Қазақстан Республикасының тіл туралы заңнамасын қолдану саласындағы тәуекел дәрежесін бағалаудың өлшемшарттары мен тексеру парағын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрінің 2023 жылғы 9 тамыздағы № 399 және Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2023 жылғы 9 тамыздағы № 147 бірлескен бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2023 жылғы 16 тамызда № 33286 болып тіркелді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрінің 2024 жылғы 14 маусымдағы № 297 және Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің м.а. 2024 жылғы 24 маусымдағы № 36 бірлескен бұйрығымен

Ескерту. Күші жойылды - ҚР Ғылым және жоғары білім министрінің 14.06.2024 № 297 және ҚР Ұлттық экономика министрінің м.а. 24.06.2024 № 36 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бірлескен бұйрығымен.

Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексінің 141-бабының 5 және 6-тармақтарына, 143-бабының 1-тармағына сәйкес БҰЙЫРАМЫЗ:

1. Қоса берілген:

1) осы бірлескен бұйрықтың 1-қосымшасына сәйкес Қазақстан Республикасының тіл туралы заңнамасын қолдану саласындағы тәуекел дәрежесін бағалаудың өлшемшарттары;

2) осы бірлескен бұйрықтың 2-қосымшасына сәйкес Қазақстан Республикасының тіл туралы заңнамасын қолдану саласындағы тексеру парағы бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігінің Тіл саясаты комитеті:

1) осы бірлескен бұйрықты Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы бірлескен бұйрықты Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды қамтамасыз етсін.

3. Осы бірлескен бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Ғылым және жоғары білім вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық оны алғашқы ресми жариялаған күннен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрі	__________А. Куантыров
Қазақстан Республикасының Ғылым және жоғары білім министрі	__________С. Нурбек

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасы

Бас прокуратурасының

Құқықтық статистика және арнайы

есепке алу жөніндегі комитеті

Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрінің 2023 жылғы 9 тамыздағы № 399 және Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2023 жылғы 9 тамыздағы № 147 бірлескен бұйрығына 1-қосымша

Қазақстан Республикасының тіл туралы заңнамасын қолдану саласындағы тәуекел дәрежесін бағалаудың өлшемшарттары

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Қазақстан Республикасының тіл туралы заңнамасын қолдану саласындағы тәуекел дәрежесін бағалаудың өлшемшарттары (бұдан әрі – Өлшемшарттар) Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексінің (бұдан әрі – Кодекс) 141-бабының 5 және 6-тармақтарына, 143-бабының 1-тармағына, "Қазақстан Республикасындағы тіл туралы" Қазақстан Республикасының заңына (бұдан әрі – Заң), сондай-ақ Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің міндетін атқарушының 2022 жылғы 22 маусымдағы № 48 бұйрығымен (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 28577) бекітілген Реттеуші мемлекеттік органдардың тәуекелдерді бағалау және басқару жүйесін қалыптастыру қағидаларына сәйкес әзірленді.

2. Осы өлшемшарттарда мынадай ұғымдар пайдаланылады:

1) бақылау субъектісі (объектілері) – Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдары;

2) елеусіз бұзушылық – мемлекеттік органдардың қызметінде, мемлекеттік тілге қойылатын талаптарды сақтамау бөлігінде, мемлекеттік органдардың мөрлері мен мөртаңбаларының мәтіндерінде тілді қолдану саласындағы Заңда, сондай-ақ нормативтік құқықтық актілерде белгіленген талаптарды бұзу қоғамдық қатынастарға әсер етпейді;

3) елеулі бұзушылық – мемлекеттік органдардың қызметінде тілді қолдану саласындағы заңнамалық және өзге де нормативтік құқықтық актілерде белгіленген талаптарды бұзу, жазбаша нысанда мәмілелер жасау кезінде мемлекеттік тілдің қолданылмауы, мемлекеттік тілдегі мемлекеттік ақпараттық жүйелерді материалдармен толтыру жөніндегі талаптарды сақтамау бөлігінде;

4) мемлекеттік органдардың қызметінде тілді қолдану саласындағы заңнаманың сақталуына тәуекел дәрежесін бағалаудың объективті өлшемшарттары (бұдан әрі – объективті өлшемшарттар) – жеке тұлғалар мен мемлекеттің заңды мүдделерін бұзатын салдарлардың туындау мүмкіндігіне байланысты тілді қолдану саласындағы тәуекел дәрежесіне қарай бақылау субъектілерін іріктеу үшін тілді дамыту саласындағы уәкілетті орган және жергілікті атқарушы органдар пайдаланатын тілді қолдану саласындағы тәуекел дәрежесін бағалау өлшемшарттары;

5) мемлекеттік органдардың қызметінде тілді қолдану саласындағы заңнаманың сақталуына тәуекел дәрежесін бағалаудың субъективті өлшемшарттары (бұдан әрі – субъективті өлшемшарттар) - нақты бақылау субъектісі қызметінің нәтижелеріне қарай бақылау субъектілерін іріктеу үшін тілді дамыту саласындағы уәкілетті орган және жергілікті атқарушы органдар пайдаланатын тілді қолдану саласындағы тәуекел дәрежесін бағалау өлшемшарттары;

6) өрескел бұзушылық – мемлекеттік органдардың қызметінде тілді қолдану саласындағы заңнамалық және өзге де нормативтік құқықтық актілерде белгіленген талаптарды бұзу, статистикалық-есеп, қаржылық және техникалық құжаттамалардың мемлекеттік тілде жүргізілмеуі, жеке тұлғаның өтініштеріне қайтаратын жауаптары мемлекеттік тілде немесе өтініш жасалған тілде берілмеуі, іс қағаздарын жүргізуде мемлекеттік тілді қолданбауы, мемлекеттік органдардың актілерін мемлекеттік тілде әзірлеу және қабылдау жөніндегі талаптарды сақтамау, лауазымды тұлғаның мемлекеттік тiлді бiлмеуін уәж етіп жеке және заңды тұлғалардың құжаттарын, өтініштерін қабылдаудан бас тартуы, сондай-ақ оларды мәнi бойынша қарамауы, деректемелер мен көрнекi ақпаратты орналастыру жөнiндегi талаптарды бұзуы, жеке тұлғалардың тiл таңдау құқықтарын шектеуі, тiлдік белгілері бойынша кемсiтуі, сондай-ақ Қазақстан Республикасының тіл туралы заңнамасын қолдану саласындағы бақылау субъектілерінде расталған шағымдар мен өтініштердің болуы бөлігінде;

7) тәуекел – бақылау субъектісінің қызметі нәтижесінде жеке тұлғаның заңды мүдделеріне, мемлекеттің мүліктік мүдделеріне салдарларының ауырлық дәрежесін ескере отырып зиян келтіру ықтималдығы;

8) тәуекелдерді бағалау және басқару жүйесі – тиісті қызмет салаларында тәуекелдің жол берілетін деңгейін қамтамасыз ете отырып, кәсіпкерлік еркіндігін шектеудің ең төменгі ықтимал дәрежесі мақсатында бақылау субъектісіне бару арқылы профилактикалық бақылауды кейіннен жүзеге асыру үшін бақылау субъектілерін тәуекел дәрежелері бойынша бөлу арқылы қолайсыз факторлардың туындау ықтималдығын азайтуға бағытталған, сондай-ақ нақты бақылау субъектісі (объектісі) үшін тәуекел деңгейін өзгертуге бағытталған басқарушылық шешімдерді қабылдау және (немесе) осындай бақылау субъектісін (объектісін) бақылау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылаудан босату процесі;

9) тексеру парағы – бақылау субъектілерінің (объектілерінің) қызметіне қойылатын, олардың сақталмауы жеке тұлғаның, мемлекеттің заңды мүдделеріне қатер төндіруге алып келетін талаптар тізбесі.

3. Бақылау субъектісіне (объектісіне) бара отырып, профилактикалық бақылау үшін тәуекел дәрежесін бағалау өлшемшарттар объективті және субъективті өлшемшарттар арқылы қалыптастырылады.

Бақылау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау тәуекелдің орта дәрежесіне жатқызылған бақылау субъектісіне қатысты қолданылады.

4. Бақылау субъектілеріне (объектілеріне) бару арқылы профилактикалық бақылау Кодекстің 144-2-бабының 4-тармағына сәйкес реттеуші мемлекеттік органның немесе жергілікті атқарушы органның бірінші басшысының бұйрығымен бекітілген, жүргізілген талдау мен бағалау нәтижелері бойынша жартыжылдыққа қалыптастырылатын тізімдер негізінде жүргізіледі, тәуекелдерді бағалау мен басқарудың ақпараттық жүйелерінде жартыжылдық тізімдерді автоматты режимде қалыптастыру жағдайын қоспағанда.

5. Бақылау субъектісіне (объектісіне) бара отырып, профилактикалық бақылау жүргізу тізімдері субъективті өлшемшарттар бойынша тәуекел дәрежесінің ең жоғары көрсеткіші бар бақылау субъектісінің (объектісінің), басымдығы ескеріле отырып жасалады.

2-тарау. Объективті өлшемшарттар

6. Объективті өлшемшарттарды анықтау тәуекелді анықтау арқылы жүзеге асырылады.

7. Объективті өлшемшарттар бойынша тәуекелдің орташа дәрежесіне келесі бақылау субъектілері жатады:

1) статистикалық-есеп, қаржылық және техникалық құжаттаманың мемлекеттік тілде жүргізілмеу бөлігінде;

2) жеке тұлғаның өтініштеріне қайтаратын жауаптары мемлекеттік тілде немесе өтініш жасалған тілде берілмеу бөлігінде;

3) іс қағаздарын жүргізуде мемлекеттік тілді қолданбау бөлігінде;

4) мемлекеттік органдардың актілерін мемлекеттік тілде әзірлеу және қабылдау жөніндегі талаптардың сақталмауы бөлігінде;

5) мемлекеттік органдарда жыл ішінде тіл туралы заңнама талаптарының сақталуына үш және одан да көп тексеру жүргізіледі;

6) осы бақылау субъектілерінің мемлекеттік органдарының қызметіне не әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) бір жыл ішінде үш және одан да көп расталған шағым түскен;

7) мемлекеттік органдардың қызметінде тілді қолдануға, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Конституциясымен және өзге де заңдарымен мемлекеттік органдарға жүктелген өзге де функцияларды орындауға байланысты туындайтын қоғамдық қатынастар;

8) лауазымды тұлғаның құжаттарды, жеке және заңды тұлғалардың өтініштерін қабылдаудан бас тартуы, сондай-ақ оларды тілді білмеу себебінен мәні бойынша қарамауы;

9) деректемелер мен көрнекі ақпаратты орналастыру жөніндегі талаптарды бұзу бөлігінде;

10) жеке тұлғалардың тіл таңдаудағы құқықтарын шектеу, тілдік белгілері бойынша кемсіту.

Объективті өлшемшарттар бойынша тәуекелдің орташа дәрежесіне жатқызылған бақылау субъектілеріне қатысты бақылау субъектісіне бару арқылы профилактикалық бақылауды жүргізу мақсатында субъективті өлшемшарттар қолданылады.

3-тарау. Субъективті өлшемшарттар

8. Бақылау субъектісін (объектісін) тәуекел дәрежесіне жатқызу үшін Өлшемшарттардың 5-тармағына сәйкес тәуекел дәрежесінің көрсеткішін есептеудің мынадай тәртібі қолданылады.

Мемлекеттік орган осы Өлшемшарттарға қосымшаға сәйкес cубъективті өлшемшарттар бойынша тиісті көздерден ақпарат жинайды және деректер базасын қалыптастырады.

9. Субъективті өлшемшарттар келесі кезеңдерді қолдана отырып анықталады:

1) ақпараттар жинау;

2) ақпараттарды талдау және бағалау дәрежесі.

10. Ақпараттарды жинау тілдерді қолдану саласындағы Қазақстан Республикасы заңнамасын бұзған тексеру субъектілерін (объектілерін) анықтау үшін қажет.

Субъективті өлшемшарттар бойынша тәуекел дәрежесін бағалауға келесі ақпараттар көзі қолданылады:

1) бақылау субъектілеріне (объектілеріне) бару арқылы алдыңғы тексерулер мен профилактикалық бақылаудың нәтижелері;

2) тексеру субъектілері ұсынатын есептілік пен мәліметтер мониторингінің нәтижелері;

3) мемлекеттік органдардың ресми интернет-ресурстарын, бұқаралық ақпарат құралдарын талдау;

4) расталған шағымдар мен өтініштердің болуы және саны.

11. Субъективті өлшемшарттар тексеру парақтарының талаптары негізінде әзірленеді, олардың сақталмауы тіл саласындағы заңнаманың сақталуына тәуекел дәрежесін бағалаудың субъективті өлшемшарттарына сәйкес бұзушылықтың белгілі бір дәрежесіне сәйкес келеді. Әрбір талапқа қатысты тексеру парақтарынан бұзушылық дәрежесі: өрескел, елеулі және елеусіз болып айқындалады. Бақылау субъектілері қызметінің тәуекел дәрежесін бағалаудың субъективті өлшемшарттары осы Өлшемшарттардағы қосымшада баяндалған.

12. Осы Өлшемшарттардың 3-тарауына сәйкес субъективті өлшемшарттар бойынша тәуекел дәрежесінің жалпы көрсеткішін есептеу тәртібіне сәйкес қолданылатын ақпарат көздерінің басымдығын негізге ала отырып, 0-ден 100-ге дейінгі шкала бойынша субъективті өлшемшарттар бойынша тәуекел дәрежесінің жалпы көрсеткіші есептеледі.

Тәуекел дәрежесінің көрсеткіштері бойынша бақылау және қадағалау субъектісі (объектісі) тәуекелдің орташа дәрежесіне тәуекел дәрежесінің көрсеткіші 31-ден 70-ке дейін қоса алғанда.

13. Бір өрескел бұзушылық анықталған кезде бақылау субъектісіне 100 тәуекел дәрежесінің көрсеткіші теңестіріледі және оған қатысты қадағалау субъектісіне (объектісіне) бара отырып, профилактикалық бақылау жүргізіледі.

Өрескел бұзушылықтар анықталмаған кезде тәуекел дәрежесінің көрсеткішін айқындау елеулі және елеусіз дәрежедегі бұзушылықтар бойынша жиынтық көрсеткішпен есептеледі.

Елеулі бұзушылықтар көрсеткішін анықтау кезінде 0,7 коэффициенті қолданылады және бұл көрсеткіш мынадай формула бойынша есептеледі:

ЅРз = (ЅР2 х 100 / ЅР1) х 0,7,

қайда:

ЅРз – елеулі бұзушылықтардың көрсеткіші;

ЅР1 – елеулі бұзушылықтардың талап етілетін саны;

ЅР2 – анықталған елеулі бұзушылықтар саны;

Болмашы бұзушылықтардың көрсеткішін айқындау кезінде 0,3 коэффициенті қолданылады және бұл көрсеткіш мынадай формула бойынша есептеледі:

ЅРн = (ЅР2 х 100 / ЅР1) х 0,3,

қайда:

ЅРн – болмашы бұзушылықтардың көрсеткіші;

ЅР1 – болмашы бұзушылықтардың талап етілетін саны;

ЅР2 – анықталған болмашы бұзушылықтардың саны;

Тәуекел дәрежесінің жалпы көрсеткіші (ЅР) 0-ден 100-ге дейінгі шкала бойынша есептеледі және мынадай формула бойынша елеулі және елеусіз бұзушылықтар көрсеткіштерін жинақтау жолымен айқындалады:

ЅР = ЅРз + ЅРн,

қайда:

ЅР – бұзушылықтар бойынша тәуекел дәрежесінің көрсеткіші;

ЅРз – елеулі бұзушылықтардың көрсеткіші;

ЅРн – болмашы бұзушылықтардың көрсеткіші.Жалпы көрсеткіштің алынған мәні кәсіпкерлік субъектісін осы Өлшемшарттардың 10-тармағына сәйкес белгілі бір тәуекел дәрежесіне жатқызуға негіз болып табылады.

14. Бақылау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау жүргізудің еселігі тәуекел дәрежесін бағалау өлшемшарттарымен айқындалады, бірақ жылына екі реттен жиі емес.

4-тарау. Тәуекелдерді басқару

15. Бақылаудың адал субъектілерін көтермелеу және бақылауды бұзушыларға шоғырландыру қағидатын іске асыру мақсатында бақылау субъектілері (объектілері) субъективті өлшемшарттарды қолдану арқылы реттеуші мемлекеттік органның тәуекел дәрежесін бағалау өлшемшарттарымен айқындалатын кезеңге бақылау субъектісіне (объектісіне) бара отырып, профилактикалық бақылау жүргізуден босатылады.

5-тарау. Қазақстан Республикасының заңнамалық актілеріне сәйкес ерекшелік пен құпиялылықты ескере отырып, ақпараттық жүйелерді пайдаланатын мемлекеттік органдар үшін тәуекелдерді бағалау және басқару жүйесін қалыптастыру ерекшеліктері

16. Мемлекеттік органдардың тәуекелдерді бағалау және басқару жүйесі Бақылау субъектілерін (объектілерін) тәуекелдің нақты дәрежелеріне жатқызатын және бақылау іс-шараларын жүргізу тізімдерін қалыптастыратын Ақпараттық жүйелерді пайдалана отырып жүргізіледі, сондай-ақ мемлекеттік статистикаға, ведомстволық статистикалық байқау қорытындыларына, сондай-ақ ақпараттық құралдарға негізделеді.

Тәуекелдерді бағалау мен басқарудың ақпараттық жүйесі болмаған кезде бақылау субъектісіне (объектісіне) бара отырып, оларға қатысты профилактикалық бақылау жүзеге асырылатын бақылау субъектілері (объектілері) санының ең төменгі жол берілетін шегі мемлекеттік бақылаудың белгілі бір саласындағы осындай бақылау субъектілерінің жалпы санының бес пайызынан аспауға тиіс.

Қосымша Қазақстан Республикасының тіл туралы заңнамасын қолдану саласындағы тәуекел дәрежесін бағалаудың өлшемшарттары

Қазақстан Республикасының тіл туралы заңнамасын қолдану саласында тәуекел дәрежесін бағалаудың субъективті өлшемшарттары

№	Субъективті өлшемшарттар	Бұзушылық деңгейі
1. Субъектіге (объектіге) алдыңғы тексерулер
1	Статистикалық-есеп, қаржылық және техникалық құжаттамалардың мемлекеттік тілде жүргізілмеуі	өрескел
2	Жеке тұлғаның өтініштеріне қайтаратын жауаптары мемлекеттік тілде немесе өтініш жасалған тілде берілмеуі	өрескел
3	Іс қағаздарын жүргізуде мемлекеттік тілді қолданбауы	өрескел
4	Мемлекеттік органдардың актілерін мемлекеттік тілде әзірлеу және қабылдауы жөніндегі талаптардың сақталмауы	өрескел
5	Лауазымды тұлғаның мемлекеттік тiл бiлмеуін уәж етіп жеке және заңды тұлғалардың құжаттарын, өтініштерін қабылдаудан бас тартуы, сондай-ақ оларды мәнi бойынша қарамауы	өрескел
6	Деректемелер мен көрнекi ақпаратты мемлекеттік тілде орналастыру жөнiндегi талаптарды бұзу	өрескел
7	Жеке тұлғалардың тiл таңдау құқықтарын шектеу, тiлдік белгілері бойынша кемсiту	өрескел
8	Жазбаша нысанда мәмiлелер жасау барысында мемлекеттік тілдің қолданылмауы	елеулі
9	Мемлекеттік органдардағы мөрлер мен мөртабандар мәтіндерінде мемлекеттік тілге қойылатын талаптардың сақталмауы	болмашы
2. Бақылау субъектісі ұсынатын, оның ішінде мемлекеттік органдар жүргізетін автоматтандырылған ақпараттық жүйелер арқылы ұсынатын есептілік пен мәліметтерді мониторингілеу нәтижелері
1	Мемлекеттік органдардағы шығыс құжаттарын рәсімдеуде мемлекеттік тілді қолданбауы	өрескел
3. Мемлекеттік органдардың ресми интернет-ресурстарын талдау
1	Мемлекеттік ақпараттық жүйелерді мемлекеттік тілдегі материалдармен толықтыру бойынша талаптардың сақталмауы	елеулі
4. Расталған шағымдар мен өтініштердің болуы және саны
1	Қазақстан Республикасының тіл туралы заңнамасын қолдану саласындағы бақылау субъектілерінде расталған шағымдар мен өтініштердің болуы	өрескел

Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрінің 2023 жылғы 9 тамыздағы № 399 және Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2023 жылғы 9 тамыздағы № 147 бірлескен бұйрығына 2-қосымша

Қазақстан Республикасының тіл туралы заңнамасын қолдану саласындағы тексеру парағы

______________________________________________________________________

мемлекеттік органдарга қатысты

Мемлекеттік орган бақылау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық

бақылауды тағайындайтын мемлекеттік орган

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

cубъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау/тағайындау туралы акт

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

(№, күні)

Бақылау субъектісінің (объектісінің) атауы _____________________________________

__________________________________________________________________________

Бақылау субъектісінің (объектісінің) (жеке сәйкестендіру нөмірі), бизнес-

сәйкестендіру нөмірін тексеру/ бару арқылы профилактикалық бақылау_____________

Орналасқан жерінің мекенжайы_______________________________________________

__________________________________________________________________________

	Талаптар тізбесі	талаптарға сәйкес келеді	талаптарға сәйкес келмейді
1	Статистикалық-есеп, қаржылық және техникалық құжаттамалардың мемлекеттік тілде жүргізілмеуі
2	Жеке тұлғаның өтініштеріне қайтаратын жауаптары мемлекеттік тілде немесе өтініш жасалған тілде берілмеуі
3	Іс қағаздарын жүргізуде мемлекеттік тілді қолданбауы
4	Мемлекеттік органдардың актілерін мемлекеттік тілде әзірлеу және қабылдауы жөніндегі талаптардың сақталмауы
5	Лауазымды тұлғаның тiл бiлмеуін уәж етіп жеке және заңды тұлғалардың құжаттарын, өтініштерін қабылдаудан бас тартуы, сондай-ақ оларды мәнi бойынша қарамауы
6	Деректемелер мен көрнекi ақпаратты орналастыру жөнiндегi талаптарды бұзуы
7	Жеке тұлғалардың тiл таңдау құқықтарын шектеу, тiлдік белгілері бойынша кемсiтуі
8	Жазбаша нысанда мәмiлелер жасау барысында мемлекеттік тілді қолданбауы
9	Мемлекеттік органдардағы мөрлер мен мөртабандар мәтіндерінде мемлекеттік тілге қойылатын талаптардың сақталмауы
10	Мемлекеттік органдардағы шығыс құжаттарын рәсімдеуде мемлекеттік тілді қолданбауы
11	Мемлекеттік ақпараттық жүйелерді мемлекеттік тілде материалдармен толықтыру бойынша талаптардың сақталмауы
12	Қазақстан Республикасының тіл туралы заңнамасын қолдану саласындағы бақылау субъектілерінде расталған шағымдар мен өтініштердің болуы

Лауазымды адам (адамдар) ______________________ ________________________

лауазымы қолы

______________________________________________________________________

тегі, аты, әкесінің аты (бар болған жағдайда)

Бақылау субъектісінің басшысы ___________________ ________________________

лауазымы қолы

________________________________________________________________________

тегі, аты, әкесінің аты (бар болған жағдайда)

Об утверждении критериев оценки степени риска и проверочного листа в области применения законодательства Республики Казахстан о языках

Совместный приказ Министра науки и высшего образования Республики Казахстан от 9 августа 2023 года № 399 и Министра национальной экономики Республики Казахстан от 9 августа 2023 года № 147. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 16 августа 2023 года № 33286. Утратил силу совместным приказом Министра науки и высшего образования Республики Казахстан от 14 июня 2024 года № 297 и и.о. Министра национальной экономики Республики Казахстан от 24 июня 2024 года № 36.

Сноска. Утратил силу совместным приказом Министра науки и высшего образования РК от 14.06.2024 № 297 и и.о. Министра национальной экономики РК от 24.06.2024 № 36 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

В соответствии с пунктами 5 и 6 статьи 141, пунктом 1 статьи 143 Предпринимательского кодекса Республики Казахстан, ПРИКАЗЫВАЕМ:

1. Утвердить прилагаемые:

1) критерии оценки степени риска в области применения законодательства Республики Казахстан о языках согласно приложению 1 к настоящему совместному приказу;

2) проверочный лист в области применения законодательства Республики Казахстан о языках согласно приложению 2 к настоящему совместному приказу.

2. Комитету языковой политики Министерства науки и высшего образования Республики Казахстан обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего совместного приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего совместного приказа на интернет-ресурсе Министерства науки и высшего образования Республики Казахстан.

3. Контроль за исполнением настоящего совместного приказа возложить на курирующего вице-министра науки и высшего образования Республики Казахстан.

4. Настоящий совместный приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр национальной экономики Республики Казахстан __________А. Куантыров

Министр науки и высшего образования Республики Казахстан __________С. Нурбек

"СОГЛАСОВАН" Комитет по правовой статистике и специальным учетом Генеральной прокуратуры Республики Казахстан

Приложение 1 к совместному приказу Министра науки и высшего образования Республики Казахстан от 9 августа 2023 года № 399 и Министра национальной экономики Республики Казахстан от 9 августа 2023 года № 147

Критерии оценки степени риска в области применения законодательства Республики Казахстан о языках

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Критерии оценки степени риска в области применения законодательства Республики Казахстан о языках (далее – Критерии) разработаны с пунктами 5 и 6 статьи 141 и пунктом 1 статьи 143 Предпринимательского кодекса Республики Казахстан (далее – Кодекс), Законом Республики Казахстан "О языках в Республике Казахстан" (далее – Закон), а также Правилами формирования, регулирующими государственными органами системы оценки и управления рисками, утвержденными приказом исполняющего обязанности Министра национальной экономики Республики Казахстан от 23 июня 2022 года № 48 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 28577).

2. В настоящих Критериях используются следующие понятия:

1) субъект (объекты) контроля – государственные органы Республики Казахстан;

2) незначительное нарушение – нарушение требований, установленных Законом, а также нормативными правовыми актами в сфере употребления языка в деятельности государственных органов, в части не соблюдения требований, предъявляемых к государственному языку, в текстах печатей и штампов государственных органов, не влияют на общественные отношения;

3) значительное нарушение – нарушение требований, установленных в законодательных и иных нормативных правовых актах в сфере употребления языка в деятельности государственных органов, в части не применения государственного языка при совершении сделок в письменной форме, не соблюдения требований по наполнению материалами государственных информационных систем на государственном языке;

4) объективные критерии оценки степени риска за соблюдением законодательства в сфере употребления языка в деятельности государственных органов (далее – объективные критерии) – критерии оценки степени риска в сфере употребления языка, используемые уполномоченным органом в сфере развития языка и местными исполнительными органами для отбора субъектов контроля в зависимости от степени риска в сфере употребления языка, связанных с возможностью наступления последствий, нарушающих законные интересы физических лиц и государства;

5) субъективные критерии оценки степени риска за соблюдением законодательства в сфере употребления языка в деятельности государственных органов (далее – субъективные критерии) – критерии оценки степени риска в сфере употребления языка, используемые уполномоченным органом в сфере развития языка и местными исполнительными органами для отбора субъектов контроля в зависимости от результатов деятельности конкретного субъекта контроля;

6) грубое нарушение – нарушение требований, установленных в законодательных и иных нормативных правовых актах в сфере употребления языка в деятельности государственных органов, в части не ведения учетно-статистической, финансовой и технической документации на государственном языке, не употребления государственного языка или языка обращения при предоставлении ответа на обращения физических лиц, не ведения делопроизводства на государственном языке, не соблюдения требований по разработке и принятию актов государственных органов на государственном языке, при отказе должностного лица в принятии документов, обращений физических и юридических лиц, а также не рассмотрение их по существу, мотивированные незнанием государственного языка, при нарушении требований по размещению реквизитов и визуальной информации, при ограничении прав физических лиц в выборе языка, дискриминация по языковым признакам, а также наличие подтвержденных жалоб и обращений у субъектов контроля в сфере применения законодательства Республики Казахстан о языках;

7) риск – вероятность причинения вреда в результате деятельности субъекта (объекта) контроля законным интересам физических лиц и имущественным интересам государства с учетом степени тяжести его последствий;

8) система оценки и управления рисками – процесс принятия управленческих решений, направленных на снижение вероятности наступления неблагоприятных факторов путем распределения субъектов (объектов) контроля по степеням риска для последующего осуществления профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля с целью минимально возможной степени ограничения свободы предпринимательства, обеспечивая при этом допустимый уровень риска в соответствующих сферах деятельности, а также направленных на изменение уровня риска для конкретного субъекта (объекта) контроля и (или) освобождения такого субъекта (объекта) контроля от профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля;

9) проверочный лист – перечень требований, включающий в себя требования, предъявляемые к деятельности субъектов (объектов) контроля, несоблюдение которых влечет за собой угрозу законным интересам физических лиц и государства.

3. Критерии оценки степени риска для профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля формируются посредством объективных и субъективных критериев.

Профилактический контроль с посещением субъекта (объекта) контроля применяется в отношении субъекта контроля, отнесенного к средней степени риска.

4. Профилактический контроль с посещением субъектов (объектов) контроля проводится на основании списков, формируемых на полугодие, по результатам проводимого анализа и оценки, утвержденных приказом первого руководителя регулирующего государственного органа или местного исполнительного органа в соответствии с пунктом 4 статьи 144-2 Кодекса, за исключением случая формирования полугодовых списков в информационных системах оценки и управления рисками в автоматическом режиме.

5. Списки проведения профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля составляются с учетом приоритетности субъекта (объекта) контроля с наибольшим показателем степени риска по субъективным критериям.

Глава 2. Объективные критерии

6. Определение объективных критериев осуществляется посредством определения риска.

7. По объективным критериям к средней степени риска относятся субъекты контроля:

1) в части не ведения учетно-статистической, финансовой и технической документации на государственном языке;

2) в части не употребления государственного языка или языка обращения при предоставлении ответа на обращения физических лиц;

3) в части не ведения делопроизводства на государственном языке;

4) в части не соблюдения требований по разработке и принятию актов государственных органов на государственном языке;

5) если в государственных органах в течение года проведено три и более проверки на предмет соблюдения требований законодательства о языках;

6) если на деятельность которых, либо действия (бездействие) государственных органов данных субъектов контроля в течение года поступило три и более подтвержденных жалоб;

7) в отношении государственных органов, деятельности которых в средствах массовой информации (в том числе на интернет-ресурсах) публиковались негативные материалы либо имелись сведения, вызвавшие общественный резонанс в обществе в связи с употреблением языка;

8) отказ должностного лица в принятии документов, обращений физических и юридических лиц, а также нерассмотрение их по существу, мотивированные незнанием языка;

9) нарушение требований по размещению реквизитов и визуальной информации;

10) ограничение прав физических лиц в выборе языка, дискриминация по языковым признакам.

В отношении субъектов (объектов) контроля, отнесенных по объективным критериям к средней степени риска, применяются субъективные критерии с целью проведения профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля.

Глава 3. Субъективные критерии

8. Для отнесения субъекта контроля к степени риска в соответствии с пунктом 5 Критериев применяется следующий порядок расчета показателя степени риска.

Государственный орган собирает информацию и формирует базу данных по субъективным критериям из источников согласно приложению к настоящим Критериям.

9. Определение субъективных критериев осуществляется с применением следующих этапов:

1) сбор информации;

2) анализ информации и оценка рисков.

10. Сбор информации необходим для выявления субъектов (объектов) проверок, нарушающих требования законодательства Республики Казахстан о языках.

Для оценки степени рисков по субъективным критериям используются следующие источники информации:

1) результаты предыдущих проверок и профилактического контроля с посещением субъектов (объектов) контроля;

2) результаты мониторинга отчетности и сведений, представляемых субъектами проверок;

3) анализ официальных интернет-ресурсов государственных органов, средств массовой информации;

4) наличие и количество подтвержденных жалоб и обращений.

11. Субъективные критерии разработаны на основании требований проверочных листов, несоблюдение которых в соответствии с субъективными критериями оценки степени рисков за соблюдением законодательства в сфере языка соответствуют определенной степени нарушения. В отношении каждого требования из проверочных листов определяется степень нарушения – грубое, значительное и незначительное. Субъективные критерии к оценке степени риска деятельности субъектов контроля изложены в приложении к настоящим Критериям.

12. Исходя из приоритетности применяемых источников информации в соответствии с порядком расчета общего показателя степени риска по субъективным критериям в соответствии с главой 3 настоящих Критериев, рассчитывается общий показатель степени риска по субъективным критериям по шкале от 0 до 100.

По показателям степени риска субъект (объект) контроля относится к средней степени риска – при показателе степени риска от 31 до 70 включительно.

13. При выявлении одного грубого нарушения субъекту контроля приравнивается показатель степени риска 100 и в отношении него проводится профилактический контроль с посещением субъекта (объекта) контроля.

При не выявлении грубых нарушений определения показателя степени риска рассчитывается суммарным показателем по нарушениям значительной и незначительной степени.

При определении показателя значительных нарушений применяется коэффициент 0,7 и данный показатель рассчитывается по следующей формуле:

SРз = (SР2 х 100/SР1) х 0,7,

где:

SРз – показатель значительных нарушений;

SР1 – требуемое количество значительных нарушений;

SР2 – количество выявленных значительных нарушений;

При определении показателя незначительных нарушений применяется коэффициент 0,3 и данный показатель рассчитывается по следующей формуле:

SРн = (SР2 х 100/SР1) х 0,3,

где:

SРн – показатель незначительных нарушений;

SР1 – требуемое количество незначительных нарушений;

SР2 – количество выявленных незначительных нарушений;

Общий показатель степени риска (SР) рассчитывается по шкале от 0 до 100 и определяется путем суммирования показателей значительных и незначительных нарушений по следующей формуле:

SР = SРз + SРн,

где:

SР – показатель степени риска по нарушениям;

SРз – показатель значительных нарушений;

SРн – показатель незначительных нарушений.

Полученное значение общего показателя является основанием отнесения субъекта предпринимательства к определенной степени риска в соответствии с пунктом 10 настоящих Критериев.

14. Кратность проведения профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля определяется критериями оценки степени риска, но не чаще двух раза в год.

Глава 4. Управление рисками

15. В целях реализации принципа поощрения добросовестных субъектов контроля и концентрации контроля на нарушителях субъекты (объекты) контроля освобождаются от проведения профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля на период, определяемый критериями оценки степени риска регулирующего государственного органа, посредством применения субъективных критериев.

Глава 5. Особенности формирования системы оценки и управления рисками для государственных органов, использующих информационные системы с учетом специфики и конфиденциальности, в соответствии с законодательными актами Республики Казахстан

16. Система оценки и управления рисками государственными органами ведется с использованием информационных систем, относящих субъекты (объекты) контроля к конкретным степеням риска и формирующих списки проведения контрольных мероприятий, а также основывается на государственной статистике, итогах ведомственного статистического наблюдения, а также информационных инструментах.

При отсутствии информационной системы оценки и управления рисками минимально допустимый порог количества субъектов (объектов) контроля, в отношении которых осуществляется профилактический контроль с посещением субъекта (объекта) контроля, не должен превышать пяти процентов от общего количества таких субъектов контроля в определенной сфере государственного контроля.

Приложение к Критериям оценки степени риска в области применения законодательства Республики Казахстан о языках

Субъективные критерии оценки степени риска в области применения законодательства Республики Казахстан о языках

№	Субъективные критерии	Степень нарушений
1. Результаты предыдущих проверок и профилактический контроль с посещением
1	Не ведение учетно-статистической, финансовой и технической документации на государственном языке	грубое
2	Не употребление государственного языка или языка обращения при предоставлении ответа на обращения физических лиц	грубое
3	Не ведение делопроизводства на государственном языке	грубое
4	Не соблюдение требований по разработке и принятию актов государственных органов на государственном языке	грубое
5	Отказ должностного лица в принятии документов, обращений физических и юридических лиц, а также нерассмотрение их по существу, мотивированные незнанием государственного языка	грубое
6	Нарушение требований по размещению реквизитов и визуальной информации на государственном языке	грубое
7	Ограничение прав физических лиц в выборе языка, дискриминация по языковым признакам	грубое
8	Не применение государственного языка при совершении сделок в письменной форме	значительное
9	Не соблюдение требований, предъявляемых к государственному языку в текстах печатей и штампов государственных органов	незначительное
2. Результаты мониторинга, отчетности и сведений, представляемого субъектами проверок, в том числе посредством собранных материалов государственных органов
1	Не применение государственного языка при оформлении исходящей корреспонденции в государственных органах	грубое
3. Анализ официальных интернет-ресурсов государственных органов, средств массовой информации
1	Не соблюдение требований по наполнению материалами государственных информационных систем на государственном языке	значительное
4. Наличие и количество подтвержденных жалоб и обращений
1	Наличие подтвержденных жалоб и обращений у субъектов контроля в сфере применения законодательства Республики Казахстан о языках	грубое

Приложение 2 к совместному приказу Министра науки и высшего образования Республики Казахстан от 9 августа 2023 года № 399 и Министра национальной экономики Республики Казахстан от 9 августа 2023 года № 147

Проверочный лист в области применения законодательства Республики Казахстан о языках

В отношении государственных органов ________________________________________
Государственный орган, назначивший проверку/профилактический контроль с посещением субъекта (объекта) контроля ____________________________________________
__________________________________________________________________________
Акт о назначении проверки/ профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) проверок _______________________________________________________________
__________________________________________________________________________
(№, дата)
Наименование субъекта (объекта) контроля
__________________________________________________________________________
(Индивидуальный идентификационный номер), бизнес- идентификационный номер субъекта (объекта) проверок/профилактического контроля с посещением _________________
Адрес места нахождения ____________________________________________________

	Перечень требований	соответствует требованиям	не соответствует требованиям
1	Не ведение учетно-статистической, финансовой и технической документации на государственном языке
2	Не употребление государственного языка или языка обращения при предоставлении ответа на обращения физических лиц
3	Не ведение делопроизводства на государственном языке
4	Не соблюдение требований по разработке и принятию актов государственных органов на государственном языке
5	Отказ должностного лица в принятии документов, обращений физических и юридических лиц, а также нерассмотрение их по существу, мотивированные незнанием государственного языка
6	Нарушение требований по размещению реквизитов и визуальной информации на государственном языке
7	Ограничение прав физических лиц в выборе языка, дискриминация по языковым признакам
8	Не применение государственного языка при совершении сделок в письменной форме
9	Не соблюдение требований, предъявляемых к государственному языку в текстах печатей и штампов государственных органов
10	Не применение государственного языка при оформлении исходящей корреспонденции в государственных органах
11	Не соблюдение требований по наполнению материалами государственных информационных систем на государственном языке
12	Наличие подтвержденных жалоб и обращений у субъектов контроля в сфере применения законодательства Республики Казахстан о языках

Должностное (ые) лицо (а) ___________________________ _______________________
(должность) (подпись)
__________________________________________________________________________
(фамилия, имя и отчество (при наличии)
Руководитель субъекта контроля ____________________ _________________________
(должность) (подпись)
__________________________________________________________________________
(фамилия, имя и отчество (при наличии)