Электрондық геоботаникалық карталар жасау жөніндегі әдістемені бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2022 жылғы 10 маусымдағы № 189 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2022 жылғы 14 маусымда № 28449 болып тіркелді.

Қазақстан Республикасы Жер кодексінің 14-бабы 1-тармағының 4-13) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған Электрондық геоботаникалық карталар жасау жөніндегі әдістеме бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің Жер ресурстарын басқару комитеті заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;

2) осы бұйрық ресми жарияланғаннан кейін оның Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің интернет-ресурсында орналастырылуын қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының ауыл шаруашылығы вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрі	Е. Карашукеев
"КЕЛІСІЛДІ" Қазақстан Республикасы Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігі

Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрі 2022 жылғы 10 маусымдағы № 189 бұйрығымен бекітілген

Электрондық геоботаникалық карталар жасау жөніндегі әдістеме

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Электрондық геоботаникалық карталар жасау жөніндегі әдістеме (бұдан әрі – Әдістеме) Қазақстан Республикасы Жер кодексінің 14-бабы 1-тармағының 4-13) тармақшасына сәйкес әзірленді және электрондық геоботаникалық карталарды жасау кезінде қолданылады.

2. Осы Әдістемеде мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:

1) географиялық ақпараттық жүйе (бұдан әрі – ГАЖ) – Жер туралы, жер бетінің объектілері, табиғи, техногендік және қоғамдық процестер туралы кеңістіктік ақпаратты жинауды, өңдеуді, талдауды, модельдеуді, сақтауды, таратуды және өзгеше пайдалануды қамтамасыз ететін ақпараттық жүйе;

2) географиялық ақпараттық жүйенің дерекқоры (бұдан әрі – ГАЖ дерекқоры) – белгілі бір аумақты және онда орналасқан объектілерді сипаттайтын кеңістіктік және кестелік мәліметтердің ұйымдастырылған жиынтығы;

3) графикалық қабат – географиялық ақпараттық жүйедегі картографиялық ақпарат;

4) картографиялық материалды сканерлеу – картографиялық материалдың растрлық нысанын жасау;

5) кодтау – бағдарламалау тілінде бағдарламалық код нысанында ақпаратты түрлендіру процесі;

6) топографиялық жоспар – деңгейлік беттің қисықтығы есепке алынбай ортогоналды проекцияда жазықтықтағы жергілікті жердің шектелген учаскесінің ірі масштабты картографиялық бейнесі;

7) фотожоспар – жергілікті жердің нақты жоспарлы бейнесін көрсететін жергілікті жердің нақты фотографиялық жоспары;

8) электрондық геоботаникалық карта – белгілі бір аумақтың түсімділігі мен дақылдық-техникалық жай-күйін электрондық форматта көрсете отырып олардың өсімдік жамылғысы туралы ақпаратты білдіретін геоботаникалық іздестіру мәліметтерінің (деректерінің) картасы.

Ескерту. 2-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Ауыл шаруашылығы министрінің м.а. 03.03.2023 № 81 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

2-тарау. Электрондық геоботаникалық картаны жасау

3. Электрондық геоботаникалық карта ГАЖ-да жасалады.

Электрондық геоботаникалық картаны жасау процесінде ГАЖ дерекқоры қолданылады.

ГАЖ дерекқоры ауылдық округтердің шекаралары туралы ақпаратты және табиғи азықтық алқаптар туралы деректерді (өсімдік жамылғысының құрылымы, типологиялық құрамы, алқаптар түрлерінің аумақтық орналасуы, ауданы, түсімділігі, азықтың сапасы, дақылдық-техникалық жай-күйі, табиғи азықтық алқаптарды заманауи қолдану, оларды ұтымды пайдалану және жақсарту) қамтиды.

4. Электрондық геоботаникалық картаны жасау процесі мынадай жұмыстардан тұрады:

1) электрондық геоботаникалық картаны жасау кезінде процестердің қайталануын болдырмау мақсатында электрондық картографиялық ақпаратты құру бойынша жергілікті жердің нақты бір учаскесінде бұрын орындалған жұмыстар туралы ақпаратты жинаудан, объектінің аумағын қамтамасыз етудің жиналған материалдарын жүйелеуден және талдаудан тұратын бастапқы материалдарды дайындау;

2) геоботаникалық контурларды векторлау және электрондық геоботаникалық картаның дерекқорын қалыптастыру;

3) векторланған электрондық геоботаникалық картаны ресімдеу.

5. Электрондық геоботаникалық картаны құру үшін бастапқы материалдарды дайындау картографиялық материалдарды сканерлеу арқылы жүзеге асырылады. Жасалатын электрондық геоботаникалық картаны құру және түрлендіру кезінде бастапқы картографиялық материалдан дәлдік бойынша ауытқуларға жол берілмейді. Картографиялық материалды сканерлеу кезінде сапалы кескін алу үшін ажыратымдылық 1 дюймге 150-300 нүкте болуы тиіс.

Бастапқы картографиялық материалды сканерлегеннен кейін, алынған растрлық кескіннің одан әрі векторлауға жарамдылығына алдын ала тексеру, сканерлеудің толықтығы мен дұрыстығын анықтау мәніне растрлық кескінді бастапқы картографиялық материалмен салыстыру жүргізіледі.

Алдын ала тексеру нәтижелері бойынша айтарлықтай сәйкессіздік анықталған жағдайда, картографиялық материалды қайта сканерлеу жүзеге асырылады.

6. Алғашқы картографиялық материалдың сканерленген кескіні, таңдалған картографиялық проекцияда және координаттық есептеу жүйесінде растрлық кескінді одан әрі векторлау үшін ГАЖ-да тіркеледі.

Бастапқы картографиялық материалдың сканерленген кескіні мемлекеттік жер кадастры жүргізілетін координаттық есептеу жүйесіне не бастапқы картографиялық материалдың (фотожоспарлар, топографиялық жоспарлар) координаттар жүйесіне байланыстырылады. Бұл ретте, растрлық төсемді дәл байланыстыру үшін картографиялық материал масштабының дәлдігі шегінде ең аз орташа квадраттық қатенің жіберілуін қамтамасыз ету қажет.

Растрлық кескінді байланыстыру координаттар бойынша растрға бақылау нүктелерін салу арқылы ГАЖ құралдардың көмегімен жүзеге асырылады.

Растрлық кескінді координаттар жүйесіне байланыстыруды аяқтағаннан кейін, осы растрлық кескінді фотожоспарларға салу дәлдігі тексеріледі.

7. Растрлық кескінді координаттар жүйесіне байланыстырғаннан кейін геоботаникалық контурларды векторлау және электрондық геоботаникалық картаның дерекқорын қалыптастыру жүргізіледі.

Геоботаникалық контурларды векторлау процесі ГАЖ құралдарының көмегімен электрондық геоботаникалық картада бейнеленетін атрибуттық мәліметтерді графикалық қабаттары бар аумақтық нысандардың контурларын, сонымен қатар полигондарды құру болып табылады. Электрондық геоботаникалық картасында көрсетілуі тиіс барлық нысандар электрондық геоботаникалық картасы құрамындағы элементтер бойынша бөлінеді. Элементтердің әрбір тобы жеке аты мен құрылымы бар тиісті графикалық қабатқа енгізіледі. Барлық геоботаникалық контурлар жиектеме шектерінен шықпай, шекара сызығымен дәл келіп түйіседі.

Электрондық геоботаникалық картада бейнеленуге жататын атрибутивтік деректер (өсімдік жамылғысының құрылымы, геоботаникалық контурдың типологиялық құрамы, алқап түрлерінің аумақтық орналасуы, ауданы, өнімділігі, жемшөптің сапасы, табиғи азықтық алқаптардың мәдени-техникалық жай-күйі көрсеткіштерінің айқындылық дәрежесі, жайылымдар мен шабындықтардың шөпті алқаптарын пайдаланудың ұсынылатын маусымдылығы, табиғи азықтық алқаптарды жақсарту, пайдалану және қорғау жөніндегі ұсынымдар), геоботаникалық зерттеулердің мәліметтерінен (деректерінен) енгізіледі.

8. Геоботаникалық контурларды векторлау және атрибуттық дерекқорға деректерді енгізу жұмыстары аяқталғаннан кейін, оларды енгізудің толықтығы мен дұрыстығы, геоботаникалық контурларды векторлаудың орындалуы және геоботаникалық зерттеулердің мәліметтеріне (деректеріне) сәйкес олардың көрсетілуінің дәлдігі тексеріледі.

Дұрыс емес деректер немесе қателер анықталған жағдайда, ГАЖ құралдарын пайдалана отырып, түзетулер жүргізіледі.

9. Геоботаникалық контурлардың қиылысуы мен шекараларының қабаттасуына жол бермеу үшін электрондық геоботаникалық картаны жасау кезінде электрондық геоботаникалық картаның графикалық деректеріне топологиялық қателердің бар-жоғына талдау жүргізіледі.

ГАЖ дерекқоры деректердің тұтастығын тексеру ережелерін, топологияға қатысатын кеңістіктік объектілердің (геоботаникалық контурларының) топологиялық тәртібін пайдалануға мүмкіндік беретін топологиялық деректер моделін (топология қабаттары) қамтиды және топологиялық, қателер мен ерекшеліктерді көрсететін ережелерді пайдалануға мүмкіндік беретін топологиялық деректер моделін (топология қабаттары) қамтиды.

10. Топологиялық қателердің бар-жоғына деректерге талдау жүргізу аяқталғаннан кейін, электрондық геоботаникалық картаға орындаушыларды, геоботаникалық картаның атауын, масштабын, топырақтық зерттеп-қаралған жылды көрсете отырып, шартты белгілер, жерлердің экспликациясын, түсініксөздер мен бұрыштық мөртабан қою арқылы электрондық геоботаникалық картаны ресімдеу жүргізіледі.

Түпкілікті электрондық геоботаникалық карта өсімдік жамылғысының құрылымын, типологиялық құрамын, табиғи азықтық алқаптар түрлерінің аумақтық орналасуын, алаңын, түсімділігін, табиғи азықтық алқаптардың дақылдық-техникалық жай-күйін, табиғи азықтық алқаптарды жақсартуды, пайдалану және қорғау жөніндегі ұсынымдардан тұратын деректерді, шартты белгілер мен бұрыштық мөртабанды қамтиды.

Об утверждении Методики по созданию электронных геоботанических карт

Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 10 июня 2022 года № 189. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 14 июня 2022 года № 28449.

В соответствии с подпунктом 4-13) пункта 1 статьи 14 Земельного кодекса Республики Казахстан ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемую Методику по созданию электронных геоботанических карт.

2. Комитету по управлению земельными ресурсами Министерства сельского хозяйства Республики Казахстан в установленном законодательством порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства сельского хозяйства Республики Казахстан после его официального опубликования.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра сельского хозяйства Республики Казахстан.

4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр сельского хозяйства Республики Казахстан

Е. Карашукеев

"СОГЛАСОВАН"
Министерство цифрового развития, инноваций
и аэрокосмической промышленности
Республики Казахстан

Утверждена приказом Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 10 июня 2022 года № 189

Методика по созданию геоботанических карт

Глава 1. Общие положения

1. Настоящая Методика по созданию электронных геоботанических карт (далее – Методика) разработана в соответствии с подпунктом 4-13) пункта 1 статьи 14 Земельного кодекса Республики Казахстан и применяется при создании электронных геоботанических карт.

2. В настоящей методике используются следующие основные понятия:

1) географическая информационная система (далее – ГИС) – информационная система, обеспечивающая сбор, обработку, анализ, моделирование, хранение, распространение и иное использование пространственной информации о Земле, об объектах земной поверхности, природных, техногенных и общественных процессах;

2) база данных географической информационной системы (далее – база данных ГИС) – организованная совокупность пространственных и табличных данных, описывающих конкретную территорию и расположенные на ней объекты;

3) графический слой – картографическая информация в географической информационной системе;

4) сканирование картографического материала – создание растровой формы картографического материала;

5) кодирование – процесс преобразования информации в форме программного кода на языке программирования;

6) топографический план – крупномасштабное картографическое изображение ограниченного участка местности на плоскости, в ортогональной проекции без учета кривизны уровенной поверхности;

7) фотоплан – точный фотографический план местности, показывающий точное плановое изображение местности;

8) электронная геоботаническая карта – карта сведений (данных) геоботанического изыскания, представляющая информацию о растительном покрове определенной территории с указанием их урожайности и культуртехнического состояния в электронном формате.

Сноска. Пункт 2 с изменениями, внесенными приказом и.о. Министра сельского хозяйства РК от 03.03.2023 № 81 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 2. Создание электронной геоботанической карты

3. Электронная геоботаническая карта создается в ГИС.

В процессе создания электронной геоботанической карты используется база данных ГИС.

База данных ГИС содержит информацию о границах сельских округов и данные природных кормовых угодий (структура растительного покрова, типологический состав геоботанического контура, территориальное размещение видов угодий, площади, урожайность, качество корма, культуртехническое состояние, современное использование природных кормовых угодий, возможности их рационального использования и улучшения).

4. Процесс создания электронной геоботанической карты состоит из следующих работ:

1) подготовка исходных материалов, включающий сбор информации о ранее выполненных работах на конкретном участке местности по созданию электронной картографической информации с целью недопущения дублирования процессов при создании электронной геоботанической карты, систематизацию и анализ собранных сведений (данных) обеспеченности территории объекта;

2) векторизация геоботанических контуров и формирование базы данных электронной геоботанической карты;

3) оформление отвекторизованной электронной геоботанической карты.

5. Подготовка исходных материалов для создания электронной геоботанической карты осуществляется посредством сканирования картографических материалов. При построении и преобразовании создаваемой электронной геоботанической карты отклонения в точности от исходного картографического материала не допускается. Для получения качественного изображения при сканировании картографического материала выставляется разрешение 150-300 точек на дюйм.

После сканирования исходного картографического материала осуществляется предварительная проверка пригодности полученного растрового изображения для дальнейшей его векторизации и сравнение растрового изображения с исходным картографическим материалом на предмет установления полноты и достоверности сканирования.

По результатам предварительной проверки при обнаружения значительных дефектов осуществляется повторное сканирование картографического материала.

6. Отсканированное изображение исходного картографического материала регистрируется в ГИС с целью дальнейшей векторизации растрового изображения в выбранной картографической проекции и в координатной системе отсчета.

Отсканированное изображение исходного картографического материала привязывается к координатной системе отсчета, используемой при ведении государственного земельного кадастра, либо к координатной системе исходного картографического материала (фотопланы, топографические карты и планы). При этом, для точной привязки растровой подложки необходимо обеспечить минимальную среднеквадратическую ошибку в пределах точности масштаба картографического материала.

Привязка растрового изображения производится с помощью инструментов ГИС, путем нанесения опорных точек на растре по координатам.

После завершения привязки растрового изображения к координатной системе проверяется точность наложения данного растрового изображения на фотопланы.

7. После проверки точности наложения растрового изображения на фотопланы проводится векторизация геоботанических контуров и формирование базы данных электронной геоботанической карты.

Процесс векторизации геоботанических контуров представляет собой создание контуров, полигонов площадных объектов графическими слоями и заполнение атрибутивных данных, подлежащих отображению на электронной геоботанической карте, посредством инструментов ГИС. Все объекты, подлежащие отображению на электронной геоботанической карты, разделяются по элементам содержания электронной геоботанической карты. Каждая группа элементов наносится на соответствующий графический слой, имеющий свое индивидуальное название и структуру. Все геоботанические контуры соединяются узел в узел с линией границ, не выходя за пределы рамки.

Атрибутивные данные (структура растительного покрова, типологический состав геоботанического контура, территориальное размещение видов угодий, площади, урожайность, качество корма, степень выраженности показателей культуртехнического состояния природных кормовых угодий, рекомендуемая сезонность использования травостоя пастбищ и сенокосов, рекомендации по улучшению, использованию и охране природных кормовых угодий), подлежащие отображению на электронной геоботанической карте, вносятся из сведений (данных) геоботанических исследований.

8. По завершению работ векторизации геоботанических контуров и формирования базы данных электронной геоботанической карты проверяется полнота и корректность их внесения, выполнение векторизации геоботанических контуров и точность их указания в соответствии со сведениями (данными) геоботанических исследований.

При выявлении некорректных данных или ошибок осуществляются исправления с использованием программных инструментов ГИС.

9. Для недопущения пересечений и наложений границ геоботанических контуров, при создании электронной геоботанической карты проводится анализ данных электронной геоботанической карты на наличие топологических ошибок.

База данных ГИС включает модель топологических данных (слои топологии), позволяющая использовать правила проверки целостности данных, топологического поведения пространственных объектов (геоботанических контуров), участвующих в топологии, и отражает топологические отношения, ошибки и исключения.

10. После завершения анализа данных на наличие топологических ошибок производится оформление электронной геоботанической карты путем нанесения на электронную геоботанической карту условных обозначений, экспликации земель, легенды и углового штампа с указанием исполнителей, названия, масштаба геоботанической карты, года геоботанического обследования.

Окончательная электронная геоботаническая карта содержит данные, отображающие структуру растительного покрова, типологический состав, территориальное размещение видов природных кормовых угодий, площади, урожайность, культуртехническое состояние природных кормовых угодий, рекомендации по улучшению, использованию и охране природных кормовых угодий, условные обозначения и угловой штамп.