Бәсеке және монополистік қызметті шектеу туралы

Қазақстан Республикасының Заңы. 2001 жылғы 19 қаңтар N 144-II. Күші жойылды - Қазақстан Республикасының 2006 жылғы 7 шілдедегі N 173 Заңымен

1-тарау. Жалпы ережелер

1-бап. Заңның мақсаттары

1. Еркiн бәсекенi, кәсiпкерлiктi дамыту, тұтынушылардың мүдделерiн қорғау және тауар рыноктарының тиiмдi жұмыс iстеуi үшiн жағдайлар қамтамасыз ету осы Заңның мақсаттары болып табылады.
2. Заң кәсiпкерлiктi қолдау, монополистiк қызметтi болғызбау, шектеу, тыю және реттеу жөнiндегi мемлекеттiк реттеудiң ұйымдастыру және құқықтық шараларын айқындайды.

2-бап. Заңның қолданылу аясы

1. Осы Заң Қазақстан Республикасының аумағында қолданылады және республиканың қазақстандық және шетелдiк заңды тұлғалар (олардың филиалдары мен өкiлдiктерi), жеке кәсiпкерлер, орталық және жергiлiктi атқарушы органдар (бұдан әрi - мемлекеттiк органдар), сондай-ақ жеке тұлғалар қатысатын тауар рыноктарындағы бәсекеге ықпал ететiн қатынастарға қолданылады.
2. Осы Заң, айрықша құқықтар объектілерiне байланысты қатынастарды пайдалануға байланысты келiсiмдер бәсекенi шектеуге бағытталған жағдайларды қоспағанда, осы объектiлерге байланысты қатынастарға қолданылмайды.

3-бап. Монополияға қарсы заңдар

1. Монополияға қарсы заңдар Қазақстан Республикасының Конституциясына негiзделедi және Қазақстан Республикасы Азаматтық Кодексiнiң , осы Заңның нормаларынан және монополистiк қызметтi, жосықсыз бәсекенi болғызбау, шектеу мен тыю және табиғи монополия субъектiлерiнiң қызметiн реттеу жөнiндегi ережелерi бар Қазақстан Республикасының өзге де нормативтiк құқықтық актiлерiнен тұрады.
2. Егер Қазақстан Республикасы бекiткен халықаралық шартта осы заңдағыдан өзгеше ережелер белгiленсе, халықаралық шарттың ережелерi қолданылады.

4-бап. Негiзгi ұғымдар

Осы Заңда мынадай негiзгi ұғымдар пайдаланылады:
1) бiрiн-бiрi алмастыратын тауар - функционалдық қызметi, сапалық және техникалық сипаттамалары және басқа да өлшемдерi бойынша салыстыруға болатын, сол себептен сатып алушы оларды тұтыну процесiнде шынында да бiр-бiрiмен ауыстыратын немесе ауыстыруға даяр тауарлар тобы;
2) белгiлi бiр тауар рыногында үстем (монополиялық) жағдайға ие рынок субъектiлерiнiң мемлекеттiк тiзiлiмi - бәсекелестiк саласында кәсiпкерлiк қызметтi жүзеге асыратын, тиiстi тауар рыногындағы үлесi монополияға қарсы орган жыл сайын белгiлейтiн шектi шамадан асатын рынок субъектiлерiнiң атаулы тiзбесi;
3) бағаларды мемлекеттiк реттеу - тиiстi тауар рыногында үстем (монополиялық) жағдайға ие рынок субъектiлерiнiң тауарларына (жұмыстарына, көрсететiн қызметтерiне) бағаларды монополияға қарсы органның шешiмi бойынша жүзеге асырылатын реттеу;
4) бәсеке - рынок субъектiлерiнiң өз бетiмен жасаған iс-әрекеттерi тиiстi тауар рыногындағы тауарлар (жұмыстар, көрсетiлетiн қызметтер) айналысының жалпы жағдайына олардың әрқайсысының бiржақты ықпал ету мүмкiндiгiн тиiмдi шектейтiн және тұтынушыларға қажеттi тауарлар (жұмыстар, көрсетiлетiн қызметтер) өндiрудi ынталандыратын жарыстастығы;
5) монополистiк қызмет - рынок субъектiлерiнiң, мемлекеттiк органдардың бәсекеге жол бермеуге, оны шектеуге немесе жоюға бағытталған және (немесе) тұтынушылардың заңды мүдделерiне қысым жасайтын, осы Заңға қайшы келетiн iс-әрекеттерi (әрекетсiздiгi);
6) монополиялық қымбат баға - тиiстi тауар рыногында үстем (монополиялық) жағдайға ие рынок субъектiсi негiзделмеген шығындарды өтеу және (немесе) үстем (монополиялық) жағдайын қиянат жасап пайдалану нәтижесiнде қосымша табыс алу мақсатында белгiлейтiн баға;
7) монополиялық арзан баға - тиiстi тауар рыногында үстем (монополиялық) жағдайға ие рынок субъектiсi тауар рыногынан бәсекелестердi ығыстыру арқылы бәсекенi шектеу мақсатымен саналы түрде белгiлейтiн тауар бағасы;
8) монополиялық табыс - рынок субъектiсiнiң монополистiк қызметтi жүзеге асыру нәтижесiнде алған табысы;
9) рынок субъектiсiнiң тиiстi тауар рыногындағы үлесiнiң шектi шамасы - үстем (монополиялық) жағдайға ие рынок субъектiлерiн мемлекеттiк тiзiлiмге енгiзу үшiн негiз болып табылатын көрсеткiш;
10) сөз байласу - рынок субъектiлерi арасындағы тауарларға (жұмыстарға, қызметтер көрсетуге) бiрыңғай баға белгiлеуге не тауар рыногын бөлуге бағытталып, бұл тауар рыногында келеңсiз салдарға апарып соқтырған және (немесе) апарып соқтыруы мүмкiн келiсiлген iс-әрекеттер;
11) рынок субъектiлерi - тауарларды (жұмыстарды, қызметтер көрсетудi) өндiру, өткiзу, иелену жөнiндегi қызметтi жүзеге асыратын жеке тұлғалар, заңды тұлғалар және олардың филиалдары мен өкiлдiктерi;
12) тауар (жұмыстар, қызметтер көрсету) - қызметтiң сатуға немесе айырбастауға арналған өнiмi (жұмыстарды, қызметтер көрсетудi қоса алғанда);
13) тауар рыногы - алмастырушылары жоқ немесе бiрiн-бiрi алмастыратын тауарлардың (жұмыстардың, қызметтер көрсетудiң) сатып алушының тауарды (жұмысты, қызмет көрсетудi) иеленуге экономикалық, аумақтық және технологиялық мүмкiндiгiн негiзге ала отырып айқындалатын айналыс аясы.

5-бап. Монополияға қарсы орган

1. Тауар рыноктары мен бәсекенi дамыту, монополистiк қызметтi болғызбау, шектеу мен тыю, бәсекенi және тұтынушылар құқықтарын қорғау, монополияға қарсы заңдардың сақталуын бақылау, бағаларды реттеу, сондай-ақ мемлекеттiк басқа да органдардың осы саладағы қызметiн үйлестiру жөнiндегi мемлекеттiк саясатты жүргiзудi бәсекенi қорғау және монополистiк қызметтi шектеу жөнiндегi уәкiлеттi орган - Қазақстан Республикасының монополияға қарсы органы жүзеге асырады.
Қазақстан Республикасы монополияға қарсы органының негiзгi мiндеттерi, атқаратын қызметi, өкiлеттiктерi және жауапкершiлiгi осы Заңда және Қазақстан Республикасының басқа да заң актiлерiнде айқындалады.
Монополияға қарсы саясат саласындағы орталық атқарушы орган мен оған бағынысты аумақтық бөлiмшелер (бұдан әрi - монополияға қарсы орган) монополияға қарсы органның бiрыңғай жүйесiн құрайды. Аумақтық бөлiмшелер өз қызметiн монополияға қарсы саясат саласындағы орталық атқарушы орган белгiлеген құзырет шегiнде жүзеге асырады.
2. Монополияға қарсы саясат саласындағы орталық атқарушы орган туралы ереженi және оның құзыретiн Қазақстан Республикасының Үкiметi бекiтедi.

6-бап. Монополияға қарсы органның мiндеттерi

Монополияға қарсы органның мiндеттерi мыналар:
1) кәсiпкерлiктi қолдау, тауарлар (жұмыстар, қызметтер көрсету) рыногында бәсекенi дамыту;
2) монополиялық қызметтi, тауар рыногындағы үстем (монополиялық) жағдайын қиянат жасап пайдалануды болғызбау, шектеу мен тыю, жосықсыз бәсекенi тыю жөнiнде шаралар қабылдау;
3) табиғи монополия субъектiлерiнiң қызметiн реттеу;
4) мемлекеттiк органдардың қызметтер көрсету тәртiбiн реттеу мен бақылау;
5) монополияға қарсы заңдар мен баға белгiлеу тәртiбiнiң сақталуын бақылау;
6) рынок субъектiлерiнiң тауар рыноктарындағы үстем (монополиялық) жағдайын бақылау;
7) мемлекеттiк органдардың тұтынушылардың мүдделерiн қорғау жөнiндегi қызметiн үйлестiру.

7-бап. Монополияға қарсы органның атқаратын жұмыстары

Монополияға қарсы орган өзiне жүктелген мiндеттерге сәйкес өз құзыретi шегiнде мынадай жұмыстарды орындайды:
1) тауар рыногында үстем (монополиялық) жағдайға ие, бәсекенi шектейтiн және монополистiк қызметтi жүзеге асыратын рынок субъектiлерiн анықтау мақсатында талдау жүргiзедi;
2) тауар рыногының жұмыс iстеуiне, бәсекенi дамытуға, баға белгiлеу және тұтынушылардың мүдделерiн қорғау мәселелерiне қатысы бар заңдар мен өзге де нормативтiк құқықтық актiлер жобаларына сараптама жасайды;
3) Қазақстан Республикасының Президентiне, Қазақстан Республикасының Парламентi мен Үкiметiне тауар рыногының, ондағы бәсекенің жай-күйi туралы баяндамалар, монополияға қарсы заңдарды және оларды қолдану практикасын жетiлдiру туралы ұсыныстар жiбередi;
4) өз құзыретi шегiнде монополияға қарсы заңдарды бұзушылық туралы iстердi қарап, олар бойынша шешiм қабылдайды;
5) рынок субъектiлерiнiң монополияға қарсы заңдарды сақтауын мемлекеттiк бақылауды жүзеге асырады;
6) рынок субъектiлерiнiң орындауы үшiн мiндеттi нормативтiк құқықтық актiлердi әзiрлеп, бекiтедi.

8-бап. Монополияға қарсы органның қызметi

1. Монополияға қарсы орган бәсекенi сақтап тұру және дамыту мақсатында:
1) тауар рыногының жай-күйiн, ондағы бәсеке деңгейiн зерттейдi және осы негiзде кәсiпкерлiктi қолдау жөнiнде, монополистiк қызметтi болғызбау, шектеу, тыю және реттеу жөнiнде шаралар әзiрлейдi;
2) мемлекеттiк органдарға тауар рыногын және ондағы бәсекенi дамытуға бағытталған шаралар өткiзу жөнiнде ұсыныстар бередi;
3) қосарлас құрылымдар құру, сондай-ақ тауар рыногында үстем (монополиялық) жағдайға ие заңды тұлғаларды (олардың филиалдары мен өкiлдiктерiн) бөлу жөнiнде шаралар әзiрлейдi.
2. Тиiстi мемлекеттiк органдарға қаралуы мiндеттi мынадай:
1) жеткiлiктi бәсеке жоқ, сондай-ақ басым дамытуды талап ететiн салаларда баға саясатын жетiлдiру туралы, соның iшiнде монополиялық қымбат бағаларды болғызбау мақсатында Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген тәртіппен тауарларға (жұмыстарға, қызметтер көрсетуге) тiркелген мемлекеттiк бағалар (тарифтер) белгiлеу туралы;
2) инвесторлар тарту және бiрлескен кәсiпорындар ашу туралы, мiндеттi лицензиялауды енгiзу, рынок субъектiлерi монополияға қарсы заңдарды бұзған жағдайда, олардың экспорт-импорт операцияларына тыйым салу не мұндай операцияларды тоқтата тұру туралы ұсыныстарды қоса алғанда, экспорт-импорт операцияларын лицензиялау тәртiбiн өзгерту және кеден баждарын жетiлдiру туралы ұсыныстар енгiзедi.

9-бап. Монополияға қарсы органның өкiлеттiгi

Монополияға қарсы орган өз өкiлеттiгi шегiнде осы Заңға сәйкес:
1) мемлекеттiк органдар мен рынок субъектiлерi орындауға мiндеттi монополияға қарсы заңдар мәселелерi жөнiндегi нормативтiк құқықтық актiлер әзiрлеп, бекiтуге;
2) рынок субъектiлерiнде үстем (монополиялық) жағдайдың бар-жоғын анықтауға;
3) егер тиiстi тауар рыногында үлесi отыз бес проценттен асатын рынок субъектiлерiнiң пайда болуына жеткiзетiн болса, сондай-ақ тиiстi тауар рыногында үстем (монополиялық) жағдайға ие рынок субъектiлерiн қайта ұйымдастыруға, таратуға әкеп соғатын болса, рынок субъектiлерiн құруға қорытынды беруге;
4) монополияға қарсы заңдарды мемлекеттiк органдардың, рынок субъектiлерiнiң сақтау мәселелерi бойынша тексеру жүргiзуге;
5) мемлекеттiк органдарға, олардың лауазымды адамдарына, тиiстi тауар рыногында үлесi отыз бес проценттен асатын не тиiстi тауар рыногында үстем (монополиялық) жағдайға ие рынок субъектiлерiне, олардың басшыларына орындау үшiн мiндеттi нұсқамалар беруге;
6) бәсекенi дамытуға, монополияға қарсы органның нұсқамаларын орындауға кедергi келтiретiн және осы Заңда және басқа да заң актiлерiнде көзделген өзге де тәртiп бұзушылықтар үшiн рынок субъектiлерi мен олардың басшыларына, сондай-ақ мемлекеттiк органдардың лауазымды адамдарына айыппұл салу туралы шешiмдер қабылдауға;
7) монополияға қарсы заңдарды, тұтынушылардың мүдделерiн қорғау жөнiндегi заңдарды бұзушылықты жою мақсатында талаппен сотқа жүгiнуге;
8) тиiстi құқық қорғау органдарына жүгiнiп, оларға монополияға қарсы заңдарды бұзушылыққа байланысты қылмыс белгiлерi бойынша қылмыстық iс қозғау туралы мәселенi шешу үшiн материалдар жiберуге;
9) монополияға қарсы заңдар мәселелерi бойынша түсiндiрме беруге;
10) мемлекеттiк органдарға монополияға қарсы заңдарды бұзатын олар қабылдаған актiлердiң күшiн жою немесе оларды өзгерту туралы ұсыныстар енгiзуге;
11) заңдарға қайшы келетiн материалдар мен нормативтiк құқықтық актiлердi прокуратура органдарына жiберуге;
12) монополияға қарсы органның отырыстарында мемлекеттiк органдардың, тиiстi тауар рыногында үлесi отыз бес проценттен асатын не тиiстi тауар рыногында үстем (монополиялық) жағдайға ие рынок субъектiлерiнiң лауазымды адамдарын монополияға қарсы органның құзыретiне кiретiн мәселелер бойынша тыңдауға;
13) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген басқа да өкiлеттiктердi жүзеге асыруға құқылы.

10-бап. Монополияға қарсы органның ақпаратқа қол
жеткiзу құқығы

1. Монополияға қарсы орган қызметкерлерiнiң өздерiнiң құзыретi шегiнде және өздерiне жүктелген жұмыстарды орындау мақсатында мемлекеттiк органдарға және рыноктың басқа да субъектiлерiне кiруге құқығы бар.
2. Мемлекеттiк органдардың лауазымды адамдарынан, рынок субъектiлерi мен олардың басшыларынан, жеке тұлғалардан қажеттi ақпараттарды, құжаттарды немесе олардың көшiрмелерiн, монополияға қарсы заңдарды бұзушылыққа жол берiлгендiгi жөнiнде жазбаша (ауызша) түсiнiктеме алуға құқылы.
3. Тиiстi тауар рыногындағы үлесi отыз бес проценттен асатын не тиiстi тауар рыногында үстем (монополиялық) жағдайға ие рынок субъектiлерi, олардың басшылары, мемлекеттiк органдар, олардың лауазымды адамдары монополияға қарсы органның талап етуi бойынша монополияға қарсы орган өз қызметiн жүзеге асыру үшiн қажет сенiмдi құжаттар, жазбаша және ауызша түсiндiрмелер және өзге де ақпарат табыс етуге мiндеттi.
4. Осы Заңмен белгiленген құқықтарды iске асыру барысында алынған коммерциялық құпиясы бар мәлiметтер жария етiлмеуге тиiс.
Монополияға қарсы органның қызметкерлерi коммерциялық құпиясы бар мәлiметтердi жария еткенi үшiн Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде көзделген тәртiппен жауапты болады. (РҚАО-ның ескертуі: қараңыз. (126-бап); K970167_ (200-бап); К010155_ (158, 383-баптар).

11-бап. Монополияға қарсы орган жанындағы
сарапшылар кеңестерi

1. Монополияға қарсы органның жанынан ғалымдар мен мамандардан, мемлекеттiк органдардың және рынок субъектiлерiнiң өкілдерiнен жасақталатын сарапшылар кеңестерi құрылып, жұмыс iстейдi.
2. Сарапшылар кеңестерi өз қызметiн белгiленген тәртiппен бекiтiлген Ережеге сәйкес жүзеге асырады.

2-тарау. МОНОПОЛИСТIК ҚЫЗМЕТ ЖӘНЕ БӘСЕКЕНI ҚОРҒАУ

12-бап. Мемлекеттiк органдардың бәсекенi қорғау
жөнiндегi мiндеттерi

Мемлекеттiк органдар:
1) тауар рыноктарын және бәсекенi дамытуға жәрдемдесуге;
2) жекелеген тауар өндiрушiлер монополиялық жағдайға ие болып отырған салаларда бәсекелестiк қызметтi дамытатын рынок субъектiлерiн нысаналы инвестициялауды жүзеге асыруға;
3) монополияландырылған салаларда қосарлас өндiрiстер қызметiн ынталандыруға;
4) тиiстi тауар рыногында үстем (монополиялық) жағдайға ие, өздерiнiң қарауындағы рынок субъектiлерiн қайта ұйымдастыруды жүзеге асыруға;
5) тауар рыногында бәсекенi арттыру мақсатында жаңа кәсiпорындар ашуға жәрдемдесуге мiндеттi.

13-бап. Мемлекеттiк органдардың бәсекенi шектеуге
бағытталған актiлерi мен iс-әрекеттерi

1. Шаруашылық дербестiктi шектейтiн, рыноктың жекелеген субъектілерiн кемсiтетiн немесе, керiсiнше, олардың қызметiне қолайлы жағдай туғызатын актiлер және (немесе) осындай iс-әрекеттер нәтижесiнде бәсекенi шектейтiн не шектеуi мүмкiн болса, мемлекеттiк органдардың мұндай актiлер қабылдауына немесе осындай iс-әрекеттер жасауына тыйым салынады. Оның iшiнде:
1) Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде белгiленген жағдайларды қоспағанда, қызметтiң қандай да бiр саласында рыноктың жаңа субъектiлерiн құруға шектеулер енгiзуге және (немесе) негiзсiз кедергi жасауға, сондай-ақ қызметтiң жекелеген түрлерiн жүзеге асыруға немесе тауарлардың (жұмыстардың, қызметтер көрсетудiң) белгiлi бiр түрлерiн өндiруге тыйым салуға;
2) рынок субъектiлерiнiң қандай да бiр салада қызметiн жүзеге асыруына негiзсiз кедергi келтiруге;
3) егер Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде өзгеше белгiленбесе, тауарларды (жұмыстарды, қызметтер көрсетудi) республиканың бiр облысынан екiншiсiне сатуға (сатып алуға, айырбастауға, иеленуге) тыйым салуға немесе рынок субъектiлерiнiң тауарларды (жұмыстарды, қызметтер көрсетудi) сату (сатып алу, айырбастау, иелену) құқықтарын өзге де түрде шектеуге;
4) егер Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде өзгеше көзделмесе, рынок субъектiлерiне сатып алушылардың (тапсырыс берушілердiң) белгiлi бiр топтарына бiрiншi кезекте тауарлар жеткiзiп беру (жұмыстарды орындау, қызметтер көрсету) туралы немесе басымдықпен шарттар жасасу туралы нұсқаулар беруге;
5) егер рынок субъектiлерiнiң бiрiгуi тауар рыногында олардың үстем (монополиялық) жағдайының пайда болуына әкеп соғатын болса, олардың бiрлестiктер құруына;
6) тауар рыногын аумақтық принцип бойынша, сату немесе сатып алу көлемi бойынша, тауарлардың (жұмыстардың, қызметтер көрсетудiң) түр-түрi бойынша не сатушылардың немесе сатып алушылардың тобы бойынша бөлудi жүзеге асыруға;
7) жүзеге асырылуы нәтижесiнде жоғарыда аталған, осы баптың 1)-6) тармақшаларында көзделген тәртiп бұзушылықтарды туғызатын немесе туғызуы мүмкiн өкiлеттiктердi рынок субъектiлерiне беруге (оның iшiнде уақытша беруге);
8) рыноктың жеке бiр субъектiсiн немесе рыноктың бiрнеше субъектiсiн рыноктың басқа субъектiлерiне қарағанда артықшылықты жағдайға қоятын жеңiлдiктердi және (немесе) айрықша құқықтарды негiзсiз беруге тыйым салынады.
2. Мемлекеттiк органдардың рынок субъектiлерiн құру қайта ұйымдастыру және тарату мәселелерi жөнiндегi шешiмдерi монополияға қарсы заңдарда көзделген жағдайларда монополияға қарсы органмен келiсiлуге тиiс.

14-бап. Рынок субъектiлерiнiң бәсекенi шектейтiн
келiсiмдерi (келiсiлген iс-әрекеттерi)

1. Белгiлi бiр тауар рыногындағы жиынтық үлесi 35 проценттен асатын (асуы мүмкiн) рыноктың бәсекелес субъектiлерiнiң (әлеуеттi бәсекелестердiң) кез келген нысанда қол жеткiзген келiсiмдерi (келiсiлген iс-әрекеттерi) нәтижесiнде бәсекенi шектейтiн не шектей алатын болса, мұндай келiсiмдер (келiсiлген iс-әрекеттер) оның iшiнде:
1) тауар рыногында қолдан тапшылық жасау немесе оны ұстап тұру не бағаларды қымбаттату мақсатында, оның iшiнде сөз байласу жолымен, өндiрiстi шектеуге, тауарларды айналыстан алып тастауға;
2) тұтынушылардың сұранысы немесе тапсырыстары бар тауарларды (жұмыстарды, қызметтер көрсетудi) өндiру немесе жеткiзiп беру мүмкiн болған жағдайда, оларды өндiру көлемiн негiзсiз қысқартуға немесе өндiрудi тоқтатуға;
3) тауар рыногын аумақтық принцип бойынша, сату немесе сатып алу көлемi бойынша, өткiзiлетiн тауарлардың (жұмыстардың, қызметтер көрсетудiң) түр-түрi бойынша не сатушылар немесе оларды сатып алушылар (тапсырыс берушiлер) тобы бойынша бөлуге;
4) тауар рыногына кiрудi (рыноктан шығуды) шектеуге немесе одан белгiлi бiр тауарлардың (жұмыстардың, қызметтер көрсетудiң) сатушылары немесе олардың сатып алушылары (тапсырыс берушiлерi) ретiндегi рыноктың басқа субъектiлерiн ығыстыруға;
5) белгiлi бiр сатушылармен немесе сатып алушылармен шарттар жасасудан бас тартуға;
6) тауар рыногында бiрыңғай бағаларды (тарифтердi), шегерiмдердi, үстемелердi (қосымша ақыны), үстеме бағаны, оның iшiнде сөз байласу жолымен, белгiлеуге (оларды ұстап тұруға);
7) аукциондардағы және сауда-саттықтардағы бағаларды қымбаттатуға, арзандатуға немесе ұстап тұруға бағытталған келiсiмдерге (келiсiлген iс-әрекеттерге) тыйым салынады және олар заңдарда белгiленген тәртiппен толығымен немесе iшiнара жарамсыз деп танылады.
2. Бiреуi үстем (монополиялық) жағдайға ие, ал екiншiсi оның өнiм берушiсi немесе сатып алушысы (тапсырыс берушiсi) болып табылатын рыноктың бәсекелес емес субъектiлерiнiң кез келген нысанда қол жеткiзген келiсiмдерi (келiсiлген iс-әрекеттерi) нәтижесiнде бәсекенi шектейтiн не шектеуi мүмкiн болса және (немесе) жеке және заңды тұлғалардың мүдделерiне қысым жасайтын не қысым жасауы мүмкiн болса, оларға тыйым салынады және заңдарда белгiленген тәртiппен толығымен немесе iшiнара жарамсыз деп танылады.
3. Осы бапта аталған талаптарды бұзушылық монополияға қарсы органның талабы бойынша рынок субъектiлерiне сот тәртiбiмен таратуға дейiнгi шараларды қолдану үшiн негiздеме болып табылады.

15-бап. Мемлекеттiк органдардың бәсекенi шектейтiн
келiсiмдерi (келiсiлген iс-әрекеттерi)

Мемлекеттiк органның басқа мемлекеттiк органмен не рынок субъектiсiмен кез келген нысанда қол жеткiзген, нәтижесiнде бәсекенi шектейтiн не шектеуi мүмкiн келiсiмдерiне (келiсiлген iс-әрекеттерiне), оның iшiнде:
1) бағаларды (тарифтердi) қымбаттатуға, арзандатуға немесе ұстап тұруға;
2) тауар рыногын аумақтық принцип бойынша, сату немесе сатып алу көлемi бойынша, өткiзiлетiн тауарлардың (жұмыстардың, қызметтер көрсетудiң) түр-түрi бойынша не сатушылар немесе сатып алушылар тобы бойынша бөлуге;
3) рыноктың жеке бiр субъектiсiне айрықша құқықтар беруге;
4) тауар рыногына кiрудi (рыноктан шығуды) шектеуге немесе одан рынок субъектiлерiн ығыстырып шығаруға бағытталған келiсiмдерiне (келiсiлген iс-әрекеттерiне) тыйым салынады және олар белгiленген тәртiппен толығымен немесе iшiнара жарамсыз деп танылады.

16-бап. Рынок субъектiсiнiң үстем (монополиялық)
жағдайы

1. Рынок субъектiсiнiң тауар рыногындағы бәсекеге терiс ықпал ететiн, тауар рыногына рыноктың басқа субъектiлерiнiң кiруiн қиындататын немесе олардың экономикалық қызмет бостандығын өзгедей түрде шектейтiн айрықша жағдайы үстем (монополиялық) жағдай деп танылады.
Тиiстi тауар рыногындағы үлесi монополияға қарсы орган жыл сайын белгiлейтiн шектi шамадан асатын рынок субъектiсiнiң жағдайы үстем (монополиялық) жағдай деп танылады.
Бұл орайда тиiстi тауар рыногындағы үлесi 35 проценттен аспайтын субъектiнiң жағдайын үстем (монополиялық) жағдай деп тануға болмайды.
Тиiстi тауар рыногындағы үлесi монополияға қарсы орган жыл сайын белгiлейтiн шектi шамадан аз болатын рынок субъектiсiнің жағдайы да, егер монополияға қарсы орган мұны:
тиiстi тауар рыногында рынок субъектiсi үлесiнiң тұрақтылығы;
рыноктағы бәсекелестерге тиесiлi үлестердiң салыстырмалы мөлшерi;
осы рынокқа рыноктың жаңа субъектiлерiнiң (бәсекелестердің) кiру мүмкiндiгi негiзiнде белгiлесе, үстем (монополиялық) жағдай деп танылады.
Тиiстi тауар рыногының шекараларын анықтау және рынок субъектiсiн үстем (монополиялық) жағдайға ие деп тану тәртiбiн монополияға қарсы саясат саласындағы орталық уәкiлеттi орган айқындайды.
Егер халықаралық шартта немесе келiсiм-шартта рынок субъектiне үстем (монополиялық) жағдай берiлсе, бұл шарт немесе келiсiм-шарт монополияға қарсы органмен келiсiлуге тиiс.
Егер рыноктың бiрнеше субъектiсiнiң кез келгенiне қатысты мынадай жағдайлар бар болса:
белгiлi бiр тауар рыногында рыноктың ең көбi екi субъектiсiнiң жиынтық үлесi 50 процент және одан да асатын болса;
белгiлi бiр тауар рыногында рыноктың көп дегенде үш субъектiсiнiң жиынтық үлесi 70 процент және одан да асатын болса, олардың кез келгенiнiң жағдайы да үстем (монополиялық) жағдай деп танылады.
2. Монополияға қарсы орган рынок субъектiлерiнiң қызметiн бақылау және реттеу үшiн монополияға қарсы саясат саласындағы орталық уәкiлеттi орган айқындайтын тәртiппен республиканың, облыстың, Астана және Алматы қалаларының, қаланың Тауар рыноктарында үстем (монополиялық) жағдайға ие рынок субъектiлерiнiң мемлекеттiк тiзiлiмдерiн (бұдан әрi - Тiзiлiм) жасап, жүргiзiп отырады.
3. Тiзiлiмге енгiзiлген рынок субъектiлерi монополияға қарсы органға мынадай ақпарат беруге мiндеттi:
1) қаржы-шаруашылық қызметiнiң нәтижелерi туралы есеп;
2) кәсiпорын акцияларын (үлестерiн, пайларын) сату және (немесе) басқаруға беру туралы мәлiметтер;
3) өнiмнiң монополиялық түрлерi жөнiндегi ақпарат: өндiрiс көлемi, босату бағалары және өндiрiстiң табыстылығы.
Тiзiлiмге енгiзiлген рынок субъектiлерi монополияға қарсы органды монополиялық тауар (жұмыс, қызмет көрсету) бағасын алдағы уақытта қымбаттату туралы және оларды қымбаттатудың себептерi туралы хабардар етуге мiндеттi.
4. Тауар рыногында үстем (монополиялық) жағдайға ие рынок субъектiсiнiң нәтижесiнде бәсекенi шектейтiн не шектеуi мүмкiн, өзiнiң үстем (монополиялық) жағдайын қиянат жасап пайдаланатын не пайдалануы мүмкiн iс-әрекеттерiне, оған қоса:
1) монополиялық қымбат (арзан) баға белгiлеу;
2) контрагентке шарт нысанасына жатпайтын талаптарды таңу, контрагенттi рыноктың басқа субъектiлерiмен салыстырғанда тең емес жағдайға душар ететiн кемсiтушi талаптарды шартқа енгiзу, шартқа осы талаптар енгiзiлген жағдайда ғана шарт жасасуға келiсу;
3) тауар рыногында тапшылық жасау немесе оны ұстап тұру не бағаны қымбаттату (арзандату) мақсатында тауарларды (жұмыстарды, қызметтер көрсетудi) айналыстан алып тастау;
4) рыноктың басқа субъектiлерiнiң тауар рыногына кiруiне кедергi келтiру;
5) нормативтiк құқықтық актiлермен белгiленген баға белгiлеу тәртiбiн бұзу;
6) тұтынушылардың сұранысына немесе тапсырыстарына ие болып отырған тауарларды (жұмыстарды, қызметтер көрсетудi) өндiруге немесе жеткiзiп беруге мүмкiндiгi бола тұрып, оларды өндiру көлемiн негiзсiз қысқарту немесе олардың өндiрiлуiн тоқтату сияқты iс-әрекеттерiне тыйым салынады және олар жарамсыз деп танылады.

2-1-тарау. Қазақстан Республикасының бәсекелестiк және
монополиялық қызметтi шектеу туралы заңнамасының
сақталуы нысанасына тексеру жүргiзу

Ескерту. 2-1-тараумен толықтырылды - Қазақстан Республикасының 2006.01.31. N 125 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.

16-1-бап. Қазақстан Республикасының бәсекелестiк және
монополиялық қызметтi шектеу туралы
заңнамасының сақталуын тексерулердiң түрлерi
мен нысанасы

1. Монополияға қарсы орган жүргiзетiн тексерулердiң нысанасы нарық субъектiлерiнiң, мемлекеттiк органдардың (бұдан әрi - тексерiлетiн субъектiлер) Қазақстан Республикасының бәсекелестiк және монополиялық қызметтi шектеу туралы заңнамасын сақтауы болып табылады.
2. Қазақстан Республикасының бәсекелестiк және монополиялық қызметтi шектеу туралы заңнамасының сақталуы нысанасына монополияға қарсы орган жүзеге асыратын тексеру жоспарлы және жоспардан тыс болуы мүмкiн.

16-2-бап. Жоспарлы тексеру

1. Жоспарлы тексеру тексерiлетiн субъектiлердiң Қазақстан Республикасының бәсекелестiк және монополиялық қызметтi шектеу туралы заңнамасын сақтауына байланысты мәселелердiң бүкiл кешенiн қамтиды.
2. Жоспарлы тексеру жылына бiр реттен жиi болмайтындай етiп жүргiзiледi.
3. Жоспарлы тексеру тексерiлетiн субъектiнiң орналасқан жерi бойынша немесе оның құрылымдық бөлiмшесiнiң орналасқан жерi бойынша жүргiзiлуi мүмкiн.
4. Монополияға қарсы органның басшысы жыл сайын бекiтетiн жұмыс жоспары жоспарлы тексеру жүргiзуге негiз болып табылады. Жоспарда өздерiне қатысты тексеру жүргiзiлу көзделiп отырған тексерiлетiн субъектiлердiң тiзбесi және тексеру жүргiзiлетiн кезең қамтылуға тиiс.

16-3-бап. Жоспардан тыс тексеру

1. Монополияға қарсы органның жоспарында көзделмеген және Қазақстан Республикасының бәсекелестiк және монополиялық қызметті шектеу туралы заңнамасын бұзушылық туралы монополияға қарсы органға келiп түскен не дербес анықталған ақпаратты тексеру немесе анықтау үшiн жүргiзiлетiн тексеру жоспардан тыс тексеру болып табылады.
2. Жоспардан тыс тексеру жүргiзуге:
1) жеке және заңды тұлғалардың монополиялық қызметiнiң нәтижесiнде өз құқықтарының бұзылғаны туралы өтiнiштерi;
2) Қазақстан Республикасының бәсекелестiк және монополиялық қызметтi шектеу туралы заңнамасын бұзушылық туралы басқа мемлекеттiк органдардан келiп түскен материалдар;
3) монополияға қарсы органның тауар нарықтарын талдау, бұқаралық ақпарат құралдарының хабарламалары және өзге де мәлiметтер негiзiндегi жеке бастамасы;
4) Қазақстан Республикасының бәсекелестiк және монополиялық қызметтi шектеу туралы заңнамасын бұзушылық мәселелерi бойынша монополияға қарсы органның тексеру жүргiзуiнiң нәтижесi негiз болады.

16-4-бап. Тексерудi ұйымдастырудың және жүргiзудiң
ерекшелiктерi

1. Тексеру жүргiзу үшiн монополияға қарсы орган монополияға қарсы органның басшысы қол қойған, мөрмен куәландырылған және Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен құқықтық статистика және арнайы есепке алу саласындағы статистикалық қызметтi өз құзыретi шегiнде жүзеге асыратын мемлекеттiк органда тiркелген қатаң есептiлiк бланкiсiндегi нұсқаманы қабылдап, тексерудi тағайындау туралы бұйрық шығарады және тексеру жүргiзу бағдарламасын бекiтедi.
2. Тексеру жүргізу туралы нұсқама екi данада жасалып, олар тiркеу үшiн құқықтық статистика және арнайы есепке алу саласындағы статистикалық қызметті өз құзыретi шегiнде жүзеге асыратын мемлекеттiк органға берiледi. Тiркеу туралы белгiсi бар бiр данасы iстiң материалдарына қоса тiркеледi.
3. Нұсқаманың құқықтық статистика және арнайы есепке алу саласындағы статистикалық қызметтi өз құзыретi шегiнде жүзеге асыратын мемлекеттiк органда тiркелгенi туралы белгiсi бар көшiрмесi, сондай-ақ тексеру бағдарламасы тексеру жүргiзiлетiн күнi тексерiлетiн субъектiнiң басшысына берiледi.
Құқықтық статистика және арнайы есепке алу саласындағы статистикалық қызметтi өз құзыретi шегiнде жүзеге асыратын мемлекеттiк органда тiркелгенi туралы белгiсi жоқ тексерiлетiн субъектiге берiлген тексеру жүргiзу туралы нұсқаманың көшiрмесi жарамсыз болып табылады.
Тексерудi тағайындау туралы нұсқамада көрсетiлген лауазымды адам (адамдар) ғана тексеру жүргiзе алады.

16-5-бап. Тексеру жүргiзудiң бағдарламасы мен
мерзiмдерi

1. Тексеру бағдарламасында:
1) тексеру жүргiзудiң мерзiмi;
2) тексеру жүргiзудiң негiзгi мiндеттерi мен мақсаттары, оларды iске асыру рәсiмi;
3) тексеру барысында анықталуға тиiс мәселелер тiзбесi мен мән-жайлар ауқымы;
4) тексеру жүргiзудiң кестесi;
5) тексерiлетiн субъектi қызметiнiң ерекшелiгiне сәйкес өзге де ақпарат қамтылуға тиiс.
2. Тексеру жүргiзудiң мерзiмi алдағы жұмыстардың көлемi мен алға қойылған мiндеттер ескерiлiп белгiленедi және тексеру жүргiзу туралы нұсқама құқықтық статистика және арнайы есепке алу саласындағы статистикалық қызметті өз құзыреті шегiнде жүзеге асыратын мемлекеттiк органда тiркелген кезден бастап күнтiзбелiк отыз күннен аспауға тиiс.
3. Тексерiлетiн субъектi қызметiнiң ерекшелiгіне және жұмыс көлемiнiң ауқымдылығына байланысты тексерудiң заңда белгiленген мерзiмде аяқталуы мүмкiн болмаған жағдайларда монополияға қарсы органның тексеру жүргiзуге жауапты лауазымды адамы монополияға қарсы органның басшысына атқарылған жұмыстың нәтижелерi және тексеру жүргiзудiң мерзiмiн ұзарту қажеттiгi туралы негiздемелер жазылған қызметтiк жазбаны табыс етедi.
4. Монополияға қарсы органның басшысы тексеру жүргiзудiң мерзiмiн ұзарту туралы бұйрық шығаруға құқылы. Монополияға қарсы органның басшысы тексеру жүргiзу туралы нұсқамаға және тексеру бағдарламасына тексеру мерзiмiн ұзарту туралы белгiнi енгізедi.
Тексеру жүргiзу мерзiмiн ұзарту күнтiзбелiк отыз күннен аспауға тиiс.
5. Тексеру жүргiзу мерзiмiн ұзарту туралы бұйрықтың көшiрмесi тiркелген күнi тексерiлетiн субъектiнiң басшысына берiледi.
6. Тексерiлетiн субъектiге тексеру нәтижелерi туралы анықтама тапсырылған күн тексеру мерзiмiнiң аяқталуы болып есептеледi, бiрақ ол тексеру жүргiзу туралы нұсқамада көрсетiлген тексерудi аяқтау мерзiмiнен кешiктiрiлмеуге тиiс.

16-6-бап. Монополияға қарсы органның тексеру жүргiзу
кезiндегi құқықтары

1. Монополияға қарсы органның лауазымды адамының тексеру жүргiзген кезде:
1) тексерiлетiн субъектiнiң аумағына және үй-жайына кедергiсiз кiруге;
2) тексеру нысанасына сәйкес тексерiлетiн субъектiнiң автоматтандырылған деректер базасына (ақпараттық жүйесiне) қол жеткiзуге;
3) тексерiлетiн субъектiнiң басшыларынан, лауазымды адамдарынан және басқа да қызметкерлерiнен тексеруге қатысты қажеттi ақпаратты, құжаттар мен олардың көшiрмелерiн, тексеру барысында туындайтын мәселелер бойынша ауызша және жазбаша түрде түсiнiктемелердi сұратуға, сондай-ақ Қазақстан Республикасының монополияға қарсы заңнамасын бұзушылықтарға куә адамдар болған жағдайда олардан ауызша және жазбаша түрде түсiндiрмелер алуға құқылы.
2. Тексерiлетiн субъектiнiң басшысы және лауазымды адамдары тексеру жүргiзуге жауапты монополияға қарсы органның лауазымды адамының ауызша сауалы бойынша ақпаратты, құжаттарды немесе олардың көшiрмелерiн беруден бас тартқан жағдайда оған тиiсiнше жазбаша сауал табыс етiледi. Жазбаша сауалды тексерiлетiн субъектiнiң басшысына табыс ету мүмкiн болмаған жағдайда ол тексерiлетiн субъектi басшысының атына жеткiзiлгенi туралы хабар берiлетiн тапсырыс хатпен пошта байланысы арқылы жiберiледi.
3. Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес ақпаратты басқа мемлекеттiк органға беру жағдайларын қоспағанда, тексеру барысында монополияға қарсы орган алған тексерiлетiн субъектi туралы ақпарат таратуға жатпайды.
4. Тексерудi жүзеге асыратын монополияға қарсы органның лауазымды адамдарына тексеру нысанасына жатпайтын талаптар қоюға және өтiнiш жасауға тыйым салынады.

16-7-бап. Тексеру нәтижелерi

1. Тексеру жүргiзу кезiнде Қазақстан Республикасының бәсекелестiк және монополиялық қызметтi шектеу туралы заңнамасын бұзушылық анықталған жағдайда монополияға қарсы органның лауазымды адамы тексеру аяқталғанға дейiн тексерiлетiн субъектiге қатысты осы Заңға және Қазақстан Республикасының әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы заңнамасына сәйкес монополияға қарсы ден қоюдың қажеттi шараларын қолдануға құқылы.
2. Тексеру нәтижелерi анықтамамен ресiмделедi, онда барлық тексерiлетiн мәселелер бойынша талдау, қорытындылар мен ұсыныстар қамтылуға тиiс және ол екi данада жасалып, бiреуi тексерiлетiн субъектiнiң басшысына берiледi.
3. Тексеру нәтижелерi тексерiлген деректер мен фактiлердiң негiзiнде анықтамаға жазылады, олар тиiстi құжаттармен расталады. Құжаттармен расталмаған қорытындылардың, ұсыныстардың және деректердiң анықтамаға енгiзiлуiне жол берiлмейдi.
4. Қазақстан Республикасының бәсекелестiк және монополиялық қызметтi шектеу туралы заңнамасын бұзушылық болмаған жағдайда тексеру нәтижелерi бойынша анықтамаға тиiстi жазба жасалады.
5. Тексеру нәтижелерi бойынша ескертпелер және (немесе) қарсылықтар болған жағдайда тексерiлетiн субъектiнiң басшысы оларды жазбаша түрде жазып көрсетедi.
Ескертпелер және (немесе) қарсылықтар тексеру жүргiзудiң нәтижелерi туралы анықтамаға қоса берiледi, ол туралы тиiстi белгi жасалады.
6. Тексерiлетiн субъектiнiң басшысы тексеру жүргiзудiң нәтижелерi туралы анықтамаға қол қоюдан бас тартқан жағдайда монополияға қарсы органның тексеру жүргiзуге жауапты лауазымды адамы анықтамаға тиiстi жазба енгiзедi.
7. Монополияға қарсы органның тексеру жүргiзуге жауапты лауазымды адамы анықтаманың екiншi данасын тексеру жүргiзу аяқталғаннан кейiн тексерiлетiн субъектiнiң басшысына тапсырады.
Анықтаманы тексерiлетiн субъектiнiң басшысына тапсыру мүмкiн болмаған жағдайда анықтама тексерiлетiн субъектi басшысының атына жеткiзiлгенi туралы хабар берiлетiн тапсырыс хатпен пошта байланысы арқылы жiберiледi.

16-8-бап. Тексерудi жүзеге асыратын монополияға қарсы
органның лауазымды адамдарының әрекеттерiне
(әрекетсiздiктерiне) шағым жасаудың тәртiбi

1. Тексеру жүргiзу кезiнде тексерiлетiн субъектiлердiң құқықтары мен заңды мүдделерi бұзылған жағдайда тексерiлетiн субъект монополияға қарсы органның әрекеттерiне (әрекетсiздiктерiне) Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен шағым жасауға құқылы.
2. Монополияға қарсы органның лауазымды адамдарының тексеру жүргiзу кезiндегi заңсыз әрекеттерi (әрекетсiздiктерi) Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген жауаптылыққа әкеп соқтырады.

3-тарау. МЕМЛЕКЕТТIК БАҚЫЛАУДЫҢ ЖЕКЕЛЕГЕН ТYРЛЕРI

17-бап. Рынок субъектiлерi мен олардың бiрлестiктерiн
құруды, қайта ұйымдастыруды, таратуды
мемлекеттiк бақылау

1. Рынок субъектiлерi үстем (монополиялық) жағдайын қиянат жасап пайдалану мүмкiндiгiн болғызбау мақсатында монополияға қарсы орган:
тиiстi тауар рыногында үлесi отыз бес проценттен асатын рынок субъектiлерiн құруға;
тиiстi тауар рыногында үстем (монополиялық) жағдайға ие рынок субъектiлерiн қайта ұйымдастыруға;
заңды күшiне енгiзiлген сот шешiмi бойынша тарату жүзеге асырылатын жағдайларды қоспағанда, тиiстi тауар рыногында үстем (монополиялық) жағдайға ие рынок субъектiлерiн таратуға мемлекеттiк бақылауды жүзеге асырады.
2. Осы баптың 1-тармағында көзделген жағдайларда мемлекеттiк органдар мен заңды тұлғалар рынок субъектiлерiн қайта ұйымдастыру, тарату кезiнде монополияға қарсы органға, Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес тiркеушi органға табыс ететiн құжаттарға қоса, тиiстi тауар рыногында үлесi отыз бес проценттен асатын рынок субъектiлерiн құруға, тиiстi тауар рыногында үстем (монополиялық) жағдайға ие рынок субъектiлерiн қайта ұйымдастыруға, таратуға келiсiм беру туралы өтiнiш, тиiстi тауар рыноктарындағы қызметтiң негiзгi түрлерi мен өндiретiн және өткiзетiн тауарлар (жұмыстар, қызметтер көрсету) көлемi туралы мәлiметтер енгiзедi.
Құжаттар тiзбесiн, оларды табыс ету мен қарау тәртiбiн монополияға қарсы саясат саласындағы орталық атқарушы орган айқындайды.
Монополияға қарсы орган қажет құжаттарды алған күннен бастап кейiн 30 күннен кешiктiрмей, өтiнiш иесiне қабылданған шешiм туралы жазбаша нысанда хабарлайды.
3. Егер өтiнiштi қанағаттандыру рынок субъектiсiнiң үстем (монополиялық) жағдайының пайда болуына немесе күшеюiне және (немесе) бәсекенi шектеуге әкеп соғуы мүмкiн болса не табыс етiлген құжаттарды қарау кезiнде оның iшiндегi шешiм қабылдау үшiн маңызды ақпараттың шындыққа сәйкес келмейтiнi байқалса, монополияға қарсы орган өтiнiштi қайтаруға құқылы.
Монополияға қарсы орган бәсекенi қамтамасыз етуге бағытталған талаптар орындалған жағдайда өтiнiштi қанағаттандыруға құқылы. Бұл орайда көрсетiлген талаптар, сондай-ақ олардың орындалу мерзiмдерi монополияға қарсы органның осы баптың 1-тармағында көзделген iс-әрекеттердi жүзеге асыруға келiсiм беру туралы шешiмiнде болуға тиiс.
4. Рынок субъектiсi басқа рынок субъектiсiнiң активтерiн толығымен немесе iшiнара иеленген жағдайда, егер бұл тиiстi тауар рыногында үлесi отыз бес проценттен асатын шаруашылық жүргiзушi субъектiнiң пайда болуына әкеп соқтыруы мүмкiн болса, ол монополияға қарсы органды хабардар етуге тиiс.
5. Егер монополияға қарсы орган ақпаратты алдын ала зерделегеннен кейiн, өзiн хабардар еткендей, рынок субъектiсiн құру, бiрiктiру, қосу бәсекенi шектеуге әкеп соғуы мүмкiн деген қорытындыға келсе, ол рынок субъектiсiн құрудың, бiрiктiрудiң, қосудың монополияға қарсы заңдардың талаптарына сәйкестiгiн қосымша тексеру туралы шешiм қабылдайды.
Аталған шешiм монополияға қарсы орган хабардар ету туралы мәлiмдеменi алған күннен бастап 15 күн мерзiмде мәлiмдеушiге жiберiледi.
Монополияға қарсы орган түпкiлiктi шешімді осы баптың 2-тармағында көзделген мерзiмде қабылдайды, мәлiмдеушiге ол туралы жазбаша нысанда хабарланады.
6. Рынок субъектiсiн құру, бiрiктiру, қосу бәсекенi шектеуге апарып соқтыруы мүмкiн жағдайларда құру, бiрiктiру, қосу туралы шешiм қабылдаған рынок субъектiлерiнiң құрылтайшылары, тұлғалар немесе мемлекеттiк органдар монополияға қарсы органның талап етуiмен бәсекеге қажет жағдайларды қалпына келтiру жөнiнде шаралар қабылдауға мiндеттi.
7. Осы баптың 4-тармағында көзделген жағдайларда құру, бiрiктiру, қосу туралы шешiм қабылдайтын тұлғалар немесе мемлекеттiк органдар мұндай шешiмдер қабылданғанға дейiн осы баптың 2-тармағында белгiленген тәртiппен тиiстi өтiнiштердi қарауға мiндеттi монополияға қарсы органның келiсiмiн сұрауға құқылы.
8. Осы баптың 1-тармағында көзделген жағдайларда рынок субъектiлерiн мемлекеттiк тiркеудi, сондай-ақ заңды тұлғаларды бiрыңғай мемлекеттiк тiркелiмнен шығару туралы жазба енгiзудi тiркеушi орган монополияға қарсы органның алдын ала келiсiм беруi арқылы ғана жүзеге асырады.
Монополияға қарсы органның алдын ала келiсiмiнсiз құрылған немесе қайта ұйымдастырылған рынок субъектiлерi мен олардың бiрлестiктерiн мемлекеттiк тiркеу монополияға қарсы органның талабы бойынша сот тәртiбiмен жарамсыз деп танылуы мүмкін.
9. Рынок субъектiлерiн осы баптың 4-тармағында белгiленген тәртiптi бұза отырып, рынок субъектiсiнiң үстем (монополиялық) жағдайының пайда болуына немесе күшеюiне және (немесе) бәсекенi шектеуге апарып соқтыратындай етiп құру, бiрiктiру, қосу, монополияға қарсы органның осы баптың 6-тармағына сәйкес қойған талаптарын орындамау монополияға қарсы органның талабы бойынша мемлекеттiк тiркеудi сот тәртiбiмен жарамсыз деп тану үшiн негiз болып табылады.

18-бап. Рынок субъектiлерiнiң жарғылық капиталындағы
акцияларды (үлестердi, пайларды) иелену кезiнде
және өзге де жағдайларда монополияға қарсы
заңдардың сақталуын мемлекеттiк бақылау

1. Монополияға қарсы органның алдын ала келiсiм беруiмен жеке немесе заңды тұлғаның өтiнiшi негiзiнде мыналар жүзеге асырылады:
1) тиiстi тауар рыногында үстем (монополиялық) жағдайға ие рынок субъектiсiнiң жарғылық капиталындағы дауыс беру құқығы бар акцияларды (үлестердi, пайларды) тұлғаның (тұлғалар тобының) иеленуi, бұл жағдайда мұндай тұлға (тұлғалар тобы) аталған акциялардың (үлестердiң, пайлардың) 20 проценттен астамына билiк етуге құқық алады. Бұл талап рынок субъектiсiнiң құрылуы кезiнде оның құрылтайшыларына қолданылмайды;
2) егер мәмiле нысанасын құрайтын мүлiктiң баланстық құны мүлiктi иелiгiнен шығарып отырған рынок субъектiсiнiң негiзгi өндiрiстiк құрал-жабдықтары мен материалдық емес активтерiнiң баланстық құнының 10 процентiнен асса, рыноктың бiр субъектiсiнiң (тұлғалар тобының) рыноктың басқа субъектiсiнен негiзгi өндiрiстiк құрал-жабдықтары немесе материалдық емес активтердi меншiкке алуы немесе пайдалануы;
3) тұлғаның (тұлғалар тобының) рынок субъектiсiнiң кәсiпкерлiк қызметтi жүргiзу жағдайларын айқындауға не оның атқарушы органының қызметтік міндеттерін жүзеге асыруға мүмкiндiк беретiн құқықтарды иеленуi.
2. Осы баптың 1-тармағында аталған тұлғалар активтерiнiң жиынтық баланстық құны айлық есептiк көрсеткiштiң мөлшерiнен 100 000 есе асатын немесе олардың бiреуi Тiзiлiмге енгiзiлген рынок субъектiсi болып табылатын не осы тармақта аталған рынок субъектiлерiнiң қызметiн бақылайтын тұлғалар тобы иеленушi болып табылатын жағдайларда, осы баптың 1-тармағында аталған мәмiлелердi жүзеге асыруға алдын ала келiсiм беру талап етiледi.
3. Жеке немесе заңды тұлғалар осы баптың 1-тармағында аталған мәмiлелердi жасау үшiн монополияға қарсы органға оларды жасауға келiсiм беру туралы өтiнiш табыс етуге және монополияға қарсы орган бекiтетiн ақпараттар тiзбесiне сәйкес шешiм шығару үшiн қажеттi ақпаратты хабарлауға мiндеттi.
Осы бапта көзделген мәмiлелердi жасауға мемлекеттiк бақылауды осы Заңның 17-бабының 2-тармағында көзделген тәртiппен монополияға қарсы орган жүзеге асырады.
4. Егер өтiнiштi қанағаттандыру рынок субъектiсiнiң (тұлғалар тобының) үстем (монополиялық) жағдайын күшейтуге және (немесе) бәсекенi шектеуге апарып соқтыруы мүмкiн болса, сондай-ақ шешiм қабылдау үшiн маңызы бар ақпарат бұрмаланып табыс етiлген жағдайда, монополияға қарсы орган оны қайтаруға құқылы. Бәсекенi қамтамасыз етуге бағытталған талаптар орындалған жағдайда, монополияға қарсы орган өтiнiштi қанағаттандыруға құқылы. Бұл орайда аталған талаптар, сондай-ақ оларды орындау мерзiмдерi монополияға қарсы органның осы баптың 1-тармағында көзделген iс-әрекеттердi жүзеге асыруға келiсiм беру туралы шешiмiнде болуға тиiс.
5. Осы баптың бiрiншi тармағында аталған мәмiлелердi активтерiнiң жиынтық баланстық құны айлық есептiк көрсеткiштiң мөлшерiнен 50 000 есе асатын тұлғалар жасаса, онда осы тұлғалар монополияға қарсы органды мәмiле жасалғаннан кейiн 15 күн мерзiмде хабардар етуге тиiс.
Активтерiнiң жиынтық баланстық құны айлық есептiк көрсеткiштiң мөлшерiнен 50 000 есе асатын екi немесе одан да көп рынок субъектiлерiнiң немесе белгiлi бiр тауар тобы бойынша Тiзiлiмге енгiзiлген не бiр өндiру-өткiзу процесiнiң әр түрлi сатыларындағы тауарлардың топтары бойынша Тiзiлiмге енгiзiлген рынок субъектiсiнiң атқарушы органына, директорлар кеңесiне (байқаушы кеңесiне) жеке тұлға қатысқан жағдайда осы тұлға аталған органдарға немесе кеңестерге кiргеннен (сайланғаннан) кейiнгi 15 күн мерзiмде монополияға қарсы органды хабардар етуi қажет. Монополияға қарсы органды хабардар еткен кезде мәлiмдеушi оған мәлiмдемемен бiрге осы баптың 3-тармағында көзделген ақпаратты табыс етедi.
6. Егер монополияға қарсы орган ақпаратты алдын ала зерделегеннен кейiн, оны хабардар еткендей, мәмiленi жасау рынок субъектiсiнiң (тұлғалар тобының) үстем (монополиялық) жағдайының пайда болуына немесе күшеюiне және (немесе) бәсекенi шектеуге апарып соқтыруы мүмкiн деген қорытындыға келсе, ол аталған мәмiленiң монополияға қарсы заңдардың талаптарына сәйкестiгiн қосымша тексеру туралы шешiм қабылдайды. Аталған шешiм монополияға қарсы орган хабардар ету туралы мәлiмдеменi алған күннен бастап 15 күн мерзiмде мәлiмдеушiге жiберiледi.
Монополияға қарсы орган түпкiлiктi шешiмдi осы заңның 17-бабының 2-тармағында көзделген мерзiмдер iшiнде қабылдайды, мәлiмдеушiге ол туралы жазбаша нысанда хабарланады.
7. Осы баптың 5-тармағында көзделген iс-әрекеттер рынок субъектiсiнiң үстем (монополиялық) жағдайының пайда болуына немесе күшеюiне және (немесе) бәсекенi шектеуге апарып соқтыруы мүмкiн жағдайларда аталған iс-әрекеттi жүзеге асыратын тұлғалар монополияға қарсы органның талап етуiмен өздерiне белгiленген мерзiм iшiнде бәсекеге қажеттi жағдайларды қалпына келтiру жөнiндегi шаралар қабылдауға мiндеттi.
8. Осы баптың 5-тармағында көзделген жағдайларда, тұлғалар аталған iс-әрекеттердi жасауға монополияға қарсы органның келiсiмiн алдын ала сұрауға құқылы, бұл орган тиiстi өтiнiштердi белгiленген тәртiппен қарауға мiндеттi.
9. Осы баппен белгiленген тәртiптi бұза отырып жасалған, рынок субъектiсiнiң үстем (монополиялық) жағдайының пайда болуына немесе күшеюiне және (немесе) бәсекенi шектеуге апарып соқтыратын мәмiлелер монополияға қарсы органның талабы бойынша сот тәртiбiмен жарамсыз деп танылуы мүмкiн.
Монополияға қарсы органның осы баптың 4 және 7-тармақтарына сәйкес шығарған нұсқамасы мен шешiмiн орындамау монополияға қарсы органның талабы бойынша мәмiленi жарамсыз деп тану үшiн сотқа жүгiнуге негiз болып табылады.
Осы баптың талаптарын монополияға қарсы органның мәмiлелер жасауға келiсiмiн (хабарламасын) алу бөлiгiнде бұзу заң актiлерiне сәйкес айыппұл санкцияларын салу үшiн негiз болып табылады.

19-бап. Белгiлi бiр тауар рыногында үстем
(монополиялық) жағдайға ие рынок
субъектiлерiн ерiксiз бөлу, бөлiп
шығару

1. Үстем (монополиялық) жағдайға ие рынок субъектiлерi күнтiзбелiк жыл iшiнде монополияға қарсы заңдарды бәсекенi шектеу бағытында екi немесе одан да көп рет бұзған жағдайда, егер бәсекенi дамытуға себi тиетiн болса, монополияға қарсы орган оларды ерiксiз бөлу немесе олардың құрамынан құрылымдық бөлiмшелер базасында бiр немесе бiрнеше заңды тұлғалар бөлiп шығару талабымен сотқа жүгiнуге құқылы.
2. Рынок субъектiсiн ерiксiз бөлу, бөлiп шығару мынадай шарттардың жиынтығы:
1) оның құрылымдық бөлiмшелерiнiң ұйымдық және аумақтық оқшаулану мүмкiндiгi;
2) оның құрылымдық бөлiмшелерiнiң арасында тығыз технологиялық өзара байланыс жоқ (атап айтқанда, егер рынок субъектiсi тұтынып отырған оның құрылымдық бөлiмшесi тауарларының (жұмыстарының, қызметтер көрсетуiнiң) көлемi осы құрылымдық бөлiмше өндiретiн тауарлардың (жұмыстардың, қызметтер көрсетудiң) жалпы көлемiнiң 30 процентiнен аспаса);
3) қайта ұйымдастыру нәтижесiнде бөлiп шығарылған заңды тұлғаның белгiлi бiр тауар рыногында өз бетiмен жұмыс iстеу мүмкiндiгi болған жағдайда жүргiзiлуi мүмкiн.
3. Рынок субъектiсiн ерiксiз бөлу, бөлiп шығару туралы шешiмдi меншiк иесi немесе ол уәкiлеттiк берген орган аталған шешiмде көзделген талаптарды ескере отырып және онда белгiленген алты айдан кем емес мерзiмде орындауға тиiс.
4. Рынокта монополист болып саналатын және онда үстем (монополиялық) жағдайға ие рынок субъектiсiн бөлу, бөлiп шығару мүмкiн болмайтын немесе қисынды болмайтын жағдайда оған тiркелген бағалар белгiлеудi қоса алғанда, монополияға қарсы ықпал етудiң өзге де шаралары қолданылады.
5. Егер рынок субъектiсiнiң үстем (монополиялық) жағдайы тауар рыногында теңдесi жоқ тауарлар (жұмыстар, көрсетiлетiн қызметтер) шығаруды ұйымдастыру нәтижесiнде пайда болса, ерiксiз бөлу, бөлiп шығару туралы шешiм осы үстем (монополиялық) жағдай пайда болған кезден бастап бiр жыл өткен соң ғана қабылдана алады.

20-бап. Бағаларды мемлекеттiк реттеудi енгiзу

Тауар рыногында үстем (монополиялық) жағдайға ие рынок субъектiлерi тауарларының (жұмыстарының, қызметтер көрсетуiнiң) бағаларын мемлекеттiк реттеудi енгiзу туралы шешiмдi монополияға қарсы орган Қазақстан Республикасының Үкiметi бекiтетiн ережелерге сәйкес қабылдайды. (РҚАО-ның ескертуі: қараңыз. P011212_ ).

4-тарау. МОНОПОЛИЯҒА ҚАРСЫ ЗАҢДАРДЫ БҰЗУШЫЛЫҚ
YШIН ЖАУАПТЫЛЫҚ

21-бап. Монополияға қарсы органның нұсқамаларын,
шешiмдерiн орындаудың мiндеттiлiгi

1. Монополияға қарсы заңдар бұзылған жағдайда рынок субъектiлерi (олардың басшылары), мемлекеттiк органдар (олардың лауазымды адамдары) монополияға қарсы органның нұсқамаларына, шешiмдерiне сәйкес тәртiп бұзушылықты тоқтатуға, оның iшiнде:
1) монополияға қарсы органның нұсқамасын, шешiмiн ол белгiлеген мерзiмде орындауға;
2) келтiрiлген шығынды өтеуге;
3) монополияға қарсы заңдарды бұзушылық нәтижесiнде алынған монополиялық табысты бюджетке аударуға;
4) осы Заңды бұзушылықты тоқтатуға және (немесе) олардың салдарын жоюға;
5) орын алған тәртiп бұзушылыққа дейiнгi жағдайды қалпына келтiруге немесе нұсқамада, шешiмде көрсетiлген өзге де iс-әрекеттердi жасауға;
6) монополияға қарсы орган монополияға қарсы заңдарға сәйкес келмейдi деп таныған актiлердiң күшiн жоюға;
7) шартты бұзуға немесе оған өзгерiстер енгiзуге;
8) рыноктың басқа субъектiсiмен шарт жасасуға;
9) белгiленген талаптар мен мерзiмдердi сақтай отырып, бөлу немесе бөлiп шығару нысанында қайта ұйымдастыруды жүзеге асыруға;
10) нұсқамада, шешiмде көзделген өзге де iс-әрекеттердi орындауға мiндеттi.
2. Монополияға қарсы заңдар бұзылған жағдайда монополияға қарсы орган Қазақстан Республикасының заң актiлерiне сәйкес әкiмшiлiк тәртiппен айыппұлдар салуға құқылы. (РҚАО-ның ескертуі: қараңыз . (147, 565-баптар).

22-бап. Монополияға қарсы заңдарды бұзушылық үшiн
жауаптылық

Монополияға қарсы заңдардың бұзылғанына кiнәлі тұлғалар Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде белгiленген тәртiппен жауапты болады.

23-бап. Рынок субъектiлерiнiң жауаптылығы

1. Рынок субъектiлерi мынадай құқық бұзушылықтар:
1) монополияға қарсы органның нұсқамасын, шешiмiн мерзiмiнде орындамағаны;
2) осы Заңның 17 және 18-баптарында көзделген тәртiптi бұза отырып iс-әрекеттер (әрекетсiздiк) жасағаны;
3) монополияға қарсы органның осы Заңның 17-бабының 3-тармағына және 18-бабының 4-тармағына сәйкес қоятын заңды талаптарын орындамағаны;
4) құжаттарды не осы Заңның 17 және 18-баптарына сәйкес табыс етiлуге тиiс өзге ақпараттарды монополияға қарсы органның талап етуi бойынша мерзiмiнде табыс етпегенi;
5) монополияға қарсы органға күмәндi мәлiметтер бергенi;
6) осы Заңның 17 және 18-баптарында көзделген өтiнiштер мен хабарламалар негiзiнде ақпарат берудiң белгiленген тәртiбiн бұзғаны үшiн айыппұл төлеу түрiнде жауапты болады.
2. Осы баптың 1-тармағында көзделген айыппұлды өндіріп алу Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен монополияға қарсы органның шешiмi бойынша жүзеге асырылады.

24-бап. Рынок субъектiлерi басшыларының, мемлекеттiк
органдар лауазымды адамдарының жауаптылығы

1. Рынок субъектiлерiнiң басшылары, мемлекеттiк органдардың, заңды тұлғалардың (олардың филиалдары мен өкiлдiктерiнiң) лауазымды адамдары мынадай құқық бұзушылықтар:
1) монополияға қарсы органның нұсқамасын, шешiмiн мерзiмiнде орындамағаны;
2) монополияға қарсы органның талап етуi бойынша құжаттарды не оның қызметiн жүзеге асыру үшiн қажеттi өзге де ақпаратты мерзiмiнде табыс етпегенi;
3) монополияға қарсы орган қызметкерлерiнiң өздерiне жүктелген міндеттемелерін орындауына кедергі келтіргені үшін әкiмшiлiк жағынан жауапты болады.
2. Рынок субъектiлерiн монополияға қарсы органның келiсiмiнсiз тiркеген мемлекеттiк органдардың лауазымды адамдары осы Заңның 18-бабында көзделген жағдайларда Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде белгiленген тәртiппен әкiмшiлiк жағынан жауапты болады.
3. Жеке кәсiпкерлер мынадай құқық бұзушылықтар:
1) монополияға қарсы органның талап етуi бойынша құжаттарды не оның қызметiн жүзеге асыруға қажеттi өзге де ақпаратты мерзiмiнде табыс етпегенi;
2) осы Заңның 17 және 18-баптарында көзделген тәртiптi бұзатын iс-әрекеттер (әрекетсiздiк) жасағаны;
3) монополияға қарсы органның осы Заңның 17-бабының 3-тармағына және 18-бабының 4-тармағына сәйкес қоятын заңды талаптарын орындамағаны үшiн әкiмшiлiк жағынан жауапты болады.
4. Осы баптың 1, 3-тармақтарында көзделген айыппұлдарды өндiрiп алу Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде белгiленген тәртiппен монополияға қарсы органның шешiмi бойынша жүзеге асырылады.

5-тарау. МОНОПОЛИЯҒА ҚАРСЫ ОРГАННЫҢ НҰСҚАМАЛАРЫ
МЕН ШЕШIМДЕРIН ҚАБЫЛДАУ, ОЛАРҒА ШАҒЫМ ЖАСАУ
ЖӘНЕ ОЛАРДЫ ОРЫНДАУ ТӘРТIБI

25-бап. Монополияға қарсы органдардың монополияға
қарсы заңдарды бұзушылық туралы iстердi
қарауы үшiн негiздер

1. Монополияға қарсы орган монополияға қарсы заңдарды бұзушылық фактiлерiн қарап, олар бойынша өз құзыретiнiң шегiнде нұсқамалар мен шешiмдер қабылдайды.
Монополияға қарсы заңдарды бұзушылық жөнiндегi фактiлердi тексеру үшiн мыналар негiз болып табылады:
тауар рыноктарын талдау;
жеке, заңды тұлғалар мен өзге де мүдделi тұлғалардың арыздары;
мемлекеттiк органдардың ақпараты;
құқық қорғау органдарының хабарламалары;
қоғамдық ұйымдардың өтiнiштерi;
бұқаралық ақпарат құралдарының хабарлары;
басқа да мемлекеттiк органдармен бiрлесiп жасалған тексерулер;
монополияға қарсы органның өз бастамасы.
2. Арыздар монополияға қарсы органға монополияға қарсы заңдарды бұзушылық фактiлерiн куәландыратын құжаттар қоса тiркелiп жазбаша нысанда берiледi.
3. Монополияға қарсы заңдарды бұзушылық жөнiндегi iстердi қарауды монополияға қарсы орган Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде белгiленген тәртiппен жүзеге асырады. (РҚАО-ның ескертуі: қараңыз . (2 тарау).

26-бап. Монополияға қарсы органның нұсқамалары
мен шешiмдерiн орындау тәртiбi

1. Монополияға қарсы органның шешiмi мен нұсқамасы онда белгiленген мерзiмде орындалуға тиiс. Аталған шешiм мен нұсқаманы мерзімінде орындамау осы заңда және Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген салдарға апарып соқтырады.
Тәртiп бұзушылыққа дейiнгi жағдайды қалпына келтiру туралы шешiм мен нұсқама орындалмаған жағдайда, монополияға қарсы орган тәртiп бұзушылыққа дейiнгi жағдайды қалпына келтiруге мәжбүр ету туралы арызбен сотқа жүгiнуге құқылы.
Монополияға қарсы заңдарға қайшы келетiн актiнiң күшiн толығымен немесе iшiнара жою туралы нұсқама мен шешiм орындалмаған жағдайда, монополияға қарсы орган актiнi толығымен немесе ішінара жарамсыз деп тану туралы талаппен сотқа жүгiнуге құқылы.
Монополияға қарсы заңдарға қайшы келетiн шартты өзгерту немесе бұзу туралы не рыноктың басқа да субъектiсiмен шарт жасасу туралы нұсқама мен шешiм орындалмаған кезде, монополияға қарсы орган шартты толығымен немесе iшiнара жарамсыз деп тану туралы не шарт жасауға мәжбүр ету туралы талаппен сотқа жүгiнуге құқылы.
Монополияға қарсы заңдарды бұзушылық нәтижесiнде алынған табысты бюджетке аудару туралы нұсқама мен шешiм орындалмаған жағдайда, монополияға қарсы орган сотқа монополияға қарсы заңдарды бұзушылық нәтижесiнде алынған табысты бюджетке өндiрiп алу туралы талап қоюға құқылы.
2. Айыппұлды белгiленген мерзiмде төлеуден жалтарған немесе айыппұл толық мөлшерде төленбеген жағдайда, монополияға қарсы орган айыппұл сомасын, сондай-ақ айыппұл сомасының немесе оның төленбеген бөлiгiнiң мерзiмi өткен әрбiр күнi үшiн 1 процент мөлшерiнде өсiм өндiрiп алу туралы арызбен сотқа жүгiнуге құқылы.
Монополияға қарсы орган кiнәлі тұлғадан өндiрiп алған айыппұл сомалары республикалық бюджетке оның жеке қаражатынан төленедi.
Айыппұл төлеу монополияға қарсы органның нұсқамасы мен шешiмiн орындау немесе монополияға қарсы заңдарда көзделген өзге де iс-әрекеттердi жасау мiндетiнен босатпайды.
3. Нұсқама мен шешiм орындалмаған жағдайда, монополияға қарсы орган өз нұсқамасы мен шешімін ерiксiз орындату үшiн сотқа жүгiнуге құқылы.

27-бап. Монополияға қарсы органның нұсқамалары
мен шешiмдерiне шағым жасау тәртiбi

1. Мемлекеттiк органдар (олардың лауазымды адамдары), рынок субъектiлерi (олардың басшылары) монополияға қарсы органның нұсқамалары мен шешiмдерiн толығымен немесе iшiнара жарамсыз деп тану туралы не әкiмшiлiк шара қолдану жөнiндегi шешімнiң күшiн жою немесе оны өзгерту туралы арызбен сотқа жүгiнуге құқылы.
Арыз беру монополияға қарсы органның нұсқамасы мен шешiмiн орындауды сот шешiмi заңды күшiне енгенге дейiн ары сотта қаралып жатқан уақытқа тоқтата тұрады.
2. Талаптың ескiру мерзiмi қолданылмайтын шарттарды қоспағанда, монополияға қарсы органның нұсқамасы мен шешiмiне олар шығарылған күннен бастап 6 ай iшiнде шағым жасауға болады.

Қазақстан Республикасының
Президенті

О конкуренции и ограничении монополистической деятельности

Закон Республики Казахстан от 19 января 2001 года N 144. Утратил силу Законом Республики Казахстан от 7 июля 2006 года N 173

Сноска. Закон Республики Казахстан от 19 января 2001 года N 144 утратил силу Законом Республики Казахстан от 7 июля 2006 года N 173 .

ОГЛАВЛЕНИЕ

Глава 1. Общие положения

Статья 1. Цели Закона

1. Целями настоящего Закона являются развитие свободной конкуренции, предпринимательства, защита интересов потребителей и обеспечение условий для эффективного функционирования товарных рынков.
2. Закон определяет организационные и правовые меры государственного регулирования по поддержке предпринимательства, предупреждению, ограничению, пресечению и регулированию монополистической деятельности.

Статья 2. Сфера применения Закона

1. Настоящий Закон действует на территории Республики Казахстан и распространяется на отношения, влияющие на конкуренцию на товарных рынках республики, в которых участвуют казахстанские и иностранные юридические лица (их филиалы и представительства), индивидуальные предприниматели, центральные и местные исполнительные органы (далее - государственные органы), а также физические лица.
2. Настоящий Закон не распространяется на отношения, связанные с объектами исключительных прав, кроме случаев, когда соглашения, связанные с их использованием, направлены на ограничение конкуренции.

Статья 3. Антимонопольное законодательство

1. Антимонопольное законодательство основывается на K951000_ Конституции Республики Казахстан и состоит из норм K941000_ Гражданского кодекса Республики Казахстан, настоящего Закона и иных нормативных правовых актов Республики Казахстан, содержащих положения по предупреждению, ограничению и пресечению монополистической деятельности, недобросовестной конкуренции и регулированию деятельности субъектов естественной монополии.
2. Если международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан, устанавливаются иные правила, чем те, которые содержатся в настоящем Законе, то применяются правила международного договора.

Статья 4. Основные понятия

В настоящем Законе используются следующие основные понятия:

1) взаимозаменяемый товар - группа товаров, которые могут быть сравнимы по их функциональному назначению, применению, качественным и техническим характеристикам и другим параметрам таким образом, что покупатель действительно заменяет или готов заменить их друг другом в процессе потребления;

2) государственный реестр субъектов рынка, занимающих доминирующее (монопольное) положение на определенном товарном рынке - поименный перечень субъектов рынка, осуществляющих предпринимательскую деятельность в конкурентной сфере, доля которых на соответствующем товарном рынке превышает предельную величину, устанавливаемую ежегодно антимонопольным органом;

3) государственное регулирование цен - регулирование цен, осуществляемое по решению антимонопольного органа на товары (работы, услуги) субъектов рынка, занимающих доминирующее (монопольное) положение на соответствующем товарном рынке;

4) конкуренция - состязательность субъектов рынка, при которой их самостоятельные действия эффективно ограничивают возможность каждого из них односторонне воздействовать на общие условия обращения товаров (работ, услуг) на соответствующем товарном рынке и стимулируют производство необходимых потребителю товаров (работ, услуг);

5) монополистическая деятельность - противоречащие настоящему Закону действия (бездействие) субъектов рынка, государственных органов, направленные на недопущение, ограничение или устранение конкуренции и (или) ущемляющие законные интересы потребителей;

6) монопольно высокая цена - цена, устанавливаемая субъектом рынка, занимающим доминирующее (монопольное) положение на соответствующем товарном рынке с целью компенсации необоснованных затрат и (или) получения дополнительного дохода в результате злоупотребления доминирующим (монопольным) положением;

7) монопольно низкая цена - цена товара, сознательно устанавливаемая субъектом рынка, занимающим доминирующее (монопольное) положение на соответствующем товарном рынке, целью установления которой является ограничение конкуренции путем устранения конкурентов с товарного рынка;

8) монопольный доход - доход, полученный субъектом рынка в результате осуществления монополистической деятельности;

9) предельная величина доли субъекта рынка на соответствующем товарном рынке - показатель, являющийся основанием для включения в государственный реестр субъектов рынка, занимающих доминирующее (монопольное) положение;

10) сговор - согласованные действия между субъектами рынка, направленные на установление единой цены на товары (работы, услуги) либо на раздел товарного рынка, которые привели и (или) могут привести к отрицательным последствиям на товарном рынке;

11) субъекты рынка - физические лица, юридические лица и их филиалы и представительства, осуществляющие деятельность по производству, реализации, приобретению товаров (работ, услуг);

12) товар (работы, услуги) - продукт деятельности (включая работы, услуги), предназначенный для продажи или обмена;

13) товарный рынок - сфера обращения товара, не имеющего заменителей или взаимозаменяемых товаров (работ, услуг), определяемая исходя из экономической, территориальной и технологической возможности покупателя приобрести товар (работу, услугу).

Статья 5. Антимонопольный орган

1. Проведение государственной политики по развитию товарных рынков и конкуренции, предупреждению, ограничению и пресечению монополистической деятельности, защите конкуренции и прав потребителей, контроль за соблюдением антимонопольного законодательства, регулирование цен, а также координацию деятельности других государственных органов в этой области осуществляет уполномоченный орган по защите конкуренции и ограничению монополистической деятельности - антимонопольный орган Республики Казахстан.
Основные задачи, функции, полномочия и ответственность антимонопольного органа Республики Казахстан определяются настоящим Законом и иными законодательными актами Республики Казахстан.
Единую систему антимонопольного органа образуют центральный исполнительный орган в области антимонопольной политики и подчиненные ему территориальные подразделения (далее - антимонопольный орган). Территориальные подразделения осуществляют свою деятельность в пределах компетенции, установленной центральным исполнительным органом в области антимонопольной политики.

2. Положение о центральном исполнительном органе в области антимонопольной политики и его компетенция утверждаются Правительством Республики Казахстан.

Статья 6. Задачи антимонопольного органа

Задачами антимонопольного органа являются:
1) поддержка предпринимательства, развитие конкуренции на рынке товаров (работ, услуг);
2) принятие мер по предупреждению, ограничению и пресечению монополистической деятельности, злоупотреблению доминирующим (монопольным) положением на товарном рынке, пресечению недобросовестной конкуренции;
3) регулирование деятельности субъектов естественной монополии;
4) регулирование и контроль за порядком оказания услуг государственными органами;
5) контроль за соблюдением антимонопольного законодательства и порядка ценообразования;
6) контроль за доминирующим (монопольным) положением субъектов рынка на товарных рынках;
7) координация деятельности государственных органов по защите интересов потребителей.

Статья 7. Функции антимонопольного органа

В соответствии с возложенными задачами антимонопольный орган в пределах своей компетенции выполняет следующие функции:
1) проводит анализ с целью выявления субъектов рынка, занимающих доминирующее (монопольное) положение, ограничивающих конкуренцию и осуществляющих монополистическую деятельность на товарном рынке;
2) осуществляет экспертизу проектов законов и иных нормативных правовых актов, касающихся функционирования товарного рынка, развития конкуренции, вопросов ценообразования и защиты интересов потребителей;
3) направляет Президенту Республики Казахстан, в Парламент и Правительство Республики Казахстан доклады о состоянии товарного рынка, конкуренции на нем, предложения о совершенствовании антимонопольного законодательства и практики его применения;
4) рассматривает в пределах своей компетенции дела о нарушениях антимонопольного законодательства и принимает решения по ним;
5) осуществляет государственный контроль за соблюдением субъектами рынка антимонопольного законодательства;
6) разрабатывает и утверждает обязательные для исполнения субъектами рынка нормативные правовые акты.

Статья 8. Деятельность антимонопольного органа

1. В целях поддержания и развития конкуренции антимонопольный орган:
1) изучает состояние товарного рынка, уровень конкуренции на нем и разрабатывает на этой основе меры по поддержке предпринимательства, по предупреждению, ограничению, пресечению и регулированию монополистической деятельности;
2) дает рекомендации государственным органам по проведению мероприятий, направленных на развитие товарного рынка и конкуренции на нем;
3) разрабатывает меры по созданию параллельных структур, а также разделению юридических лиц (их филиалов и представительств), занимающих доминирующее (монопольное) положение на товарном рынке.

2. Вносит в соответствующие государственные органы обязательные к рассмотрению предложения:
1) о совершенствовании ценовой политики в сферах, где отсутствует достаточная конкуренция, а также требующих приоритетного развития, в том числе об установлении в порядке, предусмотренном законодательством Республики Казахстан, фиксированных государственных цен (тарифов) на товары (работы, услуги) с целью недопущения монопольно высоких цен;
2) о привлечении инвесторов и создании совместных предприятий, об изменении порядка лицензирования экспортно-импортных операций и совершенствовании таможенных пошлин, включая предложения о введении обязательного лицензирования, запрещении либо приостановлении экспортно-импортных операций субъектов рынка в случае нарушения ими антимонопольного законодательства.

Статья 9. Полномочия антимонопольного органа

Антимонопольный орган в пределах своих полномочий в соответствии с настоящим Законом вправе:
1) разрабатывать и утверждать нормативные правовые акты по вопросам антимонопольного законодательства, обязательные для исполнения государственными органами и субъектами рынка;
2) устанавливать наличие доминирующего (монопольного) положения субъектов рынка;
3) давать заключения на создание субъектов рынка, если это приводит к появлению хозяйствующих субъектов, доля которых на соответствующем товарном рынке будет превышать тридцать пять процентов, а также на реорганизацию, ликвидацию субъектов рынка, занимающих доминирующее (монопольное) положение на соответствующем товарном рынке;
4) проводить проверки по вопросам соблюдения антимонопольного законодательства государственных органов, субъектов рынка;
5) давать государственным органам, их должностным лицам, субъектам рынка, доля которых на соответствующем товарном рынке будет превышать тридцать пять процентов, либо занимающих доминирующее (монопольное) положение на соответствующем товарном рынке, их руководителям обязательные для исполнения предписания;
6) принимать решения о наложении штрафов на субъекты рынка и их руководителей, а также на должностных лиц государственных органов, препятствующих развитию конкуренции, исполнению предписаний антимонопольного органа и за иные нарушения, предусмотренные настоящим Законом и другими законодательными актами;
7) обращаться в суд с исками с целью устранения нарушений антимонопольного законодательства, законодательства по защите интересов потребителей;
8) обращаться и направлять в соответствующие правоохранительные органы материалы для решения вопроса о возбуждении уголовного дела по признакам преступлений, связанных с нарушением антимонопольного законодательства;
9) давать разъяснения по вопросам антимонопольного законодательства;
10) вносить в государственные органы предложения об отмене или изменении принятых ими актов, нарушающих антимонопольное законодательство;
11) направлять в органы прокуратуры материалы и нормативные правовые акты, противоречащие законодательству;
12) заслушивать на заседаниях антимонопольного органа должностных лиц государственных органов, субъектов рынка, доля которых на соответствующем товарном рынке будет превышать тридцать пять процентов, либо занимающих доминирующее (монопольное) положение на соответствующем товарном рынке по вопросам, входящим в компетенцию антимонопольного органа;
13) осуществлять иные полномочия, предусмотренные законодательством Республики Казахстан.

Статья 10. Право антимонопольного органа
на доступ к информации

1. Работники антимонопольного органа в пределах своей компетенции и в целях выполнения возложенных на них функций имеют право доступа в государственные органы и другие субъекты рынка.

2. Получать от должностных лиц государственных органов, субъектов рынка и их руководителей, физических лиц необходимую информацию, документы или их копии, письменные (устные) объяснения по поводу допущенных нарушений антимонопольного законодательства.

3. Субъекты рынка, доля которых на соответствующем товарном рынке будет превышать тридцать пять процентов, либо занимающих доминирующее (монопольное) положение на соответствующем товарном рынке, их руководители, государственные органы, их должностные лица обязаны по требованию антимонопольного органа представлять достоверные документы, письменные и устные разъяснения и иную информацию, необходимую для осуществления антимонопольным органом его деятельности.

4. Сведения, составляющие коммерческую тайну, полученные в ходе реализации прав, установленных настоящим Законом, не подлежат разглашению.
Работники антимонопольного органа за разглашение сведений, составляющих коммерческую тайну, несут ответственность в порядке, предусмотренном законодательными актами Республики Казахстан. (Прим.РЦПИ: см. K941000_ (ст.126); К970167_ (ст.200); К010155_ (ст.158, 383).

Статья 11. Экспертные советы при антимонопольном органе

1. При антимонопольном органе создаются и действуют экспертные советы, которые формируются из числа ученых и специалистов, представителей государственных органов и субъектов рынка.

2. Экспертные советы осуществляют свою деятельность в соответствии с положением, утвержденным в установленном порядке.

Глава 2. Монополистическая деятельность и
защита конкуренции

Статья 12. Обязанности государственных органов
по защите конкуренции

Государственные органы обязаны:
1) содействовать развитию товарных рынков и конкуренции;
2) осуществлять целевое инвестирование тех субъектов рынка, которые развивают конкурирующую деятельность в отраслях с монопольным положением отдельных товаропроизводителей;
3) стимулировать деятельность параллельных производств в монополизированных отраслях;
4) осуществлять реорганизацию находящихся в их ведении субъектов рынка, занимающих доминирующее (монопольное) положение на соответствующем товарном рынке;
5) содействовать созданию новых предприятий с целью расширения конкуренции на товарном рынке.

Статья 13. Акты и действия государственных органов,
направленные на ограничение конкуренции

1. Государственным органам запрещается принимать акты и (или) совершать действия, которые ограничивают хозяйственную самостоятельность, создают дискриминирующие или, напротив, благоприятствующие условия деятельности отдельным субъектам рынка, если такие акты или действия имеют либо могут иметь своим результатом ограничение конкуренции. В том числе запрещается:
1) вводить ограничения и (или) необоснованно препятствовать созданию новых субъектов рынка в какой-либо сфере деятельности, а также устанавливать запреты на осуществление отдельных видов деятельности или производство определенных видов товаров (работ, услуг), за исключением случаев, установленных законодательными актами Республики Казахстан;
2) необоснованно препятствовать осуществлению деятельности субъектов рынка в какой-либо сфере;
3) устанавливать запреты на продажу (покупку, обмен, приобретение) товаров (работ, услуг) из одной области республики в другую или иным образом ограничивать права субъектов рынка на продажу (покупку, обмен, приобретение) товаров (работ, услуг), если иное не установлено законодательными актами Республики Казахстан;
4) давать субъектам рынка указания о первоочередной поставке товаров (выполнении работ, оказании услуг) определенному кругу покупателей (заказчиков) или о приоритетном заключении договоров, если иное не предусмотрено законодательными актами Республики Казахстан;
5) создавать объединения субъектов рынка, если это ведет к возникновению их доминирующего (монопольного) положения на товарном рынке;
6) осуществлять раздел товарного рынка по территориальному принципу, по объему продаж или закупок, по ассортименту товаров (работ, услуг) либо по кругу продавцов или покупателей;
7) делегировать (в том числе временно) субъектам рынка полномочия, осуществление которых имеет либо может иметь своим результатом вышеуказанные нарушения, предусмотренные подпунктами 1)-6) настоящей статьи;
8) необоснованно предоставлять отдельному субъекту рынка или нескольким субъектам рынка льготы и (или) исключительные права, ставящие их в преимущественное положение по отношению к другим субъектам рынка.

2. Решения государственных органов по вопросам создания, реорганизации и ликвидации субъектов рынка в случаях, предусмотренных антимонопольным законодательством, подлежат согласованию с антимонопольным органом.

Статья 14. Соглашения (согласованные действия) субъектов
рынка, ограничивающие конкуренцию

1. Запрещаются и в установленном законодательством порядке признаются недействительными полностью или частично достигнутые в любой форме соглашения (согласованные действия) конкурирующих субъектов рынка (потенциальных конкурентов), имеющих (могущих иметь) в совокупности долю на рынке определенного товара более 35 процентов, если такие соглашения (согласованные действия) имеют либо могут иметь своим результатом ограничение конкуренции, в том числе соглашения (согласованные действия), направленные на:
1) ограничение производства, изъятие из обращения товаров с целью создания или поддержания искусственного дефицита на товарном рынке, либо повышения цен, в том числе путем сговора;
2) необоснованное сокращение объемов производства или прекращение производства товаров (работ, услуг), на которые имеются спрос или заказы потребителей, при наличии возможности их производства или поставки;
3) раздел товарного рынка по территориальному принципу, по объему продаж или закупок, по ассортименту реализуемых товаров (работ, услуг) либо по кругу продавцов или их покупателей (заказчиков);
4) ограничение доступа на товарный рынок (выхода с рынка) или устранение с него других субъектов рынка в качестве продавцов определенных товаров (работ, услуг) или их покупателей (заказчиков);
5) отказ от заключения договоров с определенными продавцами или покупателями;
6) установление (поддержание) единых цен (тарифов), скидок, надбавок (доплат), наценок на товарном рынке, в том числе путем сговора;
7) повышение, снижение или поддержание цен на аукционах и торгах.

2. Запрещаются и в установленном законодательством порядке признаются недействительными полностью или частично достигнутые в любой форме соглашения (согласованные действия) неконкурирующих субъектов рынка, один из которых занимает доминирующее (монопольное) положение, а другой является его поставщиком или покупателем (заказчиком), если такие соглашения (согласованные действия) имеют либо могут иметь своим результатом ограничение конкуренции и (или) ущемление интересов физических и юридических лиц.

3. Нарушение требований, указанных в настоящей статье, является основанием для принятия мер к субъектам рынка вплоть до ликвидации по иску антимонопольного органа в судебном порядке.

Статья 15. Соглашение (согласованные действия)
государственных органов, ограничивающие
конкуренцию

Запрещаются и в установленном порядке признаются недействительными полностью или частично достигнутые в любой форме соглашения (согласованные действия) государственного органа с другим государственным органом либо с субъектом рынка, которые имеют либо могут иметь своим результатом ограничение конкуренции, в том числе соглашения (согласованные действия), направленные на:
1) повышение, снижение или поддержание цен (тарифов);
2) раздел товарного рынка по территориальному принципу, по объему продаж или закупок, по ассортименту реализуемых товаров (работ, услуг) либо по кругу продавцов или покупателей (заказчиков);
3) предоставление исключительных прав отдельному субъекту рынка;
4) ограничение доступа на товарный рынок (выхода с рынка) или устранение с него субъектов рынка.

Статья 16. Доминирующее (монопольное) положение
субъекта рынка

1. Доминирующим (монопольным) положением признается исключительное положение субъекта рынка на товарном рынке, оказывающее отрицательное влияние на конкуренцию, затрудняющее доступ на товарный рынок другим субъектам рынка или иным образом ограничивающее свободу их экономической деятельности.
Доминирующим (монопольным) признается положение субъекта рынка, доля которого на соответствующем товарном рынке превышает предельную величину, устанавливаемую ежегодно антимонопольным органом.
При этом не может быть признано доминирующим (монопольным) положение субъекта, доля которого на соответствующем товарном рынке не превышает 35 процентов.
Доминирующим (монопольным) также признается положение субъекта рынка, доля которого на соответствующем товарном рынке составляет менее предельной величины, ежегодно устанавливаемой антимонопольным органом, если это установлено антимонопольным органом на основании:
стабильности доли субъекта рынка на соответствующем товарном рынке;
относительного размера долей на рынке, принадлежащих конкурентам;
возможности вхождения на этот рынок новых субъектов рынка (конкурентов).
Порядок определения границ соответствующего товарного рынка и признание субъекта рынка занимающим доминирующее (монопольное) положение определяется центральным уполномоченным органом в области антимонопольной политики.
Если международным договором или контрактом субъекту рынка предоставляется доминирующее (монопольное) положение, данный договор или контракт должен быть согласован с антимонопольным органом.
Доминирующим (монопольным) положением также признается положение любого из нескольких субъектов рынка, если относительно них выполняются следующие условия:
совокупная доля не более чем двух субъектов рынка на определенном товарном рынке составляет 50 и более процентов;
совокупная доля не более чем трех субъектов рынка на определенном товарном рынке составляет 70 и более процентов.

2. Для контроля и регулирования деятельности субъектов рынка антимонопольным органом формируются и ведутся государственные реестры субъектов рынка, занимающих доминирующее (монопольное) положение на товарных рынках (далее - реестр) республики, области, городов Астаны и Алматы, города, в порядке, определяемом центральным уполномоченным органом в области антимонопольной политики.

3. Субъекты рынка, включенные в реестр, обязаны представлять в антимонопольный орган следующую информацию:
1) отчет о результатах финансово-хозяйственной деятельности;
2) сведения о продаже и (или) передаче в управление акций (долей, паев) предприятия;
3) информацию по монопольным видам продукции: объемы производства, отпускные цены и доходность производства.
Субъекты рынка, включенные в реестр, обязаны уведомлять антимонопольный орган о предстоящем повышении цены на монопольный товар (работу, услугу) и о причинах их повышения.

4. Запрещаются и признаются недействительными действия субъекта рынка, занимающего доминирующее (монопольное) положение на товарном рынке, которые имеют либо могут иметь своим результатом ограничение конкуренции, злоупотребление своим доминирующим (монопольным) положением, включая такие действия, как:
1) установление монопольно высоких (низких) цен;
2) навязывание контрагенту условий, не относящихся к предмету договора, включение в договор дискриминирующих условий, которые ставят контрагента в неравное положение по сравнению с другими субъектами рынка, согласие заключить договор лишь при внесении в него этих условий;
3) изъятие из обращения товаров (работ, услуг) с целью создания или поддержания дефицита на товарном рынке, либо повышения (снижения) цены;
4) создание препятствий входа на товарный рынок другим субъектам рынка;
5) нарушение установленного нормативными правовыми актами порядка ценообразования;
6) необоснованное сокращение объемов производства или прекращение производства товаров (работ, услуг), на которые имеются спрос или заказы потребителей, при наличии возможности их производства или поставки.

Глава 2-1. Проведение проверок на предмет соблюдения
законодательства Республики Казахстан о
конкуренции и ограничении монополистической
деятельности

Сноска. Закон дополнен главой 2-1 - Законом Республики Казахстан от 31 января 2006 года N 125.

Статья 16-1. Виды и предмет проверок соблюдения
законодательства Республики Казахстан о
конкуренции и ограничении монополистической
деятельности

1. Предметом проверок, проводимых антимонопольным органом, является соблюдение субъектами рынка, государственными органами (далее - проверяемые субъекты) законодательства Республики Казахстан о конкуренции и ограничении монополистической деятельности.
2. Осуществляемые антимонопольным органом проверки на предмет соблюдения законодательства Республики Казахстан о конкуренции и ограничении монополистической деятельности могут быть плановыми и внеплановыми.

Статья 16-2. Плановые проверки

1. Плановые проверки охватывают весь комплекс вопросов, связанных с соблюдением проверяемыми субъектами законодательства Республики Казахстан о конкуренции и ограничении монополистической деятельности.
2. Плановые проверки проводятся не чаще одного раза в год.
3. Плановые проверки могут проводиться по месту нахождения проверяемого субъекта или по месту нахождения его структурного подразделения.
4. Основанием для проведения плановой проверки является план работы антимонопольного органа, ежегодно утверждаемый его руководителем. План должен содержать перечень проверяемых субъектов, в отношении которых предполагаются проведение проверки и период проведения проверки.

Статья 16-3. Внеплановые проверки

1. Внеплановой проверкой является проверка, которая не предусмотрена планом работы антимонопольного органа и проводится для подтверждения поступившей в антимонопольный орган либо самостоятельно обнаруженной информации о нарушении законодательства Республики Казахстан о конкуренции и ограничении монополистической деятельности.
2. Основаниями для проведения внеплановой проверки служат:
1) обращения физических и юридических лиц о нарушении их прав в результате монополистической деятельности;
2) материалы о нарушении законодательства Республики Казахстан о конкуренции и ограничении монополистической деятельности, поступившие из других государственных органов;
3) собственная инициатива антимонопольного органа на основании анализа товарных рынков, сообщений средств массовой информации и иных сведений;
4) результат расследования антимонопольного органа по вопросам нарушения законодательства Республики Казахстан о конкуренции и ограничении монополистической деятельности.

Статья 16-4. Особенности порядка организации и проведения
проверок

1. Для проведения проверки антимонопольным органом принимается предписание на бланке строгой отчетности, подписываемое руководителем антимонопольного органа, заверенное печатью и зарегистрированное в государственном органе, осуществляющем в пределах своей компетенции статистическую деятельность в области правовой статистики и специальных учетов, в установленном законодательством Республики Казахстан порядке, издается приказ о назначении проверки и утверждается программа проведения проверки.
2. Предписание о проведении проверки составляется в двух экземплярах, которые представляются государственному органу, осуществляющему в пределах своей компетенции статистическую деятельность в области правовой статистики и специальных учетов, для регистрации. Один экземпляр с отметкой о регистрации приобщается к материалам дела.
3. Копия предписания с отметкой о регистрации в государственном органе, осуществляющем в пределах своей компетенции статистическую деятельность в области правовой статистики и специальных учетов, а также программа проверки в день проведения проверки вручаются руководителю проверяемого субъекта.
Копия предписания о проведении поверки, вручаемая проверяемому субъекту без отметки о регистрации в государственном органе, осуществляющем в пределах своей компетенции статистическую деятельность в области правовой статистики и специальных учетов, является недействительной.
Проверка может проводиться только тем должностным лицом (лицами), которое указано в предписании о назначении проверки.

Статья 16-5. Программа и сроки проведения проверки

1. Программа проверки должна содержать:
1) срок проведения проверки;
2) основные задачи и цели проведения проверки, процедуру их реализации;
3) перечень вопросов и круг обстоятельств, подлежащих установлению в ходе проверки;
4) график проведения проверки;
5) иную информацию в соответствии со спецификой деятельности проверяемого субъекта.
2. Срок проведения проверки устанавливается с учетом объема предстоящих работ и поставленных задач и не должен превышать тридцать календарных дней с момента регистрации предписания о проведении проверки в государственном органе, осуществляющем в пределах своей компетенции статистическую деятельность в области правовой статистики и специальных учетов.
3. В случаях, когда в связи со спецификой деятельности проверяемого субъекта и значительным объемом работ проверка не может быть завершена в установленный законом срок, должностное лицо антимонопольного органа, ответственное за проведение проверки, представляет руководителю антимонопольного органа служебную записку с изложением результатов проделанной работы и обоснований необходимости продления срока проведения проверки.
4. Руководитель антимонопольного органа вправе издать приказ о продлении срока проведения проверки. Руководителем антимонопольного органа вносится отметка о продлении срока проверки в предписание о проведении проверки и в программу проверки.
Продление срока проведения проверки не может превышать тридцать календарных дней.
5. Копия приказа о продлении срока проведения проверки в день регистрации вручается руководителю проверяемого субъекта.
6. Завершением срока проверки считается день вручения проверяемому субъекту справки о результатах проверки, но не позднее срока окончания проверки, указанного в предписании о проведении проверки.

Статья 16-6. Права антимонопольного органа при проведении
проверки

1. Должностные лица антимонопольного органа при проведении проверки имеют право:
1) на беспрепятственный доступ на территорию и в помещения проверяемого субъекта;
2) на доступ к автоматизированным базам данных (информационным системам) проверяемого субъекта в соответствии с предметом проверки;
3) запрашивать и получать от руководителей, должностных лиц и других работников проверяемого субъекта необходимую информацию, документы или их копии, относящиеся к предмету проверки, объяснения в устном и письменном виде по вопросам, возникшим в ходе проверки, а также при наличии свидетелей нарушений антимонопольного законодательства Республики Казахстан получать от них письменные и устные пояснения.
2. В случае отказа руководителя и должностных лиц проверяемого субъекта по устному запросу должностного лица антимонопольного органа, ответственного за проведение проверки, предоставлять информацию, документы или их копии ему вручается соответствующий письменный запрос. В случае невозможности вручения письменного запроса руководителю проверяемого субъекта он направляется почтовой связью на имя руководителя проверяемого субъекта заказным письмом с уведомлением.
3. Информация о проверяемом субъекте, полученная антимонопольным органом в ходе проверки, не подлежит распространению, за исключением случаев передачи информации другому государственному органу в соответствии с законами Республики Казахстан.
4. Должностным лицам антимонопольного органа, осуществляющим проверку, запрещается предъявлять требования и обращаться с просьбами, не относящимися к предмету проверки.

Статья 16-7. Результаты проверок

1. В случае выявления во время проведения проверки нарушений законодательства Республики Казахстан о конкуренции и ограничении монополистической деятельности должностное лицо антимонопольного органа вправе до окончания проверки применить по отношению к проверяемому субъекту необходимые меры антимонопольного реагирования в соответствии с настоящим Законом и законодательством Республики Казахстан об административных правонарушениях.
2. Результаты проверки оформляются справкой, которая должна содержать анализ, выводы и предложения по всем проверяемым вопросам и составляться в двух экземплярах, один из которых вручается руководителю проверяемого субъекта.
3. Результаты проверки излагаются в справке на основании проверенных данных и фактов, которые подтверждаются соответствующими документами. Включение в справку выводов, предложений и данных, не подтвержденных документами, не допускается.
4. В случае отсутствия нарушений законодательства Республики Казахстан о конкуренции и ограничении монополистической деятельности по результатам проверки в справке производится соответствующая запись.
5. В случае наличия замечаний и (или) возражений по результатам проверки руководитель проверяемого субъекта излагает их в письменном виде.
Замечания и (или) возражения могут прилагаться к справке о результатах проведения проверки, о чем делается соответствующая отметка.
6. В случае отказа руководителя проверяемого субъекта от подписания справки о результатах проведения проверки должностным лицом антимонопольного органа, ответственным за проведение проверки, в справку вносится соответствующая запись.
7. Второй экземпляр справки после окончания проверки должностным лицом антимонопольного органа, ответственным за проведение проверки, вручается руководителю проверяемого субъекта.
В случае невозможности вручения справки руководителю проверяемого субъекта она направляется почтовой связью на имя руководителя проверяемого субъекта заказным письмом с уведомлением.

Статья 16-8. Порядок обжалования действий (бездействия)
должностных лиц антимонопольного органа,
осуществляющих проверку

1. В случае нарушения прав и законных интересов проверяемых субъектов при проведении проверки проверяемый субъект вправе обжаловать действия (бездействие) антимонопольного органа в порядке, установленном законами Республики Казахстан.
2. Неправомерные действия (бездействие) должностных лиц антимонопольного органа при проведении проверок влекут ответственность, установленную законами Республики Казахстан.

Глава 3. Отдельные виды государственного
контроля

Статья 17. Государственный контроль за созданием,
реорганизацией, ликвидацией субъектов
рынка и их объединений

1. В целях предотвращения возможного злоупотребления субъектами рынка доминирующим (монопольным) положением антимонопольный орган осуществляет государственный контроль за:
созданием субъектов рынка, доля которых на соответствующем товарном рынке будет превышать тридцать пять процентов;
реорганизацией субъектов рынка, занимающих доминирующее (монопольное) положение на соответствующем товарном рынке;
ликвидацией субъектов рынка, занимающих доминирующее (монопольное) положение на соответствующем товарном рынке, за исключением случаев, когда ликвидация осуществляется по вступившему в законную силу решению суда.

2. В случаях, предусмотренных пунктом 1 настоящей статьи, государственные органы и юридические лица при реорганизации, ликвидации субъектов рынка вносят в антимонопольный орган, помимо документов, представляемых в регистрирующий орган в соответствии с законодательством Республики Казахстан, ходатайство о даче согласия на создание субъектов рынка, доля которых на соответствующем товарном рынке будет превышать тридцать пять процентов, реорганизацию, ликвидацию субъектов рынка, занимающих доминирующее (монопольное) положение на соответствующем товарном рынке, сведения об основных видах деятельности и объемах производимых и реализуемых на соответствующих товарных рынках товарах (работах, услугах).
Перечень документов, порядок их представления и рассмотрения определяется центральным исполнительным органом в области антимонопольной политики.
Антимонопольный орган не позднее 30 дней со дня получения необходимых документов сообщает заявителю в письменной форме о принятом решении.

3. Антимонопольный орган вправе отклонить ходатайство, если его удовлетворение может привести к возникновению или усилению доминирующего (монопольного) положения субъекта рынка и (или) ограничению конкуренции либо при рассмотрении представленных документов обнаружено, что содержащаяся в них информация, имеющая значение для принятия решения, является недостоверной.
Антимонопольный орган вправе удовлетворить ходатайство в случае выполнения требований, направленных на обеспечение конкуренции. При этом указанные требования, а также сроки их исполнения должны содержаться в решении антимонопольного органа о согласии на осуществление действий, предусмотренных пунктом 1 настоящей статьи.

4. Антимонопольный орган должен быть уведомлен субъектом рынка в случае приобретения полностью или частично активов другого субъекта рынка, если это может привести к появлению хозяйствующего субъекта, доля которого на соответствующем товарном рынке будет превышать тридцать пять процентов.

5. Если антимонопольный орган после предварительного изучения информации придет к выводу, что создание, слияние, присоединение субъекта рынка, о котором его уведомили, может привести к ограничению конкуренции, он принимает решение о дополнительной проверке соответствия создания, слияния, присоединения субъекта рынка требованиям антимонопольного законодательства.
Указанное решение направляется заявителю в 15-дневный срок со дня получения антимонопольным органом заявления об уведомлении.
Окончательное решение принимается антимонопольным органом в сроки, предусмотренные пунктом 2 настоящей статьи, о чем сообщается заявителю в письменной форме.

6. В случаях, если создание, слияние, присоединение субъекта рынка могут привести к ограничению конкуренции, учредители субъекта рынка, лица или государственные органы, принявшие решение о создании, слиянии, присоединении, обязаны по требованию антимонопольного органа принять меры по восстановлению необходимых условий конкуренции.

7. В случаях, предусмотренных пунктом 4 настоящей статьи, лица или государственные органы, принимающие решения о создании, слиянии, присоединении, вправе до принятия таких решений запросить согласие антимонопольного органа, который обязан рассмотреть соответствующие ходатайства в порядке, установленном пунктом 2 настоящей статьи.

8. В случаях, предусмотренных пунктом 1 настоящей статьи, государственная регистрация субъектов рынка, а также внесение записи об исключении из единого государственного регистра юридических лиц осуществляется регистрирующим органом только с предварительного согласия антимонопольного органа.
Государственная регистрация субъектов рынка и их объединений, созданных или реорганизованных без предварительного согласия антимонопольного органа, может быть признана в судебном порядке недействительной по иску антимонопольного органа.

9. Создание, слияние, присоединение субъектов рынка с нарушением порядка, установленного пунктом 4 настоящей статьи, приводящие к возникновению или усилению доминирующего (монопольного) положения субъекта рынка и (или) ограничению конкуренции, неисполнение требований антимонопольного органа, предъявленных в соответствии с пунктом 6 настоящей статьи, являются основанием для признания государственной регистрации недействительной в судебном порядке по иску антимонопольного органа.

Статья 18. Государственный контроль за соблюдением
антимонопольного законодательства при
приобретении акций (долей, паев) в
уставном капитале субъектов рынка и в
иных случаях

1. С предварительного согласия антимонопольного органа на основании ходатайства физического или юридического лица осуществляются:
1) приобретение лицом (группой лиц) акций (долей, паев) с правом голоса в уставном капитале субъекта рынка, занимающего доминирующее (монопольное) положение на соответствующем товарном рынке, при котором такое лицо (группа лиц) получает право распоряжаться более чем 20 процентами указанных акций (долей, паев). Данное требование не распространяется на учредителей субъекта рынка при его образовании;
2) получение в собственность или пользование одним субъектом рынка (группой лиц) основных производственных средств или нематериальных активов другого субъекта рынка, если балансовая стоимость имущества, составляющего предмет сделки, превышает 10 процентов балансовой стоимости основных производственных средств и нематериальных активов субъекта рынка, отчуждающего имущество;
3) приобретение лицом (группой лиц) прав, позволяющих определять условия ведения субъектом рынка его предпринимательской деятельности либо осуществлять функции его исполнительного органа.

2. Предварительное согласие на осуществление сделок, указанных в пункте 1 настоящей статьи, требуется в случаях, если суммарная балансовая стоимость активов лиц, указанных в пункте 1 настоящей статьи, превышает 100000-кратный размер месячного расчетного показателя или одним из них является субъект рынка, внесенный в реестр, либо приобретателем является группа лиц, контролирующая деятельность субъектов рынка, указанных в данном пункте.

3. Для совершения сделок, указанных в пункте 1 настоящей статьи, физические или юридические лица обязаны представить в антимонопольный орган ходатайство о даче согласия на их совершение и сообщить информацию, необходимую для вынесения решения в соответствии с перечнем информации, утверждаемым антимонопольным органом.
Государственный контроль за совершением сделок, предусмотренных настоящей статьей, осуществляется антимонопольным органом в порядке, предусмотренном пунктом 2 статьи 17 настоящего Закона.

4. Антимонопольный орган вправе отклонить ходатайство, если его удовлетворение может привести к усилению доминирующего (монопольного) положения субъекта рынка (группы лиц) и (или) ограничению конкуренции, а также в случае представления недостоверной информации, имеющей значение для принятия решения. Антимонопольный орган вправе удовлетворить ходатайство в случае выполнения требований, направленных на обеспечение конкуренции. При этом указанные требования, а также сроки их исполнения должны содержаться в решении антимонопольного органа о согласии на осуществление действий, предусмотренных пунктом 1 настоящей статьи.

5. Если сделки, указанные в пункте 1 настоящей статьи, совершаются лицами, суммарная балансовая стоимость активов которых превышает 50000-кратный размер месячного расчетного показателя, то эти лица обязаны уведомить антимонопольный орган в 15-дневный срок после совершения сделок.
В случае участия физического лица в исполнительном органе, совете директоров (наблюдательном совете) двух и более субъектов рынка, суммарная балансовая стоимость активов которых превышает 50000-кратный размер месячного расчетного показателя, или субъекта рынка, внесенного в реестр по одной и той же товарной группе либо внесенного в реестр по группам товаров различных стадий одного и того же производственно-сбытового процесса, необходимо уведомление антимонопольного органа этим лицом в 15-дневный срок после вхождения (избрания) в указанные органы или советы. При уведомлении антимонопольного органа заявитель представляет ему наряду с заявлением информацию, предусмотренную пунктом 3 настоящей статьи.

6. Если антимонопольный орган после предварительного изучения информации придет к выводу, что совершение сделки, о которой, его уведомили, может привести к возникновению или усилению доминирующего (монопольного) положения субъекта рынка (группы лиц) и (или) ограничению конкуренции, он принимает решение о дополнительной проверке соответствия указанной сделки требованиям антимонопольного законодательства. Указанное решение направляется заявителю в 15-дневный срок со дня получения антимонопольным органом заявления об уведомлении.
Окончательное решение принимается антимонопольным органом в сроки, предусмотренные пунктом 2 статьи 17 настоящего Закона, о чем заявителю сообщается в письменной форме.

7. В случаях, если предусмотренные пунктом 5 настоящей статьи действия могут привести к возникновению или усилению доминирующего (монопольного) положения субъекта рынка и (или) ограничению конкуренции, лица, осуществляющие указанные действия, обязаны по требованию антимонопольного органа в установленные им сроки принять меры по восстановлению необходимых условий конкуренции.

8. В случаях, предусмотренных пунктом 5 настоящей статьи, лица вправе предварительно запросить согласие на совершение указанных действий у антимонопольного органа, который обязан рассмотреть соответствующие заявления в установленном порядке.

9. Сделки, совершенные в нарушение порядка, установленного настоящей статьей, приводящие к возникновению или усилению доминирующего (монопольного) положения субъекта рынка и (или) ограничению конкуренции, могут быть признаны недействительными в судебном порядке по иску антимонопольного органа.
Неисполнение предписания и решения антимонопольного органа, вынесенных в соответствии с пунктами 4 и 7 настоящей статьи, является основанием обращения в суд для признания сделки недействительной по иску антимонопольного органа.
Нарушение требований настоящей статьи в части получения согласия (уведомления) антимонопольного органа на совершение сделок является основанием для наложения штрафных санкций в соответствии с законодательными актами.

Статья 19. Принудительное разделение, выделение
субъектов рынка, занимающих доминирующее
(монопольное) положение на определенном
товарном рынке

1. В случае, когда субъекты рынка, занимающие доминирующее (монопольное) положение, совершили два или более нарушения антимонопольного законодательства в течение календарного года, направленные на ограничение конкуренции, антимонопольный орган вправе обратиться с иском в суд об их принудительном разделении или выделении из их состава одного или нескольких юридических лиц на базе структурных подразделений, если это ведет к развитию конкуренции.

2. Принудительное разделение, выделение субъекта рынка могут производиться при наличии совокупности следующих условий:
1) возможности организационного и территориального обособления его структурных подразделений;
2) отсутствия между его структурными подразделениями тесной технологической взаимосвязи (в частности, если объем потребляемых субъектом рынка товаров (работ, услуг) его структурного подразделения не превышает 30 процентов общего объема производимых этим структурным подразделением товаров (работ, услуг);
3) возможности выделенного в результате реорганизации юридического лица самостоятельно работать на рынке определенного товара.

3. Решение о принудительном разделении, выделении субъекта рынка подлежит исполнению собственником или органом, уполномоченным им, с учетом требований, предусмотренных в указанном решении, и в определенный в нем срок, который не может быть менее шести месяцев.

4. При невозможности или нецелесообразности разделения, выделения субъекта рынка, являющегося монополистом на рынке или занимающего на нем доминирующее (монопольное) положение, к нему принимаются иные меры антимонопольного воздействия, включая установление фиксированных цен.

5. В случае, если доминирующее (монопольное) положение субъекта рынка возникло в результате организации выпуска товаров (работ, услуг), не имеющих аналогов на товарном рынке, решение о принудительном разделении, выделении может быть принято не ранее одного года с момента возникновения данного доминирующего (монопольного) положения.

Статья 20. Введение государственного регулирования цен

Решение о введении государственного регулирования цен на товары (работы, услуги) субъектов рынка, занимающих доминирующее (монопольное) положение на товарном рынке, принимается антимонопольным органом в соответствии с правилами, утверждаемыми Правительством Республики Казахстан. (Прим.РЦПИ: см. P011212_ ).

Глава 4. Ответственность за нарушение
антимонопольного законодательства

Статья 21. Обязательность исполнения предписаний,
решений антимонопольного органа

1. В случае нарушения антимонопольного законодательства субъекты рынка (их руководители), государственные органы (их должностные лица) в соответствии с предписаниями, решениями антимонопольного органа обязаны прекратить нарушение, в том числе:
1) выполнить предписание, решение антимонопольного органа в установленный им срок;
2) возместить причиненный ущерб;
3) перечислить в бюджет монопольный доход, полученный в результате нарушения антимонопольного законодательства;
4) прекратить нарушения настоящего Закона и (или) устранить их последствия;
5) восстановить положение, существовавшее до допущенного нарушения, или совершить иные действия, указанные в предписании, в решении;
6) отменить акты, признанные антимонопольным органом не соответствующими антимонопольному законодательству;
7) расторгнуть договор или внести в него изменения;
8) заключить договор с другим субъектом рынка;
9) осуществить реорганизацию в форме разделения или выделения с соблюдением установленных условий и сроков;
10) выполнить иные действия, предусмотренные предписанием, решением.

2. В случае нарушения антимонопольного законодательства антимонопольный орган вправе в административном порядке налагать штрафы в соответствии с законодательными актами Республики Казахстан. (Прим.РЦПИ: см. K010155_ (ст.147, 565).

Статья 22. Ответственность за нарушение
антимонопольного законодательства

Лица, виновные в нарушениях антимонопольного законодательства, несут ответственность в порядке, установленном законодательными актами Республики Казахстан.

Статья 23. Ответственность субъектов рынка

1. Субъекты рынка несут ответственность в виде штрафа за следующие правонарушения:
1) неисполнение в срок предписания, решения антимонопольного органа;
2) совершение действий (бездействие) в нарушение порядка, предусмотренного статьями 17 и 18 настоящего Закона;
3) неисполнение законных требований антимонопольного органа, предъявляемых в соответствии с пунктом 3 статьи 17 и пунктом 4 статьи 18 настоящего Закона;
4) непредставление в срок по требованию антимонопольного органа документов либо иной информации, подлежащих представлению в соответствии со статьями 17 и 18 настоящего Закона;
5) представление антимонопольному органу недостоверных сведений;
6) нарушение установленного порядка представления информации на основании ходатайств и уведомлений, предусмотренных статьями 17 и 18 настоящего Закона.

2. Взыскание штрафов, предусмотренных пунктом 1 настоящей статьи, осуществляется по решению антимонопольного органа в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

Статья 24. Ответственность руководителей субъектов рынка,
должностных лиц государственных органов

1. Руководители субъектов рынка, должностные лица государственных органов, юридических лиц (их филиалов и представительств) несут административную ответственность за следующие правонарушения:
1) неисполнение в срок предписания, решения антимонопольного органа;
2) непредставление в срок по требованию антимонопольного органа документов либо иной информации, необходимых для осуществления его деятельности;
3) воспрепятствование выполнению работниками антимонопольного органа возложенных на них обязанностей.

2. Должностные лица государственных органов, зарегистрировавшие без согласия антимонопольного органа субъект рынка в случаях, предусмотренных статьей 18 настоящего Закона, несут административную ответственность в порядке, установленном законодательными актами Республики Казахстан.

3. Индивидуальные предприниматели несут административную ответственность за следующие правонарушения:
1) непредставление в срок по требованию антимонопольного органа документов либо иной информации, необходимых для осуществления его деятельности;
2) совершение действий (бездействия), нарушающих порядок, предусмотренный статьями 17 и 18 настоящего Закона;
3) неисполнение законных требований антимонопольного органа, предъявляемых в соответствии с пунктом 3 статьи 17 и пунктом 4 статьи 18 настоящего Закона.
4. Взыскание штрафов, предусмотренных пунктами 1, 3 настоящей статьи, осуществляется по решению антимонопольного органа в порядке, установленном законодательными актами Республики Казахстан.

Глава 5. Порядок принятия, обжалования и
исполнения предписаний и решений
антимонопольного органа

Статья 25. Основания для рассмотрения дел о нарушениях
антимонопольного законодательства
антимонопольными органами

1. Антимонопольный орган рассматривает факты нарушения антимонопольного законодательства и принимает по ним предписания и решения в пределах своей компетенции.
Основаниями для проверки фактов о нарушении антимонопольного законодательства являются:
анализ товарных рынков;
заявление физических, юридических и других заинтересованных лиц;
информация государственных органов;
сообщения правоохранительных органов;
обращения общественных организаций;
сообщения средств массовой информации;
совместные проверки с другими государственными органами;
собственная инициатива антимонопольного органа.

2. Заявления подаются в антимонопольный орган в письменной форме с приложением документов, свидетельствующих о фактах нарушения антимонопольного законодательства.

3. Рассмотрение дел о нарушении антимонопольного законодательства осуществляется антимонопольным органом в порядке, установленном законодательными актами Республики Казахстан. (Прим.РЦПИ: см. V991012_ (гл.2).

Статья 26. Порядок исполнения предписаний и
решений антимонопольного органа

1. Предписание и решение антимонопольного органа подлежат исполнению в установленный в нем срок. Неисполнение в срок указанного предписания и решения влечет за собой последствия, предусмотренные настоящим Законом и законодательством Республики Казахстан.
В случае неисполнения предписания и решения о восстановлении положения, существовавшего до нарушения, антимонопольный орган вправе обратиться в суд с заявлением о понуждении восстановить положение, существовавшее до нарушения.
В случае неисполнения предписания и решения об отмене полностью или частично противоречащего антимонопольному законодательству акта антимонопольный орган вправе обратиться в суд с иском о признании акта недействительным полностью или частично.
При неисполнении предписания и решения об изменении или расторжении противоречащего антимонопольному законодательству договора либо о заключении договора с другим субъектом рынка антимонопольный орган вправе обратиться в суд с иском о признании договора недействительным полностью или частично либо о понуждении к заключению договора.
В случае неисполнения предписания и решения о перечислении в бюджет дохода, полученного в результате нарушения антимонопольного законодательства, антимонопольный орган вправе предъявить в суд иск о взыскании в бюджет дохода, полученного в результате нарушения антимонопольного законодательства.

2. При уклонении от уплаты штрафа в установленный срок или неуплате штрафа в полном размере антимонопольный орган вправе обратиться в суд с заявлением о взыскании суммы штрафа, а также пени в размере 1 процента от суммы штрафа или его неуплаченной части за каждый день просрочки.
Суммы штрафов, взысканные антимонопольным органом с виновного лица, уплачиваются в республиканский бюджет из его личных средств.
Уплата штрафа не освобождает от обязанности исполнить предписание и решение антимонопольного органа или совершить иные действия, предусмотренные антимонопольным законодательством.

3. В случае неисполнения предписания и решения антимонопольный орган вправе обратиться в суд для принудительного исполнения своего предписания и решения.

Статья 27. Порядок обжалования предписаний и
решений антимонопольного органа

1. Государственные органы (их должностные лица), субъекты рынка (их руководители) вправе обратиться в суд с заявлением о признании недействительным полностью или частично предписания и решения антимонопольного органа либо об отмене или изменении решения о наложении административного взыскания.

Подача заявления приостанавливает исполнение предписания и решения антимонопольного органа на время его рассмотрения в суде до вступления решения суда в законную силу.

2. Предписание и решение антимонопольного органа могут быть обжалованы в течение 6 месяцев со дня его вынесения, за исключением требований, на которые исковая давность не распространяется.

Президент
Республики Казахстан