ИПС "Әділет"

Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2009.11.12 N 705 бұйрығымен.

"Халықтың санитарлық-эпидемиологиялық салауаттылығы туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 7-бабының 9-тармағына, 29-бабының 1 және 2-тармақтарына сәйкес, кәсіби аурулар мен улануларды тіркеу, тексеру, есепке алу және талдау жүйесін жетілдіру мақсатында БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған Кәсіби аурулар мен улануларды тіркеу, тексеру, есепке алу және олар бойынша есеп беру ережесі бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің Мемлекеттік санитарлық-эпидемиологиялық қадағалау комитеті (Б.С. Байсеркин) осы бұйрықты мемлекеттік тіркеуге Қазақстан Республикасы Әділет министрлігіне жіберсін.

3. Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі Ұйымдастыру-құқықтық жұмыс департаменті (Д.В. Акрачкова) осы бұйрықты оның Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін ресми жариялауға жіберсін.

4. "Кәсіби аурулар мен улануларды тіркеу, тексеру, есепке алу және олар бойынша есеп беру ережесін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы денсаулық сақтау министрі міндетін атқарушының 2005 жылғы 28 сәуірдегі N 197 бұйрығының күші жойылды деп танылсын.

5. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау вице-министрі, Бас мемлекеттік санитарлық дәрігері А.А. Белоногқа жүктелсін.

6. Осы бұйрық оның ресми жарияланған күнінен бастап он күнтізбелік күн өткеннен кейін күшіне енеді.

Министр

Келісілген:

      Қазақстан Республикасының
      Еңбек және халықтың әлеуметтік
      Қорғау министрі

2005 жылғы 28 маусым

Қазақстан Республикасы
Денсаулық сақтау министрінің
2005 жылғы 23 маусымдағы
N 294 бұйрығымен бекітілген

Кәсіби аурулар мен улануларды тіркеу, тексеру,
есепке алу және олар бойынша есеп беру ережесі

1. Осы Кәсіби аурулар мен улануларды тіркеу, тексеру, есепке алу және олар бойынша есеп беру ережесі (бұдан әрі - Ереже) кәсіби аурушаңдықты, улануды тіркеу, тексеру және есептеу және есеп беру тәртібін айқындайды.

2. Кәсіби ауруларды және улануды есептеу жүйесі, кәсіби ауруларды жағдайына талдау жасай отырып, өндірістік зиянды факторлардың адам денсаулығына ететін әсерін болдырмау шараларын ұйымдастыруға, сондай-ақ олардың алдын алуға бағытталған жетілдірілген бағдарламаны практикаға енгізуге арналған.

3. Кәсіби аурулардың және уланудың тізімі (бұдан әрі - тізім) бойынша кәсіби аурулар мен улану оқиғаларын есепке алу және оған байланысты тексерістерді жүргізу осы ереженің 1-қосымшасына сай жүргізіледі.

4. Тез өрбіген кәсіби ауруларды және улану диагнозын азаматтарға амбулаториялық-емханалық және стационарлық, медициналық көмек көрсеткен ұйымдар, ал созылмалы кәсіби ауруларды (улануды) - кәсіби патология орталықтары (бұдан әрі - Орталық) немесе кәсіби аурулар клиникасы анықтайды.

5. Орталықта бағытты, кәсіби тұрғыдан патологияны (бұдан әрі - кәсіби патология) сараптау комиссиясы құрылады. Кәсіби патологиялық сараптау комиссияның құрамының жалпы саны 3 адамнан кем болмауы керек.

      6. Кәсіби патологиялық сараптау комиссиясы кәсіби ауру және улану диагнозын қоюға арналған материалдарды:
      1) медицина ұйымының жолдама қағазы;
      2) аурудың медициналық (амбулаториялық, стационарлық) картасынан алынған, оның ішінде жұмысқа алынар алдындағы, одан соң кезеңді медициналық тексерістерден өткендігі туралы және зертханалық, функционалдық тексерістер туралы толық мағлұмат;
      3) тұрған орындарынан алынған эпикриздерінің көшірмесі;
      4) осы Ереженің 2-қосымшасына сәйкес толтырылған еңбек ету жағдайының санитарлық-эпидемиологиялық сипаттамасы;
      5) белгіленген тәртіп бойынша расталған еңбек кітапшасының көшірмесі сияқты құжаттар болған жағдайда ғана қарайды.

      7. Кәсіби патологиялық сараптау комиссиясы келесі шешімдерді қабылдай алады:
      1) кәсіби факторлардың әсерінен пайда болатын ауруларды, оның ішінде кейіннен болатын түрлерін;
      2) кәсіби факторлардың әсерінен пайда болатын аурулары;
      3) өндірістік зиянды факторлар әсер ету салдарынан пайда болатын жеке белгілердің болуы ("К" тобы);
      4) кәсіби аурудың өршуі (тоқтаусыз өрбуі);
      5) кәсіби аурудың өршуінің тоқтауы немесе кері жүруі;
      6) кәсіби ауру жоқ дегізетін кәсіби аурудың қалдық белгілері (ұзақ уақыттан кейінгі салдары), аурудың салдары;
      7) қайталай тексерістер жүргізу арқылы қосымша мағлұматтарды жинау (көрсетілсін);
      8) жоғарғы дәрежеде мамандандырылған медициналық көмек алу және тереңдетілген тексерістер жүргізу үшін кәсіби патология клиникасында тексеріліп, кеңес алуды қажет етеді.

8. Кәсіби патологиялық сараптау комиссиясының қорытындысында кезекті емдеу-профилактикалау шаралары көрсетіліп, диспансеризацияға алу, медициналық тұрғыдан қалпына келтіру мәселелері шешілуі керек.

9. Егер аурудың пайда болуын анықтауда қиындықтар кездесетін болса және ауырған адаммен келіспеушілік болған жағдайда, қолдағы материал республикалық кәсіби-патологиялық сараптау комиссиясында қаралуға жіберіледі.

10. Кәсіби аурудың диагнозын анықтауға керекті негізгі құжат (атқаратын жұмысына немесе кәсібіне байланысты) ретінде тізім болып саналады. Тізімде зиянды, қауіпті және өндірістік қолайсыз факторлардың әсер етуінің арқасында пайда болатын аурулар қарастырылған. Тізімде атқарылатын жұмыстар мен өндірістердің тізімі берілген.

11. Тез өрбитін кәсіби аурулар мен улануларға зиянды және қауіпті өндірістік факторлар қанықпаның шектеу шегінен немесе рұқсат етілген деңгейден көп есе жоғары болып, бір реттен кейін (бір жұмыс ауысым ішінде) кенеттен пайда болған аурулар жатады.

12. Созылмалы кәсіби ауруларға (улануға) зиянды заттардың, қауіпті және қолайсыз өндірістік факторлардың көп уақыт бойы әсер етуінің салдарынан пайда болған аурулар жатады. Созылмалы ауруларға (улануға) тез өрбіген, сондай-ақ созылмалы кәсіби аурулардың жақын арадағы немесе көп уақыт өткеннен кейінгі салдары (жүйке жүйесінің, жүрек қан тамырларының, гепатобилиарлы және басқа да жүйелердің өндірістік уларымен улануының салдарынан пайда болатын тұрақты органикалық өзгерістер) жатады. Еске сақтайтын бір жағдай кәсіби аурулардың пайда болуы зиянды және қауіпті заттармен жұмысты тоқтатқаннан кейінде (кеш пайда болатын силикоздар, бериллиоздар, қуықтың папилломалары, қатерлі ісіктер) пайда болуы мүмкін. Кәсіби ауруларға мынандай аурулар да жатады. Ондай аурулар кәсіби аурулардың фонында немесе олар пайда болатындай жағдай жасаған аурулар (асбестоз, силикоз немесе шаң бронхитының негізінде пайда болған өкпе обыры) жатады.

13. Кәсіби ауру және улану диагнозын қойғанда, аурудың клиникалық формаларының ерекшеліктері, әсер ететін этиологиялық фактордың және атқаратын жұмыстың, өндірістік орта мен еңбек үдерісінің жағдайы және зиянды және қауіпті жұмыс жағдайындағы жұмыс өтілі еске алынады. Егер өндірістік орта жағдайына тексеріс жүргізілмесе, ол кәсіби ауру немесе улану деп диагноз қоюға кедергі бола алмайды. Мұндай да ғылыми әдебиеттің, модельдеудің және осыған ұқсас өндірістік жағдайларға ұқсату арқылы диагноз қоюға болады.

14. Егер аурудың себептері әртүрлі факторлардың салдарынан пайда болған болса, оның ішінде кәсіби факторлар орын алса, онда мұндай ауру кәсіби деп саналынады.

      15. Күрделі сараптау мәселелерін шешу үшін кәсіби аурулар және улану диагнозын қоюда қарама-қарсы пікірлер орын алғанда Денсаулық сақтау министрлігі арқылы сараптаудың республикалық кәсіби патологиялық тартыс комиссиясы құрылады.
      Республикалық кәсіби патологиялық тартыс комиссиясының құрамына мыналар кіреді: комиссия төрағасы, тұрақты мүшелері (3 адамнан кем емес) және комиссияның жауапты секретары болуы керек. Керек болған жағдайда комиссия жұмысына Қазақстан Республикасының еңбек және халықты әлеуметтік тұрғыдан қорғау министрлігінің, кәсіподақтың басқа да ұйымдардың өкілетті адамдарын жұмысқа тартуға болады.
      1) Республикалық кәсіби патологиялық тартыс комиссиясының төрағасы болып, Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлігінің штаттан тыс бас кәсіби патологы болып істейтін, кәсіби-патология бойынша медицина ғылымдарының докторы деген ғылыми дәрежесі бар, жоғарғы біліктілігі бар кәсіби патолог дайындалуы керек.
      2) Республикалық кәсіби патологиялық тартыс комиссиясының мүшелері болып, кәсіби патология жөнінде жоғарғы біліктілігі бар тәуелсіз мамандар медицина академиясының, университетінің, дәрігерлерді жетілдіру институтының және ғылыми-зерттеу орталықтарының кафедраларында жұмыс істейтін қызметкерлер тағайындалады.
      3) Республикалық кәсіби патологиялық тартыс комиссиясының секретары ретінде жоғарғы білікті кәсіби патолог-дәрігер тағайындалады, ол түскен және шыққан материалдарға тиісті есеп және тіркеу жүргізеді.

      16. Республикалық кәсіби патологиялық тартыс комиссиясы мынандай құжаттарды талқылайды:
      1) бағыттау қағазын (республикалық кәсіби патологиялық тартыс комиссиясына жіберілген хаттарды, өтініштерді және басқа да өтініш материалдарын қарайды);
      2) күрделі, тартыс тудыратын орталықтағы кәсіби патологиялық сараптау комиссиясының шешімін қарайды;
      3) стационарда емделген аурудың аурунамасын;
      4) тұрған жерінен алынған амбулаториялық картаның негізгі нұсқасын;
      5) тұрған жерінен алынған эпикризді;
      6) жұмысқа алынар алдындағы және кезеңді медициналық тексерістердің мәліметтерін;
      7) жұмыс істеу жағдайының санитарлық-эпидемиологиялық сипаттамасын;
      8) белгіленген тәртіп бойынша расталған еңбек кітапшасының көшірмесін;
      9) сұранысқа сай алынған қосымша құжаттарды.

      17. Республикалық кәсіби патологиялық тартыс комиссиясы мынандай шешімдерді шығарады:
      1) пайда болған ауру кәсіби факторлардың әсерінен пайда болған, бұған кейіннен пайда болған аурулар да жатады;
      2) пайда болған ауру кәсіби факторлардың әсерінен пайда болмаған;
      3) кәсіби аурулардың қалдық түрін (кейіннен пайда болған) анықтаумен қатар бұрынғы болған кәсіби аурудың жоқтығын анықтауға дейін;
      4) белгіленген уақыттан кейін (мезгілі көрсетілгенде) қосымша мәліметтерді (түрі көрсетілсін) тапсырғанда қайта қарауды қажет етеді;
      5) кәсіби патология клиникасы жағдайында мамандандырылған медициналық көмек көрсетуді қажет етіп, соңынан қайта қарауды талап еткенде тереңдете жүргізілген тексеріске немесе кеңес беруге жіберіледі.

18. Медициналық тұрғыдан қалпына келтіруге берілген ұсыныстары бар, республикалық кәсіби патологиялық тартыс комиссиясының қорытындысы ауруға жеке беріледі.

19. Тез өрбіген кәсіби аурулармен уланудың әрбір жағдайына осы ауруды анықтаған немесе ауру бар-ау деп күдіктенген дәрігер арқылы жедел хабарлама (N 318/Е үлгісіндегі) толтырады. Хабарлама 12 сағаттың ішінде тиісті аумақтың санитарлық-эпидемиологиялық қызметінің мемлекеттік органының басшысына (жұмыс берушіге) жіберіледі.

20. Аурудың диагнозын анықталғанда немесе өзгергенде, оны анықтаған медицина ұйымы жаңа шұғыл хабарламаны толтырып, оны 24 сағат ішінде ауру жұмыс істейтін орынның санитарлық-эпидемиологиялық қызметінің мемлекеттік органының және ұйымның басшысына жібереді. Мұндай жағдайда өзгерген (нақтыланған) диагноздың аты жазылып, оның қойылған айы, күні көрсетіледі.

      21. Жедел хабарлама жіберген медицина ұйымы бағыттау қағазынан басқа, шұғыл түрде санитарлық-эпидемиологиялық қызметтің мемлекеттік органына телефон арқылы хабарлап немесе әрбір төмендегідей жағдайды электронды поштамен хабарлайды:
      1) еңбек ету қабілеті жоғалған аурулардың саны 2 және одан көп болған жағдайда тез өрбитін кәсіби ауруды (улануды);
      2) ауырған адамның кәсіби қызметіне байланысты күйдіргі, сарып, тырысқақ, құтырма аурулары анықталғанда.

22. Созылмалы кәсіби ауру (улану) туралы алғашқы рет анықтағанда хабарлама беру. Ауруға нақты диагноз қойылғаннан кейінгі 3 күннің ішінде санитарлық-эпидемиологиялық қызметтің мемлекеттік органына немесе ұйымға (жұмыс берушіге) және медициналық ұйымға хабарлама жіберіледі.

23. Кәсіби аурудың (уланудың) әрбір жағдайы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес белгіленген тәртіппен арнайы тексеруге жатады.

      24. Тексеріс барысында мыналар анықталынуы керек:
      1) кәсіби аурудың (уланудың) пайда болу жағдайы немесе оның себептері анықталынуы керек;
      2) ауру пайда болған жұмыс орнына (жұмыс аумағында, өндірістік учаскеде, цехта) тексеріс жүргізіледі;
      3) керек болған жағдайда зиянды өндірістік факторларды зертханалық жолмен, құрал-саймандарды қолдану арқылы тексеріс жүргізіледі;
      4) жұмыс атқарушының жұмыс істеу жағдайына санитарлық-эпидемиологиялық баға беріледі;
      5) ұйымға берілген санитарлық-эпидемиологиялық тексеріс актілері, зертханалық тексерістердің қорытындысы, жұмыс орнын аттестациялау жағдайы, жұмысқа алынар алдындағы және кезеңді медициналық тексерістердің материалдары тексеріліп, еңбек ету жағдайы мен оны қорғауды жақсартуға бағытталған санитарлық-сауықтыру шаралар тексеріледі.

25. Тұрақты жұмыс орнынан (оқудан) тыс жерге жіберілген адамдарда кәсіби аурудың және уланудың пайда болу жағдайын тексеруді кәсіби ауру (улану) орын алған нысандарды бақылайтын санитарлық-эпидемиологиялық қызметтің мемлекеттік органдары жүргізеді.

26. Кәсіби аурулар мен улану орын алғанда, оларды тіркеу және есепке алу жұмыстарын ауырған (зақымданған) адамның негізгі жұмыс орнындағы санитарлық-эпидемиологиялық қызметтің мемлекеттік органы жүргізуі керек.

27. Кәсіби аурумен ауырған адамдарға диспансерлік бақылау жұмысын осы салада жұмыс істейтін медицина ұйымы жүргізуі керек.

28. Тапсырма берілген ұйым 1 ай мерзім ішінде сұралған құжаттардың көшірмесін жіберулері керек.

29. Санитарлық-эпидемиологиялық қызметтің және медициналық ұйымдардың мемлекеттік органдарында (кәсіби патология орталықтарында) кәсіби аурумен ауырғандар кәсіби ауруларды (уланғандар) тіркейтін (N 320/е нысандағы) жорналға тіркелінуі керек.

30. Санитарлық-эпидемиологиялық қызметтің мемлекеттік органдары кәсіби аурумен (уланумен) ауырғандардың есептеу (N 317/е нысандағы) картасын жүргізіп, ондағы мәліметтер автоматтандырылған түрде талдалынуы керек.

                                     Кәсіби аурулар мен улануларды
                                      тіркеу, тексеру, есепке алу
                                      және олар бойынша есеп беру
                                          ережесіне 1-қосымша

Кәсіби аурулар мен уланудың тізбесі

N	Дүниежүзілік Денсаулық сақтау ұйымының ауруларды Х-шы қайта қарауына байланысты аурулардың халықаралық жіктелуіне сай аурулардың атауы (бұдан әрі АХЖ 10:)		Кәсіби ауруларды тудыруға әсері бар қауіпті зиянды заттар мен өнді- рістік факторлар	Өндірістің атқарылатын жұмыстардың шамамен тізбесі
1	2		3	4
1. Химиялық факторлардың әсерінен пайда болған аурулар
1)	Органдардың зақымдануы мен жүйелердің оқшау- ланған немесе бірлес- кен түрде өтетін жіті улануы, созылмалы уыт- тануы (АХЖ 10:Т36-Т65) және олардың салдары (АХЖ 10:Т36-Т98).		Химиялық заттар: бастапқы шикізат, арадағы, қосалқы және ақырғы өнімдер.	Өнеркәсіптің, құрылыстың, ауыл шаруашы- лығының, кө- ліктің, қызмет көрсетудің, әртүрлі сала- ларында улы әсері бар хи- миялық зат- тарды қолдану (зертханалық жұмыстарды қосып есепте- генде), қайта өңдеу, алу процестерімен байланысты жұ- мыстың барлық түрлері
	Тыныс алу органдарының ринофаринголарингиттің, эрозияның, мұрын қуы- сындағы аралықты тесу- дің, кеңірдектің қабы- нуының, бронхтың қабы- нуының, пневмосклероз және басқаларының уытты зақымдануы. (АХЖ 10:J 68-J68.9).		Азот қышқылы, аммиак, азот тотықтары, изо- цианаттар, кремний- органикалық қосынды- лар, селен, күкірт және олардың қоспа- лары, формальдегид, фталды ангидрид, фтор және олардың қосын- дылары, хлор және олардың қосындылары, хром және олардың қосындылары және басқалары.
	Уытты анемия (АХЖ 10:L64/8)		Ароматты қатардағы аминді-, нитро- және хлорқосындылары, бензол және олардың туындылары, бензол гомологтары, гекса- метилендиамин, (хлорлыорганикалық) пестицидтер, қорға- сын және олардың неорганикалық қосындылары.
	Ас қорыту органдарының уытты зақымдануы: бауыр мен өтті қуықтың уытты зақымдануы (АХЖ 10:К,71, К71.0-К71.5, К82.8-К82.9, К83.8); гастрит, дуаденит, ас- қазандағы, ұлтабардағы эрозиялы ойықжарамен зақымдалынуы, тоқ ішектің қабынуы (АХЖ 10:К20, К22.8 К25, К29.9; К52.1, К87.0)		Ароматты қатардағы аминді- және нитро- қосындылар, бензол және олардың туынды- лары (стирол), майлы қатардағы көмірсутегі галоидты туындылар, гидразин және олардың қосындылары, пести- цидтер (хлорлыорга- никалық), фосфор және оның қосындылары, фтор және оның қосындылары.
	Уытты бүйрек дерті (АХЖ 10:N28.9, 28.8)		Бета-нафтол, кадмий, төртхлорлы көміртек
	Нерв жүйесінің уытты зақымдануы: көптеген жүйке дерттері (АХЖ 10:G62.2), неврозға ұқсас жағдай (АХЖ 10: G90.9), энцефалопатия (АХЖ 10: G92)		Ароматты қатардағы аминді-, нитро- және хлорқосындылары, гексаметилендиамин, бензол және олардың туындылары (бензол гомологтары, стирол), майлы қатардағы кө- мірсутек галотуынды- лары, гидразин және оның қосындылары, марганец, пестицид- тер, сынап және оның қосындылары, күкірт- көміртек, тетраэтил- қорғасын және басқа- лары, фтор және оның қосындысы, фосфор және оның қосындысы, қорғасын және оның қосындысы.
	Көздің уытты зақымдануы: катаракта (АХЖ 10:Н26.8-Н26.9); Конъюктивит, кератоконъюктивит (АХЖ 10:Н10.8-Н10.9, Н16.2)		Тринитротолуол, азот қышқылы, аммиак, азот тотығы, изоцианаттар,
			күкірт және оның қосындылары, фор- мальдегид, фтор және оның қосындылары, хлор және оның қосындылары.
	Сүйектердің уытты зақымдануы: остеопороз түрінде (АХЖ 10:М82)		Сары фосфор және оның қосындылары, фтор және оның қосындылары
2)	Тері аурулары: эпидер- моз (АХЖ 10:L18.1), жанасу арқылы пайда болған дерматит (АХЖ 10: L23, L24, L25), фотодерматит (АХЖ 10: L56), тырнақ аурулары (АХЖ 10: L60.8), паранихиялар (АХЖ 10: L60.8), уытты мелано- дермия (АХЖ 10:Т53), майлы фоликулиттар (АХЖ 10: L73.8)		Мұнайды, тас көмір мен тақтатастарды тасымалдағандағы өнімдер (бензин, ке- росин, жағатын май- лар, крезол, лизол, гудрон, мазут, ас- фальт, пек және оның дистилляттары), хлор- ланған нафталиндер, қышқылдар, сілтілер, органикалық ерітін- ділер, гидросульфат, хлорлы әк, ауыр ме- талдардың тұздары, күшәннің, сүрменің, формалиннің, желімнің қосындысы	Химиялық, мұ- найөңдеу, ма- шинақұрылысы, металлургия- лық, ағашөң- дейтін, тері- шикізаты, те- рівенерология, тағам өнеркә- сібі, мұнай құятын кеме- лерді тазалау; құрылыс, жиһаз өндірісі, шах- тақұрылысшы- лары.
	Кәсіби витилиго (АХЖ 10: L80)		Пара-трет-бутилфенол Төменгі пара-алкил және пара-алкоксифе- нолы, 4-алпикатихин- дер.	Шайырлар, лактар, эмаль- дар алу үшін пара-трет- бутилфенолды өндіру және қолдану. Майлар мен отындарға құрамында фенолы бар сіңіргіштерді өндіру.
3)	Темір қызбасы (АХЖ 10:Т56), фторопласты (тефлонды) қызба (АХЖ 10:Т65.8)		Түсті металдар конденсацияларының аэрозольдары (мырыш, мыс, никель, сүрме және басқалары), қайта полимерленген аэрозольдар (фторопластар).	Түрлі-түсті металлургия, пластикалық массалар өн- дірісі (фто- ропластар) және оларды өңдеу, түсті металдан жа- салған матери- алдарды өңдеу
2. Өнеркәсіптік аэрозольдардың әсерінен пайда болатын аурулар
1)	Пневмокониоздар: карбокониоздар (АХЖ 10:J60); асбестоз (АХЖ 10: J61); силикоз, талькоз (АХЖ 10: J62); алюминоз (АХЖ 10: J63.0), боксты фиброз (жеңіл) (АХЖ 10: J63.1), бериллиоз (АХЖ 10: J63.2), графитті фиброз (АХЖ 10: J63.3), сидероз (АХЖ 10: J63.4), станиоз (АХЖ 10: J63.5), ажарлаушылар немесе тегістеушілер		Құрамында кремний диоксиді бар бос және байланған жағдайда шаңды, кенді, рент- ген сәулесін ұстай- тын, көміртекті шаңды жұту, (көмір, кокс, күйе, графит және басқалары); металдың шаңдары және олардың тотықтары, соның ішінде қатты және ауыр қорытпалар, пісіретін аэрозоль; органикалық және жасанды минералды талшық, пластмасса және соның ішінде жұтатын аэрозольды микрофлорамен көбеюінің шаңдары	Кен орындарын- да, шахталар- да, ашық карь- ерлерде, ба- йытатын және аяқталатын таукен орын- дары, көмір кәсіпорындары фабрикаларын- дағы жұмыс; кенге жатпай- тын жыныстар мен материал- дарды, талшық- тасты және басқада сили- катты, ұсақ- тасты өндіру мен қайта өң- деу; талшықтас цементті, құ- рамында тал- шықтас бар материалдарды (құбырлар, ши- фер, панель- дер, тақтай- лар, фрикцион- ды, талшықтас тоқыма өнім- дері) өндіру; Фарфорлыфаянс- ты бұйымдарды, әйнекті өндіру; Оттөзімділер мен жемірлерді өндіру және қолдану; Кокс, күйе, графиттерді өндіру, қол- дану; металлу- ргиялық және құю өндірісі; машина құрылы- сы; металды өңдеу, пісіру жұмыстары;
2)	Биссиониоз (АХЖ 10:J66.0)		Әртүрлі өсімдіктер- дің шаңыy ұзақ уақыт жұту (мақта, зығыр, джут).	Тоқыма өнді- рісінде мақ- таны, зығырды, джутты қайта өңдеу.
3)	Кәсіби бронхит (шаңды, уытты-шаңды): шаңды необструктивті бронхит (АХЖ 10: J41.0); Шаңды обструктивті бронхит (АХЖ 10: J44.8); Уытты-шаңды необст- руктивтік бронхит (АХЖ 10: J68.0); Уытты-шаңды обструктивтік бронхит (АХЖ 10: J68.0)		Жоғарыда көрсетілген шаңның барлық түрле- рін, сонымен қатар өсімдіктен және жан- уардан шығатын орга- никалық шаңның барлық түрін (ұннан, дәннен, қылдан істел- ген, жүннен, темекі- ден, қағаздан, қант- тан және басқалардан) жұту. Біруақытта шаңның және химиялық факторлардың әсер етуі (түршіктіретін заттар, өзі жүретін таулы машиналардағы шығаратын газдың құ- рамы), соның ішінде қолайсыз микрокли- маттық жағдайларға сай атылатын газдар.	4-ші бағанда- ғы 2-ші пункт- тің ішіндегі көрсетілген жұмыстар, сонымен қатар өндіріс: киіз- басу, ұн-жарма өндірісі, қан- тты, фармацев- тикалық, жүн- ді, мақтаны, зығырды және басқада қабық- ты дақылдарды алғашқы өңдеу- ден өткізу, сонымен қатар шаңбөлумен байланысы бар басқада жұмыстар.
4)	Пневмомикоздар (микотоксикоздар (АХЖ 10:В44.8, В48.8), актиномикоздар (АХЖ 10:А42.0)		Жерасты қойнауларын- дағы шахта суында көбейетін грибокты флорамен, жабдықтар- мен, өсімдіктен және жануардан шығатын органикалық шаңмен (ұнды, дәнді, жүнді, темекілі) жанасу	Кен орындары мен шахталар- дағы жұмыстар, шаң бөлумен атқарылатын басқада жұмыс- тың түрлері.
5)	Жоғарғы тыныс жолдарын- дағы толық дистрофиялық аурулар (созылмалы субатрофикалық және гипертрофикалық ринофарингит) (АХЖ 10:J31.0- J32.9)		3-ші бағанның, 2-ші пунктінің ішінде көрсетілгендей шаңды жұту.	4-ші бағанның, 2-ші пунктінің ішінде көрсе- тілгендей жұмыстар.
3. Физикалық факторлардың әсерінен пайда болатын аурулар
1)		Ионды сәуленің әсеріне байланысы бар аурулар (АХЖ 10:W88): Сәуле көзінен ауырған ауру (жедел немесе созылмалы) (АХЖ 10:W88, W90)	Біржолғы, қысқа уа- қытта жалпы әсер ете- тін сыртқы иондаушы сәуле көзі немесе біршама радиоактивтік заттардың және олар- дың қосындыларының организмнің ішіне енуі. Иондаушы радиацияның жүйелі түрде кәсіби сәуле соққысының рұқсат етілген деңгейінен артық дозада әсер етуі.	Радиоактивтік заттармен және иондаушы сәуле көзде- рімен жүргізі- летін жұмыс- тардың барлық түрлері.
		Жергілікті сәулемен зақымдану (жіті немесе созылмалы) (АХЖ 10: W88, W90)	Радиоактивті заттар- дың, сәуле көзінің сырттай жергілікті әсері
2)		Иондамайтын сәуле көзінің әсеріне байланысты аурулар: вегетативті тамырлы дистония, әлсіздік, әлсізвегетативтік, гипотоломиялық синдромдар (АХЖ 10: W90)	Өте жоғарғы жиілік- тегі радиодиапазон- дағы электромагнитті сәуле көзінің жүйелі әсер етуі; когерент- ті біртүсті сәуле шығару.	Өте жоғарғы жиіліктегі ра- диодиапазонда- ғы электромаг- нитті сәуле көзімен атқа- рылатын жұмыс- тардың барлық түрлері; опти- калық квантты генераторлар- дың сәуле бөл- уіне байланыс- ты жұмыстың барлық түрлері
3)		Лазерлі сәуле көзінің тіндерді жергілікті зақымдауы (тері күйік- тері (АХЖ 10:L59), көздің мөлдір қабаты- ның зақымдануы (АХЖ 10:Н18.8), көздің тор қабығы (АХЖ 10:Н35.8)	Лазерлі сәуле көзінің жергілікті әсер етуі.	Оптикалық квантты гене- раторлардың сәуле бөлуіне байланысты жұмыстың бар- лық түрлері.
4)		Діріл ауруы (АХЖ 10:Т75.2)	Ұзақ уақыт өндірістік жергілікті дірілдің жұмысшының қолына берілу арқылы әсері және жұмыс орынында- ғы жалпы дірілдің жүйелі әсер етуі	Дірілді туды- ратын қол машиналарымен атқарылатын жұмыс және ді- рілді тудыра- тын машиналар- дағы жұмыс орындары.
5)		Нейросенсорлы құлақ мүкістігі (АХЖ 10:Н90.3; Н90.6)	Өндірістік шудың жүйелі түрде әсер етуі.	Өнеркәсіпте, құрылыста, ауыл шаруашы- лығында, кө- лікте, байла- ныста қарқын- ды өндірістік шудың әсеріне байланысты ат- қарылатын жұ- мыстың барлық түрлері.
6)		Қолдың вегетативті- сенсорлы (ангионевроз) полиневропатиясы (АХЖ 10 : G62.8)	Ультрадыбыстың қолға жанасу арқылы берілуі	Ультрадыбысты дефектоскоптар және медицина- лық аппаратар- мен атқарыла- тын жұмыс
7)		Электроофтальмия (МКБ 10 : Н 57.8)	Қарқынды түрде ультракүлгін сәуле бөлу	Қарқынды түрде ультракүлгін сәулесін бөлу жағдайында газбен және электрмен пі- сіруге байла- нысты жұмыстар
8)		Катаракта (АХЖ 10: Н 26.8)	Сәулелі энергияның жүйелі түрде әсер етуі (инфра-қызыл, ультракүлгін сәуле бөлу, шамадан тыс жоғары жиіліктегі сәуле бөлу, рентген, гамма сәулесі, нейт- рондық, протондық сәуле көздері)	Пресстеу ұста- сы, электрмен пісіру және жылумен атқа- рылатын жұмыс- тар, әйнектен жасалатын бұ- йымдар өндірі- сі, иондайтын және иондамай- тын сәуле көз- дерінің әсері бар металлур- гиядағы инфра- қызыл сәуле көзімен байла- нысты жұмыстар
9)		Декомпрессиялық (кессондық) аурулар және оның салдарлары (АХЖ 10: Т 70.3)	Жоғарғы атмосфералық қысым, декомпрес- сиялық үрдістер	Кессонда, барокамерада атқарылатын жұмыстар, су астына сүңгу және басқ., жоғарғы атмос- фералық қысым жағдайындағы жұмыстар.
10)		Қызып кетуі: ыстыққа ұрынудан болатын сіреспе (АХЖ 10: Т67.0; G 40.5; G 40.6)	Жұмысшы аумағындағы жоғарғы температура және қарқынды жылу бөлу жағдайы	Терең шахта- ларда, мартен, темірқаңылтыр, құбыр шығара- тын цехтардағы жұмыс; өнеркә- сіптік пештер- ді жөндеу, қазандықты, оттықты тазар- ту; әйнекті қайнату, басқа да жоғарғы температурада атқарылатын жұмыстар.
11)		Тарылтылған эндарте- риит (АХЖ 10:І73,9), вегатитивті-сенсорлы полиневропатия (ангионевроз) (АХЖ 10:G62.8)	Жұмыс аумағындағы температураның төмендеуі	Балық өндіру- ші комбинат- тардағы балық аулау кемесін- дегі жұмыстар; мұздатқыштағы жұмыстар; геологиялық жұмыстар; ағаш дайындау жұмыстар; ыл- ғалды; батпақ- ты жерлердегі жұмыстар; тор- өндіруші, тау- кен өндірісі, сулы және мәң- гі тоң аума- ғында жұмыс- тар; шахта әдісімен мұнай өндіру және төменгі темпе- ратурада жұ- мыс істеудің басқа түрлері
12)		Ониходистрофли (АХЖ 10:L60.3), механикалық эпидермоз- дар (сүйел және т.б.) (АХЖ 10:L60.3)	Теріні майдан таза- лау, температуралық және метеорологиялық факторлар.	Тері және үл- дір өңдеу өн- дірісі, ауыл шаруашылық жұмыстары (даладағы), кемедегі және жағалаудағы орналасқан өндірістердегі балық өңдеу жұмыстары
4. Адам ағзаларының және жүйелерінің күш түскенде және күрделігі артқанда пайда болатын аурулар
1)		Кординаторлық невроз- дар, оның ішінде қаламсап ұстағанда пайда болатын саусақ тартылысы (АХЖ 10:F48.8)	Тез орындалып, жо- ғарғы дәлділікті та- лап ететін жұмыстар	Музыкалық құ- рал-саймандар мен клавишті аппараттардағы жұмыс; стено- графия, қолмен жазу, машина- мен басу, сыз- ба жұмыстары, граверлік және көшірме жұмыстары
2)		Шеткері орналасқан нерв жүйесінің аурулары: Моно және полиневро- патиялар, оның ішінде қолдың езілуден пайда болған және вегето- сенсорлық невропатия- лары (АХЖ 10:G56, G57, G58.8 G62.8)	Иық белдеуіне, қол қозғалуы көп қайта- ланатын, жүйке діңге- гіне қысым көрсетіп, микро жарақат беріп, денені суытып, ста- тикалық-динамикалық жүктеме беретін жұмыстар	Тегістейтін, формалайтын, сылақ, сылау жұмыстар; тігу, аяқ киім өндірісіндегі жұмыстар, мал- дарды қолмен сауу. Тау кен, металлургия, мұнай және химия өндірі- сінің жұмыс- керлері
		Мойын- иық, бел- құйымшақ шойырлары (АХЖ 10:М54.1)	Дененің еңкеюімен байланысты жұмыстар, жұмыс кезінде мәж- бүрлі жағдайда болу (алға қарай еңкею, созылып тұру, аяқты бүгіп отыру, жату т.б.) сондай-ақ бор- шалардың ширығуын талап ететін жұмыс- тар. Жалпы діріл мен соққының әсеріне ұшырататын жұмыстар.	Кең өндірісін- дегі кеңістік жасау жұмыста- ры, тазалау забойларында- ғы, оның ішін- де микроклима- ты қолайсыз, ылғалды бол- ғанда, дененің мәжбүрлі жағ- дайында түрлі ауырлықтарды тасу, көтеру арқылы жүргі- зілетін тіреу жұмыстары. Шахта ішіндегі көліктің жүр- гізушілері: жер астындағы қондырғылардың машинисі (бас- қарушы), жер астындағы үл- кен жүк маши- наларының жүргізушісі
		Мойын және бел- құйымшақ деңгейіндегі құйма аурулар (АХЖ 10:М50.0, М51.0, М51.1, М50.1	Дененің еңкеюімен байланысты жұмыстар, жұмыс кезінде мәж- бүрлі жағдайда болу (алға қарай еңкею, созылып тұру, аяқты бүгіп отыру, жату т.б.) сондай-ақ бор- шалардың ширығуын талап ететін жұмыс- тар. Микро және макро жарақат беретін жұмыстар.	4 бағанның 2 бөлігінде көрсетілген жұмыстар, мойын-иық, бел-құйымшақ деңгейіндегі құйма аурулар (АХЖ 10: М54.1), 4 графадағы вальцовщиктер, ұста, шегеру, кесу, құрылыс жұмыстары. Үлкен жүк машиналарының, ауыл-шаруашы- лық жүргізуші- лері. Цирктегі және тиеп- түсіру жұмыстары.
3)		Тіреу және қимылдау аппараттарының аурулары: Қардың және иық белде- уінің созылмалы миофо- бриоздары, миофасцип- тер, фибриомифасцит- тер, вегетомиофасцит- тер (АХЖ 10:М62.8); тендовагиниттер (АХЖ 10:М65.8).	Жергілікті және ау- мақтық боршалардың қатысуымен істеліне- тін жұмыстар, бір түрлі қимылдар жасау арқылы атқарылатын жұмыстар, жылдам орындалатын жұмыстар, жүйке діңгектеріне, боршаға, байланыс тарамыстарына, сіңір- ге қысым түсіретін жұмыстар, олардың жарақаттануы, жүкті көтеру, қолда ұстау, қолмен немесе күш жұмсау арқылы жүктің орнын ауыстыру	Музыкалық құ- рал-саймандар мен клавишті аппараттардағы жұмыс; стенография, қолмен жазу, машинамен басу, сызба жұмыстары, граверлік және көшірме жұмыстары
		Тарылмалы лигамен- тоздар, стилоидоздар (шынтақтық, иықтық), эпикондилоздар (АХЖ 10:М77.0)	Сіңірге тұрақты түрде қысым түсіретін жұ- мыстар, шынтақ тұсын- да көп бүгуді талап етіп, бұрауды талап ететін жұмыстар, қол саусақтарын айналдыра қимылдатуды талап ететін жұмыстар.	Штамптайтын, сүйрететін, сылайтын, бай- лап танатын, сырлау жұмыс- тары, аяқ ки- імді пішетін, оған керекті материалдарды кесетін жұмыстар
		Периартроздар (иық-жа- уырын, шынтақ, тізе), атқаратын қызметінің бұзылуымен білінетін пошымын өзгертетін ос- теоартроздар (жоғары- дағыдай); бурситтер, асептикалық остеоник- роздар (АХЖ 10:М19.8)	Үлкен амплитуда ар- қылы айналдыра жүргі- зілетін жұмыстар, тиісті буындарға тұрақты түрде қысым беретін, жарақатай- тын жұмыстар, тізер- леп немесе аяқты бү- гіп отырып істейтін әртүрлі жұмыстар	Кең өндірісін- дегі кеңістік жасау жұмыста- ры, бұрғылау, шатыр жабу жұ- мыстары, пар- кет дайындау, граниттен жасалатын материалдарды жасау
4)		Шатырдың төмен түсуі және қынап қабырғасы- ның сыртқа шығуы (АХЖ 10:N81)	40 жасқа дейінгі әйелдердің босанар кезінде бұт жарақаты орын алмай, діріл әсер етіп немесе әсер етпеген жағдайда да ұзақ жылдар (10 жыл) бойы тұрақты түрде (ауысым уақытының 50 пайызынан көп болса) мәжбүрлі күйде ауыр заттарды жылжыту, көтеру.	Жүктерді қол- мен немесе күш жұмсау арқылы орын- нан жылжыту жұмыстары.
5)		Қабынған (тромбофле- бит) немесе жылан көзбен ұштасқан аяқ көк тамырларының айтарлықтай кеңуі (АХЖ 10:183.0.-183.2)	Ұзақ уақыт бойы мәжбүрлі күйде жұмыс істеу	Ұзақ уақыт бойы түрегеп тұрып, ауыр заттарды тұрақты түрде тасу және тау кең орындарын- да (кең өнді- рісіндегі ке- ңістік жасау, бұрғылау, ті- реу жұмыстары) жұмыс істеу, әсіресе еңіс- тігі айтарлық- тай кен орнында жұмыс істегені
6)		Дыбыс шығаратын аппа- раттың шамадан тыс деңгейіне жұмыс істе- уінен пайда болатын аурулар: созылмалы ларингиттер, дыбыс қалақшаларындағы түйін (*әншілер түйіні) (АХЖ 10:J38.2), дыбыс қалақшаларының жанасқан жеріндегі ойық жара (АХЖ 10: J38.7), (АХЖ 10: J37)	Дыбыс шығаратын аппараттың шамадан тыс деңгейде атқа- ратын жұмысы орын алғанда	Оқытушы жұмы- сы, радиодағы, теледидардағы дикторлардың жұмысы, актер- лардың вокаль- ді сөйлесу ке- зіндегі жұмыс- тары, телефон стансаларын- дағы жұмыс
7)		Әрі қарай өсе беретін жақыннан көз көрмеуші- лік (АХЖ 10:Н52.1)	Кішкентай заттарды жақыннан ажырату үшін көру үдерісін жідететін жұмыстар	Картография- лау, электрон- ды есептеу машиналарында жұмыс жүргізу, қымбат тастар- ға өңдеу жүр- гізіп, бет салу, оның са- пасын тексеру жұмыстары, сағат жинау, корректорлық жұмыстар, оп- тикалық құрал- жабдықтармен жұмыс істеу
8)		Невроздар (АХЖ 10:F40 - F48)	Есі дұрыс емес бала- лармен ұзақ уақыт бойы жұмыс істеу.	Есі дұрыс емес ауруларды ем- дейтін мекеме- лердегі меди- циналық қыз- меткерлердің жұмысы, оның ішінде есі дұ- рыс емес бала- ларға арналған арнайы мектеп- тердегі қызметкерлер, мұғалімдер.
5. Биологиялық факторлардың әсерінен болатын аурулар.
1)		Қызметкерлер жұмыс кезінде жанасып, байланыста болатын жұқпалы және паразитарлы аурулар: туберкулез (АХЖ 10:А15-А19), сарып (АХЖ 10:А23), сап (АХЖ 10:А24), күйдіргі (АХЖ 10:А22), кене энцефалиті (АХЖ 10:А84), орнитоз, сиыр саушылардың түйіндері, токсоплазмоз (АХЖ 10:В58), вирустық гепатит (АХЖ 10:В15-В19), тері микоздары (АХЖ 10:В35-В37; В48), Розенбах эризиппелои- ды (АХЖ 10:А26), қышыма (АХЖ 10:В86), сифилис (АХЖ 10:А65) және тағы басқалары (АХЖ 10:А94)	Жұқпалы аурулармен немесе жұқпамен жа- насқан материалдар- мен немесе ауруды тасымалдаушылармен, ауру малдармен, олар- дан шыққан өнімдермен (тері, жүн, қылшық, ат құйрығы, еті, тері және үлдір үшін керекті шикізаттар, екінші рет өңдеуді талап ететін заттар, астық, мақта және т.б.) байланыста бол- ған; кеміргіштермен жанасқанда, жұқпалы аурулардың қоздыр- ғыштары бар беттер- мен жанасқанда.	Жұқпалы ауру- лармен, тубер- кулезбен, те- рі-венерология ауруларымен күресетін дис- пансерлерде, туберкулезбен күресетін дәрігерлік учаскелерде, туберкулезбен ауыратындар жұмыс істей- тін емдеу - еңбек ету мас- терскойларын- да, мал шаруа- шылықтарында, малдәрігерлік қызметінде, ет комбинатта- рында, конди- терлік, кон- серві жасай- тын фабрика- ларда, зауыт- тарда, тері және үлдір жа- сауға керекті шикізаттарды өңдеуге аң шаруашылығы, кемедегі және жағалаудағы балық өндіре- тін шаруашы- лықта, орман шаруашылығында жасалынатын барлық жұмыстарға.
2)		Теріні ашық жерлерін- дегі микоздар (АХЖ 10:В35-В49)	Шахта суы бар және жерастынан өндіретін құрал-жабдықтардың өңезді флораларымен жанасқанда	Кен өндіретін шахталардағы жұмыстар
3)		Дисбактериоз, терінің және шырышты қабақтың кандидомикоздар, ішкі органдардың кандидоз- дары (АХЖ 10:В37)	Антибиотиктер, өңез-продуценттері, ақуыз витамин қоспалары, малы азығының ашытқылары, құрамдас жемдер.	Микробиология- лық өндіріс- тің әртүрлі салаларындағы жұмыстар; медициналық өндірістегі, медициналық практикада, дәріханаларда, сондай-ақ 3 бағанның 5 бабының 3) бағаншасында көрсетілген өндіру жұмыстары.
6. Аллергиялық аурулар
1)		Көз алмасының қабы- нуы, (АХЖ10:Н10.1 - Н10.3), ауыз қуысының қабынуы ринофарин- гиттер (МКБ 10:J30; J30.3)	Жанасқанда сезімтал- дылық білдіретін зат- тар мен қосындылар	әртүрлі өнді- рістік сала- лардағы аллер- гендермен бай- ланысты жұмыс- тар (химия- лық, химия- лық-фармацев- тік құрылыс, ағаш өңдеу өнеркәсібінде- гі, металлур- гия, таукен, мұнай және химиялық өндірістерде, резеңке-тех- никалық өнді- рісінде, жа- санды жуғыш заттар өнді- рісінде, ма- шина жасау, тоқыма, қыл - шөтке жасайтын өнеркәсіптер- де, үлдір өндіретін кә- сіпорындарда, құрамдас жем- дерді өндіре- тін жерлерде, ақ уыз витамин қоспалары шы- ғаратын өнді- рістерде және т.б.); ауыл шаруашылығында (құс фабрика- ларында, фер- маларда, пес- тицидтермен жұмыс істеген- де); көлікте; тұрмыстық өнеркәсіп орындарында жұмыс істеген- де (химиялық жолмен таза- лау, шаштараз- дар, кір жуа- тын орындар); медициналық және дәріхана- лық мекемелер- дің, өнеркәсіп кәсіпорында- рының, инсти- туттардың, вивариялардың зертханалары.
2)		Бронх астмасы, астма- дан болатын бронхит (АХЖ 10: J45.0), бронх астмасының белгілері- мен білінетін дәрілік аллергия (АХЖ 10: J70.2, Т88.7), экзогенді альвеолит (АХЖ 10: J67)
3)		Эпидермоз, дерматит, экзема, токсикодермия, (АЖХ 10:L23;L24; L25; L27.0; L27.1)
4)		Квинке ісігі (АХЖ 10:Т78,3), бөртпе (АХЖ 10:L50), анафилактикалық шок (АХЖ 10:Т78.2)
5)		Токсикологиялық- аллергиялық гепатит (АХЖ 10:К 71)
6)		әртүрлі эритемалар (АХЖ 10:L51)
7. Ісіктер
1)		Тері ісіктері (гипер- кератоздар, эпителио- малар, папилломалар, обыр, лейкокератоздар) (АХЖ 10:С43 - С44)	Тас көмірді, мұнай- ды, сланецті (шайыр- ды, қатпаны, антра- ценді, фенантренді, аминоантрацинді майды, өндірістік азоқосындыларды, гудронды, парафинді және т.б.), иондағыш сәуле көздерінің әсерін (рентген, гамма сәуле көздері және басқалары), күшән.	Өндірістің әртүрлі сала- ларындағы 3 бағанда кез- десетін зат- тардың әсеріне байланысты атқарылатын жұмыстардың барлық түрі; радиоактивті заттармен, басқа да ион- дағыш сәуле көздерімен жұмыс істеген- де; күшәнмен жұмыс істегенде.
2)		Ауыз қуысының және дем алу мүшелерінің ісіктері (АХЖ 10:С04-С06, С30,0-С34.9, С38.4, С39)	Никель, хром, күшән, таскөмір шайырлардың қосындылары; асбест, асфальт, радиобел- сенді кендерді және көмір сутегі, көмір пластиктер, кадмий және оның қосындыла- ры сіңірілген шаңдар.	Өнеркәсіптің әртүрлі сала- ларындағы ни- кель, күшән, хром қосынды- ларын алуға арналған жұ- мыстар; радио- активті кенді барлау, өндіру және өңдеу жұмыстары; асбест және құрамында ас- бестер, зат- тарды өндір- генде, резең- ке-техникалық өндіріс, кад- мий өндірісі, жасанды гранат алатын және одан шығатын бұйымдарды өңдейтін жұ- мыстар, жиһаз жасау және ағаш өңдеу өнеркәсібі.
3)		Бауыр ісіктері (АХЖ 10:С22)	Винил-хлорид, бауыр тініне әсер ететін (полоний, торий, плутоний) радиобел- сенді заттармен ұзақ түрде жанасып, бай- ланыста болу, берил және оның қосындылары	Винилхлорид- пен, берилий- мен және оның қосындыларымен жұмыс істеу; радиобелсенді химиялық өнеркәсіпте жұмыс істеу.
4)		Асқазан ісіктері (АХЖ 10:С16)	6 валентті хром қо- сындылары, құрамында асбес бар шаң, ни- кель, көмірсутектері, шаңға сіңірілген бензпирен, күйе.	Хром қосынды- ларын, асбест және құрамында асбест бар бұ- йымдар, никель алғанда, ни- кельге көмір сутегі шаңы сіңірілгенде онымен жана- сып, байланыс- та болу, резеңке- техникалық өндіріс.
5)		Лейкоздар (АХЖ 10:С91-С95)	Бензол, әртүрлі иондағыш радиациялық сәуле көздерінің әсері.	Бензолмен және иондағыш сәуле көздерімен жұ- мыс істегенде.
6)		Қуық ісіктері (папил- ломалар, обырлар) (АХЖ 10:С67)	Бензол және нафталин қатарындағы аминдер (бензидин, диани- зидин, нафтиламин).	өнеркәсіптің әртүрлі салаларында осы заттармен жұмыс істеу.
7)		Сүйек ісіктері (АХЖ 10:С40-С41)	Сүйекті босаңсытатын радиобелсенді (радий, стронций, плутоний) заттармен ұзақ уақыт бойы жанасуда болуы.	Радиобелсенді химиялық өн- дірістерде, радиологиялық және радиохи- миялық зерт- ханаларда жұмыс істеу
8)		Бүйрек ісіктері (АХЖ 10:С64)	Кадмий және оның қосындылары	Кадмий және оның қосынды- ларымен жұмыс істеу.

Кәсіби аурулар мен улануларды
тіркеу, тексеру, есепке алу
және олар бойынша есеп беру
ережесіне 2-қосымша

Кәсіби аурулар мен улануға күдікті жағдайда
жұмыс істеушілердің еңбек жағдайларына
санитарлық-эпидемиологиялық сипаттама жасауға
қойылатын талаптар

1. Жұмысшылардың еңбек жағдайларына жасалған санитарлық-эпидемиологиялық сипаттама, аурудың кәсіби жұмысына байланысты туындағанын негіздеп шешетін негізгі құжаттардың бірі болып табылады.

2. Санитарлық-эпидемиологиялық сипаттама сол аумақтағы санитарлық-эпидемиологиялық қызметтің мемлекеттік органымен жасалады және сұранымға қарай беріледі: медицина ұйымының басшысына, ауру адам жұмыс істейтін, қызмет көрсетуші ұйымның басшысына, кәсіби патология орталығының басшысына; ауырған адамға жұмыс берген жеке және заңды тұлғаға.

3. Еңбек жағдайының санитарлық-эпидемиологиялық сипаттамасы санитарлық-эпидемиологиялық қызметтің мемлекеттік органының бланкісінде үш дана етіп толтырылып, оған бас маманның қолы қойылады, директордың (бастықтың) қолымен бекітіледі және санитарлық-эпидемиологиялық қадағалау департаментінің (басқарманың) мөрін қою арқылы расталады.

4. Санитарлық-эпидемиологиялық сипаттаманың бірінші данасы сұраным берген ұйымға, сұраным келіп түскеннен кейін 15 күннің ішінде беріледі. Екінші данасы санитарлық-эпидемиологиялық қызметтің мемлекеттік органының іс қағаздарында сақталады. Сұранымды ауырған адамның бұрынғы жұмыс орнына қатысты басқа мекен-жайдағы санитарлық-эпидемиологиялық қызметтің мемлекеттік органдарына қайта жіберу керек болған жағдайда сипаттаманы жасау мерзімі созылады, бірақ сұраным түскен күннен бастап есептегенде бір айдан артпауы керек. Сипаттаманың үшінші данасы ұйымға жұмыс берушіге жіберіледі.

5. Еңбек жағдайының санитарлық-эпидемиологиялық сипаттамасында сипаттама берілетін жұмысшының кәсіби тобында кәсіби аурулардың бар немесе жоқ екенін атап өту қажет болып табылады.

6. Өндірістік ортаның зиянды факторларымен жанасып жұмыс істеуді тоқтатқаннан кейін ауру пайда болған жағдайда (кейіннен туындаған силикоз, кейбір ісік аурулары және басқалары) және еңбек жағдайы туралы мәліметтер болмағанда (цехты, учаскені, ұйымды жойғанда, қайта жаңартқанда), аурудың туындауының негізі, зиянды факторлармен жұмыс істейтін кәсібіне байланысты екенін растайтын басқа құжаттар беріледі.

7. Цехты, учаскені, ұйымды жойған, ауырған адамның еңбек жағдайын жаңартқан жағдайда, еңбек жағдайына берілетін санитарлық-эпидемиологиялық сипаттаманың орнына әдебиеттік мәліметтерге және басқа мекемелер жүргізген зерттеулердің қорытындыларына (ғылыми зертханалар, еңбек жағдайына жүргізілген сараптамалар) сілтеме жасалады.

      8. Санитарлық-эпидемиологиялық сипаттамада жазылуға тиіс:
      1) жұмыскердің аты, жөні;
      2) туған жылы;
      3) мамандығы;
      4) лауазымы;
      5) нысанның деректемелері;
      6) жұмыс өтілі: жалпы, осы мамандықта, осы цехта (учаскеде, бөлімде, шеберханада);
      7) еңбек үрдісі факторларының сипаттамасы;
      8) өндірістік ортаның негізгі және қосымша зиянды факторларының сандық сипаттамасы;
      9) жұмыс барысын суреттеу;
      10) бұрын өндірістік ортаның қандай зиянды факторларымен қатынаста жұмыс істеген (факторлар тізбесі, қай мекемеде, жұмыскердің сөзі бойынша немесе қолда бар материалдар негізінде қатынасу ұзақтығы);
      11) ауысым бойы зиянды факторлардың әсер ету уақыты;
      12) жеке қорғану құралдары және оларды пайдалану.

9. Жұмыскердің жұмыс барысын суреттеу еңбек гигиенасы жөніндегі бас маманның тікелей жұмыс орнында таныстыруы негізінде жүргізіледі және әкімшіліктен, жұмыскердің өзінен алынған мәліметтер ескеріледі.

10. Зиянды өндірістік факторлардың тізбесі және олардың сандық сипаттамасы ағымдағы санитарлық қадағалау жүргізетін санитарлық-эпидемиологиялық қызметтің мемлекеттік органының материалдары, зертханалық және аспаптық зерттеулердің қорытындысы негізінде жүргізіледі. Қажет болған жағдайда өндірістік зертханалардың зертханалық және аспаптық тексерулер қолданылады. Тексерістер қорытындысы, тексеру мерзімін көрсетіп, зиянды факторлардың деңгейіне өлшеулер жүргізген ұйымға сілтеме жасай отырып беріледі. Қосымша басқа да материалдар пайдаланылуы мүмкін, оның ішінде тексеріліп отырған учаскедегі жұмысшылардың кәсіби аурулармен ауыру фактілерін тексеру актісі, әкімшілік өкілімен немесе сол учаскеде жұмыс істеушілермен расталған, ауырған жұмыскерлермен берілген мәліметтер.

11. Өндірістік ортаның зиянды факторларына берілетін сандық сипаттама осы кәсіптегі жұмысының мүмкіндігінше жұмыс өтілінің үлкен кезеңіне динамика түрінде берілуі керек. Өндірістік орта мен еңбек үрдісінің негізгі жетекші факторы болып, жұмыскердің денсаулығына ең үлкен қауіп тудыратын фактор есептеледі. Қосымша факторлар тізіліп жазылып және мүмкіндігіне қарай саны жағынан бағаланады.

12. Зертханалық және аспаптық тексерулер болмаған немесе жеткіліксіз болған жағдайда санитарлық-эпидемиологиялық қызметтің мемлекеттік органдарымен ауырған адамның жұмыс орнында қосымша өлшеу жұмыстары жүргізіледі.

13. Зиянды фактордың әсер ету уақыты ауысым бойы есепке алынуы (хронометраж) керек. Егер зиянды фактордың әсер ету уақыты әр ауысымда бірдей болмаса, онда уақыттың басқа бөлігі іріктеп алынады - жыл немесе ай.

14. Сипаттамада қолданылатын жеке қорғану құралдары тізіліп жазылады. Тиісті жағдайларда жеке қорғану құралдарын қолдану тәртібін бұзушылық атап көрсетіледі (әсер етуші факторға жеке қорғану құралдарының пайдалануға сәйкес келмейтінін, қолдану ережесінің бұзылуын).

15. Сипаттама жұмыскердің еңбек жағдайының қолданыстағы санитарлық-эпидемиологиялық ережелер мен нормалардың талаптарына сәйкестігі (сәйкес еместігі) туралы қорытындымен және өндірістік ортаның зиянды факторларының туындаған кәсіби аурумен (уланумен) байланысын анықтаумен аяқталуға тиіс.

16. Сипаттамадағы өндірістік ортаның және еңбек үрдісінің зиянды факторлары бөлімінде жекеленген зиянды факторлардың сапалық сипаттамасы атап көрсетіледі.

17. Шу - тұрақты, импульсты; жергілікті діріл - үзік-үзік, импульсты (екпінді), жоғарғы-төменгі жиілікте; жалпы діріл (жұмыс орнындағы діріл) - көліктік, көліктік-технологиялық, технологиялық; ультрадыбыс - әуелік, жанасушы, тұрақты, импульсті; инфрадыбыс.
Осы факторлар бойынша сандық сипаттама кестеге енгізіледі:

Жылдар	Ауысымдағы баламалы деңгейі	Еңбек өтіліне берілетін экспозиция

        Ескерту:
      1) дыбыс үшін - дыбыстың баламалы деңгей дециБелл А-мен беріледі: тұрақты емес шуға берілетін қосымша сипаттама дыбыстың дециБелл А-мен берілетін максимальды деңгейі болып табылады;
      2) діріл үшін (жергілікті және жалпы) - дірілжылдамдығының немесе дірілжеделдетудің түзетілген мәні немесе олардың логарифмдік деңгейі дециБеллмен;
      3) инфрадыбыс үшін - дыбыс қысымының баламалы деңгейі немесе ең жоғарғы октавалық жиілікті көрсетумен, нормадан асып кету дәрежесі дециБеллмен;
      4) ультрадыбыс үшін - қондырғының жұмысшы жиілігі және нормадан асып кетуі децибеллмен.
      Патологиялық үрдістің өрбуін тереңдететін факторлар төмендегілер болып табылады: шу үшін - жұмыстың күрделілігі; жергілікті діріл үшін - жұмыс кезінде салқындау, қолды сулау (судың, ерітіндінің температурасын, салқындау уақытын көрсетіп); жалпы діріл үшін - жоғарғы ылғалдықта қыздырушы микроклимат.

      18. Шаң-тозаң.
      Шаң-тозаңға сапалық сипаттама бергенде мыналар атап көрсетіледі: сипаты мен құрамы, табиғи немесе жасандылығы, минералды немесе органикалық, біркелкі немесе аралас, талшықты және басқадай; химиялық заттардың газы және буларының бар екені; дисперстік құрамы; конденсацияның немесе дезинтеграцияның аэрозольдары, шаңның минералдық, химиялық құрамы және басқ. физикалық-химиялық қасиеттері.
      Жұмысшы аумағындағы ауаның шаң-тозаңдануының сандық көрсеткіштері кесте түрінде беріледі:

Жылдар	Текше метр концентрация миллиграммен
	Максимальды-бір реттік шоғырландыру	Орташа ауысымдық шоғырландыру

      19. Химиялық заттар, биологиялық факторлар.
     Жұмыс аумағындағы ауаның ластануына берілетін сапалық сипаттамада төмендегілер көрсетіледі: жұмысшының тұрақты немесе уақытша жұмыс істейтін орнындағы қолданылатын шикізаттарды, аралық және ақырғы алынатын өнімдерді, реакциялар және олардың өзгеруін (тотығу, гидролиз және басқ.) есепке ала отырып жасалатын, бөлінетін зиянды заттардың тізімі.
      Бөлінетін зиянды заттардың сандық сипаттамасы кесте түрінде беріледі:

Зат- тар- дың ата- уы	Текше метрдегі қанықпаның шектелген шегі мил- лиграммен		Жыл- дар	Сы- на- ма- ның саны	Текше метрдегі тиесілі қанықпа- миллиграммен		Қанықпаның шектелген шегінен асып кеткен сынама пайызбен
Зат- тар- дың ата- уы	Мак- си- маль- ды- бір рет- тік кон- цен- тра- ция	Ор- таша ауы- сым- дық кон- цен- тра- ция			Мак- си- маль- ды- бір рет- тік шоғыр- лан- дыру	Ор- таша ауы- сым- дық шо- ғыр- лан- дыру	Мак- си- маль- ды- бір рет- тік шо- ғыр- лан- дыру	Ор- таша ауы- сым- дық шо- ғыр- лан- дыру

Орташа ауысымдық қанықпаны құрамында орташа ауысымдық қанықпа үшін шектелген шегі бар заттар үшін өлшейді.
Кәсіби тері ауруларына күдік болған жағдайда жұмысшының жанасып жұмыс істейтін құрауыштардың (ерітінді, желім, шайыр, қорытпа және басқ.) толық тізімін беру керек.

20. Иондамайтын сәуле көзі.
Иондамайтын сәуле көзінің сипаттамасы кесте түрінде беріледі:

Иондамайтын сәуле көзі- нің түрлері	Технологиялық үрдістің әсер ету көздері және сипаты	Әсер ету сипаты
Электростати- стикалық өріс	Қондырғылардың түрі, маркасы, тікелей көздері	Қорғану құралдарын пайдала- нуды есепке алғандағы электр өрісінің кернеуі, ауысымда сәуле соққысына ұрыну ұзақтығы, өндірістік ортаның қосымша жағымсыз факторлары
Тұрақты магнит өрісі	Қондырғылардың түрі, маркасы, өрістің тікелей көздері	Қорғану құралдарын пайдала- нуды есепке алғандағы магнит өрісінің кернеуі, ауысымда сәуле соққысына ұрыну ұзақ- тығы, жалпы, жергілікті әсер етуі, өндірістік ортаның қосымша жағымсыз факторлары
Өнеркәсіптік жиіліктегі электр өрісі	Қондырғылардың түрі, маркасы, тікелей сәуле көздері	Қорғану құралдарын пайдала- нуды есепке алғандағы электр өрісінің кернеуі, ауысым бойы сәуле соққысына ұрыну ұзақтығы, өндірістік ортаның қосымша жағымсыз факторлары
Өнеркәсіптік жиіліктегі магнит өрісі	Қондырғылардың түрі, маркасы, тікелей сәуле көздері	- үздіксіз тұрақты әсер ететін жағдайда: жалпы және жергілікті сәуле соққысына ұрынуын, магнит өрісінің кернеуін, ауысым бойы әсер уақытын атап көрсету; - тұрақты емес, үзіліп әсер ететін жағдайда: импульстің ұзақтығын, үзіліс- тің ұзақтығын, магнит өрісі- нің кернеуін, ауысым бойы әсер уақытын атап көрсету; өндірістік ортаның қосымша жағымсыз факторлары
Радиожиілік- тегі электро- магнит өрісі	Қондырғылардың түрі, маркасы, тікелей сәуле көздері	Жиілік диапазоны: - электр және магнит өрісінің 300 мегаГерц-ке дейінгі жиі- ліктегі кернеуін өлшеу үшін, ауысымда сәуле соққысына ұрыну ұзақтығы, энергетикалық экспозициялар (организмге түсетін энергетикалық жүктемелер); - 300 мегаГерц-тен жоғары жиіліктегі сәуле көзі үшін - ағынның, энергияның тығызды- ғы, қондырғының жұмыс режимі (айналдыру, сканирлеу және басқ.), ауысымдағы ұзақтығы: энергетикалық экспозициялар (организмге түсетін энергетикалық жүктемелер), жалпы, жергілікті әсер етуі; жеке қорғану құралдарын қолдану; өндірістік ортаның қосымша жағымсыз факторлары.
Лазерлі сәуле көзі	Қондырғының түрі, маркасы	Лазерлі сәуле көзі толқынының ұзындығы, сипаты: - үздіксіз (жалпы әсер ету ұзақтығы), - үзіліп: моноимпульсті, импульсті-кезеңді (импульстің ұзақтығы, импульстің қайта- лану жиілігі, жалпы әсер ету ұзақтығы); тікелей, шағылыс- қан немесе диффузиялық шағы- лысқан сәуле көзінің әсері; энергетикалық экспозицияның мөлдір қабаттағы және терідегі мәні; - жеке қорғану құралдарын қолдану: көзәйнек (түрі); киім; оптикалық құралдармен жұмыс; - өндірістік ортаның қосымша жағымсыз факторлары

      21. Микроклимат: температура, салыстырмалы ылғалдық, ауа қозғалысының жылдамдығы, жылу бөлудің қарқындылығы.
      Сапалық сипаттамаға мынадай суреттемелер кіреді: тұрақты немесе тұрақты емес әсер етуі; жылу бөлу көздері.
      Сандық сипаттаманың құрамына рұқсат етілген мәннің шегінен асып кеткен көрсеткіштердің тізбесі, олардың көлемі, әсер ету уақытының ұзақтығы кіреді.
      Жұмыс ашық алаңда жүргізілген жағдайда орташа айлық минимальды және максимальды температура, ауаның салыстырмалы ылғалдығы, желдің жылдамдығы, сол жердегі жылдың суық (желтоқсан-ақпан) және жылы (маусым-тамыз) кезеңдері кезінде болатын тікелей күн сәулесінің радиациялық қарқындығы туралы анағұрлым нақты мәліметтер келтіріледі.

      22. Еңбек үрдісінің факторларына мыналар жатады: жұмыс орнын ұйымдастыру, физикалық жүктеме, көзбен көру жүктемесі, жұмыс істеу және демалу режимінің факторлары.
      Жұмыс орнын ұйымдастыру факторының сипаттамасы: жұмыс істеу кейпі (еркін, мәжбүрлі); мәжбүрлі кейіпте болу уақыты (ауысым уақытынан пайыз есебімен); дененің еңкеюі (болмайды, мәжбүрлі түрде болады); дененің еңкею бұрышы (градустары); еңкею саны (операция бойы, ауысым бойы).
      Физикалық жүктеме факторының сипаттамасы: қолмен тасымалдайтын жүктің салмағы (килограмм); жүк қайдан тасымалданады (еденнен, жұмысшы бетінен); жүкті көтеріп тасымалдау қашықтығы (әрқайыссын жекелеп); операция бойы, ауысым бойы жүкті көтеру жиілігі; ауысымдық жүк айналымы (тонн); негізгі басқару органдарына түсетін күш.
      Көзбен көру жүктемесі факторына сипаттама: оптикалық құралдармен немесе оларсыз жұмыс істеу; айырып қарайтын ең кішкентай нысан, мм;
      Жұмыс істеу және демалу режиміне сипаттама: жұмыстың ауысымдылығы; түскі үзілістің ұзақтығы, мин; регламенттелген үзілістер, ауысымдағы олардың ұзақтығы.

Сноска. Утратил силу приказом Министра здравоохранения РК от 12.11.2009 N 705 (порядок введения в действие см. п. 6).

В соответствии с подпунктом 9) статьи 7 , пунктами 1 и 2 статьи 29 Закона Республики Казахстан "О санитарно-эпидемиологическом благополучии населения", в целях совершенствования системы регистрации, расследования, учета и анализа профессиональных заболеваний и отравлений, ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемые Правила регистрации, расследования профессиональных заболеваний и отравлений, учета и отчетности по ним.

2. Комитету государственного санитарно-эпидемиологического надзора Министерства здравоохранения Республики Казахстан (Байсеркин Б.С.) направить настоящий приказ на государственную регистрацию в Министерство юстиции Республики Казахстан.

3. Департаменту организационно-правовой работы Министерства здравоохранения Республики Казахстан (Акрачкова Д.В.) направить настоящий приказ на официальное опубликование после его государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан.

4. Отменить Приказ и.о. Министра здравоохранения Республики Казахстан от 28 апреля 2005 года N 197 "Об утверждении Правил регистрации, расследования профессиональных заболеваний и отравлений, учета и ведения отчетности по ним".

5. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на вице-министра здравоохранения, Главного государственного санитарного врача Республики Казахстан Белоног А.А.

6. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней со дня его официального опубликования.

Министр

       Согласовано:
      Министр труда
      и социальной защиты населения
      Республики Казахстан
      28 июня 2005 г.

Утверждены приказом
Министра здравоохранения
Республики Казахстан
от 23 июня 2005 г. N 294

Правила регистрации,
расследования профессиональных заболеваний
и отравлений, учета и отчетности по ним

1. Настоящие Правила регистрации, расследования профессиональных заболеваний и отравлений, учета и отчетности по ним (далее - Правила) устанавливают порядок регистрации, расследования профессиональных заболеваний и отравлений, учета и отчетности по ним.
2. Система учета профессиональных заболеваний и отравлений предназначена для организации мероприятий по устранению воздействия вредных производственных факторов на здоровье человека на основе анализа состояния профессиональной заболеваемости, а так же для внедрения в практику более совершенных программ ее профилактики.

3. Учету и расследованию подлежат случаи профессиональных заболеваний и отравлений согласно Перечню профессиональных заболеваний и отравлений (далее - перечень) в приложении 1 к настоящим Правилам.

4. Диагноз острого профессионального заболевания и отравления устанавливается организациями, оказывающими амбулаторно-поликлиническую и стационарную медицинскую помощь гражданам, диагноз хронического профессионального заболевания (интоксикации) - центрами профессиональной патологии (далее - Центр) или клиниками профессиональных болезней.
5. В Центре должны создаваться профильные экспертные профессиональные патологические (далее - профпатологические) комиссии. Общее количества членов экспертной профпатологической комиссии должно быть не менее 3 человек.

      6. Экспертная профпатологическая комиссия рассматривает материалы по установлению диагноза профессионального заболевания и отравления при наличии следующих документов:
      1) направление медицинской организации;
      2) подробная выписка из медицинских карт (амбулаторная, стационарная) с данными предварительного и периодических медицинских осмотров, результатами лабораторных и функциональных исследований;
      3) копии выписных эпикризов с места жительства;
      4) санитарно-эпидемиологическая характеристика условий труда, составленная в соответствии с приложением 2 к настоящим Правилам;
      5) копия трудовой книжки, заверенная в установленном порядке.

      7. Экспертные профпатологические комиссии могут принимать следующие решения:
      1) заболевание связано с воздействием профессиональных факторов, в том числе развитие его в позднем периоде;
      2) заболевание не связано с воздействием профессиональных факторов;
      3) наличие отдельных признаков воздействия вредных факторов производства;
      4) ухудшение течения (прогрессирование) профессионального заболевания;
      5) стабилизация или регресс профессионального заболевания;
      6) остаточные явления (отдаленные последствия) профессионального заболевания с указанием степени и выраженности, вплоть до снятия профессионального заболевания;
      7) требуется повторное углубленное обследование через (указываемый) срок с предоставлением дополнительных сведений (указываются);
      8) нуждается в проведении углубленного обследования и дополнительной консультации в условиях клиники профпатологии в рамках высокоспециализированной медицинской помощи с последующим повторным рассмотрением дела.

8. В заключении экспертной профпатологической комиссии, кроме диагноза, должны быть указаны последующая тактика лечебно-профилактических мероприятий, решение вопросов диспансеризации, а также медицинской реабилитации.

9. В случае сложности определения генеза заболевания и для решения конфликтных вопросов материалы должны направляться на рассмотрение Республиканской экспертной профпатологической конфликтной комиссии.
10. Основным документом, который используется при установлении диагноза профессионального заболевания (связь его с выполняемой работой или профессией) является перечень. В перечень включены болезни, которые вызваны исключительно или преимущественным действием вредных, опасных веществ и неблагоприятных производственных факторов. В перечне приведен примерный перечень проводимых работ и производств.

11. К острым профессиональным заболеваниям и отравлениям относятся заболевания, развившиеся внезапно, после однократного (в течение не более одной рабочей смены) воздействия вредных и опасных производственных факторов, при значительном превышении предельно допустимых концентраций или предельно допустимых уровней.

12. К хроническим профессиональным заболеваниям (интоксикациям) относятся заболевания, которые возникли в результате длительного воздействия вредных веществ, опасных и неблагоприятных производственных факторов. К хроническим заболеваниям (интоксикациям) относятся также ближайшие и отдаленные последствия как острых, так и хронических профессиональных заболеваний (стойкие органические изменения нервной, сердечно-сосудистой, гепатобилиарной и других систем после интоксикации различными промышленными ядами). Необходимо учитывать возможность развития профессиональных заболеваний через длительный срок после прекращения работы в контакте с вредным, опасным веществом и производственным фактором (поздние силикозы, бериллиоз, папиллома мочевого пузыря, злокачественные новообразования). К профессиональным заболеваниям могут относиться также болезни, в развитии которых профессиональное заболевание явилось фоном или фактором риска (рак легких, развивавшийся на фоне асбестоза, силикоза или пылевого бронхита).

13. При постановке диагноза профессионального заболевания и отравления должны учитываться особенности клинической формы заболевания, характер действующего этиологического фактора и выполняемой работы, санитарно-эпидемиологические условия производственной среды и трудового процесса, стаж работы во вредных и опасных условиях труда. Если исследования производственной среды не производились, это не является препятствием к установлению диагноза профессионального заболевания и отравления, так как при этом необходимо учитывать данные научной литературы, моделирования, а также экстраполирования сходных производственных условий.

14. В случае, если имеет место многофакторность причин заболевания и в их числе имеется профессиональный фактор, то заболевание должно считаться профессиональным.

      15. Для решения сложных вопросов экспертизы и разбора конфликтных случаев при установлении диагноза профессионального заболевания и отравления (определение связи заболевания с профессией) Министерством здравоохранения создается Республиканская экспертная профпатологическая конфликтная комиссия.
      В состав Республиканской экспертной профпатологической конфликтной комиссии входят: председатель, постоянные члены (не менее 3 человек) и ответственный секретарь комиссии. При необходимости к работе комиссии могут быть привлечены представители Министерства труда и социальной защиты населения Республики Казахстан, профсоюзных и других организаций:
      1) Председателем Республиканской экспертной профпатологической конфликтной комиссии назначается высококвалифицированный профпатолог, являющийся внештатным главным профпатологом Министерства здравоохранения Республики Казахстан, имеющий ученую степень доктора медицинских наук по медицине труда и профессиональной патологии;
      2) членами Республиканской экспертной профпатологической конфликтной комиссии назначаются независимые высококвалифицированные специалисты по профпатологии, сотрудники кафедр медицинских академий, университетов, институтов усовершенствования врачей и научно-исследовательских центров;
      3) секретарем Республиканской экспертной профпатологической конфликтной комиссии назначается квалифицированный врач-профпатолог для ведения соответствующего учета и регистрации поступивших материалов и исходящих документов.

      16. Республиканская экспертная профпатологическая конфликтная комиссия рассматривает следующие документы:
      1) направление (письмо, жалоба и другие обращения в Республиканскую экспертную профпатологическую конфликтную комиссию);
      2) решение экспертной профпатологической комиссии Центра профпатологии по рассмотрению сложного, конфликтного случая;
      3) историю болезни стационарного больного;
      4) подлинник амбулаторной карты с места жительства;
      5) выписные эпикризы с места жительства;
      6) данные предварительного и периодических медицинских осмотров;
      7) санитарно-эпидемиологическую характеристику условий труда;
      8) копию трудовой книжки, заверенную в установленном порядке;
      9) дополнительные документы, полученные по запросу.

      17. Республиканская экспертная профпатологическая конфликтная комиссия выносит следующие решения:
      1) заболевание связано с воздействием профессиональных факторов, в том числе развитие его в позднем периоде;
      2) заболевание не связано с воздействием профессиональных факторов;
      3) остаточные явления (отдаленные последствия) профессионального заболевания вплоть до снятия профессионального заболевания;
      4) требуется повторное рассмотрение через (указываемый) срок с предоставлением дополнительных сведений (указываются);
      5) нуждается в проведении углубленного обследования и дополнительной консультации в условиях клиники профессиональной патологии в рамках высокоспециализированной медицинской помощи с последующим повторным рассмотрением дела.

18. Заключение Республиканской экспертной профпатологической конфликтной комиссии, с указанием рекомендаций по медицинской реабилитации, выдается больному на руки.

19. На каждый случай острого профессионального заболевания и отравления врачом, выявившим или заподозрившим данное заболевание, заполняется экстренное извещение (по форме N 318/У). Извещение должно передаваться в течение 12 часов в государственный орган санитарно-эпидемиологической службы на соответствующей территории, руководителю организации (работодателю).

20. Медицинская организация при уточнении или изменении диагноза, должна составить новое экстренное сообщение и в течение 24 часов направить руководителю организации и государственный орган санитарно-эпидемиологической службы по месту работы больного, при этом указывается измененный (уточненный) диагноз, дата его установления, первоначальный диагноз.

      21. Медицинская организация, помимо направления экстренного извещения, немедленно извещает государственный орган санитарно-эпидемиологической службы по телефону или электронной почтой о каждом случае:
      1) острого профессионального заболевания (отравления) с утратой трудоспособности с числом заболевших (пострадавших) 2 человека и более;
      2) заболевания сибирской язвой, бруцеллезом, столбняком, бешенством, при установлении связи с профессиональной деятельностью больного.

22. Извещение о впервые выявленном хроническом профессиональном заболевании (интоксикации) заполняется в центрах профпатологии и клиниках профессиональных заболеваний. Извещение в течение 3 дней после установления окончательного диагноза должно направляться в государственный орган санитарно-эпидемиологической службы, организации (работодателю) и медицинскую организацию.

23. Каждый случай острого профессионального заболевания (отравления) подлежит специальному расследованию в установленном порядке в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      24. В процессе расследования должны:
      1) выясняться обстоятельства и причины возникновения профессионального заболевания (отравления);
      2) проводиться обследование рабочего места (рабочей зоны, производственного участка, цеха), где возникло заболевание;
      3) при необходимости организовываться проведение лабораторных и инструментальных исследований вредных производственных факторов;
      4) оцениваться санитарно-эпидемиологические условия труда работающего;
      5) изучаться акты санитарно-эпидемиологических обследований организации, результаты лабораторных исследований, аттестации рабочих мест; материалы предварительных и периодических медицинских осмотров; сведения о выполнении плана по улучшению условий, охраны труда и санитарно-оздоровительных мероприятий.

25. Расследование случаев профессиональных заболеваний и отравлений у лиц, направляемых для работы за пределами постоянного места работы (учебы) должно проводиться государственным органом санитарно-эпидемиологической службы, который контролирует объект, где произошло профессиональное заболевание (отравление).

26. Регистрацию и учет таких случаев профессионального заболевания и отравления должны вести государственные органы санитарно-эпидемиологической службы по месту основной работы заболевшего (пострадавшего).

27. Диспансерное наблюдение за больным с профессиональным заболеванием в таких случаях должны вести медицинские организации по принадлежности.

28. Организации, которым адресован запрос, должны в месячный срок предоставить копии затребованных документов.

29. В государственных органах санитарно-эпидемиологической службы и медицинских организациях (центрах профпатологии) больные с профессиональными заболеваниями должны регистрироваться в Журнале учета лиц, у которых выявлено профессиональное заболевание (отравление) (форма 320/у).

30. В государственных органах санитарно-эпидемиологической службы должны вести Карты учета профессионального заболевания (отравления) (форма N 317/у), которые подлежат автоматизированному анализу.

Приложение 1
к Правилам регистрации,
расследования профессиональных
заболеваний и отравлений,
учета и отчетности по ним

Перечень
профессиональных заболеваний и отравлений

№N	Наименование болезней в соответствии с классификацией Международной классификации болезней Всемирной организации Здравоохранения Х пересмотра (далее - МКБ 10:)	Опасные вредные вещества и производственные факторы, воздействие которых может приводить к возникновению профессиональных заболеваний	Примерный перечень проводимых работ, производств
1. Заболевания, вызываемые воздействием химических факторов.
1)	Острые отравления, хронические интоксикации (МКБ 10:Т36-Т65) и их последствия (МКБ 10:Т95-Т98), протекающие с изолированным или сочетанным поражением органов и систем.	Химические вещества: исходное сырье, промежуточные, побочные и конечные продукты.	Все виды работ, связанные с процессами получения, переработки, применения (включая лабораторные работы) химических веществ, обладающих токсическим действием, в различных отраслях промышленности, строительстве, сельском хозяйстве, транспорте, сфере обслуживания.
	Токсическое поражение органов дыхания, ринофаринголарингит, эрозия, перфорация носовой перегородки, трахеит, бронхит, пневмосклероз и другие. (МКБ 10:J 68-J68.9).	Азотная кислота, аммиак, окислы азота, изоцианаты, кремний органические соединения, селен, сера и ее соединения, формальдегид, фталевый ангидрид, фтор и его соединения, хлор и его соединения, хром и его соединения и другие.
	Токсическая анемия (МКБ 10:L64/8)	Амино-, нитро- и хлорсоединения ароматического ряда, бензол и его производные, гомологи бензола, гексаметилендиамин, пестициды (хлорорганические), свинец и его неорганические соединения.
	Токсические поражения органов пищеварения: токсические поражения печени и желчного пузыря (МКБ 10:К,71, К71.0-К71.5, К82.8-К82.9, 83.8); гастрит, дуоденит, эрозивноязвенные поражения желудка и двенадцатиперстной кишки, колит (МКБ 10:К20, К22.8 К25, К29.9; К52.1, К87.0)	Амино- и нитросоединения ароматического ряда, бензол и его производные (стирол), галоидопроизводные углеводородов жирного ряда, гидразин и его соединения, пестициды (хлорорганические), фосфор и его соединения, фтор и его соединения.
	Токсическая нефропатия (МКБ 10:N28.9, 28.8)	Бета-нафтол, кадмий, четыреххлористый углерод
	Токсическое поражение нервной системы: полиневропатия (МКБ 10:G62.2), неврозоподобные состояния (МКБ 10:G90.9), энцефалопатия (МКБ 10:G92)	амино-, нитро- и хлорсоединения ароматического ряда, гексаметилендиамин, бензол и его производные (гомологи бензола, стирол), галопроизводные углеводородов жирного ряда, гидразин его соединения, марганец, пестициды, ртуть и ее соединения, сероуглерод, тетраэтилсвинец и многие др., фтор и его соединения, фосфор и его соединения, свинец и его соединения.
	Токсическое поражение глаз: катаракта (МКБ 10:H26.8-H26.9); Конъюнктивит, кератоконъюнктивит (МКБ 10:Н10.8-Н10.9, Н16.2)	Тринитротолуол, азотная кислота, аммиак, окислы азота, изоцианаты,
		сера и ее соединения, формальдегид, фтор и его соединения, хлор и его соединения.
	Токсическое поражение костей: в виде остеопорозов (МКБ 10:М82)	фосфор желтый и его соединения, фтор и его соединения
2)	Болезни кожи: эпидермоз (МКБ 10:L18.1), контактный дерматит (МКБ 10:L23, L24, L25), фотодерматит (МКБ 10:L56), онихии (МКБ 10:L60.8), паранихии (МКБ 10:L60.8), токсическая меланодермия (МКБ 10:Т53), масляные фолликулиты (МКБ 10:L73.8)	Продукты перегонки нефти, каменного угля и сланцев (бензин, керосин, смазочные масла, крезол, лизол, гудрон, мазут, асфальт, пек и его дистилляты), хлорированные нафталины, кислоты, щелочи, органические растворители, гидросульфат, хлорная известь, соли тяжелых металлов, соединения мышьяка, сурьмы, формалин, клей.	Предприятия химической, нефте- перерабаты- вающей, машино- строительной, металлурги- ческой, дерево- обрабаты- вающей, кожсырьевой, кожевенной, пищевой промышлен- ности, очистка нефтеналивных судов; строительное, мебельное производство, шахто- строители.
2)	Профессиональное витилиго (МКБ 10:L80)	Пара-трет-бутилфенол Низкие пара-алкил и пара-алкоксифенолы, 4-алпикатихины.	Производство и применение пара-трет- бутилфенола для получения смол, лаков, эмалей. Производство фенолсодер- жащих присадок к маслам и топливам.
3)	Металлическая лихорадка (МКБ 10:T56), фторопластовая (тефлоновая) лихорадка (МКБ 10:T65.8)	Аэрозоли конденсации цветных металлов (цинк, медь, никель, сурьма и др.), аэрозоли вторичной полимеризации (фторопласты).	Производство цветной металлургии, пластических масс (фторо- пластов) и их переработка, обработка материалов из цветных металлов.
2. Заболевания, вызываемые воздействием промышленных аэрозолей.
1)	Пневмокониозы: карбокониозы (МКБ 10:J60); асбестоз (МКБ 10:J61); силикоз, талькоз (МКБ 10:J62); алюминоз ((МКБ 10:J63.0), бокситный фиброз (легкого) (МКБ 10:J63.1), бериллиоз (МКБ 10:J63.2), графитный фиброз (МКБ 10:J63.3), сидероз (МКБ 10:J63.4), станиоз (МКБ 10:J63.5), пневмокониоз шлифовальщиков или наждачников, цементной и др. видами смешанной пыли (МКБ 10:J62.8; J63.8); и др. пневмокониозы от рентгеноконтарстной пыли (МКБ 10:J63.8); баритоз и др. гиперчувствительные пневмониты (МКБ 10:J64; J65; J67)	Вдыхание пыли, содержащей диоксид кремния в свободном и связанном состоянии, рудничной, рентгеноконтрастной, углеродосодержащей пыли (уголь, кокс, сажа, графит и др.); пыли металлов и их окислов, в т. ч. твердых и тяжелых сплавов, сварочный аэрозоль; пыли органических и искусственных, минеральных волокон, пластмасс и в том числе обсемененность вдыхаемого аэрозоля микрофлорой.	Работа в рудниках, шахтах, открытых карьерах, на обогатитель- ных и доводочных фабриках, горнорудной и угольной промышлен- ности; добыча и обработка нерудных пород и материалов, асбеста и др.силикатов, щебня и др.; производство асбесто- цемента, асбесто- содержащих материалов (трубы, шифер, панели, доски, фрикционные, асбесто- текстильные изделия); производство фарфоро- фаянсовых изделий, стекла; производство, применение огнеупоров и абразивов; производство, применение кокса, сажи, графитов; металлурги- ческое и литейное производство; машино- строение; металло- обработка, сварочные работы; размол сыпучих материалов; производство, обработка пластмасс; сельско- хозяйственныеи др. виды работ, связанные с пыле- выделением.
2)	Биссиноз (МКБ 10:J66.0)	Длительное вдыхание различных видов растительной пыли (хлопка, льна, джута).	Переработка хлопка, льна, джута в произ- водстве текстиля.
3)	Профессиональный бронхит (пылевой, токсико-пылевой): пылевой необструктивный бронхит (МКБ 10:J41.0); пылевой обструктивный бронхит (МКБ 10:J44.8); токсико-пылевой необструктивный бронхит (МКБ 10:J68.0); токсико-пылевой обструктивный бронхит (МКБ 10:J68.0)	Вдыхание всех вышеуказанных видов пыли, а также органической пыли растительного и животного происхождения (мучной, зерновой, волосяной, шерстяной, табачной, бумажной, сахарной и др.). Одновременное действие пылевого и химического факторов (раздражающие вещества, компоненты выхлопа самоходных горных машин), в том числе взрывных газов в сочетании с неблагоприятными микроклиматическими условиями.	Работы, указанные в подпункте 2), графа 4, а также производство: валяльно- войлочное, мукомольно- крупяное, сахарное, фармацев- тическое, шерстяное, первичная обработка хлопка, льна и других лубяных культур, а также другие виды работ, связанные с пыле- выделением.
4)	Пневмомикозы (микотоксикозы (МКБ 10:В44.8, В48.8), актиномикозы (МКБ 10:А42.0)	Контакт с обсеменной грибковой флорой шахтной водой и оборудованием в подземных выработках, органической пылью растительного и животного происхождения (мучной, зерновой, шерстяной, табачной).	Работы в рудниках и шахтах, сельско- хозяйственные(переработка льна, хлопка, текстиля) и другие виды работ, связанные с пыле- выделением.
5)	Тотальные дистрофические заболевания верхних дыхательных путей (хронический субатрофический и гипертрофический ринофарингит) (МКБ 10:J31.0-J32.9)	Вдыхание пыли, указанные в подпункте 2, графа 3.	Работы, указанные в подпункте 2, графа 4.
3. Заболевания, вызываемые воздействием физических факторов.
1)	Заболевания, связанные с воздействием ионизирующих излучений (МКБ 10:W88):	Однократное кратковременное общее воздействие внешнего ионизирующего излучения или поступления внутрь организма значительных количеств радиоактивных веществ и их соединений.	Все виды работ с радио- активными веществами и источниками ионизирующих излучений.
	Лучевая болезнь (острая или хроническая) (МКБ 10:W88,W90)	Систематическое воздействие ионизирующих радиаций в дозах, превышающих допустимые для профессионального облучения.
	Местные лучевые поражения (острые или хронические) (МКБ 10:W88,W90)	Внешнее локальное воздействие проникающего излучения, воздействие радиоактивных веществ.
2)	Заболевания, связанные с воздействием неионизирующих излучений: вегетативно-сосудистая дистония, астенический, астеновегетативный, гипоталамический синдромы (МКБ 10:W90)	Систематическое воздействие электромагнитных излучений радиодиапазона сверхвысоких частот; когерентные монохроматические излучения.	Все виды работ с источниками электро- магнитных излучений радио- диапазона сверхвысоких частот; все виды работ с излучением оптических квантовых генераторов.
3)	Местное повреждение тканей лазерным излучением (ожоги кожи (МКБ 10:L59), поражение роговицы глаз (МКБ 10:H18.8), сетчатки (МКБ 10:H35.8)	Локальные воздействия лазерных излучений.	Все виды работ с излучением оптических квантовых генераторов.
4)	Вибрационная болезнь (МКБ 10:T75.2)	Длительное систематическое воздействие производственной локальной вибрации, передающейся на руки работающих, и общей вибрации рабочих мест.	Работа с ручными машинами, генерирующими вибрацию, и рабочие места машин, генерирующие вибрацию.
5)	Нейросенсорная тугоухость (МКБ 10:H90.3; H90.6)	Систематическое воздействие производственного шума.	Все виды трудовой деятельности, связанные с воздействием интенсивного производ- ственного шума, в промышлен- ности, строитель- стве, сельском хозяйстве, на транс- порте, связи.
6)	Вегетативно-сенсорная (ангионевроз) полиневропатия рук (МКБ 10:G62.8)	Контактная передача ультразвука на руки.	Работа с ультра- звуковыми дефекто- скопами и медицинской аппаратурой.
7)	Электроофтальмия (МКБ 10:H57.8)	Интенсивное ультрафиолетовое излучение.	Работы, связанные с газо- и электро- сваркой, и в условиях интенсивного ультра- фиолетового излучения.
8)	Катаракта (МКБ 10:H26.8)	Систематическое воздействие лучевой энергии (инфракрасное, ультрафиолетовое излучение, сверхвысокочастотные излучения, рентгеновское, гамма-лучи, нейтронное, протонное излучение).	Кузнечно- прессовые, электро- сварочные и термические работы, производство изделий из стекла, работы, связанные с инфракрасным излучением в металлургии, с воздействием ионизирующих и неионизи- рующих излучений.
9)	Декомпрессионная (кессонная) болезнь и ее последствия (МКБ 10:T70.3)	Повышенное атмосферное давление, процессы декомпрессии.	Работы в кессонах, барокамерах, водолазные и др. работы в условиях повышенного атмосферного давления.
10)	Перегрев: тепловой удар, судорожное состояние (МКБ 10:T67.0; G40.5; G40.6)	Повышенная температура и интенсивное тепловое излучение в рабочей зоне.	Работа в глубоких шахтах, литейных мартеновских, листо- прокатных, трубо- прокатных цехах; ремонт промышленных печей, чистка топок, котлов, варка стекла, др. работы при повышенной температуре.
11)	Облитерирующий эндартериит (МКБ 10:I73.9), вегетативно-сенсорная полиневропатия (ангионевроз) (МКБ 10:G62.8)	Пониженная температура в рабочей зоне.	Работа на рыболовецких судах, рыбо- промысловых комбинатах; холодиль- никах; геологические работы; на лесо- заготовках; сырых, заболоченных местах; торфо- разработках, горно- рудниках; работа в условиях обводненных выработок и вечной мерзлоты; шахтная добыча нефти и др. виды работ при пониженной температуре в рабочей зоне.
12)	Ониходистрофии (МКБ 10:L60.3), механические эпидермозы (омозолелости и др.) (МКБ 10:L60.3)	Обработка мездры, температурные и метеорологические факторы.	Кожевенное и меховое производство, сельско- хозяйственныеработы (полевые) работы на судах и береговых предприятиях по обработке рыбы
4. Заболевания, связанные с физическими перегрузками и перенапряжением отдельных органов и систем.
1)	Координаторные неврозы, в том числе писчий спазм (МКБ 10:F48.8)	Работы, требующие высокой координации движений и выполняемые в быстром темпе.	Работа на клавишных аппаратах и музыкальных инструментах; стенография, рукописные, машинописные, чертежные, граверные, копировальные работы.
2)	Заболевания периферической нервной системы: Моно- и полиневропатии, в т.ч. компрессионные и вегетативно-сенсорные полиневропатии верхних конечностей (МКБ 10:G56, G57, G58.8 G62.8)	Работы, связанные со статико-динамическими нагрузками на плечевой пояс, многократно повторяющимися движениями рук, давлением на нервные стволы в сочетании с микротравматизацией, охлаждением.	Шлифовальные, формовочные, малярные, штукатурные работы, швейные, обувное производство, ручная дойка, рабочие горнорудной, металлур- гической, нефтяной и химической промышлен- ности.
	Шейно-плечевая, пояснично-крестцовая радикулопатия (МКБ 10:M54.1)	Работы, связанные с систематическими наклонами тела, пребыванием в вынужденной рабочей позе (с наклоном вперед, в подвеске, на корточках, лежа и т.д.); а также в сочетании с физическим напряжением мышц. Работа, связанная с воздействием общей вибрации и тряски.	Все виды работ в проходческих и очистных забоях, в том числе в обводненных условиях с неблаго- приятным микро- климатом; крепежные работы, связанные с система- тическим подъемом, переносом тяжестей в вынужденном положении тела, водители внутри- шахтного транспорта: машинист подземных установок (управление), водители подземных большегрузных машин.
	Радикуломиелопатия шейного и пояснично-крестцового уровня (МКБ 10:M50.0, М51.0, М51.1, М50.1)	Работы, связанные с подъемом, переносом тяжестей, длительным пребыванием в вынужденном положении тела, систематическими наклонами тела, пребыванием в вынужденной рабочей позе с наклоном туловища, головы (сгибание, переразгибание, повороты); микро- и макротравматизация.	Работы, указанные в подпункте 2) пункт 4. Шейно- плечевая, пояснично- крестцовая радикулопатия (МКБ 10:M54.1), графа 4, вальцовочные, кузнечные, клепальные, обрубные, строительные работы; водители большегрузных самоходных и сельско- хозяйственныхмашин, цирковые и погрузочно- разгрузочные работы.
3)	Заболевания опорно- двигательного аппарата: Хронические миофиброзы предплечий и плечевого пояса, миофасциты, фибромиофасциты, вегетомиофасциты (МКБ 10:M62.8); тендовагиниты (МКБ 10:M65.8)	Работы, связанные с локальными и региональными мышечными напряжениями; однотипными движениями, выполняемыми в быстром темпе; давлением на нервные стволы, мышцы, связки, сухожилия, их травматизацией; систематическим удерживанием на весу, на руках грузов, их подъемом, перемещением их вручную или с приложением усилий.	Работы на клавишных вычислитель- ных машинах, пишущей машинке, горно- добывающие, шлифовальные, бурильные, кузнечные, клепальные, обрубные, формовочные, малярные, музыкальные, граверные, копироваль- ные, рукописные, стенография.
	Стенозирующие лигаментозы, стилоидозы (локтевой, плечевой), эпикондилозы (МКБ 10:M77.0)	Работы, связанные с систематическим давлением на связки, частым сгибанием предплечья в сочетании с его пронацией и супинацией, вращательными движениями и отведением кисти.	Штамповочные,волочильные, штукатурные, обмоточно- изолиро- вочные, малярные, различные работы по раскрою, резанию ткани, обуви.
	Периартрозы (плечелопаточный, локтевой, коленный), деформирующие остеоартрозы (той же локализации) с нарушением функции; бурситы, асептические остеонекрозы (МКБ 10:M19.8)	Работы, связанные с выполнением широко амплитудных вращательных движений, систематическим давлением в области соответствующих суставов, перенапряжением и травматизацией последних. Различные виды работ, выполняемые на корточках, коленях.	Строительные,проходческие, бурильные, кровельные работы, различные виды работ по изготов- лению паркета, гранита.
4)	Опущение и выпадение матки и стенок влагалища (МКБ 10:N81)	Длительные (10 лет и более) систематические (более 50 процентов времени смены) подъемы и перемещения тяжестей при сочетании с вынужденной рабочей позой и действием вибрации или без нее у женщин в возрасте до 40 лет при отсутствии травмы мышц тазового дна в период родов.	Работы, связанные с перемещением грузов вручную или приложением усилий.
5)	Выраженное варикозное расширение вен на ногах, осложненное воспалительными (тромбофлебит) или трофическими расстройствами (МКБ 10:I83.0.-I83.2)	Длительное пребывание в вынужденной рабочей позе стоя.	Работы, связанные с длительным статическим напряжением, стоянием, системати- ческой переноской тяжелых грузов.
6)	Заболевания, вызываемые перенапряжением голосового аппарата: хронические ларингиты, узелки голосовых складок ("узелки певцов") (МКБ 10:J38.2), контактные язвы голосовых складок (МКБ 10:J38.7), (МКБ 10:J37)	Работа, связанная с систематическим перенапряжением голосового аппарата.	Препо- давательская работа, дикторская работа по радио, телевидению, вокально- разговорные виды актерских работ; работа на телефонных станциях.
7)	Прогрессирующая близорукость (МКБ 10:H52.1)	Повышенное напряжение зрения при различии мелких предметов с близкого расстояния.	Карто- графирование,работа на электронно- вычислитель- ных машинах, огранка и контроль качества драгоценных камней, сборка часов, кор- ректорская, работа с оптическими приборами.
8)	Неврозы (МКБ 10:F40-F48)	Длительное непосредственное обслуживание душевнобольных детей.	Работа медицинского персонала в психиатри- ческих учреждениях, в т.ч. препо- даватели, обслуживающий персонал спецшкол для психически неполноценных детей.
5. Заболевания, вызываемые действием биологических факторов.
1)	Инфекционные и паразитарные заболевания, однородные с той инфекцией, с которой работники находятся в контакте во время работы: туберкулез (МКБ 10:A15-A19), бруцеллез (МКБ 10:A23), сап (МКБ 10:A24), сибирская язва (МКБ 10:A22), клещевой энцефалит (МКБ 10:А84), орнитоз, узелки доярок, токсоплазмоз (МКБ 10:В58), вирусный гепатит (МКБ 10:B15-B19), микозы кожи (МКБ 10:B35-B37; В48), эризипелоид Розенбаха (МКБ 10:A26), чесотка (МКБ 10:B86), сифилис (МКБ 10:А65) и др.( МКБ 10:А94).	Контакт с инфекционными больными и инфицированными материалами или переносчиками болезней, с больными животными, продуктами животного и растительного происхождения (кожа, шерсть, щетина, конский волос, мясо, кожевенное, меховое сырье, утильсырье, зерно, хлопок и др.); контакт с грызунами, обсемененными поверхностями.	Работа в инфекционных, противо- туберкулезныхи кожно- венерологи- ческих диспансерах, на врачебных участках и др. медицинских организациях, лечебно- трудовых мастерских для больных туберкулезом, животно- водческих хозяйствах, ветеринарная служба, мясо- комбинатах, кондитерских, консервных фабриках; заводах; обработка кожевенного и мехового сырья, зверобойный промысел, на судах и береговых предприятиях рыбной промышлен- ности; различные виды работ в условиях лесных массивов.
2)	Микозы открытых участков кожи (МКБ 10:В35-В49)	Контакт с обсемененной грибковой флорой шахтной водой и оборудованием в подземных выработках.	Работы в рудниках и шахтах.
3)	Дисбактериоз, кандидомикоз кожи и слизистых, висцеральный кандидоз (МКБ 10:В37).	Антибиотики, грибы-продуценты, белкововитаминные концентраты, кормовые дрожжи, комбикорма.	Работа в различных отраслях микро- биологическойпромышлен- ности; применение в производствах медицинской промышлен- ности, в медицинской практике, аптечных и других организациях веществ, указанных в пункте 5, подпункте 3) графы 3.
6. Аллергические заболевания.
1)	конъюнктивит (МКБ10:H10.1-H10.3), ринит, ринофарингит, ринофаринголарингит, риносинусит (МКБ10:J30;J30.3),	Вещества и соединения сенсибилизирующего действия.	Работы, связанные с воздействием аллергенов в различных отраслях промышлен- ности (предприятия химической, химико- фармацевти- ческой, строительной, деревообра- батывающей промышлен- ности, металлургии, горнорудной, нефтяной и химической промышлен- ности, резино- техники, производства синтетических моющих средств, машино- строения, текстильные, щетинно- щеточные, меховые предприятия, производства комбикормов, белково- витаминных концентратов и др.); в сельском хозяйстве (птице- фабрики, фермы, работа с пестицидами); транспорте; предприятиях бытового обслуживания (химчистки, парик- махерские, прачечные), медицинских и аптечных учреждениях, лабораториях промышленных предприятий, институтов, вивариях.
2)	бронхиальная астма, астматический бронхит (МКБ 10:J45.0), лекарственная аллергия с клиническими проявлениями бронхиальной астмы (МКБ 10:J70.2, Т88.7), экзогенный альвеолит (МКБ 10:J67),
3)	эпидермоз, дерматит, экзема, токсикодермия, (МКБ 10:L23; L24; L25; L27.0; L27.1),
4)	отек Квинке (МКБ 10:Т78,3), крапивница (МКБ 10:L50), анафилактический шок (МКБ 10:T78.2),
5)	токсико-аллергический гепатит (МКБ 10:K71),
6)	эритемы многоформной (МКБ 10:L51)
7. Новообразования.
1)	опухоли кожи (гиперкератозы, эпителиомы, папилломы, рак, лейкокератозы) (МКБ 10:C43-C44);	Продукты перегонки каменного угля, нефти, сланцев (смола, пек, антрацен, фенантрен, аминоантрациновое масло, производственные азосоединения, гудрон, парафин и др.), воздействие ионизирующих излучений (рентгеновских, гамма-излучений и другие), мышьяк.	Все работы, связанные с воздействием веществ, перечисленных в графе 3, различных отраслях промышлен- ности. Работа с радио- активными веществами, другими видами ионизирующих излучений, работа, связанная с мышьяком.
2)	опухоли полости рта и органов дыхания (МКБ 10:C04-C06, C30.0-C34.9, C38.4, C39)	Соединения никеля, хрома, мышьяка, каменноугольных смол; асбест, асфальт, вдыхание радиоактивных руд и пыли с адсорбированными на них углеводородами, углепластиков, кадмий и его соединения.	Работы, связанные с получением применением соединений никеля, мышьяка, хрома; разведка, добыча и переработка радиоактивных руд, асбеста и асбесто- содержащих материалов; резино- техническое производство, производство кадмия; работы, связанные с получением искусствен- ного граната и изделий из него, асфаль- тировка, мебельная и дерево- обрабаты- вающая промышлен- ность.
3)	опухоли печени (МКБ 10:C22)	Винил-хлорид, длительный контакт с радиоактивными веществами, тропными к печеночной ткани (полоний, торий, плутоний), бериллий и его соединения.	Работа с винил- хлоридом, бериллием и его соеди- нениями, работа в радио- химических произ- водствах.
4)	опухоли желудка (МКБ 10:C16)	Шестивалентные соединения хрома, асбестсодержащая пыль, никель, углеводороды, адсорбированные на пыли, бензапирен, сажа	Работа по производству хромовых соединений, асбеста и асбесто- содержащих изделий, получению никеля, контакт с пылью с ад- сорбированными на ней угле- водородами, резино- техническое производство
5)	лейкозы (МКБ 10:C91-C95)	Бензол, воздействие различных видов ионизирующей радиации.	Работа с бензолом и источниками ионизирующего излучения.
6)	опухоли мочевого пузыря (папилломы, рак) (МКБ 10:C67)	Амины бензольного и нафталинового ряда (бензидин, дианизидин, нафтиламин).	Работа с этими веществами в различных отраслях промышлен- ности.
7)	опухоли костей (МКБ 10:C40-C41)	Длительный контакт с остеотропными радиоактивными веществами (радий, стронций, плутоний).	Работа в радио- химических произ- водствах, радио- логических и радио- химических лабораториях.
8)	опухоли почек (МКБ 10:С64)	Кадмий и его соединения.	Работа с кадмием и его соединениями.

Приложение 2
к Правилам регистрации,
расследования профессиональных
заболеваний и отравлений,
учета и отчетности по ним

Требования
по составлению санитарно-эпидемиологической
характеристики условий труда работающего при подозрении
на профессиональное заболевание и отравление

1. Санитарно-эпидемиологическая характеристика условий труда работающего является одним из документов, на основании которого решается вопрос о связи заболевания с профессиональным трудом.

2. Санитарно-эпидемиологическая характеристика составляется государственным органом санитарно-эпидемиологической службы на соответствующей территории и выдается по запросу: руководителю медицинской организации, обслуживающей организацию, на котором работает(ал) заболевший; руководителю центра профпатологии; физическим и юридическим лицам, предоставившим работу заболевшему.
3. Санитарно-эпидемиологическая характеристика условий труда оформляется в трех экземплярах на бланке государственного органа санитарно-эпидемиологической службы, подписывается главным специалистом, утверждается подписью директора (начальника) и заверяется печатью департамента (управления) санитарно-эпидемиологического надзора.

4. Первый экземпляр санитарно-эпидемиологической характеристики выдается запросившей организации в течение 15 дней со дня получения запроса. Второй экземпляр хранится в деле государственных органов санитарно-эпидемиологической службы. В случае необходимости переадресования запроса в государственные органы санитарно-эпидемиологической службы по месту прежней работы заболевшего, срок составления характеристики продлевается, но не более чем на 1 месяц со дня получения запроса. Третий экземпляр характеристики направляется в организацию (работодателю).

      5. В санитарно-эпидемиологической характеристике условий труда необходимо отметить наличие или отсутствие случаев профессиональных заболеваний в той профессиональной группе, к которой относится рабочий, на которого составляется характеристика.
      6. При возникновении заболевания после прекращения контакта с вредными факторами производственной среды (поздний силикоз, некоторые опухолевые заболевания и другие) и отсутствии данных об условиях труда (ликвидация цеха, участка, организации, его реконструкция), о вредных факторах представляются другие документы, подтверждающие принадлежность к профессии, связанной с вредными условиями труда.
      7. В случаях ликвидации цеха, участка, организации возможно моделирование условий труда заболевшего, вместо санитарно-эпидемиологической характеристики условий труда предоставляются ссылки на данные литературы и результаты исследований других организаций (научные лаборатории, экспертиза условий труда).

      8. Санитарно-эпидемиологическая характеристика должна содержать:
      1) фамилию, имя, отчество работника;
      2) год рождения;
      3) профессия;
      4) должность;
      5) реквизиты объекта;
      6) стаж работы: общий, в данной профессии, в данном цехе (участке, отделе, мастерской);
      7) характеристику факторов трудового процесса;
      8) количественную характеристику ведущего и сопутствующих вредных факторов производственной среды;
      9) описание трудовой деятельности;
      10) с какими вредными факторами производственной среды имел контакт ранее (перечень факторов, на каком предприятии, длительность контакта со слов работающего или на основании имеющихся материалов);
      11) время действия вредного фактора в течение смены;
      12) средства индивидуальной защиты и их использование.

9. Описание трудовой деятельности работающего дается на основании ознакомления главного специалиста по гигиене труда непосредственно на рабочем месте и учитывает сведения, полученные от администрации и самого рабочего.
10. Перечень вредных производственных факторов и их количественная характеристика приводится на основе материалов государственных органов санитарно-эпидемиологической службы по текущему санитарному надзору, результатов лабораторных и инструментальных исследований. При необходимости используют результаты лабораторных и инструментальных исследований производственных лабораторий. Результаты исследований должны даваться со ссылкой на организацию, проводившую замеры уровня вредного фактора, с указанием сроков исследований. Дополнительно могут быть привлечены и другие материалы, в том числе акты расследования случаев профессиональных заболеваний работающих на обследуемом участке, сведения, сообщенные заболевшим, которые подтверждаются представителями администрации или работающими на данном участке.

11. Количественная характеристика вредного фактора производственной среды должна быть представлена в динамике за максимально возможный период работы в данной профессии. Ведущим фактором производственной среды и трудового процесса является тот, который представляет наибольшую опасность для здоровья работающего. Сопутствующие факторы перечисляются и, по возможности, количественно оцениваются.

12. При отсутствии или недостаточности результатов лабораторных и инструментальных исследований, государственными органами санитарно-эпидемиологической службы проводятся дополнительные замеры на рабочем месте заболевшего.

13. Время действия вредного фактора должно учитываться в течение всей смены (хронометраж). Если время воздействия вредного фактора в разные смены не одинаково, то выбирается иной временной отрезок - месяц или год.

14. В характеристике перечисляются используемые средства индивидуальной защиты. В соответствующих случаях делается указание на нарушение использования средств индивидуальной защиты (несоответствие средств индивидуальной защиты действующему фактору, нарушение правил использования).

      15. Характеристика заканчивается заключением о соответствии (не соответствии) условий труда работающего требованиям действующих санитарно-эпидемиологических правил и норм и связи вредных факторов производственной среды с возникшим профессиональным заболеванием (отравлением).
      16. В разделе характеристики вредных факторов производственной среды и трудового процесса отражается качественная характеристика отдельных вредных факторов.
      17. Шум - постоянный, импульсный; локальная вибрация - прерывистая, импульсная (ударная), высоко-, низкочастотная; общая вибрация (вибрация рабочих мест) - транспортная, транспортно- технологическая, технологическая; ультразвук - воздушный, контактный, постоянный, импульсный; инфразвук.
       Количественная характеристика по этим факторам вносится в таблицу:

Годы	Эквивалентный уровень за смену	Экспозиция за рабочий стаж

      Примечание:
      1) для шума - эквивалентный уровень звука в дециБелл А: дополнительной характеристикой для непостоянного шума является максимальный уровень звука в дециБелл А;
      2) для вибрации (локальной и общей) - корректированные значения виброскорости или виброускорения или их логарифмический уровень в дециБелл;
      3) для инфразвука - эквивалентный уровень звукового давления или степень превышения нормы в дециБелл, с указанием частоты октавы наибольшего превышения;
      4) для ультразвука - рабочая частота установки и превышение нормы в децибелл.
      Факторами, усугубляющими развитие патологического процесса, являются: для шума - напряженность труда; для локальной вибрации - охлаждение, смачивание рук (с указанием температуры воды, раствора, времени охлаждения); для общей вибрации - нагревающий микроклимат с повышенной влажностью.

      18. Пыль.
      При качественной характеристике пыли отражается: характер и состав, природная или искусственная, минеральная или органическая, однородная или смешанная, волокнистая и другие; присутствие газов и паров химических веществ; дисперсный состав: аэрозоль конденсации или дезинтеграции; минералогический, химический состав пыли и др. характеристики физико-химических свойств пыли.
      Количественные показатели запыленности воздуха рабочей зоны отражаются в виде таблицы:

Годы	Концентрация, миллиграмм на метр кубический
	максимально-разовая концентрация	среднесменная концентрация

      19. Химические вещества, биологические факторы.
      Качественная характеристика загрязнения воздуха рабочей зоны включает: перечень выделяющихся вредных веществ на местах постоянного и временного пребывания работающего, с учетом применяемого сырья, промежуточных и конечных продуктов, реакции и возможности их превращения (окисление, деструкции, гидролиз и другие).
      Количественная характеристика выделяющихся вредных веществ отражаются в виде таблицы:

Наиме- нова- ние веще- ства	Предельно допустимая концентрация, миллиграмм на метр кубический		Го- ды	Ко- ли- че- ство проб	Концентрация, миллиграмм на метр кубический		Процент проб, превышающих предельно допустимую концентрацию
Наиме- нова- ние веще- ства	Макси- мально- разовая концен- трация	Средне- смен- ная концен- трация			Макси- мально- разо- вая концен- трация	Средне- смен- ная кон- цен- тра- ция	Макси- маль- но- ра- зовая кон- цент- рация	Средне- смен- ная кон- цен- трация

Среднесменную концентрацию измеряют для веществ, имеющих среднесменную предельно допустимую концентрацию.
При подозрении на профессиональное заболевание кожи необходимо представить полный перечень компонентов (раствора, клея, смолы, сплава и других), с которыми имеет контакт работающий.

20. Неионизирующие излучения.
Характеристика неионизирующего излучения представляется в виде таблицы:

Виды неионизирующих излучений	Источники воздействия и характер технологичес- кого процесса	Характеристика воздействия
Электро- статические поля	Типы, марки установок, непосредствен-ные источники	Напряженность электрического поля с учетом использования средств защиты, продолжительность облучения за смену, дополнительные неблагоприятные факторы производственной среды.
Постоянные магнитные поля	Типы, марки установок, непосредствен-ные источники поля	Напряженность магнитного поля с учетом использования средств защиты, продолжительность облучения за смену, воздействие общее, локальное, дополнительные неблагоприятные факторы производственной среды.
Электрические поля промышленной частоты	Типы, марки установок, непосредствен-ные источники излучения	Напряженность электрического поля с учетом средств защиты, продолжительность облучения за смену; дополнительные неблагоприятные факторы производственной среды.
Магнитные поля промышленной частоты	Типы, марки установок, непосредствен-ные источники излучения	Для условий непрерывного воздействия: указать общее или локальное облучение, напряженность магнитного поля, время воздействия в течение смены; - для условий прерывистого воздействия: длительность импульса, длительность паузы, напряженность магнитного поля, время воздействия в течение смены; - дополнительные неблагоприятные факторы производственной среды.
Электромаг- нитные поля радиочастот	Типы, марки установок, непосредствен-ные источники излучения	Диапазон частот: - для измерений с частотой до 300 мегаГерц - напряженности электрического и магнитного полей, продолжительность облучения за смену, энергетические экспозиции (энергетические нагрузки на организм); - для излучений с частотой свыше 300 мегаГерц - плотность потока, энергии, режим работы установок (вращение, сканирование и т.д.), продолжительность за смену: энергетические экспозиции (энергетические нагрузки на организм); воздействие общее, локальное; использование средств индивидуальной защиты; дополнительные неблагоприятные факторы производственной среды.
Лазерные излучения	Типы, марки установок	Длина волны лазерного излучения, характер излучения: - непрерывный (общая продолжительность воздействия), - прерывистый: моноимпульсный, импульсно-периодический (длительность импульса, частота повторения импульсов, общая продолжительность воздействия); воздействие прямого, зеркально отраженного или диффузно отраженного излучения; значения энергетических экспозиций на роговице и коже; - использование средств индивидуальной защиты: очки (тип); одежда: работа с оптическими приборами; - дополнительные неблагоприятные факторы производственной среды.

      21. Микроклимат: температура, относительная влажность, скорость движения воздуха, интенсивность теплового излучения.
      Качественная характеристика включает описание: постоянное или непостоянное воздействие; источники теплового излучения.
      Количественная характеристика содержит перечень показателей, выходящих за пределы допустимых значений, их величины, продолжительность воздействия.
      При выполнении работ на открытой территории приводятся сведения о наиболее вероятных, минимальных и максимальных значениях среднемесячной температуры, относительной влажности воздуха, скорости ветра, интенсивности прямой солнечной радиации в данной местности для холодного (декабрь - февраль) и теплого (июнь - август) периодов года.

      22. Факторы трудового процесса включают: факторы организации рабочего места, физической нагрузки, зрительного напряжения, режим труда и отдыха.
      Характеристика факторов организации рабочего места: рабочая поза (свободная, вынужденная); время нахождения в вынужденной позе (в процентах от времени смены); наклоны корпуса (отсутствуют, вынужденные); углы наклона корпуса (градусы); количество наклонов (за операцию, за смену).
      Характеристика факторов физической нагрузки: масса груза, перемещаемого вручную (килограмм); откуда перемещается груз (с пола, с рабочей поверхности); расстояние подъема и перемещение груза (отдельно по каждому); частота подъема груза за операцию, за смену; сменный грузооборот (тонн); усилия, прикладываемые к основным органам управления (ньютон).
      Характеристики факторов зрительного напряжения: работа с оптическими приборами или без них; наименьший объект различения, мм; контраст объекта различения; характеристика фона.
      Характеристика режима труда и отдыха: сменность работы; длительность обеденного перерыва, мин; наличие регламентированных перерывов, их длительность за смену.