Қазақстан Республикасының бiлiм беру мәселелерi жөнiндегi кейбiр заң актiлерiне өзгертулер мен толықтырулар енгiзу туралы

Қазақстан Республикасы Президентiнiң 1996 жылғы 27 қаңтардағы N 2829 Заң күшi бар жарлығы

"Қазақстан Республикасының Президентi мен жергiлiктi әкiмдерге уақытша қосымша өкiлеттiк беру туралы" 1993 жылғы 10 желтоқсандағы Қазақстан Республикасы Заңының 1-бабына сәйкес қаулы етемiн:

I. Қазақстан Республикасының мынадай заң актiлерiне өзгертулер мен толықтырулар енгiзiлсiн:

1. "Бiлiм беру туралы" 1992 жылғы 18 қаңтардағы Қазақстан Республикасының Заңына (Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесiнiң Жаршысы, 1992 ж., N 6, 110-құжат; 1993 ж., N 8, 154-құжат; 1995 ж., N 15-16, 104-құжат, N 20, 120-құжат);

1) 4-бап мынадай редакцияда жазылсын:

"4-бап. Бiлiм берудiң жалпыға мiндеттi стандарттары

Қазақстан Республикасында меншiк нысандарына қарамастан, түрлi үлгiдегi бiлiм беру мекемелерiнiң түлектерiне қойылатын талаптардың қажеттi ең төменгi деңгейiн анықтайтын бiлiм берудiң жалпыға мiндеттi стандарттары белгiленедi. Бiлiм берудiң жалпыға мiндеттi стандарттарын әзiрлеу мен бекiту тәртiбiн Қазақстан Республикасының Үкiметi анықтайды";

2) 5-баптың үшiншi бөлiгi мынадай редакцияда жазылсын:

"Бiлiм беру мекемелерi меншiк нысандарына қарай мемлекеттiк және жеке меншiк болуы мүмкiн. Қазақстан Республикасының Үкiметi бiлiм берудiң мемлекеттiк емес құрылымдарын құруды қолдайды";

3) 6-бапта:

екiншi бөлiгi "қазақ тiлiн" сөздерiнен кейiн "мемлекеттiк тiл ретiнде" сөздерiмен толықтырылсын;

бесiншi бөлiгi мынадай редакцияда жазылсын:

"Бiлiм беру мекемелерi қазақ тiлiмен бiрдей ресми түрде қолданылатын орыс тiлiн еркiн оқып-үйрену мүмкiндiгiн қамтамасыз етедi";

4) 7-бапта:

бiрiншi бөлiгi мынадай редакцияда жазылсын:

"Мемлекеттiк арнаулы орта және жоғары оқу орындарын құруды, қайта құруды және таратуды Қазақстан Республикасы Бiлiм министрлiгiнiң және тиiстi орталық атқарушы органдардың ұсынысы бойынша Қазақстан Республикасының Үкiметi; мемлекеттiк мектепке дейiнгi, мектептен тыс, жалпы орта, кәсiптiк-техникалық бiлiм беру мекемелерiн, сондай-ақ мамандар бiлiктiлiгiн көтеру мен кадрларды қайта даярлау мекемелерiн - Қазақстан Республикасының Бiлiм министрлiгiмен келiсе отырып, Қазақстан Республикасының министрлiктерi, мемлекеттiк комитеттерi мен өзге де орталық атқарушы органдары, облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың әкiмдерi жүзеге асырады";

екiншi бөлiгi алынып тасталсын;

5) 12-баптың төртiншi бөлiгiнде:

"Мектеп жасына дейiнгi тәрбие беру мен оқыту туралы Қазақстан Республикасы Заңымен" сөздерi "Қазақстан Республикасы Үкiметiмен" сөздерiмен алмастырылсын.

6) 13-бапта:

бiрiншi бөлiгi мынадай редакцияда жазылсын:

"Орта бiлiм жалпыға мiндеттi мемлекеттiк стандарттар шегiнде мiндеттi әрi тегiн болып табылады және жалпы бiлiм беретiн мектептiң үш сатысында: бастауыш, негiзгi және жоғары сатыларында жүзеге асырылады. Көрсетiлген сатылардың әрқайсысы өз алдына дербес жұмыс iстей алады";

үшiншi бөлiгi мынадай редакцияда жазылсын:

"Бiрiншi, екiншi және үшiншi сатыдағы жалпы орта бiлiм беретiн мектептердiң мұғалiмдерi үшiн нормативтiк оқу жүктемесiн Қазақстан Республикасының Үкiметi айқындайды";

төртiншi бөлiгi мынадай редакцияда жазылсын:

"Жалпы бiлiм беретiн орта мектептiң қызмет тәртiбiн Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлейдi";

7) 15-бап мынадай редакцияда жазылсын:

"15-бап. Кәсiптiк-техникалық бiлiм беру

"Бастауыш кәсiптiк бiлiм кәсiптiк-техникалық бiлiм беру мектептерiнде берiледi және жалпы орта бiлiммен ұштастырылады. Кәсiптiк-техникалық мектептер жалпы орта бiлiм беру жүйесiнiң оқу орындары болып табылады".

Кәсiптiк-техникалық бiлiм берудi сол сияқты тiкелей өндiрiсте, курстарда, оқу-курс комбинаттарында, оқу орталықтарында және жұмысшылар даярлаудың басқа да нысандарында жүзеге асырылуы мүмкiн".

8) 16-бап мынадай редакцияда жазылсын:

"16-бап. Арнаулы орта бiлiм беру

Арнаулы орта бiлiм беру толық орта бiлiм беру базасында жүзеге асырылады және орта буын мамандарын кәсiптiк жағынан даярлауды, сондай-ақ кадрлардың бiлiктiлiгiн көтерудi және қайта даярлауды көздейдi. Арнаулы орта оқу орындары (колледждер) жоғары бiлiм беру жүйесiнде жұмыс iстейдi.

Арнаулы орта оқу орындарының оқытушылары үшiн нормативтiк оқу жүктемесi аптасына 14 сағат болады";

9) 17-баптың екiншi бөлiгi мынадай редакцияда жазылсын:

"Мемлекеттiк жоғары оқу орындарына дербес жоғары оқу орындарының мәртебесi берiлуi мүмкiн. Мемлекеттiк жоғары оқу орындарының дербестiгi туралы ереженi Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлейдi";

10) 22-бап мынадай редакцияда жазылсын:

"22-бап. Бiлiм беру туралы құжаттар

Лицензиясы бар бiлiм беру мекемелерiн не олардың жекелеген сатыларын бiтiрген, лицензия алған және мемлекеттiк аттестациядан өткен адамдарға Қазақстан Республикасында белгiленген үлгi бойынша бiлiм алғандығын куәландыратын құжат берiледi. Бiлiм беру мекемелерiн бiтiргенi туралы құжаттар (аттестаттар, дипломдар және басқалар) Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлеген тәртiп бойынша берiледi, ал оларды Қазақстан Республикасынан тыс жерде тану (нострификациялау) - тиiстi халықаралық шарттар негiзiнде жүргiзiледi";

11) 26-баптың бесiншi абзацы мынадай редакцияда жазылсын:

"- балалардың орта бiлiм алғанға дейiн оқу орнында сабаққа қатысуын қамтамасыз ету";

12) 33-бап мынадай редакцияда жазылсын:

"33-бап. Қазақстан Республикасының Парламентi мен

Үкiметiнiң бiлiм беру саласындағы құзыретi

Қазақстан Республикасының Парламентi мен Үкiметi бiлiм беру саласындағы өз өкiлеттiктерiн Қазақстан Республикасының Конституциясы мен конституциялық заңдарына сәйкес жүргiзедi";

13) 34-бап мынадай мазмұндағы абзацтармен толықтырылсын:

"- Қазақстан Республикасының бiлiм беру саласындағы заңдарының орындалуына мемлекеттiк бақылауды жүзеге асыру;

- ведомстволық қарастылығына және меншiк нысанына қарамастан, кадрларды қайта даярлау мен олардың бiлiктiлiгiн арттыруды жүзеге асыратын жоғары және арнаулы орта оқу орындарын лицензиялау, аттестациялау және аккредитациялау үшiн нормативтер мен үлгi ережелер (нұсқаулықтар, регламенттер) әзiрлеу және бекiту;

- жалпы бiлiм беретiн мекемелерде оқу жылының басталуы мен аяқталуын, сондай-ақ оқушылар каникулының мерзiмiн белгiлеу;

- облыстық, республикалық маңызы бар қалалар мен астана бiлiм басқармаларының (департаменттердiң) басшыларын қызметке тағайындау және оларды қызметiнен босатуды келiсу";

14) 35-баптың бiрiншi бөлiгiнiң бесiншi абзацындағы "негiзгi" сөзi "орта" сөзiмен алмастырылсын.

15) 37-баптың екiншi бөлiгi мынадай редакцияда жазылсын:

"Республикалық бағыныстағы мемлекеттiк жоғары және арнаулы орта оқу орындарының (әскери, дербес және халықаралық оқу орындарынан басқа) басшыларын Қазақстан Республикасының Бiлiм министрлiгi тиiстi орталық атқарушы органдармен және облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың әкiмдерiмен келiсе отырып, бес жыл мерзiмге немесе контракт бойынша тағайындайды";

16) 38-бап:

мынадай мазмұндағы жаңа алтыншы бөлiкпен толықтырылсын:

"Бiлiм беру мекемелерiне түскен қайырымдылық құрмалдықтары мен iзгiлiк көмек алып қоюға жатпайды".

алтыншы, жетiншi, сегiзiншi және тоғызыншы бөлiктер тиiсiнше жетiншi, сегiзiншi, тоғызыншы және оныншы бөлiктер болып саналсын;

17) 40-бап мынадай редакцияда жазылсын:

"40-бап. Мемлекеттiк бiлiм беру мекемелерiндегi ақылы бiлiм

беру қызметтерi

Мемлекеттiк бiлiм беру мекемелерi ақылы бiлiм беру қызметiн көрсетуге хақылы. Оларға мыналар жатады:

- заңды және жеке тұлғалармен шарт жасасу арқылы шәкiрттердi оқыту, мамандар даярлау және олардың бiлiктiлiгiн көтеру;

- бiлiм берудiң қосымша бағдарламалары бойынша оқыту, арнаулы курстар мен пәндер циклын оқыту, репетиторлық жұмыс, пәндердi тиiстi бiлiм беру бағдарламалары мен мемлекеттiк бiлiм стандарттары ауқымынан тыс тереңдете оқитын шәкiрттермен сабақ жүргiзу.

Ақылы бiлiм беру қызметi бюджет қорынан қаржыландырылатын негiзгi бiлiм беру қызметiнiң орнына және оның ауқымында жүргiзiлмейдi.

Мемлекеттiк бiлiм беру мекемелерiнiң ақылы бiлiм беру қызметiн көрсету тәртiбiн Бiлiм министрлiгi қолданылып жүрген заңдарға сәйкес айқындайды".

2. "Жоғары бiлiм беру туралы" 1993 жылғы 10 сәуiрдегi Қазақстан Республикасының Заңына (Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесiнiң Жаршысы, 1993 ж., N 9, 206-құжат):

1) 10-баптың екiншi бөлiгiндегi "ұлтаралық қатынас" сөздерi "ресми түрде қолданылатын тiл" сөздерiмен алмастырылсын;

2) 13-баптың үшiншi бөлiгiндегi "тегiн" сөзi "ақылы" сөзiмен алмастырылсын.

3) 23-бапта:

бiрiншi бөлiгiндегi "атқаратын қызметiне" сөздерiнен кейiн

"жоғары оқу орнының санатына" сөздерiмен толықтырылсын;

мынадай мазмұндағы жетiншi бөлiкпен толықтырылсын"

"Жоғары оқу орнына санат беру туралы ереженi Қазақстан

Республикасының Үкiметi бекiтедi";

4) 26-бапта:

төртiншi бөлiгiндегi "аттестатталған немесе" сөздерi алынып

тасталсын;

бесiншi бөлiгi алынып тасталсын;

5) 29-баптың екiншi бабының төртiншi абзацы "банк кредиттерi"

сөздерiнен кейiн "депозиттiк салымдардан, бағалы қағаздардан түсетiн

кiрiстер" сөздерiмен толықтырылсын;

6) 30-баптың үшiншi бөлiгi алынып тасталсын.

II. Осы Жарлық жарияланған күнiнен бастап күшiне енедi.

Қазақстан Республикасының

Президентi

О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам образования

Указ Президента Республики Казахстан, имеющий силу Закона от 27 января 1996 г. N 2829.

В соответствии со статьей 1 Закона Республики Казахстан от 10 декабря 1993 года "О временном делегировании Президенту Республики Казахстан и главам местных администраций дополнительных полномочий" постановляю:

I. Внести изменения и дополнения в следующем законодательные акты Республики Казахстан:

1. В Закон Республики Казахстан от 18 января 1992 г. Z922000_ "Об образовании" (Ведомости Верховного Совета Республики Казахстан, 1992 г., N 6, ст.110; 1993 г., N 8, ст.154; 1995 г., N 15-16, ст.104, N 20, ст. 120):

1) статью 4 изложить в следующей редакции:

"Статья 4. Общеобязательные стандарты образования

В Республике Казахстан устанавливаются общеобязательные стандарты образования, определяющие необходимый минимальный уровень требований к выпускникам учреждений образования различных типов, независимо от форм собственности. Порядок разработки и утверждения общеобязательных стандартов определяется Правительством Республики Казахстан";

2) часть третью статьи 5 изложить в следующей редакции:

"По формам собственности учреждения образования могут быть государственными и частными. Правительство Республики Казахстан поддерживает создание негосударственных структур образования";

3) в статье 6:

часть вторую после слов "казахского языка" дополнить словами "как государственного";

часть пятую изложить в следующей редакции:

"Учреждения образования обеспечивают возможность свободного изучения русского языка, официально употребляемого наравне с казахским языком";

4) в статье 7:

часть первую изложить в следующей редакции:

"Создание, реорганизация и ликвидация государственных учреждений среднего специального и высшего образования осуществляются Правительством Республики Казахстан по представлению Министерства образования Республики Казахстан и соответствующих центральных исполнительных органов; государственных учреждений дошкольного, внешкольного, общего среднего, профессионально-технического образования, а также учреждений повышения квалификации и переподготовки кадров - министерствами, государственными комитетами и иными центральными исполнительными органами Республики Казахстан, акимами областей, городов республиканского значения и столицы по согласованию с Министерством образования Республики Казахстан";

часть вторую исключить:

5) в части четвертой статьи 12 слова "Законом Республики Казахстан о дошкольном воспитании и обучении" заменить словами "Правительством Республики Казахстан";

6) в статье 13:

часть первую изложить в следующей редакции:

"Среднее образование является обязательным, бесплатным в пределах общеобразовательных стандартов и приобретается в общеобразовательной школе трех ступеней: начальной, основной и старшей. Каждая из указанных ступеней может функционировать самостоятельно";

часть третью изложить в следующей редакции:

"нормативная учебная нагрузка для учителей средней общеобразовательной школы первой, второй и третьей ступеней определяется Правительством Республики Казахстан";

часть четвертую изложить в следующей редакции:

"Порядок деятельности общеобразовательной школы определяется Правительством Республики Казахстан";

7) статью 15 изложить в следующей редакции:

"Статья 15. Профессионально-техническое образование

Начальное профессиональное образование приобретается в профессионально-технических школах и сочетается с общим средним образованием. Профессионально-технические школы являются учебными заведениями системы общего среднего образования.

Профессионально-техническое обучение может осуществляться также непосредственно на производстве, на курсах, в учебно-курсовых комбинатах, в учебных центрах и в других формах подготовки рабочих";

8) статью 16 изложить в следующей редакции:

"Статья 16. Среднее специальное образование

Среднее специальное образование осуществляется на базе полного среднего образования и имеет целью профессиональную подготовку специалистов среднего звена, а также повышение квалификации и переподготовку кадров. Средние специальные учебные заведения (колледжи) функционируют в системе высшего образования.

Нормативная учебная нагрузка для преподавателей средних специальных учебных заведений составляет 14 часов в неделю";

9) часть вторую статьи 17 изложить в следующей редакции:

"Государственным высшим учебным заведениям может быть предоставлен статус автономных вузов. Положение об автономии государственного высшего учебного заведения утверждается Правительством Республики Казахстан";

10) статью 22 изложить в следующей редакции:

"Статья 22. Документы об образовании

Лицам, окончившим учреждения образования, имеющие лицензию, либо отдельные их ступени и прошедшим государственную аттестацию, выдается документ установленного в Республике Казахстан образца, удостоверяющий получение ими образования. Выдача документов об окончании учреждений образования (аттестаты, дипломы и др.) осуществляется в порядке, установленном Правительством Республики Казахстан, а их признание за пределами Республики Казахстан (нострификация) - на основании соответствующих международных договоров".

11) абзац пятый статьи 26 изложить в следующей редакции:

" - обеспечивать посещаемость детьми учебного заведения до получения ими среднего образования";

12) статью 33 изложить в следующей редакции:

"Статья 33. Компетенция Парламента и Правительства Республики

Казахстан в области образования

Парламент и Правительство Республики Казахстан осуществляют свои полномочия в области образования в соответствии с Конституцией Республики Казахстан и конституционными законами Республики Казахстан";

13) статью 34 дополнить абзац следующего содержания:

" - осуществление государственного контроля за исполнением законодательства Республики Казахстан в области образования;

- разработка и утверждение нормативов и типовых положений (инструкций, регламентов) для проведения лицензирования, аттестации и аккредитации высших и средних специальных учебных заведений и учреждений образования, осуществляющих переподготовку и повышение квалификации кадров, независимо от ведомственной принадлежности и форм собственности;

- определение начала и завершения учебного года в общеобразовательных учреждениях, а также сроков каникул для учащихся;

- согласование назначения на должность и освобождения от занимаемой должности руководителей управлений (департаментов) образования областей, городов республиканского значения и столицы";

14) в абзаце пятом части первой статьи 35 слово "основного" заменить словом "среднего";

15) часть вторую статьи 37 изложить в следующей редакции:

"Руководителей государственных высших и средних специальных учебных заведений республиканского подчинения (кроме военных, автономных и международных) назначает Министерство образования Республики Казахстан по согласованию с соответствующими центральными исполнительными органами и акимами областей, городов республиканского значения и столицы сроком на пять лет или по контракту";

16) в статье 38:

дополнить новой частью шестой следующего содержания:

"Благотворительные пожертвования и гуманитарная помощь, полученные учреждениями образования, изъятию не подлежат";

части шестую, седьмую, восьмую и девятую считать соответственно частями седьмой, восьмой, девятой и десятой;

17) статью 40 изложить в следующей редакции:

"Статья 40. Платные образовательные услуги в государственных

учреждениях образования

Государственные учреждения образования вправе оказывать платные образовательные услуги. К ним относятся:

- обучение учащихся, подготовка, переподготовка и повышение квалификации специалистов по договорам с юридическими и физическими лицами;

- обучение по дополнительным образовательным программам, преподавание специальных курсов и циклов дисциплин, репетиторство, занятия с учащимися углубленным изучением предметов за рамками соответствующих образовательных программ и государственных образовательных стандартов.

Платные образовательные услуги не могут быть оказаны взамен и в рамках основной образовательной деятельности, финансируемой из средств бюджета.

Порядок оказания платных образовательных услуг государственными учреждениями образования определяется Министерством образования в соответствии с действующим законодательством";

2. В Закон Республики Казахстан от 10 апреля 1993 г. Z932700_

"О высшем образовании" (Ведомости Верховного Совета Республики Казахстан,

1993 г., N 9, ст.206):

1) в части второй статьи 10 слова "межнационального общения"

заменить словами " официального употребления";

2) в части третьей статьи 13 слово "безвозмездную" заменить

словом "платную";

3) в статье 23:

часть первую после слов "занимаемой должностью" дополнить

словами "категорией вуза";

дополнить частью седьмой следующего содержания:

"Положение о присвоении категорий государственным высшим

учебным заведениям утверждается Правительством Республики Казахстан";

4) в статье 26:

в части четвертой исключить слова "аттестованными или";

часть пятую исключить;

5) абзац четвертый части второй статьи 29 после слов

"банковские кредиты" дополнить словами "доходы от депозитных

вкладов, ценных бумаг";

6) часть третью статьи 30 исключить.

II. Настоящий Указ вступает в силу со дня опубликования.

Президент

Республики Казахстан