Құстардың жұқпалы ауруларын алдын алу және жою шаралары туралы Ережелерін бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2004 жылғы 18 тамыздағы N 449 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2004 жылғы 22 қыркүйекте тіркелді. Тіркеу N 3093. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2012 жылғы 17 қаңтардағы № 10-1/18 бұйрығымен

Ескерту. Бұйрықтың күші жойылды - ҚР Ауыл шаруашылығы министрінің 2012.01.17 № 10-1/18 (қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

Қазақстан Республикасы "Ветеринария туралы" Заңының 26 бабы 2 тармағына және 8 бабы 8 тармақшаларына сәйкес, бұйырамын :
1. Қоса беріліп отырған Ережелері бекітілсін:
1) құстардың ньюкасла ауруын алдын алу және жою шаралары туралы ережесі;
2) құс шешегі ауруын алдын алу және жою шаралары туралы ережесі;
3) құстардың жұқпалы ларинготрахеитін алдын алу және жою шаралары туралы ережесі.
2. Ветеринария департаменті Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің облыстық, Астана және Алматы қалалары аумақтық басқармаларымен бірге, заңнамада анықталған тәртіп бойынша, осы бұйрықтан туындайтын қажетті шараларды қабылдасын.
3. Осы бұйрықтың орындалуына бақылау жүргізу, Ветеринария департаментінің директоры А.Ә.Қожамұратовқа жүктелсін.
4. Осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінен мемлекеттік тіркеуден өткен күнінен бастап күшіне енеді және бұқаралық ақпарат құралдарында арнайы жариялану сәтінен бастап қолдануға енгізіледі.

Министр

Қазақстан Республикасы
Ауыл шаруашылығы министрінің
2004 жылғы 18 тамыздағы
Құстардың жұқпалы ауруларын
алдын алу және жою шаралары
туралы ережелерін бекіту туралы"
N 449 бұйрығымен бекітілген

Құстардың ньюкасла ауруын алдын алу
және жою шаралары туралы ережесі

Осы Құстардың ньюкасла ауруын алдын алу және жою шаралары туралы ережесі (бұдан әрі - Ереже) ветеринариялық шараларды ұйымдастыру және жүргізудің тәртібін анықтайды, Қазақстан Республикасы "Ветеринария туралы" Заңының 26 бабына сәйкес, жеке және заңды тұлғалармен орындалуы үшін міндетті болып табылады.

1. Жалпы ережелері

1. Құстардың Ньюкасла ауруы (жалған оба) - жіті өтетін және тез таралатын ауру, тыныс алу, ішек-қарын жолы органдарының және орталық нерв жүйесінің бұзылуымен сипатталып, құстардың жаппай өлімін туғызады. Иммунитеті әлсіреген вакцинацияланған құстарда аурудың айқын және патологиялық-анатомиялық белгілері көрінбеуі мүмкін.
Ауруға тауық отрядтарының барлық үй және жабайы құстары шалдыққыш келеді (тауықтар, цесаркалар, түйе құстар, фазандар, павлиндер).
Ауру қоздырғышы - парамиксовирустар туыстығына жататын вирус.
Індеттің көзі ауру құстар және аурудың инкубациялық кезеңіндегі жұқтырып алған құстар (жасырын кезең), ауру 3 күннен 7 күн аралығына созылуы мүмкін, (кейде 10 күнге дейін). Ауру құстар сыртқы ортаға негізінен мұрыннан бөлінген сұйықпен және нәжісімен вирус бөледі.
Ауру қоздырғышының көзі ауру құстардан алынған залалсыздандырылмаған құс өнімдері және шикізаттары болуы мүмкін (жұмыртқа, ет, мамық-түк, қауырсын), немесе ауру құстардың бөлінулерімен ластанған азық, су, құралдар, қызмет етуші кісілердің киімі және аяқ киімі, көлік заттары және ауру қоздырғышы оларда ұзақ уақыт сақталынуға қабілетті.

2. Эпизоотологиялық мәліметтерге, аурудың клиникалық белгілеріне, патологиялық-анатомиялық өзгерістерге және зертханалық зерттеулердің нәтижелерінің негіздеріне сүйене отырып ньюкасла ауруына диагноз қойылады.

2. Ньюкасла ауруын алдын алу шаралары

3. Ньюкасла ауруынан сақтануды ескерту үшін құс фабрикаларының немесе құс фермаларының (бұдан әрі - Құс шаруашылығы) әкімшілігі және құс иелері, осы Ережеде қарастырылған шараларды орындауға міндетті.

4. Құс шаруашылығының және де мемлекеттік ветеринариялық саланың мекемелерінің ветеринариялық мамандары міндетті:
1) қамтамасыз етуші шаруашылықтарда, елді-мекен бекеттерінде арнайы ветеринариялық шараларды жүргізуді ұйымдастыруға және құстардың жағдайына жүйелі түрде бақылау жүргізуге;
2) құс қораларын және құрал-саймандарды едкий натрияның (1,5%-ті), хлорлы известің (3%-ті), креолиннің (5%-ті) ерітінділерімен дезинфекцияға. Бір мезгілде аэрозолдық дезинфекция жүргізуге;
3) ньюкасла ауруына қарсы алдын алу вакцинациясын жүргізетін құс шаруашылықтарында, егілген құста иммунитеттің тұрақтылығына бақылау тағайындауға.

5. Осы ауру бойынша аурудан таза шаруашылықтарда (аймақтарда) құстарды ньюкасла ауруына қарсы егудің мақсаттылығы, эпизоотиялық жағдайға байланысты облыстардың (аудандардың, қалалардың) Бас мемлекеттік ветеринариялық инспекторларымен анықталады.

3. Аурудан таза емес бекеттерде ауруды жою шаралары

6. Ньюкасла ауруымен құстардың ауыруына күдік туған жағдайда, құс шаруашылығының әкімшілігі және ветеринариялық маманы немесе құстардың иелері міндетті:
1) шаруашылықтың аумағына (ауласына) бөтен адамдардың кіруіне рұқсат етпеуге, шаруашылықтың ішінде құстардың орын ауыстыруын тоқтатуға және одан құстарды, жұмыртқа және құс шаруашылығының басқа өнімдерін, және де азық, құрал-саймандар, жабдықтар, қи-нәжістерді көлікпен тасымалдап шығаруға;
2) ауру шыққан жағдайда немесе аурудың шығуына күдік пайда болғанда, ауданның Бас мемлекеттік ветеринариялық инспекторына және ауылдық әкімшіліктің ветеринариялық инспекторына тез арада хабарлауға.

7. Құс шаруашылығының ветеринариялық маманы, ауданның (қаланың) және ауылдық округтың Бас мемлекеттік ветеринариялық инспекторы диагнозды анықтауға шұғыл шаралар қабылдайды, осы мақсатта ветеринариялық зертханаға зерттеу жүргізуге (герметикалық жабылған ыдыста) өлген ауру құстардың жаңа мәйіттерін (3-5 бастан кем емес) және ауру құстардың қан сары суын (10-20 сынақтан кем емес) жібереді.

8. Ауданның (қаланың) Бас мемлекеттік ветеринариялық инспекторы ньюкасла ауруының шыққаны туралы хабарландыру алған жағдайда міндетті:
1) эпизоотологиялық ошақты тоқтатуды және жоюды ұйымдастыру үшін және індет көзін анықтау мақсатында қолайсыз шаруашылыққа, елді мекенге жедел баруға;
2) қажет жағдайда, ауру ошағында барлық шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге жауапты ветеринариялық маманды (эпизоотологты) тағайындауға;
3) тәулік мерзімі ішінде аудандық (қалалық) әкімшілікке аурудан таза емес шаруашылыққа (елді мекенге) карантин қою туралы материалдарды, аурудың таралуына жол бермеу және жою туралы негізгі шаралардың жоспарын және аурумен күресу туралы арнайы комиссияны құру туралы ұсынысын тапсыруы қажет;
4) бірмезгілде көрші аудандардың ветеринариялық инспекторларына және жоғары тұрған ветеринариялық органға, ньюкасла ауруының шыққаны туралы хабарлауға, індет қоздырғыштарының ену көздері және ауруды тоқтату немесе жою бойынша қабылданған шаралар туралы хабарлауға.

9. Тиісті аумақтың жергілікті атқарушы мекемесі, Қазақстан Республикасы "Ветеринария туралы" заңының 27 бабына сәйкес, ауданның (қаланың) Бас мемлекеттік ветеринариялық инспекторының ұсынысы бойынша ньюкасла ауруынан таза емес шаруашылыққа, елді-мекенге карантин қою туралы шешім қабылдайды.

10. Егерде ауру қалада шықса, жекелеген көшелерге, кварталдарға немесе бүкіл қалаға аурудың таралу дәрежесіне байланысты карантин қойылады.

11. Құс етін қайта өңдеуші кәсіпорындарында ньюкасла ауруы шыққан жағдайда, кәсіпорынның аумағында орналасқан ауруға шалдыққыш құстардың бастарының барлығын етке союға, барлық құс өнімдерін сатуға және өндірістік құс бөлмелері жайларын және кәсіпорынның аумақтарына (механикалық тазарту, дезинфекция, дезинсекция, дератизация) санация (тазарту) жүргізуге жететін қажетті мерзімге карантин қойылады. Құстарды етке сою және тұтас еттерін тасымалдап шығаруды, осы Ереженің 14 тармағының 1 тармақшасында қарастырылған талаптарды сақтай отырып жүзеге асырады.

12. Құс етін қайта өңдеуші кәсіпорынның ветеринариялық қызметі, кәсіпорынға соңғы 10 күн ішінде етке тапсыруға түскен құстарда ньюкасла ауруы шыққаны туралы жеткізуші-шаруашылықтарға тез арада хабарлауға тиіс.

13. Ньюкасла ауруына карантин қойылған және аурудан таза емес құс шаруашылықтарында немесе елді-мекендерге тиым салынатыны:
1) құс бөлмелері жайларынан ньюкасла ауруына шалдыққыш құстарды шығаруға;
2) құс шаруашылығымен айналысушы шаруашылықтарды бөгде адамдардың аралап көруіне;
3) құстарды және құс өнімдерімен сауда жасауға, құстар және құс өнімдерін (тұтас еттер, жұмыртқа, эмбриондарды, түк-мамықтарды, қауырсындарды) дайындауға, шаруашылыққа тасымалдауға немесе одан тасып шығаруға.

14. Құстардың ньюкасла ауруынан таза емес құс шаруашылығында ауруды жоюда келесі шаралар жүргізіледі:
1) етке тапсыруға қоңдылығы жоқ жас құстарда ауру анықталған жағдайда, аурудан таза емес құс қораларындағы барлық ауру және сау балапандар қансыз тәсілмен өлтіріледі және жойылады. Мұндай жағдайда ауру қоздырғышының шығып кетпеуіне және жайылмауына жол берілмеу үшін барлық қажетті шаралар қабылданады, міндетті түрде сыртқа шығарушы желдеткіш сөндіріледі, терезелер және есіктер жабылады. Етке тапсыруға қоңдылығы жеткілікті балапандарда немесе ересек құстарда ауру пайда болған жағдайда, қансыз тәсілмен өлтіріледі және тек ауру немесе ауруға күдікті құстардың көздері жойылады;
2) құс қораларындағы қалған клиникалық сау құстар етке тапсыруға сойылады, егерде барлық құстарды етке союмен қамтамасыз етудің мүмкіншілігі болмаған жағдайда - оларды ньюкасла ауруына қарсы егеді. Бұл құстарды қатаң түрде оқшаулап ұстау қажет және құс шаруашылығынан карантинді алуға дейін, 2 аптадан кешіктірмей етке тапсыру қажет;
3) тұтас еттер қайнатылады және осы шаруашылықтың ішінде халыққа тамаққа қолданылады;
4) құстардың үлкен партиясы етке сойылғанда, тұтас еттері облыстың ішіндегі жақын орналасқан ас дайындаушы кәсіпорындарына өндірістік қайта өңдеу үшін жіберілуі мүмкін немесе қайнатылған күйде қоғамдық тамақтандыру арналарына жіберіледі;
5) құстарды етке сою ветеринариялық маманның бақылауымен, ветеринариялық-санитариялық жағдайларды сақтай отырып және соңынан ет сойылған жерлерді, құрал-саймандарды, жабдықтарды дезинфекция жүргізе отырып жүзеге асырады;
6) клиникалық сау құстарды етке сою кезінде алынған түк-мамық және қауырсындарды дезинфекцияланады;
7) ньюкасла ауруы шыққанға дейінгі және карантин кезеңіндегі алынған жұмыртқаларды 10 минуттан кем емес уақыт қайнатады және аурудан таза емес шаруашылықтың ішінде тағамға қолданылады;
8) жұмыртқалардың үлкен партиясы болған жағдайда оларды аэрозольдық тәсілмен дезинфекциялайды және жоғары температурада дайындалатын нан немесе кондитерлік тағамдарға қолдануға, облыс ішіндегі тамақ өнеркәсібінің кәсіпорындарына тасымалдап шығаруға рұқсат етіледі. Мұндай жағдайда, ауру қоздырғыштарының жайылып таралып кетуін болдырмау үшін шаралар қолданылады (ыдыстарды, көлікті, жұмыс киімдері және аяқ киімдерді, қызметшіні санитариялық өңдеу);
9) ньюкасла ауруына қарсы бұрын егілмеген аурудан таза емес шаруашылықтың барлық қалған құстарын вакцинациялайды. Бұрын вакцинацияланған құстарға иммунитеттің деңгейіне тексеру жүргізіледі (құстардың қан сары суы зерттеледі), қажет жағдайда ревакцинациялайды;
10) карантинді алғанға дейін жұмыртқаларды инкубациялауды және балапандарды өсіруге қабылдауды тоқтатады.

15. Елді-мекен тұрғындарының меншігіне жататын құстардың арасында ньюкасла ауруы анықталған жағдайда, аурудан таза емес аулалардағы барлық ауру немесе ауруға күдікті құстарды отқа жағу арқылы жояды, ауру құстармен байланысы болған осы ауладағы қалған құстарды, және де көрші аулалардағы барлық құстарды етке сояды, тұтас еттері қайнатылады және шаруашылықтың ішінде тамаққа қолданылады. Етке сойылған құстардан алынған түк-мамықтары, қауырсындары және ішкі мүшелері отқа жағылады.
Аурудан таза емес елді-мекеннің ауруға шалдыққыш қалған құстарын, Қазақстан Республикасында тіркелген биопрепараттармен қолдану нұсқаулықтарына сәйкес, ньюкасла ауруына қарсы вакцинациялайды.

16. Көрші аурудан таза емес құс қораларына, құс бөлмелеріне, аулаларға мұқият механикалық тазарту және дезинфекция жүргізіледі. Нәжіс-қиларға және терең төсеніштерге оқшауланған жердің бөлігінде биотермиялық залалсыздандыру жүргізіледі.

17. Құс шаруашылығында және қауіп туғызушы аймақтағы елді мекендеріндегі мемлекеттік ветеринариялық қызмет, ветеринария мамандары және шаруашылықтардың жетекшілері, әкімшіліктердің өкілдерімен бірге, құс шаруашылығын, елді-мекендерді ньюкасла ауруының қоздырғышының таралып кетуінен сақтаушы шара қабылдайды, және осы мақсатта ұйымдастыратын жұмыстары:
1) құстардың және құс өнімдерінің, азықтардың, жабдықтармен құрал-саймандардың аурудан таза емес бекеттерден тасымалданып шықпауы мақсатында, сол аймақтардың шекараларында карантиндік постарды ұйымдастырады;
2) осы нұсқауышта қарастырылған, шаруашылықтың санитарлық жағдайына, нәжіс-қиларды, төсеніштерді тазартуға және оларды залалсыздандыруға, және де өз уақтысында егу және басқа шаралардың жүргізілуіне бақылау жүргізіледі.

18. Аурудан таза емес аймақтарда орналасқан құс шаруашылығымен айналысушы шаруашылықтарында және елді-мекендерде, ауруға шалдыққыш құстардың барлық бастары, вакцинаны пайдалану нұсқаулығындағы тәртіпке сәйкес, өз мерзімінде ньюкасла ауруына қарсы егіледі.

19. Карантинді алар алдында ауданның, облыстың Бас мемлекеттік ветеринариялық инспекторы, құс шаруашылығында осы Ережеде көрсетілген шаралардың дұрыс жүргізілгенін тексеруге міндетті, одан кейін карантиннің алынғандығы туралы сәйкестік акті жазып, аудандық, облыстық әкімшілікке тапсырады. Соңғы тіркелген ауру құсты жойғаннан кейін және бөлмелерге, аумақтарға сенімді санация жүргізілгеннен соң, 30 күн өткеннен кейін құс шаруашылығынан карантин алынады.

Қазақстан Республикасы
Ауыл шаруашылығы министрінің
2004 жылғы 18 тамыздағы
"Құстардың жұқпалы ауруларын
алдын алу және жою шаралары
туралы ережелерін бекіту туралы"
N 449 бұйрығымен бекітілген

Құстардың шешек ауруын алдын алу
және жою шаралары туралы ережесі

Осы Құстардың шешек ауруын алдын алу және жою шаралары туралы ережесі (бұдан әрі - Ереже) ветеринариялық шараларды ұйымдастыру және жүргізудің тәртібін анықтайды, Қазақстан Республикасы "Ветеринария туралы" Заңының 26 бабына сәйкес, жеке және заңды тұлғалар үшін орындалуы міндетті болып табылады.

1. Жалпы ережелері

1. Құстардың шешегі (шешек-дифтерит) - ірі эпителиотропты сүзгіден өтуші вирус туғызатын, теріде өзіне тән шешектік өзгерістердің пайда болуымен және ауыз, жоғары тыныс жолдарының кілегей қабықтарының дифтероидтық бұзылуымен сипатталатын контагиоздық ауру.
Вирустың үш түрі кездеседі: тауық шешегі, көгершін шешегі және канареек шешегі. Тауық шешегінің вирусымен ауыратындар: тауықтар, түйе құстар, фазандар, цесаркалар, павлиндер және басқа құстар.
Індеттің көзіне ауру және ауырып жазылған құстар (ауырып жазылғаннан кейін 2 ай мерзім ішінде), шешек вирусымен залалданған жұмыртқалар, түк-мамықтары және қауырсындары, топырақ, азық, су, құралдар және қызметкерлердің жұмыс киімдері жатады. Ауруды таратушы үй және жабайы құстар, және де кеміргіштер, шыбын-шіркейлер (кенелер, шыбындар, бүргелер, масалар) бола алады.

2. Аурудың диагнозы клиникалық-эпизоотологиялық мәліметтерге, патологиялық-анатомиялық өзгерістерге және зертханалық зерттеулердің нәтижелеріне сүйене отырып қойылады. Шешектің диагнозын қою кезінде келесі аурулар бөлініп алынады: А авитаминозы, жұқпалы ларинготрахеит, пастереллез, молочница, парша, аспергиллез, кандидамикоз, жұқпалы мұрыннан су ағу, жұқпалы бронхит, респираторлық микоплазмоз.

2. Құстардың шешек ауруын алдын алу шаралары

3. Құс фабрикаларында немесе құс фермаларында (бұдан әрі - Құс шаруашылығы) ветеринариялық-санитариялық талаптарды сақтау, құстардың жаңа бастарын тасымалдап алып келердің алдында мұқият дезинфекция және дезинвазия жүргізіледі.

4. Аурудан таза құс шаруашылықтарында құстардың осы ауруына шалдыққыш барлық бастарына шешекке қарсы алдын алу вакцинациясы жүргізіледі.

5. Құс қораларына және жабдықтарына толық санация жүргізіле отырып, өсірілуші топтарда алдын-алу үзілісі іске асырылады.

6. Құстардың шешегін алдын алу үшін, осы ауруға, құс шешегіне қарсы вирус-вакцинасын оны қолдану нұсқаулығының ережелерін сақтай отырып егеді.

3. Аурудан таза емес бекеттерде ауруды жою шаралары

7. Құстардың шешек ауруы анықталған құс шаруашылығы және басқа құс шаруашылығымен айналысушы субъектілер, аурудан таза емес бекеттер деп танылады және ол жерлерге Қазақстан Республикасы ветеринария саласының заңнамасында анықталған тәртіпке сәйкес карантин қойылады.

8. Карантиннің тәртіптеріне байланысты тиым салынатындары:
1) құстардың барлық жастағыларын және түрлерін көлікпен тасып шығаруға, оның ішінде, елді мекендерге балапандарды сатуға (етті қайта өңдеуші кәсіпорындарға етке тапсыруға тасымалдағанды есептемегенде). Жекелеген жағдайларда, шешектен қолайсыз құс қораларынан инкубация цехтары сенімді қорғаныста болған жағдайда және індеттің таралуына мүмкіндік жоқ жағдайда, эпизоотиялық жағдай ескеріле отырып және ауданның (облыстың) Бас мемлекеттік ветеринариялық инспекторының рұқсатымен, тәуліктік жастағы тауық балапандарын, түйе тауық балапанын, цесаряттарды, қаз және үйрек балапандарын облыс шегіндегі мамандандырылған құс шаруашылықтарына тасымалдап шығаруға рұқсат етіледі;
2) жұмыртқаларды тұқымдық мақсатта тасымалдап шығаруға.

9. Карантин тәртіптеріне байланысты рұқсат етілетіндері:
1) жұмыртқаларды дезинфекциядан өткізгеннен кейін сауда көздеріне шығарып сатуға;
2) құс шаруашылығының ішінде құс бастарын өсіру мақсатында, аурудан таза құс қораларынан алынған құстардың жұмыртқалары, тікелей инкубаторға қойылар алдында дезинфекциядан өткен жұмыртқаларды инкубациялауға;
3) шешекке қарсы егілген (вакцинациядан кейін 20 күн өткенде) суда жүзуші құстар, және де тауықтар, фазандар, павлиндер, түйеқұстар және цесаркаларды тасымалдап әкелуге.

10. Құс шешегінен таза емес бекетте:
1) құстардың арасында шешек ауруы пайда болған жағдайда барлық ауру және ауруға күдікті, және де әлсіз құстар сол құс шаруашылығының санитариялық ет сою бекетінде етке сойылады;
2) бұндай құстарды етке өткізу үшін етті қайта өңдеуші кәсіпорындарға тасымалдап апаруға тиым салынады;
3) қалған, аурудың клиникалық белгілері жоқ жартылай сау құстарды, экономикалық мақсатын ескере отырып, етке союға немесе етті қайта өңдеуші кәсіпорындарға өткізуге ұсынады;
4) құс етіне ветеринариялық-санитариялық сараптама жүргізіледі. Бұндай жағдайда ауру құстарды союдан алынған тұтас еттерді тасымалдап шығару және асқа қолдануға тек қана термиялық өңдеуден өткізілгеннен кейін ғана рұқсат етіледі. Сондай-ақ алдын ала термиялық өңдеуден өтпеген тұтас еттер, құс шаруашылығының ішінде де сатылуға рұқсат етілмейді. Құс шаруашылықтарында немесе етті қайта өңдеуші кәсіпорындарында құстардың үлкен партиясын етке сою кезінде, эпизоотиялық жағдайды ескере отырып, ауданның (облыстың) Бас мемлекеттік ветеринариялық инспекторының рұқсатымен, құстардың тұтас еттері тиісті облыстың ішіндегі жақын орналасқан ас мәзірлерін дайындаушы кәсіпорындарына тасымалданады;
5) барлық клиникалық сау құстарды, шешекке қарсы вакцинасымен қолдану нұсқаулығына сәйкес егеді. Вакцинацияланған құстарға бақылау жүргізіледі, вакцинациядан кейін, егерде 20 күн ішінде олардың арасында шешекпен ауыратын құстар білінбесе (инкубациялық кезеңде егілгендерден), онда олар етке сойылады және 10 тармақтың 1 тармақшасында көрсетілгендей шара қолданылады;
6) алдын алу мақсатында шешектің таралуына қауіп туғызушы құс шаруашылығында (елді мекен азаматтарының жеке қолдануындағы құстарды) құстарды вакцинациялайды;
7) ауру және ауруға күдікті құстарды етке сою кезіндегі алынған түк-мамықтарды, қауырсындарды формальдегидтің сілтілік ерітіндісіне (едкий натрийінің 1%-ерітіндісіндегі 3%-формальдегид) 1 сағат батырып ұстау арқылы дезинфекциялайды, және түк өңдеуші кәсіпорындарына екі рет қапталып, ыдысқа салынып тасымалдауға шығарылады және ветеринариялық куәлікте (анықтама) шаруашылықтың шешектен таза екендігі туралы көрсетіледі;
8) қоралардың бөлмелеріне, жабдықтарға, құралдарға және өндірістік аумақтарға мұқият механикалық тазарту және де дезинфекция, дезинсекция және дератизация жүргізіледі, құс қораларынан алынған қи-нәжістері биотермиялық жолмен залалсыздандырылады; құс қоралары таза және құрғақ ұсталынып және құстардың тығыз тұруына жол берілмейді;
9) құстар құнарлы азықтармен қамтамасыз етіледі, азық құрамына (рацион) сүт өнімдерін қосу ұсынылады.

11. Етті қайта өңдеуші кәсіпорындарында және қабылдап-дайындаушы бекеттерінде шешек анықталған жағдайда барлық құстар етке сойылады, бұндай жағдайда етке сою уақытына және сауықтыру шаралары кезінде карантин қойылады. Бұларға жаңа келіп түсуші құстарды тасымалдап алып келу, тек барлық құс өнімдері сатылғаннан кейін және ветеринариялық-санитариялық сауықтыру шаралары (механикалық тазарту, дезинфекция, дезинсекция, дератизация) жүргізілгеннен кейін ғана рұқсат етіледі.

12. Ауру жойылғаннан кейін 2 ай мерзім өткеннен соң (құстарда шешектің клиникалық белгілерінің соңғы рет тіркелуі анықталғанда) және соңғы қорытынды дезинфекция жүргізілгеннен кейін, аурудан таза емес шаруашылықтан карантин алынады.

13. Карантинді алар алдында, ауру құстар болған серуен аумақтарын мұқият тазалап, дезинфекция жүргізіледі.

14. Есейіп қалған балапандарды және үлкен құстарды басқа құс шаруашылықтарына топтастырып өсіруге тасымалдап шығаруға, карантинді алғаннан соң 6 ай мерзімі өткеннен кейін рұқсат етіледі.

Қазақстан Республикасы
Ауыл шаруашылығы министрінің
2004 жылғы 18 тамыздағы
"Құстардың жұқпалы ауруларын
алдын алу және жою шаралары
туралы ережелерін бекіту туралы"
N 449 бұйрығымен бекітілген

Құстардың жұқпалы ларинготрахейтін алдын
алу және жою шаралары туралы ережесі

Осы Құстардың жұқпалы ларинготрахейтін алдын алу және жою шаралары туралы ережесі (бұдан әрі - Ереже) ветеринариялық шараларды ұйымдастыру және жүргізудің тәртібін анықтайды, Қазақстан Республикасы "Ветеринария туралы" Заңының 26 бабына сәйкес, жеке және заңды тұлғалармен орындалуы үшін міндетті болып табылады.

1. Жалпы ережелері

1. Жұқпалы ларинготрахеит (ЖЛТ) - жас және ересек тауықтарда, түйе тауықтарда, фазандарда жоғары тыныс алу жолдарының және көздерінің кілегей қабықтарының қабынуымен сипатталатын, контагиозды ауру. Ауру жоғары жіті, жіті және созылмалы түрде өтеді, жылдық мезгілі жоқ.
Аурудың қоздырғышы герпесвирустар туыстығына жатады. Індеттің көзіне ЖЛТ-пен ауырушы және ауырып жазылған құстар жатады. Үйректер, қаздар, цесаркалар, бөденелер патогенді вирустың тасымалдаушысы болуы мүмкін. Вирустың негізгі таралу жолы - аэрогенді. Бұдан басқа, аурудың қоздырғышы сойылған ауру құстың шикі өнімдерімен, залалданған азықтармен, сумен, қызмет етуші мамандардың жұмыс киімдерімен, құрал-жабдықтармен таралады.

2. ЖЛТ диагнозы клиникалық белгілеріне, патологоанатомиялық өзгерістеріне, эпизоотологиялық мәліметтерге және зертханалық зерттеулердің нәтижелеріне сүйене отырып қойылады.

2. ЖЛТ ауруын алдын алу шаралары

3. Құс фабрикаларын немесе құс фермаларын (бұдан әрі - Құс шаруашылығы) және басқа шаруашылық субъектілерін инфекцияның қоздырғышының таралуынан қорғау мақсатында, құс шаруашылығының басшылары және ветеринариялық мамандар осы Ереженің талаптарын қатаң сақтауға міндетті.

4. ЖЛТ-ті алдын алуға арналған қажетті шаралар:
1) құс топтары инкубациялық жұмыртқалармен және тәуліктік балапандармен тек қана ЖЛТ-тен таза шаруашылықтардан толықтырылады;
2) құстардың әртүрлі жастағы топтары аумақтық ерекшеленіп алынған аймақтарға орналастырылады;
3) құс қораларға бірдей жастағы құстарды толықтыру;
4) бөлмелерге мұқият тазарту және дезинфекция жүргізе отырып, цикл аралық алдын алу үзілістері сақталуы қажет;
5) тасымалдап әкелінетін асылтұқымды жұмыртқаларды, ыдыстарды және оларды жеткізуге қолданатын көлікті және де киімді, аяқ киімді, жүргізуші және алып келуші адамдардың қолдары дезинфекцияланады;
6) құс шаруашылығына тасып әкелінетін меншік аналық топтан алынған жұмыртқаларға және асылтұқымды жұмыртқаларға бөлініп алынған инкубацияны қамтамасыз ету;
7) шаруашылықтың басқа құстарынан бөлек, тасып әкелінген жұмыртқадан алынған тәуліктік балапандарды өсіру.

5. ЖЛТ-ті алдын алуға Қазақстан Республикасында тіркелген, қолдану нұсқаулығына сәйкес, құстардың жұқпалы ларинготрахеитіне қарсы вирусквакциналар қолданылады. Құстарды бір қалыпты зоогигиеналық нормада ұстау және азықтандырумен, әрбір құс шаруашылығы қамтамасыз етуі қажет.

3. Аурудан таза емес бекеттерде ауруды жою шаралары

6. ЖЛТ ауруына күдік пайда болған жағдайда, ветеринариялық зертханаға аурудың бастапқы сатысындағы клиникалық ауру құстардың 4-5 бас сандарын және жаңа мәйіттерін зерттеуге жібереді. Бірмезгілде аурудың таралып кетпеуіне жол бермеу шараларын қолданады.

7. Құстардың ЖЛТ ауруы анықталған жағдайда, құс шаруашылығы осы ауру бойынша таза емес болып жарияланады және бұл жерге шектеу енгізіледі.

8. Шектеу енгізу кезінде тиым салынатыны:
1) құс шаруашылығының ішінде аурудың оты өршіккен кезде құстарды бір орыннан келесі орынға ауыстыруға;
2) аурудан таза емес құс шаруашылығына құстардың барлық жастағыларын тасымалдап апаруға және олардан тасымалдап шығаруға;
3) инкубациялық жұмыртқаларды басқа құс шаруашылығына тасымалдауға;
4) құс шаруашылығының ішінде аурудан таза емес құс қораларынан алынған жұмыртқаларды инкубациялауға қолдануға;
5) азықтарды, жабдықтарды және құрал-саймандарды аурудан таза емес өндірістік бөлмелерден және аурудан таза емес құс шаруашылығы аумақтарынан тасымалдап шығаруға;
6) аурудан таза емес бөлімдерден, аймақтан алынған жұмыртқаларды құс шаруашылығының жұмыртқа қоймасына тасымалдауға және қалауға;
7) аурудан таза емес құс шаруашылығының аумағына және оның аумағынан адамдардың толық санитариялық өңделуінсіз және киімдерін және аяқ киімдерін ауыстырмай өтулеріне.

9. Құс шаруашылығының аурудан таза емес кезеңінде рұқсат етілетіні:
1) аурудан таза емес бөлімнен ас жұмыртқаларына дезинфекция жасалғаннан кейін сауда көздеріне облыс көлемінде тасымалдап шығаруға;
2) аурудан таза құс қораларынан алынған жұмыртқаларды ішкі шаруашылық мақсатына қолдану үшін инкубациялау, формальдегидтің ерітіндісімен жүргізілген аэрозольдық дезинфекциядан кейін, схема бойынша: бірінші жолы - жұмыртқалағаннан кейін 1,5-2 сағаттан кем емес уақытта, екінші - арнайы автомашинадағы ыдыста қорапталған күйінде немесе инкубаторияның дезинфекциялық камерасында, үшінші - инкубаторға қаланардың алдында таңдалып алынғаннан кейін; төртінші - инкубацияның басталуынан 6 сағат өткеннен соң;
3) құс шаруашылығында сою цехы болмаған кезде, облыстың мемлекеттік ветеринариялық қадағалау мекемесінің рұқсатымен, аурудан таза құс қораларынан жоспарлы түрде етке союға жататын құстарды, құс етін қайта өңдеуші кәсіпорындарына тасымалдауға.

10. Құс шаруашылығында құстардың ЖЛТ алғаш рет пайда болған кезде, аурудың таралуына жол бермеу мақсатында аурудан таза емес құс қорасындағы барлық құстар етке сойылады. Бұндай жағдайда сыртқы ортадағы аурудың қоздырғышын жоюды қамтамасыз ететін барлық қажетті ветеринариялық-санитариялық шаралар жүргізіледі.

11. Ауру басқа құс қораларына таралған жағдайда, мұқият таңдау жүргізіледі және құс шаруашылығының санитариялық сою цехында ауру және әлсіз құстар етке сойылады.

12. Барлық клиникалық сау құстарды ЖЛТ қарсы вакцинасымен, қолдану нұсқаулығына сәйкес иммунизациялайды.

13. Құс шаруашылығында құстарды азықтандыруды және ұстауды жақсартады, рационға антистресстік препараттар (қоспаларды) енгізіледі.

14. Әрбір құс қорасына қызмет атқарушы адамдар тағайындалады, олар жұмыс киімімен, арнайы аяқ киіммен, дезинфекциялаушы заттармен қамтамасыз етіледі.

15. Құстарды сою, ветеринариялық-санитариялық ережелерді сақтай отырып, ветеринариялық маманның бақылауымен, соңынан сойылған жерге, құрал-саймандарға және жабдықтарға дезинфекция жүргізіледі.

16. Аурудан таза емес құс қорасынан құстардың үлкен партиясын сою қажеттілігі кезінде және құс шаруашылығында 2 тәулік мерзімі ішінде сою мүмкіншілігі болмаған жағдайда, ауданның (облыстың) Бас мемлекеттік ветеринариялық инспекторының рұқсатымен клиникалық сау құстарды, тиісті ветеринариялық-санитариялық ережелерді сақтай отырып, етті қайта өңдеуші кәсіпорындарына тасымалдап апаруына рұқсат етіледі.

17. Құстардың тұтас еттеріне ветеринариялық-санитариялық сараптама және қайта өңдеу жүргізіледі. Тұтас еттерінде және органдарында өзгерістер болмаған жағдайда, қайнатқаннан кейін қолданады немесе қайнатылған шұжықтар, консервілер дайындауға арналады.

18. Аурудан таза емес құс қораларында құстарды сойғаннан алынған түк-мамықтары және қауырсындары келесі тәсілдермен дезинфекцияланады:
1) ыстық ауамен - кептіргіш қондырғыларда 85-90 С температурада 20 мин. бойы;
2) 3%-ті формальдегидтің ыстық (45-50 С) ерітіндісінде арнайы ыңғайлы ыдыста 30 мин. бойы;
3) ыстық суда (85-90 С) арнайы ыңғайлы металдан жасалған ыдыста 20 мин бойы;
4) түк-мамықтарын және қауырсындарын формальдегидтің ерітіндісімен немесе ыстық сумен дезинфекциялағаннан кейін түк-мамықтарын және қауырсындарын ылғалдан сығып алып және кептіргіш қондырғыларда кептіреді.

19. Құстарды етке союға тасымалдағаннан кейінгі контейнерлер және жәшіктер ет тасылатын ыдыстар, және де жұмыртқа тасуға қолдануға арналған контейнерлер, картондық төсеніштер, жәшіктер және басқа ыдыстар міндетті түрде тазалауға және дезинфекциялауға жатқызылады.
Құстарды және жұмыртқаларды тасымалдауға арналған ағаш жәшіктерді, контейнерлерді дезинфекциялау үшін едкий (өткір) натрияның 2%-ыстық ерітіндісін немесе формальдегидтің 1-2%-ті ерітіндісін қолданады. Ағаш ыдыстарды кальциленген соданың 5%-ті ыстық ерітіндісімен немесе едкий (өткір) натрияның 2%-ыстық ерітіндісімен дезинфекциялайды. Металдан дайындалған ыдыстарды кальциленген соданың 5%-ті ыстық ерітіндісімен. Дезинфекция жүргізілгеннен кейін оларды мұқият сумен жуады.

20. Құс шаруашылығының ЖЛТ таза емес кезеңі кезінде мұқият механикалық тазарту, және де аурудан таза емес құс қораларына, инкубаторияларға, қосалқы бөлмелерге, құрал-саймандарға және жабдықтарға, өндірістік аумақтарға, көлік заттарына және басқа нысандарға күнделікті және қорытынды дезинфекция, дезинсекция және дератизация жүргізіледі.

21. Құстардан босап бос тұрған бөлмелерге дымқыл дезинфекция жүргізу үшін, келесі препараттардың бірін қолданады: едкий (өткір) натрияның 2%-ті ыстық ерітіндісі, формальдегидтің 2%-ті ерітіндісі, 2%-ті белсенді хлордан тұратын хлорлы известің ашық ерітіндісі, жаңа сөндірілген известің 20%-ті қою сұйығы (арасы 1 сағаттан 2 рет ақтау жолымен), кальциленген соданың 10%-ті ыстық ерітіндісі.

22. Ауаны және өндірістік бөлмелердің беткі жақтарын, жабдықтарды құстарды сыртқа шығармай аэрозольдық дезинфекция жүргізу үшін йодтриэтиленгликольды, сүт қышқылын, хлорскипидардың буын, гипохлорид натриясын, су тотығының қалыпталған ерітіндісін қолданады.

23. Қи-нәжісті және терең төсенішті қи-нәжіс сақтағышқа (помeтохранилище) биотермиялық залалсыздандыруға тасымалдап шығарады.

24. Құс етін қайта өңдеуші кәсіпорындарында құстардың ЖЛТ пайда болған жағдайда, кәсіпорындағы барлық құстар етке сойылады. Мұндай кезде бұл кәсіпорынға жаңадан келіп түсетін құстарды тасымалдап әкелуге тек қана, барлық құс шаруашылығы өнімдері сатылып болғаннан кейін және барлық қажетті ветеринариялық-санитариялық шаралар (бөлмелерге және аумаққа механикалық тазарту, дезинфекция, дезинсекция, дератизация, құрал-саймандарға және жабдықтарға дезинфекция) жүргізілгеннен кейін рұқсат етіледі.

25. Құстардың ЖЛТ бойынша, ауру құстың сойылуының соңғы жағдайынан соң немесе ауырып жазылған құстардан кейін 2 ай өткеннен соң және қорытынды ветеринариялық-санитариялық шаралар жүргізілгеннен кейін, шектеу құс шаруашылығынан алынады.

26. Шектеу алынғаннан кейін, ЖЛТ қарсы құстарын вакцинациялаған асылтұқымды құсшаруашылығына, асылтұқымды жұмыртқаларды формальдегидтің буымен міндетті түрде 3-реттік дезинфекциялағаннан кейін барлық категориядағы шарушылықтарға сатуға рұқсат етіледі. Барлық жастағы құстарды сатуға тек қана, құстарды ЖЛТ қарсы егетін құс шаруашылығына ғана рұқсат етіледі.

Об утверждении Правил о мероприятиях по профилактике и ликвидации инфекционных заболеваний птиц

Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 18 августа 2004 года № 449. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 22 сентября 2004 года № 3093. Утратил силу приказом Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 17 января 2012 года № 10-1/18

Сноска. Утратил силу приказом Министра сельского хозяйства РК от 17.01.2012 № 10-1/18.

В соответствии с подпунктом 8 статьи 8 и пунктом 2 статьи 26 Закона Республики Казахстан "О ветеринарии", приказываю:
1. Утвердить прилагаемые:
1) правила о мероприятиях по профилактике и ликвидации ньюкаслской болезни птиц;
2) правила о мероприятиях по профилактике и ликвидации оспы птиц;
3) правила о мероприятиях по профилактике и ликвидации инфекционного ларинготрахеита птиц.
2. Департаменту ветеринарии совместно с областными территориальными управлениями, городов Астана и Алматы Министерства сельского хозяйства Республики Казахстан, в установленном законодательством порядке, принять необходимые меры, вытекающие из настоящего приказа.
3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на директора Департамента ветеринарии Кожумратова А. А.
4. Настоящий приказ вступает в силу со дня его государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан и вводится в действие с момента официального опубликования в средствах массовой информации.

Министр

Утверждены
приказом Министра сельского хозяйства
Республики Казахстан "Об утверждении
Правил о мероприятиях по профилактике и
ликвидации инфекционных заболеваний птиц"
от "18" августа 2004 года N 449

Правила о мероприятиях по профилактике и
ликвидации ньюкаслской болезни птиц

Настоящие Правила о мероприятиях по профилактике и ликвидации ньюкаслской болезни птиц (далее - Правила) определяет порядок организации и проведения ветеринарных мероприятий и являются обязательными для исполнения физическими и юридическими лицами в соответствии со статьей 26 Закона Республики Казахстан "О ветеринарии".

1. Общие положения

1. Ньюкаслская болезнь (псевдочума) птиц - остро протекающее и быстро распространяющееся заболевание, характеризующееся поражением органов дыхания, желудочно-кишечного тракта, центральной нервной системы и вызывающее массовый падеж птицы. У вакцинированной птицы с ослабленным иммунитетом, болезнь может протекать без ярко выраженных классических и патологоанатомических признаков. Болезнь Ньюкасла птиц по классификации международного эпизоотического бюро относится к группе А.
К заболеванию восприимчивы все домашние и дикие птицы отряда куриных (куры, цесарки, индейки, фазаны, павлины).
Возбудитель болезни - вирус, относящийся к семейству парамиксовирусов.
Необходимо учитывать, что источником инфекции является больная птица и птица в инкубационном (скрытом) периоде болезни, который длится от 3 до 7 дней (иногда до 10 дней). Больная птица выделяет вирус во внешнюю среду, в основном, с носовыми истечениями и пометом.
Источником возбудителя болезни могут быть также необеззараженные птицепродукты и сырье, полученные от больной птицы (яйца, мясо, пух, перо), и загрязненные выделениями больных птиц корма, вода, инвентарь, одежда и обувь обслуживающего персонала, транспортные средства, на которых возбудитель способен сохраняться длительное время.
2. Диагноз на ньюкаслскую болезнь устанавливают на основании эпизоотологических данных, клинических признаков болезни, патологоанатомических изменений и результатов лабораторных исследований.

2. Мероприятия по профилактике ньюкаслской болезни птиц

3. Для предупреждения ньюкаслской болезни руководители птицефабрик или птицеферм (далее - Птицехозяйство) и владельцы птицы обязаны обеспечивать выполнение мероприятий, предусмотренными настоящими Правилами.
4. Ветеринарные специалисты птицехозяйств, а также учреждений государственной ветеринарной сети обязаны:
1) организовать в обслуживаемых птицехозяйствах, населенных пунктах проведение специальных ветеринарных мероприятий (профилактические прививки, диагностические исследования) и систематическое наблюдение за состоянием птицы;
2) птичники и инвентарь дезинфицируют растворами едкого натра (1,5 %-ный), хлорной извести (3 %-ный), креолина (5 %-ный);
3) в хозяйствах, где проводится профилактическая вакцинация птиц против ньюкаслской болезни, установить контроль за напряженностью иммунитета у привитой птицы.
5. Целесообразность вакцинации птиц против ньюкаслской болезни на птицехозяйствах (зонах), благополучной по этой болезни, определяется главными государственными ветеринарными инспекторами областей (районов, города), в зависимости от эпизоотической обстановки.

3. Мероприятия по ликвидации заболевания в неблагополучных пунктах

6. При возникновении подозрения на заболевание птиц ньюкаслской болезнью, администрация и ветеринарный специалист птицехозяйства, или владелец птицы обязаны:
1) закрыть доступ посторонним лицам в хозяйство (двор), прекратить перемещение птицы внутри хозяйства и вывоз из него птицы, яиц и других продуктов птицеводства, а также вывоз фуража, инвентаря, оборудования, помета;
2) немедленно сообщить о заболевании или возникновении подозрения на заболевание главному государственному ветеринарному инспектору района и ветеринарному инспектору акимата.
7. Ветеринарный специалист птицехозяйства, Главный государственный ветеринарный инспектор района (города), сельского округа принимает срочные меры по уточнению диагноза, с этой целью направляет на исследование в ветеринарную лабораторию (в герметически закрытой таре) свежие трупы (не менее 3-5 голов) и сыворотку крови (не менее 10-20 проб) от больных птиц.
8. Главный государственный ветеринарный инспектор района (города) при получении извещения о появлении ньюкаслской болезни обязан:
1) срочно выехать в неблагополучное птицехозяйство, населенный пункт для организации мероприятий по купированию и ликвидации эпизоотического очага и выяснения источника инфекции;
2) в необходимых случаях назначить ветеринарного специалиста, ответственного за организацию и проведение всех мероприятий в очаге заболевания;
3) в суточный срок представить в районный (городской) акимат материалы для наложения карантина на неблагополучное птицехозяйство (населенный пункт, крестьянское хозяйство, двор), план основных мероприятий по недопущению распространения и ликвидации болезни и предложения о создании специальной комиссии по борьбе с заболеванием;
4) одновременно сообщить государственным ветеринарным инспекторам соседних районов и представить вышестоящему ветеринарному органу информацию о появлении ньюкаслской болезни, источниках заноса возбудителей инфекции и принятых мерах по купированию и ликвидации очага инфекции.
9. В соответствии со статьей 27 Закона Республики Казахстан "О ветеринарии", местный исполнительный орган соответствующей территории по представлению Главного государственного ветеринарного инспектора района (города) принимает решение о наложении карантина на неблагополучное по ньюкаслской болезни хозяйство, населенный пункт.
10. Если заболевание возникло в городе, карантинируют отдельные улицы, кварталы или весь город в зависимости от степени распространения болезни.
11. При возникновении ньюкаслской болезни на мясоперерабатывающих предприятиях, накладывают карантин на срок, необходимый для убоя всего восприимчивого к болезни поголовья птицы, находящийся на территории предприятия, реализации всей птицеводческой продукции и проведения санации производственных помещений и территории предприятий (механической очистки, дезинфекции, дезинсекции, дератизации). Убой птицы и вывоз тушек производят с соблюдением требований, предусмотренных в подпункте 1 пункта 14 настоящих Правил.
12. Ветеринарная служба мясоперерабатывающего предприятия обязана немедленно сообщить о появлении ньюкаслской болезни хозяйствам-поставщикам, птица которых в течение последних 10 дней поступала для убоя на данное предприятие.
13. В карантинированных и угрожаемых по ньюкаслской болезни птицехозяйствах и населенных пунктах запрещается:
1) выпуск из помещения восприимчивой к ньюкаслской болезни птицы;
2) посещение птицеводческих хозяйств посторонним лицам;
3) торговля птицей и птицепродуктами, заготовка, ввоз в хозяйства и вывоз из них птицы и птицепродуктов (тушек, яиц, эмбрионов, пуха, пера).
14. В неблагополучных по ньюкаслской болезни птиц птицехозяйствах проводят следующие мероприятия по ликвидации заболевания:
1) при установлении болезни у молодняка птиц, не имеющего убойных кондиций, всех больных и здоровых цыплят неблагополучного птичника убивают бескровным методом и уничтожают. При этом принимают все необходимые меры по исключению выноса и рассеивания возбудителя болезни, обязательно отключают вытяжную вентиляцию, закрывают окна и двери. При возникновении болезни у цыплят, достигших убойных кондиций, или у взрослой птицы их убивают бескровным методом и уничтожают только больных и подозрительных по заболеванию птиц;
2) оставшуюся в этих птичниках клинически здоровую птицу убивают на мясо, а при невозможности обеспечить убой сразу всего поголовья - вакцинируют его против ньюкаслской болезни. Птицу необходимо содержать строго изолированно и не позднее чем за 2 недели до снятия карантина с птицехозяйства сдать на убой;
3) тушки проваривают и используют для питания людей внутри данного хозяйства;
4) при убое больших партий птицы, тушки могут быть допущены к вывозу на ближайшие пищевые предприятия внутри области, для промышленной переработки или вывезены в проваренном виде для использования в сети общественного питания;
5) убой птицы проводят с соблюдением ветеринарно-санитарного состояния под контролем ветеринарного специалиста с последующей дезинфекцией мест убоя, инвентаря и оборудования;
6) пух и перо от убоя клинически здоровой птицы дезинфицируются и подлежат уничтожению;
7) яйца, полученные от птиц до появления ньюкаслской болезни и в период карантина, варят не менее 10 минут и используют внутри неблагополучного хозяйства;
8) при наличии большой партии яиц их дезинфицируют аэрозольным методом и допускают к вывозу на предприятия пищевой промышленности внутри области (района), для приготовления хлебобулочных и кондитерских изделий, изготавливаемых при высокой температуре. При этом принимают меры, предотвращающие рассеивание возбудителя болезни (дезинфекция тары, транспорта, спецодежды и обуви, санобработка персонала);
9) всю остальную, ранее не привитую против ньюкаслской болезни, птицу неблагополучного хозяйства вакцинируют. Ранее вакцинированную птицу исследуют на напряженность иммунитета (исследуют сыворотки крови) и при необходимости ревакцинируют;
10) до снятия карантина прекращают инкубацию яиц и прием цыплят на выращивание. Заложенные на инкубацию яйца уничтожают или утилизируют.
15. При установлении ньюкаслской болезни среди птицы, принадлежащей населению, всю больную и подозрительную по заболеванию птицу неблагополучного двора уничтожают путем сжигания, остальную птицу в этих дворах, а также всю птицу соседних дворов, имевшую контакт с больной птицей, убивают, тушки проваривают и используют для питания внутри хозяйства. Пух, перо и внутренние органы от убитой птицы сжигают.
Остальную восприимчивую к болезни птицу неблагополучного населенного пункта вакцинируют против ньюкаслской болезни биопрепаратами, зарегистрированными в Республике Казахстан.
16. В соседних с неблагополучным птичником, помещениях, дворах проводят тщательную механическую очистку и дезинфекцию. Помет и глубокую подстилку подвергают биотермическому обеззараживанию на изолированном участке.
17. В птицехозяйствах и населенных пунктах угрожаемой зоны государственная ветеринарная служба, ветеринарные специалисты и руководители птицехозяйств принимают меры, обеспечивающие охрану птицехозяйств, населенных пунктов от заноса в них возбудителя ньюкаслской болезни и в этих целях:
1) организуют карантинные посты на границах с неблагополучными пунктами, чтобы не допустить вывоз из них птицы и птицепродуктов, фуража, оборудования и инвентаря;
2) обеспечивают контроль за санитарным состоянием хозяйств, уборкой помета, подстилки и их обеззараживания, а также за своевременным проведением прививок и других мероприятий, предусмотренных настоящими Правилами.
18. В птицеводческих хозяйствах и населенных пунктах, расположенных в угрожаемой зоне все восприимчивое поголовье птиц вакцинируют против ньюкаслской болезни в сроки и согласно инструкции по применению вакцин.
19. Перед снятием карантина Главный государственный ветеринарный инспектор района, области обязан проверить на птицехозяйствах правильность проведения указанных в настоящих Правилах, после чего составить соответствующий акт о снятии карантина и представить акимату района, области. Карантин снимают с птицехозяйства через 30 дней после ликвидации больной птицы и проведения надежной санации помещений, территории.

Утверждены
приказом Министра сельского хозяйства
Республики Казахстан "Об утверждении
Правил о мероприятиях по профилактике и
ликвидации инфекционных заболеваний птиц"
от "18" августа 2004 года N 449

Правила о мероприятиях по профилактике и
ликвидации оспы птиц

Настоящие Правила о мероприятиях по профилактике и ликвидации оспы птиц (далее - Правила) определяет порядок организации и проведения ветеринарных мероприятий и являются обязательными для исполнения физическими и юридическими лицами в соответствии со статьей 26 Закона Республики Казахстан "О ветеринарии".

1. Общие положения

1. Оспа (оспа-дифтерит) птиц - контагиозная болезнь, вызываемая крупным эпителиотропным вирусом, характеризующаяся образованием на коже специфических оспин и дифтероидным поражением слизистых оболочек рта и верхних дыхательных путей.
Различают три вида вируса: оспы кур, оспы голубей и оспы канареек. К вирусу оспы кур восприимчивы: куры, индейки, фазаны, цесарки, павлины и некоторые другие птицы.
Источником инфекции является больная и переболевшая птица (в течение 2 месяцев после переболевания), загрязненные вирусом оспы яйца, пух и перо, почва, корм, вода, инвентарь и спецодежда обслуживающего персонала. Переносчиками болезни могут быть домашние и дикие птицы, а также грызуны и насекомые (клещи, мухи, клопы, москиты и комары).
2. Диагноз устанавливают на основании клинико-эпизоотологических данных, патологоанатомических изменений и результатов лабораторных исследований. При диагностике оспы исключают: авитаминоз А, инфекционный ларинготрахеит, пастереллез, молочницу, паршу, аспергиллез, кандидамикоз, заразный насморк, инфекционный бронхит, респираторный микоплазмоз.

2. Мероприятия по профилактике оспы птиц

3. Соблюдение ветеринарно-санитарных требований в птицефабриках или птицефермах (далее - Птицехозяйство), проведение тщательной дезинфекции и дезинвазии перед завозом нового поголовья.
4. В благополучных птицехозяйствах проводят профилактическую поголовную вакцинацию против оспы всех восприимчивых к этой болезни птиц.
5. Осуществляют профилактический перерыв в воспроизводстве стада с полной санацией птичников и оборудования.
6. Для профилактики оспы птиц применяются вирус-вакцины против оспы птиц, зарегистрированные в Республике Казахстан, согласно инструкции по применению.

3. Мероприятия по ликвидации заболевания в неблагополучных пунктах

7. Птицехозяйство и другие хозяйствующие субъекты в котором установлено заболевание птиц оспой, объявляют неблагополучным пунктом и на него накладывают карантин в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан в области ветеринарии.
8. По условиям карантина запрещается:
1) вывоз птицы всех возрастов и видов, в том числе и реализация цыплят населению (за исключением вывоза для убоя на мясоперерабатывающие предприятия). В отдельных случаях при условии надежной изоляции цеха инкубации от неблагополучных по оспе птичников и соблюдении других мер, исключающих разнос инфекции с учетом эпизоотической ситуации и с разрешения Главного государственного ветеринарного инспектора района (области) допускается вывоз суточных цыплят, индюшат, цесарят, гусят и утят в специализированные птицехозяйства в пределах соответствующей области;
2) вывоз яиц для племенных целей.
9. По условиям карантина разрешается:
1) реализация яиц через торговую сеть непосредственно после их дезинфекции;
2) инкубация яиц, полученных от птиц благополучных птичников, с целью воспроизводства поголовья внутри этого же хозяйства при условии дезинфекции яиц непосредственно перед закладкой в инкубатор;
3) ввоз водоплавающей птицы, а также кур, фазанов, павлинов, индеек и цесарок, привитых против оспы (спустя 20 дней после вакцинации).
10. В неблагополучном по оспе птиц пункте:
1) при появлении среди птицы заболевания оспой вся больная и подозрительная по заболеванию, а также слабая птица подлежит убою на санитарной бойне данного хозяйства;
2) вывоз такой птицы для убоя на мясоперерабатывающие предприятия запрещается;
3) остальную, условно здоровую птицу, не имеющую клинических признаков болезни, с учетом экономической целесообразности рекомендуется также убить на мясо или вывезти на мясоперерабатывающие предприятия;
4) проводят ветеринарно-санитарную экспертизу мяса. При этом вывоз тушек, полученных от убоя больной птицы, пригодной для использования в пищу разрешается только после термической обработки. Не разрешается реализация таких тушек без предварительной термической обработки также и внутри хозяйства. При убое на птицефабриках или мясоперерабатывающих предприятиях большой партии птицы, с учетом эпизоотической ситуации и с разрешения Главного государственного ветеринарного инспектора района (области), тушки вывозят на ближайшие пищевые предприятия внутри соответствующей области, для использования в сети общественного питания;
5) всю клинически здоровую птицу иммунизируют против оспы, согласно инструкции по ее применению. За вакцинированной птицей ведут наблюдение и, если в течение 20 дней после вакцинации среди нее будут выделяться больные оспой (из привитых в инкубационном периоде), то их убивают и поступают, как указано в подпункте 1 пункта 10;
6) с профилактической целью вакцинируют также птицу в птицехозяйствах, угрожаемых по заносу в них оспы (в том числе и птиц в личном пользовании граждан);
7) пух, перо, полученные при убое больной и подозрительной по заболеванию птицы, дезинфицируют погружением в щелочной раствор формальдегида (3%-ный формальдегид на 1%-ном растворе едкого натрия) с экспозицией 1 час и вывозят на перерабатывающие предприятия в таре с двойной упаковкой с указанием в ветеринарном свидетельстве (справке) о неблагополучии птицехозяйства по оспе;
8) проводят тщательную механическую очистку, а также дезинфекцию, дезинсекцию и дератизацию помещений, оборудования, инвентаря и производственной территории, помет после удаления из птичников подвергают биотермическому обеззараживанию; птичники содержат постоянно чистыми и сухими, не допуская в них скученного содержания птицы;
9) птицу обеспечивают полноценными кормами, в рацион рекомендуется добавлять молочные продукты.
11. На мясоперерабатывающих предприятиях и в заготовительных пунктах при обнаружении оспы проводят убой всей птицы, при этом карантин накладывают на время убоя и проведения ликвидационных мероприятий. Ввоз в них вновь поступающей птицы допускается после реализации всей птицеводческой продукции и проведения ветеринарно-санитарных ликвидационных мероприятий (механической очистки, дезинфекции, дезинсекции, дератизации).
12. Карантин с неблагополучного пункта снимают через 2 месяца после ликвидации болезни (после последнего случая выявления клинических признаков оспы у птиц) и проведения заключительной дезинфекции.
13. Перед снятием карантина территорию выгулов, где находилась больная птица, тщательно очищают и дезинфицируют.
14. Вывоз подрощенных цыплят и взрослой птицы в другие птицехозяйства для комплектования допускается не ранее как через 6 месяцев после снятия карантина.

Утверждены
приказом Министра сельского хозяйства
Республики Казахстан "Об утверждении
Правил о мероприятиях по профилактике и
ликвидации инфекционных заболеваний птиц"
от "18" августа 2004 года N 449

Правила о мероприятиях по профилактике и
ликвидации инфекционного ларинготрахеита птиц

Настоящие Правила о мероприятиях по профилактике и ликвидации инфекционного ларинготрахеита птиц (далее - Правила) определяет порядок организации и проведения ветеринарных мероприятий и являются обязательными для исполнения физическими и юридическими лицами в соответствии со статьей 26 Закона Республики Казахстан "О ветеринарии".

1. Общие положения

1. Инфекционный ларинготрахеит (ИЛТ) - контагиозная болезнь, xapaктеризующаяся поражением слизистой верхних дыхательных путей, глаз у молодняка и взрослых кур, индеек, фазанов. Болезнь протекает сверхостро, остро и хронически, и не имеет выраженной сезонности.
Возбудитель заболевания относится к семейству герпесвирусов. Источником инфекции служит больная и переболевшая ИЛТ птица. Утки, гуси, цесарки, перепела могут быть носителями патогенного вируса. Основной путь распространения вируса - аэрогенный. Кроме того, возбудитель болезни передается с продуктами убоя больной птицы, инфицированными кормами, водой, предметами ухода и одеждой обслуживающего персонала, оборудованием.
2. Диагноз на ИЛТ устанавливают на основании клинических признаков, патологоанатомических изменений, эпизоотологических данных и результатов лабораторных исследований.

2. Мероприятия по профилактике ИЛТ

3. В целях охраны птицефабрик или птицеферм (далее - Птицехозяйство) и других хозяйствующих субъектов от заноса возбудителя инфекции руководители и ветеринарные специалисты обязаны строго выполнять требования настоящих Правил.
4. Для профилактики ИЛТ необходимо:
1) комплектовать стада птиц инкубационными яйцами и суточным молодняком только из хозяйств, благополучных по ИЛТ;
2) птиц различных возрастных групп размещать в территориально обособленных зонах;
3) комплектовать птичники птицей одного возраста;
4) соблюдать межцикловые профилактические перерывы с проведением тщательной очистки и дезинфекции помещений;
5) подвергать дезинфекции завозимые племенные яйца, тару и используемый при их доставке транспорт, а также одежду, обувь и руки водителей и сопровождающих лиц;
6) обеспечивать раздельную инкубацию завозимых в птицехозяйства племенных яиц и яиц, полученных от собственных родительских стад;
7) выращивать суточных цыплят, полученных из завозимых яиц, отдельно от остальной птицы хозяйства.
5. Для профилактики ИЛТ применяются вирусвакцины против инфекционного ларинготрахеита птиц, зарегистрированные в Республике Казахстан, согласно инструкции по применению. В каждом птицехозяйстве должны быть обеспечены оптимальные зоогигиенические условия содержания и кормления птиц.

3. Мероприятия по ликвидации заболевания в неблагополучных пунктах

6. При подозрении на заболевание птиц ИЛТ в ветеринарную лабораторию направляют на исследование клинически больных птиц в начальной стадии заболевания в количестве 4-5 голов и свежие трупы. Одновременно принимают меры к недопущению распространения болезни.
7. При установлении заболевания птиц ИЛТ птицехозяйство объявляют неблагополучным по этой болезни и в нем вводят ограничения.
8. При введении ограничений запрещается:
1) перемещение птицы внутри птицехозяйства в период вспышки заболевания;
2) ввоз в неблагополучные птицехозяйства, и вывоз из нее птицы всех возрастов;
3) вывоз инкубационных яиц в другие птицехозяйства, на рынки и т. д.;
4) использование для инкубации внутри птицехозяйства яиц из неблагополучных птичников;
5) вывоз кормов, оборудования и инвентаря из неблагополучных производственных помещений и с территории неблагополучного птицехозяйства;
6) ввоз и складирование яиц на яйцесклад птицехозяйства, полученных из неблагополучных птичников;
7) вход на территорию неблагополучного птицехозяйства и выход из него людей без полной санитарной обработки и смены одежды и обуви.
9. В период неблагополучия птицехозяйства разрешается:
1) вывоз пищевых яиц из неблагополучного птичника в торговую сеть в пределах области после дезинфекции;
2) инкубация яиц для внутрихозяйственных целей от птиц благополучных птичников после аэрозольной дезинфекции раствором формальдегида по схеме: первый раз - не позднее 1,5-2 ч после снесения, второй - упакованными в тару в спецавтомашине или дезинфекционной камере инкубатория, третий - после сортировки перед закладкой в инкубатор, четвертый - через 6 ч после начала инкубации;
3) при отсутствии в птицехозяйстве убойного цеха вывоз на птицемясоперерабатывающие предприятия птиц благополучных птичников, подлежащих плановому убою, с разрешения государственных ветеринарных инспекторов области.
10. При возникновении ИЛТ птиц впервые в птицехозяйстве с целью недопущения распространения болезни всю птицу в неблагополучном птичнике убивают. При этом проводят все необходимые ветеринарно-санитарные мероприятия, обеспечивающие уничтожение возбудителя болезни во внешней среде.
11. При распространении болезни на другие птичники проводят тщательную выбраковку и подвергают убою больную и слабую птицу на санитарной бойне птицехозяйства.
12. Всю клинически здоровую птицу иммунизируют вакциной против ИЛТ согласно инструкции по ее применению.
13. В птицехозяйстве улучшают кормление и содержание птиц, в рацион вводят антистрессовые препараты (добавки).
14. За каждым птичником закрепляют обслуживающий персонал, который обеспечивают спецодеждой, спецобувью, дезинфицирующими средствами.
15. Убой птицы проводят с соблюдением ветеринарно-санитарного состояния под контролем ветеринарного специалиста с последующей дезинфекцией мест убоя, инвентаря и оборудования.
16. При необходимости убоя большой партии птицы из неблагополучного птичника и невозможности убоя ее в птицехозяйстве в течение 2 сут с разрешения Главного государственного ветеринарного инспектора района (области) допускается вывоз клинически здоровой птицы на мясоперерабатывающие предприятия.
17. Осуществляют ветеринарно-санитарную экспертизу и переработку тушек птиц. При отсутствии изменений тушки и органы используют после проварки или для изготовления вареных колбас, консервов.
18. Пух и перо, полученное при убое птицы неблагополучных птичников, дезинфицируют:
1) горячим воздухом - в сушильных установках при температуре 85-90 ⁰ С в течение 20 мин;
2) 3%-ным горячим (45-50 ⁰ С) раствором формальдегида в любых приспособленных емкостях в течение 30 мин;
3) горячей (85-90 ⁰ С) водой в течение 20 мин в специально приспособленных металлических емкостях;
4) после дезинфекции пуха и пера раствором формальдегида или горячей водой пух и перо отжимают от влаги и высушивают в сушильных установках.
19. Обязательной очистке и дезинфекции подвергают контейнеры и ящики после перевозки птицы на убой, мясной тары, а также контейнеры, картонные прокладки, ящики и другую тару, использованную для перевозки яиц.
Для дезинфекции деревянных ящиков, контейнеров для перевозки птицы и яиц используют 2%-ный горячий раствор едкого натра или 1-2%-ный раствор формальдегида. Деревянную тару дезинфицируют 5%-ным горячим раствором кальцинированной соды или 2%-ным горячим раствором едкого натра. Металлическую тару - 5%-ным горячим раствором кальцинированной соды. После дезинфекции ее тщательно промывают водой.
20. В период неблагополучия птицехозяйства по ИЛТ проводят тщательную механическую очистку, а также текущую и заключительную дезинфекцию, дезинсекцию и дератизацию неблагополучных птичников, инкубаториев, подсобных помещений, инвентаря и оборудования, производственной территории, средств транспорта и других объектов.
21. Для влажной дезинфекции свободных от птицы помещений применяют один из следующих препаратов: 2%-ный горячий раствор едкого натра, 2%-ный раствор формальдегида, осветленный раствор хлорной извести, содержащий 2% активного хлора, 20%-ную взвесь свежегашеной извести (путем 2-кратной побелки, с интервалом в 1ч), 10%-ный горячий раствор кальцинированной соды.
22. Для аэрозольной дезинфекции воздуха и поверхностей производственных помещений и оборудования в присутствии птицы применяют йодтриэтилен-гликоль, молочную кислоту, пары хлорскипидара, гипохлорид натрия, стабилизированный раствор перекиси водорода.
23. Помет и глубокую подстилку вывозят на пометохранилище для биотермического обеззараживания.
24. При возникновении ИЛТ птиц на птицемясоперерабатывающем предприятии убою подлежит вся птица, находящаяся на предприятии. При этом ввоз в них вновь поступающей птицы допускается только после реализации всей птицеводческой продукции и проведения всех необходимых ветеринарно-санитарных мероприятий (механическая очистка, дезинфекция, дезинсекция, дератизация помещений и территории, дезинфекция инвентаря и оборудования).
25. Ограничение по ИЛТ птиц в птицехозяйстве снимают через 2 мес. после последнего случая убоя больной и переболевшей птицы и проведения заключительных ветеринарно-санитарных мероприятий.
26. После снятия ограничений племенным птицеводческим птицехозяйствам вакцинирующим птицу против ИЛТ, разрешается реализовать племенные яйца после обязательной 3-кратной их дезинфекции парами формальдегида во все категории хозяйств. Реализация птиц всех возрастов разрешается только на птице-хозяйства, вакцинирующие птиц против ИЛТ.