Қазақстан Республикасында 1996-1998 жылдарға арналған Мемлекеттiк меншiктi жекешелендiру мен қайта құрылымдардың бағдарламасы туралы

Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң Қаулысы 1996 жылғы 27 ақпан N 246. Күші жойылды - ҚР Үкіметінің 2005 жылғы 9 ақпандағы N 124 қаулысымен

      "Жекешелендiру туралы" Қазақстан Республикасы Президентiнiң 1995 жылғы 23 желтоқсандағы  N 2721  Заң күшi бар Жарлығын жүзеге асыру мақсатында және 1996-1998 жылдарға арналған реформаларды тереңдету жөнiндегi Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң iс-қимыл жоспарына сәйкес Қазақстан Республикасының Үкiметi ҚАУЛЫ ЕТЕДI: 
      1. Қоса берiлiп отырған Қазақстан Республикасында 1996-1998 жылдарға арналған Мемлекеттiк меншiктi жекешелендiру мен қайта құрылымдардың бағдарламасы бекiтiлсiн. 
      2. Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк мүлiктi басқару жөнiндегi мемлекеттiк комитетi мүдделi министрлiктермен, мемлекеттiк комитеттермен, облыстардың және Алматы қаласының әкiмдерiмен бiрлесiп 1996 жылдың 1 наурызына дейiнгi мерзiмде Үкiметтiң бекiтуiне: 
      жекешелендiруге жатпайтын және ерекше мемлекеттiк меншiктегi мемлекеттiк мүлiк объектiлерiнiң тiзбесiн; 
      жеке жобалар бойынша жекешелендiрiлген iрi және бiрегей объектiлер тiзбесiн ұсынсын. 
      3. Облыстардың және Алматы қаласының әкiмдерi Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк мүлiктi басқару жөнiндегi мемлекеттiк комитетiнiң аумақтық органдарымен бiрлесiп екi ай мерзiм iшiнде Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк мүлiктi басқару жөнiндегi мемлекеттiк комитетiмен келiсiм бойынша коммуналдық меншiктi жекешелендiру жөнiндегi бағдарламалар мен шаралар жоспарын әзiрлеп, бекiтсiн. 

       Қазақстан Республикасының
      Премьер-Министрi

Қазақстан Республикасы      
Үкiметiнiң 1996 жылғы      
27 ақпандағы            
N 246 қаулысымен         
бекiтiлген              

           Қазақстан Республикасында мемлекеттiк меншiктi 
          жекешелендiрудiң және оның құрылымын өзгертудiң 
                     1996-1998 жылдарға арналған 
                           БАҒДАРЛАМАСЫ 

                             Кiрiспе 

      Осы Бағдарлама Қазақстан Республикасы Президентiнiң 1995 жылғы 13 желтоқсандағы Жарлығымен бекiтiлген 1996-1998 жылдарға арналған реформаларды тереңдету жөнiндегi Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң iс-қимыл бағдарламасын жүзеге асыру шеңберiнде және Қазақстан Республикасының қолданылып жүрген заңдарына сәйкес әзiрленген. 
      1991-1995 жылдарда Қазақстан Республикасында мемлекет иелiгiнен алу мен жекешелендiрудiң екi бағдарламасы жүзеге асырылды. Мемлекет иелiгiнен алу мен жекешелендiрудiң 1991 жылғы 22 маусымдағы бағдарламасы 1991-1992 жылдарды қамтып, негiзiнен сауда мен қызмет көрсету саласының объектiлерiн сатуға, сондай-ақ мемлекеттiк меншiктi кәсiпорындардың еңбек ұжымдарына беруге бағытталды. Қазақстан Республикасында мемлекет иелiгiнен алу мен жекешелендiрудiң 1993-1995 жылдарға (II кезең) арналған 1993 жылғы 5 наурыздағы ұлттық бағдарламасы шағын жекешелендiрумен қатар жаппай жекешелендiрудi, жеке жобалар бойынша жекешелендiрудi және агроөнеркәсiп кешенiн жекешелендiрудi қамтыды. Жоғарыда аталған бағдарламаларда белгiленген мақсаттарға негiзiнен қол жеттi. 
      Шағын жекешелендiру шеңберiнде 11 мыңға жуық объектiлер сатылды, оның өзi шағын жекешелендiруге жататын барлық объектiлердiң 2/3 бөлiгiн құрайды және сонымен бiр мезгiлде шағын жекешелендiру объектiлерiнiң көпшiлiгiн құрайтын объектiлер және халықтың қажеттерiн қанағаттандыру үшiн аса маңызды - сауда, қоғамдық тамақтандыру және қызмет көрсету саласы объектiлерi бойынша кәсiпорындардың 84 процентi жекешелендiрiлдi. 
      Жаппай жекешелендiру бағдарламасы толық аяқталды: 22 аукционда ИЖК-терге сатуға 1600-ден астам кәсiпорынның акциялары қойылды. Осы аукциондарда кәсiпорындардың жарғылық қорын құрайтын нақты құны 1261,5 млн. теңгелiк акциялар сатылды. 
      5 мыңнан астам адам жұмыс iстейтiн кәсiпорындарды қамтитын жеке жобалар бойынша жекешелендiру шеңберiнде 5 кәсiпорын сатылды, 44 кәсiпорын сенiмдi басқаруға, оның iшiнде 12 кәсiпорын шетелдiк субъектiлердiң басқаруына берiлдi. 
      Агроөнеркәсiп кешенiн жекешелендiру шеңберiнде 1995 жылдың аяғына дейiн 1967 кәсiпорын сатылды, оның өзi агроөнеркәсiп кешенiндегi барлық объектiлердiң 93 процентiн құрайды. 
      1996 жылдың бас кезiндегi жағдай бойынша жекешелендiрiлетiн кәсiпорындардың жарғылық қорларының 60 процентi (шағын жекешелендiрудi есептемей) жеке меншiкке көштi. Жекешелендiрiлген капиталдың 1/3 бөлiгi ИЖК-терге, 1/3 бөлiгi ақшаға сатылды және 1/3 бөлiгi жекешелендiрiлетiн және жекешелендiрiлген кәсiпорындардың 43 процентiнде, дауыс беру акцияларының 50 проценттен астамы, соның iшiнде кәсiпорындардың 29 процентiнде - акциялардың 80 процентi және одан көбi жеке меншiкке көштi. 
      Қазақстан Республикасында мемлекеттiк меншiктi жекешелендiру мен оның құрылымын өзгертудiң 1996-1998 жылдарға арналған осы Бағдарламаның негiзгi мақсаты-жекешелендiру процесiн негiзiнен аяқтау жолымен, Қазақстан Республикасының экономикасында жеке меншiк сектордың басым болуына қол жеткiзу және орнықтыру болып табылады. Бұл мақсаттың жүзеге асырылуы мемлекеттiк меншiкте қалатын объектiлердiң құрылымын өзгертумен ұштастырылатын болады. Өзара байланысты осы процестер - жекешелендiру мен құрылымды өзгерту - жеке меншiк және мемлекеттiк секторда тиiмдi меншiк иесiнiң қалыптасуына жәрдемдесетiн болады. 
      Бағдарламаны жүзеге асыру кезiнде жекешелендiрудiң тек қана нарықтық, бәсекелiк нысандарын қолдану негiзiнде жекешелендiрудi жүзеге асырудың әйгiлiлiгi мен жариялылығы сақталатын болады. 
      Жекешелендiрiлетiн объектiлерiмен байланысты құқықтар мен мiндеттемелер бойынша жаңа меншiк иелерiнiң құқық мұрагерлiгiн сақтауы меншiк құқықтарының, нақты бiр меншiк нысандарына қарамастан, құрметтелуi заңмен қамтамасыз етiлуi нығайтылады. 
      Жекешелендiру жобаларын әзiрлеу барысында және оларды жүзеге асыру кезiнде жекешелендiрiлетiн кәсiпорын қызметкерлерiнiң әлеуметтiк мүдделерi Қазақстан Республикасының еңбек заңын меншiк құрылымында болып жатқан өзгерiстерге сәйкес келтiру жолымен, сондай-ақ жекешелендiрiлетiн объектiлер қызметкерлерiнiң мүдделерiн қорғау жөнiндегi талаптарды тендерлер шарттарына енгiзу жолымен ұдайы ескерiлетiн болады. Сондай-ақ қоршаған ортаның қорғалуын қамтамасыз ету және табиғи ресурстарды ұтымды пайдалану қажеттiгi ескерiлуге тиiс. 
      Осы Бағдарламаның жүзеге асырылуы монополиясыздандыруға және экономикадағы тепе-теңдiктi шағын және орта бизнестi, сондай-ақ қызмет көрсету саласын басым дамыту бағытында өзгертуге жәрдемдесетiн болады. 
      Бағдарламада жекешелендiру процесiн аяқтау, сондай-ақ құрылымды өзгерту мен мемлекеттiк меншiктi басқару жөнiндегi, республиканың тиiстi министрлiктерiмен және ведомстволарымен келiсiлген өзара байланысты шаралар кешенi көзделген. 

 

              I. ЖЕКЕШЕЛЕНДIРУ ПРОЦЕСIН АЯҚТАУ 

 
      Жекешелендiрудiң бұдан бұрынғы кезеңдерiнiң, республикада жүзеге асырылған экономикалық реформалардың нәтижелерi жекешелендiру үдерiсiн тыңғылықты етiп, мына шаралардың жүзеге асырылуын қажеттi еттi: 
      шағын жекешелендiру шеңберiнде iшiнара жекешелендiрiлген кәсiпорындар, сондай-ақ II кезеңде сатылмаған объектiлер акцияларының мемлекеттiк пакеттерiн жекешелендiрудi ақшаға сату жолымен аяқтау; 
      мемлекеттiк меншiк объектiлерiн жекешелендiрудiң жеке жобаларын жүзеге асыру; 
      бұрын жекешелендiруге жатпаған, сондай-ақ бұдан бұрынғы кезеңдерде жекешелендiрiлмеген кәсiпорындар мен ұйымдардың бiр бөлiгiн жекешелендiру процесiне қосу; 
      экономиканың жекелеген секторларын жекешелендiру жоспарларын әзiрлеу; 
      жекешелендiрiлген кәсiпорындарда стратегиялық инвесторлар тобының қалыптасуына жәрдемдесу; 
      шетелдiк капиталдың жекешелендiруге қатысуын кеңейту. 
      1996 жылдан бастап мемлекеттiк меншiктi жекешелендiрудiң кез келген түрi тек ақшалай қаражатпен жүзеге асырылатын болады. Жекешелендiруге жататын мемлекеттiк мүлiктi сатуға: 
      мүлiктiк кешен ретiнде мемлекеттiк кәсiпорын мен мекеменiң; 
      заңда белгiленген тәртiппен мемлекеттiк кәсiпорын құрамынан бөлу балансы негiзiнде бөлiнгеннен кейiн тұйық технологиялық циклды бұзбай жекешелендiрiлетiн мүлiктiк кешен ретiнде өндiрiстiк және өндiрiстiк емес бөлiмшелер мен құрылымдық бiрлiктердiң; 
      мемлекеттiк кәсiпорын таратылған жағдайда, таратылатын кәсiпорынға кредиторлардың талап қоюы үшiн заңда белгiленген мерзiм бiткеннен кейiн тек аукционда кәсiпорын мүлкiнiң; 
      шаруашылық серiктестiктерiнiң жарғылық қорларындағы мемлекет акциялары мен үлестерiнiң өткiзiлуi кiредi. 
      Қазақстан Республикасының қолданылып жүрген заңында жекешелендiрудiң екi түрi көзделген: 
      1. Сауда-саттықта (аукцион, тендер) сату. Мемлекеттiк меншiктi аукционда сату сауда-саттық барысында ең жоғары баға ұсынған, мүлiктi сатып алуын белгiленген тәртiппен ресiмдеп, оның құнын төлеген адамға меншiк құқығының берiлуiн көздейдi. Объектiнi сату шарттары белгiленген жағдайда (бейiндi, жұмыс орындарының санын сақтау және т.т.) объектiлер тендерлерде тендер шарттарын орындау кезiнде ең жоғары баға немесе ең жақсы шарттар ұсынған тұлғаларға сатылатын болады. 
      2. Белгiлi бiр адамға тiкелей сату. Жекешелендiру объектiлерiн белгiлi бiр адамға, егер мүлiктiң сатып алу құқығымен жалға берiлуi яки акциялардың мемлекеттiк пакетiн кейiн сатып алатындай етiп тендер негiзiнде сенiмдi басқаруға бере отырып акционерлендiрiлуi жекешелендiру алдындағы шараларда қамтылған болса, тiкелей сатуға болады. 
      Объектiлердi жеке жобалар бойынша жекешелендiру кезiнде бәтуаласқан шарттармен белгiлi бiр инвесторға сатудың көзделуi мүмкiн. Ықтимал инвесторды таңдау тендер негiзiнде жүзеге асырылады. 

 

        1. Мемлекеттiк мүлiктiк кешендердi жеке жобалар
                       бойынша жекешелендiру 

 
      Объектiлердi жеке жобалар бойынша жекешелендiруге жатқызудың мөлшерi олардың ерекше iрi ауқымы мен бiрегей сипаты болып табылады. Ондай объектiлердiң тiзбесiн Үкiмет 1996 жылғы 1 наурызға дейiн бекiтедi. 
      Жеке жобалар бойынша жекешелендiруге жататын кәсiпорындар мынадай категорияларға бөлiнуге тиiс: 
      1. Жекешелендiру алдында құрылымын арнайы өзгертудi қажет етпейтiн тұрақты рентабельдi немесе перспективалық кәсiпорындар. 
      2. Қаржылай тұрлаулылығы мен монополиясыздандырылуы жекешелендiру алдында құрылымының өзгертiлуiмен қамтамасыз етiлетiн кәсiпорындар. 
      Объектiлердi аталған категорияларға жатқызу үшiн 1996 жылғы 30 маусымға дейiн мемлекеттiк басқару органдары (Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк мүлiктi басқару жөнiндегi мемлекеттiк комитетi Қазақстан Республикасының Жекешелендiру жөнiндегi мемлекеттiк комитетiмен, Қазақстан Республикасы Баға және монополияға қарсы саясат жөнiндегi мемлекеттiк комитетiмен, Экономика және Қаржы министрлiктерiмен, тиiстi салалық министрлiктермен бiрлесiп) жеке жобалар бойынша жекешелендiрiлетiн кәсiпорындардың өндiрiстiк-қаржы жағдайын бағалайды және тиiстi ұсыныстар әзiрлейтiн болады. Объектiлердi әзiрленген ұсыныстар негiзiнде аталған категориялардың әрқайсысына жатқызу туралы шешiмдi Қазақстан Республикасының Үкiметi қабылдайды. 
      Тұрақты рентабельдi немесе перспективалы кәсiпорындар қолданылып жүрген заңмен белгiленген тәртiппен (егер олар жекешелендiрудiң алдыңғы кезеңiнде жекешелендiрiлмесе) алдын-ала акционерлендiрiлуге тиiс. 
      Мемлекет билiгiндегi акцияларды былайша бөле отырып сату ұсынылады: 
      акциялардың кемiнде 15 процентi нарықтық бағасын анықтау үшiн қор биржасында жария сату жолымен сатылады; 
      акциялардың жалпы санының (акционерлердiң жалпы жиналысында кемiнде 1/2 + 1 дауысты қамтамасыз ететiн) кемiнде 50 процентi тұтас пакетпен белгiлi бiр инвесторға сатылады. Инвесторды таңдау тендер негiзiнде белгiленедi. Ол инвестор стратегиялық (акциялардың бақылау пакетiне иеленетiн), сондай-ақ белсендi, яғни жекешелендiрiлетiн кәсiпорынның құрылымын өзгертуге әзiр инвестор болуға тиiс; 
      қалған акциялар ашық ақша сауда-саттығында, соның iшiнде қор биржасы немесе маманданған делдалдар арқылы сатылады. 
      Осы объектiлердiң акцияларын сату кезiнде мына шарттарды орындау қажет: 
      акцияларды сату құны меншiк иесi белгiлеген бағадан кем болмауға тиiс; 
      акциялар ашық сатылған жағдайда жекешелендiру процесiне субъектiлердiң барынша көп санының қамтылуы үшiн жағдайлар жасалуға тиiс; 
      акциялар белгiлi бiр инвесторға сатылған жағдайда инвестор кәсiпорынды дамыту мүдделерiн негiзге ала отырып, белгiленуге тиiс, олар тендер шарттарына енгiзiледi. 
      Қаржы тұрлаулылығы мен монополиясыздандырылуы, жекешелендiру алдында құрылымның өзгертiлуiмен қамтамасыз етiлетiн кәсiпорындар, мына тәртiппен қайта құрылуы мүмкiн: 
      1. Объектiнiң алдын-ала диагностикасын мынадай деректер жинау негiзiнде әзiрлеу; 
      мүлiктер мен мүлiктiк құқықтардың жағдайы мен құрылымы (жер учаскесi, жылжымайтын мүлiк және т.т.) туралы; 
      қызмет пен өндiрiлетiн өнiм (жұмыс пен қызмет көрсету) бейiнi туралы; 
      жабдықтың технологиялық деңгейi мен техникалық жағдайы туралы; 
      кәсiпорынның қаржы-экономикалық жайы туралы (бухгалтерлiк есеп деректерi); 
      кәсiпорынның ұйымдық құрылымы мен оны басқару жүйесi туралы; 
      кәсiпорын өнiмiн негiзгi берiп тұрушылар мен тұтынушылар туралы; 
      жұмыспен қамту құрылымы мен динамикасы туралы; 
      кәсiпорынның әлеуметтiк инфрақұрылымының объектiлерi туралы. 
      2. Алдын-ала диагностика деректерi негiзiнде: 
      кәсiпорынды (акциялардың, мемлекеттiк пакетiн) сенiмдi басқару тендер жарияланады, сенiмдi басқаруға арналған контрактi шарттарына басқарушы фирманың объектi құрылымын өзгерту мен оны кейiн жекешелендiру жобасын әзiрлеуi кiредi; 
      сенiмдi басқаруға нақты үмiткерлер болмаған немесе жалпы алғанда объектiнi тұтас сенiмдi басқаруға беру тиiмсiз болған жағдайда, конкурс шарттарымен маманданған консультанттарды тарта отырып, кәсiпорынның жағдайына толық талдау жасау туралы шешiм шығарылады. 
      Шаруашылық жүргiзушi субъектiлер ретiнде одан әрi жұмыс iстеуiнiң орынды болатыны анықталған кәсiпорындар мүлкi, жекешелендiрiлгеннен кейiн таратылуға тиiс. 
      Бұл шешiмдердi мемлекеттiк меншiктi басқару мен иелену жөнiнде шешiмдер қабылдауға өкiлдiк берiлген мемлекеттiк орган қабылдайды. Мемлекет дауыс беретiн акциялардың бiрден-бiр иесi болып табылмайтын акционерлiк қоғамдарда бұл шешiмдер қолданылып жүрген заңмен белгiленген тәртiппен қабылдануға тиiс. 
      3. Объект диагностикасының деректерi негiзiнде құрылымды өзгерту жобасы әзiрленiп, онда кәсiпорынның жағдайына жасалған терең талдау және мына мәселелер бойынша: 
      кәсiпорынның мүлiктiк құқықтарының құжатпен қуатталуын қамтамасыз ету, құрылымды өзгерту кезiнде бөлiнуге тиiстi заңды тұлғалардың саны және олардың арасында мүлiктiк құқықтарды бөлу жөнiндегi ұсыныстар; 
      өндiрiстiк қуаттарды пайдалану деңгейi, өндiрiстiк құрылымын өзгерту (жан-жақты дамыту) жөнiнде ұсыныстар әзiрлеу; 
      кәсiпорында пайдаланылатын технологиялар мен жабдықтың бәсекелестiк қабiлетi, инвестициялар тарту және (немесе) жабдықтың бiр бөлiгiн алу; 
      рентабельдiлiк, өтiмдiлiк деңгейi, кәсiпорын мiндеттемелерiнiң құрылымы, кәсiпорынның айналым активтерi мен мiндеттемелерiнiң ара қатынасы, қаржы құрылымын өзгерту жөнiндегi ұсынымдар; кәсiпорынды басқарудың ұйымдық құрылымының нарықтық жағдайлардағы пәрмендi қызметке және басқару жүйесiн бөлшектеу мен қайта ұйымдастыру жөнiндегi ұсынымдарға сәйкестiгiнiң дәрежесi; 
      маркетингтiк талдау және маркетингтiң жаңа стратегиясын әзiрлеу жөнiндегi ұсыным; 
      кәсiпорынның құрылымын өзгерту кезiнде жұмыспен қамту құрылымын өзгерту жөнiндегi ұсынымдар; 
      әлеуметтiк инфрақұрылым объектiлерiн пайдалану жөнiндегi ұсынымдар (баланстан алу және өзге шаруашылық жүргiзушi субъектiлерге немесе әкiмшiлiктерге беру, бөлшектеу кезiнде бөлiнетiн заңды тұлғалар арасында бөлу); 
      өндiрiстiк экологиялық сауықтыру жөнiндегi ұсынымдар болады. 
      4. Енгiзiлген жобалар бойынша өкiлеттi орган объектiнiң құрылымын жекешелендiру алдында өзгерту және оны жеке жоба бойынша жекешелендiру түрi туралы шешiм қабылдайды. Жекешелендiру алдында құрылымды өзгертуге құрылымды өзгерту жобасының iшiнара жүзеге асырылуын қамтуы мүмкiн. Бұл жағдайда құрылымды өзгерту жобасын толық жүзеге асыру, белгiлi бiр инвесторға жекешелендiру шарттарын әзiрлеу үшiн негiзге айналады. 
      Ерекше iрi объектiлердiң құрылымын өзгерту жөнiндегi мемлекеттiк шаралар олардың болашақта бәсекелестiк қабiлетi бар жекелеген шаруашылық субъектiлерiне технологиялық тұрғыдан негiзделе бөлшектенуiн, бөлiнген объектiлердiң әрқайсысы бойынша жекешелендiрудiң жеке жоспарларын әзiрлей отырып, олардың құрылымының өзгертiлуiн қамтиды. 
     Жекешелендiрудiң жеке жобаларын әзiрлеудiң жалпы процедураларына:
     аудиторлық және консалтингтiк фирмаларды конкурс арқылы iрiктеудiң өлшемдерiн белгiлеу;
     қаржы консультанттары мен аудиторларын конкурс арқылы таңдау;
     жобаны жүзеге асыру әдiстерiн таңдау;
     жекелеген инвесторлардың өзiне қабылдауға әзiр мiндеттемелер бойынша ұсыныстарын, соның iшiнде әлеуметтiк мiндеттемелер бойынша ұсыныстарды бағалау жатады. 
     Жекешелендiрудiң жеке жобаларын жүзеге асырудың негiзгi әдiстерiне:
     мемлекеттiк меншiктi тендер арқылы сату;
     бәтуаласқан шарттармен белгiлi бiр инвесторға сату;
     акцияларды ашық сату;
     кейiн жекешелендiретiндей етiп басқаруға контрактiлер жасасу;
     құрылымды алдын-ала өзгерту жатады.
      Объектiнi жекешелендiрудiң жеке жобасында оны жүзеге асырудың бiрнеше әдiстерiнiң бiр мезгiлде қолданылуының көзделуi мүмкiн. Акциялардың ашық сатылуын және акциялардың бөлшектелген пакеттерiн сатудың басқа да нысандарын акциялардың бақылау пакетiн белгiлi бiр белсендi инвесторға сатумен бiрiктiрген жөн. 

 

             2. Жекешелендiрудiң секторлық бағдарламалары 

 
      Қазақстанның экономикасы үшiн ерекше маңызды мұнай және газ өнеркәсiбi, энергетика, көлiк пен байланыс, қара және түстi металлургия сияқты секторлар жөнiнде диагностикалық және талдау жұмыстары жүргiзiлетiн болады, олар жалпы осы секторларда меншiктiң оңтайлы құрылымын, сондай-ақ оған жетудiң стратегиясын қалыптастыру үшiн негiз болады. Диагностикалық және талдау жұмыстарының нәтижелерi, өкiлеттi органдардың ұсыныстары негiзiнде Қазақстан Республикасының Үкiметi мемлекеттiк меншiк объектiлерiн жекешелендiрудiң және, қажет болған жағдайда, олардың құрылымын өзгертудiң секторлық бағдарламаларын бекiтетiн болады. 
      Аталған секторлардың әрқайсысы бойынша Қазақстан Республикасының мүдделерi министрлiктерiнiң, мемлекеттiк комитеттерiнiң, өзге де орталық және жергiлiктi атқарушы органдардың, жекешелендiру объектiлерiнiң өздерiнiң ұсыныстарын ескере, бiлiктi консультанттарды тарта отырып, көбiнесе жеке жобалармен объектiлер бойынша жекешелендiрудiң арнаулы бағдарламасы әзiрленетiн болады. 
      Қазақстан Республикасының Үкiметi объектiлерi секторлық бағдарламалар шеңберiнде жекешелендiруге объектiлер құрамының қажеттi түрде өзгертiлуiн және елеулi қаржы ресурстарының қосылуын қамтамасыз етуге қабiлеттi белгiлi бiр белсендi, соның iшiнде институционалдық инвесторларды, инвесторларды (халықаралық қаржы институттарын, даму банктерiн, екi жақты және көпжақты кәсiпкерлiк қорларды) тартпақ. 
      Жекешелендiрудiң секторлық бағдарламаларын әзiрлеу мен жүзеге асыру кезiнде бәсекелестiк ортаны қалыптастыру мен монополияға қарсы заңды сақтау жөнiндегi талаптар қатаң сақталуға тиiс. Мұны: 
      бiр салалы объектiлердi түрлi бәсекелесушi инвесторларға сату; 
      қатаң тендерлiк негiзде үкiметтiк iрi контракт-тапсырыстар жасасу және бiр контракт-тапсырыс ұлттық және (немесе) шетелдiк бiрнеше фирмалар арасында бөлу жолымен орындауға болады. 

 
                    Электр энергетикасының кешенi  

 
      Электр энергетикасы кешенiнiң салалық бағдарламасында құрылымды экономикалық жағынан дербес объектiлер қалыптастырылатындай және олар кейiн жекешелендiрiлетiндей етiп қайта құру көзделетiн болады. 
      1996 жылы электр энергетикасы кешенiнiң ұйымдық құрылымын өзгерту аяқталады, олар мыналар болады: 
      мемлекеттiк реттеушi органдар атынан Мемлекеттiк энергетикалық қадағалау мен Электр энергетикасында баға белгiлеу жөнiндегi мемлекеттiк реттеушi комиссия; 
      жекешелендiруге жатпайтын мемлекеттiк кәсiпорындар, оның iшiнде электр берудiң жүйе құраушы және жүйеаралық желiлерi, шағын станциялар, диспетчерлiк басқарма, есептеу орталықтары және бiрыңғай энергетикалық жүйенiң тұтастығын қалыптастыратын және оның жұмысын қамтамасыз ететiн басқа объектiлер. Оларға Қазақстанның Бiрлескен диспетчерлiк басқармасының, аймақаралық және мемлекетаралық электр желiлерi объектiлерi құрамында "Қазақстанэнерго" ұлттық энергетика жүйесiн жатқызуға болады; 
      жекешелендiруге жататын мемлекеттiк кәсiпорындар мен ұйымдар, сондай-ақ не дербес кәсiпорын, не болмаса бөлу балансы негiзiнде бөлiнетiн құрылымдық бөлiмшелер. 
      Электр энергетикасы кешенiнде мемлекеттiк меншiктi жекешелендiру Қазақстан Республикасының Энергетика және көмiр өнеркәсiбi министрлiгi Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк мүлiктi басқару жөнiндегi мемлекеттiк комитетiмен бiрлесе отырып әзiрлеген, Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң арнаулы шешiмiмен бекiтiлген бағдарлама негiзiнде жүргiзiлетiн болады. Электр энергетикасы кешенiнiң объектiлерiн жекешелендiру жеке жобалар бойынша жүзеге асырылады. 
      Әрбiр облыста аймақтық энергия жүйелерiнiң құрамынан электр желiлерi негiзiнде мемлекеттiк кәсiпорындар бөлiнiп, кейiн олар жекешелендiрiлетiн болады. 
      Жекелеген электр және жылу стансаларын, сондай-ақ жылу желiлерi кәсiпорындарын бөлу балансы негiзiнде бөлiнгеннен кейiн жекешелендiруге болады. 
      Технологиялық және экономикалық мақсатқа сәйкестiгiне байланысты жылу желiлерiн өкiлеттi органның жылу электр стансалары құрамына беруге болады. 
      Энергетика объектiлерiнде жөндеу-реттеу жұмыстарын жүзеге асырушы өндiрiстiк бiрлестiктер (кәсiпорындар), сондай-ақ ғылыми-зерттеу және жобалау-iздестiру институттары акционерлiк қоғамдар етiп қайта құрылатын болады. 
      Аймақтық энергия жүйелерiнiң құрамынан құрылыс-монтаж және жөндеу-реттеу жұмыстарын жүзеге асырушы құрылымдық бөлiмшелер, жекелеген электр стансалары, жылу желiлерi кәсiпорындары, облыстық электр желiлерi кәсiпорындары және аймақтық энергетика жүйелерiнiң қалған мүлiктiк кешендерi бөлiнiп, акционерлiк қоғамдарға айналдырылады да, кейiннен жекешелендiрiледi. 
      Электр энергетикасы кешенiнде мемлекеттiк кәсiпорындарды акционерлендiру мен жекешелендiру қызмет бейiнiн мiндеттi түрде сақтай отырып және Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң шешiмi бойынша дауыс беретiн акциялардың кемiнде 1/3 бөлiгiн акционерлiк қоғамдарда ықтимал бекiте отырып, жүзеге асырылатын болады. 
      Жекелеген жағдайларда, Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң шешiмi бойынша, технологиялық циклi бiрдей объектiлер құрамындағы бiртұтас мүлiктiк кешен ретiнде жалпы аймақтық энергия жүйесiнiң акционерлiк қоғам болып қайта құрылуы мүмкiн. 
      Акционерлiк қоғам болып қайта құрылған кәсiпорындар бойынша акциялардың мемлекеттiк пакеттерiн сенiмдi басқару қолданылатын болады. Республикалық меншiк объектiлерi бойынша басқарушы (заңды немесе жеке тұлға) Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк мүлiктi басқару жөнiндегi мемлекеттiк комитетi Қазақстан Республикасының Энергетика және көмiр өнеркәсiбi министрлiгiмен бiрлесе отырып өткiзетiн тендерлер негiзiнде, ал коммуналдық меншiк объектiлерi бойынша - өкiлеттi жергiлiктi атқарушы органдардың қатысуымен, қаржы консультанттарын тарта отырып белгiленетiн болады. 
      Аймақ және жалпы республика үшiн әлеуметтiк маңызы бар, энергия жүйелерінiң балансындағы әлеуметтiк-мәдени тұрмыс объектiлерi, Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiленген тәртiпке сәйкес, жергiлiктi атқару органдарына немесе облыс әкiмдерiнiң қарамағына берiледi. Энергия жүйесiнiң әлеуметтiк инфрақұрылымын қалыптастыруға қажеттi әлеуметтiк-мәдени тұрмыс объектiлерi тиiстi энергия жүйелерiнiң баланстарында қалады. 
      Қазақстан Республикасының қолданылып жүрген заңымен көмiр өндiру кешенiнде, барлау мен кен өндiрудi тиiстi лицензия алуға арналған тендерлерде жеңген инвесторлар жүзеге асыратын болады деген принцип сақталған жағдайда, жер қойнауы мен пайдалы қазбалар қорларына ерекше мемлекеттiк меншiк жарияланған. Жеке меншiк капитал Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң шешiмдерi бойынша сенiмдi басқаруға шарттар жасасу негiзiнде көмiр өндiретiн кәсiпорындардың қаржы жағдайының жақсартылуын қамтамасыз ету проблемаларын шешу үшiн тартылатын болады. 

 
                     Мұнай-газ және мұнай-химия кешенi  

 
      Мұнай-газ және мұнай-химия кешенiнiң салалық бағдарламасында зерттеу-барлау және жобалау, мұнай мен газ өндiру жұмыстарын, сондай-ақ труба құбыры тасымалын, тұтынушыларға мұнай, газ және олардың ұқсатылған өнiмдерiнiң сатылуын қамтамасыз ететiн кәсiпорындар мен ұйымдардың құрылымын өзгерту және оларды жекешелендiру жолдары көзделетiн болады. 
      1996-1998 жылдар iшiнде ұлттық, холдингтiк және өзге де мемлекеттiк акционерлiк компанияларды, сондай-ақ iрi акционерлiк қоғамдарды бөлшектеу жолымен олар қайта ұйымдастырылатын болады. Әлеуметтiк инфрақұрылым объектiлерi бөлiнiп, олар коммуналдық меншiкке берiледi. 
      Мұнай-газ және мұнай-химия кешенiнiң объектiлерi Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң шешiмдерiне сәйкес, соның iшiнде халықаралық тендер жариялау жолымен және жобалар бойынша жекешелендiрiлетiн болады. Барлауға және кен өндiруге байланысты жобаларды, мұндай қызметтi жүзеге асыруға лицензия алу тендерлерiнде жеңген инвесторлар жүзеге асыратын болады. 
      Жұмыс iстеп тұрған труба құбырлары, сондай-ақ салынып жатқан труба құбырларының мемлекеттiк мүлкi институционалдық, соның iшiнде шетелдiк инвесторларды тарта отырып, жаңа заңды тұлғалар қалыптастыру үшiн негiз ретiнде пайдаланылады. 
      Мұнай өңдеу кәсiпорындары негiзiнде құрылған акционерлiк қоғамдардың мемлекеттiк пакеттерi тендер негiзiнде жекешелендiрiлетiн болады. Бұл жағдайда мемлекет дауыс берушi акциялардың кемiнде 1/3 бөлiгi мөлшерiндегi пакеттi белгiлi бiр уақыт сақтай алады. Акциялардың мемлекеттiк пакеттерiнiң тендер негiзiнде сенiмдi басқаруға берiлуi мүмкiн. 
      Сенiмдi басқару және (немесе) акциялардың мемлекеттiк пакеттерiн сатып алу құқығына тендерлер өткiзу шарттары мынадай: 
      кәсiпорынның қаржы жағдайының жақсартылуын қамтамасыз ету; 
      қажет болған жағдайда, объектi құрылымын оның қаржы тұрақтылығына қол жетуiн қамтамасыз ететiндей етiп өзгертудiң толық бағдарламасын әзiрлеу; 
      жобаның толық жүзеге асырылуын ұзақ мерзiмдi қаржыландыру; 
      жұмысы жалпы саланың қалыпты жұмыс iстеуi үшiн қажеттi рентабельдiлiгi төмен немесе шығынды бөлiмшелердiң ұзақ мерзiм бойы қаржыландырылуын қамтамасыз ету; 
      әлеуметтiк және экологиялық талаптарды орындау. 
      Кәсiпорындарды жекешелендiрудiң жеке жобаларын жүзеге асыру кезiнде негiзгi және қызмет көрсетушi өндiрiстердiң iрi көлемде инвестициялануын жүзеге асыра алатын нақты, мүдделi белгiлi бiр инвесторды, соның iшiнде институционалдық инвесторды таңдауға ұмтылу керек. 
      Жөндеу, пайдалану, геофизика, кадрлар даярлау жөнiндегi ұсақ компаниялар ашық ақша сауда-саттықтарында сату арқылы белгiленген тәртiппен бөлек жекешелендiрiлетiн болады. 
      "Мұнай өнiмдерi" мемлекеттiк акционерлiк компаниясының құрамынан шығарылған объектiлердi жекешелендiру 1996 жылдың бiрiншi жартысында аяқталуға тиiс. 
      1996 жылы "Алаугаз" мемлекеттiк холдинг компаниясы қайта ұйымдастырылатын болады, газ тасымалын және оның көтерме бағамен сатылуын жүзеге асыратын акционерлiк қоғам бөлiнедi. Газды тiкелей тұтынушыларға бөлшек бағамен сатумен айналысатын "Алаугаз" МХК бөлiмшелерi аймақтық принцип бойынша дербес заңды тұлғалар ретiнде бөлiнедi. Мүлкiнiң құнына және атқаратын жұмысының көлемiне қарай, олар, акционерлiк қоғамдар немесе жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiктер түрiндегi шаруашылық серiктестiктерi етiп өзгертiлуге тиiс, мемлекеттiк меншiктегi жарғылық қорларда олардың үлесiнiң 1/3 бөлiгiнiң сақталуы мүмкiн. Шаруашылық серiктестiктерiнiң жарғылық қорларының қалған бөлiгi стратегиялық инвесторды мiндеттi түрде қалыптастыра отырып жекешелендiруге немесе кейiннен жекешелендiретiндей етiп, басқаруға берiлуi мүмкiн. 
      "Мұнай-газ" және "Қазақгаз" мемлекеттiк холдинг компанияларын жекешелендiру кезiнде акциялардың мемлекеттiк пакетiнiң сақталуы көзделетiн болады, кейiннен ол Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң арнаулы шешiмi бойынша "алтын акцияға" ауыстырылуы мүмкiн. 

 
                    Металлургия және кен-руда кешенi 

 
      Құрылымды өзгерту мен жекешелендiрудiң салалық бағдарламасында ұлттық, холдингтiк және өзге де мемлекеттiк акционерлiк компаниялардың жарғылық қорларынан металлургия кешенi акционерлiк қоғамдары акцияларының мемлекеттiк пакеттерiн шығару жолымен оларды қайта ұйымдастыру мен ықшамдауды аяқтау көзделетiн болады. 
      Металлургия кешенiнiң кәсiпорындарын жекешелендiрудiң негiзгi жолы жеке жобаларды әзiрлеу мен жүзеге асыру болады. Негiзгi өндiрiс объектiлерi жекешелендiру алдындағы шаралар ретiнде акционерлiк қоғамдар акцияларының мемлекеттiк пакеттерiн тендер негiзiнде сенiмдi басқару қолданылатын болады. 
      Басқаруға сенiп тапсыру және (немесе) акциялардың мемлекеттiк пакеттерiн сатып алу құқығына тендерлер өткiзу шарттары мыналар: 
      кәсiпорынның қаржылық сауықтырылуын қамтамасыз ету; 
      қажет болған жағдайда, объектi құрылымын оның қаржы тұрақтылығына қол жетуiн қамтамасыз ететiндей етiп өзгертудiң толық бағдарламасын әзiрлеу; 
      жобаның толық жүзеге асырылуын ұзақ мерзiм қаржыландыру; 
      өндiрiстi және оның шикiзат (руда) базасын дамыту; 
      әлеуметтiк және экологиялық талаптарды орындау. 
      Металлургия кәсiпорындарын жекешелендiрудiң жеке жобаларын жүзеге асыру кезiндегi ең маңыздысы - өндiрiстiң iрi көлемде инвестициялануын және өнiмнiң дүниежүзiлiк рынокта өткiзiлуiн жүзеге асыруға қабілеттi нақты, мүдделi белгiлi бiр инвесторды, соның iшiнде институционалдық инвесторды бiлiктiлiкпен таңдау (iздеу). 
      Бiртұтас технологиялық циклмен байланысы жоқ қосалқы және қызмет көрсетушi бөлiмшелер дербес заңды тұлғалар ретiнде бөлiнiп, кейiн жекешелендiрiлуге тиiс. 
      Жарғылық қорлардағы дауыс берушi акциялардың 1/2 бөлiгiнен астамы жекешелендiрiлген акционерлiк қоғамдар бойынша, Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң шешiмiмен, қалған мемпакеттердi сауда-саттықта сату аяқталып, белсендi стратегиялық инвестор мүмкiндiгiнше қалыптастырылатын болады. 
      Рудалы материалдар өндiру саласында жер қойнаулары мен пайдалы қазбалар қорларына Қазақстан Республикасының ерекше меншiгiн сақтау-негiз қалаушы болып табылады. Кен көзiн игеруге мемлекеттiк емес сектордың қатысуы кен көзiн пайдалануға концессиялар беру немесе кенiштi сенiмдi басқаруға шарт жасасу кезiнде қатаң лицензиялық негiзде жүзеге асырылатын болады. 

 
                     Көлiк-коммуникациялық кешен 

 
      Көлiк-коммуникациялық кешен бағдарламасы негiзгi өндiрiс кәсiпорындарының, жер үстi, әуе көлiгi мен байланыс инфрақұрылымының құрылымын өзгерту мен оларды жекешелендiру жолдарын белгiлейдi. Осы сектор объектiлерiн жекешелендiру бағдарламаларын әзiрлеу кезiндегi негiзгi амал инфрақұрылымның iрi объектiлерiне республикалық меншiктi сақтау, инфрақұрылымның ұсақ объектiлерiн коммуналдық меншiкке беру немесе оларды мүмкiндiгiнше жекешелендiру болып табылады. Жекешелендiру объектiлерi өз функцияларының орындалуын бұзбай, түрлi бейiндегi жеке меншiк тұлғаларды көптеп құра отырып, мүмкiндiгiнше ықшамдалуға тиiс. 

 
                         Жер үстi көлiгi 

 
      Көлiк кәсiпорындарын бөлшектеудiң ең тәуiр нұсқасы негiзгi өндiрiс бөлiмшелерiн (жүк және жолаушылар тасымалы), қызмет көрсететiн бөлiмшелердi (жөндеу және материалдық-техникалық жабдықтау) бөлiп алып, тәуелсiз жекешелендiру болып табылады. Көлiк кешенiнiң негiзгi және қосалқы өндiрiсiн жекешелендiру халық көлiк қызметiн пайдаланған жағдайда, оларға қосымша қызмет көрсететiн кәсiпорындарды (вокзалдар мен станциялар, темiр жол вокзалдары мен станцияларынан басқалары; қоғамдық тамақтандыру орындары және т.т.) жекешелендiрумен ұштастырылатын болады. 
      Жолаушыларға қалада, қала маңында және қалааралық қоғамдық көлiк қызметiн көрсететiн республикалық (қалааралық автобус және темiр жол) және коммуналдық кәсiпорындар, сондай-ақ қатынастың реттелуi мен қауiпсiздiгiн қамтамасыз ететiн кәсiпорындар түрiндегi мемлекеттiк меншiк объектiлерiн бөлiп алу, осы бағдарламаның элементi болып табылады. Мемлекеттiң табиғи монополиясы саласына яки басқаруға мемлекеттiң уақытша қатысуын қажет ететiн секторларға жататын iрi объектiлер жарғылық капиталына мемлекеттiң жүз процент немесе басым қатысуын сақтай отырып, акционерлiк қоғамдар болып қайта құрылады. 
      Көлiк құралдарын жасап шығаратын, жөндейтiн, жол салу мен жөндеу үшiн материалдар өндiретiн өнеркәсiп орындары негiзгi қызмет бейiнiн сақтай отырып, тендер негiзiнде жекешелендiрiлуге тиiс. 
      Темiр жолдардың аз салмақ түсетiн учаскелерi мен тар табанды линиялары жекешелендiрiлуге тиiс. 

 
                          Әуе көлiгi 

 
      "Қазақстан әуе жолы" ұлттық акционерлiк авиакомпаниясы бөлшектеу жолымен қайта ұйымдастырылатын болады. Өз қызметiне сәйкес әуе көлiгiнiң жұмыс iстеуiн жалпы қамтамасыз ету функциясын орындайтын және жекешелендiруге жатпайтын қызметтердi (аэронавигациялық ақпарат қызметi, метеорологиялық қамтамасыз ету қызметi, дәрiгерлiк-ұшқыштық сараптау комиссиясы, азаматтық авиация академиясы, Ақтөбе қаласындағы оқу-жаттығу орталығы және т.б.) компания құрамынан бөлiп шығару қажет. 
      Компания құрамынан жекелеген аймақтардың авиаотрядтарын бiрiктiретiн акционерлiк қоғам бөлiнетiн болады, кейiннен авиатасымалдар жүйесiн дамыту бағдарламаларының тендер шарттарымен жекешелендiрiледi, немесе оның негiзiнде бiрлескен кәсiпорын құрылатын болады. 
      Авиатасымалдарға қызмет көрсететiн жер үстi қызметтерiмен қоса аэропорттар мен аэровокзалдар акционерлiк қоғамға айналдырылады, оның акцияларының бақылау пакетi тендер шартымен сатылуы немесе бiрлескен кәсiпорын құру үшiн негiз болуы мүмкiн, сонымен бiрге дауыс берушi акциялардың кемiнде 1/3 бөлiгi мемлекеттiк меншiкте қалдырылатын болады. 
      Ұшақ жөндеу зауыттары акционерлiк қоғамдар болып қайта құрылып, акцияларының бақылау пакетi ұлттық авиация өнеркәсiбiнiң дамытылуын қамтамасыз етуге қабілеттi белгiлi бiр инвесторларға сатылуға тиiс. Оларды жекешелендiрудiң ықтимал нұсқасы ұшақтар жасап шығаруға маманданған шетелдiк заңды тұлғалардың қатысуымен бiрлескен кәсiпорындар құру болып табылады. 

 
                              Байланыс 

 
      "Қазақтелеком" ұлттық акционерлiк компаниясын бұрын құрылған "Бесет", "Арна-Спринт", "Арна", "Декател" шаруашылық серiктестiктерiнiң мемлекеттiк үлестерiнiң жарғылық қорынан шығару жолымен ол ықшамдалып, кейiн сатылады, мемлекеттiк кәсiпорындарды иелену, пайдалану және басқару құқықтары керi шақыртып алынады. КазҒЖӨбайланыс институты мен Бiлiктiлiктi арттырудың республикалық орталығы акционерлiк қоғамдар етiп қайта құрылып, белгiленген тәртiппен жекешелендiрiлетiн болады. 
      "Қазақтелеком" ҰАҚ-сын жекешелендiру кезең-кезеңмен жүзеге асыруға арналған: 
      бiрiншi кезеңде акциялардың мемлекеттiк пакетiн телекоммуникациялық желiге қызмет көрсетумен және оны жетiлдiрумен шұғылданатын iрi инвестор-оператордың басқаруына беру жөнiнде халықаралық тендер өткiзу, тендерге iрi халықаралық телекоммуникациялық компанияларды тарту ұйғарылған. Сондай-ақ стратегиялық меншiк иесiн анықтауды және Компания акцияларының бiр бөлiгiн республика халқына ашық сатуды көздейтiн жекешелендiрудiң жеке жобасы әзiрленетiн болады; 
     екiншi кезеңде Компания акциялары жекешелендiрудiң жеке жобасына сәйкес сатылатын болады.
     Көлiк-коммуникациялық кешендi жекешелендiру бағдарламасын 1996-1998 жылдардың iшiнде орындау, соның iшiнде: 
     автокөлiк кәсiпорындары мен ұйымдарын жекешелендiрудi 1996 жылы аяқтау;
     темiр жол және авиация көлiгi объектiлерiн жекешелендiрудi 1996-1997 жылдары;
     телекоммуникация кешенiн жекешелендiрудi 1996-1998 жылдардың iшiнде жүзеге асыру ұсынылған.

                      Агроөнеркәсiп кешенi 

       Агроөнеркәсiп кешен объектiлерiн жекешелендiрудiң салалық бағдарламасы тиiмдi ауыл шаруашылық тауар өндiрiсiн қалыптастыру мақсатымен реформаларды тереңдету шараларын қамтитын болады. 
      Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк мүлiктi басқару жөнiндегi мемлекеттiк комитетi Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлiгiмен, Қазақ ауыл шаруашылығы ғылыми академиясымен, Қазақстан Республикасының Су ресурстары жөнiндегi комитетiмен, Орман шаруашылығы комитетiмен және Қазақстан Республикасының басқа да мүдделi орталық және жергiлiктi атқарушы органдарымен бiрлесiп мемлекет меншiгiнде қалатын кәсiпорындардың тiзбесiн белгiлеп, Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң бекiтуiне бередi. 
      1996 жылдың бiрiншi жартысында қалған кеңшарларды жекешелендiру, сондай-ақ мемлекеттiк акционерлiк компанияларды қайта ұйымдастыру аяқталады. 
      Бұрын жекешелендiрiлмеген ұқсату кәсiпорындарын жеке жобалар бойынша, көбiнесе тендерлiк негiзде, негiзгi өндiрiске қызмет көрсететiн, мысалы, орап-буатын, ыдыс жасайтын және т.б. кәсiпорын (бөлiмше) мiндеттi түрде құрылатындай етiп жекешелендiрiледi. 
      Жарғылық қорда мемлекеттiк үлестi сақтай отырып жекешелендiрiлуге тиiстi объектiлер тобы, соның iшiнде Қазақ ауыл шаруашылығы ғылымы академиясының құрамына кiретiн шаруашылықтар, асыл тұқымды мал шаруашылықтары, ғылыми-зерттеу және тәжiрибе станциялары, тәжiрибе-эксперименттiк шаруашылықтар белгiленетiн болады. 
      1996 жылдың аяғына дейiн, Қазақстан Республикасының Су ресурстары жөнiндегi комитетiмен және басқа да мүдделi ведомстволармен бiрлесiп су пайдаланушылардың жеке меншiк бiрлестiктерiнiң сенiмдi басқару шарттары бойынша берiлуге тиiстi объектiлердiң тiзбесi жасалатын болады. 
      Қазақстан Республикасының Орман шаруашылығы комитетiмен бiрлесiп 1996-1998 жылдары iшiнде жекешелендiрiлетiн орман шаруашылығы объектiлерi белгiленетiн болады. 
      Шаруашылық жүргiзудiң мемлекеттiк емес нысандарын кеңейту мақсатында шаруашылық серiктестiктерiне, фермерлiк шаруашылықтарға ауыл шаруашылығы кооперативтерiне, басқа да жеке және заңды тұлғаларға жердi ұзақ мерзiмге пайдалану, сондай-ақ жерде ұзақ мерзiмге және қысқа мерзiмге жалға алу, жердi қайталап пайдалану мен қайталап жалға алу құқықтарын беру тәртiбi белгiленетiн болады. 
      Сондай-ақ мемлекеттiк ауыл шаруашылығы кәсiпорындарына жердi пайдалану құқығын беру тәртiбi белгiленетiн болады. 
      Ауыл шаруашылық тауарларын өндiрушiлердiң мүлiктiк құқықтарын, жердi иелену құқығын қоса қамтамасыз етудiң кредиттердi қамтамасыз ету ретiнде мүлiк пен жер кепiлдiгiн ресiмдеудi көздейтiн тетiктер әзiрленетiн болады. 
      Селолық жеке тауар өндiрушiлерге жекешелендiруден кейiн қолдау көрсету, қажеттi техникамен қамтамасыз ету және ауыл шаруашылық машиналарының ескiрген паркiн жаңарту үшiн машина-технология станцияларының желiсi құрылып, техника мен көлiк құралдары лизингi кеңiнен қолданылатын болады. 

 
             Денсаулық сақтау, халыққа бiлiм беру, ғылым және 
                               мәдениет 

 
      1996 жылдың iшiнде денсаулық сақтау, бiлiм және мәдениет объектiлерiн жекешелендiру бағдарламаларын әзiрлеу аяқталып, оларды жүзеге асыру басталады. 
      Бағдарлама мемлекеттiк меншiктегi барлық объектiлердi екi топқа: жекешелендiруге жататын объектiлер мен жекешелендiруге жатпайтын объектiлерге бөлудi қамтиды. Тиiстi министрлiктердiң келiсiмi бойынша кепiлдiк берiлген мемлекеттiк көлемде медициналық және жалпы бiлiм беру қызметiн көрсететiн ұйымдар мен мекемелердiң, сондай-ақ бiрегей және әлеуметтiк маңызы ерекше денсаулық сақтау, бiлiм беру, ғылым және мәдениет объектiлерiнiң тiзбесi, соның iшiнде аумақтық тұрғыдан, анықталатын болады. Бұл объектiлердi Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң ерекше шешiмдерiмен ғана жекешелендiруге болады. 
      Жоғарыда аталған тiзбелер негiзiнде 1996 жылдың бiрiншi жартысында ғылыми-зерттеу ұйымдары мен ғылыми-жобалау институттарының бiр бөлiгiн жекешелендiру жөнiнде шаралар әзiрленiп, жүзеге асырылатын болады. 
      Тiзбелерге енгiзiлмеген ұйымдар мен мекемелер жекешелендiрiледi және денсаулық сақтау, бiлiм беру, ғылым және мәдениет салаларында жеке меншiк секторды қалыптастырудың негiзiне айналады. Бұл объектiлердi жекешелендiру не акционерлiк қоғамдар құрып, кейiннен акциялардың мемлекеттiк пакеттерiн сату жолымен, не мүлiктiк кешендердi тиiстi әзiрлiк дәрежесi бар немесе бұл салаларды қызметпен шұғылдану құқығын беретiн лицензиялары бар жеке меншiк заңды және жеке тұлғаларға тендер арқылы сату жолымен жүзеге асырылатын болады. Объектiлер мен мүлiктiк кешендерге төлем қабілетi бар сұраныс болмаған жағдайларда мүлiктi сенiмдi басқару немесе сатып алу құқығымен мүлiктiк жалға беру шарттары негiзiнде, соның iшiнде объектiлер бейiнi сақталған жағдайда жеке заңды тұлғаларға беруге болады. 
      Халыққа қызмет көрсетудiң аралас режимi, яғни тегiн қызметтердiң нақты бiр көлемiн (ол шалғай аудандар жағдайында кеңiрек болуға тиiс) қамтамасыз ету, ақылы қызмет көрсетумен қатар объектiнi тендер арқылы немесе нақты тұлғаға сатудың шарттарына айнала алады. 
      Iрi объектiлер жеке жобалар бойынша, алдын-ала акционерлендiре отырып, сондай-ақ, жекешелендiруге дейiн құрылым өзгертiлген жағдайда, мемлекеттiк пакеттi кейiн сатып алу құқығымен сенiмдi басқаруға бере отырып, жекешелендiрiлуге тиiс. Жекешелендiруге дейiн құрылымын өзгертудi қажет етпейтiн акционерлiк қоғамдар акцияларының мемлекеттiк пакеттерiн сату кезiнде акциялардың бақылау пакеттерiн белгiлi бiр инвесторға бiр пакет етiп сату ұсынылады. 

 
                 3. Коммуналдық меншiктi өзгерту  

 
      1996 жылдың бiрiншi жартысында Қазақстан Республикасында коммуналдық меншiктi қалыптастыру процесi жүзеге асырылатын болады. Коммуналдық меншiкке жергiлiктi қазына және коммуналдық заңды тұлғаларға бекiтiлген мүлiк жатқызылады. Мүлiктерi республикалық меншiктен коммуналдық меншiкке берiлетiн заңды тұлғалардың тiзбесiн Қазақстан Республикасының Үкiметi бекiтедi. 
      Коммуналдық меншiк объектiлерiн иелену, пайдалану және билiк ету жөнiндегi мемлекеттiк органдар - жергiлiктi атқару органдары. 
      Коммуналдық меншiк объектiлерiн жекешелендiру жергiлiктi атқару органдары қолданылып жүрген заң нормаларына және осы Бағдарламаның ережелерiне сәйкес әзiрлейтiн арнаулы бағдарламалар бойынша жүзеге асырылатын болады. 
      Коммуналдық меншiк объектiлерiн жекешелендiру бағдарламаларында мемлекеттiк кәсiпорындардың шаруашылықты жүргiзу құқығымен жұмыс iстейтiн кәсiпорындар мен қазыналық кәсiпорындарға бөлiнген тiзбесi, сондай-ақ акцияларының мемлекеттiк пакеттерi республикалық меншiктен коммуналдық меншiкке берiлген акционерлiк қоғамдардың тiзбесi болуға тиiс. Осы кәсiпорындардың iшiнен жекешелендiруге жатпайтын кәсiпорындар тобы белгiленедi. Жекешелендiруге жататын коммуналдық меншiк объектiлерi: 
      өкiлеттi органның билiгiндегi белгiлi бiр мерзiмге мемлекеттiк бақылау үлесiн (немесе вето құқығын беретiн үлестi) сақтай отырып, шаруашылық серiктестiгi болып қайта құрылатын (немесе бұрын қайта құрылған) объектiлерге: бұл топқа электр энергиясы мен жылу өндiрумен және бөлумен шұғылданатын коммуналдық заңды тұлғаларды, труба құбыры көлiгi кәсiпорындарын, газ шаруашылығын пайдалану жөнiндегi кәсiпорындарды, қоғамдық көлiк кәсiпорындарын ғана жатқызуға болады; 
      ешбiр шектеусiз жекешелендiруге жатқызылатын объектiлерге бөлiнедi. 
      Объектiлердi жекешелендiруге шектеулер қою кезiнде жергiлiктi атқарушы органдар коммуналдық меншiкте мемлекеттiк үлестердi сақтаудың мақсаттарын, шарттарын және мерзiмiн белгiлейдi. 
      Шаруашылық серiктестiктерiнде бекiтiлетiн мемлекеттiк үлес толық бақылау қажет болған жағдайларда дауыс беретiн акциялардың кемiнде 2/3 бөлiгi; вето құқығын қамтамасыз ету қажет болған жағдайларда, дауыс беретiн акциялардың 1/3 бөлiгi болуы мүмкiн. 
      Жергiлiктi атқарушы органдардың шешiмi бойынша, коммуналдық меншiктiң жекешелендiруге жататын объектiлерге жекешелендiру жөнiндегi аумақтық комитеттердiң өткiзуiне берiледi. Коммуналдық меншiк объектiлерiн жекешелендiру акциялардың мемлекеттiк пакеттерiн, мүлiктiк кешендердi, мүлiктiң жекелеген түрлерiн сауда-саттықта немесе коммуналдық меншiктi сенiмдi басқару немесе сатып алу құқығымен жалға берiлген жағдайда бағыштап сату жолымен жүзеге асырылады. 
      Акционерлiк қоғамның дауыс беретiн акцияларының кемiнде 1/3 бөлiгiн құрайтын акциялардың мемлекеттiк пакеттерiн сатудың басым түрi аукциондар немесе бағалы қағаздар нарығына кәсiпқой қатысушылар арқылы ашық сату болып табылады. Акционерлiк қоғамның дауыс беретiн акцияларының 1/3+1 және одан көп бөлiгi болып табылатын акциялардың мемлекеттiк пакеттерi сауда-саттықта, соның iшiнде бағалы қағаздар нарығына кәсiпқой қатысушылар арқылы көбiнесе тұтас пакетпен сатылады. 
      Жергiлiктi атқарушы орган объектiнi жеке жоба бойынша жекешелендiру туралы шешiм қабылдай алады, бұл жағдайда белгiлi бiр инвесторға сату сатудың бiрден-бiр түрi ретiнде белгiленуi мүмкiн. Ықтимал белгiлi бiр инвесторды таңдау тендер негiзiнде жүзеге асырылады. Жеке жобалар бойынша жекешелендiруге жататын коммуналдық меншiк объектiлерi түрлерiнiң тiзбесiн Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлейдi. Нақты объектiлердi жекешелендiру жөнiндегi шешiмдердi жергiлiктi атқарушы органдар қабылдайды. 

 
              4. Кәсiпорындарды жекешелендiруден кейiн қолдау 

 
      Қазақстан Республикасында қабылданған жекешелендiру моделi жекешелендiрiлген объектiлердiң жұмысын жақсарту жөнiндегi қажеттi шарт ретiнде жекешелендiруден кейiнгi шаралар кешенiнiң жүзеге асырылуын қажет етедi. Ол үшiн: 
      жекешелендiрiлген кәсiпорындардың экономикалық қолдаудың алуан түрлерiне қол жеткiзiлуiн қамтамасыз ету жөнiндегi мемлекеттiк шаралар жүйесiн жасау; 
      жекешелендiрiлген және басқа мемлекеттiк емес кәсiпорындардың техникалық көмектiң барлық түрлерiне қол жеткiзiлуiн қамтамасыз ету; 
      жеке шаруашылық жүргiзушi субъектiлер, соның iшiнде ауыл шаруашылық субъектiлерi арасында ассоциациялық нысандар дамуының процесiне жәрдемдесу; 
      жекешелендiрiлген кәсiпорындардың басшылары мен бас мамандарын нарықтық экономика жағдайларында жұмыс iстеуге үйрету қажет. 

 
           5. Бағалы қағаздар нарығын қалыптастыру 
                мен дамыту жөнiндегi шаралар 

 
      1991-1995 жылдарда кәсiпорындарды акционерлендiру, жаппай жекешелендiрудi жүзеге асыру, сондай-ақ акционерлiк қоғамдардың қалың тобының пайда болуы бағалы қағаздар нарығын дамыту мен ретке келтiру жөнiндегi шаралар жүйесiн әзiрлеудi қажет еттi. 
      Бағалы қағаздар нарығын қалыптастыру мен дамыту жөнiндегi шаралардың негiзгi мақсаты - оны акционерлiк қоғамдарды инвестициялауға арналған қаржы ресурстарын тартудың тұрақты жұмыс iстейтiн тетiгiне айналдыру. 
      Бағалы қағаздар нарығын дамуы ең маңызды бағыттар бойынша шаралар кешенiмен қамтамасыз етiледi. 

 
      1. Бағалы қағаздар рыногына кәсiпқой қатысушылар жүйесiн: 
      бағалы қағаздармен сауда жасау қызметiн көрсететiн және толық коммерциялық дербестiк принципiнде iс-қимыл жасайтын делдалдық фирмалар, дилерлер мен брокерлер; 
      тәуелсiз тiркеушiлер мен жеке депозитарийлер; 
      институционалдық инвесторлар, соның iшiнде инвестициялық компаниялар, қорлар, инвестициялық банктер, зейнетақы қорлары, сақтандыру және трастар компаниялары; 
      инвестициялық бизнес пен бағалы қағаздар нарығына қатысушылардың кәсiпқой ассоциациялары; 
      бағалы қағаздармен сақтандыру операцияларын қамтамасыз ететiн фирмалар атынан құру. 

 
      2. Қор биржасы жұмыс iстеуiнiң тиiмдiлiгiн арттыру: 
      акциялардың мемлекеттiк пакеттерiнiң бiр бөлiгiн және басқа бағалы қағаздарды биржа арқылы өткiзу; 
      мүдделi инвесторларға биржада сату үшiн мемлекеттiк бағалы қағаздар (облигациялар, вексельдер) шығару; 
      жаңадан шығарылған акциялар эмиссиясы, соның iшiнде акционерлiк қоғамдарға мемлекеттiк қатысушының ұсынысы бойынша (акционерлердiң жалпы жиналыстарының шешiмi негiзiнде) оларды биржада сату негiзiнде жүзеге асырылатын болады. 

 
      3. Бағалы қағаздар нарығының жұмыс iстеуiне халықтың қалың тобын жұмылдыру: 
      тартымды кәсiпорындар акцияларының мемлекеттiк пакеттерiн ашық сату; 
      бағалы қағаздар нарығына кәсiпқой қатысушылар қызметiнiң құнын бәсекелестiк және бағалы қағаздармен операциялар көлемiн ұлғайту есебiнен кемiту; 
      бағалы қағаздармен операцияларға және тұлғалар үшiн шектеулердiң алынуын заңмен қамтамасыз ету, соның iшiнде, акционерлердiң өздерiнiң иелiгiндегi акцияларды еркiн сатуына тыйым салатын ашық үлгiдегi тармақтардың акционерлiк қоғамдардың жарғыларынан алып тасталуын бақылау; 
      акционерлердiң, соның iшiнде жекешелендiру купондарын салушылардың ИЖҚ акцияларын бағалы қағаздар нарығында еркiн сатуын енгiзу жолымен жүзеге асырылатын болады. 

 
      4. Бағалы қағаздар иелерiнiң мүдделерiн қорғаудың мемлекеттiк шаралары: 
      бағалы қағаздар иелерiнiң мүдделерiн заңдармен және нормативтiк актiлермен қорғауға; 
      бағалы қағаздар иелерiнiң мүдделерiн қорғайтын заңдар мен нормативтiк актiлердiң орындалуын өкiлеттi мемлекеттiк органдардың бақылауына бағытталатын болады. 

 
      5. ИЖҚ-ларды бағалы қағаздар нарығының мына функцияларды орындауға қабiлеттi толыққанды субъектiлерiне айналдыру: 
      өз акцияларын ақшаға сату және жекешелендiру купондарын салушылар алдындағы мiндеттемелерiн орындау; 
      бағалы қағаздардың қайталама нарығында жекешелендiрiлген кәсiпорындардың өз портфелiндегi акцияларымен, сондай-ақ өздерi эмитенттерi болып табылатын акциялармен операциялар жасау; 
      өз акцияларының иелерi болып табылатын акционерлiк қоғамдар жөнiнде белсендi инвестициялық саясат жүргiзу.
      6. Отандық коммерциялық ұйымдардың бағалы қағаздарын халықаралық қор нарығында өткiзу жөнiнде оларға жағдайлар жасау:
      акциялардың толық листингiне акционерлiк қоғамдарды барынша көп қосуды;
     қор биржасында акциялардың бағамын белгiлеудi;
     қор биржаларын бағалы қағаздардың халықаралық нарығына қосуды;
     акционерлiк қоғамдар акцияларының мемлекеттiк пакеттерiнiң бiр бөлiгiн шетелдiк инвесторларға сатуды, соның iшiнде дүниежүзiлiк қор биржаларында сауда жасауды қамтиды.

            II. Құрылымды өзгерту және мемлекеттiң меншiк
               иесi функциясын жүзеге асыруы

           1. Мемлекеттiк меншiктi басқару

       Бұдан бұрынғы кезеңдердегi жекешелендiру бағдарламаларын орындау мемлекеттiң жекешелендiрiлуi аяқталмаған кәсiпорындар, сондай-ақ жекешелендiрiлуге жатпайтын объектiлер жөнiндегi меншiк иесi ретiндегi функцияларын айқын белгiлеу проблемасын қойды. Мемлекеттiк меншiк объектiлерi бойынша олардың басқарудың институционалдық жүйесiнiң нарықтық экономика талаптарына тепе-теңдiгiне қол жеткiзiлуге тиiс. 
      1991-1995 жылдардың iшiнде мемлекеттiк кәсiпорындардың көпшiлiгi акционерлiк қоғамдар болып қайта құрылған болатын. Сол акционерлiк қоғамдардың мемлекеттiк пакеттерiнiң бiр бөлiгi жаппай жекешелендiрудiң аяқталуына қарай акциялардың мемлекеттiк пакеттерiн жекешелендiрудiң басым түрiне айналып келе жатқан ақшалай сауда-саттықта сатылды. II кезеңде жаппай жекешелендiру шеңберiнде жекешелендiрiлген акционерлiк қоғамдар акцияларының мемлекеттiк пакеттерiн сату 1996 жылдың бiрiншi жартысында аяқталатын болады. 
      Шаруашылық серiктестiгiнiң жарғылық қорындағы мемлекет үлесiнiң мөлшерiне қарамастан, мемлекет заң жүзiнде тиянақты етiлген нысандарда серiктестiкке қатысушы (акционер) болып, акционер ретiндегi өз құқықтарын шаруашылық серiктестiгiн басқару органдарындағы өз өкiлдерi арқылы ғана жүзеге асырады. 
      Мемлекеттiң меншiк иесi функцияларын пәрмендi жүзеге асыруы ең маңызды бағыттар бойынша шаралар кешенiмен қамтамасыз етiледi. 
      1. Мемлекет үлесiне (мемпакет) дауыстың 1/3 бөлiгi келетiн толық шаруашылық серiктестiктерiнiң (акционерлiк қоғамдардың) басқару органдарында мемлекеттiк қатысушы функцияларының орындалуын қамтамасыз ету жөнiндегi шараларға мыналар жатады: 
      мемлекет үлесiне (мемпакет) дауыстың 1/3 бөлiгiнен астамы келетiн шаруашылық серiктестiктерiнде (акционерлiк қоғамдарда) мемлекеттiк қатысушы атынан iс-қимыл жасайтын бақылау кеңестерiнiң мүшелерi мен мүшелiгiне кандидаттар тiзiлiмiн жасау; 
      Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк мүлiктi басқару жөнiндегi мемлекеттiк комитетi жанынан шаруашылық серiктестiктерiнде (акционерлiк қоғамдарда) байқаушы кеңестерiн құру мен оларға бақылау жасау комиссиясын құру; 
      шаруашылық серiктестіктерiнде (акционерлiк қоғамдарда) байқаушы кеңестерiн құру туралы ереже әзiрлеу; 
      мемлекет атынан iс-қимыл жасайтын Байқаушы кеңес мүшесiнiң мiндеттерi туралы ереже әзiрлеу; 
      шаруашылық серiктестiктерiнiң (акционерлiк қоғамдардың) жарғыларына өзгертулер енгiзу жөнiндегi әдiстемелiк ұсынымдар әзiрлеу; 
      мемлекет үлесiне (мемпакет) дауыстың 1/2 бөлiгi келетiн шаруашылық серiктестiктерiнiң (акционерлiк қоғамдардың) басқару органдарында мемлекет мүдделерiн бiлдiретiн адамдардың әзiрленуiн және қайта әзiрленуiн, соның iшiнде бұл мақсаттар үшiн халықаралық ұйымдардың мүмкiндiктерiн пайдалана отырып қамтамасыз ету. 
      Акционерлiк қоғамдардың басқару органдарында мемлекеттiк қатысушы болып табылатын адамдар меншiк иесiне өкiлеттiк мемлекеттiк орган атынан жүйелi түрде есеп беруге мiндеттi. 
      2. Мемлекеттiк меншiк пен жекешелендiрудiң жүйелi есебi мен мониторингiн жасау мен енгiзу жөнiндегi шаралар мыналарды қамтуға тиiс: 
      жекешелендiру барысын жүйелi түрде көрсете отырып, мемлекеттiк меншiктiң толық тiзiлiмiн жасау; 
      жарғылық қордың бөлiнуiн жыл сайын көрсете отырып, жекешелендiрiлетiн объектiлердiң тiзiлiмiн жасау; 
      статистика органдарының мәлiметi мен мемлекет үлесiне (мемпакет) дауыстың 1/2 бөлiгi келетiн шаруашылық серiктестiктерiнiң (акционерлiк қоғамдардың) басқару органдарындағы мемлекеттiк қатысушы өкiлдерiнiң есептерi негiзiнде жекешелендiрiлетiн объектiлердiң қаржы жағдайына бiлiктi талдау жасалуын қамтамасыз ету; 
      қызметi жеке секторға да қатысты болатын отандық мамандандырылған аудиторлық фирмалардың дамытылуына жәрдемдесу. 
      Жекешелендiруге жатпайтын мемлекеттiк кәсiпорындар мен мониторингтiң меншiк иесi және оларды мемлекеттiк басқару функцияларын Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң өкiлдi мемлекеттiк органдары жүзеге асырады. 
      3. Жекешелендiруге жатпайтын немесе жекешелендiрiлуi қосымша шараларды қажет ететiн объектiлердi меншiк иесiнiң шешiмi бойынша, тиiстi министрлiктермен және ведомстволармен келiсiм бойынша, контракт негiзiнде мемлекеттiк емес заңды және жеке, соның iшiнде шетелдiк тұлғалардың сенiмдi басқаруына беруге болады. 
      Мемпакеттiң мөлшерiне және алға қойылған мақсаттарға сәйкес сенiмдi басқаруға контрактiлердiң мынадай түрлерiнiң қолданылуы мүмкiн: 
      жекешелендiруге жатпайтын мемлекеттiк кәсiпорынды сенiмдi басқару; 
      мемпакетке дауыстың 1/2 бөлiгiнен астамы келетiн акционерлiк қоғамды сенiмдi басқару және оның құрылымын өзгерту; 
      мемпакетке дауыстың 1/2 бөлiгiнен астамы келетiн акционерлiк қоғам акцияларының мемпакетiн сенiмдi басқару, оның құрылымын өзгерту және оның акцияларының сатылуын әзiрлеу; 
      мемпакетке дауыстың 1/3 бөлiгiнен аз келетiн акционерлiк қоғам акцияларының мемпакетiн сенiмдi басқару және мемпакет акцияларының сатылуын әзiрлеу. 
      Мемлекеттiк меншiктi сенiмдi басқаруға контрактiлер мына принциптерге сәйкес жасалуға тиiс: 
      контрактiлер жасасуға кандидаттар шақырудың жариялылығы мен әйгiлiлiгi; 
      кандидаттардың меншiк иесiнiң талаптарына сәйкес жасалған бизнес-жоспарлар (басқару бағдарламаларын) ұсынуы; 
      басқарушыларды тендер арқылы таңдау; 
      басқарушының контракт шарттарын орындауын меншiк иесi атынан контракт жасасқан өкiлеттi органның бақылауы. 
      4. Отандық мамандандырылған басқарушы фирмалар қалыптастыру жөнiнде мынадай шаралар орындалуға тиiс: 
      кейбiр холдинг және басқа мемлекеттiк компанияларды (акционерлердiң жалпы жиналысының шешiмi бойынша) кәсiпқой басқарушы жеке фирмалар етiп қайта құру үшiн жағдайлар жасау; 
      жеке басқарушы фирмалардың құрылуы мен жұмыс iстеуi жөнiндегi ұсынымдар мен нормативтiк базаларды әзiрлеу; 
      жеке басқарушы фирмалардың басшылары мен мамандарын даярлау мен қайта даярлау жүйесiн қамтамасыз ету; 
      шетелдiк басқарушылардың, соның iшiнде ықтимал инвесторлардың қатысуымен басқарушы фирмалардың құрылуына жәрдемдесу. 

 

       2. Мемлекеттiк меншiк объектiлерiнiң құрылымын өзгерту

       
      1996-1998 жылдарға арналған реформаларды тереңдету жөнiндегi Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң iс-қимыл бағдарламасын жүзеге асыру шеңберiнде мемлекеттiк сектордағы дәрменсiз кәсiпорындарды, соның iшiнде мемпакетке дауыстың 1/2 бөлiгiнен астамы келетiн шаруашылық серiктестiктерiн қайта ұйымдастыру мен тарату жұмысын тиiмдi жүргiзу үшiн қажеттi барлық құқықтық және ұйымдық жағдайлар жасалатын болады. 
      Осы мақсатпен Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк мүлiктi басқару жөнiндегi мемлекеттiк комитетi жанынан Кәсiпорындарды қайта ұйымдастыру жөнiндегi агенттiк құрылады. Агенттiктiң басты мiндеттерi: 
      кәсiпорындар қайта ұйымдастыру, санациялау және тарату бағдарламаларымен қамтылатын өлшемдердi белгiлеу; 
      сол өлшемдердiң негiзiнде Қазақстан Республикасының Үкiметi бекiтетiн, қайта құру, санациялау және тарату процедуралары қолданылатын кәсiпорындардың тiзбелерiн жасау; 
      кәсiпорындардың дәрменсiздiгiне (банкроттығына) жол бермеуге бағытталған шаралар жүйесiн әзiрлеу мен енгiзу; 
      дәрменсiз кәсiпорындарды қайта ұйымдастыру, санациялау және тарату процедураларын жүзеге асыру жөнiндегi шараларды (өз бетiмен немесе мамандандырылған ұйымдарды қатыстырып) әзiрлеу мен өткiзу; 
      нақты кәсiпорындарды қайта ұйымдастыру, санациялау және тарату бағдарламаларын әзiрлеу мен жүзеге асыру үшiн сырттан консультанттар (консалтинг фирмаларын) тарту; 
      банкроттық процедуралары қажет еткен жағдайда дәрменсiз-борышқор кәсiпорынның өкiлеттi өкiлi функцияларын орындау; 
      Қазақстан Республикасының мүдделi министрлiктерiмен, өзге де орталық және жергiлiктi атқарушы органдарымен және мекемелермен бiрлесiп бағдарламалар әзiрлеу және кәсiпорындар дәрменсiздiгi (банкроттығы), сондай-ақ сенiм көрсетiлген басқарушылар мәселелерi бойынша мамандар даярлау жүйесiн ұйымдастыру; 
      дәрменсiз кәсiпорын мүлкiне мамандандырылған ұйымдарды тарту мүмкiндiгiмен билiк ету тәртiбiн белгiлеу; 
      санацияланатын және қайта ұйымдастырылатын кәсiпорындар мониторингiн өткiзу болып табылады. 
      Кредиторлық берешегiнiң мөлшерi аса жоғары деңгейiн сипаттайтын, сонымен бiрге ерекше маңызды халық шаруашылығы және (немесе) әлеуметтiк маңызы бар iрi шаруашылық жүргiзушi субъектiлердiң (негiзiнен мемлекеттiк кәсiпорындардың) белгiлi бiр санының құрылымы Қазақстан Республикасының мемлекеттiк Медетшi банкiнiң қатысуымен өзгертiлетiн болады. Бұл жоба шеңберiнде осы Бағдарламада мына шараларды дәйектi түрде жүзеге асыру көзделген: 
      1. Банктер, бюджет және сабақтастар жөнiнде кредиторлық берешек деңгейi негiзiнде кәсiпорындар iрiктеу. Мұндай кәсiпорындар тiзбесi бойынша шешiмдi Қазақстан Республикасының Үкiметi қабылдайды. 
      2. Осы кәсiпорындарға кредит беру жөнiнде қатаң шектеулер енгiзу. Кәсiпорындар Қазақстан Республикасының банк жүйесiнен оқшауланады, Қазақстан Республикасының мемлекеттiк Медетшi банкi осы кәсiпорындардың бiрден-бiр кредиторы функциясын өзiне алады. 
      3. Бағдарламаға енгiзiлген әрбiр кәсiпорын меншiк иесiмен бiрлесiп, өзiнiң өмiршеңдiгiн негiздей отырып, құрылымды өзгерту жөнiнде ұсыныс жасауға тиiс. Ол ұсыныстарды Қазақстан Республикасының мемлекеттiк Медетшi банкi қарағаннан кейiн төмендегi екi шешiмнiң бiрi қабылданады: 
      егер құрылымды өзгерту жөнiндегi ұсыныстар негiздi деп танылатын болса, құрылымды өзгертудiң нақты жоспарын әзiрлеу туралы шешiм қабылданады, оны енгiзу егжей-тегжей пысықталады; 
      егер кәсiпорын құрылымды өзгерту жөнiнде ұсыныстар әзiрлемейтiн болса немесе ол ұсыныстар негiзсiз (немесе Қазақстан Республикасының мемлекеттiк Медетшi банкiнiң талаптарына сәйкес келмейдi) деп танылатын болса, кәсiпорынды тарату туралы шешiм қабылданады. 
      4. Құрылымды өзгертудiң бекiтiлген жоспарлары Қазақстан Республикасының мемлекеттiк Медетшi банкiнiң қаржылық қолдауымен жүзеге асырылады. Қаржыландыру кезең-кезеңмен, құрылымды өзгерту жоспарының кезектi кезеңдерiнiң жүзеге асырылуымен байланыстырыла жүзеге асырылады. Егер құрылымды өзгерту жоспарының жүзеге асырылуы қанағаттанғысыз болса (кәсiпорынның қаржылық сауығуына қол жеткiзбесе) кәсiпорын таратылуға тиiс. 
      Бағдарламаға енгiзiлген кәсiпорындардың қаржылық сауығуына қарай олар (жекешелендiруге жатпайтын кәсiпорындардан басқалары) жеке жобалар бойынша жекешелендiрiлетiн болады. 
      Бiртұтас мүлiктiк кешендер ретiнде одан әрi жұмыс iстеуiнiң тиiмсiздiгi анықталатын дәрменсiз мемлекеттiк кәсiпорындар жөнiнде өкiлеттi орган кәсiпорынның құрылымын мына әдiстердiң бiрi бойынша: 
      кәсiпорынды бөлшектеу және бiрнеше перспективалы рентабельдi заңды тұлғалар құрумен; 
      жұмыс iстеп тұрған заңды тұлғаға заңда белгiленген тәртiппен қосылуымен; 
      артық мүлiктi заңда белгiленген тәртiппен алумен және ол мүлiктi сауда-саттықта сату немесе кейiн сатып алу құқығы бойынша жалға берумен; 
      кәсiпорынды таратып, оның мүлкiне қожалық ету (ол мүлiктi сауда-саттықта алдымен сатумен немесе мүлiктi кейiн сатып алу құқығы бойынша жалға берумен, басқа мемлекеттiк кәсiпорынның балансына берумен) өзгерту жүргiзетiн болады. 
      Тарату процедурасын жеделдету, жеңiлдету және неғұрлым кеңiнен қолдану мақсатында шаруашылық практикасында кәсiпорынды тарату жөнiндегi барлық өкiлеттiктердi кәсiпқой таратушыларға, осындай операцияларға машықтанған және жеткiлiктi дәрежеде бiлiктi заңды және жеке тұлғаларға беру үшiн жағдай жасауды қамтамасыз ету қажет. 
      Кәсiпорынның құрылымын өзгерту кезiнде төлем қабiлетiнiң жоқ болуы салдарынан өткiзiлмеген мүлiктi мүлiк сатуға маманданған коммерциялық фирмаларға беру әдiсiн пайдалануға болады. 
      Қайта құрылатын кәсiпорын мүлкiнiң бiр бөлiгiн мемлекеттiк емес, соның iшiнде шетелдiк инвестициялар тарату, кәсiпорынды бөлшектеу, санациялау және тарату кезiнде босайтын мүлiктi тиiмдi пайдалану мақсаттарында мемлекеттiк меншiк негiзiнде құрылтай қызметi үшiн, сондай-ақ басқа әдiстермен өткiзiлмеген мүлiктi жекешелендiру үшiн пайдалануға болады. 
      Ауыл шаруашылық кәсiпорындарын банкрот деп танудың және таратудың ерекшелiктерiн регламенттейтiн нормативтiк база әзiрленетiн болады. 

О Программе приватизации и реструктуризации государственной собственности в Республике Казахстан на 1996-1998 годы

Постановление Правительства Республики Казахстан от 27 февраля 1996 г. N 246. Утратило силу - постановлением Правительства РК от 9 февраля 2005 г. N 124 (P050124)

      В целях реализации Указа Президента Республики Казахстан, имеющего силу Закона, от 23 декабря 1995 г. N 2721 U952721_  "О приватизации" и в соответствии с Программой действий Правительства Республики Казахстан по углублению реформ на 1996-1998 годы Правительство Республики Казахстан постановляет:
      1. Утвердить прилагаемую Программу приватизации и реструктуризации государственной собственности в Республике Казахстан на 1996-1998 годы.
      2. Государственному комитету Республики Казахстан по управлению государственным имуществом совместно с заинтересованными министерствами, государственными комитетами, акимами областей и г. Алматы в срок до 1 марта 1996 года представить на утверждение в Правительство:
      перечень объектов государственного имущества, не подлежащего приватизации и находящегося в исключительной государственной собственности;
      перечень крупных и уникальных объектов, приватизируемых по индивидуальным проектам.
      3. Акимам областей и г. Алматы совместно с территориальными органами Государственного комитета Республики Казахстан по управлению государственным имуществом в двухмесячный срок разработать и утвердить по согласованию с Государственным комитетом Республики Казахстан по управлению государственным имуществом программу и план мероприятий по приватизации коммунальной собственности.

     Премьер-Министр
   Республики Казахстан

                                  Утверждена
                           постановлением Правительства
                               Республики Казахстан
                            от 27 февраля 1996 г. N 246

                          П Р О Г Р А М М А
           приватизации и реструктуризации государственной
                 собственности в Республике Казахстан
                          на 1996-1998 годы

                               ВВЕДЕНИЕ

      Настоящая Программа разработана в рамках реализации Программы действий Правительства Республики Казахстан по углублению реформ на 1996-1998 годы, утвержденной Указом Президента Республики Казахстан от 13 декабря 1995 г., и в соответствии с действующим законодательством Республики Казахстан.
      В 1991-1995 годах в Республике Казахстан были осуществлены две программы разгосударствления и приватизации. Программа разгосударствления и приватизации от 22 июня 1991 г. охватывала 1991-1992 годы и концентрировалась, в основном, на продаже объектов торговли и сферы услуг, а также на передаче государственной собственности трудовым коллективам предприятий. Национальная программа разгосударствления и приватизации в Республике Казахстан на 1993-1995 годы (II этап) от 5 марта 1993 г. охватила также, помимо малой приватизации, массовую приватизацию, приватизацию по индивидуальным проектам и приватизацию агропромышленного комплекса. Цели, намеченные в вышеуказанных программах, были в основном достигнуты.
      В рамках малой приватизации было продано около 11 тыс. объектов, что составляет около 2/3 всех объектов, подлежащих малой приватизации. При этом по объектам, составляющим большинство объектов малой приватизации, и одновременно наиболее важным для удовлетворения потребностей населения - в торговле, общественном питании и сфере услуг - приватизировано 84% предприятий.
      Программа массовой приватизации была завершена полностью: на 22 аукционах были выставлены на продажу за ПИКи акции свыше 1600 предприятий. На этих аукционах были реализованы акции, представляющие уставный фонд предприятий номинальной стоимостью 1261,5 млн. тенге.
      В рамках индивидуальной приватизации, охватывающей предприятия, на которых работает свыше 5 тыс.чел., было продано 5 предприятий, 44 предприятия были отданы в доверительное управление, в том числе 12 - иностранным субъектам.
      В рамках приватизации агропромышленного комплекса до конца 1995 года было продано 1967 предприятий, что составляет 93% всех объектов агропромышленного комплекса.
      По состоянию на начало 1996 года в частные руки перешло около 60% уставных фондов приватизируемых предприятий (без учета малой приватизации). 1/3 приватизированного капитала была продана за ПИКи, 1/3 - за деньги и 1/3 находится в руках работников приватизируемых и приватизированных предприятий. На 43% предприятий, подлежащих приватизации, в частные руки перешло свыше 50% голосующих акций, в том числе на 29% предприятий - 80 и более процентов акций.
      Основной целью настоящей Программы приватизации и реструктуризации государственной собственности в Республике Казахстан на 1996-1998 годы является достижение и закрепление преобладания частного сектора в экономике Республики Казахстан путем завершения в основном процесса приватизации. Осуществление этой цели будет сопровождаться реструктуризацией объектов, остающихся в государственной собственности. Эти взаимосвязанные процессы - приватизация и реструктуризация - будут способствовать становлению эффективного собственника как в частном, так и в государственном секторе.
      При реализации Программы будут соблюдаться гласность и публичность проведения приватизации на основе применения исключительно рыночных, конкурентных форм приватизации.
      Соблюдение правопреемства новых собственников по правам и обязательствам, связанным с приватизируемыми объектами, подкрепляется законодательно обеспеченным уважением прав собственности, независимо от ее конкретных форм.
      В процессе разработки приватизационных проектов и при их реализации постоянно будут учитываться социальные интересы работников приватизируемого предприятия путем приведения трудового законодательства Республики Казахстан в соответствие с изменениями, происходящими в структуре собственности, а также путем введения в условия тендеров требований по защите интересов работников приватизируемых объектов. Должна также учитываться необходимость обеспечения охраны окружающей среды и рационального использования природных ресурсов.
      Реализация настоящей Программы будет содействовать демонополизации и изменению пропорций в экономике в направлении преимущественного развития малого и среднего бизнеса, а также сферы услуг. Программа предусматривает комплекс согласованных с соответствующими министерствами, государственными комитетами и иными центральными и местными исполнительными органами Республики Казахстан взаимосвязанных мероприятий по завершению процесса приватизации, а также по реструктуризации и управлению государственной собственностью.

                 I. ЗАВЕРШЕНИЕ ПРОЦЕССА ПРИВАТИЗАЦИИ

      Результаты предшествующих этапов приватизации, осуществленных в республике экономических реформ сделали необратимым процесс приватизации и обусловили необходимость осуществления следующих мероприятий:
      завершения, путем денежных продаж, приватизации государственных пакетов акций частично приватизированных предприятий, а также объектов, не проданных на II этапе в рамках малой приватизации;
      реализации индивидуальных проектов приватизации объектов государственной собственности;
      включения в процесс приватизации части предприятий и организаций, ранее не подлежавших приватизации, а также не приватизированных на предыдущих этапах;
      разработки планов приватизации отдельных секторов экономики;
      содействия формированию круга стратегических инвесторов на приватизированных предприятиях;
      расширения участия в приватизации иностранного капитала.
      Начиная с 1996 года любая приватизация государственной собственности будет осуществляться только за денежные средства. Продажа государственного имущества, подлежащего приватизации, включает реализацию:
      государственного предприятия и учреждения как имущественного комплекса;
      производственных и непроизводственных подразделений и структурных единиц предприятия как имущественного комплекса, приватизация которого не нарушает замкнутый технологический цикл, и осуществляется после их выделения в установленном законодательством порядке из состава государственного предприятия на основе разделительного баланса;
      имущества предприятия, которая производится лишь в случае ликвидации государственного предприятия, исключительно на аукционе после истечения установленного законодательством срока для предъявления претензий кредиторов к ликвидируемому предприятию;
      акций и долей государства в уставных фондах хозяйственных товариществ.
      Действующим законодательством Республики Казахстан предусмотрены два вида приватизации:
      1. Продажа на торгах (аукцион, тендер). Аукционная продажа государственной собственности предполагает передачу прав собственности на объект лицу, предложившему в ходе торгов максимальную цену, оформившему и оплатившему покупку в установленном порядке. В случае необходимости установления условий продажи объекта (сохранения профиля, числа рабочих мест и т.п.) объекты будут продаваться на тендерах лицам, предложившим наибольшую цену при выполнении условий тендера или лучшие условия.
      2. Прямая адресная продажа. Прямая адресная продажа объектов приватизации может производиться, если предприватизационные мероприятия включали в себя передачу имущества в аренду с правом выкупа либо акционирование с передачей, на основании тендера, государственного пакета акций на доверительное управление с последующим выкупом.
      При приватизации объектов по индивидуальным проектам может быть предусмотрена продажа определенному инвестору на оговоренных условиях. Выбор предполагаемого определенного инвестора осуществляется на тендерной основе.

       1. Приватизация государственных имущественных комплексов
                      по индивидуальным проектам

      Критериями отнесения объектов к приватизации по индивидуальным проектам являются их особо крупные размеры, уникальный характер, монопольное положение естественного или временного характера. Перечень таких объектов будет утвержден Правительством Республики Казахстан до 1 марта 1996 года.
      Предприятия, подлежащие приватизации по индивидуальным проектам, должны быть разделены на следующие категории:
      1. Устойчиво рентабельные или перспективные предприятия, не требующие специальной предприватизационной реструктуризации.
      2. Предприятия, финансовая стабилизация и демонополизация которых обеспечивается предприватизационной реструктуризацией.
      Для отнесения объектов к указанным категориям до 30 июня 1996 года органами государственного управления (Государственным комитетом Республики Казахстан по управлению государственным имуществом совместно с Государственным комитетом Республики Казахстан по приватизации, Государственным комитетом Республики Казахстан по ценовой и антимонопольной политике, Министерством экономики и Министерством финансов Республики Казахстан, соответствующими отраслевыми министерствами) производится оценка производственно-финансового состояния предприятий, приватизируемых по индивидуальным проектам, и будут подготовлены соответствующие предложения. Решение об отнесении объектов к каждой из указанных категорий, на основании подготовленных предложений, принимается Правительством Республики Казахстан.
      Устойчиво рентабельные или перспективные предприятия подлежат предварительному акционированию (если оно не было произведено на предыдущих этапах приватизации) в порядке, установленном действующим законодательством.
      Находящиеся в распоряжении государства акции рекомендуется продавать со следующим распределением акций:
      не менее 15% акций продаются путем публичной продажи на фондовой бирже для определения их рыночной цены;
      не менее 50% акций от общего числа (обеспечивающих не менее 1/2 + 1 голос на общем собрании акционеров) продаются единым пакетом определенному инвестору. Выбор инвестора определяется на тендерной основе. Этот инвестор должен быть стратегическим (владеть контрольным пакетом акций), а также активным инвестором, т.е. готовым к проведению реструктуризации приватизируемого предприятия;
      оставшиеся акции продаются на открытых денежных торгах, в том числе через фондовую биржу или специализированных посредников.
      При продаже акций этих объектов необходимо выполнение следующих условий:
      цена продажи акций не должна быть менее установленной собственником;
      в случае открытой продажи акций должны быть созданы условия для вовлечения в процесс приватизации максимального числа субъектов;
      в случае продажи акций определенному инвестору выбор инвестора должен определяться, исходя из интересов развития предприятия, которые вносятся в условия тендера.
      Предприятия, финансовая стабилизация и демонополизация которых обеспечивается предприватизационной реструктуризацией, могут преобразовываться в следующем порядке:
      1. Подготовка предварительной диагностики объекта на основе сбора данных о:
      состоянии и структуре имущества и имущественных прав (земельном участке, недвижимости и др.);
      профиле деятельности и производимой продукции (работ и услуг);
      технологическом уровне производства и техническом состоянии оборудования;
      финансово-экономическом состоянии предприятия (данные бухгалтерского отчета);
      организационной структуре и системе управления предприятия;
      основных поставщиках и потребителях продукции предприятия;
      структуре и динамике занятости;
      объектах социальной инфраструктуры предприятия.
      2. На основе данных предварительной диагностики:
      объявляется тендер на доверительное управление предприятием (государственным пакетом акций), в условиях контракта на доверительное управление включается разработка управляющей фирмой проекта реструктуризации объекта и его последующей приватизации;
      в случае отсутствия реальных претендентов на доверительное управление или нецелесообразности передачи объекта в целом на доверительное управление выносится решение о проведении полного анализа состояния предприятия с привлечением, на конкурсных условиях, специализированных консультантов.
      Предприятия, для которых будет установлена нецелесообразность их дальнейшего функционирования как хозяйствующих субъектов, подлежат ликвидации с приватизацией имущества.
      Эти решения принимаются государственным органом, уполномоченным принимать решения по управлению и распоряжению государственной собственностью. В акционерных обществах, где государство не является единственным собственником голосующих акций, эти решения должны приниматься в порядке, установленном действующим законодательством.
      3. На основе данных диагностики объекта подготавливается проект реструктуризации, содержащий углубленный анализ состояния предприятия и рекомендации по вопросам:
      обеспечения документального подтверждения имущественных прав предприятия, количества юридических лиц, подлежащих выделению при реорганизации и распределения имущественных прав между ними;
      использования производственных мощностей и подготовки предложений по реструктуризации производства (диверсификации);
      конкурентоспособности технологий и оборудования, используемого на предприятии, привлечения инвестиций и (или) отчуждения части оборудования;
      рентабельности, ликвидности, структуре обязательств предприятия, соотношения оборотных активов и обязательств предприятия, финансовой реструктуризации;
      степени соответствия организационной структуры управления предприятием эффективной деятельности в условиях рынка, сегментации и реорганизации системы управления;
      маркетингового анализа и выработки новой стратегии маркетинга;
      изменения структуры занятости при реструктуризации предприятия;
      использования объектов социальной инфраструктуры (снятие с баланса и передача иным хозяйствующим субъектам или администрациям, распределение между выделяемыми юридическими лицами при сегментации);
      экологического оздоровления производства.
      4. По внесенным проектам уполномоченный орган принимает решение о предприватизационной реструктуризации объекта и виде его индивидуальной приватизации. Предприватизационная реструктуризация может включать в себя частичную реализацию проекта реструктуризации. В этом случае полная реализация проекта реструктуризации становится основой для разработки условий приватизации определенному инвестору.
      Государственные меры по реструктуризации особо крупных объектов включают в себя их технологически обоснованную сегментацию на отдельные перспективно конкурентоспособные хозяйствующие субъекты, их реструктуризацию с разработкой индивидуальных планов приватизации по каждому из выделенных объектов.
      Общие процедуры разработки индивидуальных проектов приватизации включают:
      определение критериев конкурсного отбора аудиторских и консалтинговых фирм;
      конкурсный выбор финансовых консультантов и аудиторов;
      выбор способов реализации проекта;
      оценку предложений определенных инвесторов по обязательствам, которые они готовы взять на себя, включая предложения по социальным обязательствам.
      Основные способы реализации индивидуальных проектов приватизации включают в себя:
      тендерную продажу государственной собственности;
      продажу определенному инвестору на оговоренных условиях;
      открытую продажу акций;
      заключение контрактов на управление с последующей приватизацией;
      предварительную реструктуризацию.

      Индивидуальный проект приватизации объекта может предусматривать одновременное применение нескольких способов его реализации. Целесообразно объединять открытую продажу акций и другие формы продажи раздробленных пакетов-акций с продажей контрольного пакета акций активному определенному инвестору.

                 2. Секторные программы приватизации

      По отношению к особо важным для экономики Казахстана секторам, таким как нефтяная и газовая промышленность, энергетика, транспорт и связь, черная и цветная металлургия, будут проводиться диагностические и аналитические работы, которые послужат основой для формирования оптимальной структуры собственности в этих секторах в целом, а также стратегии ее достижения. Основываясь на результатах диагностических и аналитических работ, предложениях уполномоченных органов, Правительство Республики Казахстан будет утверждать секторные программы приватизации и, в случае необходимости, реструктуризации объектов государственной собственности.
      По каждому из указанных секторов будет разработана специальная программа пообъектной приватизации преимущественно по индивидуальным проектам с учетом предложений заинтересованных министерств, государственных комитетов, иных центральных и местных исполнительных органов Республики Казахстан, самих объектов приватизации, с привлечением квалифицированных консультантов.
      Правительство Республики Казахстан намерено привлечь к приватизации объектов в рамках секторных программ активных определенных, в том числе институциональных инвесторов (международные финансовые институты, банки развития, двусторонние и многосторонние предпринимательские фонды), способных обеспечить необходимую реструктуризацию объектов и приток значительных финансовых ресурсов.
      При разработке и реализации секторных программ приватизации должны жестко соблюдаться требования по формированию конкурентной среды и соблюдению антимонопольного законодательства. Это может быть выполнено путем:
      продажи одноотраслевых объектов различным конкурирующим инвесторам;
      заключения крупных правительственных контрактов-заказов на строго тендерной основе и разделением одного контракта-заказа между несколькими национальными и (или) иностранными фирмами.

             Электроэнергетический комплекс

      Отраслевая программа электроэнергетического комплекса будет предусматривать проведение реструктуризации с формированием экономически самостоятельных объектов и их возможной последующей приватизацией.
      В 1996 году будет завершено преобразование организационной структуры электроэнергетического комплекса, который будет представлен:
      государственными регулирующими органами в лице Государственного энергетического надзора и Государственной комиссии по ценообразованию в электроэнергетике;
      государственными предприятиями, не подлежащими приватизации, в том числе системообразующими и межсистемными линиями электропередачи, подстанциями, диспетчерским управлением, вычислительными центрами и другими объектами, формирующими целостность и обеспечивающими функционирование единой энергетической системы. К ним можно отнести Национальную энергетическую систему "Казахстанэнерго" в составе Объединенного диспетчерского управления Казахстана, межрегиональных и межгосударственных электрических сетей;
      подлежащими приватизации государственными предприятиями и организациями, а также структурными подразделениями, выделяемыми либо в самостоятельные предприятия либо на основе разделительного баланса.
      Приватизация государственной собственности в электроэнергетическом комплексе будет проводиться на основании программы, утвержденной специальным решением Правительства Республики Казахстан, подготовленной Министерством энергетики и угольной промышленности Республики Казахстан совместно с Государственным комитетом Республики Казахстан по управлению государственным имуществом. Приватизация объектов электроэнергетического комплекса будет осуществляться по индивидуальным проектам.
      В каждой области из состава региональных энергосистем будут выделены государственные предприятия на базе электросетей, которые в последующем будут приватизированы.
      Отдельные электро- и тепловые станции, а также предприятия теплосетей также могут приватизироваться после выделения их на основе разделительных балансов.
      В зависимости от технологической и экономической целесообразности тепловые сети могут передаваться уполномоченным органом в состав тепловых электрических станций.
      Производственные объединения (предприятия), осуществляющие на энергетических объектах ремонтно-наладочные работы, а также научно-исследовательские и проектно-изыскательские институты будут преобразованы в акционерные общества.
      Из состава региональных энергосистем будет выделены и преобразованы в акционерные общества с последующей приватизацией структурные подразделения, осуществляющие строительно-монтажные и ремонтно-наладочные работы, отдельные электростанции, предприятия тепловых сетей, областные предприятия электрических сетей и оставшиеся имущественные комплексы региональных энергетических систем.
      Акционирование и приватизация государственных предприятий в электроэнергетическом комплексе будет осуществляться с обязательным сохранением профиля деятельности и возможным закреплением по решению Правительства Республики Казахстан государственной доли не менее 1/3 голосующих акций в акционерных обществах.
      В отдельных случаях, по решению Правительства Республики Казахстан, возможно преобразование в акционерное общество региональной энергосистемы в целом как единого имущественного комплекса в составе объектов с единым технологическим циклом.
      По преобразованным в акционерные общества предприятиям будет применяться передача на доверительное управление государственных пакетов акций. По объектам республиканской собственности управляющий (юридическое или физическое лицо) определяется на основе тендеров, проводимых Государственным комитетом Республики Казахстан по управлению государственным имуществом совместно с Министерством энергетики и угольной промышленности Республики Казахстан, а по объектам коммунальной собственности - с участием уполномоченных местных исполнительных органов, с привлечением финансовых консультантов.
      Будет осуществляться передача объектов соцкультбыта, социально значимых для данного региона и республики в целом, находящихся на балансе энергосистем, местным исполнительным органам в соответствии с порядком, установленным Правительством Республики Казахстан. Объекты соцкультбыта, необходимые для формирования социальной инфраструктуры энергосистем, остаются на балансах соответствующих энергосистем.
      В угледобывающем комплексе действующим законодательством Республики Казахстан провозглашена исключительная государственная собственность на недра и запасы полезных ископаемых при соблюдении принципа, что разведка и добыча будут осуществляться инвесторами, выигравшими тендеры на получение соответствующей лицензии. Частный капитал будет привлекаться для решения проблем обеспечения финансового оздоровления угледобывающих предприятий на основе заключения договоров на доверительное управление по решениям Правительства Республики Казахстан.

         Нефтегазовый и нефтехимический комплекс

      Отраслевой программой нефтегазового и нефтехимического комплекса будут предусмотрены подходы к реструктуризации и приватизации предприятий и организаций, обеспечивающих исследовательско-разведочные и проектные работы, добычу нефти и газа, переработку, а также трубопроводную транспортировку; реализацию потребителям нефти, газа и продуктов их переработки.
      В течение 1996-1998 годов будет проведена реорганизация национальных, холдинговых и иных государственных акционерных компаний, а также крупных акционерных обществ путем их сегментации. Будет произведено выделение объектов социальной инфраструктуры, с передачей их в коммунальную собственность.
      Приватизация объектов нефтегазового и нефтехимического комплекса будет производиться по индивидуальным проектам в соответствии с решениями Правительства Республики Казахстан, в том числе путем объявления международного тендера. Проекты, связанные с разведкой и добычей, будут осуществляться инвесторами, выигравшими тендеры на получение лицензии для осуществления такой деятельности.
      Действующие трубопроводы остаются в государственной собственности. Государственное имущество строящихся трубопроводов будет использовано в качестве основы для формирования новых юридических лиц с привлечением институциональных инвесторов, в том числе иностранных.
      Государственные пакеты акционерных обществ, созданных на базе нефтеперерабатывающих предприятий, будут приватизированы на тендерной основе. При этом государство может сохранить на определенный период времени пакет в размере не менее 1/3 голосующих акций. Возможна передача государственных пакетов акций в доверительное управление на тендерной основе.
      Условиями тендеров на право доверительного управления и (или) приобретения государственных пакетов акций будут:
      обеспечение финансового оздоровления предприятия;
      при необходимости, разработка полной программы реструктуризации объекта, обеспечивающей достижение его финансовой стабильности;
      долгосрочное финансирование полной реализации проекта;
      обеспечение долгосрочного финансирования низкорентабельных или убыточных подразделений, деятельность которых необходима для нормального функционирования отрасли в целом;
      выполнение социальных и экологических требований.
      При реализации индивидуальных проектов приватизации предприятий следует стремиться выбрать реального, заинтересованного определенного инвестора, в том числе институционального, способного осуществить крупномасштабное инвестирование основного и обслуживающего производств.
      Мелкие компании по ремонту, эксплуатации, геофизике, подготовке кадров будут приватизированы отдельно в установленном порядке посредством продажи на открытых денежных торгах.
      В первой половине 1996 года должна завершиться приватизация объектов, выведенных из состава Государственной акционерной компании "Мунай онiмдерi".
      В 1996 году будет проведена реорганизация Государственной холдинговой компании "Алаугаз" с выделением акционерного общества, осуществляющего транспортировку и оптовую продажу газа. Подразделения ГХК "Алаугаз", занимающиеся розничной продажей газа непосредственным потребителям, выделяются в качестве самостоятельных юридических лиц по региональному принципу. В зависимости от стоимости их имущества и объема выполняемых работ они подлежат преобразованию в хозяйственные товарищества в форме акционерных обществ или товариществ с ограниченной ответственностью с возможным сохранением 1/3 их долей в уставных фондах в государственной собственности. Оставшаяся часть уставных фондов хозяйственных товариществ может быть приватизирована с обязательным формированием стратегического инвестора либо передана в управление с последующей приватизацией.
      При приватизации государственных холдинговых компаний "Мунайгаз" и "Казакгаз" будет предусмотрено сохранение контрольного государственного пакета акций, который в последующем по специальному решению Правительства Республики Казахстан может быть заменен "золотой акцией".

         Металлургический и горнорудный комплекс

      Отраслевой программой реструктуризации и приватизации будет предусмотрено завершение реорганизации и разукрупнения национальных, холдинговых и иных государственных акционерных компаний путем исключения из их уставных фондов государственных пакетов акций акционерных обществ металлургического комплекса.
      Основными подходом к приватизации предприятий металлургического комплекса будет подготовка и реализация индивидуальных проектов. В качестве предприватизационной меры по отношению к объектам основного производства будет широко применяться передача государственных пакетов акций акционерных обществ на доверительное управление на тендерной основе.
      Условиями тендеров на право доверительного управления и (или) приобретения государственных пакетов акций будут:
      обеспечение финансового оздоровления предприятия;
      при необходимости, разработка полной программы реструктуризации объекта, обеспечивающей достижение его финансовой стабильности;
      долгосрочное финансирование полной реализации проекта;
      развитие производства и его сырьевой (рудной) базы;
      выполнение социальных и экологических требований.
      Наиболее важным при реализации индивидуальных проектов приватизации металлургических предприятий является квалифицированный выбор (поиск) реального, заинтересованного определенного инвестора, в том числе институционального, способного осуществить крупномасштабное инвестирование производства и сбыт продукции на мировом рынке.
      Вспомогательные и обслуживающие подразделения, не связанные единым технологическим циклом, по возможности, подлежат выделению в качестве самостоятельных юридических лиц с их последующей приватизацией.
      По акционерным обществам, в уставных фондах которых уже приватизировано более 1/2 голосующих акций, по решению Правительства Республики Казахстан будет завершена продажа оставшихся госпакетов на торгах, с формированием, по мере возможности, активного стратегического инвестора.
      В области добычи рудных материалов основополагающим является сохранение исключительной собственности Республики Казахстан на недра и запасы полезных ископаемых. Участие негосударственного сектора в разработке будет осуществляться на строго лицензионной основе при предоставлении концессий на эксплуатацию месторождения или заключения договоров на доверительное управление рудником.

          Транспортно-коммуникационный комплекс

      Программа транспортно-коммуникационного комплекса определяет подходы к реструктуризации и приватизации предприятий основного производства и инфраструктуры наземного, воздушного транспорта и связи. Основным подходом при разработке программ приватизации объектов этого сектора является сохранение республиканской собственности на крупные объекты инфраструктуры, передача мелких объектов инфраструктуры в коммунальную собственность или возможная их приватизация. Объекты приватизации подлежат максимально возможному разукрупнению, не нарушающему выполнения их функций, с созданием большого количества частных юридических лиц различного профиля.

                          Наземный транспорт

      Преимущественным вариантом сегментации транспортных предприятий являются отделение и независимая приватизация подразделений основного производства (грузовые и пассажирские перевозки), обслуживающих подразделений (ремонт и материально-техническое снабжение). Приватизация основного и вспомогательного производства транспортного комплекса будет сопровождаться приватизацией предприятий, оказывающих дополнительные услуги населению, при получении ими услуг транспорта (вокзалы и станции, кроме железнодорожных; предприятия общественного питания и т.п.).
      Элементом этой программы является выделение объектов государственной собственности в виде республиканских (междугородних автобусных и железнодорожных) и коммунальных предприятий, осуществляющих городское, пригородное и междугороднее общественное пассажирское транспортное обслуживание, а также предприятий, обеспечивающих регулирование и безопасность движения. Крупные объекты, относящиеся к сфере монополии государства либо к секторам, требующим временного участия государства в управлении, будут преобразованы в акционерные общества (за исключением железных дорог), с сохранением стопроцентного или преобладающего участия государства в их уставном капитале.
      Промышленные предприятия по производству, ремонту транспортных средств, производству материалов для строительства и ремонта дорог подлежат приватизации на тендерной основе с сохранением их основного профиля деятельности.
      Малозагруженные участки железных дорог и узкоколейные линии подлежат приватизации.

                   Воздушный транспорт

      Реорганизации путем сегментации будет подвергнута Национальная акционерная авиакомпания "Казахстан ауе жолы". Из состава компании необходимо выделить службы, выполняющие по роду своей деятельности функции общего обеспечения функционирования воздушного транспорта и не подлежащие приватизации (служба аэронавигационной информации, служба метеорологического обеспечения, врачебно-летная экспертная комиссия, академия гражданской авиации, учебно-тренировочный центр в г. Актюбинске и т.п.).
      Из состава компании будет выделено акционерное общество, объединяющее авиаотряды отдельных регионов, с последующей приватизацией на условиях тендера программ развития системы авиаперевозок, либо на его базе будет создано совместное предприятие.
      Аэропорты и аэровокзалы с обслуживающими авиаперевозки наземными службами преобразуются в акционерное общество, контрольный пакет акций которого может быть продан на условиях тендера либо послужит основой учреждения совместного предприятия, при этом не менее 1/3 голосующих акций будет оставлено в государственной собственности.
      Авиаремонтные заводы подлежат преобразованию в акционерные общества с реализацией контрольного пакета акций определенным инвесторам, способным обеспечить развитие национальной авиационной промышленности. Возможным вариантом их приватизации является создание совместных предприятий с участием иностранных юридических лиц, специализированных в авиастроении.

                          Связь

      Будет осуществлено разукрупнение Национальной акционерной компании "Казахтелеком" путем исключения из ее уставного фонда государственных долей ранее созданных хозяйственных товариществ "Бесет", "Арна-Спринт", "Арна", "Декател", с последующей продажей, отзыва прав владения, пользования и управления государственными предприятиями. Институт КазНПИсвязь и Республиканский центр повышения квалификации будут преобразованы в акционерные общества и приватизированы в установленном порядке.
      Приватизация НАК "Казахтелеком" рассчитана на поэтапную реализацию:
      на первом этапе предполагается проведение международного тендера по передаче государственного пакета акций в управление крупному инвестору-оператору, который будет заниматься обслуживанием и модернизацией телекоммуникационной сети, с привлечением к участию в тендере крупных международных телекоммуникационных компаний. Будет также разработан индивидуальный проект приватизации, предусматривающий определение стратегического собственника и проведение открытой продажи части акций Компании населению республики;
      на втором этапе будет осуществлена продажа акций Компании в соответствии с индивидуальным проектом приватизации.
      Выполнение программы приватизации транспортно-коммуникационного комплекса предполагается осуществить в течение 1996-1998 годов, в том числе приватизацию;
      автотранспортных предприятий и организаций завершить в 1996 году;
      объектов железнодорожного и авиационного транспорта осуществить в 1996-1997 годах;
      телекоммуникационного комплекса провести в течение 1996-1998 годов.

                Агропромышленный комплекс

      Отраслевая программа приватизации объектов агропромышленного комплекса будет включать в себя систему мер по углублению реформ с целью формирования эффективного сельскохозяйственного товарного производства.
      Государственным комитетом Республики Казахстан по управлению государственным имуществом совместно с Министерством сельского хозяйства, Казахской академией сельскохозяйственных наук, Комитетом по водным ресурсам, Комитетом лесного хозяйства Республики Казахстан и другими заинтересованными центральными и местными исполнительными органами Республики Казахстан будет определен и представлен на утверждение Правительства Республики Казахстан перечень предприятий, остающихся в государственной собственности.
      В первой половине 1996 года будет завершена приватизация оставшихся совхозов, а также реорганизация государственных акционерных компаний.
      Не приватизированные ранее перерабатывающие предприятия будут приватизироваться по индивидуальным проектам, преимущественно на тендерной основе, с обязательным условием создания обслуживающего основное производство предприятия (подразделения), например, упаковочного, тарного и т.п.
      Будет определена группа объектов, подлежащих приватизации, с сохранением государственной доли в уставном фонде, в том числе хозяйства, входящие в состав Казахской академии сельскохозяйственных наук, племенные хозяйства, научно-исследовательские и опытные станции, опытно-экспериментальные хозяйства.
      До конца 1996 года, совместно с Комитетом по водным ресурсам Республики Казахстан и другими заинтересованными центральными и местными исполнительными органами Республики Казахстан, будет составлен перечень объектов, подлежащих передаче по договорам доверительного управления частным объединениям водопользователей.
      Совместно с Комитетом лесного хозяйства Республики Казахстан будут определены объекты лесного хозяйства, приватизируемые в течение 1996-1998 годов.
      С целью расширения негосударственных форм хозяйствования будет определен порядок предоставления хозяйственным товариществам, фермерским хозяйствам, сельскохозяйственным кооперативам, другим физическим и юридическим лицам прав на долгосрочное пользование землей, а также долгосрочную и краткосрочную аренду земли, вторичное землепользование и субаренду.
      Также будет определен порядок предоставления права землепользования государственным сельскохозяйственным предприятиям.
      Будут разработаны механизмы обеспечения имущественных прав сельхозтоваропроизводителей, включая право землевладения, предусматривающие оформление имущественного и земельного залога в качестве обеспечения кредитов.
      Для оказания постприватизационной поддержки частных сельских товаропроизводителей, обеспечения необходимой техникой и обновления устаревшего парка сельхозмашин будет создаваться сеть машинно-технологических станций и широко применяться лизинг техники и транспортных средств.

            Здравоохранение, народное образование, наука и
                        культура

      В течение 1996 года будет завершена подготовка и начата реализация программ приватизации объектов здравоохранения, народного образования и культуры.
      Программа будет включать в себя разделение всех объектов государственной собственности на две группы: объекты, подлежащие приватизации, и объекты, не подлежащие приватизации. По согласованию с соответствующими министерствами будут определены, в том числе в территориальном разрезе, перечни организаций и учреждений, оказывающих гарантированный государством объем медицинских и общеобразовательных услуг, а также уникальных и особо социально значимых объектов здравоохранения, народного образования, науки и культуры. Приватизация этих объектов может осуществляться только по особым решениям Правительства Республики Казахстан.
      На основании вышеупомянутых перечней в первой половине 1996 года будут разработаны и осуществлены меры по приватизации части научно-исследовательских организаций и научно-проектных институтов.
      Организации и учреждения, не включенные в перечни, подлежат приватизации и станут основой формирования частного сектора в сферах здравоохранения, народного образования, науки и культуры. Приватизация этих объектов может осуществляться либо путем создания акционерных обществ, с последующей продажей госпакетов акций, либо путем тендерных продаж имущественных комплексов частным юридическим и физическим лицам, имеющим соответствующий уровень профессиональной подготовки или обладающим лицензиями, дающими права на осуществление деятельности в этих сферах. В случаях отсутствия платежеспособного спроса на объекты и имущественные комплексы возможна передача имущества на основании договоров доверительного управления или имущественного найма с правом выкупа, в том числе частным юридическим лицам, при условии сохранения профиля объекта.
      Условиями тендерной или адресной продажи объекта может стать смешанный режим предоставления услуг населению, т.е. обеспечение фиксированного объема бесплатных услуг (который должен быть шире в случае отдаленных районов) наряду с предоставлением платных.
      Приватизация крупных объектов должна производиться по индивидуальным проектам, с предварительным акционированием, а также, в случае проведения доприватизационной реструктуризации, передачей в доверительное управление государственного пакета, с правом его последующего выкупа. При реализации государственных пакетов акций акционерных обществ, не требующих доприватизационной реструктуризации, рекомендуется продажа контрольных пакетов акций одним пакетом определенному инвестору.

                    3. Преобразование коммунальной
                      собственности

      В первой половине 1996 года в Республике Казахстан будет осуществлен процесс формирования коммунальной собственности. К коммунальной собственности будут отнесены местная казна и имущество, закрепленное за коммунальными юридическими лицами. Перечни юридических лиц, имущество которых передается из республиканской собственности в коммунальную, утверждается Правительством Республики Казахстан.
      Государственными органами по владению, пользованию и распоряжению объектами коммунальной собственности выступают местные исполнительные органы.
      Приватизация объектов коммунальной собственности будет осуществляться по специальным программам, разрабатываемым местными исполнительными органами в соответствии с нормами действующего законодательства и положениями настоящей Программы.
      Программы приватизации объектов коммунальной собственности должны содержать перечни государственных предприятий с разделением их на предприятия, действующие на правах хозяйственного ведения, и казенные предприятия, а также акционерных обществ, государственные пакеты акций которых переданы из республиканской собственности в коммунальную. Из числа этих предприятий определяется группа не подлежащих приватизации предприятий. Подлежащие приватизации объекты коммунальной собственности подразделяются на:
      преобразуемые (или ранее преобразованные) в хозяйственные товарищества, с сохранением в распоряжении уполномоченного органа государственной контрольной доли (или доли, дающей право вето) на определенный срок; к этой группе могут быть отнесены только коммунальные юридические лица, занимающиеся выработкой и распределением электроэнергии и тепла, предприятия трубопроводного транспорта, предприятия по эксплуатации газового хозяйства, предприятия общественного транспорта;
      подлежащие приватизации без каких-либо ограничений.
      При установлении ограничений на приватизацию объектов местные исполнительные органы определяют цели, условия и срок сохранения государственных долей в коммунальной собственности.
      Закрепляемая государственная доля в хозяйственных товариществах может составлять в случаях, когда необходим полный контроль, не менее 2/3 голосующих акций; в случаях, когда необходимо обеспечение права вето, - не менее 1/3 голосующих акций.
      По решению местных исполнительных органов подлежащие приватизации объекты коммунальной собственности передаются на реализацию территориальным комитетам по приватизации. Приватизация объектов коммунальной собственности осуществляется путем продажи государственных пакетов акций, имущественных комплексов, отдельных видов имущества на торгах или путем адресной продажи в случае передачи коммунальной собственности в доверительное управление или в аренду с правом выкупа.
      Преимущественной формой продажи государственных пакетов акций, составляющих менее 1/3 голосующих акций акционерного общества, являются аукционы либо открытые продажи через профессиональных участников рынка ценных бумаг. Государственные пакеты акций, составляющие 1/3+1 и более голосующих акций акционерного общества, продаются преимущественно единым пакетом на торгах, в том числе через профессиональных участников рынка ценных бумаг.
      Местным исполнительным органом может быть принято решение о приватизации объекта по индивидуальному проекту, в этом случае продажа определенному инвестору может быть определена как единственная форма продажи. Выбор предполагаемого определенного инвестора осуществляется на тендерной основе. Перечень видов объектов коммунальной собственности, подлежащих приватизации по индивидуальным проектам, определяется Правительством Республики Казахстан. Решения по приватизации конкретных объектов принимаются местными исполнительными органами.

            4. Постприватизационная поддержка предприятий

      Принятая в Республике Казахстан модель приватизации требует осуществления комплекса постприватизационных мероприятий в качестве необходимого условия по улучшению функционирования приватизированных объектов. Необходимо:
      создание системы государственных мер по обеспечению доступа приватизированных предприятий к различным формам экономической поддержки;
      обеспечение доступа приватизированным и другим негосударственным предприятиям ко всем видам технической помощи;
      содействие процессам развития ассоциативных форм среди частных хозяйствующих субъектов, в том числе сельскохозяйственных;
      обучение руководителей и главных специалистов приватизированных предприятий по работе в условиях рыночной экономики.

               5. Меры по формированию и развитию рынка
                      ценных бумаг

      Проведенное в 1991-1995 годах акционирование предприятий, осуществление массовой приватизации, а также появление широкого круга акционерных обществ привело к необходимости разработки системы мер по развитию и упорядочению рынка ценных бумаг.
      Основная цель мер по формированию и развитию рынка ценных бумаг - его превращение в постоянно действующий механизм привлечения финансовых ресурсов на инвестирование акционерных обществ.
      Развитие рынка ценных бумаг обеспечивается комплексом мер по наиболее важным направлениям.
      1. Создание сети профессиональных участников рынка ценных бумаг в лице:
      посреднических фирм, дилеров и брокеров, оказывающих услуги по торговле ценными бумагами и действующих на принципах полной коммерческой самостоятельности;
      независимых регистраторов и частных депозитариев;
      институциональных инвесторов, в том числе инвестиционных компаний, фондов, инвестиционных банков, пенсионных фондов, страховых и трастовых компаний;
      профессиональных ассоциаций участников инвестиционного бизнеса и рынка ценных бумаг;
      фирм, обеспечивающих страхование операций с ценными бумагами.
      2. Повышение эффективности функционирования фондовой биржи будет осуществляться на основе:
      реализация через биржу части государственных пакетов акций и иных ценных бумаг;
      выпуска государственных ценных бумаг (облигаций, векселей) для биржевой продажи заинтересованным инвесторам;
      эмиссии новых выпусков акций, в том числе по предложению государственного участника акционерных обществ (на основании решения общих собраний акционеров), и их биржевую продажу.
      3. Вовлечение широких слоев населения в функционирование рынка ценных бумаг будет осуществляться:
      путем открытой продажи акций государственных пакетов привлекательных предприятий;
      снижением стоимости услуг профессиональных участников рынка ценных бумаг за счет конкуренции и расширения объемов операций с ценными бумагами;
      законодательным обеспечением снятия ограничений для физических лиц на операции с ценными бумагами, в том числе контролем за исключением из уставов акционерных обществ открытого типа пунктов, запрещающих свободную продажу акционерами принадлежащих им акций;
      введением свободной продажи акционерами, в том числе и вкладчиками приватизационных купонов, акций ИПФ на рынке ценных бумаг.
      4. Государственные меры защиты интересов собственников ценных бумаг будут направлены на:
      защиту интересов собственников ценных бумаг законодательными и нормативными актами;
      контроль за исполнением законодательных и нормативных актов, защищающих интересы собственников ценных бумаг, уполномоченными государственными органами.
      5. Трансформация ИПФ в полноценных субъектов рынка ценных бумаг, способных к выполнению функций:
      продажи собственных акций за деньги и выполнения обязательств перед вкладчиками приватизационных купонов;
      ведения операций на вторичном рынке ценных бумаг с акциями приватизированных предприятий из своего портфеля, а также акциями, эмитентами которых они являются;
      проведение активной инвестиционной политики в отношении акционерных обществ, владельцами акций которых они являются.
      6. Создание условий отечественным коммерческим организациям по реализации их ценных бумаг на международном фондовом рынке включает в себя:
      включение в полный листинг акций максимально возможного числа акционерных обществ;
      котировку акций на фондовой бирже;
      включение фондовых бирж в международный рынок ценных бумаг;
      продажу части государственных пакетов акций акционерных обществ иностранным инвесторам, включая торговлю на мировых фондовых биржах.

                 II. РЕСТРУКТУРИЗАЦИЯ И ОСУЩЕСТВЛЕНИЕ
                  ГОСУДАРСТВОМ ФУНКЦИЙ СОБСТВЕННИКА

             1. Управление государственной собственностью

      Выполнение программ приватизации предыдущих этапов поставило проблему четкого определения функций государства как собственника по отношению к предприятиям, приватизация которых не завершена, а также объектам, не подлежащим приватизации. По объектам государственной собственности должна быть достигнута адекватность институциональной системы управления ими требованиям рыночной экономики.
      В течение 1991-1995 годов большинство государственных предприятий было преобразовано в акционерные общества. Часть государственных пакетов этих акционерных обществ была приватизирована на купонных аукционах массовой приватизации, часть продана на денежных торгах, которые по мере завершения массовой приватизации становятся преобладающей формой приватизации госпакетов акций. Продажа госпакетов акций акционерных обществ, приватизированных на II этапе в рамках массовой приватизации, будет завершена в первой половине 1996 года.
      Независимо от размеров доли государства в уставном фонде хозяйственного товарищества государство выступает в законодательно закрепленных формах участником товарищества (акционером) и осуществляет свои права акционера только через своих представителей в органах управления хозяйственным товариществом.
      Эффективное осуществление государством функций собственника должно обеспечиваться комплексом мер по наиболее важным направлениям.
      1. Мероприятия по обеспечению выполнения функций государственного участника в органах управления хозяйственных товариществ (акционерных обществ), в которых на государственную долю (госпакет) приходится свыше 1/3 голосов, включают в себя:
      создание реестра членов и кандидатов в члены наблюдательных советов, выступающих от имени государственного участника в хозяйственных товариществах (акционерных обществах);
      создание при Государственном комитете Республики Казахстан по управлению государственным имуществом комиссии по формированию и контролю за наблюдательными советами в хозяйственных товариществах (акционерных обществах);
      подготовку положения о формировании наблюдательных советов в хозяйственных товариществах (акционерных обществах);
      разработку положения об обязанностях члена Наблюдательного совета, выступающего от имени государства;
      разработку методических рекомендаций по внесению изменений в уставы хозяйственных товариществ (акционерных обществ);
      обеспечение подготовки и переподготовки лиц, представляющих интересы государственного участника в органах управления хозяйственных товариществ (акционерных обществ, компаний), в которых на государственную долю (госпакет) приходится свыше 1/2 голосов, в том числе с использованием для этих целей возможностей международных организаций.
      Лица, представляющие государственного участника в органах управления акционерных обществ, обязаны представлять собственнику в лице уполномоченного государственного органа регулярную отчетность.
      2. Мероприятия по созданию и внедрению системного учета и мониторинга государственной собственности и приватизации должны включать в себя:
      создание полного реестра государственной собственности с регулярным отражением хода приватизации;
      создание реестра приватизируемых объектов с ежегодным отражением распределения уставного фонда;
      обеспечение квалифицированного анализа финансового состояния приватизируемых объектов на основе информации органов статистики и отчетов представителей государственного участника в органах управления хозяйственных товариществ (акционерных обществ), в которых на государственную долю (госпакет) приходится свыше 1/2 голосов;
      содействие развитию отечественных специализированных аудиторских фирм, деятельность которых будет распространяться и на частный сектор.
      Функции собственника и государственного управления не подлежащими приватизации государственными предприятиями и мониторинг осуществляются уполномоченными Правительством Республики Казахстан государственными органами.
      3. Объекты государственной собственности, не подлежащие приватизации или приватизация которых требует дополнительных мероприятий, могут по решению собственника, по согласованию с соответствующими министерствами и иными центральными и местными исполнительными органами Республики Казахстан, на контрактной основе передаваться в доверительное управление негосударственным юридическим и физическим лицам, в том числе иностранным.
      В зависимости от размеров госпакета и поставленных целей могут применяться следующие виды контрактов на доверительное управление:
      государственным предприятием, не подлежащим приватизации;
      на доверительное управление и реструктуризацию акционерного общества, в котором государственный пакет составляет свыше 1/2 голосов;
      госпакетом акций, реструктуризацию акционерного общества, в котором государственный пакет акций составляет свыше 1/2 голосов, и подготовку продажи этих акций;
      госпакетом акций акционерного общества, в котором государственный пакет акций составляет менее 1/3 голосов, и подготовку продажи акций госпакета.
      Заключение контрактов на доверительное управление государственной собственностью должно производиться в соответствии со следующими принципами:
      гласность и публичность приглашения кандидатов на заключение контрактов;
      представление кандидатами бизнес-планов (программ управления), составленных в соответствии с требованиями собственника;
      тендерный выбор управляющих;
      контроль за выполнением управляющими условий контрактов, уполномоченным органом, заключившим контракт от имени собственника.
      4. Должны быть выполнены следующие мероприятия по формированию отечественных специализированных управляющих фирм:
      создание условий для преобразования некоторых (по решению общих собраний акционеров) холдинговых и иных государственных компаний в профессиональные управляющие частные фирмы;
      подготовка рекомендаций и нормативной базы по учреждению и функционированию частных управляющих фирм;
      обеспечение системы подготовки и переподготовки руководителей и специалистов частных управляющих фирм;
      содействие учреждению управляющих фирм с участием иностранных управляющих, в том числе потенциальных инвесторов.

             2. Реструктуризация объектов государственной
                            собственности

      В рамках реализации Программы действий Правительства Республики Казахстан по углублению реформ на 1996-1998 годы будут созданы все необходимые правовые и организационные условия для эффективного проведения реорганизации и ликвидации несостоятельных предприятий государственного сектора, в том числе хозяйственных товариществ, в которых на госпакет приходится свыше 1/2 голосов.
      С этой целью создано Агентство по реорганизации предприятий при Государственном комитете Республики Казахстан по управлению государственным имуществом. Главными задачами Агентства являются:
      определение критериев, по которым предприятия будут охватываться программами реорганизации, санации и ликвидации;
      составление, на основании этих критериев, перечней предприятий, утверждаемых Правительством Республики Казахстан, к которым будут применены процедуры реорганизации, санации и ликвидации;
      разработка и внедрение системы мер, направленных на предотвращение несостоятельности (банкротства) предприятий;
      разработка и проведение (самостоятельно или с привлечением специализированных организаций) мероприятий по осуществлению процедур реорганизации, санации и ликвидации несостоятельных предприятий;
      привлечение внешних консультантов (консалтинговых фирм) для разработки и осуществления программ реорганизации, санации и ликвидации конкретных предприятий;
      исполнение функций уполномоченного представителя несостоятельного предприятия-должника, когда это требуется процедурами банкротства;
      разработка, совместно с заинтересованными министерствами, иными центральными и местными исполнительными органами Республики Казахстан и учреждениями, программ и организация системы подготовки специалистов по вопросам несостоятельности (банкротства) предприятий, а также доверенных управляющих;
      определение порядка распоряжения имуществом несостоятельного предприятия, с возможностью привлечения специализированных организаций;
      проведение мониторинга санируемых и реорганизуемых предприятий.
      Определенное число крупных хозяйствующих субъектов (в основном государственных предприятий), характеризующихся самым высоким уровнем кредиторской задолженности, и одновременно имеющих особо важное народнохозяйственное и (или) социальное значение, будет подвергнуто реструктуризации с участием государственного Реабилитационного банка Республики Казахстан. В рамках этого проекта настоящая Программа предполагает последовательное осуществление следующих мероприятий:
      1. Подбор предприятий на основании уровня кредиторской задолженности по отношению к банкам, бюджету и смежникам. Решение по перечню таких предприятий принимается Правительством Республики Казахстан.
      2. Введение жестких ограничений по кредитованию этих предприятий. Предприятия будут изолированы от банковской системы Республики Казахстан, государственный Реабилитационный банк Республики Казахстан примет на себя функции единственного кредитора этих предприятий.
      3. Каждое предприятие, включенное в Программу, должно, совместно с собственником, представить предложения по реструктуризации с обоснованием своей жизнеспособности. После рассмотрения этих предложений государственным Реабилитационным банком Республики Казахстан принимается одно из двух решений:
      в случае, если предложения по реструктуризации будут признаны обоснованными, принимается решение о подготовке конкретного плана реструктуризации, включающего детальную проработку его внедрения;
      в случае, если предприятие не подготовит предложений по реструктуризации или эти предложения будут признаны необоснованными (или не соответствующими требованиям государственного Реабилитационного банка Республики Казахстан), принимается решение о ликвидации предприятия.
      4. Реализация утвержденных планов реструктуризации осуществляется при финансовой поддержке государственного Реабилитационного банка Республики Казахстан. Финансирование будет осуществляться поэтапно в увязке с реализацией очередных этапов плана реструктуризации. Если реализация плана реструктуризации будет неудовлетворительной (не будет приводить к финансовому оздоровлению предприятия), предприятие подлежит ликвидации.
      По мере финансового оздоровления предприятий, включенных в Программу, они будут приватизированы по индивидуальным проектам (за исключением предприятий, не подлежащих приватизации).
      В отношении несостоятельных государственных предприятий, по которым будет определена нецелесообразность их дальнейшего функционирования как единых имущественных комплексов, уполномоченным органом будет проведена реструктуризация предприятия одним из следующих способов:
      сегментацией предприятия и созданием нескольких перспективно рентабельных юридических лиц;
      присоединением к действующему юридическому лицу в установленном законодательством порядке;
      изъятием избыточного имущества в установленном законодательством порядке и продажей этого имущества на торгах или передачей имущества в аренду с правом последующего выкупа;
      ликвидацией предприятия и распоряжением его имуществом (приоритетная продажа этого имущества на торгах или передача имущества в аренду с правом последующего выкупа, передача на баланс другому государственному предприятию).
      В целях ускорения, упрощения и более широкого применения процедуры ликвидации в хозяйственной практике следует обеспечить условия для передачи всех полномочий по ликвидации предприятия профессиональным ликвидаторам, юридическим или физическим лицам, специализированным на подобных операциях и обладающим достаточной квалификацией.
      При реструктуризации предприятия может быть использована передача имущества, не реализованного вследствие отсутствия платежеспособного спроса, коммерческим фирмам, специализирующимся на продаже имущества.
      Возможно использование части имущества реорганизуемого предприятия для учредительской деятельности на базе государственной собственности в целях привлечения негосударственных инвестиций, в том числе иностранных, эффективного использования имущества, высвобождаемого при сегментации, санации и ликвидации предприятия, а также для приватизации имущества, не реализованного иными способами.
      Будет разработана нормативная база, регламентирующая особенности признания банкротами и ликвидации сельхозпредприятий.