Қазақстан Республикасының Әскери доктринасын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығы 2000 жылғы 10 ақпан N 334. Күші жойылды - ҚР Президентінің 2007.03.21. N 299 жарлығымен.

"Қазақстан Республикасының қорғанысы және Қарулы Күштері туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 12-бабына сәйкес қаулы етемін:
1. Қазақстан Республикасының Әскери доктринасы бекітілсін (қоса беріліп отыр).
2. Қазақстан Республикасының Үкіметі Қазақстан Республикасының Әскери доктринасын іске асыру жөнінде шаралар қолдансын.
3. "Қазақстан Республикасының Әскери доктринасын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 1993 жылғы 11 ақпандағы N 1094 Қаулысының күші жойылған деп танылсын.
4. Осы Жарлық қол қойылған күнінен бастап күшіне енеді.

Қазақстан Республикасының
Президенті

Қызмет бабында пайдалану үшін
N 0029 дана

Қазақстан Республикасының Әскери доктринасы Кіріспе

Қазақстан Республикасының Әскери доктринасы (бұдан әрi - Әскери доктрина) мемлекеттiң әскери қауiпсiздiгiн қамтамасыз етуге, соғыстар мен қарулы қақтығыстардың (бұдан әрi - әскери қақтығыстардың) алдын алуға, әскери құрылыс iсiне, сондай-ақ ұлттық мүдделердi қорғау және Қазақстан Республикасының халықаралық мiндеттемелерiн орындау мақсатында Қарулы Күштерді, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарды қолдануға негiз болатын көзқарастар жүйесi болып табылады.
Осы Әскери доктрина егемен мемлекеттiң қалыптасуы және екi жақты әлемнен көп жақты әлемге көшу кезеңiнде әскери қауiпсiздiктi қамтамасыз ету жүйесiн қалыптастыруға бағытталған 1993 жылғы Қазақстан Республикасы Әскери доктринасының негiзiнде әрi оны дамыта отырып әзiрлендi. Бұл мiндет негiзiнен орындалды.
Бүгiнгi таңда жаңа Әскери доктринаны қабылдау үшiн бiрқатар iшкi және сыртқы алғы шарттар бар.
Қазақстанның геосаяси ортасы сапалы өзгерiстердi басынан кешiруде. Ел қауiпсiздiгiне жаңа қатерлер пайда болуда. Атап айтқанда, экстремизмнiң таралуы, әскери қақтығыстардың өршуi, бiздiң шекарамызға тiкелей таяу жерде жаңа ядролық мемлекеттердiң пайда болуы аймақтағы тұрақсызданудың елеулi факторы болып отыр.
Ел қауіпсіздігіне осынау және басқа да жаңа қатерлер онымен санасуды және тиісті шаралар қабылдауды талап етеді.
Бұған қоса, бүгінгі таңда қарулы күрес құралдары және қазіргі заманғы әскери қақтығыстардың сипаты сапалы өзгерістерге ұшырауда. Осыған байланысты Қазақстан Республикасы өзінің Қарулы Күштерін өзгерген болмысқа бейімдеуге тиіс.
Жаңа Әскери доктринаны қабылдаудың қажеттілігі сол сияқты демократиялық және құқықтық мемлекет құрылысының кезекті кезеңінде қоғамдық өмірдің барлық салаларында, соның ішінде әскери салада да жаңа ұлттық мүдделердің қалыптасуымен байланысты.
Осы Әскери доктрина әскери салада 1999-2005 жылдарға арналған Қазақстан Республикасы ұлттық қауіпсіздігі стратегиясының негізгі ережелерін нақтылайды және мемлекеттік шекара шебінде Қазақстан Республикасының әскери қауіпсіздігін қамтамасыз етуге, агрессия жасалған жағдайда елдің қорғанысын ұйымдастыруға, сондай-ақ ұжымдық әскери қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөніндегі одақтас мемлекеттермен бірлескен күш-жігерді үйлестіруге бағытталған.
Қазақстан Республикасының Әскери доктринасы орта мерзімді кезеңге есептеліп жасалған, қорғаныстық сипатқа ғана ие, әлемдегі және аймақтағы әскери-саяси жағдайдың жай-күйін кешенді бағалауға, мемлекеттің экономикалық болмысы мен ресурстық мүмкіндіктеріне сүйенеді.
Әскери доктрина құрылымы өзара байланысты үш бөлімді қамтиды: әскери-саяси негіздер, елді қорғау мен қорғанысының әскери негіздері және Қазақстан Республикасының әскери қауіпсіздігін әскери-экономикалық қамтамасыз ету негіздері.
Әскери доктринаның құқықтық базасын Қазақстан Республикасының Конституциясы, Қазақстан Республикасының заң және өзге де нормативтік құқықтық актілері, сондай-ақ Қазақстан Республикасы қатысушы болып табылатын әскери қауіпсіздікті қамтамасыз ету саласындағы халықаралық шарттар құрайды.
Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздігінің 1999-2005 жылдарға арналған стратегиясының құрамдас бөлігі ретінде Әскери доктринаның қағидалары Қазақстан Республикасының заңдарымен әскери құрылысты, елдің және оның одақтастарының қорғанысы мен қауіпсіздігін қамтамасыз ету міндеттері жүктелген барлық лауазымды тұлғалардың, мемлекеттік органдар мен ұйымдардың орындауы үшін міндетті болып табылады.

1. Қазақстан Республикасы Әскери доктринасының
әскери-саяси негіздері
Қазақстан Республикасының әскери қауіпсіздікті
қамтамасыз ету саласындағы саясаты

1.1. Қазіргі заманғы геосаяси жағдай блоктар тайталасы аяқталып, халықаралық қарым-қатынастардың жаңа жүйесінің қалыптасуына орай әлемдік қоғамдастықта болған принципті өзгерістермен сипатталады.
Дүниежүзілік соғыс ашу және жаппай қырып-жоятын қарудың ядролық та, басқа да түрлерін қолдану қатері төмендеді. Көп жақты әлемнің қалыптасу үрдісі дәйекті даму үстінде. Қару-жарақты бақылау, әлемдегі тұрақтылық пен қауіпсіздікті нығайту саласында айтарлықтай ілгерілеушілікке қол жеткізілді.
Сонымен бірге әлемде өтіп жатқан орасан зор өзгерістерге кейбір күрделі және қарама-қайшы үрдістер тән: бір жағынан, - әлемдік қоғамдастық ынтымақтасты кеңейту және даулы мәселелерді бейбіт жолмен шешу, жанталаса қарулану мен ядролық қарудың таралуын шектеу жөнінде нақты шаралар қолдануда; екінші жағынан, - қауіпсіздіктің жаңа тәуекелдері мен қатерлері пайда болуда, олардың ішінде әр түрлі әскери қақтығыстардың туындай мүмкіндігінің артуы, экстремизмнің, халықаралық терроризмнің, ұйымдасқан қылмыстың таралуы, қару мен есірткінің заңсыз айналымы мейлінше қауіпті болып табылады.
Осы жағдайда Қазақстан Республикасының әскери қауiпсiздiктi қамтамасыз ету саласындағы саясаты мынадай көзқарастарға негiзделедi:
- мемлекетаралық және iшкi қайшылықтарды шешу құралы ретiндегi қандай да болмасын қақтығысқа жол беруге болмайды;
- Қазақстан Республикасының өзiне және өзiнiң одақтастарына қарсы агрессия жасалған жағдайда қарулы қорғануға, жеке және ұжымдық қорғанысқа құқығы бар.
1.2. Қазақстан Республикасының әскери қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету мынадай негiзгi принциптерге негiзделедi:
- басқа мемлекеттердiң егемендiгiн, мемлекеттiк шекарасының мызғымастығын, аумақтық тұтастығын құрметтеу және олардың iшкi iстерiне қол сұқпау;
- өзара тиiмдi ынтымақтастық пен өзара түсiнiстiк негізiнде барлық елдермен достық қарым-қатынаста болу;
- басқа елдердiң қауiпсiздiгi мен жалпыға ортақ қауiпсiздiкке залал тигiзбей Қазақстан Республикасының қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету;
- аймақта сенiм шаралары мен әскери саладағы ашықтықты нығайту;
- халықаралық дау-дамайларды бейбiт реттеу;
- Қарулы Күштердi, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарды халықаралық құқыққа және ұлттық заңдарға сәйкес қолдану;
- халықаралық міндеттемелерді сақтау және Қазақстан Республикасы қатысушысы болып табылатын шарттардың мақсатқа қол жеткізуіне жәрдемдесу.
- әскери қақтығыстардың алдын алуға, бейбітшілікті қолдау мен қалпына келтіруге бағытталған пәрменді ғаламдық және аумақтық қауіпсіздік жүйесін құруға қатысу;
- Республикасы Қарулы Күштерінің, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарының құрылысын "Қазақстанның 2030 жылға дейінгі Даму стратегиясы" саяси бағытына сәйкестендіру;
- жаппай қырып-жоятын қаруды таратпаудың халықаралық режимдерін бекітуге жан-жақты жәрдемдесу;
- қару-жарақпен, әскери техникамен, әскери және қос қолданысты технологиялармен сауда жасаудың халықаралық нормаларын сақтау.
1.3. Қазақстан Республикасы мемлекеттің пәрменді әскери ұйымдастырылуына сүйене отырып, өз қарамағындағы күштердің, құралдар мен ресурстардың күллі жиынтығымен әскери қауіпсіздік қамтамасыз етеді. Сонымен бірге Қазақстан Республикасы елдің әскери қауіпсіздігіне қатерлердің алдын алудың, тұмшалаудың және жоюдың саяси-дипломатиялық және басқа да әскери емес құралдарына ден қояды.
Елді қарулы қорғауды Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері, басқа да әскерлері мен әскери құралымдары жүзеге асырады.
Агрессия жасалған жағдайдағы ел қорғанысы Қазақстан Республикасын қарулы қорғауды, мемлекеттiң күллi әскери және экономикалық әлеуетiн жұмылдыруды, азаматтық және аумақтық қорғанысты жүзеге асыруды, одақтас мемлекеттердiң қарулы күштерiмен бiрлескен iс-қимылдарды көздейдi.
1.4. Қазақстан Республикасы әскери қақтығыстардың алдын алу, халықаралық қауiпсiздiк пен тұрақтылықты нығайту iсiнде:
- Тәуелсiз Мемлекеттер Достастығында - Ұжымдық қауiпсiздiк туралы шарт шеңберiнде, сондай-ақ екi жақты және көпжақты негiзде;
- аймақтық деңгейде - Орта Азия мемлекеттерiмен, Азиядағы өзара iс-қимыл және сенiм шаралары жөнiндегi кеңеске қатысушы елдермен, сондай-ақ "Шанхай бестiгi" шеңберiнде;
- ғаламдық ауқымда - Бiрiккен Ұлттар Ұйымына мүше барлық мемлекеттермен халықаралық құқық нормалары негiзiнде ынтымақтастық жасасады.

Қазақстан Республикасының әскери
қауiпсiздiгi үшiн негiзгi қауiп-қатер

1.5. Қазақстан Республикасының орта мерзiмдi кезеңдегi әскери қауiпсiздiгi үшiн негiзгi қауiп-қатер мыналар болып табылады:
сыртқылары:
- республика шекарасына тікелей таяу жерде болып жатқан және ықтимал әскери қақтығыс ошақтары;
- республика аумағына бандалық құралымдардың, экстремистердің, халықаралық терроршылардың ену мүмкіндігі;
- жекелеген елдердің әскери қуатын сандық та сапалық жағынан шектен тыс арттыруы нәтижесінде аймақтық тұрақтылықтың әлсіреу мүмкіндігі;
- жаппай қырып-жоятын қарудың, оны жеткізу құралдарының және қазіргі заманғы әскери технологиялардың Азия аймағында таралу қаупі және олардың терроршыл топтардың қолына түсу мүмкіндігі;
ішкілері:
- Қарулы Күштердің, басқа да әскерлер мен әскери құралымдардың жауынгерлік даярлық деңгейі мен туындаған соғыс қатерлеріне шапшаң, сайма-сай қарсылық көрсету қабілетінің төмендеуі;
- елдің әскери-өндірістік әлеуетінің жеткілікті дамымауы, Қарулы Күштерді техникалық жарақтандыру, қару-жарақ пен әскери техникасы жөндеуді ұйымдастыру мәселелерінде басқа мемлекеттерге тәуелділік;
- заңсыз қарулы құралымдардың, терроршыл топтар мен бандалық құралымдардың мемлекеттік немесе әскери объектілерге шабуылдары;
- қарудың, оқ-дәрілердің, жарылғыш заттардың және басқа да құралдардың заңсыз таралуы;
Қазақстан Республикасының аумағында террорлық актілер мен диверсияларды жүзеге асыру үшін қарулы құралымдар құру;
- мемлекет iшiнде экстремизм мен сепаратизмнiң таралуы.

Қазақстан Республикасының әскери
қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету

1.6. Қазақстан Республикасының әскери қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету мемлекет қызметiнiң аса маңызды бағыты болып табылады.
Әскери қауiпсiздiктi қамтамасыз етудiң басты мақсаты - елдiң аумағын, егемендiгiн, экономикасын, мемлекеттiк институттары мен азаматтарын соғыс қатерiнен қорғау, агрессияның немесе әскери қақтығыстар туғызудың алдын алу, Қазақстан Республикасының орнықты дамуы үшiн қолайлы жағдай туғызу.
1.7. Қазақстан Республикасының әскери қауіпсiздiгiн қамтамасыз етудiң негiзгi мiндеттерi:
бейбiт кезеңде:
- әскери қауiпсiздiктi қамтамасыз ету саласында бiрыңғай мемлекеттiк саясатты қалыптастыру мен iске асыру тетiгiн жетiлдiру;
- қорғаныс әлеуетiн неғұрлым ықтимал соғыс қатерiне сайма-сай және елдiң экономикалық мүмкiндiктерiне сәйкес келетін деңгейде ұстау;
- Қарулы Күштерді, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарды олардың сыртқы және ішкі қатерлердің алдын алу мен жолын кесу жөніндегі үйлесімді іс-қимылдарға әзірлігін арттыру мақсатында жан-жақты қамтамасыз ету және сапалық тұрғыда жетілдіру;
- Қазақстан Республикасының егемендігіне, аумақтық тұтастығына және басқа да өмірлік маңызды мүдделеріне қол сұғушылық және арандату әрекеттерін анықтап, жолын кесу;
- елдің мемлекеттік органдарын, ұйымдары мен халқын әскери қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөніндегі міндеттерді шешуге, азаматтық және аумақтық қорғанысқа қатысуға жан-жақты дайындау;
- экономиканың жұмылдыру даярлығын қамтамасыз ету;
- әскери инфрақұрылымды дамыту және жетілдіру;
- әскери қызметтің беделін арттыру, әскери қызметшілердің және олардың отбасы мүшелерінің, сондай-ақ әскери қызметтен босатылған адамдарды әлеуметтік қорғауды қамтамасыз ету жөніндегі мемлекеттік шаралар кешенін жүзеге асыру;
- қазақстандық патриотизмді тәрбиелеу және ел азаматтарының Қазақстан Республикасын қорғау мен әскери қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі іс-шараларды орындауға моральдық-психологиялық әзірлігін қалыптастыру;
- Қарулы Күштердің, басқа да әскерлер мен әскери құралымдардың әскери қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөніндегі міндеттерді орындауға әзірлігіне, сондай-ақ іс-шаралардың жүргізілуіне мемлекеттік бақылауды ұйымдастыру;
қатерлi кезеңде және әскери қақтығыс басталғанда:
- әзiрленiп жатқан қарулы шабуылды немесе жағдайдың қатерлi дамуын уақытында ашу және оларды тұмшалау жөнiнде шаралар қолдану;
- соғыс жағдайын уақытында жариялау, елде немесе оның жекелеген аудандарында төтенше немесе соғыс жағдайын енгiзу, Қарулы Күштердi стратегиялық орналастыруды жүргiзу;
- мемлекеттiк органдардың агрессияға (қарулы қақтығысқа) тойтарыс беру мен оның жолын кесудi ұйымдастыру жөнiндегi iс-әрекетiн үйлестiру;
- соғыс уақытының нормативтiк құқықтық актiлерiн қолданысқа дереу енгiзу, соғыс қимылдарын даярлау мен жүргiзу жөнiнде шешiм қабылдау және iске асыру;
- ел экономикасын, көлiк пен коммуникацияларды соғыс уақыты жағдайында жұмыс iстеуге көшiру жөнiндегi iс-шаралардың барынша қысқа мерзiмде орындалуын қамтамасыз ету;
- азаматтық және аумақтық қорғаныс iс-шараларын ұйымдастыру мен жүзеге асыру;
- мемлекет қарамағында бар күштердiң, құралдар мен ресурстардың күллi жиынтығымен сыртқы агрессияға тiкелей тойтарыс беру немесе қарулы қақтығысты тұмшалау.

Әскери қауіпсіздікті қамтамасыз
етуге басшылық жасау

1.8. Елдің әскери қауіпсіздігін қамтамасыз етуге басшылықты Қазақстан Республикасының Президенті, Қазақстан Республикасының Үкіметі және басқа да мемлекеттік органдар Қазақстан Республикасының Конституциясы мен заңдарының негізінде жүзеге асырады.
Әскери қауіпсіздікті қамтамасыз етуге басшылық жасау жөніндегі мемлекеттік органдардың қызметі Қарулы Күштерді, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарды жауынгерлік және жұмылдыру даярлығы жағдайында ұстауға, оларды жан-жақты қамтамасыз етуге, экономиканы, аумақты және халықты елді қорғау мен қорғанысқа әзірлеуге бағытталған іс-шаралар кешенін қамтиды.
1.9. Әскери қауіпсіздікті қамтамасыз етуге басшылық жасау:
- Қарулы Күштердің, басқа да әскерлер мен әскери құралымдардың құрылымын әзірлеуді, әскерлердің жедел, жауынгерлік және жұмылдыру даярлығының талап етілетін деңгейін ұстауды;
- Қазақстан Республикасының мемлекеттік шекарасын күзету мен қорғауды қамтамасыз етуді, азаматтық және аумақтық қорғаныс іс-шараларын дайындау мен жүзеге асыруды;
- әскери-техникалық саясатты, қару-жарақ пен әскери-техниканы, әскери ғылымды дамыту бағдарламаларын iске асыруды;
- экономиканы, мемлекеттiк органдарды, ұйымдарды соғыс уақытында жұмыс iстеуге жұмылдыру даярлығының iс-шараларын жүзеге асыруды;
- елдiң халқы мен инфрақұрылымын қорғанысқа әзiрлеудi;
- мемлекеттiк және жұмылдыру резервтерiнде материалдық құралдар қорын жасауды;
- Қазақстан Республикасының азаматтарын әскери қызметке әзiрлеудi, соғыс уақытына жұмылдырылушы адам ресурстарын жинақтауды;
- мемлекеттiк органдардың қызметiн соғыс уақытындағы iс-әрекеттi үйлестiрудi;
- бейбiт кезеңдегi әскери қызметке байланысты айналадағы ортаны қорғау жөнiндегi iс-шараларды жүзеге асыруды;
- Қарулы Күштердi, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарды мемлекеттiк инспекциялауды көздейдi.
1.10. Қазақстан Республикасының әскери қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету жөнiндегi қызметтi Қазақстан Республикасының Президентi - Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерiнiң Жоғарғы Бас қолбасшысы басқарады.
1.11. Қазақстан Республикасының Қауiпсiздiк Кеңес Қазақстан Республикасы Президентiнiң азаматтардың қоғамның және мемлекеттiң қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету саласындағы шешiмдерiн әзiрлеудi жүзеге асыратын, қорғаныс пен қауiпсiздiк мәселелерi жөнiндегi консультативтiк-кеңесшi орган болып табылады.
1.12. Қазақстан Республикасының Үкіметi мемлекеттiң қорғаныс қабiлетi мен әскери қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету саласындағы саясатының негiзгi бағыттарын әзiрлеуге, қарамағындағы атқарушы билiк органдарының әскери қауiпсiздiктi қамтамасыз ету жөнiндегi қызметiн ұйымдастыруға, ел экономикасының жұмылдырушылық даярлығына, Қарулы Күштердi, басқа да әскерлер мен әскери құрылымдарды қару-жарақпен, әскери және арнайы техникамен жарақтандыруға оларды қаржылай және материалдық қамтамасыз етуге, қорғаныс мақсатында ел аумағын жедел жабдықтауға азаматтың және аумақтық қорғанысты ұйымдастыруға жауапты.
1.13. Басқа да мемлекеттiк органдар, жергілікті өкілетті және атқарушы органдар Қазақстан Республикасының заңдарында айқындалған құқықтарының, мiндеттерi мен өкiлеттiктерiнiң шеңберiнде әскери қауiпсiздiктi қамтамасыз ету жөнiнде өздерiне жүктелген мiндеттерді орындауды ұйымдастырады және толық жауапты болады.
1.14. Бейбiт кезеңде Қарулы Күштерге басшылықты Қазақстан Республикасының Бас штабы арқылы Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлiгi жүзеге асырады.
1.15. Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлiгi ел қорғанысына, Қарулы Күштердi, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарды құру мен дамыту тұжырымдамаларын әзiрлеуге байланысты мiндеттердi шешедi, мемлекетте бiрыңғай әскери-техникалық саясат жүргiзедi, қару-жарақ пен әскери техниканы дамытудың мемлекеттiк бағдарламасын, мемлекеттiк қорғаныс тапсырысы мен қорғаныс мұқтажына қажет қаржы жөнiнде ұсыныстар әзiрлейдi, Қарулы Күштердi материалдық-техникалық қамтамасыз етудi жүзеге асырады және елдiң қорғаныс мәселелерi жөнiнде мемлекеттiк органдармен өзара iс-қимылды ұйымдастырады.
1.16. Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерiнiң Бас штабы мемлекет Қарулы Күштерiнiң бейбiт және соғыс кезеңiндегi басты басқару органы бола отырып, Қарулы Күштердi, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарды құру мен дамыту, олардың жедел, жауынгерлiк және жұмылдыру даярлықтары жөнiндегі жоспарлардың әзiрленуiн үйлестiреді, Қарулы Күштердiң, басқа да әскерлер мен әскери құралымдардың қолданылуы мен өзара iс-қимылын жедел стратегиялық жоспарлауды ұйымдастырып, жүзеге асырады, сондай-ақ қорғаныс мақсатында ел аумағын жедел жабдықтаудың жоспарын әзiрлейдi.
1.17. Басқа да әскерлер мен әскери құралымдарға тікелей басшылық жасауды Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес тиісті қолбасшылар (бастықтар) жүзеге асырады.
1.18. Қатерлі кезең мен соғыс уақытында мемлекеттің әскери қауіпсіздігін қамтамасыз етуге басшылық жасау, соғыс кезеңіндегі мемлекеттік және әскери басқару органдарын құру мен олардың жұмыс жасауы Қазақстан Республикасының тісті нормативтік құқықтық актілерімен реттеледі.

2. Қазақстан Республикасын қарулы қорғаудың
және қорғанысының әскери негіздері
Қазіргі заманғы әскери қақтығыстардың
сипаты, негізгі белгілері

2.1. Қазақстан Республикасы әлемдік қоғамдастық күш-жігерінің нәтижесінде ірі ауқымды соғыстар ашу қатерін төмендетуге қол жеткізілгенін, алайда саяси және өзге де келіспеушіліктер мен қайшылықтарды шешудің құралы ретінде әскери қақтығыстардан толық бас тарту кепілдіктерінің қалыптаспағанын ескереді.
Қазіргі заманғы әскери қақтығыстардың сипаты олардың әскери-саяси мақсатымен, қолданылатын қару түрлерімен, ауқымымен айқындалады.
2.2. Қазіргі заманғы әскери қақтығыстардың негізгі белгілері:
- таралу кеңістігінің үнемі ұлғайып отыруы, ұтқырлық, әскери іс-қимылдың түйісусіз және дәстүрлі емес нысандары мен тәсілдерін пайдалану, алыс қашықтықтан алдын ала ату арқылы жою және электрондық жаныштау, майдан мен тыл арасындағы айырмашылықтардың азаюы;
- соғысқа жүйесіз, кейде тіпті заңсыз қарулы құралымдардың қатысуы;
- қару-жарақ пен әскери техниканың қазіргі заманғы жоғары тиімді жүйелерінің қолданылуы;
- жанама стратегиялық iс-қимылдардың кеңiнен қолданылуы (саяси және психологиялық қысым көрсету, экономикалық санкциялар, ақпараттық күрес, көлiк коммуникацияларын шектеу, күш көрсету және т.б.);
- мемлекеттiк және әскери басқару жүйесiне іріткі салу;
- әскерлер мен қаруды басқару жүйелерiн қатардан шығару;
- негiзiнен энергетика кәсiпорындарын, қауiптi өндiрiстердi, коммуникацияларды, инфрақұрылым мен тiршiлiктi қамтамасыз ету объектiлерiн жою.
2.3. Әскери қақтығыстардың (бұдан әрi - Қақтығыстар) ауқымы, қарқыны, ұзақтығы және басқа да белгiлерi бойынша ерекшеленуi мүмкiн.
Қазақстан Республикасы тартылуы мүмкiн әскери қақтығыстың үш түрi болжанып отыр:
Интенсивтiлiгi жоғары қақтығыс - әскери және экономикалық жағынан қуатты мемлекеттердiң (мемлекеттер одағының) қатысуымен болатын әскери қақтығыс. Ядролық мемлекеттер араласқан қақтығыста ядролық қару қолданылу қатері үнемі сақталады. Оның ядролық соғысқа ұласуы, тiптi шектеулi ядролық соққылар берiлсе де, сансыз адам құрбандықтарына, экономикалық және мәдени орталықтардың күйреуiне, орасан зор аумақтың ластануына ұшыратуы мүмкiн. Мұның өзi аймақтағы елдердiң көпшiлiгiнде экологиялық апатқа ұрындырады.
Интенсивтілігі орташа қақтығыс - қуатты экономикалық және әскери әлеуетi жоқ елдер арасындағы соғыс.
Интенсивтiлiгi орташа қақтығыстағы соғыс қимылдары тайталасушы тараптардың шектеулi күштер мен құралдарды қолдануымен, дәлдiгi жоғары қару, радиоэлектрондық күрес құралдары мен басқа да қазiргi заманғы қару-жарақ түрлерi және әскери техника белсендi түрде қолданылатын аумағы шектеулi ұрыс қимылдарымен тартысушы мемлекеттердiң аумағында жүргiзiлуiмен және олардың күллi аумағында әскерлерге тыл, экономика және коммуникация объектiлерiне зардабын тигiзуiмен сипатталады.
Интенсивтiлiгi төмен қақтығыс - әр алуан қайшылықтарды, соғыс жағдайына көшпей-ақ, қарулы күрес құралдарымен шешу әрекеттерi нәтижесiнде туындаған қарулы қақтығыс. Әдетте, мұндай қақтығыстар шекара iргесiндегi қарулы қақтығыстардың, сырттан қарулы құралымдар мен топтардың енуiнiң, ел iшiнде заңсыз қарулы құралымдардың пайда болуының, терроршыл ұйымдар iс-әрекетiнiң нәтижесiнде туындайды.
Интенсивтiлiгi төмен қақтығыс - тайталасушы тараптардың әр тектi күштер мен құралдарды (шектеулi әскер контингенттерiн, жүйесiз және басқа да құралымдарды), қолдануымен, диверсиялық және террорлық iс-қимылдар жүргiзуiмен, қазiргi заманғы қару-жарақ пен әскери техника түрлерiн кеңiнен пайдалануға әзiрлiгiмен сипатталады.
Мұндай қақтығыстар, әдетте, шапшаң, шектеулі сипатта болады.
Қазіргі жағдайда мұндай сипаттағы қақтығыстардың туындауы неғұрлым ықтимал болып табылады.

Мемлекеттік әскери қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін
Қарулы Күштерді, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарды қолданудың негіздері

2.4. Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері, басқа да әскерлері мен әскери құралымдары соғыс қатерін тұмшалау жөніндегі міндеттерді орындауға үнемі дайын тұруға тиіс.
2.5. Қазақстан Республикасына қарсы интенсивтілігі төмен қақтығыстың ішкі саяси тұрақсыздандыру, мемлекеттік органдардың қызметіне іріткі салу, шиеленіс ошақтарын туғызу, ұлтаралық, діни алауыздықтарға арандату, мемлекетті саяси көнбістікке итермелеу, экстремистік идеялар тарату мақсатында тұтандырылуы мүмкін.
Интенсивтілігі төмен қақтығыс туындаған жағдайда Қазақстан Республикасының мақсаты - шиеленіс ошағының кең ауқымды соғыс қимылдарына ұласып кетуіне жол бермеу, жанжал түйінін мемлекет үшін мейлінше төмен залалмен шешу.
Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері, басқа да әскерлері мен әскери құралымдары интенсивтілігі төмен қақтығыстарда, әдетте, оларды бейбіт құралдармен реттеуге жағдай туғызу мақсатында шиеленіс ошағын тұмшалау және соғыс қимылдарын мүмкіндігінше бастапқы кезеңінде тоқтату үшін қолданылатын болады.
Осы мiндеттердi орындау үшiн Қарулы Күштердiң тұрақты жауынгерлiк әзiрлiктегi құрамалары мен бөлiмдерi тартылады. Қажеттiлiгiне қарай олар Қазақстан Республикасының басқа да әскерлерiмен және әскери құралымдарымен күшейтiлуi мүмкiн. Мұндай жағдайларда әскерлер тобына басшылықты бiртұтас (жалпыәскерлiк) қолбасшылық жүзеге асырады.
Шекарадағы жанжал, әдетте, Ұлттық қауiпсiздiк комитетi Шекара қызметiнiң күштерi мен құралдарының Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерi құрамаларымен және бөлiмдерiмен өзара iс-қимылы арқылы шешiледi.
Сыртқы күштер Қазақстан Республикасының iшкi iсiне қол сұғу үшiн сылтау ретiнде тұтандырар iшкi қарулы қақтығыстың туындау мүмкiндiгiн жоққа шығаруға болмайды. Мұндай қақтығысты тұмшалап, ауыздықтау үшiн Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерiн, басқа да әскерлерi мен әскери құралымдарын қолдану Қазақстан Республикасының Конституциясына қатаң сәйкес жағдайда заңдылық пен құқық тәртiбiн қалпына келтiру, қоғамдық қауіпсiздiктi қамтамасыз ету, халыққа қажеттi көмек көрсету және жанжалды бейбiт құралдармен шешуге жағдай туғызу мақсатында жүзеге асырылады.
2.6. Қазақстан Республикасына қарсы интенсивтiлiгi орташа қақтығыстың экономикалық және қорғаныс әлеуетiне нұқсан келтіру, белгiлi бiр аумақты басып алу немесе бақылау орнату немесе мемлекеттi елеулi саяси, аумақтық, экономикалық және басқа да көнбiстiкке мәжбүрлеу мақсатында тұтандырылуы мүмкін.
Мұндай қақтығыс мемлекет үшiн қауіп туғызуы мүмкін, оның экономикалық және әскери әлеуетiне елеулi залал келтiредi.
Қазақстан Республикасының интенсивтiлiгi орташа қақтығыста ұмтылар мақсаты - агрессияға, бұл ретте одақтас мемлекеттердiң қарулы күштерiмен бiрлесе отырып батыл тойтарыс беру, соғыс қимылдарының ауданын тұмшалау және орын алған қайшылықтарды бейбiт жолмен реттеу жөнiнде шаралар қолдану болмақ.
Интенсивтiлiгi орташа қақтығысқа қатысу Қазақстан Республикасының барша аумағында немесе оның жекелеген облыстарында соғыс жағдайын енгiзудi және iшінара немесе жалпы жұмылдыру жариялауды, мемлекеттiң күллi қорғаныс және әскери-экономикалық әлеуетiн немесе оның елеулi бөлiгiн пайдалануды қажет етуi мүмкiн.
Интенсивтiлiгi орташа қақтығыстағы соғыс қимылдары, олардың ауқымының кеңеюi мен қатысушы мемлекеттер санының өсуiне, елеулi әскер (күштер) топтарының қосымша тартылуына қарай, өзінің сипаты мен мазмұны жағынан, интенсивтiлiгi жоғары қақтығысқа тән соғыс қимылдарына жуықтауы мүмкiн.
Қазақстан Республикасының интенсивтілігі орташа қақтығыстағы мақсаты мен мiндеттерiне Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерiнiң, басқа да әскерлерi мен әскери құралымдарының, жекелеген жағдайларда жүйесiз құралымдардың да ал қажет болған жағдайда одақтас мемлекеттердiң бiрiккен әскер (күштері) топтарының операциялар мен ұрыс қимылдарын дәйектi түрде жүргізуi арқылы қол жеткiзiледi.
Қазақстан Республикасы мен оның Қарулы Күштерi интенсивтiлiгi орташа қақтығыста соғыс қимылдарын жүргiзуге дайын болуға, тұтқиылдан шабуыл жасауды болдырмауға тиiс, қатер төндiрiлiп отырған кезеңдi агрессияға тойтарыс беруге әзiрлену, Қарулы Күштер мен одақтас мемлекеттердiң бiрiккен әскер топтарын (күштерiн) стратегиялық өрiстетудi жүзеге асыруға жағдай жасау, елдiң экономикалық кешенiн бейбiт жағдайдан соғыс жағдайына уақтылы көшiру, мемлекеттiк шекараны жабу, маңызды мемлекеттiк және әскери объектiлердi қорғауды күшейту, психологиялық күрес күштерi мен құралдарын кеңiнен қолдану, қарсыластың халыққа және әскердiң жеке құрамына ақпараттық-психологиялық әсерiне қарсы iс-қимыл жасау үшiн мақсатты пайдалануға тиіс.
2.7. Қазақстан Республикасына қарсы интенсивтiлiгi жоғары қақтығыс елдегi саяси билiктi ауыстыру мемлекеттiк және әскери басқару жүйесiне iрiткi салу, аумақтың елеулi бөлiгiн тартып алу мемлекеттiң қорғаныс әлеуетiн толық жойып жіберу тәрізді түбегейлі әскери-саяси мақсаттармен тұтандырылуы мүмкiн.
Интенсивтiлiгi жоғары қақтығысқа қатысу Қазақстан Республикасынан күллi адам және материалдық ресурстарын жаппай жұмылдыруды талап етедi. Мұндай қақтығыс елдiң экономикалық және әскери әлеуетiн жойқын зардаптарға ұрындырады.
Қазақстан Республикасының мақсаты өзіне қарсы интенсивтілігі жоғары қақтығыс тұтандырудың алдын алудың саяси-құқықтық, ұйымдық-техникалық және өзге де халықаралық кепiлдiктерiнiң пәрмендi жүйесiн белсендi iздестiру және жасау болып табылады.
Орта мерзiмдi болашақта Қазақстан Республикасы тартылатын мұндай қақтығыстың туындауы екіталай, мұның өзi көршi мемлекеттермен берiк достық қарым-қатынастар орнықтыра отырып, сындарлы сыртқы саясат жүргiзуге және Қазақстан Республикасына қарсы тiкелей әскери агрессия қатерiнiң жоқтығына байланысты.

Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің,
басқа да әскерлерi мен әскери құралымдарының
мақсаты, құрамы және мiндеттерi

2.8. Қарулы Күштердің, басқа да әскерлер мен әскери құралымдардың басты мақсаты елдi сыртқы агрессиядан және басқа да соғыс қатерлерiнен қорғау сондай-ақ Қазақстан Республикасының халықаралық мiндеттемелерiнен туындайтын мiндеттердi орындау болып табылады.
2.9. Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері бейбіт кезеңде: әскери басқару органдарын, Қарулы Күштердің түрлерiн, арнайы әскерлердi, тыл, әскери оқу орындарын, әскери ғылыми мекемелердi қамтиды.
Соғыс уақытында Қарулы Күштердiң құрамына: Iшкi iстер министрлiгiнiң Iшкi әскерлерi, Ұлттық қауiпсiздiк комитетiнiң Шекара қызметi мен басқа да әскерлерi, Республикалық ұлан, азаматтық және аумақтық қорғанысты басқару мен құру органдары кiредi.
2.10. Қазақстан Республикасының Қарулы Күштеріне бейбiт кезеңде мынадай негізгi мiндеттердi орындау жүктеледi:
- жауынгерлiк әлеуеттi, жауынгерлiк және жұмылдыру даярлығын, басқару органдары мен әскерлердiң әзiрлiгiн бейбiт кезең штатына сай интенсивтiлiгi төмен қақтығыстарды, Қазақстан Республикасының мемлекеттiк шекарасында немесе аумағының шегінде кез келген заңсыз қарулы күш көрсетуді тұмшалап, тойтаруды қамтамасыз ететiн деңгейде ұстау;
- әуе кеңiстiгiн күзету, сондай-ақ мемлекеттiк шекараның жедел-стратегиялық тұрғыда маңызды учаскелерiн жабу;
- маңызды әскери объектiлердi күзету;
- елдiң кез келген ауданында жағдайды тұрақтандыру жөнiндегi батыл iс-қимылға әзiрлiгiн көрсету;
- интенсивтiлiгi орташа немесе жоғары қақтығыс қатерi туындаған жағдайда Қарулы Күштердi стратегиялық өрiстетудi қамтамасыз ету, Қазақстан Республикасының халықаралық мiндеттемелерiне, сәйкес бiтiмгершiлiк және өзге де операцияларға қатысу.
Бұл мiндеттердi шешудi Қарулы Күштер Қазақстан Республикасының басқа да әскерлерiмен және әскери құралымдарымен тығыз өзара iс-қимылда жүзеге асырады. Бұл ретте Қазақстан Республикасы Ұлттық қауiпсiздiк комитетiнiң Шекара қызметiне құрлықта, теңiзде, көлдерде және өзге де су айдындарында мемлекеттiк шекараны күзету мен қорғау, сондай-ақ терроризмге, қару мен есiрткi контрабандасына қарсы күреске қатысу, ал Iшкi iстер министрлiгiнiң Iшкi әскерлерiне маңызды мемлекеттiк объектiлердi күзету және аса қауiптi құқық бұзушылықтардың, диверсиялар мен террорлық актiлердiң жолын кесу, заңсыз қарулы құралымдарға қарсы күрес жүктеледi.
2.11. Қазақстан Республикасының аумағында ықтимал iшкi қақтығыстар мен қарулы күрес құралдары қолданыла отырып, оның өмiрлiк маңызды мүдделерiне қатер төндiретiн өзге де iс-әрекеттерiнiң алдын алу және тойтарыс беру мақсатында Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінiң Ішкi әскерлерiне мынадай мiндеттер жүктеледі:
- қақтығыс ауданында қоғамдық тәртiптiң сақталуын қамтамасыз ету және төтенше жағдай құқықтық режимiн ұстап тұру;
- қақтығыс ауданын тұмшалау және шектеу, қарулы қақтығыстарды тыю және тайталасушы тараптарды ажырату;
- заңсыз қарулы құралымдарды қарусыздандыру мен ауыздықтау және қақтығыс ауданында халықтың қолындағы қаруды алу жөнінде іс-шаралар жүргізу.
- қақтығыс ауданына ірглес аудандарда қоғамдық тәртіп пен қауіпсіздік сақтауды күшейту, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген басқа да міндеттерді шешу.
Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің Ішкі әскерлеріне қақтығыс ауданын тұмшалау мен шектеуге, қарулы қақтығыстарды тыю және тайталасушы тараптарды ажыратуға, заңсыз қарулы құралымдарды, бандылық және терроршыл топтар мен ұйымдарды жоюға, сондай-ақ маңызды мемлекеттік объектілерді қорғауға жәрдемдесу үшін Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарының тартылуы мүмкін.
2.12. Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері, басқа да әскерлері мен әскери құралымдары жасалған халықаралық шарттарға және Біріккен Ұлттар Ұйымы Қауіпсіздік Кеңесінің шешімдеріне сәйкес бейбітшілікті орнықтыру мен баянды ету жөніндегі операцияларға қолданылуы мүмкін.
2.13. Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарының Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен авариялардың, күйреулер мен дүлей апаттардың зардаптарын жою кезінде халыққа көмек көрсетуге тартылуы мүмкін.
2.14. Қазақстан Республикасына және оның одақтастарына қарсы агрессия жасалған жағдайда Қарулы Күштерге мынадай мiндеттер жүктеледi:
- шекара маңындағы қақтығыстарды тұмшалау және ауыздықтау қарсыластың құрлық және әуе бағыттарынан берген соққыларын тойтару;
- интенсивтiлiгi төмен қақтығысты дербес тұмшалау және тыю, одақтас мемлекеттердiң қарулы күштерiмен бiрлесiп интенсивтiлiгi орташа және жоғары қақтығыстарда қарсыластың әскер топтарын талқандау;
- резервтер жасақталатын аудандарды қорғау;
- арнаулы операциялар жүргізетiн күштерге және жүйесiз құралымдарға қарсы күрес;
- халықты, экономика объектiлерiн, инфрақұрылымды қарсыластың атыс құралдарының әсерiнен қорғау, соғыс (төтенше) жағдайы режимiн қолдау.
Соғыс қимылдарының ауқымына, жағдайдың жай-күйіне және күштердiң ара салмағына қарай мiндеттер түрiнің өзгеруі мүмкiн, бiрақ кез келген жағдайда түпкi мақсат агрессорды Қазақстан Республикасының аумағынан аластау және агрессияға дейiнгi жағдайды қалпына келтiру болып табылады.

Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерi,
басқа да әскерлерi мен әскери құралымдары
құрылысының негiзгi бағыттары

2.15. Қазақстан Республикасындағы әскери құрылыстың басты мақсаты мемлекеттiң өмiрлiк маңызды ұлттық мүдделерін қазiргi сәттегi және ықтимал соғыс қатерiнен қорғауды қамтамасыз етуге қабiлеттi, жақсы жарақталған, аса ұттқыр Қарулы Күштер құру болып табылады.
2.16. Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерiнiң, басқа да әскерлерi мен әскери құралымдары құрылысының негiзгi принциптерi:
- Қарулы Күштердiң, басқа да әскерлер мен әскери құралымдардың қызметiне пәрмендi азаматтық бақылауды дара басшылық жасау принципiмен және әскерлердi басқаруды орталықтандырумен үйлесiмде жетiлдiру әскерлердiң (күштердiң) ұйымдық құрылымының жауынгерлiк құрамы мен санының ықтимал соғыс қатерлерiне, Қарулы Күштерге жүктелген мiндеттерге, сондай-ақ мемлекеттiң экономикалық мүмкiндiктерiне сәйкестiгi;
- жауынгерлiк және жұмылдыру даярлығын мемлекеттiң әскери қауiпсiздiгiн қамтамасыз ететiн деңгейде ұстау;
- соғыс қатерi ұлғайған кезде жауынгерлiк қуатты сайма-сай арттыруға қабiлеттiлiк, жұмылдыру резервiн күн iлгерi даярлау;
- жалпы азаматтық құқықтар мен бостандықтарды сақтау, әскери қызметтiң ерекшелiгiне сәйкес әскери қызметшiлердiң әлеуметтiк қорғалуын қамтамасыз ету;
- әскери құрылыстың әлемдiк тәжiрибесiн ескеру.
2.17. Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарының құрылысы мен дамуы мемлекеттік бағдарламаларға және жоспарларға сәйкес жүзеге асырылады.
2.18. Қарулы Күштер құрылысы мен реформалаудың негізгі бағыттары мыналар болып табылады:
- Қарулы Күштер құрылымын оңтайландыру, Қарулы Күштердің жауынгерлік қабілетіне ықпал етпейтін құралымдардың санын қысқарту және тарату;
- жауынгерлік әзірлікті айқындайтын ұтқыр әскерлерді, әскер тектерін және арнаулы әскерлерді басым дамыту;
- басқару жүйесін жетілдіру, қосалқы және тиімсіз буындарды жою, әскери-аумақтық құрылымға көшу және әскери-әкімшілік басқару органдарын құру;
- алдыңғы қатарлы елдердің тәжірибесін ескере отырып, Қарулы Күштердің резервін дайындау жүйесін жасау;
- әскери инфрақұрылымды дамыту, маңызды стратегиялық бағыттарда қару-жарақ пен техниканы сақтау базаларын жасау;
- басқару органдары мен әскерлердің жедел, жауынгерлік және жұмылдыру даярлығының пәрменділігін арттыру;
- Қарулы Күштерді материалдық-техникалық қамтамасыз етудің ұтымды жүйесін жасау;
- әскери білім беру мен әскери мамандар даярлау жүйесін жетілдіру, ұлттық әскери-ғылыми базаны құру және дамыту;
- Қарулы Күштерді жеке құраммен жасақтаудың контрактілік-кәсіби жүйесіне кезең-кезеңмен көшу, балама әскери қызметті енгізу;
- әскери қызметтің беделін көтеру, әскери қызметшілерге, олардың отбасы мүшелеріне, азаматтық қызметкерлерге әлеуметтік кепілдіктерінің ұтымды жүйесін жасау;
- әскери-қызметтік қатынастарды ізгілендіру.
2.19. Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің құрылысы әскери қауіпсіздікті қамтамасыз етудің мақсаттары мен міндеттеріне сәйкес және мемлекеттің экономикалық мүмкіндіктері есепке алынып, кезең-кезеңмен жүзеге асырылатын болады.
Бірінші кезеңде - 2002 жылға дейін - күш-жігер Қарулы Күштердің интенсивтілігі төмен қақтығыстар туындаған жағдайда оларды тұмшалау мен тыю жөніндегі міндеттерді шешу қабілетін қамтамасыз етуге бағытталатын болады.
Бұл міндетті:
- интенсивтілігі төмен қақтығыстарды тыю мен тұмшалау жөніндегі міндеттерді орындауға, сондай-ақ бітімгершілік операцияларына қатысуға қабілетті ұтқыр жалпы әскери құрамалар мен бөлімдерді басым жасақтау, материалдық-техникалық қамтамасыз ету және даярлау;
- әскери басқару органдарының құрылымын, соның ішінде Қорғаныс министрлігі мен Бас штабы қайта ұйымдастыру, қосалқы және тиімсіз буындарды тарату;
- әскерлердің жауынгерлік әзірлігі мен жауынгерлік қабілетіне ықпал етпейтін құрылымдар мен құралымдардың санын қысқарту мен тарату және әскери қауіпсіздікті қамтамасыз ету міндеттерін орындау;
- бейбiт кезеңде Қарулы Күштердiң бөлiмдерi мен құрамаларына, ал соғыс уақытында сонымен қатар басқа да әскерлерi мен әскери құралымдарына басшылықты жүзеге асыруға арналған әскери-әкiмшiлiк басқару органдарын құру мен әскери-аумақтық құрылымға көшу;
- жалпы әскери құрамалардың бригадалық құрылымына өтудi аяқтау;
- аумақтық принцип бойынша әскерлердi тылдық қамтамасыз ету жүйесiн енгiзу;
- тыл органдарындағы, медициналық мекемелердегi, жергiлiктi әскери басқару органдарындағы, азаматтық жоғары оқу орындарының әскери кафедраларындағы, пәтер-пайдалану және басқа да қызмет көрсету мекемелерi мен қызметтерiндегi кәсiби әскери адамдарды, қажетсiнбейтiн кейбiр әскери лауазымдарды азаматтық қызметкерлердiң атқаруы жөнiндегi шараларды жүзеге асыру;
- Еуропадағы әдеттегi қарулы күштер туралы шарт бойынша бөлiнген тиесiлi үлестiң есебiнен әскери бөлiмдердi, қару-жарақ пен әскери техниканы Қазақстанның батыс аймағына орналастыру жөнiнде шаралар қолдану есебiнен іске асыру көзделеді.
- Екiнші кезеңде - 2005 жылдың аяғына дейiн - ең бастысы Қарулы Күштердiң интенсивтiлігi орташа қақтығыста мiндеттердi дербес немесе одақтас мемлекеттердiң қарулы күштерiмен бiрлесе шешу қабілетін қамтамасыз ету болып табылады.
Бұл міндетті:
- байланыс, барлау, радиоэлектрондық күрес, әуе шабуылынан қорғану көлiк авиациясы әскерлерiн басым дамытудың және техникалық қайта жарақтандыру;
- Қарулы Күштердi жасақтау жүйесiн жетiлдiру, Әуе қорғанысы күштерiндегi, ұтқыр әскер құрамалары мен бөлiмдерiндегi, жауынгерлiк әзiрлiктi айқындайтын лауазымдардағы, Жалпы мақсатты күштердегi контрактiлiк қызмет әскери қызметшiлерiнiң үлес салмағын арттыру;
- резервтердiң жұмылдыру даярлығы жүйесiн қалпына келтiру;
- Қарулы Күштердiң жұмылдырыла өрiстетiлуiне арналған материалдық құралдар қорын қалпына келтiру;
- маңызды стратегиялық бағыттарда дағдарысты ахуалдар туындаған жағдайда ұтқыр бөлiмдердiң әрекет етуiне арналған қару-жарақтар мен техниканы сақтау базаларын жасау жолымен әскери инфрақұрылымды дамыту;
- ұзақ мерзiмдi бағдарлама негiзiнде Қарулы Күштер үшiн мамандар әзiрлеу жүйесiне көшу;
- аумақтық қорғанысты қалыптастыру үшiн басқару органдарын, материалдық жабдықтардың қойма базалары мен қорларын жасау;
- Қару-жарақ пен әскери техниканы дамытудың мемлекеттiк бағдарламасын iске асыру жөнiндегi шаралар кешенiн жүргiзу есебiнен жүзеге асыру көзделедi.
Үшінші кезеңде - 2005 жылдан кейін - басты міндет Қарулы Күштерде маңызды стратегиялық бағыттарда күрделі міндеттерді шешуге қабілетті аса ұтқыр әскери құралымдар санын ұлғайтуға бағытталған іс-шаралар кешенін жүзеге асыру болып табылады.
Бұл міндетті:
- Қарулы Күштер түрлерінің, әскер тектерінің және арнаулы әскерлердің құрамында толық жасақталған құрамалар мен бөлімдердің үлес салмағын ұлғайту жолымен әскерлердің сапалық параметрлерін арттыру.
- контракт арқылы Қарулы Күштерді жасақтауды шақыру бойынша әскери қызмет өтеу мерзімін қысқартумен және баламалы қызметті енгізумен әрі жұмылдыру ресурстарын даярлау жүйесін жетілдірумен үйлестіре жалғастыру.
- әскерлерді жаңа үлгідегі қару-жарақпен және әскери техникамен кезең-кезеңмен техникалық қайта жарақтандыру;
- әскерлердің жедел, жауынгерлік және жұмылдыру даярлығын толыққанды ресурстармен қамтамасыз ету есебінен жүзеге асыру көзделеді.

3. Қазақстан Республикасының әскери қауiпсiздiгiн
әскери-экономикалық қамтамасыз етудiң негiздерi
Әскери қауiпсiздiктi әскери-экономикалық
қамтамасыз етудiң басты мақсаты, принциптерi,
мiндеттерi мен бағыттары

3.1. Әскери-экономикалық қамтамасыз етудiң басты мақсаты Қарулы Күштерге, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарға қаржылық, материалдық-техникалық және басқа да ресурстарды бөлу, оларды Қазақстан Республикасының әскери қауiпсiздiгiн кепiлдi қамтамасыз етуге қажеттi мөлшерде қару-жарақпен, әскери және арнайы техникамен жарақтандыру болып табылады.
3.2. Әскери-экономикалық қамтамасыз етудiң негiзгi принциптері:
- бюджеттiк заңдарда қорғаныс үшiн белгiленген, елдiң жалпы iшкi өнімінің кемiнде 1%-iн құрайтын және қысқартуға жатпайтын шығыстар деңгейiнiң негiзiнде Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерiн, басқа да әскерлерi мен әскери құралымдарын кепiлдiктi бағдарламалық-мақсатты қаржыландыру;
- әскери қауiпсiздiктi қамтамасыз етудiң негiзгi мiндеттерiн шешу кезiнде қаржылық, материалдық-техникалық, интеллектуалдық ресурстарды тиiмдi пайдалану.
3.3. Әскери-экономикалық қамтамасыз етудің негізгі міндеттері:
- Қарулы Күштердің, басқа да әскерлер мен әскери құралымдардың қаржы мен материалдық-техникалық ресурстарға сұранысын қанағаттандыру;
- Қарулы Күштердің, басқа да әскерлер мен әскери құралымдардың жауынгерлік және жұмылдыру даярлығының материалдық-техникалық базасын дамыту;
- қару-жарақты, әскери және арнайы техниканы өндіруді, жөндеу мен жаңғыртуды жүзеге асыру үшін ғылыми-техникалық және өндірістік базаны жетілдіру.
- экономиканың жұмылдыру әзірлігі мен ел қалқының жұмылдыру даярлығының жүйесін қалпына келтіру;
- әскери қызметшілердің, олардың отбасы мүшелерінің және әскери қызметтен босатылған адамдардың өмір сүру, әлеуметтік қамтамасыз етілу деңгейін, тіршілік етуінің материалдық-тұрмыстық жағдайларын көтеру, заңдармен белгіленген кепілдіктерді іске асыру;
- өзара тиімді халықаралық әскери және әскери-техникалық ынтымақтастықты жүзеге асыру.
3.4. Әскери-экономикалық қамтамасыз етудің негізгі бағыттары:
- Қарулы Күштердің, басқа да әскерлер мен әскери құралымдардың қаржыға және материалдық-техникалық ресурстарға сұранысын кепілді қанағаттандыруды қамтамасыз ететін бюджет саясатын жүзеге асыру;
- елдiң қорғаныс әлеуетiн нығайту үшiн қару-жарақты, әскери, арнайы техника мен мүлiктi әзiрлеудi, өндiрудi, жөндеудi және сатып алуды мемлекеттiк басқару жүйесiн жетiлдiру;
- Қарулы Күштер, басқа да әскерлер мен әскери құралымдар үшiн өнiм өндiретiн меншiктiң түрлi нысанындағы ұйымдарды мемлекеттiк қорғаныс тапсырысын орындауға осы ұйымдардың экономикалық мүдделiлiгiн арттыру, сондай-ақ Қарулы Күштердi, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарды ұстауға арналған бюджет қаржысын үнемдеу мақсатында мемлекеттiк қолдау;
- қару-жарақ паркiн, әскери техниканы және басқа да әскери мүлiктi бюджеттен бөлінген сондай-ақ бос қалған және пайдаланылмайтын әскери мүлiктi сатудан түскен қаржы мен Қазақстан Республикасы заңдарымен тыйым салынбаған басқа да көздер есебiнен сәйкестендiру, жаңғырту және жаңарту;
- әскери мақсатта өнiмдер шығарып, қызмет көрсететiн ұйымдардың ғылыми-техникалық, эксперименттiк және өндiрiстiк базаларын құрылымдық өзгерту және жетiлдiру;
- қару-жарақтың және әскери техниканың, әскери мақсаттағы өнiмдердің жаңа түрлерiн жасау үшін іргелi, iздестiру және қолданбалы зерттеулердi, перспективалы ғылыми-техникалық және технологиялық әзiрлемелердi ұйымдастыру және жүргiзу;
- мемлекеттiк қорғаныс тапсырысын ресурстардың және көрсетiлетiн қызметтердiң барлық түрiмен кепiлдi қамтамасыз етуге бағытталған қаржы-экономикалық реттегiштер мен тетiктер жүйесiн енгізу;
- елдің әскери-экономикалық әлеуетiн арттыру мақсатында халықаралық әскери-техникалық ынтымақтастықты пайдалану.
3.5. Мемлекеттік қорғаныс тапсырысын қалыптастыру тәртібін, оның әскери-техникалық, қаржылық қамтамасыз етілуі мен әскери мақсаттағы өнімдерді сатып алу шарттарын Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейді.
Министрліктер, ведомстволар, басқа да мемлекеттік органдар мен меншіктің барлық нысанындағы ұйымдар мемлекеттік қорғаныс тапсырысын орындауға міндетті.
3.6. Қазақстан Республикасы экономикасының жұмылдыру даярлығының негізгі бағыттары:
- жұмылдыру даярлығының нарық жағдайларына бейімделген нормативтік-құқықтық базасын әзірлеу және экономиканы бейбіт жағдайдан әскери жағдайға көшіру;
- соғыс уақыты жағдайларында экономиканы басқару жүйесін орнықты жұмыс істеуге дайындау;
- мемлекеттік органдардың және жұмылдыру тапсырмалары бар ұйымдардың жұмылдыру даярлығы жүйесін жасау;
- жұмылдыру қуаттары мен объектілерін қалпына келтіру жөніндегі мемлекеттік шараларды жүзеге асыру;
- жұмылдыру тапсырмаларын орындауға меншіктің түрлі нысанындағы кәсіпорындар мен ұйымдардың экономикалық мүдделілігі жүйесін жасау;
- жұмылдыру және мемлекеттік резервтердегі материалдық құралдардың қорларын қалпына келтіру және сақтау;
- соғыс уақыты үшін конструкторлық және технологиялық құжаттаманың сақтандыру қорын жасау болып табылады.
3.7. Елдің әскери қауіпсіздігін қамтамасыз етуге экономиканы дайындау үшін жауапкершілік Қазақстан Республикасының Үкіметіне жүктеледі.

Қазақстан Республикасының халықаралық әскери және
әскери-техникалық ынтымақтастығы

3.8. Қазақстан Республикасының шет мемлекеттермен халықаралық әскери және әскери-техникалық ынтымақтастығы Қазақстан Республикасы мен оның одақтастарының әскери қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету жөнiндегi мiндеттердi теңдестiрiле шешу мақсатында жүзеге асырылады.
3.9. Өзiнiң қорғаныс әлеуетiн, қазiргi сәттегi және ықтимал соғыс қатерi көздерiн жан-жақты саралай отырып, Қазақстан Республикасы халықаралық әскери ынтымақтастықта:
- ТМД-ға қатысушы мемлекеттердiң ұжымдық қауiпсiздiгi туралы шарты шеңберiнде, оны әрi қарай жетiлдiру мен қазiргi заманғы жағдайларға бейiмдеудi ескере отырып, әскери және әскери-техникалық саладағы өзара тиiмдi ынтымақтастықты дамытуды;
- "Бейбiтшiлiк жолындағы серiктестiк" бағдарламасы шеңберiнде НАТО-мен әскери саладағы ынтымақтастықты кеңейтудi;
- Ресей Федерациясымен, АҚШ-пен, ҚХР-мен, Түрiк Республикасымен, ГФР-мен және басқа да мемлекеттермен екi жақты ынтымақтастықты нығайту;
- әскери құралымдарының БҰҰ аясында баянды бейбiтшiлiк жөніндегi халықаралық операцияларға қатысуын басым бағыттар деп санайды.
3.10. Бiтiмгершiлiк операцияларына қатысу үшiн Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерiнiң контингентi Қазақстан бiтiмгершiлік батальоны ("Қазбат") негiзiнде жасақталуы мүмкiн.
3.11. Әскери-саяси мүдделердің ортақтығына ден қоя отырып және ұжымдық әскери қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөніндегі күш-жігерлі шоғырландырудың қажеттілігіне қарай Қазақстан Республикасы Ұжымдық қауіпсіздік туралы шартқа қатысушы мемлекеттермен өзінің іс-әрекетін мынадай салаларда үйлестіреді:
- әскери саясатты және әскери доктринаны қалыптастыру бағыттарын үйлестіру;
- аймақтық принцип бойынша ұжымдық қауіпсіздік жүйесін жетілдіру;
- ТМД-ның сыртқы шекараларын бірлесіп күзету;
- Әуе шабуылына қарсы қорғаныстың біріккен жүйесін жетілдіру;
- экстремизмге және терроризмге қарсы бірлескен күрес;
- әскери-техникалық ынтымақтастықты одан әрі дамыту;
- әскери инфрақұрылымды дамыту;
- әскери кадрларды даярлау;
- әскери ғылымды дамыту;
- әскери қызметшілердің құқықтарын қорғау.
3.12. Шет мемлекеттермен әскери-техникалық ынтымақтастықты жүзеге асыру кезіндегі Қазақстан Республикасы мемлекеттік саясатының негізгі принциптері мыналар болып табылады:
- әскери-техникалық ынтымақтастық саласындағы іс-әрекеттің орталықтандырылған сипаты;
- Қазақстан Республикасының қару-жарақтың, әскери мақсаттағы өнiмдердiң, қос қолданысты тауарлар мен технологиялардың экспортына бақылау жасау саласында халықаралық мiндеттемелердi сақтауы;
- әскери-техникалық ынтымақтастықты жүзеге асыру кезiндегi әскери-саяси және экономикалық мақсаттылық;
- халықаралық әскери-техникалық ынтымақтастықты жандандыру арқылы отандық қорғаныс өнеркәсiбiн нығайту;
- тапсырыстарды қорғаныс өнеркәсiбi кәсiпорындарына өзара орналастыру;
- қорғаныс кәсiпорындарының өнiмiн сыртқы рынокта өткiзу жөнiндегi өзара тиiмдi, үйлесiмдi саясат.

Қорытынды

Қазақстан Республикасының Әскери доктринасы елдiң әскери қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету жөнiндегi iс-әрекеттiң сөзсiз қорғаныстық бағыттылығын айқындайды, Қазақстан Республикасының кез келген мемлекетаралық қайшылықтар мен қақтығыстарды саяси жолмен шешуге принциптi түрде бейiмдiлiгiн дәлелдейдi.
Әскери доктрина Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздігінің 1999 -2005 жылдарға арналған стратегиясының құрамдас бөлігі ретiнде елдiң дамуына, аймақтық ахуалдың өзгеруiне және халықаралық қауiпсiздiк жүйесінің дамуына қарай жетілдірілетін болады.
Қазақстан Республикасының Әскери доктринасында жазылған әскери құрылыс, елді қорғанысқа дайындау, Қарулы Күштерді, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарды пайдалану жөніндегі көзқарастар мен тұрғылар - әскери қауіпсіздікті қамтамасыз ету мәселелері жөніндегі заң актілері мен өзге де нормативтік құқықтық құжаттарда нақтыланатын болады.
Әскери доктринаны іске асыруға күллі мемлекеттік және әскери басқару органдарының, ұйымдардың, қоғамдық бірлестіктер мен азаматтардың Қазақстан Республикасының әскери қауіпсіздігін қамтамасыз етуге бағытталған үйлесімді іс-әрекеті арқылы қол жеткізіледі.
Қазақстан Республикасы Әскери доктринаның барлық негізгі ережелерін дәйекті орындайтын, БҰҰ-ның Жарғысын, халықаралық құқық нормалары мен принциптерге қатаң және бұлжытпай ұстанатын болады.

Об утверждении Военной доктрины Республики Казахстан

Указ Президента Республики Казахстан от 10 февраля 2000 года N 334. Утратил силу указом Президента Республики Казахстан от 21 марта 2007 года N 299

Сноска. Указ Президента РК от 10 февраля 2000 года N 334 утратил силу указом Президента РК от 21 марта 2007 года N 299 .

В соответствии со статьей 12 Закона Республики Казахстан Z931500_ "Об обороне и Вооруженных Силах Республики Казахстан" постановляю:
1. Утвердить Военную доктрину Республики Казахстан (прилагается).
2. Правительству Республики Казахстан принять меры по реализации Военной доктрины Республики Казахстан.
3. Признать утратившим силу постановление Президента Республики Казахстан от 11 февраля 1993 г. N 1094 "Об утверждении Военной доктрины Республики Казахстан".
4. Настоящий Указ вступает в силу со дня подписания.

Президент
Республики Казахстан

Военная доктрина Республики Казахстан

Введение

Военная доктрина Республики Казахстан (далее - Военная доктрина) представляет собой систему основополагающих взглядов на обеспечение военной безопасности государства, предотвращение войн и вооруженных конфликтов (далее - военных конфликтов), военное строительство, а также на применение Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований в целях защиты национальных интересов и выполнения международных обязательств Республики Казахстан.
Настоящая Военная доктрина разработана на основе и в развитие Военной доктрины Республики Казахстан 1993 года, которая была ориентирована на формирование системы обеспечения военной безопасности на этапе становления суверенного государства и трансформации биполярного мира в многополярный. Эта задача в основном выполнена.
Сегодня существует ряд внутренних и внешних предпосылок к принятию новой Военной доктрины.
Претерпевает качественные изменения геополитическое окружение Казахстана. Возникают новые угрозы безопасности страны. В частности, существенным фактором дестабилизации в регионе стало распространение экстремизма, эскалация военных конфликтов, появление в непосредственной близости от наших границ новых ядерных государств.
Эти и другие новые угрозы безопасности страны требуют адекватной оценки и принятия соответствующих мер.
Кроме того, в настоящее время качественные изменения претерпевают средства вооруженной борьбы и характер современных военных конфликтов. В связи с этим Республика Казахстан должна адаптировать свои Вооруженные Силы к изменившимся реалиям.
Необходимость принятия новой Военной доктрины также обусловлена тем, что на очередном этапе строительства демократического и правового государства формируются новые национальные интересы во всех сферах общественной жизни, в том числе и в военной области.
Настоящая Военная доктрина конкретизирует основные положения Стратегии национальной безопасности Республики Казахстан на 1999-2005 годы в военной сфере и направлена на обеспечение военной безопасности Республики Казахстан в пределах государственных границ, организацию обороны страны в случае агрессии, а также согласование усилий с государствами-союзниками по обеспечению коллективной военной безопасности.
Военная доктрина Республики Казахстан рассчитана на среднесрочный период, имеет сугубо оборонительный характер, опирается на комплексную оценку состояния военно-политической обстановки в мире и регионе, экономические реалии и ресурсные возможности государства.
Структура Военной доктрины включает три взаимосвязанные части: военно-политические основы, военные основы защиты и обороны страны и основы военно-экономического обеспечения военной безопасности Республики Казахстан.
Правовую базу Военной доктрины составляют Конституция Республики Казахстан, законодательные и иные нормативные правовые акты Республики Казахстан, а также международные договора в области обеспечения военной безопасности, участником которых является Республика Казахстан.
Положения Военной доктрины как составной части Стратегии национальной безопасности Республики Казахстан на 1999-2005 годы являются обязательными к исполнению для всех должностных лиц, государственных органов и организаций, на которых законодательством Республики Казахстан возложены задачи обеспечения военного строительства, обороны и безопасности страны.

1. Военно-политические основы
Военной доктрины Республики Казахстан

Политика Республики Казахстан в области обеспечения
военной безопасности

1.1. Современная геополитическая обстановка характеризуется принципиальными изменениями, произошедшими в мировом сообществе с окончанием блокового противостояния и становлением новой системы международных отношений.
Снижена угроза развязывания мировой войны и применения как ядерного, так и других видов оружия массового поражения. Последовательно развивается тенденция формирования многополярного мира. Достигнуты серьезные сдвиги в области контроля за вооружениями, укрепления стабильности и безопасности в мире.
В то же время глобальные изменения, происходящие в мире, несут в себе некоторые сложные и противоречивые тенденции: с одной стороны, - мировое сообщество предпринимает конкретные меры по расширению сотрудничества и мирного решения спорных вопросов, ограничению гонки вооружений и распространения ядерного оружия; с другой, - происходит возникновение новых рисков и угроз безопасности, среди которых наибольшую опасность представляет повышение вероятности возникновения различного рода военных конфликтов, распространения экстремизма, международного терроризма, организованной преступности, незаконного оборота оружия и наркотиков.
В этих условиях политика Республики Казахстан в области обеспечения военной безопасности основывается на следующих взглядах:
- любой военный конфликт недопустим как средство разрешения межгосударственных и внутренних противоречий;
- Республика Казахстан обладает правом на вооруженную защиту, индивидуальную и коллективную оборону в случае агрессии против нее и ее союзников.
1.2. В обеспечении военной безопасности Республика Казахстан исходит из следующих основных принципов:
- уважение суверенитета, нерушимости государственных границ, территориальной целостности других государств и невмешательство в их внутренние дела;
- поддержание дружественных отношений со всеми странами на основе взаимовыгодного сотрудничества и взаимопонимания;
- обеспечение безопасности Республики Казахстан без ущерба для безопасности других стран и всеобщей безопасности;
- укрепление мер доверия и открытости в военной области в регионе;
- мирное урегулирование международных споров;
- применение Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований в соответствии с международным правом и национальным законодательством;
- соблюдение международных обязательств и содействие достижению целей договоров, участником которых является Республика Казахстан;
- участие в создании эффективной глобальной и региональной систем безопасности, направленных на предотвращение военных конфликтов, поддержание и восстановление мира;
- соответствие строительства Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований республики политическому курсу "Стратегии развития Казахстана до 2030 года";
- всемерное содействие укреплению международных режимов нераспространения оружия массового поражения;
- соблюдение международных норм торговли вооружением, военной техникой, технологиями военного и двойного назначения и международных договоров в этой области.
1.3. Республика Казахстан обеспечивает военную безопасность всей совокупностью имеющихся в ее распоряжении сил, средств и ресурсов, опираясь на эффективную военную организацию государства. В то же время Республика Казахстан отдает предпочтение политико-дипломатическим и другим невоенным средствам предотвращения, локализации и нейтрализации угроз военной безопасности страны.
Вооруженная защита страны осуществляется Вооруженными Силами, другими войсками и воинскими формированиями Республики Казахстан.
Оборона страны в случае агрессии предполагает вооруженную защиту Республики Казахстан, мобилизацию всего военного и экономического потенциала государства, осуществление гражданской и территориальной обороны, совместные действия с вооруженными силами государств-союзников.
1.4. Республика Казахстан в деле предотвращения военных конфликтов, укрепления международной безопасности и стабильности сотрудничает:
- в Содружестве Независимых Государств - в рамках Договора о коллективной безопасности, а также на двусторонней и многосторонней основе;
- на региональном уровне - с государствами Центрально-азиатского региона, со странами-участницами Совещания по взаимодействию и мерам доверия в Азии, а также в рамках "Шанхайской пятерки";
- в глобальном масштабе - со всеми государствами-членами Организации Объединенных Наций на основе норм международного права.

Основные угрозы военной безопасности Республики Казахстан

1.5. Основными угрозами военной безопасности Республики Казахстан в среднесрочном периоде являются:
внешними:
- существующие и потенциальные очаги военных конфликтов в непосредственной близости от границ республики;
- возможное проникновение на территорию республики банд-формирований, экстремистов, международных террористов;
- вероятность ослабления региональной стабильности в результате чрезмерного количественного и качественного наращивания военной мощи некоторыми странами;
- опасность распространения оружия массового поражения, средств его доставки и новейших военных технологий в Азиатском регионе и возможность их попадания в руки террористических групп;
внутренними:
- снижение уровня боевой готовности и способности Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований к быстрому, адекватному ответу на возникновение военных угроз;
- недостаточная развитость военно-промышленного потенциала страны, зависимость в вопросах технического оснащения Вооруженных Сил, организации ремонта вооружения и военной техники от других государств;
- нападения незаконных вооруженных формирований, террористических групп и банд-формирований на государственные или военные объекты;
- незаконное распространение оружия, боеприпасов, взрывчатых веществ и других средств;
- создание вооруженных формирований для осуществления диверсий и террористических актов на территории Республики Казахстан;
- распространение внутри государства экстремизма и сепаратизма.

Обеспечение военной безопасности Республики Казахстан

1.6. Обеспечение военной безопасности Республики Казахстан является важнейшим направлением деятельности государства.
Главная цель обеспечения военной безопасности - защита территории, суверенитета, экономики, государственных институтов, граждан страны от военных угроз, предотвращение агрессии или развязывания военных конфликтов, создание благоприятных условий для устойчивого развития Республики Казахстан.
1.7. Основные задачи обеспечения военной безопасности Республики Казахстан:
в мирное время:
- совершенствование механизма формирования и реализации единой государственной политики в области обеспечения военной безопасности;
- поддержание оборонного потенциала на уровне, адекватном наиболее вероятным военным угрозам и соответствующем экономическим возможностям страны;
- всестороннее обеспечение и качественное совершенствование Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований с целью повышения их готовности к согласованным действиям по предотвращению и пресечению внешних и внутренних угроз;
- выявление и пресечение попыток провокаций и посягательства на суверенитет, территориальную целостность и другие жизненно важные интересы Республики Казахстан;
- всесторонняя подготовка государственных органов, организаций, населения страны к решению задач по обеспечению военной безопасности, к участию в гражданской и территориальной обороне;
- обеспечение мобилизационной готовности экономики;
- развитие и совершенствование военной инфраструктуры;
- осуществление комплекса государственных мер по повышению престижа военной службы, обеспечению социальной защищенности военнослужащих и членов их семей, а также лиц, уволенных с военной службы;
- воспитание казахстанского патриотизма и формирование морально-психологической готовности граждан страны к выполнению мероприятий по обеспечению военной безопасности и защите Республики Казахстан;
- организация государственного контроля за подготовкой Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований к выполнению задач, а также проведением мероприятий по обеспечению военной безопасности;
в угрожаемый период и с началом военного конфликта:
- своевременное вскрытие готовящегося вооруженного нападения или угрожающего развития ситуации и принятие мер по их локализации;
- своевременное объявление состояния войны, введение чрезвычайного или военного положения в стране или отдельных ее районах, проведение стратегического развертывания Вооруженных Сил;
- координация деятельности государственных органов на организацию отражения и пресечения агрессии (вооруженного конфликта);
- незамедлительное введение в действие нормативных правовых актов военного времени, принятие и реализация решений на подготовку и ведение военных действий;
- обеспечение в максимально короткие сроки выполнения мероприятий по переводу экономики страны, транспорта и коммуникаций на работу в условиях военного времени;
- организация и осуществление мероприятий гражданской и территориальной обороны;
- непосредственный отпор внешней агрессии или локализация вооруженного конфликта всей совокупностью имеющихся в распоряжении государства сил, средств и ресурсов.

Руководство обеспечением военной безопасности

1.8. Руководство обеспечением военной безопасности страны осуществляется Президентом Республики Казахстан, Правительством Республики Казахстан и другими государственными органами на основе Конституции и в соответствии с законодательством Республики Казахстан.
Деятельность государственных органов по руководству обеспечением военной безопасности включает комплекс мероприятий, направленных на поддержание Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований в состоянии боевой и мобилизационной готовности, их всестороннее обеспечение, на подготовку экономики, территории и населения к защите и обороне страны.
1.9. Руководство обеспечением военной безопасности включает:
- разработку структуры, определение необходимой численности Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований, поддержание требуемого уровня боевой и мобилизационной готовности войск;
- обеспечение охраны и защиты государственной границы Республики Казахстан, подготовку и осуществление мероприятий гражданской и территориальной обороны;
- реализацию военно-технической политики, программ развития вооружения и военной техники, военной науки;
- осуществление мероприятий мобилизационной подготовки экономики, государственных органов, организаций к функционированию в военное время;
- подготовку населения и инфраструктуры страны к обороне;
- создание запасов материальных средств в государственном и мобилизационном резервах;
- подготовку граждан Республики Казахстан к военной службе, накопление мобилизационных людских ресурсов на военное время;
- координацию деятельности государственных органов в военное время;
- осуществление мероприятий по охране окружающей среды в связи с военной деятельностью мирного времени;
- государственное инспектирование Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований.
1.10. Деятельность по обеспечению военной безопасности Республики Казахстан возглавляет Президент Республики Казахстан Верховный Главнокомандующий Вооруженными Силами Республики Казахстан.
1.11. Совет Безопасности Республики Казахстан является консультативно-совещательным органом по вопросам обороны и безопасности, осуществляющим подготовку решений Президента Республики Казахстан в области обеспечения безопасности граждан, общества и государства.
1.12. Правительство Республики Казахстан несет ответственность за разработку основных направлений политики государства в области обеспечения его обороноспособности и военной безопасности, организацию деятельности подведомственных ему органов исполнительной власти по обеспечению военной безопасности; мобилизационную подготовку экономики страны, оснащение Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований вооружением, военной и специальной техникой, их финансовое и материальное обеспечение, оперативное оборудование территории страны в интересах обороны; организацию гражданской и территориальной обороны.
1.13. Другие государственные органы, местные представительные и исполнительные органы в пределах прав, обязанностей и полномочий, определенных законодательством Республики Казахстан, организуют и несут всю полноту ответственности за выполнение возложенных на них задач по обеспечению военной безопасности.
1.14. Руководство Вооруженными Силами в мирное время осуществляется Министерством обороны Республики Казахстан через Генеральный штаб Вооруженных Сил Республики Казахстан.
1.15. Министерство обороны Республики Казахстан решает задачи, связанные с обороной страны, разработкой концепций строительства и развития Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований, проводит единую военно-техническую политику в государстве, разрабатывает государственную программу развития вооружения и военной техники, предложения по государственному оборонному заказу и ассигнованиям на нужды обороны, осуществляет материально-техническое обеспечение Вооруженных Сил и организует взаимодействие с государственными органами по вопросам обороны страны.
1.16. Генеральный штаб Вооруженных Сил Республики Казахстан, являясь главным органом управления Вооруженными Силами государства в мирное и военное время, координирует разработку планов строительства и развития Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований, их оперативной, боевой и мобилизационной подготовки, организует и осуществляет оперативно-стратегическое планирование применения и взаимодействия Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований, а также разрабатывает план оперативного оборудования территории страны в интересах обороны.
1.17. Непосредственное руководство и управление другими войсками и воинскими формированиями осуществляют соответствующие командующие (начальники) в соответствии с законодательством Республики Казахстан.
1.18. Руководство обеспечением военной безопасности государства в угрожаемый период и в военное время, порядок создания и функционирования органов государственного и военного управления военного времени регламентируются соответствующими нормативными правовыми актами Республики Казахстан.

2. Военные основы вооруженной защиты и обороны
Республики Казахстан

Характер, основные черты современных военных конфликтов

2.1. Республика Казахстан учитывает, что в результате усилий мирового сообщества удалось снизить угрозу развязывания крупномасштабных войн, однако не сложились гарантии полного исключения военных конфликтов как средства разрешения политических и иных разногласий и противоречий.
Характер современных военных конфликтов определяется их военно-политическими целями, применяемыми видами оружия, масштабами.
2.2. Основные черты современных военных конфликтов:
- всевозрастающий пространственный размах, мобильность, использование неконтактных и нетрадиционных форм и способов военных действий, опережающее дальнее огневое поражение и электронное подавление, снижение различий между фронтом и тылом;
- участие в войне иррегулярных, а иногда и незаконных вооруженных формирований;
- применение современных высокоэффективных систем вооружения и военной техники;
- широкое использование непрямых стратегических действий (политического и психологического давления, экономических санкций, информационной борьбы, блокады транспортных коммуникаций, демонстрации силы и т.д.);
- дезорганизация системы государственного и военного управления;
- вывод из строя систем управления войсками и оружием;
- преимущественное поражение предприятий энергетики, опасных производств, коммуникаций, объектов инфраструктуры и жизнеобеспечения.
2.3. Военные конфликты (далее - Конфликты) могут различаться по масштабу, интенсивности, продолжительности и другим признакам.
Прогнозируется три типа возможных военных конфликтов, в которые потенциально может быть вовлечена Республика Казахстан:
Конфликт высокой интенсивности - военный конфликт с участием мощных в военном и экономическом отношении государств (коалиций государств).
В конфликте с участием ядерных государств будет постоянно сохраняться угроза применения ядерного оружия. Трансформация его в ядерную войну, даже с нанесением ограниченных ядерных ударов, может вызвать большие человеческие жертвы, крупные разрушения экономических и культурных центров, заражение огромной территории, что приведет к экологическим бедствиям в большинстве стран региона.
Конфликт средней интенсивности - военный конфликт между странами, не имеющими мощного экономического и военного потенциала.
Военные действия в конфликте средней интенсивности характеризуются применением ограниченных сил и средств противоборствующими сторонами, очаговыми боевыми действиями с активным использованием высокоточного оружия, средств радиоэлектронной борьбы и других современных видов вооружения и военной техники, ведением военных действий в границах конфликтующих государств и поражением на всей их территории войск, объектов тыла, экономики и коммуникаций.
Конфликт низкой интенсивности - вооруженный конфликт, возникший вследствие попыток разрешить различного рода противоречия с помощью средств вооруженной борьбы, не переходя в состояние войны. Как правило, такие конфликты возникают в результате приграничных вооруженных столкновений, проникновения извне вооруженных формирований и групп, возникновения незаконных вооруженных формирований внутри страны, деятельности террористических организаций.
Конфликт низкой интенсивности характеризуется применением разнородных сил и средств противоборствующими сторонами (ограниченные контингенты войск, иррегулярные и другие формирования), ведением диверсионных и террористических действий, готовностью широко использовать современные виды вооружения и военной техники.
Такие конфликты носят, как правило, быстротечный, ограниченный характер.
В современных условиях возникновение конфликтов такого характера наиболее вероятно.

Основы применения Вооруженных Сил, других войск и воинских
формирований для обеспечения военной безопасности государства

2.4. Вооруженные Силы, другие войска и воинские формирования Республики Казахстан должны быть в постоянной, боевой готовности к выполнению задач по локализации военных угроз.
2.5. Конфликт низкой интенсивности против Республики Казахстан может быть развязан с целью внутриполитической дестабилизации, дезорганизации деятельности государственных органов, создания очагов напряженности, провоцирования межэтнических, религиозных разногласий, принуждения государства к политическим уступкам, распространения экстремистских идей.
Цель Республики Казахстан при возникновении конфликта низкой интенсивности - не допустить перерастания очага напряженности в широкомасштабные военные действия, разрешение конфликта с минимальным ущербом для государства.
Вооруженные Силы, другие войска и воинские формирования Республики Казахстан в конфликтах низкой интенсивности будут применяться, как правило, для локализации очага напряженности и прекращения военных действий на возможно более ранней стадии с целью создания условий для их урегулирования мирными средствами.
Для выполнения этих задач привлекаются соединения и части Вооруженных Сил постоянной боевой готовности. По мере необходимости они могут усиливаться другими войсками и воинскими формированиями Республики Казахстан. В этих случаях руководство группировкой войск осуществляется единым (общевойсковым) командованием.
Приграничный конфликт, как правило, разрешается силами и средствами Пограничной службы Комитета национальной безопасности во взаимодействии с соединениями и частями Вооруженных Сил Республики Казахстан.
Нельзя исключать вероятность возникновения внутреннего вооруженного конфликта, инспирированного внешними силами как повод для вмешательства во внутренние дела Республики Казахстан. Применение Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований Республики Казахстан для локализации и ликвидации такого конфликта осуществляется в строгом соответствии с Конституцией Республики Казахстан в целях нормализации обстановки, восстановления законности и правопорядка, обеспечения общественной безопасности, оказания населению необходимой помощи и создания условий для разрешения конфликта мирными средствами.
2.6. Конфликт средней интенсивности против Республики Казахстан может быть развязан с целью подрыва экономического и оборонного потенциала, захвата или установления контроля над определенными территориями, или принуждения государства к значительным политическим, территориальным, экономическим и другим уступкам.
Такой конфликт может представлять опасность для государства, нанесет значительный ущерб его экономическому и военному потенциалу.
Целью Республики Казахстан в конфликте средней интенсивности будет решительное пресечение агрессии, в том числе совместно с вооруженными силами государств-союзников, локализация района военных действий и принятие мер по мирному урегулированию существующих противоречий.
Участие в конфликте средней интенсивности может потребовать введения на всей территории Республики Казахстан или в отдельных ее областях военного положения и объявления частичной или общей мобилизации, использования всего или значительной части оборонного и военно-экономического потенциала государства.
Военные действия в конфликте средней интенсивности по мере расширения их масштабов и количества участвующих государств, дополнительного привлечения значительных группировок войск (сил) могут по своему характеру и содержанию приближаться к военным действиям, свойственным конфликту высокой интенсивности.
Цели и задачи Республики Казахстан в конфликте средней интенсивности будут достигаться последовательным проведением операций и боевых действий Вооруженными Силами, другими войсками и воинскими формированиями Республики Казахстан, в отдельных случаях и иррегулярными формированиями, а в случае необходимости - коалиционными группировками войск (сил) государств-союзников.
Республика Казахстан и ее Вооруженные Силы должны быть готовы к ведению военных действий в конфликте средней интенсивности, не допустить внезапного нападения, целенаправленно использовать угрожаемый период для подготовки к отражению агрессии, создания условий для осуществления стратегического развертывания Вооруженных Сил и коалиционных группировок войск (сил) государств-союзников, своевременного перевода экономического комплекса страны с мирного положения на военное, прикрытия государственной границы, усиления защиты важных государственных и военных объектов, широкого применения сил и средств психологической борьбы, противодействия информационно-психологическому воздействию противника на население и личный состав войск.
2.7. Конфликт высокой интенсивности против Республики Казахстан может быть развязан с радикальными военно-политическими целями: смена политической власти в стране, дезорганизация системы государственного и военного управления, отторжение значительной части территории, полное уничтожение оборонного потенциала государства.
Участие в конфликте высокой интенсивности потребует от Республики Казахстан полной мобилизации всех людских и материальных ресурсов. Такой конфликт приведет к разрушительным последствиям для экономического и военного потенциала страны.
Целью Республики Казахстан является активный поиск и создание эффективной системы политико-правовых, организационно-технических и иных международных гарантий предотвращения развязывания против нее конфликта высокой интенсивности.
В среднесрочной перспективе возникновение такого конфликта с вовлечением в него Республики Казахстан маловероятно, благодаря проведению выверенной внешней политики по созданию дружественных отношений с соседними государствами и ввиду отсутствия угрозы прямой военной агрессии против Республики Казахстан.

Цель, состав и задачи Вооруженных Сил, других войск
и воинских формирований Республики Казахстан

2.8. Главная цель Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований заключается в защите страны от внешней агрессии и других военных угроз, а также выполнение задач, вытекающих из международных обязательств Республики Казахстан.
2.9. Вооруженные Силы Республики Казахстан в мирное время включают: органы военного управления, виды Вооруженных Сил, специальные войска, тыл, военно-учебные заведения, военно-научные учреждения.
В военное время в состав Вооруженных Сил входят: Внутренние войска Министерства внутренних дел, Пограничная служба и другие войска Комитета национальной безопасности, Республиканская гвардия, органы управления и формирования гражданской и территориальной обороны.
2.10. На Вооруженные Силы Республики Казахстан в мирное время возлагается выполнение следующих основных задач:
- поддержание боевого потенциала, боевой и мобилизационной готовности и подготовки органов управления и войск в штатах мирного времени на уровне, обеспечивающем локализацию и пресечение конфликтов низкой интенсивности, любого противоправного вооруженного насилия на государственной границе или в пределах территории Республики Казахстан;
- охрана воздушного пространства, а также прикрытие важных в оперативно-стратегическом отношении участков государственной границы;
- охрана важных военных объектов;
- демонстрация готовности к решительным действиям по стабилизации обстановки в любом районе страны;
- обеспечение готовности к стратегическому развертыванию Вооруженных Сил в случае возникновения угрозы конфликта средней или высокой интенсивности;
- участие в миротворческих и иных операциях в соответствии с международными обязательствами Республики Казахстан.
Решение этих задач Вооруженными Силами осуществляется в тесном взаимодействии с другими войсками и воинскими формированиями Республики Казахстан. При этом на Пограничную службу Комитета национальной безопасности Республики Казахстан возлагается охрана и защита государственной границы на суше, море, озерах и иных водоемах, а также, участие в борьбе с терроризмом, контрабандой оружия и наркотиков, на Внутренние войска Министерства внутренних дел - охрана важных государственных объектов и пресечение особо опасных правонарушений, диверсий и террористических актов, борьба с незаконными вооруженными формированиями.
2.11. В целях предупреждения и пресечения возможных внутренних конфликтов и иных действий с использованием средств вооруженной борьбы на территории Республики Казахстан, угрожающих ее жизненно важным интересам, на Внутренние войска Министерства внутренних дел Республики Казахстан возлагаются следующие задачи:
- обеспечение охраны общественного порядка и поддержание правового режима чрезвычайного положения в районе конфликта;
- локализация и блокирование района конфликта;
- пресечение вооруженных столкновений и разъединение противоборствующих сторон;
- проведение мероприятий по разоружению и ликвидации незаконных вооруженных формирований и изъятию оружия у населения в районе конфликта;
- усиление охраны общественного порядка и безопасности в районах, примыкающих к району конфликта, а также решение других задач, предусмотренных законодательством Республики Казахстан.
Для содействия Внутренним войскам Министерства внутренних дел Республики Казахстан в локализации и блокировании района конфликта, пресечении вооруженных столкновений и разъединении противоборствующих сторон, ликвидации незаконных вооруженных формирований, бандитских и террористических групп и организаций, а также для защиты важных государственных объектов могут привлекаться Вооруженные Силы, другие войска и воинские формирования Республики Казахстан в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.
2.12. Вооруженные Силы, другие войска и воинские формирования Республики Казахстан могут применяться в операциях по установлению и поддержанию мира в соответствии с заключенными международными договорами и решениями Совета Безопасности ООН.
2.13. Вооруженные Силы, другие войска и воинские формирования Республики Казахстан могут привлекаться для оказания помощи населению при ликвидации последствий аварий, катастроф и стихийных бедствий в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.
2.14. В случае агрессии против Республики Казахстан и ее союзников на Вооруженные Силы возлагаются следующие задачи:
- локализация и нейтрализация приграничных конфликтов;
- отражение ударов противника с сухопутных и воздушных направлений;
- локализация и пресечение конфликта низкой интенсивности самостоятельно, разгром группировок войск противника совместно с вооруженными силами государств-союзников в конфликтах средней и высокой интенсивности;
- прикрытие районов формирования резервов;
- борьба с силами, проводящими специальные операции, и иррегулярными формированиями;
- защита населения, объектов экономики, инфраструктуры от воздействия средств поражения противника;
- поддержание режима военного (чрезвычайного) положения.
В зависимости от масштаба военных действий, условий обстановки и соотношения сил задачи могут видоизменяться, но конечной задачей при любых обстоятельствах является изгнание агрессора с территории Республики Казахстан и восстановление положения, существовавшего до агрессии.

Основные направления строительства Вооруженных Сил,
других войск и воинских формирований Республики Казахстан

2.15. Главной целью военного строительства в Республике Казахстан является создание хорошо оснащенных, высокомобильных Вооруженных Сил, способных обеспечить защиту жизненно важных национальных интересов государства от существующих и потенциальных военных угроз.
2.16. Основные принципы строительства Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований Республики Казахстан:
- совершенствование эффективного гражданского контроля за деятельностью Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований в сочетании с принципом единоначалия и централизации управления войсками;
- соответствие организационной структуры, боевого состава и численности войск (сил) наиболее вероятным угрозам, возлагаемым на них задачам, а также экономическим возможностям государства;
- поддержание боевой и мобилизационной готовности на уровне, обеспечивающем военную безопасность государства;
- способность к адекватному наращиванию боевой мощи при возрастании военной угрозы, заблаговременная подготовка мобилизационного резерва;
- соблюдение общегражданских прав и свобод, обеспечение социальной защищенности военнослужащих в соответствии со спецификой военной службы;
- учет мирового опыта военного строительства.
2.17. Строительство и развитие Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований Республики Казахстан осуществляется в соответствии с государственными программами и планами.
2.18. Основными направлениями строительства и реформирования Вооруженных Сил являются:
- оптимизация структуры Вооруженных Сил, сокращение численности и ликвидация формирований, не влияющих на боеспособность Вооруженных Сил;
- приоритетное развитие мобильных войск, родов войск и специальных войск, определяющих боевую готовность;
- совершенствование системы управления, устранение дублирующих и неэффективных звеньев, переход к военно-территориальной структуре и созданию органов военно-административного управления;
- создание системы подготовки резерва Вооруженных Сил с учетом опыта передовых стран;
- развитие военной инфраструктуры, создание баз хранения вооружения и техники на важных стратегических направлениях;
- повышение эффективности оперативной, боевой и мобилизационной подготовки органов управления и войск;
- создание эффективной системы материально-технического обеспечения Вооруженных Сил;
- совершенствование системы военного образования и подготовки военных кадров, создание и развитие национальной военно-научной базы;
- поэтапный переход на контрактно-профессиональную систему комплектования Вооруженных Сил личным составом, введение альтернативной службы;
- повышение престижа военной службы, создание эффективной системы социальных гарантий военнослужащим и членам их семей, гражданскому персоналу;
- гуманизация военно-служебных отношений.
2.19. Строительство Вооруженных Сил Республики Казахстан будет осуществляться поэтапно в соответствии с целями и задачами обеспечения военной безопасности и учетом экономических возможностей государства.
На первом этапе - до 2002 года - усилия будут направлены на обеспечение способности Вооруженных Сил к решению задач по локализации и пресечению конфликтов низкой интенсивности в случае их возникновения.
Реализацию этой задачи предполагается осуществить за счет:
- приоритетного комплектования, материально-технического обеспечения и подготовки мобильных общевойсковых соединений и частей, способных выполнять задачи по пресечению и локализации конфликтов низкой интенсивности, а также участвовать в миротворческих операциях;
- реорганизации структуры органов военного управления, в том числе Министерства обороны и Генерального штаба, устранения дублирующих и неэффективных звеньев;
- сокращения численности и ликвидации структур и формирований, не влияющих на боевую готовность и боеспособность войск и выполнение задач обеспечения военной безопасности;
- перехода к военно-территориальной структуре и создания органов военно-административного управления, предназначенных в мирное время для осуществления руководства соединениями и частями Вооруженных Сил, а в военное время, кроме того, другими войсками и воинскими формированиями и организации территориальной обороны;
- завершения перехода к бригадной структуре общевойсковых соединений;
- внедрения системы тылового обеспечения войск по территориальному принципу;
- осуществления мер по замещению некоторых военных должностей гражданским персоналом в тыловых органах, медицинских учреждениях, местных органах военного управления, на военных кафедрах гражданских высших учебных заведений, в квартирно-эксплуатационных и других обслуживающих учреждениях и службах, где нет необходимости в профессиональных военных;
- принятие мер по рациональному размещению воинских частей, вооружения и военной техники на территории страны, в том числе за счет квоты, выделенной по Договору об обычных вооруженных силах в Европе.
На втором этапе - до конца 2005 года - главным является обеспечение способности Вооруженных Сил к решению задач в конфликте средней интенсивности самостоятельно или совместно с вооруженными силами государств-союзников.
Реализацию этой задачи предполагается осуществить за счет:
- приоритетного развития и технического переоснащения войск связи, разведки, радиоэлектронной борьбы, противовоздушной обороны, транспортной авиации;
- совершенствования системы комплектования Вооруженных Сил, увеличения удельного веса военнослужащих контрактной службы в Силах воздушной обороны, в соединениях и частях мобильных войск и на должностях, определяющих боевую готовность, в Силах общего назначения;
- восстановления системы мобилизационной подготовки резервов;
- восстановление запасов материальных средств, предназначенных для мобилизационного развертывания Вооруженных Сил;
- развития военной инфраструктуры путем создания баз хранения вооружения и техники, предназначенных для действий мобильных частей в случае возникновения кризисных ситуаций на важных стратегических направлениях;
- перехода к системе подготовки кадров для Вооруженных Сил на основе долгосрочной государственной программы;
- создания органов управления, складской базы и запасов материальных средств для формирований территориальной обороны;
- проведения комплекса мер по реализации Государственной программы развития вооружения и военной техники.
На третьем этапе - после 2005 года - основной задачей является осуществление комплекса мероприятий, направленных на увеличение количества высокомобильных воинских формирований в Вооруженных Силах, способных решать сложные задачи на важных стратегических направлениях.
Реализацию этой задачи предполагается осуществить за счет:
- повышения качественных параметров войск путем увеличения удельного веса полностью укомплектованных соединений и частей в составе видов Вооруженных Сил, родов войск и специальных войск;
- продолжения комплектования Вооруженных Сил по контракту в сочетании с сокращением срока службы по призыву, введением альтернативной службы и совершенствованием системы подготовки мобилизационных ресурсов;
- поэтапного технического переоснащения войск новыми образцами вооружения и военной техники;
- полноценного ресурсного обеспечения оперативной, боевой и мобилизационной подготовки войск.

3. Основы военно-экономического обеспечения военной
безопасности Республики Казахстан

Главная цель, принципы, задачи и направления
военно-экономического обеспечения военной безопасности

3.1. Главной целью военно-экономического обеспечения является выделение Вооруженным Силам, другим войскам и воинским формированиям финансовых, материально-технических и других ресурсов, их оснащение вооружением, военной и специальной техникой в количествах, необходимых для гарантированного обеспечения военной безопасности Республики Казахстан.
3.2. Основные принципы военно-экономического обеспечения:
- гарантированное программно-целевое финансирование Вооруженных Сил Республики Казахстан на основе зафиксированного в бюджетном законодательстве уровня расходов на оборону, составляющего не менее 1% валового внутреннего продукта страны и не подлежащего секвестированию;
- эффективное использование финансовых, материально-технических, интеллектуальных ресурсов при решении основных задач обеспечения военной безопасности.
3.3. Основные задачи военно-экономического обеспечения:
- удовлетворение потребностей Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований в финансовых средствах и материально-технических ресурсах;
- развитие материально-технической базы боевой и мобилизационной готовности Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований;
- совершенствование научно-технической и производственной базы для осуществления производства, ремонта и модернизации вооружения, военной и специальной техники;
- восстановление систем мобилизационной готовности экономики и мобилизационной подготовки населения страны;
- повышение уровня жизни, социального обеспечения, материально-бытовых условий жизнедеятельности, реализация установленных законодательством гарантий военнослужащих, членов их семей и лиц, уволенных с военной службы;
- осуществление взаимовыгодного международного военного и военно-технического сотрудничества.
3.4. Основные направления военно-экономического обеспечения:
- осуществление бюджетной политики, обеспечивающей гарантированное удовлетворение потребностей Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований в финансовых средствах и материально-технических ресурсах;
- совершенствование системы государственного управления разработкой, производством, ремонтом и закупками вооружения, военной, специальной техники и имущества для укрепления оборонного потенциала страны;
- государственная поддержка организаций различных форм собственности, производящих продукцию для Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований в целях повышения экономической заинтересованности этих организаций в выполнении государственного оборонного заказа;
- унификация, модернизация и обновление парка вооружения, военной техники и другого военного имущества за счет ассигнований из бюджетов, средств от реализации высвобождаемого и не используемого военного имущества и других источников, не запрещенных законодательством Республики Казахстан;
- структурная перестройка и совершенствование научно-технической, экспериментальной и производственной базы организаций, выпускающих продукцию и оказывающих услуги военного назначения;
- организация и проведение фундаментальных, поисковых и прикладных исследований, перспективных научно-технических и технологических разработок для создания новых видов вооружения и военной техники, продукции военного назначения;
- внедрение системы финансово-экономических регуляторов и механизмов, направленных на гарантированное обеспечение государственного оборонного заказа всеми видами ресурсов и услуг;
- использование международного военно-технического сотрудничества в целях повышения военно-экономического потенциала страны.
3.5. Порядок формирования государственного оборонного заказа, его военно-техническое, финансовое обеспечение и условия закупки продукции военного назначения устанавливаются Правительством Республики Казахстан.
Министерства, ведомства, другие государственные органы и организации всех форм собственности обязаны исполнять государственный оборонный заказ.
3.6. Основными направлениями мобилизационной подготовки экономики Республики Казахстан являются:
- разработка адаптированной к рыночным условиям нормативной правовой базы мобилизационной подготовки и перевода экономики с мирного на военное положение;
- подготовка системы управления экономикой к устойчивому функционированию в условиях военного времени;
- создание системы мобилизационной подготовки государственных органов и организаций, имеющих мобилизационные задания;
- осуществление государственных мер по восстановлению мобилизационных мощностей и объектов;
- создание системы экономической заинтересованности предприятий и организаций различных форм собственности в выполнении мобилизационных заданий;
- восстановление и сохранение запасов материальных средств в мобилизационном и государственном резервах;
- создание страхового фонда конструкторской и технологической документации для военного времени.
3.7. Ответственность за подготовку экономики к обеспечению военной безопасности страны возлагается на Правительство Республики Казахстан.

Международное военное и военно-техническое сотрудничество
Республики Казахстан

3.8. Международное военное и военно-техническое сотрудничество Республики Казахстан с зарубежными государствами осуществляется в целях сбалансированного решения задач по обеспечению военной безопасности Республики Казахстан и его союзников.
3.9. Всесторонне оценивая свой оборонный потенциал, существующие и потенциальные источники военных угроз, Республика Казахстан приоритетными направлениями в международном военном сотрудничестве считает:
- развитие взаимовыгодного сотрудничества в военной и военно-технической области в рамках Договора о коллективной безопасности государств-участников СНГ, с учетом его дальнейшего совершенствования и адаптации к современным условиям;
- расширение сотрудничества в военной области с НАТО в рамках программы "Партнерство во имя мира";
- укрепление двустороннего сотрудничества с Российской Федерацией, США, КНР, Турецкой Республикой, ФРГ и другими государствами;
- участие воинских формирований в международных операциях по поддержанию мира под эгидой ООН.
3.10. Для участия в миротворческих операциях контингент Вооруженных Сил Республики Казахстан может комплектоваться на основе Казахстанского миротворческого батальона ("Казбата").
3.11. Признавая общность военно-политических интересов и исходя из необходимости консолидации усилий по обеспечению коллективной военной безопасности, Республика Казахстан координирует свою деятельность с государствами-участниками Договора о коллективной безопасности в следующих областях:
- согласование направлений формирования военной политики и военной доктрины;
- совершенствование системы коллективной безопасности по региональному принципу;
- совместная охрана внешних границ СНГ;
- совершенствование Объединенной системы ПВО;
- совместная борьба с экстремизмом и терроризмом;
- дальнейшее развитие военно-технического сотрудничества;
- развитие военной инфраструктуры;
- подготовка военных кадров;
- развитие военной науки;
- защита прав военнослужащих.
3.12. Основными принципами государственной политики Республики Казахстан при осуществлении военно-технического сотрудничества с зарубежными государствами являются:
- централизованный характер деятельности в области военно-технического сотрудничества;
- соблюдение международных обязательств Республики Казахстан в области контроля над экспортом вооружений, продукции военного назначения, товаров и технологий двойного применения;
- военно-политическая и экономическая целесообразность при осуществлении военно-технического сотрудничества;
- укрепление отечественной оборонной промышленности через активизацию международного военно-технического сотрудничества;
- взаимное размещение заказов на предприятиях оборонной промышленности;
- взаимовыгодная, скоординированная политика реализации продукции оборонных предприятий на внешнем рынке.

Заключение

Военная доктрина Республики Казахстан определяет сугубо оборонительную направленность деятельности по обеспечению военной безопасности страны, подтверждает принципиальную приверженность Республики Казахстан политическим способам разрешения любых межгосударственных противоречий и конфликтов.
Военная доктрина как составная часть Стратегии национальной безопасности Республики Казахстан на 1999-2005 годы будет совершенствоваться по мере развития страны, изменения региональной ситуации и развития системы международной безопасности.
Взгляды и подходы к военному строительству, подготовке страны к обороне, использованию Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований, изложенные в Военной доктрине Республики Казахстан, будут конкретизироваться в законодательных актах и иных нормативных правовых документах по вопросам обеспечения военной безопасности.
Военная доктрина будет реализовываться скоординированной деятельностью всех органов государственного и военного управления, организаций, общественных объединений и граждан, направленной на обеспечение военной безопасности Республики Казахстан.
Республика Казахстан будет последовательно выполнять все основные положения Военной доктрины, строго и неукоснительно соблюдать Устав ООН, нормы и принципы международного права.

* * *