О проекте Закона Республики Казахстан "О ратификации Меморандума о финансировании между Правительством Республики Казахстан и Комиссией Европейского Сообщества"

Постановление Правительства Республики Казахстан от 3 июля 2002 года N 719

Правительство Республики Казахстан постановляет:
1. Внести на рассмотрение Мажилиса Парламента Республики Казахстан проект Закона Республики Казахстан "О ратификации Меморандума о финансировании между Правительством Республики Казахстан и Комиссией Европейского Сообщества".
2. Настоящее постановление вступает в силу со дня подписания.

Премьер-Министр

Республики Казахстан

Проект

Закон

Республики Казахстан

О ратификации Меморандума о финансировании между

Правительством Республики Казахстан

и Комиссией Европейского Сообщества

Статья 1. Ратифицировать Меморандум о финансировании между

Правительством Республики Казахстан и Комиссией Европейского Сообщества,

совершенный в городе Астане 11 октября 1999 года (далее - Меморандум).

Статья 2. Настоящий Закон применяется к правоотношениям, возникшим с

даты подписания Меморандума.

Президент

Республики Казахстан

Программа Тасис на 1999 г.

Соглашение по условиям финансирования

Стороны:

Комиссия Европейских Сообществ (далее - Комиссия), выступающая от

имени Европейского Сообщества (далее - Сообщество)

с одной стороны, и

Правительство Казахстана (далее - Правительство), выступающее от

имени Казахстана (далее - Казахстан)

с другой стороны.

Принимается во внимание, что этими сторонами согласовано выполнение

Индикативной программы по техническому содействию Сообщества (Тасис) на

1996-1999 в Казахстане

Настоящим согласовано следующее:

1. Сущность и предмет

Настоящим стороны соглашаются, что в рамках программы Тасис на 1999 финансовый год, Сообщество профинансирует в виде грантов внедрение мер по техническому содействию, установленных Программой действий на 1999 г. для Казахстана, приложенной здесь в Приложении 1, как неотъемлемая часть этого Соглашения по условиям финансирования. Для удобства названная программа определена как:
Программа N KZ9901 Название: Техническое содействие Казахстану

2. Внедрение
Меры, упомянутые выше в статье 1 должны быть выполнены и профинансированы из бюджета Сообщества в соответствии с положениями, установленными в этом Соглашении по условиям финансирования и в Основных правилах, применяемых к Соглашению по условиям финансирования, приложенным здесь в Приложении 2, как неотъемлемой части этого Соглашения по условиям финансирования.
Поправки к настоящему Соглашению по условиям финансирования, а также к Программе действий для Казахстана на 1999 г. и к Основным Правилам, применяемым к Соглашению по условиям финансирования, должны быть в письменной форме и могут быть согласованы путем обмена письмами между названными сторонами.
3. Обязательства сторон
Сообщество обязуется выделить для выполнения Программы действий 1999г. для Казахстана 16,650,000 Евро =(шестнадцать миллионов шестьсот пятьдесят тысяч).
4. Продолжительность. Окончание срока
Настоящее Соглашение по условиям финансирования войдет в силу со времени подписания его обеими сторонами.
Окончание срока этого Соглашения по условиям финансирования - 31

декабря 2002 г. После этого окончательного срока прекратится любой

финансирующий баланс по программе КZ9901.

Продление продолжительности этого Соглашения по условиям

финансирования и соответствующей программы KZ9901 может быть согласовано

представлением обоснованного запроса в письменной форме от Правительства.

5. Адреса

Любая и вся информация, относящаяся к настоящему Соглашению по

условиям финансирования будет адресована:

Для Комиссии Для Правительства

Мr. F. Lamoureux г-н У.А.Джандосов

European Commission Заместитель Премьер-Министра

Tacis Programme ул.Чайковского, 144

CHAR 12/67 1 этаж, комната 109

Rue de Loi 200 480091 Алматы

B-1049 Brussels Казахстан

Belgium

6. Количество копий

Настоящее Соглашение по условиям финансирования подписано в двух

экземплярах на английском и в двух экземплярах на русском языках, оба

языка считаются оригинальными.

За и от имени За и от имени

Европейской Комиссии Правительства Казахстан

Имя: г-н Имя: г-н У.А.Джандосов

Должность: Член Комиссии Должность Заместитель

Премьер-Министра

Дата: Дата:

Место: Место:

Описание проекта N 1

Название проекта: Содействие осуществлению правовой реформы

Сектор: Структурная и организационная реформа

Стоимость проекта 1.0 МЕВРО

Продолжительность проекта: 24 месяца

Основной бенефициар: Министерство юстиции Республики Казахстан

Обоснование проекта:

С начала приобретения независимости, Правительство Казахстана сосредоточило свои усилия на установление рыночной экономики и обеспечение стабильных макроэкономических рамок путем обуздания уровня инфляции, контроля за дефицитом бюджета и введения систематических реформ, направленных на процесс либерализации и приватизации. Структурные реформы под контролем, в значительной степени устранен ценовой и торговый контроль, почти завершена приватизация малых и средних предприятий, приватизировано большинство колхозов и совхозов, и многие нефтяные, газовые и минеральные запасы переданы на разработку иностранным инвесторам. Несмотря на эти позитивные изменения, реформа законодательной системы отстала от программы экономического реформирования и не отвечает требованиям рыночной экономики. Слабая законодательная база в отношении выполнения обязательств по договору способствует увеличению риска и сдерживает приток частного капитала.
Полностью осознавая слабые стороны рамок существующего законодательства в отношении эффективной защиты частной собственности и экономических прав от посягательств, Правительство Казахстана утвердило Государственную программу реформирования законодательства при содействии международных доноров. Международный Банк Реконструкции и Развития (МБРР) на стадии утверждения займа технической помощи в размере 15 млн. долларов США, который будет направлен на осуществление проекта реформирования законодательства. Проект Тасис намерен дополнить проект МБРР с целью укрепления организационного развития законодательной сферы. Конкретные цели, задачи и организационная оценка проекта Тасис будет осуществляться в тесном сотрудничестве с МБРР и другими потенциальными донорами на стадии разработки подробного технического задания.
Цель проекта:
Общая цель предполагаемого проекта - укрепление законодательной системы, нормативной базы и организационных структур в ключевых областях в целях функционирования рыночной экономики.
Основные компоненты проекта:
Предполагается, что проект сосредоточит свою деятельность на одном или более компонентах:
- Составление законодательных документов. Этот компонент будет построен на усилиях Правительства улучшить качество, дееспособность, прозрачность и эффективность процесса принятия законов при содействии международных доноров и с особым акцентом на сферу экономики. Под этим компонентом Тасис может оказать содействие по одному или более пунктам: а) обучение государственных служащих, в частности тех, которые вовлечены в разработку законодательных актов, относящихся к экономической и рыночной реформам; б) совершенствование компетентности и организационных структур в органах, вовлеченных в составление законодательных документов; в) техническое консультирование по вопросам законодательных документов.
- Юридическое образование и осведомленность общества в вопросах законодательства.
Данный компонент содействует развитию единой, современной системы юридического образования, ориентированной на сегодняшний рынок, задачами которого являются улучшения качества юридического образования и обучения, осведомленность и понимание обществом норм законодательства. Под этим компонентом проект Тасис может оказать содействие по одному или более пунктам: а) разработка учебных программ, курсов; б) разработка стандартов при выдачи документов об обучении юридических заведений; с) компании в средствах массовой информации с целью увеличения осведомленности общества о нормах законодательства и законодательного процесса.
- Доступ к юридической информации. Цель этого компонента - обеспечить своевременный и широкий доступ к надежной и исчерпывающей юридической информации для практикующих юристов, предприятий частного сектора, государственных служащих и общества в целом. Юридическая информация по данному компоненту включает в себя законы, указы, резолюции правительства, постановления министерств и ведомств, отдельные решения судов. По данному компоненту проект Тасис может оказать по одному или более пункту: а) разработка национальной стратегии по предоставлению юридической информации; б) разработка единой системы по осуществлению этой стратегии;
в) осуществление части или всего стратегического плана, включая оборудование и услуги, относящиеся к электронным и неэлектронным средствам доступа к юридической информации; г) классификация и кодификация юридической информации.
- Укрепление законности. Целью этого компонента является укрепление независимости и увеличение качества и эффективности работы судов. По данному компоненту проект Тасис может оказать помощь по одному или более пунктам: а) обучение судебных исполнителей и судей применению законов в области экономического реформирования; б) разработка

соответствующих законодательных и нормативных рамок для устранения

механизмов принятия альтернативных решений при возникновении споров;

с) осуществление механизмов принятия альтернативных решений через процесс

обучения и переобучения судей.

Общий индикативный бюджет:1.0 МЕВРО

Описание проекта N 3

Название проекта: Усиление институциональных способностей

Министерства экономики Республики

Казахстан по макроэкономическому анализу

и прогнозу (Поддержка Агентства

Республики Казахстан по экономическому

планированию)

Сектор: Структурная и институциональная реформа

Стоимость проекта: 1.0 МЕВРО

Продолжительность проекта: 24 месяца

Конечный получатель: Министерство экономики Республики

Казахстан

Предыстория и обоснование:

Министерство экономики Республики Казахстан было создано в соответствии с Указом Президента Республики Казахстан Н. Назарбаева от 13 октября 1999 г. N 235 U990235_ .
Министерство экономики Республики Казахстан (далее - Министерство) является центральным исполнительным органом, уполномоченным на выполнение функций государственного управления и контроля в сфере организации разработки основных направлений социально-экономического развития Республики Казахстан, областей и гг. Алматы и Астаны. Министерство определяет экономическую политику, обеспечивает анализ и прогнозирование социально-экономического развития страны, подготовку и реализацию индикативных планов и других документов общеэкономического характера.
Министерство экономики разрабатывает сценарии развития экономики с учетом конъюктуры на мировых товарных рынках.
Обязанности Министерства экономики включают:
- подготовку Индикативных планов социально-экономического развития на кратко- и среднесрочный период;
- разработку макроэкономических показателей на кратко-, среднесрочный периоды, являющихся основой для формирования бюджетов всех уровней;
- разработку и контроль за реализацией региональной политики;
- разработку, координацию и контроль за реализацией Плана действий Правительства;
- подготовку государственных инвестиционных программ.
Министр экономики является членом Правительства.
К основным видам деятельности Министерства экономики Республики Казахстан относятся сбор информации, экономический анализ и прогноз, а также на их основе определение основных направлений экономической политики. Текущая деятельность Министерства ограничена несколькими факторами, включая неполноту информационной базы, устаревшие методологические подходы, недостаток технологий и оборудования для осуществления необходимых функций.
В своей деятельности Министерство экономики использует данные, предоставленные Агентством Республики Казахстан по статистике. Кроме того, для эффективного и своевременного выполнения своих задач Министерство использует необходимую информацию, собранную из различных источников, как отечественных, так и зарубежных.
Кроме того, существуют проблемы, как в повышении квалификации, так и в опыте штата Министерства экономики по макроэкономическому моделированию и технике прогноза. Также, одним из главных ограничений эффективного сбора анализа и обработки данных, является недостаток в системе информационных технологий и современном компьютерном оборудовании.

Основные цели и задачи Проекта
Основной целью проекта является обеспечение специалистов Министерства экономики Республики Казахстан современными инструментами анализа и прогноза для выработки адекватных особенностей рыночной экономики мероприятий социально-экономической политики и параметров для разработки государственного бюджета.
Исходя из цели проекта, а также учитывая, что он является продолжением проекта Тасис EDKA 9602 "Усиление институциональных возможностей Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан" (АСПР), предусматривается решение следующих задач:
- обеспечение эффективной адаптации экономико-математических моделей, созданных в АСПР в Министерстве экономики;
- дальнейшее развитие и улучшение системы экономико-экономических моделей, с целью создания в Министерстве экономики финансового и бюджетного программирования, позволяющего обеспечивать прогнозирование важнейших показателей развития по кварталам, году и на период до 5 лет;
- разработка на базе существующих и вновь создаваемых моделей качественно нового инструмента, имитирующего функционирование социально- экономической системы с учетом внешних и внутренних факторов;
- обучение специалистов Министерства экономики технике экономического анализа, экономико-математического моделирования и прогнозирования;
- регулярное и незамедлительное обеспечение экономическими данными высокой степени точности, необходимые для создания микроэкономических и макроэкономических моделей в соответствии с международными стандартами.

Основные составляющие проекта

Дальнейшее расширение существующих возможностей экономического моделирования и анализа в Казахстане посредством проведения семинаров и практической помощи.
Разработка способностей предоставлять экономические данные необходимые для эффективного экономического моделирования и анализа экономических моделей.
Увеличение и стажировка не менее 8-10 специалистов Министерства экономики в ведущих европейских экономических институтах и ведомствах.

Ожидаемые результаты
В соответствии с проектом Реформы официальной статистики, создание точных, полных и своевременных экономических данных, необходимых для экономических моделей.
Дальнейшее развитие способностей Правительства Казахстана в построении экономических моделей необходимых для принятия экономических решений.
Увеличение способностей Правительства Казахстана интерпретировать и

практически применять результаты экономических моделей и анализа.

Улучшение организационной, технологической и коммуникационных

структур Министерства экономики, что позволит ему стать эффективным

партнером в обсуждении экономической политики с другими министерствами и

ведомствами.

Обученный и подготовленный персонал по адаптации и ведению

экономико-математических моделей, разработанных в процессе работы проекта.

Общий индикативный бюджет: 1.0 MEBPO

Описание проекта N 4

Название проекта: Программа Магистра Бизнес Администрации (МБА)

в КИМЭП (Содействие организационному развитию

КИМЭП)

Сектор: Структурная и институциональная реформа

Стоимость проекта: 2.3 МЕВРО

Продолжительность

проекта: 24 месяца

Конечный получатель: КИМЭП

Предыстория и обоснование:

КИМЭП был образован Указом Президента Республики Казахстан от 14 января 1992 года. Его целью является создание бизнес и правительственных лидеров Казахстана путем обучения современному менеджменту и передачи знания на международном уровне, подготовка кадров, которые бы способствовали экономическому росту, придерживаясь принципов рыночной экономики, а также прогрессивная экстраполяция возможностей конкуренции Казахстана в мировой рыночной экономике.
С 1993 года Тасис непрерывно оказывал поддержку КИМЭП в частности, его программе МБА. За годы его функционирования число студентов возросло за счет создания еще двух программ, программы Магистра Государственного Управления (МГУ) при поддержке Британского Ноу-Хау Фонда и программы Магистра Экономики, финансируемой ЮСАИД. Поддержка донорских организаций КИМЭП, внесла огромный вклад в настоящий статус КИМЭП, поскольку сейчас этот институт рассматривается как "флагман" бизнес-школ в Центральной Азии (Ежегодный отчет Тасис за 1997 год).
В данный момент, в то время как три основные программы были и остаются зависимыми от зарубежного финансирования, перед КИМЭП стоит сложная задача достигнуть самофункционирования. Для ее достижения начала применяться двойная тактика: постепенная замена иностранного факультета эквивалентным местным факультетом, и получение прибыли, достаточной для балансирования затрат организации. Тасис способствовал развитию местного факультета, в чем он особенно прогрессировал в последние годы. Местный факультет МБА постепенно меняет преподавателей от иностранных экспертов на местных, хотя они еще не полностью приобрели современные навыки исследования и учебной методологии. (Европейские эксперты сейчас занимаются конкретно развитием Местного факультета).
Для того, чтобы завершить замену иностранного факультета местным, необходимо дальнейшее инвестирование в трейнинг и обучение местного факультета. Учитывая, что целью программы МБА в КИМЭП является достижение и сохранение уровня качества, которое можно будет сравнивать с пост-выпускными программами (аспирантурами) в Европейских Школах Бизнеса и Университетах, развитие и сохранение такого местного факультета МБА является главной задачей проекта.
Дополнительные ресурсы Тасис позволят КИМЭП укрепить местный факультет и администрацию МБА, достигая долгосрочную жизнеспособность и самофункционирование программы МБА. Между держателями акций КИМЭП достигнут консенсус о том, что в конце осуществления проекта, летом 2002 года должно быть достигнуто самофункционирование.
Более того, помощь Тасис позволит МБА КИМЭП вовлечься в сеть Европейских Бизнес-Школ и Университетов, гарантировать программе качество в общем, таким образом, оправдывая ее название как "флагмана" бизнес-школ в Центральной Азии.
Цели Проекта:
Общей целью программы МБА КИМЭП является выпуск высокообразованных профессионалов в бизнес-менеджементе, которые должны занять ключевые позиции в Казахстанском обществе для оказания эффективного влияния на дальнейшее развитие рыночной экономики.
Конкретными целями являются:
Обеспечение самофункционирования разработанной Тасис программы МБА в

КИМЭП, гарантируя Европейское эквивалентное качество в контексте

Казахстана.

Подготовка местных сотрудников к использованию менторной системы,

группового преподавания, Докторантуры (PhD) как в КИМЭП, так и за рубежом.

Повышение качества курсов МБА, достижение высокого уровня знаний

студентов МБА и качества научной деятельности и исследований в области

точных наук.

Разработка программы МБА в контексте Казахстана путем введения

примеров изучения и исследований по Казахстану.

Основные компоненты:

- Непрерывное развитие программы МБА и ее учебного плана;

- Непрерывное усиление международных связей;

- Повышение качества студентов;

- Дальнейшее развитие и усиление местного факультета;

- Стимулирование исследовательской деятельности;

- Приведение программы МБА в соответствие для аккредитации;

- Помощь в усилении администрации;

- Помощь в доходной деятельности;

- Помощь в развитии новых программ, бенефициарных для программы МБА,

напр. Бакалавр Б.А.

Общий индикативный бюджет: 2.3 МЕВРО

Описание проекта N 5

Название проекта: Загрязнение городского воздушного бассейна

(Содействие Министерству экологии)

Сектор: Структурные и институциональные реформы

Стоимость проекта: 1.0 МЕВРО

Продолжительность проекта: 24 месяца

Основной бенефициар: Министерство природных ресурсов и охраны

окружающей среды Республики Казахстан

Обоснование проекта:

Проект сосредоточит свое внимание на проблемах загрязнения воздуха в городах. Так как эта проблема считается одной из приоритетных согласно действиям Правительства Национального плана действий по охране окружающей среды (НПДООС), которая была разработана Министерством природных ресурсов и охраны окружающей среды и завершена при многосторонней и двусторонней поддержке доноров, включая ЕС ТАСИС, Всемирный Банк, Австралию и Италию.
Быстрый рост числа автомобилей и их использование после приобретения Казахстаном независимости - одно из наиболее очевидных явлений процесса перехода к рыночной экономике. Однако, до сегодняшнего дня, постоянный рост дорожного транспорта не сопровождался параллельным принятием соответствующих государственных мер по защите здоровья населения и окружающей среды от вредных выбросов выхлопных газов в атмосферу.
Доказано, что существует прямое соотношение между увеличением объема дорожного транспорта и интенсивным загрязнением воздуха в городах. В таких больших городах, как Алматы и Шымкент, в 70-90% причиной загрязнения воздуха являются автомобили. Воздушный бассейн г.Алматы наиболее загрязненный в стране. За последние годы показатель загрязнения окружающей среды в г. Алматы приблизился к 55. Загрязнение воздуха создает непосредственную угрозу здоровью населения на долгий период, способствует росту хронических респираторных заболеваний, болезней рака, сокращению рождаемости и увеличению смертности в раннем возрасте. Статистика показывает, что г.Алматы занимает первое место по количеству респираторных заболеваний и второе место по числу онкологических заболеваний в стране.
Высокий уровень выбросов выхлопных газов автотранспортом также имеет негативное влияние на окружающую среду территории, прилегающей к городам. Согласно данным, предоставленным Казахским Институтом Гидрометеорологии, при существующем уровне выбросов углекислого газа в атмосферу число ледников в Казахстане может упасть на 1/3 к 2020 году и к 2050 году ледники могут полностью растаять. Следовательно, сотни километров территории подвержены опустыниванию и засухе. Климатическое потепление также может привести к увеличению грязевых потоков.
Правительство Казахстана взяло на себя обязательство сократить выбросы тепличных газов, утвердив программу "Углеродная Инициатива Казахстана". Этот правительственный проект ставит своей целью развитие единой национальной стратегии сокращения выбросов тепличных газов в атмосферу и подготовку к ратификации и осуществлению Казахстаном Протокола Киото, который обеспечивает рамки по распределению квот на сокращение тепличных выбросов в атмосферу в каждой стране.

При разработке национальной стратегии по сокращению выбросов

тепличных газов в атмосферу необходимо принять во внимание влияние на

окружающую среду роста парков автомобилей, который увеличился почти вдвое

за последние годы. Следовательно, необходимо включить рассмотрение

экологических проблем в национальную политику.

Основные цели проекта:

Всеобъемлющие цели:

- Укрепление экологической безопасности

- Укрепление здоровья населения

Специфические цели:

- Сокращение загрязнения воздуха автотранспортом

- Уменьшение негативного влияния, вызванного ядовитыми выбросами

автотранспорта на здоровье населения в городах.

Задачи проекта:

- Исследование и сбор информации, окружающей негативное влияние на здоровье населения и окружающей среды выбросов выхлопных газов в атмосферу автотранспортными средствами;
- Подготовка национальной транспортной стратегии по проблемам окружающей среды в целях улучшения качества парка автомобилей, бензина, управления автотранспортными средствами в городах, увеличения осведомленности населения о проблемах окружающей среды и т.д.;
- Представление стратегии всем посредникам на республиканском семинаре, включая Министерство природных ресурсов и охраны окружающей среды, Министерство транспорта и коммуникаций, Агентство по стратегическому планированию и реформам, Центр Устойчивого Развития Национального плана действий по охране окружающей среды, местные власти;
- Осуществление пилотного проекта в г.Алматы, который сосредоточит внимание на следующей одной или нескольких задач:
- Разработка норм и правил экологической безопасности (например, о концентрации вредных веществ и выхлопных газов, требования по техническому обслуживанию автомобилей и т.д.);
- Подготовка преподавателей для специализированных центров по техническому обслуживанию автомобилей, специализированных лабораторий по контролю за качеством бензина, контролирующих организаций, включая городское управление дорожной полиции по контролю за экологической безопасностью, для повышения информированности и образовательного уровня населения;
- Оснащение лабораторий по контролю за качеством бензина, станций по

контролю за загрязнением воздуха и станций по техническому осмотру

автотранспортных средств;

- Предоставление рекомендаций по контролю за въездом автотранспортных

средств в наиболее загрязненные районы города;

- Предоставление рекомендаций по разработке экологически безопасного

общественного транспорта (например, электроприводной общественный

транспорт);

- Увеличение общественной осведомленности через разработку

специальной экологической образовательной программы на радио и телевидении.

Предполагаемые результаты:

- Разработана единая стратегия экологической безопасности дорожного

транспорта;

- Налажена эффективность автомобильного парка;

- Налажено управление городским общественным транспортом;

- Налажено управление циркуляцией городского транспорта;

- Увеличилось использование высококачественного экологического

топлива;

- Повысилась экологическая осведомленность среди разработчиков

экологической стратегии, местных органов власти и пользователей

автотранспортных средств;

- Разработано соответствующее законодательство по экологической

безопасности автотранспортных средств.

Общий индикативный бюджет: 1 МЕВРО.

Описание проекта N 6

Название проекта Реформа налогового управления

(Организационное содействие

Министерству государственных доходов

Республики Казахстан)

Сектор: Структурная и организационная реформа

Стоимость проекта: 2.5 МЕВРО

Продолжительность проекта: 36 месяцев

Организация-партнер: Министерство государственных доходов

Предыстория и обоснование проекта:

Основная черта переходного периода в странах СНГ - это жестокое и продолжительное давление на государственный бюджет, которое ведет к увеличению финансовой неустойчивости. Данная черта также присуща Казахстану, где большой дефицит относительно размера экономики. Поэтому, в такой ситуации сбор доходов вызывает острую обеспокоенность Правительства Казахстана. Действительно, доля доходов от сбора налогов составляет всего 12% валового внутреннего продукта (ВВП), тогда как в странах ЕС - 40% ВВП, в странах Центральной и Восточной Европы - 34%, а в странах Латинской Америки - 23%. Увеличение доходов от сбора налогов важно не только по причине контроля за дефицитом бюджета, а также для выполнения обязательств перед пенсионерами и рабочими государственных предприятий, для поддержания медицинских и образовательных учреждений, инвестирования средств для восстановления разрушенных инфраструктур. Без сбора доходов не сможет функционировать система государственных и социальных учреждений.
Доходы от сбора налогов ограничены наличием ряда факторов. Это низкий уровень управления, разрушение фундамента налогообложения, развитие бартера и других форм незаконного сокрытия доходов. В июне 1995 года Казахстан принял новый Z952235_ Налоговый Кодекс, ориентированный на рынок, в котором упростил структуру налогообложения и обеспечил законодательные рамки для усовершенствования системы налогового управления и улучшения показателей налоговых сборов. В последующие годы были внесены изменения в Налоговый Кодекс, последнее из которых имело место в декабре 1997 года, целью которого было усиление мер по выполнению обязательств налогоплательщиками. Однако, сегодняшний уровень сбора налогов остается низким и составляет 40%, тогда как эта цифра колеблется между 80-90% в странах с развитой рыночной экономикой и 60% в развивающихся странах (например Африка). В рамках данного контекста, реорганизация и реформирование налогово-административной системы возможно является единственной и наиболее важной бюджетной проблемой, с которой сталкивается Казахстан сегодня. Поэтому, очень важно использовать значительное количество ресурсов для реформирования процесса налогообложения, включая обучение и эффективное руководство с тем, чтобы увеличить организационную, управленческую и операционную мощность и компетентность органов, занимающихся сбором доходов.
USAID уже осуществляет грант на сумму 4.0 млн. долларов США в качестве технической помощи для расширения деятельности по проекту Налогового реформирования до конца 2001 года. Проект содействует усовершенствованию налоговой политики и внутригосударственному фискальному механизму финансирования.
Британский Фонд "Ноу-Хау" предоставляет материалы и организует курсы обучения управленческого персонала и работников Налогового Комитета.
Всемирный Банк недавно утвердил займ на сумму 17.3 млн долларов США на финансирование 85% общего бюджета проекта по Усовершенствованию налоговой системы, целью которого является развитие республиканских, региональных и местных органов, занимающихся сбором налогов в бюджет и усовершенствование контроля за предоставлением услуг налогоплательщикам. По условиям займа Правительство Казахстана дало согласие на софинансирование деятельности проекта и его доля составляет 15% от общего бюджета проекта.
Предполагаемый проект Тасис будет строится на результатах деятельности доноров и будет более взаимосвязан с дальнейшим выполнением задач проекта Всемирного Банка по Усовершенствованию Налоговой Системы. Также будут направлены усилия на обеспечение тесного сотрудничества с другими донорами (напр. USАID, Британский Фонд "Ноу-Хау"). В Министерстве государственных доходов будет учрежден Комитет по координированию деятельности доноров в области налогового управления.
Организационная оценка:
В сентябре 1998 года полная ответственность за управление деятельностью по сбору налогов (в т.ч. акцизов и импортных пошлин) была передана вновь учрежденному Министерству государственных доходов. В структуру нового министерства входит Налоговый комитет, Таможенный комитет и Налоговая полиция наряду с другими комитетами по сбору доходов (например, Комитет по контролю за производством и оборотом алкогольной продукции). Основной организационной структурой является Налоговый Комитет, организованный на республиканском, городском и районном уровнях. В октябре 1997 года, еще при Министерстве финансов, Налоговый комитет принял новые функции совпадающие с реальными требованиями налоговой системы в условиях рыночной экономики, которые включали руководство за соответствием налогового законодательства, усиление контроля за налогоплательщиками и принятия мер в случае неуплаты налогов. Поэтому сейчас очень важно дальнейшее усовершенствование и реализация функций Налогового комитета на всех уровнях. Также необходимо усовершенствовать организационный и административный уровень Центрального Аппарата Министерства и содействовать объединению усилий Налогового комитета, Таможни по налоговым сборам, и внебюджетных фондов по сбору отчислений.
Существует два основных фактора, сдерживающих полную реорганизацию налогово-административной системы: 1) размер головного офиса и значительная нехватка персонала в отношении выполнения функций, если сравнивать с международной практикой; 2) низкий уровень заработной платы, что ограничивает Министерство в подборе, сохранении высококвалифицированного персонала и обеспечении его принципиальности. Однако, стоит заметить, что Министерство юстиции тоже ограничено в разрешении этих вопросов. В соответствии с новым Законом о государственной службе, который находится на стадии утверждения, политика в отношении персонала государственных служащих находится под прямой юрисдикцией нового Агентства Республики Казахстан по делам государственной службы.

Цели:

Общая цель проекта - улучшение показателей доходов

налогово-административной системы.

Конкретные цели

- Повышение транспарентности (прозрачность) и принципиальности

налогово-административных органов;

- Сокращение расходов, связанных с выполнением обязательств

налогоплательщиками;

- Беспристрастное распределение имеющегося налогового бремени;

- Уменьшение задолженностей по выплатам налогов, сокрытия доходов и

контрабандных грузов.

Стадии/Компоненты:

Проект разделен на две стадии осуществления:

1-ая стадия

1.1 Усовершенствование Центрального Аппарата Министерства

государственных доходов

Под этим компонентом будет разрабатываться концепция функциональной структуры, с целью усовершенствования организационной и управленческой структуры Центрального аппарата.
Основная деятельность:
- Организационный обзор и анализ информации, поступавшей в центральный аппарат;
- Разработка проекта функциональной структуры для центрального аппарата, который ясно определит количество необходимого дополнительного персонала и отдельных подразделений в соответствии с принятой международной практикой по сбору доходов в условиях рыночной экономики;
- Обеспечить новые функциональные подразделения центрального аппарата концепциями, методологией и обучением;
- Разработать и учредить Информационную систему управления, чтобы содействовать планированию и принятию решений на уровне центрального аппарата с доступом к системе управления ресурсам других государственно- административных органов.
2-ая стадия
2-я стадия проекта будет осуществляться только при условии увеличения количества персонала головного офиса Налогового Комитета до адекватного уровня. Она включает в себя следующие компоненты:
2.1 Усовершенствование работы офиса Налогового Комитета
Налоговый Комитет принял функциональную систему организации в октябре 1997 года. Под этим компонентом, проект будет обеспечивать новые функциональные подразделения концепциями, операционными процедурами и инструментами с тем, чтобы они могли эффективно управлять деятельностью по сбору налогов, осуществляемой на областном (городском) и районном уровнях. Основной деятельностью являются:
- Выпуск Инструкции, обеспечивающей ясное и единое направление и распределение работы между головным, областным и районным офисами (Налоговый Комитет);
- Выпуск национальных стандартов отчетности, мониторинга и оценки выполнения функций (Офис, ответственный за выполнение функций управления);
- Выпуск национальных стандартов всех налоговых законов и инструкций и стандартов внутренней апелляции (Офис, ответственный за законодательные и нормативные рамки работы);
- Построение офиса, ответственного за законодательные и нормативные рамки работы с тем, чтобы контролировать выполнение различных законов и инструкций по налогообложению и выявлять лазейки и противоречия. Решения по этим вопросам будут использоваться для усовершенствования налогового законодательства страны;
- Выпуск национальных стандартов осуществления и управления едиными информационными технологиями (Офис, ответственный за информационные технологии);
- Выпуск: а) плана экономического анализа и проектирования;
б) ежегодного аудиторского плана; в) стандартов аудита и исследования;
г) технического справочника по аудиторским стандартам (Офис, ответственный за аудит);
- Выпуск: а) национального плана покрытия задолженностей;
б) стандартов управления долгами; в) стандартов координации принудительных мер с налоговой политикой; г) технического справочника стандартов по сбору долгов (офис, ответственный за управление задолженностью);
- Усиление возможностей офиса, ответственного за политику общественных отношений с тем, чтобы он мог эффективно справляться с
а) разработкой публикаций для кампании в средствах массовой информации;
б) публикацией случаев квалифицированного аудита и сбора задолженностей;
в) налаживать тесные отношения с прессой; г) публикации пресс-релизов.
2.2. Внедрение Функциональных Подразделений на Областном и Районном Уровнях:
Под этим компонентом проект будет осуществлять развитие концепции функциональной структуры и будет содействовать ее внедрению. Основной деятельностью являются:
- Разработка функциональной структуры, которая будет точно подразделяться на отдельные подразделения для обслуживания налогоплательщиков, управления апелляциями, аудит, принудительные меры и информационные технологии;
- Разработка подробной концепции, процесса и процедур по основным видам деятельности, которая будет осуществляться в районных и областных офисах;
- Описание должностных обязанностей для управленческого и операционного персонала в соответствии с новой структурой, процессом и процедурами;
- Подготовка обучающей программы с тем, чтобы налоговые инспекторы могли осуществлять обязанности в соответствии с функциями их работы.
Особое внимание будет уделено созданию справочников в области аудита, оказания помощи в обучении этого персонала.
- Разработка программы перестановки персонала областного и районного налоговых офисов, включая сохранение персонала, чьи предыдущие обязанности отличаются от нынешних;
- Разработка методологии оценки результатов работы областного и районного налоговых офисов при новых условиях работы. Методология должна включать средства оценки и постоянного усовершенствования функциональной структуры организации.
2.3 Объединение деятельности по сбору налогов
Под этим компонентом проект будет содействовать объединению усилий по сбору налогов Налоговым комитетом, Таможенным комитетом, Комитетом по контролю за выпуском и оборотом алкогольной продукции и внебюджетными фондами, занимающимися сбором подоходного налога. Для того, чтобы Налоговый комитет смог получить информацию по точности заполнения налоговых деклараций, проект также установит связь между электронными данными Министерства юстиции и другими имеющими к этому отношение органами. Основной деятельностью являются:
- Осуществление одновременной национальной программы по обновлению регистрационных данных Налогового Комитета с Министерством Юстиции и создание регистрационных данных на республиканском и областном уровнях;
- Осуществление одновременной программы по обновлению регистрационных данных Налогового Комитета и создание национальной регистратуры для физических лиц;
- Выпуск или принятие единой системы присвоения РНН для физических и юридических лиц сразу после создания национальных регистратур;
- Обсуждение протоколов по созданию электронной связи с Министерством юстиции и установление необходимости повторной регистрации и подшивки юридических документов при получении юридическими лицами РНН;
- Обсуждение протоколов по созданию автоматической связи с органами, имеющими важную информацию о регистрации физических лиц;
- Обсуждение протоколов по созданию автоматической связи между государственными органами с целью обеспечения правильности составления деклараций, подаваемых в налоговые органы;
- Объединять по необходимости аудит и принудительные меры с целью сокращения негативного влияния таких мер на частный сектор, тем самым давая возможность выявления сокрытия доходов через процесс аудита.
Ожидаемые результаты:
- Организация и оснащение налогово-административных органов с целью эффективного осуществления сбора доходов в условиях рыночной экономики;
- Оснащение налогово-административных органов с целью мониторинга эффективности налогового законодательства, честности и беспристрастности;
- Оснащение налогово-административных органов с целью воспитания у налогоплательщиков добровольности в уплате налогов;
- Оснащенные налогово-административные органы и способные выявить несоответствия и уклонения от налогов.
Потенциальные обязательства/риск:
- Приверженность на высшем политическом уровне реформированию налогово-административной системы;
- увеличение размера персонала в головных офисах Налогового Комитета и Центрального Аппарата Министерства государственных доходов и усовершенствование платежной политики для служащих налоговых органов;
- усовершенствование налогового кодекса при содействии USАID, в

особенности положений в отношении регистрации НДС, возвращения денежных

средств, системы штрафов и налоговых апелляций;

- разработка информационных технологий по схеме и при содействии

Всемирного Банка;

- создание подразделения по осуществлению программы и ее

функционированию по схеме и при содействии Всемирного Банка;

- создание Министерством государственных доходов Комитета по

координации деятельности всех доноров в области налогового

администрирования.

Распределение бюджета ЕС:

1-я стадия - 0.5 МЕВРО

2-я стадия - 2.0 МЕВРО

Всего 2.5 МЕВРО

Описание проекта N 7

Название проекта: Поддержка интегрированного

сельскохозяйственного маркетинга

(Поддержка сельскохозяйственных

производителей)

Сектор: Сельское хозяйство и сельскохозяйственная

промышленность

Стоимость проекта: 2.0 МЕВРО

Продолжительность проекта: 24 месяца

Конечный получатель: Министерство сельского хозяйства Республики

Казахстан

Предыстория и обоснование:

Государственная система распределения продовольствия в Казахстане сейчас нарушена, и в то время как развивается новая маркетинговая система, общая ситуация все еще остается сложной. Система, в частности, фактически несуществующая инфраструктура сельскохозяйственного рынка, нуждается в срочном улучшении. Многие частные фермеры сталкиваются с трудностями при сбыте своей продукции, и соответственно получают мало прибыли от своих усилий. Без адекватной политики в области рыночных систем производства и средств производства, усилия в фермерской реструктуризации могут подвергнуться риску.
В системе распределения продовольствия произошли некоторые позитивные изменения. В настоящий момент в Алматы создан пилотный оптовый рынок. Другие города, включая Актюбинск, Караганду и Талды-Курган обратились с просьбой о поддержке со стороны Проекта Тасис в развитии оптовых рынков, и намереваются открыть сеть оптовых рынков. Данный проект также развивает информационные услуги для фермеров для того, чтобы они могли принимать правильные решения в маркетинге и эффективно использовать новые рыночные структуры. Однако создание структуры сельскохозяйственного рынка, связывающей частных производителей с этими рынками, является критическим. Приобретенный опыт показывает, что предпосылкой развитию различных форм сельскохозяйственного рынка является создание оптовых рынков в городах.
Цели Проекта:
Необходимо будет разработать различные подходы в каждой из избранных областей, которые, среди прочих, включают следующее:
- Создание сборочного рынка, включая, при необходимости, поставку средств производства;
- Развитие местных информационных систем рынка, связанных с национальной системой;
- Усиление фермерских групп и кооперативов;
- Поощрение в создании предпринимателей, специализирующихся на сельском хозяйстве в целях обеспечения эффективной конкуренции.
Данные подходы должны быть оценены в условиях разных предметов потребления, а также институционального и функционального аспектов, в частности:
- Предмета потребления - принимая во внимание ситуацию спроса и предложения на рынке на каждую продукцию;
- Институциональных аспектов - создать соответствующие организационные или бизнес-структуры и необходимые услуги поддержки (например финансы);
- Функциональных аспектов - принимая во внимание различные функции в маркетинге.
Проект должен проводится в двух стадиях:
Первая стадия - стадия стратегического планирования - будет концентрироваться на создание проекта в рамках Министерства сельского хозяйства и целевых областей. В ходе первой стадии будут оцениваться местные нужды, сильные и слабые стороны нынешней рыночной системы, а также

будут определены новые маркетинговые структуры, создаваемые проектом в

контексте общей стратегии сельскохозяйственного рынка.

Вторая стадия - стадия осуществления - предпримет рекомендуемую

стратегию для каждой целевой области.

Общий индикативный бюджет: 2.0 МЕВРО

Описание проекта N 8

Название проекта: Поддержка политики развития транзитных

коридоров в Республике Казахстан

(Разработка политики транзитных коридоров)

Сектор: Развитие инфраструктуры

Стоимость проекта 2.0 МЕВРО

Продолжительность проекта: 18 месяцев

Конечный получатель: Министерство транспорта и коммуникаций

Предыстория:

Отличительной характеристикой экономики Республики Казахстан является широкая дисперсия центров генерации и привлечения грузового транспорта. Основные промышленные объекты, занимающиеся добычей, черной и цветной металлургией, обработкой, производством теплоэнергии, зерновой обработкой, расположены вдоль всей обширной территории Казахстана так, что их обмен, экспорт и импорт сырья и полуфабрикатов составляют огромный груз, который необходимо перевозить на большие дистанции. При таких условиях транспорт становится важным компонентом промышленности и национальной экономики.
Более того, при изучении транспортной системы Казахстана и формулировании транспортной политики необходимо учитывать его географическое расположение в центре Азиатского континента. Казахстан является неизбежной транзитной страной для трансконтинентальных и межрегиональных транспортных связей многих евразийских государств.
Обоснование:
Проведение постоянного мониторинга транспортных грузовых и пассажирских потоков в международном и внутригосударственном сообщении по основным транспортным коридорам республики позволит осуществлять корректировку схемы формирования международных транспортных коридоров Республики Казахстан с учетом развития промышленности в отдельных регионах Казахстана и соседних государств, а также выявить физические и нефизические препятствия, стоящие на пути обеспечения требуемых сроков транспортировки грузов и пассажиров. Необходимо найти пути и средства преодоления этих препятствий, позволяющих увеличить торговые потоки, включая транзитные, по нашей территории. В этом контексте, проект закона "О транзите" для Республики Казахстан внесет вклад в рационализацию существующих процедур и практик, таких как тарифы и качество обслуживания, влияние на повышение конкурентоспособности транспортных коридоров в Республике Казахстан.
В настоящее время, в транспортно-коммуникационной сфере существует два важных принципа для клиентов:
- Время поставки
- Информация по местонахождению и условиям отправки во время транспортировки, включая их безопасность.
Поэтому нам необходимо улучшить продвижение груза путем создания централизованного сбора и обработки информации по перевозкам. Это снова доказывает полезность систематического мониторинга.
Эффективность транспортных операций и полная эксплуатация потенциала Республики требует от проекта пересмотра и установки тарифов в новой среде. Тарифы не только должны покрывать реальную себестоимость оказания транзитных транспортных услуг, но также стимулировать повышение их качества. Тарифная система должна установить разные тарифы в связи с разными региональными затратами. Качество грузового транспорта определяется быстротой поставки и хорошими условиями товаров при прибытии. Также желанием пассажиров является скорость и хорошие условия. Эти принципы подразумевают тщательное изучение и полный анализ детальных компонентов тарифной системы.
Известно, что инвестирование капитала в развитие транспортной инфраструктуры в большинстве случаев приносит низкий уровень прибыли, делая эту сферу инвестирования менее привлекательной для иностранного и частного капитала, что приводит к неадекватному развитию и установлению транспортной сети, поэтому транспортировка общества осуществляется не в полном необходимом объеме. Следовательно, для привлечения инвестиций и для того, чтобы постепенно позволить транспортным предприятиям стать самофинансируемыми, должна быть разработана и применена справедливая налоговая политика.
Такие меры, требующие интенсивное капиталовложение, как реабилитация, реконструкция или дублирование существующих дорог и создание новых, неизбежно требуют иностранное инвестирование, и это в свою очередь, может быть мобилизовано на основе детального технико-экономического обоснования.
Программа ТРАСЕКА содействует технической помощи по реализации

транзитного потенциала республики, но в действительности около 2/3 общего

потенциала остаются за зоной влияния программы ТРАСЕКА.

Следующим важным фактором является пересмотр законодательства

Республики Казахстан с тем, чтобы упростить процедуру, не нанося при этом

ущерб таможенным органам в их обязанностях контролирования и получения

доходов

Цели проекта:

Общими целями проекта являются повышение конкурентоспособности

коридоров Республики Казахстан, что предусматривает:

- Сокращение затрат на грузовые и пассажирские перевозки

- Повышение скорости этих перевозок

- Поддержка увеличения и улучшения качества транспортных услуг путем:

- Проведения систематического мониторинга

- Централизованного сбора и обработки статистики.

Задачи:

- Пересмотр правовой базы по транспорту путем разработки модельного

закона "О транзите" для Республики Казахстан

- Рекомендации по улучшению тарифных и налоговых процедур в

транспортном секторе

- Рекомендации по упрощению таможенных процедур с тем, чтобы привлечь больше транзитных потоков через территорию Казахстана
- Развитие мер по улучшению качества учета транспорта, включая параметры скорости транспортных коридоров, предусматривающие создание централизованного сбора и обработки данных по перевозкам, и своевременное распространение полной и достоверной информации
- Исследование существующих пассажирских и грузовых потоков, в частности, тех относящихся к транзиту, импортным и экспортным операциям, подготовка транспортного прогнозирования в соответствии с ожидаемым развитием промышленного и нефтегазового производства Казахстана
- Подготовка технико-экономического обоснования основных проектов,

что улучшит транзитную возможность

- Принятие во всех этих задачах в расчет развитие интермодальных и

комбинированных транспортных практик.

Общий индикативный бюджет: 2.0 МЕВРО

Описание проекта N 9

Название проекта: Поддержка нефтедобывающего сектора и сектора

транспортировки нефти Республики Казахстан

(Поддержка компаний КазахОйл)

Сектор: Энергетика

Стоимость проекта: 2.0 МЕВРО

Продолжительность

проекта: 24 месяца

Основной бенефициар: Министерство энергетики, индустрии и торговли

Предыстория и обоснование:

Национальная Нефтегазовая Компания "КазахОйл" была создана в 1997 году и имеет долевое участие в приблизительно 20 предприятиях в секторе нефти и газа Казахстана, включая предприятия с иностранным участием. Сюда входят АО "Мангистаумунайгаз" (25% акций принадлежит КазахОйлу), АО "Актобемунайгаз" (20% акций принадлежит КазахОйлу), АО "Узеньмунайгаз" (85% акций принадлежит КазахОйлу), АО "Эмбамунайгаз" (85% акций принадлежит КазахОйлу), АО "Тенгизмунайгаз" (85% акций принадлежит КазахОйлу) и Совместное Предприятие "Тенгизшевройл" (25% принадлежит КазахОйлу). Объем нефтедобычи компаний, в которых КазахОйл владеет долей акций, насчитывал более 24 миллионов тонн нефти за 1997 год из общего количества 28 миллионов тонн.
КазахОйл представляет интересы государства в этих компаниях и может заключать соглашения на разведку, добычу и переработку нефти и газа от имени Республики Казахстан.
Компания "КазТрансОйл" была создана в апреле 1997 года по Постановлению Правительства Республики Казахстан N 461 P970461_ с целью представления интересов страны в секторе транспортировки нефти и нефтепродуктов. В управлении Компании находятся около 6,300 километров основных магистральных трубопроводов и 3,400 водных трубопроводов (наиболее важные из которых обеспечивают подачу из Волги на месторождения Мангистауской области, включая гигантское месторождение Узень).
КазТрансОйл, кроме того, уполномочен представлять интересы Республики Казахстан в международных проектах трубопроводов.
Общее регулирование в секторе энергетики возложено на Министерство энергетики, индустрии и торговли Республики Казахстан. Ответственным за лицензирование разведочных работ и добыче нефти и газа является Агентство Республики Казахстан по инвестициям.
Основные задачи:
В 1997 году была проведена реструктуризация нефтегазового сектора Казахстана, где на КазахОйл была возложена традиционная роль национальной нефтегазовой компании.
Кроме Агентства Республики Казахстан по инвестициям, КазахОйл является получателем проекта Тасис 1996, направленного на обеспечение поддержки компании в организации мониторинга в нефтегазовом секторе; что включает в себя создание пилотной базы данных, которая позволит государственным структурам хранить и запрашивать данные, полученные нефтяными и газовыми компаниями-операторами, также одной из составных частей является усиление способности компании в развитии проектов; и кроме того включает обучение передовым технологиям бурения.
Вновь предлагаемый проект будет нацелен на дальнейшее усиление возможности государственных структур в роли наблюдателей и также будет направлен на некоторые другие вопросы, имеющие решающее значение для развития нефтегазового сектора, такие как независимый контроль качества и сертификация нефти и нефтепродуктов, содействие в вопросах безопасности и охраны окружающей среды при ведении морских операций.
Аналогично содействие в безопасности охраны окружающей среды для наземных трубопроводов окажет поддержку компании "КазТрансОйл" в ее развитии и признании как компании-оператора трубопроводами на международном уровне.
Основными задачами, таким образом, являются:
- Дальнейшее содействие Министерству энергетики, индустрии и торговли и/или ННК "КазахОйл" в их регулирующей и/или наблюдательной роли;
- Создание независимой системы сертификации нефти и нефтепродуктов;
- Содействие в вопросах безопасности и окружающей среды для морских операций;
- Содействие компании "КазТрансОйл" в вопросах безопасности и окружающей среды для операторов трубопроводами.
Основные компоненты:
Основные компоненты включают:
Дальнейшее содействие ННК "КазахОйл" и/или Министерству энергетики, индустрии и торговли в их регулирующей и/или наблюдательной роли:
- Содействие Министерству энергетики, индустрии и торговли в вопросах законодательства в газовом секторе и режима налогообложения в энергетической отрасли;
- Содействие ННК "КазахОйл" в организации международной системы учета, Информационной системы управления и других международных средств управления;
- Разработка вариантов и сбор материала для технико-экономического обоснования разработки месторождений Алибекмола, Кожасау и Урихтау.
Создание независимой системы сертификации и нефтепродуктов:
- Разработка стандартов для независимой системы сертификации нефти и нефтепродуктов;
- Создание пилотной лаборатории при существующей организации в г.Атырау для анализа и сертификации качества нефти и нефтепродуктов;
- Программа обучения по обеспечению качества и прочим сопутствующим вопросам по сертификации качества нефти и нефтепродуктов (место проведения - г.Атырау).
Содействие в вопросах безопасности и окружающей среды для морских операций:
- Разработка всеобщих стандартов и процедур безопасности и охраны окружающей среды при морских операциях;
- Разработка стандартов и процедур безопасности и охраны окружающей среды при морских операциях для определенной казахстанской компании - оператора на море;
- Программа обучения по стандартам и процедурам безопасности и охраны окружающей среды при морских операциях (место проведения - г.Актау).
Содействие компании "КазТрансОйл" в вопросах безопасности и окружающей среды для операторов трубопроводов:
- Разработка всеобщих стандартов и процедур безопасности и охраны окружающей среды для операторов трубопроводами, включая такие вопросы, как системы предупредительного технического обслуживания;
- Создание пилотной системы мониторинга для небольшой секции трубопровода, оперируемого компанией "КазТрансОйл", где будут продемонстрированы такие вопросы, как системы предупредительного технического обслуживания, мониторинг трубопровода и системы моделирования, вопросы безопасности, мониторинг окружающей среды и реакция при аварийных ситуациях;
- Сбор материала для подготовки бизнес-плана по распределению такой системы как все операции КазТрансОйла;
- Программа обучения процедурам технического обслуживания, стандартам

и процедурам безопасности и окружающей среды для операторов трубопроводов

(место проведения - г.Актау).

Программа обучения должна быть проведена совместно с Учебным Центром

Нефтегазовой промышленности, раннее основанным при содействии Тасис.

По данному проекту мероприятия в г.Актау будут обусловлены созданием

соответствующей структуры, которая будет действовать как получатель на

локальном уровне. Ответственность за создание такой структуры остается за

казахстанскими уполномоченными органами.

Общий индикативный бюджет: 2.0 МЕВРО

Эксперты 1.5 МЕВРО

Оборудование 0.3 МЕВРО

Прочее 0.2 МЕВРО

Всего 2.0 МЕВРО

Европейское сообщество

программа технического содействия

Программа действий 1999

для Республики Казахстан

1. Определение

Название: Программа действий Тасис на 1999 г. для Казахстана

Стоимость: 16.65 млн Евро

Вклад ЕС: 16.65 млн Евро

Продолжительность: до 31 декабря 2002 г.

Строка бюджета: В7-520

Координатор программ: Даниель Гиядер (DGIA-C4)

Внедрение проекта: отдел Свена Кьелстрома (SCR-A3)

2. Краткое изложение программы

Программа действий (ПД) по техническому содействию для Республики Казахстан объединяет ряд действий в ключевых секторах экономики, а именно: Структурная и Организационная Реформа, сельское хозяйство и агропромышленное, а также развитие инфраструктуры; некоторые из фондов распределяются по программам малых проектов, которые подробно описаны в финансовом предложении, под пунктом 10 "Смета затрат и финансирование". Эти действия, подлежащие к осуществлению как на национальном, так и на региональном уровнях, имеют общую цель - поддержать Казахстан во время его перехода к демократическим отношениям и рыночной экономике. Эти шаги будут предприниматься в рамках Индикативной программы 1996-1999 гг. согласованной между властями Казахстана и Управляющим комитетом Тасис. Они продолжат и расширят предыдущую Программу действий на 1997 г.
Программа будет профинансирована за счет грантов ЕС в размере 16.65 миллионов Евро: 7.35 миллионов будет выделено на участие Казахстана в программе малых проектов, а также в программе АТА. Другие действия, финансируемые ЕС, и представляющие интерес для Казахстана, будут обеспечиваться фондами отдельно, через межгосударственную программу.

3. Ситуация в стране
3.1 Политическое развитие
Казахстану удалось удержать свое лидирующее положение в сфере проведения рыночных реформ в Центральной Азии, и в большой степени, среди стран СНГ.
Действуя под руководством советов, со стороны международных сил, правительство прошло кардинальное реформирование: число министерств, также как и государственных комитетов, было сокращено. Президент укрепил свою власть создав несколько влиятельных агентств, подконтрольных самому президенту: Агентство по стратегическому планированию и реформам (АСПнР), a позднее Агентство по делам государственной службы (АГС) В начале 1998 г. президент Назарбаев назначил г-на Джандосова, бывшего Председателя Национального Банка, на пост Первого заместителя Премьер-Министра Министерство нефти и газа было преобразовано в государственную компанию Казахойл которая будет управлять государственной долей от нефтегазовых операций. В сентябре 1998 г. упразднен Государственный налоговый комитет при Министерстве финансов, и создано Министерство государственных доходов.
С момента обретения независимости Казахстаном был сделан прогресс в области консолидации его демократических институтов. Парламент, и особенно его нижняя палата. Мажилис, много работает над законодательной инфраструктурой для современной рыночной экономики, а Тенге сейчас полностью конвертируемая валюта. Одним из наиболее важных новых законов является Положение по валютному регулированию, принятое в декабре 1996 г., которое завершило последний этап и позволило проводить международные сделки в иностранной валюте и российских рублях.
Продолжается проведение пенсионной реформы, в процессе обсуждения находятся вопросы, связанные с секторами образования и здравоохранения, а также новый гражданский кодекс.
По-прежнему, щекотливым вопросом для Казахстана остается вопрос о правах человека, хотя и здесь имеют место позитивные сдвиги, такие как: сотрудничество правительства и НПО. Однако, до сих пор имеются недостатки в их осуществлении, заметно преследуются политические митинги, проводимые без официального разрешения, организованная оппозиция, профессиональные союзы, НПО, средства массовой информации (когда они не являются собственностью партии власти или же непосредственно семьи президента и его друзей) находятся под постоянным давлением со стороны правительства, налоговой полиции и органов безопасности.
Следует заметить, что хотя смертный приговор не был отменен, сфера его применения была сокращена, а число выносимых смертных приговоров в последние годы сократилось.
Социальное положение большинства населения остается тяжелым: ловушка бедности за последний год углубилась, при доходах, находящихся ниже уровня минимальной потребительской корзины. Большая задержка выплат заработной платы обостряет проблему. Застой в экономике, особенно в производственном секторе, имеет прямой эффект на миграционный процесс из Казахстана. В 1997 г. число лиц, выбирающих эмиграцию из страны слегка уменьшилось, однако в 1998 г. оно вновь возросло, и из Казахстана эмигрировало еще 25.000 человек.
Основным политическим событием 1998 г. явилась официальная презентация города Астаны в качестве новой столицы государства. Огромные инвестиции были направлены на строительство инфраструктуры: правительственных зданий, гостиниц и аэропорта.

3.2 Макроэкономическое развитие
С момента обретения независимости в 1991 г. Казахстан столкнулся с набором трудностей, общих для всех новых независимых государств.
Казахское правительство в 1992 г. начало постепенный процесс реформ по направлению к рыночной экономике: постепенный подход был избран с целью сохранения социальной и национальной стабильности в стране, а также во ими избежания социального раскола. В то время как структурные преобразования начинались медленно по причине такого эволюционного подхода, реформенные действия существенно усилились с 1993 г., когда правительство предприняло программу макроэкономической стабилизации.
Первые признаки стабилизации наблюдались в 1995 г., когда, вслед за введением относительно жесткой монетарной и фискальной политики уровень инфляции был значительно снижен.
Во второй половине 1996 г. впервые в истории страны возобновился рост.
Волны шока, прокатившиеся недавно по зарубежью, относящиеся к финансовым кризисам в Юго-Восточной Азии и России, а также падение мировых цен на нефть и металлы, оказали негативное воздействие на казахскую экономику во второй половине 1998 г. После проведения обзора макроэкономических результатов, уровень инфляции составит 2.8%, а падение ВНП - 2.5%. В 1996 г., несмотря на затруднения со сбором налогов, казахские органы власти вышли на намеченный уровень бюджетного дефицита, составляющий 2.8% от ВНП, согласованный с МВФ. В 1997 г. правительство столкнулось с необходимостью срочно существенно уменьшить размеры невыплаченных пенсий и зарплат, и вынуждено было увеличить бюджетный дефицит, доведя его с согласия МВФ, до уровня 4,2% от ВНП.
Антиинфляционный подход Национального Банка помог стабилизировать внешнюю ценность Казахской Тенге и снизил процентные ставки. Курс обмена оставался в последние два года устойчивым в номинальном исчислении, при изменчивости менее 1% в 1997 г. и сопутствующем подъеме в реальной обменной ценности Тенге за тот же период.
Уровень валютных резервов в 1998 г. оставался стабильным, приблизительно составляя 1.9 миллиардов долларов США, несмотря на финансовый кризис в соседней России.
Что касается валюты, правительство и Национальный Банк выступили с заверениями о том, что девальвации не произойдет: основным аргументом в пользу этого является факт того, что большие резервы находятся в иностранной валюте и золоте. Для защиты Тенге Национальный Банк недавно поднял ставку рефинансирования с 18.5% до 25%.
Несмотря на такие оптимистические официальные прогнозы, зарубежные инвесторы сохраняют осторожность. Россия является основным торговым партнером Казахстана; хотя операции в рублях составляют лишь 7% от зарубежного торгового оборота страны, по объемам Россия составила более 30% от всего экспорта Казахстана, и 42.5% - его импорта. Связь между банками Казахстана и России очень сильна. Согласно официальным статистическим данным, объем инвестиций приблизительно 80 казахских банков в России в сумме составляет 600 миллионов Тенге (7 миллионов Евро).
Просьба о вступлении Казахстана в ВТО продвигается успешно, однако потребуется дальнейший прогресс, если он желает достичь намеченной цели и быть принятым в течение 1999 г.
Экономическим кризис в России явился наиболее серьезным событием в 1998г . Кризис не только сильно отбросил российскую экономику, но также оказал негативное воздействие и на республики Центральной Азии. Кризис уже повлиял, и будет продолжать оказывать влияние, в основном посредством своих последствий, на объем и стоимость торговли товарами, притоки зарубежных инвестиций, стабильность обменного курса, а также обязательства по выплатам внешнего долга. Данные последствия будут иметь существенное социально-экономическое знамение во всех центрально-азиатских странах. В краткосрочном плане экономический рост будет ослаблен, стабилизационный процесс будет подвергнут опасности, усилия, направленные на структурные реформы, будут заторможены, а на жизненные условия населении будет оказан негативный эффект.
В первой половине 1998 г более трети своей торговли Казахстан осуществлял с Россией. Влияние российского кризиса на Казахстан принципиально ощутилось в снижении торговли. Казахстан временно запретил импорт большинства российских продовольственных товаров, которые в достаточном количестве уже производятся в стране. Особая проблема Казахстана состоит в полученном комбинированном эффекте: российского кризиса и низких текущих цен на нефть, ибо доходы с нефти составляют наибольшую долю всей прибыли государства.

3.3 Прогресс в реформах
Процесс реформирования еще весьма далек от своего завершения. Основные меры экономического реформирования, предпринятые после обретения независимости, состояли в либерализации большинства цен, а также освобождении внутренней торговли. Остальные реформы в последние годы продвигаются медленно: приватизация земли только началась, а некоторые секторы экономики были приватизированы не полностью, хотя программа массовой приватизации, а также приватизация малых предприятий были близки к завершению в 1995г.
Процесс реформ в Казахстане начинался медленно: ускорился он лишь в последние два месяца, что получило большое одобрение со стороны международного сообщества, которое обязалось поддерживать процесс преобразований.
Структурная и организационная реформы не велись равномерно, с отставанием демократических реформ от рыночных экономических реформ.
Рыночные реформы были с успехом осуществлены во многих сферах, в то время как процесс экономических реформ еще далеко не завершен. Экономические реформы, проведенные в жизнь после обретения независимости в основном были сконцентрированы на вопросе либерализации цен и торговли. Либерализация потребительских иен в большинстве своем достигнута, однако перекрестное субсидирование сохраняется в предприятиях коммунального хозяйства. Был установлен либеральный режим внутренней торговли, и Казахстан находится на последнем этапе переговоров о членстве в ВТО.
Приватизация малых предприятий официально завершилась в 1997 г., при более 13,000 предприятии проданных через денежные аукционы и ваучеры. Быстрый прогресс был достигнут в приватизации средних и крупных предприятий, хотя государство продолжает удерживать большую долю капитала в приватизированных компаниях.
Правительством предприняты важные усилия по способствованию реструктуризации убыточных предприятий. В 1998 г. в закон о банкротстве были внесены поправки с целью применения его для сельского хозяйства. К середине 1998 г. 26 неплатежеспособных предприятий, бывших в государственной собственности, были либо ликвидированы, либо выставлены на продажу. Однако, убыточные предприятия продолжают задерживать выплаты поставщикам, своим работникам и в государственный бюджет, несмотря на усилия правительства по устранению "взаимозачетов", при которых налоговые обязательства зачитываются в отношении бюджетных задолженностей.
Приватизация предприятий коммунального обслуживания сделала значительный прогресс, приватизировав более 80% от генерационных мощностей энергетического сектора и продав большую часть миноритарной доли национального телекоммуникационного оператора. Попытки привлечь инвесторов в оставшиеся части энерго-распределительной системы, однако, не увенчались успехом из-за отсутствия должной схемы ценового регулирования. В июле 1998г. Антимонопольный комитет, ответственный за регулирование цен, после попыток подчинить его Министерству промышленности и торговли, вновь стал независимым.
Укрепление банковского сектора произошло через приватизацию и зарубежное участие. Усовершенствования, проведенные в соответствии с правилами, касательно адекватности капитала, выставления единственного должника и связанное с ним кредитование, привели к отказу ряда банков и филиалов. Большая часть активов банковского сектора на сегодняшний день находится в частной собственности. Двадцать банков с иностранной долей владения составляют примерно 22% капитала банковского сектора. Недавняя отмена всяких ограничений на долю участия зарубежного капитала в банковском секторе похоже еще более увеличила иностранное участие.
В сентябре 1997 г. была основана казахская фондовая биржа, которая и сейчас пребывает еще на ранней стадии своего развития. Хотя биржа уже имеет свою инфраструктуру, нормативную структуру и требования к допуску ценных бумаг на биржу, приближающиеся к мировым стандартам, происходящих торгов не много, кроме того, они не достаточно открыты.
В январе 1998 г. правительство Казахстана запустило всеохватывающую пенсионную реформу, с целью преобразования существующей системы выплат у источника в полностью финансируемую систему. Однако, осуществление реформы оказалось проблематичным и сдавливаемым как административными препятствиями, так и отсутствием привлекательных возможностей частных инвестиций для пенсионных фондов.
В настоящий момент предпринимаются существенные меры, нацеленные на уменьшение бюрократических структур во всех государственных секторах, таких как: здравоохранение, образование и социальная защита. С 1997 г. правительство продвигает реструктуризацию центральных исполнительных органов и реформирование процесса бюджетирования. Проводится реформа государственной службы, а в конце 1998 г. было основано Агентство по делам государственной службы при президенте с целью выработки политики реформы государственной службы.
Сельскохозяйственные ресурсы Казахстана являются колоссальными, составляя 20% от всей площади сельскохозяйственных земель СНГ. Однако, сельскохозяйственное производство в стране низкое, и продолжает снижаться (более, чем на 50% за последние 5 лет). Большие усилия предпринимались с целью приватизации фермерского сектора и агробизнеса в Казахстане, как часть попытки обеспечить большую самообеспеченность продовольствием. Пользование землей было передано в частные руки на более, чем 90% государственных ферм. Выращивание сельскохозяйственных культур, включая хлопок, происходит на юге страны на небольших фермах и в кооперативах, в то время как перерабатывающие компании и дистрибьюторы находятся на севере страны. Система распределения сельскохозяйственной продукции в настоящий момент претерпевает значительные изменения, развиваясь из государственной системы в такую, которая будет отвечать требованиям рынка. Реструктуризация, а также повышение эффективности производства и распределения, на фермах и за их пределами, остается неуловимой и по-прежнему представляет собой колоссальную проблему. Урожай 1998 г. оказался наихудшим за последние 40 лет, при 6.9 миллионов тонн зерновых, из-за сильной засухи на западе страны.
Развитие данного сектора остается приоритетным вопросом, несмотря на то, что этот сектор уже в основном приватизирован.
Как и в других новых независимых государствах, потребление электроэнергии на душу населения в Казахстане остается намного большим, нежели в наиболее развитых экономических регионах.
Нефтегазовый сектор является наиболее быстро растущим сектором в Казахстане. Подтвержденные нефтяные запасы в итоге составляют более 15 миллиардов баррелей, однако потенциальные запасы, на дне Каспийского моря, могут быть значительно больше. Приблизительное 85% казахских запасов сосредоточено вблизи Каспийского моря, и половина продукции, поступает с трех крупных наземных месторождений.
Благодаря столь значимым инвестициям нефтегазовое производство растет, текущее годовое производство составляет при грубом расчете 26 миллионов тонн нефти и 8 миллионов кубических метров природного газа. Присутствие зарубежных компаний в этом секторе продолжает увеличиваться.
В настоящее время у Казахстана нет нефтегазового трубопровода с прямым выходом на международные рынки. Транспортировка ограничивается через российские трубопроводы и слишком дорогими железнодорожными перевозками. Консорциумом СРС планируется строительство нового трубопровода, который позволит экспортировать нефть из Тенгизского месторождения через российский порт Новороссийск на Черном море. Строительство уже начато, завершение работ намечено на 2001 г.
Казахстан имеет три основных очистительных завода, которые с момента обретения страной независимости пережили значительное снижение выпуска производимой продукции.
Установленные в законодательном порядке в 1996 и 1997 гг., рыночные реформы, затронувшие общественные коммунальные предприятия, привели к резкому подъему тарифов на электроэнергию, а также к улучшению порядка сбора платежей. Хотя энергетические тарифы установлены ниже их полной себестоимости, затрачиваемой на распределение энергии на единицу продукции, улучшенный порядок сбора платежей, а также ожидания потребителей о том, что тарифы продолжат свой рост в будущем постепенно, действуют как мощные стимулы к развитию и внедрению устойчивой системы энергосбережении.
Поэтому, основные проблемы, с которыми сталкивается страна в этом секторе, связаны с реструктурированием компании Казахойл, с транспортировкой углеводородов по более низкой цене, и с более эффективным использованием очистительных заводов.

4. Усовершенствование и доработка программы
Настоящая Программа действий составлена в рамках Индикативной программы 1996-1999 гг., в которой было подготовлено две Программы действий. Первая, охватывающая 1996/97 гг., была взята из бюджета 1997г., а вторая, для которой требуется решение, охватывающая 1998/99 гг., была взята из бюджета 1999 г., стратегия для Индикативной программы 1996-99 гг. была подготовлена, на основе обсуждений, проведенных с властями Казахстана, принимая во внимание нужды Казахстана в переходный период, предыдущую помощь со стороны Тасис, а также помощь со стороны других международных доноров. Она была представлена Руководящему комитету Тасис в июне 1996 г., затем формально согласована между властями Казахстана и службами Комиссии, вслед за достигнутым согласием и принятием странами-членами ЕС в ноябре 1996 г. программа действий на 1997 г. была утверждена Руководящим комитетом Тасис в мае 1997 г.

5. Координация с другими донорами
По нескольким каналам предпринимаются координационные действия с другими донорами. С представителями основных международных доноров проводятся регулярные встречи, в частности с Всемирным банком и ЕБРР, с целью обзора целей и содержании различных программ, а также согласования действий. Далее, Комиссия и страны-члены ЕС регулярно обмениваются мнениями и информацией о соответствующих программах помощи для Казахстана. Представительство Комиссии в Алматы проводит регулярные встречи с международным донорским сообществом по конкретным секторам. Подобные обмены помогли выработать лучшее понимание соответствующих приоритетов и программ для доноров. Всемирный банк, членом которого Казахстан стал в 1992 г., активно поддерживает страну, в основном посредством технической помощи и политических займов. Вплоть до начала 1998 г. Банком утверждены операции с займом, на общую сумму равную 1.18 миллионов долларов США. Самый последний корректив и операционные займы, на сумму более 350 миллионов долларов США, включают поддержку Управления государственным сектором, модернизацию государственной казначейской службы, Реабилитацию нефтяных месторождений, а также два пилотных проекта, касающихся недвижимости и водоснабжения.
Ключевыми приоритетами для Европейского банка (ЕБРР) на этот год являются: Финансовые услуги (продолжение поддержки существующих финансовых средств МСП путем приобретения доли акционерного капитала в отобранных частных отраслях и небанковских организациях); Промышленная и Производственная поддержка процесса приватизации через финансирование реструктурирования, Инфраструктура (продолжающаяся поддержка порта Актау и в сети распределении через программу улучшения железной дороги), Энергетика и природные ресурсы, Сельское хозяйство и агропромышленность.
Азиатский банк развития дал добро, до настоящего момента, на шесть кредитов, на общую сумму 230 миллионов долларов США. Приоритетами для АБР являются: программа Пенсионной реформы, Сельскохозяйственное развитие, Реструктуризация ферм, Базовое образование, и Реабилитация дорог.
Международный Валютным фонд (МВФ) тесно работает с правительством над курсом стабилизации. К середине 1997 г. все макроэкономические задачи, изложенные в Программе расширенного кредитования МВФ, охватывающей 1996/98 гг. были достигнуты. Продолжается тесное сотрудничество по вопросам структурного регулирования.
При подготовке Программы действии 1999 г. были учтены инициативы, начатые или предусмотренные другими донорами, в частности Всемирным банком, ЕБРР, АБР, странами-членами ЕС по двусторонним программам, а также ЮСАИДом. В общем, проекты Тасис и действия других доноров хорошо дополняют друг друга. Это особенно очевидно в роли Тасис, как основной службы по техническому содействию, и Всемирного банка, ЕБРР, АБР, в качестве главных международных заемщиков.

6. Роль программы в Индикативной программе 1996-99 гг.
Обшей целью помощи Тасис является поддержка преобразования политической, социальной и экономической ситуации в Казахстане, с целью поднятия уровня и качества жизни местного населения. Руководящим принципом, лежащим в основе деятельности, финансируемой Тасис, согласно предыдущей Индикативной программе (ИП), была поддержка макроэкономической и секторальной политики властей Казахстана. И это продолжает оставаться руководящим принципом ИП на 1996-1999 гг.
Основными целями программы реформ правительства в сотрудничестве с МВФ и Всемирным банком являются стабилизация макроэкономической ситуации, поворот в противоположное направление снижения выпуска производства, улучшение производительности и достижение устойчивого развития в среднесрочной перспективе, а также зашита уязвимых слоев населения.
В результате переговоров с властями Казахстана было решено, что приоритетными сферами в рамках Индикативной программы 1996-1999, которые окажут поддержку основным осям программы реформ правительства Казахстана, включая Соглашение о партнерстве и сотрудничестве и вхождение в ВТО, являются: Структурная и Организационная реформы, Сельское хозяйство и Агропромышленность, а также Развитие Инфраструктуры. Что не исключает поддержки других проектов, если выявлена конкретная настойчивая необходимость, а также если подобная деятельность может рассматриваться в качестве дополнительной к общему стимулу политико-экономических реформ.
Индикативная программа 1996-1999 гг. вносит ряд новых элементов в метод определения и осуществления проекта, который вкратце может быть описан следующим образом: больше внимания ограниченному набору целей, большая горизонтальная связь проектов, как внутри, так и между секторами, в проектах Тасис, а также с Межгосударственной программой Тасис и с другими проектами доноров, с тем, чтобы достичь максимальной взаимной дополняемости и целесообразности, и, в конечном итоге, большей отдачи; больше внимания продолжительности и составлению проектов в рамках четырехлетней структуры, так, чтобы последующие отслеживание и продление проектов были более эффективно связаны и, как следствие, имели большую отдачу; и в соответствии с пожеланиями национальных правительств, проекты должны иметь более видимые и конкретные результаты, по мере возможности, подчеркивая инвестиции.
Программа действии (ПД) 1999 г. представляет собой продолжение целей, намеченных в ИП 1996/1999 гг. которая началась с ПД 1996/97. В общем ею охватываются 10 проектов по трем приоритетным направлениям. Количество проектов сократилось (15 в ПД 96/97), а жизнь проекта увеличилась. В результате этого будет достигнута большая концентрация усилий на конкретных секторах и большая устойчивость проектов. В рамках текущей Программы действий, а также в соответствии с пожеланиями казахского правительства, около 60% финансовых ресурсов проектов пойдет в наиболее приоритетную сферу, Структурную и организационную реформу. Широкой темой является реформа и переориентация организаций и учреждений, как в государственном, так и в частном секторах, имеющих обшей целью поддержание зарождающейся рыночной экономики. Модернизация возможностей управления и администрирования через обучение/переобучение, а также консультативное содействие в выработке стратегии являются обязательным условием всего реформенного процесса. Если руководство не сможет спланировать развитие, и не сможет поставить на место организационную поддержку и структуры контроля, то политическое, экономическое и социальное напряжение может оказаться неизбежным. Обращение к государственным учреждениям проводится по пяти различным проектам: обучение и переобучение государственных служащих обеспечивается через осуществление проекта по правовой реформе; через содействие Министерству государственных доходов в развитии его организационных возможностей в управлении налогами; через поддержку, оказываемую Агентству по экономическому планированию в анализе информации и экономическом прогнозировании; через усовершенствование организационных структур Казахского института менеджмента, экономики и прогнозирования (КИМЭП); через содействие Министерству экологии в выработке экологической стратегии по уменьшению загрязнения воздушной среды в городах.
Деятельность по второму приоритетному направлению, Сельское хозяйство и Агропромышленность, будет обращена к сельскому хозяйству и его вспомогательным функциям. Казахстан по-прежнему сильно зависим от сельского хозяйства, составляющего 15% от его ВНП, и относящихся к нему отраслей, однако сектор сталкивается с острыми проблемами. Главным образом подобное происходит из-за наследия, оставленного командно-административной системой, а также из-за сбоев в службе распределении запуска и выпуска продукции. Первичные сельское хозяйство и службы по переработке продуктов еще не реструктурированы и в последние годы нуждаются в инвестициях. В результате приватизации многих ферм прекратились кредиты для многих поставщиков. Необходимость в исправлении настоящего положения и способствовании будущего развития сельского хозяйства признана казахским правительством.
Программа 1997 г. поддержала элементы приватизации, оказав особую поддержку частным фермам в получении кредитов, улучшении доступности фермерской техники, а также в развитии оптовых рынков и систем маркетинговой информации. Новый предлагаемый проект будет встроен в уже существующую сеть оптовых рынков и информационной маркетинговой системы, и расширит эти возможности в эффективную современную рыночную инфраструктуру и местные информационные системы на селе.
Третьей приоритетной областью является Развитие инфраструктуры, с основным ударением на транспорт и энергетику. Казахстан расположен на огромной равнинной Местности, простирающейся от Каспийского моря до Китая, и от Сибири до юга Центральной Азии, что делает страну естественным перекрестком для региональных торговых потоков. Главные центры экономической жизнедеятельности рассеяны по этому огромному земельному массиву. Экономика в большой степени зависит от экспорта сырья (нефти, газа, минералов), а также импорта высококачественных товаров через соседние государства. Развитие всеохватывающей и конкурентоспособной транспортной сети, поэтому, является основным приоритетным направлением для Казахстана.
До сегодняшнего дня помощь Тасис в транспортном секторе в основном обеспечивалась через проекты ТРАСЕКА, со средствами из межгосударственного бюджета, в которых Казахстан благодаря своему стратегическому месторасположению, был ключевым государством-партнером. Однако, коридор ТРАСЕКА охватывает лишь 1/3 территории Казахстана, в то время как остальные транспортные пути, находящиеся вне проекта ТРАСЕКА, в равной степени важны для экономического развитии страны.
Новый предлагаемый проект расширит достижения предыдущих проектов ТРАСЕКА и будет нацелен на увеличение конкурентности транспортных коридоров Казахстана путем внесения дополнительного вклада в модернизацию административных и таможенных процедур, помощью в улучшении правил транспортировки и тарифной политики, разработкой транспортных скоростных параметров, прогнозированием движения на транспортных магистралях в промышленных, нефтегазовых, добывающих регионах, местах большой стратегической значимости для экспорта страны, подготовкой Технико- экономических обоснований капитальных проектов, которые усовершенствуют транзитные возможности.
Что касается нефтегазовых ресурсов, Казахстан является членом программы INОGАТЕ (Иногейт - Межгосударственная программа по транспортировке нефти и газа в Европу), целью которой в основном является помощь в привлечении столь необходимых инвестиций для восстановления существующей сети, а также внедрение новых маршрутов трубопровода. Поскольку газовая сеть находится под управлением частных компаний, Казахстан не получил никакой выгоды для себя от помощи в этом подсекторе. Однако, что касается нефтяной сети и улучшения торговли, Казахстан принимал участие в проектах Иногейт по аудиту сети, и парафировал Зонтичное соглашение Иногейт по организационным рамкам межгосударственной нефтегазовой сети.
Параллельно с межгосударственной деятельностью, реструктуризация казахского сектора будет по-прежнему среди приоритетов поддержки Тасис. Что включит в себя проект, нацеленный на укрепление возможностей компании Казахойл выполнять контролирующую роль в нефтегазовом секторе, такую как: контроль за качеством, сертификация нефти и нефтяных продуктов, продвижение процедур безопасности и защиты окружающей среды для оффшорных операций. Помощь становится особенно уместной в перспективе разработки нефтегазовых ресурсов в казахском водном секторе Каспийского моря.
Ввиду рискованного положения в экологии Республики Казахстан, и в связи с действующим Положением Тасис, особенно важно уделять должное внимание вопросам защиты окружающей среды при дизайне и осуществлении предлагаемых проектов.

7. Компоненты программы
Программа действий по предоставлению технической помощи на 1999 г. концентрирует свое внимание на трех приоритетных направлениях, а именно: Структурная и Организационная реформа, Сельское хозяйство и Агропромышленность, и Развитие инфраструктуры, особенно в отношении транспорта и энергетики. Кроме того, имеется ряд механизмов финансирования через Национальные Индикативные программы, которые могут быть мобилизованы для достижении целей программы Тасис, способами, дополнительными к основным проектам Программы действий.
7.1 Структурная и организационная реформа.
Среди первоочередных приоритетов - Структурная и организационная реформа, широкой темой является реформа и переориентация организаций и учреждений в сторону поддержании зарождающейся рыночной экономики. Проект обращен к сферам, значимым для процесса преобразований, таким как: правовая реформа, реформа статистики, реформа налогоуправления, макроэкономическая политика, реформа высших учебных заведений, промышленная конкуренция, защита окружающей среды.
- Казахстан сосредоточил свои усилия на обеспечение стабильной макроэкономической структуры, через обуздывание темпов инфляции, приведение дефицита под контроль, а также введение системных реформ, подчеркивающих либерализацию и приватизацию. Осознавая слабость существующей правовой структуры, правительство одобрило Государственную программу по правовой реформе. Основной целью предложенного проекта является: (1) укрепление нормативно-правовой системы и организаций в областях, связанных с функционированием рыночной экономики, путем предоставления технических консультаций в сфере написания законопроектов, а также подготовки законов, относящихся к рыночным реформам, поддержанием развития рыночной учебной юридической системы, облегчением доступа к юридической информации, и путем обучения административных служащих судов и судей.
- Соглашение о партнерстве и сотрудничестве (СПС) обеспечивает содействие промышленному сотрудничеству, нацеленному на продвижение участия Сообщества в усилиях, предпринимаемых Казахстаном, по реструктуризации и развитию своей промышленности, если только не существует противоречий с правилами ЕС о конкуренции. Либерализация и открытие казахской экономики для внешней торговли продемонстрировали недостатки производства на национальном рынке и на рынках СНГ. Предлагаемый проект (2) должен дать возможность предприятиям развиваться в соответствии с международными стандартами, а также лучше конкурировать на национальном и мировом рынках.
- Сбор информации, экономический анализ и прогнозирование находятся в ведении Агентства по экономическому планированию. Данное Агентство ответственно за подготовку индикативных планов по социальному, экономическому и региональному развитию, а также за подготовку Программы государственных инвестиций. Предлагаемый проект (3) должен усовершенствовать навыки работников Агентства в области использования методик макроэкономического моделирования и прогнозирования.
- Осознавая необходимость формирования руководителей в сфере бизнеса и государственной службы, посредством обучения современным навыкам управления и знаниям международного уровня, государство Указом Президента создало в 1992 г. Казахский институт менеджмента, экономики и прогнозирования. В 1993г. Тасис начал оказывать поддержку программе МБА в КИМЭПе(4).
За последние несколько лет число студентов и новых программ значительно возросло. Поддержка КИМЭПа международным сообществом доноров внесло свой вклад в дело признания данного учебного заведения как одного из лучших экономических школ в Центральной Азии.
Основной проблемой, возникшей на сегодняшний день, является достижение экономической самостоятельности и устойчивости, замещение зарубежного преподавательского состава на местный, аналогичного качества, а также генерация доходов, достаточных для покрытия всех административных затрат. Предлагаемый проект должен позволить КИМЭПу укрепить его вовлеченность в сеть европейских бизнес школ, улучшить его общее качество, а также обеспечить его экономическую самостоятельность и устойчивость.
- Основные экологические проблемы Казахстана связаны с загрязнением водных ресурсов, загрязнением воздуха, радиоактивным загрязнением. Государство страдает от неэффективного использования нефтяных и газовых ресурсов, а также от радиоактивного загрязнения в Семипалатинской области.
Министерство экологии и природных ресурсов, при поддержке международного сообщества доноров, включая Тасис, разработало Национальную экологическую программу действий по устойчивому развитию. Экологические проблемы были проанализированы и выделены в качестве приоритетных, согласно следующим критериям: здравоохранение, зашита окружающей среды и экономическое развитие.
Продолжающийся рост числа дорожного транспорта способствует увеличению экологических проблем страны. Особенно это имеет место в больших городах, как Алматы и Шымкент, где более 70% загрязнения воздуха вызвано выхлопами транспортных средств, что очень плохо отражается на здоровье населения. Статистика демонстрирует быстрый рост респираторных заболеваний и рака. Требуются меры, направленные на улучшение качества топлива, снижения уровня транспортных выхлопов, а также общественного экологического сознания (5), они охватят основные вопросы, связанные с улучшением ситуации с загрязнением воздуха, путем поддержки развития стратегии политики экологии и транспорта.
В городе Алматы будет проведена пилотная акция по мерам, направленным на снижение негативного воздействия загрязнения на здоровье общественности.
- Министерство государственных доходов было основано Указом Президента в ноябре 1998 г. Основная обязанность нового министерства заключается в управлении налогами. Предлагаемый проект (6) будет нацелен на укрепление организационных возможностей Министерства государственных доходов в сборе и управлении налогами, путем разработки его функциональной структуры, в повышении умении и навыков налоговых служащих, и представления более упрощенных и справедливых процедур для налогоплательщиков.

7.2 Сельское хозяйство и агропромышленность
Сельское хозяйство играет важную роль в Казахстане, поддерживая более 2 миллионов домохозяйств в сельской местности, и внеся в 1995 г. примерно 15% от ВНП. Эта цифра упала, по сравнению с 1986-90 гг. с 25%, и вероятно недооценивает вклада недавно приватизированных отдельных ферм. В 1995 г. 194 миллиона гектаров были предназначены под сельскохозяйственные нужды, из которых только 16% попадают под категорию пахотных земель. Возделывание земель ограничивается коротким сезоном выращивания, в 125-175 дней, а также редкими и беспорядочными дождями. Несмотря на такие препятствия, сектор поставляет большую часть основных продуктов питания для домашнего потребления, импорт в основном ограничивается чаем, кофе, масличными семенами и сахаром.
Земельная реформа и реструктуризации ферм получили внимание со стороны правительства, однако территория, охваченная действительно частными фермами, остается небольшой. Большая часть сельскохозяйственной земли (75%) остается в бывшем государственном секторе, эксплуатируя якобы частную систему производства и продаж, обычно под руководством бывшего начальства. Кроме настоящей приватизации земли, ее пользование ограничивается экономическими, социальными и политическими факторами на региональном уровне. Существует опасность, что процесс реструктуризации ферм может остановиться, если не получит дальнейшего импульса через инициативы на областном уровне. Помощь Тасис, в этой второй по приоритетности области, в основном направляется в частный фермерский сектор и обращается к вопросу, являющемуся критическим в эволюции вибрирующего частного фермерского сектора, а именно: создание эффективной сельскохозяйственной маркетинговой инфраструктуры.
Суть усовершенствованной маркетинговой системы состоит в том, что цены, а не заказы на приобретение, становятся определяющим фактором в распределении фермерских ресурсов и удовлетворении нужд потребителей. В каждом звене маркетинговой цепочки должна присутствовать настоящая конкуренция. Развитие многоканальной маркетинговой системы, вкупе с информационной системой рынка, обеспечивающей прозрачность цен, является наиболее эффективным способом обеспечения конкурентных цен. Система распределения сельскохозяйственной продукции в настоящий момент проходит значительные перемены, развиваясь из государственной системы в такую, которая будет отвечать нуждам рынка.
Предлагаемый сельскохозяйственный маркетинговый проект (7) поможет Министерству и областным департаментам сельского хозяйства развить подходящую инфраструктуру сельскохозяйственного рынка и будет служить дополнением и опорой для инициатив, уже разработанных на оптовых рынках и рыночной информации.

7.3 Развитие инфраструктуры
Третьей приоритетной областью, определенной Индикативной программой 1996-1999 гг. является Развитие инфраструктуры, в частности энергетики и транспорта.
- Стратегическое месторасположение Казахстана делает его необъятное пространство естественным перекрестком для торговли в регионе. Основные центры деловой экономической активности рассеяны по всей огромной территории. Экономика страны сильно зависит от экспорта сырья (нефти, газа, минеральных ресурсов) и импорта высококачественных товаров через территорию соседних государств. Эффективная транспортная система, таким образом, является крайне необходимой для экономического развития страны.
До сегодняшнего дня содействие Тасис в транспортном секторе в основном обеспечивалось через проекты ТРАСЕКА, в которых Казахстан, благодаря своему, стратегическому расположению, был ключевым государством-партнером. Однако, коридор ТРАСЕКА охватывает лишь 1/3 территории Казахстана, в то время как остальные транспортные пути, находящиеся вне проекта ТРАСЕКА, в равной степени важны для экономического развития страны.
Новый предлагаемый проект расширит достижения предыдущих проектов ТРАСЕКА и будет нацелен на увеличение конкурентности транспортных коридоров Казахстана путем внесения дополнительного вклада в модернизацию административных и таможенных процедур, помощью в улучшении правил транспортировки и тарифной политики, разработкой транспортных скоростных параметров, прогнозированием движения на транспортных магистралях в промышленных, нефтегазовых, добывающих регионах, местах большой стратегической значимости для экспорта страны, подготовкой Технико-экономических обоснований капитальных проектов, которые усовершенствуют транзитные возможности.
- Нефтегазовый сектор Казахстана был реструктурирован в 1997 г., предоставив компании Казахойл традиционную роль национальной нефтегазовой компании. Совсем недавно, вторая компания, имеющая дело с транспортировкой нефти, слилась в Казахойле, преобразовав последнюю в международную интегрированную компанию.
Казахойл является получателем проекта Тасис 1996 г., нацеленного на предоставление помощи в его роли наблюдателя в нефтегазовом секторе, что включает создание пилотной базы данных, дающей возможность государственным структурам сохранять и запрашивать информацию, получаемую действующими нефтегазовыми компаниями, а также элемент направленный на укрепление его возможностей в развитии проекта; кроме того, сюда входит и элемент обучения прогрессивным способам бурения.
Новое проектное предложение (9) будет направлено на дальнейшее усиление способности государственных структур исполнять свою роль контролера, а также обратиться к другим вопросам жизненнонеобходимым для дальнейшего развития нефтегазового сектора, таким как: независимый контроль за качеством и сертификация нефти и нефтяных продуктов, продвижение процедур безопасности и зашиты окружающей среды для оффшорной деятельности, а также передача знаний в области современных технологий.

7.4 Бистро
Программой Бистро руководит представительство Европейской Комиссии в Алматы. Она предназначена для финансирования небольших проектов до 100.000 Евро. Ее основные цели: дополнить программу Тасис, быстро и гибко реагируя, когда информация, полученная на местах демонстрирует многообещающие малые проекты: проверить в небольших масштабах, на месте, обещающие предложения для проектов технической помощи, которые можно будет распространить или скопировать на основные проекты Тасис; и быть доступной для всех видов организаций-партнеров, для которых выход на крупные международные программы помощи не очень легок.

7.5 Программа малых проектов

Казахстан по-прежнему будет участвовать в большинстве программ малых проектов.

8. Осуществление программы
Осуществление предлагаемых шагов следует начать в 1999 г. Внедрение программы свяжет, насколько это возможно, частных и государственных операторов ЕС с их казахстанскими партнерами, или специальными институтами, предприятиями общественного пользования, фондами, и т.д. Будет поощряться работа организаций ЕС, занимающихся осуществлением проекта, с и через казахские партнерские предприятия и учреждения. Программа будет осуществляться Комиссией ЕС и казахскими органами власти, конечными получателями помощи, а также нанимающими компаниями и учреждениями. Контракты вручаются в соответствии с правилами Тасис.
Осуществление данной программы, что означает заключение соглашения, должно быть завершено к 31.12.2002 г. Платежи должны быть приведены в порядок до 31.12.2003 г. Программой будет руководить общественная служба по внешним связям, в тесном сотрудничестве с Генеральным Директоратом 1А.

Оценка и Мониторинг
В дополнение к обычному отслеживанию и контролю, проводимому на месте, если есть необходимость, службами Комиссии и Счетной Палатой Сообщества были подписаны соглашения с независимыми консультантами с целью наблюдения за прогрессом программы и действиями подрядчиков, а также для предпринятия всеохватывающего последующего оценивания факта достижения целей программ и соглашений.

Аудит
Деятельность, финансируемая по данной программе, будет находиться под контролем соответствующих служб Комиссии и Счетной Палаты Сообщества, для проведения на месте, если необходимо. Счета и записи о расходах, финансируемых настоящей программой, могут регулярно проверяться аудитором, нанятым Комиссией по контракту извне, без ущерба для обязанностей Комиссии и Счетной Палаты Сообщества.

9. Обязательства правительства по проведению процесса реформ
Как определено Индикативной программой 1996-1999 гг., содействие Тасис в период 1996-1999 гг. осуществляется на основе определенных обоюдных экономически и политических ценностей и практических моментов, включенных в Соглашение о партнерстве и сотрудничестве, достигнутом между Европейским Союзом и Новыми независимыми государствами. Это относится к уважению демократических принципов и прав человека, как они определены в Хельсинкском заключительном Акте и в Парижской Хартии для новой Европы, а также принципов рыночной экономики, включая и те, что изложены в документах СБСЕ, Бонн. Данные принципы подводят фундамент под внутреннюю и внешнюю политику ЕС и его стран-членов, а также составляют обязательный элемент о вопросе предоставления помощи Европейской Комиссией.
Деятельность, финансируемая Программой Действий 1998/99 представляет собой единое целое макроэкономической и секторальной политики, основанных властями Казахстана. Выполнение данной Программы Действий может быть осуществлено лишь там, где власти продолжают предпринимать необходимые

меры макроэкономических реформ, и там, где существует продолжающийся

прогресс в сторону демократии. Равным образом, в рамках отобранного

пространства для сотрудничества, установленного Программой Действий,

осуществление проекта должно дополниться продолжающимся прогрессом о

выполнении должных реформенных процессов властями Казахстана.

Программа действий -

Казахстан 1999

10. Смета затрат и финансирование

М Евро

А. Поддержка предприятий 8.8

1. Содействие осуществлению правовой реформы 1.0

2. Содействие промышленной конкуренции 1.0

3. Поддержка Агентства по экономическому

планированию 1.0

4. Содействие организационному развитию КИМЭП 2.3

5. Содействие Министерству экологии 1.0

6. Организационное содействие Министерству

государственных доходов 2.5

В. Производство, переработка и распределение

продуктов питания 2.00

7. Поддержка сельскохозяйственных производителей 2.00

С. Транспорт и телекоммуникации 2.00

8. Разработка политики транзитных коридоров 2.00

D. Энергетика 2.00

9. Поддержка компании КАЗАХОЙЛ 2.00

Е. Бистро 0.85

F. Резервы 1.00

Итого 16.65

Кроме того, Казахстан извлечет для себя пользу от участия в программах

(SPP & АТА). Это будет изложено в отдельном финансовом предложении.

В общей сложности 7.35 миллиона Евро было выделено на следующие сферы:

1. Темпус 2.0

2. Программа консультативного содействия в выработке

стратегии 2.5*

3. Таможня 0.5

4. Статистика 1.5

5. Лиен 0.3

6. Программа повышения эффективности менеджмента 0.3

7. Породнение городов 0.2

8. Механизм АТА 0.05

Всего 7.35

* (Включая публикации журнала "Экономические Тенденции Казахстана")

Приложение I

Список стран-получателей ТАСИС

Армения,

Азербайджан,

Беларусь,

Грузия,

Казахстан,

Кыргызстан,

Молдова,

Российская Федерация,

Таджикистан,

Туркменистан,

Украина,

Узбекистан,

Монголия.

Приложение II

Список стран-получателей ФАРЕ

Албания,

Болгария,

Венгрия,

Латвия,

Литва,

Польша,

Румыния,

Словакия,

Словения,

Чешская Республика,

Эстония.

Общие правила, применимые к Меморандуму

о финансировании

Комиссия Европейских сообществ, в дальнейшем именуемая "КОМИССИЕЙ", выступая за и от имени Европейского экономического сообщества, в дальнейшем именуемого "Сообществом",
с одной стороны, и
Правительство Республики Казахстан, в дальнейшем именуемое "ПРАВИТЕЛЬСТВОМ", выступая за и от имени Республики Казахстан,
с другой стороны,
вместе именуемые "Договаривающимися сторонами".
Ввиду того, что Республика Казахстан является страной получающей помощь в виде МЕРОПРИЯТИЙ по программе технического содействия Сообщества, как предусмотрено в инструкции Совета Сообществ N 2157/91 от 15 июля 1991 г. и N 2053/93 от 19 июля 1993 г.
Ввиду того, что должны быть утверждены общие технические, законодательные и административные правила для осуществления МЕРОПРИЯТИЙ, финансируемых в Республике Казахстан по программе технического содействия Сообщества.
Договорились о следующем:

Статья 1
Чтобы содействовать сотрудничеству между Договаривающимися сторонами, с целью поддержания процесса экономической и социальной реформы в Республике Казахстан, Договаривающиеся стороны согласились осуществить МЕРОПРИЯТИЯ, как указано в вышеупомянутой инструкции, которые будут финансироваться и проводиться в жизнь в рамках технических, законодательных и административных структур, утвержденных в настоящих Общих правилах, применимых к Меморандуму о финансировании. Отдельные детали каждого из МЕРОПРИЯТИЙ (или набора МЕРОПРИЯТИЙ) будут изложены в Меморандуме о финансировании, который должен быть принят Договаривающимися сторонами (в дальнейшем называемом "Меморандумом о финансировании").
Договаривающиеся стороны предпринимают все необходимые шаги для обеспечения должного выполнения всех МЕРОПРИЯТИЙ.
Договаривающиеся стороны могут модифицировать отдельное мероприятие по взаимному согласию в интересах его эффективного осуществления. Такая модификация не может вести к:
а) изменению в распределении различных количественных компонентов программ на более, чем 15 % от суммы, указанной в разбивке по стоимости Меморандума о финансировании;
б) воздействию на выполнение программы в изначально определенных условиях путем существенного изменения в содержании или технических элементах программы.

Статья 2
Каждое МЕРОПРИЯТИЕ, охваченное настоящими Общими правилами, применимыми к Меморандуму о финансировании, будет осуществляться в соответствии с общими положениями, изложенными в приложении к этому документу, которые полагается включить в каждый Меморандум о финансировании.
Меморандум о финансировании может, однако, модифицировать и дополнять эти Общие правила, в случае необходимости, для осуществления МЕРОПРИЯТИЯ.

Статья 3
Условия этих Общих правил будут также применяться к МЕРОПРИЯТИЯМ, финансируемым по программе технического содействия Сообщества, включая межгосударственные МЕРОПРИЯТИЯ в регионе, которые представляют интерес для Республики Казахстан и других стран, получающих помощь, но которые по своей сущности не охвачены отдельным Меморандумом о финансировании.

Статья 4
Для вопросов, относящихся к МЕРОПРИЯТИЯМ, финансируемым по этим Общим правилам, Комиссия может направить представление в свое представительство, аккредитованное в Республике Казахстан (если оно имеется), которое Обеспечит, от имени Комиссии и в тесном сотрудничестве с соответствующими властями Республики Казахстан, осуществление МЕРОПРИЯТИЯ в соответствии с законной практикой финансового и технического управления.

Статья 5
Любой спор относительно настоящих Общих правил явится предметом консультаций между Договаривающимися сторонами, которые таким образом приложат все возможные усилия для разрешения проблемы, принимая во внимание цели данных Общих правил.

Статья 6
Эти Общие правила войдут в силу в день их подписания обеими сторонами.
Они будут применяться ко всем мероприятиям, осуществляемым по программе технического содействия Сообщества, как предусмотрено в инструкции Совета Сообщества N 2157/91 от 15 июля 1991 г. и N 2053/93 от 19 июля 1993г.

Статья 7

Настоящие Общие правила, применимые к Меморандуму о финансировании,

заменяют и отменяют Протокол, подписанный Европейским экономическим

сообществом и Союзом Советстких Социалистических Республик 2-го августа

1991 г.

Составлено в Брюсселе 4 февраля 1994 года, дубликаты на английском и

русском языках в двух оригинальных копиях, каждый текст имеет одинаковую

силу.

Комиссия Европейских Правительство Республики

Сообществ Казахстан

Сэр Леон Бриттан Д.Сембаев

Вице-президент Комиссии Первый Заместитель

Европейских сообществ Премьер-Министра

Республики Казахстан

Приложение

Общие правила, применимые к Меморандуму о финансировании

Глава I - Финансирование мероприятий
Статья 1
Намеченные финансовые ассигнования Сообщества

Намеченные финансовые ассигнования Сообщества, в дальнейшем именуемые "субсидией ЕЭС", величина которых устанавливается в каждом Меморандуме о финансировании, определяет предел вложений и осуществления платежей на основе надлежащим образом утвержденных контрактов или рабочих программ.

Статья 2
Выплаты
1. Выплаты будут произведены Комиссией непосредственно подрядчику или, в случае выполнения формальностей на основе рабочих программ, в форме авансов на предназначенный специально для проекта банковский счет, с которого производятся платежи подрядчиками от имени Комиссии или организации, отвечающей за выполнение Мероприятия, под надзором Комиссии.
Всякий раз, когда Мероприятие должно быть осуществлено на основе рабочих программ, авансовые выплаты на счет будут произведены, основываясь на соответствующих планах движения денежной наличности.
Контракты будут соответствовать международным моделям, таким, как стандартные контракты и общие положения для контрактов, применяемые Комиссией Европейских сообществ.

Глава II - Материально-техническое снабжение
Статья 3
Общее
Процедура, которая должна применяться для заключения контрактов по техническому сотрудничеству и контрактов по поставкам, будет установлена в Меморандуме о финансировании, придерживаясь принципов, сформулированных ниже.
Статья 4
Источник
За исключением отдельно санкционированных Комиссией случаев, материалы, ресурсы и услуги, требующиеся для выполнения контрактов, должны происходить из Сообщества или стран-бенефициариев, указанных в Инструкциях N 2157/91 от 15 июля 1991 г. и N 2053/93 от 19 июля 1993 г. Список стран- бенефициариев на момент подписания настоящего соглашения прилагается.
В отдельных случаях и с особого утверждения Комиссии, источник может быть расширен до стран-бенефициариев программы РНАRЕ, средиземноморских стран и, в случае совместного финансирования, до других относящихся к делу третьих стран. Список стран-бенефициариев программы РNАRЕ на момент подписания этих Общих правил прилагается.
Соглашения о группировании, консорциуме и субподрядах между фирмами одинакового или различного национального происхождения подпадают под данное правило источника.

Статья 5
Отход от стандартных процедур

В случаях, когда осознается безотлагательность вопроса или где находится оправдание по причине сущности, второстепенной важности или особых характеристик Мероприятия (например, операция двухэтапного финансирования, многофазовые операции, отдельные технические спецификации и т.д.), комиссия может в виде исключения санкционировать:
- размещение контрактов по поставкам после ограничения объявления в конкурсе проектов;
- заключение контрактов прямым соглашением.

Статья 6
Условия участия в контрактах по поставкам

По условиям статьи 5 равные условия для участия в контрактах по поставкам будет гарантировано, в частности, путем публикации в должное время приглашения принять участие в конкурсе проектов. Так как объявление Сообщества, как правило, будет публиковаться и Официальном журнале Европейских сообществ и соответствующих средствах массовой информации для Республики Казахстан и других заинтересованных государств.

Статья 7
Предоставление контрактов

Комиссия будет гарантировать, что для каждой операции выбранное предложение является наиболее экономически выгодным, особенно с точки зрения квалификаций и гарантии, предоставленных подающими заявку, затрат и качества поставок и услуг, характера и условий для осуществления, затрат на утилизацию и технической ценности.
Результаты конкурса проектов контрактов по поставкам будут опубликованы в Официальном журнале Сообщества.

Статья 8
Контракты по техническому содействию

1. Контракты по техническому содействию, как правило, будут заключаться вслед за ограниченным объявлением о конкурсе проектов или, когда это оправдано техническими, экономическими или финансовыми причинами, через процедуру прямого соглашения, в соответствии с финансовой инструкцией, применимой к общему бюджету Сообщества.
2. Контракты будут составлены, обсуждены и заключены либо КОМИССИЕЙ, либо, когда это предусмотрено в Меморандуме о финансировании, получателем помощи или юридическим лицом, выступающим от его имени, после утверждения КОМИССИЕЙ или ее представительством, аккредитованных в Республике Казахстан, если таковое имеется.
3. В рамках ограниченного объявления о конкурсе проектов КОМИССИЯ или, когда это предусмотрено в Меморандуме о финансировании, получатель помощи или юридическое лицо, выступающее от его имени, с санкции Комиссии, подготовит окончательный список потенциальных подрядчиков, которые будут приглашены для участия.
4. В рамках процедуры прямого соглашения КОМИССИЯ или, когда это предусмотрено Меморандумом о финансировании, получатель помощи или юридическое лицо, выступающее от его имени, с санкции Комиссии, выбирает кандидата и заключает контракт.

Глава III
Предоставление льгот

Статья 9
Общие привилегии

Персонал, занятый в финансируемых Комиссией МЕРОПРИЯТИЯХ, получит статус откомандированных экспертов, и ПРАВИТЕЛЬСТВО предоставит этим экспертам и членам их семей, приезжающим с этой целью в Республику Казахстан, права и привилегии, не меньшие, чем у других экспатриантов, услуги которых требуются в Республике Казахстан для той же или подобной целей.

Статья 10
Учреждение, размещение, въезд и возможность
проживания

В случае контрактов по поставкам и услугам, лица, заинтересованные в участии в контрактах, получат право на посещение Республики Казахстан и временное размещение и проживание, если этого требует важность контракта. Это право будет получено только после того, как о контракте было объявлено, или приглашение на участие в конкурсе проектов было издано и рассмотрено персоналом, занятым в проведении исследований для подготовки контракта; оно потеряет свою силу через месяц после того, как будет назван подрядчик.
ПРАВИТЕЛЬСТВО выдаст персоналу, занятому в финансируемых Сообществом контрактах на услуги, и членам их семей, как указано в статье 9, многоразовые визы и обеспечит продление сроков действия виз в Республике Казахстан. Кроме того, ПРАВИТЕЛЬСТВО разрешит вышеуказанным откомандированным экспертам получить разрешение на местожительство, работать там и уезжать, как того будет требовать характер контракта и в пределах периода, необходимого для его выполнения, и в соответствии с соответствующими законами и правилами в Республике Казахстан.
По прибытии экспертов ПРАВИТЕЛЬСТВО предоставит им и их семьям разрешение и визу для свободного перемещения по всей территории РЕСПУБЛИКИ и проживания в любом городе без необходимости получения кого-либо дополнительного специального разрешения.

Статья 11
Импорт и реэкспорт оборудования

Правительство выдаст разрешения, необходимые для импорта профессионального оборудования, необходимого для осуществления Мероприятия, и в частности автомобилей.
Откомандированные эксперты зарегистрируют автомобили, ввезенные в целях выполнения проекта, в списке, содержащем указание на то, что эти автомобили были поставлены для согласованных проектов и находятся в ведении Сообщества или той организации, которая надлежащим образом заключила с Сообществом контракт на выполнение этого согласованного контракта.
Кроме того, ПРАВИТЕЛЬСТВО предоставит физическим и юридическим лицам, выполнившим контракты по поставкам и услугам, разрешения, необходимые для реэкспортирования вышеназванного оборудования и автомобилей в соответствии с существующим законодательством Республики Казахстан.

Статья 12
Контроль за импортом и обменом валюты

Для осуществления МЕРОПРИЯТИЙ ПРАВИТЕЛЬСТВО берет на себя выдачу разрешений на импорт и приобретение иностранной валюты и применение правил контроля за обменом валюты, без установления различий между членами Сообщества.
Правительство выдаст откомандированным экспертам и их семьям разрешения, необходимые для ввоза в Республику Казахстан и хранения в ней иностранной валюты в течение срока контракта по оказанию технической помощи.
Кроме того, откомандированные эксперты и члены их семей получат право вывоза неиспользованной иностранной валюты по собственному усмотрению.

Статья 13
Налогообложение и таможня

1. Налоги и таможенные пошлины не будут финансироваться из субсидии ЕС.
2. Товары, включая оборудование и автомобили, ввозимые в Республику Казахстан в рамках выполнения контрактов, финансируемых или совместно финансируемых из субсидии ЕС, не будут облагаться импортными пошлинами, налогами или фискальными сборами аналогичного характера, учрежденными правительством или каким-либо его органом.
- По требованию Комиссии Правительство будет гарантировать, что импортируемые товары, о которых идет речь, будут пропущены в срок от пропускного пункта до получателя, как требуется для нормального выполнения контракта, независимо от каких бы то ни было споров об урегулировании вышеназванных налогов, пошлин и сборов.
- В тех случаях, когда контракт по поставках, финансируемый из субсидии ЕС, включает продукцию, происходящую из Республики Казахстан, контракт будет заключен на основе цены, не включающей внутренние налоги или фискальные сборы, применяемые в Республике Казахстан к такому виду поставок, и представит список этих налогов и сборов отдельно.
3. Контракты, финансируемые из субсидии ЕС, не будут подпадать в Республике Казахстан под требование штампования документа или регистрационных пошлин или фискальных сборов, имеющих одинаковое действие, независимо от того, существуют ли подобные сборы или они должны быть введены.
4. Физические и юридические лица, включая служащих-экспатриантов, работающих по контрактам технического сотрудничества, финансируемым из субсидии ЕС, будут освобождены от уплаты взимаемых в Республике Казахстан Правительством или каким-либо подчиненным ему органом:
- отчислений на социальное страхование;
- налога на предпринимательскую деятельность и подоходного налога или сборов аналогичного характера с дохода, полученного от Сообщества или организации, с которой Сообщество заключило контракт.
5. Предметы личного и домашнего пользования так же, как питание, импортируемое для личного пользования физическими лицами (и членами их семей) - кроме занятых в данной местности -, работающими над выполнением задач, определенных в контрактах по техническому сотрудничеству, будут освобождены от ввозных пошлин, налогов и прочих фискальных сборов, имеющих эквивалентное действие, взимаемых в Республике Казахстан Правительством или каким-либо подчиненным ему органом.
Означенные предметы личного и домашнего потребления могут быть либо реэкспортированы, либо подарены в Республике Казахстан в соответствии с правилами, действующими в Республике Казахстан, после завершения контракта.
Разрешен не облагаемый таможенной пошлиной импорт в Республику Казахстан одного моторного передвижного средства на семью, подчиняясь соблюдению существующих правил и инструкций, при условии, что это транспортное средство используется только в течение периода соответствующего контракта и реэкспортируется по окончании этого периода. Эксперты и члены их семей могут получить местные водительские права, предъявив водительские права, которыми они уже располагают.
6. Физические и юридические лица, импортирующие профессиональное оборудование, как означено в статье 11, получат, по их просьбе, привилегии по временному ввозу, как определено законодательством Республики Казахстан в отношении означенного оборудования. При ввозе и вывозе все это оборудование не будет облагаться таможенными пошлинами, налогами и сборами или сборами аналогичного характера, взимаемыми Правительством или каким-либо подчиненным ему органом.

Глава IV -
Процедуры выплат

Статья 14
Процедуры выплат

1. Заявки на подряд по контрактам, финансируемым или совместно финансируемым из субсидии ЕС, как правило, будут составлены, и выплаты произведены в ЭКЮ. При особых основаниях использование других валют будет разрешаться Комиссией в отдельных случаях.
2. После того, как заявки на подряд составлены в ЭКЮ, соответствующие платежи будут произведены, как должно, в валюте, обозначенной в контракте, на основе эквивалента стоимости ЭКЮ по курсу в день, предшествующий платежу.

Глава V -
Сотрудничество между Договаривающимися
сторонами

Статья 15
Информация и помощь

1. КОМИССИЯ будет незамедлительно информировать ПРАВИТЕЛЬСТВО о личностях экспертов и их иждивенцев, если таковые имеются, о согласованном проекте, над которым они будут работать, о дате их прибытия, местонахождении в Республике Казахстан и предположительном сроке их работы.
2. ПРАВИТЕЛЬСТВО будет оказывать любую административную помощь, которая потребуется для облегчения реализации согласованных проектов и выполнения условий этих Общих правил.

Статья 16
Инспектирование и ревизия

1. КОМИССИЯ вместе с Контрольной комиссией Европейских сообществ будут иметь право послать своих доверенных лиц или должным образом уполномоченных представителей для проведения такой технической и финансовой миссии или ревизии, какую они считают необходимой по осуществлении МЕРОПРИЯТИЯ. Однако, КОМИССИЯ и Контрольная комиссия будут давать предварительное предупреждение о таких миссиях и могут попросить власти Республики Казахстан участвовать в этих ревизиях.
ПРАВИТЕЛЬСТВО предоставит все относящиеся к делу информацию и документы в их распоряжение, какие будут требоваться, от него, и примет все необходимые меры для облегчения работы лиц, получивших указание провести ревизии или инспектирование.
2. В тех случаях, когда Меморандум о финансировании предоставляет средства для осуществления мероприятия получателем или юридическим лицом, выступающим от его имени, с одобрения КОМИССИИ, ПРАВИТЕЛЬСТВО должно обеспечить следующее:
(а) Сохраняются учетно-регистрационная документация и отчеты, достаточные для установления подлинности поставок и услуг, финансированных по Меморандуму о финансировании в соответствии с надлежащими бухгалтерскими процедурами;
(б) Вышеупомянутые доверенные лица или представители КОМИССИИ и Контрольная комиссия имеют право проверить всю документацию и отчеты, касающиеся пунктов, которые финансировались по Меморандуму о финансировании.

Статья 17
Мероприятия, принятые в развитие

Стороны могут, где уместно, в соответствии с графиком, указанным в Меморандуме о финансировании, контролировать мероприятия, принятые в развитие, и проводить имеющую обратную силу оценку выполнения МЕРОПРИЯТИЯ и информировать друг друга о результатах.

Глава VI -
Общие и конечные положения

Статья 18
Консультации - споры

1. Любой вопрос, относящийся к выполнению или интерпретации Меморандума о финансировании или данных Общих правил, станут предметом консультаций между Договаривающимися сторонами, ведущими, где это необходимо, к созданию поправки к Меморандуму о финансировании.
2. В тех случаях, когда не выполняется обязательство, о котором говорится в Меморандуме о финансировании или настоящих Общих правилах, которое не было подвергнуто исправляющим мерам, предпринятым в должное время, КОМИССИЯ может приостановить или прекратить финансирование МЕРОПРИЯТИЯ после консультации с ПРАВИТЕЛЬСТВОМ.
3. ПРАВИТЕЛЬСТВО может отказаться в целом или частично от проведения МЕРОПРИЯТИЯ. Договаривающиеся стороны оговорят детали такого отказа путем обмена письмами.

Статья 19
Извещения - адреса

Любое извещение и любое соглашение между сторонами, представленное при сем, должно явиться предметом переписки, со ссылкой на номер и название МЕРОПРИЯТИЯ. Такие извещения или соглашения будут выражены в письме, отправленном стороне, получившей разрешение на то же мероприятие, и отправлено по адресу, указанному данной стороной. В случае крайней

необходимости, сообщения через телефакс, телеграф или телекс также будут

разрешены и будут считаться действительными при условии, что они сразу же

подтверждены письмом.

Адреса указаны в Меморандуме о финансировании.

(Специалисты: Мартина Н.А.,

Пучкова О.Я.)

"Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Еуропа Қоғамдастығы Комиссиясы арасындағы Қаржыландыру туралы меморандумды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Заңының жобасы туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысы 2002 жылғы 3 шілде N 719

Қазақстан Республикасының Үкіметі қаулы етеді:

1. "Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Еуропа Қоғамдастығы

Комиссиясы арасындағы Қаржыландыру туралы меморандумды бекіту туралы"

Қазақстан Республикасы Заңының жобасы Қазақстан Республикасының Парламенті

Мәжілісінің қарауына енгізілсін.

2. Осы қаулы қол қойылған күнінен бастап күшіне енеді.

Қазақстан Республикасының

Премьер-Министрі

Жоба

Қазақстан Республикасының Заңы

Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Еуропа Қоғамдастығы

Комиссиясы арасындағы Қаржыландыру туралы меморандумды

бекіту туралы

1-бап. 1999 жылғы 11 қазанда Астана қаласында жасалған Қазақстан

Республикасының Үкіметі мен Еуропа Қоғамдастығы Комиссиясы арасындағы

Қаржыландыру туралы меморандум (бұдан әрі - Меморандум) бекітілсін.

2-бап. Осы Заң Меморандумға қол қойылған күннен туындайтын құқықтық

қатынастарға қолданылады.

Қазақстан Республикасының

Президенті

Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары

Александр Павлов мырза

Қазақстан Республикасының Премьер-Министрі Кеңсесі

Астана

Құрметті Павлов мырза,

Өзіңізге белгілі, ағылшынның "Меморандум" сөзінің орыс тіліне "Соглашение" болып дұрыс аударылмауынан 1999 жылғы 11 қазандағы Қаржыландыру туралы меморандум Қазақстан Республикасының Парламентінде бекітілмеді.

Қалыптасқан жағдайды шешу үшін орыс тіліндегі шалалық түзетілген

құжатқа қол қоюды ұсынамын, мұнда, мәтін бойынша кездесетін бүкіл тұсында

"Соглашение" сөзі "Меморандум" сөзі болып түсінілетіні көрсетілетін болады.

1-қосымшада осы түзетілген құжат жобасын беріп отырмыз.

Сіздің тарапыңыздан келісуді күте отырып, Еуропа Комиссиясы атынан

осы құжатқа қол қоюды ұйғардым.

Құрметпен,

Алан Ваддамс

Елші

Өкілдік Басшысы

1-қосымша 2002.03.04

көшірмесі: Бауыржан Аймақов мырза, Экономика және сауда вице-министрі,

Тасис бағдарламасының Ұлттық үйлестірушісі

Арман Дунаев мырза, Қаржы вице-министрі, Тасис бағдарламасы

Ұлттық үйлестірушісінің орынбасары

Питер Могенсен мырза, НКБ жәрдем жобасының басшысы

Түзету

1999 жылғы 11 қазандағы Қаржыландыру туралы меморандум мәтінінде

"Соглашение" сөзі кездесетін барлық тұста, "Соглашение" сөзін "Меморандум"

сөзімен ауыстыруды өтінемін.

Алан Ваддамс Бауыржан Аймақов

Елші Экономика және сауда вице-министрі,

Өкілдік Басшысы Тасис бағдарламасының Ұлттық

үйлестірушісі

1999 жылғы Тасис бағдарламасы

Қаржыландыру шарттары бойынша келісім

Тараптар:

Еуропалық Бірлестіктің атынан (әрі қарай Бірлестік) әрекет ететін Еуропалық Бірлестіктер комиссиясы (әрі қарай Комиссия)
бiр жағынан және
Қазақстанның атынан әрекет ететін (әрі қарай Қазақстан) Қазақстан Үкіметі (әрі қарай Үкімет)
екiншi жағынан.
Бұл тараптардың 1996-1999 жыл аралығында Қазақстанда техникалық көмек көрсету бойынша Бірлестіктің (ТАСИС) көрнекі бағдарламаларын орындауға берген келісімі назарға алынады.
Осымен төмендегідей келісілді:

1. Мазмұны мен тақырыбы
Тараптар осыменен 1999-қаржы жылында Тасис бағдарламасының шеңберінде Бірлестік грант ретінде қаржыландыру шарттары бойынша осы Келісімнің айнымас бір бөлігі болып табылатын - 1 Қосымшада берілетін Қазақстанға 1999 жылға Әрекет ету бағдарламасымен белгіленген техникалық көмек көрсету бойынша шаралар енгізуді қаржыландырады деп келіседі. Ыңғайлы болу үшін аталған бағдарлама былай деп белгіленген:
N KZ 9901 Атауы: Қазақстанға техникалық көмек көрсету
2. Орындалу
Жоғарыда, яғни 1-бапта аталған шаралар қаржыландыру шарттары бойынша Келісімнің айнымас бір бөлігі болып табылатын 2-Қосымшада көрсетілген қаржыландыру шарттары бойынша Келісімге қолданылатын Негізгі қағидалар мен қаржыландыру шарттары бойынша осы Келісімде белгіленген ережелерге сәйкес Бірлестіктің бюджеті есебінен орындалып, қаржыландырылуы керек. Қаржыландыру шарттары бойынша осы Келісімге, сонымен қатар 1999 жылы Қазақстанға арналған Әрекет ету бағдарламасына және қаржыландыру шарттары бойынша осы Келісімге қолданылатын Негізгі қағидаларға енгізілетін түзетулер жазбаша түрде болуы керек және аталған тараптар арасында хат алмасу жолымен келісіле алады.
3. Тараптардың міндеттемелері

Бірлестік 1999 жылғы әрекет ету Бағдарламасын орындау үшін

Қазақстанға 16,650,000 Еуро- (он алты миллион алты жүз елу мың) бөлуге

міндеттенеді.

4. Ұзақтылығы. Мерзімнің аяқталуы

Бұл Келісім қаржыландыру шарттары бойынша оған екі тарапта қол

қойғаннан кейін күшіне енеді. Қаржыландыру шарттары бойынша бұл Келісімнің

аяқталу мерзімі - 31-желтоқсан 2002 жыл. Осы соңғы мерзім аяқталған соң KZ

9901 бағдарламасы бойынша қандай да бір қаржыландыру балансы аяқталады.

Қаржыландыру шарттары бойынша осы Келісім мен KZ 9901 бағдарламасының

ұзақтылығы Үкімет атынан жазбаша түрде негізделген сұраныс жіберген соң

келісіле алады.

5. Мекен-жайлар

Қаржыландыру шарттары бойынша осы Келiсiмге қатысы бар барлық және

кез-келген мәлiмет мына мекен-жайға жiберiледi:

Комиссия үшiн:

Мr. F. Lamoureux

European Commission

Tacis Programme

CHAR 12/67

Rue de Loi 200

B-1049 Brussels

Belgiunt

Өкілдік үшін:

У.А. Жандосов мырза

Премьер-министрдiң орынбасары

Чайковский к-сi, 144

1-қабат, 109-бөлме

480091 Алматы

Қазақстан

6. Көшiрме саны

Қаржыландыру шарттары бойынша осы Келiсiмнің ағылшын тіліндегі екі

нұсқасына, орыс тілдеріндегі екі нұсқасына қол қойылған, екі тіл де

түпнұсқалық болып табылады.

Еуропалық Комиссия үшiн және оның атынан

Аты-жөні: ________ мырза

Қызметі: Комиссия мүшесі

Күні:

Жері:

Қазақстан Үкіметі үшін және оның атынан

Аты-жөні: У.А. Жандосов

Қызметі: Премьер министрдің орынбасары

Күні:

Жері:

Еуропа қоғамдастығы техникалық жәрдемдесу бағдарламасы

1999 Іс-қимыл бағдарламасының жобалары

Қазақстан Республикасы

ІС-ҚИМЫЛ БАҒДАРЛАМАСЫ - ҚАЗАҚСТАН

1999

M Еуро

А. Кәсiпорындарды қолдау 8,8

1. Құқықтық реформаны жүзеге асыруға жәрдемдесу 1,0

2. Өнеркәсiптiк бәсекелеске жәрдемдесу 1,0

3. Экономикалық жоспарлау жөнiндегi агенттiктi қолдау 1,0

4. КИМЭП-тiң ұйымдық дамуына жәрдемдесу 2,3

5. Экология министрлiгiне жәрдемдесу 1,0

6. Мемлекеттiк кiрiс министрлiгiне ұйымдық жәрдемдесу 2,5

Б. Тамақ өнiмдерiн өндiру, өңдеу және бөлу 2,0

7. Ауыл шаруашылығы өндiрушiлерiн қолдау 2,0

С. Көлiк және телекоммуникациялар 2,0

8. Транзиттiк дәліздер саясатын әзiрлеу 2,0

Д. Энергетика 2,0

9. Қазақойл компаниясын қолдау 2,0

Е. Бистро 0,85

Ф. Резервтер 1,00

Жиыны 16,65

Бұған қоса, Қазақстан (SPP&ATA) бағдарламаларына қатысудан өзiне

;пайда алады. Бұл жеке қаржылық ұсыныста баяндалатын болады. Тұтас алғанда

7.35 миллион Еуро мынадай салаларға бөлiндi:

1. Темпус 2.0

2. Стратегия тұжырымдауға консультативтiк жәрдемдесу бағдарламасы 2.5*

3. Кеден 0.5

4. Статистика 1.5

5. Лиен 0.3

6. Менеджменттiң тиімдiлiгiн арттыру бағдарламасы 0.3

7. Қалалардың бауырласуы 0.2

8. АТА тетiгi 0.05

Барлығы 7.35

* ("Қазақстанның экономикалық үрдiстерi" журналының жарияланымдарын

қоса)

N 1 жобаның сипаттамасы

Жобаның атауы Заңдарды реформалауға жәрдемдесу

Сектор Құрылымдық және ұйымдық реформа

Жалпы бюджет 1 млн ЕУРО

Жобаның ұзақтығы 24 ай

Түпкі алушы Әділет министрлiгi

Жобаның негіздемесi

Тәуелсiздiк алғаннан бастап Қазақстан Үкiметi өзiнің күш-жiгерiн нарықтық экономиканы орнатуға және инфляцияның деңгейiн ауыздықтау, бюджеттің тапшылығын бақылау және ырықсыздандыру мен жекешелендiру процесiне бағытталған жүйелiк реформаларды енгiзу жолымен тұрақты макроэкономикалық шеңберлердi қамтамасыз етуге шоғырландырды. Бақылаудағы құрылымдық реформалар елеулi дәрежеде баға және сауда бақылауын жойды, шағын және орта кәсiпорындарды жекешелендiру аяқталды десе де болады, ұжымшарлар мен кеңшарлардың көпшiлігi жекешелендiрілді, және көптеген мұнай, газ және минералдық қорлар игеруге шетелдiк инвесторларға берiлдi. Осынау оң өзгерiстерге қарамастан, заң жүйесiн реформалау экономикалық реформалау бағдарламасынан артта қалып қойды және нарықтық экономиканың талаптарына жауап бермейдi. Әлсiз заң базасы шарт бойынша мiндеттемелердi орындауға қатысты тәуекелдiң артуына жағдай тудырады және жеке капиталдың құйылуын тежейді.
Қазiргi қолданылып жүрген заңдар шеңберiнiң жеке меншікті және экономикалық құқықтарды қол сұғушылықтан тиiмдi қорғауға қатысты әлсiз жақтарын толық сезiне отырып, Yкiмет халықаралық донорлардың жәрдемдесуiмен Заңдарды реформалаудың мемлекеттiк бағдарламасын бекiтті. Дүниежүзiлiк Банк (ДДҚБ) 15 млн. АҚШ доллары мөлшерiндегi техникалық көмек займын бекiту сатысында, ол заңдарды реформалау жобасын жүзеге асыруға бағытталады. ТАСИС жобасы ДБ жобасын заң аясында ұйымдық дамытуды нығайту мақсатында толықтыру ниетiнде. ТАСИС жобасына нақты мақсаттары, мiндеттерi мен ұйымдық бағалануы ДБ-мен және басқа да мүмкiн донорлармен егжей-тегжейлi техникалық тапсырманы игеру сатысында тығыз ынтымақтастықта жүзеге асырылады.

Мақсаты
Көзделiп отырған жобаның жалпы мақсаты - нарықтық экономиканың жұмыс iстеуі мақсатында негiзгi салаларда заң жүйесiн, нормативтiк база мен ұйымдық құрылымдарды нығайту.

Негізгi компоненттерi
Жоба өзiнiң назарын мынадай бiр немесе одан көп компоненттерге шоғырландырады деп көзделiнiп отыр:
- Заң құжаттарын құрастыру. Бұл компонент үкiметтің халықаралық донорлардың жәрдемдесуiмен және экономика саласына айрықша мән бере отырып заңдардың сапасын, қабiлетсiздігін, ашықтығын және қабылдау процесiнiң қиыншылығын жақсартудағы күш-жiгерiне құрылатын болады. Осы компонентпен ТАСИС мынадай бiр немесе одан көп тармақ бойынша жәрдем көрсете алады: а) мемлекеттiк қызметшiлердi, атап айтқанда, экономикалық және нарықтық реформаларға қатысты заң актілерiн әзiрлеуге тартылғандарын оқыту б) заң құжаттарын жасауға тартылған органдарда құзыреттілікті және ұйымдық құрылымдарды жетiлдіру және) заң құжаттарын жасау мәселелерi бойынша техникалық консультация беру.
- Заң бiлiмiн беру және қоғамның заң мәселелеріндегi хабардарлығы.
Бұл компонент бүгiнгi нарыққа бағдарланған бiрыңғай, қазiргi заманғы заң бiлiмiнің жүйесiн дамытуға жәрдемдеседі, оның мiндеттерi заң бiлiмiнің сапасын және оқытуды, қоғамның заң нормаларынан хабардарлығы мен түсiнушiлiгiн жақсарту болып табылады. ТАСИС жобасы осы компонентпен мынадай бiр немесе одан көп тармақтар бойынша жәрдем көрсете алады: а) оқу бағдарламаларын, курстарды әзiрлеу б) заң оқу орындарын бiтiргенi туралы құжаттар беру кезiнде стандарттарды әзiрлеу с) қоғамның заң нормалары мен заң процесi туралы хабардарлығын арттыру мақсатында бұқаралық ақпарат құралдарындағы науқан.
- Заң ақпаратына қол жеткiзу. Бұл компоненттiң мақсаты - тәжірибеден өтуші заңгерлер, жеке меншiк сектордың кәсiпорындары мен мемлекеттік қызметшiлердiң және тұтастай алғанда қоғамның сенімді және түпкiлiктi заң ақпаратына уақытылы және кең түрде қол жеткiзуін қамтамасыз ету. Осы компонент бойынша заң ақпараты жарлықтарды, үкiметтiң қарарларын, министрлiк пен ведомстволардың қаулыларын, соттардың жекелеген шешiмдерiн қамтиды. Осы компонент бойынша ТАСИС жобасы мынадай бiр немесе одан көп тармақ бойынша көмек көрсете алады: а) заң ақпаратын беру бойынша ұлттық стратегияны әзiрлеу б) мұндай стратегияны жүзеге асыру бойынша бiрыңғай жүйенi әзiрлеу в) заң ақпаратына қол жеткiзудiң электронды және электронды емес құралдарына қатысты жабдық пен қызмет көрсетудi қоса алғанда стратегиялық жоспардың бiр бөлiгiн немесе бүкiл өзiн жүзеге асыру г) заң ақпаратын сыныптау және кодификациялау.
- Заңдылықты нығайту. Бұл компоненттiң мақсаты - соттардың тәуелсiздiгін нығайту және жұмысының сапасы мен тиiмдiлiгiн арттыру болып табылады. Осы компонент бойынша ТАСИС жобасы мынадай бiр немесе одан көп тармақтар бойынша мынадай көмек көрсете алады: а) сот атқарушыларын және

судьяларды экономикалық реформалау саласында заңдарды қолдануға оқыту б)

даулар туындаған кезінде баламалы шешімдер қабылдау тетіктерін белгілеу

үшін тиісті заң және нормативтік шеңберлерді әзірлеу с) судьяларды оқыту

және қайта оқыту процесі арқылы баламалы шешімдерді қабылдаудың тетіктерін

жүзеге асыру.

Жалпы индикативтік бюджет: 1 млн. ЕУРО

N 2 жобаның сипаттамасы

Жобаның атауы: Өнеркәсiптiк бәсекелестiк қабiлетті қолдау

Сектор: Құрылымдық және институционалдық реформа

Жобаның құны: 1 МЕВРО

Жобаның ұзақтығы: 24 ай

Түпкi алушы: Энергетика, индустрия және сауда министрлiгi

Алғы тарихы және негiздемесi:

Қазақстан Үкiметi 1998 жылғы ақпанда бекiткен және қазiргі сәтте Еуропа Парламентi мен мүше-мемлекеттердің бекiту процесiндегi Әріптестік және ынтымақтастық туралы келiсiм (ӘЫК) ЕҚ мен Қазақстан арасындағы саяси және экономикалық өзара қарым-қатынастарға негiздер жасауға бағытталған. Атап айтқанда, өнеркәсiптiк ынтымақтастық туралы ереже (45-бап) қоғамдастықтың Қазақстанның өзiнің өнеркәсiбiн ЕҚ-де қолданып жүрген бәсекелестiк қағидаларына қайшы келмейтіндей қолдау дәрежесiнде қайта құрылымдау мен дамытудағы күш-жiгерiне көмек беруге бағытталған.
Қазақстан Үкiметiнiң ашық нарықтық экономикада экономикалық өрлеуiндегі алға жылжу мiндеттемелерi "Қазақстан - 2030" дамуының ұзақ мерзiмдi стратегиясында басымдықпен айқындалған. Инфляцияның қабылданымды деңгейiне қол жеткiзген соң Үкiметтің стратегиясы елдiң ЖIӨ-нiң 20.7% және жұмыс күшiнiң 22,2% құрайтын өңдеу өнеркәсiбiндегі реформалар жолымен экономикалық өсу жағына қарай өзгере бастады.
Тәуелсiздiк алғаннан кейiн жүргiзiлген сыртқы сауда үшiн iлгерiмелi ырықсыздандыру экономиканың ашық саясатында Қазақстанның өңдеушi өнеркәсiбiнде iшкi рынокта да, сондай-ақ ТМД рыноктарында да бәсекелестiк қабiлетiнiң дамуында кемшiлiктер көрiндi. Қазақстандағы өңдеушi өнеркәсiпке терiс әсер ететiн құрылымдық кемшiлiктер мыналар болып табылады:
- Өнiмдердің төмен сапасы және лайықсыз өнiмдiк құрам
- Дайын өнiм мен жартылай фабрикаттарға сұраныстың төмендiгі
- Менеджмент пен маркетингтегi жеткiлiксiз бiлiктiлiк
- Экспортқа шартты және шартсыз кедергілердiң болуы
- Өңдеуші өнеркәсiптегi жеткiлiксiз инвестициялау мен технологиялардың артта қалуының нәтижесiнде пайда болған өндiрiстік секторды тiкелей инвестициялауға байланысты тәуекел дәрежесiнiң жоғарылығы.
Осы жағдайға байланысты Энергетика, индустрия және сауда министрлiгi өнеркәсiп саясатын дамыту жөнiнде директива шығарды (1998-2003). Бұл директиваларды принципiнде Үкiмет пен Парламент қабылдады. Алайда әзiрленген директивалардың iргелi қағидалары егер Қазақстан бүкiл әлемде танылған бәсекелестiк пен сауда практикасының деңгейiне қол жеткiзгісi келсе, қайта қаралуы тиiс.

Негiзгi мақсаттары:
- Кәсiпорындарға ішкi де, сондай-ақ халықаралық рыноктарда да бүкiл әлемде танылған әділ практикамен дамуға және бәсекелестiк етуге мүмкiншiлiк беру.
- Өңдеуші өнеркәсiптiң барлық топтары үшiн құқықтық база мен макроэкономикалық құрылымды құруға бағытталған тиiстi саясат жүргiзу жолымен өндірiстiк сектордағы кәсiпорындардың дамуын қолдау.
- Өңдеуші өнеркәсiпте бiлiктi кәсiбилердің дамуын қолдау

Негiзгi компоненттерi:
Жоба бiр-бiрiмен өзара байланысты мынадай үш компоненттерден тұратын болады:
- Бiрiншi компонент өңдеуші өнеркәсiптегi iрiктеп алынған

кәсiпорындарға қайта құрылымдау жоспарларын жасау мен iске асыруға көмек

беруді көздейді.

- Екiншi компонент кәсiбилердi оқытудың трейнингi және турлары арқылы

маркетинг, экспортты алға жылжыту, қаржы бақылауы секiлді тар тақырыптар

бойынша оқытуда қолдау көрсетiлетiн болады.

- Үшiншi компонент Энергетика, индустрия және сауда министрлiгіне

өңдеу өнеркәсiбi саласында ашық нарықтық экономика қағидаларына сай

келетiн тиiстi саясатты дамытуға және жүргiзуге көмек берудi көздейді.

Жалпы индикативтiк бюджет: 1 МЕВРО

N 3 жобаның сипаттамасы

Жобаның атауы: Қазақстан Республикасының макроэкономикалық

талдау және болжамдау жөнiндегi Экономика

министрлiгiнiң институционалдық қабiлеттерiн

күшейту

Сектор: Құрылымдық және институционалдық реформа

Жобаның құны: 1 миллион еуро

Жобаның ұзақтығы: 24 ай

Жобаның тапсырысшысы: Қазақстан Республикасының Экономика министрлiгi

Жалпы кіріспесі және жобаның қажеттілігінің түсiндiрмесi

Қазақстан Республикасының Экономика министрлiгі Қазақстан Республикасы Президентінiң 1999 жылғы 13 қазандағы N 235 Жарлығына сәйкес құрылған болатын.
Қазақстан Республикасының Экономика министрлігi (бұдан әрi - Министрлiк) Қазақстан Республикасының, облыстар мен Алматы және Астана қалаларының әлеуметтiк-экономикалық дамуының негiзгi бағыттарын әзiрлеудi ұйымдастыру саласында мемлекеттiк басқару мен бақылау функцияларын орындауға уәкiлеттік берiлген орталық атқарушы орган болып табылады. Министрлiк экономикалық саясатты айқындайды, елдiң әлеуметтiк-экономикалық дамуын талдау мен болжамдауды, индикативтiк жоспарлар мен жалпы экономикалық сипаттағы басқа да құжаттарды дайындау мен iске асыруды қамтамасыз етедi.
Экономика министрлiгi әлемдiк тауар рыноктарындағы конъюнктураны есепке ала отырып экономикалық даму сценарийiн әзiрлейдi.
Қазақстан Республикасы Экономика министрлiгінiң мiндеттерiне мыналар кiредi:
- қысқа және орта мерзiмдi кезеңге арналған Әлеуметтiк-экономикалық дамудың индикативтiк жоспарларын дайындау;
- барлық деңгейлердегi бюджеттердi қалыптастыру үшiн негiз болып табылатын қысқа, орта мерзiмдi кезеңдерге арналған макроэкономикалық көрсеткiштерi әзiрлеу;
- аймақтық саясатты әзiрлеу және iске асырылуын бақылау;
- Yкiметтiң iс-қимыл жоспарын әзiрлеу, үйлестiру және iске асырылуын бақылау;
- мемлекеттiк инвестициялық бағдарламаларды дайындау.
Экономика министрi Yкiмет мүшесi болып табылады.
Қазақстан Республикасының Экономика министрлiгі қызметiнiң негiзгі түрлерiне ақпаратты жинау, экономикалық талдау мен болжау, сондай-ақ олардың негiзiнде экономикалық саясаттан негiзгi бағыттарын айқындау жатады. Министрлiктiң ағымдағы қызметi ақпараттық базаның толық еместiгiн, методологиялық тәсiлдердiң ескіргендiгін, қажетті функцияларды жүзеге асыру үшiн технологиялар мен жабдықтардың жетiспеушiлiгiн қоса алғанда бiрнеше факторлармен шектелiнген.
Қазақстан Республикасының Экономика министрлiгi өз қызметiнде Қазақстан Республикасының Статистика жөніндегі агенттiгi берген деректердi пайдаланады. Бұдан басқа Экономика министрлiгi өзiнiң мiндеттерiн тиiмдi және уақытылы орындау үшiн отандық та, сондай-ақ шетелдiк те қажетті түрлi көздерден жиналған қажетті ақпаратты пайдаланады.
Бұдан басқа білiктілiкті арттыруда да, сондай-ақ Экономика министрлiгiнiң макроэкономикалық модельдеу және болжамдау техникасы бойынша штатының тәжирибесiнде де проблемалар бар. Сондай-ақ деректердi тиімді жинаудың, талдау мен өңдеудiң басты шектеулерiнiң бiрi жүйеде ақпараттық технологиялар мен қазiргi заманғы компьютерлiк жабдықтың жетiспеушілiгi болып табылады.
Жобаның негiзгi мақсаттары мен мiндеттерi
Жобаның негізгі мақсаты Қазақстан Республикасы Экономика министрлiгiнiң мамандарын нарықтық экономиканың тиiсті ерекшелiктерiне мемлекеттiк бюджеттi әзiрлеуге арналған әлеуметтік-экономикалық саясат пен өлшемдердің iс-шараларын әзiрлеу, талдау мен болжаудың қазiргi заманғы құралдарымен қамтамасыз ету болып табылады.
Жобаның мақсаттарын негізге ала отырып, сондай-ақ оның "Қазақстан Республикасының Стратегиялық жоспарлау және реформалар жөнiндегi агенттігiнiң (Агенттік) институционалдық мүмкiншiлiктерiн күшейту" ЕDКZ-9602 жобасының жалғасы болып табылатындығын ескере отырып мынадай мiндеттердi шешу көзделiнедi:
- СЖРА-да, Экономика министрлiгiнде жасалған экономикалық-математикалық модельдердiң тиiмдi "жерсiнуін" қамтамасыз ету;
- Экономика министрлiгiнде тоқсандар, жыл бойынша және 5 жылға дейiнгi кезеңге арналған дамудың аса маңызды көрсеткіштерiн болжамдауды қамтамасыз етуге мүмкiндік беретiн қаржы және бюджеттiк бағдарламалау құру мақсатында экономикалық-математикалық модельдердiң жүйесiн одан әрi дамыту және жақсарту;
- қазiргi бар және жаңадан құрылатын модельдердің базасында сыртқы және iшкi факторларды ескере отырып әлеуметтiк-экономикалық жүйенiң жұмыс iстеуін жолға қоятын сапалық жаңа құралды әзiрлеу;
- Экономика министрлiгінің мамандарын эконометрикалық талдау, экономикалық-математикалық модельдеу және болжамдау техникасына оқыту;
- халықаралық стандарттарға сәйкес микроэкономикалық және макроэкономикалық модельдер құру үшiн қажет дәлдіктің жоғары дәрежесiндегi экономикалық деректермен ұдайы және кiдiрiссiз қамтамасыз ету.

Жобаны негiзгi құрайтындар
Семинарлар мен практикалық көмек жүргiзу арқылы Қазақстандағы экономикалық модельдеу мен талдаудың қазiргi бар мүмкiншiлiктерiн одан әрi кеңейту.
Экономикалық саясатты тиiмдi экономикалық модельдеу мен талдау үшiн қажет экономикалық деректерді берудiң қабiлетiн әзiрлеу.
Қазақстан Республикасы Үкiметінің экономикалық модельдердiң нәтижелерiн интерпретациялаудағы және практикалық қолданудағы операциялық мүмкiншiлiктерiн ұлғайту.
Экономика министрлiгiнiң кемiнде 8-10 маманын жетекшi еуропалық экономикалық институттар мен ведомстволарда оқыту және тағлымдамадан өткiзу.

Күтiлетiн нәтижелерi
Ресми статистика реформасы жобасымен ынтымақтастықта экономикалық модельдер үшiн қажеттi дәл, толық және дер уақытындағы деректерді құру.
Қазақстан Үкiметiнің экономикалық шешiмдер қабылдау үшiн қажеттi экономикалық модельдерді құрудағы қабiлетiн одан әрi дамыту.
Қазақстан Үкiметiнiң экономикалық модельдер мен талдау нәтижелерiн

интерпретациялау және практикалық қолдану қабiлетiн арттыру.

Экономика министрлiгiнiң ұйымдық, технологиялық және коммуникациялық

құрылымдарын жақсарту, бұл оның басқа министрліктермен және

ведомстволармен экономикалық саясатты талқылауында тиімді әріптес болуына

мүмкіндік береді.

Жобаның жұмыс процесінде әзірленген экономикалық-математикалық

модельдерді "жерсіндіру" және жүргізу жөніндегі оқытылған және даярланған

персонал.

Жалпы индикативтік бюджет: 1.0 МЕВРО

N 4 жобаның сипаттамасы

Жобаның атауы: КИМЭП-тегi (Қазақстан Менеджмент және экономикалық

болжамдау жөнiндегі институты) әкiмшiлiк бизнес

магистрiнiң (ӘБМ) бағдарламасы

Сектор: Құрылымдық және институционалдық реформа

Жобаның құны: 2.3 MEBPO

Жобаның ұзақтығы: 24 ай

Түпкi алушы: КИМЭП

Алғы тарихы және негiздемесi:

КИМЭП Қазақстан Республикасы Президентiнің 1992 жылғы 14 қаңтардағы Жарлығымен құрылды. Оның мақсаты бизнес және қазiргi заманғы менеджментке оқыту және халықаралық бiлiм беру жолымен Қазақстанның Үкiметтiк лидерлерiн дайындау, нарықтық экономика принциптерiн ұстана отырып экономикалық өсуге септiгiн тигізетiн кадрларды даярлау, сондай-ақ Қазақстанның әлемдiк нарықтық экономикадағы бәсекелестік мүмкiншiлiктерiн iлгерiлемелi экстраполяциялау болып табылады.
1993 жылдан бастап Тасис КИМЭП-ке, атап айтқанда, оның ӘБМ бағдарламасына үздiксiз қолдау көрсетiп келедi. Оның жұмыс iстеген жылдары iшінде студенттер саны тағы да екi бағдарламаны, Британдық Hoy-Xoy Қорының қолдауымен мемлекеттiк басқару магистрi бағдарламасын және ЮСАИД қаржыландыратын экономика магистрi бағдарламасын құру есебiнен өстi. КИМЭП ұйымын донорлық қолдауға КИМЭП-тiң қазiргi мәртебесi орасан зор үлес қосты, өйткенi қазiр бұл институт Орталық Азиядағы бизнес мектептiң "флагманы" ретiнде қаралады. (Тасистің 1997 жылдағы жыл сайынғы есебi).
Қазiргi сәтте, негізгі үш бағдарлама шетелдiк қаржыландыруға тәуелдi болды және солай қалып отыр, КИМЭП-тiң алдында өзiн-өзi қаржыландыруға қол жеткiзудiң күрделi мiндетi тұр. Оған қол жеткiзу үшiн екi ұдай тактика қолданыла бастады: шетелдiк факультетті бiрте-бiрте оған баламды жергiлiкті факультетпен ауыстыру және ұйымның шығындарына теңгерiм жасауға жететiн пайда алу. Тасис жергiлiктi факультеттiң дамуына жәрдем жасады, бұл әсiресе соңғы жылдары iлгерiледi. ӘБМ-нің жергілiкті факультетi шетелдiк сарапшыларды бiрте-бiрте жергiлiктi оқытушыларға ауыстырады, дегенмен олар әлi зерттеу мен оқу методологиясының қазiргi заманғы дағдыларын толық алып болған жоқ (Еуропалық сарапшылар қазiргi кезде жергiлiкті факультетті дамытумен айналысып жатыр).
Шетелдiк факультетті жергіліктісiмен ауыстыруды аяқтау үшiн трейнингке одан әрi инвестиция жасау және жергілiкті факультеттi оқыту қажет. КИМЭП-тегi ӘБМ бағдарламасы мақсатының Еуропа бизнес мектептеріндегi және университеттерiндегі бұрынғы бiтiру бағдарламаларымен (аспирантуралармен) салыстыруға болатын сапаның деңгейiне қол жеткiзу және оны сақтау болып табылатындығын ескеретін болсақ, ӘБМ-нiң мұндай факультетiн дамыту мен сақтау жобаның басты мiндетi болып табылады.
Тасистiң қосымша ресурстары КИМЭП-ке ӘБМ бағдарламасының ұзақ мерзiмдi өмiршең қабiлетi мен өзiн-өзi қаржыландыруына қол жеткiзе отырып жергiлiкті факультетті және ӘБМ әкiмшiлiгін нығайтуға мүмкiндiк бередi. КИМЭП акцияларын ұстаушыларының арасында жобаны жүзеге асырудың соңында, 2002 жылдың жазында өзiн-өзi қаржыландыруға қол жеткiзiлуге тиiс екендiгі туралы пәтуаға қол жеткiзiлдi.
Мұның үстiне Тасистің көмегi КИМЭП ӘБМ-нiң Еуропа Бизнес Мектептерi мен Университеттерiнiң желiсiне тартылуына, бағдарламаға жалпы осылайша кепiлдiк беруге оның Орталық Азиядағы Бизнес Мектептерiнің "флагманы" ретiндегі атын ақтауына мүмкiндік бередi.

Жобаның мақсаты:
КИМЭП ӘБМ бағдарламасының жалпы мақсаты менеджмент бизнесiнде нарықтық экономиканың одан әрi дамуына тиiмдi ықпал ету үшін Қазақстан қоғамында негiзгі позицияларға ие болуы тиiс жоғары бiлiмдi кәсiбилердi дайындап шығару болып табылады.
Нақты мақсаттары мыналар болып табылады:
Қазақстан контексiнде сапаның Еуропалық баламдылығына кепiлдiк бере

отырып КИМЭП-тегi ӘБМ Тасис әзiрлеген бағдарламасының өздiгiнен жұмыс

iстеуін қамтамасыз ету.

Жергiлiктi қызметкерлердiң КИМЭП-те де, сондай-ақ шет елдерде де

менторлық жүйенi, топтық оқытуды, Доктурантураны (РһD) пайдалануға даярлау.

ӘБМ курстарының сапасын арттыру, ӘБМ студенттерi бiлiмдерi мен дәл

ғылымдар саласындағы ғылыми қызмет пен зерттеулердiң жоғары деңгейiне қол

жеткiзу.

ӘБМ бағдарламасын Қазақстан контексiнде Қазақстан бойынша зерделеу

мен зерттеулердiң үлгiлерiн енгiзу жолымен әзiрлеу.

Негiзгi компоненттерi:

- ӘБМ бағдарламасын және оқу жоспарын үздiксiз дамыту.

- Халықаралық байланыстарды үздіксіз күшейту

- Студенттердiң сапасын арттыру

- Жергiлiктi факультетті одан әрi дамыту және күшейту

- Зерттеу қызметiн ынталандыру

- ӘБМ бағдарламасын аккредитациялау үшiн сәйкестiкке келтiру

- Әкiмшiлiктi күшейтуге көмек

- Кiрiстi қызметке көмек

- ӘБМ бағдарламасы үшiн бенефициарлық, мысалы Бакалавр Б.А., жаңа

бағдарламаларын дамытуға көмек

Жалпы индикативтiк бюджет: 2.3 МЕВРО

N 5 жобасының сипаттамасы

Жобаның атауы: Экология министрлiгiне қолдау көрсету (ауаның

ластануы)

Сектор: Құрылымдық және институционалдық реформалар

Жобаның құны: 1 млн ЕУРО

Жобаның ұзақтығы: 24 ай

Түпкі алушы: Экология және табиғи ресурстар министрлiгi

Жобаның негiздемесi:

Жоба өзiнiң назарын қалалардағы ауаның ластану проблемаларына шоғырландырады. Өйткенi бұл проблема Экология және табиғи ресурстар министрлiгi әзiрлеген және ЕҚ Тасис, Дүниежүзілік Банк, Австралия мен Италияны қоса алғанда, донорлардың көп тарапты және екi тарапты қолдауымен аяқталған Үкiметтiң Қоршаған ортаның проблемалары жөнiндегі ұлттық бағдарламасы бойынша (ҚОҰБ) iс-қимылына сәйкес басымдылықтардың бiрi болып есептеледi.
Автомобиль санының тез өсуi және оларды пайдалану Қазақстанның тәуелсiздiк алғаннан кейiнгi нарықтық экономикаға көшу процесiндегi мейлiнше айқын көрiнiстердiң бiрi. Алайда бүгiнгi күнге дейiн жол көлiгiнiң ұдайы өсуi пайдаланылған газдың атмосфераға зиянды тастауларынан тұрғындардың денсаулығын және қоршаған ортаны қорғау жөнiндегi тиiстi мемлекеттiк шаралар ілестiрiле жүргізiлмедi.
Қалаларда жол көлiгiнiң саны мен ауаның қарқынды ластануының арасында тiкелей арақатынастың бар екенi дәлелденген. Алматы және Шымкент секiлдi үлкен қалаларда ауаның 70-90% автомобильдер ластайды. Елде Алматы қаласының әуе бассейнi мейлiнше ластанған. Соңғы жылдары Алматы қаласының ластану көрсеткішi 55% жақын. Ауаның ластануы тұрғындардың денсаулығына ұзақ кезеңге тiкелей қауiп туғызады, созылмалы респираторлық аурулардың, қатерлi iсiк ауруларының өсуiне, туудың азаюына және жастай өлудiң ұлғаюына алып барады. Статистика Алматы қаласының елде респираторлық аурулардың саны бойынша бiрiншi орын және онкологиялық аурулардың саны бойынша екiншi орын алатындығын көрсетiп отыр. Автокөлiктiң пайдаланылған газдарды тастауларының жоғары деңгейi, сондай-ақ қалаларға iргелес жатқан аумақтардың қоршаған ортасына да терiс әсерiн тигiзедi. Қазақ гидрометеорология институты ұсынған деректерге сәйкес атмосфераға тасталынатын көмiрқышқыл газының қазiргi деңгейi кезiнде Қазақстанда мұздықтардың саны 2020 жылға қарай 1/3-ге кемидi және 2050 жылға қарай толық ерiп кетуi мүмкiн. Осыған орай оңтүстiк-батыс Қазақстанда қалаларға iргелес қатқан жүздеген шақырым аумақтар шөлейттену мен құрғақшылыққа душар болады. Климаттық жылыну, сондай-ақ лас ағындардың ұлғаюына әкеледi.
Қазақстан Үкiметi "Көмiртегi бастамашылығы" бағдарламасын бекiтiп, жылу газдарының тастауларын қысқартуға мiндеттеме алды. Бұл үкiметтiк жоба атмосфераға жылу газдарының тастауларының бiрыңғай ұлттық стратегиясын дамытуды және әрбiр елде атмосфераға жылу тастауларын қысқартуға арналған квоталарды бөлу жөнiндегi - шеңбердi қамтамасыз етiн

Киото Хаттамасын бекітуді және дайындауды мақсат етiп қояды.

Атмосфераға жылу газдарының тастауларын қысқарту бойынша ұлттық

стратегияны әзiрлеу кезiнде соңғы жылдары екi ece дерлiк өскен

автомобильдер паркiнiң қоршаған ортаға әсерiн назарға алу қажет. Осыған

орай экологиялық проблемаларды қарауды ұлттық көлiк саясатына енгiзу

қажет.

Негiзгi мақсаттары:

Бәрiн қамтитын мақсаттар:

- Экологиялық қауіпсiздiкті нығайту

- Тұрғындардың денсаулығын нығайту

Өзiндiк мақсаттары:

- Ауаны автокөлiктiң ластауын қысқарту

- Қалаларда тұрғындардың денсаулығына автокөлiктің улы тастауларынан

болатын жағымсыз әсердi азайту

Мiндеттерi:

- Автокөлiк құралдарының атмосфераға пайдаланылған газдарынан тұрғындардың денсаулығы мен қоршаған орта жағымсыз әсерiн көрсететін ақпаратты зерттеу және жинау
- Автомобиль паркінiң, бензиннiң сапасын жақсарту, қалаларда автокөлiк құралдарын басқару, тұрғындардың қоршаған ортаның проблемалары туралы хабардарлығын арттыру мақсатында қоршаған ортаның проблемалары жөнiнде ұлттық көлiк стратегиясын әзiрлеу және т.б.
- Экология министрлiгiн, Көлiк министрлiгiн, Стратегиялық жоспарлау және реформалау жөнiндегi агенттiкті, Қоршаған ортаны қорғаудың бағдарламасын тұрақты дамыту орталығын, жергiлiктi өкiметті қоса алғанда республикалық семинарларда барлық делдалдарға стратегияны ұсыну.
- Алматы қаласында пилоттық жобаны жүзеге асыру, ол назарын мынадай бiр немесе бiрнеше мiндеттерге аударады:
- Экологиялық қауiпсiздiк нормалары мен ережелерiн әзiрлеу (мысалы, пайдаланылған газдардағы зиянды заттардың шоғыры туралы, автомобильдерге техникалық қызмет көрсету жөнiндегi талаптар).
- Автомобильдерге техникалық қызмет көрсету жөнiндегi мамандандырылған орталықтар, бензиннiң сапасына бақылау жасау жөнiндегi мамандандырылған лабораториялар экологиялық қауiпсiздiк жөнiндегi жол полициясының қалалық басқармасын қоса алғанда, бақылаушы ұйымдар үшiн және тұрғындардың хабардарлығы мен бiлiмдік деңгейiн арттыру үшiн оқытушыларды даярлау.
- Бензиннің сапасын бақылау жөнiндегi лабораторияларды, ауаның

ластануын бақылау жөнiндегi станцияларды және көлiк құралдарын техникалық

тексеру жөнiндегi станцияларды жарақтау.

- Көлiк құралдарының қаланың мейлiнше ластанған аудандарында жолға

шығуын бақылау жөнiнде ұсынымдар беру.

- Экологиялық қауіпсiз қоғамдық көлiкті дайындау жөнiнде ұсынымдар

беру мысалы, электрмен жүргізiлетiн қоғамдық көлiк.

- Радио мен теледидарда арнаулы экологиялық бiлiм беру

бағдарламаларын әзiрлеу арқылы қоғамдық хабардарлықты өсiру.

Көзделiнетiн нәтижелерi:

- Жол көлiгi экологиялық қауiпсiздiгiнiң бiрыңғай стратегиясы

әзiрленедi

- Автомобиль паркiнiң тиiмдiлiгi жолға қойылады

- Қалалық қоғамдық көлiкті басқару жолға қойылады

- Қалалық көлiктiң айналысын басқару жолға қойылады

- Экологиялық стратегияны әзiрлеушiлердiң, жергiлiктi өкiмет

органдары мен көлiктi пайдаланушылардың арасында экологиялық хабардарлық

артады

- Көлік құралдарының экологиялық қауіпсiздiгi жөнiнде тиiстi заңдар

әзiрленедi

Жалпы индикативтiк бюджет: 1 млн ЕУРО

N 6 жобаның сипаттамасы

Жобаның атауы: Қазақстанда салық-әкiмшілiк органдарын қайта

ұйымдастыруға және реформалауға жәрдемдесу

Сектор: Құрылымдық және ұйымдық реформа

Жалпы бюджетi: 2.5 млн ЕУРО

Жобаның ұзақтығы: 36 ай

Түпкi алушы: Мемлекеттiк кiрiс министрлігі

Жобаның негiздемесi

ТМД елдерiндегі өтпелi кезеңнiң негiзгі белгісi - мемлекеттік бюджетке қатаң және ұзақ уақыт бойы қысым жасау бұл қаржылық орнықсыздықтың ұлғаюына алып барады. Бұл белгi, сондай-ақ экономиканың мөлшерiне қатысты бюджеттiң үлкен тапшылығы бар Қазақстанға да тән. Сондықтан мұндай жағдайда кiрiстердi жинау Үкiметтің өткiр алаңдаушылығын туғызады. Шынында да салықты жинаудан түсетiн кiрiстердiң үлесi жалпы ішкi өнiмнiң бар болғаны 12 % құрайды, ал бұл ЕҚ елдерiнде ЖIӨ-нің 40%, орталық және Шығыс Еуропа елдерiнде 63%, ал Латын Америкасы елдерiнде 23%. Салықты жинаудан түсетiн кiрiстердi өсiру бюджеттің тапшылығын бақылаудың себебi бойынша ғана емес, сондай-ақ зейнеткерлер мен мемлекеттiк кәсiпорындардың жұмысшылары алдындағы мiндеттемелерді орындау, медицина және бiлiм беру мекемелерiн қолдау, бұзылған инфрақұрылымдарды қалпына келтіруге қаражатты инвестициялау үшін де маңызды. Кірiстердің жиналуынсыз мемлекеттiк және әлеуметтік мекемелердің жүйесi жұмыс iстей алмайды.
Салықтарды жинаудан түсетiн кiрiстер бiрқатар факторлардың болуымен шектеулi. Бұл басқарудың төмен деңгейі, салық салу негiзiнiң бұзылуы, баспа-бас айырбастаудың және кiрiстердi заңсыз жасырып қалудың басқа да нысандарының дамуы. 1995 жылы маусымда Қазақстан рынокке бағдарланған жаңа Салық кодексiн қабылдады, онда салық салу құрылымын қарапайым етті және салықтық басқару жүйесiн жетiлдiру мен салықтық жинаулардың көрсеткіштерiн жақсарту үшiн заң шеңберiн қамтамасыз еттi. Одан кейiнгi жылдары Салық кодексiне өзгерiстер енгiзілді, олардың соңғысы 1997 жылы желтоқсанда жасалды, оның мақсаты салық төлеушiлердiң мiндеттемелерiн орындау жөнiндегi шараларды күшейту болды, алайда салықты жинаудың бүгiнгі деңгейi төмен күйiнде қалып отыр және ол 40% құрайды, ал бұл цифр дамыған нарықтық экономикалы елдерде 80-90% аралығында және дамушы елдерде 60% (мысалы, Африка). Осы контекстің шеңберiнде салық-әкiмшiлiк жүйесiн қайта ұйымдастыру мен реформалау бұл күндерi Қазақстан бетпе-бет келiп отырған бiрден-бiр және мейлiнше маңызды бюджеттік проблема болып табылады. Сондықтан ресурстардың елеулi мөлшерiн кiрiстердi жинаумен айналысатын органдардың ұйымдық, басқару және операциялық құралы мен құзыреттілігін ұлғайту үшiн оқытуды және тиiмді басшылық жасауды қоса алғанда салық салу процесiн реформалауға пайдалану өте маңызды.
USAID қазiрдiң өзiнде 2001 жылдығы аяғына дейiн салықтық реформалау жобасы жөнiндегi қызметтi кеңейту үшiн техникалық көмек ретінде 4.0 млн АҚШ доллары сомасына грантты жүзеге асырып отыр. Жоба салық саясатын және мемлекетаралық салықтық шеңберлердi жетiлдiруге жәрдемдеседі.
"Ноу-Хоу" Британ қоры Салық комитетiнiң басқару персоналы мен қызметкерлерi үшiн материалдарды береді және оқыту курстарын ұйымдастырады.
Дүниежүзілік Банк жақында Салық жүйесiн жетiлдiру жөнiндегi жобаның жалпы бюджетiнiң 85% қаржыландыруға 17.3 млн теңге АҚШ сомасындағы займды бекiттi, оның мақсаты бюджетке салықтарды жинаумен айналысатын республикалық және аймақтық жергiлiктi органдарды дамыту және салық төлеушiлерге қызмет көрсетулердiң берiлуін бақылауды жетiлдiру болып табылады. Займның шарттары бойынша Қазақстан Үкiметi қоса қаржыландыруға келiсiм бердi және оның үлесi жобаның жалпы бюджетінің 15% құрайды.
ТАСИС-тiң көзделiнiп отырған жобасы мұның алдындағы донорлар қызметiнiң нәтижелерiне құрылады және Дүниежүзiлiк Банктің Салық жүйесiн жетiлдiру жөнiндегi тапсырмаларын одан әрi орындаумен мейлiнше өзара байланысты болады. Сондай-ақ күш-жiгер басқа да донорлармен (USАID, Британ "Hoy-Xoy" қоры) тығыз ынтымақтастықты қамтамасыз етуге бағытталады. Мемлекеттiк кiрiс министрлiгiнде салықты басқару саласындағы донорлардың қызметiн үйлестіру жөніндегі комитет құрылады.

Ұйымдық бағалау
1998 жылғы қазанда салықтарды жинау жөнiндегі қызметті басқаруға толық жауапкершiлiк (оның ішінде акциздердi және импорттық баждарды) жаңадан құрылған Мемлекеттік кiрiс министрлiгіне берілді. Жаңа министрлiктiң құрылымына кірістерді жинау жөніндегі басқа комитеттермен бiрге (мысалы, алкоголь өнiмiнiң өндiрiлуi мен айналымын бақылау жөнiндегі комитет) Салық комитетi, Кеден комитетi және Салық полициясы кiредi. Негiзгi ұйымдық құрылым республикалық және қалалық, аудандық деңгейде ұйымдастырылған Салық комитетi болып табылады. 1997 жылғы қазанда, Қаржы министрлiгi кезiнде Салық комитетi нарықтық экономика жағдайларындағы салық жүйесiнiң нақты талаптарымен ұштасатын жаңа функцияларды қабылдады, олар салық заңдарының сәйкестiлiгiне басшылықты, салық төлеушiлердi бақылауды күшейтудi және салықтарды төлемеген жағдайдағы шараларды қамтыды. Сондықтан қазiр барлық деңгейлерде Салық комитетінің функцияларын одан әрi жетiлдiру мен енгiзу өте маңызды. Сондай-ақ Министрлiктiң орталық аппаратының ұйымдық және әкімшiлiк деңгейiн жетiлдiру және салықтарды жинау бойынша Салық комитетiнiң, Кеденнiң және табыс салығын жинаумен айналысатын бюджеттен тыс қорлардың күш-жiгерiн бiрiктiруге жәрдемдесу қажет.
Салық-әкiмшiлiк жүйесін, толық қайта ұйымдастыруды тежейтiн екі негiзгi фактор бар: 1) бас офистің мөлшерi және егер халықаралық практикамен салыстыратын болсақ, функцияларды орындауға қатысты персоналдың едәуiр жетiспеушiлігі 2) еңбекақының төмен деңгейi. Бұл Министрлiктiң жоғары бiліктi қызметкерлердi iрiктеп алуын, ұстап тұруын және оның принциптiлiгiн қамтамасыз етуін шектейдi, алайда бұл жерде Әдiлет министрлiгi де бұл мәселелердi шешуде шектеулi күйде екенiн айтуға болады. Бекiту сатысындағы Мемлекеттiк қызмет туралы жаңа заңға сәйкес мемлекеттiк қызметшiлердiң персоналына қатысты саясат жаңа Мемлекеттiк қызмет iстерi жөнiндегi агенттiктiң тiкелей заңдық құқығында.

Мақсаттары:

Жобаның жалпы мақсаты - салық-әкiмшiлiк жүйесi кiрiстерiнiң

көрсеткiштерiн жақсарту.

Нақты мақсаттары:

- Салық-әкiмшiлiк органдарының транспаренттiлiгiн (ашықтығын және

принциптiлiгін арттыру)

- Салық төлеушiлердiң мiндеттемелерiн орындауына байланысты

шығыстарын қысқарту

- Қазiргі бар салық ауыртпалығын бұра тартпай бөлу

- Салықтарды төлеу жөнiндегi берешектерi, кiрiстердi жасыру мен

контрабандалық жүктердi азайту

Сатылар/компоненттер

Жоба жүзеге асырудың екi сатысына бөлінген:

1-саты

1.1 Мемлекеттiк кiрiс министрлiгiнiң орталық аппаратын жетілдіру

Осы компонентпен орталық аппараттың ұйымдық және басқару құрылымын жетiлдiру үшiн функционалдық құрылымының тұжырымдамасы әзiрленетiн болады. Негiзгi қызметi:
- Орталық аппаратқа түсетiн ақпаратты ұйымдық шолу және талдау
- Орталық аппарат үшiн функционалдық құрылымының жобасын әзiрлеу, ол нарықтық экономика жағдайында кiрiстердi жинау жөнiндегi қабылданған халықаралық практикаға сәйкес қажеттi қосымша персоналды және жекелеген бөлiмшелердiң санын анық айқындайды.
- Орталық аппараттың жаңа функционалдық бөлiмшелерiн ұғымдармен, методологиямен және оқытумен қамтамасыз ету
- Басқа мемлекеттік-әкiмшiлiк органдардың басқару жүйесiне қол жеткiзе отырып орталық аппараттың деңгейiнде шешiмдердi жоспарлау мен қабылдауға жәрдемдесу үшiн ақпараттық басқару жүйесiн әзiрлеу және құру.

2-саты

Жобаның екi сатысын Салық комитеті бас офисi персоналының саны тиiстi деңгейге дейiн көбейген жағдайда ғана жүзеге асыруға болады. Ол мынадай компоненттердi қамтиды:

2.1 Салық комитетi бас офисінің жұмысын жетілдіру
Салық комитетi ұйымның функционалдық жүйесiн 1997 жылдың қазанында қабылдады. Осы компонентпен жоба жаңа функционалдық бөлiмшелердi облыстық (қалалық) және аудандық деңгейлерде жүзеге асырылатын салықтарды жинау жөнiндегi қызметтi тиiмдi басқара алатындай түсiнiктермен, операциялық рәсiмдермен және құралдармен қамтамасыз етедi. Негiзгi қызметi:
- Бас облыстық және аудандық офистердiң (Салық комитетi) арасында жұмыстың анық және бiрыңғай бағыты мен бөлiнiсiн қамтамасыз ететiн Республикалық басшылықты басып шығару.
- Функцияларды орындау есептiлiгiнiң мониторингi мен бағалануының ұлттық стандарттарын шығару (басқару функцияларын орындауға жауапты офис)
- Барлық салық заңдары мен нұсқаулықтардың және iшкi аппеляция стандарттарының ұлттық стандарттарын шығару (жұмыстың заңдық және нормативтiк шеңберiне жауапты офис)
- Заң және нормативтiк жұмыс шеңберлерiне жауапты офисті салық салу жөнiндегi түрлi заңдар мен нұсқаулықтардың орындалуын бақылайтындай, жасырын жолдар мен қайшылықтарын анықтайтындай етiп құру. Бұл мәселелер жөнiндегi шешiмдер елдiң салық заңдарын жетілдіру үшін пайдаланылатын болады.
- Бiрыңғай ақпараттық технологияларды жүзеге асыру мен басқарудың ұлттық стандарттарын шығару (ақпараттық технологиялар үшiн жауапты оФис)
- Мыналарды шығару: а) экономикалық талдау мен жобалау жоспары б) жыл сайынғы аудиторлық жоспар в) аудит пен зерттеу стандарттары г) аудиторлық стандарттар бойынша техникалық анықтамалық (аудит үшiн жауапты офис)
- Мыналарды шығару: а) берешектердi өтеудiң ұлттық жоспары б) борыштарды басқару стандарттары в) салық саясатымен бiрге мәжбүрлеу шараларын үйлестiру стандарттары г) борыштарды жинау жөнiндегі стандарттардың техникалық анықтамалығы (берешектердi басқару үшiн жауапты офис)
- Мемлекеттiк қатынастар саясаты үшiн жауапты офистi: а) бұқаралық ақпарат құралдарында науқандық жарияланымдарды әзiрлеудi б) бiлiкті аудит және берешектердi жинау жағдайларын жариялау в) баспасөзбен тығыз қарым-қатынасты жолға қою г) баспасөз релизiн жариялауды тиiмдi жасайтындай етiп құру.
2.2 Облыстық және аудандық деңгейлерде функционалдық бөлiмшелердi енгiзу.
Осы компонентпен жоба функционалдық құрылымның тұжырымдамасын дамытуды жүзеге асырады және оны енгiзуге жәрдемдесетiн болады. Негiзгi қызметi:
- Салық төлеушiлерге қызмет көрсету аппеляцияларды басқару, бухгалтерия, аудит, мәжбүрлеу шаралары мен ақпараттық технология үшiн жекелеген бөлiмшелерге дәл бөлiнетiн функционалдық құрылымды әзiрлеу.
- Қызметтiң негізгi түрлерi бойынша аудандық және облыстық офистерде жүзеге асырылатын процестер мен рәсiмдердiң егжей-тегжейлi тұжырымдамасын жасау.
- Жаңа құрылымға, процесс пен рәсiмдерге сәйкес басқару және операциялық персонал үшiн лауазымды мiндеттердің сипаттамасы.
- Салық инспекторлары мiндеттерiн өз жұмысының функцияларына сәйкес жүзеге асыратындай оқыту бағдарламасын дайындау. Аудит, берешектi басқару және осы персоналды оқытуда көмек көрсету мақсатымен мәжбүрлеу шараларын жүзеге асыру саласында анықтамалықтар жасауға ерекше назар аударылатын болады.
- Бұрынғы мiндеттерi қазiргiсiнен ерекшеленетiн персоналды сақтауды қоса алғанда облыстық және аудандық салық офистерiнiң персоналын орын ауыстыру бағдарламасын әзiрлеу.
- Жұмыстың жаңа жағдайлары кезiнде облыстық және аудандық салық офистерi жұмыстарының нәтижелерін бағалаудың методологиясын әзiрлеу. Методология бағалау құралдарын және ұйымның функционалдық құрылымын ұдайы жетілдіруді қамтуы тиіс.

2.3 Салық жинау жөнiндегi қызметтi бiрiктiру
Осы компонентпен жоба Салық комитетiнiң, Кеден комитетiнiң, Алкоголь өнiмiнің өндірілуі мен айналымын бақылау жөнiндегi комитеттiң және табыс салығын жинаумен айналысатын бюджеттен тыс қорлардың салықтарды жинау жөнiндегi күш-жiгерiн бiрiктiруге жәрдемдесетiн болады. Бұл үшiн Салық комитетi салық декларацияларының дәл толтыруы жөнiндегi ақпаратты алатын болуы тиiс, жоба сондай-ақ Әділет министрлiгiнiң және осыған қатысы бар басқа да органдардың электронды деректерiнiң арасында байланыс орнатады. Негiзгi қызметi:
- Салық комитетiнiң Әдiлет министрлiгiмен бiрлесiп тiркеу деректерiн жаңарту жөнiндегi бiр мезгiлдегi ұлттық бағдарламаларын жүзеге асыру және республикалық, облыстық деңгейлерде тiркеу деректерiн құру.
- Салық комитетiнiң тiркеу деректерiн жаңарту жөнiндегi бiр мезгiлдегi бағдарламасын жүзеге асыру және жеке тұлғаларға арналған ұлттық тіркеуді құру.
- Ұлттық тiркеулердi құрғаннан кейiн дереу жеке және заңды тұлғалар үшiн СТН берудiң бiрыңғай жүйесiн шығару немесе қабылдау.
- Әдiлет министрлiгiмен электронды байланыс құру жөнiндегi хаттамаларды талқылау және заңды тұлғалар СТН алуы кезiнде заң құжаттарын қайта тiркеу мен тігудiң қажеттiлiгiн жою.
- Жеке тұлғаларды тiркеу туралы маңызды ақпаратқа ие органдармен автоматты байланыс құру жөнiндегi хаттамаларды талқылау.
- Салық органдарына берiлетiн декларациялардың жасалуының дұрыстығын қамтамасыз ету мақсатында мемлекеттiк органдар арасында автоматты байланыс құру жөнiндегi хаттамаларды талдау.
- Қажет болғанда аудит пен аудит процесi арқылы кiрiстердiң жасырылуын анықтауға мүмкiншiлiк бере отырып жеке меншiк секторда мәжбүрлеу шараларының жағымсыз әсерiн қысқарту мақсатындағы шараларды бiріктiру

Күтiлетiн нәтижелер
- Нарықтық экономика жағдайында кiрiстердi жинауды тиiмдi жүзеге асыру мақсатында салық-әкiмшiлiк органдарын ұйымдастыру және жарақтау.
- Салық заңдары тиiмдiлiгiнiң мониторингі, адалдық пен бұра тартпаушылық мақсатында салық-әкiмшiлiк органдарын жарақтау.
- Салық төлеушiлерде салықтарды төлеудiң ерiктiлiгiн тәрбиелеу мақсатында салық-әкiмшілік органдарын жарақтау.
- Салықтардың сәйкессiздігі мен одан жалтаруды анықтау мақсатында салық-әкiмшiлiк органдарын жарақтау.

Мүмкiн мiндеттемелер/тәуекел
- Салық-әкiмшiлiк жүйесiн реформалауды жоғары саяси деңгейге беру.
- Салық комитетiнің бас офистерiнде және Мемлекеттік кiрiс министрiлiгiнiң орталық аппаратында персоналдың санын көбейту және салық органдарының қызметкерлерi үшiн төлем саясатын жетiлдiру.
- USAID жәрдемiмен салық кодексiн, әсiресе ҚҚС-тi тiркеуге, ақша

қаражатын қайтаруға, айыппұл жүйесi мен салық аппеляцияларына қатысты

ережелердi жетiлдiру.

- Дүниежүзiлiк Банктiң схемасы бойынша және жәрдемiмен ақпараттық

технологияларды әзiрлеу.

- Дүниежүзiлік Банктің схемасы бойынша және жәрдемiмен бағдарламаны

жүзеге асыру және оның жұмыс iстеуі жөнiндегi бөлiмшенi құру.

- Мемлекеттiк кiрiс министрлiгiнiң салықтық әкiмшілiктендiру

саласындағы барлық донорлардың қызметiн үйлестіруге арналған комитетiн

құру.

ЕҚ бюджетiнiң бөлiнiсi:

1-саты 0.5 млн ЕУРО

2-саты 2.0 млн ЕУРО

Барлығы 2.50 млн ЕУРО

N 7 жобаның сипаттамасы

Жобаның атауы: Ауыл шаруашылығы өндiрушілерiн қорғау-рыноктың тік

құрылымын құруды қолдау

Сектор: Ауыл шаруашылығы және ауыл шаруашылығы өнеркәсiбi

Жобаның құны: 2.0 МЕВРО

Жобаның ұзақтығы: 24 ай

Түпкі алушы: Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлiгi

Алғы тарихы мен негiздемесi:

Қазiр Қазақстанда азық-түлiк бөлiсiнiң мемлекеттік жүйесi бұзылды және осы уақытта жаңа маркетингтік жүйе дамып жатқанымен, жалпы жағдай әлi де күрделi болып отыр. Жүйе, атап айтқанда, ауыл шаруашылығы рыногының жоқ инфрақұрылымы жедел жақсартуды қажет етедi. Көптеген жеке фермерлер өзiнiң өнiмiн өткiзу кезiнде қиыншылықтармен душар болып отыр және тиiсiнше өзiнiң күш-жiгерiнен аз пайда алады. Өндiрiс және өндiрiс құралдарының нарықтық жүйесi саласында тиiсті саясат болмай, фермерлiк қайта құрылымдаудың талпынысы тәуекелге душар болуы мүмкін.
Азық-түлiктiң бөлiнiсi жүйесiнде кейбiр оң өзгерiстер болды. Қазiргi сәтте Алматыда пилоттық көтерме рынок құрылды. Ақтөбе, Қарағанды және Талдықорғанды қоса алғанда, басқа қалалар Тасис Жобасының тарапынан көтерме рыноктарды дамытуды қолдау туралы өтінiш жасады, сөйтiп көтерме рыноктардың желiсiн ашуға ниет қылуда. Бұл жоба сондай-ақ фермерлер маркетингте дұрыс шешiмдер қабылдауы және жаңа нарықтың құрылымды тиiмдi пайдалануы үшін оларға ақпараттық қызмет көрсетуi дамытады, алайда жеке өңдеушілерді осы рынокпен байланыстыратын ауыл шаруашылығы рыногының құрылымын құру өте қиын болып табылады. Жинақталған тәжірибе ауыл шаруашылығы рыногының түрлi нысандарын дамытудың алғы шарты қалаларда көтерме рыноктарды құру болып табылатындығын көрсетiп отыр.

Жобаның мақсаты:
Таңдап алынған облыстардың әрбiрiне түрлi тәсiлдердi жүзеге асыру қажет болады. Олардың арасында мыналар бар:
- Қажет болғанда өндiрiс құралдарын қоса алғанда жинау рыногын құру;
- Ұлттық жүйемен байланысты рыноктың жергiлiкті ақпарат жүйелерiн дамыту;
- Фермерлiк топтар мен кооперативтердi күшейту;
- Тиiмдi бәсекелестiк құру үшiн ауыл шаруашылығында тиiмдi сауда жасаушылар мен бизнесмендердi құруды ынталандыру;
Бұл тәсiлдер тұтынудың түрлi нысаналары, сондай-ақ институционалдық функционалдық аспектілер жағдайында, атап айтқанда, мыналарда бағалануы тиiс:
- Тұтыну нысанасы - рынокта әрбiр өнiмге сұраныс жағдайы мен ұсыныстарды назарға ала отырып;
- Институционалдық аспектілер - тиiстi ұйымдық немесе бизнес құрылымдар және қолдаудың қажеттi қызмет көрсетулерiн құру (мысалы, қаржы);
- Функционалдық аспектiлер маркетингте түрлi функцияларды назарға ала отырып

Жоба мынадай екi сатыда жүргiзілуі тиiс:
1-саты - стратегиялық жоспарлау сатысы - жобаны Ауыл шаруашылығы министрлiгi мен нысаналы облыстардың шеңберiнде құруға шоғырландыратын болады. Бiрiншi сатының барысында жергiлiктi мұқтаждықтар, қазiргi нарықтық жүйенің күшті және осал жақтары бағаланылады, сондай-ақ ауыл

шаруашылығы рыногының жалпы стратегиясы контексiнде жоба құратын жаңа

маркетингтiк құрылымдар айқындалатын болады.

2-саты - жүзеге асыру сатысы - әрбiр нысаналы облыстар үшiн

қолданылатын болады.

Жалпы индикативтiк бюджет: 2.0 МЕВРО

N 8 жобаның сипаттамасы

Жобаның атауы: Қазақстан Республикасында транзиттiк дәлiздер саясатын

дамытуды қолдау

Сектор: Инфрақұрылымды дамыту

Жобаның құны: 2.0 MEBPO

Жобаның ұзақтығы: 18 ай

Түпкі алушы: Көлiк және коммуникациялар министрлiгі

Алғы тарихы:

Қазақстан Республикасы экономикасының өзiндiк ерекшелiкті сипаты жүк көлiгiн генерациялау мен тарту орталықтарының кең дисперсиясы болып табылады. Өндiрумен, қара және түсті металлургиямен, өңдеумен, жылу энергиясын өндiрумен, астықты өңдеумен айналысатын негізгi өнеркәсiп объектiлерi Қазақстан аумағының бүкiл өне бойына орналасқан, сондықтан оларды алмастыру, шикiзат пен жартылай фабрикаттың экспорты мен импорты алыс қашықтыққа тасымалдауды қажет ететiн орасан зор жүктi құрайды. Мұндай жағдайда көлiк өнеркәсiп пен ұлттық экономиканың маңызды компонентiне айналады.
Мұның үстiне Қазақстанның көлiк жүйесiн зерделеу мен көлiк саясатын қалыптастыру кезiнде оның Азия континентінің орталығында географиялық орналасуын ескеру қажет. Қазақстан көптеген Еуразия мемлекеттерiнің континентаралық және аймақаралық көлiктiк байланыстары үшiн айналып өте алмайтын транзиттiк ел болып табылады.

Негiздемесi:
Республиканың негiзгi көлiк дәлiздерi бойынша халықаралық және мемлекетiшілік қатынаста көлiк жүктерi мен жолаушылар ағындарының тұрақты мониторингiн жүргiзу Қазақстанның және көршiлес мемлекеттердің жекелеген аймақтарындағы өнеркәсiптің дамуын ескере отырып Қазақстан Республикасының халықаралық дәлiздерiнiң қалыптасу схемасын түзетуді жүзеге асыруға, сондай-ақ, жүктер мен жолаушыларды тасымалдаудың талап етiлетiн мерзiмдерiн қамтамасыз ету жолында тұрған физикалық және физикалық емес кедергiлерi анықтауға мүмкiндiк бередi. Осы кедергiлердi жоятын, бiздiң аумағымыз бойынша транзиттiктерiн қоса алғанда сауда ағындарын өсiруге мүмкiндiк беретiн жолдар мен құралдарды табу қажет. Бұл контексте "Транзит туралы" заңның жобасы Қазақстан Республикасы үшiн қызмет көрсетудiң тарифтерi мен сапасы Қазақстан Республикасындағы көлiк дәлiздерiнiң бәсекелестiк қабiлетiн арттыруға ықпалы секілді қазiргi бар рәсiмдер мен практикаларды ұтымды етуге үлес қосады. Қазiргi уақытта көлiк-коммуникация саласында клиенттер үшiн мынадай екi маңызды принцип бар:
- Беру уақыты
- Олардың қауіпсiздiгін қоса алғанда тасымалдау кезiндегi жөнелтудің тұрған жерi мен шарттары жөнiндегi ақпарат.
Сондықтан бiз тасымалдаулар бойынша ақпаратты орталықтандырылған жинау мен өңдеуді құру арқылы жүктiң жылжуын жақсартуымыз қажет. Бұл тағы да жүйелi мониторингтің пайдалылығын дәлелдейдi.
Көлiк операцияларының тиiмдiлігі мен Республиканың әлеуетiн толық пайдалану жобадан жаңа ортада тарифтердi қайта қарауды және белгiлеудi талап етедi. Тарифтер тек транзиттік көлiк қызмет көрсетулерiнiң нақты өзiндiк құнын өтеуі ғана емес, сондай-ақ олардың сапасын арттыруды ынталандыруы тиiс. Тарифтiк жүйе түрлi аймақтық шығындарға байланысты түрлi тарифтер белгілеуi тиiс. Жүк көлiгiнiң сапасы берудің жылдамдығымен және келген кезiндегi тауарлардың жақсы жай-күйiмен айқындалады. Сондай-ақ жолаушылардың тiлегi жылдамдық пен жақсы жағдайлылық болып табылады. Бұл принциптер тарифтік жүйенің егжей-тегжейлi компоненттерiн мұқият зерделеу мен толық талдауды бiлдiредi.
Көлiк инфрақұрылымын дамытуға капиталды инвестициялаудың көпшiлік жағдайда пайданың төмен деңгейiн әкелетiндiгін, бұл салаға инвестиция жасау шетелдiк және жеке капитал үшiн тартымдылықты аз ететiндiгi, мұның көлiк желiсiн тиiсті түрде дамытпауға және орнықтырмауға алып келетiндiгі белгiлi. Сондықтан қоғамда тасымалдау толық емес қажеттi көлемде жүзеге асырылады. Осыған орай инвестицияларды тарту үшiн және көлiк кәсiпорнына бiрте-бiрте өзін-өзі қаржыландыруға мүмкіндік беру үшін әділ салық саясаты әзiрленуі және қолданылуы тиiс.
Қазiргі бар жолдарды қалпына келтiру қайта жаңарту немесе ұқсастарын пайдалану және жаңаларын жасау секiлдi қарқынды күрделi салымды талап ететiн мұндай шаралар сөзсiз шетелдiк инвестициялауды талап етедi және бұл өз кезегiнде егжей-тегжейлi техникалық-экономикалық негiздеменiң негiзiнде жұмылдыруы мүмкін.
TPACEKA бағдарламасы республиканың транзиттік әлеуетiн iске асыру жөнiнде техникалық көмек беруге жәрдемдесер, бiрақ шын мәнiнде, жалпы әлеуеттің 2/3 жуығы TPACEKA бағдарламасының ықпал ету аймағынан тыс қалып отыр.
Келесi маңызды фактор Қазақстан Республикасы заңдарының рәсiмiн оңайлататындай етiп, бұл ретте кеден органдарына өздерiнiң бақылау және кiрiстер алу мiндеттерiне залал келтiрмей қайта қарау болып табылады.

Жобаның мақсаты:
Жобаның жалпы мақсаты Қазақстан Республикасы дәлiздерiнің бәсекелестiк қызметiн арттыру болып табылады. Бұл мыналарды көздейдi:
- Жүк және жолаушыларды тасымалдауға арналған шығындарды қысқарту
- Осы тасымалдаулардың жылдамдығын арттыру

- Мынадай:
- Жүйелі мониторинг жүргiзу
- Статистиканы орталықтандырылған жинау мен өңдеу жолымен көлiк қызмет көрсетулерiн ұлғайту мен сапасын жақсартуды қолдау

- Мiндеттерi:
- Қазақстан Республикасы үшiн "Транзит туралы" моделдiк заңды әзiрлеу жолымен көлiк жөнiндегi ұлттық базаны қайта қарау.
- Көлiк секторындағы тарифтік және салықтық рәсiмдердi жақсарту жөнiндегі ұсынымдар.
- Кеден рәсiмдерiн Қазақстанның аумағы арқылы транзиттік ағындарды көбiрек тартатындай етiп оңайлату жөнiндегi ұсынымдар.
- Көлiк дәлiздерi жылдамдығының параметрлерiн қоса алғанда тасымалдаулар жөнiндегi деректердi орталықтандырылған жинау мен өңдеудi құруды және толық әрi ақиқат ақпаратты уақытылы тартуды көздейтiн көлiк есебiнiң сапасын жақсарту жөнiндегі шаралар.
- Қазiргі бар жолаушылар мен жүк ағындарын, атап айтқанда, транзитке, импорттық және экспорттық операцияларға қатыстыларын зерттеу, Қазақстанның өнеркәсiптiк, және мұнай-газ өндiрiсiнiң күтiлiп отырған дамуына сәйкес көлiктiк болжамдауды дайындау.
- Негiзгі жобаларды техникалық-экономикалық негiздеудi дайындау, Бұл

транзиттік мүмкiншiлiкті жақсартады.

- Барлық осы мiндеттерде интермодальді және құрастырмалы көлiктiк

практиканың дамуын есепке алу.

Жалпы индикативтiк бюджет: 2.0 МЕВРО

N 9 жобаның сипаттамасы

Жобаның атауы: Қазақстан Республикасының мұнай өндiру секторын және

мұнайды тасымалдау секторын қолдау

Сектор: Энергетика

Жобаның құны: 2.0 M п

Жобаның ұзақтығы: 24 ай

Түпкі алушы: Энергетика, индустрия және сауда министрлiгi

Негіздемесi:

Қазақстан Республикасының "ҚазақОйл" ұлттық мұнай-газ компаниясы 1997 жылы құрылды және шетелдiң қатысуындағы кәсiпорындарды қоса алғанда Қазақстанның мұнай және газ секторындағы 20-ға жуық кәсiпорында үлестiк қатысуы бар. Бұған "Маңғыстаумұнайгаз" АҚ (акцияларының 25% ҚазақОйлға тиесiлi), "Ақтөбе мұнайгаз" (акцияларының 20% ҚазақОйлға тиесiлi), "Өзенмұнайгаз" АҚ (акцияларының 85% ҚазақОйлға тиесiлi), "Ембiмұнайгаз" АҚ (акцияларының 85% ҚазақОйлға тиесiлi), "Теңiзмұнайгаз" АҚ (акцияларының 85% ҚазақОйлға тиесiлi) және "Теңiзшевройл" бiрлескен кәсiпорны (акцияларының 25% ҚазақОйлға тиесiлi) кiредi. ҚазақОйл акцияларының үлесiне ие компаниялардың мұнай өндiру көлемi 1997 жылы мұнайдың 28 млн тонна жалпы санының 24 млн тоннадан астамы тиедi.
ҚазақОйл бұл компанияларда мемлекеттiк қатысуды бiлдiредi және Қазақстан Республикасы атынан мұнай мен газды барлауға, өндiру мен қайта өңдеуге келiсiм жасаса алады.
"ҚазТрансОйл" компаниясы елдiң мұнай өнiмдерiн тасымалдау секторындағы мүддесін бiлдiру мақсатында Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң N 461 қаулысымен 1997 жылғы сәуірде құрылды. Компанияның басқаруында 6,300 км-ге жуық негiзгi арналы құбыр желiлерi мен 3,400 км су құбыр желiлерi бар (олардың ішiндегі мейлiнше маңыздылары Өзен алып кен орнын қоса алғанда, Маңғыстау облысының кен орындарында Волгадан су берудi қамтамасыз етедi).
ҚазТрансОйл бұдан басқа құбыр желiлерi жөнiндегi халықаралық жобаларда Қазақстан Республикасының мүдделерiн білдiруге уәкiлеттi.
Жақында ҚазТрансОйлдың активтерi ҚазақОйлға берiлдi.
Энергетика секторындағы жалпы iрiктеу Энергетика және сауда министрлiгiне жүктелген. Барлау жұмыстары мен мұнай және газды өндiрудi лицензиялауға жауапты Инвестициялар жөнiндегі мемлекеттік комитет болып табылады.

Негiзгi мiндеттерi:
1997 жылы Қазақстанның мұнай-газ секторына қайта құрылымдау жүргізiлдi. Мұнда ҚазақОйлға ұлттық мұнай-газ компаниясының дәстүрлi рөлi жүктелiндi.
Инвестициялар жөнiндегi мемлекеттiк комитеттен басқа ҚазақОйл 1996 Таsis-тiң мұнай-газ секторындағы мониторингтi ұйымдастыруда компанияны қолдауды қамтамасыз етуге бағытталған жобасының алушысы болып табылады, ол мемлекеттiк органдарға мұнай-газ компаниялары-операторлары алған деректердi сақтау мен сұратуға мүмкiндiк беретiн деректердiң пилоттық базасын қамтиды, сондай-ақ оның құрамдас бөліктерiнің бiрi жобаларды дамытудағы компаниялардың қабiлетiн күшейту болып табылады және бұдан басқа бұрғылаудың алдыңғы қатарлы технологияларын оқытуды қамтиды.
Жаңадан ұсынылып отырған жоба мемлекеттiк құрылымдардың байқаушылар рөлiндегi мүмкiншiлiгiн одан әрi күшейтуге нысаналанған және сондай-ақ мұнай өнімдерiнің сапасы мен сертификатталуы мен тәуелсiз бақылау, теңiз операцияларын жүргiзуi кезiнде қоршаған ортаның қауіпсiздiгі мен қорғалынуы мәселелерiнде жәрдемдесу секiлдi мұнай-газ секторын дамыту үшiн шешушi мәнi бар кейбiр басқа да мәселелерге бағытталған.
Жер бетiндегi құбыр желiлерi үшiн қоршаған ортаның қауiпсiздiгi мен қорғалынуына осы секiлдi жәрдемдесуде ҚазТрансОйл компаниясына оны халықаралық деңгейде құбыр желiлерiнiң компания-оператор ретiнде дамытуға және тануға қолдау көрсетiледi.
Осымен негiзгi мiндеттерi мыналар болып табылады:
- Энергетика министрлiгіне және/немесе "ҚазақОйл" компаниясына олардың реттеушi және/немесе байқаушы рөлiне одан әрi жәрдемдесу;
- Мұнай мен мұнай өнiмдерiн сертификаттаудың тәуелсiз жүйесiн құру;
- Теңiз операциялары үшiн қауiпсiздiк пен қоршаған орта мәселелерiне жәрдемдесу;
- ҚазТрансОйл компаниясына құбыр желiлерiнiң операторлығы үшiн қауiпсiздiк пен қоршаған орта мәселелерiнде жәрдемдесу.

Негізгi компоненттер:
Негiзгi компоненттер мыналарды қамтиды:
ҚазақОйл компаниясына және/немесе Энергетика министрлiгiне олардың реттеушi және/немесе байқаушы рөлiне одан әрi жәрдемдесу:
- Энергетика министрлiгiне газ секторындағы заңдар мен энергетика саласындағы салық салу режимiнiң мәселелерi бойынша жәрдемдесу;
- "ҚазақОйл" компаниясына халықаралық есеп жүйесiн, ақпараттық басқару жүйесін және басқа да халықаралық басқару құралдарын ұйымдастыруда жәрдемдесу;
- Әлiбекмола, Қожасай және Өрiктау кен орындарын игеру бойынша техникалық-экономикалық негiздерге арналған материалдардың нұсқалары мен жиналуын әзiрлеу;
Мұнай мен мұнай өнiмдерiн сертификаттаудың тәуелсiз жүйесiн құру:
- Мұнай мен мұнай өнiмдерiн сертификаттаудың тәуелсiз жүйесiне арналған стандарттарды әзiрлеу;
- Мұнай мен мұнай өнiмдерiнiң сапасын талдау мен сертификаттау үшін Атырау қаласында қазіргі бар ұйымның жанына пилоттық лаборатория құру;
- Сапаны және мұнай мен мұнай өнiмдерінің сапасын сертификаттау жөнiндегi басқа да iлеспе мәселелердi қамтамасыз ету бойынша оқыту бағдарламасы (жүргізу орны - Атырау қаласы);
Теңіз операциялары үшiн қауiпсіздiк пен қоршаған орта мәселелерiне жәрдемдесу:
- Теңiз операциялары кезiнде қауіпсiздiк пен қоршаған ортаның жалпыға бiрдей стандарттары мен рәсiмдерiн әзiрлеу;
- Теңiзде белгiлi бiр қазақстандық компания-оператор үшiн теңiз операциялары кезiнде қауіпсiздiк пен қоршаған ортаны қорғаудың стандарттары мен рәсімдерiн әзiрлеу;
- Теңiз операциялары кезiнде қауіпсiздiк пен қоршаған ортаны қорғаудың стандарттары мен рәсiмдерi бойынша оқыту бағдарламасы (оқыту орны - Ақтау қаласы);
"ҚазТрансОйл" компаниясына құбыр желiлерiнiң операторлары үшiн қауiпсiздiк және қоршаған орта мәселелерiнде жәрдемдесу:
- Ескертiлетiн техникалық қызмет көрсету жүйесi секiлдi мәселелердi қоса алғанда, құбыр желiлерiнiң операторлары үшiн қауiпсiздiк пен қоршаған ортаның жалпыға бiрдей стандарттары мен рәсiмдерiн әзiрлеу;
- "ҚазТрансОйл" компаниясы операция жүргiзетiн, ескертiлетiн техникалық қызмет көрсету, құбыр желiсiнiң мониторингi жүйелерi және модельдеу жүйелерi секiлдi мәселелер, қоршаған ортаның қауіпсiздiгi, мониторингi және авариялық жағдайлар кезiндегi iс-әрекет мәселелерi көрсетiлетін құбыр желiсiнiң шағын секциясы үшiн мониторингтің пилоттық жүйесін құру;
- ҚазТрансОйлдың барлық операцияларына осындай жүйенi қолдану жөнiнде бизнес жоспар дайындауға арналған материалды жинау;
- Құбыр желiлерiнiң операторлары үшiн техникалық қызмет көрсету рәсiмдерi, қоршаған ортаның қауiпсiздiгi мен қорғалануының стандарттары мен рәсімдерi бойынша оқу бағдарламасы (жүргiзу орны - Ақтау қаласы);
Оқыту бағдарламасы бұрын Таsis-тiң жәрдемдесуімен негiзi қаланған

Мұнайгаз өнеркәсiбiнiң оқу орталығымен бiрлесiп жүргiзілуі тиiс.

Осы жоба бойынша iс-шаралар Ақтау қаласында жергiлiктi деңгейде алушы

ретiнде iс-қимыл жасайтын тиiстi құрылымды құрумен байланысты болады.

Мұндай құрылымның құрылуына жауапкершiлiк қазақстандық уәкiлеттi

органдарға жүктеледi.

Жалпы индикативтiк бюджет: 2.0 М п

Сарапшылар 1,500,000

Жабдық 300,000

Басқалар 200,000

Барлығы 2,000,000

ЕУРОПА ҚОҒАМДАСТЫҒЫ

ТЕХНИКАЛЫҚ ЖӘРДЕМДЕСУ БАҒДАРЛАМАСЫ

ІС-ҚИМЫЛ БАҒДАРЛАМАСЫ 1999

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ

үшін

1999 жылға IС-ҚИМЫЛ БАҒДАРЛАМАСЫ

1. Айқындама

Атауы Қазақстан үшiн 1999 жылға арналған

Тасис iс-қимыл бағдарламасы

Құны: 16.65 млн. Eypo

ЕҚ үлесi: 16.65 млн. Eypo

Ұзақтығы: 2002 ж. 31 желтоқсанға дейiн

Бюджет тармағы: В7-520

Бағдарламалардың Даниель Гиядер (DGIA-C4)

үйлестiрушiсi:

Жобаны енгiзу: Свен Кьелстромның бөлiмi (SСR=А3)

2. Бағдарламаның қысқаша мазмұны

Қазақстан Республикасы үшiн техникалық жәрдемдесу жөнiндегi Іс-қимыл бағдарламасы (ID) экономиканың негiзгi секторларындағы бiрқатар iс-қимылды бiрiктiредi, атап айтқанда: Құрылымдық және Ұйымдық Реформа, ауыл шаруашылығы мен агроөнеркәсiп, сондай-ақ инфрақұрылымды дамыту; қорлардың кейбiрi қаржылық ұсыныстағы "Шығындар сметасы және қаржыландыру" деген 10-тармақта егжей-тегжейлi сипатталған шағын жобалардың бағдарламалары бойынша бөлiнедi. Ұлттық та, аймақтық та деңгейлерде жүзеге асырылуға тиiс бұл iс-қимылдардың мақсаты ортақ - Қазақстанды демократиялық қатынастар мен нарықтық экономикаға өту кезеңiнде қолдау. Осы қадамдар Қазақстан өкiметi мен Тасис Басқарушы комитетi арасында келiсiлген 1996-1999 жж. Индикативтiк бағдарлама шеңберiнде қолға алынатын болады. Олар 1997 жылға арналған алдыңғы Iс-қимыл бағдарламасын жалғастырады әрi кеңейтедi.
Бағдарлама 16.65 миллион Eypo мөлшерiндегi ЕҚ гранттары есебiнен қаржыландырылады; 7.35 миллион Қазақстанның шағын жобалар бағдарламасына, сондай-ақ АТА бағдарламасына қатысуына арнап бөлiнетiн болады. ЕҚ қаржыландыратын әрi Қазақстан үшiн мүдделi болып табылатын басқа iс-қимылдарды қорлар жеке, мемлекетаралық бағдарлама арқылы қамтамасыз ететiн болады.

3. Елдегі ахуал

3.1. Саяси даму
Қазақстанға неғұрлым кеп дәрежеде Орталық Азияда, және де ТМД елдерiнiң арасында көбiрек дәрежеде нарықтық реформаларды жүргiзу саласындағы өзiнің көшбасшылық жағдайын сақтап қалудың сәтi түстi.
Халықаралық күштер тарапынан берiлген кеңестер басшылығымен iс-қимыл жасай отырып, Үкiмет түбегейлi реформалауды басынан кештi; министрлiктердiң, мемлекеттiк комитеттер тәрiздi саны қысқартылды. Президентке тiкелей бағынысты мынадай бiрқатар ықпалды агенттiктердi құру арқылы Президент өз билiгiн нығайтты: Стратегиялық жоспарлау және реформалар жөнiндегi агенттік (СЖА), кейiнiрек Мемлекеттiк қызмет iстерi жөнiндегi агенттiк (МПА). 1998 жылдың, басында Президент Н. Назарбаев Ұлттық Банктің бұрынғы Төрағасы Жандосов мырзаны Премьер-Министрдің Бiрiншi орынбасары қызметiне тағайындады. Мұнай және газ министрлiгi Қазақойл мемлекеттiк компаниясы болып қайта құрылды, ол мұнай-газ операцияларының мемлекеттiк үлесiн басқарады. 1998 жылғы қыркүйекте Қаржы министрлiгi жанындағы Мемлекеттiк салық комитетi таратылып, Мемлекеттiк кiрiс министрлiгi құрылды.
Қазақстанның тәуелсiздiгiн алған сәтiнен бастап оның демократиялық институттарын топтастыру саласында iлгерілеушiлiкке қол жеткiзiлдi. Парламент, әсiресе оның төменгi палатасы Мәжiлiс қазiргi заманғы нарықтық экономикаға қажет заңдық инфрақұрылым үстiнде көп iс атқарды, ал Теңге бүгiнгi таңда толығымен еркiн айырбасталатын валюта. Неғұрлым маңызды жаңа заңдардың бiрi 1996 жылдың желтоқсанында қабылданған Валюталық реттеу жөніндегi ереже болып табылады, ол соңғы кезеңге нүкте қойды әрi шетел валютасымен және ресей рублiмен халықаралық мәмiлелердi жасауға мүмкiндiк бердi.
Зейнетақы реформасын жүргiзу жалғасуда, бiлiм беру және денсаулық сақтау секторларымен байланысты мәселелер, сондай-ақ жаңа азаматтық кодексті талқылау процесi жүруде.
Бұрынғыша, Қазақстан үшiн адам құқығы туралы мәселе шетiн мәселе болып қалып отыр, әйтсе де мұнда да Үкiмет пен үкiметтiк емес ұйымдардың ынтымақтастығы тәрiздi оң iлгерiлеушiлiктер бар. Алайда оларды жүзеге асыруда осы кезге дейiн кемшiлiктер бар. Өлiм жазасына кесу үкiмi жойылмаса да, оны қолдану саласы азайғандығын, ал соңғы жылдары шығарылатын өлiм жазасына кесу үкiмдерiнің саны қысқартылғанын атап өткен жөн.
Халықтың көпшiлiгiнiң әлеуметтiк жағдайы ауыр күйде қалып отыр; кедейлiк оқпаны соңғы жылы ең төменгi деңгейдегi тұтыну себетiнiң деңгейiнен төмен тұрған табыс жағдайында тереңдей түстi. Еңбекақы төлеудiң көп кешiктiрiлуі проблеманы шиеленiстiре түсуде. Экономикадағы, әсiресе өндiрiстiк сектордағы тоқыраудың Қазақстаннан қоныс аудару процесiне тiкелей әсерi бар. 1997 жылы елден көшiп кетудi таңдайтын адамдардың саны шамалы азайды, алайда 1998 жылы ол қайтадан көбейдi, сөйтiп Қазақстаннан тағы 25000 адам қоныс аударды.
1998 жылдың негiзгi саяси оқиғасы Астана қаласының мемлекеттің жаңа ел ордасы ретiндегi ресми тұсаукесерi болып табылды. Орасан зор инвестициялар инфрақұрылымды: үкiмет ғимараттарын, мейманханалар мен әуежайды салуға бағытталды.

3.2. Макроэкономикалық даму
1991 жылы тәуелсiздiк алған сәтiнен бастан Қазақстан барлық жаңа тәуелсiз мемлекеттер үшiн ортақ қиындықтар шоғырына тап болды.
Қазақ үкіметi 1992 жылы нарықтық экономикаға бағытталған бiрте-бiрте реформалар процесiн бастады; біртіндеп қадам басу елде әлеуметтiк және ұлттық тұрақтылықты сақтау мақсатында, сондай-ақ әлеуметтiк жікті болдырмау үшін таңдалды. Құрылымдық өзгерiстер осындай эволюциялық тұрғыға орай баяу бастау алып жатқанда, реформалық іс-қимылдар үкімет макроэкономикалық тұрақтандыру бағдарламасын қабылдаған 1993 жылы елеулi күшейе түстi.
Тұрақтанудың алғашқы белгiлерi 1995 жылы біршама қатаң монетарлық және фискальдық саясат енгiзiлгеннен кейiн инфляция деңгейi едәуiр төмендеген кезде байқала бастады.
1996 жылдың екiншi жартысында ел тарихында тұңғыш рет өсу қайта қылаң бердi.
Оңтүстiк-Шығыс Азиядағы және Ресейдегi қаржы дағдарыстарына қатысты таяуда шетелді шарпып өткен есеңгiреу толқындары, сондай-ақ мұнай мен металдарға әлемдiк бағалардың құлдырауы қазақ экономикасына 1998 жылдың екiншi жартысында терiс әсерiн тигiздi. Макроэкономикалық нәтижелерге шолу жүргiзгеннен кейiн инфляция деңгейi 2,8%, ал жалпы ұлттық өнiмнiң (ЖҰӨ) құлдырауы - 2,5% құрады. 1996 жылы салық жинаудың қиындықтарына қарамастан, қазақ өкiмет органдары Халықаралық валюта қорымен (ХВҚ) келiсiлген ЖҰӨ-нiң 2,8% құрайтын бюджет тапшылығының белгiленген деңгейiне шықты. 1997 жылы үкiмет төленбеген зейнетақылар мен еңбекақылардың мөлшерiн жедел едәуiр азайту қажеттiгiмен бетпе-бет келдi де, бюджет тапшылығын, ХВҚ келiсiмiмен оны ЖҰӨ-нің 4,2% деңгейiне дейiн жеткiзе отырып, ұлғайтуға мәжбүр болды.
Ұлттық Банктiң инфляцияға қарсы көзқарасы Қазақ Теңгесiнің сыртқы құндылығын тұрақтандыруға жәрдемдестi және проценттiк ставкаларды төмендеттi. Айырбас бағамы, 1997 жылы 1%-тен төмен өзгермелілігi мен нақ сол кезеңде Теңгенің iс жүзіндегi айырбас құндылығының iлесе артуы жағдайында, соңғы екi жылда белгiленген есебінде тұрақты болды.
1998 жылы валюта резервтерiнiң деңгейi көршi Ресейдегi қаржы дағдарысына қарамастан, шамамен алғанда 1,9 миллиард АҚШ долларын құрай отырып, тұрақты қалыпта болды.
Ал валютаға келсек, үкiмет пен Ұлттық Банк құнсыздану болмайды деп сендірген мәлiмдемелер жасады, мұның негiзгi дәлелi ауқымды резервтердiң шетел валютасы мен алтын түрiнде сақталу фактiсi болып табылды. Теңгенi қорғау үшiн Ұлттық Банк таяуда қайта қаржыландыру ставкасын 18,5%-тен 25%-ке дейiн көтердi.
Осындай оптимистiк ресми болжамдарға қарамастан, шетелдiк инвесторлар сақтық танытып отыр. Ресей Қазақстанның негiзгi сауда серiктесi болып табылады; рубльмен жасалған операциялар елдiң шетелдiк сауда айналымының тек қана 7%-iн құраса да, көлемдерi бойынша Ресей Қазақстанның күллi экспортының 30%-тен астамын және оның импортының 42,5%-тiн құрады. Қазақстан мен Ресей банктерiнiң арасындағы байланыс өте күштi. Ресми статистикалық деректерге қарағанда шамамен 80 қазақ банктерiнiң Ресейдегi инвестицияларының көлемi жиынтығында 600 миллион Теңге (7 миллион Еуро) құрайды.
Қазақстанның Дүниежүзiлiк сауда ұйымына (ДСҰ) кiру жөнiндегi өтiнiшi табысты iлгерiлеуде, алайда егер ол белгiленген мақсатқа жетудi және 1999 жыл iшiнде қабылдануды қаласа одан әрi прогресс талап етiлмек.
Ресейдегi экономикалық дағдарыс 1998 жылдың неғұрлым күрделi оқиғасы болып табылды. Дағдарыс Ресей экономикасын ғана қатты керi ысырып қоймай, сол сияқты Орталық Азия республикаларына да терiс әсерiн тигiздi. Дағдарыс негiзiнен өзiнiң зардаптары арқылы тауарлармен сауда-саттық көлемiне және құнына, шетелдiк инвестициялар ағынына, айырбас бағамының тұрақтылығына, сондай-ақ сыртқы қарызды төлеу жөніндегi міндеттемелерге әсерiн тигізді әрі әсер тигiзе бермек. Бұл зардаптардың күллi Орталық Азия елдерінде елеулi әлеуметтiк-экономикалық маңызы болады. Қысқа мерзiмдi тұрғыда экономикалық өсу әлсiрейді, тұрақтандыру процесіне қатер туындайды, құрылымдық реформаларға бағытталған күш-жiгер кiбiртiктейдi, ал халықтың тiршiлiк-тұрмыс жағдайына терiс әсер тигізеді.
1998 жылдың бiрiншi жартысында Қазақстан өз саудасының үштен бiрiнен астамын Ресеймен жүзеге асырды. Ресей дағдарысының Қазақстанға әсерi сауданың төмендеуiнен мейлiнше сезілдi. Қазақстан елде жеткiлiктi түрде өндiрiлетiн Ресей азық-түлiк тауарларының көпшiлiгiн импорттауға уақытша тыйым салды. Қазақстанның ерекше проблемасы өз үлесiне тиген аралас нәтижеге келiп саяды: бұл - Ресей дағдарысы мен мұнайға ағымдағы бағалардың төмендiгi, өйткенi мұнайдан түсетiн табыс мемлекеттiң күллi кiрiсiнiң басым бөлiгiн құрайды.

3.3. Реформалардағы iлгерiлеу
Реформалау процесi әлi өзiнiң аяқталуынан мүлде алыс. Тәуелсiздiкке ие болғаннан кейiн қолға алынған экономикалық реформалаудың негiзгi шаралары бағалардың көпшiлiгiн ырықтандыруға, сондай-ақ iшкi саудаға ерiк беруге келiп сайыды. Қалған реформалар соңғы жылдары баяу жылжуда: жердi жекешелендiру ендi ғана басталды, ал жаппай жекешелендіру бағдарламасы, сондай-ақ шағын кәсiпорындарды жекешелендiру 1995 жылы аяқталуға таяу болса да, экономиканың кейбiр секторлары толық жекешелендiрiлген жоқ.
Қазақстанда реформалар процесi баяу бастау алды; ол тек соңғы екi айда жеделдеді, мұның өзi өзгерiстер процесiн қолдауға мiндеттенген халықаралық қоғамдастық тарапынан зор мақұлдауға ие болды.
Құрылымдық және ұйымдық реформалар демократиялық реформалардың нарықтық экономикалық реформалардан кенже қалуымен, бiркелкi жүргiзiлген жоқ.
Нарықтық реформалар көптеген салаларда табысты жүзеге асырылды, дей тұрғанмен экономикалық реформалар процесi әлi де аяқтала қойған жоқ. Тәуелсiздік алғаннан кейiн өмiрге енгiзiлген экономикалық реформалар негiзiнен бағалар мен сауданы ырықтандыру мәселесiнде шоғырландырылды. Тұтыну бағаларын ырықтандыруға негiзiнен қол жеткiзiлдi, алайда коммуналдық шаруашылық кәсiпорындарында екi жақты қаржыландыру сақталып отыр. Iшкi сауданың еркiн режимi орнықтырылды және Қазақстан Халықаралық сауда ұйымына мүшелігi туралы келіссөздердiң соңғы кезеңінде.
Шағын кәсiпорындарды жекешелендiру ресми тұрғыда 1997 жылы аяқталды, бұл ретте ақшалай аукциондар мен ваучерлер арқылы 13.000-нан астам кәсiпорын сатылды. Орташа және iрi кәсiпорындарды жекешелендiруде жедел iлгерілеуге қол жеткiзiлдi, әйтсе де мемлекет жекешелендiрiлген компанияларда капиталдың қомақты үлесiн ұстап қалып отыр.
Үкiмет шығынды кәсiпорындарды қайта құрылымдауға жәрдемдесу жөнiнде маңызды iс-қимылды қолға алды. 1998 жылы банкроттық туралы заңға оны ауыл шаруашылығы үшiн қолдану мақсатында түзетулер енгiзiлдi. 1998 жылдың ортасына қарай мемлекеттiк меншікте болған 26 төлемге қабiлетсiз кәсiпорын таратылды немесе сатуға қойылды. Алайда салық мiндеттемелерi бюджет берешектерiне жатқызылатын "өзара есептесулердi" жою жөнiндегi үкіметтiң күш-жiгерiне қарамастан шығынды кәсіпорындар өнiм берiп тұрушыларға, өз қызметкерлерi мен мемлекетi бюджетке төлемдердi кешiктiруiн жалғастыруда.
Коммуналдық қызмет көрсету кәсiпорындарын жекешелендiру энергетикалық сектордың генерациялық қуаттарының 80 процентiнен астамын жекешелендірiп әрi ұлттық телекоммуникациялық оператордың миноритарлық үлесiнiң көбiрек бөлiгін сатып, елеулi iлгерiлеуге қол жеткiзді. Энергия-бөлу жүйесінің қалған бөлiктерiне инвесторлар тарту әрекеттерi, әйтсе де, бағаны реттеудің тиiстi схемасының жоқтығынан табысты болмады. 1998 жылғы шілдеде бағаларды реттеуге жауапты Монополияға қарсы комитет оны Өнеркәсiп және сауда министрлiгіне бағынысты ету әрекеттерiнен кейiн қайтадан тәуелсiз болды.
Банк секторын нығайту жекешелендіру мен шетелдiк қатысу арқылы жүзеге асты. Капиталдың толымдылығы, бiрден бiр борышкердi белгiлеу жөнінде ережелерге сәйкес жүргiзiлген жетілдiру және сонымен байланысты кредиттеу бiрқатар банктер мен филиалдардың бас тартуына алып келдi. Бүгiнгi таңда банк секторы активтерiнің қомақты бөлiгi жеке меншiкте. Иеленуде шетелдiк үлес бар жиырма банк осы банк секторы капиталының шамамен 22%-iн құрайды. Шетел капиталының банк секторына қатысу үлесiне қандай да болмасын шектеулердiң жойылуы шетелдiк қатысуды одан әрi ұлғайтқан тәрiздi.
1997 жылғы қыркүйекте қазақ қор биржасының негiзi қаланды, ол қазiр де өз дамуының әлi балаң кезеңінде қалып отыр. Биржаның өз инфрақұрылымы, нормативтiк құрылымы және биржаға бағалы қағаздар жiберуге әлемдiк стандарттарға жуықтайтын талаптары болса да, жүргiзiлетiн сауда-саттық көп емес, оның үстiне олар жеткiлiктi дәрежеде ашық емес.
1998 жылғы қаңтарда Қазақстан үкiметi реформасы төлемдер көзінен төлем жасалатын қазiргi жүйенi толығымен қаржыландырылатын жүйеге өзгерту мақсатында жан-жақты зейнетақы реформасын бастады. Алайда, реформаны жүзеге асыру күрделi болып шықты, әрi әкiмшiлiк кедергiлермен де, сол сияқты зейнетақы қорлары үшiн жекеменшiк инвестициялар үшін тартымды мүмкіндіктерінің жоқтығы да тұсауланып отыр.
Қазiргi сәтте денсаулық сақтау, бiлiм беру және әлеуметтiк қорғау тәрiздi күллi мемлекеттiк секторда бюрократиялық құрылымдарды азайтуға бағытталған елеулi шаралар қолға алынды. 1997 жылдан берi үкiмет орталық атқарушы органдарды қайта құрылымдауды және бюджеттеу процесiн реформалауды iлгерiлетуде. Мемлекеттік қызметтi реформалау жүргiзілуде, ал 1998 жылдың соңында мемлекеттік қызмет реформасы саясатын тұжырымдау мақсатында Президент жанынан Мемлекеттiк қызмет iстерi жөнiндегi агенттiк құрылды.
Қазақстанның ауыл шаруашылығы ресурстары ТМД ауыл шаруашылығы күллi алқаптарының 20%-iн құрай отырып, орасан зор болып табылады. Алайда, елде ауыл шаруашылығы өндiрiсi төмен әрi төмендей түсуде (соңғы 5 жылда 50%-тен аса). Азық-түлiкпен өзiн-өзi қамсыздандыруды көбiрек қамтамасыз ету әрекетiнiң бiр бөлiгi ретiнде Қазақстанда шаруа қожалығы секторы мен агробизнестi жекешелендiру мақсатында ауқымды iс-қимыл қолға алынды. Мемлекеттiк фермалардың 90%-нен астамында жер пайдалану жеке меншiкке берiлді. Мақтаны қоса, ауыл шаруашылығы дақылдарын, өсiру елдiң оңтүстiгiндегi шағын фермалар мен кооперативтерде жүргiзiледi, ал өңдеушi компаниялар мен дистрибьюторлар (таратушылар) елдiң солтүстiгiнде орналасқан. Ауыл шаруашылығы өнiмiн бөлу жүйесi қазiргi сәтте мемлекеттiк жүйеден нарық талаптарына жауап беретiн жүйеге дами отырып, елеулi өзгерiстерге ұшырауда. Фермаларда және олардан тыс жерлерде қайта құрылымдау, сондай-ақ өндiру мен бөлудiң тиiмдiлiгiн арттыру білінер-бiлiнбес күйде қалып отыр, әрi бұрынғысынша орасан зор проблема болып табылады. 1998 жылдың астығы елдің батысындағы зор қуаңшылыққа байланысты 6,9 миллион тонна дәндi дақылмен соңғы 40 жылдағы ең нашар түсiм болып шықты.
Осы секторды дамыту бұл сектордың негiзiнен жекешелендірiлгеніне қарамастан, басым мәселе болып қалуда.
Басқа да жаңа тәуелсiз мемлекеттердегi тәрiздi Қазақстанда электр қуатын жан басына шаққанда тұтыну неғұрлым дамыған экономикалық аймақтарға қарағанда әлдеқайда жоғары болып қалып отыр.
Мұнай-газ секторы Қазақстанда неғұрлым жылдам өркендеушi сектор болып табылады. Анықталған мұнай қорлары жиынтығында 15 миллиард баррель құрайды, алайда Каспий теңiзінің табанындағы ықтимал қорлар едәуiр көбiрек болуы мүмкін. Қазақстан қорлары шамамен 85%-i Каспий теңiзiнiң маңында шоғырланған әрi өнімнің жартысы жер үстіндегі үш iрi кен орындарынан келiп түседі.
Айтарлықтай ауқымды инвестицияларға орай мұнай-газ өндірiсi өркендеп келедi, ағымдағы жылдық өндiрiс шамамен есептегенде 26 миллион тонна мұнай және 8 миллион кубометр табиғи газды құрайды. Шетелдiк компаниялардың бұл секторға қатысуы ұлғая түсуде.
Қазiргi кезде Қазақстанда халықаралық рыноктарға тiкелей шығатын мұнай-газ өткiзу құбыры жоқ. Тасымалдау Ресей өткiзгiш құбырлары арқылы және тым қымбат темiр жол тасымалдарымен шектеледi. Каспий құбыр өткiзу консорциумы (КҚК) жаңа құбыр салуды жоспарлауда, ол мұнайды Теңiз кен орнынан Қара теңiздегi Ресей порты Новоросийск арқылы экспорттауға мүмкiндiк бередi. Құрылыс басталып та кеттi, жұмыстарды 2001 жылы аяқтау белгiленген.
Қазақстанда үш негiзгi тазарту зауыты бар, олар елдiң тәуелсiздiк алған сәтiнен бастап өндiрiлетiн өнiм шығарудың елеулi кемуiн басынан кештi.
Заң тәртiбiмен 1996 және 1997 жылдары белгiленген, қоғамдық коммуналдық кәсiпорындарға қатысты нарықтық реформалар электр қуатына тарифтердiң күрт өсуiне, сондай-ақ төлемдердi жинау тәртiбiнiң жақсаруына алып келдi. Энергетикалық тарифтер өнiм бiрлiгiне қуаттың бөлiнiсiне жұмсалатын олардың толық өзіндiк құнынан төмен белгiленсе де, төлемдердi жинаудың жақсартылған тәртiбi, сондай-ақ болашақта да тарифтер бiрте-бiрте өсуiн жалғастырады деген тұтынушылардың күтулерi тұрақты энергия сақтау жүйесін дамытуға және енгiзуге қуатты стимул ретінде әрекет етеді.
Сондықтан осы сектордағы ел ұшырасып отырған негiзгi проблемалар Қазақойл компаниясын қайта құрылымдаумен, көмiр сутегiлердi неғұрлым төмен баға бойынша тасымалдаумен және тазартушы зауыттарды неғұрлым тиімді пайдаланумен байланысты.

4. Бағдарламаны жетілдіру және пысықтау

Осы Iс-қимыл бағдарламасы 1996-1999 жылдардағы Индикативтiк бағдарлама шеңберінде жасалды, онда екi Iс-қимыл бағдарламасы әзiрленген болатын. 1996-97 жылдарды қамтитын бiрiншiсi 1997 жылдың бюджетiнен алынды, ал шешiм талап етiлетін, 1998-99 жылдарды қамтитын екiншiсi 1999 жылдың бюджетiнен алынды. 1996-1999 жылдардағы Индикативтiк бағдарламаға арналған стратегия Қазақстанның өтпелi кезеңдегi мұқтаждарын, Тасис тарапынан, сондай-ақ басқа да халықаралық донорлар тарапынан оған дейiн көрсетiлген көмектi назарға ала отырып, Қазақстан өкiметiмен өткiзiлген талқылаулар негiзінде әзiрлендi. Ол Тасистiң Басшы комитетiне 1996 жылғы маусымда табыс етiлдi, кейiннен Қазақстан өкiметi мен Комиссия қызметтерi арасында құжат жүзiнде келiсiлдi, 1996 жылға қарашада қол жеткiзiлген келiсiм мен Еуропа қоғамдастығына мүше елдер қабылдағаннан кейiн 1997 жылға арналған Iс-қимыл бағдарламасын Тасистiң Басшы комитетi 1997 жылғы мамырда бекітті.

5. Басқа донорлармен үйлестiру

Бiрнеше арналар бойынша басқа донорлармен үйлестiру әрекеттері қолға алынуда. Негiзгi халықаралық донорлардың өкілдерімен, атап айтқанда Дүниежүзiлiк банк пен Еуропа Қайта Жаңарту және Даму банкiмен, әр түрлi бағдарламалардың мақсаттары мен мазмұнына шолу жасау, сондай-ақ iс-қимылдарды үйлестіру мақсатында жүйелі кездесулер өткiзiлiп тұрады. Мұның үстiне, Комиссия мен ЕҚ-ға мүше елдер Қазақстанға арналған тиiстi көмек бағдарламалары туралы ұдайы пiкiрлер мен ақпарат алмасып отырады. Комиссияның Алматыдағы өкілдiгi халықаралық донорлық қоғамдастықпен нақты секторлар бойынша жүйелi кездесулер өткiзеді. Осындай асулар донорлар үшін тиiстi басымдықтар мен бағдарламаларды мейлінше жақсы түсiнуге жәрдемдестi. Қазақстан 1992 жылы мүшелiгіне кiрген Дүниежүзiлік банк, негізінен техникалық көмек пен саяси заемдар арқылы, елге белсенді қолдау көрсетуде. 1998 жылдың басына дейiн Банк жалпы сомасы 1.18 миллион АҚШ долларына тең заем операцияларын бекiтті. Ең соңғы түзету мен 350 миллион АҚШ долларынан астам сомаға операциялық заемдар Мемлекеттiк секторды басқаруды, Мемлекеттік қазынашылық қызметiн жаңғыртуды, Мұнай кен орындарын оңалтуды, сондай-ақ жылжымайтын мүлiкке және сумен жабдықтауға қатысты екi пилоттық жобаны қолдау iсiн қамтиды.
Еуропа Банкi (ЕҚЖБ) үшiн осы жылға арналған негiзгi басымдықтар мыналар болып табылады: Көрсетiлетiн қаржылық қызметтер шағын және орташа кәсiпорындардың қазiргi қолда бар ақша қаражатын iрiктеп алынған жеке меншiк салалар мен банктiк емес ұйымдарда акционерлiк капиталдың үлесiн сатып алу жолымен қолдауды жалғастыру); қайта құрылымдауды қаржыландыру арқылы жекешелендiру процесiн Өнеркәсiптiк және Өндiрiстiк қолдау, Инфрақұрылым (Ақтау айлағына және темiр жолды жақсарту бағдарламасы арқылы тарату желiсiнде жалғастырылып отырған қолдау), Энергетика және табиғи ресурстар, Ауыл шаруашылығы мен агроөнеркәсiп.
Азия Даму банкi (АДБ) осы сәтке дейiн жалпы сомасы 230 миллион АҚШ доллары болатын алты кредитке келiсiмiн бердi. АДБ үшін басымдықтар мыналар болып табылады: Зейнетақы реформасы бағдарламасы, Ауыл шаруашылығын дамыту, Фермаларды қайта құрылымдау, Базалық бiлiм беру және Жолдарды оңалту.
Халықаралық Валюта қоры (ХВҚ) үкiметпен тұрақтандыру бағыты үстiнде тығыз жұмыс iстеуде. 1997 жылдың ортасына қарай ХВҚ-ның, 1996-98 жылдарды қамтитын Кеңейтiлген кредит беру бағдарламасында жазылған барлық макроэкономикалық міндеттерге қол жеткізілді. Құрылымдық реттеу мәселелерi жөнiнде тығыз ынтымақтастық жалғасуда.
1999 жылғы Iс-қимыл бағдарламасын дайындау кезінде басқа донорлар, атап айтқанда Дүниежүзiлік банк, ЕҚЖБ, АДБ, екi жақты бағдарламалар бойынша Еуропа қоғамдастығына мүше елдер, сондай-ақ ЮСАИД бастаған немесе көздеген бастамашылықтар ескерiлдi. Тұтас алғанда, Тасис жобалары мен басқа донорлардың iс-қимылдары бiрiн-бiрi жақсы толықтырады. Мұның өзi техникалық жәрдемдесу бойынша негiзгi қызмет ретіндегі Тасистің және басты халықаралық заемшылар ретiндегi Дүниежүзілік банктiң, ЕҚЖБ-нiң, АДБ-нiң рөлiнен айрықша көрiнедi.

6. Бағдарламаның 1996-99 жылдар Индикативтiк
бағдарламасындағы рөлi

Тасис көмегiнiң жалпы мақсаты жергiлiктi халықтың тұрмыс деңгейі мен сапасын көтеру мақсатында Қазақстанда саяси, әлеуметтiк және экономикалық ахуалдағы өзгерiстердi қолдау болып табылады. Тасис қаржыландыратын қызметтің негiзiне салынған басшы принцип алдыңғы Индикативтiк бағдарламаға (ИБ) сәйкес Қазақстан өкіметінің макроэкономикалық және секторалдық саясатын қолдау болатын. Және бұл ИБ-нiң 1996-1999 жылдарға арналған басшы принципi болып қалып отыр.
Үкiметтiң ХВҚ-мен және Дүниежүзiлiк банкпен ынтымақтастықтағы реформалар бағдарламасының негiзгi мақсаттары макроэкономикалық ахуалды тұрақтандыру, өндіріс өнімін шығарудың кемуін кері бағытқа бұру, өндіріс өнімділігін жақсарту және орта мерзiмді перспективада тұрақты дамуға қол жеткізу, сондай-ақ халықтың жағдайы мүшкіл топтарын қорғау болып табылады.
Қазақстан өкiметiмен келiссөздер нәтижесiнде 1996-1999 жылдардағы Индикативтiк бағдарлама шеңберiнде Қазақстан Үкiметiнiң реформалар бағдарламасының негiзгi желiлерiне қолдау көрсететiн басым салалар, Серiктестiк және ынтымақтастық туралы келiсiм мен Дүниежүзiлiк сауда ұйымына кiрудi қоса, мыналар болып табылады деп шешілді: Құрылымдық және Ұйымдық реформалар, Ауыл шаруашылығы мен агроөнеркәсiп, сондай-ақ Инфрақұрылымды Дамыту. Мұның өзi, егер нақты өзектi қажеттiк анықталса, сондай-ақ егер осындай қызмет саяси экономикалық реформаларды жалпы ынталандыруға қосымша ретiнде қаралатын болса, басқа жобаларды қолдауды жоққа шығармайды.
1996-1999 жылдардың Индикативтiк бағдарламасы жобаны айқындау және жүзеге асыру әдiсiне бiрқатар жаңа элементтер енгiзедi, оны қысқаша былайша сипаттауға болады: мақсаттардың шектеулi шоғырына көбiрек назар аудару; секторлардың iшiнде де, сол сияқты арасында да, Тасис жобаларында, сондай-ақ Мемлекетаралық Тасис бағдарламасымен және басқа да донорлар жобаларымен мейлiнше өзара толықтырушылық пен мақсаттылыққа және де нәтижесінде, көбiрек қайтарымдылыққа қол жеткiзу үшiн жобалардың үлкен көлбеу байланысы; жобаларды кейiннен қадағалап отыру және ұзарту неғұрлым тиiмдi байланыстырылып, нәтижесінде, қайтарымдылығы көбiрек болуы үшiн жобалардың төрт жылдық құрылым шеңбердегi ұзақтығы мен құрастырылуына көбiрек назар аудару; және де ұлттық үкiметтердің тiлектерiне сәйкес жобалардың мүмкiндігiнше инвестицияларды атап көрсете отырып неғұрлым көрнекi және нақты нәтижелерi болуға тиiс.
1999 жылғы Iс-қимыл бағдарламасы (IБ) 1996/97 жылғы IБ-мен басталған 1996-1999 жылдар индикативтік бағдарламасында белгiленген мақсаттардың жалғасы болып табылады. Жалпы алғанда ол үш басым бағыт бойынша 10 жобаны қамтиды. Жобалардың саны қысқарды (96/97 Iс-қимыл бағдарламасында 15), ал жобаның өмiршеңдiгi артты. Осының нәтижесінде нақты секторларда күш-жiгердiң неғұрлым ауқымды шоғырлануына және жобалардың неғұрлым тұрақты болуына қол жеткiзiледі. Ағымдағы Iс-қимыл бағдарламасы шеңберінде, сондай-ақ қазақ үкiметiнің тiлектерiне сәйкес, жобалардың қаржылық ресурстарының 60%-не жуығы мейлiнше басым салаға, Құрылымдық және Ұйымдық реформаға жұмсалады. Мемлекеттiк те, сол сияқты жекеменшiк секторларда да туындап келе жатқан нарықтық экономиканы қолдауды ортақ мақсаты етiп қойған ұйымдар мен мекемелердi реформалау және қайта бағдарлау ауқымды тақырып болып табылады. Оқыту/қайта оқыту арқылы басқару мен әкiмшiлiк ету мүмкіндіктерiн жаңарту, сондай-ақ стратегияны тұжырымдауға консультативтiк жәрдемдесу күллi реформалау процесiнiң мiндеттi шарты болып табылады. Егер басшылық дамуды жоспарлай алмаса әрi ұйымдық қолдау мен бақылау құрылымын тиiстi орнына қоя бiлмесе, онда саяси, экономикалық әлеуметтiк шиеленiстiң болмауы мүмкiн емес. Мемлекеттiк мекемелерге бет бұру әр түрлi бес жоба бойынша жүргiзiледi: мемлекеттiк қызметшiлердi оқыту және қайта оқыту құқықтық реформа жөнiндегi жобаны жүзеге асыру арқылы; Мемлекеттік кiрiс министрлiгiне салықтарды басқарудағы оның ұйымдық мүмкiндiктерiн дамытуға жәрдемдесу арқылы; Экономикалық жоспарлау жөнiндегi агенттiкке ақпаратты талдау мен экономикалық болжамдауда көрсетiлетiн қолдау арқылы; Қазақ Менеджмент, экономика және болжам институтының (КИМЭП) ұйымдық құрылымдарын жетілдіру арқылы; Экология министрлiгiне қалаларда aya кеңiстiгiнің ластануын азайту жөніндегi экологиялық стратегияны тұжырымдауға жәрдемдесу арқылы қамтамасыз етiледі.
Екiншi басым бағыт, Ауыл шаруашылығы мен Агроөнеркәсіп, бойынша қызмет ауыл шаруашылығы мен оның қосалқы функцияларына арналады. Қазақстан бұрынғыша өзiнiң жалпы ұлттық өнiмiнiң 15%-iн құрайтын ауыл шаруашылығы мен оған жататын салаларға аса тәуелді, алайда сектор өткiр проблемаларға тап болуда. Ең алдымен мұндай жағдай әмiршiл-әкімшіл жүйе қалдырған мұраның арқасында, сондай-ақ өнiм өндіруді жолға қою мен өндірілген өнімді бөлу қызметiндегi iркiлiстерден де орын алуда. Бастапқы ауыл шаруашылығы мен өнiмдi өңдеу жөніндегi қызметтер әлi қайта құрылымданбаған және соңғы жылдары инвестицияларға зәру. Көптеген фермаларды жекешелендiру нәтижесінде бiрқатар өнiм берiп тұрушылар үшiн кредиттер тоқтатылды. Қазiргi жағдайды түзету және ауыл шаруашылығын келешекте дамытуға жәрдемдесу қажеттігін қазақ үкіметі мойындап отыр.
1997 жылғы бағдарлама кредит алуда, шаруа қожалығы техникасына қол жетiмдiлiктi жақсартуда, сондай-ақ көтерме сауда рыноктары мен маркетингтiк ақпарат жүйелерiн дамытуда, жекеменшiк фермаларға ерекше қолдау көрсетіп, жекешелендiру элементтерiн қолдады. Жаңа, ұсынылатын жоба көтерме сауда рыноктары мен маркетингтiк ақпарат жүйесiнiң қазiргi желiсiне кiрiктiрiлетiн болады әрi осы мүмкiндiктердi тиiмдi қазiргi заманғы нарық инфрақұрылымы мен ауылдағы жергiлiктi ақпараттық жүйелерге кеңейтеді.
Үшiншi басым сала көлiк пен энергетикаға негiзгi мән бере отырып, Инфрақұрылымды дамыту болып табылады. Қазақстан Каспий теңiзiнен Қытайға дейiн, Сiбiрден Орталық Азияның оңтүстiгiне дейiн көсiлiп жатқан орасан зор жазық жерде орналасқан, мұның өзi елдi аймақтық сауда ағындарының табиғи торабына айналдырады. Экономикалық өмiр тiршiлiгiнің басты орталықтары осынау орасан зор жер алабында шашырай орналасқан. Экономика ауқымды дәрежеде шикiзат (мұнай-газ, минералдар) экспортына, сондай-ақ көршi мемлекеттер арқылы жоғары сапалы тауарлар импортына тәуелдi. Сондықтан жан-жақты қамтитын және бәсекеге қабiлеттi көлiк желiсiн дамыту да Қазақстан үшiн негiзгi басым бағыт болып табылады.
Бүгінгі күнге дейiн Тасистің көлiк секторындағы көмегi негiзiнен TPACEKA жобалары арқылы, мемлекетаралық бюджет қаражатынан қамтамасыз етiлiп келдi, оларда Қазақстан өзiнiң стратегиялық орналасқан жерiне қарай негiзгі серіктес мемлекет болды. Алайда ТРАСЕКА дәлiзi Қазақстан аумағының 1/3 ғана қамтиды, ал ТРАСЕКА жобасынан тыс басқа көлік жолдары елдің экономикалық дамуы үшін теңдей дәрежеде маңызды.
Жаңа, ұсынылатын жоба алдыңғы ТРАСЕКА жобалардың жетiстiктерiн кеңейтеді әрі әкімшілік және кеден рәсімдерін жаңартуға қосымша үлес енгізу жолымен, тасымалдау ережелері мен тариф саясатын жақсартудағы көмекпен, көлiк жылдамдығы параметрлерiн әзiрлеумен, өнеркәсіп, мұнай-газ, өндіруші аймақтарда, ел экспорты үшін зор стратегиялық маңызы бар жерлерде көлiк магистральдарындағы қозғалысты болжаумен, транзиттiк мүмкiндiктердi жетiлдiретiн iргелi жобалардың Техника-экономикалық, негiздемелерiн даярлаумен Казақстанның көлiк дәлiздерiнiң бәсекелестiгiн арттыруға бағытталады.
Мұнай-газ ресурстарына келсек, Қазақстан INOGATE (Иногейт - Еуропаға мұнай мен газды тасымалдау жөнiндегi мемлекетаралық бағдарлама) бағдарламасының мүшесi болып табылады, оның мақсаты негiзiнен жұмыс істеп тұрған желiні қалпына келтiру үшiн аса қажеттi инвестицияларды тартуға көмек, сондай-ақ өткiзгiш құбырдың жаңа бағыттарын енгiзу болып табылады. Газ желiсi жеке меншік компаниялардың басқаруында болғандықтан, Қазақстан бұл шағын секторда өзi үшiн ешқандай пайдаға ие болған жоқ. Алайда мұнай желiсiне және сауданы жақсартуға келгенде, Қазақстан желiнi аудиттеу жөнiндегi Иногейт жобаларына қатысып, мемлекетаралық мұнай-газ желiсiнiң ұйымдық шеңберi жөнiндегi Иногейт Қамтушы (Зонтичное) келiсiмiне алдын ала қол қойды.
Мемлекетаралық қызметпен қатар қазақ секторын қайта құрылымдау бұрынғыша Тасис қолдауы басымдықтарына кiредi. Қазақойл компаниясының мұнай-газ секторындағы мынадай мүмкіндіктерін: мұнай мен мұнай өнiмдерiнiң сапасын бақылау, сертификаттау, ОФ-шорлық операциялар үшiн қауіпсiздiк пен қоршаған ортаны қорғау рәсімдерiн жүргiзу тәрiздi бақылаушы рөлiн нығайтуға бағытталған жоба өзiне ненi қамтиды. Көмек Каспий теңізінің қазақстандық су секторындағы мұнай-газ ресурстарын игеру перспективасында ерекше орынды бола түседі.
Қазақстан Республикасының экологиясындағы күрделi жағдайға орай және Тасистің қолданылып жүрген Ережесiне байланысты ұсынылатын жобалар дизайны мен оларды жүзеге асыруда қоршаған ортаны қорғау мәселелерiне тиiстi назар аудару ерекше маңызды.

7. Бағдарлама компоненттерi

1999 жылға арналған техникалық көмек беру жөнiндегi Iс-қимыл бағдарламасы өз назарын үш басым бағытқа шоғырландырады, атап айтқанда: Құрылымдық және Ұйымдық реформа, Ауыл шаруашылығы мен Агроөнеркәсiп, сол сияқты Инфрақұрылымды дамыту, әсiресе көлiк және энергетикаға қатысты. Бұған қоса, Ұлттық Индикативтiк бағдарламалар арқылы бiрқатар қаржыландыру тетiктерi бар, олар Iс-қимыл бағдарламасының негiзгi жобаларына қосымша тәсілдермен Тасис бағдарламасының мақсатына қол жеткiзу үшiн жұмылдырылуы мүмкін.

7.1. Құрылымдық және Ұйымдық реформа
Бiрiншi кезектi басымдықтар iшiнде - Құрылымдық және Ұйымдық реформа, ұйымдар мен мекемелердi реформалау және туындап келе жатқан нарықтық экономиканы қолдау жағына қайта бағдарлау ауқымды тақырып болып табылады. Жоба өзгерiстер процесi үшiн маңызды мынадай: құқықтық реформа, статистика реформасы, салық басқару реформасы, макроэкономикалық саясат, жоғары оқу орындарын реформалау, өнеркәсiптiк бәсекелестiк, қоршаған ортаны қорғау тәрiздi салаларға арналған.
- Қазақстан инфляция қарқынын ауыздықтау, тапшылықты бақылауға келтiру, сондай-ақ ырықтандыру мен жекешелендiрудi басты назарда ұстайтын жүйелi реформаларды енгiзу арқылы тұрақты макроэкономикалық құрылымды қамтамасыз етуге өз күш-жiгерiн шоғырландырды. Жұмыс iстеп тұрған құқықтық құрылымның кемшiндiгiн ұғына отырып үкiмет Құқықтық реформа жөнiндегi мемлекеттiк бағдарламаны мақұлдады. Ұсынылған жобаның негiзгi мақсаты мыналар болып табылады: (1) заң жобаларын жазу саласында техникалық консультациялар беру, сондай-ақ нарықтық реформаларға қатысты заңдарды даярлау жолымен, нарықтық оқу заң жүйесiн дамытуды қолдаумен, заң ақпаратына қол жеткiзудi жеңiлдетумен және соттардың әкiмшiлiк қызметшiлерi мен судьяларды оқыту жолымен нарықтық экономиканың жұмыс iстеуiне байланысты салаларда нормативтiк-құқықтық, жүйе мен ұйымдарды нығайту.
- Серiктестiк және ынтымақтастық туралы келiсiм (СЖЫК), егер ЕҚ-ның бәсекелестiк туралы ережелерiне қайшылықтар болмаса, Қазақстанның өз өнеркәсiбiн қайта құрылымдау және дамыту жөнiнде қолға алып отырған iс-қимылына, Қоғамдастықтың қатысуын iлгерiлетуге бағытталған өнеркәсiптiк ынтымақтастыққа жәрдемдесудi қамтамасыз етедi. Қазақ экономикасының ырықтандырылуы мен сыртқы сауда үшiн ашылуы ұлттық рынокта және ТМД рыноктарындағы өндiрiстiң кемшiлiктерiн көрсеттi. Ұсынылатын жоба (2) кәсiпорындардың халықаралық стандарттарға сәйкес дамуына, сондай-ақ, ұлттық және әлемдiк нарықтарда неғұрлым күштi бәсекелестiк ету мүмкiндiгiн бередi.
- Ақпарат жинау, экономикалық талдау және болжамдау Экономикалық жоспарлау жөніндегi агенттiк құзырында болып табылады. Осы Агенттiк әлеуметтiк, экономикалық және аймақтық даму жөніндегi Индикативтiк жоспарларды даярлау үшін, сондай-ақ Мемлекеттiк инвестициялар бағдарламасын даярлау үшiн жауапты. Ұсынылатын жоба (3) Агенттік қызметкерлерiнiң макроэкономикалық модельдеу және болжамдау әдістемелерiн пайдалану саласындағы дағдыларын жетiлдіруге тиiс.
- Қазiргі заманғы басқару дағдылары мен халықаралық деңгейдегі бiлiм-бiлiкке оқытып-үйрету жолымен бизнес және мемлекеттiк қызмет саласында басшыларды қалыптастыру қажеттiгiн ұғына отырып, мемлекет президент жарлығымен 1992 жылы Қазақ менеджмент, экономика және болжам институтын құрды. 1993 жылы Тасис КИМЭП-те Бизнес-Әкiмшiлiк ету магистратурасы (БӘМ) бағдарламасына қолдау көрсете бастады (4).
Соңғы бiрнеше жыл iшінде студенттер мен жаңа бағдарламалар саны едәуiр артты. Халықаралық донорлар қоғамдастығының КИМЭП-ке қолдауы осы оқу орнының Орталық Азиядағы үздiк экономикалық мектептердiң бiрi ретiнде танылуына өз үлесiн қосты.
Бүгiнгi таңда туындаған негiзгi проблема экономикалық дербестiк пен орнықтылыққа қол жеткiзу, шетелдiк оқытушылар құрамын сапасы қарайлас жергiлiктiлермен алмастыру, сондай-ақ барлық әкiмшiлiк шығындарды жабу үшiн жеткiлiктi табыс көзін табу болып табылады. Ұсынылатын жоба КИМЭП-тiң Еуропалық бизнес мектептерiнiң желiсiне кiрiгуiн нығайтуға, оның жалпы сапасын жақсартуға, сондай-ақ оның экономикалық дербестiгiн, орнықтылығын қамтамасыз етуге мүмкiндiк беруге тиiс.
- Қазақстанның негiзгi экологиялық проблемалары су ресурстарының ластануымен, ауаның ластануымен, радиоактивтiк ластанумен байланысты. Мемлекет мұнай және газ ресурстарын тиiмсiз пайдаланудан, сондай-ақ Семей облысының радиоактивтiк ластануынан зардап шегiп отыр.
Экология және табиғи ресурстар министрлiгi, Тасистi қоса алғанда, халықаралық донорлар қоғамдастығының қолдауымен тұрақты даму жөніндегi Ұлттық экологиялық iс-қимыл бағдарламасын әзiрледі. Экологиялық проблемалар талданып, мынадай өлшемдерге сәйкес: денсаулық сақтау, қоршаған ортаны қорғау және экономикалық даму - басым проблемалар ретiнде атап көрсетiлдi.
Жол көлiгi санының барған сайын артып келе жатқан өсуi елдің экологиялық проблемаларының ұлғаюына әсер етiп отыр. Айрықша бұл Алматы және Шымкент тәрiздi үлкен қалаларда орын алуда, онда ауа ластануының 70%-тен астамы көлiк құралдарының қалдық газдарымен байланысты, мұның өзi халықтың денсаулығына өте нашар әсер етуде. Статистика тыныс жолдары сырқаттары мен рактың жылдам өсуін көрсетiп отыр. Оның сапасын жақсартуға, көлiк қалдық газдарының деңгейiн төмендетуге, сондай-ақ қоғамдық экологиялық сананы (5) жақсартуға бағытталған шаралар қажет, олар экология және көлiк саясаты стратегиясын дамытуды қолдау жолымен ауаның ластануына байланысты ахуалды жақсарту жөнiндегi негiзгi мәселелердi қамтиды.
Алматы қаласында ластанудың жұртшылық денсаулығына терiс әсерiн төмендетуге бағытталған шаралар бойынша пилоттық іс-қимыл өткiзiледi.
- Мемлекеттiк кiрiс министрлiгi президент жарлығымен 1998 жылғы қарашада құрылды. Жаңа министрлiктiң негiзгi мiндетi салықтарды басқару болып табылады. Ұсынылатын жоба (6) Мемлекеттiк кіріс министрлiгiнің салықтарды жинау мен басқарудағы ұйымдық мүмкiндiктерiн, оның функционалдық құрылымын әзiрлеу салық қызметшiлерiнің бiлiктiлiгi мен дағдыларын арттыру әрi салық төлеушiлер үшiн неғұрлым қарапайым және әділеттi рәсімдер ұсыну жолымен нығайтуға бағытталады.

7.2. Ауыл шаруашылығы және агроөнеркәсiп
Ауыл шаруашылығы Қазақстанда ауылдық жерде 2 миллионнан астам үй шаруашылығын қолдай отырып және 1995 жылғы iшкi ұлттық өнiмнің шамамен 15%-ін енгiзе отырып, маңызды рөл атқарады. Бұл сан 1986-1990 жылдармен салыстырғанда 25%-тен төмендеп кеттi және де, бәлкiм, таяуда жекешелендiрiлген кейбiр фермалардың үлесiн жете бағаламайды. 1995 жылы 194 миллион гектар жер ауыл шаруашылығы мұқтажына арналған болатын, олардың тек 16%-i ғана егiстiк жерлер санатына жатады. Жердi өңдеу қысқа мерзiмдi өсiру маусымымен, бұл 125-175 күн, сондай-ақ сирек әрi ретсiз жаңбырлармен шектеледi. Осындай кедергiлерге қарамастан, сектор отбасылық тұтыну үшiн негiзгi тамақ өнiмдерiнiң едәуiр бөлiгiн берiп тұрады, импорт негiзiнен шай, кофе, зәйтүн тұқымдарымен және қантпен шектеледi.
Жер реформасы және фермаларды қайта құрылымдау үкiмет тарапынан назарға iлiктi, алайда шын мәнiсiнде жекеменшiк фермалармен қамтылған аумақ шағын болып қалып отыр. Ауыл шаруашылығы жерлерiнiң көпшiлiк бөлiгi (75%), әдетте, бұрынғы бастықтардың басшылығымен өндiру мен сатудың жекеменшiк жүйесi-мiс дегендi пайдаланып, бұрынғы мемлекеттiк секторда қалып отыр. Жердi шын мәнiнде жекешелендiруден өзге, оны пайдалану аймақтық деңгейде экономикалық, әлеуметтiк және саяси факторлармен шектеледi. Облыстық деңгейдегi бастамашылықтар арқылы одан әрi серпiн алмаса, фермаларды қайта құрылымдау процесi тоқтап қалу қаупi бар. Осы, басымдылығы жөнiнен екiншi, саладағы Тасистің көмегi негiзiнен жекеменшiк фермерлiк сектордың дамуында өзектi болып табылатын мәселеге арналады, атап айтқанда: тиiмдi ауыл шаруашылығы маркетингтiк инфрақұрылымын құру.
Жетiлдiрiлген маркетинг жүйесiнің мәнi фермерлік ресурстарды бөлуде және тұтынушылардың мұқтаждарын қанағаттандыруда сатып-алуға берiлген тапсырыстардың емес, бағаның айқындаушы факторға айналуында болып табылады. Маркетинг тiзбегiнiң әрбiр буынында нағыз бәсекелестiк болуға тиiс. Көп арналы маркетингтiк жүйенi дамыту, бағалардың ашықтығын қамтамасыз ететiн ақпараттық нарық жүйесiмен бiрге бәсекелес бағаларды қамтамасыз етудiң неғұрлым тиiмді тәсiлi болып табылады. Ауыл шаруашылығы өнiмiн бөлу жүйесi қазiргi сәтте, мемлекеттiк жүйеден нарық мұқтаждарына жауап беретіндей жүйеге дами отырып, елеулi өзгерiстерге ұшырау үстiнде.
Ұсынылатын ауыл шаруашылығы маркетингтiк жобасы (7) Ауыл шаруашылығы министрлiгiне және облыстық департаменттерiне ауыл шаруашылығы рыногының қолайлы инфрақұрылымын дамытуға жәрдемдеседi және көтерме сауда рыноктарында әзiрленген бастамашылықтар мен нарықтық ақпарат үшiн қосымша әрi тiрек ретiнде қызмет ететiн болады.

7.3. Инфрақұрылымды дамыту
1996-1999 жылдардың Индикативтiк бағдарламасында айқындалған үшiншi басым сала Инфрақұрылымды, атап айтқанда энергетика мен көлiктi дамыту болып табылады.
- Қазақстанның стратегиялық орналасқан жерi оның кең байтақ кеңiстiгiн аймақтағы сауда үшiн табиғи торапқа айналдырады. Iскерлiк экономикалық белсендiлiктiң негізгi орталықтары күллi орасан зор аумақ бойынша шашырай орналасқан. Ел экономикасы шикiзат (мұнай, газ, минералдық ресурстар) экспортына және көршi мемлекеттер аумағы арқылы жоғары сапалы тауарлар импортына аса тәуелді. Тиiмді көлiк жүйесi, сонымен, елдің экономикалық дамуы үшiн аса қажет болып табылады.
Бүгiнгi күнге дейiн Тасистің көлiк секторындағы жәрдемi негiзiнен ТРАСЕКА жобалары арқылы қамтамасыз етiліп келдi, онда Қазақстан өзiнің стратегиялық орын тепкен жерiне орай негiзгi серiктес мемлекет болды. Алайда, ТРАСЕКА дәлiзi Қазақстан аумағының 1/3 ғана қамтиды, ал ТРАСЕКА жобасынан тыс қалған көлiк жолдары елдiң экономикалық дамуы үшiн теңдей дәрежеде маңызды.
Жаңа, ұсынылатын жоба алдыңғы ТРАСЕКА жобаларының жетiстiктерiн кеңейтедi әрi әкiмшiлiк және кеден рәсімдерiн жаңартуға қосымша үлес енгiзу жолымен, тасымалдау ережелерi мен тариф саясатын жақсартудағы көмекпен, көлiк жылдамдығы параметрлерiн әзiрлеумен, өнеркәсiп, мұнай-газ, шикiзат өндiру аймақтарында, ел экспорты үшiн зор стратегиялық маңызы бар жерлерде көлiк магистральдарындағы қозғалысты болжаумен, транзиттiк мүмкiндiктердi жетiлдіретiн iргелi жобалардың Техника-экономикалық негiздемелерiн даярлаумен Қазақстанның көлiк дәлiздерiнiң бәсекелестiгiн арттыруға бағытталады.
- Қазақстанның мұнай-газ секторы Қазақойл компаниясына ұлттық мұнай-газ компаниясы дәстүрлi рөлi берiле отырып, 1997 жылы қайта құрылымданған болатын. Таяуда ғана, мұнай тасымалдарымен айналысатын екiншi компания Қазақойлды халықаралық интеграцияланған компанияға өзгерте отырып, оған қосылды.
Қазақойл оның мұнай-газ секторындағы байқаушы рөлiне көмек беруге бағытталған 1996 жылғы Тасис жобасының алушысы болып табылады, мұның өзi мемлекеттiк құрылымдарға жұмыс iстеп тұрған мұнай-газ компаниялары алатын ақпаратты сақтауға және сұратуға мүмкіндік беретін пилоттық деректер базасын жасады, сондай-ақ жобаны дамытудағы оның мүмкiндiктерiн нығайтуға бағытталған элементті қамтиды, бұған қоса, мұнда бұрғылаудың алдыңғы қатарлы тәсілдеріне үйрету элементі де кіреді.
Жаңа, жобалық ұсыныс (9) мемлекеттiк құрылымдардың бақылаушы рөлiн атқару, мынадай: мұнай мен мұнай өнiмдерiнiң сапасын тәуелсіз бақылау және оларды сертификаттау, офф-шорлық қызметiнің қауiпсiздiгі мен қоршаған ортаны қорғау рәсімдерін алға апару, сондай-ақ қазiргi заманғы технологиялар саласында бiлiм-бiлiктi беру тәрiздi мұнай-газ секторының әрi дамуы үшiн өмiршең қажеттi басқа да мәселелерге бет бұру қабiлетiн одан әрi қарай күшейтуге бағытталатын болады.

7.4. Бистро
Бистро бағдарламасына Алматыдағы Еуропа Комиссиясының өкiлдiгi басшылық жасайды. Ол 100.000 Еуроға дейiнгi шағын жобаларды қаржыландыруға арналған. Оның негiзгi мақсаты: жергiлiктi жерлерден алынған ақпарат көп үмiт күттiретiн шағын жобаларды көрсеткен кезде жылдам әрі икемді іс-қимыл жасай отырып, Тасис бағдарламасын толықтыру; техникалық көмек жобалары үшiн таратуға немесе Тасистің негiзгi жобаларына көшiру мүмкiн болатын

үмiт күттіретін ұсыныстарды шағын ауқымда, жергiлiктi жерде тексеру; және

де iрi халықаралық көмек бағдарламаларына шығу оңайға түспейтiн серiктес

ұйымдардың барлық түрлері үшiн қол жетiмдi болу.

7.5. Шағын жобалар бағдарламасы

Қазақстан бұрынғыша шағын жобалар бағдарламаларының көпшiлiгіне

қатысатын болады.

8. Бағдарламаны жүзеге асыру

Ұсынылатын қадамдарды жүзеге асыруды 1999 жылы бастаған жөн. Бағдарламаны енгiзу, мүмкін болғанынша, ЕҚ жекеменшiк және мемлекеттік операторларын олардың қазақстандық серіктестерімен немесе арнаулы институттарымен, қоғамдық пайдалану кәсiпорындармен, қорлармен және т.б. байланыстырады. Жобаны жүзеге асырумен айналысатын ЕҚ ұйымдарының жұмысы қазақстандық серiктес кәсiпорындармен және мекемелермен бiрге әрi солар арқылы көтермеленетiн болады. Бағдарламаны ЕҚ Комиссиясы мен Қазақстан өкiмет органдары, көмектi ақырғы алушылар, сондай-ақ жалдаушы компаниялар мен мекемелер жүзеге асырады. Контрактiлер Тасис ережелерiне сәйкес тапсырылады.
Осы бағдарламаны жүзеге асыру, мұның өзi келiсiм жасасу дегендi бiлдiредi, 2002 ж. 31.12 аяқталуға тиiс. Төлемдер 2003 ж. 31.12 дейiн тәртiпке келтiрiлуге тиiс. Бағдарламаға сыртқы байланыстар жөнiндегi қоғамдық қызмет 1А Бас Директоратымен тығыз байланысты ынтымақтастықта басшылық жасайтын болады.
Бағалау және Мониторинг
Әдеттегi қадағалауға және егер қажеттiк болса, жергiлiктi жерде өткiзiлетiн бақылауға қосымша, Қоғамдастық Комиссиясының қызметтерi мен Есеп Палатасы бағдарламаның алға апарылуын және мердiгерлердiң iс-қимылын байқау мақсатында, сондай-ақ бағдарламалар мен келiсiмдер мақсаттарына қол жеткiзу фактiсiн кейiн жан-жақты баға берудi қолға алу үшiн тәуелсiз консультанттармен келiсiмдерге қол қойды.
Аудит
Осы бағдарлама бойынша қаржыландырылатын қызмет Қоғамдастық Комиссиясының тиiстi қызметтерi мен Есеп Палатасының, егер қажет болса, жергілiктi жерде өткiзу үшін, бақылауында болады. Осы бағдарлама қаржыландыратын шығыстар туралы есептер мен жазбаларды Қоғамдастық Комиссиясы мен Есеп Палатасының мiндеттерiне залал келтiрмей, Комиссия сырттан контракт бойынша жалдаған аудитор ұдайы тексеретiн болады.

9. Реформалар процесiн жүргiзу жөнiндегі үкiмет мiндеттемелерi

1996-1999 жылдардың Индикативтiк бағдарламасында айқындалғандай, Тасистiң 1996-1999 жылдар арасындағы жәрдемi Еуропа Одағы мен жаңа тәуелсiз мемлекеттер арасында қол жеткізiлген серiктестiк және ынтымақтастық туралы келiсiмге енгiзiлген белгiлi өзара ортақ экономикалық және саяси құндылықтар мен практикалық тұрғылар негiзiнде жүзеге асырылады. Бұл Хельсинки қорытынды Актiсiмен және жаңа Еуропаға арналған Париж Хартиясында айқындалғанындай демократиялық принциптер мен адам құқықтарын, сондай-ақ СБСЕ (ЕҚЫҰ), Бонн құжаттарында баяндалғандарды да қоса, нарықтық экономика принциптерiн құрметтеуге қатысты. Осы принциптер Еуропа Одағы мен оған мүше елдердiң iшкi және сыртқы саясатының іргетасын қалайды, сондай-ақ Еуропа Комиссиясының көмек беру мәселесiнде мiндеттi элемент болып табылады.
1998/99 Iс-қимыл Бағдарламасымен қаржыландырылатын қызмет Қазақстан өкiметi негiздеген макроэкономикалық және секторалдық саясаттың бiрыңғай тұтастығы болып табылады. Осы Iс-қимыл Бағдарламасының орындалуы өкiмет макроэкономикалық реформалардың қажеттi шараларын қолға алуды жалғастырып

отырған жерде ғана және де демократияға қарай ұласып отырған

iлгерiлеушiлiк бар жерде жүзеге асырылуы мүмкiн. Тап осы тәрiздi, Іс-қимыл

Бағдарламасы белгiлеген ынтымақтастық үшiн таңдап алынған кеңiстiк

шеңберiнде жобаны жүзеге асыру Қазақстан өкiметiнiң тиiстi реформалық

процестердi жүзеге асыруында жалғасып отырған ілгерiлеушiлiкпен

толықтырылуға тиiс.

IС-ҚИМЫЛ БАҒДАРЛАМАСЫ - ҚАЗАҚСТАН

1999

10. Шығындар сметасы мен қаржыландыру M Eypo

А. Кәсiпорындарды қолдау 8.8

1. Құқықтық реформаны жүзеге асыруға жәрдемдесу 1.0

2. Өнеркәсiптiк бәсекелеске жәрдемдесу 1.0

3. Экономикалық жоспарлау жөнiндегi агенттiктi қолдау 1.0

4. КИМЭП-тiң ұйымдық дамуына жәрдемдесу 2.3

5. Экология министрлiгiне жәрдемдесу 1.0

6. Мемлекеттiк кiрiс министрлiгiне ұйымдық жәрдемдесу 2.5

Б. Тамақ өнiмдерiн өндiру, өңдеу және бөлу 2.0

7. Ауыл шаруашылығы өндiрушiлерiн қолдау 2.0

С. Көлiк және телекоммуникациялар 2.0

8. Транзиттiк дәлiздер саясатын әзiрлеу 2.0

Д. Энергетика 2.0

9. Қазақойл компаниясын қолдау 2.0

Е. Бистро 0.85

Ф. Резервтер 1.00

Жиыны 16.65

Бұған қоса, Қазақстан (SРР&АТА) бағдарламаларына қатысудан өзiне

;пайда алады. Бұл жеке қаржылық ұсыныста баяндалатын болады. Тұтас алғанда

7.35 миллион Еуро мынадай салаларға бөлiндi:

1. Темпус 2.0

2. Стратегия тұжырымдауға консультативтiк жәрдемдесу 2.5*

бағдарламасы

3. Кеден 0.5

4. Статистика 1.5

5. Лиен 0.3

6. Менеджменттiң тиiмдiлiгiн арттыру бағдарламасы 0,3

7. Қалалардың бауырласуы 0.2

8. АТА тетiгi 0.05

Барлығы 7.35

*("Қазақстанның экономикалық үрдiстерi" журналының жарияланымдарын қоса)

І қосымша

ТАСИС-тiң алушы-елдерiнiң тiзiмi

Армения,

Әзiрбайжан,

Беларусь,

Грузия,

Қазақстан,

Қырғызстан,

Молдова,

Ресей Федерациясы,

Тәжiкстан,

Түркменстан,

Өзбекстан,

Монғолия.

II қосымша

ФАРЕ-нiң алушы-елдерінiң тізімі

Албания,

Болгария,

Венгрия,

Латвия,

Литва,

Польша,

Румыния,

Словакия,

Словения,

Чех Республикасы,

Эстония.

ҚАРЖЫЛАНДЫРУ ТУРАЛЫ МЕМОРАНДУМҒА

ҚОЛДАНЫЛАТЫН ЖАЛПЫ ҚАҒИДАЛАР

Бұдан әрi "КОМИССИЯ" деп аталатын, Еуропалық қоғамдастықтар Комиссиясы бұдан әрi "Қоғамдастық" деп аталатын Еуропалық экономикалық қоғамдастығы үшiн және оның атынан әрекет ете отырып
бiр тараптан, және
Бұдан әрi "ҮКIМЕТ" деп аталатын, Қазақстан Республикасының Үкiметi Қазақстан Республикасы үшiн және оның атынан әрекет ете отырып
басқа тараптан, бiрге "Келiсушi тараптар" деп аталатын.
Қазақстан Республикасының Қоғамдастық Кеңесiнiң 1991 жылғы 15 шiлдедегi N 2157/91 және 1993 жылғы 19 шiлдедегi N 2053/93 нұсқаулығында көрсетілгендей Қоғамдастықтың Техникалық көмек көрсету бағдарламасы бойынша ШАРАЛАР түрiнде көмек алатын ел болып табылатындығы ескерiлiп.
Қоғамдастықтың Техникалық көмек көрсету бағдарламасы бойынша Қазақстан Республикасында қаржыландырылатын ШАРАЛАРДЫ жүзеге асыру үшiн жалпы техникалық заңдық және әкiмшiлiк қағидалардың бекiтiлуi керектiгі ескерiлiп.

МЫНАЛАР ЖӨНІНДЕ КЕЛIСТI:

1-БАП

Келiсушi тараптар арасындағы ынтымақтастыққа көмек көрсету үшiн, Қазақстан Республикасындағы экономикалық және әлеуметтiк процестi ұстап тұру мақсатында Келісуші тараптар жоғарыда аталған нұсқаулықта көрсетiлгендей, Қаржыландыру туралы меморандумға қолданылатын осы Жалпы қағидалармен бекiтiлген, техникалық, заңдық және әкiмшiлiк құрылымдардың шеңберiнде қаржыландырылатын және iс жүзiнде жүргiзiлетiн ШАРАЛАРДЫ жүзеге асыруға келiстi. ШАРАЛАРДЫҢ (немесе ШАРАЛАР жиынтығының) жекелеген бөлшектерi Келiсушi тараптар қабылдауға тиiстi Қаржыландыру туралы меморандумда (бұдан әрi "Қаржыландыру туралы меморандум" деп аталады) баяндалады.
Келiсушi тараптар барлық ШАРАЛАРДЫҢ тиiстi түрде орындалуы үшiн барлық қажеттi қадамдарды жасайды.
Келісушi тараптар өзара келiсiм бойынша жекелеген шараны оның тиімді жүзеге асырылуы үшін түрлендіре алады. Осындай түрлендіру:
а) бағдарламаның әртүрлi сандық компаненттерiн бөлудегі Қаржыландыру туралы меморандумның құндар бойынша бөлiнiсте көрсетiлген соманың 15% аспайтындай, өзгерiске;
б) бағдарламаның мазмұнын және техникалық элементтерін елеулi түрде өзгерту жолымен бастапқыда айқындаған шарттар бойынша бағдарламаны орындауға ықпал жасауға әкеп соқпайды.

2-БАП

Қаржыландыру туралы меморандумға қолданылатын осы Жалпы қағидалармен қамтылған әрбiр ШАРА осы құжаттың қосымшасында баяндалған, әрбiр Қаржыландыру туралы меморандумға енгiзу жобаланатын жалпы ережелерге сәйкес жүзеге асырылады.
Қаржыландыру туралы меморандум ШАРАЛАРДЫ жүзеге асыру үшiн қажет болған жағдайда осы Жалпы қағидаларды түрлендiре және толықтыра алады.

3-БАП

Осы Жалпы қағидалардың шарттары, сондай-ақ Қазақстан Республикасы және көмек алған, бiрақ өзiнiң мәнi бойынша жекелеген Қаржыландыру туралы меморандуммен қамтылмаған басқа елдер үшiн мүдде бiлдiретiн, аймақтағы мемлекетаралық ШАРАЛАРДЫ қоса отырып Қоғамдастықтың техникалық көмек көрсету бағдарламасы бойынша қаржыландырылатын ШАРАЛАРҒА қолданылады.

4-БАП

Осы Жалпы қағидалар бойынша қаржыландырылатын ШАРАЛАРҒА қатысты мәселелер үшiн Комиссия өзiнiң Қазақстан Республикасының аккредитивтелген (егер ол бар болса), Комиссия атынан және Қазақстан Республикасының тиiстi билiк органдарымен тығыз ынтымақтастықта ШАРАЛАРДЫ заңды қаржылық және техникалық басқару практикасына сәйкес жүзеге асыруды қамтамасыз ететін

өкiлдігіне ұсыныс жолдай алады.

5-БАП

Осы Жалпы қағидаларға қатысты кез келген дау осы Жалпы қағидалардың

мақсатын назарға ала отырып мәселенi шешу үшiн барлық ықтимал күштер

тиiстi түрде салатын Келiсушi тараптар арасындағы консультациялардың

нысанасы болып табылады.

6-БАП

Осы Жалпы қағидалар оларға екі тарап та қол қойған күні күшіне енеді.

Олар Қоғамдастық Кеңесінің 1991 жылғы 15 шілдедегі N 2157/91 және 1993 жылғы 19 шілдедегі N 2053/93 нұсқаулығында көрсетілгендей Қоғамдастықтың Техникалық көмек көрсету бағдарламасы бойынша жүзеге асырылатын барлық шараларға қолданылады.

7-БАП

Қаржыландыру туралы меморандумға қолданылатын осы Жалпы қағидалар

Еуропалық экономикалық қоғамдастық және Кеңестiк Социалистiк Республикалар

Одағы 1991 жылғы 2 тамызда қол қойған Хаттаманы ауыстырады және жояды.

Брюссельде 4.2.1994 ж., түпнұсқалары ағылшын және орыс тiлдерiнде екi

түпнұсқалық көшiрмелерінде жасалды, әрбiр мәтiннiң бiрдей күші бар.

ЕУРОПАЛЫҚ ҚАЗАҚСТАН

ҚОҒАМДАСТЫҚТАР РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ YКIМЕТI

КОМИССИЯСЫ

Еуропалық, қоғамдастықтар Қазақстан Республикасы Премьер-

Комиссиясының вице-президентi министрiнiң Бiрiншi орынбасары

15.12.1993

ҚОСЫМША

ҚАРЖЫЛАНДЫРУ ТУРАЛЫ МЕМОРАНДУМҒА
ҚОЛДАНЫЛАТЫН ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

I ТАРАУ - ШАРАЛАРДЫ ҚАРЖЫЛАНДЫРУ

1-БАП - ҚОҒАМДАСТЫҚТЫҢ ЖОБАЛАНҒАН ҚАРЖЫЛЫҚ ҚАРАЖАТ БӨЛУІ

Мөлшерi әрбiр Қаржыландыру туралы меморандумда белгiленетiн, бұдан әрі "ЕЭҚ-тың субсидиясы" деп аталатын Қоғамдастықтың жобаланған қаржылық қаражат бөлуi тиiстi түрде бекiтiлген келiсiм-шарттардың немесе жұмыс бағдарламаларының негiзiнде салымдар шегiн және төлемдерді жүзеге асыруды айқындайды.

2-БАП - ТӨЛЕМДЕР

1. Төлемдердi Комиссия тiкелей мердігерге немесе жұмыс бағдарламасының негiзiнде нысандылықтар орындалған жағдайда арнайы жоба үшін арналған, мердiгерлер Комиссия немесе Комиссияның қадағалауымен ШАРАЛАРДЫ орындауға жауапты ұйымның атынан төлем жүргізілетін банктік шотқа аванс нысанында төлеудi жүргiзедi.
Әрбiр ретте, ШАРА жұмыс бағдарламасының негізiнде жүзеге асырылған кезде, шотқа аванстың төлемдер жасау қолдай ақша қозғалысының тиiстi жоспарларына негiзделе отырып жүргiзiледi.
Келiсім-шарттар стандартты келiсiм-шарттар және Еуропалық қоғамдастықтар Комиссиясы қолданатын келісім-шарттарға арналған жалпы ережелер сияқты халықаралық үлгілерге сәйкес болады.

ІI ТАРАУ - МАТЕРИАЛДЫ-ТЕХНИКАЛЫҚ ЖАБДЫҚТАУ

3-БАП - ЖАЛПЫ

Техникалық ынтымақтастық жөнiндегi келiсiм-шарттар және жеткiзу жөнiндегi келiсiм-шарттар жасау үшiн қолданылуға тиісті рәсім төменде тұжырымдалған принциптерге сүйене отырып Қаржыландыру туралы меморандумда белгіленеді.

4-БАП - БАСТАУ

КОМИССИЯ рұқсат еткен жекелеген жағдайларды қоспағанда келiсім-шарттарды орындау үшiн талап етілетiн материалдар, ресурстар және қызмет көрсетулер Қоғамдастықтан немесе 1991 жылғы 15 шілдедегі N 2157/91 және 1993 жылғы 19 шілдедегі N 2053/93 нұсқаулықтарда көрсетiлген бенефициарий-елдерден шығу керек. Бенефициарий-елдердiң осы келiсiмге қол қою сәтiне жасалған тiзімі қоса берiлдi.
Жекелеген жағдайларда және Комиссияның айрықша ұйғарымымен бастау РНАRЕ бағдарламасының бенефициарий-елдерiне, жерорта теңiз елдерiне дейін және бiрлесiп қаржыландырған жағдайда iске қатысты басқа үшiншi елдерге дейiн кеңейтiлуi мүмкiн. РНАRЕ бағдарламасының бенефициарий-елдерiнiң осы келiсiмге қол қою сәтiне тiзiмi қоса берiлді.
Бiртектi немесе әртүрлi ұлттық тектен шыққан фирмалар арасындағы топтастыру, консорциум және субмердігерліктер туралы келiсiмдер осы бастау қағидаларының ықпалында болады.

5-БАП - СТАНДАРТТЫ РӘСIМДЕРДЕН БАС ТАРТУ

Мәселенiң кiдiрiссiздігі немесе ШАРАЛАРДЫҢ мәнi, екiншi кезектегi маңыздылығы немесе ерекше сипаттарының (мысалы, екi кезеңдi қаржыландыру операциясы, көп желiлі операциялар, жекелеген техникалық ерекшелiктер және т.б.) себептерi бойынша ақталудың қайда екендiгі түсiндiрiлген жағдайларда КОМИССИЯ ерекшелiктер ретiнде:
- жобалар байқауы туралы шектеулi хабарландырудан кейiн жеткізiм жөнiндегi келiсiм-шарттарды орналастыруға;
- тiкелей келiсiмдермен келiсiм-шарттар жасауға рұқсат бере алады.

6-БАП - ЖЕТКIЗIМДЕР ЖӨНIНДЕГI КЕЛIСІМ ШАРТТАРҒА ҚАТЫСУ ШАРТТАРЫ

5-баптың шарттары бойынша жеткiзiлiмдер жөнiндегi келiсiм-шарттарға қатысу үшiн тең жағдайларға кепiлдiк берiледі, оның iшiнде қолайлы уақытта жобалар байқауына қатысуға шағырылымдар жариялау арқылы. Қоғамдастықтың хабарландыруы, әдетте, Еуропалық қоғамдастықтарында Ресми журналында және тиiстi бұқаралық ақпарат құралдарында Қазақстан Республикасы және басқа мүдделi елдер үшiн жарияланады.

7-БАП - КЕЛIСIМ-ШАРТТАР ҰСЫНУ

КОМИССИЯ әрбір операция үшін таңдалған ұсыныстың экономикалық аса тиімді, әсiресе өтiнiм берушiлер ұсынған бiлiктiлiктер мен кепілдіктер, жеткізілімдер мен қызмет көрсетулердің шығындары және сапасы, жүзеге асыруға арналған сипат пен шарттар, пайдаға асыру мен техникалық құндылықтар шығындар көзқарасымен қарағанда, болып табылатындығына кепілдік береді.
Жеткiзiлiмдер бойынша келiсiм-шарттар жобалары байқауының нәтижелерi Қоғамдастықтың Ресми журналында жарияланады.

8-БАП - ТЕХНИКАЛЫҚ КӨМЕК КӨРСЕТУ ЖӨНIНДЕГI КЕЛIСIМ-ШАРТТАР

1. Техникалық көмек көрсету жөнiндегi келiсiм-шарттар, әдетте, жобалар байқауы туралы шектеулi хабарландырудың артын ала немесе бұл Қоғамдастықтың жалпы бюджетiне қолданылатын қаржылық нұсқаулыққа сәйкес тiкелей келiсiм рәсiмі арқылы техникалық, экономикалық немесе қаржылық себептермен ақталған кезде жасалады.
2. Контрактiлердi не КОМИССИЯ не бұл Қаржыландыру туралы меморандумда көзделген кезде көмек алушы немесе оның атынан әрекет ететiн заңды тұлға КОМИССИЯ немесе оның Қазақстан Республикасындағы аккредитивтелген өкiлi, егер осындай бар болса, бекiткеннен кейiн құрайды, талқылайды және жасайды.
3. Жобалар байқауы туралы шектеулi хабарландыру шеңберiнде КОМИССИЯ немесе бұл Қаржыландыру туралы меморандумда көзделген кезде Комиссияның рұқсатымен көмек алушы немесе оның атынан әрекет ететiн заңды тұлға қатысуға шақырылатын әлеуеттi мердiгерлердiң түпкiлiктi тiзiмiн даярлайды.
4. Тiкелей келiсiм рәсiмiнiң шеңберiнде КОМИССИЯ немесе бұл Қаржыландыру туралы меморандумда көзделген кезде Комиссияның рұқсатымен көмек алушы немесе оның атынан әрекет ететiн заңды тұлға кандидатты таңдайды және келiсiм-шартты жасайды.

III ТАРАУ - ЖЕҢIЛДIКТЕР БЕРУ

9-БАП - ЖАЛПЫ АРТЫҚШЫЛЫҚТАР

Комиссия қаржыландыратын ШАРАЛАРДА жұмыс iстейтiн қызметкерлер iссапардағы сарапшылар мәртебесiн алады және YКІМЕТ осы мақсат үшiн Қазақстан Республикасына келген осы сарапшыларға және олардың отбасыларына Қазақстан Республикасында қызмет көрсетулерi осындай немесе осыған ұқсас мақсаттар үшін талап етілетін басқа экспатрианттардан кем емес құқықтар мен артықшылықтар бередi.

10-БАП - БЕКІТУ, ОРНАЛАСТЫРУ, КЕЛУ ЖӘНЕ ТҰРУ МYМКIНДIГІ

Жеткiзiлiмдер және қызмет көрсетулер бойынша келiсiм-шарттар жасалған жағдайда келісім-шарттарға қатысуға мүдделі тұлғалар Қазақстан Республикасына келуге және келiсiм-шарттың маңыздылығын талап етсе уақытша орналасуға және тұруға құқық алады. Бұл құқық тек келiсiм-шарт туралы қалай хабарланғаннан немесе жобалар байқауына қатысуға шақыру жарияланғаннан және келiсiм-шартты даярлау үшiн зерттеулер жүргiзетiн қызметкерлер қарағаннан кейiн ғана алынады: ол өз күшiн мердiгер аталған соң бiр айдан кейiн жояды.
YКIМЕТ, 9-бапта көрсетiлгендей, Қоғамдастық қаржыландыратын қызмет көрсетуге жасалған келісiм-шарттармен жұмыс iстейтiн қызметкерлерге және олардың отбасыларына бiрнеше дүркін қолданылатын визалар бередi және визалардың Қазақстан Республикасының қолданылу мерзiмдерiнiң ұзартылуын қамтамасыз етедi. Сонымен қатар YКIМЕТ жоғарыда аталған iссапардағы сарапшыларға келiсiм-шарттың сипаты талап еткен кезден бастап және оны орындау үшiн қажетті кезеңнiң шегiнде және Қазақстан Республнкасының тиістi заңдары мен қағидаларына сәйкес тұруға рұқсат алуға, онда жұмыс iстеуге және ол жерден шығып кетуге рұқсат береді.
Сарапшылардың келуiне орай ҮКIМЕТ оларға және олардың отбасыларына РЕСПУБЛИКАНЫҢ барлық аумағында еркiн орын ауыстыруға және кез келген қалада қандай да болмасын қосымша арнайы рұқсат алу қажеттілігінсіз тұруға рұқсат және виза береді.

11-БАП - ҚҰРАЛ-ЖАБДЫҚТАРДЫҢ ИМПОРТЫ МЕН ЭКСПОРТЫ

ҮКIМЕТ ШАРАЛАРДЫ жүзеге асыруға арналған қажеттi кәсiби құрал-жабдықтардың және оның iшiнде автомобильдердiң импорты үшiн қажеттi рұқсаттар бередi.
Iссапарға келген сарапшылар жобаны орындау мақсатында әкелiнген автомобильдерді осы автомобильдердің келiсiлген жобалар үшiн жеткiзiлгендерi және Қоғамдастықтың немесе Қоғамдастықпен тиісті үлгіде келiсiлген келiсiм-шартты орындау үшiн Қоғамдастықпен тиiстi үлгіде келiсiм-шарт жасасқан ұйымның қарауында тұратындығы көрсетiлетiн тiзiмге тiркейді.
Сонымен қатар YКIМЕТ жеткiзiлiмдер және қызмет көрсетулер бойынша келiсiм-шарттарды орындайтын жеке және заңды тұлғаларға Қазақстан Республикасының қолданылып жүрген заңдарына сәйкес жоғарыда аталған құрал-жабдықтар мен автомобильдердi қайтадан экспорттауға қажеттi рұқсаттар бередi.

12-БАП - ВАЛЮТА ИМПОРТЫНА ЖӘНЕ АЙЫРБАСТАУҒА БАҚЫЛАУ ЖАСАУ

ШАРАЛАРДЫ жүзеге асыру үшiн ҮКIМЕТ шетел валютасының импортына және сатып алуға рұқсаттар берiлуiн және Қоғамдастық мүшелерiнiң арасында айырмашылықтарды белгiлеместен валюта айырбастауға бақылау жасаудың қағидаларын қолдануды мойнына алады.
YКIМЕТ iссапардағы сарапшыларға және олардың отбасыларына техникалық көмек көрсету жөнiндегi келiсiм-шарттың мерзiмi ішiнде Қазақстан Республикасына шетелдiк валюта әкелуге және онда сақтауға қажеттi рұқсаттар бередi.
Сонымен қатар iссапардағы сарапшылар және олардың отбасылары өздерiнiң қарауларына орай пайдаланылмаған шетелдiк валютаны әкету құқығын алады.

13-БАП - САЛЫҚ САЛУ ЖӘНЕ КЕДЕН

1. Салықтар және баж салығы ЕҚ субсидиясынан қаржыландырылмайды.
2. ЕҚ субсидиясынан қаржыландырылатын немесе бiрлесiп қаржыландырылатын келiсiм-шарттарды орындау шегiнде Қазақстан Республикасына әкелiнген құрал-жабдықтар мен автомобильдердi қоса алғанда тауарлардан импорттық алымдар, салықтар немесе осындай сипаттағы, ҮКIМЕТ немесе оның қандай да болмасын органы бекiткен фискальдық алымдар алынбайды.
- КОМИССИЯНЫҢ талап етуi бойынша ҮКIМЕТ әңгіме қозғалып отырған импортталған тауарлардың жоғарыда аталған салықтарды, баж салықтарын және алымдарды реттеу туралы қандай да болмасын дауларға қарамастан келiсiм-шарттың қалыпты орындалуы үшiн өткiзу пунктiнен алушыға дейiн өз мерзімінде өткізілуіне кепiлдiк береді.
- ЕҚ субсидиясынан қаржыландырылатын жеткiзiлiмдер бойынша келiсiм-шартқа Қазақстан Республикасынан шығарылған өнiм енген жағдайда, келiсiм-шарт осындай жеткiзiлiм түрiне Қазақстан Республикасында қолданылатын iшкi салықтар немесе фискальдық алымдар енгiзiлмеген бағаның негiзiнде жасалады және осындай салықтар мен алымдардың тiзiмiн бөлек беру керек.
3. ЕҚ субсидиясынан қаржыландырылған келiсiм-шарттар Қазақстан Республикасына құжатты немесе тiркеу салымдарын немесе осындай алымдардың бар болуына немесе олардың енгiзiлуiне қарамастан бiрдей әрекетi бар фискальдық алымдарды штампылау талап ету ықпалында болмайды.
4. ЕҚ субсидиясынан қаржыландырылатын техникалық ынтымақтастық келiсiм-шарттары бойынша жұмыс iстейтiн экспатрианттарды қоса алғанда жеке және заңды тұлғалар Қазақстан Республикасындағы ҮКIМЕТ немесе оның қандай да болмасын органы алатын мынадай төлемдерден босатылады:
- әлеуметтiк сақтандыру шегерiлiмдерiнен;
- кәсiпкерлiк қызметке салынатын салықтан және табыс салығынан немесе Қоғамдастықтан немесе Қоғамдастық келiсiм-шарт жасасқан ұйымнан алынған осындай сипаттағы табыстан алынатын алымдардан.
5. Осы жерде жұмыс iстейтiндерден басқа техникалық ынтымақтастық жөнiндегi келiсiм-шарттарда айқындалған мiндеттердi орындау мақсатында жұмыс iстейтiн жеке тұлғалардың (және олардың отбасы мүшелерi) жеке пайдаланулары үшін импортталған жеке және тағам сияқты жеке пайдаланатын заттар әкелу алымдарынан, салықтардан және Қазақстан Республикасында YКIМЕТ немесе оған бағынысты қандай да болмасын орган алатын, балама күшi бар фискальдық алымдардан босатылады.
Айтылған жеке және үйде пайдаланылатын заттар келiсiм-шарт аяқталғаннан кейiн Қазақстан Республикасында қолданылып жүрген қағидаларға сәйкес не қайтадан экспортталуы не Қазақстан Республикасына сыйға тартылуы мүмкін.
Қолданылып жүрген қағидалар мен нұсқаулықтардың сақталысына бағына отырып, осы көлiк құралының тек қана тиiстi келiсiм-шарт кезеңi iшiнде пайдаланылу және осы кезеңнiң аяқталуы бойынша қайтадан экспорттау шартымен бiр отбасына бiр моторлы жылжымалы құралды баж салығын салмастан Қазақстан Республикасына импорттауға рұқсат етiлдi. Сарапшылар және олардың отбасыларының мүшелерi олардың өздерiнде бар жүргiзушi куәлiктерiн көрсете отырып жергiлiктi жүргiзушi куәлiктерiн ала алады.
6. 11-бапта көрсетiлгендей, кәсiби құрал-жабдықтарды импорттайтын жеке және заңды тұлғалар олардың өтiнiштерi бойынша аталған құрал-жабдықтарға қатысты Қазақстан Республикасының заңымен айқындалғандай уақытша әкелу жөнiндегi артықшылықтарды алады. Әкелу және әкету кезiнде осы барлық құрал-жабдықтарға баж салығы, салықтар салынбайды немесе ҮКIМЕТ немесе оған бағынысты қандай да болмасын орган алатын, осыларға ұқсас алымдар алынбайды.

ІV ТАРАУ - ТӨЛЕМДЕРДIҢ РӘСIМI

14-БАП - ТӨЛЕМДЕРДIҢ РӘСIМI

1. ЕҚ қаржыландыратын немесе бiрлесiп қаржыландырылатын келiсiм-шарттар бойынша мердiгерге өтiнiм, әдетте, ЭКЮ бойынша жасалады және төленедi. Ерекше негiздер болған кезде басқа валютаны пайдалануға Комиссия жекелеген жағдайларда рұқсат етедi.
2. Мердігерге өтiнiм ЭКЮ-мен жасалғаннан кейiн тиiстi төлемдер келiсiм-шартта көрсетiлген валютамен, төлем алдындағы күнгi бағам бойынша ЭКЮ құнына балама негiзде жүргiзiледi.

V ТАРАУ - КЕЛІСУШІ ТАРАПТАРДЫҢ АРАСЫНДАҒЫ ЫНТЫМАҚТАСТЫҚ

15-БАП - АҚПАРАТ ЖӘНЕ КӨМЕК

1. КОМИССИЯ сарапшылардың жеке басы және олардың қарамағындағылар туралы, егер ондай бар болса, жұмыс iстейтiн келiсiлген жоба туралы, олардың келген күнi, Қазақстан Республикасындағы орналасқан жерi және олардың жұмыс iстеу мерзiмдерi туралы шұғыл түрде ҮКIМЕТТI хабардар етеді.
2. YКIМЕТ келiсiлген жобаларды жүзеге асыруды жеңiлдету және осы Жалпы қағидаларды орындау үшiн қажет етiлетiн кез келген әкiмшiлiк көмек көрсетедi.

16-БАП - БАҚЫЛАУ ЖАСАУ ЖӘНЕ ТЕКСЕРІС ЖҮРГІЗУ

1. КОМИССИЯ Еуропалық қоғамдастардың Бақылау комиссиясымен бірге олар ШАРАЛАРДЫ жүзеге асыруға қажеттi деп санайтын техникалық немесе қаржылық сияқты рәсiмдер немесе тексерiстер жүргізу үшiн өздерiнiң сенімді тұлғаларын немесе тиiстi түрде уәкiлдiк берiлген өкiлдерiн жiберуге құқылы. Дегенмен, КОМИССИЯ және Бақылау комиссиясы осындай рәсiмдер туралы алдын-ала ескертедi және Қазақстан Республикасынан осындай тексерiстерге қатысуды сұрай алады.
ҮКIМЕТ iске қатысты барлық ақпаратты және одан талап етілетiн, оның қарауындағы құжаттарды ұсынады және тексерiс немесе бақылау жасауды жүргізуге нұсқау алған тұлғалардың жұмысын жеңiлдету үшiн барлық қажеттi шараларды қолданады.
2. Қаржыландыру туралы меморандум КОМИССИЯ-ның мақұлдауымен шараларды жүзеге асыру үшін алушыға немесе оның атынан әрекет жасайтын заңды тұлғаға қаражат берген кезде ҮКІМЕТ мыналарды қамтамасыз ету керек:
(а) Қаржыландыру туралы меморандум бойынша қаржыландырылған

жеткiзiлiмдер мен қызмет көрсетулердің нақтылығын белгiлеу үшін жеткiлiктi

түрдегі есеп жүргiзу-тіркеу құжаттамалары және есеп берулер тиiстi

бухгалтерлiк рәсiмдерге сәйкес сақталады;

(б) КОМИССИЯ-ның жоғарыда аталған сенімді тұлғаларының немесе

өкiлдерiнiң және Бақылау комиссиясының Қаржыландыру туралы меморандум

бойынша қаржыландырылған тармақтарға қатысты барлық құжаттамаларды және

есеп берулердi тексеруге құқығы бар.

Мамандар:

Қасымбеков Б.А.

Жұманазарова А.