Алматы қаласында "Қазақстан Республикасындағы тіл туралы" Қазақстан Республикасы Заңының орындалуы туралы 1997 жылы 25 желтоқсандағы І сайланған Алматы қалалық Мәслихатының XXVІ сессиясы шешімінің орындалу барысы туралы

Алматы қалалық Мәслихатының шешімі І сайланған ХХІV сессиясының 1999 жылғы 12 наурыздағы Алматы қалалық Әділет басқармасымен 1999 жылғы 5 сәуірде N 39 болып тіркелді. Күші жойылды - Алматы қалалық Мәслихатының ІI сайланған VIII сессияның 2004 жылғы 29 шілдедегі N 76 шешімімен

Ескерту. Күші жойылды - Алматы қалалық Мәслихатының ІI сайланған VIII сессияның 29.07.2004 N 76 шешімімен.

I-шi сайланған Алматы қалалық Мәслихаты Алматы қаласында "Қазақстан Республикасындағы тiл туралы" Қазақстан Республикасы Заңының орындалуы туралы" 1997 жылы 25 желтоқсандағы I сайланған Алматы қалалық Мәслихатының ХҮI сессиясы шешiмiнiң орындалу барысын қарай келе және қала Әкiмi тiл басқармасының бастығы Ж.Б. Нәлiбаевтың осы мәселе бойынша баяндамасын тыңдай келiп, осы Заңды орындау бойынша Алматы қаласында қалыптасқан жүйенiң қоғамдық өмiрдiң барлық саласында тiлдердiң дамуы мен қолданылуы жөнiнде жоспарлы, тереңдетiлген, ғылыми-негiздi жұмыстар жүргiзуге мүмкiндiк беретiндiгiн атап өтедi.
Өткен мерзiмде қалалық Мәслихат, қала, аудан әкiмдерi сессиялар, кеңейтiлген мәжiлiстер өткiздi, онда тiл саясатын одан әрi жетiлдiру мәселелерi қаралды, нормативтiк-құқықтық актiлер қабылданды. Ресми, мәдени шараларды өткiзуде, iс-қағаздарын жүргiзуде мемлекеттiк тiлдi, басқа тiлдердi үйрену мен қолдануды ұйымдастыруға баса назар аударылды. Қала, аудан әкiмдерiнiң аппараттарында әкiмдердiң шешiмдерi, өкiмдерi, бұйрықтары, жоғары тұрған және ведомстволық бағыныстағы ұйымдармен жазбалар мемлекеттiк және орыс тiлдерiнде жүргiзiлуде, өтiнiштерге, хаттарға, шағымдарға жауап түскен құжат тiлiнде берiлуде. Мөрлерде, бланкiлерде, мөртабандарда мәтiндер мемлекеттiк және орыс тiлдерiнде жазылған. Мемлекеттiк тiлдi қолдау мен дамыту жөнiндегi қалалық "Мемлекеттiк тiл" қоры, көрнекi ақпарат пен жарнама басқармасы құрылды. Балалардың мектепке дейiнгi мекемелерiнде, мектептерде, оқу орындарында мемлекеттiк қызметшiлерге, басқару саласы қызметкерлерiне арналған курстарда, Әуезов, Бостандық, Түрксiб аудандарының кәсiпорындарында, мекемелерiнде, ұйымдарында қала тұрғындарына, мемлекеттiк тiлдi оқыту және үйрету деңгейi жақсара түстi. Қаланың барлық аудандарында әкiмшiлiктер жанынан сыртқы безендiру мен көрнекi ақпаратты бақылау жөнiндегi үйлестiрушi органдар жұмыс iстейдi. Осылайша, 1998 жылы аудан әкiмдерiмен және олардың орынбасарларымен, қала қызметтерi басшыларымен 70 кеңес өтiп, 300 рейд жүргiзiлдi, 7000 астам нұсқау берiлiп, олардың барлығы негiзiнен орындалды, әкiмшiлiк комиссияларда 400 ұйым қаралды, 2300 объектi бөлшектендi және прокуратураның қарауына 80 iс жiберiлдi. Мемлекеттiк тiлдi, басқа тiлдердi жақсы бiлу мен қолдану дәрежесiн анықтауға арналған "дөңгелек үстелдердi", олимпиадаларды, "Қазақшаңыз қалай?" телебайқауын, теледидардағы, радиодағы, газеттердегi "Бiзбен бiрге сөйлеңiз" жалпы айдарымен берiлген сабақтарды ерекше атап өтуге болады. Сонымен қатар барлық қалалық, аудандық, құрылымдық бөлiмшелерде, кәсiпорындарда, мекемелерде, ұйымдарды "Қазақстан Республикасындағы тiл туралы" Заң толық көлемде орындалмайды, iс қағаздары барлық жерде бiрдей мемлекеттiк тiлде жүргiзiлмейдi, мәслихаттар, алқалар, мәжiлiстер әрдайым iлеспе аудармамен қамтамасыз етiлмейдi, қазақ тiлi кабинеттерi, оқу-әдiстеме, анықтама әдебиеттермен, аудио-бейне материалдармен, оқытудың бүгiнгi әдiстемесi және қазақ қарпi енгiзiлген компьютерлермен жабдықталмаған. Энергетика, сауда, қызмет көрсету, денсаулық сақтау салалары кәсiпорындарында, мекемелерiнде құжаттардың үлгiлерiнiң мемлекеттiк тiлде жазылуы терминологиялық комиссиямен пысықталмаған. Қалалық жолаушылар көлiгiнде аялдамаларды қазақ және орыс тiлдерiнде жариялауға арналған диктофондарды орнату жөнiндегi жұмыстар аяқталмаған. Қалалықтардың күнделiктi тiршiлiгiнде мемлекеттiк тiлдi, басқа тiлдердi енгiзу мен қолдануда бұқаралық ақпарат құралдарының, жарнаманың, көрнекi ақпараттық және қаланы безендiрудiң мүмкiндiктерiн пайдаланудың қолайлы әдiстерiн iздеу саябыр жүргiзiлуде. Теледидарда, радиода хабарларды мемлекеттiк тiлде берудiң уақытша кестесi реттелмеген.
I-шi сайланған Алматы қалалық Мәслихаты

ШЕШIМ ҚАБЫЛДАДЫ:

1. Қала Әкiмi Тiл басқармасының бастығы Ж.Б.Нәлiбаевтың Алматы қаласында "Қазақстан Республикасындағы тiл туралы" Қазақстан Республикасы Заңының орындалуы туралы" 1997 жылы 25 желтоқсандағы I сайланған Алматы қалалық Мәслихатының ХҮI сессиясы шешiмiнiң орындалу барысы туралы баяндамасы назарға алынсын.
2. 1997 жылғы 11 шiлдедегi "Қазақстан Республикасындағы тiл туралы" Заңды, Қазақстан Республикасы Президентiнiң "Тiлдердi қолдану мен дамуының мемлекеттiк бағдарламасы туралы" Жарлығын орындау мақсатында Алматы қалалық Мәслихатының ХҮI сессиясында бекiтiлген бағдарламаға өзгерiстер мен толықтырулар енгiзiлсiн және Алматы қаласында тiлдердiң қолданылуы мен дамуының аумақтық бағдарламасы бекiтiлсiн.
3. Алматы қаласы Әкiмiнiң тiл басқармасы, аудан әкiмдерi Алматы қаласында меншiктiң барлық нысанындағы кәсiпорындардың, мекемелердiң, ұйымдардың, тұрғындардың тiлдердi қолдану мен дамыту бағдарламасын орындауын қамтамасыз ететiн барлық қажеттi жағдайларды жасайтын болсын, мемлекеттiк тiлдiң сауда және денсаулық сақтау салаларында қолданылуына баса назар аударсын. Барлық жарнама мен көрнекi ақпарат бiр ай мерзiмде мемлекеттiк және орыс тiлдерiне көшiрiлсiн.
4. Тұрақты депутаттық комиссиялары, депутаттар, сайлау округтерiнде "Қазақстан Республикасындағы тiл туралы" Заңның, Қазақстан Республикасы Президентiнiң "Тiлдердi қолдану мен дамытуының мемлекеттiк бағдарламасы туралы" Жарлығын, осы шешiмдi орындау жөнiнде сайлаушылармен нысаналы жұмыстарды жалғастыратын болсын.
5. Осы шешiмнiң орындалуын бақылау ғылым, бiлiм, мәдениет, жастар iстерi, ұлтаралық қарым-қатынастар және дiн мәселелерi жөнiндегi тұрақты депутаттық комиссияға жүктелсiн (А. Алдашев).

I-шi сайланған Алматы қалалық
Мәслихатының ХХIV
сессиясының төрағасы В.Югай

I-шi сайланған Алматы қалалық
Мәслихатының хатшысы Ж.Төрегельдинов

I-шi сайланған Алматы
қалалық Мәслихатының
ХХIV сессиясының
1999 жылғы 12 наурыздағы шешiмiне
қосымша

Алматы қаласында Тiлдердi
қолдану мен дамытудың
БАҒДАРЛАМАСЫ 1. КIРIСПЕ

Алматы қаласында тiлдердi қолдану мен дамытудың БАҒДАРЛАМАСЫ (бұдан әрi - БАҒДАРЛАМА) Қазақстан Республикасы Конституциясының 93 бабына, "Қазақстан Республикасындағы тiл туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 23,25 баптарына, Қазақстан Республикасы Президентiнiң 1996 жылғы 4 қарашадағы өкiмiмен мақұлданған Қазақстан Республикасының тiл саясаты тұжырымдамасына, Ел Президентiнiң Қазақстан халқына "Қазақстан-2030" Жолдауына және Қазақстан Республикасы Үкiметiнiңө 1998-2000 жылдарға арналған iс-қимыл бағдарламасына сәйкес әзiрленген.
Бағдарламаныңө мақсаты - Алматы қаласында мемлекеттiк және басқа да тiлдердi дамуы үшiн қолайлы жағдай туғызу.
Бағдарламаны iске асыру мерзiмi - 1999-2000 жылдар кезеңiне есептелген.
Бағдарламаның құрылымы: Бағдарлама кiрiспе және 5 тараудан тұрады.
Бағдарламаны қаржыландыру: Бағдарламаны жүзеге асыруға қажеттiқаражат жергiлiктi бюджеттер есебiнен және министрлiктер мен ведомстволарға көзделген қаражат шегiнде, сондай-ақ басқа да көздерден қаржыландырылады.

№ р/с	Жұмыстың мазмұны	Орындаушылар	Мерзiмi
1	2	3	4
2. Нормативтiк құқықтық базаны қалыптастыру
1.	Тiлдердiң құқықтық қорғалуын қамтамасыз ету мақсатында Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңдарына өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу жөнiнде ұсыныстар әзiрлеу	ақпарат және қоғамдық келісім басқармасы, тіл басқармасы	1999 жылдың ІІ тоқсаны
2.	Тiлдердiң қолданылуы мен дамуына қолайлы жағдай туғызу мақсатында Қазақстан Республикасының "Қазақстан Республикасындағы тiл туралы" Заңының 23-бабының үшiншi бөлiгiн іске асыру жөнiнде ұсыныстар әзiрлеу	ақпарат және қоғамдық келісім басқармасы, тіл басқармасы, еңбек және халықты әлеуметтік қорғау басқармасы	1999 жылдың ІІI тоқсаны
3.	Тiлдердiң қолданылуы мен дамуының 2000-2010 жылдарға арналған аймақтық бағдарламасын әзiрлеу	ақпарат және қоғамдық келісім басқармасы, тіл басқармасы	2000 жылдың IV тоқсаны
3. Ғылыми-лингвистикалық қамтамасыз ету
4.	Қазақ тiлiнде өзектi ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргiзуге жағдай жасау ақпараттық-аналитикалық анықтаманың	тіл басқармасы, "Мемлекеттік тіл" қоры	1999 жылдан бастап
5.	Мыналарды даярлап, басып шығару: Тiл заңын жүзеге асыруға байланысты ақпараттық-аналитикалық анықтаманың 2 басылымы (150 бет)	тіл басқармасы	1999 жылдаң ІІІ тоқсаны
6.	Қазақ тiлiнiң компьютерлiк сөздiк қорын (мәлiметтер жинағы) құруға ұсыныстар әзiрлеу	Бұл да сол	-//-
7.	Қазақ әлiпбиi мен емлесiн жетiлдiру жөнiнде шаралар кешенiн әзiрлеуге ұсыныстар дайындау	Бұл да сол	1999 жылдың IV тоқсаны
4. Тiл бұқаралық ақпарат құралдары, ғылым, мәдениет және бiлiм беру салаларында
8.	Республикада жұмыс iстейтiн ұлттық мәдени орталықтар мен қауымдастықтардың тәжiрибелерiн пайдалана отырып, тiлдердi оқытудың жаңа технологиясы мен озық практикасын қорыту және тарату	ақпарат және қоғамдық келісім басқармасы, тіл басқармасы	Ұдайы
9.	Оқытушылардың, аудармашылардың, iс қағаздарын жүргiзушiлердiң және басқа да мамандардың тiлдiк бiлiктiгiн арттыру жөнiндегi курстар ұйымдастыру	Алматы қаласының білім және тіл басқармалары	-//-
10	Көлiк пен байланыс, сауда, денсаулық сақтау, тұрмыстық қызмет көрсету, анықтама-ақпараттық қызмет көрсету салаларында мемлекеттiк тiлдiң қолданылуын қамтамасыз ету	Жолаушыларды тасымалдау МК, "Алматыэлектротранс" КМК, "Алматытеле- ком" ҚТО, кәсiпорындар- дың қызмет көрсету саласы бойынша үйлестiру және бақылау департаментi	-//-
11	Тiлдердi дамытудың өзектi мәселелерi жөнiнде қалалық, аймақтық, салалық кеңестер, конференциялар, коллоквиумдар және басқа да тiлдердi дамыту туралы өзектi мәселелер бойынша iс-шаралар өткiзу	ақпарат және қоғамдық келісім басқармасы, тіл басқармасы	-//-
12	Мектеп жасына дейiнгi балаларды қазақ тiлiндегi суреттi кiтапшалармен және буклеттермен қамтамасыз ету жөнiндегi арнайы бағдарламалар әзiрлеу	Алматы қаласының ақпарат және қоғамдық келісім басқармасы, тіл басқармасы, білім беру басқармасы	-//-
13	Қазақ тiлiнде бiлiм беретiн МДМ мен мектептердiң санын ұлғайтуды жалғастыру және қазақ тiлiн тереңдетiп оқытатын мекемелер желiсiн кеңейту жұмыстары ары қарай жалғастырылсын	Бұл да сол	-//-
14	Оқулықтар мен оқу құралдарын және анықтама әдебиеттерiн, мемлекеттiк тiлдi оқытудың жаңаша әдiстерi бейнеленген аудиобейне материалдарын, мектептерде мемлекеттiк тiлдi және басқа ұлт тiлдерiн үйретудiң компьютерлiк бағдарламаларын шығару жөнiндегi кешендi жұмыстар жетiлдiрiлсiн	мұғалімдердің білімін жетілдіру институты, тіл және білім беру басқармалары	-//-
15	Алматы қаласында мамандардың білімін жетілдіру және қайта даярлау курстарын өткiзу тиiмдiлiгi арттырылсын	мұғалімдердің бiлiмiн жетiлдiру институты, тіл білімін басқармалары	-//-
16	Арнаулы орта оқу орындарында "хатшы-референт", "Iс жүргiзушi" мамандарын даярлау курстарын ашу жұмыстары үйлестiрiлсiн	мұғалімдердің білімін жетілдіру институты, тіл және бiлiм беру басқармалары	-//-
17	Жоғары және орта арнаулы оқу орындарының орыс бөлiмшелерiнде қазақ тiлiн оқытуға арналған сағаттар санын көбейту, мемлекеттiк тiлдi зерделеушi топтар құруды қамтамасыз ету; Жетiм және панасыз қалған балаларға арналған қазақ тiлiнде оқытатын балалар үйлерi мен мектеп-интернаттар желiсiн ұлғайту	мұғалімдердің білімін жетілдіру институты, тіл және бiлiм беру басқармалары	1999-2000 жылдар
18	МДМ, жалпы бiлiм беретiн мектептерде, арнаулы оқу орындарында мемлекеттiк және ұлт тiлдерiнде бiлiм беретiн кластардың, топтардың, бөлiмдердiң санын ұлғайту жұмыстары күшейтiлсiн	Бұл да сол	-//-
19	Орыс тiлiнде тәрбие беретiн мектепке дейiнгi балалар мекемелерiнде сәбилер мен естиярлар топтарындағы қазақ тiлi сабақтарының сағат санын аптасына 2 сағатқа дейiн, ал мектепке даярлық топтарында аптасына 3 сағатқа дейiн жеткiзу; орыс тiлiнде оқытатын жалпы бiлiм беретiн мектептердiң бастауыш сыныптарындағы қазақ тiлi пәнiнiң сағат санын жалпы оқу сағаттары шегiнде көбейту	Алматы қаласының білім беру басқармасы	1999-2000 жылдар
20	Қазақ мектептерi мен орта арнаулы және жоғары оқу орындарының қазақ бөлiмдерiнде дене мәдениетi мен әскери даярлық пәндерiн мемлекеттiк тiлде оқытуға кiрiсу	Бұл да сол	1999- 2000 жылдар
21	Ұлттық тiлдерде оқытатын мектептердi бағдарламамен, оқу-әдiстемелiк құралдармен, көрнекi-ақпараттық және мүмкiндiгiнше компьютерлiк техникамен қамтамасыз етiлсiн	мұғалімдердің білімін жетілдіру институты, тіл және білім беру басқармалары	Ұдайы
22	Ұлттық салт-дәстүрлердi дамыту, жаңғыртуға бағытталған мәдени бағдарламалар жандандырылып, ұлттық қолөнер жұмыстарының шеберханалары және көрмелерi ұйымдастырылсын	мәдениет басқармасы	-//-
23	Қала кiтапханаларын қазақ және басқа тiлдегi әдебиеттермен жүйелi түрде жабдықтау қамтамасыз етiлсiн	мәдениет басқармасы	-//-
24	Алматы қаласындағы телерадиокомпанияларының Қазақстан Республикасының "Қазақстан Республикасындағы тiл туралы" Заңының 18-бабын орындауын қамтамасыз ету	ақпарат және қоғамдық келісім басқармасы	-//-
25	Баспасөзде, бұқаралық ақпарат құралдарында мемлекеттiк тiлдi, тарихты, мәдениеттi, қазақ әдебиетi классиктерiнiң шығармаларын насихаттауға арналған тақырыптағы жастар хабарлары кеңейтiлсiн	баспасөз қызметінің және ТРК бірінші басшылары, бұқаралық ақпарат және қоғамдық келісім басқармасы, тiл басқармасы	-//-
5. Мемлекеттiк тiлде iс жүргiзу
26	Орталық және жергiлiктi мемлекеттiк органдарда iс жүргiзуге мемлекеттiк тiлдi енгiзу жөнiнде бөлiмдер немесе секторлар құру	Алматы қаласы, аудан әкімдері, қаржы басқармасы	1999 жылдың ІІ тоқсаны
27	Қаладағы барлық басқармалар мен комитеттердiң, меншiк түрiне қарамастан, барлық мекемелер мен ұйымдардың және кәсiпорындардың штат кестесiне бiр қызметтiк орын - қазақ тiлi мұғалiмi және аудармашы немесе iс жүргiзушi есебiнде бас маман және жетекшi маман қызметi қайта енгiзiлсiн	кәсіпорындар, ұйымдар мен мекемелердің бірінші басшылары	1999 жылдың І тоқсаны
28	Меншiк түрiне қарамастан, барлық кәсiпорындардың, ұйымдар мен мекемелердiң жыл сайынғы есептерiне қызметкерлерiнiң мемлекеттiк тiлдi үйрену курстарынан өткенi жайлы мәлiмет беру енгiзiлсiн	Алматы қалалық санақ және талдау басқармасы, тіл басқармасы	1999 жылдың ІV тоқсаны
29	Жергiлiктi мемлекеттiк органдарда мемлекеттiк тiлде iс жүргiзу шаралары және енгiзу тәртiбi жасалынсын	Алматы қаласы Әкімінің аппараты, аудан әкімдері	1999 жылдың ІІ тоқсаны
30	Жергiлiктi мемлекеттiк органдарда мемлекеттiк тiлдегi iс-қағаздарының (компьютерлiк шаблондар) бiрыңғай үлгiсiн жасау және шығару	Бұл да сол	1999-2000 жылдар
31	Қала аудандарында салалық , терминологияға және ауызекi сөйлеуге үйрету iсiне ерекше назар аудара отырып, мемлекеттiк тiлдi жеделдетiп оқытып-үйретуге арналған курстар ұйымдастыру жандандырылсын	тіл басқармасы, аудан әкімдері	1999 жылдың ІІ тоқсаны
32	Мемлекеттiк тiлдi үйрету және iс жүргiзу саласындағы озық тәжiрибелердi саралау және енгiзу мақсатында "Мемлекеттiк тiл" қор негiзiнде қалалық ғылыми-әдiстемелiк орталық құру	тіл басқармасы, "Мемлекеттік тіл" қоры	1999 жылдың І-ІІ тоқсандары
6. Терминологиялық және ономастикалық жұмыстар
33	Қалада Қазақ терминологиясын жетiлдiру және ономастикалық жұмыстар жүргiзу тұжырымдамасының жобасын әзiрлеу	тіл басқармасы	1999 жылдың ІІ тоқсаны
34	Қазақ терминологиясыныңө компьютерлiк қорын жасауға ұсыныстар әзiрлеу	тіл басқармасы	1999 жылдың І тоқсаны
35	Қаладағы топографиялық нысандар атауларын реттеу және бiр жүйеге түсiру	тіл басқармасы	Ұдайы
36	Жаңа тәртiппен бiр жүйеге түсiрiлген топонимдердiңө(жергiлiктi атаулар, су қоймалары) Алматы қалалық әкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктерi атауларының анықтамалық сөздiгiн әзiрлеудi және тұрақты түрде шығарылуын қамтамасыз ету	тіл басқармасы	Ұдайы
37	Алматы қаласының картасын жаңа топонимдiк және басқа нысан атауларымен әзiрлеу мен шығарылуы қамтамасыз етiлсiн	Бұл да сол	-//-
38	Алматы қаласының топонимдер сөздiгiн, қаланың жаңа ономастикалық атауларының анықтамалығын тұрақты түрде шығару	Бұл да сол	-//-
39	Мемлекет және қоғам қайраткерлерiн, ғылым, мәдениет, әдебиет және өнер қайраткерлерiнiң есiмiн мәңгi есте қалдыру жұмысын жалғастыру (олардың есiмдерiн көшелерге, мектептерге беру және мемориалдық тақта орнату арқылы)	Бұл да сол	-//-

I-шi сайланған Алматы
қалалық Мәслихатының
ХХIV сессиясының төрағасы В.Югай

I-шi сайланған Алматы

қалалық Мәслихатының хатшысы Ж.Төрегелдинов

О ходе выполнения решения XVI-й сессии Алматинского городского Маслихата I-го созыва от 25 декабря 1997 года "О выполнении Закона Республики Казахстан "О языках в Республике Казахстан" в городе Алматы"

Решение ХХIV-й сессии Алматинского городского маслихата I-го созыва от 12 марта 1999 года. Зарегистрировано Управлением юстиции города Алматы 5 апреля 1999 года № 39. Утратило силу решением VIII сессии Алматинского городского Маслихата II-го созыва от 29 июля 2004 года № 76

Сноска. Утратило силу решением VIII сессии Алматинского городского Маслихата II-го созыва от 29.07.2004 № 76.

Алматинский городской Маслихат I-го созыва рассмотрев ход выполнения решения XVI-й сессии Алматинского городского Маслихата I-го созыва от 25 декабря 1997 года "О выполнении Закона Республики Казахстан "О языках в Республике Казахстан" в городе Алматы" и заслушав доклад Налибаева Ж.Б. - начальника управления по языкам акима города Алматы по данному вопросу отмечает, что сложившаяся в городе система по выполнению данного закона позволяет вести планомерную, углубленную, научно-обоснованную работу по развитию и функционированию языков во всех сферах общественной
жизни.
За прошедший период городской Маслихат, акимы города, районов провели сессии, расширенные коллегии, на которых рассматривались вопросы дальнейшего совершенствования языковой политики, принимались нормативно-правовые акты. Особое внимание уделялось организации изучения и применения государственного языка, других языков в проведении официальных, культурных мероприятий, в ведении делопроизводства. В аппаратах акимов города, районов решения, распоряжения, приказы акимов, переписка с вышестоящими и подведомственными организациями ведутся на государственном и русском языках, ответы на обращения, заявления, письма, жалобы даются на языке поступившего документа. Печати, бланки, штампы содержат тексты на государственном и русском языках. Созданы городской фонд поддержки и развития государственного языка «Мемлекеттік тіл», управление визуальной информации и рекламы. Повышается качество преподавания и изучения государственного языка в детских дошкольных учреждениях, школах, учебных заведениях, на курсах для государственных служащих, управленческих работников предприятий, учреждений, организаций, жителей города в Ауэзовском, Бостандыкском, Турксибском районах.
Во всех районах города действуют координирующие органы при акиматах по контролю наружного оформления и визуальной информации. Так, за 1998 год акимами и заместителями акимов районов, руководителями городских служб проведено 70 совещаний, 300 рейдов, выдано свыше 7000 предписаний, которые в основном все выполнены, рассмотрено на административных комиссиях 400 организаций, произведен демонтаж 2300 объектов и направлено на рассмотрение прокуратуры 80 дел.
Заслуживают внимания «круглые столы», олимпиады на лучшее знание и применение государственного языка, других языков, телеконкурсы «Қазақшан қалай», уроки на телевидении, радио, в газетах под общими рубриками «Говорите вместе с нами» и др.
Вместе с тем, не во всех городских, районных структурных подразделениях, предприятиях, учреждениях, организациях Закон «О языках в Республике Казахстан» выполняется в полном объеме, не везде текущее делопроизводство ведется на государственном языке, не всегда обеспечивается синхронный перевод при проведении совещаний, коллегий, заседаний не в полном объеме укомплектованы кабинеты казахского языка учебно-методической, справочной литературой, аудио-видеоматериалами, компьютерами с современной методикой обучения и казахским шрифтом. В предприятиях, учреждениях энергетики, торговли, сферы обслуживания, здравоохранения, банках не отработаны образцы документов на государственном языке с терминологической комиссией. Не завершена работа по установке в салонах городского пассажирского транспорта диктофонов для объявления остановок на казахском и русском языках. Недостаточно активно ведется поиск приемлемых форм использования возможностей средств массовой информации, рекламы, визуальной информации и оформления города по внедрению и применению государственного языка, других языков в повседневной жизни горожан. Не отрегулирована на телевидении, радио временная сетка передач на государственном языке.
Алматинский городской Маслихат І-го созыва

РЕШИЛ:

1. Доклад Налибаева Ж.Б.- начальника управления по языкам акима города Алматы «О ходе выполнения решения XVI-й сессии Алматинского городского Маслихата І-го созыва от 25 декабря 1997 года «О выполнении Закона Республики Казахстан «О языках в Республике Казахстан» в городе Алматы» принять к сведению.
2. В целях выполнения закона «О языках в Республике Казахстан» от 11 июля 1997 года, реализации Указа Президента Республики Казахстан «О государственной программе функционирования и развития языков» внести изменения и дополнения в программу, утвержденную XVI-й сессией Алматинского городского Маслихата и утвердить региональную программу функционирования и развития языков в городе Алматы, прилагается.
3. Управлению по языкам акима города Алматы, акимам районов создать необходимые условия, обеспечивающие выполнение Программы функционирования и развития языков в городе Алматы предприятиями, учреждениями, организациями всех форм собственности, жителями, обратив особое внимание на применение государственного языка в сферах торговли и обслуживания. Перевести в месячный срок всю рекламную и визуальную информацию на государственный и русский языки.
4. Постоянным депутатским комиссиям, депутатам продолжить целенаправленную работу с избирателями в избирательных округах по выполнению Закона «О языках в Республике Казахстан», указа Президента Республики Казахстан «О государственной программе функционирования и развития языков», настоящего решения.
5. Контроль за выполнением данного решения возложить на постоянную депутатскую комиссию по вопросам науки, образования, культуры, по делам молодежи, межнациональных отношений и религии (Алдашев А.А.).

Председатель
ХХIV-й сессии Алматинского
городского Маслихата
І-го созыва В.Югай

Секретарь
Алматинского городского
Маслихата І-го созыва Ж.Турегельдинов

Приложение
к решению ХХIV-й сессии Алматинского
городского Маслихата І-го созыва
от 12 марта 1999 года

ПРОГРАММА функционирования и развития языков
в городе Алматы 1. Введение

ПРОГРАММА функционирования и развития языков в городе Алматы (далее ПРОГРАММА) разработана в соответствии со статьей 93 Конституции Республики Казахстан, статьями 23, 25 Закона Республики Казахстан «О языках в Республике Казахстан», Концепцией Республики Казахстан, одобренной Распоряжением Президента Республики Казахстан от 4 ноября 1996 года, Посланием Президента страны народу Казахстана «Казахстан-2030» и Программой действий Правительства Республики Казахстан на 1998-2000 годы.
Цель ПРОГРАММЫ - создание благоприятных условий для развития государственного и других национальных языков в городе Алматы.
Срок реализации ПРОГРАММЫ расчитан на период с 1999 по 2000 год.
Структура ПРОГРАММЫ: ПРОГРАММА состоит из введения и 5-ти глав.
Финансирование ПРОГРАММЫ:
Средства, необходимые для реализации ПРОГРАММЫ, финансируются за счет местного бюджета и в пределах средств, предусматриваемых в бюджете соответствующих министерств, ведомств и прочих источников.

№ п/п	Содержание работы	Исполнители	Сроки
1	2	3	4
2. Формирование нормативной правовой базы
1.	В целях обеспечения правовой защиты языков разработать предложения к проектам Законов о внесении изменений и дополнений в действующее законодательство Республики Казахстан	управление информации и общественного согласия, управление по языкам	II квартал 1999 года
2.	В целях создания необходимых условий для функционирования и развития языков выработать предложения по реализации части третьей статьи 23 Закона Республики Казахстан «О языках в Республике Казахстан»	управление информации и общественного согласия, управление по языкам, управление труда и социальной защиты населения	III квартал 1999
3.	Разработать региональную программу функционирования и развития языков на 2001-2010 годы	управление информации и общественного согласия, управление по языкам	ІV квартал 2000
3. Научно-лингвистическое обеспечение
4.	Создать условия для проведения актуальных научно-исследовательских работ на казахском языке	управление по языкам, фонд «Мемлекеттік тіл»	с 1999 года
5.	Подготовить и выпустить: Второе издание информационно-аналитического справочника по реализации Закона Республики Казахстан «О языках в Республике Казахстан» по городу Алматы (150 стр.)	управление по языкам	III квартал 1999
6.	Внести предложения для компьютерного словарного фонда (банк данных) казахского языка	То же
7.	Внести предложения для разработки комплекса мер по усовершенствованию казахского алфавита и орфографии	То же	III-IV кварталы 1999
4. Язык в сфере средств массовой информации, науки, культуры и образования
8.	Обобщать и распространять новые технологии и передовую практику обучения языкам с использованием опыта действующих в республике национальных культурных центров и ассоциаций	управление информации и общественного согласия, управление по языкам	Постоянно
9.	Организовать курсы по повышению языковой квалификации учителей, переводчиков, делопроизводителей и других специалистов	управления образования, по языкам г.Алматы	-"-
10.	Обеспечить применение государственного языка в сферах транспорта и связи, торговли, здравоохранения, бытового обслуживания, справочно-информационной службы	ГП Пассажирских перевозок, КГП «Алматыэлектротранс», ГЦТ «Алматытелеком», Департамент по координации и контролю за работой предприятий сферы услуг	-"-
11.	Проводить городские, региональные и отраслевые совещания, конференции, коллоквиумы и другие мероприятия по актуальным проблемам развития языков	управление информации и общественного согласия, управление по языкам	-"-
12.	Разработать специальные программы по обеспечению детей дошкольного возраста иллюстрированными книжками и буклетами на казахском языке	управление информации и общественного согласия, управление по языкам, управления образования г.Алматы	-"-
13.	Продолжить работу по увеличению количества ДДУ и школ с казахским языком обучения и расширению сети учреждений образования с углубленным изучением казахского языка	То же	-"-
14.	Совершенствовать работу по изданию комплекса учебно-методической и справочной литературы, выпуску аудио- видео материалов, отражающих современные методы изучения государственного языка и по созданию компьютерных программ по обучению государственному и другим национальным языкам в школах	ИПК учителей г.Алматы, управление по языкам, управление образования г.Алматы	-"-
15.	Усилить эффективность проведения курсов повышения квалификации и переподготовки педкадров города Алматы	ИПК учителей г.Алматы, управление по языкам, управление образования	-"-
16.	Координировать работу по открытию курсов в ССУЗах по подготовке профессий «Секретарь-референт», «Делопроизводитель» на государственном языке	ИПК учителей г.Алматы, управление по языкам, управление образования	-"-
17.	Увеличить количество часов обучения казахскому языку в русских отделениях высших и средних учебных заведений, обеспечить формирование групп, изучающих государственный язык. Расширить сеть детских домов, школ-интернатов с казахским языком обучения для детей-сирот и детей, оставшихся без попечения родителей	То же	-"-
18.	Усилить работу по увеличению классов, групп и отделений с преподаванием на государственном и национальных языках в ДДУ, общеобразовательных школах, ССУЗах	ИПК учителей г.Алматы, управление по языкам, управление образования	-"-
19.	Довести количество часов казахского языка в детских дошкольных учреждениях с русским языком воспитания в ясельных и детских группах до 2 часов в неделю, в подготовительных группах - до 3 часов в неделю; в пределах общего количества учебных часов увеличить количество часов казахского языка в начальных классах общеобразовательных школ с русским языком обучения	управление образования г.Алматы	1999-2000 годы
20.	Приступить в школах с казахским языком обучения и в казахских отделениях ССУЗов, ВУЗов преподавание физкультуры и военной подготовки на государственном языке	управление образования г.Алматы	1999-2000 годы
21.	Обеспечить школы с изучением национальных языков программами, учебно-методическими пособиями, аудио-визуальной и, по возможности, компьютерной техникой	ИПК учителей г.Алматы, управление по языкам, управление образования г.Алматы	постоянно
22.	Разнообразить формы культурных программ, направленные на развитие национальных традиций, возрождение старинных обрядов и ритуалов, организовать сеть мастерских и выставок работ народного прикладного искусства	управление культуры	-"-
23.	Обеспечить систематическое комплектование библиотек города литературой на казахском и других языках	управление культуры	-"-
24.	Обеспечить телерадиокомпаниям выполнение статьи 18 Закона РК «О языках в РК» г.Алматы	управление информации и общественного согласия	-"-
25.	Расширить тематику в прессе и сеть молодежных передач по пропаганде казахского языка, истории, культуры, творческого наследия классиков казахской литературы	первые руководители СМИ и ТРК, управление информации и общественного согласия, управление по языкам	-"-
5. Делопроизводство на государственном языке
26.	В местных государственных органах создать отделы или секторы по внедрению государственного языка в делопроизводство	Акимы г.Алматы, районов, горфинуправ- ление	II квартал 1999 года
27.	Восстановить в штатном расписании по одной единице главного и ведущего специалистов - преподавателей казахского языка и переводчиков или делопроизводителей в управлениях и комитетах, во всех предприятиях, организациях и учреждениях, независимо от форм собственности	первые руководители предприятий, организаций и учреждений	I квартал 1999 года
28.	Ввести в единовременную ежегодную отчетность для предприятий, организаций и учреждений, независимо от форм собственности, прохождение сотрудниками курсов по обучению государственному языку	управление статистики и анализа, управление по языкам г.Алматы	ІV квартал 1999 года
29.	Разработать мероприятия и определить порядок внедрения государственного языка в делопроизводство в местных государственных органах	аппарат Акима г.Алматы, акимы районов	II квартал 1999 года
30.	В местных государственных органах разработать и выпустить единые образцы деловых бумаг (компьютерных шаблонов) на государственном языке	аппарат Акима г.Алматы, акимы районов	1999-2000 годы
31.	Активизировать в районах города организацию курсов по интенсивному обучению государственному языку, уделив при этом особое внимание на отраслевую терминологию и устную разговорную речь	управление по языкам, акимы районов	II квартал 1999 года
32.	Создать городской научно-методический центр по обработке и внедрению передового опыта в сфере обучения государственному языку и делопроизводства на базе фонда «Мемлекеттік тіл»	управление по языкам, фонд «Мемлекеттік тіл»	I-II квартал 1999 года
6. Терминологические и ономастические работы
33.	Подготовить предложения к проекту Концепции усовершенствования казахской терминологии и ономастических работ города	управления по языкам	II квартал 1999 года
34.	Подготовить предложения к созданию компьютерного фонда казахской терминологии	управления по языкам	ІV квартал 1999 года
35.	Обеспечить упорядочение и систематизацию урбанонимов - наименований топографических объектов города	управления по языкам	постоянно
36.	Обеспечить подготовку и регулярное издание словаря-справочника наименований административно-территориальных единиц города Алматы с новыми упорядоченными и систематизированными топонимами (название местностей и водоемов)	управления по языкам	постоянно
37.	Обеспечить подготовку и выпуск карт города Алматы с новыми наименованиями топонимов и других объектов города	управления по языкам	-"-
38.	Регулярно выпускать словари топонимов г.Алматы, справочники новых ономастических наименований города	То же	-"-
39.	Продолжить работу по увековечению памяти государственных и общественных деятелей, деятелей науки, культуры, литературы и искусства РК (путем присвоения их имен улицам, школам и т.д; установления мемориальных досок)	То же	-"-

Председатель
ХХIV-й сессии Алматинского
городского Маслихата
І-го созыва В.Югай

Секретарь
Алматинского городского
Маслихата І-го созыва Ж.Турегельдинов