Біріккен Ұлттар Ұйымының Мемлекеттердің және олардың меншігінің юрисдикциялық иммунитеттері туралы конвенциясын ратификациялау туралы

Қазақстан Республикасының 2009 жылғы 27 қазандағы N 195-IV Заңы

Нью-Йоркте 2004 жылғы 2 желтоқсанда қабылданған Біріккен Ұлттар Ұйымының Мемлекеттердің және олардың меншігінің юрисдикциялық иммунитеттері туралы конвенциясы ратификациялансын.

Қазақстан Республикасының
Президенті Н.Назарбаев

БІРІККЕН ҰЛТТАР ҰЙЫМЫНЫҢ МЕМЛЕКЕТТЕРДІҢ ЮРИСДИКЦИЯЛЫҚ
ИММУНИТЕТТЕРІ ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ МЕНШІГІ ТУРАЛЫ
КОНВЕНЦИЯ Біріккен Ұлттар Ұйымы
2004 жыл

Біріккен Ұлттар Ұйымының Мемлекеттердің юрисдикциялық
иммунитеттері және олардың меншігі туралы
конвенциясы

Осы Конвенцияға қатысушы мемлекеттер,
мемлекеттердің юрисдикциялық иммунитеттері және олардың меншігі әдеттегі халықаралық құқық принциптерінің бірі ретінде жалпыға танылғандығын есептей отырып,
Біріккен Ұлттар Ұйымының Жарғысында іске асырылған халықаралық құқық принциптерін назарға ала отырып,
мемлекеттердің юрисдикциялық иммунитеттері және олардың меншігі туралы халықаралық конвенция құқық үстемдігін күшейтетіндігін және құқықтық анықтылықтың, әсіресе мемлекеттердің жеке және заңды тұлғалармен қатынастарда дәрежесін арттыратындығын және халықаралық құқықты кодификациялауға және дамытуға және осы саладағы практиканы келісуге ықпал ететіндігін пайымдай отырып,
мемлекеттердің юрисдикциялық иммунитеттері және олардың меншігіне қатысты мемлекеттер практикасындағы өзгерісті ескере отырып,
әдеттегі халықаралық құқық нормалары осы Конвенцияның ережелерінде көзделмеген мәселелерді реттеуді жалғастыратындығын растай отырып,
төмендегілер туралы уағдаласты:

I бөлік
Кіріспе

1-бап
Осы Конвенцияның қолданылу саласы

Осы Конвенция мемлекеттің иммунитетіне және оның меншігіне басқа мемлекет соттарының юрисдикциясынан қолданылады.

2-бап
Терминдерді қолдану

1. Осы Конвенцияның мақсаты үшін:
а) "сот" атауына қарамастан сот төрелігі функциясын жүзеге асыруға құқылы мемлекеттің кез-келген органын білдіреді;
b) мемлекет:
і) мемлекетті және оның әртүрлі басқару органдарын;
іі) федеративті мемлекеттің құрамдас бөліктерін немесе егеменді билікті жүзеге асыруда әрекет етуге құқылы және осы мақсатта әрекет ететін мемлекеттің саяси бөлімшелерін;
ііі) мекемелерді немесе мемлекеттің институцияларын не олар жасауға құқылы деңгейдегі және мемлекеттің егеменді билігін жүзеге асыруда нақты әрекет жасайтын басқа да құрылымдарды;
іv) осы мақсатта әрекет ететін мемлекет өкілдерін білдіреді;
с) "коммерциялық мәміле":
і) кез келген коммерциялық келісім-шартты немесе тауарларды сатып алу-сату туралы немесе қызмет көрсету туралы мәмілені;
іі) қарыз туралы кез келген келісім-шартты және кез келген мұндай қарызға немесе мәмілеге қатысты кепілдік немесе өтемақы бойынша кез-келген міндеттемені қоса алғандағы қаржылық сипаттағы кез-келген мәмілені;
ііі) еңбек шарттарын қоспағанда кез келген өзге келісім-шартты немесе коммерциялық, өнеркәсіптік, сауда немесе кәсіби сипаттағы мәмілені білдіреді.
2. Келісім-шарт немесе мәміле 1(с) тармағына сәйкес "коммерциялық мәміле" болып табылатындығын анықтау кезінде, ең алдымен осы келісім-шарттың немесе мәміленің табиғатына сүйенген жөн, алайда келісім-шарттың немесе мәміленің тараптары осы туралы келіскен болса немесе егер, мемлекет сотының практикасына сәйкес бұл мақсаттың осы келісім-шарттың немесе мәміленің коммерциялық емес сипатын анықтауға қатысы болса, олардың мақсатын ескерген жөн.
3. Осы Конвенциядағы терминдерді қолдануға қатысты 1 және 2-тармақтардың ережелері осы терминдерді қолдануға немесе басқа халықаралық құжаттарда немесе кез келген мемлекеттің ішкі құқығында оларға берілетін мәнге нұқсан келтірмейді.

3-бап
Осы Конвенцияда қозғалмайтын артықшылықтар және иммунитеттер

1. Осы Конвенция халықаралық құқыққа сәйкес мемлекет:
а) оның дипломатиялық өкілдіктері, консульдық мекемелер, арнайы миссиялар, халықаралық ұйымдар жанындағы өкілдіктер немесе халықаралық ұйымдар органдарында немесе халықаралық конференциялардағы делегациялар; және
b) оларға жататын адамдар функцияларын жүзеге асыруға қатысты пайдаланылатын артықшылықтар мен иммунитеттерге нұқсан келтірмейді.
2. Осы Конвенция халықаралық құқыққа сәйкес ratione personae мемлекеттерінің басшыларына ұсынылатын артықшылықтар мен иммунитеттерге нұқсан келтірмейді.
3. Осы Конвенция халықаралық құқыққа сәйкес мемлекет әуе кемелеріне немесе мемлекетке тиесілі немесе олар пайдаланылатын ғарыш объектілеріне қатысты иммунитеттерге нұқсан келтірмейді.

4-бап
Осы Конвенцияның кері күші болмауы

Осы баптарға қарамастан халықаралық құқық күшінде мемлекеттердің юрисдикциялық иммунитеттері және олардың меншігі ықпалына түсетін осы Конвенцияда жазылған кез-келген нормаларды нұқсансыз қолдану үшін, осы Конвенция мемлекеттердің юрисдикциялық иммунитеттері және олардың меншігі туралы басқа мемлекеттің сотында қандай-да бір мемлекетке қарсы талқылау барысында туындаған кез-келген мәселеге тиісті мемлекет үшін осы баптар күшіне енгенге дейін қолданылмайды.

II бөлік
Жалпы принциптер

5-бап
Мемлекеттің иммунитеті

Мемлекет осы Конвенция ережелерін ескере отырып, басқа мемлекет соттары юрисдикцияларынан өзіне және өз меншігіне қатысты имунитетті пайдаланады.

6-бап
Мемлекет иммунитетін қамтамасыз ету тәсілдері

1. Мемлекет басқа мемлекетке қарсы қозғалған өзінің соттарындағы істерді талқылаған кезде 5-бапта көзделген мемлекеттердің иммунитетін қамтамасыз етеді және осы мақсатта 5-бапқа сәйкес оның соттарының өзінің жеке бастамасы бойынша басқа мемлекеттің иммунитетін сақтау туралы шешім шығаруын қамтамасыз етеді.
2. Мемлекеттің сотындағы талқылау басқа мемлекетке қарсы қозғалған ретінде, егер осы басқа мемлекет:
а) осындай талқылауда тараптар ретінде көрсетілсе;
b) талқылауда тараптар ретінде көрсетілмеген, алайда бұл талқылау осындай басқа мемлекеттің меншігін, құқығын, мүдделерін немесе қызметін қозғаса, қаралады.

7-бап
Юрисдикцияларды жүзеге асыруға айқын білдірілген келісім

1. Мемлекет басқа мемлекеттің сотында қандай-да бір мәселеге немесе іске қатысты талқылау кезінде, егер ол осы соттың осы мәселеге немесе:
а) халықаралық келісімге;
b) жазбаша келісім-шартқа; немесе
с) сотта өтінішке немесе нақты талқылау шеңберінде жазбаша хабарламаға байланысты іске қатысты юрисдикцияны жүзеге асыруға келісімін айқын білдіретін болса, юрисдикциядан иммунитетке сілтеме жасай алмайды.
2. Мемлекеттің басқа мемлекеттің заңнамасын қолдануға келісімі осы басқа мемлекет соттарының юрисдикцияларын жүзеге асыруға келісім ретінде ұғынылмауы тиіс.

8-бап
Сот талқылауына қатысудың салдары

1. Мемлекет, егер ол:
а) талқылауды өзі қозғаса; немесе
b) істің мәнін талқылауға қатысса немесе істің мәні бойынша қандай болса да бір әрекет қабылдаса басқа мемлекеттің сотында сот талқылауы кезінде юрисдикциядан иммунитетке сілтеме жасай алмайды. Алайда, егер мемлекет сотта иммунитет туралы мәлімдеме жасауға негіз болып табылатын фактілер туралы оған белгісіз болғанын осындай әрекет қабылдағанға дейін дәлелдесе, ол иммунитетке осы фактілердің негізінде ол оны, мүмкіндігіне қарай, жақын уақытта жасау жағдайында, сілтеме жасай алады.
2. Мемлекет, егер ол талқылауға қатысса немесе жалғыз мақсатпен қандай болсын бір басқа әрекет қабылдаса:
а) иммунитетке сілтеме жасаса; немесе
b) өзінің құқығы немесе талқылауға қатысты меншікке қатысты мүддесіне айғақ келтірсе басқа мемлекеттің сотының юрисдикциясын жүзеге асыруға келіскен ретінде қарастырылмайды.
3. Мемлекет өкілінің куәгер ретінде айғақтар беру үшін басқа мемлекеттің сотына келуі осы соттың юрисдикцияны жүзеге асыруына алғашқы мемлекеттің келісімі деп ұғылмауы тиіс.
4. Мемлекеттің басқа мемлекеттің сотында талқылауға қатыспауы осы соттың юрисдикцияны жүзеге асыруға алғашқы мемлекеттің келісімі деп ұғылмауы тиіс.

9-бап
Қарсы талап қоюлар

1. Басқа мемлекеттің сотында талқылауды қозғаушы мемлекет негізгі талаптағы сияқты сол құқық қатынастарына немесе фактілерге негізделген кез-келген қарсы талап қоюға қатысты осы соттың юрисдикциясынан иммунитетке сілтеме жасай алмайды.
2. Басқа мемлекеттің сотында талап қою үшін талқылауға түсетін мемлекет осы мемлекеттің талап қоюындағы сол құқық қатынастарына немесе фактілерге негізделген кез-келген қарсы талап қоюға қатысты осы соттың юрисдикциясынан иммунитетке сілтеме жасай алмайды.
3. Басқа мемлекеттің сотында оған қарсы қозғалған талқылау кезінде қарсы талап қойған мемлекет негізгі талапқа қатысты осы соттың юрисдикциясынан иммунитетке сілтеме жасай алмайды.

III бөлік
Мемлекеттік иммуниттетке сілтеме жасауға болмайтын талқылаулар

10-бап
Коммерциялық мәмілелер

1. Егер мемлекет шетелдік жеке немесе заңды тұлғалармен коммерциялық мәмілелер жасаса және, халықаралық жеке құқықтың қолданылатын нормаларына байланысты осы коммерциялық мәмілеге қатысты келіспеушіліктер басқа мемлекеттің сотының юрисдикциясына жататын болса, осы мемлекет осы коммерциялық мәміледен туындаған істі талқылау кезінде юрисдикциядан иммунитетке сілтеме жасай алмайды.
2. 1-тармақ:
а) мемлекеттер арасында коммерциялық мәмілелер жағдайында; немесе
b) егер коммерциялық мәміленің тараптары өзгелер туралы анық уағдаласса қолданылмайды.
3. Егер мемлекеттік кәсіпорын немесе мемлекет тағайындаған, тәуелсіз құқық субъектісі бар және:
а) талап қоя алатын немесе талап арыз бойынша жауапкер болатын; және
b) осы мемлекет оны пайдалануға немесе оны басқаруға беретін мүлікті қосқанда, мүлік сатып ала алатын, оны өз меншігіне алатын немесе оны иеленетін және билік ететін басқа ұйым осы ұйыммен жасалған коммерциялық мәмілеге байланысты талқылауға қатысса, онда осы мемлекет пайдаланатын юрисдикциядан иммунитетті қозғамайды.

11-бап
Еңбек шарттары

1. Егер тиісті мемлекеттер өзгелер туралы уағдаласпаса, мемлекет осы басқа мемлекеттің аумағында толық немесе ішінара орындалған немесе орындалуы тиіс жұмысқа қатысты осы мемлекет пен жеке тұлға арасындағы еңбек шартына қатысты істі қарайтын құзыретке ие басқа мемлекеттің сотындағы талқылау кезінде юрисдикциядан иммунитетке сілтеме жасай алмайды.
2. 1-тармақ, егер:
а) қызметкер мемлекеттік билікті жүзеге асыру тәртібімен нақты міндеттерді орындау үшін жалданса;
b) қызметкер:
і) 1961 жылы Дипломатиялық қатынастар туралы Вена конвенциясында айқындалғандай, дипломатиялық агент;
іі) 1963 жылы Консульдық қатынастар туралы Вена конвенциясында айқындалғандай, консульдық лауазымды тұлға;
ііі) халықаралық ұйымдар, арнайы миссиялар жанындағы тұрақты өкілдіктердің дипломатиялық қызметкері болып табылса, немесе мемлекетті халықаралық конференцияларда білдіруге жалданса; немесе
іv) дипломатиялық иммунитетті пайдаланатын кез келген басқа адам болып табылса;
с) талқылау мәні жалдану, жалдануды қалпына келтіру немесе көрсетілген адамның жұмысын қалпына келтіру болып табылса;
d) талқылау мәні жұмыс беруші мемлекеттің мемлекет басшысының, үкімет басшысының немесе сыртқы істер министрінің анықтауы бойынша жеке тұлғаны жұмыстан шығару немесе жалдауды тоқтату болып табылса, мұндай талқылау осы мемлекеттің қауіпсіздік мүдделерін қозғайтын болса;
е) қызметкер, осы тұлға мемлекет сотындағы тұрақты тұратын жері бар жағдайды қоспағанда, талқылау қозғалған сәтінде жұмыс беруші мемлекеттің азаматы болып табылса; немесе
j) жұмыс беруші мемлекет және қызметкер талқылау мәнісіне байланысты мемлекеттің соттарына ерекше юрисдикция жүктейтін жариялы тәртіппен кез келген түсінікті ескере отырып, өзгелер туралы жазбаша нысанда келіссе, қолданылмайды.

12-бап
Жеке басына залал келу және меншік залалы

Егер тиісті мемлекет өзге туралы уағдаласпаса, мемлекет, егер мұндай әрекет немесе әрекетсіздік осы басқа мемлекеттің аумағында толықтай немесе ішінара орын алса және егер әрекет немесе әрекетсіздік авторы осы әрекет немесе әрекетсіздік сәтінде осы аумақта болса, мемлекетке болжамды түрде берілуі мүмкін әрекет немесе әрекетсіздік нәтижесінде қандай да бір адамның өлімі немесе дене жарақатын алған немесе мүлікке зиян келтірілген немесе оны жоғалтқан жағдайда ақшалай өндіруге қатысты істі қарауға құзыретті әдетте иеленетін басқа мемлекеттің сотындағы талқылау кезінде юрисдикциядан иммунитетке сілтеме жасай алмайды.

13-бап
Мүлікке меншік, иелік ету және пайдалану құқығы

Егер тиісті мемлекеттер өзге туралы уағдаласпаса, мемлекет мыналарды:
а) сот мемлекетінде болып табылатын жылжымайтын мүлікке қатысты, оларға иелік етуге немесе пайдалануға қатысты осы мемлекеттің кез келген құқықтарын немесе мүдделерін немесе осы мүлікке қатысты оған иелік ету немесе пайдалануда оның мүдделеріне байланысты пайда болған осы мемлекеттің кез келген міндеттемелерін;
b) мұраға беру, сыйлау кезінде пайда болатын жылжымалы немесе жылжымайтын мүлікке және иесіз мүліктің пайда болуына қатысты осы мемлекеттің кез келген құқықтары мен мүдделерін; немесе
с) мүлікті басқаруға қатысты осы мемлекеттің сенімгерлік меншік, банкроттың меншігі немесе компания таратылған жағдайда, оның меншігі сияқты кез келген құқықтары мен мүдделерін белгілеуге қатысты әдетте істі қарау құзіретін иеленетін басқа мемлекеттің сотында сот талқылауы кезінде юрисдикциядан иммунитетті басшылыққа ала алмайды.

14-бап
Зияткерлік немесе өнеркәсіптік меншік

Егер тиісті мемлекеттер өзге туралы уағдаласпаса, мемлекет мыналарға:
а) патентке, өнеркәсіптік үлгіге, тауарлық немесе фирмалық атауына, тауарлық белгісіне, авторлық құқығына қатысты осы мемлекеттің кез келген құқықтарын немесе сот мемлекетінде құқықтық қорғауға, оның ішінде уақытша негізде пайдаланылатын зияткерлік немесе өнеркәсіптік меншіктің кез келген басқа нысанын белгілеуге; немесе
b) а) тармақшада көрсетілгендей осындай сипаттағы үшінші тұлғаға тиесілі және сот мемлекетінде қорғалатын құқықтарды сот мемлекетінің аумағында осы мемлекеттің болжамдалған бұзуына қатысты әдетте істі қарау құзіретін иеленетін басқа мемлекеттің сотында сот талқылауы кезінде юрисдикциядан иммунитетті басшылыққа ала алмайды.

15-бап
Компанияларға және басқа да бірлестіктерге қатысу

1. Мемлекет оның компанияға немесе заңды тұлға ретінде тіркелген немесе тіркелмеген басқа бірлестікке қатысуына қатысты әдетте істі қарау құзыретін иеленетін басқа мемлекеттің сотында сот талқылауы кезінде, егер сот талқылауы осы бірлестіктің:
а) мемлекеттерден немесе халықаралық ұйымдардан басқа, өзге қатысушылары болса;
b) сот мемлекетінің заңнамасына сәйкес тіркелсе немесе қайта құрылса немесе осы мемлекетте өзінің негізгі кеңсесі немесе негізгі кәсіпорны болса, егер талқылау мемлекет пен бірлестік немесе басқа оның қатысушылары арасындағы өзара қатынастарға қатысты болса, юрисдикциядан иммунитетке сілтеме жасай алмайды.
2. Алайда мемлекет, егер бұл туралы тиісті мемлекеттер уағдаласса немесе егер бұл дау кезінде тараптар арасында жазбаша нысанда келісілген болса немесе егер осы туралы ереже мұндай бірлестікті құратын немесе оның қызметін реттейтін құжатта бар болса, юрисдикциядан иммунитетке сілтеме жасай алады.

16-бап
Мемлекетке тиесілі немесе олар пайдаланатын кемелер

1. Егер тиісті мемлекеттер өзге туралы уағдаласпаса, кеменің меншік иесі болып табылатын немесе оны пайдаланатын мемлекет, егер талап арызға негіз болатын факті пайда болған сәтте бұл кеме мемлекеттік коммерциялық емес мақсаттан өзге мақсаттарға пайдаланылса, осы кемені пайдалануға қатысты әдетте істі қарау құзыретін иеленетін басқа мемлекеттің сотында сот талқылауы кезінде юрисдикциядан иммунитетке сілтеме жасай алмайды.
2. 1-тармақ мемлекетке тиесілі немесе ол пайдаланатын және мемлекеттік коммерциялық қызметті қоспағанда, осы кезеңде пайдаланылатын әскери, көмекші корабльдерге немесе басқа кемелерге қатысты қолданылмайды.
3. Егер тиісті мемлекеттер өзге туралы уағдаласпаса, мемлекет, егер талап арызға негіз болатын факті пайда болған сәтте бұл кеме мемлекеттік коммерциялық емес мақсаттан өзге мақсаттарға пайдаланылса, осы мемлекетке тиесілі немесе ол пайдаланатын кеменің бортындағы жүкті тасымалдауға қатысты әдетте істі қарау құзыретін иеленетін басқа мемлекеттің сотында сот талқылауы кезінде юрисдикциядан иммунитетке сілтеме жасай алмайды.
4. 3-тармақ 2-тармақта көрсетілген кемелердің бортында тасымалданатын кез келген жүкке, сондай-ақ мемлекетке тиесілі және ол пайдаланатын немесе мемлекеттік коммерциялық мақсаттарды қоспағанда, пайдалануға арналған кез келген жүкке қолданылмайды.
5. Мемлекет жеке кемелер мен жүктерге және олардың иелеріне берілетін талап мерзімін және жауапкершілікті шектеуді басшылыққа алатын қорғанудың барлық шараларын пайдалана алады.
6. Егер қандай да бір сот талқылауында мемлекеттік және коммерциялық емес сипатта мәселе туындаса, мемлекетке тиесілі немесе ол пайдаланатын кеменің немесе мемлекетке тиесілі жүктің дипломатиялық өкілден немесе осы мемлекеттің басқа уәкілетті органынан шыққан және кемені сүйемелдейтін сертификат кеменің немесе жүктің осындай сипаттағы дәлелі болып табылады.

17-бап
Төрелік келісімнің салдары

Егер мемлекет шетелдік жеке немесе заңды тұлғамен коммерциялық мәмілеге қатысты дауларды төрелік талқылауға беру туралы жазбаша келісім жасаса, осы мемлекет:
а) төрелік келісімнің жарамдылығына, түсіндіруге немесе қолдануға;
b) төрелік рәсімдерге; немесе
с) егер ол төрелік келісімде өзгеше көзделмесе, төрелік келісімді растауға немесе күшін жоюға қатысты істерді қарауға әдетте құзыреті бар басқа мемлекеттің сотында талқылау кезінде юрисдикциядан иммунитетке сілтеме жасай алмайды.

IV бөлік
Соттағы талқылауға байланысты мәжбүрлеу шараларынан
мемлекеттік иммунитет

18-бап
Сот шешімін шығарғанға дейін мәжбүрлеу шараларынан
мемлекет иммунитеті

Сот шешімі шыққанға дейін қабылданатын мемлекет меншігіне қатысты өндіріп алу немесе қамауға алу сияқты ешқандай мәжбүрлеу шаралары:
а) мемлекет:
і) халықаралық келісімде;
іі) төрелік келісімде немесе жазбаша келісім-шартта; немесе
ііі) тараптар арасында дау туындағаннан кейін сот алдындағы мәлімдемеде немесе жазбаша хабарламада көрсетілген осындай шараларды қабылдауға тікелей келісетін;
b) мемлекет осы талқылаудың объектісі болып табылатын талап арызды қанағаттандыру үшін меншікті резервке қоятын немесе белгілейтін қашан және сол шамадағы жағдайларды қоспағанда, басқа мемлекеттің сотында талқылауға байланысты қабылданбауы мүмкін.

19-бап
Сот шешімін шығарғаннан кейін мәжбүрлеу шараларынан
мемлекет иммунитеті

Сот шешімі шыққанға дейін қабылданатын мемлекет меншігіне қатысты өндіріп алу немесе қамауға алу сияқты ешқандай мәжбүрлеу шаралары:
а) мемлекет:
і) халықаралық келісімде;
іі) төрелік келісімде немесе жазбаша келісім-шартта; немесе
ііі) тараптар арасында дау туындағаннан кейін сот алдындағы мәлімдемеде немесе жазбаша хабарламада көрсетілген осындай шараларды қабылдауға тікелей келісетін;
b) мемлекет осы талқылаудың объектісі болып табылатын талап арызды қанағаттандыру үшін меншікті резервке қоятын немесе белгілейтін не
с) меншік мемлекеттік коммерциялық емес мақсаттарға қарағанда өзге мақсаттарда мемлекеттің тікелей пайдаланатыны немесе пайдалануына арналғандығы және сот шешімі шығарылғаннан кейін мәжбүрлеу шаралары сот талқылауына жіберілгендерге қарсы білімге байланысы бар меншікке қатысты ғана қабылдануы мүмкін жағдайда сот мемлекетінің аумағында болатындығы анықталатын қашан және сол шамадағы жағдайларды қоспағанда, басқа мемлекеттің сотында талқылауға байланысты қабылданбауы мүмкін.

20-бап
Мәжбүрлеу шараларын қабылдауға юрисдикцияны жүзеге асыруға келісудің әсері

Мәжбүрлеу шараларын қабылдау үшін 18 және 19-баптарға сәйкес келісім талап етілетін жағдайда 7-бапқа сәйкес юрисдикцияны жүзеге асыруға келісу мәжбүрлеу шараларын қабылдауға келісуді білдірмейді.

21-бап
Меншіктің ерекше санаттары

1. Мемлекет меншігінің, атап айтқанда келесі санаттары 19-бапқа сәйкес мемлекеттік коммерциялық емес мақсаттарға қарағанда, өзге мақсаттарда мемлекеттің тікелей пайдаланатын немесе пайдалануына арналған меншігі ретінде қарастырылмайды:
а) мемлекеттің дипломатиялық өкілдігі немесе оның консулдық мекемелері, арнайы миссиялар, халықаралық ұйымдардың жанындағы өкілдіктер немесе халықаралық ұйымдардың органдарындағы немесе халықаралық конференциялардағы делегациялар функцияларды орындау кезінде пайдаланатын немесе пайдалануға арналған кез келген банк шотын қосқанда, меншік;
b) әскери сипаттағы немесе әскери функцияларды орындау кезінде пайдаланылатын немесе пайдалануға арналған меншік;
с) орталық банктің немесе мемлекеттің өзге де қаржы органының меншігі;
д) мемлекеттің мәдени мұрасының бөлігін немесе оның мұрағатының бөлігін құрайтын немесе сатуға қойылмаған немесе қоюға арналмаған меншік.
2. 1-тармақ 18-баптың және 19-баптың а мен b) тармақшаларының ережелеріне зиян келтірмейді.

V бөлік
Өзге де ережелер

22-бап
Сот талқылауы туралы құжаттарды тапсыру

1. Сот бұйрығымен немесе мемлекетке қарсы талқылауды қозғау туралы басқа да құжатпен сот талқылауы туралы құжатты тапсыру:
а) сот мемлекеті және тиісті мемлекет үшін күшінде болатын кез келген қолданылатын халықаралық конвенцияға сәйкес; немесе
b) егер бұл сот мемлекетінің заңымен жоққа шығарылмаса, талапкер мен тиісті мемлекет арасында құжаттарды тапсыру туралы кез келген арнайы келісімге сәйкес; немесе
с) осындай конвенция немесе арнайы келісімдердің жоқтығымен:
і) дипломатиялық арналар бойынша тиісті мемлекеттің сыртқы істер министрлігіне жолдау арқылы; немесе
іі) егер бұл сот мемлекетінің заңымен жоққа шығарылмаса, тиісті мемлекет танитын кез келген басқа да тәсілмен жүзеге асырылады.

23-бап
Сырттай шешім

1. Егер сот:
а) 22-баптың 1 және 3-тармақтарында көзделген талаптар сақталғандығын;
b) сот бұйрығын немесе талқылауды қозғау туралы басқа құжатты тапсыру жүзеге асырылған күннен бастап немесе 22-баптың 1 және 2-тармақтарына сәйкес осындай тапсыру жүзеге асырылды деп есептелетін күннен бастап кемінде төрт ай өткенін;
с) осы Конвенция оған юрисдикцияны жүзеге асыруға кедергі келтірмейтінін анықтамаса, мемлекетке қарсы сырттай шешім шығарылмайды.
2. Қажет кезде ресми тілге немесе тиісті мемлекеттің ресми тілдерінің біреуінің аудармасымен ілесе берілетін мемлекетке қарсы шығарылған кез келген сырттай шешімнің бір данасы оған 22-баптың 1-тармағында көрсетілген тәсілдердің біреуінің көмегімен және осы тармақтың ережелеріне сәйкес жіберіледі.
3. Сырттай шешімнің күшін жою туралы өтініш беру мерзімі кемінде төрт айды құрайды және, осы шешімнің данасы алынған немесе тиісті мемлекет алды деп есептелетін күннен бастап саналады.

24-бап
Сот талқылауы барысындағы артықшылықтар мен иммунитеттер

1. Мемлекеттің кез келген қателігі немесе талабы белгілі бір әрекетті жасау немесе оны жасаудан қалыс қалу, немесе талқылаудың мақсаты үшін қандай да бір құжат немесе кез келген басқа да ақпарат ұсыну болып табылатын басқа мемлекеттің сот қаулысын орындаудан бас тартуы істің мәнісіне қатысты осындай мінез-құлықтың нәтижесі болып табылатындардан басқа өзге де салдарға әкеп соқтырмайды. Атап айтқанда, осы мемлекет осындай қателіктің немесе бас тартудың себебінен айыппұлға немесе жазалауға ұшырамайды.
2. Басқа мемлекеттің сотында өзі жауапкер болып табылатын кез келген талқылау бойынша сот шығындарын немесе шығыстарын төлеуге кепілдік беру үшін қалай деп аталғанына қарамастан қандай да бір қамтамасыз етуді, кепілді немесе қарымжыны ұсыну мемлекеттен талап етілмейді.

VI бөлік
Қорытынды ережелер

25-бап
Қосымша

Осы Конвенцияға қосымша Конвенцияның ажырамас бөлігін құрайды.

26-бап
Басқа да халықаралық келісімдер

Осы Конвенцияда осы келісімдердің тараптары ретінде осы конвенцияда қарастырылатын мәселелермен байланысты қолданыстағы халықаралық келісімдер бойынша қатысушы мемлекеттердің құқықтары мен міндеттемелерін ештеңе қозғамайды.

27-бап
Дауларды шешу

1. Қатысушы мемлекеттер осы Конвенцияны түсіндіруге немесе қолдануға қатысты дауларды келіссөздер жолымен шешуге ұмтылады.
2. Алты айлық кезеңде келіссөздер жолымен реттелмеген осы Конвенцияны түсіндіруге немесе қолдануға қатысты екі немесе одан да көп қатысушы мемлекеттер арасындағы кез келген дау осы қатысушы мемлекеттердің кез келгенінің өтініші бойынша төрелікке беріледі. Егер төрелік туралы өтінген күннен бастап алты айдың ішінде осы қатысушы мемлекеттер төрелікті ұйымдастыру туралы мәселе бойынша келісімге келе алмаса, осы қатысушы мемлекеттердің кез келгенінің өтініші бойынша дау Сот Статутына сәйкес Халықаралық Сотқа берілуі мүмкін.
3. Әрбір қатысушы мемлекет осы Конвенцияны қол қою, ратификациялау, қабылдау немесе бекіту кезінде немесе оған қосылу кезінде өзін 2-тармақпен байланыстымын деп есептемейтіндігі туралы мәлімдеме жасай алады. Басқа қатысушы мемлекеттер осындай ескертпе жасаған кез келген қатысушы мемлекетке қатысты 2-тармақпен байланысты болмайды.
4. 3-тармаққа сәйкес ескертпе жасаған кез келген қатысушы мемлекет кез келген уақытта Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысына хабарлау жолымен осы ескертпені ала алады.

28-бап
Қол қою

Осы Конвенция 2007 жылғы 17 қаңтарға дейін Біріккен Ұлттар Ұйымының Нью-Йорктегі Орталық мекемелерінде барлық мемлекеттердің қол қоюы үшін ашық болады.

29-бап
Ратификациялау, қабылдау, бекіту немесе қосылу

1. Осы Конвенция ратификациялауға, қабылдауға немесе бекітуге жатады.
2. Осы Конвенция кез келген мемлекеттің қосылуы үшін ашық қалады.
3. Ратификациялық грамоталар және қабылдау, бекіту немесе қосылу туралы құжаттар Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысына сақтауға тапсырылады.

30-бап
Күшіне ену

1. Осы Конвенция Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысына отызыншы ратификациялау грамотасын немесе қабылдау, бекіту немесе қосылу туралы отызыншы құжатты сақтауға тапсырған күннен кейін отызыншы күні күшіне енеді.
2. Отызыншы ратификациялау грамотасын немесе қабылдау, бекіту немесе қосылу туралы отызыншы құжатты тапсырғаннан кейін конвенцияны ратификациялаған, қабылдаған немесе бекіткен немесе оған қосылған әрбір мемлекет үшін Конвенция оған өзінің ратификациялау грамотасын немесе қабылдау, бекіту және қосылу туралы құжатты сақтауға тапсырғаннан кейін отызыншы күні күшіне енеді.

31-бап
Күшін жою

1. Кез келген қатысушы мемлекет Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысына жазбаша хабарлау жолымен осы Конвенцияның күшін жоя алады.
2. Күшін жою Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысы хабарлама алған күннен бастап бір жыл өткен соң күшіне енеді. Алайда осы Конвенцияны кез келген тиісті мемлекеттерге қатысты күшін жою күшіне енген күнге дейін мемлекеттің юрисдикциялық иммунитеттері туралы кез келген мәселеге немесе басқа мемлекеттің сотында қандай да бір мемлекетке қарсы талқылау барысында туындаған олардың меншігіне қатысты қолдану жалғаса береді.
3. Күшін жою осы Конвенцияға қарамастан халықаралық құқыққа сәйкес осы конвенцияда жазылған ол үшін күші бар кез келген міндеттемені кез келген қатысушы мемлекеттің орындауы міндеттерін ешқандай да қозғамайды.

32-бап
Депозитарий және хабарлама

1. Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысы осы Конвенцияның депозитарийі болып табылады.
2. Осы Конвенцияның депозитарийі ретінде Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысы Осы Конвенцияның депозитарийі барлық мемлекетті:
а) осы конвенцияға қол қойылғаны және ратификациялау грамоталарын және қабылдау, бекіту немесе қосылу туралы құжаттардың сақтауға тапсырылғаны туралы немесе 29- және 31-баптарға сәйкес күшін жойғаны туралы хабарламамен;
b) 30-бапқа сәйкес осы Конвенцияның күшіне енетін күні;
с) осы Конвенцияға қатысты кез келген басқа да құжаттар, хабарлаулар немесе хабарламалар туралы хабардар етеді.

33-бап
Дәлме-дәл мәтіндер

Осы Конвенцияның ағылшын, араб, испан, қытай, орыс және француз тілдеріндегі мәтіндері тең түпнұсқалы болып табылады.
ОСЫНЫ КУӘЛАНДЫРУ ҮШІН осыған өздерінің үкіметтері тиісті түрде уәкілеттік берген төменде қол қойған өкілетті өкілдер 2007 жылғы 17 қаңтарда Біріккен Ұлттар Ұйымының Нью-Йорктегі Орталық мекемелерінде қол қою үшін ашық осы Конвенцияға қолдарын қойды.

Конвенцияға қосымша

Конвенцияның жекелеген ережелеріне қатысты түсіндіру

Осы қосымшада тиісті ережелерге қатысты түсіндіру жазылады.

10-бапқа қатысты

10-баптағы "иммунитет" термині жалпы баптың жобасындағы контексте түсінікті болады.
10-баптың 3-тармағы "корпоративтік қоршауға ену туралы" мәселені, мемлекеттік ұйым наразылықтарды немесе осыған байланысты өзге де мәселелерді қанағаттандырмау үшін өзінің қаржылық жағдайын қасақана дұрыс көрсетпеген немесе соның салдарынан өз активтерінің көлемін төмендеткен жағдайға қатысты мәселелерді алдын ала шешпейді.

11-бапқа қатысты

11-баптың 2 d-тармағында жұмыс беруші мемлекеттің "қауіпсіздік мүдделеріне" сілтеме ең алдымен ұлттық қауіпсіздік және дипломатиялық өкілдіктер мен консулдық мекемелердің қауіпсіздігі мәселелерін қозғауды мақсат етеді.
1961 жылғы Дипломатиялық қатынастар туралы Вена конвенциясының 41-бабына және 1963 жылғы Консулдық қатынастар туралы Вена конвенциясының 55-бабына сәйкес осы баптарда аталған барлық адамдар келген мемлекеттің еңбек заңнамасын сақтауды қоса алғанда, заңдар мен қаулыларды сыйлауға міндетті. Сонымен бірге 1961 жылғы Дипломатиялық қатынастар туралы Вена конвенциясының 38-бабына және 1963 жылғы Консулдық қатынастар туралы Вена конвенциясының 71-бабына сәйкес келген мемлекеті өкілдіктің немесе консулдық мекеменің функцияларды жүзеге асыруына тиісті емес түрде араласпайтындай өз юрисдикциясын жүзеге асыруға тиіс.

13 және 14-баптарға қатысты

"белгілеу" деген сөз тек қорғалатын құқықтың болуын қанағаттандыруға немесе растауға ғана емес, сонымен бірге осындай құқықтардың мазмұнын, қамтылуы мен шектелуін қоса алғанда, мәнін айқындауға немесе бағалауға қатысты пайдаланылады.

17-бапқа қатысты

"коммерциялық мәміле" деген сөздер инвестициялар саласында қолданылады.

19-бапқа қатысты

с) тармақшасындағы "ұйым" ұғымы құқықтың тәуелсіз субъектісі ретіндегі мемлекетті, федеративтік мемлекеттің құрамды бөлігін, мемлекеттің бөлімшесін, мемлекеттің мекемесін немесе институциясын немесе тәуелсіз құқық субъектісі пайдаланатын өзге де ұйымды білдіреді.
с) тармақшасындағы "ұйыммен байланысы бар меншік" деген сөздерді иелену немесе ие болудан гөрі неғұрлым кең ауқымда түсіндірген жөн.
19-бап "корпоративтік қоршауға ену туралы" мәселені, мемлекеттік ұйым наразылықтарды немесе осыған байланысты басқа да мәселелерді қанағаттандырмау үшін өзінің қаржылық жағдайын қасақана дұрыс көрсетпеген немесе соның салдарынан өз активтерінің көлемін төмендеткен жағдайларға қатысты мәселелерді алдын ала шешпейді.

РҚАО-ның ескертуі: Бұдан әрі Конвенцияның ағылшын, араб, испан, қытай және француз тілдеріндегі мәтіні берілген

О ратификации Конвенции Организации Объединенных Наций о юрисдикционных иммунитетах государств и их собственности

Закон Республики Казахстан от 27 октября 2009 года № 195-IV

Ратифицировать Конвенцию Организации Объединенных Наций о юрисдикционных иммунитетах государств и их собственности, принятую в Нью-Йорке 2 декабря 2004 года.

Президент
Республики Казахстан Н. Назарбаев

КОНВЕНЦИЯ ОРГАНИЗАЦИИ ОБЪЕДИНЕННЫХ НАЦИЙ
О ЮРИСДИКЦИОННЫХ ИММУНИТЕТАХ ГОСУДАРСТВ
И ИХ СОБСТВЕННОСТИ

Организация Объединенных Наций
2004 год

Государства - участники настоящей Конвенции,
считая, что юрисдикционные иммунитеты государств и их собственности получили общее признание в качестве одного из принципов обычного международного права,
принимая во внимание принципы международного права, воплощенные в Уставе Организации Объединенных Наций,
полагая, что международная конвенция о юрисдикционных иммунитетах государств и их собственности усилит верховенство права и повысит степень правовой определенности, особенно в отношениях государств с физическими и юридическими лицами, и будет способствовать кодификации и развитию международного права и согласованию практики в этой области,
учитывая изменения в практике государств в том, что касается юрисдикционных иммунитетов государств и их собственности,
подтверждая, что нормы обычного международного права будут продолжать регулировать вопросы, не предусмотренные положениями настоящей Конвенции,
договорились о нижеследующем:

Часть I
Введение

Статья 1
Сфера применения настоящей Конвенции

Настоящая Конвенция применяется к иммунитету государства и его собственности от юрисдикции судов другого государства.

Статья 2
Употребление терминов

1. Для целей настоящей Конвенции:
a) "суд" означает любой орган государства, независимо от названия, правомочный осуществлять функции правосудия;
b) "государство" означает:
i) государство и его различные органы управления;
ii) составные части федеративного государства или политические подразделения государства, которые правомочны совершать действия в осуществление суверенной власти и действуют в этом качестве;
iii) учреждения или институции государства либо другие образования в той мере, в какой они правомочны совершать и фактически совершают действия в осуществление суверенной власти государства;
iv) представителей государства, действующих в этом качестве;
с) "коммерческая сделка" означает:
i) любой коммерческий контракт или сделку о купле-продаже товаров или о предоставлении услуг;
ii) любой контракт о займе или иную сделку финансового характера, включая любое обязательство по гарантии или компенсации в отношении любого такого займа или сделки;
iii) любой иной контракт или сделку коммерческого, промышленного, торгового или профессионального характера, за исключением трудовых договоров.
2. При определении того, является ли контракт или сделка "коммерческой сделкой" в соответствии с пунктом 1(c), следует прежде всего исходить из природы этого контракта или сделки, однако следует также учитывать их цель, если стороны контракта или сделки договорились об этом, или если, согласно практике государства суда, эта цель имеет отношение к определению некоммерческого характера этого контракта или сделки.
3. Положения пунктов 1 и 2, касающиеся употребления терминов в настоящей Конвенции, не наносят ущерба употреблению этих терминов или значениям, которые могут быть им приданы в других международных документах или во внутреннем праве любого государства.

Статья 3
Привилегии и иммунитеты, не затрагиваемые
настоящей Конвенцией

1. Настоящая Конвенция не наносит ущерба привилегиям и иммунитетам, которыми в соответствии с международным правом пользуется государство в отношении осуществления функций:
а) его дипломатических представительств, консульских учреждений, специальных миссий, представительств при международных организациях или делегаций в органах международных организаций или на международных конференциях; и
b) относящихся к ним лиц.
2. Настоящая Конвенция не наносит ущерба привилегиям и иммунитетам, предоставляемым в соответствии с международным правом главам государств ratione personae.
3. Настоящая Конвенция не наносит ущерба иммунитетам, которыми в соответствии с международным правом пользуется государство в отношении воздушных судов или космических объектов, принадлежащих государству или эксплуатируемых им.

Статья 4
Отсутствие обратной силы настоящей Конвенции

Без ущерба для применения любых изложенных в настоящей Конвенции норм, под действие которых подпадают юрисдикционные иммунитеты государств и их собственности в силу международного права независимо от настоящих статей, настоящая Конвенция не применяется к любому вопросу об юрисдикционных иммунитетах государств или их собственности, возникшему в ходе разбирательства против какого-либо государства в суде другого государства до вступления в силу настоящих статей для соответствующих государств.

Часть II
Общие принципы

Статья 5
Иммунитет государств

Государство пользуется иммунитетом, в отношении себя и своей собственности, от юрисдикции судов другого государства с учетом положений настоящей Конвенции.

Статья 6
Способы обеспечения иммунитета государств

1. Государство обеспечивает иммунитет государств, предусмотренный статьей 5, воздерживаясь от осуществления юрисдикции при разбирательстве в своих судах дел, возбужденных против другого государства, и с этой целью обеспечивает, чтобы его суды по своей собственной инициативе выносили решение о соблюдении иммунитета другого государства в соответствии со статьей 5.
2. Разбирательство в суде государства рассматривается как возбужденное против другого государства, если это другое государство:
а) указано в качестве стороны в таком разбирательстве;
b) не указано в качестве стороны в разбирательстве, однако это разбирательство фактически преследует цель затронуть собственность, права, интересы или деятельность такого другого государства.

Статья 7
Явно выраженное согласие на осуществление юрисдикции

1. Государство не может ссылаться на иммунитет от юрисдикции при разбирательстве в суде другого государства в отношении какого-либо вопроса или дела, если оно явно выразило согласие на осуществление этим судом юрисдикции в отношении такого вопроса или дела в силу:
a) международного соглашения;
b) письменного контракта; или
c) заявления в суде или письменного сообщения в рамках конкретного разбирательства.
2. Согласие государства на применение законодательства другого государства не должно пониматься как согласие на осуществление юрисдикции судами этого другого государства.

Статья 8
Последствия участия в судебном разбирательстве

1. Государство не может ссылаться на иммунитет от юрисдикции при разбирательстве в суде другого государства, если оно:
a) само возбудило разбирательство; или
b) приняло участие в разбирательстве существа дела или предприняло какое-либо иное действие по существу дела. Однако, если государство докажет в суде, что ему не могло быть известно о фактах, могущих служить основанием для заявления об иммунитете, до тех пор пока оно не предприняло такого действия, оно может ссылаться на иммунитет на основании этих фактов при условии, что оно сделает это в ближайшее, по возможности, время.
2. Государство не рассматривается как согласившееся на осуществление юрисдикции судом другого государства, если оно вступает в разбирательство или предпринимает какое-либо другое действие с единственной целью:
a) сослаться на иммунитет; или
b) привести доказательства своего права или интереса в отношении собственности, которой касается разбирательство.
3. Явка представителя государства в суд другого государства для дачи свидетельских показаний не должна пониматься как согласие первого государства на осуществление юрисдикции этим судом.
4. Неучастие государства в разбирательстве в суде другого государства не должно пониматься как согласие первого государства на осуществление юрисдикции этим судом.

Статья 9
Встречные иски

1. Государство, возбуждающее разбирательство в суде другого государства, не может ссылаться на иммунитет от юрисдикции этого суда в отношении любого встречного иска, основывающегося на том же правовом отношении или фактах, что и основной иск.
2. Государство, вступающее в разбирательство в суде другого государства для предъявления иска, не может ссылаться на иммунитет от юрисдикции этого суда в отношении любого встречного иска, основывающегося на том правовом отношении или фактах, что и иск этого государства.
3. Государство, предъявляющее встречный иск при разбирательстве, возбужденном против него в суде другого государства, не может ссылаться на иммунитет от юрисдикции этого суда в отношении основного иска.

Часть III
Разбирательства, при которых нельзя ссылаться
на государственный иммунитет

Статья 10
Коммерческие сделки

1. Если государство заключает коммерческую сделку с иностранным физическим или юридическим лицом и, в силу применимых норм международного частного права, разногласия относительно этой коммерческой сделки подлежат юрисдикции суда другого государства, это государство не может ссылаться на иммунитет от юрисдикции при разбирательстве дела, возникшего из этой коммерческой сделки.
2. Пункт 1 не применяется:
a) в случае коммерческой сделки между государствами; или
b) если стороны коммерческой сделки явно договорились об ином.
3. Если государственное предприятие или другое образование, учрежденное государством, которое обладает независимой правосубъектностью и способно:
a) предъявлять иск или являться ответчиком по иску; и
b) приобретать имущество, иметь его в своей собственности или владеть и распоряжаться им, включая имущество, которое это государство передает в его пользование или под его управление, участвует в разбирательстве, которое связано с коммерческой сделкой, заключенной этим образованием, то иммунитет от юрисдикции, которым пользуется это государство, не затрагивается.

Статья 11
Трудовые договоры

1. Если соответствующие государства не договорились об ином, государство не может ссылаться на иммунитет от юрисдикции при разбирательстве в суде другого государства, который обычно обладает компетенцией рассматривать дела, касающиеся трудового договора между этим государством и физическим лицом относительно работы, которая была или должна быть выполнена полностью или частично на территории этого другого государства.
2. Пункт 1 не применяется, если:
a) работник был нанят для выполнения конкретных обязанностей в порядке осуществления государственной власти;
b) работник является:
i) дипломатическим агентом, как это определено в Венской конвенции о дипломатических сношениях 1961 года;
ii) консульским должностным лицом, как это определено в Венской конвенции о консульских сношениях 1963 года;
iii) дипломатическим сотрудником постоянных представительств при международных организациях, специальных миссий, или нанят для того, чтобы представлять государство на международных конференциях; или
iv) любым другим лицом, пользующимся дипломатическим иммунитетом;
c) предметом разбирательства является наем, возобновление найма или восстановление на работе указанного лица;
d) предмет разбирательства заключается в увольнении или прекращении найма физического лица и, по определению главы государства, главы правительства или министра иностранных дел государства-работодателя, такое разбирательство затронет интересы безопасности этого государства;
e) работник является гражданином государства-работодателя в момент возбуждения разбирательства, за исключением случая, когда это лицо имеет постоянное место жительства в государстве суда; или
f) государство-работодатель и работник согласились в письменной форме об ином, с учетом любых соображений публичного порядка, возлагающего на суды государства суда исключительную юрисдикцию в силу существа разбирательства.

Статья 12
Ущерб личности и ущерб собственности

Если соответствующие государства не договорились об ином, государство не может ссылаться на иммунитет от юрисдикции при разбирательстве в суде другого государства, который обычно обладает компетенцией рассматривать дела, касающиеся денежного возмещения в случае смерти или причинения телесного повреждения какому-либо лицу или нанесения ущерба имуществу или его утраты в результате действия или бездействия, которое предположительно может быть присвоено государству, если такое действие или бездействие имело место полностью или частично на территории этого другого государства и если автор действия или бездействия находился на этой территории в момент этого действия или бездействия.

Статья 13
Право собственности, владение и пользование имуществом

Если соответствующие государства не договорились об ином, государство не может ссылаться на иммунитет от юрисдикции при разбирательстве в суде другого государства, который обычно обладает компетенцией рассматривать дела, касающиеся установления:
a) любых прав или интересов этого государства в отношении недвижимого имущества, находящегося в государстве суда, в отношении владения или пользования им или любого обязательства этого государства, возникающего в связи с его интересами в отношении этого имущества, владением или пользованием им;
b) любых прав или интересов этого государства в отношении движимого или недвижимого имущества, которые возникают в силу наследования, дара и возникновения бесхозяйного имущества; или
c) любых прав или интересов этого государства в отношении управления имуществом, таким, как доверительная собственность, собственность банкрота или собственность компании в случае ее ликвидации.

Статья 14
Интеллектуальная и промышленная собственность

Если соответствующие государства не договорились об ином, государство не может ссылаться на иммунитет от юрисдикции при разбирательстве в суде другого государства, который обычно обладает компетенцией рассматривать дела, касающиеся:
a) установления любого права этого государства в отношении патента, промышленного образца, торгового или фирменного наименования, товарного знака, авторского права или любой другой формы интеллектуальной или промышленной собственности, пользующейся правовой защитой, в том числе на временной основе, в государстве суда; или
b) предполагаемого нарушения этим государством на территории государства суда права такого характера, как указано в подпункте (а), принадлежащего третьему лицу и защищаемого в государстве суда.

Статья 15
Участие в компаниях и других объединениях

1. Государство не может ссылаться на иммунитет от юрисдикции при разбирательстве в суде другого государства, который обычно обладает компетенцией рассматривать дела, касающиеся его участия в компании или другом объединении, зарегистрированном или не зарегистрированном в качестве юридического лица, если разбирательство касается взаимоотношений между государством и объединением или другими его участниками, при условии, что это объединение:
a) имеет иных участников, помимо государств или международных организаций; и
b) зарегистрировано или образовано в соответствии с законодательством государства суда или имеет в этом государстве свою главную контору или основное предприятие.
2. Однако государство может ссылаться на иммунитет от юрисдикции при таком разбирательстве, если соответствующие государства об этом договорились или если это было согласовано между сторонами в споре в письменной форме, или если положения об этом содержатся в документе, учреждающем такое объединение или регулирующем его деятельность.

Статья 16
Принадлежащие государству или эксплуатируемые им суда

1. Если соответствующие государства не договорились об ином, государство, которое является собственником судна или эксплуатирует его, не может ссылаться на иммунитет от юрисдикции при разбирательстве в суде другого государства, который обычно обладает компетенцией рассматривать дела, касающиеся эксплуатации этого судна, если в момент возникновения факта, послужившего основанием иска, это судно использовалось в иных целях, чем государственные некоммерческие цели.
2. Пункт 1 не применяется в отношении военных, вспомогательных кораблей или других судов, принадлежащих государству или эксплуатируемых им и используемых, на данном этапе, исключительно на государственной некоммерческой службе.
3. Если соответствующие государства не договорились об ином, государство не может ссылаться на иммунитет от юрисдикции при разбирательстве в суде другого государства, который обычно обладает компетенцией рассматривать дела, касающиеся перевозки груза на борту судна, которое принадлежит или эксплуатируется этим государством, если в момент возникновения факта, послужившего основанием иска, это судно использовалось в иных целях, чем государственные некоммерческие цели.
4. Пункт 3 не применяется к любому грузу, перевозимому на борту судов, указанных в пункте 2, а также к любому грузу, принадлежащему государству и используемому или предназначенному для использования исключительно в государственных некоммерческих целях.
5. Государство может использовать все меры защиты, ссылаться на срок исковой давности и ограничение ответственности, которые предоставляются частным судам и грузам и их владельцам.
6. Если в каком-либо разбирательстве возникает вопрос о государственном и некоммерческом характере принадлежащего государству или эксплуатируемого им судна или принадлежащего государству груза, сертификат, исходящий от дипломатического представителя или другого уполномоченного органа этого государства и препровожденный суду, является доказательством такого характера этого судна или груза.

Статья 17
Последствия арбитражного соглашения

Если государство заключает с иностранным физическим или юридическим лицом письменное соглашение о передаче на арбитражное разбирательство споров, касающихся коммерческой сделки, это государство не может ссылаться на иммунитет от юрисдикции при разбирательстве в суде другого государства, который обычно обладает компетенцией рассматривать дела, касающиеся:
a) действительности, толкования или применения арбитражного соглашения;
b) арбитражной процедуры; или
c) подтверждения или отмены арбитражного решения, если в арбитражном соглашении не предусмотрено иное.

Часть IV
Государственный иммунитет от принудительных мер
в связи с разбирательством в суде

Статья 18
Иммунитет государств от принудительных мер до вынесения
судебного решения

Никакие принимаемые до вынесения судебного решения принудительные меры, такие, как обращение взыскания или арест, в отношении собственности государства не могут быть приняты в связи с разбирательством в суде другого государства, за исключением случаев, когда и в той мере, в какой:
a) государство прямо согласилось на принятие таких мер, которые указаны:
i) в международном соглашении;
ii) в арбитражном соглашении или в письменном контракте; или
iii) в заявлении перед судом или в письменном сообщении после возникновения спора между сторонами; либо
b) государство зарезервировало или обозначило собственность для удовлетворения иска, являющегося объектом этого разбирательства.

Статья 19
Иммунитет государств от принудительных мер
после вынесения судебного решения

Никакие принимаемые после вынесения судебного решения принудительные меры, такие, как обращение взыскания, арест и исполнение решения, в отношении собственности государства не могут быть приняты в связи с разбирательством в суде другого государства, за исключением случаев, когда и в той мере, в какой:
a) государство прямо согласилось на принятие таких мер, которые указаны:
i) в международном соглашении;
ii) в арбитражном соглашении или в письменном контракте; или
iii) в заявлении перед судом или в письменном сообщении после возникновения спора между сторонами; либо
b) государство зарезервировало или обозначило собственность для удовлетворения иска, являющегося объектом этого разбирательства; либо
с) было установлено, что собственность непосредственно используется или предназначается для использования государством для иных целей, чем государственные некоммерческие цели, и находится на территории государства суда при условии, что принудительные меры после вынесения судебного решения могут быть приняты только в отношении собственности, которая имеет связь с образованием, против которого было направлено судебное разбирательство.

Статья 20
Влияние согласия на осуществление юрисдикции
на принятие принудительных мер

В случае, когда для принятия принудительных мер требуется согласие в соответствии со статьями 18 и 19, согласие на осуществление юрисдикции в соответствии со статьей 7 не подразумевает согласия на принятие принудительных мер.

Статья 21
Особые категории собственности

1. Следующие категории, в частности, собственности государства не рассматриваются как собственность, непосредственно используемая или предназначенная для использования государством в иных целях, чем государственные некоммерческие цели, в соответствии с пунктом (с) статьи 19:
a) собственность, включая любой банковский счет, используемая или предназначенная для использования при исполнении функций дипломатического представительства государства или его консульских учреждений, специальных миссий, представительств при международных организациях или делегаций в органах международных организаций или на международных конференциях;
b) собственность военного характера или используемая или предназначаемая для использования при исполнении военных функций;
c) собственность центрального банка или иного финансового органа государства;
d) собственность, составляющая часть культурного наследия государства или часть его архивов и не выставленная или не предназначенная для выставления на продажу;
e) собственность, составляющая часть экспозиции объектов, которые представляют научный, культурный или исторический интерес, и не выставленная или не предназначенная для выставления на продажу.
2. Пункт 1 не наносит ущерба положениям статьи 18 и подпунктов (а) и (b) статьи 19.

Часть V
Прочие положения

Статья 22
Вручение документов о судебном разбирательстве

1. Вручение документов о судебном разбирательстве судебным приказом или другим документом о возбуждении разбирательства против государства осуществляется:
a) в соответствии с любой применимой международной конвенцией, находящейся в силе для государства суда и соответствующего государства; или
b) в соответствии с любым специальным соглашением о вручении документов между истцом и соответствующим государством, если это не исключается законом государства суда; или
c) в отсутствие такой конвенции или специального соглашения:
i) путем направления по дипломатическим каналам министерству иностранных дел соответствующего государства; или
ii) любым другим способом, признаваемым соответствующим государством, если это не исключается законом государства суда.
2. Вручение документов о судебном разбирательстве, указанное в пункте 1(c)(i), считается осуществленным по получении таких документов министерством иностранных дел.
3. Эти документы сопровождаются, при необходимости, переводом на официальный язык или один из официальных языков соответствующего государства.
4. Никакое государство, которое приняло участие в разбирательстве существа возбужденного против него дела, не может затем ссылаться на то, что вручение документов о судебном разбирательстве было сделано не в соответствии с положениями пунктов 1 и 3.

Статья 23
Заочное решение

1. Против государства не выносится заочное решение, если суд не установил, что:
а) соблюдены требования, предусмотренные в пунктах 1 и 3 статьи 22;
b) истекло не менее четырех месяцев с даты осуществления вручения судебного приказа или другого документа о возбуждении разбирательства или с даты, когда такое вручение считается осуществленным в соответствии с пунктами 1 и 2 статьи 22; и
c) настоящая Конвенция не препятствует ему осуществлять юрисдикцию.
2. Один экземпляр любого заочного решения, вынесенного против государства, сопровождаемый, при необходимости, переводом на официальный язык или на один из официальных языков соответствующего государства, направляется ему с помощью одного из способов, указанных в пункте 1 статьи 22 и в соответствии с положениями этого пункта.
3. Срок для подачи заявления об отмене заочного решения составляет не менее четырех месяцев и отсчитывается с даты, когда экземпляр этого решения был получен или считается полученным соответствующим государством.

Статья 24
Привилегии и иммунитеты в ходе судебного разбирательства

1. Любое упущение или отказ государства выполнить постановление суда другого государства, являющееся требованием совершить определенное действие или воздержаться от его совершения, или представить какой-либо документ или любую другую информацию для целей разбирательства не влекут за собой иных последствий, помимо тех, которые могут явиться результатом такого поведения в отношении существа дела. В частности, это государство не подвергается штрафу или наказанию по причине такого упущения или отказа.
2. От государства не требуется предоставления какого-либо обеспечения, залога или задатка, как бы они ни именовались, с тем чтобы гарантировать оплату судебных издержек или затрат по любому разбирательству, ответчиком по которому оно является, в суде другого государства.

Часть VI
Заключительные положения

Статья 25
Приложение

Приложение к настоящей Конвенции составляет неотъемлемую часть Конвенции.

Статья 26
Другие международные соглашения

Ничто в настоящей Конвенции не затрагивает прав и обязательств государств-участников по действующим международным соглашениям, которые связаны с вопросами, рассматриваемыми в настоящей Конвенции, в качестве сторон этих соглашений.

Статья 27
Разрешение споров

1. Государства-участники стремятся к разрешению споров, касающихся толкования или применения настоящей Конвенции, путем переговоров.
2. Любой спор между двумя или более государствами-участниками, касающийся толкования или применения настоящей Конвенции, который не урегулирован путем переговоров в шестимесячный период, по просьбе любого из этих государств-участников передается на арбитраж. Если в течение шести месяцев со дня просьбы об арбитраже эти государства-участники не в состоянии прийти к соглашению по вопросу об организации арбитража, по просьбе любого из этих государств-участников спор может быть передан в Международный Суд в соответствии со Статутом Суда.
3. Каждое государство-участник может при подписании, ратификации, принятии или утверждении настоящей Конвенции или при присоединении к ней сделать заявление о том, что оно не считает себя связанным пунктом 2. Другие государства-участники не будут связаны пунктом 2 в отношении любого государства-участника, которое сделало такую оговорку.
4. Любое государство-участник, сделавшее оговорку в соответствии с пунктом 3, может в любое время снять эту оговорку путем уведомления Генерального секретаря Организации Объединенных Наций.

Статья 28
Подписание

Настоящая Конвенция открыта для подписания всеми государствами до 17 января 2007 года в Центральных учреждениях Организации Объединенных Наций в Нью-Йорке.

Статья 29
Ратификация, принятие, утверждение или присоединение

1. Настоящая Конвенция подлежит ратификации, принятию или утверждению.
2. Настоящая Конвенция остается открытой для присоединения любого государства.
3. Ратификационные грамоты и документы о принятии, утверждении или присоединении сдаются на хранение Генеральному секретарю Организации Объединенных Наций.

Статья 30
Вступление в силу

1. Настоящая Конвенция вступает в силу на тридцатый день после даты сдачи на хранение тридцатой ратификационной грамоты или тридцатого документа о принятии, утверждении или присоединении Генеральному секретарю Организации Объединенных Наций.
2. Для каждого государства, ратифицировавшего, принявшего или утвердившего Конвенцию или присоединившегося к ней после сдачи на хранение тридцатой ратификационной грамоты или тридцатого документа о принятии, утверждении или присоединении, Конвенция вступает в силу на тридцатый день после сдачи на хранение им своей ратификационной грамоты или документа о принятии, утверждении или присоединении.

Статья 31
Денонсация

1. Любое государство-участник может денонсировать настоящую Конвенцию путем письменного уведомления Генерального секретаря Организации Объединенных Наций.
2. Денонсация вступает в силу по истечении одного года после даты получения уведомления Генеральным секретарем Организации Объединенных Наций. Однако настоящая Конвенция продолжает применяться в отношении любого вопроса об юрисдикционных иммунитетах государств или их собственности, возникшему в ходе разбирательства против какого-либо государства в суде другого государства до даты вступления в силу денонсации в отношении любого из соответствующих государств.
3. Денонсация ни в коей мере не затрагивает обязанности любого государства-участника выполнять любое записанное в настоящей Конвенции обязательство, которое имеет для него силу в соответствии с международным правом независимо от настоящей Конвенции.

Статья 32
Депозитарий и уведомления

1. Депозитарием настоящей Конвенции является Генеральный секретарь Организации Объединенных Наций.
2. В качестве депозитария настоящей Конвенции Генеральный секретарь Организации Объединенных Наций информирует все государства о следующем:
a) о подписании настоящей Конвенции и сдаче на хранение ратификационных грамот и документов о принятии, утверждении или присоединении или уведомлений о денонсации в соответствии со статьями 29 и 31;
b) дате вступления настоящей Конвенции в силу в соответствии со статьей 30;
c) любых других документах, уведомлениях или сообщениях, касающихся настоящей Конвенции.

Статья 33
Аутентичные тексты

Тексты настоящей Конвенции на английском, арабском, испанском, китайском, русском и французском языках являются равно аутентичными.
В УДОСТОВЕРЕНИЕ ЧЕГО нижеподписавшиеся полномочные представители, должным образом уполномоченные на то своими правительствами, подписали настоящую Конвенцию, открытую для подписания в Центральных учреждениях Организации Объединенных Наций в Нью-Йорке 17 января 2005 года.

Приложение к Конвенции

Толкования в отношении определенных положений
Конвенции

В настоящем приложении излагаются толкования, касающиеся соответствующих положений.

В отношении статьи 10

Термин "иммунитет" в статье 10 понимается в контексте проекта статей в целом.
Пункт 3 статьи 10 не предрешает вопроса о "проникновении за корпоративный занавес", вопросов, касающихся ситуации, в которой государственное образование умышленно неверно представило свое финансовое положение или впоследствии занизило объем своих активов, с тем чтобы избежать удовлетворения претензий, или иных связанных с этим вопросов.

В отношении статьи 11

Ссылка в пункте 2(d) статьи 11 на "интересы безопасности" государства-работодателя прежде всего преследует цель затронуть вопросы национальной безопасности и безопасности дипломатических представительств и консульских учреждений.
Согласно статье 41 Венской конвенции о дипломатических сношениях 1961 года и статье 55 Венской конвенции о консульских сношениях 1963 года все лица, упоминаемые в этих статьях, обязаны уважать законы и постановления, включая соблюдение трудового законодательства, государства пребывания. В то же время согласно статье 38 Венской конвенции о дипломатических сношениях 1961 года и статье 71 Венской конвенции о консульских сношениях 1963 года государство пребывания должно осуществлять свою юрисдикцию так, чтобы не вмешиваться ненадлежащим образом в осуществление функций представительства или консульского учреждения.

В отношении статей 13 и 14

Выражение "установление" используется применительно не только к удостоверению или подтверждению наличия охраняемых прав, но и к определению или оценке существа, включая содержание, охват и пределы, таких прав.

В отношении статьи 17

Выражение "коммерческая сделка" распространяется на сферу инвестиций.

В отношении статьи 19

Понятие "образование" в подпункте (с) означает государство как независимый субъект права, составную часть федеративного государства, подразделение государства, учреждение или институцию государства или иное образование, которое пользуется независимой правосубъектностью.
Слова "собственность, которая имеет связь с образованием" в подпункте (с) следует истолковывать в более широком плане, нежели владение или обладание.
Статья 19 не предрешает вопроса о "проникновении за корпоративный занавес" вопросов, касающихся ситуации, в которой государственное образование умышленно неверно представило свое финансовое положение или впоследствии занизило объем своих активов, с тем чтобы избежать удовлетворения претензии, или других связанных с этим вопросов.

Примечание РЦПИ: Далее прилагается текст Конвенции на английском, арабском, испанском, китайском и французском языках.