Кишиневте 2002 жылғы 7 қазанда жасалған Азаматтық, отбасылық және қылмыстық істер бойынша құқықтық көмек пен құқықтық қатынастар туралы конвенция бекітілсін.
Қазақстан Республикасының
Президенті
Азаматтық, отбасылық және қылмыстық iстер бойынша
құқықтық көмек пен құқықтық қатынастар туралы
КОНВЕНЦИЯ
Қол қойғандар:
Әзірбайжан Республикасы, Армения Республикасы, Беларусь Республикасы, Грузия, Қазақстан Республикасы, Қырғыз Республикасы, Ресей Федерациясы, Тәжікстан Республикасы, Украина
Ратификациялық грамоталарды тапсырды:
Беларусь Республикасы - 2003 жылғы 1 тамызда депонирленген;
Қазақстан Республикасы - 2004 жылғы 29 наурызда депонирленген;
Қырғыз Республикасы - 2004 жылғы 2 қыркүйекте депонирленген.
Хабарлама бергендер:
Ресей Федерациясы - 2002 жылғы 12 қарашада депонирленген
(мемлекетішілік процедуралар өткізілді);
Әзірбайжан Республикасы - 2004 жылғы 24 наурызда депонирленген
(мемлекетішілік процедуралардың
орындалуы туралы).
Конвенция 2004 жылғы 27 сәуірде күшіне енді
Келесі мемлекеттер үшін күшіне енді:
Беларусь Республикасы - 2004 жылғы 27 сәуірде;
Әзірбайжан Республикасы - 2004 жылғы 27 сәуірде;
Қазақстан Республикасы - 2003 жылғы 27 сәуірде;
Қырғыз Республикасы - 2004 жылғы 1 қазанда.
Бұдан әрi Уағдаласушы Тараптар деп аталатын, Тәуелсiз мемлекеттердiң Достастығына қатысушы мемлекеттер, осы Конвенцияға қатысушылар,
Әрбiр Уағдаласушы Тараптың азаматтары мен оның аумағында тұратын басқа да адамдарға барлық Уағдаласушы Тараптардың аумақтарында олардың жеке, мүлiктiк және мүлiктiк емес құқықтарын сенiмдi құқықтық қорғауды қамтамасыз етуге ұмтыла отырып,
әдiлет мекемелерiне азаматтық, отбасылық және қылмыстық iстер бойынша құқықтық көмек көрсету саласында ынтымақтастықты дамытуға зор мән бере отырып,
төмендегiлер туралы уағдаласты:
1. Әрбiр Уағдаласушы Тараптың азаматтары, сондай-ақ оның аумағында тұратын басқа да адамдар барлық басқа Уағдаласушы Тараптардың аумақтарында осы Уағдаласушы Тараптың өз азаматтары сияқты, олардың жеке, мүлiктiк және мүлiктiк емес құқықтарын құқықтық қорғауды пайдаланады.
2. Әрбiр Уағдаласушы Тараптардың азаматтары, сондай-ақ оның аумағында тұратын басқа адамдар басқа Уағдаласушы Тараптардың соттарына, прокуратурасына, iшкi iстер органдарына, қауiпсiздiк органдарына және құзыретiне азаматтық, отбасылық және қылмыстық iстер жататын өзге де мекемелерiне (бұдан әрi әдiлет мекемелерi деп аталатын) еркiн және кедергiсiз жүгiнуге құқылы, осы Уағдаласушы Тараптың азаматтары сияқты шарттарда оларда сөз сөйлеуге, өтiнiштер беруге, талаптар ұсынуға және өзге де iс жүргiзу әрекеттерiн жүзеге асыра алады.
2-бап
Баждарды төлеуден және шығындарды өтеуден босату
1. Әрбiр Уағдаласушы Тараптардың азаматтары мен оның аумағында тұратын басқа да адамдар басқа Уағдаласушы Тараптардың аумақтарында өз азаматтары сияқты шарттарда, сот және нотариаттық баждар мен шығындарды төлеуден және өтеуден босатылады, сондай-ақ тегiн заң көмегiн пайдаланады.
2. Осы баптың 1-тармағында көзделген жеңiлдiктер шешiм мен үкiмнiң орындалуын қоса, азаматтық, отбасылық және қылмыстық iстер бойынша жүзеге асырылатын барлық iс жүргiзу әрекеттерiне қолданылады.
3-бап
Отбасылық және мүлiктiк жағдай туралы құжатты беру
1. Осы Конвенцияның 2-бабында көзделген жеңiлдiктер өтiнiш жасаған адамның отбасылық және мүлiктiк жағдайы туралы құжат негізiнде берiледi. Бұл құжатты аумағында өтiнiш иесiнiң тұратын немесе орналасқан жерi бар Уағдаласушы Тараптың құзыреттi мекемесi бередi.
2. Егер өтiнiш иесiнiң Уағдаласушы Тарап аумағында тұратын жерi немесе орналасқан жерi болмаса, онда ол азаматы болып табылатын Уағдаласушы Тараптың тиiстi дипломатиялық өкiлдiгi немесе консулдық мекемесi берген құжатты беру жеткiлiктi.
3. Жеңiлдiктер беру туралы өтiнiш бойынша шешiм шығаратын мекеме құжатты берген мекемеден қосымша деректердi немесе қажеттi түсiнiктемелердi талап етуi мүмкiн.
1. Уағдаласушы Тараптардың әдiлет мекемесi осы Конвенцияның ережелерiне сәйкес азаматтық, отбасылық және қылмыстық iстер бойынша өзара құқықтық көмек көрсетедi.
2. Уағдаласушы Тараптардың әдiлет мекемелерi осы баптың 1-тармағында көрсетiлген iстер бойынша Уағдаласушы Тараптардың басқа мекемелерiне де құқықтық көмек көрсетедi.
3. Құқықтық көмек тапсырмалар мен осы Конвенцияда көзделген, сұрау салған Уағдаласушы Тараптың әдiлет мекемелерiнiң сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың әдiлет мекемелерiне жiберген өзге де өтiнiштерi негiзiнде көрсетiледi.
1. Құқықтық көмек көрсету кезiнде Уағдаласушы Тараптардың әдiлет мекемелерi, егер осы Конвенцияда қатынастардың өзге тәртiбi белгiленбесе, бiр-бiрiмен өздерiнiң орталық, аумақтық және басқа да органдары арқылы қатынас жасайды. Уағдаласушы Тараптар өздерiнiң тiкелей қатынастарды жүзеге асыруға уәкiлеттi орталық, аумақтық және басқа да органдарының тiзбесiн айқындайды, ол туралы бекiту грамоталары мен бiрiгу туралы құжаттарды беру сәтiнде депозитарийге хабарлайды.
Уағдаласушы Тараптар орталық, аумақтық және басқа да органдар тiзбесiндегi өзгерiстер туралы депозитарийге хабарлайды.
2. Прокурордың (соттың) санкциясын талап ететiн iс жүргiзу әрекеттерi мен iздестiру iс-шараларын жүргiзу туралы тапсырмаларды орындау мәселелерi жөнiндегi қарым-қатынастар прокуратура органдары арқылы жүзеге асырылады.
Уағдаласушы Тараптар сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың заңдарында көзделген iс жүргiзу мен өзге де iс-әрекеттерiн орындау, атап айтқанда құжаттарды жасау, адресатқа жiберу және тапсыру, қарау, тiнту, тауып алу, айғақты заттарды беру, сараптамалар жүргiзу, тараптардан, үшiншi адамдардан, күдiктiлерден, айыпкерлерден, жәбiрленушiлерден, куәлардан, азаматтық талапкерлерден, азаматтық жауапкерлерден, олардың өкiлдерiнен, айыпкерлердiң заңды өкiлдерiнен, сарапшылардан жауап алу, тану үшiн, оның iшiнде бейне байланысты, бейне жазбаны және өзге де техникалық құралдарды пайдалана отырып ұсыну, адамдарды iздеу, тергеу жүргiзудегi қылмыстық iстер, қылмыстық қудалау шегiнде қаралатын қылмыстық iс шеңберiнде жедел iздестiру iс-шараларын жүзеге асыру, қылмыстық қудалау, қылмыстық жауапкершiлiкке тарту немесе үкiмдi орындауды жүргiзу үшiн адамдарды беру, азаматтық iстер, коммерциялық және өзге де экономикалық даулар бойынша шешiмдердi орындау үшiн азаматтық жауапкерлердiң қылмыстық жолмен алынған ақша қаражаттары мен мүлiктерiн iздестiру және тыйым салу (алу), азаматтық iстер бойынша атқарушы жазбаларды, сот шешiмдерiн және үкiмдерiн тану және орындау арқылы өзара құқықтық көмек көрсетедi.
Уағдаласушы Тараптар нақты жағдайларға, сот төрелiгi мен тұтастай қоғам мүдделерiне сүйене отырып, өзге нысандар мен түрлерде Уағдаласушы Тараптардың iшкi заңдарына сәйкес өзара құқықтық көмек көрсетуi мүмкiн.
7-бап
Құқықтық көмек көрсету туралы тапсырманың
мазмұны мен нысаны
1. Құқықтық көмек көрсету туралы тапсырмада:
а) сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың әдiлет мекемесiнiң атауы;
б) сұрау салған Уағдаласушы Тараптың әдiлет мекемесiнiң атауы;
в) құқықтық көмек сұратылған iстiң атауы мен нөмiрi;
г) жеке тұлға туралы: тегi, аты, әкесiнiң аты, туған күнi мен орны, мекен-жайы, азаматтығы, қызметiнiң түрi; заңды тұлға туралы деректер: атауы, заңды мекен-жайы немесе орналасқан жерi, банктiк реквизиттерi мен фискальдық кодтары;
д) "г" тармақшасында көрсетiлген тұлғалар өкiлдерi бар болғанда, олардың тектерi, аттары, әкелерiнiң аттары және мекен-жайлары;
e) оны орындау барысында алынған тапсырмалар мен мәлiметтердiң келiп-түсу құпиялылығын қамтамасыз ету қажеттiгi;
ж) оны орындау үшiн қажеттi тапсырманың мазмұны, сондай-ақ басқа да мәлiметтер көрсетiлуi тиiс.
2. Құжатты тапсыру туралы тапсырмада сондай-ақ алушының нақты мекен-жайы және тапсырылатын құжаттың атауы көрсетiлуге тиiс.
3. Тапсырмада iс кiмнiң өндiрiсiнде, сол адамның қолы қойылуға және сұрау салған Уағдаласушы Тараптың әдiлет мекемесiнiң елтаңбалы мөрiмен бекiтiлуге тиiс. Тапсырмада сондай-ақ қатынас телефондары мен өзге де байланыс арналары көрсетiледi.
4. Осы баптың 1-3-тармақтарының талаптарына сәйкес ресiмделген құқықтық көмек көрсету туралы тапсырманы сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың әдiлет мекемесiне осы Конвенцияның 5-бабының ережелерiн сақтай отырып, сұрау салған Уағдаласушы Тараптың әдiлет мекемесiнiң басшысы жiбередi.
5. Күттiрiлмейтiн жағдайларда, осы бапта белгiленген ережелерге сәйкес ресiмделген құқықтық көмек туралы тапсырма факсимильдi байланыс арқылы, сондай-ақ өзге де коммуникация құралдарын пайдалана отырып жiберiлуi мүмкiн. Сонымен бiр уақытта тапсырманың түпнұсқасы поштамен немесе курьермен жiберiлуге тиiс.
8-бап
Құқықтық көмек көрсету туралы тапсырманы орындау тәртiбi
1. Сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың әдiлет мекемесi құқықтық көмек көрсету туралы тапсырманы орындау кезiнде өзiнiң Уағдаласушы Тарабының заңнамасын қолданады. Сұрау салған Уағдаласушы Тараптың әдiлет мекемесiнiң өтiнiшi бойынша ол сұрау салған Уағдаласушы Тараптың iс жүргiзу нормаларын, егер олар сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың заңдарына қайшы келмесе қолдана алады. Бұл ретте сұрау салған Уағдаласушы Тарап iс жүргiзу заңының мәтiнiн ұсынуға тиiс.
2. Егер сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың әдiлет мекемесi тапсырманы орындауға құзыреттi болмаса, онда ол 5 күн мерзiмде оны құзыреттi әдiлет мекемесiне жiбередi және ол туралы сұрау салған Уағдаласушы Тараптың әдiлет мекемесiне хабарлайды.
3. Сұрау салған Уағдаласушы Тараптың әдiлет мекемесiнiң өтiнiшi бойынша сұрау салынған Уағдаласушы Тарап оған өзi уәкiлеттiк берген өкiлдер сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың әдiлет мекемесiнiң келiсiмiмен және оның заңнамасына сәйкес тапсырманы, сондай-ақ, егер бұл сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың заңнамасына қайшы келмесе, орындау кезiнде қатысуға, сондай-ақ iс жүргiзу әрекеттерi мен iздестiру iс-шараларын орындауға қатыса алатындай, тапсырманы орындау уақыты мен орны туралы уақтылы хабарлайды.
4. Егер тапсырмада көрсетiлген адамның нақты мекен-жайы белгiлi болмаса, сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың әдiлет мекемесi оның нақты мекен-жайын (орналасқан орнын) анықтау үшiн қажеттi шараларды қолданады.
5. Сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың әдiлет мекемесi тапсырманы орындағаннан кейiн, егер осы Конвенцияда өзгеше көзделмесе, алынған құжаттарды, заттарды және материалдарды сұрау салған Уағдаласушы Тараптың әдiлет мекемесiне жiбередi. Егер құқықтық көмек көрсетiле алмаған жағдайда, сұрау салған Уағдаласушы Тараптың әдiлет мекемесi тапсырманы орындауға кедергi жағдайлар туралы хабардар етiледi.
9-бап
Жәбiрленушiлердi, азаматтық талапкерлердi, азаматтық
жауапкерлердi, олардың өкiлдерiн, куәларды, сарапшыларды
және басқа да адамдарды шақыру
1. Сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың әдiлет мекемесi тапсырған шақыру бойынша сұрау салған Уағдаласушы Тараптың әдiлет мекемесiне келген жәбiрленушi, азаматтық талапкер, азаматтық жауапкер және олардың өкiлдерi, сондай-ақ куә, сарапшы немесе басқа адам оның аумағында өзiнiң азаматтығына қарамастан, оның мемлекеттiк шекарасынан өткенге дейiн өзi жасаған әрекетi үшiн қылмыстық жауапкершiлiкке тартылуы, қамауға алынуы және жазаға тартылуы мүмкiн емес. Осындай адамдар сондай-ақ талқылаудың мәнi болып табылатын iс бойынша олардың куәлiк жауаптарына немесе сарапшылар ретiндегi қорытындыларына байланысты жауапкершiлiкке тартылуы, қамауға алынуы немесе жазаға тартылуы мүмкiн емес.
Олардың қылмыстық жауапкершiлiгi туралы мәселе осы Конвенцияның IV тарауының ережелерiне сәйкес шешiледi.
2. Шақырылған адам, егер ол бұған мүмкiндiгi бола тұра, сұрау салған Уағдаласушы Тараптың әдiлет мекемесiнiң оған оның аумағында оның одан әрi болу қажеттiгiнiң жоқтығы туралы хабарлаған күннен бастап 15 тәулiк өткенге дейiн сұрау салған Уағдаласушы Тараптың аумағынан кетпесе, бұл иммунитеттi жоғалтады. Осы мерзiмге осы адамның өз еркіне тәуелсiз себептер бойынша сұрау салған Уағдаласушы Тараптың аумағынан кете алмаған уақыты есептелмейдi.
3. Сұрау салған Уағдаласушы Тарап осы баптың 1-тармағында көрсетiлген, шақыртылған адамның жол жүруiмен, сондай-ақ оның аумағында болуымен байланысты шығыстарды және жұмыстан босатылған күндерi үшiн алынбаған жалақыны өтейдi; сарапшылар сараптамалар жүргiзгенi үшiн сыйақы алуға құқылы. Шақыруда шақыртылған адам қандай төлемдер алуға құқылы екендiгi көрсетiлуi тиiс; олардың өтiнiшi бойынша сұрау салған Уағдаласушы Тараптың әдiлет мекемесi тиiстi шығыстарды жабуға аванс төлейдi.
4. Бiр Уағдаласушы Тараптың аумағында тұратын, осы баптың 1-тармағында көрсетiлген адамдарды екiншi Уағдаласушы Тараптың әдiлет мекемесiне шақыру келмеген жағдайда, мәжбүрлеу қаупiн қамтымауға тиiс.
10-бап
Сараптамалық зерттеулердi жүргiзудi ұйымдастыру
1. Уағдаласушы Тараптардың әдiлет мекемелерi Уағдаласушы Тараптардың арнайы сарапшылық, ғылыми-зерттеулер мен өзге де құзыреттi мекемелерiнде азаматтық, отбасылық және қылмыстық iстер бойынша сараптамалар ұйымдастыру мен жүргiзуде өзара құқықтық көмек көрсетедi.
2. Осындай сараптамаларды ұйымдастыру мен жүргiзу кезiнде Уағдаласушы Тараптардың әдiлет мекемелерi iшкi заңнаманы басшылыққа алады. Сарапшылардың сұрау салынған Уағдаласушы Тарапта берiлген қорытындылары осы Уағдаласушы Тараптың заңнамасына сәйкес сұрау салған Уағдаласушы Тарапта да сондай заңды күшке ие және осы Уағдаласушы Тараптың әдiлет мекемелерiмен қандай да бiр арнайы куәландырусыз қабылданады.
3. Егер Уағдаласушы Тараптар өзге тәртiптi айқындамаса, осындай жағдайларда сараптамаларды ұйымдастыру мен жүргізудегi шығыстарды сұрау салған Уағдаласушы Тарап көтередi.
1. Сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың әдiлет мекемесi құжаттарды тапсыруды, егер тапсырылатын құжаттар осы Уағдаласушы Тараптың тiлiнде немесе орыс тiлiнде берiлсе не осы тiлдерге аударма жасалып, куәландырылса, осы Уағдаласушы Тараптың қолданыстағы тәртiбiне сәйкес жүзеге асырады. Керiсiнше жағдайда, егер алушы құжаттарды өз еркiмен қабылдауға келiссе, оларды алушыға бередi.
2. Егер құжаттар тапсырмада көрсетiлген мекен-жай бойынша тапсырыла алмайтын болса, онда сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың әдiлет мекемесi өзiнiң бастамасы бойынша мекен-жайды анықтау үшiн қажеттi шараларды қабылдайды. Егер алушының мекен-жайын анықтау мүмкiн болмаса, онда сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың әдiлет мекемесi сұрау салған Уағдаласушы Тараптың әдiлет мекемесiн ол туралы хабардар етедi және оған тапсырылуға тиiс құжаттарды қайтарады.
3. Құжаттарды тапсыру құжат тапсырылған адамның қолы қойылған және сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың әдiлет мекемесiнiң елтаңбалы мөрiмен бекiтiлген растамамен куәландырылады, онда құжатты тапсырған мекеме қызметкерiнiң қолы және тапсырған күнi болады немесе тапсыру тәсiлi, орны және уақыты көрсетiлуге тиiс осы мекеме берген өзге де құжатпен куәландырылады. Егер адресат құжаттарды алудан немесе растамаға қол қоюдан бас тартқан жағдайда, сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың әдiлет мекемесi ол туралы сұрау салған Уағдаласушы Тараптың әдiлет мекемесiн хабардар етедi.
12-бап
Құжаттардың жарамдылығы
1. Бiр Уағдаласушы Тараптың аумағында берiлген немесе құзыреттi мекеме не оған оның құзыретi шегiнде және белгiленген нысан бойынша арнайы уәкiлеттiк берiлген адам куәландырған және елтаңбалы мөрмен бекiтiлген құжаттар барлық басқа Уағдаласушы Тараптардың аумақтарында қандай да бiр арнайы куәландырусыз қабылданады.
2. Бiр Уағдаласушы Тараптың аумағында ресми құжаттар ретiнде қаралатын құжаттар басқа Уағдаласушы Тараптардың аумақтарында ресми құжаттардың дәлелдi күшi болып пайдаланылады.
13-бап
Азаматтық жағдай туралы құжаттар мен
басқа да құжаттарды жiберу
1. Уағдаласушы Тараптар бiр-бiрiне сұрау салу бойынша құжаттарды жiберу туралы азаматтарға хабарлай отырып, Уағдаласушы Тараптардың тiкелей азаматтық хал актiлерiн тiркеу органдары арқылы азаматтық хал актiлерiн тiркеу туралы құжаттарды аудармасыз және тегiн жiберуге мiндеттенедi.
2. Уағдаласушы Тараптар бiр-бiрiне сұрау салу бойынша бiлiм, еңбек стажы туралы және сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың азаматтары мен оның аумағында тұратын өзге де адамдардың жеке, мүлiктiк немесе мүлiктiк емес құқықтарына қатысты басқа да құжаттарды аудармасыз және тегiн жiберуге мiндеттенедi.
14-бап
Дипломатиялық өкiлдiктер мен консулдық
мекемелердiң өкiлеттiктерi
Уағдаласушы Тараптардың дипломатиялық өкiлдiктерi мен консулдық мекемелерi соттық және соттық емес құжаттарды берудi немесе өкiлдiк жасалатын Уағдаласушы Тарапқа соттар үшiн жауап алу жөнiндегi соттық тапсырмаларды қолданыстағы халықаралық келiсiмдерге сәйкес немесе, осындай келiсiмдер болмағанда, олар орналасқан аумақтағы Уағдаласушы Тараптың заңнамасына қайшы келмейтiн кез келген өзге де тәртiппен орындауды жүзеге асыруға құқығы бар.
15-бап
Құқықтық мәселелер туралы ақпарат
Уағдаласушы Тараптардың орталық әдiлет мекемелерi бiр-бiрiне сұрау салу бойынша өздерiнiң Уағдаласушы Тараптарының қолданыстағы және қолданыста болған iшкi заңдары мен оны қолдану практикасы туралы мәлiметтердi бередi.
16-бап
Мекен-жайлар мен басқа да деректердi анықтау
1. Уағдаласушы Тараптардың әдiлет мекемелерi сұрау салу бойынша олардың аумақтарында тұратын адамдардың және, егер бұл олардың азаматтарының құқықтарын жүзеге асыру үшiн талап етiлсе, заңды тұлғалардың мекен-жайларын анықтауда бiр-бiрiне көмек көрсетедi. Бұл ретте сұрау салған Уағдаласушы Тараптардың әдiлет мекемелерi өтiнiште көрсетiлген адамның мекен-жайын анықтау үшiн өздерiнде бар деректердi хабарлайды.
2. Уағдаласушы Тараптардың әдiлет мекемелерi сұрау салған Уағдаласушы Тараптардың әдiлет мекемелерiнде азаматтық, отбасылық және қылмыстық iстер бойынша мүлiктiк талап қойылған, олардың аумақтарында тұратын адамдардың жұмыс орны (қызмет түрi) мен кiрiсiн, соның iшiнде банктердегi шоттарда бар қаражатын анықтауда өзара көмек көрсетедi.
Осы Конвенцияны орындау кезiнде Уағдаласушы Тараптардың әдiлет мекемелерi Уағдаласушы Тараптардың мемлекеттiк тiлдерiн немесе орыс тiлiн пайдаланады.
Уағдаласушы Тараптардың мемлекеттiк тiлдерiндегi құжаттар орындалған жағдайда оған расталған орыс тiлiне аудармалары қоса берiледi.
18-бап
Құқықтық көмек көрсетуге байланысты шығыстар
1. Құқықтық көмек көрсетуге байланысты шығыстарды, егер осы Конвенцияда өзгеше белгiленбесе, олар туындаған аумақтағы Уағдаласушы Тарап көтередi.
2. Тарихи және мәдени құндылығы, сондай-ақ үлкен материалдық құны бар заттарды беру мен тасымалдау жөнiндегi шығыстарды сұрау салған Уағдаласушы Тарап көтередi.
19-бап
Лауазымды адамдардың iс-әрекеттерiне шағымдану.
Келтiрiлген залалды өтеу
1. Әрбiр Уағдаласушы Тараптың азаматтары мен заңды тұлғалары, сондай-ақ оның аумағындағы өзге де адамдар басқа Уағдаласушы Тараптың әдiлет мекемелерi лауазымды адамдарының осы Конвенция ережелерiн орындау кезiнде жасаған iс-әрекеттерiне, егер Конвенцияда өзгеше белгiленбесе, Уағдаласушы Тараптың заңнамасында көзделген тәртiппен, осындай әрекеттердi жасау орны бойынша шағымдануға құқылы.
2. Егер осы Конвенцияны орындау кезiнде Уағдаласушы Тараптардың әдiлет мекемелерiнiң лауазымды адамдарының заңсыз iс-әрекеттерiнен осы баптың 1-тармағында көрсетiлген адамдарға зиян келтiрiлсе, онда олар осындай зиян келтiрген Уағдаласушы Тараптың заңнамасына сәйкес әдiлет мекемелерiнiң лауазымды адамдарынан оны өндiрудi талап етуге құқылы.
20-бап
Құқықтық көмек көрсету кезiнде мәлiметтердiң құпиялылығы
1. Сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың әдiлет мекемесi сұрау салған Уағдаласушы Тараптың әдiлет мекемесiнiң сұрау салуы бойынша құқықтық көмек көрсету туралы тапсырманы алу фактiсi мен мазмұнының және оны орындау нәтижесiнде алынған деректердiң құпиялылығын қамтамасыз ету үшiн барлық қажеттi шараларды қабылдайды.
2. Сұрау салған және сұрау салынған Уағдаласушы Тараптардың әдiлет мекемелерi қажет болған жағдайда тапсырманы орындау нәтижесiнде алынған мәлiметтердiң құпиялылығын сақтау шарттары мен мерзiмдерiн өзара келiседi.
21-бап
Құқықтық көмек көрсетуден бас тарту
Құқықтық көмек көрсетуде, егер осындай көмек көрсету сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың егемендiгiне немесе қауiпсiздiгіне нұқсан келтiрсе не заңдарына қайшы келсе, толықтай немесе жартылай бас тартылуы мүмкiн. Құқықтық көмек көрсету туралы өтiнiштен бас тартылған жағдайда, сұрау салған Уағдаласушы Тарапқа бас тарту себептерi туралы кiдiрiссiз хабарланады.
1. Егер осы тараудың II-V бөлiмдерiнде өзгеше белгiленбесе, онда Уағдаласушы Тараптың бiреуiнiң аумағында тұрғылықты жерi бар адамдарға қойылатын талаптар олардың азаматтығына қарамастан, осы Уағдаласушы Тараптың соттарына қойылады, ал аумағында заңды тұлғаны басқару органы, оның өкiлдiгi не филиалы орналасқан заңды тұлғаларға қойылатын талаптар осы Уағдаласушы Тараптың соттарына қойылады.
Егер iске әртүрлi Уағдаласушы Тараптардың аумағында тұрғылықты жерi бар, бiрнеше жауапкерлер қатысса, онда даулар талапкердiң таңдауы бойынша кез келген жауапкердiң тұрғылықты жерi бойынша қаралады.
2. Әрбiр Уағдаласушы Тараптың соттары оның аумағында:
а) жауапкер кәсiпорнының (филиалының) сауда, өнеркәсiптiк немесе өзге де шаруашылық қызметi жүзеге асырылған;
б) даудың мәнiсi болып табылатын шарттан туындайтын мiндеттеме орындалған немесе толық немесе жартылай орындалуға тиiс болған;
в) ар-намысын, абыройы мен iскер атағын қорғау туралы талап бойынша талапкердiң тұрақты орны немесе орналасқан жерi болған жағдайда да құзыреттi.
3. Жылжымайтын мүлiкке меншiк құқығы және де өзге заттық құқықтар туралы талаптар бойынша тек осындай мүлiк орналасқан жердегi соттар ғана құзыреттi.
Жүктердi, жолаушылар мен багажды тасымалдау шартынан туындайтын тасымалдаушыларға қойылатын талаптар оған белгiленген тәртiпте наразылық қойылған көлiк ұйымы басқармасының орналасқан жерiнде қойылады.
23-бап
Шарттық сотқа жататындар
1. Уағдаласушы Тараптардың соттары егер тараптардың iстi мәнi бойынша қарауға дейiн қол жеткiзген, дауды осы соттарға беру туралы жазбаша келiсiмi болса, iстердi басқа жағдайларда да қарай алады.
Бұл ретте, осы I-V тараудың бөлiмдерiмен белгiленген, осы Конвенцияның нормаларынан, сондай-ақ тиiстi Уағдаласушы Тараптардың iшкi заңдарынан туындайтын айрықша сотқа жататындығы тараптардың келiсiмiнсiз өзгеруi мүмкiн емес.
2. Дауды беру туралы келiсiм бар болғанда, сот жауапкердiң өтiнiшi бойынша iс жүргiзудi тоқтатады.
24-бап
Сот процестерiнің өзара байланысы
1. Уағдаласушы екi Тараптың осы Конвенцияға сәйкес құзыреттi соттарында сол тараптар арасында, сол мән туралы және сол негiздер жөнiндегi iс бойынша iс қозғалған жағдайда, iстi кейiнiрек қозғаған сот iс жүргiзудi тоқтатады.
2. Негiзгi талаптағы құқық қатынасынан туындайтын қарсы талап және есепке алу туралы талаптар негізгi талапты қарап жатқан сотта қаралуға жатады.
25-бап
Азаматтық процеске прокурордың қатысуы туралы өтiнiш
Уағдаласушы бiр Тараптың прокуроры басқа Уағдаласушы Тараптың прокурорына өзiнiң құзыретi шегiнде осы Уағдаласушы Тараптың сотында, сұрау салған Уағдаласушы Тараптың азаматтары мен заңды тұлғаларының құқықтары мен заңды мүдделерiн қорғау туралы iстердi қозғау туралы, осындай iстердi қарауға қатысу немесе жоғары тұрған сот инстанциясына кассациялық, апелляциялық не жеке наразылық (ұсыным), сондай-ақ осындай iстер бойынша сот қаулыларын қадағалау тәртiбiнде наразылық (ұсыным) беру туралы өтiнiшпен жүгiнуге құқылы.
26-бап
Құқық қабiлеттiлiгі мен әрекет қабiлеттiлiгi
1. Жеке адамның әрекет қабiлеттiлiгiн осы адам азаматы болып табылатын Уағдаласушы Тараптың заңдары айқындайды.
2. Азаматтығы жоқ адамның әрекет қабiлеттiлiгi оның тұрақты тұратын жерi бар Уағдаласушы Тараптың заңдары бойынша айқындалады.
3. Заңды тұлғаның құқық қабiлеттiлiгi заң бойынша ол құрылған Уағдаласушы Тараптың заңдарымен айқындалады.
27-бап
Әрекет қабiлеттiлiгi шектеулi немесе әрекет қабiлеттiлiгi
жоқ деп тану. Әрекет қабiлеттiлiгін қалпына келтiру
1. Осы баптың 2 және 3-тармақтарында көзделген жағдайларды қоспағанда, адамды әрекет қабiлеттiлiгі шектеулi немесе әрекет қабiлеттiлiгi жоқ деп тану туралы iстер бойынша осы адам азаматы болып табылатын Уағдаласушы Тараптың соты құзыреттi.
2. Егер бiр Уағдаласушы Тараптың сотына оның аумағында тұратын, басқа Уағдаласушы Тараптың азаматы болып табылатын адамның әрекет қабiлеттiлiгi шектеулi немесе әрекет қабiлеттiлiгi жоқ деп тану негiздерi мәлiм болса, ол бұл адам азаматы болып табылатын Уағдаласушы Тараптың сотына ол жайлы хабарлайды.
3. Егер әрекет қабiлеттiлiгi шектеулi немесе әрекет қабiлеттiлiгi жоқ деп тануға негiздер туралы хабардар етiлген Уағдаласушы Тараптың құзыреттi соты 90 күн iшiнде iстi қарауға қабылдамаса немесе өз пiкiрiн хабарламаса, онда әрекет қабiлеттiлiгi шектеулi немесе әрекет қабiлеттiлiгi жоқ деп тану туралы iстi оның аумағында бұл азаматтың тұратын жерi бар Уағдаласушы Тараптың соты қарайтын болады. Адамды әрекет қабiлеттiлiгi шектеулi немесе әрекет қабiлеттiлiгi жоқ деп тану туралы шешiм бұл адам оның азаматы болып табылатын Уағдаласушы Тараптың құзыреттi сотына жiберiледi.
4. Осы баптың 1-3-тармақтарының ережесi әрекет қабiлеттiлiгiн қалпына келтiруге де қолданылады.
28-бап
Хабар-ошарсыз жоқ болып кеткен деп тану және қаза
болған деп жариялау. Қайтыс болу фактiсiн анықтау
1. Адамды хабар-ошарсыз жоқ болып кеткен деп тану немесе қаза болған деп жариялау туралы iстер бойынша және қайтыс болу фактiсiн анықтау туралы iстер бойынша, соңғы мағлұматтар бойынша адам тiрi болған кезде азаматы болған Уағдаласушы Тараптың әдiлет мекемесi, ал басқа адамдарға қатысты - адамның соңғы тұратын жерi бойынша әдiлет мекемесi құзыреттi.
2. Әрбiр Уағдаласушы Тараптың әдiлет мекемесi басқа Уағдаласушы Тараптың азаматын және оның аумағында тұратын өзге адамды, оның аумағында тұратын, құқықтары мен мүдделерi осы Уағдаласушы Тараптың заңдарында негiзделген мүдделi адамдардың өтiнiшi бойынша хабар-ошарсыз жоқ болып кеткен немесе қаза болған деп тануы, сондай-ақ оның қайтыс болу фактiсiн анықтауы мүмкiн.
3. Хабар-ошарсыз жоқ болып кеткен деп тану немесе қаза болған деп жариялау туралы iстердi және қайтыс болу фактiсiн анықтау туралы iстердi қарау кезiнде Уағдаласушы Тараптың әдiлет мекемесi сол Уағдаласушы Тараптың заңдарын қолданады.
Неке қию шарттары болашақ ерлi-зайыптылардың әрқайсысы үшiн, ол азаматы болып табылатын Уағдаласушы Тараптардың заңдарымен, ал азаматтығы жоқ адамдар үшiн - олардың тұрақты тұратын жерi болып табылатын Уағдаласушы Тараптың заңдарымен белгiленедi. Осыған қоса, неке қию кезiндегi кедергiлерге қатысты аумағында неке қиылатын Уағдаласушы Тарап заңдарының талаптары сақталуға тиiс.
30-бап
Ерлi-зайыптылардың құқықтық қатынастары
1. Ерлi-зайыптылардың жеке және мүлiктiк құқықтық қатынастары оның аумағында ортақ Тұрғылықты жерi бар Уағдаласушы Тараптың заңдары бойынша белгiленедi.
2. Егер ерлi-зайыптылардың бiреуi бiр Уағдаласушы Тараптың аумағында, ал екiншiсi - басқа Уағдаласушы Тараптың аумағында тұратын болса және бұл ретте ерлi-зайыптылардың екеуiнiң де азаматтығы бiрдей болса, онда олардың жеке және мүлiктiк құқықтық қатынастары олар азаматтары болып табылатын Уағдаласушы Тараптың заңдарымен белгiленедi.
3. Егер ерлi-зайыптылардың бiреуi бiр Уағдаласушы Тараптың азаматы, ал екiншiсi - басқа Уағдаласушы Тараптың азаматы болып табылса және олардың бiреуi бiр Уағдаласушы Тараптың аумағында, ал екiншiсi - басқа Уағдаласушы Тараптың аумағында тұратын болса, онда олардың жеке және мүлiктiк құқықтық қатынастары, аумағында олардың соңғы ортақ тұрғылықты жерi болған Уағдаласушы Тараптың заңдарымен белгiленедi.
4. Егер осы баптың 3-тармағында аталған адамдардың Уағдаласушы Тараптардың аумақтарында ортақ тұрғылықты жерi болмаса, онда iстi әдiлет мекемесi қарайтын Уағдаласушы Тараптың заңдары қолданылады.
5. Ерлi-зайыптылардың жылжымайтын мүлкiне қатысты құқықтық қатынастары осы мүлiк аумағында орналасқан Уағдаласушы Тараптың заңдары бойынша белгiленедi.
6. Ерлi-зайыптылардың жеке және мүлiктiк құқықтық қатынастары туралы iстер бойынша, заңдары осы баптың 1-3, 5-тармақтарына сәйкес қолдануға жататын Уағдаласушы Тараптың мекемесi құзыреттi.
1. Неке бұзу туралы iстер бойынша, арыз беру сәтiнде ерлi-зайыптылар соның азаматтары болып табылатын Уағдаласушы Тараптың заңдары қолданылады.
2. Егер ерлi-зайыптылардың бipeуi бiр Уағдаласушы Тараптың азаматы, ал екiншiсi - басқа Уағдаласушы Тараптың азаматы болып табылса, онда әдiлет мекемесi неке бұзу туралы iстi қарайтын Уағдаласушы Тараптың заңдары қолданылады.
32-бап
Уағдаласушы Тараптардың әдiлет мекемелерiнің құзыретi
1. Осы Конвенцияның 31-бабының 1-тармағымен көзделген жағдайда неке бұзу туралы iстер бойынша, арыз беру сәтiнде ерлi-зайыптылар азаматтары болып табылатын Уағдаласушы Тараптың әдiлет мекемелерi құзыреттi. Егер арыз беру сәтiнде ерлi-зайыптылардың екеуi де басқа Уағдаласушы Тараптың аумағында өмiр сүрсе, онда осы Уағдаласушы Тараптың мекемесi де құзыреттi.
2. Осы Конвенцияның 31-бабының 2-тармағымен көзделген жағдайда неке бұзу туралы iстер бойынша, ерлi-зайыптылардың екеуi де аумағында тұратын Уағдаласушы Тараптың әдiлет мекемелерi құзыреттi. Егер ерлi-зайыптылардың бipeуi бiр Уағдаласушы Тараптың, ал екiншiсi - басқа Уағдаласушы Тараптың аумағында тұрса, онда неке бұзу туралы iстер бойынша, ерлi-зайыптылар аумақтарында тұратын екi Уағдаласушы Тараптың да әдiлет мекемелерi құзыреттi.
33-бап
Некенi жарамсыз ден тану
1. Некенi жарамсыз деп тану туралы iстер бойынша, неке қию кезiнде Осы Конвенцияның 29-бабына сәйкес қолданылған Уағдаласушы Тараптың заңдары қолданылады.
2. Некенi жарамсыз деп тану туралы iстер жөнiндегi әдiлет мекемелердiң құзыреттiгi осы Конвенцияның 32-бабына сәйкес белгiленедi.
34-бап
Әкелiктi немесе аналықты анықтау және даулау
Әкелiктi немесе аналықты анықтау және даулау - бала азаматы болып табылатын Уағдаласушы Тараптың заңдары бойынша, оның азаматтығын анықтау мүмкiн болмаған кезде, тууы бойынша бала азаматы болып табылатын Уағдаласушы Тараптың заңдары бойынша белгiленедi.
35-бап
Ата-аналар мен балалар арасындағы құқықтық қатынастар
1. Ата-аналар мен балалардың құқықтары мен мiндеттерi, соның iшiнде балаларды асырау бойынша ата-аналардың мiндеттерi аумағында олардың тұрақты ортақ тұрғылықты жерi бар Уағдаласушы Тараптың заңдарымен белгiленедi, ал, ата-аналар мен балалардың тұрақты ортақ тұрғылықты жерi болмағанда олардың құқықтары мен мiндеттерi бала азаматы болып табылатын Уағдаласушы Тараптың заңдарымен белгіленедi.
Алимент мiндеттiлiгi жөнiндегi талапкердiң талабы бойынша бала аумағында тұрақты өмiр сүретiн Уағдаласушы Тараптың заңдары қолданылады.
2. Кәмелетке толған балалардың ата-аналардың пайдасына алименттiк мiндеттемелерi, сондай-ақ басқа отбасы мүшелерiнiң алименттiк мiндеттемелерi аумағында олардың ортақ тұрлықты жерi болған Уағдаласушы Тараптың заңдарымен белгiленедi. Ортақ тұрғылықты жерi болмаған кезде, осындай мiндеттемелер талапкер азаматы болып табылатын Уағдаласушы Тараптың заңдарымен белгiленедi.
3. Ата-аналар мен балалар арасындағы құқықтық қатынастар туралы iстер бойынша, заңдары осы баптың 1 және 2-тармақтарына сәйкес қолдануға жататын Уағдаласушы Тараптың соты құзыреттi.
4. Балаларды тәрбиелеуге байланысты iстер бойынша соттардың шешiмдерiн орындау аумағында бала өмiр сүретiн Уағдаласушы Тараптың заңдарымен белгiленген тәртiпте жүргiзiледi.
5. Жауапкер басқа Уағдаласушы Тараптың аумағында деп болжауға негiз болғанда және сот оны iздестiрудi жариялау туралы ұйғарым шығарғанда Уағдаласушы Тараптар, алименттердi өндiру туралы iс бойынша жауапкердi iздеуде бiр-бiрiне көмек көрсетедi.
36-бап
Қамқоршылық пен қорғаншылық
1. Қамқоршылық және қорғаншылықты белгiлеу немесе жою соған қатысты қамқоршылық немесе қорғаншылық белгiленетiн немесе жойылатын адам азаматы болып табылатын Уағдаласушы Тараптың заңдары бойынша жүргiзiледi.
2. Қамқоршы немесе қорғаншы мен қамқорлықтағы немесе қорғаншылықтағы адам арасындағы құқықтық қатынастар мекемесi қамқоршыны немесе қорғаншыны тағайындаған Уағдаласушы Тараптың заңдарымен реттеледi.
3. Қамқоршылықты немесе қорғаншылықты қабылдау мiндетi қамқоршы немесе қорғаншы болып тағайындалатын адам азаматы болып табылатын Уағдаласушы Тараптың заңдарымен белгiленедi.
4. Бiр Уағдаласушы Тараптың азаматы болып табылатын адамның қамқоршысы немесе қорғаншысы болып, егер ол қамқоршылық немесе қорғаншылық жүзеге асырылатын Уағдаласушы Тараптың аумағында тұрса, басқа Уағдаласушы Тараптың азаматы тағайындалуы мүмкiн.
37-бап
Қамқоршылық және қорғаншылық мәселелерiндегi
мекемелердiң құзыретi
Қамқоршылық пен қорғаншылықты белгiлеу немесе жою туралы iстер бойынша, егер осы Конвенциямен өзгеше белгiленбесе, қамқоршылық пен қорғаншылық соған қатысты белгiленетiн немесе жойылатын адам азаматы болып табылатын Уағдаласушы Тараптың мекемелерi құзыреттi.
38-бап
Қамқоршылық пен қорғаншылық бойынша шаралар қолдану тәртiбi
1. Басқа Уағдаласушы Тараптың аумағында тұрақты тұратын, жүретiн немесе мүлкi орналасқан бiр Уағдаласушы Тарап азаматының мүдделерiнде қамқоршылық немесе қорғаншылық шаралар қолдану қажеттiлiгi жағдайында осы Уағдаласушы Тараптың мекемесi осы Конвенцияның 37-бабына сәйкес құзыреттi мекеменi кiдiртусiз хабардар етедi.
2. Күттiруге болмайтын жағдайларда басқа Уағдаласушы Тараптың мекемесi өз заңдарына сәйкес қажеттi уақытша шараларды өзi қабылдай алады. Мұнда ол осы Конвенцияның 37-бабына сәйкес құзыреттi мекеменi бұл жайлы кiдiртусiз хабардар етуге мiндеттi. Бұл шаралар 37-бапта аталған мекеме өзге шешiм қабылдағанға дейiн күшiн сақтайды.
39-бап
Қамқоршылықты және қорғаншылықты беру тәртiбi
1. Осы Конвенцияның 37-бабына сәйкес бiр Уағдаласушы Тараптың құзыреттi мекемесi, егер қамқоршылықтағы немесе қорғаншылықтағы адамның басқа Уағдаласушы Тараптың аумағында тұратын, жүретiн жерi немесе мүлкi болған жағдайда, қамқоршылықты немесе қорғаншылықты осы Уағдаласушы Тараптың мекемесiне бере алады. Қамқоршылықты немесе қорғаншылықты беру туралы сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың мекемесi қамқоршылықты немесе қорғаншылықты өзiне алған және ол жайлы сұрау салған Уағдаласушы Тараптың мекемесiне хабарлаған кезден бастап күшiне енедi.
2. Осы баптың 1-тармағына сәйкес қамқоршылықты және қорғаншылықты өзiне алған мекеме оларды өзiнiң Уағдаласушы Тарабының заңдарына сәйкес жүзеге асырады.
1. Бала асырап алу немесе оны жою, егер бала азаматы болып табылатын Уағдаласушы Тараптың iшкi заңдарында өзгеше белгiленбесе, бала асырап алу немесе оны жою туралы арыз беру сәтiнде бала асырап алушы азаматы болып табылатын Уағдаласушы Тараптың заңдары бойынша белгiленедi.
2. Егер бала басқа Уағдаласушы Тараптың азаматы болып табылса, онда бала асырап алу немесе оны жою кезiнде заңды өкiлдiң және құзыреттi мемлекеттiк органның келiсiмiн, сондай-ақ егер бұл бала азаматы болып табылатын Уағдаласушы Тараптың заңдары бойынша талап етiлетiн болса, баланың келiсiмiн алу қажет.
3. Егер баланы бiреуi бiр Уағдаласушы Тараптың азаматы, ал басқасы басқа Уағдаласушы Тараптың азаматы болып табылатын ерлi-зайыптылар асырап алса, онда бала асырап алу немесе оны жою осы баптың 1 және 2-тармақтарының ережелерiн ескере отырып, екi Уағдаласушы Тараптың да заңдармен көзделген шарттарға сәйкес жүргiзiледi.
4. Бала асырап алу немесе оны жою туралы iстер бойынша, бала асырап алу немесе оны жою туралы арыз беру сәтiнде бала асырап алушы азаматы болып табылатын Уағдаласушы Тараптың мекемесi құзыреттi, ал осы баптың 3-тармағымен көзделген жағдайда аумағында ерлi-зайыптылардың соңғы ортақ тұратын немесе жүретiн жерi болған Уағдаласушы Тараптың мекемесi құзыреттi.
1. Жылжымайтын мүлiкке меншiк құқығы жылжымайтын мүлiк аумағында орналасқан Уағдаласушы Тараптың заңдары бойынша белгiленедi. Қандай мүлiктiң жылжымайтын болып табылатындығы туралы мәселе осы мүлiк аумағында орналасқан Уағдаласушы Тараптың заңдарына сәйкес шешiледi.
2. Мемлекеттiк тiзбелерге енгiзуге жататын көлiк құралдарына меншiк құқығы көлiк құралдарын тiркеудi жүзеге асырған орган аумағында орналасқан Уағдаласушы Тараптың заңдары бойынша белгiленедi.
3. Меншiк құқығының пайда болуы мен тоқтатылуын немесе басқа мүлiкке заттық құқықты аумағында мұндай құқықтың пайда болуына немесе тоқтатылуына негiз болған әрекет немесе басқа жағдай туған сәттегi мүлiк тұрған Уағдаласушы Тараптың заңдары бойынша белгiленедi.
4. Меншiк құқығының пайда болуы мен тоқтатылуы немесе келiсiм мәнi болып табылатын мүлiкке басқа да заттық құқық, егер Уағдаласушы Тараптар келiсiмiнде өзгеше көзделмесе, келiсiм жасалған жердiң заңдары бойынша айқындалады.
1. Мәмiле нысаны аумағында мәмiле жасалған Уағдаласушы Тараптың заңдары бойынша белгiленедi.
2. Жылжымайтын мүлiк жөнiндегi мәмiле нысаны мен оған құқық осындай мүлiк аумағында тұрған Уағдаласушы Тараптың заңдары бойынша белгiленедi.
Сенiмхат нысаны мен қолданылу мерзiмi ол берiлген аумақтағы Уағдаласушы Тараптың заңы бойынша айқындалады. Оны пайдаланатын Уағдаласушы Тараптың тiлiне не орыс тiлiне аудармасын нотариат куәландырған осындай сенiмхат басқа Уағдаласушы Тараптардың аумақтарында қандай да бiр арнайы куәландырусыз қабылданады.
44-бап
Мәмiле бойынша тараптардың құқықтары мен мiндеттерi
Мәмiле бойынша тараптардың құқықтары мен мiндеттерi, егер тараптардың келiсiмiмен өзгеше көзделмесе, аумағында ол жасалған Уағдаласушы Тараптың заңы бойынша белгiленедi.
1. Шарттардан және басқа заңды әрекеттерден туындайтын мiндеттемелердi қоспағанда, залалды өтеу туралы мiндеттемелер аумағында залалдың орнын толтыру жөнiндегi талап қою үшiн негiз болған әрекет немесе өзге жағдай болған Уағдаласушы Тараптың заңы бойынша айқындалады.
2. Егер зиян келтiрушi мен жәбiрленушi бiр Уағдаласушы Тараптың азаматтары болса, онда осы Уағдаласушы Тараптың заңы қолданылады.
3. Осы баптың 1 және 2-тармақтарында аталған iстер бойынша аумағында залалдың орнын толтыру туралы талап қою үшiн негiз болған әрекет немесе өзге жағдай болған Уағдаласушы Тараптың соты құзыреттi. Жәбiрленушi, сондай-ақ аумағында жауапкердiң мекен-жайы орналасқан Уағдаласушы Тараптың сотына талап қоя алады.
Талап мерзiмi мәселелерi тиiстi құқықтық қатынастарды реттеу үшiн қолданылатын заңдар бойынша шешiледi.
Әрбiр Уағдаласушы Тараптың азаматтары заң бойынша немесе өсиет бойынша басқа Уағдаласушы Тараптардың аумақтарында мүлiкке немесе құқыққа осы Уағдаласушы Тараптың азаматтары сияқты бiрдей жағдайда және сондай көлемде ие бола алады.
1. Осы баптың 2-тармағында көзделгеннен басқа жағдайда мүлiкке иелiк ету құқығы аумағында мұра қалдырушының соңғы тұрақты мекен-жайы болған Уағдаласушы Тараптың заңы бойынша айқындалады.
2. Жылжымайтын мүлiкке иелiк ету құқығы аумағында осы мүлiк бар Уағдаласушы Тараптың заңы бойынша айқындалады.
49-бап
Мұраның мемлекетке ауысуы
Егер мұраға қалдыру кезiнде қолданылуға жататын Уағдаласушы Тараптың заңы бойынша мемлекет мұрагер болып табылса, онда жылжитын мұралық мүлiк қайтыс болар сәтiнде мұра қалдырушы азаматы болып табылатын Уағдаласушы Тарапқа ауысады, ал жылжымайтын мұралық мүлiк аумағында ол орналасқан Уағдаласушы Тарапқа ауысады.
Өсиеттi жасауға және жоюға адамның қабiлетi, сондай-ақ оның нысаны мен оны жою тәртiбi өсиет қалдырушының акт жасау кезiнде мекен-жайы бар болған Уағдаласушы Тараптың заңы бойынша айқындалады. Алайда, өсиет немесе оны жою, егер оның нысаны өсиет жасалған Уағдаласушы Тарап заңдарының талаптарын қанағаттандырса, нысанын сақтамау салдарынан жарамсыз деп танылмайды.
51-бап
Мұрагерлiк туралы iстер жөнiндегi құзырет
1. Жылжитын мүлiктi мұраға қалдыру туралы iстi аумағында мұра қалдырушының қайтыс болу сәтiнде мекен-жайы болған Уағдаласушы Тараптың мекемесi жүргiзуге құзыреттi.
2. Жылжымайтын мүлiктi мұраға қалдыру туралы iстi аумағында мүлiк орналасқан Уағдаласушы Тараптың мекемесi жүргiзуге құзыреттi.
3. Осы баптың 1 және 2-тармақтарындағы ережелер, сондай-ақ мұра туралы iстерге байланысты туындайтын дауларды қарау кезiнде қолданады.
52-бап
Дипломатиялық өкiлдiктің немесе консулдық мекеменің
мұра туралы iстер жөнiндегi құзыретi
Мұралық туралы iстер, соның iшiнде мұралық даулар бойынша әрбiр Уағдаласушы Тараптың өкiлдерi мен консулдық мекемелерi, өз Уағдаласушы Тарабынының азаматтарының атынан егер олар болмаса немесе өкiл тағайындамаса, басқа Уағдаласушы Тараптардың мекемелерiнде арнаулы сенiмхатсыз (мұралықтан бас тарту құқығынан басқа) өкiлдiк етуге құзыреттi.
53-бап
Мұраны қорғау жөнiндегi шаралар
1. Уағдаласушы Тараптардың мекемелерi өз Уағдаласушы Тарабының заңдарына сәйкес басқа Уағдаласушы Тараптардың азаматтары олардың аумақтарында қалдырған мұраны қорғауды қамтамасыз ету үшiн, немесе оларды басқару үшiн қажеттi шараларды қабылдайды.
2. Осы баптың 1-тармағына сәйкес қабылданған шаралар туралы мұра қалдырушы азаматы болып табылатын Уағдаласушы Тараптың дипломатиялық өкiлдiгiне немесе консулдық мекемесiне кiдiртусiз хабарланады. Көрсетiлген өкiлдiктер мен мекемелер осы шараларды жүзеге асыруға қатыса алады.
3. Мұралық туралы iс бойынша iс жүргiзуге құзыреттi Уағдаласушы Тараптардың әдiлет мекемелерiнiң, сондай-ақ дипломатиялық өкiлдiктiң немесе консулдық мекемелердiң өтiнiшi бойынша осы баптың 1-тармағына сәйкес қабылданған шаралар өзгертiлуi, жойылуы немесе кейiнге қалдырылуы мүмкiн.
54-бап
Шешiмдердi тану және орындау
1. Әрбiр Уағдаласушы Тараптар осы Конвенциямен көзделген шарттарда басқа Уағдаласушы Тараптардың аумақтарында шығарылған мынадай шешiмдердi:
а) ақша мiндеттерiне қатысты нотариаттық актiлер мен азаматтық және отбасылық iстер бойынша сотпен бекiтiлген бiтiмгершiлiк келiсiмдi қоса, Уағдаласушы Тараптардың әдiлет мекемелерiнiң азаматтық және отбасылық iстер бойынша шешiмдерiн (бұдан әрi - шешiм);
б) залалды өтеу, айыппұл салу мен тәркiлеуге қатысты қылмыстық iстер бойынша соттардың үкiмдерiн (шешiмдерiн);
в) талап арызды қамтамасыз ету мақсатында банктiк шоттардағы ақша қаражаттарын қоса, мүлiкке тыйым салу туралы соттардың шешiмдерiн таниды және орындайды.
2. Осы баптың 1-тармағында көрсетiлген шешiмдердi тану және орындау сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың заңдарына сәйкес жүзеге асырылады.
55-бап
Орындауды талап етпейтiн шешiмдердi тану
1. Әрбiр Уағдаласушы Тараптардың әдiлет мекемелерi шығарған және заңды күшiне енген өзiнiң сипаты бойынша орындауды талап етпейтiн шешiмдер мынадай жағдайларда:
а) сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың әдiлет мекемелерi осы iс бойынша бұрын заңды күшiне енген шешiмдер шығармаса;
б) осы Конвенцияға сәйкес, ал онда көзделмеген жағдайларда аумағында шешiм танылуға тиiс Уағдаласушы Тараптың заңына сәйкес iс осы Уағдаласушы Тараптың әдiлет мекемесiнiң ерекше құзыретiне жатпаса, басқа Уағдаласушы Тараптардың аумақтарында арнайы iс жүргiзусiз танылады.
2. Осы баптың 1-тармағының ережелерi, сондай-ақ аумағында шешiм шығарылған Уағдаласушы Тараптың заңдарына сәйкес құзыреттi мекемелерi шығарған қамқоршылық пен қорғаншылық туралы шешiмдерге және некенi бұзу туралы шешiмдерге қатысты.
56-бап
Шешiмдердi тану және орындау туралы өтiнiш
1. Шешiмдердi тану және орындау туралы өтiнiш пайдасына шешiм шығарылған тарап шешiм орындалуға жататын Уағдаласушы Тараптың құзыреттi сотына бередi. Ол бiрiншi сатыда iс бойынша шешiм шығарған сотқа берiлуi мүмкiн. Осы сот өзiнiң шешiмiн тану және орындау туралы өтiнiштi өтiнiш бойынша шешiм шығаруға құзыреттi сотқа жiбередi.
2. Өтiнiшке:
а) шешiм немесе оның куәландырылған көшiрмесi, сондай-ақ шешiм заңды күшiне енгендiгi және орындалуға жататындығы туралы, немесе егер бұл шешiмнiң өзiнен туындамаса, ол заңды күшiне енгенше орындалуға жататындығы туралы ресми құжат;
б) процеске қатыспаған қарсы шешiм шығарылған тараптың тиiстi тәртiппен және уақтылы сотқа шақырылғандығы жөнiндегi, ал оның iс жүргiзу қабiлетсiздiгi жағдайында тиiстi түрде ұсынылғандығы туралы құжат;
в) оны жөнелту сәтiнде шешiмнiң iшiнара орындалуын растайтын құжат;
г) шарттық соттылық iстер жөнiндегi тараптардың келiсiмiн растайтын құжат қоса тiркеледi.
3. Шешiмдi тану және орындау туралы өтiнiштiң және оған қоса тiркелген құжаттардың сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың тiлiне немесе орыс тiлiне аудармасы куәландырылып қоса берiледi.
57-бап
Шешiмдердi тану және орындау тәртiбi
1. Осы Конвенцияның 54-бабында көзделген шешiмдердi тану және орындау туралы өтiнiштi аумағында орындауды жүзеге асыратын Уағдаласушы Тараптың соты қарайды.
2. Шешiмдi тану және орындау туралы өтiнiштi қараған сот осы Конвенцияда көзделген шарттардың сақталуын белгiлеумен шектеледi. Егер шарттар сақталған болса, сот орындау туралы шешiм қабылдайды.
3. Шешiмдердi тану және орындау тәртiбi аумағында орындалу жүзеге асырылатын Уағдаласушы Тараптың заңы бойынша белгiленедi.
58-бап
Қылмыстық әрекеттен айыппұл өндiру, мүлiктi және
табыстарды тәркiлеу туралы сот шешiмдерiн орындау
1. Айыппұл өндiру, қылмыстық iс бойынша заттар мен мүлiктердi тәркiлеу туралы немесе мемлекет кiрiсiне айналдыру немесе заңсыз жолмен алынған табыстарды тәркiлеу туралы сұрау салған Уағдаласушы Тарап сотының шешiмi осы Конвенцияның 8, 54, 56, 57, 59-баптарының негiздерi бойынша және белгiленген тәртiпте сұрау салынған Уағдаласушы Тарап орындайды.
2. Өндiрiлген айыппұл сомалары сұрау салған Уағдаласушы Тарапқа берiледi.
3. Сұрау салған Уағдаласушы Тарап қана тәркiлеу туралы шешiмдi қарауға құқылы. Тәркiлеудi жүзеге асыру ресiмi сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың заңдарымен айқындалады.
Сұрау салынған Уағдаласушы Тарап сұрау салған Уағдаласушы Тарап шығарған үкiмде немесе өзге сот шешiмiнде қорытынды қалай баяндалса, немесе осы үкiм немесе өзге сот шешiмi осы қорытындыға қандай көлемде негiзделсе, сол көлемде фактiлердi анықтауға қатысты қорытындымен байланысты.
Тәркiленген мүлiк немесе оған балама мүлiк тәркiлеу туралы шешiм шығарған Уағдаласушы Тарапқа толықтай немесе iшiнара берiлуi мүмкiн.
Әрбiр нақты жағдайда сұрау салған және сұрау салынған Уағдаласушы Тарап сұрау салынған Уағдаласушы Тарап осы Конвенцияға сәйкес шешiмдi орындау кезiнде алған мүлiктi бөлу туралы келiседi.
59-бап
Шешiмдердi танудан және орындаудан бас тарту
Осы Конвенцияның 54-бабында көзделген шешiмдер, егер:
а) шешiм осы Конвенцияда белгiленген ережелердi бұза отырып шығарылған болса;
б) заңды күшiне енгенге дейiн орындалуға жататын шешiмдердi қоспағанда, аумағында шешiм шығарылған Уағдаласушы Тараптың заңдарына сәйкес, ол заңды күшiне енбеген және орындалуға жатпайтын болса;
в) жауапкер оған немесе оның өкiлiне уақытында және тиiстi түрде сотқа шақыру тапсырмау салдарынан процеске қатыспаса;
г) шешiмдi тануға және орындауға тиiс Уағдаласушы Тараптың аумағында сол тараптардың арасындағы iс бойынша, осы мән туралы және осы негiздер бойынша заңды күшiне енген шешiм бұрын шығарылған немесе үшiншi мемлекет сотының танылған шешiмi бар не осы Уағдаласушы Тараптың әдiлет мекемесi осы iс бойынша басқа Уағдаласушы Тараптың әдiлет мекемесiнiң шешiмдi тану және орындау туралы өтiнiшi түскен кезде аяқталмаған iс жүргiзудi бұрын қозғаған болса;
д) осы Конвенцияның ережелерiне сәйкес, ал оларда көзделмеген жағдайларда аумағында шешiм танылуға және орындалуға тиiс Уағдаласушы Тараптың заңына сәйкес iс оның әдiлет мекемесiнiң ерекше құзыретiне жататын болса;
e) шарттық соттылық туралы тараптардың келiсiмiн растайтын құжат болмаса;
ж) сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың заңдарында көзделген орындаудың талап мерзiмi өтiп кетсе;
з) шешiмдi тану және орындау сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың көпшiлiк тәртiптерiне қайшы келсе, оларды танудан және орындаудан бас тартылуы мүмкiн.
60-бап
Қылмыстық iстер бойынша құқықтық көмек көрсету
туралы тапсырманың мазмұны мен нысаны
1. Қылмыстық iстер бойынша құқықтық көмек көрсету туралы тапсырма осы Конвенцияның 7-бабының талаптарына сәйкес жасалады.
2. Тапсырмада, сондай-ақ:
а) жасалған қылмысты сипаттау және саралау, егер ол қылмыстық әрекеттiң нәтижесiнде келтiрiлсе, залал мөлшерi туралы деректер;
б) iс жүргiзу әрекеттерi, қылмыстық iс шеңберiнде орындау қажет iздестiру немесе жедел-iздестiру iс-шараларының анық тiзбесi, сондай-ақ тапсырманы орындауға қажеттi басқа да мәлiметтер;
в) жауап алу кезiнде анықтау қажет сұрақтардың тiзбесi;
г) белгiлерi бойынша қылмыстық iс тергелiп жатқан, заңдар нормаларының толық мәтiнi көрсетiлуi тиiс.
3. Қылмыстық iстер бойынша құқықтық көмек көрсету туралы тапсырмаға, қажеттi жағдайларда куәландырылған және тиiстi үлгiде куәландырылған, санкцияланған, сұрау салған Уағдаласушы Тараптың заңдарымен белгiленген тәртiпте iс жүргiзу әрекетiнiң iс жүргiзуi, iздестiру немесе жедел iздестiру iс-шаралары туралы қаулы қоса берiледi.
61-бап
Қылмыстық iстер бойынша құқықтық көмек
көрсету туралы тапсырманы орындау
1. Уағдаласушы Тараптардың құзыреттi әдiлет мекемесi осы Конвенцияның 8-бабының талаптарына сәйкес қылмыстық iстер бойынша құқықтық көмек көрсету туралы тапсырманы орындауды қамтамасыз етедi.
2. Сұрау салған Уағдаласушы Тараптың әдiлет мекемесiнiң осы Конвенцияның 60-бабының 3-тармағында көрсетiлген қаулысы, онда көрсетiлген iс жүргiзу және өзге де әрекеттер iс жүргiзу үшiн негiз болып табылады. Егер бұл сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың iшкi заңдарына қайшы келмесе, тапсырманы орындау кезiнде оларды қосымша заңдастыру талап етiлмейдi.
3. Сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың әдiлет мекемесi тапсырманы анағұрлым толық және анық орындау мақсатында сұрау салған Уағдаласушы Тараптың әдiлет мекемесiнен қосымша ақпараттар сұратуы мүмкiн.
Тапсырманы орындау процесiнде сұрау салған және сұрау салынған Уағдаласушы Тараптардың әдiлет мекемелерi, сондай-ақ тергеу iс-әрекеттерiн жүргiзу барысы, iздестiру немесе жедел iздестiру iс-шаралары туралы ақпараттармен алмаса, бiр-бiрiне қосымша мәлiметтер бередi, сондай-ақ қосымша тергеу iс-әрекеттерiн, iздестiру немесе жедел iздестiру iс-шараларын жүргiзу туралы мәселелерге келiсе алады.
4. Сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың әдiлет мекемесi тапсырманы орындағаннан кейiн, алынған материалдарды сұрау салған Уағдаласушы тараптың әдiлет мекемесiне немесе тапсырма бастамашысына сұрау салған Уағдаласушы Тараптың әдiлет мекемесi тапсырмасының орындалуы туралы хабарламамен жiбередi.
62-бап
Қылмыстық iстер бойынша құқықтық көмек көрсету
туралы тапсырманы орындау мерзiмi
1. Қылмыстық iстер бойынша құқықтық көмек көрсету туралы тапсырма сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың заңдарында көзделген мерзiмде орындалады.
2. Қажет жағдайда, құқықтық көмек көрсету туралы тапсырманы орындау мерзiмi Уағдаласушы Тараптардың құзыреттi әдiлет мекемелерiнiң келiсiмi бойынша ұзартылуы мүмкiн.
63-бап
Бiрлескен тергеу-жедел топтарын құру және олардың қызметi
1. Екi және одан да көп Уағдаласушы Тараптардың аумақтарында не олардың мүдделерiн қозғайтын, бiр немесе бiрнеше адамдармен жасалған қылмыстарды тез және жан-жақты тергеу мақсатында бiрлескен тергеу-жедел топтары құрылуы мүмкiн.
2. Бiрлескен тергеу-жедел топтарын құру туралы ұсыныстар осы Конвенцияның 60-бабында көзделген тәртiпте ресiмделедi.
3. Сұрау салынған Уағдаласушы Тарапқа бiрлескен тергеу-жедел топтарын құру туралы ұсынысты алған күннен кейiн күн iшiнде сұрау салған Уағдаласушы Тарапқа шешiм қабылдағаны туралы хабарлайды және келiскен жағдайда бiр уақытта оған осы топқа қосылған лауазымды адамдардың тiзiмiн бередi.
4. Бiрлескен тергеу-жедел топтарының мүшелерi тiкелей өзара iс-әрекет жасайды, тергеудiң негiзгi бағыттарын, тергеу әрекеттерiн, iздестiру немесе жедел-iздестiру шараларын жүргiзудi келiседi, алынған ақпараттармен алмасады. Келiсiм бойынша олардың қызметтерiн үйлестiрудi бiрлескен тергеу-жедел топтарын құру бастамашысы не оның мүшелерiнiң бiрi жүзеге асырады.
5. Тергеу әрекеттерi, iздестiру немесе жедел iздестiру шаралары аумағында оларды жүргізетiн сол Уағдаласушы Тараптың бiрлескен тергеу-жедел топтарының мүшелерi жүзеге асырады. Бiр Уағдаласушы Тараптың бiрлескен тергеу-жедел топтарының мүшелерiнiң басқа Уағдаласушы Тараптың аумағында тергеу әрекеттерiн, iздестiру және жедел iздестiру iс-шараларын жүргiзуге қатысуы осы Конвенцияның 8-бабында көзделген тәртiпте жүзеге асырылады.
64-бап
Белгiленген шарттарда тапсырманы орындау
1. Сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың әдiлет мекемесi, егер оны тезарада орындау сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың аумағында жүргiзiлетiн тергеу немесе сот талқылауына кедергi жасаса, тапсырманы орындауды кейiнге қалдыру не жартылай орындауы мүмкiн.
2. Тапсырманы орындауды кейiнге қалдыру немесе жартылай орындау туралы мәселе шешiлгенге дейiн сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың әдiлет мекемесi белгiленген шарттарда тапсырманы орындау мүмкiншiлiктерiн қарайды. Егер сұрау салған Уағдаласушы Тараптың әдiлет мекемесi осындай шарттарға келiссе, онда ол бұл туралы сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың әдiлет мекемесiне жазбаша хабарлайды және қойылған шарттарды орындайды.
65-бап
Тапсырманы орындау нәтижесiнде алынған
дәлелдердің құқықтық мәнi
Сұрау салынған Уағдаласушы Тарапта тапсырманы орындау нәтижесiнде алынған дәлелдер оның заңдарына сәйкес сұрау салған Уағдаласушы Тарапта да осындай дәлелдi мәнге ие болады.
1. Уағдаласушы Тараптар осы Конвенцияда көзделген шарттарға сәйкес бiр-бiрiне сұрау салу бойынша олардың аумақтарында орналасқан адамдарды қылмыстық жауапкершiлiкке тарту үшiн және үкiмдi орындауды жүргiзу үшiн бiр-бiрiне ұстап беруге мiндеттеме алады.
2. Сұрау салған және сұрау салынған Уағдаласушы Тараптардың iшкi заңдары бойынша осындай әрекет үшiн қылмыстық жазаланатын болып табылса және жасалғаны үшiн кемiнде бiр жыл немесе одан да көп мерзiмде бас бостандығынан айыру түрiндегi жаза көзделетiн қылмыстар үшiн қылмыстық жауапкершiлiкке тарту үшiн ұстап беру жүргiзiледi.
3. Үкiмдi орындау үшiн ұстап беру сұрау салған және сұрау салынған Уағдаласушы Тараптардың iшкi заңдарына сәйкес қылмыстық жазаланатын iс-әрекет болып табылатын және оны жасағаны үшiн ұстап берiлуi сұрау салынып отырған адам кемiнде алты ай мерзiмге немесе одан қатаң жазаға жазаланған қылмыстар үшiн жасалады.
4. Сұрау салынып отырған адамның әрекетi сұрау салынған немесе сұрау салған Уағдаласушы Тараптардың iшкi заңы бойынша қылмыстық жазаланатын болып табылатындығы туралы мәселенi шешу кезiнде қылмыстың жекелеген белгiлерiн сипаттаудағы және пайдаланатын терминологиядағы айырмашылықтарының маңызы жоқ.
67-бап
Ұстап беру туралы сұрау салу
1. Ұстап беру туралы сұрау салу мына мәлiметтердi:
а) сұрау салған және сұрау салынған Уағдаласушы Тараптардың әдiлет мекемелерiнiң атауын;
б) ұстап беру туралы сұрау салумен жүгiнуге негiз болған қылмыстың iс жүзiндегi жағдайларын сипаттау, және осы әрекеттi қылмыс деп тануды негiзiнде алған, осы заңда көзделген жаза шарасы көрсетiлген сұрау салған Уағдаласушы Тараптың заңының мәтiнiн;
в) ұстап берiлуге тиiс адамның тегi, аты, әкесiнiң аты, туған жылы мен жерi, азаматтығы, тұратын немесе орналасқан жерi, мүмкiндiгiнше сыртқы түрiн, суретiн, саусақтарының таңбалары мен оның жеке басы туралы басқа да мәлiметтер сипаттамасын;
г) қылмыспен келтiрiлген залал мөлшерi туралы деректер және оны өтеу туралы мәлiметтердi қамтуы тиiс.
2. Қылмыстық жауапкершiлiкке тарту үшiн ұстап беру туралы сұрау салуға қамауға алу қорытындысы мен айыпкер ретiнде тартылғандығы туралы қаулының куәландырылған көшiрмесi қоса берiлуi тиiс.
3. Үкiмдi орындау үшiн ұстап беру туралы сұрау салуға оның заңды күшiне енгенi туралы белгiмен үкiмнiң куәландырылған көшiрмесi және адамды соттауда негiзге алынған қылмыстық заң ережесiнiң мәтiнi қоса берiлуi тиiс. Егер сотталған адам жазаның бiр бөлiгiн өтеген болса, онда бұл жайлы да деректер хабарланады.
4. Ұстап беру туралы сұрау салу және оған қоса берiлген құжаттар осы Конвенцияның 7-бабының 3-тармағын және 7-баптың ережелерiн сақтай отырып ресiмделедi.
68-бап
Адамды ұстап беру туралы сұрау салу алынғаннан кейiн оның
орналасқан жерiн анықтау және қамауға алу
Сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың құзыреттi әдiлет мекемесi ұстап беру туралы сұрау салуды алғаннан кейiн, ұстап берудi жүргiзу мүмкiн емес жағдайларды қоспағанда, ұстап беруге сұрау салынып отырған адамның орналасқан жерiн анықтауға және оны қамауға алуға тез арада шаралар қабылдайды.
69-бап
Ұстап беру туралы сұрау салуды алғанға дейiн
адамға iздеу салу
1. Уағдаласушы Тараптардың құзыреттi әдiлет мекемелерi ұстап берудi жүргізу мүмкiн емес жағдайларды қоспағанда, сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың аумағында жүр деп болжауға негiздер болған жағдайда, оны ұстап беру туралы сұрау салуды алғанға дейiн тапсырма бойынша адамға iздеу салуды жүзеге асырады.
2. Іздеу салуды жүзеге асыру туралы тапсырма осы Конвенцияның 7-бабының ережелерiне сәйкес жасалады және онда адамның орналасқан жерiн анықтауға мүмкiндiк беретiн кез келген басқа ақпаратпен қоса iздеу салынып отырған адамды барынша толық сипаттау, бұл адамды ұстап беру туралы сұрау салудың берiлетiндiгi көрсетiлiп, қамауға алу туралы өтiнiшi болуға тиiс.
3. Іздеу салуды жүзеге асыру туралы тапсырмаға сұрау салған Уағдаласушы Тараптың құзыреттi әдiлет мекемесiнiң iздеу салынған адамды қамауға алу қорытындысы туралы шешiмнiң не заңды күшiне енген үкiмнiң куәландырылған көшiрмесi, жазаның өтелмеген бөлiгi туралы мәлiметтер, сондай-ақ суретi және саусақтарының бедерi (егер бұлар болса) қоса берiлуi тиiс.
4. Ұстап беру туралы сұрау салуды алғанға дейiн адамға iздеу салу нәтижесi туралы сұрау салған Уағдаласушы Тараптың құзыреттi әдiлет мекемесiне тез арада ақпарат берiледi.
70-бап
Ұстап беру туралы сұрау салу алынғанға дейiн
қамауға алу немесе ұстау
1. Ұстап берiлуi сұрау салынып отырған адам ұстап беру туралы сұрау салу алынғанға дейiн өтiнiш бойынша қамауға алынуы мүмкiн. Өтiнiште қамауға алу туралы сұрау салған Уағдаласушы Тараптың құзыреттi әдiлет мекемесiнiң шешiмiне немесе заңды күшiне енген үкiмге сiлтеме жасалуға тиiс, және ұстап беру туралы сұрау салудың қосымша берiлетiндiгi туралы айтылуға тиiс. Ұстап беру туралы сұрау салу алынғанға дейiн қамауға алу туралы өтiнiш түпнұсқасы бiр мерзiмде пошта немесе курьермен жiберiле отырып, техникалық коммуникация құралдары пайдаланылып жөнелтiлуi мүмкiн.
2. Ұстап берiлуi сұрау салынған адам ұстап беру туралы сұрау салу алынғанға дейiн және оған халықаралық (мемлекетаралық) iздеу салу жариялануына байланысты қамауға алынуы мүмкiн. Осындай жағдайларда сұрау салған Уағдаласушы Тараптың құзыреттi әдiлет мекемесiнiң бұлтартпау шарасы ретiнде қамауға алу шешiмi туралы немесе заңды күшiне енген үкiмi оны қамауға алуға негiз болып табылады.
3. Егер, ол басқа Уағдаласушы Тараптың аумағында ұстап беруге әкелетiн қылмыс жасады деп күдiктенуге iшкi заңдармен көзделген негiздер болса, адам осы баптың 1-тармағында көрсетiлген өтiнiшсiз де ұсталынуы мүмкiн.
4. Ұстап беру туралы сұрау салу алынғанға дейiн қамауға алу немесе ұстау туралы сұрау салған Уағдаласушы Тараптың құзыреттi әдiлет мекемесiне тез арада хабарланады.
71-бап
Ұстап беру туралы сұрау салуды қарау мерзiмi
1. Ұстап беру туралы сұрау салу, егер осы Уағдаласушы Тараптың заңдарында өзгеше белгiленбесе, сұрау салынған Уағдаласушы тараптың құзыреттi әдiлет мекемесiне түскеннен кейiн 30 күн iшiнде қаралуға жатады. Ұстап беру туралы сұрау салуды қарау нәтижесi туралы сұрау салған Уағдаласушы Тараптың әдiлет мекемесiне хабарланады.
2. Егер ұстап беру туралы сұрау салу барлық қажеттi деректердi қамтымаса, сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың әдiлет мекемесi қосымша мәлiметтер сұратуы мүмкiн, ол үшiн 30 күн мерзiм белгiлейдi. Бұл мерзiм сұрау салған Уағдаласушы Тараптың әдiлет мекемесiнiң өтiнiш бойынша тағы да 30 күнге дейiн ұзартылуы мүмкiн.
72-бап
Қамауға алынған адамды ұстау
1. Сұрау салған Уағдаласушы Тараптың құзыреттi әдiлет мекемесi шығарған немесе егер, бұл оның заңдарымен көзделсе, сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың құзыреттi әдiлет мекемесiнiң қамауға алу қорытындысы туралы шешiмi оны ұстап беру туралы мәселе шешiлiп жатқан, қамауға алынған (ұсталынған) адамды қамауға алу орындарына орналастыру үшiн негiз болып табылады.
2. Қамауға алынған (ұсталынған) адамды ұстау сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың заңдарына сәйкес жүзеге асырылады.
73-бап
Ұстап беруге жататын адамды қамауда ұстау мерзiмiн ұзарту
Осы Конвенцияда белгiленген мерзiмде адамды ұстап беруге кедергi келтiретiн мән-жайлар туындаған жағдайда, өндiрiсiнде қылмыстық iс бар сұрау салған Уағдаласушы Тараптың құзыреттi әдiлет мекемесi iшкi заңдарына сәйкес ұстап берiлетiн адамды қамауда ұстау мерзiмiн ұзарту туралы шешедi және сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың құзыреттi әдiлет мекемесiне бұл туралы шешiмнiң тиiстi үлгiде куәландырылған көшiрмесiн жiбередi.
74-бап
Қамауда ұстау мерзiмiн есептеу
Сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың аумағында берiлетiн адамды ұстау мен қамауда ұстау уақытын, сондай-ақ оны жөнелту уақытын сұрау салған Уағдаласушы Тарап оны қамауда ұстаудың жалпы мерзiмiне қосады.
75-бап
Қамауға алынған адамды босату
Осы Конвенцияға сәйкес сұрау салынған Уағдаласушы тараптың аумағында қамауға алынған адам, егер:
а) сұрау салған Уағдаласушы Тараптың құзыреттi әдiлет мекемесiнен осы адамды босату қажеттiлiгi туралы хабарлама түссе;
б) осы Конвенцияның 67-бабында көзделген ұстап беру туралы сұрау салу және оған қоса берiлетiн құжаттар iздеу салынған адамды ұстаған және қамауға алынған сәттен бастап 40 күн iшiнде берiлмесе;
в) осы Конвенцияның 71-бабының 2-тармағына сәйкес ұстау беру туралы сұрау салуға сұрау салынған Уағдаласушы Тарап сұратқан қосымша мәлiметтер осы бапта белгiленген мерзiмде берiлмесе;
г) қамауға алу қорытындысы туралы шешiмде көрсетiлген берiлуге тиiстi адамды қамауда ұстау мерзiмi аяқталса және сұрау салған Уағдаласушы Тарап осы мерзiмдi ұзарту туралы шешiмнiң көшiрмесiн бермесе дереу босатылуы тиiс.
76-бап
Қорғау құқығын қамтамасыз ету
1. Қамауға алынған (ұсталған) адамдар осы Конвенцияның ережелерiне сәйкес әрбiр Уағдаласушы Тараптың аумағында олардың заңдарына сәйкес қорғалуға құқығы бар.
2. Қамауға алынған адамдардың, олардың қорғаушыларының немесе заңды өкiлдерiнiң қамауға алу түрiндегi бұлтартпау шарасының қолданылуына, қамауда ұстау мерзiмiнiң ұзартылуына шағымдары сотқа, сұрау салған Уағдаласушы Тараптың өзге құзыреттi әдiлет мекемесiне берiледi.
Сот, сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың өзге құзыреттi әдiлет мекемесi iздеу салынған адамды қамауға алу (ұстау) жерi бойынша көрсетiлген адамдардың шағымдарын қарау кезiнде осы Конвенция ережелерiнiң сақталуын тексерумен шектеледi.
77-бап
Ұстап берудi кейiнге қалдыру
1. Егер ұстап беруге сұратылған адам басқа қылмыс жасағаны үшiн сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың аумағында қылмыстық жауапкершiлiкке тартылса немесе сотталса, онда оны ұстап беру қылмыстық қудалау тоқтатылғанға, үкiм орындалғанға дейiн немесе жазадан босатылғанға дейiн не оны өтегенге дейiн кейiнге қалдырылуы мүмкiн.
2. Ұстап берудi кейiнге қалдыру туралы сұрау салған Уағдаласушы Тарапқа хабарланады.
1. Егер осы Конвенцияның 77-бабында көзделген ұстап берудi кейiнге қалдыру қылмыстық қудалау мерзiмiнiң бiтуiне әкелетiн болса немесе қылмысты тергеуге зиян келтiретiн болса, онда ұстап беруге сұратылған адам өтiнiш бойынша уақытша берiлуi мүмкiн.
2. Уақытша берiлген адам осы адам берiлген қылмыстық iс бойынша iс жүргiзу әрекеттерi жүргiзiлгеннен кейiн, бiрақ адам берiлген күннен бастап 90 күннен кешiктiрiлмей сұрау салынған Уағдаласушы Тарапқа қайтарылуы тиiс. Негiзделген жағдайларда бұл мерзiмдi сұрау салған Уағдаласушы Тараптың құзыреттi әдiлет мекемесiнiң өтiнiшi бойынша сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың құзыреттi әдiлет мекемесi ұзартуы мүмкiн.
79-бап
Ұстап беру туралы сұрау салулардың қайшылықтары
Егер ұстап беру туралы сұрау салулар бiрнеше Уағдаласушы Тараптан түссе, онда сұрау салынған Уағдаласушы Тарап осы сұрау салулардың қайсысын қанағаттандыруы тиiстiгiн дербес шешедi.
80-бап
Ұстап берген адамды қылмыстық қудалаудың шектерi
1. Сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың келiсiмiнсiз ұстап берген адамды, ұстап берiлгенге дейiн жасаған, ол үшiн ұстап берiлмеген қылмыс үшiн қылмыстық жауапкершiлiкке тартуға немесе жазалауға болмайды.
2. Сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың келiсiмiнсiз адам үшiншi мемлекетке берiлмейдi.
3. Егер ұстап берiлген адам қылмыстық iс жүргiзу аяқталғаннан кейiн 30 күн өткен соң, ал сотталған жағдайда - жаза өтелген немесе одан босатылған соң 30 күн өткен соң сұрау салған Уағдаласушы Тараптың аумағынан кетпесе немесе ол онда өз еркiмен қайта оралса, осы баптың 1, 2-тармақтарында көрсетiлген сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың келiсiмi талап етiлмейдi. Бұл мерзiмге ұстап берiлген адам өзiне байланысты емес себептер бойынша сұрау салған Уағдаласушы Тараптың аумағынан кете алмаған уақыты есептелмейдi.
Осы Конвенцияның мақсаты үшiн және сұрау салынған әрi сұрау салған Уағдаласушы Тараптардың заңдарына зиян келтiрмеу үшiн осы Конвенцияның ережелерiне сәйкес ұстап берiлген адамға қатысты өлiм жазасын, егер осы жаза сұрау салынған Уағдаласушы Тарапта қолданылмаса, сұрау салған Уағдаласушы Тарап қолданбайды.
1. Ұстап беру туралы сұрау салу қанағаттандырылған жағдайда сұрау салынған Уағдаласушы Тарап сұрау салған Уағдаласушы Тарапқа ұсталған адамды беру орны мен уақыты туралы хабарлайды және оны беру орнына жеткiзедi.
2. Егер сұрау салған Уағдаласушы Тарап берiлу күнi келiсiлгеннен кейiн 15 күн iшiнде, берiлуге жататын адамды қабылдамаса, онда бұл адам қамаудан босатылуы тиiс. Негiзделген жағдайларда ұстап берiлетiн адамды берудiң белгiленген мерзiмi сұрау салған Уағдаласушы Тараптың құзыреттi әдiлет мекемесiнiң өтiнiшi бойынша 15 күнге дейiн ұзартылуы мүмкiн.
83-бап
Ұстап беруге байланысты қайта қамауға алу
1. Осы Конвенцияның 75-бабының "а" тармағына, 82-бабының 2-тармағына сәйкес адамды босату ұстап беру туралы жаңа сұрау салу түскен жағдайда ұстап беру мақсатында оны қайтадан қамауға алуға кедергi келтiрмейдi.
2. Осы Конвенцияның 75-бабының "б", "в" және "г" тармақтарына сәйкес босатылған адам егер ұстап беру туралы сұрау салу, ұстап беру туралы сұрау салуға қосымша мәлiметтер немесе қамауда ұстау мерзiмiн ұзарту туралы шешiм белгіленген мерзiм аяқталған соң түсетiн болса, ұстап беру мақсатында қайтадан қамауға алынуы мүмкiн.
1. Егер ұстап берiлген адам ол берiлгенге байланысты қылмысы үшiн қылмыстық қудалаудан немесе жазаны өтеуден жалтарса, және сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың аумағына қайта оралса, онда жаңа сұрау салу бойынша ол осы Конвенцияның 67-бабында аталған материалдар берiлмей ұстап берiлуге тиiс.
2. Егер адам сұрау салған Уағдаласушы Тараптың аумағында жаңа қылмыс жасаса немесе оған тағылған айыптың көлемi өзгерсе, қайтадан ұстап беру жалпы негiздер мен осы Конвенцияға сәйкес жүзеге асырылады.
85-бап
Қылмыстық iс бойынша iс жүргізу нәтижелерi туралы хабарлама
Уағдаласушы Тараптар ұстап берiлген адамға қатысты қылмыстық iс бойынша iс жүргiзудiң нәтижелерi туралы бiр-бiрiне хабарлайды. Өтiнiш бойынша соңғы шешiмнiң көшiрмесi де жiберiледi.
86-бап
Транзиттiк тасымалдау, этаппен алып жүру
1. Бiр Уағдаласушы Тарап екiншi Уағдаласушы Тараптың өтiнiшi бойынша транзиттiк тасымалдауға рұқсат бередi, сондай-ақ белгiленген тәртiпте өзiнiң аумағы бойынша басқа Уағдаласушы Тарапқа үшiншi мемлекет ұстап берген немесе берген адамдарды этаппен алып жүрудi жүзеге асырады. Егер ол транзит жүзеге асырылатын Уағдаласушы Тараптың аумағында аралыққа тоқтамастан әуе көлiгiмен жүзеге асырылса, транзиттiк тасымалдауға рұқсат талап етiлмейдi.
2. Транзиттiк тасымалдау, этаппен алып жүру туралы өтiнiш ұстап беру туралы сұрау салу тәртiбiмен жасалады және қаралады.
3. Сұрау салынған Уағдаласушы Тарап ұстап берiлген адамды өзi барынша орынды деп есептейтiн әдiспен және сол бағыт бойынша транзиттiк тасымалдауға рұқсат бередi.
87-бап
Ұстап беруге, транзиттiк тасымалдауға және этаппен алып
жүруге байланысты шығыстар
Ұстап беруге, уақытша беруге және этаппен алып жүруге байланысты шығыстарды - ол аумағында туындаған Уағдаласушы Тарап, ал транзиттiк тасымалдауға байланысты шығыстарды сұрау салған Уағдаласушы Тарап көтередi.
88-бап
Ұстап беру мәселелерi бойынша қатынас тәртiбi
Ұстап беру мәселелерi бойынша қатынасты, егер олардың iшкi заңдарында өзгеше тәртiп белгiленбесе, Уағдаласушы тараптардың бас прокурорлары (прокурорлары) жүзеге асырады.
89-бап
Ұстап беруден бас тарту
1. Егер:
а) ұстап берiлуi сұратылып отырған адам сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың азаматы болса;
б) ұстап беру туралы сұрау салу алынған сәтте сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың заңдарына сәйкес қылмыстық қудалау қозғала алмаса немесе талап мерзiмiнiң өтiп кетуi салдарынан не басқа заңды негiздер бойынша үкiм орындала алмаса;
в) ұстап беруге сұратылған адамға қатысты сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың аумағында дәл сол қылмысы үшiн заңды күшiне енген үкiм немесе қылмыстық iс қозғаудан бас тарту туралы не iс бойынша iс жүргiзудi тоқтату туралы қаулы шығарылса;
г) сұрау салған немесе сұрау салынған Уағдаласушы Тараптардың заңнамасына сәйкес ұстап берудi сұратуға байланысты iс-әрекет тек жеке айыптау тәртiбiмен (жәбiрленушiнiң арызы бойынша) қудаланса;
д) ұстап беру сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың егемендiгiне, қауiпсiздiгiне зиян келтiрсе;
е) ұстап беру туралы сұрау салу нәсiлi, жынысы, дiн ұстануына, этникалық қатыстығына немесе саяси сенiмi белгiлерi бойынша адамды қудалауға байланысты екендiгiне дәлелдi негiздер болса;
ж) ұстап берудi сұратуға байланысты әрекет сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың заңнамасы бойынша әдеттегi қылмыстық құқыққа сәйкес қылмыс болып табылмайтын әскери қылмысқа жатса;
з) ұстап беруге сұратылған адамды бұрын сұрау салынған Уағдаласушы Тарапқа үшiншi мемлекет берсе және осы мемлекеттiң ұстап беруге келiсiмi алынбаса;
и) ұстап беруге сұратылған адамға сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың аумағында баспана берiлсе;
к) сұрау салған және сұрау салынған Уағдаласушы Тараптар қатысушылары болып табылатын халықаралық шарттарда көзделген өзге де негiздер болса ұстап беру жүргiзiлмейдi.
2. Ұстап берудi сұратуға байланысты iс-әрекет сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың аумағында жасалса, ұстап беруден бас тартылуы мүмкiн.
3. Ұстап беруден бас тартылған жағдайда сұрау салған Уағдаласушы Тарапқа бұл туралы шешiм қабылдаған сәттен бастап 10 күн iшiнде бас тарту негiздерi туралы хабарлануға тиiс.
90-бап
Ұстап берiлмеген адамды қылмыстық қудалау
Сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың құзыреттi әдiлет мекемесi сұратылған адамды ұстап беруден бас тартқан жағдайда сұрау салған Уағдаласушы Тараптың құзыреттi әдiлет мекемесiнiң өтiнiшi мен материалдары негiзiнде Уағдаласушы Тараптың заңнамасына сәйкес ұстап беруден бас тартылған адамға қатысты қылмыстық қудалау туралы мәселенi шешедi.
91-бап
Қылмыстық қудалауды жүзеге асыру мiндетi
1. Әрбiр Уағдаласушы Тарап екiншi Уағдаласушы Тараптың тапсырмасы бойынша Уағдаласушы Тараптың заңнамасына сәйкес сұрау салған Уағдаласушы Тараптың аумағында қылмыс жасады деп күдiктi, айыпты өз азаматтарына қарсы қылмыстық қудалауды жүзеге асыруға мiндеттенедi.
Қылмыстық қудалауды Уағдаласушы Тараптар сондай-ақ олардың аумағындағы азаматтығы жоқ адамдар мен шетелдiк азаматтарға қатысты, оларды беруден бас тартқан жағдайда жүзеге асырады.
2. Егер қылмыстық iс қозғалған қылмыс одан зиян шеккен адамдардың азаматтық-құқықтық талаптарына әкеп соқса, онда залалды өндiру туралы осындай адамдардың өтiнiшi болған кезде, бұл талаптар осы iсте немесе азаматтық сот iсiн жүргiзу тәртiбiмен қаралады.
3. Сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың қылмыстық қудалауы әрекет осы Уағдаласушы Тарапта да қылмыстық жазалау болып табылған жағдайда жүзеге асырылуы мүмкiн.
Жасаған қылмысы үшiн соттау кезiнде тағайындалатын жаза сұрау салған Уағдаласушы Тараптың заңнамасында көзделген жазадан қатаң болуға тиiс емес.
92-бап
Қылмыстық қудалауды жүзеге асыру туралы тапсырма
1. Қылмыстық қудалауды жүзеге асыру туралы тапсырма:
а) сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың әдiлет мекемесiнiң атауын;
б) сұрау салған Уағдаласушы Тараптың әдiлет мекемесiнiң атауын;
в) қылмыстық қудалауды жүзеге асыру туралы тапсырманың жiберiлуiне байланысты әрекеттiң сипаттамасын;
г) әрекеттiң жасалған уақытын, орны мен мән-жайын мүмкiндiгiнше нақты көрсетiлуiн;
д) негiзiнде iс-әрекет қылмыс деп танылатын сұрау салған Уағдаласушы Тараптың заңының мәтiнi, сондай-ақ iс жүргiзу үшiн елеулi маңызы бар басқа да заңнамалық нормалардың мәтiндерiн;
e) күдiктi немесе айыпты адамның тегi, аты және әкесiнiң аты, оның азаматтығы, сондай-ақ оның жеке басы туралы басқа да мәлiметтер;
ж) жәбiрленушiнiң арызы бойынша қозғалатын қылмыстық iстер бойынша жәбiрленушiлердiң арыздарын және зиянды өтеу туралы арыздарды;
з) қылмыстан келген зиян мөлшерiн көрсетудi қамтуға тиiс.
Тапсырмаға сұрау салған Уағдаласушы Тараптың иелiгiндегi қылмыстық iс материалдары қоса берiледi, бұл ретте сұрау салған Уағдаласушы Тараптан алынған дәлелдер оның iшкi заңнамасына сәйкес сұрау салынған Уағдаласушы Тарапта да дәлелдi маңызы бар.
2. Сұрау салған Уағдаласушы Тарап қозғалған қылмыстық iстi жолдаған кезде бұл iс бойынша тергеудi оның iшкi заңнамасына сәйкес сұрау салынған Уағдаласушы Тарап жалғастырады. Сұрау салған Уағдаласушы Тарап қылмыстық қудалауды жүзеге асыру туралы тапсырма жолдағанға дейiн тергеу, айыпкердi қамауда ұстау және iс бойынша iс жүргiзудi қайта жаңғырту мерзiмдерiн ұзарту туралы мәселенi шешедi.
3. Iстегi әрбiр құжат сұрау салған Уағдаласушы Тараптың құзыреттi әдiлет мекемесiнiң елтаңбалық мөрiмен куәландырылуға тиiс.
4. Тапсырма және оған қоса берiлген құжаттар осы Конвенцияның 7 және 17-баптарының ережелерiне сәйкес жасалады.
5. Егер айыпкер қылмыстық қудалауды жүзеге асыру туралы тапсырманы жолдаған сәтте сұрау салған Уағдаласушы Тараптың аумағында қамауда ұсталса, онда ол сұрау салынған Уағдаласушы Тарапқа берiледi.
93-бап
Қылмыстық қудалауды жүзеге асыру туралы тапсырма
алғанға дейiн өз азаматтарын қамауға алу
1. Әрбiр Уағдаласушы Тарап екiншi Уағдаласушы Тараптың өтiнiшi бойынша ауыр және аса ауыр қылмыс жасағандары үшiн өз азаматтарын оларға қарсы қылмыстық қудалауды жүзеге асыру туралы тапсырма алғанға дейiн қамауға алуы мүмкiн. Өтiнiште қамауға алу туралы қаулыға сiлтеме қамтылуы және қылмыстық қудалауды жүзеге асыру туралы тапсырма қосымша берiлетiндiгі көрсетiлуi тиiс.
Көрсетiлген өтiнiш пен қамауға алу туралы қаулы қылмыстық қудалауды жүзеге асыру туралы тапсырма алғанға дейiн бiр уақытта түпнұсқаны пошта немесе курьер арқылы жiберiлiп, техникалық коммуникация құралдарын пайдалана отырып берiлуi мүмкiн.
2. Сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың азаматы болып табылатын адамды қамауға алу туралы iс жүргiзуiнде қылмыстық iс бар сұрау салған Уағдаласушы Тарапқа дереу (факс, телефон, телеграф арқылы және т.б бойынша) хабарлайды және осы Конвенцияның 91-бабына сәйкес осы адамды қылмыстық қудалау үшiн тиiстi материалдарды жiберу туралы мәселенi қояды.
3. Осындай адамды қылмыстық қудалау кезiнде сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың заңнамасы қолданылады.
4. Осы баптың 1-тармағына сәйкес қамауға алынған адам, егер қылмыстық қудалауды жүзеге асыру туралы тапсырманы осы Конвенцияның 92-бабында көзделген оған қоса берiлетiн барлық құжаттармен бiрге сұрау салынған Уағдаласушы Тарап осы адам қамауға алынған күннен бастап 40 күн iшiнде алмаса, босатылуға тиiс.
Сұрау салынған Уағдаласушы Тарап iшкi заңнаманың негiзiнде осы адамды қылмыстық қудалау туралы мәселенi шешедi.
94-бап
Қылмыстық қудалау мәселесi бойынша қатынас тәртiбi
Қылмыстық қудалау туралы мәселе бойынша қатынасты, егер олардың iшкi заңнамасында өзгеше тәртiп белгiленбесе, Уағдаласушы Тараптардың бас прокурорлары (прокурорлары) жүзеге асырады.
1. Сұрау салынған Уағдаласушы Тарап iс жүргiзуiне қылмыстық iстi қабылдаған сәттен бастап сұрау салған Уағдаласушы Тарап күдiктi, айыпкер адамды қылмыстық қудалау туралы мәселе қойылуға байланысты әрекетi үшiн жауапкершiлiкке тарта алмайды.
2. Қылмыстық қудалау құқығы егер сұрау салынған Уағдаласушы Тарап оның өтiнiшiн орындауға шара қабылдамаса немесе оны орындаудан бас тартса, сұрау салған Уағдаласушы Тарапқа өтедi.
3. Осы баптың 2-тармағында көзделген жағдайларда, сұрау салынған Уағдаласушы Тарап оған берiлген қылмыстық қудалау материалдары мен дәлелдердi қайтарады.
96-бап
Соттың iс жүргізуiндегi қылмыстық iстердi беру тәртiбi
1. Сот мәжiлiсiне келуден жалтарған және соттан жасырынған сотталушыларға қатысты қылмыстық iстер сұрау салынған Уағдаласушы Тарап олардың орналасқан жерiн және азаматтығын анықтаған кезде немесе ұстап беруден бас тартқан жағдайда iс жүргiзудi тоқтатуды бұзғаннан кейiн қылмыстық қудалауды жүзеге асыру үшiн осы Конвенцияның 92-бабында көзделген тәртiпте сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың құзыреттi әдiлет мекемесiне жiберiледi.
2. Қосымша тергеу жүргiзу кезiнде iстi аяқтау мен қарауда сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың заңдары және осы Конвенцияның 90-бабы қолданылады.
97-бап
Қылмыстық қудалау нәтижелерi туралы хабарлау
Сұрау салынған Уағдаласушы Тарап сұрау салған Уағдаласушы Тарапқа қылмыстық қудалау туралы оның тапсырмасы бойынша қабылдаған соңғы шешiмi туралы хабарлауға мiндеттi. Сұрау салған Уағдаласушы Тараптың өтiнішi бойынша оған соңғы шешiмнiң көшiрмесi жiберiледi.
98-бап
Қылмыстық қудалау туралы шешiм қабылдаудың салдары
Егер Уағдаласушы Тарапқа осы Конвенцияның 91-бабына сәйкес қылмыстық қудалауды жүзеге асыру туралы тапсырма заңды күшiне енген үкiм немесе сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың құзыреттi әдiлет мекемесiнiң сол әрекет бойынша өзге соңғы шешiмi қабылданғаннан кейiн жiберiлсе, онда осы әрекеттi жасау фактiсi бойынша сұрау салған Уағдаласушы Тараптың құзыреттi әдiлет мекемесi қылмыстық iстi қайта қозғай алмайды, ал ол қозғаған iс тоқтатылуға жатады.
99-бап
Жауапкершiлiктi ауырлататын және
жеңiлдететiн мән-жайлар
1. Әрбiр Уағдаласушы Тарап қылмысты тергеген және соттар қылмыстық iстердi қараған кезде ол қай Уағдаласушы Тараптың аумағында туындағанына қарамастан, оның заңдарымен көзделген ауырлататын және жеңiлдететiн мән-жайды ескередi.
2. Адамды аса қауiптi рецидивист деп тану немесе оның әрекетiнде рецидивтiң әртүрлi түрлерi бар болуы туралы, қылмысты қайтадан жасау және шартты сотталғанға, үкiмнiң орындалуын кейiнге қалдырғанға немесе шартты-мерзiмiнен бұрын босатуға байланысты мiндеттердi бұзу фактiлерiн анықтау туралы мәселенi шешкен кезде Уағдаласушы Тараптардың әдiлет мекемелерi бұрынғы КСРО мен оның құрамына кiрген одақ республикалар соттары (трибуналы), сондай-ақ әрбiр Уағдаласушы Тараптың соттары шығарған үкiмдерiн тануы және ескеруi мүмкiн.
100-бап
Қылмыстық iстердi бiрiктiру
Бiр адам немесе бiр топ адам екi немесе одан да көп Уағдаласушы Тараптың аумақтарында қылмыс жасаған кезде осы қылмыстар туралы қылмыстық iстер Уағдаласушы Тараптардың тиiстi құзыреттi әдiлет мекемесiнiң өтiнiшi бойынша бiр iске бiрiктiрiлуi мүмкiн.
Iстердi бiрiктiру осы Конвенцияның 91 және 92-баптарының талаптары сақтала отырып жүргiзiледi.
101-бап
Екi немесе бiрнеше Уағдаласушы Тараптың соттарына
жататын iстердi қарау тәртiбi
Бiр адамды немесе адамдар тобын бiрнеше қылмыс жасады деп айыптау кезiнде, олар туралы iстер бiрiктiрiлген және екi немесе одан да көп Уағдаласушы Тараптың соттарына жататын болса, аумағында алдын ала тергеу аяқталған Уағдаласушы Тараптың соттары оларды қарауға құзыреттi. Бұл жағдайда iс осы Уағдаласушы Тараптың заңдарына сәйкес қаралады.
102-бап
Қылмыстық қудалауды жүзеге асырудан бас тарту
1. Қылмыстық қудалауды жүзеге асыруда, егер:
а) қылмыстық қудалауды жүзеге асыру туралы тапсырманы алған сәтте адамды қылмыстық жауапкершiлiкке тарту мерзiмi өтiп кеткен болса;
б) қылмыстық қудалау туралы мәселе қойылған адамға қатысты сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың аумағында сол қылмысы үшiн iс жүргiзудi тоқтату туралы қаулы немесе заңды күшiне енген үкiм шығарылса, немесе қылмыстық iстi қозғаудан бас тартылса;
в) жасалған әрекет үшiн жаза қолдану мүмкiншiлiгiн алып тастайтын, рақымшылық туралы акт бар болса;
г) ол қоғамға қауiптi әрекет жасаған сәтте сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың заңы бойынша қылмыстық жауапкершiлiк жүктелетiн жасқа толмаса, бас тартылады.
2. Сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың заңдарында көзделген өзге де негiздер бойынша қылмыстық қудалауды жүзеге асырудан бас тартылуы мүмкiн.
3. Қылмыстық қудалауды жүзеге асырудан бас тартылған жағдайда сұрау салған Уағдаласушы Тарапқа бұл туралы шешiм қабылдаған сәттен бастап 10 күн iшiнде бас тарту негiздерi туралы жазбаша хабарлануға тиiс.
1. Уағдаласушы Тараптар бiр-бiрiне өтiнiш бойынша:
а) қылмысты жасау кезiнде пайдаланылған заттарды, соның iшiнде қылмыс құралдарын; қылмыс нәтижесiнде алынған немесе оны жасағаны үшiн сыйақы ретiнде алынған заттарды немесе қылмыскер осындай жолмен алған заттардың орнына алған заттарды;
б) қылмыстық iсте дәлел бола алатын заттарды. Бұл заттар қылмыскердiң қайтыс болуы, қашып кетуi себебiнен немесе өзге жағдайлар бойынша оны ұстап беру жүзеге асырыла алмайтын жағдайларда да берiледi.
2. Егер осы баптың 1-тармағында аталған заттар сұрау салынған Уағдаласушы Тарапқа қылмыстық iстегi дәлелдер ретiнде қажет болса, iс жүргiзу аяқталғанға дейiн оларды беру кейiнге қалдырыла алады.
3. Берiлген заттарға үшiншi адамдардың құқықтары күшiнде қалады. Iс жүргiзу аяқталған соң бұл заттар егер олардан бас тартпаса, оларды берген Уағдаласушы Тарапқа ақысыз қайтарылуға тиiс.
104-бап
Мүлiкке iздеу салу, тыйым салу мен оны тәркiлеудi қамтамасыз
ету мәселелерiнде құқықтық көмек
1. Уағдаласушы Тараптар өздерiнiң заңдары мен осы Конвенцияның ережелерiне сәйкес қылмыстық жолмен алынған мүлiкке, ақшаға және құндылықтарға, сондай-ақ айыпкерге (күдiктiге, сотталушыларға) қылмыстық әрекеттен түскен табыстарға iздеу салуда, тыйым салуда және оларды алып қоюда, қылмыстан жәбiрленушiлерге (азаматтық талапкерге) зиянды өтеуде, айыппұл өндiру туралы және тәркiлеу туралы соттардың шешiмiн орындауда бiр-бiрiне құқықтық көмек көрсетедi.
2. Осы мақсатта Уағдаласушы Тараптардың құзыреттi әдiлет мекемелерi қылмыстық iстер бойынша құқықтық көмек көрсету туралы тапсырманың негiзiнде iшкi заңдарына сәйкес қылмыстық жолмен алынған мүлiктердi, ақша мен құндылықтарды, сондай-ақ айыпкерге (сотталушыға, сотталғанға) қылмыстық әрекеттен түскен табыстарды табуға бағытталған барлық қажеттi тергеу, iздеу салу немесе жедел-iздеу салу iс-шараларын орындайды.
Осындай мүлiктi, ақшаны, құндылықтар мен табыстарды анықтап, Уағдаласушы Тараптардың құзыреттi әдiлет мекемесi олармен кез келген операциялар жасау мен оларды алып қоюдың алдын алу үшiн тыйым салу түрiнде олардың сақталуын қамтамасыз ету шараларын қабылдайды.
3. Сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың құзыреттi әдiлет мекемесi өзiнiң юрисдикциясында қылмыстық жолмен алынған мүлiктi, ақша мен құндылықтарды анықтап, оларды айғақ заттар ретiнде қылмыстық iске қосу және қылмыстан келген зиянды өтеу, оны заңды иелерiне қайтару мақсатында сұрау салған Уағдаласушы Тараптың құзыреттi әдiлет мекемесiне бередi.
4. Сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың құзыреттi әдiлет мекемесi айыпкерге (сотталушыға, сотталғанға) қылмыстық әрекеттен түскен ақшаға, құндылықтарға және мүлiктерге, табыстарға тыйым салып, қылмыстан келген зиянды өтеу және осы Конвенцияның 58-бабында көзделген ережелердi ескере отырып, сұрау салған Уағдаласушы Тараптың сотының заңды күшiне енген үкiмiнiң негiзiнде тәркiлеу мақсатында олардың сақталуын қамтамасыз етедi.
5. Сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың құзыреттi әдiлет мекемесi егер қылмыстық қудалауды немесе басқа (үшiншi) адамның құқықтары туралы дауларды шешудi жүзеге асыруға байланысты өздерiне қажет болса, қылмыстық жолмен алынған мүлiктердi, ақша мен құндылықтарды, сондай-ақ айыпкерге (сотталушыға, сотталғанға) қылмыстық әрекеттен түскен табыстарды сұрау салған Уағдаласушы Тараптың әдiлет мекемесiне берудi кейiнге қалдыруы мүмкiн.
105-бап
Бейне байланыстарының құралдарын пайдалану
Уағдаласушы Тараптардың құзыреттi әдiлет мекемелерi құқықтық көмек көрсету кезiнде өзара келiсiм бойынша бейне байланыстарының құралдарын пайдалануға құқылы. Бейне байланыстарының құралдарын пайдалану Уағдаласушы Тараптардың iшкi заңдарына сәйкес жүзеге асырылады.
106-бап
Қамауда отырған немесе бас бостандығынан айыру түрiндегi
жазаны өтеп жатқан адамды уақытша беру
1. Басқа Уағдаласушы Тараптың аумағында қамауда отырған немесе бас бостандығынан айыру түрiндегi жазаны өтеп жатқан адамнан куә немесе жәбiрленушi ретiнде жауап алу, сондай-ақ оның қатысуымен өзге тергеу әрекетiн жүргiзу қажет болған жағдайда, бұл адам, оның азаматтығына қарамастан, сұрау салған Уағдаласушы Тараптың негiзделген өтiнiшi бойынша, сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың әдiлет мекемесiнiң орталық органының шешiмi бойынша оны қамауда ұстау және белгiленген уақытта қайтару шартымен оған уақытша берiлуi мүмкiн.
2. Осы баптың 1-тармағында аталған адамды уақытша беру туралы өтiнiш осы Конвенцияның 7-бабының ережелерiне сәйкес жасалады және сонымен қатар онда бұл адамның сұрау салған Уағдаласушы Тарапта болуы талап етiлетiн уақыт көрсетiлуге тиiс.
3. Осы баптың 1-тармағында көрсетiлген адамды, егер:
а) осындай беруге оның келiсiмi алынбаса;
б) сұрау салынған Уағдаласушы Тарап аумағында ол алдын-ала тергеуде және сот тергеуiнде болуы қажет болғанда;
в) осындай ұстап беру бұл адамды қамауда ұстаудың немесе оның бас бостандығынан айыру түрiндегi жазаны өтеуiнiң белгiленген мерзiмдерiн бұзатын болса, уақытша беру жасалмайды.
4. Осы баптың 1-тармағында көрсетiлген адамға осы Конвенцияның 9-бабының 1-тармағында көзделген кепiлдiктер қолданылады.
107-бап
Айыптау үкiмдерi мен соттылығы туралы мәлiметтер
беру туралы хабарлама
Әрбiр Уағдаласушы Тарап жыл сайын басқа Уағдаласушы Тараптарға тиiстi Уағдаласушы Тараптардың азаматтарына қатысты оның соттары шығарған, заңды күшiне енген айыптау үкiмдерi туралы мәлiметтердi, сонымен бiрге сотталғандардың саусақтарының өзiнде бар таңбаларын жiбере отырып, хабарлайды.
Уағдаласушы Тараптар iшкi заңдарына сәйкес тергеу жүргiзiлетiн қылмыстық iс бойынша қылмысты жасауға қатысушы адамдарды анықтау, дәлелдердi алу және қылмыстық қудалауды қамтамасыз ету мақсатында құзыреттi әдiлет мекемелерiнiң өзара сенiмхаттары негiзiнде бақылаудағы жеткiзу әдiстерiн пайдалануды қамтамасыз ететiн шараларды қабылдайды.
109-бап
Үкiмдердi тану және орындау
1. Әрбiр Уағдаласушы Тарап осы Конвенцияда көзделген шарттарда басқа Уағдаласушы Тараптың аумағында қылмыстық жауапкершiлiкке тарту үшiн бiр Уағдаласушы Тараптың соты соттаған және жазаны өтемеген адамды ұстап берген жағдайда, сондай-ақ бiр Уағдаласушы Тарапқа басқа Уағдаласушы Тараптың соты шығарған үкiмдi орындау үшiн адамды ұстап беруден бас тартқан кезде басқа Уағдаласушы Тараптардың соттары шығарған үкiмдердi таниды және орындайды.
2. Үкiмдердi тану және орындау аумағында осындай үкiмдер танылатын және орындалатын Уағдаласушы Тараптың заңдарының негiзiнде жүзеге асырылады.
110-бап
Үкiмдердi тану мен орындау туралы өтiнiш
1. Сұрау салған Уағдаласушы Тараптың құзыреттi әдiлет мекемесiнiң үкiмдi тану мен орындау туралы өтiнiшi сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың құзыреттi әдiлет мекемесiне жiберiледi.
2. Өтiнiшке:
а) заңды күшiне енген үкiмнiң тиiсiнше куәландырылған көшiрмесi және iс бойынша бар жоғары тұрған сатының шешiмi, үкiмнiң заңды күшiне енгенi және оны орындауға келтiру туралы ресми құжат;
б) үкiмдi тану мен орындау туралы өтiнiш қозғалуына қатысты адамның жеке басы және азаматтығы туралы деректер;
в) негiзiнде адам сотталған, заң бабының мәтiнi;
г) жазаның негiзгi және қосымша бөлiгiн өтеу, зиянды өтеу сомасы туралы анықтама қоса берiледi.
3. Қажет болғанда сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың құзыреттi әдiлет мекемесi қосымша құжаттар мен мәлiметтер сұратуы мүмкiн.
4. Өтiнiшке қоса берiлген құжаттар сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың тiлiне немесе орыс тiлiне аудармасымен куәландырылып қамтамасыз етiледi.
5. Сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың құзыреттi әдiлет мекемесi түскен үкiмдi тану мен орындау туралы өтiнiштi өзiнiң Уағдаласушы Тарабының құзыреттi сотына қарау үшiн жiбередi.
111-бап
Үкiмдi тану мен орындаудың тәртiбi
1. Үкiмдi тану мен орындау туралы өтiнiштi сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың құзыреттi соты оның iшкi заңдарына сәйкес қарайды.
2. Сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың құзыреттi соты оның аумағына ұстап берiлетiн адамды нақты беру сәтiне дейiн үкiмдi тану және орындау туралы шешiм шығарады.
3. Сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың құзыреттi соты сұрау салған Уағдаласушы Тараптың соты қаулы еткен үкiмнiң негiзiнде iшкi заңдарына сәйкес үкiм бойынша белгiленген жаза сияқты жазаны белгiлейдi.
4. Егер сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың заңдары бойынша осы әрекет үшiн жазаның мерзiм шегi үкiм бойынша тағайындалған мерзiмнен аз болса, сот сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың заңдарында ұқсас әрекеттер үшiн көзделген жазаның жоғарғы мерзiмiн белгiлейдi.
5. Үкiмдi қаулы еткен, сұрау салған Уағдаласушы Тараптың аумағында жазаның өтелген бөлiгi үкiмдi тану туралы өтiнiштi қарайтын Уағдаласушы Тараптың заңдарына сәйкес жаза мерзiмiне есептеледi.
6. Жаза, егер ол сұрау салынған немесе сұрау салған Уағдаласушы Тараптардың заңдарына көзделген жағдайда, қолданылады.
112-бап
Үкiмдi тану мен орындаудан бас тарту
Егер:
а) жаза мерзiмi өтiп кетуi салдарынан немесе өзге заңды негiздер бойынша, сонымен қатар сотталушының қатысуынсыз сырттай шығарылған үкiм бойынша орындалуы мүмкiн болмаса;
б) сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың аумағында осындай әрекет үшiн жазаны өтесе немесе ақталған болса не қылмыстық iс заңда белгiленген тәртiппен тоқтатылса, сондай-ақ егер сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың құзыреттi әдiлет мекемесi адамды жазадан босатса;
в) сұрау салынған Уағдаласушы Тараптың заңдарында сұрау салған Уағдаласушы Тараптың аумағында тағайындалған жазаға ұқсас жаза көзделмесе;
г) соттау нәсiлi, жынысы, дiни, этникалық белгiлерi немесе саяси сенiмi бойынша адамды қудалауға байланысты деп есептеуге дәлелдi негiздер болса, үкiмдi тану мен орындаудан бас тартылуы мүмкін.
113-бап
Үкiмдердi орындау кезiнде жазаларды қосу тәртiбi
Үкiмдердi орындау кезiнде жазаларды қосу аумағында үкiм орындалатын Уағдаласушы Тараптың заңдарымен белгiленген ережелер бойынша жүргiзiледi.
114-бап
Кешiрiм жасауды және рақымшылық етудi қолдану
Үкiмдi тану және орындау туралы шешiм шығарылған адамдарға қатысты кешiрiм жасау және рақымшылық ету сұрау салған, сол сияқты сұрау салынған Уағдаласушы Тараптардың iшкi заңдарына сәйкес жүзеге асырылады.
115-бап
Үкiмдi қайта қарау тәртiбi
Сотталғанға қатысты орындау үшiн берiлген үкiмдi қайта қарауды аумағында үкiм шығарылған Уағдаласушы Тараптың құзыреттi соты ғана жүзеге асыруы мүмкiн.
116-бап
Өзгертiлген және бұзылған үкiмдердi орындау
1. Егер үкiмдi орындау процесiнде оны аумағында үкiм шығарылған Уағдаласушы Тараптың құзыреттi соты өзгертсе, шешiм көшiрмесi үкiмдi орындаушы Уағдаласушы Тарапқа осы Конвенцияның талаптарына сәйкес осындай шешiмдi орындау туралы мәселенi шешу үшiн тезарада жiберiледi.
2. Егер үкiмдi орындау процесiнде ол аумағында үкiм шығарылған Уағдаласушы Тараптың құзыреттi соты қылмыстық iстi қысқартуына байланысты бұзылса, шешiм көшiрмесi үкiмдi орындаушы Уағдаласушы Тараптың құзыреттi органына орындау үшiн тезарада жiберiледi.
3. Егер орындау процесiнде үкiм бұзылса, және жаңа тергеу немесе сот талқылауы тағайындалса, онда осы шешiмнiң көшiрмесi, қылмыстық iстiң материалдары және қылмыстық қудалауды жүзеге асыру туралы тапсырма осы Конвенцияның 92-бабына сәйкес үкiмдi орындаушы Уағдаласушы Тараптың құзыреттi әдiлет мекемесiне жiберiледi.
117-бап
Осы Конвенцияны қолдану мәселелерi
Осы Конвенцияны қолдану мен түсiндiру кезiнде туындаған мәселелер Уағдаласушы тараптардың құзыреттi органдарының өзара келiсiмi бойынша шешiледi.
118-бап
Конвенцияның басқа халықаралық шарттармен ара қатынасы
1. Осы Конвенцияның мәнiн қозғайтын ережелерi бар, Еуропа Кеңестерiнiң криминалдық саладағы бiр және бiрнеше конвенциясына қатысушылар болып табылатын Уағдаласушы Тараптардың арасындағы қатынастарда оның Еуропа Кеңесiнiң көрсетiлген конвенцияларын толықтыратын немесе олардағы баяндалған принциптердi қолдануға көмек көрсететiн ережелерi ғана қолданылады.
2. Уағдаласушы Тараптардың арасындағы қатынастарда - Еуропа Кеңесiнiң жоғарыда көрсетiлген конвенциясына қатысушылар және осындай конвенцияға қатысушы болып табылмайтын Уағдаласушы Тараптар осы Конвенцияның ережелерiн қолданады.
3. Осы Конвенцияның ережелерi Уағдаласушы Тараптар қатысушысы болып табылатын немесе болуы мүмкiн басқа халықаралық шарттардан туындайтын олардың құқықтары мен мiндеттерiн қозғамайды.
4. Уағдаласушы бiр Тараптың өтiнiшi бойынша олардың орталық әдiлет мекемесi қажет болғанда, Уағдаласушы Тараптардың басқа мемлекеттiк органдарының өкiлдерiн қатыстырып, осы Конвенция мен басқа халықаралық шарттар қатынасының мәселелерi бойынша консультациялар жүргiзедi.
119-бап
Өзгерiстер мен толықтырулар енгізу
Уағдаласушы Тараптардың келiсiмiмен осы Конвенцияға оның ажырамас бөлiгi болып табылатын тиiстi хаттамамен ресiмделетiн және осы Конвенцияның 120-бабында көзделген тәртiпте күшiне енетiн өзгерiстер мен толықтырулар енгізiлуi мүмкiн.
1. Осы Конвенцияны оған қол қойған мемлекеттер бекiтуге тиiс. Бекiту грамоталары осы Конвенцияның депозитарийi функциясын орындайтын Тәуелсiз Мемлекеттер Достастығының Атқарушы комитетiне сақтауға берiледi.
2. Осы Конвенция үшiншi бекiту грамотасы депозитарийге сақтауға берiлген күннен бастап отызыншы күнi күшiне енедi. Осы Конвенция күшiне енгеннен кейiн бекiту грамотасын депозитарийге сақтауға берген мемлекет үшiн ол өзiнiң бекiту грамотасын депозитарийге сақтауға берген күннен бастап отызыншы күнi күшiне енедi.
3. Осы Конвенцияға қатысушы мемлекеттер арасында 1993 жылғы 22 қаңтардағы Азаматтық, отбасылық және қылмыстық iстер бойынша құқықтық көмек пен құқықтық қатынастар туралы конвенция және оған жасалған 1997 жылғы 28 наурыздағы
Хаттама
өзiнiң қолданылуын тоқтатады.
4. Осы баптың 3-тармағында көрсетiлген Конвенция және оған Хаттама осы Конвенцияға қатысушы мемлекет пен оларға қатысушы болып табылатын, олар үшiн осы Конвенция күшiне енбеген мемлекет арасындағы қатынастарда қолданылуын жалғастыра бередi.
121-бап
Конвенцияның қолданылу мерзiмi
1. Осы Конвенция күшiне енгiзiлген күннен бастап бес жыл iшiнде қолданылады. Осы мерзiм аяқталған соң Конвенция автоматты түрде әрбiр жаңа бесжылдық кезеңге ұзартылады.
2. Әрбiр Уағдаласушы Тарап депозитарийге ол қолданылатын тиiстi бесжылдық кезең аяқталардан 12 ай бұрын бұл туралы жазбаша хабарлап, осы Конвенциядан шыға алады.
Осы Конвенция ол күшiне енгiзiлгенге дейiн туындаған құқықтық қатынастарға да қолданылады.
123-бап
Конвенцияға қосылудың тәртiбi
Осы Конвенция күшiне енгiзiлгеннен кейiн оған барлық Уағдаласушы Тараптардың келiсiмiмен қосылу туралы депозитарийге құжаттар беру арқылы басқа мемлекеттер қосылуы мүмкiн. Қосылу депозитарий осындай қосылуға келiсу туралы соңғы хабарламаны алған күннен бастап отыз күн өткен соң күшiне ендi деп саналады.
124-бап
Депозитарийдiң мiндеттерi
Депозитарий осы Конвенцияға қол қойған және оған қосылған мемлекеттерде әрбiр бекiту грамоталарын сақтауға өткiзген күнi немесе қосылу туралы құжаты туралы, сондай-ақ осы Конвенцияға қатысты басқа құжаттарды, ескертпелердi, хабарламалар мен хабарларды алғаны туралы тез арада хабарлайды.
Кишинев қаласында 2002 жылғы 7 қазанда орыс тiлiнде бiр түпнұсқа дана етiп жасалған. Түпнұсқа дана Тәуелсiз Мемлекеттер Достастығының Атқарушы комитетiнде сақтаулы, ол осы Конвенцияға қол қойған әрбiр мемлекетке оның расталған көшiрмесiн жiбередi.
Әзiрбайжан Республикасы үшiн Молдова Республикасы үшiн
Армения Республикасы үшiн Ресей Федерациясы үшiн
Беларусь Республикасы үшiн Тәжiкстан Республикасы үшiн
Грузия үшiн Түркiменстан үшiн
Қазақстан Республикасы үшiн Өзбекстан Республикасы үшiн
Қырғызстан Республикасы үшiн Украина үшiн
Азаматтық, отбасылық және қылмыстық iстер бойынша
құқықтық көмек пен құқықтық қатынастар туралы
конвенцияның жаңа редакциясына
Әзірбайжан Республикасының Ерекше пікірі
1. Осы Конвенцияның шеңберiнде жедел-iздестiру iс-шараларын сұрау салудың негiзiнде Әзiрбайжан Республикасының қолданыстағы ұлттық заңнамасы мүмкiндiк беретiн деңгейде және оның құзыреттi органдары ғана орындауы мүмкiн.
2. Осы Конвенция шеңберiнде сот шешiмiнiң негiзiнде тек қана қылмыс жасаған кезде пайдаланылған қарулар мен құралдар, сондай-ақ қылмыстық жолмен алынған мүлiк тәркіленуі мүмкiн.
3. Конвенцияның 63 және 108-баптарының Әзiрбайжан Республикасы үшiн заңды күшi жоқ.
Әзiрбайжан Республикасының
Президентi
"Азаматтық отбасылық және қылмыстық iстер бойынша құқықтық көмек пен құқықтық қатынастар туралы Конвенцияның жаңа редакциясы туралық ТМД мемлекеттерi басшылары Кеңесiнiң мәжiлiсi күн тәртiбiнiң 13.3-тармағы бойынша
Украина ескертпесi
(Кишинев қ. 2002 жылғы 7 қазан)
1. Украина өзiне Конвенцияның 6-тармағында көзделген көлемде құқықтық көмек беруге қатысты, атқару жазуларын мойындау және орындауды қоспағанда, мiндеттеме алады.
2. Украина ақша мiндеттемелерiне қатысты нотариаттық актiлердi қоспағанда, өзiне Конвенцияның 54-бабы 1-тармағының "а" тармақшасында көзделген Конвенцияға қатысушы-мемлекеттердiң аумағында шығарылған шешiмдердi мойындауға және орындауға мiндеттеме алады.
Украина Президентi