ИПС "Әділет"

Ескерту. Күші жойылды – ҚР Ауыл шаруашылығы министрінің 20.12.2020 № 393 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 138-5-бабына сәйкес, БҰЙЫРАМЫН:

1. Бекітілсін:

1) "Ауыл шаруашылығын механикаландыру" қызмет түрі бойынша осы бұйрықтың 1-қосымшасына сәйкес техникалық және кәсіптік білімнің кәсіби стандарты;

2) "Ауылшаруашылығы техникасына техникалық қызмет көрсету және жөндеу" қызмет түрі бойынша осы бұйрықтың 2-қосымшасына сәйкес техникалық және кәсіптік білімнің кәсіби стандарты;

3) "Агрономия" қызмет түрі бойынша осы бұйрықтың 3-қосымшасына сәйкес техникалық және кәсіптік білімнің кәсіби стандарты;

4) "Дәнді сақтау және өңдеу" қызмет түрі бойынша осы бұйрықтың 4-қосымшасына сәйкес техникалық және кәсіптік білімнің кәсіби стандарты;

5) "Ет және ет өнімдерін өндіру" қызмет түрі бойынша осы бұйрықтың 5-қосымшасына сәйкес техникалық және кәсіптік білімнің кәсіби стандарты;

6) "Сүт өнімдерін өндіру" қызмет түрі бойынша осы бұйрықтың 6-қосымшасына сәйкес техникалық және кәсіптік білімнің кәсіби стандарты;

7) "Азық-түлік өнімдерін өндіру" қызмет түрі бойынша осы бұйрықтың 7-қосымшасына сәйкес техникалық және кәсіптік білімнің кәсіби стандарты.

2. Агроөнеркәсіптік кешендегі мемлекеттік инспекция комитеті (Хасенов С.С.), Қайта өңдеу және азық түлік нарығы департаменті (Ахметов Ш.И.) Қазақстан Республикасы заңнамасымен бекітілген тәртіп бойынша кәсіби стандарттарды енгізу үшін шаралар қабылдасын.

3. Әлеуметтік саясат басқармасына (Лепешко С.С.):

1) Қазақстан Республикасы Әділет министрлігіне осы бұйрықтың мемлекеттік тіркелуі бекітілген тәртіпте қамтамасыз етілсін;

2) мемлекеттік тіркеу өткеннен кейін, осы бұйрықты бұқаралық ақпарат құралдарында жариялансын.

4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығының жауапты вице-министріне жүктелінсін.

5. Осы бұйрық ресми жарияланған күннен бастап, күнтізбелік он күн өткеннен кейін қолданысқа енгізіледі.

Министр

А. Мамытбеков

"Келісілген"

Қазақстан Республикасы

Еңбек және халықты

әлеуметтік қорғау министрі

Т. Дүйсенова___________

2013 жылғы 21 қазан

Қазақстан Республикасы
Ауыл шаруашылығы Министрінің
2013 жылғы 30 қыркүйектегі
№ 20/460 бұйрығының
1-қосымшасы

"Ауыл шаруашылығын механикаландыру" кәсіби стандарты
1. Жалпы ережелер

1. Кәсіби стандарт:

еңбек нарығының қазіргі заман қажеттілігіне жауап беретін біліктілік талаптарын жаңартуға, кәсіби қызметтің мазмұнына бірыңғай талаптарды анықтауға;

қызметкерлерді басқару саласында кең шеңбердегі міндеттерді шешуге;

білім беру стандарттарын, оқу жоспарларын, модульдік оқу бағдарламаларын әзірлеуге, сонымен қатар тиісті оқу–әдістемелік материалдарды әзірлеуге;

кәсіби даярлықтарын бағалауды жүргізуге және мамандардың біліктілік сәйкестігін растауға арналған.

2. Кәсіби стандарттардың негізгі қолданушылары:

білім беру ұйымдарының түлектері, қызметкерлер;

ұйымдардың басшылары мен қызметкерлері, ұйымдардың қызметкерлерді басқару бөлімшелерінің басшылары мен мамандары;

білім беру бағдарламаларын әзірлейтін мамандар;

кәсіптік даярлықтарын бағалау және біліктілік сәйкестігін растау саласындағы мамандар.

3. Кәсіби стандарттардың негізінде қызметтің, лауазымның, біліктілікті арттырудың, қызметкерлерді аттестаттаудың, еңбекті ынталандыру жүйесінің және тағы басқалары функционалдық модельдеріне қатысты ішкі, корпоративтік стандарттары әзірленуі мүмкін.

4. Осы кәсіби стандартта келесі терминдер мен анықтамалар қолданылады:

1) біліктілік – қызметкердің белгілі бір қызмет түрі шеңберінде еңбек міндеттерін сапалы орындауға дайын болуы;

2) біліктілік деңгейі/біліктіліктің деңгейі – күрделілігі, еңбек қызметінің стандарттан басқа болуы, жауапкершілігі және дербестігі бойынша сараланатын қызметкерлер құзыреттілігіне қатысты талаптар жиынтығы;

3) еңбек мәні – белгілі бір еңбек құралдарының көмегімен өнім жасау мақсатында қызметкердің іс-қимылы бағытталатын зат;

4) еңбек құралы – қызметкердің еңбек мәнін бастапқы күйден өнімге айналдыру үшін пайдаланатын құралдары;

5) еңбек қызметінің түрі – еңбек функциялары мен оларды орындауға қажетті құзыреттіліктердің тұтас жиыны мен құрамдастырылған кәсіби қызмет саласының құрама бөлігі;

6) еңбек функциясы – еңбек үдерісінің бір немесе бірнеше міндеттерін шешуге бағытталған өзара байланысты іс-қимылдар жиынтығы;

7) кәсіптік қызмет саласы – біріккен ортақ (ұқсас және қызметі жақын объектілер, технологиялар, оның ішінде еңбек құралдары) негізі бар және оларды орындау үшін ұқсас құзыреттер жинағы бар сала қызметі түрлерінің жиынтығы негізгі және қосалқы атқарымдарды іске асыруды көздейтін сала қызметінің бір бөлігі;

8) кәсіби стандарт – кәсіптік қызметтердің нақты саласындағы еңбек мазмұнына, сапасына, жағдайына және қызметкер құзыретіне қойылатын талаптарды айқындайтын стандарт;

9) кәсіптік стандарт бірлігі – осы қызмет түрі үшін тұтас, аяқталған, дербес және маңызды болып табылатын нақты еңбек функциясының ашық сипаттамасынан тұратын кәсіптік стандарттың құрылымдық элементі; кәсіп – арнайы дайындықтың, жұмыс тәжірибесінің нәтижесінде пайда болған арнайы теориялық білім мен практикалық дағдылар кешенін білуді талап ететін еңбек қызметінің түрі;

10) кәсіп – арнайы дайындықтың, жұмыс тәжірибесінің нәтижесінде пайда болған арнайы теориялық білім мен практикалық дағдылар кешенін білуді талап ететін еңбек қызметінің түрі;

11) құзыреттілік – еңбек қызметінде білімін, білігі және тәжірибесін қолдану қабілеті;

12) лауазым – ұйымның ұйымдастырушылық-әкімшілік жүйесіндегі функционалдық орын;

13) міндет – нақты бір еңбек мәндері мен құралдарын пайдалана отырып еңбек функциясын іске асырумен байланысты іс-қимыл жиынтығы;

14) сала – бір типті өнім құруда, өндіріс технологиясы, жұмыс істейтіндердің негізгі қорлары мен кәсіптік дағдыларында ортақ мақсаты бар кәсіпорындар мен ұйымдардың жиынтығы;

15) салалық біліктілік шеңбері – салада құпталатын біліктілік деңгейлерінің құрылымдалған сипаттамасы;

16) ұлттық біліктілік шеңбері – еңбек нарығында құпталатын біліктілік деңгейлерінің құрылымдалған сипаттамасы;

17) функционалдық карта – әр түрлі кәсіптік қызметтер саласында немесе шеңберінде белгіленген, қызметкер орындайтын қызмет түрлерінің, атқарымдары мен міндеттерінің құрылымданған сипаттамасы.

5. Осы кәсіби стандартта мынадай қысқартулар пайдаланылады:

КҚ – кәсіптік қызмет;

ҚТ – қызмет түрі;

КС – кәсіби стандарт;

ҰБШ – ұлттық біліктілік шеңбері;

СБШ – салалық біліктілік шеңбері;

БТБА – Қазақстан Республикасы жұмыс және жұмысшылар кәсіптерінің Бірыңғай тарифтік – біліктілік анықтамасы;

ШРК – шектеулі рұқсат етілген концентрациясы;

МШФМ – мал шаруашылығы фермаларының механикаландыруы.

2. Кәсіби стандарттың паспорты

6. Экономикалық қызметтің түрі (кәсіптік қызмет саласы): Ауыл шаруашылығы.

7. Экономикалық қызмет түрінің (кәсіптік қызмет саласының) негізгі мақсаты: ауылшаруашылық техникасын жөндеу және профилактикалық техникалық қызмет көрсету, мал санын, механизация құралдарын анықтау, мал өсіру кешендерінде, фермалардағы жұмысты ұйымдастыру.

Кәсіби стандарт "Ауыл шаруашылығын механикаландыру" кәсіптік қызмет саласында еңбек мазмұнына, сапасына, жағдайына, қызметкердің біліктілігі мен құзыреттеріне қойылатын талаптарды айқындайды.

8. Еңбек қызметінің түрлері, кәсіптер, біліктілік деңгейлері осы Кәсіби стандартының 1-қосымшасында көрсетілді.

9. Стандарт талаптары осы саланың мынадай қызмет түрлері мен кәсіптеріне қатысты қолданылады:

темір ұстасы–жөндеуші;

мал өсіру кешендерінің және механикаландырылған фермелер операторы;

агроөнеркәсіптік кешенінің техник-механигі;

көп еңбекті қажет ететін процестерді механикаландыру жөніндегі техник.

3. Еңбек қызметі (кәсіп) түрлерінің карточкасы
Параграф 1. Темір ұстасы–жөндеуші

10. СБШ – 2 – 3 бойынша біліктілік деңгейі.

11. Мүмкін болатын лауазым атауы: темір ұстасы–жөндеуші.

12. "Темір ұстасы–жөндеуші" ауыл шаруашылығы техникасын дайындау, техникалық қызмет көрсету және жөндеу жөніндегі кәсібі субъектіні негізгі функцияны жүзеге асыруға байланысты міндеттерді білуге және істей алуға міндеттейді.

Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы осы Кәсіби стандартының 2–қосымшасының 1 кестесінде көрсетілді.

13. Темір ұстасы – жөндеушінің еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар осы Кәсіби стандартының 2-қосымшасының 2 кестесінде көрсетілді.

14. Кәсіби стандарттың бірліктер тізімі осы Кәсіби стандартының 2–қосымшасының 3 кестесінде көрсетілді.

15. Темір ұстасы - жөндеушінің орындайтын еңбек іс-әрекеттері және кәсіби стандарттың бірлігін сипаттайтын функционалдық картасы осы Кәсіби стандартының 2–қосымшасының 4 кестесінде көрсетілді.

16. Темір ұстасы – жөндеушінің құзыреттеріне қойылатын талаптар осы Кәсіби стандартының 2–қосымшасының 5, 6 кестесінде көрсетілді.

Параграф 2. Мал өсіру кешендерінің және механикаландырылған фермалар операторы

17. СБШ – 2 – 3 бойынша біліктілік деңгейі.

18. Мүмкін болатын лауазым атауы: мал өсіру кешендерінің және механикаландырылған фермалар операторы.

19. "Мал өсіру кешендерінің және механикаландырылған фермалар операторы", малды машина және механизмдердің көмегімен өсіру жұмыстарын орындау жөніндегі кәсібі субъектіні негізгі функцияны жүзеге асыруға байланысты міндеттерді білуге және істей алуға міндеттейді.

Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы осы Кәсіби стандартының 3–қосымшасының 1 кестесінде көрсетілді.

20. Мал өсіру кешендерінің және механикаландырылған фермалар оператордың еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар осы Кәсіби стандартының 3–қосымшасының 2 кестесінде көрсетілді.

21. Кәсіби стандарттың бірліктер тізімі осы Кәсіби стандартының 3–қосымшасының 3 кестесінде көрсетілді.

22. Мал өсіру кешендерінің және механикаландырылған фермалар оператордың орындайтын еңбек іс-әрекеттері және кәсіби стандарттың бірлігін сипаттайтын функционалдық картасы осы Кәсіби стандартының 3–қосымшасының 4 кестесінде көрсетілді.

23. Мал өсіру кешендерінің және механикаландырылған фермалар оператордың құзыреттеріне қойылатын талаптар осы Кәсіби стандартының 3–қосымшасының 5, 6 кестелерінде көрсетілді.

Параграф 3. Агроөнеркәсіптік кешенінің техник-механигі

24. СБШ – 3 – 4 бойынша біліктілік деңгейі.

25. Мүмкін болатын лауазым атауы: агроөнеркәсіптік кешенінің техник – механигі.

26. "Агроөнеркәсіптік кешенінің техник – механигі", ауыл шаруашылығы техникасын дайындау, басқару, техникалық қызмет көрсету, пайдалануы мен жөнделуіне бақылау жасау, персоналды басқару жөніндегі кәсібі субъектіні негізгі функцияны жүзеге асыруға байланысты міндеттерді білуге және істей алуға міндеттейді.

Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы осы Кәсіби стандартының 4–қосымшасының 1 кестесінде көрсетілді.

27. Агроөнеркәсіптік кешенінің техник-механиктің еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар осы Кәсіби стандартының 4–қосымшасының 2 кестесінде көрсетілді.

28. Кәсіби стандарттың бірліктер тізімі осы Кәсіби стандартының 4–қосымшасының 3 кестесінде көрсетілді.

29. Агроөнеркәсіптік кешенінің техник-механиктің орындайтын еңбек іс-әрекеттері және кәсіби стандарттың бірлігін сипаттайтын функционалдық картасы осы Кәсіби стандартының 4–қосымшасының 4 кестесінде көрсетілді.

30. Агроөнеркәсіптік кешенінің техник-механиктің құзыреттеріне қойылатын талаптар осы Кәсіби стандартының 4–қосымшасының 5, 6 кестесілерінде көрсетілді.

Параграф 4. Көп еңбекті қажет ететін процестерді механикаландыру жөніндегі техник

31. СБШ – 3 – 4 бойынша біліктілік деңгейі.

32. Мүмкін болатын лауазым атауы: көп еңбекті қажет ететін процестерді механикаландыру жөніндегі техник.

33. "Көп еңбекті қажет ететін процестерді механикаландыру жөніндегі техник" азық дайындау, механизация құралдарын анықтау, мал өсіру кешеніндегі, фермадағы жұмысты ұйымдастыру жөніндегі кәсібі субъектіні негізгі функцияны жүзеге асыруға байланысты міндеттерді білуге және істей алуға міндеттейді.

Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы осы Кәсіби стандартының 5–қосымшасының 1 кестесінде көрсетілді.

34. Көп еңбекті қажет ететін процестерді механикаландыру жөніндегі техниктің еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар осы Кәсіби стандартының 5–қосымшасының 2 кестесінде көрсетілді.

35. Кәсіби стандарттың бірліктер тізімі осы Кәсіби стандартының 5–қосымшасының 3 кестесінде көрсетілді.

36. Көп еңбекті қажет ететін процестерді механикаландыру жөніндегі техниктің орындайтын еңбек іс-әрекеттері және кәсіби стандарттың бірлігін сипаттайтын функционалдық картасы осы Кәсіби стандартының 5–қосымшасының 4 кестесінде көрсетілді.

37. Көп еңбекті қажет ететін процестерді механикаландыру жөніндегі техниктің құзыреттеріне қойылатын талаптар осы Кәсіби стандартының 5–қосымшасының 5, 6 кестелерінде көрсетілді.

"Ауыл шаруашылығын
механикаландыру"
кәсіптік стандартының
1-қосымшасы

Қызмет, кәсіп түрлері, біліктілік деңгейлері

Рет. №	Қызмет түрінің Атауы	Еңбек нарығының үрдістерін ескерумен кәсіптің атауы	ҚР 05 – 2008 МС мемлекеттік кәсіптер жіктеуішісіне сәйкес кәсіптер атауы	СБШ біліктілік деңгей
1	Ауыл шаруашылығы техникасын дайындау, техникалық қызмет көрсету және жөндеу	Темір-ұстасы жөндеуші	Көп еңбекті қажет ететін процестерді механикаландыру жөніндегі техник, темір-ұстасы жөндеуші	2-3
2	Малды машина және механизмдердің көмегімен өсіру жұмыстарын орындау	Мал өсіру кешені және механикаланған фермалар операторы	Мал өсіру кешені және механикаланған фермалар операторы, шебер, реттеуші	2-3
3	Ауыл шаруашылығы техникасын дайындау, басқару, техникалық қызмет көрсету, пайдалануы мен жөнделуіне бақылау жасау, персоналды басқару	Агроөнеркәсіптік кешенінің техник-механигі	Агроөнеркәсіптік кешенінің техник-механигі	3-4
4	Мал өсіру мен азық өндіру машиналары мен механизмдерін дайындау, профилактикалық, техникалық қызмет көрсету, персоналды басқару	Көп еңбекті қажет ететін процестерді механикаландыру жөніндегі техник	Агроөнеркәсіптік кешенінің техник-механигі, мал өсіру кешені және механикаланған фермалар операторы, шебер, реттеуші	3-4

"Ауыл шаруашылығын
механикаландыру"
кәсіптік стандартының
2-қосымшасы

1 Кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

"Қызметтердің жіктеуіші" 01-2005 Қазақстан Республикасының мемлекеттік жіктеуіші
Базалық топ	7233
Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (БТБА)
БТБА шығарылымы, бөлімі	Шығарылым 2 "Темір-ұстасы және темір–ұсталық жинау жұмыстары" 1 наурыз 2012 жыл № 66 – ө – м (ӘМ № 7478 19.03.2012)
БТБА бойынша кәсіп	Темір ұстасы – жөндеуші
СБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разрядтары
2	2 – 4
3	5 – 8
Басшылардың, мамандардың және басқа қызметшілер лауазымдарының біліктілік анықтамалығы
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар

Басшылардың, мамандардың және басқа қызметшілер лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамалары
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар

2 Кесте. Еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша болуы мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)	Ауылшаруашылық техникасы станциялары, ауылшаруашылық техникасына техникалық қызмет көрсететін компаниялар, машина-трактор парктері және жөндеу мен техникалық қызмет көрсетуге арналған шеберханалар. Жерді өңдеу бойынша ауылшаруашылық құрамалары, қоғамдық және ауылшаруашылық құрылыстар, ауыл жолдарын жайластыру
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайы	Температуралық режім. Ауыр техниканың айналма элементтері. Биіктікте жұмыс істеу, ауыр көтеру. Электр қуаты, шу, шаң, қышқылдар, сілтілер, аллергендер. Жанар-жағар майлар, пестицидтер мен түрлі нысандағы қауіпті химиялық заттар. Зиянды заттар немесе газдардың ШРК арттыру мүмкіндігі. Стресс-факторлар, әсіресе астықты отырғызу және жинау кезеңінде
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары	Қазақстан Республикасының заңнамасы талаптарына сәйкес жүргізуші, тракторшы, машинист куәлігі
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіптік білімі және оқыту деңгейі	Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
3	Техникалық және кәсіптік білім мен практикалық жұмыс тәжірибесі	Талап етілмейді
4	Техникалық және кәсіптік білім	СБШ 2-деңгейінде 2 жыл

3 Кесте. Кәсіби стандарттың бірліктер тізбесі (кәсіптер еңбек функциялары)

Еңбек функцияларының №	Еңбек функцияларының атауы (кәсіби стандартының бірліктері)
1	Жұмыс машиналары мен механизмдерін таңдау, қабылдау және жұмысқа қосу
2	Түрлі ауылшаруашылық техникасын жөндеу және профилактикалық техникалық қызмет көрсету
3	Жою, жөндеу жұмыстарының сапасын талдау жасау

4 Кесте. Кәсіби стандарт бірліктерінің сипаттамасы (функционалдық карта)

Еңбек функциясының №	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек іс-әрекеттері)
1	Ауылшаруашылық мақсаттағы құралдар, механикаланған агрегаттар, аспалы, тіркемелі жабдықтар, автокөліктер, трактор, комбайндар	Салқындатуға арналған сұйықтықтар, жанар-жағар майлар, компьютерлер мен компьютер құралдары, диагностика мен бақылау құралдары, механикалық бақылау-өлшеу аспаптары	1-1) Трактор, комбайн, аспалы, тіркемелі агрегаттар визуалдық тексеру және таңдау
			1-2) Аспалы, тіркемелі агрегаттарды құрастыру және орнату және қозғалтқыш пен жабдықтың тиімді режімдерін анықтау
2	Ауылшаруашылық мақсаттағы құралдар, механикаланған агрегаттар, аспалы, тіркемелі жабдықтар, автокөліктер, трактор, комбайндар	Салқындатуға арналған сұйықтықтар, жанар-жағар майлар, компьютерлер мен компьютер құралдары, диагностика мен бақылау құралдары, механикалық бақылау-өлшеу аспаптары	2-1) Әртүрлі ауылшаруашылық техникасын жөндеу
			2-2) Әртүрлі ауылшаруашылық техникасы түрлеріне профилактикалық және техникалық қызмет көрсету
3	Ауылшаруашылық мақсаттағы құралдар, механикаланған агрегаттар, аспалы, тіркемелі жабдықтар, автокөліктер, трактор, комбайндар	Салқындатуға арналған сұйықтықтар, жанар-жағар майлар, компьютерлер мен компьютер құралдары, диагностика мен бақылау құралдары, механикалық бақылау-өлшеу аспаптары	3-1) Машина және механизмдердің жұмысқа дайындығын тексеру, машина, механизмдердің жұмыс параметрлерін диагностикалау және бақылау, жою
			3-2) Агрегаттар мен механизмдерді құрастыру және жөндеу қорытындыларына талдау жасау
			3-3) Ақауларды жою және жұмысқа қосу

5 Кесте. СБШ 2–деңгейі темір ұстасы–жөндеушісі құзыретіне қойылатын талаптар

Міндеттердің №	Жеке және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білім
1-1)	Ауылшаруашылық техникасын, тракторларды, тіркемелерді және аспалы жабдықты тексеру кезінде шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Техникалық және агроклиматтық талаптарды ескерумен машина комбинацияларын таңдау және ұйымдастыру	Трактор, комбайн, және механикалық жетекті машиналардың құрастырмасы, мақсаты, атқарымы, пайдалану саласы және пайдалану сипаттамалары бойынша сыныптау
2-1)	Түрлі ауылшаруашылық техникасын жөндеу кезінде шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Ауылшарушылық техникасы қозғалтқыштары мен жүйелерін жинау және бұзу. Машиналарды пайдалану барысында ақауларды анықтау және оларды құжаттау	Механизмдер жүйелерінің, пайдалану параметрлерінің жұмыс режімі принциптерінің және доңғалақты, шынжыр табан трактор, комбайн және моторлы көлік құралдарының сипаттамалары

6 Кесте. СБШ 3-деңгейі темір-ұстасы жөндеушісі құзыретіне қойылатын талаптар

Міндеттердің №	Жеке және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білім
1-2)	Құрастыру, жұмыс режімдерін орнату бойынша міндеттерді орындау кезіндегі жауапкершілікті, бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Дайындықты жүзеге асыру, ауылшаруашылық техникасын құрастыру, реттеу, бөлшектеу және сақтау	Аспалы жабдықты, құралдарды қауіпсіз орнату, құрастыру, бөлшектеу, өңдеу, тиеу, төсеу, түсіру және сақтау бойынша жұмыс рәсімдері мен кезеңдерінің сипаттамасы
2-2)	Түрлі ауылшаруашылық машинасына профилактикалық және техникалық қызмет көрсету кезінде шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Ауылшаруашылық техникасы қозғалтқыштары мен жүйелерін жинау және бұзу. Машиналарды пайдалану, барысында ақауларды анықтау және оларды құжаттау, ақау актілерін толтыру	Механизмдер жүйелерінің, пайдалану параметрлерінің, жұмыс режімі принциптерінің және доңғалақты, шынжыр табан трактор, комбайн және моторлы көлік құралдарының сипаттамалары
3-1)	Машина және механизмдердің жұмысын тексеру, машина, механизмдердің жұмыс параметрлерін диагностикалау, бақылау және ақауларды жою бойынша қойылған міндеттерді орындау кезіндегі жауапкершілікті, өз бетінше жоспарлауды көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Машиналарды пайдалану кезіндегі кемшіліктер мен ақауларды анықтау. Бақылау-өлшеу аспаптарының аспап панельдерін баптау	Мотор көлік құралдарының және басқа өзі жүретін ауылшаруашылық жабдығының механизмдерінің және автоматты басқару мен дабыл жүйелерінің, сенсорлық технологияларының сипаттамасы
3-2)	Агрегаттар мен механизмдерді құрастыру және жөндеуге талдау жасау, жөндеу жұмыстарының сапасын тексеру кезінде шектеулі жауапкершілікті, өз бетінше жоспарлауды көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Пайдалану параметрлерінің мониторингі, бақылау және түзету	Механикалық жетекті көлік құралдарының, ауылшаруашылық машиналарының, тіркемелердің, аспалы жабдықтың, агрегаттардың атқарымдық механизмдері мен пайдалану параметрлері жүйелерінің, жұмыс принциптері және режімінің сипаттамасы
3-3)	Ақауларды жою және жұмысқа қосу кезіндегі жауапкершілікті, бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Ауылшаруашылық техникасын пайдалану кезінде техникалық бұзушылықтарды, апаттар мен инциденттердің себептерін анықтау. Басшыларға сапаны қамтамасыз ету шараларына сәйкес стандартты рәсімдерді жақсарту бойынша ұсыныстар беру	Ауылшаруашылық техникасының қауіпсіз, тиімді жұмысын бақылау, механизмдер мен қондырғыларға мониторинг жүргізу мен бақылау әдістерінің сипаттамасы

"Ауыл шаруашылығын
механикаландыру"
кәсіптік стандартының
3-қосымшасы

1 Кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

"Қызметтердің жіктеуіші" 01 – 2005 Қазақстан Республикасының мемлекеттік жіктеуіші
Базалық топ	8331
Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік – біліктілік анықтамалығы (БТБА)
БТБА шығарылымы, бөлімі	Шығарлымы 64 "Мал өсіру шаруашылығындағы жұмыстар мен жұмысшылардың кәсіптері" 1.11.2012 ж. № 422-ө-м (ӘМ № 8089 23.11.2013 ж.)
БТБА бойынша кәсіп	Мал өсіру кешендері мен механикаландырылған фермалар операторы
СБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разрядтары
2	2 – 4
3	5 – 6
Басшылардың, мамандардың және басқа қызметшілер лауазымдарының біліктілік анықтамалығы
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар
-
Басшылардың, мамандардың және басқа қызметшілер лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамалары
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар

2 Кесте. Еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша болуы мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)	Ет, сүт, тауарлық мал өсірумен айналысатын ауылшаруашылық құрамалары, қосалқы шаруашылықтар (мал өсіру фермалары мен механикаланған кешендері, ашық және жабық мал семірту орындары)
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайы	Температуралық режім. Ауыр техниканың айналма элементтері. Биіктікте жұмыс істеу, ауыр көтеру. Электр қуаты, шу, шаң, қышқылдар, сілтілер, аллергендер. Жанар – жағар майлар, пестицидтер мен түрлі нысандағы қауіпті химиялық заттар. Зияндыда заттар немесе газдардың ШРК арттыру мүмкіндігі. Стресс – факторлар, әсіресе астықты отырғызу және жинау кезеңінде
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары	Қазақстан Республикасының Заңнамасына сәйкес
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіптік білімі және оқыту деңгейі	Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
2	Жалпы орта білімі болғанда қысқа мерзімді курстар немесе кәсіпорында оқыту	Оқу кезінде
3	Жалпы орта білімі болғанда қысқа мерзімді курстар немесе кәсіпорында оқыту	СБШ 3-деңгейде 1 жыл

3 Кесте. Кәсіби стандарттың бірліктер тізбесі (кәсіптер еңбек функциялары)

Еңбек атқарымының №	Еңбек атқарымының атауы (кәсіби стандартының бірліктері)
1	Мал басын және күту құралдарын таңдау, қабылдау, бөлу, механизмдерді орнату және реттеу, МЖФ жабдығын пайдалану, механизмдердегі ақауларды жою
2	Мал басын, механизация құралдарын анықтау, мал өсіру кешеніндегі, фермадағы жұмысты ұйымдастыру
3	Машина мен механизмдердің жұмысын көзбен шолып тексеру, жұмыс параметрлерін, сапасын, агрегаттарды, жөндеу жұмыстарын диагностикалау. Малды ұстау мен азықтандыру талаптары, тұқымдық есеп талдауы, алынған өнімді талдау, малдың өнімділігін арттыру әдістерін білу

4 Кесте. Кәсіби стандарт бірліктерінің сипаттамасы (функционалдық карта)

Еңбек атқарымының №	Еңбек мәні	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек іс-қимылдар)
1	Ауылшаруашылық мал басы, ірі мал, қой, ешкі, жылқы, шошқа және олардың төлі	Мал өсіру кешендерінің механизация құралдары, жабдығы, автосуарғыштар, сауатын қондырғылар, азық таратқыштар, көң шығаратын транспортерлер, электр жарығы мен жарағы	1-1) Мал басын және күту құралдарын таңдау, қабылдау, бөлу, механизмдерді орнату және реттеу, МЖФ жабдығын пайдалану, механизмдердегі ақауларды жою
2	Ауылшаруашылық мал басы, ірі мал, қой, ешкі, жылқы, шошқа және олардың төлі	Мал өсіру кешендерінің механизация құралдары, жабдығы, автосуарғыштар, сауатын қондырғылар, азық таратқыштар, көң шығаратын транспортерлер, электр жарығы мен жарағы	2-1) Мал басын және күту құралдарын таңдау, қабылдау, бөлу, механизмдерді орнату және реттеу, МЖФ жабдығын пайдалану, механизмдердегі ақауларды жою
3	Ауылшаруашылық мал басы, ірі мал, қой, ешкі, жылқы, шошқа және олардың төлі	Мал өсіру кешендерінің механизация құралдары, жабдығы, автосуарғыштар, сауатын қондырғылар, азық таратқыштар, көң шығаратын транспортерлер, электр жарығы мен жарағы	Мал басын және күту құралдарын таңдау, қабылдау, бөлу, механизмдерді орнату және реттеу, МЖФ жабдығын пайдалану, механизмдердегі ақауларды жою

5 Кесте. СБШ 2-деңгейі мал өсіру кешендері мен
механикаландырылған фермалар операторы құзыретіне қойылатын талаптар

Міндеттердің №	Жеке және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білім
1-1)	Мал басын және күту құралдарын таңдау, қабылдау, бөлу, кезінде шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Кезекшілік атқару кезінде ауылшаруашылық мал басын қабылдап алу және сақталуын қамтамасыз ету, қажет болса, сою. Ауырған малды азықтандыру, суару	Мал өсіру, анатомия және физиология негіздері, азықтың негізгі түрлері, олардың құндылығы, азықтандыру мен суару нормалары мен режімдері, өндірістік процестерді механикаландыру кезінде малды ұстау жағдайларына қойылатын талаптар
2-1)	Мал басын, механикаландыру құралдарын және жұмысты ұйымдастыру кезінде жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Механикаландыру құралдарын техникалық пайдалану ережелері, ең көп тараған аурулардың белгілері және ауырған және зардап шеккен малға алғашқы көмек көрсету негіздері	Мал өсіру фермаларының механикаландыру жабдығын дайындау, құрастыру, реттеу, бөлшектеу және сақтауды жүзеге асыру

6 Кесте. СБШ 3-деңгейі мал өсіру кешендері мен
механикаландырылған фермалар операторы құзыретіне қойылатын талаптар

Міндеттердің №	Жеке және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білім
3-1)	Машина мен механизмдердің жұмысын тексеру, алынған өнімді есепке алу және малдың өнімділігін арттыру әдістерін талдау кезіндегі жауапкершілікті және өз бетімен жоспарлауды көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Малды күту, азықтандыру, ұстау ережелері. Механизмдерді, зарарсыздандыру қондырғыларының құрылымы мен техникалық пайдалану ережелері	Азықтандыру және ұстау шарттары, механизмдер жұмысы

"Ауыл шаруашылығын
механикаландыру"
кәсіптік стандартының
4-қосымшасы

1 Кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

"Қызметтердің жіктеуіші" 01 – 2005 Қазақстан Республикасының мемлекеттік жіктеуіші
Базалық топ	3115
Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (БТБА)
БТБА шығарылымы, бөлімі	-
БТБА бойынша кәсібі	Агроөнеркәсіптік кешенінің техник–механигі
СБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разрядтар

Басшылардың, мамандардың және басқа қызметшілер лауазымдарының біліктілік анықтамалығы
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар
	Техник	Механик
3	-	-
4	-	-
Басшылардың, мамандардың және басқа қызметшілер лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамалары
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар

2 Кесте. Еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша болуы мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)	Ауылшаруашылық техникасы станциялары, ауылшаруашылық техникасына техникалық қызмет көрсететін компаниялар, машина-трактор парктері және жөндеу мен техникалық қызмет көрсетуге арналған шеберханалар. Жерді өңдеу бойынша ауылшаруашылық құрамалары, қоғамдық және ауылшаруашылық құрылыстар, ауыл жолдарын жайластыру
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайы	Температуралық режім. Ауыр техниканың айналма элементтері. Биіктікте жұмыс істеу, ауыр көтеру. Электр қуаты, шу, шаң, қышқылдар, сілтілер, аллергендер. Жанар-жағар майлар, пестицидтер мен түрлі нысандағы қауіпті химиялық заттар. Зиянды заттар немесе газдардың ШРК арттыру мүмкіндігі. Стресс-факторлар, әсіресе астықты отырғызу және жинау кезеңінде
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары	Қазақстан Республикасының заңнамасы талаптарына сәйкес жүргізуші, тракторшы, машинист куәлігі
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіптік білімі және оқыту деңгейі	Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
3	Техникалық және кәсіптік білім мен практикалық жұмыс тәжірибесі	Талап етілмейді
4	Техникалық және кәсіптік білім	СБШ 2-деңгейінде 2 жыл

3 Кесте. Кәсіби стандарттың бірліктер тізбесі (кәсіптер еңбек функциялары)

Еңбек атқарымының №	Еңбек атқарымының атауы
1	Жұмыс машиналары мен механизмдерін таңдау, қабылдау және жұмысқа қосу
2	Түрлі ауылшаруашылық техникасын жөндеу және профилактикалық техникалық қызмет көрсету
3	Жою, жөндеу жұмыстарының сапасын талдау жасау

4 Кесте. Кәсіби стандарт бірліктерінің сипаттамасы (функционалдық карта)

Еңбек функциясының №	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттері (еңбек іс-қимылдары)
1	Ауылшаруашылық мақсаттағы құралдар, механикаланған агрегаттар, аспалы, тіркемелі жабдықтар, автокөліктер, трактор, комбайндар	Салқындатуға арналған сұйықтықтар, жанар-жағар майлар, компьютерлер мен компьютер құралдары, диагностика мен бақылау құралдары, механикалық бақылау-өлшеу аспаптары	1-1) Трактор, комбайндар, механикаланған агрегаттар, аспалы, тіркемелі жабдықтарды сыртынан шолып тексеру және таңдау
			1-2) Аспалы, тіркемелі агрегаттарды құрастыру және орнату және қозғалтқыш пен жабдықтың тиімді режімдерін анықтау
2	Ауылшаруашылық мақсаттағы құралдар, механикаланған агрегаттар, аспалы, тіркемелі жабдықтар, автокөліктер, трактор, комбайндар	Салқындатуға арналған сұйықтықтар, жанар-жағар майлар, компьютерлер мен компьютер құралдары, диагностика мен бақылау құралдары, механикалық бақылау-өлшеу аспаптары	2-1) Түрлі ауылшаруашылық техникасын жөндеу
			2-2) Түрлі ауылшаруашылық техникасы түрлеріне профилактикалық техникалық қызмет көрсету
3	Ауылшаруашылық мақсаттағы құралдар, механикаланған агрегаттар, аспалы, тіркемелі жабдықтар, автокөліктер, трактор, комбайндар	Салқындатуға арналған сұйықтықтар, жанар-жағар майлар, компьютерлер мен компьютер құралдары, диагностика мен бақылау құралдары, механикалық бақылау-өлшеу аспаптары	3-1) Машина және механизмдердің жұмысқа дайындығын тексеру, машина, механизмдердің жұмыс параметрлерін диагностикалау және бақылау, жою
			3-2) Агрегаттар мен механизмдерді құрастыру және жөндеу қорытындыларына талдау жасау
			3-3) Ақауларды жою және жұмысқа қосу

5 Кесте. СБШ 3–деңгейі агроөнеркәсіптік кешені техник–механигі
құзыретіне қойылатын талаптар

Міндеттердің №	Жеке және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білім
1-1)	Ауылшаруашылық техникасын, тракторларды, тіркемелерді және аспалы жабдықты тексеру кезінде шектеулі жауапкершілікті, бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Техникалық және агроклиматтық талаптарды ескерумен машина комбинацияларын таңдау және ұйымдастыру	Трактор, комбайн, және механикалық жетекті машиналарды құрастырмасы, мақсаты, атқарымы, пайдалану саласы және пайдалану сипаттамалары бойынша сыныптау
1-2)	Құрастыру, жұмыс режімдерін орнату бойынша міндеттерді орындау кезіндегі жауапкершілікті, бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Дайындықты жүзеге асыру, ауылшаруашылық техникасын құрастыру, реттеу, бөлшектеу және сақтау	Аспалы жабдықты, құралдарды қауіпсіз орнату, құрастыру, бөлшектеу, өңдеу, тиеу, төсеу, түсіру және сақтау бойынша жұмыс рәсімдері мен кезеңдерінің сипаттамасы
2-1)	Түрлі ауылшаруашылық техникасын жөндеу кезінде шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Ауылшарушылық техникасы қозғалтқыштары мен жүйелерін жинау және бұзу. Машиналарды пайдалану барысында ақауларды анықтау және оларды құжаттау	Механизмдер жүйелерінің, пайдалану параметрлерінің жұмыс режімі принциптерінің және доңғалақты, шынжыр табан трактор, комбайн және моторлы көлік құралдарының сипаттамалары
2-2)	Түрлі ауылшаруашылық машинасына профилактикалық және техникалық қызмет көрсету кезінде шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Ауылшарушылық техникасы қозғалтқыштары мен жүйелерін жинау және бұзу. Машиналарды пайдалану барысында ақауларды анықтау және оларды құжаттау, ақау актілерін толтыру	Механизмдер жүйелерінің, пайдалану параметрлерінің, жұмыс режімі принциптерінің және доңғалақты, шынжыр табан трактор, комбайн және моторлы көлік құралдарының сипаттамалары

6 Кесте. СБШ 4-деңгейі Агроөнеркәсіптік кешені техник-механигі
құзыретіне қойылатын талаптар

Міндеттердің №	Жеке және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білімі
3-1)	Машина және механизмдердің жұмысын тексеру, машина, механизмдердің жұмыс параметрлерін диагностикалау, бақылау және ақауларды жою кезінде жауапкершілікті, бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Машиналарды пайдалану кезіндегі кемшіліктер мен ақауларды анықтау. Бақылау-өлшеу аспаптарының аспап панельдерін баптау	Мотор көлік құралдарының және басқа өзі жүретін ауылшаруашылық жабдығының механизмдерінің және автоматты басқару мен дабыл жүйелерінің, сенсорлық технологияларының сипаттамасы
3-2)	Агрегаттар мен механизмдерді құрастыру және жөндеуге талдау жасау, жөндеу жұмыстарының сапасын тексеру кезінде жауапкершілікті, бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Пайдалану параметрлерінің мониторингі, бақылау және түзету	Механикалық жетекті көлік құралдарының, ауылшаруашылық машиналарының, тіркемелердің, аспалы жабдықтың, агрегаттардың атқарымдық механизмдері мен пайдалану параметрлері жүйелерінің, жұмыс принциптері және режімінің сипаттамасы
3-3)	Ақауларды жою және жұмысқа қосу кезіндегі жауапкершілікті, бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Ауылшаруашылық техникасын пайдалану кезінде техникалық бұзушылықтарды, апаттар мен инциденттердің себептерін анықтау. Басшыларға сапаны қамтамасыз ету шараларына сәйкес стандартты рәсімдерді жақсарту бойынша ұсыныстар беру	Ауылшаруашылық техникасының қауіпсіз, тиімді жұмысын бақылау, механизмдер мен қондырғыларға мониторинг жүргізу мен бақылау әдістерінің сипаттамасы

"Ауыл шаруашылығын
механикаландыру"
кәсіптік стандартының
5-қосымшасы

1 Кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

"Қызметтердің жіктеуіші" 01-2005 Қазақстан Республикасының мемлекеттік жіктеуіші
Базалық топ	7233
Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік – біліктілік анықтамалығы (БТБА)
БТБА шығарылымы, бөлімі	-
БТБА бойынша кәсіп	-
СБШ біліктілік деңгейі	-
Басшылардың, мамандардың және басқа қызметшілер лауазымдарының біліктілік анықтамалығы
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар
	Көп еңбекті қажет ететін процестерді механикаландыру жөніндегі технигі
3	-
4	-
Басшылардың, мамандардың және басқа қызметшілер лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамалары
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар

2 Кесте. Еңбек шарттары, білімі және тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша болуы мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)	Ауылшаруашылық техникасы станциялары, ауылшаруашылық техникасына техникалық қызмет көрсететін компаниялар, машина – трактор парктері және ет, сүт, тауарлық мал өсірумен айналысатын ауылшаруашылық құрамалары, қосалқы шаруашылықтар (мал өсіру фермалары мен механикаланған кешендері, ашық және жабық мал семірту орындары, қоғамдық және ауылшаруашылық құрылыстар, ауыл жолдарын жайластыру
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары	Температуралық режім. Ауыр техниканың айналма элементтері. Биіктікте жұмыс істеу, ауыр көтеру. Электр қуаты, шу, шаң, қышқылдар, сілтілер, аллергендер. Жанар – жағар майлар, пестицидтер мен түрлі нысандағы қауіпті химиялық заттар. Зиянды заттар немесе газдардың ШРК арттыру мүмкіндігі. Стресс – факторлар, әсіресе астықты отырғызу және жинау кезеңінде
Жұмысқа жіберудің ерекше шарттары	Қазақстан Республикасының заңнамасы талаптарына сәйкес жүргізуші, тракторшы, машинист куәлігі
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіптік білімі және оқыту деңгейі	Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
3	Жалпы орта білімі болғанда қысқа мерзімді курстар немесе кәсіпорында оқыту	Оқу кезінде
4	Техникалық және кәсіптік білім мен практикалық жұмыс тәжірибесі	СБШ 3-деңгейде 1 жыл

3 Кесте. Кәсіби стандарттың бірліктер тізімі (кәсіптер еңбек функциялары)

Еңбек функциясының №	Еңбек атқарымының атауы (кәсіби стандартының бірліктері)
1	Азық дайындау машиналары мен механизмдерін, МЖФ жабдығын таңдау, қабылдау, бөлу, механизмдерді орнату және реттеу, механизмдердегі ақауларды жою
2	Азық дайындау механизация құралдарын анықтау, мал өсіру кешеніндегі, фермадағы жұмысты ұйымдастыру
3	Машина мен механизмдердің жұмысын көзбен шолып тексеру, жұмыс параметрлерін, сапасын, агрегаттарды, жөндеу жұмыстарын диагностикалау. Малды ұстау мен азықтандыру талаптары, алынған өнімді талдау, малдың өнімділігін арттыру әдістерін білу

4 Кесте. Кәсіби стандартының бірліктерді сипаттау (функционалдық карта)

Еңбек атқарымының №	Еңбек мәні	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек іс-қимылдар)
1	Жемшөп дақылдарының түрлері және ауылшаруашылық мал басы, ірі мал, қой, ешкі, жылқы, шошқа және олардың төлі	Азық жинау техникасы және мал өсіру кешендерінің механизация құралдары, жабдығы, автосуарғыштар, сауатын қондырғылар, азық таратқыштар, көң шығаратын транспортерлер, электр жарығы мен жарағы	1-1) Мал басын және күту құралдарын таңдау, қабылдау, механизмдерді, МЖФ жабдығын орнату және реттеу, пайдалану, механизмдердегі ақауларды жою
2	Жемшөп дақылдарының түрлері және ауылшаруашылық мал басы, ірі мал, қой, ешкі, жылқы, шошқа және олардың төлі	Азық жинау техникасы және мал өсіру кешендерінің механизация құралдары, жабдығы, автосуарғыштар, сауатын қондырғылар, азық таратқыштар, көң шығаратын транспортерлер, электр жарығы мен жарағы	2-1) Мал басын және күту құралдарын таңдау, қабылдау, бөлу, механизмдерді орнату және реттеу, МЖФ жабдығын пайдалану, механизмдердегі ақауларды жою
3	Жемшөп дақылдарының түрлері және ауылшаруашылық мал басы, ірі мал, қой, ешкі, жылқы, шошқа және олардың төлі	Азық жинау техникасы және мал өсіру кешендерінің механизация құралдары, жабдығы, автосуарғыштар, сауатын қондырғылар, азық таратқыштар, көң шығаратын транспортерлер, электр жарығы мен жарағы	3-1) Мал басын және күту құралдарын таңдау, қабылдау, бөлу, механизмдерді орнату және реттеу, МЖФ жабдығын пайдалану, механизмдердегі ақауларды жою

5 Кесте. СБШ 3-деңгейі көп еңбекті қажет ететін процестерді
механикаландыру жөніндегі техник құзыретіне қойылатын талаптар

Еңбек атқарымының №	Тұлғалық және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білімдер
1-1)	Малды таңдау, күту, азықтандыру құралдарын қабылдау кезінде шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Азық жинау техникасы және мал өсіру кешендерінің механизация құралдарын таңдау және қабылдау. Әр түрлі жастағы және жыныстағы малды азықтандыру, суару	Мал өсіру, анатомия және физиология негіздері, азықтың негізгі түрлері, олардың құндылығы, азықтандыру мен суару нормалары мен режімдері, өндірістік процестерді механикаландыру кезінде малды ұстау жағдайларына қойылатын талаптар
2-1)	Азық түрін анықтау, механикаландыру құралдарын және жұмысты ұйымдастыру кезінде жауапкершілікті, өз бетімен жоспарлауды көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Механикаландыру құралдарын техникалық пайдалану ережелері, ең көп тараған аурулардың белгілері және механикалық залалсыздандырудың негізгі тәсілдері	Мал өсіру фермаларының механикаландыру жабдығын дайындау, құрастыру, реттеу, бөлшектеу және сақтауды жүзеге асыру

6 Кесте. СБШ 4-деңгейі көп еңбекті қажет ететін процестерді
механикаландыру жөніндегі техник құзыретіне қойылатын талаптар

Міндеттердің №	Жеке және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білім
3-1)	Машина мен механизмдердің жұмысын тексеру, алынған өнімді есепке алу және малдың өнімділігін арттыру әдістерін талдау кезіндегі жауапкершілікті, бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Малды күту, азықтандыру, ұстау ережелері. Механизмдерді, зарарсыздандыру қондырғыларының құрылымы мен техникалық пайдалану ережелері	Азықтандыру және ұстау шарттары, механизмдер жұмысы

4. Осы кәсіби стандарт негізінде берілетін сертификаттар түрлері
5. Кәсіби стандартты әзірлеушілер

PRC "Career-Holdings"

6. Келісу парағы

Ұйым атауы	Келісілген күні
Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің техникалық және кәсіптік білімді және кадрлар даярлауды дамыту бойынша салалық кеңесі

7. Кәсіби стандарттың сараптамасы және тіркелу

Осы кәсіби стандарт ______________ бекітілді және тіркелді.

Кәсіби стандарттар тізіліміне енгізілді. Тіркеу № ________

Хат (хаттама) № ________ Күні____________

Қазақстан Республикасы
Ауыл шаруашылығы Министрінің
2013 жылғы 30 қыркүйектегі
№ 20/460 бұйрығының
2-қосымшасы

"Ауылшаруашылығы техникасына техникалық қызмет көрсету және жөндеу" кәсіби стандарты
1. Жалпы ережелер

1. Кәсіби стандарт:

қызметкерлерді басқару саласында кең шеңбердегі міндеттерді шешуге;

білім беру стандарттарын, оқу жоспарларын, модульдік оқу бағдарламаларын әзірлеуге, сонымен қатар тиісті оқу – әдістемелік материалдарды әзірлеуге;

кәсіби даярлықтарын бағалауды жүргізуге және мамандардың біліктілік сәйкестігін растауға арналған.

2. Кәсіби стандарттардың негізгі қолданушылары:

білім беру ұйымдарының түлектері, қызметкерлер;

білім беру бағдарламаларын әзірлейтін мамандар;

кәсіптік даярлықтарын бағалау және біліктілік сәйкестігін растау саласындағы мамандар.

4. Осы кәсіби стандартта келесі терминдер мен анықтамалар қолданылады:

4) еңбек құралы – қызметкердің еңбек мәнін бастапқы күйден өнімге айналдыру үшін пайдаланатын құралдары;

10) кәсіп – арнайы дайындықтың, жұмыс тәжірибесінің нәтижесінде пайда болған арнайы теориялық білім мен практикалық дағдалар кешенін білуді талап ететін еңбек қызметінің түрі;

11) құзыреттілік – еңбек қызметінде білімін, білігі және тәжірибесін қолдану қабілеті;

12) лауазым – ұйымның ұйымдастырушылық-әкімшілік жүйесіндегі функционалдық орын;

14) сала - бір типті өнім құруда, өндіріс технологиясы, жұмыс істейтіндердің негізгі қорлары мен кәсіптік дағдыларында ортақ мақсаты бар кәсіпорындар мен ұйымдардың жиынтығы;

15) салалық біліктілік шеңбері – салада құпталатын біліктілік деңгейлерінің құрылымдалған сипаттамасы;

5. Осы кәсіби стандартта мынадай қысқартулар пайдаланылады:

КҚ – кәсіптік қызмет;

ҚТ – қызмет түрі;

КС – кәсіби стандарт;

ҰБШ – ұлттық біліктілік шеңбері;

СБШ – салалық біліктілік шеңбері;

БТБА – Қазақстан Республикасы жұмыс және жұмысшылар кәсіптерінің Бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамасы;

ШРК – шектеулі рұқсат етілген концентрациясы.

2. Кәсіби стандарттың паспорты

6. Экономикалық қызметтің түрі (кәсіптік қызмет саласы): Ауыл шаруашылығы.

8. Еңбек қызметінің түрлері, кәсіптер, біліктілік деңгейлері осы Кәсіби стандартының 1–қосымшасында көрсетілді.

9. Стандарт талаптары осы саланың мынадай қызмет түрлері мен кәсіптеріне қатысты қолданылады:

ауылшаруашылық өндірісінің тракторшы – машинисі;

ауылшаруашылық техникасына техникалық қызмет көрсету және жөндеу жөніндегі шебер.

3. Еңбек қызметі (кәсіп) түрлерінің карточкасы
Параграф 1. Ауылшаруашылық өндірісінің тракторшы – машинисі

10. СБШ – 2 – 3 бойынша біліктілік деңгейі.

11. Мүмкін болатын лауазым атауы: Ауылшаруашылық өндірісінің тракторшы – машинисі.

12. "Ауылшаруашылық өндірісінің тракторшы–машинисі" түрлі ауылшаруашылық техникасын жөндеу және профилактикалық техникалық қызмет көрсету жөніндегі кәсібі субъектіні негізгі функцияны жүзеге асыруға байланысты міндеттерді білуге және істей алуға міндеттейді.

13. Ауылшаруашылық өндірісінің тракторшы – машинисінің еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар осы Кәсіби стандартының 2–қосымшасының 2 кестесінде көрсетілді.

14. Кәсіби стандарттың бірліктер тізімі осы Кәсіби стандартының 2–қосымшасының 3 кестесінде көрсетілді.

15. Ауылшаруашылық өндірісінің тракторшы-машинисінің орындайтын еңбек іс-әрекеттері және кәсіби стандарттың бірлігін сипаттайтын функционалдық картасы осы Кәсіби стандартының 2–қосымшасының 4 кестесінде көрсетілді.

16. Ауылшаруашылық өндірісінің тракторшы-машинисінің құзыреттеріне қойылатын талаптар осы Кәсіби стандартының 2–қосымшасының 5, 6 кестесінде көрсетілді.

Параграф 2. Машиналар мен механизмдерді пайдалану және жөндеу жөніндегі техник (шебер)

17. СБШ – 2-3 бойынша біліктілік деңгейі.

18. Мүмкін болатын лауазым атауы: машиналар мен механизмдерді пайдалану және жөндеу жөніндегі техник (шебер).

19. "Машиналар мен механизмдерді пайдалану және жөндеу жөніндегі техник (шебер)" түрлі ауылшаруашылық техникасын жөндеу және профилактикалық техникалық қызмет көрсету кәсібі субъектіні негізгі функцияны жүзеге асыруға байланысты міндеттерді білуге және істей алуға міндеттейді.

20. Машиналар мен механизмдерді пайдалану және жөндеу жөніндегі техниктің (шебердің) еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар осы Кәсіби стандартының 3–қосымшасының 2 кестесінде көрсетілді.

21. Кәсіби стандарттың бірліктер тізімі осы Кәсіби стандартының 3–қосымшасының 3 кестесінде көрсетілді.

22. Машиналар мен механизмдерді пайдалану және жөндеу жөніндегі техниктің (шебердің) орындайтын еңбек іс-әрекеттері және кәсіби стандарттың бірлігін сипаттайтын функционалдық картасы осы Кәсіби стандартының 3–қосымшасының 4 кестесінде көрсетілді.

23. Машиналар мен механизмдерді пайдалану және жөндеу жөніндегі техниктің (шебердің) құзыреттеріне қойылатын талаптар осы Кәсіби стандартының 3–қосымшасының 5, 6 және 7 кестелерінде көрсетілді.

"Ауылшаруашылық техникасына
техникалық қызмет көрсету және
жөндеу" кәсіптік стандартының
1-қосымшасы

Қызмет, кәсіп түрлері, біліктілік деңгейлері

Рет. №	Қызмет түрінің атауы	Еңбек нарығының үрдістерін ескерумен кәсіптің атауы	ҚР 05 – 2008 МС мемлекеттік кәсіптер жіктеуішісіне сәйкес кәсіптер атауы	СБШ біліктілік деңгей
1.	Ауыл шаруашылығы техникасын дайындау, техникалық қызмет көрсету және жөндеу	Ауылшаруашылық өндірісінің тракторшы – машинисі	Тракторшы – машинист	2-3
2.	Машиналар мен механизаторлардың көмегімен агротехникалық жұмыстарды жүргізу	Машиналар мен механизмдерді пайдалану және жөндеу жөніндегі техник (шебер)	Машиналар мен механизмдерді пайдалану және жөндеу жөніндегі шебер	2-4

"Ауылшаруашылық техникасына
техникалық қызмет көрсету және
жөндеу" кәсіптік стандартының
2-қосымшасы

1 Кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланыс

"Қызметтердің жіктеуіші" 01-2005 Қазақстан Республикасының мемлекеттік жіктеуіші
Базалық топ	1226
Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік – біліктілік анықтамалығы (БТБА)
БТБА шығарылымы, бөлімі	Шығарылым 64 "Ауыл, су және орман шаруашылығындағы механизаторлық жұмыстар" 1.11.2012 ж. № 422-ө-м (ӘМ № 8089 23.11.2013 ж.)
БТБА бойынша кәсіп	Ауылшаруашылығы өндірісінің тракторшы-машинист
СБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разрядтары
2	-
3	-
Басшылардың, мамандардың және басқа қызметшілер лауазымдарының біліктілік анықтамалығы
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар

Басшылардың, мамандардың және басқа қызметшілер лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамалары
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар

2 Кесте. Еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша болуы мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)	Ауылшаруашылық техникасы станциялары, ауылшаруашылық техникасына техникалық қызмет көрсететін компаниялар, машина-трактор парктері және жөндеу мен техникалық қызмет көрсетуге арналған шеберханалар. Жерді өңдеу бойынша ауылшаруашылық құрамалары, қоғамдық және ауылшаруашылық құрылыстар, ауыл жолдарын жайластыру
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайы	Температуралық режім. Ауыр техниканың айналма элементтері. Биіктікте жұмыс істеу, ауыр көтеру. Электр қуаты, шу, шаң, қышқылдар, сілтілер, аллергендер. Жанар-жағар майлар, пестицидтер мен түрлі нысандағы қауіпті химиялық заттар. Зиянды заттар немесе газдардың ШРК арттыру мүмкіндігі. Стресс – факторлар, әсіресе астықты отырғызу және жинау кезеңінде
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары	Қазақстан Республикасының заңнамасы талаптарына сәйкес жүргізуші, тракторшы, машинист куәлігі
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіптік білімі және оқыту деңгейі	Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
2	Жалпы орта білімі болғанда қысқа мерзімді курстар немесе кәсіпорында оқыту	Оқу кезінде
3	Техникалық және кәсіптік білім мен практикалық жұмыс тәжірибесі	1 жыл

3 Кесте. Кәсіби стандарттың бірліктер тізбесі (кәсіптер еңбек функциялары)

Еңбек функцияларының №	Еңбек функцияларының атауы (кәсіби стандартының бірліктері)
1	Жұмыс машиналары мен механизмдерін таңдау, қабылдау және жұмысқа қосу
2	Түрлі ауылшаруашылық техникасын жөндеу және профилактикалық техникалық қызмет көрсету
3	Жою, жөндеу жұмыстарының сапасын талдау жасау
4	Комбайн, трактор, машина және механизмдердің жұмысқа дайындығын тексеру
5	Машина, механизмдердің жұмыс параметрлерін диагностикалау және бақылау

4 Кесте. Кәсіби стандарт бірліктерінің сипаттамасы (функционалдық карта)

Еңбек фунциясының №	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек іс-әрекеттері)
1	Ауылшаруашылық мақсаттағы құралдар, механикаланған агрегаттар, аспалы, тіркемелі жабдықтар, автокөліктер, трактор, комбайндар	Трактор, комбайндар, механикаланған агрегаттар, аспалы, тіркемелі жабдықтар, рульдік басқару, басқару пульттары. Салқындатуға арналған сұйықтықтар, жанар-жағар майлар, нұсқаулықтар, паспорт, ТТ, техникалық сипаттамалар. Керек – жарақтар, құралдар. Өлшеу аспаптары, пневматикалық, гидравликалық, электронды және электр құрылғылары	1-1) Трактор, комбайндар, механикаланған агрегаттар, аспалы, тіркемелі жабдықтарды сыртынан шолып тексеру және таңдау. Аспалы, тіркемелі агрегаттарды құрастыру және орнату және қозғалтқыш пен жабдықтың тиімді режімдерін анықтау
			1-2) Ақауларды жою, жөндеу және жұмысқа қосу
2	Ауылшаруашылық мақсаттағы құралдар, механикаланған агрегаттар, аспалы, тіркемелі жабдықтар, автокөліктер, трактор, комбайндар	Трактор, комбайндар, механикаланған агрегаттар, аспалы, тіркемелі жабдықтар, рульдік басқару, басқару пульттары. Салқындатуға арналған сұйықтықтар, жанар-жағар майлар, нұсқаулықтар, паспорт, ТТ, техникалық сипаттамалар. Керек-жарақтар, құралдар. Өлшеу аспаптары, пневматикалық, гидравликалық, электронды және электр құрылғылар	2-1) Еңбек қызметі барысындағы түрлі ауылшаруашылық техникасын пайдалану
			2-2) Түрлі ауылшаруашылық техникасын жөндеу
			2-3) Түрлі ауылшаруашылық техникасы түрлеріне профилактикалық қызмет көрсету
3	Ауылшаруашылық мақсаттағы құралдар, механикаланған агрегаттар, аспалы, тіркемелі жабдықтар, автокөліктер, трактор, комбайндар	Трактор, комбайндар, механикаланған агрегаттар, аспалы, тіркемелі жабдықтар, рульдік басқару, басқару пульттары. Салқындатуға арналған сұйықтықтар, жанар-жағар майлар, нұсқаулықтар, паспорт, ТТ, техникалық сипаттамалар. Керек-жарақтар, құралдар. Өлшеу аспаптары, пневматикалық, гидравликалық, электронды және электр құрылғылар	3-1) Комбайн, трактор, машина және механизмдердің жұмысқа дайындығын тексеру
			3-2) Машина, механизмдердің жұмыс параметрлерін диагностикалау және бақылау
			3-3) Агрегаттар мен механизмдерді құрастыру және жөндеу қорытындыларына талдау жасау

5 Кесте. СБШ 2–деңгейі ауылшаруашылық өндірісінің
тракторшы–машинисі құзыретіне қойылатын талаптар

Міндеттердің №	Жеке және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білім
1-1)	Ауылшаруашылық техникасын, тракторларды, тіркемелерді және аспалы жабдықты тексеру кезінде шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Ауылшаруашылық техникасының пайдалануға жарамдылығын тексеру	Техника жүйелерінің, компоненттерінің, қызмет ету және пайдалану ережелерінің, оларды сыныптау сипаттамасы
2-1)	Комбайн, трактор, машина және механизмдердің жұмысқа дайындығын тексеру кезінде шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Жұмыс істеу және оны түзету кезінде пайдалану параметрлерін орнату, мониторинг жүргізу және бақылауды жүзеге асыру	Механикалық жетекті көлік құралдарының атқарымдық механизмдері мен пайдалану параметрлері жүйелерінің, принциптерінің және режімінің сипаттамасы

6 Кесте. СБШ 3–деңгейі ауылшаруашылық өндірісінің
тракторшы–машинисі құзыретіне қойылатын талаптар

Міндеттердің №	Жеке және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білім
1-2)	Ақауларды жою, жөндеу және жұмысқа қосу үшін жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Жабдықты, құралдарды құрастыру, реттеу, бөлшектеу және сақтау	Жұмыс рәсімдерінің, жұмыс кезеңдерінің, ауылшаруашылық жабдығының техникалық сипаттамалары
2-1)	Түрлі ауылшаруашылық техникасын пайдалану кезінде шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Көлік құралдарын басқару және онымен жұмыс істеу	Жол жүру ережелері, салмақ пен өлшем шектеулері, габаритті емес өзі жүретін ауылшаруашылық жабдығын жүктеу ережелері
2-2)	Түрлі ауылшаруашылық техникасын жөндеу кезінде қойылған міндеттерді орындау үшін жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Машина мен механизмдерді пайдалану кезінде ақаулар мен кемшіліктерді анықтау	Автоматты басқару, дабыл жүйесі механизмдерінің және ауылшаруашылық машиналарының сипаттамасы
2-3)	Түрлі ауылшаруашылық машинасына профилактикалық қызмет көрсету үшін жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Көлік құралдарымен жұмыс істеу	Жұмыс рәсімдерінің, жұмыс кезеңдерінің, ауылшаруашылық жабдығының техникалық сипаттамалары
3-2)	Машина, механизмдердің жұмыс параметрлерін диагностикалау және бақылау кезінде шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Машина мен механизмдерді пайдалану кезінде ақаулар мен кемшіліктерді анықтау	Көлік құралдарының жеке компоненттері мен бөлшектерін ретке келтіру үшін жүйелер мен механизмдердің сипаттамасы
3-3)	Ауылшаруашылық техникасын, тракторларды, тіркемелерді және аспалы жабдықты тексеру кезінде шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Ауылшаруашылық техникасын, тракторларды, тіркемелерді және аспалы жабдықты техникалық қауіпсіздік ережелеріне сәйкес тиімді және қауіпсіз пайдалануға жарамдылығын тексеру	Ауылшаруашылық техникасының тиімді және қауіпсіз жұмысын бақылау әдістерін сипаттау, механизмдер мен құрылғыларға мониторинг жүргізу және бақылау. Жұмыс рәсімдері мен кезеңдерін, машиналардың баптауларын және жүргізуді басқару, қауіпсіз орнату, құрастыру, бөлшектеу, өңдеу және аспалы жабдық пен құралдарды сақтау

"Ауылшаруашылық техникасына
техникалық қызмет көрсету және
жөндеу" кәсіптік стандартының
3-қосымшасы

1 Кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

"Қызметтердің жіктеуіші" 01 – 2005 Қазақстан Республикасының мемлекеттік жіктеуіші
Базалық топ	1226
Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік – біліктілік анықтамалығы (БТБА)
БТБА шығарылымы, бөлімі
БТБА бойынша кәсіп	-
СБШ біліктілік деңгейі	-
Басшылардың, мамандардың және басқа қызметшілер лауазымдарының біліктілік анықтамалығы
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар
	Машиналар мен механизмдерді пайдалану және жөндеу жөніндегі шебер
2	-
3	-
4
Басшылардың, мамандардың және басқа қызметшілер лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамалары
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар

2 Кесте. Еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша болуы мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)	Ауылшаруашылық техникасы станциялары, ауылшаруашылық техникасына техникалық қызмет көрсететін компаниялар, машина-трактор парктері және жөндеу мен техникалық қызмет көрсетуге арналған шеберханалар. Жерді өңдеу бойынша ауылшаруашылық құрамалары, қоғамдық және ауылшаруашылық құрылыстар, ауыл жолдарын жайластыру
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайы	Температуралық режім. Ауыр техниканың айналма элементтері. Биіктікте жұмыс істеу, ауыр көтеру Электр қуаты, шу, шаң, қышқылдар, сілтілер, аллергендер. Жанар-жағар майлар, пестицидтер мен түрлі нысандағы қауіпті химиялық заттар Зиянды заттар немесе газдардың ШРК арттыру мүмкіндігі. Стресс-факторлар, әсіресе астықты отырғызу және жинау кезеңінде
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары	Қазақстан Республикасының заңнамасы талаптарына сәйкес жүргізуші, тракторшы, машинист куәлігі
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіптік білімі және оқыту деңгейі	Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
2	Жалпы орта білімі болғанда қысқа мерзімді курстар немесе кәсіпорында оқыту	Оқу кезінде
3	Техникалық және кәсіптік білім мен практикалық жұмыс тәжірибесі	СБШ деңгейінде 2 жыл

3 Кесте. Кәсіби стандарттың бірліктер тізбесі (кәсіптер еңбек функциялары)

Еңбек атқарымының №	Еңбек атқарымының атауы (кәсіби стандартының бірліктері)
1	Жұмыс машиналары мен механизмдерін таңдау, қабылдау және жұмысқа қосу
2	Түрлі ауылшаруашылық техникасын жөндеу және профилактикалық техникалық қызмет көрсету
3	Жою, жөндеу жұмыстарының сапасын талдау жасау

4 Кесте. Кәсіби стандарт бірліктерінің сипаттамасы (функционалдық карта)

Еңбек атқарымының №	Еңбек мәні	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек іс-қимылдар)
1	Ауылшаруашылық мақсаттағы құралдар, механикаланған агрегаттар, аспалы, тіркемелі жабдықтар, автокөліктер, трактор, комбайндар	Салқындатуға арналған сұйықтықтар, жанар-жағар майлар, компьютерлер мен компьютер құралдары, диагностика мен бақылау құралдары, механикалық бақылау-өлшеу аспаптары	1-1) Трактор, комбайндар, механикаланған агрегаттар, аспалы, тіркемелі жабдықтарды сыртынан шолып тексеру және таңдау.
			1-2) Аспалы, тіркемелі агрегаттарды құрастыру және орнату және қозғалтқыш пен жабдықтың тиімді режімдерін анықтау
2	Ауылшаруашылық мақсаттағы құралдар, механикаланған агрегаттар, аспалы, тіркемелі жабдықтар, автокөліктер, трактор, комбайндар	Салқындатуға арналған сұйықтықтар, жанар-жағар майлар, компьютерлер мен компьютер құралдары, диагностика мен бақылау құралдары, механикалық бақылау-өлшеу аспаптары	2-1) Түрлі ауылшаруашылық техникасын жөндеу Еңбек қызметі барысындағы түрлі ауылшаруашылық техникасын пайдалану
			2-2) Түрлі ауылшаруашылық техникасы түрлеріне профилактикалық қызмет көрсету
3	Ауылшаруашылық мақсаттағы құралдар, механикаланған агрегаттар, аспалы, тіркемелі жабдықтар, автокөліктер, трактор, комбайндар	Салқындатуға арналған сұйықтықтар, жанар-жағар майлар, компьютерлер мен компьютер құралдары, диагностика мен бақылау құралдары, механикалық бақылау-өлшеу аспаптары	3-1) Машина және механизмдердің жұмысын тексеру, машина, механизмдердің жұмыс параметрлерін диагностикалау, бақылау және ақауларды жою
			3-2) Агрегаттар мен механизмдерді құрастыру және жөндеуге талдау жасау, жөндеу жұмыстарының сапасын тексеру
			3-3) Ақауларды жою және жұмысқа қосу

5 Кесте. СБШ 2-деңгейі машиналар мен механизмдерді пайдалану
және жөндеу жөніндегі техниктің (шебердің) құзыретіне қойылатын талаптар

Міндеттердің №	Жеке және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білім
1-1)	Ауылшаруашылық техникасын, тракторларды, тіркемелерді және аспалы жабдықты тексеру кезінде шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Техникалық және агроклиматтық талаптарды ескерумен машина комбинацияларын таңдау және ұйымдастыру	Трактор, комбайн, және механикалық жетекті машиналарды құрастырмасы, мақсаты, атқарымы, пайдалану саласы және пайдалану сипаттамалары бойынша сыныптау

6 Кесте. СБШ 3-деңгейі машиналар мен механизмдерді пайдалану
және жөндеу жөніндегі техниктің (шебердің) құзыретіне қойылатын талаптар

Міндеттердің №	Жеке және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білім
1-2)	Құрастыру, жұмыс режімдерін орнату бойынша міндеттерді орындау кезіндегі жауапкершілікті, бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Дайындықты жүзеге асыру, ауылшаруашылық техникасын құрастыру, реттеу, бөлшектеу және сақтау	Аспалы жабдықты, құралдарды қауіпсіз орнату, құрастыру, бөлшектеу, өңдеу, тиеу, төсеу, түсіру және сақтау бойынша жұмыс рәсімдері мен кезеңдерінің сипаттамасы
2-1)	Түрлі ауылшаруашылық техникасын жөндеу кезінде шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Ауылшарушылық техникасы қозғалтқыштары мен жүйелерін жинау және бұзу. Машиналарды пайдалану барысында ақауларды анықтау және оларды құжаттау	Механизмдер жүйелерінің, пайдалану параметрлерінің жұмыс режімі принциптерінің және доңғалақты, шынжыр табан трактор, комбайн және моторлы көлік құралдарының сипаттамалары
2-2)	Түрлі ауылшаруашылық машинасына профилактикалық және техникалық қызмет көрсету кезінде шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Ауылшарушылық техникасы қозғалтқыштары мен жүйелерін жинау және бұзу. Машиналарды пайдалану барысында ақауларды анықтау және оларды құжаттау, ақау актілерін толтыру	Механизмдер жүйелерінің, пайдалану параметрлерінің, жұмыс режімі принциптерінің және доңғалақты, шынжыр табан трактор, комбайн және моторлы көлік құралдарының сипаттамалары

7 Кесте. СБШ 4-деңгейі машиналар мен механизмдерді пайдалану
және жөндеу жөніндегі техниктің (шебердің) құзыретіне қойылатын талаптар

Міндеттердің №	Жеке және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білім
3-1)	Машина және механизмдердің жұмысын тексеру, машина, механизмдердің жұмыс параметрлерін диагностикалау, бақылау және ақауларды жою кезінде шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Машиналарды пайдалану кезіндегі кемшіліктер мен ақауларды анықтау. Бақылау-өлшеу аспаптарының аспап панельдерін баптау	Мотор көлік құралдарының және басқа өзі жүретін ауылшаруашылық жабдығының механизмдерінің және автоматты басқару мен дабыл жүйелерінің, сенсорлық технологияларының сипаттамасы
3-2)	Агрегаттар мен механизмдерді құрастыру және жөндеуге талдау жасау, жөндеу жұмыстарының сапасын тексеру кезінде шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Пайдалану параметрлерінің мониторингі, бақылау және түзету	Механикалық жетекті көлік құралдарының, ауылшаруашылық машиналарының, тіркемелердің, аспалы жабдықтың, агрегаттардың атқарымдық механизмдері мен пайдалану параметрлері жүйелерінің, жұмыс принциптері және режімінің сипаттамасы
3-3)	Ақауларды жою және жұмысқа қосу кезіндегі жауапкершілікті, бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Ауылшаруашылық техникасын пайдалану кезінде техникалық бұзушылықтарды, апаттар мен инциденттердің себептерін анықтау. Басшыларға сапаны қамтамасыз ету шараларына сәйкес стандартты рәсімдерді жақсарту бойынша ұсыныстар беру	Ауылшаруашылық техникасының қауіпсіз, тиімді жұмысын бақылау, механизмдер мен қондырғыларға мониторинг жүргізу мен бақылау әдістерінің сипаттамасы

4. Осы кәсіби стандарт негізінде берілетін сертификаттар түрлері
5. Кәсіби стандартты әзірлеушілер

PRC "Career-Holdings"

6. Келісу парағы

Ұйым атауы	Келісілген күні
Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің техникалық және кәсіптік білімді және кадрлар даярлауды дамыту бойынша салалық кеңесі

7. Кәсіби стандарттың сараптамасы және тіркелуі

Осы кәсіби стандарт ____________________ бекітілді және тіркелді.

Кәсіби стандарттар тізіліміне енгізілді. Тіркеу № ___________

Хат (хаттама) № ___________ Күні__________________

Қазақстан Республикасы
Ауыл шаруашылығы Министрінің
2013 жылғы 30 қыркүйектегі
№ 20/460 бұйрығының
3-қосымшасы

"Агрономия" кәсіптік стандарты
1. Жалпы ережелер

1. Кәсіби стандарт:

қызметкерлерді басқару саласында кең шеңбердегі міндеттерді шешуге;

білім беру стандарттарын, оқу жоспарларын, модульдік оқу бағдарламаларын әзірлеуге, сонымен қатар тиісті оқу-әдістемелік материалдарды әзірлеуге;

кәсіби даярлықтарын бағалауды жүргізуге және мамандардың біліктілік сәйкестігін растауға арналған.

2. Кәсіби стандарттардың негізгі қолданушылары:

білім беру ұйымдарының түлектері, қызметкерлер;

білім беру бағдарламаларын әзірлейтін мамандар;

кәсіптік даярлықтарын бағалау және біліктілік сәйкестігін растау саласындағы мамандар.

4. Осы кәсіби стандартта келесі терминдер мен анықтамалар қолданылады:

4) еңбек құралы – қызметкердің еңбек мәнін бастапқы күйден өнімге айналдыру үшін пайдаланатын құралдары;

11) құзыреттілік – еңбек қызметінде білімін, білігі және тәжірибесін қолдану қабілеті;

12) лауазым – ұйымның ұйымдастырушылық-әкімшілік жүйесіндегі функционалдық орын;

15) салалық біліктілік шеңбері – салада құпталатын біліктілік деңгейлерінің құрылымдалған сипаттамасы;

5. Осы кәсіби стандартта мынадай қысқартулар пайдаланылады:

КҚ – кәсіптік қызмет;

ҚТ – қызмет түрі;

КС – кәсіби стандарт;

ҰБШ – ұлттық біліктілік шеңбері;

СБШ – салалық біліктілік шеңбері;

БТБА – Қазақстан Республикасы жұмыс және жұмысшылар кәсіптерінің Бірыңғай тарифтік – біліктілік анықтамасы.

2. Кәсіби стандарттың паспорты

6. Экономикалық қызметтің түрі (кәсіптік қызмет саласы): Агрономия.

7. Экономикалық қызмет түрінің (кәсіптік қызмет саласының) негізгі мақсаты: агрономия саласында ғылыми зерттеулер жүргізу, жер, бау-бақша өңдеудің озық әдістерін зерттеу және ендіру, зиянды жәндіткермен, өсімдік ауруларымен және арам шөптермен күресудің технологияларын әзірлеу және енгізу, топырақтың құнарлығын жақсартуға және астықты ұлғайтуға бағытталған агротехникалық іс-шараларды дайындау.

Кәсіби стандарт "Агрономия" кәсіптік қызмет саласында еңбек мазмұнына, сапасына, жағдайына, қызметкердің біліктілігі мен құзыреттеріне қойылатын талаптарды айқындайды.

9. Стандарт талаптары осы саланың мынадай қызмет түрлері мен кәсіптеріне қатысты қолданылады:

агроном;

агрохимик;

өсімдіктерді қорғау бойынша агроном.

3. Еңбек қызметі (кәсіп) түрлерінің карточкасы
Параграф 1. Агроном

10. СБШ – 3 – 4 бойынша біліктілік деңгейі.

11. Мүмкін болатын лауазым атауы: агроном.

12. "Агроном", ауыл шаруашылығы малдарын сою және бастапқы өңдеу жөніндегі кәсібі субъектіні негізгі функцияны жүзеге асыруға байланысты міндеттерді білуге және істей алуға міндеттейді.

13. Агрономнің еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар осы Кәсіби стандартының 2–қосымшасының 2 кестесінде көрсетілді.

14. Кәсіби стандарттың бірліктер тізімі осы Кәсіби стандартының 2–қосымшасының 3 кестесінде көрсетілді.

15. Агрономнің орындайтын еңбек іс-әрекеттері және кәсіби стандарттың бірлігін сипаттайтын функционалдық картасы осы Кәсіби стандартының 2–қосымшасының 4 кестесінде көрсетілді.

16. Агрономнің құзыреттеріне қойылатын талаптар осы Кәсіби стандартының 2–қосымшасының 5, 6 кестесінде көрсетілді.

Параграф 2. Агрохимик

17. СБШ – 3-4 бойынша біліктілік деңгейі.

18. Мүмкін болатын лауазым атауы: агрохимик.

19. "Агрохимик", шұжық тағамдары мен жартылай ет өнімдерін әзірлеу үшін шикізат дайындау кәсібі субъектіні негізгі функцияны жүзеге асыруға байланысты міндеттерді білуге және істей алуға міндеттейді.

20. Агрохимиктің еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар осы Кәсіби стандартының 3–қосымшасының 2 кестесінде көрсетілді.

21. Кәсіби стандарттың бірліктер тізімі осы Кәсіби стандартының 3–қосымшасының 3 кестесінде көрсетілді.

22. Агрохимиктің орындайтын еңбек іс-әрекеттері және кәсіби стандарттың бірлігін сипаттайтын функционалдық картасы осы Кәсіби стандартының 3–қосымшасының 4 кестесінде көрсетілді.

23. Агрохимиктің құзыреттеріне қойылатын талаптар осы Кәсіби стандартының 3–қосымшасының 5, 6 кестелерінде көрсетілді.

Параграф 3. Өсімдіктерді қорғау жөніндегі агроном

24. СБШ – 3 – 4 бойынша біліктілік деңгейі.

25. Мүмкін болатын лауазым атауы: техник – технолог.

26. "Өсімдіктерді қорғау жөніндегі агроном", шұжық тағамдары мен жартылай ет фабрикаттарын технологиялық өндіру үдерісін ұйымдастыру, технологиялық жабдықтарға қызмет көрсету және реттеу жөніндегі кәсібі субъектіні негізгі функцияны жүзеге асыруға байланысты міндеттерді білуге және істей алуға міндеттейді.

27. Өсімдіктерді қорғау жөніндегі агрономның еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар осы Кәсіби стандартының 4–қосымшасының 2 кестесінде көрсетілді.

28. Кәсіби стандарттың бірліктер тізімі осы Кәсіби стандартының 4–қосымшасының 3 кестесінде көрсетілді.

29. Өсімдіктерді қорғау жөніндегі агрономның орындайтын еңбек іс–әрекеттері және кәсіби стандарттың бірлігін сипаттайтын функционалдық картасы осы Кәсіби стандартының 4–қосымшасының 4 кестесінде көрсетілді.

30. Өсімдіктерді қорғау жөніндегі агрономның құзыреттеріне қойылатын талаптар осы Кәсіби стандартының 4–қосымшасының 5, 6 кестелерінде көрсетілді.

"Агрономия" кәсіптік
стандартының
1-қосымшасы

Қызмет, кәсіп түрлері, біліктілік деңгейлері

Рет. №	Қызмет түрінің атауы	Еңбек нарығының үрдістерін ескерумен кәсіптің атауы	ҚР 05-2008 МС мемлекеттік кәсіптер жіктеуішісіне сәйкес кәсіптер атауы	СБШ біліктілік деңгей
1	Өсімдік шаруашылығы өнімдерін өсіру және бастапқы өңдеуді ұйымдастыру	Агроном	Лаборант, бригада агрономы, есепке алушы агроном, тұқым өсіруші агроном, бригадир	3-4
2	Агрохимиялық зерттеу және топырақ құнарлығын қалпына келтіру бойынша шараларды әзірлеу	Агрохимик	Агрохимик	3-4
3	Фитосанитарлық мониторинг және Ауылшаруашылық дәнді дақылдарын қорғау шараларын ұйымдастыру	Өсімдіктерді қорғау жөніндегі агроном	Өсімдіктерді қорғау жөніндегі агроном	3-4

"Агрономия" кәсіптік
стандартының
2-қосымшасы

1 Кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

"Қызметтердің жіктеуіші" 01-2005 Қазақстан Республикасының мемлекеттік жіктеуіші
Базалық топ	3212, 2213 – Агроном
Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік – біліктілік анықтамалығы (БТБА)
БТБА шығарылымы, бөлімі	-
БТБА бойынша кәсіп	Агроном
СБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разрядтары
3
4
Басшылардың, мамандардың және басқа қызметшілер лауазымдарының біліктілік анықтамалығы
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар
	Тұқым өсіру агрономы	Агроном	Бөлім агрономы
3	-	-	-
4	-	-	-
Басшылардың, мамандардың және басқа қызметшілер лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамалары
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар

2 Кесте. Еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша болуы мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Фермерлік, жеке, ұжымдық шаруа қожалықтары
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайы		жоқ
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		Қазақстан Республикасының Заңнамасына сәйкес
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіптік білімі және оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
3	Техникалық және кәсіптік білім		-
4	Техникалық және кәсіптік білімнің жоғарылатылған деңгейі мен практикалық жұмыс тәжірибесі		СБШ 2-деңгейде 3 жыл

3 Кесте. Кәсіби стандарттың бірліктер тізбесі (кәсіптер еңбек функциялары)

Еңбек функцияларының №	Еңбек функцияларының атауы (кәсіби стандартының бірліктері)
1	Агроландшафттардың жарамдылығын және өсімдік шаруашылығы өнімдерін өсіруге арналған сұрыптарды бағалау
2	Дәнді дақылдарды егу технологиясын ұйымдастыру (жер өңдеу, тыңайтқыш себі, тұқымды/көшеттерді/егістікті дайындау, егіске күтім жасау және ауылшаруашылық өсімдіктерін суару)
3	Өсімдік шаруашылығы өнімдерінің сапасын бағалау

4 Кесте. Кәсіби стандарт бірліктерінің сипаттамасы (функционалдық карта)

Еңбек фунциясының №	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек іс-әрекеттері)
1	Топырақ, тұқым, өсімдіктер, тыңайтқыштар, гербицидтер	Тракторлар, комбайндар, автокөліктер, ауылшаруашылық машиналары мен саймандары	1-1) Ауылшаруашылық дәнді дақылдарын өсіруге арналған агроландшафттарды бағалау және оларды тиімді пайдалану
	Топырақ, тұқым, өсімдіктер, тыңайтқыштар, гербицидтер	Тракторлар, комбайндар, автокөліктер, ауылшаруашылық машиналары мен саймандары	1-2) Сұрыптар мен тұқымдық материалдарды іріктеу
	Топырақ, тұқым, өсімдіктер, тыңайтқыштар, гербицидтер	Компьютерлер, бағдарламалар	1-3) Техкарта құру, тұқымды, тыңайтқыштарды және тағы да басқа қажеттілігін есептеу, егін егетін және оратын компанияның жұмыс жоспарларын құру
2	Топырақ, тұқым, өсімдіктер, тыңайтқыштар, гербицидтер	Тракторлар, комбайндар, автокөліктер, ауылшаруашылық машиналары мен саймандары, нормативтік құжаттама, өтінімдер	2-1) Ауыл шаруашылық дәнді дақылдары мен өсімдіктерін өсірудің қазіргі заманғы агротехникалық тәсілдерін енгізу, технологиялық тәртіптің сақталуын бақылау
	Механикаландырылған агрегаттар, аспалы, тіркемелі жабдықтар		2-2) Тыңайтқыштарды, өсімдіктерді қорғау құралдарын, ауылшаруашылық техникасын, тұқымдарын, ауыл шаруашылық дәнді дақылдардың сұрыптары мен гибридтерін тиімді пайдалану
	Топырақ, тұқым, өсімдіктер, тыңайтқыштар, гербицидтер		2-3) Жер жұмыстарын ұйымдастыру және жүргізу және әр түрлі табиғат жағдайларында және материалдық-техникалық жағдайларда басқарушылық шешімдерді қабылдау
3	Астық және тауарлық өнім	Ауылшаруашылық техникасы	3-1) Өсімдік шаруашылығы өнімдерінің сапасын бағалау және оларды пайдалану тәсілін белгілеу
		Зертханалық жабдық, стандарттар, нормативтік құжаттама	3-2) Астықты дайындау және ору, базистік сапаға жеткізу, тасымалдау, сақтау
		Нормативтік құжаттама	3-3) Өсімдік шаруашылығы өнімдерінің энергетикалық және экономикалық тиімділігін анықтау және оның бәсекеге қабілеттілігін арттыру бойынша шешімдерді қабылдау

5 Кесте. СБШ 3-деңгейі агрономының құзіретіне қойылатын талаптар

Міндеттердің №	Жеке және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білім
1-1)	Ауылшаруашылық дәнді дақылдарын өсіруге арналған агроландшафттың жарамдылығын бағалау және оларды тиімді пайдалану барысында шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Шаруашылық жүргізуші субъектілердің жерлерін агрохимиялық зерттеу және топыраққа, өсімдікке химиялық талдау жасау. Топырақ картасын және агрохимиялық картограмма құру	Ауылшаруашылықтың пайдалы жерлерін, топырақтың құнарлылығын зерттеу қағидаты мен әдістері және топырақтық карталар мен картограммаларды құру. Өсімдіктерді суару ерекшеліктері және оны реттеу әдістері
1-2)	Сұрыптар мен тұқымдық материалды іріктеуге жауапкершілікті, өз еркімен жоспарлауды көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Тұқымның сапасын және сұрыптардың өнімділігін бағалау	Ауылшаруашылық дәнді дақылдардың сұрыбы және түрлерінің әртүрлілігі, олардың шаруашылық-биологиялық сипаттамасы
2-1)	Ауылшаруашылық дәнді дақылдары мен өсімдіктерін өсірудің қазіргі заманғы агротехникалық тәсілдерін енгізу, технологиялық тәртіптің сақталуын бақылау үшін шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Ауылшаруашылық дәнді дақылдарын өсіру технологиясы. Тұқым шаруашылығы және ауылшаруашылық дәнді дақылдарын селекциялау негіздері	Нақты жылдың ауа райы жағдайларын есепке ала отырып агротехникалық тәсілдерге түзету енгізу бойынша ұйымдастыру-шаруашылық мәселелерін шешу ауылшаруашылық дәнді дақылдарын өсірудің озық технологиясын қолдану
2-2)	Тыңайтқыштарды, өсімдіктерді қорғау құралдарын, ауылшаруашылық техникасын, тұқымдарын, ауылшаруашылық дәнді дақылдардың сұрыптары мен гибридтерін тиімді пайдалану үшін жауапкершілікті, өз бетінше жоспарлауды болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Ауылшаруашылық машиналарын, жабдықтарын реттеу (тұқым сепкіш, соқа, қопсытқыш, комбайндар және басқалары), ауылшаруашылық дәнді дақылдарын егу нормасын белгілеу. Орындалған жер жұмыстарының сапасын бағалау (топырақты, егісті өңдеу, егістік жұмыстары, астық ору және басқалары)	Егін шаруашылығы заңдары, өсімдік факторы және оларды реттеу әдістері. Өсімдіктердің өнімділігін реттеу әдістері. Тыңайтқыш себу ерекшелігі, жіктеуіші, мерзімі және тәсілдері. Зиянды жәндіктердің, арамшөптердің, өсімдік ауруларының түрлі құрамы, зиянды жәндіктер мен өсімдік ауруларының таралу картасын құру, егістің қоқырсуы, зиянды ағзалармен күрес жүргізу шараларының жүйесі
3-1)	Өсімдік шаруашылығы өнімдерінің сапасын бағалау және оларды пайдалану тәсілін белгілеу үшін шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Өсімдік шаруашылығы өнімдерінің сапасы мен қауіпсіздігіне сараптама жүргізу	Өсімдік шаруашылығы өнімдеріне арналған мемлекеттік стандарттар негізгі талаптары. Өнімдер мен егіс материалдарының сапасын анықтау әдістемесі
3-2)	Астықты дайындау және ору, базистік сапаға жеткізу, тасымалдау, сақтау үшін жауапкершілікті, өз бетінше жоспарлауды болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Ауылшаруашылық машиналарын, жабдықтарын реттеу (комбайндар және басқалары). Дән, тұқым, жемістер мен көкөністерді өңдеу тәсілдері мен амалдарын қолдана білу, сақтау талаптарын бақылау және түзету	Астық жинау мерзімі және тәсілдері, ауылшаруашылық машиналарын, жабдықтарын (комбайндар және басқа жабдықтар) реттеу өлшемдері дән, тұқым, жемістер мен көкөністерді өңдеуге қойылатын негізгі талаптар, қоймаға салу және оларды саны мен сапасын жоғалтпай сақтау талаптары

6 Кесте. СБШ 4-деңгейі агрономының құзыретіне қойылатын талаптар

Міндеттердің №	Жеке және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білім
1-3)	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, техкарта құру, тұқымды, тыңайтқыштарды және т.б. қажеттілігін есептеу, егін егетін және оратын компанияның жұмыс жоспарларын құру үшін жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Ауыспалы егіс сызбасын, игеруге арналған жоспарларды құру Ауылшаруашылық дәнді дақылдарын өсірудің технологиялық карталарын құру және оларға сәйкес жер жұмыстарын ұйымдастыру; табиғи мал азығына арналған жерлерді тиімді пайдалану және жақсарту тәсілдерін әзірлеу; шаруашылықтың тұқым, жанармай-майлау материалдарына, ауылшаруашылық машиналарына, құрал-саймандар мен техникаға, еңбек ресурстарға қажеттілігін есептеу	Егіншілік және өсімдік шаруашылығының негізгі заңдары және олардың нақты жағдайлардағы әрекеттесігі, ауылшаруашылық дәнді дақылдарының төзімді және жоғары сұрыбын алу үшін өндіріс жағдайында оларды қолдану жолдары Ауылшаруашылық дәнді дақылдары мен өсімдіктерінің сұрыптарының әртүрлілігі, олардың биологиялық және шаруашылық ерекшеліктері
2-3)	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, жер жұмыстарын ұйымдастыру және жүргізу және әр түрлі табиғат жағдайында және материалдық-техникалық жағдайларда басқарушылық шешімдерді қабылдау үшін жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Жер жұмыстарын жоспарлау, оларды жүргізу бойынша есеп құру. Учаскедегі қызметтік міндеттерді салыстырып тексеру және балама шараларды қабылдау, құжаттама жүргізу, есептілік құру. Өндірістік үдерістің нәтижелерін талдау, жиынтықтау	Ұжымдағы және басқа да шаруашылық жүргізуші субъектілермен туындаған дауларды шешуге арналған құқықтық мәселе негіздері. Қауіпсіздік техникасы және еңбек қорғау, ішкі тәртіп ережесін және экологиялық нормаларды және агротехнология талаптарын орындау
3-3)	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, өсімдік шаруашылығы өнімдерінің энергетикалық және экономикалық тиімділігін анықтау және оның бәсекеге қабілеттілігін арттыру бойынша технологиялық шешімдерді қабылдау үшін жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Қолда бар жер, еңбек, материалдық және басқа ресурстарды оңтайлы әрі тиімді пайдалану; Шаруашылықтың нарық жағдайында даму перспективасын бағалау, өндірісті үздіксіз жүргізу және шаруашылық тиімділігін арттыру мақсатында егіншілік және мал шаруашылығының тиімді арақатынасын айқындау	Ауылшаруашылық кәсіпорындары өнімдерінің негізгі түрлерін үнемдеу және өндірісін ұйымдастыру. Қазіргі заманғы нарықтық экономика негіздері

"Агрономия" кәсіптік
стандартының
3-қосымшасы

1 Кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

"Қызметтердің жіктеуіші" 01-2005 Қазақстан Республикасының мемлекеттік жіктеуіші
Базалық топ	3212
Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік–біліктілік анықтамалығы (БТБА)
БТБА шығарылымы, бөлімі	-
БТБА бойынша кәсіп	Агрохимик
СБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разрядтары
3	-
4	-
Басшылардың, мамандардың және басқа қызметшілер лауазымдарының біліктілік анықтамалығы
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар
	Агрохимик
3	-
4	-
Басшылардың, мамандардың және басқа қызметшілер лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамалары
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар

2 Кесте. Еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша болуы мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Фермерлік, жеке, ұжымдық шаруа қожалықтары
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайы		Жоқ
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		Қазақстан Республикасының Заңнамасына сәйкес
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіптік білімі және оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
3	Техникалық және кәсіптік білім мен практикалық жұмыс тәжірибесі		СБШ 2–деңгейде 1 жыл
4	Техникалық және кәсіптік білім мен практикалық жұмыс тәжірибесі		СБШ 3–деңгейде 2 жыл

3 Кесте. Кәсіби стандарттың бірліктер тізбесі (кәсіптер еңбек функциялары)

Еңбек атқарымының №	Еңбек атқарымының атауы (кәсіби стандартының бірліктері)
1	Топырақ құнарлылығының агроэкологиялық және агрохимиялық мониторингі
2	Жер ресурстарын тиімді пайдалану және топырақ бонитетін және олардың экономикалық бағалауын ескере отырып топырақ құнарлылығын арттыру бойынша шараларды әзірлеу
3	өнеркәсіптік химиялық құралдары және жергілікті ресурстарды ғылыми негіздеп қолдану негізінде топырақ құнарлылығын, ауылшаруашылық дәнді дақылдардың өнімділігін арттыру

4 Кесте. Кәсіби стандарт бірліктерінің сипаттамасы (функционалдық карта)

Еңбек атқарымының №	Еңбек мәні	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек іс-қимылдар)
1	Топырақ, тұқым, өсімдіктер, тыңайтқыштар	Ауылшаруашылық машиналары және саймандары, компьютерлер, бағдарламалар	1-1) Шаруашылық жүргізуші субъектілердің жерлеріне агрохимиялық зерттеу жүргізу және топырақты, өсімдікті химиялық талдау
			1-2) Топырақтық карталар мен агрохимиялық картограмманы құру
			1-3) Ауылшаруашылық жерлерін агроөндірістік топтау және бағалау
2	Топырақ, тұқым, өсімдіктер, тыңайтқыштар	Тракторлар, комбайндар, автокөліктер, ауылшаруашылық машиналары және құрал-саймандары, нормативтік құжаттама, өтінімдер	2-1) Топырақ құнарлылығын өсіру бойынша шараларды әзірлеу
	Топырақ, тұқым, өсімдіктер, тыңайтқыштар		2-2) Тыңайтқыштарды шаруашылықта қолдану жоспарлары мен жүйелерін құру
			2-3) Жер жұмыстарын ұйымдастыру және жүргізу және әр түрлі табиғат жағдайында және материалдық-техникалық жағдайларда басқарушылық шешім қабылдау
3	Топырақ құнарлылығы, астық және тауарлық өнім	Ауылшаруашылық техникасы (Тракторлар, комбайндар, механикаландырылған агрегаттар, жабдықтар) Зертханалық жабдық, стандарттар, нормативтік құжаттама	3-1) Шаруашылық жүргізуші субъектілерде тыңайтқыштар мен мелиоранттарды қолдану тиімділігін экологиялық және экономикалық бағалау
			3-2) Қоршаған ортаны қорғау және экологиялық таза өнім алуды қамтамасыз ету

5 Кесте. СБШ 3-деңгейі агрохимигінің құзыретіне қойылатын талаптар

Міндеттердің №	Жеке және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білім
1-1)	Шаруашылық жүргізуші субъектілердің жерлеріне агрохимиялық зерттеу жүргізу және топыраққа, өсімдікке химиялық талдау жасау міндеттерін орындау үшін жауапкершілікті, өз бетінше жоспарлауды болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Шаруашылық жүргізуші субъектілердің жерлеріне агрохимиялық зерттеу жүргізу және топыраққа, өсімдікке химиялық талдау жасау	Ауылшаруашылық тың пайдалы жерлерін топырақтық зерттеу тәсілдері мен әдістері, өсімдіктерді тыңайту ерекшеліктері және оны реттеу әдістері, топырақты тиімді пайдалану әдістері мен тәсілдері, өсімдік ағзасында жүретін физиологиялық үдерістердің маңызы, өсімдіктердің өнімділігін реттеу әдістері, егіншілік заңдары, өсімдіктің тіршілік ету факторлары және оларды реттеу әдістері
1-2)	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, топырақ карталары мен агрохимиялық картограммаларды құру үшін жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Топыраққа, өсімдіктер тыңайтқыштарға химиялық талдау жасау, топырақты тыңайту элементтерімен қамтамасыз ету картограммасын құру, топырақтық картограмма құру	Топырақ құнарлылығын бағалау және топырақтық карталар мен картограммалар құру, агрохимиялық талдау әдістері, өсімдіктердің тыңайту элементтеріне қажеттілігін анықтау және агрохимиялық карта құру
2-1)	Топырақ құнарлылығын қалпына келтіру бойынша шараларды әзірлеу үшін жауапкершілікті, өз бетінше жоспарлауды болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Өсімдіктердің тыңайту элементтеріне қажеттілігін анықтау, тыңайтқыш себудің тиімді мерзімдері мен тәсілдері, технологиясы. Тыңайтқыштарды ауыспалы егіске қолданудың табиғат қорғау жүйесін әзірлеу	Өсімдіктердің өнімділігін реттеу әдістері, егіншілік заңдары, өсімдіктің тіршілік ету факторлары және оларды реттеу әдістері, өсімдіктерді тыңайту ерекшеліктері және оны реттеу әдістері, тыңайтқыш себудің тиімді мерзімдері мен тәсілдері, технологиясы; ауылшаруашылық өнімдерін күтіп-баптау технологиясы, ауылшаруашылық машиналарын, жабдықтарын реттеу (тыңайтқыштар мен мелиоранттарды себу үшін), орындалған жер жұмыстарының сапасын бағалау
2-2)	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, тыңайтқыштарды шаруашылықтарда қолдану жоспарлары мен жүйелерін құру үшін жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Өсімдіктердің тыңайту элементтеріне қажеттілігін анықтау, тыңайтқыш себудің тиімді мерзімдері мен тәсілдері, технологиясы. Тыңайтқыштарды ауыспалы егіске қолданудың табиғат қорғау жүйесін әзірлеу	Өсімдіктердің өнімділігін реттеу әдістері, егіншілік заңдары, өсімдіктің тіршілік ету факторлары және оларды реттеу әдістері, өсімдіктерді тыңайту ерекшеліктері және оны реттеу әдістері, тыңайтқыш себудің тиімді мерзімдері мен тәсілдері, технологиясы; ауылшаруашылық өнімдерін күтіп-баптау технологиясы, ауылшаруашылық машиналарын, жабдықтарын реттеу (тыңайтқыштар мен мелиоранттарды себу үшін), орындалған жер жұмыстарының сапасын бағалау
3-1)	Шаруашылық жүргізуші субъектілерде тыңайтқыштар мен мелиоранттарды қолданудың экологиялық және экономикалық бағалау үшін шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Қолда бар жер, материалдық және басқа ресурстарды тиімді пайдалану; Шаруашылықтың нарық жағдайында даму перспективасын бағалау	Экономика және топырақ құнарлылығын, а/ш дәнді дақылдардың өнімділігін арттыру тәсілдерін білу; қазіргі нарықтық экономика негіздері

6 Кесте. СБШ 4-деңгейі агрохимигінің құзіретіне қойылатын талаптар

Міндеттердің №	Жеке және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білім
1-3)	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, ауылшаруашылық жерлерін бағалау үшін жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Зерттелетін топырақты сапалық бағалау, топырақ ерекшеліктерін зертханалық зерттеу деректерін талдау, физика-химиялық талдау жасау, өсімдіктердің, топырақтың, тыңайтқыштар мен мелиоранттардың химиялық құрамын анықтау бойынша қазіргі аспаптарда жұмыс істеу	Егіншілік пен өсімдік шаруашылығының негізгі заңдары, олардың нақты жағдайлардағы әрекеттестігі, ауылшаруашылық дәнді дақылдарынң төзімді және сапалы астығын алу үшін оларды өндіріс жағдайына қолдану тәсілдері, өсімдіктердің тыңайту элементтеріне қажеттілігін анықтау және агрохимиялық карта құру
2-3)	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, жер жұмыстарын жүргізуді ұйымдастыру және әр түрлі табиғат жағдайларында және материалдық-техникалық жағдайларда басқарушылық шешім қабылдау үшін жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Өсімдіктердің тыңайту элементтеріне қажеттілігін анықтау, тыңайтқыш себудің тиімді мерзімдері мен тәсілдері, технологиясы. Тыңайтқыштарды ауыспалы егіске қолданудың табиғат қорғау жүйесін әзірлеу	Өсімдіктердің өнімділігін реттеу әдістері, егіншілік заңдары, өсімдіктің тіршілік ету факторлары және оларды реттеу әдістері, өсімдіктерді тыңайту ерекшеліктері және оны реттеу әдістері, тыңайтқыш себудің тиімді мерзімдері мен тәсілдері, технологиясы; ауылшаруашылық өнімдерін күтіп-баптау технологиясы, ауылшаруашылық машиналарын, жабдықтарын реттеу (тыңайтқыштар мен мелиоранттарды себу үшін), орындалған жер жұмыстарының сапасын бағалау
3-2)	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, қоршаған ортаны қорғау және экологиялық таза өнім алуды қамтамасыз ету үшін жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Қолданылатын шараларды экологиялық бағалау дағдысы	Қазіргі нарықтық экономика негіздері

"Агрономия" кәсіптік
стандартының
4-қосымшасы

1 Кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

"Қызметтердің жіктеуіші" 01-2005 Қазақстан Республикасының мемлекеттік жіктеуіші
Базалық топ	3212
Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік – біліктілік анықтамалығы (БТБА)
БТБА шығарылымы, бөлімі	-
БТБА бойынша кәсіп	-
СБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разрядтары
3	-
4	-
Басшылардың, мамандардың және басқа қызметшілер лауазымдарының біліктілік анықтамалығы
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар
	Өсімдіктерді қорғау жөніндегі агроном
3	-
4	-
Басшылардың, мамандардың және басқа қызметшілер лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамалары
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар
	-
	-

2 Кесте. Еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша болуы мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Фермерлік, жеке, ұжымдық шаруа қожалықтары
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайы		жоқ
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		Қазақстан Республикасының Заңнамасына сәйкес
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіптік білімі және оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
3	Техникалық және кәсіптік білім		-
4	Техникалық және кәсіптік білімнің жоғарылатылған деңгейі мен практикалық жұмыс тәжірибесі		СБШ 2-деңгейде 3 жыл

3 Кесте. Кәсіби стандарттың бірліктер тізбесі (еңбек функцияларының кәсіптері)

Еңбек атқарымының №	Еңбек атқарымының атауы (кәсіби стандарттың бірліктері)
1	Топырақ, егіс, көпжылғы көшеттер және өсімдік шаруашылығы өнімдерінің фитосанитарлық бағалау; зиянды нысандардың түрлік құрамын айқындау
2	Агроландшафттың экологиялық күйін бағалау және фитосанитарлық күйі мен агрометеорологиялық факторларын ескере отырып дәнді дақылдардыкүтіп-баптау технологиясын бейімдеу
3	Қолданылатын қорғаныс шараларының тиімділігіне бағалау жүргізу және зиянды нысандардың даму болжамын құру; фитосанитарлық сараптама жүргізу

4 Кесте. Кәсіби стандартының бірліктерді сипаттау (функционалдық карта)

Еңбек атқарымының №	Еңбек мәні	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек іс-қимылдар)
1	Өсімдік, топырақ, қиянды ағзалар, пайдалы жан-жануарлар жүйесі және микрофлора	Ауылшаруашылық машиналар мен саймандар, пестицидтер	1-1) Агроландшафттың агроэкологялық күйін бағалау, Зиянды нысандардың түрлік құрамын айқындау
1	Өсімдік, топырақ, қиянды ағзалар, пайдалы жан-жануарлар жүйесі және микрофлора	Компьютерлер, бағдарламалар	1-2) Өсімдіктерді зиянды объектілерден тиімді қорғау әдістерін таңдау. Өсімдіктерді қорғау жүйелерін әзірлеу
2	Топырақ, тұқым, өсімдіктер, пестицидтер	Тракторлар, комбайндар, автокөліктер мен а/ш машиналары және саймандары, нормативтік құжаттама, өтінім	2-1) Өсімдіктер мен өсімдік шаруашылығы өнімдерін қазіргі заманғы химиялық және биологиялық қорғау әдістерін ұйымдастыру, жүргізу және енгізу, технологиялық тәртіптің сақталуын бақылау
3	Астық және тауарлық өнім	Ауылшаруашылық техникасы (тракторлар, комбайндар, механикаландырылған агрегаттар, жабдықтар)	3-1) Өсімдік шаруашылығы өнімдерін қорғау шараларының биологиялық және экономикалық тиімділігін анықтау
		Нормативтік құжаттама	3-2) Зиянды жәндіктер мен өсімдік аурулары, арамшөптердің дамуын есепке алу және болжамын құру
		Зертханалық жабдықтар, стандарттар, нормативтік құжаттама	3-3) Өсімдік шаруашылығы өнімдеріне фитосанитарлық сараптама жасау

5 Кесте. СБШ 4–деңгейі өсімдіктерді қорғау жөніндегі агроном
құзіретіне қойылатын талаптар

Міндеттердің шифры	Жеке және кәсіптік құзіреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білім
1-1)	Агроландшафттың агроэкологиялық күйін бағалау бойынша қойылған міндеттердің орындалуы үшін шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Ақаулар бойынша зиянды нысандарды айырып тану, әр түрлі даму сатысындағы негізгі зиянды жәндіктерді диагностикалау, Өсімдіктердің негізгі зақымданулары және ауру пайда болуы, агроландшафттың экологиялық күйін бағалау	Анатомия, морфология, жіктеу, зиянды нысандардың пайда болу заңдылықтары және өзгерістері. Өсімдік ағзасында болатын физиологиялық үдерістердің маңыздылығы
1-2)	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, өсімдіктерді зиянды объектілерден тиімді қорғау әдістерін таңдау, өсімдіктерді қорғау жүйелерін әзірлеу үшін жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Өсімдік шаруашылығы өнімдеріне, топыраққа, егістікке, ауылшаруашылықтың пайдалы жерлеріне фитосанитарлық сараптама жасауды ұйымдастыру, қорғаныс шараларын қолданудың мақсатқа лайықтылығын негіздеу. Зиянды нысандардан қорғаудың тиімді әдістерін таңдау	Өсімдіктерді қорғау әдістері, өсімдік ауруларының этиологиясы, морфологиясы, физиологиясы, фитопатологиялық саңырауқұлақтардың жүйелілігі, паразиттік маңызы және өсімдік ауруын туғызушылардың патогендік қасиеттері. Зиянды объектілердің морфологиясы, анатомиясы, физиологиясы, көбеюі, дамуы, жүйелілігі, экологиясы
2-1)	Өсімдіктер мен өсімдік шаруашылығы өнімдерін қазіргі заманғы химиялық және биологиялық қорғау әдістерін ұйымдастыру, жүргізу және енгізу үшін жауапкершілікті, өз бетінше жоспарлауды болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Дәнді дақылдардың күтіп-баптау технологиясын нақты жағдайларға бейімдеу, вегетативтік кезеңнің негізгі агрометеорологиялық көрсеткіштерін белгілеу, әзірленген өсімдіктерді қорғау жүйесін іске асыру, ауылшаруашылық машиналарын, өсімдіктерді қорғау бойынша жабдықтарды реттеу. Жұмыстарды жоспарлау, қорғаныс шараларын жүргізу бойынша жұмыстары жоспарлау	Өсімдікті қорғау құралдарының құрамы және қасиеттері Ауылшаруашылық дәнді дақылдарын қорғаныс шараларын, күтіп-баптау технологиясын ұйымдастыру және жүргізу; өнім өнімділігін реттеу әдістері; зиянды жәндіктердің және өсімдік ауруларының таралу картасын, егістіктердің қоқыстану картасын құру, зиянды ағзалармен күрес бойынша шаралар жүйесі
3-1)	Өсімдік шаруашылығы өнімдерін қорғау шараларының биологиялық және экономикалық тиімділігін анықтау үшін жауапкершілікті, өз бетінше жоспарлауды болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Өсімдіктер мен өсімдік шаруашылығы өнімдерін қорғау бойынша орындалған жұмыстардың сапасын бағалау, қалыпты және төтенше жағдайлардағы ауылшаруашылық өнімдерінің тіршілік ету қауіпсіздігінің негіздері. Өндірістік үдеріс нәтижелерін талдау, жиынтықтау	Өсімдік аурулары мен зиянды жәндіктерінің зиян келтіру шегі; Өсімдіктерді қорғау нысандарын өсіру және қолдану технологиясы

6 Кесте. СБШ 4–деңгейі өсімдіктерді қорғау жөніндегі агроном
құзыретіне қойылатын талаптар

Міндеттердің шифры	Жеке және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білім
3-2)	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, зиянды жәндіктер мен өсімдік аурулары, арамшөптердің дамуын есепке алу және болжамын құру үшін жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Ауылшаруашылық дәнді дақылдардағы зиянды ағзаларды есепке алу және қадағалау әдістері, олардың таралу кеңістігін белгілеу, зиянды ағзалар жөнінде сигнал беру және болжамдау	Зиянды нысандардың мониторингі әдістері, олардың этиологиясы, морфологиясы, физиологиясы, жүйелілігі, паразиттік маңызы және патогендік қасиеттері
3-3)	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, өсімдік шаруашылығы өнімдеріне фитосанитарлық сараптама жасау үшін жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Өсімдік шаруашылығы өнімдерінің қауіпсіздігіне фитосанитарлық сараптама жасау	Өсімдік шаруашылығы өнімдеріне фитосанитарлық сараптама жасауға, анықтау әдістемесіне арналған МЕМСТ негізгі талаптары

5. Осы кәсіби стандарт негізінде берілетін сертификаттар түрлері
6. Кәсіби стандартты әзірлеушілер

PRC "Career-Holdings"

7. Келісу парағы

Ұйым атауы	Келісілген күні
Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің техникалық және кәсіптік білімді және кадрлар даярлауды дамыту бойынша салалық кеңесі

8. Кәсіби стандарттың сараптамасы және тіркелуі

Осы кәсіби стандарт__________________ бекітілді және тіркелді.

Кәсіби стандарттар тізіліміне енгізілді. Тіркеу № ___________

Хат (хаттама) № ___________ Күні__________________

Қазақстан Республикасы
Ауыл шаруашылығы Министрінің
2013 жылғы 30 қыркүйектегі
№ 20/460 бұйрығының
4-қосымшасы

"Дәнді сақтау және өңдеу" кәсіптік стандарты
1. Жалпы ережелер

1. Кәсіби стандарт:

қызметкерлерді басқару саласында кең шеңбердегі міндеттерді шешуге;

кәсіби даярлықтарын бағалауды жүргізуге және мамандардың біліктілік сәйкестігін растауға арналған.

2. Кәсіби стандарттардың негізгі қолданушылары:

білім беру ұйымдарының түлектері, қызметкерлер;

білім беру бағдарламаларын әзірлейтін мамандар;

кәсіптік даярлықтарын бағалау және біліктілік сәйкестігін растау саласындағы мамандар.

4. Осы кәсіби стандартта келесі терминдер мен анықтамалар қолданылады:

4) еңбек құралы – қызметкердің еңбек мәнін бастапқы күйден өнімге айналдыру үшін пайдаланатын құралдары;

10) кәсіп – арнайы дайындықтың, жұмыс тәжірибесіні нәтижесінде пайда болған арнайы теориялық білім мен практикалық дағдылар кешенін білуді талап ететін еңбек қызметінің түрі;

11) құзыреттілік – еңбек қызметінде білімін, білігі және тәжірибесін қолдану қабілеті;

12) лауазым – ұйымның ұйымдастырушылық – әкімшілік жүйесіндегі функционалдық орын;

15) салалық біліктілік шеңбері – салада құпталатын біліктілік деңгейлерінің құрылымдалған сипаттамасы;

5. Осы кәсіби стандартта мынадай қысқартулар пайдаланылады:

КҚ – кәсіптік қызмет;

ҚТ – қызмет түрі;

КС – кәсіби стандарт;

ҰБШ – ұлттық біліктілік шеңбері;

СБШ – салалық біліктілік шеңбері;

БТБА – Қазақстан Республикасы жұмыс және жұмысшылар кәсіптерінің Бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамасы.

2. Кәсіби стандарттың паспорты

6. Экономикалық қызметтің түрі (кәсіптік қызмет саласы): Өсімдік шаруашылығы.

7. Экономикалық қызмет түрінің (кәсіптік қызмет саласының) негізгі мақсаты: азық – түлік өнімдерін өндіру, астықты және құрама азық компоненттерін қайта құру, жабдықты қызмет көрсету және жөндеу, астықты сақтау және қайта өңдеу ұжымы.

Кәсіби стандарт "Астықты сақтау және қайта өңдеу" кәсіптік қызмет саласында еңбек мазмұнына, сапасына, жағдайына, қызметкердің біліктілігі мен құзыреттеріне қойылатын талаптарды айқындайды.

Стандарт талаптары осы саланың мынадай қызмет түрлері мен кәсіптеріне қатысты қолданылады:

астықты сақтау жөніндегі оператор;

астықты қайта өңдеу жөніндегі оператор;

техник – механик;

техник – технолог.

3. Еңбек қызметі (кәсіп) түрлерінің карточкасы
Параграф 1. Астықты сақтау жөніндегі оператор

9. СБШ – 2 – 3 бойынша біліктілік деңгейі.

10. Мүмкін болатын лауазым атауы: астықты сақтау жөніндегі оператор.

11. "Астықты сақтау жөніндегі оператор" астықты сақтау жөніндегі кәсібі субъектіні негізгі функцияны жүзеге асыруға байланысты міндеттерді білуге және істей алуға міндеттейді.

12. Астықты сақтау жөніндегі оператордың еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар осы Кәсіби стандартының 2–қосымшасының 2 кестесінде көрсетілді.

13. Кәсіби стандарттың бірліктер тізімі осы Кәсіби стандартының 2–қосымшасының 3 кестесінде көрсетілді.

14. Астықты сақтау жөніндегі операторының орындайтын еңбек іс-әрекеттері және кәсіби стандарттың бірлігін сипаттайтын функционалдық картасы осы Кәсіби стандартының 2–қосымшасының 4 кестесінде көрсетілді.

15. Астықты сақтау жөніндегі оператордың құзыреттеріне қойылатын талаптар осы Кәсіби стандартының 2–қосымшасының 5, 6 кестелерінде көрсетілді.

Параграф 2. Астықты қайта өңдеу жөніндегі оператор

16. СБШ – 2 – 4 бойынша біліктілік деңгейі.

17. Мүмкін болатын лауазым атауы: астықты қайта өңдеу жөніндегі оператор.

18. "Астықты сақтау жөніндегі оператор" астықты қайта өңдеу кәсібі субъектіні негізгі функцияны жүзеге асыруға байланысты міндеттерді білуге және істей алуға міндеттейді.

19. Астықты қайта өңдеу жөніндегі оператордың еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар осы Кәсіби стандартының 3–қосымшасының 2 кестесінде көрсетілді.

20. Кәсіби стандарттың бірліктер тізімі осы Кәсіби стандартының 3–қосымшасының 3 кестесінде көрсетілді.

21. Астықты қайта өңдеу жөніндегі операторының орындайтын еңбек іс-әрекеттері және кәсіби стандарттың бірлігін сипаттайтын функционалдық картасы осы Кәсіби стандартының 3–қосымшасының 4 кестесінде көрсетілді.

22. Астықты қайта өңдеу жөніндегі оператордың құзыреттеріне қойылатын талаптар осы Кәсіби стандартының 3 қосымшасының 5, 6 және 7 кестелерінде көрсетілді.

Параграф 3. Техник – механик

23. СБШ – 3 – 4 бойынша біліктілік деңгейі.

24. Мүмкін болатын лауазым атауы: техник – механик.

25. "Техник–механик" бақылау, жөндеу, қызмет көрсету және құралдарын қайта жөндеу жөніндегі кәсібі субъектіні негізгі функцияны жүзеге асыруға байланысты міндеттерді білуге және істей алуға міндеттейді.

26. Техник–механиктің еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар осы Кәсіби стандартының 4–қосымшасының 2 кестесінде көрсетілді.

27. Кәсіби стандарттың бірліктер тізімі осы Кәсіби стандартының 4–қосымшасының 3 кестесінде көрсетілді.

28. Техник–механиктің орындайтын еңбек іс-әрекеттері және кәсіби стандарттың бірлігін сипаттайтын функционалдық картасы осы Кәсіби стандартының 4–қосымшасының 4 кестесінде көрсетілді.

29. Техник – механиктің құзыреттеріне қойылатын талаптар осы Кәсіби стандартының 4–қосымшасының 5, 6 кестелерінде көрсетілді.

Параграф 4. Техник - технолог

30. СБШ – 4 бойынша біліктілік деңгейі.

31. Мүмкін болатын лауазым атауы: техник - технолог.

32. "Техник–технолог" астықты сақтау және қайта өңдеу ұйымдастыру жөніндегі кәсібі субъектінің негізгі функцияны жүзеге асыруға байланысты міндеттерді білуге және істей алуға міндеттейді.

33. Техник–технологтың еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар осы Кәсіби стандартының 5–қосымшасының 2 кестесінде көрсетілді.

34. Кәсіби стандарттың бірліктер тізімі осы Кәсіби стандартының 5–қосымшасының 3 кестесінде көрсетілді.

35. Техник–технологтың орындайтын еңбек іс-әрекеттері және кәсіби стандарттың бірлігін сипаттайтын функционалдық картасы осы Кәсіби стандартының 5–қосымшасының 4 кестесінде көрсетілді.

36. Техник–технологтың құзыреттеріне қойылатын талаптар осы Кәсіби стандартының 5–қосымшасының 5 кестесінде көрсетілді.

"Дәнді сақтау және өңдеу"
кәсіптік стандартының
1-қосымшасы

Қызмет, кәсіп түрлері, біліктілік деңгейлері

Рет. №	Қызмет түрінің атауы	Еңбек нарығының үрдістерін ескерумен кәсіптің атауы	ҚР 05-2008 МС мемлекеттік кәсіптер жіктеуішісіне сәйкес кәсіптер атауы	СБШ біліктілік деңгей
1.	Астықты сақтау	Астықты сақтау жөніндегі оператор	Астықты өңдеу аппаратшысы	2-3
2.	Астықты қайта өңдеу	Астықты қайта өңдеу жөніндегі оператор	Ұн тарту өндірісі аппаратшысы, дән өндірісі аппаратшысы, құрама азық өндірісі аппаратшысы	2-4
3.	Жабдықты бақылау, құрастыру, қызмет көрсету және жөндеу	Техник-механик	Техник–механик	3-4
4.	Астықты сақтау және қайта өңдеуді ұйымдастыру	Техник-технолог	Техник–технолог	4

"Дәнді сақтау және өңдеу"
кәсіптік стандартының
2-қосымшасы

1 Кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

"Қызметтердің жіктеуіші" 01-2005 Қазақстан Республикасының мемлекеттік жіктеуіші
Базалық топ	1216000 Элеваторлық, ұн тарту, дән және құрама азық өндірісі, 8273
Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік–біліктілік анықтамалығы (БТБА)
БТБА шығарылымы, бөлімі	-
БТБА бойынша кәсіп	Астықты сақтау жөніндегі оператор
СБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разрядтары
2	-
3	-
Басшылардың, мамандардың және басқа қызметшілер лауазымдарының біліктілік анықтамалығы
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар
-
Басшылардың, мамандардың және басқа қызметшілер лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамалары
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар

2 Кесте. Еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша болуы мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Астық қабылдау және астық өңдеу кәсіпорындарындағы жабдықталған және аттестатталған жұмыс орындары
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайы		Жоғары немесе төмен ауа температурасы, шаң, газ, шу және діріл ШРК жоғары болу мүмкіндігі
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		Қазақстан Республикасының Заңнамасына сәйкес
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіптік білімі және оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
2	Жалпы орта білімі болғанда қысқа мерзімді курстар немесе кәсіпорында оқыту		Оқыту кезінде
3	Техникалық және кәсіптік білім, практикалық жұмыс тәжірибесі		СБШ 2–деңгейде 2 жыл

3 Кесте. Кәсіби стандарттың бірліктер тізбесі (кәсіптер еңбек функциялары)

Еңбек функцияларының №	Еңбек функцияларының атауы (кәсіби стандартының бірліктері)
1	Шикізатты қабылдау және дайындау
2	Азық–түлік өнімдерін шығару
3	Дайын өнімнің сапасын бақылау

4 Кесте. Кәсіби стандарт бірліктерінің сипаттамасы (функционалдық карта)

Еңбек фунциясының№	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек іс-әрекеттері)
1	Астық	Қабылдау құрылғылары, астық тазалау машиналары, астық кептіргіш, астықты белсенді желдетуге арналған қондырғылар	1-1) Астықты қабылдау және тазалау
			1-2) Астықты қабылдау және кептіру
			1-3) Астықты қабылдау және белсенді желдету
2	Астық	Астық сапасын анықтайтын аспаптар, қоймалар және сүр шөптің орналасу сұлбасы	2-1) Астықтың сапалық көрсеткіштерін анықтау
			2-2) Астықты сақтауға орналастыру
			2-3) Сақтаудағы астықтың сапасын бақылау
3	Астық, қоймалар, сүр шөп, көлік құралдары	Астық сапасын анықтайтын аспаптар, қоймалар және сүр шөптің орналасу сұлбасы	3-1) Элеватор қоймалары мен сүр шөптің жағдайын тексеру
			3-2) Көлік құралдарының жағдайын тексеру
			3-3) Астықты орналастыру жоспарын дайындау

5 Кесте. СБШ 2-деңгейі астықты сақтау жөніндегі операторы
құзіретіне қойылатын талаптар

Міндеттердің №	Жеке және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білім
1-1)	Астықты тазалау бойынша шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Астық тазалау машиналарының жұмыс режімдерін белгілеу	Астық тазалау машиналарының құрылысы мен жұмыс істеу принципі
2-1)	Астықтың сапалық көрсеткіштерін анықтау бойынша шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Астықтың сапалық көрсеткіштерін анықтау	Астықтың сапалық көрсеткіштерін анықтау әдістемесі
3-1)	Қоймалар мен элеваторлардағы кептірілген шөптің жағдайын тексеру бойынша қойылған міндеттерді орындау үшін жауапкершілікті, өз бетінше жоспарлауды көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Қоймалар мен элеваторлардағы кептірілген шөптің жағдайын тексеру	Қоймалар мен элеваторлардағы кептірілген шөптің жағдайының деңгейлері

6 Кесте. СБШ 3-деңгейі астықты сақтау жөніндегі операторы
құзіретіне қойылатын талаптар

Міндеттердің №	Жеке және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білім
1-2)	Астықты кептіру бойынша қойылған міндеттерді орындау үшін жауапкершілікті, өз бетінше жоспарлауды көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Астық кептіргіштердің жұмыс режімдерін белгілеу	Астық кептіргіштің құрылысы мен жұмыс істеу принципі
1-3)	Астықты белсенді желдету нәтижесі үшін жауапкершілікті, өз бетінше жоспарлауды көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Астықты белсенді желдету режімдерін орнату	Желдету құралдарының құрылысы мен жұмыс істеу принципі
2-2)	Астықты сақтауға орналастыру үшін жауапкершілікті, өз бетінше жоспарлауды көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Астықты сақтауға орналастыру	Астықты орналастыру жоспарын құру әдістемесі және астықтың сапалық көрсеткіштерін анықтау әдістемесі
2-3)	Сақтаудағы астықтың сапасын бақылау, бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауы үшін жауапкершілікті, өз бетінше жоспарлауды көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Сақтаудағы астықтың сапасын бақылау	Астықтың ылғалдылық бойынша жай – күйі және астықтың сапалық көрсеткіштерін анықтау әдістемесі
3-2)	Көлік құралдарының жағдайын тексеру бойынша қойылған міндеттерді орындау үшін жауапкершілік, өз бетінше жоспарлауды көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Көлік құралдарының жағдайын тексеру	Көлік құралдарының техникалық сипаттамалары
3-3)	Астықты орналастыру жоспарын дайындау үшін бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын үшін жауапкершілікті, өз бетінше жоспарлауды көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Астықты орналастыру жоспарын дайындау	Астықты орналастыру жоспарын дайындау әдістемесі және астықтың сапалық көрсеткіштерін анықтау әдістемесі

"Дәнді сақтау және өңдеу"
кәсіптік стандартының
3-қосымшасы

1 Кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

"Қызметтердің жіктеуіші" 01 – 2005 Қазақстан Республикасының мемлекеттік жіктеуіші
Базалық топ	СТ, 1216000 "Элеваторлық, ұн тарту, дән және құрама азық өндірісі", 8273
Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік – біліктілік анықтамалығы (БТБА)
БТБА шығарылымы, бөлімі	-
БТБА бойынша кәсіп	Астықты қайта өңдеу жөніндегі оператор
СБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разрядтары
2	-
3	-
4	-
Басшылардың, мамандардың және басқа қызметшілер лауазымдарының біліктілік анықтамалығы
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар
-	-
Басшылардың, мамандардың және басқа қызметшілер лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамалары
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар

2 Кесте. Еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша болуы мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Астық қабылдау және астық өңдеу кәсіпорындарындағы жабдықталған және аттестатталған жұмыс орындары
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайы		Жоғары немесе төмен ауа температурасы, шаң, газ, шу және діріл ШРК жоғары болу мүмкіндігі
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		Қазақстан Республикасы Заңнамасына сәйкес
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіптік білімі және оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
2	Жалпы орта білімі болғанда қысқа мерзімді курстар немесе кәсіпорында оқыту		Оқыту кезінде
3	Техникалық және кәсіптік білім, практикалық жұмыс тәжірибесі		СБШ 2-деңгейде 2 жыл
4	Техникалық және кәсіптік білімнің жоғарылатылған біліктілік деңгейі, және практикалық жұмыс тәжірибесі		СБШ 3-деңгейде 2 жыл

3 Кесте. Кәсіби стандарттың бірліктер тізбесі (кәсіптер еңбек функциялары)

Еңбек атқарымының №	Еңбек атқарымының атауы (кәсіби стандартының бірліктері)
1	Астықты қабылдау, тазалау, құрғату, уату, уатылған өнімдерді сүзу және уатылған өнімдерді байыту
2	Астықты қайта өңдеу
3	Дайын өнімнің сапасын бақылау

4 Кесте. Кәсіби стандарт бірліктерінің сипаттамасы (функционалдық карта)

Еңбек атқарымының №	Еңбек мәні	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек іс-қимылдар)
1	Астық	Ылғалдағыш машиналар, бункерлер және мөлшерлеуіштер	1-1) Астықты гидротермикалық өңдеу
			1-2) Астықты суландыру режімін бақылау
			1-3) Астықты өлшеу
2	Астық	Жанышқыш, елегіш станоктар, елек-суырғы машиналар	2-1) Астықты уату режімін орнату
			2-2) Уатылған өнімдерді сүзу режімін орнату
			2-3) Уатылған өнімдерді байыту режімін орнату
3	Дайын өнім	Қоймалар мен сүр шөп, дайын өнім сапасын анықтау бойынша аспаптар, босату құрылғылары	3-1) Дайын өнімді орналастыру
			3-2) Дайын өнімнің сапасын бақылау
			3-3) Дайын өнімді босату

5 Кесте. СБШ 2–деңгейі астықты ұнға және жармаға қайта өңдеу
жөніндегі оператор құзіретіне қойылатын талаптар

Міндеттердің №	Жеке және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білім
1-1)	Уатқыш машиналардың негізгі жұмыс органдарын реттеу бойынша қойылған міндеттерді орындау үшін жауапкершілікті, өз бетінше жоспарлауды көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Астықты гидротермикалық өңдеу режімдерін орнату	Ылғалдағыш машиналардың құрылысы мен жұмыс істеу принципі
2-1)	Уатқыш машиналардың негізгі жұмыс режімдерін реттейтін органдарын реттеу үшін шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Уатқыш машианалардың негізгі реттейтін жұмыс органдарын реттеу	Уатқыш машиналардың құрылысы мен жұмыс істеу принципі
3-1)	Дайын өнімді түрлері мен сұрыптары бойынша орналастыру үшін шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Дайын өнімді түрлері мен сұрыптары бойынша орналастыру	Дайын өнімді орналастыру жоспары

6 Кесте. СБШ 3-деңгейі астықты ұнға және жармаға қайта өңдеу
жөніндегі оператор құзіретіне қойылатын талаптар

Міндеттердің №	Жеке және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білім
1-2)	Елегіш машиналардың негізгі жұмыс органдарын реттеу бойынша қойылған міндеттерді орындау үшін жауапкершілікті, өз бетінше жоспарлауды көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Астықты суландыру режімін бақылау	Астықты суландыру режімдері
2-2)	Сүзетін машиналардың уатылған астық өнімдерін сүзу режімдерін белгілеу нәтижесі үшін жауапкершілікті, өз бетінше жоспарлауды көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Сүзетін машиналардың уатылған астық өнімдерін сүзу режімдерін белгілеу	Сүзетін машиналардың құрылысы мен жұмыс істеу принципі
3-2)	Дайын өнімнің сапалық көрсеткіштерін анықтау нәтижесі үшін жауапкершілікті және өз бетінше жоспарлауды көздейтін басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Дайын өнімнің сапалық көрсеткіштерін анықтау	Дайын өнімнің сапалық көрсеткіштерін анықтау әдістемелері

7 Кесте. СБШ 4-деңгейі астықты ұнға және жармаға қайта өңдеу
жөніндегі оператор құзіретіне қойылатын талаптар

Міндеттердің шифры	Жеке және кәсіптік құзіреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білім
1-3)	Елек-суырғы машиналардың негізгі жұмыс органдарын реттеу бойынша нәтиже үшін бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын үшін жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Астықты өлшеуді бақылау	Елек-суырғы машиналардың құрылысы мен принциптері
2-3)	Елек-суырғы машинада уатылған астық өнімін байыту режімдерін орнату нәтижесі үшін бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын үшін жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Елек-суырғы машинада уатылған астық өнімін байыту режімдерін орнату	Елек-суырғы машиналардың жұмыс істеу принципі және құрылысы
3-2)	Дайын өнімді тұтынушыларға босату нәтижесі үшін бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын үшін жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Дайын өнімді тұтынушыларға босату	Дайын өнімді тұтынушыларға босату нормалары

"Дәнді сақтау және өңдеу"
кәсіптік стандартының
4-қосымшасы

1 Кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

"Қызметтердің жіктеуіші" 01 – 2005 Қазақстан Республикасының мемлекеттік жіктеуіші
Базалық топ	3115
Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік – біліктілік анықтамалығы (БТБА)
БТБА шығарылымы, бөлімі
БТБА бойынша кәсіп	Техник – механик
СБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разрядтары
-	-
Басшылардың, мамандардың және басқа қызметшілер лауазымдарының біліктілік анықтамалығы
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар
	техник	механик
3	-	-
4
Басшылардың, мамандардың және басқа қызметшілер лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамалары
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар

2 Кесте. Еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша болуы мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Астық қабылдау және астық өңдеу кәсіпорындарындағы жабдықталған және аттестатталған жұмыс орындары
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайы		Жоғары немесе төмен ауа температурасы, шаң, газ, шу және діріл ШРК жоғары болу мүмкіндігі
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		Қазақстан Республикасының Заңнамасына сәйкес
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіптік білімі және оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
3	Техникалық және кәсіптік білім, практикалық жұмыс тәжірибесі		СБШ 2-деңгейде 2 жыл
4	Техникалық және кәсіптік білімнің жоғарылатылған деңгейі және пратикалық жұмыс тәжірибесі		СБШ 3-деңгейде 2 жыл

3 Кесте. Кәсіби стандарттың бірліктер тізбесі
(еңбек функцияларының кәсіптері)

Еңбек атқарымының №	Еңбек атқарымының атауы (кәсіби стандарттың бірліктері)
1	Құралдар мен майлау материалдарын, бақылау-өлшеу аспаптарын дайындау
2	Жабдыққа қызмет көрсету және жөндеу
3	Жабдық жұмысын бақылау

4 Кесте. Кәсіби стандартының бірліктерді сипаттау
(функционалдық карта)

Еңбек атқарымының №	Еңбек мәні	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек іс-қимылдар)
1	Жабдық	Жабдықты жөндеу жөніндегі нұсқаулықтар, машиналардың сұлбалары, құралдары және майлау материалдары, бақылау-өлшеу аспаптары, ауыстыратын тораптар мен бөлшектер	1-1) Құралдарды дайындау
			1-2) Майлау материалдарын дайындау
			1-3) Бақылау-өлшеу аспаптарын дайындау
2	Жабдық	Жабдықты жөндеу жөніндегі нұсқаулықтар, машиналардың сұлбалары, құралдары және майлау материалдары, бақылау-өлшеу аспаптары, ауыстыратын тораптар мен бөлшектер	2-1) Жабдық ақауларын анықтау
			2-2) Ауыстыратын тораптар мен бөлшектерді таңдау
			2-3) Тораптар мен бөлшектер жұмысын тексеру
3	Жабдық	Жабдықты жөндеу жөніндегі нұсқаулықтар, машиналардың сұлбалары, құралдары және бақылау-өлшеу аспаптары	3-1) Машиналардың жұмысын жөндеуден кейін тексеру
			3-2) Өндірілетін өнімнің сапасын бақылау
			3-3) Машина жұмысындағы ауытқуларды жою

5 Кесте. СБШ 3-деңгейі техник-механигінің құзыретіне қойылатын талаптар

Міндеттердің шифры	Жеке және кәсіптік құзіреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білім
1-1)	Қажетті құралдарды таңдау бойынша қойылған міндеттерді орындау үшін жауапкершілікті, өз бетінше жоспарлауды көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Қажетті құралдарды таңдау	Жабдықты жөндеу және қызмет көрсету үшін қажет құралдардың құрамы
1-2)	Қажетті майлау материалдарын таңдау бойынша қойылған міндеттерді орындау үшін жауапкершілікті, өз бетінше жоспарлауды көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Қажетті майлау материалдарын таңдау	Майлау материалдарының маркасы
2-1)	Жабдықтың ақауларын анықтау бойынша қойылған міндеттерді орындау үшін жауапкершілікті, өз бетінше жоспарлауды көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Жабдықтың ақауларын анықтау	Машиналардың құрылысы мен жұмыс істеу принципі
2-2)	Қажетті тораптар мен бөлшектерді таңдау бойынша қойылған міндеттерді орындау үшін жауапкершілікті, өз бетінше жоспарлауды көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Қажетті тораптар мен бөлшектерді таңдау	Машиналардың құрылысы мен жұмыс істеу принципі
3-1)	Жабдықтың жұмысқа жарамды күйін тексеру бойынша қойылған міндеттері орындау үшін жауапкершілікті, өз бетінше жоспарлауды көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Жабдықтың жұмысын тексеру	Машиналардың құрылысы мен жұмыс істеу принципі
3-2)	Өндірілетін өнімнің сапасын тексеру бойынша қойылған міндеттері орындау үшін жауапкершілікті, өз бетінше жоспарлауды көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Өндірілетін өнімнің сапасын тексеру	Өндірілетін өнімнің сапасын анықтау тәсілдері

6 Кесте. СБШ 4–деңгейі техник–механигінің құзыретіне қойылатын талаптар

Міндеттердің шифры	Жеке және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білім
1-3)	Бақылау – өлшеу аспаптарын таңдау нәтижесі үшін бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын үшін жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық – басқарушылық қызмет	Бақылау–өлшеу аспаптарын таңдау	Бақылау–өлшеу аспаптарының құрылысы мен жұмыс істеу принципі
2-3)	Тораптар мен бөлшектердің жұмысқа қабілеттілігін анықтау нәтижесі үшін бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын үшін жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Тораптар мен бөлшектердің жұмысқа қабілеттілігін анықтау	Машиналардың құрылысы мен жұмыс істеу принципі
3-3)	Машиналардың жұмысындағы ауытқуларды жою нәтижесі үшін бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын үшін жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Машиналардың жұмысындағы ауытқуларды жою	Машиналардың құрылысы мен жұмыс істеу принципі

"Дәнді сақтау және өңдеу"
кәсіптік стандартының
5-қосымшасы

1 Кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

"Қызметтердің жіктеуіші" 01 – 2005 Қазақстан Республикасының мемлекеттік жіктеуіші
Базалық топ	3111
Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік – біліктілік анықтамалығы (БТБА)
БТБА шығарылымы, бөлімі	-
БТБА бойынша кәсіп	Техник – технолог
СБШ біліктілік деңгейі	Разряды по ЕТКС
-	-
Басшылардың, мамандардың және басқа қызметшілер лауазымдарының біліктілік анықтамалығы
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар
	Техник – технолог
4	-
Басшылардың, мамандардың және басқа қызметшілер лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамалары
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар

2 Кесте. Еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша болуы мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Астық қабылдау және астық өңдеу кәсіпорындарындағы жабдықталған және аттестатталған жұмыс орындары
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайы		Жоғары немесе төмен ауа температурасы, шаң, газ, шу және діріл ШРК жоғары болу мүмкіндігі
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		Қазақстан Республикасы Заңнамасына сәйкес
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіптік білімі және оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
4	Техникалық және кәсіптік білімнің жоғарылатылған деңгейі және пратикалық жұмыс тәжірибесі		СБШ 3 – деңгейде 2 жыл

3 Кесте. Кәсіби стандарттың бірліктер тізімі
(еңбек функцияларының кәсіптер)

Еңбек атқарымының №	Еңбек атқарымының атауы (кәсіби стандарттың бірліктері)
1	Астықты тазалау, гидротермикалық өңдеу және өлшеу
2	Астықты сақтау және қайта өңдеу
3	Дайын өнімнің сапасын бақылау

4 Кесте. Кәсіби стандартының бірліктерді сипаттау
(функционалдық карта)

Еңбек атқарымының №	Еңбек мәні	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек іс-қимылдар)
1	Астық	Астық тазалау машиналары Ылғалдағыш машиналар, бункерлер, таразы	1-1) Астықты тазалау
			1-2) Астықты гидротермикалық өңдеу
			1-3) Астықты өлшеу
2	Астық	Жанышқыш, елегіш станоктар, елек–суырғы машиналар	2-1) Астықты уату
			2-2) Уатылған өнімдерді сүзу
			2-3) Уатылған өнімдерді байыту
3	Дайын өнім	Қоймалар мен сүр шөп, дайын өнім сапасын анықтау бойынша аспаптар, босату құрылғылары	3-1) Дайын өнімді орналастыру
			3-2) Дайын өнімнің сапасын бақылау
			3-3) Дайын өнімді босату

5 Кесте. СБШ 4-деңгейі техник–технологының құзыретіне қойылатын талаптар

Міндеттердің шифры	Жеке және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білім
1-1)	Астық тазалау машиналарының жұмыс режімдерін белгілеу үшін бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын үшін жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Астық тазалау машиналарының жұмыс режімдерін белгілеу	Астық тазалау машиналарының құрылысы мен жұмыс істеу принципі
1-2)	Астықты ылғалдандыру және сулау режімдерін белгілеу нәтижесі үшін бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын үшін жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Астықты ылғалдандыру және сулау режімдерін белгілеу	Ылғалдандыру машиналарының құрылысы мен жұмыс істеу принципі, сулау режімдері
1-3)	Астықты өлшеу үшін соңғы нәтижеге қол жеткізуді көздейтін, технологиялық процесс пен кәсіпорын қызметінің стратегиясы шеңберіндегі басқарушылық қызмет	Астықты өлшеу	Таразының құрылысы мен жұмыс істеу принципі, бункерлердің сыйымдылығы
2-1)	Астықты уату режімдерін белгілеу бойынша нәтиже үшін бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын үшін жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Астықты уату режімдерін белгілеу	Уату машиналарының мақсаты, олардың жұмыс істеу принципі мен құрылысы
2-2)	Сүзетін машиналардың сүзу режімдерін белгілеу нәтижесі үшін бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын үшін жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Сүзетін машиналардың сүзу режімдерін белгілеу	Сүзетін машиналардың құрылысы мен жұмыс істеу принципі
2-3)	Уатылған өнімді байыту үшін соңғы нәтижеге қол жеткізуді көздейтін, технологиялық процесс пен кәсіпорын қызметінің стратегиясы шеңберіндегі басқарушылық қызмет	Уатылған өнімді байыту	Елек-суырғы машиналарының құрылысы мен жұмыс істеу принципі
3-1)	Дайын өнімді түрлері мен сұрыптары бойынша орналастыру нәтижесі үшін бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын үшін жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Дайын өнімді түрлері мен сұрыптары бойынша орналастыру	Дайын өнім бөлімшесінің сыйымдылығы
3-2)	Дайын өнімнің сапалық көрсеткіштерін анықтау нәтижесі үшін бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын үшін жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Дайын өнімнің сапалық көрсеткіштерін анықтау	Дайын өнімнің сапалық көрсеткіштерін анықтау тәсілдері
3-3)	Дайын өнімді тұтынушыларға босату үшін соңғы нәтижеге қол жеткізуді көздейтін, технологиялық процесс пен кәсіпорын қызметінің стратегиясы шеңберіндегі басқарушылық қызмет	Дайын өнімді тұтынушыларға босату	Дайын өнімге арналған ыдыс түрі, және өнімді тиеу тәсілдерін білу

4. Осы кәсіби стандарт негізінде берілетін сертификаттар түрлері
5. Кәсіби стандартты әзірлеушілер

PRC "Career-Holdings"

6. Келісу парағы

Ұйым атауы	Келісілген күні
Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің техникалық және кәсіптік білімді және кадрлар даярлауды дамыту бойынша салалық кеңесі

7. Кәсіби стандарттың сараптамасы және тіркелуі

Осы кәсіби стандарт __________________ бекітілді және тіркелді.

Кәсіби стандарттар тізіліміне енгізілді. Тіркеу № ___________

Хат (хаттама) № ___________ Күні_________________

Қазақстан Республикасы
Ауыл шаруашылығы Министрінің
2013 жылғы 30 қыркүйектегі
№ 20/460 бұйрығының
5-қосымшасы

"Ет және ет өнімдерін өндіру" кәсіби стандарты
1. Жалпы ережелер

1. Кәсіби стандарт:

қызметкерлерді басқару саласында кең шеңбердегі міндеттерді шешуге;

білім беру стандарттарын, оқу жоспарларын, модульдік оқу бағдарламаларын әзірлеуге, сонымен қатар тиісті оқу – әдістемелік материалдарды әзірлеуге;

кәсіби даярлықтарын бағалауды жүргізуге және мамандардың біліктілік сәйкестігін растауға арналған.

2. Кәсіби стандарттардың негізгі қолданушылары:

білім беру ұйымдарының түлектері, қызметкерлер;

білім беру бағдарламаларын әзірлейтін мамандар;

кәсіптік даярлықтарын бағалау және біліктілік сәйкестігін растау саласындағы мамандар.

4. Осы кәсіби стандартта келесі терминдер мен анықтамалар қолданылады:

4) еңбек құралы – қызметкердің еңбек мәнін бастапқы күйден өнімге айналдыру үшін пайдаланатын құралдары;

8) кәсіби стандарт - кәсіптік қызметтердің нақты саласындағы еңбек мазмұнына, сапасына, жағдайына және қызметкер құзыретіне қойылатын талаптарды айқындайтын стандарт;

11) құзыреттілік – еңбек қызметінде білімін, білігі және тәжірибесін қолдану қабілеті;

12) лауазым – ұйымның ұйымдастырушылық – әкімшілік жүйесіндегі функционалдық орын;

15) салалық біліктілік шеңбері – салада құпталатын біліктілік деңгейлерінің құрылымдалған сипаттамасы;

5. Осы кәсіби стандартта мынадай қысқартулар пайдаланылады:

КҚ – кәсіптік қызмет;

ҚТ – қызмет түрі;

КС – кәсіби стандарт;

ҰБШ – ұлттық біліктілік шеңбері;

СБШ – салалық біліктілік шеңбері;

2. Кәсіби стандарттың паспорты

6. Экономикалық қызметтің түрі (кәсіптік қызмет саласы): Етті қайта өңдеу мен консервілеу және ет өнімдерін жасау.

7. Экономикалық қызмет түрінің (кәсіптік қызмет саласының) негізгі мақсаты: сойылған малдың етін шұжық жасау үшін сылу, сіңірден тазалау, бөлшектеу, шұжық өнімдерін, жартылай ет өнімдерін қуыру, пісіру, ыстау, кептіру, суыту, шұжық өнімдерін, ет жартылай өнімдерін шығаруды ұйымдастыру және технологиялық процесін бақылауға алу.

Кәсіби стандарт "Етті қайта өңдеу мен консервілеу және ет өнімдерін жасау" кәсіптік қызмет саласында еңбек мазмұнына, сапасына, жағдайына, қызметкердің біліктілігі мен құзыреттеріне қойылатын талаптарды айқындайды.

Стандарт талаптары осы саланың мынадай қызмет түрлері мен кәсіптеріне қатысты қолданылады:

етші;

шұжық өндірісі операторы;

техник-технолог.

3. Еңбек қызметі (кәсіп) түрлерінің карточкасы
Параграф 1. Етші

9. СБШ – 2 бойынша біліктілік деңгейі.

10. Мүмкін болатын лауазым атауы: етші.

11. "Етші", ауыл шаруашылығы малдарын сою және бастапқы өңдеу жөніндегі кәсібі субъектіні негізгі функцияны жүзеге асыруға байланысты міндеттерді білуге және істей алуға міндеттейді.

12. Етшінің еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар осы Кәсіби стандартының 2–қосымшасының 2 кестесінде көрсетілді.

13. Кәсіби стандарттың бірліктер тізімі осы Кәсіби стандартының 2–қосымшасының 3 кестесінде көрсетілді.

14. Етшінің орындайтын еңбек іс–әрекеттері және кәсіби стандарттың бірлігін сипаттайтын функционалдық картасы осы Кәсіби стандартының 2–қосымшасының 4 кестесінде көрсетілді.

15. Етшінің құзыреттеріне қойылатын талаптар осы Кәсіби стандартының 2–қосымшасының 5 кестесінде көрсетілді.

Параграф 2. Шұжық өндірісі операторы

16. СБШ – 2 – 3 бойынша біліктілік деңгейі.

17. Мүмкін болатын лауазым атауы: шұжық өндірісі операторы.

18. "Шұжық өндірісі операторы", шұжық тағамдары мен жартылай ет өнімдерін әзірлеу үшін шикізат дайындау кәсібі субъектіні негізгі функцияны жүзеге асыруға байланысты міндеттерді білуге және істей алуға міндеттейді.

19. Шұжық өндірісі оператордың еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар осы Кәсіби стандартының 3–қосымшасының 2 кестесінде көрсетілді.

20. Кәсіби стандарттың бірліктер тізімі осы Кәсіби стандартының 3–қосымшасының 3 кестесінде көрсетілді.

21. Шұжық өндірісі оператордың орындайтын еңбек іс-әрекеттері және кәсіби стандарттың бірлігін сипаттайтын функционалдық картасы осы Кәсіби стандартының 3-қосымшасының 4 кестесінде көрсетілді.

22. Шұжық өндірісі оператордың құзыреттеріне қойылатын талаптар осы Кәсіби стандартының 3–қосымшасының 5, 6 кестелерінде көрсетілді.

Параграф 3. Техник - технолог

23. СБШ – 3 – 4 бойынша біліктілік деңгейі.

24. Мүмкін болатын лауазым атауы: техник – технолог.

25. "Техник–технолог", шұжық тағамдары мен жартылай ет фабрикаттарын технологиялық өндіру үдерісін ұйымдастыру, технологиялық жабдықтарға қызмет көрсету және реттеу жөніндегі кәсібі субъектіні негізгі функцияны жүзеге асыруға байланысты міндеттерді білуге және істей алуға міндеттейді.

26. Техник–технологтың еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар осы Кәсіби стандартының 4–қосымшасының 2 кестесінде көрсетілді.

27. Кәсіби стандарттың бірліктер тізімі осы Кәсіби стандартының 4–қосымшасының 3 кестесінде көрсетілді.

28. Техник–технологтың орындайтын еңбек іс-әрекеттері және кәсіби стандарттың бірлігін сипаттайтын функционалдық картасы осы Кәсіби стандартының 4–қосымшасының 4 кестесінде көрсетілді.

"Ет және ет өнімдерін өндіру"
кәсіптік стандартының
1-қосымшасы

Қызмет, кәсіп түрлері, біліктілік деңгейлері

Рет. №	Қызмет түрінің атауы	Еңбек нарығының үрдістерін ескерумен кәсіптің атауы	Қазақстан Республикасының мемлекеттік жіктеуішісінің "Қызметтердің жіктеуіші" 01-2005	СБШ біліктілік деңгейі
1.	Ауыл шаруашылығы малдарын сою және бастапқы өңдеу	Етші	Мал союшы, ет бұзушы, ет және ішек-қарынды тазалаушы	2
2.	Шұжық тағамдары мен жартылай ет өнімдерін әзірлеу үшін шикізат дайындау	Шұжық өндірісі операторы	Жартылай ет фабрикаттарын әзірлеуші, шұжық өнімдерін қалыптаушы, ет тартушы, тартылған ет дайындаушы желінің операторы, пісірілген шұжықты өндіретін автоматтың операторы	2-3
3.	Шұжық тағамдары мен жартылай ет фабрикаттарын технологиялық өндіру үдерісін ұйымдастыру, технологиялық жабдықтарға қызмет көрсету және реттеу	Техник – технолог	Техник – технолог, техник – механик	3-4

"Ет және ет өнімдерін өндіру"
кәсіптік стандартының
2-қосымшасы

Етші
1 Кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

"Қызметтердің жіктеуіші" 01 – 2005 Қазақстан Республикасының мемлекеттік жіктеуіші
Базалық топ	"Ет және ет өнімдерін жасау", 1225
Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік – біліктілік анықтамалығы (БТБА)
БТБА шығарылымы, бөлімі	49 – шығарылым, "Ет өнімдерін жасау", 29 қазан 2012 жылы № 415-ө-м (ӘМ № 8103 23.11.2012 ж.)
БТБА бойынша кәсіп	Мал союшы	Ет бұзушы	Ет және ішек-қарынды тазалаушы
СБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разрядтары
2	2-6	3-5	2-4
Басшылардың, мамандардың және басқа қызметшілер лауазымдарының біліктілік анықтамалығы
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар

Басшылардың, мамандардың және басқа қызметшілер лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамалары
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар

2 Кесте. Еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша болуы мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Мал соятын кәсіпорындар, пункттер және цехтар, фермерлік шаруашылықтар, мал және сойылған мал өнімдерін өңдейтін кәсіпорын
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайы		Қауіпті және зиянды өндірістік факторлардың әсері; ауаның төмен немесе жоғары температурасы;еңбек қорғау ережесі; өндірістік санитария; өрт, электр және техникалық қауіпсіздік ережелері, жеке қорғану заттарын пайдалану ережесі
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		Қазақстан Республикасының Заңнамасына сәйкес
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіптік білімі және оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
2	Жалпы орта білімі болғанда қысқа мерзімді курстар немесе кәсіпорында оқыту		Оқу кезінде

3 Кесте. Кәсіби стандарттың бірліктер тізбесі
(кәсіптер еңбек функциялары)

Еңбек функцияларының №	Еңбек функцияларының атауы (кәсіби стандартының бірліктері)
1	Жұмыс машиналары мен механизмдерін таңдау, қабылдау және жұмысқа қосу
2	Түрлі ауылшаруашылық техникасын жөндеу және профилактикалық техникалық қызмет көрсету
3	Жою, жөндеу жұмыстарының сапасын талдау жасау

4 Кесте. Кәсіби стандарт бірліктерінің сипаттамасы
(функционалдық карта)

Еңбек функциясының №	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек іс-әрекеттері)
1	Жеке қорғану элементтері, малды талдыруға арналған конвейер (бокстар)	Арнайы киім (резеңке етік, алжапқыш, қолғап), сайман, мүлік, көмекші құралдар (балға, электр қысқыштар)	1-1) Ауыл шаруашылық малдарын түрлері бойынша сұрыптау, бокстарды, конвейерлерді, малды талдыруға арналған саймандарды дайындау
	Конвейерлер, аспалы жолдар	Транспортерлер, көмекші құралдар, қан ағызуға арналған астаулар, қан құюға арналған ыдыстар	1-2) Сойылатын малдарды сою және қанын ағызу, қан жинау
	Мал терісін сыдыруға арналған конвейер	Пышақ жиынтығы, көтергіш механизмдер, шынжырлар	1-3) Мал терісін сыдыру
	Конвейерлік және стационарлық столдар	Пышақ жиынтығы	1-4) Басын, мүйізін, сирақтарын бөлек алу, қабырғасын сөгу
2	Конвейерлер, аспалы жолдар	Механикалық аралар, дискілік пышақтар, пышақтар жинағы	2-1) Малдың еті мен ішек-қарынын сіңірден тазалау, бөлшектеу
			2-2) Мал етін сүйектен тазалау үшін, малдың тұтас етін, жарты етін, ширек етін бұзу
			2-3) Арамен кесу (мүйізді ірі қара мен шошқаның тұтас еті)
3	Малдың дайын тұтас еті, жарты еті, шұжық тағамдары, жартылай фабрикаттар, ішек-қарын	Бақылау – өлшеу аспаптары	3-1) Дайын өнімнің сапасын бағалау
3		Бақылау – өлшеу аспаптары	3-2) Мал етін өткізуге, әрі қарай өңдеуге жіберу

5 Кесте. СБШ 2–деңгейі темір ұстасы–жөндеушісі құзыретіне қойылатын талаптар

Міндеттердің №	Жеке және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білім
1-1)	Ауыл шаруашылығы малдарын түрлері бойынша бокстарға айдап кіргізу және сұрыптау кезіндегі шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Малды талдыратын орынға айдап кіргізу, ауыл шаруашылығы малдарын сұрыптау	Ауыл шаруашылығы малдарының түрлері
1-2)	Мал сою және қанын ағызу, қанын жинау кезіндегі шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Қолданылатын саймандарды, жабдықтарды пайдалану	Малды талдыру түрлері; пышақтарды қайрау және түзеу түрлері және тәсілдері; тұсаулайтын шынжырларды салу және талдырылған малды көтеру; малдың қанын ағызу және қанын жинау үдерісі
1-3)	Мал терісін сыдыру кезіндегі шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Мал тұсаулайтын шынжырларды салу және талдырылған малды көтеру; мал терісін механикалық жолмен сыдыру кезінде теріні шынжырмен бекіту; қолданылатын саймандарды, жабдықтарды пайдалану	Өңделетін мал түрінің анатомиялық құрылысы; мал сою және өңдеу кезінде өндірістік ақауларды болдырмау ережесі және тәсілдері; пышақтарды қайрау және түзеу түрлері және тәсілдері
1-4)	Малдың басын, мүйізін, сирақтарын бөлек алу, қабырғасын сөгу кезіндегі шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	өндірістік ақауларды болдырмау тәсілдері; қолданылатын саймандарды, жабдықтарды пайдалану	Өңделетін мал түрінің анатомиялық құрылысы; малдың барлық түрлерін өңдеу бойынша операциялар кешенінің технологиялық үдерісі; пышақтарды қайрау және түзеу түрлері және тәсілдері; қызмет жасалатын желінің құрылысы
2-1)	Сойылатын малдың еті мен ішек-қарнын сіңірден тазалау және бөлшектеу кезіндегі шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Әр түрлі мал еті мен ішек-қарнын сіңірден тазалау, нормативтер мен амалдарды сақтай отырып сүйектен ажыратылған етті сұрыбы бойынша белгіленген көлемдегі кесектерге бөлу және бөлшектеу; өндірістік ақауларды болдырмау тәсілдері; қолданылатын саймандарды, жабдықтарды пайдалану	Малдың бұлшық еті, байланыс және май тканьдерінің анатомиялық құрылысы; мал етін сіңірден тазалау және бөлшектеу бойынша технологиялық нұсқаулық талаптары; малдың әр түрлі тұтас еті мен ішек-қарынының сапалық белгілері және өндірістік пайдаланылуы
2-2)	Сойылатын малдың тұтас етін бұзу кезіндегі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Әр түрлі мал еті мен ішек – қарнын сіңірден тазалау, нормативтер мен амалдарды сақтай отырып сүйектен ажыратылған етті сұрыбы бойынша белгіленген көлемдегі кесектерге бөлу және бөлшектеу; өндірістік ақауларды болдырмау тәсілдері; қолданылатын саймандарды, жабдықтарды пайдалану	Мал етін бұзу ережесі, мал етін, ішек – қарнын тазалаудың, ішек – қарынды тазартудың технологиялық талаптары; май, бұлшық ет және байланыстыру ұлпалары орналасатын жерлері; малдың әр түрлі тұтас еті мен ішек – қарынының сапалық белгілері және өндірістік пайдаланылуы
2-3)	Малдың тұтас етін арамен кесу кезіндегі шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Өндірістік ақауларды болдырмау тәсілдері; қолданылатын саймандарды, жабдықтарды пайдалану	Малдың барлық түрлерінің анатомиялық құрылысы; малдың барлық түрлерін өңдеу бойынша операциялар кешенінің технологиялық үдерісі; қызмет жасалатын желінің құрылысы; малдың тұтас етін ет-сүйекті жартылай фабрикаттарға және өлшеп буылған етке бөлшектеп сұрыптап бұзуға арналған мемлекеттік стандарт
3-1)	Өнім сапасын бағалау кезіндегі шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Малдың тұтас етінің, жарты етінің, етінің және ішек-қарнының сапалық белгілерін анықтау	Ақау түрлері және оларды жою және алдын алу тәсілдері; мал сою және өңдеу кезіндегі өндірістік ақау, өнім сапасын ветеринарлық-санитарлық бағалау әдістері; семіздігі бойынша сұрыптау
3-2)	Әрі қарай өңдеуге жіберу кезіндегі шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Сойылатын малдың тұтас етінің әр түрлі бөліктерінің өндірістік қолданылуын белгілеу	Техникалық шарттар; өңдеу нормасы; дайын өнімнің сапасына қойылатын талаптар

"Ет және ет өнімдерін өндіру"
кәсіптік стандартының
3-қосымшасы

Шұжық өндірісі операторы
1 Кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

"Қызметтердің жіктеуіші" 01-2005 Қазақстан Республикасының мемлекеттік жіктеуіші
Базалық топ	"Ет және ет өнімдерін жасау", 1225
Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік – біліктілік анықтамалығы (БТБА)
БТБА шығарылымы, бөлімі	49 – шығарылым, "Ет өнімдерін жасау", 29 қазан 2012 жылы № 415-ө-м (ӘМ № 8103 23.11.2012 ж.)
БТБА бойынша кәсіп	Жартылай ет фабрикаттарын әзірлеуші	Шұжық өнімдерін қалыптаушы	Ет тартушы	Тартылған етті дайындайтын желінің операторы	Пісірілген шұжық өндіретін автоматтың операторы
СБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разрядтары
2	2	4	4	5	4
3	3 – 4	5 – 6	5 – 6	6	5
Басшылардың, мамандардың және басқа қызметшілер лауазымдарының біліктілік анықтамалығы
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар

Басшылардың, мамандардың және басқа қызметшілер лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамалары
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар

2 Кесте. Еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша болуы мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Мал соятын кәсіпорындар, пункттер және цехтар, фермерлік шаруашылықтар, мал және сойылған мал өнімдерін өңдейтін кәсіпорын
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайы		Қауіпті және зиянды өндірістік факторлардың әсері; ауаның төмен немесе жоғары температурасы; еңбек қорғау ережесі; өндірістік санитария; өрт, электр және техникалық қауіпсіздік ережелері, жеке қорғану заттарын пайдалану ережесі.
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		Қазақстан Республикасының Заңнамасына сәйкес
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіптік білімі және оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
2	Жалпы орта білімі болғанда қысқа мерзімді курстар немесе кәсіпорында оқыту		Жұмыс орнында оқу кезінде, нұсқама.
3	Техникалық білім		СБШ 2-деңгейінде 1 жыл
	Техникалық білім, практикалық жұмыс тәжірибесі		Талап етілмейді

3 Кесте. Кәсіби стандарттың бірліктер тізбесі
(кәсіптер еңбек функциялары)

Еңбек атқарымының №	Еңбек атқарымының атауы (кәсіби стандартының бірліктері)
1	Шұжық өнімдерін және жартылай ет фабрикаттарын қалыптауға арналған негізгі және көмекші шикізатты және материалдарды іріктеу және дайындау
2	Шұжық өнімдерін, жартылай ет фабрикаттарын қуыру, пісіру, қақтау, салқындату
3	Дайын өнімнің сапасын бақылау және өткізу

4 Кесте. Кәсіби стандарт бірліктерінің сипаттамасы
(функционалдық карта)

Еңбек атқарымының №	Еңбек мәні	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек іс-қимылдар)
1	Малдың жарты еті, салқындатылған немесе мұздатылған ет, шпик, дәмдеуіштер, табиғи немесе жасанды қабық, кендір жіп, бақылау-өлшеу аспаптары	Жалпақ және ұзын жүзі бар арнайы пышақтар, куттер, ет тартқыш, пісіруге арналған формалар	1-1) Ет тарту, шұжық өнімдерін қалыптауға арналған негізгі және көмекші материалдарды даярлау
1			1-2) Ұсақ кесекті және ірі кесекті жартылай ет фабрикаттарына арналған шикізатты іріктеу және дайындау
2	Шұжық тағамдары, жартылай фабрикаттар	Аспалы жақтаулар, қуыратын камералар, пісіру шкафтары, пісіруге арналған камералар, термометр, душ, тоңазытқыш камера, пісіруге арналған формалар, бақылау-өлшеу аспаптары	2-1) Шұжық өнімдерін және жартылай ет фабрикаттарын технологиялық қуыру, пісіру, қақтау, салқындату үдерісі
3	Дайын өнім	Ағаш, полимер жәшіктер; қаптайтын ыдыс, затбелгі таңбасы, тоңазытқыш көлік құралы	3-1) Дайын өнімнің сапасын бақылау және өткізу

5 Кесте. СБШ 2 – деңгейі шұжық өндіру операторы құзыретіне қойылатын талаптар

Міндеттердің №	Жеке және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білім
1-1)	Шұжық өнімдерін қалыптауға арналған шикізатты іріктеу және дайындау кезіндегі шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Шұжық өнімдерін дайындау, жасау және қалыптау үдерістерін жүргізу, қолданылатын саймандарды, жабдықтарды пайдалану	Рецептуралар; шығарылатын өнімнің, технологиялық үдерістің ассортименті
1-2)	Жартылай ет фабрикаттарын қалыптауға арналған шикізатты іріктеу және дайындау кезіндегі шектеулі жауапкершілікті, өз бетінше жоспарлауды көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Дайындау үдерісін жүргізу, жартылай ет фабрикаттарын қалыптау, қолданылатын саймандарды, жабдықтарды пайдалану	Табиғи жартылай фабрикаттарды өңдеуге арналған малдың тұтас еті бөліктерінің қолданылуы; шығарылатын өнімнің ассортименті; технологиялық үдеріс, технологиялық тәртіп
3-1)	Шұжық өнімдерін және жартылай ет фабрикаттарын технологиялық қуыру, пісіру, қақтау, кептіру, салқындату үдерісін жүргізу кезіндегі шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Қаттау және қалыптау; қолданылатын саймандарды, жабдықтарды пайдалану	Технологиялық сызба, техникалық нұсқаулық талаптары; дайын өнімге арналған стандарттар мен техникалық шарттар; шикізат пен компоненттерінің рецептурасы, өңдеу тәртібі және сапалық белгілері; қауіпсіздік техникасы

6 Кесте. СБШ 3-деңгейі шұжық өндіру операторы құзыретіне қойылатын талаптар

Міндеттердің №	Жеке және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білім
2-1)	Шұжық өнімдерін қалыптауға арналған шикізатты іріктеу және дайындау кезіндегі шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Шұжық өнімдерін дайындау, жасау және қалыптау үдерістерін жүргізу, қолданылатын саймандарды, жабдықтарды пайдалану	Рецептуралар; шығарылатын өнімнің, технологиялық үдерістің ассортименті
2-2)	Жартылай ет фабрикаттарын қалыптауға арналған шикізатты іріктеу және дайындау кезіндегі шектеулі жауапкершілікті, өз бетінше жоспарлауды көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Дайындау үдерісін жүргізу, жартылай ет фабрикаттарын қалыптау, қолданылатын саймандарды, жабдықтарды пайдалану	Табиғи жартылай фабрикаттарды өңдеуге арналған малдың тұтас еті бөліктерінің қолданылуы; шығарылатын өнімнің ассортименті; технологиялық үдеріс, технологиялық тәртіп
3-2)	Шұжық өнімдерін және жартылай ет фабрикаттарын технологиялық қуыру, пісіру, қақтау, кептіру, салқындату үдерісін жүргізу кезіндегі шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Қаттау және қалыптау; қолданылатын саймандарды, жабдықтарды пайдалану	Технологиялық сызба, техникалық нұсқаулық талаптары; дайын өнімге арналған стандарттар мен техникалық шарттар; шикізат пен компоненттерінің рецептурасы, өңдеу тәртібі және сапалық белгілері; қауіпсіздік техникасы

"Ет және ет өнімдерін өндіру"
кәсіптік стандартының
4-қосымшасы

Техник-технолог

1 Кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

"Қызметтердің жіктеуіші" 01 – 2005 Қазақстан Республикасының мемлекеттік жіктеуіші
Базалық топ	"Ет және ет өнімдерін жасау" 1225
Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік – біліктілік анықтамалығы (БТБА)
БТБА шығарылымы, бөлімі	-
БТБА бойынша кәсібі	Техник–технолог
СБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разрядтары


Басшылардың, мамандардың және басқа қызметшілер лауазымдарының біліктілік анықтамалығы
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар
	Техник – технолог
3	-
4	-
Басшылардың, мамандардың және басқа қызметшілер лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамалары
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар

2 Кесте. Еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша болуы мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Шұжық цехтарындағы, тамақ кәсіпорны және өңдеуші өнеркәсіптердегі жабдықталған және аттестатталған жұмыс орындары
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайы		Қауіпті және зиянды өндірістік факторлардың әсері; ауаның төмен немесе жоғары температурасы, ауаның ылғалдығы; еңбек қорғау ережесі; өндірістік санитария; өрт, электр және техникалық қауіпсіздік ережелері, жеке қорғаныс заттарын пайдалану ережесі
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		Қазақстан Республикасының Заңнамасына сәйкес
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіптік білімі және оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
3	Техникалық білім, практикалық жұмыс тәжірибесі, біліктілікті арттыру		СБШ 2–деңгейінде 2 жыл
4	Дуалды жүйе бойынша технологиялық және кәсіптік білім біліктілігінің жоғарылатылған деңгейі		Талап етілмейді

3 Кесте. Кәсіби стандарттың бірліктер тізбесі
(кәсіптер еңбек функциялары)

Еңбек атқарымының №	Еңбек атқарымының атауы
1	Технологиялық желідегі барлық машиналардың дұрыстығын тексеру, ақауларды жою
2	Шұжық тағамдары мен жартылай ет фабрикаттарын технологиялық өндіру үдерісін ұйымдастыру және бақылау
3	Сапа көрсеткіштерін бақылау, шұжық тағамдары мен жартылай фабрикаттарды өткізуге жіберу

4 Кесте. Кәсіби стандарт бірліктерінің сипаттамасы
(функционалдық карта)

Еңбек функциясының №	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттері (еңбек іс-қимылдары)
1	Толассыз механикаландырылған желілер	Жұмыс саймандары; дәмдеуіштерге, тұзға, суға арналған мөлшерлеуіштер; етті майдалап турайтын агрегаттар; тензометриялық таразылар, тартылған еттің құрамдас заттарын араластыруға арналған машиналар; тартылған етті шприцтеу цехына жіберуге арналған сорғы	1-1) Қолданылатын жабдықтың дұрыстығын тексеру, жұмысын реттеу, ақауларын жою
2	Негізгі және көмекші шикізат	Технологиялық жабдық	2-1) Шұжық тағамдары мен жартылай ет фабрикаттарының барлық ассортиментін әзірлеу тәртібін дайындау
2	Термикалық өңдеу қондырғылары, жартылай фабрикаттар	Қайнатқыш қазандар; автоыстағыштар; пісіргіш, бумен пісіргіш, ыстағыш және кептіргіш камералар, жақтаулар, нысандар	2-2) Шұжық тағамдары мен жартылай ет фабрикаттарын технологиялық өндіру үдерісін жүргізу
3	Дайын шұжық тағамдары және жартылай ет фабрикаттары	Қаптайтын ыдыс; өнімді таңбалау тәсілдері, қаптама материалдар; тоңазытқыш камера	3-1) Сапа көрсеткішін бақылау; шұжық тағамдары мен жартылай ет фабрикаттарын өткізуге жіберу

5 Кесте. СБШ 3–деңгейі техник–технологының құзыретіне қойылатын талаптар

Міндеттердің №	Жеке және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білім
1-1)	Жабдық жұмысының дұрыстығын тексеру, реттеу кезіндегі шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Қазіргі заманғы технологиялық жабдықты баптау және ақауларын жою	Қазіргі заманғы технологиялық жабдықтың жұмыс істеу қағидаты; жабдықтың құрылысы және жұмыс істеу тәртібі; ақау түрлері; шығарылатын өнімнің сапасына қойылатын талаптар
1-2)	Қолданылатын жабдықтың ақауларын жою кезіндегі шектеулі жауапкершілікті, өз бетінше жоспарлауды көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Қазіргі заманғы технологиялық жабдықты баптау және ақауларын жою	Қазіргі заманғы технологиялық жабдықтың жұмыс істеу қағидаты; жабдықтың құрылысы және жұмыс істеу тәртібі; ақау түрлері; шығарылатын өнімнің сапасына қойылатын талаптар
3-1)	Дайын өнімнің сапасын анықтау кезіндегі шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Дайын өнімнің сапалық белгілерін, кемшілік түрлерін анықтау	Дайын өнімнің сапасына қойылатын нормативтік-техникалық құжаттама талаптары
3-2)	Жұмыс орнына қызмет көрсету кезіндегі шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Залалсыздандыру құралдарын пайдалану	Санитарлық норма талаптары

6 Кесте. СБШ 4–деңгейі техник–технологының құзыретіне қойылатын талаптар

Міндеттердің№	Жеке және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білімі
2-1)	Шұжық тағамдары мен жартылай ет фабрикаттары ассортиментін әзірлеу тәртібін дайындау кезіндегі жауапкершілікті, бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Өндірістің технологиялық үдерістерінің сызбалары мен режимдерін әзірлеу	Шығарылатын өнімді ұйымдастыру қағидаты; технологиялық тәртіптері; ассортименті және рецептурасы; технологиялық үдерістерді әзірлеу
2-2)	Шұжық тағамдары мен жартылай ет фабрикаттарын технологиялық өндіру үдерісін жүргізу кезіндегі бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Шұжық батондарын жақтауларға реттеп салу, кіріс және шығыс деректерін көрсетіп толтырылған жақтауға төлқұжат ілу	Технологиялық нұсқаулықтар, сызбалар, режимдер; жабдық жұмысын әзірлеу және реттеу; дайын өнімнің сапалық белгілерін, кемшіліктерін анықтау

4. Осы кәсіби стандарт негізінде берілетін сертификаттар түрлері
5. Кәсіби стандартты әзірлеушілер

PRC "Career-Holdings"

6. Келісу парағы

Ұйым атауы	Келісілген күні
Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің техникалық және кәсіптік білімді және кадрлар даярлауды дамыту бойынша салалық кеңесі

7. Кәсіби стандарттың сараптамасы және тіркелуі

Осы кәсіби стандарт________________ бекітілді және тіркелді.

Кәсіби стандарттар тізіліміне енгізілді. Тіркеу № ___________

Хат (хаттама) № ___________ Күні_______________

Қазақстан Республикасы
Ауыл шаруашылығы Министрінің
2013 жылғы 30 қыркүйектегі
№ 20/460 бұйрығының
6-қосымшасы

"Сүт өнімдерін өндіру" кәсіптік стандарты
1. Жалпы ережелер

1. Кәсіби стандарт:

қызметкерлерді басқару саласында кең шеңбердегі міндеттерді шешуге;

кәсіби даярлықтарын бағалауды жүргізуге және мамандардың біліктілік сәйкестігін растауға арналған.

2. Кәсіби стандарттардың негізгі қолданушылары:

білім беру ұйымдарының түлектері, қызметкерлер;

білім беру бағдарламаларын әзірлейтін мамандар;

кәсіптік даярлықтарын бағалау және біліктілік сәйкестігін растау саласындағы мамандар.

4. Осы кәсіби стандартта келесі терминдер мен анықтамалар қолданылады:

3) еңбек мәні – белгілі бір еңбек құралдарының көмегімен өнім жасау мақсатында қызметкердің іс–қимылы бағытталатын зат;

4) еңбек құралы – қызметкердің еңбек мәнін бастапқы күйден өнімге айналдыру үшін пайдаланатын құралдары;

6) еңбек функциясы – еңбек үдерісінің бір немесе бірнеше міндеттерін шешуге бағытталған өзара байланысты іс – қимылдар жиынтығы;

11) құзыреттілік – еңбек қызметінде білімін, білігі және тәжірибесін қолдану қабілеті;

12) лауазым – ұйымның ұйымдастырушылық-әкімшілік жүйесіндегі функционалдық орын;

13) міндет – нақты бір еңбек мәндері мен құралдарын пайдалана отырып еңбек функциясын іске асырумен байланысты іс – қимыл жиынтығы;

15) салалық біліктілік шеңбері – салада құпталатын біліктілік деңгейлерінің құрылымдалған сипаттамасы;

5. Осы кәсіби стандартта мынадай қысқартулар пайдаланылады:

КҚ – кәсіптік қызмет;

ҚТ – қызмет түрі;

КС – кәсіби стандарт;

ҰБШ – ұлттық біліктілік шеңбері;

СБШ – салалық біліктілік шеңбері;

БТБА – Қазақстан Республикасы жұмыс және жұмысшылар кәсіптерінің Бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамасы;

2. Кәсіби стандарттың паспорты

6. Экономикалық қызметтің түрі (кәсіптік қызмет саласы): Ауылшаруашылығы: мал өсіру.

7. Экономикалық қызмет түрінің (кәсіптік қызмет саласының) негізгі мақсаты: сүт өнімдерін өңдеу машиналары мен жабдығын басқару мен бақылау, сүт өнімін өндірудің технологиялық процестерін берілген бағдарлама бойынша белгілі реттілікпен жүргізу, сүт және сүт өнімдерін шығару, сүт және сүт өнімдерін шығару үшін шикізатты қабылдау және дайындау.

Кәсіби стандарт сүт өнімдерін өндіру бойынша кәсіптік қызмет саласында еңбек мазмұнына, сапасына, жағдайына, қызметкердің біліктілігі мен құзыреттеріне қойылатын талаптарды айқындайды.

Стандарт талаптары осы саланың мынадай қызмет түрлері мен кәсіптеріне қатысты қолданылады:

сүт өнімдері аппаратшысы;

сүт өнімдері операторы;

сүт өнімдерін шығару жөніндегі шебер;

техник-технолог.

3. Еңбек қызметі (кәсіп) түрлерінің карточкасы
Параграф 1. Сүт өнімдері аппаратшысы

9. СБШ – 3 – 4 бойынша біліктілік деңгейі.

10. Мүмкін болатын лауазым атауы: сүт өнімдері аппаратшысы.

11. Сүт және сүт өнімдерін өндірудің технологиялық процесін жүргізу жөніндегі кәсібі субъектіні негізгі функцияны жүзеге асыруға байланысты міндеттерді білуге және істей алуға міндеттейді.

12. Сүт өнімдері аппаратшысының еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар осы Кәсіби стандартының 2-қосымшасының 2 кестесінде көрсетілді.

13. Кәсіби стандарттың бірліктер тізімі осы Кәсіби стандартының 2–қосымшасының 3 кестесінде көрсетілді.

14. Сүт өнімдері аппаратшысының орындайтын еңбек іс–әрекеттері және кәсіби стандарттың бірлігін сипаттайтын функционалдық картасы осы Кәсіби стандартының 2–қосымшасының 4 кестесінде көрсетілді.

15. Сүт өнімдері аппаратшысының құзыреттеріне қойылатын талаптар осы Кәсіби стандартының 2–қосымшасының 5, 6 кестелерінде көрсетілді.

Параграф 2. Сүт өнімдері операторы

16. СБШ – 3 бойынша біліктілік деңгейі.

17. Мүмкін болатын лауазым атауы: сүт өнімдері операторы.

18. "Сүт өнімдері операторы", механикаландырылған тасқынды және автоматты желілерде сүт өнімдерін шығару кәсібі субъектіні негізгі функцияны жүзеге асыруға байланысты міндеттерді білуге және істей алуға міндеттейді.

19. Сүт өнімдері оператордың еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар осы Кәсіби стандартының 3–қосымшасының 2 кестесінде көрсетілді.

20. Кәсіби стандарттың бірліктер тізімі осы Кәсіби стандартының 3–қосымшасының 3 кестесінде көрсетілді.

21. Сүт өнімдері оператордың орындайтын еңбек іс-әрекеттері және кәсіби стандарттың бірлігін сипаттайтын функционалдық картасы осы Кәсіби стандартының 3–қосымшасының 4 кестесінде көрсетілді.

22. Сүт өнімдері оператордың құзыреттеріне қойылатын талаптар осы Кәсіби стандартының 3–қосымшасының 5 кестесінде көрсетілді.

Параграф 3. Сүт өнімдерін шығару жөніндегі шебер

23. СБШ – 3 – 4 бойынша біліктілік деңгейі.

24. Мүмкін болатын лауазым атауы: сүт өнімдерін шығару жөніндегі шебер.

25. "Сүт өнімдерін шығару жөніндегі шебер", сүт және сүт өнімдерін шығару жөніндегі кәсібі субъектіні негізгі функцияны жүзеге асыруға байланысты міндеттерді білуге және істей алуға міндеттейді.

26. Сүт өнімдерін шығару жөніндегі шеберінің еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар осы Кәсіби стандартының 4–қосымшасының 2 кестесінде көрсетілді.

27. Кәсіби стандарттың бірліктер тізімі осы Кәсіби стандартының 4–қосымшасының 3 кестесінде көрсетілді.

28. Сүт өнімдерін шығару жөніндегі шеберінің орындайтын еңбек іс–әрекеттері және кәсіби стандарттың бірлігін сипаттайтын функционалдық картасы осы Кәсіби стандартының 4–қосымшасының 4 кестесінде көрсетілді.

29. Сүт өнімдерін шығару жөніндегі шеберінің құзыреттеріне қойылатын талаптар осы Кәсіби стандартының 4–қосымшасының 5, 6 кестелерінде көрсетілді.

Параграф 4. Техник – технолог

30. СБШ – 5 бойынша біліктілік деңгейі.

31. Мүмкін болатын лауазым атауы: техник – технолог.

32. "Техник – технолог", сүт өнімдерін шығарудың технологиялық үдерістерін әзірлеу, енгізу және жүргізуге қатысу жөніндегі кәсібі субъектіні негізгі функцияны жүзеге асыруға байланысты міндеттерді білуге және істей алуға міндеттейді.

33. Техник – технологтың еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар осы Кәсіби стандартының 5–қосымшасының 2 кестесінде көрсетілді.

34. Кәсіби стандарттың бірліктер тізімі осы Кәсіби стандартының 5–қосымшасының 3 кестесінде көрсетілді.

35. Техник – технологтың орындайтын еңбек іс – әрекеттері және кәсіби стандарттың бірлігін сипаттайтын функционалдық картасы осы Кәсіби стандартының 5–қосымшасының 4 кестесінде көрсетілді.

36. Техник – технологтың құзыреттеріне қойылатын талаптар осы Кәсіби стандартының 5–қосымшасының 5 кестесінде көрсетілді.

"Сүт өнімдерін өндіру"
кәсіптік стандартының
1-қосымшасы

Қызмет, кәсіп түрлері, біліктілік деңгейлері

Рет. №	Қызмет түрінің атауы	Еңбек нарығының үрдістерін ескерумен кәсіптің атауы	ҚР 05-2008 МС мемлекеттік кәсіптер жіктеуішісіне сәйкес кәсіптер атауы	СБШ біліктілік деңгей
1	Сүт және сүт өнімдерін өндірудің технологиялық процесін жүргізу	Сүт өнімдері аппаратшысы (сүтті пастерлеу және салқындату аппаратшысы, сүтті қалпына келтіру аппаратшысы, ерітілген май аппаратшысы)	Сүтті пастерлеу және салқындату аппаратшысы, сүтті қалпына келтіру аппаратшысы, ерітілген май аппаратшысы	3 – 4
2	Механикаландырылған тасқынды және автоматты желілерде сүт өнімдерін шығару	Сүт өнімдері операторы	Сүт өнімдерін өндірудің автоматтандырылған желісі операторы, сүт өнімдерін пакеттер мен пленкаларға құю автоматының операторы, орау-қаптау автоматының операторы	3
3	Сүт және сүт өнімдерін шығару	Сүт өнімдерін шығару жөніндегі шебер (май шайқаушы, ірімшік жасаушы, қаймағы алынбаған және ашыған сүт өнеркәсібі шебері)	Май шайқаушы, ірімшік жасаушы, қаймағы алынбаған және ашыған сүт өнеркәсібі шебері	3 – 4
4	Сүт өнімдерін шығарудың технологиялық үдерістерін әзірлеу, енгізу және жүргізуге қатысу	Техник–технолог	Техник–технолог	5

"Сүт өнімдерін өндіру"
кәсіптік стандартының
2-қосымшасы

1 Кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

"Қызметтердің жіктеуіші" 01 – 2005 Қазақстан Республикасының мемлекеттік жіктеуіші
Базалық топ	1224000 "Сүт өнімдерін шығару", 7413
Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік – біліктілік анықтамалығы (БТБА)
БТБА шығарылымы, бөлімі	49-шығарылым, "Ет өнімдерін жасау", 29 қазан 2012 жылы № 415-ө-м (ӘМ № 8103 23.11.2012 ж.)
БТБА бойынша кәсіп	Сүтті пастерлеу және салқындату аппаратшысы	Сүтті қалпына келтіру аппаратшысы	Ерітілген май аппаратшысы
СБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разрядтары
3	3	-	2-3
4	4	4	4
Басшылардың, мамандардың және басқа қызметшілер лауазымдарының біліктілік анықтамалығы
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар
-
Басшылардың, мамандардың және басқа қызметшілер лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамалары
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар

2 Кесте. Еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша болуы мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Сүт зауыттары, май шайқау және ірімшік жасау зауыттары
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайы		жоқ
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		Қазақстан Республикасының Заңнамасына сәйкес
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіптік білімі және оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
3	Техникалық білім		2-деңгейде 1 жыл
4	Техникалық білім, практикалық жұмыс тәжірибесі		СБШ 3–деңгейінде 1 жылдан кем емес

3 Кесте. Кәсіби стандарттың бірліктер тізбесі (кәсіптер еңбек функциялары)

Еңбек функцияларының №	Еңбек функцияларының атауы (кәсіби стандартының бірліктері)
1	Технологиялық жабдықты жұмыс істеуге дайындау
2	Сүт өнімдерін өңдеу машиналары мен жабдығын басқару мен бақылау
3	Жұмыс орны мен жабдықты жұмыс істеуге дайындау

4 Кесте. Кәсіби стандарт бірліктерінің сипаттамасы (функционалдық карта)

Еңбек функциясының №	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек іс–әрекеттері)
1	Механикаландырылған тасқынды желілер, Автоматты тасқынды желілер	Жұмыс құралдары	1-1) Жабдықты жинау
			1-2) Технологиялық желідегі барлық машиналардың дұрыстығын тексеру
			1-3) Желі жұмысын реттеу және оның машиналарын майлау
			1-4) Қазандарды жұмысқа дайындау
2	Қызмет жасалатын жабдық	Залалсыздандыру құралдары, су	2-1) Жабдықты бөлшектеу
			2-2) Жабдықты тазалау, жуу және залалсыздандыру
			2-3) Жұмыс орнын залалсыздандыру
3	Шикі сүт, сүт өнімдері (дайын өнім)	Жұмыс құралдары, механикаландырылған тасқынды желілер, автоматты тасқынды желілер, сорғылар, салқындатқыштар, сүзгілер, сүт тазартқыш сепараторлар, пастеризаторлар, стерилизаторлар	3-1) Түрлі үлгідегі машиналарда сүтті қалпына келтіру үдерісін жүргізу
			3-2) Сүтті қантпен, кофемен (какаомен), қоюлатылған сүтпен салқындау үдерісін жүргізу және сүтті қантты кристалдау
			3-3) Сүт және сүт өнімдерін шығару үдерісін жүргізу
			3-4) Зертханалық талдау деректері бойынша өнімнің дайын болуын анықтау

5 Кесте. СБШ 3-деңгейі сүт өнімдері аппаратшысының құзыретіне қойылатын талаптар

Міндеттердің №

Жеке және кәсіптік құзыреттіліктер

Біліктер мен дағдылар

Білім

1-1)

1-2)

1-3)

1-4)

3-1)

3-2)

2-1)

2-2)

2-3)

Қойылған міндеттердің орындалуына жауапкершілікті, өз еркімен жоспарлауды көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет

Өзін – өзі бағалау, өзін – өзі билеу және өзін – өзі ұйымдастыру дағдыларын білдіреді. Қойылған нормалар, еңбек мәні мен құралдарын орындау амалдарын өздігінен көрсетеді

Еңбек мәнін қайта құру, жоспарлау және ұйымдастыру технологиясы туралы, кәсіптік қызметтердің типтік жағдайларында міндеттерді өз еркімен орындай білу

6 Кесте. СБШ 4 – деңгейі сүт өнімдері аппаратшысының құзыретіне қойылатын талаптар

Міндеттердің №	Жеке және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білім
2-4)	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын,нәтижелер үшін жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық – басқарушылық қызмет	Өзін – өзі билеу және өзін – өзі нормалау дағдыларын білдіреді. Берілген тапсырмаларды нақтылайды, бағынышты қызметкерлерге міндет белгілейді, қызмет нәтижелерін бағалайды, білім мен білік кемшіліктерін анықтайды, қызметкерлерді кәсіби шеберлігін жоғарылатуға ынталандырады	Кәсіптік міндеттерді белгілеу және шешу амалдары, қағидаты және тәсілдері туралы, қарым – қатынас этикасы және психологиясы туралы, ойлау және қызмет ету рефлексиясы туралы, еңбекке ынталандыру тәсілдерін білу

"Сүт өнімдерін өндіру"
кәсіптік стандартының
3-қосымшасы

1 Кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

"Қызметтердің жіктеуіші" 01 – 2005 Қазақстан Республикасының мемлекеттік жіктеуіші
Базалық топ	1224000 "Сүт өнімдерін шығару", 7413
Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (БТБА)
БТБА шығарылымы, бөлімі	49 – шығарылым, "Ет өнімдерін жасау", 29 қазан 2012 жылы № 415-ө-м (ӘМ № 8103 23.11.2012 ж.)
БТБА бойынша кәсіп	Сүтті пастерлеу және салқындату аппаратшысы	Сүтті қалпына келтіру аппаратшысы	Ерітілген май аппаратшысы
СБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разрядтары
3	4	5	3-5
Басшылардың, мамандардың және басқа қызметшілер лауазымдарының біліктілік анықтамалығы
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар
-
Басшылардың, мамандардың және басқа қызметшілер лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамалары
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар

2 Кесте. Еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша болуы мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Сүт зауыттары, май шайқау және ірімшік жасау зауыттары
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайы		жоқ
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		Қазақстан Республикасының Заңнамасына сәйкес
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіптік білімі және оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
3	Техникалық білім		2–деңгейде 1 жыл

3 Кесте. Кәсіби стандарттың бірліктер тізбесі (кәсіптер еңбек функциялары)

Еңбек атқарымының №	Еңбек атқарымының атауы (кәсіби стандартының бірліктері)
1	Технологиялық жабдықты жұмыс істеуге дайындау
2	Сүт өнімдерін өндірудің технологиялық процестерін берілген бағдарлама бойынша белгілі реттілікпен жүргізу
3	Жұмыс орны мен жабдықты жұмыс істеуге дайындау

4 Кесте. Кәсіби стандарт бірліктерінің сипаттамасы (функционалдық карта)

Еңбек атқарымының №	Еңбек мәні	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек іс-қимылдар)
1	Механикаландырылған тасқынды желілер, Автоматты тасқынды желілер	Жұмыс құралдары	1-1) Технологиялық желідегі барлық машиналардың дұрыстығын тексеру
			1-2) Желі жұмысын реттеу және оның машиналарын майлау
2	Шикі сүт	Жұмыс құралдары, механикаландырылған тасқынды желілер, автоматты тасқынды желілер, сорғылар, салқындатқыштар, сүзгілер, сүт тазартқыш сепараторлар, пастеризаторлар, стерилизаторлар	2-1) Зауытта сүт қабылдау үдерісін жүргізу
	Сүт және сүт өнімдері (дайын өнім)		2-2) Сүтті салқындату үдерісін жүргізу
			2-3) Сүтті тазарту үдерісін жүргізу
			2-4) Сүт және сүт өнімдерін өндіру үдерісін жүргізу
			2-5) Өнімді қаптау және таңбалау
3	Қызмет жасалатын жабдық	Залалсыздандыру құралдары, су	3-1) Жабдықты тазалау, жуу және залалсыздандыру
			3-2) Жұмыс орнын залалсыздандыру

5 Кесте. СБШ 3-деңгейі сүт өнімдері операторының құзыретіне қойылатын талаптар

Міндеттердің №

Жеке және кәсіптік құзыреттіліктер

Біліктер мен дағдылар

Білім

1-1)

1-2)

2-1)

2-2)

2-3)

3-1)

3-2)

Өзін-өзі бағалау, өзін-өзі билеу және өзін-өзі ұйымдастыру дағдыларын білдіреді. Қойылған нормалар, еңбек мәні мен құралдарын орындау амалдарын өздігінен көрсетеді

2-4)

2-5)

Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын,нәтижелер үшін жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет

Өзін-өзі билеу және өзін-өзі нормалау дағдыларын білдіреді. Берілген тапсырмаларды нақтылайды, бағынышты қызметкерлерге міндет белгілейді, қызмет нәтижелерін бағалайды, білім мен білік кемшіліктерін анықтайды, қызметкерлерді кәсіби шеберлігін жоғарылатуға ынталандырады

Кәсіптік міндеттерді белгілеу және шешу амалдары, қағидаты және тәсілдері туралы, қарым-қатынас этикасы және психологиясы туралы, ойлау және қызмет ету рефлексиясы туралы, еңбекке ынталандыру тәсілдерін білу

"Сүт өнімдерін өндіру"
кәсіптік стандартының
4-қосымшасы

1 Кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

"Қызметтердің жіктеуіші" 01 – 2005 Қазақстан Республикасының мемлекеттік жіктеуіші
Базалық топ	1224000 "Сүт өнімдерін шығару", 7413
Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік – біліктілік анықтамалығы (БТБА)
БТБА шығарылымы, бөлімі	49 – шығарылым, "Ет өнімдерін жасау", 29 қазан 2012 жылы № 415-ө-м (ӘМ № 8103 23.11.2012 ж.)
БТБА бойынша кәсіп	Май шайқаушы	Ірімшік жасаушы	Қаймағы алынбаған және ашыған сүт өнеркәсібінің шебері
СБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разрядтары
3	2-4	2-4	4
4	-	-	5-6
Басшылардың, мамандардың және басқа қызметшілер лауазымдарының біліктілік анықтамалығы
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар
-
Басшылардың, мамандардың және басқа қызметшілер лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамалары
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар

2 Кесте. Еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша болуы мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Сүт зауыттары, май шайқау және ірімшік жасау зауыттары
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайы		Қауіпті және зиянды өндірістік факторлардың әсері; жоғары немесе төмен ауа температурасы; еңбек қорғау бойынша ереже; өндірістік тазалық сақтау; өрт қауіпсіздігі, электр және техникалық қауіпсіздік
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		Қазақстан Республикасының Заңнамасына сәйкес
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіптік білімі және оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
3	Техникалық білім		СБШ 2–деңгейде 1 жыл
4	Техникалық білім, практикалық жұмыс тәжірибесі		СБШ 3–деңгейінде 1 жылдан кем емес

3 Кесте. Кәсіби стандарттың бірліктер тізбесі
(еңбек функцияларының кәсіптері)

Еңбек атқарымының №	Еңбек атқарымының атауы (кәсіби стандарттың бірліктері)
1	Сүтті қабылдау, сүт және сүт өнімдерін өндіруге арналған шикізатты дайындау
2	Сүт және сүт өнімдерін шығару
3	Дайын өнімнің сапасын бақылау, дайын өнімді қаптау, таңбалау, өткізу

4 Кесте. Кәсіби стандартының бірліктерді сипаттау
(функционалдық карта)

Еңбек атқарымының №	Еңбек мәні	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек іс-қимылдар)
1	Шикі сүт	Сорғылар	1-1) Сүтті қабылдау
		Бақылау-өлшеу аспаптары, технологиялық жабдықтар	1-2) Сүт және сүт өнімдерін өндіруге арналған шикізатты дайындау
2	Шикі сүт, сүт және сүт өнімдері (дайын өнім)	Жұмыс құралдары, механикаландырылған тасқынды желілер, автоматты тасқынды желілер, сорғылар, салқындатқыштар, сүзгілер, сүт тазартқыш сепараторлар, пастеризаторлар, стерилизаторлар	2-1) Сүтті нормалау, үдерісін жүргізу
			2-2) Сүтті тазарту, үдерісін жүргізу
			2-3) Сүтті гомогендеу үдерісін жүргізу
			2-4) Сүтті пастерлеу үдерісін жүргізу
			2-5) Сүтті салқындату үдерісін жүргізу
			2-6) Сүт өнімдерін өндірудің технологиялық операцияларын жүргізу
3	Сүт және сүт өнімдері	Полимер жәшіктер; қаптау материалдары, тетра – пактар, пюр – пактар, полимер ыдыстар	3-1) Дайын өнімнің сапасын бақылау
			3-2) Дайын өнімді қаптау, таңбалау, өткізу

5 Кесте. СБШ 3-деңгейі сүт өнімдері шеберінің құзыретіне қойылатын талаптар

Міндеттердің шифры

Жеке және кәсіптік құзіреттіліктер

Біліктер мен дағдылар

Білім

1-1)

1-2)

2-1)

2-2)

2-3)

3-1)

3-2)

6 Кесте. СБШ 4-деңгейі сүт өнімдері операторының құзыретіне қойылатын талаптар

Міндеттердің шифры

Жеке және кәсіптік құзыреттіліктер

Біліктер мен дағдылар

Білім

2-4)

2-5)

Өзін – өзі билеу және өзін-өзі нормалау дағдыларын білдіреді. Берілген тапсырмаларды нақтылайды, бағынышты қызметкерлерге міндет белгілейді, қызмет нәтижелерін бағалайды, білім мен білік кемшіліктерін анықтайды, қызметкерлерді кәсіби шеберлігін жоғарылатуға ынталандырады

"Сүт өнімдерін өндіру"
кәсіптік стандартының
5-қосымшасы

1 Кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

"Қызметтердің жіктеуіші" 01 – 2005 Қазақстан Республикасының мемлекеттік жіктеуіші
Базалық топ	1224000 "Сүт өнімдерін шығару", 3111
Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік – біліктілік анықтамалығы (БТБА)
БТБА шығарылымы, бөлімі	-
БТБА бойынша кәсіп	Техник – технолог
СБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разрядтары
	-
Басшылардың, мамандардың және басқа қызметшілер лауазымдарының біліктілік анықтамалығы
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар
	Техник – технолог
4	-
Басшылардың, мамандардың және басқа қызметшілер лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамалары
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар

2 Кесте. Еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша болуы мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Сүт зауыттары, май шайқау және ірімшік жасау зауыттары
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайы		Қауіпті және зиянды өндірістік факторлардың әсері; жоғары немесе төмен ауа температурасы; еңбек қорғау бойынша ереже; өндірістік тазалық сақтау; өрт қауіпсіздігі, электр және техникалық қауіпсіздік
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		Қазақстан Республикасының Заңнамасына сәйкес
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіптік білімі және оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
4	Техникалық білім, практикалық жұмыс тәжірибесі		СБШ 3–деңгейінде 1 жылдан кем емес

3 Кесте. Кәсіби стандарттың бірліктер тізімі
(еңбек функцияларының кәсіптер)

Еңбек атқарымының №	Еңбек атқарымының атауы (кәсіби стандарттың бірліктері)
1	Технологиялық жабдықты жұмыс істеуге дайындау
2	Сүтті қабылдау, сүт және сүт өнімдерін өндіруге арналған шикізатты дайындау
3	Сүт өнімдері технологиялық үдерістерін әзірлеу
4	Сүт өнімдері технологиялық үдерістерін енгізу
5	Сүт өнімдері технологиялық үдерістерін жүргізу
6	Дайын өнімнің сапасын бақылау
7	Дайын өнімді қаптау, таңбалау, өткізу

4 Кесте. Кәсіби стандартының бірліктерді сипаттау
(функционалдық карта)

Еңбек атқарымының №	Еңбек мәні	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек іс-қимылдар)
1	Механикаландырылған тасқынды желілер, Автоматты тасқынды желілер	Жұмыс құралдары	1-1) Технологиялық желідегі барлық машиналардың дұрыстығын тексеру
			1-2) Желі жұмысын реттеу және оның машиналарын майлау
2	Шикі сүт	Сорғылар	2-1) Сүтті қабылдау
		Бақылау – өлшеу аспаптары, технологиялық жабдықтар	2-2) Сүт және сүт өнімдерін өндіруге арналған шикізатты дайындау
3	Шикі сүт, сүт және сүт өнімдері (дайын өнім)	Жұмыс құралдары, механикаландырылған тасқынды желілер, автоматты тасқынды желілер, сорғылар, салқындатқыштар, сүзгілер, сүт тазартқыш сепараторлар, пастеризаторлар, стерилизаторлар	3-1) Шикізат, жартылай фабрикаттар, қосалқы материалдың нормаларын есептеу
4			4-1) Техникалық құжаттаманы жүргізу
5			5-1) Жаңа техника мен технологияны игеру бойынша жұмыс эксперименттерін жүргізу
6	Сүт және сүт өнімдері Сүт және сүт өнімдері	Бақылау – өлшеу аспаптары Полимер жәшіктер; қаптау материалдары, тетра - пактар, пюр - пактар, полимер ыдыстар	6-1) Өнімнің ақауларына талдау жасау және оларды болдырмау шараларын қабылдау
			7-1) Дайын өнімді қаптау
7
			7-2) Дайын өнімді таңбалау

5 Кесте. СБШ 4-деңгейі техник–технологының құзыретіне қойылатын талаптар

Міндеттердің шифры

Жеке және кәсіптік құзыреттіліктер

Біліктер мен дағдылар

Білім

1-1)

1-2)

2-1)

2-2)

3-1)

3-2)

4-1)

5-1)

6-1)

7-1)

7-2)

Технологиялық процес учаскесі және кәсіпорын қызметінің стратегиясы шеңберінде соңғы нәтижеге қол жеткізу үшін жауапкершілікті көздейтін басқарушылық қызмет

Тапсырысты түсіну, жағдайды талдау, өзін өзі талдау, шешім қабылдау және оларды іске асыру үшін жағдай жасау, командалық жұмыс тұрғысында қызметті бақылау және түзету, басқарушылық және орындаушылық кәсіпқойлықты алдын ала арттыру дағдыларын көрсетеді

Кәсіптік жағдайларды жүйелі талдау және жобалау, басқарушылық шешімдер қабылдау әдістері, ұжым және команда құру туралы білім

4. Осы кәсіби стандарт негізінде берілетін сертификаттар түрлері
5. Кәсіби стандартты әзірлеушілер

PRC "Career-Holdings"

6. Келісу парағы

Ұйым атауы	Келісілген күні
Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің техникалық және кәсіптік білімді және кадрлар даярлауды дамыту бойынша салалық кеңесі

7. Кәсіби стандарттың сараптамасы және тіркелуі

Осы кәсіби стандарт___________________ бекітілді және тіркелді.

Кәсіби стандарттар тізіліміне енгізілді. Тіркеу № ___________

Хат (хаттама) № ___________ Күні______________

Қазақстан Республикасы
Ауыл шаруашылығы Министрінің
2013 жылғы 30 қыркүйектегі
№ 20/460 бұйрығының
7-қосымшасы

"Азық-түлік өнімдерін өндіру" кәсіби стандарты
1. Жалпы ережелер

1. Кәсіби стандарт:

қызметкерлерді басқару саласында кең шеңбердегі міндеттерді шешуге;

кәсіби даярлықтарын бағалауды жүргізуге және мамандардың біліктілік сәйкестігін растауға арналған.

2. Кәсіби стандарттардың негізгі қолданушылары:

білім беру ұйымдарының түлектері, қызметкерлер;

білім беру бағдарламаларын әзірлейтін мамандар;

кәсіптік даярлықтарын бағалау және біліктілік сәйкестігін растау саласындағы мамандар.

4. Осы кәсіби стандартта келесі терминдер мен анықтамалар қолданылады:

4) еңбек құралы – қызметкердің еңбек мәнін бастапқы күйден өнімге айналдыру үшін пайдаланатын құралдары;

11) құзыреттілік – еңбек қызметінде білімін, білігі және тәжірибесін қолдану қабілеті;

12) лауазым – ұйымның ұйымдастырушылық-әкімшілік жүйесіндегі функционалдық орын;

15) салалық біліктілік шеңбері – салада құпталатын біліктілік деңгейлерінің құрылымдалған сипаттамасы;

5. Осы кәсіби стандартта мынадай қысқартулар пайдаланылады:

КҚ – кәсіптік қызмет;

ҚТ – қызмет түрі;

КС – кәсіби стандарт;

ҰБШ – ұлттық біліктілік шеңбері;

СБШ – салалық біліктілік шеңбері;

2. Кәсіби стандарттың паспорты

6. Экономикалық қызметтің түрі (кәсіптік қызмет саласы): Азық – түлік өнімдерін жасау.

7. Экономикалық қызмет түрінің (кәсіптік қызмет саласының) негізгі мақсаты: азық-түлік өнімін шығару.

Кәсіби стандарт "Азық-түлік өнімдерін өндіру" кәсіптік қызмет саласында еңбек мазмұнына, сапасына, жағдайына, қызметкердің біліктілігі мен құзыреттеріне қойылатын талаптарды айқындайды.

9. Стандарт талаптары осы саланың мынадай қызмет түрлері мен кәсіптеріне қатысты қолданылады:

техник – технолог;

азық – түлік өнімін шығару жабдығын баптаушы;

жабдықты пайдалану және жөндеу жөніндегі техник.

3. Еңбек қызметі (кәсіп) түрлерінің карточкасы
Параграф 1. Техник – технолог

10. СБШ – 3 – 4 бойынша біліктілік деңгейі.

11. Мүмкін болатын лауазым атауы: техник – технолог.

12. "Техник – технолог" азық – түлік өнімдерінің өндірісі жөніндегі кәсібі субъектіні негізгі функцияны жүзеге асыруға байланысты міндеттерді білуге және істей алуға міндеттейді.

13. Техник – технологтың еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар осы Кәсіби стандартының 2–қосымшасының 2 кестесінде көрсетілді.

14. Кәсіби стандарттың бірліктер тізімі осы Кәсіби стандартының 2–қосымшасының 3 кестесінде көрсетілді.

15. Техник – технологтың орындайтын еңбек іс–әрекеттері және кәсіби стандарттың бірлігін сипаттайтын функционалдық картасы осы Кәсіби стандартының 2–қосымшасының 4 кестесінде көрсетілді.

16. Техник – технологтың құзыреттеріне қойылатын талаптар осы Кәсіби стандартының 2–қосымшасының 5, 6 кестелерінде көрсетілді.

Параграф 2. Азық – түлік өнімін шығару жабдығын баптаушы

17. СБШ – 3 – 4 бойынша біліктілік деңгейі.

18. Мүмкін болатын лауазым атауы: азық – түлік өнімін шығару жабдығын баптаушы.

19. "Азық–түлік өнімін шығару жабдығын баптаушы" жабдықты тазарту, жөндеу және техникалық қызмет көрсету жөніндегі кәсібі субъектіні негізгі функцияны жүзеге асыруға байланысты міндеттерді білуге және істей алуға міндеттейді.

20. Азық–түлік өнімін шығару жабдығын баптаушының еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар осы Кәсіби стандартының 3–қосымшасының 2 кестесінде көрсетілді.

21. Кәсіби стандарттың бірліктер тізімі осы Кәсіби стандартының 3–қосымшасының 3 кестесінде көрсетілді.

22. Азық–түлік өнімін шығару жабдығын баптаушының орындайтын еңбек іс–әрекеттері және кәсіби стандарттың бірлігін сипаттайтын функционалдық картасы осы Кәсіби стандартының 3–қосымшасының 4 кестесінде көрсетілді.

23. Азық–түлік өнімін шығару жабдығын баптаушының құзыреттеріне қойылатын талаптар осы Кәсіби стандартының 3–қосымшасының 5, 6 кестелерінде көрсетілді.

Параграф 3. Жабдықты пайдалану және жөндеу жөніндегі техник

24. СБШ – 3 – 4 бойынша біліктілік деңгейі.

25. Мүмкін болатын лауазым атауы: жабдықты пайдалану және жөндеу жөніндегі техник.

26. "Жабдықты пайдалану және жөндеу жөніндегі техник" азық–түлік жабдығын қондыру жөніндегі кәсібі субъектіні негізгі функцияны жүзеге асыруға байланысты міндеттерді білуге және істей алуға міндеттейді.

27. Жабдықты пайдалану және жөндеу жөніндегі техниктің еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар осы Кәсіби стандартының 4–қосымшасының 2 кестесінде көрсетілді.

28. Кәсіби стандарттың бірліктер тізімі осы Кәсіби стандартының 4–қосымшасының 3 кестесінде көрсетілді.

29. Жабдықты пайдалану және жөндеу жөніндегі техниктің орындайтын еңбек іс–әрекеттері және кәсіби стандарттың бірлігін сипаттайтын функционалдық картасы осы Кәсіби стандартының 4–қосымшасының 4 кестесінде көрсетілді.

30. Жабдықты пайдалану және жөндеу жөніндегі техниктің құзыреттеріне қойылатын талаптар осы Кәсіби стандартының 4–қосымшасының 5, 6 кестелерінде көрсетілді.

"Азық–түлік өнімдерін
өндіру" кәсіптік
стандартының
1-қосымшасы

Қызмет, кәсіп түрлері, біліктілік деңгейлері

Рет. №	Қызмет түрінің атауы	Еңбек нарығының үрдістерін ескерумен кәсіптің атауы	ҚР 05 – 2008 МС мемлекеттік кәсіптер жіктеуішісіне сәйкес кәсіптер атауы	СБШ біліктілік деңгей
1	Азық–түлік өнімдері өндірісінің нормативтік–технологиялық режімдерін қамтамасыз ету	Техник-технолог	Техник–технолог	3 – 4
2	Технологиялық жабдықты баптау және ретке келтіру	Азық – түлік өнімдері өндірісіндегі жабдықты баптаушы	Азық – түлік өнімдері өндірісіндегі жабдықты баптаушы	3 – 4
3	Технологиялық жабдықтың тұрақты жұмыс режімдерін қамтамасыз ету	Жабдықты пайдалану және жөндеу жөніндегі техник	Жабдықты пайдалану және жөндеу жөніндегі техник	3 – 4

"Азық–түлік өнімдерін өндіру"
кәсіптік стандартының
2-қосымшасы

1 Кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

"Қызметтердің жіктеуіші" 01 – 2005 Қазақстан Республикасының мемлекеттік жіктеуіші
Базалық топ	3111
Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік – біліктілік анықтамалығы (БТБА)
БТБА шығарылымы, бөлімі	-
БТБА бойынша кәсіп	-
СБШ біліктілік деңгейі	-
Басшылардың, мамандардың және басқа қызметшілер лауазымдарының біліктілік анықтамалығы
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар
	Техник – технолог
3	-
4	-
Басшылардың, мамандардың және басқа қызметшілер лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамалары
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар

2 Кесте. Еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша болуы мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Азық – түлік өнеркәсібі ұйымдары, кәсіпорындары
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайы		Компьютерлік диагностикалау қабырғаларымен жұмыс, зиянды заттар мен газдар ШРК ықтимал артық болуы
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		Қазақстан Республикасының Заңнамасына сәйкес
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіптік білімі және оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
3	Жалпы орта білімі болғанда қысқа мерзімді курстар немесе кәсіпорында оқыту		Талап етілмейді
4	Техникалық, кәсіптік білім, практикалық жұмыс тәжірибесі		СБШ 2–деңгейінде 2 жыл

3 Кесте. Кәсіби стандарттың бірліктер тізбесі
(кәсіптер еңбек функциялары)

Еңбек функцияларының №	Еңбек функцияларының атауы (кәсіби стандартының бірліктері)
1	Шикізат қабылдау және дайындау
2	Азық – түлік өнімдерінің өндірісі
3	Дайын өнімнің сапасын бақылау

4 Кесте. Кәсіби стандарт бірліктерінің сипаттамасы
(функционалдық карта)

Еңбек функциясының №	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек іс-әрекеттері)
1	Шикізатты қабылдап алу, сәйкестендіру.	Өлшеу аспаптары	1-1) Талдау үшін сынама алу, сұрыптау
	Азық – түлік шикізатын дайындауға әзірлеу.	Жуу және тазалау құралдары, қауіпсіз жарықтандыру құрылғылары	1-2) Тазарту, кептіру, бөлшектеу, өңдеу
	Бөлшектеп өлшеу және орамдау	Ыдыс, орама материалдар	1-3) Қосалқы материалдарды дайындау
2	Азық-түлік өнімдерінің өндірісіне арналған жабдық	Жабдықтың оңтайлы жұмыс режімдерін белгілеу	2-1) Жабдықтың жағдайын тексеру
	Көлік құралдары	Бақылау – өлшеу құралдары мен аспаптары	2-2) Көлік құралдарының жағдайын тексеру
	Азық түлік өнімдерінің рецептілері	Бақылау – өлшеу құралдары мен аспаптары	2.3) Рецептура мен өндірістік үдерістің сақталуын бақылау
3	Сапасын бағалау	Сенсорлық талдау (Баллмен бағалау)	3-1) Органолептикалық көрсеткіштерді айқындау
	Зертханалық зерттеулер	Реактивтер, өлшеу аспаптары	3-2) Физикалық – химиялық көрсеткіштерді айқындау
	Зертханалық зерттеулер	Микроскоптар, әдістемелік нұсқаулықтар	3-3) Микробиологиялық көрсеткіштерді айқындау

5 Кесте. СБШ 3–деңгейі техник–технологының құзыретіне қойылатын талаптар

Міндеттердің №	Жеке және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білім
1-1)	Өндіріс үшін шикізат іріктеу мен дайындауда өз бетімен жоспарлауды, жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен норманы іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Бақылау–өлшеу аспаптары мен құралдарының жұмыс режімдерін белгілей білу	Шикізат түрлерінің қасиеттерін, арналуын; талдау үшін сынама алуды, шикізат қабылдау актісін жасауды, өлшеу аспаптарының құрылымын және жұмыс қағидасын білу
2-1)	Жабдықтың ұсақ бұзылымдарын жоюда жауапкершілікті және белгілі бір дәрежеде дербестікті көздейтін, басшылардың басқаруымен норманы іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Жабдық жұмысына бақылау жүргізуді, жабдықтың ұсақ бұзылымдарын жоюды білу	Пайдаланылатын жабдықтың негізгі жұмыс қағидаларын білу
3-1)	Азық–түлік өнімдері мен жартылай шикізатты органолептикалық бағалау бойынша қойылған міндеттердің орындалуын өз бетімен жоспарлауды, жауапкершілікті көздейтін, басшылардың басқаруымен норманы іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Азық–түлік пен жартылай шикізаттың дәмін татуды және органолептикалық бағалауды білу	Өнім сапасының негізгі әдістері мен көрсеткіштерін білу

6 Кесте. СБШ 4–деңгейі техник–технологының құзыретіне қойылатын талаптар

Міндеттердің №	Жеке және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білім
1-2)	Өндіріс үшін өңделген шикізаттың сапасын тексеруде қойылған міндеттерді орындау үшін міндеттерді өз бетімен айқындауды, бағынышты қызметкерлердің норманы іске асыруын ұйымдастыру мен бақылауды, жауапкершілікті көздейтін, басшылықтың басқаруымен норманы іске асыру бойынша орындаушылық–басқарушылық қызмет	Жуу және тазарту құралдарын, қауіпсіз жарықтандыру құрылғыларын және т.б. пайдалана білу	Азық–түлік өнімдері өндірісінің үдерістік–технологиялық схемаларын, шикізатты өңдеу және қайта өңдеу технологиясын білу
1-3)	Қосалқы материалдардың сапасын тексеруде міндеттерді өз бетімен айқындауды, бағынышты қызметкерлердің норманы іске асыруын ұйымдастыру мен бақылауды, жауапкершілікті және белгілі бір дәрежеде дербестікті көздейтін басшылардың басқаруымен норманы іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Қосалқы материалдарды іріктеуді, белгілеуді, пайдалануды және өңдеуді білу	Шикізаттың шығыс нормаларын, түрлері мен мөлшерін, шығарылатын өнім үшін пайдалану тәртібін, сапасына қойылатын талаптарды білу
2-2)	Көлік құралдарының оңтайлы жұмыс режімдерін белгілеу үшін міндеттерді өз бетімен айқындауды, бағынышты қызметкерлердің норманы іске асыруын ұйымдастыру мен бақылауды, жауапкершілікті және белгілі бір дәрежеде дербестікті көздейтін, басшылардың басқаруымен норманы іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Қызмет көрсетілетін көлік құралдары құрылғыларының оңтайлы режімдерін таңдауды, белгілеуді және пайдалануды; көлік құралдарын пайдалану ережелерін және жағдайын білу	Техникалық регламенттерге сәйкес көлік құралдарының жағдайын білу
2-3)	Азық–түлік өнімдерінің рецептурасын сақтауда міндеттерді өз бетімен айқындауды, бағынышты қызметкерлердің норманы іске асыруын ұйымдастыру мен бақылауды, жауапкершілікті және белгілі бір дәрежеде дербестікті көздейтін, басшылардың басқаруымен норманы іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Азық–түлік өнімдері рецептурасының сақталуын және өндіріс үдерісін бақылай білу	Азық–түлік өнімдерінің нормаларын, шығысын, рецептілерін және технологиялық үдерісті білу
3-2)	Азық–түлік өнімдеріне зертханалық талдау жүргізуде міндеттерді өз бетімен айқындауды, бағынышты қызметкерлердің норманы іске асыруын ұйымдастыру мен бақылауды, жауапкершілікті және белгілі бір дәрежеде дербестікті көздейтін, басшылардың басқаруымен норманы іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Өнімнің: қышқылдық, тығыздық, майлылық, салмақ сияқты физикалық–химиялық көрсеткіштерін айқындай білу	Азық–түлік өнімдерінің физикалық–химиялық көрсеткіштерін айқындау әдістері мен әдістемелерін білу
3-3)	Азық–түлік өнімдерінің сапасы үшін міндеттерді өз бетімен айқындауды, бағынышты қызметкерлердің норманы іске асыруын ұйымдастыру мен бақылауды, жауапкершілікті және белгілі бір дәрежеде дербестікті көздейтін, басшылардың басқаруымен норманы іске асыру бойынша орындаушылық–басқарушылық қызмет	Микробиологиялық көрсеткіштерді айқындай білу	Микробиологиялық көрсеткіштерді айқындаудың технологиялық нұсқаулықтарын, әдістерін және әдістемелерін білу

"Азық–түлік өнімдерін
өндіру" кәсіптік
стандартының
3-қосымшасы

1 Кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

"Қызметтердің жіктеуіші" 01-2005 Қазақстан Республикасының мемлекеттік жіктеуіші
Базалық топ	7222 – "Металл өңдеу станоктарындағы станокшылар, станоктар мен жабдықты баптаушылар"
Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (БТБА)
БТБА шығарылымы, бөлімі	48–шығарылым, "Азық–түлік өнімдері өндірісіндегі жалпы кәсіптер", 2012 жылғы 14 маусымдағы № 232 – п
БТБА бойынша кәсіп	Азық–түлік өнімі өндірісінің жабдығын баптаушы
СБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разрядтары
3	3 – 5
4	6 – 7
Басшылардың, мамандардың және басқа қызметшілер лауазымдарының біліктілік анықтамалығы
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар
-
Басшылардың, мамандардың және басқа қызметшілер лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамалары
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар

2 Кесте. Еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша болуы мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Азық–түлік өндірісіндегі жабдықталған және аттестатталған жұмыс орындары
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайы		жоқ
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		жоқ
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіптік білімі және оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
3	Техникалық, кәсіптік білім, практикалық жұмыс тәжірибесі		Талап етілмейді
4	Техникалық және кәсіптік білім		3–деңгейінде 2 жылдан кем емес

3 Кесте. Кәсіби стандарттың бірліктер тізбесі
(кәсіптер еңбек функциялары)

Еңбек атқарымының №	Еңбек атқарымының атауы (кәсіби стандартының бірліктері)
1	Жабдықтың жұмыс жағдайын тексеру
2	Жабдықты тазарту, жөндеу және техникалық қызмет көрсету
3	Жабдықтың бақылануын қамтамасыз ету, жабдықты баптау

4 Кесте. Кәсіби стандарт бірліктерінің сипаттамасы
(функционалдық карта)

Еңбек атқарымының №	Еңбек мәні	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек іс-қимылдар)
1	Ұсақ жөндеуді, қондыруды талап ететін жабдық	Жуу және тазарту құралдары, жарықтандыру құрылғылары	1-1) Жұмыс орнын баптау үшін дайындау
	Ұсақ жөндеуді, қондыруды талап ететін жабдық	Нұсқаулықтар, ережелер, режімдер	1-2) Аспаптар мен құралдарды іріктеу және дайындау
	Ұсақ жөндеуді, қондыруды талап ететін жабдық	Бақылау–өлшеу аспаптары	1-3) Жабдықтың оңтайлы жұмыс режімдерін таңдау, белгілеу және пайдалану
2	Ұсақ жөндеуді, қондыруды талап ететін жабдық	Бақылау-өлшеу аспаптары Диагностикалық және сынақ қабырғалары, бақылау-өлшеу аспаптары	2-1) Жабдықты көзбен шолу
	Ұсақ жөндеуді, қондыруды талап ететін жабдық		2-2) Технологиялық жабдықты бөлшектеп бұзу және жинау
	Ұсақ жөндеуді, қондыруды талап ететін жабдық		2-3) Бұзылымдарды жою, жабдықты қондыру және ретке келтіру
3	Жабдықтың бөлшектері мен тораптары	Диагностикалық, бақылау – өлшеу аспаптары	3-1) Жабдықтың жұмысын, технологиялық режімдердің сақталуын бақылау
	Жабдықтың тораптары мен агрегаттары		3-2) Технологиялық желідегі барлық машиналардың түзу күйде болуын тексеру
	Жабдықтар жиынтығы		3-3) Компьютерлер мен өлшеу-бақылау аспаптарының көмегімен жабдықтың жұмысын тексеру

5 Кесте. СБШ 2–деңгейі мал өсіру кешендері мен
механикаландырылған фермалар операторы құзыретіне қойылатын талаптар

Міндеттердің №	Жеке және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білім
1-1)	Жабдықтың техникалық жағдайын тексеруде жауапкершілікті және белгілі бір дәрежеде дербестікті көздейтін басшылардың басқаруымен норманы іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Жабдықтың техникалық жағдайын техникалық талаптарға сәйкес тексере білу, нәтиже туралы баяндау	Өңделетін материалдардың негізгі механикалық қасиеттерін, әмбебап және арнаулы құралдарды, бақылау–өлшеу аспаптарының және құралдарының негізгі механикалық қасиеттерін білу
2-1)	Жабдықты техникалық тексеруді өз бетімен жоспарлауды, жауапкершілікті көздейтін, басшылардың басқаруымен норманы іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Технологиялық жабдықты көзбен шолуды білу	Жабдықтың құрылымын, жабдыққа техникалық қызмет көрсету әдістері мен тәсілдерін, пайдалану материалдарын, диагностикалау құралдары мен технологияларын білу
3-1)	Жабдық жұмысын бақылауда жауапкершілікті және белгілі бір дәрежеде дербестікті көздейтін, басшылардың басқаруымен норманы іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Жабдық жұмысын бақылауды, технологиялық режімдерді сақтауды білу	Бақылау–өлшеу аспаптарын және жабдықтың технологиялық режімдерін білу

6 Кесте. СБШ 4–деңгейі азық–түлік өнімі өндірісінің жабдығын баптаушы құзыретіне қойылатын талаптар

ddМіндеттердің №	Жеке және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білім
1-2)	Жабдықтың жұмыс режимін белгілеу үшін міндеттерді өз бетімен айқындауды, бағынышты қызметкерлердің норманы іске асыруын ұйымдастыру мен бақылауды, жауапкершілікті көздейтін, басшылардың басқаруымен норманы іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Жабдықтың оңтайлы жұмыс режімдерін айқындауды және пайдалануды білу.	Жабдықтың құрылымын, жабдыққа техникалық қызмет көрсету әдістері мен тәсілдерін, пайдалану материалдарын, диагностикалау құралдары мен технологияларын білу
2-2)	Технологиялық жабдықты бөлшектеп бұзу мен жинауда міндеттерді өз бетімен айқындауды, бағынышты қызметкерлердің норманы іске асыруын ұйымдастыру мен бақылауды, жауапкершілікті, белгілі бір дәрежеде дербестікті көздейтін, басшылардың басқаруымен норманы іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Технологиялық жабдықты ретке келтіруді, бөлшектеп бұзу мен жинауды білу	Технологиялық жабдық жұмысының, оны бөлшектеп бұзу мен жинаудың негізгі қағидаларын білу
2-3)	Жабдықтың ұсақ бұзылымдарын жою мен ретке келтіруде жауапкершілікті және белгілі бір дәрежеде дербестікті көздейтін, басшылардың басқаруымен норманы іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Жабдықтың ұсақ бұзылымдарын жоюды және ретке келтіруді білу	Жабдықтың бұзылымын жою, баптау, қондыру және ретке келтіру түрлері мен тәсілдерін білу
3-2)	Технологиялық желідегі машиналардың бұзылымдарын түзетуде міндеттерді өз бетімен айқындауды, бағынышты қызметкерлердің норманы іске асыруын ұйымдастыру мен бақылауды, жауапкершілікті, белгілі бір дәрежеде дербестікті көздейтін, басшылардың басқаруымен норманы іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Технологиялық желідегі барлық машиналардың бұзылымдарын жөндей білу	Технологиялық желідегі барлық машиналарды тексеру бойынша технологиялық нұсқаулықтарды білу
3-3)	Технологиялық желідегі машиналардың бұзылымдарын түзетуде міндеттерді өз бетімен айқындауды, бағынышты қызметкерлердің норманы іске асыруын ұйымдастыру мен бақылауды, жауапкершілікті, белгілі бір дәрежеде дербестікті көздейтін, басшылардың басқаруымен норманы іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Компьютерлік және бақылау–өлшеу аспаптарының көмегімен жабдықты дәлдеуді білу	Компьютерлік және бақылау–өлшеу аспаптарының арналуын, және жабдықта жұмыс істеу және іс–қимыл қағидасын, құрылымын білу

"Азық–түлік өнімдерін өндіру"
кәсіптік стандартының
4-қосымшасы

1 Кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

"Қызметтердің жіктеуіші" 01 – 2005 Қазақстан Республикасының мемлекеттік жіктеуіші
Базалық топ	3119
Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік–біліктілік анықтамалығы (БТБА)
БТБА шығарылымы, бөлімі	-
БТБА бойынша кәсібі	-
СБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разрядтар
3	-
4	-
Басшылардың, мамандардың және басқа қызметшілер лауазымдарының біліктілік анықтамалығы
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар
	Жабдықты пайдалану және жөндеу жөніндегі техник
3	-
4	-
Басшылардың, мамандардың және басқа қызметшілер лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамалары
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар

2 Кесте. Еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша болуы мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Азық–түлік өндірісіндегі жабдықталған және аттестатталған жұмыс орындары
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайы		жоқ
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		жоқ
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіптік білімі және оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
3	Техникалық, кәсіптік білім, практикалық жұмыс тәжірибесі		Талап етілмейді
4	Техникалық және кәсіптік білім		СБШ 4 деңгейі 2 жыл

3 Кесте. Кәсіби стандарттың бірліктер тізбесі
(кәсіптер еңбек функциялары)

Еңбек атқарымының №	Еңбек атқарымының атауы
1	Технологиялық жабдықты дайындау; технологиялық желідегі барлық машиналардың түзулігін тексеру; жабдық жұмысындағы ақауларды анықтау
2	Азық-түлік жабдығын қондыру; қосалқы жабдықты қондыру; бөлшектеп өлшейтін, конвейерлік жабдықты, қоспалауыштарды (араластырғыштар), гомогендеушілерді, сораптарды пайдалану; қажетті құжаттаманы жүргізу және қауіпсіздік техникасының, санитарлық ережелермен нормаларды және техникалық бақылау талаптарын сақтау.
3	Жабдық жұмысын бақылауды қамтамасыз ету. Жабдықтың ақауларын жою, жөндеу, қондыру және пайдалану. Жабдық жұмысының оңтайлы жұмыс режімін белгілеу

4 Кесте. Кәсіби стандарт бірліктерінің сипаттамасы
(функционалдық карта)

Еңбек функциясының №	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттері (еңбек іс-қимылдары)
1	Технологиялық жабдықты дайындау	Бақылау – өлшеу аспаптары мен құралдары	1-1) Жұмыс орнын және бақылау – өлшеу жабдығын дайындау.
	Технологиялық жабдықты дайындау	Бақылау – өлшеу аспаптары мен құралдары	1-2) Аспаптар мен айлабұйымдарды таңдау және дайындау
	Технологиялық жабдықтың тұрақты жұмыс режімдерін қамтамасыз ету	Бақылау – өлшеу аспаптары мен құралдары	1-3) Жабдықтың оңтайлы жұмыс режімдерін таңдау, белгілеу және пайдалану
2	Жабдықты пайдалану, жөндеу және жинау	Бақылау – өлшеу аспаптары мен құралдары	2-1) Азық-түлік және қосалқы жабдықты қондыру
			2-2) Технологиялық жабдықты бөлшектеп бұзу және жинау
			2-3) Технологиялық жабдықтың ақауларын жою, қондыру және жөндеу
3	Орындалған жұмыс сапасын бақылау	Бақылау – өлшеу аспаптары мен құралдары	3-1) Жабдықтың жұмысын, технологиялық режімдердің сақталуын бақылау
		Бақылау – өлшеу аспаптары мен құралдары	3-2) Технологиялық желідегі барлық машиналардың түзулігін тексеру
		Бақылау – өлшеу аспаптары мен құралдары	3-3) Жабдықтың жұмысын, технологиялық режімдердің сақталуын бақылау

5 Кесте. СБШ 3-деңгейі жабдықты пайдалану және жөндеу жөніндегі
технигі құзыретіне қойылатын талаптар

Міндеттердің №	Жеке және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білім
1-1)	Технологиялық үдерістің жұмыс режімдерін белгілеуде өз бетімен жоспарлауды, жауапкершілікті көздейтін, басшылардың басқаруымен норманы іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Технологиялық үдеріс жұмысының, шикізат, дәмдеуіштер және т.б. толтырудың, жабдықты дайындаудың, желідегі барлық машиналардың түзулігін тексерудің, жабдық жұмысын ретке келтірудің режімдерін белгілей білу	Технологиялық желінің құрылымын, іс-қимылы мен жұмысының қағидаттарын, жабдықтың техникалық жағдайын техникалық талаптарға сәйкес тексере білу, нәтиже туралы баяндау. Аспаптар мен айлабұйымдарды дайындау
2-1)	Технологиялық құжаттама құруда өз бетімен жоспарлауды, жауапкершілікті көздейтін, басшылардың басқаруымен норманы іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Күрделі емес жинау сызбаларын орындауды, технологиялық құжаттама құруды білу	Азық-түлік және қосалқы жабдықты құрастыру білу
3-1)	Технологиялық желідегі машиналардың ақаусыздығы бойынша міндеттерді өз бетімен жоспарлауды, бағынышты қызметкерлердің норманы іске асыруын бақылау үшін жауапкершілікті көздетін, басшылардың басқаруымен норманы іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Жабдық жұмысын бақылауды, технологиялық режімдерді сақтауды білу	Бақылау-өлшеу аспаптарын және жабдықтың технологиялық режімдерін білу

6 Кесте. СБШ 4-деңгейі жабдықты пайдалану және жөндеу жөніндегі
технигі құзыретіне қойылатын талаптар

Міндеттердің №	Жеке және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білімі
1-2)	Жабдықтың оңтайлы жұмыс режімдері бойынша міндеттерді өз бетімен айқындауды, бағынышты қызметкерлердің норманы іске асыруын ұйымдастыру мен бақылауды, жауапкершілікті, белгілі бір дәрежеде дербестікті көздейтін, басшылардың басқаруымен норманы іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Жабдықтың оңтайлы жұмыс режімдерін пайдалана білу	Жабдықтың құрылымын, жабдыққа қызмет көрсету әдістері мен тәсілдерін, пайдалану материалдарын, диагностикалау құралдары мен технологияларын білу
2-2)	Жабдықты жөндеу, құрастыру және ретке келтіруде міндеттерді өз бетімен айқындауды, бағынышты қызметкерлердің норманы іске асыруын ұйымдастыру мен бақылауды, жауапкершілікті, белгілі бір дәрежеде дербестікті көздейтін, басшылардың басқаруымен норманы іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Технологиялық жабдықты ретке келтіруді, бөлшектеп бұзу мен жинауды білу	Технологиялық жабдық жұмысының, бөлшектеп бұзу мен жинау қағидаларын білу
2-2)		Жабдықтың оңтайлы жұмыс режімдерін айқындауды және пайдалануды, жабдықтың бұзылымдарын жоюды, жөндеуді, қондыруды, қосу мен баптауды және ретке келтіруді білу	Жабдық ақауларының негізгі түрлерін, техникалық қызмет көрсетудің әдістері мен тәсілдерін, пайдалану материалдарын, диагностикалау құралдары мен технологияларын білу
3-2)	Технологиялық желідегі машиналардың бұзылымдарын түзетуде міндеттерді өз бетімен айқындауды, бағынышты қызметкерлердің норманы іске асыруын ұйымдастыру мен бақылауды, жауапкершілікті, белгілі бір дәрежеде дербестікті көздейтін, басшылардың басқаруымен норманы іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Технологиялық желідегі барлық машиналардың бұзылымдарын жөндей білу	Технологиялық желідегі барлық машиналарды тексеру бойынша технологиялық нұсқаулықтарды білу
3-3)		Компьютерлік және бақылау-өлшеу аспаптарының көмегімен жабдықты дәлдеуді білу	Компьютерлік және бақылау-өлшеу аспаптарының арналуын, және жабдықта жұмыс істеу және іс-қимыл қағидасын, құрылымын білу

5. Осы кәсіби стандарт негізінде берілетін сертификаттар түрлері
6. Кәсіби стандартты әзірлеушілер

PRC "Career-Holdings"

7. Келісу парағы

Ұйым атауы	Келісілген күні
Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің техникалық және кәсіптік білімді және кадрлар даярлауды дамыту бойынша салалық кеңесі

8. Кәсіби стандарттың сараптамасы және тіркелуі

Осы кәсіби стандарт__________________ бекітілді және тіркелді.

Кәсіби стандарттар тізіліміне енгізілді. Тіркеу № ___________

Хат (хаттама) № ___________ Күні______________

Сноска. Утратил силу приказом Министра сельского хозяйства РК от 20.12.2020 № 393 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

В соответствии со статьей 138-5 Трудового кодекса Республики Казахстан, ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить:

1) профессиональный стандарт технического и профессионального образования, согласно приложению 1 к настоящему приказу по виду деятельности "Механизация сельского хозяйства";

2) профессиональный стандарт технического и профессионального образования, согласно приложению 2 к настоящему приказу по виду деятельности "Техническое обслуживание и ремонт сельскохозяйственной техники";

3) профессиональный стандарт технического и профессионального образования, согласно приложению 3 к настоящему приказу по виду деятельности "Агрономия";

4) профессиональный стандарт технического и профессионального образования, согласно приложению 4 к настоящему приказу по виду деятельности "Хранение и переработка зерна";

5) профессиональный стандарт технического и профессионального образования, согласно приложению 5 к настоящему приказу по виду деятельности "Производство мяса и мясных продуктов";

6) профессиональный стандарт технического и профессионального образования, согласно приложению 6 к настоящему приказу по виду деятельности "Производство молочной продукции";

7) профессиональный стандарт технического и профессионального образования, согласно приложению 7 к настоящему приказу по виду деятельности "Производство пищевых продуктов".

2. Департаментам земледелия (Буць А.А.), переработки и агропродовольственных рынков (Ахметов Ш.И.) принять меры к внедрению профессиональных стандартов в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

3. Управлению социальной политики (Лепешко С.С.):

1) обеспечить в установленном порядке государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) после прохождения государственной регистрации, опубликовать настоящий приказ в средствах массовой информации.

4. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на ответственного Вице-Министра сельского хозяйства Республики Казахстан.

5. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней со дня первого официального опубликования.

Министр

А. Мамытбеков

"Согласован"

Министр труда и

социальной защиты

населения

Республики Казахстан

_______ Т. Дуйсенова

от 21 октября 2013 года

Приложение 1
к приказу Министра
сельского хозяйства
Республики Казахстан
от 30 сентября 2013 года № 20/460

Профессиональный стандарт
"Механизация сельского хозяйства"
1. Общие положения

1. Профессиональный стандарт предназначен для:

выработки единых требований к содержанию профессиональной деятельности, обновления квалификационных требований, отвечающих современным потребностям рынка труда;

решения широкого круга задач в области управления персоналом;

разработки образовательных стандартов, учебных планов, модульных учебных программ, а также разработки соответствующих учебно-методических материалов;

проведения оценки профессиональной подготовленности и подтверждения соответствия квалификации специалистов.

2. Основными пользователями профессиональных стандартов являются:

выпускники организаций образования, работники;

руководители и работники организаций, руководители и специалисты подразделений управления персоналом организаций;

специалисты, разрабатывающие образовательные программы;

специалисты в области оценки профессиональной подготовленности и подтверждения соответствия квалификации специалистов.

3. На основе профессионального стандарта могут разрабатываться внутренние, корпоративные стандарты организаций на функциональные модели деятельности, должности, повышение квалификации, аттестацию работников, систему стимулирования труда и другие.

4. В настоящем профессиональном стандарте применяются следующие термины и определения:

1) квалификация – готовность работника к качественному выполнению конкретных функций в рамках определенного вида трудовой деятельности;

2) квалификационный уровень/уровень квалификации – совокупность требований к компетенциям работников, дифференцируемых по параметрам сложности, нестандартности трудовых действий, ответственности и самостоятельности;

3) предмет труда – предмет, на который направлены действия работника с целью создания продукта при помощи определенных средств труда;

4) средства труда – средства, используемые работником для преобразования предмета труда из исходного состояния в продукт;

5) вид трудовой деятельности – составная часть области профессиональной деятельности, сформированная целостным набором трудовых функций и необходимых для их выполнения компетенций;

6) трудовая функция – набор взаимосвязанных действий, направленных на решение одной или нескольких задач процесса труда;

7) область профессиональной деятельности – совокупность видов трудовой деятельности отрасли, имеющая общую интеграционную основу (аналогичные или близкие назначение, объекты, технологии, в том числе средства труда) и предполагающая схожий набор трудовых функций и компетенций для их выполнения;

8) профессиональный стандарт – стандарт, определяющий в конкретной области профессиональной деятельности требования к уровню квалификации, компетенций, содержанию, качеству и условиям труда;

9) единица профессионального стандарта – структурный элемент профессионального стандарта, содержащий развернутую характеристику конкретной трудовой функции, которая является целостной, завершенной, относительно автономной и значимой для данного вида трудовой деятельности;

10) профессия – род трудовой деятельности, который требует владения комплексом специальных теоретических знаний и практических навыков, приобретенных в результате специальной подготовки, опыта работы;

11) компетенция – способность применять знания, умения и опыт в трудовой деятельности;

12) должность – функциональное место в системе организационно - административной иерархии организации;

13) задача - совокупность действий, связанных с реализацией трудовой функции и достижением результата с использованием конкретных предметов и средств труда;

14) отрасль – совокупность предприятий и организаций, для которых характерна общность выпускаемой продукции, технологии производства, основных фондов и профессиональных навыков работающих;

15) отраслевая рамка квалификаций - структурированное описание квалификационных уровней, признаваемых в отрасли;

16) национальная рамка квалификаций – структурированное описание квалификационных уровней, признаваемых на рынке труда;

17) функциональная карта – структурированное описание трудовых функций и задач, выполняемых работником определенного вида деятельности в рамках той или иной области профессиональной деятельности.

5. В настоящем профессиональном стандарте используются следующие сокращения:

ПД – профессиональная деятельность;

ВД – вид деятельности;

ПС – профессиональный стандарт;

НРК – национальная рамка квалификаций;

ОРК – отраслевая рамка квалификаций;

ЕТКС – Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих Республики Казахстан;

ПДК – предельно допустимая концентрация;

МЖФ – Механизация животноводческой фермы.

2. Паспорт профессионального стандарта

6. Вид экономической деятельности (область профессиональной деятельности): Сельское хозяйство.

7. Основная цель вида экономической (области профессиональной) деятельности: ремонт и профилактическое техническое обслуживание различных видов сельскохозяйственной техники, определение средств механизации и организация работ на животноводческом комплексе, фермах.

Профессиональный стандарт устанавливает в области профессиональной деятельности "Механизация сельского хозяйства" требования к содержанию, качеству, условиям труда, квалификации и компетенциям работников.

8. Виды деятельности, профессии, квалификационные уровни определены в приложении 1 к настоящему профессиональному стандарту.

9. Требования стандарта относятся к видам деятельности и следующим профессиям данной области:

слесарь – ремонтник;

оператор животноводческих комплексов и механизированных ферм;

техник – механик агропромышленного комплекса;

техник по механизации трудоемких процессов.

3. Карточка видов трудовой деятельности (профессий)
Параграф 1. Слесарь-ремонтник

10. Квалификационный уровень по ОРК – 2-3.

11. Возможные наименования должностей: слесарь-ремонтник.

12. Профессия "Слесарь-ремонтник" обязывает субъекта знать и уметь выполнять задачи, связанные с реализацией основной функции: подготовка, техническое обслуживание и ремонт сельскохозяйственной техники.

Связь с действующими нормативными документами указана в таблице 1 Приложения 2 к настоящему профессиональному стандарту.

13. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы слесаря – ремонтника приведены в таблице 2 Приложения 2 к настоящему профессиональному стандарту.

14. Перечень единиц профессионального стандарта указан в таблице 3 Приложения 2 к настоящему профессиональному стандарту.

15. Функциональная карта, описывающая единицы профессионального стандарта и трудовые действия, выполняемые слесарем – ремонтником, приведена в таблице 4 Приложения 2 к настоящему профессиональному стандарту.

16. Требования к компетенциям слесарь – ремонтник указаны в таблице 5, 6 Приложения 2 к настоящему профессиональному стандарту.

Параграф 2. Оператор животноводческих комплексов и
механизированных ферм

17. Квалификационный уровень по ОРК – 2-3.

18. Возможные наименования должностей: оператор животноводческих комплексов и механизированных ферм.

19. Профессия "Оператор животноводческих комплексов и механизированных ферм" обязывает субъекта знать и уметь выполнять задачи, связанные с реализацией основной функции: определение средств механизации и организации работ по уходу за поголовьем животных.

Связь с действующими нормативными документами указана в таблице 1 Приложения 3 к настоящему профессиональному стандарту.

20. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы оператора животноводческих комплексов и механизированных ферм приведены в таблице 2 Приложения 3 к настоящему профессиональному стандарту.

21. Перечень единиц профессионального стандарта указан в таблице 3 Приложения 3 к настоящему профессиональному стандарту.

22. Функциональная карта, описывающая единицы профессионального стандарта и трудовые действия, выполняемые оператором животноводческих комплексов и механизированных ферм, приведена в таблице 4 Приложения 3 к настоящему профессиональному стандарту.

23. Требования к компетенциям оператора животноводческих комплексов и механизированных ферм указаны в таблицах 5, 6 Приложения 3 к настоящему профессиональному стандарту.

Параграф 3. Техник - механик агропромышленного комплекса

24. Квалификационный уровень по ОРК – 3-4.

25. Возможные наименования должностей: техник – механик агропромышленного комплекса.

26. Профессия "Техник – механик агропромышленного комплекса" обязывает субъекта знать и уметь выполнять задачи, связанные с реализацией основной функции: подготовка, управление, техническое обслуживание, контроль эксплуатации и ремонт сельскохозяйственной техники, руководство персоналом.

Связь с действующими нормативными документами указана в таблице 1 Приложения 4 к настоящему профессиональному стандарту.

27. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы техника - механика агропромышленного комплекса приведены в таблице 2 Приложения 4 к настоящему профессиональному стандарту.

28. Перечень единиц профессионального стандарта указан в таблице 3 Приложения 4 к настоящему профессиональному стандарту.

29. Функциональная карта, описывающая единицы профессионального стандарта и трудовые действия, выполняемые техником – механиком агропромышленного комплекса, приведена в таблице 4 Приложения 4 к настоящему профессиональному стандарту.

30. Требования к компетенциям техника – механик агропромышленного комплекса указаны в таблицах 5, 6 Приложения 4 к настоящему профессиональному стандарту.

Параграф 4. Техник по механизации трудоемких процессов

31. Квалификационный уровень по ОРК – 3 – 4.

32. Возможные наименования должностей: техник по механизации трудоемких процессов.

33. Профессия "Техник по механизации трудоемких процессов" обязывает субъекта знать и уметь выполнять задачи, связанные с реализацией основной функции: подготовка, ремонт, профилактическое и техническое обслуживания машин и механизмов в животноводстве и кормопроизводстве.

Связь с действующими нормативными документами указана в таблице 1 Приложения 5 к настоящему профессиональному стандарту.

34. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы техника по механизации трудоемких процессов приведены в таблице 2 Приложения 5 к настоящему профессиональному стандарту.

35. Перечень единиц профессионального стандарта указан в таблице 3 Приложения 5 к настоящему профессиональному стандарту.

36. Функциональная карта, описывающая единицы профессионального стандарта и трудовые действия, выполняемые техником по механизации трудоемких процессов, приведена в таблице 4 Приложения 5 к настоящему профессиональному стандарту.

37. Требования к компетенциям техника по механизации трудоемких процессов указаны в таблицах 5, 6 Приложения 5 к настоящему профессиональному стандарту.

Приложение 1
к профессиональному
стандарту "Механизация
сельского хозяйства"

Виды деятельности, профессии, квалификационные уровни

№ п/п	Наименование вида деятельности	Наименование профессии с учетом тенденций рынка труда	Наименование профессии согласно государственному классификатору занятий ГК РК 01-2005	Квалификационный уровень ОРК
1	Подготовка, техническое обслуживание и ремонт сельскохозяйственной техники	Слесарь – ремонтник	Техник по механизации трудоемких процессов, слесарь–ремонтник	2-3
2	Выполнение работ по выращиванию скота с помощью машин и механизмов	Оператор животноводческих комплексов и механизированных ферм	Оператор животноводческих комплексов и механизированных ферм, мастер, наладчик	2-3
3	Подготовка, управление, техническое обслуживание, контроль эксплуатации и ремонт сельскохозяйственной техники, руководство персоналом	Техник–механик агропромышленного комплекса	Техник–механик агропромышленного комплекса	3-4
4	Подготовка, ремонт и профилактическое, техническое обслуживания машин и механизмов в животноводстве и кормопроизводстве, а также руководство персоналом	Техник по механизации трудоемких процессов	Техник–механик агропромышленного комплекса, оператор животноводческих комплексов и механизированных ферм, мастер, наладчик	3-4

Приложение 2
к профессиональному
стандарту "Механизация
сельского хозяйства"

Таблица 1. Связь с действующими нормативными документами

Государственный классификатор занятий Республики Казахстан ГК РК 01 – 2005
Базовая группа	7233
Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (ЕТКС)
Выпуск, раздел ЕТКС	Выпуск 2 "Слесарные и слесарно-сборочные работы" от 1 марта 2012 года № 66-ө-м (МЮ № 7478 от 19.03.2012 г.)
Профессия по ЕТКС	Слесарь – ремонтник
Квалификационный уровень ОРК	Разряды по ЕТКС
2	2 – 4
3	5 – 8
Квалификационный справочник должностей руководителей, специалистов и других служащих
Квалификационный уровень ОРК	Категории

Типовые квалификационные характеристики должностей руководителей, специалистов и других служащих организаций
Квалификационный уровень ОРК	Категории

Таблица 2. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Станции сельскохозяйственной техники, компании, предоставляющие техническое обслуживание сельскохозяйственной техники, машинно-тракторные парки и мастерские для ремонта и технического обслуживания. Сельскохозяйственные формирования по возделыванию земли общественные и сельскохозяйственные постройки, обустройство сельских дорог
Вредные и опасные условия труда		Температурный режим. Вращающиеся элементы тяжелой техники. Работа на высоте, поднятие тяжестей. Электричество, шумы, пыль, кислоты, щелочи, аллергены, горюче-смазочные материалы, пестициды и опасные химические вещества в различных формах. Возможность увеличения ПДК вредных веществ или газов. Стресс-факторы, в частности в сезон посадки и сбора урожая
Особые условия допуска к работе		Водительское удостоверение, удостоверение тракториста, машиниста, согласно соответствующим положениям законодательства Республики Казахстан.
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
2	Краткосрочные курсы или обучение на предприятии при наличии общего среднего образования		В период обучения
3	Техническое и профессиональное образование, практический опыт работы		2 года на 2 уровне ОРК

Таблица 3. Перечень единиц профессионального стандарта

(трудовых функций профессии)

№ трудовой функции	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
1	Выбор, прием, запуск к работе рабочих машин и механизмов
2	Ремонт и профилактическое техническое обслуживание различных видов сельскохозяйственной техники
3	Устранение, анализ качества ремонтных работ

Таблица 4. Описание единиц профессионального стандарта

(функциональная карта)

№ трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)
1	Средства сельскохозяйственного назначения механизированные агрегаты, навесные, прицепные оборудования, автомобили, трактора, комбайны	Жидкости газы для охлаждения, горюче–смазочные материалы, компьютеры и компьютерные средства диагностики и контроля, механические контрольно–измерительные инструменты и приборы	1-1) Визуальный осмотр и выбор трактора, комбайна, навесных и прицепных агрегатов
			1-2) Монтаж и установка навесных, прицепных агрегатов и оптимальных режимов работы двигателя и оборудования
2	Средства сельскохозяйственного назначения механизированные агрегаты, навесные, прицепные оборудования, автомобили, трактора, комбайны	Жидкости, газы для охлаждения, горюче-смазочные материалы, компьютеры и компьютерные средства диагностики и контроля, механические контрольно-измерительные инструменты и приборы	2-1) Ремонт различных видов сельскохозяйственной техники
			2-2) Профилактическое и техническое обслуживание различных видов сельскохозяйственной техники
3	Средства сельскохозяйственного назначения, механизированные агрегаты, навесные, прицепные оборудования, автомобили, трактора, комбайны	Жидкости, газы для охлаждения, горюче - смазочные материалы, компьютеры и компьютерные средства диагностики и контроля, механические контрольно-измерительные инструменты и приборы	3-1) Проверка работ машин и механизмов, диагностика, контроль рабочих параметров машин, механизмов и их устранение
			3-2) Анализ результатов монтажа и ремонта агрегатов и механизмов, проверки качества ремонтных работ
			3-3) Устранение неполадок и запуск к работе

Таблица 5. Требования к компетенциям слесаря – ремонтника

2-го уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-1)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая ограниченную ответственность и определенную степень самостоятельности в реализации осмотра трактора, комбайна, навесных и прицепных агрегатов	Выбор и организация машинных комбинаций по назначению с учетом технических и агроклиматических требований	Классификация тракторов, комбайнов и машин с механическим приводом по их конструкции, назначению, функции, области применения и эксплуатационных характеристик
2-1)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая ограниченную ответственность и определенную степень самостоятельности в период ремонта различных видов сельскохозяйственной техники	Сборка и разборка двигателей и систем сельскохозяйственной техники. Умение определять дефекты в процессе эксплуатации машин и их документирование	Описание систем, эксплуатационных параметров, принципов режима работы механизмов и характеристик колесных, гусеничных тракторов, комбайнов и моторных транспортных средств

Таблица 6. Требования к компетенциям слесаря – ремонтника

3-го уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-2)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность за выполнение поставленных задач в реализации монтажа, установки режимов работы	Умение осуществлять подготовку, монтаж, регулировку, демонтаж и хранение сельскохозяйственной техники	Описание рабочей процедуры этапов работы по безопасной установке, монтажу, демонтажу, обработке, погрузке, укладке, разгрузке и хранению навесного оборудования, инструментов
2-2)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность за выполнение поставленных задач в период профилактического и технического обслуживания различных видов сельскохозяйственной техники	Сборка и разборка двигателей и систем сельскохозяйственной техники. Умение определять дефекты в процессе эксплуатации машин и их документирование, и умение составлять дефектные акты	Описание систем, эксплуатационных параметров, принципов режима работы механизмов и характеристик колесных, гусеничных тракторов, комбайнов и моторных транспортных средств
3-1)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность за выполнение поставленных задач, при проверке работ машин и механизмов, а также диагностика, контроль рабочих параметров машин, механизмов и их устранение	Умение определять недостатки и дефекты в процессе эксплуатации машин. Настраивать приборные панели контрольно-измерительных приборов	Описание механизмов и характеристик систем автоматического управления и сигнализации, сенсорных технологий моторных транспортных средств, и другого самоходного сельскохозяйственного оборудования
3-2)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность за выполнение поставленных задач в реализации анализа результатов монтажа и ремонта агрегатов и механизмов, проверка качества ремонтных работ	Мониторинг, контроль за эксплуатационными параметрами оборудования и их корректировка	Описание систем, принципов и режима работы функциональных механизмов и эксплуатационных параметров, транспортных средств с механическим приводом, сельскохозяйственных машин, прицепов, навесного оборудования, агрегатов
3-3)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность за выполнение поставленных задач при устранении неполадок и запуска к работе	Умение определять технические нарушения, причины аварий и инцидентов при эксплуатации сельскохозяйственной техники. Умение предоставлять предложения руководителям по улучшению стандартных процедур в соответствии с мерами обеспечения качества	Описание методов контроля за безопасной, эффективной работой сельскохозяйственной техники, мониторинга и контроля механизмов и устройств

Приложение 3
к профессиональному
стандарту "Механизация
сельского хозяйства"

Таблица 1. Связь с действующими нормативными документами

Государственный классификатор занятий Республики Казахстан ГК РК 01 – 2005
Базовая группа	8331
Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (ЕТКС)
Выпуск, раздел ЕТКС	Выпуск 64 "Работы и профессии рабочих в животноводстве" от 1.11.2012 г. № 422-ө-м (МЮ № 8089 от 23.11.2013 г.)
Профессия по ЕТКС	Оператор животноводческих комплексов и механизированных ферм
Квалификационный уровень ОРК	Разряды по ЕТКС
2	2 – 4
3	5 – 6
Квалификационный справочник должностей руководителей, специалистов и других служащих
Квалификационный уровень ОРК	Категории

Типовые квалификационные характеристики должностей руководителей, специалистов и других служащих организаций
Квалификационный уровень ОРК	Категории

Таблица 2. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)	Сельскохозяйственные формирования, подсобные хозяйства занимающихся введением мясного, молочного, товарного животноводства (животноводческие фермы и механизированные комплексы, открытые и закрытые откормочные площадки)
Вредные и опасные условия труда	Температурный режим. Вращающиеся элементы тяжелой техники. Работа на высоте, поднятие тяжестей. Электричество, шумы, пыль, кислоты, щелочи, аллергены, горюче - смазочные материалы, опасные химические вещества в различных формах. Возможность увеличения ПДК вредных веществ или газов. Стресс – факторы, в частности в сезон посадки и сбора урожая.
Особые условия допуска к работе	В соответствии с Законодательством Республики Казахстан
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения	Требуемый опыт работы
2	Краткосрочные курсы или обучение на предприятии при наличии общего среднего образования	В период обучения
3	Техническое и профессиональное образование	1 год на 3 уровне ОРК

Таблица 3. Перечень единиц профессионального стандарта

(трудовых функций профессии)

№ трудовой функции	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
1	Подбор, прием, распределение поголовья животных и средств ухода, установка, регулировка и использование механизмов, оборудования МЖФ, устранение неполадок в механизмах
2	Определение поголовья животных, средств механизации и организация работ на животноводческом комплексе, фермах
3	Визуальная проверка работ машин и механизмов, диагностика рабочих параметров, качества, агрегатов, ремонтных работ и их устранение. Условии кормления содержания животных, анализ племенного учета, полученной продукции и методов повышения продуктивности животных

Таблица 4. Описание единиц профессионального стандарта

(функциональная карта)

№ трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)
1	Поголовье сельскохозяйственных животных, крупно-рогатый скот, овцы, козы, лошади, свиньи и их молодняк	Средства механизации, оборудования животноводческих комплексов, автопоилки, доильные установки, кормораздатчики, транспортеры для навозоудаления, электроосвещение и снабжение	1-1) Подбор, прием, распределение поголовья животных и средств ухода, установка, регулировка и использование механизмов, оборудования МЖФ, устранение неполадок в механизмах
2	Поголовье сельскохозяйственных животных, крупно рогатый скот, лошади, овцы, козы, лошади, свиньи и их молодняк	Средства механизации, оборудования животноводческих комплексов, автопоилки, доильные установки, кормораздатчики, транспортеры для навозоудаления, электроосвещение и снабжение	2-1) Подбор, прием, распределение поголовья животных и средств ухода, установка, регулировка и использование механизмов, оборудования МЖФ, устранение неполадок в механизмах
3	Поголовье сельскохозяйственных животных, крупно -рогатый скот, лошади, овцы, козы, лошади, свиньи и их молодняк	Средства механизации, оборудования животноводческих комплексов, автопоилки, доильные установки, кормораздатчики, транспортеры для навозоудаления, электроосвещение и снабжение	3-1) Подбор, прием, распределение поголовья животных и средств ухода, установка регулировка и использование механизмов, оборудования МЖФ, устранение неполадок в механизмах

Таблица 5. Требования к компетенциям оператора животноводческих

комплексов и механизированных ферм 2-го уровня ОРК

Шифр задачи

Личностные и профессиональные компетенции

Умения и навыки

Знания

1-1)

Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая ограниченную ответственность и определенную степень самостоятельности в подборе, приеме и распределении поголовья животных и средств ухода

Прием поголовья сельскохозяйственных животных и обеспечение их сохранности во время дежурства, в случае необходимости забой животных. Кормление, поение больных животных

Основы животноводства, анатомии и физиологии, основные виды кормов, их

ценность, нормы и режим кормления и поения животных, основные требования, предъявляемые к условиям содержания животных при механизации производственных процессов

2-1)

Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая ограниченную ответственность и определенную степень самостоятельности в определении поголовья животных, средств механизации и организации работ

Правила технической эксплуатации средств механизации; признаки наиболее распространенных болезней и основные приемы оказания первой помощи заболевшим и пострадавшим животным.

Осуществлять подготовку, монтаж, регулировка, демонтаж и хранение оборудования механизации животноводческих ферм

Таблица 6. Требования к компетенциям оператора животноводческих

комплексов и механизированных ферм 3-го уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
3-1)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность за выполнение поставленных задач при проверке работ машин и механизмов, за анализ и учет полученной продукции и методов повышения продуктивности животных	Правила ухода, кормления, содержания за животными. Устройство и правила технической эксплуатации механизмов, дезинфекционных установок	Знания условий кормления и содержания, работы механизмов

Приложение 4
к профессиональному
стандарту "Механизация
сельского хозяйства"

Таблица 1. Связь с действующими нормативными документами

Государственный классификатор занятий Республики Казахстан ГК РК 01-2005
Базовая группа	3115
Единый тарифно–квалификационный справочник работ и профессий рабочих (ЕТКС)
Выпуск, раздел ЕТКС	-
Профессия по ЕТКС	Техник–механик агропромышленного комплекса
Квалификационный уровень ОРК	Разряды по ЕТКС

Квалификационный справочник должностей руководителей, специалистов и других служащих
Квалификационный уровень ОРК	Категории
	Техник		Механик
3	-		-
4	-		-
Типовые квалификационные характеристики должностей руководителей, специалистов и других служащих организаций
Квалификационный уровень ОРК		Категории

Таблица 2. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)	Станции сельскохозяйственной техники, компании предоставляющие техническое обслуживание сельскохозяйственной техники, машинно-тракторные парки и мастерские для ремонта и технического обслуживания. Сельскохозяйственные формирования по возделыванию земли и выращиванию животных, общественные и сельскохозяйственные постройки, обустройство сельских дорог
Вредные и опасные условия труда	Температурный режим. Вращающиеся элементы тяжелой техники. Работа на высоте, поднятие тяжестей. Электричество, шумы, пыль, кислоты, щелочи, аллергены, горюче–смазочные материалы, пестициды и опасные химические вещества в различных формах. Возможность увеличения ПДК вредных веществ или газов. Стресс-факторы, в частности в сезон посадки и сбора урожая
Особые условия допуска к работе	Водительское удостоверение, удостоверение тракториста, машиниста согласно соответствующим положениям законодательства Республики Казахстан
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения	Требуемый опыт работы
3	Техническое и профессиональное образование, практический опыт работы	не требуется
4	Техническое и профессиональное образование	2 года на 2 уровне ОРК

Таблица 3. Перечень единиц профессионального стандарта

(трудовых функций профессии)

№ трудовой функции	Наименование трудовой функции (единиц профессионального стандарта)
1	Выбор, прием, управление, запуск к работе рабочих машин и механизмов
2	Ремонт, профилактическое и техническое обслуживание различных видов сельскохозяйственной техники
3	Устранение, анализ качества ремонтных работ

Таблица 4. Описание единиц профессионального стандарта

(функциональная карта)

№ трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)
1	Средства сельскохозяйственного назначения механизированные агрегаты, навесные, прицепные оборудования, автомобили, трактора, комбайны	Жидкости, газы для охлаждения, горюче-смазочные материалы, компьютеры и компьютерные средства диагностики и контроля, механические контрольно–измерительные инструменты и приборы	1-1) Визуальный осмотр и выбор трактора, комбайна, навесных и прицепных агрегатов
			1-2) Монтаж и установка навесных, прицепных агрегатов и оптимальных режимов работы двигателя и оборудования
2	Средства сельскохозяйственного назначения механизированные агрегаты, навесные, прицепные оборудования, автомобили, трактора, комбайны	Жидкости газы для охлаждения, горюче-смазочные материалы, компьютеры и компьютерные средства диагностики и контроля, механические контрольно-измерительные инструменты и приборы	2-1) Ремонт различных видов сельскохозяйственной техники
			2-2) Профилактическое техническое обслуживание различных видов сельскохозяйственной техники
3	Средства сельскохозяйственного назначения, механизированные агрегаты, навесные, прицепные оборудования, автомобили, трактора, комбайны	Жидкости, газы для охлаждения, горюче - смазочные материалы, компьютеры и компьютерные средства диагностики и контроля, механические контрольно-измерительные инструменты и приборы	3-1) Проверка работ машин и механизмов, диагностика, контроль рабочих параметров машин, механизмов и их устранение
			3-2) Анализ результатов монтажа и ремонта агрегатов и механизмов, проверки качества ремонтных работ
			3-3) Устранение неполадок и запуск к работе

Таблица 5. Требования к компетенциям Техник–механика

агропромышленного комплекса 3 – го уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-1)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая ограниченную ответственность и определенную степень самостоятельности в реализации осмотра трактора, комбайна, навесных и прицепных агрегатов	Выбор и организация машинных комбинаций по назначению с учетом технических и агроклиматических требований	Классификация тракторов, комбайнов и машин с механическим приводом по их конструкции, назначению, функции, области применения и эксплуатационных характеристик
1-2)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность за выполнение поставленных задач в реализации монтажа, установки режимов работы	Осуществление подготовки, монтаж, регулировка, демонтаж и хранение сельскохозяйственной техники	Описание рабочих процедур и этапов работы по безопасной установке, монтажу, демонтажу, обработке, погрузке, укладке, разгрузке и хранению навесного оборудования, инструментов
2-1)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая ограниченную ответственность и определенную степень самостоятельности в период ремонта различных видов сельскохозяйственной техники	Сборка и разборка двигателей и систем сельскохозяйственной техники. Определение дефектов в процессе эксплуатации машин и их документирование	Описание систем, эксплуатационных параметров, принципов режима работы механизмов и характеристик колесных, гусеничных тракторов, комбайнов и моторных транспортных средств
2-2)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая ограниченную ответственность и определенную степень самостоятельности в период профилактического и технического обслуживания различных видов сельскохозяйственной техники	Сборка и разборка двигателей и систем сельскохозяйственной техники. Определение дефектов в процессе эксплуатации машин и их документирование и составление дефектных актов	Описание систем, эксплуатационных параметров, принципов режима работы механизмов и характеристик колесных, гусеничных тракторов, комбайнов и моторных транспортных средств

Таблица 6. Требования к компетенциям Техник–механика

агропромышленного комплекса 4-го уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
3-1)	Исполнительско–управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за результат при проверке работ машин и механизмов, диагностика, контроль рабочих параметров машин, механизмов и их устранение	Определение недостатков и дефектов в процессе эксплуатации машин. Умение настраивать приборные панели контрольно-измерительных приборов	Описание механизмов и характеристик систем автоматического управления и сигнализации, сенсорных технологий моторных транспортных средств, и другого самоходного сельскохозяйственного оборудования
3-2)	Исполнительско-управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за результат в реализации анализа результатов монтажа и ремонта агрегатов и механизмов, проверки качества ремонтных работ	Мониторинг и контроль эксплуатационных параметров и их корректировка	Описание систем, принципов и режима работы функциональных механизмов и эксплуатационных параметров, транспортных средств с механическим приводом, сельскохозяйственных машин, прицепов, навесного оборудования, агрегатов
3-3)	Исполнительско–управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за результат при устранении неполадок и запуска к работе	Определение технических нарушений, причин аварий и инцидентов при эксплуатации сельскохозяйственной техники. Предоставление предложения руководителям по улучшению стандартных процедур в соответствии с мерами обеспечения качества	Описание методов контроля за безопасной, эффективной работой сельскохозяйственной техники, мониторинга и контроля механизмов и устройств

Приложение 5
к профессиональному
стандарту "Механизация
сельского хозяйства"

Таблица 1. Связь с действующими нормативными документами

Государственный классификатор занятий Республики Казахстан ГК РК 01-2005
Базовая группа	7233
Единый тарифно–квалификационный справочник работ и профессий рабочих (ЕТКС)
Выпуск, раздел ЕТКС	-
Профессия по ЕТКС	-
Квалификационный уровень ОРК	-
Квалификационный справочник должностей руководителей, специалистов и других служащих
Квалификационный уровень ОРК	Категории
	Техник по механизации трудоемких процессов
3	-
4	-
Типовые квалификационные характеристики должностей руководителей, специалистов и других служащих организаций
Квалификационный уровень ОРК	Категории

Таблица 2. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)	Станции сельскохозяйственной техники, компании, предоставляющие техническое обслуживание сельскохозяйственной техники, машинно-тракторные парки и сельскохозяйственные формирования по заготовке кормов и подсобные хозяйства занимающихся введением мясного, молочного, товарного животноводства (животноводческие фермы и механизированные комплексы, открытые и закрытые откормочные площадки и общественные и сельскохозяйственные постройки, обустройство сельских дорог)
Вредные и опасные условия труда	Температурный режим. Вращающиеся элементы тяжелой техники. Работа на высоте, поднятие тяжестей. Электричество, шумы, пыль, кислоты, щелочи, аллергены, горюче – смазочные материалы, опасные химические вещества в различных формах. Возможность увеличения ПДК вредных веществ или газов. Стресс – факторы, в частности в сезон посадки и сбора урожая
Особые условия допуска к работе	В соответствии с Законодательством Республики Казахстан. Водительское удостоверение, удостоверение тракториста машиниста
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения	Требуемый опыт работы
3	Техническое и профессиональное образование	В период обучения
4	Техническое и профессиональное образование и практический опыт работы	1 год на 3 уровне ОРК

Таблица 3. Перечень единиц профессионального стандарта

(трудовых функций профессии)

№ трудовой функции	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
1	Подбор, прием, распределение, использование и запуск к работе машин и механизмов для кормозаготовки, оборудования МЖФ, устранение неполадок в механизмах
2	Определение средств механизации кормозаготовки, и организация работ на животноводческом комплексе, фермах
3	Визуальная проверка работ машин и механизмов, диагностика рабочих параметров, качества, агрегатов, ремонтных работ и их устранение. Условии кормления содержания животных, анализ полученной продукции и методов их повышения

Таблица 4. Описание единиц профессионального стандарта

(функциональная карта)

№ трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)
1	Разновидность кормовых культур и поголовье сельскохозяйственных животных, крупно -рогатый скот, овцы, козы, лошади, свиньи и их молодняк	Кормоуборочная техника и средства механизации, оборудования животноводческих комплексов, ферм-автопоилки, доильные установки, кормораздатчики, транспортеры для навозоудаления, электроосвещение и снабжение	1-1) Подбор, прием, средств ухода и кормления сельскохозяйственных животных, установка, регулировка и использование механизмов, оборудования МЖФ, устранение неполадок в механизмах
2	Разновидность кормовых культур и поголовье сельскохозяйственных животных, крупно -рогатый скот, овцы, козы, лошади, свиньи и их молодняк	Кормоуборочная техника и средства механизации, оборудования животноводческих комплексов, ферм, автопоилки, доильные установки, кормораздатчики, транспортеры для навозоудаления, электроосвещение и снабжение	2-1) Подбор, прием, средств ухода и кормления сельскохозяйственных животных, установка регулировка и использование механизмов, оборудования МЖФ, устранение неполадок в механизмах
3	Разновидность кормовых культур и поголовье сельскохозяйственных животных, крупнорогатый скот, овцы, козы, лошади, свиньи и их молодняк	Кормоуборочная техника и средства механизации, оборудования животноводческих комплексов, ферм, автопоилки, доильные установки, кормораздатчики, транспортеры для навозоудаления, электроосвещение и снабжение	3-1) Подбор, прием, средств ухода и кормления сельскохозяйственных животных, установка регулировка использование механизмов, оборудования МЖФ, устранение неполадок в механизмах

Таблица 5. Требования к компетенциям техника по механизации

трудоемких процессов 3-го уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-1)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая ограниченную ответственность и определенную степень самостоятельности в подборе, приеме средств ухода, кормления сельскохозяйственных животных	Подбор и прием средств механизации кормозаготовки и механизации животноводческих комплексов и ферм. кормление, поение разновозрастных животных	Основы ботаники кормопроизводства, животноводства, анатомии и физиологии, основные виды кормов, их ценность, нормы и режим кормления и поения животных, основные требования, предъявляемые к условиям содержания животных при механизации производственных процессов
2-1)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность за выполнение поставленных задач в определении типа кормов, средств механизации и организации работ	Правила технической эксплуатации средств механизации; признаки наиболее распространенных болезней и основные приемы механической дезинфекции	Осуществление подготовки, монтаж, регулировка, демонтаж и хранение оборудования механизации животноводческих ферм

Таблица 6. Требования к компетенциям техника по механизации

трудоемких процессов 4-го уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
3-1)	Исполнительско–управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организация и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за результат при проверке работ машин и механизмов, за анализ и учет полученной продукции и методов повышения продуктивности животных	Уход, кормление, содержание животных. Техническая эксплуатация механизмов, дезинфекционных установок	Знание условий кормления и содержания животных, и работы механизмов

4. Виды сертификатов, выдаваемых на основе настоящего
профессионального стандарта
5. Разработчики профессионального стандарта

PRC "Career-Holdings"

6. Лист согласования

Название организации	Дата согласования
Отраслевой совет по развитию технического и профессионального образования и подготовке кадров Министерства сельского хозяйства Республики Казахстан

7. Экспертиза и регистрация профессионального стандарта

Настоящий профессиональный стандарт зарегистрирован ___________

_____________________________________________________________________

Внесен в Реестр профессиональных стандартов рег. № ____________

Письмо (протокол) № ___________ Дата

Приложение 2
к приказу Министра
сельского хозяйства
Республики Казахстан
от 30 сентября 2013 года № 20/460

Профессиональный стандарт
"Техническое обслуживание и ремонт сельскохозяйственной
техники"
1. Общие положения

1. Профессиональный стандарт предназначен для:

решения широкого круга задач в области управления персоналом;

2. Основными пользователями профессиональных стандартов являются:

выпускники организаций образования, работники;

специалисты, разрабатывающие образовательные программы;

4. В настоящем профессиональном стандарте применяются следующие термины и определения:

3) предмет труда - предмет, на который направлены действия работника с целью создания продукта при помощи определенных средств труда;

11) компетенция - способность применять знания, умения и опыт в трудовой деятельности;

12) должность - функциональное место в системе организационно - административной иерархии организации;

13) задача – совокупность действий, связанных с реализацией трудовой функции и достижением результата с использованием конкретных предметов и средств труда;

15) отраслевая рамка квалификаций – структурированное описание квалификационных уровней, признаваемых в отрасли;

17) функциональная карта - структурированное описание трудовых функций и задач, выполняемых работником определенного вида деятельности в рамках той или иной области профессиональной деятельности.

5. В настоящем профессиональном стандарте используются следующие сокращения:

ПД – профессиональная деятельность;

ВД – вид деятельности;

ПС – профессиональный стандарт;

НРК – национальная рамка квалификаций;

ОРК – отраслевая рамка квалификаций;

ЕТКС – Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих Республики Казахстан;

ПДК – предельно допустимая концентрация.

2. Паспорт профессионального стандарта

6. Вид экономической деятельности (область профессиональной деятельности): "Сельское хозяйство.

7. Основная цель вида экономической (области профессиональной) деятельности: техническое обслуживание и ремонт сельскохозяйственной техники.

Профессиональный стандарт устанавливает в области профессиональной деятельности "Техническое обслуживание и ремонт сельскохозяйственной техники" требования к содержанию, качеству, условиям труда, квалификации и компетенциям работников.

8. Виды деятельности, профессии, квалификационные уровни определены в приложении 1 к Профессиональному стандарту.

9. Требования стандарта относятся к видам деятельности и следующим профессиям данной области:

техник (мастер) по эксплуатации и ремонту машин и механизмов;

тракторист – машинист сельскохозяйственного производства.

3. Карточка видов трудовой деятельности (профессий)
Параграф 1. Тракторист - машинист
сельскохозяйственного производства

10. Квалификационный уровень по ОРК – 2 – 3.

11. Возможные наименования должностей: тракторист – машинист сельскохозяйственного производства.

12. Профессия "Тракторист – машинист сельскохозяйственного производства" обязывает субъекта знать и уметь выполнять задачи, связанные с реализацией основной функции: производство агротехнических работ с помощью машин и механизаторов.

Связь с действующими нормативными документами указана в таблице 1 Приложении 2 к настоящему профессиональному стандарту.

13. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы тракториста – машиниста сельскохозяйственного производства приведены в таблице 2 Приложении 2 к настоящему профессиональному стандарту.

15. Функциональная карта, описывающая единицы профессионального стандарта и трудовые действия, выполняемые трактористом – машинистом сельскохозяйственного производства, приведена в таблице 4 Приложения 2 к настоящему профессиональному стандарту.

16. Требования к компетенциям тракториста – машиниста сельскохозяйственного производства указаны в таблицах 5, 6 Приложения 2 к настоящему профессиональному стандарту.

Параграф 2. Техник (мастер) по эксплуатации
и ремонту машин и механизмов

17. Квалификационный уровень по ОРК – 2-4.

18. Возможные наименования должностей: техник (мастер) по эксплуатации и ремонту машин и механизмов.

19. Профессия "Техник (мастер) по эксплуатации и ремонту машин и механизмов" обязывает субъекта знать и уметь выполнять задачи, связанные с реализацией основной функции: подготовка, техническое обслуживание и ремонт сельскохозяйственной техники.

20. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы техника (мастера) по эксплуатации и ремонту машин и механизмов приведены в таблице 2 Приложения 3 к настоящему профессиональному стандарту.

22. Функциональная карта, описывающая единицы профессионального стандарта и трудовые действия, выполняемые техником (мастером) по эксплуатации и ремонту машин и механизмов, приведена в таблице 4 Приложении 3 к настоящему профессиональному стандарту.

23. Требования к компетенциям техника (мастера) по эксплуатации и ремонту машин и механизмов указаны в таблицах 5, 6 Приложения 3 к настоящему профессиональному стандарту.

Приложение 1
к профессиональному
стандарту "Техническое
обслуживание и ремонт
сельскохозяйственной
техники"

Виды деятельности, профессии, квалификационные уровни

№

п/п

Наименование вида деятельности

Наименование профессии с учетом тенденций рынка труда

Наименование профессии согласно государственному классификатору занятий

ГК РК 01-2005

Квалификационный уровень ОРК

Подготовка, техническое обслуживание и ремонт сельскохозяйственной техники

Тракторист-машинист сельскохозяйственного производства

Тракторист–машинист

2 – 3

Производство агротехнических работ с помощью машин и механизаторов

Техник (мастер) по эксплуатации и ремонту машин и механизмов

Мастер по эксплуатации и ремонту машин и механизмов

2 – 4

Приложение 2
к профессиональному
стандарту "Техническое
обслуживание и ремонт
сельскохозяйственной
техники"

Таблица 1. Связь с действующими нормативными документами

Государственный классификатор занятий Республики Казахстан ГК РК 01-2005
Базовая группа	1226
Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (ЕТКС)
Выпуск, раздел ЕТКС	Выпуск 64 "Механизированные работы в сельском, водном и лесном хозяйстве" от 1.11.2012 г. № 422-ө-м (МЮ № 8089 от 23.11.2013 г.)
Профессия по ЕТКС	Тракторист – машинист сельскохозяйственного производства
Квалификационный уровень ОРК	Разряды по ЕТКС
2	-
3	-
Квалификационный справочник должностей руководителей, специалистов и других служащих
Квалификационный уровень ОРК	Категории

Типовые квалификационные характеристики должностей руководителей, специалистов и других служащих организаций
Квалификационный уровень ОРК	Категории

Таблица 2. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)	Станции сельскохозяйственной техники, компании, предоставляющие техническое обслуживание сельскохозяйственной техники, машинно-тракторные парки и мастерские для ремонта и технического обслуживания. Сельскохозяйственные формирования по возделыванию земли общественные и сельскохозяйственные постройки, обустройство сельских дорог
Вредные и опасные условия труда	Температурный режим. Вращающиеся элементы тяжелой техники. Работа на высоте, поднятие тяжестей. Электричество, шумы, пыль, кислоты, щелочи, аллергены. Горюче - смазочные материалы, пестициды и опасные химические вещества в различных формах. Возможность увеличения ПДК вредных веществ или газов. Стресс – факторы, в частности в сезон посадки и сбора урожая
Особые условия допуска к работе	Удостоверение водителя, тракториста, машиниста согласно соответствующим положениям законодательства Республики Казахстан
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения	Требуемый опыт работы
2	Краткосрочные курсы или обучение на предприятии при наличии общего среднего образования	В период обучения
3	Техническое и профессиональное образование	1 год

Таблица 3. Перечень единиц профессионального стандарта

(трудовых функций профессии)

№ трудовой функции	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
1	Выбор, прием, устранение неполадок и запуск к работе
2	Эксплуатация, ремонт и профилактическое техническое обслуживание различных видов сельскохозяйственной техники
3	Проверка готовности к работе комбайнов, тракторов машин и механизмов
4	Диагностика и контроль рабочих параметров машин, механизмов
5	Анализ результатов монтажа и ремонта агрегатов и механизмов

Таблица 4. Описание единиц профессионального стандарта

(функциональная карта)

№ трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)
1	Средства сельскохозяйственного назначения механизированные агрегаты, навесные, прицепные оборудования, автомобили, трактора, комбайны	Тракторы, комбайны, механизированные агрегаты, навесные, прицепные оборудования, рулевое управление, пульты управления. Жидкости для охлаждения, горюче-смазочные материалы, инструкции, паспорта, техническая характеристика. Принадлежности, инструменты. Измерительные приборы, пневматические, гидравлические, электронные и электрические устройства	1-1) Визуальный осмотр и выбор трактора, комбайна, навесных и прицепных агрегатов. Монтаж и установка навесных, прицепных агрегатов и оптимальных режимов работы двигателя и оборудования
			1-2) Устранение неполадок, ремонт и запуск к работе
2	Средства сельскохозяйственного назначения, механизированные агрегаты, навесные, прицепные оборудования, автомобили, трактора, комбайны	Тракторы, комбайны, механизированные агрегаты, навесные, прицепные оборудования, рулевое управление, пульты управления. Жидкости для охлаждения, горюче–смазочные материалы, инструкции, паспорта, техническая характеристика, горюче–смазочные материалы, охлаждающие и тормозные жидкости и газы. Механическое и автоматическое оборудование. Пневматические, гидравлические, электронные и электрические устройства	2-1) Эксплуатация в ходе всех видов трудовой деятельности различных видов сельскохозяйственной техники
			2-2) Ремонт различных видов сельскохозяйственной техники
			2-3) Профилактическое обслуживание различных видов сельскохозяйственной техники
3	Средства сельскохозяйственного назначения механизированные агрегаты, навесные, прицепные оборудования, автомобили, трактора, комбайны	Тракторы, комбайны, механизированные агрегаты, навесные, прицепные оборудования, рулевое управление, пульты управления. Жидкости для охлаждения, горюче-смазочные материалы, инструкции, паспорта, техническая характеристика, горюче–смазочные материалы, охлаждающие и тормозные жидкости и газы. Механическое и автоматическое оборудование. Пневматические, гидравлические, электронные и электрические устройства	3-1) Проверка готовности к работе комбайнов, тракторов машин и механизмов
			3-2) Диагностика и контроль рабочих параметров машин, механизмов
			3-3) Анализ результатов монтажа и ремонта агрегатов и механизмов

Таблица 5. Требования к компетенциям тракторист – машиниста

сельскохозяйственного производства 2-го уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-1)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая ограниченную ответственность и определенную степень самостоятельности за реализации осмотра и выбора, монтажа и установки сельскохозяйственной техники	Проверки на пригодность к эксплуатации сельскохозяйственной техники	Описание систем, компонентов, режима функционирования и правил эксплуатации техники их классификацию
2-1)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая ограниченную ответственность и определенную степень самостоятельности при проверке готовности к работе комбайнов, тракторов машин и механизмов	Осуществлять установку, мониторинг и контроль эксплуатационных параметров во время работы и их корректировку	Описание систем, принципов и режима работы функциональных механизмов и эксплуатационных параметров, транспортных средств с механическим приводом

Таблица 6. Требования к компетенциям тракторист–машиниста

сельскохозяйственного производства 3-го уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-2)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность за организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за устранение неполадок, ремонта и запуска к работе	Монтаж, регулировка, демонтаж и хранение оборудования, инструментов	Описание рабочих процедур, этапов работы, механизмов и технических характеристик
2-1)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность в эксплуатации различных видов сельскохозяйственной техники	Управления и работы транспортными средствами	Правила дорожного движения, ограничения веса и размеров, правила загрузки негабаритного самоходного сельскохозяйственного оборудования
2-2)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность за ремонт различных видов сельскохозяйственной техники	Определять недостатки и дефекты в процессе эксплуатации машин и механизмов	Описание механизмов систем автоматического управления, сигнализации и характеристик сельскохозяйственных машин
2-3)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность за результат при профилактическом обслуживании различных видов сельскохозяйственной техники	Работа с транспортными средствами	Описание рабочих процедур и этапов работы, технических характеристик сельскохозяйственного оборудования
3-2)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность за результат при диагностике и контроле рабочих параметров машин, механизмов	Определение недостатков и дефектов в процессе эксплуатации машин и механизмов	Описание систем и механизмов для наладки отдельных компонентов и деталей транспортных средств,
3-3)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность за проверку сельскохозяйственной техники, тракторов, прицепов и навесного оборудования	Осуществление проверки сельскохозяйственной техники, тракторов, прицепов и навесного оборудования на пригодность к эффективной и безопасной эксплуатации на поле в соответствии с правилами технической безопасности	Описание методов контроля за безопасной, эффективной работой сельскохозяйственной техники, мониторинг и контроль механизмов и устройств. Описание рабочих процедур и этапов работы, настроек машин и управления для вождения, по безопасной установке, монтажу, демонтажу, обработке и хранению навесного оборудования и инструментов

Приложение 3
к профессиональному
стандарту "Техническое
обслуживание и ремонт
сельскохозяйственной
техники"

Таблица 1. Связь с действующими нормативными документами

Государственный классификатор занятий Республики Казахстан ГК РК 01-2005
Базовая группа		1226
Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (ЕТКС)
Выпуск, раздел ЕТКС
Профессия по ЕТКС		-
Квалификационный уровень ОРК		-
Квалификационный справочник должностей руководителей, специалистов и других служащих
Квалификационный уровень ОРК	Категории
	Мастер по эксплуатации и ремонту машин и механизмов
2	-
3	-
4
Типовые квалификационные характеристики должностей руководителей, специалистов и других служащих организаций
Квалификационный уровень ОРК	Категории

Таблица 2. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)	Станции сельскохозяйственной техники, компании, предоставляющие техническое обслуживание сельскохозяйственной техники, машинно-тракторные парки и мастерские для ремонта и технического обслуживания. Сельскохозяйственные формирования по возделыванию земли общественные и сельскохозяйственные постройки, обустройство сельских дорог
Вредные и опасные условия труда	Температурный режим. Вращающиеся элементы тяжелой техники. Работа на высоте, поднятие тяжестей. Электричество, шумы, пыль, кислоты, щелочи, аллергены, горюче – смазочные материалы, пестициды и опасные химические вещества в различных формах. Возможность увеличения ПДК вредных веществ или газов. Стресс-факторы, в частности в сезон посадки и сбора урожая
Особые условия допуска к работе	Водительское удостоверение, удостоверение тракториста, машиниста согласно соответствующим положениям законодательства Республики Казахстан
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения	Требуемый опыт работы
2	Краткосрочные курсы или обучение на предприятии при наличии общего среднего образования	В период обучения
3	Техническое и профессиональное образование и практический опыт работы	2 года

Таблица 3. Перечень единиц профессионального стандарта

(трудовых функций профессии)

№ трудовой функции	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
1	Выбор, прием, запуск к работе рабочих машин и механизмов
2	Ремонт и профилактическое техническое обслуживание различных видов сельскохозяйственной техники
3	Устранение, анализ качества ремонтных работ

Таблица 4. Описание единиц профессионального стандарта

(функциональная карта)

№ трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)
1	Средства сельскохозяйственного назначения механизированные агрегаты, навесные, прицепные оборудования, автомобили, трактора, комбайны	Жидкости, газы для охлаждения, горюче- смазочные материалы, компьютеры и компьютерные средства диагностики и контроля, механические контрольно-измерительные инструменты и приборы	1-1) Визуальный осмотр и выбор трактора, комбайна, навесных и прицепных агрегатов
			1-2) Монтаж и установка навесных, прицепных агрегатов и оптимальных режимов работы двигателя и оборудования
2	Средства сельскохозяйственного назначения механизированные агрегаты, навесные, прицепные оборудования, автомобили, трактора, комбайны	Жидкости, газы для охлаждения, горюче- смазочные материалы, компьютеры и компьютерные средства диагностики и контроля, механические контрольно-измерительные инструменты и приборы	2-1) Ремонт различных видов сельскохозяйственной техники
			2-2) Профилактическое технического обслуживания различных видов сельскохозяйственной техники
3	Средства сельскохозяйственного назначения механизированные агрегаты, навесные, прицепные оборудования, автомобили, трактора, комбайны	Жидкости, газы для охлаждения, горюче-смазочные материалы, компьютеры и компьютерные средства диагностики и контроля, механические контрольно-измерительные инструменты и приборы	3-1) Проверка работ машин и механизмов, диагностика, контроль рабочих параметров машин, механизмов и их устранение
			3-2) Анализ результатов монтажа и ремонта агрегатов и механизмов, проверки качества ремонтных работ
			3-3) Устранение неполадок и запуск к работе

Таблица 5. Требования к компетенциям техника (мастера) по

эксплуатации и ремонту машин и механизмов 2-го уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-1)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая ограниченную ответственность и определенную степень самостоятельности в реализации осмотра трактора, комбайна, навесных и прицепных агрегатов	Выбор и организация машинных комбинаций по назначению с учетом технических и агроклиматических требований	Классификацию тракторов, комбайнов и машин с механическим приводом по их конструкции, назначению, функции, области применения и эксплуатационных характеристик

Таблица 6. Требования к компетенциям техника (мастера) по

эксплуатации и ремонту машин и механизмов 3-го уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-2)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность за выполнение поставленных задач в реализации монтажа, установки режимов работы	Умение осуществлять подготовку, монтаж, регулировку, демонтаж и хранение сельскохозяйственной техники	Описание рабочих процедур и этапов работы по безопасной установке, монтажу, демонтажу, обработке, погрузке, укладке, разгрузке и хранению навесного оборудования, инструментов
2-1)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая ограниченную ответственность и определенную степень самостоятельности в период ремонта различных видов сельскохозяйственной техники	Сборка и разборка двигателей и систем сельскохозяйственной техники. Умение определять дефекты в процессе эксплуатации машин и их документирование	Описание систем, эксплуатационных параметров, принципов режима работы механизмов и характеристик колесных, гусеничных тракторов, комбайнов и моторных транспортных средств
2-2)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая ограниченную ответственность и определенную степень самостоятельности в период профилактического и технического обслуживания различных видов сельскохозяйственной техники	Сборка и разборка двигателей и систем сельскохозяйственной техники. Умение определять дефекты в процессе эксплуатации машин и их документирование и составлять дефектные акты	Описание систем, эксплуатационных параметров, принципов режима работы механизмов и характеристик колесных, гусеничных тракторов, комбайнов и моторных транспортных средств

Таблица 7. Требования к компетенциям техника (мастера) по

эксплуатации и ремонту машин и механизмов 4-го уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
3-1)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая ограниченную ответственность и определенную степень самостоятельности при проверке работ машин и механизмов, диагностика, контроль рабочих параметров машин, механизмов и их устранение	Определение недостатков и дефектов в процессе эксплуатации машин. Умение настраивать приборные панели контрольно-измерительных приборов	Описание механизмов и характеристик систем автоматического управления и сигнализации, сенсорных технологий моторных транспортных средств, и другого самоходного сельскохозяйственного оборудования
3-2)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая ограниченную ответственность и определенную степень самостоятельности в реализации анализа результатов монтажа и ремонта агрегатов и механизмов, проверки качества ремонтных работ	Мониторинг, контроль эксплуатационных параметров и их корректировка	Описание систем, принципов и режима работы функциональных механизмов и эксплуатационных параметров, транспортных средств с механическим приводом, сельскохозяйственных машин, прицепов, навесного оборудования, агрегатов
3-3)	Исполнительско–управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за результат при устранении неполадок и запуска к работе	Определение технические нарушения, причин аварий и инцидентов при эксплуатации сельскохозяйственной техники. Предоставление предложения руководителям по улучшению стандартных процедур в соответствии с мерами обеспечения качества	Описание методов контроля за безопасной, эффективной работой сельскохозяйственной техники, мониторинга и контроля механизмов и устройств

4. Виды сертификатов, выдаваемых на основе настоящего
профессионального стандарта
5. Разработчики профессионального стандарта

PRC "Career-Holdings"

6. Лист согласования

Название организации	Дата согласования
Отраслевой совет по развитию технического и профессионального образования и подготовке кадров Министерства сельского хозяйства Республики Казахстан

7. Экспертиза и регистрация профессионального стандарта

Настоящий профессиональный стандарт зарегистрирован ___________

_____________________________________________________________________

Внесен в Реестр профессиональных стандартов рег. № ____________

Письмо (протокол) № ___________ Дата

Приложение 3
к приказу Министра
сельского хозяйства
Республики Казахстан
от 30 сентября 2013 года № 20/460

Профессиональный стандарт
"Агрономия"
1. Общие положения

1. Профессиональный стандарт предназначен для:

решения широкого круга задач в области управления персоналом;

2. Основными пользователями профессиональных стандартов являются:

выпускники организаций образования, работники;

специалисты, разрабатывающие образовательные программы;

4. В настоящем профессиональном стандарте применяются следующие термины и определения:

11) компетенция – способность применять знания, умения и опыт в трудовой деятельности;

12) должность – функциональное место в системе организационно – административной иерархии организации;

5. В настоящем профессиональном стандарте используются следующие сокращения:

ПД – профессиональная деятельность;

ВД – вид деятельности;

ПС – профессиональный стандарт;

НРК – национальная рамка квалификаций;

ОРК – отраслевая рамка квалификаций;

ЕТКС - Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих Республики Казахстан.

2. Паспорт профессионального стандарта

6. Вид экономической деятельности (область профессиональной деятельности): Агрономия.

7. Основная цель вида экономической (области профессиональной) деятельности: изучение и внедрение передовых методов возделывания полевых, садовых, огородных культур, разработка и внедрение технологий по борьбе с вредителями, болезнями растений и сорняками, разработка агротехнических мероприятий, направленных на повышение плодородия почв и увеличения урожайности.

Профессиональный стандарт устанавливает в области профессиональной деятельности "Агрономия" требования к содержанию, качеству, условиям труда, квалификации и компетенциям работников.

9. Требования стандарта относятся к следующим профессиям в данной области:

агроном;

агрохимик;

агроном по защите растений.

3. Карточка видов трудовой деятельности (профессий)
Параграф 1. Агроном

10. Квалификационный уровень по ОРК – 3 – 4.

11. Возможные наименования должностей: агроном.

12. Профессия "Агроном" обязывает субъекта знать и уметь выполнять задачи, связанные с реализацией основной функции: организация производства и первичной обработки продукции растениеводства.

13. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы агронома приведены в таблице 2 Приложения 2 к настоящему профессиональному стандарту.

15. Функциональная карта, описывающая единицы профессионального стандарта и трудовые действия, выполняемые агрономом, приведена в таблице 4 Приложения 2 к настоящему профессиональному стандарту.

16. Требования к компетенциям агроном указаны в таблицах 5 и 6Приложения 2 к настоящему профессиональному стандарту.

Параграф 2. Агрохимик

17. Квалификационный уровень по ОРК – 3 – 4.

18. Возможные наименования должностей: агрохимик.

19. Профессия "Агрохимик" обязывает субъекта знать и уметь выполнять задачи, связанные с реализацией основной функции: организация агрохимического обследования и разработка мероприятий по воспроизводству почвенного плодородия.

20. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы агрохимика приведены в таблице 2 Приложения 3 к настоящему профессиональному стандарту.

22. Функциональная карта, описывающая единицы профессионального стандарта и трудовые действия, выполняемые агрохимиком, приведена в таблице 4 Приложения 3 к настоящему профессиональному стандарту.

23. Требования к компетенциям агрохимик указаны в таблицах 5 и 6Приложения 3 к настоящему профессиональному стандарту.

Параграф 3. Агроном по защите растений

24. Квалификационный уровень по ОРК – 3 – 4.

25. Возможные наименования должностей: агроном по защите растений.

26. Профессия "Агроном по защите растений" обязывает субъекта знать и уметь выполнять задачи, связанные с реализацией основной функции: организация фитосанитарного мониторинга и защитных мероприятий сельскохозяйственных культур.

27. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы агронома по защите растений приведены в таблице 2 Приложения 4 к настоящему профессиональному стандарту.

29. Функциональная карта, описывающая единицы профессионального стандарта и трудовые действия, выполняемые агрономом по защите растений, приведена в таблице 4 Приложения 4 к настоящему профессиональному стандарту.

30. Требования к компетенциям агроном по защите растений указаны в таблицах 5 и 6 Приложения 4 к настоящему профессиональному стандарту.

Приложение 1
к профессиональному
стандарту "Агрономия"

Таблица 1. Виды деятельности, профессии, квалификационные уровни

№ п/п	Наименование вида деятельности	Наименование профессии с учетом тенденций рынка труда	Наименование профессии согласно государственному классификатору занятий ГК РК 05-2008	Квалификационный уровень ОРК
1.	Организация производства и первичной обработки продукции растениеводства	Агроном	Лаборант, агроном бригады, агроном–учетчик, агроном–семеновод, бригадир	3-4
2.	Организация агрохимического обследования и разработка мероприятий по воспроизводству почвенного плодородия	Агрохимик	Агрохимик	3-4
3.	Организация фитосанитарного мониторинга и защитных мероприятий сельскохозяйственных культур	Агроном по защите растений	Агроном по защите растений	3-4

Приложение 2
к профессиональному
стандарту "Агрономия"

Таблица 1. Связь с действующими нормативными документами

Государственный классификатор занятий Республики Казахстан ГК РК 01 – 2005
Базовая группа	3212, 2213 – Агроном
Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (ЕТКС)
Выпуск, раздел ЕТКС
Профессия по ЕТКС	Агроном
Квалификационный уровень ОРК	Разряды по ЕТКС
3
4
Квалификационный справочник должностей руководителей, специалистов и других служащих
Квалификационный уровень ОРК	Категории
	Агроном по семеноводству	Агроном	Агроном отделения
3	-	-	-
4	-	-	-
Типовые квалификационные характеристики должностей руководителей специалистов и других служащих организаций
Квалификационный уровень ОРК	Категории

Таблица 2. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Фермерские, индивидуальные, коллективные хозяйства
Вредные и опасные условия труда		Отсутствует
Особые условия допуска к работе		В соответствии с Законодательством Республики Казахстан
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
3	Техническое и профессиональное образование		-
4	Повышенный уровень квалификации технического и профессионального образования и практический опыт работы		2 года на 3 уровне ОРК

Таблица 3. Перечень единиц профессионального стандарта

(трудовых функций профессии)

№ трудовой функции	Наименование трудовой функции (единиц профессионального стандарта)
1	Оценка пригодности агроландшафтов и сортов для производства растениеводческой продукции
2	Организация технологии возделывания культур (обработка почвы, внесение удобрении, подготовка семян /рассады/, посев, уход за посевами и орошение сельскохозяйственных растении)
3	Оценка качества растениеводческой продукции (продуктов)

Таблица 4. Описание единиц профессионального стандарта

(функциональная карта)

№ трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)
1	Почва, семена, растения, удобрения, гербициды.	Тракторы, комбайны, автомобили, сельскохозяйственной машины и орудия	1-1) Оценка пригодности агроландшафтов для возделывания сельскохозяйственных культур и их рациональное использование
	Почва, семена, растения, удобрения, гербициды	Тракторы, комбайны, автомобили, сельскохозяйственной машины и орудия	1-2) Подбор сортов и семенного материала
	Почва, семена, растения, удобрения, гербициды. Почва, семена, растения, удобрения, гербициды	Компьютеры, программы	1-3) Составление технических карт, расчет потребности в семенах, удобрениях и т.д., составление рабочих планов посевной и уборочной компании
2	Почва, семена, растения, удобрения, гербициды	Тракторы, комбайны, автомобили, сельскохозяйственной машины и орудия нормативная документация, заявки	2-1) Организация, проведение и внедрение современных агротехнических приемов возделывания сельскохозяйственных культур и растений, контроль за соблюдением технологической дисциплины
	Механизированные агрегаты, навесные, прицепные оборудования		2-2) Эффективное использование удобрений, средств защиты растений, сельскохозяйственной техники, семян, сортов и гибридов сельскохозяйственных культур
	Почва, семена, растения, удобрения, гербициды		2-3) Организация и проведение полевых работ и принятие управленческих решений в различных погодных и материально-технических условиях
3	Урожай и товарная продукция	Сельскохозяйственная техника	3-1) Оценка качества растениеводческой продукции и определение способов ее использования
		Лабораторное оборудование, стандарты, нормативная документация	3-2) Заготовка и сбор урожая, доведение до базисной кондиции, транспортировка, хранение
		Нормативная документация	3-3) Определение энергетической и экономической эффективности производства продукции растениеводства и принятие решений по повышению ее конкурентоспособности

Таблица 5.Требования к компетенциям агронома 3-го уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-1)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая ограниченную ответственность и определенную степень самостоятельности в оценке пригодности агроландшафтов для возделывания сельскохозяйственных культур и их рациональное использование	Проведение агрохимического обследования почв хозяйствующих субъектов и химических анализов почв, растений. Составления почвенных карт и агрохимических картограмм	Принципы и методы почвенного обследования сельскохозяйственных угодий, оценки плодородия почв и составления почвенных карт и картограмм. Особенности питания растений и методы его регулирования
1-2)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность в подборе сортов и семенного материала	Оценки качества семенного и продуктивности сортов	Сортовое и видовое разнообразие сельскохозяйственных культур, их хозяйственно-биологическую характеристику
2-1)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая ограниченную ответственность и определенную степень самостоятельности в организации, проведении и внедрении современных агротехнических приемов возделывания сельскохозяйственных культур и растений, контроль за соблюдением технологической дисциплины	Технологии возделывания сельскохозяйственных культур. Семеноводство и основы селекции сельскохозяйственных культур	Решать организационно-хозяйственные вопросы по внесению корректировок в агротехнические приемы с учетом сложившихся погодных условий конкретного года. Применять передовые прогрессивные технологии выращивания сельскохозяйственных культур
2-2)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность за эффективное использование удобрений, средств защиты растений, сельскохозяйственной техники, семян, сортов и гибридов сельскохозяйственных культур	Регулировки сельскохозяйственных машин, оборудования (сеялки, плуги, культиваторы, комбайны и другие), устанавливать норму высева семян сельскохозяйственных культур. Оценивать качество выполненных полевых работ (обработка почвы, посев, уход за посевами, уборка и другие)	Законы земледелия, факторы жизни растений и методы их регулирования. Методы регулирования продуктивности растений. Свойства, классификацию, сроки и способы внесения удобрений. Видовой состав вредителей, болезней и сорняков, составление карты распространения вредителей и болезней, засоренностей полей, системы мероприятий по борьбе с вредными организмами
3-1)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая ограниченную ответственность и определенную степень самостоятельности в оценке качества растениеводческой продукции и определение способов ее использования	Проводить экспертизу растениеводческой продукции на качество и безопасность	Основные требования государственных стандартов к качеству растениеводческой продукции. Методику определения качества продукции и посевного материала
3-2)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность в заготовке, в сборе урожая, в подработке, доведению до базисных кондиции, транспортировке, хранению	Регулировки сельскохозяйственных машин, оборудования (комбайны и другое оборудование). Уметь применять приемы и способы подработки зерна и семян, плодов и овощей, проводить контроль и корректировку условий хранения	Критерии выбора сроков и способов уборки, регулировку сельскохозяйственных машин, оборудования (комбайны и другое оборудование). Основные требования к подработке зерна, семян, плодов и овощей, размещение их в хранилищах и условия сохранения продукции без потери его количества и качества

Таблица 6. Требования к компетенциям агронома 4-го уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-3)	Исполнительско-управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за составление технических карт, расчет потребности в семенах, удобрениях и т.д., составление рабочих планов посевной и уборочной компании	Составлять схемы севооборотов, планы их освоения; составлять технологические карты возделывания сельскохозяйственных культур и организовывать полевые работы в соответствии с ними; разработать приемы улучшения и рационального использования естественных кормовых угодий; рассчитывать потребность хозяйства в семенах, горюче-смазочных материалах, сельскохозяйственных машинах, орудиях и технике, трудовых ресурсах	Основные законы земледелия и растениеводства, их взаимодействие в конкретных условиях, пути применения их в условиях производства для получения устойчивых и высоких урожаев сельскохозяйственных культур; сортовое разнообразие сельскохозяйственных культур и растений, их биологические и хозяйственные особенности
2-3)	Исполнительско-управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за организацию и проведение полевых работ и принятии управленческих решений в различных погодных и материально-технических условиях	Планировать работу, составлять отчеты по проведению полевых работ. Сопоставлять служебные обязанности на участке и принимать альтернативные меры, осуществлять документирование, составлять отчетность. Анализировать, обобщать результаты производственного процесса	Основы правовых вопросов для решения возникающих споров в коллективе и с другими хозяйствующими субъектами. Соблюдение техники безопасности и охраны труда, правила внутреннего распорядка и экологических норм и требований агротехнологий
3-3)	Исполнительско-управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за определение энергетической и экономической эффективностью производства продукции растениеводства и принятие технологических решений по повышению ее конкурентоспособности	Рационально и эффективно использовать имеющиеся земельные, трудовые, материальные и другие ресурсы; оценивать перспективы развития хозяйства в условиях рынка, определить оптимальное соотношение полеводства и животноводства с целью непрерывного ведения производства и повышения эффективности хозяйств; составления бизнес-плана хозяйства	Экономику и организацию производства основных видов продукции в сельскохозяйственных предприятиях. Основы современной рыночной экономики

Приложение 3
к профессиональному
стандарту "Агрономия"

Таблица 1. Связь с действующими нормативными документами

Государственный классификатор занятий Республики Казахстан ГК РК 01-2005
Базовая группа	3212
Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (ЕТКС)
Выпуск, раздел ЕТКС	-
Профессия по ЕТКС	Агрохимик
Квалификационный уровень ОРК	Разряды по ЕТКС
3	-
4	-
Квалификационный справочник должностей руководителей, специалистов и других служащих
Квалификационный уровень ОРК	Категории
	Агрохимик
3	-
4	-
Типовые квалификационные характеристики должностей руководителей, специалистов и других служащих организаций
Квалификационный уровень ОРК	Категории

Таблица 2. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Фермерские, индивидуальные, коллективные хозяйства
Вредные и опасные условия труда		Отсутствует
Особые условия допуска к работе		В соответствии с Законодательством Республики Казахстан
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
3	Техническое и профессиональное образование и практический опыт работы		1 год на 2 уровне ОРК
4	Техническое и профессиональное образование и практический опыт работы		2 года на 3 уровне ОРК

Таблица 3. Перечень единиц профессионального стандарта

(трудовых функций профессии)

№ трудовой функции	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
1	Агроэкологический и агрохимический мониторинг плодородия почвы
2	Рациональное использование земельных ресурсов и разработка мероприятий по воспроизводству почвенного плодородия с учетом бонитета почв и их экономической оценки
3	Повышение плодородия почв, продуктивности сельскохозяйственных культур на основе рационального, научно-обоснованного применения промышленных средств химизации и местных ресурсов

Таблица 4. Описание единиц профессионального стандарта

(функциональная карта)

№ трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)
1	Почва, семена, растения, удобрения	Сельскохозяйственные машины и орудия, компьютеры, программы	1-1) Проведение агрохимического обследования почв хозяйствующих субъектов и химических анализов почв, растений
			1-2) Составление почвенных карт и агрохимических картограмм
			1-3) Агропроизводственная группировка и оценка земель сельскохозяйственного назначения.
2	Почва, семена, растения, удобрения, почва, семена, растения, удобрения	Тракторы, комбайны, автомобили, сельскохозяйственной машины и орудия нормативная документация, заявки	2-1) Разработка мероприятий по воспроизводству почвенного плодородия;
			2-2) Составление планов и систем применения удобрений в хозяйствах
			2-3) Организация и проведение полевых работ и принятие управленческих решений в различных погодных и материально-технических условиях;
3	Плодородие почвы, урожай и товарная продукция	Сельскохозяйственная техника (трактора, комбайны, механизированные агрегаты, оборудование) Лабораторное оборудование, стандарты, нормативная документация	3-1) Экологическая и экономическая оценка эффективности применения удобрений и мелиорантов в хозяйствующих субъектах.
			3-2) Охрана окружающей среды и обеспечение получения экологически чистой продукции

Таблица 5. Требования к компетенциям агрохимика 3-го уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания (трудовые действия)
1-1)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность за выполнение поставленных задач в проведении агрохимического обследования почв хозяйствующих субъектов и химических анализов почв, растений	Проведение агрохимического обследования почв хозяйствующих субъектов и химических анализов почв, растений	Принципы и методы почвенного обследования сельскохозяйственных угодий, особенности питания растений и методы его регулирования, методы и приемы рационального использования почв, сущность физиологических процессов, протекающих в растительном организме, методы регулирования продуктивности растений, законы земледелия, факторы жизни растений и методы их регулирования
1-2)	Исполнительско- управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за составление почвенных карт и агрохимических картограмм	Химический анализ почв, растений и удобрений, составление картограммы обеспеченности почв элементами питания, составление почвенных картограмм	Оценки плодородия почв и составления почвенных карт и картограмм, методы агрохимических анализов, определение потребности растений в элементах питания и составления агрохимических карт
2-1)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность за выполнение поставленных задач разработке мероприятий по воспроизводству почвенного плодородия	Определить потребность в удобрениях, наиболее эффективные сроки и способы, технологию внесения и заделки удобрений, разработать природоохранную систему применения удобрений в севооборотах	Методы регулирования продуктивности растений, законы земледелия, факторы жизни растений и методы их регулирования, особенности питания растений и методы его регулирования, свойства, классификацию, сроки и способы внесения удобрений; технологии возделывания сельскохозяйственных культур, регулировки сельскохозяйственных машин, оборудования (для внесения удобрений и мелиорантов), оценивать качество выполненных полевых работ
2-2)	Исполнительско-управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за составление планов и систем применения удобрений в хозяйствах	Определить потребность в удобрениях, наиболее эффективные сроки и способы, технологию внесения и заделки удобрений, разработать природоохранную систему применения удобрений в севооборотах	Методы регулирования продуктивности растений, законы земледелия, факторы жизни растений и методы их регулирования, особенности питания растений и методы его регулирования, свойства, классификацию, сроки и способы внесения удобрений; технологии возделывания сельскохозяйственных культур, регулировки сельскохозяйственных машин, оборудования (для внесения удобрений и мелиорантов), оценивать качество выполненных полевых работ
3-1)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность за выполнение оценки эффективности применения удобрений и мелиорантов в хозяйствующих субъектах	Рационально и эффективно использовать имеющиеся земельные, материальные и другие ресурсы; оценивать перспективы развития хозяйства в условиях рынка	Знать экономику и организацию повышение плодородия почв, продуктивности сельскохозяйственных культур; основы современной рыночной экономики

Таблица 6. Требования к компетенциям агрохимика 4-го уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-3)	Исполнительско-управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за оценку земель сельскохозяйственного назначения	Качественная оценка обследуемым почвам, анализировать данные лабораторных исследований свойств почв, проведение физико-химических анализов, работа на современных приборах по определению химического состава растений, почв, удобрений и мелиорантов	Основные законы земледелия и растениеводства, их взаимодействие в конкретных условиях, пути применения их в условиях производства для получения устойчивых и высоких урожаев сельскохозяйственных культур, определение потребности растений в элементах питания и составления агрохимических карт
2-3)	Исполнительско-управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за организацию и проведение полевых работ и принятие управленческих решений в различных погодных и материально-технических условиях	Определить потребность в удобрениях, наиболее эффективные сроки и способы, технологию внесения и заделки удобрений, разработать природоохранную систему применения удобрений в севооборотах	Методы регулирования продуктивности растений, законы земледелия, факторы жизни растений и методы их регулирования, особенности питания растений и методы его регулирования, свойства, классификацию, сроки и способы внесения удобрений; технологии возделывания сельскохозяйственных культур, регулировки сельскохозяйственных машин, оборудования (для внесения удобрений и мелиорантов), оценивать качество выполненных полевых работ
3-2)	Исполнительско-управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за охрану окружающей среды и обеспечение получения экологически чистой продукции	Навыки экологической оценки применяемых мероприятий	Основы экологических требований

Приложение 4
к профессиональному
стандарту "Агрономия"

Таблица 1. Связь с действующими нормативными документами

Государственный классификатор занятий Республики Казахстан ГК РК 01-2005
Базовая группа	3212
Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (ЕТКС)
Выпуск, раздел ЕТКС	-
Профессия по ЕТКС	-
Квалификационный уровень ОРК	Разряды по ЕТКС
3	-
4	-
Квалификационный справочник должностей руководителей, специалистов и других служащих
Квалификационный уровень ОРК	Категории
	Агроном по защите растений
3	-
4	-
Типовые квалификационные характеристики должностей руководителей, специалистов и других служащих организаций
Квалификационный уровень ОРК	Категории
	-
	-

Таблица 2. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Фермерские, индивидуальные, коллективные хозяйства
Вредные и опасные условия труда		Отсутствует
Особые условия допуска к работе		В соответствии с Законодательством Республики Казахстан
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
3	Техническое и профессиональное образование		1 год на 2 уровне ОРК
4	Техническое и профессиональное образование, практический опыт работы		2 года на 3 уровне ОРК

Таблица 3. Перечень единиц профессионального стандарта

(трудовых функций профессии)

№ трудовой функции	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
1	Оценка фитосанитарного состояния почвы, посевов, многолетних насаждений и растениеводческой продукции; определение видового состава вредных объектов
2	Оценка экологического состояния агроландшафтов и адаптация технологии возделывания культур с учетом фитосанитарного состояния и агрометеорологических факторов
3	Проведение оценки агроэкологической и экономической эффективности принимаемых защитных мероприятий и составление прогноза развития вредных объектов, проведение фитосанитарной экспертизу

Таблица 4. Описание единиц профессионального стандарта

(Функциональная карта)

№ трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)
1	Растение, почва, вредные организмы, полезная фауна и микрофлора	Сельскохозяйственная техника машины и орудия, пестициды	1-1) Оценивать агроэкологическое состояние агроландшафтов, определять видовой состав вредных объектов
1	Растение, почва, вредные организмы, полезная фауна и микрофлора	Компьютеры, программы	1-2) Выбрать оптимальные методы защиты растений от вредных объектов. Разрабатывать системы защиты растений
2	Почва, семена, растения, пестициды	Тракторы, комбайны, автомобили, сельскохозяйственные машины и орудия нормативная документация, заявки	2-1) Организация, проведение и внедрение современных химических и биологических приемов защиты растений и растениеводческой продукции, контроль за соблюдением технологической дисциплины
3	Урожай и товарная продукция	Сельскохозяйственная техника (трактора, комбайны, механизированные агрегаты, оборудование)	3-1) Определение биологической и экономической эффективности защитных мероприятий продукции растениеводства
		Нормативная документация	3-2)Учет и составление прогноза развития вредителей и болезней, сорняков
		Лабораторное оборудование, стандарты, нормативная документация	3-3) Фитосанитарная экспертиза растениеводческой продукции

Таблица 5. Требования к компетенциям агронома по защите растений

3-го уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-1)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность за выполнение поставленных задач по оценке агроэкологическое состояние агроландшафтов, определять видовой состав вредных объектов	Распознавать вредные объекты по повреждениям, диагностировать основных вредителей на разных стадиях развития, основные типы повреждений растений и появление болезней, оценивать экологическое состояние агроландшафтов	Анатомию, морфологию, систематику, закономерности происхождения и изменения вредных объектов. Сущность физиологических процессов, протекающих в растительном организме
1-2)	Исполнительско-управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за выбор оптимальных методов защиты растений от вредных объектов. Разрабатывать системы защиты растений	Организация и проведения фитосанитарного обследования почв, посевов, сельхозугодий, продукции растениеводства при хранении, обосновывать целесообразность применения защитных мероприятий, выбирать оптимальные методы защиты растений от вредных объектов	Методы защиты растений, этиологию болезней растений, морфологию, физиологию, систематику фитопатогенных грибов, сущность паразитизма и патогенные свойства возбудителей болезней растений. Морфологию, анатомию, физиологию, размножение, развитие, систематику, экологию вредных объектов
2-1)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность за выполнение поставленных задач по организации, проведению и внедрению современных химических и биологических приемов защиты растений	Адаптировать технологии возделывания культур к конкретным условиям, определять основные агрометеорологические показатели вегетационного периода, реализовывать разработанную систему защиты растений регулировки сельскохозяйственных машин, оборудования по защите растений. Планировать работу, составлять отчеты по проведению защитных мероприятий	Состав и свойства средств защиты растений организацию и проведение защитных мероприятий; технологии возделывания сельскохозяйственных культур; методы регулирования продуктивности растений; составление карты распространения вредителей и болезней, засоренностей полей, системы мероприятий по борьбе с вредными организмами
3-1)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность за выполнение поставленных задач по определению биологической и экономической эффективности защитных мероприятий продукции растениеводства	Оценивать качество выполненных работ по защите растений и растениеводческой продукции, основы безопасности жизнедеятельности на сельскохозяйственных предприятиях в нормальных и чрезвычайных ситуациях. Анализировать, обобщать результаты производственного процесса.	Пороги вредоносности болезней и вредителей; технологию производства и применения объектов защиты растений

Таблица 6. Требования к компетенциям агронома по защите растений

4-го уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
3-2)	Исполнительско-управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за учет и составление прогноза развития вредителей и болезней, сорняков	Методы учета и наблюдения за вредными организмами на сельскохозяйственных культурах, установления ареала их распространения, сигнализация и прогноз вредных организмов	Методы мониторинга вредных объектов, их этиологию, морфологию, физиологию, систематику, сущность паразитизма и патогенные свойства
3-3)	Исполнительско-управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за фитосанитарную экспертизу растениеводческой продукции	Проводить фитосанитарную экспертизу растениеводческой продукции на безопасность	Основные требования ГОСТов к фитосанитарной безопасности растениеводческой продукции, методику определения

5. Виды сертификатов, выдаваемых на основе настоящего
профессионального стандарта
6. Разработчики профессионального стандарта

PRC "Career-Holdings"

7. Лист согласования

Название организации	Дата согласования
Отраслевой совет по развитию технического и профессионального образования и подготовке кадров Министерства сельского хозяйства Республики Казахстан

8. Экспертиза и регистрация профессионального стандарта

Настоящий профессиональный стандарт зарегистрирован ___________

_____________________________________________________________________

Внесен в Реестр профессиональных стандартов рег. № ____________

Письмо (протокол) № ___________ Дата

Приложение 4
к приказу Министра
сельского хозяйства
Республики Казахстан
от 30 сентября 2013 года № 20/460

Профессиональный стандарт
"Хранение и переработка зерна"
1. Общие положения

1. Профессиональный стандарт предназначен для:

решения широкого круга задач в области управления персоналом;

разработки образовательных стандартов, учебных планов, модульных учебных программ, а также разработки соответствующих учебно–методических материалов;

2. Основными пользователями профессиональных стандартов являются:

выпускники организаций образования, работники;

специалисты, разрабатывающие образовательные программы;

4. В настоящем профессиональном стандарте применяются следующие термины и определения:

10) профессия - род трудовой деятельности, который требует владения комплексом специальных теоретических знаний и практических навыков, приобретенных в результате специальной подготовки, опыта работы;

11) компетенция – способность применять знания, умения и опыт в трудовой деятельности;

12) должность – функциональное место в системе организационно - административной иерархии организации;

5. В настоящем профессиональном стандарте используются следующие сокращения:

ПД – профессиональная деятельность;

ВД – вид деятельности;

ПС – профессиональный стандарт;

НРК – национальная рамка квалификаций;

ОРК – отраслевая рамка квалификаций;

ЕТКС – Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих Республики Казахстан.

2. Паспорт профессионального стандарта

6. Вид экономической деятельности (область профессиональной деятельности): Растениеводство.

7. Основная цель вида экономической (области профессиональной) деятельности: производство пищевых продуктов, переработка зерна, переработка зерна и других компонентов в комбикорма, обслуживание и ремонт оборудования, организация хранения и переработки зерна.

Профессиональный стандарт устанавливает в области профессиональной деятельности "Хранение и переработка зерна" требования к содержанию, качеству, условиям труда, квалификации и компетенциям работников.

Требования стандарта относятся к видам деятельности и следующим профессиям данной области:

оператор по хранению зерна;

оператор по переработке зерна;

Техник–механик;

техник – технолог.

3. Карточка видов трудовой деятельности (профессий)
Параграф 1. Оператор по хранению зерна

9. Квалификационный уровень по ОРК – 2-3.

10. Возможные наименования должностей: оператор по хранению зерна.

11. Профессия "Оператор по хранению зерна" обязывает субъекта знать и уметь выполнять задачи, связанные с реализацией основной функции: хранение зерна.

12. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы оператора по хранению зерна приведены в таблице 2 Приложения 2 к настоящему профессиональному стандарту.

13. Перечень единиц профессионального стандарта указан в таблице 3 Приложения 2 к настоящему профессиональному стандарту.

14. Функциональная карта, описывающая единицы профессионального стандарта и трудовые действия, выполняемые оператором по хранению зерна, приведена в таблице 4 Приложении 2 к настоящему профессиональному стандарту.

15. Требования к компетенциям оператора по хранению зерна указаны в таблицах 5, 6 Приложения 2 к настоящему профессиональному стандарту.

Параграф 2. Оператор по переработке зерна

16. Квалификационный уровень по ОРК – 2-4.

17. Возможные наименования должностей: оператор по переработке зерна.

18. Профессия "Оператор по переработке зерна" обязывает субъекта знать и уметь выполнять задачи, связанные с реализацией основной функции: переработка зерна.

Связь с действующими нормативными документами указана в таблице 1 Приложении 3 к настоящему профессиональному стандарту.

19. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы оператора по переработке зерна приведены в таблице 2 Приложении 3 к настоящему профессиональному стандарту.

20. Перечень единиц профессионального стандарта указан в таблице 3 Приложения 3 к настоящему профессиональному стандарту.

21. Функциональная карта, описывающая единицы профессионального стандарта и трудовые действия, выполняемые оператором по переработке зерна, приведена в таблице 4 Приложения 3 к настоящему профессиональному стандарту.

22. Требования к компетенциям оператора по переработке зерна указаны в таблицах 5, 6 и 7 Приложения 3 к настоящему профессиональному стандарту.

Параграф 3. Техник–механик

23. Квалификационный уровень по ОРК – 3-4.

24. Возможные наименования должностей: Техник–механик.

25.Профессия "Техник–механик" обязывает субъекта знать и уметь выполнять задачи, связанные с реализацией основной функции: контроль, монтаж, обслуживание и ремонт оборудования.

26. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы техника – механика приведены в таблице 2 Приложения 4 к настоящему профессиональному стандарту.

27. Перечень единиц профессионального стандарта указан в таблице 3 Приложения 4 к настоящему профессиональному стандарту.

28. Функциональная карта, описывающая единицы профессионального стандарта и трудовые действия, выполняемые техником – механиком, приведена в таблице 4 Приложения 4 к настоящему профессиональному стандарту.

29. Требования к компетенциям техника – механика указаны в таблицах 5, 6 Приложения 4 к настоящему профессиональному стандарту.

Параграф 4. Техник - технолог

30. Квалификационный уровень по ОРК – 4.

31. Возможные наименования должностей: техник–технолог.

32. Профессия "Техник–технолог" обязывает субъекта знать и уметь выполнять задачи, связанные с реализацией основной функции: организация хранения и переработки зерна.

33. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы техника – технолога приведены в таблице 2 Приложения 5 к настоящему профессиональному стандарту.

34. Перечень единиц профессионального стандарта указан в таблице 3 Приложения 5 к настоящему профессиональному стандарту.

35. Функциональная карта, описывающая единицы профессионального стандарта и трудовые действия, выполняемые техником–технологом, приведена в таблице 4 Приложения 5 к настоящему профессиональному стандарту.

36. Требования к компетенциям техника–технолога указаны в таблице 5 Приложения 5 к настоящему профессиональному стандарту.

Приложение 1
к профессиональному стандарту
"Хранение и переработка зерна"

Виды деятельности, профессии, квалификационные уровни

№ п/п	Наименование вида деятельности	Наименование профессии с учетом тенденций рынка труда	Наименование профессии согласно государственному классификатору занятий ГК РК 05-2008	Квалификационный уровень ОРК
1.	Хранение зерна	Оператор по хранению зерна	Аппаратчик обработки зерна	2-3
2.	Переработка зерна	Оператор по переработке зерна	Аппаратчик мукомольного производства, аппаратчик крупяного производства, аппаратчик комбикормового производства	2-4
33.	Контроль, монтаж, обслуживание и ремонт оборудования	Техник–механик	Техник–механик	3-4
44.	Организация хранения и переработки зерна	Техник – технолог	Техник – технолог	4

Приложение 2
к профессиональному стандарту
"Хранение и переработка зерна"

Таблица 1. Связь с действующими нормативными документами

Государственный классификатор занятий Республики Казахстан ГК РК 01-2005
Базовая группа	1216000 Элеваторное, мукомольное, крупяное и комбикормовое производство, 8273
Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (ЕТКС)
Выпуск, раздел ЕТКС	-
Профессия по ЕТКС	Оператор по хранению зерна
Квалификационный уровень ОРК	Разряды по ЕТКС
2	-
3	-
Квалификационный справочник должностей руководителей, специалистов и других служащих
Квалификационный уровень ОРК	Категории

Типовые квалификационные характеристики должностей руководителей, специалистов и других служащих организаций
Квалификационный уровень ОРК	Категории

Таблица 2. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Оборудованные и аттестованные рабочие места на зерноприемных и зерноперерабатывающих предприятиях
Вредные и опасные условия труда		Пониженная или повышенная температура воздуха, возможное превышение ПДК пыли, газов, шума и вибрации
Особые условия допуска к работе		В соответствии с Законодательством Республики Казахстан
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
2	Краткосрочные курсы или обучение на предприятии при наличии общего среднего образования		в период обучения
3	Техническое и профессиональное образование, практический опыт работы		2 года на 2 уровне ОРК

Таблица 3. Перечень единиц профессионального стандарта

(трудовых функций профессии)

№ трудовой функции	Наименование трудовой функции (единиц профессионального стандарта)
1	Прием и подготовка сырья
2	Производство пищевых продуктов
3	Контроль качества готовой продукции

Таблица 4. Описание единиц профессионального стандарта

(функциональная карта)

№ трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)
1	Зерно	Приемные устройства, зерноочистительные машины, зерносушилки, установки для активного вентилирования зерна	1-1) Прием и очистка зерна
			1-2) Прием и сушка зерна
			1-3) Прием и активное вентилирование зерна
2	Зерно	Приборы по определению качества зерна, схемы расположения складов и силосов	2-1) Определение качественных показателей зерна
			2-2) Размещение зерна на хранение
			2-3) Контроль качества хранящегося зерна
3	Зерно, склады, силосы, транспортные средства	Приборы по определению качества зерна, схемы расположения складов и силосов, устройства для отгрузки зерна	3-1) Проверить состояние складов и силосов элеватора
			3-2) Проверить состояние транспортных средств и отгрузочных устройств.
			3-3) Составление плана размещения зерна и отгрузки

Таблица 5. Требования к компетенциям оператора по хранению

зерна 2-го уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-1)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая ограниченную ответственность и определенную степень самостоятельности по очистке зерна	Установка режимов работы зерноочистительных машин	Устройство и принцип действия зерноочистительных машин
2-1)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая ограниченную ответственность и определенную степень самостоятельности по определению качественных показателей зерна	Определение качественных показателей зерна	Методики определения качественных показателей зерна
3-1)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая ограниченную ответственность и определенную степень самостоятельности по проверке состояния складов и силосов элеватора	Проверка состояния складов и силосов элеватора	Уровни состояния складов и силосов элеватора

Таблица 6. Требования к компетенциям оператора по хранению

зерна 3-го уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-2)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность за выполнение поставленных задач по сушке зерна	Установка режимов работы зерносушилок	Устройство и принцип действия зерносушилок
1-3)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность за выполнение поставленных задач по активному вентилированию зерна	Установка режимов активного вентилирования зерна	Устройство и принцип действия средств вентилирования
2-2)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность за выполнение поставленных задач по размещению зерна на хранение	Размещение зерна на хранение	Методика составления плана размещения зерна и методики определения качественных показателей зерна
2-3)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность за выполнение поставленных задач по контролю качества хранящегося зерна	Контроль качества хранящегося зерна	Состояния зерна по влажности и методики определения качественных показателей зерна
3-2)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность за выполнение поставленных задач по проверке состояния транспортных средств	Проверка состояния транспортных средств и отгрузочных устройств	Технические характеристики транспортных средств
3-3)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность за выполнение поставленных задач по составлению плана размещения зерна	Составление плана размещения зерна и отгрузки	Методика составления плана размещения и отгрузки зерна, методики определения качественных показателей зерна

Приложение 3
к профессиональному стандарту
"Хранение и переработка зерна"

Таблица 1. Связь с действующими нормативными документами

Государственный классификатор занятий Республики Казахстан ГК РК 01-2005
Базовая группа	1216000 Элеваторное, мукомольное, крупяное и комбикормовое производство, 8273
Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (ЕТКС)
Выпуск, раздел ЕТКС	-
Профессия по ЕТКС	Оператор по переработке зерна
Квалификационный уровень ОРК	Разряды по ЕТКС
2	-
3	-
4	-
Квалификационный справочник должностей руководителей, специалистов и других служащих
Квалификационный уровень ОРК	Категории

Типовые квалификационные характеристики должностей руководителей, специалистов и других служащих организаций
Квалификационный уровень ОРК	Категории

Таблица 2. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Оборудованные и аттестованные рабочие места на зерноприемных и зерноперерабатывающих предприятиях
Вредные и опасные условия труда		Пониженная или повышенная температура воздуха, возможное превышение ПДК пыли, газов, шума и вибрации
Особые условия допуска к работе		В соответствии с Законодательством РК
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
2	Краткосрочные курсы или обучение на предприятии при наличии общего среднего образования		в период обучения
3	Техническое и профессиональное образования и практический опыт работы		2 года на 2 уровне ОРК
4	Повышенный уровень квалификации технического и профессионального образования и практический опыт работы		2 года на 3 уровне ОРК

Таблица 3. Перечень единиц профессионального стандарта

(трудовых функций профессии)

№ трудовой функции	Наименование трудовой функции (единиц профессионального стандарта)
1	Прием, очистка, сушка, измельчение зерна, просеивание продуктов измельчения и обогащение продуктов измельчения
2	Переработка зерна
3	Контроль качества готовой продукции

Таблица 4. Описание единиц профессионального стандарта

(функциональная карта)

№ трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)
1	Зерно	Увлажнительные машины, бункеры и дозаторы	1-1) Гидротермическая обработка зерна
			1-2) Контроль за режимом отволаживания зерна
			1-3) Взвешивание зерна
2	Зерно	Вальцовые станки, рассева, ситовеечные машины	2-1) Установка режимов измельчения зерна
			2-2) Установка режимов просеивания продуктов измельчения зерна
			2-3) Установка режимов обогащения продуктов измельчения зерна
3	Готовая продукция	Склады и силосы, приборы по определению качества готовой продукции, отпускные устройства	3-1) Размещение готовой продукции
			3-2) Контроль за качеством готовой продукции
			3-3) Отпуск готовой продукции

Таблица 5. Требования к компетенциям оператора по

переработке зерна в муку и крупу 2-го уровня ОРК

шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-1)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая ограниченную ответственность и определенную степень самостоятельности регулировке основных рабочих органов измельчающих машин	Установка режимов гидротермической обработки зерна	Устройство и принцип действия увлажняющих машин
2-1)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая ограниченную ответственность и определенную степень самостоятельности по установке режимов измельчения зерна в измельчающих машинах	Установка режимов измельчения зерна в измельчающих машинах	Устройство и принцип действия измельчающих машин
3-1)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая ограниченную ответственность и определенную степень самостоятельности по размещению готовой продукции по видам и сортам	Размещение готовой продукции по видам и сортам	План размещения готовой продукции

Таблица 6. Требования к компетенциям оператора по переработке

зерна в муку и крупу 3-го уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-2)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность за выполнение поставленных задач по регулировке основных рабочих органов просеивающих машин	Контроль за режимом отволаживания зерна	Режимы отволаживания зерна
2-2)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность за выполнение поставленных задач по установке режимов просеивания продуктов измельчения зерна в просеивающих машинах	Установка режимов просеивания продуктов измельчения зерна в просеивающих машинах	Назначение просеивающих машин, их принцип действия и устройство
3-2)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность за выполнение поставленных задач по определению качественных показателей готовой продукции	Определение качественных показателей готовой продукции	Методики определения качественных показателей готовой продукции

Таблица 7. Требования к компетенциям оператора по переработке

зерна в муку и крупу 4-го уровня ОРК

шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-3)	Исполнительско–управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за результат по регулировке основных рабочих органов ситовеечных машин	Контроль за взвешиванием зерна	Устройство и принципы действия весов
2-3)	Исполнительско–управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за результат по установке режимов обогащения продуктов измельчения зерна в ситовеечных машинах	Установка режимов обогащения продуктов измельчения зерна в ситовеечных машинах	Назначение ситовеечные машин, их принцип действия и устройство
3-2)	Исполнительско–управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за результат по отпуску готовой продукции потребителям	Отпуск готовой продукции потребителям	Инструкции и нормы отпуска готовой продукции потребителям

Приложение 4
к профессиональному стандарту
"Хранение и переработка зерна"

Таблица 1.Связь с действующими нормативными документами

Государственный классификатор занятий Республики Казахстан ГК РК 01-2005
Базовая группа	3115
Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (ЕТКС)
Выпуск, раздел ЕТКС	-
Профессия по ЕТКС	Техник–механик
Квалификационный уровень ОРК	Разряды по ЕТКС
-	-
Квалификационный справочник должностей руководителей, специалистов и других служащих
Квалификационный уровень ОРК	Категории
	техник	механик
3	-	-
4
Типовые квалификационные характеристики должностей руководителей, специалистов и других служащих организаций
Квалификационный уровень ОРК	Категории

Таблица 2. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Оборудованные и аттестованные рабочие места на зерноприемных и зерноперерабатывающих предприятиях
Вредные и опасные условия труда		Пониженная или повышенная температура воздуха, возможное превышение ПДК пыли, газов, шума и вибрации
Особые условия допуска к работе		В соответствии с Законодательством Республики Казахстан
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
3	Техническое и профессиональное образование и практический опыт работы		2 года на 2 уровне
4	Повышенный уровень квалификации технического и профессионального образования и практический опыт работы		2 года на 3 уровне

Таблица 3. Перечень единиц профессионального стандарта

(трудовых функций профессии)

№ трудовой функции	Наименование трудовой функции (единиц профессионального стандарта)
1	Подготовка инструментов и смазочных материалов, подготовка контрольно-измерительных приборов
2	Обслуживание и ремонт оборудования
3	Контроль работы оборудования

Таблица 4. Описание единиц профессионального стандарта

(функциональная карта)

№ трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)
1	Оборудования	Инструкции по ремонту оборудования, схемы машин, инструменты и смазочные материалы, контрольно–измерительные приборы, узлы и детали для замены	1-1) Подготовка инструментов
			1-2) Подготовка смазочных материалов
			1-3) Подготовка контрольно–измерительных приборов
2	Оборудования	Инструкции по ремонту оборудования, схемы машин, инструменты и смазочные материалы, контрольно–измерительные приборы, узлы и детали для замены	2-1) Выявление неполадок оборудования
			2-2) Подбор узлов, деталей для замены
			2-3) Проверка работоспособности узлов и деталей
3	Оборудования	Инструкции по ремонту оборудования, схемы машин, инструменты и контрольно–измерительные приборы	3-1) Проверка работы машин после ремонта
			3-2) Проверка качества вырабатываемой продукции
			3-3) Устранение отклонений в работе машин

Таблица 5. Требования к компетенциям техник-механика 3-го уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-1)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность за выполнение поставленных задач по подбору необходимых инструментов	Подбор необходимых инструментов	Состав инструментов, необходимого для ремонта и обслуживания оборудования
1-2)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность за выполнение поставленных задач по подбору необходимых смазочных материалов	Подбор необходимых смазочных материалов	Марки смазочных материалов
2-1)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность за выполнение поставленных задач по выявлению неполадок оборудования	Выявление неполадок оборудования	Назначение машин, их принцип действия и устройство
2-2)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность за выполнение поставленных задач по подбору необходимых узлов и деталей	Подбор необходимых узлов и деталей	Назначение машин, их принцип действия и устройство
3-1)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность за выполнение поставленных задач по проверке рабочего состояния оборудования	Проверка рабочего состояния оборудования	Назначение машин, их принцип действия и устройство
3-2)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность за выполнение поставленных задач по проверке качества вырабатываемой продукции	Проверка качества вырабатываемой продукции	Способы определения качества вырабатываемой продукции

Таблица 6. Требования к компетенциям техник-механика 4-го уровня ОРК

шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-3)	Исполнительско–управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за результат по подбору контрольно-измерительных приборов	Подбор контрольно–измерительных приборов	Устройство и принципы действия контрольно–измерительных приборов
2-3)	Исполнительско–правленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за результат по определению работоспособности узлов и деталей	Определение работоспособности узлов и деталей	Назначение машин, их принцип действия и устройство
3-3)	Исполнительско–правленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за результат по устранению отклонений в работе машин	Устранение отклонений в работе машин	Назначение машин, их принцип действия и устройство

Приложение 5
к профессиональному стандарту
"Хранение и переработка зерна"

Таблица 1. Связь с действующими нормативными документами

Государственный классификатор занятий Республики Казахстан ГК РК 01-2005
Базовая группа	3111
Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (ЕТКС)
Выпуск, раздел ЕТКС	-
Профессия по ЕТКС	Техник – технолог
Квалификационный уровень ОРК	Разряды по ЕТКС
-	-
Квалификационный справочник должностей руководителей, специалистов и других служащих
Квалификационный уровень ОРК	Категории
	Техник - технолог
4	-
Типовые квалификационные характеристики должностей руководителей, специалистов и других служащих организаций
Квалификационный уровень ОРК	Категории

Таблица 2.Требования к условиям труда, образованию и опыту работы

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Оборудованные и аттестованные рабочие места на зерноприемных и зерноперерабатывающих предприятиях
Вредные и опасные условия труда		Пониженная или повышенная температура воздуха, возможное превышение ПДК пыли, газов, шума и вибрации
Особые условия допуска к работе		В соответствии с Законодательством Республики Казахстан
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
4	Повышенный уровень квалификации технического и профессионального образования и практический опыт работы		2 года на 3 уровне

Таблица 3. Перечень единиц профессионального стандарта

(трудовых функций профессии)

№ трудовой функции	Наименование трудовой функции (единиц профессионального стандарта)
1	Прием, очистка, гидротермическая обработка и взвешивание зерна
2	Организация хранения и переработки зерна
3	Контроль качества готовой продукции

Таблица 4. Описание единиц профессионального стандарта

(функциональная карта)

№ трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)
1	Зерно	Зерноочистительные машины. Увлажнительные машины, бункера, весы	1-1) Прием и очистка зерна
			1-2) Гидротермическая обработка зерна
			1-3) Взвешивание зерна
2	Зерно	Вальцовые станки, рассева и ситовеечные машины	2-1) Измельчение зерна
			2-2) Просеивание продуктов измельчения
			2-3) Обогащение продуктов измельчения
3	Готовая продукция	Склады и силосы, приборы по определению качества готовой продукции. Отпускные устройства	3-1) Размещение готовой продукции
			3-2) Контроль за качеством готовой продукции
			3-3) Отпуск готовой продукции

Таблица 5. Требования к компетенциям техник - технолога 4-го

уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-1)	Исполнительско- управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за результат по установке режимов работы зерноочистительных машин	Установка режимов работы зерноочистительных машин	Устройство и принцип действия зерноочистительных машин
1-2)	Исполнительско- управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за результат по установке режимов увлажнения и отволаживания зерна	Установка режимов увлажнения и отволаживания зерна	Устройство и принцип действия увлажнительных машин, режимы отволаживания
1-3)	Управленческая деятельность в рамках участка технологического процесса и стратегии деятельности предприятия, предполагающая ответственность за достижение конечного результата по взвешиванию зерна	Взвешивание зерна	Устройство и принципы действия весов, вместимость бункеров
2-1)	Исполнительско- управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за результат по установке режимов измельчения зерна	Установка режимов измельчения зерна	Назначение измельчающих машин, их принцип действия и устройство
2-2)	Исполнительско- управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за результат по установке режимов просеивания просеивающих машин	Установка режимов просеивания просеивающих машин	Назначение просеивающих машин, их принцип действия и устройство
2-3)	Управленческая деятельность в рамках участка технологического процесса и стратегии деятельности предприятия, предполагающая ответственность за достижение конечного результата по обогащению продуктов измельчения	Обогащение продуктов измельчения	Назначение ситовеечных машин, их принцип действия и устройство
3-1)	Исполнительско- управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за результат по размещению готовой продукции по видам и сортам	Размещение готовой продукции по видам и сортам	Вместимость отделения готовой продукции
3-2)	Исполнительско- управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за результат по определению качественных показателей готовой продукции	Определение качественных показателей готовой продукции	Способы определения качественных показателей готовой продукции
3-3)	Управленческая деятельность в рамках участка технологического процесса и стратегии деятельности предприятия, предполагающая ответственность за достижение конечного результата по отпуску готовой продукции	Отпуск готовой продукции	Виды тары подготовкой продукции и знать способы отгрузки продукции

4. Виды сертификатов, выдаваемых на основе настоящего
профессионального стандарта
5. Разработчики профессионального стандарта

PRC "Career-Holdings"

6. Лист согласования

Название организации	Дата согласования
Отраслевой совет по развитию технического и профессионального образования и подготовке кадров Министерства сельского хозяйства Республики Казахстан

7. Экспертиза и регистрация профессионального стандарта

Настоящий профессиональный стандарт зарегистрирован ___________

_____________________________________________________________________

Внесен в Реестр профессиональных стандартов рег. № ____________

Письмо (протокол) № ___________ Дата

Приложение 5
к приказу Министра
сельского хозяйства
Республики Казахстан
от 30 сентября 2013 года № 20/460

Профессиональный стандарт
"Производство мяса и мясных продуктов"
1. Общие положения

1. Профессиональный стандарт предназначен для:

решения широкого круга задач в области управления персоналом;

2. Основными пользователями профессиональных стандартов являются:

выпускники организаций образования, работники;

специалисты, разрабатывающие образовательные программы;

4. В настоящем профессиональном стандарте применяются следующие термины и определения:

11) компетенция – способность применять знания, умения и опыт в трудовой деятельности;

12) должность – функциональное место в системе организационно - административной иерархии организации;

5. В настоящем профессиональном стандарте используются следующие сокращения:

ПД – профессиональная деятельность;

ВД – вид деятельности;

ПС – профессиональный стандарт;

НРК – национальная рамка квалификаций;

ОРК – отраслевая рамка квалификаций;

ЕТКС – Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих Республики Казахстан.

2. Паспорт профессионального стандарта

6. Вид экономической деятельности (область профессиональной деятельности): Переработка и консервирование мяса и производство мясных изделий.

7. Основная цель вида экономической (области профессиональной) деятельности: обвалка, жиловка, разборка мяса и субпродуктов убойных животных для колбасного производства, осадка, обжарка, варка, копчение, сушка, охлаждение колбасных изделий, мясных полуфабрикатов, организация и контроль технологического процесса производства колбасных изделий и мясных полуфабрикатов.

Профессиональный стандарт устанавливает в области профессиональной деятельности "Производство мяса и мясных продуктов" требования к содержанию, качеству, условиям труда, квалификации и компетенциям работников.

Требования стандарта относятся к видам деятельности и следующим профессиям данной области:

мясник;

оператор колбасного производства;

техник-технолог.

3. Карточка видов трудовой деятельности (профессий)
Параграф 1. Мясник

9. Квалификационный уровень по ОРК – 2.

10. Возможные наименования должностей: мясник.

11. Профессия "Мясник" обязывает субъекта знать и уметь выполнять задачи, связанные с реализацией основной функции: убой и первичная переработка сельскохозяйственных животных.

12. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы мясника приведены в таблице 2 Приложения 2 к настоящему профессиональному стандарту.

14. Функциональная карта, описывающая единицы профессионального стандарта и трудовые действия, выполняемые мясником, приведена в таблице 4 Приложения 2 к настоящему профессиональному стандарту.

15. Требования к компетенциям мясника указаны в таблице 5 Приложения 2 к настоящему профессиональному стандарту.

Параграф 2. Оператор колбасного производства

16. Квалификационный уровень по ОРК – 2-3.

17. Возможные наименования должностей: оператор колбасного производства.

18. Профессия "Оператор колбасного производства" обязывает субъекта знать и уметь выполнять задачи, связанные с реализацией основной функции: подготовка сырья для изготовления колбасных изделий и мясных полуфабрикатов.

19. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы оператора колбасного производства приведены в таблице 2 Приложения 3 к настоящему профессиональному стандарту.

21. Функциональная карта, описывающая единицы профессионального стандарта и трудовые действия, выполняемые оператором колбасного производства, приведена в таблице 4 Приложения 3 к настоящему профессиональному стандарту.

22. Требования к компетенциям оператора колбасного производства указаны в таблицах 5, 6 Приложения 3 к настоящему профессиональному стандарту.

Параграф 3. Техник - технолог

23. Квалификационный уровень по ОРК – 3–4.

24. Возможные наименования должностей: техник – технолог.

25. Профессия "Техник – технолог" обязывает субъекта знать и уметь выполнять задачи, связанные с реализацией основной функции: Организация технологического процесса производства колбасных изделий и мясных полуфабрикатов, обслуживание и регулирование технологического оборудования.

26. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы техника – технолога приведены в таблице 2 Приложения 4 к настоящему профессиональному стандарту.

28. Функциональная карта, описывающая единицы профессионального стандарта и трудовые действия, выполняемые техником – технологом, приведена в таблице 4 Приложения 4 к настоящему профессиональному стандарту.

29. Требования к компетенциям техника – технолога указаны в таблицах 5, 6 Приложения 4 к настоящему профессиональному стандарту.

Приложение 1
к профессиональному
стандарту "Производство мяса
и мясных продуктов"

Виды деятельности, профессии, квалификационные уровни

№ п/п	Наименование вида деятельности	Наименование профессии с учетом тенденций рынка труда	Наименование профессии согласно государственному классификатору занятий Республики Казахстан ГК РК 01-2005	Квалификационный уровень ОРК
1.	Убой и первичная переработка сельскохозяйственных животных	Мясник	Боец скота, обвальщик мяса, жиловщик мяса и субпродуктов	2
2.	Подготовка сырья для изготовления колбасных изделий и мясных полуфабрикатов	Оператор колбасного производства	Изготовитель мясных полуфабрикатов, формовщик колбасных изделий, составитель фарша, оператор линии приготовления фарша, оператор автомата по производству вареных колбас.	2 – 3
3.	Организация технологического процесса производства колбасных изделий и мясных полуфабрикатов, обслуживание и регулирование технологического оборудования	Техник –технолог	Техник–технолог, Техник–механик	3 – 4

Приложение 2
к профессиональному
стандарту "Производство мяса
и мясных продуктов"

Мясник

Таблица 1. Связь с действующими нормативными документами

Государственный классификатор занятий Республики Казахстан ГК РК 01-2005
Базовая группа	Производство мяса и мясопродуктов, 1225
Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (ЕТКС)
Выпуск, раздел ЕТКС	Выпуск 49, "Производство мясных продуктов", от 29 октября 2012 года № 415-ө-м (МЮ № 8103 от 23.11.2012 г.)
Профессия по ЕТКС	Боец скота	Обвальщик мяса	Жиловщик мяса и субпродуктов
Квалификационный уровень ОРК	Разряды по ЕТКС
2	2-6	3-5	2-4
Квалификационный справочник должностей руководителей, специалистов и других служащих
Квалификационный уровень ОРК	Категории

Типовые квалификационные характеристики должностей руководителей, специалистов и других служащих организаций
Квалификационный уровень ОРК	Категории

Таблица 2. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Убойные предприятия, пункты и цеха, фермерские хозяйства, предприятия по переработке скота и продуктов убоя
Вредные и опасные условия труда		Воздействие опасных и вредных производственных факторов; пониженная или повышенная температура воздуха; правила по охране труда; производственной санитарии; пожарной, электрической и технической безопасности, правила пользования средствами индивидуальной защиты
Особые условия допуска к работе		В соответствии с законодательством Республики Казахстан
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
2	Краткосрочные курсы или обучение на предприятии при наличии общего среднего образования		В период обучения на рабочем месте, инструктаж

Таблица 3. Перечень единиц профессионального стандарта

(трудовых функций профессии)

№ трудовой функции	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
1	Подготовка всех видов сельскохозяйственных животных к убою и первичной переработки
2	Обвалка, жиловка, разборка мяса и субпродуктов убойных животных для колбасного производства
3	Передача туш, полутуш на реализацию, дальнейшую переработку

Таблица 4. Описание единиц профессионального стандарта

(функциональная карта)

№ трудовой функции	Предметы труда	Средства Труда	Задачи (трудовые действия)
1	Элементы индивидуальной защиты, конвейер (боксы) для оглушения скота	Спецодежда (резиновые сапоги, фартук, перчатки), инструмент, инвентарь, вспомогательные средства (молотки, электрощипцы)	1-1) Сортировка сельскохозяйственных животных по видам, подготовка боксов, конвейеров, инструментов для оглушения
	Конвейеры, подвесной путь	Транспортеры, вспомогательные средства, желоба для стекания крови, емкости для сбора крови	1-2) Убой и обескровливание убойных животных, сбор крови
	Конвейер для съемки шкур	Комплект ножей, подъемные механизмы, цепи	1-3) Съемка шкур
	Конвейерные и стационарные столы	Комплект ножей	1-4) Отделение головы, рогов, ног, вскрытие грудной полости
2	Конвейеры, подвесной путь	Механические пилы, дисковые ножи, комплект ножей	2-1) Жиловка, поджиловка, разборка мяса и субпродуктов
			2-2) Обвалка туш, полутуш, четвертин для обвалки мяса
			2-3) Распиловка (для туш крупного рогатого скота и свиней)
3	Готовые туши, полутуши, колбасные изделия, полуфабрикаты, субпродукты	Контрольно-измерительные приборы	3-1) Оценка качества готовой продукции
3		Контрольно-измерительные приборы	3-2) Передача на реализацию, дальнейшую переработку

Таблица 5. Требования к компетенциям мясника 2-го уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-1)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая ограниченную ответственность и определенную степень самостоятельности при подгоне к боксам и сортировке сельскохозяйственных животных по видам	Подгона скота к месту оглушения, сортировки сельскохозяйственных животных	Виды сельскохозяйственных животных
1-2)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая ограниченную ответственность и определенную степень самостоятельности при убое и обескровливании, сборки крови	Пользования применяемым инструментом, оборудованием	Виды оглушение; виды и способы заточки и правки ножей; наложение путовых цепей и подъем оглушенного животного; процесса обескровливания и сбора крови
1-3)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая ограниченную ответственность и определенную степень самостоятельности при съемке шкур	Наложения путовых цепей и подъем оглушенного животного; фиксации цепью шкур скота при механической съемке; пользования применяемым инструментом и оборудования	Анатомическое строение перерабатываемого вида скота; правила и способы предупреждения производственных пороков при убое и переработке скота; виды и способы заточки и правки ножей
1-4)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая ограниченную ответственность и определенную степень самостоятельности при отделение головы, рогов, ног, вскрытие грудной полости	Способы предупреждения производственных пороков; пользования применяемым инструментом и оборудования	Анатомическое строение скота всех видов; технологический процесс комплекса операций по перерабатыванию всех видов скота; виды и способы заточки и правки ножей; устройство обслуживаемых линий
2-1)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая ограниченную ответственность и определенную степень самостоятельности при жиловке и разборке мяса убойных животных и субпродуктов	Жиловка мяса и субпродуктов скота всех видов, резание на куски установленного размера и разборка жилованного мяса по сортам с соблюдением нормативов и выходов; способы предупреждения производственных пороков; пользования применяемым инструментом и оборудования	Анатомическое строение мышечной, соединительной и жировой тканей; требования технологической инструкции по жиловке и разборке мяса; качественные признаки мяса от различных частей туш и субпродуктов и их производственное назначение
2-2)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая ограниченную ответственность и определенную степень самостоятельности при обвалке туш убойных животных	Жиловка мяса и субпродуктов скота всех видов, резание на куски установленного размера и разборка жилованного мяса по сортам с соблюдением нормативов и выходов; способы предупреждения производственных пороков; пользования применяемым инструментом и оборудования	Правила обвалки, требования технологической инструкции к жиловке и разборки мяса, субпродуктов, зачистки субпродуктов; места расположения жировой, мышечной и соединительной тканей; качественные признаки мяса от различных частей туш и субпродуктов и их производственное назначение
2-3)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая ограниченную ответственность и определенную степень самостоятельности при распиловке туш	Способы предупреждения производственных пороков; пользования применяемым инструментом и оборудования	Анатомическое строение скота всех видов; технологический процесс комплекса операций по убою и перерабатыванию всех видов скота; устройство обслуживаемых линий; Государственные стандарты розничного сортового разруба мясных туш, на мясокостные полуфабрикаты и фасованное мясо
3-1)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая ограниченную ответственность и определенную степень самостоятельности при оценке качества продукции	Определение качественных признаков туш, полутуш, мяса и субпродуктов	Виды брака и способы его предупреждения и устранения; производственные пороки при убое и переработке скота, методы ветеринарно-санитарной оценки качества продукции; сортировка по упитанности
3-2)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая ограниченную ответственность и определенную степень самостоятельности при передаче на дальнейшую переработку	Определение производственного назначения различных частей туш убойных животных	Технические условия; нормы выхода; требования предъявляемые к качеству готовой продукции

Приложение 3
к профессиональному
стандарту "Производство мяса
и мясных продуктов"

Оператор колбасного производства

Таблица 1. Связь с действующими нормативными документами

Государственный классификатор занятий Республики Казахстан ГК РК 01-2005

Базовая группа

"Производство мяса и мясопродуктов", 1225

Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (ЕТКС)

Выпуск, раздел ЕТКС

Выпуск 49, "Производство мясных продуктов",

от 29 октября 2012 года № 415-ө-м

(МЮ № 8103 от 23.11.2012 г.)

Профессия по ЕТКС

изготовитель мясных полуфабрикатов

формовщик колбасных изделий

составитель фарша

оператор линии приготовления фарша

оператор автомата по производству вареных колбас

Квалификационный уровень ОРК

Разряды по ЕТКС

3 – 4

5 – 6

Квалификационный справочник должностей руководителей,

специалистов и других служащих

Квалификационный

уровень ОРК

Категории

Типовые квалификационные характеристики должностей руководителей, специалистов и других служащих организаций

Квалификационный

уровень ОРК

Категории

Таблица 2. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Убойные предприятия, пункты и цеха, фермерские хозяйства, предприятия по переработке скота и продуктов убоя
Вредные и опасные условия труда		Воздействие опасных и вредных производственных факторов; пониженная или повышенная температура воздуха; правила по охране труда; производственной санитарии; пожарной, электрической и технической безопасности, правила пользования средствами индивидуальной защиты
Особые условия допуска к работе		В соответствии с законодательством Республики Казахстан
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
2	Краткосрочные курсы или обучение на предприятии при наличии общего среднего образования		В период обучения на рабочем месте, инструктаж
3	Техническое образование		1 год на уровне 2 ОРК
	Техническое образование, практический опыт работы		не требуется

Таблица 3. Перечень единиц профессионального стандарта

(трудовых функций профессии)

№ трудовой функции	Наименование трудовой функции (единиц профессионального стандарта)
1	Подбор и подготовка основного и вспомогательного сырья и материалов для формования колбасных изделий и мясных полуфабрикатов
2	Осадка, обжарка, варка, копчение, сушка, охлаждение колбасных изделий, мясных полуфабрикатов
3	Контроль качества и реализация готовой продукции

Таблица 4. Описание единиц профессионального стандарта

(функциональная карта)

№ трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)
1	Полутуши, охлажденное или замороженное мясо, шпик, специи, оболочка натуральная или искусственная, шпагат, контрольно-измерительные приборы	Специальные ножи с широким и длинным лезвием, куттер, волчок, мясорубка, формы для выпекания	1-1) Составление фарша, подготовка основных и вспомогательных материалов для формования колбасных изделий
1			1-2) Подбор и подготовка сырья для мелкокусковых и крупнокусковых мясных полуфабрикатов
2	Колбасные изделия, полуфабрикаты	Подвесные рамы, обжарочные камеры, варочные шкафы, камеры для запекания, термометр, душ, холодильная камера, формы для запекания, контрольно-измерительные приборы	2-1) Технологический процесс осадки, обжарки, варки, копчения, сушки, охлаждения колбасных изделий и полуфабрикатов
3	Готовая продукция	Деревянные, полимерные ящики; упаковочная тара, маркировка ярлыка, охлаждаемые средства транспорта	3-1) Контроль качества и реализация готовой продукции

Таблица 5. Требования к компетенциям оператора колбасного

производства 2-го уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и Профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-1)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая ограниченную ответственность и определенную степень самостоятельности при проверке, исправности, регулировки работы, устранения неполадок применяемого оборудования	Наладка и устранение неполадок современного технологического оборудования	Принципы работы современного технологического оборудования; устройства и режимов работы оборудования; видов брака; требований к качеству выпускаемой продукции
1-2)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая ограниченную ответственность и определенную степень самостоятельности в подборе и подготовке сырья	Ведение процесса подготовки сырья	Рецептуры; ассортимента выпускаемой продукции
3-1)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая ограниченную ответственность и определенную степень самостоятельности при контроле качества и реализации готовой продукции	Определение видов брака и способы его предупреждение; нормы выхода готовой продукции	Ветеринарно-санитарный контроль готовой продукции и полуфабрикатов; технические условия на изделия и нормы выхода колбасных и мясных изделий

Таблица 6. Требования к компетенциям оператора колбасного

производства 3-го уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
2-1)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность в подборе и подготовке сырья для формования колбасных изделий	Ведение процесса подготовки, составления и формования колбасных изделий, пользования применяемым инструментом и оборудования	Рецептуры; ассортимента выпускаемой продукции; технологического процесса
2-2)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность в подборе и подготовки сырья для формования мясных полуфабрикатов	Ведение процесса подготовки, формования мясных полуфабрикатов, пользования применяемым инструментом и оборудования	Назначение частей туш для выработки натуральных полуфабрикатов; ассортимента выпускаемой продукции; технологического процесса, технологических режимов
3-2)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность при проведении технологического процесса осадки, обжарки, варки, копчения, сушки, охлаждения колбасных изделий и полуфабрикатов	Укладки и формования; пользования применяемым инструментом и оборудования	Технологическая схема, требования технической инструкции; стандарты и технические условия на готовую продукцию; рецептуру, режимы обработки и качественные признаки сырья и компонентов; технологических режимов; техники безопасности

Приложение 4
к профессиональному
стандарту "Производство мяса
и мясных продуктов"

Техник-технолог

Таблица 1. Связь с действующими нормативными документами

Государственный классификатор занятий Республики Казахстан ГК РК 01-2005
Базовая группа	"Производство мяса и мясных продуктов", 1225
Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (ЕТКС)
Выпуск, раздел ЕТКС	-
Профессия по ЕТКС	Техник – технолог
Квалификационный уровень ОРК	Разряды по ЕТКС


Квалификационный справочник должностей руководителей, специалистов и других служащих
Квалификационный уровень ОРК	Категории
	Техник – технолог
3	-
4	-
Типовые квалификационные характеристики должностей руководителей, специалистов и других служащих организаций
Квалификационный уровень ОРК	Категории

Таблица 2. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Оборудованные и аттестованные рабочие места на колбасных цехах, предприятиях пищевой и перерабатывающей промышленности
Вредные и опасные условия труда		Воздействие опасных и вредных производственных факторов; правила по охране труда; производственной санитарии; пожарной, электрической и технической безопасности; правила пользования средствами индивидуальной защиты
Особые условия допуска к работе		В соответствии с законодательством Республики Казахстан
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
3	Техническое образование, практический опыт работы, повышение квалификации		2 года на 2 уровне ОРК
4	Повышенный уровень квалификации технического и профессионального образования по дуальной системе		Не требуется

Таблица 3. Перечень единиц профессионального стандарта

(трудовых функций профессии)

№ трудовой функции	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
1	Проверка исправности всех машин технологической линии, устранение неполадок
2	Организация и контроль технологического процесса производства колбасных изделий и мясных полуфабрикатов
3	Контроль показателей качества, передача колбасных изделий и полуфабрикатов в реализацию

Таблица 4. Описание единиц профессионального стандарта

(функциональная карта)

№ трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)
1	Поточно-механизированные линии	Рабочие инструменты; дозаторы для пряностей, соли, воды; агрегаты тонкого измельчения мяса; тензометрические весы, машины для перемешивания составных частей фарша; насос для передачи фарша в шприцовочный цех	1-1) Проверка исправности, регулировка работы, устранение неполадок применяемого оборудования
2	Основное и вспомогательное сырье	Технологическое оборудование	2-1) Разработка режимов изготовления всего ассортимента колбасных изделий и полуфабрикатов
2	Установки термической обработки, полуфабрикаты	Варочные котлы; автокоптилка; обжарочные, пароварочные, коптильные и сушильные камеры, рамы, формы	2-2) Ведение технологического процесса производства колбасных изделий и полуфабрикатов
3	Готовые колбасные изделия и мясные полуфабрикаты	Упаковочная тара; способы маркировки продукции, упаковочные материалы; холодильная камера	3-1) Контроль показателей качества; передача колбасных изделий и полуфабрикатов в реализацию

Таблица 5. Требования к компетенциям техник – технолога 3-го

уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-1)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельную ответственность и определенную степень самостоятельности при проверке исправности, регулировки работы	Наладка и устранение неполадок современного технологического оборудования	Принципы работы современного технологического оборудования; устройства и режимов работы оборудования; видов брака; требований к качеству выпускаемой продукции
1-2)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность при устранении неполадок применяемого оборудования	Наладка и устранение неполадок современного технологического оборудования	Принципы работы современного технологического оборудования; устройства и режимов работы оборудования; видов брака; требований к качеству выпускаемой продукции
3-1)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельную ответственность и определенную степень самостоятельности в определении качества готовой продукции	Определения качественных признаков готовой продукции; видов брака	Требования нормативно-технической документация к качеству готовой продукции
3-2)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельную ответственность и определенную степень самостоятельности при обслуживании рабочего места	Использования дезинфицирующих средств	Требования санитарных норм

Таблица 6. Требования к компетенциям техник–технолога 4-го

уровня ОРК

Шифр задачи

Личностные и профессиональные компетенции

Умения и навыки

Знания

2-1)

Исполнительско–управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность в разработке режимов изготовления ассортимента колбасных изделий и полуфабрикатов

Разработка схем и режимов технологических процессов производства

Принципы организации; технологические режимы;

ассортимент и рецептуры выпускаемой продукции; требования к разработкам технологических процессов

2-2)

Исполнительско–управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность и определенную степень самостоятельности в ведении технологического процесса производства колбасных изделий и полуфабрикатов

Укладки батонов колбасы на рамы, навешивания паспортов на загруженную раму с указанием входных и выходных данных

Технологических инструкций, схем, режимов; подготовки и регулирования работы оборудования; определения качественных признаков готовой продукции, дефектов

4. Виды сертификатов, выдаваемых на основе настоящего
профессионального стандарта
5. Разработчики профессионального стандарта

PRC "Career-Holdings"

6. Лист согласования

Название организации	Дата согласования
Отраслевой совет по развитию технического и профессионального образования и подготовке кадров Министерства сельского хозяйства Республики Казахстан

7. Экспертиза и регистрация профессионального стандарта

Настоящий профессиональный стандарт зарегистрирован ___________

_____________________________________________________________________

Внесен в Реестр профессиональных стандартов рег. № ____________

Письмо (протокол) № ___________ Дата

Приложение 6
к приказу Министра
сельского хозяйства
Республики Казахстан
от 30 сентября 2013 года № 20/460

Профессиональный стандарт
"Производство молочной продукции"
1. Общие положения

1. Профессиональный стандарт предназначен для:

решения широкого круга задач в области управления персоналом;

2. Основными пользователями профессиональных стандартов являются:

выпускники организаций образования, работники;

специалисты, разрабатывающие образовательные программы;

4. В настоящем профессиональном стандарте применяются следующие термины и определения:

4) средства труда - средства, используемые работником для преобразования предмета труда из исходного состояния в продукт;

11) компетенция – способность применять знания, умения и опыт в трудовой деятельности;

12) должность – функциональное место в системе организационно - административной иерархии организации;

5. В настоящем профессиональном стандарте используются следующие сокращения:

ПД – профессиональная деятельность;

ВД – вид деятельности;

ПС – профессиональный стандарт;

НРК – национальная рамка квалификаций;

ОРК – отраслевая рамка квалификаций;

ЕТКС – Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих Республики Казахстан.

2. Паспорт профессионального стандарта

6. Вид экономической деятельности (область профессиональной деятельности): Сельское хозяйство: животноводство.

7. Основная цель вида экономической (области профессиональной деятельности): производство молока и молочной продукции.

Профессиональный стандарт устанавливает в области профессиональной деятельности "Производство молочной продукции" требования к содержанию, качеству, условиям труда, квалификации и компетенциям работников.

Требования стандарта относятся к видам деятельности и следующим профессиям данной области:

аппаратчик молочной продукции;

оператор молочной продукции;

мастер по производству молочной продукции;

техник – технолог.

3. Карточка видов трудовой деятельности (профессии)
Параграф 1. Аппаратчик молочной продукции

9. Квалификационный уровень по ОРК – 3–4.

10. Возможные наименования должностей: аппаратчик молочной продукции.

11. Профессия "Аппаратчик молочной продукции" обязывает субъекта знать и уметь выполнять задачи, связанные с реализацией основной функции: ведение технологического процесса производства молока и молочных продуктов.

12. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы аппаратчика молочной продукции приведены в таблице 2 Приложения 2 к настоящему профессиональному стандарту.

14. Функциональная карта, описывающая единицы профессионального стандарта и трудовые действия, выполняемые аппаратчиком молочной продукции, приведена в таблице 4 Приложения 2 к настоящему профессиональному стандарту.

15. Требования к компетенциям аппаратчика молочной продукции указаны в таблице 5, 6 Приложения 2 к настоящему профессиональному стандарту.

Параграф 2. Оператор молочной продукции

16. Квалификационный уровень по ОРК – 3.

17. Возможные наименования должностей: оператор молочной продукции.

18. Профессия "Оператор молочной продукции" обязывает субъекта знать и уметь выполнять задачи, связанные с реализацией основной функции: производство молочной продукции на поточно–механизированных и автоматических линиях.

19. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы оператора молочной продукции приведены в таблице 2 Приложения 3 к настоящему профессиональному стандарту.

21. Функциональная карта, описывающая единицы профессионального стандарта и трудовые действия, выполняемые оператором молочной продукции, приведена в таблице 4 Приложения 3 к настоящему профессиональному стандарту.

22. Требования к компетенциям оператора молочной продукции указаны в таблице 5 Приложении 3 к настоящему профессиональному стандарту.

Параграф 3. Мастер по производству молочной продукции

23. Квалификационный уровень по ОРК – 3–4.

24. Возможные наименования должностей: мастер по производству молочной продукции.

25. Профессия "Мастер по производству молочной продукции" обязывает субъекта знать и уметь выполнять задачи, связанные с реализацией основной функции: производство молока и молочных продуктов.

26. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы мастера по производству молочной продукции приведены в таблице 2 Приложения 4 к настоящему профессиональному стандарту.

28. Функциональная карта, описывающая единицы профессионального стандарта и трудовые действия, выполняемые мастером по производству молочной продукции, приведена в таблице 4 Приложении 4 к настоящему профессиональному стандарту.

29. Требования к компетенциям мастера по производству молочной продукции указаны в таблице 5, 6 Приложения 4 к настоящему профессиональному стандарту.

Параграф 4. Техник - технолог

30. Квалификационный уровень по ОРК – 5.

31. Возможные наименования должностей: техник – технолог.

32. Профессия "Техник - технолог" обязывает субъекта знать и уметь выполнять задачи, связанные с реализацией основной функции: участие в разработке, внедрении и введения технологических процессов технологических процессов молочной продукции.

35. Функциональная карта, описывающая единицы профессионального стандарта и трудовые действия, выполняемые техником - технологом, приведена в таблице 4 Приложения 5 к настоящему профессиональному стандарту.

36. Требования к компетенциям техника – технолога указаны в таблице 5 Приложении 5 к настоящему профессиональному стандарту.

Приложение 1
к профессиональному
стандарту "Производство
молочной продукции"

Виды деятельности, профессии, квалификационные уровни

№ п/п	Наименование вида деятельности	Наименование профессии с учетом тенденций рынка труда	Наименование профессии согласно государственному классификатору занятий ГК РК 05-2008	Квалификационный уровень ОРК
1.	Ведение технологического процесса производства молока и молочных продуктов	Аппаратчик молочной продукции (аппаратчик пастеризации и охлаждения молока, аппаратчик восстановления молока, аппаратчик топленого масла)	Аппаратчик пастеризации и охлаждения молока, аппаратчик охлаждения молочных продуктов, аппаратчик восстановления молока, аппаратчик топленого масла	3-4
2.	Производство молочной продукции на поточно-механизированных и автоматических линиях	Оператор молочной продукции	Оператор автоматической линии производства молочных продуктов, оператор автомата по розливу молочной продукции в пакеты и пленку, оператор расфасовочно-упаковочного автомата	3
3.	Производство молока и молочных продуктов	Мастер по производству молочной продукции (маслодел, сыродел, мастер цельномолочной и кисломолочной промышленности)	Маслодел, сыродел, мастер производства цельномолочной и кисломолочной продукции	3–4
4.	Участие в разработке, внедрении и введения технологических процессов технологических процессов молочной продукции	Техник - технолог	Техник - технолог	5

Приложение 2
к профессиональному
стандарту "Производство
молочной продукции"

Таблица 1. Связь с действующими нормативными документами

Государственный классификатор занятий Республики Казахстан ГР РК 01-2005
Базовая группа	1224000 "Производство молочной продукции", 7413
Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (ЕТКС)
Выпуск, раздел ЕТКС	Выпуск 49, "Производство мясных продуктов", от 29 октября 2012 года № 415-ө-м (МЮ № 8103 от 23.11.2012 г.)
Профессия по ЕТКС	Аппаратчик пастеризации и охлаждения молока	Аппаратчик восстановления молока	Аппаратчик топленого масла
Квалификационный уровень ОРК	Разряды по ЕТКС
3	3	-	2-3
4	4	4	4
Квалификационный справочник должностей руководителей, специалистов и других служащих
Квалификационный уровень ОРК	Категории

Типовые квалификационные характеристики должностей руководителей, специалистов и других служащих организаций
Квалификационный уровень ОРК	Категории

Таблица 2. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Молочные заводы, маслодельные и сыродельные заводы
Вредные и опасные условия труда		Отсутствует
Особые условия допуска к работе		В соответствии с законодательством Республики Казахстан
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
3	Техническое образование		1 год на 2 уровне
4	Техническое образование, практический опыт работы		не менее 1 года на 3 уровне

Таблица 3. Перечень единиц профессионального стандарта

(трудовых функций профессии)

№ трудовой функции	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
1	Подготовка технологического оборудования к работе
2	Управление и контролирование работой машин и оборудования по переработке молочной продукции
3	Подготовка рабочего места и оборудования в рабочее состояние

Таблица 4. Описание единиц профессионального стандарта

(функциональная карта)

№ трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)
1	Поточно-механизированные линии, поточно-автоматические линии	Рабочие инструменты	1-1) Сборка оборудования
			1-2) Проверка исправности всех машин технологической линии
			1-3) Регулирование работы линии и смазка ее машин
			1-4) Подготовка котлов к работе
2	Обслуживаемое оборудование	Дезинфицирующие средства, вода	2-1) Разборка оборудования
			2-2) Чистка, мойка и дезинфекция оборудования
			2-3) Дезинфекция рабочего места
3	Сырое молоко, молочные продукты (готовая продукция)	Рабочие инструменты, поточно-механизированные линии, поточно-автоматические линии, насосы, охладители, фильтры, сепараторы–молокоочистители, фильтры, пастеризаторы, стерилизаторы	3-1) Ведение процесса восстановления молока на машинах различных типов
			3-2) Ведение процесса охлаждения молока с сахаром, кофе (какао) со сгущенным молоком и кристаллизации молочного сахара
			3-3) Ведение процесса производства молока и молочных продуктов
			3-4) Определение готовности продукта по данным лабораторного анализа

Таблица 5. Требования к компетенциям аппаратчика молочной продукции

3-го уровня ОРК

Шифр задачи

Личностные и профессиональные компетенции

Умения и навыки

Знания

1-1)

1-2)

1-3)

1-4)

3-1)

3-2)

2-1)

2-2)

2-3)

Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность за выполнение поставленных задач

Проявляет навыки самооценки, самоопределения и самоорганизации. Самостоятельно определяет способ выполнения поставленной нормы, предмет и средства труда

Знания о технологиях преобразования предмета, планировании и организации труда, самостоятельном выполнении задач в типовых ситуациях профессиональной деятельности

Таблица 6. Требования к компетенциям аппаратчика молочной продукции

4-го уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
2-4)	Исполнительско–управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за результат	Проявляет навыки самоопределения и самонормирования. Конкретизирует полученные задания, ставит задачи подчиненным, оценивает результаты деятельности, определяет недостаточность знаний и навыков, мотивирует повышение профессионализма работников	Знания о подходах, принципах и способах постановки и решения профессиональных задач, об этике и психологии отношений, рефлексии мышления и деятельности, способах мотивации и стимулирования труда

Приложение 3
к профессиональному
стандарту "Производство
молочной продукции"

Таблица 1. Связь с действующими нормативными документами

Государственный классификатор занятий Республики Казахстан ГР РК 01 – 2005
Базовая группа	1224000 "Производство молочной продукции", 7413
Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (ЕТКС)
Выпуск, раздел ЕТКС	Выпуск 49, "Производство мясных продуктов", от 29 октября 2012 года № 415-ө-м (МЮ № 8103 от 23.11.2012 г.)
Профессия по ЕТКС	Оператор автомата по розливу молочной продукции	Оператор автоматической линии производства молочных продуктов	Оператор расфасовочно-упаковочного автомата
Квалификационный уровень ОРК	Разряды по ЕТКС
3	4	5	3-5
Квалификационный справочник должностей руководителей, специалистов и других служащих
Квалификационный уровень ОРК	Категории

Типовые квалификационные характеристики должностей руководителей, специалистов и других служащих организаций
Квалификационный уровень ОРК	Категории

Таблица 2. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Молочные заводы, маслодельные и сыродельные заводы
Вредные и опасные условия труда		Отсутствует
Особые условия допуска к работе		В соответствии с законодательством Республики Казахстан
Уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
3	Техническое образование		1 год на 2 уровне ОРК

Таблица 3. Перечень единиц профессионального стандарта

(трудовых функций профессии)

№ трудовой функции	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
1	Подготовка технологического оборудования к работе
2	Ведение технологических процессов производства молочной продукции в определенной последовательности по заданной программе
3	Подготовка рабочего места и оборудования в рабочее состояние

Таблица 4. Описание единиц профессионального стандарта

(функциональная карта)

№ трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)
1	Поточно-механизированные линии, поточно-автоматические линии	Рабочие инструменты	1-1) Проверка исправности всех машин технологической линии
			1-2) Регулирование работы линии и смазка ее машин
2	Сырое молоко	Рабочие инструменты, поточно-механизированные линии, поточно-автоматические линии, насосы, охладители, фильтры, сепараторы-молокоочистители, фильтры, пастеризаторы, стерилизаторы	2-1) Ведение процесса приемки молока на заводе
			2-2) Ведение процесса охлаждения молока
			2-3) Ведение процесса очистки молока
			2-4) Ведение процесса производства молока и молочных продуктов
	Молоко и молочные продукты (готовая продукция)		2-5) Упаковка и маркировка продукции
3	Обслуживаемое оборудование	Дезинфицирующие средства, вода	3-1) Чистка, мойка и дезинфекция оборудования
			3-2) Дезинфекция рабочего места

Таблица 5. Требования к компетенциям оператора молочной продукции

3-го уровня ОРК

Шифр задачи

Личностные и профессиональные компетенции

Умения и навыки

Знания

1-1)

1-2)

2-1)

2-2)

2-3)

3-1)

3-2)

Проявляет навыки самооценки, самоопределения и самоорганизации. Самостоятельно определяет способ выполнения поставленной нормы, предмет и средства труда.

2-4)

2-5)

Исполнительско-управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за результат

Проявляет навыки самоопределения и самонормирования. Конкретизирует полученные задания, ставит задачи подчиненным, оценивает результаты деятельности, определяет недостаточность знаний и навыков, мотивирует повышение профессионализма работников.

Знания о подходах, принципах и способах постановки и решения профессиональных задач, об этике и психологии отношений, рефлексии мышления и деятельности, способах мотивации и стимулирования труда

Приложение 4
к профессиональному
стандарту "Производство
молочной продукции"

Таблица 1.Связь с действующими нормативными документами

Государственный классификатор занятий Республики Казахстан ГР РК 01-2005
Базовая группа	1224000 "Производство молочной продукции", 7413
Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (ЕТКС)
Выпуск, раздел ЕТКС	Выпуск 49, "Производство мясных продуктов", от 29 октября 2012 года № 415-ө-м (МЮ № 8103 от 23.11.2012 г.)
Профессия по ЕТКС	Маслодел	Сыродел	Мастер цельномолочной и кисломолочной промышленности
Квалификационный уровень ОРК	Разряды по ЕТКС
3	2-4	2-4	4
4	-	-	5-6
Квалификационный справочник должностей руководителей, специалистов и других служащих
Квалификационный уровень ОРК	Категории

Типовые квалификационные характеристики должностей руководителей, специалистов и других служащих организаций
Квалификационный уровень ОРК	Категории

Таблица 2. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Молочные заводы, маслодельные и сыродельные заводы
Вредные и опасные условия труда		Воздействие опасных и вредных производственных факторов; пониженная или повышенная температура воздуха; правила по охране труда; производственной санитарии; пожарной, электрической и технической безопасности
Особые условия допуска к работе		В соответствии с законодательством Республики Казахстан
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
3	Техническое образование		1 год на 2 уровне ОРК
4	Техническое образование, практический опыт работы		не менее 1 года на 3 уровне ОРК

Таблица 3. Перечень единиц профессионального стандарта

(трудовых функций профессии)

№ трудовой функции	Наименование трудовой функции (единиц профессионального стандарта)
1	Приемка молока, подготовка сырья для производства молока и молочных продуктов
2	Производство молока и молочных продуктов
3	Контроль качества готовой продукции, упаковка, маркировка, реализация готовой продукции

Таблица 4. Описание единиц профессионального стандарта

(функциональная карта)

№ трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)
1	Сырое молоко	Насосы	1-1) Приемка молока
		Контрольно-измерительные приборы, технологическое оборудование	1-2) Подготовка сырья для производства молока и молочных продуктов
2	Сырое молоко, молоко и молочные продукты (готовая продукция)	Поточно-механизированные линии, поточно-автоматические линии, охладители, фильтры, сепараторы-молокоочистители, фильтры, пастеризаторы, стерилизаторы	2-1) Ведение процесса нормализации молока
			2-2) Ведение процесса очистки молока
			2-3) Ведение процесса гомогенизации молока
			2-4) Ведение процесса пастеризации молока
			2-5) Ведение процесса охлаждения молока
			2-6) Ведение технологических операций производства молочных продуктов
3	Молоко и молочные продукты	Полимерные ящики; упаковочные материалы, тетра – паки, пюр – паки, полимерная посуда	3-1) Контроль качества готовой продукции
			3-2) Упаковка и маркировка готовой продукции

Таблица 5. Требования к компетенциям мастера молочной продукции

3-го уровня ОРК

Шифр задачи

Личностные и профессиональные компетенции

Умения и навыки

Знания

1-1)

1-2)

2-1)

2-2)

2-3)

3-1)

3-2)

Таблица 6. Требования к компетенциям мастера молочной продукции

4-го уровня ОРК

Шифр задачи

Личностные и профессиональные компетенции

Умения и навыки

Знания

2-4)

2-5)

Проявляет навыки самоопределения и само нормирования. Конкретизирует полученные задания, ставит задачи подчиненным, оценивает результаты деятельности, определяет недостаточность знаний и навыков, мотивирует повышение профессионализма работников.

Приложение 5
к профессиональному
стандарту "Производство
молочной продукции"

Таблица 1. Связь с действующими нормативными документами

Государственный классификатор занятий Республики Казахстан ГР РК 01-2005
Базовая группа	1224000 "Производство молочной продукции", 3111
Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (ЕТКС)
Выпуск, раздел ЕТКС	-
Профессия по ЕТКС	Техник–технолог
Квалификационный уровень ОРК	Разряды по ЕТКС
-	-
Квалификационный справочник должностей руководителей, специалистов и других служащих
Квалификационный уровень ОРК	Категории
	Техник–технолог
4	-
Типовые квалификационные характеристики должностей руководителей, специалистов и других служащих организаций
Квалификационный уровень ОРК	Категории

Таблица 2. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Молочные заводы, маслодельные и сыродельные заводы
Вредные и опасные условия труда		Воздействие опасных и вредных производственных факторов; пониженная или повышенная температура воздуха; правила по охране труда; производственной санитарии; пожарной, электрической и технической безопасности
Особые условия допуска к работе		В соответствии с законодательством Республики Казахстан
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
4	Техническое образование, практический опыт работы		не менее 1 года на 3 уровне ОРК

Таблица 3. Перечень единиц профессионального стандарта

(трудовых функций профессии)

№ трудовой функции	Наименование трудовой функции (единиц профессионального стандарта)
1	Подготовка технологического оборудования к работе
2	Приемка и подготовка сырья для производства молока и молочных продуктов
3	Разработка технологических процессов молочной продукции
4	Внедрение технологических процессов молочной продукции
5	Ведение технологических процессов молочной продукции
6	Контроль качества готовой продукции
7	Упаковка, маркировка и реализация готовой продукции

Таблица 4. Описание единиц профессионального стандарта

(функциональная карта)

№ трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)
1	Поточно–механизированные линии, поточно-автоматические линии	Рабочие инструменты	1-1) Проверка исправности всех машин технологической линии
1		Контрольно-измерительные приборы, технологическое оборудование	1-2) Регулирование работы лини и смазка ее машин
2	Сырое молоко	Насосы	2-1) Приемка молока
2	Сырое молоко	Контрольно-измерительные приборы, технологическое оборудование	2-2) Подготовка сырья для производства молока и молочных продуктов
3	Сырое молоко, молоко и молочные продукты (готовая продукция)	Поточно-механизированные линии, поточно-автоматические линии, охладители, фильтры, сепараторы-молокоочистители, фильтры, пастеризаторы, стерилизаторы, бланки	3-1) Расчет норм затрат сырья, полуфабрикатов, вспомогательного материала
4			4-1) Ведение технической документации
5			5-1) Проведение рабочих экспериментов по освоению новой техники и технологии
6	Молоко и молочные продукты	Контрольно-измерительные приборы. Полимерные ящики; упаковочные материалы, тетра - паки, пюр - паки, полимерная посуда	6-1) Анализ брака продукции и принятие мер по ее недопустимости
7			7-1) Упаковка готовой продукции
7			7-2) Маркировка готовой продукции

Таблица 5. Требования к компетенциям техник-технолога 4-го уровня ОРК

Шифр задачи

Личностные и профессиональные компетенции

Умения и навыки

Знания

1-1)

1-2)

2-1)

2-2)

3-1)

4-1)

5-1)

6-1)

7-1)

7-2)

Управленческая деятельность в рамках участка технологического процесса и стратегии деятельности предприятия, предполагающая ответственность за достижение конечного результата

Проявляет навыки понимания заказа, анализа ситуаций, самоанализа, принятия решений и создания условий их реализации, контроля и коррекции деятельности в контексте командной работы, опережающего повышения управленческого и исполнительского профессионализма

Знания о методологии системного анализа и проектирования профессиональных ситуаций, способах принятия управленческих решений о коллективно и командообразовании

4. Виды сертификатов, выдаваемых на основе настоящего
профессионального стандарта
5. Разработчики профессионального стандарта

PRC "Career-Holdings"

6. Лист согласования

Название организации	Дата согласования
Отраслевой совет по развитию технического и профессионального образования и подготовке кадров Министерства сельского хозяйства Республики Казахстан

7. Экспертиза и регистрация профессионального стандарта

Настоящий профессиональный стандарт зарегистрирован ___________

_____________________________________________________________________

Внесен в Реестр профессиональных стандартов рег. № ____________

Письмо (протокол) № ___________ Дата

Приложение 7
к приказу Министра
сельского хозяйства
Республики Казахстан
от 30 сентября 2013 года № 20/460

Профессиональный стандарт
"Производство пищевых продуктов"
1. Общие положения

1. Профессиональный стандарт предназначен для:

решения широкого круга задач в области управления персоналом;

2. Основными пользователями профессиональных стандартов являются:

выпускники организаций образования, работники;

специалисты, разрабатывающие образовательные программы;

4. В настоящем профессиональном стандарте применяются следующие термины и определения:

11) компетенция – способность применять знания, умения и опыт в трудовой деятельности;

12) должность – функциональное место в системе организационно – административной иерархии организации;

5. В настоящем профессиональном стандарте используются следующие сокращения:

ПД – профессиональная деятельность;

ВД – вид деятельности;

ПС – профессиональный стандарт;

НРК – национальная рамка квалификаций;

ОРК – отраслевая рамка квалификаций;

ЕТКС – Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих Республики Казахстан.

2. Паспорт профессионального стандарта

6. Вид экономической деятельности (область профессиональной деятельности): Производство продуктов питания.

7. Основная цель вида экономической (области профессиональной деятельности): производство пищевых продуктов.

Профессиональный стандарт устанавливает в области профессиональной деятельности "Производство пищевых продуктов" требования к содержанию, качеству, условиям труда, квалификации и компетенциям работников.

9. Требования стандарта относятся к следующим профессиям в данной области:

техник-технолог;

наладчик оборудования в производстве пищевой продукции;

техник по эксплуатации и ремонту оборудования.

3. Карточка видов трудовой деятельности (профессий)
Параграф 1. Техник-технолог

10. Квалификационный уровень по ОРК – 3–4.

11. Возможные наименования должностей: техник-технолог.

12. Профессия "Техник–технолог" обязывает субъекта знать и уметь выполнять задачи, связанные с реализацией основной функции: обеспечение нормативно-технологических режимов производства пищевой продукции.

13. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы техника-технолога приведены в таблице 2 Приложения 2 к настоящему профессиональному стандарту.

15. Функциональная карта, описывающая единицы профессионального стандарта и трудовые действия, выполняемые техником-технологом, приведена в таблице 4 Приложения 2 к настоящему профессиональному стандарту.

16. Требования к компетенциям техника – технолога указаны в таблицах 5, 6 Приложения 2 к настоящему профессиональному стандарту.

Параграф 2. Наладчик оборудования
в производстве пищевой продукции

17. Квалификационный уровень по ОРК – 3–4.

18. Возможные наименования должностей: наладчик оборудования в производстве пищевой продукции.

19. Профессия "Наладчик оборудования в производстве пищевой продукции" обязывает субъекта знать и уметь выполнять задачи, связанные с реализацией основной функции: наладка и регулирование технологического оборудования.

20. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы наладчика оборудования в производстве пищевой продукции приведены в таблице 2 Приложения 3 к настоящему профессиональному стандарту.

22. Функциональная карта, описывающая единицы профессионального стандарта и трудовые действия, выполняемые наладчиком оборудования в производстве пищевой продукции, приведена в таблице 4 Приложения 3 к настоящему профессиональному стандарту.

23. Требования к компетенциям наладчика оборудования в производстве пищевой продукции указаны в таблицах 5, 6 Приложения 3 к настоящему профессиональному стандарту.

Параграф 3. Техник по эксплуатации и ремонту оборудования

24. Квалификационный уровень по ОРК – 3–4.

25. Возможные наименования должностей: техник по эксплуатации и ремонту оборудования.

26. Профессия "Техник по эксплуатации и ремонту оборудования" обязывает субъекта знать и уметь выполнять задачи, связанные с реализацией основной функции: обеспечение устойчивых режимов работы технологического оборудования.

27. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы техника по эксплуатации и ремонту оборудования приведены в таблице 2 Приложения 4 к настоящему профессиональному стандарту.

29. Функциональная карта, описывающая единицы профессионального стандарта и трудовые действия, выполняемые техником по эксплуатации и ремонту оборудования, приведена в таблице 4 Приложения 4 к настоящему профессиональному стандарту.

30. Требования к компетенциям техника по эксплуатации и ремонту оборудования указаны в таблицах 5, 6 Приложения 4 к настоящему профессиональному стандарту.

Приложение 1
к профессиональному
стандарту "Производство пищевых продуктов"

Таблица 1. Виды деятельности, профессии, квалификационные уровни

№ п/п	Наименование вида деятельности	Наименование профессии с учетом тенденций рынка труда	Наименование профессии согласно государственному классификатору занятий ГК РК 05-2008	Квалификационный уровень ОРК
1.	Обеспечение нормативно-технологических режимов производства пищевой продукции	Техник–технолог	Техник–технолог	3 – 4
2.	Наладка и регулирование технологического оборудования	Наладчик оборудования в производстве пищевой продукции	Наладчик оборудования в производстве пищевой продукции	3 – 4
3.	Обеспечение устойчивых режимов работы технологического оборудования	Техник по эксплуатации и ремонту оборудования	Техник по эксплуатации и ремонту оборудования	3 – 4

Приложение 2
к профессиональному
стандарту "Производство пищевых продуктов"

Таблица 1. Связь с действующими нормативными документами

Государственный классификатор занятий Республики Казахстан ГК РК 01 – 2005
Базовая группа	3111
Единый тарифно–квалификационный справочник работ и профессий рабочих (ЕТКС)
Выпуск, раздел ЕТКС	-
Профессия по ЕТКС	-
Квалификационный уровень ОРК	-
Квалификационный справочник должностей руководителей, специалистов и других служащих
Квалификационный уровень ОРК	Категории
	Техник–технолог
3	-
4	-
Типовые квалификационные характеристики должностей руководителей, специалистов и других служащих организаций
Квалификационный уровень ОРК	Категории

Таблица 2. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Организации, предприятия пищевой промышленности
Вредные и опасные условия труда		Работа с компьютерными диагностическими стендами, возможное превышение ПДК вредных веществ или газов
Особые условия допуска к работе		В соответствии с Законодательством Республики Казахстан
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
3	Краткосрочные курсы или обучение на предприятии при наличии общего среднего образования		не требуется
4	Техническое, профессиональное образование, практический опыт работы		2 года на 2 уровне ОРК

Таблица 3. Перечень единиц профессионального стандарта

(трудовых функций профессии)

№ трудовой функции	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
1	Прием и подготовка сырья
2	Производство пищевых продуктов
3	Контроль качества готовой продукции

Таблица 4. Описание единиц профессионального стандарта

(функциональная карта)

№ трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)
1	Прием сырья, идентификация	Приборы для измерения	1-1) Отбор проб для анализа, сортировка
	Подготовка пищевого сырья к приготовлению	Средства мойки и очистки, безопасные осветительные устройство	1-2) Очистка, сушка, разделка, переработка
	Фасовка и упаковка	Тары, упаковочные материалы	1-3) Подготовка вспомогательных материалов
2	Оборудование для производства пищевых продуктов	Установить оптимальных режимов работы оборудования	2-1) Проверить состояние оборудования
	Транспортные средства	Контрольно-измерительные инструменты и приборы	2-2) Проверить состояние транспортных средств
	Рецепты пищевых продуктов	Контрольно-измерительные инструменты и приборы	2-3) Контролировать за соблюдением рецептуры и производственным процессом
3	Провести оценку на качество	Сенсорный анализ (Балльная оценка)	3-1) Определение органолептические показатели
	Лабораторные исследования	Реактивы, измерительные приборы	3-2) Определение физико-химические показатели
	Лабораторные исследования	Микроскопы, методические инструкции	3-3) Определение микробиологические показатели

Таблица 5. Требования к компетенциям техника-технолога 3-го

уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-1)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность за подбор и подготовку сырья для производства	Уметь установить режимы работы контрольно-измерительные инструменты и приборы	Знать свойства различных видов сырья; назначение, отбор проб для анализа, составление акт приема сырья, устройство и принцип действия работы измерительных приборов
2-1)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельную ответственность и определенную степень самостоятельности в устранении мелких неполадок оборудования	Уметь провести контроль за работой оборудования и устранять мелкие неполадки оборудования	Знать основные принципы работы применяемого технологического оборудования
3-1)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность за выполнение поставленных задач по органолептической оценке пищевых продуктов и полуфабрикатов	Уметь дегустировать и провести органолептические оценки пищевых продуктов и полуфабрикатов	Знать основные методы и основные показатели качества продукции

Таблица 6. Требования к компетенциям техника-технолога 4-го

уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-2)	Исполнительско-управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за выполнение поставленных задач в проверке качества переработанного сырья для производства	Уметь использовать средства мойки и очистки, безопасные осветительные устройства	Знать процессуально-технологические схемы производства пищевых продуктов, технологию обработки и переработки сырья.
1-3)	Исполнительско-управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность и определенную степень самостоятельности в проверке качества вспомогательных материалов	Уметь подбирать, устанавливать и использовать вспомогательные материалы и переработать	Знать нормы расхода, виды и размеры и порядок их применения для вырабатываемых продукции, требования к качеству сырья
2-2)	Исполнительско-управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за установки оптимальных режимов транспортных средств	Уметь подбирать, устанавливать и использовать оптимальные режимы устройств обслуживаемых транспортных средств; правила эксплуатации и состояние транспортных средств	Знать состояние транспортных средств, согласно техническим регламентам
2-3)	Исполнительско-управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за соблюдением рецептуры пищевых продуктов	Уметь контролировать соблюдение рецептуры пищевых продуктов и производственным процессом	Знать нормы и расходы, рецепты пищевых продуктов и технологический процесс
3-2)	Исполнительско–управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за лабораторного анализа пищевых продуктов	Уметь определить физико-химические показатели как: кислотность, плотность, жирность, масса продуктов	Знать методы и методики определение физико-химические показатели пищевых продуктов
3-3)	Исполнительско–управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за качество пищевых продуктов.	Уметь определить микробиологические показатели	Знать технологическую инструкцию, методы и методику определения микробиологических показателей

Приложение 3
к профессиональному
стандарту "Производство пищевых продуктов"

Таблица 1. Связь с действующими нормативными документами

Государственный классификатор занятий Республики Казахстан ГК РК 01-2005
Базовая группа		7222 - "Станочники на металлообрабатывающих станках, наладчики станков и оборудования"
Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (ЕТКС)
Выпуск, раздел ЕТКС	Выпуск 48, "Общие профессии производств пищевой продукции", от 14 июня 2012 года № 232 ө-м
Профессия по ЕТКС	Наладчик оборудования в производстве пищевой продукции
Квалификационный уровень ОРК	Разряды по ЕТКС
3	3-5
4	6-7
Квалификационный справочник должностей руководителей, специалистов и других служащих
Квалификационный уровень ОРК		Категории

Типовые квалификационные характеристики должностей руководителей, специалистов и других служащих организаций
Квалификационный уровень ОРК		Категории

Таблица 2. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Оборудованные и аттестованные рабочие места в производстве пищевой продукции
Вредные и опасные условия труда		отсутствуют
Особые условия допуска к работе		отсутствуют
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
3	Техническое и профессиональное образование, практический опыт работы		Не требуется
4	Техническое и профессиональное образование.		Не менее 2 лет на 3 уровне

Таблица 3. Перечень единиц профессионального стандарта

(трудовых функций профессии)

№ трудовой функции	Наименование трудовой функции
1	Проверка рабочего состояния оборудования
2	Очистка, ремонт и техническое обслуживание оборудования
3	Обеспечение контроля работы оборудования, наладка и регулирование оборудования

Таблица 4. Описание единиц профессионального стандарта

(функциональная карта)

№ трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)
1	Оборудования, требующий мелкого ремонта, монтажа	Средства мойки и очистки, безопасные осветительные устройство	1-1) Подготовка рабочего места для наладки
	Оборудования, требующий мелкого ремонта, монтажа	Инструкции, положения, режимы	1-2) Подбор и подготовка инструмента и приспособлений.
	Оборудования, требующий мелкого ремонта, монтажа	Контрольно-измерительные инструменты	1-3) Подбор, установка и использование оптимальных режимов работы оборудования.
2	Оборудования, требующий мелкого ремонта, монтажа	Контрольно-измерительные инструменты. Диагностические и испытательные стенды, контрольно-измерительные приборы	2-1) Визуальный осмотр оборудования
	Оборудования, требующий среднего ремонта, монтажа		2-2) Разборка и сборка технологического оборудования.
	Оборудования, требующий капитального ремонта, монтажа		2-3) Устранения, ликвидация неисправностей, монтаж и регулировка оборудования
3	Детали и узлы оборудования	Диагностические, контрольно-измерительные приборы	3-1) Контроль работы оборудования, соблюдения технологических режимов
	Узлы и агрегаты оборудования		3-2) Проверка исправности всех машин технологической линии.
	Оборудования в сборе		3-3) Проверка работ на оборудованиях с помощью компьютеров и контрольно-измерительных приборов

Таблица 5. Требования к компетенциям наладчика оборудования в

производстве пищевой продукции 3-го уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-1)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельную ответственность и определенную степень самостоятельности по проверке технического состояния оборудования	Уметь проверять техническое состояние оборудования в соответствии с техническими требованиями, докладывать о результатах.	Знать основные механические свойства обрабатываемых материалов, устройство универсальных и специальных приспособлений, контрольно-измерительных инструментов и приборов
2-1)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность за технический осмотр оборудования	Уметь провести визуальный осмотр технологических оборудований	Знать устройство оборудования, методы и способы технического обслуживания оборудования, эксплуатационные материалы, средства и технологии диагностирования
3-1)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельную ответственность и определенную степень самостоятельности в контроле работы оборудования	Уметь контролировать работы оборудования, соблюдать технологические режимы	Знать контрольно-измерительные приборы и технологические режимы оборудования

Таблица 6. Требования к компетенциям наладчика оборудования в

производстве пищевой продукции 4-го уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-2)	Исполнительско–управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за установки режимы работы оборудования	Уметь определить и использовать оптимальные режимы работы оборудования	Знать устройство оборудования, методы и способы технического обслуживания оборудования, эксплуатационные материалы, средства и технологии диагностирования
2-2)	Исполнительско–управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность и определенную степень самостоятельности в разборке и сборке технологических оборудования	Уметь регулировать разборка и сборка технологического оборудования	Знать основные принципы работы разборки и сборки технологического оборудования
2-3)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельную ответственность и определенную степень самостоятельности в устранении мелких неполадок и регулировок оборудования	Уметь устранять мелкие неполадки и регулировку оборудования	Знать виды и способы ликвидация неисправностей, наладка, монтаж и регулировку оборудования
3-2)	Исполнительско–управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за исправность неполадок машин технологических линий	Уметь исправить неполадки всех машин технологической линии.	Знать технологическую инструкцию по проверки всех машин технологической линии
3-3)	Исполнительско–управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за исправность неполадок машин технологических линий	Уметь провести поверку на оборудовании с помощью компьютеров и контрольно-измерительных приборов	Знать назначение, принцип действия и устройство работ на оборудованиях с помощью компьютеров и контрольно-измерительных приборов

Приложение 4
к профессиональному
стандарту "Производство пищевых продуктов"

Таблица 1. Связь с действующими нормативными документами

Государственный классификатор занятий Республики Казахстан ГК РК 01-2005
Базовая группа	3119
Единый тарифно–квалификационный справочник работ и профессий рабочих (ЕТКС)
Выпуск, раздел ЕТКС	-
Профессия по ЕТКС	-
Квалификационный уровень ОРК	Разряды по ЕТКС
3	-
4	-
Квалификационный справочник должностей руководителей, специалистов и других служащих
Квалификационный уровень ОРК	Категории
	Техник по эксплуатации и ремонту оборудования
3	-
4	-
Типовые квалификационные характеристики должностей руководителей, специалистов и других служащих организаций
Квалификационный уровень ОРК	Категории

Таблица 2. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Оборудованные и аттестованные рабочие места в производстве пищевой продукции
Вредные и опасные условия труда		отсутствуют
Особые условия допуска к работе		отсутствуют
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
3	Техническое и профессиональное образование, практический опыт работы		Не требуется
4	Техническое и профессиональное образование		2 года на 4 уровне ОРК

Таблица 3. Перечень единиц профессионального стандарта

(трудовых функций профессии)

№ трудовой функции	Наименование трудовой функции
1	Подготовка технологического оборудования, проверка исправности всех машин технологических линии, выявления дефектов работы оборудования
2	Монтаж пищевого оборудования, монтаж вспомогательного оборудования, эксплуатация фасовочного, конвейерного оборудования, смесителей (мешалки), гомогенизаторов, насосов, ведение необходимой документации и соблюдение требований ТБ, СанПиН, ППБ, ПУЭ, ТК
3	Обеспечить контроль работы оборудования, устранения дефектов, ремонт, монтаж и эксплуатация оборудования, оформление дефектных ведомостей, установить оптимальный режим работы оборудования

Таблица 4. Описание единиц профессионального стандарта

(функциональная карта)

№ трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)
1	Подготовка технологического оборудования	Контрольно-измерительные инструменты и приборы	1-1) Подготовка рабочего места, контрольно-испытательного оборудования
	Подготовка технологического оборудования	Контрольно-измерительные инструменты и приборы	1-2) Подбор и подготовка инструмента и приспособлений
	Обеспечение устойчивых режимов работы технологического оборудования	Контрольно-измерительные инструменты и приборы	1-3) Подбор, установка и использование оптимальных режимов работы оборудования
2	Эксплуатация, ремонт и сборка оборудования	Контрольно-измерительные инструменты и приборы	2-1) Монтаж пищевого и вспомогательного оборудования
			2-2) Разборка и сборка технологического оборудования.
			2-3) Устранения, дефектов, монтаж и ремонт технологического оборудования
3	Контроль качества выполненных работ	Контрольно-измерительные инструменты и приборы	3-1) Контроль работы оборудования, соблюдения технологических режимов
		Контрольно-измерительные инструменты и приборы	3-2) Проверка исправности всех машин технологической линии
		Контрольно-измерительные инструменты и приборы	3-3) Проверка работ на оборудованиях с помощью компьютеров и контрольно-измерительных приборов

Таблица 5. Требования к компетенциям техника по эксплуатации и

ремонту оборудования 3-го уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-1)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность за установку режимов работы технологического процесса	Уметь установить режимы работы технологического процесса; загрузки сырья, пряностей и другие; подготовки оборудования; проверки исправности всех машин линии; регулирование работы оборудования	Знать устройство и принцип действия работы технологических линии, проверять техническое состояние оборудования в соответствии с техническими требованиями, докладывать о результатах. Подбор и подготовка инструмента и приспособлений
2-1)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность за выполнение поставленных задач по составлению технологических документаций	Уметь выполнять несложные сборочные чертежи, составлять технологическую документацию	Знать монтаж пищевого и вспомогательного оборудования
3-1)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность за контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за исправность неполадок машин технологических линий	Уметь контролировать работы оборудования, соблюдать технологические режимы	Знать контрольно-измерительные приборы и технологических режимов оборудования

Таблица 6. Требования к компетенциям техника по эксплуатации и

ремонту оборудования 4-го уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-2)	Исполнительско–управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за оптимальные режимы работы оборудования	Уметь использовать оптимальные режимы работы оборудования	Знать устройство оборудования, методы и способы технического обслуживания оборудования, эксплуатационные материалы, средства и технологии диагностирования
2-2)	Исполнительско–управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за ремонт, монтаж и регулировок оборудования	Уметь регулировать разборку и сборку технологического оборудования	Знать основные принципы работы разборки и сборки технологического оборудования
2-2)		Уметь определить и использовать оптимальные режимы работы оборудования, устранять неисправности, ремонт, монтаж, пуско-наладки и регулировки оборудования	Знать основные виды дефектов оборудования, методы и способы технического обслуживания оборудования, эксплуатационные материалы, средства и технологии диагностирования
3-2)	Исполнительско-управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за исправность неполадок машин технологических линий	Уметь исправить неполадки всех машин технологической линии	Знать технологические инструкции по проверки всех машин технологической линии
3-3)		Уметь провести поверку на оборудование с помощью компьютеров и контрольно-измерительных приборов	Знать назначение, принцип действия и устройство работ на оборудованиях с помощью компьютеров и контрольно-измерительных приборов

5. Виды сертификатов, выдаваемых на основе настоящего
профессионального стандарта
6. Разработчики профессионального стандарта

PRC "Career-Holdings"

7. Лист согласования

Название организации	Дата согласования
Отраслевой совет по развитию технического и профессионального образования и подготовке кадров Министерства сельского хозяйства Республики Казахстан

8. Экспертиза и регистрация профессионального стандарта

Настоящий профессиональный стандарт зарегистрирован ___________

_____________________________________________________________________

Внесен в Реестр профессиональных стандартов рег. № ____________

Письмо (протокол) № ___________ Дата

Ауыл шаруашылық өнімдерін қайта өңдеу және ауыл шаруашылығы саласында техникалық және кәсіптік білімнің кәсіби стандарттарын бекіту туралы

"Ауыл шаруашылығын механикаландыру" кәсіби стандарты1. Жалпы ережелер

2. Кәсіби стандарттың паспорты

3. Еңбек қызметі (кәсіп) түрлерінің карточкасыПараграф 1. Темір ұстасы–жөндеуші

Параграф 2. Мал өсіру кешендерінің және механикаландырылған фермалар операторы

Параграф 3. Агроөнеркәсіптік кешенінің техник-механигі

Параграф 4. Көп еңбекті қажет ететін процестерді механикаландыру жөніндегі техник

Қызмет, кәсіп түрлері, біліктілік деңгейлері

1 Кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

2 Кесте. Еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар

3 Кесте. Кәсіби стандарттың бірліктер тізбесі (кәсіптер еңбек функциялары)

4 Кесте. Кәсіби стандарт бірліктерінің сипаттамасы (функционалдық карта)

5 Кесте. СБШ 2–деңгейі темір ұстасы–жөндеушісі құзыретіне қойылатын талаптар

6 Кесте. СБШ 3-деңгейі темір-ұстасы жөндеушісі құзыретіне қойылатын талаптар

1 Кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

2 Кесте. Еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар

3 Кесте. Кәсіби стандарттың бірліктер тізбесі (кәсіптер еңбек функциялары)

4 Кесте. Кәсіби стандарт бірліктерінің сипаттамасы (функционалдық карта)

5 Кесте. СБШ 2-деңгейі мал өсіру кешендері менмеханикаландырылған фермалар операторы құзыретіне қойылатын талаптар

6 Кесте. СБШ 3-деңгейі мал өсіру кешендері менмеханикаландырылған фермалар операторы құзыретіне қойылатын талаптар

1 Кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

2 Кесте. Еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар

3 Кесте. Кәсіби стандарттың бірліктер тізбесі (кәсіптер еңбек функциялары)

4 Кесте. Кәсіби стандарт бірліктерінің сипаттамасы (функционалдық карта)

5 Кесте. СБШ 3–деңгейі агроөнеркәсіптік кешені техник–механигіқұзыретіне қойылатын талаптар

6 Кесте. СБШ 4-деңгейі Агроөнеркәсіптік кешені техник-механигіқұзыретіне қойылатын талаптар

1 Кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

2 Кесте. Еңбек шарттары, білімі және тәжірибесіне қойылатын талаптар

3 Кесте. Кәсіби стандарттың бірліктер тізімі (кәсіптер еңбек функциялары)

4 Кесте. Кәсіби стандартының бірліктерді сипаттау (функционалдық карта)

5 Кесте. СБШ 3-деңгейі көп еңбекті қажет ететін процестердімеханикаландыру жөніндегі техник құзыретіне қойылатын талаптар

6 Кесте. СБШ 4-деңгейі көп еңбекті қажет ететін процестердімеханикаландыру жөніндегі техник құзыретіне қойылатын талаптар

4. Осы кәсіби стандарт негізінде берілетін сертификаттар түрлері5. Кәсіби стандартты әзірлеушілер

6. Келісу парағы

7. Кәсіби стандарттың сараптамасы және тіркелу

"Ауылшаруашылығы техникасына техникалық қызмет көрсету және жөндеу" кәсіби стандарты1. Жалпы ережелер

2. Кәсіби стандарттың паспорты

3. Еңбек қызметі (кәсіп) түрлерінің карточкасыПараграф 1. Ауылшаруашылық өндірісінің тракторшы – машинисі

Параграф 2. Машиналар мен механизмдерді пайдалану және жөндеу жөніндегі техник (шебер)

Қызмет, кәсіп түрлері, біліктілік деңгейлері

1 Кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланыс

2 Кесте. Еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар

3 Кесте. Кәсіби стандарттың бірліктер тізбесі (кәсіптер еңбек функциялары)

4 Кесте. Кәсіби стандарт бірліктерінің сипаттамасы (функционалдық карта)

5 Кесте. СБШ 2–деңгейі ауылшаруашылық өндірісініңтракторшы–машинисі құзыретіне қойылатын талаптар

6 Кесте. СБШ 3–деңгейі ауылшаруашылық өндірісініңтракторшы–машинисі құзыретіне қойылатын талаптар

1 Кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

2 Кесте. Еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар

3 Кесте. Кәсіби стандарттың бірліктер тізбесі (кәсіптер еңбек функциялары)

4 Кесте. Кәсіби стандарт бірліктерінің сипаттамасы (функционалдық карта)

5 Кесте. СБШ 2-деңгейі машиналар мен механизмдерді пайдаланужәне жөндеу жөніндегі техниктің (шебердің) құзыретіне қойылатын талаптар

6 Кесте. СБШ 3-деңгейі машиналар мен механизмдерді пайдаланужәне жөндеу жөніндегі техниктің (шебердің) құзыретіне қойылатын талаптар

7 Кесте. СБШ 4-деңгейі машиналар мен механизмдерді пайдаланужәне жөндеу жөніндегі техниктің (шебердің) құзыретіне қойылатын талаптар

4. Осы кәсіби стандарт негізінде берілетін сертификаттар түрлері5. Кәсіби стандартты әзірлеушілер

6. Келісу парағы

7. Кәсіби стандарттың сараптамасы және тіркелуі

"Агрономия" кәсіптік стандарты1. Жалпы ережелер

2. Кәсіби стандарттың паспорты

3. Еңбек қызметі (кәсіп) түрлерінің карточкасыПараграф 1. Агроном

Параграф 2. Агрохимик

Параграф 3. Өсімдіктерді қорғау жөніндегі агроном

Қызмет, кәсіп түрлері, біліктілік деңгейлері

1 Кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

2 Кесте. Еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар

3 Кесте. Кәсіби стандарттың бірліктер тізбесі (кәсіптер еңбек функциялары)

4 Кесте. Кәсіби стандарт бірліктерінің сипаттамасы (функционалдық карта)

5 Кесте. СБШ 3-деңгейі агрономының құзіретіне қойылатын талаптар

6 Кесте. СБШ 4-деңгейі агрономының құзыретіне қойылатын талаптар

1 Кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

2 Кесте. Еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар

3 Кесте. Кәсіби стандарттың бірліктер тізбесі (кәсіптер еңбек функциялары)

4 Кесте. Кәсіби стандарт бірліктерінің сипаттамасы (функционалдық карта)

5 Кесте. СБШ 3-деңгейі агрохимигінің құзыретіне қойылатын талаптар

6 Кесте. СБШ 4-деңгейі агрохимигінің құзіретіне қойылатын талаптар

1 Кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

2 Кесте. Еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар

3 Кесте. Кәсіби стандарттың бірліктер тізбесі (еңбек функцияларының кәсіптері)

4 Кесте. Кәсіби стандартының бірліктерді сипаттау (функционалдық карта)

5 Кесте. СБШ 4–деңгейі өсімдіктерді қорғау жөніндегі агрономқұзіретіне қойылатын талаптар

6 Кесте. СБШ 4–деңгейі өсімдіктерді қорғау жөніндегі агрономқұзыретіне қойылатын талаптар

"Ауыл шаруашылығын механикаландыру" кәсіби стандарты
1. Жалпы ережелер

3. Еңбек қызметі (кәсіп) түрлерінің карточкасы
Параграф 1. Темір ұстасы–жөндеуші

5 Кесте. СБШ 2-деңгейі мал өсіру кешендері мен
механикаландырылған фермалар операторы құзыретіне қойылатын талаптар

6 Кесте. СБШ 3-деңгейі мал өсіру кешендері мен
механикаландырылған фермалар операторы құзыретіне қойылатын талаптар

5 Кесте. СБШ 3–деңгейі агроөнеркәсіптік кешені техник–механигі
құзыретіне қойылатын талаптар

6 Кесте. СБШ 4-деңгейі Агроөнеркәсіптік кешені техник-механигі
құзыретіне қойылатын талаптар

5 Кесте. СБШ 3-деңгейі көп еңбекті қажет ететін процестерді
механикаландыру жөніндегі техник құзыретіне қойылатын талаптар

6 Кесте. СБШ 4-деңгейі көп еңбекті қажет ететін процестерді
механикаландыру жөніндегі техник құзыретіне қойылатын талаптар

4. Осы кәсіби стандарт негізінде берілетін сертификаттар түрлері
5. Кәсіби стандартты әзірлеушілер

"Ауылшаруашылығы техникасына техникалық қызмет көрсету және жөндеу" кәсіби стандарты
1. Жалпы ережелер

3. Еңбек қызметі (кәсіп) түрлерінің карточкасы
Параграф 1. Ауылшаруашылық өндірісінің тракторшы – машинисі

5 Кесте. СБШ 2–деңгейі ауылшаруашылық өндірісінің
тракторшы–машинисі құзыретіне қойылатын талаптар

6 Кесте. СБШ 3–деңгейі ауылшаруашылық өндірісінің
тракторшы–машинисі құзыретіне қойылатын талаптар

5 Кесте. СБШ 2-деңгейі машиналар мен механизмдерді пайдалану
және жөндеу жөніндегі техниктің (шебердің) құзыретіне қойылатын талаптар

6 Кесте. СБШ 3-деңгейі машиналар мен механизмдерді пайдалану
және жөндеу жөніндегі техниктің (шебердің) құзыретіне қойылатын талаптар

7 Кесте. СБШ 4-деңгейі машиналар мен механизмдерді пайдалану
және жөндеу жөніндегі техниктің (шебердің) құзыретіне қойылатын талаптар

4. Осы кәсіби стандарт негізінде берілетін сертификаттар түрлері
5. Кәсіби стандартты әзірлеушілер

"Агрономия" кәсіптік стандарты
1. Жалпы ережелер

3. Еңбек қызметі (кәсіп) түрлерінің карточкасы
Параграф 1. Агроном

5 Кесте. СБШ 4–деңгейі өсімдіктерді қорғау жөніндегі агроном
құзіретіне қойылатын талаптар

6 Кесте. СБШ 4–деңгейі өсімдіктерді қорғау жөніндегі агроном
құзыретіне қойылатын талаптар

5. Осы кәсіби стандарт негізінде берілетін сертификаттар түрлері
6. Кәсіби стандартты әзірлеушілер

"Дәнді сақтау және өңдеу" кәсіптік стандарты
1. Жалпы ережелер

3. Еңбек қызметі (кәсіп) түрлерінің карточкасы
Параграф 1. Астықты сақтау жөніндегі оператор

5 Кесте. СБШ 2-деңгейі астықты сақтау жөніндегі операторы
құзіретіне қойылатын талаптар

6 Кесте. СБШ 3-деңгейі астықты сақтау жөніндегі операторы
құзіретіне қойылатын талаптар

5 Кесте. СБШ 2–деңгейі астықты ұнға және жармаға қайта өңдеу
жөніндегі оператор құзіретіне қойылатын талаптар

6 Кесте. СБШ 3-деңгейі астықты ұнға және жармаға қайта өңдеу
жөніндегі оператор құзіретіне қойылатын талаптар

7 Кесте. СБШ 4-деңгейі астықты ұнға және жармаға қайта өңдеу
жөніндегі оператор құзіретіне қойылатын талаптар

3 Кесте. Кәсіби стандарттың бірліктер тізбесі
(еңбек функцияларының кәсіптері)

4 Кесте. Кәсіби стандартының бірліктерді сипаттау
(функционалдық карта)

3 Кесте. Кәсіби стандарттың бірліктер тізімі
(еңбек функцияларының кәсіптер)

4 Кесте. Кәсіби стандартының бірліктерді сипаттау
(функционалдық карта)

4. Осы кәсіби стандарт негізінде берілетін сертификаттар түрлері
5. Кәсіби стандартты әзірлеушілер

"Ет және ет өнімдерін өндіру" кәсіби стандарты
1. Жалпы ережелер

3. Еңбек қызметі (кәсіп) түрлерінің карточкасы
Параграф 1. Етші

Етші
1 Кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

3 Кесте. Кәсіби стандарттың бірліктер тізбесі
(кәсіптер еңбек функциялары)

4 Кесте. Кәсіби стандарт бірліктерінің сипаттамасы
(функционалдық карта)

Шұжық өндірісі операторы
1 Кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

3 Кесте. Кәсіби стандарттың бірліктер тізбесі
(кәсіптер еңбек функциялары)

4 Кесте. Кәсіби стандарт бірліктерінің сипаттамасы
(функционалдық карта)

3 Кесте. Кәсіби стандарттың бірліктер тізбесі
(кәсіптер еңбек функциялары)

4 Кесте. Кәсіби стандарт бірліктерінің сипаттамасы
(функционалдық карта)

4. Осы кәсіби стандарт негізінде берілетін сертификаттар түрлері
5. Кәсіби стандартты әзірлеушілер

"Сүт өнімдерін өндіру" кәсіптік стандарты
1. Жалпы ережелер

3. Еңбек қызметі (кәсіп) түрлерінің карточкасы
Параграф 1. Сүт өнімдері аппаратшысы