Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының "Инвестициялық портфельді басқаруды немесе зейнетақы активтерін инвестициялық басқаруды жүзеге асыратын ұйымдардың бухгалтерлік есепті жүргізуі жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы" 2010 жылғы 1 ақпандағы № 4 қаулысына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы

Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2011 жылғы 26 тамызда № 107 Қаулысы. Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде 2011 жылы 30 қыркүйектегі № 7225 тіркелді

«Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы» 1995 жылғы 30 наурыздағы Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес және бағалы қағаздар нарығында брокерлік қызметті жүзеге асыратын ұйымдардың бухгалтерлік есепті жүргізу тәртібін жетілдіру мақсатында Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Басқармасы қаулы етеді:
1. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының «Инвестициялық портфельді басқаруды немесе зейнетақы активтерін инвестициялық басқаруды жүзеге асыратын ұйымдардың бухгалтерлік есепті жүргізуі жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы» 2010 жылғы 1 ақпандағы № 4 қаулысына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 6090 тіркелген) мынадай өзгерістер мен толықтырулар енгізілсін:
қаулыда:
тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:
«Инвестициялық портфельді басқаруды немесе зейнетақы активтерiн инвестициялық басқаруды жүзеге асыратын ұйымдардың және бағалы қағаздар нарығында брокерлік қызметті жүзеге асыратын ұйымдардың бухгалтерлік есепті жүргізуі жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы»;
кіріспесі мен 1-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:
«Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы» 1995 жылғы 30 наурыздағы Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес және инвестициялық портфельді басқаруды немесе зейнетақы активтерін инвестициялық басқаруды жүзеге асыратын ұйымдардың және бағалы қағаздар нарығында брокерлік қызметті жүзеге асыратын ұйымдардың бухгалтерлік есепті жүргізу тәртібін жетілдіру мақсатында Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Басқармасы қаулы етеді:
1. Қоса беріліп отырған Инвестициялық портфельді басқаруды немесе зейнетақы активтерін инвестициялық басқаруды жүзеге асыратын ұйымдардың және бағалы қағаздар нарығында брокерлік қызметті жүзеге асыратын ұйымдардың бухгалтерлік есепті жүргізуі жөніндегі нұсқаулық бекітілсін.»;
көрсетілген қаулымен бекітілген Инвестициялық портфельді басқаруды немесе зейнетақы активтерін инвестициялық басқаруды жүзеге асыратын ұйымдардың бухгалтерлік есепті жүргізуі жөніндегі нұсқаулықта:
тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:
«Инвестициялық портфельді басқаруды немесе зейнетақы активтерін инвестициялық басқаруды жүзеге асыратын ұйымдардың және бағалы қағаздар нарығында брокерлік қызметті жүзеге асыратын ұйымдардың бухгалтерлік есепті жүргізуі жөніндегі нұсқаулық»;
1 және 2-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:
«1. Осы Нұсқаулық «Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы» 1995 жылғы 30 наурыздағы, «Бағалы қағаздар рыногы туралы» 2003 жылғы 2 шілдедегі, «Инвестициялық қорлар туралы» 2004 жылғы 7 шілдедегі, «Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы» 2007 жылғы 28 ақпандағы Қазақстан Республикасының Заңдарына, Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілеріне, халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес әзірленді және:
инвестициялық портфельді басқаруды немесе зейнетақы активтерін инвестициялық басқаруды жүзеге асыратын ұйымдардың (бұдан әрі – ұйым) клиенттердің инвестициялық басқарудағы активтерінің;
бағалы қағаздар нарығында брокерлік қызметті жүзеге асыратын ұйымдардың (бұдан әрі – брокер) брокерлік қызмет көрсету туралы шарт бойынша клиенттерден алынған активтердің бухгалтерлік есебін жүргізуін нақтылайды.
2. Клиенттердің инвестициялық басқарудағы активтерінің және брокерлік қызмет көрсету туралы шарт бойынша клиенттерден алынған активтердің бухгалтерлік есебін жүргізген кезде ұйым және брокер Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 5348 тіркелген Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының «Қазақстан Республикасы қаржы нарығының жекелеген субъектілеріне арналған бухгалтерлік есептің үлгі шот жоспарын бекіту туралы» 2008 жылғы 22 қыркүйектегі № 79 қаулысына сәйкес баланстан тыс шоттарды қолданады.»;
мынадай мазмұндағы 2-1-тараумен толықтырылсын:
«2-1-тарау. Инвестициялық басқарудағы ақшаны шетел валютасына орналастыру
5-1. Ұйым шетел валютасын сатып алған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) егер сатып алу бағамы нарықтық бағамнан төмен болса:
Дт 1800 01 Ақша (сатып алынған шетел валютасының сомасына)
Кт 1800 01 Ақша (теңгемен төленген ақша сомасына)
1830 03 Сатып алу-сатудан болған кірістер (сатып алу
бағамы мен нарықтық бағам арасындағы айырмаға);
2) егер сатып алу бағамы нарықтық бағамнан жоғары болса:
Дт 1800 01 Ақша (сатып алынған шетел валютасының сомасына)
1840 03 Сатып алу-сатудан болған шығыстар (сатып алу
бағамы мен нарықтық бағам арасындағы айырмаға)
Кт 1800 01 Ақша (теңгемен төленген ақша сомасына).
5-2. Ұйым шетел валютасын сатқан кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) егер сату бағамы нарықтық бағамнан жоғары болса:
Дт 1800 01 Ақша (теңгемен алынған ақша сомасына)
Кт 1800 01 Ақша (сатылған шетел валютасының сомасына)
1830 03 Сатып алу-сатудан болған кірістер (сату бағамы мен
нарықтық бағам арасындағы айырмаға);
2) егер сату бағамы нарықтық бағамнан төмен болса:
Дт 1800 01 Ақша (теңгемен алынған ақша сомасына)
1840 03 Сатып алу-сатудан болған шығыстар (сату бағамы мен
нарықтық бағам арасындағы айырмаға)
Кт 1800 01 Ақша (сатылған шетел валютасының сомасына).
5-3. Ұйым шетел валюталарын айырбастау кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
Дт 1800 01 Ақша (сатып алынған шетел валютасының сомасына)
Кт 1800 01 Ақша (сатылған шетел валютасының сомасына);
оң айырма сомасына:
Дт 1800 01 Ақша
Кт 1830 03 Сатып алу-сатудан болған кірістер (сату (сатып
алу) бағамы мен нарықтық бағам арасындағы
айырмаға);
теріс айырма сомасына:
Дт 1840 03 Сатып алу-сатудан болған шығыстар (сату (сатып
алу) бағамы мен нарықтық бағам арасындағы
айырмаға)
Кт 1800 01 Ақша.
5-4. Шетел валютасындағы ақшаны қайта бағалау күнгі валюталарды айырбастаудың нарықтық бағамы бойынша қайта бағалаған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) валюталарды айырбастаудың нарықтық бағамы оң бағамдық айырма сомасына ұлғайған кезде:
Дт 1800 01 Ақша (шетел валютасындағы)
Кт 1830 07 Бағамдық айырма бойынша іске асырылмаған кірістер;
2) валюталарды айырбастаудың нарықтық бағамы теріс бағамдық айырма сомасына азайған кезде:
Дт 1840 07 Бағамдық айырма бойынша іске асырылмаған шығыстар
Кт 1800 01 Ақша (шетел валютасындағы).
5-5. Шетел валютасын сатқан кезде шетел валютасын қайта бағалаудан болған іске асырылған кірістер (шығыстар) сомасына мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) іске асырылған кірістер сомасына:
Дт 1830 07 Бағамдық айырма бойынша іске асырылмаған кірістер
Кт 1830 05 Бағамдық айырма бойынша іске асырылған кірістер
1840 07 Бағамдық айырма бойынша іске асырылмаған шығыстар;
2) іске асырылған шығыстар сомасына:
Дт 1830 07 Бағамдық айырма бойынша іске асырылмаған кірістер
Кт 1840 05 Бағамдық айырма бойынша іске асырылған шығыстар
1840 07 Бағамдық айырма бойынша іске асырылмаған
шығыстар.»;
мынадай мазмұндағы 9-1-тармақпен толықтырылсын:
«9-1. Шетел валютасындағы салымдарды қайта бағалау күнгі валюталарды айырбастаудың нарықтық бағамы бойынша қайта бағалаған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) валюталарды айырбастаудың нарықтық бағамы оң бағамдық айырма сомасына ұлғайған кезде:
Дт 1800 04 Орналастырылған салымдар
Кт 1830 07 Бағамдық айырма бойынша іске асырылмаған кірістер;
2) валюталарды айырбастаудың нарықтық бағамы теріс бағамдық айырма сомасына азайған кезде:
Дт 1840 07 Бағамдық айырма бойынша іске асырылмаған шығыстар
Кт 1800 04 Орналастырылған салымдар.»;
14-тармақтың бірінші абзацы мынадай редакцияда жазылсын:
«14. Құны шетел валютасымен көрсетілген сатып алынған бағалы қағаздарды қайта бағалау күнгі валюталарды айырбастаудың нарықтық бағамы бойынша қайта бағалаған кезде (үлестік бағалы қағаздарды қоспағанда) мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:»;
12-тарау мынадай редакцияда жазылсын:
«12-тарау. Брокерлік қызмет көрсету туралы шарт бойынша қабылданған активтерді есепке алу
37. Брокер брокерлік қызмет көрсету туралы шарт бойынша ақша алған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) баланстық шоттарда:
Дт 1030 Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты
Кт 3390 81 Брокердің клиент алдындағы міндеттемелері;
2) брокер активтерді клиенттің ақшасына сатып алған кезде:
Дт 3390 81 Брокердің клиент алдындағы міндеттемелері
Кт 1030 Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты.
38. Номиналды ұстаушы ретінде клиенттердің шоттарын жүргізу құқығы бар брокер клиенттер үшін активтерді сатып алған кезде баланстан тыс есепте мынадай бухгалтерлік жазбаны жүзеге асырады:
Кіріс 8970 «Депо» шоттары (клиенттердің брокердің номиналды
ұстауындағы бағалы қағаздарын есепке алуға
арналған жеке шот).
39. Номиналды ұстаушы ретінде клиенттердің шоттарын жүргізу құқығы бар брокер клиенттер үшін активтерді сатқан кезде баланстан тыс есепте мынадай бухгалтерлік жазбаны жүзеге асырады:
Шығыс 8970 «Депо» шоттары (клиенттердің брокердің номиналды
ұстауындағы бағалы қағаздарын есепке алуға
арналған жеке шот).».
2. Осы қаулы алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Ұлттық Банк
Төрағасы Г. Марченко

О внесении изменений и дополнений в постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 1 февраля 2010 года № 4 "Об утверждении Инструкции по ведению бухгалтерского учета организациями, осуществляющими управление инвестиционным портфелем или инвестиционное управление пенсионными активами"

Постановление Правления Национального банка Республики Казахстан от 26 августа 2011 года № 107. Зарегистрировано в Министерстве юстиции Республики Казахстан 30 сентября 2011 года № 7225

В соответствии с Законом Республики Казахстан от 30 марта 1995 года "О Национальном Банке Республики Казахстан" и в целях совершенствования порядка ведения бухгалтерского учета организациями, осуществляющими брокерскую деятельность на рынке ценных бумаг, Правление Национального Банка Республики Казахстан постановляет:
1. В постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 1 февраля 2010 года № 4 "Об утверждении Инструкции по ведению бухгалтерского учета организациями, осуществляющими управление инвестиционным портфелем или инвестиционное управление пенсионными активами" (зарегистрированное в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 6090) внести следующие изменения и дополнения:
в постановлении:
заголовок изложить в следующей редакции:
"Об утверждении Инструкции по ведению бухгалтерского учета организациями, осуществляющими управление инвестиционным портфелем или инвестиционное управление пенсионными активами, и организациями, осуществляющими брокерскую деятельность на рынке ценных бумаг";
преамбулу и пункт 1 изложить в следующей редакции:
"В соответствии с Законом Республики Казахстан от 30 марта 1995 года "О Национальном Банке Республики Казахстан" и в целях совершенствования порядка ведения бухгалтерского учета организациями, осуществляющими управление инвестиционным портфелем или инвестиционное управление пенсионными активами, и организациями, осуществляющими брокерскую деятельность на рынке ценных бумаг, Правление Национального Банка Республики Казахстан постановляет:
1. Утвердить прилагаемую Инструкцию по ведению бухгалтерского учета организациями, осуществляющими управление инвестиционным портфелем или инвестиционное управление пенсионными активами, и организациями, осуществляющими брокерскую деятельность на рынке ценных бумаг.";
в Инструкции по ведению бухгалтерского учета организациями, осуществляющими управление инвестиционным портфелем или инвестиционное управление пенсионными активами, утвержденной указанным постановлением:
заголовок изложить в следующей редакции:
"Инструкция по ведению бухгалтерского учета организациями, осуществляющими управление инвестиционным портфелем или инвестиционное управление пенсионными активами, и организациями, осуществляющими брокерскую деятельность на рынке ценных бумаг";
пункты 1 и 2 изложить в следующей редакции:
"1. Настоящая Инструкция разработана в соответствии с законами Республики Казахстан от 30 марта 1995 года "О Национальном Банке Республики Казахстан", от 2 июля 2003 года "О рынке ценных бумаг", от 7 июля 2004 года "Об инвестиционных фондах", от 28 февраля 2007 года "О бухгалтерском учете и финансовой отчетности", иными нормативными правовыми актами Республики Казахстан, международными стандартами финансовой отчетности и детализирует ведение бухгалтерского учета:
организациями, осуществляющими управление инвестиционным портфелем или инвестиционное управление пенсионными активами, (далее - организация) активов клиентов, находящихся в инвестиционном управлении;
организациями, осуществляющими брокерскую деятельность на рынке ценных бумаг, (далее - брокер) активов, полученных от клиентов по договору об оказании брокерских услуг.
2. При ведении бухгалтерского учета активов клиентов, находящихся в инвестиционном управлении, и активов, полученных от клиентов по договору об оказании брокерских услуг, организацией и брокером применяются внебалансовые счета в соответствии с постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 22 сентября 2008 года № 79 "Об утверждении Типового плана счетов бухгалтерского учета для отдельных субъектов финансового рынка Республики Казахстан", зарегистрированным в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 5348.";
дополнить главой 2-1 следующего содержания:

"Глава 2-1. Размещение денег, находящихся в инвестиционном
управлении, в иностранную валюту

5-1. При покупке иностранной валюты организацией осуществляются следующие бухгалтерские записи:
1) если курс покупки ниже рыночного курса:
Дт 1800 01 Деньги (на сумму купленной иностранной валюты)
Кт 1800 01 Деньги (на выплаченную сумму денег в тенге)
1830 03 Доходы от купли-продажи (на разницу между курсом покупки и рыночным курсом);
2) если курс покупки выше рыночного курса:
Дт 1800 01 Деньги (на сумму купленной иностранной валюты)
1840 03 Расходы от купли-продажи (на разницу между курсом
покупки и рыночным курсом)
Кт 1800 01 Деньги (на выплаченную сумму денег в
тенге).
5-2. При продаже иностранной валюты организацией осуществляются следующие бухгалтерские записи:
1) если курс продажи выше рыночного курса:
Дт 1800 01 Деньги (на полученную сумму денег в тенге)
Кт 1800 01 Деньги (на сумму проданной иностранной валюты)
1830 03 Доходы от купли-продажи (на разницу между курсом
продажи и рыночным курсом);
2) если курс продажи ниже рыночного курса:
Дт 1800 01 Деньги (на полученную сумму денег в тенге)
1840 03 Расходы от купли-продажи (на разницу между курсом
продажи и рыночным курсом)
Кт 1800 01 Деньги (на сумму проданной иностранной валюты).
5-3. При обмене иностранными валютами организацией осуществляются следующие бухгалтерские записи:
Дт 1800 01 Деньги (на сумму купленной иностранной валюты)
Кт 1800 01 Деньги (на сумму проданной иностранной валюты);
на сумму положительной разницы:
Дт 1800 01 Деньги
Кт 1830 03 Доходы от купли-продажи (на разницу между курсом
продажи (покупки) и рыночным курсом);
на сумму отрицательной разницы:
Дт 1840 03 Расходы от купли-продажи (на разницу между курсом
продажи (покупки) и рыночным курсом)
Кт 1800 01 Деньги.
5-4. При переоценке денег в иностранной валюте по рыночному курсу обмена валют на дату переоценки осуществляются следующие бухгалтерские записи:
1) при увеличении рыночного курса обмена валют на сумму положительной курсовой разницы:
Дт 1800 01 Деньги (в иностранной валюте)
Кт 1830 07 Нереализованные доходы по курсовой разнице;
2) при уменьшении рыночного курса обмена валют на сумму отрицательной курсовой разницы:
Дт 1840 07 Нереализованные расходы по курсовой разнице
Кт 1800 01 Деньги (в иностранной валюте).
5-5. При продаже иностранной валюты на сумму реализованных доходов (расходов) от переоценки иностранной валюты осуществляются следующие бухгалтерские записи:
1) на сумму реализованных доходов:
Дт 1830 07 Нереализованные доходы по курсовой разнице
Кт 1830 05 Реализованные доходы по курсовой разнице
1840 07 Нереализованные расходы по курсовой разнице;
2) на сумму реализованных расходов:
Дт 1830 07 Нереализованные доходы по курсовой разнице
Кт 1840 05 Реализованные расходы по курсовой разнице
1840 07 Нереализованные расходы по курсовой разнице.";
дополнить пунктом 9-1 следующего содержания:
"9-1. При переоценке вкладов в иностранной валюте по рыночному курсу обмена валют на дату переоценки осуществляются следующие бухгалтерские записи:
1) при увеличении рыночного курса обмена валют на сумму положительной курсовой разницы:
Дт 1800 04 Вклады размещенные
Кт 1830 07 Нереализованные доходы по курсовой разнице;
2) при уменьшении рыночного курса обмена валют на сумму отрицательной курсовой разницы:
Дт 1840 07 Нереализованные расходы по курсовой разнице
Кт 1800 04 Вклады размещенные.";
абзац первый пункта 14 изложить в следующей редакции:
"14. При переоценке приобретенных ценных бумаг, стоимость которых выражена в иностранной валюте, по рыночному курсу обмена валют на дату переоценки (за исключением долевых ценных бумаг) осуществляются следующие бухгалтерские записи:";
главу 12 изложить в следующей редакции:

"Глава 12. Учет активов, принятых по договору
об оказании брокерских услуг

37. При получении брокером денег по договору об оказании брокерских услуг, осуществляются следующие бухгалтерские записи:
1) на балансовых счетах:
Дт 1030 Денежные средства на текущих счетах
Кт 3390 81 Обязательства брокера перед клиентом;
2) при покупке брокером активов на деньги клиента:
Дт 3390 81 Обязательства брокера перед клиентом
Кт 1030 Денежные средства на текущих счетах.
38. Брокер с правом ведения счетов клиентов в качестве номинального держателя при покупке активов для клиентов осуществляет следующую бухгалтерскую запись на внебалансовом учете:
Приход 8970 Счета "депо" (лицевой счет для учета ценных бумаг
клиентов, находящихся в номинальном держании брокера).
39. Брокер с правом ведения счетов клиентов в качестве номинального держателя при продаже активов для клиентов осуществляет следующую бухгалтерскую запись на внебалансовом учете:
Расход 8970 Счета "депо" (лицевой счет для учета ценных бумаг
клиентов, находящихся в номинальном держании брокера).".
2. Настоящее постановление вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Председатель
Национального Банка Г. Марченко