О проекте Закона Республики Казахстан "Об охране здоровья граждан в Республике Казахстан"

Постановление Правительства Республики Казахстан от 6 ноября 2003 года N 1101

Сноска. Проект Закона отозван - постановлением Правительства РК от 10 ноября 2004 г. N 1174 .

Правительство Республики Казахстан постановляет:
Внести на рассмотрение Мажилиса Парламента Республики Казахстан проект Закона Республики Казахстан "Об охране здоровья граждан в Республике Казахстан".

Премьер-Министр
Республики Казахстан

Проект

Закон Республики Казахстан
"Об охране здоровья граждан в Республике Казахстан"

Настоящий Закон определяет правовые, экономические и социальные основы и гарантии охраны здоровья граждан в Республике Казахстан, регламентирует участие государственных органов, физических и юридических лиц, независимо от форм собственности, в реализации конституционного права граждан на охрану здоровья.

Глава 1. Общие положения

Статья 1. Основные понятия

В настоящем Законе используются следующие понятия:
анатомический дар - пожертвование органов и тканей;
биологическая смерть - прекращение жизнедеятельности организма, при которой жизненно важные функции необратимо угасли, конечная стадия существования живой системы организма;
гарантированный объем бесплатной медицинской помощи - единый на всей территории Республики Казахстан объем медицинской помощи, оказываемой всем гражданам Республики Казахстан;
гомеопатия - метод лечения больных малыми дозами лекарственных средств;
добровольное медицинское страхование - страхование, осуществляемое в силу волеизъявления сторон, по оказанию гражданам дополнительных услуг сверх бесплатного гарантированного объема медицинской помощи;
донор - человек, труп человека, животное, от которого производится переливание донорской крови, ее компонентов, взятие мужского донорского материала (спермы) или трансплантация (пересадка) органа (части органа) или ткани к реципиенту;
инсеминация - искусственное введение мужского донорского материала (спермы) в половые пути женщины;
медицина катастроф - служба экстренной медицинской помощи населению в чрезвычайных ситуациях природного и техногенного характера;
медицинская реабилитация - комплекс лечебных мер воздействия, направленных на восстановление нарушенных или утраченных функций и здоровья больных и инвалидов;
охрана здоровья граждан - комплекс государственных, общественных, социально-экономических и медицинских мероприятий, направленных на сохранение и укрепление здоровья, предупреждение и лечение заболеваний, улучшение качества жизни граждан;
патогенетические препараты - лекарственные средства, используемые для лечения болезней, механизм развития которых обусловлен основным заболеванием больного;
периодические протоколы - перечень обязательного объема обследования и лечения больного с конкретным заболеванием, основанный на достижениях медицинской науки и практики на данном этапе;
поведенческие расстройства - нарушения поведения человека, вызванные психогенными факторами и проявляющиеся в нарушении двигательных, эмоционально-волевых и мыслительных актов;
психоактивные вещества - химические вещества, которые при однократном приеме оказывают воздействие на психические и физиологические функции, поведение человека, а при длительном употреблении вызывают психическую и физическую зависимость;
реципиент - пациент, которому производится переливание донорской крови или ее компонентов, введение мужского донорского материала (спермы) либо трансплантация (пересадка) органа (части органа) или ткани от донора;
трансплантация - пересадка, приживление тканей и органов на другое место в организме или в другой организм;
эвтаназия - удовлетворение просьбы больного о быстром и безболезненном наступлении его смерти введением каких-либо лекарственных или иных средств, в том числе прекращением искусственных мер по поддержанию его жизни.

Статья 2. Законодательство Республики Казахстан
об охране здоровья граждан

1. Законодательство Республики Казахстан об охране здоровья граждан основывается на Конституции Республики Казахстан и состоит из настоящего Закона и иных нормативных правовых актов Республики Казахстан.
2. Если международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан, установлены иные нормы, то применяются нормы международного договора.

Статья 3. Принципы государственной политики
в области охраны здоровья граждан

Государственная политика Республики Казахстан в области охраны здоровья граждан проводится на основе следующих основных принципов:
1) доступности и преемственности гарантированного объема бесплатной медицинской помощи;
2) социальной защищенности граждан в случае утраты здоровья;
3) научной обоснованности и профилактической направленности медико-санитарных и медико-социальных мероприятий;
4) ответственности граждан в сохранении и укреплении своего здоровья и здоровья окружающих лиц.

Статья 4. Компетенция Правительства Республики Казахстан
в области охраны здоровья граждан

Правительство Республики Казахстан:
разрабатывает и реализует единую государственную политику в области охраны здоровья граждан;
утверждает программы в области охраны здоровья граждан;
руководит деятельностью центральных и других исполнительных органов по вопросам охраны здоровья граждан;
утверждает перечень социально значимых заболеваний и заболеваний, представляющих опасность для окружающих, а также льготы при оказании медико-социальной помощи гражданам, страдающим указанными заболеваниями;
определяет перечень заболеваний, лечение которых запрещается в негосударственном секторе здравоохранения;
утверждает правила направления граждан Республики Казахстан на лечение за пределы Республики Казахстан;
осуществляет иные полномочия, предусмотренные законами Республики Казахстан.

Статья 5. Компетенция уполномоченного органа
в области здравоохранения

Уполномоченный орган в области здравоохранения:
проводит единую государственную политику в области охраны здоровья граждан;
осуществляет взаимодействие с общественными организациями по реализации государственных, отраслевых программ по охране здоровья граждан;
координирует деятельность республиканских государственных медицинских, научно-исследовательских и санитарно-эпидемиологических организаций;
осуществляет контроль за деятельностью территориальных органов и организаций здравоохранения, независимо от форм собственности;
анализирует состояние здоровья населения;
утверждает периодические протоколы диагностики и лечения больных;
устанавливает порядок проведения специальных мер профилактики заболеваний, представляющих опасность для окружающих;
обеспечивает оказание высокоспециализированной медицинской помощи больным;
устанавливает порядок выдачи листа или справки временной нетрудоспособности;
определяет перечень медицинских показаний к проведению хирургической стерилизации для предупреждения беременности у женщин;
определяет совместно с заинтересованными государственными органами порядок проведения смены пола лиц с расстройствами половой идентификации;
устанавливает порядок оказания гомеопатической помощи гражданам;
утверждает список основных (жизненно важных) лекарственных средств, предназначенных для оказания лекарственной помощи в рамках гарантированного объема бесплатной медицинской помощи;
утверждает правила обеспечения медицинских организаций, основанных на праве государственной собственности, противотуберкулезными и противодиабетическими препаратами, закупаемых централизованно;
определяет перечень патогенетических препаратов, необходимых для лечения больных туберкулезом в республиканских медицинских организациях;
организует заготовку крови и ее компонентов, производство препаратов крови;
осуществляет централизованный закуп вакцин и других медицинских иммунобиологических препаратов для иммунизации населения;
организует планирование и проведение мероприятий по ликвидации медико-санитарных последствий чрезвычайных ситуаций, проведение научных исследований в области медицины катастроф, методическое руководство формированиями службы медицины катастроф, проведение обучения населения и спасательных формирований приемам медицинской помощи в чрезвычайных ситуациях;
определяет порядок проведения клинических и медико-биологических экспериментов, применения новых методов диагностики и лечения;
устанавливает критерии определения биологической смерти человека;
определяет порядок проведения патологоанатомического вскрытия;
утверждает правила о порядке и условиях изъятия, проведения трансплантации тканей и (или) органов (части органов) от человека к человеку, от трупа к человеку и от животных к человеку;
определяет перечень медицинских противопоказаний к помещению детей с дефектами физического или психического развития, а также инфицированных ВИЧ в дома ребенка и учебно-воспитательные организации общего назначения;
обеспечивает преемственность среднего специального и высшего медицинского и фармацевтического образования;
осуществляет контроль за качеством подготовки медицинских и фармацевтических кадров;
определяет и обеспечивает потребность республики в медицинских, фармацевтических, научных и педагогических кадрах.

Статья 6. Полномочия органов местного государственного
управления в области охраны здоровья граждан

1. Местные представительные органы областей (города республиканского значения, столицы) Республики Казахстан:
утверждают региональные программы в области охраны здоровья граждан;
утверждают региональные программы обеспечения лекарственными средствами лиц, страдающих социально значимыми заболеваниями, а также представляющих опасность для окружающих, и населения - при чрезвычайных ситуациях;
утверждают отчеты об исполнении соответствующих бюджетов в части расходов на охрану здоровья и реализацию региональных программ.
2. К ведению местных исполнительных органов областей (города республиканского значения, столицы) относятся:
обеспечение комплекса необходимых условий жизнедеятельности населения, способствующих развитию и укреплению здоровья, воспроизводству здорового населения, профилактике заболеваний и санитарно-эпидемиологическому благополучию;
организация ресурсного, кадрового, финансового обеспечения отрасли здравоохранения, участия населения в реализации государственных программ по охране здоровья;
руководство и координация деятельности областных, городских, районных и сельских организаций здравоохранения;
развитие межотраслевого сотрудничества;
развитие многоукладной медицины и массового физкультурно-оздоровительного движения;
реализация региональных программ обеспечения лекарственными средствами лиц, страдающих социально значимыми заболеваниями и заболеваниями, представляющими опасность для окружающих, и населения - при чрезвычайных ситуациях;
обеспечение оказания населению первичной медико-санитарной (доврачебной и врачебной), квалифицированной и специализированной медицинской помощи, в том числе, профилактика и лечение социально значимых заболеваний и заболеваний, представляющих опасность для окружающих, включая лекарственное обеспечение;
обеспечение региональных медицинских организаций противодиабетическими препаратами, за исключением закупаемых централизованно уполномоченным органом в области здравоохранения;
организация заготовки крови и ее компонентов, обеспечение препаратами крови региональных государственных медицинских организаций;
обеспечение патогенетическими препаратами для лечения больных туберкулезом, таблетированными формами сахароснижающих препаратов для лечения больных диабетом, лекарственными средствами больных после трансплантации почек, детей, больных лейкемией, химиопрепаратами онкологических больных, диализаторами и расходными материалами больных с почечной недостаточностью.

Статья 7. Общественные объединения в сфере охраны
здоровья граждан в Республике Казахстан

Профессиональные союзы, ассоциации врачей и провизоров, средних медицинских работников, производителей медицинской и фармацевтической продукции, Общество Красного Полумесяца Республики Казахстан и другие общественные объединения в соответствии с их уставами принимают участие в обеспечении охраны здоровья граждан в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

Статья 8. Ответственность работодателей за создание
условий, обеспечивающих сохранение здоровья
граждан

Работодатели, независимо от форм собственности, в соответствии с законодательством Республики Казахстан ответственны за:
экологическое благополучие, обеспечение здоровых условий труда, быта и отдыха работников;
информирование государственных органов надзора и контроля о состоянии окружающей и производственной среды;
выполнение требований законодательства Республики Казахстан в области санитарно-эпидемиологического благополучия населения;
информирование работников о вредных факторах производства;
вред, причиненный здоровью работников, обусловленный производственной деятельностью;
нарушение законодательства Республики Казахстан в области охраны здоровья граждан.

Глава 2. Организация охраны здоровья
граждан в Республике Казахстан

Статья 9. Организация медицинской помощи населению

1. Организация и оказание медицинской помощи населению в Республике Казахстан осуществляются уполномоченным органом в области здравоохранения, органами государственного управления здравоохранением областей (города республиканского значения, столицы), организациями здравоохранения независимо от форм собственности и физическими лицами, занимающимися частной медицинской практикой, входящими в систему здравоохранения, в порядке, установленном законодательством.
2. Основу системы здравоохранения, обеспечивающей доступность и получение гарантированного объема бесплатной медицинской помощи гражданам, составляют:
фельдшерский пункт, фельдшерско-акушерский пункт;
семейная и сельская врачебная амбулатория, территориальная поликлиника, сельская участковая больница;
центральная районная больница, районная больница, консультативно-диагностическая поликлиника, диспансеры, женская консультация;
областная и городская больницы, областные диспансеры;
областной (городской) консультативно-диагностический центр, центр СПИД, родильный дом, перинатальный центр, центр крови;
больницы и станции скорой медицинской помощи, территориальный центр медицины катастроф, а также стоматологические клиники всех уровней;
республиканские лечебно-профилактические организации и центры, клиники научных центров и научно-исследовательских институтов.
Юридические и физические лица вправе открывать иные медицинские организации, предусмотренные законодательством Республики Казахстан.

Статья 10. Обеспечение санитарно-эпидемиологического,
экологического благополучия и радиационной
безопасности населения

1. Санитарно-эпидемиологическое, экологическое благополучие и радиационная безопасность населения обеспечиваются проведением комплексных мероприятий уполномоченными органами и работодателями в соответствии с законодательством Республики Казахстан.
2. Уполномоченный орган в области здравоохранения, органы государственного управления здравоохранением областей (города республиканского значения, столицы), органы ведомственных медицинских служб Республики Казахстан обязаны через средства массовой информации информировать население о выявленных вредных факторах экологического, естественного, техногенного и производственного характера, угрожающих жизни и здоровью людей с целью предупреждения и профилактики заболеваний.

Статья 11. Медико-социальная помощь гражданам

1. Медико-социальная помощь гражданам включает систему мер по созданию и развитию сети организаций медико-социального типа, предоставление жилищно-бытовых льгот, обеспечению выполнения работодателями медицинских рекомендаций по оздоровлению работающих, организации рационального режима труда и питания.
2. Гражданам, страдающим врожденными, приобретенными, острыми и хроническими заболеваниями, а также последствиями перенесенных травм, оказывается медицинская, физическая, психологическая и социальная реабилитация в соответствующих лечебно-профилактических и оздоровительных организациях.
3. Гражданам, страдающим социально значимыми заболеваниями и заболеваниями, представляющими опасность для окружающих, медико-социальная помощь, включая лекарственное обеспечение и диспансерное наблюдение, обеспечивается местными исполнительными органами областей (города республиканского значения, столицы) в порядке, установленном законодательством.
4. Гражданам, которым показано установление группы инвалидности, диагностическая помощь государственными организациями здравоохранения оказывается в рамках гарантированного объема бесплатной медицинской помощи.

Статья 12. Специальные меры профилактики заболеваний,
представляющих опасность для окружающих

Государственные органы в области здравоохранения и организации здравоохранения, медицинские работники осуществляют выявление заболеваний (в том числе и конфиденциальное), представляющих опасность для окружающих (туберкулез, психические и поведенческие расстройства, венерические заболевания, лепра, СПИД и карантинные инфекции), а также принимают специальные меры их профилактики.

Статья 13. Оказание медико-санитарной помощи
больным туберкулезом и диабетом

1. Больные туберкулезом подлежат обязательному диспансерному наблюдению и лечению, обеспечиваются санаторно-курортным лечением, необходимыми лекарственными средствами в рамках гарантированного объема бесплатной медицинской помощи.
2. Больные, выделяющие микобактерии туберкулеза, подлежат обязательной госпитализации, обеспечиваются жильем в соответствии с законодательством Республики Казахстан.
3. Больные диабетом подлежат обязательному диспансерному наблюдению, лечению и обеспечению необходимыми лекарственными средствами в рамках гарантированного объема бесплатной медицинской помощи.

Статья 14. Оказание медико-санитарной помощи больным
венерическими заболеваниями и СПИДом

По представлению уполномоченного органа в области здравоохранения, органов государственного управления здравоохранением областей (города республиканского значения, столицы), районов (городов областного значения) и организаций здравоохранения для своевременного выявления и лечения лиц, заболевших венерическими заболеваниями и СПИДом, местными исполнительными органами областей (города республиканского значения, столицы) создаются специальные центры, лаборатории, кабинеты, больницы и диспансеры.

Статья 15. Оказание медико-санитарной помощи лицам,
страдающим психическими заболеваниями и
поведенческими расстройствами,
и их реабилитация

Оказание медико-санитарной помощи лицам, страдающим психическими и поведенческими расстройствами, и их реабилитация осуществляются на основаниях и в порядке, установленных законодательством.

Статья 16. Оказание медико-санитарной помощи лицам,
страдающим заболеваниями вследствие
употребления психоактивных веществ

1. Уполномоченный орган в области здравоохранения и местные исполнительные органы областей (города республиканского значения, столицы) обеспечивают систему мер по предупреждению и лечению заболеваний, возникших вследствие употребления психоактивных веществ.
2. По представлению уполномоченного органа в области здравоохранения, органов государственного управления здравоохранением областей (города республиканского значения, столицы), районов (городов областного значения) и организаций здравоохранения местные исполнительные органы областей (города республиканского значения, столицы) организуют специальные кабинеты, больницы и диспансеры длх лечения указанных категорий больных, включая конфиденциальное лечение.

Статья 17. Оказание медицинской помощи гражданам,
свобода которых ограничена

1. Гражданам, отбывающим наказание по приговору суда вне места лишения свободы, помещенным в изоляторы временного содержания, специальные учреждения, медико-санитарная помощь оказывается на общих основаниях.
2. Лица, помещенные в следственные изоляторы и отбывающие наказание в местах лишения свободы, обслуживаются медицинскими службами органов юстиции.
3. В учреждениях, исполняющих наказание, осуществляется раздельное и отдельное содержание осужденных больных разными инфекционными заболеваниями от здоровых, в том числе с обязательным разграничением в содержании и лечении лиц, больных заразной формой туберкулеза.

Статья 18. Оказание медицинской помощи государственным
служащим, военнослужащим, работникам органов
внутренних дел, органов национальной
безопасности

Государственным служащим, военнослужащим, работникам органов внутренних дел, органов национальной безопасности медицинская помощь оказывается медицинскими организациями этих ведомств. При их отсутствии по месту прохождения службы или месту жительства или при отсутствии в ведомственных медицинских организациях соответствующих отделений, специалистов либо специального оборудования медицинская помощь оказывается в медицинских организациях уполномоченного органа в области здравоохранения и органов государственного управления здравоохранением областей (города республиканского значения, столицы), районов (городов областного значения) за счет бюджетных средств в рамках гарантированного объема бесплатной медицинской помощи.

Статья 19. Порядок хирургического вмешательства,
переливания крови и применения сложных
методов диагностики

1. Хирургические операции, переливание крови, сложные методы диагностики в условиях стационара применяются с письменного согласия больных, а больным, не достигшим восемнадцатилетнего возраста, больным с психическими расстройствами - с письменного согласия их родителей, опекунов или попечителей, близких родственников.
2. Согласие может быть отозвано, за исключением тех случаев, когда врачи уже приступили к медицинскому вмешательству и его прекращение или возврат невозможны в связи с угрозой для жизни и здоровья данного лица.
3. В случаях, когда промедление хирургического вмешательства, переливания крови, применения сложного метода диагностики угрожает жизни больного, а получить согласие указанных лиц не представляется возможным, решение принимает врач или врачебная комиссия.

Статья 20. Проведение клинических и медико-биологических
экспериментов, применение новых методов
диагностики, лечения

1. Клинические и медико-биологические эксперименты проводятся на животных, при наличии положительных результатов - на человеке, с его письменного согласия или по контракту, составленному в присутствии его законного представителя.
2. Эксперимент прекращается на любом этапе по требованию испытуемого, а также в случаях возникновения угрозы его жизни, здоровью. Лечебно-профилактические организации применяют только экспериментально подтвержденные методы профилактики, диагностики, лечения по специальному разрешению уполномоченного органа в области здравоохранения.

Статья 21. Определение момента биологической смерти.
Условия отключения поддерживающей жизнь
аппаратуры

1. Констатация смерти осуществляется врачом или фельдшером.
2. Поддерживающая жизнь аппаратура может быть отключена только в случаях констатации биологической смерти или необратимой гибели всего головного мозга (смерть мозга), в порядке, утверждаемом уполномоченным органом в области здравоохранения.
3. Запрещается участие специалистов, обеспечивающих изъятие органов и тканей для последующей трансплантации, в констатации биологической смерти донора.
4. Осуществление эвтаназии запрещается.

Статья 22. Проведение патологоанатомического вскрытия

1. Патологоанатомическое вскрытие проводится в целях получения данных о причинах смерти и уточнения диагноза заболевания.
2. При отсутствии подозрения на насильственную смерть и наличии письменного заявления родственников, либо волеизъявления самого умершего, высказанного при его жизни, выдача трупа разрешается без проведения вскрытия, если иное не предусмотрено законодательством Республики Казахстан.
3. По требованию членов семьи, близких родственников или законного представителя умершего может быть произведена независимая медицинская экспертиза в порядке, утвержденном уполномоченным органом в области здравоохранения.

Статья 23. Анатомический дар

1. Анатомический дар может быть сделан посредством завещания дарителя и становится действительным после его смерти. Завещание об анатомическом даре может быть аннулировано дарителем. Родственники могут оспорить завещание в судебном порядке.
2. Сведения об анатомическом даре разглашению не подлежат.
3. В соответствии с законодательством Республики Казахстан в качестве анатомического дара признаются также трупы лиц, определенные как неопознанные и невостребованные.

Глава 3. Донорство и трансплантация

Статья 24. Донорство крови и ее компонентов

Донорство и порядок переливания крови и ее компонентов осуществляется в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

Статья 25. Трансплантация тканей и органов

1. Донором по трансплантации тканей и органов может быть человек, труп человека, а также животное.
2. Принудительное изъятие тканей и органов человека и их пересадка запрещаются. Ткани и органы человека не могут быть предметом купли, продажи и коммерческих сделок. Лица, допустившие такие деяния, несут ответственность в соответствии с законодательством Республики Казахстан.
Действие пункта 2 настоящей статьи Закона не распространяется на препараты и пересадочные материалы, для приготовления которых использованы тканевые компоненты.
3. Вывоз тканей и органов человека за пределы Республики Казахстан запрещается.
4. Живым донором может быть лицо, находящееся с реципиентом в генетической связи (за исключением случаев пересадки костного мозга), прошедшее всестороннее медицинское обследование и имеющее заключение консилиума врачей-специалистов о возможности изъятия у него органов (части органов) и (или) тканей.
У живого донора, с его письменного согласия, подлинность подписи которого засвидетельствована нотариусом, может быть изъят для трансплантации один из парных органов, часть органа или ткани, отсутствие которых не повлечет за собой необратимого расстройства здоровья.
5. Изъятие тканей и (или) органов (части органов) у умерших лиц для целей трансплантации может быть произведено только при констатации биологической смерти, зафиксированной консилиумом врачей-специалистов.
6. Медицинское заключение о необходимости трансплантации тканей и (или) органов (части органов) дается консилиумом врачей соответствующей организации здравоохранения.
7. Трансплантация тканей и (или) органов (части органов) осуществляется с письменного согласия реципиента либо с письменного согласия родителей или законного представителя несовершеннолетнего реципиента либо реципиента, признанного в установленном законодательством порядке недееспособным.
Реципиент должен быть предупрежден о возможных осложнениях для его здоровья в связи с предстоящим оперативным вмешательством.
8. Изъятие тканей и (или) органов (части органов) от трупов производится в организациях здравоохранения. Консервация и трансплантация тканей и (или) органов (части органов) допускается только в государственных организациях здравоохранения при наличии разрешения уполномоченного органа в области здравоохранения на осуществление указанной деятельности.
9. Врачам и иным сотрудникам организаций здравоохранения запрещается разглашать сведения о доноре и реципиенте. Разглашение таких сведений влечет ответственность в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

Статья 26. Права и социальная защита доноров
тканей и органов

1. Донор, изъявивший согласие на изъятие своих тканей и (или) органов (части органов), вправе требовать от организаций здравоохранения полной информации о возможных осложнениях для его здоровья в связи с предстоящим оперативным вмешательством по изъятию тканей и (или) органов (части органов).
2. Донор имеет право получать бесплатное лечение, в том числе медикаментозное, в организации здравоохранения в связи с проведенной операцией.
3. При нанесении вреда медицинскими работниками, связанного с выполнением донорских функций, донор имеет право на возмещение ущерба в соответствии с законодательными актами Республики Казахстан.

Статья 27. Права и социальная защита реципиентов

1. Реципиент, изъявивший согласие на пересадку тканей и (или) органов (части органов), вправе требовать от организаций здравоохранения полной информации о возможных осложнениях для его здоровья в связи с предстоящим оперативным вмешательством по трансплантации тканей и (или) органов (части органов).
2. Реципиент имеет право получать бесплатное лечение, в том числе медикаментозное, в организации здравоохранения в связи с проведенной операцией в рамках гарантированного объема бесплатной медицинской помощи.
3. Медицинские работники несут ответственность за трансплантацию инфицированных тканей и (или) органов (части органов) в соответствии с законодательством.
4. В случае трансплантации инфицированных тканей и (или) органов (части органов) реципиенты имеют право на возмещение ущерба в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

Статья 28. Искусственная инсеминация, искусственное
оплодотворение, имплантация эмбриона

1. Граждане Республики Казахстан имеют право на искусственную инсеминацию, искусственное оплодотворение, имплантацию эмбриона, осуществляемые в порядке, установленном законодательством.
2. Запрещается использование человеческого эмбриона в научных, коммерческих и промышленных целях.
3. Организации здравоохранения обеспечивают и несут ответственность за соблюдение конфиденциальности донорства и сохранение тайны проведения операции искусственного оплодотворения или имплантации эмбриона в соответствии с законодательством Республики Казахстан.
4. Организации здравоохранения несут ответственность за соблюдение порядка и условий донорства половых клеток для искусственной инсеминации, искусственного оплодотворения и имплантации эмбриона, в том числе обследования их на вирусы гепатита В, С, Дельта и ВИЧ.

Глава 4. Лекарственная и протезно-ортопедическая помощь

Статья 29. Лекарственная помощь гражданам

Лекарственная помощь гражданам осуществляется в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

Статья 30. Протезно-ортопедическая помощь

1. Порядок обеспечения инвалидов протезно-ортопедическими изделиями устанавливается уполномоченным государственным органом Республики Казахстан в области социальной защиты.
2. Государство выделяет необходимые средства на проведение научно-исследовательских работ по совершенствованию протезно-ортопедической помощи, внедрение в производство высококачественных протезно-ортопедических изделий, современной технологии, подготовку специалистов, организацию и развитие протезно-ортопедической промышленности.

Глава 5. Права и обязанности государственных и
частных медицинских организаций

Статья 31. Права государственных и частных медицинских
организаций и лиц, занимающихся частной
медицинской практикой

Государственные и частные медицинские организации и лица, занимающиеся частной медицинской практикой, имеют право:
оказывать профилактическую, диагностическую и лечебную помощь населению в соответствии с полученной лицензией;
нанимать медицинских работников, устанавливать формы и размеры оплаты их труда на условиях, не противоречащих законодательству Республики Казахстан;
выписывать рецепты на лекарства и выдавать справки и листы нетрудоспособности в порядке, установленном уполномоченным органом в области здравоохранения.

Статья 32. Обязанности государственных и частных
медицинских организаций и лиц,
занимающихся частной медицинской практикой

Государственные и частные медицинские организации и лица, занимающиеся частной медицинской практикой, обязаны обеспечивать:
оказание неотложной медицинской помощи;
доступную, своевременную, качественную, квалифицированную, специализированную и высокоспециализированную медицинскую помощь в соответствии с лицензией;
применение методов диагностики, профилактики и лечения, а также лекарственных средств, разрешенных уполномоченным органом в области здравоохранения;
своевременное и активное выявление угрожающих жизни и здоровью людей экологически вредных естественных, техногенных и производственных факторов и информирование об этих факторах государственных органов в области здравоохранения;
готовность к работе в экстремальных условиях;
проведение специальных профилактических медицинских мероприятий по предупреждению, диагностике и лечению заболеваний, представляющих опасность для окружающих, а также профессиональных заболеваний;
представление гражданам бесплатной, оперативной и достоверной информации о формах и видах медицинской помощи;
соблюдение санитарно-эпидемиологических правил и норм, гигиенических нормативов;
взаимодействие и преемственность с другими организациями здравоохранения, независимо от форм собственности;
пропаганду здорового образа жизни и санитарно-гигиеническое воспитание населения;
условия для подготовки и переподготовки медицинских кадров;
ведение первичных медицинских документов, представление отчетов по формам, видам, в объеме, порядке и в сроки, установленные уполномоченными органами в области здравоохранения и государственной статистики;
соблюдение тайны сведений о болезнях, об интимной и семейной жизни граждан, ставших им известными при исполнении профессиональных обязанностей. Раскрытие этой информации допускается в случаях, предусмотренных настоящим Законом;
сообщение соответствующим государственным органам в области здравоохранения о случаях заболевания венерическими болезнями, СПИДом, заразной формой туберкулеза, лепрой, микроспорией, трихофитией, чесоткой и другими инфекционными заболеваниями, отравлениями бактериологической и химической природы, психическими и поведенческими расстройствами, представляющими опасность для окружающих, а органам внутренних дел - сведения о лицах, обратившихся по поводу свежих травм, ранений, криминальных абортов, а также о случаях заболеваний, представляющих опасность для окружающих;
взаимодействие с государственными органами, а также промышленными, учебными, торговыми, сельскохозяйственными и другими организациями по вопросам охраны здоровья граждан.

Глава 6. Права граждан в сфере охраны здоровья

Статья 33. Право граждан на медицинскую помощь

1. Граждане Республики Казахстан имеют право на гарантированный объем бесплатной медицинской помощи в порядке, установленном законодательством.
2. Граждане имеют право на дополнительные медицинские услуги сверх гарантированного объема бесплатной медицинской помощи за счет своих личных средств, средств организаций и иных источников, не запрещенных законодательством Республики Казахстан.
Условия и порядок оказания платных медицинских услуг в медицинских организациях и физическими лицами, занимающимися частной медицинской практикой, определяются в соответствии с законодательством Республики Казахстан.
3. Граждане обеспечиваются экстренной и неотложной медицинской помощью любой ближайшей лечебно-профилактической организацией, независимо от ее ведомственной принадлежности и формы собственности.
4. Граждане имеют право на получение медицинской, фармацевтической, протезно-ортопедической помощи за счет средств государственного бюджета в медицинских и других организациях за рубежом при наличии заключения специализированных медицинских организаций Республики Казахстан о необходимости такой помощи.

Статья 34. Право граждан на смену своего пола

1. Лица с расстройствами половой идентификации имеют право на смену пола.
2. Медицинское освидетельствование лиц с расстройствами половой идентификации осуществляется в соответствии с Правилами, утверждаемыми уполномоченными органами.

Статья 35. Право граждан на отказ от лечения
и медицинского вмешательства

1. Гражданин или его законный представитель имеет право отказаться от оказания неотложной медицинской помощи, обследования, лечения и медицинского вмешательства на любом этапе, за исключением случаев, предусмотренных статьей 36 настоящего Закона.
2. При отказе от оказания неотложной медицинской помощи, обследования, лечения и медицинского вмешательства гражданину или его законному представителю в доступной для него форме должны быть разъяснены возможные последствия.
3. Отказ от оказания неотложной медицинской помощи, обследования, лечения и медицинского вмешательства с указанием возможных последствий оформляется записью в медицинской документации и подписывается гражданином либо его законным представителем, а также медицинским работником.
4. При отказе родителей или иных законных представителей лица, не достигшего восемнадцатилетнего возраста, либо законных представителей лица, признанного в установленном законом порядке недееспособным, от медицинской помощи, необходимой для спасения жизни указанных лиц, медицинская организация, а также медицинский работник обязаны обратиться к прокурору для защиты интересов этих лиц.

Статья 36. Обследование, лечение и медицинское
вмешательство без согласия граждан

1. Оказание неотложной медицинской помощи, обследование, лечение и медицинское вмешательство без согласия гражданина или его законного представителя допускаются к лицам:
находящимся в шоковом, коматозном состоянии, не позволяющем выразить свою волю;
страдающим заболеваниями, представляющими опасность для окружающих;
страдающим тяжелыми психическими расстройствами;
страдающим психическими и поведенческими расстройствами и совершившим общественно опасное деяние, в порядке, предусмотренном законодательством Республики Казахстан.
2. Обследование, лечение и медицинское вмешательство без согласия граждан продолжаются до исчезновения основания, предусмотренного пунктом 1 данной статьи, или по решению суда.

Статья 37. Право граждан на санитарно-эпидемиологическое,
экологическое благополучие и радиационную
безопасность

1. Граждане имеют право на санитарно-эпидемиологическое, экологическое благополучие и радиационную безопасность.
2. Государство обеспечивает сохранение благоприятной окружающей среды, которая не оказывает отрицательного влияния на состояние здоровья настоящего и будущего поколений.
3. Граждане, в установленном законом порядке, имеют право требовать от виновной стороны возмещения вреда, причиненного здоровью как лично, так и через общественные организации по защите прав потребителей и защите прав человека.

Статья 38. Право граждан на обеспечение лекарственной,
протезно-ортопедической помощью

1. Граждане имеют право на обеспечение лекарственной и протезно-ортопедической помощью по медицинским показаниям.
2. Категории лиц, подлежащих льготному обеспечению лекарственными средствами, протезно-ортопедическими, коррегирующими изделиями, слуховыми аппаратами, средствами лечебной физкультуры и специальными средствами передвижения, а также условия и порядок обеспечения и пользования ими устанавливаются законодательством Республики Казахстан.

Статья 39. Право граждан, вступающих в брак,
на медико-генетическое обследование

Граждане, вступающие в брак на территории Республики Казахстан, в целях охраны здоровья супругов и их потомства имеют право пройти медицинское или медико-генетическое обследование в организациях здравоохранения по их выбору.

Статья 40. Право граждан на санаторно-курортное
лечение, пользование услугами организаций
оздоровительного профиля

Граждане имеют право пользоваться услугами санаторно-курортных организаций, домов отдыха, профилакториев, пансионатов, туристских баз, спортивных сооружений и других организаций оздоровительного профиля в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

Статья 41. Право граждан на информацию о состоянии
своего здоровья и факторах, влияющих
на здоровье

1. Граждане имеют право на получение необходимой информации о состоянии своего здоровья и здоровья своих детей.
2. Граждане имеют право на получение необходимой информации о состоянии здоровья супруга (супруги) и родителей, если иное не установлено законодательством.
3. Граждане имеют право лично или через общественные организации на безвозмездное получение достоверной информации от государственных органов, организаций здравоохранения, а также от других организаций и работодателей о методах профилактики и лечения, об уровне заболеваемости населения, о факторах, влияющих на их здоровье, включая последствия табакокурения, состояние окружающей среды, условия труда, быта и отдыха.
4. Граждане имеют право на получение от аптечных и лечебно-профилактических организаций полной информации о качестве, безопасности и эффективности назначаемых, реализуемых лекарственных средств.
5. Информацию о состоянии здоровья граждан представляет врач, проводящий обследование и лечение.
6. Граждане имеют право на информацию о возможных методах и способах лечения, на выбор методов, способов, лекарственных средств и инструментария для лечения, если таковой выбор определен возможным по итогам обследования.

Статья 42. Право граждан на возмещение вреда,
причиненного их здоровью

Граждане имеют право на возмещение морального и материального ущерба, причиненного их здоровью государством, работодателями или иными лицами. Основания и порядок возмещения вреда здоровью определяются законодательством Республики Казахстан.

Статья 43. Право матери на охрану здоровья

1. Материнство в Республике Казахстан охраняется и поощряется государством.
2. Женщине предоставляется право самой решать вопрос о материнстве. В целях охраны здоровья женщине, с ее согласия, могут быть проведены современные методы предупреждения нежелательной беременности.
Хирургическая стерилизация проводится в медицинских организациях, имеющих соответствующие лицензии, только с согласия женщины, при наличии медицинских показаний и по собственному желанию.
3. Охрана материнства обеспечивается:
организацией широкой сети специальных медицинских организаций;
лечением по медицинским показаниям основных заболеваний, непосредственно влияющих на репродуктивную функцию женщин и здоровье детей, при поступлении в стационар по уходу за больным ребенком;
рациональным трудоустройством беременных женщин с предоставлением им возможности выполнять медицинские предписания;
предоставлением работающим женщинам отпусков по беременности и родам с выплатой пособий по уходу за ребенком в соответствии с законодательством Республики Казахстан;
установлением индивидуальных графиков работы и режима неполного рабочего времени, созданием условий для полноценного грудного вскармливания ребенка.

Статья 44. Право детей на охрану здоровья

1. Государство осуществляет защиту прав и интересов детей, обеспечивает их права на условия жизни, необходимые для физического, умственного, духовного, нравственного и социального развития.
2. Государственные органы, работодатели обеспечивают развитие сети специальных медицинских и детских оздоровительных организаций, ответственны за создание необходимых условий для их эффективной работы.
3. Дети подлежат обязательным периодическим медицинским осмотрам и постоянному диспансерному наблюдению.
4. При стационарном лечении детей:
в возрасте до 3 лет, а также тяжело больных детей старших возрастов, нуждающихся по заключению врачей в дополнительном уходе, матери (отцу) или иному лицу, непосредственно осуществляющему уход за ребенком, предоставляется возможность находиться с ним в лечебной организации с выплатой пособия по временной нетрудоспособности в связи с уходом за заболевшим членом семьи;
в возрасте до одного года, находящихся на естественном вскармливании, кормящая грудью мать обеспечивается бесплатным питанием в лечебной организации на весь период пребывания в стационаре по уходу за ребенком.
5. Дети с дефектами физического или психического развития, а также инфицированные ВИЧ имеют право на получение медико-социальной помощи в специализированных детских организациях.
6. Дети в Республике Казахстан имеют право на получение образования и воспитания в области охраны их репродуктивного здоровья. Половое образование и воспитание детей осуществляется в воспитательных и образовательных организациях, независимо от форм собственности, по специально разработанным и утвержденным органами образования и здравоохранения программам.
7. ВИЧ инфицированные дети, оставшиеся сиротами (отказники), имеют право находиться в домах ребенка и учебно-воспитательных организациях общего назначения.

Глава 7. Обязанности граждан в сфере охраны здоровья

Статья 45. Обязанности граждан по соблюдению
законодательства об охране здоровья граждан

Граждане обязаны соблюдать законодательство об охране здоровья, бережно относиться к своему здоровью и здоровью окружающих лиц.

Статья 46. Обязанности граждан по соблюдению
медицинских предписаний

1. Для предупреждения распространения заразных болезней граждане обязаны выполнять медицинские предписания в сроки, установленные организациями здравоохранения.
2. Лица, находящиеся на стационарном лечении, обязаны соблюдать режим, действующий в медицинских организациях.

Статья 47. Обязанности граждан по заботе
о здоровье детей

1. Граждане обязаны заботиться о здоровье детей, их физическом, духовном и нравственном развитии, воспитывать привычку к здоровому образу жизни.
2. Беременные женщины обязаны своевременно вставать на медицинский учет, проходить обследование, выполнять медицинские предписания.
3. Родители обязаны вести здоровый образ жизни, способствующий рождению полноценных детей, и после рождения ребенка выполнять медицинские предписания.

Статья 48. Обязанности граждан, больных туберкулезом,
лепрой, венерическими заболеваниями и
карантинными инфекциями

1. Граждане, больные туберкулезом, лепрой, венерическими заболеваниями и карантинными инфекциями, обязаны по требованию медицинских организаций проходить обследование и лечение.
В случае уклонения от обследования и лечения граждане подвергаются освидетельствованию и лечению в принудительном порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.
2. Граждане, больные вирусными гепатитами, венерическими заболеваниями обязаны при обращении за экстренной медицинской помощью на догоспитальном этапе информировать медицинский персонал о своем заболевании.

Статья 49. Обязанности граждан по содействию
в транспортировке и оказанию медицинской
помощи больным

Граждане обязаны содействовать транспортировке и оказанию медицинской помощи в случаях, угрожающих жизни больного.

Глава 8. Кадровое обеспечение организаций здравоохранени я

Статья 50. Кадры организаций здравоохранения

1. К кадрам здравоохранения относятся медицинские, фармацевтические, научные, научно-педагогические, педагогические, инженерно-технические работники, перечень которых устанавливается уполномоченным органом в области здравоохранения.

Статья 51. Требования, предъявляемые к медицинским
и фармацевтическим работникам

К руководству медицинской и фармацевтической деятельностью в государственных органах здравоохранения, медицинских и фармацевтических организациях независимо от формы собственности и занятию этой деятельностью в медицинских и фармацевтических организациях, в том числе частной практикой, допускаются лица, прошедшие специальную подготовку и получившие диплом об окончании соответствующего высшего или среднего специального учебного заведения Республики Казахстан, бывшего СССР, зарубежных стран в соответствии с договорами, ратифицированными Республикой Казахстан, а также лица, получившие диплом в порядке нострификации.

Статья 52. Восстановление и лишение права на занятие
медицинской и фармацевтической деятельностью

1. Медицинские и фармацевтические работники, не работавшие по своей профессии более трех лет, допускаются к занятию медицинской и фармацевтической деятельностью после прохождения переподготовки в соответствующих учебных заведениях в порядке, установленном уполномоченным органом в области здравоохранения.
2. Лишение права на занятие медицинской и фармацевтической деятельностью производится в судебном порядке.

Глава 9. Профессиональные права, обязанности,
ответственность медицинских и фармацевтических работников

Статья 53. Профессиональные права медицинских и
фармацевтических работников

1. Медицинские и фармацевтические работники имеют право на:
получение квалификационных категорий в соответствии с достигнутым уровнем теоретической и практической подготовки в порядке и сроки, установленные уполномоченным органом в области здравоохранения;
совершенствование профессиональных знаний;
переподготовку за счет бюджетных средств или средств работодателя при невозможности выполнять профессиональные обязанности по состоянию здоровья;
страхование профессиональной ошибки, не связанной с небрежным или халатным выполнением своих профессиональных обязанностей, в результате которой причинен вред или ущерб здоровью гражданина;
поощрение за выполнение своих профессиональных обязанностей на высоком качественном уровне.
2. Вмешательство в профессиональную деятельность медицинских и фармацевтических работников со стороны государственных органов и других организаций, а также граждан запрещается, за исключением случаев, когда такая деятельность может причинить вред здоровью и жизни граждан.

Статья 54. Профессиональные обязанности медицинских и
фармацевтических работников

Медицинские и фармацевтические работники обязаны:
информировать пациента о возможности выбора методов и способов лечения, а также используемых средствах и изделиях медицинского назначения, если таковой выбор предусмотрен результатами обследования;
не разглашать ставших им известными при исполнении профессиональных обязанностей сведений о донорах, реципиентах и ВИЧ-инфицированных;
выполнять другие обязанности, предусмотренные законами Республики Казахстан.

Статья 55. Ответственность медицинских и
фармацевтических работников за вред,
причиненный здоровью граждан

Медицинские и фармацевтические работники, а также лица, имеющие право на занятие народной медициной (целительством), за вред, причиненный ими здоровью граждан, несут ответственность в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

Глава 10. Медицинская экспертиза
временной нетрудоспособности

Статья 56. Удостоверение факта временной
нетрудоспособности

1. Факт временной нетрудоспособности удостоверяется документом - листом или справкой нетрудоспособности.
2. Лист нетрудоспособности предоставляет гражданам право на освобождение от работы и получение пособия по временной нетрудоспособности в соответствии с законодательством Республики Казахстан.
3. Справка о временной нетрудоспособности предоставляет гражданам право на освобождение от работы без получения пособия.

Глава 11. Заключительные положения

Статья 57. Ответственность за нарушение
настоящего Закона

Лица, виновные в нарушении настоящего Закона, несут ответственность в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

Президент
Республики Казахстан

"Қазақстан Республикасында азаматтардың денсаулығын сақтау туралы" Қазақстан Республикасы Заңының жобасы туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2003 жылғы 6 қарашадағы N 1101 қаулысы

Ескерту. Қазақстан Республикасы Заңының жобасы Қазақстан Республикасының Парламентiнен кері қайтарып алынсын - ҚР Үкіметінің 2004.11.10. N 1174 қаулысымен .

Қазақстан Республикасының Yкiметi қаулы етеді:
"Қазақстан Республикасында азаматтардың денсаулығын сақтау туралы" Қазақстан Республикасы Заңының жобасы Қазақстан Республикасының Парламентi Мәжiлiсiнiң қарауына енгiзiлсiн.

Қазақстан Pecпубликасының
Премьер-Министрі

жоба

Қазақстан Республикасының Заңы
"Қазақстан Республикасында азаматтардың
денсаулығын сақтау туралы"

Осы Заң Қазақстан Республикасында азаматтардың денсаулығын сақтаудың құқықтық, экономикалық және әлеуметтік негiздерi мен кепілдігін белгілейді, азаматтардың денсаулығын сақтауға конституциялық құқығын мемлекеттiк органдардың, меншік нысандарына қарамастан жеке және заңды тұлғалардың iске асыруға қатысуын реттейдi.

1-тарау. Жалпы ережелер

1-бап. Негiзгi ұғымдар

Осы Заңда мынадай ұғымдар пайдаланылады:
анатомиялық сый - ағзалар мен тiндер беру;
биологиялық өлiм - өмiрлiк маңызды функциялар қайтымсыз сөнген кездегi организм тіршілігінің тоқтауы, организм тiрi жүйесiнiң өмiр сүруiнің соңғы сатысы;
тегiн медициналық көмектiң кепілдендірілген көлемi - Қазақстан Республикасының барлық азаматтарына көрсетiлетiн медициналық көмектiң Қазақстан Республикасының бүкiл аумағындағы бiрыңғай көлемi;
гомеопатия - науқастарды дәрілік заттардың аз мөлшерімен емдеу әдісi;
ерiктi медициналық сақтандыру - тегін медициналық көмектің кепiлдендiрiлген көлемінен тыс азаматтарға қосымша қызметтер көрсету жөніндегi тараптардың ниет білдiру күшiн жүзеге асыратын сақтандыру;
донор - қабылдаушыға донорлық қан, оның құрамдас бөлiктерiн құю, ер адамның донорлық материалын (ұрығын) алу немесе ағзаны (ағзаның бөлiктерiн) немесе тiндердi ауыстырып қондыру жүргiзiлетiн адам, адамның мәйiтi, жануар;
инсеминация - ер адамның донорлық материалын (ұрығын) әйелдiң жыныс жолына жасанды түрде енгiзу;
апаттар медицинасы - табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайларда халыққа шұғыл медициналық көмек қызметi;
медициналық оңалту - аурулар мен мүгедектердің бұзылған немесе жоғалтылған қызметi мен денсаулығын қалпына келтiруге бағытталған емдік шаралардың әсер ету кешенi;
азаматтардың денсаулығын сақтау - денсаулықты сақтау мен нығайтуға, аурудың алдын алу мен емдеуге, азаматтардың өмiрiнің сапасын жақсартуға бағытталған мемлекеттік, қоғамдық, әлеуметтiк-экономикалық және медициналық iс-шаралардың кешенi;
патогенетикалық препараттар - науқастың негiзгi ауруымен шартталып дамитын ауруларды емдеу үшін пайдаланылатын дәрiлік заттар;
мерзiмдiк хаттамалар - науқастың нақты ауруын осы кезеңдегi медициналық ғылым мен практиканың жетістіктеріне негiзделген тексеру мен емдеудің міндеттi көлемінің тізбеci;
мiнез-құлық айнуы - психогендiк факторлар туғызған және қозғалтқыш, әсерленгіш-жігерлілiк пен ойлағыштық актілерінің ауытқыланып көрінетін адамның мінез-құлқының бұзылуы;
психикалық белсенді заттар - бiр мәрте қабылдағанда адамның психикалық және физиологиялық функцияларына, мiнез-құлқына әсер ететiн, ал ұзақ пайдаланған кезде психикалық және физикалық тәуелділіктi туғызатын химиялық заттар;
реципиент - донорлық қан, немесе оның құрамдас бөлiктерi құйылатын, ер адамның донорлық материалы (ұрығы) енгiзiлетiн не донордан ағза (ағзаның бөлiктерi) немесе тiндер ауыстырылып қондырылатын емделушi;
трансплантация - тiндер мен ағзаларды организмнің басқа жерiне немесе басқа организмге қайта қондыру, көндiктiру;
эвтаназия - науқастың қандай да бiр дәрілік немесе басқа заттарды енгiзу, соның ішінде тiршілігін сақтау жөніндегi жасанды шараларды тоқтату арқылы және ауыртпайтын өлiм жасау туралы өтiнiшiн қанағаттандыру.

2-бап. Қазақстан Республикасында азаматтардың
денсаулығын сақтау туралы заңнамасы

1. Азаматтардың денсаулығын сақтау туралы Қазақстан Республикасының Заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына негiзделедi және осы Заң мен Қазақстан Республикасының өзге де нормативтiк құқықтық актерлерiнен тұрады.
2. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда осы Заңда бар нормалардан өзге де нормалар белгiлеген болса, онда халықаралық шарттың нормалары қолданылады.

3-бап. Азаматтардың денсаулығын сақтау саласындағы
мемлекеттiк саясаттың қағидаттары

Азаматтардың денсаулығын сақтау саласындағы Қазақстан Республикасының мемлекеттiк саясаты мынадай негiзi қағидаттардың негiзінде жүргiзiледі:
1) тегiн медициналық көмектiң кепiлдендiрілген көлемiнiң қолжетімділігi мен сабақтастығы;
2) денсаулығын жоғалтқан жағдайда азаматтардың әлеуметтiк қорғалуы;
3) медициналық-санитарлық және медициналық-әлеуметтiк iс-шаралардың ғылыми негiздемелігi және алдын алу бағыттылығы;
4) азаматтардың өз денсаулығы мен айналадағы адамдардың денсаулығын сақтауға және нығайтуға жауаптылығы.

4-бап. Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң азаматтардың
денсаулығын сақтау саласындағы құзыретi

Қазақстан Республикасының Үкiметi:
азаматтардың денсаулығын сақтау саласындағы бiрыңғай мемлекеттік саясатты әзiрлейді және iске асырады;
азаматтардың денсаулығын сақтау саласындағы бағдарламаларды бекітедi;
азаматтардың денсаулығын сақтау мәселесi бойынша орталық және басқа да атқарушы органдардың қызметiн басқарады;
әлеуметтік елеулi аурулар мен айналадағыларға қауiп төндiретiн аурулардың, сондай-ақ көрсетiлген аурулардан зардап шегушi азаматтарға медициналық-әлеуметтік көмек көрсетудегi жеңiлдiктер тізбесін бекітеді;
мемлекеттік емес денсаулық сақтау секторында емдеуге тыйым салынған аурулардың тiзбесiн белгiлейдi;
Қазақстан Республикасынан тыс емделуге Қазақстан Республикасы азаматтарын жiберу ережесiн белгiлейдi;
Қазақстан Республикасының заңдарымен көзделген өзге де өкiлеттiктердi жүзеге асырады.

5-бап. Денсаулық сақтау саласындағы уәкiлеттi органның
құзыретi

Денсаулық сақтау саласындағы уәкiлетті орган:
азаматтардың денсаулығын сақтау саласындағы бiрыңғай мемлекеттiк саясатты жүргiзедi;
азаматтардың денсаулығын сақтау бойынша мемлекеттiк, салалық бағдарламаларды iске асыру жөнінде қоғамдық ұйымдармен өзара іс-қимылды жүзеге асырады;
республикалық мемлекеттiк медициналық, ғылыми-зерттеу және санитарлық-эпидемиологиялық ұйымдардың қызметiн үйлестiреді;
аумақтық денсаулық сақтау органдары мен ұйымдарының, меншiк нысандарына қарамастан қызметiн бақылауды жүзеге асырады;
халықтың денсаулық жағдайын талдайды;
науқастардың ауруын айқындау мен емдеудің мерзiмдік хаттамаларын бекiтедi;
айналадағылар үшiн қауiп төндiретiн аурулардың алдын алудың арнайы шараларын жүргiзу ережесiн белгiлейдi;
науқастарға жоғары мамандандырылған медициналық көмек көрсетудi қамтамасыз етедi;
уақытша еңбекке жарамсыздық парағын немесе анықтамасын беру ережесiн белгілейдi;
әйелдердің жүктi болуының алдын алу үшiн хирургиялық стерилизация жасаудың медициналық айғақтарының тiзбесiн белгілейдi;
мүдделi мемлекеттiк органдармен бiрлесе отырып, жыныстық ұқсастандыру бұзылулары бар адамдардың жынысын ауыстыруды жүргiзу ережесiн белгiлейдi;
азаматтарға гомеопатиялық көмек көрсету ережесiн белгiлейдi;
тегiн медициналық көмектің кепілдендiрiлген көлемi шеңберінде дәрiлiк көмек көрсету үшiн тағайындалған негiзгi (өмiрлiк маңызды) дәрiлiк заттардың тiзiмiн бекiтедi;
мемлекеттiк меншiк құқығына негiзделген медицина ұйымдарын орталықтандырылып сатып алынған туберкулез бен диабетке қарсы препараттармен қамтамасыз ету ережесiн бекiтедi;
туберкулезбен ауыратын науқастарды республикалық медицина ұйымдарында емдеу үшiн қажеттi патогенетикалық препараттардың тізбесiн белгiлейдi;
қан және оның құрамдас бөлiктерiн дайындауды, қан препараттарын өндiрудi ұйымдастырады;
халықты егу үшін вакциналар мен басқа да медициналық иммунобиологиялық препараттарды орталықтандырылған сатып алуды жүзеге асырады;
төтенше жағдайлардың медициналық-санитарлық, салдарын жою жөнiндегi iс-шараларды жоспарлау мен жүргiзудi, апаттар медицинасы саласында ғылыми зерттеулер жүргiзудi, апаттар медицинасы қызметiнiң құрылымдарына әдiстемелiк басшылық етудi, төтенше жағдайларда халықты және құтқарушы құрылымдарды медициналық көмек тәсілдерiне үйретудi жүргiзудi ұйымдастырады;
клиникалық және медициналық-биологиялық байқау тәжірибесін жүргiзу, диагностика мен емдеудің жаңа әдiстерiн қолдану тәртiбiн белгiлейдi;
адамның биологиялық өлiмiн анықтау критеийлерін белгiледi;
патологоанатомиялық сою жүргiзу ережесiн белгiлейдi;
тiндердi және (немесе) ағзаларды (ағзалардың бөлiгiн) алу, адамнан адамға, мәйiттен адамға және жануардан адамға ауыстырып қондыруды жүргiзу тәртiбi мен шарттары туралы ереженi бекітеді;
физикалық немесе психикалық даму кемiстiгi бар, сондай-ақ АҚТҚ жұқтырған балаларды балалар үйiне және жалпыға бiрдей оқу-тәрбие беру ұйымдарына орналастыруға кедергi жасайтын медициналық айғақтардың тізбесiн белгілейді;
орта арнайы және жоғары медициналық және фармацевтикалық бiлiмнiң сабақтастығын қамтамасыз етедi;
медицина және фармацевтика кадрларын даярлаудың сапасын бақылауды жүзеге асырады;
медицина, фармацевтика, ғылым және педагогика кадрларының қажеттілігін белгілейдi және қамтамасыз етедi.

6-бап. Жергiлiктi мемлекеттiк басқару органдарының
азаматтардың денсаулығын сақтау саласындағы
өкiлдiгi

1. Қазақстан Республикасының облыстарындағы (республикалық маңызы бар қалалар, астаналар) жергiлiктi өкiлдi органдары:
азаматтардың денсаулығын сақтау саласындағы өңiрлiк бағдарламаларды бекiтедi;
әлеуметтiк-елеулi аурулардан зардап шегушi, сондай-ақ және айналадағылар үшiн қауiп төндіретiн адамдарды, төтенше жағдайлар кезінде халықты дәрiлік заттармен қамтамасыз етудің өңiрлiк бағдарламаларын бекiтедi;
денсаулықты сақтауға және өңiрлiк бағдарламаларды iске асыруға арналған шығыстар бөлiгінде тиісті бюджеттердi орындау туралы есептердi бекiтедi.
2. Облыстардағы (республикалық маңызы бар қалалар, астаналар) жергiлiктi атқарушы органдардың қарауына мыналар жатады:
денсаулықты дамыту мен нығайтуға, халықтың саулығын қалпына келтiруге, аурулардың алдын алуға және санитарлық-эпидемиологиялық салауаттылыққа жәрдемдесетiн халықтың тiршілігіне қажеттi жағдайлар кешенiн қамтамасыз ету;
денсаулық сақтау саласын ресурстармен, кадрлармен, қаржымен қамтамасыз етудi, денсаулық сақтау жөніндегi мемлекеттік бағдарламаларды iске асыруға халықтың қатысуын ұйымдастыру;
облыстық, қалалық, аудандық және ауылдық денсаулық сақтау ұйымдарының қызметiне басшылық ету және үйлестiру;
салааралық ынтымақтастықты дамыту;
сан салалы медицинаны және бұқаралық дене тәрбиесi-сауықтыру қозғалысын дамыту;
әлеуметтік-елеулi аурулардан және айналадағылар үшiн қауіп төндiретiн аурулардан зардап шегушi адамдарды, төтенше жағдайлар кезінде халықты дәрілік қамтамасыз етудiң өңiрлiк бағдарламаларын iске асыру;
халықты бастапқы медициналық-санитарлық (дәрiгерге дейiнгi және дәрiгерлiк), бiлiктi және мамандандырылған медициналық көмек көрсетумен, оның ішінде дәрілік қамтамасыз етудi қоса алғанда, әлеуметтiк-елеулi ауруларды және айналадағылар үшін қауіп төндiретiн аурулардың алдын алуды және емдеудi қамтамасыз ету;
өңiрлiк медицина ұйымдарын диабетке қарсы препараттармен, денсаулық сақтау саласындағы уәкілеттi орган сатып алғандарды қоспағанда, қамтамасыз ету;
қан және оның құрамдас бөлiктерiн дайындауды ұйымдастыру, өңiрлiк мемлекеттік медицина ұйымдарын қан препараттарымен қамтамасыз ету;
туберкулезбен, қант диабетiмен ауыратын науқастарды емдеу үшiн патогенетикалық препараттармен, диабетпен ауыратын науқастарды қантты төмендететін препараттардың түймедақ нысандарымен, бүйректi ауыстырып қондырғаннан кейiн, лейкемиямен ауыратын балаларды дәрiлiк заттармен, онкологиялық науқастарды химиялық препараттармен, бүйрек функциясының жеткiлiксiздiгi бар науқастарды диализаторлармен және шығыс материалдарымен қамтамасыз ету.

7-бап. Қазақстан Республикасында азаматтардың
денсаулығын сақтау саласындағы қоғамдық
бiрлестiктер

Дәрiгерлер мен провизорлардың, орта медицина қызметкерлерiнiң, медициналық және фармацевтикалық өнiм өндiрушiлердiң кәсiби одақтары, қауымдастықтары, Қазақстан Республикасының Қызыл Жарты Ай қоғамы және басқа да қоғамдық бiрлестiктер өздерiнiң жарғыларына сәйкес Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен азаматтардың денсаулығын сақтауды қамтамасыз eтуге қатысады.

8-бап. Жұмыс берушiлердiң азаматтардың денсаулығын
сақтауды қамтамасыз ететiн жағдайлар жасау
жөніндегi жауапкершiлігі

Жұмыс берушiлер меншiк нысандарына қарамастан Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес:
экологиялық салауаттылық, азаматтардың салауатты еңбек, тұрмыс және демалыс жағдайларын қамтамасыз ету;
қоршаған және өндiрiстiк ортаның жай-күйi туралы мемлекеттік қадағалау және бақылау органдарын хабардар ету;
халықтың санитарлық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын орындау;
өндiрiстiң зиянды факторлары туралы халықты хабардар ету;
өндiрiс себебi бойынша азаматтардың денсаулығына келтiрiлген зиян;
азаматтардың денсаулығын сақтау саласындағы Қазақстан Республикасының заңнамасын бұзғандығы үшiн жауапты болады.

2-тарау. Қазақстан Республикасында азаматтардың
денсаулығын сақтауды ұйымдастыру

9-бап. Халыққа медициналық көмектi ұйымдастыру

1. Қазақстан Республикасында халыққа медициналық-санитарлық көмектi ұйымдастыру мен көрсетудi заңнамамен белгiленген тәртiппен денсаулық сақтау саласындағы уәкiлеттi орган, облыстардағы (республикалық маңызы бар қалалар, астаналар) мемлекеттік денсаулық сақтауды басқару органдары, меншiк нысандарына қарамастан денсаулық сақтау ұйымдары және денсаулық сақтау жүйесiне енетiн жеке медицина практикасымен айналысатын жеке тұлғалар жүзеге асырады.
2. Азаматтарға тегiн медициналық көмектің кепілдендiрілген көлемінің қолжетімдiлiгiн және алуды қамтамасыз ететiн мемлекеттiк денсаулық сақтау жүйесiнің негiзiн:
фельдшерлiк пункт, фельдшерлiк-акушерлiк пункт;
отбасылық және ауылдық дәрiгерлiк амбулатория, аумақтық емхана, ауылдық учаскелiк аурухана;
орталық аудандық аурухана, аудандық аурухана, консультативтiк-диагностикалық емхана, диспансерлер, әйелдер консультациясы;
облыстық және қалалық ауруханалар, облыстық диспансерлер;
облыстық (қалалық) консультациялық-диагностикалық орталық, ЖҚТБ орталығы, перзентхана, перинаталдық орталық, қан орталығы; жедел медициналық көмек ауруханалары мен станциялары, аумақтық апаттар медицинасы, сондай-ақ барлық деңгейдегi стоматологиялық клиникалар;
республикалық емдеу-алдын алу ұйымдары мен орталықтар, ғылыми орталықтар мен ғылыми-зерттеу институттарының клиникалары құрайды.
Заңды және жеке тұлғаларға Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген медицина ұйымдарының өзге де түрлерiн ашуға рұқсат етiледi.

10-бап. Халықтың санитарлық-эпидемиологиялық,
экологиялық салауаттылығы мен радиациялық
қауіпсiздігін қамтамасыз ету

1. Халықтың санитарлық-эпидемиологиялық, экологиялық салауаттылығы мен радиациялық қауiпсiздiгi Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес уәкiлеттi органдардың және жұмыс берушiлердiң кешендi iс-шараларды жүргiзуi арқылы қамтамасыз eтедi.
2. Денсаулық сақтау саласындағы уәкiлеттi орган, облыстардағы (республикалық маңызы бар қалалар, астаналар) мемлекеттiк денсаулық сақтауды басқару органдары, Қазақстан Республикасының ведомстволық медициналық қызмет органдары халықты бұқаралық ақпарат құралдары арқылы ауруды болдырмау және алдын алу мақсатында адамдардың өмiрi мен денсаулығына қауiп төндіретiн экологиялық, табиғи, техногендік және өндірiстiк сипаттағы анықталған зиянды факторлар туралы хабардар етуге мiндеттi.

11-бап. Азаматтарға медициналық-әлеуметтік көмек

1. Азаматтарға медициналық-әлеуметтiк көмекке медициналық-әлеуметтік үлгiдегі ұйымдастыру, тұрғын үй-тұрмыстық жеңiлдiктердi ұсыну, жұмыс берушiлердiң жұмыс iстейтiндердi сауықтыру жөнiндегi ұсынымдарды орындауын қамтамасыз ету, ұтымды еңбек және тамақтану режимiн ұйымдастыру желiсін құру мен дамыту жөніндегi шаралар жүйесi жатады.
2. Туа бiткен және жүре пайда болған жiтi және созылмалы аурулардан, сондай-ақ алған жарақаттардың салдарынан зардап шегуші азаматтарға тиiстi емдеу-алдын алу және сауықтыру ұйымдарында медициналық, дене шынықтыру, психологиялық және әлеуметтiк оңалту көрсетіледi.
3. Әлеуметтiк-елеулi аурулардан және айналадағылар үшiн қауiп төндiретін аурулардан зардап шегетiн азаматтарға дәрілік қамтамасыз етудi қоса алғанда, медициналық-әлеуметтiк көмекті, диспансерлiк байқауды заңнамада белгіленген тәртiппен облыстардың (республикалық маңызды қалалар, астаналар) жергiлiктi өкiлдi қамтамасыз етедi.
4. Мүгедектік тобы белгiленген азаматтарға тегiн медициналық көмектiң кепілдендірiлген көлемi шеңберінде мемлекеттiк денсаулық сақтау ұйымдары диагностикалық көмек көрсетеді.

12-бап. Айналадағылар үшiн қауiп төндiретін аурулардың
арнайы алдын алу шаралары

Денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттiк органдар мен денсаулық сақтау ұйымдары, медицина қызметкерлерi айналадағылар үшiн қауіп төндiретiн ауруларды (туберкулездi, психикалық және мiнез-құлық бұзылуды, венерологиялық ауруларды, алапестi, ЖҚТБ және карантиндiк жұқпаларды) анықтауды (оның ішінде жасырын ауруларды), сондай-ақ олардың арнайы алдын алу шараларын жүзеге асырады.

13-бап. Туберкулезбен және диабетпен ауыратын
науқастарға медициналық-санитарлық көмек
көрсету

1. Туберкулезбен ауыратын науқастар мiндеттi диспансерлiк бақылауға алынып, емделуге тиiс және тегiн медициналық көмектің кепілдiк берiлген көлемi шеңберінде санаторийлiк-курорттық еммен, қажеттi дәрiлiк заттармен қамтамасыз етіледi.
2. Туберкулез микобактерияларын бөлетiн науқастар мiндеттi түрде ауруханаға жатқызылады, Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес тұрғын үймен қамтамасыз етiледi.
3. Диабетпен ауыратын науқастар тегiн медициналық көмектің кепілдендiрiлген көлемi шеңберінде міндеттi түрде диспансерлiк бақылауға алынып, емдеумен және қажеттi дәрiлік заттармен қамтамасыз етiледi.

14-бап. Соз ауруларымен және ЖҚТБ-мен ауыратын
науқастарға медициналық-санитарлық көмек көрсету

1. Денсаулық сақтау саласындағы уәкiлеттi органдарының ұсынуымен облыстардың (республикалық маңызы бар қалалар, астаналар), аудандардың (облыстық маңызы бар қалалар) мемлекеттiк денсаулық сақтауды басқару органдары мен денсаулық сақтау ұйымдары, облыстардың (республикалық маңызы бар қалалар, астаналар) жергілiктi атқарушы органдары соз ауруларымен және ЖҚТБ-мен ауыратын науқастарды уақытында анықтау және емдеу үшiн арнайы орталықтар, зертханалар, кабинеттер, ауруханалар мен диспансерлер ұйымдастырады.

15-бап. Психикалық аурулардан және мiнез-құлық
бұзылуларынан зардап шегетiн адамдарға
медициналық-санитарлық көмек көрсету және
оларды оңалту

Психикалық және мiнез-құлық бұзылуларынан зардап шегетiн адамдарға медициналық-санитарлық көмек көрсету және оларды оңалту заңнамада белгiленген негiздемелерде және тәртiппен жүзеге асырылады.

16-бап. Психикалық белсендi заттарды пайдалану
салдарынан болған аурулардан зардап шегетiн
адамдарға медициналық-санитарлық көмек көрсет у

1. Денсаулық сақтау саласындағы уәкiлеттi органдар мен облыстардың (республикалық маңызы бар қалалар, астаналар) жергiлiктi атқарушы органдары психикалық белсендi заттарды пайдалану салдарынан болған аурулардың алдын алу және емдеу жөнiндегi шаралар жүйесiн қамтамасыз етедi.
2. Денсаулық сақтау саласындағы уәкiлеттi органдардың ұсынуымен облыстардың (республикалық маңызы бар қалалар, астаналар), аудандардың (облыстық маңызы бар қалалар) мемлекеттік денсаулық сақтауды басқару органдары мен облыстардың (республикалық маңызы бар қалалар, астаналар) жергілікті атқарушы органдарының денсаулық сақтау ұйымдары жасырын емдеудi қоса ала отырып аталған аурулар санаттарын емдеу үшін арнайы кабинеттер, ауруханалар мен диспансерлер ұйымдастырады.

17-бап. Бостандығы шектеулі азаматтарға медициналық
көмек көрсету

1. Сот үкімi бойынша бас бостандығынан айыру орындарынан тыс жерде жазасын өтеп жатқан, уақытша ұстайтын изоляторларға, арнайы мекемелерге орналастырылған азаматтарға медициналық-санитарлық көмек жалпы негiзде көрсетіледі.
2. Тергеу изоляторларына орналастырылған және бас бостандығынан айыру орындарында жазасын өтеп жатқан адамдарға әдiлет органдарының медицина қызметтерi қызмет көрсетеді.
3. Жазаны орындау мекемелерінде жұқпалы аурулардың әр түрiмен ауыратын, оның iшiнде туберкулездің жұқпалы түрімен ауыратын науқас адамдарды ұстау мен емдеудi мiндеттi түрде шектеуi бар науқастарды саулардан бөлек және жеке ұстауды жүзеге асырады.

18-бап. Мемлекеттік қызметкерлерге, әскери
қызметкерлерге, iшкi iстер органдарының, ұлттық
қауiпсiздiк органдарының қызметкерлерiне
медициналық көмек көрсету

Мемлекеттік қызметкерлерге, әскери қызметкерлерге, iшкi iстер органдарының, ұлттық қауiпсiздiк органдарының қызметкерлеріне медициналық көмектi осы ведомстволардың медицина ұйымдары көрсетедi. Қызмет өткеру немесе тұрғылықты жерi бойынша медициналық ұйымдар болмаған жағдайда немесе оларда тиiстi бөлiмшелер, мамандар не арнайы жабдықтар болмаған жағдайларда медициналық көмек денсаулық сақтау саласындағы уәкiлеттi органның медициналық ұйымдарында және облыстардың (республикалық маңызы бар қалалар, астаналар), аудандардың (облыстық маңызы бар қалалар) мемлекеттiк денсаулық сақтауды басқару органдары медициналық көмектiң кепілдендiрілген көлемi шеңберiнде тиiстi бюджеттердің қаражаты есебінен көрсетедi.

19-бап. Хирургиялық араласу, қан құю және
диагностиканың күрделi әдiстерiн қолдану тәртiбi

1. Хирургиялық операциялар, қан құю, стационар жағдайындағы диагностиканың күрделi әдiстерi науқас адамдардың жазбаша келiсiмiмен, ал он сегiз жасқа толмаған науқастарға, психикасы бұзылған науқастарға - олардың ата-аналарының, қорғаншыларының немесе қамқоршыларының, жақын туыстарының жазбаша келiсімімен қолданылады.
2. Дәрiгер медициналық араласу iсiне кiрiсiп кетiп, сол адамның өмiрi мен денсаулығына қатер төнуiне байланысты оны тоқтату немесе қайта оралу мүмкiн болмайтын жағдайлардан басқа кезде келiсiм керi қайтарылып алынуы мүмкін.
3. Хирургиялық араласуды, қан құюды, органдарды (органдардың бөлiгiн) және (немесе) тiндердi ауыстырып қондыруды, диагностиканың күрделi әдiстерiн қолдануды кешіктіру науқас адамның өмiріне қатер төндiретін, ал аталған адамдардың келiсiмін алу мүмкiн болмайтын жағдайларда шешiмдi дәрiгер немесе дәрiгерлiк комиссия қабылдайды.

20-бап. Клиникалық және медициналық-биологиялық
сараптамалар жүргiзу, диагностиканың, емдеудiң
жаңа әдiстерін қолдану

1. Клиникалық және медициналық-биологиялық сараптамалар жануарларға, ал адамға-оның жазбаша келiсімімен немесе оның заңды өкілінің қатысуымен жасалған келiсім-шарт бойынша жүргiзіледi.
2. Сынақтан өтiп жатқан адамның талап етуi бойынша кез келген кезеңде және оның өмiріне, денсаулығына қатер төнген жағдайда сараптама тоқтатылады. Емдеу-алдын алу ұйымдары алдын алудың, диагностиканың, емдеудің тек сараптама жасау арқылы бекiтілген әдiстерiн денсаулық сақтау саласындағы уәкiлеттi органының арнайы рұқсаты бойынша қолданады.

21-бап. Биологиялық өлу сәтiн анықтау. Өмiрдi сақтап
тұратын аппаратураны тоқтату шарттары

1. Өлiмдi дәрiгер немесе фельдшер анықтайды.
2. Денсаулық сақтау саласындағы уәкiлеттi орган белгiлеген тәртiппен өмiрдi сақтап тұратын аппаратура тек биологиялық өлiм анықталған немесе мидың (мидың өлуi) тұтас қайтымсыз өлуi жағдайларында ғана тоқтатылуы мүмкiн.
3. Донордың биологиялық өлiмiн анықтауға кейiннен ауыстырып қондыру үшiн органдар мен тiндердi алуды қамтамасыз ететiн мамандардың қатысуына тыйым салынады.
4. Эвтаназияны жүзеге асыруға тыйым салынады.

22-бап. Патологиялық-анатомиялық союды жүргiзу

1. Патологиялық-анатомиялық союды өлiмнiң себептерi туралы деректер алу және ауру диагнозын нақтылау мақсатында жүргiзедi.
2. Зорлықпен өлтірiлгендiгiне күмән болмаған жағдайда және туыстарының жазбаша өтiнiшi болған жағдайда не өлген адамның тiрi кезінде өз еркімен көңiл білдiруiмен сою жүргiзiлмей-ақ мәйiттi беруге, егер Қазақстан Республикасының заңнамасында өзгеше көзделмесе рұқсат eтіледі.
3. Қайтыс болған адамның отбасы мүшелерiнiң, жақын туыстарының немесе заңды өкілінің талабы бойынша денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган бекiткен тәртiппен тәуелсiз медициналық сараптама жүргiзiлуi мүмкiн.

23-бап. Анатомиялық сый

1. Анатомиялық сый оны жасаушының өсиетi арқылы iстелуi мүмкін және ол қайтыс болғаннан кейiн нақты сипат алады. Анатомиялық сый туралы өсиеттi сыйға тартушы адам жоюы мүмкiн. Туған-туыстары өсиетке сот тәртiбiмен дау айта алады.
2. Анатомиялық сый туралы мәліметтер жария етiлмеуi тиiс.
3. Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес кiм екенi анықталмаған және талап етiп алынбаған адамдардың мәйiттерi де анатомиялық сый деп танылады.

3-тарау. Донорлық және ауыстырып қондыру

24-бап. Қан және оның құрамдас бөлiгiне донорлық

Донорлық пен қан және оның құрамдас бөлiктерiн құю тәртiбi Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен жүзеге асырылады.

25-бап. Тіндер мен ағзаларды ауыстырып қондыру

1. Адам, адамның мәйiтi, сондай-ақ жануарлар тiндер мен ағзаларды ауыстырып қондыру жөнiнен донор бола алады.
2. Адам тіндерi мен ағзаларын мәжбүрлеп алуға және оларды ауыстырып қондыруға тыйым салынады. Адам ағзалары сатып алу, сату және коммерциялық мәмiлелер заты бола алмайды. Мұндай iс-әрекеттерге жол берген адамдар Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жауапқа тартылады.
Заңның осы бабының 2-тармақшасының қолданысы дайындау үшiн тiндiк құрамдар пайдаланылған препараттар мен ауыстырып қондыру материалдарына қолданылмайды.
3. Адам ағзалары мен тiндерiн Қазақстан Республикасының шегiнен шығаруға тыйым салынады.
4. Қабылдаушымен генетикалық байланыстағы (сүйек кемiгiн қондыру жағдайларынан басқа), жан-жақты медициналық тексеруден өткен және одан ағзалар (ағзалардың бөлiгiн) мен (немесе) тіндер алуға болатындығы туралы консилиум дәрiгер-мамандарының қорытындысы бар адамдар тiрi донор болуы мүмкiн.
Тiрi донордан қолының түпнұсқасы нотариуспен куәландырылған оның жазбаша келiсімен ауыстырып қондыру үшiн жоқтығы денсаулықтың қайтымсыз бұзылуын болдырмайтын жұп ағзалардың бiрi, ағзаның немесе тiндердің бөлiгi алынуы мүмкiн.
5. Қайтыс болған адамнан ауыстырып қондыру үшiн тiндер мен (немесе) ағзалар (ағзалардың бөлiгiн) алу биологиялық өлiмдi тек дәрiгер-мамандар консилиумы анықтаған жағдайда ғана жүргiзілуi мүмкiн.
6. Тiндер мен (немесе) ағзаларды (ағзалардың бөлiгiн) ауыстырып қондырудың қажеттiлiгi туралы медициналық қорытындыны тиiстi денсаулық сақтау ұйымының дәрiгерлер консилиумы бередi.
7. Тiндер мен (немесе) ағзаларды (ағзалардың бөлiгiн) ауыстырып қондыру қабылдаушының жазбаша келiсiмi бойынша не кәмелетке толмаған қабылдаушының немесе заңнамада белгiленген тәртiппен iс-әрекетке қабiлетсiз деп танылған қабылдаушының ата-анасының немесе заңды өкiлiнің жазбаша келiсiмi бойынша жүргiзiледi.
Қабылдаушыға алдағы операциялық араласуларға байланысты оның денсаулығы үшiн болуы мүмкiн асқынулар туралы ескертiлуi тиiс.
8. Мәйiттерден тiндер мен (немесе) ағзалар (ағзалардың бөлiгiн) алу денсаулық сақтау ұйымдарында жүргiзiледi. Тiндер мен (немесе) ағзаларды (ағзалардың бөлiгiн) бұзылудан сақтау және ауыстырып қондыру көрсетiлген қызметтi жүзеге асыруға денсаулық сақтау саласындағы уәкiлеттi органның рұқсаты болған жағдайда тек мемлекеттiк денсаулық сақтау ұйымдарында ғана жол берiледi.
9. Денсаулық сақтау ұйымдарының дәрiгерлерi мен өзге де қызметкерлеріне донор мен қабылдаушы туралы мәлiметтердi жариялауға тыйым салынады. Бұндай мәлiметтердi жариялау Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жауапқа тартылады.

26-бап. Тiндер мен ағзалар донорларының құқықтары мен
әлеуметтiк қорғалуы

1. Өзiнiң тiндерiн және (немесе) ағзаларын (ағзаларының бөлiктерiн) ауыстырып салуға келiсiм берген донор денсаулық сақтау ұйымынан тiндерiн және (немесе) ағзаларын (ағзаларының бөлiктерiн) алу бойынша алда болатын қауырт әрекетке байланысты оның денсаулығы үшiн болуы мүмкiн асқынулар туралы толық ақпаратты талап етуге құқығы бар.
2. Донор жүргiзiлген операцияға байланысты денсаулық сақтау ұйымында тегiн емделуге, оның ішінде дәрi-дәрмек алуға құқығы бар.
3. Донорлық функцияны орындауға байланысты медицина қызметкерi зиян келтiргенде, донор Қазақстан Республикасының заңнамалық кесiмдерiне сәйкес зиянды өтетуге құқығы бар.

27-бап. Қабылдаушылардың құқықтары мен әлеуметтік
қорғалуы

1. Тiндер және (немесе) ағзаларды (ағзалардың бөлiктерiн) қондыруға келiсім берген қабылдаушы денсаулық сақтау ұйымынан тiндер және (немесе) ағзаларды (ағзалардың бөлiктерiн) ауыстырып қондыру бойынша алда болатын операциялық араласуларға байланысты оның денсаулығы үшiн болуы мүмкiн асқынулар туралы толық ақпаратты талап етуге құқығы бар.
2. Қабылдаушы жүргiзiлген операцияға байланысты денсаулық сақтау ұйымында тегi медициналық көмектің кепілдендiрiлген көлемi шеңберінде тегiн емделуге, оның iшiнде дәрi-дәрмек алуға құқығы бар.
3. Медицина қызметкерлерi залалданған тiндер және (немесе) ағзаларды (ағзалардың бөлiктерiн) қондырғаны үшiн заңнамаға сәйкес жауап бередi.
4. Залалданған тiндер және (немесе) ағзалар (ағзалардың бөлiктерi) қондырылған жағдайда қабылдаушылар Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес келтiрілген зиянның орнын толтыруды талап етуге құқығы бар.

28-бап. Жасанды жолмен ұрықты енгiзiп жетiлдiру,
жасанды жолмен ұрықтандыру, ұрықты ауыстырып
қондыру

1. Қазақстан Республикасының азаматтары заңнамада белгiленген тәртiппен жүзеге асырылатын жасанды жолмен ұрықты енгiзiп жетiлдiру, жасанды жолмен ұрықтандыру, ұрықты ауыстырып қондыруға құқығы бар.
2. Адамның ұрығын ғылыми, коммерциялық және өнеркәсiптiк мақсаттарда пайдалануға тыйым салынады.
3. Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес денсаулық сақтау ұйымдары донорлықтың құпиялылығын және жасанды жолмен ұрықты енгiзiп жетiлдiру жасанды жолмен ұрықтандыру, ұрықты ауыстырып қондыру операциясын жасаудың құпиялығын сақтауды қамтамасыз етеді және жауапты болады.
4. Денсаулық сақтау ұйымдары жасанды жолмен ұрықты енгiзiп жетiлдiру, жасанды жолмен ұрықтандыру, ұрықты ауыстырып қондыру үшiн жыныс клеткалары донорлығына қойылатын тәртiп пен шарттарды сақтауға, олардың гепатиттің В, С, Дельта қоздырғышына және АҚТҚ-ға тексерілуiне жауап бередi.

4-тарау. Дәрiлік және протездiк-ортопедиялық көмек

29-бап. Азаматтарға дәрiлiк көмек

Азаматтарға дәрiлiк көмек Қазақстан Республикасының заңнамасымен белгiленген тәртiппен жүзеге асырылады.

30-бап. Протездiк-ортопедиялық көмек

1. Мүгедектердi протездiк-ортопедиялық бұйымдармен қамтамасыз ету тәртiбiн Қазақстан Республикасының әлеуметтiк қорғау саласындағы уәкілетті мемлекеттiк органы белгілейдi.
2. Мемлекет протездiк-ортопедиялық көмектi жетiлдiру жөнiндегi ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргiзуге, жоғары сапалы протездiк-ортопедиялық бұйымдарды, осы заманғы технологияларды өндiрiске енгiзуге, мамандарды даярлауға, протездiк-ортопедиялық өнеркәсiптi ұйымдастыру мен дамытуға қажетті қаражат бөледi.

5-тарау. Мемлекеттік және жеке медицина ұйымдарының
құқықтары мен мiндеттерi

31-бап. Мемлекеттiк және жеке медицина ұйымдары мен жеке
медициналық практикамен айналысатын адамдардың
құқықтары

Мемлекеттiк және жеке медицина ұйымдары мен жеке медициналық практикамен айналысатын адамдардың:
алған лицензиясына сәйкес халыққа алдын алу, диагностикалық және емдiк көмек көрсетуге;
медицина қызметкерлерiн жалдауға, Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келмейтіндей жағдайда олардың еңбегіне ақы төлеудiң нысандары мен көлемдерiн белгілеуге;
денсаулық сақтау саласындағы уәкiлеттi орган белгiлеген тәртiппен дәрiлерге рецепт жазып беруге және еңбекке жарамсыздық парақтары мен анықтамаларды беруге құқығы бар.

32-бап. Мемлекеттiк және жеке медицина ұйымдары мен жеке
медициналық практикамен айналысатын адамдардың
міндеттерi

Мемлекеттiк және жеке медицина ұйымдары мен жеке медициналық практикамен айналысатын адамдар:
шұғыл медициналық көмек көрсетудi;
лицензияға сәйкес қол жетiмдi, уақтылы, сапалы, бiлiктi, мамандандырылған және жоғары мамандандырылған медициналық көмектi;
денсаулық сақтау саласындағы уәкілеттi орган рұқсат еткен диагностикалау, алдын алу және емдеу әдiстерiн, сондай-ақ, дәрілiк заттарды қолдануды;
адамдардың өмiрi мен денсаулығына қауiп төндiретiн экологиялық зиянды табиғи, техногендiк және өндiрiстiк факторларды уақтылы және белсендi түрде анықтау, осы факторлар туралы денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттiк органдарды хабардар етудi;
шұғыл жағдайлардағы жұмысқа дайындықты;
айналасындағылар үшiн қауіп төндiретiн аурулардың, сондай-ақ кәсiби аурулардың алдын алу, диагностикалау және емдеу бойынша арнайы медициналық алдын алу шараларын жүргiзудi;
медициналық көмектің нысандары мен түрлерi туралы тегi, жедел және дұрыс ақпарат берудi;
санитарлық-эпидемиологиялық ережелер мен нормалардың және гигиеналық нормативтердің сақталуын;
меншiк нысанына қарамастан, басқа денсаулық сақтау ұйымдарымен өзара iс-қимылды және сабақтастықты;
салауатты өмiр салтын насихаттауды және халықты санитарлық-гигиеналық тәрбиелеудi;
медицина кадрларын даярлау және қайта даярлау үшін жағдайларды;
денсаулық сақтау және мемлекеттік статистика саласындағы уәкiлеттi органдар белгiлеген нысандар, түрлер бойынша, көлемде, тәртіпте және мерзiмде бастапқы медициналық құжаттарды жүргiзудi, есептер берiп отыруға;
кәсiби міндеттерін атқару кезінде азаматтардың өздеріне белгiлi болған аурулары туралы, iшкi және отбасылық өмiрi туралы мәлiметтердi жария етпеуге мiндеттi. Бұл ақпаратты ашып айтуға осы Заңда көзделген жағдайларда жол беріледi;
венерологиялық аурулармен, ЖҚТБ-мен, туберкулездің жұқпалы түрiмен, алапеспен, микроспориямен, трихофитиямен, қышымамен және басқа да жұқпалы аурулармен ауырған, бактериологиялық және химиялық табиғи заттан уланған, айналадағылар үшін қауіп төндiретiн психикалық және мінез-құлық бұзылуы жағдайлары туралы тиiстi денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттiк органдарға, ал ішкi iстер органдарына жаңадан алған жарақаты, жаралануы, қылмыстық түсiк жасау бойынша өтiнiш бiлдiрген адамдар туралы, сондай-ақ айналадағылар үшiн қауiп төндiретiн аурулардың жағдайлары туралы мәліметтерді хабарлауды;
мемлекеттік органдармен, сондай-ақ өнеркәсіптік, оқу, сауда, ауыл шаруашылығы және басқа да ұйымдармен азаматтардың денсаулығын сақтау мәселелерi жөнінде өзара iс-қимылды қамтамасыз етуге мiндеттi.

5-тарау. Азаматтардың денсаулық сақтау саласындағы
құқықтары

33-бап. Азаматтардың медициналық көмек алу құқығы

1. Қазақстан Республикасының азаматтары заңнамамен белгіленген тәртiпте тегiн медициналық көмектің кепілдендiрiлген көлемiн алуға құқығы бар.
2. Азаматтардың өздерінің жеке қаражаты, ұйымдардың қаражаты және Қазақстан Республикасының заңнамасымен тыйым салынбаған өзге де көздер есебінен тегiн медициналық көмектің кепілдендiрілген көлемінен артық қосымша медициналық қызметтi пайдалануға құқығы бар.
Мемлекеттiк денсаулық сақтау жүйесi ұйымдарындағы және жеке медициналық практикамен айналысатын жеке тұлғалардың ақылы медициналық қызмет көрсету шарттары мен тәртiбi Қазақстан Республикасының заңнамасымен белгiленедi.
3. Азаматтар ведомстволық бағыныстылығы мен меншiк нысанына қарамастан, кез-келген жақын жердегi емдеу-алдын алу ұйымында жедел және шұғыл медициналық көмекпен қамтамасыз етiледі.
4. Азаматтардың мемлекеттiк бюджет қаражаттары есебiнен шетелдегi медициналық және басқа ұйымдарда медициналық, фармацевтикалық, протездiк-ортопедиялық көмек алуға, мұндай көмектің қажеттiлiгi туралы Қазақстан Республикасының мамандандырылған медицина ұйымдарының қорытындысы болғанда құқығы бар.

34-бап. Азаматтардың өз жынысын ауыстыру құқығы

1. Жыныстық сәйкестiгi бұзылған адамдардың жынысын ауыстыруға құқығы бар.
2. Жыныстық сәйкестiгi бұзылған адамдарды медициналық куәландыру уәкiлеттi орган бекiткен ережеге сәйкес жүзеге асырылады.

35-бап. Азаматтардың емделуден және медициналық
араласудан бас тарту құқығы

1. Азаматтың немесе оның заңды өкілінің осы Заңның 36-бабында көзделген жағдайлардан басқа, шұғыл медициналық көмектен, тексеруден, емделуден және медициналық араласудан кез-келген кезеңде бас тартуға құқығы бар.
2. Шұғыл медициналық көмектен, тексеруден, емделуден және медициналық араласудан бас тартқан кезде азаматқа немесе оның заңды өкілiне оған қолайлы нысанда мұның ықтимал зардаптары түсiндiрiлуi тиiс.
3. Шұғыл медициналық көмектен, тексеруден, емделуден және медициналық араласудан бас тарту оның ықтимал зардаптары көрсетiліп, медициналық құжаттамада жазбаша ресімделедi және азамат не оның заңды өкілі, сондай-ақ медицина қызметкерi қол қояды.
4. Он сегiз жасқа толмаған адамның ата-анасы немесе өзге заңды өкілдері не заңда белгiленген тәртiппен iс-әрекетке қабiлетсiз деп танылған адамның заңды өкілдерi аталған адамның өмiрін сақтап қалу үшiн қажеттi медициналық көмектен бас тартқан кезде медицина ұйымы, сондай-ақ медицина қызметкерi осы адамдардың мүдделерiн қорғау үшін прокурорға жүгiнуге мiндеттi.

36-бап. Азаматтардың келiсiмiнсiз тексеру, емдеу және
медициналық араласу

1. Азаматтың немесе оның заңды өкілінің келiсімінсiз:
өз еркiн бiлдiруге мүмкiндiк бермейтiн есеңгiреген, ес-түссiз жағдайдағы;
айналасындағыларға қауіп төндiретiн аурулардан зардап шегушi;
психикасы бұзылуының асқынуынан зардап шегушi;
психикасының және мiнез-құлқының бұзылуынан зардап шегушi және қоғамға қауiптi ic-әрекет жасаған адамдарға шұғыл медициналық көмек көрсетуге, тексеруге, емдеуге және медициналық араласуға Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген тәртіппен жол беріледi.
2. Азаматтардың келiсiмінсiз тексеру, емдеу және медициналық араласу осы баптың 1-тармағында көзделген негiздер жойылғанға дейiн немесе соттың шешiмi бойынша жалғаса бередi.

37-бап. Азаматтардың, санитарлық-эпидемиологиялық,
экологиялық салауаттылық пен радиациялық
қауiпсiздiкке құқығы

1. Азаматтардың санитарлық-эпидемиологиялық, экологиялық салауаттылыққа және радиациялық қауіпсiздікке құқығы бар.
2. Мемлекет қазiргi және келешек ұрпақтың денсаулық жағдайына терiс әсер етпейтiн қолайлы қоршаған ортаны сақтауды қамтамасыз етедi.
3. Азаматтардың заңда белгiленген тәртіппен кiнәлi тараптан денсаулығына келтiрiлген зиянды өтеудi жеке және тұтынушылар құқығын қорғау және адам құқығын қорғау жөнiндегi қоғамдық ұйымдар арқылы талап етуге құқығы бар.

38-бап. Азаматтардың дәрілік, протездiк-ортопедиялық
көмекпен қамтамасыз етiлу құқығы

1. Медициналық айғақтары бойынша азаматтардың дәрiлiк, протездiк-ортопедиялық көмекпен қамтамасыз етiлуге құқығы бар.
2. Дәрiлiк препараттармен, протездiк-ортопедиялық, дұрыс көру бұйымдарымен, есту аппараттарымен, емдiк дене шынықтыру құралдарымен және арнаулы жүріп-тұру құралдарымен қамтамасыз eтiлу жеңiлдiктерiне жататын адамдардың санаты, сондай-ақ олармен қамтамасыз ету және оларды пайдаланудың шарттары мен тәртiбi Қазақстан Республикасының заңнамасымен белгiленедi.

39-бап. Некеге тұратын азаматтардың
медициналық-генетикалық тексеруден өту құқығы

Қазақстан Республикасының аумағында некеге тұратын азаматтардың жұбайлары мен олардың ұрпақтарының денсаулығын сақтау мақсатында өздерiнің қалауы бойынша денсаулық сақтау ұйымдарында медициналық және медициналық-генетикалық тексеруден өтуге құқығы бар.

40-бап. Азаматтардың санаторийлiк-курорттық емделу,
сауықтыру бейiнiндегi ұйымдардың қызметтерiн
пайдалану құқығы

Азаматтардың Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес санаторийлық-курорттық ұйымдарды, демалыс үйлерін профилакторийлердi, пансионаттарды, туристiк базаларды, спорт ғимараттарын және сауықтыру бейiнiндегi басқа да ұйымдарды пайдалануға құқығы бар.

41-бап. Азаматтардың өздерiнің денсаулығының жай-күйi
және денсаулыққа әсер ететiн факторлар туралы
ақпарат алу құқығы

1. Азаматтардың өздерінің және өз балаларының денсаулығының жай-күйi туралы қажеттi ақпарат алуға құқығы бар.
2. Азаматтардың, егер заңнамада өзгеше белгiленбесе, жұбайы (зайыбы) мен ата-аналары денсаулығының жай-күйi туралы ақпарат алуға құқығы бар.
3. Азаматтардың, алдын алу және емдеу әдiстерi туралы, халықтың науқастану деңгейi туралы, темекi шегудің салдарын қоса алғанда, олардың денсаулығына әсер ететiн факторлар туралы, оның iшiнде қоршаған орта, еңбек, тұрмыс және демалыс жағдайлары туралы денсаулық сақтау органдары мен ұйымдарынан, сондай-ақ басқа ұйымдар мен жұмыс берушiлерден жеке немесе қоғамдық ұйымдар арқылы дұрыс ақпаратты өтеусiз алуға құқығы бар.
4. Азаматтардың дәрiханалық, емдеу-алдын алу ұйымдарынан белгiленетiн, сатылатын дәрiлiк заттардың сапасы, қауiпсiздiгi мен тиiмділігi туралы толық ақпарат алуға құқығы бар.
5. Азаматтардың денсаулығының жай-күйi туралы ақпаратты тексеру мен емдеудi жүргiзетiн дәрiгер бередi.
6. Азаматтардың емдеудiң ықтимал әдiстерi мен тәсiлдерi туралы ақпарат алуға, әдiстерi, тәсілдердi, дәрiлiк заттар мен емдеуге арналған аспаптарды таңдауға, егер мұндай таңдау тексеру қорытындылары бойынша мүмкiн болып белгіленсе, құқығы бар.

42-бап. Азаматтардың өздерiнің денсаулығына келтiрiлген
зиянның орнын толтыру құқығы

Азаматтардың өздерiнің денсаулығына мемлекет, жұмыс берушiлер немесе өзге де тұлғалар келтiрген моральдық және материалдық нұқсандардың орнын толтыруға құқығы бар. Денсаулыққа келтiрiлген зиянның орнын толтырудың негiздемесi мен тәртiбi Қазақстан Республикасының заңнамасымен белгiленедi.

43-бап. Ананың денсаулығын сақтау құқығы

1. Қазақстан Республикасында ананы мемлекет қорғайды және
көтермелейдi.
2. Әйелге ана болу туралы мәселенi өзi шешу құқығы берiледi. Денсаулық сақтау мақсатында әйелге оның келiсiмiмен өзi қаламаған жүктiлiктiң алдын алудың қазiргi заманғы әдiстерi жүргізілуі мүмкін.
Хирургиялық стерильдеу медициналық айғақтар болғанда және жеке тiлек бiлдiру бойынша, тек әйелдiң келiсiмiмен ғана, тиiстi лицензиясы бар медициналық ұйымдарда жүргiзiледi.
3. Ананы қорғау:
арнайы медицина ұйымдарының кең желiсін ұйымдастыру;
ауру баланы күтiп-бағу үшiн стационарға түскенде әйелдердiң ұрпақ жаңғырту функциясына және балалардың денсаулығына тікелей әсер ететін негiзгi ауруларды медициналық айғақтар бойынша емдеу;
жүктi әйелдерге медициналық ұйғарымдарды орындауға мүмкіндiк туғызып, оларды жұмысқа ұтымды түрде орналастыру;
Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес баланы күтіп-бағуға жәрдемақы төлей отырып, жұмыс iстеп жүрген әйелдерге жүктiлiгi мен босануына байланысты демалыстар беру;
жеке жұмыс кестесiн және толық емес жұмыс уақыты режимiн белгiлеу, баланың емшек сүтiмен толыққанды қоректенуi үшін жағдай жасау арқылы қамтамасыз етiледі.

44-бап. Балалардың денсаулығын сақтау құқығы

1. Мемлекет балалардың құқықтары мен мүдделерін қорғауды жүзеге асырады, олардың дене бiтiмi, ақыл-ойы, рухани, адамгершілiк және әлеуметтік дамуы үшiн қажеттi тұрмыс жағдайларына құқықтарын қамтамасыз етедi.
2. Мемлекеттiк органдар, жұмыс берушiлер арнаулы медициналық және балаларды сауықтыру ұйымдарының желiсiн дамытуды қамтамасыз етедi, олардың тиiмдi жұмыс iстеуi үшiн қажет жағдайлар жасауға жауапты болады.
3. Балалар мiндетті мерзiмдiк медициналық байқаулардан өтiп тұруға және тұрақты диспансерлiк бақылауда болуға тиiс.
4. Стационарлық емдеу кезiнде:
3 жасқа дейiнгi балаларды, сондай-ақ дәрiгерлердiң қорытындысы бойынша қосымша күтіп-бағуды қажет ететiн ауыр науқас ересек балаларды стационарда емдеу кезiнде анасына (әкесiне) немесе баланы күтіп-бағуды тiкелей жүзеге асыратын өзге адамға ауырып қалған отбасы мүшесiн күтiп-бағуға байланысты еңбекке уақытша жарамсыздығы бойынша жәрдемақы төленіп, емдеу мекемесiнде онымен бiрге болу мүмкiндiгi берiледi;
табиғи жолмен тамақтанатын бiр жасқа дейiнгi балаларды емшек сүтiмен тамақтандыратын ана баланы күтiп-бағу үшiн стационарда болған кезінде емдеу ұйымында тегiн тамақпен қамтамасыз етiледi.
5. Дене бiтiмiнің немесе психикасының дамуында кемiстiгi бар, сондай-ақ АҚТҚ жұқтырған балалардың мамандандырылған балалар мекемелерінде медициналық-әлеуметтiк көмек алуға құқығы бар.
6. Қазақстан Республикасындағы балалардың ұрпақ жаңғырту денсаулығын қорғау саласында бiлiм алуға және тәрбиеленуге құқығы бар. Балаларға жыныстық білім беру мен тәрбиелеу бiлім беру және денсаулық сақтау органдары арнайы әзiрлеген және бекiткен бағдарламалар бойынша, меншiк нысанына қарамастан, тәрбиелеу және бiлім беру ұйымдарында жүзеге асырылады.
7. АҚТҚ жұқтырған жетiм қалған (бac тартылған) балалардың балалар үйi мен жалпыға арналған оқу-тәрбиелеу ұйымдарында болуына құқығы бар.

7-тарау. Азаматтардың денсаулық сақтау саласындағы
міндеттерi

45-бап. Азаматтардың денсаулық сақтау туралы
заңнамаларды сақтау жөнiндегi міндеттерi

Азаматтар денсаулық сақтау туралы заңнамаларды сақтауға, өздерiнің және айналасындағы адамдардың денсаулығына ұқыпты қарауға міндетті.

46-бап. Азаматтардың медициналық нұсқамаларды ұстану
жөніндегi міндеттерi

1. Жұқпалы аурулардың таралуының алдын алу үшiн азаматтар медициналық нұсқамаларды денсаулық сақтау ұйымдары белгілеген мерзiмде орындауға міндеттi.
2. Стационарлық емделуде жатқан адамдар медициналық ұйымдарда қолданылып жүрген режимдi сақтауға мiндеттi.

47-бап. Азаматтардың балалар денсаулығына қамқорлық
жасау жөніндегі міндеттерi

1. Азаматтар балалардың денсаулығына, олардың дене бiтiмi, рухани және адамгершiлiк жағынан жетiлуiне қамқорлық жасауға, салауатты өмiр салты дағдыларына тәрбиелеуге міндеттi.
2. Жүктi әйелдер уақтылы медициналық есепке тұруға, тексеруден өтуге, медициналық нұсқамаларды орындауға міндеттi.
3. Ата-аналар толыққанды сау балалардың тууына жәрдемдесетiн салауатты өмiр салтын ұстануға және бала туғаннан кейiн медициналық нұсқаманы орындауға міндеттi.

48-бап. Туберкулезбен, алапеспен, венерологиялық
аурулармен және карантиндiк жұқпалы аурулармен
ауыратын азаматтардың міндеттерi

1. Туберкулезбен, алапеспен, венерологиялық аурулармен және карантиндiк жұқпалы аурулармен ауыратын азаматтар медицина ұйымдарының талап етуi бойынша тексеруден өтуге және емделуге міндеттi.
Тексерілуден және емделуден жалтарған жағдайда азаматтар Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен
мәжбүрлеп куәландырылуға және емделуге алынады.
2. Вирусты гепатитпен, венерологиялық аурулармен ауыратын азаматтар емделуге дейiнгi кезеңде шұғыл медициналық көмекке жүгiнген кезде өзiнiң ауруы туралы медицина қызметкерін хабардар етуге міндеттi.

49-бап. Азаматтардың науқастарды тасымалдауға және
оларға медициналық көмек көрсетуге жәрдемдесу
жөніндегi міндеттерi

Азаматтар науқастың өмiріне қауiп төнген жағдайларда тасымалдауға және медициналық көмек көрсетуге жәрдемдесуге міндеттi.

8-тарау. Денсаулық сақтау ұйымдарын кадрлармен
қамтамасыз ету

50-бап. Денсаулық сақтау ұйымдарының кадрлары

1. Денсаулық сақтау кадрларына медициналық, фармацевтикалық, ғылыми, ғылыми-педагогикалық, педагогикалық, инженерi-техникалық қызметкерлер жатады, олардың тiзбесiн денсаулық сақтау саласындағы уәкiлеттi орган белгiлейдi.

51-бап. Медицина және фармацевтика қызметкерлерiне
қойылатын талаптар

Мемлекеттiк денсаулық сақтау органдарында медициналық және фармацевтикалық қызметтi басқаруға, меншiк нысанына қарамастан, медициналық және фармацевтикалық ұйымдарда осы қызметпен, оның ішінде жеке практикамен айналысуға арнайы даярлықтан өткен және Қазақстан Республикасының, бұрынғы КСРО-ның, Қазақстан Республикасы бекiткен келiсiмге сәйкес шетелдердің тиiстi жоғары немесе арнаулы орта оқу орнын бiтiргенi туралы диплом алған, сондай-ақ нострификация тәртiбiмен диплом алған адамдар жiберiледi.

52-бап. Медициналық және фармацевтикалық қызметпен
айналысу құқығын қалпына келтiру және одан айыру

1. Өздерiнің мамандығы бойынша үш жылдан артық жұмыс
iстемеген медицина және фармацевтика қызметкерлерi медициналық және фармацевтикалық қызметпен айналысуға денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган белгілеген тәртiппен тиiстi оқу орындарында қайта даярлаудан өткеннен кейiн жiберiледі.
2. Медициналық және фармацевтикалық қызметпен айналысу құқығынан айыру сот тәртiбiмен жүргiзiледi.

9-тарау. Медицина және фармацевтика қызметкерлерiнің
кәсiби құқықтары, міндеттерi, жауапкершілiгі

53-бап. Медицина және фармацевтика қызметкерлерiнің
кәсiби құқықтары

1. Медицина және фармацевтика қызметкерлерiнің:
денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган белгілеген тәртіпте және мерзімде теориялық және практикалық даярлықтың қол жеткiзген деңгейіне сәйкес біліктiлiк санаттарын алуға;
кәсiби бiлiмдерін жетілдiруге;
денсаулық жағдайы бойынша кәсiби міндеттерін орындау мүмкiн болмаған кезде, бюджет қаражаттарының немесе жұмыс берушінің қаражаттары есебінен қайта даярлаудан өтуге;
өздерiнiң кәсiби мiндеттерiн азаматтың денсаулығына зиян немесе нұқсан келтiретiндей дәрежеде ұқыпсыз немесе салдыр-салақ орындаумен байланысты емес кәсiби қателiгiн сақтандыруға;
өздерiнің кәсiби мiндеттерiн жоғары сапалы деңгейде орындағаны үшiн марапаттауға құқығы бар.
2. Медицина және фармацевтика қызметкерлерiнiң кәсiби қызметіне, азаматтардың денсаулығы мен өмiріне мұндай қызметтің зиян келтiруi мүмкiн жағдайлардан басқа, мемлекеттiк органдардың және басқа да ұйымдардың, сондай-ақ азаматтардың араласуына тыйым салынады.

54-бап. Медицина және фармацевтика қызметкерлерiнің
кәсiби мiндеттерi

Медицина және фармацевтика қызметкерлерi:
емдеудiң әдістерi мен тәсілдерін, сондай-ақ медициналық мақсатта пайдаланылатын құралдар мен бұйымдарды таңдау мүмкiндiгi туралы, егер мұндай таңдау тексеру нәтижелерiнде көзделсе, емделушiнi хабардар етуге;
кәсiби міндеттерiн орындау кезінде өздерiне мәлiм болған донорлар, реципиенттер және АҚТҚ жұқтырғандар туралы мәлiметтерді жария етпеуге;
Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген басқа да міндеттерді орындауға міндетті.

55-бап. Медицина және фармацевтика қызметкерлерiнің
азаматтардың денсаулығына келтірген зиян үшiн
жауапкершiлiгi

Медицина және фармацевтика қызметкерлерi, сондай-ақ халықтық медицинамен (емшілікпен) айналысуға құқығы бар адамдар азаматтардың денсаулығына өздерi келтiрген зиян үшiн Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жауапты болады.

10-тарау. Еңбекке уақытша жарамсыздықты медициналық
сараптау

56-бап. Еңбекке уақытша жарамсыздық фактiсiн куәландыру

1. Еңбекке уақытша жарамсыздық фактiсi құжатпен - еңбекке жарамсыздық парағымен немесе анықтамамен куәландырылады.
2. Еңбекке жарамсыздық парағы азаматтарға жұмыстан босануға және Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес еңбекке уақытша жарамсыздығы бойынша жәрдемақы алуға құқық бередi.
3. Еңбекке уақытша жарамсыздығы туралы анықтама азаматтарға жәрдемақы алмай, жұмыстан босануға құқық береді.

11-тарау. Қорытынды ережелер

57-бап. Осы Заңды бұзғаны үшiн жауапкершiлiк

Осы Заңның бұзылуына кiнәлi адамдар Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жауапты болады.

Қазақстан Республикасының
Президентi