Қоршаған ортаға эмиссиялар нормативтерін анықтау әдістемесін бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Қоршаған ортаны қорғау министрлігінің 2007 жылғы 21 мамырдағы N 158-Ө Бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2007 жылғы 11 маусымдағы Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне N 4726 болып енгізілді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Қоршаған ортаны қорғау министрінің 2012 жылғы 16 сәуірдегі № 110-ө Бұйрығымен.

Ескерту. Бұйрықтың күші жойылды - ҚР Қоршаған ортаны қорғау министрінің 2012.04.16 № 110-ө (алғаш рет ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.

Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 9 қаңтардағы Экологиялық Кодексінің 17-бабы 29 тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:
1. Қоса беріліп отырған Қоршаған ортаға эмиссиялар нормативтерін анықтау әдістемесі бекітілсін.
2. Осы Бұйрық Қазақстан Республикасы Қоршаған ортаны қорғау министрлігінің құрылымдық және аумақтық бөлімшелеріне жеткізілсін.
3. Мемлекеттік экологиялық сараптаманың қазіргі оң қорытындысы бар жол берілетін шекті шығарындылар, төгінділер нормативтерінің жобалары және қалдықтардың орналасуы (пайда болуы) жобалары қорытынды күші жойылғанға дейін жарамды.
4. Осы бұйрық ресми жарияланған күннен бастап қолданысқа енгізіледі.

Министрдің м.а.

Қазақстан Республикасы
Қоршаған ортаны қорғау
министрінің
21 мамырдағы 2007 ж.
N 158-Ө бұйрығымен
бекітілді

Қоршаған ортаға эмиссиялар нормативтерін анықтау әдістемесі

1. Эмиссиялар нормативтерін анықтау әдістемесі Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 9 қаңтардағы Экологиялық кодексінің 17 және 28-баптарына сәйкес әзірленген және қоршаған ортаға эмиссиялар нормативтерін анықтаудың есептік әдістеріне талаптарды бекітеді.

2. Осы Әдістемеде Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасында қарастырылған ұғымдар мен анықтамалар қолданылады.

3. Есептеу жолымен әр түрлі орталарға эмиссиялар нормативтері, соның ішінде атмосфераға стационарлық көздерден ластаушы заттардың жол берілетін шекті шығарылуын, табиғи су объектілерінде немесе жергілікті жер рельефтеріне, ағын су жинақтағыштарына ластаушы заттар шығарылуы нормативтері, өндіріс және тұтыну қалдықтарын орналастыру нормативтері, физикалық әсерлердің жол берілетін нормативтері анықталуы мүмкін.

1. Атмосфераға стационарлық көздерден ластаушы заттар шығарылуы нормативтерін есептеу

4. Атмосфераға стационарлық көздерден ластаушы заттардың шығарылуы нормативтері (жол берілетін шекті шығарылуы - ЖШШ) әрбір нақты шығарынды көздері үшін есептеледі. Жалпы алғанда, кәсіпорын үшін шығарынды нормативтері аталмыш кәсіпорынның жекелеген қызмет етуші, жобаланатын және қайта құрылатын ластау көздеріне арналған шығарынды нормативтерінің жиынтығы бойынша белгіленеді.

5. Шығарынды көздерінің тізбесі мен олардың сипаттамалары жобаланатын объектілер үшін - жобалық ақпарат негізінде, ал қызмет етуші объектілері үшін - аналитикалық зерттеулер мен сынамаларды іріктеумен сүйемелденуі қажет, шығарынды көздерін тізімдеу негізінде анықталады.

6. Көздерден шығарылатын шығарынды нормативтері уақыт бірлігінде (секунд) тасталатын ластаушы зат массасы (грамм) ретінде анықталады. Максималды бір жолғы ЖШШ (с/г) қатар жылдамдату мақсатымен жеке көздерге және жалпы кәсіпорынға арналған шығарындылар қарқынын төмендетудің жобалық бағалауын жүргізу үшін және газды-әуедегі қоспаларымен таратылатын зиян заттарды кәдеге асыру мүмкіндігі үшін ЖШШ жылдық мәндері белгіленеді (тоннада жылына - т/ж.

7. Атмосфераға шығарынды нормативтері объектінің санитарлы-қорғаныс аймағындағы шекарада атмосфералық ауадағы жер үстіндегі қабатта ластаушы заттардың есептік концентрациялары елді мекендердің атмосфералық ауасына арналған концентрациялардың гигиеналық нормативтерінен аспауы қажет.
Егер мақсаттық көрсеткіштер бекітілген болса, онда нормалау осы мақсаттық көрсеткіштерге сай жүргізіледі.
Жыл ішінде атмосфераға көздер бойынша заттардың жиынтықты шығарылуы егер мұндай белгіленген болса, шығарылым квотасынан аспайтындай мөлшерде белгіленуі қажет.

8. Объектінің санитарлық-қорғаныс аймағы (СҚА) санитарлық ережелермен белгіленеді, "роза ветров" бойынша нақтылап атмосфераның ластану есептерімен тексеріледі.

9. Атмосфераға шығарындыларды нормалау мақсатында елді мекендердің атмосфералық ауасы үшін концентрациялардың гигиеналық нормативтері ретінде ықтимал қауіпті химиялық заттардың жол берілетін шекті максималды реттік концентрациясының мәндері (бұдан былай - ЖШКм.р.) немесе ЖШКм.р. болмаған жағдайда - ықтимал қауіпті химиялық заттардың әсер етуінің қауіпсіз деңгейі нормативтерінің мәндері (бұдан былай - ЗӘҚД) қабылданады, егер зат үшін жол берілетін орташа тәуліктік концентрация (ЖШКо.т.) ғана болса, онда ол үшін 0,1с < ЖШКо.т. ара қатысы қабылданады.

10. Қазақстан Республикасы халқының санитарлық-эпидемиология-
лық салауаттылығы туралы заңнамасына сәйкес мемлекеттік тіркеуден өтпеген химиялық заттарды қолдануға тиым салынады.

11. ШРШ нормативтерінің көлемін есептеу 1 Қосымшада көрсетілген құжаттар негізінде жүргізіледі.

2. Ластаушы заттар тасталуы нормативтерін есептеу

12. Елді мекен рельефіне немесе жер бетіндегі су объектілеріне ағынды сулармен ластаушы заттардың жол берілетін шекті төгілуінің (ЖШТ) нормативтері әрбір ағынды сулар шығарылымы үшін есептеледі. Сонымен қатар негізінде ЖШТ нормативтері әзірленетін нормативтік құжаттарды пайдалану қажет (2 Қосымша).

13. Шығарылымдар тізімі мен олардың сипаттамалары жобаланатын объектілер үшін жобалық ақпарат негізінде, ал қызмет етуші объектілер үшін - аналитикалық зерттеулер мен сынамаларды іріктеумен сүйемелденуі қажет, шығарылымдарды тізімдеу негізінде анықталады.

14. Су объектілеріне тасталу нормативтері жол берілетін шекті төгінділердің (ЖШТ) есептік мәндеріне сәйкес анықталады. ЖШТ деп бақылау жармасында су сапасы нормаларын қамтамасыз ету мақсатында уақыт бірлігінде су объектісінің аталмыш пунктінде белгіленген режиммен шығаруға максимальды жол берілетін, ағынды сулардағы заттардың массасы саналады.

15. ЖШТ мөлшері суды пайдаланушылардың барлық категориялары үшін ластаушы зат концентрациясының тасталуына Сжшт (г/м ³ ) жол берілетін ағынды сулардың q (м ³ /сағ) максимальды сағаттық шығынына көбейту ретінде анықталады. Ағынды сулардың тасталу шартын есептеу кезінде, алдымен бақылау жармасындағы судың нормативті сапасын қамтамасыз ететін С _жшт мәні анықталады, ал содан соң формулаға сәйкес ЖШТ (г/сағ) анықталады:

ЖШТ = q* С _ЖШТ = q * [n * (С _н ^б (немесе С _ЖШК ) - С _ф ) + С _ф ], мұндағы:
С _н ^б - бассейннің сулы экожүйесінің оптимальды күйіне сәйкес келетін, көпжылғы режимдік бақылау нәтижелері бойынша бекітілген нормативті концентрация, ал ол болмаған жағдайда - ластаушы заттың жол беруге болатын шекті концентрациясы - С _ЖШК , г/м ³ ,
C _ф - ағынды сулардың шығарылуынан 50 м жоғары ара қашықтықта су ағымындағы ластаушы заттың фондық концентрациясы, г/м ³ ;
n - су ағымындағы ағынды сулардың араласу еселігі.

16. Төгілу нормативтері бақылау жарнасындағы ластаушы заттардың концентрациясы су объектілерінің аталмыш түрі үшін жол берілетін шекті концентрация талаптарына немесе белгіленген болса, қоршаған орта сапасының мақсатты көрсеткіштеріне сай болатындай, ал заттың жиынтықты тасталуы егер мұндай белгіленген болса, тасталым квотасынан аспайтындай түрде белгіленуі қажет. Су объектісі және оның учаскелері халықтың әр түрлі қажеттіліктері үшін бірге пайдаланылатын болса, жер бетіндегі судың құрамы мен қасиеттеріне белгіленгендер ішінен ең қатаң нормалар қойылады.

17. Бақылау жарнасы объектінің жобалық құжаттамасында анықталады және қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органында келісіледі.

18. Су объектілеріне төгінділерді нормалау мақсатында жол берілетін шекті концентрациялар ретінде суды пайдалану түріне сәйкес концентрациялар қабылданады.

19. Егер су объектісінің фондық ластануы қандай да бір көрсеткіштер бойынша бақылау жарнасындағы судың нормативті сапасын қамтамасыз етуге мүмкіндік бермесе, онда бұл көрсеткіштер бойынша ЖШТ бақылау пунктінде судың қалыптасқан фондық сапасын сақтау шарттарынан шыға отырып, белгілене алады.

20. Егер су объектісінің фондық ластануы табиғи жағдайларға тәуелді болса, онда ЖШТ бақылау пунктінде судың қалыптасқан фондық сапасын сақтау шарттарынан шыға отырып, белгілене алады.

21. Табиғи, жаратылыстық фонға өсінді нормаланатын заттар үшін (алюминий, мыс, селен, теллур, фтор иондары және т.б.), ЖШТ осындай табиғи, жаратылыстық фонға жол беруге болатын өсінділерді ескере отырып, белгіленуі қажет.

22. Табиғи сулардың жоғары минерализациясы байқалған аудандарда орналасқан кәсіпорындар үшін ЖШТ есептегенде, 1500 г/м ³ мөлшерін жер бетіндегі судың минерализациялануының шекті деңгейі ретінде қабылдауға рұқсат етіледі. Теңіз сулары үшін минерализациялану бойынша ЖШТ белгіленбейді.

23. Судың фондық құрамы мен С ^б _н бойынша деректерді суды пайдаланушы Қазгидромет жергілікті органдарында сұратады.

24. Есептеу әдістерінің кемшіліктеріне байланысты есептік тасталымдар мен тастауға жол беруге болатын ластаушы заттар концентрациясының тасталымы мөлшерінде талап етілетін деңгейден 10% дейін ауытқулардың болуына жол беріледі.

25. Кәсіпорындардың жинағыштарға ағын сулармен төгілетін заттардың ЖШТ көлемі ағын сулардың максималды, тәуліктік шығынын q _т (м ³ /с) ластаушы заттардың жол берілетін шоғырлануына С _жшт (г/м ³ ) көбейту ретінде анықталады:

ЖШТ= q _cт * С _жшт

және 3 Қосымшада көрсетілген әдістеме бойынша есептеледі.

26. Фильтрация орындарына ағын сулармен тасталатын заттардың ЖШТ есептеу кезінде, жер асты сулар ағымындағы сүзілетін сулардың араласуын ескертіп, осы заттың жол берілетін шоғырлануы (С _жшт ) су тұтқыш қабатындағы ластаушы заттың фондық концентрациясынан аспауы қажет.

С _жшт =n х Сф

n - жер асты сулар ағымындағы сүзілген сулардың араласу еселігі;
Сф - су ағымындағы қабаттағы ластаушы заттардың фондық шоғырлануы. Ағылу куполының шегінде орналасқан бақылау скважинасы бойынша анықталады.
С _жшт 4 Қосымшада көрсетілген әдістеме бойынша есептеледі.

3. Қалдықтарды орналастыру нормативтерін есептеу

27. Қалдықтарды орналастыру нормативтері қоршаған орта үшін қауіпсіздігі мен сыйымдылығы сәйкес жобалармен расталатын, қалдықтарды орналастыруға арналған полигондардың (с.қ. үйінділер) болуымен анықталады.

28. Қалдықтардың аталмыш түрін орналастыру нормативтері пайдаланудың нақты жылы үшін тоннада (куб метрде) белгіленеді.

29. Қалдықтарды орналастыруға арналған полигонды пайдаланудың нақты жылына қалдықтарды орналастыру нормативі келесі формула бойынша есептеледі:

V _{қалдық/жыл} = (V _қалдық - V _{қалдық/нақты} )/(N -N _нақты ),

мұндағы
V _{қалдық/жыл} - нақты жылы қалдықтардың аталмыш түрін орналастыру нормативі (тонна немесе куб метр),
V _қалдық - жобаға сәйкес полигонда орналастырылуы мүмкін, аталмыш түрлі қалдықтардың жалпы мөлшері (тонна немесе куб метр),
V _{қалдық/нақты} - аталмыш полигонда нақты орналастырылған аталмыш түрлі қалдықтардың жалпы мөлшері (тонна/куб метр),
N - полигонды пайдаланудың жобалық кезеңі (жыл),
N _нақты - аталмыш сәтте полигонды пайдаланудың нақты кезеңі.
Сонымен қатар 5 Қосымшада көрсетілген нормативтік құжатты пайдалану қажет.

30. Жылдар бойынша қалдықтарды орналастыру нормативі табиғатты пайдаланудың өндірістік жоспары негізінде полигонды пайдалану кезеңі ішінде қалдықтарды орналастырудың орташа нормативін ескере отырып, есептеледі және қалдықтарды пайдаға жарату және екінші рет қайта өңдеу процесін есепке ала отырып, қалдықтарды жинағышпен қоршаған орта компоненттерінің ластану деңгейін бағалау негізінде қалдықтарды қолдану нормативтерінің жобасына негізделеді.

31. Егер қалдықтардың аталмыш түрін орналастыру үшін жылдық квота белгіленсе, онда қалдықтарды орналастыру нормативтері квотаның сақталуын қамтамасыз етуші шектерде белгіленуі қажет.

4. Жол берілетін физикалық әсерлер нормативтерін есептеу

32. Жол берілетін физикалық әсерлер нормативтері әрбір, шу, діріл, радиациялық көздер мен басқа да әсер ету көздері үшін жеке есептеледі.

33. Әсер ету көздерінің және олардың сипаттамаларының тізімдемесі жобаланатын объектілер үшін - жобалық ақпарат негізінде, ал қызмет етуші объектілері үшін - физикалық факторлардың өлшемімен сүйемелденуі тиіс әсер ету көздерін тізімдеу негізінде анықталады.

34. Көздердің физикалық әсерлерінің нормативтері бірліктерде белгіленеді, 24 сағат аралығында әсер етуді ескере отырып, бағаланатын әрбір факторға келесі бірліктер сәйкес келеді:
дБА - шу факторы үшін;
дБ - діріл үшін;
В/м, мкВт/см ² , кВ/м, А/м электромагнитті сәулелену үшін;
мкЗв/ч - радиациялық фон деңгейі үшін.

35. Жол берілетін физикалық әсерлердің нормативтері объектінің санитарлық-қорғаныс аймағындағы шекарада сәйкес физикалық факторлардың деңгейі қауіпсіздіктің қабылданған санитарлық-гигиеналық талаптарына сәйкес болатындай етіп белгіленуі қажет.

36. Физикалық әсерлердің нормативтерін есептеу кезінде санитарлық-қорғаныс аймағының шекарасында аталмыш физикалық факторлардың фондық деңгейі ескерілуі қажет.

37. Жол берілетін физикалық факторлар нормативтерін есептеу үшін қызмет етуші объектіде жүргізілетін эксперименттік өлшемдер қолданылады немесе жобалық кезең үшін 6 Қосымшада көрсетілген құжаттарға сәйкес факторлардың болжамды деңгейлері есептеледі.
Эксперименттік өлшемдер барысында санитарлық-қорғаныс аймағының шекарасындағы физикалық факторлардың деңгейі олардың шығу көзіндегі физикалық факторлардың нақты деңгейінде жол берілетін деңгейге сәйкестігі расталуы қажет.

38. Есептеу әдістерінің кемшіліктеріне байланысты талап етілетін деңгейден есептік көрсеткіштердің 13% дейін ауытқуларының болуына жол беріледі.

39. Аталмыш көзді қоспағанда, есептелетін физикалық фактордың фондық деңгейі жол беруге болатын шекті мөлшерден асатын жағдайда, нормаланатын көз фактордың жиынтықты мөлшеріне қосымша үлестің 10% артық қоспауы қажет.

40. Радиациялық фактор фондық деңгейдің жол беруге болатын шекті мөлшерінен асқан жағдайда, иондаушы сәулеленудің нормаланған көзі халық үшін тиімді мөлшерлеме кез-келген кезекті 5 жыл аралығында орташа алғанда жылына 1 м3в шамасында, бірақ жылына 5 м3в аспайтындай мөлшерде құрайтындай, фактордың жиынтық мөлшеріне қосымша үлес қосуы қажет.

Қоршаған ортаға
эмиссиялар нормативтерін
анықтау әдістемесіне
1 Қосымша

1. ШРШ нормативтерінің көлемін есептеу "Кәсіпорынмен атмосфераға шығарылатын зиян заттардың шоғырлануын есептеу әдістемесі", (НҚТ 211.2.01-97).
2. МЕСТ 17.2.3.02-78 "Табиғатты қорғау. Атмосфера. Өнеркәсіптік кәсіпорындармен зиян заттардың жол берілетін шығарылуын белгілеу ережесі".
3. НҚР 211.2.02-97 "Қазақстан Республикасының кәсіпорындарына арналған атмосфераға шекті рауалы шығарындылар нормативтерінің жобаларын ресімдеу және мазмұндау жөніндегі ұсынымдар", Алматы, 1997 ж.
4. 04.08.05 жылғы ҚОҚМ N 217-ө Бұйрығымен бекітілген "Атмосфералық ауаға зиян (ластаушы) заттарды, зиян физикалық әсерді тізімдеу ережелері".

Қоршаған ортаға
эмиссиялар нормативтерін
анықтау әдістемесіне
2 Қосымша

1. Фильтрация орындарына және елді мекен рельефінің табиғи төмендеуі жерлеріне ластаушы заттардың жол берілетін шекті төгілуін (ЖШТ) белгілеу жөніндегі әдістеме. НҚТ 211.3.03-2000 ж.
2. 24.02.2004 жылғы ҚОҚМ N 61-ө бұйрығымен бекітілген Жинағыштарға ағын сулармен келетін заттардың жол берілетін шекті төгілуін (ЖШТ) есептеу уақытша әдістемесі.
3. 24.02.2004 жылғы ҚОҚМ N 61-ө бұйрығымен бекітілген ШРШ және ШРТ нормативтері жобаларын келісу және бекіту жөніндегі нұсқаулық.
4. 24.02.2004 жылғы ҚОҚМ N 61-ө бұйрығымен бекітілген су объектілеріне ШРТ нормативтері жобасын ресімдеу және мазмұндау жөніндегі ұсынымдар.
5. 24.02.2004 жылғы ҚОҚМ N 61-ө бұйрығымен бекітілген Қазақстан Республикасының су объектілеріне ластаушы заттардың төгілуін нормалау жөніндегі нұсқаулық.
6. 24.02.2004 жылғы ҚОҚМ N 61-ө бұйрығымен бекітілген Қазақстан Республикасының су объектілеріне заттардың ағын сулармен жол берілетін шекті төгілуін (ЖШТ) есептеу әдістемесі.

Қоршаған ортаға
эмиссиялар нормативтерін
анықтау әдістемесіне
3 Қосымша

1. Қазақстан Республикасының су объектілеріне заттардың ағын сулармен жол берілетін шекті төгілуін (ЖШТ) есептеу әдістемесі. Қазақстан Республикасы Қоршаған ортаны қорғау министрлігінің нормативтік құқықтық кесімдер тізіліміне енгізілген. Қазақстан Республикасы Қоршаған ортаны қорғау министрінің 2006 жылғы 27 қазандағы N 324-ө бұйрығы.

Қоршаған ортаға
эмиссиялар нормативтерін
анықтау әдістемесіне
4 Қосымша

1. 24.02.2004 жылғы Қоршаған ортаны қорғау министрлігінің N 61-ө бұйрығымен Фильтрация орындарына және елді мекен рельефінің табиғи төмендеуі жерлеріне ластаушы заттардың жол берілетін шекті төгілуін (ЖШТ) белгілеу жөніндегі әдістемесіне сәйкес есептеледі. НҚТ 211.3.03-2000 ж.

Қоршаған ортаға
эмиссиялар нормативтерін
анықтау әдістемесіне
5 Қосымша

1. НҚТ 03.3.0.4.01-96 Өндіру және тұтыну қалдықтарының уытты заттарымен қоршаған орта компонеттерін ластау деңгейін анықтау жөніндегі әдістемелік нұсқаулар.

Қоршаған ортаға
эмиссиялар нормативтерін
анықтау әдістемесіне
6 Қосымша

1. СН және Е II-12-77 "Шудан қорғау" - шу факторы үшін;
2. 08 тамыз 1997 жылғы әдістемелік ұсыныстар. ӘҰ N 1.05.037-97 "Тұрғын үй құрылысы дірілінің картасын құру бойынша әдістемелік ұсыныстар" - діріл факторы үшін;
3. 08 тамыз 1997 жылғы әдістемелік нұсқамалар. ӘН N 1.05.032-97 "Электромагнитті өріс деңгейі мен санитарлық-қорғаныс аймағының және телевизия, ЧМ-радиотарату құралдарын орналастыру жерлерінде құрылысты шектеу аймағының шекарасын анықтау бойынша әдістемелік нұсқамалар";
4. 08 тамыз 1997 жылғы әдістемелік нұсқамалар. ӘН N 1.05.034-97 "ВЧ-, ОВЧ-, УВЧ- және СВЧ-диапазонды азаматтық авиацияның ауа қозғалысын басқару құралдарының электромагнитті өріс деңгейін анықтау бойынша әдістемелік нұсқамалар";
5. 08 тамыз 1997 жылғы әдістемелік нұсқамалар. ӘН N 1.05.035-97 "Метеорологиялық радиолакаторлар құратын электромагнитті жағдайды бақылау және қалыпқа келтіру" - электромагнитті сәулелену үшін;
6. 9 желтоқсан 1999 жылғы N 10 санитарлық ережелер СЕ 2.6.1.758-99 "Радиациялық қауіпсіздік нормалары" (РҚН-99) - радиациялық фактор үшін.

Об утверждении Методики определения нормативов эмиссий в окружающую среду

Приказ Министра охраны окружающей среды Республики Казахстан от 21 мая 2007 года № 158-п. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 11 июня 2007 года № 4726. Утратил силу приказом Министра охраны окружающей среды Республики Казахстан от 16 апреля 2012 года № 110-ө

Сноска. Утратил силу приказом Министра охраны окружающей среды РК от 16.04.2012 № 110-ө (вводится в действие со дня его первого официального опубликования).

В соответствии с подпунктом 29) статьи 17 Экологического кодекса Республики Казахстан от 9 января 2007 года, ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемую Методику определения нормативов эмиссий в окружающую среду.

2. Довести настоящий Приказ до сведения структурных и территориальных подразделений Министерства охраны окружающей среды Республики Казахстан.

3. Проекты нормативы предельно допустимых сбросов, выбросов и размещения (образования) отходов, на которые имеются действующие положительные заключения государственной экологической экспертизы, действуют до истечения сроков действия заключений.

4. Настоящий приказ вводится в действие со дня его официального опубликования.

И.о. Министра

Утверждена
Приказом Министра
охраны окружающей среды
Республики Казахстан
от 21 мая 2007 г. N 158-п

Методика
определения нормативов эмиссий в окружающую среду

1. Методика определения нормативов эмиссий разработана в соответствии со статьями 17 и 28 Экологического кодекса Республики Казахстан от 9 января 2007 года и устанавливает требования к расчетным методам определения нормативов эмиссий в окружающую среду.
2. В настоящей Методике используются понятия и определения, предусмотренные экологическим законодательством Республики Казахстан.
3. Расчетным путем могут определяться нормативы эмиссий в различные среды, в том числе нормативы предельно допустимых выбросов загрязняющих веществ в атмосферу от стационарных источников, сбросов загрязняющих веществ в природные водные объекты, на рельеф местности, накопители сточных вод, нормативы размещения отходов производства и потребления, нормативы допустимых физических воздействий.

1. Расчет нормативов выбросов загрязняющих веществ
в атмосферу от стационарных источников

4. Нормативы выбросов загрязняющих веществ в атмосферу от стационарных источников (предельно допустимый выброс - ПДВ) рассчитываются для каждого конкретного источника выбросов. В целом для предприятия нормативы выбросов устанавливаются по совокупности значений нормативов выбросов для отдельных действующих, проектируемых и реконструируемых источников загрязнения данного предприятия.
5. Перечень источников выбросов и их характеристики определяются для проектируемых объектов - на основе проектной информации, для действующих объектов - на основе инвентаризации источников выбросов, которая должна сопровождаться проведением отбора проб и аналитическими исследованиями.
6. Нормативы выбросов от источников определяются как масса (в граммах) загрязняющего вещества, выбрасываемого в единицу времени (секунду). Наряду с максимальными разовыми ПДВ (г/с) в оперативных целях для выполнения проектных оценок темпов снижения выбросов и возможностей утилизации уносимых газовоздушной смесью вредных веществ устанавливаются годовые значения ПДВ г (тоннах в год - т/год) для отдельных источников и предприятия в целом.
7. Нормативы выбросов в атмосферу должны быть установлены таким образом, чтобы на границе санитарно-защитной зоны объекта расчетные концентрации загрязняющих веществ в приземном слое атмосферного воздуха не превышали гигиенические нормативы концентраций для атмосферного воздуха населенных мест.
Если установлены целевые показатели, то нормирование происходит в соответствии с данными целевыми показателями.
Суммарный по источнику выброс вещества в атмосферу в течение года не должен превышать квоты на выбросы, если таковая установлена.
8. Санитарно-защитная зона (СЗЗ) объекта устанавливается санитарными правилами, проверяются расчетами загрязнения атмосферы, с учетом корректировки по розе ветров.
9. В качестве гигиенических нормативов концентраций для атмосферного воздуха населенных мест в целях нормирования выбросов в атмосферу принимаются: значения предельно допустимых максимально-разовых концентраций потенциально-опасных химических веществ (далее - ПДКм.р.) или, в случае отсутствия ПДКм.р. - значения нормативов ориентировочно безопасных уровней воздействия потенциально-опасных химических веществ (далее - ОБУВ); если для вещества имеется только предельно допустимая средне суточная концентрация (ПДКс.с.), то для него принимается соотношение 0,1с < ПДКс.с.".
10. Запрещается применение химических веществ, не прошедших государственную регистрацию в соответствии с законодательством Республики Казахстан о санитарно-эпидемиологическом благополучии граждан.
11. Расчет величины нормативов ПДВ проводится на основании документов, указанных в Приложении 1 .

2. Расчет нормативов сбросов загрязняющих веществ

12. Нормативы предельно допустимых сбросов (ПДС) загрязняющих веществ со сточными водами в поверхностные водные объекты, на рельеф местности и в накопители сточных вод рассчитываются для каждого выпуска сточных вод. При этом необходимо использовать нормативные документы, на основании которых производится разработка нормативов ПДС ( Приложение 2 ).
13. Перечень выпусков и их характеристики определяются для проектируемых объектов на основе проектной информации, для действующих объектов - на основе инвентаризации выпусков, которая должна сопровождаться проведением отбора проб и аналитическими исследованиями.
14. Нормативы сбросов в водные объекты определяются в соответствии с расчетными значениями предельно допустимых сбросов (ПДС), под которым понимается масса вещества в сточных водах, максимально допустимая к отведению с установленным режимом в данном пункте водного объекта в единицу времени с целью обеспечения норм качества воды в контрольном створе.
15. Величины ПДС определяются для всех категорий водопользователей как произведения максимального часового расхода сточных вод q (м ³ /час) на допустимую к сбросу концентрацию загрязняющего вещества С _ПДС (г/м ³ ). При расчете условий сброса сточных вод сначала определяется значение С _ПДС , обеспечивающее нормативное качество воды в контрольном створе, а затем определяется ПДС (г/час) согласно формуле:

ПДС = q * С _ПДС = q * [n * (С _н ^б (или С _ПДК ) - С _ф ) + С _ф ], где:

С _н ^б - установленная по результатам многолетних режимных наблюдений нормативная концентрация, соответствующая оптимальному состоянию водных экосистем бассейна, а в случае ее отсутствия - предельно-допустимая концентрация загрязняющего вещества - С _ПДК , г/м ³ ,
C _ф - фоновая концентрация загрязняющего вещества в водотоке на расстоянии 0,5 км выше выпуска сточных вод, г/м ³ ;
n - кратность разбавления сточных вод в водотоке.
16. Нормативы сбросов должны быть установлены таким образом, чтобы концентрации загрязняющих веществ в контрольном створе соответствовали требованиям предельно допустимых концентраций для данного вида водных объектов или целевых показателей качества окружающей среды, если таковые установлены, а суммарный сброс вещества в течение года не превышал квоты на сбросы, если таковая установлена. В случае одновременного использования водного объекта или его участка для различных нужд населения к составу и свойствам поверхностных вод предъявляются наиболее жесткие нормы из числа установленных.
17. Контрольный створ определяется в проектной документации объекта и подлежит согласованию в уполномоченном органе в сфере охраны окружающей среды.
18. В качестве предельно допустимых концентраций в целях нормирования сбросов в водные объекты принимаются концентрации, соответствующие виду водопользования.
19. Если фоновая загрязненность водного объекта по каким-либо показателям не позволяет обеспечить нормативное качество воды в контрольном створе, то ПДС по этим показателям устанавливается, исходя из отнесения нормативных требований к составу и свойствам воды водных объектов к самим сточным водам.
20. Если фоновая загрязненность водного объекта обусловлена естественными причинами, то ПДС может устанавливаться, исходя из условий соблюдения в контрольном пункте сформировавшегося фонового качества воды.
21. Для тех веществ, для которых нормируется приращение к природному, естественному фону (алюминий, ионы меди, селена, теллура, фтора и др.), ПДС должен устанавливаться с учетом этих допустимых приращений к природному, естественному фону.
22. Для предприятий, расположенных в районах с повышенной минерализацией природных вод, при расчете ПДС допускается принимать величину 1500 г/м ³ в качестве предельного уровня минерализации поверхностных вод. Для морских вод ПДС по минерализации не устанавливается.
23. Данные по фоновому составу воды и С ^б _н запрашиваются водопользователем в местных органах Казгидромета.
24. Допускаются отклонения в величинах расчетных сбросов и допустимой к сбросу концентрации загрязняющего вещества от требуемого уровня не более чем на 10% в связи с погрешностями расчетного метода.
25. Величина ПДС веществ, отводимых сточными водами предприятий в накопители, определяется как произведение максимального, суточного расхода сточных вод q _cт (м ³ /ч) на предельно допустимую концентрацию загрязняющих веществ С _пдс (г/м ³ ):

ПДС= q _cт * С _пдс

и рассчитывается по методике, указанной в Приложении 3 .
27. При расчетах ПДС веществ со сточными водами, отводимыми на поля фильтрации, исходя из того, что предельно допустимая концентрация этого вещества (С _пдс ) с учетом разбавления (n) фильтрующихся вод в потоке подземных вод не должна превышать фоновой концентрации загрязняющего вещества в водоносном горизонте.

С _пдс = n х С _ф

где n - кратность разбавления профильтровавшихся вод, в потоке подземных вод;
Сф - фоновая концентрация загрязняющего вещества в водоносном горизонте. Определяется по наблюдательным скважинам, расположенным за пределами купола растекания.
С _пдс рассчитывается согласно методике, указанной в Приложении 4

3. Расчет нормативов размещения отходов

28. Нормативы размещения отходов определяются исходя из наличия полигонов для размещения отходов (в т.ч. отвалы), чья вместимость и безопасность для окружающей среды подтверждается проектами строительства полигонов.
29. Норматив размещения данного вида отходов определяется в тоннах (кубических метрах) для конкретного года эксплуатации.
30. Норматив размещения отходов на конкретный год эксплуатации полигона для размещения отходов рассчитывается по формуле:

V _{отход/год} = (V _отход - V _{отход/факт} )/(N - N _факт ),

(3)
где
V _{отход/год} - норматив размещения данного вида отходов (тонн или кубических метров) на конкретный год,
V _отход - общее количество отходов данного вида, которое может быть размещено на полигоне в соответствии с проектом (тонн или кубических метров),
V _{отход/факт} - количество отходов данного вида, фактически размещенных на данном полигоне (тонн/кубических метров),
N - проектный период эксплуатации полигона (лет),
N _факт - фактический период эксплуатации полигона на данный момент.
При этом необходимо использовать нормативный документ, указанный в Приложении 5.
31. Норматив размещения отходов по годам рассчитывается с учетом среднего норматива размещения отходов за период эксплуатации полигона на основании производственного плана природопользователя и обосновывается в проекте нормативов обращения с отходами на основе проведенной оценки уровня загрязнения компонентов окружающей среды накопителем отходов, с учетом процессов вторичной переработки и утилизации отходов.
32. Если для размещения данного вида отходов установлена годовая квота, то нормативы размещения отходов должны быть установлены в пределах, обеспечивающих соблюдение квоты.

4. Расчет нормативов допустимых физических воздействий

33. Нормативы допустимых физических воздействий рассчитываются для каждого из источников шумового, вибрационного, радиационного и иных источников воздействий.
34. Перечень источников воздействий и их характеристики определяется для проектируемых объектов - на основе проектной информации, для действующих объектов - на основе инвентаризации источников воздействий, которая должна сопровождаться проведением измерений физических факторов.
35. Нормативы физических воздействий от источников определяются в единицах, соответствующих каждому оцениваемому фактору, с учетом воздействия в течение 24 часов:
дБА - для шумового фактора;
дБ - для вибрации;
В/м, мкВт/ см ² , кВ/м, А/м для электромагнитных излучений;
мкЗв/ч - для уровня радиационного фона.
36. Нормативы допустимых физических воздействий должны быть установлены таким образом, чтобы уровень соответствующих физических факторов на границе санитарно-защитной зоны объекта соответствовал принятым санитарно-гигиеническим требованиям безопасности.
37. При расчете нормативов физических воздействий учитывается фоновый уровень данных физических факторов на границе санитарно-защитной зоны.
38. Для расчета нормативов допустимых физических факторов используются экспериментальные измерения, проводимые на действующем объекте, либо, для проектной стадии, рассчитываются предполагаемые уровни факторов в соответствии с документами, указанными в Приложении 6 .
В ходе экспериментальных измерений должно быть подтверждено соответствие уровню физических факторов на границе санитарно-защитной зоны допустимому уровню при конкретном уровне физических факторов на их источнике.
39. Допускаются отклонения в величинах расчетных показателей от требуемого уровня не более чем на 13 % в связи с погрешностями расчетного метода.
40. В случае, когда фоновый уровень рассчитываемого физического фактора с исключением данного источника превышает предельно-допустимые величины, нормируемый источник должен создавать не более 10 % дополнительного вклада в суммарную величину фактора.
41. В случае превышения радиационным фактором предельно-допустимой величины фонового уровня нормируемый источник ионизирующего излучения должен создавать такой дополнительный вклад в суммарную величину фактора, чтобы эффективная доза для населения составляла 1 м ³ в год в среднем за любые последовательные 5 лет, но не более 5 м ³ в год.

Приложение 1
к Методике определения
нормативов эмиссий
в окружающую среду

1. Методика расчета концентраций в атмосферном воздухе вредных веществ, содержащихся в выбросах предприятий, РНД 211.2.01.01-97.
2. ГОСТ 17.2.3.02-78 "Охрана природы. Атмосфера. Правила установления допустимых выбросов вредных веществ промышленными предприятиями";
3. РНД 211.2.02-97 "Рекомендации по оформлению и содержанию проектов нормативов предельно допустимых выбросов в атмосферу (ПДВ) для предприятия Республики Казахстан", Алматы, 1997 г.;
4. "Правила инвентаризации выбросов вредных (загрязняющих) веществ, вредных физических воздействий на атмосферный воздух", утвержденные Приказом МООС за N 217-п от 04.08.05 г.

Приложение 2
к Методике определения
нормативов эмиссий
в окружающую среду

1. Методика по установлению предельно-допустимых сбросов (ПДС) загрязняющих веществ на поля фильтрации и в естественные понижения рельефа местности. РНД 211.3.03.03-2000 г.
2. Временная методика расчета предельно-допустимых сбросов (ПДС) веществ, отводимых со сточными водами в накопители, утверждена приказом МООС N 61-П от 24.02.2004 г.
3. Инструкция по согласованию и утверждению проектов нормативов ПДВ и ПДС, утверждена приказом МООС N 61-П от 24.02.2004 г.
4. Рекомендации по оформлению и содержанию проекта нормативов ПДС в водные объекты, утверждены приказом МООС N 61-П от 24.02.2004 г.
5. Инструкция по нормированию сбросов загрязняющих веществ в водные объекты Республики Казахстан, утверждена приказом МООС N 61-П от 24.02.2004 г.
6. Методика расчета предельно-допустимых сбросов (ПДС) веществ в водные объекты Республики Казахстан со сточными водами, утверждена приказом МООС N 61-П от 24.02.2004 г.

Приложение 3
к Методике определения
нормативов эмиссий
в окружающую среду

1. Методика расчета предельно-допустимых сбросов (ПДС) веществ в водные объекты Республики Казахстан со сточными водами. Внесена в реестр нормативных правовых актов Министерства охраны окружающей среды Республики Казахстан. Приказ Министра охраны окружающей среды Республики Казахстан от 27 октября 2006 года N 324-п.

Приложение 4
к Методике определения
нормативов эмиссий
в окружающую среду

1. Методика по установлению предельно-допустимых сбросов (ПДС) загрязняющих веществ на поля фильтрации и в естественные понижения рельефа местности". РНД 211.3.03.03-2000, утверждена приказом Министерство охраны окружающей среды N 61-П от 24.02.2004 г.

Приложение 5
к Методике определения
нормативов эмиссий
в окружающую среду

1. РНД 03.3.0.4.01-96 Методические указания по определению уровня загрязнения компонентов окружающей среды токсичными веществами отходов производства и потребления.

Приложение 6
к Методике определения
нормативов эмиссий
в окружающую среду

1. СНиП II-12-77 "Защита от шума" - для шумового фактора;
2. методическими рекомендациями от 08 августа 1997 г. МР N 1.05.037-97 "Методические рекомендации по составлению карт вибрации жилой застройки" - для вибрационного фактора;
3. методическими указаниями от 08 августа 1997 г. МУ N 1.05.032-97 "Методические указания по определению уровней электромагнитного поля и границ санитарно-защитной зоны и зоны ограничения застройки в местах размещения средств телевидения и ЧМ-радиовещания";
4. методическими указаниями от 08 августа 1997 г. МУ N 1.05.034-97 Методические указания по определению уровней электромагнитного поля средств управления воздушным движением гражданской авиации ВЧ-, ОВЧ-, УВЧ- и СВЧ-диапазонов";
5. методическими указаниями от 08 августа 1997 г. МУ N 1.05.035-97 "Контроль и нормализация электромагнитной обстановки, создаваемой метеорологическими радиолокаторами" - для электромагнитных излучений;
6. санитарными правилами от 9 декабря 1999 г. N 10 СП 2.6.1.758-99 "Нормы радиационной безопасности" (НРБ-99) - для радиационного фактора.