Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне жедел-іздестіру қызметі мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы

Қазақстан Республикасының 2009 жылғы 17 шілдедегі N 187-IV Заңы

1-бап. Қазақстан Республикасының мына заңнамалық актілеріне өзгерістер мен толықтырулар енгізілсін:

1. 1997 жылғы 16 шілдедегі Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексіне (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 1997 ж., N 15-16, 211-құжат; 1998 ж., N 16, 219-құжат; N 17-18, 225-құжат; 1999 ж., N 20, 721-құжат; N 21, 774-құжат; 2000 ж., N 6, 141-құжат; 2001 ж., N 8, 53, 54-құжаттар; 2002 ж., N 4, 32, 33-құжаттар; N 10, 106-құжат; N 17, 155-құжат; N 23-24, 192-құжат; 2003 ж., N 15, 37-құжат; N 18, 142-құжат; 2004 ж., N 5, 22-құжат; N 17, 97-құжат; N 23, 139-құжат; 2005 ж., N 13, 53-құжат; N 14, 58-құжат; N 21-22, 7-құжат; 2006 ж., N 2, 19-құжат; N 3, 22-құжат; N 5-6, 31-құжат; N 8, 45-құжат; N 12, 72-құжат; N 15, 92-құжат; 2007 ж., N 1, 2-құжат; N 4, 33-құжат; N 5-6, 40-құжат; N 9, 67-құжат; N 10, 69-құжат; N 17, 140-құжат; 2008 ж., N 12, 48-құжат; N 13-14, 58-құжат; N 17-18, 2-құжат; N 23, 114-құжат; N 24, 126-құжат; 2009 ж., N 6-7, 32-құжат):
53-баптың бірінші бөлігінің 3) тармағы "жағдайында" деген сөзден кейін ", жедел-іздестіру іс-шараларын жүзеге асыру кезінде" деген сөздермен толықтырылсын.

2. 1997 жылғы 13 желтоқсандағы Қазақстан Республикасының Қылмыстық іс жүргізу кодексіне (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 1997 ж., N 23, 335-құжат; 1998 ж., N 23, 416-құжат; 2000 ж., N 3-4, 66-құжат; N 6, 141-құжат; 2001 ж., N 8, 53-құжат; N 15-16, 239-құжат; N 17-18, 245-құжат; N 21-22, 281-құжат; 2002 ж., N 4, 32, 33-құжаттар; N 17, 155-құжат; N 23-24, 192-құжат; 2003 ж., N 18, 142-құжат; 2004 ж., N 5, 22-құжат; N 23, 139-құжат; N 24, 153, 154, 156-құжаттар; 2005 ж., N 13, 53-құжат; N 21-22, 87-құжат; N 24, 123-құжат; 2006 ж., N 2, 19-құжат; N 5-6, 31-құжат; N 12, 72-құжат; 2007 ж., N 1, 2-құжат; N 5-6, 40-құжат; N 10, 69-құжат; N 13, 99-құжат; 2008 ж., N 12, 48-құжат; N 15-16, 62, 63-құжаттар; N 23, 114-құжат; 2009 ж., N 6-7, 32-құжат):

1) 101-баптың екінші бөлігінің 2) тармағы мынадай редакцияда жазылсын:
"2) қалған қатысушылардың оны дауысы және сыртқы белгілері: акценті, жынысы, ұлты, жасы, бойы, дене бітімі, мүсіні, жүрісі бойынша тануы мүмкін болмайтын жағдайларда;";

2) 191-баптың үшінші бөлігі "тергеушілері" деген сөзден кейін ", ал осы Кодексте көзделген жағдайларда прокурорлар" деген сөздермен толықтырылсын;

3) 197-баптың бірінші бөлігінің 12) тармағы мынадай редакцияда жазылсын:
"12) анықтау органынан қылмыстық істі алып қояды және алдын ала тергеу органына береді; айрықша жағдайларда тергеудің толық және объективті болуын қамтамасыз ету мақсатында алдын ала тергеу органының жазбаша өтінімі бойынша не өз бастамашылығымен істі алдын ала тергеудің бір органынан екінші органына береді не өзінің іс жүргізуіне қабылдайды және осы Кодексте белгіленген тергеуде болу ретіне қарамастан, оған тергеу жүргізеді;";

4) 237-баптың бірінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
"1. Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 120-бабында (бірінші бөлік); 122-бабында; 128-бабында (бірінші бөлік); 131-бабында (бірінші бөлік); 143-бабында (үшінші бөлік); 157-бабында (бірінші және екінші бөліктер); 164-бабында (бірінші бөлік); 170-бабында (бірінші бөлік); 175-бабында (бірінші және екінші бөліктер); 177-бабында (бірінші және екінші бөліктер); 178-бабында (бірінші бөлік); 181-бабында (бірінші бөлік); 185-бабында (бірінші және екінші бөліктер); 192-бабында (бірінші бөлік); 193-бабында (бірінші және екінші бөліктер); 209-бабында (бірінші және екінші бөліктер); 233-1-бабында (бірінші бөлік); 233-3-бабында (бірінші бөлік); 241-бабында (үшінші бөлік); 242-бабында; 251-бабында (бірінші бөлік); 252-бабында (бірінші бөлік); 270-бабында (бірінші бөлік); 307-бабында (екінші бөлік); 308-бабында (бірінші және екінші бөліктер); 311-бабында (бірінші бөлік); 312-бабында (бірінші және екінші бөліктер); 339-бабында (үшінші бөлік); 346-бабында (екінші бөлік); 347-1-бабында (бірінші бөлік); 358-бабында (бірінші бөлік); 361-бабында (екінші бөлік) көрсетілген ауырлығы орташа қылмыстар туралы, сондай-ақ ауыр және аса ауыр қылмыстар туралы қылмыстық істер бойынша, егер күдікті, айыпталушы үшінші бір адамның телефонын немесе өзге де сөйлесу құрылғысын пайдаланады деген мәліметтер болса немесе егер үшінші бір адам басқа адамдарға беру үшін күдіктіге, айыпталушыға арналған не күдіктіден, айыпталушыдан ақпарат алады деген мәліметтер болса, тыңдау нәтижесінде іс үшін маңызы бар мәліметтер алынады деп болжауға жеткілікті негіздер болған кезде күдіктінің, айыпталушының не үшінші бір адамның телефон және басқа да сөйлесу құрылғылары арқылы жүргізілетін сөйлесулерін жасырын тыңдау және жазып алу тергеушінің прокурор санкция берген қаулысының негізінде жүргізіледі.
Жоғарыда көрсетілген қылмыстар тізбесі бойынша бейне-, аудиотехниканы немесе өзге де арнаулы техникалық құралдарды пайдалана отырып, сөздерді жасырын тыңдау және жазып алу прокурордың санкциясымен ғана күдіктіге, айыпталушыға қатысты жүргізілуі мүмкін.";

5) 326-бап мынадай мазмұндағы жетінші, сегізінші және тоғызыншы бөліктермен толықтырылсын:
"7. Сот талқылауына қатысушылардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында сот осы Кодекстің 101-бабында көзделген ережелерге сәйкес шаралар қабылдайды және сот талқылауын жүргізеді.
8. Басты сот талқылауы басталар алдында төрағалық етуші сот талқылауының барлық қатысушыларына қауіпсіздік шараларын қамтамасыз ету бойынша сотқа өтініш жасау құқығы туралы түсіндіреді.
9. Тараптардың бірінің немесе сот талқылауына қатысушының қауіпсіздік шараларын қабылдау туралы өтініші бойынша сот осы мәселе бойынша қаулы шығаруға құқылы.".

3. "Жедел-іздестіру қызметі туралы" 1994 жылғы 15 қыркүйектегі Қазақстан Республикасының Заңына (Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесінің Жаршысы, 1994 ж., N 13-14, 199-құжат; 1995 ж., N 24, 167-құжат; Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 1996 ж., N 14, 275-құжат; 1998 ж., N 24, 436-құжат; 2000 ж., N 3-4, 66-құжат; 2001 ж., N 8, 53-құжат; N 17-18, 245-құжат; 2002 ж., N 4, 32-құжат; N 15, 147-құжат; N 17, 155-құжат; 2004 ж., N 18, 106-құжат; N 23, 142-құжат; N 24, 154-құжат; 2005 ж., N 13, 53-құжат; 2007 ж., N 2, 18-құжат; 2009 ж., N 6-7, 32-құжат):

1) 1-бап мынадай редакцияда жазылсын:

"1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негізгі ұғымдар

Осы Заңда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:
1) адамдарға сауал қою - жедел-іздестіру қызметінің міндеттерін шешу үшін маңызы бар нақты ақпаратты осы ақпарат бар немесе болуы мүмкін сауал қойылған адамның сөздерінен жинау;
2) анықтамалар алу - қызығушылық туғызатын ақпарат бар немесе болуы мүмкін тиісті жеке немесе заңды тұлғаға ресми сауал жіберу жолымен жедел-іздестіру қызметінің міндеттерін шешу үшін маңызы бар нақты ақпарат алу;
3) арнаулы жедел-іздестіру іс-шарасы - заңмен қорғалатын адамның жеке өміріне араласпаушылықты, хат жазысу, телефонмен сөйлесу, телеграф хабарламалары мен почта жөнелтілімдері құпиясын, сондай-ақ тұрғын үйге қол сұқпаушылық құқығына тікелей қатысты жедел-іздестіру іс-шарасы;
4) арнаулы техникалық құралдар - жедел-іздестіру іс-шараларын жүргізу барысында ақпаратты табу және оны құжаттау үшін арнаулы функциялары, бағдарламалық қамтамасыз етуі мен конструкциялық ерекшеліктері бар құрылғылар, аппаратура, тетіктер, жабдық;
5) байқау - жедел-іздестіру қызметінің міндеттерін шешу үшін маңызы бар құбылыстарды, әрекеттерді, оқиғаларды, процестерді көру арқылы әрі өзгеше қабылдау және анықтау;
6) байланыс желілеріндегі жедел іздеу - телекоммуникациялар желілері және почта байланысы арналары арқылы берілетін ақпаратта құқыққа қарсы әрекеттің белгілерін табу жөніндегі жасырын іс-әрекеттер;
7) байланыстың техникалық арналарынан, компьютер жүйелерінен және өзге де техникалық құралдардан ақпаратты алу - ақпаратты жинауға, өңдеуге, жинақтауға, сақтауға, іздеуге және таратуға арналған, электрлі байланыс желілері, компьютер желілері, деректер базалары, телекоммуникациялық және ақпараттық жүйелер арқылы берілетін ақпаратты арнаулы техникалық құралдармен жасырын алу;
8) бақыланатын өнім беру - еркін өткізуге тыйым салынған не айналымы шектелген, сондай-ақ қылмыстық қол сұғу объектілері немесе құралдары болып табылатын нәрселердің, заттардың және өнімдердің берілуіне, сатып алынуына, сатылуына, орын ауыстыруына бақылау орнату жолымен қылмыстық әрекеттің белгілері туралы ақпарат алу тәсілі;
9) жеке адамды белгілері бойынша іздеу және ұқсастыру - іздеудегі адамды даралайтын статистикалық, динамикалық және геномдық белгілері бойынша, сондай-ақ сөзбен сипаттау портреті және адамды жеткілікті ықтимал дәрежеде тануға мүмкіндік беретін басқа да тәсілдер көмегімен табуға және сәйкестендіруге бағытталған ұйымдастырушылық және нысаналық-практикалық іс-әрекеттер жиынтығы;
10) енгізу - жедел-іздестіру қызметін жүзеге асырушы органның қызметкерін не онымен бірге қызмет істеп жүрген құпия көмекшіні жедел-іздестіру қызметінің міндеттерін шешу үшін жедел қызмет мүдделі болып отырған объектінің төңірегіне жасырын енгізу;
11) жалпы жедел-іздестіру іс-шарасы - жедел-іздестіру қызметін жүзеге асырушы органдардың осы қызметтің міндеттерін шешуге бағытталған, бірыңғай тактикалық, стратегиялық ой-ниетпен байланысқан іс-әрекеттерінің жиынтығы;
12) жедел есепке алу ісі - жедел-іздестіру қызметін жүзеге асырушы орган жүргізетін оқшауландырылған іс жүргізу;
13) жедел кіру - тұрғын және басқа да үй-жайларға, ғимараттарға, құрылыстарға, көлік құралдарына, жергілікті жердің учаскелеріне оларды тексеру мақсатында, сондай-ақ жедел-іздестіру қызметінің өзге де міндеттерін шешу үшін жасырын кіру;
14) жедел сатып алу - ықтимал қылмыстық әрекет туралы ақпарат алу мақсатында, жедел-іздестіру қызметін жүзеге асырушы органның хабардар болуымен және оның бақылауымен тексерілетін адамнан тұтыну немесе өткізу мақсатынсыз ақылы түрде заттар сатып алынатын жалған мәміле ахуалын орнату;
15) жедел-іздестіру қызметі - адамның және азаматтың өмірін, денсаулығын, құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін, меншікті қорғау, шет мемлекеттер мен халықаралық ұйымдардың арнаулы қызметтерінің қылмыстық қол сұғуынан, сондай-ақ барлау-бүлдіру әрекетінен қоғам мен мемлекеттің қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында жедел-іздестіру қызметін жүзеге асырушы органдар Қазақстан Республикасының Конституциясына, осы Заңға және Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілеріне сәйкес жүзеге асыратын жария және жасырын жедел-іздестіру, ұйымдастыру және басқару іс-шараларының ғылыми негізделген жүйесі;
16) құқыққа қарсы әрекеттердің іздерін табу, жасырын анықтау және алып қою, оларды алдын ала зерттеу - қылмыс іздері сақталған немесе қылмыс жасау құралы не қылмыстық әрекеттің нәтижесі болып табылған материалдық объектілерді анықтау және айналымнан немесе нақты адамның иелігінен алып қою және олардың өздеріне тән белгілері мен ерекшеліктерін заңда белгіленген нысандарда анықтау;
17) құпия көмекшілер - жедел-іздестіру қызметін жүзеге асырушы органмен құпия негізде (оның ішінде келісімшарт бойынша) қызмет істеуге келісімін берген, сол сияқты осы органмен бұрын өзінің келісімі бойынша ынтымақтастықта болған, он сегіз жасқа толған, іс-әрекетке қабілетті жеке тұлғалар;
18) почта-телеграф жөнелтілімдерін бақылау - іс үшін маңызы бар мәліметтерді хаттарды, жеделхаттарды, радиограммаларды, бандерольдерді, посылкаларды және басқа да почта-телеграф жөнелтілімдерін қарау және олардың мазмұнымен танысу жолымен алу;
19) сөздерді жасырын тыңдау және жазып алу - бейне-, аудиотехниканы немесе өзге де арнаулы техникалық құралдарды пайдалана отырып, тексерілетін адамның, күдіктінің, айыпталушының сөздік ақпаратын жасырын бақылау және оның мазмұнын материалдық жеткізгіште анықтау;
20) телефон арқылы жүргізілген сөйлесулер туралы мәліметтер алу - телефон байланысы абонентінің кіріс және шығыс қоңыраулары туралы ақпаратты жасырын алып қою;
21) телефон және басқа да сөйлесу құрылғылары арқылы жүргізілетін сөйлесулерді тыңдау және жазып алу - егер тексерілетін адам, күдікті, айыпталушы үшінші бір адамның телефонын немесе өзге де сөйлесу құрылғысын пайдаланады деген мәліметтер болса немесе егер үшінші бір адам телефонды және басқа да сөйлесу құрылғысын пайдаланып, тексерілетін адамға, күдіктіге, айыпталушыға арналған не басқа адамдарға беру үшін тексерілетін адамнан, күдіктіден, айыпталушыдан ақпарат алады деген мәліметтер болса, тексерілетін адамның, күдіктінің, айыпталушының не үшінші бір адамның сөздік ақпаратын жасырын бақылау және оның мазмұнын материалдық жеткізгіште анықтау;
22) үлгілерді алу - тірі адамның, мәйіттің, жануардың, заттың, нәрсенің ерекшеліктерін бейнелейтін, жедел-іздестіру қызметінің міндеттерін шешу үшін маңызы бар материалдық ақпарат жеткізгіштерді алып қою және анықтау;
23) штаттағы жасырын қызметкер - лауазымдық міндеттеріне жедел-іздестіру іс-шараларын астыртын түрде жүргізу кіретін жедел-іздестіру қызметін жүзеге асырушы органның қызметкері;
24) іздестіру - заңда көзделген жағдайларда тергеуден, анықтаудан немесе соттан жасырынған, қылмыстық жауаптылықтан жалтарған адамдардың, хабарсыз кеткен және өзге де адамдардың орналасқан жерін, сондай-ақ мемлекеттік құпияларды құрайтын мәліметтері бар жоғалған құжаттар мен бұйымдарды анықтауға бағытталған ұйымдастырушылық, іс жүргізу және жедел-іздестіру іс-шараларының жүйесі.";

2) 2-бапта :
екінші абзацтағы "азаматтардың", "және меншікті (нысандарына қарамастан)" деген сөздер тиісінше "адам мен азаматтың", ", меншікті" деген сөздермен ауыстырылсын;
бесінші абзацта:
"жазадан" деген сөз "жауаптылықтан" деген сөзбен ауыстырылсын;
"жүзеге асыру" деген сөздерден кейін ", сондай-ақ табылған танылмаған мәйіттерді сәйкестендіру" деген сөздермен толықтырылсын;
тоғызыншы абзац мынадай редакцияда жазылсын:
"мемлекеттік құпияларды немесе заңмен қорғалатын өзге де құпияны құрайтын мәліметтерді қорғауды қамтамасыз ету; коммерциялық құпияны қорғауда ұйымдарға жәрдемдесу;";

3) 4-бапта :
1-тармақтағы ", сондай-ақ Қазақстан Республикасының басқа да заңдары мен қалыптық құжаттары" деген сөздер "және Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілері" деген сөздермен ауыстырылсын;
мынадай мазмұндағы 1-1-тармақпен толықтырылсын:
"1-1. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта осы Заңдағыдан өзгеше ережелер белгіленсе, онда халықаралық шарттың ережелері қолданылады.";
2-тармақтағы "қалыптық құжаттар" деген сөздер "нормативтік құқықтық актілер" деген сөздермен ауыстырылсын;

4) 5-бапта :
3-тармақтың екінші бөлігінде:
"судья" деген сөз "сот" деген сөзбен ауыстырылсын;
"ұйғарымымен" деген сөз "шешімімен" деген сөзбен ауыстырылсын;
4-тармақтағы "талап ету бойынша жедел-іздестіру қызметін жүзеге асырушы органдармен құпия негізде қызмет атқарушы немесе қызмет атқарған азаматтардың" деген сөздер "талап етуі бойынша құпия көмекшілердің және штаттық жасырын қызметкерлердің" деген сөздермен ауыстырылсын;
5-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:
"5. Жедел-іздестіру қызметі нәтижесінде алынған, адамның жеке өміріне, ар-ожданы мен қадір-қасиетіне қатысты мәліметтер, егер оларда заңмен тыйым салынған іс-әрекеттер жасағаны туралы ақпарат болмаса, сақталуға жатпайды және жойылады.
Қылмыс жасаған кінәсі заңда белгіленген тәртіппен дәлелденбеген, сондай-ақ оларға қатысты қылмыстық іс қозғалмаған адамдарға қатысты жедел-іздестіру іс-шараларын жүргізу нәтижесінде алынған материалдар тиісті жедел есепке алу ісі тоқтатылған кезден бастап бір жыл сақталып, содан соң жойылады. Өздеріне қатысты қылмыстық іс қозғалмаған адамдардың телефон арқылы және өзге де сөйлесулерін тыңдау нәтижесінде алынған фонограммалар мен басқа да материалдар тиісті жедел есепке алу ісі тоқтатылған кезден бастап алты ай ішінде жойылады, ол жөнінде хаттама жасалады. Прокурордың санкциясы негізінде жүргізілген жедел-іздестіру іс-шараларының нәтижелерін көрсететін материалдар жойылатын күннен үш ай бұрын ол жөнінде тиісті прокурорға хабар беріледі.
Қарсы барлау қызметі процесінде, сондай-ақ халықаралық терроризмге қарсы іс-қимыл саласында алынған жедел-іздестіру іс-шараларының нәтижелерін сақтау мен жоюдың тәртібі және мерзімдері ведомстволық нормативтік актілерде белгіленеді.";

5) 7-бапта :
б) тармақшасындағы "өздерінің қарауындағы", "шараларын жүргізу жөнінде" деген сөздер тиісінше "өздері тергейтін", "іс-шараларын жүргізу туралы" деген сөздермен ауыстырылсын, ", прокурордың нұсқауын, сондай-ақ соттың ұйғарымын" деген сөздер алып тасталсын;
мынадай мазмұндағы б-1) және б-2) тармақшаларымен толықтырылсын:
"б-1) прокурордың жедел-іздестіру қызметінің заңдылығын қадағалауды жүзеге асыру барысында берген жазбаша нұсқауларын орындауға;
б-2) қылмыстық іс бойынша жасырынған сотталушыны және азаматтық іс бойынша жауапкерді, атқарушылық іс жүргізу бойынша борышкерді іздестіру туралы сот актілерін орындауға;";

6) 8-бап мынадай редакцияда жазылсын:

"8-бап. Жедел-іздестіру қызметін жүзеге асырушы органдардың
құқықтары

Жедел-іздестіру қызметінің міндеттерін орындау кезінде оны жүзеге асыруға уәкілеттік берілген органдардың:
1) өз құзыреті шегінде осы Заңның 11-бабында көрсетілген жедел-іздестіру іс-шараларын жария және жасырын жүргізуге;
2) жедел-іздестіру қызметінің міндеттерін шешуді қамтамасыз ететін жедел есепке алуларды және ақпараттық жүйелерді құруға және пайдалануға;
3) жедел-іздестіру іс-шаралары барысында жазбаша немесе ауызша шарт бойынша жеке және заңды тұлғалардың, әскери бөлімдердің тұрғын үй-жайлары мен тұрғын емес үй-жайларын, көлік құралдарын, сондай-ақ өзге де мүлкін, залал келтірілген жағдайда оны, сондай-ақ шығыстарды иелеріне жедел-іздестіру қызметін жүзеге асырушы органдар есебінен өтей отырып пайдалануға;
4) астыртын ұйымдар құру мақсатында жедел-іздестіру қызметін жүзеге асырушы органдардың қызметкерлерін, бөлімшелерінің, ұйымдарының, үй-жайлары мен көлік құралдарының ведомстволық бағыныстылығын, сондай-ақ құпия көмекшілердің жеке басын құпияландыратын құжаттарды пайдалануға;
5) қажетті ғылыми-техникалық немесе өзге де арнаулы таным-білімі бар лауазымды адамдар мен мамандардың көмегін пайдалануға;
6) Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде белгіленген коммерциялық, банктік және заңмен қорғалатын өзге де құпияны құрайтын мәліметтерді жария етуге қойылатын талаптарды сақтай отырып, басқа ұйымдардан жедел-іздестіру қызметінің міндеттерін шешу үшін маңызы бар ақпаратты өтеусіз алуға және пайдалануға;
7) Қазақстан Республикасының аумағында жедел-іздестіру қызметін жүзеге асыруға құқығы бар басқа да органдардың келісімі бойынша осы органдардың күші мен қаражатын жекелеген іс-шаралар жүргізуге тартуға;
8) осы Заңның 11-бабында көзделген жедел-іздестіру іс-шараларын жүргізу мақсатында ғана тәуліктің кез-келген уақытында ұйымдардың аумақтарына және үй-жайларына, ал әскери бөлімшелердің және басқа да режимдік объектілердің аумақтарына олардың басшыларының келісімі бойынша кедергісіз кіруге;
9) қылмыстық процесте пайдалану үшін жедел-іздестіру іс-шараларын жүргізудің нәтижелерін көрсететін материалдарды беруге құқығы бар.";

7) 9-баптың 1-тармағындағы "қолданылып жүрген заңдарға" деген сөздер "Қазақстан Республикасының заңдарына" деген сөздермен ауыстырылсын;

8) 10-бапта :
1-тармақта:
в), в-1) тармақшалары мынадай редакцияда жазылсын:
"в) тергеушінің өзі тергейтін қылмыстық істер бойынша жазбаша тапсырмалары;
в-1) Қазақстан Республикасының Бас Прокуроры мен оның орынбасарларының, облыс прокурорларының және оларға теңестірілген прокурорлардың қаулылары, сондай-ақ прокурордың жедел-іздестіру қызметінің заңдылығын қадағалауды жүзеге асыру барысында берген жазбаша нұсқаулары;";
мынадай мазмұндағы в-2) тармақшасымен толықтырылсын:
"в-2) қылмыстық іс бойынша сотталушыны және азаматтық іс бойынша жауапкерді, атқарушылық іс жүргізу бойынша борышкерді іздестіру туралы сот актілері;";
д) тармақшасындағы "барлау" деген сөз "қарсы барлау" деген сөзбен ауыстырылсын;
2-тармақта:
екінші абзац мынадай редакцияда жазылсын:
"жедел-іздестіру қызметін жүзеге асырушы органдарға жұмысқа немесе қызметке қабылдау туралы;";
мынадай мазмұндағы үшінші абзацпен толықтырылсын:
"жеке және заңды тұлғалардың стратегиялық және күзетілетін объектілерді күзету және оларға қызмет көрсету жөніндегі, сондай-ақ күзетілетін адамдардың төңірегіндегі жұмыстарды істеуіне рұқсат беру туралы. Стратегиялық және күзетілетін объектілердің, сондай-ақ күзетілетін адамдардың тізбесі Қазақстан Республикасының заңнамасымен айқындалады;";

9) 11-бап мынадай редакцияда жазылсын:

"11-бап. Жедел-іздестіру іс-шаралары

1. Жедел-іздестіру іс-шаралары жалпы және арнаулы болып бөлінеді.
2. Жалпы жедел-іздестіру іс-шаралары мыналар болып табылады:
1) адамдарға сауал қою;
2) азаматтармен жария және жасырын қатынастар орнату, оларды жедел-іздестіру қызметіне пайдалану;
3) енгізу;
4) қылмыстық іс-әрекетті имитациялайтын мінез-құлық таныту;
5) астыртын кәсіпорындар мен ұйымдар құру;
6) бақыланатын өнім беру;
7) арнаулы техникалық құралдарды қолдану;
8) анықтамалар алу;
9) үлгілерді алу;
10) жедел сатып алу;
11) іздеу-қызмет иттерін пайдалану;
12) жеке адамды белгілері бойынша іздеу және ұқсастыру;
13) ақпаратты заңсыз алып тастау қондырғыларын іздеу;
14) құқыққа қарсы әрекеттер іздерін табу, жасырын орнықтыру және алып қою, оларды алдын ала зерттеу;
15) қылмысты әзірлеуші, жасаушы немесе жасаған адамның ізіне түсу және оны ұстау;
16) ұсталған адамдарды жеке тексеруді, олардың жанында болатын, қылмыстық әрекетке қатысты болуы мүмкін заттар мен құжаттарды қарауды және алып қоюды, сондай-ақ тұрғын жайларды, жұмыс орындары мен өзге де орындарды тексеруді, көлік құралдарын тексеруді куәгерлердің қатысуымен жүзеге асыру.
Терроризмге қарсы операцияны жүзеге асыру барысында жеке тексеру және жеке тұлғаның жанында болатын заттарды тексеру, көлік құралдарын тексеру, оның ішінде техникалық құралдарды қолдана отырып тексеру куәгерлердің қатысуынсыз жүргізілуі мүмкін;
17) қарулы қылмыскерлерді қолға түсіру жөніндегі операцияларды жүргізу;
18) байқау.
3. Арнаулы жедел-іздестіру іс-шаралары мыналар болып табылады:
1) почта-телеграф жөнелтілімдерін бақылау;
2) байланыс желілеріндегі жедел іздеу;
3) бейне-, аудиотехниканы немесе өзге де арнаулы техникалық құралдарды пайдалана отырып, сөздерді жасырын тыңдау және жазып алу, телефондар және басқа да сөйлесу құрылғылары арқылы жүргізілетін сөйлесулерді тыңдау және жазып алу, сондай-ақ телефон арқылы жүргізілген сөйлесулер туралы мәліметтер алу;
4) байланыстың техникалық арналарынан, компьютер жүйелерінен және өзге де техникалық құралдардан ақпаратты алып тастау;
5) жедел кіру.";

10) 12-бапта :
2-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:
"2. Жалпы және арнаулы жедел-іздестіру іс-шараларын жедел-іздестіру қызметін жүзеге асырушы барлық органдар өздеріне жүктелген міндеттерге сәйкес жүргізеді.
Жедел-іздестіру қызметін жүзеге асырушы органдар Қазақстан Республикасы Әділет министрлігі қылмыстық-атқару жүйесінің мекемелерінде жедел-іздестіру іс-шараларын қылмыстық-атқару жүйесінің уәкілетті органымен немесе оның аумақтық бөлімшесімен өзара іс-қимыл жасаса отырып жүргізуге құқылы.
Қазақстан Республикасы Президенті Күзет қызметінің жедел қамтамасыз ету объектілеріндегі және күзет іс-шараларын жүргізу аймағындағы жедел-іздестіру іс-шаралары Қазақстан Республикасы Президентінің Күзет қызметімен келісім бойынша жүзеге асырылады.";
4-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:
"4. Арнаулы жедел-іздестіру іс-шаралары:
1) егер күдікті, айыпталушы үшінші бір адамның телефонын немесе өзге де сөйлесу құрылғысын пайдаланады деген мәліметтер болса немесе егер үшінші бір адам күдіктіге, айыпталушыға арналған не басқа адамдарға беру үшін күдіктіден, айыпталушыдан ақпарат алады деген мәліметтер болса, Қазақстан Республикасы Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 237-бабының бірінші бөлігінде көрсетілген қылмыстар туралы қылмыстық істер бойынша күдіктіге, айыпталушыға не үшінші бір адамға қатысты;
2) тергеуден, анықтаудан, соттан жасырынып жүрген және Қазақстан Республикасы Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 237-бабының бірінші бөлігінде көрсетілген қылмыстарды жасағаны үшін қылмыстық жауаптылықтан жалтарып жүрген, сондай-ақ хабарсыз кеткен адамдарды іздестіру жөніндегі шараларды жүзеге асыру үшін тек қана прокурордың санкциясымен жүргізіледі.
Ауыр және аса ауыр қылмыстарды, сондай-ақ ұйымдасқан қылмыстық топтар, қылмыстық қоғамдастықтар (қылмыстық ұйымдар) әзірлеп және жасап жатқан қылмыстарды анықтау, олардың алдын алу, жолын кесу және ашу мақсатында арнаулы жедел-іздестіру іс-шаралары көрсетілген санаттағы қылмыстарға қатысы бар тексерілетін адамдарға қатысты прокурордың санкциясымен жүргізіледі.
Мұндай іс-шараларды жүргізуге санкцияны жедел-іздестіру қызметін жүзеге асыратын органдардың қаулысы бойынша Қазақстан Республикасының Бас Прокуроры мен оның орынбасарлары, Бас әскери прокурор, облыстық және оларға теңестірілген прокурорлар береді.
Осы Заңның 6-бабында көрсетілген барлық органдардың міндеттерді шешуі үшін телекоммуникациялар желілерін және почталық байланыс арналарын пайдаланумен байланысты арнаулы жедел-іздестіру іс-шараларын техникалық жағынан Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздік органдары жүзеге асырады, бұл үшін оларға қажетті күш пен қаражат бөлінеді.
Қазақстан Республикасының әскери қауіпсіздігін және күзетілетін адамдардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету мүддесінде Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің әскери барлау органдары және Қазақстан Республикасы Президентінің Күзет қызметі Қазақстан Республикасының аумағында байланыс қызметтері мен құралдарын беретін жеке және заңды тұлғалардың стационарлық аппаратурасына қосылуды болғызбайтын телекоммуникациялар желілерін пайдалана отырып, арнаулы жедел-іздестіру іс-шараларын жүзеге асыруға құқылы.";
5-тармақта:
", сондай-ақ терроризмнің барлау-бүлдіру мақсатында қол сұғушылықтарын" деген сөздер "барлау-бүлдіру мақсатында қол сұғушылықтарын, сондай-ақ халықаралық терроризмді" деген сөздермен ауыстырылсын;
"барлау хабарламасын алу үшін осы баптың 4-тармағында көрсетілген жедел-іздестіру шаралары" деген сөздер "қарсы барлау ақпаратын алу үшін арнаулы жедел-іздестіру іс-шаралары" деген сөздермен ауыстырылсын;
6-тармақта:
"хабардар ете отырып," деген сөздерден кейін "қаулы шығарылған кезден бастап" деген сөздермен толықтырылсын;
"телефондарынан немесе басқа да сөйлесу құрылғыларынан жүргізілген" деген сөздер "олардың телефондары немесе басқа да сөйлесу құрылғылары арқылы жүргізілетін" деген сөздермен ауыстырылсын;
7, 8-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:
"7. Кейінге қалдыруға болмайтын әрі ауыр және аса ауыр қылмыстар жасауға әкеп соғуы мүмкін жағдайларда жедел-іздестіру қызметін жүзеге асырушы тиісті орган басшыларының біреуінің дәлелді қаулысы негізінде прокурорды хабардар ете отырып және қаулы шығарылған кезден бастап жиырма төрт сағат ішінде кейіннен санкция ала отырып, арнаулы жедел-іздестіру іс-шараларын жүргізуге жол беріледі.
Бұл ереже судьяларға қатысты арнаулы жедел-іздестіру іс-шараларын жүргізу кезінде қолданылмайды.
Судьяға қатысты арнаулы жедел-іздестіру іс-шаралары прокурордың санкциясымен ғана жүргізілуі мүмкін.
8. Арнаулы жедел-іздестіру іс-шараларын жүргізуге санкция алу кезінде прокурорға құпия көмекшілер мен штаттағы жасырын қызметкерлердің жеке басы туралы мәліметтердің құпиясын ашуға мүмкіндік бермейтін нысанда және мазмұнда оларды жүргізу үшін негіздеме материалдар табыс етіледі.
Арнаулы жедел-іздестіру іс-шарасының нәтижесі туралы оны жүргізуге санкция берген прокурор хабардар етіледі.";

11) 13-баптың 1-тармағында:
"ведомстволарының, кәсіпорындарының, ұйымдары мен мекемелерінің (бағыныстылығына және меншік нысандарына қарамастан)" деген сөздер "ұйымдарының" деген сөзбен ауыстырылсын;
"жүргізуші органдарға жәрдемдесуге міндетті" деген сөздер "жүзеге асырушы органдарға жәрдемдесуге міндетті және олардың көрсетілген органдарға өз құзыреті шегінде жедел-іздестіру қызметін жүзеге асыруына кедергі жасауға құқығы жоқ" деген сөздермен ауыстырылсын;

12) 14-бап мынадай редакцияда жазылсын:

"14-бап. Жедел-іздестіру қызметінің материалдарын пайдалану
1. Жедел-іздестіру қызметі процесінде алынған материалдар тергеу жұмыстарын әзірлеу мен жүзеге асыру және қылмыстардың алдын алу, жолын кесу және ашу жөніндегі жедел-іздестіру іс-шараларын жүргізу үшін, сондай-ақ олар Қазақстан Республикасының қылмыстық іс жүргізу заңнамасының айғақтарды жинауды, зерттеуді және бағалауды регламенттейтін ережелеріне сәйкес тексерілген жағдайда қылмыстық істер бойынша дәлелдеу процесінде пайдаланылуы мүмкін.
Жедел-іздестіру қызметінің материалдары қарсы барлау қызметі барысында алынған, оларды пайдалану тәртібі ведомстволық нормативтік актілерде белгіленген нәтижелерді қоспағанда, Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен тексерілгеннен кейін осы Заңның 2-бабында көзделген басқа да міндеттерді орындау кезінде пайдаланылуы мүмкін.
2. Жедел-іздестіру іс-шараларын жүргізу нәтижесінде алынған материалдар оларға Қазақстан Республикасының қылмыстық іс жүргізу заңнамасында көзделген сипат берілгенге дейін не оларды қылмыстық процеске енгізуге мүмкіндік болмағанда ешқандай құқықтық салдарларға әкеп соқпайды әрі жеке және заңды тұлғалардың құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін шектеуге негіз болып табылмайды.
3. Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген жағдайларды қоспағанда, жедел-іздестіру қызметін ұйымдастыру туралы, нақты жедел-іздестіру іс-шаралары туралы, мемлекеттік немесе заңмен қорғалатын өзге де құпияны құрайтын ақпарат көздері және оларды алу тәсілдері туралы мәліметтер, сондай-ақ адам мен азаматтың жеке өміріне, ар-ожданы мен қадір-қасиетіне қатысты мәліметтер жария етуге жатпайды.
4. Кәсіби міндеттерін орындау нәтижесінде жедел-іздестіру қызметі туралы өзіне белгілі болған мәліметтерді жария еткен адамдар Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген тәртіппен жауапты болады.";

13) мынадай редакциядағы 14-1-баппен толықтырылсын:

"14-1-бап. Жедел-іздестіру қызметін ақпараттық қамтамасыз ету
және құжаттау

1. Осы Заңда көзделген міндеттерді шешу үшін жедел-іздестіру қызметін жүзеге асырушы органдар жедел есепке алулар мен ақпараттық жүйелерді құруы және пайдалануы, сондай-ақ жедел есепке алу істерін ашуы мүмкін.
2. Жедел есепке алулар мен ақпараттық жүйелерде мәліметтер жинақтау, сондай-ақ жедел есепке алу істерін ашу осы Заңның 10-бабының 1-тармағында көзделген негіздер болған кезде, мәліметтерді жинау мен жүйеге келтіру, жедел-іздестіру қызметінің нәтижелерін тексеру және бағалау, сондай-ақ солардың негізінде жедел-іздестіру қызметін жүзеге асырушы органдардың тиісті шешімдер қабылдауы мақсатында жүзеге асырылады.
3. Жедел есепке алулар мен ақпараттық жүйелерді қалыптастырудың және пайдаланудың, сондай-ақ жедел есепке алуларды жүргізудің тәртібі жедел-іздестіру қызметін жүзеге асырушы органдардың нормативтік құқықтық актілерімен айқындалады.";

14) 16-баптың бірінші бөлігінің төртінші абзацындағы "кезде тоқтатылады." деген сөздер "кезде;" деген сөзбен ауыстырылып, мынадай мазмұндағы бесінші абзацпен толықтырылсын:
"жедел-іздестіру қызметін жүзеге асыру кезінде заңның, адам мен азаматтың құқықтары бұзылуы анықталған жағдайда жедел-іздестіру қызметін жүзеге асырушы жоғары тұрған органның, прокурордың қаулысы не соттың шешімі бойынша тоқтатылады.";

15) 23-бапта :
тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:
"23-бап. Құпия көмекшілерді әлеуметтік және құқықтық қорғау";
1-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:
"1. Құпия көмекшілер мемлекет қорғауында болады.";
4, 5-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:
"4. Құпия көмекшілердің жеке басы туралы мәліметтер мемлекеттік құпияларды құрайды.
5. Құпия көмекшілердің сыйақы алуға құқығы бар.";
7-тармақтың бірінші абзацындағы "Жедел-іздестіру қызметін жүзеге асырушы органдармен ынтымақтасып қызмет істеген азамат" деген сөздер "құпия көмекші" деген сөздермен ауыстырылсын;
8-тармақтың бірінші абзацындағы "Жедел-іздестіру қызметін жүзеге асырушы органдармен ынтымақтасып қызмет істеген азамат" деген сөздер "Құпия көмекші" деген сөздермен ауыстырылсын:

16) 24-баптың бірінші бөлігіндегі "жедел-іздестіру шараларын ұйымдастыру мен жүргізу кезінде заңдылықтың сақталуына" деген сөздер "заңдылықтың сақталуына, осы қызметтің ұйымдастырылуына, тактикасына, әдістері мен құралдарына, сондай-ақ астыртын жүргізілуі мен құпиялылығын қамтамасыз ету жөніндегі шараларға" деген сөздермен ауыстырылсын;

17) 25-баптың 2-тармағының 1) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:
"1) құпия көмекшілердің және штаттағы жасырын қызметкерлердің жеке басы туралы мәліметтерден басқа, жедел есепке алу істерін, жедел-іздестіру қызметінің барысы туралы материалдарды, құжаттарды және басқа да қажетті мәліметтерді алады;".

2-бап. Осы Заң алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Президенті Н. Назарбаев

О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам оперативно-розыскной деятельности

Закон Республики Казахстан от 17 июля 2009 года № 187-IV

Статья 1. Внести изменения и дополнения в следующие законодательные акты Республики Казахстан:
1. В Уголовный кодекс Республики Казахстан от 16 июля 1997 года (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 1997 г., № 15-16, ст. 211; 1998 г., № 16, ст. 219; № 17-18, ст. 225; 1999 г., № 20, ст. 721; № 21, ст. 774; 2000 г., № 6, ст. 141; 2001 г., № 8, ст. 53, 54; 2002 г., № 4, ст. 32, 33; № 10, ст. 106; № 17, ст. 155; № 23-24, ст. 192; 2003 г., № 15, ст. 137; № 18, ст. 142; 2004 г., № 5, ст. 22; № 17, ст. 97; № 23, ст. 139; 2005 г., № 13, ст. 53; № 14, ст. 58; № 21-22, ст. 87; 2006 г., № 2, ст. 19; № 3, ст. 22; № 5-6, ст. 31; № 8, ст. 45; № 12, ст. 72; № 15, ст. 92; 2007 г., № 1, ст. 2; № 4, ст. 33; № 5-6, ст. 40; № 9, ст. 67; № 10, ст. 69; № 17, ст. 140; 2008 г., № 12, ст. 48; № 13-14, ст. 58; № 17-18, ст. 72; № 23, ст. 114; № 24, ст. 126; 2009 г., № 6-7, ст. 32):
пункт з) части первой статьи 53 дополнить словами "при осуществлении оперативно-розыскных мероприятий".

2. В Уголовно-процессуальный кодекс Республики Казахстан от 13 декабря 1997 года (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 1997 г., № 23, ст. 335; 1998 г., № 23, ст. 416; 2000 г., № 3-4, ст. 66; № 6, ст. 141; 2001 г., № 8, ст. 53; № 15-16, ст. 239; № 17-18, ст. 245; № 21-22, ст. 281; 2002 г., № 4, ст. 32, 33; № 17, ст. 155; № 23-24, ст. 192; 2003 г., № 18, ст. 142; 2004 г., № 5, ст. 22; № 23, ст. 139; № 24, ст. 153, 154, 156; 2005 г., № 13, ст. 53; № 21-22, ст. 87; № 24, ст. 123; 2006 г., № 2, ст. 19; № 5-6, ст. 31; № 12, ст. 72; 2007 г., № 1, ст. 2; № 5-6, ст. 40; № 10, ст. 69; № 13, ст. 99; 2008 г., № 12, ст. 48; № 15-16, ст. 62, 63; № 23, ст. 114; 2009 г., № 6-7, ст. 32):
1) пункт 2) части второй статьи 101 изложить в следующей редакции:
"2) в условиях, исключающих его узнавание для остальных присутствующих по голосу и внешним данным: акценту, полу, национальности, возрасту, росту, телосложению, осанке, походке;";
2) часть третью статьи 191 дополнить словами ", а в случаях, предусмотренных настоящим Кодексом, прокурорами";
3) пункт 12) части первой статьи 197 изложить в следующей редакции:
"12) изымает уголовное дело от органа дознания и передает органу предварительного следствия; в исключительных случаях в целях обеспечения полноты и объективности расследования по письменному ходатайству органа предварительного следствия либо по собственной инициативе передает дело от одного органа предварительного следствия другому либо принимает в свое производство и расследует его независимо от установленной настоящим Кодексом подследственности;";
4) часть первую статьи 237 изложить в следующей редакции:
"1. По уголовным делам о преступлениях средней тяжести, указанных в статьях 120 (часть первая); 122; 128 (часть первая); 131 (часть первая); 143 (часть третья); 157 (части первая и вторая); 164 (часть первая); 170 (часть первая); 175 (части первая и вторая); 177 (части первая и вторая); 178 (часть первая); 181 (часть первая); 185 (части первая и вторая); 192 (часть первая); 193 (части первая и вторая); 209 (части первая и вторая); 233-1 (часть первая); 233-3 (часть первая); 241 (часть третья); 242; 251 (часть первая); 252 (часть первая); 270 (часть первая); 307 (часть вторая); 308 (части первая и вторая); 311 (часть первая); 312 (части первая и вторая); 339 (часть третья); 346 (часть вторая); 347-1 (часть первая); 358 (часть первая); 361 (часть вторая) Уголовного кодекса Республики Казахстан, а также о тяжких и об особо тяжких преступлениях негласное прослушивание и запись переговоров, производящихся по телефону и другим переговорным устройствам, подозреваемого, обвиняемого либо третьего лица, если есть сведения, что подозреваемый, обвиняемый использует телефон или иное переговорное устройство третьего лица, или если есть сведения, что третье лицо получает информацию для подозреваемого, обвиняемого либо от подозреваемого, обвиняемого для передачи другим лицам, производятся на основании постановления следователя, санкционированного прокурором, при наличии достаточных оснований полагать, что в результате прослушивания будут получены сведения, имеющие значение для дела.
Негласное прослушивание и запись разговоров с использованием видео-, аудиотехники или иных специальных технических средств по вышеуказанному перечню преступлений может производиться только с санкции прокурора в отношении подозреваемого, обвиняемого.";
5) статью 326 дополнить частями седьмой, восьмой и девятой следующего содержания:
"7. Суд в целях обеспечения безопасности участников судебного разбирательства принимает меры и проводит судебное разбирательство в соответствии с положениями, предусмотренными статьей 101 настоящего Кодекса.
8. Перед началом главного судебного разбирательства председательствующий разъясняет всем участникам судебного разбирательства о праве обращения в суд по обеспечению мер безопасности.
9. По ходатайству одной из сторон или участника судебного разбирательства о принятии мер безопасности суд вправе вынести постановление по данному вопросу.".

3. В Закон Республики Казахстан от 15 сентября 1994 года "Об оперативно-розыскной деятельности" (Ведомости Верховного Совета Республики Казахстан, 1994 г., № 13-14, ст. 199; 1995 г., № 24, ст. 167; Ведомости Парламента Республики Казахстан, 1996 г., № 14, ст. 275; 1998 г., № 24, ст. 436; 2000 г., № 3-4, ст. 66; 2001 г., № 8, ст. 53; № 17-18, ст. 245; 2002 г., № 4, ст. 32; № 15, ст. 147; № 17, ст. 155; 2004 г., № 18, ст. 106; № 23, ст. 142; № 24, ст. 154; 2005 г., № 13, ст. 53; 2007 г., № 2, ст. 18; 2009 г., № 6-7, ст. 32):
1) статью 1 изложить в следующей редакции:
"Статья 1. Основные понятия, используемые в настоящем Законе
В настоящем Законе используются следующие основные понятия:
1) опрос лиц - сбор фактической информации, имеющей значение для решения задач оперативно-розыскной деятельности, со слов опрашиваемого лица, которое располагает или может располагать ею;
2) наведение справок - получение фактической информации, имеющей значение для решения задач оперативно-розыскной деятельности, путем направления официального запроса соответствующему физическому или юридическому лицу, располагающему или могущему располагать информацией, представляющей интерес;
3) специальное оперативно-розыскное мероприятие - оперативно-розыскное мероприятие, непосредственно затрагивающее охраняемые законом неприкосновенность частной жизни, тайну переписки, телефонных переговоров, телеграфных сообщений и почтовых отправлений, а также право на неприкосновенность жилища;
4) специальные технические средства - устройства, аппаратура, приспособления, оборудование, имеющие специальные функции, программное обеспечение и конструктивные особенности для добывания и документирования информации в ходе проведения оперативно-розыскных мероприятий;
5) наблюдение - визуальное и иное восприятие и фиксация значимых для решения задач оперативно-розыскной деятельности явлений, деяний, событий, процессов;
6) оперативный поиск на сетях связи - негласные действия по обнаружению признаков противоправной деятельности в информации, передаваемой по сетям телекоммуникаций и почтовым каналам связи;
7) снятие информации с технических каналов связи, компьютерных систем и иных технических средств - негласное снятие специальными техническими средствами информации, передаваемой по сетям электрической связи, компьютерным сетям, базам данных, телекоммуникационным и информационным системам, предназначенным для сбора, обработки, накопления, хранения, поиска и распространения информации;
8) контролируемая поставка - способ получения информации о признаках преступной деятельности путем установления контроля за поставкой, покупкой, продажей, перемещением предметов, веществ и продукции, свободная реализация которых запрещена либо оборот которых ограничен, а также являющихся объектами или орудиями преступных посягательств;
9) поиск и отождествление личности по приметам - совокупность организационных и предметно-практических действий, направленных на обнаружение и идентификацию искомого лица по индивидуализирующим его статическим, динамическим и геномным признакам, а равно при помощи словесного портрета и других способов, позволяющих с достаточной степенью вероятности опознать человека;
10) внедрение - негласное внедрение работника органа, осуществляющего оперативно-розыскную деятельность, либо сотрудничающего с ним конфиденциального помощника в окружение объекта оперативного интереса для решения задач оперативно-розыскной деятельности;
11) общее оперативно-розыскное мероприятие - совокупность связанных единым тактическим, стратегическим замыслом действий органов, осуществляющих оперативно-розыскную деятельность, направленных на решение задач данной деятельности;
12) дело оперативного учета - обособленное производство, ведущееся органом, осуществляющим оперативно-розыскную деятельность;
13) оперативное проникновение - негласное проникновение в жилые и другие помещения, здания, сооружения, транспортные средства, на участки местности в целях их обследования, а равно для решения иных задач оперативно-розыскной деятельности;
14) оперативный закуп - создание ситуации мнимой сделки, в которой с ведома органа, осуществляющего оперативно-розыскную деятельность, и под его контролем возмездно приобретаются без цели потребления или сбыта предметы у изучаемого лица в целях получения информации о вероятной преступной деятельности;
15) оперативно-розыскная деятельность - научно обоснованная система гласных и негласных оперативно-розыскных, организационных и управленческих мероприятий, осуществляемых в соответствии с Конституцией Республики Казахстан, настоящим Законом и иными нормативными правовыми актами Республики Казахстан органами, осуществляющими оперативно-розыскную деятельность, в целях защиты жизни, здоровья, прав, свобод и законных интересов человека и гражданина, собственности, обеспечения безопасности общества и государства от преступных посягательств, а также от разведывательно-подрывной деятельности специальных служб иностранных государств и международных организаций;
16) обнаружение, негласная фиксация и изъятие следов противоправных деяний, их предварительное исследование - выявление и извлечение из обращения или владения конкретного лица материальных объектов, сохранивших на себе следы преступления или явившихся орудием совершения преступления либо результатом преступной деятельности, и фиксация в установленных законом формах их характерных признаков и свойств;
17) конфиденциальные помощники - физические лица, достигшие восемнадцатилетнего возраста, дееспособные, которые дали согласие сотрудничать на конфиденциальной основе (в том числе и по контракту) с органом, осуществляющим оперативно-розыскную деятельность, а равно сотрудничавшие ранее по своему согласию с данным органом;
18) контроль почтово-телеграфных отправлений - получение сведений, имеющих значение для дела, путем просмотра и ознакомления с содержанием писем, телеграмм, радиограмм, бандеролей, посылок и других почтово-телеграфных отправлений;
19) негласное прослушивание и запись разговоров - негласный контроль речевой информации проверяемого лица, подозреваемого, обвиняемого с использованием видео-, аудиотехники или иных специальных технических средств и фиксация ее содержания на материальном носителе;
20) получение сведений о произведенных телефонных переговорах - негласное изъятие информации о входящих и исходящих звонках абонента телефонной связи;
21) прослушивание и запись переговоров, производящихся по телефону и другим переговорным устройствам, - негласный контроль речевой информации проверяемого лица, подозреваемого, обвиняемого, либо третьего лица, если есть сведения, что проверяемое лицо, подозреваемый, обвиняемый используют телефон или иное переговорное устройство третьего лица, или есть сведения, что третье лицо получает информацию для проверяемого лица, подозреваемого, обвиняемого либо от проверяемого лица, подозреваемого, обвиняемого для передачи другим лицам с использованием телефона и других переговорных устройств, и фиксация ее содержания на материальном носителе;
22) получение образцов - изъятие и фиксация материальных носителей информации, отображающих свойства живого человека, трупа, животного, вещества, предмета, имеющих значение для решения задач оперативно-розыскной деятельности;
23) штатный негласный сотрудник - работник органа, осуществляющего оперативно-розыскную деятельность, в должностные обязанности которого входит проведение оперативно-розыскных мероприятий в конспиративной форме;
24) розыск - система организационных, процессуальных и оперативно-розыскных мероприятий, направленных на установление местонахождения лиц, скрывшихся от следствия, дознания или суда, уклоняющихся от уголовной ответственности, без вести пропавших и иных лиц, в случаях, предусмотренных законом, а также утраченных документов и изделий, содержащих сведения, составляющие государственные секреты.";
2) в статье 2 :
в абзаце втором слова "граждан и собственности (независимо от форм)" заменить словами "человека и гражданина, собственности";
в абзаце пятом:
слова "уголовного наказания" заменить словами "уголовной ответственности";
дополнить словами ", а также идентификация обнаруженных неопознанных трупов";
абзац девятый изложить в следующей редакции:
"обеспечение защиты сведений, составляющих государственные секреты или иную охраняемую законом тайну; содействие организациям в защите коммерческой тайны;";
3) в статье 4 :
в пункте 1 слова ", а также другие законы и иные нормативные" заменить словами "и иные нормативные правовые";
дополнить пунктом 1-1 следующего содержания:
"1-1. Если международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан, установлены иные правила, чем те, которые содержатся в настоящем Законе, то применяются правила международного договора.";
пункт 2 после слова "нормативные" дополнить словом "правовые";
4) в статье 5 :
в части второй пункта 3:
слово "судья" заменить словом "суд";
слово "определением" заменить словом "решением";
в пункте 4 слова "граждан, сотрудничающих или сотрудничавших на конфиденциальной основе с органами, осуществляющими оперативно-розыскную деятельность" заменить словами "конфиденциальных помощников и штатных негласных сотрудников";
пункт 5 изложить в следующей редакции:
"5. Полученные в результате оперативно-розыскной деятельности сведения, касающиеся личной жизни, чести и достоинства личности, если в них не содержится информация о совершении запрещенных законом действий, хранению не подлежат и уничтожаются.
Полученные в результате проведения оперативно-розыскных мероприятий материалы в отношении лиц, виновность которых в совершении преступления не доказана в установленном законом порядке, а также в отношении которых не было возбуждено уголовное дело, хранятся один год с момента прекращения соответствующего дела оперативного учета, а затем уничтожаются. Фонограммы и другие материалы, полученные в результате прослушивания телефонных и иных переговоров лиц, в отношении которых не было возбуждено уголовное дело, уничтожаются в течение шести месяцев с момента прекращения соответствующего дела оперативного учета, о чем составляется протокол. За три месяца до дня уничтожения материалов, отражающих результаты оперативно-розыскных мероприятий, проведенных на основании санкции прокурора, об этом уведомляется соответствующий прокурор.
Порядок и сроки хранения и уничтожения результатов оперативно-розыскных мероприятий, полученных в процессе контрразведывательной деятельности, а также в сфере противодействия международному терроризму, устанавливаются ведомственными нормативными актами.";
5) в статье 7 :
в подпункте б) слова "и указания прокурора, а также определения суда о проведении оперативно-розыскных мероприятий по уголовным делам, находящимся в производстве этих органов" заменить словами "о проведении оперативно-розыскных мероприятий по расследуемым им уголовным делам";
дополнить подпунктами б-1) и б-2) следующего содержания:
"б-1) исполнять письменные указания прокурора, данные в ходе осуществления надзора за законностью оперативно-розыскной деятельности;
б-2) исполнять судебные акты о розыске скрывающегося подсудимого по уголовному и ответчика по гражданскому делам , должника по исполнительному производству;";
6) статью 8 изложить в следующей редакции:
"Статья 8. Права органов, осуществляющих оперативно-розыскную
деятельность
При выполнении задач оперативно-розыскной деятельности органы, уполномоченные ее осуществлять, имеют право:
1) проводить гласно и негласно оперативно-розыскные мероприятия, перечисленные в статье 11 настоящего Закона, в пределах своей компетенции;
2) создавать и использовать оперативные учеты и информационные системы, обеспечивающие решение задач оперативно-розыскной деятельности;
3) использовать в ходе оперативно-розыскных мероприятий по письменному или устному договору жилые и нежилые помещения, транспортные средства, а также иное имущество физических и юридических лиц, воинских частей с возмещением ущерба владельцам в случае его нанесения, а также расходов за счет органов, осуществляющих оперативно-розыскную деятельность;
4) в целях создания конспиративных организаций использовать документы, зашифровывающие работников, ведомственную принадлежность подразделений, организаций, помещений и транспортных средств органов, осуществляющих оперативно-розыскную деятельность, а также личность конфиденциальных помощников;
5) использовать помощь должностных лиц и специалистов, обладающих необходимыми научно-техническими или иными специальными познаниями;
6) получать безвозмездно и использовать имеющую значение для решения задач оперативно-розыскной деятельности информацию от других организаций с соблюдением установленных законодательными актами Республики Казахстан требований к разглашению сведений, составляющих коммерческую, банковскую и иную охраняемую законом тайну;
7) привлекать по согласованию с другими органами, имеющими право осуществления оперативно-розыскной деятельности на территории Республики Казахстан, силы и средства этих органов для проведения отдельных мероприятий;
8) беспрепятственно входить в любое время суток на территорию и в помещения организаций, а на территорию воинских частей и других режимных объектов - по согласованию с их руководителями только в целях проведения оперативно-розыскных мероприятий, предусмотренных статьей 11 настоящего Закона;
9) передавать материалы, отражающие результаты проведения оперативно-розыскных мероприятий, для использования в уголовном процессе.";
7) в пункте 1 статьи 9 слова "действующим законодательством" заменить словами "законами Республики Казахстан";
8) в статье 10 :
в пункте 1:
подпункты в), в-1) изложить в следующей редакции:
"в) письменные поручения следователя по расследуемым им уголовным делам;
в-1) постановления Генерального Прокурора Республики Казахстан и его заместителей, прокуроров областей и приравненных к ним прокуроров, а также письменные указания прокурора, данные в ходе осуществления надзора за законностью оперативно-розыскной деятельности;";
дополнить подпунктом в-2) следующего содержания:
"в-2) судебные акты о розыске подсудимого по уголовному и ответчика по гражданскому делам, должника по исполнительному производству;";
в подпункте д) слово "разведывательной" заменить словом "контрразведывательной";
в пункте 2:
абзац второй изложить в следующей редакции:
"о приеме на работу или службу в органы, осуществляющие оперативно-розыскную деятельность;";
дополнить абзацем третьим следующего содержания:
"о допуске физических и юридических лиц к работам по охране и обслуживанию стратегических и охраняемых объектов, а также в окружении охраняемых лиц. Перечень стратегических и охраняемых объектов, а также охраняемых лиц определяется законодательством Республики Казахстан;";
9) статью 11 изложить в следующей редакции:
"Статья 11. Оперативно-розыскные мероприятия
1. Оперативно-розыскные мероприятия подразделяются на общие и специальные.
2. Общими оперативно-розыскными мероприятиями являются:
1) опрос лиц;
2) установление гласных и негласных отношений с гражданами, использование их в оперативно-розыскной деятельности;
3) внедрение;
4) применение модели поведения, имитирующей преступную деятельность;
5) создание конспиративных предприятий и организаций;
6) контролируемая поставка;
7) применение технических средств;
8) наведение справок;
9) получение образцов;
10) оперативный закуп;
11) применение служебно-розыскных собак;
12) поиск и отождествление личности по приметам;
13) поиск устройств незаконного снятия информации;
14) обнаружение, негласная фиксация и изъятие следов противоправных деяний, их предварительное исследование;
15) преследование лица, готовящего, совершающего или совершившего преступление, и его задержание;
16) осуществление с участием понятых личного досмотра задержанных лиц, осмотра и изъятия находящихся при них вещей и документов, могущих относиться к преступной деятельности, а также досмотра жилых помещений, рабочих и иных мест, досмотра транспортных средств.
В ходе осуществления антитеррористической операции личный досмотр и досмотр вещей, находящихся при физическом лице, досмотр транспортных средств, в том числе с применением технических средств, могут производиться без участия понятых;
17) проведение операций по захвату вооруженных преступников;
18) наблюдение.
3. Специальными оперативно-розыскными мероприятия являются:
1) контроль почтово-телеграфных отправлений;
2) оперативный поиск на сетях связи;
3) негласное прослушивание и запись разговоров с использованием видео-, аудиотехники или иных специальных технических средств, прослушивание и запись переговоров, производящихся по телефонам и другим переговорным устройствам, а также получение сведений о произведенных телефонных переговорах;
4) снятие информации с технических каналов связи, компьютерных систем и иных технических средств;
5) оперативное проникновение.";
10) в статье 12 :
пункт 2 изложить в следующей редакции:
"2. Общие и специальные оперативно-розыскные мероприятия проводятся всеми органами, осуществляющими оперативно-розыскную деятельность, в соответствии с возложенными на них задачами.
Органы, осуществляющие оперативно-розыскную деятельность, вправе проводить оперативно-розыскные мероприятия в учреждениях уголовно-исполнительной системы Министерства юстиции Республики Казахстан во взаимодействии с уполномоченным органом уголовно-исполнительной системы или его территориальным подразделением.
Оперативно-розыскные мероприятия на объектах оперативного обеспечения Службы охраны Президента Республики Казахстан и в зоне проведения охранных мероприятий осуществляются по согласованию со Службой охраны Президента Республики Казахстан.";
пункт 4 изложить в следующей редакции:
"4. Специальные оперативно-розыскные мероприятия проводятся исключительно с санкции прокурора:
1) по уголовным делам о преступлениях, указанных в части первой статьи 237 Уголовно-процессуального кодекса Республики Казахстан в отношении подозреваемого, обвиняемого либо третьего лица, если есть сведения, что подозреваемый, обвиняемый использует телефон или иное переговорное устройство третьего лица, или если есть сведения, что третье лицо получает информацию для подозреваемого, обвиняемого либо от подозреваемого, обвиняемого для передачи другим лицам;
2) для осуществления мер по розыску лиц, скрывающихся от следствия, дознания, суда и уклоняющихся от уголовной ответственности за совершение преступлений, указанных в части первой статьи 237 Уголовно-процессуального кодекса Республики Казахстан, а также без вести пропавших.
В целях выявления, предупреждения, пресечения и раскрытия тяжких и особо тяжких преступлений, а также преступлений, подготавливаемых и совершаемых организованными преступными группами, преступными сообществами (преступными организациями), специальные оперативно-розыскные мероприятия проводятся с санкции прокурора в отношении проверяемых лиц, причастных к преступлениям указанной категории.
Санкцию на проведение таких мероприятий по постановлению органов, осуществляющих оперативно-розыскную деятельность, дают Генеральный Прокурор Республики Казахстан и его заместители, Главный военный прокурор, прокуроры областей и приравненные к ним прокуроры.
Специальные оперативно-розыскные мероприятия, связанные с использованием сетей телекоммуникаций и почтовых каналов связи в интересах решения задач всеми органами, перечисленными в статье 6 настоящего Закона, технически осуществляются органами национальной безопасности Республики Казахстан, для чего им выделяются необходимые силы и средства.
В интересах обеспечения военной безопасности Республики Казахстан и безопасности охраняемых лиц органы военной разведки Министерства обороны Республики Казахстан и Служба охраны Президента Республики Казахстан вправе осуществлять специальные оперативно-розыскные мероприятия с использованием сетей телекоммуникаций, исключающие подключение к стационарной аппаратуре физических и юридических лиц, предоставляющих услуги и средства связи на территории Республики Казахстан.";
в пункте 5:
слово "разведывательной" заменить словом "контрразведывательной";
слова "терроризма оперативно-розыскные мероприятия, перечисленные в пункте 4 настоящей статьи," заменить словами "международного терроризма, специальные оперативно-розыскные мероприятия";
в пункте 6:
слова "ведущихся с их телефонов или других переговорных устройств" заменить словами "производящихся по их телефонам или другим переговорным устройствам";
дополнить словами "с момента вынесения постановления";
пункты 7, 8 изложить в следующей редакции:
"7. В случаях, не терпящих отлагательства и могущих привести к совершению тяжких и особо тяжких преступлений, на основании мотивированного постановления одного из руководителей соответствующего органа, осуществляющего оперативно-розыскную деятельность, допускается проведение специальных оперативно-розыскных мероприятий с уведомлением прокурора и последующим получением санкции в течение двадцати четырех часов с момента вынесения постановления.
Данное положение не применяется при проведении специальных оперативно-розыскных мероприятий в отношении судей.
Специальные оперативно-розыскные мероприятия в отношении судьи могут быть проведены только с санкции прокурора.
8. При получении санкции на проведение специальных оперативно-розыскных мероприятий прокурору представляются материалы - основания для их проведения, в форме и по содержанию исключающие возможность расшифровки сведений о личности конфиденциальных помощников и штатных негласных сотрудников.
О результатах специального оперативно-розыскного мероприятия уведомляется прокурор, санкционировавший его проведение.";
11) в пункте 1 статьи 13 :
слова "ведомств, предприятий,", "и учреждений (независимо от подчиненности и форм собственности)" исключить;
дополнить словами "и не вправе препятствовать указанным органам осуществлять оперативно-розыскную деятельность в пределах их компетенции";
12) статью 14 изложить в следующей редакции:
"Статья 14. Использование материалов оперативно-розыскной
деятельности
1. Материалы, полученные в процессе оперативно-розыскной деятельности, могут быть использованы для подготовки и осуществления следственных действий и проведения оперативно-розыскных мероприятий по предупреждению, пресечению и раскрытию преступлений, а также в процессе доказывания по уголовным делам при условии их проверки в соответствии с положениями уголовно-процессуального законодательства Республики Казахстан, регламентирующими собирание, исследование и оценку доказательств.
Материалы оперативно-розыскной деятельности могут быть использованы при выполнении других задач, предусмотренных статьей 2 настоящего Закона, после их проверки в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан, за исключением результатов, полученных в ходе контрразведывательной деятельности, для которых порядок их использования устанавливается ведомственными нормативными актами.
2. Материалы, полученные в результате проведения оперативно-розыскных мероприятий, до облечения их в форму, предусмотренную уголовно-процессуальным законодательством Республики Казахстан, либо при отсутствии возможности ввести их в уголовный процесс, никаких правовых последствий не влекут и не являются основанием для ограничения прав, свобод и законных интересов физических и юридических лиц.
3. Не подлежат разглашению сведения об организации оперативно-розыскной деятельности, о конкретных оперативно-розыскных мероприятиях, источниках и способах получения информации, составляющей государственную или иную охраняемую законом тайну, за исключением случаев, предусмотренных законодательством Республики Казахстан, а также сведения, затрагивающие личную жизнь, честь и достоинство человека и гражданина.
4. За разглашение сведений об оперативно-розыскной деятельности лица, которым они стали известны в результате выполнения профессиональных обязанностей, несут ответственность, предусмотренную законами Республики Казахстан.";
13) дополнить статьей 14-1 следующего содержания:
"Статья 14-1. Информационное обеспечение и документирование
оперативно-розыскной деятельности
1. Для решения задач, предусмотренных настоящим Законом, органы, осуществляющие оперативно-розыскную деятельность, могут создавать и использовать оперативные учеты и информационные системы, а также заводить дела оперативного учета.
2. Накопление сведений в оперативных учетах и информационных системах, а также заведение дел оперативного учета осуществляются при наличии оснований, предусмотренных пунктом 1 статьи 10 настоящего Закона, в целях сбора и систематизации сведений, проверки и оценки результатов оперативно-розыскной деятельности, а также принятия на их основе соответствующих решений органами, осуществляющими оперативно-розыскную деятельность.
3. Порядок формирования и использования оперативных учетов и информационных систем, а также ведения дел оперативного учета определяется нормативными правовыми актами органов, осуществляющих оперативно-розыскную деятельность.";
14) часть первую статьи 16 дополнить абзацем пятым следующего содержания:
"по постановлению вышестоящего органа, осуществляющего оперативно-розыскную деятельность, прокурора либо решению суда в случае выявления нарушений закона, прав человека и гражданина при осуществлении оперативно-розыскной деятельности.";
15) в статье 23 :
заголовок изложить в следующей редакции:
"Статья 23. Социальная и правовая защита конфиденциальных
помощников";
пункт 1 изложить в следующей редакции:
"1. Конфиденциальные помощники находятся под защитой государства.";
пункты 4, 5 изложить в следующей редакции:
"4. Сведения о личности конфиденциальных помощников составляют государственные секреты.
5. Конфиденциальные помощники имеют право на получение вознаграждения.";
в абзаце первом пункта 7 слова "гражданина, сотрудничающего с органами, осуществляющими оперативно-розыскную деятельность," заменить словами "конфиденциального помощника";
в абзаце первом пункта 8 слова "гражданином, сотрудничающим с органами, осуществляющими оперативно-розыскную деятельность," заменить словами "конфиденциальным помощником";
16) в части первой статьи 24 слова "при организации и проведении оперативно-розыскных мероприятий" заменить словами ", организацией, тактикой, методами и средствами, а также мерами по обеспечению конспирации и конфиденциальности этой деятельности";
17) подпункт 1) пункта 2 статьи 25 изложить в следующей редакции:
"1) получает дела оперативного учета, материалы, документы и другие необходимые сведения о ходе оперативно-розыскной деятельности, кроме сведений о личности конфиденциальных помощников и штатных негласных сотрудников;".

Статья 2. Настоящий Закон вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования.

Президент
Республики Казахстан Н. Назарбаев