ИПС "Әділет"

"Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 15-бабы екінші бөлігінің 63) тармақшасына, "Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 20-бабы 6-тармағының 1) тармақшасына сәйкес Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Басқармасы ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

Ескерту. Кіріспе жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 19.12.2022 № 122 (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

1. "Екінші деңгейдегі банктердегі, ипотекалық ұйымдардағы және "Қазақстан Даму Банкі" акционерлік қоғамындағы бухгалтерлік есептің үлгі шот жоспарын бекіту туралы Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының 2011 жылғы 31 қаңтардағы № 3 қаулысына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 6793 болып тіркелген, 2011 жылғы 7 қазанда Қазақстан Республикасы орталық атқарушы және өзге де орталық мемлекеттік органдарының актілер жинағында № 11 жарияланған) мынадай өзгерістер мен толықтырулар енгізілсін:

тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

"Екінші деңгейдегі банктердегі, ипотекалық ұйымдардағы және "Қазақстан Даму Банкі" акционерлік қоғамындағы бухгалтерлік есеп шоттарының үлгі жоспарын бекіту туралы";

1-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"1. Қоса беріліп отырған Екінші деңгейдегі банктердегі, ипотекалық ұйымдардағы және "Қазақстан Даму Банкі" акционерлік қоғамындағы бухгалтерлік есеп шоттарының үлгі жоспары бекітілсін.";

көрсетілген қаулымен бекітілген Екінші деңгейдегі банктердегі, ипотекалық ұйымдардағы және "Қазақстан Даму Банкі" акционерлік қоғамындағы бухгалтерлік есептің үлгі шот жоспарында:

тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

"Екінші деңгейдегі банктердегі, ипотекалық ұйымдардағы және "Қазақстан Даму Банкі" акционерлік қоғамындағы бухгалтерлік есеп шоттарының үлгі жоспары";

1-тарауда:

1-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"1. Осы Екінші деңгейдегі банктердегі, ипотекалық ұйымдардағы және "Қазақстан Даму Банкі" акционерлік қоғамындағы бухгалтерлік есеп шоттарының үлгі жоспары (бұдан әрі - Шот жоспары) "Бухгалтерлiк есеп пен қаржылық есептiлiк туралы" 2007 жылғы 28 ақпандағы Қазақстан Республикасы Заңына сәйкес әзірленді және екінші деңгейдегі банктердің, ипотекалық ұйымдардың, "Қазақстан Даму Банкі" акционерлік қоғамының және бұдан бұрын еншілес банк болған заңды тұлғаның құндық көрінісіндегі қаржылық есептілік элементтерін топтастыруға және ағымдағы көрсетуге арналған.";

2-тарауда:

1-параграфта:

1552- шоттан кейін мынадай мазмұндағы шотпен толықтырылсын:

"1553

Клиенттер мен инвестициялық депозиттер бойынша есеп айырысулар";

1728-шоттан кейін мынадай мазмұндағы шотпен толықтырылсын:

"1729

Инвестициялық депозиттермен операциялар бойынша есептелген кірістер";

7-параграфта:

7801-шоттың аты мынадай редакцияда жазылсын:

"7801 Банктің клиенттердің ақшасын есепке алу шоты";

7805-шоттың аты мынадай редакцияда жазылсын:

"7805 Қатысу үлестері";

7811-шоттың аты мынадай редакцияда жазылсын:

"7811 Лизингке (жалға) берілген активтер бойынша талаптар";

7811-шоттан кейін мынадай мазмұндағы шоттармен толықтырылсын:

"7812	Жалдау бойынша есептелген кірістер
7813	Зиянды өтеуге арналған резервтер (провизиялар)";

7831-шоттың аты мынадай редакцияда жазылсын:

"7831 Инвестициялық депозиттер бойынша міндеттемелер";

7833-шоттың аты мынадай редакцияда жазылсын:

"7833 Инвестициялық депозиттер бойынша есептелген шығыстар";

7833-шоттан кейін мынадай мазмұндағы шоттармен толықтырылсын:

"7834	Инвестициялық депозитті басқару үшін сыйақы
7835	Басқа да міндеттемелер";

"Клиенттен ақшаның түсуі" деген 7861-шоттың нөмірі мен аты алып тасталсын;

7864, 7865, 7866, 7867, 7868-шоттардың аты мынадай редакцияда жазылсын:

"7864 Заңды тұлғаның жарғылық капиталына қатысудан түскен кіріс

7865 Дисконт амортизациясынан түскен кірістер

7866 Резервтерді (провизияларды) қалпына келтіруден түскен кірістер

7867 Бағамдық айырма бойынша кірістер

7868 Активтерді әділ құн бойынша қайта бағалаудан түскен кірістер";

7881-шоттың аты мынадай редакцияда жазылсын:

"7881 Инвестициялық депозит бойынша сыйақы төлеумен байланысты шығыстар";

7884-шоттың аты мынадай редакцияда жазылсын:

"7884 Сыйлықақыны амортизациялау бойынша шығыстар";

"Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан болатын іске асырылған шығыстар" деген 7885-шоттың нөмірі мен аты алып тасталсын;

7886, 7887-шоттардың аттары мынадай редакцияда жазылсын:

"7886 Бағамдық айырма бойынша шығыстар

7887 Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан болатын шығыстар";

3-тарауда:

1-параграфта:

1552-шоттың сипаттамасынан кейін 1553-шоттың мынадай мазмұндағы нөмірімен, атымен және сипаттамасымен толықтырылсын:

"1553 Клиенттер мен инвестициялық депозиттер бойынша есеп айырысулар (актив).

Шоттың мақсаты: Ислам банкінің клиенттерге инвестициялық депозиттерді мерзімінен бұрын қайтаруға байланыстағы байланысты туындаған талаптарының сомаларын есепке алу.

Шоттың дебеті бойынша клиентке оның талап етуі бойынша инвестициялық депозитті мерзімінен бұрын қайтаруға байланысты туындаған талаптардың сомалары жазылады.

Шоттың кредиті бойынша ислам банкі талаптарының сомаларын оларды алған кезде есептен шығару жазылады.";

1728-шоттың сипаттамасынан кейін 1729-шоттың мынадай мазмұндағы нөмірімен, атымен және сипаттамасымен толықтырылсын:

"1729. Инвестициялық депозиттермен операциялар бойынша есептелген кірістер (актив).

Шоттың мақсаты: Ислам банкінің инвестициялық депозитке тартылған ақшаны пайдаланудан алынған кірістің бөлігі түрінде есептелген сыйақысының сомаларын есепке алу.

Шоттың дебеті бойынша инвестициялық депозиттен есептелген сыйақысының сомалары жазылады.

Шоттың кредиті бойынша есептелген сыйақының сомаларын ол алынған жағдайда есептен шығару жазылады.";

2-параграфта:

7801-шоттың аты мен сипаттамасы мынадай редакцияда жазылсын:

"7801. Банктің клиенттердің ақшасын есепке алу шоты (актив).

Шоттың мақсаты: Клиенттердің ислам банкі инвестициялық депозит туралы шарт бойынша қабылдаған ақша сомаларын есепке алу.

Шоттың дебеті бойынша клиенттердің ислам банкі инвестициялық депозит туралы шарт бойынша қабылдаған ақша сомалары жазылады.

Шоттың кредиті бойынша ақша сомаларын оларды инвестициялау, клиентке қайтару және клиентке және (немесе) ислам банкіне сыйақы төлеу кезінде есептен шығару жазылады.";

7804, 7805, 7806, 7807-шоттардың аты мен сипаттамалары мынадай редакцияда жазылсын:

"7804. Ислам бағалы қағаздары (актив).

Шоттың мақсаты: Ислам банкі инвестициялық депозит туралы шарт бойынша қабылдаған ақша есебінен сатып алынған ислам бағалы қағаздарының құнын есепке алу.

Шоттың дебеті бойынша ислам банкі инвестициялық депозит туралы шарт бойынша қабылдаған ақша есебінен сатып алынған ислам бағалы қағаздарының құны, дисконт амортизациясының және ислам бағалы қағаздарының әділ құнының артуынан алынған кірістердің сомасы жазылады.

Шоттың кредиті бойынша ислам бағалы қағаздарының құнын оларды сату немесе құнсызданған кезде есептен шығару, дисконт амортизациясының және ислам бағалы қағаздарының әділ құнының төмендеуінен шығыстардың сомасы жазылады.

7805. Қатысу үлестері (актив).

Шоттың мақсаты: Инвестициялық депозит туралы шарт бойынша қабылданған ақша есебінен ислам банкінің өндірістік және сауда қызметін қаржыландыруды жүзеге асыру кезінде заңды тұлғалардың жарғылық капиталдарына және (немесе) әріптестік талаптарымен салынған инвестициялардың сомаларын есепке алу.

Шоттың дебеті бойынша заңды тұлғалардың жарғылық капиталдарына және (немесе) әріптестік талаптарымен салынған инвестициялардың сомалары жазылады.

Шоттың кредиті бойынша заңды тұлғалардың жарғылық капиталдарына және (немесе) әріптестік талаптарымен салынған инвестициялардың сомаларын оларды сату немесе құнсыздануы кезінде есептен шығару жазылады.

7806. Сауда қызметін қаржыландыру операциялары бойынша талаптар (актив).

Шоттың мақсаты: Инвестициялық депозит туралы шарт бойынша қабылданған ақша есебінен сауда қызметін қаржыландыру операциялары бойынша талаптардың сомаларын есепке алу.

Шоттың дебеті бойынша инвестициялық депозит туралы шарт бойынша қабылданған ақша есебінен сауда қызметін қаржыландыру операциялары бойынша талаптардың сомалары жазылады.

Шоттың кредиті бойынша сауда қызметін қаржыландыру операциялары бойынша талаптардың сомалары оларды өтеу немесе құнсыздану кезінде есептен шығару жазылады.

7807. Сыйақы (актив).

Шоттың мақсаты: Ислам бағалы қағаздары, салымдар және өзге де операциялар бойынша сыйақы түрінде есептелген кірістердің сомаларын есепке алу.

Шоттың дебеті бойынша ислам бағалы қағаздары, салымдар және өзге де операциялар бойынша есептелген сыйақының сомалары жазылады.

Шоттың кредиті бойынша есептелген сыйақының сомалары оларды төлеу немесе құнсыздануы кезінде есептен шығару жазылады.";

7811-шоттың аты мен сипаттамасы мынадай редакцияда жазылсын:

"7811. Лизингке (жалға) берілген активтер бойынша талаптар (актив).

Шоттың мақсаты: Инвестициялық депозит туралы шарт бойынша қабылданған ақшаның есебінен сатып алынған негізгі құралдарды лизингке (жалға) беруге байланысты туындаған талаптың құнын есепке алу.

Шоттың дебеті бойынша негізгі құралдарды лизингке (жалға) беруге байланысты туындаған талаптың құны жазылады.

Шоттың кредиті бойынша негізгі құралдарды жалға беруге байланысты туындаған талаптың құнын лизинг (жалдау) шарты бойынша жалдау төлемдерін алған кезде есептен шығару жазылады.";

7811-шоттың сипаттамасынан кейін 7812, 7813-шоттардың мынадай мазмұндағы нөмірлерімен, аттарымен және сипаттамаларымен толықтырылсын:

"7812. Жалдау бойынша есептелген кірістер (актив).

Шоттың мақсаты: Есептелген жалдау төлемдерінің сомаларын есепке алу.

Шоттың дебеті бойынша лизинг (жалдау) шартының талаптарына сәйкес есептелген жалдау төлемдерінің сомалары жазылады.

Шоттың кредиті бойынша есептелген жалдау төлемдерінің сомаларын оларды алған немесе құнсызданған кезде есептен шығару жазылады.

7813. Зиянды өтеуге арналған резервтер (провизиялар).

Шоттың мақсаты: Инвестициялық депозит туралы шарт бойынша қабылданған ақшаның есебінен сатып алынған активтердің құнсыздануынан болған зиянды өтеуге арналған резервтердің (провизиялардың) сомаларын есеп алу.

Шоттың кредиті бойынша зиянды өтеуге арналған резервтердің (провизиялардың) сомалары оларды құру кезінде жазылады.

Шоттың дебеті бойынша зиянды өтеуге арналған резервтердің (провизиялардың) сомаларын активтердің кредиттік сапасы жақсарған немесе құнсызданған активтердің құны есептен шығарылған кезде есептен шығару жазылады.";

7831-шоттың аты мен сипаттамасы мынадай редакцияда жазылсын:

"7831. Инвестициялық депозиттер бойынша міндеттемелер (пассив).

Шоттың мақсаты: Инвестициялық депозиттер бойынша міндеттемелердің сомаларын есепке алу.

Шоттың кредиті бойынша инвестициялық депозит туралы шарт бойынша клиенттен түскен ақша жазылады.

Шоттың дебеті бойынша клиент ақшаны алған кезде оны есептен шығару жазылады.";

7833-шоттың аты мен сипаттамасы мынадай редакцияда жазылсын:

"7833. Инвестициялық депозиттер бойынша есептелген шығыстар (пассив).

Шоттың мақсаты: Инвестициялық депозит туралы шартқа сәйкес инвестициялық депозиттер бойынша есептелген шығыстардың сомаларын есепке алу.

Шоттың кредиті бойынша инвестициялық депозиттер бойынша есептелген шығыстардың сомалары жазылады.

Шоттың дебеті бойынша инвестициялық депозиттер бойынша есептелген шығыстардың сомаларын оларды төлеу кезінде есептен шығару жазылады.";

7833-шоттың сипаттамасынан кейін 7834, 7835-шоттардың мынадай мазмұндағы нөмірлерімен, аттарымен және сипаттамаларымен толықтырылсын:

"7834. Инвестициялық депозитті басқару үшін сыйақы (пассив).

Шоттың мақсаты: Инвестициялық депозит туралы шартқа сәйкес инвестициялық депозитті басқару үшін ислам банкіне есептелген сыйақының сомаларын есепке алу.

Шоттың кредиті бойынша инвестициялық депозитті басқару үшін есептелген сыйақының сомалары жазылады.

Шоттың дебеті бойынша инвестициялық депозитті басқару үшін есептелген сыйақының сомаларын оларды төлеу кезінде есептен шығару жазылады.

7835. Басқа да міндеттемелер (пассив).

Шоттың мақсаты: Инвестициялық депозит туралы шарт бойынша қабылданған ақшаны басқаруды жүзеге асыру процесінде туындайтын заңды және жеке тұлғалар алдындағы басқа да міндеттемелердің сомаларын есепке алу.

Шоттың кредиті бойынша заңды және жеке тұлғалар алдындағы басқа да міндеттемелердің сомасы жазылады.

Шоттың дебеті бойынша заңды және жеке тұлғалар алдындағы басқа да міндеттемелер өтелген кезде олардың сомаларын есептен шығару жазылады.";

7851-шоттың аты мен сипаттамасы мынадай редакцияда жазылсын:

"7851. Капитал (пассив).

Шоттың мақсаты: Есепті кезеңдегі нәтижені есепке алу.

Шоттың кредиті бойынша № 7860 баланстан тыс шоттар тобын жабу кезінде есепті кезең үшін инвестициялық депозит туралы шарт бойынша қабылданған ақшаны басқаруды жүзеге асыру барысында туындайтын кірістердің сомалары жазылады.

Шоттың дебеті бойынша № 7880 баланстан тыс шоттар тобын жабу кезінде есепті кезең үшін инвестициялық депозит туралы шарт бойынша қабылданған ақшаны басқаруды жүзеге асыру барысында туындайтын шығыстардың сомалары жазылады.";

"Клиенттен ақшаның түсуі" деген 7861-шоттың нөмірі, аты және сипаттамасы алып тасталсын;

7864, 7865, 7866, 7867, 7868-шоттардың аттары мен сипаттамалары мынадай редакцияда жазылсын:

"7864. Заңды тұлғаның жарғылық капиталына қатысудан түскен кіріс (пассив).

Шоттың мақсаты: Инвестициялық депозит туралы шарт бойынша қабылданған ақша есебінен заңды тұлғаның жарғылық капиталына қатысудан түскен кірістердің сомаларын есепке алу.

Шоттың кредиті бойынша заңды тұлғаның жарғылық капиталына қатысудан есептелген кірістердің сомалары жазылады.

Шоттың дебеті бойынша заңды тұлғаның жарғылық капиталына қатысудан есептелген кірістердің сомаларын № 7851 баланстан тыс шотқа есептен шығару жазылады.

7865. Дисконт амортизациясынан түскен кірістер (пассив).

Шоттың мақсаты: Инвестициялық депозит туралы шарт бойынша қабылданған ақша есебінен сатып алынған ислам бағалы қағаздары, салымдар және өзге активтер бойынша дисконтты амортизациялаумен байланысты кірістердің сомаларын есепке алу.

Шоттың кредиті бойынша дисконтты амортизациялаумен байланысты кірістердің сомалары жазылады.

Шоттың дебеті бойынша кірістердің сомаларын № 7851 баланстан тыс шотқа есептен шығару жазылады.

7866. Резервтерді (провизияларды) қалпына келтіруден түскен кірістер (пассив).

Шоттың мақсаты: Инвестициялық депозит туралы шарт бойынша қабылданған ақша есебінен сатып алынған ислам бағалы қағаздары, салымдар және өзге активтер бойынша құрылған резервтерді (провизияларды) қалпына келтіруден түскен кірістердің сомаларын есепке алу.

Шоттың кредиті бойынша ислам бағалы қағаздары, салымдар және өзге активтер өтелген немесе кредиттік сапасы жақсарған кезде резервтерді (провизияларды) қалпына келтіруден түскен кірістердің сомалары жазылады.

Шоттың дебеті бойынша кірістердің сомаларын № 7851 баланстан тыс шотқа есептен шығару жазылады.

7867. Бағамдық айырма бойынша кірістер (пассив).

Шоттың мақсаты: Инвестициялық депозит туралы шарт бойынша қабылданған ақша есебінен сатып алынған активтер бойынша валюталардың нарықтық айырбастау бағамының оң өзгеруі нәтижесінде туындаған кірістердің сомаларын есепке алу.

Шоттың кредиті бойынша инвестициялық депозит туралы шарт бойынша қабылданған ақша есебінен сатып алынған активтер бойынша валюталардың айырбастау бағамының оң өзгеруі нәтижесінде туындаған кірістердің сомасы жазылады.

Шоттың дебеті бойынша кірістердің сомаларын № 7851 баланстан тыс шотқа есептен шығару жазылады.

7868. Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан түскен кірістер (пассив).

Шоттың мақсаты: Инвестициялық депозит туралы шарт бойынша қабылданған ақша есебінен сатып алынған активтердің әділ құнының оң өзгеруі нәтижесінде алынған кірістердің сомаларын есепке алу.

Шоттың кредиті бойынша инвестициялық депозит туралы шарт бойынша қабылданған ақша есебінен сатып алынған активтердің әділ құнының оң өзгеруінен түскен кірістердің сомасы жазылады.

Шоттың дебеті бойынша кірістердің сомаларын № 7851 баланстан тыс шотқа есептен шығару жазылады.";

7881-шоттың аты мен сипаттамасы мынадай редакцияда жазылсын:

"7881. Инвестициялық депозит бойынша сыйақы төлеумен байланысты шығыстар (актив).

Шоттың мақсаты: Инвестициялық депозит туралы шартқа сәйкес инвестициялық депозит бойынша сыйақы төлеумен байланысты шығыстардың сомаларын есепке алу.

Шоттың дебеті бойынша инвестициялық депозит бойынша сыйақы төлеумен байланысты шығыстардың сомалары жазылады.

Шоттың кредиті бойынша болған шығыстар сомаларын № 7851 баланстан тыс шотқа есептен шығару жазылады.";

7884-шоттың аты мен сипаттамасы мынадай редакцияда жазылсын:

"7884. Сыйлықақыны амортизациялау бойынша шығыстар (актив).

Шоттың мақсаты: Инвестициялық депозит туралы шарт бойынша қабылданған ақша есебінен сатып алынған ислам бағалы қағаздары, салымдар және өзге активтер бойынша сыйлықақыны амортизациялаумен байланысты шығыстардың сомаларын есепке алу.

Шоттың дебеті бойынша сыйлықақыны амортизациялаумен байланысты шығыстардың сомалары жазылады.

Шоттың кредиті бойынша болған шығыстар сомаларын № 7851 баланстан тыс шотқа есептен шығару жазылады.";

"Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан болатын іске асырылған шығыстар" деген 7885-шоттың нөмірі, аты мен сипаттамасы алып тасталсын;

7886, 7887-шоттардың аттары мен сипаттамалары мынадай редакцияда жазылсын:

"7886. Бағамдық айырма бойынша шығыстар (актив).

Шоттың мақсаты: Инвестициялық депозит туралы шарт бойынша қабылданған ақша есебінен сатып алынған активтер бойынша валюталардың айырбастау бағамының теріс өзгеруі нәтижесінде болған шығыстардың сомаларын есепке алу.

Шоттың дебеті бойынша инвестициялық депозит туралы шарт бойынша қабылданған ақша есебінен сатып алынған активтер бойынша валюталардың айырбастау бағамының теріс өзгеруі нәтижесінде болған шығыстардың сомалары жазылады.

Шоттың кредиті бойынша шығыстардың сомаларын № 7851 баланстан тыс шотқа есептен шығару жазылады.

7887. Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан болатын шығыстар (актив).

Шоттың мақсаты: Инвестициялық депозит туралы шарт бойынша қабылданған ақша есебінен сатып алынған активтердің әділ құнының теріс өзгеруі нәтижесінде болған шығыстардың сомаларын есепке алу.

Шоттың дебеті бойынша инвестициялық депозит туралы шарт бойынша қабылданған ақша есебінен сатып алынған активтердің әділ құнының теріс өзгеруі нәтижесінде болған шығыстардың сомасы жазылады.

Шоттың кредиті бойынша шығыстардың сомаларын № 7851 баланстан тыс шотқа есептен шығару жазылады.".

2. Қоса беріліп отырған Ислам банктерінің бухгалтерлік есеп жүргізу жөніндегі нұсқаулық бекітілсін.

3. Мына:

1) "Исламдық банктердің бухгалтерлік есепті жүргізуі жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2009 жылғы 27 сәуірдегі № 33 қаулысының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 5687 болып тіркелген);

2) "Қазақстан Республикасының кейбір нормативтік құқықтық актілеріне бухгалтерлік есепті жүргізу мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2015 жылғы 17 шілдедегі № 131 қаулысымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 11993 болып тіркелген, 2015 жылғы 17 қыркүйекте "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесінде жарияланған) бекітілген Өзгерістер мен толықтырулар енгізілетін Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есепті жүргізу мәселелері бойынша нормативтік құқықтық актілерінің тізбесі 4-тармағының күші жойылды деп танылсын.

4. Бухгалтерлік есеп департаменті (Рахметова С.К.) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) Заң департаментімен (Сәрсенова Н.В.) бірлесіп осы қаулыны Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы қаулы мемлекеттік тіркелген күннен бастап күнтізбелік он күн ішінде оның қазақ және орыс тілдеріндегі қағаз және электрондық түрдегі көшірмесін "Республикалық құқықтық ақпарат орталығы" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнына Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкінде ресми жариялау және енгізу үшін жіберуді;

3) осы қаулыны ресми жарияланғаннан кейін Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің ресми интернет-ресурсына орналастыруды қамтамасыз етсін.

5. Қаржылық қызметтерді тұтынушылардың құқықтарын қорғау және сыртқы коммуникациялар басқармасы (Терентьев А.Л.) осы қаулы мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде оның көшірмесін мерзімді баспасөз басылымдарында ресми жариялауға жіберуді қамтамасыз етсін.

6. Осы қаулының орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Төрағасының орынбасары Д.Т. Ғалиеваға жүктелсін.

7. Осы қаулы алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Ұлттық Банк
Төрағасы

Д. Ақышев

Қазақстан Республикасы
Ұлттық Банкі Басқармасының
2017 жылғы 27 наурыздағы
№ 46 қаулысымен
бекітілген

Ислам банктерінің бухгалтерлік есеп жүргізу жөніндегі нұсқаулық 1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Ислам банктерінің бухгалтерлік есеп жүргізу жөніндегі нұсқаулық (бұдан әрі – Нұсқаулық) Қазақстан Республикасы Заңының 15-бабы екінші бөлігінің 63) тармақшасына, "Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 20-бабы 6-тармағының 1) тармақшасына, халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес әзірленді және ислам банктерінің (бұдан әрі – банк) бухгалтерлік есеп жүргізуін нақтылайды.

Ескерту. 1-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 19.12.2022 № 122 (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

2. Нұсқаулыққа, Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасына және халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына қайшы келмейтін қосымша бухгалтерлік жазбаларды жасауға жол беріледі.

2-тарау. Инвестициялық депозиттер бойынша операциялардың бухгалтерлік есебі 1-параграф. Инвестициялық депозит бойынша операциялардың бухгалтерлік есебі

3. Банк жеке немесе заңды тұлғалардан инвестициялық депозит туралы шарт бойынша инвестициялық депозит қабылдаған кезде, инвестициялық депозит туралы шарт бойынша қабылданған ақша сомасына мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) баланстық шоттарда:

Дт	1001	"Кассадағы қолма-қол ақша"
	1051	"Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот"
	1052	"Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"
Кт	2203	"Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары"
	2204	"Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары"
	2205	"Жеке тұлғалардың талап етуге дейінгі салымдары"
	2211	"Заңды тұлғалардың талап етуге дейінгі салымдары";

клиенттердің ақшасын біріктірген жағдайда:

Дт	2203	"Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары"
	2204	"Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары"
	2205	"Жеке тұлғалардың талап етуге дейінгі салымдары"
	2211	"Заңды тұлғалардың талап етуге дейінгі салымдары"
Кт	2245	"Инвестициялық депозиттер";

2) баланстан тыс шоттарда:

Дт	7801	"Банктің клиенттердің ақшалай қаражатын есепке алу шоты"
Кт	7831	"Инвестициялық депозит бойынша міндеттеме".

4. Банк инвестициялық депозит туралы шарт бойынша қабылданған ақшаны пайдаланған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	2203	"Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары"
	2204	"Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары"
	2205	"Жеке тұлғалардың талап етуге дейінгі салымдары"
	2211	"Заңды тұлғалардың талап етуге дейінгі салымдары"
	2245	"Инвестициялық депозиттер"
Кт	1051	"Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот"
	1052	"Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар".

5. Банкке инвестициялық депозитті инвестициялау нәтижесінде сатып алынған активтерден ақша түскен кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1051	"Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот"
	1052	"Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"
Кт	2203	"Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары"
	2204	"Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары"
	2205	"Жеке тұлғалардың талап етуге дейінгі салымдары"
	2211	"Заңды тұлғалардың талап етуге дейінгі салымдары"
	2245	"Инвестициялық депозиттер".

2-параграф. Инвестициялық депозит туралы шарт бойынша қабылдаған, тазартылған бағалы металдарға орналастырылған ақшаны бухгалтерлік есепке алу

6. Инвестициялық депозит туралы шарт бойынша қабылдаған ақшаны металл шотты аша отырып тазартылған бағалы металдарға орналастырылған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	7802	"Тазартылған бағалы металдар"
Кт	7801	"Банктің клиенттердің ақшалай қаражатын есепке алу шоты".

7. Банктің есеп саясатында белгіленген кезеңділікпен тазартылған бағалы металдардың әділ құны бойынша қайта бағалау жүргізілген кезде, мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) тазартылған бағалы металдардың әділ құны олардың есепке алу құнынан асқан кезде:

Дт	7802	"Тазартылған бағалы металдар"
Кт	7868	"Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан түскен кірістер";

2) тазартылған бағалы металдардың есепке алу құны олардың әділ құнынан асқан кезде:

Дт	7887	"Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан түскен шығыстар"
Кт	7802	"Тазартылған бағалы металдар".

8. Металл шот шартына сәйкес металл шот бойынша сыйақы есептеген кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	7807	"Сыйақы"
Кт	7862	"Сыйақы түріндегі кірістер".

9. Металл шот бойынша есептелген сыйақы алған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	7801	"Банктің клиенттердің ақшалай қаражатын есепке алу шоты"
Кт	7807	"Сыйақы".

10. Тазартылған бағалы металдарды сатқан кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) тазартылған бағалы металдардың құнына:

Дт	7801	"Банктің клиенттердің ақшалай қаражатын есепке алу шоты"
Кт	7802	"Тазартылған бағалы металдар";

2) тазартылған бағалы металдардың сату бағасы мен олардың есепке алу құны арасында оң айырма туындаған кезде:

Дт	7801	"Банктің клиенттердің ақшалай қаражатын есепке алу шоты"
Кт	7863	"Активтерді сатып алу-сатудан түскен кірістер";

3) тазартылған бағалы металдарды сату бағасы мен олардың есепке алу құны арасында теріс айырма туындаған кезде:

Дт	7883	"Активтерді сатып алу-сатудан шығыстар"
Кт	7802	"Тазартылған бағалы металдар".

3-параграф. Инвестициялық депозит туралы шарт бойынша қабылдаған, ислам бағалы қағаздарына орналастырылған ақшаны бухгалтерлік есепке алу

11. Инвестициялық депозит туралы шарт бойынша қабылдаған ақшаны орналастырған кезде сатып алу құнына мәміле бойынша шығындарды ескере отырып мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) сатып алынған ислам бағалы қағаздарының таза құнына (номиналды құнынан асатын сомаға):

Дт	7804	"Ислам бағалы қағаздары" (бағалы қағаздың номиналды құнын есепке алуға арналған жеке қосалқы шот)
Кт	7801	"Банктің клиенттердің ақшалай қаражатын есепке алу шоты";

2) ислам бағалы қағаздарын сатып алуға байланысты шығындарды қамтитын сыйлықақы сомасына:

Дт	7804	"Ислам бағалы қағаздары" (бағалы қағаз бойынша сыйлықақыны есепке алуға арналған жеке қосалқы шот)
Кт	7801	"Банктің клиенттердің ақшалай қаражатын есепке алу шоты";

3) дисконт сомасына:

Дт	7804	"Ислам бағалы қағаздары"
Кт	7804	"Ислам бағалы қағаздары" (бағалы қағаз бойынша дисконтты есепке алуға арналған жеке қосалқы шот).

12. Сатып алынған ислам бағалы қағаздары бойынша сыйлықақы немесе дисконт амортизациясы кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) сыйлықақы амортизациясы сомасына:

Дт	7884	"Сыйлықақы амортизациясы бойынша шығыстар"
Кт	7804	"Ислам бағалы қағаздары" (бағалы қағаз бойынша сыйлықақыны есепке алуға арналған жеке қосалқы шот);

2) дисконт амортизациясы сомасына:

Дт	7804	"Ислам бағалы қағаздары" (бағалы қағаз бойынша дисконтты есепке алуға арналған жеке қосалқы шот)
Кт	7865	"Дисконт амортизациясы бойынша кірістер".

13. Ислам бағалы қағаздары бойынша тиесілі кірісті есептеу кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	7807	"Cыйақы"
Кт	7862	"Сыйақы түріндегі кірістер".

Ислам бағалы қағаздары бойынша кірісті алу кезінде, мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	7801	"Банктің клиенттердің ақшалай қаражатын есепке алу шоты"
Кт	7807	"Сыйақы".

14. Банктің есеп саясатында белгіленген кезеңдікпен әділ құны бойынша сатып алынған ислам бағалы қағаздарына қайта бағалауды жүзеге асыру кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) егер ислам бағалы қағаздарының әділ құны олардың есептік құнынан жоғары болса:

Дт	7804	"Ислам бағалы қағаздары"
Кт	7868	"Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан түскен кірістер";

2) егер ислам бағалы қағаздарының есептік құны олардың әділ құнынан жоғары болса:

Дт	7887	"Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан болған шығыстар"
Кт	7804	"Ислам бағалы қағаздары".

15. Банктің есеп саясатында белгіленген, бірақ есепті күннен жиі емес кезеңдікпен банк ислам бағалы қағаздарының құнсыздануына тест жүргізеді. Ислам бағалы қағаздары бойынша құнсызданудан болатын зиянды өтеуге арналған резервтерді (провизияларды) құрған жағдайда мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	7889	"Активтердің құнсыздануынан болатын зиян"
Кт	7813	"Банктің клиенттердің ақшалай қаражатын есепке алу шоты".

16. Банктің уәкілетті органы құнсызданған ислам бағалы қағаздарын құнсызданудан болған зиянды өтеуге қалыптастырылған резервтер (провизиялар) есебінен есептен шығару туралы шешім қабылдаған жағдайда мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	7813	"Зиянды өтеуге арналған резервтер (провизиялар)"
Кт	7804	"Ислам бағалы қағаздары"
	7807	"Сыйақы".

17. Ислам бағалы қағаздарының кредиттік сапасын өтеген немесе жақсартқан жағдайда зиянды өтеуге арналған бұрын қалыптастырылған резервтер (провизиялар) мынадай бухгалтерлік жазбамен азайтылады:

Дт	7813	"Зиянды өтеуге арналған резервтер (провизиялар)"
Кт	7866	"Резервтерді (провизияларды) қалпына келтіруден түскен кірістер".

18. Нұсқаулықтың 12, 13 және 14-тармақтарына сәйкес әділ құны бойынша ислам бағалы қағаздарының жарияланған сыйлықақысы, сыйлықақының (дисконттың) амортизациясы есептелгеннен және қайта бағаланғаннан кейін ислам бағалы қағаздарын сату кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) амортизацияланбаған сыйлықақы сомасына:

Дт	7804	"Ислам бағалы қағаздары" (бағалы қағаздың номиналды құнын есепке алуға арналған жеке қосалқы шот)
Кт	7804	"Ислам бағалы қағаздары" (бағалы қағаз бойынша сыйлықақыны есепке алуға арналған жеке қосалқы шот);

2) амортизацияланбаған дисконт сомасына:

Дт	7804	"Ислам бағалы қағаздары" (бағалы қағаз бойынша дисконтты есепке алуға арналған жеке қосалқы шот)
Кт	7804	"Ислам бағалы қағаздары" (бағалы қағаздың номиналды құнын есепке алуға арналған жеке қосалқы шот);

3) ислам бағалы қағаздарының құнына:

Дт	7801	"Банктің клиенттердің ақшалай қаражатын есепке алу шоты"
Кт	7804	"Ислам бағалы қағаздары";

4) ислам бағалы қағаздарының сату бағасы және олардың есептік құны арасында оң айырма туындаған кезде:

Дт	7801	"Банктің клиенттердің ақшалай қаражатын есепке алу шоты"
Кт	7863	"Активтерді сатып алу-сатудан болатын кірістер";

5) ислам бағалы қағаздарының сату бағасы және олардың есептік құны арасында теріс айырма туындаған кезде:

Дт	7883	"Активтерді сатып алу-сатудан болатын шығыстар"
Кт	7804	"Ислам бағалы қағаздары".

4-параграф. Инвестициялық депозит туралы шарт бойынша қабылданған және коммерциялық кредит бере отырып, сауда делдалы ретінде сауда қызметін қаржыландыру бойынша операцияға орналастырылған ақшаны бухгалтерлік есепке алу

19. Мәні дайын тауар болып табылатын коммерциялық кредит бере отырып, сауда делдалы ретінде сауда қызметін инвестициялық депозит туралы шарт бойынша қабылданған ақша есебінен қаржыландыру кезінде, мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	7808	"Қорлар"
	7809	"Үйлер, машиналар, жабдық, көлік және басқа құралдар"
	7810	"Салынып (орнатылып) жатқан негізгі құралдар"
Кт	7801	"Банктің клиенттердің ақшалай қаражатын есепке алу шоты".

Тауарды дайындауды аяқтау кезінде тауар дайындаушы ұсынған барлық есептер негізінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	7809	"Үйлер, машиналар, жабдық, көлік және басқа құралдар"
Кт	7810	"Салынып (орнатылып) жатқан негізгі құралдар".

20. Клиентке тауарды үстеме бағасын ескере отырып, сату бағасы бойынша беру және олармен коммерциялық кредит туралы шарт жасау кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	7806	"Сауда қызметін қаржыландыру операциялары бойынша талаптар"
Кт	7808	"Қорлар"
	7809	"Үйлер, машиналар, жабдық, көлік және басқа құралдар"
	7832	"Болашақ кезеңдер кірістері" (үстеме баға сомасына).

21. Банктің есеп саясатында белгіленген кезеңдікпен кірістерді үстеме баға сомасына жатқызу кезінде, мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	7832	"Болашақ кезеңдер кірістері"
Кт	7870	"Сауда қызметін қаржыландыру операциялары бойынша кірістер".

22. Коммерциялық кредит туралы шарт бойынша төлемдерді алу кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	7801	"Банктің клиенттердің ақшалай қаражатын есепке алу шоты"
Кт	7806	"Сауда қызметін қаржыландыру операциялары бойынша талаптар".

23. Банктің есеп саясатында белгіленген, бірақ есепті күннен жиі емес кезеңдікпен банк сауда қызметін қаржыландыру операциялары бойынша клиенттерге талаптардың құнсыздануына тест жүргізеді. Құнсыздануынан болатын зиянды өтеуге арналған резервтерді (провизияларды) құрған жағдайда мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт		7889	"Активтердің құнсыздануынан болатын зиян"
Кт		7813	"Зиянды өтеуге арналған резервтер (провизиялар)".

24. Банктің уәкілетті органы банктің ішкі құжаттарында белгіленген тәртіппен сауда қызметін қаржыландыру операциялары бойынша клиенттерге төленбеген талаптарды есептен шығару туралы шешім қабылдаған жағдайда, мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	7813	"Зиянды өтеуге арналған резервтер (провизиялар)"
Кт	7806	"Сауда қызметін қаржыландыру операциялары бойынша талаптар".

25. Сауда қызметін қаржыландыру операциялары бойынша клиенттерге талаптардың кредиттік сапасын өтеген немесе жақсартқан жағдайда зиянды өтеуге арналған бұрын қалыптастырылған резервтер (провизиялар) мынадай бухгалтерлік жазбамен азайтылады:

Дт	7813	"Зиянды өтеуге арналған резервтер (провизиялар)"
Кт	7866	"Резервтерді (провизияларды) қалпына келтіруден түскен кірістер".

5-параграф. Инвестициялық депозит туралы шарт бойынша қабылданған және заңды тұлғалардың капиталдарына қатысу арқылы және (немесе) әріптестік талаптарымен өндірістік және сауда қызметін қаржыландыру операцияларына орналастырылған ақшаны бухгалтерлік есепке алу

26. Инвестициялық депозит туралы шарт бойынша қабылданған ақша есебінен заңды тұлғалардың капиталдарына қатысу арқылы және (немесе) әріптестік талаптарымен өндірістік және сауда қызметін қаржыландыруды жүзеге асыру кезінде, мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	7805	"Қатысу үлесі"
Кт	7801	"Банктің клиенттердің ақшалай қаражатын есепке алу шоты".

27. Заңды тұлғалардың жарғылық капиталына қатысудан түскен кірістерді банктің есеп саясатында белгіленген кезеңдікпен есептеу кезінде, мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	7806	"Сауда қызметін қаржыландыру операциялары бойынша талаптар"
Кт	7864	"Заңды тұлғаның жарғылық капиталына қатысудан кіріс".

28. Қатысудан кірістер алу кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	7801	"Банктің клиенттердің ақшалай қаражатын есепке алу шоты"
Кт	7806	"Сауда қызметін қаржыландыру операциялары бойынша талаптар".

29. Банктің есеп саясатында белгіленген, бірақ есепті күннен жиі емес кезеңдікпен банк заңды тұлғалардың жарғылық капиталдарына және (немесе) әріптестік талаптармен қатысу үлесінің құнсыздануына тест жүргізеді. Құнсызданудан болатын зиянды өтеуге арналған резервтерді (провизияларды) құрған жағдайда мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	7889	"Активтердің құнсыздануынан болатын зиян"
Кт	7813	"Зиянды өтеуге арналған резервтер (провизиялар)".

30. Банктің уәкілетті органы құнсызданудан зияндарды өтеуге қалыптастырылған резервтер (провизиялар) есебінен заңды тұлғалардың жарғылық капиталында және (немесе) серіктестік талаптарымен қатысу үлестерін есептен шығару туралы шешім қабылдаған жағдайда мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	7813	"Зияндарды өтеуге арналған резервтер (провизиялар)"
Кт	7805	"Қатысу үлестері"
	7806	"Сауда қызметін қаржыландыру операциялары бойынша талаптар".

31. Заңды тұлғалардың жарғылық капиталында және (немесе) серіктестік талаптарымен қатысу үлестерінің кредиттік сапасын өтеу немесе жақсарту жағдайында, бұдан бұрын құнсызданудан зияндарды өтеуге қалыптастырылған резервтер (провизиялар) мынадай бухгалтерлік жазбамен азайтылады:

Дт	7813	"Зиянды өтеуге арналған резервтер (провизиялар)"
Кт	7866	"Резервтерді (провизияларды) қалпына келтіруден түскен кірістер".

32. Заңды тұлғалардың жарғылық капиталындағы және (немесе) серіктестік талаптарымен қатысу үлестерін сатқан кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

1) қатысу үлесінің құнына:

Дт	7801	"Банктің клиенттердің ақшалай қаражатын есепке алу шоты"
Кт	7805	"Қатысу үлестері";

2) қатысу үлесін сатып алу-сатудан кірістер пайда болған жағдайда:

Дт	7801	"Банктің клиенттердің ақшалай қаражатын есепке алу шоты"
Кт	7863	"Активтерді сатып алу-сатудан түскен кірістер";

3) қатысу үлесін сатып алу-сатудан шығыстар пайда болған жағдайда:

Дт	7883	"Активтерді сатып алу-сатудан шығыстар"
Кт	7805	"Қатысу үлестері".

6-параграф. Инвестициялық депозит шарты бойынша қабылданған және инвестициялық қызметке лизинг (жалдау) талабымен орналастырылған ақшаның бухгалтерлік есебі

33. Лизингке (жалға) беру үшін инвестициялық депозит шарты бойынша қабылданған ақша есебінен мүлікті сатып алған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	7809	"Үйлер, машиналар, жабдық, көлік және басқа құралдар"
Кт	7801	"Банктің клиенттердің ақшалай қаражатын есепке алу шоты".

34. Банктің есептік саясатында белгіленген кезеңділікпен лизинг (жалдау) шартының талаптарына сәйкес жалдау төлемдерін есептеген кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	7812	"Жалдау бойынша есептелген кірістер"
Кт	7869	"Лизинг (жалдау) төлемдері түріндегі кірістер".

35. Лизинг (жалдау) шартының талаптарына сәйкес жалдау төлемдерін алған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	7801	"Банктің клиенттердің ақшалай қаражатын есепке алу шоты"
Кт	7812	"Жалдау бойынша есептелген кірістер".

36. Бухгалтерлік есеп мақсатында операциялық жалдау ретінде жасалған лизинг (жалдау) шартын сыныптау кезінде сатып алынған мүлік мынадай бухгалтерлік жазбамен, есеп саясатында көзделген кезеңділікпен амортизацияланады:

Дт	7888	"Негізгі құралды амортизациялау бойынша шығыстар"
Кт	7809	"Үйлер, машиналар, жабдық, көлік және басқа құралдар".";

Ескерту. 36-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 31.12.2019 № 267 (01.07.2020 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

37. Бухгалтерлік есеп мақсатында жасалған лизинг (жалдау) шартын қаржылық жалдау ретінде сыныптау кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

1) лизинг алушыға мүлікті лизингке (жалға) берген кезде:

Дт	7811	"Лизингке (жалға) берілген активтер бойынша талаптар"
Кт	7809	"Үйлер, машиналар, жабдық, көлік және басқа құралдар";

2) Нұсқаулықтың 35-тармағында көзделген бухгалтерлік жазбаға қосымша лизинг (жалдау) шартының талаптарына сәйкес мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	7801	"Банктің клиенттердің ақшалай қаражатын есепке алу шоты"
Кт	7811	"Лизингке (жалға) берілген активтер бойынша талаптар".

38. Банктің есеп саясатында белгіленген кезеңділікпен, бірақ есептік күнінен жиі емес банк лизинг (жалдау) шарты бойынша талаптар құнсыздануына тест жүргізеді. Талаптар құнсыздануынан зияндарды өтеуге резервтерді (провизияларды) жасаған кезде лизинг (жалдау) шарты бойынша мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	7889	"Активтердің құнсыздануынан болатын зияндар"
Кт	7813	"Зияндарды өтеуге арналған резервтер (провизиялар)".

39. Банктің уәкілетті органы лизинг (жалдау) шарты бойынша құнсызданған талаптарды құнсызданудан болған зияндарды өтеуге қалыптастырылған резервтер (провизиялар) есебінен есептен шығару туралы шешім қабылдаған жағдайда мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	7813	"Зияндарды өтеуге арналған резервтер (провизиялар)"
Кт	7812	"Жалдау бойынша есептелген кірістер".

40. Лизинг (жалдау) шарты бойынша талаптардың кредиттік сапасын өтеген және жақсартқан жағдайда, құнсызданудан болған зияндарды өтеуге бұдан бұрын қалыптастырылған резервтер (провизиялар) мынадай бухгалтерлік жазбамен азайтылады:

Дт	7813	"Зияндарды өтеуге арналған резервтер (провизиялар)"
Кт	7866	"Резервтерді (провизияларды) қалпына келтіруден түскен кірістер".

7-параграф. Инвестициялық депозит шарты бойынша қабылданған ақшаны пайдалану нәтижелерінің бухгалтерлік есебі

41. Клиентке тиесілі кірісті банктің есеп саясатында белгіленген кезеңділікпен есептеген кезде инвестициялық депозит шартының талаптарына сәйкес инвестициялық депозит бойынша мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	7881	"Инвестициялық депозит бойынша сыйақы төлеумен байланысты шығыстар"
Кт	7833	"Инвестициялық депозиттер бойынша есептелген шығыстар";

клиентке инвестициялық депозит бойынша кірісті төлеу кезінде:

Дт	7833	"Инвестициялық депозиттер бойынша есептелген шығыстар"
Кт	7801	"Банктің клиенттердің ақшалай қаражатын есепке алу шоты";

егер клиенттердің ақшасы біріктірілген жағдайда:

Дт	2245	"Инвестициялық депозиттер"
Кт	2203	"Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары"
	2204	"Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары"
	2205	"Жеке тұлғалардың талап етуге дейінгі салымдары"
	2211	"Заңды тұлғалардың талап етуге дейінгі салымдары";

клиенттерге ақша төлеген кезде:

Дт	2203	"Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары"
	2204	"Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары"
	2205	"Жеке тұлғалардың талап етуге дейінгі салымдары"
	2211	"Заңды тұлғалардың талап етуге дейінгі салымдары"
Кт	1001	"Кассадағы қолма-қол ақша"
	1051	"Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот"
	1052	"Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар".

42. Банкке клиенттің ақшасын басқарғаны үшін тиесілі сыйақыны банктің есеп саясатында белгіленген кезеңділікпен есептеген кезде шарттың талаптарына сәйкес мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	7881	"Инвестициялық депозит бойынша сыйақы төлеумен байланысты шығыстар"
Кт	7834	"Инвестициялық депозитті басқарғаны үшін сыйақы";

және бірмезгілде:

Дт	1729	"Инвестициялық депозиттермен операциялар бойынша есептелген кірістер"
Кт	4618	"Инвестициялық депозиттермен операциялар бойынша қызмет көрсетулер үшін кірістер".

Банкке клиенттің ақшасын басқарғаны үшін тиесілі сыйақыны төлеген кезде шарттың талаптарына сәйкес мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	7834	"Инвестициялық депозитті басқарғаны үшін сыйақы"
Кт	7801	"Банктің клиенттердің ақшалай қаражатын есепке алу шоты";

және бірмезгілде:

Дт	2245	"Инвестициялық депозиттер"
	2203	"Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары"
	2204	"Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары"
	2205	"Жеке тұлғалардың талап етуге дейінгі салымдары"
	2211	"Заңды тұлғалардың талап етуге дейінгі салымдары"
Кт	1729	"Инвестициялық депозиттермен операциялар бойынша есептелген кірістер".

43. Клиентке инвестициялық депозитті қайтарған жағдайда мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) қайтарылатын инвестициялық депозиттің сомасына:

Дт	7831	"Инвестициялық депозиттер бойынша міндеттемелер"
Кт	7801	"Банктің клиенттердің ақшалай қаражатын есепке алу шоты";

2) егер клиенттердің ақшасы біріктірілген жағдайда:

Дт	2245	"Инвестициялық депозиттер"
Кт	2203	"Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары"
	2204	"Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары"
	2205	"Жеке тұлғалардың талап етуге дейінгі салымдары"
	2211	"Заңды тұлғалардың талап етуге дейінгі салымдары";

3) клиенттерге ақша төлеген кезде:

Дт	2203	"Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары"
	2204	"Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары"
	2205	"Жеке тұлғалардың талап етуге дейінгі салымдары"
	2211	"Заңды тұлғалардың талап етуге дейінгі салымдары"
Кт	1001	"Кассадағы қолма-қол ақша"
	1051	"Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот"
	1052	"Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар";

4) банктің ақшасын клиенттің талабы бойынша инвестициялық депозитті мерзімінен бұрын қайтару үшін пайдаланған жағдайда:

Дт	1553	"Инвестициялық депозиттер бойынша клиенттермен есеп айырысу"
Кт	2203	"Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары"
	2204	"Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары"
	2205	"Жеке тұлғалардың талап етуге дейінгі салымдары"
	2211	"Заңды тұлғалардың талап етуге дейінгі салымдары";

және бірмезгілде 7831 "Инвестициялық депозиттер бойынша міндеттемелер" шоты бойынша клиент алдындағы берешекті азайту және банк алдындағы берешекті тану сомасына баланстан тыс шоттарда:

Дт	7831	"Инвестициялық депозиттер бойынша міндеттемелер"
Кт	7831	"Инвестициялық депозиттер бойынша міндеттемелер";

банктің ақшасын өтеген кезде:

Дт	1051	"Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот"
	1052	"Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"
Кт	1553	"Инвестициялық депозиттер бойынша клиенттермен есеп айырысу".

44. Банк инвестициялық депозиттің шығындылығы кезінде сыйақыға берілген құқығын жоғалтқан жағдайда (инвестициялық депозит бойынша тартылған ақшаны пайдалану нәтижесінде кірістің болмауы) мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

Дт	5921	"Банктік қызметтен болатын басқа да шығыстар"
Кт	1729	"Инвестициялық депозиттермен операциялар бойынша есептелген кірістер";

бірмезгілде:

Дт	7834	"Инвестициялық депозиттерді басқарғаны үшін сыйақы"
Кт	7871	"Басқа да кірістер".

45. Егер инвестициялық депозиттің ақшасы салынған активтер құнының азаюына байланысты зиян банктің кінәсінен туындаған жағдайда Нұсқаулықтың 44-тармағында көзделген бухгалтерлік жазбаларға қосымша мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

Дт	5921	"Банктік қызметтен болатын басқа да шығыстар"
Кт	2245	"Инвестициялық депозиттер"
	2203	"Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары"
	2204	"Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары"
	2205	"Жеке тұлғалардың талап етуге дейінгі салымдары"
	2211	"Заңды тұлғалардың талап етуге дейінгі салымдары";

және бірмезгілде:

Дт	7801	"Банктің клиенттердің ақшалай қаражатын есепке алу шоты"
Кт	7871	"Басқа да кірістер".

2-1-тарау. Халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес міндеттемелерді тану критерийлеріне сәйкес келетін инвестициялық депозиттер операцияларының бухгалтерлік есебі

Ескерту. Нұсқаулық 2-1-тараумен толықтырылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 21.08.2023 № 63 (01.12.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

45-1. Банк инвестициялық депозит туралы шарт бойынша жеке немесе заңды тұлғадан инвестициялық депозит шарты бойынша қабылданған ақша сомасына инвестициялық депозитті қабылдаған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

Дт	1001	Кассадағы қолма-қол ақша
	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2204	Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары
Кт	2245	Инвестициялық депозиттер.

45-2. Ивестициялық депозит туралы шарт талаптарына сәйкес инвестициялық депозит бойынша клиентке тиесілі кірісті банктің есеп саясатында белгіленген кезеңділікпен есептеу кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

	Дт	5238	Инвестициялық депозит бойынша кіріс бөлігін төлеу бойынша шығыс
	Кт	2729	Инвестициялық депозиттер бойынша кіріс бөлігін төлеу бойынша міндеттемелер

клиентке инвестициялық депозит бойынша кірісті төлеу кезінде:

Дт	2729	Инвестициялық депозиттер бойынша кіріс бөлігін төлеу бойынша міндеттемелер
Кт	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2204	Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2205	Жеке тұлғалардың талап етуге дейінгі салымдары
	2211	Заңды тұлғалардың талап етуге дейінгі салымдары
	1001	Кассадағы қолма-қол ақша
	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар.

45-3. Шарт талаптарына сәйкес клиенттің ақшасын басқарғаны үшін банкке тиесілі кіріс бөлігін банктің есеп саясатында белгіленген кезеңділікпен есептеу кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады

	Дт	1729	Инвестициялық депозиттермен операциялар бойынша есептелген кіріс.
	Кт	4618	Инвестициялық депозиттермен операциялар бойынша қызмет үшін кіріс

және бір мезгілде:

Дт	2245	Инвестициялық депозиттер
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2204	Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2205	Жеке тұлғалардың талап етуге дейінгі салымдары
	2211	Заңды тұлғалардың талап етуге дейінгі салымдары
Кт	1729	Инвестициялық депозиттермен операциялар бойынша есептелген кіріс.

45-4. Инвестициялық депозит клиентке қайтарылған жағдайда мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

Дт	2245	Инвестициялық депозиттер
Кт	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2204	Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2205	Жеке тұлғалардың талап етуге дейінгі салымдары
	2211	Заңды тұлғалардың талап етуге дейінгі салымдары
	1001	Кассадағы қолма-қол ақша
	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар.".

3-тарау. Банктік қарыз операцияларының бухгалтерлік есебі

46. Банк заемын беру кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

Дт	1301	"Басқа банктердің корреспонденттік шоттары бойынша овердрафт заемдары"
	1302	"Басқа банктерге берілген қысқа мерзімді заемдар"
	1303	"Басқа банктерге берілген овернайт заемдары"
	1304	"Басқа банктерге берілген ұзақ мерзімді заемдар"
	1411	"Клиенттерге берілген қысқа мерзімді заемдар"
	1417	"Клиенттерге берілген ұзақ мерзімді заемдар"
	1429	"Клиенттерге берілген басқа да заемдар"
Кт	1001	"Кассадағы қолма-қол ақша"
	1051	"Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот"
	1052	"Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар";

әділ құны бойынша заемды тануға байланысты туындаған дисконт сомасына:

Дт	1301	"Басқа банктердің корреспонденттік шоттары бойынша овердрафт заемдары"
	1302	"Басқа банктерге берілген қысқа мерзімді заемдар"
	1303	"Басқа банктерге берілген овернайт заемдары"
	1304	"Басқа банктерге берілген ұзақ мерзімді заемдар"
	1411	"Клиенттерге берілген қысқа мерзімді заемдар"
	1417	"Клиенттерге берілген ұзақ мерзімді заемдар"
	1429	"Клиенттерге берілген басқа да заемдар"
Кт	1312	"Басқа банктерге берілген заемдар бойынша дисконт"
	1434	"Клиенттерге берілген заемдар бойынша дисконт".";

Ескерту. 46-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 31.12.2019 № 267 (01.07.2020 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

47. Банктік қарыз шарттары 7339 "Әртүрлі құндылықтар мен құжаттар" баланстан тыс шотында шартты құны 1 (бір) теңге бойынша мынадай тәсілмен көрсетіледі:

Кіріс

7339

"Әртүрлі құндылықтар мен құжаттар".

48. Егер қарыз алушының міндеттемелерін қамтамасыз ету ретінде кепіл қабылданса, кепіл шарты негізінде банк қарызын қамтамасыз етуге қабылданған мүліктің құны сомасына (теңгеде, сол сияқты шетел валютасында) мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Кіріс

7250

"Қамтамасыз етуге (кепілге) қабылданған мүлік".

49. Егер қарыз алушының міндеттемелерін қамтамасыз ету ретінде кепілдік қабылданса, қабылданған кепілдік сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	6075	"Қабылданған кепілдіктер бойынша ықтимал талаптар"
Кт	6575	"Қабылданған кепілдіктер бойынша талаптардың ықтимал азаюы".

50. Дисконтты амортизациялау кезінде банктің есеп саясатында белгіленген кезеңділікпен мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1312	"Басқа банктерге берілген заемдар бойынша дисконт"
	1434	"Клиенттерге берілген заемдар бойынша дисконт"
Кт	4312	"Басқа банктерге берілген заемдар бойынша дисконтты амортизациялау бойынша кірістер"
	4434	"Клиенттерге берілген заемдар бойынша дисконтты амортизациялау бойынша кірістер".

Ескерту. 50-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 31.12.2019 № 267 (01.07.2020 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

51. Банк заемын өтеу шотына ақша келіп түскен кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1001	"Кассадағы қолма-қол ақша"
	1051	"Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот"
	1052	"Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"
Кт	1301	"Басқа банктердің корреспонденттік шоттары бойынша овердрафт заемдары"
	1302	"Басқа банктерге берілген қысқа мерзімді заемдар"
	1303	"Басқа банктерге берілген овернайт заемдары"
	1304	"Басқа банктерге берілген ұзақ мерзімді заемдар"
	1411	"Клиенттерге берілген қысқа мерзімді заемдар"
	1417	"Клиенттерге берілген ұзақ мерзімді заемдар"
	1429	"Клиенттерге берілген басқа да заемдар".";

Ескерту. 51-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 31.12.2019 № 267 (01.07.2020 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

52. Банк қарызын толық өтеген кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) кепіл затының құнын есептен шығарған кезде:

Шығыс

7250

"Қамтамасыз етуге (кепілге) қабылданған мүлік";

2) құжаттарды есептен шығарған кезде:

Шығыс

7339

"Әртүрлі құндылықтар мен құжаттар";

3) қабылданған кепілдік сомасын есептен шығарған кезде:

Дт	6575	"Қабылданған кепілдіктер бойынша талаптардың ықтимал азаюы"
Кт	6075	"Қабылданған кепілдіктер бойынша ықтимал талаптар".

53. Егер мерзімі басталған кезде заем алушы банк заемы бойынша борышын өтемеген кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1306	"Басқа банктердің заемдар бойынша мерзімі өткен берешегі"
	1424	"Клиенттердің заемдар бойынша мерзімі өткен берешегі"
Кт	1301	"Басқа банктердің корреспонденттік шоттары бойынша овердрафт заемдары"
	1302	"Басқа банктерге берілген қысқа мерзімді заемдар"
	1303	"Басқа банктерге берілген овернайт заемдары"
	1304	"Басқа банктерге берілген ұзақ мерзімді заемдар"
	1411	"Клиенттерге берілген қысқа мерзімді заемдар"
	1417	"Клиенттерге берілген ұзақ мерзімді заемдар"
	1429	"Клиенттерге берілген басқа да заемдар".";

Ескерту. 53-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 31.12.2019 № 267 (01.07.2020 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

54. Егер банк қарызы шартында тұрақсыздық айыбы (айыппұл, өсімпұл) сомасына тұрақсыздық айыбын (айыппұлды, өсімпұлды) есептеу көзделген жағдайда мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1879	"Есептелген тұрақсыздық айыбы (айыппұл, өсімпұл)"
Кт	2871	"Қайырымдылық төлемдерінің шоты".

55. Банк қарызы бойынша тұрақсыздық айыбы (айыппұл, өсімпұл) сомасы алынған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

Дт	1001	"Кассадағы қолма-қол ақша"
	1051	"Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот"
	1052	"Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"
Кт	1879	"Есептелген тұрақсыздық айыбы (айыппұл, өсімпұл)".

Алынған тұрақсыздық айыбы (айыппұл, өсімпұл) сомаларын қайырымдылық ұйымының пайдасына аударған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

Дт	2871	"Қайырымдылық төлемдерінің шоты"
Кт	2203	"Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары"
	1001	"Кассадағы қолма-қол ақша"
	1051	"Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот"
	1052	"Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар".

56. Банктік заем бойынша мерзімі өткен берешекті өтеу шотына ақша түскен кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1001	"Кассадағы қолма-қол ақша"
	1051	"Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот"
	1052	"Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"
Кт	1306	"Басқа банктердің заемдар бойынша мерзімі өткен берешегі"
	1424	"Клиенттердің заемдар бойынша мерзімі өткен берешегі".

Ескерту. 56-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 31.12.2019 № 267 (01.07.2020 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

57. Банктік заемдардың құнсыздануынан болған шығындарды өтеуге резервтер (провизиялар) құру кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	5452	"Басқа банктерге берілген заемдар мен қаржы лизингі бойынша резервтерді (провизияларды) қалыптастыруға арналған шығыстар"
	5455	"Клиенттерге берілген заемдар мен қаржы лизингі бойынша резервтерді (провизияларды) қалыптастыруға арналған шығыстар"
Кт	1319	"Басқа банктерге берілген заемдар мен қаржы лизингі бойынша резервтер (провизиялар)"
	1428	"Клиенттерге берілген заемдар мен қаржы лизингі бойынша резервтер (провизиялар)".

Ескерту. 57-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 31.12.2019 № 267 (01.07.2020 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

58. Банктік заемды өтеу немесе кредиттік сапасын жақсарту кезінде бұрын қалыптастырған резервтер (провизиялар) азаяды және мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1319	"Басқа банктерге берілген заемдар мен қаржы лизингі бойынша резервтер (провизиялар)"
	1428	"Клиенттерге берілген заемдар мен қаржы лизингі бойынша резервтер (провизиялар)"
Кт	4952	"Басқа банктерге берілген заемдар мен қаржы лизингі бойынша құрылған резервтерді (провизияларды) қалпына келтіруден болатын кірістер"
	4955	"Клиенттерге берілген заемдар мен қаржы лизингі бойынша құрылған резервтерді (провизияларды) қалпына келтіруден болатын кірістер".

Ескерту. 58-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 31.12.2019 № 267 (01.07.2020 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

59. Банктің ішкі құжаттарында белгіленген тәртіппен және мерзімде төленбеген мерзімі өткен банктік заемды баланстан есептен шығару туралы банк шешім қабылдаған жағдайда мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) теңгемен көрсетілген банктік заемның негізгі сомасына:

Дт	1319	"Басқа банктерге берілген заемдар мен қаржы лизингі бойынша резервтер (провизиялар)"
	1428	"Клиенттерге берілген заемдар мен қаржы лизингі бойынша резервтер (провизиялар)"
Кт	1306	"Басқа банктердің заемдар бойынша мерзімі өткен берешегі"
	1424	"Клиенттердің заемдар бойынша мерзімі өткен берешегі";

2) заемды әділ құны бойынша бастапқы танумен байланысты толық амортизацияланбаған дисконт сомасына:

Дт	1312	"Басқа банктерге берілген заемдар бойынша дисконт"
	1434	"Клиенттерге берілген заемдар бойынша дисконт"
Кт	4312	"Басқа банктерге берілген заемдар бойынша дисконтты амортизациялау бойынша кірістер"
	4434	"Клиенттерге берілген заемдар бойынша дисконтты амортизациялау бойынша кірістер".

Ескерту. 59-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 31.12.2019 № 267 (01.07.2020 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

60. Заем алушы баланстан есептен шығарылған банктік заем бойынша берешекті өтеу кезінде, мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

Дт	1001	"Кассадағы қолма-қол ақша"
	1051	"Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот"
	1052	"Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"
Кт	4952	"Басқа банктерге берілген заемдар және қаржы лизингі бойынша құрылған резервтерді (провизияларды) қалпына келтіруден болатын кірістер"
	4955	"Клиенттерге берілген заемдар мен қаржы лизингі бойынша құрылған резервтерді (провизияларды) қалпына келтіруден кірістер".

Ескерту. 60-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 31.12.2019 № 267 (01.07.2020 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

4-тарау. Коммерциялық кредит бере отырып сауда делдалы ретінде сауда қызметін қаржыландыру бойынша операцияларды бухгалтерлік есепке алу

1-параграф. Коммерциялық кредит туралы шарт бойынша операцияларды бухгалтерлік есепке алу

61. Коммерциялық кредит туралы шарттың талабында клиенттің тауар үшін ақша кепілімен ақы төлеу бойынша міндеттемелердің орындалуын қамтамасыз ету талабы көзделсе, алынған ақша сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1001	"Кассадағы қолма-қол ақша"
	1051	"Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот"
	1052	"Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"
Кт	2799	"Басқа да алдын ала ақы төлеу".

62. Коммерциялық кредит туралы шарт 7339 "Әр түрлі құндылықтар және құжаттар" баланстан тыс шотында мынадай түрде шартты құны 1 (бір) теңге бойынша көрсетіледі:

Кіріс

7339

"Әр түрлі құндылықтар және құжаттар".

63. Коммерциялық кредит туралы шарттың мәні дайындауға жататын тауарларды (қайта өңдеу өнімдерін, қайта жасалатын жылжымайтын мүліктің жаңа жылжитын затын) сатып алу болып табылған жағдайда мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) егер тауарды өндіруші (шығарушы) сатып алынатын тауарға тараптар келісімде айқындаған мерзімде (жеткізуді кейінге қалдыру) дереу ішінара алдын ала ақыны немесе толық алдын ала ақыны талап етсе алдын ала ақы сомасына:

Дт	1799	"Басқа да алдын ала ақы төлеу"
Кт	1001	"Кассадағы қолма-қол ақша"
	1051	"Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот"
	1052	"Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар";

2) тауар өндіруші (шығарушы) істелген жұмыстар туралы есеп ұсынуына қарай және тауар өндіру (шығару) үшін ақы төлеуге қарай, сондай-ақ тауар өндіруді (шығаруды) аяқтаған кезде және тауар өндіруші (шығарушы) ұсынған барлық есептер негізінде түпкілікті есеп айырысу жүргізеді:

Дт	1651	"Салынып жатқан (орнатылып жатқан) негізгі құрал-жабдықтар"
Кт	1001	"Кассадағы қолма-қол ақша"
	1051	"Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот"
	1052	"Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"
	1799	"Басқа да алдын ала ақы төлеу";

3) тауар өндіру (дайындау) аяқталған кезде:

Дт	1602	"Басқа да қорлар"
	1610	"Сатуға арналған ұзақ мерзімді активтер"
Кт	1651	"Салынып жатқан (орнатылып жатқан) негізгі құралдар"

Ескерту. 63-тармаққа өзгеріс енгізілді – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 31.12.2019 № 267 (01.07.2020 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

64. Банк тауар сатып алған жағдайда, оны сатып алуға тікелей байланысты шығынды ескере отырып нақты құн сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1602	"Басқа да қорлар"
	1610	"Сатуға арналған ұзақ мерзімді активтер"
Кт	1001	"Кассадағы қолма-қол ақша"
	1051	"Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот"
	1052	"Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар".

Ескерту. 64-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 31.12.2019 № 267 (01.07.2020 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

65. Коммерциялық кредит туралы шартқа сәйкес клиентке тауарды өткізу кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

Дт	1426	"Клиентке сауда қызметін қаржыландыру операциялары бойынша қойылатын талаптар"
Кт	1602	"Басқа да қорлар"
	1610	"Сатуға арналған ұзақ мерзімді активтер"
	2794	"Болашақ кезеңдер кірістері" (үстеме баға сомасына).

бір мезгілде 2799 "Басқа да алдын ала ақы төлеу" баланс шотында есепте тұрған клиенттен бұрын алынған алдын ала ақы сомасына:

Дт	2799	"Басқа да алдын ала ақы төлеу"
Кт	1426	"Клиентке сауда қызметін қаржыландыру операциялары бойынша қойылатын талаптар".";

Ескерту. 65-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 31.12.2019 № 267 (01.07.2020 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

66. Коммерциялық кредит туралы шарт бойынша төлемдерді алған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1001	"Кассадағы қолма-қол ақша"
	1051	"Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот"
	1052	"Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"
Кт	1426	"Сауда қызметін қаржыландыру операциялары бойынша клиентке талаптар".

67. Банктің есеп саясатында көзделген кезеңділікпен үстеме баға сомасын кіріске жатқызған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	2794	"Болашақ кезеңдер кірістері"
Кт	4426	"Сауда қызметін қаржыландыру операциялары бойынша сыйақы алуға байланысты кірістер".

68. Егер мерзімі келген кезде клиент коммерциялық кредит бойынша борышын өтемеген болса мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1427	"Сауда қызметін қаржыландыру операциялары бойынша мерзімі өткен берешек"
Кт	1426	"Сауда қызметін қаржыландыру операциялары бойынша клиентке талаптар".

69. Егер коммерциялық кредит туралы шартта тұрақсыздық айыбын (айыппұл, өсімпұл) есептеу көзделген жағдайда Нұсқаулықтың 54 және 55-тармақтарында көзделген бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады.

70. Клиент коммерциялық кредит бойынша мерзімі өткен берешекті төлеген кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1001	"Кассадағы қолма-қол ақша"
	1051	"Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот"
	1052	"Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"
Кт	1427	"Сауда қызметін қаржыландыру операциялары бойынша мерзімі өткен берешек".

71. Банк коммерциялық кредит туралы шарт бойынша талаптардың құнсыздануына банктің есеп саясатында белгіленген кезеңділікпен, бірақ есепті күннен жиі емес тест жүргізеді. Құнсызданудан болған зиянды өтеуге резервтер (провизиялар) құрылған жағдайда мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	5455	"Клиенттерге берілген заемдар мен қаржы лизингі бойынша резервтерді (провизияларды) қалыптастыруға арналған шығыстар"
Кт	1428	"Клиенттерге берілген заемдар мен қаржы лизингі бойынша резервтер (провизиялар)".";

Ескерту. 71-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 31.12.2019 № 267 (01.07.2020 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

72. Банктің уәкілетті органы коммерциялық кредит туралы шарт бойынша ақысы төленбеген мерзімі өткен талаптарды есептен шығару туралы шешім қабылданған жағдайда мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1428	"Клиенттерге берілген қарыздар және қаржы лизингі бойынша резервтер (провизиялар)"
Кт	1427	"Сауда қызметін қаржыландыру операциялары бойынша мерзімі өткен берешек".

73. Коммерциялық кредит туралы шарт бойынша талаптар өтелген немесе кредиттік сапасы жақсарған жағдайда құнсызданудан болған зиянды өтеуге бұрын қалыптастырылған резервтер (провизиялар) мынадай бухгалтерлік жазбамен азаяды:

Дт	1428	"Клиенттерге берілген қарыздар және қаржы лизингі бойынша резервтер (провизиялар)"
Кт	4955	"Клиенттерге берілген қарыздар және қаржы лизингі бойынша құрылған резервтерді (провизияларды) қалпына келтіруден түскен кірістер".

5-тарау. Заңды тұлғалардың жарғылық капиталдарына қатысу арқылы және (немесе) серіктестік талаптарымен өндірістік және сауда қызметін қаржыландыруды бухгалтерлік есепке алу

74. Заңды тұлғалардың жарғылық капиталдарына қатысу арқылы және (немесе) серіктестік талаптарымен өндірістік және сауда қызметін қаржыландырған кезде (бұдан әрі – бірлескен қызмет) мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) ақшамен қаржыландырған кезде:

Дт	1473	"Ислам банкінің өндірістік және сауда қызметіне инвестициялары"
Кт	1001	"Кассадағы қолма-қол ақша"
	1051	"Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот"
	1052	"Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар";

2) банктің негізгі қаражатын салу арқылы қаржыландырған кезде:

Дт	1473	"Ислам банкінің өндірістік және сауда қызметіне инвестициялары"
Кт	1652	"Жер, үйлер және ғимараттар"
	1653	"Компьютерлік жабдық"
	1654	"Басқа да негізгі құрал-жабдықтар"
	1658	"Көлік құралдары".

75. Клиент бірлескен қызметке қатысу сомасына мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

Дт	2203	"Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары"
	2204	"Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары"
	2205	"Жеке тұлғалардың талап етуге дейінгі салымдары"
	2211	"Заңды тұлғалардың талап етуге дейінгі салымдары"
Кт	1001	"Кассадағы қолма-қол ақша"
	1051	"Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот"
	1052	"Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар".

76. Банктің есеп саясатында белгіленген кезеңділікпен, заңды тұлғалардың жарғылық капиталдарына қатысудан түскен кірістерді есептеген кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1756	"Басқа да операциялар бойынша есептелген кірістер"
Кт	4880	"Ислам банкінің өндірістік және сауда қызметін қаржыландырудан болатын кірістері".

77. Қатысудан кірістер алған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1001	"Кассадағы қолма-қол ақша"
	1051	"Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот"
	1052	"Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"
Кт	2870	"Басқа да транзиттік шоттар".

78. Кірістерді (зиянды) бөлген кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) банк кірісінің сомасына:

Дт	2870	"Басқа да транзиттік шоттар"
Кт	1756	"Басқа да операциялар бойынша есептелген кірістер";

2) банктің қатысушы клиенті кірісінің сомасына:

Дт	2870	"Басқа да транзиттік шоттар"
Кт	2203 2204	"Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары" "Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары"
	2205	"Жеке тұлғалардың талап етуге дейінгі салымдары"
	2211	"Заңды тұлғалардың талап етуге дейінгі салымдары".

79. Клиент жобадағы өз үлестерін банкке сатқан кезде, банктің жобадағы үлестерді сатып алғанын көрсететін мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1473	"Ислам банкінің өндірістік және сауда қызметіне инвестициялары"
Кт	2203	"Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары"
	2204	"Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары"
	2205	"Жеке тұлғалардың талап етуге дейінгі салымдары"
	2211	"Заңды тұлғалардың талап етуге дейінгі салымдары".

80. Банк жобадағы өз үлестерін клиентке сатқан кезде, клиенттің жобадағы үлестерді сатып алғанын көрсететін мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1001	"Кассадағы қолма-қол ақша"
	1051	"Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот"
	1052	"Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"
Кт	1473	"Ислам банкінің өндірістік және сауда қызметіне инвестициялары".

6-тарау. Лизинг (жалдау) талаптарымен инвестициялық қызметті бухгалтерлік есепке алу

81. Банк мүлікті лизинг (жалдау) шартына сәйкес лизингке (жалға) беру үшін сатып алған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1656	"Жалға беруге арналған негізгі құрал-жабдықтар"
Кт	1001	"Кассадағы қолма-қол ақша"
	1051	"Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот"
	1052	"Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар".

82. Лизинг (жалдау) шарты 7339 "Әр түрлі құндылықтар және құжаттар" баланстан тыс шотында 1 (бір) теңге шартты құны бойынша былайша көрсетіледі:

Кіріс

7339

"Әр түрлі құндылықтар және құжаттар".

83. Банктің есеп саясатында белгіленген кезеңділікпен лизинг (жалдау) шартының талаптарына сәйкес жалдау төлемдерін есептеген кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1771	"Ислам банкінің жалдау жағдайындағы инвестициялық қызмет бойынша есептелген кірістері"
Кт	4477	"Ислам банкінің жалдау жағдайындағы инвестициялық қызмет бойынша сыйақы алуына байланысты кірістері".

84. Лизинг (жалдау) шартының талаптарына сәйкес жалдау төлемдерін алған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1051	"Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот"
	1001	"Кассадағы қолма-қол ақша"
	1052	"Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"
Кт	1771	"Ислам банкінің жалдау жағдайындағы инвестициялық қызмет бойынша есептелген кірістері".

85. Егер мерзімі басталған кезде клиент лизинг (жалдау) шартында көзделген төлемді төлемесе мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1772	"Жалдау жағдайындағы инвестициялық қызмет бойынша мерзімі өткен берешек"
Кт	1771	"Ислам банкінің жалдау жағдайындағы инвестициялық қызмет бойынша есептелген кірістері".

86. Егер коммерциялық кредит туралы шартта тұрақсыздық айыбын (айыппұл, өсімпұл) есептеу көзделген жағдайда Нұсқаулықтың 54 және 55-тармақтарында көзделген бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады.

87. Операциялық жалдау ретінде бухгалтерлік есеп мақсатында жасалған лизинг (жалдау) шартын сыныптау кезінде сатып алынған мүлік банктің есеп саясатында көзделген кезеңділікпен келесі бухгалтерлік жазбамен амортизацияланады:

Дт	5785	"Жалға беруге арналған негізгі құралдарды амортизациялау бойынша шығыстар"
Кт	1696	"Жалға тапсыруға арналған негізгі құралдар бойынша есептелген амортизация".

Ескерту. 87-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 31.12.2019 № 267 (01.07.2020 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

88. Қаржылық жалдау ретінде бухгалтерлік есеп мақсатында жасалған лизинг (жалдау) шартын сыныптау кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) лизинг алушыға мүлікті лизингке (жалға) беру кезінде:

Дт	1305	"Басқа банктерге берілетін қаржы лизингі"
	1420	"Клиенттерге берілетін қаржы лизингі"
Кт	1656	"Жалға беруге арналған негізгі құралдар";

2) Нұсқаулықтың 84-тармағында көзделген бухгалтерлік жазбаға қосымша лизинг (жалдау) шартының талаптарына сәйкес мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1051	"Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот"
	1052	"Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"
	1001	"Кассадағы қолма-қол ақша"
Кт	1305	"Басқа банктерге берілетін қаржы лизингі"
	1420	"Клиенттерге берілетін қаржы лизингі";

3) Нұсқаулықтың 85-тармағында көзделген бухгалтерлік жазбаға мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1309	"Басқа банктердің қаржы лизингі бойынша мерзімі өткен берешегі"
	1421	"Клиенттердің қаржы лизингі бойынша мерзімі өткен берешегі"
Кт	1305	"Басқа банктерге берілетін қаржы лизингі"
	1420	"Клиенттерге берілетін қаржы лизингі".

Ескерту. 88-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 31.12.2019 № 267 (01.07.2020 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

89. Клиент лизинг (жалдау) шарты бойынша мерзімі өткен төлемді төлеген кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1001	"Кассадағы қолма-қол ақша"
	1051	"Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот"
	1052	"Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"
Кт	1772	"Жалдау талаптарындағы инвестициялық қызмет бойынша мерзімі өткен берешек"
	1309	"Басқа банктердің қаржы лизингі бойынша мерзімі өткен берешегі"
	1421	"Клиенттердің қаржы лизингі бойынша мерзімі өткен берешегі".

Ескерту. 89-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 31.12.2019 № 267 (01.07.2020 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

90. Банктің есеп саясатында белгіленген кезеңділікпен, алайда есепті күннен сирек емес банк лизинг (жалдау) шарты бойынша талаптардың құнсыздануына тест жүргізеді. Құнсызданудан болған зияндарды өтеуге резервтер (провизиялар) құру жағдайында мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	5453	"Банк қызметіне байланысты дебиторлық берешек бойынша резервтерді (провизияларды) қалыптастыруға арналған шығыстар"
	5452	"Басқа банктерге берілген заемдар мен қаржы лизингі бойынша резервтерді (провизияларды) қалыптастыруға арналған шығыстар"
	5455	"Клиенттерге берілген заемдар мен қаржы лизингі бойынша резервтерді (провизияларды) қалыптастыруға арналған шығыстары"
Кт	1877	"Банк қызметіне байланысты дебиторлық берешек бойынша резервтер (провизиялар)"
	1319	"Басқа банктерге берілген заемдар мен қаржы лизингі бойынша резервтер (провизиялар)"
	1428	"Клиенттерге берілген заемдар мен қаржы лизингі бойынша резервтер".

Ескерту. 90-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 31.12.2019 № 267 (01.07.2020 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

91. Банктің уәкілетті органы лизинг (жалдау) шарты бойынша төленбеген мерзімі өткен талаптарды есептен шығару туралы шешім қабылдаған жағдайда мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1877	"Банк қызметіне байланысты дебиторлық берешек бойынша резервтер (провизиялар)"
	1319	"Басқа банктерге берілген заемдар мен қаржы лизингі бойынша резервтер (провизиялар)"
	1428	"Клиенттерге берілген заемдар мен қаржы лизингі бойынша резервтер (провизиялар)"
Кт	1772	"Жалдау жағдайындағы инвестициялық қызмет бойынша мерзімі өткен берешек"
	1309	"Басқа банктердің қаржы лизингі бойынша мерзімі өткен берешегі"
	1421	"Клиенттердің қаржы лизингі бойынша мерзімі өткен берешегі".

Ескерту. 91-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 31.12.2019 № 267 (01.07.2020 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

92. Лизинг (жалдау) шарты бойынша талаптардың кредиттік сапасын өтеу немесе жақсарту жағдайында құнсызданудан болған зиянды өтеуге бұрын қалыптастырылған резервтер (провизиялар) мынадай бухгалтерлік жазбамен азайтылады:

Дт	1877	"Банк қызметіне байланысты дебиторлық берешек бойынша резервтер (провизиялар)"
	1319	"Басқа банктерге берілген заемдар және қаржы лизингі бойынша резервтер (провизиялар)"
	1428	"Клиенттерге берілген заемдар мен қаржы лизингі бойынша резервтер (провизиялар)"
Кт	4953	"Банк қызметіне байланысты дебиторлық берешек бойынша құрылған резервтерді (провизияларды) қалпына келтіруден болатын кірістер"
	4952	"Басқа банктерге берілген заемдар және қаржы лизингі бойынша құрылған резервтерді (провизияларды) қалпына келтіруден болатын кірістер"
	4955	"Клиенттерге берілген заемдар және қаржы лизингі бойынша құрылған резервтерді (провизияларды) қалпына келтіруден кірістер".".

Ескерту. 92-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 31.12.2019 № 267 (01.07.2020 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

В соответствии с подпунктом 63) части второй статьи 15 Закона Республики Казахстан "О Национальном Банке Республики Казахстан", подпунктом 1) пункта 6 статьи 20 Закона Республики Казахстан "О бухгалтерском учете и финансовой отчетности" Правление Национального Банка Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:

Сноска. Преамбула - в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 19.12.2022 № 122 (вводится в действие c 01.01.2023).

1. Внести в постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 31 января 2011 года № 3 "Об утверждении Типового плана счетов бухгалтерского учета в банках второго уровня, ипотечных организациях и акционерном обществе "Банк Развития Казахстана" (зарегистрированное в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 6793, опубликованное 7 октября 2011 года в Собрании актов центральных исполнительных и иных центральных государственных органов Республики Казахстан № 11) следующие изменения и дополнения:

в заголовок внесено изменение на государственном языке, текст на русском языке не меняется;

в пункт 1 внесено изменение на государственном языке, текст на русском языке не меняется;

в Типовом плане счетов бухгалтерского учета в банках второго уровня, ипотечных организациях и акционерном обществе "Банк Развития Казахстана", утвержденном указанным постановлением:

в заголовок внесено изменение на государственном языке, текст на русском языке не меняется;

в главе 1:

в пункт 1 внесено изменение на государственном языке, текст на русском языке не меняется;

в главе 2:

в параграфе 1:

после счета 1552 дополнить счетом следующего содержания:

"1553

Расчеты с клиентами по инвестиционным депозитам";

после счета 1728 дополнить счетом следующего содержания:

"1729

Начисленные доходы по операциям с инвестиционными депозитами";

в параграфе 7:

название счета 7801 изложить в следующей редакции:

"7801 Счет учета банком денег клиентов";

название счета 7805 изложить в следующей редакции:

"7805 Доли участия";

название счета 7811 изложить в следующей редакции:

"7811 Требования по активам, переданным в лизинг (аренду)";

после счета 7811 дополнить счетами следующего содержания:

"7812	Начисленные доходы по аренде
7813	Резервы (провизии) на покрытие убытков";

название счета 7831 изложить в следующей редакции:

"7831 Обязательства по инвестиционным депозитам";

название счета 7833 изложить в следующей редакции:

"7833 Начисленные расходы по инвестиционным депозитам";

после счета 7833 дополнить счетами следующего содержания:

"7834	Вознаграждение за управление инвестиционным депозитом
7835	Прочие обязательства";

номер и название счета 7861 "Поступление денег от клиента" исключить;

названия счетов 7864, 7865, 7866, 7867, 7868 изложить в следующей редакции:

"7864 Доход от участия в уставном капитале юридического лица

7865 Доходы по амортизации дисконта

7866 Доходы от восстановления резервов (провизий)

7867 Доходы по курсовой разнице

7868 Доходы от переоценки активов по справедливой стоимости";

название счета 7881 изложить в следующей редакции:

"7881 Расходы, связанные с выплатой вознаграждения по инвестиционному депозиту";

название счета 7884 изложить в следующей редакции:

"7884 Расходы по амортизации премии";

номер и название счета 7885 "Реализованные расходы от переоценки активов по справедливой стоимости" исключить;

названия счетов 7886, 7887 изложить в следующей редакции:

"7886 Расходы по курсовой разнице

7887 Расходы от переоценки активов по справедливой стоимости";

в главе 3:

в параграфе 1:

после описания счета 1552 дополнить номером, названием и описанием счета 1553 следующего содержания:

"1553. Расчеты с клиентами по инвестиционным депозитам (активный).

Назначение счета: Учет сумм требований исламского банка, возникших в связи с досрочным возвратом инвестиционных депозитов клиентам.

По дебету счета проводятся суммы требований, возникших в связи с досрочным возвратом клиенту инвестиционного депозита по его требованию.

По кредиту счета проводится списание сумм требований исламского банка при их получении.";

после описания счета 1728 дополнить номером, названием и описанием счета 1729 следующего содержания:

"1729. Начисленные доходы по операциям с инвестиционными депозитами (активный).

Назначение счета: Учет сумм начисленного вознаграждения исламского банка в виде части дохода, полученного от использования привлеченных на инвестиционный депозит денег.

По дебету счета проводятся суммы начисленного вознаграждения от инвестиционного депозита.

По кредиту счета проводится списание сумм начисленного вознаграждения в случае его получения.";

в параграфе 2:

название и описание счета 7801 изложить в следующей редакции:

"7801. Счет учета банком денег клиентов (активный).

Назначение счета: Учет сумм денег клиентов, принятых исламским банком по договору об инвестиционном депозите.

По дебету счета проводится сумма денег клиентов, принятых исламским банком по договору об инвестиционном депозите.

По кредиту счета проводится списание сумм денег при их инвестировании, возврате клиенту и выплате вознаграждения клиенту и (или) исламскому банку.";

названия и описания счетов 7804, 7805, 7806, 7807 изложить в следующей редакции:

"7804. Исламские ценные бумаги (активный).

Назначение счета: Учет стоимости исламских ценных бумаг, приобретенных исламским банком за счет денег, принятых по договору об инвестиционном депозите.

По дебету счета проводится стоимость исламских ценных бумаг, приобретенных исламским банком за счет денег, принятых по договору об инвестиционном депозите, сумма амортизации дисконта и доходов от повышения справедливой стоимости исламских ценных бумаг.

По кредиту счета проводится списание стоимости исламских ценных бумаг при их продаже или обесценении, сумма амортизации премии и расходов от понижения справедливой стоимости исламских ценных бумаг.

7805. Доли участия (активный).

Назначение счета: Учет сумм инвестиций в уставные капиталы юридических лиц и (или) на условиях партнерства при осуществлении исламским банком финансирования производственной и торговой деятельности за счет денег, принятых по договору об инвестиционном депозите.

По дебету счета проводятся суммы инвестиций в уставные капиталы юридических лиц и (или) на условиях партнерства.

По кредиту счета проводится списание сумм инвестиций в уставные капиталы юридических лиц и (или) на условиях партнерства при их реализации или обесценении.

7806. Требования по операциям финансирования торговой деятельности (активный).

Назначение счета: Учет сумм требований по операциям финансирования торговой деятельности за счет денег, принятых по договору об инвестиционном депозите.

По дебету счета проводятся суммы требований по операциям финансирования торговой деятельности за счет денег, принятых по договору об инвестиционном депозите.

По кредиту счета проводится списание сумм требований по операциям финансирования торговой деятельности при их погашении или обесценении.

7807. Вознаграждение (активный).

Назначение счета: Учет сумм начисленных доходов в виде вознаграждения по исламским ценным бумагам, вкладам и иным операциям.

По дебету счета проводится сумма начисленного вознаграждения по исламским ценным бумагам, вкладам и иным операциям.

По кредиту счета проводится списание суммы начисленного вознаграждения при их получении или обесценении.";

название и описание счета 7811 изложить в следующей редакции:

"7811. Требования по активам, переданным в лизинг (аренду) (активный).

Назначение счета: Учет стоимости требования, возникшего в связи с передачей основных средств, приобретенных за счет денег, принятых по договору об инвестиционном депозите, в лизинг (аренду).

По дебету счета проводится стоимость требования, возникающего при передаче основных средств в лизинг (аренду).

По кредиту счета проводится списание стоимости требований, возникших в связи с передачей основных средств в аренду, получении арендных платежей по договору лизинга (аренды).";

после описания счета 7811 дополнить номерами, названиями и описаниями счетов 7812, 7813 следующего содержания:

"7812. Начисленные доходы по аренде (активный).

Назначение счета: Учет сумм начисленных арендных платежей.

По дебету счета проводятся суммы начисленных арендных платежей согласно условиям договора лизинга (аренды).

По кредиту счета проводится списание сумм начисленных арендных платежей при их получении или обесценении.

7813. Резервы (провизии) на покрытие убытков.

Назначение счета: Учет сумм резервов (провизий) на покрытие убытков от обесценения активов, приобретенных за счет денег, принятых по договору об инвестиционном депозите.

По кредиту счета проводятся суммы резервов (провизий) на покрытие убытков при их создании.

По дебету счета проводится списание сумм созданных резервов (провизий) на покрытие убытков при улучшении кредитного качества активов или списание стоимости обесцененных активов.";

название и описание счета 7831 изложить в следующей редакции:

"7831. Обязательства по инвестиционным депозитам (пассивный).

Назначение счета: Учет сумм обязательств по инвестиционным депозитам.

По кредиту счета проводятся деньги, поступившие от клиента по договору об инвестиционном депозите.

По дебету счета проводится списание денег при их изъятии клиентом.";

название и описание счета 7833 изложить в следующей редакции:

"7833. Начисленные расходы по инвестиционным депозитам (пассивный).

Назначение счета: Учет сумм начисленных расходов по инвестиционным депозитам согласно договору об инвестиционном депозите.

По кредиту счета проводятся суммы начисленных расходов по инвестиционным депозитам.

По дебету счета проводится списание сумм начисленных расходов по инвестиционным депозитам при их выплате.";

после описания счета 7833 дополнить номерами, названиями и описаниями счетов 7834, 7835 следующего содержания:

"7834. Вознаграждение за управление инвестиционным депозитом (пассивный).

Назначение счета: Учет сумм вознаграждения, начисленного исламскому банку за управление инвестиционным депозитом согласно договору об инвестиционном депозите.

По кредиту счета проводятся суммы начисленного вознаграждения за управление инвестиционным депозитом.

По дебету счета проводится списание суммы начисленного вознаграждения за управление инвестиционным депозитом при их выплате.

7835. Прочие обязательства (пассивный).

Назначение счета: Учет сумм прочих обязательств перед юридическими и физическими лицами, возникающих в процессе осуществления управления деньгами, принятыми по договору об инвестиционном депозите.

По кредиту счета проводится сумма прочих обязательств перед юридическими и физическими лицами.

По дебету счета проводится списание сумм прочих обязательств перед юридическими и физическими лицами при их погашении.";

название и описание счета 7851 изложить в следующей редакции:

"7851. Капитал (пассивный).

Назначение счета: Учет результата за отчетный период.

По кредиту счета проводятся суммы доходов, возникающих в процессе осуществления управления деньгами, принятыми по договору об инвестиционном депозите, за отчетный период при закрытии внебалансовых счетов группы № 7860.

По дебету счета проводится сумма расходов, возникающих в процессе осуществления управления деньгами, принятыми по договору об инвестиционном депозите, за отчетный период при закрытии внебалансовых счетов группы № 7880.";

номер, название и описание счета 7861 "Поступление денег от клиента" исключить;

названия и описания счетов 7864, 7865, 7866, 7867, 7868 изложить в следующей редакции:

"7864. Доход от участия в уставном капитале юридического лица (пассивный).

Назначение счета: Учет сумм доходов от участия в уставном капитале юридического лица за счет денег, принятых по договору об инвестиционном депозите.

По кредиту счета проводятся суммы доходов, начисленных от участия в уставном капитале юридического лица.

По дебету счета проводится списание сумм начисленных доходов от участия в уставном капитале юридического лица на внебалансовый счет № 7851.

7865. Доходы по амортизации дисконта (пассивный).

Назначение счета: Учет сумм доходов, связанных с амортизацией дисконта по исламским ценным бумагам, вкладам и иным активам, приобретенным за счет денег, принятых по договору об инвестиционном депозите.

По кредиту счета проводятся суммы доходов, связанных с амортизацией дисконта.

По дебету счета проводится списание сумм доходов на внебалансовый счет № 7851.

7866. Доходы от восстановления резервов (провизий) (пассивный).

Назначение счета: Учет сумм доходов от восстановления резервов (провизий), созданных по исламским ценным бумагам, вкладам и иным активам, приобретенным за счет денег, принятых по договору об инвестиционном депозите.

По кредиту счета проводятся суммы доходов от восстановления резервов (провизий) при их погашении или улучшении кредитного качества исламских ценных бумаг, вкладов и иных активов.

По дебету счета проводится списание сумм доходов на внебалансовый счет № 7851.

7867. Доходы по курсовой разнице (пассивный).

Назначение счета: Учет сумм доходов, возникших в результате положительного изменения рыночного курса обмена валют по активам, приобретенным за счет денег, принятых по договору об инвестиционном депозите.

По кредиту счета проводится сумма доходов, возникших в результате положительного изменения курса обмена валют по активам, приобретенным за счет денег, принятых по договору об инвестиционном депозите.

По дебету счета проводится списание сумм доходов на внебалансовый счет № 7851.

7868. Доходы от переоценки активов по справедливой стоимости (пассивный).

Назначение счета: Учет сумм доходов, полученных в результате положительного изменения справедливой стоимости активов, приобретенных за счет денег, принятых по договору об инвестиционном депозите.

По кредиту счета проводится сумма доходов от положительного изменения справедливой стоимости активов, приобретенных за счет денег, принятых по договору об инвестиционном депозите.

По дебету счета проводится списание сумм доходов на внебалансовый счет № 7851.";

название и описание счета 7881 изложить в следующей редакции:

"7881. Расходы, связанные с выплатой вознаграждения по инвестиционному депозиту (активный).

Назначение счета: Учет сумм расходов, связанных с выплатой вознаграждения по инвестиционному депозиту согласно договору об инвестиционном депозите.

По дебету счета проводятся суммы расходов, связанных с выплатой вознаграждения по инвестиционному депозиту.

По кредиту счета проводится списание сумм понесенных расходов на внебалансовый счет № 7851.";

название и описание счета 7884 изложить в следующей редакции:

"7884. Расходы по амортизации премии (активный).

Назначение счета: Учет сумм расходов, связанных с амортизацией премии по исламским ценным бумагам, вкладам и иным активам, приобретенным за счет денег, принятых по договору об инвестиционном депозите.

По дебету счета проводятся суммы расходов, связанных с амортизацией премии.

По кредиту счета проводится списание сумм понесенных расходов на внебалансовый счет № 7851.";

номер, название и описание счета 7885 "Реализованные расходы от переоценки активов по справедливой стоимости" исключить;

названия и описания счетов 7886, 7887 изложить в следующей редакции:

"7886. Расходы по курсовой разнице (активный).

Назначение счета: Учет сумм расходов, понесенных в результате отрицательного изменения курса обмена валют по активам, приобретенным за счет денег, принятых по договору об инвестиционном депозите.

По дебету счета проводится сумма расходов, понесенных в результате отрицательного изменения курса обмена валют по активам, приобретенным за счет денег, принятых по договору об инвестиционном депозите.

По кредиту счета проводится списание сумм расходов на внебалансовый счет № 7851.

7887. Расходы от переоценки активов по справедливой стоимости (активный).

Назначение счета: Учет сумм расходов, понесенных в результате отрицательного изменения справедливой стоимости активов, приобретенных за счет денег, принятых по договору об инвестиционном депозите.

По дебету счета проводится сумма расходов, понесенных в результате отрицательного изменения справедливой стоимости активов, приобретенных за счет денег, принятых по договору об инвестиционном депозите.

По кредиту счета проводится списание сумм расходов на внебалансовый счет № 7851.".

2. Утвердить прилагаемую Инструкцию по ведению бухгалтерского учета исламскими банками.

3. Признать утратившими силу:

1) постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 апреля 2009 года № 33 "Об утверждении Инструкции по ведению бухгалтерского учета исламскими банками" (зарегистрированное в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 5687);

2) пункт 4 Перечня нормативных правовых актов Республики Казахстан по вопросам ведения бухгалтерского учета, в которые вносятся изменения и дополнения, утвержденного постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 17 июля 2015 года № 131 "О внесении изменений и дополнений в некоторые нормативные правовые акты Республики Казахстан по вопросам ведения бухгалтерского учета" (зарегистрированным в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 11993, опубликованным 17 сентября 2015 года в информационно-правовой системе "Әділет").

4. Департаменту бухгалтерского учета (Рахметова С.К.) в установленном законодательством Республики Казахстан порядке обеспечить:

1) совместно с Юридическим департаментом (Сарсенова Н.В.) государственную регистрацию настоящего постановления в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) в течение десяти календарных дней со дня государственной регистрации настоящего постановления направление его копии в бумажном и электронном виде на казахском и русском языках в Республиканское государственное предприятие на праве хозяйственного ведения "Республиканский центр правовой информации" для официального опубликования и включения в Эталонный контрольный банк нормативных правовых актов Республики Казахстан;

3) размещение настоящего постановления на официальном интернет-ресурсе Национального Банка Республики Казахстан после его официального опубликования.

5. Управлению по защите прав потребителей финансовых услуг и внешних коммуникаций (Терентьев А.Л.) обеспечить в течение десяти календарных дней после государственной регистрации настоящего постановления направление его копии на официальное опубликование в периодические печатные издания.

6. Контроль за исполнением настоящего постановления возложить на заместителя Председателя Национального Банка Республики Казахстан Галиеву Д.Т.

7. Настоящее постановление вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Председатель
Национального Банка

Д. Акишев

Утверждена
постановлением Правления
Национального Банка
Республики Казахстан
от 27 марта 2017 года № 46

Инструкция
по ведению бухгалтерского учета исламскими банками

Глава 1. Общие положения

1. Настоящая Инструкция по ведению бухгалтерского учета исламскими банками (далее – Инструкция) разработана в соответствии с подпунктом 63) части второй статьи 15 Закона Республики Казахстан "О Национальном Банке Республики Казахстан", подпунктом 1) пункта 6 статьи 20 Закона Республики Казахстан "О бухгалтерском учете и финансовой отчетности", международными стандартами финансовой отчетности и детализирует ведение бухгалтерского учета исламскими банками (далее – банк).

Сноска. Пункт 1 - в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 19.12.2022 № 122 (вводится в действие c 01.01.2023).

2. Допускается совершение дополнительных бухгалтерских записей, не противоречащих Инструкции, законодательству Республики Казахстан о бухгалтерском учете и финансовой отчетности и международным стандартам финансовой отчетности.

Глава 2. Бухгалтерский учет операций по инвестиционным депозитам

Параграф 1. Бухгалтерский учет операций по инвестиционному депозиту

3. При приеме банком инвестиционного депозита от физического или юридического лица по договору об инвестиционном депозите на сумму денег, принятых по договору инвестиционного депозита, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на балансовых счетах:

Дт	1001	"Наличность в кассе"
	1051	"Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"
	1052	"Корреспондентские счета в других банках"
Кт	2203	"Текущие счета юридических лиц"
	2204	"Текущие счета физических лиц"
	2205	"Вклады до востребования физических лиц"
	2211	"Вклады до востребования юридических лиц";

в случае объединения денег клиентов:

Дт	2203	"Текущие счета юридических лиц"
	2204	"Текущие счета физических лиц"
	2205	"Вклады до востребования физических лиц"
	2211	"Вклады до востребования юридических лиц"
Кт	2245	"Инвестиционные депозиты";

2) на внебалансовых счетах:

Дт	7801	"Счет учета банком денежных средств клиентов"
Кт	7831	"Обязательство по инвестиционному депозиту".

4. При использовании банком денег, принятых по договору об инвестиционном депозите, осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	2203	"Текущие счета юридических лиц"
	2204	"Текущие счета физических лиц"
	2205	"Вклады до востребования физических лиц"
	2211	"Вклады до востребования юридических лиц"
	2245	"Инвестиционные депозиты"
Кт	1051	"Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"
	1052	"Корреспондентские счета в других банках".

5. При поступлении в банк денег от активов, приобретенных в результате инвестирования инвестиционного депозита, осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1051	"Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"
	1052	"Корреспондентские счета в других банках"
Кт	2203	"Текущие счета юридических лиц"
	2204	"Текущие счета физических лиц"
	2205	"Вклады до востребования физических лиц"
	2211	"Вклады до востребования юридических лиц"
	2245	"Инвестиционные депозиты".

Параграф 2. Бухгалтерский учет денег, принятых по договору об инвестиционном депозите, размещенных в аффинированные драгоценные металлы

6. При размещении денег, принятых по договору об инвестиционном депозите, в аффинированные драгоценные металлы с открытием металлического счета, осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	7802	"Аффинированные драгоценные металлы"
Кт	7801	"Счет учета банком денежных средств клиентов".

7. При проведении переоценки по справедливой стоимости аффинированных драгоценных металлов с периодичностью, установленной учетной политикой банка, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) при превышении справедливой стоимости аффинированных драгоценных металлов над их учетной стоимостью:

Дт	7802	"Аффинированные драгоценные металлы"
Кт	7868	"Доходы от переоценки активов по справедливой стоимости";

2) при превышении учетной стоимости аффинированных драгоценных металлов над их справедливой стоимостью:

Дт	7887	"Расходы от переоценки активов по справедливой стоимости"
Кт	7802	"Аффинированные драгоценные металлы".

8. При начислении вознаграждения по металлическому счету в соответствии с договором металлического счета осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	7807	"Вознаграждение"
Кт	7862	"Доходы в виде вознаграждения".

9. При получении начисленного вознаграждения по металлическому счету осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	7801	"Счет учета банком денежных средств клиентов"
Кт	7807	"Вознаграждение".

10. При продаже аффинированных драгоценных металлов осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на стоимость аффинированных драгоценных металлов:

Дт	7801	"Счет учета банком денежных средств клиентов"
Кт	7802	"Аффинированные драгоценные металлы";

2) при возникновении положительной разницы между ценой продажи аффинированных драгоценных металлов и их учетной стоимостью:

Дт	7801	"Счет учета банком денежных средств клиентов"
Кт	7863	"Доходы от купли-продажи активов";

3) при возникновении отрицательной разницы между ценой продажи аффинированных драгоценных металлов и их учетной стоимостью:

Дт	7883	"Расходы от купли-продажи активов"
Кт	7802	"Аффинированные драгоценные металлы".

Параграф 3. Бухгалтерский учет денег, принятых по договору об инвестиционном депозите, размещенных в исламских ценных бумагах

11. При размещении денег, принятых по договору об инвестиционном депозите, в исламские ценные бумаги, на стоимость приобретения с учетом затрат по сделке осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на чистую стоимость приобретенных исламских ценных бумаг (на сумму, не превышающую номинальную стоимость):

Дт	7804	"Исламские ценные бумаги" (отдельный субсчет для учета номинальной стоимости ценной бумаги)
Кт	7801	"Счет учета банком денежных средств клиентов";

2) на сумму премии, включающую затраты, связанные с приобретением исламских ценных бумаг:

Дт	7804	"Исламские ценные бумаги" (отдельный субсчет для учета премии по ценной бумаге)
Кт	7801	"Счет учета банком денежных средств клиентов";

3) на сумму дисконта:

Дт	7804	"Исламские ценные бумаги"
Кт	7804	"Исламские ценные бумаги" (отдельный субсчет для учета дисконта по ценной бумаге).

12. При амортизации премии или дисконта по приобретенным исламским ценным бумагам осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму амортизации премии:

Дт	7884	"Расходы по амортизации премии"
Кт	7804	"Исламские ценные бумаги" (отдельный субсчет для учета премии по ценной бумаге);

2) на сумму амортизации дисконта:

Дт	7804	"Исламские ценные бумаги" (отдельный субсчет для учета дисконта по ценной бумаге)
Кт	7865	"Доходы по амортизации дисконта".

13. При начислении причитающегося дохода по исламским ценным бумагам осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	7807	"Вознаграждение"
Кт	7862	"Доходы в виде вознаграждения".

При получении дохода по исламским ценным бумагам осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	7801	"Счет учета банком денежных средств клиентов"
Кт	7807	"Вознаграждение".

14. При осуществлении переоценки приобретенных исламских ценных бумаг по справедливой стоимости с периодичностью, установленной учетной политикой банка, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) если справедливая стоимость исламских ценных бумаг выше их учетной стоимости:

Дт	7804	"Исламские ценные бумаги"
Кт	7868	"Доходы от переоценки активов по справедливой стоимости";

2) если учетная стоимость исламских ценных бумаг выше их справедливой стоимости:

Дт	7887	"Расходы от переоценки активов по справедливой стоимости"
Кт	7804	"Исламские ценные бумаги".

15. С периодичностью, установленной учетной политикой банка, но не реже отчетной даты, банк проводит тест на обесценение исламских ценных бумаг. В случае создания резервов (провизий) на покрытие убытков от обесценения по исламским ценным бумагам осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	7889	"Убытки от обесценения активов"
Кт	7813	"Резервы (провизии) на покрытие убытков".

16. В случае принятия уполномоченным органом банка решения о списании обесцененных исламских ценных бумаг за счет сформированных резервов (провизий) на покрытие убытков от обесценения осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	7813	"Резервы (провизии) на покрытие убытков"
Кт	7804	"Исламские ценные бумаги"
	7807	"Вознаграждение".

17. В случае погашения или улучшения кредитного качества исламских ценных бумаг ранее сформированные резервы (провизии) на покрытие убытков от обесценения уменьшаются следующей бухгалтерской записью:

Дт	7813	"Резервы (провизии) на покрытие убытков"
Кт	7866	"Доходы от восстановления резервов (провизий)".

18. При продаже исламских ценных бумаг после начисления объявленного вознаграждения, амортизации премии (дисконта) и переоценки исламских ценных бумаг по справедливой стоимости в соответствии с пунктами 12, 13 и 14 Инструкции осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму несамортизированной премии:

Дт	7804	"Исламские ценные бумаги" (отдельный субсчет для учета номинальной стоимости ценной бумаги)
Кт	7804	"Исламские ценные бумаги" (отдельный субсчет для учета премии по ценной бумаге);

2) на сумму несамортизированного дисконта:

Дт	7804	"Исламские ценные бумаги" (отдельный субсчет для учета дисконта по ценной бумаге)
Кт	7804	"Исламские ценные бумаги" (отдельный субсчет для учета номинальной стоимости ценной бумаги);

3) на стоимость исламских ценных бумаг:

Дт	7801	"Счет учета банком денежных средств клиентов"
Кт	7804	"Исламские ценные бумаги";

4) при возникновении положительной разницы между ценой продажи исламских ценных бумаг и их учетной стоимостью:

Дт	7801	"Счет учета банком денежных средств клиентов"
Кт	7863	"Доходы от купли-продажи активов";

5) при возникновении отрицательной разницы между ценой продажи исламских ценных бумаг и их учетной стоимостью:

Дт	7883	"Расходы от купли-продажи активов"
Кт	7804	"Исламские ценные бумаги".

Параграф 4. Бухгалтерский учет денег, принятых по договору об инвестиционном депозите и размещенных в операции по финансированию торговой деятельности в качестве торгового посредника с предоставлением коммерческого кредита

19. При осуществлении финансирования торговой деятельности в качестве торгового посредника с предоставлением коммерческого кредита, предметом которого является готовый товар, за счет денег, принятых по договору об инвестиционном депозите, осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	7808	"Запасы"
	7809	"Здания, машины, оборудование, транспортные и другие средства"
	7810	"Строящиеся (устанавливаемые) основные средства"
Кт	7801	"Счет учета банком денежных средств клиентов".

При завершении изготовления товара на основании всех предоставленных отчетов изготовителем товара осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	7809	"Здания, машины, оборудование, транспортные и другие средства"
Кт	7810	"Строящиеся (устанавливаемые) основные средства".

20. При передаче товара клиенту по цене продажи с учетом наценки и заключении с ним договора о коммерческом кредите осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	7806	"Требования по операциям финансирования торговой деятельности"
Кт	7808	"Запасы"
	7809	"Здания, машины, оборудование, транспортные и другие средства"
	7832	"Доходы будущих периодов" (на сумму наценки).

21. При отнесении на доходы суммы наценки с периодичностью, установленной учетной политикой банка, осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	7832	"Доходы будущих периодов"
Кт	7870	"Доходы по операциям финансирования торговой деятельности".

22. При получении платежей по договору о коммерческом кредите осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	7801	"Счет учета банком денежных средств клиентов"
Кт	7806	"Требования по операциям финансирования торговой деятельности".

23. С периодичностью, установленной учетной политикой банка, но не реже отчетной даты, банк проводит тест на обесценение требований к клиентам по операциям финансирования торговой деятельности. В случае создания резервов (провизий) на покрытие убытков от обесценения осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	7889	"Убытки от обесценения активов"
Кт	7813	"Резервы (провизии) на покрытие убытков".

24. В случае принятия уполномоченным органом банка решения о списании неоплаченных требований к клиентам по операциям финансирования торговой деятельности в порядке, установленном внутренними документами банка, осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	7813	"Резервы (провизии) на покрытие убытков"
Кт	7806	"Требования по операциям финансирования торговой деятельности".

25. В случае погашения или улучшения кредитного качества требований к клиентам по операциям финансирования торговой деятельности ранее сформированные резервы (провизии) на покрытие убытков от обесценения уменьшаются следующей бухгалтерской записью:

Дт	7813	"Резервы (провизии) на покрытие убытков"
Кт	7866	"Доходы от восстановления резервов (провизий)".

Параграф 5. Бухгалтерский учет денег, принятых по договору об инвестиционном депозите и размещенных в операции по финансированию производственной и торговой деятельности путем участия в уставных капиталах юридических лиц и (или) на условиях партнерства

26. При осуществлении финансирования производственной и торговой деятельности путем участия в уставных капиталах юридических лиц и (или) на условиях партнерства за счет денег, принятых по договору об инвестиционном депозите, осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	7805	"Доли участия"
Кт	7801	"Счет учета банком денежных средств клиентов".

27. При начислении доходов от участия в уставных капиталах юридических лиц с периодичностью, установленной учетной политикой банка, осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	7806	"Требования по операциям финансирования торговой деятельности"
Кт	7864	"Доход от участия в уставном капитале юридического лица".

28. При получении доходов от участия осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	7801	"Счет учета банком денежных средств клиентов"
Кт	7806	"Требования по операциям финансирования торговой деятельности".

29. С периодичностью, установленной учетной политикой банка, но не реже отчетной даты, банк проводит тест на обесценение доли участия в уставных капиталах юридических лиц и (или) на условиях партнерства. В случае создания резервов (провизий) на покрытие убытков от обесценения осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	7889	"Убытки от обесценения активов"
Кт	7813	"Резервы (провизии) на покрытие убытков".

30. В случае принятия уполномоченным органом банка решения о списании обесцененной доли участия в уставных капиталах юридических лиц и (или) на условиях партнерства за счет сформированных резервов (провизий) на покрытие убытков от обесценения осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	7813	"Резервы (провизии) на покрытие убытков"
Кт	7805	"Доли участия"
	7806	"Требования по операциям финансирования торговой деятельности".

31. В случае погашения или улучшения кредитного качества доли участия в уставных капиталах юридических лиц и (или) на условиях партнерства ранее сформированные резервы (провизии) на покрытие убытков от обесценения уменьшаются следующей бухгалтерской записью:

Дт	7813	"Резервы (провизии) на покрытие убытков"
Кт	7866	"Доходы от восстановления резервов (провизий)".

32. При продаже доли участия в уставных капиталах юридических лиц и (или) на условиях партнерства, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на стоимость доли участия:

Дт	7801	"Счет учета банком денежных средств клиентов"
Кт	7805	"Доли участия";

2) в случае возникновения доходов от купли-продажи доли участия:

Дт	7801	"Счет учета банком денежных средств клиентов"
Кт	7863	"Доходы от купли-продажи активов";

3) в случае возникновения расходов от купли-продажи доли участия:

Дт	7883	"Расходы от купли-продажи активов"
Кт	7805	"Доли участия".

Параграф 6. Бухгалтерский учет денег, принятых по договору об инвестиционном депозите и размещенных в инвестиционную деятельность на условиях лизинга (аренды)

33. При приобретении имущества за счет денег, принятых по договору об инвестиционном депозите, для предоставления в лизинг (аренду), осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	7809	"Здания, машины, оборудование, транспортные и другие средства"
Кт	7801	"Счет учета банком денежных средств клиентов".

34. При начислении арендных платежей согласно условиям договора лизинга (аренды) с периодичностью, установленной учетной политикой банка, осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	7812	"Начисленные доходы по аренде"
Кт	7869	"Доходы в виде лизинговых (арендных) платежей".

35. При получении арендных платежей согласно условиям договора лизинга (аренды) осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	7801	"Счет учета банком денежных средств клиентов"
Кт	7812	"Начисленные доходы по аренде".

36. При классификации заключенного договора лизинга (аренды) в целях бухгалтерского учета в качестве операционной аренды приобретенное имущество амортизируется с периодичностью, предусмотренной учетной политикой, следующей бухгалтерской записью:

Дт	7888	"Расходы по амортизации основных средств"
Кт	7809	"Здания, машины, оборудование, транспортные и другие средства".

Сноска. Пункт 36 - в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 31.12.2019 № 267 (вводится в действие с 01.07.2020).

37. При классификации заключенного договора лизинга (аренды) в целях бухгалтерского учета в качестве финансовой аренды осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) при предоставлении лизингополучателю имущества в лизинг (аренду):

Дт	7811	"Требования по активам, переданным в лизинг (аренду)"
Кт	7809	"Здания, машины, оборудование, транспортные и другие средства";

2) дополнительно к бухгалтерской записи, предусмотренной пунктом 35 Инструкции, согласно условиям договора лизинга (аренды) осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	7801	"Счет учета банком денежных средств клиентов"
Кт	7811	"Требования по активам, переданным в лизинг (аренду)".

38. С периодичностью, установленной учетной политикой банка, но не реже отчетной даты, банк проводит тест на обесценение требований по договору лизинга (аренды). При создании резервов (провизий) на покрытие убытков от обесценения требований по договору лизинга (аренды) осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	7889	"Убытки от обесценения активов"
Кт	7813	"Резервы (провизии) на покрытие убытков".

39. В случае принятия уполномоченным органом банка решения о списании обесцененных требований по договору лизинга (аренды) за счет сформированных резервов (провизий) на покрытие убытков от обесценения осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	7813	"Резервы (провизии) на покрытие убытков"
Кт	7812	"Начисленные доходы по аренде".

40. В случае погашения или улучшения кредитного качества требований по договору лизинга (аренды) ранее сформированные резервы (провизии) на покрытие убытков от обесценения уменьшаются следующей бухгалтерской записью:

Дт	7813	"Резервы (провизии) на покрытие убытков"
Кт	7866	"Доходы от восстановления резервов (провизий)".

Параграф 7. Бухгалтерский учет результатов использования денег, принятых по договору об инвестиционном депозите

41. При начислении с периодичностью, установленной учетной политикой банка, дохода, причитающегося клиенту, по инвестиционному депозиту в соответствии с условиями договора об инвестиционном депозите осуществляются следующие бухгалтерские записи:

Дт	7881	"Расходы, связанные с выплатой вознаграждения по инвестиционному депозиту"
Кт	7833	"Начисленные расходы по инвестиционным депозитам";

при выплате клиенту доходов по инвестиционному депозиту:

Дт	7833	"Начисленные расходы по инвестиционным депозитам"
Кт	7801	"Счет учета банком денежных средств клиентов";

в случае если деньги клиентов были объединены:

Дт	2245	"Инвестиционные депозиты"
Кт	2203	"Текущие счета юридических лиц"
	2204	"Текущие счета физических лиц"
	2205	"Вклады до востребования физических лиц"
	2211	"Вклады до востребования юридических лиц";

при выплате клиентам денег:

Дт	2203	"Текущие счета юридических лиц"
	2204	"Текущие счета физических лиц"
	2205	"Вклады до востребования физических лиц"
	2211	"Вклады до востребования юридических лиц"
Кт	1001	"Наличность в кассе"
	1051	"Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"
	1052	"Корреспондентские счета в других банках".

42. При начислении с периодичностью, установленной учетной политикой банка, вознаграждения, причитающегося банку за управление деньгами клиента в соответствии с условиями договора, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

Дт	7881	"Расходы, связанные с выплатой вознаграждения по инвестиционному депозиту"
Кт	7834	"Вознаграждение за управление инвестиционным депозитом";

и одновременно:

Дт	1729	"Начисленные доходы по операциям с инвестиционными депозитами"
Кт	4618	"Доходы за услуги по операциям с инвестиционными депозитами".

При выплате вознаграждения, причитающегося банку за управление деньгами клиента в соответствии с условиями договора, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

Дт	7834	"Вознаграждение за управление инвестиционным депозитом"
Кт	7801	"Счет учета банком денежных средств клиентов";

и одновременно:

Дт	2245	"Инвестиционные депозиты"
	2203	"Текущие счета юридических лиц"
	2204	"Текущие счета физических лиц"
	2205	"Вклады до востребования физических лиц"
	2211	"Вклады до востребования юридических лиц"
Кт	1729	"Начисленные доходы по операциям с инвестиционными депозитами".

43. В случае возврата инвестиционного депозита клиенту осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму возвращаемого инвестиционного депозита:

Дт	7831	"Обязательства по инвестиционным депозитам"
Кт	7801	"Счет учета банком денежных средств клиентов";

2) в случае если деньги клиентов были объединены:

Дт	2245	"Инвестиционные депозиты"
Кт	2203	"Текущие счета юридических лиц"
	2204	"Текущие счета физических лиц"
	2205	"Вклады до востребования физических лиц"
	2211	"Вклады до востребования юридических лиц";

3) при выплате клиентам денег:

Дт	2203	"Текущие счета юридических лиц"
	2204	"Текущие счета физических лиц"
	2205	"Вклады до востребования физических лиц"
	2211	"Вклады до востребования юридических лиц"
Кт	1001	"Наличность в кассе"
	1051	"Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"
	1052	"Корреспондентские счета в других банках";

4) в случае использования денег банка для досрочного возврата инвестиционного депозита по требованию клиента:

Дт	1553	"Расчеты с клиентами по инвестиционным депозитам"
Кт	2203	"Текущие счета юридических лиц"
	2204	"Текущие счета физических лиц"
	2205	"Вклады до востребования физических лиц"
	2211	"Вклады до востребования юридических лиц";

и одновременно на внебалансовых счетах на сумму уменьшения задолженности перед клиентом и признания задолженности перед банком по счету 7831 "Обязательства по инвестиционным депозитам":

Дт	7831	"Обязательства по инвестиционным депозитам"
Кт	7831	"Обязательства по инвестиционным депозитам";

при возмещении денег банка:

Дт	1051	"Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"
	1052	"Корреспондентские счета в других банках"
Кт	1553	"Расчеты с клиентами по инвестиционным депозитам".

44. В случае потери банком права на вознаграждение при убыточности инвестиционного депозита (отсутствие дохода в результате использования денег, привлеченных по инвестиционному депозиту) осуществляются следующие бухгалтерские записи:

Дт	5921	"Прочие расходы от банковской деятельности"
Кт	1729	"Начисленные доходы по операциям с инвестиционными депозитами";

одновременно:

Дт	7834	"Вознаграждение за управление инвестиционным депозитом"
Кт	7871	"Прочие доходы".

45. В случае, если убытки, связанные с уменьшением стоимости активов, в которые были вложены деньги инвестиционного депозита, возникли по вине банка, дополнительно к бухгалтерским записям, предусмотренным в пункте 44 Инструкции, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

Дт	5921	"Прочие расходы от банковской деятельности"
Кт	2245	"Инвестиционные депозиты"
	2203	"Текущие счета юридических лиц"
	2204	"Текущие счета физических лиц"
	2205	"Вклады до востребования физических лиц"
	2211	"Вклады до востребования юридических лиц";

и одновременно:

Дт	7801	"Счет учета банком денежных средств клиентов"
Кт	7871	"Прочие доходы".

Глава 2-1. Бухгалтерский учет операций инвестиционных депозитов соответствующих критериям признания обязательств в соответствии с Международными стандартами финансовой отчетности

Сноска. Инструкция дополнена главой 2-1 в соответствии с постановлением Правления Национального Банка РК от 21.08.2023 № 63 (вводится в действие с 01.12.2023).

45-1. При приеме банком инвестиционного депозита от физического или юридического лица по договору об инвестиционном депозите на сумму денег, принятых по договору инвестиционного депозита, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

Дт	1001	Наличность в кассе
	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2203	Текущие счета юридических лиц
	2204	Текущие счета физических лиц
Кт	2245	Инвестиционные депозиты.

45-2. При начислении с периодичностью, установленной учетной политикой банка, дохода, причитающегося клиенту, по инвестиционному депозиту в соответствии с условиями договора об инвестиционном депозите осуществляются следующие бухгалтерские записи:

	Дт	5238	Расходы по выплате части дохода по инвестиционному депозиту
	Кт	2729	Обязательства по выплате части дохода по инвестиционным депозитам

при выплате клиенту доходов по инвестиционному депозиту:

Дт	2729	Обязательства по выплате части дохода по инвестиционным депозитам
Кт	2203	Текущие счета юридических лиц
	2204	Текущие счета физических лиц
	2205	Вклады до востребования физических лиц
	2211	Вклады до востребования юридических лиц
	1001	Наличность в кассе
	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках.

45-3. При начислении с периодичностью, установленной учетной политикой банка, части дохода, причитающегося банку за управление деньгами клиента в соответствии с условиями договора, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

	Дт	1729	Начисленные доходы по операциям с инвестиционными депозитами
	Кт	4618	Доходы за услуги по операциям с инвестиционными депозитами

и одновременно:

Дт	2245	Инвестиционные депозиты
	2203	Текущие счета юридических лиц
	2204	Текущие счета физических лиц
	2205	Вклады до востребования физических лиц
	2211	Вклады до востребования юридических лиц
Кт	1729	Начисленные доходы по операциям с инвестиционными депозитами.

45-4. В случае возврата инвестиционного депозита клиенту осуществляются следующие бухгалтерские записи:

Дт	2245	Инвестиционные депозиты
Кт	2203	Текущие счета юридических лиц
	2204	Текущие счета физических лиц
	2205	Вклады до востребования физических лиц
	2211	Вклады до востребования юридических лиц
	1001	Наличность в кассе
	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках.

Глава 3. Бухгалтерский учет банковских заемных операций

46. При выдаче банковского займа осуществляются следующие бухгалтерские записи:

Дт	1301	"Займы овердрафт по корреспондентским счетам других банков"
	1302	"Краткосрочные займы, предоставленные другим банкам"
	1303	"Займы овернайт, предоставленные другим банкам"
	1304	"Долгосрочные займы, предоставленные другим банкам"
	1411	"Краткосрочные займы, предоставленные клиентам"
	1417	"Долгосрочные займы, предоставленные клиентам"
	1429	"Прочие займы, предоставленные клиентам"
Кт	1001	"Наличность в кассе"
	1051	"Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"
	1052	"Корреспондентские счета в других банках";

на сумму дисконта, возникающего в связи с признанием займа по справедливой стоимости:

Дт	1301	"Займы овердрафт по корреспондентским счетам других банков"
	1302	"Краткосрочные займы, предоставленные другим банкам"
	1303	"Займы овернайт, предоставленные другим банкам"
	1304	"Долгосрочные займы, предоставленные другим банкам"
	1411	"Краткосрочные займы, предоставленные клиентам"
	1417	"Долгосрочные займы, предоставленные клиентам"
	1429	"Прочие займы, предоставленные клиентам"
Кт	1312	"Дисконт по займам, предоставленным другим банкам"
	1434	"Дисконт по займам, предоставленным клиентам".

Сноска. Пункт 46 - в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 31.12.2019 № 267 (вводится в действие с 01.07.2020).

47. Договоры банковского займа отражаются на внебалансовом счете 7339 "Разные ценности и документы" по условной стоимости 1 (один) тенге следующим образом:

Приход

7339

"Разные ценности и документы".

48. Если в качестве обеспечения обязательств заемщика принимается залог на основании договора залога, на сумму стоимости имущества, принятого в обеспечение банковского займа (как в тенге, так и в иностранной валюте), осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Приход

7250

"Имущество, принятое в обеспечение (залог)".

49. Если в качестве обеспечения обязательств заемщика принимается гарантия, на сумму принятой гарантии осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	6075	"Возможные требования по принятым гарантиям"
Кт	6575	"Возможное уменьшение требований по принятым гарантиям".

50. При амортизации дисконта с периодичностью, установленной учетной политикой банка, осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1312	"Дисконт по займам, предоставленным другим банкам"
	1434	"Дисконт по займам, предоставленным клиентам"
Кт	4312	"Доходы по амортизации дисконта по займам, предоставленным другим банкам"
	4434	"Доходы по амортизации дисконта по займам, предоставленным клиентам".

Сноска. Пункт 50 - в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 31.12.2019 № 267 (вводится в действие с 01.07.2020).

51. При поступлении денег в счет погашения банковского займа осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1001	"Наличность в кассе"
	1051	"Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"
	1052	"Корреспондентские счета в других банках"
Кт	1301	"Займы овердрафт по корреспондентским счетам других банков"
	1302	"Краткосрочные займы, предоставленные другим банкам"
	1303	"Займы овернайт, предоставленные другим банкам"
	1304	"Долгосрочные займы, предоставленные другим банкам"
	1411	"Краткосрочные займы, предоставленные клиентам"
	1417	"Долгосрочные займы, предоставленные клиентам"
	1429	"Прочие займы, предоставленные клиентам".

Сноска. Пункт 51 - в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 31.12.2019 № 267 (вводится в действие с 01.07.2020).

52. При полном погашении банковского займа осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) при списании стоимости предмета залога:

Расход

7250

"Имущество, принятое в обеспечение (залог)";

2) при списании документов:

Расход

7339

"Разные ценности и документы";

3) при списании суммы принятой гарантии:

Дт	6575	"Возможное уменьшение требований по принятым гарантиям"
Кт	6075	"Возможные требования по принятым гарантиям".

53. Если при наступлении срока заемщик не погасил долг по банковскому займу, осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1306	"Просроченная задолженность других банков по займам"
	1424	"Просроченная задолженность клиентов по займам"
Кт	1301	"Займы овердрафт по корреспондентским счетам других банков"
	1302	"Краткосрочные займы, предоставленные другим банкам"
	1303	"Займы овернайт, предоставленные другим банкам"
	1304	"Долгосрочные займы, предоставленные другим банкам"
	1411	"Краткосрочные займы, предоставленные клиентам"
	1417	"Долгосрочные займы, предоставленные клиентам"
	1429	"Прочие займы, предоставленные клиентам".

Сноска. Пункт 53 - в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 31.12.2019 № 267 (вводится в действие с 01.07.2020).

54. В случае, если договором банковского займа предусмотрено начисление неустойки (штрафа, пени), на сумму неустойки (штрафа, пени) осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1879	"Начисленная неустойка (штраф, пеня)"
Кт	2871	"Счет благотворительных выплат".

55. При получении суммы неустойки (штрафа, пени) по банковскому займу осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1001	"Наличность в кассе"
	1051	"Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"
	1052	"Корреспондентские счета в других банках"
Кт	1879	"Начисленная неустойка (штраф, пеня)".

При перечислении сумм полученной неустойки (штрафа, пени) в пользу благотворительной организации осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	2871	"Счет благотворительных выплат"
Кт	2203	"Текущие счета юридических лиц"
	1001	"Наличность в кассе"
	1051	"Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"
	1052	"Корреспондентские счета в других банках".

56. При поступлении денег в счет погашения просроченного долга по банковскому займу осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1001	"Наличность в кассе"
	1051	"Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"
	1052	"Корреспондентские счета в других банках"
Кт	1306	"Просроченная задолженность других банков по займам"
	1424	"Просроченная задолженность клиентов по займам".

Сноска. Пункт 56 - в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 31.12.2019 № 267 (вводится в действие с 01.07.2020).

57. При создании резервов (провизий) на покрытие убытков от обесценения банковских займов осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	5452	"Расходы на формирование резервов (провизий) по займам и финансовому лизингу, предоставленным другим банкам"
	5455	"Расходы на формирование резервов (провизий) по займам и финансовому лизингу, предоставленным клиентам"
Кт	1319	"Резервы (провизии) по займам и финансовому лизингу, предоставленным другим банкам"
	1428	"Резервы (провизии) по займам и финансовому лизингу, предоставленным клиентам".

Сноска. Пункт 57 - в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 31.12.2019 № 267 (вводится в действие с 01.07.2020).

58. При погашении или улучшении кредитного качества банковского займа уменьшаются ранее сформированные резервы (провизии) и осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1319	"Резервы (провизии) по займам и финансовому лизингу, предоставленным другим банкам"
	1428	"Резервы (провизии) по займам и финансовому лизингу, предоставленным клиентам"
Кт	4952	"Доходы от восстановления резервов (провизий), созданных по займам и финансовому лизингу, предоставленным другим банкам"
	4955	"Доходы от восстановления резервов (провизий), созданных по займам и финансовому лизингу, предоставленным клиентам".

Сноска. Пункт 58 - в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 31.12.2019 № 267 (вводится в действие с 01.07.2020).

59. В случае принятия банком решения о списании с баланса неоплаченного просроченного банковского займа в порядке и сроки, установленные внутренними документами банка, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на основную сумму банковского займа в тенге:

Дт	1319	"Резервы (провизии) по займам и финансовому лизингу, предоставленным другим банкам"
	1428	"Резервы (провизии) по займам и финансовому лизингу, предоставленным клиентам"
Кт	1306	"Просроченная задолженность других банков по займам"
	1424	"Просроченная задолженность клиентов по займам";

2) на сумму несамортизированного дисконта, связанного с первоначальным признанием займа по справедливой стоимости:

Дт	1312	"Дисконт по займам, предоставленным другим банкам"
	1434	"Дисконт по займам, предоставленным клиентам"
Кт	4312	"Доходы по амортизации дисконта по займам, предоставленным другим банкам"
	4434	"Доходы по амортизации дисконта по займам, предоставленным клиентам".

Сноска. Пункт 59 - в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 31.12.2019 № 267 (вводится в действие с 01.07.2020).

60. При погашении заемщиком задолженности по банковскому займу, списанной с баланса, осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1001	"Наличность в кассе"
	1051	"Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"
	1052	"Корреспондентские счета в других банках"
Кт	4952	"Доходы от восстановления резервов (провизий), созданных по займам и финансовому лизингу, предоставленным другим банкам"
	4955	"Доходы от восстановления резервов (провизий), созданных по займам и финансовому лизингу, предоставленным клиентам".

Сноска. Пункт 60 - в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 31.12.2019 № 267 (вводится в действие с 01.07.2020).

Глава 4. Бухгалтерский учет операций по финансированию торговой деятельности в качестве торгового посредника с предоставлением коммерческого кредита

Параграф 1. Бухгалтерский учет операций по договору о коммерческом кредите

61. В случае, если условием договора о коммерческом кредите предусмотрено условие обеспечения исполнения обязательств клиента по оплате товаров залогом денег, на сумму полученных денег осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1001	"Наличность в кассе"
	1051	"Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"
	1052	"Корреспондентские счета в других банках"
Кт	2799	"Прочие предоплаты".

62. Договор о коммерческом кредите отражается на внебалансовом счете 7339 "Разные ценности и документы" по условной стоимости 1 (один) тенге следующим образом:

Приход

7339

"Разные ценности и документы".

63. В случае, если предметом договора о коммерческом кредите является приобретение товаров, подлежащих изготовлению (продуктов переработки, новой движимой вещи, вновь создаваемого недвижимого имущества), осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму предоплаты, если производитель (изготовитель) товара требует немедленную частичную предоплату или полную предварительную оплату приобретаемого товара под условием поставки товара в срок, определяемый соглашением сторон (отсрочка поставки):

Дт	1799	"Прочие предоплаты"
Кт	1001	"Наличность в кассе"
	1051	"Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"
	1052	"Корреспондентские счета в других банках";

2) по мере предоставления производителем (изготовителем) товара отчета о выполненных работах и оплате за производство (изготовление) товара, а также при завершении производства (изготовления) товара и на основании всех предоставленных отчетов производителем (изготовителем) товара банк производит окончательный расчет:

Дт	1651	"Строящиеся (устанавливаемые) основные средства"
Кт	1001	"Наличность в кассе"
	1051	"Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"
	1052	"Корреспондентские счета в других банках"
	1799	"Прочие предоплаты";

3) при завершении производства (изготовления) товара:

Дт	1602	"Прочие запасы"
	1610	"Долгосрочные активы, предназначенные для продажи"
Кт	1651	"Строящиеся (устанавливаемые) основные средства".";

Сноска. Пункт 63 с изменением, внесенным постановлением Правления Национального Банка РК от 31.12.2019 № 267 (вводится в действие с 01.07.2020).

64. В случае приобретения банком товара на сумму фактической стоимости с учетом затрат, непосредственно связанных с его приобретением, осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1602	"Прочие запасы"
	1610	"Долгосрочные активы, предназначенные для продажи"
Кт	1001	"Наличность в кассе"
	1051	"Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"
	1052	"Корреспондентские счета в других банках".

Сноска. Пункт 64 - в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 31.12.2019 № 267 (вводится в действие с 01.07.2020).

65. При передаче товара клиенту в соответствии с договором о коммерческом кредите осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1426	"Требования к клиенту по операциям финансирования торговой деятельности"
Кт	1602	"Прочие запасы"
	1610	"Долгосрочные активы, предназначенные для продажи"
	2794	"Доходы будущих периодов" (на сумму наценки);

одновременно на сумму ранее полученной предоплаты от клиента, числящейся на балансовом счете 2799 "Прочие предоплаты":

Дт	2799	"Прочие предоплаты"
Кт	1426	"Требования к клиенту по операциям финансирования торговой деятельности".

Сноска. Пункт 65 - в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 31.12.2019 № 267 (вводится в действие с 01.07.2020).

66. При получении платежей по договору о коммерческом кредите осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1001	"Наличность в кассе"
	1051	"Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"
	1052	"Корреспондентские счета в других банках"
Кт	1426	"Требования к клиенту по операциям финансирования торговой деятельности".

67. При отнесении на доходы суммы наценки с периодичностью, предусмотренной учетной политикой банка, осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	2794	"Доходы будущих периодов"
Кт	4426	"Доходы, связанные с получением вознаграждения по операциям финансирования торговой деятельности".

68. Если при наступлении срока клиент не погасил долг по коммерческому кредиту, осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1427	"Просроченная задолженность по операциям финансирования торговой деятельности"
Кт	1426	"Требования к клиенту по операциям финансирования торговой деятельности".

69. В случае, если договором о коммерческом кредите предусмотрено начисление неустойки (штрафа, пени), осуществляются бухгалтерские записи, предусмотренные пунктами 54 и 55 Инструкции.

70. При оплате клиентом просроченного долга по коммерческому кредиту осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1001	"Наличность в кассе"
	1051	"Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"
	1052	"Корреспондентские счета в других банках"
Кт	1427	"Просроченная задолженность по операциям финансирования торговой деятельности".

71. С периодичностью, установленной учетной политикой банка, но не реже отчетной даты, банк проводит тест на обесценение требований по договору о коммерческом кредите. В случае создания резервов (провизий) на покрытие убытков от обесценения осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	5455	"Расходы на формирование резервов (провизий) по займам и финансовому лизингу, предоставленным клиентам"
Кт	1428	"Резервы (провизии) по займам и финансовому лизингу, предоставленным клиентам".

Сноска. Пункт 71 - в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 31.12.2019 № 267 (вводится в действие с 01.07.2020).

72. В случае принятия уполномоченным органом банка решения о списании неоплаченных просроченных требований по договору о коммерческом кредите осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1428	"Резервы (провизии) по займам и финансовому лизингу, предоставленным клиентам"
Кт	1427	"Просроченная задолженность по операциям финансирования торговой деятельности".

73. В случае погашения или улучшения кредитного качества требований по договору о коммерческом кредите ранее сформированные резервы (провизии) на покрытие убытков от обесценения уменьшаются следующей бухгалтерской записью:

Дт	1428	"Резервы (провизии) по займам и финансовому лизингу, предоставленным клиентам"
Кт	4955	"Доходы от восстановления резервов (провизий), созданных по займам и финансовому лизингу, предоставленным клиентам".

Глава 5. Бухгалтерский учет финансирования производственной и торговой деятельности путем участия в уставных капиталах юридических лиц и (или) на условиях партнерства

74. При осуществлении финансирования производственной и торговой деятельности путем участия в уставных капиталах юридических лиц и (или) на условиях партнерства (далее - совместная деятельность) осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) при финансировании деньгами:

Дт	1473	"Инвестиции исламского банка в производственную и торговую деятельность"
Кт	1001	"Наличность в кассе"
	1051	"Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"
	1052	"Корреспондентские счета в других банках";

2) при финансировании путем вложения основных средств банка:

Дт	1473	"Инвестиции исламского банка в производственную и торговую деятельность"
Кт	1652	"Земля, здания и сооружения"
	1653	"Компьютерное оборудование"
	1654	"Прочие основные средства"
	1658	"Транспортные средства".

75. На сумму участия клиента в совместной деятельности осуществляются следующие бухгалтерские записи:

Дт	2203	"Текущие счета юридических лиц"
	2204	"Текущие счета физических лиц"
	2205	"Вклады до востребования физических лиц"
	2211	"Вклады до востребования юридических лиц"
Кт	1001	"Наличность в кассе"
	1051	"Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"
	1052	"Корреспондентские счета в других банках".

76. При начислении доходов от участия в уставных капиталах юридических лиц с периодичностью, установленной учетной политикой банка, осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1756	"Начисленные доходы по прочим операциям"
Кт	4880	"Доходы исламского банка от финансирования производственной и торговой деятельности".

77. При получении доходов от участия осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1001	"Наличность в кассе"
	1051	"Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"
	1052	"Корреспондентские счета в других банках"
Кт	2870	"Прочие транзитные счета".

78. При распределении дохода (убытка) осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму дохода банка:

Дт	2870	"Прочие транзитные счета"
Кт	1756	"Начисленные доходы по прочим операциям";

2) на сумму дохода участника-клиента банка:

Дт	2870	"Прочие транзитные счета"
Кт	2203 2204	"Текущие счета юридических лиц" "Текущие счета физических лиц"
	2205	"Вклады до востребования физических лиц"
	2211	"Вклады до востребования юридических лиц".

79. В случае продажи клиентом собственной доли в проекте банку осуществляется следующая бухгалтерская запись, отражающая приобретение банком доли в проекте:

Дт	1473	"Инвестиции исламского банка в производственную и торговую деятельность"
Кт	2203	"Текущие счета юридических лиц"
	2204	"Текущие счета физических лиц"
	2205	"Вклады до востребования физических лиц"
	2211	"Вклады до востребования юридических лиц".

80. В случае продажи банком собственной доли в проекте клиенту осуществляется следующая бухгалтерская запись, отражающая продажу банком доли в проекте:

Дт	1001	"Наличность в кассе"
	1051	"Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"
	1052	"Корреспондентские счета в других банках"
Кт	1473	"Инвестиции исламского банка в производственную и торговую деятельность".

Глава 6. Бухгалтерский учет инвестиционной деятельности на условиях лизинга (аренды)

81. При приобретении банком имущества для его предоставления в лизинг (аренду) согласно договору лизинга (аренды) осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1656	"Основные средства, предназначенные для сдачи в аренду"
Кт	1001	"Наличность в кассе"
	1051	"Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"
	1052	"Корреспондентские счета в других банках".

82. Договор лизинга (аренды) отражается на внебалансовом счете 7339 "Разные ценности и документы" по условной стоимости 1 (один) тенге следующим образом:

Приход

7339

"Разные ценности и документы".

83. При начислении арендных платежей согласно условиям договора лизинга (аренды) с периодичностью, установленной учетной политикой банка, осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1771	"Начисленные доходы исламского банка по инвестиционной деятельности на условиях аренды"
Кт	4477	"Доходы исламского банка, связанные с получением вознаграждения по инвестиционной деятельности на условиях аренды".

84. При получении арендных платежей согласно условиям договора лизинга (аренды) осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1051	"Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"
	1001	"Наличность в кассе"
	1052	"Корреспондентские счета в других банках"
Кт	1771	"Начисленные доходы исламского банка по инвестиционной деятельности на условиях аренды".

85. Если при наступлении срока клиент (арендатор) не оплатил платеж, предусмотренный договором лизинга (аренды), осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1772	"Просроченная задолженность по инвестиционной деятельности на условиях аренды"
Кт	1771	"Начисленные доходы исламского банка по инвестиционной деятельности на условиях аренды".

86. В случае, если договором о коммерческом кредите предусмотрено начисление неустойки (штрафа, пени), осуществляются бухгалтерские записи, предусмотренные пунктами 54 и 55 Инструкции.

87. При классификации заключенного договора лизинга (аренды) в целях бухгалтерского учета в качестве операционной аренды приобретенное имущество амортизируется с периодичностью, предусмотренной учетной политикой банка, следующей бухгалтерской записью:

Дт	5785	"Расходы по амортизации основных средств, предназначенных для сдачи в аренду"
Кт	1696	"Начисленная амортизация по основным средствам, предназначенным для сдачи в аренду".

Сноска. Пункт 87 - в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 31.12.2019 № 267 (вводится в действие с 01.07.2020).

88. При классификации заключенного договора лизинга (аренды) в целях бухгалтерского учета в качестве финансовой аренды осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) при предоставлении лизингополучателю имущества в лизинг (аренду):

Дт	1305	"Финансовый лизинг другим банкам"
	1420	"Финансовый лизинг клиентам"
Кт	1656	"Основные средства, предназначенные для сдачи в аренду";

2) дополнительно к бухгалтерской записи, предусмотренной пунктом 84 Инструкции, согласно условиям договора лизинга (аренды) осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1051	"Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"
	1052	"Корреспондентские счета в других банках"
	1001	"Наличность в кассе"
Кт	1305	"Финансовый лизинг другим банкам"
	1420	"Финансовый лизинг клиентам";

3) дополнительно к бухгалтерской записи, предусмотренной пунктом 85 Инструкции, осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1309	"Просроченная задолженность других банков по финансовому лизингу"
	1421	"Просроченная задолженность клиентов по финансовому лизингу"
Кт	1305	"Финансовый лизинг другим банкам"
	1420	"Финансовый лизинг клиентам".

Сноска. Пункт 88 - в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 31.12.2019 № 267 (вводится в действие с 01.07.2020).

89. При оплате клиентом просроченного платежа по договору лизинга (аренды) осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1001	"Наличность в кассе"
	1051	"Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"
	1052	"Корреспондентские счета в других банках"
Кт	1772	"Просроченная задолженность по инвестиционной деятельности на условиях аренды"
	1309	"Просроченная задолженность других банков по финансовому лизингу"
	1421	"Просроченная задолженность клиентов по финансовому лизингу".

Сноска. Пункт 89 - в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 31.12.2019 № 267 (вводится в действие с 01.07.2020).

90. С периодичностью, установленной учетной политикой банка, но не реже отчетной даты, банк проводит тест на обесценение требований по договору лизинга (аренды). В случае создания резервов (провизий) на покрытие убытков от обесценения осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	5453	"Расходы на формирование резервов (провизий) по дебиторской задолженности, связанной с банковской деятельностью"
	5452	"Расходы на формирование резервов (провизий) по займам и финансовому лизингу, предоставленным другим банкам"
	5455	"Расходы на формирование резервов (провизий) по займам и финансовому лизингу, предоставленным клиентам"
Кт	1877	"Резервы (провизии) по дебиторской задолженности, связанной с банковской деятельностью"
	1319	"Резервы (провизии) по займам и финансовому лизингу, предоставленным другим банкам"
	1428	"Резервы (провизии) по займам и финансовому лизингу, предоставленным клиентам".

Сноска. Пункт 90 - в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 31.12.2019 № 267 (вводится в действие с 01.07.2020).

91. В случае принятия уполномоченным органом банка решения о списании неоплаченных просроченных требований по договору лизинга (аренды) осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1877	"Резервы (провизии) по дебиторской задолженности, связанной с банковской деятельностью"
	1319	"Резервы (провизии) по займам и финансовому лизингу, предоставленным другим банкам"
	1428	"Резервы (провизии) по займам и финансовому лизингу, предоставленным клиентам"
Кт	1772	"Просроченная задолженность по инвестиционной деятельности на условиях аренды"
	1309	"Просроченная задолженность других банков по финансовому лизингу"
	1421	"Просроченная задолженность клиентов по финансовому лизингу".

Сноска. Пункт 91 - в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 31.12.2019 № 267 (вводится в действие с 01.07.2020).

92. В случае погашения или улучшения кредитного качества требований по договору лизинга (аренды) ранее сформированные резервы (провизии) на покрытие убытков от обесценения уменьшаются следующей бухгалтерской записью:

Дт	1877	"Резервы (провизии) по дебиторской задолженности, связанной с банковской деятельностью"
	1319	"Резервы (провизии) по займам и финансовому лизингу, предоставленным другим банкам"
	1428	"Резервы (провизии) по займам и финансовому лизингу, предоставленным клиентам"
Кт	4953	"Доходы от восстановления резервов (провизий), созданных по дебиторской задолженности, связанной с банковской деятельностью"
	4952	"Доходы от восстановления резервов (провизий), созданных по займам и финансовому лизингу, предоставленным другим банкам"
	4955	"Доходы от восстановления резервов (провизий), созданных по займам и финансовому лизингу, предоставленным клиентам".".

Сноска. Пункт 92 - в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 31.12.2019 № 267 (вводится в действие с 01.07.2020).

Ислам банктерінің бухгалтерлік есеп жүргізу жөніндегі нұсқаулық 1-тарау. Жалпы ережелер

2-тарау. Инвестициялық депозиттер бойынша операциялардың бухгалтерлік есебі 1-параграф. Инвестициялық депозит бойынша операциялардың бухгалтерлік есебі

2-параграф. Инвестициялық депозит туралы шарт бойынша қабылдаған, тазартылған бағалы металдарға орналастырылған ақшаны бухгалтерлік есепке алу

3-параграф. Инвестициялық депозит туралы шарт бойынша қабылдаған, ислам бағалы қағаздарына орналастырылған ақшаны бухгалтерлік есепке алу

6-параграф. Инвестициялық депозит шарты бойынша қабылданған және инвестициялық қызметке лизинг (жалдау) талабымен орналастырылған ақшаның бухгалтерлік есебі

7-параграф. Инвестициялық депозит шарты бойынша қабылданған ақшаны пайдалану нәтижелерінің бухгалтерлік есебі

3-тарау. Банктік қарыз операцияларының бухгалтерлік есебі

4-тарау. Коммерциялық кредит бере отырып сауда делдалы ретінде сауда қызметін қаржыландыру бойынша операцияларды бухгалтерлік есепке алу

1-параграф. Коммерциялық кредит туралы шарт бойынша операцияларды бухгалтерлік есепке алу

6-тарау. Лизинг (жалдау) талаптарымен инвестициялық қызметті бухгалтерлік есепке алу

Инструкцияпо ведению бухгалтерского учета исламскими банками

Глава 1. Общие положения

Глава 2. Бухгалтерский учет операций по инвестиционным депозитам

Параграф 1. Бухгалтерский учет операций по инвестиционному депозиту

Параграф 2. Бухгалтерский учет денег, принятых по договору об инвестиционном депозите, размещенных в аффинированные драгоценные металлы

Параграф 3. Бухгалтерский учет денег, принятых по договору об инвестиционном депозите, размещенных в исламских ценных бумагах

Параграф 6. Бухгалтерский учет денег, принятых по договору об инвестиционном депозите и размещенных в инвестиционную деятельность на условиях лизинга (аренды)

Параграф 7. Бухгалтерский учет результатов использования денег, принятых по договору об инвестиционном депозите

Глава 3. Бухгалтерский учет банковских заемных операций

Глава 4. Бухгалтерский учет операций по финансированию торговой деятельности в качестве торгового посредника с предоставлением коммерческого кредита

Параграф 1. Бухгалтерский учет операций по договору о коммерческом кредите

Глава 6. Бухгалтерский учет инвестиционной деятельности на условиях лизинга (аренды)

Инструкция
по ведению бухгалтерского учета исламскими банками