ИПС "Әділет"

      В соответствии с пунктом 30 Протокола об информационно-коммуникационных технологиях и информационном взаимодействии в рамках Евразийского экономического союза (приложение № 3 к Договору о Евразийском экономическом союзе от 29 мая 2014 года),в целях реализации пункта 3 Решения Коллегии Евразийской экономической комиссии от 6 ноября 2014 г. № 200 «О технологических документах, регламентирующих информационное взаимодействие при реализации средствами интегрированной информационной системы внешней и взаимной торговли общих процессов» Коллегия Евразийской экономической комиссии решила:
      1. Утвердить прилагаемую Методику анализа, оптимизации, гармонизации и описания общих процессов в рамках Евразийского экономического союза.
      2. Настоящее Решение вступает в силу по истечении 30 календарных дней с даты его опубликования.

Председатель Коллегии
Евразийской экономической комиссии В. Христенко

УТВЕРЖДЕНА

Решением Коллегии
Евразийской экономической комиссии
от 9 июня 2015 г. № 63

МЕТОДИКА
анализа, оптимизации, гармонизации и описания общих процессов
в рамках Евразийского экономического союза

I. Общие положения

      1. Настоящая Методика разработана в целях организации проведения анализа, оптимизации, гармонизации и описания общих процессов в рамках Евразийского экономического союза (далее – общий процесс, Союз) и предназначена для использования в качестве методических рекомендаций и технических требований к проектированию и описанию общих процессов, подлежащих учету в соответствии с пунктом 3 Решения Коллегии Евразийской экономической комиссии от 6 ноября 2014 г. № 200 при формировании технологических документов, регламентирующих информационное взаимодействие при реализации средствами интегрированной информационной системы внешней и взаимной торговли общих процессов (далее соответственно – интегрированная система, технологические документы общего процесса).
      2. Для целей настоящей Методики используются понятия, которые означают следующее:
      «базисная модель взаимодействия» – часть модели общих процессов, содержащая объекты, которые могут повторно использоваться при описании общих процессов и порядка обмена информацией между участниками общих процессов;
      «базисная модель данных» – часть модели данных, содержащая типы и элементы данных, которые могут повторно использоваться на всех уровнях моделирования, являются семантически нейтральными и не отражают специфику предметных областей;
      «гармонизация» – действие по согласованию определений, структур и форматов представления элементов данных в представляющей интерес области;
      «группа процедур общего процесса» – процедуры общего процесса, объединенные по какому-либо признаку в зависимости от специфики общего процесса;
      «инициатор» – участник информационного взаимодействия, начинающий выполнение транзакции общего процесса;
      «инициирующая операция» – первая операция транзакции общего процесса, выполняемая инициатором;
      «информационная система» – совокупность информационных технологий и технических средств, обеспечивающих обработку информационных ресурсов;
      «информационное взаимодействие» – обмен электронными документами и сведениями между двумя или более участниками общего процесса;
      «информационный объект общего процесса» – обстоятельства, действия или события, сведения о возникновении, изменении или прекращении (завершении) которых передаются в процессе информационного взаимодействия между участниками общего процесса в ходе выполнения процедур общего процесса;
      «исполнитель» – участник общего процесса, отвечающий за выполнение операции;
      «модель взаимодействия в рамках общего процесса» – компактное упрощенное представление о деятельности, предназначенное для анализа и формализованного описания взаимосвязанных бизнес-процессов и реализации информационного взаимодействия между их участниками, ограниченное рамками предметных областей;
      «модель данных предметной области» – часть модели данных, содержащая повторно используемые для построения структур электронных документов и сведений объекты, отражающие специфику определенной предметной области, сами являющиеся результатом моделирования, в том числе с использованием объектов базисной модели данных;
      «модель данных» – представление юридических фактов (обстоятельств, действий или событий), связей между ними и их состояний в виде графического и (или) словесного описания, пригодное для передачи, интерпретации и обработки формализованным образом, ограниченное рамками предметных областей реализации общих процессов;
      «модель общих процессов» – система взаимосвязанных фактов, понятий и отношений, предназначенная для описания и реализации общих процессов;
      «объект модели» – составная часть модели, представляющая собой обстоятельство, действие или событие и (или) их состояние, в отношении которых осуществляется моделирование;
      «операция общего процесса» – очередное, повторяющееся действие, входящее в круг функций, задач определенного участника общего процесса;
      «описание форматов и структур электронных документов и сведений, используемых для реализации средствами интегрированной системы общего процесса» – технологический документ, определяющий требования к форматам и структурам электронных документов и сведений, используемых при информационном взаимодействии в рамках общего процесса;
      «порядок присоединения к общему процессу» – технологический документ, определяющий требования к информационному взаимодействию, выполняемые одномоментно либо на протяжении определенного периода времени при присоединении нового участника к общему процессу;
      «правила информационного взаимодействия при реализации средствами интегрированной системы общего процесса» – технологический документ, содержащий обобщенное описание общего процесса, включая описание процедур, выполняемых в рамках этого общего процесса;
      «предметная область» – сфера деятельности Евразийской экономической комиссии и (или) уполномоченных органов государств – членов Союза или ее часть, в которой реализуются полномочия, предусмотренные международными договорами и актами, составляющими право Союза и законодательством государств-членов соответственно;
      «принимающая операция» – операция приема сообщения общего процесса, выполняемая респондентом в рамках транзакции общего процесса;
      «процедура общего процесса» – совокупность связанных между собой операций общего процесса, выполняемых участниками общего процесса и направленных на решение конкретной задачи в рамках общего процесса;
      «регламент информационного взаимодействия между участниками общего процесса при реализации средствами интегрированной системы общего процесса» – технологический документ, определяющий требования к порядку и условиям выполнения операций, непосредственно направленных на реализацию информационного взаимодействия между определенными участниками общего процесса;
      «реестр структур электронных документов и сведений» – реестр, включающий в себя полный перечень структур электронных документов и сведений, используемых при реализации информационного взаимодействия в интегрированной системе, определенный Решением Коллегии Евразийской экономической комиссии от 30 сентября 2014 г. № 180;
      «респондент» – участник информационного взаимодействия, принимающий сообщение от инициатора транзакции общего процесса и реагирующий на него по сценарию, определенному шаблоном транзакции общего процесса;
      «сообщение общего процесса» – формализованная информация прикладного характера, передаваемая в рамках информационного взаимодействия общего процесса;
      «транзакция общего процесса» – элементарное информационное взаимодействие между двумя участниками, которое осуществляется каждым участником в рамках своей операции общего процесса;
      «участник общего процесса» – Евразийская экономическая комиссия, уполномоченный орган государства – члена Союза, а также юридическое или физическое лицо, которое заинтересовано в результатах общего процесса или участие которого в общем процессе регламентировано международными договорами и актами, составляющими право Союза;
      «элемент данных» – единица данных, которая в определенном контексте считается неразделимой.
      Понятия «интегрированная информационная система Союза», «классификатор», «информационный ресурс», «общий информационный ресурс», «общий процесс в рамках Союза», «справочник», «электронный документ» используются в настоящей Методике в значениях, определенных Протоколом об информационно-коммуникационных технологиях и информационном взаимодействии в рамках Евразийского экономического союза (приложение № 3 к Договору о Евразийском экономическом союзе от 29 мая 2014 года).
      Для целей настоящей Методики наименование и содержание общего процесса в приводимых примерах является условным.

II. Принципы и этапы
проектирования общих процессов

      3. Проектирование общих процессов осуществляется исходя из следующих принципов:
      а) принцип системного анализа содержания общего процесса, который предполагает проведение всестороннего и полного исследования входящих в состав общего процесса операций и процедур – их функционального содержания и значения, регламентации в международных договорах и актах, составляющих право Союза, в законодательстве государств – членов Союза (далее – государства-члены);
      б) принцип использования международных стандартов, технологий и решений в области электронного обмена данными, который предполагает следующее:
      модель общих процессов разрабатывается с учетом рекомендаций Европейской экономической комиссии ООН по упрощению процедур международной торговли, созданию механизма «единого окна», упрощению и стандартизации данных для международной торговли;
      модель данных разрабатывается с учетом международных стандартов, в том числе ИСО/МЭК 11179 «Информационная технология. Регистры метаданных (РМД)», ИСО 15000-5 «Расширяемый язык маркировки деловой информации (ebXML).Часть 5. Техническое описание основных компонентов ebXML, версия 2.01 (ebCCTS)», а также с учетом опыта Всемирной таможенной организации в сфере создания и развития модели данных Всемирной таможенной организации;
      модель взаимодействия в рамках общего процесса разрабатывается с учетом методологии моделирования Европейской экономической комиссии ООН, версия 2.0 (UMM);
      в) принцип использования модельно-ориентированного подхода, который предполагает создание модели взаимодействия в рамках общего процесса как основы для формирования в автоматизированном режиме максимально полного комплекта технологических документов общего процесса, описания моделей данных предметных областей, описания базисной модели данных, базисной модели взаимодействия, описания реестра структур электронных документов и сведений, XML-схем для структур электронных документов и сведений;
      г) принцип гармонизации, который предполагает предварительную классификацию (кластеризацию) общих процессов и проектирование общего процесса исходя из гармонизированного с другими общими процессами, включенными в один кластер, перечня операций и процедур общего процесса, моделей взаимодействия в рамках общих процессов и обеспечивает сопоставимый, сходный и согласованный порядок реализации общих процессов;
      д) принцип унификации и стандартизации требований к данным и процедурам, который предполагает создание типовых структур электронных документов и сведений, форматов данных, технологических документов общего процесса для упорядоченного и единообразного использования объектов модели общих процессов;
      е) принцип автономности бизнес-процессов, реализуемых в рамках информационных систем участников информационного взаимодействия, который предполагает, что проектирование общих процессов направлено исключительно на спецификацию требований к информационному взаимодействию и регламентацию действий участников общего процесса в объеме, необходимом и достаточном для реализации указанного взаимодействия в соответствии с международными договорами и актами, составляющими право Союза;
      ж) принцип ориентации на обмен данными, который предполагает, что объектом проектирования является электронный обмен данными, а не документами;
      з) принцип обеспечения участия в проектировании общего процесса всех участников общего процесса, который предполагает привлечение к разработке модели взаимодействия в рамках общего процесса специалистов в области информационных технологий и экспертов в соответствующих предметных областях.
      4. Комплекс работ по проектированию общего процесса включает моделирование и документирование общего процесса, результатом которых является формализованное описание общего процесса, необходимое для реализации информационного взаимодействия в рамках данного общего процесса.
      5. Моделированию и документированию общего процесса предшествуют следующие этапы:
      а) анализ операций и процедур, входящих в состав общего процесса;
      б) разработка концепции реализации общего процесса.
      6. Анализ операций и процедур, входящих в состав проектируемого общего процесса, начинается с определения наименования общего процесса в соответствии с утверждаемым Евразийской экономической комиссией (далее – Комиссия) перечнем общих процессов в рамках Союза. В ходе анализа для целей описания структуры общего процесса и формирования перечня операций и процедур, входящих в состав общего процесса, исследуются положения международных договоров и актов, составляющих право Союза, а также принятых в их исполнение актов законодательства государств-членов, предусматривающих совершение Комиссией, уполномоченными органами государств-членов, юридическими и физическими лицами действий (в том числе с информацией) в рамках возложенных на них обязанностей и (или) предоставленных прав.
      7. На основе результатов анализа операций и процедур, входящих в состав общего процесса, разрабатывается концепция реализации общего процесса, в которой описывается структура общего процесса, определяются его участники, цели реализации общего процесса и способы их достижения, приводятся перечень операций и процедур, сгруппированных по своему назначению, схематическое изображение выполнения операций и процедур (групп операций и процедур), перечень информационных объектов общего процесса, план реализации общего процесса с указанием сроков и основных мероприятий.
      8. Моделирование общего процесса представляет собой построение модели взаимодействия в рамках общего процесса, для чего на основе концепции реализации общего процесса, указанной в пункте 7 настоящей Методики, формируется система взаимосвязанных фактов и понятий, предназначенная для описания и реализации общего процесса с учетом требований его оптимизации и гармонизации.
      Результатом этапа проектирования общих процессов является модель общих процессов.
      Модель общих процессов разрабатывается как синтаксически и технологически нейтральная, применимая в качестве основы для формирования в автоматизированном режиме комплекта документов, содержащих описания общих процессов и модели данных.
      Применение модели общих процессов обеспечивает как согласованность технологических документов общего процесса, входящих в состав формируемого в соответствии с Решением Коллегии Евразийской экономической комиссии от 6 ноября 2014 г. № 200 комплекта, так и их согласованность с технологическими документами иных общих процессов в рамках Союза.
      9. Документирование общего процесса предусматривает:
      а) подготовку проектов технологических документов общего процесса в соответствии с типовым перечнем технологических документов, регламентирующих взаимодействие при реализации средствами интегрированной информационной системы внешней и взаимной торговли общих процессов, определенным Решением Коллегии Евразийской экономической комиссии от 6 ноября 2014 г. № 200;
      б) согласование с уполномоченными органами государств-членов сформированных в комплект проектов технологических документов общего процесса;
      в) принятие решения Комиссии об утверждении технологических документов общего процесса.

III. Общие технические требования
к технологическим документам общего процесса

10. Проекты технологических документов общего процесса оформляются в соответствии с правилами внутреннего документооборота в Евразийской экономической комиссии с учетом требований к оформлению отдельных положений (разделов, подразделов, пунктов, таблиц и рисунков), установленных настоящей Методикой.
11. Технологические документы общего процесса утверждаются решением Комиссии.

1. Требования к разделу «Общие положения»

      12. В разделе приводятся сведения о нормативных правовых актах, в соответствии с которыми разработан технологический документ.
      Ссылки на нормативные правовые акты приводятся с целью обоснования необходимости разработки технологического документа, а также обеспечения полноты учета регламентации операций и процедур, составляющих общий процесс, предусматриваемой (устанавливаемой) международными договорами и актами, составляющими право Союза.
      13. В ссылке на нормативный правовой акт должны указываться реквизиты в следующей последовательности: вид акта (международный договор, решение органа Союза), дата его подписания, регистрационный номер и наименование акта. Например:

     1. Настоящие Правила разработаны в соответствии со следующими актами, входящими в право Евразийского экономического союза:
     Договор о Евразийском экономическом союзе от 29 мая 2014 года;
     Решение Совета Евразийской экономической комиссии от _______ 2015 г. № _ «Об утверждении перечня общих процессов в рамках Евразийского экономического союза»;
     Решение Коллегии Евразийской экономической комиссии от 6 ноября 2014 г. № 200 «О технологических документах, регламентирующих информационное взаимодействие при реализации средствами интегрированной информационной системы внешней и взаимной торговли общих процессов»;
     Решение Коллегии Евразийской экономической комиссии от ______ 2015 г. № _ «О Методике анализа, оптимизации, гармонизации и описания общих процессов в рамках Евразийского экономического союза».

14. Если на указываемые в разделе нормативные правовые акты в тексте технологического документа будут даваться неоднократные ссылки, при первом его упоминании вводится сокращение по следующей форме:

Договор о Евразийском экономическом союзе от 29 мая 2014 года (далее – Договор о Союзе).

2. Требования к разделу «Область применения»

15. В разделе приводятся сведения о назначении технологического документа и области его применения.
16. Назначение технологического документа определяется посредством указания цели его разработки или краткой характеристики его содержания. Например:

Настоящие Правила разработаны в целях определения порядка и условий информационного взаимодействия между участниками общего процесса «Регистрация и использование заявок на получение права на территориях государств – членов Евразийского экономического союза» (далее – общий процесс), включая описание процедур, выполняемых в рамках этого общего процесса.

или:

Настоящий Регламент определяет требования к порядку и условиям выполнения операций, непосредственно направленных на реализацию информационного взаимодействия между участниками общего процесса «Регистрация и использование заявок на получение права на территориях государств – членов Евразийского экономического союза» (далее – общий процесс).

или:

Настоящее Описание определяет требования к форматам и структурам электронных документов и сведений, используемых при информационном взаимодействии в рамках общего процесса «Регистрация и использование заявок на получение права на территориях государств – членов Евразийского экономического союза» (далее – общий процесс).

или:

Настоящий Порядок определяет требования к информационному взаимодействию при присоединении к общему процессу «Регистрация и использование заявок на получение права на территориях государств – членов Евразийского экономического союза» (далее – общий процесс) нового участника.

В пункте может приводиться уточнение назначения технологического документа. Например:

Структуры электронных документов и сведений состоят из элементов данных, которые описаны в базисной модели данных и моделях данных предметных областей.

17. Область применения технологического документа определяется указанием на отношения, на которые распространяется его действие. Например:

Настоящие Правила применяются участниками общего процесса при контроле за порядком выполнения процедур и операций в рамках общего процесса, а также при проектировании, разработке и доработке компонентов информационных систем, обеспечивающих реализацию общего процесса.

или:

Настоящий Регламент применяется участниками общего процесса при контроле за порядком выполнения процедур и операций в рамках общего процесса, а также при проектировании, разработке и доработке компонентов информационных систем, обеспечивающих реализацию этого общего процесса.

или:

Настоящее Описание применяется при проектировании, разработке и доработке компонентов информационных систем при реализации процедур общего процесса средствами интегрированной системы внешней и взаимной торговли (далее – интегрированная система).

или:

Настоящий Порядок применяется при присоединении нового участника к общему процессу однократно перед началом оперативной деятельности нового участника.

Если область применения технологического документа характеризуется особенностями (особыми обстоятельствами или условиями реализации общественных отношений, субъектными составами), в разделе могут приводиться дополнительные положения. Например:

     Описание структур электронных документов и сведений приводится в табличной форме с указанием полного реквизитного состава с учетом уровней иерархии вплоть до простых (атомарных) реквизитов.
      В таблице описывается однозначное соответствие реквизитов электронных документов и сведений (далее – реквизиты) и элементов данных.
      В таблице формируются следующие поля (графы):
      «иерархический номер» – порядковый номер реквизита;
      «имя реквизита» – устоявшееся или официальное словесное обозначение реквизита;
      «описание реквизита» – текст, поясняющий смысл (семантику) реквизита;
      «идентификатор» – идентификатор элемента данных в модели данных, соответствующего реквизиту;
      «область значений» – словесное описание возможных значений реквизита;
      «мн.» – множественность реквизитов: обязательность (опциональность) и количество возможных повторений реквизита.
      Для указания множественности реквизитов используются следующие обозначения:
      1 – реквизит обязателен, повторения не допускаются;
      n – реквизит обязателен, должен повторяться n раз (n > 1);
      1..* – реквизит обязателен, может повторяться без ограничений;
      n..* – реквизит обязателен, должен повторяться не менее n раз (n > 1);
      n..m – реквизит обязателен, должен повторяться не менее n раз и не более m раз (n > 1, m > n);
      0..1 – реквизит опционален, повторения не допускаются;
      0..* – реквизит опционален, может повторяться без ограничений;
      0..m – реквизит опционален, может повторяться не более m раз (m > 1).

3. Требования к разделу «Основные понятия»

      18. В разделе приводятся основные понятия, используемые в технологическом документе, и их определения.
      19. В технологическом документе целесообразно давать определения специальным и малоизвестным понятиям, а также понятиям, которые в других группах общественных отношений применяются в иных значениях, не совпадающих со значением, которое придается им в технологическом документе.
      Используемые в технологическом документе технические термины и их значения должны соответствовать терминам и их значениям, применяемым в международных стандартах, технологиях и решениях в области электронного обмена данными, применение которых рекомендовано Комиссией либо установлено международными договорами и актами, составляющими право Союза.
      20. При формировании понятийного аппарата в рамках одного комплекта технологических документов общего процесса выполняются следующие требования:
      если указанные в пункте 19 настоящей Методики понятия используются в 2 и более технологических документах, их определения приводятся в правилах информационного взаимодействия при реализации средствами интегрированной системы общего процесса (далее – правила информационного взаимодействия). При этом в других технологических документах, в которых используются эти понятия, даются ссылки на пункт правил информационного взаимодействия, содержащий определения указанных понятий;
      если указанные в пункте 19 настоящей Методики понятия используются только в одном технологическом документе, их определения приводятся в данном технологическом документе.
      21. В разделе не приводятся используемые в технологическом документе понятия, определения которым даны в нормативных правовых актах высшей или равной юридической силы, указанных в разделе «Общие положения» технологического документа.
      К таким понятиям относятся, в частности, понятия, указанные в пункте 2 Протокола об информационно-коммуникационных технологиях и информационном взаимодействии в рамках Евразийского экономического союза (приложение № 3 к Договору о Евразийском экономическом союзе от 29 мая 2014 года), а также понятия, указанные в пункте 2 настоящей Методики.

IV. Технические требования
к проектированию и описанию общего процесса
в правилах информационного взаимодействия

1. Требования к разделу
«Основные сведения об общем процессе»

      22. В разделе приводится полное наименование общего процесса и вводится его кодовое обозначение, определяются цель (цели) и задачи общего процесса, участники общего процесса, описывается структура общего процесса.
      В разделе выделяются подразделы «Цели и задачи общего процесса», «Участники общего процесса», «Структура общего процесса», «Процедуры общего процесса».
      23. Полное наименование общего процесса указывается в соответствии с перечнем общих процессов в рамках Евразийского экономического союза, утвержденным решением Комиссии.
      Кодовое обозначение общего процесса формируется в соответствии с разделом VIII настоящей Методики и приводится в отдельном пункте. Кодовое обозначение общего процесса, введенное в правилах информационного взаимодействия, используется в других технологических документах общего процесса.
      Сведения о наименовании и кодовом обозначении общего процесса приводятся по следующей форме:

1. Полное наименование общего процесса: «Регистрация и использование заявок на получение права на территориях государств – членов Евразийского экономического союза».
2. Кодовое обозначение общего процесса: P.OT.01, версия 1.0.0.

      24. Определению задач общего процесса предшествует определение целей (цели) общего процесса, описываемых как конечные результаты, на достижение которых направлена реализация общего процесса.
      Используемые в подразделе «Цели и задачи общего процесса» для определения целей общего процессы формулировки должны отвечать следующим условиям:
      они должны быть конкретными;
      они должны быть понятными для лиц, применяющих правила информационного взаимодействия;
      они должны исключать возможность неоднозначной трактовки планируемого результата.
      25. Задачи общего процесса определяются в подразделе как совокупность взаимосвязанных мероприятий, обеспечивающих достижение целей общего процесса.
      Формулировки задач общего процесса должны основываться на положениях международных договоров и актов, составляющих право Союза, и отвечать требованиям конкретности, необходимости и достаточности для достижения цели (целей) общего процесса.
      При формулировании задач необходимо обеспечить их взаимоувязанность, согласованность, возможность проверки их решения.
      26. Состав участников общего процесса определяется в подразделе «Участники общего процесса» на основе положений международных договоров и актов, составляющих право Союза, регламентирующих общий процесс.
      Перечень участников общего процесса с кодовыми обозначениями приводится в табличной форме согласно следующему образцу:

Кодовое обозначение	Наименование	Описание
1	2	3

Пример:

Кодовое обозначение	Наименование	Описание
1	2	3
P.ACT.001	Комиссия	орган, обеспечивающий доступ к сведениям реестра заявок на получение права на информационном портале Союза. Получает сведения из национальных информационных ресурсов государств-членов и обновляет сведения реестра заявок на получение права на информационном портале Союза
P.OT.01.ACT.001	заявитель	юридическое или физическое лицо, подавшее заявку на получение права в уполномоченный орган государства-члена
P.OT.01.ACT.003	уполномоченный орган	уполномоченный орган государства-члена, который принимает заявки на получение права, формирует и ведет национальный информационный ресурс заявок на получение права
P.OT.01.ACT.004	национальное ведомство	уполномоченный орган государства-члена, ответственный за экспертизу заявки на получение права

      Кодовое обозначение присваивается каждому участнику общего процесса в соответствии с разделом VIII настоящей Методики.
      В графе «Наименование» приводится наименование участника общего процесса, определяемое в соответствии с международными договорами и актами, составляющими право Союза, актами законодательства государства-члена.
      В графе «Описание» в отношении уполномоченных органов указываются наименования органов исполнительной власти государств-членов, наделенных соответствующими полномочиями в соответствии с законодательством государств-членов, действующих в качестве участников общего процесса на основании международных договоров и актов, составляющих право Союза, и принятых в их исполнение актов законодательства государств-членов.
      Вместо наименования уполномоченного органа может приводиться характеристика сферы его компетенции, например: «Уполномоченный орган исполнительной власти государства-члена, осуществляющий ведение …» или «Уполномоченный орган государства-члена, к компетенции которого в соответствии с законодательством государства-члена относятся вопросы …».
      Если в соответствии с международными договорами и актами, составляющими право Союза, и (или) принятыми в их исполнение актами законодательства государств-членов в общем процессе участвует структурное подразделение уполномоченного органа или Комиссии, в графе «Описание» приводится наименование указанного структурного подразделения либо признаки, позволяющие выделить ответственное структурное подразделение в организационной структуре уполномоченного органа или Комиссии, например: «Евразийская экономическая комиссия, Департамент защиты внутреннего рынка» или «департамент Евразийской экономической комиссии, осуществляющий полномочия органа, ответственного за проведение расследований, предшествующих введению специальных защитных, антидемпинговых и компенсационных мер на территории Евразийского экономического союза».
      Если законодательством государства-члена предусмотрена возможность делегирования выполняемых органами исполнительной власти полномочий и такая возможность реализована, в графе «Описание» приводится наименование соответствующей организации или приводятся характеристики, позволяющие идентифицировать указанную организацию.
      При описании заинтересованных лиц с использованием группировочных признаков могут приводится характеристики юридических и (или) физических лиц, позволяющие объединить их по признаку вовлеченности в общий процесс (непосредственному участию в выполняемых операциях и процедурах), заинтересованности в результате общего процесса. Если в соответствии с международными договорами и актами, составляющими право Союза, круг юридических и физических лиц определен указанием на осуществляемые виды деятельности (сферу деятельности), в графе «Описание» целесообразно использовать соответствующие нормативные обозначения, например: «таможенные перевозчики», «декларанты», «получатели промышленной субсидии», «хозяйствующий субъект (субъект рынка)».
      27. В подразделе «Структура общего процесса» приводятся сведения, формирующие общее представление обо всех процедурах общего процесса и связях между ними.
      Описание процедур общего процесса приводится для общего процесса в целом (если процедуры не объединены в группы) или отдельно для каждой группы процедур (если процедуры объединены в группы).
      Если в рамках общего процесса предполагается использование общего информационного ресурса, определяются общие принципы формирования и ведения этого ресурса с указанием ответственных участников общего процесса, а также общие правила доступа к представляемой информации.
      Если в общем процессе отдельные процедуры объединены в группы в соответствии с задачами общего процесса, в рамках описания структуры общего процесса перечисляются все группы процедур.
      Сведения о структуре общего процесса сопровождаются иллюстрацией, выполненной с использованием графической нотации в соответствии с требованиями согласно приложению.
      Кодовое обозначение процедуры общего процесса, приводимое в перечне процедур общего процесса, формируется в соответствии с разделом VIII настоящей Методики.
      Перечень процедур общего процесса приводится в табличной форме согласно следующему образцу:

Кодовое обозначение	Наименование	Описание
1	2	3

Пример:

Кодовое обозначение	Наименование	Описание
1	2	3
P.OT.01.PRC.001	регистрация и предварительная экспертиза заявки на получение права	процедура предназначена для проверки уполномоченным органом правильности оформления представленных документов, наличия документов и сведений, необходимых для регистрации заявки на получение права в реестре заявок на получение права в соответствии с требованиями, предусмотренными Договором о Союзе
P.OT.01.PRC.002	прием обращения о нарушении прав заявителя	процедура предназначена для защиты прав заявителей, которые могут быть нарушены в связи с подачей заявки другим заявителем. Заявитель, права которого могут быть нарушены, подает обращение о нарушении прав через личный кабинет на информационном портале Союза и получает уведомление о результатах рассмотрения обращения в личном кабинете на информационном портале Союза
P.OT.01.PRC.003	преобразование заявки на получение права в национальную заявку	процедура предназначена для преобразования заявки на получение права в национальную заявку на регистрацию права на основании ходатайства заявителя
P.OT.01.PRC.004	экспертиза заявки на получение права	процедура предназначена для проверки уполномоченным органом отсутствия оснований для отказа в регистрации заявки на получение права, предусмотренных Договором о Союзе
P.OT.01.PRC.005	принятие решения о регистрации полученного права	процедура предназначена для принятия уполномоченным органом решения о возможности регистрации полученного права по результатам экспертизы заявки на основании заключений национальных ведомств

2. Требования к разделу
«Информационные объекты общего процесса»

28. Перечень основных информационных объектов, сведения о которых или из которых передаются в процессе информационного взаимодействия, приводится в табличной форме согласно следующему образцу:

Кодовое обозначение	Наименование	Описание
1	2	3

Пример:

Кодовое обозначение	Наименование	Описание
1	2	3
P,.OT.01.BEN.001	заявка на получение права	совокупность сведений, необходимых для регистрации полученного права

29. Кодовое обозначение информационного объекта общего процесса или информационного ресурса формируется в соответствии с разделом VIII настоящей Методики.

3. Требования к разделу
«Ответственность участников общего процесса»

      30. Положения о дисциплинарной ответственности должностных лиц и сотрудников уполномоченных органов государств-членов и Комиссии, участвующих в информационном взаимодействии, за своевременность и полноту передачи сведений, если такая ответственность предусмотрена международными договорами и (или) актами, составляющими право Союза, включаются в раздел с целью повышения дисциплины должностных лиц и сотрудников, предупреждения или исключения нарушения правил информационного взаимодействия.
      31. В разделе приводятся ссылки на международные договоры и (или) акты, составляющие право Союза, определяющие основания и порядок привлечения должностных лиц и сотрудников Комиссии к дисциплинарной ответственности.
      В отношении должностных лиц и сотрудников уполномоченных органов государств-членов в разделе при необходимости приводятся ссылки на нормативные правовые акты государств-членов, устанавливающие основания и порядок привлечения должностных лиц и сотрудников уполномоченных органов к ответственности.

4. Требования к разделу
«Справочники и классификаторы общего процесса»

      32. Раздел включается в правила информационного взаимодействия, если при реализации общего процесса для кодирования информации, используемой в процессе информационного взаимодействия, применяются справочники и (или) классификаторы.
      33. В разделе приводится перечень используемых справочников и классификаторов с их кратким описанием.
      Перечень справочников и классификаторов общего процесса приводится в табличной форме согласно следующему образцу:

Кодовое обозначение	Наименование	Тип	Описание
1	2	3	4

Пример:

Кодовое обозначение	Наименование	Тип	Описание
1	2	3	4
P.CLS.001	классификатор стран мира	международный классификатор	содержит перечень наименований стран и соответствующие им коды (утвержден Решением Комиссии Таможенного союза от 20 сентября 2010 г. № 378)

      34. В разделе могут указываться общие требования к используемым справочникам и классификаторам.
      35. Если в общем процессе используются классификаторы, значения которых регламентируются теми же правовыми актами, которые регламентируют общий процесс, кодовое обозначение самого классификатора не приводится (приводится символ «—»).
      Элементы классификатора с их кодами приводятся в модели данных предметной области или в модели данных общего процесса в области значений соответствующего типа данных.

5. Требования к разделу
«Процедуры общего процесса»

      36. В разделе приводится описание процедур, выполняемых в рамках общего процесса, группируемых в соответствии с задачами общего процесса.
      37. В зависимости от количества выделенных групп процедур в разделе «Структура общего процесса» могут быть сформированы подразделы, в которых приводятся описания процедур по соответствующим группам.
      В каждом таком подразделе приводится схема выполнения и перечень операций процедуры, выполняемой в рамках группы процедур.
      Каждая схема выполнения процедуры сопровождается иллюстрацией, выполненной с использованием графической нотации в соответствии с требованиями, приводимыми в приложении к настоящей Методике.
      38. При описании каждой процедуры указываются операции, выполняемые участниками общего процесса в рамках процедуры, и их последовательность, а также приводится детальное описание каждой операции с определением условий ее выполнения и достигаемых результатов.
      39. Перечень операций для каждой процедуры приводится в табличной форме согласно следующему образцу:

Кодовое обозначение	Наименование	Описание
1	2	3

Пример:

Кодовое обозначение	Наименование	Описание
1	2	3
P.OT.01.OPR.001	проверка правильности оформления заявки	приведено в таблице 7 настоящих Правил
P.OT.01.OPR.002	регистрация заявки на получение права	приведено в таблице 8 настоящих Правил
P.OT.01.OPR.003	проверка правильности оформления сведений	приведено в таблице 9 настоящих Правил
P.OT.01.OPR.004	принятие решения по результатам предварительной экспертизы	приведено в таблице 10 настоящих Правил
P.OT.01.OPR.005	представление сведений о заявке на получение права, необходимых для публикации	приведено в таблице 11 настоящих Правил
P.OT.01.OPR.006	публикация заявки на получение права в реестре заявок на получение права	приведено в таблице 12 настоящих Правил
P.OT.01.OPR.007	прием сведений о публикации заявки на получение права	приведено в таблице 13 настоящих Правил

40. Описание каждой операции приводится в табличной форме согласно следующему образцу:

№ п/п	Обозначение элемента	Описание
1	Кодовое обозначение
2	Наименование операции
3	Исполнитель
4	Условия выполнения
5	Ограничения
6	Описание операции
7	Результаты

Пример:

№ п/п	Обозначение элемента	Описание
1	Кодовое обозначение	P.OT.01.OPR.001
2	Наименование операции	проверка правильности оформления заявки
3	Исполнитель	уполномоченный орган
4	Условия выполнения	выполняется, если от заявителя поступила заявка на получение права
5	Ограничения	заявка на получение права подается на русском языке или на языке, предусмотренном законодательством государства уполномоченного органа с приложением перевода заявки на русский язык
6	Описание операции	исполнитель принимает заявку на получение права и проверяет правильность ее оформления
7	Результаты	заявка принята в обработку, если соответствует установленным требованиям. В противном случае заявителю направляется решение об отказе в принятии заявки к рассмотрению

6. Требования к разделу
«Порядок действий в нештатных ситуациях»

      41. Сведения о возможных нештатных ситуациях в ходе выполнения процедур и общем порядке действий при их разрешении могут приводиться непосредственно в разделе или путем указания ссылок на акты, в которых такой порядок определен (в частности, на другие технологические документы общего процесса).
      42. В числе нештатных ситуаций в разделе указываются технические сбои, ошибки структурного и логического контроля, другие. Например:
      В ходе выполнения процедур общего процесса вероятны нештатные ситуации, когда обработка данных не может быть произведена в обычном режиме. Нештатные ситуации возникают при технических сбоях, истечении установленного времени ожидания и в иных случаях.
      43. В разделе определяется последовательность совершения участниками общего процесса соответствующих действий, в частности установление факта возникновения нештатной ситуации и ее идентификация (определение ее типа), проверка сообщения о нештатной ситуации, информирование о ней других участников общего процесса, принятие мер по устранению причин, вызвавших нештатную ситуацию, и последствий нештатной ситуации.
      Последовательность совершения действий зависит от типа нештатной ситуации. Например:

      В случае возникновения ошибок структурного и логического контроля уполномоченный орган осуществляет проверку сообщения, относительно которого получено уведомление об ошибке, на соответствие описанию форматов и структур электронных документов и сведений, используемых для реализации общего процесса, и требованиям к контролю сообщений, определенным в Регламенте информационного взаимодействия между участниками общего процесса «Регистрация и использование заявок на получение права на территориях государств – членов Евразийского экономического союза», утвержденном Решением Коллегии Евразийской экономической комиссии от № (далее – Регламент информационного взаимодействия). В случае если выявлено несоответствие указанным описанию и (или) требованиям, уполномоченный орган принимает все необходимые меры для устранения выявленной ошибки.
      В целях разрешения нештатных ситуаций государства-члены информируют друг друга и Комиссию об уполномоченных органах, которые обеспечивают выполнение требований, предусмотренных настоящими Правилами, а также представляют контактные данные лиц, ответственных за обеспечение технической поддержки при реализации общего процесса.
      Детализированное описание действий в нештатных ситуациях приводится в Регламенте информационного взаимодействия.

V. Технические требования
к проектированию и описанию общего процесса
в регламенте информационного взаимодействия между
участниками общего процесса при реализации средствами
интегрированной системы общего процесса

1. Требования к разделу
«Основные сведения об информационном взаимодействии в рамках общего процесса»

      44. В разделе описываются функциональные роли каждого участника общего процесса, а также структура информационного взаимодействия с учетом выделенных групп процедур и выбранных способов взаимодействия.
      Структура информационного взаимодействия описывается в регламенте информационного взаимодействия между участниками общего процесса при реализации средствами интегрированной системы общего процесса (далее – регламент информационного взаимодействия) с целью установления связи между описанием общего процесса и описанием регламентируемого информационного взаимодействия.
      Если при описании общего процесса, в рамках которого выполняется регламентируемое информационное взаимодействие, использовалось объединение процедур в группы, информационное взаимодействие описывается отдельно для каждой группы процедур.
      45. В разделе выделяются подразделы «Участники информационного взаимодействия» и «Структура информационного взаимодействия».
      46. Перечень ролей участников информационного взаимодействия в рамках общего процесса приводится в подразделе «Участники информационного взаимодействия» в табличной форме согласно следующему образцу:

Наименование роли	Описание роли	Участник, выполняющий роль
1	2	3

Пример:

Наименование роли	Описание роли	Участник, выполняющий роль
1	2	3
Координатор	отвечает за формирование и ведение реестра заявок на получение права, представляет доступ к сведениям, содержащимся в данном реестре	Комиссия (P.ACT.001)
Регистратор	отвечает за ведение национального информационного ресурса, содержащего сведения о заявках на получение права	уполномоченный орган (P.OT.01.ACT.003)

      47. Структура информационного взаимодействия описывается в соответствующем подразделе в текстовой форме путем перечисления процедур, по назначению которых осуществляется информационное взаимодействие.
      Структура информационного взаимодействия сопровождается иллюстрацией, выполненной с использованием графической нотации в соответствии с требованиями, приводимыми в приложении к настоящей Методике.
      Структура информационного взаимодействия дополняется пояснением, которое оформляется в виде текста. Например:

     Информационное взаимодействие между уполномоченными органами государств-членов и Комиссией реализуется в рамках общего процесса.
      Структура общего процесса приводится в Правилах информационного взаимодействия при реализации средствами интегрированной информационной системы внешней и взаимной торговли общего процесса «Регистрация и использование полученного права на территориях государств – членов Евразийского экономического союза», утвержденных Решением Коллегии Евразийской экономической комиссии от 2015 г. №.
      Информационное взаимодействие определяет порядок выполнения транзакций общего процесса, каждая из которых представляет собой обмен сообщениями в целях синхронизации состояний информационного объекта общего процесса между двумя участниками информационного взаимодействия. Для каждого информационного взаимодействия описаны отношения между операциями общего процесса и связанными с ними транзакциями.
      Транзакция общего процесса предполагает, что инициатор в рамках выполняемой им операции (инициирующей операции) отправляет респонденту сообщение-запрос, в ответ на которое респондент в рамках выполняемой им операции (принимающей операции) в зависимости от шаблона транзакции общего процесса может направить или не направить сообщение-ответ. При этом данные передаются в составе сообщений в структурированном виде в соответствии с описанием форматов электронных документов и сведений, используемых для реализации средствами интегрированной системы.
      Транзакции общего процесса выполняются в соответствии с заданными параметрами транзакций общего процесса, как это определено настоящим Регламентом.

2. Требования к разделу
«Информационное взаимодействие в рамках групп процедур»

      48. В разделе приводится перечень транзакций общего процесса, сведения о последовательности их выполнения, о связанных с ними информационных объектах, об операциях, выполняемых участниками общего процесса в рамках процедур, входящих в определенную группу.
      В разделе могут выделяться подразделы в зависимости от количества групп процедур, сформированных в регламенте информационного взаимодействия.
      49. Перечень транзакций общего процесса, сгруппированных по процедурам, выполняемым в рамках общего процесса, приводится в табличной форме согласно следующему образцу:

№ п/п	Операции, выполняемые инициатором	Промежуточные состояния информационных объектов общего процесса	Операции, выполняемые респондентом	Результирующее состояние информационного объекта общего процесса	Транзакция общего процесса
1	2	3	4	5	6
Название процедуры (код процедуры)


Название процедуры (код процедуры)

Пример:

№ п/п	Операция, выполняемая инициатором	Промежуточное состояние информационного объекта общего процесса	Операция, выполняемая респондентом	Результирующее состояние информационного объекта общего процесса	Транзакция общего процесса
1	2	3	4	5	6
1	Регистрация и предварительная экспертиза заявки на получение права (P.OT.01.PRC.001)
1.1	Представление сведений о заявке на получение права для публикации (P.OT.01.OPR.005). Прием сведений о публикации заявки на получение права (P.OT.01.OPR.007)	заявка на получение права (P.OT.01.BEN.001): передана для публикации	публикация заявки на получение права в реестре заявок на получение права (P.OT.01.OPR.006)	заявка на получение права (P.OT.01.BEN.001): опубликована	публикация заявки на получение права (P.OT.01.TRN.001)
2	Прием обращения о нарушении права заявителя (P.OT.01.PRC.002)
2.1	Направление сведений о нарушении права заявителя на проверку (P.OT.01.OPR.008). Уведомление заявителя об отказе в рассмотрении обращения (P.OT.01.OPR.010). Исключение заявки на получение права из реестра заявок на получение права (P.OT.01.OPR.011)	заявка на получение права (P.OT.01.BEN.001): получены сведения о нарушении права	получение и проверка сведений о нарушении права заявителя (P.OT.01.OPR.009)	заявка на получение права (P.OT.01.BEN.001): сведения о нарушении права отклонены. Заявка на право (P.OT.01.BEN.001): сведения о нарушении права приняты	рассмотрение обращения о нарушении права заявителя (P.OT.01.TRN.002)
3	Преобразование заявки на получение права в национальную заявку (P.OT.01.PRC.003)
3.1	Направление в Комиссию сведений о преобразовании заявки в национальную заявку (P.OT.01.OPR.012)	заявка на получение права (P.OT.01.BEN.001): получены сведения о смене статуса	публикация сведений о преобразовании заявки на получение права в национальную заявку (P.OT.01.OPR.013)	заявка на получение права (P.OT.01.BEN.001): опубликован измененный статус заявки	публикация сведений о преобразовании заявки на получение права в национальную заявку (P.OT.01.TRN.003)
3.2	Рассылка извещения о преобразовании заявки в национальную заявку (P.OT.01.OPR.014)	–	получение извещения о преобразовании заявки на получение права в национальную заявку (P.OT.01.OPR.015)	заявка на получение права (P.OT.01.BEN.001): извещение о смене статуса направлено	рассылка извещения о преобразовании заявки на получение права в национальную заявку на получение права (P.OT.01.TRN.004)
4	Принятие решения о регистрации полученного права (P.OT.01.PRC.005)
4.1	Представление сведений о результатах экспертизы (P.OT.01.OPR.020). Получение уведомления об обработке представленных сведений о результатах экспертизы (P.OT.01.OPR.022)	заявка на получение права (P.OT.01.BEN.001): представлены сведения о результатах экспертизы	прием, обработка и публикация сведений о результатах экспертизы (P.OT.01.OPR.021)	заявка на получение права (P.OT.01.BEN.001): сведения о результатах экспертизы опубликованы	публикация сведений о результатах экспертизы заявки на получение права (P.OT.01.TRN.005)

50. Каждая транзакция общего процесса сопровождается иллюстрацией, выполненной с использованием графической нотации в соответствии с требованиями, приводимыми в приложении к настоящей Методике.

3. Требования к разделу
«Описание сообщений общего процесса»

51. В разделе приводятся перечень и описание сообщений общего процесса, связанных с ними электронных документов и сведений, передаваемых (принимаемых) участниками общего процесса, определенными регламентом информационного взаимодействия.
52. Перечень сообщений общего процесса приводится в табличной форме согласно следующему образцу:

Кодовое обозначение	Наименование	Структура электронного документа (сведений)
1	2	3

Пример:

Кодовое обозначение	Наименование	Структура электронного документа (сведений)
P.OT.01.MSG.001	сведения о заявке на получение права	заявка на регистрацию полученного права (R.OT.OT.01.001)
P.OT.01.MSG.002	сведения о нарушении права заявителя	заявка на регистрацию полученного права (R.OT.OT.01.001)
P.OT.01.MSG.003	сведения об утвержденном обращении о нарушении права заявителя	заявка на регистрацию полученного права (R.OT.OT.01.001)
P.OT.01.MSG.004	сведения о преобразовании заявки на получение права в национальную заявку	заявка на регистрацию полученного права (R.OT.OT.01.001)
P.OT.01.MSG.006	сведения о результатах экспертизы заявки на получение права и вынесенном решении	заявка на регистрацию полученного права (R.OT.OT.01.001)
P.OT.01.MSG.007	извещение о преобразовании заявки на получение права в национальную заявку	уведомление о результате обработки (R.006)
P.OT.01.MSG.008	уведомление о публикации сведений заявки на получение права	уведомление о результате обработки (R.006)
P.OT.01.MSG.009	уведомление об отклонении обращения о нарушении прав заявителя	уведомление о результате обработки (R.006)
P.OT.01.MSG.010	уведомление о публикации результатов экспертизы и вынесенного решения	уведомление о результате обработки (R.006)
P.OT.01.MSG.011	запрос даты и времени изменения заявки на получение права	заявка на регистрацию полученного права (R.OT.OT.01.001)
P.OT.01.MSG.012	дата и время изменения заявки на получение права	состояние актуализации общего ресурса (R.007)
P.OT.01.MSG.013	запрос подтверждения статуса заявки на получение права	заявка на регистрацию полученного права (R.OT.OT.01.001)
P.OT.01.MSG.014	уведомление о подтверждении статуса заявки на получение права	уведомление о результате обработки (R.006)
P.OT.01.MSG.015	уведомление о неподтверждении статуса заявки на получение права	уведомление о результате обработки (R.006)
P.OT.01.MSG.016	отчет о заявках на получение права	отчет о заявках на получение права (R.OT.OT.01.002)
P.OT.01.MSG.017	уведомление об обработке отчета о заявках на получение права	уведомление о результате обработки (R.006)

Кодовое обозначение сообщения общего процесса, приводимое в перечне сообщений общего процесса, формируется в соответствии с разделом VIII настоящей Методики.
53. В разделе приводятся требования к структуре данных в составе сообщения, правила формирования ссылки на соответствующую структуру в описании форматов электронных документов и сведений, используемых для реализации общего процесса. Например:

Структура данных в составе сообщения должна соответствовать описанию форматов электронных документов и сведений, используемых для реализации общего процесса.
Ссылка на соответствующую структуру в описании форматов и структур электронных документов и сведений, используемых для реализации общего процесса, устанавливается по значению соответствующей графы таблицы 4.

4. Требования к разделу
«Описание транзакций общего процесса»

      54. В разделе для каждой транзакции общего процесса из перечня, указанного в разделе «Информационное взаимодействие в рамках групп процедур» регламента информационного взаимодействия, приводятся общая схема выполнения транзакции общего процесса и описание ее параметров, в том числе временных параметров, определяющих время ожидания и обработки данных.
      55. В разделе выделяются подразделы, в которых приводятся полные наименования, кодовые обозначения и подробное описание транзакций общего процесса.
      56. Каждая транзакция общего процесса сопровождается иллюстрацией, выполненной с использованием графической нотации в соответствии с требованиями, приводимыми в приложении к настоящей Методике.
      57. Описание транзакции общего процесса приводится в табличной форме согласно следующему образцу:

№ п/п	Обязательный элемент	Описание
1	2	3
1	Кодовое обозначение
2	Наименование транзакции общего процесса
3	Шаблон транзакции общего процесса
4	Инициирующая роль
5	Инициирующая операция
6	Реагирующая роль
7	Принимающая операция
8	Результат выполнения транзакции общего процесса
9	Параметры транзакции общего процесса:
	время для подтверждения получения
	время подтверждения принятия в обработку
	время ожидания ответа
	признак авторизации
	количество повторов
10	Сообщения транзакции общего процесса:
	инициирующее сообщение
	ответное сообщение
11	Параметры сообщений транзакции общего процесса:
	признак ЭЦП
	передача электронного документа с некорректной ЭЦП

Пример:

№ п/п	Обязательный элемент	Описание
1	2	3
1	Кодовое обозначение	P.OT.01.TRN.001
2	Наименование транзакции общего процесса	публикация заявки на получение права
3	Шаблон транзакции общего процесса	запрос/ответ
4	Инициирующая роль	инициатор
5	Инициирующая операция	представление сведений о заявке на получение права для публикации
6	Реагирующая роль	респондент
7	Принимающая операция	прием и обработка сведений для публикации в реестре заявок на получение права
8	Результат выполнения транзакции общего процесса	заявка на получение права (P.OT.01.BEN.001): опубликована
9	Параметры транзакции общего процесса:
	время для подтверждения получения	–
	время подтверждения принятия в обработку	–
	время ожидания ответа	15 минут
	признак авторизации	да
	количество повторов	–
10	Сообщения транзакции общего процесса:
	инициирующее сообщение	сведения о заявке на получение права (P.OT.01.MSG.001)
	ответное сообщение	уведомление о публикации сведений заявки на получение права (P.OT.01.MSG.008)
11	Параметры сообщений транзакции общего процесса:
	признак ЭЦП	нет
	передача электронного документа с некорректной ЭЦП	–

5. Требования к разделу «Порядок действий
в нештатных ситуациях»

58. В разделе при описании порядка действий в нештатных ситуациях приводится перечень нештатных ситуаций, возникновение которых возможно при выполнении транзакций общего процесса, и последовательность действий участников общего процесса при их возникновении. Например:

При информационном взаимодействии в рамках общего процесса вероятны нештатные ситуации, когда обработка данных не может быть произведена в обычном режиме. Нештатные ситуации могут возникать при технических сбоях, истечении установленного времени ожидания и в иных случаях.

59. Для каждой нештатной ситуации в разделе приводится описание с указанием возможных причин ее возникновения, а также определяется порядок действий при разрешении нештатной ситуации. Последовательность действий участников общего процесса описывается в разделе с учетом положений подраздела 6 раздела V настоящей Методики. Например:

     Для получения комментариев о причинах возникновения нештатной ситуации и рекомендаций по ее разрешению предусмотрена возможность направления соответствующего запроса в службу поддержки интегрированной системы.
      Уполномоченный орган государства-члена проводит проверку сообщения, в связи с которым получено уведомление об ошибке:
      на соответствие действующей версии описания форматов электронных документов и сведений, используемых для реализации общего процесса, требованиям к контролю сообщений, указанным в разделе IX настоящего Регламента;
      на предмет отсутствия ошибок структурного и логического контроля.
      В случае если выявлено несоответствие указанным требованиям, уполномоченный орган принимает все необходимые меры для устранения выявленной ошибки. В случае если несоответствий не выявлено, уполномоченный орган государства-члена направляет сообщение с описанием этой нештатной ситуации в службу поддержки интегрированной системы.

60. Перечень действий в нештатных ситуациях может приводиться в табличной форме согласно следующему образцу:

Код нештатной ситуации	Описание нештатной ситуации	Причины нештатной ситуации	Описание действий при возникновении нештатной ситуации
1	2	3	4

Пример:

Код нештатной ситуации	Описание нештатной ситуации	Причины нештатной ситуации	Описание действий при возникновении нештатной ситуации
1	2	3	4
P.EXC.001	инициатор односторонней транзакции общего процесса не получил уведомление о принятии в обработку сообщения-уведомления после истечения установленного времени и количества повторов	технические сбои в транспортной системе или системная ошибка программного обеспечения	необходимо направить запрос в службу технической поддержки национального сегмента, в который было отправлено сообщение
P.EXC.002	инициатор двусторонней транзакции общего процесса не получил сообщение-ответ после истечения согласованного количества повторов	технические сбои в транспортной системе или системная ошибка программного обеспечения	необходимо направить запрос в службу технической поддержки национального сегмента, в котором было сформировано сообщение
P.EXC.003	респондент односторонней транзакции общего процесса не смог обработать сообщение-запрос или сообщение-уведомление после того, как отправил инициатору уведомление о принятии в обработку	системная ошибка программного обеспечения на стороне принимающего участника	необходимо направить в службу технической поддержки национального сегмента, в котором было сформировано сообщение, запрос, содержащий идентификатор транзакции общего процесса, которая не может быть обработана в штатном режиме, для повторного инициирования транзакции общего процесса
P.EXC.004	инициатор транзакции общего процесса получил уведомление об ошибке	не синхронизированы справочники и классификаторы или не обновлены XML-схемы электронных документов и сведений	инициатору транзакции общего процесса необходимо синхронизировать используемые справочники и классификаторы или обновить XML-схемы электронных документов и сведений. Если справочники и классификаторы синхронизированы, XML-схемы электронных документов и сведений обновлены, необходимо направить запрос в службу поддержки принимающего участника

6. Требования к разделу «Требования к заполнению
электронных документов и сведений»

61. Требования к заполнению отдельных реквизитов электронных документов и сведений, передаваемых в рамках сообщений общего процесса, приводятся в разделе в табличной форме согласно следующему образцу:

Код требования	Формулировка требования

Пример:

Код требования	Формулировка требования
1	в структуре электронного документа (сведений) передается одна запись реестра заявок на получение права
2	реквизит «Начальная дата и время» (csdo:StartDateTime) является обязательным для заполнения
3	реквизит «Конечная дата и время» (csdo:EndDateTime) не заполняется
4	реквизит «Идентификационный номер заявки на получение права» (otsdo:ApplicationId) не совпадает ни с одной записью реестра заявок на получение права
5	реквизит «Идентификационный номер заявки на получение права, преобразуемой в национальную» (otsdo:ReformedApplicationId) не заполняется
6	в реквизите «Сведения о заявителе» (otcdo:ApplicantDetails) должен быть заполнен один из реквизитов: «Реквизиты юридического лица» (ccdo:OrganizationDetails) или «ФИО» (ccdo:FullNameDetails); одновременное заполнение реквизитов «Реквизиты юридического лица» (ccdo:OrganizationDetails) и «ФИО» (ccdo:FullNameDetails) не допускается
7	в реквизите «Сведения о заявителе» (otcdo:ApplicantDetails) не заполняются реквизиты «Дополнительный адрес» (ccdo:AdditionalAddressDetails) и «Банковские реквизиты» (ccdo:BankingDetails)
8	в реквизите «Сведения о заявителе» (otcdo:ApplicantDetails) реквизиты «Налогоплательщик» (ccdo:TaxpayerDetails), «Адрес» (ccdo:AddressDetails), «Контактный реквизит» (ccdo:CommunicationDetails) заполняются обязательно
9	если реквизит «ФИО» (ccdo:FullNameDetails) заполнен, то в реквизите «Сведения о заявителе» (otcdo:ApplicantDetails) заполняется реквизит «Удостоверение личности» (ccdo:IdentityDocDetails)
10	если реквизит «ФИО» (ccdo:FullNameDetails) не заполнен, то в реквизите «Сведения о заявителе» (otcdo:ApplicantDetails) не заполняется реквизит «Удостоверение личности» (ccdo:IdentityDocDetails)
11	в реквизите «Адрес» (ccdo:AddressDetails) в составе любых реквизитов обязательно заполняется совокупность реквизитов: «Код страны» (csdo:CountryCode), «Почтовый индекс» (csdo:PostCode), «Город» (csdo:CityName) или «Населенный пункт» (csdo:SettlementName), «Улица» (csdo:StreetName), «Номер дома» (csdo:BuildingNumberId) или совокупность реквизитов: «Адрес в текстовой форме» (csdo:AddressText) и «Код страны» (csdo:CountryCode)
12	в реквизите «ФИО» (ccdo:FullNameDetails) обязательно заполняются реквизиты «Имя» (csdo:FirstName) и «Фамилия» (csdo:LastName)
13	реквизит «Идентификационный номер полученного права» (otsdo:LawId) не заполняется
14	реквизит «Сведения о национальном ведомстве» (otcdo:PatentAuthorityDetails) не заполняется
15	реквизит «Решение национального ведомства» (otsdo:PatentAuthorityDecreeText) не заполняется
16	реквизит «Дата регистрации полученного права» (otsdo:LawRegistrationDate) не заполняется
17	реквизит «Сведения об отказе» (otcdo:RefusalDetails) не заполняется
18	в реквизите «Сведения об уполномоченном органе» (otcdo:AuthorityDetails) обязательно заполняются реквизиты «Код страны» (csdo:CountryCode) и «Наименование уполномоченного органа» (csdo:AuthorityName)
19	значение реквизита «Статус заявки на получение права» (otsdo:ApplicationStatusCode) должно быть равно 1
20	реквизит «Сведения о нарушении полученного права» (otsdo:LawViolationText) не заполняется

62. Требования к заполнению реквизитов электронного документа (сведений) приводятся по каждому электронному документу (сведениям), передаваемому в сообщении общего процесса.

VI. Технические требования
к проектированию и описанию общего процесса
в разделе «Структуры электронных документов и сведений»
описания форматов и структур электронных документов
и сведений, используемых для реализации средствами
интегрированной системы общего процесса

      63. Сводный перечень и детализированные описания структур электронных документов и сведений, используемых при информационном взаимодействии, приводятся в разделе «Структуры электронных документов и сведений» описания форматов и структур электронных документов и сведений, используемых для реализации средствами интегрированной системы общего процесса (далее – описание форматов, структур и сведений), и группируются по моделям данных.
      Сначала приводят структуры электронных документов и сведений, разработанные исключительно на основе базисной модели данных, затем – структуры электронных документов и сведений, разработанные на основе каждой из моделей данных предметных областей.
      Перечень структур электронных документов и сведений, приводятся в табличной форме согласно следующему образцу:

№ п/п	Идентификатор	Имя	Пространство имен
1	2	3	4
Структуры электронных документов и сведений в базисной модели


Структуры электронных документов и сведений в предметной области

Пример:

№ п/п	Идентификатор	Имя	Пространство имен
1	2	3	4
1	Структуры электронных документов и сведений в базисной модели
1.1	R.006	уведомление о результате обработки	urn:EEC:R:ProcessingResultDetails:v0.4.0
1.2	R.007	состояние актуализации общего ресурса	urn:EEC:R:ResourceStatusDetails:v0.4.0
2	Структуры электронных документов и сведений в предметной области «Право»
2.1	R.OT.OT.01.001	заявка на регистрацию полученного права	urn:EEC:R:OT:OT:01:AbstractLawApplication:v0.3.0
2.2	R.OT.OT.01.002	отчет о заявках на получение права	urn:EEC:R:OT:OT:01:AbstractLawReportDetails:v0.3.0

64. Описание формата и структур электронных документов и сведений приводится с указанием имен, идентификаторов, версий, полного структурированного перечня реквизитов с определением типа данных и множественности для каждого реквизита.
65. В разделе выделяются подразделы, в каждом из которых приводится описание отдельной структуры электронного документа (сведений), которое оформляется в табличной форме согласно следующему образцу:

№ п/п	Обозначение элемента	Описание
1	2	3
1	Имя
2	Идентификатор
3	Версия
4	Определение
5	Использование
6	Идентификатор пространства имен
7	Корневой элемент XML-документа
8	Имя файла XML-схемы

Пример:

№ п/п	Обозначение элемента	Описание
1	2	3
1	Имя	уведомление о результате обработки
2	Идентификатор	R.006
3	Версия	0.4.0
4	Определение	сведения о результате обработки запроса респондентом
5	Использование	–
6	Идентификатор пространства имен	urn:EEC:R:ProcessingResultDetails:v0.4.0
7	Корневой элемент XML-документа	ProcessingResultDetails
8	Имя файла XML-схемы	EEC_R_ProcessingResultDetails_v0.4.0.xsd

66. Импортируемые пространства имен (пространства имен, объекты которых использованы при проектировании объектов данного пространства имен) оформляются в табличной форме согласно следующему образцу:

№ п/п	Идентификатор пространства имен	Префикс
1	2	3

Пример:

№ п/п	Идентификатор пространства имен	Префикс
1	2	3
1	urn:EEC:M:ComplexDataObjects:v0.4.0	ccdo
2	urn:EEC:M:SimpleDataObjects:v0.4.0	csdo

При оформлении строк таблицы с реквизитным составом структуры электронного документа (сведений) боковик имеет смещенную вправо линейку для обозначения следующего уровня древовидной структуры. В боковике указывается порядковый номер и имя реквизита структуры электронного документа (сведений).
Реквизитный состав структуры электронного документа (сведений) приводится в табличной форме согласно следующему образцу:

Имя реквизита		Описание реквизита	Идентификатор	Тип данных	Множественность (Мн.)
1.
	1.1.
	1.2.
	1.3.
2.
	2.1.
	2.2.
	2.3

Пример:

Имя реквизита	Описание реквизита	Идентификатор	Тип данных	Множест-венность (Мн.)
1. Заголовок электронного документа (сведений) (ccdo:EDocHeader)	совокупность технологических реквизитов электронного документа (сведений)	M.CDE.90001	ccdo:EDocHeaderType (M.CDT.90001). Определяется областями значений вложенных элементов	1
1.1. Код сообщения общего процесса (csdo:InfEnvelopeCode)	кодовое обозначение сообщения общего процесса	M.SDE.90010	csdo:InfEnvelopeCodeType (M.SDT.90004). Значение кода в соответствии с регламентом информационного взаимодействия. Шаблон: P\.[A-Z]{2}\.[0-9]{2}\.MSG\.[0-9]{3}	1
1.2. Код электронного документа (сведений) (csdo:EDocCode)	кодовое обозначение электронного документа (сведений) в соответствии с реестром структур электронных документов и сведений	M.SDE.90001	csdo:EDocCodeType (M.SDT.90001). Значение кода в соответствии с реестром структур электронных документов и сведений. Шаблон: R(\.[A-Z]{2}\.[A-Z]{2}\.[0-9]{2}) \.[0-9]{3}	1
1.3. Идентификатор электронного документа (сведений) (csdo:EDocId)	строка символов, однозначно идентифицирующая электронный документ (сведений)	M.SDE.90007	сsdo:UniversallyUniqueIdType (M.SDT.90003). Значение идентификатора в соответствии со стандартом ISO/IEC 9834-8. Шаблон: [0-9a-fA-F]{8}-[0-9a-fA-F]{4}-[0-9a-fA-F]{4}-[0-9a-fA-F]{4}-[0-9a-fA-F]{12}	1
1.4. Идентификатор исходного электронного документа (сведений) (csdo:)	идентификатор электронного документа (сведений), в ответ на который был сформирован данный электронный документ (сведений)	M.SDE.90008	csdo:UniversallyUniqueIdType (M.SDT.90003). Значение идентификатора в соответствии со стандартом ISO/IEC 9834-8. Шаблон: [0-9a-fA-F]{8}-[0-9a-fA-F]{4}-[0-9a-fA-F]{4}-[0-9a-fA-F]{4}-[0-9a-fA-F]{12}	0..1
1.5. Дата и время электронного документа (сведений) (csdo:)	дата и время создания электронного документа (сведений)	M.SDE.90002	bdt:DateTimeType (M.BDT.00006). Обозначение даты и времени в соответствии с ГОСТ ИСО 8601–2001	1
1.6. Код языка (csdo:)	кодовое обозначение естественного языка	M.SDE.00051	csdo:LanguageCodeType (M.SDT.00051). Двухбуквенный код языка в соответствии со стандартом ISO 639-1. Шаблон: [a-z]{2}	0..1
2. Дата и время (csdo:)	дата и время окончания обработки сведений	M.SDE.00132	bdt:DateTimeType (M.BDT.00006). Обозначение даты и времени в соответствии с ГОСТ ИСО 8601–2001	1
3. Код результата обработки (csdo:)	кодовое обозначение результата обработки сведений	M.SDE.90013	csdo:(M.SDT.90005). Строка десятичных цифр. Возможные значения: 1 – сведения отсутствуют; 2 – сведения получены; 3 – сведения добавлены; 4 – сведения изменены; 5 – сведения удалены	1
4. Описание (csdo:DescriptionText)	описание результата обработки сведений в произвольной форме	M.SDE.00002	csdo:Text4000Type (M.SDT.00088). Строка символов. Мин. длина: 1. Макс. длина: 4000	0..1

      68. В графе «Имя реквизита» первым реквизитом приводится заголовок электронного документа (сведений), который состоит из следующих элементов:
      код сообщения общего процесса – кодовое обозначение сообщения общего процесса в соответствии с регламентом информационного взаимодействия;
      код электронного документа (сведений) – кодовое обозначение электронного документа (сведений) в соответствии с реестром структур электронных документов и сведений;
      идентификатор электронного документа (сведений) – строка символов, однозначно идентифицирующая электронный документ (сведения) в соответствии со стандартом ISO/IEC 9834-8;
      идентификатор исходного электронного документа (сведений) – идентификатор электронного документа (сведений), в ответ на который был сформирован данный электронный документ (сведения);
      дата и время электронного документа (сведений) – обозначение даты и времени создания электронного документа (сведений) в соответствии с ГОСТ ИСО 8601–2001;
      код языка – кодовое обозначение естественного языка в соответствии со стандартом ISO 639-1.
      В зависимости от вида электронного документа (сведений) в указанной графе приводятся следующие реквизиты: дата и время (обновления); код результата обработки документа; код страны; объект учета; реквизиты юридического лица, другие.

VII. Технические требования
к проектированию и описанию общего процесса
в порядке присоединения к общему процессу

1. Требования к разделу «Участники взаимодействия»

69. Функциональные роли участников взаимодействия при выполнении ими предварительных (временных) процедур до присоединения нового участника к общему процессу описываются в разделе в табличной форме согласно следующему образцу:

№ п/п	Наименование роли	Описание роли	Участник, выполняющий роль
1	2	3	4

Пример:

№ п/п	Наименование роли	Описание роли	Участник, выполняющий роль
1	2	3	4
1	Координатор	отвечает за формирование и ведение реестра заявок на получение права, предоставляет доступ к сведениям, содержащимся в данном реестре	Комиссия (P.ACT.001)
2	Регистратор	отвечает за ведение национального информационного ресурса, содержащего сведения о заявках на получение права	уполномоченный орган (P.OT.01.ACT.003)

2. Требования к разделу
«Описание процедуры присоединения»

      70. Описание предварительных (временных) процедур, выполнение которых осуществляется до присоединения нового участника к общему процессу (например, описание порядка обмена справочниками и классификаторами), порядка выполнения процедуры присоединения приводится в текстовой форме.
      71. В разделе могут быть выделены подразделы, сгруппированные по видам процедур или этапам присоединения к общему процессу в хронологической или иной последовательности.
      В самостоятельные подразделы могут быть сгруппированы положения, регламентирующие порядок взаимодействия по временной схеме, устанавливающие требования к параметрам передачи документов (сведений).

VIII. Правила кодирования
объектов модели общих процессов и документов

      72. Кодовые обозначения объектов модели общих процессов и документов формируются с соблюдением следующих правил:
      а) каждому объекту модели общих процессов (документу) присваивается только одно кодовое обозначение;
      б) код объекта модели общих процессов (документа) является уникальным в пределах модели общих процессов (документа);
      в) для кодирования объектов модели общих процессов (документов) применяется фасетный метод.
      73. Применение фасетного метода заключается в следующем:
      а) каждый фасет содержит совокупность значений одного классификационного признака;
      б) в качестве разделителя между фасетами для улучшения читаемости используется символ «.» (точка);
      в) в качестве литерных элементов кода используются только заглавные буквы латинского алфавита;
      г) в качестве порядковых номеров используются только арабские цифры.
      74. Кодовое обозначение, определяющее место объекта модели общих процессов (документа) в иерархии системы классификации, присваивается проектировщиком модели взаимодействия или модели данных предметной области самостоятельно.
      75. В кодовом обозначении первые позиции кода представляют собой базовые фасеты, которые определяют основные признаки документов и объектов:
      первый базовый фасет определяет принадлежность к категории объектов модели общих процессов и состоит из одной литеры (например, «D» – для документов, «M» – для объектов модели данных, «P» – для объектов модели взаимодействия, «R» – для структур электронных документов и сведений);
      второй базовый фасет определяет принадлежность к предметной области или группе общих процессов и содержит 2-литерный код предметной области или группы общих процессов. Если объект (документ) используется на базисном уровне, то данный фасет не формируется.
      Последующие фасеты в кодовом обозначении указывают на признаки, характерные для каждой категории объектов модели общих процессов и документов.

IX. Правила именования объектов модели общих процессов

      76. В модели общих процессов применяются принципы именования, изложенные в международном стандарте ИСО/МЭК 11179-5 «Информационная технология. Регистры метаданных (РМД). Часть 5. Принципы наименования и идентификации».
      77. При именовании объектов модели общих процессов применяются следующие правила:
      а) семантические правила;
      б) синтаксические правила;
      в) лексические правила;
      г) правила уникальности.
      78. Применение семантических правил означает следующее:
      а) имя процедуры общего процесса выражается словосочетанием, которое обозначает конкретную задачу, выполняемую в рамках процедуры;
      б) имя операции выражается словосочетанием, которое обозначает конкретное действие, выполняемое в рамках операции;
      в) имя транзакции общего процесса выражается словосочетанием, которое определяет суть элементарного взаимодействия;
      г) имя информационного взаимодействия выражается словосочетанием, которое обозначает суть информационного взаимодействия;
      д) имя информационного объекта общего процесса выражается словом или словосочетанием, которые обозначают понятие, значимое в контексте общего процесса;
      е) имя состояния информационного объекта общего процесса выражается словом или словосочетанием, которые обозначают состояние объекта в определенный момент времени;
      ж) имя роли выражается словом или словосочетанием, которые обозначают конкретную функцию, выполняемую участником в рамках информационного взаимодействия;
      з) имя сообщения выражается словосочетанием, которое обозначает совокупность данных, передаваемых в информационном обмене;
      и) имя структуры электронного документа (сведений) выражается словосочетанием, которое обозначает полную совокупность данных в составе электронного документа (сведений);
      к) в отношении имени элемента данных:
      части имени элемента данных представляют собой отдельные термины, которые обозначают понятие элемента данных и класс представления;
      обозначение понятия элемента данных соотносит элемент данных с объектом (явлением) реального мира, определенным независимо от какого-либо конкретного представления. В состав имени элемента данных входит только один термин, обозначающий понятие;
      обозначение класса представления задает возможные значения, которые принимает элемент данных. В состав имени элемента данных входит только один термин, обозначающий класс представления;
      л) части имени типа данных представляют собой отдельные термины, которые обозначают квалификатор, понятие, область значений, а также термин «Тип»:
      обозначение квалификатора уточняет понятие и предназначено для указания смысловых отличий разных типов данных, построенных на основе одного понятия;
      обозначение понятия соотносит тип данных с объектом (явлением) реального мира вне зависимости от конкретного представления. В состав имени типа данных входит только один термин, обозначающий понятие;
      обозначение области значений характеризует ограничения на допустимые значения, определяемые типом данных, и предназначено для указания формальных отличий разных типов данных, построенных на основе одного понятия;
      м) имя примитивного типа составляет термин, который обозначает понятие.
      79. Применение синтаксических правил означает следующее:
      а) порядок следования терминов в именах объектов модели взаимодействия в рамках общего процесса соответствует построению словосочетаний в русском языке;
      б) в имени процедур, операций, транзакций и информационных взаимодействий первым словом в словосочетании является обозначение действия;
      в) состояние информационного объекта обозначается краткой формой страдательного причастия прошедшего времени среднего рода единственного числа, кроме случаев, когда жизненный цикл информационного объекта включает множество состояний, связанных с обменом данными или выдачей документов. В таком случае в имя состояния информационного объекта включается имя сообщения или документа и указание действия над ним (например, «заявка получена», «уведомление направлено»);
      г) роль обозначается одним именем существительным, кроме случаев, когда взаимодействие многошаговое или исполняемая участником роль аккумулирует множество функций. В таком случае в имя включаются поясняющие конструкции (например, «владелец базы данных», «координатор взаимодействия»);
      д) термины в именах элементов данных приводятся в следующем порядке (слева направо):
      термин, обозначающий понятие элемента данных (обязательно);
      термин, обозначающий класс представления (обязательно).
      При этом части имени разделяются знаком «.» (точка) с последующим пробелом.
      В случае если термины в соседних частях имени совпадают, приводится только один из них;
      е) термины в именах типов данных приводятся в следующем порядке (слева направо):
      термин, обозначающий квалификатор (опционально);
      термин, обозначающий понятие (обязательно);
      термин, обозначающий область значений (опционально);
      термин «Тип» (обязательно).
      При этом в имени типа данных используются следующие разделители:
      «_» (подчеркивание) с последующим пробелом для отделения обозначения квалификатора от обозначения понятия;
      «.» (точка) с последующим пробелом для отделения обозначения понятия от последующего термина (обозначения области значений или термина «Тип»), а также для отделения обозначения области значений от последующего термина «Тип».
      80. Применение лексических правил означает следующее:
      а) термины в составе имени используются только в единственном числе, за исключением случаев, когда существительное имеет только множественное число;
      б) для обозначения действия используется отглагольное существительное;
      в) глаголы (при наличии) используются только в форме настоящего времени;
      г) в случае если термин состоит из словосочетания, слова разделяются пробелом без использования специальных символов;
      д) в терминах допускается использование аббревиатур (в том числе акронимов) и инициалов;
      е) для символьного представления терминов в основном используются строчные буквы и арабские цифры. Прописные буквы используются для начального символа имени, начального символа имени собственного, аббревиатур и специфических слов, которые предполагают смешанное использование строчных и прописных букв. Допускается использование арабских цифр в устоявшихся, общепринятых терминах;
      ж) для образования имени используются слова (словосочетания) русского языка (за исключением общепринятых аббревиатур, слов и выражений на иностранном языке).
      81. Применение правил уникальности означает следующее:
      а) все имена процедур, операций, транзакций, информационных взаимодействий, информационных объектов и сообщений уникальны в пределах общего процесса;
      б) все имена состояний уникальны для одного информационного объекта, но могут повторяться для разных информационных объектов;
      в) имена ролей уникальны в рамках одного информационного взаимодействия или транзакции общего процесса, но могут повторяться в разных информационных взаимодействиях или транзакциях;
      г) имена структур электронных документов и сведений уникальны в рамках модели общих процессов;
      д) имена общих элементов данных, базовых и общих типов данных уникальны в пределах модели данных;
      е) имена прикладных элементов данных и прикладных типов данных уникальны в пределах модели данных предметной области.
      82. В соответствии с правилами именования имена объектов модели общих процессов могут составляться согласно следующим примерам:
      имя процедуры - «Прием и регистрация заявки»;
      имя операции - «Проверка правильности оформления заявки»;
      имя транзакции общего процесса - «Публикация сведений о заявке на регистрацию»;
      имя информационного взаимодействия - «Синхронизация национальных реестров»;
      имена информационных объектов - «Транспортное средство», «Реестр медицинских изделий»;
      имена состояний информационных объектов - «Сформировано», «Передано», «Заявка получена»;
      имена ролей - «Инициатор», «Респондент», «Владелец информации»;
      имя сообщения - «Заявка на регистрацию полученного права»;
      имя структуры электронного документа (сведений) - «Сведения о товарном знаке»;
      имя элемента данных:
      «Страна. Код» – термин «Страна» обозначает понятие элемента данных, термин «Код» обозначает класс представления;
      «Платеж. Денежная сумма» – термин «Платеж» обозначает понятие элемента данных, термин «Денежная сумма» обозначает класс представления;
      имя типа данных:
      «Страна_ Код. Тип» – термин «Страна» обозначает квалификатор, термин «Код» обозначает понятие, термин «Тип» – постоянная часть;
      «Платеж_ Денежная сумма. Тип» – термин «Платеж» обозначает квалификатор, термин «Денежная сумма» обозначает понятие, термин «Тип» – постоянная часть.

X. Правила составления определений
объектов модели общих процессов

      83. Целью составления определений объектов модели общих процессов является получение формулировки из слов (словосочетаний), которые описывают, объясняют и делают понятными смысловые значения объектов модели общих процессов. Точность и недвусмысленность определений объектов модели общих процессов являются одним из наиболее важных аспектов обеспечения возможности коллективного использования объектов модели.
      84. Правила составления определений объектов модели общих процессов основаны на международном стандарте ИСО/МЭК 11179-4 «Информационная технология. Регистры метаданных (РМД). Часть 4. Формулирование определений данных». Стандартом предусмотрены обязательные требования, которым должны соответствовать все определения элементов данных, и правила, которые используются при создании определения элемента данных. Стандарт не предъявляет синтаксических требований к формулировке определения (например, порядок слов и структура фраз). Разработчиком формируется множественность определений в зависимости от контекста, равно как и множественность имен в зависимости от контекста. В случае множественности каждое определение передает одинаковый смысл таким образом, чтобы не возникало двусмысленности в понимании значения определяемого объекта модели общих процессов.
      85. Правила составления определений объектов модели общих процессов предусматривают следующее:
      а) использование единственного числа: понятия в определении объекта модели общих процессов представляются в единственном числе, за исключением случаев, когда существительное имеет только множественное число;
      б) ограничение отрицательных форм: определение объекта модели общих процессов формируется исключительно без отрицания и указывает, чем является объект модели общих процессов, а не чем он не является;
      в) описательная форма: определение объекта модели общих процессов представляет собой описательные словосочетания или предложения. Использование в определениях синонимов или близких понятий не допускается;
      г) ограничение аббревиатур: определение объекта модели общих процессов может включать только широко используемые аббревиатуры. Специфические аббревиатуры могут использоваться только с расшифровкой;
      д) определение объекта модели общих процессов не может содержать определения других объектов модели общих процессов или связанных понятий;
      е) в определении объекта модели общих процессов приводятся только те характеристики, которые являются существенными;
      ж) в определении объекта модели общих процессов должны использоваться максимально точные, краткие и однозначно понимаемые формулировки;
      з) при составлении определения объекта модели общих процессов предусматривается возможность его самостоятельного использования, без дополнительных разъяснений и комментариев;
      и) при составлении определения объекта модели общих процессов следует избегать указания обоснования функционального использования, специфики предметной области или процедурной информации;
      к) при составлении определения объекта модели общих процессов следует избегать организации циклических ссылок;
      л) в определениях объектов модели общих процессов используется одинаковая терминология и совместимая логическая структура для связанных определений.

XI. Технические требования
к оптимизации и гармонизации общих процессов

      86. При изменении общего процесса в результате внесения изменений в международные договоры и (или) акты, составляющие право Союза, а также установлении необходимости и возможности модернизации общего процесса в целях повышения его эффективности (ускорения общего процесса, его упрощения, снижения материальных и нематериальных затрат и издержек на реализацию общего процесса, устранение выявленных дефектов общего процесса, повышения его прозрачности и т.п.) осуществляется оптимизация общего процесса.
      87. В рамках оптимизации общего процесса:
      проводится анализ и при необходимости вносятся изменения в международные договоры и акты, составляющие право Союза, содержащие нормы по регламентации общего процесса;
      проводится анализ изменения регламентации общего процесса в международных договорах и актах, составляющих право Союза, – если таковое имело место;
      проводится мониторинг реализации общего процесса, анализ результативности, актуальности и оптимальности бизнес-процессов, реализуемых в рамках общего процесса, оценка эффективности соотношения «время – издержки – качество»;
      модифицируется модель взаимодействия в рамках общего процесса и создается ее новая версия;
      вносятся изменения в технологические документы общего процесса (при необходимости).
      Комплект технологических документов общего процесса, содержащих измененные описания общего процесса, формируется в автоматизированном режиме с использованием модифицированной модели взаимодействия в рамках общего процесса.
      88. По мере регламентации и реализации общих процессов в целях обеспечения согласованности между технологическими документами общих процессов, принятыми в разные периоды времени, между общими процессами, в том числе между общими процессами, в отношении которых была осуществлена оптимизация по причинам, указанным в пункте 86 настоящей Методики, и общими процессами, для оптимизации которых объективные причины отсутствуют, а также в целях единообразной реализации общих процессов проводится гармонизация общих процессов.
      Необходимость гармонизации общих процессов и их регламентации определяется Комиссией самостоятельно или на основании предложений уполномоченных органов государств-членов о гармонизации общих процессов и их регламентации, направляемых в Комиссию.
      В рамках гармонизации общих процессов:
      проводится сравнительный анализ общих процессов и моделей данных, технологических документов общих процессов;
      формируется перечень операций и процедур общих процессов, подлежащих гармонизации;
      модифицируются модели взаимодействия в рамках общего процесса и создаются новые версии, обеспечивающие сопоставимый, сходный и согласованный порядок реализации общих процессов;
      вносятся изменения в технологические документы общих процессов (при необходимости).

ПРИЛОЖЕНИЕ
к Методике анализа, оптимизации,
гармонизации и описания общих
процессов в рамках Евразийского
экономического союза

ТРЕБОВАНИЯ
к графической нотации, используемой для оформления
технологических документов общего процесса

      1. Для обеспечения наглядности положений технологических документов, регламентирующих информационное взаимодействие при реализации средствами интегрированной информационной системы внешней и взаимной торговли общих процессов (далее – технологические документы общего процесса), облегчения их визуального восприятия иллюстрации, включаемые в технологические документы общего процесса, выполняются с использованием графической нотации.
      2. Требования к графической нотации, используемой для оформления технологических документов общего процесса, приводимые в таблице, основываются на использовании унифицированного языка моделирования UML (Unified Modeling Language).
      3. Примеры схем, выполненных в соответствии с настоящим документом, приведены на рисунках 1 – 8.

Таблица

Графическая нотация, используемая для оформления технологических
документов общего процесса

№ п/п	Наименование объекта графической нотации	Графическое изображение	Описание	Назначение
Элементы нотации схем, иллюстрирующих структуру общего процесса
1	Участник общего процесса (заинтересованная сторона)		схематическое изображение человека, под которым указано наименование участника (заинтересованной стороны) и его код	используется для обозначения участника общего процесса (заинтересованной стороны)
2	Процедура общего процесса		овал, под которым указано наименование процедуры общего процесса и ее код	используется для обозначения процедур в общем процессе или в группе процедуры общего процесса
3	Отношение участия		тонкая линия с надписью «Участие», которая соединяет участника и процедуру общего процесса	используется для обозначения отношения между участником общего процесса и процедурой общего процесса
4	Отношение заинтересованности		тонкая линия с надписью «Заинтересованность», которая соединяет заинтересованную сторону и процедуру общего процесса	используется для обозначения отношения между заинтересованной стороной и процедурой общего процесса
Элементы нотации схем процедур общего процесса
5	Начало процедуры		круг черного цвета	используется для обозначения точки, в которой начинается выполнение процедуры; относится к компонентам схемы
6	Событие «Отправка сигнала»		фигура в форме стрелки вправо, в которой указано имя события	используется для отображения события, которое инициирует участник, чтобы начать или возобновить выполнение процедуры; относится к компонентам схемы
7	Событие «Прием сигнала»		фигура в форме флажка с угловым вырезом слева, в котором указано имя события	используется для обозначения события, которое инициирует или возобновляет выполнение процедуры; относится к компонентам схемы
8	Безусловный поток управления		тонкая открытая стрелка, которая направлена от одного компонента схемы к другому	используется для обозначения направления передачи управления от одного компонента схемы к другому
9	Условный поток управления		тонкая открытая стрелка, которая направлена от одного компонента схемы к другому и вдоль которой в квадратных скобках указано условие	используется для обозначения направления передачи управления от одного компонента к другому, которое должно выполняться при определенном условии
10	Операция		прямоугольник со скругленными углами, в котором указаны код и наименование операции	используется для обозначения выполняемой операции; относится к компонентам схемы
11	Вызов процедуры		прямоугольник со скругленными углами, в котором указаны код и наименование вызываемой процедуры	используется для обозначения вызываемой процедуры; относится к компонентам схемы
12	Прерывание потока исполнения		прямоугольник серого цвета со скругленными углами, в котором указано наименование прерывания	используется для обозначения ситуации, когда выполнение процедуры не может быть продолжено до наступления определенного события; относится к компонентам схемы
13	Конечный узел потока		перечеркнутый крестом круг белого цвета	используется для обозначения окончания одной из веток процедуры; относится к компонентам схемы. При достижении конечного узла потока выполнения процедуры продолжается при наличии других незавершенных веток
14	Окончание потока исполнения		белое кольцо на фоне черного круга	используется для обозначения окончания выполнения процедуры или группы процедур; относится к компонентам схемы
15	Дорожка (swimlane)		вертикальный прямоугольник, в верхней части которого указывается исполнитель, а в нижней – действия, выполняемые данным исполнителем	используется для обозначения группировки действий, которые выполняются одним исполнителем
16	Состояние информационного объекта общего процесса		прямоугольник, в котором указано наименование информационного объекта общего процесса и его текущее состояние (в квадратных скобках)	используется для обозначения состояния информационного объекта общего процесса, которое устанавливается в результате выполнения операций
Элементы нотации схем, иллюстрирующих структуру информационного взаимодействия общего процесса
17	Роль		схематическое изображение человека, под которым указано наименование роли участника в информационном взаимодействии	используется для обозначения роли участника общего процесса в информационном взаимодействии
18	Сценарий использования взаимодействия общего процесса		овал, под которым указано наименование взаимодействия общего процесса	используется для обозначения сценария использования взаимодействия общего процесса
19	Отношение участия		тонкая линия с надписью «Участие», которая соединяет роль и сценарий использования взаимодействия общего процесса	используется для обозначения отношения роли и сценария использования взаимодействия общего процесса
Элементы нотации схем последовательности исполнения транзакций общего процесса
20	Линия жизни (lifeline) участника взаимодействия		прямоугольник, в котором указано наименование роли, с пунктирной линией, направленной вертикально вниз	используется для обозначения роли, которую выполняет участник взаимодействии. Вертикальная линия представляет временную ось, при этом начальному моменту времени соответствует верхняя часть схемы. Процесс взаимодействия обозначается посредством транзакций общего процесса, связывающих линии жизни участников взаимодействия. Транзакции общего процесса обозначаются в виде горизонтальных стрелок с наименованием и кодом транзакции и образуют определенный порядок относительно времени своей инициализации. Транзакции, расположенные на схеме выше, передаются раньше тех, которые расположены ниже
21	Односторонняя транзакция		сплошная горизонтальная линия с открытой стрелкой, направленная от инициатора к респонденту, на которой указаны наименование и код транзакции (код – в круглых скобках)	используется для обозначения одностороннего оповещения или представления сведений, которое не требует отправки ответного сообщения общего процесса
22	Двусторонняя транзакция		сплошная горизонтальная линия с закрытой стрелкой, направленная от инициатора к респонденту, на которой указаны наименование и код транзакции, и обратная пунктирная линия с закрытой стрелкой	используется для обозначения двусторонней транзакции общего процесса, при которой требуется ответное сообщение общего процесса. Пунктирная линия обозначает ответное сообщение
23	Условное взаимодействие		прямоугольник, охватывающий все линии жизни участников взаимодействия, в левом верхнем углу которого указан символ «opt» и в квадратных скобках приведено сторожевое условие (guard condition). Внутри прямоугольника изображены транзакции, выполняемые при наступлении сторожевого условия	используется для обозначения комбинации транзакций, которые должны выполняться только при наступлении определенного условия (сторожевое условие). При выполнении сторожевого условия выполняются все транзакции, изображенные внутри прямоугольника, представляющего условное взаимодействие. В ином случае не выполняется ни одна из указанных транзакций
Элементы нотации схем исполнения транзакций общего процесса
24	Инициирование транзакции		круг черного цвета, от которого направлена стрелка к инициирующей операции	используется для обозначения участника общего процесса, который инициирует транзакцию
25	Дорожка (swimlane)		вертикальный прямоугольник, в верхней части которого указывается исполнитель (инициатор или респондент), а в нижней – действия, выполняемые данным исполнителем	используется для обозначения группировки действий, которые выполняются исполнителем (инициатором или респондентом)
26	Инициирующая операция		прямоугольник со скругленными углами, в котором указано наименование инициирующей операции	используется для обозначения операции, которая инициирует транзакцию
27	Принимающая операция		прямоугольник со скругленными углами, в котором указано наименование принимающей операции	используется для обозначения операции, которая принимает транзакцию
28	Сообщение-запрос (сообщение-уведомление)		сплошная горизонтальная линия с открытой стрелкой, направленная от инициирующей операции к принимающей операции, на которой указаны наименование и код (код – в круглых скобках) сообщения общего процесса	используется для обозначения сообщения общего процесса, которое передается от инициатора респонденту в рамках транзакции общего процесса
29	Сообщение-ответ		сплошная горизонтальная линия с открытой стрелкой, направленная от принимающей операции к инициирующей операции, на которой указаны наименование и код (код – в круглых скобках) сообщения общего процесса	используется для обозначения сообщения общего процесса, которое передается от респондента инициатору в рамках двусторонней транзакции общего процесса
30	Условный переход		тонкая открытая стрелка, которая направлена от инициирующей операции и перпендикулярно которой в квадратных скобках указано условие	используется для обозначения результата транзакции общего процесса и (или) состояния информационного объекта общего процесса, приобретаемого в результате выполнения транзакции, в зависимости от определенного условия
31	Состояние информационного объекта общего процесса		прямоугольник, в котором указано наименование информационного объекта общего процесса и его текущее состояние в квадратных скобках	используется для обозначения состояния информационного объекта общего процесса, приобретенного в результате выполнения транзакции общего процесса
32	Результат транзакции		белое кольцо на фоне черного круга и подписью	используется для обозначения результата выполнения транзакции общего процесса. Возможны подписи: «Успех» (если ожидаемый результат достигнут); «Неуспех» (если результат не достигнут, например, отказ в представлении сведений); «Ошибка контроля» (если в рамках транзакции общего процесса возникли ошибки, которые не позволили получить результат (успешный или неуспешный))

Рис. 1. Пример схемы, иллюстрирующей
структуру общего процесса

Рис. 2. Пример схемы исполнения процедуры
общего процесса с использованием событий

Рис. 3. Пример схемы исполнения процедуры общего процесса
с использованием конечного узла потока

Рис. 4. Пример схемы исполнения процедуры
общего процесса с использованием вызова процедуры

Рис. 5. Пример схемы, иллюстрирующей структуру
информационного взаимодействия

Рис. 6. Пример схемы последовательности
исполнения транзакций общего процесса

Рис. 7. Пример схемы исполнения
односторонней транзакции общего процесса

Рис. 8. Пример схемы исполнения
двусторонней транзакции общего процесса

Еуразиялық экономикалық одақ шеңберіндегі ақпараттық-коммуникациялық технологиялар және ақпараттық өзара іс-қимыл туралы хаттаманың (2014 жылғы 29 мамырдағы Еуразиялық экономикалық одақ туралы шартқа № 3 қосымша) 30-тармағына сәйкес, Еуразиялық экономикалық комиссия Алқасының "Жалпы процестердің сыртқы және өзара саудасын интеграцияланған ақпараттық жүйесі құралдарымен іске асыру кезінде ақпараттық өзара іс-қимылды регламенттейтін технологиялық құжаттар туралы" 2014 жылғы 6 қарашадағы № 200 шешімінің 3-тармағын іске асыру мақсатында Еуразиялық экономикалық комиссия Алқасы шешті:

1. Қоса беріліп отырған Еуразиялық экономикалық одақ шеңберінде Жалпы процестерді талдау, оңтайландыру, үйлестіру және сипаттау әдістемесі бекітілсін.

2. Осы Шешім жарияланған күнінен бастап күнтізбелік 30 күн өткен соң күшіне енеді.

Еуразиялық экономикалық комиссия
Алқасының Төрағасы

В. Христенко

Еуразиялық экономикалық
комиссия Алқасының 2015 жылғы
9 маусымдағы№ 63 шешімімен
БЕКІТІЛГЕН

Еуразиялық экономикалық одақ шеңберінде Жалпы процестерді талдау, оңтайландыру, үйлестіру және сипаттау ӘДІСТЕМЕСІ

І. Жалпы ережелер

1. Осы Әдістеме Еуразиялық экономикалық одақ шеңберінде жалпы процестерді талдау, оңтайландыру, үйлестіру және сипаттау (бұдан әрі – Одақ, жалпы процесс) мақсатында әзірленген және жалпы процестердің сыртқы және өзара саудасынинтеграцияланған ақпараттық жүйе құралдарымен іске асыру кезінде ақпараттық өзара іс-қимылды регламенттейтін технологиялық құжаттарды қалыптастыру кезінде Еуразиялық экономикалық комиссия Алқасының 2014 жылғы
6қарашадағы № 200 шешімінің 3-тармағына сәйкес есепке алуға жататын жалпы процестерді жобалауға және сипаттауға ұсынылатын әдістемелік ұсынымдар және оларға қойылатын техникалық талаптар ретінде (бұдан әрі тиісінше – жалпы процестің технологиялық құжаттары, біріктірілген жүйе) пайдалануға арналған.

2. Осы Әдістеменің мақсаттары үшін төмендегілерді білдіретін мынадай ұғымдар пайдаланылады:

"өзара іс-қимылдың базистік моделі" – жалпы процестерді сипаттау кезінде қайталап пайдаланылуы мүмкін объектілерді және жалпы процестерге қатысушылардың арасында ақпарат алмасу тәртібін қамтитын жалпы процестер моделінің бір бөлігі;

"деректердің базистік моделі" – модельдеудің барлық деңгейлерінде қайталап пайдаланылуы мүмкін, семантикалық жағынан бейтарап болып табылатын және пәндік саланың ерекшелігін көрсетпейтін деректердің түрлері мен элементтерін қамтитын деректер моделінің бір бөлігі;

"үйлестіру" – қызығушылық білдіретін саладағы деректердің элементтерін беру айқындамаларын, құрылымдарын және форматтарын келісу жөніндегі іс-әрекет;

"жалпы процесс рәсімдерінің тобы" – жалпы процестің ерекшелігіне байланысты қандай да бір белгісі бойынша біріктірілген жалпы процесс рәсімдері;

"бастамашы" – жалпы процестің транзакциялануын орындауды бастайтын ақпараттық өзара іс-қимылға қатысушы;

"бастамашылық операция" – жалпы процесті транзакциялаудың бастамашы орындайтын бірінші операциясы;

"ақпараттық жүйе" – ақпараттық ресурстарды өңдеуді қамтамасыз ететін ақпараттық технологиялар мен технологиялық құралдардың жиынтығы;

"ақпараттық өзара іс-қимыл" – жалпы процестің екі және одан да көп қатысушылары арасында электрондық құжаттармен және мәліметтермен алмасу;

"жалпы процестің ақпараттық объектісі" – мән-жайлар,
іс-әрекеттер немесе оқиғалар, жалпы процестердің рәсімдерін орындау барысында жалпы процеске қатысушылардың арасындағы ақпараттық өзара іс-қимыл процесінде олардың туындауы, өзгеруі немесе тоқтатылуы (аяқталуы) туралы берілетін мәліметтер;

"орындаушы" – операцияның орындалуына жауап беретін жалпы процеске қатысушы;

"жалпы процестің шеңберіндегі өзара іс-қимыл моделі" – өзара байланысты бизнес-процестерді талдау мен формалдап сипаттауға және қатысушылардың арасында ақпараттық өзара іс-қимылды іске асыруға арналған, пәндік салалардың шеңберімен шектелген қызмет туралы оңайлатылған ықшам ұғым;

"пәндік сала деректерінің моделі" – белгілі бір пәндік саланың ерекшелігін көрсететін, өздері модельдеудің нәтижесі болып табылатын, электрондық құжаттар мен мәліметтердің құрылымдарын құру үшін қайталап, соның ішінде деректердің базистік моделі қолданыла отырып пайдаланылатын объектілерді қамтитын деректер моделінің бір бөлігі;

"деректер моделі" – жалпы процестерді іске асырудың пәндік саланың шеңберімен шектелген, формалданған түрде беру, интерпретациялау және өңдеу үшін жарамды заңды фактілерді
(мән-жайларды, іс-әрекеттерді немесе оқиғаларды), олардың арасындағы байланыстарды және олардың графикалық және (немесе) сөздік сипаттамасы түрінде беру;

"жалпы процестер моделі" – жалпы процестерді сипаттауға және іске асыруға арналған өзара байланысты фактілердің, ұғымдар мен қатынастардың жүйесі;

"модель объектісі" – модельдеу оларға қатысты жүзеге асырылатын мән-жайларды, іс-әрекетті немесе оқиғаны және (немесе) олардың
жай-күйін білдіретін модельдің құрамдас бөлігі;

"жалпы процесс операциясы" – жалпы процеске белгілі бір қатысушының функциялары, міндеттері тобына кіретін, қайталанып отыратын кезекті іс-әрекет;

"жалпы процесті интеграцияланған жүйе құралдарымен іске асыру үшін пайдаланылатын электрондық құжаттар мен мәліметтер форматтарының және құрылымдарының сипаттамасы" – жалпы процесс шеңберіндегі ақпараттық өзара іс-қимыл кезінде пайдаланылатын электрондық құжаттар мен мәліметтердің форматтарына және құрылымдарына қойылатын талаптарды айқындайтын технологиялық құжат;

"жалпы процеске қосылу тәртібі" – жаңа қатысушының жалпы процеске қосылуы кезінде бір сәтте не белгілі бір уақыт кезеңінің ішінде орындалатын ақпараттық өзара іс-қимылға қойылатын талаптарды айқындайтын технологиялық құжат;

"жалпы процесті интеграцияланған жүйе құралдарымен іске асыру кезіндегі ақпараттық өзара іс-қимыл қағидалары" – осы жалпы процестің шеңберінде орындалатын рәсімдердің сипаттамасын қоса алғанда, жалпы процестің жинақталған сипаттамасын қамтитын технологиялық құжат;

"пәндік сала" – Еуразиялық экономикалық комиссия және (немесе) Одаққа мүше мемлекеттердің уәкілетті органдары қызметінің саласы немесе оның бір бөлігі, онда Одақтың құқығын құрайтын халықаралық шарттар мен актілерде және тиісінше мүше мемлекеттердің заңнамасында көзделген өкілеттіктер іске асырылады;

"қабылдаушы операция" – жалпы процесті транзакциялау шеңберінде респондент орындайтын жалпы процесс хабарларын қабылдау операциясы;

"жалпы процесс рәсімі" – жалпы процеске қатысушылар орындайтын және жалпы процестің шеңберіндегі нақты міндеттерді шешуге бағытталған жалпы процестің өзара байланысты операцияларының жиынтығы;

"жалпы процесті интеграцияланған жүйе құралдарымен іске асыру кезінде жалпы процеске қатысушылардың арасындағы ақпараттық өзара
іс-қимылдың регламенті" – жалпы процеске белгілі бір қатысушылардың арасындағы ақпараттық өзара іс-қимылды іске асыруға тікелей бағытталған операцияларды орындаудың тәртібіне және шарттарына қойылатын талаптарды айқындайтын технологиялық құжат;

"электрондық құжаттар мен мәліметтер құрылымдарының тізілімі" – интеграцияланған жүйеде ақпараттық іс-қимылды іске асыру кезінде пайдаланылатын электрондық құжаттар мен мәліметтер құрылымдарының толық тізбесін қамтитын, Еуразиялық экономикалық комиссия Алқасының 2014 жылғы 30 қыркүйектегі № 180 шешімімен айқындалған тізілім;

"респондент" – жалпы процесс транзакциясының бастамашысынан хабарлама қабылдайтын және жалпы процесс транзакциясының шаблонымен белгіленген сценарий бойынша оған ден қоятын ақпараттық өзара іс-қимылға қатысушы;

"жалпы процестің хабарламасы" – жалпы процестің ақпараттық өзара іс-қимылы шеңберінде берілетін қолданбалы сипаттағы формалданғанақпарат;

"жалпы процестің транзакциясы" – әрбір қатысушы өзінің жалпы процесс операциясының шеңберінде жүзеге асыратын екі қатысушының арасындағы элементтік ақпараттық өзара іс-қимыл;

"жалпы процеске қатысушы" – Еуразиялық экономикалық комиссия, Одаққа мүше мемлекеттің уәкілетті органы, сондай-ақ жалпы процестің нәтижелеріне мүдделі болатын немесе Одақтың құқығын құрайтын халықаралық шарттар мен актілерде жалпы процеске қатысуы регламенттелген заңды немесе жеке тұлға;

"деректер элементі" – белгілі бір мән-мәтінде бөлінбейтін болып есептелетін деректердің бірлігі.

"Одақтың интеграцияланған ақпараттық жүйесі", "сыныптауыш", "ақпараттық ресурс", "жалпы ақпараттық ресурс", "Одақтың шеңберіндегі жалпы процесс", "анықтамалық", "электрондық құжат" ұғымдары осы Әдістемеде Еуразиялық экономикалық одақ шеңберіндегі ақпараттық-коммуникациялық технологиялар жәнеақпараттық өзара іс-қимыл туралы хаттамада (2014 жылғы 29 мамырдағы Еуразиялық экономикалық одақ туралы шартқа № 3 қосымша) анықталған мәндерде пайдаланылады.

Осы Әдістеменің мақсаттары үшін келтірілген мысалдардағы жалпы процестің атауы мен мазмұны шартты болып табылады.

ІІ. Жалпы процестерді жобалаудың қағидаттары мен кезеңдері

3. Жалпы процестерді жобалау мынадай қағидаттар негізге алына отырып жүзеге асырылады:

а) жалпы процестің мазмұнын жүйелі түрде талдау қағидаты,
ол жалпы процестің құрамына кіретін операциялар мен рәсімдерге – олардың функционалдық мазмұны мен мәніне,Одақтың құқығын құрайтын халықаралық шарттар мен актілерде, Одаққа мүше мемлекеттердің (бұдан әрі – мүше мемлекеттер) заңнамасында регламенттелуіне жан-жақты және толық зерттеу жүргізуді бағамдайды;

б) деректермен электрондық алмасу саласындағы халықаралық стандарттарды, технологиялар мен шешімдерді пайдалану қағидаты,
ол мыналарды бағамдайды:

жалпы процестер моделі БҰҰ Еуропалық экономикалық комиссиясының халықаралық сауда рәсімдерін оңайлату, "бір терезе" тетігін жасау, халықаралық саудаға арналған деректерді оңайлату және стандарттау жөніндегі ұсынымдары ескеріле отырып әзірленеді;

деректер моделі халықаралық стандарттар, соның ішінде ИСО/МЭК 11179 "Ақпараттық технология. Метадеректер тіркелімдері (МДТ)",
ИСО 15000-5 "Іскерлік ақпаратты таңбалаудың кеңейтілетін тілі (еbXML). 5-бөлім. еbXML негізгі құрамдастарының техникалық сипаттамасы,
2.01-нұсқа (ebCCTS)" ескеріле отырып, сондай-ақ Дүниежүзілік кеден ұйымының деректер моделін құру және дамыту саласындағы Дүниежүзілік кеден ұйымының тәжірибесі ескеріле отырып әзірленеді.

жалпы процесс шеңберіндегі өзара іс-қимыл моделі БҰҰ Еуропалық экономикалық комиссиясының модельдеу әдіснамасының 2.0 (UMM) нұсқасы ескеріле отырып әзірленеді;

в) модельдік-бағдарлық тәсілдемені пайдалану қағидаты, ол жалпы процестің технологиялық құжаттарының ең толық жиынтығын автоматтандырылған режимде қалыптастыру, пәндік салалар деректерінің модельдерін сипаттау, деректердің базистік моделін, өзара іс-қимылдың базистік моделін сипаттау, электрондық құжаттар мен мәліметтер құрылымдарының тізілімін, электрондық құжаттар мен мәліметтердің құрылымдарына арналған XML-схемаларын сипаттау үшін негіз ретіндегі жалпы процесс шеңберінде өзара іс-қимыл моделін құруды бағамдайды;

г) үйлестіру қағидаты, ол жалпы процестерді алдын ала сыныптауды (кластерлеуді) және бір кластерге енгізілген басқа жалпы процестермен үйлестірілген жалпы процесті, жалпы процестің операциялары мен рәсімдерінің тізбесін, жалпы процестер шеңберіндегі өзара іс-қимыл модельдерін жобалауды бағамдайды және жалпы процестерді іске асырудың салыстырмалы, ұқсас және келісілген тәртібін қамтамасыз етеді;

д) деректер мен рәсімдерге қойылатын талаптарды біріздендіру және стандарттау қағидаты, ол жалпы процестер моделінің объектілерін ретке келтірілген түрде және біркелкі пайдалану үшін электрондық құжаттар мен мәліметтердің, деректер форматтарының, жалпы процестің технологиялық құжаттарының үлгілік құрылымын құруды бағамдайды.

е) ақпараттық өзара іс-қимылға қатысушылардың ақпараттық жүйелерінің шеңберінде іске асырылатын бизнес-процестердің дербестігі қағидаты, олжалпы процестерді жобалаудың ақпараттық өзара
іс-қимылға және Одақтың құқығын құрайтын халықаралық шарттар мен актілерге сәйкес көрсетілген іс-қимылды іске асыру үшін қажетті және жеткілікті көлемдегі жалпы процеске қатысушылардың іс-әрекетін регламенттеуге қойылатын талаптарды ерекшелеуге ғана бағытталғанын бағамдайды;

ж) деректер алмасуға бағдар ұстау қағидаты, ол жобалау объектісі құжаттармен емес, деректермен электрондық алмасу болып табылатындығын бағамдайды;

з) жалпы процеске барлық қатысушылардың жалпы процесті жобалауға қатысуын қамтамасыз ету қағидаты, ол ақпараттық технологиялар саласындағы мамандарды және тиісті пәндік салалардағы сарапшыларды жалпы процесс шеңберіндегі өзара іс-қимыл моделін әзірлеуге тартудыбағамдайды;

4. Жалпы процесті жобалау жөніндегі жұмыстардың кешені жалпы процесті модельдеуді және құжаттандыруды қамтиды, олардың нәтижесі осы жалпы процестің шеңберінде ақпараттық өзара іс-қимылды іске асыру үшін қажетті жалпы процестің формалданған сипаттамасы болып табылады.

5. Жалпы процесті модельдеудің және құжаттандырудың алдында мынадай кезеңдер бар:

а) жалпы процестің құрамына кіретін операциялар мен рәсімдерді талдау;

б) жалпы процесті іске асырудың тұжырымдамасын әзірлеу.

6. +Жобаланатын жалпы процестің құрамына кіретін операциялар мен рәсімдерді талдау Еуразиялық экономикалық комиссия (бұдан әрі – Комиссия) бекітетін Одақ шеңберіндегі жалпы процестер тізбесіне сәйкес жалпы процестің атауын айқындаудан басталады. Талдау барысында жалпы процестің құрылымын сипаттау және жалпы процестің құрамына кіретін операциялар мен рәсімдердің тізбесін қалыптастыру мақсаттары үшін Одақтың құқығын құрайтын халықаралық шарттар мен актілердің, сондай-ақ оларды орындау үшін қабылданған, Комиссияның, мүше мемлекеттер уәкілетті органдарының, заңды және жеке тұлғалардың оларға жүктелген міндеттердің және (немесе) берілген құқықтардың шеңберінде іс-әрекет (соның ішінде ақпаратпен) жасауын көздейтін мүше мемлекеттер заңнамасы актілерінің ережелері зерттеледі.

7. Жалпы процестің құрамына кіретін операциялар мен рәсімдерді талдау нәтижелерінің негізінде жалпы процесті іске асырудың тұжырымдамасы әзірленеді, онда жалпы процестің құрылымы сипатталады, оған қатысушылар, жалпы процесті іске асыру мақсаттары және оларға қол жеткізу тәсілдері айқындалады, өздерінің тағайындалулары бойынша топтастырылған операциялар мен рәсімдердің тізбесі, операциялар мен рәсімдерді (операциялар мен рәсімдер топтарын) орындаудың схемалық бейнесі, жалпы процестің ақпараттық объектілерінің тізбесі, мерзімі мен негізгі іс-шаралары көрсетілген жалпы процесті іске асыру жоспары келтіріледі.

8. Жалпы процесті модельдеу жалпы процестің шеңберіндегі өзара іс-қимылдың моделін құруды білдіреді, ол үшін осы Әдістеменің
7-тармағында көрсетілген жалпы процесті іске асыру тұжырымдамасының негізінде жалпы процесті оңтайландыруға және үйлестіруге қойылатын талаптар ескеріле отырып, оны сипаттауға және іске асыруға арналған өзара байланысты фактілер мен ұғымдар жүйесі қалыптастырылады.

Жалпы процестерді жобалау кезеңінің нәтижесі- жалпы процестер моделі болып табылады.

Жалпы процестердің моделі жалпы процестер мен деректер моделінің сипаттамасын қамтитын құжаттардың жиынтығын автоматтандырылған режимде қалыптастыру үшін негіз ретінде қолданылатын синтаксистік және технологиялық жағынан бейтарап ретінде әзірленеді.

Жалпы процестердің моделін қолдану Еуразиялық экономикалық комиссия Алқасының 2014 жылғы 6 қарашадағы № 200 шешіміне сәйкес қалыптастырылатын кешеннің құрамына кіретін жалпы процестің технологиялық құжаттарының келісімділігін де, сонымен бірге олардың Одақ шеңберіндегі өзге де жалпы процестердің технологиялық құжаттарымен келісімділігін де қамтамасыз етеді.

9. Жалпы процесті құжаттандыру мыналарды:

а) Еуразиялық экономикалық комиссия Алқасының 2014 жылғы
6 қарашадағы № 200 шешімімен белгіленген интеграцияланған ақпараттық жүйенің құралдарымен жалпы процестердің сыртқы және өзара саудасын іске асыру кезіндегі өзара іс-қимылды регламенттейтін технологиялық құжаттардың үлгілік тізбесіне сәйкес жалпы процестің технологиялық құжаттары жобаларын дайындауды;

б) жалпы процестің технологиялық құжаттарының жинақталым болып қалыптастырылған жобаларын мүше мемлекеттердің уәкілетті органдарымен келісуді;

в) Комиссияның жалпы процестің технологиялық құжаттарын бекітуі туралы шешім қабылдауын көздейді.

ІІІ. Жалпы процестің технологиялық құжаттарына қойылатын жалпы техникалық талаптар

10. Жалпы процестің технологиялық құжаттарының жобалары осы Әдістемеде белгіленген жекелеген ережелерді (бөлімдерді, кіші бөлімдерді, тармақтарды, кестелерді және суреттерді) ресімдеуге қойылатын талаптар ескеріле отырып, Еуразиялық экономикалық комиссиядағы ішкі құжат айналымы қағидаларына сәйкес ресімделеді.

11. Жалпы процестің технологиялық құжаттары Комиссияның шешімімен бекітіледі.

1. "Жалпы ережелер" бөліміне қойылатын талаптар

12. Бөлімде технологиялық құжат оларға сәйкес әзірленген нормативтік құқықтық актілер туралы мәліметтер келтіріледі.

Нормативтік құқықтық актілерге сілтемелер технологиялық құжат әзірлеу қажеттігін негіздеу, сондай-ақ Одақтың құқығын құрайтын халықаралық шарттар мен актілерде көзделетін (белгіленетін) жалпы процесті құрайтын операциялар мен рәсімдерді регламенттеуді есепке алудың толықтығын қамтамасыз ету мақсатында келтіріледі.

13. Нормативтік құқықтық актіге сілтемеде деректемелер мынадай дәйектілікпен көрсетілуге тиіс: актінің түрі (халықаралық шарт, Одақ органының шешімі), оған қол қойылған күн, актінің тіркеу нөмірі және атауы. Мысалы:

1. Осы Қағидалар Еуразиялық экономикалық одақтың құқығына кіретін мынадай актілерге сәйкес әзірленді:

2014 жылғы 29 мамырдағы Еуразиялық экономикалық одақ туралы шарт;

Еуразиялық экономикалық комиссия Кеңесінің "Еуразиялық экономикалық одақ шеңберіндегі жалпы процестердің тізбесін бекіту туралы" 2015 жылғы № шешімі;

Еуразиялық экономикалық комиссия Алқасының "Интеграцияланған ақпараттық жүйенің құралдарымен жалпы процестердің сыртқы және өзара саудасын іске асыру кезіндегі өзара іс-қимылды регламенттейтін технологиялық құжаттар туралы" 2014 жылғы 6 қарашадағы № 200 шешімі;

Еуразиялық экономикалық комиссия Алқасының "Еуразиялық экономикалық одақ шеңберінде жалпы процестерді талдау, оңтайландыру, үйлестіру және сипаттау әдістемесі туралы" 2015 жылғы № шешімі.

14. Егер технологиялық құжаттың мәтінінде бөлімде көрсетілетін нормативтік құқықтық актілерге біртекті емес сілтемелер берілетін болса, оны алғашқы қайталау кезінде мынадай нысандағы қысқарту енгізіледі:

2014 жылғы 29 мамырдағы Еуразиялық экономикалық одақ туралы шарт
(бұдан әрі – Одақ туралы шарт).

2. "Қолданылу саласы" бөліміне қойылатын талаптар

15. Бөлімде технологиялық құжаттың тағайындалуы және оның қолданылу саласы туралы мәліметтер келтіріледі.

16. Технологиялық құжаттың тағайындалуы оны әзірлеу мақсаттарын немесе оның мазмұнының қысқаша сипаттамасын көрсету арқылы айқындалады. Мысалы:

Осы Қағидалар осы процестің шеңберінде орындалатын рәсімдердің сипаттамасын қоса алғанда, "Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің аумақтарында құқық алуға берілетін өтінімдерді тіркеу және оларды пайдалану" жалпы процесіне (бұдан әрі – жалпы процесс) қатысушылардың арасындағы ақпараттық өзара іс-қимыл тәртібі мен шарттарын айқындау мақсатында әзірленді.

немесе:

Осы Регламент "Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің аумақтарында құқық алуға өтінімдерді тіркеу және оларды пайдалану" жалпы процесіне (бұдан әрі – жалпы процесс) қатысушылардың арасындағы ақпараттық өзара
іс-қимылды іске асыруға тікелей бағытталған операцияларды орындаудың тәртібі мен шарттарына қойылатын талаптарды айқындайды.

немесе:

Осы Сипаттама "Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің аумақтарында құқық алуға өтінімдерді тіркеу және оларды пайдалану" жалпы процесіне (бұдан әрі – жалпы процесс) қатысушылардың арасындағы ақпараттық өзара іс-қимыл кезінде пайдаланылатын электрондық құжаттар мен мәліметтердің форматтарына және құрылымдарына қойылатын талаптарды айқындайды.

немесе:

Осы Тәртіп "Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің аумақтарында құқық алуға өтінімдерді тіркеу және оларды пайдалану" жалпы процесіне (бұдан әрі – жалпы процесс) жаңа қатысушының қосылуы кезіндегі ақпараттық өзара іс-қимылға қойылатын талаптарды айқындайды.

Тармақта технологиялық құжат мақсатының нақтылануы келтірілуі мүмкін. Мысалы:

Электрондық құжаттар мен мәліметтердің құрылымдары деректердің базистік моделінде және пәндік салалар деректерінің модельдерінде сипатталған деректер элементтерінен тұрады.

17. Технологиялық құжаттың қолданылу саласы оның күші қолданылатын қатынастар көрсетіле отырып айқындалады. Мысалы:

Осы Қағидаларды жалпы процестің шеңберіндегі рәсімдер мен операциялардың орындалуы тәртібін бақылау кезінде, сондай-ақ жалпы процестің іске асырылуын қамтамасыз ететін ақпараттық жүйелердің құрауыштарын жобалау, әзірлеу және пысықтау кезінде жалпы процеске қатысушылар қолданады.

немесе:

Осы Регламентті жалпы процестің шеңберіндегі рәсімдер мен операциялардың орындалуы тәртібін бақылау кезінде, сондай-ақ жалпы процестің іске асырылуын қамтамасыз ететін ақпараттық жүйелердің құрауыштарын жобалау, әзірлеу және пысықтау кезінде жалпы процеске қатысушылар қолданады.

немесе:

Осы Сипаттама жалпы процестің рәсімдерін сыртқы және өзара сауданы интеграцияланған жүйе (бұдан әрі – интеграцияланған жүйе) құралдарымен іске асыру кезінде ақпараттық жүйелердің құрауыштарын жобалау, әзірлеу және пысықтау кезінде қолданылады.

немесе:

Осы Тәртіп жаңа қатысушы жедел қызметті бастар алдында жаңа қатысушының жалпы процеске бір рет қосылуы кезінде қолданылады.

Егер технологиялық құжаттың қолданылу саласы ерекшеліктермен (ерекше мән-жайлармен немесе қоғамдық қатынастарды іске асыру шарттарымен, субъектілік құрамдармен) сипатталса, бөлімде қосымша ережелер келтіріледі. Мысалы:

Электрондық құжаттар мен мәліметтер құрылымдарының сипаттамасы қарапайым (атомарлық) деректемелерге дейінгі иерархия деңгейлері ескеріле отырып, толық деректемелік құрамы көрсетілген кесте нысанында келтіріледі.

Кестеде электрондық құжаттар мен мәліметтер деректемелерінің (бұдан әрі – деректемелер) және деректер элементтерінің біртекті сәйкестігі сипатталады.

Кестеде мынадай ақ шеттер (графалар) жасалады:

"иерархиялық нөмір" – деректеменің реттік нөмірі;

"деректеменің аты" – деректеменің қалыптасқан немесе ресми түрде сөзбен таңбалануы;

"деректеменің сипаттамасы" – деректеменің мағынасын (семантикасын) түсіндіретін мәтін;

"сәйкестендіргіш" – деректемеге сәйкес келетін деректер моделіндегі деректер элементінің сәйкестендіргіші;

"мән-мағыналар саласы" – деректеменің ықтимал мәндерінің сөздік сипаттамасы;

"көп." – деректемелердің көптігі: міндеттілік (опциондық) және деректеменің ықтимал қайталануларының саны.

Деректемелердің көптігін көрсету үшін мынадай белгіленімдер пайдаланылады:

1 – деректеме міндетті, қайталауға жол берілмейді;

n – деректеме міндетті, n рет қайталануға тиіс (n ˃ 1);

1..* – деректеме міндетті, шексіз қайталауға болады;

n..* – деректеме міндетті, кемінде n рет қайталануға тиіс (n ˃ 1);

n..m – деректеме міндетті, кемінде n рет қайталануға және m реттен артық қайталанбауға тиіс (n ˃ 1, m ˃ n);

0..1 – деректеме опционды, қайталауға жол берілмейді;

0..* – деректеме опционды, шексіз қайталауға болады;

0.. m – деректеме опционды, m реттен артық қайталанбайды (m ˃1).

3. "Негізгі ұғымдар" бөліміне қойылатын талаптар

18. Бөлімде технологиялық құжатта пайдаланылатын негізгі ұғымдар және олардың анықтамалары келтіріледі.

19. Технологиялық құжатта арнайы және аз танымал ұғымдарға, сондай-ақ қоғамдық қатынастардың басқа топтарында технологиялық құжатта оларға берілетін мағыналарға сәйкес келмейтін өзге мағынада қолданылатын ұғымдарға анықтамалар берген орынды.

Технологиялық құжатта пайдаланылатын техникалық терминдер мен олардың мағыналары қолдануды Комиссия ұсынған не Одақтың құқығын құрайтын халықаралық шарттар мен актілерде белгіленген деректермен электрондық алмасу саласындағы халықаралық стандарттарда, технологияларда және шешімдерде қолданылатын терминдерге және олардың мағыналарына сәйкес келуге тиіс.

20. Ұғымдық аппаратты қалыптастыру кезінде жалпы процесс технологиялық құжаттарының бір жинақталымы шеңберінде мынадай талаптар орындалады:

егер осы Әдістеменің 19-тармағында көрсетілген ұғымдар 2 және одан да көп технологиялық құжаттарда пайдаланылса, олардың анықтамалары жалпы процесті интеграцияланған жүйенің құралдарымен іске асыру кезінде ақпараттық өзара іс-қимыл қағидаларында (бұдан әрі – ақпараттық өзара іс-қимыл қағидалары) келтіріледі. Бұл ретте осы ұғымдар пайдаланылатын басқа технологиялық құжаттарда көрсетілген ұғымдардың анықтамаларын қамтитын ақпараттық өзара іс-қимыл қағидаларына сілтемелер беріледі;

егер осы Әдістеменің 19-тармағында көрсетілген ұғымдар бір ғана технологиялық құжатта пайдаланылса, олардың анықтамалары осы технологиялық құжатта келтіріледі.

21. Бөлімде технологиялық құжатта пайдаланылатын, технологиялық құжаттың "Жалпы ережелер" бөлімінде көрсетілген жоғары немесе тең заңдық күші бар нормативтік құқықтық актілерде анықтамалары берілген ұғымдар келтірілмейді.

Мұндай ұғымдарға, атап айтқанда, Еуразиялық экономикалық одақ шеңберіндегі ақпараттық-коммуникациялық технологиялар және ақпараттық өзара іс-қимыл туралы хаттаманың (2014 жылғы 29 мамырдағы Еуразиялық экономикалық одақ туралы шартқа № 3 қосымша) 2-тармағында көрсетілген ұғымдар, сондай-ақ осы Әдістеменің
2-тармағында көрсетілген ұғымдар жатады.

IV. Ақпараттық өзара іс-қимыл қағидаларында жалпы процесті жобалауға және сипаттауға қойылатын техникалық талаптар

1. "Жалпы процесс туралы негізгі мәліметтер" бөліміне қойылатын талаптар

22. Бөлімде жалпы процестің толық атауы келтіріледі және оның кодтық белгіленімі енгізіледі, жалпы процестің мақсаты (мақсаттары) және міндеттері, жалпы процеске қатысушылар айқындалады, жалпы процестің құрылымы сипатталады.

Бөлімде "Жалпы процестің мақсаттары мен міндеттері", "Жалпы процеске қатысушылар", "Жалпы процестің құрылымы", "Жалпы процестің рәсімдері" кіші бөлімдері бөлініп көрсетіледі.

23. Жалпы процестің толық атауы Комиссияның шешімімен бекітілген Еуразиялық экономикалық одақ шеңберіндегі жалпы процестердің тізбесіне сәйкес көрсетіледі.

Жалпы процестің кодтық белгіленімі осы Әдістеменің VIII бөліміне сәйкес қалыптастырылады және жеке тармақта келтіріледі. Ақпараттық өзара іс-қимыл қағидаларына енгізілген жалпы процестің кодтық белгіленімі жалпы процестің басқа да технологиялық құжаттарында пайдаланылады.

Жалпы процестің атауы және кодтық белгіленімі туралы мәліметтер мынадай нысан бойынша келтіріледі:

1. Жалпы процестің толық атауы: "Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің аумақтарында құқық алуға өтінімдерді тіркеу және оларды пайдалану".

2. Жалпы процестің кодтық белгіленімі: Р.ОТ.01, 1.0.0-версиясы.

24. Жалпы процестің міндеттерін айқындаудың алдында түпкі нәтижелер ретінде сипатталатын жалпы процестің мақсаттарын (мақсатын) айқындау тұрады, жалпы процесті іске асыру соларға қол жеткізуге бағытталған.

"Жалпы процестің мақсаттары мен міндеттері" кіші бөлімінде жалпы процестің мақсаттарын айқындау үшін пайдаланылатын тұжырымдар мынадай шарттарға жауап беруге тиіс:

олар нақты болуға тиіс;

олар ақпараттық өзара іс-қимыл қағидаларын қолданатын адамдар үшін түсінікті болуға тиіс;

олар жоспарланатын нәтижені бір мағыналы емес түсіндіру мүмкіндігін жоққа шығаруға тиіс.

25. Жалпы процестің міндеттері кіші бөлімде жалпы процестің мақсаттарына қол жеткізуді қамтамасыз ететін өзара байланысты
іс-шаралардың жиынтығы ретінде белгіленеді.

Жалпы процесс міндеттерінің тұжырымдары Одақ құқығын құрайтын халықаралық шарттар мен актілердің ережелеріне негізделуге және жалпы процестің мақсатына (мақсаттарына) қол жеткізу үшін нақтылық, қажеттілік және жеткіліктілік талаптарына жауап беруге тиіс.

Міндеттерді тұжырымдау кезінде олардың өзара байланыстылығын, келісімділігін, олардың шешімдерін тексеру мүмкіндігін қамтамасыз ету қажет.

26. Жалпы процеске қатысушылардың құрамы Одақ құқығын құрайтын халықаралық шарттар мен актілердің жалпы процесті регламенттейтін ережелерінің негізінде "Жалпы процеске қатысушылар" кіші бөлімінде айқындалады.

Жалпы процеске қатысушылардың тізбесі кодтық белгіленімдерімен бірге төмендегі үлгіге сәйкес кесте нысанында келтіріледі:

Кодтық белгіленімі	Атауы	Сипаттамасы
1	2	3

Мысал:

Кодтық белгіленімі	Атауы	Сипаттамасы
1	2	3
Р.АСТ.001	Комиссия	Одақтың ақпараттық порталынан құқық алуға өтінімдер тізілімінің мәліметтеріне қолжетімділікті қамтамасыз ететін орган. Мүше мемлекеттердің ұлттық ақпараттық ресурстарынан мәліметтер алады және Одақтың ақпараттық порталынан құқық алуға өтінімдер тізілімінің мәліметтерін жаңартады.
Р.ОТ.01.АСТ.001	өтінім беруші	мүше мемлекеттің уәкілетті органына құқық алуға өтінім берген заңды немесе жеке тұлға
Р.ОТ.01.АСТ.003	уәкілетті орган	мүше мемлекеттің құқық алуға өтінім қабылдайтын, құқық алуға өтінімдердің ұлттық ақпараттық ресурсын қалыптастыратын және жүргізетін уәкілетті органы
Р.ОТ.01.АСТ.004	ұлттық ведомство	мүше мемлекеттің құқық алуға арналған өтінімге сараптама жүргізуге жауапты уәкілетті органы

Кодтық белгіленімі осы Әдістеменің VIII бөліміне сәйкес жалпы процестің әрбір қатысушысына беріледі.

"Атауы" графасында Одақтың құқығын құрайтын халықаралық шарттар мен актілерге, мүше мемлекет заңнамасының актілеріне сәйкес айқындалатын жалпы процеске қатысушының атауы келтіріледі.

"Сипаттамасы" графасында уәкілетті органдарға қатысты мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес тиісті өкілеттіктер берілген, Одақ құқығын құрайтын халықаралық шарттар мен актілердің және оларды орындау үшін қабылданған мүше мемлекеттердің заңнамасы актілерінің негізінде жалпы процеске қатысушылар ретінде әрекет ететін мүше мемлекеттер атқарушы билігі органдарының атаулары көрсетіледі.

Уәкілетті органның атауының орнына оның құзыреті саласының сипаттамасы келтірілуі мүмкін, мысалы: "Мүше мемлекет атқарушы билігінің ... жүргізуді жүзеге асыратын уәкілетті органы" немесе "Мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес құзыретіне ... мәселелері жататын мүше мемлекеттің уәкілетті органы".

Егер Одақ құқығын құрайтын халықаралық шарттар мен актілерге және (немесе) оларды орындау үшін қабылданған мүше мемлекеттер заңнамасының актілеріне сәйкес жалпы процеске уәкілетті органның немесе Комиссияның құрылымдық бөлімшесі қатысса, "Сипаттамасы" графасында көрсетілген құрылымдық бөлімшенің атауы не уәкілетті органның немесе Комиссияның ұйымдық құрылымындағы жауапты құрылымдық бөлімшені ерекшелеуге мүмкіндік беретін белгілер келтіріледі, мысалы: "Еуразиялық экономикалық комиссия, Ішкі нарықты қорғау департаменті" немесе "Еуразиялық экономикалық комиссияның Еуразиялық экономикалық одақтың аумағында арнайы қорғау, демпингке қарсы және өтеу шараларын енгізудің алдында тергеп-тексеру жүргізуге жауапты органның өкілеттіліктерін жүзеге асыратын департаменті".

Егер мүше мемлекеттің заңнамасында атқарушы биліктің органдары орындайтын өкілеттіліктерді беру мүмкіндігі көзделсе және мұндай мүмкіндік іске асырылса, "Сипаттамасы" графасындатиісті ұйымның атауы келтіріледі немесе көрсетілген ұйымды сәйкестендіруге мүмкіндік беретін сипаттамалар келтіріледі.

Топталымдық белгілерді пайдалана отырып мүдделі тұлғаларды сипаттау кезінде заңды және (немесе) жеке тұлғалардың оларды жалпы процеске (орындалатын операциялар мен рәсімдерге тікелей қатысуға) тартылушылық, жалпы процестің нәтижесіне мүдделілік белгілері бойынша біріктіруге мүмкіндік беретін сипаттамалары келтіріледі. Егер Одақ құқығын құрайтын халықаралық шарттар мен актілерге сәйкес заңды және жеке тұлғалар тобы жүзеге асыратын қызмет түрлері (қызмет саласы) көрсетіліп анықталса, "Сипаттамасы" графасында тиісті нормативтік белгіленімдерді пайдаланған орынды, мысалы: "кедендік тасымалдаушылар", "декларанттар", "өнеркәсіптік субсидия алушылар", "шаруашылық жүргізуші субъект (нарық субъектісі)".

27. "Жалпы процестің құрылымы" кіші бөлімінде жалпы процестің барлық рәсімдері және олардың арасындағы байланыстар туралы жалпы ұғымды қалыптастыратын мәліметтер келтіріледі.

Жалпы процесс рәсімдерінің сипаттамасы тұтастай жалпы процесс үшін (егер рәсімдер топтарға біріктірілмесе) немесе рәсімдердің әрбір тобы үшін жеке (егер рәсімдер топтарға біріктірілсе) келтіріледі.

Егер жалпы процестің шеңберінде жалпы ақпараттық ресурсты пайдалану бағамдалатын болса, жалпы процеске жауапты қатысушылар көрсетіле отырып, осы ресурсты қалыптастыру мен жүргізудің жалпы қағидаттары, сондай-ақ ұсынылатын ақпаратқа қол жеткізудің жалпы қағидалары айқындалады.

Егер жалпы процесте жекелеген рәсімдер жалпы процестің міндеттеріне сәйкес топтарға біріктірілсе, жалпы процестің құрылымын сипаттау шеңберінде рәсімдердің барлық топтары санамаланады.

Жалпы процестің құрылымы туралы мәліметтермен қосымшаға сәйкес талаптардың негізінде графикалық нотация пайдаланыла отырып орындалған иллюстрацияқоса жүреді.

Жалпы процесс рәсімдерінің тізбесінде келтірілетін жалпы процесс рәсімінің кодтық белгіленімі осы Әдістеменің VIII бөліміне сәйкес қалыптастырылады.

Жалпы процесс рәсімдерінің тізбесі төмендегі үлгіге сәйкес кесте нысанында келтіріледі:

Кодтық белгіленімі	Атауы	Сипаттамасы
1	2	3

Мысал:

Кодтық белгіленімі	Атауы	Сипаттамасы
1	2	3
Р.ОТ.01.PRC.001	құқық алуға берілген өтінімді тіркеу және алдын ала сараптау	рәсім уәкілетті органның ұсынылған құжаттар ресімделуінің дұрыстығын, құқық алуға берілген өтінімдерді Одақ туралы шартта көзделген талаптарға сәйкес құқық алуға берілген өтінімдердің тізілімінде тіркеу үшін қажетті құжаттар мен мәліметтердің бар болуын тексеруіне арналған
Р.ОТ.01.PRC.002	өтінім беруші құқықтарының бұзылғаны туралы өтінішті қабылдау	рәсім басқа өтінім берушінің өтінім беруіне байланысты өтінім берушілердің құқықтарын қорғауға арналған. Құқықтары бұзылуы мүмкін өтінім беруші Одақтың ақпараттық порталындағы жеке кабинеті арқылы құқықтарының бұзылғаны туралы өтініш береді және Одақтың ақпараттық порталындағы жеке кабинетінен өтінішті қарау нәтижелері туралы хабарлама алады
Р.ОТ.01.PRC.003	құқық алуға берілген өтінімді ұлттық өтінімге өзгерту	рәсім құқық алуға берілген өтінімді өтініш берушінің қолдаухатының негізінде құқықты тіркеуге берілетін ұлттық өтінімге өзгертуге арналған
Р.ОТ.01.PRC.004	құқық алуға берілген өтінімді сараптау	рәсім уәкілетті органның Одақ туралы шартта көзделген құқықты алуға берілген өтінімді тіркеуден бас тарту үшін негіздемелердің жоқтығын тексеруіне арналған
Р.ОТ.01.PRC.005	алынған құқықты тіркеу туралы шешім қабылдау	рәсім уәкілетті органның ұлттық ведомстволар қорытындыларының негізінде өтінімді сараптаудың нәтижелері бойынша алынған құқықты тіркеу мүмкіндігі туралы шешім қабылдауына арналған

2. "Жалпы процестің ақпараттық объектілері" бөліміне қойылатын талаптар

28. Олар туралы немесе олардан алынатын мәліметтер ақпараттық өзара іс-қимыл процесінде берілетін негізгі ақпараттық объектілердің тізбесі төмендегі үлгіге сәйкес кесте нысанында келтіріледі:

Кодтық белгіленімі	Атауы	Сипаттамасы
1	2	3

Мысал:

Кодтық белгіленімі	Атауы	Сипаттамасы
1	2	3
P.OT.01.BEN.001	құқық алуға берілетін өтінім	алынған құқықты тіркеу үшін қажетті мәліметтердің жиынтығы

29. Жалпы процестің ақпараттық объектісінің немесе ақпараттық ресурстың кодтық белгіленімі осы Әдістеменің VIII бөліміне сәйкес қалыптастырылады.

3. "Жалпы процеске қатысушылардың жауапкершілігі" бөліміне қойылатын талаптар

30. Мүше мемлекеттердің және Комиссияның ақпараттық өзара іс-қимылға қатысатын уәкілетті органдарының лауазымды адамдары мен қызметкерлерінің мәліметтерді берудің уақытылығы мен толықтығы үшін тәртіптік жауапкершілігі туралы ережелер, егер мұндай жауапкершілік Одақтың құқығын құрайтын халықаралық шарттарда және (немесе) актілерде көзделсе, лауазымды адамдар мен қызметкерлердің тәртіптілігін арттыру, ақпараттық өзара іс-қимыл қағидаларын бұзушылықтарды болдырмау мақсатында бөлімге енгізіледі.

31. Бөлімде Одақтың құқығын құрайтын, Комиссияның лауазымды адамдары мен қызметкерлерін тәртіптік жауапкершілікке тарту негіздері мен тәртібін айқындайтын халықаралық шарттарға және (немесе) актілерге сілтемелер келтіріледі.

Бөлімде қажет болған кезде мүше мемлекеттер уәкілетті органдарының лауазымды адамдары мен қызметкерлеріне қатысты мүше мемлекеттердің нормативтік құқықтық актілеріне уәкілетті органдарының лауазымды адамдары мен қызметкерлерін жауапкершілікке тарту негіздері мен тәртібін айқындайтын сілтемелер келтіріледі.

4. "Жалпы процестің анықтамалары мен сыныптауыштары" бөліміне қойылатын талаптар

32. Егер жалпы процесті іске асыру кезінде ақпараттық өзара іс-қимыл процесінде пайдаланылатын ақпаратты кодтау үшін анықтамалықтар және (немесе) сыныптауыштар қолданылса, бөлім ақпараттық өзара іс-қимыл қағидаларына енгізіледі.

33. Бөлімде, пайдаланылатын анықтамалықтар мен сыныптауыштар қысқаша сипаттамаларымен бірге келтіріледі.

Жалпы процестің анықтамалықтары мен сыныптауыштарының тізбесі төмендегі үлгіге сәйкес кесте нысанында келтіріледі:

Кодтық белгіленімі	Атауы	Түрі	Сипаттамасы
1	2	3	4

Мысал:

Кодтық белгіленімі	Атауы	Түрі	Сипаттамасы
1	2	3	4
P.CLS.001	әлем елдерінің сыныптауышы	халықаралық сыныптауыш	елдердің атаулары мен олардың тиісті кодтарының тізбесін қамтиды (Кеден одағы Комиссиясының 2010 жылғы 20 қыркүйектегі №378 шешімімен бекітілген)

34. Бөлімде пайдаланылатын анықтамалықтар мен сыныптауыштарға қойылатын жалпы талаптар көрсетілуі мүмкін.

35. Егер жалпы процесте мәндері жалпы процесті регламенттейтін сол құқықтық актілермен регламенттелетін сыныптауыштар пайдаланылса, сыныптауыштың өзінің кодтық белгіленімі келтірілмейді (" – " символы келтіріледі).

Сыныптауыштың элементтері олардың кодтарымен бірге пәндік сала деректерінің моделінде немесе тиісті деректер түрінің мәндері саласындағы жалпы процесс деректерінің моделінде келтіріледі.

5. "Жалпы процестің рәсімдері" бөліміне қойылатын талаптар

36. Бөлімде жалпы процестің шеңберінде орындалатын, жалпы процестің міндеттеріне сәйкес топтастырылатын рәсімдердің сипаттамасы келтіріледі.

37. "Жалпы процестің құрылымы" бөлімінде рәсімдердің бөлінген топтарының санына қарай тиісті топтар бойынша рәсімдердің сипаттамасы келтірілетін кіші бөлімдер қалыптастырылуы мүмкін.

Осындай әрбір кіші бөлімде орындау схемасы және рәсімдер тобының шеңберінде орындалатын рәсім операцияларының тізбесі келтіріледі.

Рәсімді орындаудың әрбір схемасымен осы Әдістемеге қосымшада келтірілетін талаптарға сәйкес графикалық нотация пайдаланыла отырып орындалған иллюстрацияларқоса жүреді.

38. Әрбір рәсімді сипаттау кезінде рәсімнің шеңберінде жалпы процеске қатысушылар орындайтын операциялар және олардың сабақтастығы көрсетіледі, сондай-ақ әрбір операцияны орындау шарттары және қол жеткізілген нәтижелер айқындала отырып, олардың әрқайсысының сипаттамалары келтіріледі.

39. Әрбір рәсімге арналған операциялардың тізбесі төмендегі үлгіге сәйкес кесте нысанында келтіріледі:

Кодтық белгіленімі	Атауы	Сипаттамасы
1	2	3

Мысал:

Кодтық белгіленімі	Атауы	Сипаттамасы
1	2	3
P.OT.01.OPR.001	өтінімді ресімдеудің дұрыстығын тексеру	осы Қағидалардың 7-кестесінде келтірілген
P.OT.01.OPR.002	құқық алуға берілетін өтінімді тіркеу	осы Қағидалардың 8-кестесінде келтірілген
P.OT.01.OPR.003	мәліметтерді ресімдеудің дұрыстығын тексеру	осы Қағидалардың 9-кестесінде келтірілген
P.OT.01.OPR.004	алдын ала сараптаманың нәтижелері бойынша шешім қабылдау	осы Қағидалардың 10-кестесінде келтірілген
P.OT.01.OPR.005	жариялау үшін қажетті құқық алуға берілетін өтінім туралы мәліметтер беру	осы Қағидалардың 11-кестесінде келтірілген
P.OT.01.OPR.006	құқық алуға берілетін өтінімді құқық алуға берілетін өтінімдер тізілімінде жариялау	осы Қағидалардың 12-кестесінде келтірілген
P.OT.01.OPR.007	құқық алуға берілетін өтінімді жариялау туралы мәліметтерді қабылдау	осы Қағидалардың 13-кестесінде келтірілген

40. Әрбір операцияның сипаттамасы төмендегі үлгіге сәйкес кесте нысанында келтіріледі:

Р/с №	Элементтің белгіленімі	Сипаттамасы
1	Кодтық белгіленімі
2	Операцияның атауы
3	Орындаушы
4	Орындау шарттары
5	Шектеулер
6	Операцияның сипаттамасы
7	Нәтижелер

Мысал:

Р/с №	Элементтің белгіленімі	Сипаттамасы
1	Кодтық белгіленімі	P.OT.01.OPR.001
2	Операцияның атауы	өтінімнің ресімделуінің дұрыстығын тексеру
3	Орындаушы	уәкілетті орган
4	Орындау шарттары	егер өтінім берушіден құқық алуға өтінім келіп түссе, орындалады
5	Шектеулер	құқық алуға берілетін өтінім орыс тілінде немесе уәкілетті орган мемлекетінің заңнамасында көзделген тілде өтінімнің орыс тіліндегі аудармасы қоса беріле отырып беріледі
6	Операцияның сипаттамасы	орындаушы құқық алуға берілетін өтінімді қабылдайды және оның ресімделуінің дұрыстығын тексереді
7	Нәтижелер	егер белгіленген талаптарға сәйкес келсе, өтінім өңдеуге қабылданады. Керісінше жағдайда өтінім берушіге өтінімді қарауға қабылдаудан бас тарту туралы шешім жіберіледі

6. "Тосын жағдайлардағы іс-әрекеттер тәртібі" бөліміне қойылатын талаптар

41. Рәсімдерді орындау барысында мүмкін болатын тосын жағдайлар және оларды шешу кезіндегі іс-әрекеттердің жалпы тәртібі туралы мәліметтер бөлімде тікелей немесе осындай тәртіп белгіленген актілерге (атап айтқанда, жалпы процестің басқа да технологиялық құжаттарына) сілтемелер көрсету жолымен келтірілуі мүмкін.

42. Бөлімде тосын жағдайлар ретінде техникалық іркілістер, құрылымдық және логикалық бақылау қателіктері және басқалар көрсетіледі. Мысалы:

Жалпы процестің рәсімдерін орындау барысында тосын жағдайлардың кездесуі ықтимал, бұл кезде деректерді әдеттегі режимде өңдеу мүмкін болмайды. Тосын жағдайлар техникалық іркілістер кезінде, белгіленген күту уақыты өтіп кеткенде және өзге де жағдайларда туындауы мүмкін.

43. Бөлімде жалпы процеске қатысушылардың тиісті іс-әрекеттерді жасауы, атап айтқанда, тосын жағдайдың туындауы фактісін анықтау және оны сәйкестендіру (оның түрін айқындау), тосын жағдай туралы хабарламаны тексеру, ол туралы жалпы процестің басқа қатысушыларын хабардар ету, тосын жағдайды тудырған себептерді және тосын жағдайдың салдарларын жою бойынша шаралар қабылдау дәйектілігі айқындалады.

Іс-әрекеттерді жасау дәйектілігі тосын жағдайдың түріне байланысты болады. Мысалы:

Құрылымдық және логикалық бақылаудың қателіктері туындаған жағдайда, уәкілетті орган қателік туралы хабарлама оған қатысты алынған хабарламаны жалпы процесті іске асыру үшін пайдаланылатын электрондық құжаттар мен мәліметтер форматтарының және құрылымдарының сипаттамасына және Еуразиялық экономикалық комиссия Алқасының № шешімімен бекітілген "Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің аумақтарында құқық алуға берілетін өтінімдерді тіркеу және оларды пайдалану" жалпы процесіне қатысушылардың арасындағы ақпараттық өзара іс-қимыл регламентінде (бұдан әрі – Ақпараттық өзара
іс-қимыл регламенті) белгіленген хабарламалардың бақылау талаптарына сәйкестігін тексеруді жүзеге асырады. Егер көрсетілген сипаттамаға және (немесе) талаптарға сәйкессіздік анықталған жағдайда, уәкілетті орган анықталған қатені жою үшін қажетті барлық шараларды қабылдайды.

Тосын жағдайларды шешу мақсатында мүше мемлекеттер бір-бірін және Комиссияны осы Қағидаларда көзделген талаптардың орындалуын қамтамасыз ететін уәкілетті органдар туралы хабардар етеді, сондай-ақ жалпы процесті іске асыру кезінде техникалық қолдауды қамтамасыз етуге жауапты тұлғалардың байланыстық деректерін береді.

Тосын жағдайлардағы іс-әрекеттердің егжей-тегжейлі сипаттамасы Ақпараттық өзара іс-қимыл регламентінде келтіріледі.

V. Жалпы процесті интеграцияланған жүйе құралдарымен іске асыру кезінде жалпы процеске қатысушылардың арасындағы ақпараттық өзара іс-қимыл регламентінде жалпы процесті жобалауға және сипаттауға қойылатын техникалық талаптар

1. "Жалпы процестің шеңберіндегі ақпараттық өзара іс-қимыл туралы негізгі мәліметтер" бөліміне қойылатын талаптар

44. Бөлімде жалпы процеске әрбір қатысушының функционалдық рөлдері, сондай-ақ бөлінген рәсімдер тобы және таңдап алынған өзара
іс-қимыл тәсілдері ескерілген ақпараттық өзара іс-қимылдың құрылымы сипатталады.

Ақпараттық өзара іс-қимыл құрылымы жалпы процестің сипаттамасы мен регламенттелетін ақпараттық өзара іс-қимыл сипаттамасының арасында байланыс орнату мақсатында интеграцияланған жүйенің құралдарымен жалпы процесті іске асыру кезінде жалпы процеске қатысушылардың арасындағы ақпараттық өзара іс-қимыл регламентінде (бұдан әрі – ақпараттық өзара іс-қимыл регламенті) сипатталады.

Егер регламенттелетін ақпараттық өзара іс-қимыл соның шеңберінде орындалатын жалпы процесті сипаттау кезінде рәсімдерді топтарға біріктіру пайдаланылса, ақпараттық өзара іс-қимыл рәсімдердің әрбір тобы үшін жеке сипатталады.

45. Бөлімде "Ақпараттық өзара іс-қимылға қатысушылар" және "Ақпараттық өзара іс-қимылдың құрылымы" кіші бөлімдері бөлектеліп көрсетіледі.

46. Ақпараттық өзара іс-қимылға қатысушылардың жалпы процестің шеңберіндегі рөлдерінің тізбесі "Ақпараттық өзара іс-қимылға қатысушылар" кіші бөлімінде төмендегі үлгіге сәйкес кесте нысанында келтіріледі:

Рөлдің атауы	Рөлдің сипаттамасы	Рөлді орындайтын қатысушы
1	2	3

Мысал:

Рөлдің атауы	Рөлдің сипаттамасы	Рөлді орындайтын қатысушы
1	2	3
Үйлестіруші	құқық алуға берілетін өтінімдердің тізілімін қалыптастыруға және жүргізуге жауап береді, осы тізілімде қамтылған мәліметтерге қол жеткізуді ұсынады	Комиссия (Р.АСТ.001)
Тіркеуші	құқық алуға берілетін өтінімдер туралы мәліметтер қамтылатын ұлттық ақпараттық ресурсты жүргізуге жауап береді	уәкілетті орган (Р.ОТ.01.АСТ.003)

47. Ақпараттық өзара іс-қимылдың құрылымы мақсаты бойынша ақпараттық өзара іс-қимыл жүзеге асырылатын рәсімдерді санамалау жолымен тиісті кіші бөлімде мәтіндік нысанда сипатталады.

Ақпараттық өзара іс-қимылдың құрылымымен осы Әдістемеге қосымшада келтірілетін талаптарға сәйкес графикалық нотация пайдаланыла отырып орындалған иллюстрация қоса жүреді. Ақпараттық өзара іс-қимылдың құрылымы мәтін түрінде ресімделетін түсінікпен толықтырылады. Мысалы:

Мүше мемлекеттердің уәкілетті органдары мен Комиссияның арасындағы ақпараттық өзара іс-қимыл жалпы процесс шеңберінде іске асырылады.

Жалпы процестің құрылымы Еуразиялық экономикалық комиссия Алқасының 2015 жылғы № шешімімен бекітілген "Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің аумақтарында құқық алуға берілетін өтінімдерді тіркеу және оларды пайдалану" жалпы процесінің сыртқы және өзара саудасын интеграцияланған ақпараттық жүйе құралдарымен іске асыру кезіндегі ақпараттық өзара іс-қимыл қағидаларында келтіріледі.

Ақпараттық өзара іс-қимыл жалпы процестің транзакцияларын орындаудың тәртібін айқындайды, олардың әрқайсысы ақпараттық өзара іс-қимылдың екі қатысушысының арасында жалпы процестің ақпараттық объектісінің жай-күйін синхрондау мақсатында хабарлармен алмасуды білдіреді. Әрбір ақпараттық өзара
іс-қимыл үшін жалпы процестің операцияларының және олармен байланысты транзакциялардың арасындағы қатынастар сипатталған.

Жалпы процестің транзакциясы бастамашының өзі орындайтын операцияның (бастама жасалған операцияның) шеңберінде респондентке хабарлама-сұрау салу жіберетінін бағамдайды, оған жауап ретінде респондент өзі орындайтын операцияның (қабылдайтын операцияның) шеңберінде жалпы процестің транзакциясының шаблонына қарай хабарлама-жауапты жіберуі немесе жібермеуі мүмкін. Бұл ретте деректер интеграцияланған жүйе құралдарымен іске асыру үшін пайдаланылатын электрондық құжаттар мен мәліметтер форматтарының сипаттамасына сәйкес құрылымдалған түрдегі хабарламалардың құрамында беріледі.

Жалпы процестің транзакциялары осы Регламентте белгіленгендей, жалпы процесс транзакцияларының берілген параметрлеріне сәйкес орындалады.

2. "Рәсімдер топтарының шеңберіндегі ақпараттық өзара іс-қимыл" бөліміне қойылатын талаптар

48. Бөлімде жалпы процесс транзакцияларының тізбесі, оларды орындау дәйектілігі туралы, олармен байланысты ақпараттық объектілер туралы, белгілі бір топқа кіретін рәсімдердің шеңберіндегі жалпы процеске қатысушылар орындайтын операциялар туралы мәліметтер келтіріледі.

Бөлімде ақпараттық өзара іс-қимыл регламентінде қалыптастырылған рәсімдер топтарының санына қарай кіші бөлімдер бөлектеліп көрсетілуі мүмкін.

49. Жалпы процестің шеңберінде орындалатын рәсімдер бойынша топтастырылған жалпы процесс транзакцияларының тізбесі төмендегі үлгіге сәйкес кесте нысанында келтіріледі:

Р/с №	Бастамашы орындайтын операциялар	Жалпы процесс ақпараттық объектілерінің аралық жай-күйі	Респондент орындайтын операциялар	Жалпы процесс ақпараттық объектілерінің нәтижелік жай-күйі	Жалпы процестің транзакциясы
1	2	3	4	5	6
Рәсімнің атауы (рәсімнің коды)


Рәсімнің атауы (рәсімнің коды)

Мысал:

Р/с №	Бастамашы орындайтын операциялар	Жалпы процесс ақпараттық объектілерінің аралық жай-күйі	Респондент орындайтын операциялар	Жалпы процесс ақпараттық объектілерінің нәтижелік жай-күйі	Жалпы процестің транзакциясы
1	2	3	4	5	6
1	Құқық алуға берілетін өтінімді тіркеу және алдын ала сараптау (P.OT.01.PRC.001)
1.1	Жариялау үшін құқық алуға берілетін өтінім туралы мәліметтер беру (P.OT.01.ОPR.005). Құқық алуға берілетін өтінімді жариялау туралы мәліметтерді қабылдау (P.OT.01.ОPR.007).	құқық алуға берілетін өтінім (P.OT.01.BEN.001): жариялау үшін берілді	құқық алуға берілетін өтінімдер тізіліміне құқық алуға берілетін өтінімді жариялау (P.OT.01.ОPR.006)	құқық алуға берілетін өтінім (P.OT.01.BEN.001): жарияланды	құқық алуға берілетін өтінімді0 жариялау (P.OT.01.TRN.001)
2	Өтініш беруші құқығының бұзылуы туралы өтініштерді қабылдау (P.OT.01.PRC.002)
2.1	Өтініш беруші құқығының бұзылуы туралы мәліметтерді тексеруге жіберу (P.OT.01.ОPR.008). Өтінішті қараудан бас тарту туралы мәлімдеушінің хабарламасы (P.OT.01.ОPR.010). Құқық алуға берілетін өтінімдер тізілімінен құқық алуға берілетін өтінімді алып тастау (P.OT.01.ОPR.011)	құқық алуға берілетін өтінім (P.OT.01.BEN.001): құқықтың бұзылғаны туралы мәліметтер алынды	өтініш беруші құқығының бұзылуы туралы мәліметтерді алу және тексеру (P.OT.01.ОPR.009)	құқық алуға берілетін өтінім (P.OT.01.BEN.001): құқық бұзылғаны туралы мәліметтер қабылданбады. Құқыққа өтінім (P.OT.01.BEN.001): құқықтың бұзылғаны туралы мәліметтер қабылданды	өтініш беруші құқығының бұзылуы туралы өтінішті қарау (P.OT.01.TRN.002)

Р/с №	Бастамашы орындайтын операциялар	Жалпы процесс ақпараттық объектілерінің аралық жай-күйі	Респондент орындайтын операциялар	Жалпы процесс ақпараттық объектілерінің нәтижелік жай-күйі	Жалпы процестің транзакциясы
1	2	3	4	5	6
3	Құқық алуға берілетін өтінімді ұлттық өтінімге өзгерту (P.OT.01.PRC.003)
3.1	Өтінімнің ұлттық өтінімге өзгергені туралы мәліметтерді Комиссияға жіберу (P.OT.01.ОPR.012)	құқық алуға берілетін өтінім (P.OT.01.BEN.001): мәртебенің ауысқаны туралы мәліметтер алынды	құқық алуға берілетін өтінімнің ұлттық өтінімге құқық алуға өзгергені туралы мәліметтерді жариялау (P.OT.01.ОPR.013)	құқық алуға берілетін өтінім (P.OT.01.BEN.001): өтінімнің өзгертілген мәртебесі жарияланды	құқық алуға берілетін өтінімнің ұлттық өтінімге құқық алуға өзгергені туралы мәліметтерді жариялау (P.OT.01.TRN.003)
3.2	Өтінімнің ұлттық өтінімге өзгергені туралы хабарламаны тарату (P.OT.01.ОPR.014)	-	құқық алуға берілетін өтінімнің ұлттық өтінімге құқық алуға өзгергені туралы хабарлама алу (P.OT.01.ОPR.015)	құқық алуға берілетін өтінім (P.OT.01.BEN.001): мәртебенің ауысқаны туралы хабарлама жіберілді	құқық алуға берілетін өтінімнің ұлттық өтінімге құқық алуға өзгергені туралы хабарламаны тарату (P.OT.01.TRN.004)
4	Алынған құқықты тіркеу туралы шешім қабылдау (P.OT.01.PRC.005)

Р/с №	Бастамашы орындайтын операциялар	Жалпы процесс ақпараттық объектілерінің аралық жай-күйі	Респондент орындайтын операциялар	Жалпы процесс ақпараттық объектілерінің нәтижелік жай-күйі	Жалпы процестің транзакциясы
1	2	3	4	5	6
4.1	Сараптаманың нәтижелері туралы мәліметтер беру (P.OT.01.ОPR.020). Сараптаманың нәтижелері туралы ұсынылған мәліметтердің өңделуі туралы хабарлама алу (P.OT.01.ОPR.022)	құқық алуға берілетін өтінім (P.OT.01.BEN.001): сараптаманың нәтижелері туралы мәліметтер ұсынылды	сараптаманың нәтижелері туралы мәліметтерді қабылдау, өңдеу және жариялау (P.OT.01.ОPR.021)	құқық алуға берілетін өтінім (P.OT.01.BEN.001): сараптаманың нәтижелері туралы мәліметтер жарияланды	құқық алуға берілетін өтінімді сараптау нәтижелері туралы мәліметтерді жариялау (P.OT.01.TRN.005)

50. Жалпы процестің әрбір транзакциясымен осы Әдістемеге қосымшада келтірілетін талаптарға сәйкес графикалық нотация пайдаланыла отырып орындалған иллюстрация қоса жүреді.

3. "Жалпы процесс хабарларының сипаттамасы" бөліміне қойылатын талаптар

51. Бөлімде жалпы процесс хабарларының ақпараттық өзара іс-қимыл регламентімен белгіленген, жалпы процестің қатысушылары беретін (қабылдайтын), солармен байланысты электрондық құжаттар мен мәліметтердің тізбесі және сипаттамасы келтіріледі.

52. Жалпы процесс хабарларының тізбесі төмендегі үлгіге сәйкес кесте нысанында келтіріледі:

Кодтық белгіленімі	Атауы	Электрондық құжаттың (мәліметтердің) құрылымы
1	2	3

Мысал:

Кодтық белгіленімі	Атауы	Электрондық құжаттың (мәліметтердің) құрылымы
P.OT.01.MSG.001	құқық алуға берілетін өтінім туралы мәліметтер	алынған құқықты тіркеуге берілетін өтінім (R.OT.OT.01.001)
P.OT.01.MSG.002	өтініш беруші құқығының бұзылғаны туралы мәліметтер	алынған құқықты тіркеуге берілетін өтінім (R.OT.OT.01.001)
P.OT.01.MSG.003	өтініш беруші құқығының бұзылғаны туралы бекітілген өтініш туралы мәліметтер	алынған құқықты тіркеуге берілетін өтінім (R.OT.OT.01.001)
P.OT.01.MSG.004	құқық алуға берілетін өтінімнің ұлттық өтінімге құқық алуға өзгергені туралы мәліметтер	алынған құқықты тіркеуге берілетін өтінім (R.OT.OT.01.001)
P.OT.01.MSG.006	құқық алуға берілетін өтінімге сараптаманың нәтижелері және шығарылған шешім туралы мәліметтер	алынған құқықты тіркеуге берілетін өтінім (R.OT.OT.01.001)
P.OT.01.MSG.007	құқық алуға берілетін өтінімнің ұлттық өтінімге құқық алуға өзгергені туралы хабарлама	өңдеу нәтижесі туралы хабарлама (R.006)
P.OT.01.MSG.008	құқық алуға берілетін өтінімнің мәліметтерін жариялау туралы хабарлама	өңдеу нәтижесі туралы хабарлама (R.006)
P.OT.01.MSG.009	өтініш беруші құқығының бұзылғаны туралы өтінішті қабылдамау туралы хабарлама	өңдеу нәтижесі туралы хабарлама (R.006)
P.OT.01.MSG.010	сараптаманың нәтижелерін және шығарылған шешімді жариялау туралы хабарлама	өңдеу нәтижесі туралы хабарлама (R.006)
P.OT.01.MSG.011	құқық алуға берілетін өтінімнің өзгеру күні мен уақытын сұрату	алынған құқықты тіркеуге берілетін өтінім (R.OT.OT.01.001)
P.OT.01.MSG.012	құқық алуға берілетін өтінімнің өзгеру күні мен уақыты	жалпы ресурсты өзекті етудің жай-күйі (R.007)
P.OT.01.MSG.013	құқық алуға берілетін өтінімнің мәртебесін растауды сұрату	алынған құқықты тіркеуге берілетін өтінім (R.OT.OT.01.001)
P.OT.01.MSG.014	құқық алуға берілетін өтінімнің мәртебесін растау туралы хабарлама	өңдеу нәтижесі туралы хабарлама (R.006)
P.OT.01.MSG.015	құқық алуға берілетін өтінім мәртебесінің расталмауы туралы хабарлама	өңдеу нәтижесі туралы хабарлама (R.006)
P.OT.01.MSG.016	құқық алуға берілетін өтінімдер туралы есеп	құқық алуға берілетін өтінімдер туралы есеп (R. OT.OT.01.002)
P.OT.01.MSG.017	құқық алуға берілетін өтінімдер туралы есепті өңдеу туралы хабарлама	өңдеу нәтижесі туралы хабарлама (R.006)

Жалпы процесс хабарларының тізбесінде келтірілетін жалпы процесс хабарының кодтық белгіленімі осы Әдістеменің VIII бөліміне сәйкес қалыптастырылады.

53. Бөлімде хабарлама құрамындағы деректердің құрылымына қойылатын талаптар, жалпы процесті іске асыру үшін пайдаланылатын электрондық құжаттар мен мәліметтер форматтарының сипаттамасындағы тиісті құрылымға сілтемелер жасау қағидалары келтіріледі. Мысалы:

Хабар құрамындағы деректердің құрылымы жалпы процесті іске асыру үшін пайдаланылатын электрондық құжаттар мен мәліметтер форматының сипаттамасына сәйкес келуге тиіс.

Жалпы процесті іске асыру үшін пайдаланылатын электрондық құжаттар мен мәліметтер форматының сипаттамасындағы тиісті құрылымға сілтеме 4-кестенің тиісті графасының мәні бойынша белгіленеді.

4. "Жалпы процесс транзакцияларының сипаттамасы" бөліміне қойылатын талаптар

54. Бөлімде ақпараттық өзара іс-қимыл регламентінің "Рәсімдер топтарының шеңберіндегі ақпараттық өзара іс-қимыл" бөлімінде көрсетілген тізбедегі жалпы процестің әрбір транзакциясы үшін жалпы процестің транзакцияларын орындаудың жалпы схемасы және оның параметрлерінің, соның ішінде деректерді күту және өңдеу уақытын айқындайтын уақытша параметрлердің сипаттамасы келтіріледі.

55. Бөлімде жалпы процесс транзакцияларының толық атаулары, кодтық белгіленімдері және егжей-тегжейлі сипаттамалары келтірілетін кіші бөлімдер бөлектеліп көрсетіледі.

56. Жалпы процестің әрбір транзакциясымен осы Әдістемеге қосымшада келтірілетін талаптарға сәйкес графикалық нотация пайдаланыла отырып орындалған иллюстрация қоса жүреді.

57. Жалпы процесс транзакциясының сипаттамасы төмендегі үлгіге сәйкес кесте нысанында келтіріледі:

Р/с №	Міндетті элемент	Сипаттама
1	2	3
1	Кодтық белгіленімі
2	Жалпы процесс транзакциясының атауы
3	Жалпы процесс транзакциясының шаблоны
4	Бастамашылық рөл
5	Бастамашылық операция
6	Ден қоюшылық рөл
7	Қабылдаушы операция
8	Жалпы процестің транзакциясын орындау нәтижесі
9	Жалпы процесс транзакциясының параметрлері алынғанын растау уақыты өңдеуге қабылданғанын растау уақыты жауапты күту уақыты авторландыру белгісі қайталаулар саны
10	Жалпы процесс транзакциясының хабарлары: бастамашылық хабар жауап хабар
11	Жалпы процесс транзакциясы хабарларының параметрлері ЭЦҚ белгісі ЭЦҚ жаңылыс қойылған электрондық құжатты беру

Мысал:

Р/с №	Міндетті элемент	Сипаттама
1	2	3
1	Кодтық белгіленімі	P.OT.01.TRN.001
2	Жалпы процесс транзакциясының атауы	құқық алуға берілетін өтінімді жариялау
3	Жалпы процесс транзакциясының шаблоны	сұрау/жауап
4	Бастамашылық рөл	бастамашы
5	Бастамашылық операция	жариялау үшін құқық алуға берілетін өтінім туралы мәліметтер беру
6	Ден қоюшылық рөл	респондент
7	Қабылдаушы операция	құқық алуға берілетін өтінімдер тізілімінде жариялау үшін мәліметтер қабылдау және өңдеу
8	Жалпы процестің транзакциясын орындау нәтижесі	құқық алуға берілетін өтінім (P.OT.01.BEN.001): жарияланды
9	Жалпы процесс транзакциясының параметрлері алынғанын растау уақыты өңдеуге қабылданғанын растау уақыты жауапты күту уақыты авторландыру белгісі қайталаулар саны	- - 15 минут иә -
10	Жалпы процесс транзакциясының хабарлары: бастамашылық хабар жауап хабар	құқық алуға берілетін өтінім туралы мәліметтер (P.OT.01.MSG.001) құқық алуға берілетін өтінімнің мәліметтерін жариялау туралы хабарлама (P.OT.01.MSG.008)
11	Жалпы процесс транзакциясы хабарларының параметрлері ЭЦҚ белгісі ЭЦҚ жаңылыс қойылған электрондық құжатты беру	жоқ -

5. "Тосын жағдайлардағы іс-әрекеттер тәртібі" бөліміне қойылатын талаптар

58. Бөлімде тосын жағдайлардағы іс-әрекеттердің тәртібін сипаттау кезінде жалпы процестің транзакцияларын орындау кезінде туындауы мүмкін болатын тосын жағдайлардың тізбесі және жалпы процеске қатысушылардың олар туындаған кездегі іс-әрекеттерінің дәйектілігі келтіріледі. Мысалы:

Жалпы процесс шеңберіндегі ақпараттық өзара іс-қимыл кезінде тосын жағдайлардың кездесуі ықтимал, бұл кезде деректерді әдеттегі режимде өңдеу мүмкін болмайды. Тосын жағдайлар техникалық іркілістер кезінде, белгіленген күту уақыты өтіп кеткенде және өзге де жағдайларда туындауы мүмкін.

59. Бөлімде әрбір тосын жағдай үшін оның туындауының ықтимал себептері көрсетілген сипаттама келтіріледі, сондай-ақ тосын жағдайларды шешу кезіндегі іс-әрекеттердің тәртібі анықталады. Жалпы процеске қатысушылар әрекеттерінің дәйектілігі бөлімде осы Әдістеменің V бөлімі 6-кіші бөлімінің ережелері ескеріле отырып сипатталады. Мысалы:

Тосын жағдайлардың туындау себептері туралы түсініктерді және оны шешу жөніндегі ұсынымдарды алу үшін біріктірілген жүйені қолдау қызметіне тиісті сұрау салу жіберу мүмкіндігі көзделген.

Мүше мемлекеттің уәкілетті органы қате туралы хабарлама оған байланысты алынған хабарламаны:

жалпы процесті іске асыру үшін пайдаланылатын электрондық құжаттар мен мәліметтер форматы сипаттамасының қолданыстағы нұсқасының осы регламенттің
ІХ бөлімінде көрсетілген хабарламаларды бақылауға қойылатын талаптарға сәйкестігіне;

құрылымдық және қисындық бақылау қателерінің жоқтығы мәніне тексеруді жүргізеді.

Егер көрсетілген талаптарға сәйкессіздік анықталған жағдайда, уәкілетті орган анықталған қатені жою үшін қажетті барлық шараларды қабылдайды. Егер сәйкессіздіктер анықталмаған жағдайда, мүше мемлекеттің уәкілетті органы біріктірілген жүйені қолдау қызметіне осы тосын жағдай сипатталған хабарламаны жібереді.

60. Тосын жағдайлардағы іс-әрекеттер тізбесі төмендегі үлгіге сәйкес кесте нысанында келтірілуі мүмкін:

Тосын жағдайдың коды	Тосын жағдайдың сипаттамасы	Тосын жағдайдың себептері	Тосын жағдай туындаған кездегі іс-әрекеттердің сипаттамасы
1	2	3	4

Мысал:

Тосын жағдайдың коды	Тосын жағдайдың сипаттамасы	Тосын жағдайдың себептері	Тосын жағдай туындаған кездегі іс-әрекеттердің сипаттамасы
1	2	3	4
P.EXC.001	жалпы процестің біржақты транзакциясының бастамашысы белгіленген уақыт өткен соң және қайталаулар санынан кейінхабарлама-хабардың өңдеуге қабылданғаны туралы хабарлама алған жоқ	көлік жүйесіндегі техникалық іркілістер немесе бағдарламалық қамтамасыз етудің жүйелі қатесі	хабар жіберілген ұлттық сегменттің техникалық қолдау қызметіне сауал жолдау қажет
P.EXC.002	жалпы процестің екіжақты транзакциясының бастамашысы келісілген қайталаулар саны өткеннен кейін жауап-хабар алған жоқ	көлік жүйесіндегі техникалық іркілістер немесе бағдарламалық қамтамасыз етудің жүйелі қатесі	хабар қалыптастырылғанұлттық сегменттің техникалық қолдау қызметіне сауал жолдау қажет
P.EXC.003	жалпы процестің біржақты транзакциясының респонденті бастамашыға өңдеуге қабылданғаны туралы хабарламаны жөнелткеннен кейін сауал-хабарды немесе хабарлама-хабарды өңдей алмады	қабылдайтын қатысушы тарапындағы бағдарламалық қамтамасыз етудің жүйелі қатесі	хабарқалыптастырылған ұлттық сегменттің техникалық қолдау қызметіне жалпы процестің транзакциясына қайтадан бастама жасау үшін штаттық режимде өңделе алмайтын жалпы процесс транзакциясының сәйкестендіргішін қамтитын сауалжолдау қажет
P.EXC.004	жалпы процестің транзакциясының бастамашысы қате туралы хабарлама алды	анықтамалықтар және сыныптауыштарсинхрондалмаған немесе электрондық құжаттар мен мәліметтердің XML-схемалары жаңартылмаған	жалпы процестің транзакциясының бастамашысы пайдаланылып жүрген анықтамалықтар мен сыныптауыштардысинхрондауынемесе электрондық құжаттар мен мәліметтердің XML-схемаларын жаңартуы қажет. Егер анықтамалықтар және сыныптауыштар синхрондалған, электрондық құжаттар мен мәліметтердің XML-схемалары жаңартылған болса, қабылдайтын қатысушының қолдау қызметіне сауалжолдау қажет

6. "Электрондық құжаттар мен мәліметтерді толтыруға қойылатын талаптар" бөліміне қойылатын талаптар

61. Жалпы процесс хабарларының шеңберінде берілетін электрондық құжаттар мен мәліметтердің жекелеген деректемелерін толтыруға қойылатын талаптар бөлімде төмендегі үлгіге сәйкес кесте нысанында келтіріледі:

Талап коды	Талапты тұжырымдау

Мысал:

Талап коды	Талапты тұжырымдау
1	электрондық құжаттың (мәліметтердің) құрылымында құқық алуға берілетін өтінімдер тізілімінің бір жазбасы беріледі
2	"Бастапқы күн және уақыт" (csdo:StartDateTime) деректемесі толтыру үшін міндетті болып табылады
3	"Ақырғы күн және уақыт" (csdo:EndDateTime) деректемесі толтырылмайды
4	"Құқық алуға берілетін өтінімнің сәйкестендіру нөмірі" (otsdo:ApplicationId) деректемесі құқық алуға берілетін өтінімдер тізілімінің бір де бір жазбасына сәйкес келмейді
5	"Ұлттыққа өзгеретін құқық алуға берілетін өтінімнің сәйкестендіру нөмірі" (otsdo:Reformed ApplicationId) деректемесі толтырылмайды
6	"Өтінім беруші туралы мәліметтер" (otsdo: ApplicDetails) деректемесінде: "Заңды тұлғаның деректемелері" (ссdo:OrganizationDetails) немесе "ТАӘ" (ссdo:FullNameDetails) деректемелерінің бірі толтырылуға тиіс; "Заңды тұлғаның деректемелері" (ссdo:OrganizationDetails) және "ТАӘ" (ссdo:FullNameDetails) деректемелерін бір мезгілде толтыруға жол берілмейді
7	"Өтінім беруші туралы мәліметтер" (otsdo: ApplicDetails) деректемесінде "Қосымша мекенжай" (ссdo:AdditionalAddressDetails) және "Банк деректемелері" (ссdo:BankingDetails) деректемелері толтырылмайды
8	"Өтінім беруші туралы мәліметтер" (otsdo: ApplicDetails) деректемесінде "Салық төлеуші" (ссdo:TaxpayerDetails), "Мекенжай" (ссdo: AddressDetails), "Байланысу деректемесі" (ссdo:CommunicationDetails) деректемелері міндетті түрде толтырылады
9	егер "ТАӘ" (ссdo:FullNameDetails) деректемесі толтырылса, онда "Өтінім беруші туралы мәліметтер" (otsdo: ApplicDetails) деректемесінде "Жеке куәлігі" (ссdo:IdentityDocDetail) деректемесі толтырылады
10	егер "ТАӘ" (ссdo:FullNameDetails) деректемесі толтырылмаса, онда "Өтінім беруші туралы мәліметтер" (otsdo: ApplicDetails) деректемесінде "Жеке куәлігі" (ссdo:IdentityDocDetail) деректемесі толтырылмайды
11	"Мекенжай" (ссdo: AddressDetails) деректемесінде кез келген деректемелер құрамында мынадай деректемелердің жиынтығы толтырылады: "Елдің коды" (сsdo:CountryCode), "Почта индексі" (сsdo:PostCode), "Қала" (сsdo:CityName) немесе "Елді мекен" (сsdo:SettlementName), "Көше" (сsdo:StreetName), "Үйдің нөмірі" (сsdo:BuildingNumberId) немесе мынадай деректемелердің жиынтығы: "Мәтін нысанындағы мекенжай" (сsdo: AddressText) және "Елдің коды" (сsdo: CountryCode) толтырылады
12	"ТАӘ" (ссdo:FullNameDetails) деректемесінде "Аты" (сsdo:FirstName) және "Тегі" (сsdo:LastName) деректемелері міндетті түрде толтырылады
13	"Алынған құқықтың сәйкестендіру нөмірі" (otsdo:LawId) деректемесі толтырылмайды
14	"Ұлттық ведомство туралы мәліметтер" (otsdo:PatentAuthorityDetails) деректемесі толтырылмайды
15	"Ұлттық ведомствоның шешімі" (otsdo:PatentAuthorityDecreeDetails) деректемесі толтырылмайды
16	"Алынған құқықтың тіркелген күні" (otsdo:LawRegistrationDate) деректемесі толтырылмайды
17	"Бас тарту туралы мәліметтер" (otsdo:RefusalDetail) деректемесі толтырылмайды
18	"Уәкілетті орган туралы мәліметтер" (otsdo: AuthorityDetails) деректемесінде "Елдің коды" (сsdo:CountryCode) және "Уәкілетті органның атауы" (сsdo: AuthorityName) деректемелері міндетті түрде толтырылады
19	"Құқық алуға берілетін өтінімнің мәртебесі" (otsdo:ApplicationStatusCode) деректемесінің мәні 1 тең болуға тиіс
20	"Алынған құқықты бұзу туралы мәліметтер" (otsdo: LawViolationText) деректемесі толтырылмайды

62. Электрондық құжаттың (мәліметтердің) деректемелерін толтыруға қойылатын талаптар жалпы процестің хабарында берілетін әрбір электрондық құжат (мәліметтер) бойынша келтіріледі.

VІ. Жалпы процесті интеграцияланған жүйе құралдарымен іске асыру үшін пайдаланылатын электрондық құжаттар мен мәліметтердің форматтары мен құрылымдары сипаттамасының "Электрондық құжаттар мен мәліметтердің құрылымы" бөліміндегі жалпы процесті жобалауға және сипаттауға қойылатын техникалық талаптар

63. Ақпараттық өзара іс-қимыл кезінде пайдаланылатын электрондық құжаттар мен мәліметтер құрылымдарының жиынтық тізбесі мен ізеуірттелген сипаттамалары жалпы процесті интеграцияланған жүйе құралдарымен іске асыру үшін (бұдан әрі форматтарды, құрылымдарды және мәліметтерді сипаттау) пайдаланылатын электрондық құжаттар мен мәліметтердің форматтары мен құрылымдары сипаттамасының "Электрондық құжаттар мен мәліметтердің құрылымы" бөлімінде келтіріледі және деректердің модельдері бойынша топтастырылады.

Әуелі деректердің базистік моделі негізінде ғана әзірленген электрондық құжаттар мен мәліметтердің құрылымдары, содан соң – осы пәндік салалар деректері моделдерінің әрқайсысының негізінде әзірленген электрондық құжаттар мен мәліметтердің құрылымдары келтіріледі.

Электрондық құжаттар мен мәліметтер құрылымдарының тізбесі төмендегі үлгіге сәйкес кесте нысанында келтіріледі:

Р/с №	Сәйкестендіргіш	Атауы	Атаулар кеңістігі
1	2	3	4
Базистік модельдегі электрондық құжаттар мен мәліметтердің құрылымдары


Пәндік саладағы электрондық құжаттар мен мәліметтердің құрылымдары

Мысал:

Р/с №	Сәйкестендіргіш			Атауы	Атаулар кеңістігі
1	2			3	4
1	Базистік модельдегі электрондық құжаттар мен мәліметтердің құрылымдары
1.1	R.006		өңдеу нәтижесі туралы хабарлама			urn:EEC:R:ProcessingResultDetails:v0.4.0
1.2	R.007		жалпы ресурсты өзекті етудің жай-күйі			urn:EEC:R:ResourceStatusDetails: v0.4.0
2	Пәндік саладағы электрондық құжаттар мен мәліметтердің құрылымдары
2.1	R.OT.OT.01,001	алынған құқықты тіркеуге берілетін өтінім					urn:EEC:R:OT:OT:01:AbstractLa wApplication:0.3.0
2.2	R.OT.OT.01,002	құқық алуға берілетін өтінім туралы есеп					urn:EEC:R:OT:OT:01: AbstractLa wReportDetails:v0.3.0

64. Электрондық құжаттар мен мәліметтер форматының және құрылымдарының сипаттамасы деректердің типін және әрбір деректеме үшін көптігін айқындай отырып, деректемелердің атауларын, сәйкестендіргіштерін, версияларын, толық құрылымдалған тізбесін көрсету арқылы келтіріледі.

65. Бөлімде кіші бөлімдербөлектеліп көрсетіледі, олардың әрқайсысында электрондық құжаттың (мәліметтердің) жеке құрылымының сипаттамасы келтіріледі, ол төмендегі үлгіге сәйкес кесте нысанында ресімделеді:

Р/с №	Элементтің белгіленімі	Сипаттамасы
1	2	3
1	Атауы
2	Сәйкестендіргіш
3	Версия
4	Анықтама
5	Пайдалану
6	Атаулар кеңістігінің сәйкестендіргіші
7	XML-құжаттың түбір элементі
8	XML-схемасы файлының аты

Мысал:

Р/с №	Элементтің белгіленімі	Сипаттамасы
1	2	3
1	Атауы	өңдеу нәтижесі туралы хабарлама
2	Сәйкестендіргіш	R.006
3	Версия	0.4.0
4	Анықтама	респонденттің сұрау салуды өңдеуінің нәтижесі туралы мәліметтер
5	Пайдалану	-
6	Атаулар кеңістігінің сәйкестендіргіші	urn:EEC:R:ProcessingResultDetails:v0.4.0
7	XML-құжаттың түбір элементі	ProcessingResultDetails
8	XML-схемасы файлының аты	ЕЕС_R_ProcessingResultDetails_v0.4.0xsd

66. Атаулардың импортталатын кеңістіктері (атаулардың осы кеңістігін жобалау кезінде объектілері пайдаланылған атаулар кеңістігі) төмендегі кестеге сәйкес кесте нысанында ресімделеді:

Р/с №	Атаулар кеңістігінің сәйкестендіргіші	Префикс
1	2	3

Мысал:

Р/с №	Атаулар кеңістігінің сәйкестендіргіші	Префикс
1	2	3
1	urn:EEC:M:ComplexDataObjects:v0.4.0	ccdo
2	urn:EEC:M:SimpleData Objects:v0.4.0	csdo

Электрондық құжат (мәліметтер) құрылымының деректемелік құрамымен кесте жолдарын ресімдеу кезінде бүйірліктің дарақ тәріздер құрылымның келесі деңгейін белгілеуге арналған оң жаққа ығыстырылған сызығы болады. Бүйірлікте электрондық құжаттың (мәліметтердің) құрылымы деректемесінің реттік нөмірі мен аты көрсетіледі.

Электрондық құжат (мәліметтер) құрылымының деректемелік құрамы төмендегі кестеге сәйкес кесте нысанында келтіріледі:

Деректеменің аты	Деректеменің сипаттамасы	Сәйкестендіргіш	Деректердің типі	Көптігі (Көп.)
1.
1.1.
1.2.
1.3
2.
2.1.
2.2.
2.3.

Мысал:

Деректеменің атауы	Деректеменің сипаттамасы	Сәйкестендіргіш	Деректердің типі	Көптігі (Көп.)
1. Электрондық құжаттың (мәліметтердің) тақырыбы (ccdo:EDocHeader)	электрондық құжаттың (мәліметтердің) технологиялық деректемелерінің жиынтығы	M.CDE.90001	ccdo: EDocHeaderTyre (M.CDT.90001) Салынған элементтердің мәндері салаларымен анықталады	1
1.1. Жалпы процесс хабарының коды (csdo:InfEnvelopeCodе)	жалпы процесс хабарының кодтық белгіленімі	M.SDE.90010	csdo:InfEnvelopeCodeTyre (M.SDT.90004) Ақпараттық өзара іс-қимыл регламентіне сәйкес кодтың мәні Қалып: P\.[A-Z] {2}\.[0-9] {2}\.MSG\.[0-9] {3}	1
1.2. Электрондық құжаттың (мәліметтердің) коды (csdo: EDocCode)	электрондық құжаттар мен мәліметтер құрылымының тізіліміне сәйкес электрондық құжаттың (мәліметтердің) кодтық белгіленімі	M.SDE.90001	csdo: EdocCodeTyre (M.SDT.90001). Кодтың мәні электрондық құжаттар мен мәліметтер құрылымының тізіліміне сәйкес. Қалып: R(\.[A-Z] {2}\.[0-9] {2})?\.[0-9] {3}\.	1
1.3. Электрондық құжаттың (мәліметтердің) сәйкестендіргіші (csdo: EDocId)	электрондық құжатты (мәліметтерді) бір мағыналы сәйкестендіретін символдардың жолы	M.SDE.90007	csdo:UniversallyUniqueId Tyre (M.SDT.90003). ISO/IEC 9834-8 стандартына сәйкес сәйкестендіргіштің мәні. Шаблон: [0-9a-fA-F] {8}-[0-9a-fA-F] {4}-[0-9a-fA-F] {4}[0-9a-fA-F] {4}[0-9a-fA-F] {12}	1
1.4.Бастапқы электрондық құжаттың (мәліметтердің) сәйкестендіргіші (csdo: EDocRefId)	осы электрондық құжат (мәліметтер) оған жауап ретінде қалыптастырылған электрондық құжаттың (мәліметтердің) сәйкестендіргіші	M.SDE.90008	csdo:UniversallyUniqueId Tyre (M.SDT.90003).ISO/IEC 9834-8 стандартына сәйкес сәйкестендіргіштің мәні. Шаблон: [0-9a-fA-F] {8}-[0-9a-fA-F] {4}-[0-9a-fA-F] {4}[0-9a-fA-F] {4}[0-9a-fA-F] {12}	0..1
1.5. Электрондық құжаттың (мәліметтердің) күні және уақыты (csdo:EDocDateTime)	электрондық құжаттың (мәліметтердің) жасалған күні және уақыты	M.SDE.90002	bdt: DateTimeTyre (M.BDT.00006). МЕМСТ ИСО 86012001 сәйкес күнді және уақытты белгілеу	1
1.6. Тіл коды (csdo:LanguageCode)	табиғи тілдің кодтық белгіленімі	M.SDE.00051	csdo:LanguageCodeTyre (M.SDT.00051). ISO 6391 стандартына сәйкес тілдің қос әріптік коды+( Шаблон[a-z] {2}	0..1
2. Күні және уақыты (csdo:EventDateTime)	мәліметтерді өңдеудің аяқталған күні және уақыты	M.SDE.00132	bdt: DateTimeTyre (M.BDT.00006).МЕМСТ ИСО 86012001 сәйкес Күнді және уақытты белгілеу	1
3. Өңдеу нәтижесінің коды (csdo:ProcessingResultCode)	мәліметтерді өңдеу нәтижесінің кодтық белгіленімі	M.SDE.90013	csdo: ProcessingResultCodeTyre (M.SDT.90005). Ондық цифрлар жолы. Ықтимал мәндер: 1 – мәлімет жоқ; 2 – мәлімет алынды; 3 – мәлімет қосылды; 4 – мәлімет өзгертілді; 5 – мәлімет жойылды	1
4. Сипаттама (csdo:DescriptionText)	мәліметтерді еркін нысанда өңдеу нәтижесінің сипаттамасы	M.SDE.00002	csdo: Text4000Tyre (M.SDT.00088). Символдар жолы. Ең аз ұзындық: 1. Ең көп ұзындық: 4000	0..1

68. "Деректеменің атауы" графасында бірінші деректемемен электрондық құжаттың (мәліметтердің) тақырыбы келтіріледі, ол мынадай элементтерден тұрады:

жалпы процесс хабарының коды – ақпараттық өзара іс-қимыл регламентіне сәйкес жалпы процесс хабарының кодтық белгіленімі;

электрондық құжаттың (мәліметтердің) коды – электрондық құжаттар мен мәліметтер құрылымының тізіліміне сәйкес электрондық құжаттың (мәліметтердің) кодтық белгіленімі;

электрондық құжаттың (мәліметтердің) сәйкестендіргіші – символдардың жолы, ISO/IEC 9834-8 стандартына сәйкес бір мағыналы сәйкестендіретін электрондық құжат (мәліметтер);

бастапқыэлектрондық құжаттың (мәліметтердің) сәйкестендіргіші – осы электрондық құжат (мәліметтер) соған жауап ретінде қалыптастырылған электрондық құжаттың (мәліметтердің) сәйкестендіргіші;

электрондық құжаттың (мәліметтердің) күні және уақыты – МЕМСТ ИСО 8601-2001 сәйкес электрондық құжатты (мәліметтерді) жасаудың күні және уақыты;

тіл коды – ISO 639-1 стандартына сәйкес табиғи тілдің кодтық белгіленімі;

Электрондық құжаттың (мәліметтердің) түріне қарай көрсетілген графада мынадай деректемелер келтіріледі: күні және уақыты (жаңартылған); құжатты өңдеу нәтижесінің коды; елдің коды; есепке алу объектісі; заңды тұлғаның деректемелері, және т.б.

VII. Жалпы процеске қосылу тәртібімен жалпы процесті жобалау мен сипаттауға қойылатын талаптар 1. "Өзара іс-қимылға қатысушылар" бөліміне қойылатын талаптар

69. Жалпы процеске жаңа қатысушылар қосылғанға дейін өзара іс-қимылға қатысушылар алдын ала (уақытша) рәсімдерді орындауы кезіндегі олардың функционалдық рөлдері бөлімде төмендегі үлгіге сәйкес кесте нысанында сипатталады:

Р/с №	Рөлдің атауы	Рөлдің сипаттамасы	Рөлді орындайтын қатысушы
1	2	3	4

Мысал:

Р/с №	Рөлдің атауы	Рөлдің сипаттамасы	Рөлді орындайтын қатысушы
1	2	3	4
1	Үйлестіруші	құқық алуға берілетін өтінімдердің тізілімін қалыптастыруға және жүргізуге жауап береді, осы тізілімде қамтылған мәліметтерге қол жеткізуді ұсынады	Комиссия (Р.АСТ.001)
	Тіркеуші	құқық алуға берілетін өтінімдер туралы мәліметтер қамтылатын ұлттық ақпараттық ресурсты жүргізуге жауап береді	уәкілетті орган (Р.ОТ.01.АСТ.003)

2. "Қосылу рәсімінің сипаттамасы" бөліміне қойылатын талаптар

70. Жалпы процеске жаңа қатысушылар қосылғанға дейін оларды орындау жүзеге асырылатын алдын ала (уақытша) рәсімдердің сипаттамасы (мысалы, анықтамалықтар және сыныптауыштар алмасу тәртібінің сипаттамасы), қосылу рәсімін орындау тәртібі мәтіндік нысанда жүргізіледі.

71. Рәсімдердің түрлері немесе жалпы процеске қосылу кезеңдері бойынша топтастырылған кіші бөлімдер хронологиялық немесе өзге де дәйектілікпен бөлектеп көрсетілуі мүмкін.

Дербес кіші бөлімдерге уақытша схема бойынша өзара іс-қимыл тәртібін регламенттейтін, құжаттарды (мәліметтерді) беру параметрлеріне қойылатын талаптарды белгілейтін ережелер топтастырылуы мүмкін.

VIII. Жалпы процестер мен құжаттар моделінің объектілеріне код қою қағидалары

72. Жалпы процестер мен құжаттар моделі объектілерінің кодтық белгіленімдері мынадай қағидалар сақтала отырып қалыптастырылады:

а) жалпы процестер (құжат) моделінің әрбір объектісіне бір ғана кодтық белгіленім беріледі;

б) жалпы процестер (құжат) моделі объектісінің коды жалпы процестер моделінің (құжатының) шегінде бірегей болып табылады;

в) жалпы процестер (құжаттар) моделінің объектілеріне код қою үшін фасеттік әдіс қолданылады.

73. Фасеттік әдісті қолдану мынадан көрінеді:

а) әрбір фасет бір сыныптау белгісі мәндерінің жиынтығын қамтиды;

б) оқылуын жақсарту үшін фасеттердің арасындағы бөлгіш ретінде "."(нүкте) символы пайдаланылады;

в) кодтың литерлік элементтері ретінде латын әліпбиінің бас әріптері ғана пайдаланылады;

г) реттік нөмірлер ретінде араб цифрлары ғана пайдаланылады.

74. Сыныптау жүйесінің иерархиясындағы жалпы процестер (құжат) моделі объектісінің орнын айқындайтын кодтық белгіленім өзара іс-қимыл моделін немесе пәндік сала деректерінің моделін жобалаушыға дербес беріледі.

75. Кодтық белгіленімдегі кодтың бірінші позициялары құжаттар мен объектілердің негізгі белгілерін айқындайтын базалық фасеттерді білдіреді:

бірінші базалық фасет жалпы процестердің моделі объектілерінің санатқа тиесілігін анықтайды және бір литерден тұрады (мысалы, "D" – құжаттар үшін, "М" – деректер моделінің объектілері үшін, "Р" – өзара іс-қимыл моделінің объектілері үшін, "R" – электрондық құжаттар мен мәліметтердің құрылымдары үшін);

екінші базалық фасет пәндік салаға немесе жалпы процестердің тобына тиесілілікті анықтайды және пәндік саланың немесе жалпы процестер тобының 2 литерлік кодын қамтиды. Егер объект (құжат) базистік деңгейде пайдаланылса, онда бұл фасет қалыптастырылмайды.

Кодтық белгіленіміндегі келесі фасеттер жалпы процестер мен құжаттар моделі объектілерінің әрбір санатына тән белгілерді көрсетеді.

ІХ. Жалпы процестер моделінің объектілерін атау қағидалары

76. Жалпы процестердің моделіне ИСО/МЭК 11179-5 "Ақпараттық технология. Метадеректердің тіркелімдері (МДТ). 5-бөлім. Атау және сәйкестендіру қағидаттары" халықаралық стандартында баяндалған атау қағидаттары қолданылады.

77. Жалпы процестер моделінің объектілерін атау кезінде мынадай қағидалар қолданылады:

а) семантикалық қағидалар;

б) синтаксистік қағидалар;

в) лексикалық қағидалар;

г) бірегейлік қағидалары.

78. Семантикалық қағидаларды қолдану мыналарды білдіреді:

а) жалпы процесс рәсімінің аты рәсімнің шеңберінде орындалатын нақты міндетті білдіретін сөз тіркесімен көрсетіледі;

б) операцияның аты операцияның шеңберінде орындалатын нақты міндетті білдіретін сөз тіркесімен көрсетіледі;

в) жалпы процесс транзакциясының атауы қарапайым өзара
іс-қимылдың мәнін білдіретін сөз тіркесімен көрсетіледі;

г) ақпараттық өзара іс-қимылдың аты ақпараттық өзара іс-қимылдың мәнін білдіретін сөз тіркесімен көрсетіледі;

д) жалпы процесс ақпараттық объектісінің атауы жалпы процестің мән-мәтінінде маңызы бар ұғымды білдіретін сөзбен немесе сөз тіркесімен көрсетіледі;

е) жалпы процестің ақпараттық объектісі жай-күйінің аты белгілі бір уақыт сәтіндегі объектінің жай-күйін білдіретін сөзбен немесе сөз тіркесімен көрсетіледі;

ж) рөлдің аты ақпараттық өзара іс-қимыл шеңберінде қатысушы орындайтын нақты функцияны білдіретін сөзбен немесе сөз тіркесімен көрсетіледі;

з) хабардың атауы ақпарат алмасу кезінде берілетін деректердің жиынтығын білдіретін сөз тіркесімен көрсетіледі;

и) электрондық құжаттың (мәліметтердің) құрылымының атауы электрондық құжаттың (мәліметтердің) құрамындағы деректердің толық жиынтығын білдіретін сөз тіркесімен көрсетіледі;

к) деректер элементінің атауына қатысты:

деректер элементі атауының бөліктері деректер элементі ұғымын және ұсыну сыныбын білдіретін жеке терминдерді білдіреді;

деректер элементі ұғымының белгіленіміне деректер элементінің қандай да бір нақты көрініске қарамастан анықталған шынайы әлемнің объектісімен (құбылысымен) арақатынасы жатады. Деректер элементінің атауына ұғымды білдіретін бір ғана термин кіреді;

көрсету сыныбының белгіленімі деректер элементі қабылдайтын ықтимал мәндерді береді. Деректер элементі атауының құрамына көрсету сыныбын білдіретін бір ғана термин кіреді;

л) деректер типі атауының бөліктері квалификаторды, ұғымды, мәндер аумағын білдіретін жекелеген терминдерді, сондай-ақ "Тип" терминін білдіреді;

квалификатордың белгіленімі ұғымды нақтылайды және бір ұғымның негізінде құрылған деректердің алуан түрлерінің мағыналық ерекшеліктерін көрсетуге арналған;

ұғымның белгіленіміне қандай да бір нақты көрініске қарамастан деректер типінің шынайы әлемнің объектісімен (құбылысымен) арақатынасы жатады. Деректер түрі атауының құрамына ұғымды білдіретін бір ғана термин кіреді;

мағыналар саласындағы белгіленім деректер типімен айқындалатын жол берілетін мағыналарға шектеулерді сипаттайды және бір ұғымның негізінде құрылған әр алуан деректер типтерінің формальды айырмашылықтарын көрсетуге арналған;

м) қарапайым типтің атауы ұғымды білдіретін терминді құрайды.

79. Синтаксистік қағидаларды қолдану мыналарды білдіреді:

а) жалпы процесс шеңберіндегі өзара іс-қимыл моделі объектілерінің атауларындағы терминдерді басшылыққа алу тәртібі орыс тілінде сөз тіркесін құрауға сәйкес келеді;

б) рәсімдердің, операциялардың, транзакциялардың және ақпараттық өзара іс-қимылдың атауындағы сөз тіркесінің бірінші сөзі іс-әрекеттің белгіленімі болып табылады;

в) ақпараттық объектінің жай-күйі ақпараттық объектінің өмірлік циклы деректер алмасумен немесе құжаттар берумен байланысты көптеген жай-күйді қамтитын жағдайлардан басқа, орыс тілінде жекеше түрдегі орта тектегіөткен шақтың ырықсыз есімшесінің қысқа нысанымен белгіленеді. Мұндай жағдайда ақпараттық объект жай-күйінің атауына хабардың немесе құжаттың атауы және ондағы әрекетті көрсету қосылады (мысалы, "өтінім алынды", "хабарлама жіберілді");

г) рөл өзара іс-әрекет көп сатылы болатын немесе қатысушы атқаратын рөл көптеген функцияларды жинақтайтын жағдайлардан басқа, бір зат есіммен белгіленеді. Мұндай жағдайдаатауға түсіндірме конструкциялар қосылады (мысалы, "деректер базасының иесі", "өзара
іс-қимылды үйлестіруші");

д) деректер элементтерінің атауларындағы терминдер мынадай тәртіппен келтіріледі (солдан оңға қарай):

деректер элементінің ұғымын білдіретін термин (міндетті);

ұсыну сыныбын білдіретін термин (міндетті).

Бұл ретте атау бөліктері соңынан ақ жер қалдырылатын "." (нүкте) белгісімен бөлінеді.

Егер көрші бөліктердегі атаулардың термині сәйкес келген жағдайда, олардың біреуі ғана келтіріледі;

е) деректер типтерінің атауларындағы терминдер мынадай тәртіппен (солдан оңға қарай) келтіріледі:

квалификаторды білдіретін термин (опционды);

ұғымды білдіретін термин (міндетті);

мағыналар саласын білдіретін термин (опционды);

"Тип" термині (міндетті).

Бұл ретте деректер типінің атауында мынадай бөлгіштер пайдаланылады:

соңынан ақ жер қалдырылатын "_" (астын сызу) квалификатор белгіленімінен ұғым белгіленімін бөлу үшін;

соңынан ақ жер қалдырылатын "." (нүкте) ұғым белгіленімін кейінгі терминнен (мағыналар саласының белгіленімі немесе "Тип" термині) бөлу үшін, сондай-ақ мағыналар саласының белгіленімін кейінгі "Тип" терминінен бөлу үшін.

80. Лексикалық қағидаларды қолдану мыналарды білдіреді:

а) зат есім көпше түрде болатын жағдайларды қоспағанда, атау құрамындағы терминдер жекеше түрінде ғана пайдаланылады;

б) іс-әрекетті белгілеу үшін етістіктен жасалған зат есім пайдаланылады;

в) етістіктер (бар болған кезде) осы шақ нысанында ғана пайдаланылады;

г) егер термин сөз тіркестерінен тұрған жағдайда, сөздер арнайы символдар пайдаланылмастан ақ жермен бөлінеді;

д) терминдерде аббревиатураларды (соның ішінде акронимдерді) және аты-жөннің бірінші әріптерін пайдалануға жол беріледі;

е) терминдерді символдық түрде беру үшін негізінен жай әріптер мен араб цифрлары пайдаланылады. Бас әріптер атаудың бастапқы символы, жалқы есімнің бастапқы символы, аббревиатуралар мен жай және бас әріптерді аралас пайдалану бағамдалатын ерекше сөздер үшін пайдаланылады. Жалпыға бірдей қабылданып, қалыптасқан терминдерде араб цифрларын пайдалануға жол беріледі;

ж) атаулар құру үшін (шет тіліндегі жалпыға бірдей қабылданған аббревиатураларды, сөздер мен сөйлемдерді қоспағанда) орыс тілінің сөздері (сөз тіркестері) пайдаланылады.

81. Бірегейлік қағидаларын қолдану мыналарды білдіреді:

а) рәсімдердің, операциялардың, транзакциялардың, ақпараттық өзара іс-қимылдың, ақпараттық объектілер мен хабарлардың барлық атаулары жалпы процестің шегінде бірегей болады;

б) жай-күйлердің барлық атаулары бір ақпараттық объект үшін бірегей болады, бірақ әртүрлі ақпараттық объектілер үшін қайталануы мүмкін;

в) рөлдердің атаулары бір ақпараттық өзара іс-қимылдың немесе жалпы процесс транзакциясының шеңберінде бірегей болады, бірақ әртүрлі ақпараттық өзара іс-қимылда немесе транзакцияларда қайталануы мүмкін;

г) электрондық құжаттар мен мәліметтер құрылымдарының атаулары жалпы процестер моделінің шеңберінде бірегей болады;

д) жалпы деректер элементтерінің, деректердің базалық және жалпы типтерінің атаулары деректер моделінің шегінде бірегей болады;

е) деректердің қолданбалы элементтерінің және деректердің қолданбалы типтерінің атаулары пән саласының деректері моделінің шегінде бірегей болады.

82. Атау беру қағидаларына сәйкес жалпы процестердің моделі объектілерінің атаулары мынадай мысалдарға сәйкес құрылуы мүмкін:

рәсімнің атауы – "Өтінімдерді қабылдау және тіркеу";

операцияның атауы – "Өтінімді ресімдеудің дұрыстығын тексеру";

жалпы процесс транзакциясының атауы – "Тіркеуге берілетін өтінім туралы мәліметтерді жариялау";

ақпараттық өзара іс-қимылдың атауы – "Ұлттық тізілімдерді синхрондау";

ақпараттық объектілердің атаулары – "Көлік құралы", "Медициналық бұйымдардың тізілімі";

ақпараттық объектілер жай-күйлерінің атаулары – "Қалыптастырылды", "Берілді", "Өтінім алынды";

рөлдердің атаулары – "Бастамашы", "Респондент", "Ақпараттың иесі";

хабардың атауы – "Алынған құқықты тіркеуге берілетін өтінім";

электрондық құжат (мәліметтер) құрылымының атауы – "Тауар белгісі туралы мәліметтер";

деректер элементінің атауы:

"Ел. Код" – "Ел" термині деректер элементі ұғымын білдіреді, "Код" термині ұсыну сыныбын білдіреді;

"Төлем. Ақшалай сома" – "Төлем" термині деректер элементі ұғымын білдіреді, "Ақшалай сома" термині ұсыну сыныбын білдіреді;

деректер типінің атауы:

"Ел_Код. Тип" – "Ел" термині квалификаторды білдіреді, "Код" термині ұғымды, "Тип" термині – тұрақты бөлікті білдіреді;

"Төлем_Ақшалай сома. Тип" – "Төлем" термині квалификаторды білдіреді, "Ақшалай сома" термині ұғымды, "Тип" термині – тұрақты бөлікті білдіреді.

Х. Жалпы процестер моделі объектілерінің анықтамаларын жасау қағидалары

83. Жалпы процестер моделі объектілерінің анықтамаларын жасаудың мақсаты жалпы процестер моделінің объектілерін сипаттайтын, түсіндіретін және олардың мағыналық мәнін түсінікті ететін сөздерден
(сөз тіркестерінен) тұжырымдар алу болып табылады. Жалпы процестер моделінің объектілері анықтамаларының дәлдігі және екіұшты болмауы модель объектілерін ұжымдық пайдалану мүмкіндігін қамтамасыз етудің неғұрлым маңызды аспектілерінің бірі болып табылады.

84. Жалпы процестер моделі объектілерінің анықтамаларын жасау қағидалары ИСО/МЭК 11179-4 "Ақпараттық технология. Метадеректер тізгілері (МДТ). 4-бөлім. Деректердің анықтамаларын тұжырымдау" халықаралық стандартына негізделген. Стандартта деректер элементтерінің барлық анықтамалары оларға сәйкес келуге тиіс міндетті талаптар және деректер элементінің анықтамасын жасау кезінде пайдаланылатын қағидалар көзделген. Стандарт анықтаманың тұжырымына синтаксистік талаптар қоймайды (мысалы, сөздердің тәртібі және сөйлемдердің құрылымы). Әзірлеуші анықтамалардың мән-мәтінге байланысты, сол сияқты атаулардың мән-мәтінге байланысты көптігін қалыптастырады. Көп болған жағдайдың өзінде, әрбір анықтама жалпы процесс моделінің анықталатын объектісінің мағынасын түсіндіруде екіұштылық тудырмайтын бірдей мағына береді.

85. Жалпы процестер моделі объектілерінің анықтамаларын жасау қағидаларында мыналар көзделеді:

а) жекеше түрді пайдалану: жалпы процестер моделі объектісінің анықтамасындағы ұғым зат есім көпше түрде ғана болатын жағдайларды қоспағанда, жекеше түрде ұсынылады;

б) теріс нысандарды шектеу: жалпы процестер моделі объектісінің анықтамасы тек қана терістеусіз қалыптастырылады және жалпы процестер моделі объектісінің не болып табылмайтындығын емес, не болып табылатындығын көрсетеді;

в) сипаттаушы нысан: жалпы процестер моделі объектісінің анықтамасы сипаттаушы сөз тіркесін немесе сөйлемді білдіреді. Анықтамаларда синонимдерді немесе жақын ұғымдарды пайдалануға жол берілмейді;

г) аббревиатураларды шектеу: жалпы процестер моделі объектісінің анықтамасы тек кеңінен пайдаланылатын аббревиатураларды ғана қамтуы мүмкін. Ерекшелікті аббревиатураларды мағыналарын таратып көрсетумен ғана пайдалануға болады;

д) жалпы процестер моделі объектісінің анықтамасы жалпы процестер моделі объектілерінің басқа анықтамаларын немесе олармен байланысты ұғымдарды қамти алмайды;

е) жалпы процестер моделі объектісінің анықтамасында елеулі болып табылатын сипаттамалар ғана келтіріледі;

ж) жалпы процестер моделі объектісінің анықтамасында барынша дәл, қысқа және бір мағынада ұғынылатын тұжырымдар пайдаланылуға тиіс;

з) жалпы процестер моделі объектісінің анықтамасын жасау кезінде оны қосымша түсініктер мен түсіндірмелерсіз өз бетінше пайдалану мүмкіндігі көзделеді;

и) жалпы процестер моделі объектісінің анықтамасын жасау кезінде функционалды пайдаланудың негіздемесін, пәндік саланың немесе рәсімдік ақпараттың ерекшелігін көрсетуден аулақ болған жөн;

к) жалпы процестер моделі объектісінің анықтамасын жасау кезінде циклды сілтемелер ұйымдастырудан аулақ болған жөн;

л) жалпы процестер моделі объектісінің анықтамаларында бірдей терминология және байланысты анықтамалар үшін үйлесімді логикалық құрылым пайдаланылады.

ХІ. Жалпы процестерді оңтайландыруға және үйлестіруге қойылатын техникалық талаптар

86. Одақ құқығын құрайтын халықаралық шарттарға және (немесе) актілерге өзгерістер енгізу нәтижесінде жалпы процесс өзгерген, сондай-ақ оның тиімділігін арттыру мақсатында (жалпы процесті жеделдету, оны оңайлату, жалпы процесті іске асыруға жұмсалатын материалдық және материалдық емес шығындар мен залалдарды азайту, жалпы процестің анықталған ақауларын жою, оның ашықтығын арттыру және т.б.) жалпы процесті жаңғырту қажеттілігі мен мүмкіндігі белгіленген кезде жалпы процесті оңтайландыру жүзеге асырылады.

87. Жалпы процесті оңтайландыру шеңберінде:

талдау жүргізіледі және қажет болған кезде Одақ құқығын құрайтын халықаралық шарттар мен актілерге жалпы процесті регламенттеу жөніндегі нормаларды қамтитын өзгерістер енгізіледі;

егер ондайлар орын алса, Одақ құқығын құрайтын халықаралық шарттар мен актілерде жалпы процесті регламенттеу өзгерістеріне талдау жүргізіледі;

жалпы процестің іске асырылуына мониторинг, жалпы процесс шеңберінде іске асырылатын бизнес-процестердің нәтижелілігіне, өзектілігіне және оңтайлылығына талдау жасалады, "уақыт – шығындар – сапа" арақатынасының тиімділігіне бағалау жүргізіледі;

жалпы процестің шеңберіндегі өзара іс-қимылдың моделі түрлендіріледі және оның жаңа версиясы жасалады;

жалпы процестің технологиялық құжаттарына (қажет болған кезде) өзгерістер енгізіледі.

Жалпы процестің өзгертілген сипаттамасын қамтитын жалпы процесс технологиялық құжаттарының жиынтығы жалпы процестің шеңберіндегі өзара іс-қимылдың моделі пайдаланыла отырып, автоматтандырылған режимде қалыптастырылады.

88. Жалпы процестердің әртүрлі уақыт кезеңінде қабылданған технологиялық құжаттарының арасындағы, соның ішінде осы Әдістеменің 86-тармағында көрсетілген себептер бойынша оңтайландыру оларға қатысты жүзеге асырылған жалпы процестердің және оларды оңтайландыру үшін объективтік себептер жоқ жалпы процестердің арасындағы келісімділікті қамтамасыз ету мақсатында, сондай-ақ жалпы процестерді біркелкі іске асыру мақсатында жалпы процестердің регламенттелуі мен іске асырылуына қарай жалпы процестерді үйлестіру жүргізіледі.

Жалпы процестерді үйлестіру және оларды регламенттеу қажеттілігін Комиссия өз бетінше немесе мүше мемлекеттер уәкілетті органдарының Комиссияға жолдайтын жалпы процестерді үйлестіру және оларды регламенттеу туралы ұсыныстарының негізінде айқындайды.

Жалпы процестерді үйлестіру шеңберінде:

жалпы процестерге және деректердің модельдеріне, жалпы процестердің технологиялық құжаттарына салыстырмалы талдау жүргізіледі;

жалпы процестердің үйлестіруге жататын операциялары мен рәсімдерінің тізбесі қалыптастырылады;

жалпы процестің шеңберінде өзара іс-қимыл модельдері түрлендіріледі және жалпы процестерді іске асырудың салыстырмалы, ұқсас және келісілген тәртібін қамтамасыз ететін жаңа версиялар жасалады;

жалпы процестердің технологиялық құжаттарына (қажет болған кезде) өзгерістер енгізіледі.

Еуразиялық экономикалық одақ
шеңберінде Жалпы процестерді
талдау, оңтайландыру,
үйлестіружәне сипаттау
әдістемесіне
ҚОСЫМША

Жалпы процестің технологиялық құжаттарын ресімдеу үшін пайдаланылатын графикалық нотацияға қойылатын
ТАЛАПТАР

1. Жалпы процестердің сыртқы және өзара саудасын интеграцияланған ақпараттық жүйе құралдарымен іске асыру кезінде ақпараттық өзара іс-қимылды регламенттейтін технологиялық құжаттар (бұдан әрі – жалпы процестің технологиялық құжаттары) ережелерінің көрнекілігін қамтамасыз ету, жалпы процестің технологиялық құжаттарына қосылатын иллюстрацияны көзбен көріп қабылдауды жеңілдету үшін олар графикалық нотацияны пайдалану арқылы орындалады.

2. Кестеде келтірілетін, жалпы процестің технологиялық құжаттарын ресімдеу үшін пайдаланылатын графикалық нотацияға қойылатын талаптар модельдеудің біріздендірілгентілін UML (Unified Modeling Language) пайдалануға негізделеді.

3. Осы құжатқа сәйкес орындалған схемалар мысалдары 1 – 8-суреттерде келтірілген.

Кесте

Жалпы процестің технологиялық құжаттарын ресімдеу үшін пайдаланылатын графикалық нотация

№ р/с	Графикалық нотация объектісінің атауы	Графикалық бейне	Сипаттамасы	Мақсаты
Жалпы процестің құрылымын иллюстрациялайтын схемалардың нотациялау элементтері
1	Жалпы процеске қатысушы (мүдделі тарап)		адамның схемалық бейнесі, оның астында қатысушының (мүдделі тараптың) атауы және оның коды көрсетілген	жалпы процеске қатысушыны (мүдделі тарапты) белгілеу үшін пайдаланылады
2	Жалпы процесс рәсімі	Құқық алуға өтінімнің сараптамасы (Р.ОТ.01.PRC.004)	сопақша, оның астында жалпы процесс рәсімінің атауы және оның коды көрсетілген	жалпы процестегі немесе жалпы процесс рәсімінің тобындағы рәсімдерді белгілеу үшін пайдаланылады
3	Қатысуға қатыстылық	"Қатысу" _________________	"Қатысу" деген жазуы бар жіңішке сызық, ол жалпы процеске қатысушы мен жалпы процесс рәсімін қосады	жалпы процеске қатысушы мен жалпы процесс рәсімі арасындағы қатынасты белгілеу үшін пайдаланылады
4	Мүдделілікке қатыстылық	"Мүдделілік" _________________	"Мүдделілік" деген жазуы бар жіңішке сызық, ол мүдделі тарап пен жалпы процесс рәсімін қосады	мүдделі тарап пен жалпы процесс рәсімі арасындағы қатынасты белгілеу үшін пайдаланылады
Жалпы процесс рәсімдері схемаларын нотациялау элементтері
5	Рәсімнің басталуы		Қара түсті дөңгелек	рәсімді орындау басталатын нүктені белгілеу үшін пайдаланылады; схеманың құрауыштарынажатады
6	"Сигнал жіберу" оқиғасы		Оң жаққа қарағанстрелка нысанындағы фигура, онда оқиғаның атауы көрсетіледі	қатысушы рәсімді орындауды бастау немесе жаңғырту үшін бастамашы болатын оқиғаны бейнелеу үшін пайдаланылады; схеманың құрауыштарына жатады
7	"Сигналды қабылдау" оқиғасы		сол жағынан бұрыштап кесілген жалауша нысанындағы фигура, онда оқиғаның атауы көрсетіледі	рәсімді орындауға бастамашы болатын немесе оны жаңғыртатын оқиғаны белгілеу үшін пайдаланылады; схеманың құрауыштарына жатады
8	Басқарудың шартсыз ағыны		жіңішке ашық стрелка, ол схеманың бір құрауышынан екіншісіне бағытталған	схеманың бір құрауышынан екіншісіне басқаруды беру бағытын белгілеу үшін пайдаланылады
9	Басқарудың шартты ағыны	[тіркеу туралы шешім]	жіңішке ашық стрелка, ол схеманың бір құрауышынан екіншісіне бағытталған және оның ұзына бойында шаршыжақша ішінде шарты көрсетілген	бір құрауышынан екіншісіне басқаруды беру бағытын белгілеу үшін пайдаланылады, ол белгілі бір шартпен орындалуға тиіс
10	Операция		бұрыштары домаланған тіктөртбұрыш, онда операцияның коды мен атауы көрсетілген	орындалатын операцияны белгілеу үшін пайдаланылады; схеманың құрауыштарына жатады
11	Рәсімді шақыру		бұрыштары домаланған тіктөртбұрыш, онда шақырылатын рәсімнің коды мен атауы көрсетілген	шақырылатын рәсімді белгілеу үшін пайдаланылады; схеманың құрауыштарына жатады
12	Орындау ағынын үзу		бұрыштары домаланған сұр түсті тіктөртбұрыш, ондаүзудің атауы көрсетілген	рәсімді орындауды белгілі бір оқиға басталғанға дейін жалғастыру мүмкін болмайтын жағдайды белгілеу үшін пайдаланылады; схеманың құрауыштарына жатады
13	Ағынның түпкі торабы		крестпен айқышталып сызылған ақ түсті дөңгелек	рәсім тармақтарының біреуінің аяқталуын белгілеу үшін пайдаланылады; схеманың құрауыштарына жатады. Рәсімді орындау ағынының түпкі торабына жеткен кезде басқа аяқталмаған тармақтар бар болғанда жалғасады
14	Орындау ағынының аяқталуы		қара дөңгелек аясындағы ақ сақина	рәсімді немесе рәсімдер тобын орындаудың аяқталуын белгілеу үшін пайдаланылады; схеманың құрауыштарына жатады
15	Шағын жол (swimlane)		тік тіктөртбұрыш, оның жоғарғы бөлігінде – орындаушысы, ал төменгі бөлігінде осы орындаушы жасайтын іс-әрекеттер көрсетіледі	бір орындаушы жасайтын іс-әрекеттерді топтастыруды белгілеу үшін пайдаланылады
16	Жалпы процестің ақпараттық объектісінің жай-күйі		жалпы процестің ақпараттық объектісінің атауы және оның ағымдағы жай-күйі көрсетілген (квадрат жақшалар ішінде) тіктөртбұрыш	жалпы процестің ақпараттық объектісінің жай-күйін белгілеу үшін пайдаланылады, ол операцияларды орындау нәтижесінде белгіленеді
Жалпы процестің ақпараттық өзара іс-қимылының құрылымын иллюстрациялайтын схемаларды нотациялау элементтері
17	Рөл	Тіркеуші	адамның схемалық бейнесі, оның астында қатысушының ақпараттық өзара іс-қимылдағы рөлінің атауы көрсетілген	жалпы процеске қатысушының ақпараттық өзара іс-қимылдағы рөлін белгілеу үшін пайдаланылады
18	Жалпы процестің өзара іс-қимылын пайдалану сценарийі	Алынған құқыққа өзгерістер енгізу кезіндегі ақпараттық өзара іс-қимыл	сопақша, оның астында жалпы процестің өзара іс-қимылының атауы көрсетілген	жалпы процестің өзара іс-қимылын пайдалану сценарийін белгілеу үшін пайдаланылады
19	Қатысуға қатыстылық	"Қатысу" _________________	"Қатысу" деген жазуы бар жіңішке сызық, ол жалпы процестің өзара іс-қимылын пайдаланудың рөлі мен сценарийін қосады	жалпы процестің өзара іс-қимылын пайдаланудың рөлі мен сценарийініңқатыстылығын белгілеу үшін пайдаланылады
Жалпы процестің транзакцияларын орындау жүйелілігі схемаларын нотациялау элементтері
20	Өзара іс-қимылға қатысушының өмір сызығы (lifeline)		тіктөртбұрыш, онда үзік сызықтармен тігінен төмен қарай бағытталған рөл атауы көрсетілген	өзара іс-қимылға қатысушы орындайтын рөлді белгілеу үшін пайдаланылады. Тік сызық уақыт өсін білдіреді, бұл ретте схеманың жоғарғы бөлігі уақыттың бастапқы сәтіне сәйкес келеді. Өзара іс-қимыл процесі өзара іс-қимылға қатысушылардың өмір сызықтарын байланыстыратын жалпы процестің транзакциялары арқылы белгіленеді. Жалпы процестің транзакциялары транзакциялардың атауы мен коды бар көлденең стрелкалар түрінде белгіленеді және өз инициалдануыныңуақытына қатысты белгілі бір тәртіпті түзейді. Жоғарыдағы схемада орналастырылған транзакциялар төменде орналастырылғандардан ерте беріледі
21	Біржақты транзакция	_{Құқық алуға өтінімді құқық алуға} _{ұлттық өтінім етіп өзгерту туралы хабарлама тарату (Р.ОТ.01.ТRN.004)}	бастамашыдан респондентке қарай бағытталған, ашық стрелкасы бар тұтас көлденең сызық, онда транзакцияның атауы мен коды көрсетілген (коды – дөңгелек жақшалар ішінде)	біржақты хабардар етуді немесе мәліметтер ұсынуды белгілеу үшін пайдаланылады, ол жалпы процестің жауап хабарын жіберуді талап етпейді
22	Екіжақты транзакция	Өтініш берушінің құқығы бұзылғаны туралы өтінішті қарау _{(Р.ОТ.01.ТRN.002)}	бастамашыдан респондентке қарай бағытталған, жабық стрелкасы бар тұтас көлденең сызық, онда транзакцияның атауы мен коды көрсетілген және жабық меңзері бар кері қарай пунктир сызық	жалпы процестің жауап хабары талап етілетін жалпы процестің екіжақты транзакциясын белгілеу үшін пайдаланылады. Үзік сызық жауап хабарды білдіреді
23	Шартты өзара іс-қимыл		өзара іс-қимыл қатысушыларының барлық өмір сызықтарын қамтитын тіктөртбұрыш, оның сол жақ жоғарғы бұрышында "opt" символы көрсетілген және квадрат жақшалар ішінде сақшылық шарты (guard condition) келтірілген. Тіктөртбұрыштың ішінде сақшылық шарты басталған кезде орындалатын транзакциялар бейнеленген	белгілі бір шарт (сақшылық шарты) басталған кезде ғана орындалуға тиіс транзакциялар комбинацияларын белгілеу үшін пайдаланылады. Сақшылық шартын орындау кезінде шартты өзара іс-қимылды білдіретін тіктөртбұрыштың ішінде бейнеленген барлық транзакциялар орындалады. Өзге жағдайда аталған транзакциялардың бір де бірі орындалмайды
Жалпы процестің транзакцияларын орындау схемаларыннотациялау элементтері
24	Транзакцияға бастамашы болу		қара түсті дөңгелек, одан бастамашылық операцияға қарай стрелка бағытталған	транзакцияға бастамашы болатын жалпы процесс қатысушысын белгілеу үшін пайдаланылады
25	Шағын жол (swimlane)		тік төртбұрыш, оның жоғарғы бөлігінде – орындаушы (бастамашы немесе респондент), ал төменгі бөлігінде осы орындаушы атқаратын іс-қимылдар көрсетіледі	орындаушы (бастамашы немесе респондент) атқаратын іс-қимылдар топтамасын белгілеу үшін пайдаланылады
26	Бастамашылық операция		бұрыштары домаланған тіктөртбұрыш, онда бастамашылық операцияның атауы көрсетілген	транзакцияға бастамашы болатын операцияныбелгілеу үшін пайдаланылады
27	Қабылдаушы операция		бұрыштары домаланған тіктөртбұрыш, онда қабылдаушы операцияның атауы көрсетілген	транзакцияны қабылдайтын операцияныбелгілеу үшін пайдаланылады
28	Хабар-сауал (хабар- хабарлама)	Өтініш берушінің құқығы бұзылғаны туралы бекітілген өтініш туралы мәліметтер (Р.ОТ.01.МSG.003)	бастамашылық операциядан қабылдаушы операцияға қарай бағытталған, ашық стрелкасы бар тұтас көлденең сызық, онда жалпы процесс хабарының атауы мен коды көрсетілген (коды – дөңгелек жақшалар ішінде)	жалпы процестің хабарын белгілеу үшін пайдаланылады, ол жалпы процестің транзакциясы шеңберінде бастамашыдан респондентке беріледі
29	Хабар-жауап	Құқық алуға өтінімді ұлттық өтінім етіп өзгерту туралы мәліметтер (Р.ОТ.01.МSG.004)	қабылдаушы операциядан бастамашылық операцияға қарай бағытталған, ашық стрелкасы бар тұтас көлденең сызық, онда жалпы процесс хабарының атауы мен коды көрсетілген (коды – дөңгелек жақшалар ішінде)	жалпы процестің хабарын белгілеу үшін пайдаланылады, ол жалпы процестің екіжақты транзакциясы шеңберінде респонденттен бастамашыға беріледі
30	Шартты өту	[жауап алынды]	жіңішке ашық стрелка, ол бастамашылық операциядан бағытталған және квадрат жақшалар ішінде көрсетілген шартқаперпендикуляр	жалпы процесс транзакциясының нәтижесін және (немесе) белгілі бір жағдайға қарай, транзакцияны орындау нәтижесінде алынған жалпы процесс ақпараттық объектісінің жай-күйін белгілеу үшін пайдаланылады
31	Жалпы процестің ақпараттық объектісінің жай-күйі		тіктөртбұрыш, онда жалпы процестің ақпараттық объектісінің атауы және квадрат жақшалар ішінде оның ағымдағы жай-күйі көрсетілген (2-графадағы графика дұрыс жасалсын!)	жалпы процестің транзакциясын орындау нәтижесінде алынған жалпы процесс ақпараттық объектісінің жай-күйін белгілеу үшін пайдаланылады
32	Транзакциянәтижесі	"Табысқа жету"	қара дөңгелек аясындағы ақ сақина және қойылған қол	жалпы процестің транзакциясын орындау нәтижесін белгілеу үшін пайдаланылады. Мынадай:"Табысқа жету" (егер күтілетін нәтижеге қол жеткізілсе); "Табысқа жетпеу" (егер нәтижеге қол жеткізілмесе, мысалы, мәліметтер ұсынудан бас тарту); "Бақылау қателігі" (егер жалпы процестің транзакциясы шеңберінде нәтиже (ойдағыдай немесе ойдағыдай емес) алуға мүмкіндік бермеген қателер туындаса)қол қоюлары жазылуы мүмкін.

1-сурет. Жалпы процестің құрылымын
иллюстрациялайтын схеманың мысалы

2-сурет. Жалпы процесс рәсімін оқиғаларды
пайдалана отырып орындау схемасының мысалы

3-сурет. Жалпы процесс рәсімін ағынның түпкі торабын
пайдалана отырып орындау схемасының мысалы

4-сурет. Жалпы процесс рәсімін рәсім шақыруды
пайдалана отырып орындау схемасының мысалы

5-сурет. Ақпараттық өзара іс-қимыл құрылымын
иллюстрациялайтын схеманың мысалы

6-сурет. Жалпы процесс транзакцияларын орындау жүйелілігі
схемасының мысалы

7-сурет. Жалпы процестің біржақты транзакциясын орындау
схемасының мысалы

8-сурет. Жалпы процестің екіжақты транзакциясын орындау
схемасының мысалы

О Методике анализа, оптимизации, гармонизации и описания общих процессов в рамках Евразийского экономического союза

МЕТОДИКА анализа, оптимизации, гармонизации и описания общих процессов в рамках Евразийского экономического союза

I. Общие положения

II. Принципы и этапы проектирования общих процессов

III. Общие технические требования к технологическим документам общего процесса

IV. Технические требования к проектированию и описанию общего процесса в правилах информационного взаимодействия

VII. Технические требования к проектированию и описанию общего процесса в порядке присоединения к общему процессу

VIII. Правила кодирования объектов модели общих процессов и документов

IX. Правила именования объектов модели общих процессов

X. Правила составления определений объектов модели общих процессов

XI. Технические требования к оптимизации и гармонизации общих процессов

ТРЕБОВАНИЯ к графической нотации, используемой для оформления технологических документов общего процесса

Еуразиялық экономикалық одақ шеңберінде Жалпы процестерді талдау, оңтайландыру, үйлестіру және сипаттау әдістемесі туралы

Еуразиялық экономикалық одақ шеңберінде Жалпы процестерді талдау, оңтайландыру, үйлестіру және сипаттау ӘДІСТЕМЕСІ

І. Жалпы ережелер

ІІ. Жалпы процестерді жобалаудың қағидаттары мен кезеңдері

ІІІ. Жалпы процестің технологиялық құжаттарына қойылатын жалпы техникалық талаптар

1. "Жалпы ережелер" бөліміне қойылатын талаптар

1. Осы Қағидалар Еуразиялық экономикалық одақтың құқығына кіретін мынадай актілерге сәйкес әзірленді:

2. "Қолданылу саласы" бөліміне қойылатын талаптар

3. "Негізгі ұғымдар" бөліміне қойылатын талаптар

IV. Ақпараттық өзара іс-қимыл қағидаларында жалпы процесті жобалауға және сипаттауға қойылатын техникалық талаптар

1. "Жалпы процесс туралы негізгі мәліметтер" бөліміне қойылатын талаптар

2. "Жалпы процестің ақпараттық объектілері" бөліміне қойылатын талаптар

3. "Жалпы процеске қатысушылардың жауапкершілігі" бөліміне қойылатын талаптар

4. "Жалпы процестің анықтамалары мен сыныптауыштары" бөліміне қойылатын талаптар

5. "Жалпы процестің рәсімдері" бөліміне қойылатын талаптар

6. "Тосын жағдайлардағы іс-әрекеттер тәртібі" бөліміне қойылатын талаптар

1. "Жалпы процестің шеңберіндегі ақпараттық өзара іс-қимыл туралы негізгі мәліметтер" бөліміне қойылатын талаптар

2. "Рәсімдер топтарының шеңберіндегі ақпараттық өзара іс-қимыл" бөліміне қойылатын талаптар

3. "Жалпы процесс хабарларының сипаттамасы" бөліміне қойылатын талаптар

4. "Жалпы процесс транзакцияларының сипаттамасы" бөліміне қойылатын талаптар

5. "Тосын жағдайлардағы іс-әрекеттер тәртібі" бөліміне қойылатын талаптар

6. "Электрондық құжаттар мен мәліметтерді толтыруға қойылатын талаптар" бөліміне қойылатын талаптар

VII. Жалпы процеске қосылу тәртібімен жалпы процесті жобалау мен сипаттауға қойылатын талаптар 1. "Өзара іс-қимылға қатысушылар" бөліміне қойылатын талаптар

2. "Қосылу рәсімінің сипаттамасы" бөліміне қойылатын талаптар

VIII. Жалпы процестер мен құжаттар моделінің объектілеріне код қою қағидалары

ІХ. Жалпы процестер моделінің объектілерін атау қағидалары

Х. Жалпы процестер моделі объектілерінің анықтамаларын жасау қағидалары

ХІ. Жалпы процестерді оңтайландыруға және үйлестіруге қойылатын техникалық талаптар

Жалпы процестің технологиялық құжаттарын ресімдеу үшін пайдаланылатын графикалық нотацияға қойылатынТАЛАПТАР

Жалпы процестің технологиялық құжаттарын ресімдеу үшін пайдаланылатын графикалық нотация

МЕТОДИКА
анализа, оптимизации, гармонизации и описания общих процессов
в рамках Евразийского экономического союза

II. Принципы и этапы
проектирования общих процессов

III. Общие технические требования
к технологическим документам общего процесса

IV. Технические требования
к проектированию и описанию общего процесса
в правилах информационного взаимодействия

VII. Технические требования
к проектированию и описанию общего процесса
в порядке присоединения к общему процессу

VIII. Правила кодирования
объектов модели общих процессов и документов

X. Правила составления определений
объектов модели общих процессов

XI. Технические требования
к оптимизации и гармонизации общих процессов

ТРЕБОВАНИЯ
к графической нотации, используемой для оформления
технологических документов общего процесса

Жалпы процестің технологиялық құжаттарын ресімдеу үшін пайдаланылатын графикалық нотацияға қойылатын
ТАЛАПТАР