Қазақстан Республикасы мен Кувейт Мемлекеті арасындағы Инвестицияларды көтермелеу және өзара қорғау туралы келісімді бекіту туралы

Қазақстан Республикасының Заңы 2000 жылғы 22 ақпан N 36-II

     Эль-Кувейтте 1997 жылғы 31 тамызда жасалған Қазақстан Республикасы 
мен Кувейт Мемлекеті арасындағы Инвестицияларды көтермелеу және өзара 
қорғау туралы келісім бекітілсін. 
     
     Қазақстан Республикасының 
             Президенті 
     
         Қазақстан Республикасы мен Кувейт Мемлекеті арасындағы
          инвестицияларды көтермелеу және өзара қорғау туралы
                               Келісім 
     
     (ҚР халықаралық шарттары бюллетені, 2001 ж., N 4, 30-құжат)
    (1999 жылғы 1 мамырда күшіне енді - "Дипломатия жаршысы" ж., 
         Арнайы шығарылым N 2, 2000 жылғы қыркүйек, 93 бет) 
     
     Қазақстан Республикасы мен Кувейт Мемлекеті, (бұдан әрі "Уағдаласушы 
Мемлекеттер" деп аталатын),
     - олардың арасындағы экономикалық ынтымақтастықты дамыту үшін, атап 
айтқанда, Уағдаласушы Мемлекеттің бірінің инвесторларының екінші 
Уағдаласушы Мемлекеттің аумағындағы инвестициялары үшін қолайлы жағдайлар 
жасауды көздей отырып,
     - инвестицияларын көтермелеу және өзара қорғау екі мемлекеттің іскер 
инициативасын көтермелеуге және игілігін арттыруға көмектесетінін мойындай 
отырып,
     төмендегілер жөнінде келісті:
     
                                1-бап
                             Анықтамалар 
     
     Осы Келiсiмнiң мақсаттары үшiн:

1. "Инвестициялар" терминi бiр Уағдаласушы Мемлекеттiң аумағындағы меншiкте тұрған не болмаса екiншi Уағдаласушы Мемлекет инвесторының тарапынан тiкелей немесе жанама бақыланатын активтердiң немесе құқықтардың барлық түрлерiн бiлдiредi және:
(а) қозғалмалы немесе қозғалмайтын мүлiк, сондай-ақ соған байланысты жалдау, ипотека, ұстап қалу құқығы, кепiлдiктер сияқты мүлiктiк құқықтар және Уағдаласушы Мемлекеттердiң заңдарына сәйкес басқа да құқықтар;
(б) компаниялар, акциялар, салымдар, акционерлiк қатысудың басқа да нысандары, сондай-ақ облигациялар, үлестер және компаниядағы борыштар бойынша проценттердiң басқа да түрлерi және басқа да қарыздар мен заемдар, сондай-ақ Уағдаласушы Мемлекеттiң кез келген инвесторы берген құнды қағаздар;
(в) ақшалай талаптар және кез келген активтерге талаптар немесе экономикалық құндылығы бар келiсiм-шартқа сәйкес орындау туралы талаптар;
(г) интеллектуалдық меншiкке құқықтар, бiрақ авторлық құқықтармен шектелмей, саудалық белгiлер, патенттер, өнеркәсiптiк жобалар мен үлгiлер, техникалық процестер, ноу-хау, коммерциялық құпиялар, сауда атаулары және гудвилдi қоса алғанда;
(д) заңдарға, келiсiм-шартқа немесе заңға сәйкес берiлген қандай да бiр лицензиялардың не болмаса рұқсаттардың негiзiнде кез келген құқықтар, табиғи ресурстарды барлауға, iздестiруге, өндiруге немесе пайдалануға құқықтарды, сондай-ақ басқа бiр экономикалық немесе коммерциялық қызметтi не болмаса қызмет көрсетудi жүзеге асыру жөнiндегi құқықтар сияқты тұрған немесе нысаны бар активтердi немесе құқықтарды қамтиды.
"Инвестициялар" терминiнiң сонымен бiрге реинвестициялар мақсатында ұсталып қалатын, бұдан әрi терминдер ретiнде берiлетiн "табыстарға", сондай-ақ "таратудан" түскен пайдаға да қатысы бар.
Активтер инвестицияланатын немесе реинвестицияланатын кездегi нысанның кез келген өзгерiстерi олардың инвестициялар ретiндегi сипатына әсер етпеуге тиiс.
2. "Инвестор" терминi Уағдаласушы Мемлекетке қатысты:
(а) мемлекетке тиiстiлiгi бар немесе осы Уағдаласушы Мемлекеттің оның қолданыстағы заңдарына сәйкес азаматы болып табылатын жеке тұлға;
(б) Кувейт Мемлекетiнiң Үкiметi;
(в) осы Уағдаласушы Мемлекеттiң заңдарына және ережелерiне сәйкес институттар, дамыту қорлары, агенттiктер, қорлар сияқты тағайындалған немесе құрылған және заңға сәйкес басқа да мекемелер мен органдар, сондай-ақ компаниялар сияқты кез келген заңды тұлға.
3. "Компания" терминi оның қаржылық пайданы алу үшiн құрылған-құрылмағанынан және аталған компанияның жеке немесе мемлекеттiк болып табылатын-табылмайтындығынан не болмаса жеке меншiкте тұрғанынан не Уағдаласушы Мемлекет инвесторлары бақылау жасайтын-жасамайтындығынан тәуелсiз Уағдаласушы Мемлекеттiң заңдарымен сәйкес құрылған кез келген заңды тұлғаны бiлдiредi және корпорацияны, трастты, әрiптестiктi, жеке иеленудi, филиалды, бiрлескен кәсiпорынды, ассоциацияны немесе басқа да осыған ұқсас ұйымды қамтиды.
4. "Табыстар" терминi төлем нысанынан тәуелсiз, атап айтқанда, бiрақ пайданы, проценттердi, капитал өсiмiнен табыстарды, дивидендтердi, роялтидi, сондай-ақ басқаруды, техникалық көмектi немесе төлемдердiң басқа да түрлерiн не болмаса комиссиялық, сондай-ақ оның түрiнен тәуелсiз заттай төлемдi қамтуға мiндеттi емес, инвестициялар нәтижесiнде алынған қаражатты бiлдiредi.
5. "Тарату" терминi инвестициялардан толық немесе iшiнара бас тарту мақсатында жүзеге асырылатын тапсыруды бiлдiредi.
6. "Аумақ" терминi халықаралық құқыққа сәйкес белгiленген аумақтық сулардан тыс кез келген аймақты немесе Уағдаласушы Мемлекеттiң заңдары бойынша соңынан Уағдаласушы Мемлекет өз егемендi құқықтарын немесе юрисдикциясын жүзеге асыра алатын аумақ ретiнде белгiленуi мүмкiн кез келген аумақты қоса алғанда, Уағдаласушы Мемлекеттiң аумағын бiлдiредi.
7. "Еркін өтiмдi валюта" терминi Халықаралық валюта қоры Келiсiмнiң баптарына сәйкес және оған енгiзiлген кез келген өзгерiске сәйкес еркiн пайдаланылатын валюта ретiнде Халықаралық Валюта Қоры мезгiл-мезгiл белгiлейтiн кез келген валютаны бiлдiредi.
8. "Кiдiртусiз" терминi төлемдердi аудару барысында қажеттi формальдылықтарды аяқтау үшiн әдетте талап етiлетiн кезеңдi бiлдiредi. Жоғарыда аталған кезең аударуға сұрау салынған күнi басталады және бiр айдан аспайды.

                                2-бап

Инвестицияларға рұқсат беру және көтермелеу

1. Әрбiр Уағдаласушы Мемлекет өз аумағындағы қолданыстағы заңдары мен ережелерiне сәйкес екiншi Уағдаласушы Мемлекет инвесторының инвестицияларына рұқсат етедi және көтермелейдi.
2. Әрбiр Уағдаласушы Мемлекет оның аумағына енгiзiлген инвестицияларға қатысты оның заңдары мен ережелерiнде белгiленуi мүмкiн көлемде, сол мерзiмдерде және сол шарттарда, қажеттi барлық рұқсаттарды, келiсiмдi, мақұлдауды, лицензияларды және өкілеттiктердi бередi.
3. Уағдаласушы Мемлекеттер олардың тиiстi аумақтарының шектерiнде инвестициялық мүмкiндiктердi ынталандыру мен көтермелеу үшiн олар қажет деп санайтын кез келген әдiсте бiр-бiрiмен консультация жасай алады.
4. Әрбiр Уағдаласушы Мемлекет жеке тұлғалардың келуiне, болуына және жұмысына қатысты оның заңдары мен ережелерiне сәйкес, негiзгi персоналдың өтiнiштерiн, мемлекеттiк тиiстiлiгiне немесе азаматтығына байланыссыз, оның аумағына инвестициялау мақсатында келу, уақытша болу және оның аумағында жұмыс үшiн қабылданған басқарушы және техникалық персоналды қоса алғанда, тиiстi түрде зерттейдi және қарайды. Осы негiзгi персоналдың отбасы мүшелерiне қабылдаушы Уағдаласушы Мемлекетке келу және уақытша болуға қатысты жасалатын режим берiлуге тиiс.
5. Инвестицияларға байланысты тауарларды немесе адамдарды тасымалдау қажет болған жағдайда әрбiр Уағдаласушы Мемлекет рұқсат етiлген шектерде оның тиiстi заңдары мен ережелерiне сай екiншi Уағдаласушы Мемлекеттiң кәсiпорындарына осындай тасымалдауға рұқсат бередi.

                                3-бап

Инвестицияларды қорғау

1. Уағдаласушы Мемлекеттiң бiрiнiң инвесторларының инвестицияларына екiншi Уағдаласушы Мемлекеттiң аумағында халықаралық құқықтың жалпы жұрт таныған принциптерiне және осы Келiсiмнiң ережелерiне толық сәйкес әрқашан әдiл және теңдей режим, сондай-ақ толық қорғау және қауiпсiздiк жасалуға тиiс. Уағдаласушы Мемлекеттердiң бiрде-бiрi ешқандай түрде инвестицияларды пайдалануды, басқаруды, жүргiзудi, жұмыс iстеудi, кеңейтудi, сатуды немесе басқа да орналастыруды төрелiк не болмаса кемсiтушiлiк шараларын қолдану жолымен бұзбайтын болады.
2. Әрбiр Уағдаласушы Мемлекет оның аумағында екiншi Уағдаласушы Мемлекеттiң инвесторлары жүзеге асыратын инвестицияларға қатысы бар немесе тiкелей әсер ететiн барлық заңдарды, ережелердi, сот шешiмдерiн, әкiмшiлiк ережелердi, директиваларды, процедураларды және негiзгi бағыттарды назарға жеткiзедi.
3. Әрбiр Уағдаласушы Мемлекет инвестицияларға қатысты талаптар қою және құқықтарды жүзеге асыру үшiн пәрмендi құралдарды қамтамасыз етедi. Әрбiр Уағдаласушы Мемлекет екiншi Уағдаласушы Мемлекеттiң инвесторларына өз сот органдарына, әкiмшiлiк соттар, агенттiктерге және төрелiк өкiлеттiгi бар басқа да құрылымдардың бәрiне өтiнiш жасау құқығын, сондай-ақ олардың инвестицияларына қатысты талаптар қою және құқықтарды жүзеге асыру мақсатында қолданыстағы заңдарға және ережелерге сәйкес мамандығы бар адамдарға өз қалауы бойынша санкция бергiзу құқығына кепiлдiк бередi.
4. Уағдаласушы Мемлекеттердiң бiрде-бiрi екiншi Уағдаласушы Мемлекет инвесторларының инвестицияларын жасау, сатып алу, кеңейту, пайдалану, басқару, жүргiзу немесе қызмет етуi үшiн шарт ретiнде энергияны, отынды немесе өндiрiстiң басқа да құралдарын, көлiктi сатып алуды шектеудi талап етуi мүмкiн не болмаса оның аумағында не одан тысқары жерлерде өнiмдi жүзеге асырудың кез келген шектеуiне бағытталған, не болмаса өзiнiң меншiктi инвесторларының немесе үшiншi бiр елдердiң инвесторларының инвестицияларының игілiгiне бағытталған iс-қимылдарды жасауға және екiншi Уағдаласушы Мемлекет инвесторларының инвестицияларына қатысты кемсiтушiлiк сипаты бар кез келген басқа да мәжбүр етушiлiк шараларды қолдана алмайды.
Бұдан басқа қабылдаушы Уағдаласушы Мемлекет аумағындағы инвестицияларға олардың өмiр сүру қабiлетiне зиян келтiруi немесе оларды пайдалануға, басқаруға, жүргiзуге, жұмыс iстетуге, кеңейтуге, сатуға немесе кез келген басқа орналасуына терiс әсерiн тигiзуi мүмкiн талаптар қойылмауға тиiс.
5. Қабылдаушы Уағдаласушы Мемлекеттiң аумағында екiншi Уағдаласушы Мемлекеттiң инвесторларының инвестицияларына халықаралық құқықтың тиiстi құқықтық процедуралары мен принциптерiне сәйкес сондай-ақ, осы Келiсiмнiң тиiстi ережелерiне сәйкес қабылданатын шараларды қоспағанда, секвестр, тәркiлеу немесе кез келген басқа да осыған ұқсас шаралар қолданылмауы тиiс.
6. Әрбiр Уағдаласушы Мемлекет өз аумағындағы екiншi Уағдаласушы Мемлекет инвесторларының тарапынан инвестицияға қатысты ол қабылдай алатын барлық мiндеттемелер мен кепiлдiктердi сақтайтын болады.

                                4-бап



                         Инвестициялық режим 

1. Әрбiр Уағдаласушы Мемлекет оның аумағындағы екiншi Уағдаласушы Мемлекет инвесторларының тарапынан жүзеге асырылған инвестицияларды пайдалануға, басқаруға, жүргiзуге, жұмыс iстетуге, кеңейтуге және сатуға, сондай-ақ кез келген басқа орналастыруға қатысты ол осындай жағдайларда өзiнiң меншiктi инвесторларының немесе кез келген үшiншi мемлекеттiң инвесторларының инвестицияларына жасайтын режимiнен мейлiнше қолайлысын жасайды.
2. Сонымен бiрге осы Баптың ережелерi Уағдаласушы Мемлекеттердiң бiрiн екiншi Уағдаласушы Мемлекет инвесторларына:
(а) Уағдаласушы Мемлекеттердiң бiрi қатысушысы болып табылатын немесе болуы мүмкiн кез келген кедендiк одақтан, экономикалық одақтан, еркiн сауда аймағынан, валюта одағынан немесе кез келген аймақтық экономикалық келiсiмнiң кез келген басқа нысанынан;
(б) кез келген халықаралық аймақтық және екі жақты келiсiмнен немесе осыған ұқсаған басқа да келiсiмнен, сондай-ақ салық салуға толық немесе iшiнара қатысы бар iшкi заңдардан туындайтын қандай да бiр режимнiң, преференциялардың және артықшылықтардың басымдылығын беруге мiндеттейдi деп түсiнiлмеуге тиiс.

                                5-бап

Зиян немесе шығын үшін өтемақы

1. Егер Уағдаласушы Мемлекеттердiң бiрiнiң инвесторлары жүзеге асырып жатқан инвестицияларға екiншi Уағдаласушы Мемлекеттiң аумағындағы соғыстың немесе басқа қарулы жанжалдың, төтенше жағдайдың, көтерiлiстiң, қоғамдық тәртiптi бұзушылықтың, бүлiктiң, жаппай тәртiпсiздiктердiң не болмаса басқа да осыған ұқсас оқиғалардың нәтижесiнде зиян немесе шығын келтiрiлсе, екiншi Уағдаласушы Мемлекет реституцияға, өтемақыға, есесiн толтыруға немесе басқа да реттеуге қатысты өз инвесторларына не болмаса кез келген үшiншi мемлекеттiң инвесторларына жасағаннан қолайлылығы кем болмайтын мейлiнше қолайлы режимдi жасайды.
2. Осы тармақта аталған кез келген оқиғаларда Уағдаласушы Мемлекеттiң

бiрiнiң инвесторлары, 1-тармақтың ережелерiн қозғамай, екiншi Уағдаласушы 
Мемлекеттiң аумағында: 
     (а) олардың меншiгiн немесе оның бiр бөлiгiн оның күштерi немесе 
өкiмет орындары реквизициялаған;
     (б) олардың меншiгiн немесе оның бiр бөлiгiн ұрыс қимылдарынан 
болмаған немесе қажеттiлiк талабы тумаған жағдайда оның күштерi немесе 
өкiмет орындарының жоюы нәтижесiнде зиян немесе шығын шегiп жатса,
     дереу реквизицияның немесе олардың меншiгiн жоюдың нәтижесiнде шеккен 
зиянның немесе шығынның есесi әдiл, барабар және тиiмдi түрде толтырылуға 
тиiс.
     
                                6-бап
                            Экспроприация 
     

1. (а) Уағдаласушы Мемлекеттiң бiрiнiң инвесторларының екiншi Уағдаласушы Мемлекеттiң аумағында жүзеге асырылған инвестицияларын, осы Уағдаласушы Мемлекеттiң iшкi қажеттiлiктерiне қатысты мемлекеттiк мүдделерде кiдiрусiз барабар және тиiмдi өтемақымен және осындай шаралар кемсiтушiлiксiз негiзде әрi қолданылып жүрген құқықтық процедураларға сәйкес жүзеге асырылатын жағдайдан басқа, екiншi Уағдаласушы Мемлекет экспроприацияламайды, мемлекет меншiгiне алмайды, ие болу құқығынан айырмайды немесе экспроприацияға, мемлекет меншiгiне алынуға не болмаса ие болу құқығынан айыруға (бұдан әрi "экспроприация" деп аталатын) барабар тiкелей немесе жанама шараларға мәжбүр етпейдi;
(б) Мұндай өтемақы экспроприацияланған инвестициялардың нарықтық құнын көрсетуге және экспроприация туралы алдында ғана хабарландыру берiлген кезеңге экспроприацияланған инвестициялардың әдiл нарықтық құнының негiзiнде халықаралық тұрғыда танылған принциптерге сәйкес белгiленуге әрi есептелуге тиiс. Мұндай өтемақы бағалау күнiне валюта айырбастаудың жалпы нарықтық валюталық ставкасының негiзiнде инвестор таңдаған еркiн өтiмдi валютада есептелуге және нарықтық негiзде белгiленген коммерциялық ставка бойынша проценттердi қамтуға тиiс, бiрақ ақыр соңында экспроприация күнiнен бастап төлем күнiне дейiн "Либордың" ағымдағы проценттiк ставкасынан немесе оның эквивалентiнен кем болмайды;
(в) Егер жоғарыда аталған нарықтық әдiл құн оңай белгiлене алмаса, өтемақы инвестицияланған капитал, инвестициялардың сипаты мен ұзақтығын, құнының есесiн толтыру, құнын көтеру, ағымдағы табыстар, дисконтты ақшалай құн, номиналдық құн және гудвил сияқты барлық тиiстi факторлар мен жағдайларды ескере отырып, теңдiк принципiнде белгiленуге тиiс.
Өтемақының соңғы белгiленген сомасы инвесторға дереу төленуге тиiс.
2. 1-тармақта аталған принциптер тұрғысында және инвестордың осы келiсiмнiң 9-бабында көзделген құқықтарын қозғамай, зиян шеккен инвестор, оның инвестицияларының құнын және экспроприацияны жүзеге асырушы Уағдаласушы Мемлекеттiң сот немесе басқа да құзыреттi және тәуелсiз органдарының өтемақыны төлеуiн қоса алғанда, оның iсiн дереу қараудың құқына ие болуға тиiс.
3. Бұдан да анығырақ болу үшiн, экспроприацияға екiншi Уағдаласушы Мемлекеттiң инвесторы инвестицияларды жүзеге асырып жатқан акцияларға, салымдарға, үлестерге және басқа да құқықтарға немесе проценттерге ие болуды қоса алғанда, Уағдаласушы Мемлекеттiң өз аумағындағы қолданыста жүрген заңдарға сәйкес құрылған компаниялардың немесе кәсiпорындардың активтерiн экспроприациялаған жағдайлар кiредi.
4. Осы Келiсiмнiң мақсаттары үшiн "экспроприация" терминiне, сондай-ақ de facto жүзiнде тәркiлеу немесе экспроприациялық нәтижесi бар, оның кезiнде бұлардың iс-қимылдары инвесторды iс жүзiнде оны меншiгiнен, оның инвестицияларына қатысты бақылау мен елеулi жеңiлдiктерден айыру немесе инвестицияларды тоқтату және жауып тастау не болмаса инвестицияларға соттық немесе шектен тыс салық алу, инвестициялардың бәрiн немесе бiр бөлiгiн мiндеттi түрде сату, не болмаса осыған ұқсас iс-қимылдар не шаралар сияқты инвестициялардың экономикалық құнына зиян немесе шығын әкелуi мүмкiн, Уағдаласушы Мемлекет тарапынан араласу не болмаса реттеу шаралары да кiредi.

                                7-бап

Инвестицияларға қатысты төлемдерді аудару

1. Әрбір Уағдаласушы Мемлекет екінші Уағдаласушы Мемлекеттің инвесторларына инвестицияларға байланысты оның аумағына немесе оның аумағынан тыс жерлерге, төмендегі аударымдарды қоса алғанда, төлемдердің еркін аударымына кепілдік береді:
(а) инвестицияларды басқару мен дамытуды қолдау үшін бастапқы капитал, сондай-ақ кез келген қосымша капитал;
(б) табыстар;
(в) несие беру туралы келісімге сәйкес жүзеге асырылған негізгі және жинақталған проценттік төлемдердің амортизациясын қоса алғанда, келісім-шартқа сәйкес төлемдер;
(г) 1-баптың 1-тармағында (г) көзделген құқықтарға қатысты роялти және комиссиялық;
(д) инвестицияларды түгел немесе оның бір бөлігін сатудан немесе таратудан түскен пайда;
(е) инвестицияларға байланысты шетелден тартылған персоналдың жалақысы мен сыйақысының басқа түрі;
(ж) 5 және 6-баптарға сәйкес өтемақылардың төлемі;
(з) 8-баппен көзделген төлемдер; және
(и) дауларды шешуден туындайтын төлемдер.
2. 1-тармаққа сәйкес төлемдердің аударымы, заттай түрдегі төлемдерді қоспағанда, еркін өтімді валютада кідірусіз және шектеусіз жүргізілуге тиіс. Талап етіліп отырған аударымдарды жүзеге асыру кезінде мұндай кiдiрiс болған жағдайда зиян шеккен инвестор осы кiдiрудiң кезеңi үшiн процент алу құқығына ие болуға тиiс.
3. Аудару аударылуы қажет валютаны аудару күнiне қарау қабылдаушы Уағдаласушы Мемлекеттiң аумағында қолданыста жүрген "спот" валюталық нарықтық ставка бойынша жүзеге асырылуға тиiс.
Шетелдiк валютаны айырбастау үшiн рынок болмаған жағдайда қолданылатын ставка iшкi инвестицияларға қолданылатын ең соңғы ставканы немесе Халықаралық Валюта қорының ережелерiне сәйкес белгiленген айырбастау ставкасын, не болмаса қарыз алудың арнайы құқықтарына валютаны немесе АҚШ долларын өтiмдi ету үшiн, инвестордың қалауына байланысты, айырбас ставкасын құрайтын болады.

                                8-бап 



                             Суброгация 

1. Егер Уағдаласушы Мемлекет, оның өкiлеттi агенттiгi немесе осы Уағдаласушы Мемлекетте ("Өтеушi Тарап") ол тағайындаған және құрған кез келген басқа тарап екiншi Уағдаласушы Мемлекеттiң ("Қабылдаушы Мемлекет") аумағындағы инвестицияларға қатысты ол өзiне алған өтемақыға немесе кепiлдiкке сәйкес төлемдердi жүзеге асырса, Қабылдаушы Мемлекет:
(а) Өтеушi Тарапқа, заңға немесе осы инвестициялардан туындайтын барлық құқықтар мен тараптардың құқықтық мәмілесiне сәйкес тапсыруды;
(б) Өтеушi Тараптың барлық құқықтарды жүзеге асыру және талаптар қою, сондай-ақ суброгацияға қарай инвестицияларға қатысты өзiне барлық мiндеттемелердi алу құқын таниды.
2. Өтеушi Тарап барлық жағдайларда мыналарға:
(а) жоғарыда аталған 1-тармақта көзделгендей, бір-біріне беру негізінде алынған құқықтар мен талаптарға, сондай-ақ оларда бар міндеттемелерге қатысты сол режимге;
(б) осы құқықтар мен талаптарға сәйкес алынған кез келген төлемдерге құқы болуға тиіс;
өйткені бастапқы инвестор аталған инвестицияларға қатысты осы Келісімнің негізінде бұл құқықтарға ие болды.

                                9-бап 

Уағдаласушы Мемлекет пен инвестордың арасындағы дауларды шешу

1. Уағдаласушы Мемлекет мен екінші Уағдаласушы Мемлекет инвесторының арасында біріншінің аумағындағы соңғының инвестицияларына қатысты даулар мүмкіндігінше достық әдіспен шешілуге тиіс.
2. Егер мұндай даулар дау тараптарының бірі екінші тарапқа жазбаша мәлімдеме жіберу жолымен достық қалыпта шешілуді талап еткен күннен бері алты айлық кезең ішінде шешілмесе дау инвестор-тараптың таңдауы бойынша шешу үшін келесі әдістердің бірі арқылы:
(а) дауды шешу жөніндегі алдын ала келісілген кез келген қолданыстағы процедураға сәйкес;
(б) осы Баптың келесі тармақтарына сәйкес халықаралық төрелікке берілуге тиіс.
3. Егер инвестор дауды шешу үшін халықаралық төрелікке өтініш жасамақ болса, ол келесі органдардың бірінің дауды шешуіне жазбаша түрде өзінің келісімін береді:
(а)(1) Егер екi Уағдаласушы Мемлекет Вашингтон Конвенциясының қатысушылары болып табылса және Вашингтон Конвенциясын осы дауға қолдануға болатын болғанда, 1965 жылғы 18-наурызда Вашингтонда қол қою үшiн ашылған Мемлекеттер мен басқа мемлекеттер азаматтарының арасына туындайтын инвестициялық дауларды шешу жөнiндегi конвенцияға ("Вашингтон Конвенциясы") сәйкес құрылған Инвестициялық дауларды шешу жөнiндегi халықаралық орталық ("Орталық");
(2) Егер инвестордың Уағдаласушы Мемлекетi немесе дау тарабы - Уағдаласушы Мемлекет, бiрақ екеуi де емес, Вашингтон Конвенциясының қатысушылары болып табылса, Орталық Хатшылығының сот iсiн қарауды жүзеге асыруы үшiн Қосымша өкiлеттiктердi реттейтiн ережелерге сәйкес Орталық;
(б) БҰҰ-ның Халықаралық сауда құқығы жөнiндегi комиссиясының (ЮНСИТРАЛ) төрелiк ережелерiне ("Ережелер") сәйкес құрылған Төрелiк сот, өйткенi бұл ережелердi дау тараптары өзгертуi мүмкiн (Ережелердiң 7-бабында көзделгенiндей Тағайындалған орган "Орталықтың" Бас хатшысы болып табылады);
(в) осы дау тараптардың арасындағы өзара келiсiлген кез келген төрелiк институтының төрелiк ережелерiне сәйкес құрылған Төрелiк сот.
4. Инвестордың 3-тармаққа сәйкес төрелiктiң қарауына дауды жiбере алатынына қарамастан, ол төрелiк iс қараудың басталуына дейiн немесе соның кезiнде дау тарабы - Уағдаласушы Мемлекеттiң сотына немесе әкiмшiлiк сотына өз құқықтары мен мүдделерiн сақтау мақсатында, бұған қандай да бiр зиянды өтеу жөнiндегi талаптарды қоспағанда, уақытша соттық тыйым салу үшiн өтiнiш жасай алады.
5. Әрбiр Уағдаласушы Мемлекет осымен инвестициялық дауды 3 а) және (б) тармағына сай немесе 3 (в) тармаққа сәйкес осы дауды екi тараптың өзара келiсiмi бойынша инвестордың таңдауына сәйкес мiндеттi күшi бар төрелiктiң қарауына беруге сөзсiз өзiнiң келiсiмiн бередi.
6. (а) 5-тармаққа сәйкес берiлген келiсiм, сондай-ақ 3-тармаққа сәйкес берiлген келiсiм дау тараптарының жазбаша келiсiмiнiң талаптарына жауап беруге және Вашингтон Конвенциясының ІІ бөлiгiнiң ережелерiне, Қосымша өкiлеттiк ережелерiне, 1958 жылғы 10-маусымда Нью-Йоркта қабылданған Халықаралық Төрелiк шешiмдердi тану және қабылдау жөнiндегi БҰҰ Конвенциясының 2-бабының ("Нью-Йорк Конвенциясы") және ЮНСИТРАЛ Төрелiк ережелерi 1-бабының ережелерiне сәйкес келу керек.
(б) Осы Бапқа сәйкес дау тараптары өзара келiскен кез келген Төрелiк iс қарау Нью-Йорк Конвенциясына қатысушы-мемлекетте өтуге тиiс. Төрелiктiң қарауына ұсынылған талаптар Нью-Йорк Конвенциясының 1-бабына сәйкес коммерциялық қарым-қатынастар мен мәмілелерден туындаушы ретiнде қаралуға тиiс.
(в) Уағдаласушы Мемлекеттердiң бiрде-бiрi, екiншi Уағдаласушы мемлекет осындай дау бойынша өтелуге тиiс төлемнен жалтара бастамаса, кез келген төрелiк сотқа қатысты дипломатиялық қорғауды жасамайды немесе халықаралық талапты қоймайды. Мұнымен бiрге осы тармақшадағы дипломатиялық қорғауға мақсаты дауды шешуге көмектесу ғана болып табылатын, ресми емес дипломатиялық алмасулар кiрмейдi.
7. Осы Бапқа сәйкес тағайындалған Төрелiк сот дау мәселелерiн дау тараптарымен келiсiлген құқықтың нормаларына сәйкес қарайды. Мұндай келiсушiлiк болмағанда жеке құқық нормалары және халықаралық құқықтың осы Келiсiмнiң тиiстi ережелерiн ескере отырып қолданыла алатын, жұрт таныған нормалары пайдаланылуы мүмкін.
8. Вашингтон Конвенциясының 25-бабының (2) (б) мақсаттары үшін, 6-тармақпен көзделген жазбаша келісімнің күнінен қарай дау тарабы - Уағдаласушы Мемлекетінің мемлекеттік тиістілігіне ие және оның осы Уағдаласушы Мемлекеттің арасында дау туғанға дейін екінші Уағдаласушы Мемлекеттің инвесторлары бақылап отырған жеке тұлғадан өзге, инвестор "екінші Уағдаласушы Мемлекеттің мемлекеттік тиістілігіне ие" ретінде қаралуға тиіс және Қосымша өкілеттіктер ережелерінің 1-бабына (6) сәйкес "екінші мемлекеттің мемлекеттік тиістілігіне ие" ретінде қаралады.
9. Проценттерді беру туралы шешімді енгізе алатын төрелік соттың шешімдері дау тараптары үшін соңғы және міндетті болып табылады. Әрбір Уағдаласушы Мемлекет кідіртпей осы шешімді орындайды және өз аумағында осы шешімнің тиімді түрде еркінен тыс орындалуын қамтамасыз етеді.
10. Уағдаласушы Мемлекет пен екінші Уағдаласушы Мемлекет инвесторының арасындағы инвестициялық дауға қатысты кез келген шешімді немесе анықтауды кез келген іс қарау, соттық, төрелік барысында немесе өзге де мәжбүр етушілікпен орындау кезінде Уағдаласушы Мемлекет қорғану ретінде өзінің егемендік тиіспеушілігін пайдаланбайды. Кез келген қарсы талап немесе сот есебінің құқығы мүдделі инвестордың қамсыздандыру туралы келісім-шартқа сәйкес өтемді немесе қандай да бір үшінші тарап мәлімдеген зиянның барлығына немесе бір бөлігіне өзге де өтемақыны алған-алмаған, оның мемлекеттік немесе жеке болып табылатынынан тәуелсіз, екінші Уағдаласушы Мемлекетті және оның бөлімшелерін, агенттіктерін немесе делдалдарды тағайындауды қоса алғанда, фактісіне негізделуі міндетті емес.

                                10-бап 

Уағдаласушы Мемлекеттердің арасындағы дауларды шешу

1. Уағдаласушы Мемлекеттер осы Келiсiмдi түсiндiруге және қолдануға қатысты кез келген дауларды мүмкiндiгiнше консультациялар өткiзу немесе басқа дипломатиялық жолмен шешуге тиiс.
2. Егер дау Уағдаласушы Мемлекеттердiң бiрi осындай консультацияларды өткiзу немесе осындай дауды басқа дипломатиялық жолмен шешу туралы сұрау салған күннен кейiн келесi алты айдың iшiнде шешiлмесе және, егер Уағдаласушы Мемлекеттер жазбаша түрде өзгесi туралы уағдаласпаған болса, Уағдаласушы Мемлекет екiншi Уағдаласушы Мемлекетке жазбаша мәлiмдеу жолымен дауды осы келiсiмнiң келесi ережелерiне сәйкес ad hoc төрелiгiнiң қарауына тапсырады.
3. Төрелiк сот келесi түрде құрылады:
әрбiр Уағдаласушы Мемлекет бiр өкiлден тағайындайды және осы екi өкiл екi Уағдаласушы Мемлекет төрелiк соттың Төрағасы етiп сайлайтын үшiншi мемлекеттiң азаматына қатысты мәселенi шешедi. Бұл өкiлдер екi ай iшiнде, ал Төраға Уағдаласушы Мемлекеттердiң бiрi екiншi Уағдаласушы Мемлекетке дауды төрелiк соттың қарауына тапсыратын ниетi туралы хабар берген күннен бастап төрт айдың ішінде тағайындалады.
4. 3-тармақта белгiленген кезеңдердiң iшiнде жоғарыда айтылғанға қол жетпесе, Уағдаласушы Мемлекеттердiң бiрi өзге келiсу болмағанда Халықаралық соттың Президентiн қажеттi тағайындауларды жүргiзуге шақыра алады. Егер Халықаралық соттың Президентi Уағдаласушы Мемлекеттердiң бiрiнiң азаматы болып табылса немесе қандай да бiр басқа себеппен аталған функцияны жүзеге асыруға жiберiлмейтiн болса, онда қажеттi тағайындауларды жүргiзу үшiн Халықаралық соттың Вице-Президентi шақырылатын болады. Егер Вице-Президент Уағдаласушы Мемлекеттердiң бiрiнiң азаматы болып табылса немесе, егер ол да аталған функцияны орындауға жiберiлмейтiн болса, онда Халықаралық соттың Уағдаласушы Мемлекеттердiң ешбiрiнiң азаматы болып табылмайтын, қызметi жағынан келесi мүшесi қажеттi тағайындауларды жүргiзу үшiн шақырылады.
5. Төрелiк сот өзiнiң шешiмiн көпшiлiк дауыспен шығарады. Мұндай шешiм осы Келiсiмге және халықаралық құқықтың қолданылуы мүмкiн, жұрт таныған нормаларына сәйкес шығарылуға тиiс және Уағдаласушы Мемлекеттердiң екеуi үшiн соңғы және мiндеттi болып табылады. Әрбiр Уағдаласушы Мемлекет төрелiк соттың осы Уағдаласушы Мемлекет тағайындаған мүшесiн ұстау жөнiндегi шығындарды, сондай-ақ төрелiк iс қарауға өзiнiң қатысуымен байланысты шығындарды мойнына алады. Екi Уағдаласушы Мемлекет теңдей үлестерде төрелiк сот Төрағасын ұстау жөнiндегi шығындарды, сондай-ақ төрелiк iс қарауға байланысты басқа да шығындарды мойындарына алады. Сонымен бiрге төрелiк сот өз қалауы бойынша шығындардың көпшiлiк бөлiгiн немесе бәрiн Уағдаласушы Мемлекеттердiң бiрiне жүктей алады. Басқа жағдайларда төрелiк сот процедураның өзiнiң меншiктi ережелерiн белгiлейдi.

                                11-бап 

Уағдаласушы Мемлекеттердің арасындағы қарым-қатынастар

Осы Келiсiмнiң ережелерi Уағдаласушы Мемлекеттердiң арасындағы дипломатиялық немесе консулдық қарым-қатынастарды орнағанынан тәуелсiз қолданылуға тиiс.

                                12-бап 

Басқа да ережелерді қолдану

Егер Уағдаласушы Мемлекеттердiң кез келгенiнiң қазiргi қолданыстағы заңдарында немесе халықаралық құқықтан туындайтын мiндеттемелерде, не болмаса осы Келiсiмге қосымша ретiнде Уағдаласушы Мемлекеттер соңынан белгiлеген мiндеттемелерде екiншi Уағдаласушы Мемлекет инвесторларының инвестицияларына осы Келiсiмде көзделгеннен қолайлырақ режим беретiн жалпы немесе жеке сипаттағы ереже болса, мұндай ережелер осы Келiсiммен салыстырғанда инвесторлар үшін олардың қолайлырақ болып табылатын көлемінде қолданылуға тиіс.

                                13-бап 

Осы Келісімнің қолданылу саласы

Осы Келісім екінші Уағдаласушы Мемлекеттің аумағында Уағдаласушы Мемлекеттің бірінің инвесторларының қазіргі бар немесе ол күшіне енген соң жүзеге асырылған инвестицияларының бәріне қолданылады.

                                14-бап 



                             Күшіне енуі 

Әрбір Уағдаласушы Мемлекет осы Келісімнің күшіне енуі үшін қажетті ішкі мемлекеттік процедураларды оның орындағаны туралы екіншісіне мәлімдейді және осындай мәлімдемені алған соңғы күннен бастап 30-күні осы Келісім күшіне енеді.

                                15-бап 

Қолданыс мерзімі және қолданыстың тоқтатылуы

1. Осы Келісім 30 жыл ішінде қолданыста болады және, егер Уағдаласушы Мемлекеттердің бірде-бірі бастапқы немесе келесі мерзім біткен соңғы екінші Уағдаласушы Мемлекетке жазбаша түрде осы Келісімнің қолданысын тоқтататын ниеті туралы хабарламаса, осындай мерзімге және мерзімдердің ішінде күшінде қала береді.
2. Осы Келісімді тоқтату туралы мәлімдеме күшіне енетін күнге дейін жүзеге асырылған инвестицияларға қатысты осы Келісімнің ережелері осы Келісімнің қолданысы тоқтатылған күннен бастап 20 жыл бойында күшінде қала береді.

     Осыны куәландыру үшін екі Уағдаласушы Мемлекеттің тиісті түрде 
өкілеттік алған өкілдері осы Келісімге қол қойды.
     Эль-Кувейт қаласында 1997 жылғы 31 тамызға сәйкес келетін 141 күні 
екі түпнұсқа данада, қазақ, араб және ағылшын тілдерінде жасалды, 
сондай-ақ барлық мәтіндердің күші бірдей. Мәтіндерді түсіндіруде пікір 
алшақтықтары туған жағдайда ағылшын тіліндегі мәтін басым болады.
     
     Қазақстан Республикасы үшін         Кувейт Мемлекеті үшін
     
     Оқығандар:
        Омарбекова А.Т.
        Қасымбеков Б.А. 
      
      
      

О ратификации Соглашения между Республикой Казахстан и Государством Кувейт о поощрении и взаимной защите инвестиций

Закон Республики Казахстан от 22 февраля 2000 года N 36

Ратифицировать Соглашение между Республикой Казахстан и Государством Кувейт о поощрении и взаимной защите инвестиций, совершенное в Эль-Кувейте 31 августа 1997 года.

Президент
Республики Казахстан

Соглашение
между Республикой Казахстан и Государством Кувейт
о поощрении и взаимной защите инвестиций

(Бюллетень международных договоров РК, 2001 г., N 4, ст. 30)
(Вступило в силу 1 мая 2000 года - ж. "Дипломатический курьер",
спецвыпуск N 2, сентябрь 2000 года, стр. 182)

Республика Казахстан и Государство Кувейт (далее именуемые "Договаривающиеся Государства")
- желая создать благоприятные условия для развития экономического сотрудничества между собой и, в частности, для осуществления инвестиций со стороны инвесторов одного Договаривающегося Государства на территории другого Договаривающегося Государства;
- признавая, что поощрение и взаимная защита инвестиций будут способствовать поощрению деловой инициативы и повысит благосостояние обоих государств;
согласились о нижеследующем:

Статья 1
Определения

Для целей настоящего Соглашения:
1. Термин "инвестиции" означает все виды активов или прав на территории одного Договаривающегося Государства, находящиеся в собственности, либо контролируемые прямо или косвенно со стороны инвестора другого Договаривающегося Государства и включает активы либо права, состоящие или имеющие форму:
а) движимого или недвижимого имущества, а также других, связанных с ним имущественных прав, таких как аренда, ипотека, право на удержание, закладные и другие права в соответствии с законами Договаривающихся Государств;
б) компании, активы, вклады, другие формы акционерного участия, а также облигации, паи и другие виды процентов по долгам в компании, и другие задолженности и займы, а также ценные бумаги, предоставленные любым инвестором Договаривающегося Государства;
в) денежные требования и требования на любые активы или требования об исполнении в соответствии с контрактом, имеющие экономическую стоимость;
г) права на интеллектуальную собственность, включая, но не ограничиваясь авторскими правами, торговые марки, патенты, промышленные проекты и образцы, технические процессы, ноу-хау, коммерческие тайны, торговые наименования и гудвил;
д) любые права, предоставленные в соответствии с законом, контрактом, либо на основании каких-либо лицензий или разрешений, предоставленных в соответствии с законом, включая права на разведку, изыскание, добычу или использование природных ресурсов, а также права по осуществлению другой экономической или коммерческой деятельности либо предоставлению услуг.
Термин "инвестиции" также относится к "доходам", удерживаемым в целях реинвестиций, а также выручке от "ликвидации" как данные термины определены далее.
Любые изменения формы, при которых инвестируются либо реинвестируются активы, не должны влиять на их характер в качестве инвестиций.
2. Термин "инвестор" в отношении Договаривающегося Государства означает:
а) физическое лицо, имеющее государственную принадлежность или гражданство этого Договаривающегося Государства в соответствии с его применяемыми законами;
б) Правительство Государства Кувейт;
в) любое юридическое лицо, учрежденное или созданное в соответствии с законами и положениями этого Договаривающегося Государства, такие как институты, фонды развития, агентства, фонды и другие, созданные в соответствии с законом, учреждения и органы, а также компании.
3. Термин "компания" означает любое юридическое лицо, созданное в соответствии с законами Договаривающегося Государства, не зависимо от того создано оно для получения финансовой прибыли и является ли данная компания частной или государственной, либо находящаяся в собственности или контролируемая инвесторами Договаривающегося Государства, и включает корпорацию, траст, партнерство, единоличное владение, филиал, совместное предприятие, ассоциацию либо другую подобную организацию.
Термин "доходы" означает средства, полученные в результате инвестиций вне зависимости от формы оплаты, в частности, но не обязательно включает прибыль, проценты, доходы от прироста капитала, дивиденды, роялти, а также управление, техническую помощь или другие виды платежей или комиссионных, а также оплату натурой вне зависимости от ее вида.
5. Термин "ликвидация" означает передачу, осуществляемую в целях полного или частичного отказа от инвестиций.
6. Термин "территория" означает территорию Договаривающегося Государства, включая любую зону за пределами территориальных вод, которая установлена в соответствии с международным правом или может быть впоследствии определена по законам Договаривающегося Государства в качестве территории, над которой Договаривающееся Государство может осуществлять свои суверенные права или юрисдикцию.
7. Термин "свободно конвертируемая валюта" означает любую валюту, которую периодически определяет Международный Валютный Фонд в качестве свободно используемой валюты в соответствии со статьями Соглашения Международного Валютного Фонда и любого внесенного в него изменения.
8. Термин "без задержки" означает такой период, который обычно требуется для завершения необходимых формальностей для перевода платежей. Вышеуказанный период начинается в день, когда предъявлен запрос на перевод и не может превышать одного месяца.

Статья 2
Допуск и поощрение инвестиций

1. Каждое Договаривающееся Государство допускает и поощряет инвестиции инвесторов другого Договаривающегося Государства на своей территории в соответствии с применяемыми законами и положениями.
2. Каждое Договаривающееся Государство в отношении инвестиций, допущенных на его территорию, предоставляет таким инвестициям все необходимые разрешения, согласие, одобрение, лицензии и полномочия в том объеме, в те сроки и на тех условиях, которые могут быть определены его законами и положениями.
3. Договаривающиеся Государства могут консультироваться друг с другом любым способом, который сочтут необходимым для стимулирования и поощрения инвестиционных возможностей в пределах их соответствующих территорий.
4. Каждое Договаривающееся Государство в соответствии с его законами и положениями, относящимися к въезду, пребыванию и работе физических лиц, надлежащим образом изучает и рассматривает, вне зависимости от национальности или гражданства, просьбы основного персонала, включая старший управленческий и технический персонал, нанятый в целях инвестирования на его территорию для въезда, временного пребывания и работы на его территории. Непосредственным членам семьи этого основного персонала должен быть представлен такой же режим в отношении въезда и временного пребывания в принимающем Договаривающемся Государстве.
5. В случае необходимости транспортировки товаров или перевозки лиц, связанных с инвестициями, каждое Договаривающееся Государство в допустимых пределах согласно его соответствующих законов и положений, предоставляет разрешение на такую транспортировку предприятиями другого Договаривающегося Государства.

Статья 3
Защита инвестиций

1. Инвестициям инвесторов одного Договаривающегося Государства должен всегда предоставляться справедливый и равный режим, а также полная защита и безопасность на территории другого Договаривающегося Государства в полном соответствии с общепризнанными принципами международного права и положениями настоящего Соглашения. Ни одно из Договаривающихся Государств никоим образом не будет нарушать путем применения арбитражных, либо дискриминационных мер использование, управление, ведение, функционирование, расширение, продажу либо другое размещение инвестиций.
2. Каждое Договаривающееся Государство доводит до сведения все законы, положения, судебные решения и административные правила, директивы, процедуры и основные направления, которые содержат, либо непосредственно влияют на инвестиции на ее территории, осуществляемые инвесторами другого Договаривающегося Государства.
3. Каждое Договаривающееся Государство предусматривает эффективные меры предъявления претензий и осуществления прав в отношении инвестиций. Каждое Договаривающееся Государство гарантирует инвесторам другого Договаривающегося Государства право обращения в его судебные органы, административные суды, агентства и другие органы, имеющие арбитражные полномочия, а также право санкционирования лиц по своему выбору, имеющих соответствующую применяемым законам и положениям квалификацию, в целях предъявления претензий и осуществления прав в отношении их инвестиций.
4. Ни одно из Договаривающихся Государств не может использовать в качестве условия для создания, приобретения, расширения, использования, управления, ведения или функционирования инвестиций инвесторами другого Договаривающегося Государства принудительных мер, которые могут потребовать либо ограничить покупку материалов, энергии, топлива или других средств производства, транспорта либо действий, направленных на любое ограничение реализации продукции на его территории либо за ее пределами или каких-либо других мер, направленных на благо инвестиций своих собственных инвесторов либо инвесторов третьих стран, и носящих дискриминационный характер по отношению к инвестициям инвесторов другого Договаривающегося Государства.
Более того, к инвестициям на территории принимающего Договаривающегося Государства не должны предъявляться требования, которые могут нанести ущерб их жизнеспособности либо отрицательно повлиять на их использование, управление, ведение, функционирование, расширение, продажу или любое другое размещение.
5. К инвестициям инвесторов другого Договаривающегося Государства на территории принимающего Договаривающегося Государства не должны быть применены секвестр, конфискация либо другие подобные меры за исключением мер, принимаемых в соответствии с надлежащими правовыми процедурами и принципами международного права, а также соответствующими положениями настоящего Соглашения.
6. Каждое Договаривающееся Государство будет соблюдать все обязательства и гарантии, которые оно может принять в отношении инвестиций на своей территории со стороны инвесторов другого Договаривающегося Государства.

Статья 4
Инвестиционный режим

1. В отношении использования, управления, ведения, функционирования, расширения и продажи, а также любого другого размещения инвестиций, осуществленных на его территории со стороны инвесторов другого Договаривающегося Государства, каждое Договаривающееся Государство предоставляет режим не менее благоприятный, чем тот, который оно предоставляет в подобных ситуациях инвестициям своих собственных инвесторов либо инвесторов любого третьего государства, являющийся наиболее благоприятным.
2. Вместе с тем, положения настоящей Статьи не должны толковаться таким образом, чтобы обязать одно из Договаривающихся Государств предоставить инвесторам другого Договаривающегося Государства преимущество какого-либо режима, преференции и привилегии вытекающие из:
а) любого таможенного союза, экономического союза, свободной торговой зоны, валютного союза, либо любой другой формы регионального экономического соглашения, либо подобного международного соглашения, участником которого является или может стать одного из Договаривающихся Государств;
б) любого международного регионального и двустороннего соглашения либо другого подобного соглашения, а также внутреннего законодательства, относящегося полностью или частично к налогообложению.

Статья 5
Компенсация за ущерб или убыток


1. Если инвестициям, осуществляемым инвесторами одного из Договаривающихся Государств наносится ущерб или убыток в результате войны или другого вооруженного конфликта, чрезвычайного положения, восстания, нарушения общественного порядка, мятежа, массовых беспорядков либо других подобных событий на территории другого Договаривающегося Государства, вторым Договаривающимся Государством в отношении реституции, компенсации, возмещения или другого урегулирования предоставляется режим не менее благоприятный, чем тот, который предоставлен своим инвесторам либо инвесторам любого третьего государств, являющийся наиболее благоприятным.
2. Не затрагивая положений параграфа 1, инвесторам одного Договаривающегося Государства, которые в любом из событий, упомянутых в этом параграфе, несут ущерб или убыток на территории другого Договаривающегося Государства в результате:
а) реквизиции их собственности или ее части его силами или властями;
б) уничтожения их собственности или ее части его силами или властями, которое не было вызвано боевыми действиями или не было требованием необходимости в данной обстановке, должно незамедлительно производиться справедливое, адекватное и эффективное возмещение ущерба или убытка, нанесенного во время реквизиции либо в результате разрушения их собственности.

Статья 6
Экспроприация

1. а) Инвестиции, осуществленные инвесторами одного Договаривающегося Государства на территории другого Договаривающегося Государства не могут быть экспроприированы, национализированы, отчуждены или подвергнуты прямым или косвенным мерам, эквивалентным экспроприации, национализации или отчуждению (далее именуемые "экспроприация") другим Договаривающимся Государством, кроме как в государственных интересах, относящихся к внутренним потребностям этого Договаривающегося Государства с незамедлительной адекватной и эффективной компенсацией и на условии, что такие меры будут реализованы на недискриминационной основе и в соответствии с применяемыми правовыми процедурами.
б) Такая компенсация должна составлять фактическую стоимость экспроприированных инвестиций и определяться и подсчитываться в соответствии с международно признанными принципами оценки на основе справедливой рыночной стоимости экспроприированных инвестиций на период непосредственно предшествующий объявлению об экспроприации (далее именуемый "датой оценки"). Такая компенсация должна исчисляться в свободно конвертируемой валюте, выбранной инвестором, на основе общерыночной валютной ставки обмена валюты на дату оценки и включать проценты по коммерческой ставке, установленной на рыночной основе, однако, в конечном счете не менее текущей процентной ставки "Либор" или ее эквивалента, начиная с даты экспроприации до даты оплаты.
в) В случае, если вышеуказанная рыночная справедливая стоимость не может быть легко установлена, компенсация должна определяться на принципах равенства с учетом всех соответствующих факторов и обстоятельств, таких как инвестированный капитал, характер и длительность инвестиций, возмещение стоимости, повышение стоимости, текущие доходы, дисконтная денежная стоимость, номинальная стоимость и гудвил. Окончательно определенная сумма компенсаций должна быть незамедлительно оплачена инвестору.
2. В свете принципов, указанных в параграфе 1 и не затрагивая права инвестора, предусмотренные Статьей 9 настоящего Соглашения, инвестор, которому нанесен ущерб, должен иметь право на незамедлительное рассмотрение его дела, включая стоимость его инвестиций и оплату компенсации, судебными либо другими компетентными и независимыми органами Договаривающегося Государства, осуществляющего экспроприацию.
3. Для большей определенности, экспроприация включает ситуации, когда Договаривающееся Государство экспроприирует активы компании или предприятия, учрежденного или созданного в соответствии с законами, действующими на его собственной территории, на которой инвестор другого Договаривающегося Государства осуществляет инвестиции, включая владение акциями, вкладами, паями и другими правами или процентами.
4. Для целей настоящего Соглашения термин "экспроприация" также включает вмешательство либо регулирующие меры со стороны Договаривающегося Государства, имеющие de facto конфискационный или экспроприационный результат, при котором их действия фактически лишают инвестора его собственности, контроля и значительных льгот в отношении его инвестиций или, которые могут нанести ущерб или убыток экономической стоимости инвестиций, такие как замораживание и блокирование инвестиций, взимание судебных или чрезмерных налогов на инвестиции, обязательную продажу всей или части инвестиций либо другие подобные действия или меры.

Статья 7
Перевод платежей, относящихся к инвестициям

1. Каждое Договаривающееся Государство гарантирует инвесторам другого Договаривающегося Государства свободный перевод платежей, связанных с инвестициями, на его территории или за пределы его территории, включая переводы:
а) первоначального капитала, а также любого дополнительного капитала для поддержания управления и развития инвестиций;
б) доходов;
в) платежей в соответствии с контрактом, включая амортизацию основных и накопленных процентных платежей, осуществленных в соответствии с соглашением о займе;
г) роялти и комиссионные в отношении прав, предусмотренных в статье 1 параграфа 1 (г);
д) выручку от продажи или ликвидации всей или части инвестиций;
е) заработную плату и другой вид вознаграждения персонала, привлеченного из-за границы в связи с инвестициями;
ж) выплаты компенсаций в соответствии со статьями 5 и 6;
з) платежи, предусмотренные в статье 8; и
и) платежи, вытекающие из разрешения споров.
2. Перевод платежей в соответствии с параграфом 1 должен производиться без задержки и ограничения в свободно конвертируемой валюте, за исключением платежей натурой. В случае такой задержки при осуществлении требуемых переводов, инвестор, которому был причинен ущерб, должен иметь право на получение процента за период данной задержки.
3. Перевод должен осуществляться по валютной рыночной ставке "спот", действующей на территории принимающего Договаривающегося Государства на дату перевода валюты, которую необходимо перевести. При отсутствии рынка для обмена иностранной валюты используемая ставка будет составлять самую последнюю ставку, применяемую к внутренним инвестициям либо обменную ставку, определенную в соответствии с положениями Международного Валютного Фонда, либо обменную ставку для конвертации валюты на специальные права заимствования или доллары США, в зависимости от предпочтения инвестора.

Статья 8
Суброгация

1. Если Договаривающееся Государство, его уполномоченное агентство или любая другая сторона, назначенная им и созданная или учрежденная в этом Договаривающемся Государстве ("Возмещающая Сторона"), осуществляет платежи в соответствии с компенсацией либо гарантией, которые оно взяло на себя в отношении инвестиций на территории другого Договаривающегося Государства ("Принимающее Государство"), Принимающее Государство признает:
а) передачу Возмещающей Стороне в соответствии с законом или правовой сделкой всех прав и требований, вытекающих из данных инвестиций;
б) право Возмещающей Стороны осуществлять все права и предъявлять требования, а также брать на себя все обязательства, относящиеся к инвестициям в силу суброгации.
2. Возмещающая Сторона должна иметь право при всех обстоятельствах на:
а) тот же самый режим в отношении полученных прав и требований, а также обязательств, имеющихся у нее на основании переуступок, предусмотренных в вышеуказанном параграфе 1;
б) любые платежи, полученные в соответствии с этими правами и требованиями;
поскольку первоначальный инвестор имел эти права на основе настоящего Соглашения в отношении данных инвестиций.

Статья 9
Разрешение споров между Договаривающимся Государством
и инвестором

1. Споры, возникающие между Договаривающимся Государством и инвестором другого Договаривающегося Государства в отношении инвестиций последнего на территории первого должны по возможности разрешаться дружеским способом.
2. Если такие споры не будут разрешены в течение шестимесячного периода с даты, когда одна из сторон спора затребовала дружеское разрешение путем направления письменного уведомления другой стороне, спор должен быть представлен для разрешения по выбору стороны инвестора, посредством одного из следующих способов:
а) в соответствии с любыми применяемыми заранее согласованными процедурами по разрешению спора;
б) в международный арбитраж в соответствии со следующими параграфами настоящей Статьи.
3. В случае, если инвестор решит обратиться для разрешения спора в международный арбитраж, он представляет в письменном виде свое согласие на разрешение спора в один из следующих органов:
а) (1) Международный центр по разрешению инвестиционных споров "Центр", созданный в соответствии с Конвенцией по разрешению инвестиционных споров, возникающих между государствами и гражданами других государств, открытую для подписания в Вашингтоне 18 марта 1965 года ("Вашингтонская Конвенция"), если оба Договаривающихся Государства являются участниками Вашингтонской Конвенции и Вашингтонская Конвенция применима к данному спору;
(2) Центр, в соответствии с правилами, регулирующими Дополнительные полномочия для осуществления судебного разбирательства Секретариатом Центра ("Правила о дополнительных полномочиях"), если Договаривающееся Государство инвестора либо Договаривающееся Государство - сторона спора, но не оба, являются участниками Вашингтонской Конвенции:
б) арбитражный суд, учрежденный в соответствии с арбитражными правилами ("Правила") Комиссии ООН по международному торговому праву (ЮНИСИТРАЛ), поскольку эти Правила могут быть изменены сторонами спора (Назначенным Органом, предусмотренным статьей 7 Правил, будет являться Генеральный Секретарь "Центра");
(в) арбитражный суд, созданный в соответствии с арбитражными правилами любого арбитражного института, взаимосогласованными между сторонами данного спора.
4. Несмотря на то, что инвестор может направить спор на рассмотрение арбитража в соответствии с параграфом 3, он может до начала арбитражного разбирательства или во время него обратиться в суд или административный суд Договаривающегося Государства - стороны спора, для наложения временного судебного запрета в целях сохранения своих прав и интересов, при этом не включая требования по возмещению какого-либо ущерба.
5. Каждое Договаривающееся Государство настоящим дает свое безусловное согласие на передачу инвестиционного спора на рассмотрение арбитража, имеющего обязательную силу, в соответствии с выбором инвестора согласно параграфа 3 (а) и (б) либо по взаимному соглашению обеих сторон данного спора согласно параграфа 3 (в).
6. а) Согласие, данное в соответствии с параграфом 5, а также согласие, данное в соответствии с параграфом 3, должны отвечать требованиям письменного соглашения сторон спора и соответствовать положениям части II Вашингтонской конвенции, Правил дополнительных полномочий, статьи 2 Конвенции ООН по признанию и принятию международных арбитражных решений, принятой в Нью-Йорке 10 июня 1958 года ("Нью-Йоркская конвенция") и статьи 1 Арбитражных правил ЮНИСИТРАЛ.
б) Любое арбитражное разбирательство, предусмотренное настоящей Статьей и взаимосогласованное сторонами спора, должно быть проведено в государстве-участнике Нью-Йоркской конвенции. Претензии, представленные на рассмотрение арбитража должны быть рассмотрены как вытекающие из коммерческих отношений и сделок в соответствии со статьей 1 Нью-Йоркской конвенции.
в) Ни одно из Договаривающихся Государств не будет предоставлять дипломатическую защиту или предъявлять международную претензию в отношении любого арбитражного спора, до тех пор, пока другое Договаривающееся Государство не начнет уклоняться от произведения присужденной оплаты по такому спору. Вместе с тем, дипломатическая защита данного подпараграфа не включает неофициальные дипломатические обмены, единственной целью которых является способствование разрешению спора.
7. Арбитражный суд, учрежденный в соответствии с настоящей Статьей рассматривает вопросы спора в соответствии с нормами права, согласованными сторонами спора. При отсутствии такого соглашения используются нормы частного права и те признанные нормы международного права, которые могут применяться с учетом соответствующих положений настоящего Соглашения.
8. Для целей статьи 25 (2) (б) Вашингтонской конвенции инвестор, иной чем физическое лицо, имеющий государственную принадлежность Договаривающегося Государства стороны спора на дату письменного согласия, предусмотренного параграфом 6, и, который до возникновения спора между ним и этим Договаривающимся Государством, контролируется инвесторами другого Договаривающегося Государства, должен рассматриваться как "имеющий государственную принадлежность другого Договаривающегося Государства" и в соответствии со Статьей 1 (6) Правил дополнительных полномочий рассматривается в качестве "имеющего государственную принадлежность другого государства".
9. Решения арбитражного суда, которые может включать решение о присуждении процентов, является окончательным и обязательным для сторон спора. Каждое Договаривающееся Государство незамедлительно исполняет такое решение и обеспечивает эффективное принудительное исполнение этого решения на своей территории.
10. В ходе любого разбирательства, судебного, арбитражного либо иного или при принудительном исполнении любого решения или определения относительно инвестиционного спора между Договаривающимся Государством и инвестором другого Договаривающегося Государства, Договаривающееся Государство не использует в качестве защиты свою суверенную неприкосновенность. Любой встречный иск или право судебного зачета не обязательно должно быть основано на том факте, что заинтересованный инвестор получил или получит в соответствии с контрактом о страховании возмещение либо другую компенсацию на всю или часть заявленного ущерба от какой-либо третьей стороны, независимо от того, является ли она государственной или частной, включая другое Договаривающееся Государство и его подразделения, агентства либо учреждения посредников.

Статья 10
Разрешение споров между Договаривающимися Государствами

1. Договаривающиеся Государства должны по возможности разрешать любые споры, касающиеся толкования и применения настоящего Соглашения, посредством проведения консультаций или другим дипломатическим путем.
2. Если спор не был разрешен в течение шести месяцев следующими за датой, когда одно из Договаривающихся Государств запросило о проведении таких консультаций либо разрешении такого спора другим дипломатическим путем и, если Договаривающиеся Государства не договорились в письменном виде об ином, Договаривающееся Государство может путем письменного уведомления другого Договаривающегося Государства передать спор на рассмотрение арбитража ad hoc в соответствии со следующими положениями настоящей Статьи.
3. Арбитражный суд создается следующим образом:
каждое Договаривающееся Государство назначает одного представителя и эти два представителя решают вопрос относительно гражданина третьего государства, который назначается двумя Договаривающимися Государствами Председателем Арбитражного суда. Эти представители назначаются в течение двух месяцев, а Председатель в течение четырех месяцев с даты, когда одно из Договаривающихся Государств информировало другое Договаривающееся Государство о своем намерении представить спор на рассмотрение арбитражного суда.
4. Если в течение периодов, определенных параграфом 3, не удалось достичь вышеуказанного, одно из Договаривающихся Государств может, при отсутствии иного соглашения, пригласить Президента Международного суда произвести необходимые назначения. Если Президент Международного суда является гражданином одного из Договаривающихся Государств или по какой-либо другой причине не может быть допущен к осуществлению указанной функции, тогда для проведения необходимых назначений будет приглашен Вице-Президент Международного суда. Если Вице-Президент является гражданином одного из Договаривающихся Государств или, если он также не может быть допущен к выполнению указанной функции, тогда следующий по должности член Международного суда, не являющийся гражданином ни одного из Договаривающихся Государств приглашается для проведения необходимых назначений.
5. Арбитражный суд выносит свое решение большинством голосов. Такое решение должно быть вынесено в соответствии с настоящим Соглашением и такими признанными нормами международного права, которые могут быть применены, и является окончательным и обязательным для обоих Договаривающихся Государств. Каждое Договаривающееся Государство несет расходы по содержанию члена арбитражного суда, назначаемого этим Договаривающимся Государством, а также расходы, связанные со своим участием в арбитражном разбирательстве. Оба Договаривающихся Государства в равных долях несут расходы по содержанию Председателя арбитражного суда, а также другие расходы, связанные с арбитражным разбирательством. Вместе с тем, арбитражный суд по своему усмотрению может возложить большую часть или все расходы на одно из Договаривающихся Государств. Во всех других отношениях арбитражный суд определяет свои собственные правила процедуры.

Статья 11
Отношения между Договаривающимися Государствами


Положения настоящего Соглашения должны применяться независимо от установления дипломатических или консульских отношений между Договаривающимися Государствами.

Статья 12
Применение других правил

Если законодательство любого из Договаривающихся Государств либо обязательства, вытекающие из международного права, действующие на настоящий момент либо установленные впоследствии Договаривающимися Государствами в дополнение к настоящему Соглашению, содержат правила общего или частного характера представляющие инвестициям инвесторов другого Договаривающегося Государства режим более благоприятный, чем предусматривается настоящим Соглашением, такие правила должны применяться в том объеме насколько они являются более благоприятными для инвесторов по сравнению с настоящим Соглашением.

Статья 13
Сфера применения настоящего Соглашения

Настоящее Соглашение применяется ко всем существующим или осуществленным после его вступления в силу инвестициям инвесторов одного Договаривающегося Государства на территории другого Договаривающегося Государства.

Статья 14
Вступление в силу

Каждое Договаривающееся Государство уведомляет другое о выполнении им внутригосударственных процедур, необходимых для вступления в силу настоящего Соглашения, и настоящее Соглашение вступает в силу на 30-й день после даты получения последнего уведомления.

Статья 15
Срок действия и прекращение действия


1. Настоящее Соглашение действует в течение 30 лет и будет оставаться в силе в течение такого же периода или периодов, если ни одно из Договаривающихся Государств после истечения первоначального либо последующего периода не уведомит другое Договаривающееся Государство в письменном виде о своем намерении прекратить действие настоящего Соглашения.
2. В отношении инвестиций, осуществленных до даты вступления в силу уведомления о прекращении настоящего Соглашения, положения настоящего Соглашения продолжают действовать в течение 20 лет с даты прекращения действия настоящего Соглашения.

В удостоверение чего должным образом уполномоченные представители обоих Договаривающихся Государств подписали настоящее Соглашение.

Совершено в Эль-Кувейте 31 августа 1997 года в двух подлинных экземплярах на казахском, арабском и английском языках, причем все тексты имеют одинаковую силу. В случае возникновения расхождений в толковании текст на английском языке будет превалирующим.