Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне жұмыспен қамту және міндетті әлеуметтік сақтандыру мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы

Қазақстан Республикасының 2009 жылғы 5 мамырдағы N 159-IV Заңы

1-бап . Қазақстан Республикасының мына заңнамалық актілеріне өзгерістер мен толықтырулар енгізілсін:
1. 2007 жылғы 15 мамырдағы Қазақстан Республикасының Еңбек кодексіне (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2007 ж., N 9, 65-құжат; N 19, 147-құжат; N 20, 152-құжат; N 24, 178-құжат; 2008 ж., N 21, 97-құжат; N 23, 114-құжат):
1) 145-бапта:
2) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:
"2) жұмыссыздарды, табысы аз адамдар қатарындағы жұмыспен қамтылғандарды және жеті жасқа дейінгі балаларды бағып-күтумен айналысатын адамдарды кәсіптік даярлауға, қайта даярлауға, біліктілігін арттыруға, сондай-ақ жұмыссыздар үшін қоғамдық жұмыстар ұйымдастыруға;";
мынадай мазмұндағы 2-1) тармақшамен толықтырылсын:
"2-1) өндірісті ұйымдастырудағы, оның ішінде қайта ұйымдастыру кезіндегі өзгеріске және (немесе) жұмыс берушідегі жұмыс көлемінің қысқаруына байланысты толық емес жұмыс уақыты режимінде жұмыспен қамтылған қызметкерлер үшін кәсіптік даярлауға, қайта даярлауға, біліктілігін арттыруға, қоғамдық жұмыстарды ұйымдастыруға;";
2) 147-баптың 2-тармағы мынадай редакцияда жазылсын:
"2. Жұмыс беруші жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі уәкілетті органға:
1) жұмыс беруші-заңды тұлғаның таратылуына не жұмыс беруші-жеке тұлғаның қызметін тоқтатуына, қызметкерлер санының немесе штаттың қысқаруына байланысты алдағы уақытта қызметкерлердің жұмыстан босатылуы туралы, жұмыстан босатылатын қызметкерлердің лауазымдары мен кәсіптерін, мамандықтарын, біліктілігі мен еңбекақысының мөлшерін көрсете отырып, босатылуы мүмкін қызметкерлердің саны мен санаттары туралы және олардың босатылатын мерзімдері туралы жұмыстан босату басталардан кемінде екі ай бұрын;
2) өндірісті ұйымдастырудағы, оның ішінде қайта ұйымдастыру кезіндегі өзгеріске және (немесе) жұмыс берушідегі жұмыс көлемінің қысқаруына байланысты қызметкерлердің толық емес жұмыс уақыты режиміне көшуі бөлігінде алдағы уақытта болатын еңбек жағдайларының өзгеруі туралы кемінде бір ай бұрын;
3) бос жұмыс орындары (бос лауазымдар) туралы олардың пайда болған күнінен бастап үш жұмыс күні ішінде;
4) азаматтарды жұмысқа қабылдау туралы немесе жұмысқа қабылдаудан бас тарту туралы (жолдамада тиісті белгі қою арқылы себебін түсіндіре отырып) оларды уәкілетті орган жіберген күннен бастап бес жұмыс күні ішінде ақпарат беруге міндетті.";
3) 159-бап мынадай мазмұндағы 3-1-тармақпен толықтырылсын:
"3-1. Еңбекке уақытша жарамсыздық бойынша жәрдемақы:
1) заңды күшіне енген сот үкімімен кінәлі екендігі анықталған жағдайда оның қылмыс жасау кезінде алған жарақаттарының салдарынан еңбекке уақытша жарамсыздық туындаған қызметкерге;
2) соттың ұйғарымы бойынша қызметкерді мәжбүрлеп емдеген (психикалық аурулардан басқа) уақыт үшін;
3) заңды күшіне енген сот үкімімен немесе қаулысымен қызметкердің кінәлі екені анықталған жағдайда, ол қамауда болған уақыт үшін және сот-медициналық сараптама жасалған уақыт үшін;
4) қызметкердің ішімдік, есірткі және уытты заттарды пайдалануы салдарынан туындаған ауруларға немесе жарақаттарға байланысты еңбекке уақытша жарамсыздығы кезінде төленбейді.".
2. "Халықты жұмыспен қамту туралы" 2001 жылғы 23 қаңтардағы Қазақстан Республикасының Заңына (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2001 ж., N 3, 18-құжат; 2004 ж., N 2, 10-құжат; 2005 ж., N 7-8, 19-құжат; N 17-18, 76-құжат; 2006 ж., N 3, 22-құжат; N 10, 52-құжат; 2007 ж., N 2, 14, 18-құжаттар; N 3, 20-құжат; N 8, 52-құжат; N 9, 67-құжат; N 15, 106-құжат; N 20, 152-құжат; 2009 ж., N 1, 4-құжат):
1) 5-баптың 2-тармағы екінші бөлігінің он бірінші абзацындағы "оралмандар" деген сөзден кейін ";" белгісі қойылып, мынадай мазмұндағы он екінші және он үшінші абзацтармен толықтырылсын:
"жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарын бітірушілер;
жұмыс беруші-заңды тұлғаның таратылуына не жұмыс беруші-жеке тұлғаның қызметін тоқтатуына, қызметкерлер санының немесе штатының қысқаруына байланысты жұмыстан босатылған адамдар";
2) 8-бапта:
1-тармақта:
7) тармақшадағы "кәсіптік оқуға" деген сөздер "кәсіптік даярлауға, қайта даярлауға және біліктілігін арттыруға" деген сөздермен ауыстырылсын;
мынадай мазмұндағы 7-1), 7-2) тармақшалармен толықтырылсын:
"7-1) табысы аз адамдар қатарындағы жұмыспен қамтылғандарды және жеті жасқа дейінгі балаларды бағып-күтумен айналысатын адамдарды өздері өтініш білдірген жағдайда еңбек нарығының қажеттіліктеріне сәйкес кәсіптік даярлауға, қайта даярлауға, біліктілігін арттыруға жіберуге;
7-2) өндірісті ұйымдастырудағы, оның ішінде қайта ұйымдастыру кезіндегі өзгеріске және (немесе) жұмыс берушідегі жұмыс көлемінің қысқаруына байланысты толық емес жұмыс уақыты режимінде жұмыспен қамтылған қызметкерлерді (бұдан әрі - толық емес жұмыс уақыты режимінде жұмыспен қамтылған қызметкерлер) кәсіптік даярлауға, қайта даярлауға, біліктілігін арттыруға, қоғамдық жұмыстарға жіберуге;";
2-тармақтың 4) тармақшасындағы "көрсетуге;" деген сөз "көрсетуге құқығы бар." деген сөздермен ауыстырылып, 5) тармақшасы алып тасталсын;
3) 9-баптың 2-тармағында:
1) тармақшада:
"ұйымның таратылуына" деген сөздер "жұмыс беруші-заңды тұлғаның таратылуына не жұмыс беруші-жеке тұлғаның қызметін тоқтатуына" деген сөздермен ауыстырылсын;
"бір ай" деген сөздер "екі ай" деген сөздермен ауыстырылсын;
мынадай мазмұндағы 1-1) тармақшамен толықтырылсын:
"1-1) уәкілетті органға қызметкерлердің толық емес жұмыс уақыты режиміне көшуі бөлігінде алда болатын еңбек жағдайларының өзгеруіне дейін кемінде бір ай бұрын ақпарат беруге;";
4) 14-бап мынадай мазмұндағы 3-1) тармақшамен толықтырылсын:
"3-1) қоғамдық жұмыстарды ұйымдастыру және толық емес жұмыс уақыты режимінде жұмыспен қамтылған, қоғамдық жұмыстарға қатысатын қызметкерлердің еңбегіне ақы төлеу;";
5) 19-бапта:
тақырыбы мен 1-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:
"19-бап. Кәсіптік даярлау, қайта даярлау және біліктілікті арттыру
1. Уәкілетті орган кәсіптік даярлауға, қайта даярлауға және біліктілігін арттыруға:
1) егер олардың қажетті кәсіптік біліктілігі болмауына байланысты лайықты жұмыс таңдау мүмкін болмаған жағдайда, жұмыссыздарды;
2) табысы аз адамдар қатарындағы жұмыспен қамтылғандарды және жеті жасқа дейінгі балаларды бағып-күтумен айналысатын адамдарды;
3) толық емес жұмыс уақыты режимінде жұмыспен қамтылған қызметкерлерді жібереді.";
2-тармақтың бірінші бөлігінде "Табысы аз адамдар қатарындағы жұмыспен қамтылғандарды және жеті жасқа дейінгі баланы бағып-күтумен айналысатын адамдарды, сондай-ақ жұмыссыздарды" деген сөздер алып тасталсын;
4-тармақтағы "Табысы аз адамдар қатарындағы жұмыспен қамтылғандар және жеті жасқа дейінгі балаларды бағып-күтумен айналысатын адамдар, сондай-ақ" деген сөздер "Уәкілетті орган кәсіптік даярлауға, қайта даярлауға және біліктілігін арттыруға жіберген," деген сөздермен, "жұмыссыздар" деген сөз "адамдар" деген сөзбен ауыстырылсын;
6) 20-бапта:
3-тармақта:
"жұмыссыздар" деген сөз "адамдар" деген сөзбен ауыстырылсын;
"тіркелген" деген сөзден кейін "(өтініш берген)" деген сөздермен толықтырылсын;
4-тармақ мынадай мазмұндағы 1-1) тармақшамен толықтырылсын:
"1-1) толық емес жұмыс уақыты режимінде жұмыспен қамтылған қызметкерлерге арналған;";
7) 21-баптың 2-тармағы "заңды тұлғалар" деген сөздерден кейін ", сондай-ақ шетелдік жұмыс күшін тартуға рұқсат алған жұмыс берушілер" деген сөздермен толықтырылсын.
3. "Міндетті әлеуметтік сақтандыру туралы" 2003 жылғы 25 сәуірдегі Қазақстан Республикасының Заңына (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2003 ж., N 9, 41-құжат; 2004 ж., N 23, 140, 142-құжаттар; 2006 ж., N 23, 141-құжат; 2007 ж., N 3, 20-құжат; N 20, 152-құжат; N 24, 178-құжат; 2008 ж., N 23, 114-құжат):
1) 19-бап мынадай редакцияда жазылсын:
"19-бап. Артық төленген әлеуметтік аударымдарды қайтару
Төлеуші артық төлеген әлеуметтік аударымдар сомасы кейіннен оны Орталық төлеушінің банктік шотына банктік үш күн ішінде аударуы үшін төлеушінің өтініші Қорға келіп түскен күннен бастап банктік он күн ішінде Орталықтың банктік шотына аударылуға тиіс.";
2) 23-1-баптың 2-тармағының 5) тармақшасындағы "куәлігі" деген сөзден кейін ";" белгісі қойылып, мынадай мазмұндағы 6) тармақшамен толықтырылсын:
"6) жұмыс орнынан әлеуметтік қатердің басталуы алдындағы соңғы күнтізбелік он екі айдағы табысы туралы белгіленген үлгідегі анықтама";
3) 23-2-бап мынадай мазмұндағы 6-тармақпен толықтырылсын:
"6. Бала бір жасқа толғанға дейін оны бағып-күтуге байланысты табысын жоғалтуына орай берілетін әлеуметтік төлемді алушы қайтыс болған жағдайда, баланың мемлекет қарауына толық алынатын жағдайларды қоспағанда, әлеуметтік төлем бала бір жасқа толғанға дейін оны бағып-күтуді жүзеге асыратын адамға төленеді.";
4) 24-баптың тақырыбындағы және бірінші бөлігіндегі "есептеу" деген сөзден кейін ", қайта есептеу" деген сөздермен толықтырылсын.
2-бап . Осы Заң, 2009 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілетін осы баптың үшінші бөлігін қоспағанда, алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.
1-баптың 1-тармағы 1) тармақшасының төртінші, бесінші абзацтары, 2-тармағы 2) тармақшасының алтыншы абзацы, 3) тармақшасының бесінші, алтыншы абзацтары, 4) тармақшасы, 5) тармақшасының жетінші абзацы, 6) тармақшасының бесінші, алтыншы абзацтары 2011 жылғы 1 қаңтарға дейін қолданылады.
"Міндетті әлеуметтік сақтандыру туралы" 2003 жылғы 25 сәуірдегі Қазақстан Республикасы Заңының 23-бабы 4-тармағының қолданылуы 2011 жылғы 1 қаңтарға дейін тоқтатыла тұрсын, ол тоқтатыла тұрған кезеңде көрсетілген баптың 4-тармағы мынадай редакцияда қолданылады деп белгіленсін:
"4. Ол үшін әлеуметтік аударымдар жүргізілген міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушыға жұмысынан айрылуына байланысты берілетін әлеуметтік төлемдер:
екі айға - ол үшін алты айдан он екі айға дейін әлеуметтік аударымдар жүргізілген жағдайда;
үш айға - ол үшін он екі айдан жиырма төрт айға дейін әлеуметтік аударымдар жүргізілген жағдайда;
бес айға - ол үшін жиырма төрт айдан отыз алты айға дейін әлеуметтік аударымдар жүргізілген жағдайда;
алты айға - ол үшін отыз алты айдан астам әлеуметтік аударымдар жүргізілген жағдайда тағайындалады.".

Қазақстан Республикасының
Президенті Н. Назарбаев

О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам занятости и обязательного социального страхования

Закон Республики Казахстан от 5 мая 2009 года № 159-IV

Статья 1 . Внести изменения и дополнения в следующие законодательные акты Республики Казахстан:
1. В Трудовой кодекс Республики Казахстан от 15 мая 2007 года (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 2007 г., № 9, ст. 65; № 19, ст. 147; № 20, ст. 152; № 24, ст. 178; 2008 г., № 21, ст. 97; № 23, ст. 114):
1) в статье 145 :
подпункт 2) изложить в следующей редакции:
«2) профессиональную подготовку, переподготовку, повышение квалификации безработных, занятых и лиц, занятых уходом за детьми в возрасте до семи лет, из числа малообеспеченных, а также организацию общественных работ для безработных;»;
дополнить подпунктом 2-1) следующего содержания:
«2-1) профессиональную подготовку, переподготовку, повышение квалификации, организацию общественных работ для работников, занятых в режиме неполного рабочего времени, в связи с изменением в организации производства, в том числе при реорганизации, и (или) сокращением объема работ у работодателя;»;
2) пункт 2 статьи 147 изложить в следующей редакции:
«2. Работодатель обязан предоставлять информацию уполномоченному органу по вопросам занятости:
1) о предстоящем высвобождении работников в связи с ликвидацией работодателя-юридического лица либо прекращением деятельности работодателя-физического лица, сокращением численности или штата, количестве и категориях работников, которых оно может коснуться, с указанием должностей и профессий, специальностей, квалификации и размера оплаты труда высвобождаемых работников и сроках, в течение которых они будут высвобождаться, не менее чем за два месяца до начала высвобождения;
2) о предстоящем изменении условий труда в части перехода работников на режим неполного рабочего времени в связи с изменением в организации производства, в том числе при реорганизации, и (или) сокращением объема работ у работодателя не менее чем за один месяц;
3) о наличии свободных рабочих мест (вакантных должностей) в течение трех рабочих дней со дня их появления;
4) о приеме на работу или об отказе в приеме на работу граждан (с указанием причины путем соответствующей отметки в направлении) в течение пяти рабочих дней со дня направления их уполномоченным органом.»;
3) статью 159 дополнить пунктом 3-1 следующего содержания:
«3-1. Пособие по временной нетрудоспособности не выплачивается:
1) работнику, временная нетрудоспособность которого наступила вследствие травм, полученных при совершении им преступления, в случае установления виновности вступившим в законную силу приговором суда;
2) за время принудительного лечения работника по определению суда (кроме психически больных);
3) за время нахождения работника под арестом и за время судебно-медицинской экспертизы, в случае установления его виновности вступившим в законную силу приговором или постановлением суда;
4) при временной нетрудоспособности работника от заболеваний или травм, наступивших вследствие употребления алкоголя, наркотических и токсикологических средств.».
2. В Закон Республики Казахстан от 23 января 2001 года «О занятости населения» (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 2001 г., № 3, ст. 18; 2004 г., № 2, ст. 10; 2005 г., № 7-8, ст. 19; № 17-18, ст. 76; 2006 г., № 3, ст. 22; № 10, ст. 52; 2007 г., № 2, ст. 14, 18; № 3, ст. 20; № 8, ст. 52; № 9, ст. 67; № 15, ст. 106; № 20, ст. 152; 2009 г., № 1, ст. 4):
1) часть вторую пункта 2 статьи 5 дополнить абзацами двенадцатым и тринадцатым следующего содержания:
«выпускники организаций высшего и послевузовского образования;
лица, высвобожденные в связи с ликвидацией работодателя-юридического лица либо прекращением деятельности работодателя-физического лица, сокращением численности или штата работников.»;
2) в статье 8 :
в пункте 1:
в подпункте 7) слова «профессиональное обучение» заменить словами «профессиональную подготовку, переподготовку и повышение квалификации»;
дополнить подпунктами 7-1), 7-2) следующего содержания:
«7-1) направлять на профессиональную подготовку, переподготовку, повышение квалификации в соответствии с потребностями рынка труда занятых и лиц, занятых уходом за детьми в возрасте до семи лет, из числа малообеспеченных в случае их обращения;
7-2) направлять на профессиональную подготовку, переподготовку, повышение квалификации, общественные работы работников, занятых в режиме неполного рабочего времени, в связи с изменением в организации производства, в том числе при реорганизации, и (или) сокращением объема работ у работодателя (далее - работники, занятые в режиме неполного рабочего времени);»;
подпункт 5) пункта 2 исключить;
3) в пункте 2 статьи 9:
в подпункте 1):
слово «организации» заменить словами «работодателя-юридического лица либо прекращением деятельности работодателя-физического лица»;
слова «один месяц» заменить словами «два месяца»;
дополнить подпунктом 1-1) следующего содержания:
«1-1) предоставлять уполномоченному органу информацию не менее чем за один месяц до предстоящего изменения условий труда в части перехода работников на режим неполного рабочего времени;»;
4) статью 14 дополнить подпунктом 3-1) следующего содержания:
«3-1) организация общественных работ и оплата труда работников, занятых в режиме неполного рабочего времени, принимающих участие в общественных работах;»;
5) в статье 19 :
заголовок и пункт 1 изложить в следующей редакции:
«Статья 19. Профессиональная подготовка, переподготовка и повышение квалификации
1. Уполномоченный орган направляет на профессиональную подготовку, переподготовку и повышение квалификации:
1) безработных в случае, если невозможно подобрать подходящую работу из-за отсутствия у них необходимой профессиональной квалификации;
2) занятых и лиц, занятых уходом за детьми в возрасте до семи лет, из числа малообеспеченных;
3) работников, занятых в режиме неполного рабочего времени.»;
в части первой пункта 2 слова «занятых и лиц, занятых уходом за детьми в возрасте до семи лет, из числа малообеспеченных, а также безработных» исключить;
в пункте 4 слова «Занятые и лица, занятые уходом за детьми в возрасте до семи лет, из числа малообеспеченных, а также безработные» заменить словами «Лица, направленные уполномоченным органом на профессиональную подготовку, переподготовку и повышение квалификации»;
6) в статье 20 :
в пункте 3:
слово «Безработные» заменить словом «Лица»;
после слова «регистрации» дополнить словом «(обращения)»;
пункт 4 дополнить подпунктом 1-1) следующего содержания:
«1-1) предназначены для работников, занятых в режиме неполного рабочего времени;»;
7) пункт 2 статьи 21 после слова «посредничеством» дополнить словами «, а также работодатели, получившие разрешения на привлечение иностранной рабочей силы».
3. В Закон Республики Казахстан от 25 апреля 2003 года «Об обязательном социальном страховании» (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 2003 г., № 9, ст. 41; 2004 г., № 23, ст. 140, 142; 2006 г., № 23, ст. 141; 2007 г., № 3, ст. 20; № 20, ст. 152; № 24, ст. 178; 2008 г., № 23, ст. 114):
1) статью 19 изложить в следующей редакции:
«Статья 19. Возврат излишне уплаченных социальных отчислений
Сумма излишне уплаченных плательщиком социальных отчислений подлежит перечислению на банковский счет Центра в течение десяти банковских дней со дня поступления заявления плательщика в Фонд для последующего перечисления Центром в течение трех банковских дней на банковский счет плательщика.»;
2) пункт 2 статьи 23-1 дополнить подпунктом 6) следующего содержания:
«6) справка установленного образца с места работы о доходах за последние двенадцать календарных месяцев перед наступлением социального риска.»;
3) статью 23-2 дополнить пунктом 6 следующего содержания:
«6. В случае смерти получателя социальной выплаты на случай потери дохода в связи с уходом за ребенком по достижении им возраста одного года социальная выплата производится лицу, осуществляющему уход за ребенком по достижении им возраста одного года, за исключением случаев определения ребенка на полное государственное обеспечение.»;
4) в заголовке и части первой статьи 24 после слова «Исчисление» дополнить словом «, перерасчет».
Статья 2 . Настоящий Закон вводится в действие со дня его первого официального опубликования, за исключением части третьей настоящей статьи, которая вводится в действие с 1 января 2009 года.
Абзацы четвертый, пятый подпункта 1) пункта 1, абзац шестой подпункта 2), абзацы пятый, шестой подпункта 3), подпункт 4), абзац седьмой подпункта 5), абзацы пятый, шестой подпункта 6) пункта 2 статьи 1 действуют до 1 января 2011 года.
Приостановить до 1 января 2011 года действие пункта 4 статьи 23 Закона Республики Казахстан от 25 апреля 2003 года «Об обязательном социальном страховании», установив, что на период приостановления пункт 4 указанной статьи действует в следующей редакции:
«4. Участнику системы обязательного социального страхования, за которого производились социальные отчисления, социальные выплаты по потере работы назначаются:
на два месяца - в случае, когда за него производились социальные отчисления с шести до двенадцати месяцев;
на три месяца - в случае, когда за него производились социальные отчисления с двенадцати до двадцати четырех месяцев;
на пять месяцев - в случае, когда за него производились социальные отчисления с двадцати четырех до тридцати шести месяцев;
на шесть месяцев - в случае, когда за него производились социальные отчисления более тридцати шести месяцев.».

Президент
Республики Казахстан Н. Назарбаев