ИПС "Әділет"

В соответствии с подпунктом 1) пункта 3 статьи 365 Экологического кодекса Республики Казахстана Сырымский районный маслихат РЕШИЛ:

1. Утвердить программу по управлению коммунальными отходами по Сырымскому району на 2024-2028 годы согласно приложению к настоящему решению.

2. Настоящее решение вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Председатель маслихата

Ш. Дуйсенгалиева

Приложение к решению
Сырымского районного маслихата
От 23 мая 2024 года № 20-23

СОДЕРЖАНИЕ

Введение .................................................................................................................................4

1. АНАЛИЗ ТЕКУЩЕГО СОСТОЯНИЯ УПРАВЛЕНИЯ ОТХОДАМИ .........................7

2. ЦЕЛИ, ЗАДАЧИ И ЦЕЛЕВЫЕ ПОКАЗАТЕЛИ ...........................................................39

3. ОСНОВНЫЕ НАПРАВЛЕНИЯ, ПУТИ ДОСТИЖЕНИЯ ПОСТАВЛЕННОЙ ЦЕЛИ И

СООТВЕТСТВУЮЩИЕ МЕРЫ .........................................................................................40

4. Необходимые ресурсы и источники финансирования .................................................51

5. План мероприятий по реализации Программы управления отходами .......................52

Приложения

Приложение 1 Государственная лицензия

Приложение 2 Карты-схемы ситуационные по сельским округам и полигонам

Приложение 3 Отдельными папками все документы по полигонам и сельским округам

Приложение 4 Отдельными папками все фото и видео полевых работ.

Расшифровка аббревиатур

ТКО	Твердые коммунальные отходы
ТБО	Твердые бытовые отходы
МИО	местные исполнительные органы
КОС	канализационные очистные сооружения
ОВОС	Оценка воздействия на окружающую среду
КГП на ПХВ	Коммунальное государственное предприятие на праве хозяйственного ведения
КХ	Крестьянские хозяйства
ТЭЦ	Тепловая электрическая централь
РОП	расширенная ответственность производителя товаров и упаковок
ИП	Индивидуальный предприниматель
ТОО	Товарищество с ограниченной ответственностью
ЗГЭЭ	Заключение государственной экологической экспертизы
СЭЗ	Санитарно-эпидемиологическое заключение

Введение

Региональная программа управления коммунальными отходами Сырымского района Западно-Казахстанской области выполнена ТОО "Environmental Engineering and Consulting" (гос. лицензия на природоохранное проектирование № 01616Р от 06.12.2013 г, приложение1) согласно договора с ГУ "Сырымский районный отдел жилищно-коммунального хозяйства, пассажирского транспорта и автомобильных дорог" на период с 2024 года по 2028 гг., в соответствии с законодательством РК.

Сырымский район (каз. Сырым ауданы) расположен в Западно-Казахстанской области Казахстана. Административный центр района — аул Жымпиты, расположен в 140 км к юго-востоку от Уральска на левом берегу реки Оленти.

Административно-территориальное деление района (12 с.о. в них 37 аулов):

Сельские округа	СҰла	Координаты расположения	Количес-тво насе-ления, чел	Примечание
№ п/п	Название	№ п/п	Название	Широта	Долгота
1	2	3	4	5	6	7	8
1	Жымпитынский	1	Жымпиты	50°15′13″	52°35′42″	6140	Код КАТО — 275830100. Административный центр
		2	Оленти	50°16′01″	52°37′09″	1050	Код КАТО — 275830400.
		3	Саралжын	50°08′23″	52°38′11″	121	Код КАТО — 275830200.
	Итого по Жымпитынский с.о.			7311
2	Аралтобинский	1	Аралтобе	50°30′25″	52°38′47″	764	Код КАТО — 275835100.
2	Аралтобинский	2	Кызылагаш	50°33′50″	52°20′36″	100	Код КАТО — 275835200
	Итого по Аралтобинский с.о.			864
3	Алгабас-ский	1	Алгабас	50°39′53″	52°06′49″	1178	Код КАТО — 275833100.
		2	Жанаонир	50°33′39″	52°05′14″	73	Код КАТО — 275833300.
		3	Сасыкколь	50°25′12″	52°06′49″	61	Код КАТО — 275833500.
	Итого по Алгабасский с.о.			1312
4	Булдуртинский	1	Булдурта,	50°05′57″	53°11′17″	1864	Код КАТО — 275839100
		2	Аккудук,	50°39′31″	52°50′04″	385	Код КАТО — 275839200
		3	Каракудук,	50°13′57″	53°18′31″	44	Код КАТО — 275839500
		4	Жаркамыс,	50°03′28″	53°07′26″	14	Код КАТО — 275839300
		5	Когерис	50°15′32″	53°05′23″	257	Код КАТО — 275839302
	Итого по Булдуртинскому с.о.			2564
5	Буланский	1	Булан	50°19′35″	52°29′02″	603	Код КАТО — 275837100
5	Буланский	2	Жамбыл	50°20′28″	52°24′09″	312	Код КАТО — 275837200
	Итого по Буланскому с.о.			915
6	Елтайский	1	Алатау	50°36′10″	53°00′19″	-	Код КАТО — 275843200
6	Елтайский	2	Таскудук	50°44′04″	52°55′45″	-	Код КАТО — 275843100
	Итого по Елтайскому с.о.			304
7	Жетыкольский	1	Жетыколь	49°53′43″	52°35′10″	149	Код КАТО — 275845300
		2	Акоба	49°54′54″	52°48′15″	21	Код КАТО — 275845200
		3	Каракудук	49°45′49″	52°46′26″	22	Код КАТО — 275845400
		4	Косарал	49°54′03″	52°39′03″	791	Код КАТО — 275845100
	Итого по Жетыкольскому с.о.			983
8	Жосалинский	1	Былкылдак	50°27′48″	53°37′41″	-	Код КАТО — 275847200
		2	Кенаша,	50°30′28″	53°18′45″	-	Код КАТО — 275847300
		3	Коныр,	50°24′49″	53°23′29″	-	Код КАТО — 275847100
		4	Тамды.	50°22′10″	53°21′22″	-	Код КАТО — 275847400
	Итого по Жосалинскому с.о.			722
9	Кособин-ский	1	Кособа	50°04′56″	52°18′55″	-	Код КАТО — 275853100
9	Кособин-ский	2	Жыракудук	50°05′59″	52°20′45″	-	Код КАТО — 275853200
	Итого по Кособинскому с.о.			1045
1	2	3	4	5	6	7	8
10	Саройский	1	Жанаконыс,	51°00′30″	53°05′46″	29	Код КАТО — 275855200
		2	Коздикара,	50°00′52″	53°03′05″	289	Код КАТО — 275855300
		3	Кызылтан,	50°00′42″	52°41′58″	20	Код КАТО — 275855400
		4	Шагырлой	50°05′07″	52°43′20″	572	Код КАТО — 275855100
	Итого по Саройскому с.о.			910
11	Талдыбулакский	1	Талдыбулак,	50°42′14″	52°46′49″	504	Код КАТО — 275857100
11	Талдыбулакский	2	Казахстан	50°48′00″	52°42′38″	86	Код КАТО — 275857400
	Итого по Талдыбулакскому с.о.			590
12	Шолаканкатынский	1	Анкаты,	50°50′02″	52°00′19″	165	Код КАТО — 275859200
		2	Караганды, Сегізүй	50°42′20″	52°08′57″	71+33	Код КАТО — 275859300
		3	Куспанколь,	50°47′56″	52°03′09″	284	Код КАТО — 275859400
		4	Тоганас	50°49′41″	52°01′51″	454	Код КАТО — 275859100
	Итого по Шолаканкатынскому с.о.		1010
	ВСЕГО по Сырымскому району:	18530

Основными руководящими документами при разработке региональной программы управления коммунальными отходами являются: Экологический Кодекс Республики Казахстан от 2 января 2021 г. № 400-VI ЗРК и "Методические рекомендации местным исполнительным органам по разработке программы по коммунальными отходами", утверждҰнные приказом и.о. министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 18 мая 2023 года № 154п.

В соответствии с пп.1 п. 4 ст. 365 гл.27 Экологического кодекса РК: "Местные исполнительные органы районов, городов районного и областного значения, городов республиканского значения, столицы реализуют государственную политику в области управления коммунальными отходами посредством:

1) организации разработки программ по управлению коммунальными отходами и обеспечения их выполнения;

2) разработки и представления на утверждение соответствующим местным представительным органам норм образования и накопления коммунальных отходов;

3) выделения земельных участков под строительство и (или) размещение объектов по управлению коммунальными отходами, в том числе для обустройства контейнерных площадок и пунктов приема вторичного сырья;

4) обеспечения строительства объектов по удалению и захоронению коммунальных отходов;

5) осуществления контроля за обращением коммунальных отходов в соответствии с настоящим Кодексом, правилами управления коммунальными отходами, а также разработки мероприятий и экономических инструментов, направленных на снижение объемов образования коммунальных отходов, повышение уровня их подготовки к повторному использованию, переработки, утилизации и сокращение объемов коммунальных отходов, подлежащих захоронению, в том числе посредством государственно-частного партнерства;

6) утверждения правил расчета норм образования и накопления коммунальных отходов;

7) разработки и представления на утверждение соответствующим местным представительным органам тарифов для населения на сбор, транспортировку, сортировку и захоронение твердых бытовых отходов, рассчитанных в соответствии с методикой, разрабатываемой и утверждаемой уполномоченным органом в области охраны окружающей среды;

8) определения порядка распределения тарифа между субъектами, осуществляющими операции по сбору, транспортировке, сортировке и захоронению твердых бытовых отходов;

9) организации рациональной и экологически безопасной системы сбора коммунальных отходов, предусматривающей их раздельный сбор, в том числе транспортировку и накопление до восстановления или удаления;

10) обеспечения создания и функционирования необходимой инфраструктуры для субъектов предпринимательства, осуществляющих деятельность по сбору, транспортировке, сортировке, восстановлению и удалению коммунальных отходов, в том числе посредством государственно-частного партнерства;

11) обеспечения достижения целевых показателей качества окружающей среды при управлении коммунальными отходами;

12) стимулирования раздельного сбора органических коммунальных отходов и их восстановления, в том числе путем компостирования;

13) обеспечения доступа для организаций, осуществляющих деятельность по сбору, транспортировке, сортировке, восстановлению, в том числе переработке, и удалению коммунальных отходов, к сведениям о регистрации населения в целях идентификации количества граждан, зарегистрированных по месту жительства;

14) информирования населения о рациональной системе сбора, утилизации и переработки твердых бытовых отходов, включая раздельный сбор;

15) организации работы по вывозу отходов для владельцев объектов по энергетической утилизации отходов.

Настоящая Программа направлена на совершенствование системы обращения с коммунальными отходами; повышение эффективности, надежности, экологической и социальной приемлемости комплекса услуг по сбору, транспортировке, утилизации, переработке и захоронению коммунальных отходов; модернизацию сектора ТКО на основе современных технологий и методов управления, а также принятие мер по неукоснительному выполнению требований экологического законодательства Республики Казахстан.

Реализация Программы повысит качество предоставляемых услуг в сфере обращения с ТКО, увеличит количество собираемых и перерабатываемых вторичных материальных ресурсов, позволит максимально использовать энергетический потенциал ТКО, а также минимизировать негативное влияние на окружающую среду, оказываемое в результате обращения с ТКО. Тем самым, Программа будет способствовать существенному улучшению качества и условий жизни населения Сырымского района Западно-Казахстанской области Республики Казахстан.

1. АНАЛИЗ ТЕКУЩЕГО СОСТОЯНИЯ УПРАВЛЕНИЯ ОТХОДАМИ

Программа управления коммунальными отходами (ПУКО) для Сырымского района ЗКО разработана на период с 2024 года по 2028 гг., в соответствии с законодательством РК.

Программа разрабатывается в соответствии с принципом иерархии и должна содержать сведения об объеме и составе образуемых и (или) получаемых от третьих лиц отходов, способах их накопления, сбора, транспортировки, обезвреживания, восстановления и удаления, а также описание предлагаемых мер по сокращению образования отходов, увеличению доли их повторного использования, переработки и утилизации.

В соответствии с проведенной инвентаризацией и анализом существующей системы управления коммунальными отходами в Сырымском районе на 12 сельских округов и 37 сел имеется 15 законно отведенных полигонов ТБО:

Сельские округа	Поселки	Координаты расположения	Пло-щадь полиго-на, га	Кадастровый номер
№ п/п	Название	№ п/п	Название	Широта	Долгота
1	2	3	4	5	6	7	8
1	Жымпитын-ский	1	Полигон Жымпиты	50°14'37.36"	52°34'22.94"	4,0	08:122:033:135
2	Аралтобинский	2	Полигон Аралтобе	50°31'50.17"	52°38'18.24"	1,0	08:122:019:294
3	Алгабасский	3	Полигон Алгабас	50°40'34.11"	52° 7'57.69"	2,0	08:122:006:175
4	Булдуртинский	4	Полигон Булдурты	50° 5'40.22"	53° 9'15.30"	5,0	08:122:016:090
5	Кособинский	5	Полигон Кособа	50° 4'20.71"	52°18'5.60"	1,0	08:122:039:152
6	Полигон Жыракудук	50° 5'24.59"	52°21'1.82"	1,0	08:122:039:153
6	Буланский	7	Полигон Булан	50°18'54.80"	52°28'44.03"	2,0	08:122:057:078
8	Полигон Жамбыл	50°19'51.89"	52°23'59.50"	1,0	08:122:057:079
7	Елтайский	9	Полигон Таскудук	50°43'56.70"	52°56'53.53"	1,0	08:122:048:108
8	Талдыбулак-ский	10	Полигон Талдыбулак	50°42'3.71"	52°45'42.48"	2,0	08:122:043:130
11	Полигон Казахстан	50°48'29.33"	52°42'39.56"	2,0	08:122:043:131
9	Жетыкольский	12	Полигон Жетыколь	49°53'4.55"	52°35'13.89"	1,0	08:122:024:279
13	Полигон Косарал	49°53'54.55"	52°40'30.11"	1,0	08:122:024:280
10	Саройский	14	Полигон Шагырлой	50° 5'2.08"	52°42'8.39"	1,0	08:122:011:045
11	Жосалинский	15	Полигон Коныр	50°24'58.95"	53°22'24.06"	2,0	08:122:029:262
16	Полигон Тамды	50°21'41.47"	53°21'0.96"	1,0	08:122:029:263
12	Шолаканкатынский	17	Полигон Тоганас	50°48'29.16"	52° 1'26.24"	4,0	08:122:054:165

1.1 Характеристика объектов размещения

1. Жымпитиский сельский округ

Наименование объекта: Полигон твердых коммунальных отходов (ТКО) п.Жымпиты.

Целевое назначение: для размещения отходов потребления.

Местоположение. Существующий полигон коммунальных отходов расположен в Западно-Казахстанской области Сырымский район Жымпитинский с.о. один километр на юго-запад ниже села Жымпиты. Общая площадь участка - 4,0 га, согласно Акта на право временного возмездного (долгосрочного, краткосрочного) землепользования (аренды) с кадастровым номером 08:122:033:135 от 19.11.2015 г.). Категория земель - Земли населенных пунктов. Территория полигона граничит со всех сторон граничит со свободными землями. Ближайшие жилые дома (с.Жымпиты) расположены на расстоянии более 1 км на юг от полигона ТКО. Река Оленты протекает 1,7 км. севернее полигона.

Год ввода в эксплуатацию: 2015 год

Параметры полигона: прямоугольного вида 200×200

Высота складирования в уплотненном состоянии - 5 м.

Вместимость - 200000 м3 уплотненных отходов (50000 тонн).

Количество накопленных отходов: на 01.01.2024 год на полигоне накоплено 30000 м3 отходов.

Область воздействия (санитарно-защитная зона) относится к объектам I категории с размером ОВ 1000м.

Данный объект размещения отходов трудно назвать полигоном ТКО, так как он, по сути, представляет собой свалку мусора, и не является инженерным сооружением, которое можно отнести к классу "полигонов ТКО". Действующая полигон (свалка) ТКО не соответствует требованиям санитарных правил "Санитарно-эпидемиологические требования к сбору, использованию, применению, обезвреживанию, транспортировке, хранению и захоронению отходов производства и потребления", утвержденных приказом и.о. Министра здравоохранения Республики Казахстан от 25 декабря 2020 года № ҚР ДСМ-331/2020 и экологическим стандартам захоронения:

отсутствует проект строительства полигона с Оценкой воздействия на окружающую среду (далее ОВОС) и согласования государственных органов в сфере экологии, санитарно-эпидемиологического надзора и т.д;

отсутствует синтетический или глиняный противофильтрационный экран;

отсутствуют весы для ведения учета поступающей массы отходов;

широко распространенное размещение коммунальных отходов вместе с промышленными, медицинскими и иными видами опасных и токсичных отходов;

журнал движения отходов не ведется;

не производится разравнивание, уплотнение и выкладка изолирующего слоя-грунта на полигоне, отходы вываливаются кучками и размещаются в таком виде;

отсутствует система для сбора фильтрата и свалочных газов (включая метан);

отсутствует система мониторинга свалки;

неразвита система раздельного сбора ТКО и/или сортировки.

производится захоронение отходов без предварительной переработки.

Морфологический состав свалки, который был создан на основании визуального осмотра, свидетельствует о том что в регионе совсем отсутствует система раздельного сбора и/или ручной сортировки на месте приема отходов на захоронение на территорию полигона (см. рис. 1.1 - 1.5): отходы различных пластиковых, стеклянных, жестяных, картонных, упаковок, текстильные отходы, древесные отходы, строительные отходы, обломки шифера, навоз с сеном и т.п., отходы которые могут вторично использоваться особенно в условиях сельской местности.

Рис. 1.1 – 1.5 Морфологический состав полигона Жымпиты

На территории сельского округа зарегистрировано 56 крестьянских хозяйств (КХ). В районе размещения полигона ТКО отсутствуют заповедники, памятники архитектуры, санитарно-профилактические учреждения, зоны отдыха и другие природоохранные объекты.

На территории поселка установлено 200 контейнеров для сбора отходов ТБО, отдельно сетка контейнеры для сбора пластиковых отходов в количестве 52 единицы и 2 контейнера для сбора отработанных ртутьсодержащих ламп. На территории сельского округа работой по сбору транспортировке и захоронению ТБО занимается ТОО "Ернұр". Однако журнал движения отходов практически не ведется. Улицы поселка чистые, несанкционированных свалок нет. В 2020 году по программе "Дорожная карта бизнеса 2020-2025" ТОО "Ернұр" выиграл грант на приобретение преса пластиковых отходов в размере 4 млн.224 тыс.тенге. В настояще время ведутся работы по его установке. На балансе предприятия имеются два "Камаза", один трактор "ДТ-75" и две мусоропогрузочные машины, а также шестеро рабочих в штате.

Информация по освоенным затратам на 2021-2023 года за сбор, транспортировку, сортировку и захоронение ТБО не предоставлена.

2. Кособинский сельский округ

Наименование объекта: Полигон твердых коммунальных отходов (ТКО) п.Кособа.

Целевое назначение: для размещения отходов потребления.

Местоположение. Существующий полигон коммунальных отходов расположен в Западно-Казахстанской области Сырымский район Косабинский с.о., с.Кособа. Общая площадь участка - 1,0 га, согласно Акта на право временного возмездного (долгосрочного, краткосрочного) землепользования (аренды) с кадастровым номером 08:122:039:152 от 16.04.2008 г.). Категория земель - Земли населенных пунктов. Территория полигона граничит со всех сторон граничит со свободными землями. Ближайшие жилые дома (с.Кособа) расположены на расстоянии более 1 км на север от полигона ТКО.

Год ввода в эксплуатацию: 2008 год

Параметры полигона: прямоугольного вида 100×100

Высота складирования в уплотненном состоянии - 3 м.

Вместимость - 30000 м3 уплотненных отходов (7500 тонн).

Количество накопленных отходов: на 01.01.2024 год на полигоне накоплено примерно 6000 м3 отходов.

Область воздействия (санитарно-защитная зона) относится к объектам I категории с размером ОВ 1000м.

На территории сельского округа имеется еще один полигон – п. Жыракудук. Общая площадь участка - 1,0 га, согласно Акта на право временного возмездного (долгосрочного, краткосрочного) землепользования (аренды) с кадастровым номером 08:122:039:153 от 16.04.2008 г.). Категория земель - Земли населенных пунктов. На момент инвентаризации доступа к полигону не было.

Данные объекты размещения отходов трудно назвать полигоном ТБО, так как он, по сути, представляет собой свалку мусора, и не является инженерным сооружением, которое можно отнести к классу "полигонов ТБО". Действующая полигон (свалка) ТБО не соответствует требованиям санитарных правил "Санитарно-эпидемиологические требования к сбору, использованию, применению, обезвреживанию, транспортировке, хранению и захоронению отходов производства и потребления", утвержденных приказом и.о. Министра здравоохранения Республики Казахстан от 25 декабря 2020 года № ҚР ДСМ-331/2020 и экологическим стандартам захоронения:

отсутствует синтетический или глиняный противофильтрационный экран;

отсутствуют весы для ведения учета поступающей массы отходов;

полигон огорожен частично;

отсутствует система для сбора фильтрата и свалочных газов (включая метан);

отсутствует система мониторинга свалки;

неразвита система раздельного сбора ТБО и/или сортировки.

производится захоронение отходов без предварительной переработки.

Морфологический состав свалки, который был создан на основании визуального осмотра, свидетельствует о том что в регионе совсем отсутствует система раздельного сбора и/или ручной сортировки на месте приема отходов на захоронение на территорию полигона (см. рис. 1.6 - 1.8): отходы различных пластиковых, стеклянных, жестяных, картонных, упаковок, текстильные отходы, древесные отходы, строительные отходы, обломки шифера, навоз с сеном и т.п., отходы которые могут вторично использоваться особенно в условиях сельской местности.

Рис. 1.6 – 1.8 Морфологический состав полигона

На территории сельского округа зарегистрировано 15 крестьянских хозяйств (КХ). В районе размещения полигона ТБО отсутствуют заповедники, памятники архитектуры, санитарно-профилактические учреждения, зоны отдыха и другие природоохранные объекты.

На территории поселков контейнеры для сбора отходов не установлены. Население производит временное складирование отходов на территории своих дворов из-за отсутствия проезда на полигон ТБО, а затем спецтехникой вывозят отходы на полигон. Улицы поселков чистые, однако на краю поселков встречаются несанкционированные свалки. Подрядные организации занимающиеся сбором, вывозом, транспортировкой, сортировкой ТКО, сбором вторсырья, на территории округа отсутствуют. Информация по выделенным средствам на управление отходами за последние 3 года (2021-2023 года) отсутствует.

Рядом с полигоном располагается биотермическая яма (см. ниже рис. 1.9), документы на нее не были предоставлены. Отсутствуют проектные материалы установки с ОВОС и согласования государственных органов в сфере экологии, санитарно-эпидемиологического надзора и т.д.

Рис. 1.9 Биотермическая яма Кособа

3. Алгабасский сельский округ

Наименование объекта: Полигон твердых коммунальных отходов (ТКО) п.Алгабас.

Целевое назначение: для размещения отходов потребления.

Местоположение. Существующий полигон коммунальных отходов расположен в Западно-Казахстанской области Сырымский район Алгабинский с.о., 850 метров северо-западнее с.Алгабас. Общая площадь участка - 2,0 га, согласно Акта на право временного возмездного (долгосрочного, краткосрочного) землепользования (аренды) с кадастровым номером 08:122:006:175 от 16.04.2008 г.). Категория земель - Земли населенных пунктов. Территория полигона граничит со всех сторон граничит со свободными землями. Ближайшие жилые дома (с.Алгабас) расположены на расстоянии более 1 км на запад от полигона ТКО. Река Копиранкаты огибает с востока полигон ТКО Алгабас на расстоянии примерно 40-50 метров. В соответствии с Водным кодексом РК это не допустимо, получается полигон ТКО Алгабас располагается в водоохраной зоне и полосе водного объекта.

Год ввода в эксплуатацию: 2008 год

Параметры полигона: прямоугольного вида 50×400

Высота складирования в уплотненном состоянии - 5 м.

Вместимость - 100000 м3 уплотненных отходов (25000 тонн).

Количество накопленных отходов: на 01.01.2024 год на полигоне накоплено примерно 20000 м3 отходов.

Область воздействия (санитарно-защитная зона) относится к объектам I категории с размером ОВ 1000м.

На территории сельского округа имеется еще два полигона – п. Жанаонир и Сасыкколь. Общие площади участков составляют - 1,0 га каждого, согласно Актов на право временного возмездного (долгосрочного, краткосрочного) землепользования (аренды) с кадастровым номером 08:122:006:176 и 08:122:006:177 от 16.04.2008 г. соответственно. Категория земель - Земли населенных пунктов. На момент инвентаризации из-за погодных условий доступа к полигонам не было.

при выборе места не учтены требования Водного кодекса РК.

отсутствует синтетический или глиняный противофильтрационный экран;

отсутствуют весы для ведения учета поступающей массы отходов;

отсутствует система для сбора фильтрата и свалочных газов (включая метан);

отсутствует система мониторинга свалки;

неразвита система раздельного сбора ТКО и/или сортировки.

производится захоронение отходов без предварительной переработки.

Морфологический состав свалки, который был создан на основании визуального осмотра, свидетельствует о том что в регионе совсем отсутствует система раздельного сбора и/или ручной сортировки на месте приема отходов на захоронение на территорию полигона (см. рис. 1.10 - 1.13): отходы различных пластиковых, стеклянных, жестяных, картонных, упаковок, текстильные отходы, древесные отходы, строительные отходы, обломки шифера, навоз с сеном и т.п., отходы которые могут вторично использоваться особенно в условиях сельской местности.

Рис. 1.10 – 1.13 Морфологический состав полигона

На территории сельского округа зарегистрировано 30 крестьянских хозяйств (КХ). В районе размещения полигона ТКО отсутствуют заповедники, памятники архитектуры, санитарно-профилактические учреждения, зоны отдыха и другие природоохранные объекты.

4. Аралтобинский сельский округ

Наименование объекта: Полигон твердых коммунальных отходов (ТКО) п.Аралтобе.

Целевое назначение: для размещения отходов потребления.

Местоположение. Существующий полигон коммунальных отходов расположен в Западно-Казахстанской области Сырымский район Аралтобинский с.о., в 1300 метров на север от с.Аралтобе. Общая площадь участка - 2,0 га, согласно Акта на право временного возмездного (долгосрочного, краткосрочного) землепользования (аренды) с кадастровым номером 08:122:019:294 от 21.04.2008 г.). Категория земель - Земли населенных пунктов. Территория полигона граничит со всех сторон граничит со свободными землями. Ближайшие жилые дома (с.Аралтобе) расположены на расстоянии более 1,3 км на восток от полигона ТКО. Река Шидерты протекает 2,1 км. юго-восточнее полигона ТКО.

Год ввода в эксплуатацию: 2008 год

Параметры полигона: прямоугольного вида 100×100

Высота складирования в уплотненном состоянии - 5 м.

Вместимость - 50000 м3 уплотненных отходов (12500 тонн).

Количество накопленных отходов: на 01.01.2024 год на полигоне накоплено примерно 10000 м3 отходов.

Область воздействия (санитарно-защитная зона) относится к объектам I категории с размером ОВ 1000м.

отсутствует синтетический или глиняный противофильтрационный экран;

отсутствуют весы для ведения учета поступающей массы отходов;

отсутствуют ворота или шлагбаум;

отсутствует система для сбора фильтрата и свалочных газов (включая метан);

отсутствует система мониторинга свалки;

неразвита система раздельного сбора ТКО и/или сортировки.

производится захоронение отходов без предварительной переработки.

Морфологический состав свалки, который был создан на основании визуального осмотра, свидетельствует о том что в регионе совсем отсутствует система раздельного сбора и/или ручной сортировки на месте приема отходов на захоронение на территорию полигона (см. рис. 1.14 - 1.16): отходы различных пластиковых, стеклянных, жестяных, картонных, упаковок, текстильные отходы, древесные отходы, строительные отходы, обломки шифера, навоз с сеном и т.п., отходы которые могут вторично использоваться особенно в условиях сельской местности.

Рис. 1.14 – 1.16 Морфологический состав полигона Аралтобе

На полигон дороги нет, получается зимой население складывает отходы возле домов. На территории сельского округа зарегистрировано 32 крестьянских хозяйств (КХ), В районе размещения полигона ТКО отсутствуют заповедники, памятники архитектуры, санитарно-профилактические учреждения, зоны отдыха и другие природоохранные объекты.

Полигон обслуживает два поселка округа: Аралтобе, Кызылагаш. На территории поселков контейнеры для сбора отходов не установлены. Население производит временное складирование отходов на территории своих дворов из-за отсутствия проезда на полигон ТБО, а затем спецтехникой вывозят отходы на полигон. Улицы поселков чистые, однако на краю поселков встречаются несанкционированные свалки. Подрядные организации занимающиеся сбором, вывозом, транспортировкой, сортировкой ТКО, сбором вторсырья, на территории округа отсутствуют. Информация по выделенным средствам на управление отходами за последние 3 года (2021-2023 года) отсутствует.

5. Елтайский сельский округ

Наименование объекта: Полигон твердых коммунальных отходов (ТКО) п.Таскудук.

Целевое назначение: для размещения отходов потребления.

Местоположение. Существующий полигон коммунальных отходов расположен в Западно-Казахстанской области Сырымский район Аралтобинский с.о., с.Аралтобе. Общая площадь участка - 2,0 га, согласно Акта на право временного возмездного (долгосрочного, краткосрочного) землепользования (аренды) с кадастровым номером 08:122:048:108 от 16.04.2008 г.). Категория земель - Земли населенных пунктов. Территория полигона граничит со всех сторон граничит со свободными землями. Ближайшие жилые дома (с.Таскудук) расположены на расстоянии более 1 км от полигона ТКО.

Год ввода в эксплуатацию: 2008 год

Параметры полигона: прямоугольного вида 100×100

Высота складирования в уплотненном состоянии - 5 м.

Вместимость - 50000 м3 уплотненных отходов (12500 тонн).

Количество накопленных отходов: на 01.01.2024 год на полигоне накоплено примерно 10000 м3 отходов.

Область воздействия (санитарно-защитная зона) относится к объектам I категории с размером ОВ 1000м.

отсутствует синтетический или глиняный противофильтрационный экран;

отсутствуют весы для ведения учета поступающей массы отходов;

не ведется журнал учета движения отходов потребления;

отсутствуют ворота или шлагбаум;

отсутствует система для сбора фильтрата и свалочных газов (включая метан);

отсутствует система мониторинга свалки;

неразвита система раздельного сбора ТКО и/или сортировки.

производится захоронение отходов без предварительной переработки.

Морфологический состав свалки, который был создан на основании визуального осмотра, свидетельствует о том что в регионе совсем отсутствует система раздельного сбора и/или ручной сортировки на месте приема отходов на захоронение на территорию полигона (см. рис. 1.17 - 1.27): отходы различных пластиковых, стеклянных, жестяных, картонных, упаковок, текстильные отходы, древесные отходы, отработанные автошины, строительные отходы, обломки шифера, навоз с сеном и т.п., отходы которые могут вторично использоваться особенно в условиях сельской местности.

Рис. 1.17 – 1.19 Морфологический состав полигона Таскудук

Полигон не огорожен, располагается на месте бывшего карьера, поэтому мусора зимой под снегом совсем не видно. На территории сельского округа зарегистрировано 10 крестьянских хозяйств (КХ). В районе размещения полигона ТКО отсутствуют заповедники, памятники архитектуры, санитарно-профилактические учреждения, зоны отдыха и другие природоохранные объекты.

Полигон обслуживает два поселка округа: Алатау, Таскудук. На территории поселков контейнеры для сбора отходов не установлены. Население производит временное складирование отходов на территории своих дворов из-за отсутствия проезда на полигон ТБО, а затем спецтехникой вывозят отходы на полигон. Улицы поселков чистые, однако на краю поселков встречаются несанкционированные свалки. Подрядные организации занимающиеся сбором, вывозом, транспортировкой, сортировкой ТКО, сбором вторсырья, на территории округа отсутствуют. Информация по выделенным средствам на управление отходами за последние 3 года (2021-2023 года) отсутствует.

6. Талдыбулакский сельский округ

Наименование объекта: Полигон твердых коммунальных отходов (ТКО) п.Талдыбулак.

Целевое назначение: для размещения отходов потребления.

Местоположение. Существующий полигон коммунальных отходов расположен в Западно-Казахстанской области Сырымский район Талдыбулакский с.о., с.Талдыбулак. Общая площадь участка - 2,0 га, согласно Акта на право временного возмездного (долгосрочного, краткосрочного) землепользования (аренды) с кадастровым номером 08:122:043:130 от 16.04.2008 г.). Категория земель - Земли населенных пунктов. Территория полигона граничит со всех сторон граничит со свободными землями. Ближайшие жилые дома (с.Талдыбулак) расположены на расстоянии более 1 км от полигона ТКО.

Год ввода в эксплуатацию: 2008 год

Параметры полигона: прямоугольного вида 200×100

Высота складирования в уплотненном состоянии - 5 м.

Вместимость - 100000 м3 уплотненных отходов (25000 тонн).

Количество накопленных отходов: на 01.01.2024 год на полигоне накоплено примерно 10000 м3 отходов.

Область воздействия (санитарно-защитная зона) относится к объектам I категории с размером ОВ 1000 м.

На территории сельского округа имеется еще один полигон – п. Казахстан. Общая площадь участка - 1,0 га, согласно Акта на право временного возмездного (долгосрочного, краткосрочного) землепользования (аренды) с кадастровым номером 08:122:043:131 от 16.04.2008 г.). Категория земель - Земли населенных пунктов. На момент инвентаризации доступа к полигону не было.

Данные объекты размещения отходов трудно назвать полигонами ТКО, так как они, по сути, представляют собой свалку мусора, и не является инженерным сооружением, которое можно отнести к классу "полигонов ТКО". Действующий полигон (свалка) ТКО не соответствует требованиям санитарных правил "Санитарно-эпидемиологические требования к сбору, использованию, применению, обезвреживанию, транспортировке, хранению и захоронению отходов производства и потребления", утвержденных приказом и.о. Министра здравоохранения Республики Казахстан от 25 декабря 2020 года № ҚР ДСМ-331/2020 и экологическим стандартам захоронения:

отсутствует синтетический или глиняный противофильтрационный экран;

отсутствуют весы для ведения учета поступающей массы отходов;

отсутствует полное огорождение и ворота на полигоне;

отсутствует система для сбора фильтрата и свалочных газов (включая метан);

отсутствует система мониторинга свалки;

неразвита система раздельного сбора ТКО и/или сортировки.

производится захоронение отходов без предварительной переработки.

Морфологический состав свалок, который был создан на основании визуального осмотра, свидетельствует о том что в регионе совсем отсутствует система раздельного сбора и/или ручной сортировки на месте приема отходов на захоронение на территорию полигона (см. рис. 1.20 - 1.22): отходы различных пластиковых, стеклянных, жестяных, картонных, упаковок, текстильные отходы, древесные отходы, отработанные автошины, строительные отходы, обломки шифера, навоз с сеном, золошлак и т.п., отходы которые могут вторично использоваться особенно в условиях сельской местности.

Рис. 1.20 – 1.22 Морфологический состав полигона ТКО Талдыбулак

На территории сельского округа зарегистрировано 14 крестьянских хозяйств (КХ). В районе размещения полигонов ТКО отсутствуют заповедники, памятники архитектуры, санитарно-профилактические учреждения, зоны отдыха и другие природоохранные объекты.

7. Жетыкольский сельский округ

Наименование объекта: Полигон твердых коммунальных отходов (ТКО) п.Жетиколь.

Целевое назначение: для размещения отходов потребления.

Местоположение. Существующий полигон коммунальных отходов расположен в Западно-Казахстанской области Сырымский район Жетыкольский с.о., с.Жетыколь. Общая площадь участка - 1,0 га, согласно Акта на право временного возмездного (долгосрочного, краткосрочного) землепользования (аренды) с кадастровым номером 08:122:024:279 от 16.04.2008 г.). Категория земель - Земли населенных пунктов. Территория полигона граничит со всех сторон граничит со свободными землями. Ближайшие жилые дома (с.Жетыколь) расположены на расстоянии более 1 км от полигона ТКО.

Год ввода в эксплуатацию: 2008 год

Параметры полигона: прямоугольного вида 100×100

Высота складирования в уплотненном состоянии - 5 м.

Вместимость - 50000 м3 уплотненных отходов (12500 тонн).

Количество накопленных отходов: на 01.01.2024 год на полигоне накоплено примерно 10000 м3 отходов.

Область воздействия (санитарно-защитная зона) относится к объектам I категории с размером ОВ 1000 м.

На территории сельского округа имеется еще один полигон – п. Косарал. Общая площадь участка - 1,0 га, согласно Акта на право временного возмездного (долгосрочного, краткосрочного) землепользования (аренды) с кадастровым номером 08:122:024:280 от 16.04.2008 г.). Категория земель - Земли населенных пунктов. На момент инвентаризации доступа к полигону не было.

отсутствует синтетический или глиняный противофильтрационный экран;

отсутствуют весы для ведения учета поступающей массы отходов;

не ведется журнал учета движения отходов потребления;

отсутствуют огорождения, ворота или шлагбаум;

отсутствует система для сбора фильтрата и свалочных газов (включая метан);

отсутствует система мониторинга свалки;

неразвита система раздельного сбора ТКО и/или сортировки.

производится захоронение отходов без предварительной переработки.

Морфологический состав свалки, который был создан на основании визуального осмотра, свидетельствует о том что в регионе совсем отсутствует система раздельного сбора и/или ручной сортировки на месте приема отходов на захоронение на территорию полигона (см. рис. 1.23 - 1.46): отходы различных пластиковых, стеклянных, жестяных, картонных, упаковок, текстильные отходы, древесные отходы, отработанные автошины, строительные отходы, обломки шифера, навоз с сеном и т.п., отходы которые могут вторично использоваться особенно в условиях сельской местности.

Рис. 1.23 – 1.24 Морфологический состав полигона Жетыколь

Рис. 1.25 – 1.26 Морфологический состав полигона Косарал

На территории сельского округа зарегистрировано 33 крестьянских хозяйств (КХ). В районе размещения полигона ТКО отсутствуют заповедники, памятники архитектуры, санитарно-профилактические учреждения, зоны отдыха и другие природоохранные объекты.

8. Саройский сельский округ

Наименование объекта: Полигон твердых коммунальных отходов (ТКО) с.Шагырлыой.

Целевое назначение: для размещения отходов потребления.

Местоположение. Существующий полигон коммунальных отходов расположен в Западно-Казахстанской области Сырымский район Саройский с.о., с.Шагырлыой. Общая площадь участка - 2,0 га, согласно Акта на право временного возмездного (долгосрочного, краткосрочного) землепользования (аренды) с кадастровым номером 08:122:011:045 от 16.04.2008 г.). Категория земель - Земли населенных пунктов. Территория полигона граничит со всех сторон граничит со свободными землями. Ближайшие жилые дома (с.Шагырлыой) расположены на расстоянии более 1 км от полигона ТКО.

Год ввода в эксплуатацию: 2008 год

Параметры полигона: прямоугольного вида 200×100

Высота складирования в уплотненном состоянии - 5 м.

Вместимость - 100000 м3 уплотненных отходов (25000 тонн).

Количество накопленных отходов: на 01.01.2024 год на полигоне накоплено примерно 20000 м3 отходов.

Область воздействия (санитарно-защитная зона) относится к объектам I категории с размером ОВ 1000 м.

На территории сельского округа имеется еще один полигон – село Коздикара (с.Жанаконыс). Общая площадь участка - 2,0 га, согласно Акта на право временного возмездного (долгосрочного, краткосрочного) землепользования (аренды) с кадастровым номером 08:122:011:047 от 16.04.2008 г.). Категория земель - Земли населенных пунктов. На момент инвентаризации доступа к полигону с. Коздикара из-за погодных условий не было.

отсутствует синтетический или глиняный противофильтрационный экран;

отсутствуют весы для ведения учета поступающей массы отходов;

отсутствует полное огорождение и ворота на полигоне Бейбарыс;

отсутствует система для сбора фильтрата и свалочных газов (включая метан);

отсутствует система мониторинга свалки;

неразвита система раздельного сбора ТКО и/или сортировки.

производится захоронение отходов без предварительной переработки.

Морфологический состав свалок, который был создан на основании визуального осмотра, свидетельствует о том что в регионе совсем отсутствует система раздельного сбора и/или ручной сортировки на месте приема отходов на захоронение на территорию полигона (см. рис. 1.27 - 1.30): отходы различных пластиковых, стеклянных, жестяных, картонных, упаковок, текстильные отходы, древесные отходы, отработанные автошины, строительные отходы, обломки шифера, навоз с сеном, золошлак и т.п., отходы которые могут вторично использоваться особенно в условиях сельской местности.

Рис. 1.27 – 1.30 Морфологический состав полигона ТКО Шагырлыой

На территории сельского округа зарегистрировано 26 КХ. В районе размещения полигонов ТКО отсутствуют заповедники, памятники архитектуры, санитарно-профилактические учреждения, зоны отдыха и другие природоохранные объекты.

9. Буланский сельский округ

Наименование объекта: Полигон твердых коммунальных отходов (ТКО) п.Булан.

Целевое назначение: для размещения отходов потребления.

Местоположение. Существующий полигон коммунальных отходов расположен в Западно-Казахстанской области Сырымский район Буланский с.о., с.Булан. Общая площадь участка - 2,0 га, согласно Акта на право временного возмездного (долгосрочного, краткосрочного) землепользования (аренды) с кадастровым номером 08:122:057:078 от 16.04.2008 г.). Категория земель - Земли населенных пунктов. Территория полигона граничит со всех сторон граничит со свободными землями. Ближайшие жилые дома (с.Булан) расположены на расстоянии более 1 км от полигона ТКО.

Год ввода в эксплуатацию: 2008 год

Параметры полигона: прямоугольного вида 200×100

Высота складирования в уплотненном состоянии - 5 м.

Вместимость - 100000 м3 уплотненных отходов (25000 тонн).

Количество накопленных отходов: на 01.01.2024 год на полигоне накоплено примерно 20000 м3 отходов.

Область воздействия (санитарно-защитная зона) относится к объектам I категории с размером ОВ 1000 м.

На территории сельского округа имеется еще один полигон – село Жамбыл. Общая площадь участка - 2,0 га, согласно Акта на право временного возмездного (долгосрочного, краткосрочного) землепользования (аренды) с кадастровым номером 08:122:057:079 от 16.04.2008 г.). Категория земель - земли населенных пунктов. На момент инвентаризации доступа к полигону с. Жамбыл из-за погодных условий не было.

отсутствует синтетический или глиняный противофильтрационный экран;

отсутствуют весы для ведения учета поступающей массы отходов;

не ведется журнал учета движения отходов потребления;

не производится разравнивание, уплотнение и выкладка изолирующего слоя-грунта на полигоне, отходы вываливаются кучками и остаются в таком виде;

отсутствует система для сбора фильтрата и свалочных газов (включая метан);

отсутствует система мониторинга свалки;

неразвита система раздельного сбора ТКО и/или сортировки.

производится захоронение отходов без предварительной переработки.

Морфологический состав свалки, который был создан на основании визуального осмотра, свидетельствует о том что в регионе совсем отсутствует система раздельного сбора и/или ручной сортировки на месте приема отходов на захоронение на территорию полигона (см. рис. 1.31 - 1.32): отходы различных пластиковых, стеклянных, жестяных, картонных, упаковок, текстильные отходы, древесные отходы, отработанные автошины, строительные отходы, обломки шифера, навоз с сеном и т.п., отходы которые могут вторично использоваться особенно в условиях сельской местности.

Рис. 1.31 – 1.32 Морфологический состав полигона Булан

На территории сельского округа зарегистрировано 13 КХ. В районе размещения полигонов ТКО отсутствуют заповедники, памятники архитектуры, санитарно-профилактические учреждения, зоны отдыха и другие природоохранные объекты.

10. Булдуртинский сельский округ

Наименование объекта: Полигон твердых коммунальных отходов (ТКО) п. Булдырты.

Целевое назначение: для размещения отходов потребления.

Местоположение. Существующий полигон коммунальных отходов расположен в Западно-Казахстанской области Сырымский район Булдыртинский с.о., в 1,5 км. западнее с.Булдырты. Общая площадь участка - 5,0 га, согласно Акта на право временного возмездного (долгосрочного, краткосрочного) землепользования (аренды) с кадастровым номером 08:122:016:090 от 16.04.2008 г.). Категория земель - Земли населенных пунктов. Территория полигона граничит со всех сторон граничит со свободными землями. Ближайшие жилые дома (с.Булдырты) расположены на расстоянии более 1,5 км от полигона ТКО. Река Булдурты протекает более 2 км западнее полигона.

Год ввода в эксплуатацию: 2008 год

Параметры полигона: прямоугольного вида 500×100

Высота складирования в уплотненном состоянии - 5 м.

Вместимость - 250000 м3 уплотненных отходов (62500 тонн).

Количество накопленных отходов: на 01.01.2024 год на полигоне накоплено примерно 40600 м3 отходов.

Область воздействия (санитарно-защитная зона) относится к объектам I категории с размером ОВ 1000 м.

На территории сельского округа имеется еще три полигона – сел Когерис, Каракудук и Аккудук. Общая площадь каждого участка - 1,0 га, согласно Актов на право временного возмездного (долгосрочного, краткосрочного) землепользования (аренды) с кадастровыми номерами 08:122:016:091; 08:122:016:092; 08:122:016:093; от 16.04.2008 г.). Категория земель - земли населенных пунктов. На момент инвентаризации доступа к полигонам сел Булдырты, Когерис, Каракудук и Аккудук из-за погодных условий не было. Однако фото по полигону Булдырты были предоставлены Акимом округа.

отсутствует синтетический или глиняный противофильтрационный экран;

отсутствуют весы для ведения учета поступающей массы отходов;

не ведется журнал учета движения отходов потребления;

отсутствует система для сбора фильтрата и свалочных газов (включая метан);

отсутствует система мониторинга свалки;

неразвита система раздельного сбора ТКО и/или сортировки.

производится захоронение отходов без предварительной переработки.

Морфологический состав свалки, который был создан на основании визуального осмотра, свидетельствует о том что в регионе совсем отсутствует система раздельного сбора и/или ручной сортировки на месте приема отходов на захоронение на территорию полигона (см. рис. 1.33 - 1.63): отходы различных пластиковых, стеклянных, жестяных, картонных, упаковок, текстильные отходы, древесные отходы, отработанные автошины, строительные отходы, обломки шифера, навоз с сеном и т.п., отходы которые могут вторично использоваться особенно в условиях сельской местности.

Рис. 1.33 – 1.35 Морфологический состав полигона Булдырты

На территории сельского округа зарегистрировано 76 КХ. В районе размещения полигонов ТКО отсутствуют заповедники, памятники архитектуры, санитарно-профилактические учреждения, зоны отдыха и другие природоохранные объекты.

11. Жосалинский сельский округ

На территории Жосалинского сельского округа расположено 2 полигона возле сел Коныр и Тамды. Общая площадь каждого участка - 2,0 га и 1,0 га соответственно, согласно Актов на право временного возмездного (долгосрочного, краткосрочного) землепользования (аренды) с кадастровыми номерами 08:122:029:262 и 08:122:029:263 от 16.04.2008 г. Категория земель - земли населенных пунктов. На момент инвентаризации доступа к полигонам сел Коныр и Тамды из-за погодных условий не было.

По словам акимов ситуация на полигонах одинаковая.

На территории сельского округа зарегистрировано 35 КХ. В районе размещения полигонов ТКО отсутствуют заповедники, памятники архитектуры, санитарно-профилактические учреждения, зоны отдыха и другие природоохранные объекты.

12. Шолаканкатынский сельский округ

На территории Шолаканкатынского сельского округа расположен 1 полигон возле сел Тоганас. Полигон общей площадью в 4,0 га собирает отходы ТБО с 4-х сел: Анкаты, Караганды, Куспанколь, Тоганас, согласно Актов на право временного возмездного (долгосрочного, краткосрочного) землепользования (аренды) с кадастровыми номерами 08:122:054:165 от 16.04.2008 г. Категория земель - земли населенных пунктов. На момент инвентаризации доступа к полигону села Тоганас из-за погодных условий не было.

По словам акимов ситуация на полигонах одинаковая.

На территории сельского округа зарегистрировано 34 КХ. В районе размещения полигонов ТКО отсутствуют заповедники, памятники архитектуры, санитарно-профилактические учреждения, зоны отдыха и другие природоохранные объекты.

1.2 Анализ ситуации по коммунальным отходам

В международной практике ТБО классифицированы на три части, которые соответствуют трем "потокам отходов", входящих в общий состав ТБО, но отличающихся между собой способом переработки и/или захоронения.

1. Коммунальные отходы (пищевые отходы; бумага и картон, включая упаковочные материалы; пластмассы, включая упаковочные материалы; стекло, фарфорово-фаянсовые и глиняные отходы, включая упаковочные материалы; отходы садоводства, древесные отходы; текстиль; кости; кожа, резина; металлические отходы).

2. Опасные ТБО – отходы потребления, образующиеся в результате жизнедеятельности человека, а также отходы производства с аналогичным характером образования, которые по своему составу и свойствам могут быть отнесены к опасным отходам. К ним относятся следующие отходы:

использованные батарейки и аккумуляторы;

использованное электрическое и электронное оборудование;

ртутьсодержащие отходы (люминесцентные лампы и термометры);

медицинские и ветеринарные отходы;

отходы бытовой химии;

отходы, содержащие асбест;

другие опасные отходы, образующиеся в результате жизнедеятельности человека.

3. Другие ТБО - отходы, которые не являются опасными, и в то же время не могут быть отнесены к смешанным коммунальным, так как для их сбора, вывоза и утилизации требуется применение других подходов. К ним отнесены следующие отходы:

строительные отходы;

крупногабаритные отходы;

автомобили, подлежащие утилизации;

использованные автомобильные шины;

отходы от переработки сточных вод.

Анализ показывает, что в настоящее время лишь незначительная доля ТБО (от 3 % до 5 % по различным оценкам) в регионе подвергается утилизации. Соответственно, остальные отходы размещаются на полигонах, при этом вторичные материальные ресурсы, имеющиеся в их составе, безвозвратно теряются.

Опасные бытовые отходы

В настоящее время в регионе не ведется какого-либо учета объемов образования и сбора у населения опасных бытовых отходов. Исключение составляет учет медицинских отходов, собираемых в медицинских учреждениях. Тем не менее, мировой опыт показывает, что опасные бытовые отходы обычно составляют порядка 1 % от общей массы ТБО, собираемых у населения, предприятий и организаций.

Использованные батарейки и аккумуляторы. В Казахстане отсутствует какая-либо централизованная система сбора и специальной переработки данного вида опасных бытовых отходов. В частности, не создано системы расширенной ответственности производителя за утилизацию отработанных аккумуляторов и батареек любого типа, отчасти в связи с тем, что не существует соответствующей нормативно-правовой базы. Таким образом, отходы данного типа в основном собираются в общем потоке ТБО и поступают на захоронение на существующие полигоны либо свалки.

Существует, однако, нерегулируемый стихийный рынок по сбору отработанных автомобильных (свинцовых) аккумуляторов. При этом собранные аккумуляторы перерабатываются кустарным способом, чаще всего с нарушением правил охраны труда и здоровья, и затем выделенные ценные фракции цветных металлов поступают на переплавку.

Использованное электрическое и электронное оборудование. Ситуация с данным типом опасных бытовых отходов в целом аналогична наблюдающейся для использованных аккумуляторов и батарей. Также существует ограниченный стихийный рынок по приему и кустарной переработке отдельных видов электрических приборов и бытовой техники, в основном с целью извлечения цветных и драгоценных металлов. Система расширенной ответственности производителей и поставщиков за утилизацию оборудования и техники не налажена.

Ртутьсодержащие отходы (люминесцентные лампы и термометры). Ситуация с ртутьсодержащими бытовыми отходами имеет свои особенности. В частности, налажена система сбора ртутьсодержащих (люминесцентных) ламп у организаций и учреждений и ртутных термометров у медицинских учреждений с целью их последующей переработки (демеркуризации). Также в Казахстане функционируют, по меньшей мере, 16 предприятий, которые обрабатывают и/или перерабатывают ртутьсодержащие отходы, в их числе 8 предприятий практикуют демеркуризацию. Однако система сбора ртутьсодержащих отходов у населения отсутствует, в том числе и по причине отсутствия соответствующей нормативно-правовой базы, а также пунктов приема этих отходов. Таким образом, данные отходы от населения попадают в общий поток ТКО.

Медицинские и ветеринарные отходы. Как отмечено выше, система учета, сбора и дальнейшей переработки данного типа отходов налажена только для медицинских и ветеринарных учреждений. Данная система находится в ведении Министерства здравоохранения Республики Казахстан. Однако система сбора медицинских и ветеринарных отходов у населения отсутствует, в том числе и по причине отсутствия соответствующей нормативно-правовой базы, а также пунктов приема этих отходов. Таким образом, данные отходы от населения попадают в общий поток ТБО.

Отходы бытовой химии. Налаженной системы сбора и утилизации этого типа опасных бытовых отходов не существует ни для населения, ни для предприятий и организаций. Также не имеется нормативно-правовой базы, регламентирующей сбор, переработку (уничтожение) и захоронение данных отходов. Вследствие этого отходы бытовой химии попадают в общий поток ТБО.

Отходы, содержащие асбест. В последние годы в Республике Казахстан происходят изменения в отношении данного типа отходов. В частности, вводятся изменения в нормативно-правовую базу, ужесточающие требования и регламентирующие учет асбестосодержащих отходов. Однако видимых изменений с точки зрения сбора и переработки либо захоронения этих отходов пока не происходит. В частности, не налажена система раздельного сбора и временного хранения этих отходов, не ведется их учет и не имеется специализированных объектов для их переработки либо захоронения.

Ключевые проблемы системы сбора и захоронения опасных отходов.

Суммируя вышеизложенное, можно выделить следующие ключевые проблемы в сфере обращения с опасными бытовыми отходами на текущий момент:

отсутствие системы учета образования опасных бытовых отходов;

практически полное отсутствие налаженной системы раздельного сбора;

отсутствие предприятий и объектов по переработке либо уничтожению опасных бытовых отходов, за исключением ртутьсодержащих бытовых отходов;

отсутствие специальных объектов захоронения опасных бытовых отходов;

неразвитость нормативно-правовой базы в сфере учета, сбора, переработки, уничтожения и захоронения;

отсутствие расширенной ответственности производителей и поставщиков за утилизацию

отработанных опасных бытовых отходов.

Другие бытовые отходы.

Как и в случае с опасными бытовыми отходами, в настоящее время в Республике Казахстан не ведется какого-либо учета объемов образования и сбора у населения других бытовых отходов. Мировой опыт показывает, что строительные и крупногабаритные отходы обычно составляют порядка 5 % от общей массы ТБО, собираемых у населения, предприятий и организаций.

В целом можно отметить, система раздельного сбора данных типов отходов не налажена, в частности, не имеется централизованных пунктов приема таких отходов у населения, также не существует специализированных предприятий по их переработке.

Ниже вкратце приведены особенности текущей ситуации для каждого из типов иных бытовых отходов в отдельности.

Строительные отходы. Особенностей не имеется.

Крупногабаритные отходы. Для данного типа иных бытовых отходов существует ограниченный стихийный рынок сбора с целью последующего извлечения ценных компонентов (например, древесины из старой мебели).

Автомобили, подлежащие утилизации С развитием экономики Казахстана неизменно увеличивается и автомобильный парк, растет объем отработанных автомобилей.

В настоящее время требования к переработке отработанных автомобилей законодательно не регулируются. Официально предприятия по переработке отработанных автомобилей отсутствуют. В то же время существует ограниченный стихийный рынок по приему этого типа иных бытовых отходов в качестве металлолома.

Использованные автомобильные шины Рост автомобильного парка неизменно ведет к образованию новых отходов, в том числе изношенных шин. По территориям областей в различной концентрации накоплены изношенные шины, которые в настоящее время находятся на хранении открытым и закрытым способами у образователей отходов, на стихийных свалках.

В 2012 году был принят национальный стандарт Республики Казахстан СТ РК 2187-2012 "Отходы. Шины автотранспортные. Требования безопасности при обращении", который определяет четкий порядок хранения, транспортировки, утилизации и переработки отходов. В Казахстане существует инфраструктура по переработке данного вида иных бытовых отходов. В гг. Астана, Алматы, Шымкент, Кызылорда действуют предприятия, осуществляющие переработку изношенных шин и резинотехнических отходов. В то же время большинство использованных автомобильных шин подлежит несанкционированному сжиганию и захоронению на полигонах. Необходимо увеличить долю использования изношенных шин в качестве вторичного сырья для производства регенерата, материалов строительного и технического назначения.

Отходы от переработки сточных вод Данный тип иных бытовых отходов отличается от всех рассмотренных выше типов ТБО природой своего образования. Строго говоря, эти отходы относятся к классу промышленных, так как образуются в процессе очистки бытовых сточных вод на канализационных очистных сооружениях (далее - КОС) населенных пунктов. С точки зрения переработки бытовых отходов интерес представляют два вида отходов с КОС: органическая фракция, собираемая на первичных отстойниках, и отработанный активный ил из аэротенков. В Республике Казахстан в настоящее время эти отходы не перерабатываются. Исключение составляет г. Шымкент, где на одном из предприятий реализуется инвестиционный проект, предусматривающий среди прочего сооружение установки анаэробного разложения осадка КОС.

Для остальных предприятий водно-канализационного сектора характерна практика, когда отходы с КОС либо складируются на специальных площадках для сушки и хранения осадка (иловые площадки), либо реализуются физическим и юридическим лицам для последующего использования в качестве удобрений. Следует отметить, что последний способ утилизации не является законным, так как осадок с КОС согласно санитарно-эпидемиологическим требованиям может использоваться в качестве удобрений только для выращивания технических и кормовых культур. Однако предприятия водно-канализационного сектора не имеют возможность контролировать конечное использование реализуемого осадка с КОС.

В то же время имеется потенциал для переработки органической фракции отходов с КОС на заводах по переработке ТБО, использующих технологии МБО, т.е. анаэробное разложение с целью производства биогаза и последующей выработки "зеленой" электроэнергии.

Ключевые проблемы системы сбора и утилизации иных бытовых отходов практически идентичны таковым для опасных бытовых отходов. В частности, отсутствует система учета объемов образования данных отходов, не налажен их раздельный сбор, отсутствуют мощности по их переработке, не имеется правового регулирования в данной сфере, и, наконец, отсутствует система расширенной ответственности производителей и поставщиков за утилизацию иных бытовых отходов, в частности, упаковочных материалов.

Анализ сравнения реализации ПУКО

Позитивные факторы:
1. Данный сектор является изученным в мировой практике – существуют проверенные технологии и решения для его модернизации.
2. Рынок является открытым для потенциальных инвесторов и частных источников финансирования.
3. Имеющийся потенциал использования ТБО в целях развития "зеленой" энергетики.
4. Потенциал использования вторичных ресурсов, получаемых из ТКО.

Негативные факторы:
1. Неразвитая система сбора, в основном раздельного сбора ТКО.
2. Захоронение отходов без предварительной переработки практически на всей территории Республики.
3. Низкий объем переработки и утилизации отходов.
4. Несоответствие существующих объектов захоронения ТКО требованиям санитарных правил и экологических требований.

Возможности:
1. Эффективная система сбора и сортировки ТКО.
2. Внедрение регионального подхода в системе обращения ТКО.
3. Повышение объема переработки и утилизации отходов.
4. Достижение значительных и экономически эффективных способов сбора, транспортировки и переработки ТКО.
5. Рекультивация свалок на территории
района.
6. Строительство полигонов ТКО, соответствующих мировым стандартам.
7. Освобождение земельных участков от загрязнения и захламления ТКО, восстановление сельскохозяйственных угодий, рациональное использование земельных ресурсов.

Угрозы:
1. Возникновение критических экологических ситуаций в зонах с накопленными отходами.
2. Многократное увеличение объемов образуемых отходов.
3. Выбросы в атмосферу от существующих полигонов, оказывающих влияние на изменение климата.
4. Исчезновение разных видов растений и животных свойственных обитать только в данной местности.
5. Уменьшение площадей земель пригодных для сельского хозяйства.
6. Развитие различных заболеваний у всех живых организмов

1.3 Нормативная база по тарифам в сфере услуг по управлению коммунальными отходами

Решением Сырымского районного маслихата Западно-Казахстанской области №7-2 от 9 августа 2023 года были утверждены тарифы для населения на сбор, транспортировку, сортировку и захоронение твердых бытовых отходов по Сырымскому району:

Таблица 1.3

Тарифы для населения на на сбор, транспортировку, сортировку и захоронение твердых бытовых отходов по Сырымскому району

Наименование	Расчетная единица	Тенге (без НДС)
Домовладения благоустроенные	в месяц с 1-го жителя	-
Домовладения неблагоустроенные	в месяц с 1-го жителя	210,0
Годовой тариф на единицу (объем)	1 м3	2135,6

По району в сфере санитарной очистки территорий округов и оказание услуг по управлению коммунальными отходами имеется один предприниматель: ТОО "Epnur".

Во всех сельских округах Сырымского района отсутствуют пункты приема вторсырья. Ниже приведены пункты приема вторсырья в областном центре – г. Уральск:

№	Наименование предприятия	Вид деятельности	Конечный результат	Адрес предприятия	Контакты
1	2	3	4	5	6
1	ТОО "Жанк полимер"	сбор и реализация картона		ЗКО, Уральск	+7 (775) 370-88-88
2	ИП "Куксова Е.М."	сбор и реализация макулатуры		ЗКО, Уральск	+7 (701) 426-20-95
3	ИП "Батыс-КНК"	сбор и реализация макулатуры и переработка пластика и полиэтилена	Плитки, брусчатки	ЗКО, Уральск	+7 (701) 588-78-92
4	ИП "Глухова Л.М."	сбор и реализация макулатуры, пластик, полиэтилен		ЗКО, Уральск,	+7 (701) 850-71-71
5	ИП "Усенов А."	переработка макулатуры,	Туалетная бумага	ЗКО, Уральск,	+7 (701) 521-28-42
6	ТОО "ТД "Кама Казахстан"	переработка отработанных автомобильных шин и др. резиновых изделий	Резиновые покрытия для детских и спортивных площадок	ЗКО, Уральск,
7	ТОО "Туранпромресурс"	переработка отходов пластмассы	гранулы	ЗКО, Уральск, ул. Герольда Бельгера, 105/1	+7 (777) 468-19-67, eco-zheruyik.kz
8	АО "Талап"	переработка ртутьсодер-жащих ламп и приборов		ЗКО, Уральск,
9	ТОО "Мего-Жазира"	переработка ртутьсодер-жащих ламп и приборов		ЗКО, Уральск,	+7 (777) 807-79-91
10	ТОО "Уральская торгово-промыш-ленная компания"	переработка пластика и полиэтилена	гранулы	ЗКО, Уральск,
11	ИП "Recycle BSF"	переработка пищевых отходов	зоогумус	ЗКО, Уральск,	+7 (701) 220-25-01
12	ИП "Минжасаров Н"	переработка кулинарного жира	хозмыла	ЗКО, Уральск,	+7 (777) 616-59-37
13	ТОО "GreenService Company"	переработка пластика и полиэтилена	брусчатка	ЗКО, Уральск	+7 (708) 435-03-41
14	ТОО "Урал КиТ"	Сбор и реализация б/у бытовой техники, оргтехники		ЗКО, Уральск	+7 (777) 979-74-31
15	ИП "Экогород"	полный спектр услуг по сбору, транспортировки и утилизации различных видов отходов		ЗКО, Уральск, Желаево (промзона)	+7 775-300-9460 ecogorod.zko@mail.ru
16	УральскШина	Утилизация резиновых отходов	автомобильные шины	ЗКО, Уральск, Желаево (пром-зона) 41/1	+7 (7112) 25-07-93, +7 (777) 075-08-08, uralskshina.kz;
17	Пункт приема металлолома	Утилизация металлолома		ЗКО, село Жанга-ла, ул. Айткулова, 16А	+7 (702) 535-35-33, +7 (707) 313-10-07
18	Аксай Втормет	пункт приема, утилизация отходов		ЗКО, поселок Зачаганск, ул. 7-й километр 4/3	+7 (705) 390-55-42
19	Орал Таза Сервис	центры по утилизации отходов, вывоз и переработка мусора		ЗКО, Уральск, ул. Ульяны Громовой, 2/2	+7 (7112) 21-39-82, +7 (7112) 24-17-74, +7 (7112) 21-13-37, ots.kz
20	Пласт Сервис +	утилизация отходов		ЗКО, Уральск, просп. Абулхаир Хана, 2/9	+7 (778) 277-61-61
21	Ural Car City-GUBER Service	Пункт приема металлолома, переработка мусора		ЗКО, Уральск, Желаево (пром-зона) 41/1
22	Аксай Втормет	утилизация отходов, ремонт спецтехники		ЗКО, Уральск, Желаево (пром-зона) 23/2
23	Icm Recycling	Утилизация отходов, Прием катализаторов		ЗКО, Уральск, ул. Ихсанова, 2/1	+7 (702) 364-69-61, +7 (708) 435-03-74
24	Пункт приема и переработки	утилизация отходов		ЗКО, Уральск, ул. Сакена Гумарова, 14/1
25	Дала-Экос			ЗКО, Уральск, ул. Дины Нурпеисовой, 12/1	sp.dala-ecos.kz
26	ВторМет-Урал			ЗКО, Уральск, ул. Куныскерей, 5
27	БатысВторМет			ЗКО, Уральск, промзона Желаево, 20/2
28	Промломторг	пункт приема отходов		ЗКО, Уральск, ул. Победы, 129
29	КазМеталл СТ	пункт приема		ЗКО, Уральск, ул. Григория Потанина, 14А
30	Пункт приема радиодеталей			ЗКО, Уральск, ул. Шмидта Айталиева, 8/1В
31	ALTRA auto	Переработка вторсырья · Утилизация резиновых отходов		ЗКО, Уральск, Улица Шолохова, 20/2

2. ЦЕЛИ, ЗАДАЧИ И ЦЕЛЕВЫЕ ПОКАЗАТЕЛИ

Цель Программы	Повышение эффективности, надежности, экологической и социальной приемлемости комплекса услуг по сбору, транспортировке, утилизации,переработке и захоронению твердых бытовых отходов, увеличение доли переработки ТБО, а также обеспечение безопасного захоронения отходов.
Задачи Программы	1. Повсеместное внедрение раздельного сбора коммунальных отходов (опасные, крупногабаритные, автотранспортные и другие) у источника образования. 2. Рекультивация существующих полигонов ТКО не соответствующих санитарным и экологическим нормам. 3. Модернизация системы сбора и транспортировки ТКО. 4. Строительство новых полигонов ТКО, отвечающих современным требованиям санитарных правил со сложной инфраструктурой приема, сортировки, переработки и захоронения ТКО. 5. Внедрение и систематическое расширение переработки ТКО в рамках и в соответствии с принципами и концепцией развития "зеленой" экономики. 6. Совершенствование системы раздельного сбора ТКО.
Сроки и этапы реализации Программы	2024 - 2028 годы
Целевые показатели	1) Внедрение раздельного сбора ТБО у источника образования – 100 %; 2) Модернизация системы сбора и транспортировки ТКО – 100 %; 3) Организация пунктов сбора вторсырья (макулатура, пластик, стекло, древесина, металлолом, электрообрудование, шины и т.д.). Провести тендер – 100 %. 4) Внедрение производств по переработке ТКО (50%); 5) Рекультивация существующих полигонов ТКО не соответствующих санитарным и экологическим нормам (30 %).
Источники финансирования	Местный бюджет, Частные инвестиции, Республиканский бюджет

Мероприятия по реализации Программы разработаны в соответствии со следующими базовыми принципами:

принцип устойчивого обращения с отходами, который призван обеспечивать должный контроль над всеми операциями, производимыми с отходами, снижать вред для окружающей среды, связанный с захоронением отходов в кратко-, средне- и долгосрочной перспективе;

принцип “загрязнитель платит” - лицо, ответственное за загрязнение окружающей среды,

должно нести расходы по обращению с отходами, которые одобрены государственными органами для обеспечения приемлемого состояния окружающей среды;

принцип открытости и прозрачности - постепенное устойчивое внедрение открытых тендеров на услуги, прозрачная оценка подаваемых конкурсных предложений и справедливое применение норм и стандартов;

принцип иерархии технологий обращения и переработки отходов;

принцип внедрения наилучших доступных и затратно-эффективных технологий;

принцип приближенности перерабатываемых мощностей к источнику образования отходов.

3 ОСНОВНЫЕ НАПРАВЛЕНИЯ, ПУТИ ДОСТИЖЕНИЯ ПОСТАВЛЕННОЙ ЦЕЛИ И СООТВЕТСТВУЮЩИЕ МЕРЫ

Пути достижения и система мер может включать организационные, научно-технические, технологические, а также экономические меры, направленные на совершенствование системы управления отходами.

3.1 Обзор позитивного зарубежного опыта в управлении ТКО

К странам, достигшим высоких стандартов в области управления ТБО, прежде всего относятся страны Европейского Союза. Регулирование сферы обращения с ТБО в странах Европейского Союза (далее - ЕС) проводится на основе Директив. Согласно Директиве государства-участники обязаны соблюдать иерархию в соответствии с целесообразными правилами и методами управления отходами.

При этом определяются следующие понятия приоритетов:

предотвращение образования отходов: необходимо принимать меры до того, как предмет стал отходом, чтобы сократить количество отходов и их негативное влияние на окружающую среду или здоровье человека, или количество вредных веществ, которые содержат данный предмет;

повторное использование: любое действие, после которого предмет может использоваться снова для той же цели, для которой он был создан;

подготовка к повторному использованию: тестирование, очистка или ремонт, после которого продукты или компоненты продуктов, которые стали отходами подготовлены таким образом, что могут быть использованы без дополнительной обработки;

переработка: вторичная переработка отходов в изделия, материалы или вещества (исключая получение энергии или топлива), чтобы использовать их в тех же или иных целях;

захоронение: размещение отходов в воздухе, земле или воде, даже если подобное действие имеет как вторичное последствие извлечение материальных ресурсов или энергии.

Как видно из иерархии, использование отходов для производства изделий, материалов или веществ имеет больший приоритет перед использованием отходов для производства энергии или топлива. Независимо от вида компании, осуществляющей сбор, транспортировку и переработку, практически все схемы обращения с отходами в странах ЕС предполагают первичную сортировку отходов непосредственно в местах их образования (в домашних хозяйствах, на производстве, в офисных помещениях и т.д.). В странах ЕС до 2015 года получилось внедрить раздельный сбор как минимум в отношении бумаги, пластмассы, стекла и металла.

Рис. 3.1 Раздельный сбор мусора в Германии

Органические отходы должны также собираться раздельно и направляться на использование для производства компоста и биоразложения или отдаются домашним животным.

Рис.3.2 Метод компостирования в домашних условиях. Ведро для компостирования пищевых отходов

Наиболее часто встречающиеся варианты сортировки отходов предполагают разделение на опасные и не опасные отходы. Опасные отходы должны собираться отдельно и доставляться на специальные пункты сбора, откуда их направляют на переработку в специализированные компании. Частные лица, как правило, осуществляют доставку опасных отходов на пункты сбора самостоятельно.

Для промышленных предприятий может быть организован сбор непосредственно с производства. Для отдельных видов отходов (например, гальванические элементы) перерабатывающие компании могут организовывать пункты сбора в общественных местах, например, в супермаркетах. Для привлечения внимания населения емкости для сбора красочно оформляются, рядом с ними могут помещаться стенды с информацией об обращении с соответствующими видами отходов.

Из оставшихся не опасных отходов выделяют крупногабаритные отходы: бытовую и офисную технику, строительный мусор, мебель и т.д. Эти отходы обычно вывозятся в специализированные пункты сбора, где из них удаляются опасные элементы (например, фреон из холодильников), а затем специализированные компании осуществляют их дальнейшую переработку и/или утилизацию.

В соответствии с указанной Директивой полигоны разделяются на три группы в зависимости от захораниваемых отходов: полигоны для опасных отходов, полигоны для не опасных отходов, полигоны для инертных отходов. ТБО захораниваются на полигонах для не опасных отходов. К полигонам для не опасных отходов предъявляются требования по защите почв, грунтовых и поверхностных вод (изоляция основания и сбор и обезвреживание фильтрата, геологический барьер), изоляция поверхности, сбор свалочного газа, биологическая рекультивация, мониторинг, контроль за поступающими отходами, уплотнение отходов, реабилитация (содержание объекта и реализация программы мониторинга сроком на 30 лет), разрешение и др.

Во всех зарубежных странах в той или иной мере реализуется принцип расширенной ответственности производителя (РОП) товара и упаковки за жизненный цикл этих товаров и упаковки, введенных ими в обращение на рынок. В странах ЕС введены обязательные требования к упаковке и упаковочным материалам, без соблюдения которых товар не может быть допущен на единый рынок ЕС:

объем и масса упаковки должны быть минимально необходимыми для обеспечения сохранности товара и безопасности потребителя;

в состав упаковки могут входить лишь минимальные количества опасных веществ (в частности, должны быть установлены предельно допустимые нормы содержания свинца, кадмия, ртути и хрома);

по своим физическим свойствам и дизайну упаковка должна быть пригодна для многократного использования, а после окончания срока службы – для введения ее во вторичный оборот, то есть использованная упаковка должна быть переработана в товарный продукт и/или рекуперирована в энергетических целях;

снижение при производстве продукции процента первичного сырья, изыскание возможностей использования вторичного сырья.

Также, в странах ЕС ведется активная работа с населением по данному сектору. Таким образом, основным принципом по которому работают в ЕС – "загрязнитель платит".

3.2 Этапы реализации Программы

Поэтапный подход реализации Программы.

Этап 1 – пилотный, 2024 – 2028 года. На данном этапе предлагается производить пилотное внедрение механизмов и принципов реализации Программы. Усиленная работа с населением.

На территории района действуют 17 полигонов ТБО. Следовательно на район с 12 сельскими округами общей численностью 18530 чел и около 375 действующих крестьянских хозяйств имеется 17 действующих полигонов, это почти во всех селах района. Все существующие полигоны-свалки не отвечают экологическим требованиям и санитарным нормам законодательства РК. Полигон ТКО села Алгабас находится совсем близко на расстоянии примерно 40-50 метров к реке Копиранкаты, которая огибает его с востока. В соответствии с Водным кодексом РК это не допустимо, получается полигон ТКО Алгабас располагается в водоохраной зоне и полосе водного объекта. Получается этот полигон в первую очередь необходимо рекультивировать. К тому же есть 5 сельских округов в которых действуют по 2 полигона сразу, например имеется 5 полигонов (села: Жыракудук, Жамбыл, Казахстан, Косарал, Тамды), которые нужно ликвидировать (рекультивировать) оставив 1 полигон на 1 сельский округ. Кроме с.о. Жымпиты на всех других 11-ти округах отсутствует подрядная организация, занимающаяся сбором, транспортировкой, сортировкой, утилизацией и захоронением ТКО, в итоге отсутствует учет и контроль за движением отходов. Также отсутствует доступ к полигонам и селам в холодное время года, что очень сильно подрывает работу по управлению отходами ТКО. Необходимо приобретение для каждого округа спецтехники по очистке дорог, транспортировке и сбору ТКО.

На будущее, считаем целесообразным вместо 15 существующих полигонов-свалок построить 3-4 перевалочных пункта ТКО и 1-2 новых полигона ТКО, отвечающих экологическим и санитарным требованиям законодательства РК. На время строительства оставить в действии 3-5 полигона (свалки) расположенных на небольших расстояниях от обслуживающих населенных пунктов. Остальные все полигоны-свалки, несоответствующие требованиям законодательства РК рекультивировать и ликвидировать.

Меры взаимодействия и коммуникации с населением.

Информирование широкой общественности играет немаловажную роль в управлении ТБО. Информирование будет включаться в планирование системы управления ТБО на самом раннем этапе.

В краткосрочной перспективе основное внимание будет сосредоточено на задачах по значимости наличия эффективной системы управления ТБО:

обсуждение отрицательного влияния неправильного обращения с отходами;

популяризация успешного практического опыта в области обращения с отходами;

узнаваемость системы обращения отходами в районе (изображение логотипа на мусорных

контейнерах/урнах и машинах для сбора отходов);

определение обязанностей общественности и других участников системы для достижения задач Программы;

демонстрация преимуществ раздельного сбора и использования вторичных материальных

ресурсов;

своевременное информирование населения об изменениях в системе обращения с отходами и о целях таких изменений;

повышение информированности о необходимых инвестициях в эффективно работающую систему обращения с отходами.

Первоочередное внимание будет сосредоточено на ключевых группах заинтересованной общественности:

население (работающее и неработающее (домохозяйки, пенсионеры, дети, безработные);

учителя, волонтеры, группы активистов и негосударственные организации.

Мероприятия по информированию общественности будут предусмотрены в плане информационной работы с населением по обращению с отходами и будут включать:

публикации в местных газетах;

информационные материалы о вторичном использовании материальных ресурсов для

распространения в школах, среди широкой общественности;

брошюры о домашнем компостировании зеленых отходов;

организацию ознакомительных визитов на полигоны для школьников и студентов;

конкурсы рисунков, фотографий среди школьников на тему отходов;

проведение интерактивных семинаров на тему "Отходы там, где я живу" для школьников, студентов и негосударственных организаций.

Сбор и транспортировка отходов.

Реализация поставленных Программой целей предполагает повышение качества услуг по сбору и вывозу ТБО путем:

1) обновления парка контейнеров и мусоровозов для обеспечения своевременного вывоза ТБО, недопущения загрязнения прилегающей территории, поддержания эстетичного вида контейнерных площадок;

2) внедрения раздельного сбора ТБО;

3)раздельного сбора опасных и других видов ТБО.

Для решения поставленной задачи будут выполняться мероприятия по наращиванию технической базы, в частности, строительство контейнерных площадок, покупка и разработка дизайна контейнеров в зависимости от объемов и специфики собираемых отходов, обновление парка мусоровозов и другой необходимой техники.

В сельских населенных пунктах организация сбора коммунальных отходов будет осуществляться путем создания перегрузочных пунктов для перенаправления отходов, подлежащих переработке или захоронению, на региональные сортировочные центры или полигоны.

Перегрузочная станция - это пункт, куда мусоровозы по сбору отходов свозят из ближайших мест образования твердые бытовые отходы. Оказавшись на станции перегруза отходов, мусор выгружается из небольших транспортных средств и перегружаются в более крупные специализированные автотранспортные средства, перевозящие контейнеры большего объема на длительные расстояния. Транспортировка производится как правило на полигон для дальнейшего размещения или на предприятие переработчик отходов.

Перегрузка отходов из местных транспортных средств на более крупные мусоровозы или другие виды транспорта снижает стоимость транспортировки к удаленным местам захоронения, расположенных более чем 100 километров. Это освобождает транспортные средства, мусоровозы и их экипажи, предназначенные для конкретных задач по сбору отходов на определенной территории, и позволяет посвятить свое время деятельности по вывозу на закрепленной территории. Станции перевалки отходов являются ключевым компонентом рентабельной транспортировки твердых отходов.

Как работает станция перевалки отходов:

Стандартные технологичные процессы на станции перегрузки отходов включают разгрузку мусоровозов, проверку и удаление неподходящих предметов (например, автомобильных аккумуляторов, автомобильных шин, крупногабаритных отходов), уплотнение отходов при помощи прессовального оборудования и перегрузку на более крупные транспортные средства.

Загрузка отходов с эстакады

Загрузка отходов конвейером

Объект обычно включает в себя площадку открытого или закрытого типа, место для весов и место для перевалки отходов. Кроме того, станция перегруза отходов может оснащаться оборудованием для функционирования линии перегруза мусора, например шредером для крупногабаритных отходов, эстакаду, пандус или приямок с конвейером для подъезда и перегрузки отходов в контейнеры большего объема или прессы (в зависимости от способа выгрузки отходов), пресс компакторы для уплотнения отходов. Также на станции перегруза отходов может присутствовать ковшевой погрузчик, или грейферная установка. Вблизи населенных пунктов расположение станций по перрегрузу отходов может вызвать вопросы. Поэтому к станциям перегрузки отходов существуют требования, выполняя которые можно осуществлять полноценную эксплуатацию данного типа объектов.

Внедрение раздельного сбора коммунальных отходов "у источника"

Для внедрения раздельного сбора у "источника" предполагаются следующие шаги внедрения раздельного сбора:

Шаг 1. В сельской местности работа с населением о необходимости отдельного складирования биологически разлагаемых (пищевых и зеленых) коммунальных отходов “у источника” путем установки отдельного, промаркированного контейнера для сбора таких отходов. Вовлечение заинтересованных предпринимателей в переработке и или вторичном использовании таких отходов в виде компоста как удобрение или пищи для живности. В частности это – крестьянские хозяйства.

Рис. 3.4 Пошаговая инструкция приготовления компоста в домашних условиях для удобрения растений

Шаг 2. Внедрение залоговой стоимости упаковки и стеклотары с целью организации эффективной системы сбора упаковки и стеклотары для обеспечения ее дальнейшего использования или переработки производителем либо импортером. Организация эффективной системы сбора упаковки и стеклотары для обеспечения ее дальнейшего использования или переработки производителем либо импортером.

Шаг 3. Внедрение раздельного сбора вторичных материалов в общественных местах и административных зданиях. Установка в общественных местах дополнительных контейнеров для вторичных материальных ресурсов (бумага/картон, пластмасса, стекло, металл).

Шаг 4. Внедрение раздельного сбора вторичных материалов "у источника" путем установки на контейнерной площадке дополнительных контейнеров для вторичных материальных ресурсов (бумага/картон, пластмасса, стекло, металл), при этом все вторичное сырье будет размещаться в одном контейнере. Для этого следует использовать контейнеры объемом не менее 1,1 м куб. м, окрашенные и промаркированные для их легкой идентификации населением.

Создание системы сбора опасных бытовых отходов

Работа в данном направлении будет проведена по следующему механизму:

создание пунктов сбора опасных бытовых отходов, таких как батарейки, ртутьсодержащие лампы, электронное и электрическое оборудование (МИО). Пункты сбора этих отходов будут создаваться в общественных местах, и население будет самостоятельно доставлять в них такие отходы. При этом стационарные пункты приема данных видов отходов могут быть созданы в магазинах (отделах магазинов, торговых точках), осуществляющих реализацию указанных ламп, либо на территории кооперативов собственников квартир (КСК). При определении места расположения и количества стационарных пунктов приема ламп должны учитываться их доступность и удобство населению;

обеспечение пунктов приема ламп необходимым количеством специальных контейнеров,

предназначенных для сбора ламп, при этом создание пунктов временного хранения ламп с оформлением необходимых документов, получением соответствующих заключений и разрешений;

обеспечение информирования населения об организованных пунктах приема отработанных энергосберегающих ртутьсодержащих ламп и пропаганды безопасного обращения с ними.

Для реализации указанных мероприятий местные исполнительные органы обеспечивают выполнение работ и услуг по сбору, временному хранению, вывозу на утилизацию ламп в соответствии с Законом Республики Казахстан "О государственных закупках". При этом в конкурсной документации и договоре о государственных закупках на выполнение работ, оказание услуг предусматриваются следующие требования:

сбор ламп от населения и бюджетных организаций региона;

количество обслуживаемых населенных пунктов с указанием их названия, региональной принадлежности, количества и места расположения пунктов приема ламп;

периодичность вывоза собранных ламп со стационарных пунктов сбора ламп;

организация мобильных пунктов для сбора ламп в сельских населенных пунктах с объездом дворов на машинах; установление периодичности выездов;

обеспечение безопасного хранения, транспортировки и утилизации ламп;

соблюдение требований законодательства Республики Казахстан;

представление отчета о выполненной работе с указанием сроков его предоставления и периодичности.

Контроль за соблюдением безопасности и требований по сбору, хранению, транспортировке и утилизации ламп осуществляется местными исполнительными органами, а также экологическими и санитарными службами.

Создание системы сбора других бытовых отходов

Работа в данном направлении будет направлена на создание мест размещения крупногабаритных отходов на специализированных контейнерных площадках и организацию их регулярного вывоза. Эти места будут предназначены для крупногабаритных отходов, транспортировку которых население не может осуществлять самостоятельно. Так же предполагается, что такие отходы будут собираться в приемочных пунктах, которые будут строится с плотностью не менее одного приемочного пункта на один регион.

Переработка отходов

Основываясь на международном опыте по внедрению технологий переработки отходов и иерархии принципов ЕС по управлению отходами, реализация целей Программы будет происходить путем строительства централизованных объектов переработки отходов, на которых должны осуществляться:

сортировка собранных фракций ТБО с извлечением вторичного сырья;

аэробная или анаэробная обработка биологически разлагаемой фракции ТБО (предлагается что биологически разлагаемая фракция ТБО будет обрабатывается совместно с илом КОС);

производство из неперерабатываемой части ТБО топлива, получаемого из отходов – при возможности направления данного вида топлива на цементные заводы и ТЭЦ с целью минимизации захоронения ТБО.

Опасные виды бытовых отходов направляются для утилизации на специализированные сооружения для промышленных опасных отходов.

Примеры способов переработки основного отхода сельского хозяйства.

Первый способ переработки навоза:

В бытовой практике сельского населения Центрального, Восточного и Южного Казахстана, в основном в районах где нет природного газа, имеет место производство - кизяка. Кизяк – это навоз, смешанный с соломой, спрессованный в небольшие брикеты и высушенный, используемый в качестве топлива (например, для сжигания в печи для обогрева или приготовления пищи). Кизяки из навоза, сгорая, дают удивительно приятный дым, отдалҰнно напоминающий ладан, отлично горят, не вредят экологии и главное, за них не приходится платить кучу денег, а также не думать куда деть навоз, так как согласно экологического кодекса РК навоз запрещается складировать на полигоны ТКО. Те, у кого есть коровы, овцы или хотя бы куры, могут сделать их сами. Возможно, это альтернативное топливо, которое в 70-е годы прошлого века было почти полностью вытеснено углем, снова заслуживает внимания и станет для кого-то путем к топливной независимости.

Второй способ переработки навоза:

Биотопливо или биогаз – это смесь различных газов, которая получается в результате деятельности особых микроорганизмов (бактерий и археев), питающихся различной органикой, в том числе навозом. После его получения навоз или помет превращаются в качественное удобрение, содержащее калий, азот, фосфор и почвообразующие кислоты.

Плюсы переработки навоза в биотопливо очевидны, это:

снижение выброса парниковых газов;

сокращение расхода невозобновляемых видов топлива;

очистка экскрементов от гельминтов, а также различных возбудителей болезней;

возможность утилизации кухонных отходов;

возможность выполнения такой установки разных объемов производительности.

Утилизация отходов.

Реализация происходит путем стимулирования использования вторичных материалов, а также производства из вторичного сырья товаров с высокой добавленной стоимостью. Такие центры утилизации могут быть как составной частью региональных мусороперерабатывающих заводов, так и самостоятельными предприятиями.

Захоронение отходов

Для достижения целей реализации Программы захоронение отходов будет происходить путем:

строительства региональных полигонов ТБО;

строительства мини-полигонов для обслуживания сельских территорий;

поэтапной рекультивации и восстановления земель, занятых существующими свалками/полигонами ТБО (работы будут вестись параллельно со строительством и введением в эксплуатацию новых полигонов);

борьбы с несанкционированными свалками.

Региональные полигоны ТБО будут создаваться с учетом наилучшей международной практики в данной области.

4. Необходимые ресурсы и источники финансирования

Источниками финансирования Программы могут быть местный бюджет, в том числе в соответствии со ст. 29 Экологического кодекса РК, прямые иностранные и отечественные инвестиции, гранты отечественных, международных финансовых экономических организаций или стран-доноров, кредиты банков второго уровня, и другие, незапрещенные законодательством Республики Казахстан источники.

Бюджетное финансирование Программы в соответствии с поэтапной реализацией Программы устанавливается:

Источник финансирования	Ед. изм.	Этап 1 пилотный, 2024 – 2028 года.
Бюджетное финансирование	%	50 %
Внебюджетное финансирование	%	50 %

Динамика доли бюджетного финансирования предполагает постепенное улучшение финансово-экономической ситуации и рентабельности сектора ТБО. Для поддержки этого процесса бюджеты всех уровней предоставят существенные финансовые вливания в модернизацию сектора ТБО вплоть до 50 % всех инвестиционных потребностей на первом пилотном этапе реализации Программы.

5. План мероприятий по реализации Программы управления отходами

В соответствии с главой 3 "Методических рекомендаций местным исполнительным органам по разработке программы по управлению коммунальными отходами" (утверждҰнные приказом и.о. министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 18 мая 2023 года № 154п):

Пункт 13. Реализация Программы осуществляется посредством выполнения плана мероприятий по ее реализации.

Пункт 14. Контроль за реализацией Программы осуществляется на постоянной основе заместителем первого руководителя местного исполнительного органа ответственного за реализацию государственной политики в области управления коммунальными отходами. Контроль за реализацией Программы осуществляется на основе мониторинга выполнения плана мероприятий по ее реализации.

Пункт 15. Местный исполнительный орган в целях информирования населения и общественности на своем интернет-ресурсе размещает отчеты о реализации Программы промежуточный, раз в полгода до 15 июля текущего отчетного и годовой до 30 января следующего года. В отчете излагается описание реализованных мероприятий, достигнутые результаты, фактические затраты финансовых средств, направленные на реализацию, а также причины невыполнения мероприятий и (или) отсутствия результатов, запланированных на отчетный период.

Ниже в таблице 5.1 приведен план мероприятий по реализации Региональной программы управления коммунальными отходами Сырымского района Западно-Казахстанской области.

П л а н м е р о п р и я т и й
по реализации Региональной программы управления коммунальными отходами Сырымского района ЗКО на 2024-2028 года

№ п/п	Мероприятия	Показатель (качеств./кол-во)	Форма завершения	Ответственные за исполнение	Срок исполнения	Предполагаемые расходы, тенге	Источники финансирования
1	2	3	4	5	6	7	8
Сырымский район Западно-Казахстанской области
1	Разбить территорию района на условные 3-5 участка (охватывающие близлежащие округа), для совместного обслуживания в сфере управления ТКО	Рациональное использование земель. Соблюдение требований экологического законодательства РК	Восстановление земель, возвращение в сельскохозяйственные угодия	Руководитель ГУ "Сырымс-кий районный отдел жилищно-коммунального хозяйства, пассажирского транспорта и автомобильных дорог"	2024 год	-	Местный бюджет
2	Определить полигоны-свалки которые необходимо включить в первую очередь рекультивации: (села: Алгабас, Жыракудук, Жамбыл, Казахстан, Косарал, Тамды).				2024 год	-	Местный бюджет
3	Внедрение раздельного сбора ТБО у источника образования	Уменьшение объе-мов захоронения ТБО на полигоне. Гл. 27 ст. 365 п. 5 пп. 1 Экологичес-кого кодекса РК. Рациональное использование сырья	Сортировка ТБО на сухую (макулатура, пластик, стекло, металл и т.д.) и мокрую (пищевые отходы) фракции. Использование ТКО вторично в быту в виде топлива или удобрения в сельском хозяйстве и др. Вторсырье		2024-2028 года	10 млн. тенге	Местный бюджет, Частные инвестиции, Республикан-ский бюджет
4	Модернизация системы сбора и транспортировки ТКО					50 млн. тенге за одну единицу техники
5	Организация пунктов сбора вторсырья (макулатура, пластик, стекло, древесина, металлолом, электрообру-дование, шины и т.д.). Провести тендер.					100 млн. тенге
6	Внедрение производств по переработке ТКО.	Рациональное использование сырья	Вторсырье			100 млн. тенге
Жымпитынский сельский округ
1	Разработка проектной документации на рекультивацию полигона (Рабочий проект с Оценкой воздействия на окружающую среду ОВОС) и согласование ее с государственными органами уполномоченными в сфере экологии, санитарной эпидемиологии и др.	Соблюдение требований экологического законодательства РК	Рабочий проект с ОВОС, Заключение государственной экологической экспертизы (ЗГЭЭ), Санитарно-эпидемио-логическое заключение (СЭЗ); Разрешение на эмиссии в окружающую среду	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2024-2028 года	10 млн.	Местный бюджет, Частные инвестиции,
2	Организация бетонированных площа-док и установка контейнеров для раздельного складирования коммуналь-ных отходов сухой и жидкой фракции в населенных пунктах округа.	Ликвидация несанкционированных свалок в черте населенных пунктов	Упорядоченное временное раздельное складирование коммунальных отходов	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2024 год	10 млн.	Местный бюджет
3	Организация сортировки коммунальных отходов непосредственно на полигоне.	Уменьшение объемов захоронения ТБО на полигоне. Гл. 27 ст. 365 п. 5 пп. 1 Экологического кодекса РК	Сортировка ТБО на сухую (макулатура, пластик, стекло, металл и т.д.) и мокрую (пищевые отходы) фракции. Использование ТКО вторично в быту в виде топлива или удобрения в сельском хозяйстве и др..	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2024 год	5 млн.	Местный бюджет, Частные инвестиции
4	Стимулирование раздельного сбора органических коммунальных отходов и их восстановления, в том числе путем компостирования. Проведение разъяс-нительных работ среди местного населения о необходимости раздель-ного складирования коммунальных отходов			Ответственное лицо за охрану окружающей среды	Постоянно	10 млн.	Местный бюджет, Частные инвестиции
6	Визуальный контроль за морфоло-гическим составом поступающих на полигон отходов и ведение проверки документации каждой партии ТБО поступающей на полигон. Соблюдать состав ТБО и запрет на размещение на полигоне некоторых отходов.	Соблюдение зако-нодательства РК. Ст. 352 и ст. 354 п.3 гл.25 Экологического кодекса РК	Упорядоченное складирование в соответствии с законодательством	Мастер полигона	Постоянно	1,2 млн. тенге /год	Местный бюджет
7	Проведение мониторинга воздействия на окружающую среду согласно ПЭК	ст. 355 гл.25 Экологического кодекса РК	Оценка воздействия эксплуатации полигона на окружающую среду	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	Ежегодно 2-3 кв.	1 млн. тенге /год	Местный бюджет
8	Очистка территории СЗЗ полигона от разлетающегося мусора.	Охрана окружаю-щей среды	Содержание в чистоте близлежащих к полигону территорий	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	ежемесячно	500 тыс. тенге /год	Местный бюджет
9	Организация пунктов сбора вторсырья (макулатура, пластик, стекло, древесина, металлолом, электрообру-дование, шины и т.д.). Провести тендер.	Рациональное использование сырья	Вторсырье	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2024-2028 года	10 млн.тенге	Местный бюджет, Частные инвестиции
10	Предотвращение и пресечение несанкционированного сжигания коммунальных отходов в населенных пунктах и на полигонах.	Соблюдение зако-нодательства РК. Гл. 27 ст. 365 п. 5 пп. 1 Экологичес-кого кодекса РК	Предотвращение загрязнения окружающей среды.	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	Постоянно	-	Местный бюджет
11	Создание ликвидационного фонда для закрытия полигона, рекультивации земель, ведения мониторинга воздействия на окружающую среду и контроля загрязнения после закрытия полигона	Соблюдение зако-нодательства РК. Гл. 25 ст. 350 п. 16 пп. 1 Экологичес-кого кодекса РК	Скопление средств для восстановления земель района	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2024-2028 года.	500 тыс. тенге/год	Местный бюджет
Алгабасский сельский округ
1	Разработка проектной документации на рекультивацию полигонов (Рабочий проект с Оценкой воздействия на окружающую среду ОВОС) и согласование ее с государственными органами уполномоченными в сфере экологии, санитарной эпидемиологии и др. (Алгабас, Жанаонир, Сасыкколь)	Соблюдение требований экологического законодательства РК	Рабочий проект с ОВОС, ЗГЭЭ, СЭЗ; Разрешение на эмиссии в ОС	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2024-2026 года	30 млн.	Местный бюджет, Частные инвестиции,
2	Проведение рекультивации полигона-свалки с. Алгабас согласно проектной документации	Соблюдение требований экологического законодательства РК	Восстановление земель, возвращение в сельскохозяйственные угодия	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2027-2028 года	15 млн.	Местный бюджет, Частные инвестиции,
3	Организация бетонированных площа-док и установка контейнеров для раздельного складирования коммуналь-ных отходов сухой и жидкой фракции в населенных пунктах округа.	Ликвидация несанкционированных свалок в черте населенных пунктов	Упорядоченное временное раздельное складирование коммунальных отходов	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2024 год	10 млн.	Местный бюджет
4	Организация сортировки коммунальных отходов непосредственно на полигоне.	Уменьшение объемов захоронения ТБО на полигоне. Гл. 27 ст. 365 п. 5 пп. 1 Экологического кодекса РК	Сортировка ТБО на сухую (макулатура, пластик, стекло, металл и т.д.) и мокрую (пищевые отходы) фракции. Использование ТКО вторично в быту в виде топлива или удобрения в сельском хозяйстве и др..	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2024 год	5 млн.	Местный бюджет, Частные инвестиции
5	Стимулирование раздельного сбора органических коммунальных отходов и их восстановления, в том числе путем компостирования. Проведение разъяс-нительных работ среди местного населения о необходимости раздель-ного складирования коммунальных отходов			Ответственное лицо за охрану окружающей среды	Постоянно	10 млн.	Местный бюджет, Частные инвестиции
6	Визуальный контроль за морфоло-гическим составом поступающих на полигон отходов и ведение проверки документации каждой партии ТБО поступающей на полигон. Соблюдать состав ТБО и запрет на размещение на полигоне некоторых отходов.	Соблюдение зако-нодательства РК. Ст. 352 и ст. 354 п.3 гл.25 Экологического кодекса РК	Упорядоченное складирование в соответствии с законодательством	Мастер полигона	Постоянно	1,2 млн. тенге /год	Местный бюджет
7	Проведение мониторинга воздействия на окружающую среду согласно ПЭК	ст. 355 гл.25 Экологического кодекса РК	Оценка воздействия эксплуатации полигона на окружающую среду	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	Ежегодно 2-3 кв.	1 млн. тенге /год	Местный бюджет
8	Очистка территории СЗЗ полигонов от разлетающегося мусора.	Охрана окружаю-щей среды	Содержание в чистоте близлежащих к полигону территорий	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	ежемесячно	500 тыс. тенге /год	Местный бюджет
9	Организация пунктов сбора вторсырья (макулатура, пластик, стекло, древесина, металлолом, электрообру-дование, шины и т.д.). Провести тендер.	Рациональное использование сырья	Вторсырье	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2024-2028 года	10 млн.тенге	Местный бюджет, Частные инвестиции
10	Предотвращение и пресечение несанкционированного сжигания коммунальных отходов в населенных пунктах и на полигонах.	Соблюдение зако-нодательства РК. Гл. 27 ст. 365 п. 5 пп. 1 Экологичес-кого кодекса РК	Предотвращение загрязнения окружающей среды.	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	Постоянно	-	Местный бюджет
11	Создание ликвидационного фонда для закрытия полигона, рекультивации земель, ведения мониторинга воздействия на окружающую среду и контроля загрязнения после закрытия полигона	Соблюдение зако-нодательства РК. Гл. 25 ст. 350 п. 16 пп. 1 Экологичес-кого кодекса РК	Скопление средств для восстановления земель района	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2024-2028 года.	500 тыс. тенге/год	Местный бюджет
Аралтобинский сельский округ
1	Разработка проектной документации на рекультивацию полигона (Рабочий проект с Оценкой воздействия на окружающую среду ОВОС) и согласование ее с государственными органами уполномоченными в сфере экологии, санитарной эпидемиологии.	Соблюдение требований экологического законодательства РК	Рабочий проект с ОВОС, ЗГЭЭ, СЭЗ; Разрешение на эмиссии в ОС	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2024-2028 года	10 млн.	Местный бюджет, Частные инвестиции,
3	Организация бетонированных площа-док и установка контейнеров для раздельного складирования коммуналь-ных отходов сухой и жидкой фракции в населенных пунктах округа.	Ликвидация несанкционированных свалок в черте населенных пунктов	Упорядоченное временное раздельное складирование коммунальных отходов	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2024 год	10 млн.	Местный бюджет
4	Организация сортировки коммунальных отходов непосредственно на полигоне.	Уменьшение объемов захоронения ТБО на полигоне. Гл. 27 ст. 365 п. 5 пп. 1 Экологического кодекса РК	Сортировка ТБО на сухую (макулатура, пластик, стекло, металл и т.д.) и мокрую (пищевые отходы) фракции. Использование ТКО вторично в быту в виде топлива или удобрения в сельском хозяйстве и др..	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2024 год	5 млн.	Местный бюджет, Частные инвестиции
5	Стимулирование раздельного сбора органических коммунальных отходов и их восстановления, в том числе путем компостирования. Проведение разъяс-нительных работ среди местного населения о необходимости раздель-ного складирования КО			Ответственное лицо за охрану окружающей среды	Постоянно	10 млн.	Местный бюджет, Частные инвестиции
6	Визуальный контроль за морфоло-гическим составом поступающих на полигон отходов и ведение проверки документации каждой партии ТБО поступающей на полигон. Соблюдать состав ТБО и запрет на размещение на полигоне некоторых отходов.	Соблюдение зако-нодательства РК. Ст. 352 и ст. 354 п.3 гл.25 Экологического кодекса РК	Упорядоченное складирование в соответствии с законодательством	Мастер полигона	Постоянно	1,2 млн. тенге /год	Местный бюджет
7	Проведение мониторинга воздействия на окружающую среду согласно ПЭК	ст. 355 гл.25 Экологического кодекса РК	Оценка воздействия эксплуатации полигона на окружающую среду	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	Ежегодно 2-3 кв.	1 млн. тенге /год	Местный бюджет
8	Очистка территории СЗЗ полигона от разлетающегося мусора.	Охрана окружаю-щей среды	Содержание в чистоте близлежащих к полигону территорий	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	ежемесячно	500 тыс. тенге /год	Местный бюджет
9	Организация пунктов сбора вторсырья (макулатура, пластик, стекло, древесина, металлолом, электрообру-дование, шины и т.д.). Провести тендер.	Рациональное использование сырья	Вторсырье	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2024-2028 года	10 млн.тенге	Местный бюджет, Частные инвестиции
10	Предотвращение и пресечение несанкционированного сжигания коммунальных отходов в населенных пунктах и на полигонах.	Соблюдение зако-нодательства РК. Гл. 27 ст. 365 п. 5 пп. 1 Экологичес-кого кодекса РК	Предотвращение загрязнения окружающей среды.	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	Постоянно	-	Местный бюджет
11	Создание ликвидационного фонда для закрытия полигона, рекультивации земель, ведения мониторинга воздействия на окружающую среду и контроля загрязнения после закрытия полигона	Соблюдение зако-нодательства РК. Гл. 25 ст. 350 п. 16 пп. 1 Экологичес-кого кодекса РК	Скопление средств для восстановления земель района	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2024-2028 года.	500 тыс. тенге/год	Местный бюджет
Буланский сельский округ
1	Разработка проектной документации на рекультивацию полигонов (Рабочий проект с Оценкой воздействия на окружающую среду ОВОС) и согласование ее с государственными органами уполномоченными в сфере экологии, санитарной эпидемиологии. (Булан, Жамбыл )	Соблюдение требований экологического законодательства РК	Рабочий проект с ОВОС, ЗГЭЭ, СЭЗ; Разрешение на эмиссии в ОС	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2024-2026 года	10 млн.	Местный бюджет, Частные инвестиции,
2	Проведение рекультивации полигона-свалки с. Булан согласно проектной документации	Соблюдение требований экологического законодательства РК	Восстановление земель, возвращение в сельскохозяйственные угодия		2027-2028 года	15 млн.	Местный бюджет, Частные инвестиции,
3	Организация бетонированных площа-док и установка контейнеров для раздельного складирования коммуналь-ных отходов сухой и жидкой фракции в населенных пунктах округа.	Ликвидация несанкционированных свалок в черте населенных пунктов	Упорядоченное временное раздельное складирование коммунальных отходов	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2024 год	10 млн.	Местный бюджет
4	Организация сортировки коммунальных отходов непосредственно на полигоне.	Уменьшение объемов захоронения ТБО на полигоне. Гл. 27 ст. 365 п. 5 пп. 1 Экологического кодекса РК	Сортировка ТБО на сухую (макулатура, пластик, стекло, металл и т.д.) и мокрую (пищевые отходы) фракции. Использование ТКО вторично в быту в виде топлива или удобрения в сельском хозяйстве и др..	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2024 год	5 млн.	Местный бюджет, Частные инвестиции
5	Стимулирование раздельного сбора органических коммунальных отходов и их восстановления, в том числе путем компостирования. Проведение разъяс-нительных работ среди местного населения о необходимости раздель-ного складирования коммунальных отходов			Ответственное лицо за охрану окружающей среды	Постоянно	10 млн.	Местный бюджет, Частные инвестиции
6	Визуальный контроль за морфоло-гическим составом поступающих на полигон отходов и ведение проверки документации каждой партии ТБО поступающей на полигон. Соблюдать состав ТБО и запрет на размещение на полигоне некоторых отходов.	Соблюдение зако-нодательства РК. Ст. 352 и ст. 354 п.3 гл.25 Экологического кодекса РК	Упорядоченное складирование в соответствии с законодательством	Мастер полигона	Постоянно	1,2 млн. тенге /год	Местный бюджет
7	Проведение мониторинга воздействия на окружающую среду согласно ПЭК	ст. 355 гл.25 Экологического кодекса РК	Оценка воздействия эксплуатации полигона на окружающую среду	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	Ежегодно 2-3 кв.	1 млн. тенге /год	Местный бюджет
8	Очистка территории СЗЗ полигона от разлетающегося мусора.	Охрана окружаю-щей среды	Содержание в чистоте близлежащих к полигону территорий	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	ежемесячно	500 тыс. тенге /год	Местный бюджет
9	Организация пунктов сбора вторсырья (макулатура, пластик, стекло, древесина, металлолом, электрообру-дование, шины и т.д.). Провести тендер	Рациональное использование сырья	Вторсырье	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2024-2028 года	10 млн.тенге	Местный бюджет, Частные инвестиции
10	Предотвращение и пресечение несанкционированного сжигания коммунальных отходов в населенных пунктах и на полигонах.	Соблюдение зако-нодательства РК. Гл. 27 ст. 365 п. 5 пп. 1 Экологичес-кого кодекса РК	Предотвращение загрязнения окружающей среды.	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	Постоянно	-	Местный бюджет
11	Создание ликвидационного фонда для закрытия полигона, рекультивации земель, ведения мониторинга воздействия на окружающую среду и контроля загрязнения после закрытия полигона	Соблюдение зако-нодательства РК. Гл. 25 ст. 350 п. 16 пп. 1 Экологичес-кого кодекса РК	Скопление средств для восстановления земель района	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2024-2028 года.	500 тыс. тенге/год	Местный бюджет
Булдуртинский сельский округ
1	Разработка проектной документации на рекультивацию полигонов (Рабочий проект с Оценкой воздействия на окружающую среду ОВОС) и согласование ее с государственными органами уполномоченными в сфере экологии, санитарной эпидемиологии и др. (Булдурта, Аккудук, Каракудук, Когерис)	Соблюдение требований экологического законодательства РК	Рабочий проект с ОВОС, ЗГЭЭ, СЭЗ; Разрешение на эмиссии в ОС	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2024-2026 года	30 млн.	Местный бюджет, Частные инвестиции,
2	Проведение рекультивации полигонов-свалок согласно проектной докумен-тации (Аккудук, Каракудук, Когерис)	Соблюдение требований экологического законодательства РК	Восстановление земель, возвращение в сельскохозяйственные угодия	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2027-2028 года	30 млн.	Местный бюджет, Частные инвестиции,
3	Организация бетонированных площа-док и установка контейнеров для раздельного складирования коммуналь-ных отходов сухой и жидкой фракции в населенных пунктах округа.	Ликвидация несанкционированных свалок в черте населенных пунктов	Упорядоченное временное раздельное складирование коммунальных отходов	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2024 год	10 млн.	Местный бюджет
4	Организация сортировки коммунальных отходов непосредственно на полигоне.	Уменьшение объемов захоронения ТБО на полигоне. Гл. 27 ст. 365 п. 5 пп. 1 Экологического кодекса РК	Сортировка ТБО на сухую (макулатура, пластик, стекло, металл и т.д.) и мокрую (пищевые отходы) фракции. Использование ТКО вторично в быту в виде топлива или удобрения в сельском хозяйстве и др..	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2024 год	5 млн.	Местный бюджет, Частные инвестиции
5	Стимулирование раздельного сбора органических коммунальных отходов и их восстановления, в том числе путем компостирования. Проведение разъяс-нительных работ среди местного населения о необходимости раздель-ного складирования КО			Ответственное лицо за охрану окружающей среды	Постоянно	10 млн.	Местный бюджет, Частные инвестиции
6	Визуальный контроль за морфоло-гическим составом поступающих на полигон отходов и ведение проверки документации каждой партии ТБО поступающей на полигон. Соблюдать состав ТБО и запрет на размещение на полигоне некоторых отходов.	Соблюдение зако-нодательства РК. Ст. 352 и ст. 354 п.3 гл.25 Экологического кодекса РК	Упорядоченное складирование в соответствии с законодательством	Мастер полигона	Постоянно	1,2 млн. тенге /год	Местный бюджет
7	Проведение мониторинга воздействия на окружающую среду согласно ПЭК	ст. 355 гл.25 Экологического кодекса РК	Оценка воздействия эксплуатации полигона на окружающую среду	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	Ежегодно 2-3 кв.	1 млн. тенге /год	Местный бюджет
8	Очистка территории СЗЗ полигона от разлетающегося мусора.	Охрана окружаю-щей среды	Содержание в чистоте близлежащих к полигону территорий	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	ежемесячно	500 тыс. тенге /год	Местный бюджет
9	Организация пунктов сбора вторсырья (макулатура, пластик, стекло, древесина, металлолом, электрообру-дование, шины и т.д.). Провести тендер.	Рациональное использование сырья	Вторсырье	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2024-2028 года	10 млн.тенге	Местный бюджет, Частные инвестиции
10	Предотвращение и пресечение несанкционированного сжигания коммунальных отходов в населенных пунктах и на полигонах.	Соблюдение зако-нодательства РК. Гл. 27 ст. 365 п. 5 пп. 1 Экологичес-кого кодекса РК	Предотвращение загрязнения окружающей среды.	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	Постоянно	-	Местный бюджет
11	Создание ликвидационного фонда для закрытия полигонов, рекультивации земель, ведения мониторинга воздействия на окружающую среду и контроля загрязнения после закрытия полигонов	Соблюдение зако-нодательства РК. Гл. 25 ст. 350 п. 16 пп. 1 Экологичес-кого кодекса РК	Скопление средств для восстановления земель района	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2024-2028 года.	500 тыс. тенге/год по каждому полигону	Местный бюджет
Елтайский сельский округ
1	Разработка проектной документации на рекультивацию полигона (Рабочий проект с ОВОС) и согласование ее с государственными органами уполномоченными в сфере экологии, санитарной эпидемиологии и др.	Соблюдение требований экологического законодательства РК	Рабочий проект с ОВОС, ЗГЭЭ, СЭЗ; Разрешение на эмиссии в ОС	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2024-2026 года	10 млн.	Местный бюджет, Частные инвестиции,
2	Проведение рекультивации полигона-свалки согласно проектной докумен-тации	Соблюдение требований экологического законодательства РК	Восстановление земель, возвращение в сельскохозяйственные угодия	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2027-2028 года	30 млн.	Местный бюджет, Частные инвестиции,
3	Организация бетонированных площа-док и установка контейнеров для раздельного складирования коммуналь-ных отходов сухой и жидкой фракции в населенных пунктах округа.	Ликвидация несанкционированных свалок в черте населенных пунктов	Упорядоченное временное раздельное складирование коммунальных отходов	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2024 год	10 млн.	Местный бюджет
4	Организация сортировки коммунальных отходов непосредственно на полигоне.	Уменьшение объемов захоронения ТБО на полигоне. Гл. 27 ст. 365 п. 5 пп. 1 Экологического кодекса РК	Сортировка ТБО на сухую (макулатура, пластик, стекло, металл и т.д.) и мокрую (пищевые отходы) фракции. Использование ТКО вторично в быту в виде топлива или удобрения в сельском хозяйстве и др..	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2024 год	5 млн.	Местный бюджет, Частные инвестиции
5	Стимулирование раздельного сбора органических коммунальных отходов и их восстановления, в том числе путем компостирования. Проведение разъяс-нительных работ среди местного населения о необходимости раздель-ного складирования коммунальных отходов			Ответственное лицо за охрану окружающей среды	Постоянно	10 млн.	Местный бюджет, Частные инвестиции
6	Визуальный контроль за морфоло-гическим составом поступающих на полигон отходов и ведение проверки документации каждой партии ТБО поступающей на полигон. Соблюдать состав ТБО и запрет на размещение на полигоне некоторых отходов.	Соблюдение зако-нодательства РК. Ст. 352 и ст. 354 п.3 гл.25 Экологического кодекса РК	Упорядоченное складирование в соответствии с законодательством	Мастер полигона	Постоянно	1,2 млн. тенге /год	Местный бюджет
7	Проведение мониторинга воздействия на окружающую среду согласно ПЭК	ст. 355 гл.25 Экологического кодекса РК	Оценка воздействия эксплуатации полигона на окружающую среду	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	Ежегодно 2-3 кв.	1 млн. тенге /год	Местный бюджет
8	Очистка территории СЗЗ полигона от разлетающегося мусора.	Охрана окружаю-щей среды	Содержание в чистоте близлежащих к полигону территорий	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	ежемесячно	500 тыс. тенге /год	Местный бюджет
9	Организация пунктов сбора вторсырья (макулатура, пластик, стекло, древесина, металлолом, электрообру-дование, шины и т.д.). Провести тендер.	Рациональное использование сырья	Вторсырье	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2024-2028 года	10 млн.тенге	Местный бюджет, Частные инвестиции
10	Предотвращение и пресечение несанкционированного сжигания коммунальных отходов в населенных пунктах и на полигонах.	Соблюдение зако-нодательства РК. Гл. 27 ст. 365 п. 5 пп. 1 Экологичес-кого кодекса РК	Предотвращение загрязнения окружающей среды.	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	Постоянно	-	Местный бюджет
11	Создание ликвидационного фонда для закрытия полигона, рекультивации земель, ведения мониторинга воздействия на окружающую среду и контроля загрязнения после закрытия полигона	Соблюдение зако-нодательства РК. Гл. 25 ст. 350 п. 16 пп. 1 Экологичес-кого кодекса РК	Скопление средств для восстановления земель района	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2024-2028 года.	500 тыс. тенге/год по каждому полигону	Местный бюджет
Жетыкольский сельский округ
1	Разработка проектной документации на рекультивацию полигона (Рабочий проект с Оценкой воздействия на окружающую среду ОВОС) и согласование ее с государственными органами уполномоченными в сфере экологии, санитарной эпидемиологии и др. (Жетыколь, Косарал)	Соблюдение требований экологического законодательства РК	Рабочий проект с ОВОС, ЗГЭЭ, СЭЗ; Разрешение на эмиссии в ОС	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2024-2026 года	15 млн.	Местный бюджет, Частные инвестиции,
2	Проведение рекультивации полигона-свалки согласно проектной докумен-тации (Косарал)	Соблюдение требований экологического законодательства РК	Восстановление земель, возвращение в сельскохозяйственные угодия	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2027-2028 года	15 млн.	Местный бюджет, Частные инвестиции,
3	Организация бетонированных площа-док и установка контейнеров для раздельного складирования коммуналь-ных отходов сухой и жидкой фракции в населенных пунктах округа.	Ликвидация несанкционированных свалок в черте населенных пунктов	Упорядоченное временное раздельное складирование коммунальных отходов	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2024 год	10 млн.	Местный бюджет
4	Организация сортировки коммунальных отходов непосредственно на полигоне.	Уменьшение объемов захоронения ТБО на полигоне. Гл. 27 ст. 365 п. 5 пп. 1 Экологического кодекса РК	Сортировка ТБО на сухую (макулатура, пластик, стекло, металл и т.д.) и мокрую (пищевые отходы) фракции. Использование ТКО вторично в быту в виде топлива или удобрения в сельском хозяйстве и др..	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2024 год	5 млн.	Местный бюджет, Частные инвестиции
5	Стимулирование раздельного сбора органических коммунальных отходов и их восстановления, в том числе путем компостирования. Проведение разъяс-нительных работ среди местного населения о необходимости раздель-ного складирования КО			Ответственное лицо за охрану окружающей среды	Постоянно	10 млн.	Местный бюджет, Частные инвестиции
6	Визуальный контроль за морфоло-гическим составом поступающих на полигон отходов и ведение проверки документации каждой партии ТБО поступающей на полигон. Соблюдать состав ТБО и запрет на размещение на полигоне некоторых отходов.	Соблюдение зако-нодательства РК. Ст. 352 и ст. 354 п.3 гл.25 Экологического кодекса РК	Упорядоченное складирование в соответствии с законодательством	Мастер полигона	Постоянно	1,2 млн. тенге /год	Местный бюджет
7	Проведение мониторинга воздействия на окружающую среду согласно ПЭК	ст. 355 гл.25 Экологического кодекса РК	Оценка воздействия эксплуатации полигона на окружающую среду	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	Ежегодно 2-3 кв.	1 млн. тенге /год	Местный бюджет
8	Очистка территории СЗЗ полигона от разлетающегося мусора.	Охрана окружаю-щей среды	Содержание в чистоте близлежащих к полигону территорий	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	ежемесячно	500 тыс. тенге /год	Местный бюджет
9	Организация пунктов сбора вторсырья (макулатура, пластик, стекло, древесина, металлолом, электрообру-дование, шины и т.д.). Провести тендер.	Рациональное использование сырья	Вторсырье	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2024-2028 года	10 млн.тенге	Местный бюджет, Частные инвестиции
10	Предотвращение и пресечение несанкционированного сжигания коммунальных отходов в населенных пунктах и на полигонах.	Соблюдение зако-нодательства РК. Гл. 27 ст. 365 п. 5 пп. 1 Экологичес-кого кодекса РК	Предотвращение загрязнения окружающей среды.	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	Постоянно	-	Местный бюджет
11	Создание ликвидационного фонда для закрытия полигона, рекультивации земель, ведения мониторинга воздействия на окружающую среду и контроля загрязнения после закрытия полигона	Соблюдение зако-нодательства РК. Гл. 25 ст. 350 п. 16 пп. 1 Экологичес-кого кодекса РК	Скопление средств для восстановления земель района	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2024-2028 года.	500 тыс. тенге/год по каждому полигону	Местный бюджет
Жосалинский сельский округ
1	Разработка проектной документации на рекультивацию полигона (Рабочий проект с ОВОС) и согласование ее с гос. органами уполномоченными в сфере экологии, санитарной эпидемиологии и др. (Коныр, Тамды)	Соблюдение требований экологического законодательства РК	Рабочий проект с ОВОС, ЗГЭЭ, СЭЗ; Разрешение на эмиссии в ОС	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2024-2026 года	15 млн.	Местный бюджет, Частные инвестиции,
2	Проведение рекультивации полигона-свалки согласно проектной докумен-тации (Тамды)	Соблюдение тре-бований экологи-ческого законода-тельства РК	Восстановление земель, возвращение в сельскохозяйственные угодия	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2027-2028 года	15 млн.	Местный бюджет, Частные инвестиции,
3	Организация бетонированных площа-док и установка контейнеров для раздельного складирования коммуналь-ных отходов сухой и жидкой фракции в населенных пунктах округа.	Ликвидация несанкционированных свалок в черте населенных пунктов	Упорядоченное временное раздельное складирование коммунальных отходов	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2024 год	10 млн.	Местный бюджет
4	Организация сортировки коммунальных отходов непосредственно на полигоне.	Уменьшение объемов захоронения ТБО на полигоне. Гл. 27 ст. 365 п. 5 пп. 1 Экологического кодекса РК	Сортировка ТБО на сухую (макулатура, пластик, стекло, металл и т.д.) и мокрую (пищевые отходы) фракции. Использование ТКО вторично в быту в виде топлива или удобрения в сельском хозяйстве и др..	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2024 год	5 млн.	Местный бюджет, Частные инвестиции
5	Стимулирование раздельного сбора органических коммунальных отходов и их восстановления, в том числе путем компостирования. Проведение разъяс-нительных работ среди местного населения о необходимости раздель-ного складирования коммунальных отходов			Ответственное лицо за охрану окружающей среды	Постоянно	10 млн.	Местный бюджет, Частные инвестиции
6	Визуальный контроль за морфоло-гическим составом поступающих на полигон отходов и ведение проверки документации каждой партии ТБО поступающей на полигон. Соблюдать состав ТБО и запрет на размещение на полигоне некоторых отходов.	Соблюдение зако-нодательства РК. Ст. 352 и ст. 354 п.3 гл.25 Экологического кодекса РК	Упорядоченное складирование в соответствии с законодательством	Мастер полигона	Постоянно	1,2 млн. тенге /год	Местный бюджет
7	Проведение мониторинга воздействия на окружающую среду согласно ПЭК	ст. 355 гл.25 Экологического кодекса РК	Оценка воздействия эксплуатации полигона на окружающую среду	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	Ежегодно 2-3 кв.	1 млн. тенге /год	Местный бюджет
8	Очистка территории СЗЗ полигона от разлетающегося мусора.	Охрана окружаю-щей среды	Содержание в чистоте близлежащих к полигону территорий	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	ежемесячно	500 тыс. тенге /год	Местный бюджет
9	Организация пунктов сбора вторсырья (макулатура, пластик, стекло, древесина, металлолом, электрообру-дование, шины и т.д.). Провести тендр	Рациональное использование сырья	Вторсырье	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2024-2028 года	10 млн.тенге	Местный бюджет, Частные инвестиции
10	Предотвращение и пресечение несанкционированного сжигания коммунальных отходов в населенных пунктах и на полигонах.	Соблюдение зако-нодательства РК. Гл. 27 ст. 365 п. 5 пп. 1 Экологичес-кого кодекса РК	Предотвращение загрязнения окружающей среды.	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	Постоянно	-	Местный бюджет
11	Создание ликвидационного фонда для закрытия полигона, рекультивации земель, ведения мониторинга воздействия на окружающую среду и контроля загрязнения после закрытия полигона	Соблюдение зако-нодательства РК. Гл. 25 ст. 350 п. 16 пп. 1 Экологичес-кого кодекса РК	Скопление средств для восстановления земель района	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2024-2028 года.	500 тыс. тенге/год по каждому полигону	Местный бюджет
Кособинский сельский округ
1	Разработка проектной документации на рекультивацию полигона (Рабочий проект с Оценкой воздействия на окружающую среду ОВОС) и согласование ее с государственными органами уполномоченными в сфере экологии, санитарной эпидемиологии и др. (Жыракудук, Кособа)	Соблюдение требований экологического законодательства РК	Рабочий проект с ОВОС, ЗГЭЭ, СЭЗ; Разрешение на эмиссии в ОС	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2024-2026 года	10 млн.	Местный бюджет, Частные инвестиции,
2	Проведение рекультивации полигона-свалки согласно проектной докумен-тации (Жыракудук)	Соблюдение требований экологического законодательства РК	Восстановление земель, возвращение в сельскохозяйственные угодия	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2027-2028 года	15 млн.	Местный бюджет, Частные инвестиции,
3	Организация бетонированных площа-док и установка контейнеров для раздельного складирования коммуналь-ных отходов сухой и жидкой фракции в населенных пунктах округа.	Ликвидация несанкционированных свалок в черте населенных пунктов	Упорядоченное временное раздельное складирование коммунальных отходов	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2024 год	10 млн.	Местный бюджет
4	Организация сортировки коммунальных отходов непосредственно на полигоне.	Уменьшение объемов захоронения ТБО на полигоне. Гл. 27 ст. 365 п. 5 пп. 1 Экологического кодекса РК	Сортировка ТБО на сухую (макулатура, пластик, стекло, металл и т.д.) и мокрую (пищевые отходы) фракции. Использование ТКО вторично в быту в виде топлива или удобрения в сельском хозяйстве и др..	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2024 год	5 млн.	Местный бюджет, Частные инвестиции
5	Стимулирование раздельного сбора органических коммунальных отходов и их восстановления, в том числе путем компостирования. Проведение разъяс-нительных работ среди местного населения о необходимости раздель-ного складирования коммунальных отходов			Ответственное лицо за охрану окружающей среды	Постоянно	10 млн.	Местный бюджет, Частные инвестиции
6	Визуальный контроль за морфоло-гическим составом поступающих на полигон отходов и ведение проверки документации каждой партии ТБО поступающей на полигон. Соблюдать состав ТБО и запрет на размещение на полигоне некоторых отходов.	Соблюдение зако-нодательства РК. Ст. 352 и ст. 354 п.3 гл.25 Экологического кодекса РК	Упорядоченное складирование в соответствии с законодательством	Мастер полигона	Постоянно	1,2 млн. тенге /год	Местный бюджет
7	Проведение мониторинга воздействия на окружающую среду согласно ПЭК	ст. 355 гл.25 Экологического кодекса РК	Оценка воздействия эксплуатации полигона на окружающую среду	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	Ежегодно 2-3 кв.	1 млн. тенге /год	Местный бюджет
8	Очистка территории СЗЗ полигона от разлетающегося мусора.	Охрана окружаю-щей среды	Содержание в чистоте близлежащих к полигону территорий	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	ежемесячно	500 тыс. тенге /год	Местный бюджет
9	Организация пунктов сбора вторсырья (макулатура, пластик, стекло, древесина, металлолом, электрообру-дование, шины и т.д.). Провести тендер.	Рациональное использование сырья	Вторсырье	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2024-2028 года	10 млн.тенге	Местный бюджет, Частные инвестиции
10	Предотвращение и пресечение несанкционированного сжигания коммунальных отходов в населенных пунктах и на полигонах.	Соблюдение зако-нодательства РК. Гл. 27 ст. 365 п. 5 пп. 1 Экологичес-кого кодекса РК	Предотвращение загрязнения окружающей среды.	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	Постоянно	-	Местный бюджет
11	Создание ликвидационного фонда для закрытия полигона, рекультивации земель, ведения мониторинга воздействия на окружающую среду и контроля загрязнения после закрытия полигона	Соблюдение зако-нодательства РК. Гл. 25 ст. 350 п. 16 пп. 1 Экологичес-кого кодекса РК	Скопление средств для восстановления земель района	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2024-2028 года.	500 тыс. тенге/год по каждому полигону	Местный бюджет
Саройский сельский округ
1	Разработка проектной документации на рекультивацию полигона (Рабочий проект с ОВОС) и согласование ее с гос. органами уполномоченными в сфере экологии, санитарной эпидемиологии и др. (Шагырлой, Коздикара)	Соблюдение требований экологического законодательства РК	Рабочий проект с ОВОС, ЗГЭЭ, СЭЗ; Разрешение на эмиссии в ОС	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2024-2026 года	15 млн.	Местный бюджет, Частные инвестиции,
2	Проведение рекультивации полигона-свалки согласно проектной докумен-тации (Коздикара)	Соблюдение тре-бований экологи-ческого законода-тельства РК	Восстановление земель, возвращение в сельскохозяйственные угодия	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2027-2028 года	15 млн.	Местный бюджет, Частные инвестиции,
3	Организация бетонированных площа-док и установка контейнеров для раздельного складирования коммуналь-ных отходов сухой и жидкой фракции в населенных пунктах округа.	Ликвидация несанкционированных свалок в черте населенных пунктов	Упорядоченное временное раздельное складирование коммунальных отходов	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2024 год	10 млн.	Местный бюджет
4	Организация сортировки коммунальных отходов непосредственно на полигоне.	Уменьшение объемов захоронения ТБО на полигоне. Гл. 27 ст. 365 п. 5 пп. 1 Экологического кодекса РК	Сортировка ТБО на сухую (макулатура, пластик, стекло, металл и т.д.) и мокрую (пищевые отходы) фракции. Использование ТКО вторично в быту в виде топлива или удобрения в сельском хозяйстве и др..	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2024 год	5 млн.	Местный бюджет, Частные инвестиции
5	Стимулирование раздельного сбора органических коммунальных отходов и их восстановления, в том числе путем компостирования. Проведение разъяс-нительных работ среди местного населения о необходимости раздель-ного складирования коммунальных отходов			Ответственное лицо за охрану окружающей среды	Постоянно	10 млн.	Местный бюджет, Частные инвестиции
6	Визуальный контроль за морфоло-гическим составом поступающих на полигон отходов и ведение проверки документации каждой партии ТБО поступающей на полигон. Соблюдать состав ТБО и запрет на размещение на полигоне некоторых отходов.	Соблюдение зако-нодательства РК. Ст. 352 и ст. 354 п.3 гл.25 Экологического кодекса РК	Упорядоченное складирование в соответствии с законодательством	Мастер полигона	Постоянно	1,2 млн. тенге /год	Местный бюджет
7	Проведение мониторинга воздействия на окружающую среду согласно ПЭК	ст. 355 гл.25 Экологического кодекса РК	Оценка воздействия эксплуатации полигона на окружающую среду	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	Ежегодно 2-3 кв.	1 млн. тенге /год	Местный бюджет
8	Очистка территории СЗЗ полигона от разлетающегося мусора.	Охрана окружаю-щей среды	Содержание в чистоте близлежащих к полигону территорий	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	ежемесячно	500 тыс. тенге /год	Местный бюджет
9	Организация пунктов сбора вторсырья (макулатура, пластик, стекло, древесина, металлолом, электрообру-дование, шины и т.д.). Провести тендер.	Рациональное использование сырья	Вторсырье	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2024-2028 года	10 млн.тенге	Местный бюджет, Частные инвестиции
10	Предотвращение и пресечение несанкционированного сжигания коммунальных отходов в населенных пунктах и на полигонах.	Соблюдение зако-нодательства РК. Гл. 27 ст. 365 п. 5 пп. 1 Экологичес-кого кодекса РК	Предотвращение загрязнения окружающей среды.	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	Постоянно	-	Местный бюджет
11	Создание ликвидационного фонда для закрытия полигона, рекультивации земель, ведения мониторинга воздействия на окружающую среду и контроля загрязнения после закрытия полигона	Соблюдение зако-нодательства РК. Гл. 25 ст. 350 п. 16 пп. 1 Экологичес-кого кодекса РК	Скопление средств для восстановления земель района	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2024-2028 года.	500 тыс. тенге/год по каждому полигону	Местный бюджет
Талдыбулакский сельский округ
1	Разработка проектной документации на рекультивацию полигона (Рабочий проект с Оценкой воздействия на окружающую среду ОВОС) и согласование ее с государственными органами уполномоченными в сфере экологии, санитарной эпидемиологии и др. (Талдыбулак, Казахстан)	Соблюдение требований экологического законодательства РК	Рабочий проект с ОВОС, ЗГЭЭ, СЭЗ; Разрешение на эмиссии в ОС	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2024-2026 года	15 млн.	Местный бюджет, Частные инвестиции,
2	Проведение рекультивации полигона-свалки согласно проектной докумен-тации (Казахстан)	Соблюдение требований экологического законодательства РК	Восстановление земель, возвращение в сельскохозяйственные угодия	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2027-2028 года	15 млн.	Местный бюджет, Частные инвестиции,
3	Организация бетонированных площа-док и установка контейнеров для раздельного складирования коммуналь-ных отходов сухой и жидкой фракции в населенных пунктах округа.	Ликвидация несанкционированных свалок в черте населенных пунктов	Упорядоченное временное раздельное складирование коммунальных отходов	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2024 год	10 млн.	Местный бюджет
4	Организация сортировки коммунальных отходов непосредственно на полигоне.	Уменьшение объемов захоронения ТБО на полигоне. Гл. 27 ст. 365 п. 5 пп. 1 Экологического кодекса РК	Сортировка ТБО на сухую (макулатура, пластик, стекло, металл и т.д.) и мокрую (пищевые отходы) фракции. Использование ТКО вторично в быту в виде топлива или удобрения в сельском хозяйстве и др..	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2024 год	5 млн.	Местный бюджет, Частные инвестиции
5	Стимулирование раздельного сбора органических коммунальных отходов и их восстановления, в том числе путем компостирования. Проведение разъяс-нительных работ среди местного населения о необходимости раздель-ного складирования коммунальных отходов			Ответственное лицо за охрану окружающей среды	Постоянно	10 млн.	Местный бюджет, Частные инвестиции
6	Визуальный контроль за морфоло-гическим составом поступающих на полигон отходов и ведение проверки документации каждой партии ТБО поступающей на полигон. Соблюдать состав ТБО и запрет на размещение на полигоне некоторых отходов.	Соблюдение зако-нодательства РК. Ст. 352 и ст. 354 п.3 гл.25 Экологического кодекса РК	Упорядоченное складирование в соответствии с законодательством	Мастер полигона	Постоянно	1,2 млн. тенге /год	Местный бюджет
7	Проведение мониторинга воздействия на окружающую среду согласно ПЭК	ст. 355 гл.25 Экологического кодекса РК	Оценка воздействия эксплуатации полигона на окружающую среду	Ответственное лицо за охрану ОС	Ежегодно 2-3 кв.	1 млн. тенге /год	Местный бюджет
8	Очистка территории СЗЗ полигона от разлетающегося мусора.	Охрана окружаю-щей среды	Содержание в чистоте близлежащих к полигону территорий	Ответственное лицо за охрану ОС	ежемесячно	500 тыс. тенге /год	Местный бюджет
9	Организация пунктов сбора вторсырья (макулатура, пластик, стекло, древесина, металлолом, электрообру-дование, шины и т.д.). Провести тендер.	Рациональное использование сырья	Вторсырье	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2024-2028 года	10 млн.тенге	Местный бюджет, Частные инвестиции
10	Предотвращение и пресечение несанкционированного сжигания коммунальных отходов в населенных пунктах и на полигонах.	Соблюдение зако-нодательства РК. Гл. 27 ст. 365 п. 5 пп. 1 Экологичес-кого кодекса РК	Предотвращение загрязнения окружающей среды.	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	Постоянно	-	Местный бюджет
11	Создание ликвидационного фонда для закрытия полигона, рекультивации земель, ведения мониторинга воздействия на окружающую среду и контроля загрязнения после закрытия полигона	Соблюдение зако-нодательства РК. Гл. 25 ст. 350 п. 16 пп. 1 Экологичес-кого кодекса РК	Скопление средств для восстановления земель района	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2024-2028 года.	500 тыс. тенге/год по каждому полигону	Местный бюджет
Шолаканкатынский сельский округ
1	Разработка проектной документации на рекультивацию полигона (Рабочий проект с Оценкой воздействия на окружающую среду ОВОС) и согласование ее с государственными органами уполномоченными в сфере экологии, санитарной эпидемиологии и др. (Тоганас)	Соблюдение требований экологического законодательства РК	Рабочий проект с ОВОС, ЗГЭЭ, СЭЗ; Разрешение на эмиссии в ОС	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2024-2026 года	10 млн.	Местный бюджет, Частные инвестиции,
2	Проведение рекультивации полигона-свалки согласно проектной докумен-тации (Тоганас)	Соблюдение требований экологического законодательства РК	Восстановление земель, возвращение в сельскохозяйственные угодия	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2027-2028 года	15 млн.	Местный бюджет, Частные инвестиции,
3	Организация бетонированных площа-док и установка контейнеров для раздельного складирования коммуналь-ных отходов сухой и жидкой фракции в населенных пунктах округа.	Ликвидация несанкционированных свалок в черте населенных пунктов	Упорядоченное временное раздельное складирование коммунальных отходов	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2024 год	10 млн.	Местный бюджет
4	Организация сортировки коммунальных отходов непосредственно на полигоне.	Уменьшение объемов захоронения ТБО на полигоне. Гл. 27 ст. 365 п. 5 пп. 1 Экологического кодекса РК	Сортировка ТБО на сухую (макулатура, пластик, стекло, металл и т.д.) и мокрую (пищевые отходы) фракции. Использование ТКО вторично в быту в виде топлива или удобрения в сельском хозяйстве и др..	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2024 год	5 млн.	Местный бюджет, Частные инвестиции
5	Стимулирование раздельного сбора органических коммунальных отходов и их восстановления, в том числе путем компостирования. Проведение разъяс-нительных работ среди местного населения о необходимости раздель-ного складирования коммунальных отходов			Ответственное лицо за охрану окружающей среды	Постоянно	10 млн.	Местный бюджет, Частные инвестиции
6	Визуальный контроль за морфоло-гическим составом поступающих на полигон отходов и ведение проверки документации каждой партии ТБО поступающей на полигон. Соблюдать состав ТБО и запрет на размещение на полигоне некоторых отходов.	Соблюдение зако-нодательства РК. Ст. 352 и ст. 354 п.3 гл.25 Экологического кодекса РК	Упорядоченное складирование в соответствии с законодательством	Мастер полигона	Постоянно	1,2 млн. тенге /год	Местный бюджет
7	Проведение мониторинга воздействия на окружающую среду согласно ПЭК	ст. 355 гл.25 Экологического кодекса РК	Оценка воздействия эксплуатации полигона на окружающую среду	Ответственное лицо за охрану ОС	Ежегодно 2-3 кв.	1 млн. тенге /год	Местный бюджет
8	Очистка территории СЗЗ полигона от разлетающегося мусора.	Охрана окружаю-щей среды	Содержание в чистоте близлежащих к полигону территорий	Ответственное лицо за охрану ОС	ежемесячно	500 тыс. тенге /год	Местный бюджет
9	Организация пунктов сбора вторсырья (макулатура, пластик, стекло, древесина, металлолом, электрообру-дование, шины и т.д.). Провести тендер.	Рациональное использование сырья	Вторсырье	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2024-2028 года	10 млн.тенге	Местный бюджет, Частные инвестиции
10	Предотвращение и пресечение несанкционированного сжигания коммунальных отходов в населенных пунктах и на полигонах.	Соблюдение зако-нодательства РК. Гл. 27 ст. 365 п. 5 пп. 1 Экологичес-кого кодекса РК	Предотвращение загрязнения окружающей среды.	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	Постоянно	-	Местный бюджет
11	Создание ликвидационного фонда для закрытия полигона, рекультивации земель, ведения мониторинга воздействия на окружающую среду и контроля загрязнения после закрытия полигона	Соблюдение зако-нодательства РК. Гл. 25 ст. 350 п. 16 пп. 1 Экологичес-кого кодекса РК	Скопление средств для восстановления земель района	Ответственное лицо за охрану окружающей среды	2024-2028года.	500 тыс. тенге/год по каждому полигону	Местный бюджет

План потребности в материально-техническом снабжении Сырымского района ЗКО на 2024-2028 года

Сельские округа		СҰла		Количес-тво насе-ления, чел	Количество контейнеров	Количество контейнерных площадок	Количество мусоровозов	Количество тракторной техники	Примечание
№ п/п	Название	№ п/п	Название	Количес-тво насе-ления, чел	Количество контейнеров	Количество контейнерных площадок	Количество мусоровозов	Количество тракторной техники	Примечание
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
1	Жымпитынский	1	Жымпиты	6140	200 (сущ.)	40 (сущ.)	2 (сущ.)	1 (сущ.)	1. Существующие оборудование (контейнеры) и техника (мусоровозы) должны соответствовать новой схеме управления отходами ТКО с учетом сортировки. 2. Необходимо почти каждому сельскому округу иметь свою тракторную технику так как проезжие дороги в осенне-зимний период не проходимы.
		2	Оленти	1050	200 (сущ.)	40 (сущ.)
		3	Саралжын	121	5	1
	Итого по Жымпитынский с.о.			7311	5	1	3	2
2	Аралтобинский	1	Аралтобе	764	20	4
2	Аралтобинский	2	Кызылагаш	100	5	1
	Итого по Аралтобинский с.о.			864	25	5	-	-
3	Алгабасский	1	Алгабас	1178	30	6
		2	Жанаонир	73	5	1
		3	Сасыкколь	61	5	1
	Итого по Алгабасский с.о.			1312	40	8	1	1
4	Булдуртинский	1	Булдурта,	1864	50	10
		2	Аккудук,	385	10	2
		3	Каракудук,	44	5	1
		4	Жаркамыс,	14	5	1
		5	Когерис	257	10	2
	Итого по Булдуртинскому с.о.			2564	80	16	1	1
5	Буланский	1	Булан	603	15	3
5	Буланский	2	Жамбыл	312	10	2
	Итого по Буланскому с.о.			915	25	5	1	1
6	Елтайский	1	Алатау	-	5	1
6	Елтайский	2	Таскудук	-	5	1
	Итого по Елтайскому с.о.			304	10	2	-	-
7	Жетыкольский	1	Жетыколь	149	5	1
		2	Акоба	21	5	1
		3	Каракудук	22	5	1
		4	Косарал	791	20	4
	Итого по Жетыкольскому с.о.			983	35	7	1	1
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
8	Жосалинский	1	Былкылдак	-	5	1
		2	Кенаша,	-	5	1
		3	Коныр,	-	5	1
		4	Тамды.	-	10	2
	Итого по Жосалинскому с.о.			722	25	5	-	-
9	Кособинский	1	Кособа	-	15	3
9	Кособинский	2	Жыракудук	-	15	3
	Итого по Кособинскому с.о.			1045	30	6	1	1
10	Саройский	1	Жанаконыс,	29	5	1
		2	Коздикара,	289	10	2
		3	Кызылтан,	20	5	1
		4	Шагырлой	572	15	3
	Итого по Саройскому с.о.			910	35	7	1	1
11	Талдыбулакский	1	Талдыбулак,	504	15	3
11	Талдыбулакский	2	Казахстан	86	5	1
	Итого по Талдыбулакскому с.о.			590	20	4	-	-
12	Шолаканка-тынский	1	Анкаты,	165	5	1
		2	Караганды, Сегізүй	71+33	5	1
		3	Куспанколь,	284	10	2
		4	Тоганас	454	10	2
	Итого по Шолаканкатынскому с.о.			1010	30	6	1	1
	ВСЕГО по Сырымскому району:			18530	360	72	10	9

Қазақстан Республикасы Экологиялық кодексінің 365-бабы 3-тармағының 1-тармақшасына сәйкес Сырым аудандық мәслихаты ШЕШІМ ҚАБЫЛДАДЫ:

1. 2024-2028 жылдарға арналған Сырым ауданы бойынша коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі бағдарламасы қосымшаға сәйкес бекітілсін.

2. Осы шешім оның алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Мәслихат төрағасы

Ш. Дуйсенгалиева

Сырым аудандық мәслихатының
2024 жылғы 23 мамырдағы
№ 2023 шешіміне қосымша

МАЗМҰНЫ

Кіріспе 4

1. ҚАЛДЫҚТАРДЫ БАСҚАРУДЫҢ ҚАЗІРГІ ЖАҒДАЙЫН ТАЛДАУ 7

2. ҚОЙЫЛҒАН МАҚСАТТАР, МІНДЕТТЕР ЖӘНЕ МЕЖЕЛІ КӨРСЕТКІШТЕР 41

3. МАҚСАТҚА ЖЕТУДІҢ ЖОЛДАРЫ, НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ ЖӘНЕ ТИІСТІ ШАРАЛАР 42

4. ҚАЖЕТТІ РЕСУРСТАР МЕН ҚАРЖЫЛАНДЫРУДЫҢ КӨЗДЕРІ 54

5. ҚАЛДЫҚТАРДЫ БАСҚАРУ БАҒДАРЛАМАСЫН ЖҮЗЕГЕ АСЫРУ БОЙЫНША іс-шаралар ЖОСПАРЫ 55

Қосымшалар

Қосымша 1 Мемлекеттік лицензия

Қосымша 2 Ауылдық округтер мен полигондарға арналған ситуациялық карталар мен сызбалар

Қосымша 3 Полигондар мен ауылдық округтер үшін барлық құжаттарға бөлек қалталар

Қосымша 4 Дала жұмыстарының барлық фотосуреттері мен бейнелері бөлек қалталарда.

Аббревиатуралардың толық жазылуы

КҚҚ	Коммуналдық қатты қалдықтар
ТҚҚ	Тұрмыстық қатты қалдықтар
ЖАО	жергілікті атқарушы органдар
АСТҚ	ағынды суларды тазарту қондырғылары
ҚОӘБ	Қоршаған ортаға әсерді бағалау
ШЖҚ КМК	Шаруашылық жүргізу құқығындағы коммуналдық мемлекеттік кәсіпорын Коммунальное государственное предприятие на праве хозяйственного ведения
ШҚ	Шаруа қожалықтары
ЖЭС	Жылу электр станциясы
ТҚӨКЖ	тауарлар мен қаптамаларды өндірушінің кеңейтілген жауапкершілігі
ЖК	Жеке кәсіпкер
ЖШС	Жауапкершілігі шектеулі серіктестік
МЭСҚ	Мемлекеттік экологиялық сараптаманың қорытындысы
СЭҚ	Санитарлық-эпидемиологиялық қорытынды

Кіріспе

Батыс Қазақстан облысы Сырым ауданы бойынша облыстық коммуналдық қалдықтарды басқару бағдарламасын "Environmental Engineering and Consulting" ЖШС (қоршаған ортаны қорғау бойынша жобалау жұмыстарымен айналысуға 12.06.2013 ж. № 01616Р мемлекеттік лицензия, 1-қосымша) "Сырым аудандық тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімі" мемлекеттік мекемесімен отырған келісімге сәйкес жүзеге асырды. Бағадарлама Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес 2024 жылдан 2028 жылға дейінгі кезеңге дайындалды.

Сырым ауданы – Батыс Қазақстан облысында орналасқан. Ауданның әкімшілік орталығы – Жымпиты ауылы, Орал қаласынан оңтүстік-шығысқа қарай 140 км жерде Өлеңті өзенінің сол жағалауында орналасқан.

Ауданның әкімшілік-аумақтық бөлінісі (12 ауыл округі, 37 ауыл):

Ауылдық округтер		Ауыл		Орналсқан координаттары		Халық саны, адам	Ескертпе
№ п/п	Атауы	№ п/п	Атауы	Ендік	Бойлық	Халық саны, адам	Ескертпе
1	2	3	4	5	6	7	8
1	Жымпиты	1	Жымпиты	50°15′13″	52°35′42″	6140	Код КАТО — 275830100. Әкімшілік орталық
		2	Өлеңті	50°16′01″	52°37′09″	1050	Код КАТО — 275830400.
		3	Саралжын	50°08′23″	52°38′11″	121	Код КАТО — 275830200.
	Барлығы Жымпиты а.о. бойынша					7311
2	Аралтөбе	1	Аралтөбе	50°30′25″	52°38′47″	764	Код КАТО — 275835100.
2	Аралтөбе	2	Қызылагаш	50°33′50″	52°20′36″	100	Код КАТО — 275835200
	Барлығы Аралтөбе а.о. бойынша					864
3	Алғабас	1	Алғабас	50°39′53″	52°06′49″	1178	Код КАТО — 275833100.
		2	Жаңаөнір	50°33′39″	52°05′14″	73	Код КАТО — 275833300.
		3	Сасықкөл	50°25′12″	52°06′49″	61	Код КАТО — 275833500.
	Барлығы Алғабас а.о. бойынша					1312
4	Бұлдырты	1	Бұлдырты,	50°05′57″	53°11′17″	1864	Код КАТО — 275839100
		2	Аққұдык,	50°39′31″	52°50′04″	385	Код КАТО — 275839200
		3	Қарақұдық,	50°13′57″	53°18′31″	44	Код КАТО — 275839500
		4	Жарқамыс,	50°03′28″	53°07′26″	14	Код КАТО — 275839300
		5	Көгеріс	50°15′32″	53°05′23″	257	Код КАТО — 275839302
	Барлығы Бұлдырты а.о. бойынша					2564
5	Бұлан	1	Бұлан	50°19′35″	52°29′02″	603	Код КАТО — 275837100
5	Бұлан	2	Жамбыл	50°20′28″	52°24′09″	312	Код КАТО — 275837200
	Барлығы Бұлан а.о. бойынша					915
6	Елтай	1	Алатау	50°36′10″	53°00′19″	-	Код КАТО — 275843200
6	Елтай	2	Тасқұдық	50°44′04″	52°55′45″	-	Код КАТО — 275843100
	Барлығы Елтай а.о. бойынша					304
7	Жетікөл	1	Жетікөл	49°53′43″	52°35′10″	149	Код КАТО — 275845300
		2	Ақоба	49°54′54″	52°48′15″	21	Код КАТО — 275845200
		3	Қарақұдық	49°45′49″	52°46′26″	22	Код КАТО — 275845400
		4	Қосарал	49°54′03″	52°39′03″	791	Код КАТО — 275845100
	Барлығы Жетікөл с.о. бойынша					983
8	Жосалы	1	Былқылдақ	50°27′48″	53°37′41″	-	Код КАТО — 275847200
		2	Кенаша,	50°30′28″	53°18′45″	-	Код КАТО — 275847300
		3	Қоныр,	50°24′49″	53°23′29″	-	Код КАТО — 275847100
		4	Тамды	50°22′10″	53°21′22″	-	Код КАТО — 275847400
	Барлығы Жосалы а.о. бойынша					722
9	Қособа	1	Қособа	50°04′56″	52°18′55″	-	Код КАТО — 275853100
9	Қособа	2	Жырақұдық	50°05′59″	52°20′45″	-	Код КАТО — 275853200
	Барлығы Қособа а.о. бойынша					1045
1	2	3	4	5	6	7	8
10	Сарыой	1	Жаңақоныс,	51°00′30″	53°05′46″	29	Код КАТО — 275855200
		2	Көздіқара	50°00′52″	53°03′05″	289	Код КАТО — 275855300
		3	Қызылтан	50°00′42″	52°41′58″	20	Код КАТО — 275855400
		4	Шағырылой	50°05′07″	52°43′20″	572	Код КАТО — 275855100
	Барлығы Сарыой а.о. бойынша					910
11	Талдыбұлақ	1	Талдыбұлақ	50°42′14″	52°46′49″	504	Код КАТО — 275857100
11	Талдыбұлақ	2	Қазақстан	50°48′00″	52°42′38″	86	Код КАТО — 275857400
	Барлығы Талдыбұлақ а.о. бойынша					590
12	Шолақанқатын	1	Аңқаты,	50°50′02″	52°00′19″	165	Код КАТО — 275859200
		2	Қарағанды, Сегізүй	50°42′20″	52°08′57″	71+33	Код КАТО — 275859300
		3	Құспанкөл,	50°47′56″	52°03′09″	284	Код КАТО — 275859400
		4	Тоғанас	50°49′41″	52°01′51″	454	Код КАТО — 275859100
	Барлығы Шолақанқатын а.о. бойынша					1010
	БАРЛЫҒЫ Сырым ауданы бойынша:					18530

Облыстық коммуналдық қалдықтарды басқару бағдарламасын әзірлеудің негізгі жетекші құжаттары мыналар болып табылады: Қазақстан Республикасының 2021 жылғы 2 қаңтардағы № 400-VI ЗРК Экологиялық кодексі және Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің м.а. 2023 жылғы 18 мамырдағы № 154 жарғысы бойынша бекітілген "Коммуналдық қалдықтарды басқару бағдарламасын әзірлеу бойынша жергілікті атқарушы органдарға арналған әдістемелік нұсқаулықтар".

Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексінің 27-тарауы, 365-баптың 4-тармағына сәйкес: "Аудандардың, аудандық және облыстық маңызы бар қалалардың республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдары коммуналдық қалдықтарды басқару саласындағы мемлекеттік саясатты:

1. коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі бағдарламаларды әзірлеуді ұйымдастыру және олардың орындалуын қамтамасыз ету;

2. коммуналдық қалдықтардың түзілу және жинақталу нормаларын әзірлеу және тиісті жергілікті өкілді органдарға бекітуге ұсыну;

3. коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі объектілерді салуға және (немесе) орналастыруға, оның ішінде контейнер алаңдарын және қайталама шикізатты қабылдау пункттерін жайластыру үшін жер учаскелерін бөлу;

4. коммуналдық қалдықтарды жою және көму жөніндегі объектілерді салуды қамтамасыз ету;

5. осы Кодекске, коммуналдық қалдықтарды басқару қағидаларына сәйкес коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеуге бақылауды, сондай-ақ коммуналдық қалдықтардың түзілу көлемдерін төмендетуге, оларды қайта пайдалануға, қайта өңдеуге, кәдеге жаратуға дайындау деңгейін арттыруға және көмуге жататын коммуналдық қалдықтардың көлемін қысқартуға бағытталған іс-шаралар мен экономикалық құралдарын әзірлеуді, оның ішінде мемлекеттік-жекешелік әріптестік арқылы жүзеге асыру;

6. коммуналдық қалдықтардың түзілу және жинақталу нормаларын есептеу қағидаларын бекіту;

7. халық үшін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган әзірлейтін және бекітетін әдістемеге сәйкес есептелген тұрмыстық қатты қалдықтарды жинауға, тасымалдауға, сұрыптауға және көмуге арналған тарифтерді әзірлеу және тиісті жергілікті өкілді органдарға бекітуге ұсыну;

8. тұрмыстық қатты қалдықтарды жинау, тасымалдау, сұрыптау және көму жөніндегі операцияларды жүзеге асыратын субъектілер арасында тарифті бөлу тәртібін айқындау;

9. коммуналдық қалдықтарды бөлек жинауды, оның ішінде қалпына келтірілгенге немесе жойылғанға дейін тасымалдау мен жинақтауды көздейтін, оларды жинаудың ұтымды және экологиялық қауіпсіз жүйесін ұйымдастыру;

10. коммуналдық қалдықтарды жинау, тасымалдау, сұрыптау, қалпына келтіру және жою жөніндегі қызметті жүзеге асыратын кәсіпкерлік субъектілері үшін қажетті инфрақұрылымды құруды және оның жұмыс істеуін, соның ішінде мемлекеттік-жекешелік әріптестік арқылы қамтамасыз ету;

11. коммуналдық қалдықтарды басқару кезінде қоршаған орта сапасының нысаналы көрсеткіштеріне қол жеткізуді қамтамасыз ету;

12. коммуналдық органикалық қалдықтарды бөлек жинауды және оларды қалпына келтіруді, оның ішінде компостерлеу арқылы ынталандыру;

13. тұрғылықты жері бойынша тіркелген азаматтардың санын сәйкестендіру мақсатында коммуналдық қалдықтарды жинау, тасымалдау, сұрыптау, қалпына келтіру, оның ішінде қайта өңдеу және жою жөніндегі қызметті жүзеге асыратын ұйымдар үшін халықты тіркеу туралы мәліметтерге қолжетімділікті қамтамасыз ету;

14. бөлек жинауды қоса алғанда, тұрмыстық қатты қалдықтарды жинаудың, кәдеге жаратудың және қайта өңдеудің ұтымды жүйесі туралы халыққа хабар беру;

15. қалдықтарды энергетикалық кәдеге жарату объектілерінің иелері үшін қалдықтарды әкету жөніндегі жұмысты ұйымдастыру арқылы іске асырады".

Бұл Бағдарлама коммуналдық қалдықтарды басқару жүйесін жетілдіруге бағытталған; коммуналдық қалдықтарды жинау, тасымалдау, жою, қайта өңдеу және көму жөніндегі қызметтер кешенінің тиімділігін, сенімділігін, экологиялық және әлеуметтік қолайлылығын арттыру; қазіргі заманғы технологиялар мен басқару әдістері негізінде ТҚҚ секторын жаңғырту, сондай-ақ Қазақстан Республикасының табиғатты қорғау заңнамасының талаптарын қатаң сақтау бойынша шаралар қабылдауға бағытталған.

Бағдарламаны іске асыру ТҚҚ басқару саласында көрсетілетін қызметтердің сапасын арттыруға, жиналған және өңделетін қайталама материалдық ресурстардың көлемін ұлғайтуға, КҚҚ-ның энергетикалық әлеуетін барынша арттыруға, сондай-ақ қоршаған ортаға теріс әсерді азайтуға мүмкіндік береді. Осылайша, Бағдарлама Қазақстан Республикасы БҚО Сырым ауданы тұрғындарының өмір сүру сапасы мен жағдайын айтарлықтай жақсартуға ықпал етеді.

1. ҚАЛДЫҚТАРДЫ БАСҚАРУДЫҢ ҚАЗІРГІ ЖАҒДАЙЫН ТАЛДАУ

2024-2028 жылдарға арналған БҚО Сырым ауданына арналған облыстық коммуналдық қалдықтарды басқару бағдарламасы (КҚББ) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес әзірленді.

Бағдарлама иерархиялық қағидатқа сәйкес әзірленеді және пайда болған және (немесе) үшінші тұлғалардан алынған қалдықтардың көлемі мен құрамы, оларды жинақтау, жинау, тасымалдау, залалсыздандыру, қалпына келтіру және жою әдістері туралы ақпаратты қамтуы тиіс, сонымен қатар қалдықтардың түзілуін азайту, оларды қайта пайдалану, кәдеге жарату және жою үлесін арттыру бойынша ұсынылатын шаралардың сипаттамасын ұсынады.

Сырым ауданында қолданыстағы тұрмыстық қалдықтарды басқару жүйесін түгендеу және талдауға сәйкес 12 ауылдық округ пен 37 ауылда 15 заңды түрде белгіленген қатты тұрмыстық қалдықтар полигоны бар:

Ауылдық округтар	Ауылдар	Орналасу координаттары	Полигон ауданы, га	Кадастрлік нөмері
№	Атауы	№	Атауы	Ендік	Бойлық
1	2	3	4	5	6	7	8
1	Жымпиты	1	Жымпиты полигоны	50°14'37.36"	52°34'22.94"	4,0	08:122:033:135
2	Аралтөбе	2	Аралтобе полигоны	50°31'50.17"	52°38'18.24"	1,0	08:122:019:294
3	Алғабас	3	Алғабас полигоны	50°40'34.11"	52° 7'57.69"	2,0	08:122:006:175
4	Бұлдырты	4	Бұлдырты полигоны	50° 5'40.22"	53° 9'15.30"	5,0	08:122:016:090
5	Қособа	5	Қособа полигоны	50° 4'20.71"	52°18'5.60"	1,0	08:122:039:152
5	Қособа	6	Жырақұдық полигоны	50° 5'24.59"	52°21'1.82"	1,0	08:122:039:153
6	Бұлан	7	Бұлан полигоны	50°18'54.80"	52°28'44.03"	2,0	08:122:057:078
6	Бұлан	8	Жамбыл полигоны	50°19'51.89"	52°23'59.50"	1,0	08:122:057:079
7	Елтай	9	Тасқұдық полигоны	50°43'56.70"	52°56'53.53"	1,0	08:122:048:108
8	Талдыбұлақ	10	Талдыбұлақ полигоны	50°42'3.71"	52°45'42.48"	2,0	08:122:043:130
8	Талдыбұлақ	11	Қазақстан полигоны	50°48'29.33"	52°42'39.56"	2,0	08:122:043:131
9	Жетікөл	12	Жетікөл полигоны	49°53'4.55"	52°35'13.89"	1,0	08:122:024:279
9	Жетікөл	13	Қосарал полигоны	49°53'54.55"	52°40'30.11"	1,0	08:122:024:280
10	Сарыой	14	Шағырылой полигоны	50° 5'2.08"	52°42'8.39"	1,0	08:122:011:045
11	Жосалы	15	Қоңыр полигоны	50°24'58.95"	53°22'24.06"	2,0	08:122:029:262
11	Жосалы	16	Тамды полигоны	50°21'41.47"	53°21'0.96"	1,0	08:122:029:263
12	Шолақанқатын	17	Тоғанас полигоны	50°48'29.16"	52° 1'26.24"	4,0	08:122:054:165

1.1 Орналастыру объектілерінің сипаттамасы

1. Жымпиты ауылдық округі

Нысанның атауы: Жымпиты ауылының коммуналдық қатты қалдықтар (КҚҚ) полигоны.

Мақсаты: тұтыну қалдықтарын жинау орыны.

Орналасқан жері. Қолданыстағы тұрмыстық қалдықтар полигоны Батыс Қазақстан облысы, Сырым ауданы, Жымпиты а.о., Жымпиты ауылынан оңтүстік-батысқа қарай бір шақырым төмен жерде орналасқан. 2015 жылғы 19 қарашадағы кадастрлық нөмірі 08:122:033:135 уақытша өтеулі (ұзақ мерзімді, қысқа мерзімді) жер пайдалану (жалдау) құқығы туралы актысіне сәйкес учаскенің жалпы ауданы 4,0 га. Жер категориясы – елді мекен. Полигон аумағы барлық жағынан бос жерлермен шектеседі. Ең жақын тұрғын үйлер (Жымпиты ауылы) КҚҚ полигонынан оңтүстікке қарай 1 км-ден астам қашықтықта орналасқан. Өлеңті өзені полигонның солтүстігіне қарай 1,7 км жерде ағып жатыр.

Пайдалануға берілген жылы: 2015 ж.

Полигон параметрлері: төртбұрышты 200×200.

Қоқыстарды нығыздалған күйінде сақтау биіктігі – 5 м.

Сыйымдылығы: 200000 м3 нығыздалған қалдықтар (50000 тонна).

Жинақталған қалдықтардың мөлшері: 01.01.2024 жылғы жағдайы бойынша 30000 м3 қалдық жиналған.

Әсер ету аймағы (санитариялық-қорғаныш аймағы) 1000 м болатын I санаттағы объектілерге жатады.

Бұл қоқыс шығаратын нысанды КҚҚ полигоны деп сипаттауға келмейді, себебі бұл шын мәнінде қоқыс үйіндісі және "КҚҚ полигоны" ретінде жіктеуге болатын инженерлік құрылым емес. Қолданыстағы КҚҚ полигоны (қоқыс үйіндісі) Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 25 желтоқсандағы № ҚР ДСМ-331/2020 жарғысымен бекітілген "Өндіріс және тұтыну қалдықтарын жинауға, пайдалануға, қолдануға, залалсыздандыруға, тасымалдауға, сақтауға және орналастыруға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитарлық қағидаларының талаптарына және қоқыстарды көму бойынша экологиялық стандарттарға сәйкес келмейді:

қоршаған ортаға әсерді бағалау (бұдан әрі – ҚОӘБ) бар полигон салу және экология, санитарлық-эпидемиологиялық қадағалау және т.б. саласындағы мемлекеттік органдармен келісу жобасы жоқ;

синтетикалық немесе сазды өткізбейтін экран жоқ;

келіп түсетін қалдық массасын есепке алатын таразылар жоқ;

коммуналдық қалдықтарды өндірістік, медициналық және қауіпті және улы қалдықтардың басқа түрлерімен бірге жинау;

қалдықтарды тасымалдау журналы жүргізілмейді;

полигонда тегістеу, тығыздау және топырақтың оқшаулағыш қабатын төсеу жүргізілмейді, қалдықтар үйінділермен төгіліп, сол қалпында орналастырылады;

ағынды суларды және полигон газдарын (соның ішінде метанды) жинау жүйесі жоқ;

полигонды бақылау жүйесі жоқ;

КҚҚ бөлек жинау және/немесе сұрыптау жүйесі дамымаған;

қалдықтар алдын ала өңдеусіз көміледі.

Көзбен шолып тексеру негізінде құрылған полигонның морфологиялық құрамы облыста полигон аумағында орналастыру үшін қалдықтарды қабылдау учаскесінде бөлек жинау және/немесе қолмен сұрыптау жүйесі жоқ екенін көрсетеді (1.1-1.5 сур.): әртүрлі пластик қалдықтары, шыны, қалайы, картон, орау, тоқыма қалдықтары, ағаш қалдықтары, құрылыс қалдықтары, шифер сынықтары, шөп қосылған көң және т.б., әсіресе ауылдық жерлерде қайта пайдалануға болатын қалдықтар.

Сур. 1.1 – 1.5 Жымпиты полигонының морфологиялық құрамы

Ауылдық округ аумағында 56 шаруа қожалықтары (шаруа қожалықтары) тіркелген. КҚҚ полигоны орналасқан аумақта қорықтар, сәулет ескерткіштері, санитарлық тораптар, демалыс орындары және басқа да табиғатты қорғау объектілері жоқ.

Ауыл аумағында қатты тұрмыстық қалдықтарды жинауға арналған 200 контейнер, 52 бірлік көлемінде пластикалық қалдықтарды жинауға арналған тор контейнерлер және пайдаланылған сынапты шамдарды жинауға арналған 2 контейнер бар. Ауылдық округ аумағында қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау, тасымалдау және шығарумен "Ернұр" ЖШС айналысады. Дегенмен, қалдықтардың қозғалысы журналы жүргізілмейді. Ауылдың көшелері таза, рұқсат етілмеген қоқыс тастайтын орындар жоқ. 2020 жылы "Бизнестің жол картасы 2020-2025" бағдарламасы бойынша "Ернұр" ЖШС төрт миллион екі жүз жиырма төрт мың теңгеге пластикалық қоқыс пресс сатып алуға грант ұтып алды. Қазіргі таңда оны орнату жұмыстары жүргізілуде. Кәсіпорында екі КамАЗ, бір ДТ-75 тракторы және екі қоқыс тиеу көлігі, сондай-ақ штатта алты жұмысшы бар.

2021-2023 жылдарға арналған қатты тұрмыстық қалдықтарды жинауға, тасымалдауға, сұрыптауға және көмуге жұмсалған шығындар туралы ақпарат ұсынылмаған.

2. Қособа ауылдық округі

Нысанның атауы: Қособа ауылының коммуналдық қатты қалдықтар (КҚҚ) полигоны.

Мақсаты: тұтыну қалдықтарын жинау орыны.

Орналасқан жері. Қолданыстағы тұрмыстық қалдықтар полигоны Батыс Қазақстан облысы, Сырым ауданы, Қособа а.о., Қособа ауылында орналасқан. Учаскенің жалпы ауданы 1,0 га, уақытша өтеулі (ұзақ мерзімді, қысқа мерзімді) жер пайдалану (жалдау) құқығы туралы заңға сәйкес кадастрлық нөмірі 08:122:039:152 16.04. /2008). Жер категориясы – елді мекендердің жерлері. Полигон аумағы барлық жағынан бос жерлермен шектеседі. Ең жақын тұрғын үйлер (Қособа ауылы) ТҚҚ полигонынан солтүстікке қарай 1 км-ден астам жерде орналасқан.

Пайдалануға берілген жылы: 2008 ж.

Полигон параметрлері: төртбұрышты 100×100.

Қоқыстарды нығыздалған күйінде сақтау биіктігі – 3 м.

Сыйымдылығы: 30000 м3 нығыздалған қалдықтар (7500 тонна).

Жинақталған қалдықтардың мөлшері: 01.01.2024 жылғы жағдайы бойынша 6000 м3 қалдық жиналған.

Әсер ету аймағы (санитариялық-қорғаныш аймағы) 1000 м болатын I санаттағы объектілерге жатады.

Ауылдық округ аумағында тағы бір полигон – Жыраққұдық полигоны бар. Учаскенің жалпы ауданы 1,0 га – жерді уақытша өтеулі (ұзақ мерзімді, қысқа мерзімді) пайдалану (жалдау) құқығы туралы заңға сәйкес кадастрлық нөмірі 08:122:039:153 16.04. /2008). Жер категориясы – Елді мекендердің жерлері. Түгендеу кезінде полигонға кіру мүмкіндігі болмады.

синтетикалық немесе сазды өткізбейтін экран жоқ;

келіп түсетін қалдық массасын есепке алатын таразылар жоқ;

полигон жартылай қоршалған;

қалдықтарды тасымалдау журналы жүргізілмейді;

ағынды суларды және полигон газдарын (соның ішінде метанды) жинау жүйесі жоқ;

полигонды бақылау жүйесі жоқ;

КҚҚ бөлек жинау және/немесе сұрыптау жүйесі дамымаған;

қалдықтар алдын ала өңдеусіз көміледі.

Көзбен шолып тексеру негізінде құрылған полигонның морфологиялық құрамы облыста полигон аумағында орналастыру үшін қалдықтарды қабылдау учаскесінде бөлек жинау және/немесе қолмен сұрыптау жүйесі жоқ екенін көрсетеді (1.6-1.8 сур.): әртүрлі пластик қалдықтары, шыны, қалайы, картон, орау, тоқыма қалдықтары, ағаш қалдықтары, құрылыс қалдықтары, шифер сынықтары, шөп қосылған көң және т.б., әсіресе ауылдық жерлерде қайта пайдалануға болатын қалдықтар.

Сур. 1.6 – 1.8: Полигонның морфологиялық құрамы

Ауылдық округ аумағында 15 шаруа қожалығы (ШҚ) тіркелген. ТҚҚ полигоны орналасқан аумақта қорықтар, сәулет ескерткіштері, санитарлық-тұрмыстық нысандар, демалыс орындары және басқа да табиғатты қорғау нысандары жоқ.

Ауылдарда қоқыс жинайтын контейнерлер орнатылмаған. Тұрғындар тұрмыстық қатты тұрмыстық қалдықтар полигонына кіре алмағандықтан қалдықтарды уақытша өз аулаларында сақтайды, содан кейін арнайы техникалар арқылы қалдықтарды полигонға тасымалдайды. Ауылдардың көшелері таза, бірақ ауылдардың шетінде рұқсат етілмеген қоқыс үйінділері бар. Ауданда ҚҚҚ жинау, шығару, тасымалдау, сұрыптау және қайта өңдеуге жарамды материалдарды жинаумен айналысатын мердігер ұйымдар жоқ. Соңғы 3 жылда (2021-2023) қалдықтарды өңдеуге бөлінген қаражат туралы ақпарат жоқ.

Полигонның жанында биотермиялық шұңқыр орналасқан (төмендегі 1.9-суретті қараңыз), оған құжаттар ұсынылмаған. ҚОӘБ және экология, санитарлық-эпидемиологиялық қадағалау және т.б. саласындағы мемлекеттік органдардың рұқсатымен орнатуға арналған жобалық материалдар жоқ.

Сур. 1.9: Биотермиялық шұңқыр Қособа

3. Алғабас ауылдық округі

Нысанның атауы: Алғабас ауылының коммуналдық қатты қалдықтар (КҚҚ) полигоны.

Мақсаты: тұтыну қалдықтарын жинау орыны.

Орналасқан жері. Қолданыстағы тұрмыстық қалдықтар полигоны Батыс Қазақстан облысы, Сырым ауданы, Алғабас а.о., Алғабас ауылынан солтүстік-батысқа қарай 850 метр жерде орналасқан. Учаскенің жалпы ауданы 2,0 га, уақытша өтеулі (ұзақ мерзімді, қысқа мерзімді) жер пайдалану (жалдау) құқығы туралы заңға сәйкес кадастрлық нөмірі 08:122:006:175 16.04. /2008). Жер категориясы – Елді мекендердің жерлері. Полигон аумағы барлық жағынан бос жерлермен шектеседі. Ең жақын тұрғын үйлер (Алғабас ауылы) ТҚҚ полигонынан батысқа қарай 1 км-ден астам жерде орналасқан. Көпіраңқаты өзені Алғабас ТҚҚ полигонының шығыс жағынан шамамен 40-50 метр қашықтықта айналып өтеді. Қазақстан Республикасының Су кодексіне сәйкес бұған жол берілмейді, Алғабас ТҚҚ полигоны су объектісінің су қорғау аймағы мен белдеуінде орналасқаны белгілі болды.

Пайдалануға берілген жылы: 2008 ж.

Полигон параметрлері: төртбұрышты 50×400.

Қоқыстарды нығыздалған күйінде сақтау биіктігі – 5 м.

Сыйымдылығы: 100000 м3 нығыздалған қалдықтар (25000 тонна).

Жинақталған қалдықтардың мөлшері: 01.01.2024 жылғы жағдайы бойынша 20000 м3 қалдық жиналған.

Әсер ету аймағы (санитариялық-қорғаныш аймағы) 1000 м болатын I санаттағы объектілерге жатады.

Ауылдық округ аумағында тағы екі полигон – Жаңаөңір және Сасықкөл ауылдары бар. Жер учаскелерінің жалпы ауданы, 16.04.2008ж.08:122:006:176 және 08:122:006:177 кадастрлық нөмірлерімен уақытша өтеулі (ұзақ мерзімді, қысқа мерзімді) жер пайдалану (жалдау) құқығы туралы актілерге сәйкес, әрқайсысы 1,0 гектарды құрайды. Жер категориясы – елді мекендердің жерлері. Түгендеу жүргізілген кезде ауа-райының қолайсыздығына байланысты полигондарға кіру мүмкіндігі болмаған.

орналасу орнын таңдау кезінде Қазақстан Республикасының Су кодексінің талаптары ескерілмеген.

синтетикалық немесе сазды өткізбейтін экран жоқ;

келіп түсетін қалдық массасын есепке алатын таразылар жоқ;

ағынды суларды және полигон газдарын (соның ішінде метанды) жинау жүйесі жоқ;

полигонды бақылау жүйесі жоқ;

КҚҚ бөлек жинау және/немесе сұрыптау жүйесі дамымаған;

қалдықтар алдын ала өңдеусіз көміледі.

Көзбен шолып тексеру негізінде құрылған полигонның морфологиялық құрамы облыста полигон аумағында орналастыру үшін қалдықтарды қабылдау учаскесінде бөлек жинау және/немесе қолмен сұрыптау жүйесі жоқ екенін көрсетеді (1.10-1.13 сур.): әртүрлі пластик қалдықтары, шыны, қалайы, картон, орау, тоқыма қалдықтары, ағаш қалдықтары, құрылыс қалдықтары, шифер сынықтары, шөп қосылған көң және т.б., әсіресе ауылдық жерлерде қайта пайдалануға болатын қалдықтар.

Сур. 1.10 – 1.13: Полигонның морфологиялық құрамы

Ауылдық округ аумағында 30 шаруа қожалығы (ШҚ) тіркелген. ҚҚҚ полигоны орналасқан аумақта қорықтар, сәулет ескерткіштері, санитарлық тораптар, демалыс орындары және басқа да табиғатты қорғау объектілері жоқ.

Ауылдарда қоқыс жинайтын контейнерлер орнатылмаған. Тұрғындар тұрмыстық қатты тұрмыстық қалдықтар полигонына кіре алмағандықтан, өз аулаларында уақытша қалдықтарды сақтайды, содан кейін арнайы техника арқылы қалдықтарды полигонға тасымалдайды. Ауылдардың көшелері таза, бірақ ауылдардың шетінде рұқсат етілмеген қоқыс тастар бар. Ауданда ТҚҚ жинау, шығару, тасымалдау, сұрыптау, қайта өңдеуге жарамды материалдарды жинаумен айналысатын мердігерлер жоқ. Соңғы 3 жылда (2021-2023) қалдықтарды өңдеуге бөлінген қаражат туралы ақпарат жоқ.

4. Аралтөбе ауылдық округі

Нысанның атауы: Аралтөбе ауылының коммуналдық қатты қалдықтар (КҚҚ) полигоны.

Мақсаты: тұтыну қалдықтарын жинау орыны.

Орналасқан жері. Қолданыстағы тұрмыстық қалдықтар полигоны Батыс Қазақстан облысы, Сырым ауданы, Аралтөбе а.о., Аралтөбе ауылынан солтүстікке қарай 1300 метр жерде орналасқан. Учаскенің жалпы ауданы 2,0 га, уақытша өтеулі (ұзақ мерзімді, қысқа мерзімді) жер пайдалану (жалдау) құқығы туралы заңға сәйкес кадастрлық нөмірі 08:122:019:294 21.04. /2008). Жер категориясы – елді мекендердің жерлері. Полигон аумағы барлық жағынан бос жерлермен шектеседі. Ең жақын тұрғын үйлер (Аралтөбе ауылы) ТҚҚ полигонынан шығысқа қарай 1,3 км-ден астам қашықтықта орналасқан. Полигонының оңтүстік-шығысында Шідерті өзені 2,1 км ағып жатыр.

Пайдалануға берілген жылы: 2008 ж.

Полигон параметрлері: төртбұрышты 100×100.

Қоқыстарды нығыздалған күйінде сақтау биіктігі – 5 м.

Сыйымдылығы: 50000 м3 нығыздалған қалдықтар (12500 тонна).

Жинақталған қалдықтардың мөлшері: 01.01.2024 жылғы жағдайы бойынша 10000 м3 қалдық жиналған.

Әсер ету аймағы (санитариялық-қорғаныш аймағы) 1000 м болатын I санаттағы объектілерге жатады.

синтетикалық немесе сазды өткізбейтін экран жоқ;

келіп түсетін қалдық массасын есепке алатын таразылар жоқ;

полигон аумағанда қақпа немесе шлагбаум орнатылмаған;

ағынды суларды және полигон газдарын (соның ішінде метанды) жинау жүйесі жоқ;

полигонды бақылау жүйесі жоқ;

КҚҚ бөлек жинау және/немесе сұрыптау жүйесі дамымаған;

қалдықтар алдын ала өңдеусіз көміледі.

Көзбен шолып тексеру негізінде құрылған полигонның морфологиялық құрамы облыста полигон аумағында орналастыру үшін қалдықтарды қабылдау учаскесінде бөлек жинау және/немесе қолмен сұрыптау жүйесі жоқ екенін көрсетеді (1.14-1.16 сур.): әртүрлі пластик қалдықтары, шыны, қалайы, картон, орау, тоқыма қалдықтары, ағаш қалдықтары,

құрылыс қалдықтары, шифер сынықтары, шөп қосылған көң және т.б., әсіресе ауылдық жерлерде қайта пайдалануға болатын қалдықтар.

Сур. 1.14 – 1.16: Полигонның морфологиялық құрамы

Полигонға жол жоқ, сондықтан қыста тұрғындар үйлерінің қасында қалдық жинайды. Ауылдық округ аумағында 32 шаруа қожалығы (ШҚ) тіркелген.ТҚҚ полигоны орналасқан аумақта қорықтар, сәулет ескерткіштері, санитарлық тораптар, демалыс орындары және басқа да табиғатты қорғау нысандары жоқ.

Полигон аудандағы екі ауылға: Аралтөбе мен Қызылағашқа қызмет көрсетеді. Ауылдарда қоқыс жинайтын контейнерлер орнатылмаған. Тұрғындар тұрмыстық қатты тұрмыстық қалдықтар полигонына жол болмағандықтан, қалдықтарды өз аулаларында уақытша сақтайды, содан кейін арнайы техника арқылы қалдықтарды полигонға тасымалдайды. Ауылдардың көшелері таза, бірақ ауылдардың шетінде рұқсат етілмеген қоқыс үйінділері бар. Ауданда ТҚҚ жинау, шығару, тасымалдау, сұрыптау, қайта өңдеуге жарамды материалдарды жинаумен айналысатын мердігерлер жоқ. Соңғы 3 жылда (2021-2023) қалдықтарды өңдеуге бөлінген қаражат туралы ақпарат жоқ.

5. Елтай ауылдық округі

Нысанның атауы: Тасқұдық ауылының коммуналдық қатты қалдықтар (КҚҚ) полигоны.

Мақсаты: тұтыну қалдықтарын жинау орыны.

Орналасқан жері. Қолданыстағы тұрмыстық қалдықтар полигоны Батыс Қазақстан облысы, Сырым ауданы, Елтай а.о., Тасқұдық ауылында орналасқан. Учаскенің жалпы ауданы 16.04.2008 ж. кадастрлық нөмірі 08:122:048:108 уақытша өтеулі ұзақ мерзімді, қысқа мерзімді) жер пайдалану (жалдау) құқығы туралы заңға сәйкес 2,0 га,. Жер категориясы – елді мекендердің жерлері. Полигон аумағы барлық жағынан бос жерлермен шектеседі. Ең жақын тұрғын үйлер (Тасқұдық ауылы) ТҚҚ полигонынан 1 км-ден астам қашықтықта орналасқан.

Пайдалануға берілген жылы: 2008 ж.

Полигон параметрлері: төртбұрышты 100×100.

Қоқыстарды нығыздалған күйінде сақтау биіктігі – 5 м.

Сыйымдылығы: 50000 м3 нығыздалған қалдықтар (12500 тонна).

Жинақталған қалдықтардың мөлшері: 01.01.2024 жылғы жағдайы бойынша 10000 м3 қалдық жиналған.

Әсер ету аймағы (санитариялық-қорғаныш аймағы) 1000 м болатын I санаттағы объектілерге жатады.

синтетикалық немесе сазды өткізбейтін экран жоқ;

келіп түсетін қалдық массасын есепке алатын таразылар жоқ;

тұтыну қалдықтарының қозғалысын есепке алу журналы жүргізілмейді;

полигон аумағанда қақпа немесе шлагбаум орнатылмаған;

ағынды суларды және полигон газдарын (соның ішінде метанды) жинау жүйесі жоқ;

полигонды бақылау жүйесі жоқ;

КҚҚ бөлек жинау және/немесе сұрыптау жүйесі дамымаған;

қалдықтар алдын ала өңдеусіз көміледі.

Көзбен шолып тексеру негізінде құрылған полигонның морфологиялық құрамы облыста полигон аумағында орналастыру үшін қалдықтарды қабылдау учаскесінде бөлек жинау және/немесе қолмен сұрыптау жүйесі жоқ екенін көрсетеді (1.17-1.27 сур.): әртүрлі пластик қалдықтары, шыны, қалайы, картон, орау, тоқыма қалдықтары, ағаш қалдықтары, құрылыс қалдықтары, шифер сынықтары, шөп қосылған көң және т.б., әсіресе ауылдық жерлерде қайта пайдалануға болатын қалдықтар.

Сур. 1.17 – 1.19: Тасқұдық полигонының морфологиялық құрамы

Полигон қоршалмаған, ол бұрынғы карьердің орнында орналасқан, сондықтан қыста қоқыс қар астында мүлдем көрінбейді. Ауылдық округ аумағында 10 шаруа қожалығы (ШҚ) тіркелген. ҚҚҚ полигоны орналасқан аумақта қорықтар, сәулет ескерткіштері, санитарлық тораптар, демалыс орындары және басқа да табиғатты қорғау объектілері жоқ.

Полигон аудандағы екі ауылға қызмет көрсетеді: Алатау және Тасқұдық. Ауылдарда қоқыс жинайтын контейнерлер орнатылмаған. Тұрғындар тұрмыстық қатты тұрмыстық қалдықтар полигонына кіре алмағандықтан қалдықтарды уақытша өз аулаларында сақтайды, содан кейін арнайы техникалар арқылы қалдықтарды полигонға тасымалдайды. Ауылдардың көшелері таза, бірақ ауылдардың шетінде рұқсат етілмеген қоқыс тастайтын орындар бар. Ауданда ҚҚҚ жинау, шығару, тасымалдау, сұрыптау және қайта өңдеуге жарамды материалдарды жинаумен айналысатын мердігер ұйымдар жоқ. Соңғы 3 жылда (2021-2023) қалдықтарды өңдеуге бөлінген қаражат туралы ақпарат жоқ.

6. Талдыбұлақ ауылдық округі

Нысанның атауы: Талдыбұлақ ауылының коммуналдық қатты қалдықтар (КҚҚ) полигоны.

Мақсаты: тұтыну қалдықтарын жинау орыны.

Орналасқан жері. Қолданыстағы тұрмыстық қалдықтар полигоны Батыс Қазақстан облысы, Сырым ауданы, Талдыбұлақ а.о., Талдыбұлақ ауылы аумағында орналасқан. Учаскенің жалпы ауданы 16.04.2008 ж. кадастрлық нөмірі 08:122:043:130, уақытша өтеулі (ұзақ мерзімді, қысқа мерзімді) жер пайдалану (жалдау) құқығы туралы заңға сәйкес – 2,0 га. Жер категориясы – елді мекендердің жерлері. Полигон аумағы барлық жағынан бос жерлермен шектеседі. Ең жақын тұрғын үйлер (Талдыбұлақ ауылы) ТҚҚ полигонынан 1 км-ден астам қашықтықта орналасқан.

Пайдалануға берілген жылы: 2008 ж.

Полигон параметрлері: төртбұрышты 200×100.

Қоқыстарды нығыздалған күйінде сақтау биіктігі – 5 м.

Сыйымдылығы: 100000 м3 нығыздалған қалдықтар (25000 тонна).

Жинақталған қалдықтардың мөлшері: 01.01.2024 жылғы жағдайы бойынша 10000 м3 қалдық жиналған.

Әсер ету аймағы (санитариялық-қорғаныш аймағы) 1000 м болатын I санаттағы объектілерге жатады.

Ауылдық округ аумағында тағы бір полигон – Қазақстан ауылы бар. Учаскенің жалпы ауданы 16.04.2008 ж. кадастрлық нөмірі 08:122:043:131 уақытша өтеулі (ұзақ мерзімді, қысқа мерзімді) жер пайдалану (жалдау) құқығы туралы заңға сәйкес 1,0 га. Жер категориясы – Елді мекендердің жерлері. Түгендеу кезінде полигонға жету мүмкіндігі болмаған.

синтетикалық немесе сазды өткізбейтін экран жоқ;

келіп түсетін қалдық массасын есепке алатын таразылар жоқ;

полигон аумағы қоршалмаған және қақпа орнатылмаған;

ағынды суларды және полигон газдарын (соның ішінде метанды) жинау жүйесі жоқ;

полигонды бақылау жүйесі жоқ;

КҚҚ бөлек жинау және/немесе сұрыптау жүйесі дамымаған;

қалдықтар алдын ала өңдеусіз көміледі.

Көзбен шолып тексеру негізінде құрылған полигондардың морфологиялық құрамы облыста полигон аумағында орналастыру үшін қалдықтарды қабылдау орнында бөлек жинау және/немесе қолмен сұрыптау жүйесі жоқ екенін көрсетеді ( сур. 1.20-1.22): әртүрлі пластмасса, шыны, қалайы, картон, қаптама, тоқыма қалдықтары, ағаш қалдықтары, шина қалдықтары, құрылыс қалдықтары, шифер сынықтары, шөп, күл және шлак қосылған көң және т.б. әсіресе ауылдық жерлерде қайта пайдалануға болады.

Сур. 1.20 – 1.22: Талдыбұлақ полигонының морфологиялық құрамы

Ауылдық округ аумағында 14 шаруа қожалығы (ШҚ) тіркелген. ҚҚҚ полигондары орналасқан аумақта қорықтар, сәулет ескерткіштері, санитарлық тораптар, демалыс аймақтары және басқа да табиғатты қорғау объектілері жоқ.

Ауылдарда қоқыс жинайтын контейнерлер орнатылмаған. Тұрғындар тұрмыстық қатты тұрмыстық қалдықтар полигонына кіре алмағандықтан, өз аулаларында уақытша қалдықтарды сақтайды, содан кейін арнайы техника арқылы қалдықтарды полигонға тасымалдайды. Ауылдардың көшелері таза, бірақ ауылдардың шетінде рұқсат етілмеген қоқыс үйінділері бар. Ауданда ТҚҚ жинау, шығару, тасымалдау, сұрыптау, қайта өңдеуге жарамды материалдарды жинаумен айналысатын мердігерлер жоқ. Соңғы 3 жылда (2021-2023) қалдықтарды өңдеуге бөлінген қаражат туралы ақпарат жоқ

7. Жетікөл ауылдық округі

Нысанның атауы: Жетікөл ауылының коммуналдық қатты қалдықтар (КҚҚ) полигоны.

Мақсаты: тұтыну қалдықтарын жинау орыны.

Орналасқан жері. Қолданыстағы тұрмыстық қалдықтар полигоны Батыс Қазақстан облысы, Сырым ауданы, Жетікөл а.о., Жетікөл ауылында орналасқан. Учаскенің жалпы ауданы 16.04.2008 ж., кадастрлық нөмірі 08:122:024:279 уақытша өтеулі (ұзақ мерзімді, қысқа мерзімді) жер пайдалану (жалдау) құқығы туралы заңға сәйкес 1,0 га. Жер категориясы – елді мекендердің жерлері. Полигон аумағы барлық жағынан бос жерлермен шектеседі. Ең жақын тұрғын үйлер (Жетікөл ауылы) ТҚҚ полигонынан 1 км-ден астам қашықтықта орналасқан.

Пайдалануға берілген жылы: 2008 ж.

Полигон параметрлері: төртбұрышты 100×100.

Қоқыстарды нығыздалған күйінде сақтау биіктігі – 5 м.

Сыйымдылығы: 50000 м3 нығыздалған қалдықтар (12500 тонна).

Жинақталған қалдықтардың мөлшері: 01.01.2024 жылғы жағдайы бойынша 10000 м3 қалдық жиналған.

Әсер ету аймағы (санитариялық-қорғаныш аймағы) 1000 м болатын I санаттағы объектілерге жатады.

Ауылдық округ аумағында тағы бір полигон – Қосарал полигоны бар. Учаскенің жалпы ауданы 16.04.2008 ж. кадастрлық нөмірі 08:122:024:280, уақытша өтеулі (ұзақ мерзімді, қысқа мерзімді) жер пайдалану (жалдау) құқығы туралы заңға сәйкес – 1,0 га. Жер категориясы – елді мекендердің жерлері. Түгендеу кезінде полигонға жету мүмкіндігі болмаған.

синтетикалық немесе сазды өткізбейтін экран жоқ;

келіп түсетін қалдық массасын есепке алатын таразылар жоқ;

тұтыну қалдықтарының қозғалысын есепке алу журналы жүргізілмейді;

полигон аумағы қоршалмаған және қақпа орнатылмаған;

ағынды суларды және полигон газдарын (соның ішінде метанды) жинау жүйесі жоқ;

полигонды бақылау жүйесі жоқ;

КҚҚ бөлек жинау және/немесе сұрыптау жүйесі дамымаған;

қалдықтар алдын ала өңдеусіз көміледі.

Көзбен шолып тексеру негізінде құрылған полигондардың морфологиялық құрамы облыста полигон аумағында орналастыру үшін қалдықтарды қабылдау орнында бөлек жинау және/немесе қолмен сұрыптау жүйесі жоқ екенін көрсетеді (сур. 1.23-1.26): әртүрлі пластмасса, шыны, қалайы, картон, қаптама, тоқыма қалдықтары, ағаш қалдықтары, шина қалдықтары, құрылыс қалдықтары, шифер сынықтары, шөп, күл және шлак қосылған көң және т.б. әсіресе ауылдық жерлерде қайта пайдалануға болады.

Сур. 1.23 – 1.24: Жетікөл полигонының морфологиялық құрамы

Сур. 1.25-1.26: Қосарал полигонының морфологиялық құрамы

Ауылдық округ аумағында 33 шаруа қожалығы (ШҚ) тіркелген. ҚҚҚ полигоны орналасқан аумақта қорықтар, сәулет ескерткіштері, санитарлық тораптар, демалыс орындары және басқа да табиғатты қорғау объектілері жоқ.

Ауылдарда қоқыс жинайтын контейнерлер орнатылмаған. Тұрғындар тұрмыстық қатты тұрмыстық қалдықтар полигонына жете алмағандықтан, өз аулаларында уақытша қалдықтарды сақтайды, содан кейін арнайы техника арқылы қалдықтарды полигонға тасымалдайды. Ауылдардың көшелері таза, бірақ ауылдардың шетінде рұқсат етілмеген қоқыс үйінділері бар. Ауданда ТҚҚ жинау, шығару, тасымалдау, сұрыптау, қайта өңдеуге жарамды материалдарды жинаумен айналысатын мердігерлер жоқ. Соңғы 3 жылда (2021-2023) қалдықтарды өңдеуге бөлінген қаражат туралы ақпарат жоқ.

8. Сарыой ауылдық округі

Нысанның атауы: Шағырлыой ауылының коммуналдық қатты қалдықтар (КҚҚ) полигоны.

Мақсаты: тұтыну қалдықтарын жинау орыны.

Орналасқан жері. Қолданыстағы тұрмыстық қалдықтар полигоны Батыс Қазақстан облысы, Сырым ауданы, Сарой ауылы, Шағырлыой ауылында орналасқан. Учаскенің жалпы ауданы 16.04.2008 ж. кадастрлық нөмірі 08:122:011:045 уақытша өтеулі (ұзақ мерзімді, қысқа мерзімді) жер пайдалану (жалдау) құқығы туралы заңға сәйкес 2,0 га. Жер категориясы – елді мекендердің жерлері. Полигон аумағы барлық жағынан бос жерлермен шектеседі. Ең жақын тұрғын үйлер (Шағырлыой ауылы) ТҚҚ полигонынан 1 км-ден астам қашықтықта орналасқан.

Пайдалануға берілген жылы: 2008 ж.

Полигон параметрлері: төртбұрышты 200×100.

Қоқыстарды нығыздалған күйінде сақтау биіктігі – 5 м.

Сыйымдылығы: 100000 м3 нығыздалған қалдықтар (25000 тонна).

Жинақталған қалдықтардың мөлшері: 01.01.2024 жылғы жағдайы бойынша 20000 м3 қалдық жиналған.

Әсер ету аймағы (санитариялық-қорғаныш аймағы) 1000 м болатын I санаттағы объектілерге жатады.

Ауылдық округ аумағында тағы бір полигон – Көздіқара ауылы (Жаңақоныс ауылы) бар. Учаскенің жалпы ауданы 16.04.2008 ж. кадастрлық нөмірі 08:122:011:047 уақытша өтеулі (ұзақ мерзімді, қысқа мерзімді) жер пайдалану (жалдау) құқығы туралы заңға сәйкес 2,0 га құрайды. Жер категориясы – елді мекендердің жерлері. Түгендеу кезінде ауа райы қолайсыздығына байланысты Көздіқара ауылының полигонына жету мүмкін болмады.

синтетикалық немесе сазды өткізбейтін экран жоқ;

келіп түсетін қалдық массасын есепке алатын таразылар жоқ;

Бейбарсы полигонының аумағы толық қоршалмаған және қақпа орнатылмаған;

ағынды суларды және полигон газдарын (соның ішінде метанды) жинау жүйесі жоқ;

полигонды бақылау жүйесі жоқ;

КҚҚ бөлек жинау және/немесе сұрыптау жүйесі дамымаған;

қалдықтар алдын ала өңдеусіз көміледі.

Көзбен шолып тексеру негізінде құрылған полигондардың морфологиялық құрамы облыста полигон аумағында орналастыру үшін қалдықтарды қабылдау орнында бөлек жинау және/немесе қолмен сұрыптау жүйесі жоқ екенін көрсетеді ( сур. 1.27-1.30): әртүрлі пластмасса, шыны, қалайы, картон, қаптама, тоқыма қалдықтары, ағаш қалдықтары, шина қалдықтары, құрылыс қалдықтары, шифер сынықтары, шөп, күл және шлак қосылған көң және т.б. әсіресе ауылдық жерлерде қайта пайдалануға болады.

Сур. 1.27 – 1.30 Шағырлыой полигонының морфологиялық құрамы

Ауылдық округте 26 шаруа қожалығы тіркелген. ҚҚҚ полигондары орналасқан аумақта қорықтар, сәулет ескерткіштері, санитарлық тораптар, демалыс аймақтары және басқа да табиғатты қорғау объектілері жоқ.

Ауылдарда қоқыс жинайтын контейнерлер орнатылмаған. Тұрғындар тұрмыстық қатты тұрмыстық қалдықтар полигонына кіре алмағандықтан, өз аулаларында уақытша қалдықтарды сақтайды, содан кейін арнайы техника арқылы қалдықтарды полигонға тасымалдайды. Ауылдардың көшелері таза, бірақ ауылдардың шетінде рұқсат етілмеген қоқыс үйіндәлері бар. Ауданда ТҚҚ жинау, шығару, тасымалдау, сұрыптау, қайта өңдеуге жарамды материалдарды жинаумен айналысатын мердігерлер жоқ. Соңғы 3 жылда (2021-2023) қалдықтарды өңдеуге бөлінген қаражат туралы ақпарат жоқ.

9. Бұлан ауылдық округі

Нысанның атауы: Бұлан ауылының коммуналдық қатты қалдықтар (КҚҚ) полигоны.

Мақсаты: тұтыну қалдықтарын жинау орыны.

Орналасқан жері. Қолданыстағы тұрмыстық қалдықтар полигоны Батыс Қазақстан облысы, Сырым ауданы, Бұлан а.о., Бұлан ауылында орналасқан. Уақытша өтеулі (ұзақ мерзімді, қысқа мерзімді) жер пайдалану (жалдау) құқығы туралы заңға сәйкес учаскенің жалпы ауданы 2,0 га (кадастрлық нөмірі 08:122:057:078 16.04.2008). Жер категориясы – елді мекендердің жерлері. Полигон аумағы барлық жағынан бос жерлермен шектеседі. Ең жақын тұрғын үйлер (Бұлан ауылы) ТҚҚ полигонынан 1 км-ден астам қашықтықта орналасқан.

Пайдалануға берілген жылы: 2008 ж.

Полигон параметрлері: төртбұрышты 200×100.

Қоқыстарды нығыздалған күйінде сақтау биіктігі – 5 м.

Сыйымдылығы: 100000 м3 нығыздалған қалдықтар (25000 тонна).

Жинақталған қалдықтардың мөлшері: 01.01.2024 жылғы жағдайы бойынша 20000 м3 қалдық жиналған.

Әсер ету аймағы (санитариялық-қорғаныш аймағы) 1000 м болатын I санаттағы объектілерге жатады.

Ауылдық округ аумағында тағы бір полигон – Жамбыл ауылы бар. Учаскенің жалпы ауданы уақытша өтеулі (ұзақ мерзімді, қысқа мерзімді) жер пайдалану (жалдау) құқығы туралы заңға сәйкес 2,0 га (кадастрлық нөмірі 08:122:057:079 16.04.2008). Жердің санаты – елді мекендердің жері. Ауа райының қолайсыздығына байланысты Жамбыл ауылының полигонына түгендеу жұмыстарын іске асыру мүмкін болмады.

синтетикалық немесе сазды өткізбейтін экран жоқ;

келіп түсетін қалдық массасын есепке алатын таразылар жоқ;

тұтыну қалдықтарының қозғалысын есепке алу журналы жүргізілмейді;

ағынды суларды және полигон газдарын (соның ішінде метанды) жинау жүйесі жоқ;

полигонды бақылау жүйесі жоқ;

КҚҚ бөлек жинау және/немесе сұрыптау жүйесі дамымаған;

қалдықтар алдын ала өңдеусіз көміледі.

Көзбен шолып тексеру негізінде құрылған полигондардың морфологиялық құрамы облыста полигон аумағында орналастыру үшін қалдықтарды қабылдау орнында бөлек жинау және/немесе қолмен сұрыптау жүйесі жоқ екенін көрсетеді (сур. 1.31-1.32): әртүрлі пластмасса, шыны, қалайы, картон, қаптама, тоқыма қалдықтары, ағаш қалдықтары, шина қалдықтары, құрылыс қалдықтары, шифер сынықтары, шөп, күл және шлак қосылған көң және т.б. әсіресе ауылдық жерлерде қайта пайдалануға болады.

Сур. 1.31 – 1.32: Бұлан полигонының морфологиялық құрамы

Ауылдық округте 13 шаруа қожалығы тіркелген. КҚҚ полигондары орналасқан аумақта қорықтар, сәулет ескерткіштері, санитарлық тораптар, демалыс аймақтары және басқа да табиғатты қорғау объектілері жоқ.

Ауылдарда қоқыс жинайтын контейнерлер орнатылмаған. Тұрғындар тұрмыстық қатты тұрмыстық қалдықтар полигонына жете алмағандықтан, өз аулаларында уақытша қалдықтарды сақтайды, содан кейін арнайы техника арқылы қалдықтарды полигонға тасымалдайды. Ауылдардың көшелері таза, бірақ ауылдардың шетінде рұқсат етілмеген қоқыс тастар бар. Ауданда КҚҚ жинау, шығару, тасымалдау, сұрыптау, қайта өңдеуге жарамды материалдарды жинаумен айналысатын мердігерлер жоқ. Соңғы 3 жылда (2021-2023) қалдықтарды өңдеуге бөлінген қаражат туралы ақпарат жоқ.

10. Бұлдырты ауылдық округі

Нысанның атауы: Бұлдырты ауылының коммуналдық қатты қалдықтар (КҚҚ) полигоны.

Мақсаты: тұтыну қалдықтарын жинау орыны.

Орналасқан жері. Қолданыстағы тұрмыстық қалдықтар полигоны Батыс Қазақстан облысы, Сырым ауданы, Бұлдырты а.о., Бұлдырты ауылының батысына қарай 1,5 шақырым жерде орналасқан. Уақытша өтеулі (ұзақ мерзімді, қысқа мерзімді) жер пайдалану (жалдау) құқығы туралы заңға сәйкес учаскенің жалпы ауданы 5,0 га (кадастрлық нөмірі 08:122:016:090 16.04.2008). Жер категориясы – елді мекендердің жерлері. Полигон аумағы барлық жағынан бос жерлермен шектеседі. Ең жақын тұрғын үйлер (Бұлдырты ауылы) КҚҚ полигонынан 1,5 шақырымнан астам қашықтықта орналасқан. Бұлдырты өзені полигоннан батысқа қарай 2 км-ден астам жерде ағып жатыр.

Пайдалануға берілген жылы: 2008 ж.

Полигон параметрлері: төртбұрышты 500×100.

Қоқыстарды нығыздалған күйінде сақтау биіктігі – 5 м.

Сыйымдылығы: 250000 м3 нығыздалған қалдықтар (62500 тонна).

Жинақталған қалдықтардың мөлшері: 01.01.2024 жылғы жағдайы бойынша 40600 м3 қалдық жиналған.

Әсер ету аймағы (санитариялық-қорғаныш аймағы) 1000 м болатын I санаттағы объектілерге жатады.

Ауылдық округ аумағында тағы үш полигон – Көгеріс, Қарақұдық және Аққұдық ауылдары бар. Әрбір учаскенің жалпы ауданы 16.04.2008ж. уақытша өтеулі (ұзақ мерзімді, қысқа мерзімді) жер пайдалану (жалдау) құқығы туралы актілерге сәйкес 1,0 гектарды құрайды (кадастрлық нөмірі 08:122:016:091; 08:122:016:092; 08:122:016:093). Жердің санаты – елді мекендердің жері. Түгендеу кезінде Бұлдырты, Көгеріс, Қарақұдық, Аққұдық ауылдарындағы қоқыс алаңдарына ауа райының қолайсыздығынан жол болмаған. Дегенмен, Бұлдырты полигонының фотосуреттерін аудан әкімі ұсынды.

синтетикалық немесе сазды өткізбейтін экран жоқ;

келіп түсетін қалдық массасын есепке алатын таразылар жоқ;

тұтыну қалдықтарының қозғалысын есепке алу журналы жүргізілмейді;

ағынды суларды және полигон газдарын (соның ішінде метанды) жинау жүйесі жоқ;

полигонды бақылау жүйесі жоқ;

КҚҚ бөлек жинау және/немесе сұрыптау жүйесі дамымаған;

қалдықтар алдын ала өңдеусіз көміледі.

Көзбен шолып тексеру негізінде құрылған полигондардың морфологиялық құрамы облыста полигон аумағында орналастыру үшін қалдықтарды қабылдау орнында бөлек жинау және/немесе қолмен сұрыптау жүйесі жоқ екенін көрсетеді (сур. 1.33-1.35): әртүрлі пластмасса, шыны, қалайы, картон, қаптама, тоқыма қалдықтары, ағаш қалдықтары, шина қалдықтары, құрылыс қалдықтары, шифер сынықтары, шөп, күл және шлак қосылған көң және т.б. әсіресе ауылдық жерлерде қайта пайдалануға болады.

Сур. 1.33 – 1.35 Бұлдырты полигонының Морфологиялық құрамы

Ауылдық округте 76 шаруа қожалығы тіркелген. ҚҚҚ полигондары орналасқан аумақта қорықтар, сәулет ескерткіштері, санитарлық тораптар, демалыс аймақтары және басқа да табиғатты қорғау объектілері жоқ.

Ауылдарда қоқыс жинайтын контейнерлер орнатылмаған. Тұрғындар тұрмыстық қатты тұрмыстық қалдықтар полигонына кіре алмағандықтан, өз аулаларында уақытша қалдықтарды сақтайды, содан кейін арнайы техника арқылы қалдықтарды полигонға тасымалдайды. Ауылдардың көшелері таза, бірақ ауылдардың шетінде рұқсат етілмеген қоқыс үйінділері бар. Ауданда ТҚҚ жинау, шығару, тасымалдау, сұрыптау, қайта өңдеуге жарамды материалдарды жинаумен айналысатын мердігерлер жоқ. Соңғы 3 жылда (2021-2023) қалдықтарды өңдеуге бөлінген қаражат туралы ақпарат жоқ.

11. Жосалы ауылдық округі

Жосалы ауылдық округі аумағында Қоңыр және Тамды ауылдарының маңында 2 полигон бар. Әр учаскенің жалпы ауданы 16.04.2008ж. 08:122:029:262 және 08:122:029:263 кадастрлық нөмірлері бар уақытша өтеулі (ұзақ мерзімді, қысқа мерзімді) жер пайдалану (жалдау) құқығы туралы актілерге сәйкес тиісінше 2,0 га және 1,0 га құрайды. Жер санаты - елді мекендердің жерлері. Түгендеу кезінде Қоңыр, Тамды ауылдарындағы қоқыс алаңдарына ауа райының қолайсыздығынан жол болмаған.

Әкімдердің айтуынша, полигондардағы жағдай жоғарыда келтірілгендей.

Ауылдық округте 35 шаруа қожалығы тіркелген. ҚҚҚ полигондары орналасқан аумақта қорықтар, сәулет ескерткіштері, санитарлық тораптар, демалыс аймақтары және басқа да табиғатты қорғау объектілері жоқ.

Ауылдарда қоқыс жинайтын контейнерлер орнатылмаған. Тұрғындар тұрмыстық қатты тұрмыстық қалдықтар полигонына кіре алмағандықтан, өз аулаларында уақытша қалдықтарды сақтайды, содан кейін арнайы техника арқылы қалдықтарды полигонға тасымалдайды. Ауылдардың көшелері таза, бірақ ауылдардың шетінде рұқсат етілмеген қоқыс үйінділері бар. Ауданда ТҚҚ жинау, шығару, тасымалдау, сұрыптау, қайта өңдеуге жарамды материалдарды жинаумен айналысатын мердігерлер жоқ. Соңғы 3 жылда (2021-2023) қалдықтарды өңдеуге бөлінген қаражат туралы ақпарат жоқ.

12. Шолақанқатын ауылдық округі

Шолақаңқатын ауылдық округі аумағында Тоғанас ауылдарының жанында 1 полигон бар. Жалпы ауданы 4,0 га полигонға уақытша өтеулі (ұзақ мерзімді, қысқа мерзімді) жер пайдалану (жалдау) құқығы туралы актілерге сәйкес Аңқаты, Қарағанды, Құспанкөл, Тоғанас ауылдарынан қатты тұрмыстық қалдықтар жиналады. кадастрлық нөмірлері 08:122:054:165 16 сәуір 2008 ж. Жер категориясы - елді мекендердің жерлері. Түгендеу кезінде ауа райының қолайсыздығына байланысты Тоғанас ауылының полигонына кіру мүмкіндігі болмаған.

Әкімдердің айтуынша, полигондардағы жағдай жоғарыда келтірілгендей.

Ауылдық округте 34 шаруа қожалығы тіркелген. КҚҚ полигондары орналасқан аумақта қорықтар, сәулет ескерткіштері, санитарлық тораптар, демалыс аймақтары және басқа да табиғатты қорғау объектілері жоқ.

Ауылдарда қоқыс жинайтын контейнерлер орнатылмаған. Тұрғындар тұрмыстық қатты тұрмыстық қалдықтар полигонына кіре алмағандықтан, өз аулаларында уақытша қалдықтарды сақтайды, содан кейін арнайы техника арқылы қалдықтарды полигонға тасымалдайды. Ауылдардың көшелері таза, бірақ ауылдардың шетінде рұқсат етілмеген қоқыс үйінділері бар. Ауданда ТҚҚ жинау, шығару, тасымалдау, сұрыптау, қайта өңдеуге жарамды материалдарды жинаумен айналысатын мердігерлер жоқ. Соңғы 3 жылда (2021-2023) қалдықтарды өңдеуге бөлінген қаражат туралы ақпарат жоқ.

1.2 Коммуналдық қалдықтардың жағдайын талдау

Халықаралық практикада ТҚҚ үш бөлікке жіктелген, олар ТҚҚ ортақ құрамына кіретін, бірақ өңдеу және/немесе көму тәсіліне қарай өзара ерекшеленетін үш "қалдық легіне" сәйкес келеді.

1. Коммуналдық қалдықтар (тамақ қалдықтары; қағаз және картон, оның ішінде орау материалдарын қоса алғанда, пластмассалар, орау материалдарын қоса алғанда; шыны, фарфор, фаянс және саз қалдықтары; бау-бақша қалдықтары, ағаш қалдықтары; тоқыма; сүйектер; былғары, резеңке; металл қалдықтары).

2. Қауіпті ТҚҚ – адамның тыныс-тіршілігінің нәтижесінде қалыптасатын тұтыну қалдықтары, сондай-ақ қалыптасу сипаты осыған ұқсас, өзінің құрамы мен қасиетіне қарай қауіпті қалдықтарға жатқызылуы мүмкін өндіріс қалдықтары. Оларға мынадай қалдықтар жатқызылады:

пайдаланылған батареялар мен аккумуляторлар;

пайдаланылған электр жабдығы мен электронды жабдық;

құрамында сынап бар қалдықтар (люминесцентті лампалар мен термометрлер);

медициналық және ветеринариялық қалдықтар;

тұрмыстық химия қалдықтары;

құрамында асбест бар қалдықтар;

адамның тыныс-тіршілігінің нәтижесінде қалыптасатын басқа да қауіпті қалдықтар.

3. Басқа ТҚҚ – қауіпті болып табылмайтын, бірақ жинау, шығару және кәдеге жарату үшін бірінші лектен өзгеше тәсілдерді қолдану талап етілетіндіктен, аралас қалдықтарға жатқызуға болмайтын қалдықтар. "Басқа ТҚҚ" мынадай қалдықтар жатқызылады:

құрылыс қалдықтары;

ірі габаритті қалдықтар;

кәдеге жаратуға жататын автомобильдер;

пайдаланылған автомобиль шиналары;

сарқынды суларды өңдеуден қалған қалдықтар строительные отходы;

Қазіргі уақытта республикадағы ТҚҚ-ның мардымсыз бөлігі ғана (әртүрлі бағалау бойынша 3%-дан 5%-ға дейін) кәдеге жаратылатынын талдау көрсетіп отыр. Тиісінше, қалған қалдықтар полигондарға орналастырылады, бұл ретте олардың құрамындағы қайталама материалдық ресурстар жоғалып кетеді.

Опасные бытовые отходы

Қазіргі уақытта Қазақстан Республикасында қауіпті тұрмыстық қалдықтардың қалыптасу және оларды халықтан жинау көлемін қандай да бір есепке алу жүргізілмейді. Бұған медицина мекемелерінде жиналатын медициналық қалдықтарды есепке алудың қатысы жоқ. Дегенмен, қауіпті қалдықтар, әдетте, халықтан, кәсіпорындар мен ұйымдардан жиналатын ТҚҚ-ның жалпы массасының шамамен 1%-ын құрайтынын әлемдік тәжірибе көрсетіп отыр.

Пайдаланылған батареялар мен аккумуляторлар. Қазақстанда қауіпті тұрмыстық қалдықтардың осы түрін жинау мен арнайы өңдеудің қандай да бір орталықтандырылған жүйесі жоқ. Атап айтқанда, кез келген үлгідегі пайдаланылған аккумуляторлар мен батареяларды кәдеге жарату үшін өндірушінің кеңейтілген жауапкершілігінің жүйесі құрылмаған, бұл көбінесе, тиісті нормативтік құқықтық базаның болмауына байланысты. Осылайша, қалдықтардың бұл түрі, негізінен, ТҚҚ-ның ортақ легімен жиналады және қазіргі полигондарға не үйінділерге көмуге түседі.

Алайда, пайдаланылған автомобиль (қорғасын) аккумуляторларын жинайтын реттелмейтін стихиялы нарық бар. Бұл ретте жиналған аккумуляторлар бейберекет тәсілмен, көбінесе еңбек пен денсаулықты қорғау қағидалары бұзыла отырып өңделеді және кейіннен түсті металдардың бөліп алынған құнды фракциялары қайта балқытуға түседі.

Пайдаланылған электр жабдығы мен электронды жабдық. Қауіпті қалдықтардың бұл түрінде орын алған жағдай жалпы пайдаланылған аккумуляторлар мен батареяларда байқалып отырған жағдайға ұқсас. Сондай-ақ электр аспаптары мен тұрмыстық техниканың жекелеген түрлерін қабылдау және бейберекет өңдеу бойынша шектеулі стихиялы нарық бар, негізінен оның мақсаты – түсті және қымбат бағалы металдарды алу. Өндірушілер мен өнім берушілердің жабдық пен техниканы кәдеге жарату үшін кеңейтілген жауапкершілігінің жүйесі жолға қойылмаған.

Құрамында сынап бар қалдықтар (люминесцентті лампалар мен термометрлер). Құрамында сынап бар қалдықтардың өз ерекшелігі бар. Атап айтсақ, кейіннен қайта өңдеу (демеркуризация) мақсатында ұйымдар мен мекемелерде құрамында сынап бар (люминесцентті) лампаларды және медицина мекемелерінде сынапты термометрлерді жинау жүйесі жолға қойылған. Сонымен бірге Қазақстанда құрамында сынап бар қалдықтарды өңдейтін және/немесе қайта өңдейтін кемінде 16 кәсіпорын жұмыс істейді, олардың ішінде 8 кәсіпорын демеркуризациямен айналысады. Алайда, халықтан құрамында сынап бар қалдықтарды жинау жүйесі жоқ, оның бір себебі – тиісті нормативтік құқықтық базаның, сондай-ақ осы қалдықтарды қабылдау пункттерінің болмауында. Осылайша, бұл қалдықтар халықтан ТҚҚ-ның жалпы легіне түседі.

Медициналық және ветеринариялық қалдықтар. Жоғарыда атап өтілгендей, қалдықтардың осы түрін есепке алу, жинау және кейіннен өңдеу жүйесі медициналық және ветеринариялық мекемелер үшін ғана жолға қойылған. Бұл жүйе Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің қарамағында. Алайда, халықтан медициналық және ветеринариялық қалдықтарды жинау жүйесі жоқ, оған тиісті нормативтік құқықтық базаның, сондай-ақ осы қалдықтарды қабылдау пункттерінің болмауы себеп болып отыр. Осылайша, бұл қалдықтар халықтан ТҚҚ-ның жалпы легіне түседі.

Тұрмыстық химия қалдықтары. Халық үшін де, кәсіпорындар мен ұйымдар үшін де тұрмыстық қауіпті қалдықтардың бұл түрін жинау мен кәдеге жаратудың жолға қойылған жүйесі жоқ. Мұнда да осы қалдықтарды жинауды, өңдеуді (жоюды) және көмуді регламенттейтін нормативтік құқықтық база жоқ. Соның салдарынан тұрмыстық химияның бұл қалдықтары ТҚҚ-ның жалпы легіне түседі.

Құрамында асбест бар қалдықтар. Соңғы жылдары Қазақстан Республикасында қалдықтардың осы түріне қатысты өзгерістер болып жатыр. Атап айтқанда, нормативтік құқықтық базаға құрамында асбест бар қалдықтарды есепке алуға қойылатын талаптарды қатаңдататын және оны регламенттейтін өзгерістер енгізілуде. Алайда, бұл қалдықтарды жинау және өңдеу не көму тұрғысынан елеулі өзгерістер әлі бола қойған жоқ. Атап айтқанда, бұл қалдықтарды бөлек жинау және уақытша сақтау жүйесі жолға қойылмаған, оларды есепке алу жүргізілмейді және оларды өңдеу не көму үшін арнайы объектілер жоқ.

Қауіпті қалдықтарды жинау мен көму жүйесінің түйінді проблемалары.

Жоғарыда баяндалғанды қорытындылай келе, тұрмыстық қауіпті қалдықтармен жұмыс істеу саласында қазіргі кезде мынадай түйінді проблемаларды бөліп көрсетуге болады:

тұрмыстық қауіпті қалдықтарды есепке алу жүйесінің болмауы;

бөлек жинаудың жолға қойылған жүйесінің мүлдем дерлік болмауы;

құрамында сынап бар тұрмыстық қалдықтарды қоспағанда, қауіпті тұрмыстық қалдықтарды өңдеу не жою жөніндегі кәсіпорындар мен объектілердің болмауы;

қауіпті тұрмыстық қалдықтарды көметін арнайы объектілердің болмауы;

есепке алу, жинау, өңдеу, жою және көму саласындағы нормативтік құқықтық базаның дамымауы;

пайдаланылған қауіпті тұрмыстық қалдықтарды кәдеге жарату үшін өндірушілер мен өнім берушілердің кеңейтілген жауапкершілігінің болмауы.

Басқа тұрмыстық қалдықтар.

Қауіпті тұрмыстық қалдықтар сияқты, қазіргі уақытта Қазақстан Республикасында басқа тұрмыстық қалдықтардың қалыптасу және оны халықтан жинау көлемін қандай да бір есепке алу жүргізілмейді. Құрылыс қалдықтары мен ірі габаритті қалдықтар халықтан, кәсіпорындар мен ұйымдардан жиналатын ТҚҚ-ның жалпы массасының шамамен 5%-ын құрайтынын әлемдік тәжірибе көрсетіп отыр.

Тұтастай алғанда, қалдықтардың бұл түрін бөлек жинау жүйесі жолға қойылмағанын атап өтуге болады, атап айтқанда, халықтан мұндай қалдықтарды жинайтын орталықтандырылған пункттер жоқ. Сондай-ақ оларды қайта өңдейтін арнайы кәсіпорындар да жоқ.

Төменде басқа тұрмыстық қалдықтардың әрбір түрі үшін бөлек-бөлек ағымдағы жағдайдың ерекшеліктері қысқаша келтірілген.

Құрылыс қалдықтары. Ерекшеліктері жоқ.

Ірі габаритті қалдықтар. Басқа тұрмыстық қалдықтардың бұл түрі үшін жинаудың шектеулі стихиялы нарығы бар, оның мақсаты – құнды құрамдас бөліктерін (мысалы, ескі жиһаздан сүректі) алу.

Кәдеге жаратылуға тиіс автомобильдер Қазақстан экономикасының дамуымен бірге автомобиль паркі де ұлғайып келеді, пайдаланылған автомобильдердің де саны артып келеді.

Қазіргі уақытта пайдаланылған автомобильдерді қайта өңдеуге қойылатын талаптар заңнамалық тұрғыдан реттелмейді. Пайдаланылған автомобильдерді қайта өңдеу жөніндегі ресми кәсіпорындар жоқ. Сонымен қатар, басқа тұрмыстық қалдықтардың осы түрін металл сынықтары ретінде қабылдайтын шектеулі стихиялы нарық бар.

Пайдаланылған автомобиль шиналары. Автомобиль паркінің өсуі жаңа қалдықтардың, оның ішінде тозған шиналардың қалыптасуына әкеп соқтыратыны сөзсіз. Облыстардың аумақтарында тозған шиналар әртүрлі көлемде жинақталған, бұлар қазіргі уақытта қалдықтар пайда болған жерлерде, стихиялы үйінділерде ашық және жабық тәсілдермен сақталады.

2012 жылы "Қалдықтар. Автокөлік шиналары. Жұмыс істеу кезіндегі қауіпсіздік талаптары" атты Қазақстан Республикасының 2187-2012 ҚР СТ ұлттық стандарты қабылданды, онда қалдықтарды сақтаудың, тасымалдаудың, кәдеге жаратудың және өңдеуді нақты тәртібі айқындалған.

Использованные автомобильные шины Рост автомобильного парка неизменно ведет к образованию новых отходов, в том числе изношенных шин. По территориям областей в различной концентрации накоплены изношенные шины, которые в настоящее время находятся на хранении открытым и закрытым способами у образователей отходов, на стихийных свалках. Қазақстанда басқа тұрмыстық қалдықтардың осы түрін қайта өңдеу жөнінде инфрақұрылым бар. Астана, Алматы, Шымкент, Қызылорда қалаларында тозған шиналар мен резеңке-техникалық қалдықтарды қайта өңдеуді жүзеге асыратын кәсіпорындар жұмыс істейді. Сонымен қатар, пайдаланылған автомобиль шиналарының көпшілігі санкцияланбай өртеледі және полигондарға көміледі. Тозған шиналарды регенерат, құрылыс мақсатындағы және техникалық мақсаттағы материалдар өндірісі үшін қайталама шикізат ретінде пайдалану үлесін ұлғайту қажет.

Сарқынды суларды өңдеуден қалған қалдықтар. Басқа тұрмыстық қалдықтардың бұл түрі өзінің қалыптасу табиғаты жағынан жоғарыда қарастырылған ТҚҚ түрлерінің бәрінен өзгешеленеді. Өзгеше айтқанда, бұл қалдықтар өнеркәсіптік қалдықтар санатына жатқызылады, өйткені елді мекендердің кәріздік тазарту құрылыстарында (бұдан әрі – КТҚ) тұрмыстық сарқынды суларды тазарту процесінде пайда болады. Тұрмыстық қалдықтарды қайта өңдеу тұрғысынан КТҚ-дан шығатын қалдықтардың екі түрі қызығушылық тудырады: бастапқы тұндырғыштарда жиналатын органикалық фракция және аэротенктерден алынатын пайдаланылған активті тұнба. Қазіргі уақытта Қазақстан Республикасында бұл қалдықтар өңделмейді. Бұл Шымкент қаласына қатысты емес, мұндағы кәсіпорындардың бірінде өзгелерімен қатар КТҚ шөгіндісін анаэробты ыдырататын қондырғы салу көзделетін инвестициялық жоба іске асырылуда.

Су-кәріз секторының басқа кәсіпорындарына КТҚ-дан шыққан қалдықтар не шөгіндіні кептіруге және сақтауға арналған арнайы алаңдарға (тұнба алаңдары) жинақталатын, не кейіннен тыңайтқыш ретінде пайдалану үшін жеке және заңды тұлғаларға сатылатын практика тән. Кәдеге жаратудың соңғы тәсілі заңды болып табылмайтынын атап өту керек, өйткені санитариялық-эпидемиологиялық талаптарға сәйкес КТҚ-дан алынған шөгіндіні техникалық дақылдар мен жем-шөп дақылдарын өсіру үшін ғана тыңайтқыш ретінде пайдалануға болады. Алайда, су-кәріз секторының кәсіпорындарында КТҚ-дан алынған шөгіндінің соңғы пайдаланылуын бақылау мүмкіндігі жоқ.

Сонымен қатар, МБӨ технологияларын, яғни биогаз өндіру және кейіннен "жасыл" электр энергиясын өндіру мақсатында анаэробты ыдырату технологияларын пайдаланатын ТҚҚ өңдеу жөніндегі зауыттарда КТҚ-дан алынған қалдықтардың органикалық фракцияларын өңдеу әлеуеті бар.

Басқа тұрмыстық қалдықтарды жинау мен кәдеге жарату жүйесінің түйінді проблемалары қауіпті тұрмыстық қалдықтардың проблемасына ұқсас. Атап айтқанда, осы қалдықтардың қалыптасу көлемін есепке алу жүйесі жоқ, оларды бөлек жинау жолға қойылмаған, оларды қайта өңдеу жөніндегі қуаттар жоқ, осы салада құқықтық реттеу жолға қойылмаған және соңғысы, басқа тұрмыстық қалдықтарды, атап айтқанда қаптама материалдарын кәдеге жарату үшін өндірушілер мен өнім берушілердің кеңейтілген жауапкершілігінің жүйесі жоқ.

КҚББ іске асырылуын талдау

Позитивті факторлар:
1. Бұл сектор әлемдік тәжірибеде зерттелген – оны жаңғыртудың дәлелденген технологиялары мен шешімдері бар.
2. Нарық әлеуетті инвесторлар мен жеке қаржыландыру көздері үшін ашық.
3. "Жасыл" энергетиканы дамыту үшін қатты тұрмыстық қалдықтарды пайдаланудың бар әлеуеті.
4. КТҚ-дан алынған қайталама ресурстарды пайдалану әлеуеті.

Теріс факторлар:
1. Жинау жүйесі дамымаған, негізінен КҚҚ бөлек жинау.
2. Республиканың барлық дерлік аумағында қалдықтарды алдын ала өңдеусіз көму.
3. Қалдықтарды қайта өңдеу және кәдеге жарату көлемінің төмендігі.
4. Қолданыстағы қатты тұрмыстық қалдықтарды орналастыру орындарының санитарлық ережелерге және экологиялық талаптарға сәйкес келмеуі.

Мүмкіндіктер:
1. КҚҚ жинау мен сұрыптаудың тиімді жүйесі.
2. ТҚҚ басқару жүйесіне аймақтық тәсілді енгізу.
3. Қалдықтарды өңдеу және кәдеге жарату көлемін ұлғайту.
4. КҚҚ жинаудың, тасымалдаудың және өңдеудің маңызды және үнемді құралдарына қол жеткізу.
5. Аудан аймағында полигондарды рекультивациялау.
6. Халықаралық стандарттарға сәйкес келетін КҚҚ полигондарын салу.
7. Жер учаскелерін қатты тұрмыстық қалдықтарды ластаудан және қоқыстан босату, ауыл шаруашылығы жерлерін қалпына келтіру, жер ресурстарын ұтымды пайдалану.

Қатерлер:
1. Қалдықтардың жинақталған аймақтарында күрделі экологиялық жағдайлардың пайда болуы.
2. Шығарылатын қалдықтар көлемінің еселеп артуы.
3. Климаттың өзгеруіне әсер ететін қолданыстағы полигондардың ауаны ластауы.
4. Белгілі бір аумақта ғана тіршілік етуге тән өсімдіктер мен жануарлардың әртүрлі түрлерінің жойылуы.
5. Ауыл шаруашылығына жарамды жерлердің қысқаруы.
6. Барлық тірі организмдерде әртүрлі аурулардың дамуы.

1.3 Коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу қызметтері саласындағы тарифтердің нормативтік базасы

Батыс Қазақстан облысы Сырым аудандық мәслихатының 2023 жылғы 9 тамыздағы №7-2 шешімімен Сырым ауданы бойынша қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау, тасымалдау, сұрыптау және шығару бойынша халыққа арналған тарифтер бекітілді:

Кесте 1.3

Сырым ауданы бойынша халық үшін тұрмыстық қатты қалдықтарды жинауға, тасымалдауға, сұрыптауға және көмуге арналған тарифтер

Атауы	Есептік бірлік	Теңге (қосылған құн салығысыз)
Жайлы үйлер	Бір тұрғыннан, айына	-
Жайлы емес үйлер	Бір тұрғыннан, айына	210,0
Бір бірлігіне (көлеміне) жылдық тариф	1 м3	2135,6

Облыста аудан аумақтарын санитарлық тазалау және коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу қызметтерін көрсету саласында бір кәсіпкер бар: "Ернұр" ЖШС.

Сырым ауданының барлық ауылдық округтерінде қайта өңделетін материалдарды қабылдайтын пункттер жоқ. Төменде облыс орталығы – Орал қаласындағы қайта өңдеуге жарайтын қоқыстарды қабылдайтын пункттер орналасқан:

№	Мекеменің атауы	Қызмет түрі	Соңғы нәтиже	Мекеменің мекен-жайы	Байланысу
1	2	3	4	5	6
1	ЖШС "Жанк полимер"	картонды жинау және сату		БҚО, Орал	+7 (775) 370-88-88
2	ЖК "Куксова Е.М."	макулатураны жинау және сату		БҚО, Орал	+7 (701) 426-20-95
3	ЖК "Батыс-КНК"	макулатураны жинау және сату және пластик пен полиэтиленді өңдеу	Плиткалар, тротуарлар	БҚО, Орал	+7 (701) 588-78-92
4	ЖК "Глухова Л.М."	макулатураны, пластмассаны, полиэтиленді жинау және сату		БҚО, Орал	+7 (701) 850-71-71
5	ЖК "Усенов А."	макулатураны қайта өңдеу,	Дәретхана қағазы	БҚО, Орал	+7 (701) 521-28-42
6	ЖШС "ТД "Кама Казахстан"	пайдаланылған автомобиль шиналарын және басқа да резеңке бұйымдарды өңдеу	Балалар және спорт алаңдарына арналған резеңке жабындар	БҚО, Орал
7	ЖШС "Туранпромресурс"	пластик қалдықтарын қайта өңдеу	гранулалар	БҚО, Орал, Герольд Бельгер к-сі, 105/1	+7 (777) 468-19-67, eco-zheruyik.kz
8	АҚ "Талап"	құрамында сынап бар шамдар мен құрылғыларды қайта өңдеу		БҚО, Орал
9	ЖШС "Мего-Жазира"	құрамында сынап бар шамдар мен құрылғыларды қайта өңдеу		БҚО, Орал	+7 (777) 807-79-91
10	ЖШС "Уральская торгово-промыш-ленная компания"	пластмасса мен полиэтиленді қайта өңдеу	гранулалар	БҚО, Орал
11	ЖК "Recycle BSF"	тамақ қалдықтарын қайта өңдеу	зоогумус	БҚО, Орал	+7 (701) 220-25-01
12	ЖК "Минжасаров Н"	ас майын өңдеу	Кір сабын	БҚО, Орал	+7 (777) 616-59-37
13	ЖШС "GreenService Company"	пластмасса мен полиэтиленді қайта өңдеу	брусчатка	БҚО, Орал	+7 (708) 435-03-41
14	ЖШС "Урал КиТ"	Пайдаланылған тұрмыстық техника мен кеңсе техникасын жинау және сату		БҚО, Орал	+7 (777) 979-74-31
15	ЖК "Экогород"	қалдықтардың әртүрлі түрлерін жинау, тасымалдау және кәдеге жарату бойынша қызметтердің толық кешені		БҚО, Орал Желаево (промзона)	+7 775-300-9460 ecogorod.zko@mail.ru
16	УральскШина	Резеңке қалдықтарын кәдеге жарату	автомобиль шиналары	БҚО, Орал Желаево (пром-зона) 41/1	+7 (7112) 25-07-93, +7 (777) 075-08-08, uralskshina.kz;
17	Пункт приема металлолома	Металлоломды кәдеге асыру		БҚО, Жанқала а., Айтқұлов к-сі, 16А	+7 (702) 535-35-33, +7 (707) 313-10-07
18	Аксай Втормет	жинау орны, қалдықтарды шығар		БҚО, поселок Зачаганск, ул. 7-й километр 4/3	+7 (705) 390-55-42
19	Орал Таза Сервис	қалдықтарды жою орталықтары, қалдықтарды шығару және қайта өңдеу		БҚО, Орал, Ульяна Громова к-сі, 2/2	+7 (7112) 21-39-82, +7 (7112) 24-17-74, +7 (7112) 21-13-37, ots.kz
20	Пласт Сервис +	Қалдықтарды жою		БҚО, Орал, Әбілхайыр хан д-лы, 2/9	+7 (778) 277-61-61
21	Ural Car City-GUBER Service	Металлолом қабылдау пункті, қоқысы қайта өңдеу		БҚО, Орал, Желаево (пром-зона) 41/1
22	Аксай Втормет	қалдықтарды шығару, арнайы техниканы жөндеу		БҚО, Орал Желаево (пром-зона) 23/2
23	Icm Recycling	Қалдықтарды жою, катализаторларды қабылдау		БҚО, Орал, Ихсанов к-сі, 2/1	+7 (702) 364-69-61, +7 (708) 435-03-74
24	Пункт приема и переработки	Қалдықтарды жою		БҚО, Орал, Сәкен Гумаров к-сі, 14/1
25	Дала-Экос			БҚО, Орал, Дина Нұрпейісова к-сі, 12/1	sp.dala-ecos.kz
26	ВторМет-Урал			БҚО, Орал, ул. Куныскерей, 5
27	БатысВторМет			БҚО, Орал промзона Желаево, 20/2
28	Промломторг	Қалдықтарды қабылдау пункті		БҚО, Орал, Жеңіс к-сі, 129
29	КазМеталл СТ	қабылдау пункті		БҚО, Орал, Григорий Потанин к-сі, 14А
30	Пункт приема радиодеталей			БҚО, Орал, Шмидт Айталиев к-сі, 8/1В
31	ALTRA auto	Қайта өңдеу; Резина қалдықтарын қайта өңдеу		БҚО, Орал, Шолохов к-сі, 20/2

2. ҚОЙЫЛҒАН МАҚСАТТАР, МІНДЕТТЕР ЖӘНЕ МЕЖЕЛІ КӨРСЕТКІШТЕР

Бағдарламаның мақсаты	Қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау, тасымалдау, кәдеге жарату, қайта өңдеу және көму бойынша көрсетілетін қызметтер кешенінің тиімділігін, сенімділігін, экологиялық және әлеуметтік қолайлылығын арттыру, қатты тұрмыстық қалдықтарды қайта өңдеу үлесін арттыру, сондай-ақ қалдықтарды қауіпсіз көмуді қамтамасыз ету.
Бағдарламаның міндеттері	1. Коммуналдық қалдықтарды (қауіпті, көлемді, автокөлік және басқалар) түзілу көзіне бөлек жинауды кеңінен енгізу. 2. Санитарлық және экологиялық нормаларға сәйкес келмейтін қолданыстағы ҚҚҚ полигондарын рекультивациялау. 3. КҚҚ жинау және тасымалдау жүйесін жаңғырту. 4. Тұрмыстық қатты қалдықтар полигондарының жұмыс істеп тұрғандарын қалпына келтіру және санитариялық қағидалардың заманауи талаптарына сай келетін, тұрмыстық қатты қалдықтарды қабылдау, сұрыптау, өңдеу және көму инфрақұрылымы күрделі жаңаларын салу. 5. Тұрмыстық қатты қалдықтарды өңдеуді "жасыл" экономиканы дамыту қағидаттары мен тұжырымдамасы шеңберінде және соларға сәйкес өңдеуді енгізіп, жүйелі түрде өрістету. 6. ТҚҚ бөлек жинау жүйесін жетілдіру.
Мерзімдері және бағдарламаны іске асыру кезеңдері	2024 - 2028 жылдар
Межелі көрсеткіштер	1) Тұрмыстық қатты қалдықтарды түзілу көзінде бөлек жинауды енгізу – 100 %; 2) КҚҚ жинау және тасымалдау жүйесін жаңғырту – 100 %; 3) Қайта өңделетін материалдарды (макулатура, пластмасса, шыны, ағаш, металл сынықтары, электр жабдықтары, шиналар және т.б.) жинау пункттерін ұйымдастыру. Тендер өткізу – 100 %. 4) КҚҚ өңдеу қондырғыларын енгізу (50%); 5) Санитарлық және экологиялық нормаларға сәйкес келмейтін қолданыстағы КҚҚ полигондарын рекультивациялау (30 %).
Қаржыландыру көздері	Жергілікті бюджет, Жеке инвестиция, Республикалық бюджет

Бағдарламаны іске асыру жөніндегі іс-шаралар мынадай базалық қағидаттарға сәйкес әзірленген:

қалдықтармен тұрақты жұмыс істеу қағидаты, ол қалдықтармен жүргізілетін барлық операцияларды тиісті бақылауды қамтамасыз етуге, қалдықтарды көмуге байланысты қоршаған ортаға келтірілетін зиянды қысқа, орта және ұзақ мерзімді перспективада төмендетуге арналған;

"ластаушы төлейді" қағидаты – қоршаған ортаның ластануына жауапты адам қоршаған ортаның қолайлы жағдайын қамтамасыз ету үшін қалдықтармен жұмыс істеу бойынша мемлекеттік органдар мақұлдаған шығыстарды көтеруі тиіс;

ашықтық және айқындылық қағидаты – көрсетілетін қызметтерге ашық тендерлерді біртіндеп орнықты енгізу, берілетін конкурстық ұсыныстарды ашық бағалау және нормалар мен стандарттарды әділ қолдану;

қалдықтармен жұмыс істеу және оларды өңдеу технологияларының иерархиясы қағидаты;

барынша жақсы қолжетімді және шығынды әрі тиімді технологияларды енгізу қағидаты;

өңделетін қуаттардың қалдықтардың қалыптасу көзіне жақын орналасуы қағидаты.



3. МАҚСАТҚА ЖЕТУДІҢ ЖОЛДАРЫ, НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ ЖӘНЕ ТИІСТІ ШАРАЛАР

Қол жеткізу жолдары мен шаралар жүйесі қалдықтарды басқару жүйесін жетілдіруге бағытталған ұйымдастырушылық, ғылыми-техникалық, технологиялық, сондай-ақ экономикалық шараларды қамтуы мүмкін.

3.1 КҚҚ басқару жөніндегі шетелдік оң тәжірибеге шолу

ТҚҚ басқару саласында жоғары стандарттарға қол жеткізген елдердің қатарына, ең алдымен Еуропа Одағының елдері жатады. Еуропа Одағының (бұдан әрі – ЕО) елдерінде ТҚҚ-мен жұмыс істеу саласын реттеу Директивалардың негізінде жүргізіледі. Директиваға сәйкес қатысушы мемлекеттер орынды қағидаларға және қалдықтарды басқару әдістеріне сәйкес иерархияны сақтауға тиіс.

Бұл ретте, басымдықтардың мынадай ұғымдары айқындалады:

қалдықтардың қалыптасуын болдырмау: қалдықтардың санын және олардың қоршаған ортаға немесе адам денсаулығына келеңсіз әсерін немесе осы заттың құрамындағы зиянды заттардың санын қысқарту үшін зат қалдыққа айналғанға дейін шара қолдану қажет;

қайтадан пайдалану: одан кейін затты ол арналған мақсатта қайтадан пайдалануға болатын кез келген әрекет;

қайтадан пайдалануға дайындау: қалдыққа айналған өнімдерді немесе өнімдердің құрауыштарын одан кейін қосымша өңдемей пайдалануға болатын тестілеу, тазарту немесе жөндеу;

қайта өңдеу: қандай да бір мақсатта пайдалану үшін қалдықтарды бұйымдарға, материалдарға немесе заттарға қайтадан өңдеу (энергия немесе отын алуды қоспағанда);

көму: қалдықтарды ауаға, жерге немесе суға орналастыру, тіпті бұл әрекет материалдық ресурстарды немесе энергияны алудың қайталама салдары ретінде болса да.

Иерархиядан көрініп тұрғандай, қалдықтарды бұйымдар, материалдар немесе заттар өндірісі үшін пайдаланудың қалдықтарды энергия немесе отын алу үшін пайдаланудың алдында зор басымдығы бар. Қалдықтарды жинаумен, тасымалдаумен және қайта өңдеумен айналысатын компанияның меншік нысанына қарамастан, ЕО елдерінде қалдықтармен жұмыс істеудің барлық дерлік схемаларында қалдықтарды тікелей олар қалыптасатын жерлерде (үй қожалықтарында, өндірісте, офистік үй-жайларда және т.б.) бастапқы сұрыптау көзделеді. ЕО елдерінде 2015 жылға қарай тым болмағанда қағазға, пластмассаға, шыны мен металға қатысты бөлек жинауды енгізу мүмкін болды.

Сур. 3.1 Германияда қоқыстарды бөлек жинау

Органикалық қалдықтар да бөлек жиналып, қорда өндіру мен биоыдырату үшін пайдалануға жіберілуге тиіс.

Сур.3.2 Үйде компост жасау әдісі.Азық-түлік қалдықтарын компост салатын шелек.

Қалдықтарды сұрыптаудың неғұрлым жиі кездесетін нұсқаларында қауіпті және қауіпсіз қалдықтарға бөлу көзделеді. Қауіпті қалдықтар бөлек жиналып, арнайы жинау пункттеріне жіберілуге тиіс, сол жерден олар арнайы компанияларға өңдеуге жіберіледі. Жеке тұлғалар, әдетте, қауіпті қалдықтарды жинау пункттеріне өздері әкеледі.

Өнеркәсіптік кәсіпорындар үшін жинауды тікелей өндірісте ұйымдастыруға болады. Қалдықтардың қалған түрлері үшін (мысалы, гальваникалық элементтер) өңдеуші компаниялар қоғамдық жерлерде, мысалы, супермаркеттерде жинау пункттерін ұйымдастыра алады. Халықтың назарын аудару үшін жинауға арналған ыдыстар ашық түстермен боялады, олардың қатарына қалдықтардың тиісті түрлерімен жұмыс істеу туралы ақпараты бар стенділер орналастырылуы мүмкін.

Қалған қауіпсіз қалдықтардан ірі габаритті қалдықтар бөліп алынады: тұрмыстық және офистік техника, құрылыс қоқысы, жиһаз және т.б. Бұл қалдықтар, әдетте, арнайы жинау пункттеріне шығарылады, онда олардың негізгі элементтері (мысалы, тоңазытқыштардан фреон) алынып, кейіннен арнайы компаниялар оларды қайта өңдеуді және/немесе кәдеге жаратуды жүзеге асырады.

Көрсетілген Директиваға сәйкес полигондар көмілетін қалдықтардың түріне қарай үшке бөлінеді: қауіпті қалдықтарға арналған полигондар, қауіпсіз қалдықтарға арналған полигондар, инертті қалдықтарға арналған полигондар. ТҚҚ қауіпсіз қалдықтарға арналған полигондарға көміледі. Қауіпсіз қалдықтарға арналған полигондарға топырақты, жерасты және жерүсті суларды қорғау (жерді оқшаулау, фильтратты жинау және залалсыздандыру, геологиялық тосқауыл), жер бетін оқшаулау, үйінді газын жинау, биологиялық қайта қопсыту, мониторинг, түсетін қалдықтарды бақылау, қалдықтарды тығыздау, оңалту (объектіні күтіп ұстау және мониторингтеудің 30 жыл мерзімге арналған бағдарламасын іске асыру), рұқсат және басқалары бойынша талаптар қойылады.

Шет елдердің бәрінде белгілі бір шамада тауарлар мен қаптама өндірушісінің өздері нарыққа айналымға енгізген осы тауарлар мен қаптаманың тіршілік циклі үшін кеңейтілген жауапкершілік (ӨКЖ) қағидаты іске асырылады. ЕО елдерінде қаптама мен қаптама материалдарына қойылатын міндетті талаптар енгізілген, онсыз өнімді ЕО бірыңғай нарығына шығаруға болмайды:

қаптаманың көлемі мен массасы тауардың сақталуы мен тұтынушының қауіпсіздігін қамтамасыз етуі үшін ең аз қажетті болуға тиіс;

қаптаманың құрамына қауіпті заттардың ең аз көлемі ғана кіруі тиіс (атап айтқанда, қорғасын, кадмий, сынап пен хром қамтылуының шекті жол берілетін нормалары белгіленуге тиіс);

физикалық қасиеті мен дизайны жағынан қаптама бірнеше мәрте пайдалануы үшін, ал қызмет мерзімі аяқталғаннан кейін қайталама айналымға енгізу үшін жарамды болуға тиіс. Яғни пайдаланылған қаптама тауар өніміне қайта өңделуге және/немесе энергетикалық мақсаттарда рекуперациялануға тиіс;

өнім өндірісі кезінде бастапқы шикізат пайызын азайту, қайталама шикізатты пайдалану мүмкіндіктерін іздестіру.

Сондай-ақ ЕО елдерінде осы сектор бойынша халықпен белсенді жұмыс жүргізіледі. Осылайша, ЕО-да жұмыс істейтін негізгі қағидат – "ластаушы төлейді".

3.2 Бағдарламаны іске асыру кезеңдері

Бағдарламаны іске асырудың кезеңдік тәсілі.

1-кезең – пилоттық, 2024 – 2028 жылдар. Бұл кезеңде ТҚҚ басқару бойынша өңірлік бағдарламаларды дайындау, Бағдарламаны іске асыру тетіктері мен қағидаттарын пилоттық енгізу көзделеді. Халықпен тығыз жұмыс істеу.

Ауданда 17 қатты тұрмыстық қалдықтар полигоны бар. Демек, жалпы саны 18530 адам тұратын 12 ауылдық округі және 375-ке жуық шаруа қожалығы жұмыс істеп тұрған облыста 17 сынақ полигоны жұмыс істейді, бұл облыстың барлық дерлік ауылдарында. Қолданыстағы барлық полигондар Қазақстан Республикасы заңнамасының экологиялық талаптары мен санитарлық нормаларына сәйкес келмейді. Алғабас ауылындағы ТҚҚ полигоны шығыс жағынан айнала өтетін Көпіранқаты өзеніне өте жақын, шамамен 40-50 метр қашықтықта орналасқан. Қазақстан Республикасының Су кодексіне сәйкес бұған жол берілмейді, Алғабас ТҚҚ полигоны су объектісінің су қорғау аймағы мен белдеуінде орналасқаны белгілі болды. Бұл полигонды бірінші кезекте қалпына келтіру қажет. Сонымен қатар, бір уақытта 2 полигон жұмыс істейтін 5 ауылдық округ бар, мысалы, 5 полигон (Жырақұдық, Жамбыл, Қазақстан, Қосарал, Тамды ауылдары) бар, оларды жою (рекультивациялау) қажет, 1 ауылдық округке 1 полигон болуы тиіс. Жымпиты а.о. басқа 11 ауданның барлығында қатты тұрмыстық қалдықтарды жинаумен, тасымалдаумен, сұрыптаумен, кәдеге жаратумен және кәдеге жаратумен айналысатын мердігер ұйым жоқ, соның салдарынан қалдықтардың қозғалысын есепке алу және бақылау жүргізілмейді. Сондай-ақ суық мезгілде полигондар мен ауылдарға қол жетімділік жоқ, бұл КҚҚ қалдықтарын басқару бойынша жұмысты айтарлықтай бұзады. Әр ауданға жол тазалау, қатты тұрмыстық қалдықтарды тасымалдау және жинау үшін арнайы техника сатып алу қажет.

Келешекте қолданыстағы 15 полигонның орнына Қазақстан Республикасы заңнамасының экологиялық және санитарлық талаптарына сәйкес келетін 3-4 КҚҚ өткізу пункті мен 1-2 жаңа КҚҚ полигонын салу орынды деп санаймыз. Құрылыс кезінде қызмет көрсететін елді мекендерден қысқа қашықтықта орналасқан 3-5 полигонды (полигондарды) пайдалануда қалду ұсынылады. Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкес келмейтін барлық полигондардың қалған бөлігі рекультивациялануы және жойылуы тиіс.

Тұрғындармен өзара іс-қимыл жасау және коммуникация шаралары.

ТҚҚ басқаруда кең жұртшылықты хабардар ету үлкен рөл атқарады. Хабардар ету ТҚҚ басқару жүйесін жоспарлауға ең ерте кезеңде енгізілетін болады.

Қысқа мерзімді перспективада негізгі көңіл ТҚҚ басқарудың тиімді жүйесі болуының маңыздылығы жөніндегі міндеттерге шоғырланатын болады:

қалдықтармен қате жұмыс істеудің теріс әсерін талқылау;

қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы сәтті практикалық тәжірибені танымал ету;

ауданда қалдықтармен жұмыс істеу жүйесінің танылуы (қоқыс контейнерлерінде/қалдықтарды жинау сауаттары мен машиналарда логотиптің бейнеленуі);

Бағдарламаның міндеттеріне қол жеткізу үшін жұртшылықтың және жүйенің басқа да қатысушыларының міндеттерін айқындау;

бөлек жинау мен қайталама материалдық ресурстарды пайдалану артықшылықтарын көрсету

қалдықтармен жұмыс істеу жүйесіндегі өзгерістер және осындай өзгерістердің мақсаттары туралы халықты уақтылы хабардар ету;

қалдықтармен жұмыс істеудің тиімді жұмыс істеп тұрған жүйесіне қажетті инвестициялар жөнінде хабардар болуды арттыру.

Мүдделі жұртшылықтың түйінді топтарына:

тұрғындарға (жұмыс істейтін және жұмыс істемейтін (үй шаруашылығындағы әйелдер, зейнеткерлер, балалар, жұмыссыздар);

мұғалімдерге, волонтерлерге, белсенділер топтары мен мемлекеттік емес ұйымдарға бірінші кезектегі назар аударылатын болады.

Жұртшылықты хабардар ету жөніндегі іс-шаралар қалдықтармен жұмыс істеу бойынша тұрғындармен ақпараттық жұмыс жасау жоспарында көзделіп, мыналарды қамтиды:

жергілікті газеттердегі жарияланымдар;

мектептерде, кең жұртшылық арасында тарату үшін материалдық ресурстарды қайта пайдалану туралы ақпараттық материалдар;

жасыл қалдықтарды үйде компостирлеу туралы кітапшалар;

оқушылар мен студенттердің полигондарға танысу үшін баруларын ұйымдастыру;

оқушылар арасында қалдықтар тақырыбына суреттер, фотосуреттер конкурстары;

оқушыларға, студенттер мен мемлекеттік емес ұйымдарға арналған "Мен тұратын жердегі қалдықтар" тақырыбында интерактивті семинарлар өткізу.

Қалдықтарды жинау және тасымалдау.

Бағдарламада алға қойылған мақсаттарды іске асыру ТҚҚ жинау және шығару бойынша көрсетілетін қызметтер сапасын:

1) КҚҚ уақтылы шығаруды қамтамасыз ету үшін контейнерлер мен қоқыс тасығыштар паркін жаңарту, іргелес аумақтардың ластануын болдырмау, контейнерлік алаңдардың эстетикалық түрін сақтау;

2) ТҚҚ бөлек жинауды енгізу;

3) ТҚҚ-ның қауіпті және басқа түрлерін бөлек жинау арқылы арттыруды болжайды.

Алға қойылған міндетті шешу үшін техникалық базаны арттыру, атап айтқанда контейнерлік алаңдарды салу, жиналатын қалдықтардың көлемі мен ерекшелігіне байланысты контейнерлерді сатып алу және олардың дизайнын әзірлеу, қоқыс тасығыштар мен басқа да қажетті техника паркін жаңарту жөніндегі іс-шаралар орындалатын болады. Ауылдық елді мекендерде коммуналдық қалдықтарды жинауды ұйымдастыру өңделуге немесе көмілуге тиіс қалдықтарды өңірлік сұрыптау орталықтарына немесе полигондарға қайта бағыттау арқылы ауыстырып тиеу пункттерін құру арқылы жүзеге асырылады.

Тасымалдау станциясы - қоқыс жинайтын көліктер жақын маңдағы өндірілетін орындардан қатты тұрмыстық қалдықтарды тасымалдайтын пункт. Қалдықтарды тасымалдау станциясында қалдықтар шағын көліктерден түсіріліп, үлкенірек контейнерлерді ұзақ қашықтыққа тасымалдайтын үлкенірек мамандандырылған көліктерге тасымалданады. Тасымалдау әдетте одан әрі орналастыру үшін полигонға немесе қалдықтарды өңдеушіге дейін жүзеге асырылады.

Қалдықтарды жергілікті көліктерден үлкенірек қоқыс тасымалдайтын көліктерге немесе көліктің басқа түрлеріне тасымалдау 100 шақырымнан астам қашықтағы қоқыс алаңдарына тасымалдау құнын төмендетеді. Бұл белгілі бір аумақта қоқыс жинау жұмыстарына тағайындалған көліктерді, қоқыс таситын көліктерді және олардың бригадаларын белгіленген аумақтағы жинау жұмыстарына уақыт бөлу үшін босатады. Қалдықтарды тасымалдау станциялары қатты тұрмыстық қалдықтарды үнемді тасымалдаудың негізгі құрамдас бөлігі болып табылады.

Қалдықтарды тасымалдау станциясы қалай жұмыс істейді:

Қалдықтарды тасымалдау станциясындағы әдеттегі процестерге қоқыс машиналарын түсіру, қажетсіз заттарды тексеру және шығару (мысалы, автомобиль аккумуляторлары, шиналар, үйінді қалдықтар), тығыздау жабдығы арқылы қалдықтарды нығыздау және үлкен көліктерге тасымалдау жатады.

Эстакададан қалдықтарды тиеу

Қалдықтарды конвейер арқылы тиеу

Сонымен қатар, қалдықтарды тасымалдау станциясы қалдықтарды тасымалдау желісінің жұмысына арналған жабдықпен жабдықталуы мүмкін, мысалы, ірі көлемдегі қалдықтарға арналған ұсақтағышпен, эстакадамен, пандуспен немесе қалдықтарға қол жеткізуге және үлкенірек контейнерлерге тасымалдауға арналған конвейері бар шұңқырмен немесе пресстер (қалдықтарды түсіру әдісіне байланысты), қалдықтарды нығыздауға арналған пресс-нығыздағыштар. Сондай-ақ қалдықтарды тасымалдау станциясында шелек тиегіш немесе грейфер қондырғысы болуы мүмкін. Елді мекендердің жанында қоқыс тасымалдау станцияларының орналасуы сұрақтар тудыруы мүмкін. Сондықтан қалдықтарды тасымалдау станцияларына қойылатын талаптар бар, олардың орындалуы осы типтегі нысандардың толық жұмыс істеуін қамтамасыз ете алады.

Коммуналдық қалдықтарды "қалыптасу көзінен" бөлек жинауды енгізу

"Қалыптасу көзінен" бөлек жинауды енгізу үшін бөлек жинауды енгізудің мынадай қадамдары көзделеді:

1-қадам. Биологиялық ыдырайтын (тамақ және жасыл) коммуналдық қалдықтарды "қалыптасу көзінен" бөлек жинау енгізілетін өңірде осындай қалдықтарды көмгенге дейін оларды өңдеу жүйесі бар болған жағдайда, осындай қалдықтарды жинауға арналған жеке, таңбаланған контейнерді орнату арқылы енгізу. Атап айтқанда бұл – шарушылық қожалықтар.

Сур. 3.3 Биологиялық ыдырайтын (азық-түлік және жасыл) коммуналдық қалдықтарды басқару жүйесі

Сур. 3.4 Өсімдіктерді ұрықтандыру үшін үйде компост дайындауға арналған қадамдық нұсқаулар

2-қадам. Қаптамалар мен шыны ыдысты өндірушінің немесе импорттаушының одан әрі пайдалануын немесе өңдеуін қамтамасыз ету үшін оны жинаудың тиімді жүйесін ұйымдастыру мақсатында қаптамалар мен шыны ыдыстың кепіл құнын енгізу.

3-қадам. Қоғамдық орындарда қайталама материалдарды бөлек жинауды енгізу. Қоғамдық орындарда қайталама материалдық ресурстар (қағаз/қатырма қағаз, пластмасса, шыны, металл) үшін қосымша контейнерлерді орнату.

4-қадам. "Қалыптасу көзінен" қайталама материалдарды бөлек жинауды контейнерлік алаңда қайталама материалдық ресурстар (қағаз/қатырма қағаз, пластмасса, шыны, металл) үшін қосымша контейнерлерді орнату арқылы енгізу, бұл ретте барлық қайталама шикізат бір контейнерде орналастырылады. Ол үшін тұрғындардың оларды тез сәйкестендіруі үшін көлемі кемінде 1,1 текше метр, боялған және таңбаланған контейнерлерді пайдалану қажет.

Қауіпті тұрмыстық қалдықтарды жинау жүйесін жасау

Осы бағыттағы жұмыс мынадай тетік бойынша жүргізіледі:

батарейкалар, құрамында сынап бар шамдар, электрондық және электр жабдықтары секілді қауіпті тұрмыстық қалдықтарды жинау пункттерін құру (ЖАО). Осындай қалдықтарды жинау пункттері қоғамдық орындарда құрылатын болады және тұрғындар онда осындай қалдықтарды дербес жеткізетін болады. Бұл ретте, осындай қалдықтар түрлерін қабылдайтын стационарлық пункттерді көрсетілген шамдарды сатуды жүзеге асыратын дүкендерде (дүкендер бөлімдерінде, сауда нүктелерінде) не пәтер иелерінің кооперативтері (ПИК) аумағында құруға болады. Шамдарды қабылдайтын стационарлық пункттердің орналасу орындары мен санын айқындаған кезде олардың тұрғындар үшін қолжетімді мен ыңғайлы болуы ескерілуі тиіс. Шамдарды жинаудың стационарлық пункттерінің бөгде адамдардың қолы жетпейтін жеке кіреберістері болуы тиіс

шамдарды қабылдау пункттерін шамдарды жинауға арналған арнайы контейнерлердің қажетті мөлшерімен қамтамасыз ету, бұл ретте шамдарды уақытша сақтау пункттерін қажетті құжаттарды ресімдеп, тиісті қорытындылар мен рұқсаттар алып, құру;

істен шыққан энергия үнемдеуші, құрамында сынап бар шамдарды қабылдаудың ұйымдастырылған пункттері туралы тұрғындардың хабардар болуын және олармен қауіпсіз жұмыс істеуді насихаттауды қамтамасыз ету.

Көрсетілген іс-шараларды іске асыру үшін жергілікті атқарушы органдар шамдарды жинау, уақытша сақтау, кәдеге жаратуға әкету жөніндегі жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің "Мемлекеттік сатып алу туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес орындалуын қамтамасыз етеді. Бұл ретте, конкурстық құжаттамада және жұмыстарды орындауға, қызметтерді көрсетуге арналған мемлекеттік сатып алу туралы шартта мынадай талаптар көзделеді:

өңір тұрғындарынан және бюджеттік ұйымдардан жинау;

қызмет көрсетілетін елді мекендердің атауын, өңірлік тиесілігін, шамдарды қабылдау пункттерінің саны мен орналасу орындарын көрсете отырып, олардың саны;

шамдарды жинаудың стационарлық пункттерінен жиналған шамдарды шығару кезеңділігі;

ауылдық елді мекендерде, қалаларда аулаларды машинамен аралап, шамдарды жинауға арналған мобильді пункттерді ұйымдастыру; бару кезеңділігін белгілеу;

шамдарды қауіпсіз сақтауды, тасымалдауды және кәдеге жаратуды қамтамасыз ету;

Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын сақтау;

оны беру мерзімдері мен кезеңділігін көрсете отырып, орындалған жұмыс туралы есеп беру.

Шамдарды жинау, сақтау, тасымалдау және кәдеге жарату қауіпсіздігі мен талаптарының сақталуын бақылауды жергілікті атқарушы органдар, сондай-ақ экологиялық және санитариялық қызметтер жүзеге асырады.

Басқа тұрмыстық қалдықтарды жинау жүйелерін құру

Бұл бағыттағы жұмыс ірі габаритті қалдықтарды мамандандырылған контейнерлік алаңдарға орналастыру үшін орындар дайындауға және оларды тұрақты шығаруды ұйымдастыруға бағытталатын болады. Бұл орындар оларды тасымалдауды халық өз бетімен жүзеге асыра алмайтын ірі габаритті қалдықтарға арналады. Сондай-ақ, мұндай қалдықтар бір аймаққа кемінде бір қабылдау пункті тығыздығымен салынатын қабылдау пункттерінде жиналады деп көзделеді.

Қалдықтарды өңдеу

Қалдықтарды өңдеу технологияларын енгізу жөніндегі халықаралық тәжірибеге және қалдықтарды басқару бойынша ЕО қағидаттарының иерархиясына негізделе отырып, Бағдарламаның мақсаттарын іске асыру қалдықтарды өңдеудің орталықтандырылған объектілерін салу арқылы жүргізіледі, онда мыналар жүзеге асырылады:

қайталама шикізатты алып, жиналған ТҚҚ фракцияларын сұрыптау;

ТҚҚ биологиялық ыдырайтын фракцияларын аэробтық немесе анаэробтық өңдеу. ТҚҚ-нің биологиялық ыдырайтын фракцияларын КТҚ тұнбасымен бірге өңдеу ұсынылады;

ТҚҚ-дың өңделмейтін бөлігінен қалдықтардан алынатын отын өндіру (RDF) – мүмкін болған жағдайда, ТҚҚ көмілуін барынша азайту мақсатында, отынның бұл түрін цемент зауыттары мен ЖЭО-ға бағыттау.

Тұрмыстық қалдықтардың қауіпті түрлері өнеркәсіптік қауіпті қалдықтарға арналған мамандандырылған құрылғыларға жіберіледі.

Негізгі ауыл шаруашылығы қалдықтарын өңдеу тәсілдерінің мысалдары.

Көңді өңдеудің бірінші жолы:

Орталық, Шығыс және Оңтүстік Қазақстанның ауыл тұрғындарының күнделікті тәжірибесінде, негізінен, табиғи газ жоқ аймақтарда тезек өндірісі байқалады. Тезек – сабанмен араласқан, ұсақ брикеттерге сығымдалған және кептірілген, отын ретінде пайдаланылатын көң (мысалы, пеште қыздыру немесе тамақ пісіру үшін жағылады). Көңнің тезегі жанғанда жағымды түтін шығарады, жақсы жанады, қоршаған ортаға зиян келтірмейді, ең бастысы, олар үшін көп ақша төлеудің қажеті жоқ, сонымен қатар көңді қайда қою керектігі туралы ойланудың қажеті жоқ, өйткені Қазақстан Республикасының экологиялық кодексіне сәйкес, көңді ТҚҚ полигондарында сақтауға тыйым салынады. Сиырлары, қойлары, тіпті тауықтары барлар өздері жасай алады. Бәлкім, өткен ғасырдың 70-жылдары толығымен дерлік көмірге ауыстырылған бұл балама отын тағы да назар аударуға тұрарлық және кейбіреулер үшін отынның бірден-бір көзіне айналуы мүмкін.

Көңді өңдеудің екінші жолы:

Биоотын немесе биогаз – әртүрлі органикалық заттармен, соның ішінде көңмен қоректенетін арнайы микроорганизмдердің (бактериялар мен архейлер) әрекеті нәтижесінде алынатын әртүрлі газдардың қоспасы. Оны алғаннан кейін көң немесе қоқыс құрамында калий, азот, фосфор және топырақ түзуші қышқылдары бар жоғары сапалы тыңайтқышқа айналады.

Көңді биоотынға өңдеудің артықшылықтары айқын::

парниктік газдар шығынын азайту;

қалпына келмейтін отынды тұтынуды азайту;

экскременттерді гельминттерден, сондай-ақ әртүрлі қоздырғыштардан тазалау;

ас үй қалдықтарын қайта өңдеу мүмкіндігі;

өнімділіктің әртүрлі көлемдегі осындай қондырғыларды орындау мүмкіндігі.

Қалдықтарды кәдеге жарату.

Іске асырылуы қайталама материалдарды пайдалануды ынталандыру, сондай-ақ қосылған құны жоғары тауарларды қайталама шикізаттан өндіру арқылы орындалады. Мұндай кәдеге жарату орталықтары өңірлік қоқыс өңдеу зауыттарының құрамдас бөлігі ретінде де, сол сияқты дербес кәсіпорындар ретінде де бола алады.

Қалдықтарды көму

Бағдарламаны іске асыру мақсаттарына қол жеткізу үшін қалдықтарды көму:

ТҚҚ өңірлік полигондарын салу;

ауылдық аумақтарға қызмет көрсету үшін шағын полигондар салу;

қолданыстағы ТҚҚ полигондары/қоқыс үйінділері орналасқан жерлерді кезең-кезеңмен қопсыту және қалпына келтіру. Жұмыстар құрылыспен және жаңа полигондарды пайдалануға енгізумен қатар жүргізіледі;

рұқсат етілмеген қоқыс үйінділерімен күрес арқылы жүргізілетін болады.

ТҚҚ өңірлік полигондары осы саладағы озық халықаралық тәжірибені ескере отырып құрылатын болады.

4. ҚАЖЕТТІ РЕСУРСТАР МЕН ҚАРЖЫЛАНДЫРУДЫҢ КӨЗДЕРІ

Бағдарламаны қаржыландыру көздері жергілікті бюджет, оның ішінде. Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексінің 29-бабына сәйкес тікелей шетелдік және отандық инвестициялар, отандық, халықаралық қаржылық экономикалық ұйымдардың немесе донор елдердің гранттары, екінші деңгейдегі банктердің қарыздары және Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған өзге де көздер болуы мүмкін.

Бағдарламаны кезең-кезеңімен іске асыруға сәйкес Бағдарламаны бюджеттік қаржыландыру белгіленеді:

Қаржыландыру көзі	Өлш. бірлік	1 кезең пилоттық, 2024 – 2028 жылдар.
Бюджеттік қаржыландыру	%	50 %
Бюджеттен тыс қаржыландыру	%	50 %

Бюджеттік қаржыландыру үлесінің серпіні ТҚҚ секторының қаржылық-экономикалық жағдайы мен рентабельділігінің біртіндеп жақсаруын болжайды. Осы процесті қолдау үшін барлық деңгейдегі бюджеттер Бағдарламаны іске асырудың алғашқы пилоттық кезеңінде барлық инвестициялық қажеттіліктердің 50 %-на дейін ТҚҚ секторын жаңғыртуға едәуір қаржыларын береді.

5. ҚАЛДЫҚТАРДЫ БАСҚАРУ БАҒДАРЛАМАСЫН ЖҮЗЕГЕ АСЫРУ БОЙЫНША іс-шаралар ЖОСПАРЫ

"Коммуналдық қалдықтарды басқару бағдарламасын әзірлеу бойынша жергілікті атқарушы органдарға арналған әдістемелік нұсқаулықтар" 3-тарауына сәйкес (Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің міндетін атқарушының 2023 жылғы 18 мамырдағы бұйрығымен бекітілген 154п):

13-тармақ. Бағдарлама оны іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспарын іске асыру арқылы іске асырылады.

14-тармақ. Бағдарламаның іске асырылуын бақылауды тұрақты негізде жергілікті атқарушы орган басшысының коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыруға жауапты орынбасары жүзеге асырады. Бағдарламаның іске асырылуын бақылау оны іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспарының орындалуын бақылау негізінде жүзеге асырылады.

15-тармақ. Жергілікті атқарушы орган халықты және халықты ақпараттандыру мақсатында өзінің аралық интернет-ресурсында Бағдарламаның іске асырылуы туралы есептерді жарты жылда бір рет ағымдағы есепті жылдың 15 шілдесіне дейін және жыл сайын 30 қаңтарға дейін жариялайды. келесі жылы. Есепте іске асырылған іс-шаралардың сипаттамасы, қол жеткізілген нәтижелер, іске асыруға бағытталған қаржылық ресурстардың нақты шығындары, сондай-ақ есепті кезеңде жоспарланған іс-шаралардың орындалмауының және (немесе) нәтижелердің болмауының себептері көрсетіледі.

Төмендегі 5.1-кестеде Батыс Қазақстан облысының Сырым ауданы бойынша аймақтық коммуналдық қалдықтарды басқару бағдарламасын іске асыру бойынша іс-шаралар жоспары көрсетілген.

2024-2028 жж. БҚО Сырым ауданының коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі аймақтық бағдарламасын іске асыру бойынша ІС-ШАРАЛАР ЖОСПАРЫ

№	Іс-шаралар	Көрсеткіш (сапасы/саны)	Аяқтау формасы	Орындауға жауапты	Орындау мерзімі	Болжалды шығындар, теңге	Қаржыландыру көздері
1	2	3	4	5	6	7	8
Батыс Қазақстан облысы, Сырым ауданы
1	Аудан аумағын қатты тұрмыстық қалдықтарды басқару саласында бірлескен қызмет көрсету үшін шартты 3-5 учаскеге (жақын аудандарды қамтитын) бөлу		Жерді ұтымды пайдалану. Қазақстан Республикасының табиғатты қорғау заңнамасының талаптарын сақтау	Жерді қалпына келтіру, ауыл шаруашылығы жерлерін қайтару	"Сырым аудандық тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімі" мемлекеттік мекемесінің басшысы	2024 жыл	-	Жергілікті бюджет
2	Рекультивациялау үшін ең алдымен қосу қажет полигон учаскелерін анықтау: (ауылдар: Алғабас, Жыраққұдық, Жамбыл, Қазақстан, Қосарал, Тамды).			Жерді қалпына келтіру, ауыл шаруашылығы жерлерін қайтару		2024 жыл	-	Жергілікті бюджет
3	Тұрмыстық қатты қалдықтарды түзілу көзінде бөлек жинауды енгізу		Полигондағы қатты тұрмыстық қалдықтарды шығару көлемін азайту. 1-пункт, 5-тармақ, 27-тарау, 365 бап ҚР Экологиялық кодексі. Шикізатты ұтымды пайдалану	Қатты тұрмыстық қалдықтарды құрғақ (макулатура, пластмасса, шыны, металл және т.б.) және ылғалды (тамақ қалдықтары) фракцияларға сұрыптау. Ауыл шаруашылығында отын немесе тыңайтқыш түрінде күнделікті өмірде қайта өңдеу үшін ҚҚҚ пайдалану және т.б.		2024-2028 жылдар	10 млн. теңге	Жергілікті бюджет, Жеке инвестициялар, Республикалық бюджет
4	ТҚҚ жинау және тасымалдау жүйесін жаңғырту						Бір техникаға 50 млн. теңге
5	Қайта өңделетін материалдарды (макулатура, пластмасса, шыны, ағаш, металл сынықтары, электр жабдықтары, шиналар және т.б.) жинау пункттерін ұйымдастыру. Тендер өткізу.						100 млн. теңге
6	ҚҚҚ өңдеу қондырғыларын енгізу.		Шикізатты ұтымды пайдалану	Қайта өңдеуге болатын материалдар			100 млн. теңге
Жымпиты ауылдық округі
1	Полигонды рекультивациялау бойынша жобалық құжаттаманы әзірлеу (ҚОӘБ қоршаған ортаға әсерді бағалаумен егжей-тегжейлі жоба) және оны экология, санитарлық эпидемиология және т.б. саласындағы уәкілетті мемлекеттік органдармен келісу.		Қазақстан Республикасының табиғатты қорғау заңнамасының талаптарын сақтау	ҚОӘБ-мен жұмыс жобасы, Мемлекеттік экологиялық сараптама (МЭҚ) қорытындысы, санитарлық-эпидемиологиялық қорытынды (СЭҚ); Қоршаған ортаға эмиссияға рұқсат	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2024-2028 жылдар	10 млн.	Жергілікті бюджет, Жеке инвестициялар,
2	Округтің елді мекендерінде құрғақ және сұйық тұрмыстық қалдықтарды бөлек сақтауға арналған бетон алаңдарын ұйымдастыру және контейнерлер орнату.		Елді мекендер шегінде рұқсат етілмеген полигондарды жою	Тұрмыстық қалдықтарды уақытша реттелген қалпы сұрыптап сақтау	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2024 жыл	10 млн.	Жергілікті бюджет
3	Тұрмыстық қалдықтарды тікелей полигонда сұрыптауды ұйымдастыру.		Полигондағы КҚҚ шығару көлемін азайту. ҚР Экологиялық кодексі 1-пункт, 5-тармақ, 27-тарау, 365 бап.	Қатты тұрмыстық қалдықтарды құрғақ (макулатура, пластмасса, шыны, металл және т.б.) және ылғалды (тамақ қалдықтары) фракцияларға сұрыптау. Ауыл шаруашылығында отын немесе тыңайтқыш түрінде күнделікті өмірде қайта өңдеу үшін ҚҚҚ пайдалану және т.б.	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2024 жыл	5 млн.	Жергілікті бюджет, Жеке инвестициялар
4	Органикалық коммуналдық қалдықтарды бөлек жинауды және оларды қалпына келтіруді ынталандыру, оның ішінде компосттау арқылы. Жергілікті тұрғындар арасында коммуналдық қалдықтарды бөлек сақтау қажеттілігі туралы түсіндіру жұмыстарын жүргізу				Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	Әрдайым	10 млн.	Жергілікті бюджет, Жеке инвестициялар
6	Полигонға түсетін қалдықтардың морфологиялық құрамын визуалды бақылау және полигонға түсетін қатты тұрмыстық қалдықтардың әрбір партиясының құжаттамасын тексеру. Қатты қалдықтардың құрамын және белгілі бір қалдықтарды полигондарға шығаруға тыйым салуды қадағалаңыз		ҚР заңнамасын сақтау. ҚР Экологиялық кодексінің 352 және 354 баптарының 25-тарауы, 3 пункт	Заңға сәйкес тәртіппен сақтау	Полигон мастері	Әрдайым	1,2 млн. теңге /жыл	Жергілікті бюджет
7	Өндірістік экологиялық бақылауға сәйкес қоршаған ортаға әсер ету мониторингін жүргізу		ҚР Экологиялық кодексінің 355-бап 25-бөлім	Полигонды пайдаланудың қоршаған ортаға әсерін бағалау	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	Жыл сайын 2-3 кв.	1 млн. теңге /жыл	Жергілікті бюджет
8	Полигонның санитарлық-қорғау аймағының аумағын ұшатын қоқыстардан тазарту.		Қоршаған ортаны қорғау	Полигонға жақын аумақтарды таза ұстау	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	Ай сайын	500 мың теңге /жыл	Жергілікті бюджет
9	Қайта өңделетін материалдарды (макулатура, пластмасса, шыны, ағаш, металл сынықтары, электр жабдықтары, шиналар және т.б.) жинау пункттерін ұйымдастыру. Тендер өткізу.		Шикізатты ұтымды пайдалану	Қайта өңдеуге болатын материалдар	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2024-2028 жылдар	10 млн.теңге	Жергілікті бюджет, Жеке инвестициялар
10	Елді мекендерде және полигондарда коммуналдық қалдықтарды рұқсатсыз жағудың алдын алу және жолын кесу.		ҚР заңнамасын сақтау. ҚР Экологиялық кодексі 1-пункт, 5-тармақ, 27-тарау, 365 бап.	Қоршаған ортаның ластануының алдын алу.	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	Әрдайым	-	Жергілікті бюджет
11	Полигондарды жабу, мелиорациялау, қоршаған ортаға әсер ету мониторингі және жабылғаннан кейінгі ластануды бақылау жөніндегі тарату қорын құру		ҚР заңнамасын сақтау. ҚР Экологиялық кодексі 1-пункт, 16-тармақ, 25-тарау, 350 бап.	Аудандық жерлерді қалпына келтіруге қаражат жинақтау	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2024-2028 жылдар	500 мың теңге/жыл	Жергілікті бюджет
Алғабас ауылдық округі
1	Полигонды рекультивациялау бойынша жобалық құжаттаманы әзірлеу (ҚОӘБ қоршаған ортаға әсерді бағалаумен егжей-тегжейлі жоба) және оны экология, санитарлық эпидемиология және т.б. саласындағы уәкілетті мемлекеттік органдармен келісу. (Алғабас, Жаңаөңір, Сасықкөл)	Қазақстан Республикасының табиғатты қорғау заңнамасының талаптарын сақтау		ҚОӘБ-мен жұмыс жобасы, Мемлекеттік экологиялық сараптама (МЭҚ) қорытындысы, санитарлық-эпидемиологиялық қорытынды (СЭҚ); Қоршаған ортаға эмиссияға рұқсат	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2024-2026 жылдар	30 млн.	Жергілікті бюджет, Жеке инвестициялар
2	Жобалық құжаттама бойынша Алғабас Полигонын рекультивациялау жұмыстарын жүргізу.			Жерді қалпына келтіру, ауыл шаруашылығы жерлерін қайтару	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2027-2028 жылдар	15 млн.	Жергілікті бюджет, Жеке инвестициялар
3	Округтің елді мекендерінде құрғақ және сұйық тұрмыстық қалдықтарды бөлек сақтауға арналған бетон алаңдарын ұйымдастыру және контейнерлер орнату.	Елді мекендер шегінде рұқсат етілмеген полигондарды жою		Тұрмыстық қалдықтарды уақытша реттелген қалпы сұрыптап сақтау	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2024 жыл	10 млн.	Жергілікті бюджет
4	Тұрмыстық қалдықтарды тікелей полигонда сұрыптауды ұйымдастыру.	Полигондағы КҚҚ шығару көлемін азайту. ҚР Экологиялық кодексі 1-пункт, 5-тармақ, 27-тарау, 365 бап.		Қатты тұрмыстық қалдықтарды құрғақ (макулатура, пластмасса, шыны, металл және т.б.) және ылғалды (тамақ қалдықтары) фракцияларға сұрыптау. Ауыл шаруашылығында отын немесе тыңайтқыш түрінде күнделікті өмірде қайта өңдеу үшін ҚҚҚ пайдалану және т.б.	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2024 год	5 млн.	Жергілікті бюджет, Жеке инвестициялар
5	Органикалық коммуналдық қалдықтарды бөлек жинауды және оларды қалпына келтіруді ынталандыру, оның ішінде компосттау арқылы. Жергілікті тұрғындар арасында коммуналдық қалдықтарды бөлек сақтау қажеттілігі туралы түсіндіру жұмыстарын жүргізу				Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	Әрдайым	10 млн.	Жергілікті бюджет, Жеке инвестициялар
6	Полигонға түсетін қалдықтардың морфологиялық құрамын визуалды бақылау және полигонға түсетін қатты тұрмыстық қалдықтардың әрбір партиясының құжаттамасын тексеру. Қатты қалдықтардың құрамын және белгілі бір қалдықтарды полигондарға шығаруға тыйым салуды қадағалаңыз	ҚР заңнамасын сақтау. ҚР Экологиялық кодексінің 352 және 354 баптарының 25-тарауы, 3 пункт		Заңға сәйкес тәртіппен сақтау	Полигон мастері	Әрдайым	1,2 млн. теңге /жыл	Жергілікті бюджет
7	Өндірістік экологиялық бақылауға сәйкес қоршаған ортаға әсер ету мониторингін жүргізу	ҚР Экологиялық кодексінің 355-бап 25-бөлім		Полигонды пайдаланудың қоршаған ортаға әсерін бағалау	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	Жыл сайын 2-3 кв.	1 млн. теңге /жыл	Жергілікті бюджет
8	Полигонның санитарлық-қорғау аймағының аумағын ұшатын қоқыстардан тазарту.	Қоршаған ортаны қорғау		Полигонға жақын аумақтарды таза ұстау	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	Ай сайын	500 мың теңге /жыл	Жергілікті бюджет
9	Қайта өңделетін материалдарды (макулатура, пластмасса, шыны, ағаш, металл сынықтары, электр жабдықтары, шиналар және т.б.) жинау пункттерін ұйымдастыру. Тендер өткізу.	Шикізатты ұтымды пайдалану		Қайта өңдеуге болатын материалдар	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2024-2028 жылдар	10 млн.теңге	Жергілікті бюджет, Жеке инвестициялар
10	Елді мекендерде және полигондарда коммуналдық қалдықтарды рұқсатсыз жағудың алдын алу және жолын кесу.	ҚР Экологиялық кодексі 1-пункт, 5-тармақ, 27-тарау, 365 бап.		Қоршаған ортаның ластануының алдын алу.	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	Әрдайым	-	Жергілікті бюджет
11	Полигондарды жабу, мелиорациялау, қоршаған ортаға әсер ету мониторингі және жабылғаннан кейінгі ластануды бақылау жөніндегі тарату қорын құру	ҚР заңнамасын сақтау. ҚР Экологиялық кодексі 1-пункт, 16-тармақ, 25-тарау, 350 бап.		Аудандық жерлерді қалпына келтіруге қаражат жинақтау	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2024-2028 жылдар.	500 мың теңге/жыл	Жергілікті бюджет
Аралтөбе ауылдық округі
1	Полигонды рекультивациялау бойынша жобалық құжаттаманы әзірлеу (ҚОӘБ қоршаған ортаға әсерді бағалаумен егжей-тегжейлі жоба) және оны экология, санитарлық эпидемиология және т.б. саласындағы уәкілетті мемлекеттік органдармен келісу.		Қазақстан Республикасының табиғатты қорғау заңнамасының талаптарын сақтау	ҚОӘБ-мен жұмыс жобасы, Мемлекеттік экологиялық сараптама (МЭҚ) қорытындысы, санитарлық-эпидемиологиялық қорытынды (СЭҚ); Қоршаған ортаға эмиссияға рұқсат	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2024-2028 жылдар	10 млн.	Жергілікті бюджет, Жеке инвестициялар
3	Округтің елді мекендерінде құрғақ және сұйық тұрмыстық қалдықтарды бөлек сақтауға арналған бетон алаңдарын ұйымдастыру және контейнерлер орнату.		Елді мекендер шегінде рұқсат етілмеген полигондарды жою	Тұрмыстық қалдықтарды уақытша реттелген қалпы сұрыптап сақтау	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2024 жыл	10 млн.	Жергілікті бюджет
4	Тұрмыстық қалдықтарды тікелей полигонда сұрыптауды ұйымдастыру.		Полигондағы КҚҚ шығару көлемін азайту. ҚР Экологиялық кодексі 1-пункт, 5-тармақ, 27-тарау, 365 бап.	Қатты тұрмыстық қалдықтарды құрғақ (макулатура, пластмасса, шыны, металл және т.б.) және ылғалды (тамақ қалдықтары) фракцияларға сұрыптау. Ауыл шаруашылығында отын немесе тыңайтқыш түрінде күнделікті өмірде қайта өңдеу үшін ҚҚҚ пайдалану және т.б..	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2024 жыл	5 млн.	Жергілікті бюджет, Жеке инвестициялар
5	Органикалық коммуналдық қалдықтарды бөлек жинауды және оларды қалпына келтіруді ынталандыру, оның ішінде компосттау арқылы. Жергілікті тұрғындар арасында коммуналдық қалдықтарды бөлек сақтау қажеттілігі туралы түсіндіру жұмыстарын жүргізу				Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	Әрдайым	10 млн.	Жергілікті бюджет, Жеке инвестициялар
6	Полигонға түсетін қалдықтардың морфологиялық құрамын визуалды бақылау және полигонға түсетін қатты тұрмыстық қалдықтардың әрбір партиясының құжаттамасын тексеру. Қатты қалдықтардың құрамын және белгілі бір қалдықтарды полигондарға шығаруға тыйым салуды қа		ҚР заңнамасын сақтау. ҚР Экологиялық кодексінің 352 және 354 баптарының 25-тарауы, 3 пункт	Заңға сәйкес тәртіппен сақтау	Полигон мастері	Әрдайым	1,2 млн. теңге /жыл	Жергілікті бюджет
7	Өндірістік экологиялық бақылауға сәйкес қоршаған ортаға әсер ету мониторингін жүргізу		ҚР Экологиялық кодексінің 355-бап 25-бөлім	Полигонды пайдаланудың қоршаған ортаға әсерін бағалау	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	Жыл сайын 2-3 кв.	1 млн. теңге /жыл	Жергілікті бюджет
8	Полигонның санитарлық-қорғау аймағының аумағын ұшатын қоқыстардан тазарту.		Қоршаған ортаны қорғау	Полигонға жақын аумақтарды таза ұстау	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	Ай сайын	500 мың теңге /жыл	Жергілікті бюджет
9	Қайта өңделетін материалдарды (макулатура, пластмасса, шыны, ағаш, металл сынықтары, электр жабдықтары, шиналар және т.б.) жинау пункттерін ұйымдастыру. Тендер өткізу.		Шикізатты ұтымды пайдалану	Қайта өңдеуге болатын материалдар	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2024-2028 жылдар	10 млн.теңге	Жергілікті бюджет, Жеке инвестициялар
10	Елді мекендерде және полигондарда коммуналдық қалдықтарды рұқсатсыз жағудың алдын алу және жолын кесу.		ҚР Экологиялық кодексі 1-пункт, 5-тармақ, 27-тарау, 365 бап.	Қоршаған ортаның ластануының алдын алу.	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	Әрдайым	-	Жергілікті бюджет
11	Полигондарды жабу, мелиорациялау, қоршаған ортаға әсер ету мониторингі және жабылғаннан кейінгі ластануды бақылау жөніндегі тарату қорын құру		ҚР заңнамасын сақтау. ҚР Экологиялық кодексі 1-пункт, 16-тармақ, 25-тарау, 350 бап.	Аудандық жерлерді қалпына келтіруге қаражат жинақтау	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2024-2028 жылдар.	500 мың теңге/жыл	Жергілікті бюджет
Бұлан ауылдық округі
1	Полигонды рекультивациялау бойынша жобалық құжаттаманы әзірлеу (ҚОӘБ қоршаған ортаға әсерді бағалаумен егжей-тегжейлі жоба) және оны экология, санитарлық эпидемиология және т.б. саласындағы уәкілетті мемлекеттік органдармен келісу. (Бұлан, Жамбыл )		Қазақстан Республикасының табиғатты қорғау заңнамасының талаптарын сақтау	ҚОӘБ-мен жұмыс жобасы, Мемлекеттік экологиялық сараптама (МЭҚ) қорытындысы, санитарлық-эпидемиологиялық қорытынды (СЭҚ); Қоршаған ортаға эмиссияға рұқсат	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2024-2026 жылдар	10 млн.	Жергілікті бюджет, Жеке инвестициялар
2	Жобалық құжаттама бойынша Бұлан Полигонын рекультивациялау жұмыстарын жүргізу			Жерді қалпына келтіру, ауыл шаруашылығы жерлерін қайтару		2027-2028 жылдар	15 млн.	Жергілікті бюджет, Жеке инвестициялар
3	Округтің елді мекендерінде құрғақ және сұйық тұрмыстық қалдықтарды бөлек сақтауға арналған бетон алаңдарын ұйымдастыру және контейнерлер орнату.		Елді мекендер шегінде рұқсат етілмеген полигондарды жою	Тұрмыстық қалдықтарды уақытша реттелген қалпы сұрыптап сақтау	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2024 жыл	10 млн.	Жергілікті бюджет
4	Тұрмыстық қалдықтарды тікелей полигонда сұрыптауды ұйымдастыру.		Полигондағы КҚҚ шығару көлемін азайту. ҚР Экологиялық кодексі 1-пункт, 5-тармақ, 27-тарау, 365 бап.	Қатты тұрмыстық қалдықтарды құрғақ (макулатура, пластмасса, шыны, металл және т.б.) және ылғалды (тамақ қалдықтары) фракцияларға сұрыптау. Ауыл шаруашылығында отын немесе тыңайтқыш түрінде күнделікті өмірде қайта өңдеу үшін ҚҚҚ пайдалану және т.б..	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2024 жыл	5 млн.	Жергілікті бюджет, Жеке инвестициялар
5	Органикалық коммуналдық қалдықтарды бөлек жинауды және оларды қалпына келтіруді ынталандыру, оның ішінде компосттау арқылы. Жергілікті тұрғындар арасында коммуналдық қалдықтарды бөлек сақтау қажеттілігі туралы түсіндіру жұмыстарын жүргізу				Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	Әрдайым	10 млн.	Жергілікті бюджет, Жеке инвестициялар
6	Полигонға түсетін қалдықтардың морфологиялық құрамын визуалды бақылау және полигонға түсетін қатты тұрмыстық қалдықтардың әрбір партиясының құжаттамасын тексеру. Қатты қалдықтардың құрамын және белгілі бір қалдықтарды полигондарға шығаруға тыйым салуды қа		ҚР заңнамасын сақтау. ҚР Экологиялық кодексінің 352 және 354 баптарының 25-тарауы, 3 пункт	Заңға сәйкес тәртіппен сақтау	Полигон мастері	Әрдайым	1,2 млн. теңге /жыл	Жергілікті бюджет
7	Өндірістік экологиялық бақылауға сәйкес қоршаған ортаға әсер ету мониторингін жүргізу		ҚР Экологиялық кодексінің 355-бап 25-бөлім	Полигонды пайдаланудың қоршаған ортаға әсерін бағалау	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	Жылсайын 2-3 кв.	1 млн. теңге /жыл	Жергілікті бюджет
8	Полигонның санитарлық-қорғау аймағының аумағын ұшатын қоқыстардан тазарту.		Қоршаған ортаны қорғау	Полигонға жақын аумақтарды таза ұстау	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	ежемесячно	500 тыс. теңге /год	Жергілікті бюджет
9	Қайта өңделетін материалдарды (макулатура, пластмасса, шыны, ағаш, металл сынықтары, электр жабдықтары, шиналар және т.б.) жинау пункттерін ұйымдастыру. Тендер өткізу		Шикізатты ұтымды пайдалану	Қайта өңдеуге болатын материалдар	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2024-2028 года	10 млн.теңге	Жергілікті бюджет, Жеке инвестициялар
10	Елді мекендерде және полигондарда коммуналдық қалдықтарды рұқсатсыз жағудың алдын алу және жолын кесу.		ҚР Экологиялық кодексі 1-пункт, 5-тармақ, 27-тарау, 365 бап.	Қоршаған ортаның ластануының алдын алу.	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	Әрдайым	-	Жергілікті бюджет
11	Полигондарды жабу, мелиорациялау, қоршаған ортаға әсер ету мониторингі және жабылғаннан кейінгі ластануды бақылау жөніндегі тарату қорын құру		ҚР заңнамасын сақтау. ҚР Экологиялық кодексі 1-пункт, 16-тармақ, 25-тарау, 350 бап.	Аудандық жерлерді қалпына келтіруге қаражат жинақтау	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2024-2028 жылдар.	500 тыс. теңге/год	Жергілікті бюджет
Бұлдырты ауылдық округі
1	Полигонды рекультивациялау бойынша жобалық құжаттаманы әзірлеу (ҚОӘБ қоршаған ортаға әсерді бағалаумен егжей-тегжейлі жоба) және оны экология, санитарлық эпидемиология және т.б. саласындағы уәкілетті мемлекеттік органдармен келісу (Бұлдырты, Аққұдық, Қарақұдық, Көгеріс)		Қазақстан Республикасының табиғатты қорғау заңнамасының талаптарын сақтау	ҚОӘБ-мен жұмыс жобасы, Мемлекеттік экологиялық сараптама (МЭҚ) қорытындысы, санитарлық-эпидемиологиялық қорытынды (СЭҚ); Қоршаған ортаға эмиссияға рұқсат	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2024-2026 жылдар	30 млн.	Жергілікті бюджет, Жеке инвестициялар
2	Жобалық құжаттама бойынша полигондарды рекультивациялау жұмыстарын жүргізу (Аққұдық, Қарақұдық, Көгеріс)			Жерді қалпына келтіру, ауыл шаруашылығы жерлерін қайтару	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2027-2028 жылдар	30 млн.	Жергілікті бюджет, Жеке инвестициялар
3	Округтің елді мекендерінде құрғақ және сұйық тұрмыстық қалдықтарды бөлек сақтауға арналған бетон алаңдарын ұйымдастыру және контейнерлер орнату.		Елді мекендер шегінде рұқсат етілмеген полигондарды жою	Тұрмыстық қалдықтарды уақытша реттелген қалпы сұрыптап сақтау	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2024 жыл	10 млн.	Жергілікті бюджет
4	Тұрмыстық қалдықтарды тікелей полигонда сұрыптауды ұйымдастыру.		Уменьшение объемов захоронения ТБО на полигоне. Гл. 27 ст. 365 п. 5 пп. 1 Экологического кодекса РК	Қатты тұрмыстық қалдықтарды құрғақ (макулатура, пластмасса, шыны, металл және т.б.) және ылғалды (тамақ қалдықтары) фракцияларға сұрыптау. Ауыл шаруашылығында отын немесе тыңайтқыш түрінде күнделікті өмірде қайта өңдеу үшін ҚҚҚ пайдалану және т.б..	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2024 год	5 млн.	Жергілікті бюджет, Жеке инвестициялар
5	Органикалық коммуналдық қалдықтарды бөлек жинауды және оларды қалпына келтіруді ынталандыру, оның ішінде компосттау арқылы. Жергілікті тұрғындар арасында коммуналдық қалдықтарды бөлек сақтау қажеттілігі туралы түсіндіру жұмыстарын жүргізу				Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	Әрдайым	10 млн.	Жергілікті бюджет, Жеке инвестициялар
6	Полигонға түсетін қалдықтардың морфологиялық құрамын визуалды бақылау және полигонға түсетін қатты тұрмыстық қалдықтардың әрбір партиясының құжаттамасын тексеру. Қатты қалдықтардың құрамын және белгілі бір қалдықтарды полигондарға шығаруға тыйым салуды қа		ҚР заңнамасын сақтау. ҚР Экологиялық кодексінің 352 және 354 баптарының 25-тарауы, 3 пункт	Заңға сәйкес тәртіппен сақтау	Полигон мастері	Әрдайым	1,2 млн. теңге /год	Жергілікті бюджет
7	Өндірістік экологиялық бақылауға сәйкес қоршаған ортаға әсер ету мониторингін жүргізу		ҚР Экологиялық кодексінің 355-бап 25-бөлім	Полигонды пайдаланудың қоршаған ортаға әсерін бағалау	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	Жыл сайын 2-3 кв.	1 млн. теңге /год	Жергілікті бюджет
8	Полигонның санитарлық-қорғау аймағының аумағын ұшатын қоқыстардан тазарту.		Қоршаған ортаны қорғау	Полигонға жақын аумақтарды таза ұстау	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	Ай сайын	500 мың теңге /жыл	Жергілікті бюджет
9	Қайта өңделетін материалдарды (макулатура, пластмасса, шыны, ағаш, металл сынықтары, электр жабдықтары, шиналар және т.б.) жинау пункттерін ұйымдастыру. Тендер өткізу.		Шикізатты ұтымды пайдалану	Қайта өңдеуге болатын материалдар	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2024-2028 жылдар	10 млн.теңге	Жергілікті бюджет, Жеке инвестициялар
10	Елді мекендерде және полигондарда коммуналдық қалдықтарды рұқсатсыз жағудың алдын алу және жолын кесу.		ҚР Экологиялық кодексі 1-пункт, 5-тармақ, 27-тарау, 365 бап.	Қоршаған ортаның ластануының алдын алу.	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	Әрдайым	-	Жергілікті бюджет
11	Полигондарды жабу, мелиорациялау, қоршаған ортаға әсер ету мониторингі және жабылғаннан кейінгі ластануды бақылау жөніндегі тарату қорын құру		ҚР заңнамасын сақтау. ҚР Экологиялық кодексі 1-пункт, 16-тармақ, 25-тарау, 350 бап.	Аудандық жерлерді қалпына келтіруге қаражат жинақтау	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2024-2028 года.	500 мың теңге/жыл Әр полигон үшін	Жергілікті бюджет
Елтай ауылдық округі
1	Полигонды рекультивациялау бойынша жобалық құжаттаманы әзірлеу (ҚОӘБ қоршаған ортаға әсерді бағалаумен егжей-тегжейлі жоба) және оны экология, санитарлық эпидемиология және т.б. саласындағы уәкілетті мемлекеттік органдармен келісу.		Қазақстан Республикасының табиғатты қорғау заңнамасының талаптарын сақтау	ҚОӘБ-мен жұмыс жобасы, Мемлекеттік экологиялық сараптама (МЭҚ) қорытындысы, санитарлық-эпидемиологиялық қорытынды (СЭҚ); Қоршаған ортаға эмиссияға рұқсат	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2024-2026 жылдар	10 млн.	Жергілікті бюджет, Жеке инвестициялар
2	Жобалық құжаттама бойынша рекультивациялау жұмыстарын жүргізу		Қазақстан Республикасының табиғатты қорғау заңнамасының талаптарын сақтау	Жерді қалпына келтіру, ауыл шаруашылығы жерлерін қайтару	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2027-2028 жылдар	30 млн.	Жергілікті бюджет, Жеке инвестициялар
3	Округтің елді мекендерінде құрғақ және сұйық тұрмыстық қалдықтарды бөлек сақтауға арналған бетон алаңдарын ұйымдастыру және контейнерлер орнату.		Елді мекендер шегінде рұқсат етілмеген полигондарды жою	Тұрмыстық қалдықтарды уақытша реттелген қалпы сұрыптап сақтау	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2024 жыл	10 млн.	Жергілікті бюджет
4	Тұрмыстық қалдықтарды тікелей полигонда сұрыптауды ұйымдастыру.		Полигондағы КҚҚ шығару көлемін азайту. ҚР Экологиялық кодексі 1-пункт, 5-тармақ, 27-тарау, 365 бап.	Қатты тұрмыстық қалдықтарды құрғақ (макулатура, пластмасса, шыны, металл және т.б.) және ылғалды (тамақ қалдықтары) фракцияларға сұрыптау. Ауыл шаруашылығында отын немесе тыңайтқыш түрінде күнделікті өмірде қайта өңдеу үшін ҚҚҚ пайдалану және т.б..	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2024 жыл	5 млн.	Жергілікті бюджет, Жеке инвестициялар
5	Органикалық коммуналдық қалдықтарды бөлек жинауды және оларды қалпына келтіруді ынталандыру, оның ішінде компосттау арқылы. Жергілікті тұрғындар арасында коммуналдық қалдықтарды бөлек сақтау қажеттілігі туралы түсіндіру жұмыстарын жүргізу				Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	Әрдайым	10 млн.	Жергілікті бюджет, Жеке инвестициялар
6	Полигонға түсетін қалдықтардың морфологиялық құрамын визуалды бақылау және полигонға түсетін қатты тұрмыстық қалдықтардың әрбір партиясының құжаттамасын тексеру. Қатты қалдықтардың құрамын және белгілі бір қалдықтарды полигондарға шығаруға тыйым салуды қа		ҚР заңнамасын сақтау. ҚР Экологиялық кодексінің 352 және 354 баптарының 25-тарауы, 3 пункт	Заңға сәйкес тәртіппен сақтау	Полигон мастері	Әрдайым	1,2 млн. теңге /год	Жергілікті бюджет
7	Өндірістік экологиялық бақылауға сәйкес қоршаған ортаға әсер ету мониторингін жүргізу		ҚР Экологиялық кодексінің 355-бап 25-бөлім	Полигонды пайдаланудың қоршаған ортаға әсерін бағалау	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	Жыл сайын 2-3 кв.	1 млн. теңге /жыл	Жергілікті бюджет
8	Полигонның санитарлық-қорғау аймағының аумағын ұшатын қоқыстардан тазарту.		Қоршаған ортаны қорғау	Полигонға жақын аумақтарды таза ұстау	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	Ай сайын	500 мың теңге /жыл	Жергілікті бюджет
9	Қайта өңделетін материалдарды (макулатура, пластмасса, шыны, ағаш, металл сынықтары, электр жабдықтары, шиналар және т.б.) жинау пункттерін ұйымдастыру. Тендер өткізу.		Шикізатты ұтымды пайдалану	Қайта өңдеуге болатын материалдар	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2024-2028 жылдар	10 млн.теңге	Жергілікті бюджет, Жеке инвестициялар
10	Елді мекендерде және полигондарда коммуналдық қалдықтарды рұқсатсыз жағудың алдын алу және жолын кесу.		ҚР Экологиялық кодексі 1-пункт, 5-тармақ, 27-тарау, 365 бап.	Қоршаған ортаның ластануының алдын алу.	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	Әрдайым	-	Жергілікті бюджет
11	Полигондарды жабу, мелиорациялау, қоршаған ортаға әсер ету мониторингі және жабылғаннан кейінгі ластануды бақылау жөніндегі тарату қорын құру		ҚР заңнамасын сақтау. ҚР Экологиялық кодексі 1-пункт, 16-тармақ, 25-тарау, 350 бап.	Аудандық жерлерді қалпына келтіруге қаражат жинақтау	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2024-2028 жылдар	500 мың теңге/жыл Әр полигон үшін	Жергілікті бюджет
Жетікөл ауылдық округі
1	Полигонды рекультивациялау бойынша жобалық құжаттаманы әзірлеу (ҚОӘБ қоршаған ортаға әсерді бағалаумен егжей-тегжейлі жоба) және оны экология, санитарлық эпидемиология және т.б. саласындағы уәкілетті мемлекеттік органдармен келісу. (Жетікөл, Қосарал)		Қазақстан Республикасының табиғатты қорғау заңнамасының талаптарын сақтау	ҚОӘБ-мен жұмыс жобасы, Мемлекеттік экологиялық сараптама (МЭҚ) қорытындысы, санитарлық-эпидемиологиялық қорытынды (СЭҚ); Қоршаған ортаға эмиссияға рұқсат	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2024-2026 года	15 млн.	Жергілікті бюджет, Жеке инвестициялар
2	Жобалық құжаттама бойынша Қосарал Полигонын рекультивациялау жұмыстарын жүргізу.			Жерді қалпына келтіру, ауыл шаруашылығы жерлерін қайтару	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2027-2028 года	15 млн.	Жергілікті бюджет, Жеке инвестициялар
3	Округтің елді мекендерінде құрғақ және сұйық тұрмыстық қалдықтарды бөлек сақтауға арналған бетон алаңдарын ұйымдастыру және контейнерлер орнату.		Елді мекендер шегінде рұқсат етілмеген полигондарды жою	Тұрмыстық қалдықтарды уақытша реттелген қалпы сұрыптап сақтау	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2024 жыл	10 млн.	Жергілікті бюджет
4	Тұрмыстық қалдықтарды тікелей полигонда сұрыптауды ұйымдастыру.		Полигондағы КҚҚ шығару көлемін азайту. ҚР Экологиялық кодексі 1-пункт, 5-тармақ, 27-тарау, 365 бап.	Қатты тұрмыстық қалдықтарды құрғақ (макулатура, пластмасса, шыны, металл және т.б.) және ылғалды (тамақ қалдықтары) фракцияларға сұрыптау. Ауыл шаруашылығында отын немесе тыңайтқыш түрінде күнделікті өмірде қайта өңдеу үшін ҚҚҚ пайдалану және т.б..	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2024 жыл	5 млн.	Жергілікті бюджет, Жеке инвестициялар
5	Органикалық коммуналдық қалдықтарды бөлек жинауды және оларды қалпына келтіруді ынталандыру, оның ішінде компосттау арқылы. Жергілікті тұрғындар арасында коммуналдық қалдықтарды бөлек сақтау қажеттілігі туралы түсіндіру жұмыстарын жүргізу				Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	Әрдайым	10 млн.	Жергілікті бюджет, Жеке инвестициялар
6	Полигонға түсетін қалдықтардың морфологиялық құрамын визуалды бақылау және полигонға түсетін қатты тұрмыстық қалдықтардың әрбір партиясының құжаттамасын тексеру. Қатты қалдықтардың құрамын және белгілі бір қалдықтарды полигондарға шығаруға тыйым салуды қа		ҚР заңнамасын сақтау. ҚР Экологиялық кодексінің 352 және 354 баптарының 25-тарауы, 3 пункт	Заңға сәйкес тәртіппен сақтау	Полигон мастері	Әрдайым	1,2 млн. теңге /жыл	Жергілікті бюджет
7	Өндірістік экологиялық бақылауға сәйкес қоршаған ортаға әсер ету мониторингін жүргізу		ҚР Экологиялық кодексінің 355-бап 25-бөлім	Полигонды пайдаланудың қоршаған ортаға әсерін бағалау	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	Жыл сайын 2-3 кв.	1 млн. теңге /жыл	Жергілікті бюджет
8	Полигонның санитарлық-қорғау аймағының аумағын ұшатын қоқыстардан тазарту.		Қоршаған ортаны қорғау	Полигонға жақын аумақтарды таза ұстау	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	Ай сайын	500 мың теңге /жыл	Жергілікті бюджет
9	Қайта өңделетін материалдарды (макулатура, пластмасса, шыны, ағаш, металл сынықтары, электр жабдықтары, шиналар және т.б.) жинау пункттерін ұйымдастыру. Тендер өткізу.		Шикізатты ұтымды пайдалану	Қайта өңдеуге болатын материалдар	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2024-2028 жылдар	10 млн.теңге	Жергілікті бюджет, Жеке инвестициялар
10	Елді мекендерде және полигондарда коммуналдық қалдықтарды рұқсатсыз жағудың алдын алу және жолын кесу.		ҚР Экологиялық кодексі 1-пункт, 5-тармақ, 27-тарау, 365 бап.	Қоршаған ортаның ластануының алдын алу.	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	Әрдайым	-	Жергілікті бюджет
11	Полигондарды жабу, мелиорациялау, қоршаған ортаға әсер ету мониторингі және жабылғаннан кейінгі ластануды бақылау жөніндегі тарату қорын құру		ҚР заңнамасын сақтау. ҚР Экологиялық кодексі 1-пункт, 16-тармақ, 25-тарау, 350 бап.	Аудандық жерлерді қалпына келтіруге қаражат жинақтау	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2024-2028 жылдар.	500 мың теңге/жыл Әр полигон үшін	Жергілікті бюджет
Жосалы ауылдық округі
1	Полигонды рекультивациялау бойынша жобалық құжаттаманы әзірлеу (ҚОӘБ қоршаған ортаға әсерді бағалаумен егжей-тегжейлі жоба) және оны экология, санитарлық эпидемиология және т.б. саласындағы уәкілетті мемлекеттік органдармен келісу. (Қоңыр, Тамды)		Қазақстан Республикасының табиғатты қорғау заңнамасының талаптарын сақтау	ҚОӘБ-мен жұмыс жобасы, Мемлекеттік экологиялық сараптама (МЭҚ) қорытындысы, санитарлық-эпидемиологиялық қорытынды (СЭҚ); Қоршаған ортаға эмиссияға рұқсат	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2024-2026 жылдар	15 млн.	Жергілікті бюджет, Жеке инвестициялар
2	Жобалық құжаттама бойынша полигонынның рекультивациялау жұмыстарын жүргізу (Тамды)		Қазақстан Республикасының табиғатты қорғау заңнамасының талаптарын сақтау	Жерді қалпына келтіру, ауыл шаруашылығы жерлерін қайтару	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2027-2028 жылдар	15 млн.	Жергілікті бюджет, Жеке инвестициялар
3	Округтің елді мекендерінде құрғақ және сұйық тұрмыстық қалдықтарды бөлек сақтауға арналған бетон алаңдарын ұйымдастыру және контейнерлер орнату.		Елді мекендер шегінде рұқсат етілмеген полигондарды жою	Тұрмыстық қалдықтарды уақытша реттелген қалпы сұрыптап сақтау	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2024 жыл	10 млн.	Жергілікті бюджет
4	Тұрмыстық қалдықтарды тікелей полигонда сұрыптауды ұйымдастыру.		Полигондағы КҚҚ шығару көлемін азайту. ҚР Экологиялық кодексі 1-пункт, 5-тармақ, 27-тарау, 365 бап.	Қатты тұрмыстық қалдықтарды құрғақ (макулатура, пластмасса, шыны, металл және т.б.) және ылғалды (тамақ қалдықтары) фракцияларға сұрыптау. Ауыл шаруашылығында отын немесе тыңайтқыш түрінде күнделікті өмірде қайта өңдеу үшін ҚҚҚ пайдалану және т.б..	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2024 жыл	5 млн.	Жергілікті бюджет, Жеке инвестициялар
5	Органикалық коммуналдық қалдықтарды бөлек жинауды және оларды қалпына келтіруді ынталандыру, оның ішінде компосттау арқылы. Жергілікті тұрғындар арасында коммуналдық қалдықтарды бөлек сақтау қажеттілігі туралы түсіндіру жұмыстарын жүргізу				Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	Әрдайым	10 млн.	Жергілікті бюджет, Жеке инвестициялар
6	Полигонға түсетін қалдықтардың морфологиялық құрамын визуалды бақылау және полигонға түсетін қатты тұрмыстық қалдықтардың әрбір партиясының құжаттамасын тексеру. Қатты қалдықтардың құрамын және белгілі бір қалдықтарды полигондарға шығаруға тыйым салуды қа		ҚР заңнамасын сақтау. ҚР Экологиялық кодексінің 352 және 354 баптарының 25-тарауы, 3 пункт	Заңға сәйкес тәртіппен сақтау	Полигон мастері	Әрдайым	1,2 млн. теңге /жыл	Жергілікті бюджет
7	Өндірістік экологиялық бақылауға сәйкес қоршаған ортаға әсер ету мониторингін жүргізу		ҚР Экологиялық кодексінің 355-бап 25-бөлім	Полигонды пайдаланудың қоршаған ортаға әсерін бағалау	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	Жыл сайын 2-3 кв.	1 млн. теңге /год	Жергілікті бюджет
8	Полигонның санитарлық-қорғау аймағының аумағын ұшатын қоқыстардан тазарту.		Қоршаған ортаны қорғау	Полигонға жақын аумақтарды таза ұстау	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	Ай сайын	500 мың теңге /жыл	Жергілікті бюджет
9	Қайта өңделетін материалдарды (макулатура, пластмасса, шыны, ағаш, металл сынықтары, электр жабдықтары, шиналар және т.б.) жинау пункттерін ұйымдастыру. Тендер өткізу.		Шикізатты ұтымды пайдалану	Қайта өңдеуге болатын материалдар	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2024-2028 жылдар	10 млн.теңге	Жергілікті бюджет, Жеке инвестициялар
10	Елді мекендерде және полигондарда коммуналдық қалдықтарды рұқсатсыз жағудың алдын алу және жолын кесу.		ҚР Экологиялық кодексі 1-пункт, 5-тармақ, 27-тарау, 365 бап.	Қоршаған ортаның ластануының алдын алу.	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	Әрдайым	-	Жергілікті бюджет
11	Полигондарды жабу, мелиорациялау, қоршаған ортаға әсер ету мониторингі және жабылғаннан кейінгі ластануды бақылау жөніндегі тарату қорын құру		ҚР заңнамасын сақтау. ҚР Экологиялық кодексі 1-пункт, 16-тармақ, 25-тарау, 350 бап.	Аудандық жерлерді қалпына келтіруге қаражат жинақтау	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2024-2028 жылдар	500 мың теңге/жыл Әр полигон үшін	Жергілікті бюджет
Қособа ауылдық округі
1	Полигонды рекультивациялау бойынша жобалық құжаттаманы әзірлеу (ҚОӘБ қоршаған ортаға әсерді бағалаумен егжей-тегжейлі жоба) және оны экология, санитарлық эпидемиология және т.б. саласындағы уәкілетті мемлекеттік органдармен келісу. (Жырақұдық, Қособа)		Қазақстан Республикасының табиғатты қорғау заңнамасының талаптарын сақтау	ҚОӘБ-мен жұмыс жобасы, Мемлекеттік экологиялық сараптама (МЭҚ) қорытындысы, санитарлық-эпидемиологиялық қорытынды (СЭҚ); Қоршаған ортаға эмиссияға рұқсат	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2024-2026 жылдар	10 млн.	Жергілікті бюджет, Жеке инвестициялар
2	Жобалық құжаттама бойынша полигонынның рекультивациялау жұмыстарын жүргізу (Жырақұдық)			Жерді қалпына келтіру, ауыл шаруашылығы жерлерін қайтару	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2027-2028 жылдар	15 млн.	Жергілікті бюджет, Жеке инвестициялар
3	Округтің елді мекендерінде құрғақ және сұйық тұрмыстық қалдықтарды бөлек сақтауға арналған бетон алаңдарын ұйымдастыру және контейнерлер орнату.		Елді мекендер шегінде рұқсат етілмеген полигондарды жою	Тұрмыстық қалдықтарды уақытша реттелген қалпы сұрыптап сақтау	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2024 жыл	10 млн.	Жергілікті бюджет
4	Тұрмыстық қалдықтарды тікелей полигонда сұрыптауды ұйымдастыру.		Полигондағы КҚҚ шығару көлемін азайту. ҚР Экологиялық кодексі 1-пункт, 5-тармақ, 27-тарау, 365 бап.	Қатты тұрмыстық қалдықтарды құрғақ (макулатура, пластмасса, шыны, металл және т.б.) және ылғалды (тамақ қалдықтары) фракцияларға сұрыптау. Ауыл шаруашылығында отын немесе тыңайтқыш түрінде күнделікті өмірде қайта өңдеу үшін ҚҚҚ пайдалану және т.б..	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2024 жыл	5 млн.	Жергілікті бюджет, Жеке инвестициялар
5	Органикалық коммуналдық қалдықтарды бөлек жинауды және оларды қалпына келтіруді ынталандыру, оның ішінде компосттау арқылы. Жергілікті тұрғындар арасында коммуналдық қалдықтарды бөлек сақтау қажеттілігі туралы түсіндіру жұмыстарын жүргізу				Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	Әрдайым	10 млн.	Жергілікті бюджет, Жеке инвестициялар
6	Полигонға түсетін қалдықтардың морфологиялық құрамын визуалды бақылау және полигонға түсетін қатты тұрмыстық қалдықтардың әрбір партиясының құжаттамасын тексеру. Қатты қалдықтардың құрамын және белгілі бір қалдықтарды полигондарға шығаруға тыйым салуды қа		ҚР заңнамасын сақтау. ҚР Экологиялық кодексінің 352 және 354 баптарының 25-тарауы, 3 пункт	Заңға сәйкес тәртіппен сақтау	Полигон мастері	Әрдайым	1,2 млн. теңге /жыл	Жергілікті бюджет
7	Өндірістік экологиялық бақылауға сәйкес қоршаған ортаға әсер ету мониторингін жүргізу		ҚР Экологиялық кодексінің 355-бап 25-бөлім	Полигонды пайдаланудың қоршаған ортаға әсерін бағалау	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	Жыл сайын 2-3 кв.	1 млн. теңге /год	Жергілікті бюджет
8	Полигонның санитарлық-қорғау аймағының аумағын ұшатын қоқыстардан тазарту.		Қоршаған ортаны қорғау	Полигонға жақын аумақтарды таза ұстау	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	Ай сайын	500 мың теңге /жыл	Жергілікті бюджет
9	Қайта өңделетін материалдарды (макулатура, пластмасса, шыны, ағаш, металл сынықтары, электр жабдықтары, шиналар және т.б.) жинау пункттерін ұйымдастыру. Тендер өткізу.		Шикізатты ұтымды пайдалану	Қайта өңдеуге болатын материалдар	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2024-2028 жылдар	10 млн.теңге	Жергілікті бюджет, Жеке инвестициялар
10	Елді мекендерде және полигондарда коммуналдық қалдықтарды рұқсатсыз жағудың алдын алу және жолын кесу.		ҚР Экологиялық кодексі 1-пункт, 5-тармақ, 27-тарау, 365 бап.	Қоршаған ортаның ластануының алдын алу.	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	Әрдайым	-	Жергілікті бюджет
11	Полигондарды жабу, мелиорациялау, қоршаған ортаға әсер ету мониторингі және жабылғаннан кейінгі ластануды бақылау жөніндегі тарату қорын құру		ҚР заңнамасын сақтау. ҚР Экологиялық кодексі 1-пункт, 16-тармақ, 25-тарау, 350 бап.	Аудандық жерлерді қалпына келтіруге қаражат жинақтау	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2024-2028 жылдар.	500 мың теңге/жыл Әр полигон үшін	Жергілікті бюджет
Сарыой ауылдық округі
1	Полигонды рекультивациялау бойынша жобалық құжаттаманы әзірлеу (ҚОӘБ қоршаған ортаға әсерді бағалаумен егжей-тегжейлі жоба) және оны экология, санитарлық эпидемиология және т.б. саласындағы уәкілетті мемлекеттік органдармен келісу. (Шагырлой, Коздикара)		Қазақстан Республикасының табиғатты қорғау заңнамасының талаптарын сақтау	ҚОӘБ-мен жұмыс жобасы, Мемлекеттік экологиялық сараптама (МЭҚ) қорытындысы, санитарлық-эпидемиологиялық қорытынды (СЭҚ); Қоршаған ортаға эмиссияға рұқсат	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2024-2026 жылдар	15 млн.	Жергілікті бюджет, Жеке инвестициялар
2	Жобалық құжаттама бойынша полигонынның рекультивациялау жұмыстарын жүргізу (Коздикара)		Қазақстан Республикасының табиғатты қорғау заңнамасының талаптарын сақтау	Жерді қалпына келтіру, ауыл шаруашылығы жерлерін қайтару	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2027-2028 жылдар	15 млн.	Жергілікті бюджет, Жеке инвестициялар
3	Округтің елді мекендерінде құрғақ және сұйық тұрмыстық қалдықтарды бөлек сақтауға арналған бетон алаңдарын ұйымдастыру және контейнерлер орнату.		Елді мекендер шегінде рұқсат етілмеген полигондарды жою	Тұрмыстық қалдықтарды уақытша реттелген қалпы сұрыптап сақтау	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2024 жыл	10 млн.	Жергілікті бюджет
4	Тұрмыстық қалдықтарды тікелей полигонда сұрыптауды ұйымдастыру.		Полигондағы КҚҚ шығару көлемін азайту. ҚР Экологиялық кодексі 1-пункт, 5-тармақ, 27-тарау, 365 бап.	Қатты тұрмыстық қалдықтарды құрғақ (макулатура, пластмасса, шыны, металл және т.б.) және ылғалды (тамақ қалдықтары) фракцияларға сұрыптау. Ауыл шаруашылығында отын немесе тыңайтқыш түрінде күнделікті өмірде қайта өңдеу үшін ҚҚҚ пайдалану және т.б..	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2024 жыл	5 млн.	Жергілікті бюджет, Жеке инвестициялар
5	Органикалық коммуналдық қалдықтарды бөлек жинауды және оларды қалпына келтіруді ынталандыру, оның ішінде компосттау арқылы. Жергілікті тұрғындар арасында коммуналдық қалдықтарды бөлек сақтау қажеттілігі туралы түсіндіру жұмыстарын жүргізу				Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	Әрдайым	10 млн.	Жергілікті бюджет, Жеке инвестициялар
6	Полигонға түсетін қалдықтардың морфологиялық құрамын визуалды бақылау және полигонға түсетін қатты тұрмыстық қалдықтардың әрбір партиясының құжаттамасын тексеру. Қатты қалдықтардың құрамын және белгілі бір қалдықтарды полигондарға шығаруға тыйым салуды қадағалау		ҚР заңнамасын сақтау. ҚР Экологиялық кодексінің 352 және 354 баптарының 25-тарауы, 3 пункт	Заңға сәйкес тәртіппен сақтау	Полигон мастері	Әрдайым	1,2 млн. теңге /жыл	Жергілікті бюджет
7	Өндірістік экологиялық бақылауға сәйкес қоршаған ортаға әсер ету мониторингін жүргізу		ҚР Экологиялық кодексінің 355-бап 25-бөлім	Полигонды пайдаланудың қоршаған ортаға әсерін бағалау	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	Жыл сайын 2-3 кв.	1 млн. теңге /жыл	Жергілікті бюджет
8	Полигонның санитарлық-қорғау аймағының аумағын ұшатын қоқыстардан тазарту.		Қоршаған ортаны қорғау	Полигонға жақын аумақтарды таза ұстау	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	Ай сайын	500 мың теңге /жыл	Жергілікті бюджет
9	Қайта өңделетін материалдарды (макулатура, пластмасса, шыны, ағаш, металл сынықтары, электр жабдықтары, шиналар және т.б.) жинау пункттерін ұйымдастыру. Тендер өткізу.		Шикізатты ұтымды пайдалану	Қайта өңдеуге болатын материалдар	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2024-2028 жылдар	10 млн.теңге	Жергілікті бюджет, Жеке инвестициялар
10	Елді мекендерде және полигондарда коммуналдық қалдықтарды рұқсатсыз жағудың алдын алу және жолын кесу.		ҚР Экологиялық кодексі 1-пункт, 5-тармақ, 27-тарау, 365 бап.	Қоршаған ортаның ластануының алдын алу.	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	Әрдайым	-	Жергілікті бюджет
11	Полигондарды жабу, мелиорациялау, қоршаған ортаға әсер ету мониторингі және жабылғаннан кейінгі ластануды бақылау жөніндегі тарату қорын құру		ҚР заңнамасын сақтау. ҚР Экологиялық кодексі 1-пункт, 16-тармақ, 25-тарау, 350 бап.	Аудандық жерлерді қалпына келтіруге қаражат жинақтау	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2024-2028 жылдар	500 мың теңге/жыл Әр полигон үшін	Жергілікті бюджет
Талдыбұлақ ауылдық округі
1	Полигонды рекультивациялау бойынша жобалық құжаттаманы әзірлеу (ҚОӘБ қоршаған ортаға әсерді бағалаумен егжей-тегжейлі жоба) және оны экология, санитарлық эпидемиология және т.б. саласындағы уәкілетті мемлекеттік органдармен келісу. (Талдыбұлақ, Қазақстан)		Қазақстан Республикасының табиғатты қорғау заңнамасының талаптарын сақтау	ҚОӘБ-мен жұмыс жобасы, Мемлекеттік экологиялық сараптама (МЭҚ) қорытындысы, санитарлық-эпидемиологиялық қорытынды (СЭҚ); Қоршаған ортаға эмиссияға рұқсат	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2024-2026 жылдар	15 млн.	Жергілікті бюджет, Жеке инвестициялар
2	Жобалық құжаттама бойынша полигонынның рекультивациялау жұмыстарын жүргізу (Қазақстан)			Жерді қалпына келтіру, ауыл шаруашылығы жерлерін қайтару	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2027-2028 жылдар	15 млн.	Жергілікті бюджет, Жеке инвестициялар
3	Округтің елді мекендерінде құрғақ және сұйық тұрмыстық қалдықтарды бөлек сақтауға арналған бетон алаңдарын ұйымдастыру және контейнерлер орнату.		Елді мекендер шегінде рұқсат етілмеген полигондарды жою	Тұрмыстық қалдықтарды уақытша реттелген қалпы сұрыптап сақтау	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2024 жыл	10 млн.	Жергілікті бюджет
4	Тұрмыстық қалдықтарды тікелей полигонда сұрыптауды ұйымдастыру.		Полигондағы КҚҚ шығару көлемін азайту. ҚР Экологиялық кодексі 1-пункт, 5-тармақ, 27-тарау, 365 бап.	Қатты тұрмыстық қалдықтарды құрғақ (макулатура, пластмасса, шыны, металл және т.б.) және ылғалды (тамақ қалдықтары) фракцияларға сұрыптау. Ауыл шаруашылығында отын немесе тыңайтқыш түрінде күнделікті өмірде қайта өңдеу үшін ҚҚҚ пайдалану және т.б..	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2024 жыл	5 млн.	Жергілікті бюджет, Жеке инвестициялар
5	Органикалық коммуналдық қалдықтарды бөлек жинауды және оларды қалпына келтіруді ынталандыру, оның ішінде компосттау арқылы. Жергілікті тұрғындар арасында коммуналдық қалдықтарды бөлек сақтау қажеттілігі туралы түсіндіру жұмыстарын жүргізу				Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	Әрдайым	10 млн.	Жергілікті бюджет, Жеке инвестициялар
6	Полигонға түсетін қалдықтардың морфологиялық құрамын визуалды бақылау және полигонға түсетін қатты тұрмыстық қалдықтардың әрбір партиясының құжаттамасын тексеру. Қатты қалдықтардың құрамын және белгілі бір қалдықтарды полигондарға шығаруға тыйым салуды қа		ҚР заңнамасын сақтау. ҚР Экологиялық кодексінің 352 және 354 баптарының 25-тарауы, 3 пункт	Заңға сәйкес тәртіппен сақтау	Полигон мастері	Әрдайым	1,2 млн. теңге /жыл	Жергілікті бюджет
7	Өндірістік экологиялық бақылауға сәйкес қоршаған ортаға әсер ету мониторингін жүргізу		ҚР Экологиялық кодексінің 355-бап 25-бөлім	Полигонды пайдаланудың қоршаған ортаға әсерін бағалау	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	Жыл сайын 2-3 кв.	1 млн. теңге /год	Жергілікті бюджет
8	Полигонның санитарлық-қорғау аймағының аумағын ұшатын қоқыстардан тазарту.		Қоршаған ортаны қорғау	Полигонға жақын аумақтарды таза ұстау	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	ай сайын	500 мың теңге /жыл	Жергілікті бюджет
9	Қайта өңделетін материалдарды (макулатура, пластмасса, шыны, ағаш, металл сынықтары, электр жабдықтары, шиналар және т.б.) жинау пункттерін ұйымдастыру. Тендер өткізу.		Шикізатты ұтымды пайдалану	Қайта өңдеуге болатын материалдар	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2024-2028 жылдар	10 млн.теңге	Жергілікті бюджет, Жеке инвестициялар
10	Елді мекендерде және полигондарда коммуналдық қалдықтарды рұқсатсыз жағудың алдын алу және жолын кесу.		ҚР Экологиялық кодексі 1-пункт, 5-тармақ, 27-тарау, 365 бап.	Қоршаған ортаның ластануының алдын алу.	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	Әрдайым	-	Жергілікті бюджет
11	Полигондарды жабу, мелиорациялау, қоршаған ортаға әсер ету мониторингі және жабылғаннан кейінгі ластануды бақылау жөніндегі тарату қорын құру		ҚР заңнамасын сақтау. ҚР Экологиялық кодексі 1-пункт, 16-тармақ, 25-тарау, 350 бап.	Аудандық жерлерді қалпына келтіруге қаражат жинақтау	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2024-2028 жылдар	500 мың теңге/жыл Әр полигон үшін	Жергілікті бюджет
Шолақанқатын ауылдық округі
1	Полигонды рекультивациялау бойынша жобалық құжаттаманы әзірлеу (ҚОӘБ қоршаған ортаға әсерді бағалаумен егжей-тегжейлі жоба) және оны экология, санитарлық эпидемиология және т.б. саласындағы уәкілетті мемлекеттік органдармен келісу. (Тоғанас)		Қазақстан Республикасының табиғатты қорғау заңнамасының талаптарын сақтау	ҚОӘБ-мен жұмыс жобасы, Мемлекеттік экологиялық сараптама (МЭҚ) қорытындысы, санитарлық-эпидемиологиялық қорытынды (СЭҚ); Қоршаған ортаға эмиссияға рұқсат	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2024-2026 жылдар	10 млн.	Жергілікті бюджет, Жеке инвестициялар
2	Жобалық құжаттама бойынша Тоғанас Полигонын рекультивациялау жұмыстарын жүргізу			Жерді қалпына келтіру, ауыл шаруашылығы жерлерін қайтару	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2027-2028 жылдар	15 млн.	Жергілікті бюджет, Жеке инвестициялар
3	Округтің елді мекендерінде құрғақ және сұйық тұрмыстық қалдықтарды бөлек сақтауға арналған бетон алаңдарын ұйымдастыру және контейнерлер орнату.		Елді мекендер шегінде рұқсат етілмеген полигондарды жою	Тұрмыстық қалдықтарды уақытша реттелген қалпы сұрыптап сақтау	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2024 жыл	10 млн.	Жергілікті бюджет
4	Тұрмыстық қалдықтарды тікелей полигонда сұрыптауды ұйымдастыру.		Полигондағы КҚҚ шығару көлемін азайту. ҚР Экологиялық кодексі 1-пункт, 5-тармақ, 27-тарау, 365 бап.	Қатты тұрмыстық қалдықтарды құрғақ (макулатура, пластмасса, шыны, металл және т.б.) және ылғалды (тамақ қалдықтары) фракцияларға сұрыптау. Ауыл шаруашылығында отын немесе тыңайтқыш түрінде күнделікті өмірде қайта өңдеу үшін ҚҚҚ пайдалану және т.б.	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2024 жыл	5 млн.	Жергілікті бюджет, Жеке инвестициялар
5	Органикалық коммуналдық қалдықтарды бөлек жинауды және оларды қалпына келтіруді ынталандыру, оның ішінде компосттау арқылы. Жергілікті тұрғындар арасында коммуналдық қалдықтарды бөлек сақтау қажеттілігі туралы түсіндіру жұмыстарын жүргізу				Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	Әрдайым	10 млн.	Жергілікті бюджет, Жеке инвестициялар
6	Полигонға түсетін қалдықтардың морфологиялық құрамын визуалды бақылау және полигонға түсетін қатты тұрмыстық қалдықтардың әрбір партиясының құжаттамасын тексеру. Қатты қалдықтардың құрамын және белгілі бір қалдықтарды полигондарға шығаруға тыйым салуды қадағалау		ҚР заңнамасын сақтау. ҚР Экологиялық кодексінің 352 және 354 баптарының 25-тарауы, 3 пункт	Заңға сәйкес тәртіппен сақтау	Полигон мастері	Әрдайым	1,2 млн. теңге /жыл	Жергілікті бюджет
7	Өндірістік экологиялық бақылауға сәйкес қоршаған ортаға әсер ету мониторингін жүргізу		ҚР Экологиялық кодексінің 355-бап 25-бөлім	Полигонды пайдаланудың қоршаған ортаға әсерін бағалау	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	Жыл сайын 2-3 кв.	1 млн. теңге /жыл	Жергілікті бюджет
8	Полигонның санитарлық-қорғау аймағының аумағын ұшатын қоқыстардан тазарту.		Қоршаған ортаны қорғау	Полигонға жақын аумақтарды таза ұстау	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	Ай сайын	500 мың теңге /жыл	Жергілікті бюджет
9	Қайта өңделетін материалдарды (макулатура, пластмасса, шыны, ағаш, металл сынықтары, электр жабдықтары, шиналар және т.б.) жинау пункттерін ұйымдастыру. Тендер өткізу.		Шикізатты ұтымды пайдалану	Қайта өңдеуге болатын материалдар	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2024-2028 жылдар	10 млн.теңге	Жергілікті бюджет, Жеке инвестициялар
10	Елді мекендерде және полигондарда коммуналдық қалдықтарды рұқсатсыз жағудың алдын алу және жолын кесу.		ҚР Экологиялық кодексі 1-пункт, 5-тармақ, 27-тарау, 365 бап.	Қоршаған ортаның ластануының алдын алу.	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	Әрдайым	-	Жергілікті бюджет
11	Полигондарды жабу, мелиорациялау, қоршаған ортаға әсер ету мониторингі және жабылғаннан кейінгі ластануды бақылау жөніндегі тарату қорын құру		ҚР заңнамасын сақтау. ҚР Экологиялық кодексі 1-пункт, 16-тармақ, 25-тарау, 350 бап.	Аудандық жерлерді қалпына келтіруге қаражат жинақтау	Қоршаған ортаны қорғауға жауапты тұлға	2024-2028 жылдар.	500 мың теңге/жыл Әр полигон үшін	Жергілікті бюджет

Батыс Қазақстан облысы Сырым ауданының 2024-2028 жылдарға арналған материалдық-техникалық қамтамасыз ету қажеттілігінің жоспары

Ауылдық округтер	Ауылдар	Халық саны, адам	Контейнерлер саны	Контейнер алаңдарының саны	Қоқыс шығаратын көліктердің саны	Трактор жабдықтарының саны	Ескерту
№ п/п	Атауы	№ п/п	Название
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
1	Жымпиты	1	Жымпиты	6140	200 (бар)	40 (бар)	2 (бар)	1 (бар.)	1. Қолданыстағы жабдықтар (контейнерлер) мен машиналар (қоқыс шығаратын машиналар) сұрыптауды ескере отырып, ҚҚҚ қалдықтарын басқарудың жаңа схемасына сәйкес келуі керек. 2. Күзгі-қысқы уақытта жол жүруге болмайтындықтан, әрбір дерлік ауылдық округтің жеке трактор техникасы болуы керек.
		2	Өлеңті	1050	200 (бар)	40 (бар)
		3	Саралжын	121	5	1
	Барлығы Жымпиты а.о.	7311	5	1	3	2
2	Аралтөбе	1	Аралтөбе	764	20	4
2	Аралтөбе	2	Қызылағаш	100	5	1
	Барлығы Аралтөбе а.о.	864	25	5	-	-
3	Алғабас	1	Алғабас	1178	30	6
		2	Жаңаөңір	73	5	1
		3	Сасықкөл	61	5	1
	Барлығы Алғабас а.о.	1312	40	8	1	1
4	Бұлдырты	1	Бұлдырты	1864	50	10
		2	Аққұдық	385	10	2
		3	Қарақұдық	44	5	1
		4	Жарқамыс	14	5	1
		5	Көгеріс	257	10	2
	Барлығы Бұлдырты а.о.	2564	80	16	1	1
5	Бұлан	1	Бұлан	603	15	3
5	Бұлан	2	Жамбыл	312	10	2
	Барлығы Бұлан а.о.	915	25	5	1	1
6	Елтай	1	Алатау	-	5	1
6	Елтай	2	Тасқұдық	-	5	1
	Барлығы Елтай а.о.	304	10	2	-	-
7	Жетікөл	1	Жетікөл	149	5	1
		2	Ақоба	21	5	1
		3	Қарақұдық	22	5	1
		4	Қосарал	791	20	4
	Барлығы Жетікөл а.о.	983	35	7	1	1
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
8	Жосалы	1	Былқылдық	-	5	1
		2	Кенаша	-	5	1
		3	Қоңыр	-	5	1
		4	Тамды	-	10	2
	Барлығы Жосалы а.о.	722	25	5	-	-
9	Қособа	1	Қособа	-	15	3
9	Қособа	2	Жырақұдық	-	15	3
	Барлығы Қособа а.о.	1045	30	6	1	1
10	Сарыой	1	Жаңақоныс	29	5	1
		2	Көздіқара,	289	10	2
		3	Қызылтаң,	20	5	1
		4	Шағырлыой	572	15	3
	Барлығы Сарыой а.о.	910	35	7	1	1
11	Талдыбұлақ	1	Талдыбұлақ,	504	15	3
11	Талдыбұлақ	2	Қазақстан	86	5	1
	Барлығы Талдыбұлақ а.о.	590	20	4	-	-
12	Шолақанқатын	1	Аңқаты,	165	5	1
		2	Қарағанды, Сегізүй	71+33	5	1
		3	Құспанкөл,	284	10	2
		4	Тоғанас	454	10	2
	Барлығы Шолақанқатын а.о.	1010	30	6	1	1
	БАРЛЫҒЫ Сырым ауданы:	18530	360	72	10	9

Об утверждении программы по управлению коммунальными отходами по Сырымскому району на 2024-2028 годы

СОДЕРЖАНИЕ

Приложения

Расшифровка аббревиатур

Введение

1. АНАЛИЗ ТЕКУЩЕГО СОСТОЯНИЯ УПРАВЛЕНИЯ ОТХОДАМИ

1

2

3

4

5

6

7

8

1.1 Характеристика объектов размещения

1. Жымпитиский сельский округ

2. Кособинский сельский округ

3. Алгабасский сельский округ

4. Аралтобинский сельский округ

5. Елтайский сельский округ

6. Талдыбулакский сельский округ

7. Жетыкольский сельский округ

8. Саройский сельский округ

9. Буланский сельский округ

10. Булдуртинский сельский округ

11. Жосалинский сельский округ

12. Шолаканкатынский сельский округ

1.2 Анализ ситуации по коммунальным отходам

Анализ сравнения реализации ПУКО

1.3 Нормативная база по тарифам в сфере услуг по управлению коммунальными отходами

1

2

3

4

5

6

2. ЦЕЛИ, ЗАДАЧИ И ЦЕЛЕВЫЕ ПОКАЗАТЕЛИ

3 ОСНОВНЫЕ НАПРАВЛЕНИЯ, ПУТИ ДОСТИЖЕНИЯ ПОСТАВЛЕННОЙ ЦЕЛИ И СООТВЕТСТВУЮЩИЕ МЕРЫ

3.1 Обзор позитивного зарубежного опыта в управлении ТКО

3.2 Этапы реализации Программы

4. Необходимые ресурсы и источники финансирования

5. План мероприятий по реализации Программы управления отходами

П л а н м е р о п р и я т и йпо реализации Региональной программы управления коммунальными отходами Сырымского района ЗКО на 2024-2028 года

1

2

3

4

5

6

7

8

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

2024-2028 жылдарға арналған Сырым ауданы бойынша коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі бағдарламаны бекіту туралы

Аббревиатуралардың толық жазылуы

Кіріспе

1. ҚАЛДЫҚТАРДЫ БАСҚАРУДЫҢ ҚАЗІРГІ ЖАҒДАЙЫН ТАЛДАУ

1

2

3

4

5

П л а н м е р о п р и я т и й
по реализации Региональной программы управления коммунальными отходами Сырымского района ЗКО на 2024-2028 года