Қан мен оның компоненттерін донациялау алдында донорды медициналық зерттеп-қарау қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2019 жылғы 10 қыркүйектегі № ҚР ДСМ-125 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2019 жылғы 12 қыркүйекте № 19366 болып тіркелді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 16 қыркүйектегі № ҚР ДСМ-102/2020 бұйрығымен.

Ескерту. Күші жойылды – ҚР Денсаулық сақтау министрінің 16.09.2020 № ҚР ДСМ-102/2020 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

"Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы" Қазақстан Республикасының 2009 жылғы 18 қыркүйектегі Кодексі 166-бабының 1-тармағына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған Қан мен оның компоненттерін донациялау алдында донорды медициналық зерттеп-қарау қағидалары бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлiгінің Медициналық көмекті ұйымдастыру департаменті Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің интернет-ресурсына орналастыруды;

3) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркегеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің Заң департаментіне осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметті ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау вице-министрі Л.М. Ақтаеваға жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Министр

Е. Биртанов

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2019 жылғы 10 қыркүйектегі № ҚР ДСМ-125 бұйрығымен бекітілген

Қан мен оның компоненттерін донациялау алдында донорды медициналық зерттеп-қарау қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Қан мен оның компоненттерін донациялау алдында донорды медициналық зерттеп-қарау қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) "Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы" Қазақстан Республикасының 2009 жылғы 18 қыркүйектегі Кодексі (бұдан әрі - Кодекс) 166-бабының 1-тармағына сәйкес әзірленген және қан мен оның компоненттерін донациялау алдында донорды медициналық зерттеп-қарау тәртібін айқындайды.

2. Қан қызметі ұйымдарында медициналық мақсаттар үшін қан мен оның компоненттерін донациялаудың мынадай түрлері жүзеге асырылады: жаңа алынған қан, плазмалар, қан жасушалары, аралас.

3. Қан мен оның компоненттерін донациялау алдында донорды медициналық зерттеп-қарау тәртібі мынадай кезеңдерді қамтиды:

1) донорды қабылдау және есепке алу;

2) донорды медициналық зерттеп-қарау.

4. Қан қызметі ұйымдарында қан мен оның компоненттерінің донорын қабылдау, есепке алу, медициналық зерттеп-қарау медициналық мақсаттар үшін қан мен оның компоненттерін донациялауды жүзеге асыруға ерікті түрде ниет білдірген он сегіз жасқа толған адам өтініш білдірген кезде Кодекстің 165-бабына сәйкес жүзеге асырылады.

5. Қан мен оның компоненттерін донациялаудың жиілігі мен реті бойынша донорлар мынадай санаттарға бөлінеді:

алғашқы - қан мен оның компоненттерін өмірінде бірінші рет донациялауды жүзеге асыратын адам;

қайталама - бұрын қан мен оның компоненттерін донациялауды жүзеге асырған адам;

тұрақты – соңғы 12 айдың ішінде 3 және одан да көп рет қан және (немесе) оның компоненттерін донациялауды жүзеге асыратын адам.

6. Қан мен оның компоненттерін донациялау өтеулі немесе өтеусіз негізде жүзеге асырылады.

Қан қызметі ұйымдарында өтеулі негізде қан мен оның компоненттері донорларын тарту Кодекстің 162-бабының 2-тармағына сәйкес жүргізіледі.

7. Донациялауды ақылы негізде жүзеге асырған донорларға төленетін төлемнің мөлшері мен тәртібі, сондай-ақ донацияны өтеусіз негізде жүзеге асырған донорларға организмінің энергетикалық шығындарын жабу үшін ақшалай баламасының мөлшері Кодекстің 167-бабына сәйкес белгіленеді.

2- тарау. Донорларды қабылдау және есепке алу

8. Донорларды қабылдау "Жеке басты куәландыратын құжаттар туралы" 2013 жылғы 29 ақпандағы Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес жеке басын куәландыратын құжаттардың немесе мерзiмдi қызмет әскери қызметшiлерi үшін әскери есепке алу құжаттарының негізінде жүзеге асырылады.

9. Қан мен оның компоненттерін донациялау алдында перифериялық қанның гемопоэздік дің жасушалары (бұдан әрі-ГДЖ) донорларын қоспағанда, қан мен оның компоненттерінің донорлығына жатпайтын адамдардың электрондық дерекқорында есепке алынуына тексеру жүргізіледі.

Есепке алу жазбасы болмаған кезде донордың медициналық картасының паспорттық бөлімі толтырылады. Донордың медициналық картасында ақпаратты тексеру туралы белгі қойылады.

10. Қан мен оның компоненттері донорлығына жатпайтын адамдар туралы электрондық дерекқор адамның иммунтапшылығы вирусы/жүре пайда болған иммун тапшылығы синдромы (АИТВ/ЖИТС) профилактикасы саласында қызметін жүзеге асыратын денсаулық сақтау ұйымдары (бұдан әрі-ЖИТС орталығы), туберкулезге қарсы ауруханалар (диспансерлер), наркологиялық ауруханалар (диспансерлер, медициналық-әлеуметтік оңтайландыру орталықтары), тері-венерологиялық ауруханалар (диспансерлер), психиатриялық ауруханалар (диспансерлер) жіберетін мәліметтердің негізінде, сондай-ақ қан қызметі ұйымдарына жүгінген адамды трансфузиялық инфекцияларға зерттеп-қарау нәтижелері бойынша қалыптастырылады.

Қан қызметі ұйымдарын республика бойынша АИТВ жұқтырған адамдар туралы, кейіннен жаңадан анықталған адамдар туралы ақпаратты жаңарта отырып, қамтамасыз етуді облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың ЖИТС орталықтары жүзеге асырады.

11. Қан мен оның компоненттері донорлары және донациялау туралы электрондық дерекқор перефириялық қанның ГДЖ донорларын қоспағанда, бастапқы медициналық құжаттардан (донордың медициналық картасынан) ақпараттың негізінде қалыптастырылады.

12. Перефириялық қанның ГДЖ донорларын қоспағанда донорға донорлық функцияны жүзеге асырғаннан кейін жасалғаннан кейін "Денсаулық сақтау ұйымдарының бастапқы медициналық құжаттама нысандарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2010 жылғы 23 қарашадағы № 907 (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 6697 болып тіркелген) бұйрығымен бекітілген нысанда анықтама беріледі.

13. Жазбаша өтініш білдірудің негізінде донорға олар жүзеге асырған донацияның түрі және көлемі туралы бірінші басшының қолымен қан қызметі ұйымының бланкісінде рәсімделген архивтік анықтама беріледі.

14. Қан мен оның компоненттерін әрбір донациялау алдында донорды донациялауға рұқсат беруге кедергі келтіретін қосымша мәліметтерді анықтау мәніне сауалнама жүргізіледі.

Сауалнаманы донор өз бетінше немесе медициналық тіркеушінің қатысуымен осы бұйрыққа қосымшаға сәйкес нысан бойынша толтырады.

Осы тармақтың нормасы перифериялық қанның ГДЖ донорларына қолданылмайды.

3-тарау. Донорларды медициналық зерттеп-қарау

15. Қан мен оның компоненттерін әрбір донациялау алдында әлеуетті донордың қанына алдын ала зертханалық зерттеу мынадай көлемде жүргізіледі:

гемоглобинді анықтау (барлық санаттағы донорларға);

аланинаминотрансферазаның (АЛТ) белсенділігін анықтау (барлық санаттағы донорларға);

тромбоцит донорының тромбоцитінің көлемін анықтау;

қан компоненттерін донациялау алдында қан айналымының уақытын автоматтық сепараторларда анықтау.

16. Донациялаудан кейін өндірістік бақылау кезінде АЛТ-ны зерттеу, донациялау алдында экспресс-диагностика жүргізу мүмкіндігі болмаған жағдайда өткізіледі. Зерттеу нәтижелері қан компоненттерін іріктеу кезінде ескеріледі.

17. Егер донордың қан тобы белгіленбеген және нәтиже автоматтандырылған ақпараттық жүйеде тіркелмеген болса донациялау алдында АВО жүйесі бойынша қан тобын, резус тиістілігін және Кеll жүйесінің К антигенін анықтау жүргізіледі.

18. Перефириялық қанның ГДЖ донорларында әрбір донациялаудың алдында перефириялық қанның құрамы (гемоглобин, гематокрит, эритроциттер, лейкоциттер, тромбоциттер) қосымша зерттеледі.

ГДЖ донорлары донацияға жіберген медициналық ұйымдарда АИТВ инфекциялық маркерлерінің, В вирустық гепатитінің (бұдан әрі - ВВГ), С вирустық гепатитінің (бұдан әрі - СВГ), цитомегаловирустық инфекцияның, токсоплазмоздың болуына зерттеліп-қаралады.

ГДЖ аллогендік донорларын гемотрансмиссивтік инфекциялардың маркерлеріне зерттеп-қарау Кодекстің 164-бабының 1-тармағымен белгіленген талаптарға сәйкес жүзеге асырылады.

19. Зертханалық зерттеулер Қазақстан Республикасының аумағында тіркелген әдістермен, оның ішінде Кодекстің 71-бабымен белгіленген талаптарға сәйкес тіркелген жабдықтарда құрғақ химия әдістермен орындалады.

20. Тұрақты донорлар қосымша зерттеп-каралады. Жылына кемінде 1 рет перифериялық қанның құрамына (гемоглобин (гематокрит), эритроциттер, лейкоциттер, тромбоциттер, эритроциттердің шөгу жылдамдығы, лейкоциттік формула) зерттеу жүргізіледі, 40 жастан асқан адамдарға электрокардиографиялық зерттеу тағайындалады.

21. Қан мен оның компоненттерін донациялау алдында донор қысқаша түрде мынадай мәселелер бойынша ауызша ақпараттандырылады:

қан мен оның компоненттерін донациялау рәсімі, сондай-ақ науқастарды емдеу үшін қан компоненттерін пайдаланудың қажеттілігі туралы;

қан мен оның компонеттерін донациялауға байланысты болжамды уақытша жағымсыз реакциялар туралы;

донациялаудан рәсімге дейін немесе рәсім кезінде бас тарту құқығы, және бұл ретте донор үшін жағымсыз салдардың жоқтығы туралы;

қан мен оның компоненттерін донациялаудан кейін 24 сағаттың ішінде жеңіл режимді сақтаудың қажеттілігі: физикалық және психоэмоционалдық ауыртпалықтарды шектеу, қызметтің қауіпті түрлерінен аулақ болу туралы;

жеке мәліметтердің құпиялылығына кепілдік беру және зерттеп-қарау нәтижелері туралы ақпарат алу құқығы туралы;

қан мен оның компоненттері арқылы берілетін (АИТВ, парентералдық берілу механизмімен вирустық гепатиттер) инфекциялар туралы;

донорлық қанды зертханалық зерттеп-қарау мақсаттары туралы, анамнездің нақты деректерін алудың маңыздылығы және қан мен оның компонеттерін донациялауға ерікті ақпараттандырылған келісімінің мәні туралы;

гемотрансмиссивтік инфекциялардың маркерлері анықталған жағдайда қабылданатын шаралар: донорлықтан шеттету, дайындалған қан мен оның компоненттерін жою, бұл ақпаратты тиісті денсаулық сақтау ұйымдарына міндетті түрде беру туралы.

	Қан және оның компоненттерін донациялау алдында донорды медициналық зерттеп-қарау қағидаларына қосымша
	Нысан

Донордың сауалнамасы

Донорлық қанды қажет ететін пациенттерге көмектесуге ниет білдіргеніңіз үшін алғысымызды білдіреміз!

Сізге қойылған сұрақтарға ("иә" немесе "жоқ" деп жауап беру) шынайы жауап беруіңізді өтінеміз, мархабат. Осы сұрақтарға шынайы жауаптарыңыз Сіздің донор ретінде қауіпсіздігіңіз бен қаныңыз құйылатын пациенттің қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін қажет.

Донордың тегі, аты, әкесінің аты (бар болған жағдайда)

____________________________________________________________________

Тегіңізді ауыстырдыңыз ба? Егер "иә" деп жауап беретін болсаңыз, алдағы тегіңізді көрсетіңіз__________________

Туған күніңіз________________ Жынысыңыз ________________

e-mail (донорлыққа қатысу үшін шақырту мақсатында ақпараттық хабарлама алуға берген келісіміңіз) болса ___________________________________

Үй мекенжайыңыз: нақты тұрғылықты жеріңіз ____________________________

Тіркелген мекенжайыңыз______________________________________________

Үй телефоны_____________ Мобильдік телефон____________________

Жұмыс телефоны_______________________

Жұмыс/оқу орны_________________________Лауазымыңыз / Курс__________

№ р/с	Сұрақтар	Жауап нұсқалары
Жалпы денсаулығыныңздың жай-күйін, эпидемиологиялық ортаны, айрықша еңбек жағдайыды анықтауға арналған сұрақтар
1.	Өзіңізді бүгін жақсы сезініп тұрсыз ба?	"ИЯ"/ "ЖОҚ"/
2.	Сіз жоғары немесе төмен артериялық қан қысымың үнемі/жиі/сирек сезінесіз бе? (қажетті сөздің астын сызыңыз)	"ИЯ"/ "ЖОҚ"/
3.	Бүгін түнде демалдыңыз ба?	"ИЯ"/ "ЖОҚ"/
4.	Соңғы уақытта мына аталғандардың бірін өзіңізден байқадыңыз ба: қызудың көтерілуі, салмақ жоғалту, естен тану(лар), түнгі терішендік, бас ауруы? (қажетті сөздің астын сызыңыз)	"ИЯ"/ "ЖОҚ"/ "Жауап беруге қиналамын"
5.	Соңғы 14 күннің ішінде тісіңізді жұлдырдыңыз ба?	"ИЯ"/ "ЖОҚ"/
6.	Соңғы 48 сағат ішінде алкогольдік ішімдік іштіңіз бе?	"ИЯ"/ "ЖОҚ"/
7.	Соңғы айда дәрі-дәрімек іштіңіз бе немесе бір жылдың ішінде екпе алдыңыз ба? Егер "ия" деп жауап берсеңіз, қандай және немен байланысты екенін көрсетіңіз:	"ИЯ"/ "ЖОҚ"/ "Жауап беруге қиналамын"
8.	Сіз соңғы 6 айда медициналық көмекке жүгіндіңіз бе? Егер "ия" деп жауап берсеңіз, немен байланысты екенін көрсетіңіз:	"ИЯ"/ "ЖОҚ"/
9.	Сізге соңғы 12 айда донорлық қан немесе оның компоненттері құйылды ма? Егер "ия" деп жауап берсеңіз, немен байланысты екенін көрсетіңіз:	"ИЯ"/ "ЖОҚ"/
10.	Сізге өмірде хирургиялық араласу, оның ішінде косметикалық операциялар немесе ағзаны алып тастау операциясы жүргізілді ме?	"ИЯ"/ "ЖОҚ"/
11.	Соңғы 4 айда мына аталғандардың бірі жүргізілді ме: тамырға немесе бұлшықетке инъекция салу, татуировка, пирсинг жасату? (қажетті сөздің астын сызыңыз)	"ИЯ"/ "ЖОҚ"/
12.	Өміріңізде безгек, туберкулез, бруцеллез, ревматизм, вирустық гепатитпен(тер) ауырдыңыз ба?	"ИЯ"/ "ЖОҚ"/
13.	АИТВ және вирустық гепатиттер қалай берілетінін білесіз бе?	"ИЯ"/ "ЖОҚ"/ "Жауап бруге қиналамын"
14.	Сіздің жұмысыңыз немесе әуестігіңіз күрделі немесе айрықша жұмыс жағдайына байланысты ма? Егер "ия" деп жауап берсеңіз, немен байланысты екенін көрсетіңіз:	"ИЯ"/ "ЖОҚ"/ "Жауап беруге қиналамын"
Бұрын ауырған немесе қазіргі аурулар туралы ақпаратты анықтауға арналған сұрақтар
15.	Өміріңізде ішкі ағзалардың (мысалы, жүрек, өкпе, бүйрек, бауыр, нерв, жынытық жүйесі), күрделі аллергия, бронх демікпесі, туа біткен кемістіктер, туа біткен құрысу, (эпилептикалық) құрысу) күрделі ауруларына шалдықтыңыз ба? (қажетті сөздің астын сызыңыз немесе тізімде болмаса қосыңыз)	"ИЯ"/ "ЖОҚ"/
16.	Созылмалы ауру бойынша дәрігерде диспансерлік есепте тұрсыз ба (мысалы, қант диабеті, ісіктер)? Егер "ия" деп жауап берсеңіз, қандай ауруларға байланысты екенін көрсетіңіз:	"ИЯ"/ "ЖОҚ"/
17.	Ауру бойынша мүгедек тобы бар ма? Егер "ия" деп жауап беретін болсаңыз, ауру түрін көрсетіңіз:	"ИЯ"/ "ЖОҚ"/
Қосымша ақпарат
18.	Шетелде 4 айдан артық мерзім болдыңыз ба? Егер "ия" деп жауап берсеңіз, елдің атауы мен болған мерзімді көрсетіңіз:	"ИЯ"/ "ЖОҚ"/
19.	Бұрын-соңды донор ретінде қан тапсырдыңыз ба? Егер "Ия" деп жауап берсеңіз, мерзімін көрсетіңіз:	"ИЯ"/ "ЖОҚ"/
20.	Әйелдер үшін қосымша: соңғы 6 айда жүктілік болды ма, сонымен қатар қазір бала емізесіз бе? (қажетті сөздің астын сызыңыз)	"ИЯ"/ "ЖОҚ"/
Мінез-құлықтың қауіп-қатер факторларын анықтауға арналған сұрақтар (инфекция жұқтыру мүмкіндігі болған жағдайда)
Сауалнаманың осы тармағын толтыру ерекшелігіне назар аударуыңызды өтінеміз: барлық сұрақтарды мұқият оқып шығыңыз және оң жақ бағанда бір ғана жауапты көрсетіңіз: егер Сіз осы тармақтың бір немесе одан да көп сұраққа оң жауап бере алсаңыз, "ИӘ" деп белгілеңіз; егер барлық сұрақтарға теріс жауап беретін болсаңыз, "ЖОҚ" деп белгілеңіз; егер бір немесе бірнеше сұраққа жауап беруге қиналсаңыз "Жауап беруге қиналамын" деп белгілеңіз.
21.	1) Соңғы 12 айда бас бостандығынан айыру немесе алдын-ала қамау орындарында болдыңыз ба? 2) Сіз бұрын-сонды қандай да бір есірткі құралдарының инъекциясын медициналық тағайындаусыз салдыңыз ба? 3) Соңғы 12 айда АИТВ немесе вирустық гепатитті жұқтырған немесе тамыр арқылы есірткі заттарын қолданатын, немесе сексуалдық сипаттағы қызмет үшін төлем ақы алатындармен сексуалдық қатынаста болдыңыз ба? 4) Сіз бұрын сексуалдық сипаттағы қызмет үшін төлемақы алдыңыз ба? 5) Сізде бұрын-сонды гомосексуалды (жыңысыңыз бір) партнер(лермен) жыныстық қатынастар болды ма? 6) Өміріңізде жыныстық жолмен берілетін ауруларға шалдықтыңыз ба? 7) Соңғы уақытта үйде, жақын айналада немесе жұмыста вирустық гепатитпен ауыратын адаммен қатынаста болдыңыз ба? 8) Жараға немесе шырышты қабатыңызға басқа адам қанының тамып кеткен жарақаттану жағдайлары орын алды ма? (мысалы, тесетін немесе кесетін құралмен шаншу)	"ИЯ"/ "ЖОҚ"/ "Жауап беруге қиналамын"

Мен:

1) қанды және оның компоненттерін медициналық мақсатта пайдалану үшін ерікті, ешқандай мәжбүрлеусіз тапсыратынымды;

2) мен, осы ақпараттың мен және пациент үшін маңызды екенін сезіне отырып, сауалнамадағы барлық сұрақтарға түсініп, шынайы жауап бергенімді;

3) жалған мәліметтер берген жағдайда, Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жауапқа тартылатыным ескертілгенін;

4) менің дербес ақпаратымды қан және оның компоненттері донорларының электрондық дерекқорына енгізуге және оны автоматтандырылған ақпараттық жүйе арқылы өңдеуге рұқсат бергенімді растаймын.

5) Маған:

менің қаным (АИТВ, мерез, В және С гепатиттері) инфекциялары маркеріне тексерілетіні;

осы инфекция маркерлеріне тестілеуде оң нәтижені алған жағдайда мәліметтер диагнозды нақтылау және ем туралы шешім қабылдау үшін тиісті медициналық ұйымдарға берілетіні ескертілді.

6) Мен, донациялау алдында сауалнама жүргізу, сондай-ақ инфекциялар маркерлеріне зертханалық зерттеулер қанды және оның компоненттерін құюдың қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында ғана жүргізілетінін түсінемін.

Донордың қолы ___________ Дәрігердің қолы______________

Күні_______________

Мен, донорлыққа қатысу үшін шақыру мақсатындағы ақпараттық хабарламаны мобильдік байланыс және (немесе) электронды пошта арқылы алуға келісем беретінімді растаймын. Донордың қолы _______________

Об утверждении Правил медицинского обследования донора перед донацией крови и ее компонентов

Приказ Министра здравоохранения Республики Казахстан от 10 сентября 2019 года № ҚР ДСМ-125. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 12 сентября 2019 года № 19366. Утратил силу приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 16 сентября 2020 года № ҚР ДСМ-102/2020 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования)

Сноска. Утратил силу приказом Министра здравоохранения РК от 16.09.2020 № ҚР ДСМ-102/2020 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

В соответствии с пунктом 1 статьи 166 Кодекса Республики Казахстан от 18 сентября 2009 года "О здоровье народа и системе здравоохранения" ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемые Правила медицинского обследования донора перед донацией крови и ее компонентов.

2. Департаменту организации медицинской помощи Министерства здравоохранения Республики Казахстан в установленном законодательством Республики Казахстан порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства здравоохранения Республики Казахстан;

3) в течение десяти рабочих дней со дня государственной регистрации настоящего приказа в Юридический департамент Министерства здравоохранения Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктами 1) и 2) настоящего пункта.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на вице-министра здравоохранения Республики Казахстан Актаеву Л.М.

4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр

Е. Биртанов

Утверждены приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 10 сентября 2019 года № ҚР ДСМ-125

Правила медицинского обследования доноров перед донацией крови и ее компонентов

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Правила медицинского обследования донора перед донацией крови и ее компонентов (далее – Правила) разработаны в соответствии с пунктом 1 статьи 166 Кодекса Республики Казахстан от 18 сентября 2009 года "О здоровье народа и системе здравоохранения" (далее - Кодекс) и определяют порядок медицинского обследования доноров перед донацией крови и ее компонентов

2. В организациях службы крови осуществляются следующие виды донаций крови и ее компонентов для медицинских целей: цельной крови, плазмы, клеток крови, смешанные.

3. Порядок медицинского обследования донора перед донацией крови и ее компонентов включает следующие этапы:

1) прием и учет донора;

2) медицинское обследование донора.

4. Прием, учет, медицинское обследование донора крови и ее компонентов в организациях службы крови осуществляется при обращении лица, достигшего восемнадцатилетнего возраста и изъявившего добровольное желание осуществить донацию крови и ее компонентов для медицинских целей, в соответствии со статьей 165 Кодекса.

5. По частоте и кратности донаций крови и ее компонентов доноры подразделяются на следующие категории:

первичный – лицо, осуществляющее донацию крови и ее компонентов впервые в жизни;

повторный – лицо, ранее осуществлявшее донацию крови и ее компонентов;

регулярный – лицо, осуществляющее донацию крови и (или) ее компонентов в течение последних 12 месяцев с кратностью 3 и более раз.

6. Донация крови и ее компонентов осуществляются на безвозмездной или на возмездной основе.

Привлечение доноров на донацию крови и ее компонентов на возмездной основе в организациях службы крови производится в соответствии с пунктом 2 статьи 162 Кодекса.

7. Размер и порядок выплат донорам, осуществившим донацию на платной основе, а также размер денежного эквивалента для покрытия энергетических затрат организма донорам, осуществившим донацию на безвозмездной основе, устанавливается в соответствии со статьей 167 Кодекса.

Глава 2. Прием и учет доноров

8. Прием доноров осуществляется на основании документов, удостоверяющих личность в соответствии с Законом Республики Казахстан от 29 января 2013 года "О документах, удостоверяющих личность", или документов воинского учета для военнослужащих срочной службы.

9. Перед донацией крови и ее компонентов проводится проверка учета в электронной базе данных лиц, не подлежащих допуску к донорству крови и ее компонентов, за исключением донорства гемопоэтических стволовых клеток (далее-ГСК) периферической крови.

При отсутствии учетной записи заполняется паспортная часть медицинской карты донора. В медицинской карте донора производится отметка о проверке информации.

10. Электронная база данных о лицах, не подлежащих донорству крови и ее компонентов формируется на основании данных, направляемых из организаций здравоохранения, осуществляющих деятельность в сфере профилактики вируса иммунодефицита человека/ синдрома приобретенного иммунного дефицита (ВИЧ/СПИД) (далее – Центр СПИД), противотуберкулезных больниц (диспансеров), наркологических больниц (диспансеров, центров медико-социальной реабилитации), кожно-венерологических больниц (диспансеров), психиатрических больниц (диспансеров), а так же по результатам обследования на трансфузионные инфекции лиц, обратившихся для донации крови и ее компонентов в организацию службы крови.

Обеспечение организаций службы крови информацией о ВИЧ-инфицированных лицах по республике с последующим обновлением информации о вновь выявленных лицах осуществляется центрами СПИД областей, городов республиканского значения и столицы.

11. Электронная база данных о донорах и донациях крови и ее компонентов, за исключением донора ГСК периферической крови, формируется на основании информации из первичных медицинских документов (медицинской карты донора).

12. Донору, за исключением донора ГСК периферической крови, после осуществления донорской функции выдается справка по форме, утвержденной приказом исполняющего обязанности Министра здравоохранения Республики Казахстан РК от 23 ноября 2010 года № 907 "Об утверждении форм первичной медицинской документации организаций здравоохранения" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 6697).

13. Донору, на основании письменного заявления, выдается архивная справка о видах и объеме осуществленных им донаций, которая оформляется на бланке организации службы крови за подписью первого руководителя.

14. Перед каждой донацией крови и ее компонентов проводится анкетирование донора на предмет выявления дополнительных сведений, препятствующих допуску к донации.

Анкета заполняется донором самостоятельно или при участии медицинского регистратора по форме согласно приложению, к настоящим Правилам.

Норма настоящего пункта не распространяется на доноров ГСК периферической крови.

Глава 3. Медицинское обследование доноров

15. Перед каждой донацией крови и ее компонентов проводится предварительное лабораторное исследование крови потенциального донора в объеме:

определение гемоглобина (для всех категорий доноров);

определение активности аланинаминотрансферазы (далее - АЛТ) (для всех категорий доноров);

определение количества тромбоцитов у доноров тромбоцитов;

определение времени свертывания крови перед донацией компонентов крови на автоматических сепараторах.

16. Исследование АЛТ после донации при производственном контроле выполняется в случае, если отсутствует возможность проведения экспресс-диагностики перед донацией. Результаты исследования учитываются при выбраковке компонентов крови.

17. Перед донацией, проводится определение групповой принадлежности по системе АВО, резус принадлежности и наличия антигена К системы Кеll, если группа крови донора не установлена и результат не зарегистрирован в автоматизированной информационной системе.

18. У доноров ГСК периферической крови перед каждой донацией дополнительно исследуется состав периферической крови (гемоглобин, гематокрит, эритроциты, лейкоциты, тромбоциты).

Доноры ГСК обследуются на наличие инфекционных маркеров ВИЧ, вирусного гепатита В (далее - ВГВ), вирусного гепатита С (далее - ВГС), сифилис, цитомегаловирусную инфекцию, токсоплазмоз в медицинских организациях, направляющих на донацию.

Обследование аллогенных доноров ГСК на маркеры трансмиссивных инфекций осуществляется в соответствии требованиями, установленными пунктом 1 статьи 164 Кодекса.

19. Лабораторные исследования выполняются методами, зарегистрированными на территории Республики Казахстан, в том числе и методами сухой химии, на оборудовании, зарегистрированными в соответствии с требованиями, установленными статьей 71 Кодекса.

20. Регулярные доноры обследуются дополнительно. Не реже 1 раз в год проводится исследование состава периферической крови (гемоглобин (гематокрит), эритроциты, лейкоциты, тромбоциты, скорость оседания эритроцитов, лейкоцитарная формула), лицам старше 40 лет назначается электрокардиографическое исследование.

21. Перед донацией крови и ее компонентов донор в краткой форме устно информируется по следующим вопросам:

о процедуре донации крови и ее компонентов, а также необходимости использования компонентов крови для лечения больных;

о возможных временных побочных реакциях, связанных с донацией крови и ее компонентов;

о праве отказа от донации до или во время процедуры, и отсутствии при этом негативных последствий для донора;

о необходимости соблюдения щадящего режима в течение 24 часов после донации крови и ее компонентов: ограничении физических и психоэмоциональных нагрузок, о воздержании от опасных видов деятельности;

о гарантии конфиденциальности личных сведений и праве на получение информации о результатах обследования;

об инфекциях, передающихся с кровью и ее компонентами (ВИЧ, вирусные гепатиты с парентеральным механизмом передачи);

о целях лабораторного обследования донорской крови, важности получения достоверных данных анамнеза и значимости добровольного информированного согласия на донацию крови и ее компонентов;

о мерах, принимаемых в случае обнаружения маркеров гемотрансмиссивных инфекций: отстранении от донорства, утилизации заготовленной крови и ее компонентов, обязательной передаче данной информации в соответствующие организации здравоохранения.

	Приложение к Правилам медицинского обследования донора перед донацией крови и ее компонентов
	Форма

Анкета донора

Благодарим Вас за желание помочь нуждающимся в донорской крови пациентам!

Пожалуйста, ответьте откровенно на предложенные Вам вопросы (отвечая на вопросы, поставьте "да" или "нет"). Откровенные ответы на эти вопросы необходимы для обеспечения Вашей безопасности как донора и безопасности пациента, которому будет перелита Ваша кровь.

Фамилия, имя, отчество донора (при его наличии)

____________________________________________________________________

Меняли ли Вы фамилию? Если да – укажите предыдущую__________________

Дата рождения ________________Пол________________

e-mail (если имеется согласие на получение информационных рассылок с целью приглашения для участия в донорстве) ___________________________________

Домашний адрес: фактического проживания _____________________________

прописки____________________________________________________________

Домашний телефон_____________ Мобильный телефон____________________

Рабочий телефон_______________________

Место работы/учебы_________________________ Должность/ Курс__________

№ п/п	Вопросы	Варианты ответа
Вопросы для выяснения общего состоянии здоровья, эпидемиологического окружения, особых условий труда
1.	Хорошее ли у Вас сегодня общее самочувствие?	"ДА"/ "НЕТ"/
	Имеете ли Вы постоянно/часто/ редко высокое или низкое артериальное давление (нужное подчеркнуть)	"ДА"/ "НЕТ"/
2.	Отдыхали ли Вы сегодня ночью?	"ДА"/ "НЕТ"/
3.	Отмечали ли в последнее время у себя что-то из перечисленного: подъем температуры, потеря веса, обморок (и), ночные поты, головная боль? (нужное подчеркнуть)	"ДА"/ "НЕТ"/ "Затрудняюсь ответить
4.	Производилось ли Вам за последние 14 дней удаление зубов?	"ДА"/ "НЕТ"/
5.	Употребляли ли Вы за последние 48 часов алкоголь?	"ДА"/ "НЕТ"/
6.	Принимали ли Вы в течение последнего месяца лекарства или прививки в течение года? Если "да", то укажите, пожалуйста, какие и в связи с чем:	"ДА"/ "НЕТ"/ "Затрудняюсь ответить
7.	Обращались ли Вы за последние 6 месяцев за медицинской помощью? Если "да", то укажите, пожалуйста, в связи с чем:	"ДА"/ "НЕТ"/
8.	Переливали ли Вам за последние 12 месяцев донорскую кровь или ее компоненты? Если "да", то укажите, пожалуйста, в связи с чем:	"ДА"/ "НЕТ"/
9.	Проводилось ли Вам в течение жизни хирургическое вмешательство, в том числе косметические операции или удаление органа?	"ДА"/ "НЕТ"/
10.	Производилось ли Вам за последние 4 месяца что-то из перечисленного: внутривенные или внутримышечные инъекции, иглоукалывание, татуировка, пирсинг? (нужное подчеркните)	"ДА"/ "НЕТ"/
11.	Болели ли Вы в течение жизни малярией, туберкулезом, бруцеллезом, ревматизмом, вирусным(и) гепатитом(ами)?	"ДА"/ "НЕТ"/
12.	Знаете ли Вы, как передаются ВИЧ и вирусные гепатиты?	"Да", "НЕТ", "Затрудняюсь ответить
13.	Связана ли Ваша трудовая деятельность или хобби с тяжелыми или особыми условиями труда? Если "да", то укажите, пожалуйста, какими:	"Да", "НЕТ", "Затрудняюсь ответить"
Вопросы для выяснения информации о перенесенных или имеющихся заболеваниях
14.	Имелись ли у Вас в течение жизни серьезные заболевания внутренних органов (например, сердца, легких, почек, печени, нервной, половой системы), тяжелая аллергия, бронхиальная астма, врожденные пороки, судороги (эпилептические)? (нужное подчеркните или дополните если в перечне отсутствует)	"ДА"/ "НЕТ"/
16.	Состоите ли Вы на диспансерном учете у врача с хроническим заболеванием (например, сахарный диабет, новообразование)? Если "да", то укажите, пожалуйста, с каким заболеванием:	"ДА"/ "НЕТ"/
17.	Имеется ли у Вас группа инвалидности по заболеванию? Если "да", то укажите, пожалуйста, по какому заболеванию:	"ДА"/ "НЕТ"/
Дополнительная информация
18.	Находились ли Вы за рубежом более 4-х месяцев? Если "Да", назовите, пожалуйста, страну и период пребывания:	"ДА"/ "НЕТ"/
19.	Сдавали ли Вы когда-нибудь кровь как донор? Если "Да", назовите, пожалуйста, период:	"ДА"/ "НЕТ"/
20.	Дополнительно для женщин: была ли беременность за последние 6 месяцев, а также кормите ли Вы грудью в настоящий период? (нужное подчеркните)	"ДА"/ "НЕТ"/
Вопросы для выяснения факторов рискованного поведения (когда не исключается возможность заражения инфекциями)
Обратите, пожалуйста, внимание на особенности заполнения данного раздела анкеты: внимательно прочитайте все вопросы и укажите только один вариант ответа в графе справа: если на один или несколько вопросов Вы можете ответить утвердительно, произведите отметку "ДА"; если на все вопросы ответы отрицательные, произведите отметку "НЕТ"; если на один или несколько вопросов Вы затрудняетесь ответить, произведите отметку "Затрудняюсь ответить".
21.	1) Находились ли Вы в течение последних 12 месяцев в местах лишения свободы или предварительного заключения? 2) Получали ли Вы когда либо инъекции каких-либо наркотических средств без медицинского назначения? 3) Были ли у Вас за последние 12 месяцев сексуальные связи с лицами, которые могут быть: инфицированы ВИЧ или вирусом гепатита, или принимают внутривенно наркотические средства, или оказывают за плату услуги сексуального характера? 4) Принимали ли Вы сами когда-нибудь плату за услуги сексуального характера? 5) Имели ли Вы когда-нибудь половые контакты с гомосексуальным (однополым) партнером/ами)? 6) Болели ли Вы заболеваниями передающимися половым путем в течение жизни? 7) Имели ли Вы в последнее время контакты с больным вирусным гепатитом дома, в ближайшем окружении или на работе? 8) Были ли у Вас случаи травмирования (например, укол колящим или режущим предметом), когда кровь другого человека могла попасть в рану или на слизистую оболочку?	"ДА"/ "НЕТ"/ "Затрудняюсь ответить"

Я подтверждаю, что:

1) даю кровь или ее компоненты добровольно, без принуждения для использования в медицинских целях;

2) полностью понял(а) все вопросы анкеты и ответил(а) на них правдиво, осознавая значимость этой информации для меня и для здоровья пациента при применении моей крови или ее компонентов для переливания;

3) предупрежден(а), что в случае предоставления недостоверных сведений будет привлечен(а) к ответственности в соответствии с законодательством Республики Казахстан

4) даю согласие на занесение моих персональных данных в электронную базу данных доноров крови и ее компонентов и на их обработку посредством автоматизированной информационной системы.

5) предупрежден(а) о том, что:

моя кровь будет обследоваться на маркеры инфекций (ВИЧ, сифилис, гепатиты В и С);

в случае получения положительных результатов тестов на маркеры инфекций, сведения будут передаваться в соответствующие медицинские организации для дальнейшего обследования.

6) понимаю, что анкетирование перед донацией, а также лабораторные исследования маркеров инфекций проводятся исключительно в целях обеспечения безопасности переливаний крови и ее компонентов.

Подпись донора ___________ Подпись врача________________ Дата_______________

Я подтверждаю, что даю согласие на получение информационных рассылок с целью приглашения для участия в донорстве по мобильной связи и (или) электронной почте. Подпись донора _______________