ИПС "Әділет"

Көркемөнерпаздар ұжымдарына "Халықтық" (үлгілі) атағын беру қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрінің 2007 жылғы 28 наурыздағы № 93 бұйрығына өзгеріс енгізу туралы

Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрінің 2020 жылғы 6 мамырдағы № 112 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2020 жылғы 6 мамырда № 20595 болып тіркелді

"Мәдениет туралы" 2006 жылғы 15 желтоқсандағы Қазақстан Республикасы Заңының 7-бабы 28) тармақшасына және "Мемлекеттік көрсетілетін қызметтер туралы" 2013 жылғы 15 сәуірдегі Қазақстан Республикасы Заңының 10-бабы 1) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. "Көркемөнерпаздар ұжымдарына "Халықтық" (үлгілі) атағын беру Қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы 2007 жылғы 28 наурыздағы № 93 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 4632 болып тіркелген, 2007 жылғы наурыз-сәуірде Қазақстан Республикасының орталық атқарушы және өзге де орталық мемлекеттік органдарының актілер жинағында жарияланған) келесі өзгеріс енгізілсін:

көрсетілген бұйрықпен бекітілген Көркемөнерпаздар ұжымдарына "Халықтық" (үлгілі) атағын беру қағидалары осы бұйрыққа қосымшаға сәйкес жаңа редакциясында жазылсын.

2. Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігінің Мәдениет және өнер істері департаменті Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіпте:

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;

2) ресми жарияланған күннен кейін екі жұмыс күні ішінде осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды;

3) осы бұйрықта көзделген іс-шаралар орындалғаннан кейін екі жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігінің Заң қызметі департаментіне іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Мәдениет және спорт вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы
Мәдениет және спорт министрі

А. Раимкулова

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасының

Цифрлық даму, инновациялар

және аэроғарыш өнеркәсібі

министрлігі

	Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрі 2020 жылғы 6 мамырдағы № 112 бұйрығымен бекітілген
	Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрінің 2007 жылғы 28 наурыздағы № 93 бұйрығымен бекітілген

Көркемөнерпаздар ұжымдарына "Халықтық" (үлгілі) атағын беру қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Көркемөнерпаздар ұжымдарына "Халықтық" (үлгілі) атағын беру қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) "Мәдениет туралы" 2006 жылғы 15 желтоқсандағы Қазақстан Республикасы Заңының 7-бабының 28) тармақшасына және "Мемлекеттік көрсетілетін қызметтер туралы" 2013 жылғы 15 сәуірдегі Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі – Заң) 10-бабының 1) тармақшасына сәйкес әзірленді және көркемөнерпаздар ұжымдарына "Халықтық" (үлгілі) атағын беру тәртібін айқындайды.

2. Көркемөнерпаздар ұжымдарына "Халықтық" (үлгілі) атағын беру шығармашылық ұжымдардың жұмысын қосымша ынталандыру, шығармашылық қызметті жоғары деңгейде қамтамасыз ету, әр топтағы дарынды адамдардың одан әрі кәсіби қалыптасуы үшін талантты өнерпаз орындаушыларды қолдау мақсатында жүзеге асырылады.

2-тарау. Көркемөнерпаздар ұжымдарына "Халықтық" (үлгілі) атағын берутәртібі

3. "Халықтық" атағы қатысушылардың жасы 18 жастан асқан ұйымдар жанынан құрылған көркемөнерпаздар ұжымдарына беріледі, "Үлгілі" атағы қатысушылардың жасы 18 жастан кіші ұжымдарға беріледі.

4. "Халықтық" (үлгілі) атағы мынадай талаптарға сәйкес келетін көркемөнерпаздар ұжымдарына беріледі:

1) 5 жылдан кем емес үздіксіз шығармашылық қызметті жүзеге асыру;

2) орындаушылық шеберліктің жоғары деңгейі;

3) шығармашылық және оқу-тәрбиелік жұмыстарымен мына жанрлар бойынша белсенді айналысатын: халық аспаптары, үрмелі және эстрадалық оркестрлеріне, вокалды-аспаптар ансамбліне және басқа да топтарға, фольклорлық және отбасылық ансамбльдеріне, ән би ансамбліне, театрлар, хореография, хорлар, вокалды, цирк, бейнелеу және қолданбалы-безендіру өнері мен фото өнеріне;

4) ұжым репертуарының жоғары идеялық-көркемдік деңгейі, оны отандық және шетелдік өнердің, халықтық-дәстүрлі фольклорлық шығармашылықтың үздік үлгілерімен, халықтың адамгершілік-эстетикалық тәрбиесіне ықпал ететін шығармалармен жаңарту, орындаушылық шеберлікті жетілдіру;

5) мәдени іс-шараларға (аудандық, қалалық, облыстық, республикалық және халықаралық маңызы бар конкурстар, фестивальдерге) қатысқаны үшін жүлделі орындардың болуы;

6) көркемөнерпаздар ұжымның қызметі туралы жергілікті және/немесе республикалық бұқаралық ақпарат құралдарында жариялануы (3 мақаладан кем емес).

5. Осы Қағидалардың 3-тарауында айқындалған көркемөнерпаздар ұжымдарына "Халықтық" (үлгілі) атағын беруге өтінімдерді қабылдау (бұдан әрі – өтінім) тәртібіне сәйкес жүзеге асырылады.

6. Ұсынылған құжаттарды қарау, көркемөнерпаздар ұжымдарының осы Қағидалардың 4-тармағында көрсетілген талаптарға сәйкестігін айқындау, сондай-ақ олардың шығармашылық деңгейін айқындау үшін Нұр-Сұлтан, Алматы, Шымкент қалаларының, облыстық жергілікті атқарушы органдар (бұдан әрі – жергілікті атқарушы органдар) көркемөнерпаздар ұжымдарына "Халықтық" (үлгілі) атағын беру жөніндегі комиссияларды (бұдан әрі – Комиссия) құрады.

7. Комиссия құрамына мәдениет саласындағы уәкілетті органның (бұдан әрі – уәкілетті орган) өкілі және жанрлар бойынша мамандар кіреді.

Комиссия төрағадан, мүшелерден және хатшыдан тұрады. Хатшы Комиссия мүшесі болып табылмайды.

8. Комиссия отырыстары жергілікті атқарушы органдарға өтінімдердің түсуіне қарай өткізіледі (кемінде 5 өтінім) және егер оларға Комиссия мүшелерінің жалпы санының кемінде үштен екісі қатысса, заңды деп есептеледі.

9. Ұсынылған құжаттарды қарау нәтижелері бойынша Комиссия көркемөнерпаздар ұжымына "Халықтық" (үлгілі) атағын беру немесе көркемөнерпаздар ұжымына "Халықтық" (үлгілі) атағын беруден бас тарту туралы шешім қабылдайды.

10. Көркемөнерпаздар ұжымына "Халықтық" (үлгілі) атағын беруден бас тарту туралы шешімді Комиссия ұсынылған құжаттарда мәліметтер дұрыс болмаған немесе осы Қағидалардың 4-тармағында белгіленген талаптарға сәйкес келмеген жағдайда қабылдайды.

11. Комиссияның шешімдері Комиссия мүшелерінің жалпы санының қарапайым көпшілік дауысымен қабылданады. Комиссия мүшелерінің дауыстары тең болған кезде төрағаның дауысы шешуші болып табылады.

12. Комиссия шешімі хаттамамен ресімделеді және төраға мен Комиссияның барлық мүшелері қол қоюға тиіс. Комиссия шешімі ұсынымдық сипатта болады.

13. Комиссияның шешімі негізінде уәкілетті орган уәкілетті органның бірінші басшысының немесе оны алмастыратын тұлғаның бұйрығымен көркемөнерпаздар ұжымына "Халықтық" (үлгілі) атағын береді не "Халықтық" (үлгілі) атағын беруден бас тартады.

3-тарау. "Көркемөнерпаздар ұжымдарына "Халықтық" (үлгілі) атағын беруге өтінімдерді қабылдау" мемлекеттік қызметін көрсету тәртібі

14. "Көркемөнерпаздар ұжымдарына "Халықтық" (үлгілі) атағын беруге өтінімдерді қабылдау" мемлекеттік көрсетілетін қызмет (бұдан әрі – мемлекеттік көрсетілетін қызмет) жергілікті атқарушы органдармен көрсетіледі.

Мемлекеттік қызмет көрсету ерекшеліктері ескеріле отырып, қызмет көрсету процесінің сипаттамаларын, нысанын, мазмұны мен нәтижесін, сондай-ақ өзге де мәліметтерді қамтитын мемлекеттік қызмет көрсетуге қойылатын негізгі талаптар тізбесі осы Қағидаларға 1-қосымшаға сәйкес "Көркемөнерпаздар ұжымдарына "Халықтық" (үлгілі) атағын беруге өтінімдерді қабылдау" мемлекеттік қызметін көрсету стандартында (бұдан әрі – стандарт) мазмұндалған.

15. Мемлекеттік көрсетілетін қызметті алу үшін көркемөнерпаздар ұжымының басшысы (бұдан әрі – ұжым басшысы) стандартың 8-тармағында көрсетілген құжаттарды қоса бере отырып, осы Қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес нысан бойынша көркемөнерпаздар ұжымына "Халықтық" (Үлгілі) атағын беруге өтінімді (бұдан әрі-өтінім) жергілікті атқарушы органның кеңсесіне немесе "электрондық үкімет" веб-порталы www.egov.kz, www.elіsence.kz (бұдан әрі – портал) арқылы береді.

16. Өтінім жергілікті атқарушы органға келіп түскен күннен бастап бір жұмыс күні ішінде қаралады.

17. Өтінімді жергілікті атқарушы органның кеңсесі арқылы берген кезде оның көшірмесіне өтінімді қабылдаған адамның тегі, аты, әкесінің аты (бар болған жағдайда) көрсетіле отырып, қабылданған күні, уақыты және кіріс өтінімдерінің нөмірі қамтылған жергілікті атқарушы органның мөртаңбасы қойылады. Портал арқылы жүгінген кезде ұжым басшысының "жеке кабинетке" нәтижені алу күні мен уақытын көрсете отырып, мемлекеттік қызмет көрсетудің сұрау салудың қабылданғаны туралы мәртебе жіберіледі.

18. Жергілікті атқарушы орган кеңсесінің қызметкері өтінімді қабылдауды, тіркеуді жүзеге асырады және ол түскен күні жергілікті атқарушы органның басшысына береді.

Ұжым басшысы жұмыс уақыты аяқталғаннан кейін, демалыс және мереке күндері 2015 жылғы 23 қарашадағы Қазақстан Республикасының Еңбек кодексіне және "Қазақстан Республикасындағы мерекелер туралы" 2001 жылғы 13 желтоқсандағы Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес жүгінген жағдайда өтінішті қабылдау және мемлекеттік қызметті көрсету келесі жұмыс күні жүзеге асырылады.

19. Жергілікті атқарушы органның басшысы жауапты орындаушыны анықтайды және оған орындауға өтінім жібереді.

20. Жергілікті атқарушы органның жауапты орындаушысы өтінімді қарау қорытындылары бойынша осы Қағидаларға 3 - қосымшаға сәйкес нысан бойынша көркемөнерпаздар ұжымына "Халықтық" (үлгілі) атағын беруге өтінімді қабылдау туралы қолхат (бұдан әрі – қабылдау туралы қолхат) немесе осы Қағидаларға 4- қосымшаға сәйкес нысан бойынша көркемөнерпаздар ұжымына "Халықтық" (үлгілі) атағын беруге өтінімді қабылдаудан бас тарту туралы қолхат (бұдан әрі – бас тарту туралы қолхат) дайындайды және жергілікті атқарушы органның басшысына жібереді.

21. Жергілікті атқарушы органның басшысы қабылдау туралы қолхатқа немесе бас тарту туралы қолхатқа қол қояды. Жергілікті атқарушы органның жауапты орындаушысы мемлекеттік қызмет көрсету нәтижесін кеңсеге жүгінген жағдайда қағаз тасығышта немесе порталға жүгінген жағдайда электрондық нысанда ұжым басшысына жолдайды.

Мемлекеттік қызмет көрсетуден бас тарту үшін негіздер стандарттың 9-тармағында көрсетілген.

22. Қағаз жеткізгіште жүгінген кезде мемлекеттік қызметті көрсету нәтижесі электрондық нысанда ресімделеді, басып шығарылады және жергілікті атқарушы органдар уәкілетті тұлғаның мөрімен және қолымен расталады.

Жергілікті атқарушы органдарға портал арқылы жүгінген кезде мемлекеттік қызметті көрсету нәтижесі көрсетілетін жергілікті атқарушы органдардың уәкілетті тұлғасының электрондық цифрлық қолтаңбасы қойылған электрондық құжат нысанында ұжымы басшысының "жеке кабинетіне" жіберіледі.

23. Жергілікті атқарушы органдар мемлекеттік қызмет көрсету сатысы туралы деректерді мемлекеттік қызметтер көрсету мониторингінің ақпараттық жүйесіне енгізуді Заңның 5-бабының 2-тармағының 11) тармақшасына сәйкес қамтамасыз етеді.

4-тарау. Көрсетілетін қызметті берушінің және (немесе) оның лауазымды адамдарының мемлекеттік қызметті көрсету мәселелері бойынша шешімдеріне, әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) шағымдану тәртібі

24. Жергілікті атқарушы органдардың және (немесе) оның лауазымды адамдарының мемлекеттік қызмет мәселелері бойынша әрекетіне (әрекетсіздігіне) шағымданған жағдайда: шағым мәдениет саласындағы уәкілетті органның www.mсs.gov.kz интернет-ресурсында "Мемлекеттік көрсетілетін" қызметтер" бөлімінде көрсетілген мекенжай бойынша жергілікті атқарушы органдар басшысының атына беріледі.

Шағым пошта арқылы жазбаша түрде, портал арқылы немесе қолма-қол жергілікті атқарушы органдардың кеңсесі арқылы беріледі.

Ұжымының басшысы қол қойылған шағымда жеке тұлға үшін тегі, аты, жөні (бар болған жағдайда) пошталық мекен-жайы көрсетіледі.

Шағымның жергілікті атқарушы органдар кеңсесінде тіркелуі (мөртаңба, кіріс нөмірі мен күні) шағымның қабылданғанын растау болып табылады.

Жергілікті атқарушы органдардың мекенжайына келіп түскен ұжымы басшысының шағымы тіркелген күнінен бастап 5 (бес) жұмыс күні ішінде қаралуға жатады.

Шағымды қарау нәтижелері туралы дәлелді жауап ұжымының басшысына пошта арқылы жіберіледі немесе жергілікті атқарушы органдардың кеңсесінде қолма-қол беріледі.

Сондай-ақ, жергілікті атқарушы органдары қызметкерінің әрекетіне (әрекетсіздігіне) шағымдану тәртібі туралы мемлекеттік қызметтер көрсету мәселелері бойынша ақпаратты бірыңғай байланыс орталығының телефоны: 1414, 8800 080 7777 арқылы алуға болады.

Шағым портал арқылы жіберілген кезде ұжымы басшысының "жеке кабинетінен" өтініш туралы ақпарат қолжетімді болады, бұл ақпарат жергілікті атқарушы органдармен өтінішті өңдеу барысында (жеткізілгені, тіркелгені, орындалғаны туралы белгілер, шағымды қарау туралы немесе қараудан бас тарту туралы жауап) жаңартылып отырады.

Көрсетілген мемлекеттік қызмет нәтижелерімен келіспеген жағдайда, ұжымының басшысы мемлекеттік қызметтер көрсету сапасын бағалау және бақылау жөніндегі уәкілетті органға шағыммен жүгіне алады.

Мемлекеттік қызметтер көрсету сапасын бағалау және бақылау жөніндегі мәдениет саласындағы уәкілетті органның мекенжайына ұжымының басшысынан келіп түскен шағым тіркелген күнінен бастап 15 (он бес) жұмыс күні ішінде қаралуға жатады.

25. Көрсетілген мемлекеттік қызмет нәтижелерімен келіспеген жағдайларда, ұжымының басшысы Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен сотқа жүгінуге құқығы бар.

Көркемөнерпаздар ұжымдарына
"Халықтық" (үлгілі) атағын
беру қағидаларына
1-қосымша

"Көркемөнерпаздар ұжымдарына "Халықтық" (үлгілі) атағын беруге өтінімдерді қабылдау" мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандарты
1.	Көрсетілетін қызметті берушінің атауы	Нұр-Сұлтан, Алматы, Шымкент қалаларының, облыстық жергілікті атқарушы органдар
2.	Мемлекеттік қызметтерді ұсыну жолдары	1) көрсетілетін қызметті берушінің кеңсесі; 2) www.egov.kz,www.elіcense.kz "электрондық үкіметтің" веб-порталы арқылы
3.	Мемлекеттік қызметті көрсету мерзімі	1 (бір) жұмыс күні
4.	Мемлекеттік қызмет көрсету нысаны	электрондық/қағаз түрінде
5.	Мемлекеттік көрсетілетін қызметтің нәтижесі	Осы Қағиданың 3-қосымшасына сәйкес нысан бойынша "Халықтық" (үлгілі) атағын көркемөнерпаздар ұжымына беру туралы өтінімді қабылдау туралы қолхат немесе осы Қағиданың 4-қосымшасына сәйкес нысан бойынша "Халықтық" (үлгілі) көркемөнерпаздар ұжымы атағын алуға өтінімді қабылдаудан бас тарту туралы қолхат болып табылады. Мемлекеттік қызметті қағаз жеткізгіште көрсету нәтижесі туралы көрсетілетін қызметті берушіге жүгінген кезде мемлекеттік қызметті көрсету нәтижесі электрондық нысанда ресімделеді, басып шығарылады және көрсетілетін қызметті берушінің уәкілетті тұлғасының мөрімен және қолымен расталады. Көрсетілетін қызметті алушы портал арқылы жүгінген кезде мемлекеттік қызметті көрсету нәтижесі көрсетілетін қызметті алушыға "жеке кабинетте" көрсетілетін қызметті берушінің уәкілетті тұлғасының электрондық цифрлық қолтаңбасымен (бұдан әрі – ЭЦҚ) қол қойылған электрондық құжат нысанында жолданады.
6.	Көрсетілетін қызметті алушыдан мемлекеттік қызметтер көрсету кезінде өндіріп алынатын төлем мөлшері және Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген жағдайларда оны өндіріп алу тәсілдері	Тегін
7.	Жұмыс кестесі	1) көрсетілетін қызметті беруші – жұмыс кестесі Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасына сәйкес демалыс және мереке күндерін қоспағанда, дүйсенбі менжұма аралығында сағат 13.00-ден 14.30-ға дейінгі түскі үзіліспен сағат 09.00-ден18.30-ға дейін жүзеге асырылады. Құжаттарды қабылдау және мемлекеттік көрсетілген қызметтің нәтижесін беру сағат 13.00-ден 14.30-ға дейінгі түскі үзілісті қоспағанда сағат 09.00-ден 17.30-ға дейін жүзеге асырылады. Қабылдау алдын ала жазылусыз және жеделдетіп қызмет көрсетусіз кезек күту тәртібімен жүзеге асырылады. 2) портал – тәулік бойы, жөндеу жұмыстарын жүргізуге байланысты техникалық үзілістерді қоспағанда. Көрсетілетін қызметті алушы Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасына сәйкес жұмыс уақыты аяқталғаннан кейін, демалыс және мереке күндері жүгінген кезде мемлекеттік қызмет көрсетуге өтініштер мен мемлекеттік қызмет көрсету нәтижелерін беру келесі жұмыс күнінде жүзеге асырылады. Мемлекеттік қызметті көрсету мекенжайлары мен орындары 1) мәдениет саласындағы уәкілетті органның интернет-ресурсында; 2) мемлекеттік қызметті берушінің интернет-ресурсында; 3) порталда орналастырылған.
8.	Мемлекеттік қызметті көрсету үшін қажетті құжаттардың тізбесі	көрсетілетін қызметті берушінің кеңсесіне: 1) осы Қағидалардың 2-қосымшаға сәйкес нысан бойынша көркемөнерпаздар ұжымына "Халықтық" (үлгілі) атағын беруге көркемөнерпаздар ұжымы басшысынан құжаттарды қабылдауға өтінім; 3) көркемөнерпаз ұжымы жиналысының хаттамасы; 4) келесі ақпаратты көрсете отырып, көркемөнерпаздар ұжымдарына шығармашылық мінездеме: жетекшілер туралы мәлімет; репертуары және ағымдағы жылға оқу-тәрбиелік жұмыс жоспары; ұжымның концерттік бағдарламасы; қатысушылар құрамының тізімі; 5) марапаттарын куәландыратын құжаттардың электрондық көшірмелері; 6) көркемөнерпаздар ұжымының қызметі туралы жергілікті және/немесе республикалық бұқаралық ақпарат құралдарында жарияланған материалдар болуы (3 мақаладан кем емес). порталға: ЭЦҚ-мен куәландырылған осы Қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес нысан бойынша көркемөнерпаздар ұжымына "Халықтық" (үлгілі) атағын беруге көркемөнерпаздар ұжымы басшысынан құжаттарды қабылдауға өтінім; 1) көркемөнерпаз ұжымы жиналысы хаттамасының электрондық көшірмесі; 2) келесі ақпараттар көрсетілген ұжымына шығармашылық мінездеме: жетекшілер туралы мәліметтердің электрондық көшірмесі; репертуары және ағымдағы жылға оқу-тәрбиелік жұмыс жоспарының электрондық көшірмесі; ұжымның концерттік бағдарламасының электрондық көшірмесі; қатысушылар құрамы тізімінің электрондық көшірмесі; 3) марапаттарын куәландыратын құжаттардың электрондық көшірмелері; 4)көркемөнерпаздар ұжымының қызметі туралы жергілікті және/немесе республикалық бұқаралық ақпарат құралдарында жарияланған материалдардың электрондық көшірмесі болуы (3 мақаладан кем емес).
9.	Мемлекеттік қызмет көрсетуден бас тарту үшін Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген негіздер	Өтінімді қабылдаудан бас тарту себебі - көрсетілетін қызметті алушының құжаттардың толық емес топтамасын ұсынуы және/немесе мерзімі өткен құжаттарды ұсынуы.
10.	Мемлекеттік қызмет көрсетудің, оның ішінде электрондық нысанда және Мемлекеттік корпорация арқылы көрсетілетін қызметтің ерекшеліктерін ескеріле отырып қойылатын өзге талаптар	Мемлекеттік көрсетілетін қызметті берушіге мүмкіндігі шектеулі көрсетілетін қызметті алушы өтініш берген жағдайда мемлекеттік қызмет көрсету ерекшеліктері: ғимарат мүмкіндігі шектеулі адамдардың кіруіне арналған пандустармен жабдықталған. Мемлекеттік қызметті көрсету мекенжайлары мен орындары мәдениет саласындағы уәкілетті органның ресми интернет-ресурсында www.mсs.gov.kz "Мемлекеттік көрсетілетін" қызметтер" бөлімінде және порталда орналастырылған. Көрсетілетін қызметті алушының мемлекеттік қызметті көрсету тәртібі мен мәртебесі туралы ақпаратты қашықтықтан қол жеткізу режимінде бірыңғай байланыс орталығы: 1414, 8 800 080 7777 арқылы алуға мүмкіндігі бар. Мемлекеттік қызмет көрсету мәселелері жөніндегі анықтама қызметтерінің байланыс телефондары уәкілетті органның интернет-ресурсында www.mсs.gov.kz "Мемлекеттік көрсетілетін қызметтер" бөлімінде көрсетілген. Мемлекеттік қызметтер көрсету мәселелері жөніндегі бірыңғай байланыс орталығы: 1414, 8 800 080 7777.

	Көркемөнерпаздар ұжымдарына "Халықтық" (үлгілі) атағын беру қағидаларына 2-қосымша
	Нысан
	Нұр-Сұлтан, Алматы, Шымкент қалаларының, облыстық жергілікті атқарушы органдары ________________________ (көркемөнерпаздар ұжымы басшысының тегі, аты, жөні (бар болған жағдайда) _______________________ мекен жайы

Көркемөнерпаздар ұжымына "Халықтық" (үлгілі) атағын беруге өтінім

Көркемөнерпаздар ұжымына (ұжымның аты)

_________________________________________________________________

"Халықтық" (үлгілі) атағын беруге өтінім қабылдауды сұраймын.

_______________________________________________________________

Қосымша: ___ парақ.

("Көркемөнерпаздар ұжымдарына "Халықтық" (үлгілі) атағын беруге өтінімдерді қабылдау" мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандартының 8-қосымшасына сәйкес құжаттар қосылады))

Мен ақпараттық жүйелерде заңмен қорғалатын құпияны құрайтын ақпаратты пайдалануға келісемін

Өтінімнің толтырылған күні __________________

Қолы _____________________________________

	Көркемөнерпаздар ұжымдарына "Халықтық" (үлгілі) атағын беру қағидаларына 3-қосымша
	Нысан
	________________________ (көркемөнерпаздар ұжымы басшысының тегі, аты, жөні (бар болған жағдайда) _______________________ мекен жайы

Көркемөнерпаздар ұжымына "Халықтық" (үлгілі) атағын беруге өтінімді қабылдау туралы қолхат

Осы арқылы көркемөнерпаздар ұжымдарына құжаттар тізбесіне сәйкес "Халықтық" (үлгілі) атағын беруге өтінім қабылдау расталады, атап айтқанда:

Құжаттардың атауы:

1) _______________________________;

2) _______________________________;

3) _______________________________;

_________________________________;

Осы қолхат әр тарапқа бір-бірден 2 данада жасалды.

Нұр-Сұлтан, Алматы, Шымкент
қалаларының, облыстық жергілікті атқарушы
органынан уәкілетті лауазымды тұлға
____________________________
тегі, атауы, әкесінің аты (бар болған жағдайда)

Мөр үшін орын
______________
(бар болған жағдайда)

Толтырылған күні: " " __________ 20 __ жыл

	Көркемөнерпаздар ұжымдарына "Халықтық" (үлгілі) атағын беруге өтінімдерді қабылдау бойынша қағидаларына 4-қосымша
	Нысан
	____________________________ (тегі, аты, әкесінің аты (бар болған жағдайда) ____________________________ (көрсетілетін қызметті алушының мекенжайы)

Көркемөнерпаздар ұжымына "Халықтық" (үлгілі) атағын беруге өтінімді қабылдаудан бас тарту туралы қолхат

____________________________________________________________________

Нұр-Сұлтан, Алматы, Шымкент қалаларының, облыстық жергілікті атқарушы органдарының атауы

Құжаттардың толық болмауына байланысты көркемөнерпаздар ұжымдарына "Халықтық" (үлгілі) атағын беруге өтінімді қабылдаудан бас тартады, атап айтқанда:

атауы:

1) (жоқ құжаттың түрі көрсетіледі);

2) (жоқ құжаттың түрі көрсетіледі);

3) (жоқ құжаттың түрі көрсетіледі).

Осы қолхат әр тарапқа бір-бірден 2 данада жасалды.

Нұр-Сұлтан, Алматы, Шымкент
қалаларының, облыстық жергілікті
атқарушы органынан уәкілетті лауазымды
тұлға
____________________________
тегі, атауы, әкесінің аты (бар болған жағдайда)

Мөр үшін орын ______________
(бар болған жағдайда)

Толтырылған күні: " " __________ 20 __ жыл

В соответствии с подпунктом 28) статьи 7 Закона Республики Казахстан от 15 декабря 2006 года "О культуре" и с подпунктом 1) статьи 10 Закона Республики Казахстан от 15 апреля 2013 года "О государственных услугах" ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Внести в приказ Министра культуры и информации Республики Казахстан от 28 марта 2007 года № 93 "Об утверждении Правил присвоения звания "Народный" (образцовый) коллективам художественной самодеятельности (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 4632, опубликован в марте-апреле 2007 года в Собрании актов центральных исполнительных и иных центральных государственных органов Республики Казахстан) следующее изменение:

Правила присвоения звания "Народный" (образцовый) коллективам художественной самодеятельности, утвержденные указанным приказом, изложить в новой редакции согласно приложению к настоящему приказу.

2. Департаменту по делам культуры и искусства Министерства культуры и спорта Республики Казахстан в установленном законодательством порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) в течение двух рабочих дней после его официального опубликования размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства культуры и спорта Республики Казахстан;

3) в течение двух рабочих дней после исполнения мероприятий, предусмотренных настоящим приказом, представление в Департамент юридической службы Министерства культуры и спорта Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра культуры и спорта Республики Казахстан.

4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр культуры и спорта
Республики Казахстан

А. Раимкулова

"СОГЛАСОВАН"
Министерство цифрового развития,
инноваций и аэрокосмической
промышленности
Республики Казахстан

	Утверждены приказом Министр культуры и спорта Республики Казахстан от 6 мая 2020 года № 112
	Утверждены приказом Министра культуры и информации Республики Казахстан от 28 марта 2007 года № 93

Правила присвоения звания "Народный" (образцовый) коллективам художественной самодеятельности

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Правила присвоения звания "Народный" (образцовый) коллективам художественной самодеятельности (далее – Правила) разработаны в соответствии с подпунктом 28) статьи 7 Закона Республики Казахстан от 15 декабря 2006 года "О культуре" и с подпунктом 1) статьи 10 Закона Республики Казахстан от 15 апреля 2013 года "О государственных услугах" (далее – Закон) и определяют порядок присвоения звания "Народный" (образцовый) коллективам художественной самодеятельности.

2. Присвоение звания "Народный" (образцовый) коллективам художественной самодеятельности осуществляется в целях создания дополнительных стимулов в работе творческих коллективов художественной самодеятельности, обеспечения высокого уровня их творческой деятельности, поддержки талантливых самодеятельных исполнителей для дальнейшего профессионального становления одаренных людей во всех возрастных группах.

Глава 2. Порядок присвоения звания "Народный" (образцовый) коллективам художественной самодеятельности

3. Звание "Народный" присваивается коллективам художественной самодеятельности, созданных при организациях, возраст участников которых старше 18 лет, звание "Образцовый" присваивается коллективам, возраст участников которых, моложе 18 лет.

4. Звание "Народный" (образцовый) присваивается коллективам художественной самодеятельности, соответствующие следующим требованиям:

1) осуществление непрерывной творческой деятельности не менее 5 лет;

2) высокий уровень исполнительского мастерства;

3) занятие учебно-воспитательной и творческой работой по следующим жанрам: оркестры народных инструментов, духовые и эстрадные, вокально-инструментальные ансамбли и группы, ансамбли песни и танца, вокальные, хореографические, цирковые, изобразительного и декоративно-прикладного искусства и фотоискусства;

4) высокий идейно-художественный уровень репертуара коллективов, обновление его лучшими образцами отечественного и зарубежного искусства, народно-традиционного фольклорного творчества, произведениями, способствующими нравственно-эстетическому воспитанию населения, совершенствование исполнительского мастерства;

5) наличие призовых мест за участие в культурных мероприятиях (конкурсах, фестивалях районного, городского, областного, республиканского и международного значений);

6) освещение в средствах массовой информации местного и/или республиканского уровня (не менее 3 публикаций) о деятельности коллектива художественной самодеятельности.

5. Прием заявок на присвоение звания "Народный" (образцовый) коллективам художественной самодеятельности осуществляется в соответствии с порядком, определенным главой 3 настоящих Правил.

6. Для рассмотрения представленных документов, определения соответствия коллективов художественной самодеятельности требованиям, указанным в пункте 4 настоящих Правил, а также определения их творческого уровня местные исполнительные органы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента (далее – местные исполнительные органы) создают комиссии по присвоению звания "Народный" (образцовый) коллективам художественной самодеятельности (далее – Комиссия).

7. В состав Комиссии входят представитель уполномоченного органа в сфере культуры (далее – уполномоченный орган) и специалисты по жанрам.

Комиссия состоит из председателя, членов и секретаря. Секретарь не является членом Комиссии.

8. Заседания Комиссии проводятся по мере поступления заявок в местные исполнительные органы (не менее 5 заявок) и считаются правомочными, если на них присутствует не менее двух третей от общего числа членов Комиссии.

9. По результатам рассмотрения представленных документов Комиссия принимает решение о присвоении коллективу художественной самодеятельности звания "Народный" (образцовый) либо об отказе в присвоении коллективу художественной самодеятельности звания "Народный" (образцовый).

10. Решение об отказе в присвоении коллективу художественной самодеятельности звания "Народный" (образцовый) принимается Комиссией в случае недостоверности сведений в представленных документах либо несоответствия требованиям, установленным пунктом 4 настоящих Правил.

11. Решение Комиссии принимается простым большинством голосов от общего числа членов Комиссии. При равенстве голосов членов Комиссии голос председателя является решающим.

12. Решение Комиссии оформляется протоколом и подлежит подписанию председателем и всеми членами Комиссии. Решение Комиссии носит рекомендательный характер.

13. На основании решения Комиссии уполномоченный орган присваивает коллективу художественной самодеятельности звание "Народный" (образцовый), либо отказывает в присвоении звания "Народный" (образцовый) приказом первого руководителя уполномоченного органа или лица его замещающего.

Глава 3. Порядок оказания государственной услуги "Прием заявок на присвоение звания "Народный" (образцовый) коллективам художественной самодеятельности"

14. Государственная услуга "Прием заявок на присвоение звания "Народный" (образцовый) коллективам художественной самодеятельности" (далее – государственная услуга) оказывается местными исполнительными органами.

Перечень основных требований к оказанию государственной услуги, включающий характеристики процесса, форму, содержание и результат оказания, а также иные сведения с учетом особенностей предоставления государственной услуги изложены в стандарте государственной услуги "Прием заявок на присвоение звания "Народный" (образцовый) коллективам художественной самодеятельности (далее – стандарт) согласно приложению 1 к настоящим Правилам.

15. Для получения государственной услуги руководитель коллектива художественной самодеятельности (далее – руководитель коллектива) подает заявку на присвоение звания "Народный" (образцовый) коллективу художественной самодеятельности по форме согласно приложению 2 к настоящим Правилам с приложением документов, указанных в пункте 8 стандарта (далее – заявка) в канцелярию местного исполнительного органа или через веб-портал "электронного правительства" www.egov.kz, www.elicense.kz (далее – портал).

16. Заявка рассматривается в течение одного рабочего дня со дня поступления в местный исполнительный орган.

17. При подаче заявки через канцелярию местного исполнительного органа на его копии ставится штамп местного исполнительного органа, содержащий дату, время приема и номер входящих заявок, с указанием фамилии, имени, отчества (при наличии) лица, принявшего заявку. При обращении через портал в "личный кабинет" руководителю коллектива направляется статус о принятии запроса на оказание государственной услуги с указанием даты и времени получения результата.

18. Работник канцелярии местного исполнительного органа осуществляет прием, регистрацию заявки и передает руководителю местного исполнительного органа в день его поступления.

В случае обращения руководителя коллектива после окончания рабочего времени, в выходные, праздничные дни согласно Трудовому кодексу Республики Казахстан от 23 ноября 2015 года и Закону Республики Казахстан от 13 декабря 2001 года "О праздниках в Республике Казахстан", прием заявки, выдача оказания государственной услуги осуществляется на следующий рабочий день.

19. Руководитель местного исполнительного органа определяет ответственного исполнителя и передает заявку ему на исполнение.

20. Ответственный исполнитель местного исполнительного органа, по итогам рассмотрения заявки, подготавливает расписку о приеме заявки на присвоение звания "Народный" (образцовый) коллективу художественной самодеятельности (далее – расписка о приеме) по форме согласно приложению 8 к настоящим Правилам, либо расписку об отказе в приеме заявки на присвоение звания "Народный" (образцовый) коллективу художественной самодеятельности (далее – расписка об отказе) по форме согласно приложению 8 к настоящим Правилам и направляет руководителю местного исполнительного органа.

21. Руководитель местного исполнительного органа подписывает расписку о приеме либо расписку об отказе. Ответственный исполнитель местного исполнительного органа направляет результат оказания государственной услуги руководителю коллектива на бумажном носителе в случае обращения в канцелярию или в электронной форме в случае обращения на портал.

Основания для отказа в оказании государственной услуги, указаны в пункте 9 стандарта.

22. При обращении на бумажном носителе, результат оказания государственной услуги оформляется в электронной форме, распечатывается и заверяется печатью и подписью уполномоченного лица местного исполнительного органа.

При обращении посредством портала результат оказания государственной услуги направляется руководителю коллектива в "личный кабинет" в форме электронного документа, подписанного электронной цифровой подписью уполномоченного лица местного исполнительного органа.

23. Местные исполнительные органы обеспечивают внесение данных о стадии оказания государственной услуги в информационную систему мониторинга оказания государственных услуг в соответствие с подпунктом 11) пункта 2 статьи 5 Закона.

Глава 4. Порядок обжалования решений, действий (бездействия) услугодателя и (или) его должностных лиц по вопросам оказания государственной услуги

24. В случае обжалования решений, действий (бездействия) услугодателя и (или) его должностных лиц по вопросам оказания государственной услуги: жалоба подается на имя руководителя местных исполнительных органов по адресам, указанным на интернет-ресурсе уполномоченного органа в области культуры: www.mсs.gov.kz, в разделе "Государственные услуги".

Жалоба подается в письменной форме по почте, посредством портала либо нарочно через канцелярию местных исполнительных органов.

В жалобе, которая подписывается руководителем коллектива, указывается фамилия, имя, отчество (при наличии), почтовый адрес.

Подтверждением принятия жалобы является ее регистрация (штамп, входящий номер и дата) в канцелярии местных исполнительных органов.

Жалоба руководителя коллектива, поступившая в адрес местных исполнительных органов подлежит рассмотрению в течение 5 (пяти) рабочих дней со дня ее регистрации.

Мотивированный ответ о результатах рассмотрения жалобы направляется руководителю коллектива посредством почтовой связи либо выдается нарочно в канцелярии местных исполнительных органов.

Также, информацию о порядке обжалования действий (бездействия) работника местных исполнительных органов можно получить по телефону Единого контакт-центра по вопросам оказания государственных услуг: 1414, 8 800 080 7777.

При отправке жалобы через портал руководителю коллектива из его "личного кабинета" доступна информация об обращении, которая обновляется в ходе обработки обращения местными исполнительными органами (отметки о доставке, регистрации, исполнении, ответ о рассмотрении или отказе в рассмотрении жалобы).

В случае несогласия с результатами оказанной государственной услуги руководитель коллектива может обратиться с жалобой в уполномоченный орган по оценке и контролю за качеством оказания государственных услуг.

Жалоба руководителя коллектива, поступившая в адрес уполномоченного органа в области культуры по оценке и контролю за качеством оказания государственных услуг, подлежит рассмотрению в течение 15 (пятнадцати) рабочих дней со дня ее регистрации.

25. В случаях несогласия с результатами оказанной государственной услуги, руководитель коллектива имеет право обратиться в суд в установленном законодательством Республики Казахстан порядке.

Приложение 1 к Правилам
присвоения звания "Народный"
(образцовый) коллективам
художественно
самодеятельности

Стандарт государственной услуги "Прием заявок на присвоение звания "Народный" (образцовый) коллективам художественной самодеятельности"
1.	Наименование услугодателя	Местные исполнительные органы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента
2.	Способы предоставления государственной услуги	1) канцелярию услугодателя; 2) веб-портал "электронного правительства" www.egov.kz, www.elicense.kz
3.	Срок оказания государственной услуги	1 (один) рабочий день
4.	Форма оказания государственной услуги	Электронная/бумажная
5.	Результат оказания государственной услуги	Расписка о приеме заявки на присвоение звания "Народный" (образцовый) коллективу художественной самодеятельности по форме согласно приложению 3 к настоящим Правилам, либо расписка об отказе в приеме заявки на присвоение звания "Народный" (образцовый) коллективу художественной самодеятельности по форме согласно приложению 4 к настоящим Правилам. При обращении к услугодателю за результатом оказания государственной услуги на бумажном носителе, результат оказания государственной услуги оформляется в электронной форме, распечатывается и заверяется печатью и подписью уполномоченного лица услугодателя. При обращении услугополучателя посредством портала результат оказания государственной услуги направляется услугополучателю в "личный кабинет" в форме электронного документа, подписанного электронной цифровой подписью (далее – ЭЦП) уполномоченного лица услугодателя.
6.	Размер оплаты, взимаемой с услугополучателя при оказании государственной услуги, и способы ее взимания в случаях, предусмотренных законодательством Республики Казахстан	Бесплатно
7.	График работы	1) услугодатель – с понедельника по пятницу включительно с 9.00 часов до 18.30 часов, с перерывом на обед с 13.00 часов до 14.30 часов, кроме выходных и праздничных дней, согласно трудовому законодательству Республики Казахстан. Прием заявок и выдача результатов оказания государственной услуги осуществляется с 09.00 часов до 17.30 часов с перерывом на обед с 13.00 часов до 14.30 часов. Прием осуществляется в порядке очереди, без предварительной записи и ускоренного обслуживания. 2) портала – круглосуточно, за исключением технических перерывов в связи с проведением ремонтных работ. При обращении услугополучателя после окончания рабочего времени, в выходные и праздничные дни, согласно трудовому законодательству Республики Казахстан, прием заявок и выдача результатов оказания государственной услуги осуществляется следующим рабочим днем. Адреса и места оказания государственной услуги размещены на: 1) официальном интернет-ресурсе уполномоченного органа в области культуры; 2) официальном интернет-ресурсе услугодателя; 3) портале.
8.	Перечень документов необходимых для оказания государственной услуги	в канцелярию услугодателя: 1) заявка на присвоение звания "Народный" (образцовый) коллективу художественной самодеятельности от руководителя коллектива художественной самодеятельности по форме согласно приложению 2 к настоящим Правилам; 2) протокол собрания коллектива художественной самодеятельности; 3) творческая характеристика на коллектив, с указанием следующей информации: сведения о руководителях; репертуар и план учебно-воспитательной работы на текущий год; программа выступления коллектива; список состава участников; 4) копии документов, свидетельствующие о получении призовых мест; 5) материалы, опубликованные в средствах массовой информации местного и/или республиканского уровня (не менее 3 публикаций) о деятельности коллектива художественной самодеятельности; на портал: 1) заявка на присвоение звания "Народный" (образцовый) коллективу художественной самодеятельности от руководителя коллектива художественной самодеятельности в форме электронного документа по форме согласно приложению 2 к настоящим Правилам, удостоверенного ЭЦП услугополучателя; 2) электронная копия протокола собрания коллектива художественной самодеятельности; 3) электронная копия творческой характеристики на коллектив, с указанием следующей информации: сведения о руководителях; репертуар и план учебно-воспитательной работы на текущий год; программы выступления коллектива; список состава участников; 4) электронные копии документов, свидетельствующие о получении призовых мест; 5) электронные копии материалов, опубликованных в средствах массовой информации местного и/или республиканского уровня (не менее 3 публикаций) о деятельности коллектива художественной самодеятельности в электронном формате.
9.	Основание для отказа в оказании государственной услуги, установленные законодательством Республики Казахстан	Основанием для отказа в приеме заявки является представление услугополучателем неполного пакета документов и/или предоставление документов с истекшим сроком действия.
10.	Иные требования с учетом особенностей оказания государственной услуги, в том числе оказываемой в электронной форме и через Государственную корпорацию	Особенности оказания государственной услуги услугополучателям с ограниченными возможностями при обращении к услугодателю: здание оборудовано пандусами, предназначенными для доступа людей с ограниченными возможностями. Адреса и места оказания государственной услуги размещены на интернет-ресурсе уполномоченного органа в области культуры: www.mcs.gov.kz в разделе "Государственные услуги". Услугополучатель имеет возможность получения информации о порядке и статусе оказания государственной услуги посредством обращения в единый контакт-центр по вопросам оказания государственных услуг: 1414, 8 800 080 7777. Контактные телефоны справочных служб по вопросам оказания государственной услуги указаны на интернет-ресурсе уполномоченного органа: www.mсs.gov.kz, в разделе "Государственные услуги". Единый контакт-центр по вопросам оказания государственных услуг: 1414, 8 800 080 7777.

	Приложение 2 к Правилам присвоения звания "Народный" (образцовый) коллективам художественной самодеятельности
	Форма
	____________________________ Местный исполнительный орган области, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента ____________________________ (фамилия, имя, отчество (при наличии) руководителя коллектива художественной самодеятельности (фамилия, имя, отчество (при наличии) ____________________________ (адрес)

Заявка на присвоение звания "Народный"
(образцовый) коллективу художественной самодеятельности

Прошу принять заявку на присвоение звания "Народный" (образцовый) коллективу художественной самодеятельности (название).
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
Приложение: на ____ листах.
(к заявке прилагаются документы согласно пункту 8 Стандарта государственной услуги "Прием заявок на присвоение звания "Народный" (образцовый) коллективам художественной самодеятельности))
Согласен (на) на использование сведений, составляющих охраняемую законом тайну, содержащихся в информационных системах
Дата заполнения заявки _______________________
Подпись _________

	Приложение 3 к Правилам присвоения звания "Народный" (образцовый) коллективам художественной самодеятельности
	Форма
	____________________________ (фамилия, имя, отчество (при наличии) руководителя коллектива художественной самодеятельности (фамилия, имя, отчество (при наличии) ____________________________ (адрес)

Расписка о приеме заявки на присвоение звания
"Народный" (образцовый) коллективу художественной самодеятельности

Настоящим подтверждается прием заявки на присвоение звания "Народный" (образцовый) коллективу художественной самодеятельности согласно перечню документов, а именно:
Наименование документов:
1) ______________________________________ ;
2) ______________________________________ ;
3)_______________________________________;
_________________________________________;
_________________________________________;
_________________________________________;
Настоящая расписка составлена в 2 экземплярах

Уполномоченное должностное лицо местного исполнительного органа области, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента _______________________________ (фамилия, имя, отчество (при наличии)

Место для печати __________________ _ _ _ _ (при наличии)

Дата заполнения: " " __________ 20 __ года

	Приложение 4 к Правилам присвоения звания "Народный" (образцовый) коллективам художественной самодеятельности
	Форма
	____________________________ (фамилия, имя, отчество (при наличии) руководителя коллектива художественной самодеятельности (фамилия, имя, отчество (при наличии) ____________________________ (адрес)

                  Расписка об отказе в приеме заявки на присвоение звания
            "Народный" (образцовый) коллективу художественной самодеятельности
            __________________________________________________________________
                  наименование местного исполнительного органа области, городов
                              Нур-Султана, Алматы и Шымкента

отказывает в приеме заявки на присвоение звания Народный" (образцовый) коллективу художественной самодеятельности ввиду неполноты документов, а именно:

1) (указывается вид отсутствующего документа);

2) (указывается вид отсутствующего документа);

3) (указывается вид отсутствующего документа).

Настоящая расписка составлена в 2 экземплярах, по одному для каждой стороны.