Декларация об искоренении насилия в отношении женщин

Принята резолюцией 48/104 Генеральной Ассамблеи от 20 декабря 1993 года

Генеральная Ассамблея,
признавая настоятельную необходимость универсального применения в отношении женщин прав и принципов, касающихся равенства, безопасности, свободы, неприкосновенности и достоинства всех людей,
отмечая, что эти права и принципы закреплены в международных документах, в том числе во Всеобщей декларации прав человека, Международном пакте о гражданских и политических правах, Международном пакте об экономических, социальных и культурных правах, Конвенции о ликвидации всех форм дискриминации в отношении женщин и в Конвенции против пыток и других жестоких, бесчеловечных или унижающих достоинство видов обращения и наказания,
признавая, что эффективное осуществление Конвенции о ликвидации всех форм дискриминации в отношении женщин будет способствовать искоренению насилия в отношении женщин и что Декларация об искоренении насилия в отношении женщин, содержащаяся в настоящей резолюции, укрепит и дополнит этот процесс,
будучи обеспокоена тем, что насилие в отношении женщин является одним из препятствий на пути достижения равенства, развития и мира, как это признано в Найробийских перспективных стратегиях в области улучшения положения женщин, в которых был рекомендован комплекс мер по борьбе с насилием в отношении женщин, а также на пути полного осуществления Конвенции о ликвидации всех форм дискриминации в отношении женщин,
подтверждая, что насилие в отношении женщин является нарушением прав человека и основных свобод женщин, а также препятствует или не позволяет им пользоваться этими правами и свободами, и будучи обеспокоена неспособностью уже в течение длительного времени обеспечить защиту и поощрение таких прав и свобод в случаях применения насилия в отношении женщин,
признавая, что насилие в отношении женщин является проявлением исторически сложившегося неравного соотношения сил между мужчинами и женщинами, которое привело к доминированию над женщинами и дискриминации в отношении женщин со стороны мужчин, а также препятствует всестороннему улучшению положения женщин, и что насилие в отношении женщин является одним из основополагающих социальных механизмов, при помощи которого женщин вынуждают занимать подчиненное положение по сравнению с мужчинами,
будучи обеспокоена тем, что некоторые группы женщин, например женщины, принадлежащие к национальным меньшинствам, женщины, относящиеся к коренному населению, женщины-беженцы, женщины-мигранты, женщины, проживающие в сельских и отдаленных районах, женщины, лишенные средств к существованию, женщины, находящиеся в различного рода учреждениях или содержащиеся в заключении, девочки, женщины-инвалиды, пожилые женщины и женщины в районах вооруженных конфликтов, особенно подвержены насилию,
ссылаясь на вывод, содержащийся в пункте 23 приложения к резолюции 1990/15 Экономического и Социального Совета от 24 мая 1990 года, о том, что признание того факта, что насилие в отношении женщин в семье и обществе возрастает и затрагивает всех женщин, независимо от имущественного и социального положения, а также уровня культуры, должно сопровождаться срочными и эффективными мерами по ликвидации насилия,
ссылаясь также на резолюцию 1991/18 Экономического и Социального Совета от 30 мая 1991 года, в которой Совет рекомендовал разработать основу для международного документа, в котором конкретно рассматривалась бы проблема насилия в отношении женщин,
приветствуя роль, которую играют женские движения в привлечении все большего внимания к характеру, серьезности и масштабам проблемы насилия в отношении женщин,
будучи встревожена тем, что возможности достижения женщинами юридического, социального, политического и экономического равенства в обществе ограничиваются, в частности, постоянным и эндемическим характером насилия,
будучи убеждена в том, что с учетом вышеизложенного возникает необходимость в четком и всеобъемлющем определении насилия в отношении женщин, четком изложении прав, позволяющих обеспечить искоренение насилия в отношении женщин во всех его формах, решительных усилиях со стороны государств по выполнению своих обязательств и решительных усилиях со стороны международного сообщества в целом по искоренению насилия в отношении женщин,
торжественно провозглашает настоящую Декларацию об искоренении насилия в отношении женщин и настоятельно призывает приложить все усилия для повсеместного ознакомления с Декларацией и ее соблюдения:

Статья 1

Для целей настоящей Декларации термин «насилие в отношении женщин» означает любой акт насилия, совершенный на основании полового признака, который причиняет или может причинить физический, половой или психологический ущерб или страдания женщинам, а также угрозы совершения таких актов, принуждение или произвольное лишение свободы, будь то в общественной или личной жизни.

Статья 2

Насилие в отношении женщин, как подразумевается, охватывает следующие случаи, но не ограничивается ими:
а) физическое, половое и психологическое насилие, которое имеет место в семье, включая нанесение побоев, половое принуждение в отношении девочек в семье, насилие, связанное с приданым, изнасилование жены мужем, повреждение женских половых органов и другие традиционные виды практики, наносящие ущерб женщинам, внебрачное насилие и насилие, связанное с эксплуатацией;
b) физическое, половое и психологическое насилие, которое имеет место в обществе в целом, включая изнасилование, половое принуждение, половое домогательство и запугивание на работе, в учебных заведениях и в других местах, торговлю женщинами и принуждение к проституции;
с) физическое, половое и психологическое насилие со стороны или при попустительстве государства, где бы оно ни происходило.

Статья 3

Женщины пользуются равными правами в отношении осуществления и защиты всех прав человека и основных свобод в политической, экономической, социальной, культурной, гражданской и любых других областях. Эти права включают, в частности:
а) право на жизнь;
b) право на равенство;
с) право на свободу и личную неприкосновенность;
d) право на равную защиту в соответствии с законом;
е) право не подвергаться дискриминации в какой бы то ни было форме;
f) право на наивысший достижимый уровень физического и психического здоровья;
g) право на справедливые и благоприятные условия труда;
h) право не подвергаться пыткам и другим жестоким, бесчеловечным или унижающим достоинство видам обращения или наказания.

Статья 4

Государства должны осудить насилие в отношении женщин и не должны ссылаться ни на какие обычаи, традиции или религиозные мотивы для уклонения от выполнения своих обязательств в отношении его искоренения. Государства должны безотлагательно приступить к осуществлению всеми надлежащими средствами политики искоренения насилия в отношении женщин и в этих целях должны:
а) рассмотреть, если они еще этого не сделали, вопрос о ратификации или присоединении к Конвенции о ликвидации всех форм дискриминации в отношении женщин или о снятии своих оговорок к этой Конвенции;
b) воздерживаться от применения насилия в отношении женщин;
с) уделять надлежащее внимание вопросам предупреждения и расследования актов насилия в отношении женщин и наказания за них в соответствии с национальным законодательством, независимо от того, совершены ли такие акты государством или частными лицами;
d) разработать в рамках внутреннего законодательства уголовные, гражданские, трудовые и административные санкции для наказания за правонарушения и возмещения ущерба, причиненного женщинам, которые подверглись актам насилия; женщинам, которые подверглись актам насилия, должен быть обеспечен доступ к механизмам отправления правосудия и, в соответствии с национальным законодательством, к справедливым и эффективным средствам правовой защиты в связи с причиненным им ущербом; государства должны также информировать женщин об их правах в отношении возмещения ущерба через такие механизмы;
е) рассмотреть возможность разработки национальных планов действий для обеспечения защиты женщин от любых форм насилия или включить с этой целью соответствующие положения в уже существующие планы, принимая во внимание, по мере необходимости, то содействие, которое могут оказать неправительственные организации, особенно организации, занимающиеся проблемой насилия в отношении женщин;
f) разработать на всеобъемлющей основе превентивные подходы и любые возможные меры правового, политического, административного и культурного характера, которые содействуют защите женщин от любых форм насилия, и обеспечить положение, исключающее повторную виктимизацию женщин в результате применения законов, правоохранительных методов и других действий, в которых не проводится различия между мужчинами и женщинами;
g) проводить необходимую работу, с тем чтобы обеспечить в максимально возможной степени с учетом имеющихся у них ресурсов и, если это необходимо, в рамках международного сотрудничества оказание женщинам, подвергавшимся насилию, и, если это необходимо, их детям специализированной помощи, например, по реабилитации, уходу за ребенком и его содержанию, лечению, консультированию и медицинскому и социальному обслуживанию, созданию соответствующих служб и программ, а также структур поддержки, и принимать любые другие надлежащие меры для содействия их безопасности, а также физической и психологической реабилитации;
h) предусматривать в государственных бюджетах необходимые ресурсы для своей деятельности, связанной с искоренением насилия в отношении женщин;
i) принимать меры для обеспечения того, чтобы сотрудники правоохранительных органов и государственные должностные лица, отвечающие за осуществление политики в области предупреждения и расследования актов насилия в отношении женщин и наказания за них, получали подготовку с учетом необходимости понимания особых потребностей женщин;
j) принимать все необходимые меры, особенно в области образования, в целях изменения социальных и культурных моделей поведения мужчин и женщин и искоренения предрассудков, обычаев и другой практики, основанных на идеях неполноценности или превосходства одного из полов или на стереотипных представлениях о роли мужчин и женщин;
k) содействовать проведению исследований, сбору информации и обобщению статистических данных о распространенности различных форм насилия в отношении женщин, особенно данных, касающихся насилия в семье, а также поощрять исследования о причинах, характере, степени и последствиях насилия в отношении женщин и об эффективности мер, принятых в целях предупреждения и искоренения насилия в отношении женщин; такие статистические данные и результаты таких исследований должны предаваться гласности;
l) принимать меры, направленные на искоренение насилия в отношении женщин, которые находятся в наиболее уязвимом положении;
m) включать в доклады, представляемые во исполнение положений соответствующих документов по правам человека Организации Объединенных Наций, информацию, касающуюся насилия в отношении женщин и мер, принятых в целях осуществления настоящей Декларации;
n) поощрять разработку соответствующих руководящих принципов для оказания помощи в осуществлении принципов, изложенных в настоящей Декларации;
о) признать важную роль женского движения и неправительственных организаций во всем мире в повышении информированности о проблеме насилия в отношении женщин и ослаблении ее остроты;
р) поддерживать и укреплять деятельность женского движения и неправительственных организаций и осуществлять с ними сотрудничество на местном, национальном и региональном уровнях;
q) поощрять региональные межправительственные организации, членами которых они являются, к включению в их программы соответствующих мероприятий по искоренению насилия в отношении женщин.

Статья 5

Органы и специализированные учреждения системы Организации Объединенных Наций должны в пределах своей компетенции способствовать признанию и осуществлению прав и принципов, изложенных в настоящей Декларации, и в этих целях, в частности, должны:
а) оказывать содействие международному и региональному сотрудничеству для разработки региональных стратегий борьбы с насилием, обмена опытом и финансирования программ, связанных с искоренением насилия в отношении женщин;
b) содействовать проведению совещаний и семинаров с целью ознакомления всех людей с проблемой насилия в отношении женщин и углубления понимания ими этой проблемы;
с) оказывать содействие расширению координации и обменов в рамках системы Организации Объединенных Наций между органами, занимающимися вопросами договоров в области прав человека, для эффективного решения проблемы насилия в отношении женщин;
d) включать в доклады организаций и органов системы Организации Объединенных Наций, посвященные анализу социальных тенденций и проблем, такие, как периодические доклады о мировом социальном положении, рассмотрение тенденций в области насилия в отношении женщин;
е) поощрять координацию между организациями и органами системы Организации Объединенных Наций в целях включения вопроса о насилии в отношении женщин в текущие программы, уделяя особое внимание группам женщин, находящимся в наиболее уязвимом положении;
f) содействовать разработке руководящих принципов или руководств, касающихся насилия в отношении женщин, принимая во внимание меры, упомянутые в настоящей Декларации;
g) учитывать соответствующим образом вопрос об искоренении насилия в отношении женщин в процессе выполнения своих мандатов, в том числе в отношении осуществления документов по правам человека;
h) осуществлять сотрудничество с неправительственными организациями в решении проблемы насилия в отношении женщин.

Статья 6

Ничто в настоящей Декларации не затрагивает какого-либо положения, которое в большей степени способствует искоренению насилия в отношении женщин и которое может содержаться в законодательстве государства или в какой-либо международной конвенции, договоре или ином документе, имеющих силу в государстве.

Әйелдерге қатысты зорлық-зомбылықты түбегейлі жою туралы Декларация

Бас Ассамблеяның 48/104 Қарарымен 1993 жылы 20 желтоқсанда қабылданды

Бас Ассамблея,
әйелдердің теңдігіне, қауіпсіздігіне, бостандығына қатысты, барлық адамдардың абыройы мен жеке басының дербес құқықтылығына қатысты құқықтары мен қағидаларын жан-жақты қолданудың көкейкесті қажеттілігін мойындай отырып, аталмыш құқықтар мен қағидалардың халықаралық құжаттарда, оның ішінде адам құқықтарының Жалпыға ортақ декларациясында, азаматтық және саяси құқықтар туралы Халықаралық пактісінде, экономикалық, әлеуметтік және мәдени құқықтар туралы Халықаралық пактісінде, әйелдерге қатысты дискриминацияның барлық түрлерін жою туралы Конвенцияда және азаптаулар мен басқа да қатыгез, адамгершілікке жатпайтын немесе ар-намысын таптайтын іс-әрекеттер мен жазаларға қарсы Конвенцияда бекітілгенін атап өте отырып,
әйелдерге қатысты дискриминацияның барлық түрлерін жою туралы Конвенцияның тиімді түрде жүзеге асырылуы әйелдерге қатысты зорлық-зомбылықтың түбегейлі жойылуына септігін тигізетінін және осы қарарда берілген әйелдерге қатысты зорлық-зомбылықты түбегейлі жою туралы Декларация осы үдерісті бекітіп, толықтыратынын мойындай отырып,
әйелдерге қатысты зорлық-зомбылыққа қарсы күрес бойынша қолданылатын кешенді шаралар ұсынылған әйелдер жағдайын жақсарту саласындағы Найроби болашақты стратегияларында белгіленгендей әйелдерге қатысты зорлық-зомбылықтың теңдікке, даму жетістіктері мен бейбітшілікке жету жолындағы және сонымен қатар әйелдерге қатысты дискриминацияның барлық түрлерін жою туралы Конвенцияны толықтай жүзеге асыру жолындағы кедергілердің бірі болып табылады деген мәселемен мазасыздануда,
әйелдерге қатысты зорлық-зомбылық қолданылған жағдайда осындай құқықтар мен бостандықтардың қорғалуы мен көтермеленуін қамтамасыздандыруға деген біршама ұзақ уақыттан бергі қабілетсіздігі үрей туғызып, әйелдерге қатысты зорлық-зомбылық адам құқықтарының және әйелдердің негізгі бостандықтарының бұзылуы болып табылатынын, сондай-ақ оларға осы құқықтар мен бостандықтарды пайдалануға кедергі келтіретінін немесе мүмкіндік бермейтінін растай отырып,
әйелдерге қатысты зорлық-зомбылықтың тарихи оқиғалар салдарынан ер адамдар мен әйелдер арасындағы күштің теңсіз арақатынасының көрінісі болып табылатынын, соның салдары әйелдерге басымдылық танытып, еркектер тарапынан оларға қатысты дискриминацияның жол берілуіне әкеліп соққанын, мұндай зорлық-зомбылықтың әйелдер жағдайының жан-жақты дамуына кедергі келтіретінін, әйелдерге қатысты зорлық-зомбылық негізгі әлеуметтік механизмдердің бірі болып табылып, оның көмегімен ер адамдармен салыстырғанда әйелдердің бағынышты болуына мәжбүрленетінін мойындай отырып,
кейбір әйелдер топтары, атап айтқанда, ұлттық азшылықты құрайтын әйелдер, байырғы тұрғындарға жататын әйелдер, босқын әйелдер, мигрант әйелдер, ауылдық және алыс аймақтарда тұратын әйелдер, табыс көзінен айырылған әйелдер, әр түрлі мекемелердегі немесе қамауға алынған әйелдер, мүгедек әйелдер мен қыздар, егде әйелдер мен қарулы қақтығыс аумақтарындағы әйелдер үшін зорлық-зомбылыққа ұшырау мүмкіндігі көп болатындығы алаңдатады,
Экономикалық және әлеуметтік кеңестің 1990 жылы 23 мамырда қабылданған 1990/15 қақарының қосымшасының 23 тармағында мазмұндалғандай, отбасы мен қоғамдағы әйелдерге қатысты зорлық-зомбылық өсіп келуде және де мүліктік және әлеуметтік жағдайынан, сондай-ақ мәдени деңгейінен тәуелсіз барлық әйелдердің басынан өтіп келеді деген деректі мойындау зорлық-зомбылықты жою бойынша шұғыл әрі тиімді шаралармен жалғасын табуы тиіс деген түйінді тұжырымға жүгіне отырып,
сондай-ақ, Экономикалық және әлеуметтік кеңестің әйелдерге қатысты зорлық-зомбылық мәселесі айқын қозғалатын халықаралық құжат үшін қажетті негізді жасау ұсынысы берілген сол кеңестің 1991 жылы 30 мамырында қабылданған 1991/18 қақарына жүгіне отырып,
әйелдерге қатысты зорлық-зомбылық мәселенің сипатына, қауіптілігіне және ауқымдылығына көпшіліктің назарын көбірек аудару мақсатында өткізілетін әйелдер қозғалыстарының ойнайтын рөлін қолдай отырып,
әйелдерге негізінен зорлық-зомбылықтың тұрақты әрі эндемикалық сипатымен қоғамдағы заңды, әлеуметтік, саяси және экономикалық теңдікке жету мүмкіндіктерінің шектелуіне алаңдап,
жоғарыда айтылғандарды есепке ала отырып, әйелдерге қатысты зорлық-зомбылықты айқын да, әрі толыққанды анықтау, әйелдерге қатысты зорлық-зомбылықтың барлық түрлерінің түбегейлі жойылуын қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін құқықтарды анық белгілеу, өз міндеттемелерін орындау бойынша мемлекеттердің тарапынан табанды күш салу және жалпылама әйелдерге қатысты зорлық-зомбылықты түбегейлі жою бойынша халықаралық қоғамдастықтардың тарапынан табанды күш жұмсау қажеттілігі туындайтынына сенімді болып,
осы әйелдерге қатысты зорлық-зомбылықты түбегейлі жою туралы Декларацияны салтанатты түрде жариялайды және Декларациямен түгелдей дерлік танысу және оны сақтау үшін күш салуға шақырады:

1-бап

Осы Декларацияның мақсаттары үшін «әйелдерге қатысты зорлық-зомбылық» терминінің мағынасы жыныстық белгі негізінде жасалған және әйелдерге физикалық, жыныстық немесе психологиялық залал келтіретін немесе жапа шектіретін кез-келген зорлық-зомдылық іс-әрекеті, сондай-ақ осындай іс-әрекеттерді жасауға қоқан-лоқы көрсету, қоғамдық немесе жеке өмірінде болсын мәжбүрлеу немесе ерікті түрде бостандығынан айыру дегенді білдіреді.

2-бап

Әйелдерге қатысты зорлық-зомбылық келесідей жағдайларды қамтиды, бірақ олармен шектеліп қоймайды:
а) отбасында орын алатын физикалық, жыныстық және психикалық зорлық-зомбылық, оның ішіне ұрып-соғу, отбасындағы қыздарға қатысты жыныстық мәжбүрлеу, қыз жасауымен байланысты зорлық-зомбылық, күйеуінің әйелін зорлауы, әйелдің жыныстық мүшелерін зақымдау және тағы басқа да әйелдерге залал келтіретін тәжірибенің дәстүрлі түрлері, некеден тыс зорлық-зомбылық, пайдаланумен байланысты зорлық-зомбылық кіреді;
b) жалпы қоғамда орын алатын физикалық, жыныстық және психикалық зорлық-зомбылық, оның ішіне зорлау, жыныстық мәжбүрлеу, жыныстық алымсақтық және жұмыста, оқу орындарында және басқа да жерлерде қорқыту, әйелдерді саудаға салу және жезөкшелікке мәжбүрлеп итермелеу кіреді;
с) мемлекет тарапынан немесе мемлекет енжарлығынан қайда болса да физикалық, жыныстық және психикалық зорлық-зомбылық.

3-бап

Әйелдер саяси, экономикалық, әлеуметтік, мәдени, азаматтық және тағы басқа да салаларда адам құқықтары мен негізгі бостандықтарын қорғау үшін және оларды жүзеге асыру үшін қажетті барлық құқықтарға ие. Аталмыш құқықтардың құрамына атап айтқанда келесілер кіреді:
а) өмір сүру құқығы;
b) теңдік құқығы;
с) бостандық құқығы және жеке басының дербес құқықтылығы;
d) заңға сәйкес теңдей қорғау құқығы;
е) қандай да болмасын түрдегі дискриминацияға ұшырамау құқығы;
f) физикалық және психикалық денсаулығының ең жоғары деңгейіне жету құқығы;
g)әділ және қолайлы жұмыс жағдайларына деген құқық;
h) азаптауларға, және тағы басқа да қатыгез, адамгершілікке жатпайтын немесе ар-намысын таптайтын іс-әрекет немесе жаза түрлеріне ұшырамау құқығы.

4-бап

Мемлекеттер әйелдерге қатысты зорлық-зомбылықты айыптап, оны түбегейлі жоюға қатысты өз міндеттемлерін орындауда ешқандай дәстүрлерге де, әдет-ғұрыптарға немесе діни себептерге жүгінбеуі тиіс. Мемлекеттер барлық тиісті құралдар арқылы әйелдерге қатысты зорлық-зомбылықты түбегейлі жоюға бағытталған саясатты шұғыл түрде жүзеге асыруға міндетті және осы мақсатта тиісті:
а) әлі орындамаған болса, әйлдерге қатысты дискриминацияның барлық түрлерін жою туралы Конвенцияға қосылу немесе ратификациясы туралы мәселені немесе осы Конвенцияға берген ескертулерін алып тастау туралы мәселені қарастыруға;
b) әйелдерге қатысты зорлық-зомбылық қолданудан ұстануға;
с) әйелдерге қатысты зорлық-зомбылық әрекеттерінің алдын алу және оларды тергеу және ұлттық заңнамаға сәйкес, мұндай әрекеттердің мемлекет тарапынан немесе жеке тұлғалар тарапынан жасалды ма жоқ па одан тәуелсіз жазалануына тиісті назар аударуға;
d) ішкі заңнамалар аясында зорлық-зомбылық іс-әрекеттерінің құрбаны болған әйелдердің құқығын бұзғаны үшін жазалау және келтірілген залалды өтеу үшін қылмыстық, азаматтық, еңбек және әкімшілік санкцияларды шығарып; әділ сот шешімдерін қабылдау механизмедеріне және де ұлттық заңнамаға сәйкес келтірілген залалға байланысты әділ әрі тиімді құқықтық қорғау құралдарына қол жетімділік қамтамасыздандырылу қажет; сондай-ақ мемлекеттер осындай механизмдер арқылы келтірілген залалды өтеуге қатысты құқықтар туралы әйелдерді ақпараттандыруы тиіс;
е)әйелдердің зорлық-зомбылықтың кез-келген түрінен қорғалуын қамтамасыздандыру үшін ұлттық іс-шаралар жоспарын жасап шығару мүмкіндігін қарастыру немесе қажет болған жағдайда үкіметтік емес ұйымдардың, әсіресе әйелдерге қатысты зорлық-зомбылық мәселесімен айналасатын ұйымдардың көрсете алатын көмегін есепке ала отырып, осы мақсатта қолда бар жоспарларға тиісті ережелер енгізу;
f) мәселені толықтай қамтитын негізде әйелдерді зорлық-зомдылықтың кез-келген түрінен қорғауға септігін тигізетін алдын алу әдіс-тәсілдерін және кез-келген мүмкін болатын құқықтық, саяси, әкімшілік және мәдени сипаттағы шараларды дайындап шығарып, әйелдер мен ер адамдар арасындағы айырмашылықтар ескерілмейтін заңдарды, құқық қорғау әдістерінің және тағы басқа да іс-шараларды қолдану нәтижесінде әйелдердің қайталанба виктимизациясына жол бермейтін ережемен қамтамасыздандыру;
g) қолда бар ресурстарды есепке ала отырып барынша мүмкін болатын деңгейде мүмкін болған жағдайда халықаралық ынтымақтастық аясында зорлық-зомбылыққа ұшыраған әйелдерге, ал қажет болған жағдайда, олардың балаларына арнайы көмек көрсетілуін, айталық реабилитация бойынша, бала күтімі және оны асырау, емделу, кеңес алу және медициналық және әлеуметтік қызмет көрсету, қажетті қызметтер мен бағдарламалар, сонымен қатар қолдау көрсету құрылымдарын құру бойынша көмектердің көрсетілуін қамтамасыздандыру мақсатында қажетті жұмыстар жүргізу және олардың қауіпсіздігі үшін іс-шаралар қолдану, сондай-ақ физикалық және психологиялық реабилитация үшін қажетті басқа да кез-келген шараларды қолдану;
h) мемлекеттік бюджеттерде әйелдерге қатысты зорлық-зомбылықты түбегейлі жоюмен байланысты қызмет үшін қажетті қаражатты қарастыру;
i) құқық қорғау органдарының қызметкерлерінің және әйелдерге қатысты зорлық-зомбылық әрекеттерінің алдын алу және тергеу, сол үшін жазалану саласындағы саясаттың жүзеге асырылуына жауапты мемлекеттік лауазымды тұлғалардың әйелдердің негізгі мұқтаждықтарын түсіну қажеттілігінің есепке алынуымен дайындықтан өтуін қамтамасыздандыру шараларын қолдану;
j) ер адамдар мен әйелдер тәртібінің әлеуметтік және мәдени үлгілерін өзгерту және толымсыздық немесе жыныстардың бірінің басымдылығы туралы идеяларына немесе әйелдер мен ер адамдардың рөлдері туралы стереотипті көзқарастарға негізделген нанымдарды, сал-дәстүрлер мен тәжірибелерді түбегейлі жою мақсатында білім саласында барлық қажетті шараларды қолдану қажет;
k) әйелдерге қатысты сан алуан зорлық-зомбылық түрлерінің кең таралуы туралы статистикалық мәліметтердің жинақталуына, ақпараттың жиналуына, зерттеулердің жүргізілуіне, әсіресе отбасындағы зорлық-зомбылыққа қатысты мәліметтердің жиналуына көмек көрсету, сонымен қатар әйелдерге қатысты зорлық-зомбылықтың салдары мен деңгейі, сипаты мен себептері туралы, әйелдерге қатысты зорлық-зомбылықтың алдын алу және оны түбегейлі жою мақсатында қолданылған шаралардың тиімділігі туралы зерттеулердің көтермелеу; мұндай статистикалық мәліметтер мен зерттеулердің нәтижелері құпия түрде қалмай, жариялануы тиіс;
l) әсіресе қиын да осал жағдайдағы әйелдерге қатысты зорлық-зомбылықты түбегейлі жоюға бағытталған шараларды қолға алу;
m) Біріккен Ұлттар Ұйымының адам құқықтары туралы тиісті құжаттарының ережелерін орындау үшін ұсынылмалы баяндамаларға әйелдерге қатысты зорлық-зомбылыққа қатысты және осы Декларацияны жүзеге асыру мақсатында қолданылған шаралар туралы ақпаратты қосу;
n) осы Декларацияда берілген қағидалардың жүзеге асырылуына көмек көрсету үшін тиісті нұсқаулықтардың жасап шығарылуын көтермелеу;
о) дүниежүзіндегі әйелдер қозғалысының және үкіметтік емес ұйымдардың әйелдерге қатысты зорлық-зомбылық мәселесі туралы ақпараттандырылу деңгейін көтеруде және ол мәселенің ушығуын басуда маңызды орын алатынын мойындау;
р) әйелдер қозғалысының және үкіметтік емес ұйымдардың қызметін қолдап, нығайту және жергілікті, ұлттық және аймақтық деңгейлерде олармен ынтымақтастықты жүзеге асыру;
q) мүшесі болып табылатын аймақтық үкіметаралық ұйымдарды олардың әйелдерге қатысты зорлық-зомбылықты түбегейлі жою бойынша қажетті шараларды бағдарламаларына енгізуге ынталандыру.

5-бап

Біріккен Ұлттар Ұйымы жүйесінің органдары мен мамандандырылған мекемелері өз құзыреттіліктері аясында осы Декларацияда белгіленген құқықтар мен қағаидаларды жүзеге асыру мен мойындауға септігін тигізу, және осы мақсатта негізінен міндетті:
а) аймақтық зорлық-зомбылыққа қарсы күрес стратегияларын жасау үшін және әйелдерге қатысты зорлық-зомбылықты түбегейлі жоюмен байланысты бағдарламаларды қаржыландыру және тәжірибе алмасу үшін халықаралық және аймақтық ынтымақтастыққа көмек көрсету;
b) әйелдерге қатысты зорлық-зомбылық мәселесімен барлық адамдарды таныстыру және осы мәселенің қиындығын терең түсіну мақсатында жиналыстар мен семинарлар өткізуге қолғабыс ету;
с) Біріккен Ұлттар Ұйымының жүйесі аясында адам құқықтары саласындағы келісімшарттар мәселесімен айналасатын органдар арасында әйелдерге қатысты зорлық-зомбылық мәселесін тиімді шешу үшін іс-шараларды үйлестіруде және тәжірибе алмасуда көмек көрсету;
d) дүниежүзілік әлеуметтік жағдай туралы мерзімді баяндамалар секілді баяндамаларға Біріккен Ұлттар Ұйымының жүйесінің ұйымдары мен органдарының баяндамаларына әлеуметтік беталыс және оның мәселелерін талдауға арналған баяндамаларға әйелдерге қатысты зорлық-зомбылық саласындағы беталысты қарастыру;
е) аса осал жағдайға тап болған әйелдер топтарына ерекше назар аудара отырып, әйелдерге қатысты зорлық-зомбылық мәселесін қосу мақсатында ағымдағы бағдарламаларға Біріккен Ұлттар Ұйымы жүйесінің ұйымдары мен органдары арасында үйлестіруін ынталандыру;
f) осы Декларацияда айтылған шараларды назарға ала отырып, әйелдерге қатысты зорлық-зомбылыққа қатысты нұсқаушы қағидалар немесе нұсқаулықтарды жасап шығаруға көмек көрсету;
g) өз мандаттарын орындау барысында әйелдерге қатысты зорлық-зомбылықты түбегейлі жою туралы, сонымен қатар адам құқықтары жөніндегі құжаттарды жүзеге асыруға қатысты мәселені тиісті түрде есепке алу;
h) әйелдерге қатысты зорлық-зомбылық мәселелерін шешуде үкіметтік емес ұйымдармен бірігіп жұмыс жасау.

6-бап

Осы Декларацияда әйелдерге қатысты зорлық-зомбылықты түбегейлі жоюға жоғары деңгейде септігін тигізетін және мазмұнында белгілі бір мемлекеттің заңнамасының немесе қандай да бір халықаралық конвенцияның, келісімшарттың немесе мемлекетте күші бар өзге де құжаттың ережелерінің ешқайсысы қозғалмайды.