Топырақты агрохимиялық зерттеп-қарауды жүргізу қағидаларын бекiту туралы

Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің м.а. 2015 жылғы 27 ақпанындағы № 4-1/147 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2015 жылы 10 сәуірде № 10686 тіркелді

«Агроөнеркәсіптік кешенді және ауылдық аумақтарды дамытуды мемлекеттік реттеу туралы» 2005 жылғы 8 шілдедегі Қазақстан Республикасы Заңының 6-бабы 1-тармағының 21) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:
1. Қоса берiлiп отырған Топырақты агрохимиялық зерттеп-қарауды жүргізу қағидалары бекiтiлсiн.
2. Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігі Өсімдік шаруашылығы өнімдерін өндіру мен қайта өңдеу және фитосанитариялық қауіпсіздік департаменті заңнамада белгіленген тәртіппен:
1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;
2) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде оның көшірмесін мерзімді баспа басылымдарында және «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялануға жіберуді;
3) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің интернет-ресурсында орналастырылуын қамтамасыз етсін.
3. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Министрдің міндетін
атқарушы С. Омаров

«КЕЛІСІЛДІ»
Қазақстан Республикасының
Қаржы министрі
__________ Б. Сұлтанов
2015 жыл 8 наурыз

«КЕЛІСІЛДІ»
Қазақстан Республикасының
Ұлттық экономика министрі
__________ Е. Досаев
2015 жыл 10 наурыз

Қазақстан Республикасы
Ауыл шаруашылығы Министрінің
міндетін атқарушысының
2015 жылғы 27 ақпандағы
№ 4-1/147 бұйрығымен
бекітілген

Топырақты агрохимиялық зерттеп-қарауды жүргізу қағидалары

1. Жалпы ережелер

1. Осы Топырақты агрохимиялық зерттеп-қарауды жүргізу қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) «Агроөнеркәсіптік кешенді және ауылдық аумақтарды дамытуды мемлекеттік реттеу туралы» 2005 жылғы 8 шілдедегі Қазақстан Республикасы Заңының 6-бабы 1-тармағының 21) тармақшасына сәйкес әзірленді және Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындаған ауыл шаруашылығы өндірісіне агрохимиялық қызмет көрсету саласындағы мемлекеттік мекеменің (бұдан әрі – мемлекеттік мекеме) егістік топырағын агрохимиялық зерттеп-қарауды жүргізу тәртібін айқындайды.
2. Осы Қағидаларда мынадай терминдер пайдаланылады:
1) агрохимиялық зерттеп-қарау – топырақтағы өсімдіктерді минералдық қоректендіру элементтері, қарашірік, тұз режимінің рН, микроэлементтер құрамын айқындау;
2) агрохимиялық картограмма – топырақтың өсімдіктер үшін сіңімді қоректік элементтер – қарашірікпен, микро- және макроэлементтермен қамтамасыз етілуі дәрежесін түрлі-түсті көріністе көрсететін карта;
3) агрохимиялық зерттеп-қараудың кезеңділігі – агрохимиялық зерттеп-қарау арасындағы уақытша кезең;
4) әсер етуші зат – қоректік элементтің атауы және оның агрохимикаттағы пайызбен көрсетілген құрамы;
5) біріккен сынама (үлгі) – элементарлық учаске шегінде іріктеп алынған жеке (нақтыланған) сынамалардың қоспасы;
6) геоақпараттық жүйе – сандық картографиялық және мәтіндік ақпаратты пайдалана отырып, деректерді жинауға, өңдеуге, талдауға, үлгілеуге және көрсетуге, сондай-ақ ақпараттық және есептік міндеттерді шешуге арналған автоматтандырылған жүйе;
7) егiстiк – жүйелi түрде өңделетiн және көп жылдық шөптердiң егiстiгiн қоса алғанда, ауыл шаруашылығы дақылдарының егiстiгiне пайдаланылатын жер учаскелерi, сондай-ақ сүрi жер. Алдын ала егiлетiн дақылдардың егiстiгi орналасқан (үш жылдан аспайтын уақыт ішінде), түбегейлi жақсарту мақсатында жыртылған шабындықтар мен жайылымдардың жер учаскелерi, сондай-ақ бақтардың егiске пайдаланылатын қатар аралығы егiстiкке жатпайды;
8) жер учаскесі – тұйық шекараларда бөлінген, 2003 жылғы 20 маусымдағы Жер кодексімен белгіленген тәртіппен жер қатынастары субъектілеріне бекітіліп берілген жер бөлігі;
9) жерді пайдалану жоспары – жерді пайдаланудың кеңістіктегі жағдайы мен мөлшері туралы көрнекі түсінік беретін, жерлердің құрамы мен алқабы туралы ақпаратты қамтитын жерді пайдалануға арналған картографиялық құжат;
10) жиынтық талдау ведомості – топырақтағы макро- және микроэлементтер құрамына жүргізілген химиялық талдаулар нәтижелерінен тұратын агрохимиялық көрсеткіштердің есептік құжаты;
11) жұмыс учаскесі – рельефтер (суайрық, беткей, беткейдің төмендеуі, жайылма алқап) бойынша белгілі бір орын алатын және жерге орналастыру жұмыстарын жүргізу кезінде шаруашылық ішілік жерге орналастыру жоспарында бөлінетін, егістіктердің жеке өңделетін аланының бөлігі;
12) жыртылатын қабат – топырақтың ұдайы механикалық өңдеуге ұшырайтын қабаты;
13) қарашірік – өсімдіктер мен жануарлар қалдықтарының биохимиялық өзгеруі нәтижесінде пайда болатын, топырақтың органикалық, әдетте қара түсті бөлігі;
14) қойтастану – топырақта қойтастардың (тастардың) болуы;
15) микроэлементтер – топырақта, өсімдіктерде және тірі организмдерде мардымсыз мөлшерде болатын химиялық элементтер;
16) өзен алқабы – өзен алабының ұзақ уақыт бойы су астында қалатын бөлігі;
17) паспорттық ведомость – әрбір танаптың егжейі-тегжейлі топырақтың-агрохимиялық және агрономиялық сипаттамасын қамтитын құжат;
18) суармалы жерлер – ауыл шаруашылығы дақылдары суармалы жағдайда өсірілетін жерлер;
19) тәлімі жерлер – ауыл шаруашылығы дақылдары суарылмай өсірілетін жерлер;
20) топырақ – судың, ауаның және организмдердің бірлескен әсерінен литосфераның жоғары қабаттарының өзгеруі нәтижесінде туындайтын, генетикалық байланысты қабаттардан тұратын (топырақ пішінін құрайды), тірі және тірі емес табиғатқа тән бірқатар қасиеттері бар ерекше табиғи құрылым;
21) топырақ кешені – үзбей қайталанып, бірін-бірі бірнеше метрден кейін алмастырып отыратын, әртүрлі топырақтың кезектесетін ұсақ учаскелерінен тұратын теңбіл топырақ жамылғысы;
22) топырақ құнарлылығы – топырақтың өсімдіктерді сіңімді қоректік заттармен, ылғалмен қамтамасыз ету және өнім беру қабілеті;
23) топырақ сынамасы – зертханалық зерттеу үшін іріктеп алынған топырақ материалының сынамасы;
24) топырақтың сортандануы – топырақта тұздар шоғырының артуы, ол нәтижесінде өсімдіктердің өсуін мүмкін емес етеді;
25) топырақтың эрозияға ұшырауы – топырақтың жоғары қабатының бұзылуы, шайылуы және желмен ұшуы;
26) чек – күріш өсіруге арналған танап учаскесі;
27) элементарлық учаске – бір біріккен сынамамен сипатталатын егістігінің алаңы.

2. Топырақты агрохимиялық зерттеп-қарауды жүргізу тәртібі

3. Топырақты агрохимиялық зерттеп-қарау егістік топырағының құнарлылығы көрсеткіштерін айқындау үшін жүргізіледі.
4. Топырақ құнарлылығы көрсеткіштеріне:
1) қарашірік;
2) жылжымалы фосфор;
3) ауыспалы калий;
4) жеңіл ыдырайтын, сілтілі ыдырайтын және нитратты азот;
5) тұз режимінің рН;
6) микроэлементтердің (марганец, мырыш, мыс, кобальт, молибден, күкірт, бор, никель, темір, хром) жылжымалы қоспалары;
7) су сығындысының катиондық-аниондық құрамының болуы жатады.
5. Топырақты агрохимиялық зерттеп-қарауды жүргізу кезінде Қазақстан Республикасының аумағы күрделілік дәрежесіне қарай мынадай санаттарға бөлінеді:
бірінші санат:
зерттеп-қаралатын алқапта он пайыздан аспайтын топырақ кешені болған кезде рельефі жазық, әлсіз бөлшектелген және біркелкі топырақ жамылғысы бар далалық және шөлейттік аймақ аудандары;
екінші санат:
1) зерттеп-қаралатын алқапта он пайыздан аспайтын топырақ кешені болған кезде рельефі жай көлбеу беткейлі, кең сайаралық кеңістіктерге бөлшектелген біркелкі топырақ жамылғысы бар орманды далалық, далалық және шөлейттік аймақ аудандары;
2) топырақ кешендері немесе топырағы эрозияға ұшыраған алқаптар оннан жиырма пайызға дейінгі бірінші санатты аудандар;
үшінші санат:
1) рельефі жай ойлы-қырлы, құлдилылығы және ұзындылығы әр түрлі беткейлі кең сайаралық аумақтарға бөлшектелген біркелкі емес топырақ жамылғысы бар орманды далалық және далалық аймақ аудандары;
2) топырақ кешендері немесе топырағы эрозияға ұшыраған алқаптар жиырмадан қырық пайызға дейінгі бірінші санатты аудандар және топырақ кешендері немесе топырағы эрозияға ұшыраған алқаптар оннан жиырма пайызға дейінгі екінші санатты аудандар;
3) әр түрлі дәрежеде қойтасталған топырақ;
4) қайталама сортаңдалу белгілері жоқ жақсы күйдегі суармалы жерлер;
5) қайталама немесе қалдықты батпақтану белгілері жоқ жақсы күйдегі құрғатылған жерлер;
төртінші санат:
1) рельефі бөлшектелген, түрлі топыраққұрауыш жынысты және топырағының жиырма-қырық пайызы эрозияға ұшыраған орманды далалық аймақ аудандары;
2) топырағы күшті кешенделген және эрозияға ұшыраған, аудандар аумағының қырық-алпыс пайызын құрайтын далалық, шөлейт және шөлді аумақтар;
3) он бес пайызға дейінгі алқаптағы топырағы қайталама сортаңдалған суармалы жерлер;
4) он бес пайызға дейінгі алқабының қайталама немесе қалдықты батпақтану белгілері бар құрғатылған жерлер;
5) жиырма пайызға дейін сортаңдалған және бұталанған алқаптары бар өзен алқаптары, сағалары және атырауларының топырағы;
6) бөлшектелген аумақтар.
бесінші санат:
1) топырақтың кешенделуі мен эрозияға ұшырауы алпыс пайыздан астам дамыған далалық, шөлейт және шөлді аумақтар;
2) таулар және орманды тау етектері;
3) күрделі біркелкі емес топырақ жамылғысы бар алқаптар, сағалар және атыраулар (топырақтың механикалық құрамы түрлі, сортаңданған, алқабының жиырма пайыздан астамы батпақтанған немесе сортаңданған);
4) он бес пайыздан астам алқапта қайталама сортаңдану белгілері бар суармалы жерлер;
5) он бес пайыздан астам алқапта қайталама немесе қалдықты батпақтану белгілері бар құрғатылған жерлер.
6. Жыртылатын қабаттағы қарашіріктің, жылжымалы фосфордың, ауыспалы калийдің, жеңіл ыдырайтын, сілтілі ыдырайтын және нитратты азоттың, тұз режимінің рН, микроэлементтердің (марганец, мырыш, мыс, кобальт, молибден, күкірт, бор, никель, темір, хром) жылжымалы қоспаларының орташа өлшемдік құрамы көрсеткіштері мынадай кезенділікпен жүргізілетін топырақты агрохимиялық зерттеп-қарау нәтижелері бойынша айқындалады:
тәлімі жерлер үшін – жеті жыл;
суармалы жерлер үшін – бес жыл;
химиялық мелиоранттар қолданатын шаруашылықтар үшін – бес жыл;
мемлекеттік сорттық учаскелер, тәжірибиелік шаруашылықтар үшін – үш жыл.
Жер учаскелерінің меншік иелерінің және (немесе) жер пайдаланушылардың өтінімдері бойынша қайталама зерттеп-қараулар арасындағы мерзімді қысқартуға жол беріледі.
7. Мемлекеттік мекеме жыл сайынғы зерттеп-қарау жүргізудің жұмыс жоспарларын жасайды және облыстардың ауыл шаруашылығы басқармасымен келіседі, оларда:
1) зерттеп-қарауға жататын егістік алаңдарының көлемдері;
2) облыс аудандары бойынша жұмыс жүргізудің кезектілігі;
3) осы Қағидалардың 6-тармағында көрсетілген топырақты агрохимиялық зерттеп-қарауды жүргізу кезеңділігі көзделеді.
Облыс ауданының, ауылдық округтің топырағын агрохимиялық зерттеп-қарау бір далалық маусым ішінде жүргізіледі.
Мемлекеттік мекеме топырақты агрохимиялық зерттеп-қарауды бюджет қаражаты есебінен, сондай-ақ жер учаскесінің меншік иесінің және (немесе) жер пайдаланушының өтінімі бойынша – ақылы негізде жүргізеді.
8. Бюджет қаражаты есебінен топырақты агрохимиялық зерттеп-қарауды жүргізер алдында мемлекеттік мекеме жер учаскелерінің меншік иелеріне және (немесе) жер пайдаланушыларға осы Қағидаларға 1-қосымшаға сәйкес нысан бойынша топырақты агрохимиялық зерттеп-қарау туралы хабарлама береді.
9. Жер учаскелерінің контурлары салынған аумақтың жерін пайдалану жоспары топырақты агрохимиялық зерттеп-қарауды жүргізудің картографиялық негізі болып табылады.
10. Топырақты зерттеп-қарауды жүргізуді бастар алдында мемлекеттік мекеменің қызметкері жер учаскесінің меншік иесімен және (немесе) жер пайдаланушымен бірге егістікті байқап қарайды, топырақтың типі мен түрін айқындайды, көзбен қарап нақтылайды және жер пайдалану жоспарына жағдайдағы (жаңа жолдар, танаптар шекаралары, отырғызылған ағаштар) өзгерістер енгізеді, жұмыс учаскелерінің схемасы мен оларды нөмірлеуді келіседі, жол бойындағы және фермалар маңындағы ерекше зерттеп-қарау аймақтарын, су қорғау аймақтарын бөледі, соңғы үш жыл ішіндегі ауыл шаруашылығы дақылдары егістерінің орналасуын, олардың жағдайын, ластану, фитоулылық біліну деңгейін нақтылайды, тыңайтқыштардың жоғары мөлшерімен жүйелі түрде тыңайтылатын танаптар мен өндірістік учаскелерді бөледі, танаптардың эрозияланғанын, бұталанғанын және қойтасталғанын белгілейді, суармалы жер бетіндегі тұздың шөгіндісін белгілейді.
11. Топырақты агрохимиялық зерттеп-қарауды жүргізу кезінде айқындалатын барлық көрсеткіштер бойынша осы Қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес агрохимиялық картограммалар жасалады.
Агрохимиялық картограммаларды әзірлеу геоақпараттық жүйе көмегімен жүргізіледі. Далалық зерттеп-қараулардың графикалық нәтижелері далалық жұмыс даналарынан цифрлық карталық негізге ауыстырылады және топырақты агрохимиялық талдау нәтижелерімен байланыстырылады.
Аудандық агрохимиялық картограммаларда картографиялаудың ең төменгі бірлігіне танап, облыстық картограммаларда – шаруашылық қабылданады.
12. Біріккен топырақ сынамаларын іріктеу былайша жүргізіледі:
1) суарылмайтын егіншілік танаптарында минералдық тыңайтқыштарды төмен деңгейде қолдану кезінде топырақ сынамалары барлық өсіп-өну кезеңі ішінде іріктеп алынады;
2) суармалы жерлерде әсер етуші затпен гектарына тоқсан килограмнан аспайтын минералды тыңайтқыштар жүйелі түрде енгізілген жағдайда топырақ сынамалары барлық өсіп-өну кезеңі ішінде, ал әсерлі затпен гектарына тоқсан килограмнан артық ензізілген жағдайда – тыңайтқыштар енгізгенге дейін көктемде немесе оларды енгізгеннен кейін екі және одан көп айдан соң іріктеп алынады;
3) чектерді толтырып немесе батырып суару кезінде топырақ сынамаларын іріктеу батырудан бұрын немесе су қайтқаннан және егін жинағаннан кейін жүргізіледі.
Біріккен сынамаларды іріктеу жиілігі топырақ жамылғысының түрлілігі мен енгізілетін тыңайтқыштар мөлшеріне байланысты белгіленеді және элементарлық учаскелердің ауқымымен айқындалады. Әрбір элементарлық учаскеге реттік нөмір беріледі.
13. Тәлімі жерлерде элементарлық учаскелер торкөзін топырақ жамылғысы мен рельефтегі орнын ескере отырып енгізеді. Элементарлық учаскенің ең жоғары алқабы – жетпіс бес гектарды, суармалы жерде – он гектарды құрайды.
Элементарлық учаскелердің кестесін картографиялық негізге енгізу кезінде олардың шекаралары алдыңғы зерттеп-қараудың элементарлық учаскелерінің шекараларына, спутниктік навигация жүйесінің координаталарына дәл келуі қажет.
14. Әрбір элементарлық учаскеден бір біріккен сынама алынады.
Нүктелік сынамалар қарашірік шегін ескере отырып, нөлден жиырма сантиметрге дейін жыртылатын қабат тереңдігінен алынады.
Топырақ жамылғысының түрлілігін ескере отырып, біріккен сынаманы топырақтың барлық типтерінде жиырма-жиырма бес нүктелік сынамадан құрайды. Біріккен сынаманың салмағы бес жүз грамнан кем болмауы тиіс.
15. Шаруашылықта іріктеп алынған барлық топырақ үлгілеріне элементарлық учаскелер нөмірлеріне сәйкес келетін кезекті бірізділікпен реттік нөмірлер беріледі, олар бір жыл ішінде сақталады.
16. Органикалық затты (қарашірікті), жылжымалы фосфор мен алмасушы калийді, жеңіл ыдырайтын, сілтілі ыдырайтын және нитратты азотты, тұз режимінің рН, марганецтің, мырыштың, мыстың, кобальттың, молибденнің, күкірттің, бордың, никелдің, темірдің және хромның жылжымалы қосындыларын, су сығындысының катиондық-аниондық құрамын айқындау бойынша топырақ сынамаларын химиялық талдау осы Қағидаларға 3-қосымшада көрсетілген мемлекеттік стандарттарға және әдістемелік нұсқауларға сәйкес жүргізіледі.
17. Топырақты агрохимиялық зерттеп-қарау нәтижелері шаруашылық, аудан, облыс, республика деңгейінде қорытылады.

3. Қорытынды ережелер

18. Топырақты агрохимиялық зерттеп-қарауды жүргізу нәтижелері бойынша:
1) осы Қағидаларға 4-қосымшаға сәйкес жиынтық талдамалық ведомость;
2) осы Қағидаларға 5-қосымшаға сәйкес паспорттық ведомость;
3) осы Қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес агрохимиялық картограмма жасалады.
19. Осы Қағидалардың 18-тармағында көрсетілген құжаттардың негізінде жер учаскелерінің меншік иелеріне және (немесе) жер пайдаланушыларға осы Қағидаларға 6-қосымшаға сәйкес нысан бойынша агрохимиялық очерк жасалады.
Агрохимиялық очерктің нәтижелері бойынша топырақты агрохимиялық зерттеп-қарау нәтижелері туралы қорытынды жасалады, ол жер учаскесінің иесіне және (немесе) жер пайдаланушыға беріледі.
20. Мемлекеттік мекеме топырақты агрохимиялық зерттеп-қарау нәтижелері бойынша аудан, облыс топырағы құнарлылығының агрохимиялық атласын жасайды.
Топырақ құнарлылығының агрохимиялық атласы зерттеп-қарау циклі аяқталғаннан кейін әр облыс үшін аудандар бөлінісінде және әр аудан үшін шаруашылықтар бөлінісінде жасалады.
Агрохимиялық атлас қоректік элементтер, қарашірік құрамының түрлі-түсті картограммаларын және оларға түсініктемелерді қамтиды.
21. Осы Қағидалардың 18-тармағында көрсетілген құжаттар мемлекеттік мекемеде 7 жыл бойы сақталуы тиіс.
Топырақты агрохимиялық зерттеп-қарау нәтижелері Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2014 жылғы 25 маусымдағы № 6-1/321 «Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлердің агрохимиялық жай-күйі туралы ақпараттық деректер банкін құру және жүргізу қағидаларын бекіту туралы» бұйрығымен бекітілген тәртіппен ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлердің агрохимиялық жай-күйі туралы ақпараттық деректер банкінде сақталады (нормативтік құқықтық актілер тіркеу Реестрінде тіркелген № 9618).
Ақпараттық деректер банкін қорғау ондағы ақпаратты шифрлау кілтін пайдалана отырып, шифрлау жолымен жүзеге асырылады, оған мемлекеттік мекеме басшысы немесе оның алмастыратын тұлға ғана қол жеткізе алады.
22. Жерді пайдалану және қорғау жөніндегі мемлекеттік инспектордың сұрау салуы бойынша мемлекеттік мекеме топырақты агрохимиялық зерттеп-қарау нәтижелері туралы агрохимиялық очерк қорытындыларының көшірмелерін ұсынады.
23. Топырақты соңғы екі агрохимиялық зерттеп-қарау нәтижелерін салыстыру кезінде анықталған топырақ құнарлылығының көрсеткіштері төмендеген кезде мемлекеттік мекеме ол туралы жерді пайдалану және қорғау жөніндегі мемлекеттік инспекторды хабардар етеді.

Топырақты агрохимиялық зерттеп-
қарауды жүргізу қағидаларына
1-қосымша

Нысан

Топырақты агрохимиялық зерттеп-қарау туралы хабарлама

Мемлекеттік мекеменің мынадай өкілдері:
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
20__ жылғы ______________ 20__ жылғы _______________ дейінгі мерзімде
_________________________________________________ топырағын жоспарлы
(жер учаскесінің меншік иесі және (немесе) жер пайдаланушы)
агрохимиялық зерттеп-қарауды жүргізетінін хабарлаймыз.
Зерттеп-қарауға жататын танаптарға мемлекеттік мекеме өкілдерінің кіруін қамтамасыз етуді сұраймын. Зерттеп-қарауды жүргізу кезінде жер учаскесінің меншік иесі және (немесе) жер пайдаланушы тарапынан қатысуға және бақылау жүргізуге жол беріледі.

Басшы:___________________________________ _________________
(тегі, аты, әкесінің аты (жеке басын (қолы)
растайтын құжатта бар болса))

Мөр орны

Топырақты агрохимиялық зерттеп-
қарауды жүргізу қағидаларына
2-қосымша

Нысан

Басшы				Қарашірік құрамының картограммасы
Зертхана меңгерушісі
Агрохимик
Картограф				Б/М

Топырақты агрохимиялық зерттеп-
қарауды жүргізу қағидаларына
3-қосымша

Нысан

Топырақ сынамаларын талдау жөніндегі құжаттар тізбесі

ОАҚКИ модификациясында Тюрин әдісімен органикалық затты (қарашірікті) айқындау. МемСТ 26213-91;
Никитин модификациясындағы Тюрин әдісімен органикалық затты (қарашірікті) айқындау.МемСТ 62213-91;
Тюрин және Кононова әдісімен жеңіл ыдырайтын азотты айқындау. Агрохимия бойынша практикум: Минеев редакциясы, 2001 жыл;
Корнфилд әдісімен сілтілі ыдырайтын азотты айқындау. Агрохимия бойынша практикум: Минеев редакциясымен, 2001 жыл;
Гранвальд-Ляжу әдісімен нитраттық азотты айқындау. Агрохимия бойынша практикум: Минеев редакциясымен, 2001 жыл;
Ионометриялық әдіспен нитраттарды айқындау. МемСТ 26951-86;
ОАҚКИ әдісімен нитраттарды айқындау. МемСТ 26488-85;
ОАҚКИ модификациясында Мачигин әдісімен карбонаттық топырақтағы жылжымалы фосфор мен калийді айқындау. МемСТ 26205-91;
ОАҚКИ модификациясында Чириков әдісімен карбонаттық емес топырақтағы жылжымалы фосфор мен калийді айқындау. МемСТ 26204-91;
ОАҚКИ модификациясында Кирсанов әдісімен фосфор мен калийдің жылжымалы қосындыларын айқындау. МемСТ 26207;
ОАҚКИ жаңа технологиясы бойынша (автоматтандырылған талдау жүйесінде) Чириков немесе Мачигин бойынша топырақ сығындыларында фосфор мен калийді айқындау. МемСТ 10 256-2000, МемСТ 10 258-2000;
ОАҚКИ модификациясында Тюрин әдісімен қарашірікті айқындау (автоматтандырылған талдау жүйесінде); Ю.М. Логинов, А.Н. Стрельцов. Талдау жұмыстарын автоматтандыру және топырақ құнарлылығы мен өсімдік шаруашылығы өнімінің сапасы мониторингін аспаппен қамтамасыз ету. – М.: Агробизнес – орталық, 2010;
Топырақтағы ауыр металдарды айқындау (автоматтандырылған талдау жүйесінде); Ю.М. Логинов, А.Н. Стрельцов. Талдау жұмыстарын автоматтандыру және топырақ құнарлылығы мен өсімдік шаруашылығы өнімінің сапасы мониторингін аспаппен қамтамасыз ету. – М.: Агробизнес – орталық, 2010;
PRIMACSsnc, SKALAR SAN++ талдауыштарында топырақ құрамын автоматты айқындау (ISO, EN, AOAS, ASBC және т.б. халықаралық талаптарға сәйкестік);
Су сығындысының салыстырмалы электр өткізгіштігін, рН, қатты қалдығын айқындау. МемСТ 26423-85;
Тұз сығындысының салыстырмалы электр өткізгіштігін, рН, қатты қалдығын айқындау. МемСТ 26483-85;
Веригина-Аринушкина бойынша екі - және үш валентті темірдің жылжымалы қосындыларын айқындау әдісі. МемСТ 27395-87;
Өсімдіктердің ылғалдылығын, мейлінше гигроскопиялық ылғалдылығын және тұрақты солу ылғалдылығын анықтау әдісі. МемСТ 28268-89;
Ауыл шаруашылығы алқаптарындағы және өсімдік өнімдеріндегі ауыр металдарды айқындау, Әдістемелік нұсқаулықтар, Мәскеу, 1992 жыл;
ОАҚКИ модификациясындағы Крупский мен Александрова әдісімен карбонаттық топырақтағы мыс пен кобальттың жылжымалы қосындыларын айқындау. МемСТ 50683-94;
АҚКИ модификациясында Пейве мен Ринькис әдісімен мыстың жылжымалы қосындыларын айқындау. МемСТ 50684-94;
ОАҚКИ модификациясында Пейве мен Ринькис әдісімен кобальттың жылжымалы қосындыларын айқындау. МемСТ 50687-94;
ОАҚКИ модификациясында Крупский мен Александрова әдісімен карбонаттық топырақтағы марганецтың жылжымалы қосындыларын айқындау. МемСТ 50685-94;
ОАҚКИ модификациясында Пейве мен Ринькис әдісімен марганецтың жылжымалы қосындыларын айқындау. МемСТ 50682-94;
ОАҚКИ модификациясында Крупский мен Александрова әдісімен карбонаттық топырақтағы мырыштың жылжымалы қосындыларын айқындау. МемСТ 50686-94;
ОАҚКИ модификациясында Григг әдісімен молибденнің жылжымалы қосындыларын айқындау. МемСТ 50689-94;
Топырақтар. ОАҚКИ әдісімен жылжымалы күкіртті айқындау. МемСТ 26490-85;
ОАҚКИ модификациясындағы Бергер мен Труог әдісімен бордың жылжымалы қосындыларын айқындау. МемСТ 50688-94;
Су сығындысындағы карбонат иондарын және бикарбонаттарды айқындау әдістері. МемСТ 26424-85;
Су сығындысындағы кальций мен магнийді айқындау әдістері. МемСТ 26428-85;
АҚКОИ әдісімен ауыспалы кальций мен ауыспалы (жылжымалы) магнийді айқындау әдістері. МемСТ 26487-85;
Су сығындысындағы хлорид ионын айқындау әдістері. МемСТ 26425-85;
Су сығындысындағы сульфат ионын айқындау әдістері. МемСТ 26426-85;
Су сығындысындағы натрий мен калийді айқындау әдістері. МемСТ 26427-85;
Суда еритін кальций мен магнийді айқындау әдістері. МемСТ 27753.9-88.

Топырақты агрохимиялық зерттеп-
қарауды жүргізу қағидаларына
4-қосымша

Нысан

Облыс_____________________________
Аудан_______________________________
Шаруашылық___________________________
Зерттеп-қарау жылы_____________________

Жиынтық талдамалық ведомость

№ _____ пен № _____ аралығындағы үлгілер

Үлгі	Танап	N	P2O5	K2O	Қарашірік %	рН	Үлгі	Танап	N	P2O5	K2O	Қарашірік %	рН
		мг/кг топыраққа							мг/кг топыраққа
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14

Зерттеп-қарауды жүргізген ___________________________________________
(тегі, аты, әкесінің аты (жеке басын растайтын
құжатта бар болса), лауазымы)

	N	P2O5	K2O	Қарашірік	рН
Талдау жүргізген (тегі, аты, әкесінің аты (жеке басын растайтын құжатта бар болса), лауазымы)

Микроэлементтер бойынша жиынтық талдамалық ведомость

№ _____ мен № _____ аралығындағы үлгілер

Үлгі	Танап	S	Cu	Zn	Co	Mn	Үлгі	Танап	S	Cu	Zn	Co	Mn
		мг/кг топыраққа							мг/кг топыраққа
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14

Зерттеп-қарауды жүргізген ___________________________________________
(тегі, аты, әкесінің аты (жеке басын растайтын
құжатта бар болса), лауазымы)

	S	Cu	Zn	Co	Mn
Талдау жүргізген (тегі, аты, әкесінің аты (жеке басын растайтын құжатта болған жағдайда), лауазымы)

Топырақты агрохимиялық зерттеп-
қарауды жүргізу қағидаларына
5-қосымша

Нысан

Облыс_____________________________
Аудан_____________________________
Шаруашылық________________________
Зерттеп-қарау жылы________________

Паспорттық ведомость

Жер учаскелері топырағының негізгі агрохимиялық сипаттамалары

Рет №	Танап	Алқап, га	Топырақ типі	Жеңіл ыдырайтын азот		Жылжымалы фосфор		Ауыспалы калий		Қарашірік		Қышқылдығы
				мг/кг топыраққа	құрамы бойынша топ	мг/кг топыраққа	құрамы бойынша топ	мг/кг топыраққа	құрамы бойынша топ	%	құрамы бойынша топ	рН	топ
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14

Микроэлементтер

Рет №	Танап	Алқап, га	Топырақ типі	S		Cu		Zn		Co		Mn
				мг/кг топыраққа	құрамы бойынша топ	мг/кг топыраққа	құрамы бойынша топ	мг/кг топыраққа	құрамы бойынша топ	мг/кг топыраққа	құрамы бойынша топ	мг/кг топыраққа	құрамы бойынша топ
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14

Топырақты агрохимиялық зерттеп-
қарауды жүргізу қағидаларына
6-қосымша

Нысан

Агрохимиялық очеркті ресімдеу

1. Мемлекеттік мекеменің басшысы бекіткен мұқаба парағы.
2. Орындаушылар тізімі.
3. Кіріспе, топырақты агрохимиялық зерттеп-қарау мақсаттары, міндеттері.
4. Негізгі бөлігі (агрохимиялық зерттеп-қарау нәтижелері, жер учаскелерінің иелері және (немесе) жер пайдаланушылар туралы мәліметтер, топырақ топтамалары, агрохимиялық картограммалар).
5. Қорытынды.
6. Қосымшалар.

Об утверждении Правил проведения агрохимического обследования почв

Приказ и.о. Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 27 февраля 2015 года № 4-1/147. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 10 апреля 2015 года № 10686

В соответствии с подпунктом 21) пункта 1 статьи 6 Закона Республики Казахстан от 8 июля 2005 года «О государственном регулировании развития агропромышленного комплекса и сельских территорий», ПРИКАЗЫВАЮ:
1. Утвердить прилагаемые Правила проведения агрохимического обследования почв.
2. Департаменту производства и переработки растениеводческой продукции и фитосанитарной безопасности Министерства сельского хозяйства Республики Казахстан в установленном законодательством порядке обеспечить:
1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;
2) в течение десяти календарных дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан направление его копии на официальное опубликование в периодических печатных изданиях и в информационно-правовой системе «Әділет»;
3) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства сельского хозяйства Республики Казахстан.
3. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Исполняющий обязанности
Министра С. Омаров

«СОГЛАСОВАН» «СОГЛАСОВАН»
Министр финансов Министр национальной экономики
Республики Казахстан Республики Казахстан
_________ Б. Султанов __________ Е. Досаев
8 марта 2015 года 10 марта 2015 года

Утверждены
приказом исполняющего обязанности
Министра сельского хозяйства
Республики Казахстан
от 27 февраля 2015 года № 4-1/147

Правила
проведения агрохимического обследования почв

1. Общие положения

1. Настоящие Правила проведения агрохимического обследования почв (далее – Правила) разработаны в соответствии с подпунктом 21) пункта 1 статьи 6 Закона Республики Казахстан от 8 июля 2005 года «О государственном регулировании развития агропромышленного комплекса и сельских территорий» и определяют порядок проведения агрохимического обследования почв пашни государственным учреждением в области агрохимического обслуживания сельскохозяйственного производства, определяемым Правительством Республики Казахстан (далее – государственное учреждение).
2. В настоящих Правилах используются следующие термины:
1) агрохимическое обследование – определение содержания в почве элементов минерального питания растений, гумуса, рН солевого режима, микроэлементов;
2) агрохимическая картограмма – карта, показывающая в цветовом выражении степень обеспеченности почвы усвояемыми для растений питательными элементами – гумуса, макро- и микро элементов;
3) периодичность агрохимического обследования почв – временной период между агрохимическими обследованиями;
4) действующее вещество – наименование питательного элемента и его содержание в агрохимикатах, выраженное в процентах;
5) объединенная проба (образец) – смесь индивидуальных (точечных) проб, отобранных в пределах элементарного участка;
6) геоинформационная система – автоматизированная система, предназначенная для сбора, обработки, анализа, моделирования и отображения данных, а также решения информационных и расчетных задач с использованием цифровой картографической и текстовой информации;
7) пашня – земельный участок, систематически обрабатываемый и используемый под посевы сельскохозяйственных культур, включая посевы многолетних трав, а также чистые пары. К пашне не относятся земельные участки сенокосов и пастбищ, занятые посевами предварительных культур (в течение не более трех лет), распаханные с целью коренного улучшения, а также междурядья садов, используемые под посевы;
8) земельный участок – выделенная в замкнутых границах часть земли, закрепляемая в установленном Земельным кодексом Республики Казахстан от 6 июля 2007 года порядке за субъектами земельных отношений;
9) план землепользования – картографический документ на землепользование, дающий наглядное представление о пространственном положении и размерах землепользования, содержащий информацию о составе и площадях пашни;
10) сводная аналитическая ведомость – учетный документ агрохимических показателей, состоящий из результатов проведенных химических анализов на содержание макро- и микроэлементов в почвах;
11) рабочий участок – часть отдельно обрабатываемой площади пашни, занимающая определенное положение по рельефам (водораздел, склон, понижение склона, пойма) и выделяемая на плане внутрихозяйственного землеустройства при проведении землеустроительных работ;
12) пахотный слой – слой почвы, подвергаемый регулярной механической обработке;
13) гумус – органическая, обычно темноокрашенная, часть почвы, образующаяся в результате биохимического превращения растительных и животных остатков;
14) завалуненность – наличие валунов (камней) в почве;
15) микроэлементы – химические элементы, содержащиеся в почве, растениях и живых организмах в незначительных количествах;
16) плавни реки – длительно затапливаемые поймы;
17) паспортная ведомость – документ, содержащий детальную почвенно-агрохимическую и агрономическую характеристику каждого поля;
18) орошаемые земли – земли, на которых сельскохозяйственные культуры выращиваются в условиях орошения;
19) богарные земли – земли, на которых сельскохозяйственные культуры выращиваются без орошения;
20) почва – особое природное образование, обладающее рядом свойств, присущих живой и неживой природе, состоящее из генетически связанных горизонтов (образуют почвенный профиль), возникающих в результате преобразования поверхностных слоев литосферы под совместным воздействием воды, воздуха и организмов;
21) комплекс почв – мозаичный почвенный покров, состоящий из чередующихся мелких участков почв различных типов, которые, непрерывно повторяясь, сменяют один другого через несколько метров;
22) плодородие почвы – способность почвы обеспечивать растения усвояемыми питательными веществами, влагой и давать урожай;
23) почвенная проба – проба почвенного материала, отобранная для лабораторного исследования;
24) засоление почв – повышение концентрации солей в почве, в конечном итоге делающее невозможным рост растений;
25) эродирование почв – разрушение, смыв и выдувание верхнего слоя почвы;
26) чек – участок земли, предназначенный для выращивания риса;
27) элементарный участок – площадь пашни, характеризуемая одной объединенной пробой.

2. Порядок проведения агрохимического обследования почв

3. Агрохимическое обследование почв проводится для определения показателей плодородия почв пашни.
4. К показателям плодородия почв относятся содержание:
1) гумуса;
2) подвижного фосфора;
3) обменного калия;
4) легкогидролизуемого, щелочногидролизуемого и нитратного азота;
5) рН солевого режима;
6) подвижных соединений микроэлементов (марганца, цинка, меди, кобальта, молибдена, серы, бора, никеля, железа, хрома);
7) катионно-анионного состава водной вытяжки.
5. Территория Республики Казахстан при проведении агрохимического обследования почв делится по степени сложности на следующие категории:
первая категория:
районы степной и полупустынной зон с равнинным, слаборасчлененным рельефом и однородным почвенным покровом при наличии не более десяти процентов комплексов почв на обследуемой площади;
вторая категория:
1) районы лесостепной, степной и полупустынной зон с рельефом, расчлененным на широкие межовражные пространства со слабопологими склонами с однородным почвенным покровом при наличии не более десяти процентов комплексов почв на обследуемой площади;
2) районы первой категории с площадями комплексов почв или эродированных почв от десяти до двадцати процентов;
третья категория:
1) районы лесостепной и степной зон с волнистым рельефом, расчлененным на обособленные межовражные территории со склонами различной крутизны и длины, неоднородным почвенным покровом;
2) районы первой категории с площадью комплексов почв или эродированных почв от двадцати до сорока процентов и районы второй категории с площадью комплексов почв или эродированных почв от десяти до двадцати процентов;
3) почвы различной степени завалуненности;
4) орошаемые земли в хорошем состоянии без признаков вторичного засоления почв;
5) осушенные земли в хорошем состоянии без признаков вторичного или остаточного заболачивания;
четвертая категория:
1) районы лесостепной зоны с расчлененным рельефом, пестрыми почвообразующими породами и наличием двадцати - сорока процентов эродированных почв;
2) степные, полупустынные и пустынные территории с сильной комплексностью и эродированностью почв, составляющих сорок - шестьдесят процентов площади районов;
3) орошаемые земли, среди которых до пятнадцати процентов площадей почв вторичного засоления;
4) осушенные земли, имеющие признаки вторичного или остаточного заболачивания до пятнадцати процентов площади;
5) почвы пойм, плавней и дельт рек с наличием до двадцати процентов засоленных и закустаренных площадей;
6) расчлененные территории;
пятая категория:
1) степные, полупустынные и пустынные территории с развитием более шестидесяти процентов комплексности и эродированности почв;
2) горы и залесенные предгорья;
3) поймы, плавни рек и дельты со сложным неоднородным почвенным покровом (пестрый механический состав, засоление почв, заболоченность или засоленность более двадцати процентов площади);
4) орошаемые земли, имеющие более пятнадцати процентов площади с признаками вторичного засоления почв;
5) осушенные земли, имеющие более пятнадцати процентов площади с признаками вторичного или остаточного заболачивания.
6. Показатели содержания в пахотном горизонте гумуса, средневзвешенного содержания подвижного фосфора, обменного калия, легкогидролизуемого, щелочногидролизуемого и нитратного азота, рН солевого режима, подвижных соединений микроэлементов (марганца, цинка, меди, кобальта, молибдена, серы, бора, никеля, железа, хрома) определяются по результатам агрохимического обследования почв, проводимого с периодичностью:
для богарных земель – семь лет;
для орошаемых земель – пять лет;
для хозяйств, применяющих химические мелиоранты – пять лет;
для государственных сортовых участков, опытных хозяйств – три года.
По заявкам собственников земельных участков и (или) землепользователей допускается сокращение сроков между повторными обследованиями.
7. Государственным учреждением составляются и согласовываются с управлениями сельского хозяйства областей ежегодные планы проведения обследования, в которых предусматриваются:
1) объемы площадей пашни, подлежащих обследованию;
2) очередность проведения работ по районам области;
3) периодичность агрохимического обследования почв, указанная в пункте 6 настоящих Правил.
Агрохимическое обследование почв района области, сельского округа проводится в течение одного полевого сезона.
Государственное учреждение проводит агрохимическое обследование почв за счет бюджетных средств, а также по заявке собственника земельного участка и (или) землепользователя – на платной основе.
8. Перед проведением агрохимического обследования почв за счет бюджетных средств государственное учреждение выдает собственникам земельных участков и (или) землепользователям уведомление об агрохимическом обследовании почв по форме, согласно приложению 1 к настоящим Правилам.
9. Картографической основой для проведения агрохимического обследования почв является план землепользования территории с нанесенными на них контурами земельных участков.
10. Перед началом проведения обследования почв сотрудник государственного учреждения совместно с собственником земельного участка и (или) землепользователем осматривает пашню, определяет тип и вид почв, уточняет визуально и наносит на план землепользования изменения в ситуации (новые дороги, границы полей, лесопосадки), согласует схему рабочих участков и их нумерацию, выделяет зоны особого обследования вдоль дорог и вокруг ферм, водоохранные зоны, уточняет размещение посевов сельскохозяйственных культур за последние три года, их состояние, степень засоренности, проявления фитотоксичности, выделяет поля и производственные участки, систематически удобряющиеся высокими дозами удобрений, отмечает эродированность, закустаренность и завалуненность полей, на орошаемых землях отмечает отложения солей на поверхности.
11. По всем показателям, определяемым при проведении агрохимического обследования почв, составляются агрохимические картограммы по форме, согласно приложению 2 к настоящим Правилам.
Изготовление агрохимических картограмм проводится с помощью геоинформационной системы. Графические результаты полевого обследования с рабочих полевых экземпляров переносятся на цифровую картографическую основу и увязываются с результатами агрохимических анализов почв.
На районных агрохимических картограммах за минимальную единицу картографирования принимается поле, на областных агрохимических картограммах – хозяйство.
12. Отбор объединенных почвенных проб проводится:
1) на полях неорошаемого земледелия при низком уровне применения минеральных удобрений почвенные пробы отбирают в течение всего вегетационного периода;
2) на орошаемых землях при систематическом внесении минеральных удобрений не более девяноста килограмм на гектар в действующем веществе почвенные пробы отбираются в течение всего вегетационного периода, более девяноста килограмм на гектар в действующем веществе – весной до внесения удобрений или спустя два и более месяца после их внесения;
3) при орошении напуском или затоплением чеков отбор почвенных проб проводится до затопления или после сброса воды и уборки урожая.
Частота отбора объединенных проб устанавливается в зависимости от пестроты почвенного покрова и количества вносимых удобрений и определяется размером элементарных участков. Каждому элементарному участку присваивается порядковый номер.
13. На богарных землях сетку элементарных участков наносят с учетом почвенного покрова и положения в рельефе. Максимальная площадь элементарного участка составляет семьдесят пять гектаров, на орошении – десять гектаров.
При нанесении сетки элементарных участков на картографическую основу необходимо, чтобы их границы совпадали с границами элементарных участков предыдущего обследования, координатами спутниковой системы навигации.
14. С каждого элементарного участка отбирают одну объединенную пробу.
Точечные пробы отбирают на глубину пахотного слоя от нуля до двадцати сантиметров с учетом гумусового горизонта.
Учитывая пестроту почвенного покрова, объединенная проба на всех типах почв составляется из двадцати-двадцати пяти точечных проб. Масса объединенной пробы должна быть не менее пятисот граммов.
15. Всем отобранным в хозяйстве почвенным пробам присваиваются в очередной последовательности порядковые номера, соответствующие номерам элементарных участков, которые хранятся в течение одного года.
16. Химические анализы почвенных проб по определению органических веществ (гумуса), подвижного фосфора и обменного калия, легкогидролизуемого, щелочногидролизуемого и нитратного азота, рН солевого режима, подвижных соединений марганца, цинка, меди, кобальта, молибдена, серы, бора, никеля, железа и хрома, катионно-анионного состава водной вытяжки проводятся согласно государственным стандартам и методическим указаниям, указанным в приложении 3 к настоящим Правилам.
17. Результаты агрохимического обследования почв обобщаются на уровне хозяйства, района, области, республики.

3. Заключительные положения

18. По результатам проведенного агрохимического обследования почв составляются:
1) сводная аналитическая ведомость, согласно приложению 4 к настоящим Правилам.
2) паспортная ведомость, согласно приложению 5 к настоящим Правилам;
3) агрохимическая картограмма, согласно приложению 2 к настоящим Правилам.
19. На основании документов, указанных в пункте 18 настоящих Правил, составляется агрохимический очерк по форме, согласно приложению 6 к настоящим Правилам, который предоставляется собственнику земельного участка и (или) землепользователю.
По результатам агрохимического очерка составляется заключение о результатах агрохимического обследования почв, которое предоставляется собственнику земельного участка и (или) землепользователю.
20. Государственное учреждение по результатам агрохимического обследования почв составляет агрохимический атлас плодородия почв района, области.
Агрохимический атлас плодородия почв составляется по завершении цикла обследования для каждой области в разрезе районов и для каждого района в разрезе хозяйств.
Агрохимический атлас включает цветные картограммы содержания гумуса, питательных элементов и пояснения к ним.
21. Документы, указанные в пункте 18 настоящих Правил, подлежат хранению в государственном учреждении в течение 7 лет.
Результаты агрохимического обследования почв хранятся в информационном банке данных об агрохимическом состоянии земель сельскохозяйственного назначения в соответствий с приказом Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 25 июня 2014 года № 6-1/321 «Об утверждении Правил создания и ведения информационного банка данных об агрохимическом состоянии земель сельскохозяйственного назначения» (зарегистрированный в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов № 9618).
Защита информационного банка данных осуществляется путем шифрования находящейся в нем информации с использованием шифровального ключа, доступ к которому имеет только руководитель государственного учреждения или замещающее его лицо.
22. По запросу государственного инспектора по использованию и охране земель государственное учреждение представляет копии агрохимического очерка с заключением о результатах агрохимического обследования почв.
23. При снижении показателей плодородия почв, установленных при сравнении результатов двух последних агрохимических обследований почв, государственное учреждение информирует об этом государственного инспектора по использованию и охране земель.

Приложение 1
к Правилам проведения
агрохимического обследования почв

Форма

Уведомление об агрохимическом обследовании почв

Уведомляем, что следующими представителями государственного
учреждения:
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
в период с ___________ 20__ года по ____________ 20__ года будет
проведено агрохимическое обследование почв _________________________
________________________________________________________________.
(собственник земельного участка и (или) землепользователь)

Прошу обеспечить доступ представителей государственного
учреждения на поля, подлежащие обследованию. При проведении
обследования осуществляется участие и контроль со стороны
собственника земельного участка и (или) землепользователя.

Руководитель: ____________________________ ____________
(фамилия, имя, отчество (подпись)
(при наличии в документе,
удостоверяющем личность)

Место печати

Приложение 2
к Правилам проведения
агрохимического обследования почв

Форма

Агрохимическая картограмма

Условные обозначения

20 - номер поля 220 площадь поля

Содержание гумуса, % 0 – 2,0 очень низкое 2,1 – 4,0 низкое 4,1 – 6,0 среднее 6,1 – 8,0 повышенное 8,1 – 10,0 высокое > 10,0 очень высокое

Руководитель				Картограмма содержания гумуса
Заведующий лабораторией
Агрохимик
Картограф				Б/М

Приложение 3
к Правилам проведения
агрохимического обследования почв

Форма

Перечень документов по анализу почвенных проб

Определение органического вещества (гумуса) по методу Тюрина в модификации ЦИНАО. ГОСТ 26213-91;
Определение органического вещества (гумуса) по методу Тюрина в модификации Никитина. ГОСТ 62213-91;
Определение легкогидролизуемого азота по методу Тюрина и Кононовой Практикум по агрохимии: под редакцией Минеева, 2001 год;
Определение щелочногидролизуемого азота по методу Корнфилда; Практикум по агрохимии: под редакцией Минеева, 2001 год;
Определение нитратного азота по методу Грандваль-Ляжу, Практикум по агрохимии: под редакцией Минеева, 2001 год;
Определение нитратов ионометрическим методом. ГОСТ 26951-86;
Определение нитратов по методу ЦИНАО. ГОСТ 26488-85;
Определение подвижного фосфора и калия в карбонатных почвах по методу Мачигина в модификации ЦИНАО. ГОСТ 26205-91;
Определение подвижного фосфора и калия в некарбонатных почвах по методу Чирикова в модификации ЦИНАО. ГОСТ 26204-91;
Определение подвижных соединений фосфора и калия по методу Кирсанова в модификации ЦИНАО. ГОСТ 26207;
Определение фосфора и калия по новой технологии ЦИНАО (на автоматизированной аналитической системе) в вытяжках из почв по методу Чирикову или Мачигину. ОСТ 10 256-2000, ОСТ 10 258-2000;
Определение гумуса методом Тюрина в модификации ЦИНАО (на автоматизированной аналитической системе); Ю.М. Логинов, А.Н. Стрельцов. Автоматизация аналитических работ и приборное обеспечение мониторинга плодородия почв и качества растениеводческой продукции. – М.: Агробизнес – центр, 2010;
Определение тяжелых металлов в почвах (на автоматизированной аналитической системе) Ю.М. Логинов, А.Н. Стрельцов Автоматизация аналитических работ и приборное обеспечение мониторинга плодородия почв и качества растениеводческой продукции. – М.: Агробизнес – центр, 2010;
Автоматизированное определение состава почв на анализаторах PRIMACS^snc, SKALAR SAN⁺⁺(соответствие международным требованиям ISO, EN, AOAS, ASBC и др.);
Методы определения удельной электрической проводимости, рН солевого режима и плотного остатка водной вытяжки. ГОСТ 26423-85;
Методы определения удельной электрической проводимости, рН солевого режима и плотного остатка солевой вытяжки. ГОСТ 26483-85;
Метод определения подвижных соединений двух- и трехвалентного железа по Веригиной-Аринушкиной. ГОСТ 27395-87;
Методы определения влажности, максимальной гигроскопической влажности и влажности устойчивого завядания растений. ГОСТ 28268-89;
Определение тяжелых металлов в почвах сельхозугодий и продукции растениеводства, Методические указания, Москва, 1992 год;
Определение подвижных соединений меди и кобальта по методу Крупского и Александровой в модификации ЦИНАО в карбонатных почвах. ГОСТ 50683-94;
Определение подвижных соединений меди по методу Пейве и Ринькиса в модификации ЦИНАО. ГОСТ 50684-94;
Определение подвижных соединений кобальта по методу Пейве и Ринькиса в модификации ЦИНАО. ГОСТ 50687-94;
Определение подвижных соединений марганца по методу Крупского и Александровой в модификации ЦИНАО в карбонатных почвах. ГОСТ 50685-94;
Определение подвижных соединений марганца по методу Пейве и Ринькиса в модификации ЦИНАО ГОСТ 50682-94
Определение подвижных соединений цинка по методу Крупского и Александровой в модификации ЦИНАО в карбонатных почвах. ГОСТ 50686-94;
Определение подвижных соединений молибдена по методу Григга в модификации ЦИНАО. ГОСТ 50689-94;
Почвы. Определение подвижной серы по методу ЦИНАО. ГОСТ 26490-85;
Определение подвижных соединений бора по методу Бергера и Труога в модификации ЦИНАО. ГОСТ 50688-94;
Метод определения ионов карбонатов и бикарбонатов в водной вытяжке. ГОСТ 26424-85;
Метод определения кальция и магния в водной вытяжке. ГОСТ 26428-85;
Метод определения обменного кальция и обменного (подвижного) магния методами ЦИНАО. ГОСТ 26487-85;
Метод определения иона хлорида в водной вытяжке. ГОСТ 26425-85;
Метод определения иона сульфата в водной вытяжке. ГОСТ 26426-85;
Метод определения натрия и калия в водной вытяжке. ГОСТ 26427-85;
Методы определения водорастворимых кальция и магния. ГОСТ 27753.9-88.

Приложение 4
к Правилам проведения
агрохимического обследования почв

Форма

Область ___________________________
Район _____________________________
Хозяйство__________________________
Год обследования __________________

Сводная аналитическая ведомость

Образцы с № _____ по №_______

Образец	Поле	N	P2O5	K2O	Гумус %	рН	Образец	Поле	N	P2O5	K2O	Гумус %	рН
		мг/кг почвы							мг/кг почвы
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14

Обследование провел: _________________________________________
(фамилия, имя, отчество (при наличии в документе,
удостоверяющем личность), должность)

	N	P2O5	K2O	Гумус	рН
Анализы провел (фамилия, имя, отчество (при наличии в документе, удостоверяющем личность), должность)

Сводная аналитическая ведомость по микроэлемент

Образцы с № _____ по №______

Образец	Поле	S	Cu	Zn	Co	Mn	Образец	Поле	S	Cu	Zn	Co	Mn
		мг/кг почвы							мг/кг почвы
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14

Обследование провел: _________________________________________
(фамилия, имя, отчество (при наличии в
документе, удостоверяющем личность), должность)

	S	Cu	Zn	Co	Mn
Анализы провел (фамилия, имя, отчество (при наличии в документе, удостоверяющем личность), должность)

Приложение 5
к Правилам проведения
агрохимического обследования почв

Форма

Область_____________________________
Район_______________________________
Хозяйство___________________________
Год обследования____________________

Паспортная ведомость

Основные агрохимические характеристики почв земельных участков

№ п/п	Поле	Площадь, га	Тип почвы	N-легкогидролиз		Подвижный фосфор		Обменный калий		Гумус		Кислотность
				мг/кг почвы	группа по содержанию	мг/кг почвы	группа по содеранию	мг/кг почвы	группа по содержанию	%	группа по содержанию	рН	группа
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14

Микроэлементы

№ п/п	Поле	Площадь, га	Тип почвы	S		Cu		Zn		Co		Mn
				мг/кг почвы	группа по содержанию	мг/кг почвы	группа по содержанию	мг/кг почвы	группа по содержанию	мг/кг почвы	группа по содержанию	мг/кг почвы	группа по содержанию
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14

Приложение 6
к Правилам проведения
агрохимического обследования почв

Форма

Оформление агрохимического очерка

1. Титульный лист, утвержденный руководителем государственного учреждения.
2. Список исполнителей.
3. Введение, цели, задачи агрохимического обследования почв.
4. Основная часть (результаты агрохимических исследований, сведения о собственниках земельных участков и (или) землепользователях, группировки почв, агрохимические картограммы).
5. Заключение.
6. Приложения.