ИПС "Әділет"

Қазақстан Республикасының әуе кеңістігінде пилотсыз авиациялық жүйелерді пайдалану қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрінің м.а. 2020 жылғы 31 желтоқсандағы № 706 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2021 жылғы 5 қаңтарда № 22031 болып тіркелді.

Ескерту. Бұйрықтың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрінің 12.05.2023 № 340 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығы.

"Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 14-бабы 1-тармағының 41-72) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

Ескерту. Кіріспе жаңа редакцияда көзделген – ҚР Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрінің 12.05.2023 № 340 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

1. Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасының әуе кеңістігінде пилотсыз авиациялық жүйелерді пайдалану қағидалары бекітілсін.

Ескерту. 1-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрінің 12.05.2023 № 340 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

2. Қазақстан Республикасы Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрлігінің Азаматтық авиация комитеті заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;

2) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Индустрия және инфрақұрылымдық даму вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы
Индустрия және инфрақұрылымдық даму Министрінің
міндетін атқарушы

А. Ержанов

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасы

Қорғаныс министрлігі

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасы

Мемлекеттік күзет қызметi

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасы

Ұлттық қауіпсіздік комитеті

Қазақстан Республикасы
Индустрия және
инфрақұрылымдық даму
министрінің міндетін
атқарушының
2020 жылғы 31 желтоқсандағы
№ 706 бұйрығымен
бекітілген

Қазақстан Республикасының әуе кеңістігінде пилотсыз авиациялық жүйелерді пайдалану қағидалары

Ескерту. Қағидалар жаңа редакцияда – ҚР Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрінің 12.05.2023 № 340 (қолданысқа енгізілу тәртібін 4-т. қараңыз) бұйрығы.

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Қазақстан Республикасының әуе кеңістігінде пилотсыз авиациялық жүйелерді пайдалану қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) "Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы" Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі – Заң) 14-бабы 1-тармағының 41-72) тармақшасына, 16-9-бабының 9), 10), 15), 30-1), 30-2) тармақшаларына, 33-бабына, 42-бабының 3-тармағына, 47-бабының 2, 2-1, 5-тармақтарына, 82-бабының 4-тармағына, 105-бабының 2, 3-2, 5-тармақтарына және 106-бабы 3-тармағының 6-тармақшасына сәйкес әзірленді және Қазақстан Республикасының әуе кеңістігінде пилотсыз авиациялық жүйелерді (бұдан әрі – ПАЖ) пайдалану тәртібін айқындайды.

2. Осы Қағидалардың күші азаматтық және эксперименттік авиацияға, сондай-ақ Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдаланушыларға қолданылады.

Осы Қағидалардың ережелері ұшуды орындау үшін "ойыншықтарды" және "авиамодельдерді" пайдалануға, сондай-ақ үй-жайлар ішінде пилотсыз авиациялық жүйелерді қолдана отырып ұшуға қолданылмайды.

Мемлекеттік авиация саласында пилотсыз авиациялық жүйелерді пайдалану ерекшелігі Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 2017 жылғы 14 желтоқсандағы № 744 бұйрығымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 16210 болып тіркелген) Қазақстан Республикасы мемлекеттік авиациясының ұшуларын жүргізу қағидаларымен регламенттеледі.

3. ПАЖ пайдалану Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің 2017 жылғы 30 маусымдағы № 409 бұйрығымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 15553 болып тіркелген) Қазақстан Республикасының азаматтық әуе кемелерін және оларға құқықтарды мемлекеттік тіркеу қағидаларында айқындалған тәртіппен азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымда тіркелгеннен немесе есепке қойылғаннан кейін жүзеге асырылады) Қазақстан Республикасы мемлекеттік авиациясының әуе кемелерін тіркеу қағидаларында көзделген ПАЖ қоспағанда, Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 2011 жылғы 18 мамырдағы № 220 бұйрығымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 7148 болып тіркелген), олар мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті органда есепке алынуға жатады.

4. Осы Қағидаларда пайдаланылатын негізгі терминдер мен анықтамалар:

1) авиациялық оқиға – пилотсыз әуе кемесі болған жағдайда, пилотсыз әуе кемесі ұшу мақсатымен орнынан қозғалуға дайын болған сәттен бастап, ол ұшудың соңында тоқтаған және күштік қондырғы өшірілген сәтке дейін және оның барысында орын алатын әуе кемесін пайдалануға байланысты оқиға:

кез келген адам өлімге әкелетін дене жарақатын алады немесе нәтижесінде ауыр дене жарақатын алады:

осы пилотсыз әуе кемесінен бөлінген бөліктерді қоса алғанда, пилотсыз әуе кемесінің қандай да бір бөлігімен тікелей жанасуы, немесе

реактивті қозғалтқыштың газ ағынының тікелей әсері,

табиғи себептер нәтижесінде дене жарақаты өзіне келтірілген, не басқа тұлғалар келтірген жағдайларды қоспағанда; немесе

пилотсыз әуе кемесі зақымданады немесе оның конструкциясы бұзылады, нәтижесінде:

конструкцияның беріктігі бұзылады, әуе кемесінің техникалық немесе ұшу сипаттамалары нашарлайды және

әдетте зақымдалған элементті үлкен жөндеу немесе ауыстыру қажет,

тек бір қозғалтқыш (оның сорғыштарын немесе қосалқы қондырғыларын қоса алғанда), әуе бұрандалары, қанат ұштары, антенналар, датчиктер, қалақшалар, пневматиктер, тежегіш құрылғылар, дөңгелектер, жәрмеңкелер, панельдер, шасси жапқыштары, алдыңғы әйнектер, әуе кемесінің қаптамасы (мысалы, кішкене ойықтар немесе немесе бұршақпен немесе құстармен соқтығысудан (радиолокатор антеннасының жәрмеңкесіндегі тесіктерді қоса алғанда) туындаған жүк көтергіш бұранданың қалақтарына, құйрық бұрандасының қалақтарына, шассиге және зақымдануларға шамалы зақым бар; немесе

пилотсыз әуе кемесі жоғалып кетеді немесе оған қол жеткізу мүмкін емес жерде болады;

2) азаматтық авиациядағы авиациялық оқиға немесе инцидент, сондай-ақ ұшу қауіпсіздігін бұзуға байланысты, қауіп төндіретін немесе егер мұндай оқиға түзетілмесе немесе жойылмаса, әуе кемесінің, оның бортындағы адамдардың немесе басқа адамдардың қауіпсіздігіне қауіп төндіретін кез келген оқиға авиациялық оқиға деп танылады;

3) дербес ұшу - пилотсыз әуе кемесі оператордың ұшуды басқаруға араласу мүмкіндігінсіз орындайтын ұшу;

4) адамның мүмкіндіктері - адамның қабілеттері және авиациялық қызметтің қауіпсіздігі мен тиімділігіне әсер ететін оның мүмкіндіктерінің шектері;

5) азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым – Қазақстан Республикасының Азаматтық авиация саласының орнықты дамуын, ұшу қауіпсіздігін және авиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге бағытталған қызметті жүзеге асыратын, жарғылық капиталына мемлекет жүз пайыз қатысатын акционерлік қоғам;

6) аспаптар бойынша ұшу қағидалары бойынша ұшу (бұдан әрі – АҰҚ) - аспаптар бойынша ұшу қағидаларына сәйкес орындалатын ұшу;

7) әзірлеуші мемлекет - пилотсыз авиациялық кеме үлгісінің конструкциясына жауапты ұйымға қатысты юрисдикциясы бар мемлекет;

8) әуе қозғалысын басқару органы (бұдан әрі – ӘҚБ органы) – өз құзыреті шегінде және ол үшін белгіленген аймақтар мен аудандарда әуе қозғалысын басқаруды жүзеге асыратын мемлекеттік авиацияны басқару орталығы немесе басқару пункті;

9) әуе қозғалысына қызмет көрсету органы (бұдан әрі – ӘҚҚ органы) - әуе қозғалысына диспетчерлік қызмет көрсету органы, ұшу ақпараты орталығы немесе аэронавигациялық қызмет көрсетуді жеткізушінің әуе қозғалысына қызмет көрсетуге қатысты хабарламаларды жинау пункті;

10) авиамодель - әуе кемесінің масштабта кішірейтілген моделі болып табылатын, сол мақсатқа және сол функциялардың орындалуына еліктейтін және әуесқойлар арасында және авиамодельді спортта кәсіпқойлар арасында ойын-сауық үшін пайдаланылатын радиомен басқарылатын функционалдық модель;

11) әуеайлақтың бақылау нүктесі (бұдан әрі – ӘБН) - әуеайлақтың географиялық орналасуын айқындайтын нүкте;

12) бақылаушы – пилотсыз әуе кемесін көзбен шолып бақылау арқылы сыртқы ұшқышқа (операторға) кеңейтілген көру аймағы (EVLOS) шегінде ұшуды қауіпсіз орындауға көмектесетін пайдаланушы тағайындаған дайындалған және құзыретті тұлға;

13) басқару және бақылау желісі (С2) – ұшуды басқару мақсатында пилотсыз әуе кемесі мен қашықтықтан пилоттау пульті/сыртқы пилоттың (оператордың) станциясы арасында деректерді беруге арналған пилотсыз авиациялық жүйенің бөлігі;

14) басқаруды беру – пилоттауға байланысты басқаруды бір қашықтан пилоттау пультінен/сыртқы пилоттың (оператордың) станциясынан екіншісіне беруден тұратын әрекет;

15) біліктілік жазбасы – ПАЖ операторының сертификатына қосымшада жасалған, онда ПӘК конструкциясының типі бойынша шектеулер, ерекше шарттар мен шектеулер көрсетілген жазба;

16) дайындаушы мемлекет - пилотсыз авиациялық жүйені түпкілікті құрастыруға жауапты ұйымға қатысты юрисдикциясы бар мемлекет;

17) емтихан алушы – тиісті біліктілігі бар, авиация персоналының, мамандардың теориялық білімін және/немесе практикалық дағдыларын бағалауды жүргізуге уәкілеттік берілген және тағайындалған, ПАЖ/біліктілік жазбалары операторларының сертификаттарын беру/ұзарту мақсатында жеке тұлға;

18) зауыттық сынақтар - пилотсыз авиациялық жүйенің үлгісін, оның сипаттамаларын және пайдалану құжаттамасын конструкцияға қойылатын талаптарға сәйкестікке дейін жеткізу;

19) кеңейтілген көру сызығы аймағы (EVLOS) шегінде ұшу – сыртқы пилот немесе оператор сыртқы пилоттың немесе оператордың орналасқан жерінен көлденеңінен 800 метрден (бұдан әрі – м) аспайтын қашықтықта бақылаушыны тарта отырып, пилотсыз әуе кемесімен тұрақты көзбен шолып байланыс жасай алатын және ұшу траекториясын бақылай алатын бақылаушы беретін ақпаратты пайдалана отырып, соқтығысуды болдырмау үшін басқа әуе кемелеріне, адамдарға және кедергілерге қатысты пилотсыз әуе кемесінің ұшу түрі;

20) жұмыс конструкторлық құжаттама - сериялық (жаппай) және бір өндірістің тәжірибелік үлгісі (тәжірибелік партиясы) сатысында орындалған және бұйымды дайындауға, пайдалануға, жөндеуге (жаңғыртуға) және кәдеге жаратуға арналған конструкторлық құжаттама;

21) үлгілік конструкция – пилотсыз авиациялық жүйе үлгісінің конструкциясы, оның ұшу-техникалық сипаттамаларының сәйкестігі үлгіні сертификаттау жолымен белгіленеді, оның оң нәтижесі ПАЖ сәйкестік сертификатын алу болып табылады;

22) ҰКҚ бойынша ұшу – көзбен шолып ұшу қағидаларына сәйкес орындалатын ұшу;

23) тікелей көріну шегінен тыс ұшу (BVLOS) – пилотсыз әуе кемесі тұрақты тікелей көзбен шолып жанасудан тыс немесе сыртқы пилот немесе оператор пилотсыз әуе кемесінің орналасқан жерін көзбен шолып бақылауға және басқа әуе кемелеріне қатысты пилотсыз әуе кемесінің ұшу траекториясын бақылауға мүмкіндігі бар қашықтықтан тыс орналасқан пилотсыз әуе кемесінің ұшу түрі, соқтығысуды болдырмау үшін адамдар мен кедергілер;

24) күштік қондырғы – тартым жасау үшін қажетті әуе кемесі элементтерінің жиынтығы;

25) Қазақстан Республикасының әуе кеңістігі – Қазақстан Республикасының құрлық және су аумағының үстіндегі, оның ішінде оның аумақтық суларының үстіндегі әуе кеңістігі;

26) қауіпті аймақ – белгіленген мөлшердегі әуе кеңістігі, оның шегінде белгілі бір уақыт кезеңдерінде әуе кемелерінің ұшуы үшін қауіп төндіретін қызмет жүзеге асырылуы мүмкін;

27) қашықтан басқарылатын авиациялық жүйе (бұдан әрі – ҚБАЖ) – пилотсыз авиациялық жүйенің бір түрі, оған қашықтан әуе кемесі, онымен байланысты қашықтан пилоттау пульті, қажетті басқару және бақылау желілері және бекітілген үлгідегі сертификатта көрсетілген кез келген басқа элементтер кіреді;

28) қашықтықтан басқарылатын әуе кемесі (бұдан әрі – ҚБӘК) – қашықтықтан пилоттау пультін қолдана отырып, сыртқы пилот басқарылатын пилотсыз әуе кемесі;

29) қашықтықтан пилоттау пульті (бұдан әрі – ҚПП) немесе сыртқы пилоттың (оператордың) станциясы – ұшу тапсырмасын дайындау және/немесе пилотсыз әуе кемесін пилоттау үшін пайдаланылатын жабдықты қамтитын пилотсыз авиациялық жүйенің элементі;

30) қашықтан басқарылатын авиациялық жүйені ұшуды пайдалану жөніндегі нұсқаулық (бұдан әрі – ҰПН) - пайдаланушы мемлекет үшін қолайлы және әдеттегі, ерекше және авариялық жағдайларда іс-қимыл тәртібін, бақылау карталарын, шектеулерді, ұшу-техникалық сипаттамалары туралы ақпаратты және ҚБӘК және әрбір тиісті ҚПП моделі бойынша мәліметтерді, сондай-ақ қашықтан басқарылатын авиациялық жүйені пайдалануға байланысты материалдарды қамтитын басқарушы авиациялық жүйе;

31) қашықтықтан сәйкестендіру жүйесі – ұшуды орындау процесінде пилотсыз әуе кемесі туралы ақпаратты жергілікті таратуды қамтамасыз ететін жүйе;

32) ең жоғары ұшу массасы (бұдан әрі – ЕЖҰМ) – пайдалы жүктемені және оны пайдалануға болатын отынды қоса алғанда, пилотсыз әуе кемесінің ең жоғары массасы;

33) мемлекеттік сынақтар – пилотсыз авиациялық жүйе үлгісінің конструкцияға қойылатын талаптарға сәйкестігін көрсету;

34) пономерлік құжаттама – пилотсыз авиациялық жүйенің ұшуға жарамдылығын ресімдеуге, пилотсыз әуе кемесінің (оның қозғалтқышының, бұрандаларының) жұмыс істеуін және техникалық жай-күйін есепке алуға, оны пайдалану барысында қабылдауға және беруге арналған құжаттама (борттық журнал, формулярлар);

35) өмірлік цикл – бұйымның үлгілік конструкциясының оның ниетінен кәдеге жаратылғанға дейін немесе бұйымның нақты данасын өндіру аяқталған сәттен ПАЖ кәдеге жаратылғанға дейін оның үлгілік конструкциясының болу уақытымен айқындалатын кезеңділікпен қайталанатын құбылыстар мен процестердің жиынтығы;

36) дайындаушы (өндіруші) – пилотсыз авиациялық жүйені немесе оның компоненттерін жобалауды, дайындауды (өндіруді) жүзеге асыратын жеке немесе заңды тұлға;

37) өтініш беруші – осы Қағидаларда көзделген рұқсаттар мен сертификаттарды алу үшін азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органға жүгінген жеке немесе заңды тұлға;

38) пайдалану және жөндеу құжаттамасы – пилотсыз авиациялық жүйені және/немесе оның компоненттерін әзірлеуші әзірлейтін және пилотсыз авиациялық жүйені және/немесе оның компоненттерін пайдаланудың ұйымдастырушылық, нормативтік, техникалық және өзге де қағидаларын, оларға техникалық қызмет көрсету мен жөндеуді белгілейтін құжаттама;

39) пайдалану құжаттамасы - техникалық қызмет көрсетуді қоса алғанда, пилотсыз авиациялық жүйенің және компоненттердің ұшу және техникалық пайдаланылуын регламенттейтін және пайдалану шектеулерін, рәсімдері мен ұсынымдарын қамтитын құжаттама;

40) пайдалану сынақтары - пилотсыз авиациялық жүйенің үлгісін оны әртүрлі климаттық (физикалық) жағдайларда жерде және ауада пайдалану процесінде сынау;

41) пайдаланушының техникалық қызмет көрсетуді реттеу жөніндегі нұсқаулығы – пайдаланушының пилотсыз авиациялық жүйелеріне техникалық қызмет көрсету жөніндегі барлық жоспарлы және жоспарланбаған жұмыстардың уақтылы және қанағаттанарлық орындалуын басқару мүмкіндігін қамтамасыз ететін пайдаланушы рәсімдерінің сипаттамасын қамтитын құжат;

42) пайдалы жүктеме – белгіленген ұшу тапсырмасын орындау кезінде ПӘК көтеретін жабдық. Пайдалы жүктемеге ұшу үшін міндетті емес, бірақ ұшу тапсырмасының белгілі бір мақсаттарын орындау үшін орнатылған әуе күштерінің элементтері кіреді;

43) радиобайланыс шегінде ұшу (RLOS) – ұшуды басқару үшін пайдаланылатын таратқыш(тар) мен қабылдағыш(тар) радиобайланыстың бірлескен желісінің қолданылу аймағы шегінде болатын пилотсыз әуе кемесінің ұшуы;

44) радиобайланыстан тыс ұшу (BROS) - ұшуды басқару үшін пайдаланылатын таратқыш(тар) мен қабылдағыш(тар) радиобайланыстың бірлескен желісінің қолданылу аймағы шегінде болмайтын пилотсыз әуе кемесінің ұшуы;

45) радиохабарлық автоматты тәуелді байқау (ADS-В) - әуе кемелері, әуеайлақтық көлік құралдары және басқ да объектілер деректерді беру желісінің радиохабар тарату режимін пайдалана отырып, тану индексі, орналасқан жері туралы деректер және қажет болған жағдайда қосымша деректер сияқты ақпаратты автоматты түрде бере және/немесе қабылдай алатын байқау түрі;

46) сәйкестік куәлігі – азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым берген, бекітілген үлгілік конструкциясы жоқ пилотсыз авиациялық жүйе данасының Қазақстан Республикасының әуе кеңістігінде пилотсыз авиациялық жүйелерді пайдалану қағидаларына сәйкестігін растайтын құжат;

47) сәйкестік сертификатын ұстаушы - азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымнан пилотсыз авиациялық жүйеге сәйкестік сертификатын алған ПАЖ әзірлеушісі немесе дайындаушысы (өндірушісі) немесе пайдаланушысы;

48) сәйкестік туралы декларация - ресімдеу және қол қою арқылы өтініш беруші қауіпсіз пайдаланғаны және пилотсыз авиациялық жүйенің осы Қағидалардың талаптарына сәйкестігі үшін жеке-дара жауапкершілікті растайтын бірыңғай нысандағы құжат;

49) сертификат ұстаушы - уәкілетті ұйымнан ПАЖ операторының сертификатын алған жеке немесе заңды тұлға;

50) сыртқы пилот - пайдаланушы қашықтан басқару әуе кемесінің ұшуын орындау бойынша қажетті міндеттерді орындауға тапсырған және ұшу уақыты ішінде ұшуды басқарудың тиісті органдарын манипуляциялайтын сыртқы пилоттың куәлігі бар адам;

51) сыртқы ұшу экипажының мүшесі - ұшу уақыты ішінде қашықтықтан басқару авиациялық жүйені басқаруға байланысты міндеттер жүктелген куәлігі бар сыртқы ұшқыш (әуе кемесінің сыртқы командирі/екінші сыртқы ұшқыш);

52) техникалық қызмет көрсету - бақылау-қалпына келтіру жұмыстарын, тексерулерді, ауыстыруларды, ақауларды жоюды қоса алғанда, пилотсыз авиациялық жүйенің ұшуға жарамдылығын сақтауды қамтамасыз ету үшін қажетті жұмыстарды жүргізу, жеке де, бірге де орындалатын, сондай-ақ модификацияны іс жүзінде жүзеге асыру;

53) техникалық қызмет көрсету бағдарламасы - техникалық қызмет көрсету жөніндегі нақты жоспарлы жұмыстардың сипаттамасын және олардың орындалу кезеңділігін, сондай-ақ өзіне қатысты пилотсыз авиациялық жүйелерді қауіпсіз пайдалануды қамтамасыз ету үшін қажетті олармен байланысты рәсімдерді қамтитын құжат;

54) тыйым салынған аймақ - Қазақстан Республикасы аумағының үстіндегі белгіленген мөлшердегі әуе кеңістігі, оның шегінде әуе кемелерінің ұшуын арнайы рұқсатсыз орындауға тыйым салынады;

55) тікелей көріну шегінде ұшу ( VLOS) - сыртқы пилот немесе оператор сыртқы пилоттың немесе оператордың орналасқан жерінен көлденеңінен 500 м аспайтын қашықтықта бөгде көмегінсіз пилотсыз әуе кемесімен тұрақты көзбен шолып байланыс жасай алатын және пилотсыз әуе кемесінің басқаруға, соқтығысуды болдырмау үшін әуе кемелеріне, адамдарға және кедергілерге қатысты ұшу траекториясын бақылай алатын пилотсыз әуе кемесінің ұшу түрі;

56) ұшуға жарамдылық нормалары - әуе кемелерінің және олардың құрамдастарының ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз етуге бағытталған конструкцияларына, параметрлері мен ұшу сапаларына қойылатын талаптар;

57) пилотсыз авиациялық жүйе (бұдан әрі - ПАЖ) – пилотсыз әуе кемесін әуе кеңістігінде қауіпсіз және тиімді пайдалану үшін қажетті пилотсыз әуе кемесі және онымен байланысты элементтер (пилотсыз әуе кемесін басқаратын байланыс арналары мен компоненттерін қоса алғанда);

58) пилотсыз авиациялық жүйелерді қолдана отырып ұшуға арналған метеорологиялық минимумдар – Қазақстан Республикасының әуе кеңістігінде пилотсыз авиациялық жүйелерді қолдана отырып ұшуға арналған бұлттардың көрінуінің және төменгі шекарасына дейінгі қашықтықтың ең аз мәндері;

59) пилотсыз авиациялық жүйені әзірлеуші - пилотсыз авиациялық жүйені әзірлеуді жүзеге асыратын жеке немесе заңды тұлға;

60) пилотсыз авиациялық жүйені құру бағдарламасы – ПАЖ үлгісіне қатысты өмірлік циклдің барлық сатыларында орындалатын және оны әзірлеуге (модификациялауды қоса алғанда), өндіруге, жеткізуге және берілген талаптарды қанағаттандыру және экономикалық талаптарды алу мақсатында сатудан кейінгі пайдалануды қамтамасыз етуге бағытталған өзара байланысты және мерзімдері мен ресурстары бойынша үйлестірілген кіші бағдарламалар, жобалар мен қызметтің басқа да түрлерінің кешені;

61) пилотсыз авиациялық жүйенің операторы (бұдан әрі - ПАЖ операторы) – пилотсыз әуе кемесінің ұшуын орындау бойынша қажетті іс-қимылдарды орындайтын және ұшу уақыты ішінде ұшуды Басқарудың тиісті органдарымен айла-шарғы жасайтын, пилотсыз әуе кемесінің ұшуын пайдаланушы болып табылатын жеке тұлға;

62) пилотсыз авиациялық жүйенің сәйкестік сертификаты - пилотсыз авиациялық жүйенің үлгілік конструкцияға, сипаттамаларға және пайдалану-техникалық құжаттамаға қойылатын талаптарға сәйкестігін растайтын құжат;

63) пилотсыз авиациялық жүйенің ұшу уақыты - ұшу мақсатымен пилотсыз әуе кемесінің күштік қондырғысын іске қосудың басталуымен және ұшу аяқталғаннан кейін оны толық тоқтатқан сәтке дейін есептелетін уақыт кезеңі;

64) азаматтық пилотсыз авиациялық жүйенің ұшуға жарамдылық сертификаты - азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым берген, азаматтық пилотсыз авиациялық жүйенің ұшуға жарамдылық нормаларына сәйкестігін куәландыратын құжат;

65) пилотсыз авиациялық жүйелерді пайдаланушы - пилотсыз авиациялық жүйелерді пайдаланумен айналысатын немесе осы салада өз қызметтерін ұсынатын жеке немесе заңды тұлға;

66) пилотсыз авиациялық жүйелерді қолдана отырып авиациялық жұмыстар - пилотсыз әуе кемесінің ұшуын орындау, оның барысында ол мамандандырылған операцияларды (жұмыс түрлерін) орындау үшін пайдаланылады;

67) пилотсыз әуе кемелерінің ұшуын шектеу аймағы - Қазақстан Республикасының аумағынан жоғары белгіленген мөлшердегі әуе кеңістігінің бір бөлігі, оның шегінде пилотсыз әуе кемелерінің ұшуы белгілі бір шарттармен шектеледі;

68) пилотсыз әуе кемелерінің ұшуына арналған әуе кеңістігі аймағы (UFZ – unmanned flight zone) - пилотсыз әуе кемелерінің ұшуын орындауға арналған белгілі бір мөлшердегі әуе кеңістігінің арнайы аймағы;

69) пилотсыз әуе кемесі (бұдан әрі - БЖЗ) – бортында пилотсыз автономды жұмыс істеуге және (немесе) қашықтықтан басқаруға арналған немесе пайдаланылатын әуе кемесі;

70) пилотсыз әуе кемесі конструкциясының түрі - белгіленген негізгі сипаттамалар (мысалы, ұшақ (тіркелген қанат), тікұшақ, мультиротор, гибрид) негізінде пилотсыз әуе кемесінің сыныптамасы;

71) пилотсыз әуе кемесінің моделі - пилотаждық немесе ұшу сипаттамаларының өзгеруіне әкеп соқтыратындарды қоспағанда, бір қағидатты конструкциядағы барлық пилотсыз әуе кемелері, оның ішінде олардың барлық модификациялары;

72) пилотсыз әуе кемесінің ұшуын имитациялайтын тренажер құрылғысы - пилотсыз әуе кемесінің ұшу жағдайларын нақты жаңғыртуды қамтамасыз ететін және аспаптардың көрсеткіштерін, механикалық, электрлік, электрондық және басқа да борттық жүйелердің қарапайым функцияларын, сондай-ақ белгілі бір үлгідегі пилотсыз әуе кемелерінің ұшу-техникалық сипаттамаларын имитациялайтын пилоттық техниканы пысықтауға арналған тренажер;

73) ұшуды жүргізу жөніндегі нұсқаулық - пайдалану персоналының өз міндеттерін орындау кезінде ПАЖ пайдалану үшін қағидаларын, нұсқаулықтары мен ұсынымдарын қамтитын нұсқаулық;

74) ұшуға арналған тапсырма - ұшуға тартылатын экипаж немесе персонал, пилотсыз авиациялық жүйе туралы қажетті мәліметтерді қамтитын, ұшудың (ұшудың) бағыты мен мақсатын айқындайтын белгіленген нысандағы құжат;

75) ұшуға жарамдылығы - ұшқышсыз авиациялық жүйенің оның қауіпсіздігі мен ұшу сапасын қамтамасыз ететін ұшу-техникалық сипаттамаларына сәйкес келетін техникалық жай-күйі;

76) ұшуды шектеу аймағы - Қазақстан Республикасының аумағынан жоғары белгіленген мөлшердегі әуе кеңістігі, оның шегінде әуе кемелерінің ұшуы белгілі бір шарттармен шектеледі;

77) үлгідегі сертификат - азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым, әуе кемелерін сертификаттауды жүзеге асыратын азаматтық авиация саласындағы халықаралық ұйым немесе шет мемлекет азаматтық әуе кемесінің, қозғалтқыштың немесе әуе винтінің үлгісінің конструкциясын айқындау үшін берген және конструкцияның Қазақстан Республикасында белгіленген ұшу жарамдылығы нормаларына сәйкестігін растайтын құжат;

78) ұшуға жарамдылық жөніндегі директива – қозғалтқыштар мен әуе винттерін қоса алғанда, пилотсыз авиациялық жүйенің ұшуға жарамдылығын қолдауға, пилотсыз авиациялық жүйені қауіпсіз пайдалануды қамтамасыз етуге, сондай-ақ пилотсыз авиациялық жүйені модификациялауға, ауыстыруға немесе тексеруді жүргізуге және (немесе) оны пайдалану шектеулеріне және басшылыққа түзетулер енгізуге қатысты талаптарға бағытталған ақпарат пайдалану бойынша;

79) халықаралық ұшу - әуе кемесі шет мемлекеттің шекарасын кесіп өтетін әуе кемесінің ұшуы;

80) ірі модификация – бұл масса мен орталықтандыру шектеулеріне, конструкцияның беріктігіне, ұшу сипаттамаларына, күштік қондырғының жұмысына, пайдалану сипаттамаларына және басқа да сапаларға елеулі әсер етуі мүмкін, ПӘК техникалық талаптарда (ерекшеліктерде), ПӘК қозғалтқышында немесе әуе винтінде көзделмеген сәйкестік сертификаты немесе сәйкестік куәлігі бар ПАЖ үлгілік конструкциясының өзгеруі, ұшуға жарамдылыққа немесе қоршаған ортаға байланысты сипаттамаларға әсер етеді.

2-тарау. Операциялардың тиісті санатында ПАЖ пайдалану тәртібі

5. ПАЖ операцияларына қолданылатын ережелер мен рәсімдер тиісті ПАЖ пайдалану сипаттамаларын ескере отырып, қолдану салаларына, ұшуды орындау ауданының сипаттамаларына, ықтимал тәуекелдерге барабар.

Басқару тәсілі, конструкция түрі және ең жоғары ұшу массасы бойынша ПАЖ жіктелуі осы Қағидаларға 1-қосымшада айқындалған.

6. Қазақстан Республикасының әуе кеңістігінде "Ашық", "Ерекше" және "Сертификатталған" ПАЖ қолданатын операциялардың мынадай санаттары белгіленеді.

7. "Ашық" санатындағы операцияларға мынадай талаптар сақталған жағдайда ғана ПАЖ қолданатын операциялар жатады:

1) пилотсыз авиациялық жүйеге кіретін ПАЖ әуе кемелерінің ең жоғары ұшу салмағы 1,5 кг-нан аспайды;

2) пайдаланушының әуе кеңістігінде 1-санаттағы ПАЖ операторының сертификаты болған жағдайда, әуе кемелерінің максималды ұшу салмағы 1,5 кг-нан асады, бірақ 25 кг-нан аспайды;

3) ПӘК пайдаланушысында азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым берген пилотсыз авиациялық жүйені есепке қою туралы куәліктің болуы;

4) ПӘК әуе кемелерінің құрылыс түрі: тікұшақ немесе көп роторлы;

5) ұшу күндізгі уақытта көру сызығы (VLOS) шегінде орындалады;

6) ПӘК автономды ұшуы орындалмайды;

7) осы Қағидаларға 2-қосымшада көрсетілген жергілікті жеріне және ұшу түріне қарай пилотсыз авиациялық жүйелерді қолдана отырып ұшулар үшін метеорологиялық минимумдар сақталады;

8) бақыланатын әуе кеңістігінде жоспарланатын ұшудың шынайы биіктігі (жер бетінен ПӘК ұшу биіктігіне дейінгі тігінен арақашықтық) "Ерекше" операциялар санатында ғана орындалатын ПАЖ-ды қолдана отырып, әуе жұмыстарын және жаппай демонстрациялық ұшуларды (аэрошоу) орындауды қоспағанда, 50 м-ден аспайды;

9) бақыланбайтын әуе кеңістігінде жоспарланатын ұшудың шынайы биіктігі (жер бетінен әуе кемелерінің ұшу биіктігіне дейінгі тігінен арақашықтық) "Ерекше" операциялар санатында ғана орындалатын ПАЖ-ды қолдана отырып әуе жұмыстарын және жаппай демонстрациялық ұшуларды (аэрошоу) орындауды қоспағанда, 200 м-ден аспайды;

10) ұшу осы Қағидалар шеңберінде көп қабатты тұрғын ғимараттар (шағын аудандар, тұрғын үй кешендері, тұрғын үй массивтері, қонақ үй кешендері) орналасқан аудандар, әкімшілік ғимараттар (мемлекеттік органдар ғимараттары, көп қабатты бизнес-орталықтар мен кеңсе үй-жайлары), ғибадат үйлері (шіркеулер, мешіттер), мемлекеттік мекемелер, сауда объектілері (сауда-ойын-сауық орталықтары, базарлар, жәрмеңкелер), концерт залдары, спорт ғимараттары, ойын-сауық құрылыстары, білім беру ұйымдары, оларға іргелес ашық аумақты қоса алғанда, денсаулық сақтау, көлік құрылыстары (вокзалдар, станциялар, порттар);

11) ұшу тыйым салынған және қауіпті аймақтардан, ұшуды шектеу аймақтарынан, пилотсыз әуе кемелерінің ұшуын шектеу аймақтарынан, пилотсыз әуе кемелерінің ұшуына арналған әуе кеңістігінің аймақтарынан тыс орындалады;

12) ПӘК ұшу бағыты (жоспарланған траекториясы) әуеайлақтың бақылау нүктесінен 8 км шегінен тыс өтеді;

13) ПӘК жүктерді тасымалдамайды, ұшу кезінде ештеңе түсірмейді немесе шашыратпайды;

14) ПӘК ұшу және қону кезінде кез келген адамнан (ұшқышсыз әуе кемесін басқаратын адамды қоспағанда), басқа көлік құралынан, ғимараттан немесе құрылыстан көлденеңінен 50 м жақын пайдаланылмайды;

15) ПӘК ұшу кезінде кез келген адамнан (пилотсыз әуе кемесін басқаратын адамды қоспағанда), басқа көлік құралынан, ғимараттан немесе құрылыстан көлденеңінен 100 м жақын пайдаланылмайды;

16) ПӘК адамдардың және (немесе) көлік құралдарының жаппай жиналуынан көлденеңінен 150 м жақын барлық жағдайларда пайдаланылмайды;

17) ПАЖ операторы пайдаланылатын ПАЖ ұшуды қауіпсіз орындау үшін жарамды техникалық жағдайда екенін және пилотсыз авиациялық жүйенің осы моделін пайдалану жөніндегі басшылықтың барлық талаптары орындалғанын растайды;

18) ПАЖ операторы осы Қағидалардың талаптарына сәйкес ПАЖ қолдану тәртібімен танысты.

8. "Ашық" санатындағы пилотсыз авиациялық жүйелерді қолдана отырып, ұшуларды орындау үшін әуе кеңістігін пайдалануға арналған өтінім әуе қозғалысын басқару органдарына жіберілуге жатпайды.

9. "Ерекше" санаттағы ПАЖ операцияларына, егер мынадай шарттардың кем дегенде біреуі орындалатын болса, максималды ұшу салмағы 750 кг кем ұшқышсыз әуе кемесі бар ұшқышсыз авиациялық жүйелерді қолдана отырып ұшу жатады:

1) ымыртта немесе түнде орындалатын ұшулар;

2) кеңейтілген көру аймағы (EVLOS) шегінде орындалатын ұшулар;

3) көру сызығынан тыс орындалатын рейстер (BVLOS);

4) әуе күштерінің автономды ұшулары;

5) жер бетінен немесе су бетінен ұшу биіктігіне қарамастан авиациялық жұмыстарды орындау;

6) ПАЖ қолдана отырып, демонстрациялық ұшуларды орындау;

7) елді мекендердің тығыз қоныстанған аудандарының үстінен ұшуларды орындау;

8) бақыланатын әуе кеңістігінде, жер немесе су бетінен 50 м және одан жоғары биіктікте ұшуларды орындау;

9) бақыланбайтын әуе кеңістігінде жер немесе су бетінен 200 м және одан жоғары биіктікте ұшуды орындау;

10) пилотсыз әуе кемелерінің ұшуы үшін әуе кеңістігі аймақтарында ұшуларды орындау;

11) егер әуе кемелерінің ұшу бағыты (жоспарланған траекториясы) әуеайлақтың бақылау нүктесінен 8 км шегінде өтсе, ұшуды орындау;

12) тыйым салынған және қауіпті аймақтарда, ұшуды шектеу аймақтарында, пилотсыз әуе кемелерінің ұшуын шектеу аймақтарында осы аймақ мүдделері үшін белгіленген органмен келісілгеннен кейін ғана ұшуларды орындау;

13) әуе күштерінің топтық ұшуларын орындау.

10. "Ерекше" операциялар санатындағы ұшулар мынадай талаптар сақталған жағдайда орындалады:

1) елді мекендердің тығыз қоныстанған аудандарының үстінен ұшуды орындауға Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның рұқсаты болған; немесе азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның пайдаланушыға ПАЖ пайдалана отырып авиациялық жұмыстардың рұқсат етілген түрлерін орындауға берген рұқсаты болған; немесе тиісті санаттағы ПАЖ операторының сертификаты болған;

2) Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 12 мамырдағы № 506 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану қағидаларының 82-1-тармағында көрсетілген жағдайларда (бұдан әрі – ӘКП қағидалары), ӘҚБ орталығымен және жауапкершілігі аймағында (ауданында) ұшуларды орындау жоспарланған ӘҚҚ органымен келісілген, ӘҚБ пайдаланушысы мен ӘҚБ тиісті орталығы арасындағы өзара іс-қимыл жөніндегі пайдаланушы әзірлеген нұсқаулықтың болуы;

3) осы Қағидаларға 2-қосымшада көрсетілген жергілікті жеріне және ұшу түріне қарай пилотсыз авиациялық жүйелерді қолдана отырып ұшулар үшін метеорологиялық минимумдарды сақтау;

4) ПАЖ пайдаланушысы пайдаланылатын ПАЖ ұшуды қауіпсіз орындау үшін техникалық жағдайда екенін және пилотсыз авиациялық жүйенің осы моделін пайдалану жөніндегі басшылықтың барлық талаптары орындалғанын растайды;

5) ӘҚБ ұшуы ӘҚБ қағидаларының 82-1-тармағында көрсетілген жағдайларда берілген өтінімге және ӘҚБ органдарынан әуе кеңістігін пайдалануға алынған шартқа қатаң сәйкес жүзеге асырылады;

6) ұшуды орындау ауданына ұшу алдындағы бағалау жүргізілді;

7) қажет болған жағдайда ЖІӨ қағидаларының талаптарына сәйкес құзыретті мемлекеттік органдармен келісу.

11. "Ерекше" операциялар санатында әуе кемелерінің ұшуы көру сызығында (VLOS) немесе көру сызығынан тыс (BVLOS) орындалады.

12. "Сертификатталған" операциялар санатындағы ПАЖ операцияларына мыналар жатады:

1) 750 кг және одан жоғары ПӘК ең жоғары ұшу салмағы бар ҚБАЖ пайдалану;

2) қашықтан басқарылатын авиациялық жүйелерді пайдалана отырып, ППП және ҰКҚ бойынша халықаралық ұшуларды орындау;

3) жабдықталған ұшу-қону жолақтарын пайдалана отырып, қашықтан басқарылатын авиациялық жүйелерді пайдалану;

4) жолаушыларды тасымалдау;

5) қауіпті жүктерді тасымалдау.

13. "Сертификатталған" санатындағы ұшулар мынадай талаптар орындалған жағдайда орындалады:

1) ПАЖ қолдана отырып, авиациялық жұмыстарды орындауға рұқсаттың болуы;

2) пилотсыз авиациялық жүйенің ұшуға жарамдылық сертификатының болуы;

3) тиісті біліктілік белгілері бар қашықтықтан басқарылатын әуе кемесінің сыртқы пилоттық куәлігінің болуы.

3-тарау. Санатқа сәйкес ПАЖ операторының сертификатын немесе ҚБАЖ сыртқы пилотының куәлігін беру тәртібі

1-параграф. ПАЖ операторы сертификаттарының түрлері

14. "Ерекше" операциялар санатында ұшуларды орындау үшін ПАЖ пайдаланушы азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымнан тиісті санаттағы ПАЖ операторының сертификатын алады.

ПАЖ операторларының сертификаттар санаттарының түрлері:

1) 1-санат (EASY Rating) – жеке мақсаттар үшін максималды ұшу салмағы 25 кг-нан кем конструкцияның мультироторлы немесе тікұшақ үлгісіндегі ПӘК бар ұшқышсыз авиациялық жүйелерді пайдаланатын ПАЖ операторлары үшін;

2) 2-санат (MID Rating) – әуе жұмыстарының мынадай түрлерін орындау үшін ең жоғары ұшу салмағы 25 кг дейінгі конструкциялардың барлық типтегі әуе күштері бар пилотсыз авиациялық жүйелерді пайдаланатын ПАЖ операторлары үшін:

әуе түсірілімдері және бақылаулар;

іздеу және авариялық-құтқару жұмыстары.

3) 3-санат (HIGH Rating) – әуе жұмыстарының мынадай түрлерін орындау үшін ең жоғары ұшу салмағы 750 кг дейінгі конструкциялардың барлық типті ПӘК ұшқышсыз авиациялық жүйелерді пайдаланатын ПАЖ операторлары үшін:

әуе түсірілімдері және бақылаулар (ЕЖҰМ-мен ПӘК үшін 25 кг және одан жоғары );

іздестіру және авариялық-құтқару жұмыстары (ЕЖҰМ-мен ПӘК үшін 25 кг және одан жоғары);

авиациялық-химиялық жұмыстар;

құрылыс-монтаждау және тиеу-түсіру жұмыстары;

Каспий теңізінің үстіндегі әуе кеңістігінде ұшу;

теңіз кемелерінен және теңіз бұрғылау қондырғыларынан ұшу;

жүктерді тасымалдау;

эксперименттік және ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізу үшін ұшу;

ұшуды, авиациялық радиобайланысты және әуеайлақ схемаларын радиотехникалық қамтамасыз етудің жердегі құралдарын ұшу тексерулері (айналып ұшуы).

15. "Сертификатталған" операциялар санатында ұшуларды орындау үшін ПАЖ пайдаланатын адам азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымнан авиация персоналы куәліктерін беру және қолданылу мерзімін ұзарту қағидаларының талаптарына Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрінің 2013 жылғы 26 қыркүйектегі № 750 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8782 болып тіркелген) және Халықаралық Азаматтық авиация ұйымының (бұдан әрі – ИКАО) Конвенциясына 1-қосымшаға сәйкес қашықтықтан басқарылатын авиация жүйесінің сыртқы ұшқышының куәлігін алады.

16. 1-санаттағы ПАЖ операторына қойылатын жалпы талаптар (EASY Rating).

1) жасы – 16 жастан кем емес;

2) азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйыммен келісілген бағдарлама негізінде ПАЖ операторларын бастапқы теориялық даярлау бағдарламасы бойынша оқуды сәтті аяқтау.

17. 2-санаттағы ПАЖ операторына қойылатын жалпы талаптар (MID Rating).

1) жасы – 18 жастан кем емес;

2) азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйыммен келісілген бағдарлама негізінде ПАЖ операторларын бастапқы теориялық даярлау курсында оқуды сәтті аяқтау;

3) азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйыммен келісілген бағдарлама негізінде әуе күштері конструкциясының тиісті түріне ПАЖ операторларын бастапқы практикалық даярлау курсынан сәтті өту.

18. 3-санаттағы ПАЖ операторына қойылатын жалпы талаптар (HIGH Rating).

1) жасы – 18 жастан кем емес;

2) азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйыммен келісілген бағдарлама негізінде сертификатталған авиациялық оқу орталығында ПАЖ операторларын бастапқы теориялық даярлау курсында оқуды табысты аяқтау;

3) Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйыммен келісілген бағдарлама негізінде сертификатталған АОО-да ПӘК конструкциясының тиісті түріне ПАЖ операторларын бастапқы практикалық даярлау курсынан сәтті өту.

19. ПАЖ операторларын бастапқы теориялық және практикалық даярлау бағдарламаларына қойылатын талаптар, сондай-ақ келісу тәртібі осы Қағидаларға 2-1-қосымшада айқындалған.

Ескерту. 19-тармақ жаңа редакция - ҚР Көлік министрінің м.а. 09.01.2024 № 15 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

20. 2 және 3 санаттағы ПАЖ операторының сертификатына қосымшаға жазба енгізу үшін оператор осы Қағидаларға 4-қосымшада келтірілген нысан бойынша өтініш толтырады.

20-1. 2 және 3 санаттағы ПАЖ операторының сертификатына қосымшаға біліктілік жазбасын енгізу үшін біліктілік талаптары осы Қағидаларға 4-1-қосымшада айқындалған.

2-санаттағы және 3-санаттағы ПАЖ операторының сертификатына біліктілік жазбасын енгізу үшін ПАЖ операторларының біліктілік деңгейін айқындау кезінде теориялық білімдерін тексеру және практикалық дағдыларын бағалау тәртібі осы Қағидаларға 4-2-қосымшада айқындалған.

Ескерту. Қағидалар 20-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Көлік министрінің м.а. 09.01.2024 № 15 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

21. Пилотсыз әуе кемесі конструкциясының қосымша түрі үшін біліктілік жазбасын алу үшін ПАЖ операторы сертификатының иесі тиісті дағдылар мен білімдерді көрсетеді. Пилотсыз әуе кемесі конструкциясының типі туралы жаңа біліктілік жазбасын берілген ПАЖ операторының сертификатына азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым енгізеді.

22. Қашықтықтан басқарылатын авиациялық жүйенің сыртқы пилотына қойылатын біліктілік талаптары "Авиациялық персонал куәлігін алу үшін адамға қойылатын біліктілік талаптарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрінің 2011 жылғы 13 маусымдағы № 362 бұйрығында (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 7058 болып тіркелген) белгіленген.

2-параграф. ПАЖ операторының сертификаттарын беру тәртібі

23. 1-санатты ПАЖ операторының сертификатын алу үшін өтініш беруші азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға мынадай құжаттарды жібереді:

1) осы Қағидаларға 3-қосымшаға сәйкес нысан бойынша өтініш;

2) жеке куәліктің көшірмесі;

3) азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйыммен келісілген 1-санаттағы немесе 2-санаттағы немесе 3-санаттағы ПАЖ операторларын теориялық даярлау бағдарламасы бойынша оқуды сәтті аяқтағаны туралы құжаттың көшірмесі.

24. 2-санаттағы ПАЖ операторының сертификатын алу және (немесе) біліктілік жазбасын енгізу үшін өтініш беруші азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға мынадай құжаттарды жібереді:

1) осы Қағидаларға 4-қосымшаға сәйкес нысан бойынша өтініш;

2) жеке куәліктің көшірмесі;

3) Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйыммен келісілген 2-санаттағы немесе 3-санаттағы ПАЖ операторларын теориялық даярлау бағдарламасы бойынша оқуды сәтті аяқтағаны туралы құжаттың көшірмесі;

4) Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйыммен келісілген бағдарлама негізінде ПАЖ конструкциясының тиісті түріне (ПАЖ операторының сертификатын бастапқы беру немесе жаңа біліктілік жазбасын енгізу үшін) ПАЖ операторларын практикалық даярлау курсынан сәтті өткені туралы құжаттың көшірмесі;

5) осы Қағидаларға 5-қосымшаға сәйкес нысан бойынша практикалық дағдыларды бағалау актісі (ПАЖ операторының сертификатын бастапқы беру кезінде немесе жаңа біліктілік жазбасын енгізу үшін немесе біліктілік жазбасын ұзарту үшін);

6) "Денсаулық сақтау саласында мемлекеттік қызметтер көрсетудің кейбір мәселелері туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 18 мамырдағы № ҚР ДСМ-49/2020 бұйрығымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 20665 болып тіркелген) диспансерлік есепте (психоневрологиялық және наркологиялық ұйымдарда) болуы/болмауы туралы анықтамалардың көшірмелері;

7) "Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасының Құқықтық статистика және арнайы есепке алу жөніндегі комитетінің және оның аумақтық органдарының мемлекеттік қызметтер көрсету қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Бас Прокурорының 2020 жылғы 18 мамырдағы № 64 бұйрығымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 20674 болып тіркелген) соттылығының болуы не болмауы туралы анықтаманың көшірмесі.

25. 3-санаттағы ПАЖ операторының сертификатын алу, біліктілік жазбасын енгізу немесе ұзарту үшін өтініш беруші азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға мынадай құжаттарды жібереді:

1) осы Қағидаларға 4-қосымшада келтірілген нысан бойынша өтініш;

2) жеке куәліктің көшірмесі;

3) сертификатталған АОО-да азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйыммен келісілген 3-санаттағы ПАЖ операторларын теориялық даярлау бағдарламасы бойынша оқуды сәтті аяқтағаны туралы құжаттың көшірмесі;

4) Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйыммен келісілген бағдарлама негізінде сертификатталған АОО-да (ПАЖ операторының сертификатын бастапқы беру немесе жаңа біліктілік жазбасын енгізу үшін) ПАЖ операторларын практикалық даярлау курсынан ПӘК конструкциясының тиісті түріне сәтті өткені туралы құжаттың көшірмесі;

6) осы Қағидаларға 6-қосымшаға сәйкес нысан бойынша теориялық білімді тексеру актісі (біліктілік жазбасы ұзартылған жағдайда).

7) "Денсаулық сақтау саласында мемлекеттік қызметтер көрсетудің кейбір мәселелері туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 18 мамырдағы № ҚР ДСМ-49/2020 бұйрығымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 20665 болып тіркелген) диспансерлік есепте (психоневрологиялық және наркологиялық ұйымдарда) болуы/болмауы туралы анықтамалардың көшірмелері;

8) "Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасының Құқықтық статистика және арнайы есепке алу жөніндегі комитетінің және оның аумақтық органдарының мемлекеттік қызметтер көрсету қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Бас Прокурорының 2020 жылғы 18 мамырдағы № 64 бұйрығымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 20674 болып тіркелген) соттылығының болуы не болмауы туралы анықтаманың көшірмесі.

26. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға ұсынылған құжаттарды қарау күнтізбелік 15 (он бес) күн ішінде жүргізіледі.

27. Өтініш берушіге рұқсат беруден бас тартылады:

1) ұсынылған құжаттар осы Қағидалардың 23, 24, 25-тармақтарында көрсетілген тізбеге сәйкес келмеген;

2) өтініш беруші рұқсат алу үшін ұсынған құжаттардың және (немесе) олардағы деректердің (мәліметтердің) анық еместігі анықталғанда;

3) өтелмеген соттылығы бар;

4) өтініш беруші наркологиялық немесе психоневрологиялық диспансерде есепте болған кезде.

28. Ұсынылған құжаттарды қарау және ескертулердің болмауы нәтижелері бойынша өтініш берушінің электрондық немесе пошталық мекенжайына осы Қағидаларға 7-қосымшада көрсетілген нысанға сәйкес оның ажырамас бөлігі болып табылатын БС операторының тиісті сертификаты немесе БС операторының сертификатына қосымша жіберіледі.

29. 1-санаттағы ПАЖ операторының сертификаты ол берілген күннен бастап, бес жылдан аспайтын кезең ішінде жарамды болып табылады.

30. 2 және 3 санаттағы ПАЖ операторы сертификаттарының қолданылу мерзімі оған қосымшада қамтылған біліктілік жазбаларының қолданылу мерзімімен айқындалады.

31. Біліктілік жазбасының қолданылу мерзімі біліктілік жазбасы ПАЖ операторының сертификатына енгізілген күннен бастап есептеледі.

32. Біліктілік жазбаларын ұзарту мерзімдері:

2-санаттағы ПАЖ операторлары үшін-біліктілік жазбасының қолданылу мерзімі өткеннен кейін 2 (екі) жылда бір рет;

3-санаттағы ПАЖ операторлары үшін-біліктілік жазбасының қолданылу мерзімі өткеннен кейін жыл сайын.

3-параграф. 2-санат және 3-санат ПАЖ операторының біліктілік жазбаларын енгізу және ұзарту тәртібі

33. Біліктілік жазбасы 2 санаттағы және 3 санаттағы ПАЖ операторының сертификатына қосымшаға енгізіледі:

1) 2-санаттағы және 3-санаттағы ПАЖ операторының сертификатын бастапқы беру;

2) MVS конструкциясының жаңа түріне немесе ЕЖҰМ санатына рұқсат алу;

3) біліктілік жазбасын ұзарту.

34. 2-санаттағы оператор сертификатына қосымшаға біліктілік жазбасын енгізу үшін азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйыммен келісілген бағдарлама негізінде конструкцияның тиісті түріне ПАЖ операторларын практикалық даярлау курсын сәтті аяқтау және практикалық дағдыларды бағалаудың оң нәтижесі негіз болып табылады.

35. 2-санаттағы оператор сертификатына қосымшаға әрбір біліктілік жазбасын ұзарту үшін негіздеме әуе күштері конструкциясының әрбір түрі бойынша практикалық дағдыларды бағалаудың оң нәтижесі болып табылады.

36. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйыммен келісілген бағдарлама негізінде конструкцияның тиісті түріне ПАЖ операторларын практикалық даярлау курсын сәтті аяқтау және практикалық дағдыларды бағалаудың оң нәтижесі 3-санаттағы ПАЖ операторының сертификатына қосымшаға біліктілік жазбасын енгізу үшін негіз болып табылады.

37. 3-санаттағы оператор сертификатына қосымшаға әрбір біліктілік жазбасын ұзарту үшін теориялық білімді тексерудің және әуе күштері конструкциясының әрбір түрі бойынша практикалық дағдыларды бағалаудың оң нәтижесі негіз болып табылады.

4-параграф. 1-санаттағы ПАЖ операторы сертификатының қолданылуын тоқтата тұру немесе кері қайтарып алу тәртібі

38. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым "әкімшілік құқық бұзушылық туралы" Қазақстан Республикасы кодексінің 563-бабына сәйкес әуе кеңістігін пайдалану тәртібін ПАЖ операторы бұзған кезде 1-санаттағы ПАЖ оператор сертификатының қолданылуын күнтізбелік 30 күн мерзімге тоқтата тұрады.

39. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым күнтізбелік 3 (үш) күн ішінде 1-санаттағы ПАЖ сертификатын ұстаушыға сертификатты алу процесінде көрсеткен және өз қолымен растаған электрондық пошта арқылы сертификаттың қолданылуын тоқтата тұру туралы хабарлама жібереді.

40.Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым "Әкімшілік құқық бұзушылық туралы" Қазақстан Республикасы Кодексінің 563-бабына сәйкес әуе кеңістігін пайдалану тәртібін ПАЖ операторы бір жыл ішінде қайталап бұзған кезде 1-санаттағы ПАЖ операторының сертификатын кері қайтарып алу туралы шешім қабылдайды.

41. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым күнтізбелік 3 (үш) күн ішінде 1-санаттағы ПАЖ сертификатын ұстаушыға сертификатты алу процесінде көрсеткен және өз қолымен растаған электрондық пошта арқылы сертификатты қайтарып алу туралы хабарлама жібереді.

42. 1-санаттағы ПАЖ операторы сертификатын ұстаушы азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым хабарлама алған күннен бастап 5 (бес) жұмыс күні ішінде 1-санаттағы ПАЖ операторының сертификатын азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға қайтарады.

Егер белгіленген мерзімде 1-санаттағы ПАЖ операторының сертификаты қайтарылмаса, қайтару заңнамада белгіленген тәртіппен сот арқылы жүзеге асырылады.

5-параграф. 2-санаттағы немесе 3-санаттағы ПАЖ операторы сертификатының қолданылуын тоқтата тұру немесе кері қайтарып алу тәртібі

43. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым 2-санаттағы немесе 3-санаттағы ПАЖ операторы сертификатының қолданылуын тоқтата тұрады, :

1) пилотсыз әуе кемесінің ұшуға жарамдылығына әсер ететін жұмыстарды орындау технологиясын сақтамау;

2) азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның тексерулері кезінде анықталған кәсіптік даярлықтың жеткіліксіздігі;

3) бәс қолдана отырып ұшуды қамтамасыз ету немесе орындау кезінде белгіленген талаптарды біржолғы өрескел бұзу;

4) пилотсыз әуе кемесін алкогольдік, есірткілік мас күйінде басқаруға байланысты қызметті орындау арқылы жүзеге асырылады.

2-санаттағы немесе 3-санаттағы ПАЖ оператор сертификатының қолданылуын тоқтата тұру бір мезгілде тиісті ПАЖ оператор сертификатындағы біліктілік жазбаларының қолданылуын тоқтатады.

44. 2-санаттағы немесе 3-санаттағы ПАЖ операторы сертификатының қолданылуын тоқтата тұру мерзімі ПАЖ операторының сертификаты уақытша тоқтатылған тұлғаға акт берілген күннен бастап күнтізбелік 30 (отыз) күннен аспайды.

45. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның 2-санаттағы немесе 3-санаттағы ПАЖ операторы сертификатының қолданылуын тоқтата тұрған лауазымды адамы инспекторлық нұсқаманы ресімдейді, онда ПАЖ операторы сертификатының қолданылуын тоқтата тұрудың негізі, оның жасалған күні, сертификаттың қолданылуын тоқтата тұру туралы инспекторлық нұсқаманы жасаған лауазымды адамның лауазымы, тегі, аты және әкесінің аты (ол болған кезде) көрсетіледі ПАЖ операторының сертификаты тоқтатылған тұлға туралы мәліметтер.

46. 2-санаттағы немесе 3-санаттағы ПАЖ операторы сертификатының қолданылуын тоқтата тұру туралы инспекторлық нұсқамаға оны жасаған азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның лауазымды адамы қол қояды.

47. Инспекторлық нұсқамаға азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның лауазымды адамы қол қояды.

48. 2-санаттағы немесе 3-санаттағы ПАЖ операторы сертификатының қолданылуын тоқтата тұру туралы инспекторлық нұсқаманың көшірмесі қолхатпен тапсырылады немесе хабарламалардың кепілді жеткізілуін қамтамасыз ететін электрондық байланыс арналары арқылы ПАЖ операторы сертификаты уақытша тоқтатылған тұлғаға электрондық түрде жіберіледі.

49. Егер белгіленген мерзімде 2-санаттағы немесе 3-санаттағы ПАЖ операторы сертификатының иесі немесе ПАЖ операторы сертификатының иесі бағынысты болатын пайдаланушының басшысы осы Қағидалардың 43-тармағының 1), 2), 3), 4) тармақшаларында көрсетілген бұзушылықтарды жоймаса 2-санаттағы немесе 3-санаттағы ПАЖ операторының сертификаты кері қайтарылады.

50. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым 2-санаттағы немесе 3-санаттағы ПАЖ операторының сертификатын қайтарып алады:

1) өзі ұсынған құжаттарды бұрмалау арқылы ПАЖ операторының сертификатын алу;

2) қызметтік функцияларды орындауға қатысты жазбаларды және олармен байланысты деректерді бұрмалау;

3) 2-санаттағы немесе 3-санаттағы ПАЖ операторының сертификаты тоқтатылғаннан кейін белгіленген мерзімде бұзушылықты жоймағанда;

4) бәс қолдану арқылы ұшуды қамтамасыз ету немесе орындау кезінде белгіленген талаптарды қайталап өрескел бұзу;

5) сот шешімі бойынша.

51. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым шешім қабылданған күннен бастап 3 (үш) жұмыс күні мерзімінде 2-санаттағы немесе 3-санаттағы ПАЖ операторының сертификатын кері қайтарып алу туралы жазбаша немесе электрондық нысанда ПАЖ операторының немесе қарамағында көрсетілген тұлға бар пайдаланушы басшысының сертификатын иеленуші болып табылатын адамды хабардар етеді.

52. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымнан хабарлама алған күннен бастап 5 (бес) жұмыс күні ішінде 2-санаттағы немесе 3-санаттағы ПАЖ операторы сертификатының иесі немесе бағынысты ПАЖ операторы сертификатының иесі пайдаланушы басшысы ПАЖ операторының сертификатын азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға қайтарады.

53. Егер белгіленген мерзімде 2-санаттағы немесе 3-санаттағы ПАЖ операторының сертификаты қайтарылмаса, сертификатты қайтару заңнамада белгіленген тәртіппен сот арқылы жүзеге асырылады.

4-тарау. Елді мекендердің тығыз қоныстанған аудандарының үстінен ұшуды орындауға рұқсаттарды беру, беруден бас тарту, тоқтата тұру немесе кері қайтарып алу тәртібі

54. Елді мекендердің тығыз қоныстанған аудандарының үстінен 0,25 кг-нан 1,5 кг-ға дейін ЕЖҰМ бар пилотсыз әуе кемелерінің ұшуын орындау үшін ПАЖ пайдаланушыға елді мекендердің тығыз қоныстанған аудандарының үстінен ұшуды орындауға рұқсат алу қажет.

55. Максималды ұшу салмағы 0,25 кг-нан аз әуе күштерінің ұшуы үшін рұқсат алу талап етілмейді.

56. 1,5 кг-нан 750 кг-ға дейінгі МТМ бар пилотсыз әуе кемесі бар ПАЖ пайдаланушының елді мекендердің тығыз қоныстанған аудандарының үстінен ұшуды орындауы үшін негіздеме ПАЖ қолдана отырып авиациялық жұмыстарды орындауға қолданыстағы рұқсат болып табылады.

57. Елді мекендердің тығыз қоныстанған аудандарының үстінен ұшуды орындауға рұқсатты азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым ПАЖ пайдаланушысына 5 (бес) жыл мерзімге береді.

58. Елді мекендердің тығыз қоныстанған аудандарының үстінен ұшуды орындауға рұқсат алуға өтініш берген кезде өтініш беруші азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға мынадай құжаттарды ұсынады:

1) осы Қағидаларға 8-қосымшаға сәйкес нысан бойынша өтініш;

2) жеке куәліктің көшірмесі;

3) 1-санатты ПАЖ операторының сертификаты.

59. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға ұсынылған құжаттарды қарау күнтізбелік 15 (он бес) күн ішінде жүргізіледі. Осы Қағидалардың талаптарына сәйкессіздіктер анықталған жағдайда, өтініш берушіге анықталған ескертулерді күнтізбелік 7 (жеті) күнге дейінгі мерзімде жою мүмкіндігі беріледі.

60. Ескертулер осы Қағидалардың 59-тармағында белгіленген мерзімде жойылмаған жағдайда, азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым рұқсат беруден бас тарту туралы шешім қабылдайды, бұл туралы шешім қабылданғаннан кейін күнтізбелік 3 (үш) күн ішінде өтініш берушіге хабарлайды.

61. Өтініш берушіге:

1) ұсынылған құжаттар осы Қағидалардың 58-тармағында көрсетілген тізбеге сәйкес келмеген;

2) өтініш беруші рұқсат алу үшін ұсынған құжаттардың және (немесе) олардағы деректердің (мәліметтердің) анық еместігі анықталған кезде рұқсат беруден бас тартылады.

62. Ұсынылған құжаттарды қарау және ескертулердің болмауы нәтижелері бойынша өтініш берушінің электрондық немесе пошталық мекенжайына осы Қағидаларға 9-қосымшада көрсетілген нысанға сәйкес елді мекендердің тығыз қоныстанған аудандарының үстінен ұшуды орындауға рұқсат жіберіледі.

63. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым "Әкімшілік құқық бұзушылық туралы" Қазақстан Республикасы Кодексінің 563-бабына сәйкес АӘК пайдаланушы әуе кеңістігін пайдалану тәртібін бұзған кезде елді мекендердің тығыз қоныстанған аудандарының үстінен ұшуды орындауға рұқсаттың қолданылуын күнтізбелік 30 (отыз) күн мерзімге тоқтата тұрады.

64. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым күнтізбелік 3 (үш) күн ішінде елді мекендердің тығыз қоныстанған аудандарының үстінен ұшуды орындауға рұқсатты ұстаушыға рұқсатты алу процесінде көрсеткен және өз қолымен растаған электрондық пошта арқылы рұқсаттың қолданылуын тоқтата тұру туралы хабарлама жібереді.

65. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым "Әкімшілік құқық бұзушылық туралы" Қазақстан Республикасы Кодексінің 563-бабына сәйкес ПАЖ пайдаланушы әуе кеңістігін пайдалану тәртібін бір жыл ішінде қайталап бұзған кезде рұқсатты кері қайтарып алу туралы шешім қабылдайды.

66. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым күнтізбелік 3 (үш) күн ішінде рұқсат иесіне рұқсат алу процесінде көрсеткен және өз қолымен растаған электрондық пошта арқылы елді мекендердің тығыз қоныстанған аудандарының үстінен ұшуды орындауға рұқсатты қайтарып алу туралы хабарлама жібереді.

67. Рұқсатты ұстаушы азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым хабарламаны алған күннен бастап 5 (бес) жұмыс күні ішінде елді мекендердің тығыз қоныстанған аудандарының үстінен ұшуды орындауға рұқсатты азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға қайтарады.

Егер рұқсат белгіленген мерзімде қайтарылмаса, қайтару заңнамада белгіленген тәртіппен сот арқылы жүзеге асырылады.

5-тарау. ПАЖ қолдана отырып, авиациялық жұмыстарды орындауға рұқсаттарды беру, беруден бас тарту, тоқтата тұру және кері қайтарып алу тәртібі

68. Осы Қағидалар шеңберінде пилотсыз авиациялық жүйелерді қолдана отырып авиациялық жұмыстардың мынадай түрлері қаралады:

1) әуе түсірілімдері мен бақылаулар;

2) іздестіру және авариялық-құтқару жұмыстары;

3) авиациялық-химиялық жұмыстар;

4) құрылыс-монтаждау және тиеу-түсіру жұмыстары;

5) Каспий теңізінің үстіндегі әуе кеңістігінде ұшулар;

6) теңіз кемелерінен және теңіз бұрғылау қондырғыларынан ұшулар;

7) жүктерді тасымалдау;

8) эксперименттік және ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізу үшін ұшулар;

9) ұшуды, авиациялық радиобайланысты және әуеайлақ схемаларын радиотехникалық қамтамасыз етудің жердегі құралдарын ұшу тексерулері (айналып ұшуы).

69. Авиациялық жұмыстардың түріне, жұмыстарды орындау орнына, БВҚ конструкциясының түріне және оның ең жоғары ұшу массасына, сондай-ақ ұшқышсыз авиациялық жүйелерді қолдана отырып ұшуларды орындауға байланысты тәуекелдерге байланысты азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым рұқсаттардың мынадай түрлерін береді:

1) 1-деңгейдегі BAS (1-деңгей-төмен тәуекел) көмегімен авиациялық жұмыстарды орындауға рұқсат;

2) 2-деңгейдегі (Level 2-high Risk) ПАЖ қолдана отырып авиациялық жұмыстарды орындауға рұқсат.

70. Пайдаланушыға рұқсат етілген АЖЖ жұмыс түрлері осы Қағидаларға 10-қосымшада көрсетілген нысанға сәйкес АЖЖ қолдану арқылы авиациялық жұмыстарды орындауға рұқсатқа қосымшада көрсетіледі.

71. 1-деңгейдегі (Level 1-Low Risk) ПАЖ қолдана отырып авиациялық жұмыстарды орындауға рұқсаттар тәуекелі төмен авиациялық жұмыстардың мынадай түрлерін орындауды жоспарлайтын ПАЖ пайдаланушыларына беріледі:

әуе түсірілімдері және бақылаулар;

іздеу және авариялық-құтқару жұмыстары.

ПАЖ қолданатын авиациялық жұмыстардың бұл түрлері құрылымның барлық түрлерінің сериялық өндірісінің бақыланатын және бақыланбайтын әуе кеңістігінде орындалуы мүмкін.

Ұшқышсыз авиациялық жүйеге кіретін әуе күштерінің максималды ұшу салмағы 25 кг-нан аз болуы керек.

72. 2-деңгейдегі (Level 2-high Risk) ПАЖ қолдана отырып, авиациялық жұмыстарды орындауға рұқсаттар авиациялық жұмыстардың мынадай түрлерін орындауды жоспарлайтын ПАЖ пайдаланушыларына беріледі:

әуе түсірілімдері және бақылаулар (ЕЖҰМ 25 кг және одан жоғары ЕЖҰМ үшін);

іздестіру және авариялық-құтқару жұмыстары (ЕЖҰМ 25 кг және одан жоғары ЕЖҰМ үшін);

авиациялық-химиялық жұмыстар;

құрылыс-монтаждау және тиеу-түсіру жұмыстары;

Каспий теңізінің үстіндегі әуе кеңістігінде ұшу;

теңіз кемелерінен және теңіз бұрғылау қондырғыларынан ұшу;

жүктерді тасымалдау;

эксперименттік және ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізу үшін ұшу;

ПАЖ қолданатын авиациялық жұмыстардың бұл түрлері бақыланатын және бақыланбайтын әуе кеңістігінде, сондай-ақ Каспий теңізінің үстіндегі әуе кеңістігінде, конструкцияның барлық түрлерінің сериялық өндірісінің ПАЖ орындалуы мүмкін.

Ұшқышсыз авиациялық жүйеге кіретін әуе күштерінің максималды ұшу салмағы 750 кг-нан аз болуы керек.

73. Ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз етуді бақылау шеңберінде азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым ПАЖ қолдана отырып авиациялық жұмыстарды орындайтын және 1-деңгейдегі рұқсаты бар ПАЖ пайдаланушыларын іріктеп және жоспардан тыс тексеруді жүзеге асырады.

2-параграф. 1-деңгейдегі ПАЖ қолдана отырып, авиациялық жұмыстарды орындауға рұқсат алу тәртібі

74. 1 деңгейді қолдана отырып авиациялық жұмыстарды орындауға рұқсат алу үшін өтініш беруші азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға мынадай құжаттарды ұсынады:

1) осы Қағидаларға 11-қосымшаға сәйкес нысан бойынша өтініш;

2) пилотсыз авиациялық жүйелерді қолдана отырып, ұшуларды жүргізу жөніндегі азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйыммен келісілген басшылықтың электрондық көшірмесі;

3) ПАЖ әрбір моделіне бекітілген техникалық қызмет көрсету бағдарламасының (регламентінің) электрондық көшірмесі;

4) пайдаланушының меншігіндегі немесе жалға алған барлық ПАЖ есепке қою туралы куәліктердің электрондық көшірмелері (жалдау шартының көшірмесі).

75. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға ұсынылған құжаттарды қарау күнтізбелік 15 (он бес) күн ішінде жүргізіледі.

76. Өтініш пен қоса берілген құжаттардың осы Қағидалардың талаптарына сәйкессіздігі анықталған кезде өтініш берушіге анықталған ескертулерді күнтізбелік 7 (жеті) күнге дейінгі мерзімде жою мүмкіндігі беріледі.

Ескертулер белгіленген мерзімде жойылмаған жағдайда, өтініш берушіге бас тарту себептерін көрсете отырып, өтінішті және құжаттарды қараудан бас тарту туралы шешім жіберіледі.

77. Ұсынылған құжаттарды қарау және ескертулердің болмауы нәтижелері бойынша өтініш берушінің электрондық немесе почталық мекенжайына осы Қағидаларға 10-қосымшада көрсетілген нысанға сәйкес 1-деңгейдегі ПАЖ қолдана отырып, авиациялық жұмыстарды орындауға рұқсат жіберіледі.

78. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым оны берген күннен бастап екі жылдан аспайтын кезең ішінде 1-деңгейдегі ПАЖ қолдана отырып, авиациялық жұмыстарды орындауға рұқсат жарамды болып табылады. 1-деңгейдегі ПАЖ қолдана отырып, авиациялық жұмыстарды орындауға рұқсатқа өзгерістер енгізілген кезде рұқсат бұрын берілген (ағымдағы) сертификаттың қолданылу мерзіміне беріледі.

3-параграф. 1-деңгейдегі ПАЖ қолдана отырып, авиациялық жұмыстарды орындауға рұқсатқа өзгерістер енгізу тәртібі

79. Авиациялық жұмыстарды орындауға арналған рұқсатқа 1-деңгейдегі ПАЖ қолдана отырып өзгерістер енгізіледі:

1) ПАЖ пайдаланушысының өтініші бойынша;

2) ПАЖ пайдаланушысын тексерудің нәтижелері бойынша уәкілетті ұйымның шешімі бойынша.

80. Пайдаланылатындармен бір типтегі пилотсыз авиациялық жүйелерді меншікке сатып алу, жалға алу кезінде ПАЖ пайдаланушы уәкілетті ұйымға осы Қағидаларға 11-қосымшаға сәйкес нысан бойынша өтінішті және ПАЖ пайдаланушысының меншігіндегі немесе жалға алған барлық ПАЖ есепке қою туралы куәліктердің электрондық көшірмелерін (жалдау шартының көшірмесі) жібереді.

81. Авиациялық жұмыстардың түрі өзгерген немесе қосылған кезде, өзі бұрын пайдаланбаған басқа типтегі пилотсыз авиациялық жүйелерді меншікке сатып алған, жалға алған кезде, ПАЖ пайдаланушы осы Қағидалардың 74-тармағында көрсетілген құжаттарды азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға жібереді.

Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға ұсынылған құжаттарды қарау күнтізбелік 15 (он бес) күн ішінде жүргізіледі.

82. Өтініш пен қоса берілген құжаттардың осы Қағидалардың талаптарына сәйкессіздігі анықталған кезде өтініш берушіге анықталған ескертулерді күнтізбелік 7 (жеті) күнге дейінгі мерзімде жою мүмкіндігі беріледі.

83. Ұсынылған құжаттарды қарау және ескертулердің болмауы нәтижелері бойынша азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым 1-деңгейдегі АӘК қолдана отырып, авиациялық жұмыстарды орындауға рұқсатқа тиісті өзгерістер мен толықтырулар енгізеді және өтініш берушінің электрондық немесе почта мекенжайына жібереді.

4-параграф. 2-деңгейдегі ПАЖ қолдана отырып, авиациялық жұмыстарды орындауға рұқсат алу тәртібі

84. 2-деңгейді қолдана отырып, авиациялық жұмыстарды орындауға рұқсат алу үшін өтініш беруші азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға мынадай құжаттарды ұсынады:

1) осы Қағидаларға 11-қосымшаға сәйкес нысан бойынша өтініш;

3) техникалық қызмет көрсетуді реттеу жөніндегі пайдаланушының азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйыммен келісілген басшылығының электрондық көшірмесі;

4) Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйыммен келісілген бәс пайдалану процесінде тәуекелдерді бағалау жөніндегі пайдаланушы басшылығының электрондық көшірмесі;

5) пайдаланушының меншігіндегі немесе жалға алған барлық ПАЖ есепке қою туралы куәліктердің электрондық көшірмелері (жалдау шартының көшірмесі).

85. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға ұсынылған құжаттарды қарау күнтізбелік 15 (он бес) күн ішінде жүргізіледі.

86. Өтініш пен қоса беріліп отырған құжаттардың осы Қағидалардың талаптарына сәйкессіздігі анықталған кезде өтініш берушіге анықталған ескертулерді күнтізбелік 7 (жеті) күнге дейінгі мерзімде жою мүмкіндігі беріледі.

87. Ұсынылған құжаттарды қарау және ескертулердің болмауы нәтижелері бойынша өтініш берушінің электрондық немесе почталық мекенжайына осы Қағидаларға 10-қосымшада көрсетілген нысанға сәйкес 2-деңгейдегі ПАЖ қолдана отырып, авиациялық жұмыстарды орындауға рұқсат жіберіледі.

88. Тексеру кестесіне сәйкес ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз етуді бақылау шеңберінде азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым жыл сайын тексерген жағдайда, 2-деңгейдегі ПАЖ қолдана отырып, авиациялық жұмыстарды орындауға рұқсат мерзімсіз болып табылады.

5-параграф. 2-деңгейдегі ПАЖ қолдана отырып, авиациялық жұмыстарды орындауға рұқсатқа өзгерістер енгізу тәртібі

89. Авиациялық жұмыстарды орындауға арналған рұқсатқа 2-деңгейдегі ПАЖ қолдана отырып өзгерістер енгізіледі:

1) ПАЖ пайдаланушысының өтініші бойынша;

2) ПАЖ пайдаланушысын тексеру нәтижелері бойынша уәкілетті ұйымның шешімі бойынша.

90. Пайдаланылатындармен бір типтегі пилотсыз авиациялық жүйелерді меншікке сатып алу, жалға алу кезінде ПАЖ пайдаланушы уәкілетті ұйымға осы Қағидаларға 11-қосымшаға сәйкес нысан бойынша өтінішті және ПАЖ пайдаланушысының меншігіндегі немесе жалға алған барлық ПАЖ есепке қою туралы куәліктердің электрондық көшірмелерін (жалдау шартының көшірмесі) жібереді.

91. Авиациялық жұмыстардың түрі өзгерген немесе қосылған кезде, өзі бұрын пайдаланбаған басқа типтегі пилотсыз авиациялық жүйелерді меншікке сатып алған, жалға алған кезде ПАЖ пайдаланушы азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға осы Қағидалардың 84-тармағында көрсетілген құжаттарды жібереді.

92. Өтініш пен қоса берілген құжаттардың осы Қағидалардың талаптарына сәйкессіздігі анықталған кезде өтініш берушіге анықталған ескертулерді күнтізбелік 7 (жеті) күнге дейінгі мерзімде жою мүмкіндігі беріледі.

93. Ұсынылған құжаттарды қарау және ескертулердің болмауы нәтижелері бойынша азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым 2-деңгейдегі АӘК қолдана отырып, авиациялық жұмыстарды орындауға рұқсатқа тиісті өзгерістер мен толықтырулар енгізеді және өтініш берушінің электрондық немесе почта мекенжайына жібереді.

6-параграф. ПАЖ қолдана отырып авиациялық жұмыстарды орындауға рұқсаттарды тоқтата тұру және кері қайтарып алу тәртібі

94. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым мынадай жағдайлардың бірі басталған кезде 1 деңгей немесе 2 деңгей ПАЖ қолдана отырып авиациялық жұмыстарды орындауға рұқсаттың қолданылуын тоқтата тұрады:

1) ПАЖ пайдаланушы осы Қағидаларда белгіленген талаптар мен шектеулерді сақтамаған;

2) Заңның 16-3-бабы 2-тармағының 1), 4) және 7) тармақшаларында көзделген бұзушылықтар анықталған;

3) пайдаланушының жазбаша өтініші.

Ескерту. 94-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік министрінің м.а. 09.01.2024 № 15 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

95. Осы Қағидалардың 94-тармағының 1) және 2) тармақшаларында көзделген бұзушылықтар анықталған кезде азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым бұзушылықтар анықталған күннен бастап 3 (үш) жұмыс күні ішінде 1-деңгейлі немесе 2-деңгейлі ПАЖ қолдана отырып, авиациялық жұмыстарды орындауға рұқсатты тоқтата тұру туралы жазбаша хабарлама жібереді.

96. ПАЖ пайдаланушысы хабарламаны алғаннан кейін 7 (жеті) жұмыс күні ішінде азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға анықталған бұзушылықтарды жою жөніндегі түзету іс-қимылдарының жоспарын (бұдан әрі-жоспар) қарау және келісу үшін жібереді.

97. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым тексеруді жүргізу жолымен белгіленген мерзімдерде ПАЖ пайдаланушысының келісілген жоспардың орындалуын бақылайды.

98. Жоспардың орындалуын тексеру қорытындысы бойынша азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым 5 (бес) жұмыс күні ішінде:

жоспар орындалған жағдайда ПАЖ қолдана отырып авиациялық жұмыстарды орындауға арналған рұқсаттың қолданылуы қайта басталады;

жоспар орындалмаған жағдайда дәлелді бас тартуды жібереді.

99. ПАЖ қолдана отырып, авиациялық жұмыстарды орындауға арналған рұқсаттың қолданылуын қайта бастау немесе рұқсатты қайта бастаудан бас тарту жөніндегі шешімді азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым пайдаланушыға тексеру аяқталған сәттен бастап 3 (үш) жұмыс күнінен аспайтын мерзімде жазбаша немесе электрондық нысанда хабарлайды.

100. Бұзушылықты жоймаған жағдайда, тоқтатыла тұрған күннен бастап алты ай ішінде ПАЖ қолдана отырып авиациялық жұмыстарды орындауға рұқсат қайтарып алынады. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым рұқсатты кері қайтарып алу туралы шешім қабылданған күннен бастап екі жұмыс күні ішінде ПАЖ пайдаланушысын хабардар етеді.

6-тарау. Пилотсыз авиациялық жүйелерді қолдана отырып, ұшуларды қауіпсіз орындау тәртібі мен шарттары

101. Әуе кеңістігін пайдаланушы (ПАЖ операторы, ПАЖ пайдаланушысы) әуе кеңістігін пайдалану саласындағы нормативтік құқықтық актілердің және осы Қағидалардың 7-тармағының, сондай-ақ ұшуды орындау үшін пайдаланылатын ПАЖ пайдалану жөніндегі нұсқаулықтың талаптарын сақтайды. Ұшқышсыз әуе кемесін басқару басқа адамдардың өміріне немесе олардың мүлкінің сақталуына қауіп төндіретін немқұрайлылық немесе абайсыздық көрінісінсіз жүзеге асырылады.

100-1. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым:

1) ұсынылған құжаттарды бұрмалау арқылы ПАЖ қолдана отырып, авиациялық жұмыстарды орындауға рұқсат алу;

2) ПАЖ қолдана отырып, авиациялық жұмыстарды орындауға рұқсатты заңсыз пайдалану немесе заңсыз іс-әрекеттер жасау;

3) егер өтініш берушіге қатысты заңды күшіне енген, оған осы қызмет түрін көрсетуге тыйым салатын сот шешімі болса;

4) пайдаланушының жазбаша өтініші бар жағдайларда 1-деңгей немесе 2-деңгей ПАЖ қолдана отырып авиациялық жұмыстарды орындауға рұқсаттарды қайтарып алады.";

Ескерту. Қағидалар 100-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Көлік министрінің м.а. 09.01.2024 № 15 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

102. ПАЖ қолдана отырып ұшулар осы Қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес ұшатын жеріне және түріне қарай ұшқышсыз авиациялық жүйелерді қолдана отырып, ұшулар үшін метеорологиялық минимумдарға сәйкес орындалады. Белгіленген метеорологиялық минимумдарды сақтамай, ұшқышсыз авиациялық жүйелерді қолдана отырып ұшуларды орындау кезінде бұл ұшулар ӘКП қағидаларының 144-тармағына сәйкес әуе қозғалысын басқару орталықтары қысқа мерзімді шектеулер енгізген кезде ғана орындалады.

103. Әрбір ұшу алдында ПАЖ пайдаланушысы (ПАЖ операторы немесе сыртқы ұшқыш) ұшқышсыз авиациялық жүйенің техникалық жарамдылығын (жарамдылығын) тексереді. Пилотсыз авиациялық жүйені ақаулы жағдайда пайдалануға жол берілмейді.

104. Әуе күштерінің ұшуын орындау кезінде ПАЖ пайдаланушысы (ПАЖ операторы немесе сыртқы ұшқыш) соқтығысу қаупінен аулақ болады және егер бұл әуе кемелеріне, адамдарға немесе олардың мүлкіне қауіп төндіруі мүмкін болса, ұшуды тоқтатады.

105. ПАЖ пайдаланушысы (ПАЖ операторы немесе сыртқы ұшқыш) алкогольдік немесе есірткілік мас күйінде пилотсыз авиациялық жүйені пайдаланбайды.

106. ПАЖ бөгде адамға беруге Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген жағдайларда ішкі істер органдарының, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік күзет қызметінің және Ұлттық қауіпсіздік органдарының қызметкерлеріне ПАЖ беру мақсатында ғана жол беріледі.

107. Шекара маңы белдеуінің әуе кеңістігінде ПАЖ қолдана отырып ұшулар Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі органдарымен, Әуе қорғанысы әскерлері органдарымен, әуе қозғалысын басқару органдарымен қызмет басталғанға дейін кемінде 5 (бес) тәулік бұрын келісіледі.

108. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің және оларға жүктелген міндеттерді орындау кезінде басқа да уәкілетті органдардың пилотсыз авиациялық жүйелерін қолдана отырып орындалатын ұшуларды қоспағанда, Шекаралық белдеудің үстіндегі әуе кеңістігінде ПАЖ қолдана отырып ұшулар Заңның 33-бабының 4-тармағына сәйкес жүзеге асырылады. Шекаралық белдеудің үстінен уәкілетті органдардың ПАЖ қолдана отырып ұшулар Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметімен келісім бойынша Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің рұқсатымен жүзеге асырылады.

109. Пилотсыз әуе кемелерінің сынақ (демонстрациялық) ұшулары ЖК қағидаларының 143-тармағына сәйкес әуе кеңістігін пайдаланудың уақытша режимі белгіленген жағдайда ғана жүргізіледі.

110. Эксперименттік авиацияның пилотсыз авиациялық жүйелерін, сондай-ақ азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым берген сәйкестік куәлігі жоқ ПАЖ жекелеген даналарын қолдана отырып ұшулар жүргізіледі:

елді мекендерден тыс;

тыйым салынған аймақтардан, ұшуды шектеу аймақтарынан, қауіпті аймақтардан, әуе кемелерінің ұшуын шектеу аймақтарынан, ұшқышсыз әуе кемелерінің ұшуына арналған әуе кеңістігінің аймақтарынан тыс;

бақыланатын әуе кеңістігінен тыс.

1-параграф. "Ашық" операциялар санатындағы ұшуларды орындау ерекшеліктері

111. Ұшуды орындауға дайындық процесінде "отряд" санатындағы ПАЖ пайдаланушысы ұшқышсыз әуе кемесінің ұшуына әсер етуі мүмкін факторларды ескереді және әуе кеңістігін пайдалану тәртібінің бұзылуына жол бермеу және әуе күштерінің ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша мынадай шараларды қабылдайды:

1) ұшу ауданының әуе кеңістігінің құрылымын зерделейді. Ұшу елді мекендердің тығыз қоныстанған аудандарынан, тыйым салынған және қауіпті аймақтардан, ұшуды шектеу аймақтарынан, пилотсыз әуе кемелерінің ұшуын шектеу аймақтарынан, пилотсыз әуе кемелерінің ұшуына арналған әуе кеңістігінің аймақтарынан тыс өтетініне көз жеткізу қажет.

Әуеайлақ маңында ұшуларды орындау кезінде әуе күштерінің жоспарланған ұшу бағыты әуеайлақтың бақылау нүктесінен 8 км шегінен тыс өтетініне көз жеткізіңіз;

2) ұшу бағытын мынадай талаптар сақталатындай етіп жоспарлайды:

әуе күштерінің болжамды ұшу немесе қону орнынан 50 м радиуста адамдар, көлік құралдары, ғимараттар немесе құрылыстар жоқ;

әуе күштерінің жоспарланған ұшу бағыты кез келген адамнан, көлік құралынан, ғимараттан немесе құрылыстан көлденеңінен 100 м-ден жақын өтпейді;

әуе күштерінің жоспарланған ұшу бағыты көлденеңінен немесе адамдар мен (немесе) көлік құралдарының жаппай жиналуынан 150 м-ден жақын өтпейді;

3) ұшуды орындау уақытына арналған болжамда ауа райының қауіпті құбылыстары болған жағдайда ұшуды орындауды жоспарламайды;

4) басқару арнасын жоғалтқан кезде маршруттың кез келген нүктелерінен ұшу нүктесіне әуе кемелерін қауіпсіз қайтару мүмкіндігін көздейді.

112. Бір қашықтан пилоттау пультінен екі және одан да көп МВС бір мезгілде басқаруға жол берілмейді.

113. "Ашық" операциялар санатында топтық ұшуларды орындауға жол берілмейді.

2-параграф. "Ерекше" операциялар санатындағы ұшуларды келісу және орындау тәртібі

114. "Ерекше" операциялар санатын пайдалана отырып, ұшуларды орындауды келісуді және ұшуларды орындау үшін әуе кеңістігін пайдалануға рұқсат беруді ӘҚБ органдары ұшқышсыз авиациялық жүйелерді қолдана отырып, ұшуларды орындау үшін әуе кеңістігін пайдалануға өтінім берген кезде ЖК қағидаларының 5-бөлімінде көзделген тәртіппен жүргізеді.

115. ЖК қағидаларының 82-1-тармағында көрсетілген "Ерекше" санаттағы ЖСҚ-ны қолдана отырып ұшуларды орындау кезінде пайдаланушы осы Қағидаларға 12-қосымшада келтірілген нысан бойынша ЖСҚ-ны пайдаланушы мен ӘҚҚ-ның тиісті орталығы арасындағы өзара іс-қимыл жөніндегі нұсқаулықты әзірлейді, бекітеді және ӘҚБ орталығы мен жауапкершілік аймағында ұшуларды орындау жоспарланған ӘҚҚ органына келісуге ұсынады.

116. Ұшқышсыз әуе кемелерінің (UFZ) ұшуларына арналған әуе кеңістігі аймақтарының шегінде ұшқышсыз авиациялық жүйелердің ұшулары қашықтықтан сәйкестендіру жүйесінсіз немесе жұмыс істемейтін қашықтықтан сәйкестендіру жүйесімен орындалмайды.

117. Ұшуды орындау үшін пилотсыз әуе кемелерінің ұшуын шектеу аймағын пайдалану қажет болған кезде пилотсыз авиациялық жүйені пайдаланушы мүддесінде осы аймақ белгіленген адамның рұқсатын алады.

118. ПАЖ қолдана отырып ұшулар тыйым салынған аймақтардың әуе кеңістігінде, сондай-ақ мүдделері үшін осындай аймақтар белгіленген адамдардың ұшуларды орындауын қоспағанда, қызметі тұрақты негізде жүзеге асырылатын ұшуларды шектеу аймақтарында жүргізілмейді.

119. Мүдделерінде осындай аймақтар белгіленген адамдардың ұшуларды орындауын қоспағанда, тыйым салынған аймақтың әуе кеңістігін, ұшуларды шектеу аймағын пайдалана отырып, ұшуларды орындау үшін пайдалану қажет болған кезде, ПАЖ пайдаланушысы мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті органның рұқсатын алады.

120. Егер ұшу тапсырмасында көзделмесе және ден қою қызметтері мақұлдамаса, әуе күштерінің ұшуы төтенше жағдайларға ден қою жөніндегі іс-қимылдар жалғасатын аудандардың жанында немесе ішінде орындалмайды.

121. Әуе күштерінің түнгі ұшулары әуе кемелерін пайдаланушының ұшу өндірісі жөніндегі нұсқаулықта айқындалған тәртіпке сәйкес әуе кемелерін пайдалану арқылы авиациялық жұмыстарды орындау кезінде ғана жүзеге асырылады.

122. Түнгі ұшулар қону алаңдарынан және түнде ұшуға арналған арнайы жабдықтары бар әуе күштеріне орындалады.

123. Түнде ұшу үшін әуе күштері Әуе күштерінің ауада және жерде орналасқан жері мен қозғалыс бағыты туралы ақпарат беруді қамтамасыз ететін жарық техникалық жабдықтармен жабдықталады, бұл оны қашықтықта оңай және дәл тануға мүмкіндік береді, бұл қалыпты көріну жағдайында түнде әуе күштерінің соқтығысуын болдырмайтын әрекеттерді орындау үшін жеткілікті уақытты қамтамасыз етеді.

124. Әуе күштеріне арналған қону алаңдары әуе күштерінің қауіпсіз ұшуын (ұшырылуын) және қонуын қамтамасыз етуі, ұшу және қону аймағында ұшуды орындауға қатысы жоқ персоналдың болуын болдырмауы тиіс. Сонымен қатар, қону алаңдары әуе күштерінің қауіпсіз апаттық қайтарылуын қамтамасыз етуі керек.

Негізгі және қосалқы қону алаңдары жақсы жарықтандырылуы керек және ұшу кезінде әуе күштерін бақылау арқылы ПАЖ операторы оңай анықтауы керек. Сондай-ақ, пайдаланылатын әуе кемелерінің түріне және басқару әдісіне байланысты алаңның жарық техникалық жабдығы оператордың алаңға кіру бағытын және жарық көкжиегінің орнын анықтауын қамтамасыз етуі керек.

125. Түнгі ұшуларды жоспарлау кезінде ПАЖ пайдаланушысы (ПАЖ операторы) тәуліктің жарық уақытында ұшу ауданын зерттеуді ұйымдастырады және ұшу қауіпсіздігіне әсер ететін қауіпті факторларды айқындайды, сондай-ақ ПАЖ персоналына алдын ала даярлауға қажетті уақытты ұсынады.

126. Әуе күштерінің көріну сызығынан тыс (BVLOS) ұшуларын орындау кезінде ПАЖ пайдаланушысы кез келген уақытта ұшқышсыз әуе кемесімен тұрақты екі жақты байланысқа кепілдік берілген қашықтыққа ұшуларды орындайды. Қалыпты жағдайларда және ұшуларды орындау кезінде күтпеген жағдайлар туындаған кезде радиоқабылдағыштық (RLOS) шегінде де, радиоқабылдағыштық шегінде де (BRLOS) көріну сызығынан тыс ұшуларды орындау тәртібі әуе күштері конструкциясының әрбір түріне арналған ұшуларды өндіру жөніндегі нұсқаулықта айқындалады.

3-параграф. Пилотсыз әуе кемелерінің ұшуы үшін әуе кеңістігі аймағында ұшуларды орындау тәртібі

127. Ұшқышсыз әуе кемелерінің ұшуына арналған әуе кеңістігі аймақтарының шекаралары (UFZ – unmanned flight zone) тыйым салынған және қауіпті аймақтарды, ұшуды шектеу аймақтарын және ұшқышсыз әуе кемелерінің ұшуын шектеу аймақтарын қоспағанда, жер бетінен 200 м биіктікке дейінгі республикалық және облыстық маңызы бар қалалардың әкімшілік шекаралары шегінде белгіленеді.

128. Пилотсыз әуе кемелерінің ұшуы үшін әуе кеңістігі аймағында (бұдан әрі-UFZ) мынадай ұшулар орындалады:

1) пайдаланушының азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым берген елді мекендердің тығыз қоныстанған аудандарының үстінен ұшуды орындауға рұқсаты болған кезде "жеңіл" ЕЖҰМ санатындағы БСҚ-мен жеке мақсаттағы БСҚ-ға ұшулар;

2) азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым берген тиісті деңгейдегі авиациялық жұмыстарды орындауға арналған рұқсаты бар болса, МТМ 25 кг-нан кем МТМ бар ПАЖ қолдана отырып, авиациялық жұмыстарды орындауға арналған ұшулар.

129. Ұшқышсыз әуе кемелерінің ұшуы үшін әуе кеңістігі аймақтарының шегінде барлық ұшулар тәуліктің жарық уақытында тікелей көріну шегінде жер бетінен 200 м биіктікке дейін орындалады.

130. Ұшулар "мультироторлы" конструкция үлгісіндегі ұшқышсыз авиациялық жүйелерде ғана орындалады және қашықтықтан сәйкестендіру жүйесі болмаса немесе жұмыс істемейтін қашықтықтан сәйкестендіру жүйесімен пайдалануға рұқсат етілмейді.

131. Пилотсыз авиациялық жүйелерді қолдана отырып ұшуларды орындау кезінде пайдаланушы ӘҚБ әзірлейді, бекітеді және осы Қағидаларға 12-қосымшаға сәйкес нысан бойынша ӘҚБ орталығына және жауапкершілік аймағында ұшуларды орындау жоспарланған ӘҚҚ органына, ӘҚБ пайдаланушы мен ӘҚБ тиісті орталығы арасындағы өзара іс-қимыл жөніндегі нұсқаулыққа келісуге ұсынады.

132. Барлық ұшулар пилотсыз авиациялық жүйелерді және алынған рұқсатты пайдалана отырып, ұшуларды орындау үшін әуе кеңістігін пайдалануға берілген ӘҚБ го немесе ӘҚБ-нің жақын жердегі орталығына берілген өтінім негізінде жүзеге асырылады. Пилотсыз авиациялық жүйелерді қолдана отырып ұшу өтінімде көрсетілген деректерге сәйкес жүзеге асырылады.

133. Пилотсыз авиациялық жүйелерді қолдана отырып, ұшуларды орындау үшін әуе кеңістігін пайдалануға арналған өтінім ЖК қағидаларының талаптарына сәйкес толтырылады.

134. Ұшу кезінде ПАЖ операторы келесі талаптарды сақтайды:

топтық рейстерді орындамайды;

қарсы курстарда байқаусызда жақындаған жағдайда әрбір ПАЖ операторы сол жақтан алшақтау үшін әуе күштерін оңға бұрады;

қиылысатын курстарда ұшу жағдайында ұшу биіктігін өзгерту мүмкіндігі болмаған кезде (бұлттылық, ең төменгі биіктікте ұшу және басқа шектеулер) әуе күштері дереу тоқтайды және одан әрі ұшу сол жақ борттармен алшақтағанға дейін ең төменгі жылдамдықпен орындалады.

4-параграф. Елді мекендердің тығыз қоныстанған аудандарының үстінен ұшуды орындау тәртібі

135. Пилотсыз әуе кемелерінің ұшуы үшін әуе кеңістігінің аймақтары белгіленбеген елді мекендерде елді мекендердің тығыз қоныстанған аудандарының үстінен ұшулар осы Қағидалардың 7-тарауының талаптарына сәйкес ПАЖ үшін азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым берген халық тығыз қоныстанған аудандардың үстінен ұшуға арналған рұқсаттың немесе ПАЖ қолдана отырып авиациялық жұмыстарды орындауға қолданыстағы рұқсаттың негізінде орындалады.

136. Елді мекендердің тығыз қоныстанған аудандарының үстіндегі барлық ұшулар күндізгі уақытта тікелей көріну шегінде орындалады.

137. Елді мекендердің тығыз қоныстанған аудандарының үстінен пилотсыз авиациялық жүйелерді қолдана отырып ұшуларды орындау кезінде ПАЖ пайдаланушы осы Қағидаларға 12-қосымшаға сәйкес нысан бойынша ӘҚБ орталығына және жауапкершілік аймағында ұшуларды орындау жоспарланған ӘҚҚ органына, ПАЖ пайдаланушы мен ӘҚБ тиісті орталығы арасындағы өзара іс-қимыл жөніндегі нұсқаулықты әзірлейді, бекітеді және келісуге ұсынады.

138. Елді мекендердің тығыз қоныстанған аудандарының үстінен ұшуды орындау кезінде пилотсыз авиациялық жүйелерді қолдана отырып, ұшуларды орындау үшін әуе кеңістігін пайдалануға арналған өтінім ЖК қағидаларының 82-1-тармағында көрсетілген жағдайларда ӘҚБ орталықтарына жіберілуге тиіс.

5-параграф. "Сертификатталған" операциялар санатында ұшуларды орындау

139. Қазақстан Республикасының әуе кеңістігінде "Сертификатталған" операциялар санатында пилотсыз авиациялық жүйелерді қолдана отырып ұшулар Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің міндетін атқарушының 2017 жылғы 28 шілдедегі № 509 бұйрығымен бекітілген Азаматтық авиацияда ұшуларды жүргізу қағидаларына сәйкес (Қазақстан Республикасының әуе кеңістігінде "Сертификатталған" операциялар санатында № 15852) және ЖІӨ ережелері.

140. Пилотсыз авиациялық жүйе қолданыстағы пилотсыз авиациялық жүйенің ұшуға жарамдылық сертификаты болған кезде "Сертификатталған" операциялар санатында пайдалануға рұқсат етіледі.

141. Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрінің 2013 жылғы 26 қыркүйектегі № 750 бұйрығымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде тіркелген) авиациялық персонал куәліктерін беру және олардың қолданылу мерзімін ұзарту қағидаларына сәйкес танылған немесе берілген сыртқы ұшқыштың жарамды куәлігі жоқ адамдар "Сертификатталған" санатында ұшу үшін ПАЖ пайдалануға жіберілмейді. және авиация персоналының куәлігін алу үшін тұлғаға қойылатын біліктілік талаптарына сәйкес келетіндігін растайды., Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрінің 2011 жылғы 13 маусымдағы № 362 бұйрығымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 7058 болып тіркелген). Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрінің 2013 жылғы 26 қыркүйектегі № 750 бұйрығымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде№ 8782 болып тіркелген), Авиация персоналы куәліктерін беру және олардың қолданылу мерзімін ұзарту қағидаларына және Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация минис установлении недостоверности документов установлении недостоверности документов трінің 2011 жылғы 13 маусымдағы № 362 бұйрығымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 7058 болып тіркелген), Авиация персоналының куәлігін алу үшін адамға қойылатын біліктілік талаптарына сәйкес танылған немесе берілген сыртқы ұшқыштың жарамды куәлігі жоқ адамдар "Сертификатталған" санатында ұшу үшін ПАЖ пайдалануға жіберілмейді.

7-тарау. Пилотсыз авиациялық жүйелерді қолдана отырып, авиациялық жұмыстарды қауіпсіз орындау шарттары

142. ПАЖ пайдаланушысы тиісті санаттағы ПАЖ қолдана отырып, авиациялық жұмыстарды орындауға рұқсатта көрсетілген жұмыс түрін жүзеге асыру үшін білікті және дайындалған персоналдың болуын қамтамасыз етеді.

143. 1-деңгейдегі ПАЖ қолдана отырып авиациялық жұмыстарды орындайтын пайдаланушы мынадай құжаттаманы әзірлеуді және бекітуді қамтамасыз етеді:

2) осы Қағидаларға 14-қосымшада келтірілген құрылымға сәйкес пайдаланылатын ПАЖ әрбір моделіне ПАЖ техникалық қызмет көрсету регламенті (бағдарламасы).

144. 2-деңгейдегі ПАЖ қолдана отырып авиациялық жұмыстарды орындайтын пайдаланушы мынадай құжаттаманы әзірлеуді және бекітуді қамтамасыз етеді:

1) осы Қағидаларға 13-қосымшада келтірілген құрылымға сәйкес пилотсыз авиациялық жүйелерді қолдана отырып, ұшуларды жүргізу жөніндегі нұсқаулық;

2) осы Қағидаларға 15-қосымшада келтірілген құрылымға сәйкес пилотсыз авиациялық жүйелерге техникалық қызмет көрсетуді реттеу жөніндегі пайдаланушының нұсқаулығы;

3) осы Қағидаларға 16-қосымшаға сәйкес ПАЖ пайдалану процесінде тәуекелдерді бағалау жөніндегі пайдаланушының нұсқаулығы.

145. Осы Қағидалардың 144-тармағының 1) және 2) тармақшаларында көрсетілген нұсқаулықтар мынадай жағдайларда қайта қаралады және толықтырылады:

ПАЖ жаңа түрлерін сатып алу (жалға немесе мүлікке);

ПАЖ қолдана отырып авиациялық жұмыстардың түрін өзгерту немесе толықтыру;

жаңа нормативтік құқықтық актілерді қолданысқа енгізу немесе ПАЖ пайдаланушының қызметін регламенттейтін қолданыстағы нормативтік құқықтық актілерге өзгерістер енгізу.

146. Осы Қағидалардың 144-тармағында көрсетілген нұсқаулықтар әзірленіп, бекітілгеннен кейін қарау және келісу үшін азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға жіберіледі.

147. Ұсынылған құжаттарды азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым осы Қағидалардың ережелеріне сәйкестігі тұрғысынан қарайды.

Қарау мерзімі 30 (отыз) күнтізбелік күнді құрайды.

148. Келісуге ұсынылған құжаттамада осы Қағидалардың талаптарына сәйкессіздіктер анықталған кезде өтініш берушіге анықталған ескертулерді күнтізбелік 7 (жеті) күнге дейінгі мерзімде жою мүмкіндігі беріледі.

149. Ескертулер осы Қағидалардың 148-тармағында белгіленген мерзімде жойылмаған жағдайда, өтініш берушіге бас тарту себептерін көрсете отырып, келісуден бас тарту туралы шешім жіберіледі.

150. ПАЖ қолдана отырып авиациялық жұмыстарды орындайтын пайдаланушы ұшуларды жүргізу жөніндегі нұсқаулықта авиациялық жұмыстардың нақты (белгілі) түрлерін орындау шарттарын, шектеулерін және тәртібін көздейді, соның ішінде:

пайдаланылатын әрбір ПАЖ типі мен МТОМ санаты үшін авиациялық жұмыстарды орындау кезінде ұшуларды орындау тәртібі;

ұшу тапсырмасын орындау процесінде әуе кемелерін басқару үшін бірнеше оператор қолданылған жағдайда ұшуды орындау тәртібі;

ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін пайдалану рәсімдері;

ПАЖ компоненттері мен қызметкерлеріне заңсыз араласудан және рұқсатсыз кіруден қорғау шаралары;

ПАЖ пайдалану кезінде алынған жеке немесе заңды тұлғалардың дербес деректері туралы ақпаратты өңдеуден және еркін айналымнан қорғауды қамтамасыз ету тәртібі;

адамдарға, жануарларға және қоршаған ортаға шуды және басқа да зиянды әсерлерді азайту рәсімдері.

151. Авиациялық жұмыстарды орындайтын ПАЖ операторлары әуе күштері конструкциясының қолданылатын түрін қолдана отырып, авиациялық жұмыстардың осы түрін орындау үшін тиісті біліктілікке және арнайы дайындыққа ие.

152. Авиациялық жұмыстарды жүргізу мақсатында ұшулар ұшу қауіпсіздігі үшін жүргізілген тәуекелдерді бағалауды ескере отырып, жұмыстың осы түрі үшін ПАЖ пайдаланушы (ПАЖ операторы) ұшу өндірісі жөніндегі нұсқаулықта белгіленген ауа райы және тәулік уақыты жағдайында орындалады.

153. Авиациялық жұмыстарды бастамас бұрын, тартылған ПАЖ персоналы авиациялық жұмыстарды орындау уақытына жоспарланған ұшу ауданында өзекті аэронавигациялық және метеорологиялық ақпаратқа ие, ол алдын ала және ұшу алдындағы даярлықты жүргізу үшін пайдаланылады.

154. Ұшуды орындауға немесе авиациялық жұмыстарды орындауға алдын ала дайындық барысында ПАЖ пайдаланушысы (ПАЖ операторы):

осы Қағидаларға 17-қосымшада көрсетілген нысан бойынша пилотсыз авиациялық жүйені қолдана отырып, ұшуға ұшу тапсырмасын дайындайды;

әуе кеңістігінің құрылымын тыйым салынған және қауіпті аймақтардың, ұшуды шектеу аймақтарының, пилотсыз әуе кемелерінің, әуеайлақтардың ұшуын шектеу аймақтарының болуы тұрғысынан зерделейді;

ұшу ауданы бойынша аэронавигациялық ақпаратты зерделейді;

ұшу күніне арналған ауа райы болжамын талдайды;

ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз ету тұрғысынан тәуекелдерді бағалауды жүргізеді;

жүргізілген тәуекелдерді бағалауды ескере отырып, ұшу бағыты мен бейінін әзірлейді және ұшу тапсырмасына енгізеді;

ПАЖ пайдаланушысы мен ӘҚБ орталығы арасындағы өзара іс-қимыл жөніндегі нұсқаулықты әзірлейді, бекітеді және келісуге жібереді;

ПАЖ көмегімен ұшуларды орындау үшін әуе кеңістігін пайдалануға өтінімді дайындайды және жібереді.

155. Ұшу алдындағы дайындық барысында ұшу орындалған күні бас пайдаланушысы (ПАЖ операторы) мынадай іс-шараларды орындайды:

берілген өтінімге сәйкес әуе кеңістігін пайдалануға рұқсат пен шарт алады;

ұшу кезеңіне қысқа мерзімді болжамды зерттейді;

әуе кеңістігін пайдалану бойынша шектеулер мен шарттарды және олардың ұшу тапсырмасымен үйлесімділігін зерттейді;

қажетті нақтыланған ұшу есептеулерін орындайды;

пилотсыз авиациялық жүйенің техникалық дайындығын тексереді;

ПАЖ басқару және деректерді беру арналарын тексереді;

авиациялық жұмыстарды орындауға тікелей қатысатын персоналға нұсқама жүргізеді.

Ұшулар алдағы ұшуларға жүргізілген тәуекелдерді бағалау қолайсыз тәуекелдерді қамтымаған немесе тәуекелдер қолайлы деңгейге дейін азайтылған жағдайда ғана орындалады.

156. Ұшуды орындау кезінде ПАЖ операторы:

психоактивті заттардың, дәрі-дәрмектердің, алкогольдің немесе шаршау мен аурудың әсерінен міндеттерді орындамайды;

әуе күштерінің ұшуы берілген өтінімге және әуе қозғалысын басқару орталығынан алынған әуе кеңістігін пайдалану шартына қатаң сәйкес жүргізіледі.

157. Осы Қағидалардың 150-тармағында көрсетілген талаптардан басқа, пайдаланушы ПАЖ қолданумен жұмыстың жекелеген түрлерін орындау кезінде мынадай талаптарды орындайды:

1) авиациялық-химиялық жұмыстарды орындау кезінде:

адамдар мен жануарлардың жұмыс істеу аймағына енуінен қорғауды қамтамасыз етеді;

ұшуды тек көру сызығы немесе көру сызығының кеңейтілген аймағы шегінде жүзеге асырады;

әртүрлі қауіптілік класындағы пестицидтермен және агрохимикаттармен жұмыс істеу кезінде еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау техникасы қағидаларын және олардың жұмыс жүргізу кезінде сақталуын әзірлейді және бекітеді;

өңдеу аймағында алғашқы көмек көрсету құралдарының және жеткілікті су қорларының болуын қамтамасыз етеді.

2) құрылыс-монтаждау және тиеу-түсіру жұмыстарын орындау кезінде:

ПАЖ пайдалану жөніндегі нұсқаулыққа және жұмыстарды орындау ауданына сәйкес жұмыстың әрбір түрін орындау жөніндегі нұсқаулықты әзірлеуді қамтамасыз етеді;

құрылыс-монтаждау және тиеу-түсіру жұмыстарын жүзеге асыратын персоналмен ПАЖ операторының өзара іс-қимылы үшін байланыс құралдарын қамтамасыз етеді.

3) Каспий теңізінің үстіндегі әуе кеңістігінде ұшуларды орындау кезінде:

пилотсыз әуе кемесінің бортында ADS-B жүйесі жұмыс істейтін жауап берушінің болуын қамтамасыз етеді;

BVLOS ұшуды тек радиокөріну шегінде (RLOS) қамтамасыз етеді.

8-тарау. Қашықтықтан сәйкестендіру жүйесі

158. Пилотсыз әуе кемелерінің ұшуы үшін әуе кеңістігі аймақтарында ұшуды орындауды жоспарлайтын ПАЖ пайдаланушылары кіріктірілген немесе қосылатын (монтаждалатын модуль) қашықтықтан сәйкестендіру жүйесімен жабдықталған пилотсыз авиациялық жүйелерді пайдаланады.

159. Қашықтықтан сәйкестендіру жүйесі ұшуды орындау процесінде пилотсыз әуе кемесі туралы мынадай ақпараттың жергілікті таратылуын қамтамасыз етеді:

1) азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымда есепке қою кезінде алынған ПАЖ есептік нөмірі;

2) ПАЖ сериялық нөмірі (кірістірілген қашықтықтан сәйкестендіру жүйесі бар пилотсыз әуе кемелері үшін) немесе қашықтықтан сәйкестендіру жүйесінің монтаждалатын модулінің бірегей (сериялық) нөмірі (кірістірілген қашықтықтан сәйкестендіру жүйесі жоқ пилотсыз әуе кемелері үшін);

3) пилотсыз әуе кемесінің географиялық орналасуы, ұшу нүктесіне қатысты биіктігі немесе абсолютті биіктігі;

4) шынайы солтүстікке және жол жылдамдығына байланысты ұшу бағыты.

160. Қазақстан Республикасының әуе кеңістігінде пайдаланылатын қашықтықтан сәйкестендіру жүйелері мынадай талаптарды қанағаттандырады:

1) ИКАО-ның DOC 8643 және ANSI/CTA-2063 сәйкес өндірушіге тағайындалған төрт таңбалы ИКАО шартты белгісін қамтитын бірегей сериялық нөмірі бар;

2) пилотсыз авиациялық жүйенің есептік нөмірін енгізу мүмкіндігі бар;

3) қашықтықтан сәйкестендіру жүйесімен ақпаратты беру таратқыштың шығыс қуаты 100 мВт аспайтын Bluetooth және Wi-Fi технологиясы бойынша 2400-2483,5 МГц радиожиілік белдеуінде немесе ұялы байланыстың тіркелген желілерін (4G/LTE) пайдалана отырып, ақпаратты беру арқылы радиохабар тарату режимінде жүзеге асырылады.

Қашықтықтан сәйкестендіру жүйелеріне қатысты егжей-тегжейлі техникалық ережелер ASTM F3411-22A "Қашықтықтан сәйкестендіру және қадағалау жүйелерінің спецификациялау стандарттары" құжатында қамтылған.

Ескерту. 160-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Көлік министрінің м.а. 09.01.2024 № 15 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

161. Қашықтықтан сәйкестендіру жүйесі ұшу мақсатымен ПАЖ күштік қондырғысы іске қосылған сәттен бастап ұшу аяқталғаннан кейін ол тоқтаған сәтке дейін қосылуға және таратуды жүзеге асыруға тиіс.

162. Пилотсыз авиациялық жүйе қашықтықтан сәйкестендіру жүйесінің функционалдығын үздіксіз бақылайды және жүйенің жұмыс істемеуі туралы хабарламаны, қашықтан басқару пультіне немесе мамандандырылған бағдарламалық жасақтамамен жабдықталған құрылғыға ПАЖ операторына ұсынады.

163. Пилотсыз әуе кемелерінің ұшуы үшін әуе кеңістігі аймақтарының шегінде ұшуды орындау мақсатында кез келген ПАЖ ұшыруды бастамас бұрын, ПАЖ операторы қашықтықтан сәйкестендіру жүйесінің жарамдылығын тексереді және ұшуды оның жұмысқа қабілеттілігіне көз жеткізгенге дейін орындамайды.

164. ПАЖ операторы пилотсыз әуе кемелерінің ұшуы үшін әуе кеңістігі аймақтарының шегінде ұшуларды орындау кезінде қашықтықтан сәйкестендіру жүйесінің жұмысынан бас тарту туралы ақпарат алғаннан кейін пилотсыз әуе кемелерін ұшу нүктесіне қайтару жөнінде іс-қимыл жасайды және жүйенің жұмысындағы іркіліс жойылғанға дейін ұшуды қайта бастамайды.

165. Кіріктірілген қашықтықтан сәйкестендіру жүйесі жоқ пилотсыз авиациялық жүйе қашықтықтан сәйкестендіру жүйесінің монтаждалатын модулімен (бұдан әрі – монтаждалатын модуль) жарақтандырылады.

166. Монтаждалатын модульмен ПАЖ пайдалану үшін пайдаланушы уәкілетті ұйымға осы Қағидалардың 18-қосымшасына сәйкес нысан бойынша монтаждалатын қашықтықтан сәйкестендіру модулі бойынша хабарлама және монтаждалатын модуль орналастырылған ПАЖ-ды есепке қою туралы куәліктің көшірмесін жібереді.

167. Орнатылатын модель ПАЖ-ды есепке алу туралы куәліктің нөміріне бекітіледі және ол есептен шығарылғанға және есептен шығарылғанға дейін ПАЖ-дың ажырамас бөлігі болып табылады.

168. Уәкілетті ұйым пайдаланушыны немесе ПАЖ иесін электрондық мекенжай бойынша хабарламаның қабылданғаны туралы хабардар етеді және осы Қағидалардың 19-қосымшасына сәйкес нысан бойынша монтаждалатын модульдерді және тиісті ПАЖ есепке алу журналына тиісті ақпаратты енгізеді.

169. Пилотсыз авиациялық жүйені пайдаланушы немесе меншік иесі уәкілетті ұйымның талап етуі бойынша пилотсыз әуе кемесінің монтаждалатын модулінде орнатылған осы монтаждалатын модульдің бірегей сериялық нөмірін көрсетеді.

170. Есептен шығарылғаннан кейін есептен шығару себебінен осы модуль осы Қағидалардың 166-тармағында сипатталған тәртіпке сәйкес басқа ПАЖ-ға орнатылуы мүмкін.

9-тарау. Ұшуларды орындауға жарамдылығын айқындау және пилотсыз авиациялық жүйелерді пайдалануға рұқсат беру тәртібі

171. Осы тараудың ережелері максималды ұшу салмағы 1,5 кг-нан кем пилотсыз әуе кемесі бар ұшуды орындау және пилотсыз авиациялық жүйені пайдалануға рұқсат беру үшін жарамдылығын және максималды ұшу салмағы 1,5 кг-нан және 750 кг-ға дейінгі ПӘК бар ПАЖ-ны айқындауға қойылатын талаптарды айқындайды.

172. ЕЖҰМ 25 кг-нан кем ПӘК бар барлық пилотсыз авиациялық жүйелер азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйыммен келісілген Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің міндетін атқарушының 2015 жылғы 27 наурыздағы № 367 бұйрығымен бекітілген Қазақстан Республикасының азаматтық әуе кемелерінің ұшуға жарамдылық нормаларының (Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2015 жылғы 9 қыркүйекте № 12038 болып тіркелген) (бұдан әрі – Ұшуға жарамдылық нормалары) 1-қосымшасында келтірілген максималды ұшу салмағы 750 кг-ға дейінгі ұшқышсыз авиациялық жүйелерге қойылатын ең аз ұшу-техникалық талаптарға ПАЖ техникалық сәйкестігі туралы декларация болған кезде ғана пайдалануға рұқсат етіледі.

173. Сериялық немесе сериялық емес өндірістің ПАЖ, сондай-ақ ЕЖҰМ 25 кг-нан кем ПӘК бар дербес құрастырылған ПАЖ-ды (self-build) пайдалануды жоспарлайтын пайдаланушы жарамдылығын айқындау, оны есепке қою және одан әрі пайдалану мақсатында Ұшу жарамдылығы нормаларына 1-қосымшада келтірілген ұшу салмағы 750 кг дейін пилотсыз авиациялық жүйелерге қойылатын ең аз ұшу-техникалық талаптарға ПАЖ техникалық сәйкестігін дербес декларациялау процесінен өтеді.

174. Сериялық емес өндірістегі немесе дербес құрастырылған ЕЖҰМ 25 кг кем ПӘК бар пилотсыз авиациялық жүйелер тек "Ашық" ПАЖ операциялары санатында ғана пайдаланылады.

1-параграф. ЕЖҰМ 1,5 кг-нан кем ПӘК бар пилотсыз авиациялық жүйелердің ұшуларды орындауға және пайдалануға рұқсат беру үшін жарамдылығын айқындау тәртібі

175. Сериялық өндірісі ЕЖҰМ 1,5 кг-нан кем ПӘК бар ПАЖ-дың техникалық сәйкестігін дербес декларациялау үшін өтініш беруші азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға мынадай құжаттарды жібереді:

1) осы Қағидалардың 20-қосымшасына сәйкес нысан бойынша сериялық өндірісі максималды ұшу салмағы 1,5 кг-нан кем пилотсыз әуе кемесімен ПАЖ- дың техникалық сәйкестігі туралы толтырылған декларацияны;

2) ПАЖ техникалық сипаттамалары, оның қозғалтқыштары мен аккумуляторлық батареялары туралы ақпаратты қазақ, орыс немесе ағылшын тілдерінде қамтитын өндіруші (дайындаушы) құжатының электрондық көшірмесі немесе пайдаланушы нұсқаулығының қазақ, орыс немесе ағылшын тілдеріндегі электрондық көшірмесі, ең болмағанда ПАЖ техникалық сипаттамалары, оның қозғалтқыштары мен аккумуляторлық батареялары туралы ақпаратты қамтиды. Жоғарыда көрсетілген тілдерде құжат болмаған кезде өтініш беруші өндірушінің түпнұсқа құжатын және куәландырылған аудармасын қазақ, орыс немесе ағылшын тілдеріне ұсынады.

176. Сериялық емес өндірісті ПАЖ, сондай-ақ ЕЖҰМ 1,5 кг-нан кем дербес құрастырылатын ПӘК (self-build) техникалық сәйкестігін дербес декларациялау үшін өтініш беруші азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға мынадай құжаттарды жібереді:

1) осы Қағидалардың 21-қосымшасына сәйкес нысан бойынша ПАЖ техникалық сәйкестігі туралы толтырылған декларацияны;

2) ПӘК сапалы фотосуреттері: бүйірлік көрініс, жоғарғы көрініс.

177. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға ұсынылған құжаттарды қарау 15 (он бес) жұмыс күн ішінде жүргізіледі.

Ескерту. 177-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік министрінің м.а. 09.01.2024 № 15 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

178. Ұсынылған құжаттарды қарау және ескертулердің болмауы нәтижелері бойынша осы декларацияға реттік есептік нөмір беріледі, пилотсыз авиациялық жүйе туралы мәліметтер осы Қағидаларға 22-қосымшаға сәйкес нысан бойынша азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым келіскен ПАЖ техникалық сәйкестігі туралы декларациялардың тізбесіне (бұдан әрі - Тізбе) енгізіледі.

179. Келісудің реттік есептік нөмірі мен күні ПАЖ техникалық сәйкестігі туралы қаралған және келісілген декларацияда қойылады.

180. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым келіскен ПАЖ техникалық сәйкестігі туралы декларация ілеспе хатпен өтініш берушінің электрондық немесе пошталық мекенжайына жіберіледі.

181. ПАЖ-ға меншік құқығы өзгерген кезде жаңа иесі меншік құқығын алған күннен бастап 10 (он) жұмыс күні ішінде азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға осы Қағидалардың 175 немесе 176-тармақтарына сәйкес техникалық сәйкестік туралы жаңа декларацияны келісуге береді.

182. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым ұсынылған құжаттарды 15 (он бес) жұмыс күн ішінде қарайды және ұсынылған құжаттарды қарау және ескертулердің болмауы нәтижелері бойынша осы декларацияға реттік есептік нөмір беріледі, пилотсыз авиациялық жүйе туралы мәліметтер тізбеге енгізіледі.

Ескерту. 182-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік министрінің м.а. 09.01.2024 № 15 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

183. Келісудің реттік есептік нөмірі мен күні ПАЖ техникалық сәйкестігі туралы қаралған және келісілген декларацияда қойылады.

184. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым келіскен ПАЖ техникалық сәйкестігі туралы декларация ілеспе хатпен өтініш берушінің электрондық немесе пошталық мекенжайына жіберіледі.

185. Өтініш берушіге ПАЖ-дың техникалық сәйкестігі туралы декларацияны келісуден бас тартады, егер:

1) ұсынылған құжаттар осы Қағидалардың 175 немесе 176-тармақтарында көрсетілген тізбеге сәйкес келмесе;

2) декларацияда ұсынылған мәліметтердің дұрыс еместігі анықталса;

3) ұсынылған ПАЖ Ұшу жарамдылығы нормаларына 1-қосымшада келтірілген ең жоғары ұшу салмағы 750 кг дейінгі пилотсыз авиациялық жүйелерге қойылатын ең төменгі ұшу-техникалық талаптарға сәйкес келмесе.

2-параграф. ЕЖҰМ 1,5 кг және 25 кг-нан кем ПӘК ПАЖ-ды ұшуды орындауға жарамдылығын және пайдалануға рұқсат етілуін айқындау тәртібі

186. Максималды салмағы 1,5 кг-нан болатын және 25 кг-нан кем ПӘК-пен сериялық өндірістің ПАЖ техникалық сәйкестігін дербес декларациялау үшін өтініш беруші азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға мынадай құжаттарды жібереді:

1) осы Қағидалардың 23-қосымшасына сәйкес нысан бойынша сериялық өндірістің пилотсыз авиациялық жүйесінің пилотсыз әуе кемесімен максималды ұшу массасы 1,5 кг-нан болатын және 25 кг-нан кем техникалық сәйкестігі туралы толтырылған декларацияны;

2) дайындаушы мемлекеттің немесе әзірлеуші мемлекеттің талаптарына сәйкестік сертификаты немесе ПАЖ сәйкестігі туралы декларация (бар болса);

3) Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің немесе дайындаушы мемлекеттің электр магниттік үйлесімділік талаптарына сәйкестігі, сондай-ақ жиілік спектрін қазақ, орыс немесе ағылшын тілдерінде тиісінше пайдалану талаптарына сәйкестігі бөлігінде қолданылатын талаптарға (стандарттарға, директиваларға, қағидаларға, техникалық регламенттерге) ПАЖ сәйкестігін растайтын құжаттың электрондық көшірмесі. Жоғарыда көрсетілген тілдерде құжат болмаған кезде өтініш беруші өндірушінің түпнұсқа құжатын және куәландырылған аудармасын қазақ, орыс немесе ағылшын тілдеріне ұсынады;

4) ПАЖ техникалық сипаттамалары, оның қозғалтқыштары мен аккумуляторлық батареялары туралы қазақ, орыс немесе ағылшын тілдеріндегі ақпаратты қамтитын өндіруші (дайындаушы) құжатының электрондық көшірмесі немесе пайдаланушы нұсқаулығының қазақ, орыс немесе ағылшын тілдеріндегі электрондық көшірмесі, ең болмағанда оның қозғалтқыштары мен аккумуляторлық батареяларының техникалық сипаттамалары туралы ақпаратты қамтиды. Жоғарыда көрсетілген тілдерде құжат болмаған кезде өтініш беруші өндірушінің түпнұсқа құжатын және куәландырылған аудармасын қазақ, орыс немесе ағылшын тілдеріне ұсынады;

5) осы Қағидаларға 14-қосымшада көрсетілген пилотсыз авиациялық жүйеге техникалық қызмет көрсету регламентінің (бағдарламасының) құрылымына сәйкес өндіруші (дайындаушы) немесе өтініш беруші әзірлеген техникалық қызмет көрсету жөніндегі бағдарламаның (регламенттің), өндірушінің (дайындаушының) нұсқаулықтары негізінде әзірленген электрондық көшірмесі.

187. Сериялық емес өндірістің ПАЖ, сондай-ақ ЕЖҰМ 1,5 кг-нан болатын және 25 кг-нан кем дербес құрастырылатын ПӘК (self-build) техникалық сәйкестігін дербес декларациялау үшін өтініш беруші азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға мынадай құжаттарды жібереді:

1) осы Қағидалардың 24-қосымшасына сәйкес нысан бойынша сериялық емес өндірістің пилотсыз авиациялық жүйесінің немесе пилотсыз әуе кемесінің максималды ұшу салмағы 1,5 кг-нан болатын және 25 кг-нан кем техникалық сәйкестігі туралы толтырылған декларация;

2) ПӘК сапалы фотосуреттері: бүйірлік көрініс, жоғарғы көрініс;

3) ПАЖ ұшу-техникалық сипаттамалары және басқару желісі туралы ақпарат.

188. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға ұсынылған құжаттарды қарау 15 (он бес) жұмыс күн ішінде жүргізіледі.

Ескерту. 188-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік министрінің м.а. 09.01.2024 № 15 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

189. Ұсынылған құжаттарды қарау және ескертулердің болмауы нәтижелері бойынша осы декларацияға реттік есептік нөмір беріледі және пилотсыз авиациялық жүйе туралы мәліметтер тізбеге енгізіледі.

190. Реттік есепке алу нөмірі мен келісу күні ПАЖ техникалық сәйкестігі туралы келісілген декларацияда қойылады.

191. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым келіскен ПАЖ техникалық сәйкестігі туралы декларация ілеспе хатпен өтініш берушінің электрондық немесе пошталық мекенжайына жіберіледі.

192. ПАЖ-ға меншік құқығы өзгерген кезде жаңа иесі меншік құқығын алған күннен бастап 10 (он) жұмыс күні ішінде азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға осы Қағидалардың 186 немесе 187-тармақтарына сәйкес техникалық сәйкестік туралы жаңа декларацияны келісуге береді.

193. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым ұсынылған құжаттарды 15 (он бес) жұмыс күн ішінде қарайды және ұсынылған құжаттарды қарау және ескертулердің болмауы нәтижелері бойынша осы декларацияға реттік есептік нөмір беріледі, пилотсыз авиациялық жүйе туралы мәліметтер тізбеге енгізіледі.

Ескерту. 193-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік министрінің м.а. 09.01.2024 № 15 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

194. Келісудің реттік есептік нөмірі мен күні ПАЖ техникалық сәйкестігі туралы қаралған және келісілген декларацияда қойылады.

195. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым келіскен ПАЖ техникалық сәйкестігі туралы декларация ілеспе хатпен өтініш берушінің электрондық немесе пошталық мекенжайына жіберіледі.

196. Өтініш берушіге ПАЖ техникалық сәйкестігі туралы декларацияны келісуден бас тартылады, егер:

1) ұсынылған құжаттар осы Қағидалардың 186 немесе 187-тармақтарында көрсетілген тізбеге сәйкес келмесе;

2) декларацияда ұсынылған мәліметтердің дұрыс еместігі анықталса;

3) ұсынылған ПАЖ Ұшу жарамдылығы нормаларына 1-қосымшада келтірілген максималды ұшу салмағы 750 кг дейінгі пилотсыз авиациялық жүйелерге қойылатын ең төменгі ұшу-техникалық талаптарға сәйкес келмесе.

3-параграф . Отандық сериялық өндірістің ЕЖҰМ 25 кг-нан 750 кг-ға дейінгі ПӘК бар ПАЖ сәйкестік сертификатын беру тәртібі

197. Осы параграфтың ережелері ЕЖҰМ 25 кг-нан 750 кг-ға дейін ПӘК-мен отандық сериялық өндірістің ПАЖ пайдалануға рұқсат беру үшін қажет сәйкестік сертификатын беру тәртібін анықтайды.

198. Сертификаттық тексеру жүргізу және сериялық отандық өндірістің пилотсыз авиациялық жүйесінің сәйкестік сертификатын алу үшін өтініш беруші осы Қағидаларға 25-қосымшаға сәйкес өтінішті және осы Қағидалардың 199-тармағындағы тізбе бойынша құжаттар топтамасын азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның атына жібереді.

199. Құжаттар тізбесі:

1) осы Қағидаларға 25-қосымшаға сәйкес нысан бойынша сәйкестік сертификатын алу үшін өтініш;

2) зауыттық, мемлекеттік және пайдалану сынақтарының нәтижелері бойынша нақтыланған пайдалану құжаттамасы жиынтығының электрондық көшірмесі;

3) пономерлік құжаттама жиынтығының электрондық көшірмесі;

4) ПӘК сапалы фотосуреттері: бүйірлік көрініс, жоғарғы көрініс;

5) ресурсы шектеулі агрегаттардың тізбесі;

6) осы Қағидаларға 14-қосымшада көрсетілген пилотсыз авиациялық жүйеге техникалық қызмет көрсету регламентінің (бағдарламасының) құрылымына сәйкес ПАЖ техникалық қызмет көрсету регламенті (бағдарламасы);

7) дайындаушы (өндіруші) ұйымының бірінші басшысы бекіткен және азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым келіскен комиссия мүшелері қол қойған, осы Қағидаларға 26-қосымшаға сәйкес нысан бойынша ПАЖ тәжірибелік үлгісіндегі мемлекеттік сынақтар актісінің электрондық көшірмесі.

200. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым құжаттарды олар келіп түскен күні тіркеуді жүзеге асырады. Жұмыс уақыты аяқталғаннан кейін, еңбек заңнамасына сәйкес демалыс және мереке күндері жүгінген кезде өтініштерді қабылдау және беру туралы шешім қабылдау келесі жұмыс күні жүзеге асырылады.

201. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым өтініш беруші осы Қағидалардың 199-тармағында көзделген құжаттар топтамасын толық ұсынбаған жағдайда өтінішті қабылдаудан бас тартады.

202. Өтініш беруші осы Қағидалардың 199-тармағында көзделген құжаттардың толық топтамасын ұсынған кезде ұсынылған құжаттар осы Қағидалардың талаптарына сәйкестігіне тексеріледі, қарау нәтижелері бойынша өтініш берушінің электрондық мекенжайына құжаттар келіп түскен сәттен бастап 10 (он) жұмыс күнінен кешіктірмей сертификаттық тексеру кезеңі және тексеру үшін тағайындалған авиациялық инспектордың тегі, аты, әкесінің аты (ол болған кезде) көрсетілген сертификаттық тексеру жүргізу туралы хабарлама жіберіледі.

203. Сертификаттық тексеруді азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның авиациялық инспекторлары Қазақстан Республикасының заңнамасына, ИКАО стандарттары мен ұсынылатын практикасына сәйкес әзірленген авиациялық инспекторлар үшін нұсқаулық материалды пайдалана отырып жүзеге асырады. Өтініш беруші авиациялық инспекторлардың сертификатталатын пилотсыз авиациялық жүйеге қолжетімділігін қамтамасыз етеді және Ұшу жарамдылығы нормаларына 1-қосымшада келтірілген ең жоғары ұшу салмағы 750 кг дейінгі пилотсыз авиациялық жүйелерге қойылатын ең төменгі ұшу-техникалық талаптарға ПАЖ сәйкестігін салыстыру және бағалау үшін пайдалану және біркелкі құжаттаманы ұсынады.

204. Сертификаттық тексеру мерзімі 3 (үш) жұмыс күнінен аспайды.

205.Сертификаттық тексеру нәтижелері бойынша осы Қағидаларға 27-қосымшада көрсетілген нысан бойынша ұшқышсыз авиациялық жүйенің нақты жай-күйін көрсете отырып, осы Қағидаларға 27-қосымшада көрсетілген нысан бойынша Ұшуға жарамдылық нормаларына 1-қосымшада келтірілген ең жоғары ұшу салмағы 750 кг дейінгі пилотсыз авиациялық жүйелерге қойылатын ең төменгі ұшу-техникалық талаптарға пилотсыз авиациялық жүйенің сәйкестігі (сәйкессіздігі) туралы актіге қол қойылады, мүмкіндік туралы қорытындылар мен қорытындылар - актіде оң қорытынды болған немесе мүмкін болмаған кезде - актіде теріс қорытынды болған жағдайда, сәйкестік сертификатын беру. Актінің бір данасы өтініш берушінің электрондық поштасына жіберіледі.

206. Пилотсыз авиациялық жүйенің сәйкестігі (сәйкессіздігі) туралы актідегі оң қорытындының негізінде азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым осы актіге қол қойылған сәттен бастап екі жұмыс күні ішінде осы Қағидаларға 28-қосымшада көрсетілген нысанға сәйкес пилотсыз авиациялық жүйенің сәйкестік сертификатын ресімдейді және өтініш берушінің электрондық немесе пошталық мекенжайына жіберіледі.

207. Өтініш берушіге актідегі теріс қорытындының негізі болып табылатын мынадай жағдайларда пилотсыз авиациялық жүйенің сәйкестік сертификатын беруден бас тартылады:

1) пилотсыз авиациялық жүйенің сәйкестік сертификатын және (немесе) олардағы деректерді (мәліметтерді) алу үшін өтініш беруші ұсынған құжаттардың дұрыс еместігі анықталса;

2) пилотсыз авиациялық жүйенің Ұшуға жарамдылық нормаларына 1-қосымшаның 4-тарауының талаптарына сәйкес келмесе.

208. Пилотсыз авиациялық жүйенің сәйкестік сертификаты шексіз мерзімге беріледі және бөлінбейтін болып табылады.

4-параграф. Отандық сериялық өндірістің 25 кг-нан 750 кг-ға дейінгі ЕЖҰМ, ПАЖ бен ПӘК сәйкестік сертификатын тоқтата тұру және кері қайтарып алу тәртібі

209. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым мынадай жағдайларда сәйкестік сертификатының қолданысын тоқтатады:

1) ПАЖ сәйкестік сертификаты иесінің осы Қағидалардың талаптарын сақтамауы;

2) Заңының 16-3-бабында көзделген бұзушылықтар анықталған;

3) ПАЖ сәйкестік сертификаты иесінен жазбаша хабарлама.

210. Осы Қағидалардың 209-тармағының 1) және 2) тармақшаларында көзделген бұзушылықтар анықталған кезде уәкілетті ұйым сертификатының иесіне бұзушылықтар анықталған күннен бастап 3 (үш) жұмыс күні ішінде сәйкестік сертификатының қолданысын тоқтату туралы жазбаша хабарлама жібереді.

211. Сертификат иесі хабарламаны алғаннан кейін 7 (жеті) жұмыс күні ішінде уәкілетті ұйымға анықталған бұзушылықтарды жою жөніндегі түзету іс-қимылдарының жоспарын (бұдан әрі – жоспар) қарау және келісу үшін жібереді.

212. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым тексеру жүргізу арқылы белгіленген мерзімдерде ПАЖ сәйкестік сертификатын ұстаушымен келісілген жоспардың орындалуын бақылайды. Жоспардың орындалуын тексеру қорытындысы бойынша азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым 5 (бес) жұмыс күні ішінде:

жоспарды орындау кезінде ПАЖ сәйкестік сертификатының қолданысын қайта жаңартады;

жоспар орындалмаған кезде дәлелді бас тартуды жібереді.

213. ПАЖ сәйкестік сертификатының қолданысын жаңарту немесе жаңартудан бас тарту жөніндегі шешімді азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым сертификат иесіне тексеру аяқталған сәттен бастап 3 (үш) жұмыс күні ішінде жазбаша нысанда хабарлайды.

214. Бұзушылық жойылмаған жағдайда, қолданысы тоқтатылған күннен бастап 6 (алты) ай ішінде сәйкестік сертификаты кері қайтарылады. Уәкілетті ұйым ПАЖ сәйкестік сертификатын қайтарып алу туралы шешім қабылданған күннен бастап 2 (екі) жұмыс күні ішінде сертификат иесіне хабарлайды.

215. ПАЖ конструкция үлгісіне ірі түрлендіру енгізу. ПАЖ сәйкестік сертификатының иесі ПАЖ конструкциясына ірі түрлендіру енгізген кезде сертификат иесі уәкілетті ұйымға сертификаттық тексеру жүргізу және осы Қағидалардың 201, 202, 203, 204, 205-тармақтарына сәйкес жаңа сәйкестік сертификатын алу үшін осы Қағидалардың 199-тармағына сәйкес құжаттар тізбесін жібереді.

216. Сериялық өндіріс процесінде ПАЖ сәйкестік сертификатының иесі жұмыс конструкторлық құжаттама жиынтықтарын сақтауды ұйымдастырады және сериялық өндіріске авторлық бақылауды, материалдардың қасиеттерінің тұрақтылығын, технологиялық процестерді, сериялық өндірілген сертификатталған үлгінің даналары үшін бөлшектер мен тораптардың сипаттамаларының тұрақтылығын қамтамасыз етеді.

5-параграф. Сериялық шетелдік өндірістің ЕЖҰМ 25 кг-нан бастап 750 кг-ға дейінгі ПӘК-пен ПАЖ сәйкестік сертификатын беру тәртібі

217. Осы параграфтың ережелері сәйкестік сертификатын беру тәртібін анықтайды, ол ЕЖҰМ 25 кг-нан бастап және 750 кг-ға дейін сериялық шетелдік өндіріспен ПӘК-мен ПАЖ пайдалануға рұқсат беру үшін қажет.

218. Сертификаттық тексеру жүргізу және сериялық шетелдік өндірістің пилотсыз авиациялық жүйесінің сәйкестік сертификатын алу үшін өтініш беруші осы Қағидаларға 25-қосымшаға сәйкес өтінішті және осы Қағидалардың 219-тармағындағы тізбе бойынша құжаттар топтамасын азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның атына жібереді.

219. Құжаттар тізбесі:

1) зауыттық, мемлекеттік және пайдалану сынақтарының нәтижелері бойынша нақтыланған пайдалану құжаттамасының электрондық көшірмесі (бар болса);

2) пономерлік құжаттаманың электрондық көшірмесі;

3) ПАЖ-нің Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің немесе дайындаушы мемлекеттің қолданылатын талаптарына (стандарттарға, директиваларға, қағидаларға, техникалық регламенттерге) сәйкестігін растайтын құжаттың электрондық көшірмесі:

электр магниттік үйлесімділік талаптарына сәйкестігі, сондай-ақ жиілік спектрін дұрыс пайдалану талаптарына сәйкестігі;

аудио және бейне жабдықтардың қауіпсіздігіне қойылатын талаптарға сәйкестігі (бар болса);

электрондық және/немесе электр техникалық жабдықтың электр магниттік өрісінің адамға әсері (бар болса);

химиялық заттарды пайдалану шектеулері (бар болса),

қазақ, орыс немесе ағылшын тілдерінде. Жоғарыда көрсетілген тілдерде құжаттар болмаған кезде өтініш беруші өндірушінің түпнұсқа құжатын және куәландырылған аудармасын қазақ, орыс немесе ағылшын тілдеріне ұсынады;

4) осы Қағидаларға 14-қосымшада көрсетілген пилотсыз авиациялық жүйеге техникалық қызмет көрсету регламентінің (бағдарламасының) құрылымына сәйкес ПАЖ техникалық қызмет көрсету регламенті (бағдарламасы);

5) ПӘК сапалы фотосуреттері: бүйірлік көрініс, жоғарғы көрініс;

6) ресурсы шектеулі агрегаттардың тізбесі.

220. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым құжаттарды олар келіп түскен күні тіркеуді жүзеге асырады. Жұмыс уақыты аяқталғаннан кейін, еңбек заңнамасына сәйкес демалыс және мереке күндері жүгінген кезде өтініштерді қабылдау және беру туралы шешім қабылдау келесі жұмыс күні жүзеге асырылады.

221. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым өтініш беруші осы Қағидалардың 219-тармағында көзделген құжаттар топтамасын толық ұсынбаған жағдайда, өтінішті қабылдаудан бас тартады.

222. Өтініш беруші осы Қағидалардың 219-тармағында көзделген құжаттардың толық топтамасын ұсынған кезде ұсынылған құжаттар осы Қағидалардың талаптарына сәйкестігіне тексеріледі және қарау нәтижелері бойынша өтініш берушінің электрондық мекенжайына құжаттар келіп түскен сәттен бастап 10 (он) жұмыс күнінен кешіктірмей тексеру үшін тағайындалған авиациялық инспектордың тегін, атын, әкесінің атын (ол болған кезде) көрсете отырып, сертификаттық зерттеп-қарау кезеңі мен сертификаттық зерттеп-қарау жүргізілгені туралы хабарлама жіберіледі.

223. Сертификаттық тексеруді азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның авиациялық инспекторлары Қазақстан Республикасының заңнамасына, ИКАО стандарттары мен ұсынылатын практикасына сәйкес әзірленген авиациялық инспекторлар үшін нұсқаулық материалды пайдалана отырып жүзеге асырады. Өтініш беруші авиациялық инспекторлардың сертификатталатын пилотсыз авиациялық жүйеге қолжетімділігін қамтамасыз етеді және Ұшу жарамдылығы нормаларына 1-қосымшада келтірілген максималды ұшу салмағы 750 кг дейінгі пилотсыз авиациялық жүйелерге қойылатын ең төменгі ұшу-техникалық талаптарға сәйкестігін салыстыру және бағалау үшін пайдалану және біркелкі құжаттаманы ұсынады.

224. Сертификаттық тексеру мерзімі 3 (үш) жұмыс күнінен аспайды.

225. Сертификаттық тексеру нәтижелері бойынша осы Қағидаларға 27-қосымшада көрсетілген нысан бойынша осы Қағидаларға Ұшуға жарамдылық нормаларына 1-қосымшада келтірілген максималды ұшу салмағы 750 кг дейінгі пилотсыз авиациялық жүйелерге қойылатын ең төменгі ұшу-техникалық талаптарға пилотсыз авиациялық жүйенің сәйкестігі (сәйкессіздігі) туралы актіге нақты жай-күйі, пилотсыз авиациялық жүйенің сәйкестігі (сәйкессіздігі) туралы актіде оң қорытынды болған кезде - мүмкіндік туралы нәтижелер мен қорытындылар, немесе пилотсыз авиациялық жүйенің сәйкестігі (сәйкессіздігі) туралы актіде теріс қорытынды болған кезде сәйкестік сертификатын беру мүмкін еместігі көрсетіле отырып, екі данада қол қойылады. Пилотсыз авиациялық жүйенің сәйкестігі (сәйкессіздігі) туралы актінің бір данасы өтініш берушінің электрондық поштасына жіберіледі.

226. Пилотсыз авиациялық жүйенің сәйкестігі (сәйкессіздігі) туралы актідегі оң қорытындының негізінде азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым осы актіге қол қойылған сәттен бастап екі жұмыс күні ішінде осы Қағидаларға 28-қосымшада көрсетілген нысан бойынша ПАЖ сәйкестік сертификатын ресімдейді және өтініш берушінің электрондық немесе пошталық мекенжайына жіберіледі.

227. Өтініш берушіге пилотсыз авиациялық жүйенің сәйкестігі (сәйкессіздігі) туралы актіде теріс қорытындының негізі болып табылатын мынадай жағдайларда ПАЖ сәйкестік сертификатын беруден бас тартылады:

1) ПАЖ сәйкестік сертификатын және (немесе) олардағы деректерді (мәліметтерді) алу үшін өтініш беруші ұсынған құжаттардың дұрыс еместігі анықталғанда;

2) пилотсыз авиациялық жүйенің Ұшуға жарамдылық нормаларына 1-қосымшаның 4-тарауының талаптарына сәйкес келмеуі.

228. Пилотсыз авиациялық жүйенің сәйкестік сертификаты шексіз мерзімге беріледі және бөлінбейтін болып табылады.

6-параграф. Сериялық шетелдік өндірістің ЕЖҰМ 25 кг-нан бастап 750 кг-ға дейінгі ПӘК-мен ПАЖ сәйкестік сертификатын тоқтата тұру және кері қайтарып алу тәртібі

229. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым ПАЖ сәйкестік сертификатының қолданылуын тоқтата тұрады:

1) ПАЖ сәйкестік сертификатын ұстаушы осы Қағидалардың талаптарын сақтамағанда;

2) Заңның 16-3-бабында көзделген бұзушылықтар анықталғанда;

3) сәйкестік сертификатын ұстаушының жазбаша хабарламасы келгенде.

230. Осы Қағидалардың 229-тармағының 1) және 2) тармақшаларында көзделген бұзушылықтар анықталған кезде азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым бұзушылықтар анықталған күннен бастап 3 (үш) жұмыс күні ішінде ПАЖ сәйкестік сертификатын ұстаушыға ПАЖ сәйкестік сертификатының қолданылуын тоқтата тұру туралы жазбаша хабарлама жібереді.

231. ПАЖ сәйкестік сертификатын ұстаушы хабарламаны алғаннан кейін 7 (жеті) жұмыс күні ішінде азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға анықталған бұзушылықтарды жою жөніндегі түзету іс-қимылдарының жоспарын қарау және келісу үшін жібереді.

232. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым тексеруді жүргізу арқылы белгіленген мерзімдерде ПАЖ сәйкестік сертификатын ұстаушымен келісілген жоспардың орындалуын бақылайды. Жоспардың орындалуын тексеру қорытындысы бойынша азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым 5 (бес) жұмыс күні ішінде:

жоспарды орындау кезінде сәйкестік сертификатының қолданылуын қайта бастайды;

жоспар орындалмаған кезде дәлелді бас тартуды жібереді.

233. ПАЖ сәйкестік сертификатының қолданылуын қайта бастау немесе қайта бастаудан бас тарту жөніндегі шешім азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым тексеру аяқталған сәттен бастап 3 (үш) жұмыс күні ішінде ПАЖ сәйкестік сертификатын ұстаушыға жазбаша нысанда хабарлайды.

234. Бұзушылық жойылмаған жағдайда, тоқтатыла тұрған күннен бастап 6 (алты) ай ішінде ПАЖ сәйкестік сертификаты кері қайтарылады. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым ПАЖ сәйкестік сертификатын қайтарып алу туралы шешім қабылданған күннен бастап 2 (екі) жұмыс күні ішінде сертификат иесіне хабарлайды.

235. ПАЖ типтік дизайнына үлкен модификация енгізу. ПАЖ сәйкестік сертификатын ұстаушы ПАЖ конструкциясына ірі модификацияны енгізген кезде сертификат ұстаушы осы Қағидалардың 201, 202, 203, 204, 205-тармақтарына сәйкес сертификаттық тексеру жүргізу және жаңа сәйкестік сертификатын алу үшін азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға осы Қағидалардың 199-тармағына сәйкес құжаттар тізбесін жібереді.

7-параграф. Отандық сериялық өндіріске арналған ЕЖҰМ 25 кг-нан бастап және 750 кг-ға дейінгі ПӘК-мен ПАЖ зауыттық, пайдалану және мемлекеттік сынақтарды өткізу тәртібі

236. Осы параграфтың ережелері Қазақстан Республикасының аумағында ЕЖҰМ 25 кг-нан бастап және 750 кг-ға дейінгі ПӘК-мен ПАЖ жаппай отандық өндіру кезінде зауыттық, пайдалану және мемлекеттік сынақтарды жүргізу кезінде қолданылады.

237. Сертификаттау жүргізілгенге және ПАЖ сәйкестік сертификатын алғанға дейін өтініш беруші сериялық өндірістің алдындағы және осы Қағидалардың 29-қосымшасында келтірілген ПАЖ құру бағдарламасының кезеңдерінде сипатталған прототиптің өмірлік циклін айқындайтын алғашқы екі кезеңді аяқтайды.

238. Сериялық өндіріске арналған пилотсыз авиациялық жүйенің прототипі келесі сынақтардан өтеді:

1) зауыттық;

2) пайдалану

3) мемлекеттік.

239. Сынақтарды өткізу қажетті материалдық-техникалық және метрологиялық құралдармен (жұмыс орындарымен, сынақ құралдарымен, сынақтарға арналған жабдықпен, шығыс материалдарымен, өлшеу және бақылау құралдарымен, оның ішінде сынақ бағдарламаларында көзделген болса, сынақтардың бағдарламалық қамтамасыз етілуімен және т.б.), сондай-ақ қызмет көрсетуші персоналмен, көлік құралдарымен және өтініш берушінің ұйымын күзетумен қамтамасыз етіледі.

240. Сынақтарды метрологиялық қамтамасыз етуді өтініш беруші Қазақстан Республикасының метрологиялық қамтамасыз ету жөніндегі нормативтік құжаттарына сәйкес жүзеге асырады.

241. ПАЖ үлгісінің пайдалану және мемлекеттік сынақтарын жүргізу үшін өтініш беруші өтініш беруші ұйымының мамандарынан және пилотсыз авиациялық жүйелердің пайдаланушыларын біріктіретін коммерциялық емес ұйымдардың мамандарынан комиссия құрады.

242. Пилотсыз авиациялық жүйе үлгісінің зауыттық сынақтарын жүргізу басталғанға дейін өтініш беруші осы ПАЖ үлгісіне пономерлік құжаттаманы ресімдейді.

243. Өтініш беруші ұйымының ішкі бұйрығымен ПАЖ зауыттық, пайдалану және мемлекеттік сынақтардың жоспар-кестесі бекітіледі, онда сынақтар жүргізуге арналған ПАЖ даналары, осы даналарда нақты сынақ бағдарламаларын орындау мерзімдері, сондай-ақ азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға дәлелдемелік және пайдалану құжаттамасын ұсыну мерзімдері көрсетіледі.

244. Сынақтар процесінде сынақтардың барысы мен нәтижелерін өтінім беруші сынақтар жоспары-кестесінде көзделген мерзімдерде және нысандар бойынша тіркейді.

245. Пилотсыз авиациялық жүйе үлгісінің пайдалану сынақтарын өтініш беруші әзірлеген және бекіткен жоспар-кестеге сәйкес өтініш беруші әртүрлі климаттық (физикалық) жағдайларда жүргізеді.

246. Пилотсыз авиациялық жүйенің үлгісін мемлекеттік сынау өтініш беруші бекіткен жоспар-кестеге сәйкес жүргізіледі. Мемлекеттік сынақтарды өткізу мерзімдері туралы өтініш беруші жоспарланған мемлекеттік сынақтар басталғанға дейін 20 (жиырма) жұмыс күні бұрын азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымды хабардар етеді, бұл ретте зауыттық және пайдалану сынақтарының нәтижелерін, сондай-ақ формулярлардың (паспорттардың) электрондық көшірмелерін ілеспе хатпен жібереді.

247. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым сынақтардың жіберілген нәтижелерін қабылдайды және зерделейді, қажет болған жағдайда өтініш берушіден қосымша ақпарат сұратады және хабарлама мен құжаттарды алғаннан кейін 10 (он) жұмыс күніне дейінгі мерзімде өтініш берушіге өзінің мемлекеттік сынақтарға қатысқаны туралы хабарлайды.

248. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым Қазақстан Республикасының заңнамасына, ИКАО стандарттары мен ұсынылатын практикасына сәйкес әзірленген авиациялық инспекторларға арналған нұсқаулық материалды пайдалана отырып, мемлекеттік сынақтарға қатысады.

249. Мемлекеттік сынақтар өтініш берушінің өндірістік базасында жүргізіледі. ПАЖ мемлекеттік сынақтары ПАЖ-нің сенімді жұмысын, оның компоненттері мен функционалды жүйелерін көлемде көрсетуді көздейді: ЕЖҰМ 25 кг дейінгі ПӘК-мен ПАЖ үшін кемінде 10 (он) ұшу сағаты, ЕЖҰМ 25 кг-нан 750 кг-ға дейінгі ПӘК-мен ПАЖ үшін кемінде 20 (жиырма) ұшу сағаты.

Мемлекеттік сынақтардың мақсаты:

1) ПАЖ және оның пайдалану құжаттамасының осы Қағидалардың талаптарына сәйкестігін айқындау және растау, ПӘК үлгілік конструкциясын және пайдалану шектеулерін белгілеу, олардың шегінде ПАЖ Ұшуға жарамдылық нормаларына 1-қосымшада келтірілген максималды ұшу салмағы 750 кг дейінгі ұшқышсыз авиациялық жүйелерге қойылатын ең төменгі ұшу-техникалық талаптарға сәйкес келеді;

2) ПАЖ және оның жүйелерінің сенімді жұмыс істеуін бағалау, пайдалану құжаттамасын бағалау.

250. Мемлекеттік сынақтардың оң нәтижелері бойынша өтініш берушінің комиссиясы осы Қағидаларға 26-қосымшаға сәйкес нысан бойынша ПАЖ тәжірибелік үлгісіндегі мемлекеттік сынақтар актісін (бұдан әрі – сынақтар актісі) дайындайды және одан әрі азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйыммен келісіледі. Сынақ актісіне сынақ нәтижелері бойынша түзетілген пайдалану құжаттамасы, сондай-ақ сынақ бағдарламаларында көзделген өзге де құжаттар қоса беріледі.

251. Мемлекеттік сынақтарды тоқтатуға мыналар негіз болып табылады:

1) ПАЖ тәжірибелік үлгісінің осы Қағидалардың талаптарына немесе осы Қағидалардың талаптары негізінде әзірленген конструкторлық құжаттамаға сәйкес келмеуі;

2) ұшуды орындауға кедергі келтіретін сыналатын ПАЖ тәжірибелік үлгісінің ақауы.

Тәжірибелік үлгілерді мемлекеттік сынауды тоқтату комиссия мүшелері қол қоятын осы Қағидаларға 26-қосымшаға сәйкес ПАЖ тәжірибелік үлгісін мемлекеттік сынау актісімен ресімделеді.

Сынақ нәтижелерін бағалау сынақтардың теріс нәтижелері кезінде осы Қағидалардың орындалмаған талаптарын, анықталған кемшіліктерді жою жолдарын және жоюды тексеру тәртібін көрсете отырып, оларды біржақты түсінуді қамтамасыз ететін дәл тұжырымдарды қамтиды.

8-параграф. ПАЖ данасына сәйкестік куәлігін беру тәртібі

252. Бекітілген конструкциясының үлгісі жоқ, сериялық өндірісі жоқ, 25 кг бастап және 750 кг-нан кем жоғары ұшу салмағы бар ПАЖ-ның әрбір данасы азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымнан оның конструкциясының, сипаттамаларының және пайдалану-техникалық құжаттамасының Ұшу жарамдылығы нормаларының 1-қосымшасына сәйкестігі туралы куәлік алады.

253. Өтініш беруші жоғары ұшу салмағы 25 кг бастап және 750 кг-нан кем ЕЖҰМ бар ПАЖ бен ПӘК сәйкестік куәлігін алу үшін осы Қағидалардың 30-қосымшасына сәйкес өтінішті және осы Қағидалардың 254-тармағындағы тізбе бойынша құжаттар топтамасын азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның атына жібереді.

254. Құжаттар тізбесі:

1) пилотсыз авиациялық жүйе данасының техникалық ерекшелігінің электрондық көшірмесі, онда қысқаша техникалық сипаттамасы, жүйелердің қағидаттық схемалары, негізгі сипаттамалары, сондай-ақ пилотсыз авиациялық жүйенің данасы сертификатталатын ауқымындағы пайдаланудың күтілетін шарттары мен шектеулері болуға тиіс;

2) ПӘК сапалы фотосүреттерін: қырынан, алдыңғы көріністерін;

3) пилотсыз авиациялық жүйеге техникалық қызмет көрсету регламентінің (бағдарламасының) құрылымына сәйкес ТҚ регламенті (бағдарлама).

255. Уәкілетті ұйым құжаттарды келіп түскен күні тіркеуді жүзеге асырады. Жұмыс уақыты аяқталғаннан кейін, еңбек заңнамасына сәйкес демалыс және мереке күндері жүгінген кезде өтініштерді қабылдау және беру туралы шешім қабылдау келесі жұмыс күні жүзеге асырылады.

256. Уәкілетті ұйым өтініш беруші осы Қағидалардың 254-тармағында көзделген құжаттар топтамасын толық ұсынбаған жағдайда өтінішті қабылдаудан бас тартады.

257. Өтініш беруші осы Қағидалардың 254-тармағында көзделген құжаттардың толық топтамасын ұсынған кезде ұсынылған құжаттар осы Қағидалардың талаптарына сәйкестігіне тексеріледі және қарау нәтижелері бойынша өтініш берушінің электрондық мекенжайына құжаттар келіп түскен сәттен бастап 10 (он) жұмыс күнінен кешіктірмей сертификаттық зерттеп-қарау кезеңін және тексеруге тағайындалған авиациялық инспектордың тегін, атын, әкесінің атын (бар болған жағдайда) көрсете отырып, сертификаттық зерттеп-қарау жүргізу туралы хабарлама жіберіледі.

258. Сертификаттық тексеру 2 (екі) жұмыс күнінен аспайды.

259. Өтініш берушінің және ұсынылған материалдардың, деректер мен мәліметтердің сәйкестігіне сертификаттық тексеру авиация инспекторлары үшін азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым әзірлеген нұсқаулық материалды пайдалана отырып жүзеге асырылады. Өтініш беруші авиациялық инспекторлардың сертификатталатын пилотсыз авиациялық жүйеге қолжетімділігін қамтамасыз етеді және ұшу жарамдылығы нормаларына 1-қосымшада келтірілген ең жоғары ұшу салмағы 750 кг дейінгі пилотсыз авиациялық жүйелерге қойылатын ең төменгі ұшу-техникалық талаптарға сәйкестігін салыстыру және бағалау үшін пайдалану құжаттамасын ұсынады.

260. Өтініш берушінің электрондық немесе пошталық мекенжайына сертификаттық тексеру нәтижелері бойынша пилотсыз авиациялық жүйе данасының пайдалануға жарамдылығы туралы ресімделген бағалау актісі пилотсыз авиациялық жүйе данасының пайдалануға жарамдылығы туралы бағалау актісінде оң қорытынды болған кезде – осы Қағидаларға 31-қосымшаға сәйкес нысан бойынша мүмкіндік туралы қорытынды мен қорытындыны көрсете отырып жіберіледі, немесе пилотсыз авиациялық жүйенің данасын пайдалануға жарамдылығы туралы бағалау актісінде теріс қорытынды болған кезде сәйкестік куәлігін беру мүмкін емес.

261. Пилотсыз авиациялық жүйесінің данасын бағалау актіде оң қорытынды болған кезде, актіге қол қойылған сәттен бастап 2 (екі) жұмыс күні ішінде өтініш берушінің электрондық поштасына осы Қағидаларға 32-қосымшаға сәйкес нысан бойынша деректер картасын қоса бере отырып, осы Қағидаларға 33-қосымшаға сәйкес нысан бойынша пилотсыз авиациялық жүйе данасының сәйкестік куәлігі жіберіледі.

262. ПАЖ данасының сәйкестік куәлігі шексіз мерзімге беріледі және бөлінбейтін болып табылады.

263. Өтініш берушіге пилотсыз авиациялық жүйе данасының пайдалануға жарамдылығын бағалау актісінде теріс қорытындының негізі болып табылатын мынадай жағдайлардың бірінде ПАЖ данасының сәйкестік күәлігін беруден бас тартылады:

1) ПАЖ сәйкестік күәлігін алу үшін өтініш беруші ұсынған құжаттардың және (немесе) олардағы деректердің (мәліметтердің) анық еместігін анықтау;

2) пилотсыз авиациялық жүйенің Ұшу жарамдылығы нормаларына

1-қосымшаның 4-тарауының талаптарына сәйкес келмеуі.

9-параграф. ПАЖ данасының сәйкестік куәлігінің қолданысын тоқтату және кері қайтарып алу тәртібі

264. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым мынадай жағдайларда сәйкестік куәлігінің қолданысын тоқтатады:

1) сәйкестік куәлігі иесінің осы Қағидалардың ПАЖ талаптарын сақтамауы;

2) Заңның 16-3-бабында көзделген бұзушылықтар анықталған;

3) ПАЖ сәйкестік куәлігі иесінен жазбаша хабарлама.

265. Осы Қағидалардың 264-тармағының 1) және 2) тармақшаларында көзделген бұзушылықтар анықталған кезде уәкілетті ұйым куәлік иесіне бұзушылықтар анықталған күннен бастап 3 (үш) жұмыс күні ішінде сәйкестік куәлігінің қолданысын тоқтату туралы жазбаша хабарлама жібереді.

266. Куәлік иесі хабарламаны алғаннан кейін 7 (жеті) жұмыс күні ішінде азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға анықталған бұзушылықтарды жою жөніндегі түзету іс-қимылдарының жоспарын (бұдан әрі - жоспар) қарау және келісу үшін жібереді.

267. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым ПАЖ данасының сәйкестік куәлігі иесімен келісілген жоспардың белгіленген мерзімде тексеріс жүргізу арқылы орындалуын бақылайды. Жоспардың орындалуын тексеру қорытындысы бойынша азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым 5 (бес) жұмыс күні ішінде:

жоспарды орындау кезінде ПАЖ данасының сәйкестік сертификатының қолданысын қайта жаңартады;

жоспар орындалмаған кезде дәлелді бас тартуды жібереді.

268. ПАЖ данасының сәйкестік куәлігінің қолданысын жаңарту немесе жаңартудан бас тарту жөніндегі шешімді уәкілетті ұйым куәлік иесіне тексеру аяқталған сәттен бастап 3(үш) жұмыс күні ішінде жазбаша нысанда хабарлайды.

269. Бұзушылық жойылмаған жағдайда, қолданысы тоқтатылған күннен бастап 6 (алты) ай ішінде ПАЖ данасының сәйкестік куәлігі кері қайтарылады. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым ПАЖ данасының сәйкестік куәлігінің қайтарып алу туралы шешім қабылданған күннен бастап 2 (екі) жұмыс күні ішінде сертификат иесіне хабарлайды.

10-тарау. Пилотсыз авиациялық жүйені сертификаттау және ұшуға жарамдылық сертификатын беру тәртібі

270. Осы тараудың ережелері ЕЖҰМ 750 кг-нан астам ПӘК-мен ПАЖ сертификаттау және ұшу жарамдылығы сертификатын беру тәртібін, сондай-ақ оның ұшу жарамдылығын сақтау процесін анықтайды.

271. "Сертификатталатын" операциялар санатында ұшуларды орындау үшін ЕЖҰМ 750 кг-нан астам ПӘК-мен ПАЖ азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым берген ұшуға жарамдылық сертификаты болуы қажет. Қолданыстағы ұшу жарамдылығы сертификатынсыз "Сертификатталған" операциялар санатында ПАЖ қолдана отырып ұшуларды орындауға жол берілмейді.

272. ПАЖ ұшуға жарамдылық сертификаты оны алған сәттен бастап бір жылға жарамды.

273. Ұшуға жарамдылық сертификатын алу үшін өтініш беруші азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға осы Қағидаларға 34-қосымшаға сәйкес нысан бойынша өтініш жібереді және оған мынадай құжаттарды қоса береді:

1) жалдау шарттарында немесе өзге де заңды негізде ПАЖ-не меншік құқығын немесе ПАЖ-не иелік ету құқығын растайтын құжаттың электрондық көшірмесі;

2) типті сертификаттың электрондық көшірмесі;

3) ұшуды пайдалану жөніндегі ПАЖ нұсқаулығының электрондық көшірмесі;

4) бекітілген техникалық қызмет көрсету бағдарламасының (регламентінің) электрондық көшірмесі;

5) борт журналының, ПАЖ қозғалтқыштары мен бұрандаларының паспорттарының немесе формулярларының электрондық көшірмесі немесе көрсетілген құжаттардың расталған телнұсқалары;

6) ресурсы шектеулі агрегаттар мәртебесінің электрондық көшірмесі.

274. Өтінімді қарау және ПАЖ ұшу жарамдылығы сертификатын беру мерзімі 20 (жиырма) жұмыс күнін құрайды.

275. Ұсынылған құжаттарға қосымша зерделеу немесе тексеру жүргізу қажет болған кезде қарау мерзімі 10 (он) жұмыс күніне дейін ұзартылады, ол туралы өтініш берушіге қарау мерзімі ұзартылған сәттен бастап 3 (үш) жұмыс күні ішінде хабарлама жіберіледі.

276. Өтініш беруші осы Қағидалардың 273-тармағында көзделген тізбе бойынша құжаттар топтамасын және (немесе) қолданылу мерзімі өткен құжаттарды толық ұсынбаған кезде азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым өтінімді қабылдаудан бас тартады.

277. Ұсынылған құжаттар қаралғаннан және ескертулер болмағаннан кейін осы құжаттар осы Қағидалардың 35-1-қосымшасында көрсетілген талаптарға сәйкес келетін пилотсыз авиациялық жүйелерді пайдаланушыларды біріктіретін коммерциялық емес ұйымдарға беріледі.

Ескерту. 277-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік министрінің м.а. 09.01.2024 № 15 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

278. Пилотсыз авиациялық жүйенің техникалық жай-күйін тексеру және ұшуға жарамдылығын айқындау үшін тартылған коммерциялық емес ұйымдар азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның келісімі бойынша ұдайы жұмыс істейтін ПАЖ тексеру жөніндегі техникалық комиссияны құрады.

279. Техникалық комиссияның құрамына осы Қағидаларға 35-1-қосымшада көзделген талаптарға сәйкес келетін мамандар енгізіледі.

Ескерту. 279-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік министрінің м.а. 09.01.2024 № 15 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

280. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым өтініш пен құжаттарды тіркеген сәттен бастап 3 (үш) жұмыс күні ішінде пайдалану-техникалық құжаттамаға сараптама жүргізу және Ұшу жарамдылығы нормаларына 2-қосымшаға сәйкестігін ПАЖ бағалау жөніндегі жұмыстарды жүргізу үшін техникалық комиссияға өтінімнің көшірмесін береді және азаматтық авиация саласында уәкілетті ұйым басшысының қолымен сертификаттық тексеру жүргізуге бұйрық ресімдейді.

281. Өтініш беруші техникалық комиссия мүшелеріне пайдалану құжаттамасына және пилотсыз авиациялық жүйеге кедергісіз қол жеткізуді қамтамасыз етеді.

282. Техникалық комиссия азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымнан өтінім мен бұйрық алған сәттен бастап 10 (он) жұмыс күні ішінде пайдалану құжаттамасын (бұдан әрі – ПҚ) салыстыру және ұшуға жарамдылық нормаларына сәйкестігін бағалау бойынша жұмыстар жүргізеді.

283. Пайдалану құжаттамасын салыстыру және ПАЖ-нің Ұшу жарамдылығы нормаларына сәйкестігін бағалау бойынша жүргізілген жұмыстардың нәтижелері бойынша техникалық комиссия осы Қағидаларға 35-қосымшаға сәйкес нысан бойынша үш данада ПАЖ пайдалануға жарамдылығы туралы бағалау актісін (бұдан әрі – бағалау актісі) жасайды.

284. Бағалау актісінің бір данасы азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымнан өтінімнің көшірмесін алған күннен бастап 10 (он) жұмыс күні ішінде жіберіледі, екінші данасы – пайдаланушыға беріледі, үшінші данасы – пилотсыз авиациялық жүйелерді пайдаланушыларды біріктіретін коммерциялық емес ұйымда қалады.

285. Техникалық комиссия берген оң бағалау актісінің негізінде азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым осы Қағидаларға 36-қосымшаға сәйкес нысан бойынша пилотсыз авиациялық жүйенің ұшуға жарамдылық сертификатын ресімдейді не осы Қағидалардың 286-тармағында көрсетілген негіздер бойынш теріс бағалау актісі болған жағдайда пилотсыз авиациялық жүйенің ұшуға жарамдылық сертификатын беруден бас тарту туралы дәлелді жауап ресімделеді.

286. Өтініш берушіге техникалық комиссия мынадай жағдайларда сертификаттық тексеру жүргізу нәтижелері бойынша ұшуға жарамдылық сертификатын беруден бас тартады:

1) пайдаланушылар ұсынған құжаттардың және (немесе) олардағы деректердің (мәліметтердің) дұрыс еместігі анықталғанда;

2) пайдаланушының және (немесе) ұсынылған материалдардың, объектілердің, деректер мен мәліметтердің осы Қағидалардың талаптарына сәйкес келмеуі;

3) пайдаланушыға қатысты соттың қызметке немесе қызметтің жекелеген түрлеріне тыйым салу туралы заңды күшіне енген шешімі (үкімі) бар.

1-параграф. ПАЖ ұшуға жарамдылық сертификатын тоқтата тұру және кері қайтарып алу тәртібі

287. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым ПАЖ ұшу жарамдылығы сертификатының қолданылуын:

1) осы Қағидалардың талаптарына ПАЖ сәйкессіздіктер анықталғанда;

2) Заңның 16-3-бабында көзделген бұзушылықтар анықталғанда;

3) ПАЖ ұшуға жарамдылық сертификатын ұстаушының жазбаша өтініші болғанда тоқтата тұрады.

288. Осы Қағидалардың 287-тармағының 1) және 2) тармақшаларында көзделген бұзушылықтар анықталған кезде азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым сертификат ұстаушыға бұзушылықтар анықталған күннен бастап 3 (үш) жұмыс күні ішінде ПАЖ ұшу жарамдылығы сертификатын тоқтата тұру туралы жазбаша хабарлама жібереді.

289. ПАЖ ұшуға жарамдылық сертификатын ұстаушы хабарламаны алғаннан кейін 7 (жеті) жұмыс күні ішінде азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға анықталған бұзушылықтарды жою жөніндегі түзету іс-қимылдарының жоспарын (бұдан әрі – жоспар) қарау және келісу үшін жібереді.

290. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым тексеру жүргізу арқылы белгіленген мерзімдерде ПАЖ ұшуға жарамдылық сертификатын ұстаушымен келісілген жоспардың орындалуын бақылайды.

291. Жоспардың орындалуын тексеру қорытындысы бойынша азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым 5 (бес) жұмыс күні ішінде:

жоспарды орындау кезінде ПАЖ ұшу жарамдылығы сертификатының қолданысын қайта бастайды;

жоспар орындалмаған кезде дәлелді бас тартуды жібереді.

292. ПАЖ ұшу жарамдылығы сертификатының қолданылуын қайта бастау немесе қайта бастаудан бас тарту жөніндегі шешім азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым тексеру аяқталған сәттен бастап 3 (үш) жұмыс күні ішінде пайдаланушыға жазбаша нысанда хабарлайды.

Бұзушылықты жоймаған жағдайда, тоқтатыла тұрған күннен бастап 6 (алты ай) ішінде ПАЖ ұшуға жарамдылық сертификаты кері қайтарылады. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым рұқсатты кері қайтарып алу туралы шешім қабылданған күннен бастап 2 (екі) жұмыс күні ішінде ПАЖ пайдаланушысын хабардар етеді.

2-параграф. Ұшуға жарамдылықты сақтау

293. ПАЖ техникалық жұмысы мынадай процестерді қамтиды:

1) техникалық қызмет көрсету;

2) ПАЖ ұшу-техникалық сипаттамаларының ұшу жарамдылығы нормаларының талаптарына және ПАЖ әзірлеушінің құжаттарына сәйкестігін бақылау.

294. ПАЖ-нің ұшу-техникалық сипаттамаларының ұшуды пайдалану жөніндегі басшылықтардың талаптарына сәйкестігін бақылауды сыртқы ұшу экипаждары мен инженерлік - техникалық персонал (бұдан әрі – ИТП) жүзеге асырады.

295. Жөндеу ұшуға жарамдылық нормаларының талаптарымен айқындалатын ПАЖ ұшуға жарамдылығын қалпына келтіру процесін қамтиды.

296. ПАЖ техникалық қызмет көрсету (бұдан әрі – ТҚК) техникалық қызмет көрсету бағдарламалары (регламенттері) (бұдан әрі – ТҚКР) бойынша жүзеге асырылады. Қазақстан Республикасының азаматтық әуе кемелерінің мемлекеттік тізілімінде тіркелген ПАЖ техникалық қызмет көрсету бағдарламасын (регламентін) азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым келіседі.

297. Техникалық қызмет көрсетуді және жөндеуді (бұдан әрі – ТҚ және Ж) жүргізу кезінде Заңның 48-бабының 3-тармағына сәйкес олардың өндірушісі немесе техникалық қызмет көрсету және жөндеу жөніндегі сертификатталған ұйым берген сәйкестендіретін құжаттары (формулярлары, паспорттары, этикеткалары, пайдалануға рұқсат беру туралы құжаттары, түпнұсқалық телнұсқалары) жоқ агрегаттарды, жиынтықтаушы бұйымдар мен олардың қосалқы бөлшектерін пайдалануға жол берілмейді.

298. ПАЖ техникалық пайдалануды АТТҚҚ және ТҚК жөніндегі ұйым немесе ұшуларды инженерлік-авиациялық қамтамасыз етуді жүзеге асыратын авиациялық персонал жүргізеді.

299. Ұшуды инженерлік-авиациялық қамтамасыз ету мынадай міндеттерді жүзеге асырады:

1) авиакәсіпорындардың жарамды және ұшуға дайындалған ПАЖ қажеттіліктерін уақтылы, толық және сапалы қанағаттандыру;

2) ПҚ-ға қойылатын талаптарды, техникалық шарттар мен ПАЖ мақсаты бойынша тиімді және қауіпсіз пайдалану кепілдіктерін орындау.

300. АТТҚК және ТҚК жөніндегі ұйым мынадай функцияларды жүзеге асырады:

1) Пайдалану және жөндеу құжаттамасының талаптарына сәйкес АТТҚК және ТҚК (оның ішінде - ресурсты қалпына келтіру), оның ПАЖ сапасын бақылауды пысықтауларын, тексерулерін, ТҚК және жөндеуді ұйымдастыру және орындауы;

2) ПАЖ істен шығуы мен ақауларын іздеу және жою, ұшу мен жерде анықталған ақаулар мен ақаулар туралы деректерді жинау, есепке алу және өңдеу;

3) ПАЖ, ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз ету және өз қызметін жетілдіру мақсатында авиациялық инциденттердің, істен шығулар мен ақаулардың алдын алу жөніндегі іс-шараларымен бірге оның ТҚК және сенімділігін талдау, оның техникалық пайдалану тәжірибесін талдау және жалпылау;

4) жарнамалық-наразылық жұмыстарын жүргізу, өнім берушілерге олардың өнімдерінің кемшіліктерін жою туралы талаптар қою;

5) ПАЖ ұшу-техникалық сипаттамаларының ұшуды пайдалану жөніндегі басшылықтың талаптарына сәйкестігін бақылау;

6) оларға техникалық қызмет көрсету және жөндеу кезінде ПАЖ күзетін қамтамасыз ету;

7) ПАЖ жағдайын бақылаудың прогрессивті технологияларын әзірлеуге және іске асыруға, оны жөндеуге, еңбек пен өндірісті ұйымдастыруға қатысу;

8) ПАЖ пайдалану және жөндеу құжаттамасын жетілдіру жөнінде ұсыныстар әзірлеу;

9) ПАЖ пайдалану және жөндеу құжаттамасына өз қажеттіліктерінің орындалуын қамтамасыз ету, оны жүргізу және сәйкестендіруші (пономерлік) құжаттаманы қоса алғанда, оның сақталуын қамтамасыз ету;

10) ПАЖ пысықтаулары, инженерлік-авиациялық қызмет (бұдан әрі - ИАҚ) қызметі, құрамы, жай-күйі, материалдық мүлкі, қосалқы бөлшектері мен жабдықтары бойынша есепке алу мен есептіліктің белгіленген нысандарын жүргізу;

11) жұмыскерлердің нормативтік еңбек жағдайларын қамтамасыз ету және ТҚК өндірісін және жөндеуді, өрт қауіпсіздігін және қоршаған ортаны қорғауды ұйымдастыру, өндірісті қажетті үй-жайлармен, жабдықтармен, қосалқы бөлшектермен және авиатехникалық мүлікпен қамтамасыз ету, оларды күтіп-ұстау, сақтау, пайдалану және қызмет көрсету жөніндегі шараларды жүзеге асыру;

12) бүлінген ПАЖ эвакуациялау және қалпына келтіру жөніндегі жұмыстарды ұйымдастыру және жүргізу;

13) оқу техникалық базасын ұйымдастыру және жарақтандыру, АИҚ персоналының техникалық даярлығын және ПАЖ мамандарының тағылымдамасын ұйымдастыру;

14) АИҚ кадрларын іріктеу және орналастыру, әрбір қызметкердің өзінің қызметтік міндеттеріне жауапкершілікпен қарауын қалыптастыру бойынша жүйелі жұмыс жүргізу.

301. Сыртқы ұшу экипажының мүшелері ПАЖ жұмысындағы ауытқуларды анықтауды және борттық журналға уақтылы енгізуді, ИТП бойынша - ПАЖ жұмысының параметрлерін тіркеуге арналған, сондай-ақ объективті бақылау құралдарымен тіркелген ұшу-техникалық сипаттамалар мәндерінің ауытқу себептерін, борт журналында жазылған ұшу режимдерін талдауды қамтамасыз етеді.

302. Сыртқы ұшу экипаждарының ПАЖ пайдалануы олар орындайтын ПАЖ, жерде және ұшуда оның жүйелерін, бұйымдары мен жабдықтарын пайдалану жөніндегі операциялар кешенін (ПАЖ ұшуды пайдалану) экипаждың жауапкершілігіне ПАЖ қабылдаған сәттен бастап және басқа қызметтердің жауапкершілігіне ПАЖ тапсырғанға дейін қамтиды. Көрсетілген операциялар кешенін нақты үлгідегі ПАЖ үшін ұшу пайдалану жөніндегі басшылық реттейді.

303. Сыртқы ұшу экипажы ПАЖ үшін оны басқа қызметтердің өкілдерінен немесе басқа экипаждан өз жауапкершілігіне алған сәттен бастап және ПАЖ басқа қызметтің өкіліне немесе басқа экипажға тапсырғанға дейін жауап береді.

304. Ұшуға белгілі бір ұшуды орындау үшін ресурс пен қызмет ету мерзімінің жеткілікті қалдығы бар, техникалық шарттарға сай келетін, белгіленген тиісті тексеруден және дайындықтан өткен (ПАЖ арнайы тексеруден, мұздануды жоюдан және т.б.) жарамды ПАЖ жіберіледі.

305. ПАЖ келесі бір мезгілде жарамды деп саналады:

1) ПАЖ, қозғалтқыштар мен жинақтаушы бұйымдарда ресурс пен қызмет ету мерзімінің қалдығы болады, тізбеге және пономерлік құжаттамаға (формулярлар, борттық журнал) сәйкес толық жинақталады;

2) ПАЖ-да регламентте көзделген кезекті ТҚ орындалғанда, ақаулар мен олардың салдары жойылғанда;

3) өндірістік-техникалық және сәйкестендіру (пономерлік) құжаттамасы ресімделсе, кеменің жарамдылығы карта-нарядта тиісті лауазымды адамдардың қолдарымен расталады.

306. Жарамды ПАЖ келесі бір мезгілде ұшуға дайын деп саналады:

1) ПАЖ, қозғалтқыштар мен жиынтықтаушы бұйымдарда нақты ұшуды орындау үшін ресурстың және қызмет ету мерзімінің жеткілікті қалдығы болғанда;

2) ПАЖ ұшуға арналған тапсырмаға және техникалық қызмет көрсету бағдарламасының (регламентінің), техникалық пайдалану жөніндегі нұсқаулықтың және ұшуды пайдалану жөніндегі нұсқаулықтың талаптарына сәйкес жанар-жағармай материалдарымен, газдармен, арнайы сұйықтықтармен толтырылып, барлық қажетті компоненттермен жарақтандырылғанда;

3) ұшуды қамтамасыз ету жөніндегі жұмыстың карта-нарядында орындалып, қолтаңбалармен ресімделгенде;

4) ПАЖ экипажға қабылдау-беруді ресімдей отырып, карта-нарядта және борттық журналда қолтаңбалармен берілгенде.

Көрсетілген талаптар сақталмаған жағдайда ПАЖ ұшуға жіберілмейді.

307. Пайдаланушының жарамды ПАЖ қажеттілігі авиациялық жұмыстардың көлемімен, ПАЖ пайдалану динамикасымен анықталады.

308. Техникалық пайдалану кезінде ПАЖ пайдаланушы:

1) ПАЖ, негізгі және жинақтаушы бұйымдар үшін, оның ішінде ұшудағы және жердегі жұмыс режимдері бойынша нормативтік құжаттарда белгіленген пайдалану шектеулерін сақтайды;

2) ТҚК және сақтау кезінде жұмыстарды уақтылы, толық көлемде және дұрыс орындайды;

3) осы үлгідегі, модельдегі ПАЖ қолдануға көзделген жанар-жағармай материалдарын, арнайы сұйықтықтарды, газдарды, шығыс материалдарын пайдаланады;

4) бөлшектерді өздігінен ашудан, бұрылудан және құлап кетуден сақтайтын ажыратылатын қосылыстарды тексеру қағидаларын сақтайды;

5) қозғалтқыштарды іске қосу және сынау, бөлшектеу-монтаждау жұмыстары, сүйрету және тиеу (түсіру), кедергілермен соқтығысудан ПАЖ зақымданудан қорғайды;

6) ПАЖ тұрақтарын тек осы мақсаттарға арналған және/немесе жарамды жасанды және топырақ жолақтарын, жолдарды, алаңдарды пайдаланады;

7) ПАЖ қоршаған ортаның (қар, мұз, су, шаң) деструктивті әсерінен қорғау жөніндегі шараларды қолданады.

309. ПАЖ бойынша жұмыс аяқталғаннан кейін орындаушылар тапсырма орындалатын жерде (бөлімдерде, люктерде) бөлшектер, құрал, басқа да бөгде заттар қалмағанын тексереді.

310. Нақты үлгідегі, модельдегі ПАЖ техникалық қызмет көрсету кезінде тек жарамды, тиісті ПҚ талаптарына сәйкес келетін арнайы машиналарды, энергия көздерін, жүк көтергіш механизмдерді, жылытқыштарды, жалпы қолданылатын басқа да жерүсті қызмет көрсету құралдарын пайдалануға рұқсат етіледі. Көрсетілген құралдардың жарамдылығын растау тәртібін пайдаланушы және ТҚК және жөндеу жөніндегі ұйым айқындайды.

311. ИТП ПАЖ-не техникалық қызмет көрсету үшін тартылған жалпы қолданылатын жерүсті қызмет көрсету құралдарын пайдалануды бақылауды қамтамасыз етеді және штаттық жерге қосу және өрт сөндіру құралдарымен жабдықталмаған арнайы машиналарға жерүсті қызмет көрсету құралдарының қалыптан тыс жұмысына байланысты ықтимал авариялық жағдайларды жою бойынша жедел шаралар қабылдауға жол бермейді.

312. Ұзақтығы екі сағаттан асатын ПАЖ тұрағы кезінде (егер ПАЖ белгілі бір түрінің ПҚ өзгеше көрсетілмесе), ал жаңбыр, қар, боран, тұман, шаңды дауыл кезінде - тұрақ ұзақтығына қарамастан, толық және статикалық қысым жүйелерінің ауа қабылдағыштарына, қабылдағыштарына, басқа ПАЖ жүйелеріне ПҚ көзделген қорғаныс құрылғыларын орнату қажет.

Көрсетілген қорғаныс құрылғылары қызыл түске боялған және қызыл жұмсақ вымпелдері бар (қорғаныс құрылғылары орнатылған ПАЖ ұшып кетуін болдырмау мақсатында). Қорғаныс құрылғыларын орнату орындары қызыл (қызғылт сары) түске боялған ПАЖ-да қорғаныс құрылғылары қара түске боялады. Ұшу уақытына және ТҚҚ-дан алынатын қорғаныс құрылғылары олардың сақталуын және жарамдылығын қамтамасыз ететін орындарда сақталады.

313. Бұйымдарды бір ПАЖ-дан екіншісіне ауыстыру кезінде нақты жұмыстарды өндіру технологиясы қолданылады, оларды егжей-тегжейлі ұйымдастыру, тіркеу, ақпараттық сүйемелдеу және бақылау қамтамасыз етіледі.

314. Жиынтықтаушы бұйымдардың жаңғыртылған немесе жаңа түрлерін ПАЖ-ға орнатуды, пысықтауларды орындауды, сондай-ақ конструкцияны өзгертуді ПАЖ әзірлеушісі қолданысқа енгізген бюллетеньдер бойынша жүргізеді.

315. ПАЖ бір функционалдық жүйесіне кіретін ПАЖ элементтерін, күштік қондырғыларды, авиациялық және радиоэлектрондық жабдықтарды (бұдан әрі - А және РЭЖ) АТТҚК және ТҚК жөніндегі ұйым немесе ПАЖ пайдаланушысының инженерлік-техникалық құрамы қамтамасыз етеді.

316 ПАЖ-да қауіпсіздік мақсатында оған ТҚК кезде ПАЖ-дың борттық желісі қуатсыз болады:

1) А және РЭЖ бойынша ПАЖ-да бөлшектеу және монтаждау жұмыстарын орындау;

2) тарату құрылғыларын (қораптарын) тексеру және қарау;

3) электр тізбектеріндегі қалпына келтіру жұмыстары;

4) от қауіпті материалдарды пайдалана отырып, ПАЖ жұмыстарды орындау.

Көрсетілген жағдайларда ПАЖ жанында, әуеайлақтық және авариялық электрмен қоректендіру ажыратқыштарында, сондай-ақ жердегі электр энергиясы көздерін қосу қосқыштарында "Ток астына қоспау. Жұмыс жүріп жатыр" деген мәтіні бар ескерту вымпелдері ілінеді.

Тиісті жүйеде жиынтықтаушы бұйым, бөлік алынып тасталған немесе оларды бөлшектеу (монтаждау) бойынша жұмыстар орындалған кезде "Қоспа (тиіспе), жұмыс жүріп жатыр" мәтіні бар ескерту вымпелдерін ПАЖ басқару органдарына (қашықтан пилоттау пульті (ҚПП) немесе ПАЖ сыртқы пилоттың (оператордың) станциясына және оның жүйелеріне іліп қояды.

3-параграф. ПАЖ, қозғалтқыштарға, авиациялық және радиоэлектрондық жабдыққа техникалық қызмет көрсету тәртібі

317. ПАЖ аэродинамикалық қасиеттерін сақтау мақсатында мыналар қамтамасыз етіледі:

1) қанаттың басқару беттерінің элементтерін, жапқыштарды, обтекательді, люк қақпақтарын дұрыс бекіту;

2) сыртқы беттердегі тойтармалар мен бекітпелердің әлсіреуін, күш элементтері мен қаптамадағы деформацияларды, сызаттарды, жарықтарды уақтылы жою;

3) қаптаманың лак-бояу жабынын жарамды күйде ұстау;

4) планер бетін ластанудан уақтылы тазарту, қатты және лас заттардың (оның ішінде қатты, лас аяқ киіммен жүрудің) қанат, фюзеляж, қауырсын бойымен қозғалуына жол бермеу, оларға жұмсақ төсемсіз бұйымдарды, бөлшектерді, құрал-саймандар мен жабдықтарды орналастыру;

5) мұзды кетіру кезінде қаптаманы зақымданудан қорғау.

318. Коррозиялық зақымдануға ұшырайтын ПАЖ конструкциясының аймақтары мен жабдықтары үшін (авиациялық-химиялық жұмыстар үшін пайдаланылатын бөлшектер, тораптар және ПӘК бұйымдары, сондай-ақ аккумуляторлық батареяларды орналастыру аймақтарында, конденсациялық ылғал, жаңбыр суы, жанар-жағармай материалдары, арнайы сұйықтықтар, химиялық заттар, шаң мен кір, жанасу орындарында конструкция элементтері мен жабдықтар гетерогенді металдар, гигроскопиялық материалдары бар металдар) коррозияға қарсы қорғау шаралары (оның ішінде пайдалану процесінде) көзделеді (оның ішінде ПҚ-да) және жүзеге асырылады.

4-параграф. Жедел техникалық қызмет көрсету

319. Жедел ТҚК - бұл мерзімді техникалық қызмет көрсету нысандары арасындағы аралықта ПАЖ-дың жарамдылығын, дайындығын және қолданылуын қамтамасыз ететін ПАЖ-дың техникалық жағдайын қарау және тексеру, дайындық жұмыстарының жүйесі.

Жедел техникалық қызмет көрсету түрлерінің құрамы (бұдан әрі - ТҚК), олардың мазмұны, тағайындау және орындау тәртібі нақты үлгідегі ПАЖ үшін ПҚ-мен айқындалады.

320. Жедел ТҚК мыналарды қамтиды:

1) бас тартуларды іздеу және жою;

2) компоненттерді ауыстыру (мұндай компоненттерге қозғалтқыштар да, әуе бұрандалары да жатады);

3) ТҚҚ бойынша жоспарлы жұмыстар (еңбекті қажетсінетін терең бақылауды талап етпейтін айқын зақымдануларды/бұзушылықтарды анықтау үшін көзбен шолып қарауды қоса алғанда);

4) конструкцияның ішкі элементтеріндегі, борттық жүйелердегі және күштік қондырғылардағы жұмыстар, оларды орындау үшін тез ашылатын панельдер/люктер арқылы қол жеткізуге болады;

5) ағымдағы жөндеу және күрделі емес модификациялар, олар айтарлықтай бөлшектеуді қажет етпейді және жабдықтар мен құралдардың қарапайым түрлерімен орындалуы мүмкін.

321. Жедел ТҚК кезінде техникалық қызмет көрсету бағдарламасымен (регламентімен) белгіленген жоспарлы жұмыстар тізбесін және регламентте көзделмеген қосымша жұмыстарды (бұйымдарды ауыстыру, біржолғы тексерулер және басқалар) орындайды.

5-параграф. ПАЖ мерзімді техникалық қызмет көрсету

322. ПАЖ- ға мерзімді қызмет көрсету ПҚ-мен белгіленген жұмыс мәндері (рейдтер, циклдар, қону нөмірлері) немесе уақыт аралықтары (күнтізбелік қызмет мерзімі) арқылы жүзеге асырылады. Мерзімді ТҚК бойынша жұмыстар нысандарға жинақталған. Әрбір нысандағы жұмыстардың жиілігі мен көлемі ТҚК регламентімен, ал операцияны орындау технологиясы, қолданылатын бақылау құралдары, құрал-саймандар, құрылғылар мен материалдар технологиялық нұсқаулармен белгіленеді.

323. Жұмыс уақыты мен күнтізбелік мерзімнің есебі ПАЖ пайдалану басталғаннан немесе оны соңғы жөндеуден басталады. Бұдан әрі алдыңғы қызмет көрсету кезінде пайдаланылған жұмысқа (қызмет ету мерзіміне) рұқсат ескерілмейді.

324. Жұмыс уақыты, күнтізбелік мерзім, қону, цикл бойынша мерзімді ТҚК тағайындау тәртібі-нақты типтегі ПАЖ бойынша ПҚ-мен анықталады.

325. Ұшу қауіпсіздігін және ПАЖ беріктігін арттыру мақсатында жергілікті жағдайларды ескере отырып, ТҚК нысандары бойынша жұмыс көлемін ұлғайтуға немесе олар бойынша жұмыстарды пайдаланушы айқындайтын тәртіппен белгіленген мерзімнен бұрын орындауға жол беріледі.

6-параграф. Қозғалтқыштарды ПАЖ-ға ауыстыру

326. Қозғалтқышты ПАЖ-ға ауыстыру оның ресурсы пысықталғаннан кейін, стендте қызмет көрсету үшін, сондай-ақ қозғалтқышта қозғалтқышты алып тастамай жоюға болмайтын ақаулар анықталған жағдайда, ПҚ көзделген басқа жағдайларда және өндірістік қажеттілік бойынша жүргізіледі. Қозғалтқышты ауыстыру жұмыстарынан басқа, ПАЖ-да ПАЖ немесе басқа параметрлер бойынша анықталған кезекті ток орындалады, бюллетеньдер бойынша пысықтаулар және планердің конструкциясын, қозғалтқыш алынып тасталған кезде ғана қол жеткізуге болатын жүйелердің коммуникация учаскелерін тексеру.

327. Қозғалтқышты ПАЖ-ға орнатқаннан кейін, қозғалтқышты ауыстыруға байланысты техникалық қызмет көрсету жұмыстары ТҚК регламентіне сәйкес орындалады.

328. Қозғалтқыштарды ауыстыру жұмыстары оларды орындауға жіберілген мамандарға жүктеледі. Қажетті жағдайларда дайындық жұмыстарын жүргізу үшін мамандар бригадасы (тобы) бөлінеді. Ол үшін такелаждық және жуу құрылғыларымен, қозғалтқышты сыртқы консервациялау және монтаждау үшін стендтермен, ПҚ көзделген басқа да құрылғылармен жарақтандырылатын арнайы жұмыс орындары құрылады.

7-параграф. ПАЖ техникалық қызмет көрсетудің ерекше түрлері

329. ПАЖ ТҚК ерекше түрлеріне мынадай техникалық қызмет көрсету кіреді: маусымдық, арнайы, сақтау кезінде және экстремалды ауа-райында.

330. Маусымдық ТҚК күзгі-қысқы және көктемгі-жазғы кезеңдердегі жұмыстарға ПАЖ дайындау кезінде орындалатын жұмыстардың бөлігі болып табылады, егер бұл ПҚ-да қарастырылған болса. ПАЖ маусымдық дайындығы туралы нақты нұсқаулар нақты типтегі ПҚ-ның тиісті бөлімдерінде келтірілген.

331. Арнайы ТҚК ПАЖ аса күрделі жағдайларда ұшқаннан кейін (тиісті жағдайлардың тізбесі техникалық қызмет көрсету бағдарламасында (регламентінде) көрсетіледі), сондай-ақ жер бетінде қар немесе шаң бар дауылды желдің әсеріне ұшыраған кемелерде, басқа жағдайларда құрамы нақты үлгідегі ПАЖ үшін техникалық қызмет көрсету бағдарламасымен (регламентімен) айқындалатын кемелерде жүргізіледі. Арнайы ТҚК түрлері бойынша жұмыстардың тізбесі нақты үлгідегі ТҚК үшін техникалық қызмет көрсету бағдарламасымен (регламентімен) белгіленеді.

332. Техникалық қызмет көрсету бағдарламасында (регламентінде) көрсетілген күрделі жағдайларға ұшыраған ПАЖ ұшудан шеттетуге және арнайы ТҚК орындауға негіз болып табылады:

1) экстремалды жағдайлардың әсері туралы борттық журналға жазу;

2) ПАЖ-ға экстремалды жағдайлардың әсері туралы объективті бақылау аспаптарының жазбалары;

3) экстремалды жағдайлардың әсерінен ПАЖ зақымдануы;

4) дауылды желдің ПАЖ-ға әсері (қармен, шаңмен және т.б.).

333. Техникалық қызмет көрсету бағдарламасында (регламентінде) белгіленген мерзімнен артық ұшулардағы үзілістер кезінде ПАЖ сақтауға қойылады. Бұл жағдайда қажетті жұмыстарды орындауды ұйымдастыру тәртібін пайдаланушының ИТП анықтайды.

334. ПАЖ және бұйымдардағы жұмыс көлемі оларды сақтауға ауыстыру кезінде, сақтаудан алу кезінде, сақтау мерзімдері-пайдалану құжаттамасында белгіленеді.

335. Егер ПАЖ (бұйымның) сақтау мерзімі консервациялау мерзімінен асып кетсе, онда оны қайта консервациялау жүргізіледі. Егер оларды басқа құралдармен тасымалдау уақыты бұйымды консервациясыз сақтаудың ең аз мерзімінен асып кетсе, жөндеуге жіберілетін ПАЖ (бұйымдар) да консервациялауға жатады.

336. Пайдаланушы ПАЖ және сақтаудағы бұйымдарды консервациялау және қайта консервациялау мерзімдерін есепке алуды ұйымдастырады.

8-параграф. ПАЖ жағдай бойынша техникалық қызмет көрсету

337. Пайдаланушының және ТҚКЖ бойынша ұйымның ИАҚ-ында ПАЖ-ға техникалық қызмет көрсету жұмыс істеуі мен жай-күйі бойынша жүзеге асырылады. Жай-күйі бойынша техникалық қызмет көрсету параметрлерін бақылай отырып және сенімділік деңгейін бақылай отырып орындалады.

338. ПАЖ жай-күйі бойынша техникалық қызмет көрсету кезінде ПАЖ жұмыстың кезеңділігі мен көлемі диагностикалық параметрлердің немесе бір үлгідегі бұйымдар (тұтастай ПАЖ авиациялық техникасының бұйымдары, оның құрамдас бөлшектері, қозғалтқышы, олардың құрауыш бұйымдары) сенімділігі көрсеткіштерінің мәндерімен айқындалады. Диагностикалық параметрлер деп нақты бұйымның техникалық жай-күйін айқындайтын оның қасбартінің сандық сипаттамасы түсініледі. Бұйымның жарамды жай-күйден жарамсыз жай-күйге өту сәті оның параметрінің істен шығу алдындағы шекті мәнімен сипатталады, оған жеткен кезде бұйымның жарамдылығын қалпына келтіру жөніндегі операцияларды жүргізу талап етіледі.

339. ПАЖ жай-күйі бойынша ТҚКЖ қолданудың мақсаты ПАЖ техникалық жай-күйінің сапасы мен дұрыстығын арттыру, ұшу қауіпсіздігі мен жүйелілігін қамтамасыз ету кезінде пайдалану шығыстарын азайту (жұмыс істеуі бойынша қызмет көрсетумен салыстырғанда) болып табылады.

340. Жай-күйі бойынша қызмет көрсететін әуе кемелері (жүйелер, бұйымдар) ТҚКЖ-ның жедел, кезеңді, маусымдық және басқа түрлерін ұйымдастыру мен оның тәртібі жұмыс істеу бойынша қызмет көрсету кезіндегідей болып қалады. Бұл ретте ПҚ әуе кемелеріне қажетті өзгерістер енгізеді.

341. Егер ПАЖ диагностикалық параметрлерінің практикалық қажетті кешені толық берілсе, штаттық бақылау-өлшеу құралдары мен техникалық пайдаланудың барлық кезеңдерінде ПАЖ беріктік және функционалдық сипаттамаларын, оның жұмыс қабілетінің қорларын дұрыс айқындау технологиясы болса, ұдайы пайдалану шарттарында ПАЖ-ның жарамдылығы мен жұмысқа қабілетін экономикалық жағынан қолайлы мерзімде қалпына келтіруге мүмкіндік беретін пайдалану технологиялылығының жеткілікті деңгейі қамтамасыз етілсе, ол жай-күйі бойынша ТҚКЖ-ға жарамды деп танылады.

342. Егер өндірістік база, ПАЖ мен мамандар әзірлігінің уәкілетті орган мен ПҚ-да белгіленген шарттары іс жүзінде сақталса, пайдаланушының ИАҚ пен ТҚКЖ жөніндегі ұйым және олардың құрылымдық бөлімшелері ПАЖ жай-күйі бойынша қызмет көрсетуге даярланған деп саналады.

343. Нақты ПАЖ жай-күйі бойынша қызмет көрсету мүмкіндігін ПАЖ дайындаушы белгілейді.

9-параграф. Параметрлерін бақылай отырып қызмет көрсету

344. Параметрлерін бақылай отырып техникалық қызмет көрсетуді істен шығуы ұшу қауіпсіздігіне әсер ететін бұйымдар үшін қолданылады.

345. Параметрлерді бақылау үздіксіз немесе кезең-кезеңімен болуы мүмкін. Бақылау режимі, оның көлемі мен кезеңділігі бұйымның нақты түрі үшін ПҚ-да белгіленеді.

346. Жөнделуі, жұмысқа қабілеттілігі мен жарамдылығы параметрлік бақылана отырып пайдаланылатын бұйымды қалпына келтіру немесе ауыстыру, ол істен шыққан және істен шығар алдындағы жағдайда жүргізіледі, соңғы жағдайда - бір немесе бірнеше диагностикалық параметрлер жол берілген шекті деңгейден шыққан кезде (нақты регламенттеу ПҚ-да берілген) жүргізіледі.

347. Жай-күйі бойынша ТҚКЖ пайдалану құжаттамасы бақыланатын бұйымдар параметрлерінің құрамын, бақыланатын параметрлердің шекті жол берілген мәнін, оларды бақылаудың кезеңділігі мен технологиясын, қажетті техникалық құралдарды, сондай-ақ бақылау нәтижелері бойынша шешім қабылдау қағидаларын айқындауға тиіс.

10-параграф. Сенімділік деңгейін бақылай отырып қызмет көрсету

348. Сенімділік деңгейін бақылай отырып техникалық қызмет көрсету істен шығуы ұшу қауіпсіздігіне тікелей әсер етпейтін бұйымдарға қолданылады. Мұндай бұйымдар ресурсы (қызмет ету мерзімі) шектелместен қолданылуы мүмкін.

349. Сенімділік деңгейін бақылау тәртібін, технологиясын және сенімділік деңгейін бақылай отырып пайдаланылатын ТҚКЖ бұйымдар режимдері туралы шешім қабылдау қағидаларын бұйымның нақты түрі үшін ПҚ айқындайды.

350. ПАЖ бұйымдардың сенімділік деңгейін талдауды ИАҚ мамандандырылған бөлімшесі (ПАЖ техникалық жай-күйі мен оның өндірістік-функционалдық үйлесімділігін диагностикалау бөлімшесі) жүргізеді. Аталған бөлімшенің мамандарына бұйымдардың сенімділігі, статистикалық ақпаратты жүйелендіру, оны өңдеу, талдау және интерпретациялау бойынша есепке алу-талдау құжаттамасын жүргізу қызметі жүктеледі. Олар тиісті бұйымдардың сенімділік дәрежесінің өзгеруі үрдісін уақтылы анықтауға және ПҚ-да белгіленген шешім қабылдау қағидаларының негізінде тиімді алдын алу шараларын қалыптастыруға жауапты болады.

11-параграф. ПАЖ техникалық қызмет көрсетуді қамтамасыз етуді ұйымдастыру

351. ПАЖ ТҚ-ты қамтамасыз ету деп мақсаты негізгі процесті – техникалық қызмет көрсету жұмыстарын жүргізуді тиімді жүзеге асыру үшін жағдай жасау болып табылатын қосалқы қызмет түрлері түсініледі. ТҚ-ны қамтамасыз етуге мыналар жатады:

1) өндірісті дайындау;

2) технологиялық-конструкторлық қамтамасыз ету;

3) метрологиялық қамтамасыз ету.

352. Технологиялық жабдықтың техникалық жай-күйі тексерілгеннен, түгендеу нөмірі берілгеннен және тізілімге енгізілгеннен кейін ғана олар пайдалануға жіберіледі. Бұл ретте зауытта дайындалған, пайдалануға жіберілетін жаңа жабдықтың ПҚ, қауіпсіздік техникасы жөніндегі нұсқаулықтары, монтаждаудың дұрыстығын тексеру актілері болуға тиіс.

ТҚК және РАТ жөніндегі ұйымда дайындалған немесе жаңғыртылған жабдық пайдалануға жіберілмес бұрын өлшем бірлігін қамтамасыз ету саласындағы заңнамада көзделген рәсімдер қажет, олардың нәтижелері комиссия актісінде көрсетіледі, ресімделген техникалық және пайдалану құжаттамасы болады.

353. Технологиялық жабдық қолданыстағы стандарттарда белгіленген түстерге боялады. Ақаулы, сондай-ақ рұқсат етілмейтін түстерге боялған жабдық пайдалануға жіберілмейді.

354. Әртүрлі үлгідегі күш жетектері бар жабдық, көтеру-көлік тетіктері, барлық үлгідегі компрессорлық және энергетикалық құрылғылар, станоктық және пісіру жабдығы, сығылған газдар мен улы заттарды сақтауға арналған ыдыстар паспортталуға тиіс.

355. Әдеттегі жағдайда бөлімшелерде пайдаланылатын технологиялық жабдық оларға бекітіліп, тізілімдеріне енгізіледі. Технологиялық жабдық тізілімдері, сондай-ақ оның бұйымдарына арналған формулярларды (паспорттарды) өздерінің қарауындағы технологиялық құралдарды пайдалану үшін жауапты бөлімшелердің басшылары жүргізеді.

356. ПАЖ ТҚ үшін пайдаланылатын технологиялық құралдардың авиациялық техникасын, пайдалану, оларды қолдану, жарамдылығын тексеру, сынау, жөндеу және сақтау технологиялық жабдықтың нақты түрлері мен бұйымдарына арналған ПҚ талаптарына сәйкес жүргізіледі.

357. ПАЖ жай-күйін бақылау үшін азаматтық авиацияда пайдалануға қабылданған, мерзімді метрологиялық тексеруден өткен құралдар (тұрақты және көшпелі құрылғылар, керек-жарақтар, стенділер, құрылғылар, аспаптар мен аппаратура, оның ішінде қиратпайтын бақылау құралдары) пайдаланылады.

358. Өлшем бірлігін қамтамасыз ету саласындағы заңнамада көзделген рәсімдерден өткен АТЖ, азаматтық авиация зауыттары мен басқа да ұйымдардың күштерімен дайындалған өлшеу құралдары қолдануға рұқсат етіледі.

359. Ақаулы сақталған және бұзушылықпен тасымалданған өлшеу құралдарын қолдануға жол берілмейді.

360. Өндірісті дайындау базалық өндірістік процестердің жоспарлы бірқалыптылығын, ПАЖ әртүрлі күйде болуының белгіленген мерзімін нақты сақтау мүддесінде өндірістік құрылымдарды мамандандыруды тиімді жүзеге асыруды қамтамасыз ететін, алдын ала орындалатын дайындық-қосалқы жұмыстар кешенін білдіреді. Ол өндірісті дайындау бөлімшесі орындайтын жұмыстарды қамтиды:

1) техникалық қызмет көрсету үшін қажетті бұйымдарды, бөлшектерді, материалдарды, құралдар мен жабдықты алдын ала жиынтықтау;

2) жиынтықталған авиатехникалық мүлікті орындаушылардың жұмыс орындарына жеткізу және оларды жұмыс орындарынан жинау;

3) қажеттілік техникалық қызмет көрсету процесінде анықталатын аваитехникалық мүлікпен жұмыс орындарын жедел қамтамасыз ету;

4) құралдық және жиынтықтаушы шаруашылықты жүргізу, құралдық және шығыс қоймасының жұмысын ұйымдастыру;

5) авиатехникалық мүліктің шығысын есепке алу және оған қажеттілікті айқындау;

6) бригадалар мен орындаушыларға авиатехникалық мүлікті беру;

7) авиатехникалық мүлік пен басқа да материалдарды сатып алуға өтінімдер жасау.

361. Мыналар ИАҚ-та өндірісті дайындауды жоспарлау мен ұйымдастыру (ТҚКЖ және жөндеу бойынша ұйымдастыру) үшін бастапқы деректер болып табылады:

1) ПАЖ-ның жоспарланатын жылдық ұшу сағаттары;

2) олардың түрлері бойынша техникалық қызмет көрсету саны;

3) айырбас қоры материалдарының, бұйымдар мен бөлшектерінің, авиатехникалық мүліктің азаймайтын қорының, құралдар жиынтықтарының, жер үсті қызмет көрсету құралдарының шығыс нормасы;

4) дайындық-қосалқы жұмыстарға нормативтік еңбек шығындары.

362. ПАЖ-ға қызмет көрсетуге қажетті құрал, керек-жарақтар мен мүлік нақты объектілер мен жұмыстар кешендеріне арналған ПҚ негізінде ИАҚ әзірлейтін жиынтықтау ведомостеріне сәйкес жиынтықталады.

363. Құралдар мен керек-жарақтар (жұмыс түріне қарай) жеке және жалпы пайдаланымдағы жиынтықтарға бөлініп, оларға тізімдеме жасалады.

364. Жеке және жалпы пайдаланымдағы құрал мен керек-жарақтар жиынтықтары (тізімдеме бойынша тексеріліп) әуе кемесіне қызмет көрсету жөніндегі жұмыстарды орындау уақытына бригадаларға немесе жеке орындаушыларға беріледі.

365. Жалпы пайдаланымдағы құрал мен керек-жарақтар жиынтықтары сақталатын заттардан басқа беруге арналған құжаттама салынған контейнерлерге салынып сақталады.

366. Авиациялық-техникалық мүлік, жиынтықтаушы бұйымдар, құрал мен керек-жарақтар оларды бақылаусыз пайдалану мүмкіндігін болғызбайтын жерлерде сақталуға тиіс. Жиынтықтаушы бұйымдардың паспорттары (жапсырмалары) мен биркалары болуға тиіс, оларда атауы, нөмірі мен санаты көрсетіледі. Жарамды жиынтықтаушы бұйымдарды, бөлшектер мен материалдарды ақаулы (жөндеу талап етілетін, есептен шығарылған) және кондицияланбағандармен бірге сақтауға рұқсат етілмейді.

367. ПАЖ ТҚК жөніндегі жұмыстарды технологиялық-конструкторлық қамтамасыз ету үшін пайдаланушы мен ТҚКЖ жөніндегі ұйымдар мамандандырылған бөлімшелер құрады не оны жүзеге асыруды жеке қызметкерлерге жүктейді.

368. Технологиялық-конструкторлық қамтамасыз ету мынаны қамтиды:

1) ҰАЖ ТҚК-ді ұйымдастыруды жетілдіру;

2) технологиялық процестер мен техникалық бақылау құралдарының жаңаларын әзірлеу және енгізу әрі қолданыстағыларын жетілдіру;

3) ПҚ-да көзделмеген жұмыстарды орындауға технологиялық нұсқаулар (карталар) дайындау, оларды жұмыс орындарында сынау;

4) жұмыс орындарын дайындау мен жинауға арналған технологиялық карталарды әзірлеу;

5) қызмет көрсету нысандары бойынша авиатехникалық мүлікті жиынтықтау ведомостерін жасау және пысықтау;

6) ТҚК регламенттерін, технологиялық нұсқамаларды және басқа құжаттарды жетілдіру жөнінде ұсыныстар әзірлеу, өнеркәсіпке авиациялық техниканың конструкциялық және өндірістік кемшіліктерін жою жөнінде талаптар қою үшін материалдар дайындау;

7) жаңа борттық және технологиялық жабдық, ПАЖ жер үсті қызмет көрсету құралдарын, құралдарды, керек-жарақты, жабдықты жұмыс орындарына орналастыру схемаларын жетілдіру, әзірлеу және енгізуге қатысу;

8) мамандандырылған жұмыс орындарына жұмыс түрлері мен оларды орындау қағидалары, жабдықтың, құралдың жиынтығы мен технологиялық карталар, жұмыс орындарын ұстауға қойылатын талаптар мен оны тексеру кезеңділігі көрсетілген паспорттарды жасау;

9) әр операция және әр кезең бойынша ведомостерді, ПАЖ технологиялық кестелерін жасау;

10) ұшуда пайдалану жөніндегі нұсқаулықтардың жұмыс даналарына өзгерістер енгізу;

11) бақылау даналарын жүргізу, ТҚКЖ жөніндегі ұйым құжатымен айқындалатын тәртіппен технологиялық құжаттаманың бақылау даналарын жүргізу;

12) қайтару-айырбастау қоры мен айналмайтын қор бұйымдарының тізбелерін әзірлеу.

369. ПАЖ техникалық қызмет көрсетуді орындау кезінде метрологиялық бақылауды жүзеге асырудың негізгі міндеттері:

1) мемлекеттік метрологиялық қызметтің немесе басқа акредиттелген заңды тұлғалардың өлшеу құралдарын (бақылау-өлшеу аспаптары мен бақылау -тексеру аппараттурасын) уақтылы тексеруін қамтамасыз ету;

2) өлшеу құралдарының түгендеу/калибрлеуді жүргізудің кестесін бақылауды сақтау;

3) әзірленетін құжаттаманың түрлерін (конструкторлық, технологиялық, пайдалану және жөндеу) айқындау және олардың метрологиялық сараптамасын жүргізудің тәртібін белгілеу.

12-параграф. ПАЖ жай-күйін және оған техникалық қызмет көрсету сапасын бақылау

370. ПАЖ техникалық жай-күйі және оған ТҚК сапасы:

1) көзбен шолып және оргонолептикалық белгілері (шулар, иісі) бойынша;

2) әрекет етуін тексерумен (функционалды бақылау);

3) аспапты (автоматты, қолмен, аралас) бақылау құралдарымен;

4) регламентті жұмыстардың толық орындалуын (соңғысы ТҚК сапасын бақылауға жатады және оны бағалаудың негізгі бөлігі болып табылады) тексерумен айқындайды.

Бақылау әдістері мен құралдарының номенклатурасы пайдалану құжаттамасымен айқындалады.

371. Бақылаудың аспапты құралдарын қолданбастан жөнделгені, жұмысқа жарамдылығы және дұрыс жұмыс істеуі айқындалуы мүмкін ПАЖ объектілерін көзбен шолып бақылайды.

372. Органолептикалық белгілер бойынша авиациялық техниканың істен шығуының немесе ақаулығының сыртқы көріністері ғана анықталады.

373. Әрекет етуін тексерумен авиациялық техниканың жұмысқа жарамдылығы мен дұрыс жұмыс істеуін айқындайды.

374. ПАЖ жай-күйін аспапты бақылау ауыспалы, жылжымалы, орнатылған және қашықтық құралдары қолданыла отырып жүзеге асырылады.

375. Аспапты бақылауды жүзеге асыратын ИАҚ мамандардың қолданылатын құралдар бойынша тиісті даярлығы және орындалатын жұмыстарға рұқсаты болуы тиіс.

376. ПАЖ жай-күйін бақылауға белгіленген түрде құжаттамалық расталған, метеорологиялық тексеру мен аттестациядан өткен жөнделген аспапты құралдар ғана жіберіледі.

377. Бақылаудың мақсаты ПАЖ жөнделгенін, жүйелері мен бұйымдарының жұмысқа жарамдылығы мен дұрыс жұмыс істеуін, істен шығулардың, бұзылудың және ПҚ белгіленген талаптарды бұзушылықты анықтау болып табылады.

378. ПАЖ жай-күйін бақылау пайдалану және жөндеу құжаттамасының талаптарына сәйкес жүргізіледі.

379. Жұмысты орындаушылар ТҚК-ның толықтығы мен сапасын (жедел және кезеңді ТҚК кезінде, сондай-ақ ПАЖ жөндеу жүргізген кезде) қамтамасыз етеді, оларды орындау процесінде ПАЖ жай-күйін бақылауды қамтамасыз етеді. Жедел және кезеңді ТҚК-нің толықтығы мен сапасын, сондай-ақ жөнделуін бақылау ТҚК сапасын қамтамасыз ету мәселелерін регламенттейтін пайдалану және жөндеу құжаттамасының және авиациялық техникада ТҚК бойынша пайдаланушы мен ұйымның ішкі құжаттамасының талаптарына сәйкес ұйымдастырылады.

11-тарау. ПАЖ пайдалану кезінде авиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету

380. Авиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету бойынша жеке жауапкершілік пилотсыз авиациялық жүйелерінің пайдаланушысына (сыртқы ұшқыш немесе ПАЖ операторына) жүктеледі.

381. ПАЖ пайдалана отырып, авиациялық жұмыстарды орындау кезінде пайдаланушы ұшқыштың қашықтан басқару пультін немесе сыртқы пилоттық станцияны тек ПАЖ пайдалана отырып ұшуға құқығы бар және тиісті пилотсыз әуе кемесін басқаруға рұқсаты бар адамдарға ғана басқаруға рұқсат береді.

382. Пайдаланушы өзінің ҰӨН-да заңсыз қасақана араласу актілеріне ден қою және ұшақсыз әуе кемесінің сақтау орнына заңсыз кіру және бағдарламалық қамтамасыз етудің және (немесе) жабдықтың конфигурациясын өзгерту мүмкіндігін болдырмайтын қашықтықтан пилоттау пультінің немесе сыртқы ұшқыш станциясының орналасқан жерінің қорғалатын сақталуын қамтамасыз ету жөніндегі шараларды көздейді.

383. Ұшуды орындамас бұрын сыртқы ұшқыш немесе ПАЖ операторы ПӘК қару-жарақтың, оқ-дәрілердің, жарылғыш, радиоактивті, уландырғыш, тез тұтанатын және басқа да қауіпті заттар мен әуе күштеріне тасымалдауға тыйым салынған заттардың болуын болдырмау мақсатында ПАЖ қарап тексереді.

384. ПАЖ пайдалану мақсаттары үшін сыртқы ұшқыш немесе ПАЖ операторы ПАЖ өндірушісі белгілеген талаптарға қатаң сәйкес қолданылатын бағдарламалық қамтылымды қолданады және ПАЖ өндірушісі көздемеген өзгерістерді жасамайды.

385. Елді мекендерде немесе адамдар көп жиналатын ПАЖ қолдана отырып, ұшуларды орындау кезінде және үшінші тұлғалар тарапынан ПАЖ операторының қызметіне араласу ықтималдығы болған кезде ПАЖ пайдаланушысы осы іс-әрекеттердің алдын алу және алдын алу үшін адамның ПАЖ операторының жанында болуын қамтамасыз етеді.

386. Ұшу кезінде қызметке заңсыз араласу актісі жасалған жағдайда, ПАЖ операторы мүмкіндігінше ұшуды тоқтата тұру жөнінде шаралар қабылдайды және ӘҚБ органын хабардар етеді.

Қазақстан Республикасының
әуе кеңістігінде пилотсыз
авиациялық жүйелерді
пайдалану қағидаларына
1-қосымша

Пилотсыз авиациялық жүйелердің жіктелуі

Қазақстан Республикасында қолданылатын пилотсыз авиациялық жүйелер мынадай түрге жіктеледі:

1) басқару тәсілі бойынша:

қашықтан басқарылатын әдіс – онда ұшуды басқару екі режимде жүзеге асырылады: қолмен басқару (пилотсыз авиациялық жүйесін қашықтан ұшқыштың немесе оператордың толық басқаруы) және автоматтандырылған басқарудың (сыртқы пилотты немесе операторды ПАЖ ұшу режимі, профилі және бағыты бойынша түзетулер енгізу арқылы басқаруы);

автоматты басқару әдісі – бұл ретте басқаруды автопилот алдын ала белгіленген траектория бойынша, алдын ала белгіленген биіктікте, алдын ала белгіленген жылдамдықта және қозғалыс бұрыштарын тұрақтандыру арқылы сыртқы ұшқыштың немесе оның курсының операторының үздіксіз басқаруымен және кез келген уақытта бағытты өзгерту, араласу мүмкіндігін сақтай отырып орындалады.

автономды ұшу – басқаруды алдын ала белгіленген траектория бойынша, алдын ала белгіленген биіктікте, алдын ала белгіленген жылдамдықта және ұшуды басқаруға оператордың араласуынсыз бағдарлау бұрыштарын тұрақтандыру арқылы автопилот орындайды;

2) конструкция түрі бойынша:

Конструкция түрі	Жіктеуіш
Ұшақ (тұрақты қанаты)	А (Airplane)
Тікұшақ	Н (Helicopter)
Мультиротор	М (Multirotor)
Гибрид	X (Hybrid)

3) ЕЖҰМ ең жоғары ұшу салмағы бойынша:

Санат	Салмақ диапазоны	ЕҰЖС жіктеуіші
Өте жеңіл	0,25 кг дейін	0
Жеңіл	0,25 кг-дан 1,5 кг дейін	1
Орташа	1,5 кг-дан 25кг дейін	2
Орташа ауыр	25 кг-дан 750 кг дейін	3
Ауыр	750 кг және жоғары	4

Қазақстан Республикасының
әуе кеңістігінде пилотсыз
авиациялық жүйелерді
пайдалану қағидаларына
2-қосымша

Жер бедері мен ұшу түріне байланысты пилотсыз авиациялық жүйелерді пайдалана отырып, ұшулар үшін метеорологиялық минимумдар

Жер бедері	ПАЖ ұшуының минималды метеорологиялық шарттары
Жер бедері	Жер бедерінің ең жоғары нүктесі үстіндегі БТШБ, м (футтар)		Көріну, м
	Ұшу түрі
	VLOS	BVLOS	VLOS	BVLOS
Жазық және төбелі (су беті)	300 (1000)	300 (1000)	2000	5000
Таулы (биіктігі 2000м дейін) теңіз деңгейінен жоғары	300 (1000)	400 (1300)	2000	5000
Таулы (биіктігі 2000 м және одан жоғары) теңіз деңгейінен жоғары	300 (1000)	700 (2300)	5000	8000

Ескертпе. Белгіленген метеорологиялық минимумдарды сақтамай, пилотсыз авиация жүйелерін пайдалана отырып, ұшуларды орындау үшін бұл ұшулар ӘКП қағидаларының 144-тармағына сәйкес әуе қозғалысын басқару орталықтары қысқа мерзімді шектеулер енгізген жағдайда жүзеге асырылады.

Қазақстан Республикасының
әуе кеңістігінде пилотсыз
авиациялық жүйелерді
пайдалану қағидаларына
2-1-қосымша

Ескерту. Бұйрық 2-1-қосымшамен толықтырылды - ҚР Көлік министрінің м.а. 09.01.2024 № 15 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

ПАЖ операторларын бастапқы теориялық және практикалық дайындау бағдарламаларына қойылатын талаптар, сондай-ақ оларды бекіту тәртібі

1-параграф. ПАЖ операторларын бастапқы теориялық дайындау бағдарламасына қойылатын талаптар

1. 1-санаттағы ПАЖ операторларын бастапқы теориялық дайындау бағдарламасына қойылатын ең төменгі талаптар:

1) Әуе құқығы (халықаралық және ұлттық) – 2 сағат;

2) Әуе кеңістігінің құрылымы (Қазақстан Республикасының әуе кеңістігінің құрылымын ескере отырып) – 4 сағат;

3) Ұшуларды орындауға рұқсат беру (Қазақстан Республикасында белгіленген тәртіпті ескере отырып) – 2 сағат;

4) Әуе кеңістігін пайдалануды жоспарлау, әуе кеңістігін пайдалануға өтінім беру – 4 сағат;

5) Ұшуды дайындау және орындау – 2 сағат;

6) Адамның мүмкіндіктері мен шектеулері, оның ішінде қауіп-қатер мен қателік факторларын бақылау – 2 сағат;

7) Авиациялық қауіпсіздік – 2 сағат;

8) Ұшу қауіпсіздігі – 2 сағат.

2. 2-санаттағы ПАЖ операторларын бастапқы теориялық оқыту бағдарламасына қойылатын ең төменгі талаптар:

1) Әуе құқығы (халықаралық және ұлттық) – 4 сағат;

2) Әуе кеңістігінің құрылымы (Қазақстан Республикасының әуе кеңістігінің құрылымын ескере отырып) – 4 сағат;

3) Ұшуларды орындауға рұқсат беру (Қазақстан Республикасында белгіленген тәртіпті ескере отырып) – 4 сағат;

4) Авиациялық метеорология – 4 сағат;

5) Әуе навигациясы – 4 сағат;

6) Әуе кеңістігін пайдалануды жоспарлау, әуе кеңістігін пайдалануға өтінім беру – 4 сағат;

7) Ұшуды дайындау және орындау.

7.1) Ұшуға дайындық – 2 сағат;

7.2) VLOS (EVLOS) ұшақтарды орындау – 2 сағат;

7.3) BVLOS ұшақтарды орындау – 4 сағат;

8) Адамның мүмкіндіктері мен шектеулері, оның ішінде қауіп-қатер мен қателік факторларын бақылау – 4 сағат;

9) Авиациялық қауіпсіздік – 2 сағат;

10) Ұшу қауіпсіздігі – 6 сағат.

3. 3-санаттағы ПАЖ операторларын бастапқы теориялық дайындау бағдарламасына қойылатын ең төменгі талаптар:

1) Әуе құқығы (халықаралық және ұлттық) – 4 сағат;

2) Әуе кеңістігінің құрылымы (Қазақстан Республикасының әуе кеңістігінің құрылымын ескере отырып) – 6 сағат;

3) ПАЖ бойынша жалпы білім – 12 сағат;

4) Ұшуларды орындауға рұқсат беру (Қазақстан Республикасында белгіленген тәртіпті ескере отырып) – 4 сағат;

5) Авиациялық метеорология – 4 сағат;

6) Әуе навигациясы – 4 сағат;

7) Әуе кеңістігін пайдалануды жоспарлау, әуе кеңістігін пайдалануға өтінім – 4 сағат;

8) Ұшуды дайындау және орындау.

8.1) Ұшуға дайындық – 2 сағат;

8.2) VLOS (EVLOS) ұшақтарды орындау" – 2 сағат

8.3) BVLOS ұшақтарды орындау – 6 сағат;

9) Адамның мүмкіндіктері мен шектеулері, оның ішінде қауіп-қатер мен қателік факторларын бақылау – 4 сағат;

10) Авиациялық қауіпсіздік – 2 сағат;

11) Ұшу қауіпсіздігі – 12 сағат.

2- параграф. 2-санаттағы ПАЖ операторына арналған бастапқы практикалық дайындау бағдарламаларына қойылатын ең төменгі талаптар

4. 2-санаттағы ПАЖ операторы бастапқы практикалық дайындау бағдарламасына қойылатын ең төменгі талаптар, "Ұшақтық" ПӘК конструкцияларының типі:

1) ПАЖ ұшу алдындағы дайындау, құрастыру және қарап-тексеру – 2 сағат;

2) Пайдалы жүктемеге байланысты ұшу тапсырмаларының әртүрлі түрлерін дайындау – 4 сағат;

3) ПӘК ұшуының барлық кезеңдері үшін стандартты рәсімдер мен маневрлер (VLOS, BVLOS) – 6 сағат;

4) VLOS және BVLOS ұшулар кезінде жабдықтың (қозғалтқыш, C2 желісі, жүйелер және планер) ақаулары немесе істен шығуларымен байланысты штаттан тыс және төтенше рәсімдер мен маневрлер – 6 сағат;

5) Бастапқы және дамыған тоқтауды тану және одан шығару – 2 сағат.

5. 2-санаттағы ПАЖ операторын бастапқы практикалық дайындау бағдарламасына қойылатын ең төменгі талаптар, "Мультироторлы" ПӘК типі:

1) ПАЖ ұшу алдындағы дайындау, құрастыру және қарап-тексеру – 1 сағат;

2) Пайдалы жүктемеге байланысты ұшу тапсырмаларының әртүрлі түрлерін дайындау – 2 сағат;

3) ПӘК ұшуының барлық кезеңдері үшін стандартты рәсімдер мен маневрлер (VLOS, BVLOS) – 4 сағат;

4) VLOS және BVLOS ұшулары кезінде жабдықтың (қозғалтқыш, C2 желісі, жүйелер және планер) ақаулары немесе істен шығуларымен байланысты штаттан тыс және төтенше рәсімдер мен маневрлер – 2 сағат;

6. 2-санаттағы ПАЖ операторын бастапқы практикалық дайындау бағдарламасына қойылатын ең төменгі талаптар, "Тікұшақтық" ПӘК конструкцияларының типі:

1) "ПАЖ ұшу алдындағы дайындау, құрастыру және тексеру" – 2 сағат;

2) Пайдалы жүктемеге байланысты ұшу тапсырмаларының әртүрлі түрлерін дайындау – 4 сағат;

3) Қалыпты жағдайда, артқы желмен және еңісі бар учаскелерден ұшып көтерілуді, қалықтауды және қонуды қоса алғанда, ПӘК ұшуының барлық кезеңдері үшін стандартты рәсімдер мен маневрлер (VLOS, BVLOS) – 6 сағат;

4) VLOS және BVLOS ұшулар кезінде жабдықтың (қозғалтқыш, C2 желісі, жүйелер және әуе корпусы) ақаулары немесе істен шығуларымен байланысты штаттан тыс және төтенше рәсімдер мен маневрлер – 6 сағат;

7. 2-санаттағы ПАЖ операторын бастапқы практикалық дайындау бағдарламасына қойылатын ең төменгі талаптар, "Гибридті" ПӘК конструкцияларының типі:

1) ПАЖ ұшу алдындағы дайындау, құрастыру және қарап-тексеру – 2 сағат;

2) Пайдалы жүктемеге байланысты ұшу тапсырмаларының әртүрлі түрлерін дайындау – 4 сағат;

3) ПӘК ұшуының барлық кезеңдері үшін стандартты рәсімдер мен маневрлер (VLOS, BVLOS)" – 6 сағат;

4) "VLOS және BVLOS ұшулар кезінде жабдықтың (қозғалтқыш, C2 желісі, жүйелер және планер) ақаулары немесе істен шығуларымен байланысты штаттан тыс және төтенше рәсімдер мен маневрлер" – 6 сағат;

5) Бастапқы және дамыған тоқтауды тану және одан шығару – 2 сағат.

3- параграф. 3-санаттағы ПАЖ операторын бастапқы практикалық дайындау бағдарламасына қойылатын ең төменгі талаптар

8. 3-санаттағы "Ұшақ" типті ПАЖ операторына арналған бастапқы практикалық дайындау бағдарламасына қойылатын ең төменгі талаптар:

1) ПАЖ ұшу алдындағы дайындау, құрастыру және қарап-тексеру – 4 сағат;

2) Пайдалы жүктемеге байланысты ұшу тапсырмаларының әртүрлі түрлерін дайындау – 4 сағат;

3) ПӘК ұшуының барлық кезеңдері үшін стандартты рәсімдер мен маневрлер (VLOS, BVLOS) – 24 сағат;

5) Бастапқы және дамыған тоқтауды тану және одан шығару – 2 сағат.

6) Ұшудан кейінгі тексерулер – 2 сағат.

9. 3-санаттағы ПАЖ операторын бастапқы практикалық дайындау бағдарламасына қойылатын ең төменгі талаптар, "Мультироторлы" ПӘК конструкцияларының типі:

1) ПАЖ ұшу алдындағы дайындау, құрастыру және қарап-тексеру" – 2 сағат;

2) Пайдалы жүктемеге байланысты ұшу тапсырмаларының әртүрлі түрлерін дайындау – 4 сағат;

3) ПӘК ұшуының барлық кезеңдері үшін стандартты рәсімдер мен маневрлер (VLOS, BVLOS) – 16 сағат;

5) Ұшудан кейінгі тексерулер – 2 сағат.

10. 3-санаттағы ПАЖ операторын бастапқы практикалық дайындау бағдарламасына қойылатын ең төменгі талаптар, "Тікұшақты" ПӘК конструкцияларының типі:

1) ПАЖ ұшу алдындағы дайындау, құрастыру және қарап-тексеру" – 2 сағат;

2) Пайдалы жүктемеге байланысты ұшу тапсырмаларының әртүрлі түрлерін дайындау – 4 сағат;

5) Ұшудан кейінгі тексерулер – 2 сағат.

11. 3-санаттағы ПАЖ операторын бастапқы практикалық дайындау бағдарламасына қойылатын ең төменгі талаптар, "Гибридті" ПӘК конструкцияларының типі:

1) ПАЖ ұшу алдындағы дайындау, құрастыру және қарап-тексеру – 2 сағат;

2) Пайдалы жүктемеге байланысты ұшу тапсырмаларының әртүрлі түрлерін дайындау – 4 сағат;

3) ПАЖ ұшуының барлық кезеңдері үшін стандартты рәсімдер мен маневрлер (VLOS, BVLOS) – 24 сағат;

4) VLOS және BVLOS ұшулар кезінде жабдықтың (қозғалтқыш, C2 желісі, жүйелер және планер) ақаулары немесе ақауларымен байланысты штаттан тыс және төтенше рәсімдер мен маневрлер – 12 сағат;

5) Бастапқы және дамыған тоқтауды тану және одан шығару – 2 сағат.

6) Ұшудан кейінгі тексерулер – 2 сағат.

4-параграф. Пилотсыз авиациялық жүйелерінің операторларын бастапқы даярлау бағдарламаларын қарау және келісу тәртібі

12. Осы тәртіп азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым персоналының барлық санаттағы пилотсыз авиациялық жүйелерінің операторларын бастапқы даярлау бағдарламаларын қараудың және келісуінің бірыңғай тәртібін белгілейді.

13. Осы рәсімде:

1) ПАЖ операторларын бастапқы даярлау бағдарламаларын іске асырудың құрылымы мен ерекшеліктері;

2) ПАЖ операторларын бастапқы даярлау бағдарламаларын (бұдан әрі – Бағдарлама) келісу тәртібі;

3) Бағдарламалар бойынша оқытуды жүзеге асыратын нұсқаушыларға қойылатын ең төменгі талаптар;

4) оқу аяқталғаннан кейін берілетін құжаттарға қойылатын талаптар белгіленеді.

5-параграф. Бағдарламаны келісу немесе келісуден бас тарту тәртібі

14. ПАЖ операторларын бастапқы даярлау бағдарламасын азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның лауазымды адамы келіседі.

15. Келісу мақсатында Бағдарлама электрондық нысанда да, қағаз түрінде де ұсынылуы мүмкін.

16. Өтініш беруші Бағдарламаны ерікті мазмұндағы ілеспе хатпен бірге азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның бірінші басшысының атына мынадай түрде жібереді:

1)электрондық түрде – азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның ресми электрондық мекенжайына;

2) қағаз түрінде – қолма-қол немесе почта арқылы азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның атына екі тігілген данада жіберіледі, олардың біреуі азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымда қалады, ал екіншісі келісілгеннен кейін Өтініш берушіге жіберіледі.

17. Электрондық нысанда жіберілетін бағдарлама мәтінді, кескіндерді, графикалық обьектілерді, кестелерді, схемаларды және басқа мазмұнды нақты көрсете отырып, *.pdf форматындағы көп беттік құжат түрінде (оны редакциялау мүмкіндігімен) ұсынылады.

18. Мазмұндық ресімдеу осы Қағидалардың 6-параграфында ұсынылған.

19. Келісуге ұсынылған Бағдарламаны қарауды азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның персоналы 15 жұмыс күннен аспайтын мерзімде жүзеге асырады.

20. Бағдарламаны бағалау өлшемшарты оның мазмұнының осы Қағидалардың талаптарына және Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану саласындағы нормативтік құқықтық актілерге сәйкестігі болып табылады.

21. 1-санаттағы және 2-санаттағы ПАЖ операторларын бастапқы даярлау бағдарламалары бойынша оқытуды жүзеге асыратын ұйымдарға авиациялық оқу орталығының сертификатын алу талап етілмейді.

22. Қараудың нәтижесі келісілген Бағдарлама немесе Өтініш берушіге жіберілетін негіздемелер мен ұсынымдарды ұсынумен келісуден бас тарту болуы мүмкін.

Өтініш берушіге ұсынылған құжаттардың дәйексіздігі анықталған немесе бағдарлама осы Қағидалардың талаптарына және Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі саласындағы нормативтік құқықтық актілерге сәйкес келмеген жағдайда бас тартылады.

23. Барлық сәйкессіздіктер жойылғаннан кейін өтініш беруші ПАЖ операторларын бастапқы оқыту бағдарламасын бекітуге қайта ұсына алады.

24. Келісілген дайындау бағдарламасының көшірмесі өтініш берушіге пошта арқылы немесе сканерленген көшірмесі Өтініш берушінің электрондық мекенжайына жіберіледі.

25. Ұсынылған бағдарлама келісілген жағдайда азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның дерекқорына енгізіледі.

6-параграф. ПАЖ операторларын бастапқы дайындау бағдарламаларын ресімдеуге қойылатын талаптар

26. Бағдарламаның сыртқы ресімделуі мыналарды қамтуы керек:

беттің жоғарғы жағындағы титулдық парақта ұйымның атауы (Өтініш беруші) көрсетіледі;

титулдық парақтың ортасында Бағдарламаның атауы көрсетіледі;

титулдық беттің төменгі жағында қаланың атауы (Өтініш берушінің орналасқан жері) және ағымдағы жыл көрсетіледі;

титулдық парақтың графикалық объектілері тек компания логотипін қамтуы мүмкін, ал колонтитулдар толтырылмайды (өзге ақпарат Өтініш берушінің қалауы бойынша);

титул парағы нөмірленбейді, оның сырт жағы бос қалады;

парақтар нөмірлеу арқылы нөмірленеді;

қосымша ақпарат Өтініш берушінің қалауы бойынша Бағдарламаның құрылымдық элементтерінің тақырыптары мен фондық ресімделуіне енгізілуі мүмкін;

мазмұны көрсетілген парақта қол қою және мөр түріндегі келісу енгізіледі (үлгі осы Қағидаларға 2-1-қосымшаның 1-үлгісінде келтірілген);

бағдарламаны Өтініш берушінің басшысы немесе уәкілетті тұлғасы қолымен және мөрімен куәландырады;

азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның келісімі және Өтініш берушінің бекітуі бір парақта жазылады;

терминдер, анықтамалар, белгілеулер мен қысқартулар берілген бөлімнен кейін бағдарламаның құрылымы мен бөлігінің сипаттамасы енгізіледі;

Бағдарламаның негізгі мазмұны дайындау процесінде іске асырылатын барлық элементтерді қамтиды (Бағдарламаның Негізгі мазмұнының үлгісі осы Қағидағаларға 2-1-қосымшаның 2-үлгісінде келтірілген);

қосымшалар қажет болған жағдайда белгіленеді;

пайдаланылатын ақпарат көздері бағдарлама мәтінінде көрсетіледі;

бағдарламаны брошюралау кітап көрінісінде парақтың ұзын жағы бойымен тігіледі.

7- параграф. Бағдарламаның құрылымы

27. Бағдарламада кем дегенде:

1)тыңдаушы дайындауды аяқтағаннан кейін нені білуі және не істей алуы керектігі туралы мәлімдеме түріндегі дайындау мақсаты;

2)тыңдаушыларға қойылатын ең төменгі талаптар;

3) оқыту әдістемесінің немесе нысанының сипаттамасы;

4) мыналарды көрсететін оқу жоспары:

тақырыптардың атаулары (модульдік тәсілмен, модуль атауы тақырыптарға бөлінген);

әрбір тақырып бойынша оқыту сағаттары (модульдік тәсілмен, модуль бойынша оқыту сағаттары және модульдің әрбір тақырыбы);

әрбір тақырып (модуль) бойынша дайындау мақсаттары;

ақпарат көздері;

материалды игеруді бақылау нысандары (оқу мақсатына жету деңгейін 75%-дан кем емес анықтаумен аралық және қорытынды бақылау), орындау шарттары мен әдістері;

сынақ немесе емтиханды қайта тапсыру саясаты (рұқсат етілген тегін/ақылы қайта тапсырулардың санын, уақыт кезеңдерін, қосымша дайындау қажеттілігін көрсетеді).

28. Қорытынды тестілеу (емтихан) кезінде Бағдарламаны меңгеруге және шекті деңгейден өтуге қойылатын барлық талаптар орындалған кезде оқытуды өткізген ұйым ПАЖ операторын бастапқы дайындау бағдарламасы бойынша оқуды сәтті аяқтағанын растайтын құжатты береді.

29. Берілген құжатта кемінде мынадай мәліметтер болуы және оқытуды жүргізген ұйымның басшысы немесе уәкілетті тұлғасы тиісті қолтаңбамен және мөрмен куәландырылады:

курстың (Бағдарламаның) атауы;

тыңдаушының тегі, аты, әкесінің аты (үйренуші);

берілген күні;

тұлғаның ПАЖ операторын бастапқы даярлау бағдарламасын сәтті аяқтағанының көрсеткіші;

бірегей сертификат нөмірі;

сертификатты берген ұйымның атауы.

30. Егер оқу курсының тыңдаушысы Бағдарламаның шарттарын орындамаған жағдайда, курстан өткендігі туралы құжат берілуі мүмкін. Бұл құжатты азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган ПАЖ операторы сертификатын беру үшін қабылдамайды.

8-параграф. Бағдарламаларды оқытатын оқытушыларға қойылатын минималды талаптар

31. Бағдарламаларды іске асыру шеңберінде нұсқаушыда, кем дегенде, авиация мамандығы бойынша оқуды (кәсіби дайындауды) сәтті аяқтағаны туралы құжаттамамен расталған дайындауы (куәлік, сертификат, диплом), азаматтық авиация саласындағы жұмыс тәжірибесі кемінде 3 (үш) жыл, сондай-ақ оқыту әдістемесі саласында даярлау (педагогика саласындағы оқытуды қоспағанда, авиациялық оқу орталықтары нұсқаушыларын даярлау немесе соған ұқсас) және авиациялық оқу орталығының нұсқаушысы ретінде тиісті жұмыс тәжірибесі кемінде 1 (бір) жыл болуы керек.

32. Ұсынылған Бағдарламаға дайындауды аяқтағанын растайтын құжаттар және жұмыс тәжірибесін қоса беріледі.

33. Тәжірибелік дайындықты жүзеге асыратын нұсқаушылар үшін жоғарыда көрсетілген талаптардан басқа, белгіленген ең жоғары ұшу салмағы (25 кг-ға дейін; 25 кг-нан және одан да көп, 750 кг дейін) ПӘК конструкциясының сәйкес түріне дайындықты растау (куәлік, сертификат) қажет.

1-үлгі

Бағдарламаны келісу парағының үлгісі

МАЗМҰНЫ …..……………………………………………………………………...1

ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР………………………………………………………………..2

Оқу мақсаты………………..………………………………………………………...2

Ұзақтығы …………………………………………………………………………….3

Мақсатты аудитория……….………………………………….……………………..3

ОҚУ ЖОСПАРЫ…….……………………………………………………………....4

Оқу тәсілі …………………………………………………………………………….4

Аралық мақсаттар ……………..………………………………………………….…4

Оқу іс-шараларының және оқу құралдарының түрлері...……………….……….. 6

"Келісілген"		"Бекітемін"
Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның тағайындалған тұлғасы _________________________________ 20___ж. "____" _______________		Өтініш берушінің басшысы (уәкілетті адам), лауазымы _____________ ______________ 20___ж. " ____" " ____________"

2-үлгі

Бағдарлама құрылымының үлгісі

ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

Осы Бағдарлама…………………. үшін арналған

Бағдарлама –

Оқу мақсаты:

Оқу аяқталғаннан кейін қатысушылар ...................білуі тиіс және

................................................ қабілетті болу керек (мысалы, тыңдаушыларға пилотсыз авиациялық жүйелердің операторлары және азаматтық авиация персоналын кәсіптік даярлау процесінде істейтін өзге де тұлғалар ретінде жұмыс істеу үшін қажетті білімді, дағдыларды беру және дағдыларды дамыту).

Ұзақтығы

__ сағат: _ _ дайындау сағаты бойынша _ _ күн (мысалы, 40 сағат: 8 дайындау сағаты бойынша 5 күн).

Өздігімен жұмыс істеу уақыты сабаққа енгізілмейді.

Мақсатты аудитория

Шектеу жоқ

Топтағы білім алушылардың ең көп саны (мысалы; топтағы 16 қатысушыға дейін).

Оқыту әдісі

Оқытуды ұйымдастыруда келесі оқыту әдістерін қолдануға болады:

1) стационарлық күндізгі;

2) модульдік;

3) сырттай;

4) қашықтан;

5) аралас;

6) жеке;

7) өзін-өзі даярлау;

8) практикалық дайындық;

9) тағылымдама;

10) кешенді (үлгілік) оқыту.

Қолданылатын құралдар:

Оқу процесінде қолданылатын құралдарды көрсету керек (Мысалы, қосалқы құралдар, яғни проекторлар, мониторлар немесе экрандар, тренажерлер және т.б. сияқты көрнекі құралдар)

Оқу материалын ұсыну нысандары:

Мысалы, мәтіндік материалдар, таныстырулар, графиктер, схемалар, кестелер

Курстың оқу жоспары

р/с №	Тақырып (модуль) атауы	Сағат саны
1.	Оқу процесі	8
2.	Оқыту процесі	4
3.	Сабақтарды өткізу	8
4.
5.
6.
	Қорытынды бақылау	2
ЖИЫНЫ		40

Бағдарлама (үлгісі)

Тақырыбы, мазмұны	Аралық мақсаттар	Ақпарат көзі
1. Оқу процесі
Оқытудың анықтамасы. Оқытудың негізгі қағидаттары: қолайлы атмосфера құру	Оқытудың негізгі қағидаттарын қолданудың маңыздылығын түсіндіріңіз. Мақсаты мен негізгі функцияларын көрсету …….	1. Бұйрық № 2. 77777 ИКАО құжаты 3. …….
Интыландыру. Ішкі және сыртқы ынталандыру. ….…...... бойынша қажеттіліктер пирамидасы	Ынталандыру деңгейінің оң әсерін түсіндіру …….	1. Бұйрық № 2. 55555ИКАО құжаты 3. Нұсқаулық

2. Оқыту процесі

Қазақстан Республикасының
әуе кеңістігінде пилотсыз
авиациялық жүйелерді
пайдалану қағидаларына
3-қосымша

Нысан

1-санатты ПАЖ операторының сертификатын беру үшін өтініш

1. Өтініш беруші туралы ақпарат

Аты ……………………. Тегі……………………………….
Әкесінің аты (бар болса) ……………………
Туылған күні (күні, айы, жылы)…………………..
Телефон нөмірі………………… E-mail:……………………………………
Жеке сәйкестендіру нөмірі…………………………………………………

2. 1-санаттағы ПАЖ операторының сертификатын беруге өтініш

3. Оқудан өткені туралы растама

Осымен ҚР әуе кеңістігінде пилотсыз авиациялық жүйелерді пайдалану қағидаларының талаптарына сәйкес теориялық даярлықтың сәтті аяқталғанын растаймын
Оқуды аяқтау күні: ............................;
Теориялық оқудан сәтті өту туралы сертификаттың нөмірі
…........................………
Сертификат берген ұйым …………………………..

4. Өтініш берушінің декларациясы

Менімен осынысанда берңлген ақпарат дұрыс.
1-санаттағы ПАЖ операторлары үшін шектеулер мен пайдалану шарттарын сақтауға міндеттенемін
Мен ПАЖ қолдана отырып, авиациялық жұмыстарын жүргізбеймін деп мәлімдеймін.

Қолы, күні:………………….. _____жылғы "___"__________

Қазақстан Республикасының
әуе кеңістігінде пилотсыз
авиациялық жүйелерді
пайдалану қағидаларына
4-қосымша

Нысан

2-санаттағы немесе 3-санаттағы ПАЖ операторының сертификатын беруге, біліктілік жазбасын енгізуге немесе ұзартуға өтініш

1. Өтініш беруші туралы ақпарат (өтініш беруші толтырады)
Аты ……………………. Тегі …………………………………. Әкесінің аты (бар болса) …………………… Туылған күні (күні, айы, жылы)………………….. Телефон нөмірі………………… E-mail:…………………………………… Жеке сәйкестендіру нөмірі………………………………………………… Теориялық даярлықты жүргізген ұйымның атауы ………………………………………………………………………………… Практикалық дайындықты өткізген ұйымның атауы ………………………………………………………………………………… Теориялық даярлықтан өткені туралы сертификаттың нөмірі, берілген күні ……………………………………………… Практикалық даярлықтан өткені туралы сертификаттың нөмірі, берілген күні ………………………………………………
3. ПАЖ операторының сертификатын бастапқы беруге өтініш (өтініш беруші бастапқы беру кезінде толтырады)
2-санатты ПАЖ операторының сертификаты ☐ 3-санатты ПАЖ операторының сертификаты ☐
4. Біліктілік жазбасын енгізуге арналған өтініш (өтініш беруші бастапқы беру кезінде немесе біліктілік жазбасын енгізу кезінде толтырады)
Біліктілік жазбасын енгізу: ☐ Ұшақ (A) ☐ Мультироторлы (M) ☐ Тікұшақ (H) ☐ Гибридті (X) және ПӘК ЕЖҰМ санаттары: ☐ Жеңіл ☐ Орташа ☐ Орташа ауыр
4. Біліктілік жазбасы (біліктілік жазбасын ұзарту үшін өтініш беруші толтырады)
Біліктілік жазбасы	Тестілеу күні	Біліктілік жазбасы қолданылуы мерзімінің аяқталу күні	Емтихан алушы (аты-жөні)

5. Өтініш берушінің декларациясы
1) Мен ұсынған ақпарат дұрыс екенін растаймын. 2) Мен нормативтік-құқықтық актілердің барлық талаптарын толығымен қарастырдым және өтініш беру үшін барлық қажетті құжаттарды ұсындым. 3) Менің өтінішімде қамтылған мәліметтерді пайдалануға келісемін.
Қолы:………………….. ____жылғы "___"___________

Қазақстан Республикасының
әуе кеңістігінде пилотсыз
авиациялық жүйелерді
пайдалану қағидаларына
4-1-қосымша

2 және 3-санаттағы ПАЖ операторы сертификатына қосымшада біліктілік жазбасын енгізуге қойылатын біліктілік талаптары

Ескерту. Бұйрық 4-1-қосымшамен толықтырылды - ҚР Көлік министрінің м.а. 09.01.2024 № 15 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

1. 2-санаттағы ПАЖ операторы сертификатына қосымшада "Ұшақ" ПӘК конструкциясының типі туралы біліктілік жазбасын алуға үміткерде:

1) Бекітілген бағдарлама бойынша дайындау курсында ұшу уақыты 5 сағаттан кем емес, оның ішінде:

нұсқаушының бақылауымен 2 сағат, оның ішінде кемінде 5 ПӘК ұшыру және кемінде 5 қону;

қолмен және автоматты режимде әртүрлі тапсырмаларды орындау үшін 3 сағат тәуелсіз ұшу.

2) Мынадай салалардағы пайдалану тәжірибесі:

ПӘК-ті ұшу алдындағы дайындау, құрастыру және қарап-тексеру;

ұшу тапсырмасын дайындау және тиеу;

ұшу режимдерінің пайдалану диапазонында ұшуды орындау;

көру аймағынан тыс ұшуларды орындау (BVLOS);

бастапқы және дамыған тоқтауды тану және одан шығару;

әртүрлі жағдайларда ұшу және қону;

авариялық жағдайдағы рәсімдер.

2. 2-санаттағы ПАЖ операторы сертифкатына қосымшада "Мультироторлы" ПӘК конструкцияларының типі бойынша біліктілік жазбасын алуға үміткерде:

1) бекітілген бағдарлама бойынша дайындық курсынан өту барысында нұсқаушының бақылауымен кемінде 3 сағат пилотсыз әуе кемесінің ұшуын имитациялайтын тренажер құрылғысында немесе конструкцияның тиісті үлгісіндегі ПӘК-пен пилотсыз авиациялық жүйені пайдалана отырып ұшу;

2) мынадай салалардағы пайдалану тәжірибесі:

ПӘК-ті ұшу алдындағы дайындау, құрастыру және қарап-тексеру;

ұшу тапсырмасын дайындау және тиеу;

ұшу режимдерінің пайдалану диапазонында ұшуды орындау;

көру аймағынан тыс ұшуды орындау (BVLOS);

авариялық жағдайдағы рәсімдер.

3. 2-санаттағы ПАЖ операторының сертификатына қосымшада "Тікұшақ" ПАЖ конструкциясының типі туралы біліктілік жазбасын алуға үміткердің:

1) нұсқаушының бақылауымен, бекітілген бағдарлама бойынша даярлық курсынан өту барысында, пилотсыз әуе кемесінің ұшуын имитациялайтын тренажер құрылғысында немесе конструкцияның тиісті үлгісіндегі ПӘК-пен авиациялық жүйені пайдалана отырып кемінде 3 сағат ұшу;

2) мынадай салалардағы пайдалану тәжірибесі:

ПӘК-ті ұшу алдындағы дайындау, құрастыру және қарап-тексеру;

ұшу тапсырмасын дайындау және тиеу;

ілу;

ұшу және қону-қалыпты жағдайда, ілеспе желмен және көлбеу алаңдардан;

ұшу режимдерінің пайдалану диапазонында ұшу өнімділігі;

көру аймағынан тыс ұшуларды орындау (BVLOS);

авариялық жағдайдағы рәсімдер.

4. 2-санаттағы ПАЖ операторының сертификатына қосымшада "Гибридті" ПӘК конструкциясының типі туралы біліктілік жазбасын алуға үміткердің:

1) бекітілген бағдарлама бойынша дайындық курсынан өту барысында кемінде 5 сағат ұшу, оның ішінде:

нұсқаушының бақылауымен 2 сағат, оның ішінде ПӘК кемінде 5 ұшырылымын және ұшақ бойынша кемінде 5 қонуды орындау;

қолмен және автоматты режимде әртүрлі тапсырмаларды орындау үшін 3 сағаттық тәуелсіз ұшу.

2) мынадай салалардағы операциялық тәжірибе:

ПӘК-ті ұшу алдындағы дайындау, құрастыру және қарап-тексеру;

ұшу тапсырмасын дайындау және тиеу;

ұшу режимдерінің пайдалану диапазонында ұшуды орындау;

Бастапқы және дамыған тоқтауды тоқтауды тану және одан шығару;

ұшақ және тікұшақ бойынша әртүрлі жағдайларда ұшу және қону;

көру аймағынан тыс жұмыс істеу (BVLOS);

авариялық жағдайдағы рәсімдер.

5. 3-санаттағы ПАЖ операторының сертификатына қосымшада "Ұшақ" ПӘК конструкциясының типі туралы біліктілік жазбасын алуға үміткердің:

1) бекітілген бағдарлама бойынша дайындық курсынан өту барысында кемінде 25 сағат ұшу, оның ішінде:

нұсқаушының бақылауымен 10 сағат, оның ішінде 10-нан кем емес ПӘК ұшуын және 10-нан кем емес қонуды орындау;

қолмен және автоматты режимде әртүрлі тапсырмаларды орындау үшін 15 сағаттық тәуелсіз ұшу.

2) мынадай салалардағы операциялық тәжірибе:

ПӘК-ті ұшу алдындағы дайындау, құрастыру және қарап-тексеру;

ұшу тапсырмасын дайындау және тиеу;

ұшу режимдерінің пайдалану диапазонында ұшуды орындау;

бастапқы және дамыған тоқтауды тану және одан шығару;

әртүрлі жағдайларда ұшу және қону;

төтенше жағдайдағы рәсімдер.

6. 3-санаттағы ПАЖ операторының сертификатына қосымшада "Мультироторлы" ПӘК конструкциясының типі туралы біліктілік жазбасын алуға үміткердің:

1) нұсқаушының бақылауымен, бекітілген бағдарлама бойынша даярлық курсынан өту барысында, пилотсыз әуе кемесінің ұшуын имитациялайтын тренажер құрылғысында немесе конструкцияның тиісті үлгісіндегі ПӘК пилотсыз авиациялық жүйені пайдалана отырып кемінде 15 сағат ұшу;

2) мынадай салалардағы операциялық тәжірибе:

ПӘК-ті ұшу алдындағы дайындау, құрастыру және қарап-тексеру;

ұшу тапсырмасын дайындау және тиеу;

ұшу режимдерінің пайдалану диапазонында ұшуды орындау;

көру аймағынан тыс ұшуларды орындау (BVLOS);

авариялық жағдайдағы рәсімдер.

7. 3-санаттағы ПАЖ операторының сертификатына қосымшада "Тікұшақ" ПӘК конструкциясының типі туралы біліктілік жазбасын алуға үміткердің:

1) нұсқаушының бақылауымен, бекітілген бағдарлама бойынша даярлық курсынан өту барысында, пилотсыз әуе кемесінің ұшуын имитациялайтын тренажер құрылғысында немесе конструкцияның тиісті үлгісіндегі ПӘК-пен пилотсыз авиациялық жүйені пайдалана отырып кемінде 15 сағат ұшу;

2) мынадай салалардағы операциялық тәжірибе:

ПӘК-ті ұшу алдындағы дайындау, құрастыру және қарап-тексеру;

ұшу тапсырмасын дайындау және тиеу;

ілу;

ұшу және қону – қалыпты жағдайда, ілеспе желмен және көлбеу алаңдардан;

ұшу режимдерінің пайдалану диапазонында ұшуды орындау;

көру аймағынан тыс ұшуды орындау (BVLOS);

авариялық жағдайдағы рәсімдер.

8. 3-санаттағы ПАЖ операторының сертификатына қосымшада "Гибридті" ПӘК конструкциясының типі туралы біліктілік жазбасын алуға үміткердің:

1) бекітілген бағдарлама бойынша дайындық курсынан өту барысында кемінде 25 сағат ұшу, оның ішінде:

нұсқаушының бақылауымен 10 сағат, оның ішінде ПӘК кемінде 10 ұшуын және ұшақ бойынша кемінде 10 қонуды орындау;

қолмен және автоматты режимде әртүрлі тапсырмаларды орындау үшін 15 сағаттық тәуелсіз ұшу.

2) мынадай салалардағы пайдалану тәжірибесі:

ПӘК-ті ұшу алдындағы дайындау, құрастыру және қарап-тексеру;

ұшу тапсырмасын дайындау және тиеу;

ұшу режимдерінің пайдалану диапазонында ұшуды орындау;

бастапқы және дамыған тоқтауды тану және одан шығару;

ұшақ және тікұшақ бойынша әртүрлі жағдайларда ұшу және қону;

көру аймағынан тыс ұшуларды орындау (BVLOS);

авариялық жағдайдағы рәсімдер.

Қазақстан Республикасының
әуе кеңістігінде пилотсыз
авиациялық жүйелерді
пайдалану қағидаларына
4-2-қосымша

2-санаттағы және 3-санаттағы ПАЖ операторларының біліктілік деңгейін анықтау кезінде теориялық білімді тексеруді жүргізу және тәжірибелік дағдыларды бағалау тәртібі

Ескерту. Бұйрық 4-2-қосымшамен толықтырылды - ҚР Көлік министрінің м.а. 09.01.2024 № 15 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

1. Үміткерлердің теориялық білімін тексеру және тәжірибелік дағдыларын бағалау:

1) "Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы" 2010 жылғы 15 шілдедегі Қазақстан Республикасы Заңының;

2) "Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 12 мамырдағы № 506 қаулысының;

3) осы Қағидалардың талаптарының сәйкестігіне тексеріледі.

2. 3-санаттағы ПАЖ операторларының біліктілігін анықтау үшін теориялық білімдерін тексеру біліктілік жазбасын ұзарту кезінде жүзеге асырылады және компьютерлерде автоматтандырылған әдіспен тестілеу арқылы жүргізіледі.

3. Біліктілік тестісін жүргізу арқылы 2 және 3-санаттағы ПАЖ операторларының біліктілігін анықтау бойынша практикалық дағдыларды бағалау:

- біліктілік жазбасын жасау;

- біліктілік жазбасын ұзарту қажет болған жағдайда жүзеге асырылады.

Біліктілік тестісін жүргізудің міндетті шарты үміткердің тиісті біліктілік жазбасын (жаттығу, тренажер немесе ұшу дайындығын) алу немесе жаңарту үшін біліктілік талаптарында көзделген барлық алдыңғы рәсімдерді толық орындауы болып табылады.

4. ПАЖ операторының біліктілік деңгейін азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым белгілеген емтихан алушы айқындайды.

5. Емтихан алушылар болып азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйыммен келісілген бағдарламалар бойынша ПАЖ операторларына алдыңғы 24 ай ішінде теориялық дайындықты және практикалық оқытуды жүзеге асыратын және осы Қағидаларға 2-1-қосымшасының 8-параграфында көрсетілген талаптарға сәйкес дайындығы бар авиациялық оқу орталықтарының нұсқаушылары тағайындалады.

6. Қажетті біліктілік емтихан алушысы болмаған жағдайда, теориялық білімге тестілеуді жүргізу және тәжірибелік дағдыларды бағалау үшін азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым өлшемшарттары бойынша ұқсас біліктілігі бар авиациялық оқу орталығы нұсқаушысын бекітеді.

7. Тестілеу нәтижелері бойынша емтихан алушы осы Қағидаларға 6-қосымшаға сәйкес нысан бойынша теориялық білімін тексеру актісі түрінде үміткердің сәйкестігі/сәйкессіздігі туралы қорытындыны немесе осы Қағидаларға 5-қосымшаға сәйкес нысан бойынша тәжірибелік дағдыларды бағалау актісін толтырады.

8. Теориялық білімді тексеруге арналған тест тапсырмаларын әзірлеуді және олардың жыл сайынғы жаңартылуын азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйыммен келісім бойынша емтихан алушы жүзеге асырады.

9. Тәжірибелік дағдыларды бағалауға арналған тест тапсырмаларын емтихан алушы ПӘК (25 кг-ға дейін, 25 кг-нан жоғары) конструкциясының және МТОМ-ның әрбір типі бойынша әзірлейді және азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйыммен келісіледі.

10. Тәжірибелік дағдыларды бағалауға арналған тест тапсырмалары, кем дегенде, мыналарды қамтиды:

1) тестінің барынша жоғары және ең аз ұзақтығы;

2) әрбір тапсырмаға немесе әрбір элементке бөлінген уақыт;

3) тапсырманы орындауға берілген талпыныстар саны және қандай шарттарда;

4) емтихан алушының және үміткердің барлық кезеңдердегі, әсіресе нақты немесе имитацияланған авариялық жағдайларға қатысты тиісті рөлдері;

5) пайдаланылатын жабдықтың түрі;

6) талап етілетін бағалау түрі (үміткердің біліктілігін растау немесе растамау);

7) талдаудың түрі, мазмұны және ұзақтығы.

1-параграф. Теориялық білімді тексеруді жүргізу тәртібі

11. Теориялық білімдерін тексеру үшін үміткерлер емтихан алушыға мынадай құжаттарды ұсынады:

1) осы Қағидаларға 4-2-қосымшаға 1-толықтыруға сәйкес нысан бойынша біліктілік тестілеуге арналған өтінім;

2) теориялық және/немесе практикалық дайындауды сәтті аяқтағаны туралы құжаттардың көшірмелері;

3) жеке басын куәландыратын құжаттың көшірмесі (салыстырып тексеру үшін).

12. Осы құжаттарды қарау қорытындылары бойынша үміткерге осы Қағидалардың 4-2-қосымшасына 2-толықтыруға сәйкес нысан бойынша тестілеуден өту үшін тіркеу картасы (бұдан әрі – тіркеу картасы) беріледі.

13. Тестілеуге арналған үй-жай тестілеу процесін бейнежазбаға түсіру үшін бейнебақылау камераларымен жабдықталған. Бейнежазбалар тексеру жүргізілген сәттен бастап 3 (үш) жыл бойы сақталады және жазбаша сұрау салу бойынша азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға беріледі.

14. Үміткерлер тестілеуге тіркеу картасын және жеке басын куәландыратын құжаттың түпнұсқасын (жеке басын сәйкестендіру үшін) көрсеткен жағдайда жібереді.

15. Тестілеу кезінде үміткерлер басқа үміткерлермен сөйлеспейді, материал алмаспайды, қағаз, электрондық және өзге де тасымалдағыштардағы ақпаратты пайдаланбауға, үй-жайдан шықпауға, қабылдау-таратқыш электрондық құрылғыларды (оның ішінде ұялы телефондар мен өзге де электрондық жабдықтарды) пайдаланбауға тиіс. Мұндай құрылғылар тестілеуді өткізу уақытында өшірілуі керек.

16. Тестілеуден өткен үміткер осы Қағидаларға 4-2-қосымшаның 15-тармағының талаптарын бұзған жағдайда, емтихан алушы мұндай үміткердің тестілеу процесін тоқтатады және оны тестілеу арналған үй-жайдан шығарады. Осы Қағидаларға 4-2-қосымшаның 15-тармағының талаптарын бұзған үміткерлердің тестілеу нәтижелері жойылады. Бұл ретте емтихан алушы бір жұмыс күні ішінде бұзушылық туралы акт жасайды.

Бұзушылық туралы акт жасалған кандидаттар бұзушылық анықталған күннен бастап он екі айдан кешіктірмей қайта тестілеуден өтеді.

17. Белгіленген уақыттан кейін тестілеу автоматты түрде аяқталады.

18. Тест тапсырмаларының дұрыс жауаптарын есептеу компьютерлік тестілеу бағдарламасының көмегімен автоматты түрде жүзеге асырылады.

19. Теориялық білімді тестілеуден өтудің шекті деңгейі 75% және одан жоғары.

20. Теориялық білім тестісін тапсыру нәтижелері бойынша мынадай шешімдердің бірі қабылданады:

1) тестілеуден өтті;

2) тестілеуден өтпеді.

21. Тестілеу аяқталғаннан кейін үміткер тестілеу нәтижелерімен танысады.

22. Тестілеу нәтижелерін осы Қағидаларға 4-2-қосымшаның 19-тармағында көрсетілген шекті мәндерден төмен алған үміткерлер тестілеуді тапсырған күннен бастап он жұмыс күнінен кешіктірмей қайта тестілеуге жіберіледі.

23. Теориялық білімді тестілеудің оң нәтижесі негізінде осы Қағидаларға 6-қосымшаға сәйкес нысан бойынша тексеру актісі ресімделеді, оның қолданылу мерзімі 12 ай.

24. Үш әрекеттен кейін тестілеуден өтпеген үміткерлер теориялық емтихандарды қайта тапсыру алдында авиациялық оқу орталығында бастапқы теориялық дайындық курсынан өтеді.

25. Теориялық білімді тестілеудің нәтижелері және үміткердің белгіленген талаптарға сәйкестігі бойынша емтихан алушы оны тәжірибелік дағдыларды бағалауға жіберу туралы шешім қабылдайды.

2-тарау. Тәжірибелік дағдыларды бағалау (тестілеу) тәртібі

26. Тәжірибелік дағдыларды бағалауды емтихан алушы пайдаланушының аумағында немесе авиациялық оқу орталығының арнайы пилотаждық аймағында, сондай-ақ конструкцияның тиісті үлгісіндегі пилотсыз кеменің ұшуын имитациялайтын тренажерларда жүргізеді.

27. Тәжірибелік дағдыларды бағалаудан өту үшін үміткерлер емтихан алушыға мынадай құжаттарды ұсынады:

1) осы Қағидалардың 4-2-қосымшасына 1-толықтыруға сәйкес нысан бойынша өтініштер;

2) теориялық және/немесе практикалық дайындауды сәтті аяқтағаны туралы құжаттардың көшірмелері;

3) теориялық білімді тестілеуден сәтті өткені туралы акті (3-санаттағы ПАЖ операторының сертификатына қосымшада біліктілік жазбасын ұзарту кезінде);

28. Құжаттарды қарау қорытындылары бойынша үміткерге емтихан алушы белгілеген емтихан тапсыру күні, уақыты мен орнын көрсете отырып, осы Қағидалардың 4-2-қосымшасына 2-толықтыруға сәйкес нысан бойынша тәжірибелік дағдыларды бағалаудан өту үшін тіркеу картасы (бұдан әрі – Тіркеу картасы) беріледі.

29. Конструкцияның тиісті үлгісіндегі пилотсыз кеменің (бұдан әрі – тренажер) ұшуын имитациялайтын тренажерды пайдалана отырып, біліктілік тестілеуін өткізу кезінде тренажер орнатылған үй-жай тестілеу процесін бейнежазбаға түсіру үшін бейнебақылау камераларымен жабдықталады. Бейнежазбалар тексеру жүргізілген күннен бастап 3 (үш) жыл бойы сақталады және жазбаша талап бойынша азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға беріледі.

30. Тренажер қолданбай 2 немесе 3-санаттағы ПАЖ операторының бастапқы сертификатын алуға үміткерлердің тәжірибелік дағдыларын бағалау үшін біліктілік тесті авиациялық оқу орталығының арнайы ұшу аймағында ғана жүргізіледі. Біліктілік тестілеуін жүргізу кезінде әуе кеңістігін пайдалануға өтінімді авиациялық оқу орталығының емтихан алушысы береді. Емтихан алушы Қазақстан Республикасының әуе кеңiстiгiн пайдалану қағидаларының талаптарының сақталуына жауапты болады және бiлiктiлiк тестiлеуiн жүргізу кезiнде Қазақстан Республикасының әуе кеңiстiгiн пайдалану тәртiбiн бұзуға жол бермейдi.

31. Тәжірибелік дағдыларды тексеру үшін біліктілік тестісі шеңберінде үміткер мынадай негізгі өлшемшарттар бойынша алған дағдыларын растайды:

ПӘК-ті ұшуға дайындау (соның ішінде ұшу тапсырмасын және ұшу/қону орындарын дайындауды қоса алғанда);

ПӘК конструкциясының осы типіне (VLOS/BVLOS) ұшу тапсырмасына сәйкес ұшуды орындау;

авариялық жағдайдағы іс-әрекеттер тәртібі (егер бар болса, тренажерда имитациялау арқылы).

32. Тәжірибелік дағдыларды бағалауға арналған біліктілік тестілеуден өту нәтижелері бойынша қорытынды баға қабылданады:

1) тәжірибелік дағдылар расталды;

2) тәжірибелік дағдылар расталмаған.

33. "Тәжірибелік дағдылар расталмаған" қорытынды бағасын алған үміткерлер өткен күннен бастап он жұмыс күнінен кешіктірмей тәжірибелік дағдыларды бағалау үшін біліктілік тестісін қайта тапсыруға рұқсат етіледі.

34. Тәжірибелік дағдыларды бағалау бойынша біліктілік тестісін сәтті тапсыру негізінде осы Қағидалардың 5-қосымшасына сәйкес нысан бойынша тәжірибелік дағдыларды бағалау актісі беріледі. Тәжірибелік дағдыларды бағалау актісі Қазақстан Республикасының бүкіл аумағында 3-санаттағы ПАЖ операторлары үшін бір жыл, ал 2-санаттағы ПАЖ операторлары үшін ол берілген күннен бастап екі жыл бойы жарамды.

35. Біліктілік тестілеуде тәжірибелік дағдыларын үш талпыныспен растамаған үміткерлер қайта бағалау алдында ПӘК конструкциясының тиісті типі бойынша бастапқы тәжірибелік дайындау курсынан өтеді.

36. Емтихан алушы өзіне қатысты нұсқаушы болған немесе кандидатты даярлау жүргізілген сол авиациялық оқу орталығының қызметкері болып табылатын кандидаттың біліктілігін бағалауды жүргізе алмайды.

Қазақстан Республикасының
әуе кеңістігінде пилотсыз
авиациялық жүйелерді
пайдалану қағидаларына
4-2-қосымшаға
1-толықтыру

Нысан

Біліктілік тестілеуін жүргізуге арналған өтініш

1.________________________________________________________________

(өтініш берушінің тегі, аты, әкесінің аты)

Туған күні ________

2. Біліктілік тестісінің түрі:

☐ Теориялық білімдерін тексеру ☐ Тәжірибелік дағдыларды бағалау

*ПАЖ конструкциясының типі

☐ Ұшақ (A) ☐ Мультироторлы (M)

☐ Тікұшақ (H) ☐ Гибридті (X)

MTOM ПАЖ санаты

☐ Жеңіл ☐ Орташа ☐ Орташа ауыр

* Ұшу түрі

☐ VLOS ☐ BVLOS

3. Өтініш беруші біліктілік тестінің барлық шарттарын сақтауға міндеттенеді.

Өтініш беруші _________________ ___________________ ____________

(қолы) (Тегі Аты) (күні)

(*) Жұлдызшамен белгіленген тармақтар тәжірибелік дағдыларды бағалауға өтініш берген кезде толтырылады

Қазақстан Республикасының
әуе кеңістігінде пилотсыз
авиациялық жүйелерді
пайдалану қағидаларына
4-2-қосымшаға
2-толықтыру

Нысан

Тестілеуге арналған тіркеу куәлігі

ФОТО	Кандидаттың жеке куәлігі ______________ Сынақтан өту: Күні__________ уақыт _____________

Қазақстан Республикасының
әуе кеңістігінде пилотсыз
авиациялық жүйелерді
пайдалану қағидаларына
5-қосымша

Нысан

Практикалық дағдыларды бағалау актісі

1.Өтініш берушінің аты-жөні
2.ПАЖ конструкциясының түрі
3.Нақты ПАЖ ЕЖҰМ
4.Тексеруден өткен күні
5.Тексеру кезеңіндегі жалпы ұшы сағаттары
6.Ұшулардың жалпы саны

р/с №	Біліктілік деңгейін тексеру элементтері	Емтихан
р/с №	Біліктілік деңгейін тексеру элементтері	Бағалау	Қолы
1. Ұшуға дайындық
1.1	Операцияларды жоспарлау, аэронавигациялық және метеорологиялық жағдайды бағалау
	Ұшу тапсырмасын дайындау және жүктеу
1.2	ПАЖ ұшудың дайындығын тексеру, қарап тексеру, қалыпқа келтіру
1.3	Апат жағдайы немесе күтпеген жағдай туындаған жағдайда жасалуы қажет іс-қимыл тәртібі
2. Ұшу кезінде
2.1	Ұшып көтерілу және ұшыру
2.2	Әуе кеңістігінің басқа пайдаланушыларына, кедергілерге, рельефке және бөгде адамдарға қатысты ПАЖ орналасқан жері туралы ситуациялық хабардарлықты үнемі сақтау
2.3	Орнында қалықтау немесе позицияның айналасында ұшу ("ұшақ/гибридті" типті ПАЖ үшін) және тұрақты ұшу режиміне өту
2.4	Биіктікке көтерілу және төмендеу
2.5	Ұшу тапсырмасын орындау
2.6	Қонуға кіру және қону
2.7	Қозғалмайтын кедергілермен соқтығысуды болдырмау үшін маневрлер
2.8	Ұшу кезінде маневрлерді тән биіктіктер мен қашықтықтарда орындау
2.9	VLOS режимінде ұшу
2.10	BVLOS режимінде ұшу (қажет болған жағдайда)
2.11	Ұшу кезінде ПӘК жай-күйін мониторингілеу
2.12	Басқару арнасы арқылы сигнал берудің қасақана (имитацияланатын) сәтсіздігінен кейінгі әрекеттерді көрсету (қажет болған жағдайда)
2.13	Бақылаушымен іс-қимылды үйлестіру (қажет болған жағдайда)
2.14	ӘҚБ органымен өзара іс-қимыл
3. Ұшудан кейін
3.1	ПАЖ өшіру
3.2	Ұшудан кейінгі қарап тексеру және ПӘК жалпы жай-күйіне, қоректендіру компоненттері мен көздеріне, қашықтан пилоттау пультінің функционалдығына қатысты кез келген тиісті деректерді тіркеу.
Қорытынды: Біліктілік тесті: Практикалық дағдылар Расталды □ ‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬ Расталған жоқ □ Бөлімдердің № ___________________ Аты-жөні _______________________________________________________, ____ санаттағы оператор ретінде ЕЖҰМ ______ санаты ________________ ПАЖ типті ұшуды орындай алады. Күні: "___" ________ Емтихан алушының аты-жөні ______________________

Қазақстан Республикасының
әуе кеңістігінде пилотсыз
авиациялық жүйелерді
пайдалану қағидаларына
6-қосымша

Нысан

Теориялық білімді тексеру актісі

Өтініш берушінің аты-жөні

Оператор сертификатының санаты мен нөмірі

Қорытынды:

Теориялық тексеру: Өтті □‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬

Өткен жоқ □‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬

Аты-жөні ____________ теориялық білімін тексеруден сәтті өтіп, практикалық дағдыларын бағалауға жіберілді.

Күні: ____ жылғы "__" ________

Емтихан алушының аты-жөні және қолы:

Қазақстан Республикасының
әуе кеңістігінде пилотсыз
авиациялық жүйелерді
пайдалану қағидаларына
7-қосымша

Нысан

1. 1-санатты ПАЖ операторының сертификаты

2. 2-санаттағы немесе 3-санаттағы ПАЖ операторының сертификаты

__ санатты ПАЖ операторының сертификаты
Сертификат оператора ПАЖ Категории __
№____

1.Наименование уполномоченной организации / Уәкілетті ұйымның атауы
2.Аты жөні/Имя, фамилия
3.Туған күні/Дата рождения
4.Берілген күні /Дата выдачи
5.Лауазымды тұлганын қолы/ Подпись должностного лица
6.Мөрі/ Печать
7.Осы сертификаттың иесі 8-тармақта көрсетілген конструкция типі мен ең жоғары ұшу массасы санатындағы пилотсыз авиациялық жүйені басқаруға жіберіледі/
Держатель данного сертификата допущен к управлению БАС типа конструкции и категории максимальной взлетной массы указанных в п.8

8.Конструкцияның типі және максималды ұшу массасының санаты:/Тип конструкции и категория максимальной взлетной массы:
Конструкцияның типі , кг дейін
Тип конструкции до кг
_______________ ______________
Жарамдылық мерзімі Лауазымды тұлганын қолы және мөрі
Срок действия Подпись должностного лица и печать
Конструкцияның типі , кг дейін
Тип конструкции до кг
_______________ ______________
Жарамдылық мерзімі Лауазымды тұлганын қолы және мөрі
Срок действия Подпись должностного лица и печать
Конструкцияның типі , кг дейін
Тип конструкции до кг
_______________ ______________
Жарамдылық мерзімі Лауазымды тұлганын қолы және мөрі
Срок действия Подпись должностного лица и печать

8.Конструкцияның типі және максималды ұшу массасының санаты:/Тип конструкции и категория максимальной взлетной массы:
Конструкцияның типі , кг дейін
Тип конструкции до кг
_______________ ______________
Жарамдылық мерзімі Лауазымды тұлғанын қолы және мөрі
Срок действия Подпись должностного лица и печать
Конструкцияның типі , кг дейін
Тип конструкции до кг
_______________ ______________
Жарамдылық мерзімі Лауазымды тұлғаның қолы және мөрі
Срок действия Подпись должностного лица и печать
Конструкцияның типі , кг дейін
Тип конструкции до кг
_______________ ______________
Жарамдылық мерзімі Лауазымды тұлганын қолы және мөрі
Срок действия Подпись должностного лица и печать

3. 2 санатты және 3 санатты ПАЖ операторының сертификатына қосымша

1.ҚОСЫМША/ПРИЛОЖЕНИЕ
ПАЖ операторының сертификатына қосымша/к сертификату оператора БАС
2. Осы қосымша берілген куәліктің нөмірі/Номер сертификата, к которому выдано данное приложение.
3. Қуалік иесінің аты жөні және туган күні, / Полное имя и дата рождения владельца
4.Осы сертификаттың иесі 8-тармақта көрсетілген конструкция типі мен ең жоғары ұшу массасы санатындағы пилотсыз авиациялық жүйені басқаруға жіберіледі:/
Держатель данного сертификата допущен к управлению БАС типа конструкции и категории максимальной взлетной массы указанных в п.8
5. Лауазымды тұлғаның қолы/Подпись должностного лица
6. Құзыретті ұйымның мөрі/
Печать уполномоченной организации
______________
7.Күні/Дата

8.Конструкцияның типі және максималды ұшу массасының санаты:/Тип конструкции и категория максимальной взлетной массы:
Конструкцияның типі , кг дейін
Тип конструкции до кг
_______________ ______________
Жарамдылық мерзімі Лауазымды тұлганын қолы және мөрі
Срок действия Подпись должностного лица и печать
Конструкцияның типі , кг дейін
Тип конструкции до кг
_______________ ______________
Жарамдылық мерзімі Лауазымды тұлғаның қолы және мөрі
Срок действия Подпись должностного лица и печать
Конструкцияның типі , кг дейін
Тип конструкции до кг
_______________ ______________
Жарамдылық мерзімі Лауазымды тұлғаның қолы және мөрі
Срок действия Подпись должностного лица и печать

Қазақстан Республикасының
әуе кеңістігінде пилотсыз
авиациялық жүйелерді
пайдалану қағидаларына
8-қосымша

Нысан

Елді мекендердің халық тығыз орналасқан аудандарының үстінен ұшуды орындауға рұқсат алу үшін өтініш

1. Өтініш берушінің ақпараты

Аты ……………………. Тегі………………………………….
Әкесінің аты (бар болса) ……………………
Туылған күні (күні, айы, жылы) ……………………..
Телефон нөмірі………………… E-mail:……………………………………
Жеке сәйкестендіру нөмірі…………………………………………………
1-санатты ПАЖ операторы сертификатының нөмірі
………………………………………………

2. Өтініш берушінің декларациясы

Мен бұл мәлімдемеде берілген ақпарат дұрыс деп мәлімдеймін.
Мен ПАЖ қолдана отырып, авиациялық жұмыстарын жүргізбеймін деп мәлімдеймін.
Мен "мультироторлы" немесе "тікұшақ" типті ПАЖ және "жеңіл" ЕЖҰМ санатын пайдаланамын деп мәлімдеймін

Қолы, күні:………………….. _____жылғы "___"__________

Қазақстан Республикасының
әуе кеңістігінде пилотсыз
авиациялық жүйелерді
пайдалану қағидаларына
9-қосымша

Нысан

Елді мекендердің халық тығыз орналасқан аудандарының үстінен ұшуды орындауға арналған рұқсат

Қазақстан авиациялық әкімшілігі/
Авиационная администрация Казахстан
ЕЛДІ МЕКЕНДЕРДІҢ ХАЛЫҚ ТЫҒЫЗ ОРНАЛАСҚАН АУДАНДАРЫНЫҢ ҮСТІНЕН ҰШУДЫ ОРЫНДАУҒА АРНАЛҒАН РҰҚСАТ/
РАЗРЕШЕНИЕ НА ВЫПОЛНЕНИЕ ПОЛЕТОВ ГУСТОНАСЕЛЕННЫМИ РАЙОНАМИ НАСЕЛЕННЫХ ПУНКТОВ
№

Берілген/Выдано:
Аты-жөні, ЖСН/
ФИО, ИИН

Байланыстар (Мекенжайы, телефон нөмірі, e-mail):/Контактные данные (Адрес, номер телефона, e-mail):

Осы рұқсат "Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы" 2010 жылғы 15 шілдедегі Қазақстан Республикасының Заңы 33-бабының талаптары негізінде берілді және Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес тиісті түрде ескерілді./Настоящее разрешение выдано на основании требовании статьи 33 Закона Республики Казахстан от 15 июля 2010 года "Об использовании воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации" и должным образом учтено в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

Мөр орны (болған жағдайда) Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның лауазымды адамы
Место печати (при наличии) Должностное лицо уполномоченной организации в сфере гражданской авиации
Берілген күні: ХХ.ХХ.ХХХХ ж. (кк.аа.жжжж.) \
Дата выдачи: ХХ.ХХ.ХХХХ г. (дд.мм.гггг.)
Қолданылу мерзiмi: ХХ.ХХ.ХХХХ ж. (кк.аа.жжжж.) \
Срок действия: ХХ.ХХ.ХХХХ г. (дд.мм.гггг.)

Осы рұқсатты ұстаушы елді мекендердің халық тығыз орналасқан аудандарда ұшуларды орындау және "мультироторлы" немесе "тікұшақ" типті "жеңіл" класты ПАЖ пайдалану жөніндегі талаптарды орындауға міндеттенеді.
Держатель этого разрешения обязуется выполнять требования по выполнению полетов в густонаселенных районах населенных пунктах и
эксплуатировать БАС класса "легкие" типа "мультироторный" или "вертолетный".

Қазақстан Республикасының
әуе кеңістігінде пилотсыз
авиациялық жүйелерді
пайдалану қағидаларына
10-қосымша

Нысан

1. Пилотсыз авиациялық жүйелерді қолдана отырып, авиациялық жұмыстарды орындауға арналған рұқсат

Пилотсыз авиациялық жүйелерді қолдана отырып, авиациялық жұмыстарды орындауға арналған рұқсат/ Разрешение на выполнение авиационных работ с применением беспилотных авиационных систем №
Қазақстан Республикасы Республика Казахстан
Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның атауы/ Наименование уполномоченной организации в сфере гражданской авиации
Деңгей/ Уровень	Пайдаланушының атауы/ Наименование эксплуатанта: БСН/БИН Пайдаланушының мекенжайы/ Адрес эксплуатанта: Телефон: e-mail:		Пайдаланушымен жедел байланыс:/ Оперативная связь в эксплуатации: Жедел басшылықпен дереу байланысуға мүмкіндік беретін байланыс ақпараты/ Контактная информация, позволяющая незамедлительно связаться с оперативным руководством
Осы сертификат, ____________________________________________________________ (ПАЖ пайдаланушының атауы) осы Рұқсатқа қосымшада айқындалғандай, Ұшуды жүргізу жөніндегі нұсқаулыққа және Қазақстан Республикасының әуе кеңістігінде пилотсыз авиациялық жүйелерді пайдалану қағидаларына сәйкес ПАЖ қолдана отырып, авиациялық жұмыстарды жүзеге асыру құқығы берілетінін куәландырады. Осы рұқсатқа қосымша оның ажырамас бөлігі болып табылады. Настоящий сертификат удостоверяет в том, что ____________________________________________________________ (наименование Эксплуатанта ПАЖ) предоставлено право осуществлять авиационные работы с применением ПАЖ, как это определено в приложении к настоящему Разрешению, в соответствии с Руководством по производству полетов БАС и Правилами использования беспилотных авиационных систем в воздушном пространстве Республики Казахстан. Приложение к настоящему разрешению является его неотъемлемой частью.
Берілген күні: Жарамдылық мерзімі:/ Дата выдачи: Срок действия:		Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның лауазымды адамы: (тегі, аты, әкесінің аты (бар болса) лауазымы) және қолы: мөр орны/ Должностное лицо уполномоченной организации в сфере гражданской авиации: (фамилия имя отчество (при наличии) должность) и подпись: место печати

2. Пилотсыз авиациялық жүйелерді қолдана отырып, авиациялық жұмыстарды орындауға арналған рұқсатқа қосымша

Рұқсатқа қосымша/ Приложение к разрешению
Рұқсат Разрешение №:
Пайдаланушының атауы:/ Наименование эксплуатанта:
"__________________________________________" ПАЖ пайдаланушыға пилотсыз авиациялық жүйелердің мынадай түрлерінде авиациялық жұмыстардың көрсетілген түрлерін жүзеге асыруға рұқсат етіледі: Эксплуатанту БАС "__________________________________________" разрешается осуществлять указанные виды авиационных работ на следующих типах беспилотных авиационных систем:
ПАЖ моделі: Моделі БАС:	Конструкция типі Тип конструкции	ПӘК ең жоғары ұшу салмағы Максимальная взлетная масса БВС

Авиациялық жұмыстардың түрлері:/ Виды авиационных работ:		Арнайы шектеулер:/ Особые ограничения:

Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның атауы:/ Наименование уполномоченной организации в сфере гражданской авиации: Телефон: e-mail:
Берілген күні: Дата выдачи:
Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның лауазымды адамы: (тегі, аты, әкесінің аты (бар болса) лауазымы) және қолы: Мөр орны/ Должностное лицо уполномоченной организации в сфере гражданской авиации: (фамилия имя отчество (при наличии) должность) и подпись: место печати

Қазақстан Республикасының
әуе кеңістігінде пилотсыз
авиациялық жүйелерді
пайдалану қағидаларына
11-қосымша

Нысан

ПАЖ қолдана отырып, авиациялық жұмыстарды орындауға өзгерістер енгізуге/рұқсат алуға өтініш

Азаматтық авиация саласындағы
уәкілетті ұйымның басшысына
____________________________
Өтініш берушінің ЖСН/БСН
________________
Пайдаланушының орналасқан
жері (мекенжайы)
____________________________
Байланыс телефондары
____________________________
электрондық поштасының
мекенжайы,
____________________________

ПАЖ қолдана отырып, авиациялық жұмыстарды орындауға өзгерістер енгізуге/рұқсат алуға өтініш

1. Өтініш:

□ Бастапқы беру □ Өзгерістер енгізу

______________________________________________

(өтініш берушінің толық атауы)

ПАЖ қолдана отырып, авиациялық жұмыстарды орындауға арналған рұқсат беруіңізді / өзгерістер енгізуді сұраймын:

☐ 1-деңгей немесе ☐ 2-деңгей

2. Авиациялық жұмыстардың мәлімделген түрлері:

☐ әуедегі суретке түсiру мен бақылаулар;

☐ іздеу және апаттық-құтқару жұмыстары;

☐ авиациялық-химиялық жұмыстар;

☐ құрылыс-монтаждау және тиеу-түсіру жұмыстары;

☐ Каспий теңізінің үстіндегі әуе кеңістігінде ұшу;

☐ теңіз кемелері мен теңіз бұрғылау жабдықтарынан ұшу;

☐ жүк тасымалдау;

☐ тәжрибелік және ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізу мақсатындағы ұшулар;

☐ ұшуды радиотехникалық қамсыздандыру жерүсті жабдықтары,н авиациялық радиобайланыс және әуеайлақтардың схемаларын ұшып тексеру (аралап ұшу).

3. Пайдаланылған пилотсыз авиациялық жүйелер:

ПАЖ моделі	ПАЖ конструкциясының типі	ПӘК ЕЖҰМ	ПАЖ сериялық нөмірі	ПАЖ тіркеу нөмірі

4. Өтініш беруші Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану қағидаларының, Қазақстан Республикасының әуе кеңістігінде пилотсыз авиациялық жүйелерді пайдалану қағидаларының талаптарына сәйкес келуге міндеттенеді

_________________________________________________________________

(басшының лауазымы, тегі аты әкесінің аты (бар болса),

өтініш берушінің қолы – М.О. (заңды тұлға үшін)

Қазақстан Республикасының
әуе кеңістігінде пилотсыз
авиациялық жүйелерді
пайдалану қағидаларына
12-қосымша

ПАЖ пайдаланушысы мен тиісті ӘҚБ орталығы арасындағы өзара іс-қимыл нұсқаулары

1. Ресімдеуге қойылатын талаптар

Титул парағына, жоғарғы бөлігіне қол және мөр түріндегі бекіту (бар болса) және қолдар мен мөрлер түріндегі келісу енгізіледі.

Нұсқаулықты пайдаланушының басшысы (заңды тұлға үшін) қолымен және мөрімен куәландыру жолымен немесе пайдаланушы (егер пайдаланушы жеке тұлға болып табылған жағдайда) қолымен куәландыру жолымен бекітеді.

Титул парағының төменгі бөлігінде қаланың атауы (пайдаланушының орналасқан жері) және ағымдағы жыл көрсетіледі.

Титул парағы нөмірленбейді және оның артқы жағы бос қалады.

Беттер нөмірлеу арқылы нөмірленеді.

ПАЖ операторы мен тиісті ӘҚБ орталығының (бұдан әрі – Нұсқаулық) өзара іс-қимылына арналған нұсқаулықтың құрылымдық элементтерінің тақырыптары мен фондық ресімделуіне қосымша ақпарат ПАЖ операторының қалауы бойынша енгізілуі мүмкін.

2. Нұсқаулық мынадай мазмұндағы бөлімдерден тұруы керек:

1-тарау. Жалпы ережелер.

1) ПАЖ операторы туралы деректер;

2) 1-санаттағы ПАЖ операторы сертификатының нөмірі мен әрекет ету мерзімі НЕМЕСЕ

елдi мекендердiң тығыз орналасқан жерлерiнен ұшуға рұқсат беру нөмiрi (халық көп қоныстанған жерлерде ұшқан кезде), НЕМЕСЕ

рұқсат етілген авиациялық жұмыстардың түрлерін көрсете отырып, 1-деңгейдегі ПАЖ қолдана отырып, авиациялық жұмыстарды орындауға Рұқсаттың нөмірі мен әрекет ету мерзімі (көшірмесі Нұсқаулыққа қоса беріледі), НЕМЕСЕ

авиациялық жұмыстардың рұқсат етілген түрлерін көрсете отырып, 2-деңгейдегі ПАЖ қолдана отырып, авиациялық жұмыстарды орындауға Рұқсаттың нөмірі мен қолданылу мерзімі (көшірмесі Нұсқаулыққа қоса беріледі);

3) авиациялық жұмыстың жоспарланған түрі.

2-тарау. Ұшу аймағының сипаттамасы.

1) авиациялық жұмыстарды орындау үшін жоспарланған ауданның көлденең және тік шекаралары;

2) әуе кеңiстiгi класы;

3) авиациялық жұмыстарды орындауға арналған жоспарланған аудандағы әуе кеңістігінің құрылымы (тыйым салынған аймақтар, ұшуларды орындауға тыйым салынған аймақтар, ПӘК ұшуына тыйым салынған аймақтар, пилотсыз әуе кемелер ұшу аймақтары, басқару аймақтары мен аудандары);

4) бедердің қысқаша сипаттамасы;

5) елді мекендердің тығыз қоныстанған аумақтарының болуы;

6) ПАЖ ұшып көтерілу және қону алаңының сипаттамасы.

3-тарау. Авиациялық жұмыс түрін және ұшуларды орындау тәртібін сипаттау.

1) авиациялық жұмыстарды орындауға тартылған персоналдың саны;

2) пайдаланылатын пилотсыз авиациялық жүйелерінің саны мен үлгілері;

3) ұшуларды орындау тәртібін, схемаларын, ұшу маршруттарын, карталарын, ұшып көтерілу және қону алаңдарының толық сипаттамасы.

4-тарау. ӘҚБ орталықтарымен өзара әрекеттесу және үйлестіру тәртібі

1) өзара әрекеттесу үшін байланыс арналары (негізгі және резервтік);

2) ӘҚБ ЖО өзара іс-қимылға жауапты тұлғалар;

3) әуе кеңістігін пайдалануға өтінім беру тәртібі;

4) әуе кеңістігін пайдалануға рұқсат алу тәртібі;

5) ПӘК ұшу туралы хабарламаларды беру тәртібі.

5-тарау. Ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз ету.

1) көрсетілген аумақта авиациялық жұмыстардың осы түрін орындау кезінде ұшу қауіпсіздігін бағалау;

2) тәуекелді азайту шаралары.

6-тарау. Күтпеген жағдайлар туындаға нкездегі іс-қимыл тәртібі.

1) ПӘК қайтару;

2) мәжбүрлі қону;

3) байланыс желілерінің жоғалуы.

7-тарау. ПАЖ сипаттамасы.

Нұсқаулықты келісу кезінде жауапкершілігі аймағында авиациялық жұмыстарды орындау жоспарланатын ӘҚҚ органы ұсынылған Нұсқаулықты азаматтық авиацияның пилотсыз әуе кемелерінің ұшуларының қауіпсіздігі мен әуе кемелерінің ұшуларының тұрақтылығына әсері тұрғысынан қарайды.

Қазақстан Республикасының
әуе кеңістігінде пилотсыз
авиациялық жүйелерді
пайдалану қағидаларына
13-қосымша

ПАЖ қолдана отырып, ұшуды орындау жөніндегі нұсқаулықтың құрылымы

Бөлімдегі ақпаратқа қойылтаын талаптардың түсіндірмесі бөлім тақырыбының астында көрсетіледі.

А БӨЛІМІ - Жалпы ақпарат

1. Мазмұны

2. Анықтамалар мен қысқартулар

3. Құжатты бақылау

ҰӨН жүргізу, өзгерістер мен толықтырулар енгізу, сондай-ақ оларды бақылау тәртібі көрсетілген. Түзетулерді тіркеу парағы. Жұмыс істеп тұрған станциялардың тізбесі. Ревизияны бақылау. Персоналды таныстыру тәртібі.

4. Кіріспе

ПАЖ ұшуларын орындау үшін құқықтық негіздер. ПАЖ операторы және оның ҰӨН туралы жалпы ақпарат.

5. Қауіпсіздік саясаты

Пилотсыз авиациялық жүйелерін қолдана отырып, ұшуларды орындау кезінде ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз етуге бағытталған саясатт пен шаралар. Ұйымның бірінші басшысы қол қояды.

6. Басқару және пайдалану персоналының ұйымдық құрылымы, қызметтік міндеттері, жауапкершілігі және бағыныштылығы

ПАЖ пайдаланушысының ұйымдық құрылымы схемалық түрде көрсетілген. Егер авиациялық жұмыстарды орындау негізгі қызмет түрі болмаса, авиациялық жұмыстарды орындау бөлігіндегі құрылым схемалық түрде көрсетіледі.

Функциялары мен міндеттерін көрсете отырып, ПАЖ ұшуларын ұйымдастыруға және орындауға, техникалық қызмет көрсетуге, ұшу персоналын оқытуға және жерде қызмет көрсетуге жауапты барлық лауазымды тұлғалардың тізбесі.

B БӨЛІМ – Пайдалану талаптары және қауіпсіздік талаптары

1. Қызмет нысанасы

1.1 Қызмет саласы

ПАЖ пайдаланушы орындайтын авиациялық жұмыстардың түрлері.

1.2 Қолданылатын ПАЖ түрлері

Әрбір ПАЖ түрі мен қолданылатын жабдықтың қысқаша сипаттамасы.

1.3 Ұшу-техникалық сипаттамалардың пайдалану шектеулері

Жалпы шектеулер, жұмыс түріне шектеулер және ПАЖ түрі (үлгі) сипатталған.

1.3 Ұшу түрлері

VLOS, EVLOS, BVLOS (RLOS/BRLOS)

2. ПАЖ операциялық тобы

2.1 Персоналдың біліктілігі мен даярлығы

Ұшуды ұйымдастыру мен орындауды, сондай-ақ ПАЖ техникалық қызмет көрсетуді жүзеге асыратын персоналды даярлауға, қайта даярлауға және жеке деңгейін қолдауға пайдаланушының талаптары.

3. Пайдалану қағидалары

3.1 Ауа райы болжамы және метеорологиялық шектеулер

3.2 ПАЖ және жабдықтарды дайындау

Борттық жабдық және басқа жабдықтар, ПАЖ және пайдалы жүкті ұшу алдындағы дайындау, батареяларды басқару.

3.3 Байланыс

Ұшу барысында қолданылатын байланыс құралдары; ӘҚБ орталығымен өзара әрекеттесуге арналған байланыс құралдары. Байланыс тәртібі және байланыс жоғалған кездегі әрекеттер.

4. Ұшуларды орындау тәртібі.

4.1 Қалыпты жағдайда ұшу операциялары.

Қолданылатын ПАЖ конструкциясының әрбір түрі бойынша ұшуларды орындаудың жалпы ережелері, шу мен адамдарға, жануарларға және қоршаған ортаға басқа зиянды әсерлерді азайту рәсімдері.

4.2 Авиациялық жұмыстарды орындауға арналған ұшу операциялары.

Қолданылатын ПӘК түрлері мен үлгілерін ескере отырып, авиациялық жұмыстардың рұқсат етілген түрлерінің әрқайсысын орындаудың стандартты рәсімдерін сипаттау.

4.3 Ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін пайдалану рәсімдері.

4.4 Ұшудағы төтенше жағдайлар және іс-қимыл рәсімдері.

Ақаулардың, бас тартулардың, метеорологиялық жағдайлардың пайда болу тәртібін сипаттау.

5. ПАЖ құрамдастары мен персоналына заңсыз араласудан және рұқсатсыз қол жеткізуден қорғау шаралары.

6. ПАЖ пайдалану кезінде алынған жеке немесе заңды тұлғалардың дербес деректері туралы ақпаратты өңдеуден және еркін айналымнан қорғауды қамтамасыз ету тәртібі.

7. Техникалық қызмет көрсету

8. ПАЖ микробағдарламалық қамтылымды жаңарту

9. Ұшу және жұмыс уақытының шектеулері

10. Есепке алу іс қағаздарын жүргізу

10.1 ПАЖ техникалық жағдайының борттық журналы

10.2 ПАЖ операторының ұшу уақытын есепке алу

- аты-жөні (бар болса);

- күні;

- орны;

- ұшу уақыты;

- қону уақыты;

- жалпы ұшу уақыты;

- тапсырма туралы толық ақпарат;

- басқа да пайдаланылған жабдықтар.

10.3 ПАЖ операторының жұмыс уақытын есепке алу

- аты-жөні (бар болса);

- күні;

- жұмыстың басталуы;

- жұмыстың аяқталуы;

- жалпы жұмыс уақыты.

10. ПАЖ техникалық жағдайының журналы

- күні;

- ұшу уақыты;

- қону уақыты;

- жалпы ұшу уақыты;

- аккумуляторлық батареялар саны;

- ұшу алдындағы тексеруге қол қою;

- ақаулар;

- техникалық қызмет көрсету туралы ескертулер және қол қою.

Қазақстан Республикасының
әуе кеңістігінде пилотсыз
авиациялық жүйелерді
пайдалану қағидаларына
14-қосымша

Пилотсыз авиациялық жүйесіне техникалық қызмет көрсету регламентінің (бағдарламасының) құрылымы

1. Өтініш берушінің қолы қойылған (және бар болса, мөрмен куәландырылған) ПАЖ құрылысының үлгісі мен түрі көрсетілген тақырып парағы.

2. Мазмұны.

3. Техникалық қызмет көрсету ережелеріне (бағдарламасына) енгізілген өзгерістердің жазбалары, қайта қарау нөмірлері.

5. Терминдер мен аббревиатуралар.

6. Техникалық қызмет көрсету ережелерінің (бағдарламаларының) нақты ПАЖ үлгісіне қолданылуы.

7. Жалпы ережелер.

7.1. Жедел ТҚК.

7.1.1. Ұшуға дайындық. Ұшу алдындағы тексеру. АКБ ауыстыру.

7.1.2. Ұшудан кейінгі тексеру.

7.2 Мерзімді ТҚКсақтау (бар болса).

7.2.1. Мерзімді ТҚК нысандары.

7.3 ПАЖ және оның құрамдас бөліктерін сақтау.

8. Ресурстар және қызмет ету мерзімі (бар болса).

Пилотсыз авиациялық жүйеге техникалық қызмет көрсету регламентінің (бағдарламасының) ұсынылған құрылымын әзірлеуші (өтініш беруші) толықтыруы мүмкін және көрсетілген тараулар тізбесімен шектелмейді.

Қазақстан Республикасының
әуе кеңістігінде пилотсыз
авиациялық жүйелерді
пайдалану қағидаларына
15-қосымша

ПАЖ техникалық қызмет көрсетуді реттеу жөніндегі пайдаланушының нұсқаулығы

Техникалық қызмет көрсетуді реттеу жөніндегі пайдаланушының нұсқаулығы мынадай ақпаратты қамтиды.

1. Құжаттаманы бақылау. Ревизиялар мәртебесі және қолданыстағы беттер тізімі, басшылықтың ревизияларын жаңарту үшін негіздер.

2. Жауапты басшы қол қойған, техникалық қызмет көрсету және жөндеу жөніндегі жұмыстардың осы қағидалардың, ПАЖ дайындаушының (өндірушінің) талаптарына және осы Нұсқаулықтың ережелеріне сәйкестігі туралы, сондай-ақ осы сәйкестікті тұрақты ұстап тұру міндеттемесі туралы декларация.

3. Осы Нұсқаулық қолданылатын ПАЖ түрлері мен модельдерінің сипаттамасы.

4. Ұйымның белгіленген талаптарға тұрақты сәйкестігіне қатысты жауапты басшының, жауапты персоналдың аты-жөні мен лауазымы көрсетілген басшы персонал бойынша мәліметтер, сондай-ақ техникалық қызмет көрсетуді реттеуге қатысатын персонал бойынша мәліметтер.

5. ПАЖ техникалық қызмет көрсету, жөндеу жүргізу және сақтау бойынша персоналдың ұйымдық құрылымы мен саны.

6. Бөгде персоналды тарта отырып немесе тартпай немесе сыртқы ұйыммен шарт бойынша өз ұйымының техникалық қызмет көрсетуді немесе жөндеуді орындауын қамтамасыз ету рәсімі.

7. ПАЖ техникалық қызмет көрсетуді, жөндеуді орындайтын, өз немесе тартылған персоналдың құзыреттілігін айқындау және бақылау рәсімі.

8. ПАЖ техникалық қызмет көрсетуді, жөндеуді орындау немесе сақтау үшін меншікті немесе шарт бойынша үй-жайлармен қамтамасыз ету рәсімі.

9. ПАЖ техникалық қызмет көрсету мен жөндеуді орындау үшін өз күштерімен немесе шарт бойынша құрал-жабдықтармен қамтамасыз ету рәсімі.

10. Техникалық қызмет көрсету бағдарламасына өзгерістер мен толықтыруларды әзірлеу, бекіту және енгізу рәсімі.

11. Техникалық қызмет көрсетуді жоспарлау рәсімі.

12. Ресурстық агрегаттарды есепке алу рәсімі (мұндай агрегаттар болған кезде).

13. ПАЖ дайындаушыдан (өндірушіден) немесе әзірлеушіден ақпарат алу және есепке алу рәсімі.

14. Техникалық қызмет көрсету және жөндеу жөніндегі құжаттаманың болуын қамтамасыз ету рәсімі (регламенттер, технологиялық нұсқаулар, каталогтар және т.б.).

15. ПАЖ пайдалану процесінде анықталған ақауларды бақылау және жою рәсімі.

16. ПАЖ және оның компоненттеріне техникалық қызмет көрсету, жөндеу және сақтау бойынша есептік мәліметтерді жүргізу және мұрағаттық сақтау рәсімдері.

17. Қосалқы бөлшектер мен материалдарды бақылау, оларды есепке алу және сақтау рәсімі.

18. Ұшуларды орындауға және ПАЖ пайдалануға рұқсат беруге жарамдылығына байланысты ақаулар мен оқиғалар туралы назарға жеткізу рәсімі.

Қазақстан Республикасының
әуе кеңістігінде пилотсыз
авиациялық жүйелерді
пайдалану қағидаларына
16-қосымша

Нысан

ПАЖ пайдалану процесінде тәуекелдерді бағалау жөніндегі пайдаланушының нұсқаулығы

ПАЖ пайдалану процесінде тәуекелдерді бағалау жөніндегі пайдаланушының нұсқаулығы мынадай ақпаратты қамтуы тиіс:

1. Кем дегенде мыналарды қамтитын тәуекелдерді бағалауды жүргізу тәртібі:

1) ПАЖ қолдана отырып, ұшуды орындауға әсер ететін қауіп факторларын анықтау тәртібі;

2) ПАЖ пайдалану кезінде тәуекелдерді бағалау тәртібі;

3) ПАЖ пайдалану кезінде тәуекел деңгейін төмендету тәртібі;

2. Операциялық ортаны ескере отырып, тәуекелдерді ұшу алдындағы бағалау тәртібі.

3. ПАЖ пайдалану кезінде тәуекелдерді бағалау процесін құжаттау тәртібі.

Қазақстан Республикасының
әуе кеңістігінде пилотсыз
авиациялық жүйелерді
пайдалану қағидаларына
17-қосымша

Нысан

Пилотсыз авиациялық жүйенің ұшу тапсырмасы (Ұшу тапсырмасы)

Ұшу тапсырмасының №
ПАЖ түрі және моделі
Есептік нөмірі
ПАЖ сериялық нөмірі және Remote ID*
Ұшу күні
Ұшуды орындауға қатысатын персоналдың аты-жөні және олар орындайтын міндеттер
Ұшу орнының координаттары
Қону орнының координаттары
Ұшудың басталуы мен аяқталуының жоспарланған және нақты уақыты	Басталуы		Аяқталуы
	Жоспар	Нақты	Жоспар	Нақты

Ұшу түрі (VLOS, EVLOS, BVLOS (RLOS немесе BRLOS))
Ұшу мақсаты
ПАЖ операторының ұшуға қатысты ескертулері
Ұшу тапсырмасын дайындаған адамның қолы
ПАЖ операторының қолы
Ескертпе

Ескертпе. Ұшу тапсырмасының нысанын ПАЖ пайдаланушысы толықтыра алады. Жүргізу тәртібін ПАЖ пайдаланушының ҰЖН айқындайды.

*Remote ID – қашықтықтан сәйкестендіру жүйесінің монтаждалатын модулінің сериялық нөмірі.

Қазақстан Республикасының
әуе кеңістігінде пилотсыз
авиациялық жүйелерді
пайдалану қағидаларына
18-қосымша

Нысан

Қашықтықтан сәйкестендірудің монтаждалатын модулі бойынша хабарлама

1.	Аты-жөні:
2.	ЖСН:
3.	Электрондық мекенжайы:
4.	ПАЖ есепке қою туралы куәліктің нөмірі;
5.	ПАЖ сериялық нөмір:
	Қашықтықтан сәйкестендіру жүйесінің монтаждалатын модулі өндірушісінің атауы:
6.	Қашықтықтан сәйкестендіру жүйесімен монтаждалатын модульдің сериялық нөмірі:
7.	Қашықтықтан сәйкестендіру жүйесінің монтаждалатын модулінің моделі;
8.	Қашықтықтан сәйкестендіру жүйесі бар көрсетілген монтаждалатын модуль хабарламада көрсетілген сериялық нөмірімен ПАЖ-да орналастырылады
9.	Күні:
10.	Қолы:

Қазақстан Республикасының
әуе кеңістігінде пилотсыз
авиациялық жүйелерді
пайдалану қағидаларына
19-қосымша

Нысан

Монтаждалатын модульдер мен тиісті ПАЖ есепке алу журналы

№

ПАЖ есепке қою туралы куәліктің нөмірі

ПАЖ сериялық нөмір

Монтаждалатын модульдің сериялық нөмірі

Монтаждалатын модульдің өндірушісі

Монтаждалатын модулдің моделі

Ескертпе

Қазақстан Республикасының
әуе кеңістігінде пилотсыз
авиациялық жүйелерді
пайдалану қағидаларына
20-қосымша

Нысан

Ең жоғары ұшу салмағы 1,5 кг-нан кем сериялық өндірісіндегі пилотсыз әуе кемесі бар пилотсыз авиациялық жүйенің техникалық сәйкестігі туралы декларация

Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның қызметкері толтырады

Декларацияға берілген есептік нөмір №	КЕЛІСІЛДІ Уәкілетті ұйым лауазымды тұлғасының аты-жөні
	Қолы	Күні:
Жеке тұлға үшін:	М.Ө.
1.Өтініш берушінің аты-жөні
2.Жеке куәліктің немесе паспорттың нөмірі
3.ЖСН
4.Байланыс телефон нөмірі
5.Электрондық пошта мекенжайы

Заңды тұлға үшін:

1.Заңды тұлғаның атауы
2.Мекенжайы
3.БСН
4.Байланыс телефон нөмірі
5.Электрондық пошта мекенжайы
ПАЖ техникалық сипаттамалары
Сауда белгісі	……………………………..	Моделі	……………………………
Сериялық нөмір	…………………………	Барынша жоғары көлденең жылдамдық	……………….м/с
ЕЖҰМ	……………….. кг	Қозғалтқыштар саны	……………бірлік
Ұшуға жарамдылық нормаларына 1-қосымшаның конструкция типі бойынша жіктеуіштің талаптарына сәйкестігі	ЕЖҰМ 0,25 кг-нан аз ☐ А0 (ұшақ) ☐ Н0 (тікұшақ) ☐ М0 (мультироторлы) ☐ Х0 (гибридті) МТОМ 0,25 кг-нан асады және 1,5 кг-нан аз ☐ А1 (ұшақ) ☐ Н1 (тікұшақ) ☐ М1 (мультироторлы) ☐ Х1 (гибридті)	Пайдалы жүктеменің сипаттамасы
АКБ сыйымдылығы	………………..мАч	Басқару пультінің жұмыс жиілігі	………………ГГц
Қашықтықтан сәйкестендіру жүйесінің болуы (remote ID)	☐ Иә ☐ ЖОҚ

Осы декларацияны ұсыну арқылы мен,

__________________________________________________________________

(Өтініш берушінің аты- жөні)

Қазақстан Республикасы Азаматтық әуе кемелерінің ұшу жарамдылығы нормаларына 1-қосымшаның талаптарына ЕЖҰМ 1,5 кг-нан кем ПӘК-пен ПАЖ техникалық сәйкестігін растаймын.

Көрсетілген ПАЖ жарамды күйде ұстауға және өндіруші көздеген ПАЖ жарамды күйде ұстау жөніндегі барлық талаптарды орындауға міндеттенемін.

ПӘК модификациялауды жүргізбеуге және ПАЖ өндірушісі көздемеген бағдарламалық қамтылымды өзгертпеуге міндеттенемін.

Пайдалы жүктеме ретінде өндіруші (дайындаушы) көздегеннен гөрі пайдалы жүктеменің өзге де түрлерін пайдаланбауға міндеттенемін.

(заңды тұлға үшін):

__________________________________________________________________

Өтініш беруші ұйым басшысының қолы, аты-жөні

Мөр орны (бар болса)

20__жылғы "__" ___________

(жеке тұлға үшін):

____________________________________________________________

қолы, аты-жөні

20__жылғы "__" ___________

Қазақстан Республикасының
әуе кеңістігінде пилотсыз
авиациялық жүйелерді
пайдалану қағидаларына
21-қосымша

Нысан

Ең жоғары ұшу салмағы 1,5 кг-нан кем сериялық емес өндірістің немесе дербес құрастырылған пилотсыз әуе кемесі бар пилотсыз авиациялық жүйесінің техникалық сәйкестігі туралы декларация

Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның қызметкері толтырады

Декларацияға берілген есептік нөмір №	КЕЛІСІЛДІ Уәкілетті ұйым лауазымды тұлғасының аты-жөні
	Қолы	Күні:
Жеке тұлға үшін:	М.Ө.
1.Өтініш берушінің аты-жөні
2.Жеке куәліктің немесе паспорттың нөмірі
3.ЖСН
4.Байланыс телефон нөмірі
5.Электрондық пошта мекенжайы

Заңды тұлға үшін:

1.Заңды тұлғаның атауы
2.Мекенжайы
3.БСН
4.Байланыс телефон нөмірі
5.Электрондық пошта мекенжайы
ПАЖ техникалық сипаттамалары
Сауда белгісі (бар болса)	……………………………..	Моделі	………………………………….
Сериялық нөмір	…………………………	Барынша жоғары көлденең жылдамдық	……………………………м/с
ЕЖҰМ	……………….. кг	Қозғалтқыштар саны	………………бірлік.
Ұшуға жарамдылық нормаларына 1-қосымшаның конструкция типі бойынша жіктеуіштің талаптарына сәйкестігі	ЕЖҰМ 0,25 кг-нан аз ☐ А0 (ұшақ) ☐ Н0 (тікұшақ) ☐ М0 (мультироторлы) ☐ Х0 (гибридті) МТОМ 0,25 кг-нан астам және 1,5 кг-нан аз ☐ А1 (ұшақ) ☐ Н1 (тікұшақ) ☐ М1 (мультироторлы) ☐ Х1 (гибридті)	Пайдалы жүктеменің сипаттамасы
АКБ сыйымдылығы	………………..мАч	Қашықтықтан басқару пультінің жұмыс жиілігі	…………...ГГц
ПӘК өлшемдері, тірек винт қалақтардың аралығын қоса алғанда (тікұшақ тип ПАЖ үшін) және қанаттың кеңдігі (ұшақ типіне арналған), Ені, Биіктігі, Ұзындығы	Ені: …………..мм Биіктігі: ……………мм Ұзындығы: ……………мм	Әуелік винттерді дайындау материалы
ПАЖ қашықтан басқару пультінде ПӘК батарея зарядының төмен деңгейінің көрсеткішінің болуы		ПАЖ ерекшеліктері

Осы декларацияны ұсыну арқылы мен,

__________________________________________________________________

(Өтініш берушінің аты жөні)

Көрсетілген ПАЖ жарамды күйде ұстауға және ПАЖ жарамды күйде ұстау жөніндегі барлық талаптарды орындауға міндеттенемін.

Әскери мақсаттағы өнімдерді, қосарланған мақсаттағы тауарлар мен технологияларды, пиротехникалық құралдарды пайдалы жүктеме ретінде пайдаланбауға міндеттенемін.

(заңды тұлға үшін):

____________________________________________________________________

Өтініш беруші ұйым басшысының қолы, аты-жөні

Мөр орны (бар болса)

20__жылғы "__" ___________

(жеке тұлға үшін):

____________________________________________________________

қолы, аты-жөні

20__жылғы "__" ___________

Қазақстан Республикасының
әуе кеңістігінде пилотсыз
авиациялық жүйелерді
пайдалану қағидаларына
22-қосымша

Нысан

Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым келіскен пилотсыз авиациялық жүйелердің техникалық сәйкестігі туралы декларациялардың тізбесі

Реттік нөмірі

Сериялық нөмір

Декларацияны келісу күні

ПАЖ моделі

Конструкция типі

МТОМ

Иесінің деректері

Ескерту

Қазақстан Республикасының
әуе кеңістігінде пилотсыз
авиациялық жүйелерді
пайдалану қағидаларына
23-қосымша

Нысан

Ең жоғары ұшу салмағы 1,5 кг-нан және 25-кг-нан кем сериялық өндірістегі пилотсыз әуе кемесі бар пилотсыз авиациялық жүйенің техникалық сәйкестігі туралы декларация

Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның қызметкері толтырады

Декларацияға берілген есептік нөмір №	КЕЛІСІЛДІ Уәкілетті ұйым лауазымды тұлғасының аты-жөні
	Қолы	Күні:
Жеке тұлға үшін:	М.Ө.
1.Өтініш берушінің аты-жөні
2.Жеке куәліктің немесе паспорттың нөмірі
3.ЖСН
4.Байланыс телефон нөмірі
5.Электрондық пошта мекенжайы

Заңды тұлға үшін:

1.Заңды тұлғаның атауы
2.Мекенжайы
3.БСН
4.Байланыс телефон нөмірі
5.Электрондық пошта мекенжайы
ПАЖ техникалық сипаттамалары
Сауда белгісі	……………………………..	Моделі	………………………………….
Сериялық нөмір	…………………………	Барынша жоғары көлденең жылдамдық	…………………………………. м/с
ЕЖҰМ	……………….. кг
Ұшуға жарамдылық нормаларына 1-қосымшаның конструкция типі бойынша жіктеуіштің талаптарына сәйкестігі	1,5 кг-нан және 25 кг-нан аз ЕЖҰМ ☐ А3 (ұшақ) ☐ Н3 (тікұшақ) ☐ М3 (мульти роторлы) ☐ Х3 (гибридті)	Қозғалтқыш түрі Саны	☐ Электрлік ☐ Ішкіжану қозғалтқышы …………………….бірлік
АКБ сыйымдылығы	………………..мАч	Басқару пультінің жұмыс жиілігі	…………...ГГц
ПӘК өлшемдері, тірек винт қалақтардың аралығын қоса алғанда (тікұшақ типінің ПАЖ үшін) және қанаттың кеңдігі (ұшақ типіне арналған), Ені, Биіктігі, Ұзындығы	Е: …………..мм Б: ……………мм Ұ: ……………мм	Әуелік винттерді дайындау материалы және саны	………………………… …………………… бірлік.
Міндетті жүйелерге қойылатын талаптар
Командалық-бақылау байланысы жоғалған жағдайда авариялық қону немесе ұшуды тоқтату мүмкіндігі	☐ иә ☐ жоқ	Батареяның зарядын/ отын деңгейін үнемі бақылау	☐ иә ☐ жоқ
Бақылау және басқару арнасы толық істен шыққан жағдайда дыбыстық және көрнекі сигналдардың болуы	☐ иә ☐ жоқ	Бақылау және басқару арнасын электромагниттік кедергілерден қорғаудың болуы	☐ иә ☐ жоқ
Қосымша жүйелік сипаттамалар
Пилотсыз әуе кемесінде жарық техникалық жабдықтың болуы	☐ иә ☐ жоқ
Пилотсыз әуе кемесінде орнатылуы мүмкін пайдалы жүктеме

Осы декларацияны ұсыну арқылы мен,

__________________________________________________________________

(Өтініш берушінің аты-жөні)

Қазақстан Республикасының әуе кеңістігінде пилотсыз авиациялық жүйелерді пайдалану қағидаларына 23-қосымшаның талаптарына ЕЖҰМ 1,5 кг және 25 кг-нан кем ПӘК-пен ПАЖ техникалық сәйкестігін растаймын.

ПАЖ өндірушісі көздемеген бағдарламалық қамтылымды өзгертпеуге міндеттенемін.

Өндіруші (өндіруші) көздегеннен өзге де пайдалы жүктеме түрлерін пайдаланбауға міндеттенемін.

(заңды тұлға үшін):

____________________________________________________________________

Өтініш беруші ұйым басшысының қолы, аты-жөні

Мөр орны (бар болса)

20__жылғы "__" ___________

(жеке тұлға үшін):

____________________________________________________________

қолы, аты-жөні

20__жылғы "__" ___________

Қазақстан Республикасының
әуе кеңістігінде пилотсыз
авиациялық жүйелерді
пайдалану қағидаларына
24-қосымша

Нысан

Ең жоғары ұшу салмағы 1,5 кг және 25 кг-нан кем сериялық емес өндірістің немесе дербес құрастырылған пилотсыз әуе кемесі бар пилотсыз авиациялық жүйесінің техникалық сәйкестігі туралы декларация

Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның қызметкері толтырады

Декларацияға берілген есептік нөмір №	КЕЛІСІЛДІ Уәкілетті ұйымның лауазымды тұлғасының аты-жөні
	Қолы	Күні:
Жеке тұлға үшін:	М.Ө.
1.Өтініш берушінің аты-жөні
2.Жеке куәліктің немесе паспорттың нөмірі
3.ЖСН
4.Байланыс телефон нөмірі
5.Электрондық пошта мекенжайы

Заңды тұлға үшін:

1.Заңды тұлғаның атауы
2.Мекенжайы
3.БСН
4.Байланыс телефон нөмірі
5.Электрондық пошта мекенжайы
ПАЖ техникалық сипаттамалары
Сауда белгісі	………………………	Моделі	……………………………
Сериялық нөмір	…………………………	Барынша жоғары көлденең жылдамдық	…………………… м/с
ЕЖҰМ	……………….. кг
Ұшуға жарамдылық нормаларына 1-қосымшаның конструкция типі бойынша жіктеуіштің талаптарына сәйкестігі	1,5 кг-нан және 25 кг-нан аз ЕЖҰМ ☐ А2 (ұшақ) ☐ Н2 (тікұшақ) ☐ М2 (мультироторлы) ☐ Х2 (гибридті)	Қозғалтқыш түрі Саны	☐ Электрлік ☐ Ішкіжану қозғалтқышы …………………….бірлік
АКБ сыйымдылығы	………………..мАч	1. Басқару органының типі. 2. Басқару органының жұмыс жиілігі. 3. Егер бар болса, қолданылатын шифрлау жүйесін сипаттаңыз.	1……………………………………………………… 2. …………...ГГц 3.……………………………………………………… ………………………………………………………… …………………………………………………………
ПӘК өлшемдері, тірек винт қалақтардың аралығын қоса алғанда (тікұшақ тип ПАЖ үшін) және қанаттың кеңдігі (ұшақ тип арналған), Ені, Биіктігі, Ұзындығы	Ені: …………..мм Биіктігі: ……………мм Ұзындығы: ……………мм	Дайындау материалы және әуе винттерінің саны	……………………………… …………………………бірлік
Міндетті жүйелерге қойылатын талаптар
Командалық-бақылау байланысы жоғалған жағдайда авариялық қону немесе ұшуды тоқтату мүмкіндігі	☐ иә ☐ жоқ	Батареяның зарядын үнемі бақылау. Отын деңгейін тұрақты бақылау.	☐ иә ☐ жоқ ☐ иә ☐ жоқ
Бақылау және басқару арнасы толық істен шыққан жағдайда дыбыстық және көрнекі сигналдардың болуы	☐ иә ☐ жоқ	Бақылау және басқару арнасын электромагниттік кедергілерден қорғаудың болуы (егер бар болса, қолданылатын шифрлау жүйесін сипаттаңыз)	☐ иә ☐ жоқ ……………………………………………………………… ……………………………………………………………… ……………………………………………………………… ………………………………………………………………
Қосымша жүйелік сипаттамалар
ПӘК-те жарық техникалық жабдықтың болуы	☐ иә ☐ жоқ
ПӘК-те орнатылуы мүмкін пайдалы жүктеме

Осы декларацияны ұсыну арқылы мен,

__________________________________________________________________

(Өтініш берушінің аты-жөні)

Қазақстан Республикасының азаматтық әуе кемелерінің ұшуға жарамдылығы нормаларына 1-қосымшаның талаптарына ЕЖҰМ 1,5 кг және 25 кг-нан кем ПӘК-пен ПАЖ техникалық сәйкестігін растаймын.

Әскери мақсаттағы өнімдерді, қосарланған мақсаттағы тауарлар мен технологияларды, пиротехникалық құралдарды, уытты және уыттылығы жоғары заттарды пайдалы жүктеме ретінде пайдаланбауға міндеттенемін.

(заңды тұлға үшін):

____________________________________________________________________

Өтініш берушінің ұйым басшысының қолы, аты-жөні

Мөр орны (бар болса)

20__жылғы "__" ___________

(жеке тұлға үшін):

____________________________________________________________

қолы, аты-жөні

20__жылғы "__" ___________

Қазақстан Республикасының
әуе кеңістігінде пилотсыз
авиациялық жүйелерді
пайдалану қағидаларына
25-қосымша

Нысан

Сәйкестік сертификатын алу үшін өтініш

Жеке тұлға үшін:

1.Өтініш берушінің аты-жөні
2.Жеке куәліктің немесе паспорттың нөмірі
3.ЖСН
4.Байланыс телефон нөмірі
5.Электрондық пошта мекенжайы

Заңды тұлға үшін:

1.Заңды тұлғаның атауы
2.Мекенжайы
3.БСН
4.Байланыс телефон нөмірі
5.Электрондық пошта мекенжайы

Ұсынылған құжаттарды қарауды, сертификаттауды жүргізуді және осы өтінімге қоса

берілген құжаттарға сәйкес __________ класты _________________________________

типі (бекітілген қанат), мультироторлы, тікұшақ, гибрид) пилотсыз авиациялық жүйеге сәйкестік сертификатын беруді сұраймын.

(заңды тұлға үшін):

____________________________________________________________________

Басшының қолы, аты-жөні

Мөр орны (бар болса)

20__жылғы "__" ___________

(жеке тұлға үшін):

____________________________________________________________

қолы, аты-жөні

20__жылғы "__" ___________

Қазақстан Республикасының
әуе кеңістігінде пилотсыз
авиациялық жүйелерді
пайдалану қағидаларына
26-қосымша

Нысан

ПАЖ тәжірибелік үлгісін мемлекеттік сынау актісі

Келісілді
20__ жылғы "___"_____ ____________
Уәкілетті ұйымның
бірінші басшысы
_______________________
қолы, тегі, аты-жөні

Бекітілген
20__ жылғы "___"_____ ____________
Өндіруші (дайындаушының)
ұйымның
бірінші басшысы
_______________________
қолы, тегі, аты-жөні

__________________________________________________________________________

(ПАЖ тәжірибелік үлгісінің атауы)

Жасаған өндіруші _________________________________________________________

(кәсіпорынның атауы)

Комиссия құрамында

Төраға ___________________________________________________________________

(лауазымы, тегі, аты-жөні)

Мүшелері:

__________________________________________________________

(лауазымы, тегі, аты-жөні)

___________________________________________________________

(лауазымы, тегі, аты-жөні)

20__жылғы ______ "_____" 20__жылғы ______ "_____" аралығында

зауыттық, пайдалану, мемлекеттік сынақтар жүргізді ___________________________

(ПАЖ тәжірибелік үлгісінің атауы)

Сынақтар

__________________________________________________________________________

(сынақтар жүргізу алаңы)

_______________________ әзірлеген бағдарламаға және әдістерге сәйкес жүргізілді.

(кәсіпорынның атауы)

1. Сынақтардың мақсаты __________________________________________________

2. Сынақ бағдарламаларының барлық тармақтары бойынша сынақ нәтижелерін баяндау

_________________________________________________________________________

3. Қорытынды ____________________________________________________________

Комиссия мүшелері:

_________________________________________________________________________

20___жылғы "___"_________

(лауазымы, тегі, аты-жөні) қолы

_________________________________________________________________________

20___жылғы "___"_________

(лауазымы, тегі, аты-жөні) қолы

Коммиссия төрағасы

__________________________________________________________________________

20___жылғы "___"_________

(лауазымы, тегі, аты-жөні) қолы

Қосымшалар

1. Сынақ хаттамалары.

2. Табылған ақаулар, қателер тізбесі және оларды жою бойынша ұсыныстар.

3. Сынақ есебі.

4. Басқа да қажетті материалдар.

Қазақстан Республикасының
әуе кеңістігінде пилотсыз
авиациялық жүйелерді
пайдалану қағидаларына
27-қосымша

Нысан

Пилотсыз авиациялық жүйенің сәйкестігі (сәйкессіздігі) туралы акт

1. Жалпы мәліметтер

2. Анықталған сәйкессіздіктер

3. Қорытындылар

Азаматтық авиация

саласындағы уәкілетті ұйымның

уәкілетті тұлғаның лауазымы қолы аты-жөні

Актімен таныстырылды:

Өтініш берушінің лауазымы (бар болса) қолы аты-жөні

Күні

Қазақстан Республикасының
әуе кеңістігінде пилотсыз
ұшу жүйелерін пайдалану
қағидаларына
28-қосымша

Нысаны

Пилотсыз авиациялық жүйенің сәйкестік сертификаты

Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның нышаны

Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның атауы

Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның мекенжайы

ПАЖ Cәйкестік сертификаты Сертификат соответствия ПАЖ

UAS Certificate of conformity

_________________

1. Изделие: Бұйым: Product	2. Производитель: Дайындаушы: Manufacturer:	3. Модель: Моделі: Model:	4. Серийный номер: Сериялық нөмірі: Serial number:
5. Класс БАС: ПАЖ класы: Class of UAS :	6. Тип двигателя: Қозғалтқыш типі: Engine type:	7. Максимальная взлетная масса: кг. Ең жоғарғы ұшу массасы: кг. Maximum Take off mass (МТОМ):	8. Дата выпуска Шығарылған күні Date of manufacture
Берілген күні/ Дата выдачи/ Date of issue : "____" ____________ 20______ ж./ г./ y. Уәкілетті ұйымның лауазымды адамының қолы: Подпись должностного лица уполномоченной организации: Signature of an official of the authorized organization: ___________________Т.А.Ә./ФИО/ Full name Мөр орны/ м.п./stamp Сертификаттың жарамдылық мерзімі: мерзімсіз. Срок действия сертификата: бессрочный. Certificate validity period: indefinite.

Қазақстан Республикасының
әуе кеңістігінде пилотсыз
авиациялық жүйелерді
пайдалану қағидаларына
29-қосымша

Нысан

Пилотсыз авиациялық жүйені құру бағдарламасының кезеңдері

Кезеңнің №	Кезеңнің атауы	Жұмыстың мазмұны	Кезеңді орындау нәтижесі
1	ПАЖ үлгісін талдау және жобалау	Пилотсыз авиациялық жүйенің тұжырымдамасы қалыптастырылады және оны іске асырудың әлеуетті техникалық және технологиялық мүмкіндіктері айқындалады. - ПАЖ техникалық тапсырмасы әзірленуде; - ПАЖ жаңа құрылыс тұжырымдамасын іске асырудың техникалық және технологиялық мүмкіндіктері анықталады; - Қажет болған жағдайда ПАЖ сипаттамаларына қойылатын талаптарды қалыптастыру үшін маркетингтік зерттеулер жүргізіледі; - Жобалық конструкторлық құжаттама (ЖКҚ) әзірленуде; - Жұмыс конструкторлық құжаттама (ЖҚК) әзірленуде; Егер әзірлеушінің жобаны іске асыруға мүмкіндігі болмаса, онда ЖҚК дайындаушыға (өндірушіге) беру жүзеге асырылады.	Кезең әзірленіп жатқан ПАЖ оңтайлы практикалық қолдануды іздеу мақсатында орындалған зерттеу жұмыстары мен маркетингтік зерттеулер туралы есептер негізінде әзірленген техникалық тапсырмамен, сондай-ақ Тапсырыс берушімен келісілген (бар болса) техникалық жобамен немесе әзірлеушінің өзі бекіткен техникалық жобамен аяқталады.
2	Өндірісті дайындау және игеру	- ПАЖ тәжірибелік үлгісін жасау үшін жұмыс технологиялық құжаттамасының (ЖТҚ) жиынтығы әзірленуде; - ПАЖ тәжірибелік үлгісі жасалады; - ПАЖ тәжірибелік үлгісін салу нәтижелері бойынша ЖТҚ жиынтығы түзетіледі; - ЖТҚ жиынтығы түзетіледі және қажет болған жағдайда ПАЖ тәжірибелік үлгісі пысықталады.	Кезең әзірленген ПАЖ тәжірибелік үлгісінің (өндірілген) аяқталады.
3	ПАЖ тәжірибелік үлгісін сынау және сертификаттау	- ПӘК тәжірибелік үлгісінің алғашқы ұшуы жүзеге асырылуда; - ПАЖ тәжірибелік үлгісінің, оның жүйелері мен компоненттерін сынаудың барлық көзделген түрлері жүргізіледі; - Сынақтар аяқталғаннан кейін ПАЖ үлгісін сериялық өндіруге арналған ЖТҚ жиынтығы түзетіледі және белгіленген тәртіппен бекітіледі. Осы кезеңде осы Қағидаларға ұшу жарамдылық нормаларына 1-қосымшаға сәйкес талаптарды растау үшін сертификаттау жұмыстары жүргізілуде. Сертификаттау жұмыстары барысында ПАЖ тәжірибелік үлгісінің жұмыс конструкторлық құжаттамасын тексеру және түзету жүргізіледі.	Кезең бұдан әрі сериялық өндіріске және сәйкестік сертификатын алуға арналған ПАЖ тәжірибелік үлгісіндегі қабылдау сынақтарының нәтижелері бойынша түзетілген технологиялық және конструкторлық құжаттамамен аяқталады.
4	Сериялық өндіріс	- ПАЖ сериялық даналары олардың типтік құрылысына сәйкес жасалады; - Сериялық өндіріс барысында әзірлеуші ПАЖ өндірісін сүйемелдеуді және авторлық қадағалауды жүзеге асырады. Әрбір сериялық данасы осы Қағидаларға сәйкес сертификаттық тексеруге жатады.	ПАЖ сериялық өндіріске қою
5	Пайдалану. Модификация.	ПАЖ тәжірибелік үлгісін пайдалану кезеңінде әзірлеуші / өндіруші ПАЖ жұмысына авторлық қадағалауды, ПАЖ техникалық деректеріне, пайдалану процесінде анықталған ақауларға мониторинг пен талдауды жүзеге асырады. Қажет болған жағдайда пайдаланушы қосалқы бөлшектер тізбесін әзірлеуге қатыса алады және ПАЖ құрылымына түзетулер енгізуді ұсына алады. Ұшу жарамдылығына, жалпы техникалық сипаттамаларға, қоршаған ортаны қорғауға, ұшу өндірісі саласындағы қауіпсіздік ережелеріне жаңа талаптардың енгізілуіне байланысты ҰАЖ үлкен модификациялауға болады.	Қажет болған жағдайда: әзірлеушінің/өндірушінің ПАЖ конструкциясына өзгерістер енгізу туралы шешімі; модификация бюллетеньдерін шығару.
6	Кәдеге жарату	ПАЖ-ды кәдеге жаратуға ұсыну үшін мыналар негіз болып табылады: 1) пайдалану-техникалық құжаттамада айқындалған бекітілген ресурстардың қолданылу мерзімінің аяқталуы; 2) физикалық тозу (бекітілген ресурстардың мерзімі өткенге дейін); 3) қолайсыз факторлардың әсерінен жөндеу мен қалпына келтірудің экономикалық орынсыздығы; 4) тікелей мақсаты бойынша пайдалану қажеттілігі жоқ; Кәдеге жарату кезеңінде жоғары сапалы бөлшектерді, жартылай фабрикаттар мен шикізаттарды кейіннен өндірісте немесе авиация саласының мамандарын даярлау жөніндегі .оқу орындары мен оқу орталықтарының зертханалық жабдығы ретінде пайдалану үшін оларды алу мақсатында бөлшектеледі және ПАЖ-ды жекелеген бөліктерге бөлу жүргізіледі.	Пайдаланушының ПАЖ-ды пайдаланудан шығару туралы шешімі.

Қазақстан Республикасының
әуе кеңістігінде пилотсыз
авиациялық жүйелерді
пайдалану қағидаларына
30-қосымша

Нысан

ПАЖ данасын сертификаттауға және сәйкестік куәлігін алуға өтініш

__________________________________________________ өндірісті

(меншікті құрастыру (self build), дайындаушы зауыт)

__________________________________________________ тиесілі

(жеке тұлға, ұйымның атауы)

________________________________________________________________

ұсынылған құжаттарды қарастырып, сертификаттау жүргізіп, ПАЖ класының данасына сәйкестік куәлігін беруіңізді сұраймын.

ПАЖ туралы негізгі мәліметтерді хабарлаймын:

1. Конструкция типі: _____________________________________________

2. Сериялық нөмірі:_____________________________________________

3. Қозғалтқыш типі:_____________________________________________

4. Ең жоғары ұшу массасы (ЕЖҰМ), кг: _____________________________

5. Ең жоғары дамытылатын жылдамдық, м/с _______________________

6. АКБ типі және сыйымдылығы, мАч______________________________

7. Пайдалы жүктеме ____________________________________________

Пайдаланылған конструкторлық құжаттамасы:

______________________________________________________________

(жеке жоба, дайын КҚ, басқа)

Өтініш беруші:

____________/______________________________ 20__жылғы "___" ________

қолы Аты жөні

М.О. (заңды тұлғалар үшін)

Қазақстан Республикасының
әуе кеңістігінде пилотсыз
авиациялық жүйелерді
пайдалану қағидаларына
31-қосымша

Нысан

Пилотсыз авиациялық жүйе данасының пайдалануға жарамдылығы туралы бағалау актісі

20 __ жылғы "__"_________ ПАЖ______________________________________

(ПАЖ моделі / типі / класы, ұйымның атауы)

азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның техникалық жай-күйі мен ұшуға жарамдылығына бағалау жүргізілді.

Қорытынды: актінің қорытынды бөлігінде мәлімделген техникалық сипаттамалардың Қазақстан Республикасының азаматтық әуе кемелерінің ұшуға жарамдылығы нормаларына 1-қосымшаның сәйкестігі (сәйкестікті белгілеу қажет) (сәйкессіздігі), сондай-ақ ПАЖ және оның компоненттерінің мәлімделген ұшу және/немесе жұмыс түрлеріне сәйкестігі көрсетіледі.

Азаматтық авиация

саласындағы уәкілетті ұйымның

уәкілетті тұлғаның лауазымы қолы Аты-жөні

Техникалық комиссия мүшелері (бар болса):

Лауазымы қолы Аты-жөні

Күні:

20 __ жылғы "__"_________

Қазақстан Республикасының
әуе кеңістігінде пилотсыз
авиациялық жүйелерді
пайдалану қағидаларына
32-қосымша

Нысан

ПАЖ данасының сәйкестік туралы куәлігі

Нышаны

Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның атауы

Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның мекенжайы

ПАЖ сәйкестігі туралы куәлік Удостоверение соответствия ПАЖ

UAS Identification of conformity

(конструкция типі, моделі, атауы)

Пилотсыз авиациялық жүйенің данасы

Сериялық нөмір (бар болса)_________________ шығарылған күні

20__жылғы "___"__________

Қазақстан Республикасындағы пилотсыз авиациялық жүйесінің данасына қойылатын белгіленген талаптарға сәйкес келеді.

Пилотсыз авиациялық жүйенің бірлік данасының негізгі пайдалану шектеулері мен сипаттамалары осы куәліктің ажырамас бөлігі болып табылатын деректер картасында қамтылады.

Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның уәкілетті тұлғасы

__________/_______________________________/ 20__ жылғы "___" ___________

қолы Аты жөні (бар болса)

М.О.

Қазақстан Республикасының
әуе кеңістігінде пилотсыз
авиациялық жүйелерді
пайдалану қағидаларына
33-қосымша

Нысан

ДЕРЕКТЕР КАРТАСЫ

(пилотсыз авиациялық жүйенің данасы)

Осы деректер картасы 20 __ жылғы "___"______________ № _ _ _ сәйкестік куәлігінің ажырамас бөлігі болып табылады және ұшақсыз авиациялық жүйе данасының негізгі пайдалану шектеулері мен сипаттамаларын қамтиды.

________________________________________________________________

(ЕЖҰМ типі, жіктеуіші, ПАЖ моделі)

1. Қозғалтқыш (қозғалтқыштар)_____________________________________

қуат, Вт ________

2. Әуе винті _____________________________________________________

3. Отын (ішкі жану қозғалтқышы орнатылған кезде)___________________

4. АКБ түрі, сыйымдылығы_________________________________________

5. Бағдарламалық қамтылым_______________________________________

6. Ең жоғары ұшу массасы, кг_____ __________________________________

7. Жылдамдық шектеулері

1) ең жоғары рұқсат етілген, км/с____________________________________

2) ең төмен рұқсат етілген, км/с_____________________________________

8. Ұшуларды орындауға арналған метеожағдайлар:

1) жел, м/с_______________________________________________________

2) қоршаған ауаның температурасы, град. С0__________________________

3) жауын-шашынның болуы ________________________________________

9. Операциялар санатында ПАЖ пайдалануға жол берілмейді:____________

Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның уәкілетті тұлғасы:

__________/_______________________________________________________/

Қолы Аты жөні (бар болса)

М.О. 20__ жылғы "___" ___________

Қазақстан Республикасының
әуе кеңістігінде пилотсыз
авиациялық жүйелерді
пайдалану қағидаларына
34-қосымша

Нысан

Ұшуға жарамдылық сертификатын алуға өтініш

1. Құжаттарды қарауды, сертификаттауды жүргізуді және Мемлекеттік тізілімге ____ жылғы "__"________№___ енгізілген пилотсыз ұшу авиациялық жүйесіне сертификат беруді сұраймын

Типі, моделі _______________________________________________________

ПАЖ сериялық (зауыттық) нөмірі _____________________________________

ПАЖ шығарылған күні ______________________________________________

Өндірушінің атауы _________________________________________________

Өндіруші мемлекет ________________________________________________

Сертификат типі:

№ ________ берілген күні ___________________________________________

2. Өтініш беруші туралы мәліметтер:

Мекенжайы_______________________________________________________

Телефоны: _____________________

Электрондық поштаның мекенжайы _________________________________

Егер ПАЖ пайдаланушысы жеке тұлға болса:

Аты-жөні (бар болса) ______________________________________________

Егер ПАЖ пайдаланушысы заңды тұлға болса:

Заңды тұлғаның толық атауы _______________________________________

Басшының аты-жөні_______________________________________________

Өзара әрекеттесуді қамтамасыз етуге жауапты қызметкердің аты-жөні, телефон нөмірі

________________________________________________________________

3. ПАЖ орналасқан жері ___________________________________________

4. ПАЖ данасына техникалық қызмет көрсету және жөндеу жүргізілген техникалық қызмет көрсету және жөндеу ұйымының атауы мен мекенжайы ______________

5. Әуе кемесінің ұшу уақыты

пайдалану басталғаннан бері: ______________________________________

(сағаты) (қонуы) (жылдары)

соңғы жөндеуден кейін: ____________________________________________

(сағаты) (қонуы) (жылдары)

6. Жөндеуге дейінгі ресурстың қалдығы: ______________________________

(сағаты) (қонуы) (жылдары)

7. ЕЖҰМ, кг _______________.

Қолы, күні, МО

Қазақстан Республикасының
әуе кеңістігінде пилотсыз
авиациялық жүйелерді
пайдалану қағидаларына
35-қосымша

Нысан

Пилотсыз авиациялық жүйелердің пайдалануға жарамдылығы туралы бағалау актісі

20 __ жылғы "__"_________№ ___ ____________________________ бұйрығына сәйкес

(уәкілетті ұйымның)

Пилотсыз авиациялық жүйелерді пайдаланушыларды біріктіретін коммерциялық емес

ұйымның техникалық комиссиясы __________________________________________

(ұйымның атауы)

ұшуға жарамдылығын сертификаттау бағдарламасы бойынша бағалау жүргізді.

ПАЖ пайдалануға жарамдылығы туралы бағалау актісінің мәтіні.

Актінің қорытынды бөлігінде пайдалану құжаттамасының, оның ішінде техникалық қызмет көрсету бағдарламасының (Регламенттің) азаматтық авиация саласындағы нормативтік құқықтық актілердің талаптарына сәйкестігі (сәйкес келмеуі), сондай-ақ ПАЖ және оның компоненттерінің мәлімделетін ұшу түрлеріне, әуе тасымалы және/немесе авиациялық жұмыстар түрлеріне сәйкестігі көрсетіледі.

Комиссия төрағасы:

______________________________________________________ ___________

(Тегі, аты, әкесінің аты (бар болса) (қолы)

Комиссия мүшелері:

___________________________________________________ ____________

(Тегі, аты, әкесінің аты (бар болса) (қолы)

_______________________________________________________________

(Тегі, аты, әкесінің аты (бар болса) (қолы)

Актімен таныстым:

Өтініш беруші ұйымның басшысы:

(Тегі, аты, әкесінің аты (бар болса) (қолы)

Қазақстан Республикасының
әуе кеңістігінде пилотсыз
авиациялық жүйелерді
пайдалану қағидаларына
35-1-қосымша

Пилотсыз авиациялық жүйелердің пайдаланушыларын біріктіретін коммерциялық емес ұйымға қойылатын талаптар

Ескерту. Бұйрық 35-1-қосымшамен толықтырылды - ҚР Көлік министрінің м.а. 09.01.2024 № 15 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы талаптар пилотсыз авиациялық жүйелерді пайдаланушыларды біріктіретін, тиісті санаттар үшін пилотсыз авиациялық жүйелердің ұшуға жарамдылығын сертификаттауды жүзеге асыратын коммерциялық емес ұйымға қолданылады.

1-параграф. Ұйымға қойылатын талаптар

2. Ұйымда жабдық бойынша барлық тиісті нұсқаулықтардың (нұсқаулықтардың), техникалық стандарттардың, техникалық бюллетеньдер мен нұсқаулықтардың, заңнаманың және өтініш берушінің өтінімінде көрсетілген қызмет үшін рәсімдерді белгілеу үшін қажетті кез келген басқа құжаттың көшірмелері болады:

1) мәлімделген қызмет саласында жұмыстарды орындау үшін жеткілікті өз рәсімдерін басқару жүйесін сипаттайтын ұйымның бекітілген ұйымдық құрылымы мен рәсімдері жөніндегі нұсқаулығының болуы;

2) мәлімделген қызмет саласына сәйкес жұмыстарды ұйымдастыруға және орындауға қойылатын талаптарды айқындайтын пилотсыз авиациялық жүйелердің қолданыстағы пайдалану құжаттамасының болуы;

3) пилотсыз авиациялық жүйеге техникалық қызмет көрсету бағдарламасына (регламентіне), ұшуға жарамдылық директиваларына, ұшу қауіпсіздігіне байланысты ақпаратқа, ПАЖ өндірушінің (дайындаушының) немесе әзірлеушінің бюллетеньдеріне қолжетімділіктің болуы;

4) азаматтық авиациядағы қызметті және ұйымның ішкі құжаттамасын регламенттейтін Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптары мен ережелерін және оларды уақтылы зерделеу және орындау мақсатында персоналға өзгерістерді уақтылы жеткізу нұсқаулығының болуы;

5) сертификаттау жұмыстарын орындау үшін қажетті техникалық деректерге, жабдыққа, құрал-саймандарға және материалдарға ие болуы;

6) штатта сертификаттау жұмыстарының орындалуын қамтамасыз ететін білікті персоналдың болуы;

7) персоналдың біліктілігін қолдау (арттыру), оны даярлау және қайта даярлау жүйесінің болуы;

8) ұшуға жарамдылық сертификатына қол қою кезінде барлық талаптардың орындалғанын куәландыратын әрбір сертификаттық зерттеп-қарау туралы толық тіркелетін деректерді сақтау жүйесінің болуы және соңғы жазба жасалған күннен бастап кемінде 3 (үш) жыл кезең ішінде сақтауы қажет.

2-параграф. Мамандарға қойылатын талаптар

3. Ұйым сертификаттау жұмыстарын жүргізетін мамандардың мынадай біліктілігі мен құзыреттілік деңгейіне ие екендігін бақылайды:

1) әуе кемелерін техникалық пайдалану бойынша жоғары немесе орта-арнаулы білімнің болуы;

2) Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі саласындағы заңнамасын білу;

3) әуе кемелерінің, авиациялық қозғалтқыштардың конструкциясын және олардың жүйелерін білу;

4) планерді, күштік қондырғыларды, жүйелер мен аспаптық жабдықты, әуе кемесінің байланыс жабдығын немесе пилотсыз авиациялық жүйені техникалық пайдалану қағидаларын білу;

5) салмақтың тиелуі мен таралуының ұшу сипаттамаларына, масса есептеулерін және ауырлық центрін (орталықтандыруды) орындауға әсері;

6) әуе кемелерін техникалық пайдалану бойынша кемінде үш жылдық жұмыс тәжірибесі немесе пилотсыз авиациялық жүйелерді техникалық пайдалану бойынша кемінде үш жылдық жұмыс тәжірибесі.

4. Ұйым сертификаттау жұмыстарын уақтылы орындау бөлігінде жауапкершілік жүктелетін жауапты білікті маманды тағайындайды.

5. Ұйым сертификаттық зерттеп-қарауды орындау және ПАЖ ұшуға жарамдылық сертификатын беру кезінде азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға өкілеттік беретін білікті мамандарды тағайындайды.

6. Ұйым өкілдік ету функциялары жүктелген білікті мамандарға осы міндеттерді орындауға жазбаша рұқсат береді.

3-параграф. Жабдыққа қойылатын талаптар

7. Ұйымның өз иелігінде өлшем бірлігін қамтамасыз ету саласындағы Қазақстан Республикасы заңнамасының нормативтік талаптарына сәйкес сенім білдірілген қажетті жабдықтар мен құралдар бар.

8. Ұйым метрологиялық бақылау және бұл ретте пайдаланылатын стандарттар бойынша есепке алу құжаттамасын жүргізу жолымен олардың жұмысқа қабілеттілігі мен дәлдігін қамтамасыз ететін кезеңділікпен бақылау құралдарын қоса алғанда, барлық жабдықтар мен құралдарды есепке алу және тексеруді ұйымдастыру жөніндегі жұмысты жүргізеді.

4-параграф. Құжаттамаға қойылатын талаптар

9. Ұйымда пилотсыз авиациялық жүйелер бойынша қажетті пайдалану, жөндеу, технологиялық құжаттама, қолданылатын директивалар, бюллетеньдер бар, ал персонал жұмыс кезінде осы құжаттаманы кедергісіз пайдалана алуы керек.

10. Ұйымда осы құжаттаманы алу, есепке алу және сақтау рәсімдері бар.

5-параграф. Метрологиялық қамтамасыз етуге қойылатын талаптар

11. Ұйым өлшем бірлігін қамтамасыз етудің мемлекеттік жүйесінің ұлттық стандарттарына сәйкес жүзеге асырылатын және өзіне мыналарды қамтитын жұмыстарды метрологиялық қамтамасыз ету тәртібін айқындайтын рәсімдерді әзірлейді:

1) метрология бойынша мамандарды оқыту және аттестаттау;

2) өлшеу құралдарын тексеру;

3) өлшеу құралдары мен қосалқы бөлшектердің типін бекіту мақсатында метрологиялық аттестаттауға және сынауға жіберу;

4) Қазақстан Республикасының өлшем бірлігін қамтамасыз етудің мемлекеттік жүйесінің тізілімін жүргізу;

5) технологиялық және конструкторлық құжаттаманың метрологиялық сараптамасы.

12. Ұйым авиациялық техника бұйымдарының белгіленген талаптарға сәйкестігін қамтамасыз ету үшін қажетті өлшеу құралдарын белгілейді.

13. Өлшеу құралдары:

1) Өлшем бірлігін қамтамасыз ету саласындағы заңнамаға және нормативтік құжаттарға сәйкес мерзімдерде сенім білдірілген өкілдер;

2) реттелген;

3) Тексеру мәртебесін белгілеу мақсатында сәйкестендірілген;

4) өлшеу нәтижелерін жарамсыз ететін түзетулерден қорғалған;

5) пайдалану, техникалық қызмет көрсету және сақтау барысында бүлінуден және жағдайдың нашарлауынан қорғалған болады.

14. Егер өлшеу құралы өлшем бірлігін қамтамасыз етудің мемлекеттік жүйесінің ұлттық стандарттарының талаптарына сәйкес келмейтіні анықталса, ұйым өлшеудің алдыңғы нәтижелерін бағалауды және тіркеуді жүргізеді.

15. Ұйым технологиялық процестерден ақаулы және тексеруден өтпеген өлшеу құралдарын дереу алуды қамтамасыз етеді, сондай-ақ техникалық өлшеу құралдарын тексеру кестелерінің жай-күйі мен сақталуын бақылауға жауапты адамдарды тағайындайды.

Қазақстан Республикасының
әуе кеңістігінде пилотсыз
авиациялық жүйелерді
пайдалану қағидаларына
36-қосымша

Нысан

Пилотсыз авиациялық жүйенің ұшуға жарамдылығы сертификаты

Таңба

Уәкілетті ұйымның атауы Уәкілетті ұйымның мекенжайы

ҰШУҒА ЖАРАМДЫЛЫҒЫ СЕРТИФИКАТЫ

СЕРТИФИКАТ ЛЕТНОЙ ГОДНОСТИ

CERTIFICATE OF AIRWORTHINESS №

1. Национальный и регистрационный знаки
Ұлттық және тiркеу белгiлерi
Nationality and registration marks

2. Изготовитель и обозначение беспилотной авиационной системы изготовителем
Дайындаушы және әуе кемесiн дайындаушының белгiлеуi
Manufacturer and manufacturer’s designation of UAS

3. Серийный (заводской) номер Сериялық (зауыттық) нөмiрi UAS serial number

4. Тип(ы) и/или модель (модели) пункта дистанционного пилотирования:

Қашықтықтан басқару пунктінің түрі(лері) және/немесе моделі (модельдері)

Remote pilot station (RPS) type(s) and/or model(s)

5. Линия(и) C2 БАС

ПАЖ-ға арналған желі (лер) (С2 желісі)

Link(s) for RPA (C2 Link(s))

6. Категории и/или применение:________________________________

Санаттар және / немесе қолдану:

Categories and/or operation:

7. Воздушное судно внесено в Государственный реестр гражданских воздушных судов Республики Казахстан за № ______ от "___"______20__г.

Әуе кемесi Қазақстан Республикасы Азаматтық әуе кемелерiнiң мемлекеттiк тiзiлiмiне 20___жылғы "___" ______№ ____ болып енгiзiлдi.

The aircraft is included into State Register of Civil Aircrafts of the Republic of Kazakhstan under No. ____ dated "___"_______20___y.

8. Срок действия сертификата до: __________________________

Сертификаттың қолданылу мерзiмi: ____________________ дейiн

The certificate is valid till:

Уәкілетті ұйымның қызметшісі немесе оның уәкілеттік берген тұлғасы Служащий уполномоченной организации либо лица, им уполномоченного

Employee authorized organization or Employee authorized by him

Дата выдачи:

Берiлген күнi:

Date of issue:

Об утверждении Правил использования беспилотных авиационных систем в воздушном пространстве Республики Казахстан

Приказ и.о. Министра индустрии и инфраструктурного развития Республики Казахстан от 31 декабря 2020 года № 706. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 5 января 2021 года № 22031.

Сноска. Заголовок - в редакции приказа Министра индустрии и инфраструктурного развития РК от 12.05.2023 № 340 (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

В соответствии с подпунктом 41-72) пункта 1 статьи 14 Закона Республики Казахстан "Об использовании воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации", ПРИКАЗЫВАЮ:

Сноска. Преамбула - в редакции приказа Министра индустрии и инфраструктурного развития РК от 12.05.2023 № 340 (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

1. Утвердить прилагаемые Правила использования беспилотных авиационных систем в воздушном пространстве Республики Казахстан.

Сноска. Пункт 1 - в редакции приказа Министра индустрии и инфраструктурного развития РК от 12.05.2023 № 340 (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

2. Комитету гражданской авиации Министерства индустрии и инфраструктурного развития Республики Казахстан в установленном законодательством порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства индустрии и инфраструктурного развития Республики Казахстан .

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра индустрии и инфраструктурного развития Республики Казахстан.

4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Исполняющий обязанности
Министра индустрии и
инфраструктурного развития
Республики Казахстан

А. Ержанов

"СОГЛАСОВАН"
Министерство обороны
Республики Казахстан

"СОГЛАСОВАН"
Служба государственной охраны
Республики Казахстан

"СОГЛАСОВАН"
Комитета национальной безопасности
Республики Казахстан

Утвержден приказом
исполняющего обязанности
Министра индустрии
и инфраструктурного развития
Республики Казахстан
от 31 декабря 2020 года № 706

Правила использования беспилотных авиационных систем в воздушном пространстве Республики Казахстан

Сноска. Правила - в редакции приказа Министра индустрии и инфраструктурного развития РК от 12.05.2023 № 340 (порядок введения в действие см. п.4).

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Правила использования беспилотных авиационных систем в воздушном пространстве Республики Казахстан (далее - Правила) разработаны в соответствии с подпунктом 41-72) пункта 1 статьи 14, подпунктами 9), 10), 15), 30-1), 30-2) статьи 16-9, статьей 33, пунктом 3 статьи 42, пунктами 2, 2-1, 5 статьи 47, пунктом 4 статьи 82, пунктами 2, 3-2, 5 статьи 105 и подпунктом 6, пункта 3 статьи 106 Закона Республики Казахстан "Об использовании воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации" (далее – Закон) и определяют порядок использования беспилотных авиационных систем (далее – БАС) в воздушном пространстве Республики Казахстан.

2. Действие настоящих Правил распространяется на гражданскую и экспериментальную авиацию, а также пользователей воздушного пространства Республики Казахстан.

Положения настоящих Правил не распространяются на использование "игрушек" и "авиамоделей" для выполнения полета, а также полеты с применением беспилотных авиационных систем внутри помещений.

Специфика использования беспилотных авиационных систем в сфере государственной авиации регламентируется Правилами производства полетов государственной авиации Республики Казахстан, утвержденными приказом Министра обороны Республики Казахстан от 14 декабря 2017 года № 744 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 16210).

3. Использование БАС осуществляется после регистрации или постановки на учет в уполномоченной организации в сфере гражданской авиации в порядке определенном Правилами государственной регистрации гражданских воздушных судов Республики Казахстан и прав на них, утвержденными приказом Министра по инвестициям и развитию Республики Казахстан от 30 июня 2017 года № 409 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 15553), за исключением БАС, предусмотренных Правилами регистрации воздушных судов государственной авиации Республики Казахстан, утвержденными приказом Министра обороны Республики Казахстан от 18 мая 2011 года № 220 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 7148), которые подлежат учету в уполномоченном органе в сфере государственной авиации.

4. Основные термины и определения, используемые в настоящих Правилах:

1) авиационное происшествие - событие, связанное с использованием воздушного судна, которое, в случае беспилотного воздушного судна, происходит с момента, когда беспилотное воздушное судно готово стронуться с места с целью совершить полет, до момента его остановки в конце полета и выключения силовой установки и в ходе которого:

какое-либо лицо получает телесное повреждение со смертельным исходом или серьезное телесное повреждение в результате:

непосредственного соприкосновения с какой-либо частью беспилотного воздушного судна, включая части, отделившиеся от данного беспилотного воздушного судна, или

непосредственного воздействия струи газов реактивного двигателя,

за исключением тех случаев, когда телесные повреждения получены в результате естественных причин, нанесены самому себе, либо нанесены другими лицами; или

беспилотное воздушное судно получает повреждения или происходит разрушение его конструкции, в результате чего:

нарушается прочность конструкции, ухудшаются технические или летные характеристики воздушного судна и

обычно требуется крупный ремонт или замена поврежденного элемента, за исключением случаев отказа или повреждения двигателя, когда повреждены только один двигатель (включая его капоты или вспомогательные агрегаты), воздушные винты, законцовки крыла, антенны, датчики, лопатки, пневматики, тормозные устройства, колеса, обтекатели, панели, створки шасси, лобовые стекла, обшивка воздушного судна (например, небольшие вмятины или пробоины) или имеются незначительные повреждения лопастей несущего винта, лопастей хвостового винта, шасси и повреждения, вызванные градом или столкновением с птицами (включая пробоины в обтекателе антенны радиолокатора);

или беспилотное воздушное судно пропадает без вести или оказывается в таком месте, где доступ к нему абсолютно невозможен;

2) авиационным событием в гражданской авиации признается авиационное происшествие или инцидент, а также любое другое событие, связанные с нарушением безопасности полетов, которые ставят под угрозу или, если такое событие не будет исправлено или устранено, способны поставить под угрозу безопасность воздушного судна, находящихся на его борту лиц или других лиц;

3) автономный полет - полет, который беспилотное воздушное судно выполняет без возможности вмешательства оператора в управление полетом;

4) возможности человека - способности человека и пределы его возможностей, влияющие на безопасность и эффективность авиационной деятельности;

5) уполномоченная организация в сфере гражданской авиации – акционерное общество со стопроцентным участием государства в уставном капитале, осуществляющее деятельность, направленную на обеспечение устойчивого развития отрасли гражданской авиации Республики Казахстан, безопасности полетов и авиационной безопасности;

6) полет по правилам полета по приборам (далее – ППП) - полет, выполняемый в соответствии с правилами полетов по приборам;

7) государство разработчика - государство, обладающее юрисдикцией в отношении организации, ответственной за конструкцию типа беспилотного авиационного судна;

8) орган управления воздушным движением (далее – орган УВД) – центр управления или пункт управления государственной авиации, осуществляющий управление воздушным движением в пределах своей компетенции и в установленных для него зонах и районах;

9) орган обслуживания воздушного движения (далее – орган ОВД) – орган диспетчерского обслуживания воздушного движения, центр полетной информации или пункт сбора донесений, касающихся обслуживания воздушного движения поставщиком аэронавигационного обслуживания;

10) авиамодель - радиоуправляемая функциональная модель, являющаяся уменьшенной в масштабе моделью воздушного судна, имитирующая то же назначение и выполнение тех же функций и использующаяся для развлечения среди любителей и в авиамодельном спорте среди профессионалов;

11) контрольная точка аэродрома (далее - КТА) - точка, определяющая географическое местоположение аэродрома;

12) наблюдатель - назначенное эксплуатантом подготовленное и компетентное лицо, которое путем визуального наблюдения за беспилотным воздушным судном помогает внешнему пилоту (оператору) безопасно выполнять полет в пределах расширенной зоны прямой видимости (EVLOS);

13) линия управления и контроля (С2) – часть беспилотной авиационной системы, предназначенная для передачи данных между беспилотным воздушным судном и пультом дистанционного пилотирования/станцией внешнего пилота (оператора) в целях управления полетом;

14) передача управления - действие, заключающееся в передаче управления, связанного с пилотированием, от одного пульта дистанционного пилотирования/станции внешнего пилота (оператора) к другому;

15) квалификационная запись – запись, сделанная в приложении к сертификату оператора БАС, в которой указываются ограничения по типу конструкции БВС, особые условия и ограничения;

16) государство-изготовитель - государство, обладающее юрисдикцией в отношении организации, ответственной за окончательную сборку беспилотной авиационной системы;

17) экзаменатор – физическое лицо, обладающее соответствующей квалификацией, уполномоченное и назначенное уполномоченным организацией в сфере гражданской авиации проводить оценку теоретических знаний и/или практических навыков авиационного персонала, специалистов с целью выдачи/продления сертификатов операторов БАС/квалификационных записей;

18) заводские испытания - доведение образца беспилотной авиационной системы, ее характеристик и эксплуатационной документации до соответствия требованиям к конструкции;

19) полет в пределах расширенной зоны прямой видимости (EVLOS) - тип полета беспилотного воздушного судна, при котором внешний пилот или оператор может поддерживать постоянный визуальный контакт с беспилотным воздушным судном с привлечением наблюдателя на расстоянии не более 800 метров (далее – м) по горизонтали от местоположения внешнего пилота или оператора и контролировать траекторию полета беспилотного воздушного судна по отношению к другим воздушным судам, людям и препятствиям во избежание столкновений используя информацию передаваемую наблюдателем;

20) рабочая конструкторская документация - конструкторская документация, выполненная на стадиях опытного образца (опытной партии) серийного (массового) и единичного производства и предназначенная для изготовления, эксплуатации, ремонта (модернизации) и утилизации изделия;

21) типовая конструкция — конструкция образца беспилотной авиационной системы, соответствие летно-технических характеристик которого устанавливается путем сертификации образца, положительным результатом чего является получение сертификата соответствия БАС;

22) полет по ПВП - полет, выполняемый в соответствии с правилами визуальных полетов;

23) полет за пределами прямой видимости (BVLOS) – тип полета беспилотного воздушного судна, при котором беспилотное воздушное судно находится вне постоянного прямого визуального контакта или за пределами расстояния, на котором внешний пилот или оператор имеет возможность контролировать местоположение беспилотного воздушного судна визуально и контролировать траекторию полета беспилотного воздушного судна по отношению к другим воздушным судам, людям и препятствиям во избежание столкновений;

24) силовая установка - совокупность элементов воздушного судна, необходимых для создания тяги;

25) воздушное пространство Республики Казахстан - воздушное пространство над сухопутной и водной территорией Республики Казахстан, в том числе над ее территориальными водами;

26) опасная зона – воздушное пространство установленных размеров, в пределах которого в определенные периоды времени может осуществляться деятельность, представляющая опасность для полетов воздушных судов;

27) дистанционно пилотируемая авиационная система (далее - ДПАС) – разновидность беспилотной авиационной системы, которая включает в себя дистанционно пилотируемое воздушное судно, связанный с ним пульт дистанционного пилотирования, необходимые линии управления и контроля и любые другие элементы, указанные в утвержденном сертификате типа;

28) дистанционно пилотируемое воздушное судно (далее - ДПВС) - беспилотное воздушное судно, пилотируемое внешним пилотом с применением пульта дистанционного пилотирования или станции внешнего пилота;

29) пульт дистанционного пилотирования (далее - ПДП) или станция внешнего пилота (оператора) - элемент беспилотной авиационной системы, включающий оборудование, используемое для подготовки полетного задания и/или пилотирования беспилотного воздушного судна;

30) руководство по летной эксплуатации дистанционно пилотируемой авиационной системы (далее РЛЭ) - руководство, приемлемое для государства эксплуатанта и включающее порядок действий в обычной, особой и аварийной ситуациях, контрольные карты, ограничения, информацию о летно-технических характеристиках и сведения по ДПВС и каждой соответствующей модели ПДП, а также другие материалы, связанные с эксплуатацией дистанционно пилотируемой авиационной системы;

31) система дистанционной идентификации – система, обеспечивающая локальную трансляцию информации о беспилотном воздушном судне в процессе выполнения полета;

32) максимальная взлетная масса (далее - MTOM) – максимальная масса беспилотного воздушного судна, включая полезную нагрузку и топливо, при котором оно может эксплуатироваться;

33) государственные испытания – демонстрация соответствия образца беспилотной авиационной системы требованиям к конструкции;

34) пономерная документация - документация (бортовой журнал, формуляры), предназначенная для оформления годности беспилотной авиационной системы к полетам, учета наработки и технического состояния беспилотного воздушного судна (его двигателя, винтов), ее приема и передачи в ходе эксплуатации;

35) жизненный цикл - совокупность явлений и процессов, повторяющаяся с периодичностью, определяемой временем существования типовой конструкции изделия от ее замысла до утилизации или конкретного экземпляра изделия от момента завершения его производства до утилизации;

36) изготовитель (производитель) – физическое или юридическое лицо, осуществляющее проектирование, изготовление (производство) беспилотной авиационной системы или ее компонентов;

37) заявитель – физическое или юридическое лицо, обратившееся в уполномоченную организацию в сфере гражданской авиации для получения разрешений и сертификатов предусмотренными настоящими Правилами;

38) эксплуатационная и ремонтная документация - документация, разрабатываемая разработчиком беспилотной авиационной системы и/или его компонента и устанавливающая организационные, нормативные, технические и иные правила эксплуатации беспилотной авиационной системы и/или его компонентов, их техническое обслуживание и ремонт;

39) эксплуатационная документация - документация, регламентирующая летную и техническую эксплуатацию беспилотной авиационной системы и компонентов, включая техническое обслуживание, и содержащая эксплуатационные ограничения, процедуры и рекомендации;

40) эксплуатационные испытания - испытания образца беспилотной авиационной системы в процессе его эксплуатации на земле и в воздухе в различных климатических (физических) условиях;

41) руководство эксплуатанта по регулированию технического обслуживания – документ, содержащий описание процедур эксплуатанта, которые обеспечивают возможность управления своевременным и удовлетворительным выполнением всех плановых и неплановых работ по техническому обслуживанию беспилотных авиационных систем данного эксплуатанта;

42) полезная нагрузка – оборудование, которое несет БВС, при выполнении назначенного полетного задания. Полезная нагрузка включает элементы БВС, которые не обязательны для проведения полета, но установлены для выполнения определенных целей полетного задания;

43) полет в пределах радиовидимости (RLOS) – полет беспилотного воздушного судна, при котором передатчик(и) и приемник(и), используемые для управления полетом, находятся в пределах зоны действия совместной линии радиосвязи;

44) полет за пределами радиовидимости (BRLOS) - полет беспилотного воздушного судна, при котором передатчик(и) и приемник(и), используемые для управления полетом, не находятся в пределах зоны действия совместной линии радиосвязи;

45) радиовещательное автоматическое зависимое наблюдение (ADS-В) - вид наблюдения, при котором воздушные суда, аэродромные транспортные средства и другие объекты могут автоматически передавать и/или принимать такую информацию, как опознавательный индекс, данные о местоположении и, при необходимости, дополнительные данные, используя радиовещательный режим линии передачи данных;

46) удостоверение соответствия – документ, выданный уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации, подтверждающий соответствие экземпляра беспилотной авиационной системы, не имеющего утвержденной типовой конструкции, Правилам использования беспилотных авиационных систем в воздушном пространстве Республики Казахстан;

47) держатель сертификата соответствия – разработчик или изготовитель (производитель) или эксплуатант БАС, получивший от уполномоченной организации в сфере гражданской авиации сертификат соответствия на беспилотную авиационную систему;

48) декларация о соответствии – документ единой формы, путем оформления и подписания которого заявитель подтверждает единоличную ответственность за безопасную эксплуатацию и соответствие беспилотной авиационной системы требованиям настоящих Правил;

49) держатель сертификата – физическое или юридическое лицо, получившее от уполномоченной организации Сертификат оператора БАС;

50) внешний пилот - лицо, имеющее свидетельство внешнего пилота, которому поручено эксплуатантом выполнять необходимые обязанности по выполнению полета дистанционно пилотируемого воздушного судна и которое манипулирует соответствующими органами управления полетом в течение времени полета;

51) член внешнего летного экипажа - имеющий свидетельство внешний пилот (внешний командир воздушного судна/второй внешний пилот), на которого возложены обязанности, связанные с управлением дистанционно пилотируемой авиационной системой в течение полетного времени;

52) техническое обслуживание - проведение работ, необходимых для обеспечения сохранения летной годности беспилотной авиационной системы, включая контрольно-восстановительные работы, проверки, замены, устранение дефектов, выполняемые как в отдельности, так и в сочетании, а также практическое осуществление модификации;

53) программа технического обслуживания - документ, содержащий описание конкретных плановых работ по техническому обслуживанию и периодичность их выполнения, а также связанных с ними процедур, необходимых для обеспечения безопасной эксплуатации тех беспилотных авиационных систем, которых он касается;

54) запретная зона – воздушное пространство установленных размеров над территорией Республики Казахстан, в пределах которого выполнение полетов воздушных судов без специального разрешения запрещено;

55) полет в пределах прямой видимости (VLOS) - тип полета беспилотного воздушного судна, при котором внешний пилот или оператор может поддерживать постоянный визуальный контакт с беспилотным воздушным судном без посторонней помощи на расстоянии не более 500 м по горизонтали от местоположения внешнего пилота или оператора и контролировать траекторию полета беспилотного воздушного судна по отношению к другим воздушным судам, людям и препятствиям во избежание столкновений;

56) нормы летной годности - требования к конструкции, параметрам и летным качествам воздушных судов и их компонентов, направленных на обеспечение безопасности полетов;

57) беспилотная авиационная система (далее - БАС) – беспилотное воздушное судно и связанные с ним элементы (включая каналы связи и компоненты, управляющие беспилотным воздушным судном), которые необходимы для безопасной и эффективной эксплуатации беспилотного воздушного судна в воздушном пространстве;

58) метеорологические минимумы для полетов с применением беспилотных авиационных систем – минимальные значения видимости и расстояния до нижней границы облаков для полетов с применением беспилотных авиационных систем в воздушном пространстве Республики Казахстан;

59) разработчик беспилотной авиационной системы - физическое или юридическое лицо, осуществляющее разработку беспилотной авиационной системы;

60) программа создания беспилотной авиационной системы - комплекс взаимосвязанных и скоординированных по срокам и ресурсам подпрограмм, проектов и других видов деятельности, выполняемых на всех стадиях жизненного цикла в отношении образца БАС, и направленных на ее разработку (включая модификацию), производство, поставку и послепродажное обеспечение эксплуатации в целях удовлетворения заданных требований и получения экономической выгоды;

61) оператор беспилотной авиационной системы (далее - оператор БАС) – физическое лицо, являющееся эксплуатантом БАС, которое исполняет необходимые действия по выполнению полета беспилотного воздушного судна и которое манипулирует соответствующими органами управления полетом в течение времени полета;

62) сертификат соответствия беспилотной авиационной системы - документ, подтверждающий соответствие беспилотной авиационной системы требованиям к типовой конструкции, характеристикам и эксплуатационно-технической документации;

63) полетное время беспилотной авиационной системы – период времени отсчитываемое с началом запуска силовой установки беспилотного воздушного судна с целью взлета и до момента полной его остановки по окончании полета;

64) сертификат летной годности гражданской беспилотной авиационной системы - документ, выданный уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации, удостоверяющий соответствие гражданской беспилотной авиационной системы нормам летной годности;

65) эксплуатант беспилотных авиационных систем – физическое или юридическое лицо, занимающееся эксплуатацией беспилотных авиационных систем или предлагающее свои услуги в этой области;

66) авиационные работы с применением беспилотных авиационных систем - выполнение полета беспилотного воздушного судна, в ходе которого оно используется для выполнения специализированных операций (видов работ);

67) зона ограничения полетов беспилотных воздушных судов – часть воздушного пространства, установленных размеров над территорией Республики Казахстан, в пределах которого полеты беспилотных воздушных судов ограничены определенными условиями;

68) зона воздушного пространства для полетов беспилотных воздушных судов (UFZ – unmanned flight zone) – специальная зона воздушного пространства определенных размеров, предназначенная для выполнения полетов беспилотными воздушными судами;

69) беспилотное воздушное судно (далее - БВС) – воздушное судно, которое эксплуатируется или предназначено для автономной работы и (или) для дистанционного управления без пилота на борту;

70) тип конструкции беспилотного воздушного судна - классификация беспилотного воздушного судна на основе установленных основных характеристик (например, самолет (фиксированное крыло), вертолет, мультиротор, гибрид);

71) модель беспилотного воздушного судна - все беспилотные воздушные суда одной и той же принципиальной конструкции, в том числе все их модификации, за исключением тех, которые приводят к изменению пилотажных или летных характеристик;

72) тренажерное устройство имитации полета беспилотного воздушного судна - тренажер для отработки техники пилотирования, который обеспечивает реальное воспроизведение условий полета беспилотного воздушного судна и имитирует показания приборов, простые функции механической, электрической, электронной и других бортовых систем, а также летно-технические характеристики беспилотных воздушных судов определенного типа;

73) руководство по производству полетов - руководство, содержащее правила, инструкции и рекомендации для использования эксплуатационным персоналом БАС при выполнении своих обязанностей;

74) задание на полет – документ установленной формы, содержащий необходимые сведения об экипаже или персонале, привлекаемом к полету, беспилотной авиационной системе, определяющий маршрут и цель полета (полетов);

75) летная годность - техническое состояние беспилотной авиационной системы, соответствующее летно-техническим характеристикам, которые обеспечивают его безопасность и летное качество;

76) зона ограничения полетов – воздушное пространство установленных размеров над территорией Республики Казахстан, в пределах которого полеты воздушных судов ограничены определенными условиями;

77) сертификат типа - документ, выданный уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации, международной организацией в сфере гражданской авиации, осуществляющей сертификацию воздушных судов, или иностранным государством для определения конструкции типа гражданского воздушного судна, двигателя или воздушного винта и подтверждающий соответствие конструкции нормам летной годности, установленным в Республике Казахстан;

78) директива по летной годности – информация, направленная на поддержание летной годности беспилотной авиационной системы, включая двигатели и воздушные винты, обеспечение безопасной эксплуатации беспилотной авиационной системы, а также требования в отношении модификации, замены комплектующих или в проведении проверки беспилотной авиационной системы и (или) внесении поправок в ее эксплуатационные ограничения и в руководство по эксплуатации;

79) международный полет – полет воздушного судна, при котором воздушное судно пересекает границу иностранного государства;

80) крупная модификация – это изменение типовой конструкции БАС, имеющей сертификат соответствия или удостоверение соответствия, не предусмотренное техническими требованиями (спецификациями) на БВС, двигатель БВС или воздушный винт, которое может существенно повлиять на ограничения массы и центровки, прочность конструкции, летные характеристики, работу силовой установки, эксплуатационные характеристики и другие качества, влияющие на летную годность или характеристики, связанные с окружающей средой.

Глава 2. Порядок эксплуатации БАС в соответствующей категории операций

5. Правила и процедуры, применяемые к операциям БАС, пропорциональны сферам применения, характеристикам района выполнения полетов, возможным рискам, с учетом эксплуатационных характеристик соответствующей БАС.

Классификация БАС по способу управления, типу конструкции и максимальной взлетной массе определена в приложении 1 к настоящим Правилам.

6. В воздушном пространстве Республики Казахстан устанавливаются следующие категории операций с применением БАС: "Открытая", "Специфическая" и "Сертифицированная".

7. К операциям категории "Открытая" относятся операции с применением БАС только при соблюдении следующих требований:

1) максимальная взлетная масса БВС, входящего в беспилотную авиационную систему, не превышает 1,5 кг;

2) максимальная взлетная масса БВС более 1,5 кг, но не превышает 25 кг, при условии наличия у пользователя воздушного пространства сертификата оператора БАС категории 1;

3) наличия у эксплуатанта БАС свидетельства о постановке используемой беспилотной авиационной системы на учет, выданного уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации;

4) тип конструкции БВС: вертолетный или мультироторный;

5) полет выполняется в дневное время в пределах прямой видимости (VLOS);

6) не выполняется автономный полет БВС;

7) соблюдаются метеорологические минимумы для полетов с применением беспилотных авиационных систем в зависимости от местности и вида полета, указанные в приложении 2 к настоящим Правилам;

8) в контролируемом воздушном пространстве истинная высота (расстояние по вертикали от поверхности земли до высоты полета БВС) планируемого полета не превышает 50 м, за исключением выполнения авиационных работ и массовых демонстрационных полетов (аэрошоу) с применением БАС, которые выполняются только в категории операций "Специфическая";

9) в неконтролируемом воздушном пространстве истинная высота (расстояние по вертикали от поверхности земли до высоты полета БВС) планируемого полета не превышает 200 м, за исключением выполнения авиационных работ и массовых демонстрационных полетов (аэрошоу) с применением БАС, которые выполняются только в категории операций "Специфическая";

10) полет выполняется за пределами густонаселенных районов населенных пунктов, которые рассматриваются в рамках данных Правил как районы, в которых расположены многоэтажные жилые здания (микрорайоны, жилые комплексы, жилые массивы, гостиничные комплексы), административные здания (здания государственных органов, многоэтажные бизнес-центры и офисные помещения), культовые здания (церкви, мечети), государственные учреждения, торговые объекты (торгово-развлекательные центры, рынки, ярмарки), концертные залы, спортивные сооружения, развлекательные сооружения, организации образования, здравоохранения, транспортные сооружения (вокзалы, станции, порты), включая прилегающую к ним открытую территорию;

11) полет выполняется за пределами запретных и опасных зон, зон ограничения полетов, зон ограничения полетов беспилотных воздушных судов, зон воздушного пространства для полетов беспилотных воздушных судов;

12) маршрут (планируемая траектория) полета БВС проходит за пределами 8 км от контрольной точки аэродрома;

13) БВС не перевозит грузы, не сбрасывает или не разбрызгивает что-либо во время полета;

14) БВС не эксплуатируется ближе 50 м по горизонтали от любого человека (за исключением человека, управляющего беспилотным воздушным судном), другого транспортного средства, здания или сооружения во время взлета и посадки;

15) БВС не эксплуатируется ближе 100 м по горизонтали от любого человека (за исключением человека, управляющего беспилотным воздушным судном), другого транспортного средства, здания или сооружения во время полета;

16) БВС не эксплуатируется во всех случаях ближе 150 м по горизонтали от массового скопления людей и (или) транспортных средств;

17) оператор БАС подтверждает, что эксплуатируемая БАС находится в исправном техническом состоянии для безопасного выполнения полета и выполнены все требования руководства по эксплуатации данной модели беспилотной авиационной системы;

18) оператор БАС ознакомлен с порядком применения БАС в соответствии с требованиями настоящих Правил.

8. Заявка на использование воздушного пространства для выполнения полетов с применением беспилотных авиационных систем в категории "Открытая" не подлежит направлению в органы управления воздушным движением.

9. К операциям БАС категории "Специфическая" относятся полеты с применением беспилотных авиационных систем, имеющих беспилотное воздушное судно с максимальной взлетной массой менее 750 кг, если выполняется хотя бы одно из следующих условий:

1) полеты, выполняемые в сумерках или ночью;

2) полеты, выполняемые в пределах расширенной зоны прямой видимости (EVLOS);

3) полеты, выполняемые за пределами прямой видимости (BVLOS);

4) автономные полеты БВС;

5) выполнение авиационных работ вне зависимости от высоты полета над земной или водной поверхностью;

6) выполнение демонстрационных полетов с применением БАС;

7) выполнение полетов над густонаселенными районами населенных пунктов;

8) выполнение полетов в контролируемом воздушном пространстве, на высоте 50 м и выше над земной или водной поверхностью;

9) выполнение полетов в неконтролируемом воздушном пространстве на высоте 200 м и выше над земной или водной поверхностью;

10) выполнение полетов в зонах воздушного пространства для полетов беспилотных воздушных судов;

11) выполнение полета, если маршрут (планируемая траектория) полета БВС проходит в пределах 8 км от контрольной точки аэродрома;

12) выполнение полетов в запретных и опасных зонах, зонах ограничения полетов, зон ограничения полетов беспилотных воздушных судов только после согласования с органом, в интересах которого установлена данная зона;

13) выполнение групповых полетов БВС.

10. Полеты в категории операций "Специфическая" выполняются при условии соблюдения следующих требований:

1) наличия разрешения уполномоченной организации в сфере гражданской авиации на выполнение полетов над густонаселенными районами населенных пунктов; или наличия разрешения, выданного уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации, на выполнение, разрешенных эксплуатанту видов авиационных работ с использованием БАС; или наличия сертификата оператора БАС соответствующей категории;

2) наличия разработанной эксплуатантом БАС Инструкции по взаимодействию между эксплуатантом БАС и соответствующим центром УВД, которая согласована с центром УВД и органом ОВД, в зоне (районе) ответственности которого запланировано выполнение полетов, в случаях, указанных в пункте 82-1 Правил использования воздушного пространства Республики Казахстан, утвержденных Постановлением Правительства Республики Казахстан № 506 12 мая 2011 года (далее – Правила ИВП);

3) соблюдении метеорологических минимумов для полетов с применением беспилотных авиационных систем в зависимости от местности и вида полета, указанные в приложении 2 к настоящим Правилам;

4) эксплуатант БАС подтверждает, что эксплуатируемая БАС находится в исправном техническом состоянии для безопасного выполнения полета и выполнены все требованиями руководства по эксплуатации данной модели беспилотной авиационной системы;

5) полет БВС осуществляется в строгом соответствии с поданной заявкой и полученным условием на использование воздушного пространства от органов УВД, в случаях, указанных в пункте 82–1 Правил ИВП;

6) проведена предполетная оценка района выполнения полетов;

7) согласование с компетентными государственными органами в соответствии с требованиями Правил ИВП, при необходимости.

11. В категории операций "Специфическая" полет БВС выполняется в пределах прямой видимости (VLOS) или за пределами прямой видимости (BVLOS).

12. К операциям БАС категории операций "Сертифицированная" относится:

1) эксплуатация ДПАС с максимальной взлетной массой БВС 750 кг и более;

2) выполнение международных полетов по ППП и ПВП с использованием дистанционно пилотируемых авиационных систем;

3) эксплуатация дистанционно пилотируемых авиационных систем с использованием оборудованных взлетно-посадочных полос;

4) перевозка пассажиров;

5) транспортировка опасных грузов.

13. Полеты в категории "Сертифицированная" выполняются при условии выполнения следующих требований:

1) наличие разрешения на выполнение авиационных работ с применением БАС;

2) наличие сертификата летной годности беспилотной авиационной системы;

3) наличие свидетельства внешнего пилота дистанционно пилотируемого воздушного судна с соответствующими квалификационными отметками.

Глава 3. Порядок выдачи сертификата оператора БАС соответствующих категорий или свидетельства внешнего пилота ДПАС

Параграф 1. Виды сертификатов оператора БАС

14. Для выполнения полетов в категории операций "Специфическая" эксплуатант БАС получает в уполномоченной организации в сфере гражданской авиации сертификат оператора БАС соответствующей категории.

Виды категорий сертификатов операторов БАС:

1) категория 1 (EASY Rating) – для операторов БАС, эксплуатирующих беспилотные авиационные систем с БВС мультироторного или вертолетного типа конструкции с максимальной взлетной массой менее 25 кг в личных целях;

2) категория 2 (MID Rating) – для операторов БАС, эксплуатирующих беспилотные авиационные системы с БВС всех типов конструкций с максимальной взлетной массой до 25 кг для выполнения следующих видов авиационных работ:

воздушные съемки и наблюдения;

поисковые и аварийно-спасательные работы.

3) категория 3 (HIGH Rating) – для операторов БАС, эксплуатирующих беспилотные авиационные системы с БВС всех типов конструкций с максимальной взлетной массой до 750 кг для выполнения следующих видов авиационных работ:

воздушные съемки и наблюдения (для БВС с MTOM 25 кг и более);

поисковые и аварийно-спасательные работы (для БВС с MTOM 25 кг и более);

авиационно-химические работы;

строительно-монтажные и погрузочно-разгрузочные работы;

полеты в воздушном пространстве над Каспийским морем;

полеты с морских судов и морских буровых установок;

перевозка грузов;

полеты для проведения экспериментальных и научно-исследовательских работ;

летные проверки (облеты) наземных средств радиотехнического обеспечения полетов, авиационной радиосвязи и аэродромных схем.

15. Для выполнения полетов в категории операций "Сертифицированная" лицо, эксплуатирующее БАС, получает в уполномоченной организации в сфере гражданской авиации свидетельство внешнего пилота дистанционно пилотируемой авиационной системы в соответствии с требованиями Правил выдачи и продления срока действия свидетельств авиационного персонала, утвержденных приказом Министра транспорта и коммуникаций Республики Казахстан от 26 сентября 2013 года № 750 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 8782) и Приложения 1 к Конвенции Международной организации гражданской авиации (далее – ИКАО).

16. Общие требования к оператору БАС категории 1 (EASY Rating).

1) возраст – не моложе 16 лет;

2) успешное завершение обучения по программе первоначальной теоретической подготовки операторов БАС, на основании программы, согласованной с уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации.

17. Общие требования к оператору БАС категории 2 (MID Rating).

1) возраст – не моложе 18 лет;

2) успешное завершение обучения на курсе первоначальной теоретической подготовки операторов БАС, на основании программы, согласованной с уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации;

3) успешное прохождение курса первоначальной практической подготовки операторов БАС на соответствующий тип конструкции БВС на основании программы, согласованной с уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации.

18. Общие требования к оператору БАС категории 3 (HIGH Rating).

1) возраст – не моложе 18 лет;

2) успешное завершение обучения на курсе первоначальной теоретической подготовки операторов БАС в сертифицированном авиационном учебном центре, на основании программы, согласованной с уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации;

3) успешное прохождение курса первоначальной практической подготовки операторов БАС на соответствующий тип конструкции БВС в сертифицированном АУЦ на основании программы, согласованной с уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации.

19. Требования к программам первоначальной теоретической и практической подготовки операторов БАС, а также порядок согласования определены в приложении 2-1 к настоящим Правилам.

Сноска. Пункт 19 - в редакции приказа и.о. Министра транспорта РК от 09.01.2024 № 15 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

20. Для внесения записи в приложение к сертификату оператора БАС категорий 2 и 3, оператором заполняется заявление по форме приведенной в приложении 4 к настоящим Правилам.

20-1. Квалификационные требования для внесения квалификационной записи в приложение к сертификату оператора БАС категорий 2 и 3 определены в приложении 4-1 к настоящим Правилам.

Порядок проведения проверки теоретических знаний и оценки практических навыков при определении уровня квалификации операторов БАС для внесения квалификационной записи в сертификат Оператора БАС категории 2 и категории 3 определен в приложении 4-2 к настоящим Правилам.

Сноска. Правила дополнены пунктом 20-1 в соответствии с приказом и.о. Министра транспорта РК от 09.01.2024 № 15 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

21. Для получения квалификационной записи для дополнительного типа конструкции беспилотного воздушного судна, владелец сертификата оператора БАС демонстрирует соответствующие умения и знания. Новая квалификационная запись о типе конструкции беспилотного воздушного судна в выданный сертификат оператора БАС вносится уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации.

22. Квалификационные требования к внешнему пилоту дистанционно пилотируемой авиационной системы установлены в приказе Министра транспорта и коммуникаций Республики Казахстан от 13 июня 2011 года № 362 "Об утверждении квалификационных требований к лицу для получения свидетельства авиационного персонала" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 7058).

Параграф 2. Порядок выдачи сертификатов оператора БАС

23. Для получения сертификата оператора БАС категории 1 заявитель направляет в уполномоченную организацию в сфере гражданской авиации следующие документы:

1) заявление по форме согласно приложению 3 к настоящим Правилам;

2) копию удостоверения личности;

3) копию документа об успешном завершении обучения по согласованной с уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации программе теоретической подготовки операторов БАС категории 1 или категории 2 или категории 3.

24. Для получения сертификата оператора БАС категории 2 и (или) внесения квалификационной записи, заявитель направляет в уполномоченную организацию в сфере гражданской авиации следующие документы:

1) заявление по форме согласно приложению 4 к настоящим Правилам;

2) копию удостоверения личности;

4) копию документа об успешном прохождении курса практической подготовки операторов БАС на соответствующий тип конструкции БВС (для первоначальной выдачи сертификата оператора БАС или внесения новой квалификационной записи) на основании программы, согласованной с уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации;

5) акт оценки практических навыков по форме согласно приложению 5 к настоящим Правилам (при первоначальной выдаче сертификата оператора БАС или для внесения новой квалификационной записи, или для продления квалификационной записи);

6) копии справок о состоянии/не состоянии на диспансерном учете, (психоневрологической и наркологической организаций) утвержденных приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 18 мая 2020 года № ҚР ДСМ-49/2020 "О некоторых вопросах оказания государственных услуг в области здравоохранения" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 20665);

7) копию справки о наличии либо отсутствии судимости, утвержденных приказом Генерального Прокурора Республики Казахстан от 18 мая 2020 года № 64 "Об утверждении Правил оказания государственных услуг Комитетом по правовой статистике и специальным учетам Генеральной прокуратуры Республики Казахстан и его территориальными органами" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 20674).

25. Для получения сертификата оператора БАС категории 3, внесения или продления квалификационной записи, заявитель направляет в уполномоченную организацию в сфере гражданской авиации следующие документы:

1) заявление по форме приведенной в приложении 4 к настоящим Правилам;

2) копию удостоверения личности;

4) копию документа об успешном прохождении курса практической подготовки операторов БАС на соответствующий тип конструкции БВС в сертифицированном АУЦ (для первоначальной выдачи сертификата оператора БАС или внесения новой квалификационной записи) на основании программы, согласованной с уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации;

5) акт оценки практических навыков по форме, согласно приложению 5 к настоящим Правилам (при первоначальной выдаче сертификата оператора БАС или для внесения новой квалификационной записи, или для продления квалификационной записи);

6) акт проверки теоретических знаний по форме, согласно приложению 6 к настоящим Правилам (в случае продления квалификационной записи).

7) копии справок о состоянии/не состоянии на диспансерном учете, (психоневрологической и наркологической организаций) утвержденных приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 18 мая 2020 года № ҚР ДСМ-49/2020 "О некоторых вопросах оказания государственных услуг в области здравоохранения" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 20665;

8) копию справки о наличии либо отсутствии судимости, утвержденных приказом Генерального Прокурора Республики Казахстан от 18 мая 2020 года № 64 "Об утверждении Правил оказания государственных услуг Комитетом по правовой статистике и специальным учетам Генеральной прокуратуры Республики Казахстан и его территориальными органами" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 20674).

26. Рассмотрение документов, представленных в уполномоченную организацию в сфере гражданской авиации, проводится в течение 15 (пятнадцати) календарных дней.

27. Заявителю отказывается в выдаче разрешения при:

1) несоответствии представленных документов перечню, указанному в пунктах 23, 24, 25 настоящих Правил;

2) установлении недостоверности документов, представленных заявителем для получения разрешения, и (или) данных (сведений), содержащихся в них;

3) наличии непогашенной судимости;

4) при нахождении заявителя на учете в наркологическом или психоневрологическом диспансере.

28. По результатам рассмотрения представленных документов и отсутствия замечаний, на электронный или почтовый адрес заявителя высылается соответствующий сертификат оператора БАС, или приложение к сертификату оператора БАС, которое является его неотъемлемой частью, согласно форме, указанной в приложении 7 к настоящим Правилам.

29. Сертификат оператора БАС категории 1 является действительным с даты его выдачи, в течение периода, не превышающего пяти лет.

30. Сроки действия сертификатов оператора БАС категорий 2 и 3, определяется сроком действия, содержащихся в приложении к нему квалификационных записей.

31. Срок действия квалификационной записи отсчитывается от даты внесения квалификационной записи в сертификат оператора БАС.

32. Сроки продления квалификационных записей:

для операторов БАС категории 2 – один раз в 2 (два) года по истечении срока действия квалификационной записи;

для операторов БАС категории 3 – ежегодно по истечении срока действия квалификационной записи.

Параграф 3. Порядок внесения и продления квалификационных записей оператора БАС категории 2 и категории 3

33. Квалификационная запись вносится в приложение к сертификату оператора БАС категории 2 и категории 3 при:

1) первоначальной выдаче сертификата оператора БАС категории 2 и категории 3;

2) получении допуска на новый тип конструкции БВС или категорию MTOM;

3) продлении квалификационной записи.

34. Основанием для внесения квалификационной записи в приложение к сертификату оператора категории 2 является успешное завершение курса практической подготовки операторов БАС на соответствующий тип конструкции на основании программы, согласованной с уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации и положительный результат оценки практических навыков.

35. Основанием для продления каждой квалификационной записи в приложение к сертификату оператора категории 2 является положительный результат оценки практических навыков по каждому типу конструкции БВС.

36. Основанием для внесения квалификационной записи в приложение к сертификату оператора БАС категории 3 является успешное завершение курса практической подготовки операторов БАС на соответствующий тип конструкции на основании программы, согласованной с уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации и положительный результат оценки практических навыков.

37. Основанием для продления каждой квалификационной записи в приложение к сертификату оператора категории 3 является положительный результат проверки теоретических знаний и оценки практических навыков по каждому типу конструкции БВС.

Параграф 4. Порядок приостановления действия или отзыва сертификата оператора БАС категории 1

38. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации приостанавливает действие сертификата оператора БАС категории 1 на срок 30 календарных дней при нарушении оператором БАС порядка использования воздушного пространства в соответствии со статьей 563 Кодекса Республики Казахстан "Об административных правонарушениях".

39. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации в течение 3 (трех) календарных дней направляет держателю сертификата БАС категории 1 уведомление о приостановлении действия сертификата посредством электронной почты, которую держатель указал в процессе получения сертификата и подтвердил своей подписью.

40. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации принимает решение об отзыве сертификата оператора БАС категории 1, при повторном в течение года нарушении оператором БАС порядка использования воздушного пространства в соответствии со статьей 563 Кодекса Республики Казахстан "Об административных правонарушениях".

41. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации в течение 3 (трех) календарных дней направляет держателю сертификата БАС категории 1 уведомление об отзыве сертификата посредством электронной почты, которую держатель указал в процессе получения сертификата и подтвердил своей подписью.

42. Держатель сертификата оператора БАС категории 1 в течение 5 (пяти) рабочих дней со дня получения уведомления уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации возвращает сертификат оператора БАС категории 1 в уполномоченную организацию в сфере гражданской авиации.

Если в установленный срок сертификат оператора БАС категории 1 не возвращен, возврат осуществляется через суд в установленном законодательством порядке.

Параграф 5. Порядок приостановления действия или отзыва сертификата оператора БАС категории 2 или категории 3

43. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации приостанавливает действие сертификата оператора БАС категории 2 или категории 3, при:

1) несоблюдении технологии выполнения работ, влияющих на летную годность беспилотного воздушного судна;

2) недостаточной профессиональной подготовке, выявленной при проверках уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации;

3) разового грубого нарушения установленных требований при обеспечении или выполнении полетов с применением БАС;

4) выполнении деятельности, связанной с управлением беспилотным воздушным судном в состоянии алкогольного, наркотического опьянения.

Приостановление действия сертификата оператора БАС категории 2 или категории 3 одновременно приостанавливает действие квалификационных записей в соответствующем сертификате оператора БАС.

44. Срок приостановления действия сертификата оператора БАС категории 2 или категории 3, не превышает 30 (тридцати) календарных дней со дня предоставления акта лицу, чей сертификат оператора БАС временно приостановлен.

45. Должностное лицо уполномоченной организации в сфере гражданской авиации, приостановившее действие сертификата оператора БАС категории 2 или категории 3, оформляет инспекторское предписание, в котором указывается основание приостановления действия сертификата оператора БАС, дата его составления, должность, фамилия, имя и отчество (при его наличии) должностного лица, составившего инспекторское предписание о приостановлении действия сертификата оператора БАС, сведения о лице, у которого приостановлено действие сертификата оператора БАС.

46. Инспекторское предписание о приостановлении действия сертификата оператора БАС категории 2 или категории 3 подписывается составившим его должностным лицом уполномоченной организации в сфере гражданской авиации.

47. Инспекторское предписание подписывается должностным лицом уполномоченной организации в сфере гражданской авиации.

48. Копия инспекторского предписания о приостановлении действия сертификата оператора БАС категории 2 или категории 3 вручается под расписку или направляется в электронном виде посредством электронных каналов связи, обеспечивающих гарантированную доставку сообщений, лицу, чей сертификат оператора БАС временно приостанавливается.

49. Если в установленный срок владелец сертификата оператора БАС категории 2 или категории 3, или руководитель эксплуатанта, в чьем подчинении находится владелец сертификата оператора БАС, не устранили нарушения, указанные в подпунктах 1), 2), 3), 4) пункта 43 настоящих Правил, сертификат оператора БАС категории 2 или категории 3 отзывается.

50. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации отзывает сертификат оператора БАС категории 2 или категории 3, при:

1) получении сертификата оператора БАС путем фальсификации представленных им документов;

2) фальсификации записей и связанных с ними данных, относящихся к выполнению служебных функций;

3) неустранении нарушения в установленный срок, после приостановления сертификата оператора БАС категории 2 или категории 3;

4) повторном грубом нарушении установленных требований при обеспечении или выполнении полетов с применением БАС;

5) по решению суда.

51. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации уведомляет в письменной или электронной форме об отзыве сертификата оператора БАС категории 2 или категории 3, лицо, являющееся обладателем сертификата оператора БАС или руководителя эксплуатанта, в чьем подчинении находится указанное лицо, в срок 3 (три) рабочих дня со дня принятия решения.

52. Владелец сертификата оператора БАС категории 2 или категории 3, или руководитель эксплуатанта, в чьем подчинении находится владелец сертификата оператора БАС, в течение 5 (пяти) рабочих дней со дня получения уведомления от уполномоченной организации в сфере гражданской авиации, возвращает сертификат оператора БАС в уполномоченную организацию в сфере гражданской авиации.

53. Если в установленный срок сертификат оператора БАС категории 2 или категории 3 не возвращен, возврат сертификата осуществляется через суд в установленном законодательством порядке.

Глава 4. Порядок выдачи, отказа в выдаче, приостановления или отзыва разрешений на выполнение полетов над густонаселенными районами населенных пунктов

54. Для выполнения полетов беспилотных воздушных судов с MTOM от 0,25 кг до 1,5 кг над густонаселенными районами населенных пунктов, эксплуатанту БАС необходимо получение разрешения на выполнение полетов над густонаселенными районами населенных пунктов.

55. Получение разрешения не требуется для полетов БВС с максимальной взлетной массой менее 0,25 кг.

56. Основанием для выполнения полетов над густонаселенными районами населенных пунктов эксплуатантом БАС с беспилотным воздушным судном с МТОМ от 1,5 кг до 750 кг является действующее разрешение на выполнение авиационных работ с применением БАС.

57. Разрешение на выполнение полетов над густонаселенными районами населенных пунктов выдается уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации эксплуатанту БАС сроком на 5 (пять) лет.

58. При подаче заявления на получение разрешения на выполнение полетов над густонаселенными районами населенных пунктов заявитель предоставляет в уполномоченную организацию в сфере гражданской авиации следующие документы:

1) заявление по форме согласно приложению 8 к настоящим Правилам;

2) копия удостоверения личности;

3) сертификат оператора БАС категории 1.

59. Рассмотрение документов, представленных в уполномоченную организацию в сфере гражданской авиации, проводится в течение 15 (пятнадцати) календарных дней. В случае выявления несоответствий требованиям настоящих Правил, заявителю предоставляется возможность устранить выявленные замечания в срок до 7 (семи) календарных дней.

60. В случае не устранения замечаний в срок, установленный пунктом 59 настоящих Правил, уполномоченная организация в сфере гражданской авиации, принимает решение об отказе в выдаче разрешения, о чем сообщает заявителю в течение 3 (трех) календарных дней после принятия решения.

61. Заявителю отказывается в выдаче разрешения при:

1) несоответствии представленных документов перечню, указанному в пункте 58 настоящих Правил;

2) установлении недостоверности документов, представленных заявителем для получения разрешения, и (или) данных (сведений), содержащихся в них.

62. По результатам рассмотрения представленных документов и отсутствия замечаний, на электронный или почтовый адрес заявителя высылается разрешение на выполнение полетов над густонаселенными районами населенных пунктов, согласно форме, указанной в приложении 9 к настоящим Правилам.

63. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации приостанавливает действие разрешения на выполнение полетов над густонаселенными районами населенных пунктов на срок 30 (тридцать) календарных дней при нарушении эксплуатантом БАС порядка использования воздушного пространства в соответствии со статьей 563 Кодекса Республики Казахстан "Об административных правонарушениях".

64. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации в течение 3 (трех) календарных дней направляет держателю разрешения на выполнение полетов над густонаселенными районами населенных пунктов уведомление о приостановлении действия разрешения посредством электронной почты, которую держатель указал в процессе получения разрешения и подтвердил своей подписью.

65. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации принимает решение об отзыве разрешения, при повторном в течение года нарушении эксплуатантом БАС порядка использования воздушного пространства в соответствии со статьей 563 Кодекса Республики Казахстан "Об административных правонарушениях".

66. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации в течение 3 (трех) календарных дней направляет держателю разрешения уведомление об отзыве разрешения на выполнение полетов над густонаселенными районами населенных пунктов посредством электронной почты, которую держатель указал в процессе получения разрешения и подтвердил своей подписью.

67. Держатель разрешения, в течение 5 (пяти) рабочих дней со дня получения уведомления уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации, возвращает разрешение на выполнение полетов над густонаселенными районами населенных пунктов в уполномоченную организацию в сфере гражданской авиации.

Если в установленный срок разрешение не возвращено, возврат осуществляется через суд в установленном законодательством порядке.

Глава 5. Порядок выдачи, отказа в выдаче, приостановления и отзыва разрешений на выполнение авиационных работ с применением БАС

Параграф 1. Общие положения

68. В рамках настоящих Правил рассматриваются следующие виды авиационных работ с применением беспилотных авиационных систем:

1) воздушные съемки и наблюдения;

2) поисковые и аварийно-спасательные работы;

3) авиационно-химические работы;

4) строительно-монтажные и погрузочно-разгрузочные работы;

5) полеты в воздушном пространстве над Каспийским морем;

6) полеты с морских судов и морских буровых установок;

7) перевозка грузов;

8) полеты для проведения экспериментальных и научно-исследовательских работ;

9) летные проверки (облеты) наземных средств радиотехнического обеспечения полетов, авиационной радиосвязи и аэродромных схем.

69. В зависимости от вида авиационных работ, места выполнения работ, типа конструкции БВС и его максимальной взлетной массы, а также рисков, связанных с выполнением полетов с применением беспилотных авиационных систем, уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации выдаются следующие виды разрешений:

1) разрешение на выполнение авиационных работ с применением БАС уровня 1 (Level 1 - Low Risk);

2) разрешение на выполнение авиационных работ с применением БАС уровня 2 (Level 2 - High Risk).

70. Разрешенные эксплуатанту БАС виды работ указываются в приложении к разрешению на выполнение авиационных работ применением БАС, согласно форме, указанной в приложении 10 к настоящим Правилам.

71. Разрешения на выполнение авиационных работ с применением БАС уровня 1 (Level 1 - Low Risk) выдаются эксплуатантам БАС планирующим выполнять следующие виды авиационных работ с низким уровнем риска:

воздушные съемки и наблюдения;

поисковые и аварийно-спасательные работы.

Данные виды авиационных работ с применением БАС могут выполняться в контролируемом и неконтролируемом воздушном пространстве на БВС серийного производства всех типов конструкции.

Максимальная взлетная масса БВС входящего в беспилотную авиационную систему должна быть менее 25 кг.

72. Разрешения на выполнение авиационных работ с применением БАС уровня 2 (Level 2 - High Risk) выдаются эксплуатантам БАС, планирующим выполнять следующие виды авиационных работ:

воздушные съемки и наблюдения (для БВС с MTOM 25 кг и более);

поисковые и аварийно-спасательные работы (для БВС с MTOM 25 кг и более);

авиационно-химические работы;

строительно-монтажные и погрузочно-разгрузочные работы;

полеты в воздушном пространстве над Каспийским морем;

полеты с морских судов и морских буровых установок;

перевозка грузов;

полеты для проведения экспериментальных и научно-исследовательских работ;

Данные виды авиационных работ с применением БАС могут выполняться в контролируемом и неконтролируемом воздушном пространстве, а также воздушном пространстве над Каспийским морем, на БВС серийного производства всех типов конструкции.

Максимальная взлетная масса БВС, входящего в беспилотную авиационную систему, должна быть менее 750 кг.

73. В рамках контроля за обеспечением безопасности полетов уполномоченная организация в сфере гражданской авиации осуществляет выборочные и внеплановые проверки эксплуатантов БАС, выполняющих авиационные работы с применением БАС и имеющих разрешение уровня 1.

Параграф 2. Порядок получения разрешения на выполнение авиационных работ с применением БАС Уровня 1

74. Для получения разрешения на выполнение авиационных работ с применением БАС Уровня 1 заявитель представляет в уполномоченную организацию в сфере гражданской авиации следующие документы:

1) заявление по форме, согласно приложению 11 к настоящим Правилам;

2) электронная копия согласованного с уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации Руководства по производству полетов с применением беспилотных авиационных систем;

3) электронная копия утвержденной программы (регламент) технического обслуживания на каждую модель БАС;

4) электронные копии свидетельств о постановке на учет всех БАС находящихся в собственности или в аренде у эксплуатанта БАС (копия договора аренды).

75. Рассмотрение документов, представленных в уполномоченную организацию в сфере гражданской авиации, проводится в течение 15 (пятнадцати) календарных дней.

76. При выявлении несоответствий заявления и прилагаемых документов требованиям настоящих Правил заявителю предоставляется возможность устранить выявленные замечания в срок до 7 (семи) календарных дней.

В случае не устранения замечаний в установленный срок, заявителю направляется решение об отказе в рассмотрении заявления и документов с указанием причин отказа.

77. По результатам рассмотрения представленных документов и отсутствия замечаний, на электронный или почтовый адрес заявителя высылается разрешение на выполнение авиационных работ с применением БАС уровня 1, согласно форме, указанной в приложении 10 к настоящим Правилам.

78. Разрешение на выполнение авиационных работ с применением БАС Уровня 1 является действительным со дня его выдачи, уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации в течение периода, не превышающего двух лет. При внесении изменений в разрешение на выполнение авиационных работ с применением БАС Уровня 1, разрешение выдается на срок действия ранее выданного (текущего) сертификата.

Параграф 3. Порядок внесения изменений в разрешения на выполнение авиационных работ с применением БАС Уровня 1

79. Изменения в разрешение на выполнение авиационных работ с применением БАС Уровня 1 вносятся:

1) по заявлению эксплуатанта БАС;

2) по решению уполномоченной организацией по результатам проведенной проверки эксплуатанта БАС.

80. При приобретении в собственность, аренды беспилотных авиационных систем одного типа с эксплуатируемыми, эксплуатант БАС направляет в уполномоченную организацию заявление по форме, согласно приложению 11 к настоящим Правилам, и электронные копии свидетельств о постановке на учет всех БАС, находящихся в собственности или в аренде у эксплуатанта БАС (копия договора аренды).

81. При изменении или добавлении вида авиационных работ, приобретения в собственность, аренды беспилотных авиационных систем других типов, которые ранее не эксплуатировались им, эксплуатант БАС направляет в уполномоченную организацию в сфере гражданской авиации документы, указанные в пункте 74 настоящих Правил.

Рассмотрение документов, представленных в уполномоченную организацию в сфере гражданской авиации, проводится в течение 15 (пятнадцати) календарных дней.

82. При выявлении несоответствий заявления и прилагаемых документов требованиям настоящих Правил заявителю предоставляется возможность устранить выявленные замечания в срок до 7 (семи) календарных дней.

83. По результатам рассмотрения представленных документов и отсутствия замечаний уполномоченная организация в сфере гражданской авиации вносит соответствующие изменения и дополнения в разрешение на выполнение авиационных работ с применением БАС Уровня 1 и направляет на электронный или почтовый адрес заявителя.

Параграф 4. Порядок получения разрешения на выполнение авиационных работ с применением БАС Уровня 2

84. Для получения разрешения на выполнение авиационных работ с применением БАС Уровня 2 заявитель представляет в уполномоченную организацию в сфере гражданской авиации следующие документы:

1) заявление по форме, согласно приложению 11 к настоящим Правилам;

3) электронная копия согласованного с уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации Руководства эксплуатанта по регулированию технического обслуживания;

4) электронная копия согласованного с уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации Руководства эксплуатанта по оценке рисков в процессе эксплуатации БАС;

5) электронные копии свидетельств о постановке на учет всех БАС, находящихся в собственности или в аренде у эксплуатанта (копия договора аренды).

85. Рассмотрение документов, представленных в уполномоченную организацию в сфере гражданской авиации, проводится в течение 15 (пятнадцати) календарных дней.

86. При выявлении несоответствий заявления и прилагаемых документов требованиям настоящих Правил, заявителю предоставляется возможность устранить выявленные замечания в срок до 7 (семи) календарных дней.

В случае не устранения замечаний в установленный срок, заявителю направляется решение об отказе в рассмотрении заявлении и документов с указанием причин отказа.

87. По результатам рассмотрения представленных документов и отсутствия замечаний, на электронный или почтовый адрес заявителя высылается разрешение на выполнение авиационных работ с применением БАС Уровня 2, согласно форме, указанной в приложении 10 к настоящим Правилам.

88. Разрешение на выполнение авиационных работ с применением БАС Уровня 2 является бессрочным при условии ежегодной проверки уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации в рамках контроля за обеспечением безопасности полетов в соответствии с графиком проверок.

Параграф 5. Порядок внесения изменений в разрешения на выполнение авиационных работ с применением БАС Уровня 2

89. Изменения в разрешение на выполнение авиационных работ с применением БАС Уровня 2 вносятся:

1) по заявлению эксплуатанта БАС;

2) по решению уполномоченной организации по результатам проведенной проверки эксплуатанта БАС.

90. При приобретении в собственность, аренды беспилотных авиационных систем одного типа с эксплуатируемыми, эксплуатант БАС направляет в уполномоченную организацию заявление по форме, согласно приложению 11 к настоящим Правилам, и электронные копии свидетельств о постановке на учет всех БАС, находящихся в собственности или в аренде у эксплуатанта БАС (копия договора аренды).

91. При изменении или добавлении вида авиационных работ, приобретения в собственность, аренды беспилотных авиационных систем других типов, которые ранее не эксплуатировались им, эксплуатант БАС направляет в уполномоченную организацию в сфере гражданской авиации документы, указанные в пункте 84 настоящих Правил.

92. При выявлении несоответствий заявления и прилагаемых документов требованиям настоящих Правил заявителю предоставляется возможность устранить выявленные замечания в срок до 7 (семи) календарных дней.

93. По результатам рассмотрения представленных документов и отсутствия замечаний уполномоченная организация в сфере гражданской авиации вносит соответствующие изменения и дополнения в разрешение на выполнение авиационных работ с применением БАС Уровня 2 и направляет на электронный или почтовый адрес заявителя.

Параграф 6. Порядок приостановления и отзыва разрешений на выполнение авиационных работ с применением БАС

94. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации приостанавливает действие разрешения на выполнение авиационных работ с применением БАС Уровня 1 или Уровня 2 при наступлении одного из следующих случаев:

1) несоблюдения эксплуатантом БАС требований и ограничений, установленных настоящими Правилами;

2) выявления нарушений, предусмотренных подпунктами 1), 4) и 7) пункта 2 статьи 16-3 Закона;

3) письменного заявления эксплуатанта.

Сноска. Пункт 94 - в редакции приказа и.о. Министра транспорта РК от 09.01.2024 № 15 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

95. При выявлении нарушений, предусмотренных подпунктами 1) и 2) пункта 94 настоящих Правил, уполномоченная организация в сфере гражданской авиации направляет эксплуатанту БАС письменное уведомление о приостановлении разрешения на выполнение авиационных работ с применением БАС Уровня 1 или Уровня 2 в течение 3 (трех) рабочих дней со дня выявления нарушений.

96. Эксплуатант БАС в течение 7 (семи) рабочих дней после получения уведомления направляет в уполномоченную организацию в сфере гражданской авиации план корректирующих действий по устранению выявленных нарушений (далее – план) для рассмотрения и согласования.

97. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации контролирует выполнение согласованного плана эксплуатантом БАС в установленные сроки путем проведения проверки.

98. По итогам проверки выполнения плана уполномоченная организация в сфере гражданской авиации течение 5 (пяти) рабочих дней:

в случае выполнения плана возобновляет действие разрешения на выполнение авиационных работ с применением БАС;

в случае невыполнения плана направляет мотивированный отказ.

99. Решение по возобновлению действия разрешения на выполнение авиационных работ с применением БАС или отказе в возобновлении разрешения, уполномоченная организация в сфере гражданской авиации сообщает эксплуатанту в письменной или электронной форме в срок не более 3 (трех) рабочих дней с момента окончания проверки.

100. В случае неустранения нарушения, в течение шести месяцев со дня приостановления, разрешение на выполнение авиационных работ с применением БАС отзывается. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации течение двух рабочих дней со дня принятия решения об отзыве разрешения уведомляет эксплуатанта БАС.

100-1. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации отзывает разрешения на выполнение авиационных работ с применением БАС Уровня 1 или Уровня 2 в случаях:

1) получения разрешения на выполнение авиационных работ с применением БАС путем фальсификации представленных документов;

2) совершения противозаконных действий или незаконного использования разрешения на выполнение авиационных работ с применением БАС;

3) если имеется в отношении заявителя решение суда, вступившее в законную силу, запрещающее ему оказание данного вида услуг;

4) письменного заявления эксплуатанта.

Сноска. Правила дополнены пунктом 100-1 в соответствии с приказом и.о. Министра транспорта РК от 09.01.2024 № 15 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 6. Порядок и условия безопасного выполнения полетов с применением беспилотных авиационных систем

101. При выполнении полетов с применением БАС пользователь воздушного пространства (оператор БАС, эксплуатант БАС) соблюдает требования нормативных правовых актов в области использования воздушного пространства и пункта 7 настоящих Правил, а также Руководства по эксплуатации БАС, используемой для выполнения полета. Управление беспилотным воздушным судном осуществляется без проявления небрежности или безрассудства, создающих угрозу жизни других людей или сохранности их имущества.

102. Полеты с применением БАС выполняются в соответствии с метеорологическими минимумами для полетов с применением беспилотных авиационных систем в зависимости от местности и вида полета согласно приложению 2 к настоящим Правилам. При выполнении полетов с применением беспилотных авиационных систем без соблюдения установленных метеорологических минимумов, данные полеты выполняются только при введении кратковременных ограничений центрами управления воздушным движением в соответствии с пунктом 144 Правил ИВП.

103. Перед каждым полетом эксплуатант БАС (оператор БАС или внешний пилот) проверяет техническую годность (исправность) беспилотной авиационной системы. Не допускается эксплуатация беспилотной авиационной системы в неисправном состоянии.

104. При выполнении полета БВС эксплуатант БАС (оператор БАС или внешний пилот) избегает любого риска столкновения и прекращает полет, если это может представлять опасность для воздушных судов, людей или их имущества.

105. Эксплуатант БАС (оператор БАС или внешний пилот) не эксплуатирует беспилотную авиационную систему в состоянии алкогольного или наркотического опьянения.

106. Передача БАС постороннему лицу допускается лишь в целях предоставления БАС сотрудникам органов внутренних дел, Службы государственной охраны Республики Казахстан и органов национальной безопасности в случаях, предусмотренных законодательством Республики Казахстан.

107. Полеты с применением БАС в воздушном пространстве приграничной полосы, согласовываются с органами пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан, органами войск ПВО, органами управления воздушным движением не менее чем за 5 (пять) суток до начала деятельности.

108. Полеты с применением БАС в воздушном пространстве над пограничной полосой осуществляются в соответствии с пунктом 4 статьи 33 Закона, за исключением полетов, выполняемых с применением беспилотных авиационных систем Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан и других уполномоченных органов при исполнении возложенных на них задач. Полеты с применением БАС уполномоченных органов над пограничной полосой осуществляются с разрешения Министерства обороны Республики Казахстан по согласованию с Пограничной службой Комитета национальной безопасности Республики Казахстан.

109. Испытательные (демонстрационные) полеты беспилотных воздушных судов проводятся только при условии установления временного режима использования воздушного пространства в соответствии с пунктом 143 Правил ИВП.

110. Полеты с применением беспилотных авиационных систем экспериментальной авиации, а также единичных экземпляров БАС, не имеющих удостоверения соответствия, выданного уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации, производятся:

за пределами населенных пунктов;

за пределами запретных зон, зон ограничения полетов, опасных зон, зон ограничения полетов БВС, зон воздушного пространства для полетов беспилотных воздушных судов;

за пределами контролируемого воздушного пространства.

Параграф 1. Особенности выполнения полетов в категории операций "Открытая"

111. В процессе подготовки к выполнению полета эксплуатант БАС категории "Отрытая" учитывает факторы, которые могут оказать влияние на полет беспилотного воздушного судна и предпринимает следующие меры по недопущению нарушения порядка использования воздушного пространства и обеспечению безопасности полета БВС:

1) изучает структуру воздушного пространства района полетов. Необходимо убедиться, что полет будет проходить за пределами густонаселенных районов населенных пунктов, запретных и опасных зон, зон ограничения полетов, зон ограничения полетов беспилотных воздушных судов, зон воздушного пространства для полетов беспилотных воздушных судов.

При выполнении полетов в окрестностях аэродрома убедиться, что планируемый маршрут полета БВС проходит за пределами 8 км от контрольной точки аэродрома;

2) планирует маршрут полета таким образом, чтобы были соблюдены следующие требования:

в радиусе 50 м от предполагаемого места взлета или посадки БВС отсутствуют люди, транспортные средства, здания или сооружения;

планируемый маршрут полета БВС не проходит ближе 100 м по горизонтали от любого человека, транспортного средства, здания или сооружения;

планируемый маршрут полета БВС не проходит ближе 150 м по горизонтали или над массовым скоплением людей и (или) транспортных средств;

3) не планирует выполнение полетов в случае наличия опасных явлений погоды в прогнозе на время выполнения полетов;

4) предусматривает возможность безопасного возврата БВС к точке взлета с любых точек маршрута при потере канала управления.

112. Не допускается одновременное управление двумя и более БВС с одного пульта дистанционного пилотирования.

113. В категории операций "Открытая" выполнение групповых полетов не допускается.

Параграф 2. Порядок согласования и выполнения полетов в категории операций "Специфическая"

114. Согласование выполнения полетов и выдача разрешений на использование воздушного пространства для выполнения полетов с применением БАС категории операций "Специфическая" производится органами УВД при предоставлении заявки на использование воздушного пространства для выполнения полетов с применением беспилотных авиационных систем в порядке, предусмотренном в разделе 5 Правил ИВП.

115. При выполнении полетов с применением БАС категории "Специфическая", указанных в пункте 82-1 Правил ИВП, эксплуатантом разрабатывается, утверждается и предоставляется на согласование в центр УВД и орган ОВД, в зоне ответственности которого запланировано выполнение полетов, Инструкция по взаимодействию между эксплуатантом БАС и соответствующим центром УВД по форме, приведенной в приложении 12 к настоящим Правилам.

116. Полеты беспилотных авиационных систем в пределах зон воздушного пространства для полетов беспилотных воздушных судов (UFZ) не выполняются без системы дистанционной идентификации или с неработающей системой дистанционной идентификации.

117. При необходимости использования для выполнения полетов зоны ограничения полетов беспилотных воздушных судов, эксплуатант беспилотной авиационной системы получает разрешение лица, в интересах которого была установлена данная зона.

118. Полеты с применением БАС не производятся в воздушном пространстве запретных зон, а также в зонах ограничения полетов, деятельность в которых осуществляется на постоянной основе, за исключением выполнения полетов лицами, в интересах которых установлены такие зоны.

119. При необходимости использования для выполнения полетов с применением БАС воздушного пространства запретной зоны, зоны ограничения полетов, за исключением выполнения полетов лицами, в интересах которых установлены такие зоны, эксплуатант БАС получает разрешение уполномоченного органа в сфере государственной авиации.

120. Полет БВС не выполняется вблизи или внутри районов, где продолжаются действия по реагированию на чрезвычайные ситуации, если это не предусмотрено полетным заданием и не одобрено службами реагирования.

121. Ночные полеты БВС осуществляются только при выполнении авиационных работ с применением БАС в соответствии с порядком, определенным в Руководстве по производству полетов эксплуатанта БАС.

122. Ночные полеты выполняются с посадочных площадок и на БВС, имеющих специальное оборудование для полетов ночью.

123. Для полетов ночью БВС оснащаются светотехническим оборудованием, которое должно обеспечивать выдачу информации о местоположении и направлении движения БВС в воздухе и на земле, позволяющей легко и безошибочно распознать его на расстоянии, обеспечивающем время, достаточное для выполнения действий, исключающих столкновение БВС ночью при нормальных условиях видимости.

124. Посадочные площадки для БВС должны обеспечивать безопасный взлет (запуск) и посадку БВС, исключить нахождение в зоне взлета и посадки не вовлеченный в выполнение полета персонал. Кроме того, посадочные площадки должны обеспечивать безопасный аварийный возврат БВС.

Основные и запасные посадочные площадки должны быть хорошо освещены и легко опознаваемы оператором БАС с помощью средств наблюдения БВС во время полета. Также, в зависимости от типа эксплуатируемого БВС и способа управления, светотехническое оборудование площадки должно обеспечивать определение оператором направления захода на площадку и положение светового горизонта.

125. Эксплуатант БАС (оператор БАС) при планировании ночных полетов организовывает обследование района полетов в светлое время суток и определяет опасные факторы, оказывающие влияние на безопасность полетов, а также предоставляет персоналу БАС необходимое время на предварительную подготовку.

126. При выполнении полетов БВС за пределами прямой видимости (BVLOS), эксплуатант БАС выполняет полеты на расстояние, при котором гарантируется устойчивая двустороння связь с беспилотным воздушным судном в любой момент времени. Порядок выполнения полетов за пределами прямой видимости, как в пределах радиовидимости (RLOS), так и за пределами радиовидимости (BRLOS) в нормальных условиях и при возникновении непредвиденных ситуаций при выполнении полетов определяется в Руководстве по производству полетов на каждый тип конструкции БВС.

Параграф 3. Порядок выполнения полетов в зоне воздушного пространства для полетов беспилотных воздушных судов

127. Границы зон воздушного пространства для полетов беспилотных воздушных судов (UFZ – unmanned flight zone) устанавливаются в пределах административных границ городов республиканского и областного значения от земной поверхности до высоты 200 м за исключением запретных и опасных зон, зон ограничений полетов и зон ограничений полетов беспилотных воздушных судов.

128. В зоне воздушного пространства для полетов беспилотных воздушных судов (далее - UFZ) выполняются следующие полеты:

1) полеты в личных целях на БАС с БВС категории МТОМ "легкие" при наличии у эксплуатанта разрешения на выполнение полетов над густонаселенными районами населенных пунктов, выданного уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации;

2) полеты для выполнения авиационных работ с применением БАС с БВС с МТОМ менее 25 кг при наличии у эксплуатанта БАС разрешения на выполнение авиационных работ соответствующего уровня, выданного уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации.

129. Все полеты в пределах зон воздушного пространства для полетов беспилотных воздушных судов выполняются от земной поверхности до высоты 200 м в пределах прямой видимости в светлое время суток.

130. Полеты выполняются только на беспилотных авиационных системах типа конструкции "мультироторный" и не допускаются к эксплуатации без наличия системы дистанционной идентификации или с неработающей системой дистанционной идентификации.

131. При выполнении полетов с применением беспилотных авиационных систем эксплуатантом БАС разрабатывается, утверждается и предоставляется на согласование в центр УВД и орган ОВД, в зоне ответственности которого запланировано выполнение полетов, Инструкция по взаимодействию между эксплуатантом БАС и соответствующим центром УВД, по форме, согласно приложению 12 к настоящим Правилам.

132. Все полеты осуществляются на основании поданной в ГЦ УВД или ближайший центр УВД заявки на использование воздушного пространства для выполнения полетов с применением беспилотных авиационных систем и полученного разрешения. Полеты с применением беспилотных авиационных систем, осуществляются в соответствии с данными, указанными в заявке.

133. Заявка на использование воздушного пространства для выполнения полетов с применением беспилотных авиационных систем заполняется в соответствии с требованиями Правил ИВП.

134. При выполнении полетов оператор БАС соблюдает следующие требования:

не выполняет групповые полеты;

в случае непреднамеренного сближения на встречных курсах каждый оператор БАС отворачивает БВС вправо для расхождения левыми бортами;

в случае полета на пересекающихся курсах при отсутствии возможности изменить высоту полета (облачность, полет на минимальной высоте и другие ограничения) выполняется немедленная остановка БВС и дальнейший полет выполняется на минимальной скорости до расхождения левыми бортами.

Параграф 4. Порядок выполнения полетов над густонаселенными районами населенных пунктов

135. В населенных пунктах, где не установлены зоны воздушного пространства для полетов беспилотных воздушных судов, полеты над густонаселенными районами населенных пунктов выполняются на основании разрешения для полетов над густонаселенными районами, выданного уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации для БАС в соответствии с требованиями главы 7 настоящих Правил или действующего разрешения на выполнение авиационных работ с применением БАС.

136. Все полеты над густонаселенными районами населенных пунктов выполняются в пределах прямой видимости в светлое время суток.

137. При выполнении полетов с применением беспилотных авиационных систем над густонаселенными районами населенных пунктов эксплуатантом БАС разрабатывается, утверждается и предоставляется на согласование в центр УВД и орган ОВД, в зоне ответственности которого запланировано выполнение полетов, Инструкция по взаимодействию между эксплуатантом БАС и соответствующим центром УВД, по форме, согласно приложению 12 к настоящим Правилам.

138. Заявка на использование воздушного пространства для выполнения полетов с применением беспилотных авиационных систем при выполнении полетов над густонаселенными районами населенных пунктов подлежит направлению в центры УВД в случаях, указанных в пункте 82-1 Правил ИВП.

Параграф 5. Выполнение полетов в категории операций "Сертифицированная"

139. Полеты с применением беспилотных авиационных систем в категории операций "Сертифицированная" в воздушном пространстве Республики Казахстан выполняются по ППП и ПВП в соответствии с Правилами производства полетов в гражданской авиации, утвержденными приказом исполняющего обязанности Министра по инвестициям и развитию Республики Казахстан от 28 июля 2017 года № 509 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 15852) и Правил ИВП.

140. Беспилотная авиационная система допускается к эксплуатации в категории операций "Сертифицированная" при наличии действующего сертификата летной годности беспилотной авиационной системы.

141. К эксплуатации БАС для полетов в категории "Сертифицированная", не допускаются лица не имеющие действительного свидетельства внешнего пилота, признанного или выданного в соответствии с Правилами выдачи и продления срока действия свидетельств авиационного персонала, утвержденных приказом Министра транспорта и коммуникаций Республики Казахстан от 26 сентября 2013 года № 750 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 8782) и соответствующего Квалификационным требованиям к лицу для получения свидетельства авиационного персонала, утвержденных приказом Министра транспорта и коммуникаций Республики Казахстан от 13 июня 2011 года № 362 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 7058).

Глава 7. Условия для безопасного выполнения авиационных работ с применением беспилотных авиационных систем

142. Эксплуатант БАС обеспечивает наличие квалифицированного и подготовленного персонала для осуществления вида работ, указанного в разрешении на выполнение авиационных работ с применением БАС соответствующей категории.

143. Эксплуатант, выполняющий авиационные работы с применением БАС Уровня 1, обеспечивает разработку и утверждение следующей документации:

1) руководство по производству полетов с применением беспилотных авиационных систем согласно структуре, приведенной в приложении 13 к настоящим Правилам;

2) регламент (программа) технического обслуживания БАС на каждую модель эксплуатируемых БАС согласно структуре, приведенной в приложении 14 к настоящим Правилам.

144. Эксплуатант, выполняющий авиационные работы с применением БАС Уровня 2, обеспечивает разработку и утверждение следующей документации:

2) руководства эксплуатанта по регулированию технического обслуживания беспилотных авиационных систем согласно структуре, приведенной в приложении 15 к настоящим Правилам;

3) руководство эксплуатанта по оценке рисков в процессе эксплуатации БАС согласно приложению 16 к настоящим Правилам.

145. Руководства, указанные в подпунктах 1) и 2) пункта 144 настоящих Правил, пересматриваются и дополняются при:

приобретении новых типов БАС (в аренду или собственность);

изменении или дополнении вида авиационных работ с применением БАС;

введении в действие новых нормативных правовых актов, либо внесение изменений в действующие нормативные правовые акты, регламентирующие деятельность эксплуатанта БАС.

146. После разработки и утверждения, Руководства, указанные в пункте 144 настоящих Правил, направляются в уполномоченную организацию в сфере гражданской авиации для рассмотрения и согласования.

147. Представленные документы рассматриваются уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации на предмет соответствия положениям настоящих Правил.

Срок рассмотрения составляет 30 (тридцать) календарных дней.

148. При выявлении несоответствий в представленной на согласование документации требованиям настоящих Правил, заявителю предоставляется возможность устранить выявленные замечания в срок до 7 (семи) календарных дней.

149. В случае не устранения замечаний в срок, установленный пунктом 148 настоящих Правил, заявителю направляется решение об отказе в согласовании с указанием причин отказа.

150. Эксплуатант, выполняющий авиационные работы с применением БАС, в руководстве по производству полетов предусматривает условия, ограничения и порядок выполнения конкретных (определенных) видов авиационных работ, включая:

порядок выполнения полетов при выполнении авиационных работ для каждого используемого типа БАС и категории МТОМ;

порядок выполнения полетов в случае применения нескольких операторов для управления БВС в процессе выполнения полетного задания;

эксплуатационные процедуры для обеспечения безопасности полетов;

меры по защите от незаконного вмешательства и несанкционированного доступа к компонентам и персоналу БАС;

порядок обеспечения защиты информации о персональных данных физических или юридических лиц, полученных при использовании БАС от обработки и свободного обращения;

процедуры минимизации шума и другого вредного воздействия для людей, животных и окружающей среды.

151. Операторы БАС, выполняющие авиационные работы, имеют соответствующую квалификацию и специальную подготовку для выполнения данного вида авиационных работ с применением БАС применяемого типа конструкции БВС.

152. Полеты с целью производства авиационных работ выполняются в условиях погоды и времени суток, установленных в Руководстве по производству полетов эксплуатантом БАС (оператором БАС) для данного вида работ с учетом проведенной оценки рисков для безопасности полетов.

153. Перед началом авиационных работ, задействованный персонал БАС имеет актуальную аэронавигационную и метеорологическую информацию в районе планируемых полетов на время выполнения авиационных работ, которая используется для проведения предварительной и предполетной подготовки.

154. В ходе предварительной подготовки к выполнению полета или выполнению авиационных работ эксплуатант БАС (оператор БАС):

готовит полетное задание на полет с применением беспилотной авиационной системы по форме, указанной в приложении 17 к настоящим Правилам;

изучает структуру воздушного пространства на предмет наличия запретных и опасных зон, зон ограничения полетов, зон ограничения полетов беспилотных воздушных судов, аэродромов;

изучает аэронавигационную информацию по району полетов;

анализирует прогноз погоды на день полетов;

проводит оценку рисков на предмет обеспечения безопасности полетов;

разрабатывает маршрут и профиль полета с учетом проведенной оценки рисков и вносит в полетное задание;

разрабатывает, утверждает и направляет на согласование Инструкцию по взаимодействию между эксплуатантом БАС и центром УВД;

готовит и направляет заявку на использование воздушного пространства для выполнения полетов с применением БАС.

155. В ходе предполетной подготовки в день выполнения полетов эксплуатант БАС (оператор БАС) выполняет следующие мероприятия:

получает разрешение и условие на использование воздушного пространства в соответствии с поданной заявкой;

изучает краткосрочный прогноз на период полетов;

изучает ограничения и условия по использованию воздушного пространства и их совместимость с полетным заданием;

выполняет необходимые уточненные расчеты полета;

проверяет техническую готовность беспилотной авиационной системы;

проверяет каналы управления и передачи данных БАС;

проводит инструктаж персоналу непосредственно участвующему в выполнении авиационных работ.

Полеты выполняются только в случае, если проведенная оценка рисков на предстоящие полеты не содержит неприемлемых рисков или риски уменьшены до приемлемого уровня.

156. Во время выполнения полета оператор БАС:

не выполняет обязанности под воздействием психоактивных веществ, лекарств, алкоголя или при усталости и болезни;

полет БВС производит в строгом соответствии с поданной заявкой и полученным условием на использование воздушного пространства от центра управления воздушным движением.

157. Кроме требований, указанных в пункте 150 настоящих Правил, при выполнении отдельных видов работ с применением БАС эксплуатант выполняет следующие требования:

1) при выполнении авиационно-химических работ:

обеспечивает защиту от проникновения в зону выполнения работ людей и животных;

осуществляет полеты только в пределах прямой видимости или расширенной зоны прямой видимости;

разрабатывает и утверждает правила техники безопасности и охраны труда, при обращении с пестицидами и агрохимикатами разного класса опасности, и их соблюдение при производстве работ;

обеспечивает наличие в зоне обработки средств оказания первой помощи и достаточных запасов воды.

2) при выполнении строительно-монтажных и погрузочно-разгрузочных работ:

обеспечивает разработку инструкции по выполнению каждого вида работ в соответствии с руководством по эксплуатации БАС и района выполнения работ;

обеспечивает средства связи для взаимодействия оператора БАС персоналом, осуществляющим строительно-монтажные и погрузочно-разгрузочные работы.

3) при выполнении полетов в воздушном пространстве над Каспийским морем:

обеспечивает наличие на борту беспилотного воздушного судна работающего ответчика системы ADS-B;

обеспечивает полеты BVLOS только в пределах радиовидимости (RLOS).

Глава 8. Система дистанционной идентификации

158. Эксплуатанты БАС, планирующие выполнять полеты в зонах воздушного пространства для полетов беспилотных воздушных судов, используют беспилотные авиационные системы оборудованные встроенной или подключаемой (монтируемый модуль) системой дистанционной идентификации.

159. Система дистанционной идентификации обеспечивает локальную трансляцию следующей информации о беспилотном воздушном судне в процессе выполнения полета:

1) учетный номер БАС, полученный при постановке на учет в уполномоченной организации в сфере гражданской авиации;

2) серийный номер БАС (для беспилотных воздушных судов со встроенной системой дистанционной идентификации) или уникальный (серийный) номер монтируемого модуля системы дистанционной идентификации (для беспилотных воздушных судов без встроенной системы дистанционной идентификации);

3) географическое местоположение беспилотного воздушного судна, абсолютную высоту или высоту, относительно точки взлета;

4) направление полета, с привязкой к истинному северу и путевую скорость.

160. Используемые в воздушном пространстве Республики Казахстан системы дистанционной идентификации удовлетворяют следующим требованиям:

1) имеет уникальный серийный номер, содержащий присвоенное производителю четырехзначное условное обозначение ИКАО согласно Doc 8643 ИКАО и соответствующее ANSI/CTA-2063;

2) имеет возможность ввода учетного номера беспилотной авиационной системы;

3) передача информации системой дистанционной идентификации осуществляется в режиме радиовещания в полосе радиочастот 2400–2483,5 МГц по технологии Bluetooth и Wi-Fi, с выходной мощностью передатчика не более 100 мВт или посредством передачи информации с использованием фиксированных сетей сотовой связи (4G/LTE).

Подробные технические положения, касающиеся систем дистанционной идентификации, содержатся в документе ASTM F3411-22A "Стандарты спецификации систем дистанционной идентификации и отслеживания".

Сноска. Пункт 160 - с изменением, внесенным приказом и.о. Министра транспорта РК от 09.01.2024 № 15 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

161. Система дистанционной идентификации должна быть включена и осуществлять трансляцию с момента запуска силовой установки БАС с целью взлета до момента его остановки по окончании полета.

162. Беспилотная авиационная система непрерывно контролирует функциональность системы дистанционной идентификации и предоставляет уведомление об отказе в работе системы, оператору БАС на пульт дистанционного пилотирования или устройство, оснащенное специализированным программным обеспечением.

163. Перед началом любого запуска БАС с целью выполнения полета в пределах зон воздушного пространства для полетов беспилотных воздушных судов, оператор БАС проверяет исправность системы дистанционной идентификации и не выполняет полет пока не убедится в ее работоспособности.

164. Оператор БАС, при выполнении полетов в пределах зон воздушного пространства для полетов беспилотных воздушных судов, после получения информации об отказе в работе системы дистанционной идентификации, предпринимает действия по возврату БВС к точке взлета и не возобновляет полет до устранения сбоя в работе системы.

165. Беспилотная авиационная система без встроенной системы дистанционной идентификации, оснащается монтируемым модулем системы дистанционной идентификации (далее –монтируемый модуль).

166. Для эксплуатации БАС с монтируемым модулем, эксплуатант направляет в уполномоченную организацию уведомление по монтируемому модулю дистанционной идентификации по форме согласно приложению 18 к настоящим Правилам и копию свидетельства о постановке БАС на учет, на котором размещен монтируемый модуль.

167. Монтируемый модель закрепляется за номером свидетельства о постановке БАС на учет и далее является неотъемлемой частью БАС до ее списания и снятия с учета.

168. Уполномоченная организация информирует эксплуатанта или собственника БАС о принятии уведомления по электронному адресу и вносит соответствующую информацию в журнал учета монтируемых модулей и соответствующих БАС по форме согласно приложению 19 к настоящим Правилам.

169. Эксплуатант или собственник беспилотной авиационной системы, по требованию уполномоченной организации, предъявляет установленный на монтируемом модуле беспилотного воздушного судна уникальный серийный номер данного монтируемого модуля.

170. После снятия с учета по причине списания данный модуль может быть установлен на другую БАС в соответствии с порядком, описанном в пункте 166 настоящих Правил.

Глава 9. Порядок определения пригодности для выполнения полетов и допуска к эксплуатации беспилотных авиационных систем

171. Положения данной главы определяют требования к определению пригодности для выполнения полетов и допуска к эксплуатации беспилотной авиационной системы с беспилотным воздушным судном с максимальной взлетной массой менее 1,5 кг и БАС с БВС максимальной взлетной массой от 1,5 кг и до 750 кг.

172. Все беспилотные авиационные системы с БВС с МТОМ менее 25 кг допускаются к эксплуатации только при наличии согласованной уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации декларации о техническом соответствии БАС минимально летно-техническим требованиям к беспилотным авиационным системам с максимальной взлетной массой до 750 кг приведенных в приложении 1 к Нормам летной годности гражданских воздушных судов Республики Казахстан, утвержденные приказом и.о. Министра по инвестициям и развитию Республики Казахстан от 27 марта 2015 года № 367 (Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 9 сентября 2015 года № 12038) (далее – Нормы летной годности).

173. Эксплуатант, планирующий использование БАС серийного или не серийного производства, а также БАС самостоятельной сборки (self-build) с БВС с МТОМ менее 25 кг, с целью определения пригодности, постановки ее на учет и дальнейшей эксплуатации, проходит процесс самостоятельного декларирования технического соответствия БАС минимально летно-техническим требованиям к беспилотным авиационным системам с максимальной взлетной массой до 750 кг приведенных в приложении 1 к Нормам летной годности.

174. Беспилотные авиационные системы с БВС с МТОМ менее 25 кг не серийного производства или самостоятельной сборки эксплуатируются только в категории операций БАС "Открытая".

Параграф 1. Порядок определения пригодности для выполнения полетов и допуска к эксплуатации беспилотных авиационных систем с БВС с МТОМ менее 1,5 кг

175. Для самостоятельного декларирования технического соответствия БАС серийного производства с БВС с МТОМ менее 1,5 кг заявитель направляет в уполномоченную организацию в сфере гражданской авиации следующие документы:

1) заполненную декларацию о техническом соответствии БАС серийного производства с беспилотным воздушным судном с максимальной взлетной массой менее 1,5 кг по форме согласно приложению 20 настоящих Правил;

2) электронную копию документа производителя (изготовителя), содержащего информацию о технических характеристиках БАС, ее двигателях и аккумуляторных батареях на казахском, русском или английском языках или электронную копию Руководства пользователя на казахском, русском или английском языках, содержащую, как минимум, информацию о технических характеристиках БАС, ее двигателях и аккумуляторных батареях. При отсутствии документа на указанных выше языках заявитель представляет оригинальный документ производителя и заверенный перевод на казахский, русский или английский язык.

176. Для самостоятельного декларирования технического соответствия БАС не серийного производства, а также БВС самостоятельной сборки (self-build) с МТОМ менее 1,5 кг, заявитель направляет в уполномоченную организацию в сфере гражданской авиации следующие документы:

1) заполненную декларацию о техническом соответствии БАС по форме согласно приложению 21 настоящих Правил;

2) качественные фотографии БВС: вид сбоку, вид сверху.

177. Рассмотрение документов, представленных в уполномоченную организацию в сфере гражданской авиации, проводится в течение 15 (пятнадцати) рабочих дней.

Сноска. Пункт 177 - в редакции приказа и.о. Министра транспорта РК от 09.01.2024 № 15 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

178. По результатам рассмотрения представленных документов и отсутствия замечаний, данной декларации присваивается порядковый учетный номер, сведения о беспилотной авиационной системе вносятся в Перечень согласованных уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации деклараций о техническом соответствии БАС (далее - Перечень), по форме согласно приложению 22 к настоящим Правилам.

179. Порядковый учетный номер и дата согласования проставляются на рассмотренной и согласованной декларации о техническом соответствии БАС.

180. Согласованная уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации декларация о техническом соответствии БАС с сопроводительным письмом высылается на электронный или почтовый адрес заявителя.

181. При изменении прав собственности на БАС, новый владелец, в течение 10 (десяти) рабочих дней со дня приобретения прав собственности, подает в уполномоченную организацию в сфере гражданской авиации на согласование новую декларацию о техническом соответствии согласно пунктов 175 или 176 настоящих Правил.

182. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации рассматривает представленные документы в течение 15 (пятнадцати) рабочих дней и по результатам рассмотрения представленных документов и отсутствия замечаний, данной декларации присваивается порядковый учетный номер, сведения о беспилотной авиационной системе вносятся в Перечень.

Сноска. Пункт 182 - в редакции приказа и.о. Министра транспорта РК от 09.01.2024 № 15 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

183. Порядковый учетный номер и дата согласования проставляются на рассмотренной и согласованной декларации о техническом соответствии БАС.

184. Согласованная уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации декларация о техническом соответствии БАС с сопроводительным письмом высылается на электронный или почтовый адрес заявителя.

185. Заявителю отказывается в согласовании декларации о техническом соответствии БАС если:

1) представленные документы не соответствуют перечню, указанному в пунктах 175 или 176 настоящих Правил;

2) установления недостоверности представленных в декларации сведений;

3) представленная БАС не соответствует минимальным летно-техническим требованиям к беспилотным авиационным системам с максимальной взлетной массой до 750 кг приведенным в приложении 1 к Нормам летной годности.

Параграф 2. Порядок определения пригодности для выполнения полетов и допуска к эксплуатации БАС с БВС с МТОМ от 1,5 кг и менее 25 кг

186. Для самостоятельного декларирования технического соответствия БАС серийного производства с БВС с МТОМ от 1,5 кг и менее 25 кг заявитель направляет в уполномоченную организацию в сфере гражданской авиации следующие документы:

1) заполненную декларацию о техническом соответствии беспилотной авиационной системы серийного производства с беспилотным воздушным судном с максимальной взлетной массой от 1,5 кг и менее 25 кг по форме согласно приложению 23 настоящих Правил;

2) сертификат соответствия или декларация о соответствии БАС требованиям государства изготовителя или государства разработчика (при наличии);

3) электронная копия документа, подтверждающего соответствие БАС применимым требованиям (стандартов, директив, правил, технических регламентов) государств-членов Евразийского экономического союза или государства изготовителя в части соответствия требованиям электромагнитной совместимости, а также соответствия требованиям надлежащего использования частотного спектра на казахском, русском или английском языках. При отсутствии документа на указанных выше языках заявитель представляет оригинальный документ производителя и заверенный перевод на казахский, русский или английский язык;

4) электронную копию документа производителя (изготовителя), содержащего информацию о технических характеристиках БАС, ее двигателях и аккумуляторных батареях на казахском, русском или английском языках или электронную копию Руководства пользователя на казахском, русском или английском языках содержащую, как минимум, информацию о технических характеристиках БАС ее двигателях и аккумуляторных батареях. При отсутствии документа на указанных выше языках заявитель представляет оригинальный документ производителя и заверенный перевод на казахский, русский или английский язык;

5) электронную копию разработанной производителем (изготовителем), или заявителем на основании инструкций производителя (изготовителя), программы (регламента) по техническому обслуживанию в соответствии со структурой регламента (программы) технического обслуживания беспилотной авиационной системы, указанной в приложении 14 к настоящим Правилам.

187. Для самостоятельного декларирования технического соответствия БАС не серийного производства, а также БВС самостоятельной сборки (self-build) с МТОМ от 1,5 кг и менее 25 кг заявитель направляет в уполномоченную организацию в сфере гражданской авиации следующие документы:

1) заполненную декларацию о техническом соответствии беспилотной авиационной системы не серийного производства или самостоятельной сборки с беспилотным воздушным судном с максимальной взлетной массой от 1,5 кг и менее 25 кг по форме согласно приложению 24 настоящих Правил;

2) качественные фотографии БВС: вид сбоку, вид сверху; 3) информацию о летно-технических характеристиках БАС и линии управления.

188. Рассмотрение документов, представленных в уполномоченную организацию сфере гражданской авиации, проводится в течение 15 (пятнадцати) рабочих дней.

Сноска. Пункт 188 - в редакции приказа и.о. Министра транспорта РК от 09.01.2024 № 15 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

189. По результатам рассмотрения представленных документов и отсутствия замечаний, данной декларации присваивается порядковый учетный номер и сведения о беспилотной авиационной системе вносятся в Перечень.

190. Порядковый учетный номер и дата согласования проставляются на согласованной декларации о техническом соответствии БАС.

191. Согласованная уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации декларация о техническом соответствии БАС с сопроводительным письмом высылается на электронный или почтовый адрес заявителя.

192. При изменении прав собственности на БАС, новый владелец, в течение 10 (десяти) рабочих дней со дня приобретения прав собственности, подает в уполномоченную организацию в сфере гражданской авиации на согласование новую декларацию о техническом соответствии согласно пунктов 186 или 187 настоящих Правил.

193. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации рассматривает представленные документы в течение 15 (пятнадцати) рабочих дней и по результатам рассмотрения представленных документов и отсутствия замечаний, данной декларации присваивается порядковый учетный номер и сведения о беспилотной авиационной системе вносятся в Перечень.

Сноска. Пункт 193 - в редакции приказа и.о. Министра транспорта РК от 09.01.2024 № 15 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

194. Порядковый учетный номер и дата согласования проставляются на рассмотренной и согласованной декларации о техническом соответствии БАС.

195. Согласованная уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации декларация о техническом соответствии БАС с сопроводительным письмом высылается на электронный или почтовый адрес заявителя.

196. Заявителю отказывается в согласовании декларации о техническом соответствии БАС, если:

1) представленные документы не соответствуют перечню, указанному в пунктах 186 или 187 настоящих Правил;

2) установления недостоверности представленных в декларации сведений;

Параграф 3. Порядок выдачи сертификата соответствия БАС с БВС с МТОМ от 25 кг до 750 кг серийного отечественного производства

197. Положения данного параграфа определяют порядок выдачи сертификата соответствия, который необходим для допуска к эксплуатации БАС серийного отечественного производства с БВС с МТОМ от 25 кг и до 750 кг.

198. Для проведения сертификационного обследования и получения сертификата соответствия беспилотной авиационной системы серийного отечественного производства, заявитель направляет заявление, согласно приложению 25 к настоящим Правилам и пакет документов по перечню в пункте 199 настоящих Правил в адрес уполномоченной организации в сфере гражданской авиации.

199. Перечень документов:

1) заявление для получения сертификата соответствия по форме согласно приложению 25 к настоящим Правилам;

2) электронная копия комплекта эксплуатационной документации, уточненной по результатам заводских, государственных и эксплуатационных испытаний;

3) электронная копия комплекта пономерной документации;

4) качественные фотографии БВС: вид сбоку, вид сверху;

5) перечень агрегатов с ограниченным ресурсом;

6) регламент (программа) технического обслуживания БАС в соответствии со структурой регламента (программы) технического обслуживания беспилотной авиационной системы, указанной в приложении 14 к настоящим Правилам;

7) электронная копия акта государственных испытаний опытного образца БАС по форме согласно приложению 26 к настоящим Правилам, подписанного членами комиссии, утвержденного первым руководителем организации изготовителя (производителя) и согласованного уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации.

200. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации осуществляет регистрацию документов, в день их поступления. При обращении после окончания рабочего времени, в выходные и праздничные дни согласно трудовому законодательству, прием заявлений и принятие решение по выдаче осуществляется следующим рабочим днем.

201. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации отказывает в приеме заявления в случае предоставления заявителем неполного пакета документов, предусмотренного пунктом 199 настоящих Правил.

202. При представлении заявителем полного пакета документов, предусмотренного пунктом 199 настоящих Правил, представленные документы проверяются на соответствие требованиям настоящих Правил, по результатам рассмотрения на электронный адрес заявителя не позднее чем за 10 (десять) рабочих дней с момента поступления документов направляется уведомление о проведении сертификационного обследования с указанием периода сертификационного обследования и фамилии, имени, отчества (при его наличии) авиационного инспектора, назначенного для обследования.

203. Сертификационное обследование осуществляется авиационными инспекторами уполномоченной организации в сфере гражданской авиации с использованием инструктивного материала для авиационных инспекторов, разработанного в соответствии с законодательством Республики Казахстан, стандартов и рекомендуемой практики ИКАО. Заявитель обеспечивает доступ авиационным инспекторам к сертифицируемой беспилотной авиационной системе и предъявляет эксплуатационную и пономерную документацию для сверки и оценки соответствия БАС минимальным летно-техническим требованиям к беспилотным авиационным системам с максимальной взлетной массой до 750 кг приведенным в приложении 1 к Нормам летной годности.

204. Срок сертификационного обследования не превышает 3 (трех) рабочих дней.

205. По результатам сертификационного обследования подписывается акт о соответствии (несоответствии) беспилотной авиационной системы минимальным летно-техническим требованиям к беспилотным авиационным системам с максимальной взлетной массой до 750 кг приведенным в приложении 1 к Нормам летной годности, по форме, указанной в приложении 27 к настоящим Правилам в двух экземплярах с указанием фактического состояния беспилотной авиационной системы, выводов и заключения о возможности - при положительном заключении в акте, или невозможности - при отрицательном заключении в акте, выдачи сертификата соответствия. Один экземпляр акта направляется заявителю на электронную почту заявителя.

206. На основании положительного заключения в акте о соответствии (несоответствии) беспилотной авиационной системы, уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации в течение двух рабочих дней с момента подписания данного акта оформляется сертификат соответствия беспилотной авиационной системы согласно форме, указанной в приложении 28 к настоящим Правилам, и высылается на электронный или почтовый адрес заявителя.

207. Заявителю отказывается в выдаче сертификата соответствия беспилотной авиационной системы в следующих случаях, которые являются основанием отрицательного заключения в акте:

1) установление недостоверности документов, представленных заявителем для получения сертификата соответствия беспилотной авиационной системы, и (или) данных (сведений), содержащихся в них;

2) несоответствия беспилотной авиационной системы требованиям главы 4 приложения 1 к Нормам летной годности.

208. Сертификат соответствия беспилотной авиационной системы выдается на неограниченный срок и является неотчуждаемым.

Параграф 4. Порядок приостановления и отзыва сертификата соответствия БАС с БВС с МТОМ от 25 кг до 750 кг серийного отечественного производства

209. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации приостанавливает действие сертификата соответствия БАС в случаях:

1) несоблюдения держателем сертификата соответствия БАС требований настоящих Правил;

2) выявления нарушений, предусмотренных статьей 16-3 Закона;

3) письменного уведомления от держателя сертификата соответствия БАС.

210. При выявлении нарушений, предусмотренных подпунктами 1) и 2) пункта 209 настоящих Правил уполномоченная организация в сфере гражданской авиации направляет держателю сертификата соответствия БАС письменное уведомление о приостановлении действия сертификата соответствия БАС в течение 3 (трех) рабочих дней со дня выявления нарушений.

211. Держатель сертификата соответствия беспилотной авиационной системы в течение 7 (семи) рабочих дней после получения уведомления направляет в уполномоченную организацию в сфере гражданской авиации план корректирующих действий по устранению выявленных нарушений (далее – план) для рассмотрения и согласования.

212. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации контролирует выполнение согласованного плана держателем сертификата соответствия БАС в установленные сроки путем проведения проверки. По итогам проверки выполнения плана уполномоченная организация в сфере гражданской авиации в течение 5 (пяти) рабочих дней:

при выполнении плана возобновляет действие сертификата соответствия БАС;

при невыполнении плана направляет мотивированный отказ.

213. Решение по возобновлению действия сертификата соответствия БАС или отказе в возобновлении уполномоченная организация в сфере гражданской авиации сообщает держателю сертификата в письменной форме в течение 3 (трех) рабочих дней с момента окончания проверки.

214. В случае неустранения нарушения, в течение 6 (шести) месяцев со дня приостановления, сертификат соответствия БАС отзывается. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации в течение 2 (двух) рабочих дней со дня принятия решения об отзыве сертификата соответствия уведомляет держателя сертификата.

215. Внесение крупной модификации в типовую конструкцию БАС. При внесении держателем сертификата соответствия БАС крупной модификации в конструкцию БАС, держатель сертификата соответствия БАС направляет в уполномоченную организацию в сфере гражданской авиации перечень документов в соответствии с пунктом 199 настоящих Правил для проведения сертификационного обследования и получения нового сертификата соответствия в соответствии с пунктами 201, 202, 203, 204, 205 настоящих Правил.

216. В процессе серийного производства держатель сертификата соответствия БАС организовывает хранение комплектов рабочей конструкторской документации и обеспечивает авторский контроль серийного производства, сохранения стабильности свойств материалов, технологических процессов, постоянства характеристик деталей и узлов для серийно изготавливаемых экземпляров сертифицированного образца.

Параграф 5. Порядок выдачи сертификата соответствия БАС с БВС с МТОМ от 25 кг до 750 кг серийного иностранного производства

217. Положения данного параграфа определяют порядок выдачи сертификата соответствия, который необходим для допуска к эксплуатации БАС с БВС с МТОМ от 25 кг и до 750 кг серийного иностранного производства.

218. Для проведения сертификационного обследования и получения сертификата соответствия беспилотной авиационной системы серийного иностранного производства, заявитель направляет заявление, согласно приложению 25 к настоящим Правилам и пакет документов по перечню в пункте 219 настоящих Правил в адрес уполномоченной организации в сфере гражданской авиации.

219. Перечень документов:

1) электронная копия эксплуатационной документации, уточненной по результатам заводских, государственных и эксплуатационных испытаний (при наличии);

2) электронная копия пономерной документации;

соответствия требованиям электромагнитной совместимости, а также соответствия требованиям надлежащего использования частотного спектра;

соответствия требованиям к безопасности аудио и видео оборудования (при наличии);

воздействия электромагнитного поля электронного и/или электротехнического оборудования на человека (при наличии);

ограничений использования химических веществ (при наличии),

на казахском, русском или английском языках. При отсутствии документов на указанных выше языках заявитель представляет оригинальный документ производителя и заверенный перевод на казахский, русский или английский язык;

4) регламент (программа) технического обслуживания БАС в соответствии со структурой регламента (программы) технического обслуживания беспилотной авиационной системы, указанной в приложении 14 к настоящим Правилам;

5) качественные фотографии БВС: вид сбоку, вид сверху;

6) перечень агрегатов с ограниченным ресурсом.

220. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации осуществляет регистрацию документов, в день их поступления. При обращении после окончания рабочего времени, в выходные и праздничные дни согласно трудовому законодательству, прием заявлений и принятие решение по выдаче осуществляется следующим рабочим днем.

221. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации отказывает в приеме заявления в случае предоставления заявителем неполного пакета документов, предусмотренного пунктом 219 настоящих Правил.

222. При представлении заявителем полного пакета документов, предусмотренного пунктом 219 настоящих Правил, представленные документы проверяются на соответствие требованиям настоящих Правил, и по результатам рассмотрения на электронный адрес заявителя не позднее чем за 10 (десять) рабочих дней с момента поступления документов направляется уведомление о проведении сертификационного обследования с указанием периода сертификационного обследования и фамилии, имени, отчества (при его наличии) авиационного инспектора, назначенного для обследования.

223. Сертификационное обследование осуществляется авиационными инспекторами уполномоченной организации в сфере гражданской авиации с использованием инструктивного материала для авиационных инспекторов, разработанного в соответствии с законодательством Республики Казахстан, стандартов и рекомендуемой практики ИКАО. Заявитель обеспечивает доступ авиационным инспекторам к сертифицируемой беспилотной авиационной системе и предъявляет эксплуатационную и пономерную документацию для сверки и оценки соответствия минимальным летно-техническим требованиям к беспилотным авиационным системам с максимальной взлетной массой до 750 кг приведенным в приложении 1 к Нормам летной годности.

224. Срок сертификационного обследования не превышает 3 (трех) рабочих дней.

225. По результатам сертификационного обследования подписывается акт о соответствии (несоответствии) беспилотной авиационной системы минимальным летно-техническим требованиям к беспилотным авиационным системам с максимальной взлетной массой до 750 кг приведенным в приложении 1 к Нормам летной годности к настоящим Правилам, по форме, указанной в приложении 27, к настоящим Правилам в двух экземплярах с указанием фактического состояния беспилотной авиационной системы, выводов и заключения о возможности - при положительном заключении в акте о соответствии (несоответствии) беспилотной авиационной системы, или невозможности - при отрицательном заключении в акте о соответствии (несоответствии) беспилотной авиационной системы, выдачи сертификата соответствия. Один экземпляр акта о соответствии (несоответствии) беспилотной авиационной системы направляется на электронную почту заявителя.

226. На основании положительного заключения в акте о соответствии (несоответствии) беспилотной авиационной системы, уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации в течение двух рабочих дней с момента подписания данного акта оформляется сертификат соответствия БАС по форме, указанной в приложении 28 к настоящим Правилам, и высылается на электронный или почтовый адрес заявителя.

227. Заявителю отказывается в выдаче сертификата соответствия БАС в следующих случаях, которые являются основанием отрицательного заключения в акте о соответствии (несоответствии) беспилотной авиационной системы:

1) установление недостоверности документов, представленных заявителем для получения сертификата соответствия БАС, и (или) данных (сведений), содержащихся в них;

2) несоответствия беспилотной авиационной системы требованиям главы 4 приложения 1 к Нормам летной годности.

228. Сертификат соответствия беспилотной авиационной системы выдается на неограниченный срок и является неотчуждаемым.

Параграф 6. Порядок приостановления и отзыва сертификата соответствия БАС с БВС с МТОМ от 25 кг до 750 кг серийного иностранного производства

229. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации приостанавливает действие сертификата соответствия БАС при:

1) несоблюдении держателем сертификата соответствия БАС требований настоящих Правил;

2) выявлении нарушений, предусмотренных статьей 16-3 Закона;

3) письменном уведомлении от держателя сертификата соответствия.

230. При выявлении нарушений, предусмотренных подпунктами 1) и 2) пункта 229 настоящих Правил уполномоченная организация в сфере гражданской авиации направляет держателю сертификата соответствия БАС письменное уведомление о приостановлении действия сертификата соответствия БАС в течение 3 (трех) рабочих дней со дня выявления нарушений.

231. Держатель сертификата соответствия БАС в течение 7 (семи) рабочих дней после получения уведомления направляет в уполномоченную организацию в сфере гражданской авиации план корректирующих действий по устранению выявленных нарушений для рассмотрения и согласования.

232. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации контролирует выполнение согласованного плана держателем сертификата соответствия БАС в установленные сроки путем проведения проверки. По итогам проверки выполнения плана уполномоченная организация в сфере гражданской авиации в течение 5 (пяти) рабочих дней:

при выполнении плана возобновляет действие сертификата соответствия;

при невыполнении плана направляет мотивированный отказ.

233. Решение по возобновлению действия сертификата соответствия БАС или отказе в возобновлении уполномоченная организация в сфере гражданской авиации сообщает держателю сертификата соответствия БАС в письменной форме в – течение 3 (трех) рабочих дня с момента окончания проверки.

234. В случае неустранения нарушения, в течение 6 (шести) месяцев со дня приостановления, сертификат соответствия БАС отзывается. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации в течение 2 (двух) рабочих дней со дня принятия решения об отзыве сертификата соответствия БАС уведомляет держателя сертификата.

235. Внесение крупной модификации в типовую конструкцию БАС. При внесении держателем сертификата соответствия БАС крупной модификации в конструкцию БАС, держатель сертификата направляет в уполномоченную организацию в сфере гражданской авиации перечень документов в соответствии с пунктом 199 настоящих Правил для проведения сертификационного обследования и получения нового сертификата соответствия в соответствии с пунктами 201, 202, 203, 204, 205 настоящих Правил.

Параграф 7. Порядок проведения заводских, эксплуатационных и государственных испытаний БАС с БВС с МТОМ от 25 кг и до 750 кг, предназначенной для серийного отечественного производства

236. Положения данного параграфа применяются при проведении заводских, эксплуатационных и государственных испытаний при серийном отечественном производстве БАС с БВС с МТОМ от 25 кг и менее 750 кг на территории Республики Казахстан.

237. До проведения сертификации и получения сертификата соответствия БАС, заявитель завершает первые два этапа, предшествующие серийному производству и определяющие жизненный цикл опытного образца, описанные в этапах программы создания БАС, приведенных в приложении 29 настоящих правил.

238. Опытный образец беспилотной авиационной системы, предназначенный для серийного производства, подвергается следующим испытаниям:

1) заводским;

2) эксплуатационным

3) государственным.

239. Проведение испытаний обеспечиваются необходимыми материально-техническими и метрологическими средствами (рабочими местами, средствами испытаний, оборудованием для испытаний, расходными материалами, средствами измерений и контроля, в том числе программным обеспечением испытаний, если это предусмотрено программами испытаний и др.), а также обслуживающим персоналом, транспортными средствами и охраной организации заявителя.

240. Метрологическое обеспечение испытаний осуществляет заявитель в соответствии с нормативными документами по метрологическому обеспечению Республики Казахстан.

241. Для проведения эксплуатационных и государственных испытаний образца БАС заявитель создает комиссию из специалистов организации заявителя и специалистов некоммерческих организаций объединяющих эксплуатантов беспилотных авиационных систем.

242. До начала проведения заводских испытаний образца беспилотной авиационной системы заявитель оформляет пономерную документацию на данный образец БАС.

243. Внутренним приказом организации заявителя утверждаются план-график заводских, эксплуатационных и государственных испытаний БАС, в которой указываются экземпляры БАС, предназначенные для проведения испытаний, сроки выполнения на этих экземплярах конкретных программ испытаний, а также сроки представления в уполномоченную организацию в сфере гражданской авиации доказательной и эксплуатационной документации.

244. В процессе испытаний ход и результаты испытаний заявитель фиксирует в сроки и по формам, предусмотренным планом-графиком испытаний.

245. Эксплуатационные испытания образца беспилотной авиационной системы проводятся заявителем в различных климатических (физических) условиях в соответствии с планом-графиком, разработанным и утвержденным заявителем.

246. Государственные испытания образца беспилотной авиационной системы проводятся в соответствии с планом-графиком, утвержденным заявителем. О сроках проведения государственных испытаний заявитель оповещает уполномоченную организацию в сфере гражданской авиации за 20 (двадцать) рабочих дней до начала планируемых государственных испытаний, при этом направляя результаты заводских и эксплуатационных испытаний, а также электронные копии формуляров (паспортов) сопроводительным письмом.

247. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации принимает и изучает направленные результаты испытаний, и при необходимости запрашивает дополнительную информацию у заявителя, и в срок до 10 (десяти) рабочих дней после получения уведомления и документов, оповещает заявителя о своем участии в государственных испытаниях.

248. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации принимает участие в государственных испытаниях с использованием инструктивного материала для авиационных инспекторов, разработанный в соответствии с законодательством Республики Казахстан, стандартов и рекомендуемой практики ИКАО.

249. Государственные испытания проводятся на производственной базе заявителя. Государственные испытания БАС предусматривают демонстрацию надежной работы БАС, ее компонентов и функциональных систем в объеме: для БАС с БВС с МТОМ до 25 кг не менее 10 (десяти) летных часов, для БАС с БВС с МТОМ от 25 кг до 750 кг не менее 20 (двадцати) летных часов.

Целью государственных испытаний является:

1) определение и подтверждение соответствия БАС и ее эксплуатационной документации требованиям настоящих Правил, установление типовой конструкции БВС и эксплуатационных ограничений, в пределах которых БАС соответствует минимальным летно-техническим требованиям к беспилотным авиационным системам с максимальной взлетной массой до 750 кг приведенным в приложении 1 к Нормам летной годности;

2) оценка надежного функционирования БАС и ее систем, оценка эксплуатационной документации.

250. По положительным результатам государственных испытаний комиссией заявителя готовится акт государственных испытаний опытного образца БАС (далее – акт испытаний) по форме, согласно приложению 26 к настоящим Правилам и далее согласовывается с уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации. К акту испытаний прилагается эксплуатационная документация, откорректированная по результатам испытаний, а также иные документы, предусмотренные программами испытаний.

251. Основаниями к прекращению государственных испытаний являются:

1) несоответствие опытного образца БАС требованиям настоящих Правил или конструкторской документации, разработанной на основании требований настоящих Правил;

2) неисправность испытываемого опытного образца БАС, препятствующая выполнению полетов.

Прекращение государственных испытаний опытных образцов оформляются актом государственных испытаний опытного образца БАС, согласно приложению 26 к настоящим Правилам, который подписывается членами комиссии.

Оценка результатов испытаний содержит точные формулировки, обеспечивающие их однозначное понимание с указанием, при отрицательных результатах испытаний, невыполненных требований настоящих Правил, путей устранения и порядка проверки устранения выявленных недостатков.

Параграф 8. Порядок выдачи удостоверения соответствия экземпляра БАС

252. Каждый экземпляр БАС с БВС с МТОМ от 25 кг и менее 750 кг, не имеющий утвержденной типовой конструкции, не имеющий серийного производства, получает в уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации удостоверение соответствия его конструкции, характеристик и эксплуатационно-технической документации на соответствие минимальным летно-техническим требованиям к беспилотным авиационным системам с максимальной взлетной массой до 750 кг приведенным в приложении 1 к Нормам летной годности.

253. Для получения удостоверения соответствия экземпляра БАС с БВС с МТОМ от 25 кг и менее 750 кг заявитель направляет заявление на сертификацию и получение удостоверения соответствия экземпляра БАС, согласно приложению 30 к настоящим Правилам и пакет документов по перечню в пункте 254 настоящих Правил в адрес уполномоченной организации в сфере гражданской авиации.

254. Перечень документов:

1) электронная копия технической спецификации экземпляра беспилотной авиационной системы, которая должна содержать краткое техническое описание, принципиальные схемы систем, основные характеристики, а также ожидаемые условия эксплуатации и ограничения, в диапазоне которых будет сертифицироваться экземпляр беспилотной авиационной системы;

2) качественные фотографии образца БАС: вид спереди, вид сбоку;

3) регламент (программа) ТО в соответствии со структурой регламента (программы) технического обслуживания беспилотной авиационной системы.

255. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации осуществляет регистрацию документов, в день их поступления. При обращении после окончания рабочего времени, в выходные и праздничные дни согласно трудовому законодательству, прием заявлений и принятие решение по выдаче осуществляется следующим рабочим днем.

256. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации отказывает в приеме заявления в случае предоставления заявителем неполного пакета документов, предусмотренного пунктом 254 настоящих Правил.

257. При представлении заявителем полного пакета документов, предусмотренного пунктом 254 настоящих Правил, представленные документы проверяются на соответствие требованиям настоящих Правил, и по результатам рассмотрения на электронный адрес заявителя не позднее чем за 10 (десять) рабочих дней с момента поступления документов направляется уведомление о проведении сертификационного обследования с указанием периода сертификационного обследования и фамилии, имени, отчества (при его наличии) авиационного инспектора, назначенного для обследования.

258. Сертификационное обследование не превышает 2 (двух) рабочих дней.

259. Сертификационное обследование на соответствие заявителя и представленных материалов, данных и сведений, осуществляется с использованием инструктивного материала, разработанного уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации для авиационных инспекторов. Заявитель обеспечивает доступ авиационным инспекторам к сертифицируемой беспилотной авиационной системе и предъявляет эксплуатационную документацию для сверки и оценки соответствия минимальным летно-техническим требованиям к беспилотным авиационным системам с максимальной взлетной массой до 750 кг приведенным в приложении 1 к Нормам летной годности.

260. По результатам сертификационного обследования на электронный или почтовый адрес заявителя высылается оформленный акт оценки о годности к эксплуатации экземпляра беспилотной авиационной системы по форме, согласно приложению 31 к настоящим Правилам с указанием фактического состояния экземпляра беспилотной авиационной системы, выводов и заключения о возможности – при положительном заключении в акте оценки о годности к эксплуатации экземпляра беспилотной авиационной системы, или невозможности – при отрицательном заключении в акте оценки о годности к эксплуатации экземпляра беспилотной авиационной системы, выдачи удостоверения соответствия.

261. При положительном заключении в акте оценки о годности к эксплуатации экземпляра беспилотной авиационной системы, в течение 2 (двух) рабочих дней с момента подписания акта оценки о годности к эксплуатации экземпляра беспилотной авиационной системы на электронную почту заявителя направляется удостоверение соответствия экземпляра беспилотной авиационной системы по форме, согласно приложению 32 к настоящим Правилам с приложением карты данных по форме, согласно приложению 33 к настоящим Правилам.

262. Удостоверение соответствия экземпляра БАС выдается на неограниченный срок и является неотчуждаемым.

263. Заявителю отказывается в выдаче удостоверения соответствия экземпляра БАС в одном из следующих случаев, которые являются основанием отрицательного заключения в акте оценки о годности к эксплуатации экземпляра беспилотной авиационной системы:

1) установление недостоверности документов, представленных заявителем для получения удостоверения соответствия экземпляра БАС, и (или) данных (сведений), содержащихся в них;

2) несоответствия беспилотной авиационной системы требованиям главы 4 приложения 1 к Нормам летной годности.

Параграф 9. Порядок приостановления и отзыва удостоверения соответствия экземпляра БАС

264. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации приостанавливает действие удостоверения соответствия экземпляра БАС при:

1) несоблюдении держателем удостоверения соответствия экземпляра БАС требований настоящих Правил;

2) выявлении нарушений, предусмотренных статьей 16-3 Закона;

3) письменном уведомлении от держателя удостоверения соответствия экземпляра БАС.

265. При выявлении нарушений, предусмотренных подпунктами 1) и 2) пункта 264 настоящих Правил уполномоченная организация в сфере гражданской авиации направляет держателю удостоверения письменное уведомление о приостановлении действия сертификата соответствия в течение 3 (трех) рабочих дней со дня выявления нарушений.

266. Держатель удостоверения соответствия экземпляра БАС в течение 7 (семи) рабочих дней после получения уведомления направляет в уполномоченную организацию в сфере гражданской авиации план корректирующих действий по устранению выявленных нарушений (далее – план) для рассмотрения и согласования.

267. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации контролирует выполнение согласованного плана держателем удостоверения соответствия экземпляра БАС в установленные сроки путем проведения проверки. По итогам проверки выполнения плана уполномоченная организация в сфере гражданской авиации в течение 5 (пяти) рабочих дней:

при выполнении плана возобновляет действие удостоверения соответствия экземпляра БАС;

при невыполнении плана направляет мотивированный отказ.

268. Решение по возобновлению действия удостоверения соответствия экземпляра БАС или отказе в возобновлении уполномоченная организация в сфере гражданской авиации сообщает держателю удостоверения соответствия экземпляра БАС в письменной форме в течение 3 (трех) рабочих дней с момента окончания проверки.

269. В случае неустранения нарушения, в течение 6 (шести) месяцев со дня приостановления, удостоверение соответствия экземпляра БАС отзывается. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации в течение 2 (двух) рабочих дней со дня принятия решения об отзыве удостоверения соответствия экземпляра БАС уведомляет держателя удостоверения.

Глава 10. Порядок сертификации и выдача сертификата летной годности беспилотной авиационной системы

270. Положения настоящей главы определяют порядок сертификации и выдачи сертификата летной годности БАС с БВС с МТОМ более 750 кг, а также процесс поддержания ее летной годности.

271. Для выполнения полетов в категории операций "Сертифицируемая" БАС с БВС с МТОМ более 750 кг имеет сертификат летной годности, выданный уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации. Выполнение полетов с применением БАС в категории операций "Сертифицированная" без действующего сертификата летной годности не допускается.

272. Сертификат летной годности БАС действителен в течение одного года с момента его получения.

273. Для получения сертификата летной годности заявитель направляет в уполномоченную организацию в сфере гражданской авиации заявление, по форме согласно приложению 34 к настоящим Правилам и прилагает к нему следующие документы:

1) электронную копию документа, подтверждающий право собственности на БАС или владения БАС на условиях аренды или на ином законном основании;

2) электронную копию сертификата типа;

3) электронную копию руководства по летной эксплуатации БАС;

4) электронную копию утвержденной программы (регламент) технического обслуживания;

5) электронную копию бортового журнала, паспортов или формуляров двигателей и винтов БАС или заверенные дубликаты указанных документов;

6) электронную копию статусов агрегатов с ограниченным ресурсом.

274. Срок рассмотрения заявки и выдача сертификата летной годности БАС составляет 20 (двадцать) рабочих дней.

275. При необходимости проведения дополнительного изучения или проверки предоставленных документов срок рассмотрения продлевается до 10 (десяти) рабочих дней, о чем заявителю направляется уведомление в течение 3 (трех) рабочих дней с момента продления срока рассмотрения.

276. При представлении заявителем неполного пакета документов по перечню, предусмотренному в пункте 273 настоящих Правил и (или) документов с истекшим сроком действия уполномоченная организация в сфере гражданской авиации отказывает в приеме заявки.

277. После рассмотрения представленных документов и отсутствия замечаний, данные документы передаются в некоммерческие организации, объединяющие эксплуатантов беспилотных авиационных систем, которые соответствуют требованиям указанным в приложении 35-1 настоящих Правил.

Сноска. Пункт 277 - в редакции приказа и.о. Министра транспорта РК от 09.01.2024 № 15 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

278. Для проверки технического состояния и определения годности к полетам беспилотной авиационной системы, привлеченные некоммерческие организации по согласованию с уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации создают постоянно действующую техническую комиссию по обследованию БАС.

279. В состав технической комиссии включаются специалисты, которые соответствуют требованиям, предусмотренным в приложении 35-1 к настоящим Правилам.

Сноска. Пункт 279 - в редакции приказа и.о. Министра транспорта РК от 09.01.2024 № 15 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

280. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации, в течение 3 (трех) рабочих дней с момента регистрации заявления и документов, передает копию заявки технической комиссии для проведения работ по экспертизе эксплуатационно-технической документации и оценки БАС на соответствие Приложению 2 к Нормам летной годности, и оформляет приказ на проведение сертификационного обследования за подписью руководителя уполномоченной организации в сфере гражданской авиации.

281. Заявитель обеспечивает членам технической комиссии беспрепятственный доступ к эксплуатационной документации и беспилотной авиационной системе.

282. Техническая комиссия в течение 10 (десяти) рабочих дней с момента получения заявки и приказа от уполномоченной организации в сфере гражданской авиации проводит работы по сверке эксплуатационной документации (далее – ЭД) и оценки соответствия нормам летной годности.

283. По результатам проведенных работ по сверке эксплуатационной документации и оценке соответствия БАС нормам летной годности, техническая комиссия составляет акт оценки о годности к эксплуатации БАС (далее – акт оценки) в трех экземплярах по форме, согласно приложению 35 к настоящим Правилам.

284. Один экземпляр акта оценки направляется в уполномоченную организацию в сфере гражданской авиации в течение 10 (десяти) рабочих дней со дня получения копии заявки от уполномоченной организации в сфере гражданской авиации, второй экземпляр – передается эксплуатанту, третий экземпляр – остается в некоммерческой организации, объединяющей эксплуатантов беспилотных авиационных систем.

285. На основании положительного акта оценки, выданного технической комиссией, уполномоченная организация в сфере гражданской авиации оформляет сертификат летной годности беспилотной авиационной системы по форме, согласно приложению 36 к настоящим Правилам, либо, в случае отрицательного акта оценки, оформляется мотивированный ответ об отказе в выдачи сертификата летной годности беспилотной авиационной системы по основаниям, указанным в пункте 286 настоящих Правил.

286. Заявителю отказывается в выдаче сертификата летной годности по результатам проведения сертификационного обследования технической комиссией в следующих случаях:

1) установление недостоверности документов, представленных эксплуатантов и (или) данных (сведений), содержащихся в них;

2) несоответствие эксплуатанта и (или) представленных материалов, объектов, данных и сведений требованиям настоящих Правил;

3) в отношении эксплуатанта имеется вступившее в законную силу решение (приговор) суда о запрещении деятельности или отдельных видов деятельности.

Параграф 1. Порядок приостановления и отзыва сертификата летной годности БАС

287. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации приостанавливает действие сертификата летной годности БАС при:

1) выявлении несоответствий БАС требованиям настоящих Правил;

2) выявлении нарушений, предусмотренных статьей 16-3 Закона;

3) письменном заявлении держателя сертификата летной годности БАС.

288. При выявлении нарушений, предусмотренных подпунктами 1) и 2) пункта 287 настоящих Правил уполномоченная организация в сфере гражданской авиации направляет держателю сертификата письменное уведомление о приостановлении сертификата летной годности БАС в течение 3 (трех) рабочих дней со дня выявления нарушений.

289. Держатель сертификата летной годности БАС в течение 7 (семи) рабочих дней после получения уведомления направляет в уполномоченную организацию в сфере гражданской авиации план корректирующих действий по устранению выявленных нарушений (далее – план) для рассмотрения и согласования.

290. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации контролирует выполнение согласованного плана держателем сертификата летной годности БАС в установленные сроки путем проведения проверки.

291. По итогам проверки выполнения плана уполномоченная организация в сфере гражданской авиации в течение 5 (пяти) рабочих дней:

при выполнении плана возобновляет действие сертификата летной годности БАС;

при невыполнении плана направляет мотивированный отказ.

292. Решение по возобновлению действия сертификата летной годности БАС или отказе в возобновлении уполномоченная организация в сфере гражданской авиации сообщает эксплуатанту в письменной форме в течение 3 (трех) рабочих дней с момента окончания проверки.

При неустранении нарушения, в течение 6 (шести месяцев) со дня приостановления, сертификат летной годности БАС отзывается. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации в течение 2 (двух) рабочих дней со дня принятия решения об отзыве разрешения уведомляет эксплуатанта БАС.

Параграф 2. Поддержание летной годности

293. Техническая эксплуатация БАС включает в себя процессы:

1) технического обслуживания;

2) контроля соответствия летно-технических характеристик БАС требованиям норм летной годности и документам разработчика БАС.

294. Контроль соответствия летно-технических характеристик БАС требованиям руководств по летной эксплуатации осуществляют внешние летные экипажи и инженерно-технический персонал (далее - ИТП).

295. Ремонт включает в себя процесс восстановления летной годности БАС, определяемой требованиями норм летной годности.

296. Техническое обслуживание (далее – ТО) БАС осуществляется по программам (регламентам) технического обслуживания (далее – РТО). Программа (регламент) технического обслуживания БАС, зарегистрированного в Государственном реестре гражданских воздушных судов Республики Казахстан, согласовывается уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации.

297. Не допускается использовать при проведении технического обслуживания и ремонта (далее – ТО и Р) гражданских БАС агрегаты, комплектующие изделия и запасные части к ним, не имеющие идентифицирующих документов (формуляры, паспорта, этикетки, документы о допуске к эксплуатации, аутентичные дубликаты), выданных их производителем или сертифицированной организацией по техническому обслуживанию и ремонту в соответствии с пунктом 3 статьи 48 Закона.

298. Техническая эксплуатация БАС производится организацией по ТО и РАТ или авиационным персоналом, осуществляющим инженерно-авиационное обеспечение полетов.

299. Инженерно-авиационное обеспечение полетов осуществляет следующие задачи:

1) своевременное, полное и качественное удовлетворение потребностей авиапредприятий в исправных и подготовленных к полетам БАС;

2) выполнение задаваемых ЭД требований, технических условий и гарантий эффективного и безопасного использования БАС по назначению.

300. Организация по ТО и РАТ осуществляет следующие функции:

1) организация и выполнение ТО и РAT (в том числе - восстановление ресурса), ее доработок, проверок и осмотров, контроля качества БАС и ее ТО и ремонт - в соответствии с требованиями эксплуатационной и ремонтной документации;

2) поиск и устранение отказов и неисправностей БАС, сбор, учет и обработка данных о выявленных в полете и на земле отказах и неисправностях;

3) анализ надежности, анализ и обобщение опыта технической эксплуатации БАС, ее ТО и ремонт - с мероприятиями по предупреждению авиационных инцидентов, отказов и неисправностей, в целях обеспечения безопасности полетов и совершенствования собственной деятельности;

4) ведение рекламационно-претензионной работы, предъявление требований к поставщикам об устранении недостатков их продукции;

5) контроль соответствия летно-технических характеристик БАС требованиям руководства по летной эксплуатации;

6) обеспечение охраны БАС при их техническом обслуживании и ремонте;

7) участие в разработке и реализации прогрессивных технологий контроля состояния БАС, ее ТО и ремонт, организации труда и производства;

8) разработка предложений по совершенствованию эксплуатационной и ремонтной документации БАС;

9) обеспечение исполнения собственных потребностей в эксплуатационной и ремонтной документации БАС, ее ведение и обеспечение сохранности, включая идентифицирующую (пономерную) документацию;

10) ведение установленных форм учета и отчетности по: доработкам БАС, деятельности инженерно-авиационной службы (далее - ИАС), составу, состоянию, материальному имуществу, запасным частям и оборудованию;

11) осуществление мер по обеспечению нормативных условий труда работников и организации производства ТО и ремонта, пожарной безопасности и охраны окружающей среды, обеспечению производства необходимыми помещениями, оборудованием, запасными частями и авиатехническим имуществом, их содержания, хранения, использования и обслуживания;

12) организация и проведение работ по эвакуации и восстановлению поврежденных БАС;

13) организация и оснащение учебной технической базы, организация технической подготовки персонала ИАС и стажировки специалистов на БАС;

14) подбор и расстановка кадров ИАС, проведение систематической работы по формированию ответственного отношения каждого работника к своим служебным обязанностям.

301. Члены внешнего летного экипажа обеспечивают выявление и своевременное внесение в бортовой журнал отклонений в работе систем БАС, на ИТП - анализ причин отклонений значений летно-технических характеристик, режимов полета, записанных в бортовом журнале, предназначенных для регистрации параметров работы БАС, а также зафиксированных средствами объективного контроля.

302. Эксплуатация БАС внешними летными экипажами включает в себя комплекс выполняемых ими операций по использованию БАС, ее систем, изделий и оборудования на земле и в полете (летная эксплуатация БАС) с момента приемки БАС под ответственность экипажа и до момента сдачи БАС под ответственность других служб. Указанный комплекс операций регламентируется руководством по летной эксплуатации для БАС конкретного типа.

303. Внешний летный экипаж отвечает за БАС с момента приема его под свою ответственность от представителей других служб или от другого экипажа и до момента сдачи БАС представителю другой службы или другому экипажу.

304. К полетам допускают исправные БАС, имеющие достаточный для выполнения конкретного полета остаток ресурса и срока службы, отвечающие техническим условиям, прошедшие установленную соответствующую проверку и подготовку (специальный осмотр БАС, устранение обледенения и пр.).

305. БАС считают исправной при следующих одновременных условиях:

1) БАС, двигатели и комплектующие изделия имеют остаток ресурса и срока службы, полностью укомплектованы согласно перечню и пономерной документации (формуляры, бортовой журнал);

2) на БАС выполнено очередное ТО, предусмотренное регламентом, устранены неисправности и их последствия;

3) оформлена производственно-техническая и идентификационная (пономерная) документация, исправность судна подтверждена подписями соответствующих должностных лиц в карте-наряде.

306. Исправную БАС считают готовой к вылету при следующих одновременных условиях:

1) БАС, двигатели и комплектующие изделия имеют достаточный для выполнения конкретного полета остаток ресурса и срока службы;

2) БАС заправлено горюче-смазочными материалами, газами, специальными жидкостями, снаряжено всеми необходимыми компонентами, в соответствии с заданием на полет и требованиями программы (регламента) технического обслуживания, руководства по технической эксплуатации и руководства по летной эксплуатации;

3) выполнены и оформлены подписями в карте-наряде работы по обеспечению вылета;

4) БАС передана экипажу с оформлением приемо-передачи подписями в карте-наряде и бортовом журнале.

При несоблюдении указанных требований БАС не может быть допущена в полет.

307. Потребность эксплуатанта в исправных БАС определяется объемами авиационных работ, динамикой использования БАС.

308. При технической эксплуатации БАС эксплуатант:

1) соблюдает эксплуатационные ограничения, установленные нормативными документами для БАС, основных и комплектующих изделий, в том числе по режимам работы в полете и на земле;

2) своевременно, в полном объеме и правильно выполняет работы при ТО и хранении;

3) использует горюче-смазочные материалы, спецжидкости, газы, расходные материалы, предусмотренные к применению на БАС данного типа, модели;

4) соблюдает правила контровки разъемных соединений, предохраняющей детали от самопроизвольного открытия, отворачивания и выпадения;

5) предохраняет БАС от повреждений при запуске и опробовании двигателей, демонтажно-монтажных работах, буксировке и загрузке (разгрузке), от столкновения с препятствиями;

6) использует стоянки БАС только предназначенные и/или пригодные для этих целей искусственные и грунтовые полосы, дорожки, площадки;

7) применяет меры по предохранению БАС от разрушительного воздействия окружающей среды (снега, льда, воды, пыли).

309. По окончании работ на БАС исполнители проверяют, не остались ли на месте выполнения задания (в отсеках, люках) детали, инструмент, другие посторонние предметы.

310. При техническом обслуживании БАС конкретного типа, модели, допускается использовать только исправные, отвечающие требованиям соответствующей ЭД, спецмашины, источники энергии, грузоподъемные механизмы, подогреватели, другие средства наземного обслуживания общего применения. Порядок подтверждения исправности указанных средств определяется эксплуатантом и организацией по ТО и ремонт.

311. ИТП обеспечивает контроль за использованием средств наземного обслуживания общего применения, задействованных для технического обслуживания БАС и не допускает к ТО спецмашины, не укомплектованные штатными средствами заземления и пожаротушения принимать оперативные меры по ликвидации возможных аварийных ситуаций, связанных с ненормальной работой средств наземного обслуживания.

312. При стоянке БАС продолжительностью более двух часов (если иное не указано в ЭД конкретного типа БАС), а при дожде, снегопаде, метели, тумане, пыльной буре - независимо от продолжительности стоянки, на воздухозаборники, приемники систем полного и статического давления, другие системы БАС необходимо устанавливать предусмотренные ЭД защитные устройства.

Указанные защитные устройства окрашиваются в красный цвет и имеют красные мягкие вымпелы (в целях предотвращения вылета БАС с установленными защитными устройствами). На БАС, где места установки защитных устройств окрашены в красный (оранжевый) цвет, защитные устройства окрашиваются в черный цвет. Защитные устройства, снимаемые с БАС на время полета и ТО, хранят в местах, обеспечивающих их сохранность и исправность.

313. При перестановке изделий с одного БАС на другое применяется технология производства конкретных работ, обеспечивается разработанная в деталях их организация, регистрация, информационное сопровождение и контроль.

314. Установку на БАС модернизированных или новых типов комплектующих изделий, выполнение доработок, а также изменения конструкции производят по бюллетеням, введенным в действие разработчиком БАС.

315. ТО элементов БАС, силовой установки, авиационного и радиоэлектронного оборудования (далее - А и РЭО), входящих в одну функциональную систему БАС, обеспечивается организацией по ТО и РАТ или инженерно-техническим составом эксплуатанта БАС.

316. В целях безопасности на БАС при ее ТО бортовая сеть БАС обесточивается при:

1) выполнении на БАС демонтажных и монтажных работ по А и РЭО;

2) осмотрах и проверках распределительных устройств (коробок);

3) восстановительных работах в электроцепях;

4) выполнении работ на БАС с использованием огнеопасных материалов.

В указанных случаях рядом с БАС, у выключателей аэродромного и аварийного электропитания, а также у разъемов подключения наземных источников электроэнергии вывешивают предупреждающие вымпелы с текстом "Под ток не включать. Идут работы".

Предупреждающие вымпелы с текстом "Не включать (не трогать), идут работы)" вывешивают также на органах управления (пульт дистанционного пилотирования (ПДП) или станции внешнего пилота (оператора)) БАС и его системах, когда в соответствующей системе снято комплектующее изделие, деталь или выполняются работы по их демонтажу (монтажу) и регулировке.

Параграф 3. Порядок технического обслуживания БАС, двигателей, авиационного и радиоэлектронного оборудования

317. В целях сохранения аэродинамических качеств БАС обеспечивается:

1) правильное прилегание элементов поверхностей управления крыла, створок, обтекателей, крышек люков;

2) своевременное устранение ослабления заклепок и креплений деталей на внешних поверхностях, деформации, царапины, трещины на силовых элементах и обшивке;

3) содержание в исправном состоянии лакокрасочного покрытия обшивки;

4) своевременное очищение поверхности планера от загрязнений, недопущение перемещения жестких и грязных предметов (в том числе хождения в жесткой, грязной обуви) по крылу, фюзеляжу, оперению, размещение на них изделий, деталей, инструмента и оборудования без мягких подкладок;

5) предохранение обшивки от повреждений при удалении льда.

318. Для зон конструкции БАС и оборудования, подверженным коррозионным повреждениям (детали, узлы и изделия БВС, используемых для авиационно-химических работ, а также элементы конструкции и оборудование в зонах размещения аккумуляторных батарей, в местах скопления конденсационной влаги, дождевой воды, горюче-смазочных материалов, спецжидкостей, химикатов, пыли и грязи, контакта разнородных металлов, металла с гигроскопическими материалами) предусматриваются (в том числе в ЭД) и осуществляются (в том числе в процессе эксплуатации) меры противокоррозионной защиты.

Параграф 4. Оперативное техническое обслуживание

319. Оперативное ТО представляет собой систему подготовительных работ, осмотров и проверок технического состояния БАС, обеспечивающих исправность, готовность и использование БАС в интервалах между формами его периодического технического обслуживания.

Состав видов оперативного технического обслуживания (далее - ТО), их содержание, порядок назначения и выполнения определяется ЭД для БАС конкретного типа.

320. Оперативное ТО включает:

1) поиск и устранение отказов;

2) замену компонентов (к таким компонентам относятся и двигатели, и воздушные винты);

3) плановые работы по ТО (включая визуальные осмотры для выявления очевидных повреждений/нарушений, не требующие трудоемкого углубленного контроля);

4) работы на внутренних элементах конструкции, бортовых систем и силовой установки, для выполнения которых имеется доступ через быстро открываемые панели/люки;

5) текущий ремонт и несложные модификации, которые не требуют существенной разборки и могут быть выполнены с простейшими видами оснастки и инструмента.

321. При оперативном ТО выполняют плановые, задаваемые программой (регламентом) технического обслуживания перечни работ, и дополнительные работы, не предусмотренные регламентом (замена изделий, разовые осмотры и другие).

Параграф 5. Периодическое техническое обслуживание БАС

322. Периодическое обслуживание БАС выполняют через установленные ЭД значения наработки (налета, числа циклов, посадок) или интервалы времени (календарные сроки службы). Работы по периодическому ТО сведены в формы. Периодичность и объем работ каждой формы устанавливается регламентом ТО, а технология выполнения операции, применяемые средства контроля, инструмент, приспособления и материалы - технологическими указаниями.

323. Отсчет наработки и календарного срока ведут с начала эксплуатации или от последнего ремонта БАС. Допуск на наработку (срок службы), использованный при предыдущем обслуживании в дальнейшем, не учитывают.

324. Порядок назначения периодического ТО по наработке, календарным срокам, посадкам, циклам - определяется ЭД на БАС конкретного типа.

325. В целях повышения безопасности полетов и долговечности БАС, с учетом местных условий, допускается увеличивать объем работ по формам ТО или выполнять работы по ним ранее установленного срока в порядке, определяемом эксплуатантом.

Параграф 6. Замена двигателей на БАС

326. Замену двигателя на БАС производят после отработки его ресурса, для обслуживания на стенде, а также в случае выявления на двигателе неисправностей, которые нельзя устранить без снятия двигателя, в других случаях, предусмотренных ЭД, и по производственной необходимости. Кроме работ по замене двигателя, на БАС выполняют очередное ТО, определяемое по наработке БАС или иным параметрам, доработки по бюллетеням и осмотр конструкции планера, участков коммуникаций систем, доступ к которым возможен только при снятом двигателе.

327. После монтажа двигателя на БАС выполняют обусловленные заменой двигателя работы по обслуживанию, в соответствии с регламентом ТО.

328. Работы по замене двигателей возлагают на специалистов, допущенных к их выполнению. В необходимых случаях, для производства подготовительных работ выделяется бригада (группа) специалистов. Для нее создают специальные рабочие места, которые оснащаются такелажными и моечными устройствами, стендами для наружной расконсервации и монтажа двигателя, другими приспособлениями, предусмотренными ЭД.

Параграф 7. Особые виды технического обслуживания БАС

329. К особым видам ТО БАС относят обслуживания: сезонное, специальное, при хранении и в экстремальных метеоусловиях.

330. Сезонное ТО является частью работ, выполняемых при подготовке БАС к работам в осенне-зимнем и весенне-летнем периодах, если это предусмотрено ЭД. Конкретные указания о сезонной подготовке БАС приводятся в соответствующих разделах ЭД конкретных типов.

331. Специальное ТО проводят на БАС после полета в особо сложных условиях (перечень соответствующих случаев указывается в программе (регламенте) технического обслуживания), а также на судах, подвергшихся воздействию штормового ветра со снегом или пылью на земле, в других случаях, состав которых определяется программой (регламентом) технического обслуживания для БАС конкретного типа. Перечень работ по видам специального ТО устанавливается программой (регламентом) технического обслуживания для БАС конкретного типа.

332. БАС, подвергнувшееся воздействию сложных условий, указанных в программе (регламенте) технического обслуживания, не допускается выпускать в полет до проведения специального обслуживания. Основанием для отстранения БАС от полета и выполнения специального ТО являются:

1) запись в бортовом журнале о воздействии экстремальных условий;

2) записи приборов объективного контроля о воздействии на БАС экстремальных условий;

3) повреждения БАС от воздействия экстремальных условий;

4) воздействие на БАС штормового ветра (со снегом, пылью и др.).

333. При перерывах в полетах свыше срока, установленного программой (регламентом) технического обслуживания, БАС ставят на хранение. Порядок организации выполнения необходимых в данном случае работ определяется ИАС эксплуатанта.

334. Объем работ на БАС и изделиях при переводе их на хранение, при снятии с хранения, сроки хранения - устанавливается эксплуатационной документацией.

335. Если срок хранения БАС (изделия) превышает срок консервации, то производится его переконсервация. Консервации подлежат также БАС (изделия), направляемые в ремонт, если время их транспортировки другими средствами превышает минимальный срок хранения изделия без консервации.

336. Эксплуатант организует учет сроков консервации и переконсервации БАС и изделий, находящихся на хранении.

Параграф 8. Техническое обслуживание БАС по состоянию

337. Техническое обслуживание БАС в ИАС эксплуатанта и организации по ТО и ремонт осуществляют по наработке и по состоянию. Техническое обслуживание по состоянию выполняют с контролем параметров и с контролем уровня надежности.

338. При обслуживании по состоянию периодичность и объем работ на БАС определяются значениями диагностических параметров или показателей надежности однотипных изделий (изделия авиационной техники БАС в целом, его составные части, двигатель, их комплектующие изделия). Под диагностическим параметром понимают количественную характеристику свойства конкретного изделия, определяющую его техническое состояние. Момент перехода изделия из исправного состояния в неисправное характеризуется предельным предотказовым значением его параметра, при достижении которого требуется проведение операций по восстановлению исправности изделия.

339. Целью применения ТО и ремонта по состоянию является повышение качества и достоверности контроля технического состояния БАС, снижение (по сравнению с обслуживанием по наработке) эксплуатационных расходов при обеспечении безопасности и регулярности полетов.

340. Организация и порядок оперативного, периодического, сезонного и других видов ТО и ремонта БАС (систем, изделии), которые обслуживают по состоянию, остаются такими же, как и при обслуживании по наработке. При этом в ЭД на БАС вносят необходимые изменения.

341. БАС (изделие) признается пригодной к ТО и ремонту по состоянию, если исчерпывающе задан практически необходимый комплекс ее диагностических параметров, существуют штатные контрольно-измерительные средства и технология достоверного определения прочностных и функциональных характеристик БАС, запасов ее работоспособности на всех этапах технической эксплуатации, обеспечен достаточный уровень эксплуатационной технологичности, позволяющий в экономически приемлемые сроки восстанавливать исправность и работоспособность БАС в условиях регулярной эксплуатации.

342. ИАС эксплуатанта, организация по ТО и РАТ и их структурные подразделения считаются подготовленными к обслуживанию БАС в соответствии с ЭРД при соблюдении условий готовности производственной базы, БАС и специалистов.

343. Возможность обслуживания конкретной БАС по состоянию устанавливается изготовителем БАС.

Параграф 9. Обслуживание с контролем параметров

344. Техническое обслуживание с контролем параметров применяют для изделий, отказы которых влияют на безопасность полетов.

345. Контроль параметров может быть непрерывным или периодическим. Режим контроля, его объем и периодичность устанавливаются ЭД для изделий конкретного типа.

346. Восстановление или замена изделий, эксплуатируемых с параметрическим контролем исправности, работоспособности и пригодности, производится в случае его отказа и предотказовых состояний, в последнем случае - при выходе одного или нескольких диагностических параметров за предельно допустимый уровень (конкретная регламентация задается ЭД).

347. Эксплуатационная документация на ТО и ремонт по состоянию должна определять состав контролируемых параметров изделий, предельно допустимые значения контролируемых параметров, периодичность и технологию их контроля, необходимые технические средства, а также правила принятия решений по результатам контроля.

Параграф 10. Обслуживание с контролем уровня надежности

348. Техническое обслуживание с контролем уровня надежности применимо для изделий, отказы которых не оказывают прямого влияния на безопасность полетов. Такие изделия могут использоваться без ограничения ресурса (срока службы).

349. Порядок, технология контроля уровня надежности и правила принятия решений о режимах ТО и ремонт изделий, эксплуатируемых с контролем уровня надежности, определяется ЭД для изделий конкретного типа.

350. Анализ уровня надежности изделий БАС производится специализированным подразделением ИАС (подразделение диагностики технического состояния БАС и его производственно-функциональные аналоги). На специалистов указанного подразделения возлагают функции ведения учетно-аналитической документации по надежности изделий, систематизации статистической информации, ее обработки, анализа и интерпретации. Они несут ответственность за своевременное выявление тенденций в изменении уровня надежности соответствующих изделий и формирование эффективных мер профилактики на основе установленных ЭД правил принятия решений.

Параграф 11. Организация обеспечения технического обслуживания БАС

351. Под организацией обеспечения ТО БАС понимаются вспомогательные виды деятельности, имеющие целью создание условий для эффективного осуществления основного процесса - производства работ технического обслуживания. К организации обеспечения ТО относятся:

1) подготовка производства;

2) технолого-конструкторское обеспечение;

3) метрологическое обеспечение.

352. Технологическое оборудование допускают к эксплуатации после проверки его технического состояния, присвоения инвентарного номера и внесения в реестр. При этом на новое оборудование заводского изготовления, допускаемое к эксплуатации, должны иметься ЭД, инструкции по технике безопасности, акт проверки правильности монтажа.

Оборудование, изготовленное или модернизированное в организации по ТО и РАТ, перед допуском к эксплуатации проходит необходимые процедуры предусмотренные законодательством в области обеспечения единства измерения, результаты которых отражаются в акте комиссии, имеют оформленную техническую и эксплуатационную документацию.

353. Технологическое оборудование окрашивают в цвета, установленные действующими стандартами. Неисправное оборудование, а также окрашенное в недопустимые цвета - к эксплуатации не допускается.

354. Оборудование с силовыми приводами различного типа, подъемно-транспортные механизмы, компрессорные и энергетические установки всех типов, станочное и сварочное оборудование, сосуды для хранения сжатых газов и ядовитых веществ должны быть паспортизированы.

355. В типовом случае технологическое оборудование, используемое в подразделениях, закрепляется за ними и вносится в их реестры. Реестры технологического оборудования, а также формуляры (паспорта) на его изделия ведут руководители подразделений, ответственные за эксплуатацию находящихся в их ведении технологических средств.

356. Эксплуатация применяемых для ТО БАС технологических средств, их использование, проверка исправности, испытания, ремонт и хранение производятся в соответствии с требованиями ЭД на конкретные виды и изделия технологического оборудования.

357. Для контроля состояния БАС применяют средства измерения (стационарные и переносные установки, приспособления, стенды, устройства, приборы и аппаратуру, в том числе средства неразрушающего контроля), принятые к эксплуатации в гражданской авиации, прошедшие процедуры предусмотренные законодательством в области единства измерения.

358. Разрешается применять средства измерения, изготовленные силами ИАС, заводов гражданской авиации и других организаций прошедшие процедуры, предусмотренные законодательством в области обеспечения единства измерения.

359. Не допускается применять средства измерения неисправные хранившиеся и транспортировавшиеся с нарушением.

360. Подготовка производства представляет собой комплекс заблаговременно выполняемых подготовительно-вспомогательных работ, обеспечивающих плановую ритмичность базовых производственных процессов, эффективное осуществление специализации производственных структур в интересах четкого соблюдения установленных сроков пребывания БАС в различных состояниях. Она включает работы, выполняемые подразделением подготовки производства:

1) предварительная комплектация изделий, деталей, материалов, инструмента и оборудования, необходимых для технического обслуживания;

2) доставка скомплектованного авиатехнического имущества к рабочим местам исполнителей и уборка его с рабочих мест;

3) оперативное обеспечение рабочих мест авиатехническим имуществом, потребность в котором выявляется в процессе технического обслуживания;

4) ведение инструментального и комплектующего хозяйства, организация работы инструментальной и расходной кладовой;

5) учет расхода авиатехнического имущества и определение потребности в нем;

6) выдача авиатехнического имущества бригадам и исполнителям;

7) составление заявок на приобретение авиатехнического имущества и других материалов.

361. Исходными данными для планирования и организации подготовки производства в ИАС (организации по ТО и ремонт) являются:

1) планируемый годовой налет часов БАС;

2) количество технических обслуживании по их видам, формам;

3) нормы расхода материалов, изделий и деталей обменного фонда, неснижаемого запаса авиатехнического имущества, комплектов инструмента, средств наземного обслуживания;

4) нормативные трудозатраты на подготовительно-вспомогательные работ.

362. Необходимый для обслуживания БАС инструмент, приспособления и имущество комплектуются согласно ведомостям комплектации, разрабатываемым ИАС на основании ЭД для конкретных объектов и комплексов работ.

363. Инструмент и приспособления (в зависимости от вида работ) делят на комплекты индивидуального и общего пользования, на которые составляют описи.

364. Комплекты инструмента и приспособлений индивидуального и общего пользования выдают (с проверкой по описи) бригадам или отдельным исполнителям на время выполнения ими работ по обслуживанию воздушного судна.

365. Комплекты инструмента и приспособлений общего пользования размещают и хранят в контейнерах, снабженных, кроме описи хранимых предметов, документацией на передачу.

366. Авиационно-техническое имущество, комплектующие изделия, инструмент и приспособления должны храниться в местах, исключающих возможность их бесконтрольного использования. Комплектующие изделия должны иметь паспорта (этикетки) и бирки с указанием наименования, номера и категории. Хранить пригодные комплектующие изделия, детали и материалы вместе с неисправными (требующими ремонта, списанными) и некондиционными - не допускается.

367. Для технолого-конструкторского обеспечения работ по ТО БАС эксплуатант и организации по ТО и ремонту создают специализированные подразделения, либо его осуществление возлагают на отдельных работников.

368. Технолого-конструкторское обеспечение включает:

1) совершенствование организации ТО БАС;

2) разработку и внедрение новых и совершенствование существующих технологических процессов и методов технического контроля;

3) подготовку технологических указаний (карт) на выполнение работ, не предусмотренных ЭД, апробирование их на рабочих местах;

4) разработку технологических карт на подготовку и уборку рабочих мест;

5) составление и доработки ведомостей комплектации авиатехнического имущества по формам обслуживания;

6) разработку предложений по совершенствованию регламентов ТО, технологических указаний и других документов, подготовку материалов для предъявления промышленности требований по устранению конструктивных и производственных недостатков авиационной техники;

7) совершенствование, разработку и участие во внедрении нового бортового и технологического оборудования, средств наземного обслуживания БАС, инструмента, приспособлений, схем расстановки оборудования на рабочих местах;

8) составление на специализированные рабочие места паспортов с указанием видов работ и правил их выполнения, комплектации оборудования, инструмента и технологических карт, требований к содержанию рабочего места и периодичности его проверки;

9) составление пооперационных и поэтапных ведомостей, технологических графиков обслуживания БАС;

10) внесение изменений в рабочие экземпляры руководств по летной эксплуатации;

11) ведение контрольных экземпляров, контроль ведения рабочих экземпляров технологической документации в порядке, определяемом документом Организации по ТО и ремонту;

12) разработку перечней изделий возвратно-обменного фонда и неснижаемого запаса.

369. Основными задачами осуществления метрологического контроля при выполнении технического обслуживания БАС являются:

1) обеспечение своевременной поверки средств измерения (контрольно-измерительных приборов и контрольно-поверочной аппаратуры) государственной метрологической службой или другими аккредитованными юридическими лицами;

2) контроль за соблюдением графиков проведения поверки/калибровки средств измерений;

3) определение видов разрабатываемой документации (конструкторской, технологической, эксплуатационной и ремонтной) и установление порядка проведения их метрологической экспертизы.

Параграф 12. Контроль состояния БАС и качества ее технического обслуживания

370. Техническое состояние БАС и качество ее ТО определяют:

1) визуально и по органолептическим признакам (шумы, запахи);

2) проверкой в действии (функциональный контроль);

3) средствами инструментального контроля (автоматическими, ручными, комбинированными);

4) проверкой полноты выполнения регламентных работ (последнее относится к контролю качества ТО и является принципиальной частью его оценки).

Номенклатура методов и средств контроля определяется эксплуатационной документацией.

371. Визуально контролируют БАС, исправность, работоспособность и правильность функционирования которых может быть определена без применения инструментальных средств контроля.

372. По органолептическим признакам определяют только внешние проявления отказа или неисправности авиационной техники.

373. Проверкой действия определяют работоспособность и правильность функционирования БАС.

374. Инструментальный контроль состояния БАС осуществляют с применением переносных, передвижных, встроенных и стационарных средств.

375. Специалисты ИАС, осуществляющие инструментальный контроль, должны иметь соответствующую подготовку по применяемым средствам и допуск к выполняемым работам.

376. К контролю состояния БАС допускаются только исправные средства измерения, прошедшие необходимые процедуры, предусмотренные законодательством в области обеспечения единства измерения.

377. Целью контроля является определение исправности БАС, работоспособности и правильности функционирования систем и изделий, предупреждения отказов, неисправностей и нарушений требований установленными ЭД.

378. Контроль состояния БАС производится в соответствии с требованиями эксплуатационной и ремонтной документации.

379. Исполнители работ обеспечивают полноту и качество ТО и ремонт (при оперативном и периодическом ТО, а также при производстве ремонта), обеспечение в процессе их выполнения контроля состояния БАС. Контроль полноты и качества оперативного и периодического ТО, а также ремонта организуется в соответствии с требованиями эксплуатационной и ремонтной документации и внутренней документации эксплуатанта и организации по ТО и ремонт, регламентирующей вопросы обеспечения качества ТО и ремонт авиационной техники.

Глава 11. Обеспечение авиационной безопасности при использовании БАС

380. Персональная ответственность за обеспечение авиационной безопасности возлагается на эксплуатанта беспилотных авиационных систем, (внешнего пилота или оператора БАС).

381. При осуществлении авиационных работ с применением БАС, эксплуатант допускает к управлению пультом дистанционного пилотирования или станции внешнего пилота только лиц, обладающих правом выполнять полеты с применением БАС и допущенных к соответствующему беспилотному воздушному судну.

382. Эксплуатант предусматривает в своем РПП меры по реагированию на акты незаконного злоумышленного вмешательства и обеспечения защищенного хранения пульта дистанционного пилотирования или расположения станции внешнего пилота, исключающего возможность незаконного проникновения к месту хранения беспилотного воздушного судна и изменения конфигурации программного обеспечения и (или) оборудования.

383. Перед выполнением полета внешний пилот или оператор БАС осматривает БАС с целью исключения присутствия на БВС оружия, боеприпасов, взрывчатых, радиоактивных, отравляющих, легковоспламеняющихся и других опасных веществ и предметов, запрещенных к перевозкам на БВС.

384. Для целей эксплуатации БАС внешний пилот или оператор БАС применяют программное обеспечение, используемое строго в соответствии с установленными производителем БАС требованиями, и не производит изменений, не предусмотренных производителем БАС.

385. При выполнении полетов с применением БАС в населенных пунктах или скопления людей и наличии вероятности вмешательства в деятельность оператора БАС со стороны третьих лиц эксплуатант БАС обеспечивает присутствие рядом с оператором БАС лица для предупреждения и предотвращения данных действий.

386. В случае совершения акта незаконного вмешательства в деятельность во время полета оператор БАС по возможности принимает меры по приостановлению полета и информирует орган УВД.

Приложение 1
к Правилам использования
беспилотных авиационных
систем в воздушном пространстве
Республики Казахстан

Классификация беспилотных авиационных систем

Беспилотные авиационные системы, используемые в Республике Казахстан, классифицируется:

1) по способу управления:

дистанционно-пилотируемый способ – при котором управление полетом осуществляется в двух режимах: ручное управление (полное управление беспилотной авиационной системой внешним пилотом или оператором) и автоматизированное управление (управление внешним пилотом или оператором путем ввода корректировок по режиму, профилю и маршруту полета БВС);

автоматический способ управления – при котором управление совершается автопилотом по заранее заданной траектории, на заданной высоте, с заданной скоростью и со стабилизацией углов ориентации при непрерывном контроле внешним пилотом или оператором его курса, оставаясь способным вмешиваться и изменять курс в любое время.

автономный полет – при котором управление совершается автопилотом по заранее заданной траектории, на заданной высоте, с заданной скоростью и со стабилизацией углов ориентации без вмешательства оператора в управление полетом;

2) по типу конструкции:

Тип конструкции	Классификатор
Самолет (фиксированное крыло)	А (Airplane)
Вертолет	Н (Helicopter)
Мультиротор	М (Multirotor)
Гибрид	X (Hybrid)

3) по максимальной взлетной массе МТОМ:

Категория	Весовой диапазон	Классификатор МТОМ
Сверхлегкие	До 0,25 кг	0
Легкие	от 0,25 кг до 1,5 кг	1
Средние	от 1,5 кг до 25кг	2
Среднетяжелые	от 25кг до 750 кг	3
Тяжелые	от 750 кг и выше	4

Приложение 2
к Правилам использования
беспилотных авиационных
систем в воздушном пространстве
Республики Казахстан

Метеорологические минимумы для полетов с применением беспилотных авиационных систем в зависимости от местности и вида полета

Местность	Минимальные метеорологические условия полета БАС
Местность	ВНГО над наивысшей точкой рельефа, м (футы)		Видимость, м
	Вид полета
	VLOS	BVLOS	VLOS	BVLOS
Равнинная и холмистая (водная поверхность)	300 (1000)	300 (1000)	2000	5000
Горная (высота до 2000м) над уровнем моря	300 (1000)	400 (1300)	2000	5000
Горная (высота 2000 м и более) над уровнем моря	300 (1000)	700 (2300)	5000	8000

Примечание. Для выполнения полетов с применением беспилотных авиационных систем без соблюдения установленных метеорологических минимумов, данные полеты выполняются только при введении кратковременных ограничений центрами управления воздушным движением в соответствии с пунктом 144 Правил ИВП.

Приложение 2-1 к Правилам
использования беспилотных
авиационных систем
в воздушном пространстве
Республики Казахстан

Требования к программам первоначальной теоретической и практической подготовки операторов БАС, а также порядок согласования

Сноска. Правила дополнены приложением 2-1 в соответствии с приказом и.о. Министра транспорта РК от 09.01.2024 № 15 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Параграф 1. Требования к программам первоначальной теоретической подготовки Операторов БАС

1. Минимальные требования к программе первоначальной теоретической подготовки операторов БАС Категории 1:

1) Воздушное право (международное и национальное) – 2 часа;

2) Структура воздушного пространства (с учетом структуры воздушного пространства Республики Казахстан) – 4 часа;

3) Разрешения на выполнение полетов (с учетом порядка, установленного в Республике Казахстан) – 2 часа;

4) Планирование использования воздушного пространства, заявка на использование воздушного пространства – 4 часа;

5) Подготовка и выполнение полета – 2 часа;

6) Возможности и ограничения человека, включая контроль факторов угрозы и ошибок – 2 часа;

7) Авиационная безопасность – 2 часа;

8) Безопасность полетов – 2 часа.

2. Минимальные требования к программе первоначальной теоретической подготовки операторов БАС Категории 2:

1) Воздушное право (международное и национальное) – 4 часа;

3) Разрешения на выполнение полетов (с учетом порядка, установленного в Республике Казахстан) – 4 часа;

4) Авиационная метеорология – 4 часа;

5) Воздушная навигация – 4 часа;

6) Планирование использования воздушного пространства, заявка на использование воздушного пространства – 4 часа;

7) Подготовка и выполнение полета.

7.1) Подготовка к полету – 2 часа;

7.2) Выполнение полетов VLOS (EVLOS) - 2 часа;

7.3) Выполнение полетов BVLOS – 4 часа;

8) Возможности и ограничения человека, включая контроль факторов угрозы и ошибок – 4 часа;

9) Авиационная безопасность – 2 часа;

10) Безопасность полетов – 6 часов.

3. Минимальные требования к программе первоначальной теоретической подготовки операторов БАС Категории 3:

1) Воздушное право (международное и национальное) – 4 часа;

2) Структура воздушного пространства (с учетом структуры воздушного пространства Республики Казахстан) – 6 часов;

3) Общие знания по БАС – 12 часов;

4) Разрешения на выполнение полетов (с учетом порядка, установленного в Республике Казахстан) – 4 часа;

5) Авиационная метеорология – 4 часа;

6) Воздушная навигация – 4 часа;

7) Планирование использования воздушного пространства, заявка на использование воздушного пространства – 4 часа;

8) Подготовка и выполнение полета.

8.1) Подготовка к полету – 2 часа;

8.2) Выполнение полетов VLOS (EVLOS) - 2 часа;

8.3) Выполнение полетов BVLOS – 6 часов;

9) Возможности и ограничения человека, включая контроль факторов угрозы и ошибок – 4 часа;

10) Авиационная безопасность – 2 часа;

11) Безопасность полетов – 12 часов.

Параграф 2. Минимальные требования к программам первоначальной практической подготовки Оператора БАС Категории 2

4. Минимальные требования к программе первоначальной практической подготовки Оператора БАС Категории 2, тип конструкции БВС "Самолетный":

1) Предполетная подготовка, сборка и осмотр БАС – 2 часа;

2) Подготовка различных видов полетных заданий в зависимости от полезной нагрузки – 4 часа;

3) Стандартные процедуры и маневры на всех этапах полета БВС (VLOS, BVLOS) – 6 часов;

4) Нештатные и аварийные процедуры и маневры, связанные с отказами или неисправностями оборудования (двигателя, линии С2, систем и планера) при полетах VLOS и BVLOS – 6 часов;

5) Распознавание начального и развившегося сваливания и вывод из него – 2 часа.

5. Минимальные требования к программе первоначальной практической подготовки Оператора БАС Категории 2, тип конструкции БВС "Мультироторный":

1) Предполетная подготовка, сборка и осмотр БАС – 1 час;

2) Подготовка различных видов полетных заданий в зависимости от полезной нагрузки – 2 часа;

3) Стандартные процедуры и маневры на всех этапах полета БВС (VLOS, BVLOS) – 4 часа;

4) Нештатные и аварийные процедуры и маневры, связанные с отказами или неисправностями оборудования (двигателя, линии С2, систем и планера) при полетах VLOS и BVLOS – 2 часа.

6. Минимальные требования к программе первоначальной практической подготовки Оператора БАС Категории 2, тип конструкции БВС "Вертолетный":

1) Предполетная подготовка, сборка и осмотр БАС – 2 часа;

2) Подготовка различных видов полетных заданий в зависимости от полезной нагрузки – 4 часа;

3) Стандартные процедуры и маневры на всех этапах полета БВС (VLOS, BVLOS), включая взлеты, висение и посадки в нормальных условиях, с попутным ветром и с площадок с уклоном – 6 часов;

4) Нештатные и аварийные процедуры и маневры, связанные с отказами или неисправностями оборудования (двигателя, линии С2, систем и планера) при полетах VLOS и BVLOS – 6 часов.

7. Минимальные требования к программе первоначальной практической подготовки Оператора БАС Категории 2, тип конструкции БВС "Гибридный":

1) Предполетная подготовка, сборка и осмотр БАС – 2 часа;

2) Подготовка различных видов полетных заданий в зависимости от полезной нагрузки – 4 часа;

3) Стандартные процедуры и маневры на всех этапах полета БВС (VLOS, BVLOS) – 6 часов;

5) Распознавание начального и развившегося сваливания и вывод из него – 2 часа.

Параграф 3. Минимальные требования к программе первоначальной практической подготовки Оператора БАС Категории 3

8. Минимальные требования к программе первоначальной практической подготовки Оператора БАС Категории 3, тип конструкции БВС "Самолетный":

1) Предполетная подготовка, сборка и осмотр БАС – 4 часа;

2) Подготовка различных видов полетных заданий в зависимости от полезной нагрузки – 4 часа;

3) Стандартные процедуры и маневры на всех этапах полета БВС (VLOS, BVLOS) – 24 часа;

4) Нештатные и аварийные процедуры и маневры, связанные с отказами или неисправностями оборудования (двигателя, линии С2, систем и планера) при полетах VLOS и BVLOS – 12 часов;

5) Распознавание начального и развившегося сваливания и вывод из него – 2 часа.

6) Послеполетные проверки – 2 часа.

9. Минимальные требования к программе первоначальной практической подготовки Оператора БАС Категории 3, тип конструкции БВС "Мультироторный":

1) Предполетная подготовка, сборка и осмотр БАС – 2 часа;

2) Подготовка различных видов полетных заданий в зависимости от полезной нагрузки – 4 часа;

3) Стандартные процедуры и маневры на всех этапах полета БВС (VLOS, BVLOS) – 16 часов;

4) Нештатные и аварийные процедуры и маневры, связанные с отказами или неисправностями оборудования (двигателя, линии С2, систем и планера) при полетах VLOS и BVLOS – 8 часов;

5) Послеполетные проверки – 2 часа.

10. Минимальные требования к программе первоначальной практической подготовки Оператора БАС Категории 3, тип конструкции БВС "Вертолетный":

1) Предполетная подготовка, сборка и осмотр БАС – 2 часа;

2) Подготовка различных видов полетных заданий в зависимости от полезной нагрузки – 4 часа;

3) Стандартные процедуры и маневры на всех этапах полета БВС (VLOS, BVLOS), включая взлеты, висение и посадки в нормальных условиях, с попутным ветром и с площадок с уклоном – 24 часа;

5) Послеполетные проверки – 2 часа.

11. Минимальные требования к программе первоначальной практической подготовки Оператора БАС Категории 3, тип конструкции БВС "Гибридный":

1) Предполетная подготовка, сборка и осмотр БАС – 2 часа;

2) Подготовка различных видов полетных заданий в зависимости от полезной нагрузки – 4 часа;

3) Стандартные процедуры и маневры на всех этапах полета БВС (VLOS, BVLOS) – 24 часа;

5) Распознавание начального и развившегося сваливания и вывод из него – 2 часа.

6) Послеполетные проверки – 2 часа.

Параграф 4. Порядок рассмотрения и согласования Программ первоначальной подготовки операторов беспилотных авиационных систем

12. Настоящий порядок устанавливает единую процедуру рассмотрения и согласования программ первоначальной подготовки операторов беспилотных авиационных систем всех категорий персоналом уполномоченной организации в сфере гражданской авиации.

13. В данной процедуре устанавливаются:

1) структура и особенности реализации Программ первоначальной подготовки операторов БАС;

2) порядок согласования программ первоначальной подготовки операторов БАС (далее – Программа);

3) минимальные требования к инструкторам, осуществляющим обучение по Программам;

4) требования к выдаваемым документам по завершении обучения.

Параграф 5. Порядок согласования или отказа в согласовании Программы

14. Программа первоначальной подготовки операторов БАС согласуется должностным лицом уполномоченной организации в сфере гражданской авиации.

15. В целях согласования Программа может быть представлена как в электронной форме, так и в бумажном виде.

16. Заявитель направляет Программу вместе с сопроводительным письмом произвольного содержания на имя первого руководителя уполномоченной организации в сфере гражданской авиации следующим образом:

1) в электронном виде – на официальный электронный адрес уполномоченной организации в сфере гражданской авиации;

2) в бумажном виде – нарочно или почтовым отправлением в адрес уполномоченной организации в сфере гражданской авиации в двух сброшюрованных экземплярах, один из которых остается в уполномоченной организации в сфере гражданской авиации, а второй после согласования направляется Заявителю.

17. Программа, направляемая в электронной форме, представляется в виде многостраничного документа формата *.pdf (с возможностью его редактирования), с четким отображением текста, изображений, графических объектов, таблиц, схем и прочего содержания.

18. Содержательное оформление представлено в параграфе 6 настоящего приложения.

19. Рассмотрение представленной на согласование Программы осуществляется персоналом уполномоченной организации в сфере гражданской авиации в срок не более 15 рабочих дней.

20. Критерием оценки Программы является соответствие ее содержания требованиям настоящих Правил и нормативным правовым актам в области использования воздушного пространства Республики Казахстан.

21. Организациям, осуществляющим обучение по Программам первоначальной подготовки операторов БАС Категории 1 и Категории 2 не требуется получение сертификата авиационного учебного центра.

22. Результатом рассмотрения может быть согласованная Программа или отказ в согласовании с представлением обоснования и рекомендаций, направляемых Заявителю.

Заявителю отказывается в случае установления недостоверности представленных документов или несоответствия программы требованиям настоящих правил и нормативным правовым актам в области использования воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации.

23. После устранения всех несоответствий заявитель может повторно представить программу первоначальной подготовки операторов БАС на согласование.

24. Копия согласованной программы подготовки направляется заявителю посредством почтового отправления, либо сканированная копия на электронный адрес Заявителя.

25. В случае согласования представленной программы, она заносится в базу данных уполномоченной организации в сфере гражданской авиации.

Параграф 6. Требования к оформлению Программ первоначальной подготовки операторов БАС

26. Во внешнем оформлении Программы содержится следующее:

на титульном листе в верхней части страницы указывается наименование организации (Заявителя);

в центре титульного листа указывается наименование Программы;

в нижней части титульного листа указывается наименование города (местонахождение Заявителя) и текущий год;

графические объекты титульного листа могут включать только логотип компании, а колонтитулы не заполняются (прочая информация на усмотрение Заявителя);

титульный лист не нумеруется, а его оборотная сторона остается пустой;

страницы нумеруются сквозной нумерацией;

в колонтитулы и фоновое оформление структурных элементов Программы может вноситься дополнительная информация на усмотрение Заявителя;

согласование в виде подписей и печатей вносится на странице, на которой указано содержание (образец представлен в Образце 1 к настоящему приложению);

программа утверждается руководителем или уполномоченным лицом Заявителя, путем удостоверения подписью и печатью;

согласование уполномоченной организации в сфере гражданской авиации и утверждение Заявителя вносится на одной странице;

после раздела, где приводятся термины, определения, обозначения и сокращения, вносится описание структуры и компоновки программы;

основное содержание Программы включает все элементы, реализуемые в процессе обучения (пример Основной содержательной части Программы представлен в Образце 2 к настоящему приложению);

приложения устанавливаются при необходимости;

применяемые источники информации указываются в тексте программы;

брошюрование программы осуществляется по длинной стороне листа в книжном представлении.

Параграф 7. Структура Программы

27. Программа как минимум содержит:

1) цель подготовки, в виде изложения того, что слушателю необходимо знать и уметь делать по завершении обучения;

2) минимальные требования к слушателям;
3) описание методики или формы обучения;

4) учебный план с указанием:

наименования тем (при модульном подходе, наименование модуля с разбивкой на темы);

учебных часов по каждой теме (при модульном подходе, учебные часы по модулю и каждой теме модуля);

цели подготовки по каждой теме (модулю);

источники информации;

формы контроля освоения материала (промежуточные и итоговый контроль с определением уровня достижения цели обучения не менее 75%), условия и методы проведения;

политика в отношении пересдачи тестов или экзаменов (с указанием количества допустимых бесплатных/платных пересдач, временных периодов, необходимости дополнительной подготовки)

28. При выполнении всех требований по освоению Программы и прохождению порогового уровня при Итоговом тестировании (экзамене), организация, которая проводила обучение, выдает документ об успешном завершении обучения по программе первоначальной подготовки оператора БАС.

29. Выдаваемый документ содержит, как минимум, нижеуказанную информацию и заверяется руководителем или уполномоченным лицом организации, которая проводила обучение, соответствующей подписью и печатью:

наименование курса (Программы);

Фамилия, Имя, Отчество (при наличии) слушателя (обучаемого);

дата выдачи;

указание, что лицо успешно завершило обучение по программе первоначальной подготовки оператора БАС;

уникальный номер сертификата;

наименование организации, выдавшей сертификат.

30. В случае, если слушатель курса обучения не выполнил условия Программы, то может быть выдан документ о том, курс был прослушан. Данный документ не принимается уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации для выдачи Сертификата оператора БАС.

Параграф 8. Минимальные требования к инструкторам, осуществляющим обучение по Программам

31. В рамках реализации Программ инструктор, как минимум, имеет подготовку, подтвержденную документально (свидетельство, сертификат, диплом) об успешном завершении обучения (профессиональной подготовке) по авиационной специальности, опыт работы в отрасли гражданской авиации не менее 3 (трех) лет, а также подготовку в области методики обучения (подготовка инструкторов авиационных учебных центров или аналогичный, за исключением обучения в области педагогики) и соответствующий опыт работы инструктором авиационного учебного центра не менее 1 (одного) года.

32. К представленной Программе прилагаются документы, подтверждающие прохождение подготовки и опыта работы.

33. Для инструкторов, осуществляющих практическую подготовку, кроме требований указанных выше, необходимо подтверждение (свидетельство, сертификат) о прохождении подготовки на соответствующий тип конструкции БВС с указанной максимальной взлетной массой (до 25 кг; от 25 кг и более, до 750 кг).

Образец 1

Пример страницы согласования Программы

ОГЛАВЛЕНИЕ…..………………………………………………………………..1
ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ…………………………………………………………..2
Учебная цель………………..……………………………………………………..2
Продолжительность………………………………………………………………3
Целевая аудитория……….………………………………………………………..3
УЧЕБНЫЙ ПЛАН…….…………………………………………………………..4
Способ обучения…………………………………………………………………..4
Промежуточные цели……………..………………………………………………4
Виды учебных мероприятий и учебных средств……...……………………….. 6

"Согласовано"		"Утверждаю"
Назначенное лицо уполномоченной организации в сфере гражданской авиации _________________________________ " ____ " ______________ 20___г.		Руководитель (уполномоченное лицо), должность Заявителя _____________ ______________ " ____ " _____________ 20___г.

Образец 2

Пример структуры Программы

ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Настоящая Программа предназначена для………………….

Программа представляет собой………………….

Учебная цель:

После завершения обучения участники знают ………………., и способны ………………………………………... (например, Предоставление слушателям знаний, навыков и развитие умений, необходимых для работы в качестве операторов беспилотных авиационных систем и иных лиц, занятых в процессе профессиональной подготовки персонала гражданской авиации).

Продолжительность:

__ часов: __ дней по __ учебных часов (Например, 40 часов: 5 дней по 8 учебных часов).

Время для самостоятельной работы не включается в занятия.

Целевая аудитория

Без ограничений

Максимальное количество обучающихся в группе (Например; до 16 участников в группе).

Способ обучения

При организации обучения могут использоваться следующие способы обучения:

1) стационарное дневное;

2) модульное;

3) заочное;

4) дистанционное;

5) комбинированное;

6) индивидуальное;

7) самостоятельная подготовка;

8) практическая подготовка;

9) стажировка;

10) комплексное (типовое) обучение.

Применяемые средства:

Указать применяемые средства в процессе обучения (Например, визуальные вспомогательные средства, такие как проекторы, мониторы или экраны, тренажеры)

Формы представления учебного материала: Например, текстовые материалы, презентации, графики, схемы, таблицы. Учебный план курса

№ п/п	Наименование темы (модуля)	Количество часов
1.	Процесс обучения	8
2.	Процесс преподавания	4
3.	Проведение занятий	8
4.
5.
6.
	Итоговый контроль	2
ИТОГО		40

Программа (пример)

Тема, содержание	Промежуточные цели	Источник информации
1. Процесс обучения
Определение обучения. Основные принципы обучения: создание благоприятной атмосферы ….	Пояснить важную роль применения основных принципов обучения. Продемонстрировать цели и основные функции …….	1. Приказ № 2. Документ ИКАО 77777 3. …….
Мотивация. Внутренняя и внешняя мотивация. Пирамида потребностей по ….	Пояснить позитивное влияние уровня мотивации …….	1. Приказ № 2. Документ ИКАО 55555 3. Руководство

2. Процесс преподавания

	Приложение 3 к Правилам использования беспилотных авиационных систем в воздушном пространстве Республики Казахстан
	Форма

Заявление для получения сертификата оператора БАС Категории 1

1. Информация о заявителе

Имя …………………………………………………………………
Фамилия…………………………………………………………….
Отчество (при его наличии) ……………………………………….
Дата рождения (день, месяц, год) ……………………..…………
Номер телефона………………… E-mail:…………………………
Индивидуальный идентификационный номер…………………..

2. Заявление на выдачу сертификата оператора БАС категории 1

3. Подтверждение о прохождении обучения

Настоящим подтверждаю успешное завершение теоретической подготовки в соответствии
с требованиями Правил использования беспилотных авиационных систем в воздушном
пространстве в РК
Дата завершения обучения: ............................;
Номер сертификата об успешном прохождении теоретического обучения …........................………
Организация выдавшая сертификат…………………………..

4. Декларация заявителя

Предоставленная мною информация в этой форме, верна.
Обязуюсь соблюдать ограничения и условия эксплуатации для операторов БАС Категории 1
Я заявляю, что мной не будут выполняться авиационные работы с применением БАС.

Подпись, дата:………………….. "___"_________________год

	Приложение 4 к Правилам использования беспилотных авиационных систем в воздушном пространстве Республики Казахстан
	Форма

Заявление для выдачи сертификата оператора БАС категории 2 или категории 3, внесения или продления квалификационной записи

1. Информация о заявителе (заполняется заявителем)
Имя ……………………. Фамилия………………………………….. Отчество (при его наличии) …………………… Дата рождения (день, месяц, год) ……………………..… Номер телефона………………… E-mail:……………………………………………………… Индивидуальный идентификационный номер………………………… Наименование организации, проводившей теоретическую подготовку …………………………………………………… Наименование организации, проводившей практическую подготовку …………………………………………………… Номер сертификата о прохождении теоретической подготовки, дата выдачи ……………………………………………… Номер сертификата о прохождении практической подготовки, дата выдачи ………………………………………………
3. Заявление на первоначальную выдачу сертификата оператора БАС (заполняется заявителем при первичной выдаче)
Сертификата оператора БАС категории 2 ☐ Сертификата оператора БАС категории 3 ☐
4. Заявление на внесение квалификационной записи (заполняется заявителем при первичной выдаче или при внесении квалификационной записи)
Внесение квалификационной записи: ☐ Самолетный (A) ☐ Мультироторный (M) ☐ Вертолетный (H) ☐ Гибридный (X) и категории МТОМ БВС: ☐ Легкие ☐ Средние ☐ Среднетяжелые
4. Квалификационная запись (заполняется заявителем для продления квалификационной записи)
Квалификационная запись	Дата тестирования	Дата истечения срока действия текущей квалификационной записи	Экзаменатор (ФИО)

5. Декларация заявителя (заполняется заявителем)
1) Подтверждаю, что предоставленная мною информация достоверна. 2) Я полностью рассмотрел все требования нормативно-правовых актов и представил все необходимые документы для подачи заявления. 3) Я согласен на использование сведений, содержащихся в моем заявлении.
Подпись:………………….. "___"_________________год

Приложение 4-1
к Правилам использования
беспилотных авиационных
систем в воздушном пространстве
Республики Казахстан

Квалификационные требования для внесения квалификационной записи в приложение к сертификату Оператора БАС Категорий 2 и 3

Сноска. Правила дополнены приложением 4-1 в соответствии с приказом и.о. Министра транспорта РК от 09.01.2024 № 15 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

1. Кандидат на получение квалификационной записи о типе конструкции БВС "Самолетный" в приложении к сертификату оператора БАС Категории 2 имеет:

1) Налет не менее 5 часов, в ходе прохождения курса подготовки по утвержденной программе, в том числе:

2 часа под контролем инструктора, из них выполнение не менее 5 запусков БВС и не менее 5 посадок;

3 часа самостоятельного налета по выполнению различных задач в ручном и автоматическом режиме.

2) Эксплуатационный опыт в следующих областях:

предполетная подготовка, сборка и осмотр БВС;

подготовка и загрузка полетного задания;

выполнение полета в эксплуатационном диапазоне режимов полета;

выполнение полетов за пределами прямой видимости (BVLOS);

распознавание начального и развившегося сваливания и вывод из него;

взлеты и посадки в различных условиях;

порядок действий в аварийной обстановке.

2. Кандидат на получение квалификационной записи о типе конструкции БВС "Мультироторный" в приложении к сертификату оператора БАС Категории 2 имеет:

1) Налет в ходе прохождения курса подготовки по утвержденной программе не менее 3 часов под контролем инструктора на тренажерном устройстве имитации полета беспилотного воздушного судна или с использованием беспилотной авиационной системы с БВС соответствующего типа конструкции;

2) Эксплуатационный опыт в следующих областях:

предполетная подготовка, сборка и осмотр БВС;

подготовка и загрузка полетного задания;

выполнение полета в эксплуатационном диапазоне режимов полета;

выполнение полетов за пределами прямой видимости (BVLOS);

порядок действий в аварийной обстановке.

3. Кандидат на получение квалификационной записи о типе конструкции БВС "Вертолетный" в приложении к сертификату оператора БАС Категории 2 имеет:

1) Налет не менее 3 часов под контролем инструктора, в ходе прохождения курса подготовки по утвержденной программе, на тренажерном устройстве имитации полета беспилотного воздушного судна или с использованием беспилотной авиационной системы с БВС соответствующего типа конструкции;

2) Эксплуатационный опыт в следующих областях:

предполетная подготовка, сборка и осмотр БВС;

подготовка и загрузка полетного задания;

висение;

взлеты и посадки - в нормальных условиях, с попутным ветром и с площадок с уклоном;

выполнение полета в эксплуатационном диапазоне режимов полета;

выполнение полетов за пределами прямой видимости (BVLOS);

порядок действий в аварийной обстановке.

4. Кандидат на получение квалификационной записи о типе конструкции БВС "Гибридный" в приложении к сертификату оператора БАС Категории 2 имеет:

1) Налет не менее 5 часов, в ходе прохождения курса подготовки по утвержденной программе, в том числе:

2 часа под контролем инструктора, из них выполнение не менее 5 запусков БВС и не менее 5 посадок по самолетному;

3 часа самостоятельного налета по выполнению различных задач в ручном и автоматическом режиме.

2) Эксплуатационный опыт в следующих областях:

предполетная подготовка, сборка и осмотр БВС;

подготовка и загрузка полетного задания;

выполнение полета в эксплуатационном диапазоне режимов полета;

распознавание начального и развившегося сваливания и вывод из него;

взлеты и посадки в различных условиях по самолетному и по вертолетному;

выполнение полетов за пределами прямой видимости (BVLOS);

порядок действий в аварийной обстановке.

5. Кандидат на получение квалификационной записи о типе конструкции БВС "Самолетный" в приложении к сертификату оператора БАС Категории 3 имеет:

1) Налет не менее 25 часов, в ходе прохождения курса подготовки по утвержденной программе, в том числе:

10 часов под контролем инструктора, из них выполнение не менее 10 взлетов БВС и не менее 10 посадок;

15 часов самостоятельного налета по выполнению различных задач в ручном и автоматическом режиме.

2) Эксплуатационный опыт в следующих областях:

предполетная подготовка, сборка и осмотр БВС;

подготовка и загрузка полетного задания;

выполнение полета в эксплуатационном диапазоне режимов полета;

распознавание начального и развившегося сваливания и вывод из него;

взлеты и посадки в различных условиях;

порядок действий в аварийной обстановке.

6. Кандидат на получение квалификационной записи о типе конструкции БВС "Мультироторный" в приложении к сертификату оператора БАС Категории 3 имеет:

1) Налет не менее 15 часов под контролем инструктора, в ходе прохождения курса подготовки по утвержденной программе, на тренажерном устройстве имитации полета беспилотного воздушного судна или с использованием беспилотной авиационной системы с БВС соответствующего типа конструкции;

2) Эксплуатационный опыт в следующих областях:

предполетная подготовка, сборка и осмотр БВС;

подготовка и загрузка полетного задания;

выполнение полета в эксплуатационном диапазоне режимов полета;

выполнение полетов за пределами прямой видимости (BVLOS);

порядок действий в аварийной обстановке.

7. Кандидат на получение квалификационной записи о типе конструкции БВС "Вертолетный" в приложении к сертификату оператора БАС Категории 3 имеет:

2) Эксплуатационный опыт в следующих областях:

предполетная подготовка, сборка и осмотр БВС;

подготовка и загрузка полетного задания;

висение;

взлеты и посадки - в нормальных условиях, с попутным ветром и с площадок с уклоном;

выполнение полета в эксплуатационном диапазоне режимов полета;

выполнение полетов за пределами прямой видимости (BVLOS);

порядок действий в аварийной обстановке.

8. Кандидат на получение квалификационной записи о типе конструкции БВС "Гибридный" в приложении к сертификату оператора БАС Категории 3 имеет:

1) Налет не менее 25 часов, в ходе прохождения курса подготовки по утвержденной программе, в том числе:

10 часов под контролем инструктора, из них выполнение не менее 10 взлетов БВС и не менее 10 посадок по самолетному;

15 часов самостоятельного налета по выполнению различных задач в ручном и автоматическом режиме.

2) Эксплуатационный опыт в следующих областях:

предполетная подготовка, сборка и осмотр БВС;

подготовка и загрузка полетного задания;

выполнение полета в эксплуатационном диапазоне режимов полета;

распознавание начального и развившегося сваливания и вывод из него;

взлеты и посадки в различных условиях по самолетному и по вертолетному;

выполнение полетов за пределами прямой видимости (BVLOS);

порядок действий в аварийной обстановке.

Приложение 4-2
к Правилам использования
беспилотных авиационных
систем в воздушном пространстве
Республики Казахстан

Порядок проведения проверки теоретических знаний и оценки практических навыков при определении уровня квалификации операторов БАС для внесения квалификационной записи в сертификат оператора БАС категории 2 и категории 3

Сноска. Правила дополнены приложением 4-2 в соответствии с приказом и.о. Министра транспорта РК от 09.01.2024 № 15 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

1. Проверка теоретических знаний и оценка практических навыков кандидатов проверяется на соответствие:

1) Закона Республики Казахстан от 15 июля 2010 года "Об использовании воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации";

2) Постановление Правительства Республики Казахстан от 12 мая 2011 года № 506 "Об утверждении Правил использования воздушного пространства Республики Казахстан";

3) требований настоящих Правил.

2. Проверка теоретических знаний для определения квалификации операторов БАС Категории 3 осуществляется при продления квалификационной записи и проводится путем тестирования автоматизированным способом на компьютерах.

3. Оценка практических навыков для определения квалификации операторов БАС Категории 2 и Категории 3 посредством проведения квалификационного теста проводится при необходимости:

внесения квалификационной записи;

продления квалификационной записи.

Для проведения квалификационного теста необходимо полное завершение кандидатом всех предшествующих процедур, предусмотренных квалификационными требованиями для получения или продления соответствующей квалификационной записи (обучение, тренажерная или летная подготовка).

4. Уровень квалификации оператора БАС определяется экзаменатором, назначаемым уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации.

5. Экзаменаторами назначаются инструктора авиационных учебных центров, осуществляющих теоретическую подготовку в течение предшествующих 24 месяцев и практическую подготовку операторов БАС по согласованным уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации программам и имеющие подготовку в соответствии с требованиями, указанными в параграфе 8 приложения 2-1 к настоящим Правилам.

6. При отсутствии экзаменатора требуемой квалификации, для проведения тестирования теоретических знаний и оценки практических навыков уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации утверждается инструктор авиационного учебного центра, имеющий аналогичную по критериям квалификацию.

7. По результатам тестирования, экзаменатор заполняет заключение о соответствии/несоответствии кандидата в виде акта проверки теоретических знаний по форме согласно приложению 6 к настоящим Правилам, или акта оценки практических навыков, по форме, согласно приложению 5 к настоящим Правилам.

8. Разработка тестовых заданий для проверки теоретических знаний и их ежегодное обновление осуществляется экзаменатором, по согласованию с уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации.

9. Тестовые задания для оценки практических навыков разрабатываются экзаменатором для каждого типа конструкции и MTOM БВС (до 25 кг, свыше 25 кг) и согласовываются с уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации.

10. Тестовые задания для оценки практических навыков, как минимум, включают следующее:

1) максимальная и минимальная продолжительность теста;

2) время, отводимое на каждое задание или каждый элемент;

3) количество попыток, которое дается на выполнение задания и при каких условиях;

4) соответствующие роли экзаменатора и кандидата на всех этапах, особенно в том, что касается реальных или имитируемых аварийных ситуаций;

5) тип оборудования, которое используется;

6) вид требуемой оценки (подтверждение или не подтверждение мастерства кандидата);

7) вид, содержание и продолжительность разбора.

Параграф 1. Порядок проведения проверки теоретических знаний

11. Для прохождения проверки теоретических знаний кандидаты представляют экзаменатору следующие документы:

1) заявление на проведение квалификационного теста по форме согласно Дополнению 1 к приложению 4-2 настоящих Правил;

2) копии документов об успешном прохождении теоретической и/или практической подготовки;

3) копию документа, удостоверяющего личность (для сверки).

12. По итогам рассмотрения документов кандидату выдается регистрационная карта на прохождение тестирования (далее - Регистрационная карта) по форме согласно Дополнению 2 к приложению 4-2 настоящих Правил.

13. Помещение для тестирования оснащается камерами видеонаблюдения для ведения видеозаписи процесса тестирования. Видеозаписи хранятся в течение 3 лет с момента проведения проверки и представляются в уполномоченную организацию в сфере гражданской авиации по письменному требованию.

14. Кандидаты допускаются к тестированию при предъявлении регистрационной карты и оригинала документа, удостоверяющего личность (для идентификации).

15. Во время тестирования кандидаты не разговаривают с другими кандидатами, не обмениваются материалами, не используют информацию на бумажных, электронных и иных носителях, не покидают помещение, не используют принимающее-передающие электронные устройства (в том числе мобильные телефоны и иные электронные оборудования). Такие устройства подлежат отключению на время проведения тестирования.

16. В случае нарушения тестируемым кандидатом требований пункта 15 приложения 4-2 к настоящим Правилам, экзаменатор останавливает процесс тестирования такого кандидата и удаляет его из помещения для тестирования. Результаты тестирования кандидатов, нарушивших требования пункта 15 приложения 4-2 к настоящим Правилам, аннулируются. Экзаменатором в течение одного рабочего дня составляется акт о нарушении.

Кандидаты, в отношении которых был составлен акт о нарушении, проходят повторное тестирование не ранее чем через двенадцать месяцев со дня нарушения.

17. По истечении отведенного времени тестирование автоматически завершается.

18. Подсчет правильных ответов тестирования осуществляется автоматически, при помощи компьютерной программы тестирования.

19. Пороговый уровень для прохождения тестирования теоретических знаний составляет 75% и более.

20. По результатам прохождения тестирования теоретических знаний принимается одно из следующих решений:

1) тест пройден;

2) тест не пройден.

21. После завершения тестирования кандидат ознакамливается с результатами тестирования.

22. Кандидаты, получившие результаты тестирования ниже пороговых значений, указанных в пункте 19 приложения 4-2 к настоящим Правилам, допускаются к повторному тестированию не ранее десяти рабочих дней со дня прохождения тестирования.

23. На основании положительного результата тестирования теоретических знаний выдается акт проверки по форме, согласно приложению 6 к настоящим Правилам, который действителен в течение 12 месяцев.

24. Кандидаты, не сдавшие тестирование с трех попыток, перед повторной сдачей теоретических экзаменов проходят курс первоначальной теоретической подготовки в авиационном учебном центре.

25. По результатам тестирования теоретических знаний и соответствия кандидата установленным требованиям, экзаменатор принимает решение о его допуске к оценке практических навыков.

Параграф 2. Порядок оценки (тестирования) практических навыков

26. Оценка практических навыков проводится экзаменатором на территории эксплуатанта, или в специальной пилотажной зоне авиационного учебного центра, а также на тренажерах, имитирующих полет беспилотного судна соответствующего типа конструкции.

27. Для прохождения оценки практических навыков кандидаты представляют экзаменатору следующие документы:

1) заявления по форме согласно Дополнению 1 к приложению 4-2 настоящих Правил;

2) копии документов об успешном прохождении теоретической и/или практической подготовки;

3) акт об успешном прохождении тестирования теоретических знаний (при продлении квалификационной записи в приложении к сертификату оператора БАС Категории 3);

28. По итогам рассмотрения документов кандидату выдается регистрационная карта на прохождение оценки практических навыков (далее - Регистрационная карта) по форме, согласно Дополнению 2 к приложению 4-2 настоящих Правил, с указанием определенной экзаменатором даты, времени и места проведения экзамена.

29. При проведении квалификационного теста с использованием тренажера, имитирующего полет беспилотного судна соответствующего типа конструкции (далее - тренажер), помещение, где установлен тренажер, оснащается камерами видеонаблюдения для ведения видеозаписи процесса тестирования. Видеозаписи хранятся в течение 3 лет с момента проведения проверки и представляются в уполномоченную организацию в сфере гражданской авиации по письменному требованию.

30. Квалификационный тест для оценки практических навыков кандидатов на первоначальное получение сертификата оператора БАС категории 2 или категории 3 без применения тренажера, проводится только в специальной пилотажной зоне авиационного учебного центра. Заявка на использование воздушного пространства при проведении квалификационного теста подается экзаменатором авиационного учебного центра. Экзаменатор несет ответственность за соблюдение требований Правил использования воздушного пространства Республики Казахстан и не допускает нарушение порядка использования воздушного пространства Республики Казахстан в процессе проведения квалификационного теста.

31. В рамках квалификационного теста для проверки практических навыков кандидат подтверждает полученные навыки по следующим основным критериям:

подготовка БВС к выполнению полета (включая подготовку полетного задания и места взлета/посадки);

выполнение полета в соответствии с полетным заданием для данного типа конструкции БВС (VLOS/BVLOS);

порядок действий в аварийной обстановке (с имитацией на тренажере, при наличии).

32. По результатам прохождения квалификационного теста по оценке практических навыков принимается итоговая оценка:

1) практические навыки подтверждены;

2) практические навыки не подтверждены.

33. Кандидаты, получившие итоговую оценку "Практические навыки не подтверждены, допускаются к повторному проведению квалификационного теста по оценке практических навыков не ранее десяти рабочих дней со дня прохождения.

34. На основании успешного прохождения квалификационного теста по оценке практических навыков выдается акт оценки практических навыков по форме, согласно приложению 5 настоящих Правил. Акт оценки практических навыков действует на всей территории Республики Казахстан в течение одного года для операторов БАС категории 3, и двух лет для операторов БАС категории 2 со дня его выдачи.

35. Кандидаты, не подтвердившие практические навыки на квалификационном тест с трех попыток, перед повторной оценкой проходят курс первоначальной практической подготовки на соответствующий тип конструкции БВС.

36. Экзаменатор не может проводить оценивание квалификации кандидата, в отношении которого он выступал инструктором или является сотрудником того же авиационного учебного центра, где проводилась подготовка кандидата.

	Дополнение 1 к Приложению 4-2 к Правилам использования беспилотных авиационных систем в воздушном пространстве Республики Казахстан
	Форма

Заявление на проведение квалификационного теста

1. ________________________________________________________________
(фамилия, имя, отчество заявителя)
Дата рождения ___________

2. Тип квалификационного теста:
☐ Проверка теоретических знаний ☐ Оценка практических навыков
*Тип конструкции БАС
☐ Самолетный (A) ☐ Мультироторный (M)
☐ Вертолетный (H) ☐ Гибридный (X)
Категория МТОМ БВС
☐ Легкие ☐ Средние ☐ Среднетяжелые
*Тип полета
☐ VLOS ☐ BVLOS

3. Заявитель обязуется выполнять все условия квалификационного теста.
Заявитель _________________ ___________________ ____________
(подпись) (Фамилия Имя) (Дата)
(*) Пункты, отмеченные звездой, заполняются при заявлении на оценку практических навыков

	Дополнение 2 к Приложению 4-2 к Правилам использования беспилотных авиационных систем в воздушном пространстве Республики Казахстан
	Форма

Регистрационная карта на прохождение тестирования

ФОТО	Идентификационный номер кандидата ______________ Прохождение тестирования: Дата__________ время _____________

	Приложение 5 к Правилам использования беспилотных авиационных систем в воздушном пространстве Республики Казахстан
	Форма

Акт оценки практических навыков

1.Ф.И.О заявителя
2.Тип конструкции БАС
3.Фактический МТОМ БАС
4.Дата прохождения проверки
5.Общий налет за период проверки
6.Общее количество полетов
№ п/п	Элементы проверки уровня квалификации	Экзамен
№ п/п	Элементы проверки уровня квалификации	Оценка	Подпись
1. Подготовка к полету
1.1	Планирование операций, оценка аэронавигационной и метеорологической обстановки
	Подготовка и загрузка полетного задания
1.2	Проверка готовности БАС к полету, осмотр, настройка
1.3	Порядок действий, которые необходимо предпринять в случае аварийной ситуации или непредвиденной ситуации.
2. Во время полета
2.1	Взлет и запуск
2.2	Постоянное поддержание ситуационной осведомленности о местоположении БВС по отношению к другим пользователей воздушного пространства, препятствиям, рельефу местности и посторонним лицам
2.3	Зависание на месте или полет вокруг позиции (для БВС "самолетного/гибридного" типа) и переход в нормальный режим полета
2.4	Набор высоты и снижение
2.5	Выполнение полетного задания
2.6	Заход на посадку и посадка
2.7	Маневры во избежание столкновений с неподвижными препятствиями
2.8	Выполнение маневров в полете на характерных высотах и расстояниях
2.9	Полет в режиме VLOS
2.10	Полет в режиме BVLOS (при необходимости)
2.11	Мониторинг состояния БВС во время полета
2.12	Демонстрация действий после преднамеренного (имитируемого) сбоя передачи сигнала по каналу управления (при необходимости)
2.13	Координация действий с наблюдателем (при необходимости)
2.14	Взаимодействие с органом УВД
3. После полета
3.1	Отключение БАС
3.2	Послеполетный осмотр и регистрация любых соответствующих данных, касающихся общего состояния БАС, систем, компонентов и источников питания, функциональности пульта дистанционного пилотирования.
Вывод: Квалификационный тест: Практические навыки Подтверждены □ _______________________________________________ Не подтверждены □ № разделов ___________________ ФИО ____________________________ может выполнять полеты на БАС типа _________ категории МТОМ ______ в качестве оператора БАС категории __. Дата: "__" ________ г. Экзаменатор ФИО______________________

	Приложение 6 к Правилам использования беспилотных авиационных систем в воздушном пространстве Республики Казахстан
	Форма

Акт проверки теоретических знаний

Ф.И.О заявителя
Категория и номер сертификата оператора
Вывод:
Теоретическая проверка:
Пройдена □
_____________________________________
Не пройдена □
ФИО_________________________________
успешно прошел проверку теоретических знаний
и допущен к оценке практических навыков.
Дата: "__" ________ г.
Экзаменатор ФИО и подпись:

	Приложение 7 к Правилам использования беспилотных авиационных систем в воздушном пространстве Республики Казахстан
	Форма

1. Сертификат оператора БАС категории 1

2. Сертификат оператора БАС категории 2 или категории 3

__ санатты ҰАЖ операторының сертификаты
Сертификат оператора БАС Категории __
№____

1. Наименование уполномоченной организации /
Уәкілетті ұйымның атауы
2. Аты жөні/Имя, фамилия
3. Туған күні/Дата рождения
4. Берілген күні /Дата выдачи
5. Лауазымды тұлганын қолы/
подпись должностного лица
6. Мері/ Печать
7. Осы сертификаттың иесі 8-тармақта көрсетілген конструкция үлгісі мен ең жоғары ұшу салмағы санатындағы ұшқышсыз авиациялық жүйені басқаруға жіберіледі/
Держатель данного сертификата допущен к управлению БАС типа конструкции и категории максимальной взлетной массы указанных в п.8

8. Конструкция үлгісі және ең жоғары ұшу салмағының санаты:/
Тип конструкции и категория максимальной взлетной массы:
Конструкция үлгісі , кг дейін
Тип конструкции до кг
_______________ ______________
Жарамдылық мерзімі
Лауазымды тұлганын қолы және мөрі
Срок действия
Подпись должностного лица и печать
Конструкция үлгісі , кг дейін
Тип конструкции до кг
_______________ ______________
Жарамдылық мерзімі Лауазымды тұлганын қолы және мөрі
Срок действия
Подпись должностного лица и печать
Конструкция үлгісі , кг дейін
Тип конструкции до кг
_______________ ______________
Жарамдылық мерзімі
Лауазымды тұлганын қолы және мөрі
Срок действия
Подпись должностного лица и печать

8. Конструкцияның үлгісі және ең жоғары ұшу салмағының санаты:/
Тип конструкции и категория максимальной взлетной массы:
Конструкция үлгісі , кг дейін
Тип конструкции до кг
_______________ ______________
Жарамдылық мерзімі
Лауазымды тұлганын қолы және мөрі
Срок действия
Подпись должностного лица и печать
Конструкция үлгісі , кг дейін
Тип конструкции до кг
_______________ ______________
Жарамдылық мерзімі
Лауазымды тұлганын қолы және мөрі
Срок действия
Подпись должностного лица и печать
Конструкция үлгісі , кг дейін
Тип конструкции до кг
_______________ ______________
Жарамдылық мерзімі
Лауазымды тұлганын қолы және мөрі
Срок действия
Подпись должностного лица и печать

3. Приложение к сертификату оператора БАС категории 2 и категории 3

1. ҚОСЫМША/ПРИЛОЖЕНИЕ
ҰАЖ операторының сертификатына қосымша/
к сертификиату оператора БАС
2. Осы қосымша берілген куәліктің нөмірі/
Номер сертификата, к которому выдано данное приложение.
3. Куәлік иесінің аты жөні және туған күні,/
Полное имя и дата рождения владельца
4. Осы сертификаттың иесі 8-тармақта көрсетілген конструкция үлгісі мен ең жоғары ұшу салмағы санатындағы ұшқышсыз авиациялық жүйені басқаруға жіберіледі:/
Держатель данного сертификата допущен к управлению БАС типа конструкции и категории максимальной взлетной массы указанных в п.8
5. Лауазымды тұлганын қолы/
Подпись должностного лица
6. Құзыретті ұйымның мөрі/
Печать уполномоченной организации
______________
7. Күні/Дата

8. Конструкцияның үлгісі және ең жоғары ұшу салмағының санаты:/
Тип конструкции и категория максимальной взлетной массы:
Конструкция үлгісі , кг дейін
Тип конструкции до кг
_______________ ______________
Жарамдылық мерзімі
Лауазымды тұлганын қолы және мөрі
Срок действия
Подпись должностного лица и печать
Конструкция үлгісі , кг дейін
Тип конструкции до кг
_______________ ______________
Жарамдылық мерзімі
Лауазымды тұлганын қолы және мөрі
Срок действия
Подпись должностного лица и печать
Конструкциян үлгісі , кг дейін
Тип конструкции до кг
_______________ ______________
Жарамдылық мерзімі
Лауазымды тұлганын қолы және мөрі
Срок действия
Подпись должностного лица и печать

	Приложение 8 к Правилам использования беспилотных авиационных систем в воздушном пространстве Республики Казахстан
	Форма

Заявление для получения разрешения на выполнение полетов над густонаселенными районами населенных пунктов

1. Информация заявителя

Имя ………………………………………………………………………….
Фамилия…………………………………………………………………….
Отчество (при его наличии) ……………………………………………….
Дата рождения (день, месяц, год) …………………………………………
Номер телефона……………………………………………………………..
E-mail:………………………………………………………………………..
Индивидуальный идентификационный номер……………………………
Номер Сертификата оператора БАС категории 1 ………………………..

2. Декларация заявителя

Я заявляю, что информация, предоставленная в этом заявлении, верна.
Я заявляю, что мной не будут выполняться авиационные работы с применением БАС.
Я заявляю, что мной будет эксплуатироваться БАС типа "мультироторный"
или "вертолетный" и категории МТОМ "легкие"

Подпись:………………….. "___"_________________год

	Приложение 9 к Правилам использования беспилотных авиационных систем в воздушном пространстве Республики Казахстан
	Форма

Разрешение на выполнение полетов над густонаселенными районами населенных пунктов

Қазақстанның авиациялық әкімшілігі/
Авиационная администрация Казахстана
ЕЛДІ МЕКЕНДЕРДІҢ ХАЛЫҚ ТЫҒЫЗ ОРНАЛАСҚАН АУДАНДАРЫНЫҢ ҮСТІНЕН
ҰШУДЫ ОРЫНДАУҒА АРНАЛҒАН РҰҚСАТ/
РАЗРЕШЕНИЕ НА ВЫПОЛНЕНИЕ ПОЛЕТОВ ГУСТОНАСЕЛЕННЫМИ РАЙОНАМИ
НАСЕЛЕННЫХ ПУНКТОВ
№

Берілген/Выдано:
Аты-жөні, ЖСН/
ФИО, ИИН

Байланыс деректері (Мекен-жайы, телефон нөмірі, e-mail):/
Контактные данные (Адрес, номер телефона, e-mail):

Осы рұқсат "Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі
туралы" 2010 жылғы 15 шілдедегі Қазақстан Республикасы Заңының 33-бабының талаптары
негізінде берілді және Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес тиісті түрде ескерілді./
Настоящее разрешение выдано на основании требовании статьи 33 Закона
Республики Казахстан от 15 июля 2010 года "Об использовании воздушного пространства
Республики Казахстан и деятельности авиации" и должным образом учтено в соответствии
с законодательством Республики Казахстан.

Мөр орны (болған жағдайда) Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның лауазымды тұлғасы
Место печати (при наличии) Должностное лицо уполномоченной организации в сфере гражданской авиации
Берілген күні: ХХ.ХХ.ХХХХ ж. (кк.аа.жжжж.) \
Дата выдачи: ХХ.ХХ.ХХХХ г. (дд.мм.гггг.)
Қолданылу мерзiмi: ХХ.ХХ.ХХХХ ж. (кк.аа.жжжж.) \
Срок действия: ХХ.ХХ.ХХХХ г. (дд.мм.гггг.)

Осы рұқсатты ұстаушы елді мекендердінің халық тығыз орналасқан аудандарында
ұшуларды орындау жөніндегі талаптарды және "көп роторлы" немесе "тікұшақ" типті
"жеңіл" класты ҰАЖ пайдалануға міндеттенеді.
Держатель этого разрешения обязуется выполнять требования по выполнению полетов
в густонаселенных районах населенных пунктах и эксплуатировать БАС класса "легкие"
типа "мультироторный" или "вертолетный".

	Приложение 10 к Правилам использования беспилотных авиационных систем в воздушном пространстве Республики Казахстан
	Форма

1. Разрешение на выполнение авиационных работ с применением беспилотных авиационных систем

Ұшқышсыз авиациялық жүйелерді қолданып, авиациялық жұмыстарды орындауға арналған рұқсат/ Разрешение на выполнение авиационных работ с применением беспилотных авиационных систем №
Қазақстан Республикасы Республика Казахстан
Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның атауы/ Наименование уполномоченной организации в сфере гражданской авиации
Деңгей/ Уровень	Пайдаланушының атауы/ Наименование эксплуатанта: БСН/БИН Пайдаланушының мекенжайы/ Адрес эксплуатанта: Телефон: e-mail:		Пайдаланушымен жедел байланыс ақпараты:/ Оперативная связь в эксплуатации: Жедел басшылықпен дереу байланысуға мүмкіндік беретін байланыс ақпараты/ Контактная информация, позволяющая незамедлительно связаться с оперативным руководством
Осы сертификат, __________________________________________________________ (ҰАЖ пайдаланушының атауы) екенін куәландырады осы рұқсатқа қосымшада айқындалғандай, ұшуды жүргізу жөніндегі Нұсқаулыққа және Қазақстан Республикасының әуе кеңістігінде ұшқышсыз авиациялық жүйелерді пайдалану қағидаларына сәйкес ұшқышсыз авиациялық жүйелерді қолдана отырып, авиациялық жұмыстарды жүзеге асыру құқығы берілді. Осы рұқсатқа қосымша оның ажырамас бөлігі болып табылады. Настоящий сертификат удостоверяет в том, что __________________________________________________________________________ (наименование Эксплуатанта БАС) предоставлено право осуществлять авиационные работы с применением БАС, как это определено в приложении к настоящему Разрешению, в соответствии с Руководством по производству полетов БАС и Правилами использования беспилотных авиационных систем в воздушном пространстве Республики Казахстан. Приложение к настоящему разрешению является его неотъемлемой частью.
Берілген күні: Жарамдылық мерзімі:/ Дата выдачи: Срок действия:		Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның лауазымды тұлғасы: (Тегі, Аты, Әкесінің аты (бар болса) лауазымы) және қолы: мөр орны/ Должностное лицо уполномоченной организации в сфере гражданской авиации: (фамилия имя отчество (при наличии) должность) и подпись: место печати

2. Приложение к разрешению на выполнение авиационных работ с применением беспилотных авиационных систем

Рұқсатқа қосымша/ Приложение к разрешению
Рұқсат Разрешение №:
Пайдаланушының атауы:/ Наименование эксплуатанта:
"__________________________________________" ұшқышсыз авиациялық жүйелерін пайдаланушыға ұшқышсыз авиациялық жүйелердің мынадай түрлерінде авиациялық жұмыстардың көрсетілген түрлерін жүзеге асыруға рұқсат етіледі: Эксплуатанту БАС "__________________________________________" разрешается осуществлять указанные виды авиационных работ на следующих типах беспилотных авиационных систем:
Модель БАС: ҰАЖ моделі:	Конструкция үлгісі Тип конструкции	ҰӘК ең жоғары ұшу салмағы Максимальная взлетная масса БВС

Авиациялық жұмыстардың түрлері:/ Виды авиационных работ:		Арнайы шектеулер:/ Особые ограничения:

Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның атауы:/ Наименование уполномоченной организации в сфере гражданской авиации: Телефон: e-mail:
Берілген күні: Дата выдачи:
Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның лауазымды тұлғасы: (Тегі, Аты, Әкесінің аты (бар болса) лауазымы) және қолы: Мөр орны/ Должностное лицо уполномоченной организации в сфере гражданской авиации: (фамилия имя отчество (при наличии) должность) и подпись: место печати

	Приложение 11 к Правилам использования беспилотных авиационных систем в воздушном пространстве Республики Казахстан
	Форма

Заявление на внесение изменений/получение разрешения на выполнение авиационных работ с применением БАС

Руководителю
уполномоченной организации
в сфере гражданской авиации
От ________________________
БИН/ИИН
заявителя __________________
Местонахождение
(адрес) эксплуатанта
___________________________
Контактные телефоны
___________________________
адрес электронной почты,
___________________________

Заявление на внесение изменений/получение разрешения на выполнение авиационных работ с применением БАС

1.Заявление на:
□ Первоначальную выдачу
□ Внесение изменений
Прошу выдать/внести изменения
____________________________________________________________
(полное наименование заявителя)
разрешение на выполнения авиационных работ с применением БАС:
☐ Уровня 1 или ☐ Уровня 2

2. Заявляемые виды авиационных работ
☐ воздушные съемки и наблюдения;
☐ поисковые и аварийно-спасательные работы;
☐ авиационно-химические работы;
☐ строительно-монтажные и погрузочно-разгрузочные работы;
☐ полеты в воздушном пространстве над Каспийским морем;
☐ полеты с морских судов и морских буровых установок;
☐ перевозка грузов;
☐ полеты для проведения экспериментальных и научно-исследовательских работ;
☐ летные проверки (облеты) наземных средств радиотехнического обеспечения
полетов, авиационной радиосвязи и аэродромных схем.

3. Используемые беспилотные авиационные системы:

Модель БАС	Тип конструкции БАС	МТОМ БВС	Серийный номер БАС	Регистрационный номер БАС

4. Заявитель обязуется соответствовать требованиям Правил использования
воздушного пространства Республики Казахстан, Правил использования беспилотных
авиационных систем в воздушном пространстве Республики Казахстан.
______________________________________________________________
(должность руководителя, фамилия имя отчество (при наличии),
подпись заявителя – М.П. (для юридического лица)

Приложение 12
к Правилам использования
беспилотных авиационных
систем в воздушном пространстве
Республики Казахстан

Инструкция по взаимодействию между эксплуатантом БАС и соответствующим центром УВД

1. Требования к оформлению

На титульный лист, в верхнюю часть, вноситься утверждение в виде подписи и печати (при наличии) и согласование в виде подписей и печатей.

Инструкция утверждается руководителем эксплуатанта (для юридического лица) путем удостоверения подписью и печатью или эксплуатантом (в случае, если эксплуатант является физическим лицом) путем удостоверения подписью.

В нижней части титульного листа указывается наименование города (местонахождение эксплуатанта) и текущий год.

Титульный лист не нумеруется, а его оборотная сторона остается пустой.

Страницы нумеруются сквозной нумерацией.

В колонтитулы и фоновое оформление структурных элементов Инструкции по взаимодействию между эксплуатантом БАС и соответствующим центром УВД (далее - Инструкция) может вноситься дополнительная информация на усмотрение эксплуатанта БАС.

2. Инструкция должна содержать разделы со следующим содержанием:

Глава 1. Общие положения.

1) данные об эксплуатанте БАС;

2) номер и срок действия Сертификата Оператора БАС Категории 1 ИЛИ

номер разрешения на выполнение полетов над густонаселенными районами населенных пунктов (при выполнении полетов в густонаселенных районах), ИЛИ

номер и срок действия Разрешения на выполнение авиационных работ с применением БАС Уровня 1 с указанием разрешенных видов авиационных работ (копия прилагается к Инструкции), ИЛИ

номер и срок действия Разрешения на выполнение авиационных работ с применением БАС Уровня 2 с указанием разрешенных видов авиационных работ (копия прилагается к Инструкции);

3) планируемый вид авиационных работ.

Глава 2. Описание района полетов.

1) горизонтальные и вертикальные границы планируемого района выполнения авиационных работ;

2) класс воздушного пространства;

3) структура воздушного пространства в планируемом районе выполнения авиационных работ (запретные зоны, зоны ограничения полетов, зоны ограничения полетов БВС, зоны полетов беспилотных воздушных судов, диспетчерские зоны и районы);

4) краткая характеристика рельефа;

5) наличие густонаселенных районов населенных пунктов;

6) описание площадки взлета и посадки БАС.

Глава 3. Описание вида авиационных работ и порядок выполнения полетов.

1) количество персонала, задействованного в выполнении авиационных работ;

2) количество и модели используемых беспилотных авиационных систем;

3) подробное описание порядка выполнения полетов, схемы, маршруты полета, карты, места взлета и посадки.

Глава 4. Порядок взаимодействия и координации с центрами УВД

1) каналы связи (основные и резервные) для взаимодействия;

2) лица ответственные за взаимодействие с РЦ УВД;

3) порядок подачи заявки на использование воздушного пространства;

4) порядок получения разрешения на использование воздушного пространства;

5) порядок передачи сообщений о полете БВС.

Глава 5. Обеспечение безопасности полетов.

1) оценка безопасности полетов при выполнении данного вида авиационных работ в указанном районе;

2) меры по уменьшению рисков.

Глава 6. Порядок действий при возникновении непредвиденных обстоятельств.

1) возврат БВС;

2) вынужденная посадка;

3) потеря линий связи.

Глава 7. Характеристики БАС.

При согласовании Инструкции орган ОВД, в зоне ответственности которого планируется выполнение авиационных работ, рассматривает представленную Инструкцию, на предмет влияния полетов беспилотных воздушных судов на безопасность и регулярность полетов воздушных судов гражданской авиации.

Приложение 13
к Правилам использования
беспилотных авиационных
систем в воздушном пространстве
Республики Казахстан

Структура Руководства по производству полетов с применением беспилотных авиационных систем

Разъяснения требований к информации в разделе указано под названием раздела.

ЧАСТЬ A – Общие сведения

1. Содержание

2. Определения и сокращения

3. Контроль документации

Указывается порядок ведения РПП, внесения изменений и дополнений, а также их контроль. Лист регистрации поправок. Перечень действующих страниц. Контроль ревизий. Порядок ознакомления персонала.

4. Введение

Правовая основа для выполнения полетов БАС. Общая информация касательно эксплуатанта БАС и его РПП.

5. Политика безопасности

Политика и меры, направленные на обеспечение безопасности полетов при выполнении полетов с применением беспилотных авиационных систем. Подписывается первым руководителем организации.

6. Организационная структура, служебные обязанности, ответственность и субординация руководящего и эксплуатационного персонала.

Схематически указывается организационная структура эксплуатанта БАС. Если выполнение авиационных работ является не основным видом деятельности, схематически указывается структура в части выполнения авиационных работ.

Перечень всех должностных лиц, ответственных за организацию и выполнение полетов БАС, техническое обслуживание, подготовку летного персонала и наземное обслуживание с указанием их функций и ответственности.

ЧАСТЬ В – Эксплуатационные требования и требования безопасности

1. Предмет деятельности

1.1 Область деятельности

Виды авиационных работ выполняемых эксплуатантом БАС.

1.2 Используемые типы БАС

Краткое описание каждого типа БАС и используемого оборудования.

1.3 Эксплуатационные ограничения летно-технических характеристик

Описываются общие ограничения, ограничения для вида работ и типа (модели) БАС.

1.3 Типы полетов

VLOS, EVLOS, BVLOS (RLOS/BRLOS)

2. Операционная группа БАС

2.1 Квалификация и подготовка персонала

Требования эксплуатанта к подготовке, переподготовке и поддержанию персонального уровня для персонала, осуществляющему организацию и выполнение полетов, а также техническое обслуживание БАС.

3. Правила эксплуатации

3.1 Прогноз погоды и метеорологические ограничения

3.2 Подготовка БАС и оборудования

Бортовое оборудование и прочее оборудование, предполетная подготовка БАС и полезной нагрузки, управление батареями.

3.3 Связь

Средства связи, используемые при выполнении полетов; Средства связи для взаимодействия с центром УВД. Порядок ведения связи и действия при потере связи.

4. Порядок выполнения полетов.

4.1 Производство полетов в нормальных условиях.

Общие положения по выполнению полетов для каждого типа конструкции используемых БАС, процедуры минимизации шума и другого вредного воздействия для людей, животных и окружающей среды.

4.2 Производство полетов по выполнению авиационных работ.

Описание стандартных процедур по выполнению каждого из разрешенных видов авиационных работ с учетом используемых типов и моделей БВС.

4.3 Эксплуатационные процедуры для обеспечения безопасности полетов.

4.4 Чрезвычайные ситуации в полете и порядок действий.

Описание порядка действий при возникновении неисправностей, отказов, метеорологических условий.

5. Меры по защите от незаконного вмешательства и несанкционированного доступа к компонентам и персоналу БАС.

6. Порядок обеспечения защиты информации о персональных данных физических или юридических лиц, полученных при использовании БАС от обработки и свободного обращения.

7. Техническое обслуживание

8. Обновление микропрограммного обеспечения БАС

9. Ограничения по полетному и рабочему времени

10. Ведение учетной документации

10.1 Бортовой журнал технического состояния БАС

10.2 Учет полетного времени оператора БАС

- ФИО (при его наличии);

- дата;

- место;

- время взлета;

- время посадки;

- общее время полета;

- подробная информация задачи;

- прочее использованное оборудование.

10.3 Учет рабочего времени оператора БАС

- ФИО (при его наличии);

- дата;

- начало работы;

- окончание работы;

- общее время работы.

10.4 Журнал технического состояния БАС

- дата;

- время взлета;

- время посадки;

- общее время полета;

- количество аккумуляторных батарей;

- подпись о проведении предполетного осмотра;

- дефекты, неисправности;

- заметки о техническом обслуживании и подпись.

Приложение 14
к Правилам использования
беспилотных авиационных
систем в воздушном пространстве
Республики Казахстан

Структура регламента (программы) технического обслуживания беспилотной авиационной системы

1. Титульный лист, с указанием модели и типа конструкции БАС, подписанный заявителем (и удостоверенный печатью, при наличии).

2. Содержание.

3. Записи о внесенных изменениях в Регламент (программу) ТО, номера ревизий.

5. Термины и сокращения.

6. Применимость регламента (программы) ТО к определенной модели БАС.

7. Общие положения.

7.1. Оперативное ТО.

7.1.1. Подготовка к вылету. Предполетный осмотр. Замена АКБ.

7.1.2. Послеполетный осмотр.

7.2 Периодическое ТО (при наличии).

7.2.1. Формы периодического ТО.

7.3 Хранение БАС и ее компонентов.

8. Ресурсы и сроки службы (при наличии).

Представленная структура Регламента (Программы) технического обслуживания беспилотной авиационной системы может быть дополнена разработчиком (заявителем), и не ограничена указанным перечнем глав.

Приложение 15
к Правилам использования
беспилотных авиационных
систем в воздушном пространстве
Республики Казахстан

Руководство эксплуатанта по регулированию технического обслуживания БАС

Руководство эксплуатанта по регулированию технического обслуживания содержит следующую информацию.

1. Контроль документации. Статус ревизий и перечень действующих страниц, основания для обновления ревизий руководства.

2. Декларация, подписанная ответственным руководителем, о соответствии работ по техническому обслуживанию и ремонту требованиям настоящих правил, изготовителя (производителя) БАС и положениям настоящего Руководства, а также об обязательстве поддерживать это соответствие постоянно.

3. Описание типов и моделей БАС, на которые распространяется настоящее Руководство.

4. Сведения по руководящему персоналу с указанием имени и должности ответственного руководителя, персонала, несущего ответственность в отношении постоянного соответствия организации установленным требованиям, а также сведения по персоналу, участвующему в регулировании технического обслуживания.

5. Организационная структура и количество персонала по проведению технического обслуживания, ремонта и хранения БАС.

6. Процедура обеспечения выполнения технического обслуживания или ремонта собственной организацией с привлечением или без привлечения стороннего персонала или по договору с внешней организацией.

7. Процедура определения и контроля компетентности собственного или привлеченного персонала, выполняющего техническое обслуживание или ремонт БАС.

8. Процедура обеспечения собственными или по договору помещениями для выполнения технического обслуживания, ремонта или хранения БАС.

9. Процедура обеспечения собственными силами или по договору инструментом и оборудованием для выполнения технического обслуживания и ремонта БАС.

10. Процедура разработки, утверждения и внесение изменений и дополнений в программу технического обслуживания.

11. Процедура планирования технического обслуживания.

12. Процедура учета ресурсных агрегатов (при наличии таких агрегатов).

13. Процедура получения и учета информации от изготовителя (производителя) или разработчика БАС.

14. Процедура обеспечения наличия документации по техническому обслуживанию и ремонту (регламенты, технологические указания, каталоги и т.п.).

15. Процедура контроля и устранения дефектов и неисправностей, выявленных в процессе эксплуатации БАС.

16. Процедуры ведения и архивного хранения учетных сведений по техническому обслуживанию, ремонту и хранению БАС и ее компонентов.

17. Процедура контроля запчастей и материалов, их учет и хранение.

18. Процедура донесения о неисправностях и происшествиях, связанных с пригодностью для выполнения полетов и допуска к эксплуатации БАС.

Приложение 16
к Правилам использования
беспилотных авиационных
систем в воздушном пространстве
Республики Казахстан

Руководство эксплуатанта по оценке рисков в процессе эксплуатации БАС

Руководство эксплуатанта по оценке рисков в процессе эксплуатации БАС должно содержать следующую информацию:

1. Порядок проведения оценки рисков, включающий, как минимум:

1) порядок определение факторов опасности, влияющих на выполнение полета с применением БАС;

2) порядок оценки рисков при эксплуатации БАС;

3) порядок снижения уровня риска при эксплуатации БАС;

2. Порядок предполетной оценки рисков с учетом операционной среды.

3. Порядок документирования процесса оценки рисков при эксплуатации БАС.

	Приложение 17 к Правилам использования беспилотных авиационных систем в воздушном пространстве Республики Казахстан
	Форма

Задание на полет с применением беспилотной авиационной системы
(Полетное задание)

ЗАДАНИЕ НА ПОЛЕТ №
Тип и модель БАС
Учетный номер
Серийный номер БАС и Remote ID*
Дата полета
ФИО персонала, участвующего в выполнении полета и выполняемые ими обязанности
Координаты места вылета
Координаты места посадки
Планируемое и фактическое время начала и окончания полетов	Начало		Окончание
	План	Факт	План	Факт

Тип полета (VLOS, EVLOS, BVLOS (RLOS или BRLOS))
Цель полета
Замечания оператора БАС, касающееся полета
Подпись лица, подготовившего задание на полет
Подпись оператора БАС
Примечание

Примечание.
Форма задания на полет может быть дополнена эксплуатантом БАС. Порядок ведения определяется РПП эксплуатанта БАС.
*Remote ID – серийный номер монтируемого модуля системы дистанционной идентификации.

	Приложение 18 к Правилам использования беспилотных авиационных систем в воздушном пространстве Республики Казахстан
	Форма

Уведомление по монтируемому модулю дистанционной идентификации

1.	ФИО:
2.	ИИН:
3.	Электронный адрес:
4.	Номер свидетельства о постановке БАС на учет
5.	Серийный номер БАС:
	Наименование производителя монтируемого модуля системы дистанционной идентификации:
6.	Серийный номер монтируемого модуля с системой дистанционной идентификации:
7.	Модель монтируемого модуля системы дистанционной идентификации
8.	Указанный монтируемый модуль с системой дистанционной идентификации будет размещен на БАС с серийным номером указанном в уведомлении
9.	Дата:
10.	Подпись:

	Приложение 19 к Правилам использования беспилотных авиационных систем в воздушном пространстве Республики Казахстан
	Форма

Журнал учета монтируемых модулей и соответствующих БАС

№	Номер свидетельства о постановке БАС на учет	Серийный номер БАС	Серийный номер монтируемого модуля	Производитель монтируемого модуля	Модель монтируемого модуля	Примечание

	Приложение 20 к Правилам использования беспилотных авиационных систем в воздушном пространстве Республики Казахстан
	Форма

Декларация о техническом соответствии беспилотной авиационной системы серийного производства с беспилотным воздушным судном с максимальной взлетной массой менее 1,5 кг

Заполняется работником уполномоченной организации в сфере гражданской авиации

Присвоенный декларации учетный номер №	СОГЛАСОВАНО ФИО должностного лица уполномоченной организации
	Подпись	Дата:
Для физического лица:	М.П.
1. Ф.И.О заявителя
2. № удостоверения личности или паспорта
3. ИИН
4. Контактный номер телефона
5. Адрес электронной почты

Для юридического лица:

1. Наименование юридического лица
2. Адрес
3. БИН
4. Контактный номер телефона
5. Адрес электронной почты
Технические характеристики БАС
Торговая марка	……………………………..	Модель	……………………………
Серийный номер	…………………………	Максимальная горизонтальная скорость	……………….м/с
МТОМ	……………….. кг	Количество двигателей	…………………ед.
Соответствие требованиям классификатора по типу конструкции приложения 1 к Нормам летной годности	МТОМ менее 0,25 кг ☐ А0 (самолетный) ☐ Н0 (вертолетный) ☐ М0 (мультироторный) ☐ Х0 (гибрид) МТОМ более 0,25 кг и менее 1,5 кг ☐ А1 (самолетный) ☐ Н1 (вертолетный) ☐ М1 (мультироторный) ☐ Х1 (гибридный)	Описание полезной нагрузки
Емкость АКБ	………………..мАч	Рабочая частота пульта управления	…………………ГГц
Наличие системы дистанционной идентификации (Remote ID)	☐ ДА ☐ НЕТ

Предоставлением данной Декларации
Я, __________________________________________________________________
(ФИО заявителя)
подтверждаю техническое соответствие БАС с БВС с МТОМ менее 1,5 кг
требованиям приложения 1 к Нормам летной годности гражданских воздушных судов
Республики Казахстан.
Обязуюсь содержать указанную БАС в исправном состоянии и выполнять все
требования по поддержанию БАС в исправном состоянии, предусмотренные
производителем.
Обязуюсь не проводить модификацию БВС и не вносить изменений в программное
обеспечение, не предусмотренных производителем БАС.
Обязуюсь не использовать в качестве полезной нагрузки иные виды полезной
нагрузки, чем те, которые предусмотрены производителем (изготовителем).
(для юридического лица):
____________________________________________________________
подпись руководителя организации заявителя, Ф.И.О.
Место для печати
"___" ___________ 20__года
(для физического лица):
____________________________________________________________
подпись, Ф.И.О.
"___" ___________20__года

	Приложение 21 к Правилам использования беспилотных авиационных систем в воздушном пространстве Республики Казахстан
	Форма

Декларация о техническом соответствии беспилотной авиационной системы не серийного производства или самостоятельной сборки с беспилотным воздушным судном с максимальной взлетной массой менее 1,5 кг

Заполняется работником уполномоченной организации в сфере гражданской авиации

Присвоенный декларации учетный номер №	СОГЛАСОВАНО ФИО должностного лица уполномоченной организации
	Подпись	Дата:
Для физического лица:	М.П.
1. Ф.И.О заявителя
2. № удостоверения личности или паспорта
3. ИИН
4. Контактный номер телефона
5. Адрес электронной почты

Для юридического лица:

1. Наименование юридического лица
2. Адрес
3. БИН
4. Контактный номер телефона
5. Адрес электронной почты
Технические характеристики БАС
Торговая марка (при наличии)	……………………………..	Модель	………………………………….
Серийный номер	…………………………	Максимальная горизонтальная скорость	……………………………м/с
МТОМ	……………….. кг	Количество двигателей	…………………….ед.
Соответствие требованиям классификатора по типу конструкции приложения 1 к Нормам летной годности	МТОМ менее 0,25 кг ☐ А0 (самолетный) ☐ Н0 (вертолетный) ☐ М0 (мультироторный) ☐ Х0 (гибрид) МТОМ более 0,25 кг и менее 1,5 кг ☐ А1 (самолетный) ☐ Н1 (вертолетный) ☐ М1 (мультироторный) ☐ Х1 (гибридный)	Описание полезной нагрузки
Емкость АКБ	………………..мАч	Рабочая частота пульта дистанционного управления	…………...ГГц
Размеры БВС, включая размах лопастей несущих винтов (для БАС вертолетного типа) и размах крыла (для самолетного типа),	Ширина: …………..мм Высота: ……………мм Длинна: ……………мм	Материал изготовления воздушных винтов
Наличие индикации низкого уровня заряда АКБ БВС на пульте дистанционного управления БАС		Особенности БАС

Предоставлением данной Декларации
Я, __________________________________________________________________
(ФИО заявителя)
подтверждаю техническое соответствие БАС с БВС с МТОМ менее 1,5 кг
требованиям приложения 1 к Нормам летной годности гражданских воздушных судов
Республики Казахстан.
Обязуюсь содержать БАС в исправном состоянии и выполнять все требования
по поддержанию БАС в исправном состоянии.
Обязуюсь не использовать в качестве полезной нагрузки продукцию военного
назначения, товары и технологии двойного назначения, пиротехнические средства.
(для юридического лица):
____________________________________________________________
подпись руководителя организации заявителя, Ф.И.О.
Место для печати (при его наличии)
"___" ___________ 20__года
(для физического лица):
____________________________________________________________
подпись, Ф.И.О.
"___" ___________20__года

	Приложение 22 к Правилам использования беспилотных авиационных систем в воздушном пространстве Республики Казахстан
	Форма

Перечень согласованных уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации деклараций о техническом соответствии беспилотных авиационных систем

Порядковый номер

Серийный номер

Дата согласования Декларации

Модель БАС

Тип конструкции

МТОМ

Данные владельца

Примечание

	Приложение 23 к Правилам использования беспилотных авиационных систем в воздушном пространстве Республики Казахстан
	Форма

Декларация о техническом соответствии беспилотной авиационной системы серийного производства с беспилотным воздушным судном с максимальной взлетной массой от 1,5 кг и менее 25 кг

Заполняется работником уполномоченной организации в сфере гражданской авиации

Присвоенный декларации учетный номер №	СОГЛАСОВАНО ФИО должностного лица уполномоченной организации
	Подпись	Дата:
Для физического лица:	М.П.
1. Ф.И.О заявителя
2. № удостоверения личности или паспорта
3. ИИН
4. Контактный номер телефона
5. Адрес электронной почты

Для юридического лица:

1. Наименование юридического лица
2. Адрес
3. БИН
4. Контактный номер телефона
5. Адрес электронной почты
Технические характеристики БАС
Торговая марка	……………………………..	Модель	………………………………….
Серийный номер	…………………………	Максимальная горизонтальная скорость	…………………………………. м/с
МТОМ	……………….. кг
Соответствие требованиям классификатора по типу конструкции приложения 1 к Нормам летной годности	МТОМ от 1,5кг и менее 25 кг ☐ А3 (самолетный) ☐ Н3 (вертолетный) ☐ М3 (мультироторный) ☐ Х3 (гибридный)	Тип двигателя Количество	☐ Электрический ☐ ДВС …………………….ед.
Емкость АКБ	………………..мАч	Рабочая частота пульта управления	…………...ГГц
Размеры БВС, включая размах лопастей несущих винтов (для БАС вертолетного типа) и размах крыла (для самолетного типа), ШВД	Ш: …………..мм В: ……………мм Д: ……………мм	Материал изготовления и количество воздушных винтов	……………………………… ……………………………ед.
Требования к обязательным системам
Возможность аварийной посадки или прекращения полета в случае потери командно-контрольной связи	☐ да ☐ нет	Постоянный контроль заряда батареи/ уровня топлива	☐ да ☐ нет
Наличие звукового и визуального сигналов в случае полного отказа канала контроля и управления	☐ да ☐ нет	Наличие защиты канала контроля и управления от электромагнитных помех	☐ да ☐ нет
Дополнительные системные характеристики
Наличие светотехнического оборудования на БВС	☐ да ☐ нет
Полезная нагрузка, которая может быть установлена на БВС

Предоставлением данной Декларации
Я, __________________________________________________________________
(ФИО заявителя)
подтверждаю техническое соответствие БАС с БВС с МТОМ от 1,5 кг и менее 25 кг
требованиям приложения 1 к Нормам летной годности гражданских воздушных судов
Республики Казахстан.
Обязуюсь содержать указанную БАС в исправном состоянии и выполнять все
требования по поддержанию БАС в исправном состоянии предусмотренные
производителем.
Обязуюсь не проводить модификацию БВС и не вносить изменений в программное
обеспечение, не предусмотренных производителем БАС.
Обязуюсь не использовать иные виды полезной нагрузки, чем те, которые
предусмотрены производителем (изготовителем).
(для юридического лица):
____________________________________________________________
подпись руководителя организации заявителя, Ф.И.О.
Место для печати (при его наличии)
"___" ___________ 20__года
(для физического лица):
____________________________________________________________
подпись, Ф.И.О.
"___" ___________20__года

	Приложение 24 к Правилам использования беспилотных авиационных систем в воздушном пространстве Республики Казахстан
	Форма

Декларация о техническом соответствии беспилотной авиационной системы не серийного производства или самостоятельной сборки с беспилотным воздушным судном с максимальной взлетной массой от 1,5 кг и менее 25 кг

Заполняется работником уполномоченной организации в сфере гражданской авиации

Присвоенный декларации учетный номер №	СОГЛАСОВАНО ФИО должностного лица уполномоченной организации
	Подпись	Дата:
Для физического лица:	М.П.
1. Ф.И.О заявителя
2. № удостоверения личности или паспорта
3. ИИН
4. Контактный номер телефона
5. Адрес электронной почты

Для юридического лица:

1. Наименование юридического лица
2. Адрес
3. БИН
4. Контактный номер телефона
5. Адрес электронной почты
Технические характеристики БАС
Торговая марка	……………………………..	Модель	………………………………….
Серийный номер	…………………………	Максимальная горизонтальная скорость	…………………………………. м/с
МТОМ	……………….. кг
Соответствие требованиям классификатора по типу конструкции приложения 1 к Нормам летной годности	МТОМ от 1,5кг и менее 25 кг ☐ А2 (самолетный) ☐ Н2 (вертолетный) ☐ М2 (мультироторный) ☐ Х2 (гибридный)	Тип двигателя Количество	☐ Электрический ☐ ДВС …………………….ед.
Емкость АКБ	………………..мАч	1. Тип органа управления. 2. Рабочая частота органа управления. 3. Опишите используемую систему шифрования, если таковая имеется.	1……………………………………… 2. …………...ГГц 3.……………………………………… ………………………………………… …………………………………………
Размеры БВС, включая размах лопастей несущих винтов (для БАС вертолетного типа) и размах крыла (для самолетного типа), ШВД	Ширина: …………..мм Высота: ……………мм Длина: ……………мм	Материал изготовления и количество воздушных винтов	……………………………… ……………………………ед.
Требования к обязательным системам
Возможность аварийной посадки или прекращения полета в случае потери командно-контрольной связи	☐ да ☐ нет	Постоянный контроль заряда батареи. Постоянный контроль уровня топлива.	☐ да ☐ нет ☐ да ☐ нет
Наличие звукового и визуального сигналов в случае полного отказа канала контроля и управления	☐ да ☐ нет	Наличие защиты канала контроля и управления от электромагнитных помех (опишите используемую систему шифрования, если таковая имеется)	☐ да ☐ нет ………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… …………………………………………
Дополнительные системные характеристики
Наличие светотехнического оборудования на БВС	☐ да ☐ нет
Полезная нагрузка, которая может быть установлена на БВС

Предоставлением данной Декларации
Я, __________________________________________________________________
(ФИО заявителя)
подтверждаю техническое соответствие БАС с БВС с МТОМ от 1,5 кг и менее 25 кг
требованиям приложения 1 к Нормам летной годности гражданских воздушных судов
Республики Казахстан.
Обязуюсь содержать указанную БАС в исправном состоянии и выполнять
все требования по поддержанию БАС в исправном состоянии предусмотренные производителем.
Обязуюсь не использовать в качестве полезной нагрузки продукцию военного
назначения, товары и технологии двойного назначения, пиротехнические средства,
токсичные и высокотоксичные вещества.
(для юридического лица):
____________________________________________________________
подпись руководителя организации заявителя, Ф.И.О.
Место для печати (при его наличии)
"___" ___________ 20__года
(для физического лица):
____________________________________________________________
подпись, Ф.И.О.
"___" ___________20__года

	Приложение 25 к Правилам использования беспилотных авиационных систем в воздушном пространстве Республики Казахстан
	Форма

Заявление для получения сертификата соответствия

Для физического лица:
1. Ф.И.О заявителя
2. № удостоверения личности или паспорта
3. ИИН
4. Контактный номер телефона
5. Адрес электронной почты

Для юридического лица:

1. Наименование юридического лица
2. Адрес
3. БИН
4. Контактный номер телефона
5. Адрес электронной почты
6. ФИО ответственного лица

Прошу рассмотреть представленные документы, провести сертификацию
и выдать сертификат соответствия беспилотной авиационной системе
___________________________________________________________типа
(Самолетного (фикс. крыло), мультироторного, вертолетного, гибридного)
____________________ класса, согласно документов приложенных к данной заявке.
(для юридического лица):
_____________________________________________________________________
подпись руководителя, Ф.И.О. (при его наличии)
Место для печати (при его наличии) "___" ___________ 20__года
(для физического лица):
____________________________________________________________
подпись, Ф.И.О. (при его наличии)
"___" ___________20__года

	Приложение 26 к Правилам использования беспилотных авиационных систем в воздушном пространстве Республики Казахстан
	Форма

Акт государственных испытаний опытного образца БАС

Согласовано
от "___"_____ 20__ г ____________
Первый руководитель уполномоченной
организации _______________________
подпись, фамилия, инициалы

Утверждено
от "___"_____ 20__ г ____________
Первый руководитель организации
производителя (изготовителя)
_______________________________
подпись, фамилия, инициалы

_______________________________________________________
(наименование опытного образца БАС)
изготовленного предприятием
_______________________________________________________
(наименование предприятия)
Комиссия в составе
Председателя
_______________________________________________________
(должность, фамилия, инициалы)
Члены:
_____________________________
(должность, фамилия, инициалы)
____________________________
(должность, фамилия, инициалы)
в период с "_"_____ 20_г. по "__"________ 20_г.
провела заводские, эксплуатационные, государственные испытания
__________________________________________________________
(наименование опытного образца БАС)
Испытания проводились
__________________________________________________________
(место проведения испытаний)
По программе и методикам, разработанным
__________________________________________________________
(наименование предприятия)
1. Цель испытаний __________________________________________
2. Изложение результатов испытаний по всем пунктам программ испытаний
_______________________________________________________________
3. Заключение___________________________________________________
Члены комиссии:
_____________________________________ "___"_________20__г.
(должность, фамилия, инициалы) подпись
_____________________________________ "___"_________20__г.
(должность, фамилия, инициалы) подпись
Председатель комиссии:
_____________________________________ "___"_________20__г.
(должность, фамилия, инициалы) подпись
Приложения
1. Протоколы испытаний.
2. Перечень обнаруженных отказов, дефектов, ошибок и предложения по их устранению.
3. Отчет по испытаниям.
4. Прочие необходимые материалы.

	Приложение 27 к Правилам использования беспилотных авиационных систем в воздушном пространстве Республики Казахстан
	Форма

Акт о соответствии (несоответствии) беспилотной авиационной системы

1. Общие сведения
2. Выявленные несоответствия
3. Выводы
Должность уполномоченного лица уполномоченной организации
в сфере гражданской авиации подпись ФИО
С актом ознакомлен:
Должность (при наличии) заявителя подпись ФИО
Дата

	Приложение 28 к Правилам использования беспилотных авиационных систем в воздушном пространстве Республики Казахстан
	Форма

Сертификат соответствия беспилотной авиационной системы

Символ уполномоченной организации в сфере гражданской авиации

Наименование уполномоченной организации в сфере гражданской авиации

Адрес уполномоченной организации в сфере гражданской авиации

ҰАЖ Cәйкестік сертификаты Сертификат соответствия БАС
UAS Certificate of conformity ___________________________

1. Изделие: Бұйым: Product	2. Производитель: Дайындаушы: Manufacturer:	3. Модель: Моделі: Model:	4. Серийный номер: Сериялық нөмірі: Serial number:
5. Класс БАС: ҰӘЖ класы: Class of UAS :	6. Тип двигателя: Қозғалтқыш түрі: Engine type:	7. Максимальная взлетная масса: кг. Ең жоғарғы ұшу салмағы: кг. Maximum Take off mass (МТОМ):	8. Дата выпуска Шығарылған күні Date of manufacture
Берілген күні/ Дата выдачи/ Date of issue: "____" ____________ 20______ ж./ г./ y. Уәкілетті ұйымның лауазымды адамының қолы: Подпись должностного лица уполномоченной организации: Signature of an official of the authorized organization: ___________________Т.А.Ә./ФИО/ Full name Мөр орны/ м.п./stamp Сертификаттың жарамдылық мерзімі: мерзімсіз. Срок действия сертификата: бессрочный. Certificate validity period: perpetual.

	Приложение 29 к Правилам использования беспилотных авиационных систем в воздушном пространстве Республики Казахстан
	Форма

Этапы Программы создания беспилотной авиационной системы

№ этапа	Наименование этапа	Содержание работ	Результат выполнения этапа
1	Анализ и проектирование образца БАС	Формируется концепция беспилотной авиационной системы и определяются потенциальные технические и технологические возможности ее реализации. - Разрабатывается техническое задание на БАС; - Определяются технические и технологические возможности реализации концепции новой конструкции БАС; - При необходимости проводятся маркетинговые исследования для формирования требований к характеристикам БАС; - Разрабатывается проектная конструкторская документация (ПКД); - Разрабатывается рабочая конструкторская документация (РКД); В случае если разработчик не имеет возможности реализовать проект, то осуществляется передача РКД изготовителю (производителю).	Этап завершается разработанным техническим заданием на основании отчетов о выполненных исследовательских работах и маркетинговом исследовании с целью поиска оптимального практического применения разрабатываемой БАС, а также согласованным с заказчиком (при его наличии) техническим проектом, либо утвержденным техническим проектом самим разработчиком.
2	Подготовка и освоение производства	- Разрабатывается комплект рабочей технологической документации (РТД) для изготовления опытного образца БАС; - Изготавливается опытный образец БАС; - Корректируется комплект РТД по результатам постройки опытного образца БАС; - Корректируется комплект РТД и осуществляется доработка опытного образца БАС при необходимости.	Этап завершается разработанным (произведенным) опытным образцом БАС.
3	Испытания и сертификация опытного образца БАС	- Осуществляется первый полет опытного образца БВС; - Проводятся все предусмотренные виды испытаний опытного образца БАС, ее систем и компонентов; -После завершения испытаний корректируют и утверждают в установленном порядке комплект РТД для серийного производства образца БАС. На данном этапе проводятся сертификационные работы для подтверждения требованиям согласно приложению 1 к Нормам летной годности к настоящим Правилам. В ходе сертификационных работ проводится проверка и корректировка рабочей конструкторской документации опытного образца БАС.	Этап завершается откорректированной по результатам приемочных испытаний опытного образца БАС технологической и конструкторской документации, предназначенной для дальнейшего серийного производства и получением сертификата соответствия.
4	Серийное производство	- Изготавливаются серийные экземпляры БАС в соответствии с их типовой конструкцией; - В ходе серийного производства разработчик осуществляет сопровождение и авторский надзор за изготовлением БАС. Каждый серийный экземпляр подлежит сертификационному обследованию в соответствии с настоящими Правилами.	Постановка БАС на серийное производство
5	Эксплуатация. Модификация.	На этапе эксплуатации образца БАС разработчик/изготовитель (производитель) осуществляет авторский надзор за эксплуатацией БАС, мониторинг и анализ технических данных БАС, дефектов выявленных в процессе эксплуатации. При необходимости эксплуатант может участвовать в разработке перечня запасных частей и предлагать внесение доработок и корректировок в конструкцию БАС. Крупную модификацию БАС возможно проводить в связи с вступлением новых требований к летной годности, общим техническим характеристикам, охране окружающей среды, правил безопасности в области производства полетов.	При необходимости: решение разработчика/изготовителя (производителя) о внесении изменений в конструкцию БАС; Выпуск бюллетеней модификации.
6	Утилизация	Основанием для представления на утилизацию БАС считается: 1) истечение назначенных ресурсов, определенных эксплуатационно-технической документацией; 2) физический износ (до истечения сроков назначенных ресурсов); 3) экономическая нецелесообразность проведения ремонта и восстановления вследствие воздействия неблагоприятных факторов; 4) отсутствие необходимости использования по прямому назначению; На этапе утилизации производится демонтаж и разделение БАС на отдельные части с целью получения высококачественных деталей, полуфабрикатов и сырья для их последующего использования в производстве или в качестве лабораторного оборудования учебных заведений и учебных центров по подготовке специалистов авиационной отрасли.	Решение эксплуатанта о снятии с эксплуатации БАС.

	Приложение 30 к Правилам использования беспилотных авиационных систем в воздушном пространстве Республики Казахстан
	Форма

Заявление на сертификацию и получение удостоверения соответствия экземпляра БАС

Прошу рассмотреть представленные документы, провести сертификацию
и выдать удостоверение соответствия экземпляра БАС класса
___________________________________________________________________
производства_______________________________________________________
(собственной сборки (self-build), завод-изготовитель)
принадлежащий
___________________________________________________________________
(частное лицо, наименование организации)
Сообщаю основные сведения о БАС:
1. Тип конструкции: _________________________________________________
2. Серийный номер: __________
3. Тип двигателя: ___________________________________________________
4. Максимальная взлетная масса (МТОМ), кг: ____________________________
5. Максимально развиваемая скорость, м/с _______________________________
6. Тип АКБ и емкость, мАч ____________________________________________
7. Полезная нагрузка _________________________________________________
Использованная конструкторская документация:
___________________________________________________________________
(собственный проект, готовая КД, другое)
Заявитель:
____________/______________________________ "___" ________ 20__г.
подпись ФИО
М.П. (для юр. лиц)

	Приложение 31 к Правилам использования беспилотных авиационных систем в воздушном пространстве Республики Казахстан
	Форма

Акт оценки о годности к эксплуатации экземпляра беспилотной авиационной системы

"__"_________20 __ года уполномоченной организации в сфере гражданской авиации
проведена оценка технического состояния и годности к полетам БАС
__________________________________________________________________________
(Модель/тип/класс БАС, наименование организации)
Заключение: в заключительной части акта указывается соответствие
(необходимо прописывать соответствие) (несоответствие)
заявленных технических характеристик приложению 1 к Нормам летной годности
гражданских воздушных судов Республики Казахстан, а также соответствие БАС
и ее компонентов заявляемым видам полетов и/или работ.
Должность уполномоченного лица
уполномоченной организации в сфере
гражданской авиации подпись ФИО
Члены Технической комиссии (при наличии):
Должность подпись ФИО
Дата:
"__"_________20 __ года

	Приложение 32 к Правилам использования беспилотных авиационных систем в воздушном пространстве Республики Казахстан
	Форма

Удостоверение соответствия экземпляра БАС

Символ

Наименование уполномоченной организации в сфере гражданской авиации

Адрес уполномоченной организации в сфере гражданской авиации

ҰАЖ Сәйкестік туралы куәлік
Удостоверение соответствия БАС
UAS Identification of conformity
Экземпляр беспилотной авиационной системы
___________________________________________________________________
(тип конструкции, модель, наименование)
Серийный номер (при наличии)_________________
дата выпуска "___"___________20__г.
соответствует установленным требованиям к экземпляру беспилотной авиационной
системы в Республике Казахстан.
Основные эксплуатационные ограничения и характеристики единичного экземпляра
беспилотной авиационной системы содержатся в Карте данных,
являющейся неотъемлемой частью данного удостоверения.
Уполномоченное лицо уполномоченной организации в сфере гражданской авиации
__________/_______________________________/ "___" ___________ 20__ г.
Подпись Фамилия Имя Отчество (при наличии)
М.П.

	Приложение 33 к Правилам использования беспилотных авиационных систем в воздушном пространстве Республики Казахстан
	Форма

КАРТА ДАННЫХ
(экземпляра беспилотной авиационной системы)

Настоящая карта данных является неотъемлемой частью удостоверения соответствия
№___ от "___"______________ 20 __г. и содержит основные эксплуатационные
ограничения и характеристики экземпляра беспилотной авиационной системы.
__________________________________________________________________
(Тип, классификатор МТОМ, модель БАС)

1. Двигатель (двигатели) ____________________________________________
мощность, Вт ________

2. Воздушный винт ________________________________________________

3. Топливо (при установленном ДВС)_________________________________

4. Тип АКБ, емкость________________________________________________

5. Программное обеспечение ________________________________________

6. Максимальная взлетная масса, кг __________________________________

7. Ограничения по скорости
1) максимально допустимая, км/ч ____________________________________
2) минимально допустимая, км/ч_____________________________________

8. Метеоусловия для выполнения полетов:
1) ветер, м/с_______________________________________________________
2) температура окружающего воздуха, град. С0_________________________
3) наличие осадков _________________________________________________

9. Не допускается эксплуатация БАС в категории операций: ______________
Уполномоченное лицо уполномоченной организации в сфере гражданской авиации:
__________/_______________________________________________________
Подпись Фамилия Имя Отчество (при наличии)
М.П. "___" ___________ 20__ г.

	Приложение 34 к Правилам использования беспилотных авиационных систем в воздушном пространстве Республики Казахстан
	Форма

Заявление на получение сертификата летной годности

1. Прошу рассмотреть документы, провести сертификацию и выдать сертификат
летной беспилотной авиационной системе внесенного в государственный реестр
"__"________года за №___
Тип, модель ________________________________________________________
Серийный (заводской) номер БАС _____________________________________
Дата изготовления БАС ______________________________________________
Наименование изготовителя___________________________________________
Государство-изготовитель____________________________________________
Сертификат типа:
№ ________ дата выдачи_____________________________________________

2. Сведения о заявителе:
Адрес_____________________________________________________________
Телефон: __________________________________________________________
Адрес электронной почты ___________________________________________
Если эксплуатант БАС - физическое лицо:
Фамилия, имя, отчество (при его наличии) _____________________________
Если эксплуатант БАС - юридическое лицо:
Полное наименование юридического лица______________________________
Фамилия, имя, отчество руководителя _________________________________
Фамилия, имя, отчество, телефон сотрудника, ответственного за обеспечение
взаимодействия _____________________________________________________

3. Место базирования БАС ____________________________________________

4. Наименование и адрес организации по техническому обслуживанию и ремонту,
в которой проводились техническое обслуживание и ремонт экземпляра
БАС______________

5. Налет БАС
с начала эксплуатации: ______________________________________________
(часы) (посадки) (года)
после последнего ремонта: __________________________________________
(часы) (посадки) (года)
6. Остаток ресурса до ремонта: _______________________________________
(часы) (посадки) (года)

7. MTOM, кг _______________.
Подпись, дата, МП

	Приложение 35 к Правилам использования беспилотных авиационных систем в воздушном пространстве Республики Казахстан
	Форма

Акта оценки о годности к эксплуатации беспилотных авиационных систем

В соответствии с приказом ______________________________________________
(уполномоченной организации)
от "__"_________20 __ года № ___
Технической комиссией некоммерческой организации объединяющей эксплуатантов
беспилотных авиационных систем (наименование организации) проведена оценка
по программе сертификации летной годности БАС в
___________________________________________________________________
(наименование организации)
Текст Акта оценки о годности к эксплуатации БАС В заключительной части акта
указывается соответствие (несоответствие) эксплуатационной документации,
в том числе программы технического обслуживания (регламента) требованиям
нормативных правовых актов в сфере гражданской авиации, а также соответствие
БАС и ее компонентов заявляемым видам полетов, видам воздушных перевозок
и/или авиационных работ.
Председатель комиссии:
______________________________________________________ ___________
(Фамилия, Имя, Отчество (при его наличии) (подпись)
Члены комиссии:
__________________________________________________________________
(Фамилия, Имя, Отчество (при его наличии) (подпись)
__________________________________________________________________
(Фамилия, Имя, Отчество (при его наличии) (подпись)
С актом ознакомлен:
Руководитель организации заявителя:
(Фамилия, Имя, Отчество (при его наличии)) (подпись)

Приложение 35-1
к Правилам использования
беспилотных авиационных систем
в воздушном пространстве
Республики Казахстан

Требования к некоммерческой организации, объединяющей эксплуатантов беспилотных авиационных систем

Сноска. Правила дополнены приложением 35-1 в соответствии с приказом и.о. Министра транспорта РК от 09.01.2024 № 15 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие требования применяются к некоммерческой организации, объединяющей эксплуатантов беспилотных авиационных систем, осуществляющей сертификацию летной годности беспилотных авиационных систем для соответствующих категорий.

Параграф 1. Требования к организации

2. Организации следует иметь копии всех соответствующих Руководств (инструкций) по оборудованию, технических стандартов, технических бюллетеней и инструкций, законодательства и любого другого документа, который необходим для установления процедур для деятельности, перечисленных в заявке заявителя:

1) иметь утвержденную организационную структуру и Руководство по процедурам организации, описывающие систему управления своих процедур, достаточную для выполнения работ в заявленной области деятельности;

2) иметь действующую эксплуатационную документацию беспилотных авиационных систем, определяющую требования к организации и выполнению работ, в соответствии с заявленной областью деятельности;

3) иметь доступ к программе (регламенту) технического обслуживания беспилотной авиационной системы, директивам летной годности, информации, связанной с безопасностью полетов, бюллетеням производителя (изготовителя) или разработчика БАС;

4) иметь инструкцию своевременного доведения требований и положений законодательства Республики Казахстан, регламентирующих деятельность в гражданской авиации и внутренней документации организации и изменений до персонала с целью их своевременного изучения и исполнения;

5) располагать необходимыми техническими данными, оборудованием, инструментом и материалами для выполнения сертификационных работ;

6) иметь в штате квалифицированный персонал в количестве, обеспечивающем выполнение сертификационных работ;

7) иметь систему поддержания (повышения) квалификации персонала, его подготовки и переподготовки;

8) иметь систему хранения подробных регистрируемых данных о каждом сертификационном обследовании, которые свидетельствуют о выполнении всех требований при подписании сертификата летной годности и хранить в течение периода не менее 3 лет с даты последней записи.

Параграф 2. Требования к специалистам

3. Организации контролируют что специалисты выполняющие сертификационные работы, обладают следующей квалификацией и уровнем компетентности:

1) наличием высшего или средне-специального образования по технической эксплуатации воздушных судов;

2) знанием законодательства Республики Казахстан в области использования

воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации;

3) знанием конструкции воздушных судов, авиационных двигателей и их систем;

4) Знанием правил технической эксплуатации планера, силовых установок, систем и приборного оборудования, оборудования связи воздушного судна или беспилотной авиационной системы;

5) влияния загрузки и распределения массы на летные характеристики, выполнения расчетов массы и центра тяжести (центровки);

6) не менее чем трехлетним опытом работы по технической эксплуатации воздушных судов или не менее чем трехлетним опытом работы по технической эксплуатации беспилотных авиационных систем.

4. Организация назначает ответственного квалифицированного специалиста, на которого возлагается ответственность в части своевременного выполнения сертификационных работ.

5. Организация назначает квалифицированных специалистов, которые будут делегировать полномочия уполномоченной организации в сфере гражданской авиации при выполнении сертификационного обследования и выдаче сертификата летной годности БАС.

6. Организация предоставляет квалифицированным специалистам, на которых возложены функции делегирования, письменное разрешение на выполнение этих обязанностей.

Параграф 3. Требования к оборудованию

7. Организация имеют в своем распоряжении необходимое оборудование и инструменты, поверенные в соответствии с нормативными требованиями законодательства Республики Казахстан в сфере обеспечения единства измерений.

8. Организация проводит работу по учету и организации поверки всего оборудования и инструмента, включая средства контроля, с периодичностью обеспечивающей их работоспособность и точность, путем ведения учетной документации по метрологическому контролю и используемым при этом стандартам.

Параграф 4. Требования к документации

9. Организация имеет в своем распоряжении необходимую эксплуатационную, ремонтную, технологическую документацию по беспилотным авиационным системам, применимые директивы, бюллетени, а персонал иметь возможность беспрепятственно использовать данную документацию при работе.

10. Организация имеет процедуры получения, учета и хранения данной документации.

Параграф 5. Требования к метрологическому обеспечению

11. Организация разрабатывает процедуры, определяющие порядок метрологического обеспечения работ, которые осуществляются в соответствии с национальными стандартами государственной системы обеспечения единства измерений и включают в себя:

1) обучение и аттестацию специалистов по метрологии;

2) поверку средств измерений;

3) направление на метрологическую аттестацию и испытания с целью утверждения типа средств измерений и запасных частей;

4) ведение реестра государственной системы обеспечения единства измерений Республики Казахстан;

5) метрологическую экспертизу технологической и конструкторской документации.

12. Организация устанавливает средства измерений, необходимые для обеспечения соответствия изделий авиационной техники установленным требованиям.

13. Средства измерений предусматривают:

1) проверку в сроки, в соответствии с законодательством и нормативными документами в области обеспечения единства измерений;

2) отрегулированы;

3) идентифицированы с целью установления статуса поверки;

4) защищены от регулировок, которые сделали бы недействительными результаты измерения;

5) защищены от повреждения и ухудшения состояния в ходе использования, технического обслуживания и хранения.

14. Организация производит оценку и регистрацию предыдущих результатов измерения, если обнаружено, что средство измерений не соответствует требованиям национальных стандартов государственной системы обеспечения единства измерений.

15. Организация обеспечивает немедленное изъятие из технологических процессов неисправных и не прошедших поверку средств измерений, а также назначить лиц, ответственных за контроль состояния и соблюдения графиков поверки технических средств измерений.

	Приложение 36 к Правилам использования беспилотных авиационных систем в воздушном пространстве Республики Казахстан
	Форма

Сертификат летной годности беспилотной авиационной системы

Символ

Наименование уполномоченной организации
Адрес уполномоченной организации

ҰШУҒА ЖАРАМДЫЛЫҒЫ СЕРТИФИКАТЫ
СЕРТИФИКАТ ЛЕТНОЙ ГОДНОСТИ
CERTIFICATE OF AIRWORTHINESS №

1. Национальный и регистрационный знаки
Ұлттық және тiркеу белгiлерi
Nationality and registration marks

3. Серийный (заводской) номер
Сериялық (зауыттық) нөмiрi
UAS serial number

4. Тип(ы) и/или модель (модели) пункта дистанционного пилотирования:
Қашықтықтан басқару пунктінің түрі(лері) және/немесе моделі (модельдері)
Remote pilot station (RPS) type(s) and/or model(s)

5. Линия(и) C2 БАС
ҰАЖ арналған желі (лер) (С2 желісі)
Link(s) for RPA (C2 Link(s))

6. Категории и/или применение: ________________________________
Санаттар және / немесе қолдану:
Categories and/or operation:

7. Воздушное судно внесено в Государственный реестр гражданских воздушных
судов Республики Казахстан за № ______ от "___"______20__г.
Әуе кемесi Қазақстан Республикасы Азаматтық әуе кемелерiнiң мемлекеттiк
тiзiлiмiне № ____ "___" ______20___ж. болып енгiзiлдi.
The aircraft is included into State Register of Civil Aircrafts of the Republic
of Kazakhstan under No. ____ dated "___"_______20___y.

8. Срок действия сертификата до: __________________________
Сертификаттың қолданылу мерзiмi: ____________________ дейiн
The certificate is valid till:
Уәкілетті ұйымның қызметшісі немесе оның уәкілеттік берген тұлғасы
Служащий уполномоченной организации либо лица, им уполномоченного
Employee authorized organization or Employee authorized by him
Дата выдачи:
Берiлген күнi:
Date of issue: