Қазақстан Республикасы, Қырғыз Республикасы, Ресей Федерациясы, Тәжiкстан Республикасы және Қытай Халық Республикасы арасындағы Шекара ауданында қарулы күштердi өзара қысқарту туралы келiсiмдi бекiту туралы

Қазақстан Республикасының Заңы 1998 жылғы 29 маусым N 243

      Мәскеуде 1997 жылғы 24 сәуiрде қол қойылған Қазақстан Республикасы, Қырғыз Республикасы, Ресей Федерациясы, Тәжiкстан Республикасы және Қытай Халық Республикасы арасындағы Шекара ауданында қарулы күштердi өзара қысқарту туралы келiсiм бекiтiлсiн.
     Қазақстан Республикасының
             Президентi 



      Бұдан әрi қарай Тараптар деп аталатын Бiрлескен Тарапты құрайтын Қазақстан Республикасы, Қырғыз Республикасы, Ресей Федерациясы, Тәжiкстан Республикасы және Қытай Халық Республикасы,
      ұзақ мерзiмдi тату көршiлiк және достық қарым-қатынастарды қолдау мен дамыту бес мемлекеттiң және олардың халықтарының түпкiлiктi мүдделерiне қызмет ететiндiгiн ескере отырып,
      бұдан әрi шекара ауданы деп аталатын, бiр жағынан, Қазақстан, Қырғызстан, Ресей, Тәжiкстан және, екiншi жағынан, Қытай арасындағы шекара ауданда қауiпсiздiктi нығайту, тыныштық пен тұрақтылықты сақтау азия-тынық мұхиты аймағындағы және бүкiл дүние жүзiндегi бейбiтшiлiктi қолдауға қосылған маңызды үлес болып табылатынына сенiмдi бола отырып,
      өзара күш қолданбау немесе күш қолданумен қауiп төндiрмеудi, бiржақты әскери үстемдiк алу ұмтылысынан бас тартуды растай отырып,
      1990 жылғы 24-сәуiрдегi Кеңес Социалистiк Республикалар Одағының Үкiметi мен Қытай Халық Республикасының Yкiметi арасындағы Кеңес-қытай шекара ауданда қарулы күштердi өзара қысқартудың және әскери салада сенiмдi нығайтудың басшы принциптерi туралы келiсiмге сәйкес,
      өзара тең қауiпсiздiк принципi негiзiнде Қазақстан, Қырғызстан, Ресей, Тәжiкстан және Қытай арасындағы шекара ауданда орналасқан қарулы күштердi Қазақстан, Қырғызстан, Ресей, Тәжiкстан және Қытай арасындағы тату көршiлiк пен достық қарым-қатынастарға жауап беретiн ең аз деңгейге дейiн қысқартуға, шекара ауданда қалатын қарулы күштерге тек қорғаныс сипатын беруге ұмтыла отырып,
      1996 жылғы 26-сәуiрдегi Қазақстан Республикасы, Қырғыз Республикасы, Ресей Федерациясы, Тәжiк Республикасы және Қытай Халық Республикасы арасындағы Шекара ауданда әскери саладағы сенiмдi нығайту туралы келiсiмдi дамыту үшiн,
      төмендегiлер жөнiнде келiстi:

                             1-бап

      Осы Келiсiмнiң мақсаттары үшiн төмендегi терминдер қолданылады:
      1. "Жеке құрам" жаяу әскердiң, әскери-әуе күштерiнiң, әуе шабуылынан қорғаныс (ӘШҚ) авиациясының және шекара әскерiнiң (шекара бөлiмдерiнiң) мiндеттi әскери қызметтегi жеке құрамды бiлдiредi;
      2. "Шекара әскерi (шекара бөлiмдерi)" шекарадан өткiзу пункттерiнде шекаралақ бақылауды жүзеге асыратын бөлiмдер мен бөлiмшелердi қоспағанда, мемлекеттiк шекараны қорғау бойынша мiндеттердi атқаратын бөлiмдер мен бөлiмшелердi бiлдiредi;
      3. "Ұрыс танкiсi" ойлы-қырлы жерлермен жүруге жоғары қабiлетi және бронялы қорғаны бар, 360 градусқа бұрылу бұрышы, әрi броняланған және басқа да нысандарды жою қабiлетi бар 75 мм-ден кем емес калибрлi пушкiмен қаруланған өзi жүретiн броняланған ұрыс машинасын бiлдiредi.
      4. "Броняланған ұрыс машинасы" ойлы-қырлы жерлермен жүруге жоғары қабiлетi және бронялы қорғаны бар, ұтқыр ұрыс iс-әрекеттерiн жүргiзу үшiн ұрыс атқыштар бөлiмшелерiн (жаяу әскер) тасымалдауға арналған шынжыр табанды немесе дөңгелектi әскери машинаны бiлдiредi. Броняланған ұрыс машиналарына бронетранспортерлер мен жаяу әскердiң ұрыс машиналары жатады.
      5. "Артиллериялық жүйе" өзi жүретiн және тiркелетiн 122 мм және одан да үлкен калибрлi артиллериялық қаруды бiлдiредi. 122 мм және одан да үлкен калибрлi артиллериялық жүйелерге пушкiлер, гаубицалар, пушкiлер мен гаубицалардың мүмкiндiктерiн бiрiктiрген зеңбiректер, минаатқыштар мен дүркiндете атудың реактивтiк жүйелерi жатады.
      6. "Тактикалық ракеталардың ұшыру қондырғысы" 500 км қашықтыққа дейiн ұшатын ракеталарды ұстауға, ұшыруға дайындау және ұшыруға арналған құрылғыны бiлдiредi.
      7. "Ұрыс ұшағы" басқарылатын және басқарылмайтын ракеталармен, бомбалармен, пулеметтермен, авиациялық пушкiлермен және оперативтi-тактикалық тереңдiктегi нысандарды жою үшiн қолданылатын басқа да қарумен жабдықталған ұшақты бiлдiредi. "Ұрыс ұшағына" үйретудiң бастапқы кезеңiнде пайдаланылатын оқу-жаттығу ұшақтары жатпайды.
      8. "Әуе барлауының және радиоэлектрондық күрес ұшағы (РЭК)" әуе барлауын жүргiзу және радиоэлектрондық күрес үшiн арналып, арнайы құрастырылған (қайта жабдықталған) және аппаратурамен жабдықталған ұшақты бiлдiредi.
      9. "Ұрыс тiкұшағы" жер үстi және әуе нысаналарын жоюға арналған айналмалы қаңғалақты ұрыс ұшу аппаратын бiлдiредi. Ұрыс тiкұшақтарына соққы беру және ұрысты қамтамасыз ету тiкұшақтары жатады:
      1) "Соққы беру тiкұшағы" танкiге қарсы, "әуе-жер" немесе "әуе-әуе" кластағы басқарылатын ракеталарды қолдануға жабдықталған және ату мен қару-жарақты нысаналауды басқару бойынша кешендi жүйемен жабдықталған тiкұшақты бiлдiредi;
      2) "Ұрысты қамтамасыз ету тiкұшағы" пулеметпен, пушкiмен және басқарылмайтын ракеталармен, бомбалармен немесе бомбалық кассеталармен қаруланған және нысананы жою мен басу сияқты ұрыс тапсырмаларын орындау мүмкiндiгi бар тiкұшақты бiлдiредi.
      10. "ӘТФ (ӘТК) өзен ұрыс кемесi" ұрыс iс-қимылдарын жүргiзу үшiн арналған және қарудың жүйелерiмен жабдықталған кеменi бiлдiредi.
      11. "Қысқарту орны" осы Келiсiмге сәйкес қару-жарақ пен әскери техниканы қысқарту жүзеге асырылатын орынды бiлдiредi.
      12. "Шығыс учаске" Ресей мен Қытай арасындағы мемлекеттiк шекараның Шығыс бөлiгiн бiлдiредi.
      13. "Батыс учаске" Ресей мен Қытай арасындағы мемлекеттiк шекараның Батыс бөлiгiн, сондай-ақ Қазақстан, Қырғызстан, Тәжiкстан және Қытай арасындағы мемлекеттiк шекараларды бiлдiредi.

                            2-бап

      Тараптардың қарулы күштерiнiң құрамдас бөлiгi ретiнде шекара ауданда орналасқан Тараптардың қарулы күштерi екiншi Тарапқа шабуыл жасау үшiн пайдаланылмайды, екiншi Тарапқа қауiп төндiретiн және шекара ауданда тыныштық пен тұрақтылықты бұзатын қандай да бiр әскери iс-қимылды жүргiзбейдi.

                            3-бап

     »1. Тараптар Келiсiмдi қолданудың географиялық шектерiнде орналасқан жеке құрамның саны мен жаяу әскер, әскери-әуе күштерi және ӘШҚ авиациясының қару-жарағы мен әскери техникасының негiзгi түрлерiнiң санын қысқартады әрi шектейдi және олар үшiн ең көп деңгейдi тағайындайды.
      2. ӘШҚ авиациясының ұрыс ұшақтары қысқартудан кейiн қалатын ұрыс ұшақтарының шектi деңгейiне есепке алынады.
      3. Тараптар Келiсiмдi қолданудың географиялық шектерiнде орналасқан шекара әскерлерi (шекара бөлiмдерi) үшiн олардың жеке құрамы және қару-жарақ пен әскери техниканың саны бойынша шектi деңгейiн белгiлейдi.
      4. Тараптар Келiсiмдi қолданудың географиялық шектерiнде ӘТФ (ӘТК) өзен ұрыс кемелерiн орналастырмайды.
      5. Тараптар осы Келiсiм күшiне енген күннен бастап және қысқарту кезеңi аяқталғанға дейiн, осы Келiсiмге сәйкес қысқартуға және шектелуге тиiс жеке құрамды, қару-жарақты және әскери техниканы, осы Келiсiм бойынша қысқартылуға және шектелуге жатпайтын қарулы күштердiң басқа түрлерiне немесе Келiсiмдi қолданудың географиялық шектерiнде орналасқан шекара әскерiне (шекара бөлiмдерiне) бермейдi.

                            4-бап

      1. Келiсiмдi қолданудың географиялық шектерi - бiр жағынан, Қазақстан, Қырғызстан, Ресей, Тәжiкстан және, екiншi жағынан, Қытай арасындағы шекара сызығының екi жағынан 100 км қашықтықта орналасқан географиялық аудан болып табылады.
      2. Сезiмтал аудандар ретiнде Келiсiмдi қолданудың географиялық шектерiндегi алаңы жағынан шектелген жекелеген аудандар көрсетiледi. Ресей жағынан Шығыс учаскеде - бұл Хабаровск сезiмтал ауданы және Владивосток сезiмтал ауданы.
      Жоғарыда аталған сезiмтал аудандарда, осы Келiсiмге сәйкес қысқартылуға және шектелуге тиiс қарулы күштер мен шекара әскерiнiң жеке құрам саны, қару-жарақ пен әскери техниканың саны мен санаттары осы Келiсiмде көзделген шектi деңгейлерге енгiзіледi.
      Осы Келiсiмге сәйкес сезiмтал аудандардағы қысқартылуға және шектелуге тиiс қарулы күштер мен шекара әскерiнiң жеке құрамына, қару-жараққа және әскери техникаға қатысты орындағы инспекция жүргiзiлмейдi.
      3. Келiсiмдi қолданудың географиялық шектерi және сезiмтал аудандар туралы нақты ережелер Келiсiмдi қолданудың географиялық шектерi туралы хаттаманың мазмұнында көрсетiлген.

                             5-бап

      1. Осы Келiсiмде анықталған қысқарту мерзiмi аяқталған кезде Тараптардың әрқайсысы үшiн Келiсiмдi қолданудың географиялық шектерiнде қалатын жаяу әскер, әскери-әуе күштерi және ӘШҚ авиациясының жеке құрамының шектi деңгейi 130,4 мың адамнан аспайды, соның iшiнде жаяу әскерде - 11,5 мың адам, әскери-әуе күштерiнде - 14,1 мың адам, ӘШҚ авиациясында - 0,9 мың адам.
      Шығыс учаске үшiн жеке құрамның шектi деңгейi 119,4 мың адамнан аспайды, соның iшiнде жаяу әскерде - 104,4 мың адам, әскери-әуе күштерiнде - 14,1 мың адам, ӘШҚ авиациясында - 0 адам.
      Батыс учаске үшiн жеке құрамның деңгейi 11 мың адамнан аспайды, соның iшiнде жаяу әскерде - 11 мың адам, әскери-әуе күштерiнде - 0 адам, ӘШҚ авиациясында - 0 адам.
      2. Осы Келiсiм күшiне енген күннен бастап Тараптардың әрқайсысы үшiн Келiсiмдi қолданудың географиялық шектерiндегi шекара әскерiнiң (шекара бөлiмдерiнiң) жеке құрамы санының шектi деңгейi 55,0 мың адамнан аспайды, соның iшiнде Шығыс учаске үшiн - 38,5 мың адам, Батыс учаске үшiн - 16,5 мың адам.
      3. Тараптар Келiсiмдi қолданудың географиялық шектерiндегi жеке құрамда жоспарлы ауыстыру кезеңiнде осы Келiсiм бекiткен жеке құрам санының деңгейлерiн уақытша арттыруға құқылы. Жеке құрамды жылына бiр рет жоспарлы ауыстыруды жүргiзу кезiнде уақытша арттырулар 35-тен аспайтын проценттi құрайды және 90 күн мерзiммен шектеледi. Ауыстыруды жылына екi рет жүргiзген кезде уақытша арттырулар 30-дан аспайтын проценттi құрайды және 90 күн мерзiммен шектеледi.
      4. Тараптар Хабармен алмасу туралы хаттамаға сәйкес жеке құрам саны бойынша шектi деңгейлердi уақытша арттыру жөнiнде бiр-бiрiне өзара хабарлайды.

                              6-бап

      1. Осы Келiсiмге сәйкес қысқартуға және шектеуге қару-жарақтың және әскери техниканың төмендегi санаттары жатады: ұрыс танкiлерi, броняланған ұрыс машиналары, артиллериялық жүйелер, тактикалық ракеталарды ұшыру қондырғылары, ұрыс ұшақтары, ұрыс тiкұшақтары.
      Барлау және РЭК ұшақтары қысқартылуға жатпайды. Тараптар Хабармен алмасу туралы хаттамаға сәйкес осы ұшақтардың түрлерi, саны, типтерi және орналасу орындары туралы бiр-бiрiне хабарлайды, сондай-ақ бұндай ақпаратқа тексеру жүргiзуге құқылы.
      2. Тараптардың әрқайсысында Келiсiмдi қолданудың географиялық шектерiнде қалатын қару-жарақ пен әскери техниканың шектi деңгейлерiнiң есебiне ұрыс бөлiмдерiндегi, сондай-ақ қоймалық сақтаудағы қару-жарақ пен әскери техника кiредi.
      3. Осы Келiсiмде анықталған қысқарту мерзiмi аяқталған кезде Тараптардың әрқайсысы үшiн Келiсiмдi қолданудың географиялық шектерiнде қалатын жаяу әскер, әскери-әуе күштерi және ӘШҚ авиациясының қару-жарақ пен әскери техникасының төмендегi санаттағы шектi деңгейi төмендегiлерден аспайды:
      1) ұрыс танкiлерi - 3900, соның iшiңде ұрыс бөлiмдерiнде - 3050,

қоймалық сақтауда - 850;
     2) броняланған ұрыс машиналары -5890, соның iшiнде ұрыс 
бөлiмдерiнде - 4520, қоймалық сақтауда -1370;
     3) артиллериялық жүйелер - 4540, соның iшiнде ұрыс бөлiмдерiнде 
- 2990, қоймалық сақтауда - 1550;
     4) тактикалық ракеталарды ұшыру қондырғылары -96, соның iшiнде 
ұрыс бөлiмдерiнде - 84, қоймалық сақтауда - 12;
     5) ұрыс ұшақтары - 290, соның iшiнде ұрыс бөлiмдерiнде - 290, қоймалық
сақтауда - 0;
     6) ұрыс тiкұшақтары - 434, соның iшiнде ұрыс бөлiмдерiнде - 434,  
қоймалық сақтауда - 0;
     Соның iшiнде Шығыс учаске үшiн:
     1) ұрыс танкiлерi - 3810, соның iшiнде ұрыс бөлiмдерiнде - 2960, 
қоймалық сақтауда - 850;
     2) броняланған ұрыс машиналары - 5670, соның iшiнде ұрыс 
бөлiмдерiнде - 4300, қоймалық сақтауда - 1370;
     3) артиллериялық жүйелер - 4510, соның iшiнде ұрыс бөлiмдерiнде 
- 2960, қоймалық сақтауда - 1550;
     4) тактикалық ракеталарды ұшыру қондырғылары -96, соның iшiнде 
ұрыс бөлiмдерiнде - 84, қоймалық сақтауда - 12;
     5) ұрыс ұшақтары - 290, соның iшiнде ұрыс бөлiмдерiнде - 290, 
қоймалық сақтауда - 0;
     6) ұрыс тiкұшақтары - 434, соның iшiнде ұрыс бөлiмдерiнде - 434, 
қоймалық сақтауда - 0;
     Батыс учаске үшiн:
     1) ұрыс танкiлерi - 90, соның iшiнде ұрыс бөлiмдерiнде -90, 
қоймалық сақтауда - 0;
     2) броняланған ұрыс машиналары -220, соның iшiнде ұрыс 
бөлiмдерiнде - 220, қоймалық сақтауда -0;
     3) артиллериялық жүйелер - 30, соның iшiнде ұрыс бөлiмдерiнде - 
30, қоймалық сақтауда - 0;
     4) тактикалық ракеталардың ұшыру қондырғылары - 0,
     соның iшiнде ұрыс бөлiмдерiнде - 0, қоймалық сақтауда - 0;
     5) ұрыс ұшақтары- 0, соның iшiнде ұрыс бөлiмдерiнде - 0, 
қоймалық сақтауда - 0;
     6) ұрыс тiкұшақтары - 0, соның iшiнде ұрыс бөлiмдерiнде - 0, 
қоймалық сақтауда -0.
     4. Осы Келiсiм күшiне енген күннен бастап Тараптардың әрқайсысы 
үшiн Келiсiмдi қолданудың географиялық шектерiндегi шекара әскерi 
(шекара бөлiмдерi) қару-жарағы мен әскери техникасының төмендегi 
санаттарының шектi деңгейi төмендегiлерден аспайды:
     1) броняланған ұрыс машиналары -820;
     2) ұрыс тiкұшақтары - 80;
     Соның iшiнде Шығыс учаске үшiн: 
     1) броняланған ұрыс машиналары -680;
     2) ұрыс тiкұшақтары - 70;
     Батыс учаске үшiн:
     1) броняланған ұрыс машиналары - 140;
     2) ұрыс тiкұшақтары - 10.
     5. Осы Келiсiмде бекiтiлген сандық және басқа шектеулерге:


      1) сынақтарды жүргiзуге ғана байланысты өндiрiс процесiндегi, сондай-ақ зерттеулер мен әзiрлемелер мақсаттары үшiн ғана пайдаланылатын;
      2) Келiсiмдi қолданудың географиялық шектерi арқылы транзиттi өтетiн және осы ауданда 15 күннен артық болмайтын;
      3) қару-жарақ құрамынан алынып тасталғаннан кейiн Тараптардың жарияланған орындарында қайта өңдеудi күтiп жатқан қару-жарақ пен әскери техника жатпайды.
      6. Қысқартылатын қару-жарақ пен әскери техниканың нақты типтерi Қысқарту тәртібi туралы хаттамада айқындалған.

                        7-бап

      Тараптар осы Келiсiммен көзделген қарулы күштердi өзара қысқартудың бүкiл көлемiн осы Келiсiм күшiне енген күннен бастап 24 ай iшiнде жүзеге асырады.

                         8-бап

      1. Қарулы күштердiң жеке құрамын қысқарту: тұтас әскер құрамаларын (дивизия, бригада, полк, жеке батальон, әскери-әуе күштерiндегi эскадрилья немесе оларға теңестiрiлген басқа да бөлiмдер) тарату жолымен, әскер құрамаларының штаттық санын азайту жолымен, әскер құрамаларын Келiсiмдi қолданудың географиялық шектерiнен тыс шығару жолымен жүргiзiледi.
      2. Тараптар осы Келiсiм бойынша қысқартылуға жататын қару-жарақ пен әскери техниканы жою, бөлшектеу, азаматтық мақсаттар үшiн қайта жабдықтау, стационарлық экспозицияға орналастыру, жер үстi немесе әуе нысандары ретiнде пайдалану, оқу материалдық бөлiмге жаңадан мамандандыру және iшiнара Келiсiмдi қолданудың географиялық шектерiнен тыс шығару жолымен қару-жарақты және әскери техниканы қысқартуды жүзеге асырады.
      3. Шығару жолымен қысқартылатын қарулы күштердiң жеке құрамы, қару-жарағы және әскери техникасы Келiсiмдi қолданудың географиялық шектерiнен айтарлықтай қашықтықтағы аудандарға көшiрiледi.
      4. Жеке құрамды қысқартудың тәртiбi, қару-жарақ пен әскери техниканы қысқартудың тәртiбi мен процедуралары Қысқартудың тәртiбi туралы хаттамада анықталған.

                             9-бап

      1. Тараптар өзара сенiмдi нығайту мақсаттарында, сондай-ақ осы Келiсiмнiң орындалуын бақылауды қамтамасыз ету үшiн Ақпаратты алмасу туралы хаттамаға сәйкес Келiсiмдi қолданудың географиялық шектерiнде орналасқан әскер құрамалар, олардың жеке құрамының саны, жаяу әскер, әскери-әуе күштерi, ӘШҚ авиациялары, шекара әскерiнiң (шекара бөлiмдерi) қару-жарағы мен әскери техникасының негiзгi түрлерiнiң саны туралы ақпаратпен алмасады.
      2. Тараптардың әрқайсысы екiншi Тарапқа берiлетiн ақпарат үшiн жауапкершiлiк алады. Қажет болғанда Тараптардың әрқайсысы екiншi Тарапқа берiлген ақпаратқа қатысты қосымша мәлiметтер немесе түсiндiрулер беру туралы сұратумен шығуға құқылы.
      3. Осы Келiсiмге сәйкес берiлуге тиiс барлық ақпарат жазбаша нысанда дипломатиялық арналар арқылы немесе Тараптар келiскен басқа арналар арқылы жiберіледi.
      4. Тараптардың осы Келiсiмге сәйкес алмасатын және осы Келiсiмдi орындау барысында алатын ақпараты құпия болып табылады. Тараптардың ешқайсысы оған екiншi Тараптың келiсiмiнсiз бұл ақпаратты ашпайды, жарияламайды және үшiншi жаққа бермейдi. Осы Келiсiмнiң қолданысы тоқтаған жағдайда Тараптардың әрқайсысы осы баптың аталған тармағының ережелерiн сақтауды жалғастыра бередi.
      5. Ақпараттың нақты мазмұны, сондай-ақ ақпаратты алмасудың тәртiбi мен мерзiмдерi Ақпаратты алмасу туралы хаттамамен белгiленедi.

                           10-бап

      1. Осы Келiсiмдi жүзеге асыруды және сақтауды қамтамасыз ету мақсатында Тараптардың әрқайсысы Келiсiмдi қолданудың географиялық шектерiнде Тараптардың қарулы күштерi және шекара әскерi (шекара бөлiмдерi) үшiн Бақылау және тексеру хаттамасына сәйкес инспекциялар жүргiзуге және инспекциялар мен тексерудi қабылдауға құқылы және мiндетiн алады.
      2. Қарулы күштердi қысқарту процесiнде Тараптардың әрқайсысы Шығыс және Батыс учаскелерiнiң әрқайсысында жылына үш реттен көп емес инспекциялар жүргiзуге және қабылдауға құқылы және мiндетiн алады. Қысқарту аяқталғаннан кейiн инспекциялар Шығыс және Батыс учаскелерiнiң әрқайсысында жылына 2 реттен артық емес өткiзiледi.
      Әрбiр бақылау объектiсiнiң инспекциясы немесе қысқарту орнының инспекциясы, немесе талап бойынша инспекция бiр дүркiндi болып саналды және инспекция жүргiзушi Тараптың жүргiзуi мүмкiн инспекцияларының жалпы санынан алынып тасталады.
      3. Осы Келiсiм күшiне енген күннен кейiн 60 күн iшiнде Тараптар өздерiнiң келу/кету пункттерi туралы мәлiмдемелермен алмасады. Тараптардың әрқайсысы өзi көрсеткен келу/кету пункттерiн ауыстыруға немесе жаңасын құруға құқылы, бұл туралы екiншi Тарапқа, осындай өзгерту немесе қосуға дейiн 60 күннен кешiктiрмей мәлiмдейдi.
      4. Тараптардың әрқайсысы бақылау объектiлерiнiң инспекциясын жүргiзуге құқылы. Бақылау объектiлерiне инспекциядан бас тартуға болмайды. Бұндай инспекциялар форс-мажорлық жағдайлардың iс-әрекеттерi кезеңiне ғана кешiктiрiлуi мүмкiн.
      5. Тараптардың әрқайсысы сезiмтал аудандар, сондай-ақ бақылау объектiлерiнiң аумақтарын қоспағанда, Келiсiмдi қолданудың географиялық шектерiнде талап бойынша инспекциялар жүргiзуге құқылы.
      6. Инспекция жүргiзушi Тарап өз инспекторларын белгiленген келу/кету пункттерiне және керi қарай тасымалдау бойынша шығындарды көтередi. Инспекция жүргiзiлетiн Тарап инспекция жүргiзушi Тараптың инспекторларының өз аумағында болуы бойынша шығындарды көтередi.
      7. Осы Келiсiмнiң орындалуына жәрдемдесу үшiн Тараптар Бiрлескен

бақылау тобын құрады. Бiрлескен бақылау тобының құрамы, мiндеттерi мен 
тәртiбi Бақылау және тексерулер туралы хаттамада айқындалады.
     
                             11-бап
     
     Осы Келiсiм Тараптардың басқа мемлекеттерге қатысты бұрынғы 
қабылдаған мiндеттерiн қозғамайды және үшiншi елдер мен олардың 
мүдделерiне қарсы бағытталмаған.
     
                             12-бап
     
     Осы Келiсiмге қоса берiлiп отырған Келiсiмдi қолданудың 
географиялық шектерi туралы хаттама, Қысқарту тәртiбi туралы хаттама, 
Ақпарат алмасу туралы хаттама және Бақылау және тексерулер туралы 
хаттама осы Келiсiмнiң ажырамас бөлiгi болып табылады.
     
                             13-бап
     
     Осы Келiсiм Тараптардың өзара келiсiмi бойынша өзгертiлуi немесе
толықтырылуы мүмкiн.
     
                             14-бап
     
     1. Осы Келiсiм 2020 жылғы 31 желтоқсанға дейiнгi кезеңге жасалды.


      2. Егер Тараптардың бiреуi осы Келiсiмнiң қолданыс кезеңiнiң аяқталуына дейiн алты ай бұрын екiншi Тарапқа осы Келiсiмнiң қолданысын тоқтату туралы ниетiн жазбаша түрде мәлiмдемесе, онда оның қолданысы өздiгiнен бес жылдық кезеңге ұзартылады және осы ережеге сәйкес келесi бес жылдық кезеңдерге ұзартылатын болады.

                              15-бап

      1. Осы Келiсiм Тараптарының әрқайсысы осы Келiсiмнiң қолданысын тоқтатуға құқылы. Осы Келiсiм қолданысын тоқтату ниетi бар Тарап өзiнiң шешiмi туралы екiншi Тарапқа жазбаша мәлiмдейдi. Осы Келiсiм жоғарыда аталған мәлiмдеме алынғаннан алты айдан кейiн күшiн жояды.
      2. Бiрлескен Тараптың әрбiр мемлекетi осы Келiсiмнен шығуға құқылы. Осы Келiсiмнен шығу ниетi бар Бiрлескен Тараптың мемлекетi өзiнiң шешiмi туралы жазбаша нысанда екiншi Тарапқа және Бiрлескен Тараптың басқа мемлекеттерiне мәлiмдейдi. Осындай мәлiмдемеден кейiн Тараптар шекара аудандағы қарулы күштер мен шекара әскерiнiң (шекара

бөлiмдерi) шектi деңгейлерi туралы келiссөздер жүргiзедi. 
     
                        16-бап
     
     Тараптар Бірлескен Тараптардың барлық мемлекеттерін қоса алғанда, 
Тараптардың осы Келісімнің күшіне енуі үшін қажетті мемлекеттік ішкі 
процедуралардың орындалғаны туралы бір-біріне өзара мәлімдейді.
     Осы Келісім жазбаша мәлімдемелердің соңғысының күнінен бастап күшіне 
енеді.
     
     Мәскеуде 1997 жылғы 24-сәуірде бес данада, әрқайсысы орыс және 
қытай тілдерінде жасалды, сондай-ақ орыс және қытай тілдеріндегі 
барлық мәтіндердің бірдей күші бар.
     
     Қазақстан Республикасы        Қытай Халық
             үшін              Республикасы үшін
     
     Қырғыз Республикасы
             үшін
     
     Ресей Федерациясы
            үшін
     
     Тәжікстан Республикасы
             үшін
     


                                       Қазақстан Республикасы, Қырғыз

Республикасы, Ресей Федерациясы, Тәжiкстан Республикасы және Қытай Халық Республикасы арасындағы шекара ауданында қарулы күштердi өзара қысқарту туралы келiсiмге

                                                Қосымша




       Келiсiмдi қолданудың географиялық шектерi туралы
                        Хаттама

      Тараптар бұдан әрi Келiсiм деп аталатын, Қазақстан Республикасы, Қырғыз Республикасы, Ресей Федерациясы, Тәжiкстан Республикасы және Қытай Халық Республикасы арасындағы 1997 жылғы 24 сәуiрдегi Келiсiмнiң 4-бабына сәйкес Келiсiмдi қолданудың географиялық шектерiне қатысты ережелер туралы келесi уағдаластықтарға қол жеткiздi.

                        1-бап

      1. Бiрлескен Тарап мемлекеттерiнiң әрқайсысы мен Қытайдың шекара сызығының өтуiне қатысты пiкiрi бiрдей учаскелерде Келiсiмдi қолданудың географиялық шектерiн белгiлеу мақсатында Тараптар бiрдей қашықтық пен бiрдей тереңдiк принципiне сәйкес осы сызықтан әрқайсысы өз жағына перпендикуляр бойынша 100 км қашықтықты санап алады; басқа учаскелерде әрбiр Тараптың шекара сызығының өтуi туралы пiкiрiне сәйкес және бiрдей қашықтық пен бiрдей тереңдiк принципi бойынша әрбiр Тарап перпендикуляр бойынша өз жағына 100 км қашықтықты санап алады.
      Уз-Бель асуынан оңтүстiкке қараған ауданда Келiсiмдi қолданудың географиялық шектерiн бiлдiретiн сызық жүргiзiлмейдi; Тараптар тек қазiр осы ауданда орналасқан шекара әскерлерi туралы (шекаралық бөлiмдер) ғана мәлiметтермен алмасады.
      Осындай түрде Келiсiмдi қолданудың географиялық шектерiн белгiлей отырып, Тараптар Кеңес Социалистiк Республикалар Одағының Үкiметi мен Қытай Халық Республикасының Үкiметi арасындағы қарулы күштердi өзара қысқартудың және кеңес-қытай шекарасы ауданында әскери саладағы сенiмдi нығайтудың басшылыққа алынатын принциптерi туралы 1990 жылғы 24-сәуiрдегi Келiсiмнiң 7-бабы ережелерiн шекарада статус-кво шекара мәселелерiн жан-жақты шешкенге дейiн сақталуы туралы ережелерiн қуаттайды.
      2. Тараптар шекара сызықтарын түпкiлiктi белгiлеген соң Келiсiмдi қолданудың географиялық шектерiнiң нақты кескiнiне тиiстi түзетулер енгiзiлетiн болады.

                             2-бап

      1. Ресей тарапынан екi сезiмтал аудан бөлiнедi, дәлiрек айтқанда:
      Хабаровск сезiмтал ауданы мен Владивосток сезiмтал ауданы. Жоғарыда аталған сезiмтал аудандардың шектерiн белгiлейтiн сызық бұрынғы КСРО-да 1985, 1986 және 1991 жылдарда басып шығарылған карталарда көрсетiлген.
      2. Жоғарыда аталған сезiмтал аудандарда Келiсiмге сәйкес қысқаруға және шектелуге жататын жеке құрамның саны, қару-жарақтың категориясы мен саны және қарулы күштердiң әскери техникасы және шекара әскерлерi Келiсiмде көзделген шектеу деңгейлерiне енгiзiледi.
      3. Келiсiмнiң мәлiметтермен алмасуға қатысты ережелерiнiң күшi теңдей түрде жоғарыда аталған сезiмтал аудандарға да жүредi.
      4. Келiсiмге сәйкес қысқаруға және шектелуге жататын сезiмтал аудандарда тұрған жеке құрамға, қару-жараққа және қарулы күштер мен шекара әскерлерiнiң әскери техникасына тұрған жерiнде инспекция жүргiзiлмейдi.

                              3-бап

      Келiсiмдi қолданудың географиялық шектерi бұрынғы КСРО-ның ҚХР-дiң 1:1000000 масштабындағы карталарында белгiленедi. Сезiмтал аудандардың шектерi бұрынғы КСРО-ның 1:500000 масштабындағы карталарында белгiленедi. Әрбiр карта - 5 данадан.
      Тараптардың әрқайсысы өз тiлiнде Келiсiмдi өз аумағында қолданудың географиялық шектерiнiң сызығының және өз аумағындағы (егер мұндайлар болса) сезiмтал аудандардың шектерiн көрсететiн сызықтың өтуiн мәтiндiк суреттеудi (екiншi Тараптың тiлiне аударылған) жасайды және жоғарыда аталған сызықтарды өз карталарында қызыл түспен көрсетедi.
      Жоғарыда аталған карталар осы Хаттамаға N 1 қосымшаны құрайды. Жоғарыда аталған мәтiндiк суреттеулер осы Хаттамаға N 2 қосымшаны құрайды. Аталған карталар мен мәтiндiк суреттеулер осы Хаттаманың ажыратылмас бөлiгi болып табылады.

                              4-бап

      Осы Хаттамаға сәйкес Келiсiмдi қолданудың географиялық шектерiн және сезiмтал аудандардың шектерiн бiлдiретiн сызықтарды анықтауға қатысты ережелер сондай-ақ, осы Хаттамаға қоса берiлетiн, жоғарыда аталған сызықтар көрсетiлген карталар және осы сызықтардың өтуiнiң мәтiндiк суреттеулерi Тараптардың әрқайсысының артынан мемлекеттiк шекара сызығының өтуi туралы өз көзқарасын дәлелдеу үшiн негiз ретiнде пайдаланылмауға тиiс.

                               5-бап

      Осы Хаттама Келісімнің ажыратылмас бөлігі болып табылады, Келісім күшіне енген күні күшіне енеді және Келісімнің қолданыста болған мерзімінде күшінде болады.
      Осы Хаттама бес дана болып, әрқайсысы орыс және қытай тілдерінде жасалған, сондай-ақ орыс және қытай тілдеріндегі барлық мәтіндердің күші бірдей.
                                         Келісiмдi қолданудың географиялық

шектерi туралы Хаттамаға N 2 қосымша


                 1. Келiсiмдi қолданудың географиялық шектерiн
                          бiлдiретiн сызықтың өтуiнiң
                           Мәтіндік суреттемесі

                        (Бiрлескен Тараптың аумағында)

      1. Шығыс учаскесі
      Бұдан әрi сызық деп аталатын, Келiсiмдi қолданудың географиялық шектерiн бiлдiретiн Шығыс учаскесiндегi сызық Ресей Федерациясының, Қытай Халық Республикасының және Монғолияның мемлекеттiк шекараларының түйiскен нүктесiнен - 645 белгiсiмен Тарбаган-Дах маягiнен басталады.
      Осы жерден сызық солтүстiкке қарай меридиан бойынша жүредi, 100 км-ден кейiн шығысқа, сосын оңтүстiк-шығысқа қарай бұрылады, Передняя Бырка елдi мекенi, Усть-Озерная елдi мекенi, автомобиль жолындағы Борзя-Александровский Заводы арқылы өте отырып, Кондуй елдi мекенiнен солтүстiк-шығысқа қарай 4 км-да солтүстiк-шығысқа бұрылады және Александровский Завод пен Тайна елдi мекендерi арқылы жүредi.
      Батакан елдi мекенiнің солтүстiк-батысына қарай 5 км-де сызық бұрылады және солтүстiк-батыс, солтүстiк, солтүстiк-шығыс бағыттарда жүредi, сосын Чалбучи елдi мекенiнiң оңтүстiк-батысымен 3 км-да Шилка өзенiн, Сбега елдi мекенiнiң оңтүстiк-шығысына 20 км.-да Черная өзенiн, Могоча елдi мекенiнiң солтүстiк-батысымен 13 км-да темiр жол магистралiн кесiп отырып, Амазар елдi мекенiнiң солтүстiк-батысында 40 км-да орналасқан бұрынғы Чичатка кен орнына жақындайды.
      Бұдан әрi сызық алдымен жалпы шығыс бағытында жүредi, сосын Транссiбiр темiржол магистралiнiң желiсi бойымен одан 20-60 км қашықтықта оңтүстiк-шығыс бағыттарда Муртыгит станциясының маңында Тында-Бам темiр жолын кесiп өтедi, Соловьевск елдi мекенiнiң солтүстiгiне қарай 11 км-да Тында-Невер автомобиль жолын кесiп өтедi, Овсянка елдi мекенiнiң оңтүстiгiне қарай Зея өзенiн кесiп өтедi. Сосын оңтүстiк бағытқа қарай ойыса отырып, сызық Зея өзенiн тағы да Деп өзенiнiң оған құйылатын жерiнде солтүстiк-батысқа қарай 17 км-да кесiп өтедi, одан әрi Амурск-Зейская жазықтығын осы бағытта кесiп өтедi, Шимановск елдi мекенiнiң шығысына қарай 25 км-да жүредi, тағы да Свободный елдi мекенiнiң солтүстiк-шығысына қарай 20 км-да Зея өзенiн кесiп өтедi, Белогорск елдi мекенiнiң шығысына қарай 12 км-да Том өзенiн кесiп өтедi және Поздеевка елдi мекенiнде Транссiбiр темiржол магистралiн кесiп өтедi.
      Екатеринославка елдi мекенiнiң солтүстiк-батысымен 15 км-да бұрылады және жалпы шығыс бағытында жүредi, сосын Новобурейский елдi мекенiнiң солтүстiк-шығысына қарай 50 км-да Бурея өзенiн кесiп өте отырып, Архар өзенi бассейнiнiң жоғары бөлiгiн және Брусничный станциясының солтүстiгiне қарай Известковый-Чегдомын темiр жолын кесiп өтедi. Осы жерде сызық оңтүстiкке қарай бұрылады, сосын Малый Хинган жотасының шығыс бөлiгiн кесе отырып, бiрден оңтүстiкке қарай кетедi, сосын Бира станциясының батысына қарай 32 км-да Транссiбiр темiр жол магистралiн кесiп өтiп, Биробиджан елдi мекенiнен батысқа қарай 60 км-да орналасқан нүктеге жақындайды.
      Осы жерден сызық жалпы солтүстiк-шығыс, шығыс, сосын оңтүстiк-шығыс бағыттарда Бира елдi мекенiнiң оңтүстiк-шығысына қарай 10 км-да Транссiбiр темiржол магистралiн кесiп өтiп, Биробиджан елдi мекенiнiң солтүстiгiне қарай 25 км-да өте отырып, Кукан елдi мекенiнiң оңтүстiгiне қарай Урми өзенi мен Куканск жотасын кесiп өтiп, Победа елдi мекенiнiң солтүстiгiне қарай 25 км-да өтедi, Амурдағы Комсомольск - 2-шi Волочаевка темiр жолын Литовка станциясының оңтүстiгiне қарай 7 км-да кесiп өтедi және одан әрi Елабуга елдi мекенi маңында Амур өзенiмен қиылысқанға дейiн Хабаровск елдi мекенiнiң солтүстiк-шығысына қарай 65 км-да жүредi.
      Бұдан әрi сызық жалпы оңтүстiк-шығыс, сосын оңтүстiк бағыттарда Мал.Сидима елдi мекенi, және Кафэ мен Катэн өзендерiнiң қосылатын жерi арқылы өте отырып, оңтүстiк бағыттарда бұрылады және оңтүстiк-батыс бағытында жүредi, Снежная тауының батысымен өтедi, Красный Яр елдi мекенiнiң маңында оның орташа ағысында Бикин өзенiн кесiп өтедi, одан әрi бұрылады және жалпы оңтүстiк бағытта Большая Уссурка өзенiмен қиылысқанға дейiн оған Дальняя өзенi құйылатын жердiң оңтүстiк-батысымен 11 км-да жүредi.
      Бұл жерден сызық Самарка елдi мекенiнiң шығысымен, Мартынова Поляна елдi мекенiнен шығысына қарай 7 км-да, Поляна елдi мекенi арқылы, Тимохов Ключ елдi мекенiнiң батысына қарай 3 км-да жалпы оңтүстiк-батыс бағытында жүредi, Кокшаровка елдi мекенiнiң маңында Уссури өзенiн кесiп өтедi, Каменка елдi мекенiнiң батысына қарай 11 км-да өтедi, одан батысқа қарай көбiрек бұрылады, Лимонник станциясының оңтүстiк-шығысына қарай 14 км-да Арсеньев-Чугуевка темiр жол учаскесiн кесiп отырып, сосын батысқа қарай жүредi, Арсеньев пен Вассиановка елдi мекендерi арқылы өтедi және Монастырище елдi мекенiне жақындайды.
      Бұл жерден сызық кенеттен бұрылады және Ивановка елдi мекенiнiң шығысымен 5 км-да оңтүстiк бағытта, Многоудобное елдi мекенiнiң шығысымен 5 км-да, Смоляниново елдi мекенiнiң шығысымен 5 км-да, Большой Камень елдi мекенiнiң шығысымен 10 км-да, Фокино елдi мекенi арқылы, Путятин елдi мекенiнiң батысымен 5 км-да, Аскольд елдi мекенi арқылы және одан әрi Ресей Федерациясы, Қытай Халық Республикасы және Корей Халық Демократиялық Республикасы мемлекеттiк шекараларының түйiсу нүктесi арқылы өтетiн параллельмен қиылысқанға дейiн Петр Великий шығанағының акваториясы бойынша осы нүктеден 125 км-да келедi, сосын батысқа бұрылады және аталған параллель бойынша Ресей Федерациясы, Қытай Халық Республикасы және Корей Халық Демократиялық Республикасының - сызықтың соңғы нүктесi - мемлекеттiк шекараларының түйiсу нүктесiне дейiн келедi.

      2. Батыс учаскесі
      Бұдан әрi сызық деп аталатын, Келiсiмдi қолданудың географиялық шектерiн бiлдiретiн Батыс учаскесiндегi сызық Ресей Федерациясының, Қытай Халық Республикасының және Монғолияның мемлекеттiк шекараларының түйiсу нүктесiнен 4082,0 белгiсiмен биiктiктен басталады.
      Осыдан сызық меридиан бойынша солтүстiкке қарай жүредi, 101 км-дан соң батысқа бұрылады, одан әрi Север-Чуйск жотасы бойынша жүредi және Аргут өзенiнiң 4 км-да оған Юнгур өзенiнiң құйылатын жерiнен солтүстiк- батысқа қарай 4 км-да кесiп өтедi.
      Бұдан әрi сызық жәйiмен бұрылады және Аккем мен Кучерла өзендерiн олардың орташа ағысында, Тальмень көлiнен оңтүстiк-шығысқа қарай 9 км-да Катунский жотасын, Зайчиха қыстауының маңынан Катунь өзенiн кесiп өтiп, сосын 2412 белгiсiмен биiктiктiң солтүстiк-батысына қарай 1,5 км-да тұрған нүктеге жақындайды.
      Одан әрi сызық оңтүстiк-батыс бағытында жүредi, Листвяга жотасының шығыс шетiнен өтедi, Белое елдi мекенiнiң шығысымен 3 км-да қара жолды кесiп өтедi және оңтүстiкке қарай жүредi. Белое елдi мекенiнiң оңтүстiгiмен 10 км-да сызық оңтүстiк-батыс бағытында бұрылады, Бұхтарма өзенiн Согорное елдi мекенiнiң солтүстiк-батысымен 7 км-да, Новоберезовка елдi мекенiнiң шығысымен 14 км-да автомобиль жолын, Нарым жотасының шығыс бөлiгiн кесiп өтедi, одан әрi Алтай елдi мекенiнiң солтүстiк-батысымен 2 км-да өтедi, Маралиха елдi мекенiнiң батысымен 18 км-да Күршiм өзенiн кесiп өтедi және Күршiм жотасының батысымен бiрқалыпты оңтүстiк бағытқа қарай жүредi. Сосын сызық 1051 белгiсiмен биiктiктiң батысымен өтедi, одан әрi Жылытау елдi мекенiнiң батыс жағымен 2 км-да, Қаратоғай елдi мекенiнiң батыс жағымен 12 км-да тас жолды қиып өтедi, одан әрi 547 белгiсiмен биiктiктiң батысымен 6 км-да өтедi, Сарытума құдығының батысымен 7 км-да қара жолды және тағы да 516 белгiсiмен биiктiктiң оңтүстiк-шығысымен 3 км-да қара жолды қиып өтедi, 516 белгiсiмен биiктiктiң оңтүстiк-шығысымен 4 км-да Зайсан көлiнiң жағалау сызығын кесiп өтедi. Сосын сызық Приозерный елдi мекенiнiң солтүстiгiмен I8 км-да Зайсан көлiнiң ортасына шығады, осы жерде Зайсан көлiнiң ортасына дейiн солтүстiк-батыс бағытымен жүре отырып кенет бұрылады, және сосын бiртiндеп батыс бағытқа өте отырып, Базарка елдi мекенiнiң солтүстiгiмен 1 км-да жағалау сызығын қиып өтедi. Жалпы оңтүстiк-батыс бағытта жүрудi жалғастыра отырып, сызық Ерназар елдi мекенiнде тас жолды, Қожакелдi елдi мекенiнiң батысымен 10 км-да қара жолды, 647 белгiсiмен биiктiктiң оңтүстiк-шығысымен 5 км-да тас жолды қиып өтедi және Қызылкесек елдi мекенiнiң оңтүстiк-шығысында 6 км-да өтедi, Үштөбе елдi мекенiнiң батысымен 2 км-да қара жолды оңтүстiк бағытқа бiртiндеп өте отырып, қиып өтедi. Одан әрi сызық Тарбағатай жотасы арқылы 2516 белгiсiмен биiктiктiң батысымен 6 км-да, Бестерек елдi мекенiнiң шығысымен 1 км-да, Үржар елдi мекенiнiң батыс шекарасы бойынша Елтай елдi мекенiнiң батысымен 6 км-да өтедi. Одан әрi сызық Егiнсу елдi мекенiнiң оңтүстiгiмен 20 км-да қара жолды қиып өтедi, Қошқаркөл көлiнiң ортасымен солтүстiктен оңтүстiкке өтедi және Алакөл елдi мекенiнiң оңтүстiк-батысымен 5 км-да тас жолды қиып өтедi.
      Чистопольская елдi мекенiнiң солтүстiк-шығысының 5 км-де сызық кенет жалпы оңтүстiк-батыс бағытпен жүрiп отырып, Бескөл елдi мекенiнiң шығыс шет аймағындағы темiр жолды қиып өтедi, Үшарал елдi мекенiнiң оңтүстiгiмен 5 км-да өтедi, Левобережный совхозының оңтүстiгiмен 1 км-да Тасқарақүм құмдарын қиып өтедi, Саратовка елдi мекенiнiң солтүстiк-батысымен 20 км-да тас жолды, Кумбар құмдарын, Соколовка елдi мекенiнiң оңтүстiк-шығысымен 3 км-да қара жолды қия отырып, Ерiмбай қыстауы арқылы өтедi. Сосын сызық Қызылтаң елдi мекенiнiң оңтүстiк-шығысымен 5 км-да автомобиль жолы арқылы және Қопа елдi мекенiнiң оңтүстiк-шығысының шетiмен өтедi, Қызылағаш елдi мекенiнiң солтүстiк-шығысында 6 км-да тас жолды қиып өтедi, Ақешкi елдi мекенi арқылы өте отырып және одан әрi Талдықорған елдi мекенiнiң шығысымен 18 км-да жүредi, сосын Троицкое елдi мекенiнiң батыс шекарасымен келедi. Одан әрi сызық Жетiсу елдi мекенi арқылы өтедi және оңтүстiк-шығыс бағытта жүредi, Биғаш елдi мекенiнiң оңтүстiк-шығысымен 6 км-да тас жолды қиып өтедi, сосын тас жолды Қоғалы елдi мекенiнiң шығысымен 9 км-да қиып өтедi, 2928 белгiсiмен биiктiктiң шығысымен 5 км-да Алтын Емел жотасы арқылы өтедi, Ынталы елдi мекенiнiң оңтүстiк-батысымен 5 км-да қара жолды және Айнабұлақ елдi мекенiнiң оңтүстiгiмен 2 км-да тас жолды қиып өтедi. 1630 белгiсiмен биiктiктiң оңтүстiгiмен 7 км-да оңтүстiкке қарай бұрылады, Iле өзенiн Сарышаған елдi мекенiнiң солтүстiк-батысымен 7 км-да қиып өтедi және осы елдi мекен арқылы өтедi, сосын Сарытоғай елдi мекенiнiң шығысымен 2 км-да жүрiп отырады, Шонжа елдi мекенiнiң батысымен 10 км-да тас жолды қиып өтедi және оңтүстiк-батыс бағытында жүрiп отырып, бұрылады. Сосын сызық Темiрлiк өзенi мен Ақсай елдi мекенiнiң солтүстiк-шығысымен 10 км-да тас жолды, сондай-ақ Ақсай елдi мекенiнiң оңтүстiк-шығысымен 3 км-да тас жолды қиып өтедi, Шырғанақ елдi мекенiнiң шығыс шекарасы бойымен өтедi және 3185 белгiсiмен Тұқымбұлақ тауының шығысымен 5 км-да Күнгей Алатау жотасының шығыс шетiнде орналасқан нүктеге жақындайды және одан әрi оңтүстiкке қарай кетедi.
      12 км-дан соң сызық оңтүстiк-батысқа бұрылады, Пржевальск елдi мекенiнiң оңтүстiк-шығысымен, Барысқауын елдi мекенiнiң оңтүстiк-шығысымен 6 км-да жүрiп отырады. Қаджы-сай елдi мекенiнiң оңтүстiк-шығысымен 30 км-да сызық бағытын ауыстырады, батысқа қарай жүредi, сосын тағы да жалпы оңтүстiк-батыс бағытта 4763 белгiсiмен биiктiк арқылы өте отырып, Терiскей Алатау жотасын қиып өтедi. Сосын сызық Нарын елдi мекенiнiң солтустiк-батысына қарай 19 км-да Қызылжұлдыз елдi мекенi арқылы өтедi, Жаңаталап елдi мекенi арқылы, Мин-Куш елдi мекенiнен оңтүстiк-шығысқа қарай 50 км-да Нарын өзенiн қиып өтедi, Қарғалық асуы арқылы өтедi және Ферғана жотасын оның орта бөлігiнде қиып өтедi.
      Бұдан әрi сызық оңтүстiк бағытқа көбiрек ойыса отырып, Yзген елдi мекенiнiң солтүстiк-батысымен 2 км-да жүредi, Ош елдi мекенiнiң оңтүстiк-шығысымен 13 км-да, 5051 белгiсiмен Скобелев шыңының батысымен 5 км-да Карабаш елдi мекенiнiң шығысымен 2 км-да өтедi. Сосын сызық Қара-Суу елдi мекенiнiң шығысымен 20 км-да Қызыл-Суу өзенiн, Алай жазықтығының батыс бөлiгiн қиып өтедi және 5455 белгiсiмен Свердлов шыңының оңтүстiк-шығысымен 5 км-да Алайск жотасында орналасқан нүктеге жақындайды.
      Одан әрi сызық 5358 белгiсiмен Зарасан шыңының батысымен 7 км-да өте отырып, 6289 белгiсiмен Музджилга тауының шығысымен 20 км-да Белеули жотасын қия отырып, оңтүстiк бағытта жүрiп отырады. Оңтүстiкке қарай қозғалысты жалғастыра отырып, сызық сосын шығыс бағытына қарай ойысады және 5841 белгiсiмен 5-шi Восточный Федченко тауының батысымен 4 км-да өтедi.
      Жалпы оңтүстiк-шығыс бағытта жүре отырып, сызық бұдан әрi 6018 белгiсiмен Крутой Рог тауының шығысымен I7 км-да Северный Танымас жотасын қиып өтедi және сосын оңтүстiкке қарай жүрiп отырып, сызықтың соңғы нүктесi - 5610 белгiсiмен Ледяная стена тауына жақындайды.
      Осы суреттеме 1969-I994 жылдардағы 1:1000000 масштабындағы топографиялық карта бойынша жасалған.
                                                Аударма




              II. Келiсiмдi қолданудың географиялық шектерiн
                        бiлдiретiн сызықтың өтуiнiң
                           Мәтіндік суреттемесі
                        (Қытай Тарабының аумағында)

      I. Шығыс учаскесі
      Бұдан әрi сызық деп аталатын, Келiсiмдi қолданудың географиялық шектерiн бiлдiретiн Шығыс учаскесiндегi сызық Қытай Халық Республикасының, Ресей Федерациясының және Монғолияның мемлекеттiк шекаралардың түйiсу нүктесiнен - 646,7 белгiсiмен Тарбаган-Дах шамшырағынан басталады және меридиан бойынша оңтустiк бағытта Синьбаэрхуюци елдi мекенiнiң солтүстiк-батысымен шамамен 19 км-дағы нүктеге дейiн шамамен ұзына бойы 115 км жүредi. Бұл жерден сызық жалпы шығыс бағытында Дунмяо елдi мекенi арқылы жүредi, Хулуньху (Далайху) көлiнiң оңтустiк бөлiгiн қиып өтедi, одан әрi батпақты жердiң учаскесiн қиып өтедi және Ингэньмяо елдi мекенiнен солтүстiкке қарай шамамен 6 км-да тұрған нүктеде жалпы солтүстiк-шығыс бағытта бұрылады, Уланьцю темiр жол станциясынан оңтүстiкке қарай шамамен 8 км-да өтедi, сосын оңтүстiкке қарай ойысып және Хайлар қаласының оңтүстiк бөлiгiне дейiн темiр жолға қатарласа жүредi. Одан әрi сызық жалпы солтүстiк-шығыс бағытында жүрудi жалғастырады, Хайлар қаласынан солтүстiк-шығысқа қарай шамамен 10 км-да темiр жолды қиып өтедi, сосын Хайлар өзенiн қиып өтедi, Тэнихэцунь елдi мекенiнен солтүстiк-батысқа қарай шамамен 5 км-да және Найцзи елдi мекенiнен шығысқа қарай шамамен 15 км-да өтедi. Одан әрi сызық жалпы солтүстiк бағытта бұрылады, Сиули елдi мекенiнен батысқа қарай шамамен 6 км-да екi шағын өзендi қиып өтедi, одан әрi жалпы солтүстiк-шығыс бағытта бұрылады, Дээрбуэр елдi мекенiнен оңтүстiк-шығысқа қарай шамамен 13 км-да және Цзиньлинь елдi мекенiнен оңтустiкке қарай шамамен 10 км-да темiр жолды екi рет қиып өтедi. Одан әрi Ээргунацзоци елдi мекенiнен Маньгуй елдi мекенiне дейiн сызық шығысқа ойысады және темiр жолға қатарлас жүрiп отырады, Нюэрхэ елдi мекенiнен шығысқа қарай шамамен 17 км-да және Алуншань елдi мекенiнен солтүстiк-шығысқа қарай шамамен 20 км-да екi шағын өзендi қиып өтедi, солтүстiкке бұрылады және Маньгуй елдi мекенiнен шығысқа қарай шамамен 11 км-да өтедi және Мохэ елдi мекенiнен оңтүстiк-батысқа қарай шамамен 60 км-дағы нүктеге дейiн жетедi.
      Осы жерден сызық жалпы шығыс бағытына бұрылады, Чанин елдi мекенiнен оңтүстiкке қарай шамамен 30 км-да шағын өзендi қиып өтедi, оңтүстiкке ойысады және Мохэ елдi мекенiнен Тахэ елдi мекенiне дейiн темiр жолға қатарлас жүредi, көптеген шағын өзендердi қиып отырып, Тахэден оңтүстiкке қарай шамамен 20 км-да темiр жолды қиып өтедi және сосын жалпы оңтүстiк-шығыс бағытына бұрылады. Одан әрi сызық Цуйган елдi мекенiнен шығысқа қарай шамамен 7 км-да және Валали елдi мекенiнен батысқа қарай шамамен 24 км-да өтедi, сосын Наньвэньхэ өзенiн және Нэньцзянь өзенiнiң бас жақтарындағы батпақты жердi қиып өтедi. Водухэ елдi мекенiнен батысқа қарай шамамен 3 км-да сызық Нэньцзянь өзенiн қиып өтедi, Даин елдi мекенi, Лунмэнь елдi мекенi арқылы өтедi, сосын жалпы шығыс бағытында бұрылады және Чжаньбэй елдi мекенiнен оңтүстiк-шығысқа қарай шамамен 6 км-да шағын өзендi қиып өтедi, Чжаньхэ елдi мекенiнiң орман басқармасының Эркэхэ орманды қорғау станциясы және Цуйгань елдi мекенi арқылы өтедi, сосын бұрылады және оңтүстiк-шығыс бағытында жүрiп отырады, Уин және Хунсин елдi мекендерiнiң арасымен бұрылады және жалпы оңтүстiк бағытта жүредi, шағын өзен мен темiр жолды қиып отырып, Дунфанхунцзининсо елдi мекенiнен солтүстiк шығысқа қарай шамамен 3 км-да және Дунфэнцзининсо елдi мекенiнен оңтүстiк-батысқа қарай шамамен 4 км-да өтедi, сосын жалпы оңтүстiк-шығыс бағытында бұрылады және Юйдэ елдi мекенi арқылы өтедi, Ляньцзянкоу елді мекенiнен солтүстiкке қарай шамамен 8 км-да темiр жолды қиып өтедi, Цзямуси қаласынан солтүстiк-шығысқа қарай шамамен 10 км-да Сунхуацзян өзенiн қиып өтедi және одан әрi шығыс бағытына бұрылады, Шуаняшань қаласынан солтүстiкке қарай шамамен 15 км-да, Юи елдi мекенiнен оңтүстiк-батысқа қарай шамамен 4 км-да темiр жолды қиып өтедi және Цюдалиньцзы елдi мекенiнен оңтүстiк-батысқа қарай шамамен 2 км-да орналасқан нүктеге дейiн келедi.
      Осы жерден сызық жалпы оңтүстiк-батыс бағытына бұрылады, Цзяньшаньцзыцунь елдi мекенiнен батысқа қарай шамамен 7 км-да өтедi және Яндафан елдi мекенiнен батысқа қарай шамамен 3 км-да жалпы батыс бағытына бұрылады, Цинлуншань елдi мекенiнен солтүстiкке қарай шамамен 5 км-да өтедi және Цяньцзиньлиньчан елдi мекенi арқылы жүредi, сосын оңтүстiк-батыс бағытына бұрылады, Боли елдi мекенiнiң оңтүстiк-шығыс бөлiгi арқылы өтедi, одан әрi Сибэйлэн елдi мекенiнен солтүстiк-батысқа қарай шамамен 1 км-да және Бяньаньтунь елдi мекенiнен шығысқа қарай шамамен 10 км-да өтеді. Сосын сызық жалпы оңтүстiк бағытқа бұрылады, Чайхэ елдi мекенiнен, солтүстiкке қарай темiр жолды қиып өтедi, Чайхэ елдi мекенiнiң батыс шеткерi аймағы арқылы өтедi, Муданьцзянь қаласынан шығысқа қарай шамамен 18 км-да темiр жолды қиып өтедi, Саньсиньшань елдi мекенi мен Чжанцзядянь елдi мекенi арқылы өтедi. Сосын сызық оңтүстiк-батыс бағытқа бұрылады, Дасингоу елдi мекенiнен солтүстiк-батысқа қарай шамамен 3 км-да темiр жолды қиып өтедi, Саньдаовань елдi мекенiнен оңтүстiк-шығысқа қарай шамамен 8 км-да өтедi және Лаотоугоу елдi мекенiнен солтүстiк-шығысқа қарай шамамен 10 км-да нүктеге дейiн келедi. Осы жерден параллель бойынша сызық шығыс бағытта ұзындығы шамамен 60-км-дай Тумэньцзянь өзенiнiң сол жағалауындағы Наньян елдi мекенiнен солтүстiк-шығысқа қарай шамамен 10 км-да орналасқан нүктеге дейiн келедi, сосын оңтүстiк-шығыс бағытқа бұрылады және Қытай Халық Республикасының, Ресей Федерациясының және Корей Халық Демократиялық Республикасының мемлекеттiк шекаралары түйiсуiнiң соңғы нүктесiне дейiн - Тумэньцзянь өзенiнiң сол жағалауымен жүредi.

      2. Батыс учаскесі
      Бұдан әрi сызық деп аталатын, Келiсiмдi қолданудың географиялық шектерiн бiлдiретiн Батыс учаскесiндегi сызық Қытай Халық Республикасының, Ресей Федерациясының және Монғолияның мемлекеттiк шекараларының түйiсу нүктесiнен - Куйтуньшань тауынан басталады және ҚХР мен Монғолияның арасындағы мемлекеттiк шекара сызығының бойымен жалпы оңтүстiк бағытта Тевайке елдi мекенiнен шығысқа қарай шамамен 52 км-да аты жоқ биiктiкке дейiн жүредi. Осы жерден сызық меридиан бойынша оңтүстiк бағытта ұзындығы шамамен 88 км болатын нүктеге дейiн Куэртэлиньчан орман шаруашылығынан оңтүстiк-шығысқа қарай шамамен 10 км-дағы нүктеге дейiн жүредi, сосын Таэрлан елдi мекенiнен солтүстiк-батысқа қарай шамамен 2 км-де және Буэрцзинь елдi мекенiнен шығысқа қарай шамамен 10 км-да өтедi. Сосын сызық оңтүстiк бағытқа бұрылады, Ээрцисыхэ өзенiн және Булуньтохай өзенiнiң батыс шетiн қиып өтедi, жалпы оңтүстiк-батыс бағытына бұрылады, Аэртай көмiр кеңдерiнен оңтүстiк-шығысқа қарай шамамен 15 км-да және Саханьтуньго елді мекенiнен солтүстiк-батысқа қарай шамамен 1 км-да өтедi. Сосын сызық батысқа қарай бұрылады, Уэрхэ елдi мекенiнен солтүстiкке шамамен 9 км-да, Темэньлутаму елдi мекенiнен оңтүстiкке карай шамамен 9 км-да және Юэсюэти елдi мекенiнен оңтүстiкке қарай шамамен 2 км-да өтедi, жалпы оңтүстiк-батыс бағытқа бұрылады, Толи елдi мекенiнен оңтүстiкке-шығысқа қарай 10 км-да өтедi, сосын оңтүстiк бағытқа бұрылады, Мяоэргоу елдi мекенiнен солтүстiк-батысқа қарай шамамен 7 км-да тас жолды қиып өтедi. Бабаоши елдi мекенiнен шығысқа қарай шамамен 8 км-да өте отырып, сызық одан әрi жалпы оңтүстiк-батыс бағытына бұрылады, Цзинхэ елдi мекенiнен шығысқа қарай шамамен 45 км-да темiр жолды қиып өтедi, Цзинхэ елдi мекенiнен оңтүстiк-шығысқа қарай шамамен 26 км-да өтедi, сосын батыс бағытқа бұрылады, Майлуньтуэр елдi мекенiнен солтүстiкке қарай өтедi және Саньтайлиньчан елдi мекенiнен оңтүстiк-шығысқа қарай 14 км-да орналасқан нүктеге жақындайды.
      Осы жерден сызық жалпы оңтүстiк бағытқа бұрылады, Инин елдi мекенiнен шығысқа қарай шамамен 21 км-да өтедi, Аламайлай елдi мекенiнен шығысқа қарай шамамен 7 км-да және Емаду елдi мекенiнен солтүстiк-батысқа қарай шамамен 6 км-да Iле өзенiн қиып өтедi. Сосын сызық оңтүстiк-шығыс бағытына бұрылады, Емаду елдi мекенiнен оңтүстiк-батысқа қарай шамамен 2 км-да өтедi, оңтүстiк бағытқа бұрылады, Тэкэсы елдi мекенiнен шығысқа қарай шамамен 16 км-да Тэкэсы өзенiн қиып өтедi, Гункушитай елдi мекенiнен батысқа қарай шамамен 16 км-да өтедi, жалпы оңтүстiк-батыс бағытына бұрылады, Тяньшаньмай таулы жотасын қиып өтедi, Лаохутай елдi мекенiнен оңтүстiк-шығысқа қарай шамамен 14 км-да өтедi. Чаэрци елдi мекенiнен солтүстiк-батысқа қарай шамамен 1З км-да сызық, Мучжаэртэхэ өзенiн қиып өтедi, Чжамутай елдi мекенiнен солтустiк-шығысқа қарай шамамен 25 км-да тас жолды қиып өтедi, Акэсу қаласынан оңтүстiкке қарай шамамен 0 км-да бiрнеше шағын өзендердi және тас жолды қиып өтедi, Кэпин елдi мекенiнен солтүстiкке қарай шамамен 10 км-да, Кэпинуигуншэмучан елдi мекенiнен оңтүстiк-шығысқа қарай шамамен 5 км-да және Цюнпицянь елдi мекенiнен оңтүстiкке қарай шамамен 16-км-да өтедi. Уцзяньфан елдi мекенiнен батысқа қарай шамамен 20 км-да сызық тас жолды және шағын өзендi қиып өтедi, Лункоу елдi мекенiнен батысқа қарай шамамен 13 км-да Кэшигээрхэ өзенiн қиып өтедi, сосын батыс бағытына бұрылады және Цзяши елдi мекенiнен солтүстiкке қарай, Шулэ елдi мекенiнен солтүстiкке қарай, Шуфу елдi мекенiнен солтүстікке қарай Уця елді мекенінен оңтүстікке қарай шамамен 28 км-да орналасқан нүктеге дейін өтеді. Осы жерде сызық оңтүстікке бұрылады, Бяоэртокои елді мекенінен батысқа қарай шамамен 4

км-да жәнее Цякэлэгэли елді мекенінен шығысқа қарай шамамен 3 км-да 
өтеді, сосын шағын өзенді қиып өтеді және соңғы нүкте - Булунькоу елді 
мекеніне дейін келеді.
     Осы суреттеме 1993 жылы Қытайда басып шығарылған 1:1000000 
масштабындағы карта бойынша жасалған.
     
              III. Хабаровск мен Владивосток
        сезiмтал аудандарының шектерiн бiлдiретiн
          сызықтың өтуiнiң мәтiндiк суреттемесi
     
     1. Хабаровск сезімтал ауданы


      Бұдан әрi сызық деп аталатын, Хабаровск сезiмтал ауданының географиялық шектерiн бiлдiретiн сызық Краснореченское елдi мекенiнiң оңтүстiк-батысымен 1 км-да жағалау сызығында орналасқан нүктеден басталады.
      Осы жерден сызық жалпы солтүстiк-шығыс және солтүстiк бағыттарда жүредi, сосын солтүстiк-батысқа бұрылады және Лесное аралына дейiн солтүстiк және солтүстiк-шығыс бағыттарда өтедi.
      Осы жерде сызық шығысқа бұрылады және Хохлацкая тармағы бойынша 9 км-дей жүредi, сосын оңтүстiк-шығысқа бұрылады және Виноградовка елдi мекенiнiң солтүстiгiмен 2 км-да жағалауға шығады, оны сезiмтал ауданның шектерiнде қалдырады және сол бағытта жүредi.
      Заозерное елдi мекенiнiң оңтүстiк-батысымен I км-да сызық бұрылады және оңтүстiк, оңтүстiк-шығыс бағыттарда жүредi, Восточное елдi мекенiнiң шығыс шеткi аймағына жақындайды және шығысқа бұрылады. Осы бағытта сызық Сита өзенiне дейiн келедi, оны қиып өтедi, солтүстiк-шығысқа қарай бұрылады және Сита өзенiнiң оң жағалауы бойынша өтедi, ал сосын Петропавловское көлiнiң шығыс жағалауы бойынша Чичаговка елдi мекенiне дейiн келеді.
      Осы жерде сызық бұрылады және жалпы шығыс, ал сосын оңтүстiк-шығыс, оңтүстiк және оңтүстiк-бағыттарда батпақты жерлермен, Таежное елдi мекенiн айналып өтiп және Гнилой Ключ көлiнiң шығыс жағалауы, Благодатное, Лесное, Дружба елдi мекендерiнiң оңтүстiк шеткi аймақтары, Некрасовка елдi мекенiнiң солтүстiк шеткi аймағы бойынша жүредi.
      Одан әрi сызық батысқа бұрылады, Сосновка елдi мекенiнiң оңтүстiк шеткi аймағындағы темiр және тас жолдарды қиып өтедi, сол бағытта Краснореченское елдi мекенiнiң оңтүстiгiмен жүредi, осы елдi мекеннiң оңтүстiк-батыс шет аймағында солтүстiк-батысқа бұрылады және сызықтың соңғы нүктесi - Краснореченское елдi мекенiнiң оңтүстiк-батысымен 1 км-да жағалау сызығында орналасқан нүктеге жақындайды.

      2. Владивосток сезімтал ауданы
      Бұдан әрi сызық деп аталатын, Владивосток сезiмтал ауданының географиялық шектерiн бiлдiретiн сызық Рейнеке және Петр Великий шығанағындағы Рекорда аралдарының арасындағы Амурск бұғазының ортасында орналасқан нүктеден басталады.
      Одан әрi сызық жалпы солтүстiк, ал сосын солтүстiк-шығыс бағыттарда Амурск шығанағының акваториясы бойынша жағалау сызығынан 2-3 км-де жүредi, Угловое шығанағының ортасы бойынша өтедi және Прохладное елдi мекенiнiң шығысымен жағалауға шығады.
      Осы жерден сызық жалпы солтүстiк-шығыс, шығыс, оңтүстiк-шығыс, ал сосын Угловое елдi мекенiнiң солтүстiк-батыс шеткi аймағы бойынша оңтүстiк бағыттарда, Артем елдi мекенiнiң солтүстiк шеткi аймағы бойынша өтедi, Кролевецкое көлiн қиып өтедi, Артемовка өзенiне дейiн Артемовский елдi мекенi арқылы келедi.
      Одан әрi сызық жалпы оңтүстiк, ал сосын оңтүстiк-батыс бағыттарда Артемовка өзенi бойынша оның құйылысына дейiн, сосын Муравьино бухтасының және Уссурийск шығанағының акваториясы бойынша жағалау сызығынан 1-5 км-да өтедi және сызықтың соңғы нүктесi - Амурск бұғазының ортасында орналасқан нүктеде аяқталады.
      Осы суреттеме бұрынғы КСРО-да 1985, 1986 және 1991 жылдарда басып шығарылған І: 500000 масштабының топографиялық картасы бойынша жасалған.
                                 Қазақстан Республикасы, Қырғыз

Республикасы, Ресей Федерациясы, Тәжiкстан Республикасы және Қытай Халық Республикасы арасындағы шекара аудандағы қарулы күштердi өзара қысқарту туралы келiсiмге Қосымша


               Ақпаратпен алмасу туралы
                      Хаттама

      Тараптар, бұдан әрi Келiсiм деп аталатын, 1997 жылғы 24 сәуiрдегi Қазақстан Республикасы, Қырғыз Республикасы, Ресей Федерациясы, Тәжiкстан Республикасы және Қытай Халық Республикасы арасындағы шекара аудандағы қарулы күштердi өзара қысқарту туралы Келiсiмнiң 9-бабына сәйкес ақпаратпен алмасуға қатысты процедуралар мен ережелер туралы мынадай уағдаластыққа қол жеткiздi.

                           1 бөлiм

      1. Тараптар Келiсiмiнiң 9-бабына сәйкес Келiсiмдi қолданудың географиялық шектерiнде орналасқан жаяу әскерлерде, әскери-әуе күштерде, ӘШҚ авиациясында, шекара әскерлерде (шекара бөлiмдерде), Келiсiмге сәйкес қысқартылатын және шектелетiн жеке құрам, қару-жарақ және әскери техника туралы ақпаратпен алмасады. Ақпараттың мазмұнына мыналар кiредi:
      I. Полктен, жеке батальоннан, эскадрилиядан және оларға балама құрамалар мен жоғарысынан бастап жаяу әскерлерi, әскери әуе күштерi, ӘШҚ авиациясы, шекара әскерлерi (шекара бөлiмдерi) әскери құрамалардың, аталуы, тiркелу нөмiрi және бағыныштылығы.
      II. Әскери құрамалардың орналасқан орны, жеке құрамы, қару-жарағы

және әскери техникасы туралы мәлiмет.
     1) Географиялық атауын және координатын 10 секундқа дейiн дәл 
көрсете отырып, әскери құрамалардың орналасқан орны. 
     2) Әскери құрамалардың жеке құрамының штаттық саны.
     3) Әскери құрамалардың (категориялары мен типi бойынша саны) 
қару-жарағы және әскери техникасы туралы көрсеткiшi:
     А. Ұрыс танкiлерi.
     Б. Броняланған ұрыс машиналары.
     В. 122 мм және жоғары калибрлi артиллериялық жүйелер.
     Г. Тактикалық зымырандардың ұшыру қондырғылары.
     Д. Ұрыс ұшақтары, сондай-ақ барлау ұшақтары және РЭК.
     Е. Ұрыс тiкұшақтары.
     2. Осы бөлiм бойынша ақпарат осы Хаттамаға қоса берiлетiн 
1 және 2-кестелер нысаны бойынша беріледi.
     
                             II бөлім
     


      1. Тараптар Келiсiмдi қолданудың географиялық шектерiнде қару-жарақты және әскери техниканы қоймалық сақтау орындары туралы ақпаратпен алмасады. Осы ақпаратта мыналар аталады:
      I. Келiсiмге сәйкес қысқартылатын және шектелетiн қару-жарақты және әскери техниканы жинақтау орнының аталуы, тiркеу нөмiрi, географиялық аты және координаты, сондай-ақ бағыныштылығы.
      II. Категориялары мен типтерi бойынша жинақталатын қару-жарақ пен әскери техника саны.
      2. Осы бөлiм бойынша ақпарат осы Хаттамаға қоса берiлетiн 3 кесте нысаны бойынша берiледi.

                               III бөлiм

      1. Тараптар қару-жарақ пен әскери техниканы қысқарту орындары туралы ақпаратпен алмасады, оған кiретiндер:
      I. Қысқарту орнының аталуы, географиялық аты және координаты.
      II. Категориялар мен типтерi бойынша санын көрсете отырып, әрбiр

қысқартылатын орындағы қысқаруға тиiстi қару-жарақ пен әскери техника.
     2. Осы бөлiм бойынша ақпарат осы Хаттамаға қоса берiлетiн 4 кесте 
нысаны бойынша берiледi.
     
                              IV бөлiм
     
     1. Тараптар бiр-бiрiне әрбiр бақылау объектiсiне байланысты 
өздерiнiң бақылау объектiлерi мен кiру/кету пункттерi туралы ақпарат 
бередi.
     2. Осы бөлiм бойынша ақпарат осы Хаттамаға қоса берiлетiн 5-кесте 
нысаны бойынша берiледi.
     
                              V бөлiм
     
     Тараптар осы Хаттаманың II. III және IV бөлiмдерiне сәйкес ақпарат
бередi:


      1. Тараптар Келiсiмнiң күшiне енген күнiнен бастап 60 күн iшiнде Келiсiмнiң күшiне енген күнiне нақты ақпарат бередi.
      2. Тараптар жыл сайын, Келiсiмнiң күшiне ену жылынан басқа, 15-желтоқсанда келесi жылдың 1-қаңтарының жағдайы бойынша ақпарат бередi.

                              VI бөлiм

      Тараптардың бiрi Келiсiмдi қолданудың географиялық шектерiнде Келiсiммен белгiленген жеке құрам бойынша шектi деңгейдi уақытша көбейткен жағдайда осы Тарап осы жайлы басқа Тарапты уақытылы ақпарат бередi. Осы ақпараттың мазмұнына кiретiндер: шектi деңгейдi уақытша

көбейткен жеке құрам саны, сондай-ақ уақытша көтерудiң себептерi және 
жеке құрамның болжамды болу мерзiмi.
     
                            VII бөлiм
     
     Тараптар бiрлескен бақылау тобының мәжiлiсiнде бiр-бiрiне соңғы 
өткен топ мәжiлiсi уақытысының мерзiмi аралығындағы қысқартылған әскери 
құрам, жеке құрам, қару-жарақ және әскери техника туралы ақпарат бередi.
     
                           VIII бөлiм
     


      Тараптар бiр-бiрiне осы Хаттамаға қоса берiлетiн кестелерге және

Келiсiмнiң 9-бабының 3-тармағында айтылған процедураларға сәйкес осы 
Хаттамаларда айтылған ақпараттарды бередi.
     
                            ІХ бөлiм
     
     Осы Хаттама Келiсiмнiң бiртұтас бөлiгi болып табылады, Келiсiм 
күшiне енген күнiнен бастап күшiне ендi және Келiсiмнiң қолданыс 
мерзiмi iшiнде қолданыста болады. 
     Осы Хаттама бес данада әрқайсысы орыс және қытай тiлдерiнде 
жасалды, сондай-ақ орыс және қытай тілдерiндегi барлық мәтiннiң күшi 
бiрдей.
     
     
                            І кесте
            Полктен және одан жоғарысынан бастап
             (күні, айы___ жылы жағдайы бойынша)
     жаяу әскерлер, әскери әуе күштер, ӘШҚ авиациясы, шекара әскерлер
         (шекара бөлімдер) әскери құрамаларын ұйымдастыру

 ______________________________________________________________
|р/с| Құраманың тіркеу |  Құраманың аты  | Бағыныштылығы       |
|N  |     нөмірі       |     (аталуы)    | (бір сатыға жоғары) |
|___|__________________|_________________|_____________________|
| 1 |        2         |        3        |         4           |
|___|__________________|_________________|_____________________|
     
     
                              N 2 кесте
   Жеке құрам, қару-жарақ және әскери (күні, айы,___ жылы жағдайын бойынша)
                              туралы ақпарат

 ________________________________________________________________________
|р/с|Құрам.  |Бөлімнің|Тұрған жері| Жеке  | Ұрыс |  Броня.  |122 мм және | 
|N  |ның тір.|аты     |(орналасуы)|құрам. |танкі.|ланған    |одан жоғары |
|   |кеу     |(аталуы)|(география.|ның    |лері  |ұрыс маши.|калибрлі    |
|   |нөмірі  |        |лық аты,   |штаттық|(бір) |налары    |артиллерия. |
|   |        |        |координаты)|саны   |      |(бір)     |лық жүйелер |
|   |        |        |           |(адам) |      |          |(бір)       |
|___|________|________|___________|_______|______|__________|____________|
| 1 |   2    |    3   |      4    |   5   |   6  |    7     |      8     |
|___|________|________|___________|_______|______|__________|____________|
      
     
     таблицаның жалғасы
     
 ___________________________________________________________
|Тактикалық   | Ұрыс ұшақтары | Барлау      |Ұрыс тiк       |
|зымырандардың|(бір)          |ұшақтары және|ұшақтары(бір)  |
|ұшыру қондыр.|               |ЭРК (бір)    |               |
|ғылары (бір) |               |             |               |
|_____________|_______________|_____________|_______________|
|     9       |       10      |     11      |      12       |
|_____________|_______________|_____________|_______________|
     
                            3-кесте
     Қару-жарақ пен әскери (күні, айы, жылы, жағдайы бойынша)
          қоймалық сақтау орындары туралы ақпарат
 _____________________________________________________________________
|р/с|Тіркеу нөмірі|Жинақтау| Тұрған жері |Қару-жарақ |Қару-жарақ      |
|N  |             |орнының |(географиялық|пен әскери |пен әскери тех. |
|   |             |аты     |аты, коорди. |техниканың |никаның саны    |
|   |             |(аталуы)|наты)        |категория. |                |
|   |             |        |             |сы, типі   |                |
|___|_____________|________|_____________|___________|________________|

 
                               
                            4-кесте
        Қару-жарақ пен әскери техниканы қысқарту
                орындары туралы ақпарат
 ______________________________________________________________________
|р/с|Тіркеу нөмірі|Қысқарту|Географиялық |Қару-жарақ |Қару-  |Қару-    |
|N  |             |орында. |аты, коорди. |пен әскери |жарақ  |жарақ пен|
|   |             |рының   |наты         |техниканың |пен    |әскери   |
|   |             |аты     |             |категория. |әскери |техниканы|
|   |             |(аталуы)|             |сы         |техни. |ның саны |
|   |             |        |             |           |каның  |         |
|   |             |        |             |           |типі   |         |   
|___|_____________|________|_____________|___________|_______|________ |
| 1 |   2         |    3   |      4      |   5       |   6   |   7     |   
|___|_____________|________|_____________|___________|_______|_________|
     
   
                          5-кесте
                     Бақылау объектілері туралы ақпарат
 ______________________________________________________________________
|р/с|Құраманың|Құрама. |Тұрған    |Кіру/кету|Жеке   |Қару-   |Қару-    |
|N  |тіркеу   |ның аты |жері (гео.|пункті   |құра-  |жарақ   |жарақ пен|
|   |нөмірі   |(аталуы)|графиялық |         |маның  |пен     |әскери   |
|   |         |        |аты, коор.|         |штат   |әскери  |техника. |
|   |         |        |динаты)   |         |саны   |техни.  |ның саны |
|   |         |        |          |         |       |каның   |         |
|   |         |        |          |         |       |катего. |         |
|   |         |        |          |         |       |риясы   |         |
|   |         |        |          |         |       |мен типі|         |
|___|_________|________|__________|_________|_______|________|_________|
     
     
                             Қазақстан Республикасы, Қырғыз
                             Республикасы, Ресей Федерациясы, 
                             Тәжiкстан Республикасы және Қытай
                             Халық Республикасы арасындағы
                             Шекара аудандағы қарулы күштердi өзара
                             қысқарту туралы Келiсiмге
                                        Қосымша
     
             Бақылау және тексерулер туралы
                      Хаттама
     
     Тараптар бұдан әрi қарай Келiсiм деп аталатын, 1997 жылғы 
24 сәуiрдегi Қазақстан Республикасы, Қырғыз Республикасы, Ресей 
Федерациясы, Тәжiкстан Республикасы және Қытай Халық Республикасы 
арасындағы Шекара аудандағы қарулы күштердi өзара қысқарту туралы 
келiсiмнiң 10-бабына сәйкес бақылау мен тексерулердi жүргiзу тәртiбiн 
реттейтiн прөцедуралар мен ережелер туралы келесi уағдаластыққа қол 
жеткiздi.
     
                  I бөлiм. Терминдер
     
     Осы Хаттаманың мақсаттары үшiн төмендегi терминдер қолданылады:
     1."Инспекция жүргiзушi Тарап" - инспекцияны сұрататын және 
жүргiзетiн Келiсiмге қатысушы Тарапты бiлдiредi.
     2. "Инспекция жүргiзiлетiн Тарап" - өз аумағында инспекцияны 
қабылдайтын Келiсiмге қатысушы Тарапты бiлдiредi.
     3. "Инспектор" - инспекторлар тiзiмiне енгiзiлген инспекция
жүргiзушi Тараптың кез келген өкiлiн бiлдiредi.


      4. "Инспекциялық топ" - инспекция жүргiзушi Тараптың нақты инспекцияны жүргiзу үшiн тағайындалған инспекторларынан тұратын топты бiлдiредi.
      5. "Алып жүретiн топ" - инспекция жүргiзiлетiн Тараптың инспекциялық топты нақты инспекция жүргiзу барысында алып жүру үшiн бөлген адамдардан тұратын топты бiлдiредi.
      6. "Инспекция орны" - нақты инспекция жүргiзiлетiн ауданды орынды немесе объектiнi бiлдiредi.
      7. "Бақылау объектiсi":
      А. Олардың тұрақты дислокациясы орны шекарасында Келiсiмге сәйкес шектелетiн және олар туралы Ақпаратпен алмасу туралы хаттаманың 1-бөлiмiне сай мәлiмденетiн қару-жарағы мен әскери техникасы бар әскери құраманы немесе ұйымдастырылу деңгейiндегi бригада, полк, жеке батальон (дивизион, эскадрилья) бөлiмiн, жеке орналасқан батальонды, эскадрильяны немесе оларға баламалы бөлiмдердi;
      Б. Ақпаратпен алмасу туралы хаттаманың III бөлiмiне сай мәлiмденетiн қару-жарақ пен әскери техниканы қысқарту орнын;
      В. Ол туралы Ақпаратпен алмасу туралы хаттаманың II бөлiмiне сай мәлiмденетiн, Келiсiмге сәйкес шектелетiн қару-жарақ пен әскери техниканы сақтаудың қоймалық орнын;
      Г. Ақпаратпен алмасу туралы хаттаманың 1 бөлiмiне сай олардың тұрақты дислокация орны мәлiмденетiн бригада, полк, жеке батальон, эскадрилья ұйымдастыру деңгейiндегi немесе жеке орналасқан батальон, экскадрилья (шекарадан өткiзу пункттерiнде шекаралық бақылауды жүзеге асыратын бөлiмдер мен бөлiмшелердi қоспағанда) оларда Келiсiм қамтитын қару-жарақ пен әскери техниканың болуына қатыссыз мемлекеттiк шекараны қорғау бойынша мiндеттердi атқарушы әскери құрама немесе шекара әскерiнiң (шекара бөлiмдерiнiң) бөлiмдерiн бiлдiредi.
      8. "Жеке орналасқан батальон" - бригада, полк құрамына құрылымды кiретiн, алайда бригада, полк дислокациясының негiзгi орнынан 10 км және одан да көп қашықтықта орналасқан батальонды бiлдiредi.
      9. "Сезiмтал пункт" - инспекция жүргiзiлетiн Тарап алып жүрушi топ арқылы сезiмтал деп белгiлеген және оларға баруға кешiктiру немесе қабыл алмау мәлiмденуi мүмкiн кез келген әскери техниканы, құрылысты немесе орынды бiлдiредi.
      10. "Келу/кету пунктi" - Тарап көрсеткен инспекциялық топ инспекциялар жүргiзу үшiн келетiн және олар аяқталғаннан кейiн кететiн шекарадан өту пунктiн бiлдiредi.
      11. "Көрсетiлген аудан" - Келiсiмдi қолданудың географиялық шектерiнiң кез келген орнындағы, оның шектерiнде талап бойынша инспекция жүргiзiлуi мүмкiн ауданды бiлдiредi. Көрсетiлген ауданның алаңы 16 шаршы километрден аспауы керек. Осы аудандағы кез келген екi нүкте арасындағы ешбiр тiк сызық 6 километрден аспауы керек.

                        II бөлiм. Жалпы ережелер

      1. Тараптардың әрқайсысы Келiсiмнiң ережелерiн сақтауға бақылауды қамтамасыз ету үшiн Келiсiмдi қолданудың географиялық шектерiнде осы Хаттаманың ережелерiне сәйкес инспекциялар жүргiзуге қүқылы және қабылдауға мiндеттенедi.
      2. Бұндай инспекциялардың мақсаттары төмендегiлер болып табылады:
      А. Ақпаратпен алмасу туралы хаттамаға сай берiлген ақпарат негiзiнде Тараптардың Келiсiм бекiткен сандық шектеудi сақтауын бақылау;
      Б. Қысқартудың тәртiбi туралы хаттамаға сәйкес Келiсiмдi қолданудың географиялық шектерiнде қысқарту орындарындағы қару-жарақ пен әскери техниканы қысқарту процесiн бақылау.
      3. Тараптардың әрқайсысы қысқарту кезiнде Шығыс және Батыс учаскелердiң әрқайсысында жылына 3-тен көп емес және қысқартуды аяқтағаннан кейiн Шығыс және Батыс учаскелердiң әрқайсысында жылына 2-ден көп емес инспекциялар жүргiзуге құқылы және қабылдауға мiндеттенедi. Әрбiр инспекция барысында 3-тен көп емес бақылау объектiлерi тексерiлуi мүмкiн.
      4. Инспекторлар инспекция жүргiзу кезiнде дипломаттық агенттер 1961 жылғы 18 сәуiрдегi Дипломатиялық қатынастар туралы Вена Конвенциясының 29-бабына, 30-баптың 2-тармағына, 31-баптың 1, 2 және 3 тармақтарына, 34 және 35 баптарына, сондай-ақ 36-баптың 1-тармағы (b) тармақшасына сай пайдаланатын артықшылықтар мен иммунитеттердi пайдаланады.
      5. Инспекция барысында алынған кез келген ақпаратты Тараптардың келiсiмiнсiз ашуға, жариялауға және үшiншi тарапқа беруге болмайды.
      6. Шығыс және Батыс учаскелерде бiр уақытта бiр инспекциялық топтан артық болмауы тиiс.
      7. Тараптар Келiсiм күшiне енген күннен бастап 60 күн iшiнде инспекторлар тiзiмiмен алмасады. Тiзiмде инспекторлардың толық аты, фамилиялары, жынысы, туған күнi, туған орны және паспорт нөмiрлерi көрсетiледi. Тараптардың әрқайсысынан инспекторлар саны 100 адамнан аспауы керек.
      8. Тараптардың әрқайсысы өз инспекторларының тiзiмiне өзгерiстер енгiзуге құқылы. Бұндай өзгерiстер екiншi Тарапқа жылына бiр рет 1 желтоқсанға дейiн хабарланады.
      9. Тараптардың әрқайсысы екiншi Тараптар бас тарту құқығынсыз, осы бөлiмнiң 7 және 8-тармақтарына сәйкес мәлiмденетiн инспекторлар тiзiмiнен кез келген адамды алып тастау талабын қоя алады.
      10. Тараптар Келiсiм күшiне енген күннен бастап 60 күн iшiнде өздерiнiң келу/кету пункттерi жайлы мәлiмдемелермен алмасады. Тараптардың әрқайсысы бұрында көрсетiлген келу/кету пунктiн, ол туралы екiншi Тарапқа осындай өзгерiстер мен қосуларға дейiн 60 күн бұрын мәлiмдей отырып, өзгертуге немесе жаңасын қосуға құқылы.
      11. Бақылаудың әрбiр объектiсi, олар арқылы осы бақылау объектiсiнiң инспекциясын жүргiзу үшiн инспекциялық топ келетiн бiр немесе бiрнеше келу/кету пункттерiмен байланыста болуы тиiс.
      12. Кез келген инспекциялық топтағы инспекторлар саны 7 адамнан аспауы керек.
      13. Әрбiр бақылау объектiсiнiң инспекциясы немесе қысқарту орнының инспекциясы, немесе талап бойынша инспекция бiр инспекция болып есептеледi және инспекция жүргiзушi Тарап жүргiзуi мүмкiн инспекциялар квотасынан сызылып тасталады.
      14. Инспекцияның кез келген орнында инспекциялық топ 24 сағаттан артық болмауы тиiс. Инспекциялық топ қатарынан 3 нақты инспекция жүргiзуге құқылы.
      15. Шығыс және Батыс учаскелерi үшiн кезектi инспекциялық топтың инспекция жүргiзу үшiн келуi мен алдыңғы инспекциялық топтың инспекцияны аяқтағаннан кейiн кетуi арасындағы уақыт мерзiмi 30 күннен кем болмауы керек.
      16. Инспекция жүргiзілетiн Тарап инспекциялық топты азық-түлiкпен, тұрғын-жәймен, көлiкпен, жұмыс орнымен және қажет болғанда медициналық көмекпен қамтамасыз етедi.
      17. Инспекция жүргiзушi Тарап өз инспекторларын бекiтiлген келу/кету пунктiне және керi қарай тасымалдау бойынша шығындарды көтередi. Инспекция жүргiзiлетiн Тарап инспекция жүргiзушi Тарап инспекторларының өз аумағында болуына байланысты шығындарды көтередi.
      18. Осы Хаттамаға сәйкес талап етiлетiн барлық мәлiмдемелер мен ақпарат жазбаша нысанда дипломатиялық арналар немесе Тараптар қосымша уағдаласуы мүмкiн басқа арналар арқылы берiледi.
      19. Тараптар олар туралы Тараптар Келiсiм күшiне енгеннен кейiн 30 күннен кешiктiрмей хабарлайтын түнгi уақытта, демалыс күндерi мен мейрамдарда инспекция жүргiзбейдi. Келiсiмнiң барлық қолданыс мерзiмiнiң iшiнде Тараптардың әрқайсысы мейрамдар тiзбесiне өзгертулер енгiзуге құқылы.

     III бөлiм. Инспекция жүргiзу ниетi туралы мәлiмдеме
          және келуге/кетуге байланысты процедуралар

      1. Инспекция жүргiзушi Тарап инспекция жүргiзiлетiн Тарапқа өзiнiң инспекция жүргiзу ниетi туралы мәлiмдейдi. Бұндай мәлiмдемелер осы Хаттаманың 18-бөлiмiне сәйкес инспекциялық топтың инспекция жүргiзiлетiн Тарап аумағындағы келу/кету пунктiне келуiнiң есептi уақытына дейiн кем дегенде 10 тәулiк бұрын берiледi. Мәлiмдемелерде:
      1) пайдаланылатын келу/кету пунктi;
      2) келу/кету пунктiне келудiң есептi уақыты;
      3) бақылау объектiлерiнiң, соның iшiнде қысқарту орындарының тiркелу нөмiрлерi, ал талап бойынша инспекцияны жүргiзу кезiнде - инспекцияланатын ауданның шекараларын анықтайтын кем дегенде 4 нүктенiң координаталары;
      4) бiрiншi инспекция талап бойынша инспекция немесе бақылау объектiлерiнiң инспекциясы немесе қысқарту орындарының инспекциясы болып табылатындығы - осы туралы мәлiмдеме; егер жүйелi инспекциялар арасында талап бойынша инспекция болса, онда инспекциялар талап бойынша инспекциядан басталуы тиiс;
      5) инспекторлардың толық аты, фамилиялары, жынысы, туған күнi мен орны, паспорт нөмiрлерi көрсетiледi.
      2. Осы бөлiмнiң 1-тармағында аталған мәлiмдемелер инспекция жүргiзiлетiн Тараптың тiлiнде (орыс немесе қытай тiлдерiнде) берiледi.
      3. Инспекция жүргiзiлетiн Тарап инспекция жүргiзу туралы мәлiмдеменi алғаннан кейiн 3 тәулiк iшiнде инспекция тобының есептi келу уақытын және инспекция жүргiзу үшiн келу/кету пунктiн растайды.
      4. Егер инспекция жүргiзiлетiн Тараптың форс-мажорлық жағдайлардың iс-әрекетiне байланысты инспекция жүргiзу ниетi туралы мәлiмдеменiң қандай да бiр тармағын орындауды қамтамасыз ету мүмкiндiгi болмаса, ол инспекция жүргiзушi Тарапқа барынша тез арада тиiстi түсiндiрулер жiбередi. Инспекция жүргiзушi Тарап осы бөлiмнiң 1-тармағына сәйкес инспекция жүргiзу ниетi туралы жаңа мәлiмдеме жiберуге құқылы.
      5. Егер инспекциялық топ инспекция жүргiзу ниетi туралы мәлiмдемеде көрсетiлген келу уақытынан үш сағаттан көп кешiксе, онда бұл инспекция кейiнге қалдырылған болып есептеледi.
      6. Инспекция жүргiзiлетiн Тарап инспекциялық топты қарсы алу, оған тиiстi мемлекеттiң аумағына келуге, алып жүруге байланысты барлық нысандылықты тезiрек орындауға жәрдемдесу және инспекциялық топ кеткенге дейiн басқа да жәрдем көрсету үшiн келу/кету пунктiне алып жүрушi топты жiбередi. Инспекция жүргiзiлетiн Тарап инспекциялық топтың инспекция жүргiзілетiн Тараптың аумағында болуы кезiнде қауiпсiздiгiн қамтамасыз етедi.
      7. Келу/кету пунктiне келу және қайта оралу уақытын инспекциялық топ та, алып жүрушi топ та тiркейдi.
      8. Жүйелi инспекциялар жүргiзген жағдайда, инспекциялық топ келу/кету пунктiне келгенге дейiн 1 сағат iшiнде инспекцияның алғашқы орнын жариялайды.
      9. Инспекциялық топқа, инспекция процесiнде алып жүрушi топ айқындаған тәртiпте өз материалдары мен аппаратураларын, атап айтқанда, карталарын, схемаларын, таблицаларын және басқа да географиялық материалдарын, бинокльдерiн, бейне камераларын, фотоаппараттарын, диктофондарын, рулеткаларын, электр фонариктерiн, магниттi компастарын және портативтi компьютерлерiн әкелуге және пайдалануға рұқсат етiледi.
      10. Инспекциялық топ әкелген аппаратура алып жүрушi топтың келу/кету пунктiнде қарауынан өтуi тиiс. Егер тексеруден кейiн алып жүрушi топ, аппаратура осы Хаттамаға сай инспекция талаптарына сыйыспайтын функцияларды атқару мүмкiндiгi бар деп анықтаса, онда алып жүрушi топ бұл аппаратураны пайдалануға рұқсат бермеуге және оны инспекциялық топ қайтып оралғанға дейiн келу/кету пунктiнде ұстап қалуға құқылы.
      11.Инспекция жүргiзiлетiн Тарап инспекциялық топты инспекция орнына ең жылдам көлiк қүралдарының көмегiмен жеткiзудi қамтамасыз етедi.
      Инспекциялық топты келу/кету пунктiнен инспекцияның алғашқы орнына жеткiзу уақыты не бiр инспекцияның аяқталуы мен келесi инспекция орнына келу аралығындағы уақыты, не соңғы инспекцияның аяқталуынан кейiн келу/кету пунктiне қайтып келу кезiндегi уақыт 12 сағаттан аспауы керек. Егер инспекция орны жолы қиын жерде орналасса, инспекциялық топ, егер инспекциялық және алып жүрушi топтар басқаша уағдаласпаса, 18 сағаттан кешiктiрiлмей жеткiзiледi.
      12. Инспекция жүргiзiлетiн Тарап инспекциялық топты инспекция орнына инспекция жүргiзiлетiн Тарап таңдаған әдiспен және маршрутпен жеткiзедi.

         IV бөлiм. Инспекцияларды жүргiзудiң жалпы ережелерi

      1. Инспекторлар мен алып жүрушi топтың мүшелерi оларды тиiсiнше инспекторлар және алып жүрушi топ мүшелерi ретiнде көрсететiн инспекция жүргiзiлетiн және инспекция жүргiзетiн Тараптардың тiлдерiндегi айырмалық белгiлерiн тағып жүредi.
      2. Инспекциялық топ инспекция жүргiзiлетiн Тарап аумағындағы келу/кету пунктiне келген сәттен бастап өз мiндеттерiн орындауға кiрiскен болып есептеледi және инспекция жүргiзiлетiн Тарап аумағындағы келу/кету пунктiнен кеткеннен кейiн өз мiндеттерiн орындап болған болып есептеледi.
      3. Инспекторлар өздерiнiң артышылықтары мен иммунитеттерiне зиян келтiрместен, инспекция жүргiзiлетiн Тарап аумағында қабылданған заңдар мен қаулыларды құрметтейдi және сақтайды.
      4. Инспекция жүргiзетiн Тарап инспекциялық топтың алып жүрушi топпен инспекция жүргiзiлетiн Тарап тілiнде еркiн сөйлесу мүмкiндiгiнiң болуын қамтамасыз етедi. Инспекциялық топ пен алып жүрушi топ арасындағы келiсу бойынша инспекторлар мен алып жүрушi топтың мүшелерi өзге тiлдерде де сөйлесе алады.
      5. Инспекторлар инспекция жүргiзілетiн Тарап аумағында болған кезеңде қажет болса, инспекция жүргiзiлетiн Тараптың беретiн байланыс құралдарын пайдалана отырып, инспекция жүргiзушi Тараптың елшiлiгi немесе консулдығымен байланыс жасай алады.
      6. Инспекторлардың келу/кету пунктiне баруын талап ететiн төтенше жағдайлар кезiнде алып жүрушi топ бұндай сапарды ұйымдастырады.
      7. Алып жүрушi топ инспекция барысында инспекциялық топ пайдаланатын аппаратураны бақылауға құқылы.
      8. Инспекторлар өз мiндеттерiн орындау барысында инспекция орнында жасалып жатқан iс-қимылдарға араласпайды және инспекция орнында қауiпсiздiк техникасының ережелерi мен әкiмшiлiк процедураларды бұзуы мүмкiн iс-әрекеттердi жасамайды.
      9. Инспекция жүргiзiлетiн Тарап инспекция орнында инспекциялық топ пайдалануы үшiн жүмыс iстеу, аппаратураны сақтау, демалыс пен тамақтану үшiн үй-жайлар бередi.
      10. Инспекция жүргiзiлетiн Тарап инспекция жүргiзу кезiнде қажет болғанда инспекция жүргiзушi Тарапқа жоғары өткiштiк мүмкiндiгi бар көлiк құралдарын бередi.
      11. Инспекторлар бақылау объектiсiне инспекция немесе талап бойынша инспекция кезiнде Келiсiмнiң қолданыс аясына түсетiн қару-жарақ пен әскери техника бар кез келген құрылысқа кiруге құқылы. Қысқарту орнының инспекциясын жүргiзу кезiнде инспекторлар қысқарту жүзеге асырылып жатқан цехқа кiруге қүқылы. Инспекторлардың, оларға жабдықталмаған кiру орны 2 метрден кем құрылыстарға кiруге құқы жоқ.
      12. Инспекторлар бақылау объектiсiнiң немесе көрсетілген аудан шектерiндегi инспекция кезiнде ұшақтарға арналған стационарлық баспана iшiне, онда келiсiмнiң қолданыс аясына түсетiн қару-жарақ пен әскери техника барлығына көз жеткiзу үшiн қарауға құқылы.
      13. Инспекторлар бақылау обьектiсiнiң немесе көрсетілген аудан шектерiндегi инспекция кезiнде қару-жарақ пен әскери техника, олардың санын көзбен шолып растау үшiн қажет шамада ғана бара алады.
      14. Инспекция жүргiзілетiн Тарап техниканың жекелеген сезiмтал бiрлiктерiн (жекелеген элементтер, тораптар және техника агрегаттары) қаптауға және сезiмтал пункттердi жариялауға құқылы. Сезiмтал пункттердiң ауданы мүмкiндiгiнше шектеулi болуы тиiс.
      15. Инспекция жүргiзiлетiн Тарап инспекция жүргiзушi Тарапқа кез келген сыртқы көлемi (енi, биiктiгi, ұзындығы немесе диаметрi) екi метрден кем, қапталған объектiлердi (контейнерлердi) көрсетуден бас тартуға құқылы.
      16. Сезiмтал пункттердi немесе қапталған объектiлердi (контейнерлерге) көрсетуден бас тартқан жағдайда, алып жүрушi топ, оларда Келiсiмнiң қолданыс аясына түсетiн қару-жарақ пен әскери техника болуы-болмауы туралы түсiнiктер бередi. Алып жүрушi топ бұндай қару-жарақ пен әскери техника болса, олардың санатын, типтерiн және санын жариялайды.
      17. Инспекторлар алып жүрушi топтың қатысуымен оған алдын-ала хабарлай отырып, Келiсiмнiң қолданыс аясына түсетiн және ашық аудандарда орналасқан 50 бiрлiктен кем емес қару-жарақ пен әскери техниканы тек тiркеу үшiн және осындай қару-жарақ пен әскери техника жөнiнде инспекция процесi кезiнде шешiлмеген түсiнiксiз мәселелердi құжаттау үшiн фототусiрiлiмдер мен бейнетүсiрiлiмдердi жүргiзе алады. Алып жүрушi топ инспекциялық топпен бiрлесе қызмет атқарады әрi фото және бейне түсiрiлiмдер жүргiзiлетiн нүктенi анықтауға құқылы.
      18. Қару-жарақ пен әскери техниканы тiркеу үшiн 35 миллиметрлiк үлдiр және бейнекамералар қолдануы мүмкiн, ал түсiнiксiз мәселелердi құжаттау үшiн тез арады суреттi басып шығаратын мүмкiндiгi бар фотоаппараттар қолданылады.
      19. Анықталмаған мәселелер бойынша түсiнiктер мен осыған байланысты фотографиялар инспекция туралы есепке тiркеледi.
      20. Егер инспекция барысында инспекциялық топ алып жүрушi топ қысқартылған деп жарияланған әскери техниканы кездестiрсе, ол Қысқарту тәртiбi туралы хаттамада көрсетiлген процедураларға сәйкес олардың қысқартылғанын растау үшiн осындай техника бiрлiктерiнiң инспекциясын жүргiзуге құқылы.
      21. Инспекция осы Хаттаманың II бөлiмi 15-тармағының ережелерiн сақтай отырып, инспекция туралы есепке екi Тарапта қол қойғаннан кейiн аяқталған болып есептеледi.
      22. Инспекциялық топ инспекция аяқталғанға дейiн 3 сағаттан кешiктiрмей инспекцияның жаңа орны туралы немесе өзiнiң келу/кету пунктiне қайтуы туралы ниетiн мәлiмдейдi.
      Инспекция жүргiзiлетiн Тарап осы Хаттаманың III бөлiмi II тармағының ережелерiн сақтай отырып, егер инспекциялық топ пен алып жүрушi топ басқаша келiспесе, мүмкiндiгiнше тез арада инспекциялық топтың инспекцияның жаңа орнына немесе келу/кету пунктiне жетуiн қамтамасыз етедi.
      23. Инспекциялық топ осы Хаттаманың II бөлiмiнiң және III бөлiмiнiң ережелерiн сақтай отырып, келесi инспекциялар туралы мәлiмдеуге құқылы:
      А. алдағы инспекция орнына келу/кету пунктiмен байланысты кез келген бақылау обьектiсiнде; немесе
      Б. инспекциялық топ келген келу/кету пунктi ең жақын келу/кету пунктi болып табылатын кез келген көрсетiлген аудан шектерiнде; немесе
      В. инспекциялық топ келген келу/кету пунктiмен байланысты қысқартудың кез келген орнында.
      24. Инспекциялық топ, өзi инспекция жүргiзген инспекция жүргiзiлген Тараптың аумағынан, егер басқаша уағдаластыққа қол жетпесе, келу жүзеге асырылған келу/кету пунктi арқылы кетедi.

          V бөлiм. Бақылау объектiлерiнiң инспекциясы

      1. Тараптардың әрқайсысы осы Хаттаманың 1 бөлiмi, 7-тармағы А, В, Г-тармақшаларында анықталғанындай әскери құрамалар немесе бөлiмдердiң инспекциясын жүргiзуге құқылы.
      Бақылау объектiсiнiң инспекциясынан бас тартуға болмайды. Бұндай инспекция тек форс-мажорлық жағдайларда ғана кешiктiрiле алады.
      2. Инспекциялық топ бақылау объектiсiне келгеннен кейiн алып жүрушi топ оны дайындық кеңесiн өткiзу орнына алып барады, оған ол жерде бақылау объектiсi схемасының 3-тен кем емес данасы табыс етiледi.
      Бақылау объектiсi схемасының мазмұнында:
      А. шын солтүстiктi көрсете отырып, 10 секундқа дейiнгi дәлдiкпен бақылау объектiсi шеңберiндегi географиялық координаталар;
      Б. схема масштабтары;
      В. бақылау объектiсiне, оның тiркеу нөмiрлерiн көрсете отырып, жататын аудандардың анық сызылған шекаралары;
      Г. есiктерiнiң енi 2 метрден аса болатын жайлар, осы жайларға дайындық кеңесiн жүргiзу орнынан баратын жолдар және осындай жайлар арасындағы жолдар;
      Д. бақылау объектiсiне барлық кiру орындары;
      Е. осы Хаттаманың IY бөлiмi 9-тармағына сәйкес берiлетін жайлардың орналасу орындары.
      3. Бақылау объектiсi схемасын тапсырғаннан кейiн, егер инспекциялық топ пен алып жүрушi топ басқаша уағдаласпаса, ұзақтығы 1 сағаттан аспайтын дайындық кеңесi өткiзiледi. Кеңес тақырыбына төмендегi сұрақтар кiредi:
      А. инспекция орнындағы қауiпсiздiк техникасының ережелерi және әкiмшілiк процедуралары;
      Б. инспекция орнындағы тасымалдау және байланыс тәртiбi;
      В. бақылау объектiсi аумағында басқа бақылау объектiсiне тиесiлi қару-жарақ пен әскери техниканың болуы;
      Г. Келiсiмге сәйкес шектелетiн және инспекция орнындағы қару-жарақ пен әскери техника саны мен Ақпаратпен алмасу туралы хаттамаға қоса берiлетiн 2 және 3 таблицаларға сәйкес соңғы ақпаратта көрсетiлген тиiстi сан арасындағы болуы мүмкiн айырмаларға қатысты түсiнiк;
      Д. жеке құрам санының инспекция жүргiзу сәтiне және соңғы ақпаратта көрсетiлген санының арасындағы болуы мүмкiн айырмаларға қатысты түсiнiк.
      4. Инспекциялық топ осы Хаттаманың IV бөлiмi 11, 12, 14 және 15-тармақтарының ережелерiн сақтай отырып, бақылау объектiсi шекараларында бақылау объектiсi схемасында басқа бақылау объектiсiне тиесiлi ретiнде шектелген аудандарды қоспағанда, барлық құрылыстар мен объектiлердi инспекциялауға құқылы.
      5. Егер алып жүрушi топ инспекциялық топқа бұрынырақта олар туралы инспекцияланатын бақылау объектiсiнде орналасқан ретiнде мәлiмденген Келiсiмге сәйкес шектелетiн қару-жарақ пен әскери техника инспекцияланатын бақылау объектiсi, сол келу/кету пунктiмен байланысты басқа бақылау объектiсiнiң аумағында тұрақты орналасқан болса, онда алып жүрушi топ инспекциялық топқа сол инспекция бөлiгi ретiнде осындай қару-жарақ пен әскери техниканы көрудi қамтамасыз етедi.
      6. Инспекциялық топ екiншi келу/кету пунктiне байланысты басқа бақылау обьектiсiне тиесiлi қару-жарақ пен әскери техника тұрақты орналасқан аумақтағы бақылау объектiсiн инспекциялау кезiнде, осы қару-жарақ пен әскери техниканы инспекциялауға құқылы. Бұл жағдайда инспекция туралы есепте бұл қару-жарақ пен әскери техниканың қандай объектiге тиесiлi екенiн бiлдiретiн белгi қойылады.

             VI бөлм. Талап бойынша инспекция

      1. Тараптардың әрқайсысы Келiсiмдi қолданудың географиялық шектерi туралы хаттамада аталған сезiмтал аудандарды, сондай-ақ бақылау объектiлерi аумақтарын қоспағанда, осы Хаттамаға сәйкес Келiсiмдi қолданудың географиялық шектерiндегi көрсетiлген аудандар шектерiнде талап бойынша инспекциялар жүргiзуге құқылы.
      2. Талап бойынша инспекциялардың мақсаты - осы Келiсiмдi орындауға байланысты мәселелердi анықтау, Келiсiмдi бұзуға апаратын, соның iшiнде Келiсiмге сәйкес шектелетiн қару-жарағы мен әскери техникасы жоқ жаяу әскер әскери бөлiмдерiне, әскери әуе күштерiне, ӘШҚ авиациясына қатысты iс-әрекеттердi айқындау және болдырмау.
      Талап бойынша инспекция сұраған Тарап инспекцияны сылтауратып, Келiсiмге қатысы жоқ қызметпен айналыспауға тиiс.
      3. Тараптардың әрқайсысы түсiнiксiз жағдай бойынша немесе екiншi Тараптың Келiсiмдi сақтауының дұрыстығына қатысты күмәндарына байланысты сұрау сала алады. Сұрау салынып отырған Тарап сұранымды алғаннан кейiн 7 күннен кешiктiрмей, сұраным жiберген Тарапқа тиiстi ақпаратты бередi. Егер сұрау салып отырған Тарап екiншi Тарап берген ақпарат жағдайды айқындамайды деп санаса, онда ол талап бойынша инспекцияны жариялай алады.
      4. Алып жүрушi топ көрсетiлген аудан шектерiнде инспекциялық топтың осы ауданның жекелеген пункттерiне инспекциялық топты жiбермеуi немесе оларды сезiмтал пункттер деп жариялауы мүмкiн.
      5. Инспекция жүргiзiлетiн Тараптың тiлегi бойынша инспекциялық топ көрсетiлген ауданға келгеннен кейiн дайындық кеңесi өткiзілуi мүмкiн. Дайындық кеңесiнiң ұзақтығы 1 сағаттан аспауы керек. Бұл кеңесте қауiпсiздiк техникасының ережелерi, әкiмшiлiк процедуралар хабарланады және келiсiмге сәйкес осы ауданға түскен бөлiмдердегi шектелетiн қару-жарақ пен әскери техника туралы мәлiметтер берiледi.
      6. Алып жүрушi топ көрсетiлген ауданға түскен бөлiмге келген кезде Ақпаратпен алмасу туралы хаттамаға сәйкес инспекциялық топқа, осы бөлiмдердiң, егер олар Келiсiмнiң қолданыс аясына түссе, жеке құрамының саны, олардағы осы Келiсiм аясына түсетiн қару-жарақ пен әскери техниканың болуы туралы хабарландырады және тиiстi түсiнiктер бередi.

            VII бөлм. Қару-жарақ пен әскери техниканы қысқарту
                        орындарыньң инспекциясы

      1. Тараптардың әрқайсысы Келiсiмдi қолданудың географиялық шектерiнде Қысқартудың тәртiбi туралы хаттаманың V, VI және VII бөлiмдерiне сәйкес қысқарту процесiнiң инспекциясын жүргiзуге құқылы.
      2. Инспекция жүргiзiлетiн Тарап қысқарту процесiн Қысқарту тәртiбi туралы хаттамада айтылған ережелердi сақтай отырып қана, ұйымдастыра және жүзеге асыра алады.
      3. Қысқарту процедураларын жүзеге асыруға ниетi бар Тарап бұл туралы қысқарту басталғанға дейiн 15 күннен кешiктiрмей екiншi Тарапқа мәлiмдейдi. Бұл мәлiмдеге, оның географиялық координаталарымен бiрге қысқарту орнын белгiлеудi, қысқартылуға тиiс қару-жарақ пен әскери техниканы қысқартудың жоспарланған басталу және аяқталу күндерi кiредi. Бұдан басқа мәлiмдемеде:
      А. қысқартылуға тиiс қару-жарақ пен әскери техниканың болжамды саны мен санаты;
      Б. қысқартылуға тиiс қару-жарақ пен әскери техника әкетiлген объектiнiң немесе обьектiлердiң тiркеу нөмiрлерi;
      В. қысқартылатын қару-жарақ пен әскери техниканың әрбiр санаты үшiн пайдаланылатын қысқарту процедуралары.
      4. Инспекциялық топ осы бөлiмнiң 3-тармағына сай мәлiмдеген қысқартудың барлық кезеңiнiң кез келген уақытында қысқарту орнына келуге құқылы. Инспекциялық топ қысқарту орнында болатын барлық уақытта, Қысқартудың тәртiбi туралы хаттамаға сәйкес жүзеге асырылатын барлық қысқарту процедураларына байқау жүргiзуге құқылы.
      5. Инспекциялық топ осы бөлiмде айтылған ережелерге сәйкес қысқартылатын қару-жарақ пен әскери техниканың заводтық сериялы нөмiрлерiн кедергiсiз жазып алуға және кейiнiректе қысқарту процедураларын аяқтау кезiнде бұндай нөмiрлердi жазып алуға құқылы.
      6. Қару-жарақ пен әскери техниканы қысқартуды жүзеге асырушы Тарап әрбiр қысқарту орнында жұмыс тiзiлiмiн жасайды, оған ол қысқартудан өтетiн қару-жарақ пен әскери техниканың әрбiр бiрлiгiнiң зауыттық сериялы нөмiрлерiн, сондай-ақ қысқарту процедураларының басталу және аяқталу күндерiн жазады. Тiзiлiм инспекциялық топқа инспекция жүргiзу кезеңiне берiледi.
      7. Инспекциялық топ қысқарту орнын әрбiр инспекциялауды аяқтаған кезде инспекциялық топтың жетекшiсi мен алып жүрушi топтың жетекшiсi қол қоятын бiр үлгiдегi есептi жасайды.
      8. Қысқарту процесi аяқталғаннан кейiн 5 күн iшiңде қысқартуға жауапты Тарап қысқартудың аяқталғандығы туралы екiншi Тарапқа мәлiмдейдi. Бұндай мәлiмдеме де қысқартылған қару-жарақ пен әскери техниканың саны мен санаты, қысқарту орны, қысқарту процесiнiң басталу және аяқталу күндерi көрсетiледi.

                 VIII бөлім. Инспекциялар туралы есептер

      1. Инспекцияны аяқтау үшiн және инспекция орнынан кетер алдында:
      А. инспекциялық топ алып жүрушi топқа жазбаша есеп бередi;
      Б. алып жүрушi топ бұл есепке жазбаша нысанда жасалған ескертулердi кiргiзуге қүқылы және егер инспекциялық топ пен алып жүрушi топ бұл мерзiмдi ұзарту туралы уағдаласпаса, есептi инспекциялық топтан алғаннан кейiн 2 сағат iшiнде есепке қол қояды.
      2. Инспекция туралы есеп екi данада, әрқайсысы инспекция жүргiзушi Тарап тiлiнде жасалады. Инспекция жүргiзушi Тарап және инспекция жүргiзiлетiн Тарап бұл есептiң бiр-бiр даналарын сақтайды.
      3. Инспекциялық топ жүйелi инспекциялар жүргiзген кезде инспекция жүргiзiлетiн Тараптың аумағынан кеткенге дейiн келу/кету пунктiнде қорытынды есептi жасайды.
      4. Есептiң әрбiр данасына инспекциялық топтың жетекшiсi мен алып жүрушi топтың жетекшiсi қол қояды.
      5. Осы Хаттаманың VII бөлiмiнде және осы бөлiмде көрсетiлген есептер стандартталған болуы тиiс; инспекцияның әрбiр типi үшiн есеп форматтары Бiрлескен бақылау тобында келiсiледi.
      6. Инспекция туралы есепке:
      А. инспекция орны;
      Б. инспекциялық топтың инспекция орнына келу күнi мен уақыты;
      В. инспекция тобының инспекция орнынан кету күнi мен уақыты;
      Г. Келiсiмге сәйкес шектелетiн және инспекцияльқ топ бақылау объектiсiн немесе көрсетiлген ауданда инспекциялау кезiнде бақылаған қару-жарақ пен әскери техниканың әрбiр санаттағы саны мен типтерi;
      Д. қысқарту орнында қысқартылатын қару-жарақ пен әскери

техниканың әрбiр санаттағы саны мен типтерi және олардың зауыттық 
нөмiрлерi;
     Е. инспекция орнындағы Келiсiмнiң қолданыс аясына түсетiн және 
Келiсiмге сәйкес шектелетiн жеке құрамның саны. 
     
                   ІХ бөлiм. Бiрлескен бақылау тобы 
     
     1. Бiрлескен бақылау тобы Тараптардың дипломатиялық өкiлдерiнен 
және әскери мамандарынан тұрады.
     2. Бiрлескен бақылау тобы төмендегi негiзгi функцияларды атқарады:
     А. Келiсiм баптарын тусiндiру кезiнде оны орындау барысында 
туындайтын келiспеушiлiктердi шешедi;
     Б. Келiсiмдi сақтауға байланысты мәселелердi шешедi;
     В. инспекция барысында туындаған немесе анықталған мәселелердi шешедi;
     Г. Тараптардың кез келгенi қойған және Келiсiмге байланысты кез 
келген мәселелердi талқылайды және шешедi.
     3. Бiрлескен бақылау тобы,тараптар басқаша келiспесе, жылына 
2 рет өз мәжiлiстерiне жиналады.


      4. Тараптар Бiрлескен бақылау тобының кезектен тыс мәжiлiсiн өткiзу туралы мәселе көтере алады. Осындай кезектен тыс мәжiлiс өткiзуге ұсыныс жасаған тарап, бұл туралы жазбаша түрде екiншi Тарапқа мәлiмдейдi. Бұл кезектен тыс мәжiлiс осындай мәлiмдеме жiберген сәттен бастап 15-күндiк мерзiм iшiнде жүргiзіледi.
      5. Бiрлескен бақылау тобының әрбiр мәжiлiсiнiң ұзақтығы бiрлескен

бақылау тобы бұған қосымша шешiм қабылдаған жағдайларды қоспағанда, 
15 күннен аспайды.
     6. Бiрлескен бақылау тобының төрағасы - кезекпен екi Тарап өкiлдерi 
болады.
     7. Бiрлескен бақылау тобы өз мәжiлiстерiн принцип бойынша екi 
Тарап аумақтарында кезекпен өткiзедi.
     
                        Х бөлім
     
     Осы Хаттама Келісімнің ажырамас бөлігі болып табылады, келісім 
күшіне енген күннен бастап күшіне енеді және Келісімнің қолданыс 
мерзімі ішінде іс-қимылда болады.
     Осы Хаттама бес данада, әрқайсысы орыс және қытай тілдерінде 
жасалды, сондай-ақ орыс және қытай тілдеріндегі барлық мәтіндердің 
күші бірдей.


                                   Қазақстан Республикасы, Қырғыз

Республикасы, Ресей Федерациясы, Тәжiкстан Республикасы және Қытай Халық Республикасы арасындағы Шекара аудандағы қарулы күштердi өзара қысқарту туралы келiсiмге Қосымша


               Қысқарту тәртiбi туралы
                      Хаттама

      Тараптар бұдан әрi қарай Келiсiм деп аталатын, 1997 жылғы 24-сәуiрдегi Қазақстан Республикасы, Қырғыз Республикасы, Ресей Федерациясы, Тәжiкстан Республикасы және Қытай Халық Республикасы арасындағы Шекара аудандағы қарулы күштердi өзара қысқарту туралы келiсiмнiң 6 және 8-баптарына сәйкес жеке құрамды қысқартудың тәртiбi және қару-жарақ пен әскери техниканы қысқартудың процедуралары туралы төмендегiдей уағдаластықтарға қол жеткiздi.

                         I-Бөлiм. Жалпы ережелер

      1. Келiсiм қамтитын жеке құрам, қару-жарақ пен әскери техника осы Хаттамада анықталған тәртiпке және процедураларға сәйкес қысқартылады.
      2. Тараптардың әрқайсысы Келiсiммен көзделген қару-жарақ пен әскери техниканы қысқартуды жұзеге асыру үшiн, осы Хаттаманың V, VI, VII, VIII және IХ бөлiмдерiнде көзделген ережелерге зиян келтiрмей, өзi тиісті деп санаған процедураларды пайдалануға құқылы.
      3. Тараптар Келiсiмдi орындау барысында келiсу бойынша осы Хаттаманың V, VI, VII, VIII және IX бөлiмдерiнде көзделген қару-жарақ пен әскери техниканы қысқарту процедураларын жаңа процедуралармен толықтыра алады. Осыған байланысты ұсыныстар бiрлескен бақылау тобында келiсiледi.
      Тараптар қысқартудың жаңа процедураларының мәселесi бойынша уағдаластықтарға қол жеткiзгенге дейiн қысқартуды бұрында көзделген қысқарту процедураларына сәйкес жүргiзудi жалғастыра беруге тиiс.
      4. Осы Хаттаманың V, VI, VII және VIII бөлiмдерiнде көзделген

процедуралар қысқартудың жарияланған орындарында жүзеге асырылады.
     5. Әрбiр Тарап қысқартылуға жататын қару-жарақ пен әскери 
техниканың элементтерiн алып тастауға, сақтауға және пайдалануға 
құқылы.
     6. Тараптар жеке құрамды, қару-жарақ пен әскери техниканы 
қысқарту барысында Келiсiмнiң 1-бабында келтiрiлген терминдердi 
басшылыққа алады.
     
            II-Бөлiм. Жеке құрамды қысқартудың тәртiбi
     
     Қарулы күштердiң жеке құрамын қысқарту: тұтас әскери құрамаларды 
(дивизия, бригада, полк, жеке батальон, әскери-әуе күштерiндегi 
эскадрилья немесе оларға теңестiрiлген бөлiмдер) тарату жолымен, 
әскери құрамалардың штаттық санын азайту жолымен, әскери құрамаларды 
Келiсiмдi қолданудың географиялық шектерiнен тыс шығару жолымен 
жүргiзiледi.
     
                III-Бөлiм. Қару-жарақ пен әскери техниканың
                           қолданыстағы және жаңа типтерi
     
     1. Келiсiмдi қолданудың географиялық шектерiнде Келiсiм
қамтитын төмендегi қару-жарақ пен және әскери техниканың типтерi
бар:
     
             Қазақстан, Қырғызстан, Ресей, Тәжiкстан
     
     Ұрыс танкiлерi: Т-80 (Б, БВ, У, УД), Т-72 (А, Б, БI, М), Т-62
(М), Т-55 (М), ПТ-76.
     Броняланған ұрыс машиналары: БМП-2 (К), БМП-1 (К, П, ПК),
БТР-80, БТР-70, БТР-60 (ПБ, ПБК), БТР-50 (П, ПК), МТ- ЛБ.
     122 мм және одан да үлкен калибрлi артиллериялық жүйелер:
          Өзi жүретiн пушкiлер:
          203 мм: "Пион".
          152 мм: "Гиацинт".
          Пушкiлер:
          152 мм: "Гиацинт-Б".
          Пушкi-гаубицалар:
          152 мм: Д-20
          Өзi жүретiн гаубицалар:
          152 мм: "Мста-С", "Акация".
          122 мм: "Гвоздика".
          Гаубицалар:
          152 мм: Д-1.
          122 мм: Д-30, М-30.
          Дүркiндете атудың реактивтi жүйелерi:
          200 мм: "Ураган".
          122 мм: "Град-1", "Град".
     
     Тактикалық ракеталардың ұшыру қондырғылары: "Р- 17", "Луна-М".
     Ұрыс ұшақтары: Су-24 (М), Су-25 (бм, уб), Су-27 (п, уб), МИГ-23
(млд, уб).
     Барлау және РЭК ұшақтары: Су-24 мр.
     Ұрыс тiкұшақтары: Ми-24, (в, п, д, ду), Ми-24 (к, р), Ми-22,
Ми-9, Ми-8 (т, мт, мтв, п, пс, КП, ВзПУ), Ми-6 (а).
     
                           Қытай
     
     Ұрыс танкiлерi: жоқ.
     Броняланған ұрыс машиналары: 63 типтегi БТР.
     122 мм және одан да үлкен калибрлi артиллериялық жүйелер:
          Пушкi-гаубицалар:
          152 мм: 53 типтi.
          Гаубицалар:
          122 мм: 53 типтi.
          Дүркiндете атудың реактивтi жүйелерi:
          130 мм: 53 типтi.
     Тактикалық ракеталардың ұшыру қондырғылары: жоқ
     Ұрыс ұшақтары: "Цзянь-6", "Цзянь/Цзяо-6".
     Барлау және РЭК ұшақтары: жоқ.
     Ұрыс тiкұшақтары: жоқ.


      2. Тараптардың әрқайсысы 30 күн бұрын екiншi Тарапқа Келiсiмдi қолданудың географиялық қолдану шектерiнде қару-жарақ пен әскери техниканың жаңа типтерiнiң немесе осы Хаттамаға енгiзiлген типтердiң нұсқалары мен үлгілерiнiң әскердi қаруландыруға түскені туралы мәлiмдейдi.

         IV-Бөлiм. Техникалық мәлiметтер мен фотосуреттер

      Тараптар Келiсiм күшiне енген күннен бастап 60 күн iшiнде осы Хаттаманың III-бөлiмiнде айтылған қару-жарақ пен әскери техниканың техникалық мәлiметтерi мен анық ақ-қара түстi фотосуреттерiн бiр-бiрiне бередi. Негiзгi техникалық мәлiметтер: қолданыстағы типтi; тиiстi Тарап қабылдаған атауды; бас қарудың калибрiн; құрғақ салмақты қамтиды. Фотосуреттер ақ-қара түстi және төмендегi: енi - 13 см, ұзындығы -18 см форматқа (суреттiң шетiн есептемегенде) сәйкес болуы тиiс. Әрбiр объект үш бағыттан: алдыңғы жағынан, жанынан (сол жағынан немесе оң жағынан) және төбесiнен түсiрiлуi тиіс. Түсiрiлген объект (не үзына бойына, не кесе көлденең жазықтықта) суреттiң 80% кем емес ауданын қамтуы керек. Әрбiр суретте 0,5 метрден бөлiнген анық көрiнетiн масштабты сызықшасы болу керек.

       V-Бөлiм. Қару-жарақ пен әскери техниканы жою жолымен
                    қысқарту процедуралары

      Осы Хаттаманың VI, VII, VIII және IX бөлiмдерiнде қысқарту процедуралары көзделген қару-жарақ пен әскери техникадан басқа қалған қару-жарақ пен әскери техника осы бөлiмде көзделген процедуралар бойынша қысқартылады.
      Қару-жарақ пен әскери техниканы жою жолымен қысқарту:
      1. Бөлшектерге бөлу жолымен жою процедуралары:
      1) Ұрыс танкiлерi үшiн:
      А. ұңғының орналасуының бiр орнынан ажырата және машинаның кесе көлденең өсiне бағытталған 60 градустан кем емес бұрышпен және радиалдық бағытта 200 мм ұзындықта корпустағы мұнара астылық саңылау периметрiнен бiр секцияны ажырата отырып мұнараны бөлшектеу; және
      Б. (I) борттық беру жүйелерiнiң саңылаулары бөлiнетiн бөлiктерде болатындай етiп, ең болмағанда корпустың бiр бүйiрiнде борттық табақтарда вертикальды және горизонталды кесулермен және алдыңғы немесе тұмсық табақтардағы қақпақ және табан табақтарында диагоналды кесулердi жүргiзе отырып секцияны ажырату; немесе
      (2) корпустың табанынан двигательге арналған орнату орындарын қамтитын секцияларды қиып алу; немесе
      (3) танк корпусын вертикалды және горизонталды кесулермен шамамен тең екi және одан да көп бөлiктерге бөлу.
      2) Броняланған ұрыс машиналары үшiн:
      А. ұңғының орналасуының бiр орнынан ажырата және машинаның кесе көлденең өсiне бағытталған 60 градустан кем емес бұрышпен және радиалдық бағытта 200 мм ұзындықта корпустағы мұнара астылық саңылау периметрiнен бiр секцияны ажырата отырып мұнараны бөлшектеу; және
      Б. броняланған шынжыр табанды ұрыс машиналары үшiн:
      (I) борттық беру жүйелерi бөлiнетiн бөлiктерде болатындай етiп, ең болмағанда корпустың бiр бүйiрiнде борттық табақтарда вертикальды және горизонталды кесулермен және алдыңғы немесе тұмсық табақтардағы қақпақ және табан табақтарында диагоналды кесулердi жүргiзе отырып секцияны ажырату; немесе
      (2) корпустың табанынан двигательге арналған орнату орындарын қамтитын секцияларды қиып алу; немесе
      (3) корпусты вертикалды және горзонталды кесулермен шамамен тең екi және одан да көп бөлiктерге бөлу.
      В. броняланған дөңгелектi ұрыс машиналары үшiн:
      (1) алдыңғы дөгелектердiң жетек қорабын орналастыру орнын қамтитын корпустың ең болмағанда бiр бортында секцияларды ажырату;
      (2) вертикалды және горизонталды кесулермен корпусты шамамен тең екi немесе одан да көп бөлiктерге бөлу.
      3) Артиллериялық жүйелер үшiн:
      (I) өзi жүретiн артиллериялық жүйелер үшiн: борттык берiлiс саңылауын қамтитын корпусынан ең болмағанда бiр бортында секцияларды ажырату;
      (2) тiркелмелi артиллериялық жүйелер үшiн: зеңбiрек станинасын немесе тiрек тақтасын шамамен тең екi бөлiкке бөлу;
      (3) дүркiндете атудың реактивтi жүйелерi үшiн: құбырлы немесе рельстi бағыт берушiлердi, көтеру механизмi секторларының бұрандаларын (тiстi доңғалақтарын), құбырлық және рельстiк бағыт берушiлердiң тұғырларын және олардың бұрылу бөлiмдерiн алып тастау.
      4) Тактикалық ракеталарды ұшыру қондырғылары үшiн:
      А. ұшыру қондырғысы старттық агрегатының қызметiн қамтамасыз ететiн жабдықты бөлшектеу; және
      Б. бөлшектенген бөлiктер мен тораптарды бөлу:
      (1) жебенi шамамен тең екi бөлiкке бөлу;
      (2) ұшыру үстелiн (вертлюга) шамамен тең екi бөлiкке бөлу.
      5) Ұрыс ұшақтары үшiн:
      Ұрыс ұшағының фюзеляжы түйiсу торабынан тыс тiкелей кабина алдынан және центроплан ауданында құйрық бөлiмiнен, түйiсу тораптар, егер олар бөлiну ауданында болса, бөлiнетiн бөлiктерде болатыңдай етiп үш бөлiкке бөлiнедi.
      6) Ұрыс тiкұшақтары үшiн:
      Құйрық белдемшесi немесе құйрық бөлiгi түйiсу торабы бөлiнетiн бөлiкте болатындай етiп фюзеляждан бөлiнедi.
      2. Нысана және жер бетiндегi нысана ретiнде пайдалану жолымен жою процедурасы:
      1) Ұрыс ұшақтары үшiн:
      нысана-ұшақ атылатын оқ-дәрiлермен немесе өзiн-өзi жою механизмiмен жойылады. Бiр Тарап екiншi Тарапқа жойылған ұшақтың типi туралы және оны жою орны туралы мәлiмдейдi. Егер екiншi Тараптың жоюға қатысты кудiктерi болса, онда қысқарту мәселе түпкiлiктi шешілгенге дейiн орындалған болып саналмайды.
      2) Қару-жарақ пен әскери техниканың барлық түрлерi үшiн жер үстiндегi нысана атылатын оқ-дәрiмен жойылады.
      3. Апат нәтижесiнде жою процедурасы:
      Келiсiмге сәйкес қысқартуға және шектеуге жататын қару-жарақ пен әскери техниканың кез келген типiнiң апаты болған жағдайда, апаттан кейiн 30 күн iшiнде екiншi Тарапқа апатқа ұшыраған объект, апаттың уақыты мен болжамды болған орны туралы мәлiмдеу қажет.
      Егер екiншi Тараптың апатқа қатысты күмәнi болса, онда қысқарту осы мәселе түпкiлiктi шешiлгенге дейiн аяқталған болып саналмайды.
      4. Қопару жолымен жою процедурасы:
      1) Ұрыс танкiлерi үшiн:
      А. корпустан және мұнарадан тораптарды, агрегаттарды, детальдарды және жүйелердi (жоюды жүргiзушi Тараптың қарауына) бөлшектеу; және
      Б. жарылғыш заттың зарядтары ұрыс танкiсiнiң (бөлiп жою жағдайында - оның негiзгi элементтерi - корпустың да, мұнараның да сыртынан және iшiнен) сыртына және iшiне олар жарылғаннан кейiн корпус та, мұнара да бөлiктерге бөлiнетiндей немесе қабырғасында жарық пайда болатындай немесе айтарлықтай майысатындай; корпустағы двигательдi орналастыру орны бұзылатындай немесе борттық берiлiс саңылауының ең болмағанда бiреуi бұзылатындай немесе қозғалғыш бөлiгi торабы орналасуының ең болмағанда бiр орны бұзылатындай болып орналастырылады.
      2) Броняланған ұрыс машиналары үшiн:
      А. корпустан және мұнарадан (егер болса) тораптарды, агрегаттарды, детальдарды және жүйелердi бөлшектеу (жоюды жүргiзушi Тараптың қарауына орай); және
      Б. жарылғыш заттың зарядтары броняланған ұрыс машиналарының (бөлiп жою жағдайында - оның негiзгi элементтерi - корпустың да, мұнараның да сыртынан және iшiнен) сыртына және iшiне олар жарылғаннан кейiн корпус та, мұнара да бөлiктерге бөлiнетiндей немесе қабырғаларында жарық пайда болатындай немесе айтарлықгай майысатындай; корпустағы двигательдi орналастыру орны бұзылатындай немесе борттық берiлiс саңылауының ең болмағанда бiреуi бүзылатындай немесе қозғалғыш бөлiгi торабының ең болмағанда бiр орны бұзылатындай болып орналастырылады.
      3) Тiркелетiн пушкпер, гаубицалар және пушкiлер мен гаубицалардың мумкiндiктерiн бiрiктiрген артиллериялық зеңбiректер үшiн:
      жарылғыш заттардың зарядтары ұңғыға, жоғары станда және станинада люльканың бiр орналасу орнына және:
      (1) ұңғы бөлiнетiндей немесе ұзынынан жарылатындай;
      (2) затвор не жұлынып қалатындай не майысатындай, не iшiнара балқып кететiндей;
      (3) ұңғы құбырының оқталатын орынмен және люлька цапфтарының бiрiнiң жоғары станмен қосылу орындары бұзылатындай немесе олардың әрi қарайға қызметi мүмкiн болмайтындай; және
      (4) станиналар шамамен тең екi бөлiкке бөлiнетiндей немесе олардың әрi қарайға қызметi мүмкiн болмайтындай етiп бүлiнетiндей орналастырылады.
      4) Тiркелетiн минаатқыштар үшiн:
      жарылғыш заттардың зарядтары мина атқыштың ұңғысына және тiрек тақтасына зарядтардың жарылысы кезiнде минаатқыштың ұңғысы оның төменгi бөлiгiнде жарылатындай, ал тақта шамамен екi тең бөлiкке бөлiнетiндей болып орналастырылады.
      5) А) мұнаралы өзi жүретiн пушкiлер, гаубицалар және пушкiлер мен гаубицалардың мүмкiндiктерiн бiрiктiрген өзi жүретiн артиллериялық зеңбiректер үшiн:
      осы бөлiмнiң 4-тармағы 1) тармақшасында ұрыс танкiлерi үшiн анықталған әдiс қолданылады; және
      Б) мұнарасыз өзi жүретiн пушкiлер, гаубицалар және пушкiлер мен гаубицалар мүмкiндiктерiн бiрiктiрген өзi жүретiн артиллериялық зеңбiректер үшiн:
      жарылғыш заттың заряды ұңғыны көтерiп тұратын айналатын тұғырдың алдыңғы шетiне корпусқа орналастырылады және қақпақ табағын корпустан бөлiнетiндей етiп жарылады. Қару-жарақ жүйесiн жою үшiн осы бөлiмнiң 4 тармағы 3) тармақшасында пушкiлер, гаубицалар, пушкiлер мен гаубицалар мүмкiндiктерiн бiрiктiрген зеңбiректер үшiн көрсетiлген әдiс қолданылады.
      В) дүркiндете атудың реактивтi жүйелерi үшiн:
      ұзартылған кумулятивтi заряд қүбырлы немесе рельстi бағыттаушыларға және олардың негiздерiне кесе-көлденең орналастырылады.
      6) Ұрыс тiкұшақтары үшiн:
      жарылғыш заттар зарядтарының кез келген типi мен саны фюзеляж ең кем дегенде екi бөлiкке бөлiнетiндей болып пайдаланылуы мүмкiн.

       VI-Бөлiм. Қару-жарақ пен әскери техниканы азаматтық мақсат
            үшiн қайта құру жолымен қысқарту процедуралары

      1. Тараптардың әрқайсысы қару-жарақ пен әскери техниканы азаматтық мақсат үшін қайта құру жолымен қысқартылуға тиіс ұрыс танктерiн 5 проценттен, броняланған ұрыс машиналарын 10 проценттен, дүркiн оқ атудың реактивтiк жүйелерiн 10 проценттен, тактикалық ракеталарды ұшыру қондырғыларын 40 проценттен көп емес қысқартуға құқылы.
      Қайта жабдықталған қару-жарақ пен әскери техника Тараптардың қарулы күштерiн қаруландыруға қабылданбайды.
      2. Тараптар Бiрлескен бақылау тобының шеңберiнде осы бөлiмнiң 1-тармағында көрсетiлген проценттiк ара қатынастарды өзгерте алады.
      3. Қысқартудың жарияланған орындарда қайта жабдықтауды жүргiзер алдында төмендегi процедуралар жүзеге асырылады:
      1) Ұрыс танкiлерi мен броняланған ұрыс машиналары үшiн:
      қару-жарақ жүиелерiнiң қалыпты қызмет етуiн қамтамасыз ететiн асырып атуды қоса алғаңда, арнаулы жабдықтарды шассиден алып тастау; мұнараны және қару-жарақты бөлшектеу;
      2) Дүркiндете атудың реактивтi жүйелерi үшiн:
      А. ұрыс жүйелерiнiң қалыпты қызмет етуiн қамтамасыз ететiн асырып атуды қоса алғанда, реактивтi жүйеден арнаулы жабдықтарды алып тастау; және
      Б. қүбырлы немесе рельстi бағыттаушыларды, көтеру механизмдерi секторларының бұрандаларын (тiстi доңғалақтарын), қүбырлы немесе рельстi бағыттаушылардың және олардың бұру бөлiмдерiнiң тұғырларын алып тастау.
      3) Тактикалық ракеталардың ұшыру қондырғылары үшiн:
      осы Хаттаманың V-бөлiмi, 1-тармағының 4)-тармақшасында көзделген процедуралар жүзеге асырылады.

       VII-Бөлiм. Қару-жарақ пен әскери техниканы стационарлық
                   экспозиция жолымен қысқарту процедуралары

      1. Тараптардың әрқайсысы Келiсiмде көзделген әрбiр санаттағы қысқартылатын қару-жарақ пен әскери техниканың жалпы саннан 1 проценттен көп емес стационарлық экспозиция жолымен қысқартуға құқылы.
      2. Стационарлық экспозиция жолымен қысқартылуға тиiс әскери техникадан қару-жарақ жүйелерiнiң асырып атуды қоса алғанда, қалыпты қызмет етуiн қамтамасыз ететiн жабдықтар бөлшектенедi.
      Ұрыс танкiлерi мен броняланған ұрыс машиналары үшiн:
      1) А. корпустан двигатель және трансмиссия агрегаттарын бөлшектеу, оларды қайтара орнатуды болдырмайтындай, олардың орналасу орнын бүлдiру; немесе
      Б. трансмиссиялардың, люктердiң және кiшкене люктердiң қақпақтарын двигательдi, оның жүйелерiн және трансмиссия агрегаттарын пайдалану мүмкiндiгiн болдырмайтындай етiп корпусқа пiсiрiп жабыстыру.
      2) А. Қару-жарақтың горизонталды және вертикалды нысаналау механизмi оларды қайтара орнату мүмкiндiгi болмайтындай етiп пiсiрiлiп жабыстырылады; және
      Б. оқталатын бөлiкке затвор сынасын ең кем дегенде екi жерден пiсiрiп жабыстыру.

             VIII-Бөлiм. Қару-жарақ пен әскери техниканы оқу
                   материалдық бөлiм ретiнде пайдалану
                     жолымен қысқарту процедуралары

      1. Тараптардың әрқайсысы Келiсiмде көзделген әрбiр санаттағы қысқартылатын қару-жарақ пен әскери техниканы жалпы санның 3 процентiнен көп емес оқу материалдық бөлiм ретiнде пайдалану жолымен қысқартуға құқылы.
      2. Оқу материалдық бөлiм деп оқ ату мүмкiндiгiнен айрылған және тек оқу процесiнде оқу материалы ретiнде ғана пайдаланылатын қару-жарақ пен әскери техника түсiніледi.
      3. Оку материалдық бөлiм ретiнде пайдалану жолымен қысқартылатын қару-жарақ пен әскери техникаға қысқарту орындарында төмендегi процедуралар жүргiзiледi:
      1) Ұрыс ұшақтары мен тiкұшақтары үшiн:
      қару-жарақ жүйелерiнiң барлық орналастырылған, сыртқы және алынып тасталатын қару-жарағы мен жабдықтарын алып тастау;
      2) Ұрыс танкiлерi мен броняланған ұрыс машиналары үшiн:
      А. қару-жарақты горизонталды және вертикалды нысаналау механизмдерi негiзгi қару-жарақты нысаналау мүмкіндiгiн болдырмайтындай етiп пiсiрiлiп жабыстырылады немесе қару-жарақтың горизонталды және вертикалды нысаналау механизмдерi бөлшектенедi, ал оларды орналастыру орындары, оларды қайтара пайдалануды болдырмайтындай етiп бүлдiрiледi;
      Б. оқталатын бөлiкке затвор сынасын ең кем дегенде екi жерден пiсiрiп жабыстыру.
      4. Келiсiм күшiне енгенге дейiн оқу материалдық бөлiм ретінде пайдаланылған қару-жарақ пен әскери техника Келiсiмнiң қолданыс аясына түспейдi.

     ІХ-Бөлiм. Қару-жарақ пен әскери техниканы Келiсiмдi қолданудың
        географиялық шектерiнен тыс шығару жолымен қысқартудың
                           процедуралары

      1. Тараптардың әрқайсысы қысқартуға жататын қару-жарақ пен әскери техниканы - ұрыс танкiлерiн 40 проценттен, броняланған ұрыс машиналарын 95 проценттен, артиллериялық жүйелердi 40 проценттен, ұрыс ұшақтарын 90 проценттен, ұрыс тiкұшақтарын 20 проценттен, тактикалық ракеталардың ұшыру қоңдырғыларын 50 проценттен аспайтындай шамада Келiсiмдi қолданудың географиялық шектерiнен тыс шығару жолымен қысқартуға құқылы.
      Шығару жолымен қысқартылатын қару-жарақ пен әскери техника Келiсiмдi қолданудың географиялық шектерiнен едәуiр қашықтықтағы аудандарға шығарылуы тиiс.
      2. Тараптардың әрқайсысы Келiсiм қамтитын қару-жарақ пен әскери техниканы осы Хаттаманың V, VI, VII және VIII бөлiмдерiнде айқындалған тәртiпке сәйкес жою немесе қайта жабдықтау үшiн Келiсiмдi қолданудың географиялық шектерiне шығаруға құқылы.
      Осылай қысқартылатын қару-жарақ пен әскери техника туралы

Келiсiмдi қолданудың географиялық шектерiнен шығаруға дейiн 30 күн 
бұрын екiншi Тарапқа мәлiмдеу керек.
     
                        Х-Бөлiм.
     
     Осы Хаттама Келiсiмнiң ажырамас бөлiгi болып табылады, Келiсiм 
күшiне енген күннен бастап күшiне енедi және Келiсiмнiң қолданыс 
мерзiмi бойына күшiнде болады.
     Осы Хаттама бес данада, әрқайсысы орыс және қытай тiлдерiнде 
жасалды, сондай-ақ орыс және қытай тiлдерiндегi барлық мәтiндердiң күшi 
бiрдей.
     
     
     Қазақстан Республикасының Үкiметi, Қырғыз Республикасының
        Үкiметi, Ресей Федерациясының Үкiметi, Тәжiкстан
      Республикасының Үкiметi және Қытай Халық Республикасының
     Үкiметi арасындағы Шекара ауданда қарулы күштердi көбейтпеу
            мәселесi бойынша өзара түсiнiстiк жөнiндегі
                        Меморандум
     


      Бұдан әрi қарай Тараптар деп аталатын Бiрлескен Тарапты құрайтын Қазақстан Республикасының Үкiметi, Қырғыз Республикасының Үкiметi, Ресей Федерациясының Үкiметi, Тәжiкстан Республикасының Үкiметi және Қытай Халық Республикасының Үкiметi,
      бұдан әрi қарай Келiсiм деп аталатын 1997 жылғы 24-сәуiрдегi Қазақстан Республикасы, Қырғыз Республикасы, Ресей Федерациясы, Тәжiкстан Республикасы және Қытай Халық Республикасы арасындағы Шекара ауданда қарулы күштердi өзара қысқарту туралы келiсiмнiң тиiстi ережелерiн жүзеге асыру мақсаттарында,
      шекара ауданда тұрақтылықты, қауiпсiздiктi және өзара сенiмдi нығайтуға ұмтыла отырып,
      Тараптардың қарулы куштерiн Келiсiмдi қолданудың географиялық шектерiнде өзара қысқарту жүзеге асырылғаннан кейiн Шығыс және Батыс учаскелерде Тараптардың қарулы күштерiнiң iс жүзiндегі орналасуында айырмашылықтар сақталып қалатындығын ескере отырып,
      төмендегi өзара түсiнiстікке қол жеткiздi:
      1. Бiрлескен Тарап әдеттегi жағдайларда Батыс учаскеде Келiсiмдi қолданудың географиялық шектерiнде Келiсiм күшiне енген күннен бастап қарулы күштердi көбейтпейдi. Бiрлескен Тарап оның қауiпсiздiгi мен тұрақтылығына қауiп төндiретiн iшкi немесе халықаралық сипаттағы ерекше жағдайлар туындаған жағдайда осы кезеңге осы Келiсiмде бұл аудан үшiн көзделген жеке құрам, қару-жарақ пен әскери техника үшiн шектi деңгейлер шеңберiнде қарулы күштердi көбейте алады.
      2. Қытай Тарабы әдеттегi жағдайларда Шығыс учаскеде Келiсiмдi қолданудың географиялық шектерiнде Келiсiм күшіне енген күннен бастап қарулы күштердi көбейтпейдi. Қытай Тарабы оның қауiпсiздiгi мен тұрақтылығына қауiп төндiретiн iшкi немесе халықаралық сипаттағы ерекше жағдайлар туындаған жағдайда осы кезеңге осы Келiсiмде бұл аудан үшiн көзделген жеке құрам, қару-жарақ пен әскери техника үшiн шектi деңгейлер шеңберiнде қарулы күштердi көбейте алады.
      3. Бiр Тараптың қарулы күштердi көбейтуi екiншi Тарапқа қарсы бағытталмайды.
      4. Тараптардың бiреуi Келiсiмдi қолданудың географиялық шектерiнде қарулы күштердi көбейткен жағдайда, ол бұл туралы екiншi Тарапқа уақытылы мәлiмдейдi. Мәлiмдеме мазмұнына: жеке құрам саны және қару-жарақ пен әскери техника санаттары бойынша көбейтiлетiн саны, сондай-ақ көбейтудiң себептерiн көрсету кiредi. Ерекше жағдайлар тоқтаған кезде қарулы күштердi көбейтудi жүзеге асырған Тарап бұл туралы екiншi Тарапқа уақытылы хабарлайды.
      5. Тараптардың ерекше жағдайларда қарулы күштердi көбейтуi кезiнде, Келiсiмге қоса берiлетiн Бақылау және тексеру туралы хаттама қолданылады. Егер сонымен бiрге инспекциялар санын көбейту қажет болса, Тараптар бұл туралы жеке уағдаласады.
      6. Тараптар Келiсiмнiң қолданыс аясына түсетiн қарулы күштер мен шекара әскерлерiнiң (шекара бөлiмдерi) қару-жарағы және әскери техникасының санаттарын техникалық қайта жабдықтау мен жетiлдiру бойынша қажеттi шараларды жүргiзуге құқылы.
      7. Тараптар мемлекеттiк шекараны қорғау мүдделерi үшiн Келiсiмдi қолданудың географиялық шектерiнде шекара әскерiнiң (шекара бөлiмдерi) жеке құрам санын және қару-жарағы және әскери техникасының санын Келiсiммен көзделген шектi деңгейге дейiн көбейте алады.
      8. Осы Меморандум құпия сипатқа ие. Тараптардың ешқайсысы осы Меморандумның мазмұнын үшiншi тарапқа ашпайды және екiншi Тараптың оған жазбаша келiсiмiнсiз жарияламайды.
      9. Тараптар бiр-бiрiне Бiрлескен Тараптың барлық мемлекеттерiн қоса алғанда, Тараптардың осы Меморандумның күшiне енуi үшiн қажеттi мемлекеттiк iшкi процедураларды орындағаны туралы өзара мәлiмдейдi. Аталған мәлiмдемелер Тараптардың әрқайсысына Келісімнің күшіне енуі үшін қажетті мемлекеттік ішкі процедуралардың орындалғандығы туралы

мәлімдемелермен бір уақытта жіберіледі. Осы Меморандум жазбаша 
мәлімдемелердің соңғысының күнінен бастап күшіне енеді.
     Осы Меморандумның қолданыс мерзімі Келісімнің қолданыс мерзіміне тең.
     Мәскеуде 1997 жылғы 24-сәуірде бес данада, әрқайсысы орыс және 
қытай тілдерінде жасалды, сондай-ақ орыс және қытай тілдеріндегі 
барлық мәтіндердің күші бірдей.
     
     Қазақстан Республикасының         Қытай Халық
         Үкіметі үшін                 Республикасының
                                        Үкіметі үшін
     
     Қырғыз Республикасының
        Үкіметі үшін 
     
     Ресей Федерациясының
       Үкіметі үшін
     
     Тәжікстан Республикасының
        Үкіметі үшін
     
     
    Оқығандар: 
     Омарбекова А.
     Нарбаев Е. 
     
      
      


О ратификации Соглашения между Республикой Казахстан, Кыргызской Республикой, Российской Федерацией, Республикой Таджикистан и Китайской Народной Республикой о взаимном сокращении вооруженных сил в районе границы

Закон Республики Казахстан от 29 июня 1998 года № 243

      Ратифицировать Соглашение между Республикой Казахстан, Кыргызской Республикой, Российской Федерацией, Республикой Таджикистан и Китайской Народной Республикой о взаимном сокращении вооруженных сил в районе границы, подписанное в Москве 24 апреля 1997 года.
      Президент
Республики Казахстан



                               Соглашение
       между Республикой Казахстан, Кыргызской Республикой, Российской
     Федерацией, Республикой Таджикистан и Китайской Народной Республикой
            о взаимном сокращении вооруженных сил в районе границы

      Республика Казахстан, Кыргызская Республика, Российская Федерация, Республика Таджикистан, составляющие Совместную Сторону, и Китайская Народная Республика, далее именуемые Сторонами,
      считая, что поддержание и развитие долговременных отношений добрососедства и дружбы отвечают коренным интересам пяти государств и их народов,
      будучи убежденными, что укрепление безопасности, сохранение спокойствия и стабильности в районе границы между Казахстаном, Кыргызстаном, Россией, Таджикистаном, с одной стороны, и Китаем, с другой стороны, далее именуемом районом границы, являются важным вкладом в поддержание мира в азиатско-тихоокеанском регионе и во всем мире,
      подтверждая взаимное неприменение силы или угрозы силой, отказ от стремления получить одностороннее военное превосходство,
      в соответствии с Соглашением между Правительством Союза Советских Социалистических Республик и Правительством Китайской Народной Республики о руководящих принципах взаимного сокращения вооруженных сил и укрепления доверия в военной области в районе советско-китайской границы от 24 апреля 1990 года,
      стремясь на основе принципа взаимной равной безопасности сократить вооруженные силы, размещенные в районе границы между Казахстаном, Кыргызстаном, Россией, Таджикистаном и Китаем, до минимального уровня, отвечающего отношениям добрососедства и дружбы между Казахстаном, Кыргызстаном, Россией, Таджикистаном и Китаем, придать вооруженным силам, остающимся в районе границы, исключительно оборонительный характер,
      в развитие Соглашения между Республикой Казахстан, Кыргызской Республикой, Российской Федерацией, Республикой Таджикистан и Китайской Народной Республикой об укреплении доверия в военной области в районе границы от 26 апреля 1996 года
      согласились о нижеследующем:

                               Статья 1
      Для целей настоящего Соглашения применяются следующие термины:
      1. "Личный состав" означает находящийся на действительной военной службе личный состав сухопутных войск, военно-воздушных сил, авиации противовоздушной обороны (ПВО) и пограничных войск (пограничных частей).
      2. "Пограничные войска (пограничные части)" означает части и подразделения, выполняющие задачи по охране государственной границы, исключая части и подразделения, осуществляющие пограничный контроль в пунктах пропуска через границу.
      3. "Боевой танк" означает самоходную бронированную боевую машину, обладающую высокой проходимостью на пересеченной местности и броневой защитой, вооруженную пушкой калибра не менее 75 мм, имеющей угол поворота 360 градусов и способной поражать бронированные и другие цели.
      4. "Боевая бронированная машина" означает гусеничную или колесную боевую машину, обладающую высокой проходимостью и броневой защитой, предназначенную для транспортировки боевого стрелкового (пехотного) отделения для ведения мобильных боевых действий. К боевым бронированным машинам относятся бронетранспортеры и боевые машины пехоты.
      5. "Артиллерийская система" означает самоходное и несамоходное артиллерийское орудие калибра 122 мм и выше. К артиллерийским системам калибра 122 мм и выше относятся пушки, гаубицы, орудия, сочетающие свойства пушек и гаубиц, минометы и реактивные системы залпового огня.
      6. "Пусковая установка тактических ракет" означает устройство, предназначенное для содержания, подготовки к пуску и пуска ракет с дальностью до 500 км.
      7. "Боевой самолет" означает самолет, оснащенный управляемыми и неуправляемыми ракетами, бомбами, пулеметами, авиационными пушками и другим вооружением, применяемым для поражения целей в оперативно- тактической глубине. "Боевой самолет" не включает учебно-тренировочные самолеты, используемые на начальном этапе обучения.
      8. "Самолет воздушной разведки и радиоэлектронной борьбы (РЭБ)" означает самолет, специально сконструированный (переоборудованный) и оснащенный аппаратурой, предназначенной для ведения воздушной разведки и радиоэлектронной борьбы.
      9. "Боевой вертолет" означает боевой винтокрылый летательный аппарат, предназначенный для поражения наземных и воздушных целей. К боевым вертолетам относятся ударные вертолеты и вертолеты боевого обеспечения:
      1) "Ударный вертолет" означает вертолет, оснащенный для применения противотанковых управляемых ракет, управляемых ракет класса "воздух- земля" или "воздух-воздух" и оборудованный комплексной системой по управлению стрельбой и наведению оружия.
      2) "Вертолет боевого обеспечения" означает вертолет, вооруженный пулеметом, пушкой и неуправляемыми ракетами, бомбами или бомбовыми кассетами и способный выполнять такие боевые задачи, как поражение и подавление целей.
      10. "Боевой речной корабль ВМФ (ВМС)" означает корабль, предназначенный для ведения боевых действий и оснащенный системами вооружений.
      11. "Место сокращения" означает место, где осуществляется сокращение вооружений и военной техники в соответствии с настоящим Соглашением.
      12. "Восточный участок" означает Восточную часть государственной границы между Россией и Китаем.
      13. "Западный участок" означает Западную часть государственной границы между Россией и Китаем, а также государственные границы между Казахстаном, Кыргызстаном, Таджикистаном и Китаем.

                               Статья 2
      Вооруженные силы Сторон, дислоцированные в районе границы как составная часть вооруженных сил Сторон, не будут использоваться для нападения на другую Сторону, вести какую-либо военную деятельность, угрожающую другой Стороне и нарушающую спокойствие и стабильность в районе границы.

                              Статья 3
      1. Стороны сократят и ограничат численность личного состава и количество основных видов вооружений и военной техники сухопутных войск, военно-воздушных сил и авиации ПВО, дислоцированных в географических пределах применения Соглашения, и установят для них предельные уровни.
      2. Боевые самолеты авиации ПВО засчитываются в предельный уровень боевых самолетов, остающихся после сокращения.
      3. Для пограничных войск (пограничных частей), расположенных в географических пределах применения Соглашения, Стороны устанавливают предельный уровень по численности их личного состава и количеству вооружений и военной техники.
      4. Стороны не будут размещать боевые речные корабли ВМФ (ВМС) в географических пределах применения Соглашения.
      5. С даты вступления настоящего Соглашения в силу и до завершения периода сокращения Стороны не передают личный состав, вооружения и военную технику, подлежащие сокращению и ограничению в соответствии с настоящим Соглашением, в другие виды вооруженных сил, которые не подпадают под сокращение и ограничение по настоящему Соглашению, или в пограничные войска (пограничные части), дислоцированные в географических пределах применения Соглашения.

                              Статья 4
      1. Географическими пределами применения Соглашения является географический район, расположенный на глубину в 100 километров по обе стороны от линии границы между Казахстаном, Кыргызстаном, Россией, Таджикистаном, с одной стороны, и Китаем, с другой стороны.
      2. В качестве чувствительных районов выделяются отдельные ограниченные по площади районы в географических пределах применения Соглашения. На Восточном участке с российской стороны - это Хабаровский чувствительный район и Владивостокский чувствительный район.
      В вышеуказанных чувствительных районах численность личного состава, количество и категории вооружений и военной техники вооруженных сил и пограничных войск, подлежащих сокращению и ограничению в соответствии с настоящим Соглашением, включаются в предельные уровни, предусмотренные настоящим Соглашением.
      В отношении находящихся в чувствительных районах личного состава, вооружений и военной техники вооруженных сил и пограничных войск, подлежащих сокращению и ограничению в соответствии с настоящим Соглашением, не проводится инспекция на месте.
      3. Конкретные положения о географических пределах применения Соглашения и чувствительных районах содержатся в Протоколе о географических пределах применения Соглашения.

                             Статья 5
      1. По истечении срока сокращения, определенного в настоящем Соглашении, предельный уровень личного состава сухопутных войск, военно-воздушных сил и авиации ПВО, остающихся для каждой из Сторон в географических пределах применения Соглашения, не превысит 130,4 тыс. человек, в том числе в сухопутных войсках - 115,4 тыс.человек, в военно- воздушных силах - 14,1 тыс.человек, в авиации ПВО - 0,9 тыс.человек.
      Предельный уровень личного состава для Восточного участка не превысит 119,4 тыс.человек, в том числе в сухопутных войсках - 104,4 тыс. человек, в военно-воздушных силах - 14,1 тыс.человек, в авиации ПВО - 0,9 тыс.человек.
      Предельный уровень личного состава для Западного участка не превысит 11 тыс.человек, в том числе в сухопутных войсках - 11 тыс. человек, в военно-воздушных силах - 0 человек, в авиации ПВО - 0 человек.
      2. С даты вступления настоящего Соглашения в силу предельный уровень численности личного состава пограничных войск (пограничных частей) для каждой из Сторон в географических пределах применения Соглашения не превысит 55,0 тыс.человек, в том числе для Восточного участка - 38,5 тыс.человек, для Западного участка - 16,5 тыс.человек.
      3. На период плановой замены личного состава в географических пределах применения Соглашения Стороны имеют право на временное превышение установленных настоящим Соглашением уровней численности личного состава. При проведении плановой замены личного состава один раз в год временные превышения составляют не более 35 процентов и ограничиваются сроком в 90 дней. При проведении замены два раза в год временные превышения составляют не более 30 процентов и ограничиваются сроком в 90 дней в каждом случае.
      4. Стороны взаимно информируют друг друга о временном превышении предельных уровней по численности личного состава в соответствии с Протоколом об обмене информацией.

                                Статья 6
      1. Сокращению и ограничению в соответствии с настоящим Соглашением подлежат следующие категории вооружений и военной техники: боевые танки, боевые бронированные машины, артиллерийские системы, пусковые установки тактических ракет, боевые самолеты, боевые вертолеты.
      Самолеты разведки и РЭБ не подпадают под сокращение. Стороны в соответствии с Протоколом об обмене информацией информируют друг друга о видах, количестве, типах и местах дислокации этих самолетов, а также имеют право проводить проверку такой информации.
      2. В зачет предельных уровней вооружений и военной техники, остающихся у каждой из Сторон в географических пределах применения Соглашения, входят вооружения и военная техника, которые находятся в боевых частях, а также на складском хранении.
      3. По истечении срока сокращения, определенного в настоящем Соглашении, предельный уровень следующих категорий вооружений и военной техники сухопутных войск, военно-воздушных сил и авиации ПВО, остающихся для каждой из Сторон в географических пределах применения Соглашения, не превысит:
      1) боевых танков - 3900, в том числе в боевых частях - 3050, на

складском хранении - 850;              
     2) боевых бронированных машин - 5890, в том числе в боевых частях - 
4520, на складском хранении - 1370; 
     3) артиллерийских систем - 4540, в том числе в боевых частях - 
2990, на складском хранении - 1550; 
     4) пусковых установок тактических ракет - 96, в том числе в боевых 
частях - 84, на складском хранении - 12; 
     5) боевых самолетов - 290, в том числе в боевых частях - 290, на 
складском хранении - 0;           
     6) боевых вертолетов - 434, в том числе в боевых частях - 434, на 
складском хранении - 0.                    
     В том числе для Восточного участка: 
     1) боевых танков - 3810, в том числе в боевых частях - 2960, на 
складском хранении - 850;
     2) боевых бронированных машин - 5670, в том числе в боевых частях - 
4300, на складском хранении - 1370; 
     3) артиллерийских систем - 4510, в том числе в боевых частях - 
2960, на складском хранении - 1550; 
     4) пусковых установок тактических ракет - 96, в том числе в боевых 
частях - 84, на складском хранении - 12; 
     5) боевых самолетов - 290, в том числе в боевых частях - 290, на 
складском хранении - 0;                    
     6) боевых вертолетов - 434, в том числе в боевых частях - 434, на 
складском хранении - 0.                
     Для Западного участка: 
     1) боевых танков - 90, в том числе в боевых частях - 90, на 
складском хранении - 0;                 
     2) боевых бронированных машин - 220, в том числе в боевых частях - 220, 
на складском хранении - 0;              
     3) артиллерийских систем - 30, в том числе в боевых частях - 30, 
на складском хранении - 0;          
     4) пусковых установок тактических ракет - 0, в том числе в боевых 
частях - 0, на складском хранении - 0; 
     5) боевых самолетов - 0, в том числе в боевых частях - 0,
на складском хранении - 0;              
     6) боевых вертолетов - 0, в том числе в боевых частях - О, на 
складском хранении - 0.              
     4. С даты вступления настоящего Соглашения в силу предельный 
уровень следующих категорий вооружений и военной техники в пограничных 
войсках (пограничных частях) для каждой из Сторон в географических 
пределах применения Соглашения не превысит: 
     1) боевых бронированных машин - 820; 
     2) боевых вертолетов - 80. 
     В том числе для Восточного участка: 
     1) боевых бронированных машин - 680; 
     2) боевых вертолетов - 70. 
     Для Западного участка: 
     1) боевых бронированных машин - 140; 
     2) боевых вертолетов - 10. 


      5. Не подпадают под количественные и другие ограничения, установленные настоящим Соглашением, вооружения и военная техника, которые:
      1) находятся в процессе производства, включая связанные исключительно с проведением испытаний, а также используемые исключительно для целей исследований и разработок;
      2) следуют транзитом через географические пределы применения Соглашения и находятся в этом районе не более 15 дней;
      3) ожидают утилизации после списания с вооружения в объявленных Сторонами местах.
      6. Конкретные типы сокращаемых вооружений и военной техники определены в Протоколе о порядке сокращения.

                               Статья 7
      Стороны осуществляют весь предусмотренный настоящим Соглашением объем взаимного сокращения вооруженных сил в течение 24 месяцев с даты вступления в силу настоящего Соглашения.

                               Статья 8
      1. Сокращение личного состава вооруженных сил производится: путем расформирования целостных воинских формирований (дивизия, бригада, полк, отдельный батальон, эскадрилья в военно-воздушных силах или другие приравненные к ним части), путем уменьшения штатной численности воинских формирований, путем вывода воинских формирований за географические пределы применения Соглашения.
      2. Стороны осуществляют сокращение вооружений и военной техники, подлежащих сокращению по настоящему Соглашению, путем уничтожения, демонтажа, переоборудования для гражданских целей, размещения в стационарную экспозицию, использования в качестве наземных или воздушных целей, переклассификации в учебную материальную часть и частичного вывода за географические пределы применения Соглашения.
      3. Сокращаемые путем вывода личный состав, вооружения и военная техника вооруженных сил выводятся в районы, находящиеся на значительном удалении от географических пределов применения Соглашения.
      4. Порядок сокращения личного состава, порядок и процедуры сокращения вооружений и военной техники определены в Протоколе о порядке сокращения.

                               Статья 9
      1. В целях укрепления взаимного доверия, а также для обеспечения контроля за выполнением настоящего Соглашения Стороны в соответствии с Протоколом об обмене информацией обмениваются информацией о воинских формированиях, численности их личного состава, количестве основных видов вооружений и военной техники сухопутных войск, военно-воздушных сил, авиации ПВО, пограничных войск (пограничных частей), дислоцированных в географических пределах применения Соглашения.
      2. Каждая из Сторон несет ответственность за предоставляемую другой Стороне информацию. При необходимости каждая из Сторон имеет право обратиться к другой Стороне с запросом о предоставлении дополнительных сведений или разъяснений в отношении переданной информации.
      3. Вся информация, которая подлежит передаче в соответствии с настоящим Соглашением, направляется в письменной форме по дипломатическим каналам или иным согласованным Сторонами каналам.
      4. Информация, которой Стороны обмениваются в соответствии с настоящим Соглашением и получают в ходе выполнения настоящего Соглашения, является конфиденциальной. Ни одна из Сторон не разглашает, не публикует и не передает третьей стороне эту информацию без письменного на то согласия другой Стороны. В случае прекращения действия настоящего Соглашения, каждая из Сторон продолжает соблюдать положения данного пункта настоящей статьи.
      5. Конкретное содержание информации, а также порядок и сроки обмена информацией устанавливаются Протоколом об обмене информацией.

                               Статья 10
      1. В целях обеспечения осуществления и соблюдения настоящего Соглашения каждая из Сторон имеет право проводить и берет на себя обязательство принимать инспекции и проверки в географических пределах применения Соглашения раздельно для вооруженных сил и пограничных войск (пограничных частей) Сторон в соответствии с Протоколом о контроле и проверках.
      2. В процессе сокращения вооруженных сил каждая из Сторон имеет право и несет обязанность проводить и принимать инспекции не более чем по 3 раза в год на каждом из участков - Восточном и Западном. После завершения сокращения инспекции проводятся не более чем по 2 раза в год на каждом из участков - Восточном и Западном.
      Инспекция каждого объекта контроля, или инспекция места сокращения, или инспекция по требованию считается однократной инспекцией и списывается из общего числа инспекций, которые могут быть проведены инспектирующей Стороной.
      3. В течение 60 дней с даты вступления в силу настоящего Соглашения Стороны обмениваются уведомлениями о своих пунктах въезда/выезда. Каждая из Сторон имеет право заменить уже указанный ею пункт въезда/ выезда или добавить новый, о чем информирует другую Сторону не менее чем за 60 дней до такого изменения или добавления.
      4. Каждая из Сторон имеет право проводить инспекции объектов контроля. Отказ в инспекции объектов контроля не допускается. Такие инспекции могут быть только задержаны на период действия форс-мажорных обстоятельств.
      5. Каждая из Сторон имеет право проводить инспекции по требованию в географических пределах применения Соглашения, за исключением чувствительных районов, а также территорий объектов контроля.
      6. Инспектирующая Сторона несет расходы по транспортировке своих инспекторов к установленному пункту въезда/выезда и обратно. Инспектируемая Сторона несет расходы по пребыванию инспекторов инспектирующей Стороны на своей территории.
      7. Для содействия выполнению настоящего Соглашения Стороны создают Совместную контрольную группу. Состав, функции и порядок работы Совместной контрольной группы определяются в Протоколе о контроле и проверках.

                               Статья 11
      Настоящее Соглашение не затрагивает ранее принятых Сторонами обязательств по отношению к другим государствам и не направлено против третьих стран и их интересов.

                               Статья 12
      Прилагаемые к настоящему Соглашению Протокол о географических пределах применения Соглашения, Протокол о порядке сокращения, Протокол об обмене информацией и Протокол о контроле и проверках являются неотъемлемой частью настоящего Соглашения.

                               Статья 13
      Настоящее Соглашение может быть изменено или дополнено по взаимному согласию Сторон.

                               Статья 14
      1. Настоящее Соглашение заключается на период до 31 декабря 2020 года.
      2. Если одна из Сторон не менее чем за шесть месяцев до истечения периода действия настоящего Соглашения не уведомит в письменной форме другую Сторону о намерении прекратить действие настоящего Соглашения, то срок его действия автоматически продлевается на пятилетний период и в соответствии с этим правилом будет продлеваться на последующие пятилетние периоды.

                               Статья 15
      1. Каждая из Сторон настоящего Соглашения имеет право прекратить действие настоящего Соглашения. Сторона, намеревающаяся прекратить действие настоящего Соглашения, уведомляет в письменной форме о своем решении другую Сторону. Настоящее Соглашение утрачивает силу через шесть месяцев после получения вышеупомянутого уведомления.
      2. Каждое государство Совместной Стороны имеет право выйти из настоящего Соглашения. Государство Совместной Стороны, намеревающееся выйти из настоящего Соглашения, уведомляет в письменной форме о своем решении другую Сторону и другие государства Совместной Стороны. После такого уведомления Стороны проводят переговоры о предельных уровнях вооруженных сил и пограничных войск (пограничных частей) в районе границы.

                               Статья 16
      Стороны взаимно уведомляют друг друга о выполнении Сторонами, включая все государства Совместной Стороны, внутригосударственных процедур, необходимых для вступления настоящего Соглашения в силу.
      Настоящее Соглашение вступает в силу с даты последнего из письменных уведомлений.
      Совершено в Москве 24 апреля 1997 года в пяти экземплярах, каждый на русском и китайском языках, причем все тексты на русском и китайском языках имеют одинаковую силу.
                                                Приложение  

к Соглашению между Республикой Казахстан, Кыргызской Республикой, Российской Федерацией, Республикой Таджикистан и Китайской Народной Республикой о взаимном сокращении вооруженных сил в районе границы


                              Протокол
           о географических пределах применения Соглашения

      Стороны в соответствии со статьей 4 Соглашения между Республикой Казахстан, Кыргызской Республикой, Российской Федерацией, Республикой Таджикистан и Китайской Народной Республикой о взаимном сокращении вооруженных сил в районе границы от 24 апреля 1997 года, далее именуемого Соглашением, достигли следующей договоренности о положениях, касающихся географических пределов применения Соглашения.

                               Статья 1
      1. В целях определения географических пределов применения Соглашения на участках, применительно к которым у каждого из государств Совместной Стороны и у Китая имеется единое мнение в отношении прохождения линии границы, Стороны в соответствии с принципом одинакового расстояния и одинаковой глубины отсчитывают от этой линии каждая в свою сторону по перпендикуляру расстояние в 100 км; на других участках - в соответствии с мнением каждой Стороны о прохождении линии границы и по принципу одинакового расстояния и одинаковой глубины каждая Сторона отсчитывает по перпендикуляру в свою сторону расстояние в 100 км.
      В районе к югу от перевала Уз-Бель не проводится линия, обозначающая географические пределы применения Соглашения; Стороны лишь обмениваются данными о ныне дислоцированных в этом районе пограничных войсках (пограничных частях).
      Определяя таким образом географические пределы применения Соглашения, Стороны подтверждают положение статьи 7 Соглашения между Правительством Союза Советских Социалистических Республик и Правительством Китайской Народной Республики о руководящих принципах взаимного сокращения вооруженных сил и укрепления доверия в военной области в районе советско-китайской границы от 24 апреля 1990 года о сохранении до всестороннего разрешения пограничных вопросов статус-кво на границе.
      2. После окончательного определения Сторонами линии границы будут внесены соответствующие коррективы в конкретную конфигурацию географических пределов применения Соглашения.

                               Статья 2
      1. Со стороны России выделяются два чувствительных района, а именно: Хабаровский чувствительный район и Владивостокский чувствительный район. Линия, обозначающая пределы вышеуказанных чувствительных районов, нанесена на картах, изданных в бывшем СССР в 1985, 1986 и 1991 годах.
      2. В вышеуказанных чувствительных районах численность личного состава, категории и количество вооружений и военной техники вооруженных сил и пограничных войск, подлежащих сокращению и ограничению в соответствии с Соглашением, включаются в предельные уровни, предусмотренные Соглашением.
      3. Положения Соглашения, касающиеся обмена данными, равным образом распространяются и на вышеуказанные чувствительные районы.
      4. В отношении находящихся в чувствительных районах личного состава, вооружений и военной техники вооруженных сил и пограничных войск, подлежащих сокращению и ограничению в соответствии с Соглашением, не проводится инспекция на месте.

                               Статья 3
      Географические пределы применения Соглашения устанавливаются по картам бывшего СССР и картам КНР масштаба 1:1000000. Пределы чувствительных районов устанавливаются по картам бывшего СССР масштаба 1:500000. Каждая карта - в 5 экземплярах.
      Каждая из Сторон составляет на своем языке текстовое описание (переведенное на язык другой Стороны) прохождения линии, обозначающей географические пределы применения Соглашения на своей территории, и линии, обозначающей пределы чувствительных районов на своей территории (если таковые имеются), и наносит вышеупомянутые линии на свои карты красным цветом.
      Вышеуказанные карты составляют приложение № 1 к настоящему Протоколу. Вышеуказанные текстовые описания составляют приложение № 2 к настоящему Протоколу. Указанные карты и текстовые описания являются неотъемлемой частью настоящего Протокола.

                               Статья 4
      Положения, касающиеся определения линий, обозначающих в соответствии с настоящим Протоколом географические пределы применения Соглашения и пределы чувствительных районов, а также прилагаемые к настоящему Протоколу карты с нанесенными на них вышеуказанными линиями и текстовые описания прохождения этих линий не должны в последующем использоваться каждой из Сторон в качестве обоснования для доказательства своей точки зрения о прохождении линии государственной границы.

                               Статья 5
      Настоящий Протокол является неотъемлемой частью Соглашения, вступает в силу с даты вступления в силу Соглашения и действует в течение срока действия Соглашения.
      Настоящий Протокол составлен в пяти экземплярах, каждый на русском и китайском языках, причем все тексты на русском и китайском языках имеют одинаковую силу.
                                               Приложение № 2 

к Протоколу о географических пределах применения Соглашения

                      I. Текстовое описание
            прохождения линии, обозначающей географические
                   пределы применения Соглашения
                 (на территории Совместной Стороны)

      1. Восточный участок
      На Восточном участке линия, обозначающая географические пределы применения Соглашения, далее именуемая линией, начинается от точки стыка государственных границ Российской Федерации, Китайской Народной Республики и Монголии - маяка Тарбаган-Дах с отметкой 645.
      Отсюда линия идет на север по меридиану, через 100 км поворачивает на восток, затем юго-восток, проходя через населенный пункт Передняя Бырка, населенный пункт Усть-Озерная на автомобильной дороге Борзя-Александровский Завод, в 4 км северо-восточнее населенного пункта Кондуй поворачивает на северо-восток и идет через населенные пункты Александровский Завод и Тайна.
      В 5 км северо-западнее населенного пункта Батакан линия поворачивает и идет в северо-западном, северном, а затем северовосточном направлениях, пересекая реку Шилка в 3 км юго-западнее населенного пункта Чалбучи, реку Черная в 20 км юго-восточнее населенного пункта Сбега, железнодорожную магистраль в 13 км северозападнее населенного пункта Могоча, и подходит к бывшему прииску Чичатка, расположенному в 40 км северо-западнее населенного пункта Амазар.
      Далее линия следует сначала в общем восточном, а затем юго-восточном направлениях вдоль линии Транссибирской железнодорожной магистрали на расстоянии 20-60 км от нее, пересекает железную дорогу Тында - Бам около станции Муртыгит, пересекает автомобильную дорогу Тында - Невер в 11 км севернее населенного пункта Соловьевск, пересекает реку Зея южнее населенного пункта Овсянка. Затем, принимая еще более южное направление, линия опять пересекает реку Зея в 17 км северо-западнее места впадения в нее реки Деп, далее пересекает в этом же направлении Амурско-Зейскую равнину, идет в 25 км восточнее населенного пункта Шимановск, еще раз пересекает реку Зея в 20 км северо-восточнее населенного пункта Свободный, пересекает реку Томь в 12 км восточнее населенного пункта Белогорск и пересекает Транссибирскую железнодорожную магистраль в населенном пункте Поздеевка.
      В 15 км северо-западнее населенного пункта Екатеринославка линия поворачивает и идет в общем восточном, а затем юго-восточном направлениях, пересекая реку Бурея в 50 км северо-восточнее населенного пункта Новобурейский, верхнюю часть бассейна реки Архара и железную дорогу Известковый - Чегдомын севернее станции Брусничный. Здесь линия поворачивает к югу, а затем идет круто на юг, пересекая восточную часть хребта Малый Хинган, а затем Транссибирскую железнодорожную магистраль в 32 км западнее станции Бира, и подходит к точке, расположенной в 60 км к западу от населенного пункта Биробиджан.
      Отсюда линия поворачивает и идет в общем северо-восточном, восточном, а затем юго-восточном направлениях, пересекая Транссибирскую железнодорожную магистраль в 10 км юго-восточнее населенного пункта Бира, проходя в 25 км севернее от населенного пункта Биробиджан, пересекая реку Урми южнее населенного пункта Кукан и Куканский хребет, проходит в 25 км севернее населенного пункта Победа, пересекает железную дорогу Комсомольск-на-Амуре Волочаевка 2-я в 7 км южнее станции Литовко и далее идет до пересечения с рекой Амур около населенного пункта Елабуга в 65 км северо-восточнее населенного пункта Хабаровск.
      Далее линия идет в общем юго-восточном, а затем южном направлениях, проходя через населенный пункт Мал. Сидима и место слияния рек Кафэ и Катэн, поворачивает и идет в юго-западном направлении, проходит западнее горы Снежная, пересекает реку Бикин в среднем ее течении возле населенного пункта Красный Яр, далее поворачивает и идет в общем южном направлении до пересечения с рекой Большая Уссурка в 11 км юго-западнее места впадения в нее реки Дальняя.
      Отсюда линия идет в общем юго-западном направлении в 3 км западнее населенного пункта Тимохов Ключ, через населенный пункт Поляны, в 7 км восточнее населенного пункта Мартынова Поляна, восточнее населенного пункта Самарка, пересекает реку Уссури около населенного пункта Кокшаровка, проходит в 11 км западнее населенного пункта Каменка, еще более поворачивает к западу, пересекая участок железной дороги Арсеньев-Чугуевка в 14 км юго-восточнее станции Лимонник, затем идет на запад, проходит через населенные пункты Арсеньев и Вассиановка и подходит к населенному пункту Монастырище.
      Отсюда линия резко поворачивает и идет в южном направлении в 5 км восточнее населенного пункта Ивановка, в 5 км восточнее населенного пункта Многоудобное, в 5 км восточнее населенного пункта Смоляниново, в 10 км восточнее населенного пункта Большой Камень, через населенный пункт Фокино, в 5 км западнее населенного пункта Путятин, через населенный пункт Аскольд и далее по акватории залива Петра Великого до пересечения с параллелью, проходящей через точку стыка государственных границ Российской Федерации, Китайской Народной Республики и Корейской Народно-Демократической Республики в 125 км от этой точки, затем поворачивает на запад и идет по упомянутой параллели до точки стыка государственных границ Российской Федерации, Китайской Народной Республики и Корейской Народно-Демократической Республики - конечной точки линии.
      2. Западный участок
      На Западном участке линия, обозначающая географические пределы применения Соглашения, далее именуемая линией, начинается от точки стыка государственных границ Российской Федерации, Китайской Народной Республики и Монголии - высоты с отметкой 4082,0.
      Отсюда линия идет на север по меридиану, через 101 км поворачивает на запад, следует далее по Северо-Чуйскому хребту и пересекает реку Аргут в 4 км к северо-западу от места впадения в нее реки Юнгур.
      Далее линия плавно поворачивает и идет в юго-западном направлении, пересекая реки Аккем и Кучерла в их среднем течении, Катунский хребет в 9 км к юго-востоку от озера Тальмень, реку Катунь около зимовья Зайчиха, затем подходит к точке, находящейся в 1,5 км северо-западнее высоты с отметкой 2412.
      Далее линия следует в юго-западном направлении, проходит восточную оконечность хребта Листвяга, пересекает грунтовую дорогу в 3 км восточнее населенного пункта Белое и идет на юг. В 10 км южнее населенного пункта Белое линия поворачивает в юго-западном направлении, пересекает реку Бухтарма в 7 км северо-западнее населенного пункта Согорное, автомобильную дорогу в 14 км восточнее населенного пункта Новоберезовка, восточную часть Нарымского хребта, проходит далее в 2 км северо-западнее населенного пункта Алтай, пересекает реку Курчум в 18 км западнее населенного пункта Маралиха и плавно идет в южном направлении западнее Курчумского хребта. Затем линия проходит в 1 км западнее высоты с отметкой 1051, далее в 2 км западнее населенного пункта Жылытау, пересекает шоссе в 12 км западнее населенного пункта Каратогай, далее идет в 6 км западнее высоты с отметкой 547, пересекает грунтовую дорогу в 7 км западнее колодца Сарытума и грунтовую дорогу в 3 км юго-восточнее высоты с отметкой 516, пересекает береговую линию озера Зайсан в 4 км юго-восточнее высоты с отметкой 516. Затем линия выходит на середину озера Зайсан в 18 км севернее населенного пункта Приозерный, здесь резко поворачивает, следуя в северо-западном направлении до середины озера Зайсан, и затем, плавно переходя в западное направление, пересекает береговую линию в 1 км севернее населенного пункта Базарка. Продолжая идти в общем юго- западном направлении, линия пересекает шоссе в населенном пункте Ерназар, грунтовую дорогу в 10 км западнее населенного пункта Кожакельды, шоссе в 5 км юго-восточнее высоты с отметкой 674 и проходит в 6 км юго-восточнее населенного пункта Кызылкесек, пересекает грунтовую дорогу в 2 км западнее населенного пункта Уштобе, плавно переходя в южное направление. Далее линия проходит через хребет Тарбагатай в 6 км западнее высоты с отметкой 2516, в 1 км восточнее населенного пункта Бестерек, по западной границе населенного пункта Урджар, в 6 км западнее населенного пункта Ельтай. Далее линия пересекает грунтовую дорогу в 20 км южнее населенного пункта Егинсу, проходит с севера на юг по середине озера Кошкарколь и пересекает шоссе в 5 км юго-западнее населенного пункта Алаколь.
      В 5 км северо-восточнее населенного пункта Чистопольское линия резко поворачивает, следуя в общем юго-западном направлении, пересекает железную дорогу на восточной окраине населенного пункта Бесколь, проходит в 5 км южнее населенного пункта Учарал, в 1 км южнее совхоза Левобережный, пересекает пески Таскаракум, проходит через зимник Еримбай, пересекая шоссе в 20 км северо-западнее населенного пункта Саратовка, пески Кумбар, грунтовую дорогу в 3 км юго-восточнее населенного пункта Соколовка. Затем линия проходит через автомобильную дорогу в 5 км юго- восточнее населенного пункта Кызылтан и по юго-восточной окраине населенного пункта Копа, пересекает шоссе в 6 км северо-восточнее населенного пункта Кызылагаш, проходя через населенный пункт Акешки и далее идет в 18 км восточнее населенного пункта Талды-Курган, затем по западной границе населенного пункта Троицкое. Далее линия проходит через населенный пункт Жетысу и идет в юго-восточном направлении, в 6 км юго-восточнее населенного пункта Бигаш пересекает шоссе, затем пересекает шоссе в 9 км восточнее населенного пункта Кугалы, проходит через хребет Алтынэмель в 5 км восточнее высоты с отметкой 2928, пересекая грунтовую дорогу в 5 км юго-западнее населенного пункта Ынталы и шоссе в 2 км южнее населенного пункта Айнабулак. В 7 км южнее высоты с отметкой 1630 линия делает поворот на юг, пересекает реку Или в 7 км северо-западнее населенного пункта Сарышаган и проходит через этот населенный пункт, затем идет в 2 км восточнее населенного пункта Сарытогай, пересекает шоссе в 10 км западнее населенного пункта Чунджа и делает поворот, следуя в юго-западном направлении. Затем линия пересекает реку Темирлик и шоссе в 10 км северо-восточнее населенного пункта Аксай, а также шоссе в 3 км юго-восточнее населенного пункта Аксай, проходит вдоль восточной границы населенного пункта Ширганак и подходит к точке, расположенной на восточной оконечности хребта Кунгей Алатау в 5 км восточнее горы Тукум-Булак с отметкой 3185, и далее идет на юг.
      Через 12 км линия поворачивает на юго-запад, идет юго-восточнее населенного пункта Пржевальск, в 6 км юго-восточнее населенного пункта Барскаун. В 30 км юго-восточнее населенного пункта Каджи-Сай линия меняет направление, идет на запад,а затем опять в общем юго-западном направлении, пересекает хребет Терскей Алатау, проходя через высоту с отметкой 4763. Затем линия проходит через населенный пункт Кызылджилдыз в 19 км к северо-западу от населенного пункта Нарын, через населенный пункт Джаныталап, пересекает реку Нарын в 50 км к юго- востоку от населенного пункта Мин-Куш, проходит через перевал Каргалык и пересекает Ферганский хребет в его средней части.
      Далее линия идет в 2 км северо-западнее населенного пункта Узген, принимая еще более южное направление, проходит в 13 км юго-восточнее населенного пункта Ош, в 2 км восточнее населенного пункта Карабаш, в 5 км западнее пика Скобелева с отметкой 5051. Затем линия пересекает реку Кызыл-Суу в 20 км восточнее населенного пункта Кара-Суу, западную часть Алайской долины и подходит к точке, расположенной на Алайском хребте в 5 км юго-восточнее пика Свердлова с отметкой 5455.
      Далее линия следует в южном направлении, проходя в 7 км западнее пика Зарасан с отметкой 5358, пересекая хребет Белеули в 20 км восточнее горы Музджилга с отметкой 6289. Продолжая движение на юг, линия затем принимает более восточное направление и проходит в 4 км западнее горы Восточный Федченко 5-й с отметкой 5841.
      Следуя в общем юго-восточном направлении, линия далее пересекает хребет Северный Танымас в 17 км восточнее горы Крутой Рог с отметкой 6018 и затем, следуя на юг, подходит к горе Ледяная стена с отметкой 5610 - конечной точке линии.
      Настоящее описание составлено по топографической карте масштаба 1:1000000 издания 1969-1994 годов.

                         II. Текстовое описание
               прохождения линии, обозначающей географические
                      пределы применения Соглашения
                    (на территории Китайской Стороны)

      1. Восточный участок
      На Восточном участке линия, обозначающая географические пределы применения Соглашения, далее именуемая линией, начинается от точки стыка государственных границ Китайской Народной Республики, Российской Федерации и Монголии - маяка Тарбаган-Дах с отметкой 646,7 и идет по меридиану в южном направлении на протяжении примерно 115 км до точки примерно в 19 км северо-западнее населенного пункта Синьбаэрхуюци. Отсюда линия идет в общем восточном направлении через населенный пункт Дунмяо, пересекает южную часть озера Хулуньху (Далайху), далее пересекает участок заболоченной местности и в точке, находящейся примерно в 6 км к северу от населенного пункта Ингэньмяо, поворачивает в общем северо-восточном направлении, проходит примерно в 8 км к югу от железнодорожной станции Уланьцю, затем идет южнее и параллельно железной дороге до южной части города Хайлар. Отсюда линия продолжает следовать в общем северо-восточном направлении, примерно в 10 км к северо-востоку от города Хайлар пересекает железную дорогу, затем пересекает реку Хайлар, проходит примерно в 5 км к северо-западу от населенного пункта Тэнихэцунь и примерно в 15 км к востоку от населенного пункта Найцзи. Далее линия поворачивает в общем северном направлении, примерно в 6 км к западу от населенного пункта Сиули пересекает две небольшие реки, далее поворачивает в общем северо- восточном направлении, примерно в 13 км к юго-востоку от населенного пункта Дээрбуэр и примерно в 10 км к югу от населенного пункта Цзиньлинь дважды пересекает железную дорогу. Далее от населенного пункта Ээргунацзоци до населенного пункта Маньгуй линия идет восточнее и параллельно железной дороге, примерно в 17 км к востоку от населенного пункта Нюэрхэ и примерно в 20 км к северо-востоку от населенного пункта Алуншань пересекает две небольшие реки, поворачивает на север и проходит примерно в 11 км к востоку от населенного пункта Маньгуй и доходит до точки примерно в 60 км к юго- западу от населенного пункта Мохэ.
      Отсюда линия поворачивает в общем восточном направлении, примерно в 35 км к югу от населенного пункта Чанин пересекает небольшую реку, идет южнее и параллельно железной дороге от населенного пункта Мохэ до населенного пункта Тахэ, пересекая множество небольших рек, примерно в 20 км к югу от Тахэ пересекает железную дорогу и затем поворачивает в общем юго-восточном направлении. Далее линия проходит примерно в 7 км к востоку от населенного пункта Цуйган и примерно в 24 км к западу от населенного пункта Валали, затем пересекает реку Наньвэнхэ и болотистую местность в верховьях реки Нэньцзян. Примерно в 3 км к западу от населенного пункта Водухэ линия пересекает реку Нэньцзян, проходит через населенный пункт Дайн, населенный пункт Лунмэнь, затем поворачивает в общем восточном направлении и примерно в 6 км к юго-востоку от населенного пункта Чжаньбэй пересекает небольшую реку, проходит через лесоохранную станцию Эркэхэ лесного управления населенного пункта Чжаньхэ и населенный пункт Цуйган, затем поворачивает и идет в юго- восточном направлении, между населенными пунктами Уин и Хунсин поворачивает и идет в общем южном направлении, пересекая небольшую реку и железную дорогу, проходит примерно в 3 км к северо-востоку от населенного пункта Дунфанхунцзининсо и примерно в 4 км к юго-западу от населенного пункта Дунфэнцзининсо, затем поворачивает в общем юго- восточном направлении и проходит через населенный пункт Юйдэ, примерно в 8 км к северу от населенного пункта Ляньцэянкоу пересекает железную дорогу, примерно в 10 км к северо-востоку от города Цзямусы пересекает реку Сунхуацзян и далее поворачивает в восточном направлении, проходит примерно в 15 км к северу от города Шуаняшань, примерно в 4 км к юго- западу от населенного пункта Юи пересекает железную дорогу и идет до точки, расположенной примерно в 2 км к юго-западу от населенного пункта Цюдалиньцзы.
      Отсюда линия поворачивает в общем юго-западном направлении, проходит примерно в 7 км к западу от населенного пункта Цзяньшаньцзьщунь и примерно в 3 км к западу от населенного пункта Яндафан поворачивает в общем западном направлении, проходит примерно в 5 км к северу от населенного пункта Цинлуншань и идет через населенный пункт Цяньцзиньлиньчан, затем поворачивает в юго-западном направлении, проходит через юго-восточную часть населенного пункта Боли, далее примерно в 1 км к северо-западу от населенного пункта Сибэйлэн и примерно в 10 км к востоку от населенного пункта Бяньаньтунь. Затем линия поворачивает в общем южном направлении, к северу от населенного пункта Чайхэ пересекает железную дорогу, проходит через западную окраину населенного пункта Чайхэ, примерно в 18 км к востоку от города Муданьцзян пересекает железную дорогу, проходит через населенный пункт Саньсиньшань и населенный пункт Чжанцзядянь. Затем линия поворачивает в юго-западном направлении, примерно в 3 км к северо- западу от населенного пункта Дасингоу пересекает железную дорогу, проходит примерно в 8 км к юго-востоку от населенного пункта Саньдаовань и идет до точки примерно в 10 км к северо-востоку от населенного пункта Лаотоугоу.
      Отсюда по параллели линия идет в восточном направлении на протяжении примерно 60 км до точки на левом берегу реки Тумэньцзян, расположенной примерно в 10 км к северо-востоку от населенного пункта Наньян, затем поворачивает в юго-восточном направлении и идет по левому берегу реки Тумэньцзян до конечной точки - стыка государственных границ Китайской Народной Республики, Российской Федерации и Корейской Народно-Демократической Республики.
      2. Западный участок
      На Западном участке линия, обозначающая географические пределы применения Соглашения, далее именуемая линией, начинается от точки стыка государственных границ Китайской Народной Республики, Российской Федерации и Монголии - горы Куйтуньшань и идет вдоль линии государственной границы между КНР и Монголией в общем южном направлении до безымянной высоты примерно в 52 км к востоку от населенного пункта Тевайкэ. Отсюда линия идет по меридиану в южном направлении на протяжении примерно 88 км до точки примерно в 10 км к юго-востоку от лесного хозяйства Куэртэлиньчан, затем поворачивает в юго-западном направлении, проходит примерно в 2 км к северо-западу от населенного пункта Таэрлан и примерно в 10 км к востоку от населенного пункта - 1-й Буэрцзинь. Затем линия поворачивает в южном направлении, пересекает реку Ээрцисыхэ и западную оконечность озера Булуньтохай, поворачивает в общем юго-западном направлении, проходит примерно в 15 км к юго-востоку от угольных копей Аэртай и примерно в 1 км к северо- западу от населенного пункта Саханьтуньго. Затем линия поворачивает на запад, проходит примерно в 9 км к северу от населенного пункта Уэрхэ, примерно в 9 км к югу от населенного пункта Темэньлутаму и примерно в 2 км к югу от населенного пункта Юэсюэти, поворачивает в общем юго- западном направлении, проходит примерно в 10 км к юго-востоку от населенного пункта Толи, затем поворачивает в южном направлении, примерно в 7 км к северо-западу от населенного пункта Мяоэргоу пересекает шоссейную дорогу. Проходя примерно в 8 км к востоку от населенного пункта Бабаоши, линия далее поворачивает в общем юго- западном направлении, примерно в 45 км к востоку от населенного пункта Цзинхэ пересекает железную дорогу, проходит примерно в 26 км к юго- востоку от населенного пункта Цзинхэ, затем поворачивает в западном направлении, проходит к северу от населенного пункта Майлуньтуэр и подходит к точке, расположенной в 14 км к юго-востоку от населенного пункта Саньтайлиньчан.
      Отсюда линия поворачивает в общем южном направлении, проходит примерно в 21 км к востоку от населенного пункта Инин, примерно в 7 км к востоку от населенного пункта Аламайлай и примерно в 6 км к северо-западу от населенного пункта Емаду пересекает реку Или. Затем линия поворачивает в юго-восточном направлении, проходит примерно в 2 км к юго-западу от населенного пункта Емаду, поворачивает в южном направлении, пересекает реку Тэкэсы примерно в 16 км к востоку от населенного пункта Тэкэсы, проходит примерно в 16 км к западу от населенного пункта Гункушитай, поворачивает в общем юго-западном направлении, пересекает горный хребет Тяньшаньшаньмай, проходит примерно в 14 км к юго-востоку от населенного пункта Лаохутай. Примерно в 13 км к северо-западу от населенного пункта Чаэрци линия пересекает реку Мучжаэртэхэ, примерно в 25 км к северо-востоку от населенного пункта Чжамутай пересекает шоссейную дорогу, примерно в 10 км к югу от города Акэсу пересекает несколько небольших рек и шоссейную дорогу, проходит примерно в 10 км к северу от населенного пункта Кэпин, примерно в 5 км к юго-востоку от населенного пункта Кэпинуигуншэмучан и примерно в 16 км к югу от населенного пункта Цюнпицянь. Примерно в 20 км к западу от населенного пункта Уцзяньфан линия пересекает шоссейную дорогу и небольшое озеро, примерно в 13 км к западу от населенного пункта Лункоу пересекает реку Кэшигээрхэ, затем поворачивает в западном направлении и проходит к северу от населенного пункта Цзяши, к северу от населенного пункта Шулэ, к северу от населенного пункта Шуфу до точки, расположенной примерно в 28 км к югу от населенного пункта Уця. Отсюда линия поворачивает на юг, проходит примерно в 4 км к западу от населенного пункта Бяоэртокои и примерно в 3 км к востоку от населенного пункта Цякэлэгэли, затем пересекает небольшую реку и идет до конечной точки - населенного пункта Булунькоу.
      Настоящее описание составлено по карте масштаба 1:1000000, изданной в Китае в 1993 году.

                       III. Текстовое описание
                прохождения линии, обозначающей пределы
          Хабаровского и Владивостокского чувствительных районов

      1. Хабаровский чувствительный район
      Линия, обозначащая географические пределы Хабаровского чувствительного района, далее именуемая линией, начинается от точки, расположенной на береговой линии в 1 км юго-западнее населенного пункта Краснореченское.
      Отсюда линия идет в общем северо-восточном и северном направлениях, затем поворачивает на северо-запад и проходит в северном и северо-восточном направлениях до острова Лесной.
      Здесь линия поворачивает на восток и идет 9 км по протоке Хохлацкая, а затем поворачивает на юго-восток и выходит на берег в 2 км севернее населенного пункта Виноградовка, оставляет его в пределах чувствительного района и идет в том же направлении.
      В I км юго-западнее населенного пункта Заозерное линия поворачивает и идет в южном, затем в юго-восточном направлениях, подходит к северной окраине населенного пункта Восточное и поворачивает на восток. В этом направлении линия идет до реки Сита, пересекает ее, поворачивает на северо-восток и проходит по правому берегу реки Сита, а затем по восточному берегу озера Петропавловское до населенного пункта Чичаговка.
      Здесь линия поворачивает и идет в общем восточном, а затем юго-восточном, южном и юго-западном направлениях по заболоченной местности, огибая населенный пункт Таежное и проходя по восточному берегу озера Гнилой Ключ, южным окраинам населенных пунктов Благодатное, Лесное, Дружба, северной окраине населенного пункта Некрасовка.
      Далее линия поворачивает на запад, пересекает железную и шоссейную дороги на южной окраине населенного пункта Сосновка, в том же направлении идет южнее населенного пункта Краснореченское, на юго- западной окраине этого населенного пункта поворачивает на северо-запад и подходит к точке, расположенной на береговой линии в 1 км юго- западнее населенного пункта Краснореченское, - конечной точке линии.
      2. Владивостокский чувствительный район
      Линия, обозначающая географические пределы Владивостокского чувствительного района, далее именуемая линией, начинается от точки, расположенной посередине пролива Амурский между островами Рейнеке и Рикорда в заливе Петра Великого.
      Далее линия идет в общем северном, а затем северо-восточном направлениях по акватории Амурского залива в 2-3 км от береговой линии, проходит по середине Углового залива и выходит на берег восточнее населенного пункта Прохладное.
      Отсюда линия проходит в общем северо-восточном, восточном, юго-восточном, а затем южном направлениях по северо-западной окраине населенного пункта Угловое, по северной окраине населенного пункта Артем, пересекает озеро Кролевецкое, идет через населенный пункт Артемовский до реки Артемовка.
      Далее линия проходит в общем южном, а затем юго-западном направлениях по реке Артемовка до ее устья, затем по акватории бухты Муравьиной и Уссурийского залива в 1-5 км от береговой линии и заканчивается в точке, расположенной посередине пролива Амурский, - конечной точке линии.
      Настоящее описание составлено по топографической карте масштаба 1:500000, изданной в бывшем СССР в 1985, 1986 и 1991 годах.
                                                Приложение 

к Соглашению между Республикой Казахстан, Кыргызской Республикой, Российской Федерацией, Республикой Таджикистан и Китайской Народной Республикой о взаимном сокращении вооруженных сил в районе границы

                                 Протокол 

об обмене информацией


      Стороны в соответствии со статьей 9 Соглашения между Республикой Казахстан, Кыргызской Республикой, Российской Федерацией, Республикой Таджикистан и Китайской Народной Республикой о взаимном сокращении вооруженных сил в районе границы от 24 апреля 1997 года, далее именуемого Соглашением, достигли следующей договоренности о процедурах и положениях в отношении обмена информацией.

                               Раздел I
      1. В соответствии со статьей 9 Соглашения Стороны обмениваются информацией о личном составе, вооружениях и военной технике, сокращаемых и ограничиваемых в соответствии с Соглашением в сухопутных войсках, военно-воздушных силах, авиации ПВО, пограничных войсках (пограничных частях), дислоцированных в географических пределах применения Соглашения. В содержание информации входят:
      I. Наименование, регистрационный номер и подчиненность воинских формирований сухопутных войск, военно-воздушных сил, авиации ПВО, пограничных войск (пограничных частей) от полка, отдельного батальона, эскадрильи и им эквивалентных формирований и выше.
      II. Данные о месте дислокации, личном составе, вооружениях и военной

технике воинских формирований: 
     1) Место дислокации воинских формирований с указанием 
географического названия и координат с точностью до 10 секунд. 
     2) Штатная численность личного состава воинских формирований. 
     3) Данные о вооружениях и военной технике воинских формирований 
(количество по категориям и типам): 
     А. Боевые танки. 
     Б. Боевые бронированные машины. 
     В. Артиллерийские системы калибра 122 мм и выше. 
     Г. Пусковые установки тактических ракет. 
     Д. Боевые самолеты, а также самолеты разведки и РЭБ. 
     Е. Боевые вертолеты. 
     2. Информация по данному разделу предоставляется по форме таблиц 
1 и 2, прилагаемых к настоящему Протоколу. 



                                Раздел II
      1. Стороны обмениваются информацией о местах складского хранения вооружений и военной техники в географических пределах применения Соглашения. В такой информации указываются:
      I. Наименование, регистрационный номер, географическое название и координаты, а также подчиненность места складирования вооружений и военной техники, сокращаемых и ограничиваемых в соответствии с Соглашением.
      II. Количество складируемых вооружений и военной техники по категориям и типам.
      2. Информация по данному разделу предоставляется по форме таблицы 3, прилагаемой к настоящему Протоколу.

                               Раздел III
      1. Стороны обмениваются информацией о местах сокращения вооружений и военной техники, которая включает:
      I. Наименование, географическое название и координаты мест сокращения.
      II. Наличие вооружений и военной техники, ожидающих сокращения в каждом месте сокращения, с указанием количества по категориям и типам.
      2. Информация по данному разделу предоставляется по форме таблицы 4, прилагаемой к настоящему Протоколу.

                                Раздел IV
      1. Стороны предоставляют друг другу информацию об их объектах контроля и пунктах въезда/выезда, связанных с каждым объектом контроля.
      2. Информация по данному разделу предоставляется по форме таблицы 5, прилагаемой к настоящему Протоколу.

                                Раздел V
      Стороны предоставляют информацию согласно разделам II, III и IV настоящего Протокола:
      1. В течение 60 дней с даты вступления в силу Соглашения Стороны предоставляют информацию, действительную на дату вступления Соглашения в силу.
      2. Ежегодно, кроме года вступления в силу Соглашения, к 15 декабря Стороны предоставляют информацию по состоянию на 1 января следующего года.

                                Раздел VI
      В случае временного превышения одной из Сторон установленных Соглашением предельных уровней по личному составу в географических пределах применения Соглашения, эта Сторона своевременно информирует об этом другую Сторону. В содержание такой информации входят: численность личного состава, временно превышающая предельный уровень, а также причины временного превышения и предполагаемый срок пребывания личного состава.

                               Раздел VII
      На заседаниях Совместной контрольной группы Стороны предоставляют друг другу информацию о сокращенных воинских формированиях, личном составе, вооружениях и военной технике за период, прошедший со времени последнего заседания группы.

                               Раздел VIII
      Стороны предоставляют друг другу информацию, указанную в настоящем Протоколе, в соответствии с процедурами, изложенными в пункте 3 статьи 9 Соглашения, и таблицами, прилагаемыми к настоящему Протоколу.

                               Раздел IX
      Настоящий Протокол является неотъемлемой частью Соглашения,

вступает в силу с даты вступления в силу Соглашения и действует в 
течение срока действия Соглашения. 
     Настоящий Протокол составлен в пяти экземплярах, каждый на 
русском и китайском языках, причем все тексты на русском и китайском 
языках имеют одинаковую силу. 
 
                              Таблица 1 
           Организация воинских формирований сухопутных войск, 
                  военно-воздушных сил, авиации ПВО, 
           пограничных войск (пограничных частей) от полка и выше 
                (по состоянию на день, месяц ... года) 
_____________________________________________________________
 №  !    Регистрационный !   Название     !    Подчиненность !
п/п ! номер формирования ! (наименование) ! (на одну ступень !         
    !                    !  формирования  !   выше)          !
_____________________________________________________________!

                             Таблица 2
     Информация о личном составе, вооружениях и военной технике 
             (по состоянию на день, месяц...года)
______________________________________________________________________
№ №!Регистра-!Название! Место   ! Штатная!Боевые!Боевые!Артиллерийские !
п/п!ционный  !(наимено!располо- !числен -!танки !брони-!системы калибра!
   !номер фор!вание)  !жения    !ность   !(ед.) !рован-!122 мм и выше  !
   !мирования!части   !(дисло-  !личного !      !ные ма!(ед.)          !
   !         !        !кация)   !состава !      !шины  !               !
   !         !        !(геогра- !(чел.)  !      !(ед.) !               !
   !         !        !фическое !        !      !      !               !
   !         !        !название,!        !      !      !               !
   !         !        !координа-!        !      !      !               !
   !         !        !ты)      !        !      !      !               !
-----------------------------------------------------------------------!

   (продолжение таблицы)
_____________________________________________
 Пусковые  ! Боевые ! Самолеты  !  Боевые   !
установки  !самолеты! разведки  ! вертолеты !      
тактических! (ед.)  !и РЭБ (ед.)!  (ед.)    !
ракет (ед.)!        !           !           !
--------------------------------------------!
     
                              Таблица 3 
                Информация о местах складского хранения 
                     вооружений и военной техники 
                 (по состоянию на день, месяц, ... года) 
___________________________________________________________________     
№ №!Регистра-!  Название    !   Место     ! Категория, ! Количество! 
п/п! ционный !(наименование)!расположения ! тип вооруже!вооружений ! 
   !номер    !места склади- !(географичес-!ний и воен- !и военной  !
   !         !рования       !кое название,!ной техники ! техники   !
   !         !              !координаты)  !            !           !
-------------------------------------------------------------------!
 
 
                               Таблица 4 
           Информация о местах сокращения вооружений и военной 
                                техники 
_____________________________________________________________________
№ №! Регистра! Название  !Географичес- ! Категория ! Тип   | Количе-! 
п/п! ционный !(наименова-!кое название,!вооружений !воору- ! ство   !
   !  номер  !ние) места !координаты   !и военной  !жений  !вооруже-!
   !         !сокращения !             !техники    !и воен-!жений и !
   !         !           !             !           !ной тех!военной !
   !         !           !             !           !ники   !техники !
--------------------------------------------------------------------!     

                              Таблица 5
                   Информация об объектах контроля
_________________________________________________________________________
№ №!Регистра-!Название!Место рас-!Пункт ! Штатная !Категория,!Количество!
п/п!ционный  !(наимено!положения !въез- !числен-  !тип воору-!вооружений!
   !номер фор!вание)  !(географи-!да/вы-!ность лич!жений и   !и военной !
   !мирования!формиро-!ческое наз!езда  !ного сос-!военной   !техники   ! 
   !         !вания   !вание, ко-!      !тава     !техники   !          !
   !         !        !ординаты) !      !         !          !          !
------------------------------------------------------------------------!   
  



                                                 Приложение

к Соглашению между Республикой Казахстан, Кыргызской Республикой, Российской Федерацией, Республикой Таджикистан и Китайской Народной Республикой о взаимном сокращении вооруженных сил в районе границы

                                Протокол 



                         о контроле и проверках

      Стороны в соответствии со статьей 10 Соглашения между Республикой Казахстан, Кыргызской Республикой, Российской Федерацией, Республикой Таджикистан и Китайской Народной Республикой о взаимном сокращении вооруженных сил в районе границы от 24 апреля 1997 года, далее именуемого Соглашением, достигли следующей договоренности о процедурах и положениях, регламентирующих порядок проведения контроля и проверок.

                           Раздел I. Термины
      Для целей настоящего Протокола применяются следующие термины:
      1. "Инспектирующая Сторона" означает Сторону - участницу Соглашения, которая запрашивает и проводит инспекцию.
      2. "Инспектируемая Сторона" означает Сторону - участницу Соглашения, которая принимает инспекцию на своей территории.
      3. "Инспектор" означает любого представителя инспектирующей Стороны, включенного в список инспекторов.
      4. "Инспекционная группа" означает группу, состоящую из инспекторов, назначенных инспектирующей Стороной для проведения конкретной инспекции.
      5. "Сопровождающая группа" означает группу, состоящую из лиц, выделенных инспектируемой Стороной для сопровождения инспекционной группы в ходе проведения конкретной инспекции.
      6. "Место инспекции" означает район, место или объект, где проводится конкретная инспекция.
      7. "Объект контроля" означает:
      А. воинское формирование или часть на организационном уровне бригады, полка, отдельного батальона (дивизиона, эскадрильи), отдельно расположенный батальон, эскадрилью или эквивалентные им части, которые имеют в наличии ограничиваемые в соответствии с Соглашением вооружения и военную технику в границах места их постоянной дислокации и о которых уведомляется согласно разделу I Протокола об обмене информацией;
      Б. место сокращения вооружений и военной техники, о котором уведомляется согласно разделу III Протокола об обмене информацией;
      В. место складского хранения вооружений и военной техники, ограничиваемых в соответствии с Соглашением, о котором уведомляется согласно разделу II Протокола об обмене информацией;
      Г. воинское формирование или часть пограничных войск (пограничных частей), выполняющие задачи по охране государственной границы, на организационном уровне бригады, полка, отдельного батальона, эскадрильи или отдельно расположенного батальона, эскадрильи (исключая части и подразделения, осуществляющие пограничный контроль в пунктах пропуска через границу) в местах их дислокации, о которых уведомляется согласно разделу I Протокола об обмене информацией, вне зависимости от наличия у них вооружений и военной техники, охватываемых Соглашением.
      8. "Отдельно расположенный батальон" означает батальон, организационно входящий в состав бригады, полка, но расположенный на расстоянии 10 км и более от основного места дислокации бригады, полка.
      9. "Чувствительный пункт" означает любую военную технику, сооружение или место, обозначенные как чувствительные инспектируемой Стороной через сопровождающую группу, и в отношении доступа к которым может быть заявлена задержка или отказ.
      10. "Пункт въезда/выезда" означает указанный Стороной пункт пересечения границы, через который инспекционные группы прибывают для проведения инспекций и убывают после их завершения.
      11. "Указанный район" означает район в любом месте географических пределов применения Соглашения, в пределах которого может проводиться инспекция по требованию. Площадь указанного района не может превышать 16 квадратных километров. Ни одна прямая линия между любыми двумя точками в этом районе не может превышать 6 километров.

                          Раздел II. Общие положения
      1. Для обеспечения контроля за соблюдением положений Соглашения каждая из Сторон имеет право проводить и обязуется принимать инспекции в географических пределах применения Соглашения в соответствии с положениями настоящего Протокола.
      2. Целью таких инспекций являются:
      А. контроль на основе информации, предоставленной согласно Протоколу об обмене информацией, за соблюдением Сторонами количественных ограничений, установленных Соглашением;
      Б. контроль за процессом сокращения вооружений и военной техники в местах сокращения в географических пределах применения Соглашения в соответствии с Протоколом о порядке сокращения.
      3. Каждая из Сторон имеет право в период сокращения провести и обязуется принять не более чем по 3 инспекции в год на каждом из участков - Восточном и Западном и в дальнейшем после завершения сокращения не более чем по 2 инспекции в год на каждом из участков - Восточном и Западном. В ходе каждой инспекции может быть проверено не более 3 объектов контроля.
      4. Инспекторы в период проведения инспекции пользуются привилегиями и иммунитетами, которыми пользуются дипломатические агенты согласно статье 29, пункту 2 статьи 30, пунктам 1, 2 и 3 статьи 31, статьям 34 и 35, а также подпункту (ь) пункта I статьи 36 Венской конвенции о дипломатических сношениях от 18 апреля 1961 года.
      5. Любая информация, полученная в ходе инспекции, не подлежит разглашению, опубликованию и передаче третьей стороне без согласия Сторон.
      6. На Восточном и Западном участках не может одновременно присутствовать более одной инспекционной группы.
      7. В течение 60 дней с даты вступления в силу Соглашения Стороны обмениваются списками инспекторов. В списке указываются полные имена, фамилии, пол, даты рождения, места рождения и номера паспортов инспекторов. Количество инспекторов от каждой из Сторон не должно превышать 100 человек.
      8. Каждая из Сторон имеет право вносить изменения в свой список инспекторов. Такие изменения доводятся до другой Стороны один раз в год до 1 декабря.
      9. Каждая из Сторон может потребовать от другой Стороны без права отказа исключения любого лица из списка инспекторов сообщаемого в соответствии с пунктами 7 и 8 настоящего раздела. Эти требования должны быть предъявлены в течение 30 дней после получения списка или его изменений.
      10. В течение 60 дней с даты вступления в силу Соглашения Стороны обмениваются уведомлениями о своих пунктах въезда/выезда. Каждая из Сторон имеет право изменить уже указанный пункт въезда/выезда или добавить новый, о чем уведомляет другую Сторону не менее чем за 60 дней до такого изменения или добавления.
      11. Каждый объект контроля должен быть связан с одним или несколькими пунктами въезда/выезда, через которые прибывает инспекционная группа для проведения инспекции этого объекта контроля.
      12. Количество инспекторов в любой инспекционной группе не должно превышать 7 человек.
      13. Инспекция каждого объекта контроля, или инспекция места сокращения, или инспекция по требованию засчитывается как одна инспекция и списывается с квоты инспекций, которые может провести инспектирующая Сторона.
      14. В любом месте инспекции инспекционная группа может находиться не более 24 часов. Инспекционная группа имеет право провести последовательно не более 3 конкретных инспекций.
      15. Период времени между въездом очередной инспекционной группы для проведения инспекции и выездом предыдущей инспекционной группы после завершения инспекции должен быть не менее 30 дней для Восточного или Западного участков.
      16. Инспектируемая Сторона обеспечивает инспекционную группу питанием, жильем, транспортом, рабочим помещением и при необходимости медицинской помощью.
      17. Инспектирующая Сторона несет расходы по транспортировке своих инспекторов к установленному пункту въезда/выезда и обратно. Инспектируемая Сторона несет расходы по пребыванию инспекторов инспектирующей Стороны на своей территории.
      18. Все уведомления и информация, требуемые в соответствии с настоящим Протоколом, передаются в письменной форме по дипломатическим каналам или иным каналам, о которых Стороны могут дополнительно договориться.
      19. Стороны не проводят инспекции в ночное время, в выходные дни и праздники, о которых Стороны уведомляют друг друга не позднее 30 дней со дня вступления в силу Соглашения. В течение всего периода действия Соглашения каждая из Сторон имеет право вносить изменения в перечень праздников.

           Раздел III. Уведомление о намерении провести инспекцию и
                     процедуры, связанные с въездом/выездом

      1. Инспектирующая Сторона уведомляет инспектируемую Сторону о своем намерении провести инспекцию. Такие уведомления предоставляются в соответствии с пунктом 18 раздела II настоящего Протокола не менее чем за 10 суток до расчетного времени прибытия инспекционной группы в пункт въезда/выезда на территории инспектируемой Стороны. В уведомлении указываются:
      1) пункт въезда/выезда, который будет использоваться;
      2) расчетное время прибытия в пункт въезда/выезда;
      3) регистрационные номера объектов контроля, в том числе мест сокращения, которые будут инспектироваться, а при проведении инспекции по требованию - координаты как минимум 4 точек, определяющих границы инспектируемого района;
      4) заявление о том, будет ли первая инспекция инспекцией по требованию или инспекцией объектов контроля, или инспекцией мест сокращения; если среди последовательных инспекций есть инспекции по требованию, то инспекции должны начинаться с инспекций по требованию;
      5) полные имена, фамилии, пол, даты и места рождения, номера паспортов инспекторов.
      2. Уведомления, упомянутые в пункте I настоящего раздела, передаются на языке инспектируемой Стороны (на русском или китайском).
      3. Инспектируемая Сторона после получения уведомления о намерении провести инспекцию подтверждает в течение 3 суток указанные в уведомлении расчетное время прибытия инспекционной группы и пункт въезда/выезда для проведения инспекции.
      4. Если в силу действия форс-мажорных обстоятельств инспектируемая Сторона не в состоянии обеспечить выполнение какого-либо пункта уведомления о намерении провести инспекцию, она направляет инспектирующей Стороне так быстро, как это возможно, соответствующие разъяснения. Инспектирующая Сторона имеет право отправить новое уведомление о намерении провести инспекцию в соответствии с пунктом I настоящего раздела.
      5. Если инспекционная группа задерживается более чем на три часа после времени прибытия, указанного в уведомлении о намерении провести инспекцию, то данная инспекция считается отмененной.
      6. Инспектируемая Сторона высылает в пункт въезда/выезда сопровождающую группу для встречи инспекционной группы, содействия ей в скорейшем выполнении всех формальностей, связанных с въездом на территорию соответствующего государства, сопровождения и оказания иного содействия инспекционной группе вплоть до ее выезда. Инспектируемая Сторона обеспечивает безопасность инспекционной группы в период ее пребывания на территории инспектируемой Стороны.
      7. Время прибытия и возвращения в пункт въезда/выезда регистрируется как инспекционной, так и сопровождающей группами.
      8. В случае проведения последовательных инспекций инспекционная группа в течение 1 часа по прибытии в пункт въезда/выезда объявляет первое место инспекции.
      9. Инспекционной группе разрешается привозить и пользоваться в процессе инспекции в порядке, определенном сопровождающей группой, своими материалами, документами и аппаратурой, в частности, картами, схемами, таблицами и другими графическими материалами, биноклями, видеокамерами, фотоаппаратами, диктофонами, рулетками, электрофонариками, магнитными компасами и портативными компьютерами.
      10. Аппаратура, привезенная инспекционной группой, подлежит осмотру сопровождающей группой в пункте въезда/выезда. Если после осмотра сопровождающая группа определит, что аппаратура способна выполнять функции, не совместимые с требованиями к инспекции согласно настоящему Протоколу, то сопровождающая группа имеет право отказать в разрешении на использование этой аппаратуры и задержать ее в пункте въезда/выезда до возвращения инспекционной группы.
      11. Инспектируемая Сторона обеспечивает доставку инспекционной группы к месту инспекции с помощью наиболее быстрых транспортных средств. Время доставки инспекционной группы из пункта въезда/выезда к первому месту инспекции либо время между завершением одной инспекции и прибытием в место последующей инспекции, либо время при возвращении в пункт въезда/выезда после окончания последней инспекции не должно превышать 12 часов. Если место инспекции находится в труднодоступной местности, инспекционная группа доставляется не позднее чем через 18 часов, если только инспекционная и сопровождающая группы не договорятся об ином.
      12. Инспектируемая Сторона доставляет инспекционную группу к месту инспекции способом и маршрутом, выбранным инспектируемой Стороной.

                 Раздел IV. Общие правила проведения инспекций

      1. Инспекторы и члены сопровождающей группы носят отличительный знак, идентифицирующий их соответственно как инспекторов и членов сопровождающей группы с указанием фамилии и имени на языках инспектируемой и инспектирующей Сторон.
      2. Инспекционная группа считается приступившей к выполнению своих обязанностей с момента прибытия в пункт въезда/выезда на территории инспектируемой Стороны и считается прекратившей выполнение своих обязанностей после убытия из пункта въезда/выезда на территории инспектируемой Стороны.
      3. Без ущерба для их привилегий и иммунитетов инспекторы уважают и соблюдают законы и постановления, принятые на территории инспектируемой Стороны.
      4. Инспектирующая Сторона обеспечивает, чтобы инспекционная группа имела возможность свободного общения с сопровождающей группой на языке инспектируемой Стороны. По согласованию между инспекционной и сопровождающей группами инспекторы и члены сопровождающей группы могут также общаться на других языках.
      5. В период пребывания на территории инспектируемой Стороны инспекторы имеют право при необходимости поддерживать связь с посольством или консульством инспектирующей Стороны, используя средства связи, предоставляемые инспектируемой Стороной.
      6. В случае чрезвычайных обстоятельств, требующих поездки инспекторов в пункт въезда/выезда, сопровождающая группа организует такую поездку.
      7. В ходе инспекции сопровождающая группа имеет право наблюдать за аппаратурой, используемой инспекционной группой.
      8. В ходе выполнения своих обязанностей инспекторы не вмешиваются в деятельность, осуществляемую в месте инспекции, и не допускают действий, которые могут нарушить правила техники безопасности и административные процедуры в месте инспекции.
      9. Инспектируемая Сторона предоставляет для использования инспекционной группой в месте инспекции помещения для работы, хранения аппаратуры, отдыха и приема пищи.
      10. При проведении инспекции инспектируемая Сторона предоставляет инспектирующей Стороне, при необходимости, транспортные средства высокой проходимости.
      11. Во время инспекции объекта контроля или инспекции по требованию инспекторы имеют право входить в любые сооружения, где находятся подпадающие под действие Соглашения вооружения и военная техника. При проведении инспекции места сокращения инспекторы имеют право входить в цех, где осуществляется сокращение. Инспекторы не имеют право входить в сооружения, непереоборудованный вход в которые имеет менее 2 метров в ширину.
      12. Во время инспекции объекта контроля или в пределах указанного района инспекторы имеют право посмотреть внутрь стационарного укрытия для самолетов для того, чтобы визуально убедиться, присутствуют ли там подпадающие под действие Соглашения вооружения и военная техника.
      13. Во время инспекции объекта контроля или в пределах указанного района инспекторы имеют право доступа к вооружениям и военной технике лишь в той мере, в какой это необходимо для визуального подтверждения их количества.
      14. Инспектируемая Сторона имеет право зачехлять отдельные чувствительные единицы техники (отдельные элементы, узлы и агрегаты на технике) и объявлять чувствительные пункты. Площадь чувствительных пунктов должна быть ограничена настолько, насколько это возможно.
      15. Инспектируемая Сторона имеет право отказывать инспектирующей Стороне в доступе к зачехленным объектам (контейнерам), любой габарит (ширина, высота, длина или диаметр) которых составляет менее двух метров.
      16. В случае отказа в доступе к чувствительным пунктам или зачехленным объектам (контейнерам), сопровождающая группа предоставляет объяснения, имеются ли в них подпадающие под действие Соглашения вооружения и военная техника. При наличии таких вооружений и военной техники сопровождающая группа объявляет их категории, типы и количество.
      17. Инспекторы в присутствии сопровождающей группы, предварительно уведомив ее об этом, имеют право производить фотосъемку и видеосъемку только для регистрации вооружений и военной техники, которые подпадают под действие Соглашения и находятся на открытых площадках в количестве не менее 50 единиц, и для документирования неясных вопросов по таким вооружениям и военной технике, которые не были решены в процессе инспекции. Сопровождающая группа сотрудничает с инспекционной группой и имеет право определить точку, с которой будут производиться фото- и видеосъемка.
      18. Для регистрации вооружений и военной техники могут использоваться фотоаппараты для 35-миллиметровой пленки или видеокамеры, а для документирования неясных вопросов применяются фотоаппараты, способные производить немедленно проявляемые отпечатки.
      19. Соответствующие разъяснения по неясным вопросам и фотографии, связанные с этим, включаются в отчет об инспекции.
      20. Если в ходе инспекции инспекционная группа встретит военную технику, объявленную сопровождающей группой сокращенной, то она имеет право провести инспекцию таких единиц техники для подтверждения того, что они были сокращены в соответствии с процедурами, указанными в Протоколе о порядке сокращения.
      21. С соблюдением положений пункта 15 раздела II настоящего Протокола инспекция считается завершенной, как только отчет об инспекции подписан обеими Сторонами.
      22. Не позже чем за 3 часа до завершения инспекции инспекционная группа уведомляет о новом месте инспекции или о своем намерении убыть в пункт въезда/выезда. С соблюдением положений пункта II раздела III настоящего Протокола инспектируемая Сторона обеспечивает, чтобы инспекционная группа прибыла на новое место инспекции или в пункт въезда/выезда так скоро, как это возможно, если только инспекционная и сопровождающая группы не договорятся об ином.
      23. С соблюдением положений раздела II и раздела III настоящего Протокола инспекционная группа имеет право уведомить о последующей инспекции:
      А. на любом объекте контроля, связанном с тем же пунктом въезда/выезда, что и предыдущее место инспекции; или
      Б. в пределах любого указанного района, для которого пункт въезда/ выезда, в который прибыла инспекционная группа, является ближайшим пунктом въезда/выезда; или
      В. в любом месте сокращения, связанном с тем же пунктом въезда/ выезда, в который прибыла инспекционная группа.
      24. Инспекционная группа покидает территорию инспектируемой Стороны, где она проводила инспекции, через тот же пункт въезда/выезда, через который осуществлялся въезд, если только не достигнута договоренность об ином.

                    Раздел V. Инспекции объектов контроля
      1. Каждая из Сторон имеет право проводить инспекцию воинских формирований или частей, как она определена в подпунктах А, В, Г пункта 7 раздела I настоящего Протокола.
      Отказ в инспекции объекта контроля не допускается. Такая инспекция может быть задержана только в форс-мажорных обстоятельствах.
      2. По прибытии на объект контроля инспекционная группа сопровождается инспектируемой Стороной к месту проведения подготовительного совещания, где ей вручается не менее 3 экземпляров схемы объекта контроля. Схема объекта контроля содержит:
      А. географические координаты точки в пределах объекта контроля с точностью до 10 секунд с указанием истинного севера;
      Б. масштаб схемы;
      В. четко очерченные границы тех районов, которые принадлежат объекту контроля, с указанием его регистрационного номера;
      Г. здания с шириной дверей более 2 метров, дороги к этим зданиям от места проведения подготовительного совещания и дороги между такими зданиями;
      Д. все входы на объект контроля;
      Е. места расположения помещений, предоставляемых в соответствии с пунктом 9 раздела IV настоящего Протокола.
      3. После вручения схемы объекта контроля проводится подготовительное совещание продолжительностью не более 1 часа, если инспекционная и сопровождающая группы не договорятся об ином. В содержание совещания входят следующие вопросы:
      А. правила техники безопасности и административные процедуры в месте инспекции;
      Б. порядок транспортировки и связи в месте инспекции;
      В. наличие на территории объекта контроля вооружений и военной техники, которые принадлежат другим объектам контроля;
      Г. разъяснение в отношении возможных расхождений между количеством вооружений и военной техники, ограничиваемых в соответствии с Соглашением и находящихся в месте инспекции, и соответствующим количеством, указанным в последней информации в соответствии с таблицами 2 и 3, прилагаемыми к Протоколу об обмене информацией;
      Д. разъяснение в отношении возможных расхождений между численностью личного состава на момент проведения инспекции и численностью, указанной в последней информации.
      4. С соблюдением положений пунктов 11, 12, 14 и 15 раздела IV настоящего Протокола инспекционная группа имеет право в границах объекта контроля инспектировать все сооружения и объекты, за исключением районов, ограниченных на схеме объекта контроля как принадлежащие другому объекту контроля.
      5. Если сопровождающая группа информирует инспекционную группу о том, что ограничиваемые в соответствии с Соглашением вооружения и военная техника, о которых ранее было уведомлено как об имеющихся у инспектируемого объекта контроля, находятся постоянно на территории другого объекта контроля, связанного с тем же пунктом въезда/выезда, что и инспектируемый объект контроля, то сопровождающая группа обеспечивает инспекционной группе как часть той же инспекции доступ к таким вооружениям и военной технике.
      6. При инспектировании объекта контроля, на территории которого постоянно находятся вооружения и военная техника, принадлежащие другому объекту контроля, связанному с другим пунктом въезда/выезда, инспекционная группа имеет право проинспектировать эти вооружения и военную технику. В таком случае в отчете об инспекции делается пометка, какому объекту контроля принадлежат эти вооружения и военная техника.

                     Раздел VI. Инспекции по требованию
      1. Каждая из Сторон имеет право проводить инспекции по требованию в пределах указанных районов в географических пределах применения Соглашения в соответствии с настоящим Протоколом, за исключением чувствительных районов, перечисленных в Протоколе о географических пределах применения Соглашения, а также территорий объектов контроля.
      2. Цель инспекции по требованию состоит в прояснении вопросов, связанных с выполнением Соглашения, в своевременном выявлении и предотвращении действий, ведущих к нарушению Соглашения, в том числе относительно воинских частей сухопутных войск, военно-воздушных сил, авиации ПВО, не имеющих вооружений и военной техники, ограничиваемых в соответствии с Соглашением.
      Сторона, запросившая инспекцию по требованию, не должна под предлогом инспекции заниматься деятельностью, не связанной с Соглашением.
      3. Каждая из Сторон имеет право обратиться к другой Стороне с запросом по неясной ситуации или в связи с сомнениями в отношении правильности соблюдения Соглашения другой Стороной. Запрашиваемая Сторона не позднее 7 дней с момента получения запроса предоставляет Стороне, направившей запрос, соответствующую информацию. Если запрашивающая Сторона считает, что предоставленная другой Стороной информация не может прояснить ситуацию, то она может объявить инспекцию по требованию.
      4. В пределах указанного района сопровождающая группа может задержать доступ инспекционной группы к отдельным пунктам этого района или объявить их чувствительными пунктами.
      5. По желанию инспектируемой Стороны после прибытия инспекционной группы в указанный район может быть проведено подготовительное совещание. Продолжительность подготовительного совещания не должна превышать 1 часа. На этом совещании могут быть сообщены правила техники безопасности, административные процедуры и предоставлены данные об ограничиваемых в соответствии с Соглашением вооружениях и военной технике в частях, попавших в указанный район.
      6. При прибытии в части, попавшие в указанный район, сопровождающая группа в соответствии с Протоколом об обмене информацией информирует инспекционную группу о численности личного состава в этих частях, если они подпадают под действие Соглашения, о наличии у них вооружений и военной техники, подпадающих под действие Соглашения, и предоставляет соответствующие разъяснения.

             Раздел VII. Инспекции мест сокращения вооружений и
                                военной техники

      1. Каждая из Сторон имеет право проводить в географических пределах применения Соглашения инспекцию процесса сокращения в соответствии с разделами V, VI и VII Протокола о порядке сокращения.
      2. Инспектируемая Сторона имеет право организовывать и осуществлять процесс сокращения только с соблюдением положений, изложенных в Протоколе о порядке сокращений.
      3. Сторона, намеревающаяся осуществить процедуры сокращения, не менее чем за 45 дней до начала сокращения уведомляет об этом другую Сторону. Такое уведомление включает обозначение места сокращения с его географическими координатами, запланированные даты начала и завершения сокращения вооружений и военной техники, намеченных для сокращения. Кроме того, в уведомлении указываются:
      А. предполагаемые количество и категория вооружений и военной техники, которые будут сокращены;
      Б. регистрационные номера объекта или объектов контроля, из которых были выведены вооружения и военная техника, подлежащие сокращению;
      В. процедуры сокращения, которые будут использоваться для каждой категории сокращаемых вооружений и военной техники.
      4. Инспекционная группа имеет право прибыть в место сокращения в любое время в течение всего периода сокращения уведомленного согласно пункту 3 настоящего раздела. На протяжении времени, в течение которого инспекционная группа будет находиться в месте сокращения, она имеет право наблюдать за всеми процедурами сокращения, осуществляемыми в соответствии с Протоколом о порядке сокращения.
      5. В соответствии с положениями, изложенными в настоящем разделе, инспекционная группа имеет право беспрепятственно фиксировать заводские серийные номера вооружений и военной техники, которые будут сокращены, и в последующем фиксировать такие номера по окончании процедур сокращения.
      6. Сторона, осуществляющая сокращение вооружений и военной техники, ограничиваемых в соответствии с Соглашением, составляет в каждом месте сокращения рабочий реестр, в котором она фиксирует заводские серийные номера каждой единицы вооружений и военной техники, проходящей сокращение, а также даты начала и завершения процедур сокращения. Реестр предоставляется инспекционной группе на период проведения инспекции.
      7. При завершении каждой инспекции места сокращения инспекционная группа составляет стандартизированный отчет, который подписывается руководителем инспекционной группы и руководителем сопровождающей группы.
      8. В течение 5 дней после завершения процесса сокращения Сторона, отвечающая за сокращение, уведомляет другую Сторону о завершении сокращения. В таком уведомлении указывается количество и категория сокращенных вооружений и военной техники, место сокращения, даты начала и завершения процесса сокращения.

                   Раздел VIII. Отчеты об инспекциях

      1. Для того, чтобы завершить инспекцию, и перед убытием из места инспекции:
      А. инспекционная группа предоставляет сопровождающей группе письменный отчет;
      Б. сопровождающая группа имеет право включить в этот отчет составленные в письменной форме замечания и подписывает отчет в течение 2 часов после получения отчета от инспекционной группы, если только инспекционная группа и сопровождающая группа не договорятся о продлении этого срока.
      2. Отчет об инспекции составляется в двух экземплярах, каждый на языке инспектирующей Стороны. Инспектирующая Сторона и инспектируемая Сторона сохраняют по 1 экземпляру этого отчета.
      3. В случае проведения последовательных инспекций, инспекционная группа до убытия с территории инспектируемой Стороны составляет в пункте въезда/выезда итоговый отчет.
      4. Каждый экземпляр отчета подписывается руководителем инспекционной группы и руководителем сопровождающей группы.
      5. Отчеты, указанные в пункте 7 раздела VII настоящего Протокола и в настоящем разделе, должны быть стандартизированными; форматы отчета для каждого типа инспекций будут согласованы Совместной контрольной группой.
      6. Отчет об инспекции включает:
      А. место инспекции;
      Б. дату и время прибытия инспекционной группы в место инспекции;
      В. дату и время убытия инспекционной группы из места инспекции;
      Г. количество и типы вооружений и военной техники в каждой категории, которые ограничиваются в соответствии с Соглашением и которые инспекционная группа наблюдала во время инспекции объекта контроля или указанного района;
      Д. количество и типы сокращаемых вооружений и военной техники в месте сокращения в каждой категории и их заводские номера;
      Е. численность находящегося в месте инспекции личного состава, подпадающего под действие Соглашения и ограничиваемого в соответствии с Соглашением.

                   Раздел IХ. Совместная контрольная группа

      1. Совместная контрольная группа состоит из дипломатических представителей и военных специалистов Сторон.
      2. Совместная контрольная группа выполняет следующие основные функции:
      А. разрешает разногласия, возникающие при толковании статей Соглашения в ходе его выполнения;
      Б. разрешает вопросы, связанные с соблюдением Соглашения;
      В. разрешает вопросы, возникшие или выявленные в ходе инспекции;
      Г. обсуждает и разрешает любые вопросы, поставленные любой Стороной и связанные с Соглашением.
      3. Совместная контрольная группа собирается на свои заседания 2 раза в год, если Стороны не договорятся об ином.
      4. Стороны имеют право поднять вопрос о проведении внеочередного заседания Совместной контрольной группы. Сторона, предложившая провести такое внеочередное заседание, в письменном виде уведомляет об этом другую Сторону. Это внеочередное заседание проводится в 15-дневный срок с момента направления такого уведомления.
      5. Каждое заседание Совместной контрольной группы не превышает по продолжительности 15 дней, за исключением случаев, когда Совместная контрольная группа принимает на этот счет дополнительное решение.
      6. Председателем Совместной контрольной группы поочередно являются представители обеих Сторон.
      7. Совместная контрольная группа в принципе проводит свои заседания поочередно на территории обеих Сторон.
                                Раздел Х




      Настоящий Протокол является неотъемлемой частью Соглашения, вступает в силу с даты вступления в силу Соглашения и действует в течение срока действия Соглашения.
      Настоящий Протокол составлен в пяти экземплярах, каждый на русском и китайском языках, причем все тексты на русском и китайском языках имеют одинаковую силу.
                                               Приложение

к Соглашению между Республикой Казахстан, Кыргызской Республикой, Российской Федерацией, Республикой Таджикистан и Китайской Народной Республикой о взаимном сокращении вооруженных сил в районе границы

                                 Протокол

о порядке сокращения


      Стороны в соответствии со статьями 6 и 8 Соглашения между Республикой Казахстан, Кыргызской Республикой, Российской Федерацией, Республикой Таджикистан и Китайской Народной Республикой о взаимном сокращении вооруженных сил в районе границы от 24 апреля 1997 года, далее именуемого Соглашением, достигли следующей договоренности о порядке сокращения личного состава и процедурах сокращения вооружений и военной техники.

                       Раздел I. Общие положения
      1. Личный состав, вооружения и военная техника, охватываемые Соглашением, сокращаются в соответствии с порядком и процедурами, определенными, в настоящем Протоколе.
      2. Каждая Сторона имеет право использовать такие процедуры, какие она считает надлежащими для осуществления сокращения вооружений и военной техники, предусмотренных Соглашением, без ущерба для положений, предусмотренных в разделах V, VI, VII, VIII и IX настоящего Протокола.
      3. В ходе выполнения Соглашения Стороны могут по согласованию дополнять новыми процедурами процедуры сокращения вооружений и военной техники, предусмотренные в разделах V, VI, VII, VIII и IX настоящего Протокола. Предложения на этот счет согласовываются в Совместной контрольной группе.
      До достижения договоренности по вопросу новых процедур сокращения Стороны должны продолжать проводить сокращение в соответствии с ранее предусмотренными процедурами сокращения.
      4. Процедуры, предусмотренные в разделах V, VI, VII и VIII настоящего Протокола, осуществляются в объявленных местах сокращения.
      5. Каждая Сторона имеет право снимать, сохранять и использовать элементы вооружений и военной техники, подлежащих сокращению.
      6. В ходе сокращения личного состава, вооружений и военной техники Стороны руководствуются терминами, приведенными в статье I Соглашения.

                  Раздел II. Порядок сокращения личного состава
      Сокращение личного состава вооруженных сил производится: путем расформирования целостных воинских формирований (дивизия, бригада, полк, отдельный батальон, эскадрилья в военно-воздушных силах или другие приравненные к ним части), путем уменьшения штатной численности воинских формирований, путем вывода воинских формирований за географические пределы применения Соглашения.

                Раздел III. Существующие и новые типы вооружений

                               и военной техники 
     1. В географических пределах применения Соглашения существуют 
следующие типы вооружений и военной техники, охватываемые Соглашением:      
           Казахстан, Кыргызстан, Россия, Таджикистан 
     Боевые танки: Т-80 (Б,БВ,У,УД), Т-72 (А,Б,Б1,М), Т-62 (М), Т-55 (М), 
ПТ-76.                        
     Боевые бронированные машины: БМП-2 (К), БМП-1 (К,П,ПК), БТР-80, БТР-70,
БТР-60 (ПБ,ПБК), БТР-50 (П, ПК), НТ-ЛБ. 
     Артиллерийские системы калибра 122 мм и выше: 
     Самоходные пушки: 
     203 мм: "Пион". 
     152 мм: "Гиацинт-С". 
     Пушки: 
     152 мм: "Гиацинт-Б". 
     Пушки-гаубицы: 
     152 мм: Д-20. 
     Самоходные гаубицы: 
     152 мм: "Мста-С", "Акация". 
     122 мм: "Гвоздика". 
     Гаубицы: 152 мм: Д-1. 
     122 мм: Д-30, М-30. 
     Реактивные системы залпового огня: 
     220 мм: "Ураган". 
     122 мм: "Град-1", "Град". 
     Пусковые установки тактических ракет: "Р-17", "Луна-М". 
     Боевые самолеты: Су-24 (М), Су-25 (бм,уб), Су-27 (п,уб), МИГ-23 (млд,
уб).                        
     Самолеты разведки и РЭБ: Су-24мр. 
     Боевые вертолеты: Ми-24 (в,п,д,ду), Ми-24 (к,р), Ми-22, Ми-9, Ми-8 
(т,мт,мтв,п,пс,КП,ВзПУ), Ми-6(а). 

                               Китай 
     Боевые танки: нет. 
     Боевые бронированные машины: БТР типа 63. 
     Артиллерийские системы калибра 122 мм и выше: 
     Пушки-гаубицы: 
     152 мм: типа 53. 
     Гаубицы: 122 мм: типа 53. 
     Реактивные системы залпового огня: 
     130 мм: типа 53. 
     Пусковые установки тактических ракет: нет. 
     Боевые самолеты: "Цзянь-6", "Цзянь/Цзяо-6". 
     Самолеты разведки и РЭБ: нет. 
     Боевые вертолеты: нет. 


      2. Каждая из Сторон за 30 дней уведомляет другую Сторону о поступлении на вооружение войск в географических пределах применения Соглашения новых типов вооружений и военной техники или вариантов и моделей типов, внесенных в настоящий Протокол.

                   Раздел IV. Технические данные и фотоснимки
      В течение 60 дней с даты вступления в силу Соглашения Стороны предоставляют друг другу технические данные и отчетливые черно-белые фотоснимки вооружений и военной техники, оговоренных в разделе III настоящего Протокола. Основные технические данные включают: существующий тип; название, принятое соответствующей Стороной; калибр главного оружия; сухой вес. Фотоснимки должны быть черно-белыми и соответствовать следующему формату (без учета края снимка): ширина - 13 см, длина - 18 см. Каждый объект должен быть снят с трех направлений: спереди, сбоку (слева или справа) и сверху. Снятый объект (либо в продольной, либо в поперечной плоскости) должен занимать не менее 80% площади снимка. На каждом снимке должна быть четко различимая масштабная линейка с ценой деления 0,5 метра.

               Раздел V. Процедуры сокращения вооружений и военной
                              техники путем уничтожения
      Кроме вооружений и военной техники, процедуры сокращения которых предусмотрены в разделах VI, VII, VIII и IX настоящего Протокола, остальные вооружения и военная техника сокращаются по процедуре, предусмотренной настоящим разделом.
      Процедура сокращения вооружений и военной техники путем уничтожения предполагает:
      1. Процедура уничтожения путем разделения на части:
      I) Для боевых танков:
      А. демонтаж башни с разделением одного из мест установки ствола и отделением одной секции от периметра подбашенного отверстия в корпусе с углом не менее 60 градусов и длиной минимум 200 мм в радиальном направлении, ориентированном по продольной оси машины; и
      Б. (1) отделение секций по крайней мере в одном борту корпуса вертикальными и горизонтальными разрезами в бортовых листах и диагональными разрезами в листах крыши и днища в переднем или кормовом листах таким образом, чтобы отверстия бортовой передачи находились в отделяемых частях; или
      (2) вырезание из днища корпуса секций, которые включают установочные места для двигателя; или
      (3) разделение корпуса танка на две или более примерно равные части вертикальными или горизонтальными разрезами.
      2) Для боевых бронированных машин:
      А. демонтаж башни (если имеется) с разделением одного из мест установки ствола и отделением одной секции от периметра подбашенного отверстия в корпусе с углом не менее 60 градусов и длиной минимум 200 мм в радиальном направлении, ориентированном по продольной оси машины; и
      Б. для гусеничных боевых бронированных машин:
      (1) отделение секций по крайней мере в одном борту корпуса вертикальными и горизонтальными разрезами в бортовых листах и диагональными разрезами в листах крыши и днища в переднем или кормовом листах таким образом, чтобы отверстия бортовой передачи находились в отделяемых частях; или
      (2) вырезание из днища корпуса секций, которые включают установочные места для двигателя; или
      (3) разделение корпуса на две или более примерно равные части вертикальными или горизонтальными разрезами.
      В. для колесных боевых бронированных машин:
      (1) отделение секций по крайней мере в одном борту корпуса, которые включают места установки коробки привода передних колес; или
      (2) разделение корпуса на две или более примерно равные части вертикальными или горизонтальными разрезами.
      3) Для артиллерийских систем:
      (1) для самоходных артиллерийских систем: отделение секций по крайней мере в одном борту корпуса, которые включают отверстия бортовой передачи;
      (2) для несамоходных артиллерийских систем: разделение станины орудия или опорной плиты на две примерно равные части;
      (3) для реактивных систем залпового огня: удаление трубчатых или рельсовых направляющих, винтов (шестерен) секторов подъемных механизмов, оснований трубчатых или рельсовых направляющих и их поворотных частей.
      4) Для пусковых установок тактических ракет:
      А. демонтаж оборудования, обеспечивающего функционирование стартового агрегата пусковой установки; и
      Б. разделка демонтированных частей и узлов:
      (1) разделение стрелы на две примерно равные части; и
      (2) разделение пускового стола (вертлюга) на две примерно равные части.
      5) Для боевых самолетов:
      Фюзеляж боевого самолета разделяется на три части вне стыковочных узлов путем отделения его носовой части непосредственно перед кабиной и его хвостовой части в районе центроплана таким образом, чтобы стыковочные узлы, если они имеются в районах разделения, находились в отделяемых частях.
      6) Для боевых вертолетов:
      Хвостовая балка или хвостовая часть отделяется от фюзеляжа таким образом, чтобы стыковочный узел находился на отделяемой части.
      2. Процедура уничтожения путем использования в качестве мишеней и наземных целей:
      1) Для боевых самолетов:
      самолет-мишень уничтожается выстреливаемыми боеприпасами или механизмом самоликвидации. Одна Сторона уведомляет другую Сторону о типе уничтоженного самолета и о месте его уничтожения. Если у другой Стороны имеются сомнения относительно уничтожения, то сокращение не может считаться выполненным до окончательного решения вопроса.
      2) Для всех видов вооружений и военной техники в качестве наземных целей:
      уничтожаются выстреливаемыми боеприпасами.
      3. Процедура уничтожения в результате аварии:
      В случае аварии любого типа вооружений и военной техники, подпадающих под сокращение и ограничение в соответствии с Соглашением, необходимо в течение 30 дней после аварии уведомить другую Сторону об объекте, попавшем в аварию, о времени и примерном месте аварии. Если другая Сторона выражает сомнение относительно аварии, то сокращение не считается завершенным до окончательного решения этого вопроса.
      4. Процедура уничтожения путем подрыва:
      1) Для боевых танков:
      А. демонтаж из корпуса и башни узлов, агрегатов, деталей и систем (на усмотрение Стороны, проводящей уничтожение); и
      Б. заряды взрывчатого вещества располагаются снаружи и внутри боевого танка (в случае раздельного уничтожения - снаружи и внутри его основных элементов - и корпуса, и башни) таким образом, чтобы после их подрыва и корпус, и башня разорвались на части или дали трещину, или существенно деформировались; в корпусе разрушилось место установки двигателя или разрушилось по крайней мере одно из отверстий бортовой передачи, или разрушилось по крайней мере одно место установки узлов ходовой части.
      2) Для боевых бронированных машин:
      А. демонтаж из корпуса и башни (если имеются) узлов, агрегатов, деталей и систем (на усмотрение Стороны, проводящей уничтожение); и
      Б. заряды взрывчатого вещества помещаются снаружи и внутри боевой бронированной машины (в случае раздельного уничтожения - снаружи и внутри его основных элементов - и корпуса, и башни) таким образом, чтобы после их подрыва корпус и башня разорвались на части или дали трещину, или существенно деформировались; в корпусе разрушилось место установки двигателя или разрушилось по крайней мере одно из отверстий бортовой передачи, или разрушилось по крайней мере одно место установки узлов ходовой части.
      3) Для несамоходных пушек, гаубиц и артиллерийских орудий, сочетающих свойства пушек и гаубиц:
      заряды взрывчатого вещества помещаются в ствол, на одно место установки люльки в верхнем станке и на станине и подрываются таким образом, чтобы:
      (1) ствол расщепился или продольно разорвался;
      (2) затвор или оторвался, или существенно деформировался, или частично оплавился;
      (3) места соединения трубы ствола с казенной частью и одной из цапф люльки с верхним станком разрушились или повредились таким образом, чтобы их дальнейшее функционирование стало невозможным; и
      (4) станины разделились на две приблизительно равные части или повредились таким образом, чтобы их дальнейшее функционирование стало невозможным.
      4) Для несамоходных минометов:
      заряды взрывчатого вещества помещаются в ствол миномета и на опорную плиту таким образом, чтобы при подрыве зарядов ствол миномета разорвался в его нижней половине, а опорная плита разделилась на две приблизительно равные части.
      5) (А) для башенных самоходных пушек, гаубиц и артиллерийских орудий, сочетающих свойства пушек и гаубиц, самоходных минометов:
      применяется метод, определенный для боевых танков в подпункте I) пункта 4 настоящего раздела; и
      (Б) для безбашенных самоходных пушек, гаубиц и артиллерийских орудий, сочетающих свойства пушек и гаубиц, самоходных минометов:
      заряд взрывчатого вещества помещается в корпус под передней кромкой вращающейся основы, которая поддерживает ствол, и подрывается таким образом, чтобы отделить лист крыши от корпуса. Для уничтожения системы оружия применяется метод, указанный для пушек, гаубиц и артиллерийских орудий, сочетающих свойства пушек и гаубиц, в подпункте 3) пункта 4 настоящего раздела.
      (В) для реактивных систем залпового огня:
      удлиненный кумулятивный заряд помещается поперек трубчатых или рельсовых направляющих и их оснований.
      6) Для боевых вертолетов:
      любой тип и количество зарядов взрывчатых веществ могут использоваться таким образом, чтобы после подрыва фюзеляж разломился как минимум на две части.

            Раздел VI. Процедуры сокращения вооружений и военной
          техники путем переоборудования для гражданского назначения
      1. Каждая из Сторон имеет право сокращать вооружения и военную технику путем переоборудования для гражданского назначения не более 5 процентов боевых танков, 10-процентов боевых бронированных машин, 10 процентов реактивных систем залпового огня, 40 процентов пусковых установок тактических ракет, подлежащих сокращению.
      Переоборудованные вооружения и военная техника не принимаются на вооружение вооруженных сил Сторон.
      2. Стороны в рамках Совместной контрольной группы могут изменять процентные соотношения, указанные в пункте I настоящего раздела.
      3. Перед проведением переоборудования в объявленных местах сокращения осуществляются следующие процедуры:
      1) Для боевых танков и боевых бронированных машин:
      удаление из шасси специального оборудования, включая навесное, обеспечивающего нормальное функционирование систем вооружения; демонтаж башни и вооружения;
      2) Для реактивных систем залпового огня:
      А. удаление специального оборудования с реактивной системы, включая навесное, обеспечивающего нормальное функционирование боевых систем; и
      Б. удаление трубчатых или рельсовых направляющих, винтов (шестерен) секторов подъемных механизмов, оснований трубчатых или рельсовых направляющих и их поворотных частей.
      3) Для пусковых установок тактических ракет:
      осуществляются процедуры, предусмотренные в подпункте 4 пункта I раздела У настоящего Протокола.

            Раздел VII. Процедуры сокращения вооружений и военной техники
                           путем стационарной экспозиции
      1. Каждая из Сторон имеет право сократить путем стационарной экспозиции не более 1 процента от общего количества сокращаемых вооружений и военной техники в каждой категории, предусмотренной Соглашением.
      2. С боевой техники, подлежащей сокращению путем стационарной экспозиции, демонтируется оборудование, включая навесное, обеспечивающее нормальное функционирование систем вооружения.
      Для боевых танков и боевых бронированных машин:
      1) А. демонтаж из корпуса двигателя и агрегатов трансмиссии, повреждение мест их установки таким образом, чтобы исключить их повторную установку; или
      Б. приваривание крыши трансмиссии, люков и лючков к корпусу таким образом, чтобы исключить возможность использования двигателя, его систем и агрегатов трансмиссии.
      2) А. механизмы горизонтального и вертикального наведения вооружения привариваются таким образом, чтобы исключить повторную их установку; и
      Б. приваривание клина затвора к казенной части по крайней мере в двух местах.

       Раздел VIII. Процедуры сокращения вооружений и военной техники путем
                использования в качестве учебной материальной части
      1. Каждая из Сторон имеет право сократить путем использования в качестве учебной материальной части не более 3 процентов от общего количества сокращаемых и ограничиваемых вооружений и военной техники в каждой категории, охватываемой Соглашением.
      2. Под учебной материальной частью понимаются вооружения и военная техника, которые лишены свойства оказывать огневое воздействие и могут быть использованы только в процессе обучения.
      3. Вооружения и военная техника, которые будут сокращаться путем использования в качестве учебной материальной части, подвергаются следующим процедурам в местах сокращения:
      1) Для боевых самолетов и боевых вертолетов:
      удаление всех встроенных, внешних и съемных вооружений и оборудования систем вооружений;
      2) Для боевых танков и боевых бронированных машин:
      А. механизмы горизонтального и вертикального наведения вооружения привариваются таким образом, чтобы исключить возможность наведения основного вооружения, или механизмы горизонтального и вертикального наведения вооружения демонтируются, а места их установки повреждаются таким образом, чтобы исключить повторную их установку;
      Б. приваривание клина затвора к казенной части по крайней мере в двух местах.
      4. Вооружения и военная техника, которые использовались в качестве учебной материальной части до вступления в силу Соглашения, под действие Соглашения не подпадают.

          Раздел IХ. Процедуры сокращения вооружений и военной техники
       путем их вывода за географические пределы применения Соглашения
      1. Каждая из Сторон имеет право сократить вооружения и военную технику путем вывода за географические пределы применения Соглашения не более 40 процентов боевых танков, 95 процентов боевых бронированных машин, 40 процентов артиллерийских систем, 90 процентов боевых самолетов, 20 процентов боевых вертолетов, 50 процентов пусковых установок тактических ракет, подлежащих сокращению. Сокращаемые путем вывода вооружения и военная техника должны выводиться в районы, находящиеся на значительном удалении от географических пределов применения Соглашения.
      2. Каждая из Сторон имеет право выводить вооружения и военную технику, охватываемые Соглашением, за географические пределы применения Соглашения для осуществления уничтожения или переоборудования в соответствии с порядком, определенным разделами V, VI, VII и VIII настоящего Протокола.
      О сокращаемых таким образом вооружениях и военной технике необходимо

уведомлять другую Сторону за 30 дней до их вывода из географических 
пределов применения Соглашения.  

                               Раздел Х
     Настоящий Протокол является неотъемлемой частью Соглашения, вступает в 
силу с даты вступления в силу Соглашения и действует в течение срока 
действия Соглашения.
     Настоящий Протокол составлен в пяти экземплярах, каждый на русском и 
китайском языках, причем все тексты на русском и китайском языках имеют 
одинаковую силу.

                              Меморандум
        о взаимопонимании между Правительством Республики Казахстан,
      Правительством Кыргызской Республики, Правительством Российской
      Федерации, Правительством Республики Таджикистан и Правительством
     Китайской Народной Республики по вопросу о ненаращивании вооруженных
                         сил в районе границы



      Правительство Республики Казахстан, Правительство Кыргызской Республики, Правительство Российской Федерации, Правительство Республики Таджикистан, составляющие Совместную Сторону, и Правительство Китайской Народной Республики, далее именуемые Сторонами,
      в целях осуществления соответствующих положений Соглашения между Республикой Казахстан, Кыргызской Республикой, Российской Федерацией, Республикой Таджикистан и Китайской Народной Республикой о взаимном сокращении вооруженных сил в районе границы от 24 апреля 1997 года, далее именуемого Соглашением,
      стремясь укреплять стабильность, безопасность и взаимное доверие в районе границы,
      учитывая, что после осуществления в географических пределах применения Соглашения взаимного сокращения вооруженных сил Сторон сохраняются различия в фактической дислокации вооруженных сил Сторон на Восточном и Западном участках,
      достигли следующего взаимопонимания:
      1. В географических пределах применения Соглашения на Западном участке Совместная Сторона в обычных обстоятельствах не наращивает вооруженные силы с даты вступления в силу Соглашения. Совместная Сторона в случае возникновения исключительных обстоятельств внутреннего или международного характера, создающих угрозу ее безопасности и стабильности, может на этот период наращивать вооруженные силы в рамках предельных уровней для личного состава, вооружений и военной техники, предусмотренных в Соглашении для данного участка.
      2. В географических пределах применения Соглашения на Восточном участке Китайская Сторона в обычных обстоятельствах не наращивает вооруженные силы с даты вступления в силу Соглашения. Китайская Сторона в случае возникновения исключительных обстоятельств внутреннего или международного характера, создающих угрозу ее безопасности и стабильности, может на этот период наращивать вооруженные силы в рамках предельных уровней для личного состава, вооружений и военной техники, предусмотренных в Соглашении для данного участка.
      3. Наращивание вооруженных сил одной Стороной не будет направлено против другой Стороны.
      4. В случае наращивания в географических пределах применения Соглашения вооруженных сил одной из Сторон, она своевременно уведомляет об этом другую Сторону. В содержание уведомления входят: сведения о наращиваемых численности личного состава и количестве по категориям вооружений и военной техники, а также указание причин наращивания. При прекращении исключительных обстоятельств Сторона, осуществившая наращивание вооруженных сил, своевременно информирует об этом другую Сторону.
      5. При наращивании в исключительных обстоятельствах вооруженных сил Сторон применяется Протокол о контроле и проверках, прилагаемый к Соглашению. В случае, если при этом необходимо увеличить количество инспекций, Стороны договариваются об этом отдельно.
      6. Стороны имеют право проводить необходимые мероприятия по техническому переоснащению и модернизации тех категорий вооружений и военной техники вооруженных сил и пограничных войск (пограничных частей), которые подпадают под действие Соглашения.
      7. В интересах охраны государственной границы Стороны могут увеличивать в географических пределах применения Соглашения численность личного состава и количество вооружений и военной техники пограничных войск (пограничных частей) до предельных уровней, предусмотренных Соглашением.
      8. Настоящий Меморандум носит конфиденциальный характер. Ни одна из Сторон не разглашает содержание настоящего Меморандума третьей стороне и не предает его гласности без письменного на то согласия другой Стороны.
      9. Стороны взаимно уведомляют друг друга о выполнении Сторонами, включая все государства Совместной Стороны, внутригосударственных процедур, необходимых для вступления настоящего Меморандума в силу. Упомянутые уведомления направляются каждой из Сторон одновременно с уведомлениями о выполнении внутригосударственных процедур, необходимых для вступления

Соглашения в силу. Настоящий Меморандум вступает в силу с даты последнего 
из письменных уведомлений.
     Срок действия настоящего Меморандума равен сроку действия Соглашения.
     Совершено в Москве 24 апреля 1997 года в пяти экземлярах, каждый на 
русском и китайском языках, причем все тексты на русском и китайском языках 
имеют одинаковую силу.
     
                             *      *      *