Об утверждении программы по управлению коммунальными отходами на 2024-2028 годы по Каратобинскому району Западно-Казахстанской области

Решение Каратобинского районного маслихата Западно-Казахстанской области от 27 сентября 2024 года № 18-6

      В соответствии с подпунктом 1) пункта 3 статьи 365 Экологического кодекса Республики Казахстана, подпунктом 15) пункта 1 статьи 6 Закона Республики Казахстан "О местном государственном управлении и самоуправлении в Республике Казахстан", приказом Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 18 мая 2023 года № 154-п "Об утверждении Методических рекомендаций местным исполнительным органам по разработке программы по управлению коммунальными отходами" Каратобинский районный маслихат РЕШИЛ:

      1. Утвердить программу по управлению коммунальными отходами на 2024-2028 годы по Каратобинскому району Западно-Казахстанской области, согласно приложению к настоящему решению.

      2. Настоящее решение вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

      Председатель маслихата Н.Мендешов

  Приложение
к решению Каратобинского
районного маслихата
от 27 сентября 2024 года № 18-6

ПРОГРАММА по управлению коммунальными отходами на 2024-2028 годы по Каратобинскому району Западно-Казахстанской области

СОДЕРЖАНИЕ

1

Паспорт программы

2

Введение

3

Анализ текущей ситуации, расчет и обоснование объемов образования твердых бытовых отходов

4

Требования к управлению утилизацией отходов в районе и морфологический состав ТБО

5

Обзор зарубежного опыта

6

Основные направления, пути достижения целей и задач программы, соответствующие меры

7

План мероприятий по реализации программы до 2028 года

8

Меры взаимодействия и коммуникации с населением

9

Описание Плана передачи полигона по приему ТБО в доверительное управление без права выкупа

10

Необходимые ресурсы

11

Приложения

1-ПАСПОРТ ПРОГРАММЫ

Наименование

Программа по управлению отходами Каратобинского района

Основания для разработки

1.Экологический кодекс Республики Казахстан от 2 января 2021 года No400-VI;
2.Приказ Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 22 июня 2021 года No206 "Об утверждении методики расчета лимитов накопления отходов и лимита захоронения отходов";
3.Приказ и. о. Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики
Казахстан от 19 июля 2021 года No261 "Об утверждении Правил разработки и
утверждения лимита накопления отходов и лимитов захоронения отходов,
предоставления и контроля отчетности об управлении отходами";
4.Постановление Правительства Республики Казахстан от 29 июля 2020 года №479 "Об утверждении Плана мероприятий по реализации Концепции по переходу Республики Казахстан к "зеленой экономике" на 2021 – 2030 годы";
5.Санитарные правила "Санитарно-эпидемиологические требования к сбору, использованию, применению, обезвреживанию, транспортировке, хранению и захоронению отходов производства и потребления", утвержденные Приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 23 апреля 2018 года № 187. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 27 июля 2018 года № 17242;
6.Типовые правила содержания и защиты зеленых насаждений, правил благоустройства территорий районов и населенных пунктов и Правил оказании государственной услуги "Выдача разрешения на вырубку деревьев", утвержденные Приказом Министра национальной экономики Республики Казахстан от 20 марта 2015 года № 235;
7.Государственные нормативные документы в сфере архитектурной, градостроительной
и строительной деятельности, жилищных отношений и коммунального хозяйства СНРК 1.04-15-2013 ПОЛИГОНЫ ДЛЯ ТВЕРДЫХ БЫТОВЫХ ОТХОДОВ (с изменениями от 20.12.2019 г.)

Государственный орган, ответственный за реализацию программы

ГУ "Отдел жилищно-коммунального хозяйства, пассажирского транспорта, автомобильных дорог и жилищной инспекций Каратобинского района"

Цели

Организация рациональной и экологически безопасной системы сбора коммунальных отходов, предусматривающей раздельный сбор, хранение, регулярный вывоз, переработку, утилизацию и обезвреживание опасных компонентов коммунальных отходов, а также очистку территории Каратобинского района

Задачи

1)Формирование организационно-правовых и экономических оснований для комплексного управления отходами Каратобинского района;
2)Модернизация и совершенствование системы сбора и транспортировки разных видов отходов, включая опасные отходы;
3)Внедрение раздельного сбора отходов с организацией объектов инфраструктуры
4)Обеспечение глубины переработки ТБО до 10% в 2028 году;
5)Экологическое просвещение населения в сфере раздельного сбора ТБО
6)проведение конкурсного отбора региональных операторов;
строительство и реконструкция объектов обращения с твердыми коммунальными отходами;
сокращение объемов захоронения отходов;
вывод из эксплуатации и рекультивация объектов размещения твердых коммунальных отходов, не соответствующих требованиям природоохранного и санитарно-эпидемиологического законодательства;
оказание государственной поддержки инвестиционным проектам в сфере обращения с отходами, заключение договоров (соглашений) с целью строительства и (или) реконструкции объектов системы обращения с отходами;
7)организация и проведение экологических акций и мероприятий среди населения района

Сроки и этапы реализации Программы

2024 – 2028 годы

Целевые индикаторы

1)Охват населения услугами по сбору и транспортировке отходов -100%;
2)Доля утилизации твердых бытовых отходов к их образованию – 2025 год – 6%
2028 год – 10%;
3)Увеличение количества пунктов приема вторичных ресурсов от населения: 2025 год – 15 ед.; 2030 год - 50 ед.
4)доля обработанных твердых коммунальных отходов в общем объеме твердых коммунальных отходов – 50% с 2024 года;
5)доля утилизированных твердых коммунальных отходов в общем объеме твердых коммунальных отходов – 12% с 2024 года;
6)доля твердых коммунальных отходов, направляемых на размещение (захоронение), в общем объеме твердых коммунальных отходов – 88% с 2024 года;
7)процент охвата населения планово-регулярной системой очистки – 70% с 2025 года;
8)доля ликвидированных мест несанкционированного размещения отходов в общем количестве выявленных мест несанкционированного размещения отходов – 100% с 2024 года;
9)доля граждан, имеющих доступ к информации в сфере обращения с отходами – 100%

Источник и объемы финансирования Программы

Местный бюджет
Частные инвестиции

ВВЕДЕНИЕ

      Программа управления отходами – важный программный документ, представляющий информацию о текущем состоянии системы сбора, хранения, транспортировки, утилизации и переработки отходов на предприятии, а также устанавливающий цели, задачи и показатели по совершенствованию данной системы и мероприятия по их достижению.

      Программа по управлению отходами Каратобинского района (далее – Программа) разработана в реализацию норм Экологического кодекса РК по управлению отходами, Концепции Республики Казахстан по переходу к "зеленой экономике", утвержденной Указом Президента Республики Казахстан от 30 мая 2014 года №577.

      Государственную политику в области обращения с отходами определяют:

      Экологический кодекс Республики Казахстан;

      Кодекс Республики Казахстан "Об административных правонарушениях";

      Кодекс Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет";

      Предпринимательский кодекс Республики Казахстан;

      Земельный кодекс Республики Казахстан;

      Законы, постановления Правительства, приказы министерств и ведомств, государственные стандарты, нормативные акты местных исполнительных органов.

      Государственная политика Казахстана в области обращения с отходами определена в Концепции по переходу Республики Казахстан к "зеленой" экономике и направлена на внедрение раздельного сбора отходов, развитие сектора переработки отходов с получением продукции из вторсырья с привлечением инвестиций, в том числе через государственно-частное партнерство. Согласно Концепции, к 2030 году доля переработки отходов должна быть доведена до 40%, к 2050 году – до 50%. В целях развития сферы переработки твердых бытовых отходов (далее – ТБО) совершенствована нормативная правовая база. В частности, внесены поправки в Экологический кодекс:

      с 2016 года запрещено захоронение на полигонах ртутьсодержащих ламп и приборов; лома металлов; отработанных масел и жидкостей; батарей; электронных отходов;

      с 1 января 2019 года – запрещено захоронение на полигонах пластмассы; макулатуры, картона и отходов бумаги, стекла;

      с 2021 года – захоронение строительных и пищевых отходов.

      Введение данных норм позволило стимулировать и развивать малый и средний бизнес в сфере переработки отходов.

      В соответствии с действующим законодательством и тенденциями развития мировой практики Программа по управлению отходами Каратобинского района базируется на решении следующих основных задач:

      минимизации затрат на санитарную очистку района;

      внедрении раздельного сбора отходов для максимально возможного вовлечения отходов в хозяйственный оборот;

      минимизации количества образующихся отходов;

      изыскании и внедрении экологически безопасных методов переработки отходов с наименьшими экономическими затратами;

      постепенном переходе от полигонного захоронения ТБО к их промышленной переработке;

      проведении широкой информационно-разъяснительной работы с населением для повышения экологической осведомленности населения и вовлечения их в процесс раздельного сбора ТБО;

      налаживании сотрудничества и привлечении инвестиций.

      Реализация Программы позволит перейти к комплексному управлению отходами, что включает в себя организацию их сбора, удаления (транспортировки), сортировки, переработки и захоронения, а также реализацию мероприятий по уменьшению количества отходов, направляемых на переработку и захоронение. Вовлечение населения в раздельный сбор отходов, снятие социального напряжения в приграничных к Каратобинскому району, где расположены полигоны для захоронения отходов, куда направляются собранные с территории района отходы. Развитие предприятий малого и среднего бизнеса, занятых в сфере сбора и переработки вторичного сырья.

      Данная Программа предназначена для выполнения следующих задач:

      − совершенствование системы управления отходами;

      − разработка организационных схем и процедур реализации экологической политики

      компании в целях достижения целевых показателей Программы управления

      отходами к обозначенным срокам;

      − контроль, мониторинг, анализ и корректирующие действия для обеспечения

      соответствия ПУО требованиям экологической политики компании, обозначенным

      в ней задачам и целям;

      − организация системы обучения персонала в сфере обращения с отходами.

      Настоящая ПУО разработана в соответствии с принципом иерархии (п. 3 статьи 335

      Экологического Кодекса), согласно которому образователи и владельцы отходов

      применяют следующие меры по предотвращению образования отходов и управлению

      образовавшимися отходами:

      1. предотвращение образования отходов;

      2. подготовка отходов к повторному использованию;

      3. переработка отходов;

      4. утилизация отходов;

      5. удаление отходов.

1.АНАЛИЗ ТЕКУЩЕГО СОСТОЯНИЯ УПРАВЛЕНИЯ КОММУНАЛЬНЫМИ ОТХОДАМИ В РЕГИОНЕ

      По данным на 1 января 2024 года население района составляло 14203 человек, население проживает в селах.

      Согласно Постановления №23-1 от 29 ноября 2022 года Маслихата Каратобинского района утверждены нормы образования и накопления коммунальных отходов 1 жителя в год 1,1 куб.м. (неблагоустроенного домовладения) и 1,1 (благоустроенного домовладения).

      Ежегодно в Каратобинском районе образуется отходов потребления и производства более 15 620 тыс.куб.м. от населения.

Наименование округа

количество жителей

Объем ТБО жителей по норме , куб.м.
( за 12 месяцев)

1

Каратобинский сельский округ

6 457

7 103

2

Аккозинский сельский округ

752

827

3

Егиндыкольский сельский округ

845

930

4

Жусандойский сельский округ

1 047

1 152

5

Каракулский сельский округ

779

857

6

Коскольский сельский округ

844

928

7

Саралжынский сельский округ

1 459

1 605

8

Сулыкольский сельский округ

2 021

2 223


Итого

14 204,0

15 624,4

      Основным направлением производства в районе всегда было и остается сельское хозяйство.

      Годовой тариф утвержден на единицу ТБО 2015,6 тенге за 1 куб.

      В настоящее время в Каратобинском районе на системном уровне не налажен раздельный сбор ТБО "у источника" образования отходов, поэтому сложно проводить комплексную экономическую оценку по всему региону систем разделения отходов у источника, раздельного вывоза отходов, переработки и продажи восстановленных материалов.

      По состоянию на февраль 2024ггода в Каратобинском районе действует 9 объектов размещения коммунальных отходов в каждом сельском округе, которые не соответствуют экологическим и санитарным нормам и требованиям.

Наименование округа

Площадь, га

1

Каратобинский сельский округ, п.Каратобе

4,0

1

Каратобинский сельский округ, Шоптикол

4,0

2

Аккозинский сельский округ

1,0

3

Егиндыкольский сельский округ

4,0

4

Жусандойский сельский округ

4,0

5

Каракулский сельский округ

4,0

6

Коскольский сельский округ

2,0

7

Саралжынский сельский округ

2,0

8

Сулыкольский сельский округ

4,0


Итого

29,0

      Ни один полигон не передан в доверительное управление, и находится на балансе аппарата акима сельского округа.

      Вблизи полигона отсутствуют заповедники, памятники архитектуры, санитарно-профилактические учреждения, зоны отдыха, водозаборы поверхностных и подземных вод, сельскохозяйственные угодья и другие природоохранные объекты. Полигон ТБО предназначен для приема и захоронения твердых бытовых отходов и золошлака.

      На территории в Каратобинского района практически все отходы вывозятся на мусорные свалки для захоронения,

      Практически все полигоны в поселках исчерпали свой срок действия, требуются их рекультивация, сбор свалочного газа, при условии экономической целесообразности, а также строительство новых региональных инженерных полигонов. В районе не функционируют мусороперегрузочные (сортировочные) станции, где можно было проводить глубокую сортировку отходов с целью извлечения вторичных материальных ресурсов, а также биологически разлагаемой фракции для утилизации последней с производством "зеленой" энергии и компоста. Наконец, практически неразвитой остается система раздельного сбора отходов и (или) сортировки у источников образования ТБО.

      Морфологический состав отходов в сельских районах отличается от такового в районской местности. В нем доминируют органические отходы и меньшая доля пластмассы, упаковочных материалов, бумаги и картона. Следует отметить, что в сельских районах органическая часть отходов обычно не размещается на полигоне или свалках. Значительная доля органических отходов скармливаются животным или компостируются в домашних условиях. Кроме того, дерево и другие материалы могут сжигаться с целью отопления. Оба этих вида деятельности оказывают влияние на состав и объемы образующихся отходов.

2.ТРЕБОВАНИЯ К УПРАВЛЕНИЮ УТИЛИЗАЦИЕЙ ОТХОДОВ В РАЙОНЕ И МОРФОЛОГИЧЕСКИЙ СОСТАВ ТБО

      Вблизи полигонов должны отсутствовать заповедники, памятники архитектуры, санитарно-профилактические учреждения, зоны отдыха, водозаборы поверхностных и подземных вод, сельскохозяйственные угодья и другие природоохранные объекты.

      Полигон ТБО предназначен для приема и захоронения твердых бытовых отходов и золошлака.

      Полигон является специальным сооружением, предназначенным для изоляции и обезвреживания твердых бытовых отходов. Организация складирования отходов и ведение работ гарантирует санитарную надежность в охране окружающей среды и эпидемиологическую безопасность для населения. На полигоне обеспечивается статистическая устойчивость ТБО с учетом динамики уплотнения, минерализации, газовыделения.

      Высота складирования в уплотненном виде – 10 м (2 м над землей и 8 м – под землей). На участке расположения полигона подземные воды не вскрыты.

      Организация работ на полигоне определяется технологической схемой эксплуатации полигона. Технологическая схема представляет собой генплан полигона, определяющий с учетом сезонов года последовательность выполнения работ, размещения площадей для складирования ТБО и разработки изолирующего грунта.

      Основным документом планирования работ на полигоне является график эксплуатации, в котором ежемесячно планируется: количество принимаемых отходов с указанием № карт, на которой складируются отходы, разработка грунта для изоляции отходов.

      Основное сооружение полигона – участок складирования ТБО, представляющий собой котлован глубиной 8 м и занимающий до 95% площади полигона. В основании полигона имеется плотная глинистая подушка, препятствующая фильтрации загрязняющих веществ с полигона в подземные воды.

      На уплотненный тонкий слой накладывается следующий слой, наращивая толщину рабочего слоя до 2м.

      Рабочий слой уплотненных отходов покрывается промежуточным изолирующим слоем высотой не менее 0,25м, промежуточный изолирующий слой должен защищать окружающую природную среду от разноса ветром легких фракций отходов, газов, запахов. Для промежуточной изоляции используется золошлак.

      Для соблюдения санитарных требований необходимо не позже, чем через сутки после доставки ТБО на полигон (в теплое время года), уложить их на отведенной площади, уплотнить и изолировать слоем грунта. В зимнее время изоляцию допускается проводить с интервалом не более трех суток. Для промежуточной изоляции используется золошлак. Окончательная изоляция осуществляется грунтом, вынутым при строительстве водоотводной канавы.

      Для контроля высоты отсыпаемого 2-метрового слоя ТБО, на каждой карте установлен мерный столб - репер. Соблюдение заданной высоты слоя отсыпки обеспечивает равномерность осадки толщи полигона. С помощью репера контролируется степень уплотнения твердых бытовых отходов.

      Все работы по складированию, уплотнению, изоляции ТБО на полигоне выполняются механизировано. Отходы на полигон поступают в мусоровозах, складирование и формирование изолирующего материала (золошлака и грунта) осуществляется бульдозером. Во избежание воспламенения ТБО от выхлопных газов на выхлопную трубу бульдозера надет искрогаситель.

      Бульдозер укомплектован огнетушителем. На полигоне организуется бесперебойная разгрузка мусоровоза.

      Прибывающий на полигон мусоровоз разгружается у рабочей карты. Не допускается беспорядочное складирование ТБО на всей площади полигона.

      На выезде с полигона располагается дезинфицирующая ванна с дезинфицирующим раствором (лизол), для обработки колес мусоровозов. Для перехвата дождевых и паводковых вод по границе участка имеется водоотводная канава. На расстоянии 2 метров от водоотводной канавы по периметру участка имеется ограждение вокруг полигона.

      В засушливые жаркие периоды ТБО требуют специального увлажнения, для лучшей уплотняемости и снижения уровня пожароопасности. В пожароопасные периоды предусмотрено увлажнение ТБО. Расход воды на полив принимается 10 л на 1 м3 ТБО.

      Для этих целей используется привозная вода. Хранится в цистерне, объемом 2000 литров.

      Согласно строительным нормам СН РК 1.04-15-2013 (ПОЛИГОНЫ ДЛЯ ТВЕРДЫХ БЫТОВЫХ ОТХОДОВ)

      Разработан План приема ТБО и рекультивации на полигоне. ПриҰм ТБО..

      1. Уплотнение уложенных отходов слоями по 0,5 метра выполняется бульдозерами массой минимум 14 тонн. Уплотнение выполняется двух-четырех кратным проходом бульдозера по одному месту. За два раза прохода бульдозер уплотняет отходы до значения 570-670 кг/м3, коэф. 0,67 (данные с сайта экологии) Среднемесячный объҰм приҰма ТБО составляет 67тн. При складировании межслоя высотой 3м формула V*0,67(коэф)= m., срок заполнения 2,8 мес. Общий объем складирования отходов на карте при высоте слоя 6 м формула расчҰта S*h=V) или ( V*0,67(коэф)= m)

      2.Рекультивация. Для предотвращения возгораний и соблюдения норм экологического кодекса РК Статья 356(п.4), применяется технология послойной изоляции грунтом. Уплотненный слой отходов, высотой 2 метра изолируется слоем грунта толщиной 0,3 метра по всей площади уложенного ТБО. Для рекультивации 54 416м2 при высоте слоя 0,3м потребуется 16324м3грунта (расчҰт S*h = V) Или в переводе в массу 16324м3*1,5(коэф)=24487 тонн грунта. Всего слоҰв рекультивации при общей высоте ТБО 6м составит 3 слоя.

      Прием твердых бытовых отходов производится в неуплотненном состоянии (т.е. в том же физическом состоянии, в котором отходы поступают от населения и организаций).

      На полигоне ТБО для взвешивания машин с отходами имеется весовая. Отметка о принятом количестве ТБО делается в "Журнале приема твердых бытовых отходов".

      Дозиметрический контроль поступающих на полигон отходов проводится.

      Сбор твердых бытовых отходов предусмотрено осуществлять в металлические контейнеры с последующим вывозом автотранспортом на Полигон ТБО.

      Вывоз будет осуществляться по мере накопления, организацией, выполняющей услуги по вывозу ТБО.

      Кроме объектов размещения отходов на территории района существует места для размещения отходов – полигоны в каждом сельском округе.

      На территории района на сегодняшний день объекты по обработке коммунальных отходов отсутствует, что не позволяет обработать образовавшиеся коммунальные отходы.

      Таким образом, для достижения целей государственной политики в области обращения с отходами требуется реорганизация существующей системы обращения с отходами в целях обеспечения максимального использования исходных сырья и материалов, предотвращения образования отходов, снижения класса опасности отходов в источниках их образования, обработки, утилизации и обезвреживания, а также безопасного захоронения отходов.

      Согласно экспертным данным морфологический состав ТБО в среднем выглядит следующим образом:

      пищевые отходы – 24%;

      бумага и картон-16%;

      полимеры (пластик, пластмасса) -17%;

      стекло-11%;

      черные металлы- 10%;

      цветные металлы – 1%;

      текстиль – 3%;

      дерево – 4%;

      опасные отходы – 1%;

      кости, кожа, резина – 2%;

      прочие остатки отходов – 10%;

      другое – 9%.

      Летом и осенью в рационе питания населения увеличивается количество потребляемых фруктов и овощей в связи с особенностями сезона года. Также наблюдается сокращение содержания пластика в холодное время года, что можно объяснить сокращением в рационе употребления освежительных напитков, которые, как известно, в большей части реализуются в таре из пластика. Также можно отметить сокращение бумажной продукции, стекла и металла.

      Исходя из результатов исследования морфологического состава ТБО, проведенного видно, что основная доля отходов приходится на пищевые отходы (34%). Также большую часть отходов составляют бумажная продукция (23%) и отходы пластика (23%). Доля перерабатываемых отходов (пластик, стекло, металл, бумага) составляет от общего объема 57% (рисунок 3).

      В отходах встречаются опасные составляющие – отходы 1 класса опасности – батарейки. Они составляют около 1% ТБО. Кроме того, в твердых бытовых отходах встречаются медицинские отходы класса А и остатки бытовых приборов.

5.ОБЗОР ЗАРУБЕЖНОГО ОПЫТА

      В настоящее время управление отходами является одной из наиболее актуальных тем для мирового сообщества, так как объем образуемых отходов ежегодно увеличивается в результате регулярного роста численности населения.

      На сегодня действующие системы управления отходами направлены на минимизацию объемов образования и захоронения отходов, на увеличение вторичного использования сырья и переработка с использованием наилучших имеющихся технологий.

      В странах ЕС еще в 70-е годы 20-го века начали создавать единую систему и внедрять инструменты регулирования, в том числе Директиву по управлению отходами. Первая Директива № 75/442/ЕЭС об отходах (рамочная директива) была принята в 15 июля 1975 года, в дальнейшем в 1991 году в нее были внесены поправки (Директива 91/156/EEC от 18 марта 1991 г.). В 2008 году она была переработана в действующую Директиву ЕС "Об отходах и замене некоторых Директив" (№ 2008/98/ЕС от 19 ноября 2008 г.), которая является рамочным документом, определяющим обращение с отходами в странах ЕС. Основной целью требований является минимизация объемов образования и захоронения отходов, увеличение вторичного использования сырья и переработка с использованием наилучших имеющихся технологий.

      Япония начала внедрять систему управления отходами после стремительного роста экономического развития и индустриализации в 1970-е года. По причине небольшой площади в стране имеется ограниченное количество и небольшая емкость полигонов для захоронения. Система по управлению отходами в Японии в первую очередь направлена на минимизацию объемов образования и захоронения отходов.

      Для применения в Каратобинском районе в сфере управления отходами имеющегося зарубежного опыты актуальными являются совершенствование сбора и транспортировки отходов, внедрение сбора и утилизации биоразлагаемых отходов, в том числе пищевых отходов, переработки иловых осадков.

      Сбор отходов является начальным этапом управления отходами. Эффективность сбора характеризуется объемом собранных отходов от общего объема образованных отходов.

      В разных странах существуют и используются разные схемы сбора отходов:

      • "От двери к двери". Компания-перевозчик собирает отходы от каждого домовладения индивидуально. Данный вариант характеризуется высокими тарифами за услугу вывоза.

      • "Общие контейнерные площадки". Контейнерные площадки располагаются в определенных точках района в зависимости от окрестности (в каждом дворе или для каждого жилого комплекса). Жители приносят и складируют ТБО в контейнерах, расположенных на контейнерных площадках. Местные исполнительные органы организуют сбор и вывоз ТБО согласно установленному графику.

      • "Сбор у обочины". Жители оставляют ТБО у тротуара перед своими домами согласно графику, установленному местными исполнительными органами.

      • "Самовывоз". Жители привозят отходы в специализированные пункты сбора или станции перегрузки. Данный вариант подходит для крупногабаритных и отдельных видов отходов.

      • "Вывоз по договору". Физические лица заключают договора на вывоз ТБО напрямую с компаниями-перевозчиками.

      Выбор метода сбора отходов определяется местными исполнительными органами на основе местных требований законодательства. В мировой практике функционируют смешанный и раздельный методы сбора.

      Распространен раздельный сбор следующих видов отходов:

      • Макулатура;

      • Отходы пластика (включая PET)

      •Стеклобой;

      •Металлолом;

      • Пищевые (органические) отходы, включая садовые отходы;

      • Отходы упаковки.

      Например, раздельный сбор отходов ведется в некоторых странах ЕС (в том числе Германия, Великобритания, Австрия), Японии, некоторых штатах США. В Германии ведется раздельный сбор отходов упаковки, макулатуры, пищевых отходов. Для этого используется 4 вида контейнеров разных цветов. Зеленые контейнеры для сбора пищевых отходов, синие - для отходов бумаги, желтые - для отходов упаковки и черные контейнеры для прочих отходов.

      В Японии ведется раздельный сбор пищевых отходов и отходов упаковки (тара и контейнеры из стекла, пластика, бумаги, картона, алюминия и стали, а также ПЭТ бутылки). В Австрии (Вене) ведется раздельный сбор отходов бумаги, стекла, металла, пластика, пищевых и зеленых (садовых) отходов.

      Преимуществами раздельного сбора являются:

      • вторичное использование материалов или использование отходов в качестве вторичного сырья для производства новых материалов;

      • раздельный сбор предполагает более высокое качество отобранных утильных фракций и соответственно наиболее высокую цену, и разнообразие вариантов производства вторичных материалов и изделий.

      Недостатками раздельного сбора являются:

      • дополнительные затраты на закупку контейнеров для каждого вида сортируемых отходов и специализированного транспорта для вывоза;

      • необходимость строительства дополнительной инфраструктуры;

      • затраты и дополнительные расходы на транспортировку за счет увеличения количества транспорта и маршрутов;

      • существуют сложности по обеспечению высокого качества сортировки у источника – в результате недобросовестности или необразованности населения в контейнеры для определенного типа отходов могут размещаться другие виды, что существенно влияет на эффективность раздельного сбора, а также влечет дополнительные затраты на последующую сортировку;

      • необходимость в регулярном контроле и мониторинге за качеством раздельного сбора также влечет значительные дополнительные затраты;

      • сложность сбора отходов в квартирах, так как по строительным нормам площадь кухонных помещений часто не предусматривает достаточно места для раздельного сбора в отдельных контейнерах.

      Согласно Директиве ЕС об управлении отходами (975/442/ЕЕС) раздельный сбор внедряют, только если это технически, экологически и экономически обоснованно. "Технически обоснованно" означает, что раздельный сбор будет внедрен используя систему, которая уже разработана и успешно функционирует. "Экологически обоснованно" означает, что добавленная польза для окружающей среды обосновывает возможное негативное влияние системы раздельного сбора на окружающую среду (например, эмиссии от дополнительной транспортировки). "Экономически обоснованно" означает, что затраты на внедрение раздельного сбора (с учетом добавленной стоимости вторичного сырья) будут сравнимы с переработкой смешанных отходов.

      Частота вывоза ТБО устанавливается местными исполнительными органами согласно существующим санитарно-эпидемиологическим требованиям. Вывоз отходов осуществляется с необходимой частотой, зависящей от климатических условий местности, культурных особенностей населения и темпа накопления отходов. Например, в Шанхае предлагается вывоз ТБО три раза в день из-за высокой плотности населения и высокого темпа накопления отходов.

      Сбор ТБО ведется отдельно от сбора крупногабаритных отходов, также существуют индивидуальные требования для приема и сбора строительных и отдельных видов отходов (медицинские отходы, отходы электронного и электрического оборудования, отходы автомобильных шин, ртутьсодержащие отходы, отходы люминесцентных ламп, отработанные батареи и аккумуляторы, отработанные масла).

      Процесс транспортировки отходов в странах мира различается по организации маршрутов мусоровозов, по видам используемого транспорта, участникам данного процесса и регулировании процесса транспортировки.

      Некоторые факторы оказывают прямое воздействие и на экологическую, и на экономическую составляющую системы транспортировки отходов за счет экономии топлива, и, соответственно, снижения выбросов выхлопных газов в атмосферу. Таким фактором является оптимизация маршрутов перевозки. Чем дальше конечный пункт назначения отходов от точки образования или сбора, тем выше транспортные затраты.

      Для обеспечения эффективности транспортировки немаловажен правильный выбор размеров и типов мусоровозов. В большинстве современных районов транспортировку отходов до точек последующей переработки или захоронения осуществляют грузовики, оборудованные устройствами дробления и прессовки. Тип используемых мусоровозов и контейнеров определяет оптимальное число работников на смену и продолжительность смены в сутки. Зачастую эффективным оказывается использование различных типов транспортных средств в различных условиях района. К примеру, сбор отходов в маленькие грузовики и даже ручные тележки в странах Европы и Китая позволяет оптимизировать расходы на топливо и иногда является единственным способом доступа к узким улицам и переулкам района.

      Кроме того, мусоровозы могут иметь различные способы загрузки и компрессии отходов и массы подъемников и прессов (последние два показателя влияют на количество потребляемого топлива).

      Для сбора сортированных отходов могут использоваться два вида специализированных транспортных средств:

      • Мусоровоз, заменяющий контейнер с отходами на опустошенный;

      • Мусоровоз с отдельными секциями для разных видов отходов, который выгружает разные виды отходов в соответствующие секции.

      Примерно такая система работает в г. Мангейме (Германия): в системе взаимозаменяемых контейнеров для сбора остаточных отходов последние доставляют на специальный полигон на инсинерацию в том же контейнере. В контейнерном терминале в Карлсруэ контейнеры выгружают для доставки в Мангейм. С помощью крана контейнеры загружаются в грузовики, которые перевозят контейнеры на разгрузку к мусорному бункеру. После опустошения контейнеры возвращаются по железной дороге в Карлсруэ, где процесс повторяется.

      Важным аспектом в процессе регулирования вывоза отходов являются контроль и отслеживание мусоровывозящих транспортных средств. В настоящее время в мире широко стали использоваться (совместно или индивидуально) системы радиочастотной идентификации, RFID, и системы глобального позиционирования, GPS. Внедренная система GPS помогает не только вести наблюдение за действиями водителей и отклонениями от маршрутов, но и предотвращать случаи несанкционированного захоронения/размещения отходов, и, следовательно, сократить расходы. Так, система GPS в Западной Австралии используется для отслеживания как локации транспорта, так и объема перевозимых жидких отходов. Эта система позволяет избегать расходов в размере $800 000 ежегодно за счет предотвращения оказания вреда окружающей среде от несанкционированного захоронения.

      Вдобавок, по данным консалтинговой фирмы AberdeenGroup (США), внедрение GPS позволяет сократить затраты на топливо в среднем на 13,2% и на сверхурочные работы на 13,4%.

      Транспортировка любых видов отходов должна отвечать адекватным требованиям безопасности. Транспортные средства, перевозящие отходы, должны быть оборудованы так, чтобы предотвратить потенциальное нанесение вреда людям и окружающей среде. Они должны иметь надежную защиту от утечек, распространения запахов и проникновения внутрь насекомых.

      В большинстве развитых стран вывоз отходов осуществляется частными компаниями, что позволяет снизить тариф и улучшить качество сервиса.

      Кроме технологий термической переработки отходов распространены биологические методы переработки, которые эффективно применять для переработки биологически разлагающихся видов отходов – пищевых и зеленых отходов, отходов иловых осадков сточных вод. В рамках программы были изучены и проанализированы два устоявшихся биологических метода переработки пищевых отходов – компостирование и анаэробное сбраживание. Технологии биологической переработки чаще всего используются в совместительстве с внедренными практиками раздельного сбора пищевых и зеленых садовых отходов.

      Компостирование

      Компостирование – это процесс частичного биологического разложения отходов микроорганизмами в присутствии кислорода (аэробный метод переработки). Процесс компостирования занимает длительное время – 4-6 недель. Компост, образующийся в результате процесса, может использоваться в качестве удобрения при соответствии требованиям качества по содержанию тяжелых металлов и других соединений. Качество и цена компоста напрямую зависят от качества сырья. Хотя ТБО и подлежит компостированию, наиболее качественный компост производится в результате компостирования сортированных органических отходов.

      Многие страны, в особенности страны Европейского Союза, имеют богатый опыт раздельного сбора органических отходов и применения данных технологий для их переработки на специализированных заводах. Около 15% органических отходов, образуемых в странах Европейского Союза, собирается раздельно и перерабатывается биологическими методами. Раздельный сбор и переработка органических отходов наиболее развиты в таких странах, как Германия, Нидерланды и Австрия, на их долю приходится 77% от всех раздельно собранных органических отходов.

      Для стабильного процесса компостирования отходов необходимы поддержание теплой температуры и дополнительная аэрация, что требует затрат электроэнергии. Технология очень проста и отличается невысокими капитальными и операционными расходами. Для компостирования используются либо открытые (ветряные) кучи, покрытые пленкой или брезентом, либо реакторы с подводом воздуха.

      При низких температурах, например, в зимние периоды, биологическое разложение органических веществ замедляется или останавливается, поэтому в погодно-климатических условиях г. Астаны применение компостирования для переработки ТБО является нецелесообразным.

      Анаэробное сбраживание

      Анаэробное сбраживание – процесс биологического сбраживания в отсутствии кислорода. Процесс проходит в закрытых биореакторах и является более сложным в сравнении с компостированием. Капитальные и операционные расходы данной технологии выше, хотя анаэробное сбраживание не требует дополнительного притока электроэнергии для аэрации.

      В процессе анаэробного сбраживания образуется биогаз, с помощью утилизации которого можно вырабатывать электроэнергию, в среднем 3-5,5 МВт. Биогаз также может быть использован в качестве натурального газа или транспортного биотоплива. Мощность технологии 20-240 000 тонн отходов/год, длительность процесса в среднем составляет 20-30 дней.

      Процесс достаточно сложно оперировать стабильно, к тому же данный вариант требует высоких капитальных затрат на реакторы анаэробного сбраживания.

      Сбор отходов

      По результатам обзора зарубежного опыта было подтверждено существование множества вариантов организации сбора отходов и методов сбора, используемых в странах с развитой системой управления отходами. Для сбора отходов используются контейнеры из различных материалов (металлические, пластиковые) и разного объема в зависимости от вида отходов и метода их сбора.

      • Пластиковые контейнеры более легкие и могут обслуживаться одним человеком, но менее износо- и огнеустойчивые.

      • Металлические контейнеры более тяжелые, требуется двое человек для погрузки/выгрузки, более подвержены коррозии, однако являются более износоустойчивыми.

      Несмотря на то, что во многих странах ЕС распространен раздельный сбор отходов (бумага, пластик, стекло, пищевые отходы), в последние годы наблюдается тенденция отказа от раздельного сбора для физических лиц, что в значительной степени связано с доступностью современных технических решений, обеспечивающих эффективную переработку смешанных отходов. Опасные отходы собираются раздельно либо в специализированных контейнерах, либо в пунктах сбора.

      Транспортировка

      В мировой практике для транспортировки отходов используются различные мусоровозы в зависимости от объема и типа контейнеров для сбора отходов, а также вида сбора (раздельный или смешанный сбор). Многие страны используют мусоровозы, оснащенные системой GPS трекинга, а для организации маршрутов и оптимального парка мусоровозов распространено компьютерное моделирование.

      Сортировка

      В настоящее время получило развитие применение автоматизированной механизированной сортировки взамен ручной, в результате которой выделяется наибольший объем утильных фракций. Утильные фракции чаще всего отправляются на производство продуктов с высокой добавленной стоимостью и сбыт на ближайших рынках. Также широко распространено производство RDF в результате сортировки и его продажа и использование RDF в качестве топлива в смежных отраслях (например, в цементной отрасли).

      Переработка

      В мировой практике распространены, как и технологии термической переработки, так и биологические методы переработки отходов. Выбор метода в основном зависит от вида, состава и объема отходов. Была выявлена тенденция развития технологий термической переработки ТБО и тенденция перехода от технологии инсинерации (сжигания) к технологиям газификации и пиролиза. Технологии термической переработки являются дорогостоящими, и проекты с их использованием характеризуются длительными сроками окупаемости.

6.ОСНОВНЫЕ НАПРАВЛЕНИЯ, ПУТИ ДОСТИЖЕНИЯ ЦЕЛЕЙ И ЗАДАЧ ПРОГРАММЫ, СООТВЕТСТВУЮЩИЕ МЕРЫ

      Целями Программы являются создание эффективной региональной системы обращения с отходами, в том числе с коммунальными отходами, обеспечивающей снижение загрязнения окружающей среды отходами производства и потребления; предупреждение и сокращение образования отходов, их вовлечение в повторный хозяйственный оборот.

      Достижение указанных целей обеспечивается путем реализации мероприятий, предусмотренных Территориальной схемой обращения с отходами, в том числе с коммунальными отходами, на территории Каратобинского района, утвержденный настоящей Программой.

      Достижение поставленной цели планируется за счет решения следующих задач:

      Задача 1. Создание эффективных механизмов управления в области обращения с отходами, в том числе с коммунальными отходами.

      Решение задачи 1 направлено на формирование необходимой нормативно-правовой и информационно-технической базы для решения проблем, связанных с обращением отходами производства и потребления на территории Каратобинского района.

      Задача 2. Создание и развитие инфраструктуры экологически безопасной обработки, утилизации и размещения отходов.

      Решение задачи 2 способствует достижению целевого показателя Программы "процент охвата населения регулярной системой очистки".

      Задача 3. Увеличение объемов обработки и утилизации отходов.

      Решение задачи 3 способствует достижению целевых показателей Программы:

      "доля обработанных коммунальных отходов в общем объеме коммунальных отходов";

      "доля утилизированных коммунальных отходов в общем объеме коммунальных отходов";

      "доля коммунальных отходов, направляемых на размещение (захоронение), в общем объеме коммунальных отходов".

      Задача 4. Обеспечение экологической безопасности при хранении и захоронении отходов и проведение работ по экологическому восстановлению территорий, занятых под объектами размещения отходов, после завершения их эксплуатации или не соответствующих требованиям природоохранного и санитарно-эпидемиологического законодательства.

      Решение задачи 4 способствует достижению целевого показателя Программы "доля ликвидированных мест несанкционированного размещения отходов в общем количестве выявленных мест несанкционированного размещения отходов".

      Задача 5. Создание условий для привлечения инвесторов в отрасль промышленности по обработке, утилизации, обезвреживанию отходов.

      Решение задачи 5 способствует строительству и вводу в эксплуатацию новых объектов обращения с отходами, за счет чего достигаются следующие целевые показатели Программы:

      "доля обработанных коммунальных отходов в общем объеме коммунальных отходов";

      "доля утилизированных коммунальных отходов в общем объеме коммунальных отходов";

      "доля коммунальных отходов, направляемых на размещение (захоронение), в общем объеме коммунальных отходов".

      Задача 6. Формирование экологической культуры населения в области обращения с отходами.

      Решение задачи 6 способствует достижению целевого показателя Программы "увеличение доли граждан, имеющих доступ к информации в сфере обращения с отходами".

      Основными принципами государственной политики в области обращения с отходами являются:

      охрана здоровья человека, поддержание или восстановление благоприятного состояния окружающей среды и сохранение биологического разнообразия;

      научно обоснованное сочетание экологических и экономических интересов общества в целях обеспечения устойчивого развития общества;

      использование наилучших доступных технологий при обращении с отходами;

      комплексная переработка материально-сырьевых ресурсов в целях уменьшения количества отходов;

      использование методов экономического регулирования деятельности в области обращения с отходами в целях уменьшения количества отходов и вовлечения их в хозяйственный оборот;

      доступ в соответствии с законодательством к информации в области обращения с отходами;

      участие в международном сотрудничестве в области обращения с отходами.

      Образователи и владельцы отходов должны применять следующую иерархию мер по предотвращению образования отходов и управлению образовавшимися отходами в порядке убывания их предпочтительности в интересах охраны окружающей среды и обеспечения устойчивого развития Республики Казахстан:

      предотвращение образования отходов;

      подготовка отходов к повторному использованию;

      переработка отходов;

      утилизация отходов;

      удаление отходов.

      При осуществлении операций по повторному использованию, переработке, утилизации и удалении отходов, владельцы отходов вправе при необходимости выполнять вспомогательные операции по сортировке, обработке и накоплению.

      Под предотвращением образования отходов понимаются меры, предпринимаемые до того, как вещество, материал или продукция становятся отходами, и направленные на:

      сокращение количества образуемых отходов (в том числе путем повторного использования продукции или увеличения срока ее службы);

      снижение уровня негативного воздействия образовавшихся отходов на окружающую среду и здоровье людей;

      уменьшение содержания вредных веществ в материалах или продукции.

      Под повторным использованием понимается любая операция, при которой еще не ставшие отходами продукция или ее компоненты используются повторно по тому же назначению, для которого такая продукция или ее компоненты были созданы. При невозможности снижения негативного воздействия отходы подлежат восстановлению. Отходы, которые не могут быть подвергнуты восстановлению, подлежат удалению безопасными методами, которые должны соответствовать требованиям статьи 327 ЭК РК. При применении принципа иерархии должны быть приняты во внимание принцип предосторожности и принцип устойчивого развития, технические возможности и экономическая целесообразность, а также общий уровень воздействия на окружающую среду, здоровье людей и социально-экономическое развитие страны. Согласно ст. 330 ЭК РК образовавшиеся отходы должны подлежать восстановлению или удалению как можно ближе к источнику их образования, если это обосновано с технической, экономической и экологической точки зрения. На основании ст. 331 ЭК РК субъекты предпринимательства, являющиеся образователями отходов, несут ответственность за обеспечение надлежащего управления такими отходами с момента их образования до момента передачи в соответствии с пунктом 3 статьи 339 ЭК РК во владение лица, осуществляющего операции по восстановлению или удалению отходов на основании лицензии. Лимиты накопления и лимиты захоронения отходов устанавливаются в целях обеспечения охраны окружающей среды и благоприятных условий для жизни и (или) здоровья человека, уменьшения количества подлежащих захоронению отходов и стимулирования их подготовки к повторному использованию, переработки и утилизации.

      Обоснование лимитов накопления и размещения отходов

      В соответствии со статьей 41 Экологического кодекса "Лимиты накопления и захоронения отходов обосновываются операторами объектов І и II категорий в программе управления отходами при получении экологического разрешения. Лимиты накопления и захоронения отходов устанавливаются для каждого конкретного места накопления отходов, входящего в состав объектов І и II категорий, в виде предельного количества (массы) отходов по их видам, разрешенных для складирования в соответствующем месте накопления, в пределах срока, установленного в соответствии с настоящим Кодексом

      Под накоплением отходов понимается временное складирование отходов в специально установленных местах в течение сроков, утвержденных кодексом и санитарными требованиями.

      Места накопления отходов предназначены для: 1) временного складирования отходов на месте образования на срок не более шести месяцев до даты их сбора (передачи специализированным организациям) или самостоятельного вывоза на объект, где данные отходы будут подвергнуты операциям по восстановлению или удалению.

      Размещение отходов планируется на полигонах. Согласно ЭК РК все отходы по возможности должны пройти сортировку, обработку для снижения отходов, снижения опасных свойств.

      Все отходы принимающие на полигон по мере необходимости и возможности проходят обработку.

      Основные направления Программы и соответствующие меры:

      Качественные показатели (экологическая безопасность):

      − Совершенствование производственных процессов, в том числе за счҰт внедрения

      малоотходных технологий;

      − Оптимизация системы учҰта и контроля на всех этапах технологического цикла

      обращения с отходами;

      − Минимизация образования отходов (предотвращение образования, уменьшение количества, снижение токсичности, вторичная переработка) с поддержанием в надлежащем состоянии существующих и созданием новых мощностей переработки и утилизации отходов производства с требующимися для этого техническими и экономическими возможностями;

      − Минимизация загрязнения окружающей среды отходами и материальных затрат на устранение его последствий;

      − Поиск и заключение договоров с подрядными организациями, осуществляющими деятельность в сфере использования отходов производства и потребления в качестве вторичного сырья и утилизацию отходов с применением наилучших технологий;

      − Экологически безопасное удаление отходов;

      − Организация эффективной системы подготовки, переподготовки, повышения квалификации персонала в области обращения с отходами;

      − Строгое соблюдение персоналом нормативных актов и правил, регламентирующих порядок обращения с отходами, обеспечивающий экологическую безопасность района расположения предприятия.

      Количественные показатели (ресурсосбережение):

      − Максимально возможное использование обезвреженных отходов в качестве вторичных материальных ресурсов;

      − Уменьшение объема размещения отходов производства и потребления на полигонах сторонних организаций.

      Некоторые качественные показатели более подробно изложены ниже.

      Обеспечение учета и контроля на всех этапах технологического цикла обращения с отходами согласно экологическим, санитарно-эпидемиологическим требованиям, требованиям внутренних документов объекта. Для ведения полноценного учета и контроля

      необходимо:

      − соблюдать требования, установленные действующим законодательством РК, внутренними документами в области обращения с отходами, принимать необходимые организационно-технические и технологические меры по безопасному

      сбору, временному хранению, повторному использованию и передаче на переработку, утилизацию или захоронение образовавшихся отходов;

      − в установленные сроки получать Разрешения на эмиссии в окружающую среду;

      − иметь паспорта опасных отходов, зарегистрированные уполномоченным органом в области охраны окружающей среды в установленные сроки;

      − проводить инвентаризацию отходов (объемы образования, повторного использования и передачи сторонним организациям, качественный состав, места хранения, размещения);

      − вести планирование всех видов отходов, регулярный учет образующихся и перемещаемых отходов;

      − составлять планы экологического мониторинга и проводить его в установленном порядке для оценки эффективности обращения с отходами на территории

      промышленных объектов и в санитарно-защитной зоне предприятия;

      − предоставлять в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан, информацию, связанную с обращением отходов, уполномоченному органу в области ООС, в области санитарно-эпидемиологического благополучия населения;

      − соблюдать требования по предупреждению аварий, которые могут привести к загрязнению окружающей среды отходами предприятия и принимать неотложные меры по их ликвидации;

      − в случае возникновения аварии, связанной с обращением с отходами, немедленно информировать об этом уполномоченный органы в области ООС, санитарно- эпидемиологического надзора;

      − производить визуальный осмотр отходов на местах их временного размещения;

      − проводить учҰт отходов, подлежащих повторному использованию, утилизации;

      − проводить регулярную проверку мест временного хранения отходов и тары для их складирования на герметичность и соответствие экологическим требованиям;

      − составлять и хранить письменную документацию по отходам в соответствии с требованиями нормативно-правовых актов РК и внутренних документов и технологических инструкций предприятия.

      Минимизация образования отходов (предотвращение образования, уменьшение количества, снижение токсичности, вторичная переработка). Меры, направленные на максимальное сокращение количества отходов в местах их образования, а также на отделение отходов, имеющих потенциальную ресурсную ценность, обеспечивают наиболее существенное снижение воздействий на окружающую среду, так как в них заложен принцип "предотвращения и сокращения".

      К первичным мерам предотвращения образования отходов можно отнести подход, при котором не всҰ, что остаҰтся в процессе производства и потребления, является отходом.

      На данном этапе выполнения Программы мероприятия по минимизации образования отходов устанавливаются, исходя из существующей практики обращения с отходами.

     



      Обустройство контейнерных площадок в районе, в соответствии с требованиями СТ РК 3780-2022

ПЛАН МЕРОПРИЯТИЙ ПО РЕАЛИЗАЦИИ ПРОГРАММЫ ДО 2028 ГОДА

      В соответствии с принятыми целями и поставленными задачами необходимо дальнейшее совершенствование системы управления отходами. Перед акиматом, как государственного органа - актуальны следующие задачи: строительство и модернизация контейнерных площадок (КП), обновление парка контейнеров, организация сети площадок современного типа, организация площадок для сбора строительных и крупногабаритных отходов, содействие МСБ в развитии сети пунктов приема вторсырья, внедрение сбора "сухого" и "мокрого" ТБО, экопросвещение населения. Необходимо регулирование правовых вопросов, для соблюдения баланса интересов населения, организаций МСБ, занятых в сфере сбора утильных фракций, и интересов частного партнера.

      Для обеспечения оплачиваемости услуг МВО по вывозу отходов необходимо интегрировать имеющиеся базы данных по услугополучателям.

      Необходимо внедрение имеющихся норм Правил технической эксплуатации жилищного фонда, Правил благоустройства в части обеспечения подъезда для специального автотранспорта, осуществляющего вывоз отходов. В успешной реализации поставленных задач важную роль будет играть широкое вовлечение всех слоев населения в раздельный сбор отходов, в проведение различных экологический акций, повышение экологической культуры.

      Программные мероприятия представляют собой систему мер, которые сгруппированы по задачам Программы,

      скоординированы по срокам и ответственным исполнителям.

      Для решения поставленных в Программе задач определены первоочередные мероприятия.

      Для решения задач запланирована реализация комплекса мер, направленных на формирование необходимой нормативно-правовой и информационно-технической баз для решения проблем, связанных с обращением с отходами производства и потребления на территории Каратобинского района:

      Разработка и принятие нормативных правовых актов, направленных на регулирование системы обращения с отходами на территории Каратобинского района.

      Проведение конкурсного отбора региональных операторов по обращению с коммунальными отходами. Конкурсной отбор региональных операторов по обращению с коммунальными отходами осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан о государственных закупках на конкурсной основе.

      Утверждение предельных тарифов в сфере обращения коммунальных отходов.

      Утверждение предельных тарифов в сфере обращения с коммунальными отходами осуществляется маслихатом Каратобинского района в соответствии с Методики расчета тарифа для населения на сбор, транспортировку, сортировку и захоронение твердых бытовых отходов, утвержденный приказом Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 14 сентября 2021 года № 377.

      Утверждение инвестиционных программ операторов по обращению с коммунальными отходами, осуществляющих регулируемые виды деятельности в области обращения с коммунальными отходами.

      Утверждение производственных программ операторов по обращению с коммунальными отходами, осуществляющих регулируемые виды деятельности в области обращения с коммунальными отходами.

      Создание производственных мощностей в отрасли обращения с отходами (в том числе с отходами от использования товаров):

      в сфере обработки отходов;

      в сфере утилизации отходов;

      в сфере размещения отходов.

      Строительство и (или) реконструкция объектов обращения с коммунальными отходами. Данное мероприятие осуществляется операторами по обращению с коммунальными отходами.

      Строительство и (или) реконструкция объектов обращения с коммунальными отходами осуществляется в случае дефицита соответствующих производственных мощностей, эксплуатация которых предусмотрена Планом развития района.

      Сведения об основных характеристиках планируемых к строительству объектов обращения с отходами приведены в приложении 1 к Программе.

      Сведения об основных характеристиках планируемых к реконструкции объектов обращения с отходами приведены в приложении 2 к Программе.

      Для решения задач запланирована реализация комплекса мер, направленных на стимулирование утилизации отходов и сокращение объемов захоронения отходов:

      Создание системы раздельного накопления коммунальных отходов на территории района.

      Организация раздельного накопления коммунальных отходов позволит сократить количество захораниваемых коммунальных отходов и повысить объемы возврата в производство полезных фракций.

      Создание пунктов приема вторичного сырья от населения на территориях муниципальных образований района.

      Разработка и внедрение системы накопления ртутьсодержащих отходов, отходов электронного и электрического оборудования.

      Для решения задачи 4 запланирована реализация комплекса мер, направленных на выявление мест несанкционированного размещения отходов и предупреждение причинения вреда окружающей среде при размещении бесхозяйных отходов, в том числе коммунальные отходы, выявление случаев причинения такого вреда и ликвидацию его последствий, ликвидацию прошлого экологического ущерба:

      Выявление и ликвидация вновь образованных мест несанкционированного размещения отходов.

      Мониторинг состояния объектов размещения отходов позволит оперативно получать достоверную информацию о текущем состоянии объектов размещения отходов, в том числе о:

      геометрических параметрах объектов размещения отходов;

      объеме накопленных отходов, площади захоронений отходов;

      внутренней структуре объектов размещения отходов и состоянии отдельных участков полигонов;

      соответствии правилам размещения, проектирования, эксплуатации и рекультивации объектов размещения отходов;

      компонентном составе поверхности объектов размещения отходов (морфология отходов);

      эффективности рекультивации территории;

      прогнозировании развития негативных явлений и процессов на объектах размещения отходов (повреждение травяного покрова по периферии, наличие стоков с территории, самовозгорание, горение, тление).

      Вывод из эксплуатации и рекультивация объектов размещения коммунальных отходов после завершения их эксплуатации или не соответствующих требованиям природоохранного и санитарно-эпидемиологического законодательства, в том числе:

      разработка проектно-сметной документации по рекультивации объектов размещения твердых коммунальных отходов.

      вывод из эксплуатации и рекультивация объектов размещения твердых коммунальных отходов после завершения их эксплуатации.

      Согласно статье 356 Экологического кодекса РК после закрытия полигона (части полигона) оператор полигона осуществляет рекультивацию территории и проводит мониторинг выбросов свалочного газа и фильтрата в течение тридцати лет для полигонов 1 класса, двадцати лет для полигонов 2 класса, пяти лет для полигонов 3 класса. Средства на проведение рекультивации нарушенных земель и последующего мониторинга поступают из ликвидационного фонда полигона.

      Рекультивация мест размещения коммунальных отходов, не соответствующих требованиям природоохранного и санитарно-эпидемиологического законодательства.

      В соответствии со статьей 140 Земельного кодекса РК собственники земельных участков и землепользователи обязаны проводить мероприятия, направленные на рекультивацию нарушенных земель, восстановление их плодородия и других полезных свойств земли и своевременное вовлечение ее в хозяйственный оборот.

      Для решения задач предусмотрено оказание государственной поддержки инвестиционным проектам в сфере обращения с отходами за счет:

      предоставления инвесторам налоговых льгот в соответствии с действующим Налоговым кодексом РК;

      предоставления инвесторам земельных участков в аренду на упрощенной основе под строительство объектов обращения с отходами в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

      предоставления финансовых мер стимулирования в рамках действующего законодательства Республики Казахстан.

      Также в рамках данного мероприятия предполагается заключение соглашений о государственно-частном партнерстве, договор аренды с инвестиционными обязательствами с целью строительства и (или) реконструкции объектов обращения с отходами.

      Для решения задачи 6 запланирована реализация комплекса мер, направленных на обеспечение доступа к информации в сфере обращения с отходами:

      Организация и проведение экологических акций и мероприятий среди населения Каратобинского района.

      Организация постоянного информирования граждан о реформировании системы управления отходами.

      Мониторинг и анализ материалов в республиканских и региональных средствах массовой информации. Мероприятие планируется проводить с целью изучения общественного мнения и нивелирования рисков, возникающих при реализации государственной политики в сфере обращения с отходами.

      План мероприятий Программы со сроками их исполнения, ответственными исполнителями и источниками финансирования :

№ п/п

Наименование мероприятий Программы

Срок реализации

Источник финансирования

Ответственный исполнитель

1

2

3

4

5

Задача 1 Создание эффективных механизмов управления в области обращения с отходами, в том числе с коммунальными отходами

1.1

Пересмотр текущего механизма обращения с отходами, в том числе коммунальными отходами

2024-2028 гг.

в пределах средств на обеспечение текущей деятельности

ГУ "Отдел жилищно-коммунального хозяйства, пассажирского транспорта, автомобильных дорог и жилищной инспекции Каратобинского района"

1.2

Разработка и принятие нормативных правовых актов, направленных на регулирование отрасли обращения с отходами

2024-2028 гг.

в пределах средств на обеспечение текущей деятельности

ГУ "Отдел жилищно-коммунального хозяйства, пассажирского транспорта, автомобильных дорог и жилищной инспекции Каратобинского района"

1.3

Проведение конкурсного отбора для выбора регионального оператора по обращению с коммунальными отходами

2024-2028 гг.

в пределах средств на обеспечение текущей деятельности

ГУ "Отдел жилищно-коммунального хозяйства, пассажирского транспорта, автомобильных дорог и жилищной инспекции Каратобинского района"

1.4

Утверждение предельных тарифов в области обращения с коммунальными отходами

2024-2028 гг.

в пределах средств на обеспечение текущей деятельности

ГУ "Отдел жилищно-коммунального хозяйства, пассажирского транспорта, автомобильных дорог и жилищной инспекции Каратобинского района"

1.5

Утверждение инвестиционных программ операторов по обращению с коммунальными отходами, осуществляющих регулируемые виды деятельности в области обращения с коммунальными отходами

2024-2028 гг.

в пределах средств на обеспечение текущей деятельности

ГУ "Отдел жилищно-коммунального хозяйства, пассажирского транспорта, автомобильных дорог и жилищной инспекции Каратобинского района"

1.6

Утверждение производственных программ операторов по обращению с твердыми коммунальными отходами, осуществляющих реглируемые виды деятельности в области обращения с твердыми коммунальными отходами

2024-2028 гг.

в пределах средств на обеспечение текущей деятельности

ГУ "Отдел жилищно-коммунального хозяйства, пассажирского транспорта, автомобильных дорог и жилищной инспекции Каратобинского района"

Задача 2. Создание и развитие инфраструктуры экологически безопасной обработки, утилизации и размещения отходов

2.1

Создание производственных мощностей в отрасли промышленности по обработке, утилизации, обезвреживанию отходов, в том числе отходов от использования товаров

2024-2028 гг.

внебюджетные источники

оператор по обращению с отходами

2.1.1

Строительство полигона твердых бытовых отходов в поселке Жайрем

2027г.

областной бюджет и бюджет района

ГУ "Отдел жилищно-коммунального хозяйства, пассажирского транспорта, автомобильных дорог и жилищной инспекции Каратобинского района"

2.1.2

Строительство мусоросортировочной станции

2028г.

внебюджетные источники

ГУ "Отдел жилищно-коммунального хозяйства, пассажирского транспорта, автомобильных дорог и жилищной инспекции Каратобинского района", операторы по обращению с отходами

Задача 3. Увеличение объемов обработки и утилизации отходов

3.1

Создание системы раздельного накопления отходов на территории района

2024-2028гг.

в пределах средств на обеспечение текущей деятельности

ГУ "Отдел жилищно-коммунального хозяйства, пассажирского транспорта, автомобильных дорог и жилищной инспекции Каратобинского района", операторы по обращению с отходами

3.2

Создание пунктов приема вторичного сырья от населения на территории района

2024-2028гг.

в пределах средств на обеспечение текущей деятельности

ГУ "Отдел жилищно-коммунального хозяйства, пассажирского транспорта, автомобильных дорог и жилищной инспекции Каратобинского района", операторы по обращению с отходами

3.3

Разработка и внедрение системы сбора и накопления ртутьсодержащих отходов, отходов электронного и электрического оборудования

2024-2028гг.

внебюджетные источники

ГУ "Отдел жилищно-коммунального хозяйства, пассажирского транспорта, автомобильных дорог и жилищной инспекции Каратобинского района", операторы по обращению с отходами

Задача 4. Обеспечение экологической безопасности при хранении и захоронении отходов и проведение работ по экологическому восстановлению территорий, занятых под объектами размещения отходов, после завершения их эксплуатации или не соответствующих требованиям природоохранного и санитарно-эпидемиологического законодательства

4.1

Выявление и ликвидация вновь образованных мест несанкционированного размещения отходов

2024-2028 гг.

в пределах средств на обеспечение текущей деятельности

ГУ "Отдел жилищно-коммунального хозяйства, пассажирского транспорта, автомобильных дорог и жилищной инспекции Каратобинского района", операторы по обращению с отходами, МИО

4.2

Мониторинг состояния объектов размещения отходов. Оперативное получение достоверной информации о текущем состоянии объектов размещения отходов

2024-2028 гг.

в пределах средств на обеспечение текущей деятельности

ГУ "Отдел жилищно-коммунального хозяйства, пассажирского транспорта, автомобильных дорог и жилищной инспекции Каратобинского района", операторы по обращению с отходами, МИО

4.3

Вывод из эксплуатации и рекультивация объектов размещения твердых коммунальных отходов, не соответствующих требованиям природоохранного и санитарно-эпидемиологического законодательства

2024-2028 гг.

внебюджетные источники

Собственники земельных участков, на которых выявлены данные объекты

4.4

Рекультивация объектов размещения твердых коммунальных отходов после завершения их эксплуатации

2024-2028 гг.

внебюджетные источники

Собственники объектов размещения отходов, а также лица, во владении или в пользовании которых находятся данные объекты размещения отходов

Задача 5. Создание условий для привлечения инвесторов в отрасль промышленности по обработке, утилизации, обезвреживанию отходов

5.1

Рассмотрение инвестиционных проектов в сфере обращения с отходами в целях предоставления права на получение земельного участка в аренду в упрощенном порядке

2024-2028 гг.

в пределах средств на обеспечение текущей деятельности

ГУ "Отдел жилищно-коммунального хозяйства, пассажирского транспорта, автомобильных дорог и жилищной инспекции Каратобинского района"

5.2

Рассмотрение инвестиционных проектов в сфере обращения с отходами в целях предоставления налоговых льгот инвесторам, реализующим приоритетные инвестиционные проекты

2024-2028 гг.

в пределах средств на обеспечение текущей деятельности

ГУ "Отдел жилищно-коммунального хозяйства, пассажирского транспорта, автомобильных дорог и жилищной инспекции Каратобинского района"

5.3

Рассмотрение возможности заключения соглашений о государственно-частном партнерстве с инвестиционными обязательствами с целью строительства и (или) реконструкции объектов системы обращения с отходами

2024-2028 гг.

в пределах средств на обеспечение текущей деятельности

Акимат Каратобинского района

Задача 6. Формирование экологической культуры населения в области обращения с отходами

6.1

Организация и проведение экологических акций и мероприятий среди населения

2024-2028 гг.

в пределах средств на обеспечение текущей деятельности

Акимат Каратобинского района, ГУ "Отдел жилищно-коммунального хозяйства, пассажирского транспорта, автомобильных дорог и жилищной инспекции Каратобинского района", операторы по обращению с отходами

6.2

Организация постоянного информирования граждан о реформировании системы управления отходами (введение раздельного сбора ТБО и т.д.)

2024-2028 гг.

в пределах средств на обеспечение текущей деятельности

Акимат Каратобинского района, ГУ "Отдел жилищно-коммунального хозяйства, пассажирского транспорта, автомобильных дорог и жилищной инспекции Каратобинского района", операторы по обращению с отходами

6.3

Мониторинг и анализ материалов (статьи, заметки, публикации, видеоматериалы по вопросам обращения с отходами) в республиканских и региональных СМИ

2024-2028 гг.

в пределах средств на обеспечение текущей деятельности

Акимат Каратобинского района, ГУ "Отдел жилищно-коммунального хозяйства, пассажирского транспорта, автомобильных дорог и жилищной инспекции Каратобинского района", операторы по обращению с отходами

9. МЕРЫ ВЗАИМОДЕЙСТВИЯ И КОММУНИКАЦИИ С НАСЕЛЕНИЕМ

      Для устойчивой работы системы обращения с ТБО необходимо построение политики тарифообразования, которая будет одновременно соответствовать платежеспособности населения и обеспечению привлекательности данного сектора для частных инвесторов.

      Работа по формированию устойчивой финансовой системы в сфере управления ТБО должна быть направлена на обеспечение полного возмещения затрат на оказываемые услуги по сбору, вывозу, сортировке, утилизации, переработке и захоронению ТБО. Функционирование системы будет осуществляться за счет:

      1) тарифов за сбор, переработку и захоронение отходов. Отдел ЖКХ и маслихат района будут устанавливать тарифы, исходя из затрат на сбор, переработку и захоронение отходов, но не выше порога доступности услуг по обращению с отходами для населения. В соответствии с принятой международной практикой порог доступности услуги по обращению с отходами для населения равен 1 % от среднего дохода. Тарифы будут повышаться ежегодно пропорционально росту доходов населения. Тарифы для юридических лиц будут определяться с учетом полного возмещения затрат и получения дополнительной прибыли;

      2) доходов от продажи производимой продукции (вторичного сырья, электроэнергии, биогаза, компоста);

      3) за счет средств производителей и импортеров тары и товаров, оказывающих отрицательное воздействие на окружающую среду после утраты их потребительских свойств.

      Для сбора тарифов с населения необходимо производить внедрение объединенного расчетного центра.

      Внедрение механизмов экономического стимулирования сектора ТБО напрямую связано с решением таких вопросов, как удаление отходов со свалок, развитие звена раздельного сбора отходов, сортировки/переработки, и утилизации.

      Для привлечения общественности в развитие системы раздельного сбора необходимо внедрять инструменты поощрения населения за раздельный сбор, вводить дифференцированные тарифы. Информирование широкой общественности играет немаловажную роль в управлении ТБО. Информирование будет включаться в планирование системы управления ТБО на самом раннем этапе.

      В краткосрочной перспективе основное внимание будет сосредоточено на задачах по значимости наличия эффективной системы управления ТБО:

      обсуждение отрицательного влияния неправильного обращения с отходами;

      популяризация успешного практического опыта в области обращения с отходами;

      узнаваемость системы обращения отходами в районе (изображение логотипа на мусорных контейнерах/урнах и машинах для сбора отходов);

      определение обязанностей общественности и других участников системы для достижения задач Программы;

      демонстрация преимуществ раздельного сбора и использования вторичных материальных ресурсов;

      своевременное информирование населения об изменениях в системе обращения с отходами и о целях таких изменений;

      повышение информированности о необходимых инвестициях в эффективно работающую систему обращения с отходами.

      Первоочередное внимание будет сосредоточено на ключевых группах заинтересованной общественности:

      население (работающее и неработающее (домохозяйки, пенсионеры, дети, безработные);

      учителя, волонтеры, группы активистов и негосударственные организации.

      Мероприятия по информированию общественности будут предусмотрены в плане информационной работы с населением по обращению с отходами и будут включать:

      публикации в местных газетах;

      информационные материалы о вторичном использовании материальных ресурсов для распространения в школах, среди широкой общественности;

      брошюры о домашнем компостировании зеленых отходов;

      организацию ознакомительных визитов на полигоны для школьников и студентов;

      конкурсы рисунков, фотографий среди школьников на тему отходов;

      проведение интерактивных семинаров на тему "Отходы там, где я живу" для школьников, студентов и негосударственных организаций.

      Важнейшим элементом в успешной реализации масштабных схем раздельного сбора ТБО является вовлечение и участие в них населения.

      Ключевым вопросом жизнеспособности раздельного сбора является поддержка его населением на начальном этапе. Результаты эксперимента показали, что до 25 % граждан готовы участвовать в сортировке ТБО сразу, как только будут установлены специальные контейнеры. Естественно, параллельно с их установкой необходимо обеспечить хотя бы минимальное информирование, например вывешивать плакаты, баннеры или распространять листовки. Исходя из правила информационно-разъяснительная работа в первую очередь должна производиться в среде дворников и водителей мусоровозов и подкрепляться экономической заинтересованностью. Информация о переходе на раздельный сбор должна быть доступна    для граждан на всех  этапах. По мере распространения раздельного сбора на весь район необходимо переходить к широкомасштабным рекламным акциям через СМИ и наружную рекламу. Ежегодно должны выделяться средства на рекламные мероприятия. Можно также задействовать положенные администрации квоты социальной рекламы.

10.ОПИСАНИЕ ПЛАНА ПЕРЕДАЧИ ПОЛИГОНА ПО ПРИЕМУ ТБО В ДОВЕРИТЕЛЬНОЕ

УПРАВЛЕНИЕ БЕЗ ПРАВА ВЫКУПА

      Имеется в законодательстве возможность передачи полигона по приему ТБО в доверительное управление без права выкупа.

      Обоснования целесообразности передачи объекта в доверительное управление

      освобождает государственный орган от выполнения несвойственных ему функции;

      -сокращает расходы государственного органа на содержание персонала, специальной техники и недвижимого имущества предназначенных для содержания и обслуживания инженерных коммуникаций;

      -сохраняет право собственности на имущество.

      -своевременное обеспечение жителей района качественными услугами – услуги полигона

      Предложения по установлению условий передачи объекта в доверительное управление с правом или без права последующего выкупа и требований к участникам тендер

      Организация следующих мероприятий:

      -Устройство на площади 2 га, разделҰнных резервной территорией, заглубленных полигонов ТБО и навозохранилища с устройством противофильтрационного покрытия дна, устройством земляного вала по периметру и водоотводной (нагорной) канавы с внешней стороны вала; обустройство административно- хозяйственной зоны с КПП, бытовое здание, склад, дезинфицирующей ванной; туалетом, монтажом противопожарного резервуара, электроосвещением в соответствии с СНИП.

      Предложения по установлению предельного размера вознаграждения (в процентном соотношении к чистому доходу от доверительного управления учредителя): при передаче объекта в доверительное управление без права последующего выкупа устанавливает предельный размер вознаграждения (в процентном соотношении к чистому доходу от доверительного управления учредителя), составляющий не более 10% при необходимости вложения в содержание объекта.

      Предложения по установлению источника возмещения необходимых расходов доверительного управляющего при осуществлении им доверительного управления в соответствии с пунктом Правил:

      Собственные или привлечение заемных средств доверительного управляющего без передачи в залог объекта (полигона). Доверительный управляющий не имеет права передавать в залог Полигон твердых бытовых отходов/

      Согласно приказа Министра национальной экономики РК от 24.12.2021 № 107 3-2. Возмещение необходимых расходов доверительного управляющего, произведенных им при доверительном управлении имуществом, осуществляется:

      1) по объектам, переданным в доверительное управление без права последующего выкупа, за счет доходов от использования доверенного имущества или за счет средств, предусмотренных в бюджете по текущей бюджетной программе соответствующего администратора бюджетной программы.

      При передаче объекта в доверительное управление без права последующего выкупа возмещение необходимых расходов доверительного управляющего, произведенных им при доверительном управлении имуществом, за счет бюджетных средств осуществляются соответствующими администраторами бюджетных программ в порядке, установленном бюджетным законодательством РК.

      Однако это не означает, что администратор бюджетных программ обязан возмещать расходов доверительного управляющего, возмещение возможно только если предусмотрены в бюджете по текущей бюджетной программе соответствующего администратора бюджетной программы.

      Об утверждении Правил передачи государственного имущества в доверительное управление и Типового договора доверительного управления государственным имуществом

      В соответствии с Приказом Министра национальной экономики Республики Казахстан от 16 января 2015 года № 17. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 21 января 2015 года № 10111 доверительный управляющий имеет право на возмещение необходимых расходов, произведенных им при доверительном управлении государственным имуществом, в порядке, установленном бюджетным законодательством Республики Казахстан и договором доверительного управления государственным имуществом.

      Предложения по установлению предельного размера вознаграждения (в процентном соотношении к чистому доходу от доверительного управления учредителя):

      - вознаграждение в размере 10% от чистой прибыли от управления объектом

      9. Предложения по установлению источника возмещения необходимых расходов доверительного управляющего при осуществлении им доверительного управления без права последующего выкупа

      Согласно приказа Министра национальной экономики РК от 24.12.2021 № 107

      3-2. Возмещение необходимых расходов доверительного управляющего, произведенных им при доверительном управлении имуществом, осуществляется:

      1) по объектам, переданным в доверительное управление без права последующего выкупа, за счет доходов от использования доверенного имущества или за счет средств, предусмотренных в бюджете по текущей бюджетной программе соответствующего администратора бюджетной программы.

      При передаче объекта в доверительное управление без права последующего выкупа возмещение необходимых расходов доверительного управляющего, произведенных им при доверительном управлении имуществом, за счет бюджетных средств осуществляются соответствующими администраторами бюджетных программ в порядке, установленном бюджетным законодательством РК

      Требования к участникам тендера:

      1. Объект передается в доверительное управление Доверительному управляющему в порядке и на условиях, предусмотренных законодательством Республики Казахстан и Договором доверительного управления.

      2. Доверительный управляющий осуществляет доверительное управление Объектом без права отчуждения и передачи его в залог.

      3. Доверительный управляющий должен иметь в наличии специализированную технику для проведения обслуживания, содержания (круглосуточно, круглогодично) и выполнения текущих ремонтов в весенне-летний период согласно Приложения 2. (План приема ТБО и рекультивации на полигоне ( СНиП 1.04.-15-2013);

      4. Доверительный управляющий должен иметь в наличии штат инженерно- технических работников и рабочего персонала, имеющих квалификацию и аттестацию согласно выполняемого вида работ;

      В случае признания конкурса о передаче в доверительное управление объекта состоявшимся, победителю конкурса необходимо

      1.провести работы по согласованию тарифов на услуги полигона - предоставляемые коммунальные услуги в Департаменте комитета по регулированию естественных монополий, защите конкуренции и прав потребителей по области согласно действующего законодательства.

      2.Обеспечить Гарантийный взнос для участия в тендере или закрытом тендере устанавливается для каждого объекта отдельно, в случае передачи объекта в доверительное управление:

      с правом последующего выкупа в размере пятнадцати процентов от его начальной цены;

      без права последующего выкупа в размере трех процентов от его балансовой стоимости.

      Об утверждении Правил передачи государственного имущества в доверительное управление и Типового договора доверительного управления государственным имуществом. На основании Приказа Министра национальной экономики Республики Казахстан от 16 января 2015 года № 1

      3.Доверительный управляющий содержать объект доверительного управления, а также прилегающую территорию к объекту в соответствии с действующими санитарно-гигиеническими нормами, обеспечить дезинфекцию и дератизацию;

      4. Доверительный управляющий содержать объект доверительного управления, а также прилегающую территорию к объекту в соответствии с действующими санитарно-гигиеническими нормами, обеспечить дезинфекцию и дератизацию;

      5. Доверительный управляющий во время доверительного управления обязан обеспечить учет и сохранность имущества объекта в установленном законодательством Республики Казахстан порядке, в случае его повреждения или уничтожения обязан заменить равноценным имуществом;

      6. Доверительный управляющий имеет право допускать действий, способных вызвать повреждение объекта или расположенных в нем инженерных и коммуникационных сетей, и в случае необходимости обеспечивать к ним доступ эксплуатирующим организациям;

      7. Доверительный управляющий должен обеспечить строгое соблюдение правил противопожарной безопасности и по охране окружающей среды;

      8. Доверительный управляющий обязан обеспечить исполнение всех договорных обязательств по объекту доверительного управления, согласно нормативным актам;

      9. Доверительный управляющий обязан заключить договора на коммунальные и иные услуги с поставщиками напрямую; совершать сделки с переданным в доверительное управление Объектами от своего имени, указывая при этом, что он действует в качестве Доверительного управляющего.

11. НЕОБХОДИМЫЕ РЕСУРСЫ И ИСТОЧНИКИ ФИНАНСИРОВАНИЯ

      Программа финансируется за счет средств республиканского, областного бюджета, районского бюджета и внебюджетных источников.

      Программа финансируется из средств республиканского и областного бюджета в пределах сумм целевых трансфертов на развитие, предусмотренных на реализацию ее мероприятий, утвержденных в республиканском и (или) областном бюджете.

      Средства местных бюджетов, направляемые на софинансирование мероприятий Программы, определяются нормативными правовыми актами органов местного самоуправления района.

      В ходе реализации Программы объемы финансирования подлежат ежегодному уточнению с учетом реальных возможностей областного и районского бюджетов.

      Главным распорядителем денежных средств областного бюджета, направляемых на реализацию мероприятий Программы, является ГУ "Отдел жилищно-коммунального хозяйства, пассажирского транспорта, автомобильных дорог и жилищной инспекций Каратобинского района".

      Фактические объемы финансирования по реализации мероприятий Программы на 2024-2030 года будут определены, исходя из фактических расчетов при составлении местного бюджета соответствующего года, в том числе в рамках реализации проектов по обоснованию инвестиций модернизации сектора ТБО, разработанных в рамках 040 бюджетной программы Министерства экологии Республики Казахстан "Обоснование инвестиций к проектам модернизации системы управления твердыми бытовыми отходами";

       Также будут привлекаться денежные средства инвесторов при реализации проектов на условиях государственного-частного партнерства, а также за счет средств международных финансовых институтов.

      При передаче полигона по приему ТБО в доверительное управление без права выкупа Программ частично будет финансироваться за счет доверительного управляющего.

2024-2028 жылдарға арналған Батыс Қазақстан облысы Қаратөбе ауданы бойынша коммуналдық қалдықтарды басқару бағдарламасын бекіту туралы

Батыс Қазақстан облысы Қаратөбе аудандық мәслихатының 2024 жылғы 27 қыркүйектегі № 18-6 шешімі

      Қазақстан Республикасы Экологиялық кодексінің 365 бабы 3-тармағының 1) тармақшасына, "Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 6 бабы 1-тармағының 15) тармақшасына, "Коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі бағдарламаны әзірлеу жөніндегі атқарушы органдарға әдістемелік ұсынымдарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 2023 жылғы 18 мамырдағы № 154-ө бұйрығына сәйкес Қаратөбе аудандық мәслихаты ШЕШІМ ҚАБЫЛДАДЫ:

      1. 2024-2028 жылдарға арналған Батыс Қазақстан облысы Қаратөбе ауданы бойынша коммуналдық қалдықтарды басқару бағдарламасы осы шешімнің қосымшасына сәйкес бекітілсін.

      2. Осы шешім оның алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

      Мәслихат төрағасы Н.Мендешов

  Қаратөбе аудандық мәслихатының
2024 жылғы 27 қыркүйектегі № 18-6
шешіміне қосымша

2024-2028 жылдарға арналған Батыс Қазақстан облысы Қаратобе ауданында коммуналдық қалдықтарды басқару БАҒДАРЛАМАСЫ

МАЗМҰНЫ

1

Бағдарлама төл құжаты

2

Кіріспе

3

Аймақтағы коммуналдық қалдықтарды басқарудың қазіргі жағдайы туралы, қатты тұрмыстық қалдықтардың түзілу көлемін есептеу және негіздеу

4

Ауданда қалдықтарды кәдеге жаратуды басқаруға қойылатын талаптар және ҚТҚ морфологиялық құрамы

5

Шетелдік тәжірибеге шолу

6

Бағдарламаның негізгі бағыттары, мақсаттары мен міндеттеріне қол жеткізу жолдары, тиісті шаралар

7

2028 жылға дейінгі бағдарламаны іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспары

8

Халықпен өзара іс-қимыл және коммуникация шаралары

9

Сатыпалу құқығынсыз қатты тұрмыстық қалдықтарды сенімгерлік басқаруға қабылда уполигонын беру жоспарының сипаттамасы

10

Қажетті ресурстар

11

Қосымша

1.Бағдарлама төлқұжаты

Бағдарламаның атауы

-2024-2028 жылдарға арналған Қаратобе облысы Қаратобе ауданында коммуналдық қалдықтарды басқару бағдарламасы

Бағдарламаны әзірлеудің себептері

-Қазақстан Республикасының 2021 жылдың 2 қаңтардағы Экологиялық кодексінің 355 бабы

Бағдарламаны іске асыру мерзімі

-2024 – 2028 жылдар

Жауапты орындаушы

-"Қаратобе ауданының тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы, жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімі" ММ

Бағдарлама мақсаттары

-Тұрмыстық қатты қалдықтарды қоса алғанда, өндірістік және тұтыну қалдықтарынан қоршаған ортаның ластануын азайтуды қамтамасыз ететін қалдықтарды басқарудың тиімді өңірлік жүйесін құру; қалдықтардың түзілуін болдырмау және азайту, оларды қайталама шаруашылық айналымға тарту
-тұрмыстық қатты қалдықтарды қоса алғанда, қалдықтарды басқару саласында тиімді басқару тетіктерін құру;
-қалдықтарды экологиялық қауіпсіз қайта өңдеу, кәдеге жарату және кәдеге жарату инфрақұрылымын құру және дамыту;
-қалдықтарды қайта өңдеу және кәдеге жарату көлемін ұлғайту;
-қалдықтарды сақтау және орналастыру кезiнде экологиялық қауiпсiздiктi қамтамасыз ету және қалдықтарды орналастыру объектiлерi орналасқан аумақтарды пайдалану аяқталғаннан кейiн немесе экологиялық және санитарлық-эпидемиологиялық заңнаманың талаптарына сәйкес келмейтiн аумақтарды экологиялық қалпына келтiру жөнiндегi жұмыстарды жүргiзу;
-өңдеу, кәдеге жарату және қалдықтарды кәдеге жарату үшін салаға инвесторларды тарту үшін жағдай жасау;
-қалдықтарды басқару саласында халықтың экологиялық мәдениетін қалыптастыру

Бағдарламаның негізгі іс-шаралары

-1) Қаратобе ауданының қалдықтарын кешенді басқару үшін ұйымдық-құқықтық және экономикалық негіздерді қалыптастыру;
-2) қауіпті қалдықтарды қоса алғанда, қалдықтардың әртүрлі түрлерін жинау және тасымалдау жүйесін жаңғырту және жетілдіру;
-3) инфрақұрылым объектілерін ұйымдастырумен қалдықтарды бөлек жинауды енгізу
-4) 2028 жылы ҚТҚ өңдеу тереңдігін 10% - ға дейін қамтамасыз ету;
-5) ҚТҚ бөлек жинау саласындағы халықты экологиялық ағарту
-6) өңірлік операторларды конкурстық іріктеуді жүргізу;
-қатты коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу объектілерін салу және реконструкциялау;
-қалдықтарды көму көлемін азайту;
-табиғат қорғау және санитариялық-эпидемиологиялық заңнаманың талаптарына сәйкес келмейтін қатты коммуналдық қалдықтарды орналастыру объектілерін пайдаланудан шығару және рекультивациялау;
-қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы инвестициялық жобаларға мемлекеттік қолдау көрсету, қалдықтармен жұмыс істеу жүйесінің объектілерін салу және (немесе) реконструкциялау мақсатында шарттар (келісімдер) жасасу;
-7) аудан тұрғындары арасында экологиялық акциялар мен іс-шараларды ұйымдастыру және өткізу;

Бағдарламаны іске асырудың күтілетін түпкілікті нәтижелері

-1) халықты қалдықтарды жинау және тасымалдау жөніндегі қызметтермен қамту -100%;
-2) қатты тұрмыстық қалдықтардың пайда болуына оларды кәдеге жарату үлесі - 2025 жыл – 6%
-2028 жыл-10%;
-3) халықтан қайталама ресурстарды қабылдау пункттерінің санын ұлғайту: 2025 жыл – 15 бірлік; 2030 жыл - 50 бірлік.
-4) қатты коммуналдық қалдықтардың жалпы көлеміндегі өңделген қатты коммуналдық қалдықтардың үлесі-2024 жылдан бастап 50% ;
-5) қатты коммуналдық қалдықтардың жалпы көлеміндегі кәдеге жаратылған қатты коммуналдық қалдықтардың үлесі – 2024 жылдан бастап 12% ;
-6) қатты коммуналдық қалдықтарды орналастыруға (көмуге) жіберілетін қатты коммуналдық қалдықтардың үлесі – 2024 жылдан бастап 88% ;
-7) халықты жоспарлы-тұрақты тазарту жүйесімен қамту пайызы-2025 жылдан бастап 70% ;
-8) қалдықтарды рұқсатсыз орналастырудың анықталған орындарының жалпы санындағы қалдықтарды рұқсатсыз орналастырудың жойылған орындарының үлесі-2024 жылдан бастап 100% ;
-9) қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы ақпаратқа қолжетімділігі бар азаматтардың үлесі – 100%

Бағдарламаның іске асырылуын бақылауды ұйымдастыру

-Бағдарлама іс-шараларының орындалуын бақылауды Бағдарламаның жауапты орындаушысы жүзеге асырады

Бағдарламаны қаржыландыру көздері көлемі

-РБ
-Жергілікті бюджет
-Жеке инвестициялар
-Жасыл даму бағдарламасы

2. КІРІСПЕ

      Қалдықтарды басқару бағдарламасы-кәсіпорындағы қалдықтарды жинау, сақтау, тасымалдау, кәдеге жарату және қайта өңдеу жүйесінің ағымдағы жағдайы туралы ақпаратты ұсынатын, сондай-ақ осы жүйені жетілдіру бойынша мақсаттарды, міндеттер мен көрсеткіштерді және оларға қол жеткізу жөніндегі іс-шараларды белгілейтін маңызды бағдарламалық құжат.

      Қалдықтарды басқару – өндірістік және тұтыну қалдықтарын басқару жөніндегі іс-шараларды жоспарлау, енгізу, бақылау және талдау қызметі.

      Қазақстан Республикасының 02.01.2021 жылғы Экологиялық кодексінің 335-бабына сәйкес I және (немесе) II санаттағы объектілердің операторлары, сондай-ақ қалдықтарды сұрыптау, өңдеу жөніндегі, оның ішінде залалсыздандыру, қалпына келтіру және (немесе) жою жөніндегі операцияларды жүзеге асыратын тұлғалар қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекіткен қағидаларға сәйкес қалдықтарды басқару бағдарламасын әзірлеуге міндетті.

      Бағдарлама шығарындыларға рұқсаттың берілген мерзіміне әзірленуде және оның ажырамас бөлігі болып табылады (он жылдан аспайтын (2028 жылға дейін), кез келген өзгерістер мен толықтырулар енгізілген жағдайда мүмкін болатын түзетулер.

      Бағдарламаны әзірлеу өндіріс пен тұтыну үлгілеріне оң өзгерістер енгізу үшін:

      1.Өндірістік процестерді, оның ішінде қалдығы аз технологияларды енгізу есебінен жетілдіру;

      2.Қалдықтарды қайта пайдалану немесе оларды пайдалануға мүдделі жеке және заңды тұлғаларға беру;

      3.Ең жақсы қолжетімді технологияларды немесе басқа ақылға қонымды әдістерді пайдалана отырып, қалдықтарды өңдеу, қайта өңдеу немесе кәдеге жарату;

      4.Бекітілген рекультивациялық жобаларға сәйкес қалдықалаңдарын рекультивациялау арқылы экономикалық немесе басқа тетіктерді пайдалана отырып, қалдықтарды азайтудың жедел саясатын әзірлеу мақсатында қалдықтардың көлемі мен құрамында болып жатқан өзгерістерді бағалау рәсімдерініңт иімділігін арттыруға бағытталған.

      ҚББ келесі нормативтік құжаттарға сәйкес орындалды:

      1.Қазақстан Республикасының 2021 жылғы 2 қаңтардағы № 400-VI Экология кодексі;

      2.Қазақстан Республикасының 2003 жылғы 20 маусымдағы № 442 Жер кодексі;

      3.Қазақстан Республикасының 2003 жылғы 9 шілдедегі № 481 Су кодексі;

      4.Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің м.а. 2021 жылғы 9 тамыздағы № 318 "Қалдықтарды басқару бағдарламасын әзірлеу қағидаларын бекіту туралы" бұйрығы;

      5.Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 2021 жылғы 30 шiлдедегі № 280 "Экологиялық бағалауды ұйымдастыру және өткізу жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы"бұйрығы;

      6.Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстарм инистрінің м.а. 2021 жылғы 6 тамыздағы № 314 "Қалдықтар сыныптауышын бекіту туралы" бұйрығы;

      7.Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің м.а. 2020 жылғы 25 желтоқсандағы № ҚР ДСМ-331/2020 "Өндіріс және тұтыну қалдықтарын жинауға, пайдалануға, қолдануға, залалсыздандыруға, тасымалдауға, сақтауға және көмуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларын бекіту туралы" бұйрығы;

      8. Қазақстан Республикасы Экология және биоресурстар министрлігінің 1997 жылдың 29 тамызындағы РНҚ 03.3.0.4.01.-96. "Қоршаған орта компоненттерінің өндіріс және тұтыну қалдықтарының уытты заттарымен ластану деңгейін анықтау жөніндегі әдістемелік нұсқаулық".

      Бұл бағдарлама келесі тапсырмаларды орындауға арналған:

      - қалдықтарды басқару жүйесін жетілдіру;

      - экологиялық саясатты іске асырудың ұйымдастырушылық схемалары мен рәсімдерін әзірлеу

      - басқару бағдарламасының нысаналы көрсеткіштеріне қол жеткізу мақсатында компаниялар

      -белгіленген мерзімге қалдықтармен;

      - қамтамасыз ету үшін бақылау, мониторинг, талдау және түзету әрекеттері

      - компанияның экологиялық саясатының белгіленген талаптарына сәйкестігі

      онда міндеттер мен мақсаттар бар;

      - қалдықтармен жұмыс істеу саласында персоналды оқыту жүйесін ұйымдастыру.

      Осы БҚ иерархия қағидатына сәйкес әзірленді (335-баптың 3-тармағы Экологиялық кодекс), оған сәйкес қалдықтарды өндірушілер мен иелері

      - қалдықтардың пайда болуын болдырмау және басқару бойынша келесі шаралар қолданылады

      - пайда болған қалдықтар:

      - 1. қалдықтардың пайда болуын болдырмау;

      - 2. қалдықтарды қайта пайдалануға дайындау;

      - 3. қалдықтарды қайта өңдеу;

      - 4. Қалдықтарды кәдеге жарату;

      - 5. Қалдықтарды жою.

3. АЙМАҚТАҒЫ КОММУНАЛДЫҚ ҚАЛДЫҚТАРДЫ БАСҚАРУДЫҢ ҚАЗІРГІ ЖАҒДАЙЫ ТУРАЛЫ, ҚАТТЫ ТҰРМЫСТЫҚ ҚАЛДЫҚТАРДЫҢ ТҮЗІЛУ КӨЛЕМІН ЕСЕПТЕУ ЖӘНЕ НЕГІЗДЕУ

      2024 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша аудан халқы 14203 адамды құрады, халық ауылдарда тұрады.

      Қаратөбе аудандық мәслихатының 2022 жылғы 29 қарашадағы №23-1 қаулысына сәйкес жылына 1 тұрғынның коммуналдық қалдықтарының түзілу және жинақталу нормалары 1,1 текше метр (абаттандырылмаған үй иесі) және 1,1 (абаттандырылған үй иесі) бекітілді.

      Жыл сайын Қаратөбе ауданында халық санынан 15 620 мың текше метрден астам тұтыну және өндіріс қалдықтары түзіледі.

Ауыл округi

халык саны

Тұрғындардың ҚТҚ көлемі норма бойынша, текше м.
( 12 айда)

1. Қаратөбе ауылдық округі

6 457

7 103

2. Аққозы ауылдық округі

752

827

3. Егіндікөл ауылдық округі

845

930

4. Жусандой ауылдық округі

1 047

1 152

5. Қаракөл ауылдық округі

779

857

6. Қоскөл ауылдық округі

844

928

7. Саралжын ауылдық округі

1 459

1 605

8. Сулыкөл ауылдық округі

2 021

2 223

Барлығы

14 204

15 624

      Қазіргі уақытта Қаратобе ауданында қалдықтардың пайда болуының "көзінен" ҚТҚ-ны бөлек жинау жүйелі деңгейде жолға қойылмаған, сондықтан бүкіл ел бойынша қалдықтарды көзден бөлу, қалдықтарды бөлек шығару, қайта өңделген материалдарды өңдеу және сату жүйелеріне кешенді экономикалық бағалау жүргізу қиын.

      Қаратобе ауданының аумағында барлық қалдықтар көму үшін қоқыс үйінділеріне шығарылады, бұл ретте бүгінгі күні Қаратобе кентіндегі қолданыстағы полигоннан басқа, бірде-бір ҚТҚ үйіндісі санитариялық қағидалар талаптарына және көмудің экологиялық стандарттарына сәйкес келмейді.

Ауыл округi

Полигон алаңы, га

Қаратөбе ауылдық округі, Каратобе

4

Қаратөбе ауылдық округі, Шоптiкол

4

Аққозы ауылдық округі

1

Егіндікөл ауылдық округі

4

Жусандой ауылдық округі

4

Қаракөл ауылдық округі

4

Қоскөл ауылдық округі

2

Саралжын ауылдық округі

2

Сулыкөл ауылдық округі

4

Барлығы

29

      Елді мекендегі барлық дерлік полигондар жарамдылық мерзімін аяқтады, оларды қалпына келтіру, экономикалық тұрғыдан тиімді болған жағдайда қоқыс газын жинау, сондай-ақ жаңа аймақтық инженерлік полигондар салу қажет. Ауданда қоқысты қайта тиеу (сұрыптау) станциялары жұмыс істемейді, онда қайталама материалдық ресурстарды алу мақсатында қалдықтарды терең сұрыптауды, сондай-ақ "жасыл" энергия мен компост өндірумен соңғысын кәдеге жарату үшін биологиялық ыдырайтын фракцияны жүргізуге болады. Ақырында, қалдықтарды бөлек жинау және (немесе) ҚТҚ түзілу көздерінен сұрыптау жүйесі іс жүзінде дамымаған күйінде қалып отыр.

      Қазақстандағы ҚТҚ білім берудің жалпы көлемінен ауылдық жерлерде ҚТҚ білім беру үлесі шамамен 30% -. құрайды. Ауылдық жерлердегі қалдықтардың морфологиялық құрамы қалалық жерлерден ерекшеленеді. Онда органикалық қалдықтар және пластмассаның, орауыш материалдардың, қағаздың және картонның аз үлесі басым. Айта кету керек, ауылдық жерлерде қалдықтардың органикалық бөлігі әдетте полигонға немесе полигондарға орналастырылмайды. Органикалық қалдықтардың едәуір бөлігі жануарларға беріледі немесе үйде компост жасалады. Сонымен қатар, Ағашты және басқа материалдарды жылыту мақсатында жағуға болады. Бұл екі қызмет те пайда болған қалдықтардың құрамы мен көлеміне әсер етеді.

      Ауылдық жерлерде қалдықтардың жинақталу нормалары туралы деректер жоқ. Халықаралық тәжірибеге сәйкес жылына бір адамға 150-ден 300 кг-ға дейінгі мәндер нақты болып табылады.

      Полигон Қаратобе ауылынан 3 шақырым жерде орналасқан және 4 гектар аумақты алып жатыр.

      Полигон маңында қорықтар, сәулет ескерткіштері, санитарлық-профилактикалық мекемелер, демалыс аймақтары, жер үсті және жер асты суларының су жинағыштары, ауыл шаруашылығы алқаптары және басқа да табиғат қорғау объектілері жоқ.

      ҚТҚ полигоны қатты тұрмыстық қалдықтар мен күл қожын қабылдауға және көмуге арналған.

      Сараптамалық мәліметтерге сәйкес ҚТҚ морфологиялық құрамы орта есеппен келесідей:

      тамақ қалдықтары – 24%;

      қағаз және картон-16%;

      полимерлер (пластик, пластмасса) -17%;

      шыны-11%;

      қара металдар - 10%;

      түсті металдар-1%;

      тоқыма-3%;

      ағаш кесу - 4%;

      қауіпті қалдықтар-1%;

      сүйек, тері, резеңке – 2%;

      басқа қалдықтары – 19%;

4.АУДАНДА ҚАЛДЫҚТАРДЫ КӘДЕГЕ ЖАРАТУДЫ БАСҚАРУҒА ҚОЙЫЛАТЫН ТАЛАПТАР ЖӘНЕ ҚТҚ МОРФОЛОГИЯЛЫҚ ҚҰРАМЫ

      ҚТҚ полигоны қатты тұрмыстық қалдықтар мен күл қоқыс қабылдауға және көмуге арналған.

      Полигон қатты тұрмыстық қалдықтарды оқшаулауға және залалсыздандыруға арналған арнайы құрылым болып табылады. Қалдықтарды жинауды ұйымдастыру және жұмыстарды жүргізу қоршаған ортаны қорғаудағы санитарлық сенімділікке және халық үшін эпидемиологиялық қауіпсіздікке кепілдік береді. Полигонда тығыздау, минералдану, газ шығару динамикасын ескере отырып, ҚТҚ статистикалық тұрақтылығы қамтамасыз етіледі.

      Тығыздалған түрдегі қойманың биіктігі-10 м (жерден 2 м және жер астынан 8 м). Полигон орналасқан учаскеде жер асты сулары ашылмаған.

      Полигондағы жұмыстарды ұйымдастыру полигонды пайдаланудың технологиялық схемасымен айқындалады. Технологиялық схема полигонның бас жоспары болып табылады, ол жыл мезгілдерін ескере отырып, жұмыстардың реттілігін, қатты тұрмыстық қалдықтарды сақтауға арналған алаңдарды орналастыруды және оқшаулағыш топырақты әзірлеуді анықтайды.

      Полигондағы жұмыстарды жоспарлаудың негізгі құжаты пайдалану кестесі болып табылады, онда ай сайын: қалдықтар жиналатын карталардың № көрсетіле отырып, қабылданатын қалдықтардың саны, қалдықтарды оқшаулау үшін топырақ әзірлеу жоспарланады.

      Полигонның негізгі құрылысы-тереңдігі 8 м болатын және полигон алаңының 95% - на дейін алып жатқан шұңқыр болып табылатын ҚТҚ сақтау учаскесі. Полигонның негізінде ластаушы заттарды полигоннан жер асты суларына сүзуге кедергі келтіретін тығыз сазды жастық бар.

      Келесі қабат тығыздалған жұқа қабатқа салынып, жұмыс қабатының қалыңдығы 2 м-ге дейін артады.

      Тығыздалған қалдықтардың жұмыс қабаты биіктігі кемінде 0,25 м аралық оқшаулағыш қабатпен жабылады, аралық оқшаулағыш қабат қоршаған табиғи ортаны қалдықтардың, газдардың, иістердің жеңіл фракцияларының желмен таралуынан қорғауы тиіс. Аралық оқшаулау үшін күл қожы қолданылады.

      Санитарлық талаптарды сақтау үшін ҚТҚ полигонға жеткізілгеннен кейін бір тәуліктен кешіктірмей (жылы мезгілде) оларды белгіленген алаңға қойып, топырақ қабатымен тығыздап, оқшаулау қажет. Қысқы уақытта оқшаулауды үш тәуліктен аспайтын аралықпен жүргізуге жол беріледі. Аралық оқшаулау үшін күл қожы қолданылады. Соңғы оқшаулау дренажды арық салу кезінде алынған топырақпен жүзеге асырылады.

      Төгілетін ҚТҚ-ның 2 метрлік қабатының биіктігін бақылау үшін әр картада өлшеуіш баған-репер орнатылған. Толтыру қабатының берілген биіктігін сақтау полигон қалыңдығының жауын-шашынының біркелкілігін қамтамасыз етеді. Репер көмегімен қатты тұрмыстық қалдықтардың тығыздалу дәрежесі бақыланады.

      Полигондағы ҚТҚ-ны жинау, тығыздау, оқшаулау бойынша барлық жұмыстар механикаландырылған түрде орындалады. Полигонға қалдықтар қоқыс таситын көліктерге түседі, оқшаулағыш материалды (күл қожы мен топырақ) жинау және қалыптастыру бульдозермен жүзеге асырылады. Пайдаланылған газдардан ҚТҚ тұтануын болдырмау үшін бульдозердің шығатын құбырына ұшқын сөндіргіш қойылады.

      Бульдозер өрт сөндіргішпен жабдықталған. Полигонда қоқыс таситын көлікті үздіксіз түсіру ұйымдастырылады.

      Полигонға келген қоқыс тасушы жұмыс картасына түсіріледі. Полигонның барлық алаңында ҚТҚ-ны ретсіз жинауға жол берілмейді.

      Полигоннан шығуда қоқыс таситын көліктердің дөңгелектерін өңдеуге арналған дезинфекциялық ерітіндісі (лизол) бар дезинфекциялық ванна орналастырылады. Жаңбыр мен тасқын суларды ұстап қалу үшін учаскенің шекарасында су бұрғыш арық бар. Дренажды арықтан 2 метр қашықтықта учаскенің периметрі бойынша полигонның айналасында қоршау бар.

      Құрғақ, ыстық кезеңдерде ҚТҚ жақсы тығыздау және өрт қаупін азайту үшін арнайы ылғалдандыруды қажет етеді. Өрт қауіпті кезеңдерде қатты тұрмыстық қалдықтарды ылғалдандыру қарастырылған. Суаруға арналған су шығыны 1 м3 ҚТҚ үшін 10 литр қабылданады.

      Осы мақсатта әкелінетін су пайдаланылады. Көлемі 2000 литр цистернада сақталады.

      ҚР ҚН құрылыс нормаларына сәйкес 1.04-15-2013 (қатты тұрмыстық қалдықтарға арналған полигондар)

      Полигонда ҚТҚ қабылдау және рекультивациялау жоспары әзірленді (№1 қосымша). ҚТҚ қабылдау.Полигонның жалпы ауданы 2 Га қолданыстағы қойма ауданы 301,8 м2 құрайды. Төселген қалдықтарды 0,5 метр қабатпен тығыздау салмағы кемінде 14 тонна бульдозерлермен орындалады. Тығыздау бір жерде бульдозердің екі-төрт рет өтуімен жүзеге асырылады. Екі рет өту кезінде бульдозер қалдықтарды 570-670 кг/м3, коэф мәніне дейін тығыздайды. 0,67 (экология сайтынан алынған мәліметтер) ҚТҚ қабылдаудың орташа айлық көлемі 67 тоннаны құрайды. Биіктігі 3 м аралық қабатты сақтау кезінде формула V * 0,67 (коэф)= М., толтыру мерзімі 2,8 ай. Қабаттың биіктігі 6 м болған кезде картадағы қалдықтарды жинаудың жалпы көлемі есептеу формуласы S*h=V) немесе (V*0,67 (коэф)= m)2.Рекультивация. Өрттің алдын алу және ҚР Экологиялық кодексінің нормаларын сақтау үшін 356-бап(4-тармақ), топырақпен қабат-қабат оқшаулау технологиясы қолданылады. Биіктігі 2 метр болатын қалдықтардың тығыздалған қабаты төселген ҚТҚ-ның бүкіл ауданы бойынша қалыңдығы 0,3 метр топырақ қабатымен оқшауланады. Қабаттың биіктігі 0,3 м болған кезде 54 416 м2 қалпына келтіру үшін 16324 м3 топырақ қажет (есептеу S*h = V) немесе массаға 16324 м3*1,5(коэф)=24487 тонна топырақ. Жалпы биіктігі 6 м болатын рекультивация қабаттары 3 қабатты құрайды

      Тұрмыстық қатты қалдықтарды қабылдау тығыздалмаған күйде (яғни, қалдықтар халық пен ұйымдардан түсетін физикалық жағдайда) жүргізіледі.

      Қалдықтары бар машиналарды өлшеуге арналған ҚТҚ полигонында бар. ҚТҚ-ның қабылданған мөлшері туралы белгі "қатты тұрмыстық қалдықтарды қабылдау журналында"жасалады.

      Полигонға түсетін қалдықтарды дозиметриялық бақылау жүргізіледі.

      Қатты тұрмыстық қалдықтарды жинауды кейіннен ҚТҚ полигонына автокөлікпен әкете отырып, металл контейнерлерге жүзеге асыру көзделген.

      Әкету ҚТҚ әкету жөніндегі қызметтерді орындайтын ұйым жинақталуына қарай жүзеге асырылатын болады.

      Аудан аумағында қалдықтарды орналастыру объектілерінен басқа, қалдықтарды орналастыруға арналған орындар бар – әр ауылдық округте полигондар.

      Бүгінгі күні аудан аумағында коммуналдық қалдықтарды өңдеу бойынша объектілер жоқ, бұл пайда болған коммуналдық қалдықтарды өңдеуге мүмкіндік бермейді.

      Осылайша, қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы мемлекеттік саясаттың мақсаттарына қол жеткізу үшін бастапқы шикізат пен материалдарды барынша пайдалануды қамтамасыз ету, қалдықтардың пайда болуын болдырмау, қалдықтардың пайда болу, өңдеу, кәдеге жарату және залалсыздандыру көздеріндегі қауіптілік класын азайту, сондай-ақ қалдықтарды қауіпсіз көму мақсатында қалдықтармен жұмыс істеудің қолданыстағы жүйесін қайта ұйымдастыру талап етіледі.

      Сараптамалық мәліметтерге сәйкес ҚТҚ морфологиялық құрамы орта есеппен келесідей:

      тамақ қалдықтары – 24%;

      қағаз және картон-16%;

      полимерлер (пластик, пластмасса) -17%;

      шыны-11%;

      қара металдар - 10%;

      түсті металдар-1%;

      тоқыма-3%;

      ағаш кесу - 4%;

      қауіпті қалдықтар-1%;

      сүйек, тері, резеңке – 2%;

      басқа қалдықтары – 19%;

      2017 жылы Қ.И. Сәтбаев атындағы Қазақ ұлттық техникалық зерттеу университетінде зерттеулер жүргізілді, олар күзгі кезеңде ҚТҚ 61% - ға тамақ қалдықтарынан, 10% - ға - қағаздан, 6% - ға-шыныдан, 4% - ға-пластиктен және 2% - ға-металл сынықтарынан тұратынын көрсетті.

      Жазда және күзде халықтың рационында жыл мезгілінің ерекшеліктеріне байланысты тұтынылатын жемістер мен көкөністердің саны артады. Сондай-ақ, суық мезгілде пластиктің азаюы байқалады, бұл көбінесе пластик ыдыста сатылатын белгілі сергітетін сусындарды тұтынудың азаюымен түсіндірілуі мүмкін. Сондай-ақ, қағаз өнімдерінің, әйнектің және металдың азаюын атап өтуге болады.

      Жүргізілген ҚТҚ морфологиялық құрамын зерттеу нәтижелеріне сүйене отырып, қалдықтардың негізгі үлесі тамақ қалдықтарына (34%) тиесілі екені анық. Сондай-ақ, қалдықтардың көп бөлігі қағаз өнімдері (23%) және пластмасса қалдықтары (23%) болып табылады. Қайта өңделетін қалдықтардың үлесі (пластик, шыны, металл, қағаз) жалпы көлемнің 57% -. құрайды (3-сурет).

      Қалдықтарда қауіпті компоненттер бар – қауіптіліктің 1 класындағы қалдықтар-батареялар. Олар ҚТҚ-ның шамамен 1% құрайды. Сонымен қатар, қатты тұрмыстық қалдықтарда А класындағы медициналық қалдықтар мен тұрмыстық техниканың қалдықтары кездеседі.

5.ШЕТЕЛДІК ТӘЖІРИБЕГЕ ШОЛУ

      Қазіргі уақытта қалдықтарды басқару әлемдік қоғамдастық үшін ең өзекті тақырыптардың бірі болып табылады, өйткені халық санының тұрақты өсуі нәтижесінде пайда болатын қалдықтардың көлемі жыл сайын артып келеді.

      Бүгінгі таңда қалдықтарды басқарудың қолданыстағы жүйелері қалдықтардың пайда болуы мен көмілу көлемін азайтуға, шикізатты қайталама пайдалануды ұлғайтуға және қолда бар ең жақсы технологияларды пайдалана отырып қайта өңдеуге бағытталған.

      ЕО елдерінде 20 ғасырдың 70-ші жылдарында олар бірыңғай жүйені құра бастады және реттеу құралдарын, соның ішінде қалдықтарды басқару директивасын енгізе бастады. Қалдықтар туралы № 75/442/ЕЭК бірінші директивасы (негіздемелік директива) 1975 жылы 15 шілдеде қабылданды, одан әрі 1991 жылы оған түзетулер енгізілді (1991 жылғы 18 наурыздағы 91/156/EEC директивасы). 2008 жылы ол ЕО елдеріндегі қалдықтарды басқаруды анықтайтын негіздемелік құжат болып табылатын "қалдықтар және кейбір директиваларды ауыстыру туралы" ЕО Директивасына (2008 ж.19 қарашадағы№ 2008/98/ЕО) қайта қаралды. Талаптардың негізгі мақсаты қалдықтардың пайда болуы мен көмілу көлемін азайту, шикізатты қайталама пайдалануды ұлғайту және қолда бар ең жақсы технологияларды пайдалана отырып қайта өңдеу болып табылады.

      Жапония 1970 жылдары Экономикалық даму мен индустрияландырудың қарқынды өсуінен кейін қалдықтарды басқару жүйесін енгізе бастады. Шағын ауданның арқасында елде жерлеу полигондарының саны шектеулі және сыйымдылығы аз. Жапониядағы қалдықтарды басқару жүйесі, ең алдымен, қалдықтардың пайда болуы мен көмілуін азайтуға бағытталған.

      Қаратобе ауданында қолда бар шетелдік қалдықтарды басқару саласында қолдану үшін қалдықтарды жинау мен тасымалдауды жетілдіру, биологиялық ыдырайтын қалдықтарды, оның ішінде тамақ қалдықтарын жинау мен кәдеге жаратуды енгізу, тұнбалы жауын-шашынды қайта өңдеу өзекті болып табылады.

      Қалдықтарды жинау-қалдықтарды басқарудың бастапқы кезеңі. Жинаудың тиімділігі түзілген қалдықтардың жалпы көлемінен жиналған қалдықтардың көлемімен сипатталады.

      Әр түрлі елдерде қалдықтарды жинаудың әртүрлі схемалары бар және қолданылады:

      • "Есіктен есікке". Тасымалдаушы компания әр үйден қалдықтарды жеке жинайды. Бұл опция экспорттау қызметі үшін жоғары тарифтермен сипатталады.

      * "Ортақ контейнер алаңдары". Контейнерлік алаңдар ауданның белгілі бір нүктелерінде орналасқан (әр аулада немесе әр тұрғын үй кешенінде). Тұрғындар ҚТҚ-ны контейнерлік алаңдарда орналасқан контейнерлерге әкеледі және сақтайды. Жергілікті атқарушы органдар белгіленген кестеге сәйкес ҚТҚ жинау мен әкетуді ұйымдастырады.

      • "Жол жиегіндегі жинау". Тұрғындар ҚТҚ-ны жергілікті атқарушы органдар белгілеген кестеге сәйкес үйлерінің алдындағы тротуарда қалдырады.

      • "Алып кету". Тұрғындар қалдықтарды арнайы жинау пункттеріне немесе қайта тиеу станцияларына әкеледі. Бұл опция қалдықтардың үлкен және жекелеген түрлеріне жарамды.

      • "Шарт бойынша әкету". Жеке тұлғалар ҚТҚ-ны тасымалдаушы компаниялармен тікелей әкетуге шарт жасасады.

      Қалдықтарды жинау әдісін таңдауды жергілікті атқарушы органдар заңнаманың жергілікті талаптары негізінде айқындайды. Әлемдік тәжірибеде аралас және бөлек жинау әдістері жұмыс істейді.

      Қалдықтардың келесі түрлерін бөлек жинау кең таралған:

      * Макулатура;

      * Пластмасса қалдықтары (соның ішінде PET);

      * Шыны;

      * Металл сынықтары;

      * Азық-түлік (органикалық) қалдықтары, соның ішінде бақша қалдықтары;

      * Қаптама қалдықтары.

      Мысалы, қалдықтарды бөлек жинау ЕО-ның кейбір елдерінде (соның ішінде Германия, Ұлыбритания, Австрия), Жапонияда, АҚШ-тың кейбір штаттарында жүргізіледі. Германияда қаптаманың, макулатураның, тамақ қалдықтарының қалдықтарын бөлек жинау жүргізілуде. Ол үшін әртүрлі түсті контейнерлердің 4 түрі қолданылады. Тамақ қалдықтарын жинауға арналған Жасыл контейнерлер, қағаз қалдықтары үшін көк, қаптама қалдықтары үшін сары және басқа қалдықтар үшін қара контейнерлер.

      Жапонияда тамақ қалдықтары мен қаптама қалдықтары (шыны, пластик, қағаз, картон, алюминий және болаттан жасалған ыдыстар мен контейнерлер, сондай-ақ ПЭТ бөтелкелері) бөлек жиналады. Австрияда (Венада) қағаз, шыны, металл, пластмасса, тамақ және жасыл (бақша) қалдықтары бөлек жиналады.

      Бөлек жинаудың артықшылықтары:

      * материалдарды қайта пайдалану немесе қалдықтарды жаңа материалдарды өндіру үшін қайталама шикізат ретінде пайдалану;

      * бөлек жинау таңдалған кәдеге жарату фракцияларының жоғары сапасын және сәйкесінше ең жоғары бағаны және қайталама материалдар мен өнімдерді өндірудің әртүрлі нұсқаларын қамтиды.

      Бөлек жинаудың кемшіліктері:

      * сұрыпталатын қалдықтардың әр түріне арналған контейнерлерді және экспорттауға арналған арнайы көлікті сатып алуға қосымша шығындар;

      * қосымша инфрақұрылым салу қажеттілігі;

      * көлік пен маршруттар санын көбейту арқылы тасымалдау шығындары мен қосымша шығындары;

      * көзден сұрыптаудың жоғары сапасын қамтамасыз етуде қиындықтар бар-халықтың жосықсыздығы немесе білімсіздігі нәтижесінде қалдықтардың белгілі бір түріне арналған контейнерлерге басқа түрлері орналастырылуы мүмкін, бұл бөлек жинаудың тиімділігіне айтарлықтай әсер етеді, сондай-ақ кейінгі сұрыптауға қосымша шығындарға әкеп соғады;

      * бөлек жинау сапасын үнемі бақылау және бақылау қажеттілігі де айтарлықтай қосымша шығындарға әкеледі;

      * пәтерлерде қалдықтарды жинаудың қиындығы, өйткені құрылыс нормаларына сәйкес, ас үй-жайлардың ауданы көбінесе жеке контейнерлерде бөлек жинауға жеткілікті орын бермейді.

      ЕО-ның қалдықтарды басқару жөніндегі Директивасына сәйкес (975/442 / Еэ), егер ол техникалық, экологиялық және экономикалық тұрғыдан негізделген болса ғана бөлек жинау жүзеге асырылады. "Техникалық негізделген" дегеніміз, бөлек жинау қазірдің өзінде әзірленген және сәтті жұмыс істейтін жүйені қолдана отырып жүзеге асырылады. "Экологиялық тұрғыдан негізделген" дегеніміз, қоршаған ортаға қосымша пайда бөлек жинау жүйесінің қоршаған ортаға ықтимал теріс әсерін негіздейді (мысалы, қосымша тасымалдаудан шығарындылар). "Экономикалық тұрғыдан негізделген" дегеніміз, бөлек жинауды енгізу шығындары (қайталама шикізаттың қосылған құнын ескере отырып) аралас қалдықтарды қайта өңдеумен салыстырылатын болады.

      ҚТҚ әкету жиілігін жергілікті атқарушы органдар қолданыстағы санитариялық-эпидемиологиялық талаптарға сәйкес белгілейді. Қалдықтарды шығару жердің климаттық жағдайына, халықтың мәдени ерекшеліктеріне және қалдықтардың жинақталу қарқынына байланысты қажетті жиілікте жүзеге асырылады. Мысалы, Шанхайда халықтың тығыздығы мен қалдықтардың жиналуының жоғары қарқынына байланысты ҚТҚ-ны күніне үш рет шығару ұсынылады.

      ҚТҚ жинау ірі габаритті қалдықтарды жинаудан бөлек жүргізіледі, сондай-ақ құрылыс және қалдықтардың жекелеген түрлерін (медициналық қалдықтар, электрондық және электрлік жабдықтардың қалдықтары, автомобиль шиналарының қалдықтары, құрамында сынап бар қалдықтар, люминесцентті лампалардың қалдықтары, пайдаланылған батареялар мен аккумуляторлар, пайдаланылған майлар) қабылдау және жинау үшін жеке талаптар бар.

      Әлем елдерінде қалдықтарды тасымалдау процесі қоқыс таситын көліктердің маршруттарын ұйымдастыруда, пайдаланылатын көлік түрлерінде, осы процеске қатысушыларда және тасымалдау процесін реттеуде ерекшеленеді.

      Кейбір факторлар отынды үнемдеу арқылы қалдықтарды тасымалдау жүйесінің экологиялық және экономикалық құрамдас бөліктеріне тікелей әсер етеді және сәйкесінше атмосфераға шығарылатын газдар шығарындыларын азайтады. Мұндай фактор тасымалдау маршруттарын оңтайландыру болып табылады. Қалдықтардың соңғы бағыты түзілу немесе жинау нүктесінен неғұрлым алыс болса, көлік шығындары соғұрлым жоғары болады.

      Тасымалдау тиімділігін қамтамасыз ету үшін қоқыс таситын көліктердің өлшемдері мен түрлерін дұрыс таңдау маңызды. Қазіргі заманғы қалалардың көпшілігінде қалдықтарды кейіннен қайта өңдеу немесе көму орындарына тасымалдау ұсақтау және престеу құрылғыларымен жабдықталған жүк көліктерімен жүзеге асырылады. Пайдаланылатын қоқыс таситын машиналар мен контейнерлердің түрі ауысымдағы жұмысшылардың оңтайлы санын және тәулігіне ауысым ұзақтығын анықтайды. Қаланың әртүрлі жағдайларында көлік құралдарының әртүрлі түрлерін пайдалану жиі тиімді болып табылады. Мысалы, Еуропа мен Қытай елдерінде шағын жүк көліктеріне, тіпті қол арбаларына қалдықтарды жинау жанармай шығындарын оңтайландыруға мүмкіндік береді және кейде қаланың тар көшелері мен аллеяларына кірудің жалғыз жолы болып табылады.

      Сонымен қатар, қоқыс таситын көліктерде қалдықтарды тиеу мен қысудың әртүрлі тәсілдері болуы мүмкін және көтергіштер мен престердің массасы (соңғы екі көрсеткіш тұтынылатын отын мөлшеріне әсер етеді).

      Сұрыпталған қалдықтарды жинау үшін мамандандырылған көлік құралдарының екі түрін пайдалануға болады:

      • Қоқыс тастайтын контейнерді босқа ауыстыратын қоқыс таситын көлік;

      * Қалдықтардың әртүрлі түрлерін тиісті бөлімдерге түсіретін қалдықтардың әртүрлі түрлеріне арналған жеке бөлімдері бар қоқыс тасушы.

      Шамамен мұндай жүйе Мангеймде (Германия) жұмыс істейді: қалдық қалдықтарды жинауға арналған бір-бірін алмастыратын контейнерлер жүйесінде соңғысы сол контейнердегі инсинерация үшін арнайы полигонға жеткізіледі. Карлсруэдегі контейнер терминалында контейнерлер Мангеймге жеткізу үшін түсіріледі. Кранның көмегімен контейнерлер қоқыс жәшігіне түсіру үшін контейнерлерді тасымалдайтын жүк көліктеріне тиеледі. Босатылғаннан кейін контейнерлер теміржол арқылы карлсруэге оралады, онда процесс қайталанады.

      Қалдықтарды шығаруды реттеу процесінің маңызды аспектісі қоқыс шығаратын көліктерді бақылау және қадағалау болып табылады. Қазіргі уақытта әлемде (бірлесіп немесе жеке) радиожиілікті Сәйкестендіру жүйелері, RFID және жаһандық позициялау жүйелері, GPS кеңінен қолданыла бастады. Енгізілген GPS жүйесі жүргізушілердің әрекеттері мен маршруттардан ауытқуларын бақылауға ғана емес, сонымен қатар қалдықтарды рұқсатсыз көму/орналастыру жағдайларын болдырмауға, демек, шығындарды азайтуға көмектеседі. Сонымен, Батыс Австралиядағы GPS жүйесі көліктің орналасқан жерін де, тасымалданатын сұйық қалдықтардың көлемін де бақылау үшін қолданылады. Бұл жүйе рұқсат етілмеген жерлеуден қоршаған ортаға зиян келтірмеу арқылы жыл сайын 800 000 доллар шығыннан аулақ болуға мүмкіндік береді.

      Сонымен қатар, ABERDEENGROUP (АҚШ) консалтингтік фирмасының мәліметі бойынша, GPS енгізу жанармай шығындарын орта есеппен 13,2% - ға және қосымша жұмыс уақытын 13,4% - ға қысқартуға мүмкіндік береді.

      Қалдықтардың кез-келген түрін тасымалдау қауіпсіздіктің тиісті талаптарына сай болуы керек. Қалдықтарды тасымалдайтын көлік құралдары адамдарға және қоршаған ортағп зиян келтірмеу үшін жабдықталуы тиіс.

      Олар ағып кетуден, иістердің таралуынан және жәндіктердің енуінен сенімді қорғанысқа ие болуы керек.

      Дамыған елдердің көпшілігінде қалдықтарды шығаруды жеке компаниялар жүзеге асырады, бұл тарифті төмендетуге және қызмет көрсету сапасын жақсартуға мүмкіндік береді.

      Қалдықтарды термиялық қайта өңдеу технологияларынан басқа, биологиялық ыдырайтын қалдықтарды – тамақ және жасыл қалдықтарды, ағынды сулардың тұнба қалдықтарын қайта өңдеу үшін тиімді қолданылатын биологиялық қайта өңдеу әдістері кең таралған. Бағдарлама тамақ қалдықтарын өңдеудің екі қалыптасқан биологиялық әдісін – компосттау және анаэробты ашытуды зерттеп, талдады. Биологиялық қайта өңдеу технологиялары көбінесе тамақ және жасыл бақша қалдықтарын бөлек жинаудың енгізілген тәжірибелерімен бірге қолданылады.

      Компосттау

      Компосттау - оттегінің қатысуымен микроорганизмдердің қалдықтарды ішінара биологиялық ыдырату процесі (аэробты өңдеу әдісі). Компосттау процесі ұзақ уақытты алады-4-6 апта. Процесс нәтижесінде пайда болатын Компост ауыр металдар мен басқа қосылыстардың сапа талаптарына сәйкес тыңайтқыш ретінде пайдаланылуы мүмкін. Компосттың сапасы мен бағасы шикізаттың сапасына тікелей байланысты. ҚТҚ компостталатын болса да, ең сапалы компост сұрыпталған органикалық қалдықтарды компосттау нәтижесінде жасалады.

      Көптеген елдерде, әсіресе Еуропалық Одақ елдерінде органикалық қалдықтарды бөлек жинау және оларды мамандандырылған зауыттарда өңдеу үшін осы технологияларды қолдану тәжірибесі мол. Еуропалық Одақ елдерінде түзілетін органикалық қалдықтардың шамамен 15% - ы бөлек жиналады және биологиялық әдістермен өңделеді. Органикалық қалдықтарды бөлек жинау және өңдеу Германия, Нидерланды және Австрия сияқты елдерде ең дамыған, олар барлық бөлек жиналған органикалық қалдықтардың 77% құрайды.

      Қалдықтарды компосттаудың тұрақты процесі жылы температураны ұстап тұруды және электр энергиясын қажет ететін қосымша аэрацияны қажет етеді. Технология өте қарапайым және күрделі және операциялық шығындардың төмендігімен ерекшеленеді. Компосттау үшін пленкамен немесе брезентпен жабылған ашық (жел) үйінділер немесе ауа ағыны бар реакторлар қолданылады.

      Төмен температурада, мысалы, қыс мезгілінде Органикалық заттардың биологиялық ыдырауы баяулайды немесе тоқтайды, сондықтан Астана қаласының ауа-райы-климаттық жағдайында ҚТҚ өңдеу үшін компосттауды қолдану орынсыз болып табылады.

      Анаэробты ашыту

      Анаэробты ашыту-оттегі болмаған кезде биологиялық ашыту процесі. Процесс жабық биореакторларда өтеді және компосттаумен салыстырғанда күрделірек. Бұл технологияның күрделі және операциялық шығындары жоғары, дегенмен анаэробты ашыту аэрация үшін қосымша электр энергиясын қажет етпейді.

      Анаэробты ашыту процесінде биогаз пайда болады, оның көмегімен орта есеппен 3-5,5 МВт электр энергиясын өндіруге болады. Биогазды табиғи газ немесе көлік биоотыны ретінде де пайдалануға болады. Технологияның қуаты жылына 20-240 000 тонна қалдық, процестің ұзақтығы орта есеппен 20-30 күн.

      Процесті тұрақты түрде жүргізу өте қиын, сонымен қатар бұл опция анаэробты ашыту реакторларына жоғары күрделі шығындарды қажет етеді.

      Қалдықтарды жинау

      Шетелдік тәжірибені шолу нәтижелері бойынша қалдықтарды басқарудың дамыған жүйесі бар елдерде қолданылатын қалдықтарды жинауды ұйымдастырудың көптеген нұсқалары мен жинау әдістерінің бар екендігі расталды. Қалдықтарды жинау үшін қалдықтардың түріне және оларды жинау әдісіне байланысты әртүрлі материалдардан (металл, пластик) және әртүрлі көлемдегі контейнерлер қолданылады.

      * Пластикалық контейнерлер жеңілірек және бір адамға қызмет көрсете алады, бірақ тозуға және отқа төзімді емес.

      * Металл контейнерлер ауыр, тиеу/түсіру үшін екі адам қажет, коррозияға бейім, бірақ тозуға төзімді.

      ЕО-ның көптеген елдерінде қалдықтарды бөлек жинау (қағаз, пластмасса, шыны, тамақ қалдықтары) жиі кездесетініне қарамастан, соңғы жылдары жеке тұлғалар үшін бөлек жинаудан бас тарту үрдісі байқалды, бұл аралас қалдықтарды тиімді қайта өңдеуді қамтамасыз ететін заманауи техникалық шешімдердің қол жетімділігіне байланысты. Қауіпті қалдықтар арнайы контейнерлерде немесе жинау пункттерінде бөлек жиналады.

      Тасымалдау

      Әлемдік тәжірибеде қалдықтарды тасымалдау үшін қоқыс жинайтын контейнерлердің көлемі мен түріне, сондай-ақ жинау түріне (бөлек немесе аралас жинау) байланысты әртүрлі қоқыс таситын машиналар қолданылады. Көптеген елдер GPS бақылау жүйесімен жабдықталған қоқыс таситын көліктерді пайдаланады, ал маршруттар мен оңтайлы қоқыс таситын паркті ұйымдастыру үшін компьютерлік модельдеу жиі кездеседі.

      Сұрыптау

      Қазіргі уақытта қолмен сұрыптаудың орнына автоматтандырылған механикаландырылған сұрыптауды қолдану дамыды, нәтижесінде кәдеге жарату фракцияларының ең үлкен көлемі бөлінеді. Кәдеге жарату фракциялары көбінесе қосылған құны жоғары өнімдерді өндіруге және жақын маңдағы нарықтарда сатуға жіберіледі. Сондай-ақ, сұрыптау нәтижесінде RDF өндірісі және оны сату және RDF-ті байланысты салаларда (мысалы, цемент өнеркәсібінде) отын ретінде пайдалану кең таралған.

      Қайта өңдеу

      Әлемдік тәжірибеде термиялық өңдеу технологиялары да, қалдықтарды өңдеудің биологиялық әдістері де кең таралған. Әдісті таңдау негізінен қалдықтардың түріне, құрамына және көлеміне байланысты. ҚТҚ термиялық өңдеу технологияларының даму үрдісі және инсинерация (жағу) технологиясынан газдандыру және пиролиз технологияларына көшу үрдісі анықталды. Термиялық өңдеу технологиялары қымбат және оларды қолданатын жобалар ұзақ уақыт өтелуімен сипатталады.

6.БАҒДАРЛАМАНЫҢ НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ, МАҚСАТТАРЫ МЕН МІНДЕТТЕРІНЕ ҚОЛ ЖЕТКІЗУ ЖОЛДАРЫ, ТИІСТІ ШАРАЛАР

      Бағдарламаның мақсаты өндіріс және тұтыну қалдықтарымен қоршаған ортаның ластануын азайтуды қамтамасыз ететін қалдықтармен, оның ішінде коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеудің тиімді өңірлік жүйесін құру; қалдықтардың пайда болуының алдын алу және қысқарту, оларды қайта шаруашылық айналымға тарту болып табылады.

      Аталған мақсаттарға қол жеткізу осы бағдарламамен бекітілген Қаратобе ауданының аумағында қалдықтармен, оның ішінде коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеудің аумақтық схемасында көзделген іс-шараларды іске асыру жолымен қамтамасыз етіледі.

      Қойылған мақсатқа қол жеткізу мынадай міндеттерді шешу есебінен жоспарланады:

      1-міндет. Қалдықтармен, оның ішінде коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу саласында тиімді басқару тетіктерін құру.

      1-міндеттің шешімі Қаратобе ауданының аумағында өндіріс және тұтыну қалдықтарының айналымына байланысты проблемаларды шешу үшін қажетті нормативтік-құқықтық және ақпараттық-техникалық базаны қалыптастыруға бағытталған.

      2-міндет. Қалдықтарды экологиялық қауіпсіз өңдеу, кәдеге жарату және орналастыру инфрақұрылымын құру және дамыту.

      2-мәселені шешу "халықты тұрақты тазарту жүйесімен қамту пайызы" бағдарламасының нысаналы көрсеткішіне қол жеткізуге ықпал етеді.

      3-міндет. Қалдықтарды өңдеу және кәдеге жарату көлемін ұлғайту.

      3 мәселені шешу бағдарламаның нысаналы көрсеткіштеріне қол жеткізуге ықпал етеді:

      "коммуналдық қалдықтардың жалпы көлеміндегі өңделген коммуналдық қалдықтардың үлесі";

      "коммуналдық қалдықтардың жалпы көлеміндегі кәдеге жаратылған коммуналдық қалдықтардың үлесі";

      "коммуналдық қалдықтардың жалпы көлемінде орналастыруға (көмуге) жіберілетін коммуналдық қалдықтардың үлесі".

      Тапсырма 4. Қалдықтарды сақтау және көму кезінде экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету және оларды пайдалану аяқталғаннан кейін немесе табиғат қорғау және санитариялық-эпидемиологиялық заңнаманың талаптарына сәйкес келмейтін қалдықтарды орналастыру объектілері орналасқан аумақтарды экологиялық қалпына келтіру жөніндегі жұмыстарды жүргізу.

      4-міндеттің шешімі "қалдықтарды рұқсатсыз орналастырудың анықталған орындарының жалпы санындағы қалдықтарды рұқсатсыз орналастырудың жойылған орындарының үлесі" бағдарламасының нысаналы көрсеткішіне қол жеткізуге ықпал етеді.

      Тапсырма 5. Қалдықтарды өңдеу, кәдеге жарату, залалсыздандыру бойынша өнеркәсіп саласына инвесторларды тарту үшін жағдайлар жасау.

      5-мәселені шешу қалдықтармен жұмыс істеудің жаңа объектілерін салуға және пайдалануға беруге ықпал етеді, соның есебінен бағдарламаның мынадай нысаналы көрсеткіштеріне қол жеткізіледі:

      "коммуналдық қалдықтардың жалпы көлеміндегі өңделген коммуналдық қалдықтардың үлесі";

      "коммуналдық қалдықтардың жалпы көлеміндегі кәдеге жаратылған коммуналдық қалдықтардың үлесі";

      "коммуналдық қалдықтардың жалпы көлемінде орналастыруға (көмуге) жіберілетін коммуналдық қалдықтардың үлесі".

      Тапсырма 6. Қалдықтармен жұмыс істеу саласында халықтың экологиялық мәдениетін қалыптастыру.

      6-міндеттің шешімі "қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы ақпаратқа қол жеткізе алатын азаматтардың үлесін ұлғайту" бағдарламасының нысаналы көрсеткішіне қол жеткізуге ықпал етеді.

      Қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі қағидаттары:

      * адам денсаулығын сақтау, қоршаған ортаның қолайлы жағдайын сақтау немесе қалпына келтіру және биологиялық әртүрлілікті сақтау;

      * қоғамның тұрақты дамуын қамтамасыз ету мақсатында Қоғамның экологиялық және экономикалық мүдделерінің ғылыми негізделген үйлесімі;

      * қалдықтарды өңдеу кезінде қол жетімді ең жақсы технологияларды пайдалану;

      * қалдықтар санын азайту мақсатында материалдық-шикізат ресурстарын кешенді қайта өңдеу;

      * қалдықтардың санын азайту және оларды шаруашылық айналымға тарту мақсатында қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы қызметті экономикалық реттеу әдістерін пайдалану;

      * заңнамаға сәйкес қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы ақпаратқа қол жеткізу;

      * қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы халықаралық ынтымақтастыққа қатысу.

      Қалдықтарды түзушілер мен иеленушілер қалдықтардың пайда болуын болдырмау және пайда болған қалдықтарды басқару жөніндегі шаралардың мынадай иерархиясын қоршаған ортаны қорғау және Қазақстан Республикасының орнықты дамуын қамтамасыз ету мүддесінде олардың артықшылығының кему тәртібімен қолдануға тиіс:

      * қалдықтардың пайда болуын болдырмау;

      * қалдықтарды қайта пайдалануға дайындау;

      * қалдықтарды қайта өңдеу;

      • Қалдықтарды кәдеге жарату;

      * қалдықтарды жою.

      Қалдықтарды қайта пайдалану, қайта өңдеу, кәдеге жарату және жою жөніндегі операцияларды жүзеге асыру кезінде қалдықтардың иелері қажет болған жағдайда сұрыптау, өңдеу және жинақтау жөніндегі қосалқы операцияларды орындауға құқылы.

      Қалдықтардың пайда болуын болдырмау деп зат, материал немесе өнім қалдыққа айналғанға дейін қабылданған және мыналарға бағытталған шаралар түсініледі:

      * түзілетін қалдықтардың санын азайту (оның ішінде өнімді қайта пайдалану немесе оның қызмет ету мерзімін ұзарту арқылы);

      * пайда болған қалдықтардың қоршаған ортаға және адамдардың денсаулығына теріс әсер ету деңгейін төмендету;

      * материалдардағы немесе өнімдердегі зиянды заттардың мөлшерін азайту.

      Қайта пайдалану деп қалдыққа айналмаған өнім немесе оның компоненттері осындай өнім немесе оның компоненттері жасалған мақсатқа сәйкес қайта пайдаланылатын кез келген операция түсініледі. Теріс әсерді азайту мүмкін болмаған жағдайда қалдықтар қалпына келтірілуі тиіс. Қалпына келтіруге болмайтын қалдықтар ҚР ЭК 327-бабының талаптарына сәйкес келуі тиіс қауіпсіз әдістермен жойылуға жатады. Иерархия принципін қолдану кезінде сақтық принципі мен тұрақты даму принципі, техникалық мүмкіндіктер мен экономикалық орындылық, сондай-аққоршаған ортаға, адамдардың денсаулығына және елдің әлеуметтік-экономикалық дамуына әсер етудің жалпы деңгейі. ҚР ЭК 330-бабына сәйкес пайда болған қалдықтар, егер бұл техникалық, экономикалық және экологиялық тұрғыдан негізделген болса, олардың пайда болу көзіне мүмкіндігінше жақын қалпына келтірілуі немесе жойылуы тиіс. Ст негізінде. 331 ҚР ЭК қалдықтарды түзуші болып табылатын кәсіпкерлік субъектілері мұндай қалдықтарды олар пайда болған сәттен бастап ҚР ЭК 339-бабының 3-тармағына сәйкес лицензия негізінде қалдықтарды қалпына келтіру немесе жою жөніндегі операцияларды жүзеге асыратын тұлғаның иелігіне берілген сәтке дейін тиісті басқаруды қамтамасыз етуге жауапты болады. Қалдықтарды жинақтау лимиттері мен көму лимиттері қоршаған ортаны қорғауды және адамның өмірі мен (немесе) денсаулығы үшін қолайлы жағдайларды қамтамасыз ету, көмуге жататын қалдықтардың санын азайту және оларды қайта пайдалануға, қайта өңдеуге және кәдеге жаратуға даярлауды ынталандыру мақсатында белгіленеді.

      Қалдықтарды жинақтау және орналастыру лимиттерінің негіздемесі

      Экологиялық кодекстің 41-бабына сәйкес " қалдықтарды жинақтау және көму лимиттерін қалдықтарды басқару бағдарламасында І және II санаттағы объектілердің операторлары экологиялық рұқсат алған кезде негіздейді. Қалдықтарды жинақтау және көму лимиттері І және ІІ санаттағы объектілердің құрамына кіретін қалдықтардың жинақталуының әрбір нақты орны үшін тиісті жинақтау орнында қоймаға қоюға рұқсат етілген олардың түрлері бойынша қалдықтардың шекті саны (массасы) түрінде осы Кодекске сәйкес белгіленген мерзім шегінде белгіленеді

      Қалдықтарды жинақтау деп кодекспен және санитарлық талаптармен бекітілген мерзімдер ішінде арнайы белгіленген орындарда қалдықтарды уақытша жинау түсініледі.

      Қалдықтарды жинақтау орындары: 1) Қалдықтарды жинау (Мамандандырылған ұйымдарға беру) күніне дейін алты айдан аспайтын мерзімге түзілу орнында уақытша жинауға немесе осы қалдықтар қалпына келтіру немесе жою жөніндегі операцияларға ұшырайтын объектіге дербес әкетуге арналған.

      Қалдықтарды полигондарда орналастыру жоспарлануда. ҚР ЭК сәйкес барлық қалдықтар мүмкіндігінше қалдықтарды азайту, қауіпті қасиеттерін төмендету үшін сұрыптаудан, өңдеуден өтуі тиіс.

      Полигонға қабылдайтын барлық қалдықтар қажеттілігіне және мүмкіндігіне қарай өңделеді.

      "Қаратобе ауданы әкімдігінің Горкомхозы" КМК ҚТҚ полигоны үшін қалдықтарды орналастыру нормативтері 2-кестеде келтірілген.

      Бағдарламаның негізгі бағыттары және тиісті шаралар:

      Сапалық көрсеткіштер (экологиялық қауіпсіздік):

      - Өндірістік процестерді, оның ішінде енгізу есебінен жетілдіру

      қалдықтары аз технологиялар;

      - Технологиялық циклдің барлық кезеңдерінде есепке алу және бақылау жүйесін оңтайландыру

      қалдықтармен жұмыс;

      - Қалдықтардың пайда болуын азайту (түзілудің алдын алу, азайту

      саны, уыттылығын төмендету, қайта өңдеу)

      қолданыстағы және жаңа қайта өңдеу қуаттарын құрудың тиісті жай-күйі

      және өндіріс қалдықтарын кәдеге жарату үшін қажетті техникалық және

      экономикалық мүмкіндіктері;

      - Қоршаған ортаның қалдықтармен ластануын және материалдық шығындарды азайту

      оның салдарын жою;

      - Мердігерлік ұйымдармен шарттарды іздеу және жасасу

      өндіріс және тұтыну қалдықтарын пайдалану саласындағы қызмет

      ең үздік технологияларды қолдана отырып, қайталама шикізат пен қалдықтарды кәдеге жарату;

      - Қалдықтарды экологиялық қауіпсіз жою;

      - Даярлаудың, қайта даярлаудың, арттырудың тиімді жүйесін ұйымдастыру

      қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы персоналдың біліктілігі;

      - Персоналдың нормативтік актілер мен ережелерді қатаң сақтауы

      экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз ететін қалдықтармен жұмыс істеу тәртібі

      Кәсіпорынның орналасқан жері.

      Сандық көрсеткіштер (ресурс үнемдеу):

      - Залалсыздандырылған қалдықтарды барынша пайдалану

      екінші материалдық ресурстар;

      - Полигондарда өндіріс және тұтыну қалдықтарын орналастыру көлемін азайту

      үшінші тарап ұйымдары.

      Кейбір сапалық көрсеткіштер төменде толығырақ сипатталған.

      Айналыстың технологиялық циклінің барлық кезеңдерінде есепке алуды және бақылауды қамтамасыз ету

      экологиялық, санитарлық-эпидемиологиялық талаптарға сәйкес қалдықтармен,

      объектінің ішкі құжаттарының талаптарына сәйкес. Толыққанды есепке алу және бақылау жүргізу үшін

      қажет:

      - ҚР қолданыстағы заңнамасында белгіленген талаптарды сақтау,

      қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы ішкі құжаттармен

      қауіпсіздік бойынша қажетті ұйымдастыру-техникалық және технологиялық шаралар

      жинау, уақытша сақтау, қайта пайдалану және беру

      пайда болған қалдықтарды қайта өңдеу, кәдеге жарату немесе көму;

      - белгіленген мерзімде қоршаған ортаға эмиссияларға рұқсат алуға;

      - уәкілетті орган тіркеген қауіпті қалдықтардың паспорттары болуы тиіс

      қоршаған ортаны қорғау салалары белгіленген мерзімде;

      - қалдықтарды түгендеуді жүргізу (түзілу көлемі, қайта

      пайдалану және бөгде ұйымдарға беру, сапалы құрам, орындар

      сақтау, орналастыру);

      - қалдықтардың барлық түрлерін жоспарлауды, пайда болған қалдықтардың тұрақты есебін және

      өткізілетін қалдықтар;

      - экологиялық мониторинг жоспарларын жасау және оны белгіленген тәртіппен жүргізу

      аумақта қалдықтармен жұмыс істеудің тиімділігін бағалау үшін

      өнеркәсіптік объектілерде және кәсіпорынның санитарлық-қорғау аймағында;

      - Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен ұсынылсын,

      облыстағы уәкілетті органға қалдықтардың айналысына байланысты ақпарат

      ҚОҚ, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласында;

      - апаттардың алдын алу бойынша талаптарды сақтау

      кәсіпорын қалдықтарымен қоршаған ортаны ластау және шұғыл

      оларды жою жөніндегі шаралар;

      - қалдықтармен жұмыс істеуге байланысты авария туындаған жағдайда дереу

      бұл туралы ҚОҚ саласындағы уәкілетті органдарға хабарлау, санитарлық-

      эпидемиологиялық қадағалау;

      - қалдықтарды уақытша орналастыру орындарында оларды көзбен шолып тексеруді жүргізу;

      − қайта пайдалануға, кәдеге жаратуға жататын қалдықтардың есебін жүргізу;

      - қалдықтарды және олар үшін ыдыстарды уақытша сақтау орындарына тұрақты тексеру жүргізу

      герметикалыққа және экологиялық талаптарға сәйкестікке қоймалау;

      - қалдықтар бойынша жазбаша құжаттаманы жасау және сақтау

      ҚР нормативтік-құқықтық актілерінің және ішкі құжаттардың жәнекәсіпорынның технологиялық нұсқаулықтары.

      Қалдықтардың пайда болуын азайту (түзілудің алдын алу, азайтусаны, уыттылықтың төмендеуі, қайта өңдеу).

      Олардың орындарындағы қалдықтар санын барынша азайтуға бағытталған шараларсондай-ақ әлеуетті ресурстық құндылығы бар қалдықтарды бөлуге,қоршаған ортаға әсердің едәуір төмендеуін қамтамасыз етіңіз, мысалы"алдын алу және азайту "принципі оларға қалай енеді.Қалдықтардың пайда болуын болдырмаудың негізгі шараларына мыналар жатадыбұл өндіріс пен тұтыну процесінде қалғанның бәрі қалдық емес.Бағдарламаны орындаудың осы кезеңінде қалдықтардың пайда болуын азайту жөніндегі іс шараларқалдықтармен жұмыс істеудің қолданыстағы тәжірибесіне сүйене отырып белгіленеді.

     



      ҚР СТ 3780-2022 талаптарына сәйкес ауданда контейнерлік алаңдарды жайластыру

7.2028 ЖЫЛҒА ДЕЙІНГІ БАҒДАРЛАМАНЫ ІСКЕ АСЫРУ ЖӨНІНДЕГІ ІС-ШАРАЛАР ЖОСПАРЫ

      Қабылданған мақсаттар мен қойылған міндеттерге сәйкес қалдықтарды басқару жүйесін одан әрі жетілдіру қажет. Әкімдік алдында мемлекеттік орган ретінде мынадай міндеттер өзекті: контейнерлік алаңдарды (КА) салу және жаңғырту, контейнерлер паркін жаңарту, қазіргі заманғы үлгідегі көмілген КА желісін ұйымдастыру, Құрылыс және ірі габаритті қалдықтарды жинау үшін алаңдарды ұйымдастыру, қайта шикізат қабылдау пункттері желісін дамытуға ШОБ жәрдемдесу, "құрғақ" және "дымқыл" ҚТҚ жинауды енгізу, халыққа экологиялық білім беру. Халықтың, утилиталық фракцияларды жинау саласында жұмыс істейтін ШОБ ұйымдарының және жеке әріптестің мүдделерінің теңгерімін сақтау үшін құқықтық мәселелерді реттеу қажет.

      Қалдықтарды шығару бойынша МВО қызметтерінің ақысын төлеуді қамтамасыз ету үшін көрсетілетін қызметті алушылар бойынша қолда бар дерекқорларды біріктіру қажет.

      Қалдықтарды шығаруды жүзеге асыратын арнайы автокөлік үшін кіреберісті қамтамасыз ету бөлігінде тұрғын үй қорын техникалық пайдалану қағидаларының, абаттандыру қағидаларының қолда бар нормаларын енгізу қажет. Қойылған міндеттерді табысты іске асыруда халықтың барлық топтарын қалдықтарды бөлек жинауға, түрлі экологиялық акциялар өткізуге, экологиялық мәдениетті арттыруға кеңінен тарту маңызды рөл атқаратын болады.

      Бағдарламалық іс-шаралар-бұл бағдарламаның міндеттері бойынша топтастырылған, мерзімдері мен жауапты орындаушылары бойынша үйлестірілген шаралар жүйесі.

      Бағдарламада қойылған міндеттерді шешу үшін бірінші кезектегі іс-шаралар айқындалды.

      Міндеттерді шешу үшін Қаратобе ауданы аумағында өндіріс және тұтыну қалдықтарымен жұмыс істеуге байланысты проблемаларды шешу үшін қажетті нормативтік-құқықтық және ақпараттық-техникалық базаларды қалыптастыруға бағытталған шаралар кешенін іске асыру жоспарланған:

      Қаратобе ауданы аумағында қалдықтармен жұмыс істеу жүйесін реттеуге бағытталған нормативтік құқықтық актілерді әзірлеу және қабылдау.

      Коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу бойынша өңірлік операторларға конкурстық іріктеу жүргізу. Коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу жөніндегі өңірлік операторларды конкурстық іріктеу Қазақстан Республикасының Мемлекеттік сатып алу туралы заңнамасына сәйкес конкурстық негізде жүзеге асырылады.

      Коммуналдық қалдықтар айналымы саласындағы шекті тарифтерді бекіту.

      Коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы шекті тарифтерді бекітуді Қазақстан Республикасы Экология, Геология және табиғи ресурстар министрінің 2021 жылғы 14 қыркүйектегі № 377 бұйрығымен бекітілген Қатты тұрмыстық қалдықтарды жинауға, тасымалдауға, сұрыптауға және көмуге халық үшін тарифті есептеу әдістемесіне сәйкес Қаратобе аудандық мәслихаты жүзеге асырады.

      Коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы реттелетін қызмет түрлерін жүзеге асыратын коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу жөніндегі операторлардың инвестициялық бағдарламаларын бекіту.

      Коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы реттелетін қызмет түрлерін жүзеге асыратын коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу жөніндегі операторлардың өндірістік бағдарламаларын бекіту.

      Қалдықтармен жұмыс істеу саласында (оның ішінде тауарларды пайдаланудан қалған қалдықтармен)өндірістік қуаттарды құру:

      қалдықтарды өңдеу саласында;

      Қалдықтарды кәдеге жарату саласында;

      қалдықтарды орналастыру саласында.

      Коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу объектілерін салу және (немесе) реконструкциялау. Бұл іс-шараны коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу жөніндегі операторлар жүзеге асырады.

      Коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу объектілерін салу және (немесе) реконструкциялау пайдалану ауданның даму жоспарында көзделген тиісті өндірістік қуаттар тапшы болған жағдайда жүзеге асырылады.

      Құрылысқа жоспарланған қалдықтармен жұмыс істеу объектілерінің негізгі сипаттамалары туралы мәліметтер Бағдарламаға 1-қосымшада келтірілген.

      Қалдықтармен жұмыс істеу объектілерін реконструкциялауға жоспарланған негізгі сипаттамалары туралы мәліметтер Бағдарламаға 2-қосымшада келтірілген.

      Міндеттерді шешу үшін қалдықтарды кәдеге жаратуды ынталандыруға және қалдықтарды көму көлемін қысқартуға бағытталған шаралар кешенін іске асыру жоспарланған:

      Қаратобе ауданы аумағында коммуналдық қалдықтарды бөлек жинақтау жүйесін құру.

      Коммуналдық қалдықтардың бөлек жинақталуын ұйымдастыру көмілетін коммуналдық қалдықтардың санын қысқартуға және пайдалы фракциялар өндірісіне қайтару көлемін арттыруға мүмкіндік береді.

      Ауданның муниципалитеттерінің аумағында тұрғындардан қайталама шикізат қабылдау пункттерін құру.

      Құрамында сынап бар қалдықтарды, электрондық және электр жабдығының қалдықтарын жинақтау жүйесін әзірлеу және енгізу.

      4-мәселені шешу үшін қалдықтарды рұқсатсыз орналастыру орындарын анықтауға және иесіз қалдықтарды, оның ішінде коммуналдық қалдықтарды орналастыру кезінде қоршаған ортаға зиян келтірудің алдын алуға, осындай зиян келтіру жағдайларын анықтауға және оның салдарын жоюға, өткен экологиялық залалды жоюға бағытталған шаралар кешенін іске асыру жоспарланған:

      Қалдықтарды рұқсатсыз орналастырудың жаңадан құрылған орындарын анықтау және жою.

      Қалдықтарды орналастыру объектілерінің жай-күйінің мониторингі қалдықтарды орналастыру объектілерінің ағымдағы жай-күйі туралы, оның ішінде:

      қалдықтарды орналастыру объектілерінің геометриялық параметрлері;

      жинақталған қалдықтардың көлеміне, қалдықтарды көму алаңына;

      қалдықтарды орналастыру объектілерінің ішкі құрылымы және полигондардың жекелеген учаскелерінің жай күйі;

      қалдықтарды орналастыру объектілерін орналастыру, жобалау, пайдалану және рекультивациялау қағидаларына сәйкес;

      қалдықтарды орналастыру объектілері бетінің компоненттік құрамы (қалдықтардың морфологиясы);

      аумақты қалпына келтірудің тиімділігі;

      қалдықтарды орналастыру объектілеріндегі жағымсыз құбылыстар мен процестердің дамуын болжау (шеткі аумақтағы шөп жамылғысының зақымдануы, аумақтан ағындардың болуы, өздігінен жану, жану, жану).

      Коммуналдық қалдықтарды пайдалану аяқталғаннан кейін немесе табиғат қорғау және санитариялық-эпидемиологиялық заңнаманың талаптарына сәйкес келмейтін объектілерді пайдаланудан шығару және рекультивациялау, оның ішінде:

      қатты коммуналдық қалдықтарды орналастыру объектілерін рекультивациялау бойынша жобалау-сметалық құжаттаманы әзірлеу.

      қатты коммуналдық қалдықтарды пайдалану аяқталғаннан кейін оларды орналастыру объектілерін пайдаланудан шығару және рекультивациялау.

      ҚР Экологиялық кодексінің 356-бабына сәйкес полигон (полигон бөлігі) жабылғаннан кейін полигон операторы аумақты рекультивациялауды жүзеге асырады және 1-сыныпты полигондар үшін отыз жыл, 2-сыныпты полигондар үшін жиырма жыл, 3-сыныпты полигондар үшін бес жыл ішінде қоқыс газы мен фильтрат шығарындыларына мониторинг жүргізеді. Бұзылған жерлерді қалпына келтіруге және кейіннен мониторинг жүргізуге арналған қаражат полигонның тарату қорынан түседі.

      Табиғат қорғау және санитарлық-эпидемиологиялық заңнаманың талаптарына сәйкес келмейтін коммуналдық қалдықтарды орналастыру орындарын рекультивациялау.

      ҚР Жер кодексінің 140-бабына сәйкес жер учаскелерінің меншік иелері мен жер пайдаланушылар бұзылған жерлерді қалпына келтіруге, олардың құнарлылығын және жердің басқа да пайдалы қасиеттерін қалпына келтіруге және оны шаруашылық айналымға уақтылы тартуға бағытталған іс-шараларды жүргізуге міндетті.

      Міндеттерді шешу үшін қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы инвестициялық жобаларға мемлекеттік қолдау көрсету көзделген:

      ҚР қолданыстағы Салық кодексіне сәйкес инвесторларға салықтық жеңілдіктер беру;

      инвесторларға Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес қалдықтармен жұмыс істеу объектілерін салу үшін жеңілдетілген негізде жер учаскелерін жалға беру;

      Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасы шеңберінде ынталандырудың қаржылық шараларын ұсыну.

      Сондай-ақ, осы іс-шара шеңберінде қалдықтармен жұмыс істеу объектілерін салу және (немесе) реконструкциялау мақсатында мемлекеттік-жекешелік әріптестік туралы келісімдер, инвестициялық міндеттемелермен жалдау шарты жасасу көзделеді.

      6-мәселені шешу үшін қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы ақпаратқа қол жеткізуді қамтамасыз етуге бағытталған шаралар кешенін іске асыру жоспарланған:

      Қаратобе ауданының тұрғындары арасында экологиялық акциялар мен іс-шараларды ұйымдастыру және өткізу.

      Қалдықтарды басқару жүйесін реформалау туралы азаматтарды үнемі хабардар етуді ұйымдастыру.

      Республикалық және өңірлік бұқаралық ақпарат құралдарындағы материалдардың мониторингі мен талдауы. Іс-шараны қоғамдық пікірді зерделеу және қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру кезінде туындайтын тәуекелдерді нивелирлеу мақсатында өткізу жоспарлануда.

      Бағдарламаның орындалу мерзімдері, жауапты орындаушылар және қаржыландыру көздері бар іс-шаралар жоспары:

      Бағдарламаның іс-шараларжоспары

т/б

Бағдарлама әрекеттерінің атауы

Іске асыру мерзімі

Қаржыландыру көзі

Жауапты орындаушы

1

2

3

4

5

1-тапсырма.Қалдықтарды, оның ішінде коммуналдық қалдықтарды басқару саласында тиімді басқару тетіктерін құру

11.1.

Қалдықтарды, соның ішінде коммуналдық қалдықтарды басқарудың ағымдағы механизміне шолу

2024-2028 жж.

Ағымдағы қызметті қолдауға арналған қаражат шегінде

"Қаратобе ауданының тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі, автомобиль жолдары" мемлекеттік мекемесі

11.2.

Қалдықтарды басқару саласын реттеуге бағытталған нормативтік құқықтық актілерді әзірлеу және қабылдау

2024-2028 жж.

Ағымдағы қызметті қолдауға арналған қаражат шегінде

"Қаратобе ауданының тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі, автомобиль жолдары" мемлекеттік мекемесі

11.3.

Коммуналдық қалдықтарды басқару бойынша аймақтық операторды таңдау бойынша конкурстық іріктеу өткізу

2024-2028 жж.

Ағымдағы қызметті қолдауға арналған қаражат шегінде

Қаратобе

11.4.

Коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы шекті тарифтерді бекіту

2024-2028 жж.

Ағымдағы қызметті қолдауға арналған қаражат шегінде

"Қаратобе ауданының тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі, автомобиль жолдары" мемлекеттік мекемесі

1.5.

Коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы реттелетін қызметті жүзеге асыратын коммуналдық қалдықтарды басқару операторларының инвестициялық бағдарламаларын бекіту

2024-2028 жж.

Ағымдағы қызметті қолдауға арналған қаражат шегінде

"Қаратобе ауданының тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі, автомобиль жолдары" мемлекеттік мекемесі

11.6.

Тұрмыстық қатты қалдықтарды басқару саласындағы қызметтің реттелетінт үрлерін жүзеге асыратын ҚТҚ басқару жөніндегі операторлардың өндірістік бағдарламаларын бекіту

2024-2028 жж.

Ағымдағы қызметті қолдауға арналған қаражат шегінде

"Қаратобе ауданының тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі, автомобиль жолдары" мемлекеттік мекемесі

2-тапсырма. Қалдықтарды экологиялық қауіпсізөңдеу, қайта өңдеу және кәдеге жарату инфрақұрылымын құру және дамыту

2.1.1

Қаратобе ауылында қатты тұрмыстыққ алдықтар полигонының құрылысы

2027 ж.

Республикалық, облыстық және қалалық бюджеттер

"Қаратобе ауданының тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі, автомобиль жолдары" мемлекеттік мекемесі

3-тапсырма. Қалдықтарды өңдеу және кәдеге жарату көлемін ұлғайту

3.1

Ауданда қалдықтарды бөлек жинақтау жүйесін құру

2024-2028 жж.

Ағымдағы қызметті қолдауға арналған қаражат шегінде

"Қаратобе ауданының тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі, автомобиль жолдары" мемлекеттік мекемесі, қалдықтарды басқару операторы

3.2

Ауданда халықтан қайталама шикізатты қабылдау пункттерін құру

2024-2028 жж.

Ағымдағы қызметті қолдауға арналған қаражат шегінде

"Қаратобе ауданының тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі, автомобиль жолдары" мемлекеттік мекемесі, қалдықтарды басқару операторы

3.3

Құрамында сынап бар қалдықтарды, электрондық және электр жабдықтарының қалдықтарын жинау және жинақтау жүйесін әзірлеу және енгізу

2024-2028 жж.

Бюджеттен тыс көздер

"Қаратобе ауданының тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі, автомобиль жолдары" мемлекеттік мекемесі, қалдықтарды басқару операторы

4-тапсырма. Қалдықтарды сақтау және көму кезінде экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету және қалдықтарды орналастыру объектілері орналасқан аумақтарды пайдалану аяқталғаннан кейін немесе экологиялық және санитарлық-эпидемиологиялық заңнаманың талаптарына сәйкес келмейтін аумақтарды экологиялық қалпына келтіру жұмыстарын жүргізу

4.1

Рұқсат етілмеген қалдықтарды орналастырудың жаңадан пайда болған орындарын анықтау және жою

2024-2028 жж.

Ағымдағы қызметті қолдауға арналған қаражат шегінде

"Қаратобе ауданының тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі, автомобиль жолдары" мемлекеттік мекемесі, қалдықтарды басқару операторы, ЖАО

4.2

Қалдықтарды орналастыру орындарының жағдайын бақылау. Қалдықтарды кәдеге жарату объектілерінің ағымдағы жағдайы туралы сенімді ақпаратты жедел алу

2024-2028 жж.

Ағымдағы қызметті қолдауға арналған қаражат шегінде

"Қаратобе ауданының тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі, автомобиль жолдары" мемлекеттік мекемесі, қалдықтарды басқару операторы, ЖАО

4.3

Экологиялық және санитарлық-эпидемиологиялық заңнама талаптарына сәйкес келмейтін қатты тұрмыстық қалдықтарды орналастыру орындарын пайдаланудан шығару және рекультивациялау

2024-2028 жж.

Бюджеттен тыс көздер

Осы объектілер анықталған жер учаскелерінің меншік иелері

4.4

ҚТҚ жол қорын құру

2024-2028 жж.

Ликвидационный фонд

Қалдықтарды орналастыру объектілерінің иелері, сондай-ақ осы қалдықтарды орналастыру объектілерінің меншігінде немесе пайдаланатын тұлғалар

5-тапсырма. Өңдеу, қайта өңдеу және қалдықтарды кәдеге жарату үшін салаға инвесторларды тарту үшін жағдай жасау

5.1

Жеңілдетілген тәртіппен жалға жер учаскесін алу құқығын беру мақсатында қалдықтарды басқару саласындағы инвестициялық жобаларды арау

2024-2028 жж.

Ағымдағы қызметті қолдауға арналған қаражат шегінде

"Қаратобе ауданының тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі, автомобиль жолдары" мемлекеттік мекемесі

5.2

Басым инвестициялық жобаларды іске асыратын инвестициялық жобаларды қарау

2024-2028 жж.

Ағымдағы қызметті қолдауға арналған қаражат шегінде

"Қаратобе ауданының тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі, автомобиль жолдары" мемлекеттік мекемесі

5.3

Қалдықтар басқару жүйесі объектілерін салу және (немесе) реконструкциялау мақсатында инвестициялық міндеттемелер мен мемлекеттік-жекешелі әріптестік шарттарын жасасу мүмкіндігін қарау

2024-2028 жж.

Ағымдағы қызметті қолдауға арналған қаражат шегінде

Қаратобе ауданының әкімдігі

6-тапсырма. Қалдықтардыбасқарусаласындахалықтыңэкологиялықмәдениетінқалыптастыру

6.1

Халық арасында экологиялық науқандар мен іс-шараларды ұйымдастыру және өткізу

2024-2028 жж.

Ағымдағы қызметті қолдауға арналған қаражат шегінде

Қаратобе ауданының әкімдігі, "Қаратобе ауданының тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі, автомобиль жолдары" мемлекеттік мекемесі, қалдықтарды басқару операторы

6.2

Қалдықтарды басқару жүйесін реформалау туралы азаматтарды үнемі хабардар етуді ұйымдастыру(қаттытұрмыстыққалдықтардыбөлекжинаудыенгізужәнет.б.)

2024-2028 жж.

Ағымдағы қызметті қолдауға арналған қаражат шегінде

Қаратобе ауданының әкімдігі, "Қаратобе ауданының тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі, автомобиль жолдары" мемлекеттік мекемесі, қалдықтарды басқару операторы

6.3

Республикалық және өңірлік БАҚ-тағы материалдардың (қалдықтардыбасқарумәселелері бойынша мақалалар, ескертулер, жарияланымдар, бейнероликтер) мониторингі және талдауы

2024-2028 жж.

Ағымдағы қызметті қолдауға арналған қаражат шегінде

Қаратобе ауданының әкімдігі, "Қаратобе ауданының тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі, автомобиль жолдары" мемлекеттік мекемесі, қалдықтарды басқару операторы

8. ХАЛЫҚПЕН ӨЗАРА ІС-ҚИМЫЛ ЖӘНЕ КОММУНИКАЦИЯ ШАРАЛАРЫ

      ҚТҚ-мен жұмыс істеу жүйесінің тұрақты жұмысы үшін халықтың төлем қабілеттілігіне және осы сектордың жеке инвесторлар үшін тартымдылығын қамтамасыз етуге бір мезгілде сәйкес келетін тариф белгілеу саясатын құру қажет.

      ҚТҚ басқару саласында тұрақты қаржы жүйесін қалыптастыру жөніндегі жұмыс ҚТҚ жинау, әкету, сұрыптау, кәдеге жарату, қайта өңдеу және көму бойынша көрсетілетін қызметтерге арналған шығындардың толық өтелуін қамтамасыз етуге бағытталуы тиіс. Жүйенің жұмыс істеуі мыналардың есебінен жүзеге асырылатын болады:

      1) Қалдықтарды жинау, қайта өңдеу және көму тарифтері. ТКШ бөлімі мен аудан мәслихаты қалдықтарды жинауға, қайта өңдеуге және көмуге жұмсалған шығындарды негізге ала отырып, бірақ халық үшін қалдықтармен жұмыс істеу жөніндегі қызметтердің қолжетімділік шегінен аспайтын тарифтерді белгілейтін болады. Қабылданған халықаралық практикаға сәйкес халық үшін қалдықтармен жұмыс істеу жөніндегі қызметтің қолжетімділік шегі орташа табыстың 1% - на тең. Тарифтер жыл сайын халық табысының өсуіне пропорционалды түрде көтерілетін болады. Заңды тұлғалар үшін тарифтер шығындарды толық өтеу және қосымша пайда алу ескеріле отырып айқындалатын болады;

      2)өндірілетін өнімді (қайталама шикізат, электр энергиясы, биогаз, компост) сатудан түсетін кірістер;

      3) тұтыну қасиеттері жоғалғаннан кейін қоршаған ортаға теріс әсер ететін ыдыстар мен тауарларды өндірушілер мен импорттаушылардың қаражаты есебінен жүзеге асырылады.

      Халықтан тарифтерді жинау үшін біріктірілген есеп айырысу орталығын енгізу қажет.

      ҚТҚ секторын экономикалық ынталандыру тетіктерін енгізу полигондардан қалдықтарды шығару, қалдықтарды бөлек жинау, сұрыптау/қайта өңдеу және кәдеге жарату буынын дамыту сияқты мәселелерді шешумен тікелей байланысты.

      Жұртшылықты бөлек алым жүйесін дамытуға тарту үшін халықты бөлек алым үшін көтермелеу құралдарын енгізу, сараланған тарифтерді енгізу қажет. Қалың жұртшылықты ақпараттандыру ҚТҚ басқаруда маңызды рөл атқарады. Ақпараттандыру ҚТҚ басқару жүйесін жоспарлауға ең ерте кезеңде енгізілетін болады.

      Қысқа мерзімді перспективада ҚТҚ басқарудың тиімді жүйесінің болуының маңыздылығы жөніндегі міндеттерге басты назар аударылатын болады:

      қалдықтарды дұрыс пайдаланбаудың теріс әсерін талқылау;

      қалдықтармен жұмыс істеу саласында табысты практикалық тәжірибені дәріптеу;

      аудандағы қалдықтармен жұмыс істеу жүйесінің танылуы (қоқыс контейнерлеріндегі/урналардағы және қалдықтарды жинау машиналарындағы логотиптің суреті);

      бағдарламаның міндеттеріне қол жеткізу үшін қоғамның және жүйенің басқа қатысушыларының міндеттерін анықтау;

      қайталама материалдық ресурстарды бөлек жинау мен пайдаланудың артықшылықтарын көрсету;

      қалдықтармен жұмыс істеу жүйесіндегі өзгерістер туралы және осындай өзгерістердің мақсаттары туралы халықты уақтылы хабардар ету;

      қалдықтармен жұмыс істеудің тиімді жұмыс істейтін жүйесіне қажетті инвестициялар туралы хабардарлықты арттыру.

      Мүдделі жұртшылықтың негізгі топтарына басымдық беріледі:

      халық (жұмыс істейтін және жұмыс істемейтін (үй шаруасындағы әйелдер, зейнеткерлер, балалар, жұмыссыздар);

      мұғалімдер, еріктілер, белсенді топтар және мемлекеттік емес ұйымдар.

      Жұртшылықты ақпараттандыру жөніндегі іс шаралар қалдықтармен жұмыс істеу бойынша халықпен ақпараттық жұмыс жоспарында көзделетін болады және мыналарды қамтитын болады:

      жергілікті газеттердегі басылымдар;

      мектептерде, жалпы жұртшылық арасында тарату үшін материалдық ресурстарды қайталама пайдалану туралы ақпараттық материалдар;

      жасыл қалдықтарды үйде компосттау туралы брошюралар;

      оқушылар мен студенттер үшін полигондарға таныстыру сапарларын ұйымдастыру;

      оқушылар арасында қалдықтар тақырыбына суреттер, фотосуреттер конкурстары;

      оқушыларға, студенттерге және мемлекеттік емес ұйымдарға арналған "Мен тұратын жерде қалдықтар" тақырыбында интерактивті семинарлар өткізу.

      ҚТҚ-ны бөлек жинаудың ауқымды схемаларын табысты іске асырудың маңызды элементі халықты тарту және оларға қатысу болып табылады.

      Бөлек жинаудың өміршеңдігінің негізгі мәселесі-оның тұрғындарын бастапқы кезеңде қолдау. Эксперимент нәтижелері көрсеткендей, азаматтардың 25% - ы арнайы контейнерлер орнатылғаннан кейін ҚТҚ сұрыптауға қатысуға дайын. Әрине, оларды орнатумен қатар, плакаттарды, баннерлерді ілу немесе парақшаларды тарату сияқты ең аз ақпаратпен қамтамасыз ету қажет. Ережеге сүйене отырып, ақпараттық-түсіндіру жұмыстары, ең алдымен, қоқыс таситын көліктердің тазалаушылары мен жүргізушілері арасында жүргізіліп, экономикалық қызығушылықпен қамтамасыз етілуі керек. Бөлек алымға көшу туралы ақпарат барлық кезеңдерде азаматтар үшін қолжетімді болуы тиіс. Бөлек алым бүкіл қалаға тараған сайын, бұқаралық ақпарат құралдары мен сыртқы жарнамалар арқылы кең ауқымды жарнамалық акцияларға көшу қажет. Жыл сайын жарнамалық шараларға қаражат бөлінуі керек. Сондай-ақ, тиісті әкімшіліктерді әлеуметтік жарнама квоталарын пайдалануға болады. Статистика деректеріне сәйкес 06.10.2023 жыл. Қаратобе ауданының аумағында 12 509 адам тұрады, халық негізгі жеке секторда тұрады,ал бірінші кезекте контейнерлер (парақшалар, плакаттар, баннерлер) орнатылған жерлерде жергілікті ақпарат жеткілікті.

8.ҚТҚ ҚАБЫЛДАУ ПОЛИГОНЫН СЕНІМГЕРЛІККЕ БЕРУ ЖОСПАРЫНЫҢ СИПАТТАМАСЫ

ӨНДІРІП АЛУ ҚҰҚЫҒЫНСЫЗ БАСҚАРУ

1

Объектіні сенімгерлік басқаруға берудің орындылығын негіздеу

- мемлекеттік органды өзіне тән емес функцияларды орындаудан босатады;
- инженерлік коммуникацияларды ұстауға және оларға қызмет көрсетуге арналған персоналды, арнайы техниканы және жылжымайтын мүлікті ұстауға арналған мемлекеттік органның шығыстарын қысқартады;
- мүлікке меншік құқығын сақтайды.
- аудан тұрғындарын сапалы қызметтер мен уақтылы қамтамасыз ету-Полигон қызметтері

2

Объектіні кейіннен сатыпалу құқығымен немесе құқығынсыз сенімгерлік басқаруға беру шарттарын және тендерге қатысушыларға қойылатын талаптарды белгілеу жөніндегі ұсыныстар;

Келесі іс-шараларды ұйымдастыру
- Резервтік аумақпен бөлінген алаңда ҚТҚ ның көмілген полигондарын және түбін сүзгіге қарсы жабатын құрылғысы бар көң қоймасын, периметрі бойынша жер білігін және біліктің сыртқы жағынан су бұру (таулы) арығын орнату; БӨП бар Әкімшілік – шаруашылық аймағын, тұрмыстық ғимаратты, қойманы, дезинфекциялайтын ваннаны жайластыру; дәретхана, өртке қарсы резервуарды монтаждау, ҚНжЕ сәйкес электр жарығымен

3

Объектіні сенімгерлік басқарудан жоспарланатын кірістер мен шығыстарды есептеу

Объектіні сенімгерлік басқарудан жоспарланатын кірістер мен шығыстардың есептері:, есептеулер аудандық мәслихаттың шешімімен бекітілген қолданыстағы тарифтерге сәйкес жүргізілді.
Есептеулер қосымшада берілген.

4

Сыйақының шекті мөлшерін белгілеу жөніндегі ұсыныстар (құрылтайшының сенімгерлік басқарудан түскен таза табысына пайыздық қатынаста);

Объектіні кейіннен сатып алу құқығынсыз сенімгерлік басқаруға беру кезінде 10 % дана пайыз сыйақының шекті мөлшерін (құрылтайшының сенімгерлік басқарудан түскен таза табысына пайыздық қатынаста) белгілейді. Қажет болған жағдайда объектіген инвестиция салу.

5

осы Қағидалардың 3-2-тармағына сәйкес сенімгерлікпен басқаруды жүзеге асыру кезінде сенімгерлікпен басқарушының қажетті шығыстарын өтеу көзін белгілеу жөніндегі ұсыныстар.

Объектіні (полигонды) кепілге бермей, сенімгерлік басқарушының меншікті немесе қарыз қаражатын тарту. Сенімгерлікпен басқарушының Қаракемер ауылы қатты тұрмыстық қалдықтар полигонын кепілге беруге құқығы жоқ.
ҚР Ұлттық экономика министрінің 2021.12.24 № 107 бұйрығына сәйкес
3-2. Сенімгерлікпен басқарушының мүлікті сенімгерлікпен басқару кезінде жүргізген қажетті шығыстарын өтеу жүзеге асырылады:
1) кейіннен сатып алу құқығынсыз сенімгерлік басқаруға берілген объектілер бойынша, сенімгерлік мүлікті пайдаланудан түскен кірістер есебінен немесе тиісті бюджеттік бағдарлама әкімшісінің Ағымдағы бюджеттік бағдарламасы бойынша бюджете көзделген қаражат есебінен жүзегеа сырылады.
Объектіні кейіннен сатып алу құқығынсыз сенімгерлік басқаруға беру кезінде сенімгерлік басқарушының мүлікті сенімгерлік басқару кезінде жүргізген қажетті шығыстарын бюджет қаражаты есебінен өтеуді бюджеттік бағдарламалардың тиісті әкімшілері ҚР бюджет заңнамасында белгіленген тәртіппен жүзеге асырады.
Алайда, бұл бюджеттік бағдарламалардың әкімшісі сенімгерлікпен басқарушының шығындарын өтеуге міндетті дегенді білдірмейді, егер тиісті бюджеттік бағдарлама әкімшісінің Ағымдағы бюджеттік бағдарламасы бойынша бюджете көзделген болсағана өтеуге болады.

6


75-бап.Мемлекеттік мүлік туралы Мемлекеттік мүлікті сенімгерлік басқару шарты Қазақстан Республикасының 2011 жылғы 1 наурыздағы № 413-IV 8 Заңы. Сенімгерлікпен басқарушының Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасында және мемлекеттік мүлікті сенімгерлікпен басқару шартында белгіленген тәртіппен мемлекеттік мүлікті сенімгерлікпен басқару кезінде өзі жүргізген қажетті шығыстарды өтеуге құқығы бар.

      Тендерге қатысушыларға қойылатын талаптар:

      1.Объект сенімгерлік басқаруға Қазақстан Республикасының заңнамасында және сенімгерлік басқару шартында көзделген тәртіппен және шарттарда сенімгерлік басқарушыға беріледі.

      2. Сенімгерлік басқарушы Объектіні иеліктен шығару және оны кепілге беру құқығынсыз сенімгерлік басқаруды жүзеге асырады.

      3. Сенімгерлікпен басқарушының 2-қосымшаға сәйкес көктемгі-жазғы кезеңде қызмет көрсету, күтіп-ұстау (тәулік бойы, жыл бойы) жүргізу және ағымдағы жөндеулерді орындау үшін мамандандырылған техникасы болуыт иіс. (Полигонында ҚТҚ қабылдау және рекультивациялау жоспарына сәйкес, ҚНжЕ 1.04.-15-2013);

      4. Сенімгерлікпен басқарушының №1 қосымшаға (шығыстар бюджеті)орындалатын жұмыс түріне сәйкес біліктілігі мен аттестаттауы бар инженерлік – техникалық қызметкерлер мен жұмыскер штаты болуытиіс.

      Объектіні сенімгерлік басқаруға беру туралы конкурс өткізілді деп танылған жағдайда, конкурс жеңімпазына қойылатын талаптар

      1. қолданыстағы заңнамаға сәйкес Қаратөбе облысы бойынша табиғи монополияларды реттеу, бәсекелестікті және тұтынушылардың құқықтарын қорғау Комитетінің департаментінде ұсынылатын коммуналдық қызметтер-полигон қызметтеріне тарифтерді келісу бойынша жұмыстар жүргізу.

      2. Тендерге немесе жабық тендерге қатысу үшін кепілдік жарнаны қамтамасыз ету объектіні сенімгерлік басқаруға берген жағдайда әрбір объект үшін жеке белгіленеді:

      2.1. кейіннен сатып алу құқығымен оның бастапқы бағасының он бес пайызы мөлшерінде кепілдік жарнаны қамтамасыз етуге

      2.2. кейіннен сатып алу құқығынсыз оның баланстық құнының үшпайызы мөлшерінде 2 936 005,86 теңге (97 866 861,93 теңгенің 3%) кепілдік жарнаны қамтамасыз етуге.

      Мемлекеттік мүлікті сенімгерлік басқаруға беру қағидаларын және мемлекеттік мүлікті сенімгерлік басқарудың үлгілік шартын бекіту туралы

      Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2015 жылғы 16 қаңтардағы № 1№бұйрығы негізінде

      3.Сенімгерлік басқарушы сенімгерлік басқару объектісін, сондай-ақ объектіге іргелес аумақты қолданыстағы санитариялық-гигиеналық нормаларға сәйкес ұстауға, дезинфекциялауды жәнеде ратизациялауды қамтамасызетуге;

      4. Сенімгерлік басқарушы сенімгерлік басқару объектісін, сондай-ақ объектіге іргелес аумақты қолданыстағы санитариялық-гигиеналық нормаларға сәйкес ұстауға, дезинфекциялауды және дератизациялауды қамтамасыз етуге;

      5. Сенімгерлікпен басқарушы сенімгерлікпен басқару кезінде объектінің мүлкін Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен есепке алуды және сақтауды қамтамасыз етуге міндетті, ол бүлінген немесе жойылған жағдайда баламалы мүлікпен ауыстыруға міндетті;

      6. Сенімгерлік басқарушы объектіге немесе онда орналасқан инженерлік және коммуникациялық желілерге зақым келтіруі мүмкініс-әрекеттерге жол беруге және қажет болған жағдайда оларға пайдаланушы ұйымдардың қол жеткізуін қамтамасыз етуге құқылы;

      7. Сенімгерлік басқарушы өртке қарсы қауіпсіздік және қоршаған ортаны қорғау ережелерін қатаң сақтауды қамтамасыз етуі тиіс;

      8. Сенімгерлік басқарушы нормативтік актілерге сәйкес сенімгерлік басқару объектісі бойынша барлық шарттық міндеттемелердің орындалуын қамтамасыз етуге міндетті;

      9. Сенімгерлік басқарушы жеткізушілермен тікелей коммуналдық және өзге де қызметтерге шарт жасасуға міндетті; сенімгерлік басқаруға берілген объектілермен оның сенімгерлік басқарушы ретінде әрекетететінін көрсете отырып, өз атынан мәмілелер жасауға міндетті.

10. ҚАЖЕТТІ РЕСУРСТАР

      Бағдарлама республикалық, облыстық бюджет, қалалық бюджет және бюджеттен тыс көздер есебінен қаржыландырылады.

      Бағдарлама республикалық және (немесе) облыстық бюджетте бекітілген оның іс-шараларын іске асыруға көзделген нысаналы даму трансферттерінің сомалары шегінде республикалық және облыстық бюджет қаражатынан қаржыландырылады.

      Бағдарламаның іс-шараларын қоса қаржыландыруға бағытталатын жергілікті бюджеттердің қаражаты қаланың жергілікті өзін-өзі басқару органдарының нормативтік құқықтық актілерімен айқындалады.

      Бағдарламаны іске асыру барысында қаржыландыру көлемі облыстық және қалалық бюджеттердің нақты мүмкіндіктерін ескере отырып, жыл сайын нақтылануға жатады.

      Бағдарлама іс-шараларын іске асыруға бағытталатын облыстық бюджет қаражатының бас басқарушысы "Қаратобе ауданының тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі, автомобиль жолдары және тұрғын үй инспекциялары бөлімі"ММ болып табылады.

      2024-2030 жылдарға арналған бағдарламаның іс-шараларын іске асыру бойынша қаржыландырудың нақты көлемдері тиісті жылдың жергілікті бюджетін жасау кезінде, оның ішінде "қатты тұрмыстық қалдықтарды басқару жүйесін жаңғырту жобаларына инвестицияларды негіздеу"Қазақстан Республикасы Экология министрлігінің 040 бюджеттік бағдарламасы шеңберінде әзірленген ҚТҚ секторын жаңғырту инвестицияларын негіздеу жөніндегі жобаларды іске асыру шеңберінде нақты есептерді негізге ала отырып айқындалатын болады;

      Сондай-ақ мемлекеттік-жекешелік әріптестік шарттарында, сондай-ақ халықаралық қаржы институттарының қаражаты есебінен жобаларды іске асыру кезінде инвесторлардың ақшалай қаражаты тартылатын болады.

      ҚТҚ қабылдау полигонын бағдарламаларды сатып алу құқығынсыз сенімгерлік басқаруға беру кезінде ішінара сенімгерлік басқарушының есебінен қаржыландырылатын болады.