Бiлiм, ғылым және мәдениетке қатысты материалдарды әкелу туралы келiсiмдi және оған Хаттаманы бекiту туралы

Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 5 желтоқсандағы N 197 Заңы

      1950 жылғы шiлдеде Флоренцияда қол қойылған Бiлiм, ғылым және мәдениетке қатысты материалдарды әкелу туралы келiсiм және 1976 жылғы қарашада Найробиде қол қойылған оған Хаттама бекiтiлсiн.

      Қазақстан Республикасының
      Президентi

Бiлiм, ғылым және мәдениетке қатысты
материалдарды әкелу туралы
КЕЛIСIМ

Бiлiм, ғылым және мәдениетке қатысты
материалдарды әкелу туралы келiсiмге
келiсушi мемлекеттердiң тiзiмi

      1. Австрия
      2. Ауғанстан
      3. Барбадос
      4. Бельгия
      5. Боливия
      6. Буркина-Фасо
      7. Ватикан
      8. Венгрия
      9. Вьетнам
      10. Габон
      11. Гаити
      12. Гана
      13. Гватемала
      14. Греция
      15. Дания
      16. Демократиялық Кампучия
      17. Египет
      18. Заир
      19. Замбия
      20. Израиль
      21. Иордания
      22. Ирак
      23. Иран /Ислам Республикасы/
      24. Ирландия
      25. Испания
      26. Италия
      27. Камерун
      28. Кения
      29. Кипр
      30. Конго
      31. Кот-д Ивуар
      32. Куба
      33. Лаос Халық-Демократиялық Республикасы
      34. Ливия Араб Жамахариясы
      35. Лихтенштейн
      36. Люксембург
      37. Маврикий
      38. Мадагаскар
      39. Малави
      40. Малайзия
      41. Мальта
      42. Марокко
      43. Монако
      44. Нигер
      45. Нигерия
      46. Нидерланды
      47. Никарагуа
      48. Жаңа Зеландия
      49. Норвегия
      50. Танзания Бiрiккен Республикасы
      51. Оман
      52. Пәкiстан
      53. Польша
      54. Португалия
      55. Руанда
      56. Румыния
      57. Сальвадор
      58. Сан-Марино
      59. Сингапур
      60. Сирия Араб Республикасы
      61. Ұлыбритания және Солтүстiк Ирландия
          Бiрiккен Корольдiгi
      62. Америка Құрама Штаттары
      63. Сүлеймен аралдары
      64. Сьерра-Леоне
      65. Таиланд
      66. Тонга
      67. Тринидад және Тобаго
      68. Тунис
      69. Уганда
      70. Германия Федеративтi Республикасы
      71. Фиджи
      72. Филиппины
      73. Финляндия
      74. Франция
      75. Югославия
      76. Жапония

КIРIСПЕ

      Келiсушi Мемлекеттер,
      Өркениеттердiң пайдаланып отырған идеялары мен бiлiмдерiн еркiн алмасу, өзiн-өзi бiлдiрудiң түрлi формаларын жалпы ең көп көлемде тарату интеллектiк дамуға қандай қажет болса, халықаралық өзара түсiнiстiкке демек, бүкiл дүниежүзiнде бейбiтшiлiктi сақтауға сондай өмiрлiк маңызы бар дей келе:
      Мұндай алмасулар бәрiнен бұрын бiлiм, ғылым және мәдениетке қатысты кiтаптар, басылымдар және материалдар арқылы өтетiнiн ескере келiп;
      Бiрiккен Ұлттар Ұйымының бiлiм, ғылым және мәдениет жөнiндегi Жарғысы халықтар арасындағы барлық ой қызметi салаларында, оның iшiнде "көркемдiк және ғылыми мүдде көздейтiн басылымдар және басқа да ақпараттық материалдар ынтымақтастыққа үндейдi, әрi қарай ұйым "халықтардың бiр бiрiмен өзара жақынырақ танысуына және өзара бiлiсуiне көмектесетiн, және осы мақсатта идеяның барлық бұқаралық ақпарат құралдары, сөз және бейнелеу жолдары арқылы еркiн таралуына ықпал етуге қажеттi бола алатын халықаралық келiсiмдер жасауды ұсынады" дей келiп;
      Мұндай мақсатқа жетуге бiлiм, ғылым және мәдениетке қатысты кiтаптар, басылымдар мен материалдарды еркiн таратуға көмектесетiн халықаралық келiсiмдер тиiмдi ықпал ететiнiн мойындайды, және
      Сондықтан мына төмендегi қағидалармен келiседi:

I бап

      1. Келiсушi Мемлекеттер әкелгенде немесе әкелуге байланысты баж салығын және басқа да алымдарды алмауға мiндеттенедi:
      а/ Осы Келiсiмнiң А қосымшасында көрсетiлген кiтаптар, басылымдар және құжаттардан;
      в/ Осы Келiсiмнiң В, С, D және Е Қосымшаларында көрсетiлген және осы қосымшаларда белгiленген шарттарды орындаған жағдайда, екiншi Келiсушi Мемлекеттiң мүлкi болып табылатын бiлiмге, ғылымға және мәдениетке қатысты материалдардан.
      2. Осы баптың 1 пунктiнiң қағидалары кез келген Келiсушi Мемлекеттерге әкелiнетiн материалдарға:
      а/ Әкелiнген кезде немесе одан кейiн салынатын, ұқсас отандық мүлiктерден тура немесе жанама алынатын салықтар мен алымдардан аспайтын кез келген iшкi салықтарға немесе басқа да iшкi алымдарға;
      в/ Әкелiнген уақытта немесе соған байланысты көрсетiлген қызмет құнымен шектелген және отандық мүлiктi жанама қорғайтын емес, пайда алу мақсатында импорттық салық емес үкiмет алатын кеден бажынан басқа салықтар мен алымдарға кедергi жасамайды.

II бап

      1. Келiсушi Мемлекеттер мына заттарды әкелу үшiн қажет лицензияны және/немесе шетел валютасын беруге мiндеттенедi:
      а/ Көпшiлiк кiтапханалары мен коллекторларға және қоғамдық мекемелердiң, сондай-ақ бiлiм немесе мәдениет мәселелерiмен айналысатын мекемелердiң кiтапханалары мен коллекторлары үшiн арналған кiтаптар мен басылымдарға;
      в/ Ресми үкiметтiк басылымдарға, яғни олар шыққан елде басылған ресми, үкiметтiк және әкiмшiлiк құжаттарға;
      с/ Бiрiккен Ұлттар Ұйымының және оның кез келген мамандандырылған мекемесiнiң кiтаптары мен басылымдарына;
      d/ Бiрiккен Ұлттар Ұйымы бiлiм, ғылым және мәдениет мәселелерi бойынша алған және ол ақысыз өзi немесе өз бақылауында тарататын кiтаптар мен басылымдарға;
      е/ Әкелiнетiн елден тыс жерлердегi туризмдi дамытуға арналған ақысыз жiберiлетiн және таратылатын басылымдарға;
      f/ Соқырларға арналған;
      I/ дөңес қарiппен соқырларға арналып шыққан барлық кiтаптар, басылымдар және құжаттарға;
      II/ Соқырларға қамқорлықпен айналысатын мекемелер мен ұйымдар тiкелей әкелетiн, әкелiнетiн елдiң құзырлы өкiметтерi салықсыз енгiзуге бекiткен, соқырлардың бiлiм, ғылыми және мәдени дамуына арнайы арналған басқа да заттарға.

III бап

      1. Келiсушi Мемлекеттер бiлiмге, ғылымға және мәдениетке қатысты, тек қана көпшiлiк көрмеде көрсету үшiн әкелiнетiн, әкелiнетiн елдiң құзырлы өкiметтерi бекiткен, соңынан қайта әкетiлетiн материалдарға барлық мүмкiн болатын жеңiлдiктер беруге мiндеттенедi. Бұл жеңiлдiктер көрсетiлген қызмет құнына жақын сәйкесетiн қажеттi лицензияларды және кеден бажынан, iшкi салықтар мен алымдардан босатуды қамтиды.
      2. Осы баптың ешбiр қағидасы әкелiнген елдiң үкiметтерiне көрсетiлген материалдарды көрме жабылғаннан кейiн қайта алып шығуды қамтамасыз етуге қажет болатын шараларды қолдануына кедергi жасамайды.

IV бап

      Келiсушi Мемлекеттер мүмкiндiгiне қарай мiндеттенедi:
      а/ Бiлiмге, ғылымға және мәдениетке қатысты материалдарды еркiн таратуға, және осы Келiсiмде көрсетiлмеген еркiн таратуға қойылатын шектеулердi алып тастауға немесе қысқартуға жан-жақты бiрiккен күш жұмсай беруге;
      в/ Бiлiмге, ғылымға және мәдениетке қатысты материалдарды әкелудiң әкiмшiлiк iс жосығын оңайлатуға;
      с/ Бiлiмге, ғылымға және мәдениетке байланысты материалдардың кеденнен кiдiрiссiз аман-сау өтуiне көмектесуге.

V бап

      Осы Келiсiмнiң ешбiр қағидасы Келiсушi Мемлекеттердiң өз заңдарына сәйкес ұлттық қауiпсiздiгiне, қоғамдық тәртiбiне немесе қоғамдық ар-ожданға тiкелей қатысты деген негiзде заттарды әкелуге тыйым салу немесе шектеу, немесе әкелгеннен кейiн тарату шараларын қолдану құқығын қозғамайды.

VI бап

      Осы Келiсiм кез келген Келiсушi Мемлекеттердiң заңдары мен кесiмдi актiлерiн немесе оның авторлық құқыққа, сауда маркасы мен патентiне қатысты кез келген халықаралық шарттарын, конвенцияларын, келiсiмдерiн немесе мәлiмдемелерiн өзгертпейдi және қозғамайды.

VII бап

      Келiсушi Мемлекеттер таластарды реттеу мақсатында қосылғысы келетiн бұдан бұрынғы кез келген конвенциялардың қағидаларын есепке ала отырып, Келiсушi Мемлекеттер осы Келiсiмнiң түсiнiгiне немесе қолданылуына қатысты кез келген таласты реттеу мақсатында келiссөздер немесе мәмлеге келу жосығын жасауға мiндеттенедi.

VIII бап

      Келiсушi Мемлекеттер арасында әкелiнетiн материалдардың ағартушылық, ғылыми немесе мәдени сипаты жөнiнде талас туа қалса, мүдделi жақтар өзара келiсiп, ақыл-кеңес алу үшiн Бiрiккен Ұлттар Ұйымының бiлiм, ғылым және мәдениет жөнiндегi Бас директорына жүгiне алады.

IХ бап

      1. Ағылшын және француз тiлдерiндегi мәтiннiң түпнұсқасы бiрдей осы Келiсiм бүгiнгi күнмен белгiленген және бiлiм, ғылым және мәдениет мәселелерi жөнiндегi Бiрiккен Ұлттар Ұйымына мүше барлық мемлекеттер, Бiрiккен Ұлттар Ұйымына мүше барлық мемлекеттер және бiлiм, ғылым және мәдениет мәселелерi бойынша Бiрiккен Ұлттар ұйымы Атқарушы кеңесiнiң шақыруы жiберiлуi мүмкiн мүше емес кез келген мемлекет қол қоюы үшiн ашық.
      2. Келiсiм олардың конституциялық жосығына сәйкес оған қол қойған мемлекеттердiң атынан қабыл алынады.
      3. Қабыл алу грамоталары сақтау үшiн Бiрiккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысына тапсырылады.

Х бап

     IХ баптың 1 пунктiнде көрсетiлген мемлекеттер осы Келiсiмге 1950 жылдың 22 қарашасынан бастап қосыла алады. Қосылу рәсiмi ресми актiнi Бiрiккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысына сақтауға тапсырған кезден күшiне енедi.

ХI бап

      Осы Келiсiм 10 мемлекеттiң бекiткендiгi немесе қосылғандығы туралы актiлерiн Бiрiккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысы алған күнi күшiне енедi.

ХII бап

      1. Мемлекеттер - осы Келiсiмнiң жақтары оның күшiне енген күнi әрқайсысы осы күннен бастап алты ай iшiнде оны толық және тиiмдi пайдалану үшiн мүмкiн болған шаралардың бәрiн қолданады.
      2. Келiсiмнiң күшi енгеннен кейiн өздерiнiң бекiтетiнi немесе қосылатындығы туралы актiлерiн сақтауға тапсыра алатын мемлекеттер бұл шараларды актiнi тапсырғаннан кейiн үш ай iшiнде қабылдайды.
      3. Осы баптың 1 және 2 пункттерiнде көрсетiлген мерзiмнен кейiнгi бiр ай iшiнде Келiсушi Мемлекеттер - осы Келiсiмнiң жақтары бiлiм, ғылым және мәдениет мәселелерi жөнiндегi Бiрiккен Ұлттар Ұйымына Келiсiмдi толық және тиiмдi пайдалану үшiн қолданған шаралары туралы баяндама тапсырады.
      4. Бiлiм, ғылым және мәдениет жөнiндегi Бiрiккен Ұлттар Ұйымы бұл баяндаманы осы Келiсiмге қол қойылған барлық мемлекеттерге және халықаралық сауда ұйымына /алдын ала оның Уақытша комиссиясына/ жiбередi.

ХIII бап

      Кез келген Келiсушi Мемлекет бекiту немесе қосылу туралы өз актiсiн сақтауға беру кезiнде немесе бұдан кейiн кез келген уақытта Бiрiккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысына жолдаған нота арқылы осы Келiсiм сыртқы қатынастарын жүргiзудi Келiсушi Мемлекет жауапкершiлiгiнде алған барлық немесе iшiнара аумаққа таралатындығы туралы хабарлай алады.

ХIV бап

      1. Осы Келiсiм күшiне енгеннен кейiн екi жыл өткесiн кез келген Келiсушi Мемлекет өз атынан немесе сыртқы қатынастарын жүргiзудi осы Келiсушi Мемлекет жауапкершiлiгiне алған кез келген аумақ атынан Бiрiккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысына жазбаша мәлiмдеу арқылы осы Келiсiмнiң қимылын тоқтата алады.
      2. Қимылын тоқтату ол туралы актiнi алғаннан кейiн бiр жылдан соң күшiне енедi.

ХV бап

      Бiрiккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысы IХ баптың 1 пунктiнде көрсетiлген мемлекеттердi, сондай-ақ бiлiм, ғылым және мәдениет жөнiндегi Бiрiккен Ұлттар Ұйымын және Халықаралық сауда ұйымын /алдынала Уақытша комиссиясын/ IХ және Х баптарда белгiленген барлық бекiту және қосылу туралы актiлердi, сондай-ақ ХIII және ХIV баптарда белгiленген нота және күшiн жою үрдiстерi туралы хабарландырады.

ХVI бап

      Келiсушi Мемлекеттердiң - осы Келiсiм жақтарының үштен бiрiнiң өтiнiшi бойынша бiлiм, ғылым және мәдениет жөнiндегi Бiрiккен Ұлттар Ұйымының Бас директоры осы Ұйымның кезектi Бас конференциясының күн тәртiбiне осы Келiсiмдi қайта қарау жөнiнде конференция шақыру туралы мәселе енгiзедi.

ХVII бап

      А, В, С, D, Е Қосымшалары, сондай-ақ осы Келiсiмге қоса тiркелетiн Хаттама осы Келiсiмнiң бөлiнбес бөлiгi болып табылады.

ХVIII бап

      1. Бiрiккен Ұлттар Ұйымы Жарғысының 102 бабына сәйкес осы Келiсiмдi күшiне енген күнi Бiрiккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысы тiркеуден өткiзедi.
      2. Осыларды растау үшiн тиiстi дәрежеде өкiлеттiлiк берiлген төмендегiлер өз үкiметтерi атынан осы Келiсiмге қол қойды.
      Нью-Йорк, Лейк-Саксессте бiр мың тоғыз жүз елуiншi жылы жиырма екiншi қарашада түпнұсқасы Бiрiккен Ұлттар Ұйымының архивiнде сақталатын бiр дана болып жасалды, ал оның расталған нақты көшiрмесi IХ баптың 1 пунктiнде көрсетiлген барлық мемлекеттерге, сондай-ақ бiлiм, ғылым және мәдениет жөнiндегi Бiрiккен Ұлттар Ұйымына және Халықаралық сауда ұйымына /алдын-ала оның Уақытша комиссиясына/ жiберiледi.

ҚОСЫМШАЛАР

А қосымшасы
 Кiтаптар, басылымдар және құжаттар

      I. Баспадан шыққан кiтаптар.
      II. Газеттер мен мерзiмдi басылымдар.
      III. Баспалық әдiспен басылмай көбейтiлген кiтаптар мен құжаттар.
      IV. Ресми үкiметтiк басылымдар, яғни шыққан елiнде басылған ресми, парламенттiк және әкiмшiлiк құжаттар.
      V. Туризм жөнiндегi плакаттар мен әдебиеттер /брошюралар, анықтамалар, кестелер, буклеттер және осы сияқты басылымдар/, суреттi және суретсiз, бұларға әкелiнетiн елден тыс жерлерде туризмдi ынталандыруды мақсат тұтқан жеке коммерциялық мекемелер бастырғандар да жатады.
      VI. Әкелiнетiн елден тыс жерлерде бiлiм алу iсiн ынталандыруды мақсат тұтқан басылымдар.
      VII. Машинкаға басылғандарын қоса қолжазбалар.
      VIII. Әкелiнетiн елден тыс жерде фирмалары орналасқан баспагерлер немесе кiтап сатушылар ұсынған кiтаптардың каталогi мен басылымдар.
      IХ. Бiрiккен Ұлттар Ұйымы немесе оның атынан немесе оның кез келген мамандандырылған мекемесi шығарған оқу-ағарту, ғылыми немесе мәдени сипаттағы фильмдердiң, дыбыс жазбаларының немесе басқа аудиовизуальдық материалдардың каталогi.
      Х. Қолжазба немесе баспа түрiнде немесе басқа әдiспен көбейтiлген музыкалық шығармалардың ноталары.
      ХI. Географиялық, гидрографиялық немесе астрономиялық карталар мен сызбалар.
      ХII. Әкелiнетiн елдiң құзырлы өкiметтерi алымсыз әкелуге бекiткен, ғылыми мекемелерде немесе оқу орындарында зерттеуге арналған сәулеттiк, өндiрiстiк немесе инженерлiк жоспарлар мен сызбалар, сондай-ақ олардың көшiрмелерi.
      А қосымшасында салықтан босатылғандардың қатарына мыналар жатпайды:
      а/ Кеңсе керек-жарағы;
      в/ Жеке коммерциялық мекемелер немесе олар үшiн басқалар негiзiнен жарнамалық мақсатта шығарған кiтаптар, басылымдар және құжаттар /жоғарыда аталған туризм туралы каталог, плакат және әдебиеттен басқа/;
      с/ 70% астамын жарнама алатын газеттер мен мерзiмдi баспасөз;
      d/ Жарнама көлемiнiң 25% астамын алатын барлық басқа заттар /жоғарыда аталған каталогтардан басқа/. Туризм жөнiндегi плакаттар мен әдебиетке қатысты бұл проценттiк өлшем тек және коммерциялық жарнамалық материалдарға қолданылады.

В қосымшасы
Оқу-ағарту, ғылыми немесе мәдени сипаттағы
өнер туындылары мен коллекциялық заттар

      I. Толық қолдан жасалған картиналар мен суреттер, олардың көшiрмелерi, бiрақ өндiрiстiк әдiспен жасалғандар бұған жатпайды.
      II. Қолдан ойылған литографиялық тастардан, тақтайлардан немесе басқа материалдан қайта көшiрiлiп, қолдан таңбаланған және суретшi қол қойып, нөмiрлеген таңбалар.
      III. Мүсiндеу өнерiнiң бiрегей туындылары немесе мүсiндер, дөңгелек, рельефтi немесе инталиялар, бұларға көптеп шығарылған көшiрмелер мен коммерциялық сипаттағы дәстүрлi қолөнер туындылары жатпайды.
      IV. Көпшiлiк галереяларға, мұражайларға және басқа да қоғамдық мекемелерге арналып, әкелiнетiн елдiң құзырлы өкiметтерi заттардың бұл түрлерiн салықсыз әкелуге, бiрақ қайта сатуға арналмаған коллекциялық заттар және өнер заттары.
      V. Қайта сатуға арналмаған, ғылымның анатомия, зоология, ботаника, минералогия, палеонтология, археология және этнография салаларындағы коллекциялар мен коллекциялық заттар.
      VI. Антиквариат, яғни 100 жылдан асқан заттар.

С қосымшасы
Оқу-ағарту, ғылыми немесе мәдени
сипаттағы аудиовизуальдық материалдар

      I. Ұйымдар әкелетiн, әкелiнетiн елдiң құзырлы өкiметтерi ұйымдардың немесе жоғарыда айтылған өкiметтер бекiткен жеке оқу-ағарту, ғылыми немесе мәдени мекемелер немесе қоғамдар тек қана көрсету үшiн әкелуге, және заттардың бұл түрлерiн салықсыз әкелуге бекiткен оқу-ағарту немесе мәдени сипаттағы фильмдер, диафильмдер, микрофильмдер мен слайдтар /әкелетiн елдiң радио хабарларын тарату ниетiн қоса/.
      II. Әкелiнетiн мерзiмде маңызға ие және не сәуле түсiрiлген, бейне айқындалған негатив түрiнде, не қағазға түсiрiлiп, бейнеленген түрде, егер оны заттардың бұл түрлерiн салықсыз әкелуге құзырлы өкiметтер бекiткен ұйымдар /оның iшiнде әкелетiн елдiң радио хабарларын ұйымдастыру ниетi болса/ еркiн әкелу құқы әр сюжеттiң екi көшiрмесiмен шектелiп, одан әрi көшiру мақсатында әкелiнетiн, өтiп жатқан оқиғаларды бейнелейтiн кинохроника /дыбысты немесе сақау/.
      III. Тек қана қоғамдық немесе жеке оқу-ағарту, ғылыми немесе мәдени мекемелерде немесе қоғамдарда /әкелетiн елдiң радио хабарларын ұйымдастыру ниетiн қоса/ пайдалануға әкелiнетiн елдiң құзырлi өкiметтерi заттардың бұл түрлерiн салықсыз әкелуге бекiткен оқу-ағарту, ғылыми немесе мәдени сипаттағы дыбыс жазбалары.
      IV. Бiрiккен Ұлттар Ұйымы немесе оның кез келген мамандандырылған мекемесi шығаратын оқу-ағарту, ғылыми немесе мәдени сипаттағы фильмдер, диафильмдер, микрофильмдер және дыбыс жазбалары.
      V. Әкелетiн елдiң құзырлы өкiметтерi салықсыз әкелу мақсатында бекiткен қоғамдық немесе жеке оқу-ағарту, ғылыми немесе мәдени мекемелерiнде көрсету және сабақ беру мақсатында пайдаланатын үлгiлер, нұсқалар және қабырғаға iлетiн таблицалар.

D қосымшасы
Ғылыми аспаптар мен құралдар

      Тек қана оқулық мақсатқа немесе таза ғылыми зерттеулерге арналған ғылыми аспаптар мен құралдар мына шарттар орындалса:
      /а/ егер мұндай ғылыми аспаптар мен құралдар әкелетiн елдiң құзырлы өкiметтерi салықсыз әкелу мақсатында бекiткен қоғамдық немесе жеке ғылыми мекемелерге немесе оқу орындарына арналған болса;
      /в/ егер осыған тең ғылыми құндылығы бар аспаптар мен құралдар қазiргi кезде әкелетiн елде жасалмайтын болса.

Е қосымшасы
Соқырларға арналған заттар

      I. Соқырларға арналған шығыңқы қарiптермен басылған кiтаптардың, басылымдардың және құжаттардың барлық түрлерi.
      II. Әкелетiн елдiң құзырлы өкiметтерi заттардың мұндай түрлерiн салықсыз әкелу мақсатында бекiткен, соқырларды қамқорлығына алған мекемелер мен ұйымдар тiке әкелетiн, соқырлардың оқу-ағарту, ғылыми немесе мәдени дамуына арналған басқа да заттар.

Бiлiм, ғылым және мәдениетке қатысты материалдарды
әкелу туралы келiсiмге қосымша тiркелетiн хаттама

      Келiсушi Мемлекеттер
      Бiлiм, ғылым және мәдениетке қатысты материалдарды әкелу туралы Келiсiмге Америка Құрама Штаттарының қатысуына көмектесу мүддесiнде төмендегiлерге келiстi:
      1. Америка Құрама Штаттары IХ Бапқа сәйкес осы Келiсiмдi бекiту мен Х Бапқа сәйкес оған қосылу арасын төменде көрсетiлген ескертпенi қоса таңдап алады.
      2. Егер Америка Құрама Штаттары алдыңғы 1 пунктте көрсетiлгендей осы Келiсiмге ескертпемен қатысатын болған жағдайда осы ескертпенiң қағидаларын Америка Құрама Штаттары Келiсушi Мемлекеттердiң - осы Келiсiмге қатысушылардың кез келген бiреуiне немесе кез келген Келiсушi Мемлекет Америка Құрама Штаттарына, егер мұндай ескертпеге сәйкес қабылданған кез келген шара құқық шектеу негiзiнде iске асырылмайтын болса, қолдана алады.

(Ескертпенiң мәтiнi)

      (а) Осы Келiсiмге сәйкес Келiсушi Мемлекеттерге жүктелетiн мiндеттемелердiң нәтижесiнде осы Келiсiм қарастырған қандай бiр бұйым Келiсушi Мемлекеттiң аумағына осыған ұқсас немесе тiкелей бәсекеге түсетiн өнiм өндiрушi осы аумақтың өз өнеркәсiбiне айтарлықтай зиян тигiзетiндей немесе сондай қауiп төндiретiндей салыстырмалы үдемелi мөлшерде әкелiнетiн болса, Келiсушi Мемлекет жоғарыдағы 2 пунктте ескертiлген шарттарға сәйкес мұндай өнiмге қатысты келтiретiн зиянын болдырмауға немесе орнын толтыруға қандай ауқымда, қандай уақыт мерзiмiнде қажет болғанынша айтылған өнiмге қатысты осы Келiсiм жүктейтiн мiндеттеменi толық немесе шектеп тоқтата тұрады.
      (в) Жоғарыда келтiрiлген пункттiң (а) қағидаларына сәйкес кез келген Келiсушi Мемлекет шара қолданбай тұрып, бiлiм, ғылым және мәдениет жөнiндегi Бiрiккен Ұлттар Ұйымын жазбаша түрде iс жүзiнде мүмкiн болғанша ертерек хабарландырады және Ұйым мен Келiсушi Мемлекеттерге - осы Келiсiмге қатысушыларға қолданылатын шараға қатысты ақылдасуға мүмкiндiк бередi.
     (с) Кешiктiретiн болса орнын толтыруы қиын зиян шегуi мүмкiн қиын жағдайда жоғарыда айтылған пунктке (а) сәйкес алдын ала ақылдаспай-ақ уақытша шара қолдануға болады, бiрақ қажеттi пiкiр алысу мұндай шара қолданғаннан кейiн шұғыл өткiзiлуi тиiс.

Бiлiм, ғылым және мәдениетке қатысты
материалдарды әкелу

                                        "Флоренция келiсiмi
                                        мен оның Хаттамасын
                                        қолдануға басшылық

                                1950 ж. Флоренцияда және
                                1976 ж. Найробиде ЮНЕСКО-ның
                                Бас конференциясында қабылдаған

ЮНЕСКО

КIРIСПЕ

      Бұл кiтапшаның мақсаты - бiлiм, ғылым және мәдениетке қатысты материалдарды әкелу туралы Келiсiмнiң - 1950 ж. "Флоренция келiсiмi" және оның 1976 ж. Хаттамасы дейтiндердiң мазмұнын ашу.
      Кiтапшада осы екi өзара байланысты құжаттардың пәрменi туралы қарапайым, нақты пайдалы ақпарат беруге ұмтылу қарастырылады. Ол мүдделi ұйымдар мен жеке адамдарға олардың механизмдерiмен танысып, оның қағидаларынан барынша мол пайда алуға көмектесуi қажет.
      Кiтапшаның бұл басылымы 1969 ж. жарық көрген және тек қана Келiсiмге қатысты болған басылымның қайта қаралған және толықтырылған нұсқасы болып табылады.
      Екi құжаттың мәтiндерi кiтапшаның соңында берiлген. Келiсушi Мемлекеттердiң тiзiмi кiтапшаның iшiне салынған жеке бетте.

I. Бiлiм, ғылым және мәдениетке қатысты
материалдарды әкелу туралы Келiсiм.
Бiлiм, ғылым және мәдениетке қатысты материалдарды
әкелу туралы Келiсiмнiң Хаттамасы

Келiсiмнiң және оның Хаттамасының мақсаты

      Келiсiм мен оның Хаттамасының негiзгi мақсаты - олардың аты көрсетiп тұрғандай - бiлiм, ғылым және мәдениетке қатысты материалдарды әкелудi оңайлату. Соның нәтижесiнде бұл материалдардың әлемде айналуына кедергi болатын кейбiр тарифтiк, салықтық, валюталық және сауда кедергiлердi iшiнара жойылады, өйткенi олар ұйымдар мен жеке адамдарға оларды шетелден болмашы қиындықтармен және аздаған шығындармен алуға мүмкiндiк бередi.
      Хаттама бiрқатар материалдарға жаңа жеңiлдiктер берiп, ұсынылған жеңiлдiктердi қосымша объектiлерге таратады.
      Келiсiм мен хаттаманы бiлiм, ғылым және мәдениет жөнiндегi БҰҰ ұсынады. Ол ЮНЕСКО Жарғысында белгiленген және "көркемдiк, ғылыми мүдделiлiктi бiлдiретiн заттармен, басылымдармен, басқа да ақпараттық материалдармен алмасуды ынталандыру", сондай-ақ "идеялардың еркiн тарауына" көмектесетiн халықаралық келiсiмдер жасауды ұсыну деп анықталған ЮНЕСКО-ның негiзгi мақсаттарының бiрiне сәйкес Келiсiм жасаудың ұйтқысы болды.
      Келiсiм негiзделген осы үрдiстердi қуаттай отырып, Хаттама 1950 ж. кейiн көптеген дамушы елдер ұлттық дербестiк алғандығын және оларға бiлiм алудың, ғылым мен техниканы меңгерудiң, мәдениетке жетудiң анағұрлым жеңiл де арзан жолын қамтамасыз ету мақсатымен олардың мұң-мұқтаждарын еске алу қажеттiгiн көрсетедi.

Тарихи очерк

      1948 жылы Бейрутта өткен ЮНЕСКО-ның үшiншi сессиясында бiр мезгiлде ЮНЕСКО-ның бiрiншi "Бейрут Келiсiмi"* деген атпен белгiлi халықаралық конвенциясын қабылдаумен бiрге Бас конференция - Ұйымның жоғарғы органы - идея тарату жолында тұрған экономикалық сипаттағы үдей түскен кедергiлердi алу мақсатында кең көлемдi келiсiмге қол жеткiзуге қаулы еттi. Ертеректе, 1933 ж. Ұлттар Лигасы қабылдаған оқу-ағарту сипатындағы фильмдердi әлемде таратуға көмектесу туралы Конвенцияны ауыстыруға арналған Бейрут келiсiмi аудиовизуальдық материалдарды таратуға көмектесумен шектелдi. Ауқымы жағынан алғанда ұсынылған жаңа келiсiм әлдеқайда кең едi. Ол бiлiм, ғылым және мәдениетке көмектесудi мақсат тұтса да, шын мәнiнде ол тарифтер мен сауда туралы келiсiм едi.

      Ескерту: Қара. A Guide to tne Operation of the Agreement for Facilitating the Internation of Visual and Auditory Materials of an Еduсаtiоnаl, Soientificand Cultural Сhаrсtеr, "Beirut Аgrеемеnt", Unеsсо, 1954, 2nd., 1969.
      /Оқу-ағарту, ғылыми және мәдени сипаттағы аудиовизуальдық материалдардың дүние жүзiнде айналуына көмектесу туралы Келiсiмдi қолдануға басшылық, "Бейрут келiсiмi", ЮНЕСКО, 1954 ж., екiншi басылымы, 1969 ж./

      Осының нәтижесiнде ЮНЕСКО-ның секретариаты дайындаған бiрiншi жоба тариф пен сауда жөнiндегi Бас келiсiмнiң /ГАТТ/ келiсушi жақтарының жиналысына берiлдi, ол қайта қаралған мәтiндi құптап, техникалық дұрыс, жалпыға бiрдей қабылдауға лайық деп тапты. Келесi қадам 1950 ж. сарапшылар мәжiлiсiн шақыру болды. Оған жиырма бес мемлекеттiң өкiлдерi - ЮНЕСКО мүшелерi қатысты. Үкiметтерден алған түсiнiктемелер ауқымында жаңа жоба дайындалды. Бiлiм, ғылым және мәдениетке қатысты материалдарды әкелу келiсiмi болған бұл мәтiн Бас конференцияға ұсынылып, 1950 ж. шiлдеде Флоренцияда өткен бесiншi сессияда бiрауыздан мақұлданды.
      1950 ж. 22 қарашада Нью-Йоркте Бiрiккен Ұлттар Ұйымының Орталық мекемелерiнде Келiсiм қол қою үшiн ашылды. Ол 1952 ж. 21 мамырда, оны он мемлекет бекiткеннен немесе қабылдағаннан кейiн күшiне ендi.
      Одан кейiнгi кезеңде жаңа материалдардың пайда болуымен ғана емес, коммуникацияның жаңа түрлерi мен әдiстерi пайда болуымен ерекшеленген ғылыми-техникалық прогресс бiлiм беру құралдарында нағыз төңкерiс жасады. Ал техниканың өзгеруiмен бiрге сауда ережесi де өзгерiп отырды. Келiсiм жасалған кезде бiлiм, ғылым және мәдениетке қатысты материалдарды тарату жолында экономикалық сипаттағы бөгеттердiң тұтас бiр шырғалаңы тұрды. Кеденнiң жоғары салығы, әкелуге лицензия беру жүйесi, тыйым салулар мен валюталық шектемелер кең қолданылады. Одан әрi сауданы бейтараптандыру тарифтiк және басқа да кедергiлердi анағұрлым азайтуға әкелдi. Осындай жаңа жағдай Келiсiмдi, оның таралу ауқымын кеңiту мақсатында қайта қарауға мәжбүр ете алмай тұра алмады. Оның үстiне, осының нәтижесiнде қаржы түсiмi азаятындығы онша көрiне қоймас делiндi. Өйткенi бiлiм, ғылым және мәдениетке қатысты материалдарға салынатын салық әдетте төмен болатын. Мiне, сол себептi, ақыр соңында әлеуметтiк прогресс пен халықаралық өзара түсiнiстiкке деген мүмкiндiктердiң ұлғая түскенiн ескерiп, аталған материалдардың әлемде таралуына бөгет болып отырған кедергiлердi жою үшiн тағы бiр қадам iлгерi басу дұрыс болар едi делiндi.
      Сондықтан ЮНЕСКО Женевада Келiсiмнiң қолданылуын қарастыру және оған жаңа елдердiң қосылуын ынталандыру үшiн үкiмет сарапшыларының екi мәжiлiсiн шақырды - бiрiншiсi 1957 ж. қазанда, екiншiсi 1967 ж. қарашада, 1957 ж. мәжiлiске елу екi мемлекет қатысса, 1967 ж. мәжiлiске алпыс алты мемлекет өз өкiлдерiн жiбердi. Сондай-ақ үкiметаралық ұйымдардан бақылаушылар қатысқан Келiсiмнiң қолданылуын қарастыру туралы екi мәжiлiс те жан жақты және пайдалы пiкiр алысуға әкелдi.
      Келiсiм қолданылып жүрген мемлекеттердiң сарапшылары өздерiнiң елдерiнде Келiсiм қалай қолданылып жүргендерiн сипаттап, салыстырулар жасады. Келiсiмдi қолданбай жүрген мемлекеттердiң өкiлдерi оған қосылуға кедергi болып отырған мәселелерге қатысты көздерiн ашты. Үкiметтiк емес ұйымдар Келiсiмдi қолданушылар ретiндегi өз ескертпелерiн бiлдiрдi. Мәжiлiстерге Келiсiм бұрын қолданылып келгенiндей бұдан былай да пайдаланыла беруiне болады, сонымен бiрге бiлiм, ғылым және мәдениетке қатысты материалдардың айналымы жолында кедендiк салықтармен, басқа да экономикалық сипаттағы шектеулермен қойылатын кедергiлердi болдырмаудың тиiмдi құралы да бола алады деген қорытындыға келдi. Келiсiм ЮНЕСКО-ның жалпы мақсаттарына сәйкес ең бастысы әлеуметтiк және мәдени прогресске көмектесу мақсатын көздеген едi және бұған ЮНЕСКО-ның 1966 ж. Бас конференциясында қабылданған халықаралық мәдени ынтымақтастық Декларациясы да қосылды.
      Сарапшылардың тағы бiр жалпы қорытындысы - 1950 ж. Келiсiмдi қабылдағаннан кейiн болған және олар қамтитын материалдардың барлық категорияларына дерлiк ықпалын тигiзген орасан зор техникалық прогресске қатысты болды. Бұл өндiрiстiң орасан зор өсуiне және осыған байланысты сауданың ұлғаюына әкеп соқты. Ол ол ма, бiлiм, ғылым және мәдениет салаларындағы айтарлықтай өзгерiстер материалдарды қолданудың жаңа салаларын тудырды. Екi мәжiлiсте де Келiсiмнiң қағидаларын ең либералды түсiндiру мен қолдану пайдасына ұсыныстар жасалды.
      Алайда бұл ұсыныстар тек шектеулi әсерге ие болады. Сол себептi де 1973 ж. үкiмет сарапшыларының үшiншi сессиясы бұрынғысындай тек қана Келiсiмнiң қолданылуын қарастыру үшiн емес, сонымен бiрге оны материалдардың жаңа категорияларына, әсiресе жиырма бес жыл бұрын қабылданған келiсiмнен кейiн техникалық прогресстiң нәтижесiнде пайда болғандарына тарату мүмкiндiгiн қарастыру үшiн шақырылды. Бұл жолы да Женевада өткен мәжiлiс 1973 ж. қараша-желтоқсан айларында болды. Оған алпыс төрт мемлекеттiң сарапшылары мен халықаралық үкiмет және үкiметтiк емес ұйымдарының бақылаушылары қатысты. Бұл мәжiлiс Келiсiмге қосымша жеңiлдiктердi қамтамасыз ететiн бiр немесе бiрнеше хаттамалар дайындауды ұсынды.
      Бас конференция бұл ұсынысты бекiттi және техникалық және заңгерлер сарапшыларының арнайы үкiметаралық комитетiн құруға рұқсат бердi, оған ЮНЕСКО секретариаты дайындаған Хаттаманың бiрiншi жобасын тапсырды. Комитет ЮНЕСКО-ның Париждегi штаб-пәтерiнде 1976 ж. наурызда отырысын өткiздi. Оған алпыс төрт мемлекеттiң өкiлдерi және халықаралық, негiзiнен үкiметаралық, ұйымдардан көптеген бақылаушылар қатысты. Үкiметтерден алынған ескертпелердiң аясында арнайы комитет Хаттаманың жаңа жобасын дайындады. Бұл мәтiн 1976 ж. қарашада Найробиде Бас конференцияның он тоғызыншы сессиясында қабылданды. Бiлiм, ғылым және мәдениетке қатысты материалдарды әкелу туралы Келiсiмнiң қабылданған жаңа Хаттамасы 1977 ж. 1 наурызда БҰҰ Нью-Йорктегi Орталық мекемелерiнде қол қоюға ашылды. Ол БҰҰ Бас хатшысы оны бекiту, қабылдау немесе оған қосылу туралы бесiншi актiнi сақтауға қабылдап алған күннен алты айдан соң күшiне енедi.
      Женева мәжiлiсi мен арнайы комитеттiң қорытындылары Келiсiм мен Хаттама мiндеттерiн түсiндiру мен ұғындырудың негiзiне алынды.

Келiсiм мен Хаттаманың арасындағы байланыс

      Хаттама - негiзгi Келiсiммен тығыз байланысқан құжат екенiн атап көрсету маңызды. Оның үстiне Хаттама тек келiсiмге қатысушы мемлекеттер үшiн ғана ашық. Бұдан Хаттамаға қатысты болу үшiн мемлекет алдымен Келiсiмге қосылуы қажет деген ұғым туады. Алайда мемлекеттер тек қана келiсiмге қатысушы болып қала беруi мүмкiн, бұл Келiсiмге қатысушы, бiрақ Хаттамаға қосылмаған келiсушi жақтар үшiн Келiсiмнен туатын құқықтар мен мiндеттердi өзгертпейдi және азайтпайды.
      Келiсушi жақтарға келсек, хаттамада, егер оларға енетiн барлық мүше мемлекеттер сондай-ақ Хаттаманың да жақтары болып табылса, онда ол кедендiк немесе экономикалық одақтар үшiн ашық. Мұндай жағдайда Хаттама мен Келiсiм осы одақтарға енетiн мүше мемлекеттердiң тұтас аумақтарына қолданылады, әр мемлекеттiң жеке алғандағы аумақтарында қолданылмайды.

Құжаттарда ұсынылған негiзгi жеңiлдiктер

      Келiсiм мен хаттамада олар қамтитын материалдарды әкелгенде айтарлықтай жеңiлдiктер қарастырылған. Олардың басты сипаты - кедендiк салықтардан босату.
      Келiсiмнiң келiсушi жақтары Келiсiмнiң бес қосымшасында көрсетiлген көптеген материалдардың кез келгенiне кедендiк салық салмауға мiндеттенедi. Олар мына тақырыптарда көрсетiлген: Кiтаптар, басылымдар, құжаттар /А қосымшасы/; оқу-ағарту, ғылыми және мәдени сипаттағы өнер туындылары мен коллекциялық заттар /В қосымшасы/; Оқу-ағарту, ғылыми және мәдени сипаттағы аудиовизуальдық материалдар /С қосымшасы/; Ғылыми аспаптар мен құралдар /D қосымшасы/; Соқырларға арналған заттар /Е қосымшасы/.
      Хаттама кеден салығынан босатуды тоғыз қосымшада көрсетiлген материалдарға қосымша таратады. Бұл қосымшалардың тiзiмi Келiсiм қосымшаларының тiзiмiн мына толықтырулармен және өзгертулермен қайта тiзедi; Аудиовизуальдық материалдар /С.I қосымшасы/; Оқу-ағарту, ғылыми және мәдени сипаттағы аудиовизуальдық материалдар; /С.2 қосымшасы/; Соқырларға және дене мүшесi немесе ақыл-есi кемiс адамдарға арналған заттар /Е қосымшасы/; Спорттық құрал-жабдықтар /Ғ қосымшасы/; музыка аспаптары және музыкалық басқа құрал-жабдықтар /G қосымшасы/; Кiтап, басылым және құжаттар өндiрiсiне арналған материалдар мен машиналар /Н қосымшасы/; Хаттаманың қосымшалары хақында мынаны ескерте кеткен жөн: Хаттамаға қосылар кезде мемлекеттер С.1 қосымшасынан, Ғ қосымшасынан, G қосымшасынан, Н қосымшасынан немесе осы қосымшалардың кез келген бiрiнен туындайтын мiндеттемелерге өзiн тәуелдi деп санамайтындықтарын мәлiмдеуiне болады. Бұл - Хаттаманың негiзгi ерекшелiктерiнiң бiрi, ол Келiсiмнен гөрi әлдеқайда либералды және қамту жағынан көлемдi бола тұрып, мемлекеттерге олар қолданғысы келген шарттарды таңдап алуына мүмкiндiк бередi. Қолданбайтындықтары туралы мәлiмдеменi мемлекеттер Хаттаманың басқа екi шартына /II бөлiм және IҮ бөлiм/ қатысты да жасай алады. Бұл төменде көрсетiлген.
      Кеден салығынан босату туралы шартқа қосымша Келiсiм де, Хаттама да кейбiр материалдарды әкелуге лицензия және/немесе шетел валютасын берудi қарастырады. Келiсiм бойынша бұл жеңiлдiк сөзсiз заттардың шектелген санына және мүмкiн болғанынша басқалардың көп санына берiледi. Хаттама бойынша мұндай жеңiлдiктi сөзсiз беру қосымша басқа материалдарға таралады, бiрақ бұл жоғарыда келтiрiлген екi шарттың бiрi - мемлекеттер хаттамаға қосылар кезде оларға қатысты қабылдау, қабылдамау туралы мәлiмдей алады.
      Осындай мәлiмдеменiң екiншi және соңғы шарты iшкi салықтар салмауға қатысты. Бұл жеңiлдiктер Келiсiмде көзделмеген, Хаттамада ғана бар және заттардың шектеулi санына ғана қатысты қолданылады.

Кеден салығынан босату

      Келiсiмнiң Келiсушi Мемлекеттерi Келiсiмнiң барлық қосымшаларында көрсетiлген материалдардың кез келгенiне, егер ондай материалдар екiншi бiр Келiсушi Мемлекеттiң өнiмi болса, кеден салығын салмауға мiндеттенедi. Бұл екi жаққа бiрдейлiк мiндет қатаң орындалмайды, өйткенi келiсушi Мемлекеттердiң көпшiлiгi Келiсiмде қарастырылған жеңiлдiктердi iс жүзiнде шыққан немесе әкелген елiне қарамастан барлық көрсетiлген заттарға қолданады. Женева мәжiлiстерiнде мұндай iске Келiсiмдi қолданатын басқа мемлекеттер оның жеңiлдiктерiн кеңiрек тарату құралы ретiнде қосылар деген үмiт бiлдiрiлдi.
      Хаттама бойынша оның барлық қосымшаларында, С.1, Ғ және Н қосымшаларынан басқа, жоғарыда айтылғандай олар қолданбайтындықтары туралы мәлiмдеменiң негiзi болатындықтан, қарастырылған материалдарға кеден салығынан босату ережесi таратылады. Хаттама екi жаққа бiрдейлiк мiндеттi сақтайды, алайда Женева мәжiлiстерiнiң артықшылықтарды тек басқа келiсушi мемлекеттердiң өнiмiмен шектемеу туралы ұсынысын орындайды деп сенуге болады.
      Келiсiмге сәйкес әкелген кезде кеден салығынан басқа алымдар алынбайды және бұл жеңiлдiк Хаттама қамтитын материалдарға қатысты. Алайда не ана, не мына акт келiсушi мемлекеттерге әкелiнетiн материалдардан төмендегiдей алымдар алуға бөгет бола алмайды: /а/ мәселен, сату салығы сияқты алым осыған ұқсас отандық өнiмнен алынатын алымнан асырылмауы тиiс; /в/ жүктi түсiру-тиеуге төленетiн ақы сияқты алымдар көрсетiлген қызмет құнынан аспауы тиiс. Хаттамада бұл ережеден ауытқу қарастырылған, оған кейiнiрек тоқталамыз.

Шетел валютасы мен лицензияға қатысты Ережелер

      Келiсiмде қамтылған материалдарды кеден салығынан және кейбiр басқа алымдардан босатудан басқа, келiсушi мемлекеттер ешқандай ескертпесiз мына заттарды әкелу үшiн лицензия және/немесе шетел валютасын беруге мiндеттенедi:
      /а/ Жалпыға бiрдей кiтапханалар мен коллекторлар, бiлiмге, ғылыми зерттеуге және мәдениетке байланысты қоғамдық мекемелердiң кiтапханалары мен коллекторлары үшiн кiтаптар мен басылымдар;
      /в/ Ресми үкiмет басылымдары;
      /с/ БҰҰ және оның кез келген мамандандырылған мекемесiнiң кiтаптары мен басылымдары;
      /d/ ЮНЕСКО алған және ол өзi немесе бақылауымен тегiн тарататын кiтаптар мен басылымдар;
      /е/ әкелiнетiн елден тыс жерлерде туризмдi дамытуға арналған, тегiн жiберiлiп, таратылатын басылымдар;
      /f/ Соқырларға арналған дөңес қарiптермен басылған кiтаптар, басылымдар және құжаттардың барлық түрлерi және соқырлардың бiлiмiн, ғылымын және мәдениетiн дамытуға арнайы арналған басқа да заттар.
      Лицензия сондай-ақ рұқсат етiлген көпшiлiк көрмеде көрсетуге, соңынан қайта әкетуге жататын материалдарды әкелуге де берілуге тиiстi.
      Келiсiмде келiсушi мемлекеттер мүмкiн болғанынша бiлiм, ғылым және мәдениетке қатысты материалдардың басқа категорияларын әкелуге де лицензия және шетел валютасын бередi деп қарастырылған. Келiсiмнiң қолданылуын талқылаған мәжiлiс көптеген елдердегi төлем балансының нашар жағдайы үкiметтердiң бұл бағытта алысты меңзейтiн қандай бiр мiндеттеме алуын мүмкiн болдырмай отырғанын атап өтiп, мұндай материалдарды және әсiресе кiтаптарды әкелуге лицензия мен шетел валютасын беруi Келiсiмнiң рухына сай келетiндiгiн қуаттады. Көптеген елдер iс жүзiнде өз шектеулерiн азайтып, Келiсiмде қамтылған материалдарды алуға шетел валютасын бөлуге басым артықшылықтар бере бастады.
      Хаттама мына кiтаптар мен аудиовидео материалдарға лицензия және/немесе шетел валютасы сөзсiз берiлуiн қарастырады /бұл қағиданы осындай мiндеттемелермен өзiн байланысты деп санағысы келмейтiн мемлекеттер қаперлерiне алмауы мүмкiн деген мағынада/:
      /а/ Қоғам мүддесiне қызмет ететiн кiтапханаларға мыналарды қоса арналған кiтаптар мен басылымдар;
      /I/ ұлттық кiтапханалар және iрi ғылыми-зерттеу кiтапханалары;
      /II/ университеттердiң, колледждердiң, институттардың кiтапханаларын қоса жалпы және мамандандырылған ғылыми кiтапханалар және университеттерден тыс орналасқан университет кiтапханалары;
      /III/ көпшiлiк кiтапханалар;
      /IV/ мектеп кiтапханалары;
      /V/ мүдделерi ерекше және анық көрiнген қандай бiр қоғамдастық құрған оқушылар тобына қызмет ететiн арнайы кiтапханалар, мысалы, үкiмет кiтапханалары, өкiмет органдарының кiтапханалары, өндiрiстiк кiтапханалар және кәсiби ұйымдардың кiтапханалары;
      /VI/ ақыл-есi және дене мүшесi кемiс адамдарға арналған және еркiн жүре алмайтын оқушыларға арналған кiтапханалар, мысалы, соқырларға арналған кiтапханалар, аурухана кiтапханалары және түрме кiтапханалары;
      /VII/ музыкалық кiтапханалар, фонотекаларды қоса;
      /в/ Жоғары оқу орындары үшiн оқулық ретiнде қабылданған немесе ұсынылған және осы орындар әкелетiн кiтаптар;
      /с/ Шетел тiлдерiндегi кiтаптар, негiзгi жергiлiктi тiлдегi немесе әкелетiн елдiң тiлiндегi кiтаптардан басқа;
      /d/ Әкелiнетiн елдiң құзырлы өкiметтерi мұндай заттарды салықсыз әкелу мақсатында бекiткен ұйымдар әкелетiн оқу-ағарты, ғылыми және мәдени сипаттағы фильмдер, слайдтар, видеотаспалар мен дыбыс жазбалары.
      Хаттамада келтiрiлген бұл тiзiм жөнiнде бәрiнен бұрын мынаны айту керек - тiзiмнiң /а/ пунктiнде қолданылған "қоғам мүдделерiне қызмет ететiн кiтапханалар" деген сөз келiсiмде келтiрiлген осының алдындағы тiзiмнiң /а/ пунктiнде қолданылған "бiлiм беру, ғылыми зерттеу және мәдениетпен байланысты қоғамдық ұйымдардың кiтапханалары" деген тар ұғымнан әлдеқайда кең мағынаны бiлдiредi. "Көпшiлiк кiтапхана" деген ұғым тар ұғымда қолданылуы мүмкiн екендiгiн ескере келiп, бұл ауыстыру Хаттаманың қолдану аясын кеңiтедi, лицензия және/немесе шетел валютасын алу құқығы бар кiтапханалар түрiн көбейтедi. Ол мұндай кiтапханаларды анықтаудағы қиындықтарды жояды, өйткенi, мысалмен түсiндiру ретiнде "қоғам мүддесiне қызмет ету" жаңа талабына жауап беретiн кiтапханалардың тiзiмiн ұсынады.
      Бұдан әрi қарай Хаттама кiтапханаларға арналған кiтаптардан тыс Келiсiм қамтитын материалдарға кiтаптың жаңа екi категориясын қосады: жоғары оқу орындары үшiн оқу құралы ретiнде қабылдануы немесе ұсынылуы мүмкiн кiтаптар және әкелушi елдiң негiзгi жергiлiктi тiлiндегi кiтаптардан басқа әкелiнетiн шетел тiлдерiндегi кiтаптар. Хаттамада қарастырылған тiзiмнiң қолданылуын кiтаптардың осы категорияларына тарату әсiресе кейбiр әкелушi елдерде жоқ болуы мүмкiн, бiрақ даму үшiн маңызды ең үздiк ғылыми, техникалық және кәсiптiк кiтаптарды әкелудi оңайлатуға бағытталған.
      Сайып келгенде, Хаттама шетел валютасы мен лицензия жөнiндегi жеңiлдiктердi кейбiр аудиовидео материалдарға таратады, бiрақ екi шарт қояды: олар ағарту, ғылыми және мәдени сипатта болуы керек және олар әкелiнетiн елдiң құзырлы өкiметтерi алдын ала құптаған мекемелер үшiн арналған болуы қажет. Бұл жеңiлдiк аудиовизуальдық материалдардың бiлiм тарату iсiнде анағұрлым артықшылыққа ие және бiлiм беру құралы ретiнде өсе түскен рөл ойнайтын түрлерiмен шектелген.

Iшкi салықтар

      Iшкi салықтарды тоқтату Келiсiмнiң бiрде бiр ережелерiнде көрiнбейдi. Керiсiнше бiз кеден салығынан босату кез келген келiсушi мемлекетке әкелiнетiн материалдарды сатудан алатын т.с.с. iшкi салықтар алуына кедергi болмайды және бұл туралы Келiсiмнiң мәтiнiнде анық мәлiмделген. Женева мәжiлiсi үстiнде iшкi салықтар сондай жергiлiктi өнiмге салынатындығы, демек, неге шетелдiң өнiмi салықтан босатылуы керектiгiн түсiну қиын екендiгi атап көрсетiлдi. Алайда мәжiлiстерде елдер заттардың кейбiр түрлерiне, әсiресе кiтаптарға, iшкi салық салу құқығынан бас тартуға дайын болуы мүмкiн екендiгiн еске сақтау қажет деген қорытынды жасалды. Сондықтан iшкi салыққа қатысты Келiсiмдi кеңiрек қолдану мүмкiндiгiн қарастыру жөнiнде ұсыныс енгiзiлдi.
      Хаттама Келiсiмнiң iшкi салықтар жөнiндегi ережелерiн қайталайды, бұл - келiсушi мемлекеттер осы актiлер қамтыған барлық материалдарға сондай салықтар салу құқығын сақтап қалады деген сөз. Сөйте тұра Хаттама оны қабылдауға дайын емес, сондықтан оның ережелерiмен өзiн байлағысы келмейтiн кез келген мемлекет қабылдамауы мүмкiн деген бөлiмiнде келiсушi мемлекеттер мына заттарды әкелген кезде немесе соңынан кез келген iшкi салық немесе iшкi алымның басқа кез келген түрiн салмауға мiндеттенедi деп қарастырады:
      /а/ қоғам мүддесiне қызмет ететiн кiтапханаларға арналған кiтаптар мен басылымдар /кiтапханалардың тiзiмiн жоғарыдан қара/;
      /в/ Үкiметтiң ресми басылымдары;
      /с/ БҰҰ немесе оның кез келген мамандандырылған мекемесiнiң кiтаптары мен басылымдары;
      /d/ ЮНЕСКО алдырған және өзi немесе өз бақылауында тегiн тарататын кiтаптер мен басылымдар;
      /е/ Әкелiнетiн елден тыс жерлердегi туризмдi дамыту үшiн арналған және тегiн жiберiлiп, таратылатын басылымдар;
      /f/ Соқырларға арналған дөңес қарiптi кiтаптар, басылымдар мен құжаттардың барлық түрi және соқырлардың және дене мүшесi немесе ақыл-есi кемiс адамдардың бiлiмiн, ғылыми және мәдени дамуына арнайы арналған басқа заттар.
      Iшкi салықтар салмау бұл жерде Келiсiмде шетел валютасын беру үшiн тiзiмделген, заттардың дәл сондай түрлерiне қатысты қолданылады, бұған Келiсiмнiң қоғамның мүддесiне қызмет ететiн кiтапханаларға арналған кiтаптар мен басылымдарға қатысты /а/ пунктi мен соқырларға арналған заттарға, дене мүшесi немесе ақыл-есi кемiс басқа адамдарға арналған заттар қосылған /f/ пунктi жатпайды.

Басқа шектеулердi жою

      Импорт жөнiндегi шектеулер
      Келiсiмдi жасаған кезде кеден салығын жою және шетел валютасы мен лицензияға бақылауды әлсiрету бiлiм, ғылым және мәдениетке қатысты материалдардың әлемдегi айналымы жолындағы барлық кедергiлердi алып тастамайтындығы мойындалды. Осыған сәйкес Келiсiмге арнайы Бап /IV/ қосылды, онда Келiсушi Мемлекеттерге мүмкiндiгiнше мiндет жүктелдi:
      /а/ бiлiм, ғылым және мәдениетке қатысты материалдардың еркiн таралуына, сондай-ақ Келiсiмде ескерiлмеген кез келген шектеулердi алып тастауға немесе қысқартуға жан-жақты көмектесу жөнiнде өздерiнiң бiрiккен күш-қимылдарын жалғастыру беруге;
      /в/ бiлiм, ғылым және мәдениетке қатысты материалдарды әкелудiң әкiмшiлiк жосығын оңайлатуға;
      /с/ бiлiм, ғылым және мәдениетке қатысты материалдардың кеденнен тез де сенiмдi өтуiне көмектесуге.
      Келiсiмнiң қолданылуын қараған кезде үкiмет сарапшылары осы баптың iргелi маңызын атап өтiп, ол ең либералды рухта орындалатын болады деген сенiм бiлдiрдi. Олардың бұған маңыз бергенi сонша, Келiсiмдi қолданушы мемлекеттерден олар осы бапты орындау үшiн қолдана алулары мүмкiн шараларды үнемi назарда ұстап, ондай шаралар туралы ЮНЕСКО-ға хабарлап тұруды өтiндi.
      Хаттаманың ережелерi бойынша Келiсушi Мемлекеттер жоғарыда айтылған Келiсiмнiң IV Бабының ережелерiн Хаттамада қамтылған материалдарды әкелгенде қолдануға мiндеттендi. Одан басқа олар қатысты шаралар арқылы дамушы елдерде өндiрiлетiн бiлiм, ғылым және мәдениетке қатысты материалдар мен заттардың еркiн ағылуына және таралуына қолдау көрсетуге мiндеттенедi. Бұл жаңа ереже Хаттама ЮНЕСКО тек ақпараттың еркiн ағылуы үшiн ғана емес, дамыған және дамушi елдердiң арасында ақпараттың екiжақты тең ағылуы үшiн қабылдаған шараларының бiрi ретiнде енгiзiлдi.
      Келiсiмнiң де, Хаттаманың да орындалуы келiсушi мемлекеттерге ұлттық қауiпсiздiкпен, қоғамдық тәртiппен немесе қоғамдық моральмен тiкелей байланысты себептермен әкелуге тыйым салуына немесе шек қоюына кедергi жасамайды. Ол авторлық құқық, сауда таңбасы немесе патентке қатысты қолданудағы ережелердi де өзгертпейдi.

Экспорт жөнiндегi шектеулер

      Хаттаманың тағы бiр ережесi Келiсiмде жазылып қойған мiндеттемелердi кеңейтпесе де, мүлде жаңа экспорт жөнiндегi шектеулерге қатысты. Бұл ереже Хаттаманың қосымшаларында көрсетiлген материалдарды қамтиды. Ол айтылған материалдар басқа келiсушi мемлекеттерге арналған болса, онда келiсушi мемлекеттер қандай бiр кеден салығын, экспорт салығын немесе қандай бiр iшкi салық салмайтындығын белгiлейдi.

Құжаттарда қамтылған материалдар

      Ендi Келiсiмнiң салық салынбайтын артықшылықтарын пайдаланатын және Хаттама бұл артықшылықтарды тарататын материалдардың әртүрлi категорияларына бiршама нақтырақ тоқталайық.

Кiтаптар, басылымдар және құжаттар /Келiсiмнiң
А қосымшасы және Хаттаманың А қосымшасы/

      Келiсiм бойынша кiтап, газет, мерзiмдi баспасөз және баспа материалдарының көптеген басқа категорияларын салықсыз әкелуге рұқсат етiлген. Осындай жолмен ноталар, карталар, тiптi туристiк плакаттар да салықтар босатылады. Келiсiмнiң бұл қосымшасында келтiрiлген барлық заттар, архитектуралық жобалар мен сызбалардан басқа, баратын жерiне қарамай кеден алымынан босатылады. Ең маңызды категория - кiтаптар. Кiтаптарға берiлген салықтан босату жеңiлдiгi олардың ағартушылық, ғылыми және мәдени сипатына қатысты ешқандай шектеулерге жатпайды.
      Хаттама бойынша кiтаптарды салықсыз әкелу олар басылған тiлге де, иллюстрацияға бөлiнген орынның көлемiне де қарамастан қолданылады. Бұл ұлғайтылған жеңiлдiк мына заттарды, сондай-ақ олардың микроформаларын қамтиды:
      /а/ Көркем безендiрiлген басылымдар /сыйлыққа лайық түрi/;
      /в/ Импортшы елде тұратын автордың қолжазбасынан шетелде басылып шыққан кiтаптар;
      /с/ Сурет салу мен бояу үшiн шығарылған балалар альбомы;
      /d/ Басылған мәтiнi және оқушылар толтыратын ашық жерi бар мектепке арналған жаттығулар жинағы;
      /е/ Мәтiнi баспадан терiлген кроссвордтар жинағы;
      /f/ Кiтап басып шығару үшiн пайдалануға арналған iшiне салатын иллюстрациялар және жеке немесе түптелген беттер түрiндегi баспада терiлген беттер және қайта көшiрiп басуға арналған таңбалы бет немесе пленкалар.
      Келiсiмде көрсетiлген "баспадан шыққан кiтап" ұғымын осылай кеңейтуге қоса Хаттама салықсыз жүйенi тектес материалдардың басқа түрлерiне таратады. Ендi Келiсiмде әдейiлеп емес ескерiлмеген баспадан шыққан құжаттар немесе баяндамалар, сондай-ақ егер коммерциялық сипаты болмаса, олардың микроформалары да қамтылады. Сондай-ақ мұнда Келiсiмде көрсетiлген кейбiр заттардың, атап айтқанда, баспадан шыққан кiтаптардың, газет және мерзiмдi басылымдардың микроформалары да қамтылған. Келiсiм бойынша ағарту, ғылыми немесе мәдени сипаттағы фильмдердiң, дыбыс жазбаларының және басқа аудиовизуальдық материалдардың каталогына алымдардан босату таратылады, бiрақ оларды Бiрiккен Ұлттар ұйымы немесе қандай бiр оның мамандандырылған мекемесi шығарған немесе олардың атынан шығарылған болса; Хаттама мұндай шартты алып тастап, мұндай каталогтардың барлығын салықтан босатады. Оның үстiне Хаттама Келiсiмде қамтылған географиялық, гидрографиялық және астрономиялық карталар мен сызбаларға ғылымның көптеген геология, зоология, ботаника, т.с.с. салалары бойынша ақпаратқа ие карталар мен сызбаларды қосады Ақыр соңында, ол Келiсiмде ескерiлген заттарға тегiн тарату үшiн қарастырылған библиографиялық ақпараттық материалды қосады.
      Келiсiм де, Хаттама да бұл материалдардың барар жерiне қатысты қандай бiр шектеме қоймайды. Келiсiмде келтiрiлген жалғыз шектеме архитектуралық, өндiрiстiк немесе инженерлiк жобалар мен сызбалар импортшы ел қолдаған қандай бiр мекеме үшiн арналған болуы қажет деген шарт, бiрақ бұл шарт Хаттамада жоқ.
      Келiсiмнiң А қосымшасының соңында келтiрiлген, мысалы, кеңсе құралдары, заттардың белгiлi бiр категорияларына кеден салығынан босату ережесi қолданылмайтынын атап өткен жөн.

Ағарту, ғылыми және мәдени сипаттағы өнер
туындылары мен коллекциялық заттар /Келiсiмнiң В
қосымшасы және Хаттаманың В қосымшасы/

      Бұл екi қосымшаның басты қамтыған заттары - картиналар мен суреттер. Оларға, баратын жерiне қарамастан, салықсыз әкелу құқығы берiлген. Алайда картиналар мен суреттердiң көшiрмелерi алымнан босату құқығына ие болу үшiн олар қолдан салынған болуы тиiс. Хаттамада бұл заттарға алымдардан босату құқығы олар орындалған материалдардың сипатына орай қандай бiр шектеусiз берiлетiндiгiн анықтай түседi.
      Келiсiмнiң қолданылуын қарау жөнiндегi мәжiлiс өнер туындыларының жоғары сапалы түрлi түстi көшiрмесiн басып шығару iсiнде үлкен прогресске қол жеткенiн мойындады. Сондықтан мүше мемлекеттер бiлiм немесе мәдениет тұрғысынан ынта тудыратын бұл көшiрмелердi таратуға көмектесудiң әдiстерiн таба алады деген сенiм бiлдiрiлдi. Сарапшылар сондай-ақ суреттi миниатюралар "картиналар" категориясына жатқызылады деп есептеуге болатынын атап көрсеттi.
      Келiсiмнiң В қосымшасына енген категориялардың арасында 100 жылдан астам бұрын жасалған заттар деп анықталатын скульптура, коллекциялық заттар және антиквариат бар. Кеден басқармалары антикварлық заттың жасы жөнiнде жеткiлiктi сендiрерлiктей дәлелдемелер талап етедi, сонда дәлелдеменiң сипаты /сертификат немесе сарапшының бағасы/ әр елге байланысты өзгерiп отырады. Женевада сарапшылар мүмкiн болғанынша мемлекеттер бұл заттардың ағартушылық, ғылыми және мәдени сипаты болу керек деген талап қоймаулары тиiс екендiгi туралы келiстi. Кiлемдер, егер оларға 100 жылдан астам болса, антиквариат заты ретiнде алымнан босатуға жатады.
      Хаттама бұл заттарға қыш пен ағашқа ойылған мозаиканы, егер олар бiрегей өнер туындылары болса, қосады. Ол сондай-ақ коллекциялық заттар жiберiлуге тиiстi галереялар, мұражайлар және импортшы мақұлдаған мекемелер қоғамдық сипатта болуы қажет деген келiсiмде келтiрiлген шартты алып тастайды.

Ағарту, ғылыми және мәдени сипаттағы
аудиовизуальдық материалдар /Келiсiмнiң С қосымшасы
және Хаттаманың С.2 қосымшасы/

      Келiсiмнiң С қосымшасында тiзiмделген аудиовидео материалдар кинофильмдердi, диафильмдердi, микрофильмдердi, слайдтарды, дыбыс жазбаларын, модельдер мен үлгiлердi және қабырғаға iлетiн таблицаларды қамтиды. Бұл материалдар ағарту, ғылыми және мәдени сипатта болуы қажет және импортшы ел тағайындаған мекемеге немесе ұйымға арналуы тиiс. Фильмдер мен жазбаларды телевизия және радио станциялары пайдалану үшiн олардың әлемдiгi айналымын қолдау құралы ретiнде Келiсiмде ондай мекемелердiң қатарына радио хабарлары органдары енгiзiлуi мүмкiн деп арнайы еске салынады.
      Женевада сарапшылар ағарту, ғылыми және мәдени сипаттағы дыбыс жазбаларын әкелу құқығына ие ұйымдарды анықтағанда Келiсiмдi қолданатын мемлекеттер ондайлардың қатарына музыка жөнiндегi Халықаралық кеңеске мүше ұлттық комитеттер мен халықаралық ұйымдарды да жатқызуды ұсынды.
      Келiсiм жасалған кезден кейiнгi уақытта осы қосымшаның басты категориясы болып табылатын фильмдер маңызды рөл атқара бастады. Теледидардың дамуы фильмдердi, әсiресе, бiлiм беру мақсатында қолдануда революциялық өзгерiстер енгiздi, мұның өзi оларды өндiру мен тарату техникасына жаңа әдiстер қосуымен көрiндi. Сол себептi де сарапшылар барлық мүше мемлекеттерге фильмдер мен басқа аудиовизуальдық материалдарды әкелу саясатын қарауларына ұсыныс енгiздi. Анағұрлым нақты әспетте олар Келiсiм көрiнiс қатарының бейнелерiн жазатын жаңа түрлердi /кинескоптар, видеотаспалар, т.с.с./ қамтуы жөнiндегi мәселенi қарастыруды ұсынды. Олар сондай-ақ Келiсiм беретiн артықшылықтар бұған таспаларды, дискаларды, т.с.с., сондай-ақ кәдуiлгi грампластинкаларды енгiзу үшiн олардың физикалық негiзiне қарамай-ақ дыбыс жазбаларына берiлуiн ұсынды.
      Кеден органдары Келiсiм берген артықшылықтарды пайдалану кезiнде фильмдерге байланысты қандай бiр қиыншылықтарға кезiккен ұйымдарға ықылас және сезiмталдық бiлдiруге мiндеттендi. Келiсiмде берiлген рұқсаттан басқа кейбiр елдердiң үкiметтерi мәдени сипаттағы фильмдердi ресми өкiмет жолымен және коммерциялық мақсат көздемей шетелге уақытша алып баруды көздейтiн рәсiм бар екендiгiн айта кету керек.
      БҰҰ немесе қандай бiр оның мамандандырылған мекемесi шығарған, ағарту, ғылыми және мәдени сипаттағы кинофильм, диафильм, микрофильм, дыбыс жазбаларын Келiсiмге сәйкес алымдардан босату туралы бiрер сөздi ерекше қоса кету керек. Бұл - апарылатын нақты жерiн көрсетудi талап етпейтiн аудиовизуальдық материалдардың бiрден бiр категориясы. Бұл материалдарды сондай-ақ БҰҰ жүйесiнде шығарылатын кiтаптар мен басылымдарды кеденде танып-бiлудi жеңiлдетудiң құралы ретiнде 1957 ж. мәжiлiсте арнайы жапсырма белгiленiп, бiрауыздан мақұлданды.

БҰҰ және мамандандырылған мекемелер
қолданатын жапсырма

      Бiлiм, ғылым және мәдениетке қатысты материалдарды әкелу туралы Келiсiмнiң шарттарына сәйкес жөнелтiлдi. /ЮНЕСКО/

      Заттың аты
      Алушы
      Жiберушi

                                                 Ұйымның мөрi

      /Жапсырманы жағалау БҰҰ бес жұмыс тiлiнде, араб тiлi жоқ, "Бiрiккен Ұлттар" деген жазу орналасқан. Жапсырманың мәтiнi үш тiлде - француз, ағылшын, испан тiлдерiнде. - Аудармашының ескертпесi/.

      Хаттаманың С.2 қосымшасына сәйкес кеден салығынан босату әсiресе техникалық прогресс нәтижесiнде пайда болған аудиовизуальдық материалдардың жаңа түрлерiн қамтиды. Ол материалдарға мыналар жатады:
      /а/ Видеотаспалар, кинескоптар, видеоскоптар, видеограммалар және бейне мен дыбыс жазудың басқа формалары;
      /в/ Микрокарталар, микроафишалар, сондай-ақ ақпарат пен құжаттаудың компьютерленген қызметтерiнде пайдаланылатын ақпарат сақтаудың басқа құралдары;
      /с/ Видеокассеталар мен аудиокассеталарды қоса қатысты баспадан шыққан материалдары бар жиынтық түрлерiнде болуы мүмкiн бағдарлы оқытуға арналған материалдар;
      /d/ Төте көрсетуге немесе оптикалық құралдың көмегiмен көруге арналғандарын қоса диапозитивтер;
      /е/ лазерлiк сәулемен көруге арналған голограммалар;
      /f/ Молекулярлық құрылым немесе математикалық формула сияқты абстрактiлiк идеяның макеттерi немесе кең көлемдi үлгiлерi;
      /g/ Ақпарат құралдарының әртүрлi жиынтығы.
      Бұл тiзiм шектеулi болып табылмайды. Хаттамада ол болашақта табылуы мүмкiн жаңа материалдарды, технология мен қосымша құралдарды қамту үшiн ойластырылған.
      Бұл материалдардан басқа Хаттама кейбiр дәстүрлi аудиовизуальдық материалдарды салықтан босатуды көздейдi. Бүгiнгi күн оқиғасын көрсетуге байланысты пайдалануға арналған архивтiк киноматериалдар, және балалар мен жастарға арналған көңiл көтеру фильмдерi осыған жатады.
      Хаттаманың осы қосымшасында тiзiмделген материалдардың барлығы туралы Келiсiмнiң С қосымшасында баяндалған шарттағыдай тәртiппен салықтан босатылады. Бұл көрсетiлген материалдар ағарту, ғылыми немесе мәдени сипатта болуы қажет және не импортшы бекiткен мекемелерге арналған болуы, не БҰҰ немесе оның мамандандырылған мекемелерi шығарған болуы тиiс деген сөз.

Аудиовизуальдық материалдар /Хаттаманың С.1 қосымшасы/

      Жаңа ғана қарастырған Хаттаманың С.2 қосымшасынан ерекшелiгi бұл қосымшаның Келiсiмде өзiне қатысты қосымшасы жоқ. Ең басынан бастап мемлекеттер, егер қаласа, қатысты мәлiмдеме жасап, Хаттамаға қосылар кезде оны қабылдамаулары мүмкiн. Мұндай мәлiмдеме жасаған мемлекеттер, яғни өздерiн С.1 қосымшасымен байланысты емеспiз дегендер, С.2 қосымшасымен мiндеттi түрде байланысты болады. Бұл түсiндiрудi қажет етедi.
      Хаттаманың С.1 және С.2 қосымшалары балама ұсыныстар түрiнде жасалған. Мемлекеттер екеуiнiң қайсысын қабылдауға дайын болса, сонысын таңдап алу мүмкiндiгi туады. Бұдан С.1 қосымшаны қолданғысы келген мемлекеттер көздеулi мәлiмдеме жасамайды, ондай жағдайда С.1 қосымшасы мiндеттi болады да, Келiсiмнiң С қосымшасы мен Хаттаманың С.2 қосымшасы шығарылып тасталады. С.1 қосымшаны қабылдауға дайын емес мемлекеттер көздеулi мәлiмдеме жасайды, сол кезде олар Келiсiмнiң С қосымшасын толықтыратын С.2 қосымшасына байланысты болып шығады. Басқаша айтқанда, С.2 қосымшасы шамалы ғана мiндеттеме жүктейдi, алайда мемлекеттер С.1 қосымшасын қолданып, Келiсiмнiң қамту аумағын кеңiткiсi келуi мүмкiн.
      Шынында да, С.1 қосымшасы өзi қамтитын материалдардың бәрiн кiтапқа ұқсатады да, оларға бiрдей мәртебе бередi, яғни оларды қосарланған талапқа - ағарту, ғылыми және мәдени сипатта болуы керек және импортшы ел бекiткен мекемелерге жiберiлуi қажет дегендерге бағындырмай, салықсыз әкелу жеңiлдiгiн бередi. Бұл қосымшада келтiрiлген материалдар Келiсiмнiң С қосымшасында келтiрiлгендермен бiрдей: кинофильмдер, диафильмдер, микроформалар, слайдтар, дыбыс жазбалары, модельдер, үлгiлер және қабырғаға iлетiн таблицалар, бұған жоғарыда С.2 қосымшасында келтiрiлген материалдардың жаңа түрлерiн: видеотаспаларды, видеодискаларды, т.с.с. шектелмеген негiзде қосады. Бiрақ салықтан босату кейбiр С.1 қосымшасының аяғында келтiрiлген, дыбыс жазудың пайдаланылмаған құралдары және олардың қабы, мысалы, кассеталар, патрондар және бобиналар сияқты заттарға таратылмайды.

Ғылыми аспаптар мен аппаратура /Келiсiмнiң D қосымшасы
және Хаттаманың D қосымшасы/

      Келiсiм бойынша алымдардан тек қана оқулық мақсатқа немесе таза ғылыми зерттеулерге арналған ғылыми аспаптар мен аппаратура босатылады. Олар импортшы ел бекiткен мекемелерге арналуы және осы мекемелердiң бақылауында пайдаланылуы тиiс деп анықталады.
      Үкiмет сарапшылары ғылыми құрал-жабдықтардың, әсiресе дамушы елдер үшiн, еркiн таралуына үлкен маңыз бередi. Олар Келiсiм жасалғаннан берi ғылым мен техникада қол жеткен орасан зор прогресске сәйкес келiсiмнiң бұл қосымшасы ең либералды түрде орындалуы қажет екенiн атап көрсеттi. Сол себептi де олар "таза ғылыми зерттеулер" ұғымын коммерциялық мақсатқа арналған аспаптар мен аппаратураны ғана шығарып тастау ұғымында түсiну керек деп ұсынады.
      Сарапшылар оған қоса аспаптар мен аппаратураға берiлетiн жеңiлдiктер ондай аспаптарды немесе аппаратураны жөндеуге, ретке келтiруге, сынақтан өткiзуге, күтiмге алуға арнайы жасап шығарылған құрал-саймандарға, керек-жарақтар мен қосалқы бөлшектерге де белгiлi бiр жағдайларда берiлуi қажет деп есептедi.
      Ал ғылыми аспаптар мен аппаратура арнайы мақұлданған мекемелерге берiлiп, солар пайдалануы керек деген талапқа келсек, оны әр ел iс жүзiнде әртүрлi қолданады. Келiсушi мемлекеттердiң бiрқатары аспаптардың арналуы жөнiндегi талаптарды орындамайды. Сарапшылар мемлекеттер бiр нәрсенi әкелген сайын мекеменi бекiтiп отыруы керек деп зорлауға әсте болмайды, мұндай бекiту тұрақтылық негiзде немесе ұзартылуы мүмкiн белгiлi бiр кезеңге жасалуы қажет деп бiлдi. Оның үстiне осылай бекiткен мекеме мiндеттi түрде болмаса да, өзi импортшы болуы керек, өйткенi бұл оның атынан белгiлi бiр шартпен жасалады. Оның үстiне кеден өкiметтерi мүмкiн болғанда қандай бiр мекеме әкелген құрал-жабдықтарды салықсыз әкелуге рұқсат ете алар едi, өйткенi ондай мекеме өкiметтiң қолдауына ие болуына барлық негiз бар.
      Келiсiм бойынша импортшы елде балама ғылыми құнды зат өндiрiлмейтiн болса ғана алымнан босатылады. Iс жүзiнде кейбiр елдер бұл шартты орындамайды. Екiншi бiр елдерде баламалы заттың шығарылатынын құзырлы министрлiк шешедi дейтiн жүйенi қолданады. Сарапшылар мұндай шешiм қабылдағанда қатысты зат осы кезде қолда бар ма және олар орынды уақыт iшiнде жасап шығарыла ма, сондай-ақ олар баламалы тиiмдiлiк бере ала ма деген мәселе қаралуы қажет деген ұсыныс бердi. Сарапшылар ғылыми зерттеу және оқыту мүддесi үшiн тез де либералды шешiм қабылдаудың маңызды екенiн, мұндай шешiмдi құпталған мекеме директорының құзырына қалдыруға болатынын атап көрсеттi.
      Сарапшылар сондай-ақ дамушы елдерде ЮНЕСКО құрған орталықтарда және ЮНЕСКО-ның және басқа халықаралық ұйымдардың ынтасымен қолға алынған халықаралық ғылыми бағдарламаларда пайдалануға арналған ғылыми жабдықтардың халықаралық көлемдегi айналымын жеңiлдету үшiн бар мүмкiндiктерiн пайдалануды ұсынды. Олардың арасында Үндi мұхиты мен басқа аудандарды океанографиялық зерттеу, "Құрғақ жерлер" Жобасы, гидрогеологиялық зерттеулердiң Халықаралық он жылдығы, жүйке клеткасын зерттеу жөнiндегi Халықаралық ұйым, Халықаралық сейсмология және сейсмикаға қарсы құрылыс институты және Тыныш күн көзi жылы сияқтылар бар.
      Мемлекеттердiң Келiсiмнiң D қосымшасына сәйкес артықшылықтар берiлуге тиiстi ғылыми аспаптар мен аппаратураның категориясын анықтау дағдысында айтарлықтай ала-құлалық байқалады. Ғылыми зерттеулер қажетiнiң өзгерулерiне байланысты кез келген тiзiм жиi-жиi қайта қаралуға тиiс. Оның үстiне жергiлiктi жағдайлар, мәселен, климат, басқа жерлерде қажет емес белгiлi бiр жабдықтарды пайдалануды қажет етедi, мысалы, тропикада орналасқан мекемелер үшiн тоңазытқыш жабдықтар сияқты. Алайда D қосымшасына сәйкес бiрқатар елдер артықшылық беретiн ғылыми аспаптар мен аппаратура категорияларынан мысал ретiнде мыналарды келтiруге болады/ бұл тiзiм таза көрнекiлiк болып табылатынын, қандай бiр шектеулер қоюды мақсат етпейтiнiн еске ұстау керек/.
      Астрономиялық аспаптар, мысалы, целостат, спектрогелиограф, спектрогелиоскоп, телескоп, теодолит/.
      Таразылар, аналитикалық, химиялық және басқалары.
      Суретке түсiру немесе сәуле көрсету құралдарымен жарақтанған немесе жарақтанбаған күрделi оптикалық микроскоптар.
      Электрлi өлшеуiш, бақылау және аналитикалық аспаптар мен аппаратура /мысалы, амперметр, омметр, вольтметр, жиiлiк өлшеуiш, өлшеу көпiршелерi, осциллоскоптар мен сейсмометрлер/.
      Геофизикалық аспаптар /мысалы, ағысты өлшейтiн ожаулы айналмалар, жаңбыр өлшеуiш және жаңбыр индикаторлары, деңгей өлшеуiштерi, өзi жазатын толқын өлшеуiштер мен мареографтар/.
      Жылудың, жарықтың және дыбыстың сандық параметрлерiн бақылауға немесе өлшеуге арналған аспаптар мен аппаратура /мысалы, колориметр, люксометр, фотометр/.
      Альфа, бета, гамма, рентген, космостық немесе осыларға ұқсас сәулелердi өлшеуге немесе iздеп табуға арналған аспаптар мен аппаратура /мысалы, дозиметр, Гейгер счетчиктерi, сцинтилляциондық счетчиктер/.
      Физикалық немесе химиялық анализ жасауға немесе зерттеу үшiн арналған аспаптар мен аппаратура /мысалы, колориметр, поляриметр, рефрактометр, сахариметр, спектрофотометр, спектрометр, спектроскоптар/.
      Өндiрiс материалдарының /мысалы, металдың, ағаштың, матаның, қағаздың және пластиктiң/ қаттылық, берiктiк, қысылу, серiппелiк, т.б. қасиеттерiн механикалық сынақтан өткiзуге арналған қондырғылар мен құралдар.
      Метеорологиялық аспаптар /мысалы, актинометр, анемометр, нефескоп, өзi жазатын гелиограф/.
      Электронды және протонды микроскоптар мен дифракцион аппараттары.
      Ядролық физика саласын зерттеуге арналған жабдықтар.
      Ендi Келiсiмнiң Хаттамасына келсек, оның D қосымшасы барлық ғылыми аспаптар мен аппаратураны, олардың оқулық мақсатқа немесе таза ғылыми зерттеуге, болмаса басқаға арналғанына қарамастан, салықсыз әкелудi көздейдi. Хаттама алайда, коммерциялық мақсатқа арналған аспаптар мен аппаратураны бұдан шығарып тастайды, өйткенi, ол олардың бекiтiлген ғылыми мекемелерге немесе оқу орнына бағытталу және осы мекемелердiң бақылауында пайдаланылуы шартын сақтайды. Хаттамада, сондай-ақ, салықсыз әкелу сонда ғана рұқсат етiледi, егер импортшы елде баламалы ғылыми құндылығы бар аспаптар мен аппаратура өндiрiлмейтiн болса деген шарт сақталады.
      Хаттама бойынша кеден салығынан босату ғылыми аспаптар мен аппаратураға арналған қосалқы жабдықтарға және ондай аспаптар мен аппаратураны күтiмге алу, бақылау, ретке келтiру және жөндеуге қажеттi саймандарға таратылады. Келiсiмде айтылмаған бұл заттар ғылыми аспаптармен бiрге әкелiнуi тиiс. Оларды кейiн де әкелуге болады, бiрақ ондай жағдайда оларды салықсыз әкелiнген аспаптар үшiн арналған деп тану қажет. Импортшы елде балама құндылықтағы саймандар өндiрiлмеуi керек.

Соқырларға арналған заттар /Келiсiмнiң Е қосымшасы/
Соқырларға және дене мүшесi немесе ақыл-есi кемiс
адамдарға арналған заттар /Хаттаманың Е қосымшасы/

      Келiсiм бойынша соқырларға арналып дөңес қарiптермен басылған материалдар салықсыз әкелiнедi. Соқырлардың дамуына қажеттi басқа материалдар, егер оларды Келiсiм шеңберiнде осы мақсатын үшiн бекiтiлген мекемелер мен ұйымдар әкелетiн болса, салықтан босатылады.
      Соқырларды қамқорлығына алған Дүниежүзiлiк ұйымның ұсынысы бойынша сарапшылар Женевада Келiсiмге қатысатын келiсушi мемлекеттердi оның Е қосымшасын мүмкiндiгiнше соқырларға арналған басқа заттарға қолдануға шақырды.
      Хаттама мұндай жеңiлдiк берудi Хаттамаға қатысушы - келiсушi мемлекеттер үшiн мiндеттi етедi.
      Онда соқырлардың дамуына арналған барлық заттар, егер оларды бекiтiлген мекемелер мен ұйымдар әкелсе және айтылған ұйымның ұсынысы бойынша дайындалған ондай заттардың ұсыныс тiзiмi келтiрiлсе, онда салықсыз өткiзiлуi керек деп ескертiлген. Бұл тiзiмге "дыбысты кiтап", фонограф пен кассетi ойнатқыш, оқуға арналған электронды машиналар, Брайль қағазы, ақ таяқтар, бағдар беретiн электронды аспаптар, Брайль сағаты, оқу құралдары, ойындар, компьютерлiк терминалдар мен Брайль дисплейлерi, т.с.с. енгiзілген.
      Соқырларға арналған материалдардың тiзiмiн осылай ұлғайтудан басқа өзiнiң Е қосымшасында тек соқырларға арналған заттарды қозғаған Келiсiмде айтылмаған, дене мүшесi немесе ақыл-есi кемiс басқа адамдарға арналған заттарды Хаттама кеден салығынан босатады.
      Егер бекiтiлген мекемелерге немесе ұйымдарға арналған және импортшы елде баламасы жоқ болса, ондай заттар салықсыз тәртiптi пайдаланатыны жөнiнде Хаттамада арнайы қарастырылған.
      Дене мүшесi немесе ақыл-есi кемiс адамдарға көмек көрсету жөнiндегi халықаралық ұйымдар Кеңесiнiң ЮНЕСКО үшiн жүргiзген зерттеуiнде жоғарыда айтылған заттардың iшiне ортопедтiң немесе неврологтың тұрақты көмегiн қажет ететiн адамдар, ақыл-есi кем немесе науқас, керең және созылмалы аурумен ауыратын адамдар үшiн арнайы арналған заттар да кiрсе деген ұсыныс жасалды және ондай заттар мыналар болуы мүмкiн:
      /а/ Протездер және ортопедиялық құралдар мен олардың құрамдары;
      /в/ Күнделiктi өмiрге қажет техникалық құралдар;
      /с/ Мүгедек арбалары және жүруге қажеттi басқа құралдар;
      /d/ Кереңдер үшiн және сөйлеу мүмкiндiгi бұзылған адам үшiн арнайы байланыс құралдары;
      /е/ Мүгедектердi қатарға қосу үшiн, жалпы бiлiм беру мен арнайы мамандыққа даярлау iстерiн қоса, қажеттi арнайы жабдықтар;
      /f/ Жоғарыда айтылғандардың бәрiн жасауға қажеттi шикiзат.

Спорт құрал-жабдықтары /Хаттаманың F қосымшасы/

      Әкелiнетiн жерi мен әкелушi елде баламалы материалдардың өндiрiлмейтiндiгiне қатысты қосарланған шартты сақтай отырып, Хаттаманың бұл қосымшасы салықтан босатылатын материалдардың қатарына спорттық жабдықтарды қосады. Мұндай жабдықтар тек қана бекiтiлген әуесқой спорттық ассоциациялар мен топтарға арналуы қажет.
      Мемлекеттер Хаттаманың қатысушысы бола қалған күнде бұл қосымшаны қабылдамауға құқықты екенiн еске саламыз.

Музыкалық аспаптар және басқа музыкалық жабдықтар
/Хаттаманың G қосымшасы/

      Бұлар да спорттық жабдықтар әкелiнетiн шарттағы сияқты салықсыз әкелiне алады. Әкелушiлер бекiтiлген мекемелер немесе музыкалық оқу орындары болулары қажет.
      Бұл қосымша да факультативтiк сипатқа ие.

Кiтап, басылым және құжаттарды өндiруге арналған
материалдар мен машиналар
/Хаттаманың Н қосымшасы/

      Хаттаманың осы соңғы қосымшасында салықсыз әкелiнетiн заттарға кiтап басып шығаруға пайдаланылатын целлюлоза, қағаз макулатурасын өңдеу арқылы алынған қағаз, типографиялық бояу, желiм, т.с.с. материалдар, сондай-ақ қағаз өңдеуге арналған машиналар, баспа және түптеу машиналары қосылады. Сөйте тұра кiтап өндiрiсiне арналған материалдарға салықтар сөзсiз босату құқығы берiлсе, машиналар салықтан босату құқығын егер әкелушi елде осындай техникалық сападағы машиналар өндiрiлмейтiн болса ғана алады.
      Бұл қосымша да өзiн онда көрсетiлген шарттарымен байланыстырғысы келмеген мемлекеттердiң назар аудармауына болатындығын ескертедi.

Көпшiлiк көрмелерге арналған материалдар
/Келiсiмнiң III бабы және Хаттаманың Ү бөлiмi/

      Келiсiм бiлiмге, ғылымға және мәдениетке қатысты және бекiтiлген көпшiлiк көрмелерде көрсету үшiн, соңынан қайта әкетiлетiн материалдарды әкелгенде бар мүмкiн болатын жеңiлдiктердi беру жағын қарастырады. Бұл жеңiлдiктер кеден салығынан және кейбiр басқа алымдардан босатуды, сондай-ақ әкелуге қажеттi лицензия берудi көздейдi. Одан басқа әкелетiн кезде де, әкетiлетiн кезде де кедендiк байқау мұражайда немесе көрменiң сол ғимаратында мұражайдың өкiлi мен оның штатындағы мамандардың қатыстырылуымен өткiзiлсiн деген ұсыныс айтылады.
      Сарапшылар бұл жеңiлдiктердi алу құқығы бар көрмелер Халықаралық мұражай кеңесiнiң қамқорлығымен өтетiнiн атай келiп, осы ұйым бекiткен көрмелерге III Бапқа сәйкес артықшылықтар берудi ұсынды. Мұражайлардың Халықаралық кеңесi, 1957 ж. мәжiлiстiң қолдауымен осы мақсат үшiн төмендегiдей жапсырманы бекiттi:

Мұражайлардың Халықаралық кеңесi пайдаланатын жапсырма

Бiлiм, ғылым және мәдениетке қатысты материалдарды
әкелу туралы келiсiм - ЮНЕСКО

     Қорғау куәлiгi                     Кеден пайдалануы үшiн
     МХК
     Сақ болыңыз: өнер                  Iшiндегiлерi ..... көрме
     туындысы                           Орталығында тексерiлдi
     Мұражайлар Халықаралық             Орам /белгiсi мен нөмiрi/:
     кеңесi ұйымдастырған
     немесе бекiткен көрмелер           Оралып, мөрлендi:
                                        Датасы      Кеден органының
                                                        штампы

     Көрменiң аты...

     Осы орамды Келiсiмге сәйкес /3/... апару үшiн тексерусiз өткiзудi өтiнемiн.

     Жiберушi:

     Қолы...                                  Дата....

     /1/ Айлақ немесе шыққан жерi
     /2/ Айлақ немесе әкелiнетiн жерi
     /3/ Көрме орталығының аты

     /Жапсырманың мәтiнi екi тiлде - ағылшын және француз тiлдерiнде жазылған - Ауд. ескерт./

      Келiсiмде көрсетiлген жеңiлдiктердi хаттама материалдармен жиhазға таратады - мысалы, кiтапхана материалдары. Ағарту, ғылыми және мәдени сипаттағы заттарды әкелгенде қажеттi шарттардағыдай шартпен уақытша әкелiнетiн кiтапхана жиhазы.

Оларды қалай пайдалану қажет

      Жеке адамдар үшiн Келiсiм бойынша да, Хаттама бойынша да қандай бiр ерекше формальдықтар талап етiлмейдi. Мысалы, олар кiтаптар мен картиналарды бұрын қалай әкелсе, солай ете берулерiне болады, бiрақ бұрын қолданылған кеден салығын немесе қандай бiр басқа алымдарды бұдан былай төлеуге мiндеттi емес.
      Алайда оқулық фильм немесе ғылыми құралдар сияқты материалдардың кейбiр басқа категориялары Келiсiм бойынша немесе Хаттама бойынша осы мақсат үшiн елдiң құзырлы өкiметтерi бекiткен мекемелер немесе ұйымдар әкелсе ғана артықшылықпен пайдаланады. Әрбiр келiсушi мемлекет бекiтудiң қандай әдiстерiн таңдап алғысы келетiнiн өзi бiледi, яғни мекеменi немесе ұйымды бекiткенде пайдаланатын шарттар, бекiту үшiн жаймайтын мерзiм және т.с.с. Келiсiмге сәйкес бекiтiлген мекемелер мен ұйымдардың мысалы: /а/ мектептер мен университеттер; /б/ радиохабары ұйымдары; /в/ ғылыми лабораториялар; /г/ көпшiлiк кiтапханалар; /д/ көпшiлiк галереялар мен мұражайлар; /е/ соқырларды қамқорлығына алған мекемелер мен ұйымдар.
      Әрбiр Үкiмет бекiту мақсаты үшiн құзырлы органды тағайындайтын ұйымды өзi анықтайды, мысалы, бiлiм министрлiгi немесе қаржы министрлiгi. Бекiту алғысы келген мекемелер мен ұйымдар осындай жолмен тағайындалған органға немесе өз елiнiң ЮНЕСКО iстерi жөнiндегi Ұлттық комиссиясына баруы керек.

Қиындықтардан өту жолдары

      Келiсiмдi түсiну мен iс жүзiнде қолдануда көп қиыншылықтар туған жоқ, ендi жуырда қабылданған Хаттама да солай болады деп сенуге болады. Егер қандай бiр қиындық туа қалса, оны былай жоюға болады.
      Егер Келiсiмде немесе оның Хаттамасында қамтылған қандай бiр материалды әкелуге ниет еткен жеке адамға немесе бекiтiлген ұйымға осы iспен айналысатын өкiмет органының нақты өкiлi /кеден қызметкерi, инвалюта басқармасы, т.с.с./ көзделген жеңiлдiктердi беруден бас тартқан жағдайда, импортер болғысы келген адам бұл оқиғаны өз елiнiң құзырлы өкiметiне жеткiзiп, шешiмдi қайта қарауын өтiнуi керек. Егер ол қанағаттанарлық нәтижеге жете алмаса, онда материалдарды экспорттаушыны пайда болған қиындықтармен таныстыруы қажет. Сонда экспортер бұл туралы өз елiнiң құзырлы өкiметтерiне хабарлай алады, ал олар егер дұрыс деп тапса, импортшы елдiң өкiметтерi алдында осы мәселенi көтере алады.
      Өзара келiсу арқылы мемлекеттер импортталушы материалдардың ағарту, ғылыми немесе мәдени сипатына қатысты ЭНЕСКО-ның бас директорының кеңесшi шешiмiн сұрай алады.

ЮНЕСКО-ның рөлi

      ЮНЕСКО-ның секретариаты келiсушi мемлекеттер арасында ақпарат алмасу арнасы қызметiн атқара алады. Келiсiм де, Хаттама да әр келiсушi мемлекет ЮНЕСКО-ға оларды орындау шаралары туралы баяндама тапсыруды қарастырады; бұл баяндамалар барлық мүше мемлекеттерге жiберiледi. Келiсiмнiң қолданылуын талқылаған Женевада өткен мәжiлiстер ЮНЕСКО-ның секретариаты ресми емес кеңес беру арқылы мемлекеттерге олардың Келiсiмнiң қатысушы болуына жасалып отырған кедергiлердi жоюына көмектесе алатындығын атап көрсеттi.

Аудиовизуальдық материалдар туралы Келiсiммен байланыс

      Келiсiм мен Хаттаманың ЮНЕСКО бұрынырақ дайындаған Келiсiмнен: 1948 жылы Бас конференция қабылдаған Ағарту, ғылыми және мәдени сипаттағы аудиовизуальдық материалдардың әлемдегi айналымына көмектесу туралы Келiсiмнен /"Бейрут келiсiмi"/ бiрқатар айырмасы бар.
      Осы брошюраны құраған құжаттар аудиовиузальдық материалдарға қатысты ғана қолданылмай, материалдардың көптеген басқа түрлерiн де қамтитын болса, Бейрут келiсiмi тек ғана аудиовизуальдық материалдарға арналған және олардан екi жағдайда айырмасы бар.
      1. Ол - әкелуге салынатын кеден салығы мен басқа да арнайы салықтар мен алымдардан босатуға қосымша - саны жағынан шектеу мен әкелуге лицензия алу қажеттiлiгiнен босатады.
      2. Ол бұл жеңiлдiктердi әкелiнетiн материалдардың бекiтiлген мекемелер немесе ұйымдарға арналуы негiзiнде емес, материалдардың бекiтiлген ағарту, ғылыми немесе мәдени сипатының негiзiнде бередi.
      Флоренция және Бейрут келiсiмдерi жеке құқықтық субъектiлер болып табылады. Әрқайсысы өздерiнiң жеке жосықтарын қарастырады және үкiметтер олардың бiрiне немесе екеуiне де қосыла алады.
      1967 ж. Женевада екi келiсiмнiң де қолданылуын талқылаған мәжiлiс олар бiрiн бiрi толықтырады деп тапты және көптеген мемлекеттер олардың екеуiне де қосылуы мүмкiн деп санайды деген сенiм бiлдiрдi.

Басқа халықаралық келiсiмдер

      Бiлiм, ғылым және мәдениетке қатысты материалдар көбiне уақытша пайдалануға әкелiнедi де, соңынан шыққан елiне қайта әкетiледi. Осы уақытша әкелу ерекше жосықтарды талап еттi. Осыған сәйкес, үкiметаралық ұйым кеден ынтымақтастығы Кеңесi ЮНЕСКО-мен ақылдасып, бес кеден конвенциясын дайындады, олар ЮНЕСКО тарапынан жасалған келiсiмдi толықтырып, уақытша әкелудiң ережелерiн қамтамасыз еттi.
      Келiсiмнiң қолданылуын қарастырған 1967 ж. Женева мәжiлiсi Келiсiмге қосылмаған мемлекеттер уақытша әкелу туралы конвенцияның қатысушылары болу мүмкiндiктерiн қарастыруды ұсынды. Бұл бес конвенция мыналар:
      1. Көрсету үшiн немесе көрмелерде, жәрмеңкелерде, мәжiлiстерде, тағы сол сияқты шараларда пайдалануға арналған тауарларды әкелуге жеңiлдiктер туралы кеден конвенциясы /1961 ж./
      Бұл конвенция бiлiмнiң, өнердiң, қол өнерiнiң, спорттың кез келген саласына қатысты немесе ғылыми, ағарту немесе мәдени қызметке қатысты көрмелер немесе мәжiлiстердi қамтиды. Ол көрсетуге немесе қандай бiр шарада пайдалануға арналған заттарды әкелу алымынсыз немесе салығынсыз уақытша әкелудi көздейдi. Ол сондай-ақ жоғарыда айтылған жағдайларда көрмеге қойылған шетел тауарларына қатысты жарнамалық материалдардың тегiн әкелiнетiн шектеулi мөлшерiнен әкелу алымы мен салықтар алынбауын және импортқа қойылған шектеу мен экономикалық сипаттағы шектеулерiнiң алынып тасталуын қарастырады. Қамтитын материалдарына баспа материалдары, каталогтар, сауда туралы хабарландырулар, жарнамалық плакаттар, күнтiзбелер мен фотосуреттер жатады. Кедендiк тексерiс, тәртiп ретiнде, шара өткiзiлiп жатқан жерде өтуi тиiс.
      2. Мамандандырылған жабдықтарды уақытша әкелу туралы кеден конвенциясы /1961 ж./ Бұл конвенция, басқаларымен қатар, әкелетiн елде уақытша қызмет ететiн журналистерге, радио мен теледидар ұйымдарына, кинорежиссерлерге, ғалымдарға, театр ұжымдарына және оркестрлерге жататын жарақтарға қолданылады. Онда бұл сияқты керек-жарақтар әкелу алымынан және салықтардан, сонымен бiрге шектеулерден босатылады.
      3. Тауарларды уақытша өткiзуге арналған кiтапша туралы кеден конвенциясы /1961 ж/. Уақытша әкелудi қамтамасыз ету үшiн импортердi әкелу мерзiмiне депозит қалдыру талабын орындау қажеттiгiнен босататын, сондай-ақ кедендiк декларация болып табылатын кiтапша /саrnеt/ енгiзiлдi. Кiтапша қайсы бiр бекiтiлген ассоциация берген кепiлдiк болып табылады. Ол бiр елге немесе бiрнеше елге уақытша әкелуге және уақытша әкетуге, сондай-ақ транзит мақсатында пайдалануға жарайды.
      4. Ғылыми құрал-жабдықтарды уақытша әкелу туралы кеден конвенциясы /1968 ж./ ғылыми зерттеулер немесе оқулар үшiн әкелiнiп, соңынан қайта әкетiлетiн ғылыми аспаптар мен аппаратураға, сондай-ақ қосалқы бөлшектерге, қажеттi қосымша жабдықтар мен саймандарға белгiлi бiр жағдайларда әкелу алымынсыз, салықсыз және шектеусiз уақытша рұқсат беріледi.
      5. Педагогикалық материалдарды уақытша әкелу туралы кеден конвенциясы /1970 ж./ Бұл конвенция оқу немесе мамандық беру мақсатында қолданылатын слайдтар мен диафильмдердi көрсету аппараттарын, iшкi жүйеге /тұйықталған/ қажеттi телевизиялық жабдықтарды, аудиовизуальдық материалдарды, жылжымалы кiтапханаларды, лингафон кабинеттерiн, дене мүшесi немесе ақыл-есi кемiс адамдарға арналған материалды, мамандыққа немесе қол өнерiне үйрету үшiн қажеттi станоктарды, т.с.с. қамтиды. Белгiлi бiр жағдайларда Конвенция бұл материалдарға, сондай-ақ қосалқы бөлшектер мен саймандарға, егер олар соңынан қайта әкетiлетiн болса, әкелу алымынсыз және салықсыз, шектеусiз және тыйым салмай уақытша әкелуге жеңiлдiктер бередi.
      Бұл конвенциялар туралы толығырақ ақпаратты кеден ынтымақтастығы Кеңесiнен... мына адрес бойынша алуға болады: 40, рю Вашингтон, Брюссель 5 /Бельгия/.

Ақпаратты қайдан алуға болады

     ЮНЕСКО-ның Келiсiмдерi туралы қосымша мәлiмет алғысы келген жеке адамдар, мекемелер мен ұйымдар өз елiнiң құзырлы өкiметтерiне, мысалы, Оқу министрлiгiне немесе Қаржы министрлiгiне баруы керек. Сондай-ақ мына адреске сұрау салуға болады: Коммуникация саласындағы саясат пен ақпаратты еркiн тарату бөлiмi, ЮНЕСКО 7 Плас де Фонтенуа, 75700 Париж /Франция/. - Division of Free Flow of Fоntеnоу, 75700 Paris /Frаnsе/.

Бiлiм, ғылым және мәдениетке қатысты материалдарды
әкелу туралы келiсiмге Хаттама

     /ЮНЕСКО-ның Бас конференциясы Найробиде 1976 жылы қабылдаған/
      Келiсушi Мемлекеттер - бiлiм, ғылым және мәдениетке қатысты материалдарды әкелу туралы Келiсiмге қатысушылар, бiлiм, ғылым және мәдениет жөнiндегi Бiрiккен Ұлттар Ұйымының 1950 жылы Флоренцияда өткен оның бесiншi сессиясында Бас конференциясы мақұлдаған.
      Келiсiм, бұдан әрi "Келiсiм" деп аталатын, негiзделетiн принциптердi қайта қуаттап.
      Бұл Келiсiм кеден кедергiлерiн азайтудың және идея мен бiлiм алмасуға бөгет болатын экономикалық сипаттағы басқа да шектеулердi босаңсытудың тиiмдi құралы болғанын ескере келiп,
      Осы Келiсiмнiң басты мақсаты болып табылатын техникалық прогресс Келiсiм қабылданған ширек ғасыр iшiнде ақпарат алмасу жолдары мен құралдарын өзгерткенiн ескере келiп,
      Халықаралық сауда саласында осы мерзiм iшiнде болған өзгерiстер жалпы алмасу еркiндiгiнiң ұлғайтындығынан көрiнiп отырғанын ескере келiп,
      Халықаралық қауымдастықтың, әсiресе көптеген мемлекеттердiң тәуелсiздiк алуы нәтижесiнде, дамуының арқасында Келiсiм қабылданған кезден берi әлемдегi жағдай түбегейлi өзгергенiн ескере келiп,
      Дамушы елдердiң мұқтаждықтары мен ой-армандарын ескеру, оларға бiлiм, ғылым, техника және мәдениет салаларында анағұрлым жеңiл, неғұрлым арзан жол ашу қажеттiгiн ескере келiп.
      ЮНЕСКО-ның Бас конференциясы 1970 жылы мақұлдаған Мәдениет байлықтарын заңсыз әкелу, шығару және оған иелiк құқығын басқаға беру сияқтыларға тыйым салуға және алдын алуға бағытталған шаралар туралы Конвенцияның шарттарын және бас конференция 1972 жылы мақұлдаған дүниежүзiлiк мәдени және табиғи мұраны қорғау туралы Конвенцияның шарттарын еске сала.
      Бұдан басқа Кедендiк серiктестiк Кеңесiнiң көмегiмен және бiлiм, ғылым және мәдениет жөнiндегi Бiрiккен Ұлттар Ұйымымен бiлiм, ғылым және мәдениетке қатысты материалдарды уақытша әкелу жөнiнде Кеңесiп жасалған кеден конвенциясын еске сала,
      Келiсушiлiктiң қажеттiгiн және мұндай келiсушiлiктер экономикалық және әлеуметтiк прогресстiң өмiрлiк маңызды негiзiн құрайтын бiлiм, ғылым және мәдениеттi дамытуға одан әрi тиiмдi көмектесетiнiне көз жеткiзiп,
      ЮНЕСКО-ның Бас конференциясының он сегiзiншi сессиясында қабылданған 4.112 резолюцияны еске сала,
      Төмендегiлерге келiстiк:

I

      1. Келiсушi Мемлекеттер А, В, D және Е қосымшаларында көрсетiлген, егер төменде аталатын қосымшалар төменде көрсетiлген 16 /а/ пунктiне сәйкес мәлiмдеу тақырыбы болмаса, және осы хаттамаға қосылған С, I, F, G және Н қосымшаларында көрсетiлген заттарға, оларды әкелгенде не әкелуге байланысты кеден салығы мен басқа да алымдардан босату туралы осы Келiсiмнiң I бап, I пунктiнде белгiленген материалдарға, егер ондай материалдар осы қосымшаларда айтылған талаптарға сай болса, және басқа Келiсушi Мемлекеттiң мүлкi болатын болса салықтан босатуға мiндеттенедi.
      2. Осы хаттаманың i пунктiнiң қағидалары кез келген Келiсушi Мемлекеттiң сырттан әкелiнетiн мына материалдарға салық салуына кедергi болмайды:
      /а/ әкелген кезде немесе кейiн отандық ұқсас бұйымнан тура немесе жанама түрде алынатын алымнан немесе салықтан аспайтын мөлшердегi iшкi салықтар немесе кез келген iшкi алымның кез келген түрi.
      /в/ кеден салығынан басқа үкiмет немесе әкiмшiлiк өкiметтер материалды әкелген кезде немесе әкелуге байланысты салатын, мөлшерi жағынан көрсетiлген қызмет құнынан аспайтын және отандық бұйымдарды не жанама қорғауға жатпайтын, не пайда алу мақсатында импортқа салынатын салық болып табылмайтын салықтар мен алымдар.

II

      3. Осы Хаттаманың 2/а/ пунктiнiң шарттарына қарамастан Келiсушi Мемлекеттер төменде көрсетiлген материалдарға оларды әкелген кезде немесе кейiн салынатын ешқандай iшкi салық немесе кез келген түрдегi iшкi алымдар салмауға мiндеттенедi:
      /а/ осы хаттаманың 5 пунктiнде көрсетiлген, кiтапханаларға арналған кiтаптар мен басылымдар;
      /в/ өз елiнде шыққан ресми, парламенттiк және әкiмшiлiк құжаттар;
      /с/ Бiрiккен Ұлттар Ұйымының немесе оның кез келген мамандандырылған мекемесiнiң кiтаптары мен басылымдары;
      /d/ бiлiм, ғылым және мәдениет жөнiндегi бiрiккен Ұлттар ұйымы алған және ол өзi немесе өз бақылауымен ақысыз тарататын кiтаптар мен басылымдар;
      /е/ әкелiнетiн елден тыс жерлердегi туризмдi дамытуға арналған, ақысыз жiберiлетiн және таратылатын басылымдар;
      /f/ соқырларға және дене мүшесi мен ақыл-ойы кемiс адамдарға арналған заттар;
      /I/ дөңес қарiппен соқырларға арналып басылған кiтаптар, басылымдар және құжаттар;
      /II/ соқырлар мен дене мүшесi, ақыл-ойы кемiс адамдардың бiлiм, ғылыми және мәдени дамуына әдейi арналған, әкелiнетiн елдiң құзырлы өкiметтерi бекiткен, соқырлар мен дене мүшесi және ақыл-ойы кемiс адамдардың бiлiмiн көтеру және көмек көрсету мәселелерiмен айналысым жүрген мекемелер мен ұйымдар тiкелей әкелетiн басқа да заттар.

III

      4. Келiсушi Мемлекеттер осы Хаттамаға қосымшаларда көрсетiлген заттар мен материалдарға егер олар басқа Келiсушi Мемлекеттерге экспортқа шығаруға арналған болса ешқандай кеден салықтарын, экспорт салықтарын немесе елден шығарылатын тауарларға салынатын салықтарды немесе осындай заттар мен материалдардан алынатын кез келген басқа iшкi салық түрлерiн қолданбауға мiндеттенедi.

IV

      5. Келiсушi Мемлекеттер Келiсiмнiң II Бабы, I пунктiнде қарастырылған қажеттi лицензия және/немесе шетел валютасын берудi мына әкелiнетiн материалдарға қолдануға мiндеттенедi:
      /а/ кiтапханаларға арналған, қоғам мүддесiне қызмет ететiн кiтаптар мен басылымдар;
      /I/ ұлттық кiтапханалар және iрi ғылыми-зерттеу кiтапханалары;
      /II/ жалпы және мамандандырылған, университеттердiң, колледждердiң, институттардың және университеттен тыс жерлерде орналасқан университет кiтапханаларын қоса ғылыми кiтапханалар;
      /III/ көпшiлiк кiтапханалар;
      /IV/ мектеп кiтапханалары;
      /V/ үкiмет кiтапханасы, өкiмет органдарының кiтапханасы, өндiрiстiк кiтапханалар және кәсiптiк ұйымдар кiтапханалары сияқты мүдделерi айқын белгiленген, қандай бiр қауымдастық құрайтын оқушылар тобына қызмет ететiн арнайы кiтапханалар;
      /VI/ соқырларға арналған кiтапханалар, аурухана кiтапханалары және түрме кiтапханалары сияқты еркiн жүре алмайтын оқушылар мен дене мүшесi мен ақыл-ой қабiлетi кемiс адамдарға арналған кiтапханалар;
      /VII/ фонотекасын қоса музыкалық кiтапханалар;
      /в/ жоғары оқу орындарына арналған және осындай орындар әкелетiн оқулық ретiнде қабылданған немесе ұсынылған кiтаптар;
      /с/ жергiлiктi негiзгi тiлдегi немесе әкелiнетiн елдегi тiлден басқа шет тiлдердегi кiтаптар;
      /d/ заттардың осы түрiн салықсыз әкелу мақсатында әкелiнетiн елдiң құзырлы өкiметтерi бекiткен ұйымдар әкелетiн оқу-ағарту, ғылыми және мәдени сипаттағы фильмдер, слайдтар, видеотаспалар және дыбыс жазбалары.

V

      6. Келiсушi Мемлекеттер әкелiнетiн елдiң құзырлы өкiметтерi бекiткен және соңынан шыққан елiне қайтаруға жататын, тек қана оқу-ағарту, ғылыми немесе мәдени сипаттағы заттардың көпшiлiк көрмесiне әкелiнетiн материалдар мен жабдықтарға Келiсiмнiң III бабында қарастырылған жеңiлдiктердi беруге мiндеттенедi.
      7. Әкелген елдiң өкiметтерiне көрменi жапқаннан кейiн айтылған материалдар мен жабдықтарды әкелiнген елiне қайтару үшiн қажет болатын шараларды қолдауына жоғарыдағы пункттегi ешнәрсе бөгет бола алмайды.

VI

      8. Келiсушi Мемлекеттер мiндеттеме алады:
      /а/ осы хаттамада қамтылған заттарды әкелуге Келiсiмнiң IV бабының қағидаларын таратады;
      /в/ дамушы елдерде өндiрiлетiн, бiлiм, ғылым және мәдениетке қатысты заттар мен материалдардың еркiн әкелiнiп, таралуын қатысты шаралар арқылы қолдайды.

VII

      9. Келiсушi Мемлекеттердiң өздерiнiң заңдарына сәйкес Ұлттық қауiпсiздiкке, қоғамдық тәртiпке немесе қоғамдық моральға тiкелей байланысты себептермен заттарды әкелуге тыйым салу немесе шектеу немесе әкелiнгеннен кейiн таратуға қатысты шаралар қолдану құқығына осы хаттамадағы ешнәрсе тиiспейдi.
      10. Осы хаттаманың басқа шарттарына қарамастан Бiрiккен Ұлттар Ұйымының бас Ассамблеясы iс жүзiнде сондай ел деп анықтаған, осы хаттаманың қатысушысы болып табылатын дамушы ел осы дамушы елдiң жаңа пайда болған өнеркәсiбiне айтарлықтай зиян тигiзсе немесе тигiзу қаупiн төндiрсе, осы хаттама бойынша кез келген зат немесе материалды әкелуге қатысты мiндеттемелерiн тоқтата тұруына немесе шектеу тұруына болады. Мұндай ел өз шараларын құқық шектеу жолдарымен жүзеге асырмайды. Ол ел бiлiм, ғылым және мәдениет жөнiндегi Бiрiккен Ұлттар Ұйымының Бас директорына шара қолданудан бұрын iс жүзiнде мүмкiн болғанынша ертерек хабарлайды және бiлiм, ғылым және мәдениет жөнiндегi Бiрiккен Ұлттар Ұйымының Бас директоры бұл туралы хаттаманың қатысушыларына хабарлайды.
      11. Осы Хаттама кез келген Келiсушi Мемлекеттiң заңдары мен реттелушi актiлерiн немесе оның авторлық құқық, сауда маркасы немесе патентiне қатысты кез келген халықаралық келiсiмдерiн, конвенцияларын, немесе мәлiмдемелерiн өзгертпейдi және қозғамайды.
      12. Талас-тартыстарды реттеу мақсатында олар қол қоюы мүмкiн бұдан бұрынғы кез келген конвенцияның қағидаларын ескере отырып, Келiсушi Мемлекеттер осы хаттаманың түсiнiгi немесе қолдануы жөнiндегi кез келген таластарды реттеу үшiн келiссөздердi немесе мәмлеге келу жосығын пайдаланады.
      13. Әкелiнетiн материалдардың ағартушылық, ғылыми немесе мәдени сипатына қатысты Келiсушi Мемлекеттер арасында талас туа қалған жағдайда мүдделi жақтар өзара келiсiп, кеңесшi тұжырым алу үшiн бiлiм, ғылым және мәдениет жөнiндегi бiрiккен Ұлттар Ұйымы Бас директорына жүгiне алады.

VIII

      14. /а/ Осы хаттаманың ағылшын және француз тiлдерiндегi мәтiндерi тең дәрежеде бiрдей, бүгiнгi күнмен белгiленген және барлық мемлекеттердiң - Келiсiмге қатысушылардың, сондай-ақ кедендiк және экономикалық одақтардың егер оларға кiретiн барлық мемлекеттердiң-мүшелердiң барлығы хаттаманың қатысушысы болып табылса, қол қоюларына ашық.
      Осы хаттамада, сондай-ақ 13 пунктте айтылатын хаттамада қолданылатын "мемлекет" және "ел" терминдерi, егер контексте қажет болса, кедендiк және экономикалық одақтарға да және осы хаттаманың таралу ауқымы жөнiндегi олардың құзырына жататын мәселелерге, оларға енетiн мемлекеттер-мүшелердiң бiртұтас алғандағы аумағына қатысты, ал осы мемлекеттердiң жеке аумақтарына қатысты емес.
      Бұдан осы хаттамада Келiсушi жақ болып ондай кеден және экономикалық одақтар Келiсiмнiң қағидаларын хаттамаға қатысты алдыңғы пунктте қарастырылғанында негiзде пайдалана алады деген түсiнiк туады.
      /в/ Осы хаттама оған қол қойған мемлекеттердiң өз конституциялық iс жосықтарына сәйкес бекiтуiне немесе қабылдауына жатады.
      /с/ Бекiту немесе қабылдау туралы актiлер Бiрiккен Ұлттар Ұйымының бас хатшысына сақтауға тапсырылады.
      15. /а/ Осы хаттамаға қол қоймаған, 14/а/ пунктiнде айтылған мемлекеттер осы хаттамаға қосыла алады.
      /в/ Қосылу Бiрiккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысына ресми актiнi сақтауға беру жолымен жүзеге асырылады.
      16. /а/ Осы хаттаманың 14/а/ пунктiнде айтылған мемлекеттер қол қою, бекiту, қабылдау немесе қосылу кезiнде II Бөлiмде, IV Бөлiмде, С.1 Қосымшасында F Қосымшасында, G қосымшасында және Н Қосымшасында немесе осы Бөлiмдердiң бiрiнде немесе осы Қосымшалардың бiрiнде қарастырылған мiндеттемелермен байланып қалған есептемейтiндiктерi туралы мәлiмдеулерiне болады. Олар сондай-ақ осы Қосымшаны қабылдаған Келiсушi Мемлекеттерге ғана қатысты мiндеттемелерге байланып қалатындықтары туралы мәлiмдеулерiне болады.
      /в/ Мұндай мәлiмдеме жасаған кез келген Келiсушi Мемлекеттер оны толықтай немесе бiр бөлiгiн кез келген уақытта Бiрiккен Ұлттар Ұйымының бас хатшысына мәлiмдеме жолдау арқылы бұл шешiм қашан күшiне енетiн күнiн көрсетiп қайтып алуына болады.
      /с/ Осы пункттiң /а/ подпунктiне сәйкес С.I қосымшасында көзделген мiндеттемелердi мойнымызға алмаймыз деген мемлекеттер мiндеттi түрде С.2 Қосымшасындағы мiндеттемелердi өзiне жүктейдi. С.I Қосымшасындағы тек қана Келiсушi Мемлекеттерге қатысты мiндеттемелермен байланыстымыз деп мәлiмдегенде және осы Қосымшаны өздерi қабылдағандар С.I Қосымшасын қабылдамаған Келiсушi Мемлекеттерге қатысты мiндеттi түрде С.2 Қосымшасымен байланысты болады.
      17. /а/ Осы хаттама Бiрiккен Ұлттар Ұйымының бас хатшысы бекiту, қабылдау немесе қосылу туралы бесiншi актiнi сақтауға қабылдаған күннен кейiн алты ай өткесiн күшiне енедi.
      /в/ Ол әрбiр басқа мемлекет үшiн ол бекiту, қабылдау немесе қосылу туралы өз актiсiн тапсырған күннен алты ай өткесiн күшiне енедi.
      /с/ Осы пункттiң /а/ және /в/ подпункттерiнде көрсетiлген мерзiм өткеннен кейiн бiр ай iшiнде Келiсушi Мемлекеттер - осы хаттамаға қатысушылар бiлiм, ғылым және мәдениет жөнiндегi Бiрiккен Ұлттар Ұйымына хаттаманы толық орындау үшiн қабылдаған шаралары туралы баяндайды.
      /d/ Бiлiм, ғылым және мәдениет жөнiндегi Бiрiккен Ұлттар ұйымы бұл баяндамаларды осы хаттамаға қатысушы барлық мемлекеттерге жiбередi.
      18. Келiсiмге қосылған және оның ажырамас бөлiгi болып табылатын хаттама, Келiсiмнiң ХVII Бабында қарастырылғанындай, осы хаттаманың ажырамас бөлiгi деп жарияланды және осы хаттама жүктейтiн мiндеттемелер мен осы хаттама қамтитын бұйымдарға қатысты қолданылады.
      19. /а/ Осы хаттама күшiне енгеннен кейiн екi жыл өткесiн кез келген Келiсушi Мемлекет бiрiккен Ұлттар Ұйымының бас хатшысына жазбаша мәлiмдеме тапсыру жолымен осы хаттаманың күшiн жоя алады.
      /в/ Күшiн жою бұл туралы актiнi алғаннан кейiн бiр жылдасын күшiне енедi.
      /с/ Келiсiмнiң күшiн жою оның XIV Бабына сәйкес осы хаттаманың да автоматты түрде күшiн жойғаны болып табылады.
      20. Бiрiккен Ұлттар Ұйымының бас хатшысы 14 /а/ пунктiнде айтылған мемлекеттердi, сондай-ақ бiлiм, ғылым және мәдениет жөнiндегi Бiрiккен Ұлттар Ұйымын 14 және 15 пункттерде айтылған бекiту, қабылдау немесе қосылу туралы актiнi алғандығын; 16 пунктке сәйкес жасалған және қайтарып алынған мәлiмдемелер туралы; 17/а/ және /в/ пункттерiне сәйкес осы хаттаманың күшiне енген күнi туралы; және 19 пунктте қарастырылған күшiн жою туралы хабарландырады.
      21. /а/ Осы хаттама бiлiм, ғылым және мәдениет жөнiндегi бiрiккен Ұлттар ұйымының Бас конференциясында қайта қаралуы мүмкiн. Бiрақ мұндай кез келген қайта қарау тек қайта қаралған хаттамаға қатысушы болған мемлекеттер үшiн ғана мiндеттi күшке ие болады.
      /в/ Егер Бас конференция осы хаттаманы тұтас немесе iшiнара қайта қараған жаңа хаттаманы қуаттаса және егер жаңа хаттамада басқаша белгiленбесе, осы хаттама қол қою, бекiту қабылдау немесе қосылу үшiн жаңа қайта қаралған хаттаманың күшiне енген күнiнен бастап ашық.
      22. Осы хаттама Келiсiмдi ауыстырмайды және жаңартпайды.
      23. F, D, С.I, С.2, D, Е, F, G және Н қосымшалары осы хаттаманың ажырамас бөлiгi болып табылады.
      24. Бiрiккен Ұлттар Ұйымы жарғысының 102 Бабына сәйкес осы хаттаманы күшiне енген күнi Бiрiккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысы тiркейдi.
      ОСЫНЫ РАСТАУ ретiнде төменде қол қоюшы, қажеттi мөлшерде өкiлеттi бiздер, өз үкiметтерiмiздiң атынан осы хаттамаға қол қойдық.

ҚОСЫМШАЛАР

А қосымшасы
Кiтаптар, басылымдар және құжаттар

      /I/ Басылған кiтаптар, қай тiлде басылғанына және безендiруге берiлген орынның көлемiне қарамастан, мыналарды қоса:
      /а/ бай безендiрiлген басылымдар;
      /в/ әкелiнетiн елде тұратын автордың қолжазбасынан шетелде басылған кiтаптар;
      /с/ сурет салуға және бояуға арналған балалар альбомы;
      /d/ мектептердiң басылған мәтiндерi және оқушылар толтыратын бос орындары бар жаттығулар жинағы /жұмыс дәптерi/;
      /е/ мәтiнi баспа әрпiмен терген кроссвордтар жинағы;
      /f/ жеке немесе беттерi брошюроланған баспа беттерi мен қосымша суреттер және кiтап өндiру үшiн пайдаланылатын репродукциялық оттискiлер немесе репродукциялық пленкалар.
      /II/ коммерциялық сипаттағы емес басылған құжаттар мен баяндамалар.
      /III/ Осы Қосымшаның /I/ және /II/ пункттерiнде аталған, сондай-ақ Келiсiмнiң А Қосымшасындағы /I/ ден /VI/ дейiнгi пункттерде аталған заттардың микроформалары.
      /IV/ Оқу-ағарту, ғылыми немесе мәдени сипаттағы фильмдердiң, дыбыс жазбаларының және басқа аудиовизуальдық материалдардың каталогi.
      /v/ Геология, зоология, ботаника, минералогия, палеонтология, археология, этнология, метеорология, климатология және геофизика сияқты ғылыми салаларда қажеттi карталар мен сызбалар, сондай-ақ метеорологиялық және географиялық диаграммалар.
      /VI/ Архитектуралық, өндiрiстiк немесе инженерлiк жоспарлар мен сызбалар және олардың көшiрмесi.
      /VII/ Ақысыз таратуға арналған библиографиялық ақпарат материалдары.

В қосымшасы
Өнер туындылары және оқу-ағарту, ғылыми немесе
мәдени сипаттағы коллекциялық заттар

      /I/ Қандай материалға салынғанына қарамастан толық қолдан салынған картинкалар мен суреттер және олардың қолдан салынған көшiрмелерi, бiрақ бұған өндiрiстiк тәсiлмен орындалған осындай бұйымдар кiрмейдi.
      /II/ Өнердiң бiрегей туындылары болып табылатын керамика мен ағашқа ойылған мозаика.
      /III/ Әкелiнетiн елдiң құзырлы өкiметтерi салықсыз әкелуге бекiткен, бiрақ олар сату үшiн әкелiнбесе, галереялар, мұражайлар және басқа мекемелер үшiн арналған коллекциялық заттар және өнер бұйымдары.

С.I қосымшасы
Аудиовизуальдық материалдар

      /I/ Фильмдер, диапозитивтер, микроформалар мен слайдтар.
      /II/ Дыбыс жазбалары.
      /III/ Оқу-ағарту, ғылыми және мәдени сипаттағы, ойыншық модельдердi қоспағанда, модельдер, макеттер және қабырғаға iлетiн таблицалар.
      /IV/ басқа аудиовизуальдық материалдар;
      /а/ видеотаспалар, кинескоптар, видеодискалар, видеограммалар және бейне мен дыбыс жазудың басқа формалары;
      /в/ микрокарталар, микроафишалар, сондай-ақ ақпарат пен құжаттың компьютерленген қызметiнде пайдаланылатын ақпарат сақтаудың магниттi және басқа құралдары;
      /с/ видеокассеталар мен аудиокассеталарды қоса қатысты баспа материалдарының жиынтығы түрiнде болып келуi мүмкiн бағдарлық оқытуға арналған материалдар;
      /d/ тура сәуле түсiру арқылы немесе оптикалық аспап арқылы қарауға арналған диапозитивтер;
      /е/ Лазерлiк сәуле түсiру арқылы көрiнетiн голограммалар;
      /f/ молекулярлық құрылым немесе математикалық формула сияқты абстрактiлi идеялардың көлемдi үлгiлерi мен макеттерi;
      /g/ ақпараттық құралдардың әртүрлi жиынтығы;
      /h/ туризмге қолқабыс материалдары, әкелiнетiн елден тыс жерлерге халықтан шығуын ынталандыруға арналған, жеке фирмалар шығарған материалдар.
      1. Көпшiлiкке коммерциялық көрсетуге немесе сатуға арналған сәуле түсiрiлген және сәулесi бекiтiлген кинофильмдердiң тек негативi ғана рұқсат етiлген делiнген ұғым осы хаттаманың С.2 Қосымшасының қағидаларына сәйкес салықсыз әкелiнетiн фильмдерге /кинохрониканы қоса/ жатпайды.
      Осы С.1 Қосымшасында қарастырылмаған салықтан босату мыналарға таратылмайды:
      /а/ қолда бар пайдаланылмаған микрофильмдер және пайдаланылмаған аудиовизуальдық жазылымдардың құралдары және олардың арнайы қаптары - кассеталар, патрондар, бобиналар;
      /в/ жеке коммерциялық мекемелер жарнама мақсатында немесе олар үшiн шығарылған, /IV/, /h/ пункттерiнде көрсетiлгендерден басқа аудиовизуальдық жазылымдар;
      /с/ жарнама уақытының 25% көбiн алатын аудиовизуальдық жазылымдар, туризмдi қолдауға арналған материалдарға келсек, проценттiк өлшем тек қана жеке коммерциялық жарнамаға қолданылады.

С.2 ҚОСЫМШАСЫ
Оқу-ағарту, ғылыми немесе мәдени сипаттағы
аудиовизуальдық материалдар

      Оқу-ағарту, ғылыми немесе мәдени сипаттағы аудиовизуальдық материалдар, егер оларды ұйымдар /әкелетiн елдiң ұйғарымы бойынша радио және теледидар хабарларын тарату ұйымдарын қоса/ немесе басқа бiр қоғамдық немесе жеке мекеме немесе бiрлестiк әкелсе және егер әкелiнетiн елдiң құзырлы өкiметтерi материалдардың бұл түрiн салықсыз әкелу мақсатында бекiткен болса немесе оларды Бiрiккен Ұлттар Ұйымы немесе оның кез келген мамандандырылған мекемесi өндiрсе:
      /I/ фильмдер, диафильмдер, микрофильмдер және слайдтар;
      /II/ бүгiнгi күн оқиғаларын бейнелейтiн кинохроника /дыбысталған немесе дыбысталмаған/ егер ол әкелу кезiнде қажеттi болса және сәулеленген және сәулесi бекiтiлген негатив формасында немесе басып шығарылған позитив формасында болса, салықсыз әкелу әр сюжеттiң екi көшiрмесiмен шектеледi;
      /III/ кинохроникамен бiрге пайдаланылатын архив киноматериалы /дыбысталған немесе дыбысталмаған/;
      /IV/ әсiресе балалар мен жастарға арналған көңiл көтеру фильмдерi;
      /V/ дыбыс жазбалары;
      /VI/ видеотаспалар, кинескоптар, видеодискалар, видеограммалар және бейне мен дыбыс жазудың басқа да формалары;
      /VII/ микрокарталар, микроафишалар, сондай-ақ ақпаратпен құжаттарды компьютерлеген қызметтен қолданатын басқа да ақпарат сақтау құралдары;
      /VIII/ видеокассеталар мен аудиокассеталарды қоса есептегенде баспа материалдарына қатысты жиынтықтар түрiндегi бағдарламаны оқытуға керек материалдар;
      /IХ/ тура көруге немесе оптикалық аспап арқылы көруге арналғандарын қоса диапозитивтер;
      /Х/ лазерлiк сәулемен көру үшiн голограммалар;
      /ХI/ молекулярлық құрылым немесе математикалық формулалар сияқты абстрактi идеялардың макетi немесе көлемдi үлгiсi;
      /ХII/ әртүрлi ақпарат құралдарының жиынтығы.

D қосымшасы
Ғылыми аспаптар немесе аппаратура

      /I/ Ғылыми аспаптар мен аппаратура, мына жағдайда:
      /а/ қоғамдық немесе жеке ғылыми немесе оқу-ағарту мекемелерiне арналса және әкелiнетiн елдiң құзырлы өкiметтерi салықсыз әкелу мақсатында бекiткен заттардың осы түрлерi, егер олар осы мекемелердiң бақылауында және жауапкершiлiгiнде коммерциялық мақсатқа пайдаланылмаса;
      /в/ егер ғылыми құндылығы барабар аспаптар мен аппаратуралар әкелiнетiн елде әзiрге шығарылмаса.
      /II/ Ғылыми аспаптарға немесе аппаратураларға арнайы таңдалып алынған запас бөлшектер, детальдар немесе қосалқы жарақтар, егер олар сол аспаптармен, аппаратурамен бiрге әкелiнсе, немесе олар кейiннен әкелiнсе, онда оларды бұдан бұрын салықсыз әкелiнген немесе салықсыз әкелуге құқығы бар аспаптар мен аппаратураларға арналған деп есептеуге болады.
      /III/ Ғылыми аспаптарды тексеруге, күтiмге алуға, үйлестiруге арналған саймандар, егер бұл саймандар сондай аспаптармен және аппаратулармен бiрге әкелiнсе немесе соңынан әкелiнсе, онда оларды бұдан бұрын салықсыз әкелiнген немесе салықсыз әкелуге құқығы бар аспаптар мен аппаратураларға арналған деп есептеуге болады және одан әрi егер ғылыми құндылығы барабар саймандар осы кезде әкелiнетiн елде шығарылмаса.

Е қосымшасы
Соқырларға және дене мүшесi немесе
ақыл-ойы кемiс адамдарға арналған заттар

      /I/ Соқырларға бiлiм беру немесе көмек көрсету мәселелерiмен айналысатын мекемелер мен ұйымдар әкелетiн соқырлардың арнайы бiлiмiн, ғылыми немесе мәдени дамуына арналған барлық заттар, заттардың осы түрлерiн салықсыз әкелу мақсатымен әкелетiн елдiң құзырлы үкiметтерi бекiткен:
      /а/ "дыбысты кiтаптар" /грампластинкалар, кассеталар және басқа дыбыс шығару құралдары және үлкейтiлген қарiптi кiтаптар/;
      /в/ соқырлар мен дене мүшесi мен ақыл-ой кемiстiгi бар адамдарға арналған немесе ыңғайландырылған және "дыбысты кiтаптарды" сөйлетуге қажеттi фонографтар мен кассеттi ойнатқыштар;
      /с/ соқырлардың немесе көзi нашар көретiн адамдардың кәдуiлгi қарiптi оқуына арналған құрал-жабдықтар, мәселен, оқу үшiн электронды машиналар, теледидар үлкейткiштерi және оптикалық құралдар;
      /d/ Брайль материалдарын немесе жазбаларды механикалық немесе компьютерлiк өндiру құралдары, мәселен, стереотиптен басатын машиналар, Брайль қарпiне аударатын және осы қарiппен басатын электронды машиналар; Брайльдiң компьютерлiк терминалдары мен дисплейлерi;
      /е/ Брайль қағазы, Брайль кiтаптарын және "дыбысты кiтаптарды" шығаратын магниттiк таспалар мен кассеталар;
      /f/ соқырлардың жүруiн жеңiлдететiн аспаптар, мәселен, кедергiлердi көрiп, бағдарды анықтайтын электронды аспаптар және ақ таяқтар;
      /g/ Брайль сағаты, Брайль жазу машинкалары, оқу құралдары және оқыту құралдары, ойындар және соқырлардың қолдануына арнайы икемделген аспаптар соқырларды оқытуға, мамандандыруға, еңбек қызметiне тартуға арналған техникалық құралдар.
      /II/ Дене мүшесi немесе ақыл-ойы кемiс адамдарды оқыту мәселелерiмен немесе оларға көмек көрсетумен айналысып жүрген мекемелер немесе ұйымдар төте әкелетiн барлық бұйымдар, заттардың бұл түрлерiн салықсыз әкелуге елдiң құзырлы өкiметтерi бекiткен заттар, егер бұл заттар осы кезде бұл елде өндiрiлмейтiн болса.

F ҚОСЫМШАСЫ
Спорт құрал-жабдықтары

      Әуесқой спорттық бiрлестiктер мен топтарға арналған, әкелiнетiн елдiң құзырлы өкiметтерi салықсыз әкелу мақсатында бекiткен спорттық құрал-жабдықтар, егер осыған ұқсас материалдар осы кезде бұл елде өндiрiлмейтiн болса.

G ҚОСЫМШАСЫ
Музыкалық аспаптар және
басқа музыкалық құрал-жабдықтар

      Мәдениет мекемелерiне немесе музыкалық оқу орындарына арналған, әкелiнетiн елдiң құзырлы өкiметтерi заттардың бұл түрлерiн салықсыз әкелу мақсатында бекiткен музыкалық аспаптар және басқа музыкалық құрал-жабдықтар, егер олар осы кезде бұл елде өндiрiлмейтiн болса.

Н ҚОСЫМШАСЫ
Кiтап, басылым және құжаттар
өндiруге арналған материалдар мен машиналар

      /I/ Кiтап, басылым және құжаттар өндiрiсiне қолданылатын материалдар /қағаз макулатурасын қайта өңдеу жолымен алынған целлюлоза, қағаз, типография қағазының газеттiң және басқа сорттары, типография бояулары, желiм, т.б./
      /II/ Целлюлоза мен қағаз өңдеуге арналған машиналар, сондай-ақ баспа және түптеу машиналары, егер техникалық сапасы жағынан осылармен бiрдей машиналар осы кезде бұл елде өндiрiлмейтiн болса.

     

О ратификации Соглашения о ввозе материалов, относящихся к образованию, науке и культуре и Протокола к нему

Закон Республики Казахстан от 5 декабря 1997 г. N 197


    Ратифицировать Соглашение о ввозе материалов, относящихся к
образованию, науке и культуре, подписанное в июле 1950 года во
Флоренции, и Протокол к нему, подписанный в ноябре 1976 года в Найроби.

      Президент
Республики Казахстан

                            Соглашение
           О ввозе материалов, относящихся к образованию,
                          науке и культуре


                 СПИСОК ДОГОВАРИВАЮЩИХСЯ ГОСУДАРСТВ
            К СОГЛАШЕНИЮ О ВВОЗЕ МАТЕРИАЛОВ, ОТНОСЯЩИХСЯ
                  К ОБРАЗОВАНИЮ, НАУКЕ И КУЛЬТУРЕ

1. Австрия                            39. Малави
2. Афганистан                         40. Малайзия
3. Барбадос                           41. Мальта
4. Бельгия                            42. Марокко
5. Боливия                            43. Монако
6. Буркина-Фасо                       44. Нигер
7. Ватикан                            45. Нигерия
8. Венгрия                            46. Нидерланды
9. Вьетнам                            47. Никарагуа
10. Габон                             48. Новая Зеландия
11. Гаити                             49. Норвегия
12. Гана                              50. Объединенная Республика
13. Гватемала                             Танзания
14. Греция                            51. Оман
15. Дания                             52. Пакистан
16. Демократическая Кампучия          53. Польша
17. Египет                            54. Португалия
18. Заир                              55. Руанда
19. Замбия                            56. Румыния
20. Израиль                           57. Сальвадор
21. Иордания                          58. Сан-Марино
22. Ирак                              59. Сингапур
23. Иран (Исламская Республика)       60. Сирийская Арабская
24. Ирландия                              Республика
25. Испания                           61. Соединенное Королевство
26. Италия                                Великобритании и Северной
27. Камерун                               Ирландии
28. Кения                             62. Соединенные Штаты Америки
29. Кипр                              63. Соломоновы Острова
30. Конго                             64. Сьерра-Леоне
31. Кот-д'Ивуар                       65. Таиланд
32. Куба                              66. Тонга
33. Лаосская Народно-Демократическая  67. Тринидад и Тобаго
    Республика                        68. Тунис
34. Ливийская Арабская Джамахария     69. Уганда
35. Лихтенштейн                       70. Федеративная Республика
36. Люксембург                            Германия
37. Маврикий                          71. Фиджи
38. Мадагаскар                        72. Филиппины
                                      73. Финляндия
                                      74. Франция
                                      75. Югославия
                                      76. Япония

                             ПРЕАМБУЛА

     Договаривающиеся Государства,


      Считая, что свободный обмен идеями и знаниями и вообще самое широкое распространение различных форм самовыражения, используемых цивилизациями, жизненно важны как для интеллектуального прогресса, так и для международного взаимопонимания, и, следовательно, для сохранения мира во всем мире:
      Считая, что эти обмены осуществляются прежде всего посредством книг, публикаций и материалов, относящихся к образованию, науке и культуре;
      Считая, что Устав Организации Объединенных Наций по вопросам образования, науки и культуры настоятельно призывает к сотрудничеству между народами во всех областях умственной деятельности, включая "обмен публикациями, предметами, представляющими художественный и научный интерес, и другими информационными материалами", и предусматривает далее, что Организация "участвует в деятельности, способствующей лучшему взаимному ознакомлению народов друг с другом и их лучшему взаимопониманию, с помощью всех средств массовой информации и с этой целью рекомендует заключать такие международные соглашения, которые могут быть необходимы для содействия свободному распространению идей словесным и изобразительным путем";
      Признают, что достижению этих целей будет эффективно способствовать международное соглашение, содействующее свободному распространению книг, публикаций и материалов, относящихся к образованию, науке и культуре; и
      Согласились поэтому с нижеследующими положениями:

                               Статья I

      1. Договаривающиеся Государства обязуются не взимать таможенных пошлин и других сборов при ввозе или в связи с ввозом:
      а/ Книг, публикаций и документов, перечисленных в Приложении А к настоящему Соглашению;
      в/ Материалов, относящихся к образованию, науке и культуре, перечисленных в Приложениях В, С, D и Е к настоящему Соглашению, - являющихся изделиями другого Договаривающегося Государства, при соблюдении условий, изложенных в этих приложениях.
      2. Положения пункта 1 этой статьи не препятствует любому Договаривающемуся Государству облагать ввозимые материалы:
      а/ Внутренними налогами или другими внутренними сборами любого рода, налагаемыми во время ввоза или после него, не превышающими налоги и сборы, взимаемые прямо или косвенно с аналогичных отечественных изделий;
      в/ Обложениями и сборами, помимо таможенных пошлин, взимаемыми правительственными властями при ввозе или в связи с ним, ограниченными по размеру примерно стоимостью оказанных услуг и не являющимися ни косвенной защитой отечественных изделий, ни налогообложениями на импорт в целях получения дохода.

                              Статья II

      1. Договаривающиеся Государства обязуются предоставлять необходимые лицензии и/или иностранную валюту для ввоза следующих предметов:
      а/ Книг и публикаций, предназначенных для публичных библиотек и коллекторов и для библиотек и коллекторов общественных учреждений и учреждений, занимающихся вопросами образования, научных исследований или культуры;
      в/ Официальных правительственных публикаций, т.е. официальных, правительственных и административных документов, опубликованных в стране их происхождения;
      с/ Книг и публикаций Организации Объединенных Наций и любых ее специализированных учреждений;
      d/ Книг и публикаций, полученных Организацией Объединенных Наций по вопросам образования, науки и культуры и бесплатно распространяемые ею или под ее наблюдением;
      е/ Публикаций, предназначенных для развития туризма за пределами страны ввоза, направляемых и распространяемых бесплатно;
      f/ Предметов для слепых;
      i/ Книг, публикаций и документов всех видов с выпуклым шрифтом для слепых;
      ii/ Других предметов, специально предназначенных для образования, научного и культурного развития слепых, ввозимых непосредственно учреждениями или организациями, занимающимися попечительством о слепых, утвержденными компетентными властями ввозящей страны для целей беспошлинного ввоза этих видов предметов.
      2. Договаривающиеся Государства, которые когда-либо применяют количественные ограничения и меры контроля над валютой, обязуются предоставлять, насколько это возможно, иностранную валюту и лицензии, необходимые для ввоза других материалов, относящихся к образованию, науке и культуре, и, в частности, материалов, перечисленных в приложениях к настоящему Соглашению.

                              Статья III

      1. Договаривающиеся Государства обязуются предоставлять все возможные льготы для ввоза материалов, относящихся к образованию, науке и культуре, которые ввозятся исключительно для показа на публичной выставке, утвержденной компетентными властями страны ввоза, с их последующим вывозом. Эти льготы включают предоставление необходимых лицензий и освобождение от таможенных пошлин и внутренних налогов и сборов, соответствующих приблизительной стоимости оказанных услуг.
      2. Ни одно из положений данной статьи не препятствует властям страны ввоза принимать такие меры, которые могут быть необходимыми для обеспечения вывоза указанных материалов после закрытия выставки.

                              Статья IV

      Договаривающиеся Государства обязуются по возможности:
      а/ Продолжать свои совместные усилия по всестороннему содействию свободному распространению материалов, относящихся к образованию, науке и культуре, и отмене или сокращению любых ограничений этого свободного распространения, не перечисленных в настоящем Соглашении;
      в/ Упростить административную процедуру ввоза материалов, относящихся к образованию, науке и культуре;
      с/ Содействовать быстрому и благополучному прохождению через таможню материалов, относящихся к образованию, науке и культуре.

                               Статья V

      Ни одно из положений настоящего Соглашения не затрагивает права Договаривающихся Государств принимать, в соответствии с их законодательством, меры по запрещению или ограничению ввоза, или распространения после ввоза, предметов на основаниях, имеющих прямое отношение к национальной безопасности, общественному порядку или общественной нравственности.

                              Статья VI

      Настоящее Соглашение не меняет и не затрагивает законы и регламентирующие акты любого Договаривающегося Государства или любые из его международных договоров, конвенций, соглашений или заявлений в отношении авторского права, торговых марок и патентов.

                              Статья VII

      С учетом положений любых предыдущих конвенций, к которым могли присоединиться Договаривающиеся Государства в целях урегулирования споров. Договаривающиеся Государства обязуются прибегать к переговорам или процедурам примирения с целью урегулирования любых споров в отношении толкования или применения настоящего Соглашения.

                             Статья VIII

      В случае спора между Договаривающимися Государствами относительно просветительного, научного или культурного характера ввозимых материалов, заинтересованные стороны могут, по взаимному согласию, обратиться и Генеральному директору Организации Объединенных Наций по вопросу образования, науки и культуры для получения консультативного заключения.

                              Статья IX

      1. Настоящее Соглашение, английский и французский тексты которого в равной мере аутентичны, датировано сегодняшним днем и открыто для подписания всеми государствами - членами Организации Объединенных Наций по вопросам образования, науки и культуры, всеми государствами - членами Организации Объединенных Наций и любым государством - не членом, которому может быть направлено приглашение Исполнительного совета Организации Объединенных Наций по вопросам образования, науки и культуры.
      2. Соглашение ратифицируется от имени подписавших его государств в соответствии с их конституционной процедурой.
      3. Ратификационные грамоты сдаются на хранение Генеральному секретарю Организации Объединенных Наций.

                               Статья Х

      Государства, перечисленные в пункте 1 Статьи IХ, могут присоединиться к настоящему Соглашению начиная с 22 ноября 1950 года. Присоединение вступает в силу с момента передачи на хранение официального акта Генеральному секретарю Организации Объединенных Наций.

                              Статья XI

      Настоящее Соглашение вступает в силу в день получения Генеральным секретарем Организации Объединенных Наций актов о ратификации или присоединении от 10 государств.

                              Статья XII

      1. Государства - стороны настоящего Соглашения в день вступления его в силу принимают каждое все необходимые меры для полного и эффективного его применения в течение шести месяцев после этой даты.
      2. Государства, которые могут сдать на хранение свои акты о ратификации или присоединении после даты вступления в силу Соглашения, принимают эти меры в течение трех месяцев после передачи акта.
      3. В пределах одного месяца после истечения сроков, указанных в пунктах 1 и 2 данной статьи. Договаривающиеся Государства - стороны настоящего Соглашения представляют доклад Организации Объединенных Наций по вопросам образования, науки и культуры о мерах, которые они приняли для такого полного и эффективного применения Соглашения.
      4. Организация Объединенных Наций по вопросам образования, науки и культуры направляет этот доклад всем государствам, подписавшим настоящее Соглашение, и международной торговой организации /предварительно ее Временной комиссии/.

                             Статья XIII

      Любое Договаривающееся Государство может во время подписания или передачи на хранение своего акта о ратификации или о присоединении или в любое время после этого объявить с помощью нотификации, направленной Генеральному секретарю Организации Объединенных Наций, о том, что настоящее Соглашение распространяется на все или на некоторые территории, за ведение внешних сношений которых несет ответственность данное Договаривающееся Государство.

                              Статья XIV

      1. Два года спустя после вступления в силу настоящего Соглашения любое Договаривающееся Государство может, от своего имени или от имени любой из территорий, за ведение внешних сношений которой данное Договаривающееся Государство несет ответственность, денонсировать настоящее Соглашение путем вручения Генеральному секретарю Организации Объединенных Наций уведомления в письменной форме.
      2. Денонсация вступает в силу через один год после получения акта о денонсации.

                              Статья XV

      Генеральный секретарь Организации Объединенных Наций информирует государства, перечисленные в пункте 1 Статьи IХ, а также Организацию Объединенных Наций по вопросам образования, науки и культуры и Международную торговую организацию /предварительно ее Временную комиссию/ о передаче всех актов о ратификации и присоединении, предусмотренных в Статьях IX и Х, а также о нотификациях и денонсациях, предусмотренных соответственно в Статьях XIII и ХIV.

                              Статья XVI

      По просьбе одной трети Договаривающихся Государств - сторон настоящего Соглашения, Генеральный директор Организации Объединенных Наций по вопросам образования, науки и культуры включает в повестку дня очередной сессии Генеральной конференции этой Организации вопрос о созыве конференции по пересмотру настоящего Соглашения.

                             Статья XVII

      Приложения А, В, С, D и Е, а также Протокол, прилагаемый к настоящему Соглашению, являются неотъемлемой частью настоящего Соглашения.

                             Статья XVIII

      1. В соответствии со Статьей 102 Устава Организации Объединенных Наций, настоящее Соглашение регистрируется Генеральным секретарем Организации Объединенных Наций в день вступления его в силу.
      2. В удостоверение чего нижеподписавшиеся, должным образом уполномоченные, подписали настоящее Соглашение от имени своих правительств.
      Совершено в Лейк-Саксессе, Нью-Йорк, в день двадцать второго ноября одна тысяча девятьсот пятидесятого года в единственном экземпляре, который хранится в архиве Организации Объединенных Наций, а удостоверенные подлинные копии его направляются всем государствам, перечисленным в пункте 1 Статьи IХ, а также

Организации Объединенных Наций по вопросам образования, науки и
культуры и Международной торговой организации /предварительно ее
Временной комиссии/.

                             ПРИЛОЖЕНИЯ

                            Приложение А

     Книги, публикации и документы
I.   Печатные книги.
II.  Газеты и периодические издания.
III. Книги и документы, размноженные иным способом, чем печатный.
IV.  Официальные правительственные публикации, т. е. официальные,
     парламентские и административные документы, опубликованные в
     стране их происхождения.
V.   Плакаты и литература по туризму /брошюры, справочники,
     расписания, буклеты и другие подобные публикации/, с
     иллюстрациями и без них, включая издания, опубликованные
     частными коммерческими предприятиями, цель которых состоит в


      стимулировании туризма за пределами страны ввоза.
VI. Публикации, цель которых состоится в стимулировании обретения
      знаний за пределами страны ввоза.
VII. Рукописи, включая машинописные.

VIII. Каталоги книг и публикаций, предлагаемых для продажи
     издателями или книготорговцами, фирмы которых расположены за
     пределами страны ввоза.
IХ.  Каталоги фильмов, звукозаписей или других аудиовизуальных
     материалов просветительного, научного или культурного характера,
     издаваемые Организацией Объединенных Наций или от ее имени или
     любым из ее специализированных учреждений.
Х.   Ноты музыкальных произведений в рукописной или печатной
     форме, или размноженные иным способом, чем печатный.
ХI.  Географические, гидрографические или астрономические
     карты и схемы.
ХII. Архитектурные, промышленные или инженерные планы и чертежи, а
     также их копии, предназначенные для изучения в научных
     учреждениях или учебных заведениях, утвержденных компетентными
     властями страны ввоза в целях беспошлинного допуска изделий
     этих видов.
     Освобождение от пошлин, предусмотренное Приложением А, не
применяется в отношении:
     а/ Канцелярских принадлежностей;


      в/ Книг, публикаций и документов /за исключением каталогов, плакатов и литературы по туризму, упомянутых выше/, опубликованных частными коммерческими предприятиями или для них, в основном в целях рекламы;

     с/ Газет и периодических изданий, в которых реклама занимает
более 70% объема;
     d/ Всех других предметов /кроме каталогов, упомянутых выше/, в
которых реклама занимает более 25% объема. В отношении плакатов и
литературы по туризму данный процентный критерий применяется только
к частным коммерческим рекламным материалам.

                            Приложение В

          Произведения искусства и коллекционные предметы
        просветительного, научного или культурного характера

I.   Картины и рисунки, включая копии, исполненные полностью от руки,
     но исключая изделия такого рода, изготовленные промышленным
     способом.
II.  Отпечатанные вручную оттиски, воспроизведенные с гравированных
     вручную литографских камней, досок или другого материала, и
     подписанные и пронумерованные художником.
III. Оригинальные произведения искусства ваяния или скульптуры,
     круглые, рельефные или инталии, за исключением копий массового
     производства и традиционных кустарных изделий коммерческого
     характера.
IV.  Коллекционные предметы и предметы искусства, предназначенные для
     публичных галерей, музеев и других общественных учреждений,
     утвержденных компетентными властями страны ввоза для целей
     беспошлинного допуска предметов этих видов, не предназначенных
     для перепродажи.
V.   Коллекции и коллекционные предметы в таких областях науки, как
     анатомия, зоология, ботаника, минералогия, палеонтология,
     археология и этнография, не предназначенные для перепродажи.
VI.  Антиквариат, т.е. предметы, насчитывающие более 100 лет.

                            Приложение С

                     Аудиовизуальные материалы
        просветительного, научного или культурного характера

I.   Фильмы, диафильмы, микрофильмы и слайды просветительного или
     культурного характера, ввозимые организациями /включая, по
     усмотрению страны ввоза, организации радиовещания/,
     утвержденными компетентными властями ввозящей страны для целей
     беспошлинного допуска предметов этих видов, исключительно для
     показа этими организациями или частными просветительными,
     научными или культурными учреждениями или обществами,
     утвержденными вышеупомянутыми властями.
II.  Кинохроника /звуковая или немая/, изображающая текущие события,
     представляющие интерес на момент ввоза, и ввозимая либо в форме
     негатива, экспонированного и проявленного, либо в форме
     позитива, отпечатанного и проявленного, когда она ввозится
     организациями /включая, по усмотрению ввозящей страны,
     организации радиовещания/, утвержденным компетентными властями
     ввозящей страны для целей беспошлинного допуска таких фильмов,
     при условии, что свободный ввоз может быть ограничен двумя
     копиями каждого сюжета для целей копирования.
III. Звукозаписи просветительного, научного или культурного
     характера для использования исключительно в общественных или
     частных просветительных, научных или культурных учреждениях или
     обществах /включая, по усмотрению ввозящей страны, организации
     радиовещания/, утвержденных компетентными властями ввозящей
     страны для целей беспошлинного допуска предметов этих видов.
IV.  Фильмы, диафильмы, микрофильмы и звукозаписи просветительного,
     научного или культурного характера, выпускаемые Организацией
     Объединенных Наций или любым из ее специализированных
     учреждений.
V.   Модели, макеты и настенные таблицы для использования
     исключительно в целях демонстрации и преподавания в
     общественных или частных просветительных, научных или
     культурных учреждениях, утвержденных компетентными властями
     ввозящей страны в целях беспошлинного допуска предметов этих
     видов.

                            Приложение D

                    Научные приборы и аппаратура

     Научные приборы и аппаратура, предназначенные исключительно для
учебных целей или чисто научных исследований, при условии:
     /а/ Что такие научные приборы и аппаратура предназначены для
         общественных или частных научных учреждений или учебных
         заведений, утвержденных компетентными властями ввозящей
         страны для целей беспошлинного допуска предметов этих
         видов, и используются под контролем этих учреждений и под
         их ответственность;
     /в/ Что приборы и аппаратура эквивалентной научной ценности в
         данное время не производится в стране ввоза.

                            Приложение Е

                        Предметы для слепых

I.  Книги, публикации и документы всех видов с выпуклым шрифтом для
    слепых.
II. Другие предметы, специально предназначенные для образования,
    научного или культурного развития слепых, которые ввозятся
    непосредственно учреждениями или организациями, занимающимися,
    попечением о слепых, утвержденными властями ввозящей страны в
    целях беспошлинного допуска предметов этих видов.

       ПРОТОКОЛ, ПРИЛАГАЕМЫЙ К СОГЛАШЕНИЮ О ВВОЗЕ МАТЕРИАЛОВ,
            ОТНОСЯЩИХСЯ К ОБРАЗОВАНИЮ, НАУКЕ И КУЛЬТУРЕ

     Договаривающиеся Государства,


      В интересах содействия участию Соединенных Штатов Америки в Соглашении о ввозе материалов, относящихся к образованию , науке и культуре согласились о нижеследующем:
      1. Соединенные Штаты Америки имеют выбор между ратификацией настоящего Соглашения в соответствии со Статьей IX и присоединением к нему в соответствии со Статьей Х, с включением оговорки, следующей ниже.
      2. В случае, если Соединенные Штаты Америки станут участником настоящего Соглашения с оговоркой, предусмотренной предыдущим пунктом 1, положения данной оговорки могут применяться правительством Соединенных Штатов Америки в отношении любого из Договаривающихся Государств - участников настоящего Соглашения или любым Договаривающимся Государством в отношении Соединенных Штатов Америки при условии, что любая мера, принятая в соответствии с такой оговоркой, будет осуществляться на недискриминационной основе.

                           (Текст оговорки)

      (а) Если в результате обязательств, налагаемых на Договаривающееся Государство в соответствии с настоящим Соглашением, какое-либо изделие, охватываемое настоящим Соглашением, ввозится на территорию Договаривающегося Государства в таком сравнительно возросшем количестве и при таких условиях, что это может причинить серьезный ущерб или создать угрозу таковую для собственной промышленности данной территории, производящей аналогичные или прямо конкурирующие с ним изделия. Договаривающееся Государство, в соответствии с условиями, предусмотренными в изложенном выше пункте 2, будет иметь право в отношении такого изделия и в такой мере и на такой период времени, которые могут быть необходимы для предотвращения или устранения такого ущерба, приостановить полностью или частично, действие любого обязательства по настоящему Соглашению в отношении данного изделия.
      (в) Прежде чем любое Договаривающееся Государство примет меры в соответствии с положениями изложенного выше пункта (а), оно в письменной форме уведомит Организацию Объединенных Наций по вопросам образования, науки и культуры настолько заблаговременно, насколько это может быть практически возможным, и предоставит Организации и Договаривающимся Государствам - участникам настоящего Соглашения возможность проконсультироваться с ним в отношении предполагаемых мер.
      (с) В критических обстоятельствах, когда задержка может причинить труднопоправимый ущерб, меры в соответствии с изложенным выше пунктом (а) могут быть временно приняты без предварительных консультаций, при том условии, что такие консультации будут проведены немедленно после принятия таких мер.

                   В ВВОЗЕ МАТЕРИАЛОВ, ОТНОСЯЩИХСЯ
                   К ОБРАЗОВАНИЮ, НАУКЕ И КУЛЬТУРЕ
                                        Руководство к применению

"Флорентийского соглашения" и Протокола к нему


                             Приняты Генеральной конференцией ЮНЕСКО

                            соответственно во Флоренции в 1950 г.
                            и в Найроби в 1976 г.


                               ЮНЕСКО

                            ПРЕДИСЛОВИЕ



      Цель данной брошюры - раскрыть содержание Соглашения о ввозе материалов, относящихся к образованию, науке и культуре - так называемого "Флорентийского соглашения" от 1950 г. - и Протокола к нему от 1976 г.
      В брошюре предпринимается попытка дать простую, практически полезную информацию о действии этих двух взаимосвязанных документов. Она должна помочь заинтересованным организациям и отдельным лицам ознакомиться с их механизмами и извлечь максимальную выгоду из их положений.
      Настоящее издание брошюры является пересмотренным и дополненным четвертым изданием, вышедшим в свет в 1969 г. и касавшимся только Соглашения.
      Тексты двух документов помещены в конце брошюры. Список Договаривающихся Государств приводится на отдельном листе, вложенном в брошюру.

      1. Соглашение о ввозе материалов, относящихся к образованию,
         науке и культуре. Протокол к Соглашению о ввозе материалов,
         относящихся к образованию, науке и культуре.

                  Цель Соглашения и Протокола к нему

      Основная цель Соглашения и Протокола к нему, как показывают их названия,- облегчить ввоз материалов, относящихся к образованию, науке и культуре. Благодаря им частично устраняются некоторые тарифные, налоговые, валютные и торговые барьеры, препятствующие обращению этих материалов в мире, поскольку они позволяют организациям и отдельным лицам получать их из-за границы с меньшими трудностями и меньшими затратами.
      Протокол расширяет сферу действия Соглашения, распространяя предлагаемые льготы на дополнительные объекты и предоставляя новые льготы ряду материалов.
      Соглашение и Протокол предложены Организацией Объединенных Наций по вопросам образования, науки и культуры. Она выступила инициатором заключения Соглашения в соответствии с одной из главных целей ЮНЕСКО, определенной в ее Уставе и состоящей в том, чтобы "поощрять обмен публикациями, предметами, представляющими художественный и научный интерес, и другими информационными материалами", а также рекомендовать заключать международные соглашения, которые будут содействовать "свободному распространению идей". Подтверждая эти принципы, на которых основано Соглашение, Протокол указывает на достижение многими развивающимися странами национального суверенитета после 1950 г. и на необходимость принять во внимание их нужды и заботы с целью обеспечить им более легкий и менее дорогостоящий доступ к образованию, науке, технике и культуре.

                          Исторический очерк

      Одновременно с принятием на третей сессии ЮНЕСКО, состоявшейся в Бейруте в 1948 г., первой международной конвенции ЮНЕСКО, известной как "Бейрутское соглашение" <*> . Генеральная конференция - высший орган Организации - постановила также добиваться принятия широкого соглашения с целью преодолеть все более мощные преграды экономического характера, встававшие на пути распространения идей. Бейрутское соглашение, предназначенное заменить собою более раннюю Конвенцию о содействии обращению в мире фильмов просветительного характера, принятую Лигой Наций в 1933 г., ограничивалось содействием обращению аудиовизуальных материалов. Предлагаемое новое соглашение было гораздо более широким по охвату. Хотя оно имело целью содействовать образованию, науке и культуре, на деле оно было договором о тарифах и торговле.
      Вследствие этого, первый проект, подготовленный секретариатом ЮНЕСКО, был представлен совещанию договаривающихся сторон Генерального соглашения по тарифам и торговле /ГАТТ/, одобрившему пересмотренный текст, который сочли как технически правильным, так и подходящим для широкого принятия. Следующим шагом был созыв в 1950 г. совещания экспертов, на котором присутствовали представителя двадцати пяти государств - членов ЮНЕСКО. В свете комментариев, полученных от правительств, совещание подготовило новый проект. Этот текст, который и стал Соглашением о ввозе материалов, относящихся к образованию, науке и культуре, был представлен Генеральной конференции и был единогласно одобрен ею на пятой сессии, состоявшейся во Флоренции в июле 1950 г.
      22 ноября 1950 г. в Центральных учреждениях ООН в Нью-Йорке Соглашение было открыто для подписания. Оно вступило в силу 21 мая 1952 г., когда его ратифицировали или приняли десять государств.
<*> См. А Guide to the Operation of the Agreement for Facilitating the International Circulation of Visual and Auditory Materials of an Еduсаtiоnаl, Scientificand Cultural Сhаrасtеr. "Beirut Аgrеемеnt", Unеsсо, 1954, 2nd., 1969. /Руководств по применению Соглашения о содействии обращению в мире аудиовизуальных материалов просветительного, научного и культурного характера, "Бейрутское соглашение". ЮНЕСКО, 1954 г., второе издание, 1969 г./

      В последующий период научно-технический прогресс произвел подлинный переворот в средствах передачи знаний, отмеченный не только появлением новых материалов, но и разработок новых форм и способов коммуникации. А с изменением техники менялись и правила торговли. Когда составлялось Соглашение, целый лабиринт препятствий экономического характера стоял на пути распространения материалов, относящихся к образованию, науке и культуре. Широко применялись высокие таможенные пошлины, системы выдачи лицензий на ввоз, квоты и валютные ограничения. В дальнейшем тенденция к либерализации торговли привела к значительному понижению тарифных и других барьеров. Эта новая ситуация не могла не способствовать пересмотру Соглашения с целью расширения сферы его действия. Более того, полагали, что снижение в результате этого финансовых поступлений будет вероятно, незначительным, поскольку пошлины, которыми облагались материалы, относящиеся к образованию, науке и культуре, обычно были низкими. Таким образом, представлялось желательным, с учетом возросших возможностей для социального прогресса и международного взаимопонимания, открывающихся в итоге, предпринять еще один шаг к ликвидации препятствий, все еще мешающих обращению в мире упомянутых материалов.
      Поэтому ЮНЕСКО созвала в Женеве два совещания правительственных экспертов - первое в октябре 1957 г., второе в ноябре 1967 г. - для рассмотрения применения Соглашения и поощрения присоединения к нему новых стран. На совещании 1957 г. были пятьдесят два государства, тогда как на совещание 1967 г. экспертов прислали шестьдесят шесть государств. Оба совещания по рассмотрению действия Соглашения, на которых присутствовали также наблюдатели от межправительственных организаций, привели к всестороннему и полезному обмену мнениями.
      Эксперты государств, в которых применялось Соглашение, охарактеризовали и сравнили то, каким образом действовало Соглашение в их соответствующих странах. Представители государств, еще не применявших Соглашения, просветились относительно проблем, которые мешали им присоединиться к нему. Неправительственные организации представили замечания со своей точки зрения как пользователей Соглашения. На совещаниях был сделан вывод, что Соглашение может и впредь использоваться так, как оно ранее уже применялось, но что оно также может служить эффективным инструментом устранения барьеров. которые воздвигаются на пути обращения материалов, относящихся к образованию, науке и культуре, таможенными пошлинами и другими ограничениями экономического характера. Соглашение имело целью главным образом содействовать социальному и культурному прогрессу в соответствии с общими целями ЮНЕСКО, и, было добавлено на совещании 1967 г., в соответствии также с Декларацией принципов международного культурного сотрудничества, принятой Генеральной конференцией ЮНЕСКО в 1966 г.
      Еще один общий вывод экспертов касался огромного технического прогресса, произошедшего после принятия Соглашения в 1950 г. и оказавшего влияние почти на все категории охватываемых им материалов. Это привело к огромному росту производства и соответствующему расширению торговли. Более тоге, значительные изменения в системах образования, науки и культуры создали новые сферы применения материалов. На обоих совещаниях были сделаны рекомендации в пользу самого либерального толкования и применения положений Соглашения.
      Однако эти рекомендации имели лишь ограниченный эффект. По этой причине в 1973 г. было созвано третье совещание правительственных экспертов для рассмотрения не только применения Соглашения, как было сделано ранее, но также и его возможного распространения на новые категории материалов и в особенности на те, которые появились в результате технического прогресса, достигнутого после принятия Соглашения двадцать пять лет назад. Совещание, которое тоже проводилось в Женеве, состоялось в ноябре-декабре 1973 г.; на нем присутствовали эксперты из шестидесяти четырех государств и наблюдатели от международных правительственных и неправительственных организаций. Это совещание рекомендовало подготовку одного или нескольких протоколов к Соглашению, которые обеспечили бы дополнительные льготы.
      Генеральная конференция утвердила эту рекомендацию и разрешила учредить специальный межправительственный комитет технических и юридических экспертов, которому был представлен первый проект Протокола, подготовленный секретариатом ЮНЕСКО. Комитет заседал в штаб-квартире ЮНЕСКО в Париже в марте 1976 г., на нем присутствовали представители шестидесяти четырех государств и большое число наблюдателей от международных организаций, в основном неправительственных. В свете замечаний, полученных от правительств, специальный комитет подготовил новый проект Протокола. Этот текст был принят девятнадцатой сессией Генеральной конференции в Найроби в ноябре 1876 г. Новый принятый Протокол к Соглашению о ввозе материалов, относящихся к образованию, науке и культуре, был открыт к подписанию 1 марта 1977 г. в Центральных учреждениях ООН в Нью-Йорке. Он войдет в силу через шесть месяцев после дня принятия на хранение Генеральным секретарем ООН пятого акта о его ратификации, принятии или присоединении к нему.
      Выводы женевских совещаний и специального комитета составили основу комментариев и пояснений к текстам Соглашения и Протокола.

                 Связь между Соглашением и Протоколом

      Очень важно отметить, что Протокол - это документ, тесно связанный с основным Соглашением. Более того, Протокол открыт только для государств, являющихся участниками Соглашения. Отсюда следует, что для того, чтобы стать участником Протокола, государство сначала должно присоединиться к Соглашению. Однако государства могут быть участниками только никоим образом не изменяет и не уменьшает права и обязанности, вытекающие из Соглашения для договаривающихся сторон, в нем участвующих, которые не присоединяются к Протоколу.
      Что касается договаривающихся сторон, то Протоколом предусматривается, что он также открыт для таможенных или экономически союзов, при условии, что все входящие в них государства-члены являются также сторонами в протоколе. В этом случае Протокол и Соглашение применяются к совокупности территорий государств-членов, входящих в эти союзы, а не к территорий каждого из этих государств, взятых по - отдельности.

              Основные льготы, предлагаемые в документах

      Соглашением и Протоколом предусматриваются существенные льготы при ввозе материалов, охватываемых ими. Их главная черта - освобождение от таможенных пошлин.
      Договаривающиеся стороны Соглашения обязуются не налагать таможенных пошлин на любые из многочисленных материалов, перечисленных в пяти приложениях к Соглашению под следующими заголовками: Книги, публикации документы /Приложение А/; Произведения искусства и коллекционные предметы просветительного, научного и культурного характера /Приложение В/; Аудиовизуальные материалы просветительного, научного и культурного характера /Приложение С/; Научные приборы и аппаратура /Приложение В/; Предметы для слепых /Приложение Е/.
      Протокол распространяет это освобождение от таможенных пошлин дополнительно на широкий круг материалов, перечисленных в девяти приложениях. Список этих приложений воспроизводит список приложений к Соглашению со следующими дополнениями и изменениями; Аудиовизуальные материалы /Приложение С.I/; Аудиовизуальные материалы просветительного, научного и культурного характера /Приложение С.2/; Предметы для слепых и других лиц с физическим или умственными недостатками /Приложение Е/; Спортивное оборудование /Приложение F/; Музыкальные инструменты и другое музыкальное оборудование /Приложение G/; Материалы и машины для производства книг, публикаций и документов /Приложение Н/. В отношении приложений к Протоколу следует заметить, что во время присоединения к Протоколу государства могут заявить, что они не будут считать себя связанными обязательствами по Приложению С.I, Приложению F, Приложению G, Приложению Н или любому из этих приложений. Это - одна из главных особенностей Протокола, который, будучи гораздо более либеральным и широким по охвату, чем Соглашение, должен был быть составлен таким образом, чтобы позволить государствам делать выбор относительно тех положений, которые они хотели бы применить. Такое же заявление о неприменении может быть сделано государствами в отношении двух других положений Протокола /части II и части IV/, как будет показано ниже.
      В дополнение к освобождению от таможенных пошлин, и Соглашение, и Протокол предусматривают предоставление лицензий и/или иностранной валюты для ввоза некоторых материалов. По Соглашению эта льгота предоставляется безусловно ограниченному числу предметов, и насколько это возможно - большому числу других. По Протоколу безусловное предоставление этих льгот распространяется дополнительно на другие материалы, но это как раз одно из двух упомянутых выше положений, в отношении которых государства в момент присоединения к Протоколу могут заявить, что они не будут их применять.
      Второе и последнее положение, которое может быть предметом такого заявления, относится к необложению внутренними налогами. Этой льготы не содержится в Соглашении, она есть лишь в Протоколе и также применяется только в отношении ограниченного числа предметов.

                     Свобода от таможенных пошлин

      Договаривающиеся Государства Соглашения обязуются не налагать таможенных пошлин на любые из материалов, перечисленных во всех приложениях к нему, без исключения, при условии, что такие материалы являются продукцией другого Договаривающегося Государства. Эта клаузула о взаимности не применяется строго, поскольку большинство договаривающихся государств на деле распространяют льготы, предусмотренные Соглашением, на все указанные предметы, независимо от страны происхождения или ввоза. На женевских совещаниях была выражена надежда, что этой практике будут следовать другие государства, применяющие Соглашение, в качестве средства более широкого распространения его льгот.
      По Протоколу, освобождение от таможенных пошлин распространяется на материалы, перечисленные во всех приложениях к нему, за исключением Приложений С.1, F, G и Н, когда они являются предметом заявления о неприменении, как было упомянуто выше. Протокол сохраняет клаузулу о взаимности, но следует надеяться, что государства последуют рекомендациям женевских соглашений не ограничивать предоставляемые привилегии исключительно продукцией других договаривающихся государств.
      Другие сборы при ввозе, помимо таможенных пошлин, также не взимаются в соответствии с Соглашением, и данная льгота распространяется на материалы, охватываемые Протоколом. Однако ни тот, ни другой акт не препятствуют договаривающимся государствам взимать с ввозимых материалов: /а/ такие сборы, как, например, налоги на продажу, при условии, что эти сборы не превышают те, которые применяются в отношении аналогичной отечественной продукции; /в/ такие сборы, как плата за обработку грузов, но не превышающие размеры стоимости оказанных услуг. Протоколом допускается исключение из этого правила, что будет объяснено ниже.

          Правила, касающиеся иностранной валюты и лицензий

      Помимо освобождения от таможенных пошлин и некоторых других сборов тех материалов, которые охвачены Соглашением, договаривающиеся государства обязуются без каких-либо оговорок предоставлять лицензии и/или иностранную валюту для ввоза следующих предметов:
      /а/ Книг и публикаций, предназначенных для общедоступных библиотек и коллекторов, для библиотек и коллекторов общественных учреждений, связанных с образованием, научными исследованиями и культурой;
      /в/ Официальных правительственных публикаций;
      /с/ Книг и публикаций ООН и любых ее специализированных учреждений;
      /d/ Книг и публикаций, полученных ЮНЕСКО и бесплатно распространяемых ею или под ее наблюдением;
      /е/ Публикаций, предназначенных для развития туризма за пределами страны ввоза, направляемых и распространяемых бесплатно;
      /f/ Книг, публикаций и документов всех видов с выпуклым шрифтом для слепых и других предметов, специально предназначенных для образования, научного и культурного развития слепых.
      Лицензии должны также предоставляться на ввоз материалов для показа на разрешенной публичной выставке, с их последующим вывозом.
      Соглашением предусматривается, что договаривающиеся государства будут, насколько это возможно, предоставлять лицензии и иностранную валюту для ввоза других категорий материалов, относящихся к образованию, науке и культуре. Совещания по рассмотрению действия Соглашения, отметив, что неблагоприятное положение с платежным балансом во многих странах делает невозможным принятие правительствами каких-либо далеко идущих обязательств в этом отношении, подтвердили, что предоставление лицензий и иностранной валюты для ввоза таких материалов и особенно книг соответствует духу Соглашения. Фактически многие страны значительно ослабили свои ограничения и стали отдавать наивысший приоритет предоставлению иностранной валюты на приобретение материалов, охватываемых Соглашением.
      Протокол распространяет безусловное предоставление лицензий и/или иностранной валюты на ввоз следующих книг и аудиовизуальных материалов /при том понимании, что такое распространение может не приниматься во внимание государствами, не желающими быть связанными этими обязательствами/:
      /а/ Книг и публикаций, предназначенных для библиотек, служащих интересам общества, включая:
      /i/ национальные библиотеки и другие крупные научно-исследовательские библиотеки;
      /ii/ общие и специализированные научные библиотеки, включая библиотеки университетов, колледжей, институтов и университетские библиотеки, расположенные вне университетов;
      /iii/ публичные библиотеки;
      /iv/ школьные библиотеки;
      /v/ специальные библиотеки, обслуживающие группу читателей, образующую некую общность с особой и отчетливо выраженной сферой интересов, такие как правительственные библиотеки, библиотеки органов власти, производственные библиотеки и библиотеки профессиональных организаций;
      /vi/ библиотеки для лиц с умственными и физическими недостатками и для читателей, неспособных свободно передвигаться, такие как библиотеки для слепых, больничные библиотеки и тюремные библиотеки;
      /vii/ музыкальные библиотеки, включая фонотеки;
      /в/ Книг, принятых или рекомендованных в качестве учебников для высших учебных заведений и ввозимых этими заведениями;
      /с/ Книг на иностранных языках, за исключением книг на основном местном языке или языках ввозящей страны;
      /d/ Фильмов, слайдов, видеолент и звукозаписей просветительного, научного и культурного характера, ввозимых организациями, одобренными компетентными властями страны-импортера для целей беспошлинного ввоза предметов такого рода.
      В отношении этого списка, приведенного в Протоколе, прежде всего необходимо заметить, что выражение "библиотеки, служащие интересам общества", употребленное в пункте /а/ списка, имеет более широкое содержание, чем более ограничительное выражение "библиотеки... общественных учреждений, связанных с образованием, научными исследованиями и культурой", использованное в пункте /а/ предыдущего списка, который приводится в Соглашении. С учетом возможности того, что понятие "публичные библиотеки" может быть истолковано в узком смысле, данная замена расширяет сферу действия Протокола, увеличивая количество видов библиотек, имеющих право воспользоваться предоставлением лицензий и/или иностранной валюты. Она устраняет трудности определения таких библиотек, поскольку в качестве иллюстрации предлагается список библиотек, отвечающих этому новому критерию "служения интересам общества".
      Далее следует отметить, что помимо книг для библиотек Протокол добавляет к материалам, охватываемым Соглашением, две новые категории книг: книг для высших учебных заведений, которые должны быть приняты или рекомендованы в качестве учебников этими заведениями и ввозимые ими книги на иностранных языках, за исключением книг на основном местном языке /языках/ ввозящей страны. Это предусмотренное Протоколом распространение его действия на данные категории книг направленно в особенности на облегчение ввоза самых выдающихся научных, технических и профессиональных книг, которые важны для развития и могут отсутствовать в некоторых странах-импортерах.
      Наконец, можно будет заметить, что Протокол распространяет льготы по иностранной валюте и лицензиям на некоторые аудиовизуальные материалы, но только при двух условиях: что они носят просветительный, научный и культурный характер и что они предназначены для учреждений, предварительно одобренных компетентными властями ввозящей страны. Эта льгота ограничена теми видами аудиовизуальных материалов, которые, как считается, предоставляют наиболее значительные преимущества для передачи знаний и играют все возрастающую роль как инструмент образования.

                          Внутренние налоги

      Приостановление взимания внутренних налогов не фигурирует ни в одном из положений соглашения. Напротив, мы видели, что освобождение от таможенных пошлин не препятствует любому договаривающемуся государству взимать с ввозимых материалов такие внутренние налоги, как налог на продажу и тому подобное, и об этом ясно заявлено в тексте Соглашения. В ходе женевских совещаний было указано, что внутренние налоги применяются в отношении аналогичной местной продукции и что, следовательно, трудно понять, почему иностранная продукция должна быть от них освобождена. Однако на совещаниях был сделан вывод, что следовало бы иметь в виду возможность того, что страны могут быть готовы отказаться от своего права облагать внутренними налогами некоторые виды предметов, особенно книги. соответственно было высказано предложение о как можно более широком применении Соглашения в отношении внутренних налогов.
      Протокол повторяет положения Соглашения о внутренних налогах, а это означает, что договаривающиеся государства сохраняют свое право взимать такие налоги со всех материалов, охватываемых этими актами. Тем не менее Протоколом предусматривается - однако в той его части, которую могут не принимать во внимание любые государства, не готовые ее применять и поэтому не желающие быть связанными ее положениями - что договаривающиеся государства обязуются не облагать любыми внутренними налогами или другими внутренними сборами любого вида в момент ввоза или впоследствии следующее число предметов:
      /а/ Книги и публикации, предназначенные для библиотек, служащих интересам общества /список библиотек см. выше/;
      /в/ Официальные правительственные публикации;
      /с/ Книги и публикации ООН или любых ее специализированных учреждений;
      /d/ Книги и публикации, полученные ЮНЕСКО и бесплатно распространяемые ею или под ее наблюдением;
      /е/ Публикации, предназначенные для развития туризма за пределами страны ввоза, направляемые и распространяемые бесплатно;
      /f/ Книги, публикации и документы всех видов с выпуклым шрифтом для слепых и другие предметы, специально предназначенные для образования, научного и культурного развития слепых и других лиц с физическими или умственными недостатками.
      Можно заметить, что невзимание внутренних налогов применяется здесь в отношении предметов тех же самых видов, что перечислены в Соглашении для предоставления иностранной валюты - за исключением пункта /а/, который касается книг и публикаций, предназначенных для библиотек, служащих интересам общества, и пункта /f/, в котором к предметам для слепых добавлены предметы для других лиц с физическими или умственными недостатками.

                      Отмена других ограничений

      Ограничения по импорту
      При составлении Соглашения было признано, что устранение таможенных сборов и ослабление контроля за иностранной валютой и лицензиями не снимает всех препятствий на пути обращения в мире материалов, относящихся к образованию, науке и культуре. В соответствии с этим в Соглашение была включена специальная Статья /IV/, по которой Договаривающиеся Государства обязывались по возможности:
      /а/ продолжить свои совместные усилия по всестороннему содействию свободному распространению материалов, относящихся к образованию, науке и культуре, а также отмене или сокращению любых ограничений, не упомянутых в Соглашении;
      /в/ упростить административную процедуру ввоза материалов, относящихся к образованию, науке и культуре;
      /с/ содействовать быстрому и надежному прохождению через таможню материалов, относящихся к образованию, науке и культуре.
      При рассмотрении действия Соглашения правительственные эксперты отметили фундаментальную важность этой статьи и выразили надежду, что она будет выполняться в самом либеральном духе. Они придавали ей такое значение, что просили государства, применяющие Соглашения, постоянно держать в поле зрения меры, которые они могли принять для ее выполнения, и оповещать ЮНЕСКО о таких мерах.
      По условиям Протокола, Договаривающиеся Государства обязуются распространить положения вышеупомянутой Статьи IV Соглашения на ввоз материалов, охватываемых Протоколом. Кроме того, они обязуются поощрять с помощью соответствующих мер свободный поток и распространение предметов и материалов, относящихся к образованию, науке и культуре, произведенных в развивающихся странах. Это новое положение было включено в Протокол как одна из мер, принятых ЮНЕСКО для содействия не только свободному потоку информации, но и сбалансированному двустороннему потоку информации между развитыми и развивающимися странами.
      Можно отметить, что выполнение как Соглашения, так и Протокола не препятствует договаривающимся государствам запрещать или ограничивать ввоз по причинам, непосредственно связанным с национальной безопасностью, общественным порядком или общественной моралью. Не изменяет оно и существующих правил в отношении авторского права, торговых знаков или патентов.

      Ограничения по экспорту
      Еще одно положение Протокола, которое не представляет собой расширение обязательства, уже записанного в Соглашении, но является абсолютно новым, касается ограничений по экспорту. Это положение охватывает материалы, перечисленные в приложениях к Протоколу. Оно устанавливает, что договаривающиеся государства не будут облагать любыми таможенными пошлинами, экспортными пошлинами или пошлинами, взимаемыми с товаров, покидающих страну, или любыми внутренними налогами, когда упомянутые материалы предназначаются для экспорта в другие договаривающиеся государства.

                 Материалы, охватываемые документами

      Теперь давайте рассмотрим несколько подробнее различные категории материалов, которые пользуются беспошлинными привилегиями Соглашения, и те, на которые Протокол распространяет эти привилегии.
      Книги, публикации и документы /Приложения А Соглашения и
      Приложение А Протокола/
      По Соглашению, разрешается беспошлинный ввоз книг, газет, периодических изданий и многих других категорий печатных материалов. Аналогичным образом освобождаются от пошлин ноты, карты и даже туристические плакаты. Все предметы, перечисленные в этом приложении к Соглашению, за исключением архитектурных планов и чертежей, пользуются освобождением от таможенных пошлин, независимо от места назначения. Самая важная категория - книги. Освобождение от пошлин, предоставленное книгам, не подлежит никаким ограничениям в отношении их просветительного, научного и культурного характера.
      По Протоколу, беспошлинный ввоз распространяется на книги независимо от языка, на котором они напечатаны, и величины места, отведенного для иллюстраций. Эта расширенная льгота охватывает следующие предметы, а также их микроформы:
      /а/ Роскошно оформленные издания /подарочного типа/;
      /в/ Книги, отпечатанные за рубежом с рукописи автора, проживающего в стране-импортере;
      /с/ Детские альбомы для рисования и раскрашивания;
      /d/ Школьные сборники упражнений с печатными текстами и пропусками, которые должны быть заполнены учениками;
      /е/ Сборники кроссвордов, содержание печатные тексты;
      /f/ Вкладные иллюстрации и печатные страницы в форме отдельных или сброшюрованных листов и репродукционные оттиски или репродукционные пленки, предназначенные к использованию для производства книг.
      В дополнение к такому расширению значения выражения "печатные книги", содержащегося в Соглашении, Протокол распространяет беспошлинный режим на другие виды родственных материалов. Теперь им охватываются печатные документы или доклады, которые были непреднамеренно опущены в Соглашении, а также их микроформы, если они не носят коммерческого характера. Охвачены им также микроформы некоторых предметов, перечисленных в Соглашении, а именно печатных книг, газет и периодических изданий. По Соглашению освобождение от пошлин распространяется на каталоги фильмов, звукозаписей и других аудиовизуальных материалов просветительного, научного или культурного характера, но при том условии, что они выпущены Организацией Объединенных Наций или любым из ее специализированных учреждений, или от их имени; Протокол распространяет это освобождение от пошлин на все такие каталоги, снимая это условие. Более того, протокол добавляет к географическим, гидрографическим и астрономическим картам и схемам, охватываемым Соглашением, карты и схемы, содержащие информацию по многим другим областям науки, таким как геология, зоология, ботаника и т.п. Наконец, он добавляет к предметам, упомянутым в Соглашении, библиографический информационный материал, предназначенный для бесплатного распространения.
      Ни Соглашения, ни Протокол не содержит каких-либо ограничений относительно места назначения этих материалов. Единственное исключение, содержащее в Соглашении, состоит в том, что архитектурные, промышленные или инженерные планы и чертежи должны быть предназначены для какого-либо учреждения, одобренного страной-импортером, но это условие опущено в Протоколе.
      Следует отметить, что освобождение от таможенных пошлин не распространяется на определенные категории предметов, перечисленных в конце Приложения А к Соглашению, например, канцелярские принадлежности.

      Произведения искусства и коллекционные предметы
      просветительного, научного и культурного характера /Приложение
      В к Соглашению и Приложение В к Протоколу/

      Главные предметы, охватываемые этими двумя приложениями, - картины и рисунки. Им предоставлен беспошлинный доступ независимо от места назначения. Однако для того, чтобы копии картин и рисунков получили право на освобождение от пошлин, они должны быть исполнены от руки. Протокол уточняет, что освобождение от пошлин предоставляется этим предметам без каких-либо ограничений относительно характера материалов на которых они исполнены.
      Совещание по рассмотрению действия Соглашения признали, что в печатании высококачественных цветных репродукций произведений искусства достигнут огромный прогресс. Поэтому была выражена надежда, что государства-члены смогут найти способы содействия распространению этих репродукций, представляющих интерес с точки зрения образования или культуры. Эксперты также отметили, что рисованные миниатюры можно считать включенными в категорию "картины".
      Среди категорий, включенных в Приложение В к Соглашению, - скульптура, коллекционные предметы и антиквариат, который определяется как предметы, насчитывающие более 100 лет. Как общее правило, таможенные управления требуют достаточно убедительного доказательства возраста антикварной вещи, при этом характер доказательства /сертификат или оценка эксперта/ меняется в зависимости от страны. Эксперты в Женеве договорились о том, что, насколько это возможно, государства не должны требовать, чтобы эти предметы носили просветительный, научный и культурный характер. Ковры подлежат освобождению от пошлин как предметы антиквариата, если им более 100 лет.
      Протокол добавляет к этим предметам керамику и мозаику по дереву, если они являются оригинальными произведениями искусства. Он также устраняет содержащееся в Соглашении условие, по которому галереи, музеи и другие одобренные импортером учреждения, которым должны быть направлены коллекционные предметы, должны носить общественный характер.

      Аудиовизуальные материалы просветительного, научного и культурного характера /Приложение С к Соглашению и Приложения С.2 к Протоколу/
      Аудиовизуальные материалы, перечисленные в Приложении С к Соглашению, включают кинофильмы, диафильмы, микрофильмы, слайды, звукозаписи, модели, макеты и настенные таблицы. Эти материалы должны носить просветительный, научный и культурный характер и должны предназначаться для учрежденного страной-импортером учреждения или организации. В качестве средства поощрения циркуляции фильмов и записей в международном масштабе для использования их телевизионными и радиостанциями, в Соглашении специально упомянуто, что в число таких учреждений могут быть включены органы радиовещания.
      Эксперты в Женеве рекомендовали, чтобы при определении организаций, имеющих право ввозить звукозаписи просветительного, научного и культурного характера, государства, применяющие Соглашение, рассмотрели возможность утверждения в качестве таковых национальных комитетов и международных организаций, являющихся членами Международного совета по музыке.
      С того времени, когда было составлено Соглашение, фильмы, являющиеся главной категорией данного приложения, стали играть все более важную роль. Развитие телевидения революционизировало применение фильмов, особенно в целях образования, и это сопровождалось разительными нововведениями в технике их производства и распространения. Соответственно эксперты рекомендовали, чтобы все государства-члены рассмотрели свою политику относительно ввоза фильмов и других аудиовизуальных материалов. В более конкретном плане они рекомендовали рассмотреть вопрос о том, чтобы Соглашение охватывало новые виды записей изображений зрительного ряда /кинескопы, видиоленты и т.п./. Они также рекомендовали, чтобы привилегии, предоставляемые Соглашением, распространялись на звукозаписи независимо от их физической основы, с тем, чтобы сюда вошли пленки, диски и т.п., а также обыкновенные грампластинки.
      Таможенные органы обязались со вниманием и сочувствием относиться к любым трудностям, которые испытывают связанные с фильмами организации при пользовании привилегиями, предоставляемыми Соглашением. Можно отметить, что помимо разрешений, содержащихся в Соглашении, в некоторых странах существуют процедуры, предусматривающие временный ввоз фильмов культурного характера, которые направляются за рубеж правительствами для показа под эгидой официальных властей и в некоммерческих целях.
      Особо также следует добавить несколько слов об освобождении от пошлин в соответствии с Соглашением кинофильмов, диафильмов, микрофильмов, звукозаписей просветительного, научного и культурного характера, выпущенных ООН или каким-либо ее специализированным учреждением. Это единственная категория аудиовизуальных материалов, для которой не требуется указывать конкретное место назначения. В качестве средства облегчения идентификации таможней этих материалов, а также книг и публикаций, издаваемых в системе ООН, на совещании 1957 г. была учреждена и единогласно одобрена специальная наклейка. Она воспроизводится на странице 20 данной брошюры.

           Наклейка, используемая ООН и специализированными
                             учреждениями

      Отправлено в соответствии с условием Соглашения о ввозе материалов, относящих к образованию, науке и культуре. /ЮНЕСКО/
      Содержимое
      Получатель
      Отправитель
                                        Печать организации



      /По краям наклейки помещена надпись "Объединенные Нации" на пяти рабочих языках ООН, отсутствует арабский язык. Текст наклейки - на трех языках - французском, английском, испанском. - Прим. пер.
      В соответствии с Приложением С. 2 к Протоколу, освобождение от таможенных пошлин распространяется в особенности на новые виды аудиовизуальных материалов, появившихся в результате технического прогресса. Эти материалы включают:
      /а/ Видеоленты, кинескопы, видеоскопы, видеограммы и другие формы записи изображения и звука;
      /в/ Микрокарты, микрофиши, а также магнитные и другие средства хранения информации, используемые в компьютеризованных службах информации и документации;
      /с/ Материалы для программного обучения, которые могут быть представлены в виде наборов с соответствующими печатными материалами, включая видеокассеты и аудиокассеты;
      /d/ Диапозитивы, включая предназначенные для прямой проекции или для просмотра с помощью оптической аппаратуры;
      /е/ Голограммы для лазерной проекции;
      /f/ Макеты или пространственные модели абстрактных идей, такие как молекулярные структуры или математические формулы;
      /g/ Наборы разных средств информации.
      Этот список не является ограничительным. Он сформулирован в Протоколе таким образом, чтобы охватить новые материалы, технологии и приспособления, которые могут быть разработаны в будущем.
      Помимо этих предметов. Протокол распространяет освобождение от пошлин на некоторые традиционные аудиовизуальные материалы. Сюда относятся архивные киноматериалы, предназначенные для использования в связи с кинохроникой текущих событий, и развлекательные фильмы, предназначенные для детей и молодежи.
      Следует заметить, что все материалы, перечисленные в данном приложении к Протоколу, пользуются освобождением от пошлин на тех же самых условиях, которые изложены в Приложении С к Соглашению. Это означает, что указанные материалы должны носить просветительный, научный или культурный характер и должны быть либо предназначены для утвержденных импортером учреждений, либо быть выпущены ООН или ее специализированными учреждениями.

      Аудиовизуальные материалы /Приложение С.1 к Протоколу/
      В отличие от только что рассмотренного Приложения С.2 к Протоколу, это приложение не имеет соответствующего ему приложения к Соглашению. Давайте с самого начала напомним, что государства, если они того пожелают, могут проигнорировать его в момент присоединения к Протоколу, сделав соответствующее заявление на этот счет. Государства, сделавшие такое заявление, т.е. что они не будут связаны Приложением С.1, тем самым будут обязательно связаны Приложением С.2. Это требует пояснения.
      Приложения С.1 и С.2 к Протоколу были составлены в форме альтернативных предложений, с тем чтобы дать государствам возможность выбрать который из двух они были бы готовы применять. Отсюда следует, что государства, которые хотят применять Приложение С.1, не сделают предусмотренного заявления, и в их случае обязательным будет Приложение С.1, а Приложение С к Соглашению и Приложение С.2 к Протоколу исключаются. Государства, которые не готовы применять Приложение С.1, сделают предусмотренное заявление и тогда они будут связаны Приложением С.2, которое просто дополняет Приложение С к Соглашению. Иными словами, Приложение С.2 составляет минимальное обязательство, однако государства могут предпочесть расширить сферу действия Соглашения, применив Приложение С.1.
      Действительно, Приложение С.1 уподобляет почти все охватываемые ими материалы книгам, предоставляя им одинаково благоприятный режим, т. е. распространяя на них льготу беспошлинного доступа без подчинения их двойному требованию - что они должны носить просветительный, научный или культурный характер и должны быть направлены учреждениям, утвержденным страной-импортером. Материалы, упомянутые в этом приложении - те же, что содержатся в Приложении С к Соглашению: кинофильмы, диафильмы, микроформы, слайды, звукозаписи, модели, макеты и настенные таблицы - плюс новые виды материалов, перечисленные выше в Приложении С.2: видеоленты, видеодиски и т.п., на неограниченной основе. Однако свобода от пошлин не распространяется на некоторые предметы, упомянутые в конце Приложения С.1. такие как неиспользованные средства записи и их упаковка, например, кассеты, патроны и бобины.

      Научные приборы и аппаратура /Приложение D к Соглашению и Приложение D к Протоколу/
      По Соглашению, предоставляется освобождение от пошлин научным приборам и аппаратуре, предназначенным исключительно для учебных целей или чисто научных исследований. Определяется, что они должны быть предназначены учреждениям, утвержденным страной-импортером, и использоваться под контролем этих учреждений.
      Правительственные эксперты придавали большое значение свободному распространению научного оборудования, особенно для развивающихся стран. Они подчеркнули, что это Приложение К Соглашению должно осуществляться самым либеральным образом в соответствии с громадным прогрессом, достигнутым в науке и технике после составления Соглашения. Соответственно они рекомендовали, чтобы понятие "чисто научных исследований" интерпретировалось таким образом, чтобы исключить только те приборы и аппаратура, которые предназначаются для коммерческих целей.
      Кроме того, эксперты считали, что льготы, предоставляемые приборам и аппаратуре, должны при определенных условиях быть распространены на запасные части, принадлежности и инструменты, специально изготовленные для ухода, проверки, калибрования и ремонта таких приборов или аппаратуры.
      Что касается требования, в соответствии с которым научные приборы или аппаратура должны быть предназначены специально одобренным учреждениями и использоваться ими, то оно осуществляется на практике по-разному в разных странах. Ряд договаривающихся государств не соблюдают требования о предназначении приборов. Эксперты заметили, что в любом случае нельзя принуждать добиваться утверждения каждый раз, когда оно что-то ввозит, но что такое утверждение должно осуществляться на постоянной основе или на определенный период, который может быть продлен. Более того, утвержденное таким образом учреждение не обязательно, но должно само быть импортером, поскольку это может быть сделано от его имени на определенных условиях. Кроме того, таможенные власти, когда это возможно, могли бы разрешать в предварительном порядке беспошлинный ввоз оборудования, импортируемого каким-либо учреждением которое, как представляется, имеет все основания получить одобрение от властей на его импорт, при условии, что такое одобрение будет затем получено.
      По Соглашению, освобождение от пошлин предоставляется только в том случае, если предметы эквивалентной научной ценности не производятся в стране-импортере. На практике некоторые страны не соблюдают это условие. Другие страны применяют систему, при которой компетентное министерство решает, производится ли эквивалентное изделие в стране. Эксперты предложили, чтобы при принятии этого решения рассматривался вопрос о том, имеются ли соответствующие предметы в наличии на данный момент и могут ли они быть изготовлены в пределах разумного промежутка времени, а также могут ли они дать эквивалентный эффект. Эксперты подчеркнули важность принятия в интересах научных исследований и обучения быстрых и либеральных решений, которые вполне можно оставить на усмотрение директоров одобренных учреждений.
      Эксперты также рекомендовали, чтобы государства делали все возможное для облегчения обращения в международном масштабе научного оборудования, предназначенного для использования в центрах по ремонту приборов, созданных ЮНЕСКО в развивающихся странах, и в международных научных программах, осуществляемых по инициативе ЮНЕСКО и других международных организаций. Среди них: Океанографическое изучение Индийского океана и других районов. Проект "Засушливые земли", Международное десятилетие гидрологических исследований, Международная организация по изучению клетки, Международная организация по изучению мозга, Международный институт сейсмологии и антисейсмического строительства и Год спокойного солнца.
      В практике государств по определению категорий научных приборов или аппаратуры, которым должны быть предоставлены привилегии в соответствии с Приложением D к Соглашению, наблюдается значительное разнообразие. Любой список должен подлежать частому пересмотру в связи с изменениями в потребностях научных исследований. Кроме того, местные условия, например, климат, могут обусловливать использование определенного оборудования, которое в других местах не является необходимым, - к примеру, холодильное оборудование для учреждений, расположенных в тропиках. Однако, из категорий научных приборов или аппаратуры, которым ряд стран предоставляет привилегии в соответствии с Приложением D, в качестве примера можно привести следующее /следует иметь в виду, что данный список является чисто иллюстративным и ни в коей мере не имеет целью устанавливать какие-либо ограничения/:
      Астрономические приборы /например, целостаты, спектрогелиографы, спектрогелиоскопы, телескопы, теодолиты/.
      Весы, аналитические, химические и другие прецизионные весы.
      Сложные оптические микроскопы, оснащенные или нет средствами фотографирования или проецирования изображения.
      Электрические измерительные, контрольные и аналитические приборы или аппаратура /например, амперметры, омметры, вольтметры, частотомеры, измерительные мосты, осциллоскопы и осциллографы, фазометры, потенциометры и синхроскопы/.
      Геофизические приборы /например, сейсмографы и сейсмометры/.
      Гидрологические приборы /например, ковшовые вертушки для измерения течений, дождемеры и индикаторы дождя, регистраторы уровня, самозаписывающие волномеры и мареографы/.
      Приборы и аппаратура для измерения или контроля количественных параметров теплоты, света и звука /например, калориметры, люксометры, фотометры/.
      Приборы и аппаратуры для измерения или обнаружения альфа, бета, гамма, рентгеновского, космического или подобных им излучений /например, дозиметры, счетчики Гейгера, сцинтилляционные счетчики/.
      Приборы и аппаратура для физического или химического анализа или исследований /например, колориметры, поляриметры, рефрактометры, сахариметры, спектрофотометры, спектрометры, спектроскопы/.
      установки и приспособления для механического испытания промышленных материалов /например, металлов, дерева, тканей, бумаги и пластика/ на твердость, прочность, сжимаемость, упругость и тому подобные свойства.
      Метеорологические приборы /например, актинометры, анемометры, нефоскопы, самопишущие гелиографы/.
      Микроскопы и дифракционная аппаратура, электронная и протонная.
      Оборудование для исследований в области ядерной физики.
      Если рассмотреть теперь Протокол к Соглашению, то его Приложение D распространяет беспошлинный доступ на все научные приборы и аппаратуру независимо от того, предназначены ли они для учебных целей или чисто научных исследований или нет. Протокол, однако, исключает приборы и аппаратуру, предназначенные для коммерческих целей, поскольку он сохраняет условие относительно направления их утвержденным научным учреждениям или учебным заведениям и использования под контролем этих учреждений. В Протоколе также сохраняется условие о том, что беспошлинный ввоз разрешается только в том случае, если в стране-импортере не производятся приборы и аппаратура эквивалентной научной ценности.
      По Протоколу освобождение от таможенных пошлин предоставляется также запасным частям, деталям и вспомогательному оборудованию для научных приборов и аппаратуры и инструментам для ухода, контроля, настройки и ремонта таких приборов и аппаратуры. Эти предметы, не упомянутые в Соглашении, должны ввозиться одновременно с научными приборами. Их можно ввозить и после, но в таком случае их необходимо идентифицировать как предназначенные для приборов, ввезенных беспошлинно. В стране-импортере не должны производиться инструменты эквивалентной ценности.

      Предметы для слепых /Приложение Е к Соглашению/
      Предметы для слепых и других лиц с физическими или
      умственными недостатками /Приложение Е к Протоколу/

      По Соглашению, печатным материалам с выпуклым шрифтом, предназначенным для слепых, предоставляется безусловное освобождение от пошлин. Другие материалы, предназначенные для развития слепых, освобождаются от пошлин, если ввозятся учреждениями или организациями, утвержденными для этих целей в рамках Соглашения.
      По предложению Всемирной организации попечения о слепых, эксперты в Женеве настоятельно призвали договаривающиеся государства, участвующие в Соглашении, распространить его Приложение Е, насколько это возможно, на другие предметы, приспособленные для слепых. Протокол делает такое распространение льгот обязательным для договаривающихся государств - участников Протокола. В нем оговорено, что все предметы, предназначенные для развития слепых, должны пропускаться беспошлинно, если их ввозят утвержденные учреждения или организации, и приводится рекомендательный список таких предметов, подготовленный по предложению упомянутой Организации. В список входят такие предметы, как "говорящие книги", фонографы и кассетные проигрыватели, электронные машины для чтения, бумага Брайля, белые трости, электронные приборы ориентирования, часы Брайля, учебные пособия, игры, компьютерные терминалы и дисплеи Брайля и т.п.
      Помимо расширенного таким образом списка материалов для слепых. Протокол распространяет освобождение от таможенных пошлин на предметы, предназначенные для других лиц с физическими или умственными недостатками, не упомянутых в Соглашении, которое в своем Приложении Е касалось исключительно предметов для слепых.
      В Протоколе специально предусматривается, что такие предметы пользуются беспошлинным режимом, если они предназначены для утвержденных учреждений или организаций и если в стране-импортере не производятся эквивалентные предметы.
      В исследовании, проведенном для ЮНЕСКО Советом всемирных организаций по оказанию помощи лицам с физическими или умственными недостатками, было предложено, чтобы в число упомянутых предметов входили те, которые специально предназначены для таких лиц, как нуждающиеся в постоянной помощи ортопеда или невролога, умственно отсталые или больные, глухие и хронически больные, и такими предметами могли бы быть:
      /а/ Протезы и ортопедические приспособления и их компоненты;
      /в/ Технические приспособления, требуемые в повседневной жизни;
      /с/ Инвалидные коляски и другие приспособления для передвижения;
      /d/ Специальные средства связи для глухих и лиц с нарушениями речи;
      /е/ Специальное оборудование для реабилитации инвалидов, включая общее образование и профессиональную подготовку;
      /f/ Сырье, требуемое для изготовления всего упомянутого выше.

      Спортивное оборудование /Приложение F к Протоколу/
      При соблюдении двойного условия относительно места назначения и отсутствия производства эквивалентных материалов в стране-импортере, это приложение к Протоколу добавляет спортивное оборудование к материалам, освобождаемым от пошлин. Такое оборудование должно предназначаться исключительно утвержденным любительским спортивным ассоциациями или группами.
      Напоминаем, что государства имеют право, становясь участниками Протокола, не принимать это приложение во внимание.

      Музыкальные инструменты и другое музыкальное оборудование /Приложение G к Протоколу/
      Они также могут ввозиться беспошлинно на тех же условиях, что и спортивное оборудование. Импортеры должны быть утвержденными учреждениями или музыкальными учебными заведениями.
      Это приложение тоже носит факультативный характер.

      Материалы и машины для производства книг, публикаций и
      документов /Приложение Н к Протоколу/

      В этом последнем приложении Протокола добавляет к предметам, освобождаемым от пошлин, материалы, используемые для производства книг, такие как целлюлоза, бумага, полученная путем переработки бумажной макулатуры, газетная бумага, типографская краска, клей и т.п., а также машины для обработки бумаги и печатные и переплетные машины. В то время как материалам для производства книг предоставляется безусловное освобождение от пошлин, машины получают право на освобождение от них только в том случае, если в стране-импортере не производятся машины такого технического качества.
      Данное приложение также может не приниматься во внимание государствами, которые не хотят быть связанными содержащимися в нем положениями.

      Материалы для публичных выставок /Статья III Соглашения
      и Часть V Протокола/
      Соглашением предусматривается, что будут предоставлены все возможные льготы для ввоза материалов, относящихся к образованию, науке и культуре и предназначенных для показа на утвержденных публичных выставках с их последующим вывозом. Эти льготы включают освобождение от таможенных пошлин и некоторых других сборов, а также предоставление необходимых лицензий на ввоз. Кроме того, рекомендуется, чтобы и во время ввоза, и во время вывоза таможенный досмотр проводился в музее или в помещении самой выставки в присутствии куратора музея и специалистов из его штата.
      Эксперты, отметив, что выставки, имеющие право на получение

этих льгот, проводятся под эгидой Международного совета музеев,
рекомендовали, чтобы выставкам, утвержденным этой организацией,
предоставлялись привилегии в соответствии со Статьей III.
Международный совет музеев, с одобрения совещания 1957 г., учредил
для этой цели наклейку, воспроизводимую на с. 29 данной брошюры.

         Наклейка, используемая Международным советом музеев

     СОГЛАШЕНИЕ О ВВОЗЕ МАТЕРИАЛОВ, ОТНОСЯЩИХСЯ К ОБРАЗОВАНИЮ,
                     НАУКЕ И КУЛЬТУРЕ - ЮНЕСКО

     Охранное свидетельство           Для использования таможней
             МСМ
     Осторожно: произведения          Содержание проверено в
                искусства             выставочном центре....
     Выставки, организованные или     Упаковка /обозначение м номер/:
     утвержденные Международным
     советом музеев                   Упаковано и отпечатано:

                                      Дата      Штамп таможенного
                                                органа

     Название выставки....

     Прошу данную упаковку пропустить без досмотра, в соответствии с
Соглашением, для доставки в /3/...

     Отправитель:

     Подпись....                      Дата.....

     /1/ Порт или место вывоза
     /2/ Порт или место ввоза
     /3/ Название выставочного центра

     /Текст наклейки составлен на двух языках - английском и
французском - Прим. перев./



      Протокол распространяет предоставляет льгот, предусмотренных в Соглашении, на материалы и мебель - например, библиотечные материалы. Библиотечная мебель - временно ввозимые на тех же условиях, которые требуются при ввозе предметов просветительного, научного и культурного характера.

                         Как ими пользоваться

      Для отдельных лиц не требуется каких-либо особых формальностей ни по Соглашению, ни по Протоколу. Например, они могут ввозить книги и картины так же, как делали раньше, но не обязаны более уплачивать таможенные пошлины или какие-либо другие сборы, применявшиеся ранее.
      Однако некоторые другие категории материалов, такие как учебные фильмы или научное оборудование, пользуются привилегиями по Соглашению или Протоколу только в том случае, если ввозятся учреждением или организацией, утвержденным для этой цели компетентными властями страны - импортера. Каждое договаривающееся государство выбирает, какие методы утверждения оно хочет применять, т.е. критерии, которые должны использоваться при утверждении учреждения или организации, период времени, в течение которого будет действовать утверждение и т.п. Примеры учреждений и организаций, утвержденных в соответствии с Соглашением: /а/ школы и университеты; /б/ радиовещательные организации; /в/ научные лаборатории; /г/ публичные библиотеки; /д/ публичные галереи и музеи; /е/ учреждения и организации, занимающиеся попечением о слепых.
      Каждое правительство само определяет ту организацию, которая будет назначена компетентным органам для целей утверждения, например, министерство просвещения или финансов. Учреждения и организации, желающие добиться утверждения, должны обратиться в назначенный таким образом орган или Национальную комиссию по делам ЮНЕСКО своей страны.

                      Как преодолевать трудности

      В интерпретации и практическом применении Соглашения не возникло больших трудностей, и следует надеяться, что так будет обстоять дело с недавно принятым Протоколом. Если какие - либо трудности возникнут, с ними можно справиться следующим образом.
      Если отдельному лицу или утвержденной организации, желающим ввезти какие-либо материалы, охватываемые Соглашением или Протоколом к нему, было отказано в льготах, ими предусмотренных, конкретным представителем органов власти, непосредственно занимавшимся данным делом /таможенный чиновник, инвалютное управление и т.п./, тогда тот, кто желал стать импортером, может довести этот факт до сведения компетентных властей своей страны и просить о пересмотре решения. Если он не добился удовлетворительного результата, то должен ознакомить экспортера материалов с возникшей трудностью. Тогда экспортер может сообщить об этом компетентным властям в своей стране, которые, если сочтут это целесообразным, могут поднять этот вопрос перед властями страны-импортера.
      По взаимной договоренности, государства могут запрашивать консультативное заключение Генерального директора ЮНЕСКО относительно просветительного, научного или культурного характера импортируемых материалов.

                             Роль ЮНЕСКО

      Секретариат ЮНЕСКО может служить каналом для обмена информацией между договаривающимися государствами. Как Соглашением, так и Протоколом предусмотрено, что каждое договаривающееся государство представляет ЮНЕСКО доклад о мерах по их выполнению; эти доклады рассылаются всем государствам-членам. Совещания по рассмотрению действия Соглашения, состоявшиеся в Женеве, отметили, что Секретариат ЮНЕСКО мог бы с помощью неофициальных консультаций помогать государствам решать проблемы, мешающие им стать участниками Соглашения.

          Связь с Соглашением об аудиовизуальных материалах

      Соглашение и Протокол имеют ряд отличий от более раннего Соглашения, подготовленного ЮНЕСКО: Соглашения о содействии обращению в мире аудиовизуальных материалов просветительного, научного и культурного характера /"Бейрутское соглашение"/, принятого Генеральной конференцией в 1948 году.
      В то время, как документы, являющиеся предметом данной брошюры, применяются не только в отношении аудиовизуальных материалов, но охватывают также и многие другие виды материалов, Бейрутское соглашение посвящено исключительно аудиовизуальным материалам и отличается от них в двух отношениях.
      1. Оно предоставляет - в дополнение к освобождению от таможенных пошлин и других специальных налогов и сборов на ввоз - свободу от количественных ограничений и от необходимости обращаться за лицензией на ввоз.
      2. Оно предоставляет эти льготы на основе утвержденного просветительного, научного или культурного характера материалов, а не на их предназначенности утвержденному учреждению или организации.
      Флорентийское и Бейрутское соглашение является самостоятельными правовыми субъектами. Каждое предусматривает свои собственные процедуры, и правительства могут присоединиться к одному из них или к обоим.
      Состоявшееся в Женеве в 1967 г. совещание, рассмотревшее действие обоих Соглашений, нашло, что они дополняют друг друга, и выразило надежду, что все больше государств найдет возможным присоединиться к обоим.

                   Другие международные соглашения

      Материалы, относящиеся к образованию, науке и культуре, часто ввозятся на временное пользование, а затем вновь вывозятся в страну происхождения. Этот временный ввоз потребовал особых процедур. Соответственно, межправительственная организация Совет таможенного сотрудничества подготовил, при консультации с ЮНЕСКО, пять таможенных конвенций, которые дополнили соглашения по линии ЮНЕСКО, обеспечивая правила временного ввоза.
      Женевское совещание 1967 г. по рассмотрению действия Соглашения рекомендовало, чтобы государства, еще не присоединившиеся к Соглашению, рассмотрели возможность стать участниками конвенций о временном ввозе. Эти пять конвенций следующие:
      1. Таможенная конвенция /1961 г./ о льготах на ввоз товаров, предназначенных для показа или использования на выставках, ярмарках, совещаниях и тому подобных мероприятиях. Эта конвенция охватывает выставки или совещания, относящиеся к любой отрасли знаний, искусства, ремесла, спорта или научной, просветительской или культурной деятельности. Она предусматривает временный допуск, без взимания ввозных пошлин или налогов, товаров, предназначенных для показа или использования на каком-либо мероприятии. Она также предусматривает, что в отношении ограниченного количества бесплатного рекламного материала, относящегося к зарубежным товарам, выставленным в таких случаях, не будут применяться ввозные пошлины и налоги и будут отменены любые запреты на импорт и ограничения экономического характера. Охватываемые материалы включают печатные материалы, каталоги, объявления о торговле, прейскуранты, рекламные плакаты, календари и фотографии. Таможенный досмотр, как правило, должен проводиться на самом мероприятии.
      2. Таможенная конвенция /1961 г./ о временном ввозе профессионального оборудования. Эта конвенция применяется, среди прочего, в отношении оборудования, принадлежащего журналистам, организациям радио и телевидения, кинорежиссерам, ученым, театральным коллективам и оркестрам, которые временно осуществляют свою деятельность в стране ввоза. Она предусматривает, что такому оборудованию предоставляется временный отпуск, освобожденный от ввозных пошлин и налогов и от ограничений на ввоз.
      3. Таможенная конвенция /1961 г./ о книжке АТА для временного допуска товаров. Для обеспечения временного ввоза была учреждена книжка /саrnеt/, которая освобождает импортера от необходимости выполнять требование о том, чтобы на период ввоза был оставлен депозит, а также служит таможенной декларацией. Книжка представляет собой гарантию, данную какой-либо утвержденной ассоциацией. Она может быть действительным для временного ввоза и временного вывоза в одну или несколько стран, а также для целей транзита.
      4. Таможенная конвенция /1968 г./ о временном ввозе научного оборудования. При определенных условиях предоставляется временный допуск, без ввозных пошлин и налогов и без ограничений на ввоз, научным приборам и аппаратуре, а также запасным частям, вспомогательному оборудованию и инструментам, которые ввозятся для научных исследований или обучения, а затем вывозятся.
      5. Таможенная конвенция /1970 г./ о временном ввозе педагогического материала. Эта конвенция охватывает любой материал, используемый в целях обучения или профессионального обучения, такой как проекционные аппараты для слайдов и диафильмов, телевизионного оборудования для внутренней /замкнутой/ сети, аудиовизуальные материалы, передвижные библиотеки, лингафонные кабинеты, материал для лиц с физическими или умственными недостатками, станки для обучения профессии или ремеслу, и т.п. При определенных условиях Конвенция предоставляет этому материалу, а также запасным частям и инструментам, льготу на временный ввоз без уплаты ввозных пошлин и налогов и без запретов и ограничений на ввоз, если в последующем они подлежат вывозу.
      Более подробную информацию об этих конвенциях можно получить в Совете таможенного сотрудничества .... по адресу: 40, рю Вашингтон, Брюссель 5 /Бельгия/.

                       Где получить информацию

      Отдельные лица, учреждения и организации, желающие получить дополнительную информацию о Соглашениях ЮНЕСКО, должны обратиться к компетентным органам в своей стране, например, Министерству просвещения или финансов. Запросы можно также направлять по адресу: Отдел свободного распространения информации и политики в сфере

коммуникации, ЮНЕСКО 7 Плас де Фонтенуа, 75700 Париж /Франция/.
-Division of Free Flow of information and Communication Роliсiеs,
Unеsсо, 7 Place de Fоntеnоу, 75700 Paris /Frаnсе/.

     1. Соглашение "О ввозе материалов, относящихся к образованию,
науке и культуре";
     2. Протокол к Соглашению;
     3. Руководство к применению "Флорентийского соглашения" и
Протокола к нему.

     Составляют единый международный документ.

       ПРОТОКОЛ К СОГЛАШЕНИЮ О ВВОЗЕ МАТЕРИАЛОВ, ОТНОСЯЩИХСЯ
                  К ОБРАЗОВАНИЮ, НАУКЕ И КУЛЬТУРЕ

     /Принят Генеральной конференцией ЮНЕСКО в Найроби в 1976 г./


      Договаривающиеся Государства - участники Соглашения о ввозе материалов, относящихся к образованию, науке и культуре, одобренного Генеральной конференцией Организации Объединенных Наций по вопросам образования, науки и культуры на ее пятой сессии, состоявшейся во Флоренции в 1950 г.
      Вновь подтверждая принципы, на которых основывается Соглашение, именуемое в дальнейшем "Соглашение".
      Принимая во внимание, что данное Соглашение явилось эффективным инструментом снижения таможенных барьеров и ослабления других ограничений экономического характера, препятствующих обмену идеями и знаниями.
      Принимая во внимание, тем не менее, что за четверть века, истекшую со времени принятия Соглашения, технический прогресс изменил пути и средства передачи информации и знаний, что является главной целью этого Соглашения.
      Принимая во внимание, далее, что изменения, произошедшие за этот период в области международной торговли, нашли, в общем, отражение в увеличении свободы обменов.
      Принимая во внимание, что со времени принятия Соглашения положение в мире радикальным образом изменилось, благодаря развитию международного сообщества, в особенности в результате обретения независимости многими государствами.
      Принимая во внимание, что необходимо учитывать нужды и заботы развивающихся стран с целью предоставить им более легкий и менее дорогостоящий доступ к образованию, науке, технике и культуре.
      Напоминая положения Конвенции о мерах, направленных на запрещение и предупреждение незаконного ввоза, вывоза и передачи права собственности на культурные ценности, одобренной Генеральной конференцией ЮНЕСКО в 1970 г., и положения Конвенции об охране всемирного культурного и природного наследия, одобренного Генеральной конференцией в 1972 г.
      Напоминая, кроме того, таможенные конвенции, заключенные при содействии Совета таможенного сотрудничества и при консультации с Организацией Объединенных Наций по вопросам образования, науки и культуры, относительно временного ввоза материалов, относящихся к образованию, науке и культуре.
      Будучи убежденным в том, что необходимы договоренности и что такие договоренности будут еще более эффективно содействовать развитию образования, науки и культуры, которые составляют жизненно важную основу экономического и социального прогресса.
      Напоминая резолюцию 4.112, принятую на восемнадцатой сессии Генеральной конференции ЮНЕСКО.
      Договорились о следующем:
                                 I




      1. Договаривающиеся Государства обязуются распространить на материалы, перечисленные в Приложениях А, В, D и Е, а также, если упоминаемые ниже приложения не были предметом заявления в соответствии с изложенным ниже пунктом 16/а/, в Приложениях С.I, F, G и Н к настоящему протоколу, освобождение от таможенных пошлин и других сборов при их ввозе или в связи со ввозом, предусмотренное в Статье I, пункт I Соглашения, если такие материалы отвечают условиям, изложенным в этих приложениях, и являются изделиями другого Договаривающегося Государства.
      2. Положения пункта I настоящего протокола не препятствуют любому Договаривающемуся Государству облагать ввозимые материалы:
      /а/ внутренними налогами или любыми другими внутренними сборами любого вида, взимаемыми в момент ввоза или впоследствии, не превышающими налоги или сборы, которыми облагаются прямо или косвенно аналогичные отечественные изделия.
      /в/ обложениями или сборами, помимо таможенных пошлин, взимаемыми правительственными или административными властями при ввозе или в связи с ввозом, ограниченными по размеру примерной стоимостью оказанных услуг и не являющимися ни косвенной защитой отечественных изделий, ни налогообложениями на импорт в целях получения дохода.
                                 II




      3. Несмотря на положения пункта 2/а/ настоящего протокола, Договаривающиеся Государства обязуются не облагать перечисленные ниже материалы какими-либо внутренними налогами или другими внутренними сборами любого рода, взимаемыми в момент ввоза или впоследствии:
      /а/ книги и публикации, предназначенные для библиотек, упомянутых в пункте 5 настоящего протокола;
      /в/ официальные, парламентские и административные документы, опубликованные в стране их происхождения;
      /с/ книги и публикации Организации Объединенных Наций или любого из ее специализированных учреждений;
      /d/ книги и публикации, полученные Организацией Объединенных Наций по вопросам образования, науки и культуры и бесплатно распространяемые ею или под ее наблюдением;
      /е/ публикации, предназначенные для развития туризма за пределами страны ввоза, направляемые и распространяемые бесплатно;
      /f/ предметы для слепых и других лиц с физическими и умственными недостатками:
      /i/ книги, публикации и документы всех видов с выпуклым шрифтом для слепых;
      /ii/ другие предметы, специально предназначенные для образования, научного и культурного развития слепых и других лиц с физическими или умственными недостатками, которые ввозятся непосредственно учреждениями или организациями, занимающимися вопросами образования и оказания помощи слепым и другим лицам с физическими или умственными недостатками, утвержденными компетентными властями ввозящей страны для целей беспошлинного допуска предметов этих видов.
                                III




      4. Договаривающиеся Государства обязуются не облагать предметы и материалы, упомянутые в приложениях к настоящему протоколу, какими-либо таможенными пошлинами, экспортными пошлинами или пошлинами, взимаемыми с товаров, вывозимых из страны, или другими внутренними налогами любого рода, взимаемыми с таких предметов и материалов, если они предназначаются для экспорта в другие Договаривающиеся Государства.
                                 IV




      5. Договаривающиеся Государства обязуются распространить предоставление необходимых лицензий и/или иностранной валюты, предусмотренных Статьей II, пункт I, Соглашения, на ввоз следующих материалов:
      /а/ книги и публикации, предназначенные для библиотек, служащих интересам общества, включая следующие:
      /i/ национальные библиотеки и другие крупные научно-исследовательские библиотеки;
      /ii/ общие и специализированные научные библиотеки, включая библиотеки университетов, колледжей, институтов и университетские библиотеки, расположенные вне университетов;
      /iii/ публичные библиотеки;
      /iv/ школьные библиотеки;
      /v/ специальные библиотеки, обслуживающие группу читателей, образующих некую общность с особой и отчетливо выраженной сферой интересов, такие как правительственные библиотеки, библиотеки органов власти, производственные библиотеки и библиотеки профессиональных организаций;
      /vi/ библиотеки для лиц с физическими или умственными недостатками и для читателей, неспособных свободно передвигаться, такие как библиотеки для слепых, больничные библиотеки и тюремные библиотеки;
      /vii/ музыкальные библиотеки, включая фонотеки;
      /в/ книги, принятые или рекомендованные в качестве учебников для высших учебных заведений и ввозимые такими заведениями;
      /с/ книги на иностранных языках, за исключением книг основном местном языке или языках страны ввоза;
      /d/ фильмы, слайды, видеоленты и звукозаписи просветительного, научного и культурного характера, ввозимые организациями, утвержденными компетентными властями страны ввоза для целей беспошлинного допуска предметов этих видов.
      6. Договаривающиеся Государства обязуются распространить предоставление льгот, предусмотренных Статьей III Соглашения, на материалы и оборудование, ввозимые исключительно для показа на публичных выставках предметов просветительного, научного или культурного характера, утвержденных компетентными властями ввозящей страны, и подлежащие последующему возвращению в страну вывоза.
      7. Ничто в предыдущем пункте не препятствует властям страны ввоза принимать такие меры, которые могут быть необходимы для обеспечения действительного возвращения в страну вывоза упомянутых материалов и оборудования после закрытия выставки.
                                 VI




      8. Договаривающиеся Государства обязуются:
      /а/ распространить на ввоз предметов, охватываемых настоящим протоколом, положения Статьи IV соглашения;
      /в/ поощрять с помощью соответствующих мер свободный поток и распространение предметов и материалов, относящихся к образованию, науке и культуре, произведенных в развивающихся странах.
                                VII




      9. Ничто в настоящем протоколе не затрагивает права Договаривающихся Государств принимать меры, в соответствии с их законодательством, запрещающие или ограничивающие ввоз предметов или их распространение после ввоза по причинам, непосредственно связанным с национальной безопасностью, общественным порядком или общественной моралью.
      10. Несмотря на другие положения настоящего протокола, какая-либо развивающаяся страна, определенная как таковая на основе практики, установленной Генеральной Ассамблеей Организации Объединенных Наций, и являющаяся участницей настоящего протокола, может приостановить или ограничить выполнение обязательств по этому протоколу, относящихся к ввозу любого предмета или материала, если такой ввоз причиняет или грозит причинить серьезный ущерб зарождающейся местной промышленности в данной развивающейся стране. Такая страна осуществляет свои меры недискриминационным образом. Она уведомляет Генерального директора Организации Объединенных Наций по вопросам образования, науки и культуры о любых таких мерах заблаговременно, насколько это практически возможно, до начала их осуществления, и Генеральный директор Организации Объединенных Наций по вопросам образования, науки и культуры уведомляет об этом всех участников протокола.
      11. Настоящий протокол не изменяет и не затрагивает законов и регламентирующих актов любого Договаривающегося Государства или любых его международных договоров, конвенций, соглашений или заявлений в отношении авторского права, торговых марок или патентов.
      12. С учетом положений любых предыдущих конвенций, которые они могли подписать в целях урегулирования споров. Договаривающиеся Государства обязуются прибегнуть к переговорам или процедурам примирения для урегулирования любых споров относительно толкования или применения настоящего протокола.
      13. В случае спора между Договаривающимися Государствами относительно просветительного, научного или культурного характера ввозимых материалов, заинтересованные стороны могут, по взаимному согласию, обратиться к Генеральному директору Организации Объединенных Наций по вопросам образования, науки и культуры для получения консультативного заключения.
                                VIII




      14. /а/ Настоящий протокол, английский и французский тексты которого являются в равной мере аутентичными, датирован сегодняшним днем и открыт для подписания всеми государствами - участниками Соглашения, а также таможенными и экономическими союзами, при условии, что все входящие в них государства-члены также являются участниками протокола.
      Принимается, что термины "государство" и "страна", употребляемые в настоящем протоколе, а также в протоколе, упомянутом в пункте 18, относятся также, если того требует контекст, к таможенным или экономическим союзам, и во всех вопросах, которые входят в их компетенцию в отношении сферы действия настоящего протокола, к территориям входящих в них государств-членов, взятых как одно целое, а не к территории каждого из этих государств.
      Имеется в виду, что став Договаривающейся Стороной в настоящем протоколе, такие таможенные и экономические союзы будут также применять положения Соглашения на той же основе, как это предусмотрено в предыдущем пункте в отношении протокола.
      /в/ Настоящий протокол подлежит ратификации или принятию подписавшими его государствами в соответствии с их конституционными процедурами.
      /с/ Акты о ратификации или принятии сдаются на хранение Генеральному секретарю Организации Объединенных Наций.
      15. /а/ Государства, упомянутые в пункте 14/а/, которые не подписали настоящий протокол, могут присоединиться к настоящему протоколу.
      /в/ Присоединение осуществляется путем сдачи на хранение официального акта Генеральному секретарю Организации Объединенных Наций.
      16. /а/ Государства, упомянутые в пункте 14/а/ настоящего протокола, могут в момент подписания, ратификации, принятия или присоединения заявить, что они не будут считать себя связанными обязательствами, содержащимися в Части II, Части IV, Приложении С.I, Приложении F, Приложении G и Приложении Н или в какой-либо одной из этих Частей или каком-либо одном из этих Приложений. Они могут также заявить, что будут считать себя связанными обязательствами, содержащимися в Приложении С.I. только в отношении Договаривающихся Государств, которые сами приняли это Приложение.
      /в/ Любое Договаривающееся Государство, сделавшее такое заявление, может взять его назад, полностью или частично, в любое время путем уведомления Генерального секретаря Организации Объединенных Наций, указав дату, когда это решение вступает в силу.
      /с/ Государства, которые объявили, в соответствии с подпунктом /а/ данного пункта, что они не будут связаны обязательствами, содержащимися в приложении С.I. будут неизбежно связаны обязательствами, содержащимися в Приложении С.2. Те, кто заявит, что будут связаны обязательствами, содержащимися в Приложении С.I. только в отношении Договаривающихся Государств, которые сами приняли это Приложение, будут неизбежно связаны Приложением С.2 в отношении Договаривающихся Государств, не принявших Приложение С.I.
      17. /а/ Настоящий протокол вступает в силу через шесть месяцев со дня принятия на хранение Генеральным секретарем Организации Объединенных Наций пятого акта о ратификации, принятии или присоединении.
      /в/ Он вступает в силу для каждого другого государства через шесть месяцев со дня сдачи им своего акта о ратификации, принятии или присоединении.
      /с/ В пределах одного месяца после истечении сроков, упомянутых в подпунктах /а/ и /в/ данного пункта. Договаривающиеся Государства-участники настоящего протокола представляют доклад Организации Объединенных Наций по вопросам образования, науки и культуры о мерах, принятых ими для полного осуществления протокола.
      /d/ Организация Объединенных Наций по вопросам образования, науки и культуры направляет эти доклады всем государствам - участникам настоящего протокола.
      18. Протокол, приложенный к Соглашению и являющийся его неотъемлемой частью, как это предусмотрено в Статье ХVII Соглашения, объявляется неотъемлемой частью настоящего протокола и применяется в отношении обязательств, налагаемых настоящим протоколом, и изделий, охватываемых настоящим протоколом.
      19. /а/ Два года спустя после вступления в силу настоящего протокола любое Договаривающееся Государство может денонсировать настоящий протокол путем вручения Генеральному секретарю Организации Объединенных Наций уведомления в письменной форме.
      /в/ Денонсация вступает в силу через год после получения акта о денонсации.
      /с/ Денонсация Соглашения в соответствии с его Статьей XIV автоматически означает денонсацию настоящего протокола.
      20. Генеральный секретарь Организации Объединенных Наций информирует государства, упомянутые в пункте 14 /а/, а также Организацию Объединенных Наций по вопросам образования, науки и культуры, о получении всех актов о ратификации, принятии или присоединении, упомянутых в пунктах 14 и 15; о заявлениях, сделанных и взятых назад в соответствии с пунктом 16; о датах вступления в силу настоящего протокола в соответствии с пунктом 17/а/ и /в/; и о денонсациях, предусмотренных в пункте 19.
      21. /а/ Настоящий протокол может быть пересмотрен Генеральной конференцией Организацией Объединенных Наций по вопросам образования, науки и культуры. Однако любой такой пересмотр имеет обязательную силу только для тех государств, которые стали участниками пересмотренного протокола.
      /в/ В случае, если Генеральная конференция одобрит новый протокол, полностью или частично пересматривающий настоящий протокол, и если в новом протоколе не предусмотрено иное, настоящий протокол закрывается для подписания, ратификации, принятия или присоединения со дня вступления в силу нового пересмотренного

протокола.
     22. Настоящий протокол не меняет и не модифицирует Соглашения.
     23. Приложения А, В, С, I, С.2, D, Е, F, G и Н являются
неотъемлемой частью настоящего протокола.
     24. В соответствии со Статьей 102 Устава Организации
Объединенных Наций, настоящий протокол регистрируется Генеральным
секретарем Организации Объединенных Наций в день вступления в силу.
     В УДОСТОВЕРЕНИЕ ЧЕГО нижеподписавшиеся, должным образом
уполномоченные, подписали настоящий протокол от имени своих
правительств.

                             ПРИЛОЖЕНИЯ

                            Приложение А

                   Книги, публикации и документы



      /i/ Печатные книги, независимо от языка, на котором они напечатаны, и величины места, отведенного для иллюстрации, включая следующие:
      /а/ роскошно оформленные издания;
      /в/ книги, отпечатанные за рубежом с рукописи автора, проживающего в стране ввоза;
      /с/ детские альбомы для рисования и раскрашивания;
      /d/ школьные сборники упражнений /рабочие тетради/ с печатными текстами и пропусками, которые должны быть заполнены учениками;
      /е/ сборники кроссвордов, содержащие печатные тексты;
      /f/ вкладные иллюстрации и печатные страницы в форме отдельных или сброшюрованных листов и репродукционные оттиски или репродукционные пленки, предназначенные к использованию для производства книг.
      /ii/ Печатные документы или доклады некоммерческого характера.
      /iii/ Микроформы предметов, перечисленных в пунктах /i/ и /ii/ данного Приложения, а также перечисленных в пунктах /i/ до /vi/ Приложения А к Соглашению.
      /iv/ Каталоги фильмов, звукозаписей и других аудиовизуальных материалов просветительного, научного или культурного характера.
      /v/ Карты и схемы, представляющие интерес в таких отраслях науки, как геология, зоология, ботаника, минералогия, палеонтология, археология, этнология, метеорология, климотология и геофизика, а также метеорологические и геофизические диаграммы.
      /vi/ Архитектурные, промышленные или инженерные планы и чертежи и их копии.
      /vii/ Библиографические информационные материалы для бесплатного распространения.

                             Приложение В

           Произведения искусства и коллекционные предметы
         просветительного, научного или культурного характера

      /i/ Картины и рисунки независимого от характера материала, на котором они исполнены полностью от руки, включая копии, исполненные от руки, но исключая изделия такого рода, изготовленные промышленным способом.

     /ii/ Керамика и мозаика по дереву, являющиеся оригинальными
произведениями искусства.
     /iii/ Коллекционные предметы и предметы искусства,
предназначенные для галерей, музеев и других учреждений,
утвержденных компетентными властями страны ввоза для целей
беспошлинного допуска материалов указанных видов, при условии, что
они не перепродаются.

                           Приложение С.1

                     Аудиовизуальные материалы

     /i/ Фильмы, диапозитивы, микроформы и слайды.
     /ii/ Звукозаписи.


      /iii/ Модели, макеты и настенные таблицы просветительного, научного и культурного характера, за исключением моделей-игрушек.
      /iv/ Другие аудиовизуальные материалы, такие как:
      /а/ видеоленты, кинескопы, видеодиски, видеограммы и другие формы записи изображения и звука;
      /в/ микрокарты, микрофиши, а также магнитные и другие средства хранения информации, используемые в компьютеризованных службах информации и документации;
      /с/ материалы для программного обучения, которые могут быть представлены в виде наборов с соответствующими печатными материалами, включая видеокассеты и аудиокассеты:
      /d/ диапозитивы, включая предназначенные для прямой проекции или для просмотра с помощью оптической аппаратуры;
      /е/ голограммы для лазерной проекции;
      /f/ макеты или пространственные модели абстрактные идей, таких как молекулярные структуры или математические формулы;
      /g/ наборы разных средств информации;
      /h/ материалы для содействия туризму, включая материалы, выпущенные частными фирмами, предназначенные для поощрения поездок населения за пределы страны ввоза.
      1. Беспошлинный ввоз экспонированных и проявленных кинофильмов для публичного коммерческого показа или продажи может ограничен негативами при том понимании, что это ограничение не относится к фильмам /включая кинохронику/, пропускаемым беспошлинно в соответствии с положениями Приложения С.2 к настоящему протоколу.
      Освобождение от пошлин, предусмотренное настоящим Приложением С.I, не распространяется на:
      /а/ имеющиеся в наличии неиспользованные микрофильмы и неиспользованные средства аудиовизуальной записи и их специальные упаковки, такие как кассеты, патроны, бобины;
      /в/ аудиовизуальные записи, за исключением материалов для содействия туризму, охватываемых пунктом /iv/ /h/, выпущенных главным образом в целях рекламы частным коммерческим предприятием или для него;
      /с/ аудиовизуальные записи, в которых реклама занимает по времени более 25%. В отношении материалов для содействия туризму, охватываемых пунктом /iv/ /h/, этот процентный критерий применяется только к частной коммерческой рекламе.

                            Приложение С.2

                      Аудиовизуальные материалы
         просветительного, научного или культурного характера

      Аудиовизуальные материалы просветительного, научного или культурного характера, если они ввозятся организациями /включая, по усмотрению ввозящей страны, организации радиовещания и телевидения/ или какими-либо другими общественными или частными учреждениями или ассоциациями, утвержденными компетентными властями страны ввоза для целей беспошлинного допуска материалов этих видов, или если они произведены Организацией Объединенных Наций или любым из ее специализированных учреждений, и включая следующие:
      /i/ фильмы, диафильмы, микрофильмы и слайды;
      /ii/ кинохроника /озвученная или нет/, изображающая текущие события, представляющие интерес на момент ввоза, и ввозимая либо в форме негатива, экспонированного и проявленного, либо в форме позитива, отпечатанного и проявленного, при том понимании, что беспошлинный допуск может быть ограничен двумя копиями каждого сюжета для целей копирования;
      /iii/ архивный киноматериал /озвученный или нет/, предназначенный для использования с кинохроникой;
      /iv/ развлекательные фильмы, особенно рассчитанные на детей и молодежь;
      /v/ звукозаписи;
      /vi/ видеоленты, кинескопы, видеодиски, видеограммы и другие формы записи изображения и звука;
      /vii/ микрокарты, микроафиши, а также магнитные и другие средства хранения информации, используемые в компьютеризованных службах информации и документации;
      /viii/ материалы для программного обучения, которые могут быть представлены в виде наборов с соответствующими печатными материалами, включая видеокассеты и аудиокассеты;
      /iх/ диапозитивы, включая предназначенные для прямой проекции или для просмотра с помощью оптической аппаратуры;
      /х/ голограммы для лазерной проекции;
      /хi/ макеты или пространственные модели абстрактных идей, такие как молекулярные структуры или математические формулы;
      /хii/ наборы разных средств информации.

                             Приложение D

                    Научные приборы или аппаратура

      /i/ Научные приборы или аппаратура, при условии:
      /а/ что они предназначаются для общественных или частных научных или просветительных учреждений, утвержденных компетентными властями страны ввоза для целей беспошлинного допуска предметов этих видов, и используются для некоммерческих целей под контролем этих учреждений и под их ответственность;
      /в/ что приборы или аппаратура эквивалентной научной ценности в данное время не производятся в стране ввоза.
      /ii/ Запасные части, детали или вспомогательное оборудование, специально подобранные для научных приборов или аппаратуры, при условии, что эти запасные части, детали или вспомогательное оборудование ввозятся одновременно с такими приборами и аппаратурой, или, если они ввозятся впоследствии, то их можно идентифицировать как предназначенные для приборов или аппаратуры, ранее ввезенных беспошлинно или имеющих право на беспошлинный допуск.
      /iii/ Инструменты, предназначенные для ухода, проверки, настройки и ремонта научных приборов, при условии, что эти инструменты ввозятся одновременно с такими приборами или аппаратурой, или если они ввозятся впоследствии, то их можно идентифицировать как предназначенные для конкретных приборов или аппаратуры, ранее ввезенных беспошлинно или имеющих право на беспошлинный допуск, и далее при том условии, что инструменты эквивалентной научной ценности в данное время не производятся в стране ввоза.

                             Приложение Е

            Предметы для слепых и других лиц с физическими
                     или умственными недостатками

      /i/ Все предметы, специально предназначенные для образования, научного или культурного развития слепых, которые ввозятся учреждениями или организациями, занимающимися вопросами образования или оказания помощи слепым, утвержденными компетентными властями ввозящей страны для целей беспошлинного ввоза предметов этих видов, включая:
      /а/ "говорящие книги" /грампластинки, кассеты и другие средства воспроизведения звука/ и книги с увеличенным шрифтом;
      /в/ фонографы и кассетные проигрыватели, специально предназначенные или приспособленные для слепых и других лиц с физическими или умственными недостатками и необходимые для проигрывания "говорящих книг";
      /с/ оборудование для чтения нормального шрифта слепыми или лицами с частичной потерей зрения, например, электронные машины для чтения, телевизионные увеличители и оптические приспособления;
      /d/ оборудование для механического или компьютеризованного производства материалов Брайля или записей, например, машины для печатания со стереотипа, электронные машины для перевода на шрифт Брайля и печатания этим шрифтом; компьютерные терминалы и дисплеи Брайля;
      /е/ бумаги Брайля, магнитные ленты и кассеты для производства книг Брайля и "говорящих книг";
      /f/ приспособления для облегчения передвижения слепых, например, электронные приборы для ориентирования и обнаружения препятствий, и белые трости;
      /g/ технические средства для обучения, реабилитации, профессиональной подготовки и трудовой деятельности слепых, такие как часы Брайля, пишущие машинки Брайля, учебные пособия и пособия для преподавания, игры и другие устройства, специально приспособленные для использования слепых.
      /ii/ Все материалы, специально предназначенные для образования, трудовой деятельности и социального продвижения других лиц с физическими или умственными недостатками, непосредственно ввозимые учреждениями или организациями, занимающимися вопросами обучения таких лиц или оказания им помощи, утвержденными властями страны ввоза для целей беспошлинного допуска предметов этих видов, при условии, что эквивалентные предметы в данное время не производятся в стране ввоза.

                             Приложение F

                       Спортивное оборудование

      Спортивное оборудование, предназначенное исключительно для любительских спортивных ассоциаций или групп, утвержденных компетентными властями страны ввоза для целей беспошлинного допуска предметов этих видов при условии, что эквивалентные материалы в данное время не производятся в стране ввоза.

                             Приложение G

                      Музыкальные инструменты и
                   другое музыкальное оборудование

      Музыкальные инструменты и другое музыкальное оборудование, предназначенное исключительно для культурных учреждений или музыкальных учебных заведений, утвержденных компетентными властями страны ввоза для целей беспошлинного допуска предметов этих видов, при условии, что эквивалентные инструменты и другое оборудование в данное время не производятся в стране ввоза.

                             Приложение Н

              Материалы и машины для производства книг,
                       публикаций и документов

      /i/ Материалы, используемые для производства книг, публикаций и документов /целлюлозная масса, бумага, полученная путем переработки бумажной макулатуры, газетная и другие сорта типографской бумаги, типографские краски, клей и т.д./.
      /ii/ Машины для обработки целлюлозной массы и бумаги, а также печатные и переплетные машины, при условии, что машины эквивалентного технического качества в данное время не производятся в стране ввоза.