшерiн Қазақстан Республикасының Көлiк және коммуникациялар министрлiгi белгiлейдi.
123. Жүк жөнелтушi тасымалдау жоспарын орындамағаны үшiн айыппұл төлеуден:
а) табиғи апат сипатындағы құбылыстар (су тасқыны, жер сiлкiнiсi, көшкiн, дауыл, тайфундар, борасын және т.б.) салдарынан темiр жолдың кiрме жолдарында қозғалыс үзiлгенде немесе қолданылып жүрген ережелерге сәйкес мұндай жағдайларда тиеу-түсiру жұмыстарына тыйым салынғанда;
б) осы Жарғының 48-бабына сәйкес жүктердi тиеуге тыйым салынғанда және тоқтатылғанда немесе шектеу жасалғанда;
в) жүк жөнелтушiмен алдын-ала келiсiлмей тиеудi көбейту үшiн жоспар нормасынан асырып берiлген вагондар (контейнерлер) пайдаланылмағанда;
г) жүк жөнелтушi онкүндiктiң басқа күндерi толық тиелмеген жүктiң орнын сол онкүндiк iшiнде толтырғанда;
д) мұнай мен мұнай өнiмдерiн тиеу мұнай өнiмдерiн құю стансалары мен тиеу-түсiру пункттерiнде жасалса, толтырмай тиеуге, жүк жөнелтушi осы айдың бiрiншi жартысында немесе тиiсiнше екiншi жартысында осы ай жартысының жекелеген күндерi жол берiлген жүктердi толтырмай тиеудiң орнын толтырған жағдайда босатылады.
Вагондарды (контейнерлердi) тығыз тиеу нәтижесiнде жүк жөнелтушi саны жоспарда көзделгеннен кем вагондарды (контейнерлердi) пайдаланған кезде осы вагондардың (контейнерлердiң) тиiстi санының толық тиелмегенi үшiн айыппұл алынбайды.
Егер жүк жөнелтушi тиеу күнiнен кем дегенде екi күн бұрын вагондардың (контейнерлердiң) пайдаланылмайтыны туралы стансаны ескертсе, онда айыппұл сомасының үштен бiрi кемидi.
124. Тасымалдау жоспарын орындамағаны үшiн темiр жол айыппұл төлеуден:
а) табиғи апат сипатындағы құбылыстар салдарынан (су тасқыны, жер сiлкiнiсi, көшкiн, дауыл, тайфун, борасын және тағы басқалары) вагондар мен контейнерлердi тиеуге беруге мүмкiндiк болмағанда, сондай-ақ темiр жолдарға қатысы жоқ себептермен көлiк жұмысын бұзатын басқадай кедергiлер болғанда;
б) осы Жарғының 48-бабына сәйкес жүктердi тиеуге тыйым салынғанда және тоқтатылғанда немесе шек қойылғанда;
в) жүк жөнелтушi жүк түсiрiлiп және тазартылып жатқан вагондар мен контейнерлердi кiдiрткенде. Мұндай жағдайда темiр жол бұл жүк жөнелтушiге ол осы себептермен кiдiрткен және шын мәнiнде тиеуге беруге мүмкiн болмаған вагондар мен контейнерлер санын бермегенi үшiн айыппұл төлеуден босатылады;
г) темiр жол белгiлi бiр күнтiзбелiк онкүндiктiң жекелеген күндерiнде вагондар мен контейнерлердi бермеудiң орнын осы онкүндiк iшiнде толтырған кезде;
д) мұнай және мұнай өнiмдерiн тиеу құю стансаларында немесе тиеу-түсiру пункттерiнде жүргiзiлгенде осы жарты айдың жекелеген күндерiнде осы жүктердi толымсыз тиеудiң орнын темiр жол осы айдың бiрiншi жартысында немесе екiншi жартысында толықтырғанда босатылады.
125. Тасымалдау жоспарының орындалмағаны үшiн есептесу тәртiбi мен мерзiмi Жүк тасымалдау ережелерiнде белгiленедi.
126. Темiр жол жүктi тасымалдауға қабылдаған сәттен бастап оны жүк алушыға бергенге дейiн, егер ол жүктiң жоғалуының, бұзылуының, жетiспеуiнiң немесе зақымдануының темiр жол тосқауыл бола алмаған және оларды болдырмау оған байланысты емес жағдайлардың салдарынан болғанын дәлелдей алмаса, жауапкершiлiкте болады.
127. Егер тасымалдауға қабылданған жүктiң жоғалуы, бұзылуы, жетiспеуi немесе зақымдануы:
а) жүк жөнелтушiнiң немесе жүк алушының кiнәсынан;
б) жүктiң ерекше табиғи қасиеттерiнiң салдарынан, сондай-ақ тасымалдау немесе сақтау кезiнде жүктi сақтау үшiн ерекше жағдайларды немесе сақтық шараларын талап ететiн жүктiң ерекше қасиеттерi жүк құжаттамасында көрсетiлмей, тасымалдауға тапсыру салдарынан;
в) егер - тиеу немесе түсiру жөнелтушiнiң не алушының қаражатымен жүргiзiлсе, жүктердi жабық вагондарға, контейнерлерге тиеу немесе түсiруге байланысты себептерден;
г) жүктi ашық жылжымалы құраммен тасымалдауға байланысты табиғи себептердiң салдарынан;
д) жүк алушының немесе жүк жөнелтушiнiң жолсерiктерi ерiп жүретiн жүктердi тасымалдаған кезде;
е) егер жолда ыдыстың зақымданған белгiсi болмаса, жүктердi тасымалдауға қабылдағанда ыдыстардан немесе ораулардың сыртқы түрiнен байқалмайтын кемшiлiктерiнен немесе жүктiң қасиеттерiне не стандарттарға сай келмейтiн ыдыстың пайдаланылуы салдарынан;
ж) жүк жөнелтушi жүк құжаттамасында көрсеткен хабарлардың бұрыстығы, дәл болмауы немесе толымсыздығы салдарынан;
з) жүк салмағының белгiленген нормалар шегiнде табиғи кемуiнiң салдарынан;
и) тасымалдау кезiнде тасу мерзiмi және температуралық режим сақталған кезде тез бұзылатын жүктердiң бұзылуы салдарынан болса темiр жол тасымалдауға қабылданған жүктiң жоғалғаны, бұзылғаны, жетiспеуi немесе зақымданғаны үшiн жауапкершiлiктен босатылады.
Егер жүк алушы темiр жолдың ысырапты тасымалдауға байланысты кiнәсiн дәлелдесе, онда аталған жағдайларда темiр жол жауапқа тартылады.
128. Темiр жол жүктiң жоғалуын, бұзылуын, жетiспеуiн және зақымдануын жүктi беру жөнiндегi шарт-контрактiдегi шотта жүк жөнелтушi көрсеткен баға есебiнен, қосымша құнға салынатын салықты ескере отырып өтейдi.
Жоғалған немесе жетiспеген жүк құнын өтеумен қатар, темiр жол жоғалған, жетiспеген жүктiң санына бара-бар мөлшерде осы жүк үшiн алынған тасымалдау төлемiн төлейдi.
Егер толық немесе жартылай жоғалған, бұзылған немесе зақымданған жүктiң құнын мұндай тәртiппен айқындау мүмкiн болмаса, онда оны Жүктердi тасымалдау ережелерiне сәйкес жүргiзiлетiн сараптама белгiлейдi.
Жарияланған бағалы жүк тасымалданған жағдайда темiр жол жүктiң жоғалғанын, бұзылғанын, жетiспеуiн немесе зақымданғанын жарияланған бағасының немесе оның жоғалған, бұзылған, жетiспейтiн немесе зақымданған бөлiгiне сәйкес мөлшерде, сондай-ақ бағаны жариялау алымын немесе алымның бiр бөлiгiн өтейдi.
Аталған өтеу мөлшерi:
егер бұзылудың немесе зақымданудың салдарынан осы жөнелтудiң барлық жүгiнiң бағасы түссе, онда осы толық жоғалған жүктi өтеу сомасынан;
егер зақымдану салдарынан осы жөнелтудегi жүктердiң бiр бөлiгiнiң ғана бағасы түссе, онда жүктiң бағасы түскен бөлiгiнiң жоғалғаны үшiн белгiленген өтеу сомасынан аспауға тиiс.
129. Жүктiң мерзiмi өтiп жеткiзiлгенi үшiн, оның iшiнде тiкелей аралас қатынастар тасымалдау кезiнде жолдың темiр жол бөлiгi үшiн темiр жол, егер мерзiмiн өткiзу өзiнiң кiнәсынан болмағанын дәлелдей алмаса, әрбiр кешiктiрiлген тәулiк үшiн тасымалдау көлемiнiң 5 процентi мөлшерiнде, бiрақ тасымалдау төлемiнiң 50 процентiнен асырмай жүк алушыға айыппұл төлейдi.
Жүк жөнелтушiге, жүк алушыға тиесiлi немесе олар жалдаған бос вагондарды берудi кешiктiргенi үшiн темiр жолдан да осындай мөлшерде айыппұл алынады.
130. Егер жеткiзу мерзiмi өткеннен кейiн жүк 7 күн iшiнде жүк алушының талап етуi бойынша оған бермесе, тiкелей аралас қатынастарда жүк тасымалдау кезiнде - жүктi тасымалдауға қабылдаған күннен бастап 30 күн өткенше, берiлмесе, онда жүк жөнелтушi мен жүк алушының жүктi жоғалған деп санауға және жүктi жоғалтқаны үшiн өтем талап етуге құқығы бар.
Бiрақ, егер жүк аталған мерзiм өткен соң келсе, онда жүк алушы жүктi қабылдауға және жоғалған жүк үшiн темiр жол төлеген соманы қайтарып беруге мiндеттi. Мұндай жағдайда жүктi темiр жол жалпы негiзде бередi.
131. Тасымалдауға тыйым салынған жүктi немесе жүктiң атауы не қасиетi темiр жол жүк құжаттамасында дұрыс көрсетiлмеген, тасымалдау кезiнде ерекше сақтық шараларын қолдануды талап ететiн жүктi бергенi үшiн жүк жөнелтушiден темiр жол шығындары үшiн салынатын айыптан басқа тасымалдаудың барлық қашықтығына ең жоғары тариф бойынша тасымалдау төлемiнiң 5 еселенген мөлшерiнде айыппұл алынады.
132. Жүк жөнелтушi, жүк алушы, кiрме темiр жолдардың иесi болып табылатын кәсiпорын темiр жолдың рұқсатынсыз қоғамдық парктiң вагондары мен контейнерлерiн өздерiнiң iшкi тасымалдауларына пайдаланғаны үшiн темiр жолға осы Жарғының 133, 134-баптарында белгiленген шамалардың 10 есе мөлшерiнде айыппұл төлейдi.
Бұл айыппұл вагондардың бос тұруы мен контейнерлердiң кiдiруi немесе оларды пайдаланғаны үшiн алынатын айыппұлдарға қарамастан алынады.
133. Жүк жөнелтушiнiң, жүк алушыны қаражатымен тиеуге, түсiруге немесе қайта тиеуге берiлетiн (вагондардың бос тұруы) белгiленген мерзiмнен асыра кiдiрткенi (тұрып қалғаны) үшiн жүк жөнелтушiден немесе жүк алушыдан, сондай-ақ салынып жатқан темiр жол желiлерiнде және осы желiлер қосылатын стансаларда вагондарды кiдiрткенi үшiн осы құрылысты жүзеге асырушы кәсiпорындардан немесе ұйымдардан айыппұл ұсталады.
Әмбебап вагондар (жабық, жартылай вагондар, платформалар), тұрып қалған кезде айыппұл мына мөлшерде ұсталады:
1-ден 6 сағатқа дейiн тұрып қалғанда - бiр вагон үшiн сағатына 8 теңге;
7-ден 12 сағатқа дейiн тұрып қалғанда - бiр вагон үшiн сағатына 16 теңге;
13-тен 18 сағатқа дейiн тұрып қалғанда - бiр вагон үшiн сағатына 24 теңге;
18 сағаттан аса тұрып қалғанда - бiр вагон үшiн сағатына 40 теңге.
15 минутқа дейiн бос тұрып қалу есепке алынбайды, 15 минут және одан да артық бос тұрып қалу толық бiр сағат деп қабылданады.
Цистерналар, цемент тасығыштар, транспортерлер, бункерлi жартылай вагондар, минерал тасушылар, және басқа да арнаулы вагондар (рефрижертордан басқа) тұрып қалғанда айыппұл мөлшерi екi есе, ал рефрижератор вагондары тұрып қалғанда - үш есе көбейедi.
Жүк алушыға, кiрме темiр жол иесiне байланысты себептермен тағайындалған стансада түсiрудi, қайта тиеудi күтiп тұрған вагондардың бос тұрғаны үшiн дәл осындай мөлшерлерде айыппұл алынады.
Жүк жөнелтушiге, жүк алушыға тиесiлi немесе олар жалдаған вагондардың темiр жолдарда бос тұрып қалуы кезiнде бос тұрғаны үшiн 50 процент мөлшерiнде айыппұл алынады.
Рефрижератор пойызының немесе рефрижератор секциясының вагондарын тиеуде, түсiруде немесе қайта тиеуден белгiленген мерзiмнен артық кiдiрткенi үшiн жүк жөнелтушiден, жүк алушыдан тиеуде, түсiруде немесе қайта тиеуде кiдiртiлген вагондар үшiн, сондай-ақ пойыздың немесе секцияның тиеу операцияларының соның күтiп тұрған вагондары үшiн де айыппұл алынады.
Вагондардың бос тұрғаны үшiн алынатын айыппұл жүктердi тасымалдау жоспарын орындамағаны үшiн алынатын айыппұлға қарамай ұсталады. Мұнда осы Жарғының 72-бабында қарастырылған шарт негiзiнде вагондарды пайдалану төлемi бойынша темiр жолдармен жұмыс iстейтiн жүк жөнелтушiлерден, жүк алушылардан жоғарыда аталған айыппұлдар ұсталмайды.
Жүктердi, соның iшiнде импорттық жүктердi кемеден тiкелей вагонға қайта тиеу кезiнде тораптық келiсiмге көзделген тәртiппен келiсiлген кемежайдың (айлақтың) тәулiктiк тапсырысында көрсетiлген вагондар саны темiр жолдың кiнәсынан берiлмеген кезде айлақта тұрып қалған кеме үшiн, сондай-ақ осы келiсiммен белгiленген мерзiмде олардың берiлмегенi үшiн темiр жол кемежайға (айлаққа) айыппұл төлейдi. Өздiгiнен жүретiн кеменiң бос тұрғаны үшiн бiр тәулiкке 5,5 теңге мөлшерiнде және өздiгiнен жүрмейтiн кеме үшiн - кемеден тиелмеген жүктiң әрбiр тоннасы үшiн 2,75 теңге мөлшерiнде айыппұл төленедi, рефрижератор кемесiнiң тұрып қалғаны үшiн айыппұл мөлшерi екi есе көбейедi.
134. Белгiленген мерзiмдерден артық контейнерлердi кiдiрткенi үшiн жүк жөнелтушiлер мен жүк алушылар, сондай-ақ салынып жатқан темiр жол желiлерiнде және осы желiлер түйiсетiн стансаларда контейнерлердi кiдiрткенi үшiн осы құрылысты жүзеге асыратын кәсiпорындар немесе ұйымдар мына мөлшерде айыппұл төлейдi:
брутто салмағы 30 тонна контейнерге сағатына 12 теңге;
брутто салмағы 20 тонна контейнерге сағатына 8 теңге;
брутто салмағы 10 тонна контейнерге сағатына 4 теңге;
брутто салмағы 5 тонна контейнерге сағатына 2 теңге;
брутто салмағы 3 тонна контейнерге сағатына 1 теңге;
брутто салмағы 3 тоннадан кем контейнерге сағатына 0,5 теңге.
Контейнерлердi кiдiрткенi үшiн айыппұл контейнерлерге жүк тасымалдау жоспарының орындалмағаны үшiн алынатын айыппұлға қарамастан ұсталады.
Бұл ретте осы Жарғының 72-бабында қарастырылған шарт негiзiнде контейнерлердi төлем бойынша пайдаланып темiр жолдармен жұмыс iстейтiн жүк жөнелтушiлерден, жүк алушылардан айыппұл алынбайды.
135. Жүк жөнелтушi мен жүк алушы вагондардың бос тұруы мен контейнерлердiң кiдiргенi үшiн айыппұл төлеуден:
а) егер вагондардың бос тұруы мен контейнерлердiң кiдiруi кiрме темiр жолдардағы қозғалыстың үзiлуiне әкеп соққан табиғи апат сипатындағы құбылыстардың себебiнен болған, сондай-ақ нәтижесiнде қолданылып жүрген ережелерге сәйкес тиеу-түсiру жұмыстарына тыйым салынған табиғи апат немесе кәсiпорында болған авариялар себебiнен болған жағдайда;
б) темiр жол жүк жөнелтушiнiң, жүк алушының тиеу-түсiру пункттерiндегi ең жоғары өңдеу техникалық қабiлетiнен артық мөлшерде вагондар (контейнерлер) берген жағдайда босатылады.
136. Егер жоспар мен мәлiмдемеде көзделген жүктердi тиеуге арналған бос вагондарды жүк жөнелтушiнiң тапсырысы бойынша беру жүк жөнелтушiге байланысты себептермен кiдiртiлген жүк жөнелтушi тиеу стансасында вагонды кiдiрткен барлық уақытқа осы Жарғының 133-бабында көзделген мүлiктiк жауапкершiлiкте болады немесе 72 бабының негiзiнде төлем жасайды. Егер жүк жөнелтушi осы вагондарды пайдаланудан бас тартқаны жөнiнде мәлiмдесе, бұл төлем немесе айыппұл, станса осындай мәлiмдеме алғанға дейiн есептеледi.
Жүк жөнелтушi өзiнiң өтiнiшi бойынша стансаға келген арнаулы бос вагондарды тиеуден бас тартқан кезде және есептiк тәулiк iшiнде осы стансада оны басқа жүк жөнелтушiлердiң пайдалану мүмкiншiлiгi болмағанда, темiр жол одан жүктердi тасымалдау жоспарын орындамағаны үшiн алынатын айыппұлдан басқа осы вагондардың жөнелту стансасынан тиеу стансасына дейiнгi, бiрақ 300 километрден аспайтын жүрiс үшiн тариф бойынша төлем алады.
137. Жүк жөнелтушiнiң экспортқа өнiм берудiң нормативтiк талаптарын бұзғаны үшiн, соның салдарынан шекаралық және кемежай маңы стансаларында экспорттық жүктерi бар вагондар мен контейнерлердi кедендiк, шекаралық немесе басқа бақылау органдары кiдiрткенi үшiн, сондай-ақ осы себептермен оларды теңiз, өзен кемежайы немесе шетел темiр жолдары қабылдаудан бас тартқан кезде жүк жөнелтушi бiр вагон үшiн 10 мың теңге және бiр контейнер үшiн 4 мың теңге мөлшерiнде айыппұл төлейдi.
Бұған қоса стансада вагондардың, контейнерлердiң нормативтен артық мәжбүрлi бос тұруын болдырған жақ осы Жарғының 133, 134-баптарында көзделген жауапкершiлiкте болады.
138. Вагонды, контейнердi жүк көтерiмдiлiгiнен (сыйымдылығынан) асырып жүк тиегенi үшiн жүк жөнелтушi осы жүктi тасымалдау тарифiнiң бес есе мөлшерiнде айыппұл төлейдi.
Сонымен бiрге, жүк жөнелтушi вагонды, контейнердi рұқсат етiлген нормадан асыра тиеуiнiң салдарынан пайда болған апат жағдайында темiр жолға шығындарды төлейтiн болады.
139. Жүк тиеуге тазаланбаған жылжымалы құрамды беруге жүк жөнелтушiнiң, кемежайдың, айлақтың, сондай-ақ темiр жол құрылысын жүзеге асырушы кәсiпорынның немесе ұйымның келiсiмiмен жол берiледi. Бұл жағдайда темiр жол осы вагондар мен контейнерлердi тазалауға және тиеуге мiндеттi жүк жөнелтушiнiң, кемежайдың, айлақтың сондай-ақ темiр жол желiсiн салушы кәсiпорынның немесе ұйымның пайдасына жәй вагон үшiн 200 теңге, арнаулы вагон үшiн 400 теңге және контейнер үшiн 100 теңге мөлшерiнде айыппұл төлейдi. Вагондар мен контейнерлердi тазалау үшiн жүк жөнелтушiлерге, кемежайға, айлаққа, сондай-ақ темiр жол желiсiн салушы кәсiпорынға немесе ұйымға тараптардың келiсiмi бойынша айқындалатын уақыт берiледi.
Жүк алушы, кемежай, айлақ, сондай-ақ темiр жол желiсiн салушы кәсiпорын немесе ұйым түсiруден (құйып алудан) кейiн тазаланбаған жылжымалы құрам мен контейнерлердi тапсырғаны үшiн темiр жолдың пайдасына аталған мөлшерде айыппұл төлейдi.
140. Темiр жол берген жылжымалы құрам немесе контейнерлер, алынбалы тасымалдау құралдары мен орау құралдарын зақымдаған немесе жоғалтқан кезде жүк жөнелтушi, жүк алушы, кемежай, айлақ, сондай-ақ басқа кәсiпорындар мен ұйымдар, оның iшiнде темiр жол желiсiн салушылар оларды жөндеуге немесе оларды зақымдаған немесе жоғалтқан кездегi бағалар бойынша жылжымалы құрамның зақымданған (жоғалған) бөлiгiнiң контейнердiң, алынбалы тасымалдау құралдары құнының бес есе мөлшерiнде темiр жолға айыппұл төлеуге мiндеттi.
Жүк жөнелтушi, жүк алушы, кемежай, айлақ, сондай-ақ басқа кәсiпорын, ұйым, оның iшiнде темiр жол желiсiн салуды жүзеге асырушылар зақымданған жылжымалы құрамның салдарынан болған темiр жол шығындарының айыппұлмен немесе жөндеу құнымен жабылмаған бөлiгiн өтейдi.
141. Темiр жол кәсiпорындарға, мекемелерге, ұйымдарға тиесiлi жылжымалы құрамдарды немесе контейнерлердi зақымдаған кезде темiр жол оларды жөндеуге немесе зақымдалған (жоғалған) жылжымалы құрам немесе контейнерлер бөлiгi құнының бес есе мөлшерiнде иелерiне айыппұл төлеуге, сондай-ақ айыппұлмен немесе жылжымалы құрам немесе контейнер иесiнiң жөндеу құнымен жабылмаған басқа шығындарын өтеуге мiндеттi.
Темiр жол зақымдаған немесе жоғалтқан жалға алынған жылжымалы құрамды ауыстыру тәртiбi жалдау туралы шартта көзделедi.
Кәсiпорындарға, ұйымдарға немесе мекемелерге тиесiлi темiр жол жоғалтқан вагондардың, контейнерлердiң орнына темiр жол олардың талап етуi бойынша уақытша тегiн пайдалануға вагондар мен контейнерлер беруге, ал 3 ай өткен соң вагондар мен контейнерлердi жоғалтқандардың орнына беруге мiндеттi.
142. Жүк жөнелтушiлерге, жүк алушыларға тиесiлi немесе олар жалға алған бос вагондар ұзақ уақыт бос тұрып қалғанда темiр жол жалдау шарты бойынша осы вагондарды бiр бағытта, сондай-ақ қатынасатын аудандарға жүктердi тасымалдауға пайдалануы мүмкiн.
Жүк жөнелтушiге, жүк алушыға тиесiлi немесе олар жалға алған вагондарды темiр жол өз бетiнше алғанда темiр жол оларға осы Жарғының 133, 134-баптарында белгiленген шаманың он есе мөлшерiнде айыппұл төлейдi.
Осы айыппұл вагондардың, контейнерлердiң бос тұрғаны үшiн айыппұл немесе оларды пайдаланғаны үшiн алынған төлемнен бөлек алынады.
143. Жүк тағайындалған стансаға келгенде тасымалдау шартындағы барлық құқықтар мен мiндеттер станса жүктiң келуi туралы алдын ала хабарлаған жүк алушыға көшедi.
Бұл ретте жүк алушы жүк жөнелтушiнiң дұрыс емес iс-әрекетiнiң салдарынан тасымалдауға байланысты темiр жолға төленген барлық айыппұлдарды, алымдарды, сондай-ақ шығындар мен зияндарды өтеудi жүк жөнелтушiден талап етуге құқылы.
Егер жүк тағайындалған станса ауданында жоқ жүк алушыға жiберiлген болса, осы жүк тасымалдау үшiн түпкiлiктi есеп айырысу жөнiндегi темiр жол алдындағы барлық жауапкершiлiк жүк жөнелтушiге жүктеледi.
144. Тиеу мен түсiруге вагондар кiрме темiр жолдарды пайдалану шартында немесе вагондарды беру мен алу шартында көзделген мерзiмнен 15 минуттан артық кешiгiп берiлгенi үшiн темiр жол жүк жөнелтушi мен жүк алушыға бiр вагон үшiн сағатына 8 теңге мөлшерiнде айыппұл төлейдi.
Вагондарды жинау темiр жол локомотивiмен жүргiзiлгенде немесе вагондар кiрме темiр жолдардан қабылданғанда кiрме темiр жолдардағы тиеу-түсiру орындарынан вагондарды жинау темiр жолдың кiнәсынан 15 минуттан аса кiдiртiлген кезде темiр жол жүк жөнелтушiге, жүк алушыға осы Жарғының 133-бабында көзделген мөлшерде айыппұл төлейдi.
Бұл айыппұл кiрме темiр жолдарды пайдалану шартында немесе вагондарды беру мен алу шартында көзделген мерзiм өткен сәттен вагондарды алу мерзiмi өткен сәттен бастап барлық кiдiрген уақытта ұсталады.
15 минуттан аса кiдiру толық бiр сағат деп қабылданады.
145. Темiр жол жолаушыдан тасымалдауға қабылданған багаждың жоғалғаны, жетiспегенi, бұзылғаны немесе зақымданғаны, сондай-ақ кешiктiрiп жеткiзгенi үшiн, егер жоғалту, жетiспеушiлiк, бұзылу немесе зақымдану, сондай-ақ мерзiмiнен кешiктiру өзiнiң жазығынан болмағандығын дәлелдей алмаса, толық мүлiктiк жауапкершiлiкте болады.
Жолаушыдан қабылданған багаждың жоғалғаны, бұзылғаны, жетiспегенi немесе зақымданғаны үшiн темiр жол:
а) тасымалдауға қабылданған құндылығы жарияланған багаж үшiн жарияланған құны мөлшерiнде және құнын жариялау үшiн алынған алымдар немесе алымның бiр бөлiгi мөлшерiнде;
б) тасымалдауға қабылданған құндылығы жарияланбаған багаж үшiн - тарифте көзделген мөлшерде, егер жолаушы жоғалған, жетiспеген, бұзылған немесе зақымданған багаждың нағыз құнын дәлелдесе - нағыз құны мөлшерiнде жауапқа тартылады.
Багажды кешiктiрiп жеткiзгенi үшiн темiр жол толық емес тәулiктi толыққа есептеп, бiрақ тасу төлемiнiң 50 процентiнен асырмай әрбiр күн үшiн тасу төлемiнiң 10 процентi мөлшерiнде айыппұл төлейдi.
Багажды кешiктiрiп жеткiзу багаж келуге тиiс күннiң 24 сағатынан бастап есептеледi.
Багажды кешiктiрiп жеткiзгенi үшiн айыппұлды жолаушының талап етуi бойынша құрастырылған актiнiң негiзiнде багаж бергенде тағайындалған станса бастығы төлейдi.
Жолаушының өзiмен алып жүретiн қол жүгiнiң бүтiндiгi мен түгелдiгiн қамтамасыз ету осы жолаушының мiндетi болып табылады.
Жүкбагажының жоғалғаны, бұзылғаны, жетiспегенi немесе зақымданғаны үшiн темiр жол жүктердiң жоғалғаны, бұзылғаны, жетiспегенi немесе зақымданғаны үшiн белгiленген тәртiппен жауапкершiлiкте болады.
Жолаушы пойызының кешiккенi үшiн темiр жол өз кiнәсынан кешiктiрiлген әрбiр сағатқа билет құнының 3 процентi мөлшерiнде жолаушыға айыппұл төлейдi, бұған қоса, егер жолаушы зиян шексе, оның орнын толтырады. Алынған айыппұлдың сомасы билет құнынан аспауға тиiс.
Кiнәсынан жолаушы пойызы кешiккен темiр жолдың немесе басқа шаруашылық жүргiзушi субъектiлердiң жауапкершiлiгiн белгiлеу тәртiбi, сондай-ақ кешiккенi үшiн жолаушыларға айыппұл төлеу тәртiбi Қазақстан темiр жолдары бойынша Жолаушыларды, багажды және жүкбагажын тасымалдау ережелерiмен айқындалады.
146. Тасымалдауға тапсырылатын багажда багажбен тасымалдауға тыйым салынған заттар (112-бап) табылған кезде багаж иесi багаж тасу құнының он есе мөлшерiнде айыппұл төлейдi, ал тиiстi жағдайларда қылмыстық жауапкершiлiкке тартылады.

VII БӨЛIМ

Актiлер, талап етулер, қуынымдар

147. Темiр жолмен тасымалдау кезiнде темiр жолдың, жүк жөнелтушiнiң, жүк алушының және жолаушылардың мүлiктiк жауапкершiлiгiне негiз болуы мүмкiн жағдайлар темiр жолдар жасайтын коммерциялық актiлермен, жалпы нысандағы актiлермен, техникалық және басқа да актiлермен куәландырылады.
Коммерциялық актiлер мына жағдайларда:
а) жүк немесе багаждың атауының салмағының, орын санының тасымалдау құжатында көрсетiлген деректермен үйлеспеуiн;
б) жүк немесе багаждың бұзылуы және зақымдануы;
в) жүк немесе багаж құжатсыз, сондай-ақ құжат жүксiз немесе багажсыз табылғанын;
г) темiр жолға ұрланған жүктiң немесе багаждың қайтарылғанын;
д) құжат бойынша жүк беретiн тауар кеңсесiнде (кассасында) ресiмделгеннен кейiн 24 сағаттың iшiнде темiр жолдың жүктi кiрме темiр жолдарға бермегенiн куәландыру үшiн жасалады. Бұл жағдайда коммерциялық акт жүк алушының талап етуi бойынша ғана жасалады.
Жоғарыда аталған жағдайларда темiр жол өзi немесе осы жағдайлардың тым болмаса бiрiнiң бар екенiн жүк не багаж жөнелтушi немесе алушы көрсеткен кезде темiр жол коммерциялық акт жасауға мiндеттi.
Коммерциялық актiлердiң, сондай-ақ жалпы нысандағы актiлердiң, техникалық актiлер мен басқаларын құрастырудың тәртiбi Жүк тасымалдау ережелерiмен белгiленедi.
148. Темiр жолға осы Жарғыдан туындайтын қуыным жасаудан бұрын оған талап қойылуы мiндеттi.
Темiр жолға талап қоюға тиiстi жағдайларда қуыным жасауға мыналардың:
а) жүгi жоғалған жағдайларда - жүктiң келмегенi туралы тағайындалған стансаның белгiсi бар жүк түбiртегiн, ал жүк түбiртегiн көрсету мүмкiн болмаған жағдайда - банкi растаған жүктiң құнының төленгенi туралы құжатты және жүктiң келмегенi туралы тағайындалған стансаның белгiсi бар жүктi темiр жолдың жөнелткенi туралы анықтаманы көрсеткен жағдайда жүк алушының;
б) жүгi жетiспеген, бұзылған және зақымданған жағдайда - өзiне темiр жол берген темiр жол жүк құжаттамасы мен коммерциялық актiнiң түпнұсқасын немесе коммерциялық актi (ол жоғалған жағдайда) жасалғаны туралы темiр жолдың белгiсi бар жүк құжаттамасының түпнұсқасы немесе темiр жолдың коммерциялық актi жасаудан бас тартуына шағым бергенi туралы құжаттарды көрсеткен жағдайда жүк алушының;
в) жүк дер кезiнде жеткiзiлмегенде жүк құжаттамасының түпнұсқасын көрсеткен жағдайда жүк алушының;
г) жүк беру кiдiртiлгенде - жүк құжаттамасы мен коммерциялық актiнi көрсеткен жүк алушының;
д) багаж жоғалғанда - багаж түбiртегiн ұсынушының, багаж жетiспеген, бұзылған, зақымданған немесе багаж кешiктiрiп жеткiзiлген жағдайда - жетiспеу, бұзылу, зақымдану туралы темiр жол берген коммерциялық актiнi немесе багаждың кешiктiрiп жеткiзiлгенi туралы жалпы нысандағы актiнi ұсынушының құқығы бар. Тиiстi түрде табыстау шартымен немесе сенiмхатпен ресiмделген кезде жүк алушы мен жүк жөнелтушi талап қою мен қуыну жөнiндегi өз құқықтарын өзге заңды тұлғаларға табыстай алады.
Төлемдердi, алымдар мен айыппұлдарды артық алу жөнiнде талап қою және оны қарау тәртiбi Жүк тасымалдау ережелерiмен белгiленедi.
149. Жүктердi тасымалдаудан туындайтын талаптар тағайындалған темiр жол басқармасына қойылады.
Тiкелей аралас қатынастарда жүктердi тасымалдаудан туындайтын талаптар:
а) егер соңғы пунктi темiр жол стансасы болса, тағайындалған темiр жол басқармасына;
б) тасымалдаудың соңғы пунктi (кемежай, айлақ және т.с.с.) болып табылатын басқа тиiстi көлiк кәсiпорнына (органға) қойылады.
Жолаушылар мен багажды тасымалдаудан туындайтын талап қоюлар талап етушiнiң қалауынша жөнелту немесе тағайындалған темiр жол басқармасына қойылуы мүмкiн.
Жүк жөнелтушiнiң, жүк алушының айыппұл туралы талап қоюлары тиiсiнше жөнелту немесе тағайындалған темiр жол басқармасына қойылады.
Кәсiпорындарға, ұйымдарға, мекемелерге тиесiлi немесе олар жалдаған жылжымалы құрам мен контейнерлердi темiр жолдың зақымданғаны туралы талап қоюларды аталған жылжымалы құрам немесе контейнер иесi не жалдаушы тұратын жердегi темiр жолдар қарайды.
Темiр жол бастығы талап қоюды қарауды темiр жол және стансалардың бөлiмшелерiне жүктей алады.
150. Жалпы сомасы 100 теңгеден кем емес бiрнеше құжаттамасы бойынша бiр мезгiлде келген жүктi кешiктiрiп жеткiзгенi үшiн айыппұл алу туралы талап қоюлардан, сондай-ақ азаматтардың талап қоюынан басқа, әрбiр жүк құжаттамасы бойынша 100 теңгеден кем сомаға жүк жөнелтушiнiң, жүк алушының және темiр жолдың талап қоюына тыйым салынады.
151. Талап қою арызына талап қоюды растайтын осы Жарғының 148-бабында көрсетiлген түпнұсқа құжаттар қоса берiлуге тиiс.
Жүктiң жоғалуына, жетiспеуiне, бұзылуына немесе зақымдануына қатысты талап қоюға талап қою құқығын растайтын құжаттардан басқа, жiберiлген жүктiң саны мен нақты құнын (алынбаған табыстар мен жүзеге асырылмаған нақты шығындарды қоспағанда) немесе жетiспейтiн жүктiң, бөлшектiң, қосалқы бөлшектiң және т.б. құнын растайтын құжаттар қоса берiлуге тиiс.
152. Темiр жолдарға алты ай мерзiм iшiнде талап қойылуы, ал айыппұл төлеу жөнiнде 45 күннiң iшiнде талап қойылуы мүмкiн.
Көрсетiлген мерзiмдер:
а) жүк немесе багаждың бұзылғанын, зақымданғанын немесе жетiспегенiн өтеу туралы талап қоюлар бойынша жүк немесе багаж берiлген күннен бастап;
б) жүктiң жоғалғаны үшiн өтем жасау туралы талап қоюлар бойынша - жеткiзу мерзiмi бiткен күннен бастап 7 тәулiк өткеннен бастап;
в) тiкелей аралас қатынаста тасымалдаудан туындайтын жүктiң жоғалуы үшiн өтем жасау туралы талап қоюлар бойынша - жүк тасымалдауға қабылдаған күннен 30 күн өткеннен бастап;
г) багаж жоғалғаны үшiн өтем жасау туралы талап қоюлар бойынша - багажды жеткiзу мерзiмi бiткен күннен кейiн 7 тәулiк өткеннен бастап;
д) жүктi немесе багажды кешiктiрiп жеткiзгенi туралы талап қоюлар бойынша - жүктi немесе багажды берген күннен бастап;
е) вагондардың бос тұруы мен контейнерлердiң кiдiргенi үшiн айыппұлды қайтару туралы талап қоюлар бойынша - айыппұлдың төленгенi туралы темiр жолдың инкассалық тапсырмасының (шотының) көшiрмесiн талап қоюшы алған күннен бастап;
ж) тасымалдау жоспарының орындалғаны үшiн айыппұл алу туралы талап қоюлар бойынша - айыппұлды төлеу үшiн жүк тасымалдау ережелерiмен белгiленген мерзiм аяқталғаннан бастап;
з) кәсiпорындарға, мекемелерге тиесiлi немесе олар жалдаған вагондарды темiр жолдың өз бетiнше пайдаланғаны үшiн айыппұл алу туралы талап қоюлар бойынша - кәсiпорындарға мекемелерге тиесiлi немесе олар жалдаған вагондарды тiркелген пунктiне жеткiзу мен қайтару мерзiмi өткеннен бастап;
и) қалған барлық жағдайларда - талап қою үшiн негiз болып табылатын оқиға болған күннен бастап есептеледi.
153. Темiр жол түскен талап қоюды қарауға және оның нәтижесi туралы өтiнiш берушiге талап қоюды алған күннен бастап мына мерзiмдерде мәлiмдеуге мiндеттi:
а) 3 ай iшiнде - темiр жол қатынасына тасымалдаудан туындаған талап қоюлар бойынша;
б) 6 ай iшiнде - тiкелей аралас қатынаста тасымалдаудан туындаған талап қоюлар бойынша;
в) 45 күннiң iшiнде - айыппұл төлеу туралы талап қоюлар бойынша;
г) 30 күн iшiнде азаматтардың кәсiпкерлiк қызметке қатысы жоқ жүктердi, жолаушыларды, багаж бен жүкбагажын тасымалдаудан туындайтын талап қоюы бойынша.
154. Темiр жол талап қоюды iшiнара қанағаттандырған немесе қабылдамаған кезде мәлiмдемеде қолданылып жүрген заңдарға немесе осы Жарғының тиiстi бабына сiлтеме жасала отырып, темiр жол шешiмiнiң негiзi көрсетiлуге тиiс. Бұл жағдайда талап қою өтiнiшiнде ұсынылған құжаттар өтiнiш берушiге қайтарылады.
Егер талап қоюды қарау кезiнде жүктiң мекен-жайы өзгергенi немесе басқа жүк алушыға берiлгенi анықталса, онда өтiнiш бойынша жүктiң мекен-жайы өзгертiлген нағыз жүк алушымен немесе ұйыммен тiкелей есеп айырысу үшiн талап қою өтiнiш берушiге жүктiң қайда, қашан және нақты кiмге берiлгенiн, өтiнiшi бойынша жүк мекен-жайының өзгертiлген немесе жүк берiлген ұйымның аты көрсетiле отырып қайтарылады.
155. Темiр жолға осы Жарғыдан туындайтын қуынымдар темiр жол талап қоюды қанағаттандырудан толық немесе жартылай бас тартқан кезде немесе осы Жарғының 152-бабында көрсетiлген мерзiм iшiнде темiр жолдан жауап алынбаған кезде ғана жасалуы мүмкiн.
Аталған қуынымдар белгiленген ведомстволық бағыныстылыққа, соттылыққа, сәйкес талап қойылған темiр жол басқармасы орналасқан жердегi сотқа темiр жолдың жауабын алған күннен бастап екi ай iшiнде немесе жауап беру үшiн белгiленген мерзiм өткен күннен бастап берiледi.
156. Осы Жарғыдан туындайтын темiр жолдардың жүк жөнелтушiлерге, жүк алушылар мен жолаушыларға қуынымдары белгiленген ведомстволық бағыныстылыққа, соттылыққа сәйкес алты айдың iшiнде сотқа берiлуi мүмкiн.
Бұл алты ай мерзiм:
а) тасымалдау жоспарын орындамағаны үшiн айыппұл алу бойынша айыппұл төлеу үшiн белгiленген бес күндiк мерзiм аяқталғаннан бастап;
б) қалған барлық жағдайларда - iзденуге негiз болған оқиға күнiнен бастап есептеледi.
157. Талап қоюдың танылған сомасына немесе соттың шешiмiмен төленетiн сомаға темiр жол жылдық 5 процентiн төлейдi.
Проценттер талап қою берiлген күннен бастап ақша аудару немесе төлеу күнiне дейiн есептеледi.
Жүк жөнелтушiлер мен жүк алушылар да жүк тасымалдаудан туындаған талаптар бойынша осындай проценттердi төлейдi.
Барлық жағдайларда да айыппұл туралы iзденулер мен талап қоюлар бойынша проценттер есептеледi.
Айыппұлдар туралы талап қоюлар мен қуынымдар бойынша барлық жағдайда проценттер есептелмейдi.

VIII БӨЛIМ

Сақтандыру

158. Қолданылып жүрген заңдарға сәйкес темiр жол көлiгiнiң жолаушылары жол жүру уақытына, сондай-ақ отырғызу хабарланған сәттен бастап стансада, вокзал аумағында (үйiнде) болған кезеңге бақытсыз оқиғадан мiндеттi сақтандыруға жатады.
Жолаушыларды мiндеттi сақтандыруды темiр жолмен шарт жасаған кез-келген сақтандыру ұйымы жүзеге асырады.
Мiндеттi сақтандырумен қатар жолаушылар өздерi қалаған кез-келген сақтандыру компанияларында (ұйымдарында) жол жүру кезiнде бақытсыз оқиғадан ерiктi сақтандырудың бiр немесе бiрнеше шартын жасай алады.
Сақтандырылған жолаушы көлiкте ұшыраған әрбiр бақытсыз оқиға туралы темiр жол акт жасауға және оны жолаушыға, ол қайтыс болған жағдайда оның мұрагерiне тапсыруға мiндеттi.
159. Жүк жөнелтушi, жүк алушы, өзге заңды немесе жеке тұлға (сақтандырушы) ерiктi түрде өз жүгiн (багажын) тасымалдау уақытына кез-келген сақтандыру ұйымында сақтандыра алады. Сақтандырылушы мен сақтандырушы арасындағы қарым-қатынас сақтандыру шартымен айқындалады.

Об утверждении временного устава железных дорог Республики Казахстан

Постановление Правительства Республики Казахстан от 18 января 1996 г. N 70. Утратило силу постановлением Правительства Республики Казахстан от 28 декабря 2007 года N 1321

Сноска. Постановление Правительства Республики Казахстан от 18 января 1996 г. N 70 утратило силу постановлением Правительства Республики Казахстан от 28 декабря 2007 года N 1321 .

Правительство Республики Казахстан постановляет:

1. Утвердить прилагаемый Временный устав железных дорог Республики Казахстан.

2. Установить действие Временного устава железных дорог Республики Казахстан до принятия Кодекса железнодорожного транспорта Республики Казахстан.

Первый заместитель
Премьер-Министра
Республики Казахстан

Утвержден
постановлением Правительства
Республики Казахстан
от 18 января 1996 г. N 70

Временный устав железных дорог
Республики Казахстан

С О Д Е Р Ж А Н И Е

Раздел I. Общие положения
Раздел II. Планирование и организация перевозок грузов
Раздел III. Железнодорожные подъездные пути
Раздел IV. Прямое смешанное сообщение с другими видами транспорта
Раздел V. Перевозки пассажиров, багажа, грузобагажа и почты
Раздел VI. Ответственность железных дорог, грузоотправителей, грузополучателей и пассажиров
Раздел VII. Акты, претензии, иски
Раздел VIII. Страхование

РАЗДЕЛ I
Общие положения

1. Действие настоящего Устава распространяется на перевозку грузов, пассажиров, багажа, грузобагажа и почты по железным дорогам, входящим в общую сеть железных дорог Казахстана и открытым для общего пользования, в том числе на перевозки грузов, погрузка и выгрузка которых производится на железнодорожных подъездных путях, в портах и пристанях, а также на строящихся линиях железных дорог.
Воинские перевозки регулируются Уставом воинских железнодорожных, морских, речных и воздушных перевозок.
2. Железнодорожный транспорт является одной из важнейших базовых отраслей, функционирует как единый производственно-хозяйственный комплекс и, наряду с другими видами транспорта, обеспечивает социально-экономическое развитие государства и удовлетворение потребностей грузоотправителей, грузополучателей, пассажиров в перевозках, своевременность доставки их в пункты назначения, сохранность перевозимых грузов и багажа и безопасность движения поездов.

3. Настоящий Устав определяет права, обязанности и ответственность железных дорог, юридических и физических лиц, а также экспедиторской и иных предприятий, действующих от их имени, пользующихся услугами железнодорожного транспорта, именуемых далее грузоотправителями, грузополучателями, пассажирами, а также предприятий других видов транспорта, участвующих в перевозках в прямом смешанном сообщении.
Грузоотправители, грузополучатели, а также экспедиторские и иные предприятия, действующие от имени, и пассажиры наряду с железными дорогами должны обеспечивать исполнение принятых на себя обязательств по перевозкам в части выполнения согласованных объемов перевозок, своевременности расчетов, надлежащей подготовки подвижного состава и грузов к транспортировке, обеспечивающей безопасность движения, сохранность грузов, железнодорожного подвижного состава, контейнеров, съемных перевозочных приспособлений, а также по аренде подвижного состава, контейнеров, другого имущества и иных положений, предусмотренных настоящим Уставом и договорами между грузоотправителями, грузополучателями, пассажирами и железными дорогами.

4. Грузоотправители, грузополучатели и пассажиры, пользующиеся услугами железных дорог, могут заключать с железной дорогой дополнительные договоры, не противоречащие действующему законодательству, на выполнение работ и услуг, связанных с перевозкой грузов и пассажиров.
5. Уставом регламентируются планирование железнодорожных перевозок, основные условия перевозок грузов, пассажиров, багажа, грузобагажа и почты, основные положения по эксплуатации железнодорожных подъездных путей, а также взаимоотношения железных дорог с другими видами транспорта.

6. Перевозки пассажиров и грузов в международном прямом железнодорожном и смешанном сообщениях осуществляются на основании соответствующих договоров и соглашений, заключаемых Правительством Республики Казахстан или по его поручению Министерством транспорта и коммуникаций Республики Казахстан.
7. Министерство транспорта и коммуникаций Республики Казахстан разрабатывает с участием заинтересованных министерств, ведомств, организаций Республики Казахстан и утверждает Правила перевозок грузов, Правила перевозок пассажиров, багажа и грузобагажа, с последующим опубликованием их в Сборнике правил перевозок и тарифов железнодорожного транспорта, а также утверждает Технические условия погрузки и крепления грузов, правила перевозок грузов в прямом смешанном сообщении с участием железнодорожного и других видов транспорта и другие нормативные акты, регламентирующие взаимоотношения железных дорог с отправителями и получателями грузов, багажа и грузобагажа.
До принятия соответствующих документов на железных дорогах Республики Казахстан применяются нормативные акты, утвержденные Советом Министров СССР и Министерством путей сообщения СССР.

8. На предприятиях, в учреждениях и других организациях (далее-организациях) железнодорожного транспорта, непосредственно участвующих в перевозках, действует единое учетно-отчетное время - московское.

9. Информация и реклама на железнодорожных станциях, вокзалах, поездах и других местах обслуживания пассажиров, отправителей и получателей грузов, а также наименования предприятий, учреждений и организаций железнодорожного транспорта, служебное делопроизводство, правовая и научно-техническая информация производятся на казахском и русском языках.

10. Служебное общение, связанное с обеспечением движения поездов, технологий перевозки пассажиров и грузов, учетная, отчетная, коммерческая и техническая документация, телеграфная связь на предприятиях, в учреждениях и в организациях железнодорожного транспорта осуществляются на русском языке.

11. Железные дороги осуществляют перевозки грузов, пассажиров, багажа, грузобагажа и почты между железнодорожными станциями, открытыми для производства соответствующих операций.
Станции производят операции, связанные с приемом, погрузкой, выгрузкой и выдачей грузов повагонными и мелкими отправками, в контейнерах, а также операции, связанные с перевозками пассажиров, багажа и грузобагажа.
Для оформления перевозочных документов и взимания провозных платежей на станциях организуются товарные конторы или товарные кассы.
Открытие и закрытие станций для выполнения всех или некоторых операций производится Министерством транспорта и коммуникаций Республики Казахстан по представлению железных дорог, с последующим опубликованием об этом в Тарифных руководствах и Сборниках правил перевозок и тарифов железнодорожного транспорта.
При этом закрытие станций для отдельных операций на них производится по согласованию с местными органами исполнительной власти.
Наименование и переименование станций производится Министерством транспорта и коммуникаций Республики Казахстан по предложению железных дорог, согласованному с местными органами исполнительной власти и Республиканской комиссией по ономастике.

12. Перевозка грузов, пассажиров, багажа, грузобагажа и почты по железным дорогам производится в вагонах парка железных дорог, а также в вагонах, принадлежащих на правах собственности или аренды грузоотправителям, грузополучателям, транспортно-экспедиционным предприятиям.
Вагоны, предназначенные для перевозки грузов, пассажиров, багажа, грузобагажа и почты по железным дорогам, входящим в общую сеть железных дорог, должны удовлетворять требованиям Правил технической эксплуатации железных дорог, утверждаемых Министерством транспорта и коммуникаций Республики Казахстан.

13. Тарифы на перевозку грузов, пассажиров, багажа на всех видах сообщения железных дорог, кроме грузового местного и пассажирского пригородного, являются регулируемыми.
Регулируемые тарифы и сборы устанавливаются Государственным комитетом Республики Казахстан по ценовой и антимонопольной политике по предложению Министерства транспорта и коммуникаций Республики Казахстан.
Индексация размеров штрафов, установленных настоящим Уставом, производится Министерством экономики Республики Казахстан по предложению Министерства транспорта и коммуникаций Республики Казахстан.
Тарифы и порядок перевозки грузов, пассажиров, багажа, грузобагажа и почты по новостроящимся линиям устанавливаются железной дорогой по договору с предприятием, осуществляющим строительство и финансирование данной линии.

14. Органы исполнительной власти областей и города Алматы по представлению железных дорог и отделений железных дорог устанавливают и регулируют тарифы на проезд пассажиров в пригородном сообщении.
При установлении этих тарифов на уровне, не обеспечивающем возмещение железным дорогам необходимых затрат, разница между установленными и расчетными тарифами, определяемыми на основе необходимых затрат, возмещается железной дороге из средств соответствующих местных бюджетов.

15. Министерство транспорта и коммуникаций Республики Казахстан устанавливает порядок исчисления тарифных расстояний, провозных платежей и штрафов.

16. Тарифы на услуги, оказываемые пассажирам и грузовладельцам на станциях и в пассажирских поездах железных дорог Казахстана за:
предоставление постельного белья;
предварительную продажу билетов "туда и обратно";
оформление прямой плацкарты;
бронирование мест в пассажирских поездах;
возврат билетов в связи с отказом от поездки;
перекомпостирование билетов на ранее отправляющийся поезд или вагон вышеоплачиваемой категории;
оформление билета начальником поезда и перевод им пассажира в вагон более высокой категории;
хранение ручной клади в автоматических камерах хранения;
переадресовку грузов;
в целях обеспечения единого уровня на железных дорогах Казахстана устанавливаются Министерством транспорта и коммуникаций Республики Казахстан по предложениям железных дорог.
Все остальные тарифы и сборы за дополнительные операции, связанные с перевозкой грузов, за услуги, оказываемые пассажирам в поездах и на вокзалах, за дополнительные работы и услуги, выполняемые по заявкам пассажиров и грузовладельцев, являются свободными (рыночными) и устанавливаются железными дорогами.
Порядок учета платежей за дополнительные работы и услуги в местных доходах станций утверждается Министерством финансов Республики Казахстан.

17. Для создания условий эффективного регулирования производственно-экономических отношений, повышения качества обслуживания и взаимной ответственности железные дороги и грузоотправители (грузополучатели) могут в соответствии с действующим законодательством заключать краткосрочные и долгосрочные договоры (контракты) на перевозки грузов.
В договорах (контрактах) предусматриваются:
объемы перевозимых грузов;
технология организации их выполнения и условия перевозок грузов;
перечень предоставляемых железной дорогой услуг;
тарифы на перевозки грузов с учетом скидок и надбавок за предоставленные дополнительные услуги;
порядок и сроки оплаты за перевозку грузов и других полагающихся железной дороге платежей;
особые условия;
срок действия договора (контракта);
учет, контроль и ответственность за выполнение договора (контракта) и другие вопросы.

РАЗДЕЛ II Планирование и организация перевозок грузов

18. Погрузка и выгрузка перевозимых грузов производятся на складах и площадках железнодорожного транспорта, именуемых местами общего пользования, а также на прирельсовых складах и площадках, именуемых местами необщего пользования и находящихся в ведении грузоотправителей, грузополучателей, предприятий других видов транспорта, экспедиторских предприятий или арендуемых ими.
На станциях со значительным объемом операций по перевозкам грузов, выполняемых на местах общего пользования, организуются грузовые районы.
Территория мест общего и необщего пользования должна обеспечивать бесперебойную обработку вагонов, контейнеров и беспрепятственную работу автомобильного транспорта. Благоустройство подъездов к территории железнодорожных станций обеспечивается местными органами исполнительной власти.

19. Для осуществления грузовых операций, связанных с переработкой отдельных грузов:
места общего пользования станций оборудуются специальными устройствами (эстакады, специализированные площадки и склады, скотопогрузочные платформы, водопойные пункты, дезинфекционно-промывочные устройства и другие);
места необщего пользования оборудуются механизмами, устройствами и сооружениями для восстановления сыпучести смерзающихся грузов, отчистки подвижного состава от остатков выгружаемых на предприятиях грузов, а в необходимых случаях и для его промывки, обеспечивающими выполнение заданных объемов перевозок грузов, их сохранность, а также обработку вагонов в установленные сроки.

20. Предоставление в аренду локомотивов, вагонов, контейнеров и других технических средств для обеспечения перевозок, складских помещений производится в порядке, установленном действующим законодательством.
Порядок использования земель железнодорожного транспорта в пределах полосы отвода для целей перевозок определяется Министерством транспорта и коммуникаций Республики Казахстан с соблюдением требований действующего законодательства.

21. Для взвешивания перевозимых грузов и багажа железные дороги на местах общего пользования, а грузоотправители и грузополучатели - на местах необщего пользования, морские и речные порты должны иметь необходимое количество весовых приборов.

22. Весовые приборы подлежат обязательной государственной поверке и клеймению в установленном порядке. Железные дороги на договорной основе могут принимать на техническое обслуживание (ведомственный контроль, ремонт, контрольную поверку) весовые приборы, принадлежащие грузоотправителям, грузополучателям, а также другим юридическим лицам.

23. Железные дороги разрабатывают и утверждают годовые, квартальные планы-прогнозы перевозок грузов в порядке, установленном Правилами перевозок грузов.

24. Перевозки грузов железнодорожным транспортом в прямом, местном, а также в прямом смешанном сообщениях осуществляются на основе месячных развернутых планов, представляемых грузоотправителями в управления железных дорог отправления за 14 дней, а по грузам, отгружаемым на экспорт, - за 20 дней до начала планируемого месяца.
Форма месячного развернутого плана перевозок устанавливается Министерством транспорта и коммуникаций Республики Казахстан.

25. Перевозка импортных грузов в прямом железнодорожном сообщении через пограничные станции производится на основании объемов, предъявляемых к перевозке иностранными железными дорогами.

26. Железная дорога не вправе отказывать в перевозке грузов в размерах, заявленных в месячных планах, если этот размер соответствует возможностям по погрузке, договору на подачу и уборку вагонов, договору (временному соглашению) на эксплуатацию подъездного пути.

27. Разногласия, возникающие между железными дорогами и грузоотправителями по объемам погрузки грузов, разрешаются судами.

28. Номенклатура грузов, форма и порядок представления заявок, разработки месячных планов, разрешения перевозок грузов сверх и вне плана, по предъявлению, изменения месячного плана, порядок выполнения и учета выполнения плана перевозок, восполнение недогруза определяются Правилами перевозок грузов, в том числе в смешанном сообщении, и другими нормативными документами.

29. Перевозки грузов осуществляются маршрутными, повагонными, малотоннажными, контейнерными и мелкими отправками. Условия перевозки грузов указанными видами отправок, а также домашних вещей определяются Правилами перевозок грузов.

30. Грузы, в том числе скоропортящиеся, принимаются к перевозке грузовой скоростью, а также большой скоростью. Плата за перевозку определяется за пробег по установленному Министерством транспорта и коммуникаций Республики Казахстан направлению вагонопотоков и, как правило, по кратчайшему расстоянию с учетом плана формирования поездов.
К перевозке большой скоростью принимаются грузы в направлениях, устанавливаемых Правилами перевозок грузов.
Начальники железных дорог имеют право при перевозке грузов в местном сообщении устанавливать участки перевозок грузов большой скоростью.
Вид скорости перевозки определяет и указывает в накладной грузоотправитель. Если перевозка данного груза допускается только определенной скоростью, грузоотправитель должен указать в накладной эту скорость.

31. Перевозки грузов по железнодорожным линиям узкой колеи, а также со станций железных дорог широкой колеи на станции железных дорог узкой колеи и в обратном направлении производятся в порядке, устанавливаемом Правилами перевозок грузов.
Порядок перевозки грузов, включая тарифы, по линиям узкой колеи в пределах одной железной дороги устанавливается начальником железной дороги.

32. Грузоотправители могут предъявлять к перевозке грузы с объявленной ценностью. Предъявление к перевозке грузов с объявленной ценностью осуществляется в соответствии с Правилами перевозок грузов.
За объявленную ценность груза взыскивается сбор, предусмотренный статьей 13 настоящего Устава.

33. В случаях, когда перевозка отдельных грузов не может быть осуществлена в соответствии с действующими Правилами, начальник железной дороги по просьбе грузоотправителя может на договорной основе устанавливать порядок перевозки данного груза на особых условиях.

34. Перевозка грузов, перечень которых утверждается Министерством транспорта и коммуникаций по согласованию с Министерством внутренних дел Республики Казахстан, осуществляется по соглашению с грузоотправителем в сопровождении работников военизированной охраны железных дорог. За сопровождение и охрану таких грузов с грузоотправителя взыскивается сбор, предусмотренный статьей 13 настоящего Устава.
Перевозка отдельных грузов по перечню, установленному Правилами перевозок грузов, осуществляется в сопровождении проводников грузоотправителя или грузополучателя.
Грузоотправители, грузополучатели могут осуществлять перевозку других грузов в сопровождении проводников в порядке, установленном Правилами перевозок грузов.

35. Договором перевозки грузов является железнодорожная накладная. В соответствии с договором грузоотправитель обязуется оплатить перевозку груза и предоставить груз к перевозке, а железная дорога - своевременно доставить груз в сохранности на станцию назначения с соблюдением условий его перевозки и выдать грузополучателю, указанному в железнодорожной накладной.
Железнодорожная накладная является исходным документом возможной имущественной ответственности сторон, вытекающей из договора перевозки грузов.
Перевозка грузов в пределах Республики Казахстан осуществляется по единым перевозочным документам, формы которых разрабатываются Министерством транспорта и Коммуникаций Республики Казахстан и опубликовываются в Правилах перевозок грузов.
Снабжение грузоотправителей, грузополучателей бланками накладных, комплектами перевозочных документов, развернутых месячных планов перевозок, а также выдача грузоотправителям, грузополучателям копий документов, в том числе учетных карточек, ведомостей подачи и уборки вагонов, памяток приемосдатчика, производится железной дорогой за плату согласно калькуляции затрат.

36. Грузоотправитель обязан до предъявления груза к перевозке подготовить его к транспортировке таким образом, чтобы обеспечивались безопасность, сохранность груза и подвижного состава, контейнеров при перевозке. Качество предъявляемых к перевозке плодоовощей, фруктов картофеля, других скоропортящихся грузов, а также их тара и упаковка должны отвечать требованиям Правил перевозок грузов, стандартов или технических условий на продукцию и обеспечивать сохранность груза в течение сроков транспортабельности, установленных грузоотправителями в удостоверении о качестве (или экспертом в сертификате).

Требования к качеству продукции, таре и упаковке перевозимых железнодорожным транспортом грузов должны предусматриваться в стандартах и технических условиях на продукцию и согласовываться с Министерством транспорта и коммуникаций Республики Казахстан.

Перевозка по железным дорогам Республики Казахстан грузов, следующих в Казахстан и из Казахстана, осуществляется на условиях перевозок грузов, действующих на железных дорогах Республики Казахстан.

Грузоотправители и грузополучатели, отправляющие и получающие взрывчатые, легковоспламеняющиеся, радиоактивные, ядовитые и другие опасные грузы, равно как и железные дороги, обязаны гарантировать безопасность их перевозки, иметь средства и мобильные подразделения, необходимые для ликвидации аварийных ситуаций и последствий аварий в случае их возникновения при перевозке этих грузов.

В случае получения информации от железной дороги о возникновении в процессе перевозки аварийной ситуации с опасным грузом грузоотправитель (грузополучатель), железная дорога обязаны обеспечить немедленное направление указанного подразделения или своих специалистов на место происшествия.

Грузоотправитель несет ответственность и возмещает расходы, связанные с ликвидацией аварийных ситуаций, перерывами в движении поездов, возникшими по его вине, в том числе и при перевозке грузов в вагонах и контейнерах, принадлежащих предприятиям, учреждениям и организациям. Такую же ответственность несет железная дорога в случае возникновения по ее вине аварийной ситуации.

37. Железная дорога обязана подавать под погрузку исправные вагоны и контейнеры, годные для перевозки данного груза, очищенные от остатков груза и мусора, со снятыми реквизитами, а в необходимых случаях - промытые и продезинфицированные.
О времени подачи вагонов, контейнеров под погрузку средствами грузоотправителя работник станции уведомляет грузоотправителя не позднее чем за 2 часа до подачи вагонов.
Подготовка цистерн и бункерных полувагонов для нефтебитума под налив нефтегрузов производится железной дорогой или грузоотправителем по договору за счет дороги, а специализированных (кроме цистерн общесетевого парка) арендованных, собственных цистерн - грузоотправителем.
Определение пригодности подвижного состава и подготовка в коммерческом отношении для перевозки данного груза производится:
вагонов - грузоотправителем, если погрузка производится его средствами, или железной дорогой, если погрузка производится средствами железной дороги;
контейнеров, цистерн и бункерных полувагонов - грузоотправителем.
Железная дорога при передаче на подъездной путь груженых вагонов определяет их техническую пригодность под погрузку определенного рода груза в порядке сдвоенных операций.

38. Погрузка грузов в вагоны и на автомобили, а также выгрузка из них производятся:
а) железной дорогой - на местах общего пользования. За погрузку и выгрузку грузов железная дорога взимает с грузоотправителя, грузополучателя сбор по свободным тарифам;
б) грузоотправителем и грузополучателем - на местах необщего пользования, а также на местах общего пользования опасных и скоропортящихся грузов, сырых животных продуктов, тяжеловесных (свыше 0,5 тонны в одном месте) и негабаритных грузов, грузов, перевозимых наливом, насыпью и навалом, в специализированном подвижном составе и следовавших в сопровождении проводников грузоотправителей и грузополучателей.
Переработка грузов на станциях осуществляется в соответствии с Правилами перевозок грузов.
Погрузка грузов в контейнеры и выгрузка из них производятся грузоотправителями и грузополучателями.
Железные дороги при наличии соответствующих механизмов и приспособлений могут принимать на себя выполнение погрузочно-разгрузочных работ с указанными грузами.
39. На железнодорожном транспорте могут создаваться предприятия для осуществления транспортно-экспедиционного обслуживания грузоотправителей, грузополучателей и граждан при перевозке грузов, а также грузобагажа железнодорожным транспортом.
Предприятия, осуществляющие по договору транспортно-экспедиционное обслуживание грузоотправителей и грузополучателей, пользуются правами и несут обязанности и ответственность, предусмотренные действующим законодательством, настоящим Уставом и Правилами перевозок грузов для грузоотправителей и грузополучателей.

40. Грузы должны загружаться в вагоны и контейнеры, исходя из технических норм загрузки, устанавливаемых Министерством транспорта и коммуникаций по согласованию с основными грузоотправителями, но не выше грузоподъемности согласно трафарету, указанному на вагоне и контейнере.
Погрузка грузов на открытый подвижной состав производится в пределах габарита погрузки, установленного Техническими условиями погрузки и крепления грузов. Перечень грузов, перевозка которых допускается на открытом подвижном составе, устанавливается Правилами перевозок грузов.
Перечень грузов, которые могут перевозиться насыпью и навалом, устанавливается Правилами перевозок грузов.
Грузоотправитель, железная дорога обязаны производить погрузку с соблюдением Правил перевозок грузов и Технических условий погрузки и крепления грузов.

41. Необходимые для погрузки, крепления и перевозки грузов приспособления и материалы предоставляются грузоотправителями.
Отдельные перевозочные приспособления (хлебные и овощные щиты, печи) и средства пакетирования (поддоны, стропы, стяжки) могут предоставляться железной дорогой на договорных условиях со взысканием сборов в соответствии со статьей 16 настоящего Устава.
Установка этих приспособлений и материалов при погрузке и снятие их при выгрузке производится грузоотправителем, грузополучателем или железной дорогой в зависимости от того, чьими средствами производятся погрузка и выгрузка.
Об установленных приспособлениях грузоотправитель указывает в накладной.
Ответственность за техническое состояние приспособлений (за исключением тех, которые предоставлены железной дорогой) несут грузоотправители.
Все приспособления, принадлежащие грузоотправителю, выдаются на станции назначения грузополучателю вместе с грузом.

42. Сроки механизированной и немеханизированной погрузки и выгрузки грузов, осуществляемых средствами железных дорог, грузополучателей и грузоотправителей на местах общего и необщего пользования, устанавливаются Правилами перевозок грузов.

43. Перевозки грузов осуществляются также в контейнерах.
Для этой цели применяются контейнеры, отвечающие требованиям стандартов и принадлежащие железным дорогам, в том числе иностранным, предприятиям, организациям, морским и речным пароходствам, портам.
Перечень грузов, запрещенных к перевозке в контейнерах, устанавливается Правилами перевозок грузов.
Домашние вещи перевозятся в контейнерах за пломбами железной дороги или транспортно-экспедиционного предприятия.

44. При предъявлении к перевозке грузов должна быть определена и указана в железнодорожной накладной их масса, определяемая по трафарету, стандарту или путем взвешивания. Допускается определение массы расчетным путем, условно, по обмеру грузов, погрузка которых до полной вместимости подвижного состава не может повлечь его перегруз сверх допустимой грузоподъемности.
Определение массы грузов производится:
а) железной дорогой - при погрузке на местах общего пользования;
б) грузоотправителем - при погрузке на местах необщего пользования, а также на местах общего пользования, в случае, предусмотренном пунктом "б" статьи 38 настоящего Устава.
Определение массы груза по трафарету, стандарту, расчетным путем по обмеру или условно во всех случаях производится грузоотправителем.
За взвешивание груза железной дорогой взимается сбор по свободным тарифам.
Порядок указания и способ определения массы и количества грузов устанавливаются Правилами перевозок грузов.

45. Загруженные вагоны и контейнеры должны быть опломбированы: пломбами железной дороги, когда груз погружен железной дорогой; пломбами грузоотправителя, порта, пристани, когда груз погружен грузоотправителем, портом, пристанью.
Перечень грузов, допускаемых к перевозке в вагонах и контейнерах без пломб, а также порядок пломбирования вагонов и контейнеров, наложения запорных устройств устанавливаются Правилами перевозок грузов.
Снабжение грузоотправителей, грузополучателей пломбами, пломбировочными тисками, запорными устройствами, устройствами для их снятия, плашками, проволокой для пломбирования вагонов и контейнеров производится железной дорогой за плату.

46. При предъявлении к перевозке груза грузоотправитель должен представить станции отправления на каждую отправку груза накладную или комплект перевозочных документов, оформленных в соответствии с Правилами перевозок грузов. При перевозке массовых грузов в постоянных направлениях в случаях, предусмотренных Правилами, может допускаться составление одной накладной на перевозку целого маршрута или группы вагонов, а также комплекта контейнеров.
Правильность и достоверность заполнения железнодорожной накладной удостоверяется подписью лица, уполномоченного грузоотправителем или организацией, действующей от его имени.
В подтверждение приема груза к перевозке железная дорога обязана проставить в накладной календарный штемпель и выдать квитанцию грузоотправителю под расписку в соответствующей графе корешка дорожной ведомости.

47. Грузоотправитель или организация, действующая от его имени, несут ответственность, предусмотренную действующим законодательством и другими нормативными документами, за правильность сведений, внесенных в накладную, а также за все последствия неправильности, неточности или неполноты сведений, указанных ими в накладной.
Железная дорога имеет право проверять правильность этих сведений, а также производить проверку массы груза, указываемой грузоотправителем, путем выборочного взвешивания.

48. Погрузка грузов в определенных направлениях может быть в исключительных случаях временно запрещена по указанию Министра транспорта и коммуникаций на основании предложения начальника железной дороги с извещением об этом Правительства Республики Казахстан.
В случаях явлений стихийного характера (заносы, наводнения, пожары и др.), крушений, аварий, умышленного блокирования транспортных коммуникаций, а также при объявлении карантина погрузка грузов может быть временно прекращена или ограничена распоряжением начальника железной дороги, с уведомлением об этом Министра транспорта и коммуникаций, который устанавливает срок действия прекращения, ограничения погрузки и движения поездов на определенных участках железных дорог и объявляет об этом всем начальникам железных дорог для снятия ответственности за несвоевременную доставку грузов, возникшей не по вине железной дороги.
О прекращении и ограничении погрузки грузов начальник станции уведомляет грузоотправителей.
Грузоотправители обязаны приостановить погрузку по запрещенным направлениям и в течение 12 часов после получения от начальника станции письменного уведомления о прекращении или ограничении погрузки грузов прекратить предъявлять груз к перевозке.
Восполнение недогрузов, образовавшихся в связи с запрещением или ограничением погрузки, осуществляется порядком, установленным Правилами перевозок грузов.

49. Порядок расчетов за перевозки грузов устанавливается Министерством транспорта и коммуникаций Республики Казахстан в соответствии с действующим законодательством и нормативными актами Национального Банка Республики Казахстан.
Причитающиеся железной дороге провозные платежи вносятся плательщиками наличными деньгами, расчетными чеками банков и платежными поручениями, акцептованными банком, если для данных грузополучателей и грузоотправителей не установлен иной порядок расчетов.
Провозные платежи вносятся плательщиками до момента отправления груза со станции. Взыскание недоборов провозных платежей в пользу железной дороги и выплата их переборов в пользу плательщиков осуществляются по прибытии груза на станцию назначения. При несвоевременных расчетах за перевозки грузов по вине плательщиков с них взыскивается в пользу железной дороги пеня в размере 0,1 процента суммы платежа за каждый просроченный день; отправление груза железной дорогой может быть задержано до внесения платежей.
Сроком внесения провозных платежей при расчетах на станции отправления является дата приема груза к перевозке, при расчетах на станции назначения - дата выдачи груза получателю, указанная в перевозочном документе. Сроки расчетов по недоборам и переборам провозных платежей определяются с момента предъявления счета.

50. Железная дорога по заявлению грузоотправителя или грузополучателя в порядке, предусмотренном Правилами перевозок грузов, производит переадресовку груза, т.е. изменяет грузополучателя или станцию назначения груза, принятого к перевозке.
Переадресовка производится со взысканием сбора, предусмотренного статьей 16 настоящего Устава.

51. Во всех случаях изменения грузополучателя или станции назначения груза организация, по заявлению которой произведено такое изменение, является ответственной перед первоначальным адресатом за последствия этого изменения и обязана урегулировать расчеты между грузоотправителем, первоначальным адресатом и фактическим грузополучателем.

52. Железные дороги обязаны доставлять грузы по назначению в установленные сроки. Сроки доставки грузов и правила их исчисления устанавливаются Министерством транспорта и коммуникаций по согласованию с Министерством экономики Республики Казахстан. Груз считается доставленным в срок, если на станции назначения он выгружен средствами железной дороги или если вагон, контейнер с грузом подан под выгрузку средствами грузополучателя до истечения установленного срока доставки.
При задержке подачи вагонов, контейнеров под выгрузку, оформленной актом общей формы, вследствие занятости фронта выгрузки или по другим причинам, зависящим от грузополучателя или транспортно-экспедиционного предприятия, действующего от его имени, груз считается доставленным в срок, если он прибыл на станцию назначения до истечения установленного срока доставки.

53. О прибытии груза на станцию назначения железная дорога обязана уведомить грузополучателя не позднее 12 часов следующих за днем прибытия груза суток в порядке, установленном Правилами перевозок грузов.
О времени подачи вагонов, контейнеров под выгрузку средствами грузополучателя работник станции уведомляет грузополучателя не позднее чем за 2 часа до подачи вагонов.
Уведомление грузополучателей о подходе в их адрес грузов может осуществляться железной дорогой по договору.
Если железная дорога не уведомит грузополучателя о прибытии груза, то последний не несет ответственности за простой вагонов и контейнеров и освобождается от уплаты сбора за хранение груза до посылки уведомления о прибытии груза.
Реализация железной дорогой грузов, о прибытии которых на станцию назначения она не уведомила грузополучателя, за исключением случаев, предусмотренных статьей 60 настоящего Устава, не допускается.

54. Грузы выдаются на станции назначения грузополучателю, указанному в накладной, после внесения им всех причитающихся железной дороге платежей по данной перевозке. Грузополучатель расписывается в дорожной ведомости в получении груза. Допускается выдача груза уполномоченному грузополучателем лицу в порядке, установленном Правилами перевозок грузов.

55. В случае прибытия в адрес получателя груза, поставка которого не предусмотрена договором, контрактом, а также груза, наименование которого не соответствует железнодорожной накладкой, грузополучатель обязан принять его от станции на ответственное хранение.
Грузополучатель может отказаться от принятия груза лишь в том случае, когда качество груза вследствие порчи или повреждения изменилось настолько, что исключается возможность полного или частичного использования груза.

56. При получении груза на местах общего пользования грузополучатель обязан принять и вывезти со станции груз, прибывший в его адрес. Сроки и порядок хранения грузов на станции устанавливаются Правилами перевозок грузов.
Прибывшие грузы хранятся на станции назначения бесплатно в течение 24 часов. Этот срок исчисляется с 24 часов дня выгрузки груза или контейнера средствами железной дороги или с 24 часов дня подачи вагона под выгрузку средствами грузополучателя. За хранение груза на станции сверх указанного срока взыскивается сбор по свободным тарифам.
При вывозе груза со станции транспортно-экспедиционными предприятиями сбор за хранение груза взыскивается с предприятия, осуществляющего вывоз.
Ответственность за порчу и повреждение груза, происшедших вследствие несвоевременной выгрузки и вывоза груза грузополучателем или транспортно-экспедиционным предприятием, в том числе в случае задержки вагонов на подъездных путях и станциях по причинам, зависящим от грузополучателя, несет грузополучатель или транспортно-экспедиционное предприятие.

57. На станции назначения железная дорога при выдаче груза проверяет его состояние, массу и количество мест в случаях:
прибытия груза в неисправном вагоне, контейнере, а также в вагоне, контейнере с поврежденными пломбами или пломбами попутных станций;
прибытия груза с признаками недостачи, порчи или повреждения при перевозке не открытом подвижном составе или в крытых вагонах без пломб, когда такая перевозка предусмотрена Правилами перевозок грузов;
прибытия скоропортящегося груза с нарушением сроков доставки или нарушением температурного режима при перевозке в рефрижераторных вагонах;
прибытия груза, погруженного железной дорогой в исправных вагонах с неповрежденными пломбами станции отправления, а также без признаков недостачи, порчи или повреждения при перевозке на открытом подвижном составе или в крытых вагонах без пломб, когда такая перевозка предусмотрена правилами перевозок грузов;
когда груз выгружен железной дорогой на местах общего пользования.

В указанных выше случаях тарные и штучные грузы выдаются железной дорогой с проверкой массы и состояния груза только в поврежденных местах. При обнаружении повреждения тары или других обстоятельств, могущих влиять на состояние груза, железная дорога производит проверку груза в поврежденных местах.

Проверка массы груза при выдаче осуществляется способом, аналогичным способу ее определения при погрузке данного груза. В случае отсутствия вагонных весов у грузополучателя и на станции назначения грузы, перевозимые навалом и насыпью, выдаются без проверки массы.

Масса груза считается правильной, если разница в массе груза, определенной на станции отправления, по сравнению с массой, оказавшейся на станции назначения, не превышает:
при недостаче массы - нормы естественной убыли массы данного груза и предельного весового расхождения в результатах определения массы нетто;
при излишке массы - предельного расхождения в результатах определения массы нетто.
По просьбе грузополучателя железная дорога на договорных условиях может принимать участие в проверке массы, количества мест, состояния груза и в других случаях. При этом железная дорога взыскивает сбор по свободным тарифам.

Участие представителя железной дороги в выдаче груза при нарушении грузополучателем сроков выгрузки компенсируется грузополучателем в порядке, установленном Правилами перевозок грузов.
Такую же ответственность в порядке, установленном Правилами перевозок грузов, несет железная дорога в случае неприбытия в согласованное сторонами время представителя железной дороги к месту выгрузки для участия в выдаче груза.

58. Если при выдаче железной дорогой груза на станции назначения с проверкой массы, количества мест или состояния груза, тары обнаружена недостача, порча или повреждение груза, тары, или если эти обстоятельства установлены коммерческим актом, составленным в пути следования, станция назначения определяет размер фактической недостачи, порчи или повреждения груза.
При необходимости производства экспертизы железная дорога, по своей инициативе или по требованию грузополучателя, приглашает эксперта или соответствующего специалиста в порядке, установленном Правилами перевозок грузов.

59. При возникновении затруднений на станции в связи с несвоевременной выгрузкой грузов и вывозом их со станции грузополучателями или транспортно-экспедиционными предприятиями, действующими от их имени, начальник отделения железной дороги имеет право увеличивать в порядке, установленном Правилами перевозок грузов, плату за хранение выгруженных грузов, а также плату за пользование или штраф за простой вагонов, контейнеров, задержанных свыше 24 часов сверх установленных сроков на железнодорожных подъездных путях или на путях станции в ожидании подачи их на подъездной путь по причинам, зависящим от грузополучателя, грузоотправителя, до двухкратного размера.
Повышенная плата за хранение и штраф за простой вагонов вводится по истечении 24 часов после того, как будет вывешено об этом объявление на станции.

60. Грузополучатели или железные дороги обязаны после выгрузки грузов, снятия (за исключением несъемных) реквизитов произвести очистку внутренней и внешней поверхности вагонов и контейнеров, а также ходовых частей вагонов. При этом очистка, приведение в исправное техническое состояние несъемных инвентарных средств крепления (в том числе турникетов) производится организацией, осуществляющей выгрузку груза.
Промывка и, в необходимых случаях, дезинфекция вагонов после перевозки животных, птицы, сырых животных продуктов и скоропортящихся грузов производится средствами железной дороги за счет грузополучателя.
Железная дорога имеет право не принять неочищенные, в том числе с неснятыми (за исключением несъемных) реквизитами, с неисправными в техническом состоянии несъемными инвентарными средствами крепления (в том числе турникетами) или, в необходимых случаях, непромытые грузополучателем после выгрузки или слива вагоны и контейнеры, впредь до их очистки, промывки, закрытия дверей, приведения других узлов вагонов в транспортное положение, а в случае повреждения подвижного состава - подписания акта формы ВУ-25 стороной, виновной в повреждении вагонов, и взыскать с грузополучателя штраф за простой вагонов, контейнеров или плату за пользование ими, установленный статьями 72, 133 и 134 настоящего Устава.
Промывка вагонов после выгрузки средствами грузополучателя зловонных и загрязняющих вагоны грузов производится грузополучателем. Перечень таких грузов устанавливается Правилами перевозок грузов. При отсутствии у грузополучателя своих средств промывки вагонов между железной дорогой (отделением железной дороги) и грузополучателем заключается договор на промывку средствами железной дороги вагонов после перевозки конкретных грузов с оплатой услуги в соответствии со статьей 16 настоящего Устава.
По письменному соглашению между железной дорогой, грузоотправителем, грузополучателем очистка внутренней поверхности принадлежащих им или арендованных ими специализированных вагонов, а также вагонов, сформированных в кольцевые маршруты, может не производиться.

61. В случаях, когда железная дорога в результате действия обстоятельств непреодолимой силы не имеет возможности доставить по назначению или выдать груз грузополучателю, указанному в накладной, и истечения предельных сроков хранения грузов, установленных Правилами перевозок грузов, железная дорога поступает с грузом по указанию грузоотправителя, которой обязан дать такое указание в суточный срок со дня вручения ему уведомления.
При неполучении ответа грузополучателя железная дорога имеет право передать (реализовать) его в порядке, установленном Правилами перевозок грузов.
При невозможности реализовать груз железная дорога имеет право возвратить груз грузополучателю в порядке, установленном Правилами перевозок грузов.

62. Реализация экспортных грузов, поступивших на пограничные железнодорожные станции с препятствием к дальнейшей перевозке, производится в порядке, предусмотренном Правилами перевозок грузов.

63. Сумма, полученная железной дорогой за переданный (реализованный) груз за вычетом сумм, причитающихся этой железной дороге, перечисляется:
а) грузополучателю, указанному в накладной, - в случае оплаты им стоимости;
б) грузоотправителю - во всех остальных случаях.
При невозможности перечислить указанную сумму грузополучателю или грузоотправителю (в том числе при реализации бездокументного груза) по истечении сроков, установленных на предъявление и рассмотрение претензии за недоставленные по назначению грузы, эта сумма поступает в доход бюджета Республики Казахстан.
В случае последующего возмещения грузоотправителю или грузополучателю в претензионном или исковом порядке суммы стоимости переданного другой организации (реализованного) груза, которая уже перечислена в доход бюджета Республики Казахстан, железная дорога уплачивает эту сумму за счет очередных перечислений в бюджет республики.

РАЗДЕЛ III Железнодорожные подъездные пути

64. К железнодорожным подъездным путям относятся пути, предназначенные для обслуживания отдельных предприятий, организаций, связанные с общей сетью железных дорог непрерывной рельсовой колеей и принадлежащие:
а) грузоотправителям, грузополучателям и другим хозяйствующим субъектам;
б) железным дорогам.

65. Примыкание железнодорожных подъездных путей к общей сети железных дорог республики разрешается Министерством транспорта и коммуникаций Республики Казахстан или по его поручению начальником железной дороги.
Строительство и реконструкция железнодорожных подъездных путей, а также устройств, предназначенных для погрузки, выгрузки и очистки вагонов, производятся по проекту, согласованному с начальником железной дороги примыкания, а при проектном объеме перевозок грузов 5 млн. тонн и более в год - с Министерством транспорта и коммуникаций Республики Казахстан.
Конструкция и состояние путевых устройств и технических сооружений железнодорожных подъездных путей должны соответствовать требованиям строительных норм и правил и обеспечивать пропуск вагонов с допустимой на сети железных дорог республики нормой технической загрузки, а при обслуживании железнодорожного подъездного пути локомотивами железной дороги - пропуск локомотивов, выделенных для этого железной дорогой.
Вновь построенные железнодорожные подъездные пути предприятий, учреждений, других организаций и хозяйствующих субъектов могут передаваться в ведение железной дороги или на техническое их обслуживание по договору с железной дорогой.
Сооружения и устройства на станциях примыкания, построенные в связи со строительством или реконструкцией железнодорожного подъездного пути, передаются в ведение железной дороги.

66. Работы по развитию действующих и по строительству новых железнодорожных станций, вызываемые примыканием вновь строящегося или строительством дополнительных производственных площадей существующего железнодорожного подъездного пути, должны быть предусмотрены в проектах и сметах на сооружение этих объектов и производиться соответствующими предприятиями, учреждениями, другими организациями и хозяйствующими субъектами за счет своих средств.

67. Открытие для постоянной эксплуатации построенного железнодорожного подъездного пути и подача на этот путь подвижного состава допускается после принятия приемочной комиссией законченного строительства и подготовленного к эксплуатации объекта, имеющего железнодорожные пути, и установления железной дорогой порядка обслуживания подъездного пути.
Каждый железнодорожный подъездной путь должен иметь технический паспорт, план подъездного пути, его продольный профиль и чертежи искусственных сооружений.
На подъездных путях со среднесуточным вагонооборотом 100 и более вагонов и на грузовых фронтах - 50 и более вагонов могут организовываться филиалы товарных контор на условиях договора.
Подача вагонов на железнодорожные подъездные пути в период их строительства может производиться на условиях временного соглашения, заключенного между отделением железной дороги и строительной организацией или предприятием, для которого строится подъездной путь.

68. Путевое развитие, сооружения и устройства железнодорожных подъездных путей должны соответствовать объему перевозок, технологии работы предприятия - ветвевладельца, обеспечивать ритмичную погрузку и выгрузку грузов, маневровую работу, рациональное использование вагонов и локомотивов.

69. Содержание железнодорожных подъездных путей, локомотивов и вагонов, принадлежащих грузоотправителю (грузополучателю), должны регламентироваться правилами, утвержденными руководителем этого предприятия, учреждения, организации и согласованными с начальником отделения железной дороги.
Принадлежащие предприятиям, учреждениям, другим организациям локомотивы и вагоны, выходящие на пути сети железных дорог Казахстана, сооружения и устройства, на которых обращается подвижной состав железных дорог республики, должны во всем соответствовать требованиям Правил технической эксплуатации железных дорог.
Порядок выхода на станцию примыкания локомотива, принадлежащего грузоотправителю (грузополучателю), устанавливается в соответствии с Инструкцией о порядке обслуживания и организации движения на подъездном пути и утверждается начальником отделения железной дороги.

70. Работники железнодорожных подъездных путей, предприятий, учреждений и организаций, связанные с движением поездов и маневровой работой на путях железной дороги, обязаны соблюдать Правила технической эксплуатации железных дорог, инструкции по движению поездов и по сигнализации, а работники, ответственные за погрузку и крепление грузов, - технические условия погрузки и крепления грузов. Проверка знаний проводится комиссией железных дорог в порядке и с периодичностью, устанавливаемой для работников железных дорог. Лица, не показавшие необходимый уровень знаний, к работе не допускаются.
При выполнении служебных обязанностей на путях железной дороги работники предприятий, учреждений и других организаций обязаны иметь при себе удостоверение установленного образца о результатах испытаний и точно выполнять распоряжения дежурного по станции, маневрового или станционного диспетчера.

71. Начальник станции, его заместитель, начальник грузового района станции, а также ревизоры и инспекторы железнодорожного транспорта имеют право проверять состояние безопасности движения, сохранность вагонного и контейнерного парка и железнодорожного хозяйства на железнодорожном подъездном пути.
При обнаружении на железнодорожном подъездном пути неисправностей, угрожающих безопасности движения и сохранности вагонного и контейнерного парка, подача вагонов на подъездной путь на основании распоряжения начальника станции или ревизора по безопасности движения должна быть прекращена до устранения неисправностей.
Ответственность за последствия закрытия подъездного пути лежит на предприятии, в ведении которого находится этот путь.

72. Взаимоотношения железной дороги с грузоотправителем (грузополучателем), имеющим железнодорожные пути, регулируются договором на эксплуатацию железнодорожного подъездного пути.
При наличии собственных локомотивов подача, уборка вагонов и маневровая работа на железнодорожных подъездных путях, принадлежащих грузоотправителям (грузополучателям), производится ими.
При отсутствии своего локомотива у грузоотправителя (грузополучателя) подача, уборка вагонов и маневровая работа производятся по договору локомотивом железной дороги.
Грузоотправитель, грузополучатель, транспортно-экспедиционное предприятие, выступающее от их имени, и железная дорога, имеют право на договорной основе вместо штрафа за сверхнормативный простой вагонов и задержку контейнеров, находящихся под грузовыми операциями или в ожидании их, установить плату за пользование вагонами, контейнерами, размер которой определяется железными дорогами в соответствии с порядком, предусмотренным в Правилах перевозок грузов.

73. Способ учета времени нахождения вагонов на железнодорожном подъездном пути устанавливается Правилами перевозок грузов.
При этом время нахождения на железнодорожном подъездном пути изотермических вагонов, цистерн, бункерных полувагонов, цементовозов, транспортеров и других специализированных вагонов учитывается отдельно.

74. Порядок обслуживания субклиентов, то есть грузоотправителей (грузополучателей), имеющих в пределах железнодорожного подъездного пути другого грузоотправителя (грузополучателя) свои склады или примыкающие к нему железнодорожные пути, устанавливается договором. Такой договор заключается непосредственно между субклиентом и грузоотправителем (грузополучателем), которому принадлежат подъездной путь и локомотивов, обслуживающий этот путь.
При обслуживании железнодорожного подъездного пути локомотивом железной дороги между железной дорогой и субклиентом заключается договор на подачу и уборку вагонов и все расчеты, связанные с материальной ответственностью, вызванной повреждением вагонов (контейнеров), а также их использованием на подъездных путях и станциях примыкания в ожидании подачи по причинам, зависящим от субклиента, производятся непосредственно между ними.
При обслуживании подъездного пути локомотивом ветвевладельца ответственность перед железной дорогой за использование, повреждение вагонов (контейнеров) у субклиента несет ветвевладелец подъездного пути. По отношению к субклиенту основной ветвевладелец имеет права, аналогичные правам, которые имеют железные дороги по отношению к основному ветвевладельцу, согласно настоящему Уставу.

75. Взаимоотношения железной дороги с предприятием, учреждением или организацией, имеющими свои прирельсовые склады и погрузочно-разгрузочные площадки на подъездных путях, принадлежащих железной дороге, регулируются договором на подачу и уборку вагонов.
Подача и уборка вагонов и маневровая работа на подъездных путях железной дороги производятся локомотивом железной дороги за плату, установленную на основании статьи 13 настоящего Устава.
Отчистка от мусора и снега, а также освещение этих путей в пределах территории предприятия, учреждения, организации и фронтов погрузки, выгрузки производятся средствами и за счет предприятия, учреждения, организации.

76. Договоры на эксплуатацию железнодорожного подъездного пути и на подачу и уборку вагонов разрабатываются с учетом технологий работы подъездного пути и станции примыкания, основанных на прогрессивных технических нормах.
При определении количества подач и интервалов между ними должны учитываться фронт погрузки и выгрузки и наибольшее количество вагонов в подаче.

77. Время простоя вагонов под погрузкой и выгрузкой при обслуживании железнодорожного подъездного пути локомотивом железной дороги исчисляется с момента фактической подачи вагонов к месту погрузки или выгрузки до момента получения станцией от грузоотправителя (грузополучателя) уведомления о готовности вагонов к уборке.
Время простоя вагонов (оборот) на железнодорожных подъездных путях предприятий, учреждений и организаций, обслуживаемых их локомотивами, исчисляется с момента передачи вагонов на выставочных путях.
Место и порядок производства приемо-сдаточных операций устанавливаются договором на эксплуатацию железнодорожного подъездного пути.
Охрана груженых и порожних вагонов на железнодорожных подъездных путях предприятий, учреждений и организаций, а также в пределах территории предприятия, организации и учреждения и у их фронтов погрузки, выгрузки на подъездных путях, принадлежащих железной дороге, осуществляется средствами и за счет предприятия, организации, учреждения - грузоотправителя (грузополучателя).
Предприятиям, учреждениям и организациям, а также железным дорогам запрещается использовать без надлежащего разрешения владельца (железной дороги или, соответственно, предприятия, учреждения, организации) вагоны и контейнеры для своих перевозок (включая внутренние технологические перевозки) или хранения в них грузов, а также занимать вагоны под погрузку без разрешения владельца. За несоблюдение этого требования сторона несет ответственность, установленную статьей 132 настоящего Устава.

78. Железная дорога с согласия грузоотправителя (грузополучателя) в отдельных случаях временно может использовать принадлежащий ему железнодорожный подъездной путь, а также часть принадлежащего железнодорожного подъездного пути в пределах территории грузоотправителя (грузополучателя) для производства маневровых работ, постановки подвижного состава и других целей.
При самовольном занятии железной дорогой этих путей железная дорога уплачивает владельцу подъездного пути штраф в двухкратном размере величин, установленных статьей 133 настоящего Устава, из расчета количества вагонов, занявших подъездной путь.
Если самовольное занятие подъездного пути приведет к нарушению нормального режима работы этих путей и в связи с этим к задержке вагонов, поданных предприятию сверх установленных сроков, на предприятие не может быть возложена ответственность за эту задержку.

79. Договоры на эксплуатацию железнодорожного подъездного пути, на подачу и уборку вагонов заключаются сроком на 5 лет.
В случае изменения технического оснащения, технологии работы станции или железнодорожного подъездного пути договор по требованию одной из сторон полностью или частично пересматривается до истечения срока его действия. Договоры на эксплуатацию железнодорожного подъездного пути и договоры на подачу и уборку вагонов подписываются:
а) при грузообороте до 50 вагонов в сутки - начальником отделения железной дороги (или по его поручению - начальником станции) и руководителем предприятия-грузополучателя (грузоотправителя);
б) при грузообороте свыше 50 вагонов в сутки - начальником железной дороги (или по его поручению - начальником отделения железной дороги) и руководителем предприятия-грузоотправителя (грузополучателя);
в) при наличии объединенных транспортных хозяйств для обслуживания предприятий, учреждений и организаций, действующих от их имени, - начальником железной дороги (или по его поручению начальником отделения) с руководителем объединенного транспортного хозяйства.

Разногласия по договорам на эксплуатацию железнодорожного подъездного пути и на подачу и уборку вагонов рассматриваются и решаются:
а) по подъездным путям со среднесуточным грузооборотом до 50 вагонов - начальником отделения железной дороги и руководителем предприятия, учреждения, организации-грузоотправителя (грузополучателя);
б) по подъездным путям со среднесуточным грузооборотом более 50 вагонов - начальником железной дороги и руководителем предприятия, учреждения, организации-грузоотправителя (грузополучателя).
При недостижении соглашения по договорам разногласия передаются на рассмотрение суда.
До разрешения спорных вопросов все взаимоотношения сторон регулируются условиями прежнего договора.
Вопросы, связанные с обеспечением безопасности движения и сохранностью вагонов и контейнеров, разрешаются начальником железной дороги.

80. Примыкание вновь строящихся железнодорожных подъездных путей к существующим железнодорожным подъездным путям допускается:
к подъездным путям, принадлежащим железной дороге, - с разрешения начальника железной дороги;
к подъездным путям, принадлежащим предприятиям, учреждениям, организациям, - с разрешения руководителя соответствующего предприятия, учреждения, организации по согласованию с начальником железной дороги.

РАЗДЕЛ IV Прямое смешанное сообщение с
другими видами транспорта

81. Железнодорожный транспорт осуществляет перевозки грузов во взаимодействии с водным (морским, речным) и автомобильным транспортом, организуя систему прямого смешанного сообщения.
Перевозка в прямом смешанном сообщении производится по единому транспортному документу, составляемому на весь путь следования груза.

82. Перевозка грузов в прямом смешанном сообщении производится на основании настоящего Устава и правил перевозок грузов в прямом смешанном сообщении.
В части, не предусмотренной настоящим разделом Устава и указанными Правилами, при перевозке грузов в прямом смешанном сообщении применяются нормы кодексов, уставов, правил, регулирующих перевозки на соответствующем виде транспорта.

83. В прямое смешанное сообщение включается:
а) все железнодорожные станции, открытые для операций по грузовым перевозкам;
б) морские и речные порты, пристани и автостанции по перечню, устанавливаемому Министерством транспорта и коммуникаций Республики Казахстан и межправительственными соглашениями. Порты, пристани и автостанции считаются включенными в прямое смешанное сообщение с момента телеграфного или письменного извещения об этом (с последующим опубликованием в сборниках Правил перевозок и тарифов).

84. Грузы, перевозимые наливом, лес, следующий по водным путям в плотах, а также взрывчатые и сильнодействующие ядовитые вещества к перевозке в прямом смешанном железнодорожно-водном сообщении не принимаются.
Перечень принимаемых к перевозке в прямом смешанном сообщении скоропортящихся, опасных грузов, грузов, требующих сопровождения проводниками грузоотправителей или грузополучателей, устанавливается Правилами перевозок грузов в прямом смешанном железнодорожно-водном сообщении.

85. Грузы, следующие в прямом смешанном железнодорожно-водном сообщении, взвешиваются в пунктах перевалки при передаче их с железнодорожного на водный транспорт или обратно по требованию стороны, принимающей груз:
на вагонных весах - железной дорогой;
на товарных весах - портом или пристанью.
Грузы в запломбированных крытых вагонах передаются в пунктах перевалки с проверкой исправности наложенных пломб и соответствия оттисков на них с данными, указанными в перевозочных документах.
Тарные и штучные грузы, перевозимые на открытом подвижном составе, прибывшие в исправной таре, передаются по количеству мест. При наличии признаков недостачи, порчи и повреждения грузы передаются по массе и состоянию.
Грузы, перевозимые в контейнерах, передаются с проверкой состояния контейнера и исправности пломбы.

86. Перевозка грузов в контейнерах и условия их взаимного использования в прямом смешанном железнодорожно-водном сообщении осуществляется в соответствии с Правилами перевозок грузов в этом сообщении и соглашениями между заинтересованными транспортными организациями.
Перечень пунктов, открытых для приема и выдачи грузов в контейнерах,объявляется соответствующей транспортной организацией, в ведении которой находится указанный пункт, с указанием принадлежности и предельной массы брутто контейнера.
Для перевозки грузов в прямом железнодорожно-водном сообщении могут быть использованы универсальные контейнеры, принадлежащие транспортным организациям, грузоотправителям и грузополучателям, в т.ч. иностранным. Возможность использования для перевозки грузов в прямых сообщениях специальных контейнеров предварительно согласовывается с органами управления заинтересованных видов транспорта.
Предоставление грузоотправителям контейнеров, находящихся в ведении железных дорог, для перевозок грузов по планам прямого смешанного железнодорожно-водного сообщения осуществляется на условиях арендного пользования с разрешения начальника железной дороги отправления или его заместителя.

87. Сроки начала и окончания приема грузов портами от железных дорог в пунктах перевалки при открытии и закрытии навигации устанавливаются морскими и речными пароходствами по согласованию с портами и сообщаются управлениям железных дорог перевалки.

88. Грузы, принятые станциями отправления до объявленного срока окончания приема их к перевозке водным транспортом и доставленные в пункты перевалки с соблюдением сроков доставки, принимаются портами перевалки от железных дорог беспрепятственно. При этом, в случае невозможности доставки грузов в пункты назначения водным транспортом в связи с прекращением навигации, порты обязаны запросить грузоотправителя, как поступить с грузом.
Грузы, принятые железной дорогой к перевозке после объявленного срока окончания приема грузов к перевозке водным транспортом или доставленные с просрочкой в пункт перевалки после закрытия навигации, могут сдаваться порту с его согласия на хранение. В этом случае железная дорога перевалки обязана запросить грузоотправителя, как поступить с грузом.

89. Грузы, следовавшие в прямом смешанном железнодорожно-водном сообщении и оставшиеся в портах (на пристанях) после закрытия навигации, должны быть погружены портом (пристанью) и отправлены по его заявке железной дорогой по назначению.
В таком же порядке железные дороги обязаны принять к перевозке грузы внутреннего и прямого водного сообщения, зазимовавшие в пути и направляемые грузовладельцами на железнодорожные станции назначения.
Срок доставки этих грузов соответственно увеличивается на время задержки груза в портах (пристанях).

90. Перевалочные работы при перегрузке грузов:
а) из судов и складов в вагоны, а также из вагонов в суда и склады выполняются портом (пристанью);
б) из вагонов и складов на автомобили, а также с автомобилей в вагоны и склады выполняются железной дорогой на условиях, изложенных в статье 38 настоящего Устава.

91. Оборудование вагонов и судов для перевалки и перевозки грузов в несколько ярусов, тяжеловесных, громоздких и длиномерных грузов, а также крепление грузов на железнодорожном подвижном составе и судах производится портом. Необходимые материалы для оборудования вагонов и судов и крепления грузов предоставляются грузоотправителем.
Стоимость произведенных портом (пристанью) работ, в т.ч. и затрат на материалы, включается в накладную для взыскания с грузополучателя. Указанные работы могут осуществляться железной дорогой по договору.
Оборудование вагонов печами для перевозки скоропортящихся грузов производится железной дорогой на условиях, изложенных в статье 41 настоящего Устава.

92. Железнодорожные пути в морских и речных портах (пристанях), предназначенные для перевозки грузов в прямом смешанном железнодорожно-водном сообщении, принадлежат железной дороге.
Строительство и реконструкция этих железнодорожных путей производится железной дорогой по проектам, согласованным с портом (пристанью).
Строительство и реконструкция складов, предназначенных для приема и отправления грузов, следующих в прямом смешанном железнодорожно-водном сообщении, производится портом (пристанью) по проектам, согласованным с управлением железной дороги.
Содержание и ремонт весов (кроме вагонных) на перевалочных пунктах производятся портом (пристанью). Содержание и ремонт вагонных весов производятся железной дорогой.

93. Условия работы припортовой станции и порта определяются узловым соглашением, заключаемым железной дорогой с пароходством (портом) сроком на 5 лет. В случае изменения технического оснащения, технологии работы порта или станции узловое соглашение по требованию одной из сторон может быть полностью или частично пересмотрено до истечения срока его действия.
Порядок разработки и заключения узловых соглашений устанавливается Правилами перевозок грузов в прямом смешанном железнодорожно-водном сообщении. Споры, вытекающие из узловых соглашений, рассматриваются судом.

94. Сроки доставки грузов определяются по совокупности перевозок железнодорожным и водным транспортом и исчисляются на основании действующих на железнодорожном и водном транспорте правил исчисления сроков доставки грузов.
В случаях доставки грузов с просрочкой против общего срока, полагающегося на данную перевозку по всем видам транспорта, ответственность за просрочку несет тот вид транспорта, которым была допущена задержка груза.

95. Плата за перевозку грузов в прямом смешанном железнодорожно-водном сообщении взыскивается в следующем порядке:
по отправкам с железной дороги:
а) на станции отправления - за протяжение железнодорожного пути всех железных дорог, участвующих в перевозке, при этом за железные дороги, по которым груз следует транзитом (включая и железную дорогу перевалки), оплата производится через экспедиторские организации;
б) в порту (пристани) назначения или перевалки - за протяжение всего водного пути;
по отправкам из портов (с пристаней):
а) в пункте отправления - за протяжение всего водного пути и через экспедиторские организации за протяжение пути по железным дорогам, по которым груз следует транзитом (включая и железную дорогу перевалки);
б) в пункте назначения - за протяжение железнодорожного пути.
За подачу и уборку вагонов в порты (пристани) сбор взыскивается на общем основании.

96. Расчеты между железными дорогами, пароходствами, портами, пристанями, автопредприятиями по перевозкам грузов в прямом смешанном сообщении осуществляются в соответствии с действующим законодательством и нормативными документами Национального Банка Республики Казахстан.

97. Учет выполнения плановой нормы перевалки, согласованной в установленном порядке, производится раздельно по грузам, передаваемым с железнодорожного на другой вид транспорта, и по грузам, передаваемым с другого вида транспорта на железнодорожный.
Формы учетных карточек и порядок их составления устанавливаются Правилами перевозок грузов в прямом смешанном железнодорожно-водном сообщении.

98. За невыполнение согласованного объема перевалки грузов железные дороги (станции), порты, пристани несут материальную ответственность в виде штрафа в следующих размерах:
по грузам, перевозки которых планируются в универсальных и специализированных вагонах (кроме рефрижераторных и транспортеров) - по 675 тенге за вагон, независимо от рода и осности;
по грузам, планируемым в рефрижераторных вагонах и транспортерах, - по 1350 тенге за вагон независимо от количества осей;
по грузам, планируемым в контейнерах:
массой брутто до 5 тонн включительно - 68 тенге за контейнер;
массой брутто 10 тонн - 135 тенге за контейнер;
массой брутто 20 тонн - 270 тенге за контейнер;
массой брутто 30 тонн - 405 тенге за контейнер.
Порядок подачи груженых или порожних вагонов по среднесуточной или сгущенной на данные сутки норме перевалки, штрафы за невыполнение этих норм и условия расчета за невыполнение плана перевалки устанавливаются железной дорогой и пароходством (портом) в узловом соглашении или договоре, в том числе при обработке судов по прямому варианту.
При сверхнормативном простое вагонов и судов под погрузкой и выгрузкой в порту пароходство (порт, пристань) и железная дорога несут ответственность, предусмотренную статьей 133 настоящего Устава.

99. В случае отправления грузоотправителем в смешанном сообщении грузов с нарушением требований государственных стандартов и иных нормативно-технических документов, предъявляемых к упаковке и маркировке грузов, повлекшего по этой причине простой в пунктах перевалки вагонов и контейнеров и задержку передачи грузов с одного вида транспорта на другой, грузоотправитель несет ответственность за все время простоя вагона, контейнера в ожидании передачи в порт в порядке, установленном статьями 133, 134 настоящего Устава.

100. Ответственность за сохранность груза до момента фактической передачи лежит на сдающей стороне, а после фактической передачи - на принимающей стороне.
Охрана принятых от железной дороги груженых и порожних вагонов и контейнеров в портах (на пристанях) производится средствами и за счет порта (пристани).
Ответственность железных дорог и предприятий других видов транспорта за сохранность грузов, принятых к перевозке в прямом смешанном сообщении, определяется кодексами, уставами, правилами, действующими на соответствующем виде транспорта.
При установлении виновности железных дорог, пароходств, портов, пристаней, автопредприятий в утрате, недостаче, порче или повреждении груза ответственность несут соответственно железные дороги, пароходства, порты, пристани, автопредприятия.

РАЗДЕЛ V
Перевозки пассажиров, багажа,
грузобагажа и почты

101. Железные дороги должны обеспечивать безопасность проезда пассажиров при пользовании железнодорожным транспортом, необходимые удобства для пассажиров, качественное обслуживание их на вокзалах и в поездах, своевременную перевозку и сохранность багажа пассажиров.
Для этих целей железные дороги обязаны обеспечивать движение всех пассажирских поездов по расписанию.
Пассажирские вагоны, вокзалы и другие сооружения, предназначенные для обслуживания пассажиров, должны содержаться в исправном техническом состоянии и соответствовать санитарным требованиям.

102. Поезда, предназначенные для перевозки пассажиров, делятся на:
скоростные, скорые и пассажирские - в зависимости от скорости движения;
дальние, местные и пригородные - в зависимости от расстояния следования;
фирменные - с повышенным качеством обслуживания пассажиров.
Классификация поездов осуществляется в порядке, установленном Министерством транспорта и коммуникаций Республики Казахстан.

103. Станции, открытые для выполнения операций, связанных с перевозками пассажиров и багажа, должны соответствовать требованиям, обеспечивающим выполнение этих операций.
Вокзалы должны иметь билетные кассы. В зависимости от размеров перевозок на вокзалах оборудуются помещения для приема и выдачи багажа, камера хранения ручной клади, залы ожидания, справочные бюро, комнаты отдыха транзитных пассажиров, матери и ребенка, рестораны и буфеты, помещения для культурно-бытового и санитарно-гигиенического обслуживания пассажиров (почта, телеграф, радиоузлы, парикмахерские, пункты медицинской помощи и т.п.).
Для удобства пассажиров и повышения их безопасной посадки, высадки и перехода на станциях сооружаются платформы с навесами или павилионами, переходные тоннели или мосты.
Привокзальные площадки должны быть благоустроены и отвечать требованиям удобного и безопасного передвижения пешеходов и городского транспорта.
Благоустройство привокзальных площадей возлагается на местные органы исполнительной власти.
Строительство и реконструкция зданий железнодорожных вокзалов, станций, пассажирских платформ и иных объектов по обслуживанию пассажиров производится за счет республиканского и местного бюджетов, а также средств железных дорог и добровольных взносов заинтересованных юридических и физических лиц.

104. На вокзалах пассажиры должны быть обеспечены своевременной и достоверной информацией о времени отправления и прибытия пассажирских поездов, стоимости проезда пассажиров и перевозки багажа, о времени работы билетных и багажных касс, расположении вокзальных помещений, а также перечне оказываемых населению услуг.

105. Договором на перевозку пассажира является проездной документ, а на перевозку багажа - багажная квитанция.
В соответствии с договором железная дорога обязуется провести пассажира и его багаж в пункт назначения, предоставив пассажиру место в поезде согласно купленному проездному документу, а пассажир обязуется уплатить за проезд по установленному тарифу, а при сдаче багажа - и за провоз багажа.
Каждый пассажир обязан иметь проездной документ, а железная дорога обязана обеспечить его продажу до указанной пассажиром станции назначения по маршруту следования поезда.
Формы проездных документов, организацию их продажи и сроки годности устанавливает Министерство транспорта и коммуникаций Республики Казахстан.
Утерянные и испорченные пассажирами проездные документы не возобновляются и уплаченные за них деньги не возвращаются.

106. Камеры хранения на вокзалах независимо от наличия проездных документов осуществляют прием и хранение ручной клади и багажа пассажиров, кроме предметов и веществ, запрещенных к хранению Правилами перевозок пассажиров, багажа и грузобагажа.

107. Пассажир имеет право:
а) приобрести проездной документ в любой поезд и любой вагон до названной им станции назначения, открытой для пассажирских операций, по маршруту следования поезда;

б) провозить с собой бесплатно одного ребенка в возрасте не свыше 7 лет, если он не занимает отдельного места, и с оплатой по детскому тарифу детей в возрасте от 7 до 15 лет (за исключением международных перевозок);

в) провозить с собой (не считая мелких вещей) бесплатно ручную кладь не свыше 36 кг (на один полный и детский билет), размер которой по сумме трех измерений не превышает 200 см;

г) сдавать к перевозке багаж по проездному документу общим весом не более 100 кг за плату по установленному тарифу перевозки багажа;

д) делать остановку в пути с продлением срока годности проездного документа не более чем на 10 суток, кроме пригородных поездов;

е) продлить срок годности проездного документа (кроме пригородного):
в случае болезни в пути - на все время болезни (по предъявлению справки лечебного учреждения);
в случае непредоставления пассажиру места в поезде - на время до отправления следующего поезда, в котором пассажиру будет предоставлено место;

ж) выехать с поездом, отходящим ранее того поезда, на который взят билет, сделав в проездных документах необходимую отметку в кассе станции;

з) при опоздании на поезд (кроме пригородного) в течение 3 часов, а вследствие болезни или несчастного случая - в течение 3 суток с момента отправления поезда, на который был приобретен проездной документ, возобновить действие этого проездного документа на другой поезд, доплатив стоимость плацкарты, или получить обратно стоимость проезда за вычетом стоимости плацкарты;

и) при возврате неиспользованных проездных документов в кассу железнодорожной станции:
не позднее чем 24 часа до отправления поезда получить полную стоимость проезда;
менее чем за 24 часа, но не позднее чем за 6 часов до отправления поезда, получить стоимость билета и 50 процентов стоимости плацкарты;
менее чем за 6 часов до отправления поезда получить стоимость билета. Стоимость плацкарты в этом случае не выплачивается.
При возврате проездных документов на обратный выезд в пунктах их приобретения не позднее чем за трое суток до отправления поезда пассажиру выплачивается полная стоимость проезда, а при возврате позднее этого срока, но до отправления поезда - стоимость проезда за вычетом стоимости плацкарты. При возврате проездных документов на обратный выезд в пунктах обратного отправления действуют условия, аналогичные возврату прямых проездных документов;

к) при прекращении поездки в пути следования получить обратно стоимость проезда (кроме стоимости плацкарты) за непроследованное расстояние. Возврат денег производится в порядке, предусмотренном Правилами перевозок пассажиров, багажа и грузобагажа.
Занятие пассажиром в пути следования свободного места в вагоне более высокой категории осуществляется в порядке, установленном Правилами перевозок пассажиров, багажа и грузобагажа.

108. Железные дороги осуществляют продажу проездных документов предприятиям, учреждениям, организациям по их предварительным заявкам для перевозки отдельных групп пассажиров.
При возврате предприятиями, учреждениями и организациями приобретенных ими по указанным заявкам проездных документов в кассу железнодорожной станции менее чем за 7 суток до отправления поезда, но не позднее чем за 3 суток до отправления поезда, удерживается 50 процентов стоимости плацкарты, а при возврате проездных документов позднее чем за 3 суток до отправления поезда стоимость плацкарты удерживается полностью.
Удержание сумм из стоимости проезда независимо от сроков возврата проездных документов (но до отправления поезда) не производится при отмене поезда или задержке его отправления из пункта начала следования пассажиров более чем на один час, при несостоявшейся поездке из-за непредоставления им указанных в проездном документе мест и несогласии воспользоваться другими местами, при болезни пассажира.
При прекращении поездки в пути следования в связи с перерывом движения поездов, по обстоятельствам, не зависящим от железной дороги, пассажирам возвращается стоимость проезда за непроследованное расстояние, а по обстоятельствам, зависящим от железной дороги, стоимость проезда возвращается в полном размере.
Прием от предприятий, учреждений и организаций заявок на продажу проездных документов для перевозки отдельных групп пассажиров, а также выплаты стоимости возвращенных им проездных документов осуществляются в порядке, установленном Министерством транспорта и коммуникаций Республики Казахстан.

109. В случае непредоставления места в вагоне согласно купленному проездному документу железная дорога обязана предоставить пассажиру при его согласии место в другом вагоне, хотя бы и более высокой категории, без взимания доплаты. Если пассажиру предоставлено место, оплачиваемое ниже стоимости купленного им проездного документа, ему возвращается разница в стоимости проезда.

110. Пассажиры обязаны соблюдать общественный порядок, правила пользования пассажирскими вагонами и вокзальными помещениями и бережно относиться к имуществу железнодорожного транспорта.

111. Железная дорога обязана по предъявлению пассажиром проездного документа принять к перевозке багаж и отправить его в ближайшем поезде соответствующего назначения, в котором имеется багажный вагон. По заявлению пассажира багаж может быть отправлен по другому маршруту, не указанному в проездном документе.
В удостоверение приема багажа к перевозке пассажиру выдается багажная квитанция, в которой указываются дата и номер поезда отправления багажа.
Пассажир может при сдаче багажа объявить его ценность с уплатой сбора согласно тарифу. Перевозка грузобагажа осуществляется в порядке, установленном Правилами перевозок грузов, пассажиров, багажа и грузобагажа.

112. К перевозке багажом от пассажира принимаются такие вещи и предметы, которые по своим размерам, упаковке и свойствам могут быть без затруднений погружены и размещены в багажном вагоне и не могут причинить вреда багажу других пассажиров.
Перечень легковоспламеняющихся и других опасных грузов, запрещенных к перевозке багажом, а также требования к весу и упаковке багажа, устанавливаются Правилами перевозок пассажиров, багажа и грузобагажа по железным дорогам.

113. Срок доставки багажа определяется временем следования до станции назначения поезда, с которым был отправлен багаж (статья 111).
Если багаж следует по маршруту с перегрузкой в пути, то срок доставки багажа определяется временем следования по данному маршруту согласованных поездов с добавлением одних суток на каждую перегрузку.

114. Пассажир имеет право считать багаж утраченным и потребовать возмещения его стоимости, если багаж не прибудет на станцию назначения по истечении 7 суток после окончания срока доставки багажа.

115. Багаж выдается на станции назначения предъявителю багажной квитанции. Выдача багажа производится в течение всего времени, когда станция открыта для операций по пассажирским перевозкам. За хранение багажа взыскивается сбор.

116. Багаж, не востребованный в течение 60 дней, подлежит передаче местным торгующим организациям для продажи в порядке, установленном статьями 61 и 63 настоящего Устава.
Забытые и найденные на вокзалах и в поездах вещи пассажиров реализуются в порядке, предусмотренным Правилами перевозок пассажиров, багажа и грузобагажа. Средства в размере 50 процентов, вырученные за реализацию указанного багажа, остаются в распоряжении железной дороги, остальные вносятся в республиканский бюджет.

117. Почтовые перевозки осуществляются в почтовых вагонах, включаемых в поезда, перечень которых устанавливается Министерством транспорта и коммуникаций Республики Казахстан.

118. Железные дороги по договору обязаны выделять в железнодорожных вокзалах помещения, предназначенные для обслуживания пассажиров почтовой, телеграфной и телефонной связью, для продажи периодической печати, а для обеспечения перевозки почты предоставлять на крупных железнодорожных узлах для отделений перевозки почты помещения с необходимыми сооружениями.

119. Строительство помещений, специально предназначенных для отделений перевозки почты, вне основных зданий вокзалов, а также специальных тупиков, железнодорожных подъездных путей, тоннелей, сортировочных площадок, платформ и т.п., необходимых для обработки почты, производится строительными организациями за счет средств Государственной почты.
Участки для строительства этих помещений должны отводиться в непосредственной близости от зданий вокзалов, с обеспечением выхода на перрон.

120. Порядок перевозки почты по железным дорогам устанавливается Министерством транспорта и коммуникаций Республики Казахстан.

121. Ответственность железных дорог за утрату, повреждение или задержку перевозимой почты определяется действующим законодательством по вопросам почты.

РАЗДЕЛ VI Ответственность железных дорог, грузоотправителей,
грузополучателей и пассажиров

122. За невыполнение плана перевозок железные дороги и грузоотправители несут имущественную ответственность в виде штрафа в следующих размерах:
по грузам, перевозки которых планируются в универсальных и специализированных вагонах (кроме рефрижераторных и транспортеров) - по 675 тенге за вагон, независимо от рода и осности;
по грузам, планируемым в рефрижераторных вагонах и транспортерах, - по 1350 тенге за вагон, независимо от количества осей;
по грузам, планируемым в контейнерах:
массой брутто до 5 тонн включительно - 68 тенге за контейнер;
массой брутто 10 тонн - 135 тенге за контейнер;
массой брутто 20 тонн - 270 тенге за контейнер;
массой брутто 30 тонн - 405 тенге за контейнер.
Железная дорога несет ответственность за неподачу вагонов и контейнеров, кроме случаев, когда неподача вагонов и контейнеров произошла по вине грузоотправителя.
Грузоотправитель несет ответственность за невыполнение плана перевозок в случаях:
неиспользования поданных под погрузку вагонов и контейнеров;
отказ от предусмотренных планом вагонов и контейнеров;
неиспользования вагонов и контейнеров, простаивающих на станции в ожидании подачи под погрузку и выгрузку по вине грузоотправителя.
Грузоотправитель несет также ответственность за невыполнение плана перевозок грузов по дорогам и станциям назначения, в том числе в случаях, когда согласованный план перевозок в целом выполнен, в размерах:
270 тенге за вагон, независимо от рода и осности;
120 тенге за контейнер массой брутто от 20 тонн до 30 тонн включительно;
40 тенге за контейнер массой брутто 10 тонн;
20 тенге за контейнер массой брутто до 5 тонн включительно.
За необеспечение погрузки маршрута - 1000 тенге за маршрут.
Такую же ответственность несут железная дорога и грузоотправитель за невыполнение обязательств по сверхплановой и внеплановой перевозке грузов по заявкам грузоотправителя, принятым железной дорогой.
При перевозке грузов по железнодорожным линиям узкой колеи размеры штрафа за невыполнение плана перевозок грузов в вагонах устанавливаются Министерством транспорта и коммуникаций Республики Казахстан.

123. Грузоотправитель освобождается от уплаты штрафа за невыполнение плана перевозок:
а) по причине явлений стихийного характера (наводнение, землетрясение, оползни, смерчи, тайфуны, заносы и т.п.), которые вызвали перерыв движения на железнодорожном подъездном пути или при которых в соответствии с действующими положениями запрещено производить погрузочно-разгрузочные работы;
б) при запрещении и прекращении или ограничении погрузки грузов в соответствии со статьей 48 настоящего Устава;
в) при неиспользовании вагонов (контейнеров), поданных грузоотправителю сверх плановой нормы в порядке сгущения погрузки без предварительного согласия грузоотправителя;
г) при восполнении грузоотправителем в течение данной календарной декады недогруза, допущенного им в отдельные дни этой декады;
д) при восполнении грузоотправителем в течение первой или соответственно второй половины месяца недогруза нефти и нефтепродуктов, допущенных им в отдельные дни данной половины месяца, если отгрузка этих грузов производится с наливных станций нефтепродуктов или пунктов перевалки.
В случае, когда грузоотправитель в результате уплотненной загрузки вагонов (контейнеров) использовал меньшее количество вагонов (контейнеров), чем предусмотрено планом, штраф за недогруз соответствующего количества вагонов (контейнеров) не взыскивается.
В случае, когда грузоотправитель предупредил станцию о неиспользовании вагонов (контейнеров) не менее чем за двое суток до дня погрузки, сумма штрафа уменьшается на одну треть.

124. Железная дорога освобождается от уплаты штрафа за невыполнение плана перевозок:
а) по причине явлений стихийного характера (наводнение, землетрясение, оползни, смерчи, тайфуны, заносы и т.п.), при которых невозможно было подать вагоны и контейнеры под погрузку, а также иных препятствий, нарушающих работу транспорта по не зависящим от железных дорог причинам;
б) при запрещении и прекращении или ограничении погрузки грузов в соответствии со статьей 48 настоящего Устава;
в) при задержке грузоотправителем вагонов, контейнеров под выгрузкой и очисткой. В этом случае железная дорога освобождается от уплаты штрафа за неподачу данному грузоотправителю того количества вагонов, контейнеров, которое было задержано им по этим причинам и физически не могло быть подано под погрузку;
г) при восполнении железной дорогой в течение данной календарной декады неподачи вагонов, контейнеров, допущенной ею за отдельные дни этой декады;
д) при восполнении железной дорогой в течение первой или соответственно второй половины месяца недогруза нефти и нефтепродуктов, допущенные ею в отдельные дни данной половины месяца, если отгрузка этих грузов производится с наливных станций нефтепродуктов или пунктов перевалки.

125. Порядок и сроки расчетов за невыполнение плана перевозок устанавливаются Правилами перевозок грузов.

126. Железная дорога несет ответственность за сохранность груза с момента принятия его к перевозке и до выдачи грузополучателю, если не докажет, что утрата, недостача, порча или повреждение груза произошли вследствие обстоятельств, которые железная дорога не могла предотвратить и устранение которых от нее не зависело.

127. Железная дорога освобождается от ответственности за утрату, порчу, недостачу или повреждение принятого к перевозке груза, если утрата, порча, недостача или повреждение принятого к перевозке груза произошли:
а) по вине грузоотправителя или грузополучателя;
б) вследствие особых естественных свойств груза, а также вследствие сдачи груза к перевозке без указания в накладной его особых свойств, требующих особых условий или мер предосторожности для сохранения груза при перевозке или хранении;
в) по причинам, связанным с погрузкой или выгрузкой грузов в крытые вагоны, контейнеры, если погрузка или выгрузка производилась средствами отправителя или получателя;
г) вследствие естественных причин, связанных с перевозкой грузов на открытом подвижном составе;
д) при перевозке груза в сопровождении проводника грузоотправителя или грузополучателя;
е) вследствие таких недостатков тары или упаковки, которые не могли быть замечены по наружному виду при приеме грузов к перевозке или применения тары, не соответствующей свойствам груза или установленным стандартам, при отсутствии следов повреждения тары в пути;
ж) вследствие неправильности, неточности или неполноты сведений, указанных грузоотправителем в накладной;
з) вследствие естественной убыли массы груза в пределах установленных норм;
и) вследствие порчи скоропортящихся грузов при соблюдении при перевозке срока транспортабельности и температурного режима.
В указанных случаях железная дорога несет ответственность, если грузополучатель докажет вину железной дороги в несохранной перевозке.

128. Железная дорога возмещает утрату, порчу, недостачу, повреждение груза из расчета цены с учетом налога на добавленную стоимость, указанной грузоотправителем в счете, договоре-контракте на поставку груза.
Наряду с возмещением стоимости утраченного или недостающего груза железная дорога возмещает взысканную за этот груз провозную плату пропорционально количеству утраченного, недостающего груза.
Если стоимость полностью или частично утраченного, испорченного или поврежденного груза не может быть определена указанным порядком, то она устанавливается экспертизой, проводимой в соответствии с Правилами перевозок грузов.
В случае перевозки груза с объявленной ценностью железная дорога возмещает утрату, порчу, недостачу или повреждение в размере объявленной ценности или доли объявленной ценности, соответствующей утраченной, испорченной, недостающей или поврежденной части груза, а также сбор или часть сбора за объявление ценности.
Указанный размер возмещения не должен превышать:
суммы возмещения за полную утрату груза, если вследствие порчи и повреждения обесценен весь груз данной отправки;
суммы возмещения за утрату обесцененной части груза, если вследствие повреждения обесценена только часть груза данной отправки.

129. За просрочку в доставке груза, в том числе и при перевозке в прямом смешанном сообщении за железнодорожную часть пути, железная дорога уплачивает грузополучателю штраф, если не докажет, что просрочка произошла не по ее вине, в размере 5 процентов платы за перевозку за каждые сутки просрочки, но не свыше 50 процентов платы за перевозку.
В таком же размере взыскивается с железной дороги штраф за просрочку в доставке порожних вагонов, принадлежащих грузоотправителю, грузополучателю или арендованных ими.

130. Грузоотправитель и грузополучатель имеют право считать груз утраченным и потребовать возмещение за утрату груза, если этот груз не был выдан грузоотправителю по его требованию в течение 7 дней по истечении срока доставки, а при перевозке груза в прямом смешанном сообщении - по истечении 30 дней со дня приема груза к перевозке.
Однако, если груз прибыл по истечении указанных выше сроков, грузополучатель обязан принять груз и возвратить сумму, выплаченную ему железной дорогой за утрату груза. В этом случае груз выдается железной дорогой на общих основаниях.

131. За предъявление груза, запрещенного к перевозке, или груза, требующего при перевозке особых мер предосторожности, с неправильным указанием в железнодорожной накладной наименования или свойства груза, с грузоотправителя помимо взыскания причиненных железной дороге убытков взыскивается штраф в размере пятикратной провозной платы по наивысшему тарифу за все расстояние перевозки.

132. За использование без разрешения железной дороги грузоотправителем, грузополучателем, предприятием, которому принадлежит подъездной путь, вагонов и контейнеров общественного парка для своих внутренних перевозок они уплачивают железной дороге штраф в десятикратном размере величин, установленных в статьях 133, 134 настоящего Устава.
Указанный штраф взыскивается независимо от штрафа за простой вагонов и задержку контейнеров или платы за пользование ими.

133. За задержку свыше установленных сроков вагонов (простой), поданных под погрузку, выгрузку или перегрузку средствами грузоотправителя, грузополучателя (простой вагонов), с грузоотправителя или грузополучателя, а также за задержку вагонов на строящихся железнодорожных линиях и на станциях, к которым примыкают эти линии, с предприятия или организации, осуществляющей это строительство, взыскивается штраф.
При простое универсальных вагонов (крытых, полувагонов, платформ) штраф взыскивается в следующих размерах:
8 тенге за вагон в час - при простое от 1 до 6 часов;
16 тенге за вагон в час - при простое от 7 до 12 часов;
24 тенге за вагон в час - при простое от 13 до 18 часов;
40 тенге за вагон в час - при простое свыше 18 часов.
Простой до 15 минут в расчет не принимается, простой 15 минут и более принимается за полный час.
При простое цистерн, цементовозов, транспортеров, бункерных полувагонов, минераловозов и других специализированных вагонов (кроме рефрижераторных) размер штрафа увеличивается в два раза, при простое рефрижераторных вагонов - в три раза.
В тех же размерах взыскивается штраф за простой вагонов на станции назначения в ожидании подачи их под выгрузку, перегрузку по причинам, зависящим от грузополучателя, владельца железнодорожного подъездного пути.
При простое на путях железных дорог вагонов, принадлежащих грузоотправителям, грузополучателям или арендованных ими штраф за простой взыскивается в размере 50 процентов.
За задержку свыше установленных сроков под погрузкой, выгрузкой или перегрузкой части вагонов рефрижераторного поезда или рефрижераторной секции штраф за простой взыскивается с грузоотправителя, грузополучателя как за вагоны, задержанные под погрузкой, выгрузкой или перегрузкой, так и за вагоны поезда или секции, простаивающие в ожидании окончания грузовых операций.

Штраф за простой вагонов взыскивается независимо от штрафа за невыполнение плана перевозок грузов.
При этом указанные выше штрафы не взыскиваются с грузоотправителей, грузополучателей, работающих с железными дорогами, по плате за использование вагонов на договорной основе, предусмотренной статьей 72 настоящего Устава.
При перегрузке грузов, в том числе импортных, из судна непосредственно в вагон за простой стоящего у причала судна из-за неподачи по вине железной дороги вагонов в количестве, указанном в суточной заявке порта (пристани), согласованной в порядке, предусмотренном узловым соглашением, а также из-за неподачи их в сроки, установленные в этом соглашении, железная дорога уплачивает порту (пристани) штраф. За простой самоходного судна взыскивается штраф в размере 5,5 тенге в сутки и за простой несамоходного судна - 2,75 тенге за каждую тонну не перегруженного из судна груза, за простой рефрижераторного судна размер штрафа увеличивается в два раза.

134. За задержку контейнеров свыше установленных сроков грузоотправители и грузополучатели, а также за задержку контейнеров на строящихся железнодорожных линиях и на станциях, к которым примыкают эти линии, предприятия или организации, осуществляющие это строительство, уплачивают штраф в размере:
12 тенге в час за контейнер массой брутто 30 тонн;
8 тенге в час за контейнер массой брутто 20 тонн;
4 тенге в час за контейнер массой брутто 10 тонн;
2 тенге в час за контейнер массой брутто 5 тонн;
1 тенге в час за контейнер массой брутто 3 тонны;
0,5 тенге в час за контейнер массой брутто менее 3 тонн.
Штраф за задержку контейнеров взыскивается независимо от штрафа за невыполнение плана перевозок грузов в контейнерах.
При этом указанные выше штрафы не взыскиваются с грузоотправителей, грузополучателей, работающих с железными дорогами, по плате за использование контейнеров на договорной основе, предусмотренной статьей 72 настоящего Устава.

135. Грузоотправитель и грузополучатель освобождаются от уплаты штрафа за простой вагонов и задержку контейнеров:
а) если простой вагонов или задержка контейнеров произошли по причине явлений стихийного характера, вызвавших перерыв движения на железнодорожном подъездном пути, а также по причине явлений стихийного характера или аварии на предприятии, в результате которых в соответствии с действующими положениями запрещено производить погрузочно-разгрузочные работы;
б) в случае подачи железной дорогой вагонов (контейнеров) в количестве, превышающем максимальную перерабатывающую техническую способность погрузочных и выгрузочных пунктов грузоотправителя, грузополучателя.

136. В случае, если подача грузоотправителю по его заявке порожних специализированных вагонов для погрузки грузов, предусмотренных планом и заявкой, задерживается по причинам, зависящим от грузоотправителя, последний за все время задержки вагонов на станции погрузки несет имущественную ответственность, предусмотренную статьей 133, или вносит плату на основании статьи 72 настоящего Устава. Если грузоотправитель уведомит станцию об отказе использовать эти вагоны, указанная плата или штраф начисляются до момента получения станцией такого уведомления.
При отказе грузоотправителя от загрузки прибывших в соответствии с его заявкой на станцию погрузки порожних специализированных вагонов и невозможности использования их в течение отчетных суток на данной станции другими грузоотправителями железной дорогой взыскивается с него, кроме штрафа за невыполнение плана перевозок грузов, плата по тарифу за пробег этих вагонов от станции, с которой они были отправлены, до станции погрузки, но не более чем за 300 километров.

137. За нарушение грузоотправителем нормативных требований по поставке продукции на экспорт, повлекшее по этой причине задержку органами таможенного, пограничного или других видов контроля вагонов и контейнеров с экспортными грузами на пограничных и припортовых станциях, а также отказ в приеме их по указанным причинам морскими, речными портами или иностранными железными дорогами грузоотправитель несет ответственность в виде штрафа в размере 10 тыс. тенге за вагон и 4 тыс. тенге за контейнер.
При этом сторона, виновная в вынужденном сверхнормативном простое вагонов, контейнеров на станции, несет ответственность, предусмотренную статьями 133, 134 настоящего Устава.

138. За перегруз вагона, контейнера сверх грузоподъемности (вместимости) грузоотправитель уплачивает штраф в размере пятикратного тарифа за перевозку данного груза.
Грузоотправитель возмещает железной дороге также убытки в случаях аварийной ситуации, возникших вследствие перегруза вагона, контейнера сверх допускаемых норм.

139. Подача под погрузку неочищенного подвижного состава и контейнеров допускается с согласия грузоотправителя, порта, пристани, а также предприятия или организации, осуществляющей строительство железнодорожной линии. В этом случае железная дорога уплачивает штраф в размере 200 тенге за обыкновенный вагон, 400 тенге за специальный вагон и 100 тенге за контейнер в пользу грузоотправителя, порта, пристани, а также предприятия или организации, осуществляющей строительство железнодорожной линии, которые обязаны очистить и загрузить эти вагоны и контейнеры. На очистку вагонов и контейнеров грузоотправителю, порту, пристани, а также предприятию или организации, осуществляющей строительство железнодорожной линии, предоставляется время, определяемое по согласованию сторон.
В случае сдачи после выгрузки (слива) неочищенного подвижного состава и контейнеров грузополучатель, порт, пристань, а также предприятие или организация, осуществляющие строительство железнодорожной линии, уплачивают в пользу железной дороги штраф в тех же размерах.

140. При повреждении или утрате представленных железной дорогой подвижного состава или контейнеров, съемных перевозочных приспособлений и средств пакетирования грузоотправитель, грузополучатель, порт, пристань, а также другое предприятие, организация, в том числе осуществляющее строительство железнодорожной линии, обязаны их отремонтировать или уплатить железной дороге штраф в размере пятикратной стоимости поврежденных (утраченных) частей подвижного состава, контейнеров, съемных перевозочных приспособлений и средств пакетирования по ценам их приобретения на момент повреждения или утраты.
Грузоотправитель, грузополучатель, порт, пристань, а также другое предприятие, организация, в том числе осуществляющие строительство железнодорожной линии, возмещает убытки, понесенные железной дорогой вследствие повреждения подвижного состава, контейнеров, в части, не покрытой штрафом или стоимостью ремонта.

141. При повреждении железной дорогой подвижного состава или контейнеров, принадлежащих предприятиям, учреждениям, организациям, железная дорога обязана их отремонтировать или уплатить их владельцу штраф в размере пятикратной стоимости ремонта поврежденных (утраченных) частей подвижного состава или контейнеров, а также возместить убытки, понесенные владельцем подвижного состава, контейнеров вследствие их повреждения в части, не покрытой штрафом или стоимостью ремонта.
Порядок замены поврежденного или утраченного железной дорогой арендованного подвижного состава предусматривается в договоре об аренде.
За утраченные железной дорогой вагоны, контейнеры, принадлежащие предприятиям, организациям или учреждениям, железная дорога по их требованию обязана предоставить соответствующие вагоны, контейнеры во временное бесплатное пользование, а по истечении 3 месяцев передать вагоны, контейнеры взамен утраченных.

142. В случае длительных простоев порожних вагонов, принадлежащих грузоотправителям, грузополучателям или арендованных ими, железная дорога по договору аренды с владельцем (арендатором) может использовать эти вагоны для перевозки грузов в попутном направлении, а также в районы курсирования.
При самовольном занятии железной дорогой вагонов и контейнеров, принадлежащих грузоотправителям, грузополучателям или арендованных ими, железная дорога уплачивает им штраф в десятикратном размере величин, установленных в статьях 133, 134 настоящего Устава.
Указанный штраф взыскивается независимо от штрафа за простой вагонов, контейнеров или платы за пользование ими.

143. По прибытии груза на станцию назначения вся полнота прав и обязанностей по договору перевозки переходит к грузополучателю, уведомленному станцией о прибытии груза в его адрес.
При этом грузополучатель вправе потребовать от грузоотправителя возмещения размеров штрафов, сборов, а также расходов и убытков, связанных с перевозкой, выплаченных железной дороге вследствие неправильных действий грузоотправителя.
Если груз был адресован грузополучателю, которого не оказалось в районе станции назначения, ответственность перед железной дорогой по окончательным расчетам за данную перевозку несет грузоотправитель.

144. За задержку свыше 15 минут по вине железной дороги подачи вагонов под погрузку и выгрузку против сроков, предусмотренных договором на эксплуатацию железнодорожного подъездного пути или договором на подачу и уборку вагонов, железная дорога уплачивает грузоотправителю или грузополучателю штраф в размере 8 тенге за вагон в час.
За задержку свыше 15 минут по вине железной дороги уборки вагонов с мест погрузки и выгрузки на железнодорожных подъездных путях в случае, когда подача и уборка вагонов производятся локомотивом железной дороги, или приема вагонов с железнодорожных подъездных путей железная дорога уплачивает грузоотправителю, грузополучателю штраф в размере, предусмотренном статьей 133 настоящего Устава.
Этот штраф начисляется за все время задержки с момента истечения срока за уборку вагонов, предусмотренного договором на эксплуатацию железнодорожного подъездного пути или договором на подачу и уборку вагонов.
Задержка свыше 15 минут принимается за полный час.

145. Железная дорога несет имущественную ответственность за утрату, недостачу, порчу или повреждение принятого от пассажира к перевозке багажа, а также за просрочку в доставке его, если не докажет, что утрата, недостача, порча или повреждение, а также просрочка произошли не по ее вине.
За утрату, порчу, недостачу или повреждение багажа, принятого от пассажира, железная дорога несет ответственность в следующих размерах:
а) багажа, принятого к перевозке с объявленной ценностью, - в размере объявленной ценности и сбора или части сбора за объявление ценности;
б) багажа, принятого к перевозке без объявления ценности, - в размере, предусмотренном тарифом, а в случае, если пассажир докажет действительную стоимость утраченного, недостающего, испорченного или поврежденного багажа, - в размере действительной стоимости.
За просрочку в доставке багажа железная дорога уплачивает штраф в размере 10 процентов провозной платы за каждые сутки, считая неполные сутки за полные, но не свыше 50 процентов провозной платы.
Просрочка в доставке багажа исчисляется с 24 часов дня, в который должен прибыть багаж.
Уплата штрафа за просрочку в доставке багажа производится начальником станции назначения при выдаче багажа на основании акта, составленного по требованию пассажира.
Обеспечение целостности и сохранности ручной клади, перевозимой пассажиром с собой, является обязанностью данного пассажира.
За утрату, порчу, недостачу или повреждение грузобагажа железная дорога несет ответственность в порядке, установленном за утрату, порчу, недостачу или повреждение грузов.
За опоздание пассажирского поезда железная дорога уплачивает штраф пассажиру в размере 3 процентов от стоимости билета за каждый час задержки по ее вине, помимо возмещения убытков пассажиру, если последние имели место. Сумма взысканного штрафа не может превышать стоимости билета.
Порядок установления ответственности железной дороги или других хозяйствующих субъектов, по вине которых произошла задержка пассажирского поезда, а также порядок уплаты штрафа пассажирам за опоздание определяется Правилами перевозок пассажиров, багажа и грузобагажа по железным дорогам Казахстана.

146. При обнаружении в сдаваемом к перевозке багажа предметов, перевозка которых багажом запрещена (статья 112), владелец багажа уплачивает штраф в размере десятикратной стоимости провоза багажа, а в надлежащих случаях привлекается к уголовной ответственности.

РАЗДЕЛ VII
Акты, претензии, иски

147. Обстоятельства, могущие служить основанием для имущественной ответственности железной дороги, грузоотправителей, грузополучателей и пассажиров при железнодорожной перевозке, удостоверяются коммерческими актами, актами общей формы, техническими и другими актами, составляемыми железными дорогами.

Коммерческий акт составляется для удостоверения следующих обстоятельств:
а) несоответствия между наименованием, массой, количеством мест груза или багажа в натуре и данными, указанными в перевозочном документе;
б) порчи и повреждения груза или багажа;
в) обнаружения груза или багажа без документов, а также документов без груза или багажа;
г) возвращения железной дороге похищенного груза или багажа;
д) непередачи железной дорогой на железнодорожный подъездной путь груза в течение 24 часов после оформления в товарной конторе (кассе) выдачи груза по документам. В этом случае коммерческий акт составляется только по требованию грузополучателя.
Железная дорога обязана составить коммерческий акт, если она сама обнаружила перечисленные выше обстоятельства или когда на наличие хотя бы одного из этих обстоятельств указал получатель или отправитель груза или багажа.
Порядок составления коммерческих актов, а также актов общей формы, технических актов и других устанавливается Правилами перевозок грузов.

148. До предъявления к железной дороге иска, вытекающего из настоящего Устава, обязательно предъявление к ней претензии.
Право на предъявление к железной дороге претензий и в соответствующих случаях исков имеют:
а) в случае утраты груза - грузополучатель (грузоотправитель) при условии представления грузовой квитанции с отметкой станции назначения о неприбытии груза, а при невозможности представления грузовой квитанции - документа об оплате стоимости груза, подтвержденного банком, и справки железной дороги об отправке груза с отметкой станции назначения о неприбытии груза;
б) в случае недостачи, порчи и повреждения груза - грузополучатель при условии представления подлинных железнодорожной накладной и коммерческого акта, выданного ему железной дорогой или представления подлинной железнодорожной накладной с отметкой железной дороги о составлении коммерческого акта (в случае его утраты) или представления подлинной накладной и документов об обжаловании отказа железной дороги в составлении коммерческого акта;
в) в случае просрочки в доставке груза - грузополучатель при условии представления подлинной накладной;
г) в случае задержки выдачи груза - грузополучатель при условии представления накладной и коммерческого акта;
д) в случае утраты багажа - предъявитель багажной квитанции, в случаях недостачи, порчи, повреждения или просрочки в доставке багажа - предъявитель выданного железной дорогой коммерческого акта о недостаче, порче, повреждении или акта общей формы о просрочке в доставке багажа.
Грузоотправитель и грузополучатель могут делегировать свои права по предъявлению претензий и исков иным юридическим лицам при условии надлежащего оформления договором поручения или доверенностью.
Порядок предъявления и рассмотрения претензий по переборам платежей, сборов и штрафов устанавливается Правилами перевозок грузов.

149. Претензии, возникающие из перевозки грузов, предъявляются к управлению железной дороги назначения.
Претензии, возникающие из перевозки груза в прямом смешанном сообщении, предъявляются:
а) к управлению железной дороги назначения, если конечным пунктом является железнодорожная станция;
б) к другому соответствующему транспортному предприятию (органу), который является конечным пунктом перевозки (порт, пристань и т.п.).
Претензии, возникающие из перевозки пассажиров и багажа, могут быть предъявлены к управлению железной дороги отправления или назначения по усмотрению заявителя претензии.
Претензии грузоотправителей, грузополучателей о штрафах предъявляются к управлению железной дороги отправления или назначения соответственно.
Претензии о повреждении железной дорогой подвижного состава и контейнеров, принадлежащих предприятиям, учреждениям, организациям или арендованных ими, рассматриваются железными дорогами по месту нахождения владельца или арендатора указанного подвижного состава или контейнера.
Начальник железной дороги может возлагать рассмотрение претензий на отделения железных дорог и станций.

150. Не допускается предъявление требований грузоотп _р .авителей, грузополучателей и железных дорог на сумму менее 100 тенге по каждой накладной, за исключением претензий о взыскании штрафа за просрочку в доставке груза, прибывшего одновременно по нескольким накладным, на общую сумму не менее 100 тенге, а также претензий от граждан.

151. К претензионному заявлению должны быть приложены подлинные документы, указанные в статье 148 настоящего Устава, подтверждающие претензию.
К претензии в отношении утраты, недостачи, порчи или повреждения груза, кроме документов, подтверждающих право на предъявление претензии, должен быть приложен документ, удостоверяющий количество и действительную стоимость (без включения неполученных доходов и неосуществленных фактических затрат) отправленного груза или стоимость недостающего груза: деталей, запчастей и т.д.

152. Претензии к железным дорогам могут быть предъявлены в течение шестимесячного срока, а претензии об оплате штрафов - в течение 45 дней.
Указанные сроки исчисляются:
а) по претензиям о возмещении за порчу, повреждение или недостачу груза или багажа - со дня выдачи груза или багажа;
б) по претензиям о возмещении за утрату груза - по истечении 7 суток со дня окончания срока доставки;
в) по претензиям о возмещении за утрату груза, возникшим из перевозок в прямом смешанном сообщении, - по истечении 30 дней со дня приема груза к перевозке;
г) по претензиям о возмещении за утрату багажа - по истечении 7 суток со дня окончания срока доставки багажа;
д) по претензиям о просрочке в доставке груза или багажа - со дня выдачи груза или багажа;
е) со дня получения заявителем претензии копии инкассового поручения (счета) железной дороги о начислении штрафа - по претензиям о возврате штрафа за простой вагонов и задержку контейнеров;
ж) по окончании срока, установленного Правилами перевозок грузов для уплаты штрафа, - по претензиям о взыскании штрафа за невыполнение плана перевозок;
з) по претензиям о взыскании штрафа за самовольное занятие железной дорогой вагонов, принадлежащих предприятиям, учреждениям или арендованных ими, - по истечении срока доставки и возврата в пункт приписки вагонов, принадлежащих предприятиям, учреждениям или арендованных ими;
и) во всех остальных случаях - со дня наступления события, послужившего основанием для предъявления претензий.

153. Железная дорога обязана рассмотреть предъявленную претензию и о результатах ее рассмотрения уведомить заявителя в следующие сроки со дня получения претензии:
а) в течение 3 месяцев - по претензиям, возникшим из перевозок в железнодорожном сообщении;
б) в течение 6 месяцев - по претензиям, возникшим из перевозок в прямом смешанном сообщении;
в) в течение 45 дней - по претензиям об уплате штрафов;
г) в течение 30 дней - по претензиям граждан, возникающим из перевозки грузов, пассажиров, багажа и грузобагажа, не связанным с предпринимательской деятельностью.
154. При частичном удовлетворении или отклонении железной дорогой претензии в уведомлении должно быть указано основание решения железной дороги со ссылкой на действующее законодательство или соответствующую статью настоящего Устава. В этих случаях представленные при претензионном заявлении документы возвращаются заявителю.
Если при рассмотрении претензии будет установлено, что груз переадресован или выдан другому грузополучателю, то претензия возвращается заявителю с указанием, где, когда и кому именно выдан груз и с указанием организации, по заявлению которой произведена переадресовка или выдача груза, для непосредственного расчета с фактическим грузополучателем или с организацией, по заявлению которой была произведена переадресовка груза.

155. Иски к железным дорогам, вытекающие из настоящего Устава, могут быть предъявлены только в случаях полного или частичного отказа железной дороги удовлетворить претензию либо неполучения от железной дороги ответа в течение сроков, указанных в статье 152 настоящего Устава.
Указанные иски предъявляются в соответствии с установленной подведомственностью, подсудностью в суд по месту нахождения управления железной дороги, к которой была предъявлена претензия в двухмесячный срок со дня получения ответа железной дороги или со дня истечения срока, установленного для ответа.

156. Иски железных дорог к грузоотправителям, грузополучателям и пассажирам, вытекающие из настоящего Устава, могут быть предъявлены в соответствии с установленной подведомственностью, подсудностью в суд в течение 6 месяцев.
Указанный шестимесячный срок исчисляется:
а) по взысканию штрафа за невыполнение плана перевозок - по окончании пятидневного срока, установленного для уплаты штрафа;
б) во всех остальных случаях - со дня наступления события, послужившего основанием для предъявления иска.

157. На признанную сумму претензии или сумму, выплачиваемую по решению суда, железная дорога уплачивает 5 процентов годовых.
Проценты начисляются начиная со дня предъявления претензии по день перечисления или уплаты денег.
В таком же размере уплачивают проценты грузоотправители и грузополучатели по предъявленным к ним железной дорогой требованиям, возникшим из перевозки груза.
По претензиям и искам о штрафах проценты не начисляются во всех случаях.

РАЗДЕЛ VIII Страхование

158. В соответствии с действующим законодательством пассажиры железнодорожного транспорта подлежат обязательному страхованию от несчастных случаев на время поездки, а также на период нахождения пассажира на территории (в помещении) вокзала, станции с момента объявления посадки.
Обязательное страхование пассажиров осуществляется любой страховой организацией, заключившей договор с железной дорогой.
Наряду с обязательным страхованием пассажиры могут заключить один или несколько договоров добровольного страхования от несчастных случаев на время поездки в любых по их выбору страховых компаниях (организациях).
О каждом несчастном случае, происшедшем на транспорте с застрахованным пассажиром, железная дорога обязана составить акт и вручить его пассажиру или, в случае его смерти, наследнику.

159. Грузоотправитель, грузополучатель, иное юридическое или физическое лицо (страхователь) могут в добровольном порядке застраховать груз (багаж) на период перевозки в любой страховой организации. Взаимоотношения между страхователем и страховщиком определяются договором страхования.