Об утверждении требований к сетям телекоммуникаций оператора междугородной и (или) международной связи

Постановление Правительства Республики Казахстан от 27 августа 2004 года № 909. Утратило силу постановлением Правительства Республики Казахстан от 10 августа 2015 года № 623

Сноска. Утратило силу постановлением Правительства РК от 10.08.2015 № 623 (вводится в действие со дня его первого официального опубликования).

Примечание РЦПИ.
В соответствии с Законом РК от 29.09.2014 г. № 239-V ЗРК по вопросам разграничения полномочий между уровнями государственного управления см. приказ Министра по инвестициям и развитию Республики Казахстан от 30 января 2015 года № 71.

Сноска. Заголовок постановления в редакции постановления Правительства РК от 31.12.2013 № 1470 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

В соответствии с подпунктом 5) статьи 7 Закона Республики Казахстан от 5 июля 2004 года «О связи» Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:
Сноска. Преамбула в редакции постановления Правительства РК от 31.12.2013 № 1470 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
1. Утвердить прилагаемые требования к сетям телекоммуникаций оператора междугородной и (или) международной связи.
Сноска. Пункт 1 в редакции постановления Правительства РК от 31.12.2013 № 1470 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
2. Настоящее постановление вступает в силу со дня подписания.

Премьер-Министр
Республики Казахстан

Утверждены
постановлением Правительства
Республики Казахстан
от 27 августа 2004 года № 909

Требования к сетям
телекоммуникаций оператора междугородной и (или)
международной связи

Сноска. Требования в редакции постановления Правительства РК от 31.12.2013 № 1470 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

1. В настоящих требованиях используются следующие термины, определения и сокращения:
1) взаимодействие сетей связи – совместное функционирование технологически сопряженных сетей с целью выполнения общих задач;
2) внутризоновая первичная сеть (далее – ВзПС) – часть первичной сети, обеспечивающая соединение между собой типовых каналов передачи разных местных первичных сетей одной зоны нумерации СТОП;
3) вторичная сеть связи – совокупность линий и каналов вторичной сети, образованных на базе первичной сети, станций и узлов коммутации или станций и узлов переключений, и предназначенная для организации связей между двумя или более определенными точками. Границами вторичной сети являются стыки этой сети с абонентскими оконечными устройствами;
4) канал передачи – комплекс технических средств и среды распространения, обеспечивающий передачу сигнала телекоммуникаций в полосе частот или со скоростью передачи, характерных для данного канала передачи, между сетевыми станциями, сетевыми узлами или между сетевой станцией и сетевым узлом, а также между сетевой станцией или сетевым узлом и оконечным устройством первичной сети;
5) канал передачи тональной частоты – типовой аналоговый канал передачи с полосой частот от 300 до 3400 Гц;
6) канал арендованный – канал, предоставляемый оператором сети связи в аренду пользователю сети на основе соглашения (договора);
7) канал телекоммуникаций (электросвязи) – путь прохождения сигналов телекоммуникации (электросвязи), образованный последовательно соединенными каналами и линиями сети, обеспечивающий при подключении к его окончаниям абонентских оконечных устройств передачу сообщения от источника к получателю. В зависимости от вида сети связи каналу телекоммуникаций присваивают названия: телефонный или телеграфный канал, канал передачи данных и др. По территориальному признаку каналы телекоммуникаций разделяются на международные, междугородные, зонные, местные;
8) канал основной цифровой – типовой цифровой канал передачи со скоростью передачи информации 64 кбит/с;
9) коммутация каналов – совокупность операций на станции или узле сети, обеспечивающих последовательное соединение каналов и линий связи;
10) коммутация пакетов – совокупность операций на станции или узле сети, состоящих в приеме части (отрезков) сообщений (пакетов), маршрутизации и передаче их в соответствии с содержащимся в них адресным признаком;
11) коммутация сообщений – совокупность операций на станции или узле вторичной сети, состоящих в приеме полного сообщения, его накоплении и последующей маршрутизации и передаче в соответствии с содержащимся в нем адресным признаком;
12) линия передачи – совокупность линейных трактов, системы передачи и (или) типовых физических цепей, имеющих общие линейные сооружения, устройства их обслуживания и одну и ту же среду распространения в пределах действия устройств обслуживания. Линиям передачи присваивают название в зависимости от:
первичной сети, к которой она принадлежит: магистральная, внутризоновая, местная;
среды распространения, например, кабельная, радиорелейная, спутниковая и другие.
Линии передачи, представляющей собой последовательное соединение разных по среде распространения линий передачи, присваивают название комбинированной;
13) надежность системы (сети) телекоммуникаций – свойство системы (сети) телекоммуникаций сохранять во времени и в установленных пределах значения определенных параметров, характеризующих способность выполнять требуемые функции в заданных условиях применения и технического обслуживания;
14) первичная сеть – совокупность типовых физических цепей, типовых каналов передачи и сетевых трактов, образованная на базе сетевых узлов, сетевых станций, оконечных устройств первичной сети и соединяющих их линий передачи;
15) сетевая станция (СС) – комплекс технических средств, обеспечивающий образование и предоставление вторичным сетям типовых физических цепей, типовых каналов передачи и сетевых трактов, а также их транзит;
16) сетевой узел (СУ) – комплекс технических средств, обеспечивающий соединение сетевых станций первичной сети, образование и перераспределение (выделение, переключение) типовых сетевых трактов, типовых каналов передачи и типовых физических цепей, а также предоставление их вторичным сетям и отдельным пользователям;
17) сеть доступа – совокупность абонентских линий и станций местной сети, обеспечивающих доступ терминалов к транспортной сети, а также организацию местной связи без выхода на транспортную сеть;
18) сеть телекоммуникаций оператора междугородной и (или) международной связи сети телекоммуникаций общего пользования Республики Казахстан (СТОММС) – совокупность ресурсов транспортных сетей телекоммуникаций (систем передачи, относящихся к ним средств контроля, оперативного переключения, резервирования и управления, предназначенных для переноса информации между заданными пунктами) и коммутационного оборудования вторичной сети (междугородных и международных коммутационных станций);
19) система передачи – комплекс технических средств, обеспечивающих образование линейного тракта, типовых групповых трактов и каналов передачи первичной сети;
20) система общеканальной сигнализации – система передачи межстанционной сигнализации по специальному каналу сигнализации, общему для пучка каналов коммутации. Под системой сигнализации по общему каналу ОКС № 7 понимается система передачи сообщений, требуемых для установления соединений и предоставления услуг связи по специальному каналу, общему для пучка или нескольких пучков разговорных трактов;
21) система резервирования первичной сети – совокупность алгоритмического и программного обеспечения устройств контроля, принятия решений о необходимой перестройке первичной сети или участка первичной сети, устройств переключения резервируемых и резервных трактов и каналов, взаимодействующих по упомянутым алгоритмам с целью повышения показателей надежности различных служб (услуг) электросвязи;
22) техническое обслуживание – совокупность технических и соответствующих административных операций (включая операции по наблюдению), направленных на поддержание объекта в состоянии, в котором он может выполнять требуемые функции с заданным качеством, или на восстановление этого состояния;
23) техническая эксплуатация международной, междугородной и внутризоновых сетей – комплекс организационных и технических мероприятий по поддержанию оборудования станций, международных и междугородных каналов, заказно-соединительных и соединительных междугородных линий в состоянии, при котором обеспечивается обслуживание абонентов с заданным качеством при передаче ими любых видов информации, для которых данные сети предназначены;
24) транспортная сеть телекоммуникаций – совокупность ресурсов систем передачи, относящихся к ним средств контроля, оперативного переключения, резервирования и управления, предназначенных для передачи информации между заданными пунктами. Транспортная сеть состоит из магистральных и зоновых (региональных) сетей связи;
25) тракт групповой типовой – комплекс технических средств, предназначенный для передачи сигналов телекоммуникаций (электросвязи) нормализированного числа каналов тональной частоты или основных цифровых каналов в полосе частот или со скоростью передачи, соответствующей данному групповому тракту;
26) тракт сетевой – типовой групповой тракт или несколько последовательно соединенных типовых групповых трактов с включенной на входе и выходе аппаратурой образования тракта;
27) устойчивость системы (сети) телекоммуникаций – способность системы (сети) телекоммуникаций выполнять требуемые функции, как в нормальных условиях эксплуатации, так и в условиях, создаваемых воздействиями дестабилизирующих факторов. Характеризуется надежностью и устойчивостью.
АМТС – автоматическая междугородная телефонная станция;
ЗСЛ – заказно-соединительные линии;
МЦК – международный центр коммутации;
СЛМ – соединительные линии междугородные.
Требования к ОММС:
2. ОММС обеспечивают выполнение на действующих и вводимых в эксплуатацию новых сетях телекоммуникаций и средств связи требований нормативных правовых и нормативно-технических актов по обеспечению оперативно-розыскных мероприятий, определяемых уполномоченным органом по согласованию с органами национальной безопасности, осуществляющими специальные оперативно-розыскные мероприятия;
3. Сеть телекоммуникаций ОММС должны содержать наземные сегменты и коммутационные узлы, центр управления которыми расположен на территории Республики Казахстан.
4. Модернизирование, развитие сети телекоммуникаций и строительств магистральных линии связи осуществляются с учетом потребностей в сетевых ресурсах для реализации транзита трафика сети телекоммуникаций общего пользования Республики Казахстан, с учетом технических возможностей и оснащенности правительственной связи по согласованию с органами национальной безопасности;
5. Создание (развитие) сетей обеспечивающих универсальные услуги телекоммуникаций, осуществляются ОММС самостоятельно в соответствии с программами, утверждаемыми Правительством Республики Казахстан.
6. Организация взаимодействия сетей телекоммуникаций других операторов связи с сетями ОММС осуществляется в соответствии с Правилами присоединения и взаимодействия сетей телекоммуникаций, включая пропуск трафика и порядок взаиморасчетов, утверждаемыми Правительством Республики Казахстан.
7. Сеть телекоммуникаций ОММС должна обеспечить выполнение мероприятий по мобилизационной готовности и в целях обеспечения нужд государственных органов, обороны, безопасности и охраны правопорядка иметь техническую возможность выделения в обязательном порядке на сетевых узлах и станциях типовых каналов (передачи тональной частоты и основных цифровых), с возможностью заблаговременного бронирования и оперативного предоставления, согласно заявленным потребностям;
8. Сеть телекоммуникаций ОММС (далее – СТОММС) должна быть разветвленной и охватывать территории не менее шести областей (географических зон нумерации), городов Астаны и Алматы. На дату ввода в коммерческую эксплуатацию СТОММС должна полностью соответствовать нормативным актам, касающимся СТОММС и утвержденным уполномоченным органом в области связи;
9. Резервирование транспортных сетей должно осуществляться путем предоставления независимых обходных путей, организуемых по независимым географическим трассам, или замены на тракты (каналы), организуемые в тех же линиях передачи. В зависимости от требований пользователей к надежности передачи сообщений по транспортной сети телекоммуникаций ОММС должны быть предоставлены два-три независимых направления пропуска трафика;
10. Существующая сеть телекоммуникаций оператора связи, которой он владеет и (или) эксплуатирует, на момент присвоения ему статуса ОММС, должна состоять из транспортных сетей телекоммуникаций (магистральные и внутризоновые линии связи), коммутационных междугородных и международных станций, системы расчета трафика (биллинга) системы управления сетью и системы тактовой сетевой синхронизации;
11. Проектирование, строительство общереспубликанских магистральных, международных линий и сетей связи, в том числе транспортных сетей и точек стыковки транспортной сети с сетями телекоммуникаций операторов связи зарубежных стран осуществляется по согласованию с уполномоченным органом в области связи. Транспортные сети телекоммуникаций в составе СТОММС организовываются по наземным и спутниковым линиям передачи, на базе собственных линий связи;
12. Сеть ОММС должна иметь не менее одной точки стыковки транспортной сети с сетями телекоммуникаций операторов связи зарубежных стран по наземным линиям связи. Точки стыковки должны находиться в географически разнесенных пунктах связи;
13. На внутризоновых линиях связи могут использоваться как проводные средства (коаксиальные, симметричные, волоконно-оптические кабели и воздушные линии), так и радиосредства (радиорелейные линии прямой видимости, спутниковые линии);
14. На вновь строящихся транспортных сетях телекоммуникаций должны использоваться цифровые системы передачи на основе синхронной цифровой иерархии (далее – SDH), асинхронного режима переноса (далее – ATM) и других цифровых технологий, на существующих магистральных и внутризоновых сетях допускается использование аналоговых систем передачи;
15. На сети ОММС должны быть организованы линии (каналы) связи, обеспечивающие соединение с сетями других ОММС СТОП РК.
16. Сети ОММС обеспечивают выполнение основных функций технической эксплуатации по контролю, измерению, восстановлению, ремонту, резервированию и расчету с клиентами;
17. Сети ОММС обеспечивают выполнение задач системы технической эксплуатации:
1) обеспечение устойчивого функционирования сети при заданном качестве и эксплуатационной надежности (определяется требованиями к сети);
2) эффективное использование ресурсов сети в интересах ее пользователей при любых изменениях состояния сети;
3) развитие сети для удовлетворения потребностей органов государственного управления, физических и юридических лиц;
4) совершенствование методов технической эксплуатации сети;
18. Сети ОММС обеспечивают выполнение основных функций системы оперативно-технического управления сетью:
1) обработка неисправностей;
2) управление качеством сети;
3) управление конфигурацией;
4) управление расчетами;
5) управление безопасностью;
19. Сети ОММС обеспечивают выполнение основных задач системы оперативно-технического управления сетями:
1) решение задач по функционированию сети в особых условиях и экстремальных ситуациях;
2) оперативный контроль и анализ состояния сети; мониторинг основных параметров сети;
3) планирование и формирование сети; оптимизация использования ресурсов;
20. ОММС для решения задач по обеспечению и защите государственных секретов должна иметь в своем составе (штатной структуре) подразделение (-ния) по защите государственных секретов.
21. В состав СТОММС должны входить транспортная сеть и система телекоммуникаций, состоящие из:
1) первичных магистральных и внутризоновых линий связи (наземных, построенных на коаксиальных, симметричных или оптических кабелях связи, радиорелейных (прямой видимости и тропосферные) и (или) спутниковых линий связи);
2) первичных местных линий связи, по которым организуются ЗСЛ и СЛМ;
3) системы тактовой сетевой синхронизации (ТСС);
4) системы управления (средства контроля, оперативного переключения, резервирования);
5) системы коммутации (АМТС и/или МЦК);
6) системы расчета трафика (биллинг);
7) системы оперативно-розыскных мероприятий (СОРМ).
22. Первичная сеть должна использоваться для организации каналов передачи и сетевых трактов:
1) между МЦК одного оператора – по наземным линиям передачи;
2) между МЦК разных операторов - по наземным и (или) спутниковым линиям передачи;
3) на прямых путях АМТС-АМТС – по наземным и (или) спутниковым линиям передачи;
4) между АМТС и МЦК одного оператора – по наземным и (или) спутниковым линиям передачи;
5) с АМТС и МЦК сети другого оператора (обходные пути) – по наземным и (или) спутниковым линиям передачи.
23. Структура СТОММС должна отвечать предъявляемым к ней требованиям надежности и устойчивости. Структура транспортных сетей телекоммуникаций должна обеспечить передачу сообщений I, II, III классов с заданными показателями надежности (К r, Тo, ТB), определенными в Руководящем документе единой сети телекоммуникаций Республики Казахстан, утвержденном приказом Агентства Республики Казахстан по информатизации и связи от 25 февраля 2004 года № 42-п.
24. СТОММС должны иметь системы обеспечения функционирования – систему управления и систему технической эксплуатации, выполняющие функции, определенные нормативно-техническими актами, утверждаемыми уполномоченным органом в области связи.
25. На транспортных сетях телекоммуникаций в составе СТОММС должны преимущественно использоваться цифровые системы передачи SDH, ATM и другие цифровые технологии.
На существующих магистральных и внутризоновых первичных сетях допускается использование аналоговых систем передачи. Внутризоновая сеть может быть частью магистральной сети.
26. Транспортные сети телекоммуникаций оператора могут базироваться на существующих сетевых узлах, с сохранением географического расположения сетевых узлов. Увеличение числа сетевых узлов возможно при строительстве новых транспортных сетей.
27. Сети, входящие в состав СТОММС должны иметь свои системы управления, взаимодействующие между собой при функционировании этих сетей. Система управления должна быть частью интегрированной системы управления.
Система управления сетью телекоммуникаций Оператора должна иметь:
1) систему управления ресурсами сети;
2) систему административного управления.
28. Все МЦК ОММС должны быть связаны не менее чем с двумя МЦК других ОММС, а все АМТС должны быть связаны не менее чем с двумя МЦК. Организация междугородной связи с использованием спутниковых каналов возможна на прямых пучках между АМТС, а также обходных путях к МЦК СТОММС других операторов СТОП РК. В соединении не должно быть более одного участка с использованием спутниковых каналов.
29. Развитие СТОММС должно базироваться на принципе организационно-технического единства, заключающемся в проведении единой технической политики, применении единого комплекса максимально унифицированных технических средств, единой номенклатуры типовых каналов и сетевых тактов, построения единой для первичных и вторичных сетей системы управления.
Внедрение цифровых коммутационных станций и цифрового оборудования систем передачи в СТОММС должно поддерживаться одновременным созданием центров технической эксплуатации, поддержки программного обеспечения и управления сетью.
30. В СТОММС СТОП РК должны применяться оборудование и материалы, сертифицированные в соответствии с законодательством Республики Казахстан.
31. СТОММС, в которых совместно работают цифровые системы передачи и коммутации, должны иметь для обеспечения надежности и качества своего функционирования систему тактовой сетевой синхронизации (ТСС).
Создание ТСС должно производиться в соответствии с рекомендациями МСЭ и действующим законодательством Республики Казахстан.
Система ТСС должна иметь возможность сопряжения с системами ТСС других цифровых сетей СТОП РК в минимально необходимом числе точек соединения без дополнительного усложнения взаимодействующих сетей, получать и выдавать сигналы синхронизации в любой из этих точек с качеством, определенным международными стандартами.
Система ТСС должна иметь систему управления системой ТСС в целом, обеспечивающей оператору СТОММС единое управление и контроль аппаратуры в целом.
Технические требования к системе синхронизации определены действующим законодательством Республики Казахстан.
32. К основным организационно-техническим требованиям СТОММС относятся:
1) преемственность наборов услуг, предоставляемых различными системами и сетями (службами) в составе СТОММС, которая должна быть обеспечена при переходе от одного поколения системы к следующему;
2) технологическая совместимость систем и сетей, включая:
согласованность физических и протокольных уровней передачи информации для различных систем – аппаратная совместимость оборудования различных производителей, соответствие стандартов, наличие необходимых преобразователей и другое;
совместное обеспечение необходимой надежности и качества связи, включая гарантированный доступ к определенной части сетевых ресурсов;
3) согласованность по адресации и управлению;
4) согласованность организационно-технических решений.
33. При построении транспортных сетей СТОММС могут использоваться следующие типовые сетевые архитектуры (допускается использование других сетевых архитектур):
основными узловыми точками структуры транспортной СТОММС являются сетевые узлы (СУ) и сетевые станции (СС). В зависимости от выполняемых функций на первичной сети организуются узлы двух типов: сетевые узлы переключения (СУП) и сетевые узлы выделения (СУВ).
Сетевые станции (пункты) линии передачи представляют собой специализированные помещения (здания, контейнеры и пр.), в которых устанавливается оборудование связи.
Сетевые станции (пункты) классифицируются по:
1) типу используемой аппаратуры – регенерационные, ретрансляционные, усилительные;
2) способу подачи электропитания – питающие, питаемые, с местным питанием;
3) назначению – оконечные, переприемные, промежуточные;
4) способу обслуживания – обслуживаемые, полуобслуживаемые, необслуживаемые.
СУ и СС могут образовывать единый организационно-технический комплекс.
34. СУП должны выполнять функции:
1) организации типовых каналов передачи и сетевых трактов;
2) организации переключений типовых каналов и сетевых трактов;
3) предоставления типовых каналов передачи и сетевых трактов в процессе управления сетью (при формировании и резервировании сети) вторичным сетям и другим потребителям;
4) оперативно-технического контроля и обслуживания аппаратуры СУ, линий передачи, линейных и сетевых трактов (ЛТ, СТ) и каналов передачи;
5) обеспечения стыка аналоговых и цифровых каналов в соответствии с требованиями действующего законодательства Республики Казахстан.
СУП может иметь географически разнесенные выходы к другим СУ, организованные по кабельным, радиорелейным и спутниковым линиям передачи. В СУП системы передачи могут иметь аппаратуру либо оконечной, либо промежуточной (регенерационной) станции.
35. СУВ должны выполнять функции:
1) организации типовых каналов передачи и сетевых трактов;
2) предоставления типовых каналов передачи и сетевых трактов вторичным сетям и другим потребителям;
3) оперативно-технического контроля и обслуживания аппаратуры СУ, линий передачи, линейных и сетевых трактов (ЛТ, СТ) и каналов передачи;
4) обеспечения стыка аналоговых и цифровых каналов в соответствии с требованиями действующего законодательства Республики Казахстан.
СУВ должен иметь два выхода к другим СУ, организованным по кабельным линиям передачи.
К СУВ должны подходить либо две линии передачи, заканчивающиеся оконечной аппаратурой, либо одна линия передачи.
36. Для организации международных соединений со СТОП других стран на транспортных сетях СТОММС должны быть определены "приграничные" сетевые узлы (ПСУ), которые должны иметь не менее трех выходов (трех направлений) передачи (два в направлении своей сети и один в направлении сети другой страны).
Линии передачи в ПСУ должны заканчиваться оконечной аппаратурой систем передачи для обеспечения необходимых переключений на сети по командам системы управления для организации международного соединения.
ПСУ должен выполнять функции:
1) организации типовых каналов передачи и сетевых трактов, образующих международные соединения;
2) организации переключений типовых каналов и сетевых трактов в процессе управления сетью (при формировании и резервировании международных соединений);
3) организации транзита типовых каналов передачи и сетевых трактов, образующих международные соединения;
4) оперативно-технического контроля и обслуживания аппаратуры СУ, линий передачи, соединительных линий, линейных и сетевых трактов, организованных на данном ПСУ;
5) обеспечения стыка аналоговых и цифровых каналов в соответствии с требованиями действующего законодательства Республики Казахстан.
37. Оборудование систем передачи, применяемое в транспортных сетях СТОММС, должно обеспечивать:
1) количественный и качественный рост емкости систем передачи, возможность быстрого наращивания емкости для оперативного подключения различных пользователей;
2) возможность использования общего канала сигнализации (ОКС N 7).
38. Технические характеристики средств синхронной цифровой иерархии (СЦИ – SDH), внедряемых на первичной сети, должны обеспечивать взаимодействие:
1) аппаратуры СЦИ разных фирм-производителей оборудования;
2) сетей разных операторов, оборудованных СП СЦИ, включая первичную сеть СТОП РК, между собой;
3) СТОММС СТОП Республики Казахстан с сетями телекоммуникаций других государств.
39. Аппаратура линий передачи СП СЦИ СТОММС должна включать в себя устройства автоматизированного контроля состояния линий передачи и соответствующие устройства переключения согласно требованиям действующего законодательства Республики Казахстан, сопрягаться с автоматизированной системой технической эксплуатации в соответствии с действующим законодательством Республики Казахстан.
40. Аппаратура систем передачи СТОММС должна отвечать общепринятым требованиям к аппаратуре связи, включая действующие правила технической эксплуатации электроустановок потребителей, правила техники безопасности при эксплуатации электроустановок потребителей, климатические и механические требования по специальным воздействиям.
41. Оборудование системы коммутации АМТС и МЦК СТОММС должно быть электронной цифровой системой и должно обеспечивать:
1) приоритетное обслуживание категорированных вызовов;
2) установление соединений на сетях с обходами;
3) введение оперативного управления;
4) введение управления потоками нагрузки;
5) возможность вывода данных статистики в центре управления;
6) возможность вывода данных для ведения взаиморасчетов;
7) возможность наращивания емкости коммутационного поля для оперативного подключения различных пользователей;
8) возможность анализа числа знаков в номере в соответствии с требованием регламентирующих документов;
9) создание полнодоступных пучков линий (СЛ);
10) использование различных систем сигнализации, в том числе общего канала сигнализации (ОКС № 7);
11) возможность предоставления дополнительных услуг пользователям.
42. Оборудование системы коммутации должно обеспечивать обслуживание следующих видов соединений:
1) транзитная связь между входящими и исходящими линиями и каналами;
2) входящая и исходящая автоматическая и полуавтоматическая местная (выход на СТОП), междугородная и международная связь для абонентов, имеющих право осуществления данного вида связи;
3) полупостоянная коммутация.
43. Цифровое оборудование системы коммутации должно обеспечивать требуемые параметры качества обслуживания и характеристик обслуживания:
1) время установления соединения;
2) потери при установлении соединения от абонента до абонента (без учета занятости вызываемого абонента);
3) коэффициент ошибок; пропускная способность, производительность.
Программное обеспечение цифрового оборудования системы коммутации должно строиться по модульно-иерархическому принципу.
44. Оборудование системы коммутации СТОММС должно иметь программные и аппаратные средства по обеспечению оперативно-розыскных мероприятий (СОРМ).
Программные и аппаратные средства оборудования системы коммутации СТОММС должны соответствовать требованиям действующих нормативных документов.
45. Цифровые системы коммутации должны содержать подсистемы эксплуатации и технического обслуживания, которые позволяют обслуживающему персоналу станции (операторам) взаимодействовать со станциями. Функции эксплуатации должны быть рассчитаны на нормальные условия функционирования коммутационной системы. Эти функции должны обеспечивать:
1) учет длительности соединений;
2) маршрутизацию трафика;
3) измерение нагрузки и качества функционирования;
4) функционирование периферийных устройств;
5) управление станцией.
46. Оборудование коммутации должно обеспечивать работу станции в синхронной цифровой сети, в которой используется способ принудительной иерархической синхронизации. Оборудование коммутации должно иметь следующие устройства синхронизации:
1) синхронизация через входящее соединение ИКМ;
2) синхронизация от внешнего эталонного сигнала.
47. Оборудование коммутации, применяемое на высшем уровне сети, должно иметь подключение к первичному эталонному генератору (ПЭГ), соответствующее требованиям рекомендаций МСЭ-Т.
48. Технические параметры систем сигнализации и синхронизации должны соответствовать требованиям действующих нормативных документов.
49. Взаимодействие операторов СТОММС с органами, осуществляющими оперативно-розыскную деятельность, должно осуществляться в соответствии с действующим законодательством Республики Казахстан.
50. Развитие СТОММС должно осуществляться согласно следующим принципам:
1) количественный и качественный рост сети;
2) ликвидация диспропорции в развитии транспортных сетей телекоммуникаций и систем коммутации АМТС и МЦК (по экономическим регионам страны);
3) расширение номенклатуры услуг, предоставляемых различным пользователям;
4) полная цифровизация транспортных сетей телекоммуникаций и коммутационного оборудования МЦК и АМТС;
5) внедрение методов оптимального планирования, автоматизации управления и обслуживания сетью.
51. СТОММС должны развиваться с учетом обеспечения передачи возрастающих потоков различного вида сообщений, необходимых для полного, быстрого и надежного удовлетворения всех потребителей в услугах телекоммуникаций. Развитие сети должно осуществляться на принципах пропорционального развития всех составляющих в составе СТОММС.
52. Развитие СТОММС СТОП РК может осуществляться на основе комплексного использования как проводных средств (преимущественно по оптическим кабелям), так и радиосредств, в том числе и в контейнерном исполнении, с возможностью переброски их в районы чрезвычайных ситуаций).
53. Для организации каналов и трактов передачи новых транспортных сетей телекоммуникаций в составе СТОММС должно применяться современное оборудование систем передачи – SDH, ATM, и других цифровых технологий.
54. Строительство, реконструкция и эксплуатация СТОММС должны производиться по правилам и техническим нормам, действующим в Республике Казахстан.
55. Требования к качественным показателям первичной сети:
1) электрические стыки цифровых каналов и групповых трактов цифровой первичной сети должны соответствовать требованиям действующих нормативных документов, а при передаче через цифровую первичную сеть сигнала типа n-64 кбит/с должны соответствовать требованиям нормативных документов;
2) оптические стыки цифровых групповых трактов SDH должны соответствовать требованиям нормативных документов;
3) качественные показатели цифровых каналов и групповых трактов должны отвечать следующим нормам согласно требованиям действующих нормативных документов:
по показателям ошибок для основного цифрового канала;
по показателям ошибок для других цифровых каналов и групповых трактов;
по фазовым дрожанием.
Качественные показатели каналов и трактов, организованных на базе цифровых РРЛ (прямой видимости) должны соответствовать требованиям нормативных документов;
4) цифровая сеть должна быть синхронизирована по тактовой частоте. Стыки объектов цифровой сети с системой тактовой сетевой синхронизации должны соответствовать требованиям нормативных документов Республики Казахстан;
5) электрические параметры каналов передачи и групповых трактов, организованных в аналоговых системах передачи, должны соответствовать требованиям действующих нормативных документов;
6) нормы на электрические параметры каналов передачи, организованных в ЦСП и смешанных каналов, составленных из каналов передачи, организованных в ЦСП и АСП, должны соответствовать нормативным техническим актам, утвержденным уполномоченным органом в области связи.

Қалааралық және (немесе) халықаралық байланыс операторының телекоммуникация желiсiне қойылатын талаптарды бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2004 жылғы 27 тамыздағы N 909 қаулысы. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2015 жылғы 10 тамыздағы № 623 қаулысымен

Ескерту. Күші жойылды - ҚР Үкіметінің 10.08.2015 № 623 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі).

РҚАО-ның ескертпесі.
ҚР мемлекеттік басқару деңгейлері арасындағы өкілеттіктердің аражігін ажырату мәселелері бойынша 2014 жылғы 29 қыркүйектегі № 239-V ҚРЗ Заңына сәйкес ҚР Инвестициялар және даму министрінің 2015 жылғы 30 қаңтардағы № 71 бұйрығын қараңыз.

Ескерту. Тақырып жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 31.12.2013 № 1470 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

«Байланыс туралы» 2004 жылғы 5 шілдедегі Қазақстан Республикасының Заңы 7-бабының 5) тармақшасына сәйкес Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
Ескерту. Кіріспе жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 31.12.2013 № 1470 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
1. Қоса беріліп отырған Қалааралық және (немесе) халықаралық байланыс операторының телекоммуникация желiсiне қойылатын талаптар бекітілсін.
Ескерту. 1-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 31.12.2013 № 1470 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
2. Осы қаулы қол қойылған күнінен бастап күшiне енедi.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі

Қазақстан Республикасы
Үкіметінің
2004 жылғы 27 тамыздағы
N 909 қаулысымен
бекітілген

Қалааралық және (немесе) халықаралық байланыс операторының
телекоммуникация желiсiне қойылатын талаптар

Ескерту. Талаптар жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 31.12.2013 № 1470 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

1. Осы талаптарда мынадай терминдер, анықтамалар мен қысқартулар пайдаланылады:
1) байланыс желiлерiнiң өзара iс-қимылы – ортақ мiндеттердi орындау мақсатында технологиялық ілеспе желiлердiң бiрлесiп жұмыс iстеуi;
2) iшкi аймақтық бастапқы желi (бұдан әрі – IаБЖ) – ОПТЖ бiр нөмiрлеу аймағының әртүрлi жергілiкті бастапқы желiлерiнiң үлгілік тарату арналарының өзара қосылуын қамтамасыз ететiн бастапқы желiнiң бiр бөлiгi;
3) туынды байланыс желiсi – бастапқы желi, коммутация станциялары мен тораптары немесе ауыстырып қосу станциялары мен тораптары негізiнде құрылған және екi немесе одан көп белгiлi бiр нүктелер арасында байланыс ұйымдастыруға арналған туынды желiнiң жолдары мен арналарының жиынтығы. Туынды желiнiң абоненттiк шеткi құрылғылармен түйiскен жерi осы желiнiң шекарасы болып табылады;
4) тарату арнасы – жиiлiк жолағында немесе осы тарату желiсiне тән тарату жылдамдығымен телекоммуникациялық сигналдардың желiлiк станциялар, желiлiк тораптар арасында немесе желiлiк станция мен желiлiк торап арасында, сондай-ақ желілiк станция немесе желілiк торап пен бастапқы желiнiң шеткi құрылғысы арасында берiлуiн қамтамасыз ететiн техникалық құралдар мен тарату ортасының кешенi;
5) үндi жиiлiктi тарату арнасы – 300-ден 3400 Гц-ге дейiнгi жиiлiк жолағы бар үлгілік аналогтық арна;
6) жалға алынған арна – байланыс желiсi операторының келiсiм (шарт) негiзiнде желiнi пайдаланушыға жалға беретiн арнасы;
7) телекоммуникация (электр байланысы) арнасы – тiзбектi түрде қосылған арналар мен туынды желi жолдарында құрылған, оның соңына абоненттік шеткi құрылғылар қосылған кезде хабарламаның беру көзiнен алушыға берiлуiн қамтамасыз ететiн телекоммуникациялық (электр байланысы) сигналдардың өту жолдары. Байланыс желiсiнiң түрiне қарай телекоммуникация арнасына: телефондық немесе телеграфтық арна, деректер беру арнасы және басқа атау берiледi. Аумақтық белгiсi бойынша телекоммуникация арналары халықаралық, қалааралық, аймақтық, жергілікті болып бөлiнедi;
8) цифрлық негiзгi арна – сигналдарды 64 кбит/с жылдамдығымен тарататын үлгілi цифрлық тарату арнасы;
9) арналардың коммутациясы – арналар мен байланыс жолдарының жүйелі қосылысын қамтамасыз ететiн станциядағы немесе желi торабындағы операциялар жиынтығы;
10) пакеттердiң коммутациясы – хабарламалардың (пакеттердiң) бөлігін (бөлiк) қабылдаудан және ондағы адрестік белгiге сәйкес олардың бағытталуынан және оларды беруден тұратын станциядағы немесе желi торабындағы операциялар жиынтығы;
11) хабарламалардың коммутациясы – толық хабарламаны, оның жинақталуын қабылдаудан және ондағы адрестiк белгiге сәйкес олардың бағытталуынан және оларды беруден тұратын станциядағы немесе туынды желi торабындағы операциялар жиынтығы;
12) тарату желiсi – ортақ желілік құрылыстары, оларға қызмет көрсету құрылғылары және қызмет көрсету құрылғысының әрекет етуі шегiнде таратылатын бiрдей тарату ортасы бар жол трактілерi, тарату жүйесi және (немесе) үлгiлi нақты тізбектер жиынтығы. Тарату жолдарына мыналарға байланысты атау берiледi:
ол тиесілі бастапқы желiге қарай: магистральды, iшкi аймақтық, жергілікті;
тарату ортасына қарай, мысалы, кәбілдiк, радиорелелiк, жерсеріктік және басқалары.
Беру желілерін тарату ортасы бойынша әртүрлi тарату жолдарының тiзбектi қосылысын көрсететiн беру желілеріне құрастырылған атауы берiледi;
13) телекоммуникация жүйесiнiң (желiсiнiң) сенiмдiлiгi – телекоммуникация жүйесiнiң (желiсiнiң) берiлген пайдалану және техникалық қызмет көрсету жағдайында белгіленген функцияларды орындау қабiлетiн сипаттайтын белгілi бiр параметрлердiң мәнiн уақытпен және белгiленген шекте сақтау қасиетi;
14) бастапқы желi – желілік тораптар, желілік станциялар, бастапқы желiнiң шеткi құрылғылары мен оларды қосатын тарату желiлерiнiң негiзiнде құрылған үлгiлiк нақты тiзбектердiң, үлгiлiк тарату арналары мен желілік трактiлердiң жиынтығы;
15) желілік станция (ЖС) – үлгілi нақты тiзбектердiң, үлгiлiк тарату арналары мен желілік трактілердiң туынды желiлерiнiң құрылуы мен берiлуiн, сондай-ақ олардың транзитін қамтамасыз ететiн техникалық құралдар кешенi;
16) желілік торап (ЖТ) – бастапқы желiнiң желілік станцияларының қосылысын, үлгiлiк желілік трактiлердiң, үлгiлiк тарату арналары мен үлгiлiк нақты тiзбектердiң құрылуы мен қайта таратылуын (бөлу, ауыстырып қосу), сондай-ақ оларды туынды желiлер мен жекелеген пайдаланушыларға берудi қамтамасыз ететiн техникалық құралдар кешені;
17) қолжетiмділiк желiсi – терминалдардың көліктік желiге қолжетiмдiлігін, сондай-ақ көлiктiк желiге шықпай жергілiкті байланысты ұйымдастыруды қамтамасыз ететiн абоненттiк жолдар мен жергiлiктi желi станцияларының жиынтығы;
18) Қазақстан Республикасының ортақ пайдаланылатын телекоммуникация желiсiнiң қалааралық және (немесе) халықаралық байланыс операторының телекоммуникация желiсi (ҚХБОТЖ) – көліктік телекоммуникация желiлерiнiң (тарату жүйелерi, берілген пункттер арасында ақпараттарды тасымалдауға арналған бақылау, жедел ауыстырып қосу, резервтеу және басқару құралдарына жататын тарату жүйесi) ресурстарының және туынды желi коммутациялық жабдықтарының (қалааралық және халықаралық телефон станциялары) жиынтығы;
19) тарату жүйесi – бастапқы желiнiң желiлiк трактісін, үлгiлiк топтық трактiсi мен тарату арналарын құруды қамтамасыз ететiн техникалық құралдар кешенi;
20) жалпы арналық сигнал беру жүйесi – коммутация арналарының будасына арналған жалпы арнайы сигнал беру арнасы бойынша станцияаралық сигнал берудің тарату жүйесi. № 7 ЖСЖ жалпы арнасы бойынша сигнал беру жүйесi деп қосылысты анықтау үшiн талап етілетін хабарламаларды тарату жүйесін және сөйлесу трактiлерiнiң бір будасына немесе бiрнеше будаларына арналған жалпы арнайы арна бойынша байланыс қызметтерін көрсетудi айтады;
21) бастапқы желiнi резервтеу жүйесi – бақылау құрылғысын алгоритмдiк және бағдарламалық қамтамасыз ету, бастапқы желiнi немесе бастапқы желiнiң учаскесiн қайта құру қажеттілігі туралы шешiмдер қабылдау, электр байланысының түрлi қызметтерiнiң (қызметтер көрсету) сенiмдiлiк көрсеткiштерiн арттыру мақсатында аталған алгоритмдер бойынша өзара іс-қимыл жасайтын, резервтелетін және резервтiк трактілер мен арналарды ауыстырып қосу құрылғыларының жиынтығы;
22) техникалық қызмет көрсету – объектiнi берiлген сапада талап етiлетiн функцияларды орындай алатын күйде ұстап тұруға немесе осындай күйдi қалпына келтiруге бағытталған техникалық және тиiстi әкiмшiлiк операциялардың (бақылау бойынша операцияларды қоса алғанда) жиынтығы;
23) халықаралық, қалааралық және iшкіаймақтық желілердi техникалық пайдалану – станциялардың, халықаралық және қалааралық арналардың жабдықтарын, тапсырысты-жалғау және қалааралық қосылыс жолдарын абоненттерге олардың кез келген ақпарат түрлерiн тарату барысында осы желiлерге берiлген сапасында қызмет көрсетуiн қамтамасыз ете алатын күйде ұстап тұру жөнiндегi ұйымдастырушылық және техникалық iс-шаралар кешенi;
24) көлiктiк телекоммуникация желiсi – берiлген пункттер арасында ақпараттар таратуға арналған тарату жүйесi ресурстарының, оларға жататын бақылау, жедел ауыстырып қосу, резервтеу және басқару құралдарының жиынтығы. Көлiктiк желi магистралдық және аймақтық (өңiрлiк) байланыс желілерiнен тұрады;
25) топтық үлгілiк трактi – үндi жиiлiк арналарының немесе негізгi цифрлық арналардың нормаланған санының телекоммуникация (электр байланысы) сигналдарын жиілiк жолағында немесе осы топтық трактiге сәйкес тарату жылдамдығымен таратуға арналған техникалық құралдар кешенi;
26) желілiк тракті – топтық үлгiлiк трактi немесе кiру және шығуда трактi құру аппаратурасы қосылған тiзбектi қосылған бiрнеше үлгiлiк топтық трактілер;
27) телекоммуникация жүйесiнiң (желiсiнiң) тұрақтылығы – телекоммуникация жүйесiнiң (желiсiнiң) қалыпты пайдалану жағдайында да, сондай-ақ тұрақсыз факторлар әсерiнен жасалатын жағдайларда да талап етілетiн функцияларды орындау қабілетi. Сенiмдiлігімен және тұрақтылығымен сипатталады.
АҚТС – автоматты қалааралық телефон станциясы;
ТҚЖ – тапсырысты қосылыс желiлерi;
XКO – халықаралық коммутация орталығы;
ҚЖЖ – қалааралық жалғау желілерi.
ҚХБО-ға қойылатын талаптар:
2. ҚХБО қолданыстағы және пайдалануға берілетiн жаңа телекоммуникация желiлерiнде және байланыс құралдарында арнайы жедел-iздестiру iс-шараларын жүзеге асыратын ұлттық қауiпсiздiк органдарымен келiсiм бойынша уәкiлетті орган айқындайтын жедел-iздестiру iс-шараларын қамтамасыз ету бойынша нормативтiк құқықтық және нормативтiк-техникалық актілер талаптарының орындалуын қамтамасыз етедi.
3. ҚХБО-ның телекоммуникация желiсi басқару орталығы Қазақстан Республикасының аумағында орналасқан жерүсті сегменттерi мен коммутациялық тораптарды қамтуға тиiс.
4. Телекоммуникация желілерiн жаңғыртуды, дамытуды және магистральды байланыс жолдарын салуды Қазақстан Республикасының ортақ пайдаланылатын телекоммуникация желiлерi транзитiнiң трафигiн iске асыру үшiн желiлiк ресурстарға қажеттілікті ескере отырып, ұлттық қауiпсiздiк органдарымен келiсiм бойынша үкiметтiк байланыстың техникалық мүмкiндiктерi мен жарақталғандығын ескерiп жүзеге асырылады.
5. ҚХБО Қазақстан Республикасының Үкiметi бекiтетiн бағдарламаларға сәйкес телекоммуникацияның әмбебап қызметтерiн қамтамасыз ететiн желiлерiн құруды (дамытуды) дербес жүзеге асырады.
6. ҚХБО желілерiмен басқа байланыс операторларының телекоммуникация желiлерiнiң өзара iс-қимылын ұйымдастыруды ҚҚБО Қазақстан Республикасының Үкіметі бекiтетiн трафиктi өткiзуді және өзара есеп айырысу тәртібін қоса алғанда, телекоммуникация желiлерiн қосу және өзара іс-қимыл ережесiне сәйкес жүзеге асырады.
7. ҚХБО телекоммуникация желiсi жұмылдыру дайындығы бойынша iс-шаралардың орындалуын қамтамасыз етуге және мемлекеттiк органдар, қорғаныс, қауiпсiздiк пен құқықтық тәртiпті қорғау мұқтаждықтарын қамтамасыз ету мақсатында мәлiмделген қажеттіліктерге сәйкес алдын ала брондау және жедел ұсыну мүмкiндiгi бар үлгілік арналардың (негiзгi цифрлық және үндi жиiлiктердi тарату) желілiк тораптары мен станцияларында мiндеттi түрде техникалық бөлу мүмкіндігіне ие болуға тиiс.
8. ҚХБО-ның телекоммуникация желiсi (бұдан әрi – ҚХБОТЖ) тармақталған болуы және кемiнде алты облыстың (географиялық нөмiрлеу аймағы), Астана және Алматы қалаларының аумағын қамтуы тиiс. ҚХБОТЖ коммерциялық пайдалануға енгізу күнi ҚХБОТЖ-ға қатысты және байланыс саласындағы уәкiлеттi орган бекiткен нормативтiк актілерге толық сәйкес келуi тиiс.
9. Көліктік желiлердi резервке қою тәуелсiз географиялық трассалар бойынша ұйымдастырылған тәуелсiз айналма жолдарды беру немесе сол тарату желiлерiнде ұйымдастырылатын трактiлерге (арналарға) ауыстыру жолымен жүзеге асырылуға тиiс. Пайдаланушылардың қоятын талаптарына байланысты көлiктiк ҚХБОТЖ желiлерi бойынша хабарламаларды тарату сенiмдiлiгіне трафиктi өткiзуге екi-үш тәуелсiз бағыт берiлуi тиiс.
10. ҚХБО мәртебесiн берген сәтте байланыс операторының иелігіндегі және (немесе) ол пайдаланатын қолданыстағы телекоммуникация желiсi көлiктiк телекоммуникация желiлерiнен (магистральды және iшкi аймақтық байланыс желiлерi), қалааралық және халықаралық коммутация станцияларынан, трафикті (биллингті) есептеу жүйесiнен, желiнi басқару жүйесiнен және тактiлi желілiк синхрондау жүйесiнен тұруы тиiс.
11. Жалпы республикалық магистральдық, халықаралық байланыс жолдары мен желілерін, оның ішінде көліктік желілерді және шетелдердің байланыс операторларының телекоммуникация желілерімен көліктік желілердің тоғысу нүктелерін жобалау, салу байланыс саласындағы уәкілетті органмен келісім бойынша жүзеге асырылады. ҚХБОТЖ құрамындағы көліктік телекоммуникация желілері өзінің байланыс жолдары базасында жер бетіндегі және жерсеріктік тарату жолдары бойынша ұйымдастырылады.
12. ҚХБО желiсiнiң жер үстiндегi байланыс жолдары бойынша көлiктiк желiнiң шетелдердiң байланыс операторларының телекоммуникация желiлерiмен кемiнде бiр тоғысу нүктесi болуы тиiс. Тоғысу нүктелерi географиялық таралған байланыс пункттерiнде орналасуы тиiс.
13. Ішкi аймақтық байланыс жолдарында сымдық құралдар да (коаксиальдық, симметриялық, талшықты-оптикалық кәбілдер мен әуе жолдары), радиоқұралдар да (тура көрiнетiн радиорелелiк жолдар, жерсерiктiк жолдар) пайдаланыла алады.
14. Жаңадан салынып жатқан көлiктiк телекоммуникациялар желілерiнде синхронды цифрлық иерархия (бұдан әрi – SDН), асинхронды тасымалдау режимi (бұдан әрi – АТМ) мен басқа да цифрлық технологиялар негiзiнде цифрлық тарату жүйелерi пайдаланылуы тиiс, қолданыстағы магистральды және iшкi аймақтық желiлерде аналогтық тарату жүйелерiн қолдануға жол беріледi.
15. ҚХБО желiсiнде ҚР ОПТЖ басқа ҚХБО желілерiмен қосылысын қамтамасыз ететін байланыс жолдары (арналары) ұйымдастырылуы тиiс.
16. ҚХБО желілері бақылау, өлшеу, қалпына келтiру, жөндеу, резервке қою және клиенттермен есеп айырысу жөнiндегi техникалық пайдаланудың негiзгi функцияларын орындауды қамтамасыз етедi.
17. ҚХБО желілері техникалық пайдалану жүйесiнің мiндеттерiн орындауды қамтамасыз eтeдi:
1) желiнiң берiлген сапада және пайдалану сенiмдiлiгiнде тұрақты жұмыс iстеуiн қамтамасыз ету (желiге қойылатын талаптармен белгiленедi);
2) желi жай-күйінің кез келген өзгеруi кезiнде оны пайдаланушылардың мүддесiнде желi ресурстарын тиiмдi пайдалану;
3) мемлекеттік басқару органдарының, жеке және заңды тұлғалардың қажеттілiктерiн қанағаттандыру үшiн желiнi дамыту;
4) желiнi техникалық пайдалану әдiстерiн жетілдiру.
18. ҚХБО желiлерi желіні жедел-техникалық басқару жүйесiнiң негiзгi функцияларын орындауды қамтамасыз етедi:
1) ақауларды өңдеу;
2) желi сапасын басқару;
3) конфигурацияны басқару;
4) есеп айырысуды басқару;
5) қауiпсiздiктi басқару;
19. ҚХБО желілері желiлердi жедел-техникалық басқару жүйесiнiң негізгі мiндеттерiн орындауды қамтамасыз етедi:
1) желінiң айрықша және экстремалдық жағдайларда жұмыс iстеуi бойынша мiндеттердi шешу;
2) желiнiң жай-күйін жедел бақылау және талдау; желiнiң негізгi параметрлерiне мониторинг жүргізу;
3) желiнi жоспарлау және қалыптастыру; ресурстарды пайдалануды оңтайландыру.
20. ҚХБО-ның құрамында (штаттық құрылымында) мемлекеттiк құпияларды қамтамасыз ету және қорғау жөнiндегi мiндеттердi шешу үшiн өзінің мемлекеттiк құпияларды қорғау жөнiндегi бөлiмшесi болуы тиiс.
21. ҚХБОТЖ құрамына көлiктiк желi және мыналардан:
1) бастапқы магистральды және iшкiаймақтық байланыс желiлерiнен (коаксиальдық, симметриялық немесе оптикалық байланыс кәбілдерiнде құрылған жерүстi, радиорелелiк (тура көрiнетiн және тропосфералық) және (немесе) жерсерiктік байланыс желiлерi);
2) ТҚЖ және ҚЖЖ ұйымдастырылатын бастапқы жергiлiктi байланыс желілерінен;
3) тактілік желілік синхрондау жүйесiнен (ТЖС);
4) басқару жүйесiнен (бақылау, жедел ауыстырып қосу, резервтеу құралдары);
5) коммутация жүйелерiнен (AXTC және/немесе ХКО);
6) трафиктi (биллинг) есептеу жүйесiнен;
7) жедел-iздестіру iс-шаралары жүйесiнен (ЖIШЖ) тұратын телекоммуникация жүйелерi кiруi тиiс.
22. Бастапқы желi тарату арналары мен желiлiк трактiлердi ұйымдастыру үшiн:
1) бір оператордың XКO арасында – жерүстi тарату жолдары бойынша;
2) түрлi операторлардың ХКО арасында – жерүстi және (немесе) жерсерiктiк тарату жолдары бойынша;
3) AXTC-AXTC тiкелей жолдарында – жерүстi және (немесе) жерсерiктiк тарату жолдары бойынша;
4) бiр оператордың АХТС және ХКО арасында – жерүсті және (немесе) жерсерiктiк тарату жолдары бойынша;
5) басқа оператордың желiсiнде АХТС-пен және XКО-мен (айналма жолдар) – жерүстi және (немесе) жерсерiктiк тарату жолдары бойынша пайдаланылуы тиiс.
23. ҚХБОТЖ құрылымы оған қойылатын сенiмдiлiк және тұрақтылық талаптарына сай болуы тиiс. Көлiктiк телекоммуникация желілерiнiң құрылымы Қазақстан Республикасы Ақпараттандыру және байланыс агенттiгiнің 2004 жылғы 25 ақпандағы № 42-б бұйрығымен бекiтiлген Қазақстан Республикасының Бiрыңғай телекоммуникация желілерiнiң басқару құжатында (бұдан әрi – «ҚР БТЖ БҚ») белгiленген (Кr, То, Tв) сенiмділiк көрсеткiштерiмен I, II, III сыныпты хабарламаларды таратуды қамтамасыз етуi тиiс.
24. ҚХБОТЖ-ның жұмыс iстеуін қамтамасыз ететiн жүйелерi – байланыс саласындағы уәкілеттi орган бекiтетiн нормативтік-техникалық актілерде белгiленген функцияларды орындайтын басқару жүйесi мен техникалық пайдалану жүйесі болуға тиiс.
25. ҚХБОТЖ құрамындағы көлiктiк телекоммуникация желiлерiнде SDH, АТМ цифрлық тарату жүйелерi және басқа цифрлық технологиялар басымдылықпен қолданылуы тиiс.
Қолданыстағы магистральдық және iшкiаймақтық бастапқы желiлерде аналогтық тарату жүйелерiн пайдалануға жол берiледi. Iшкiаймақтық желi магистральды желiнiң бiр бөлiгi болуы мүмкiн.
26. Оператордың көлiктік телекоммуникация желiлерi желілiк тораптардың географиялық орналасуын сақтай отырып, қолданыстағы желілiк тораптарға шоғырлана алады. Желілiк тораптар санын жаңа көлiктiк желiлердi салу кезінде ұлғайтуға болады.
27. ҚХБОТЖ құрамына кiретiн желiлердiң, осы желiлердің жұмыс iстеуі барысында өзара іс-қимыл жасайтын өздерiнiң басқару жүйелерi болуы тиiс. Басқару жүйесi ықпалдасқан басқару жүйесiнiң бiр бөлiгi болуы тиiс.
Оператордың телекоммуникация желiсiн басқару жүйесiнде мыналар болуы тиiс:
1) желi ресурстарын басқару жүйесi;
2) әкiмшiлiк басқару жүйесi.
28. ҚХБО-ның барлық XКO басқа ҚХБО-ның кемiнде екi ХКО-сымен байланысуы, ал барлық AXTC кемінде екi XКО-мен байланысуы тиiс. Жерсерiктiк арналарды пайдалану арқылы қалааралық байланысты ұйымдастыру AXTC арасындағы тiкелей будаларда, сондай-ақ ҚР ОПТЖ басқа операторларының ҚХБОТЖ-ның XКO-на айналма жолдарында мүмкiн болады. Қосылыста жерсерiктiк арналар пайдаланылатын бір учаскеден артық болмауы тиiс.
29. ҚХБОТЖ-ны дамыту бiрыңғай техникалық саясат жүргiзуден, барынша бiрiздендiрiлген техникалық құралдардың бiрыңғай кешенiн, үлгiлiк арналар мен желiлiк трактілердiң бiрыңғай номенклатураларын қолданудан тұратын ұйымдық-техникалық бiрлiгі бастапқы және туынды желiлер үшiн бiрыңғай басқару жүйелерiн құру қағидаттарына негiзделуi тиiс.
Цифрлық коммутациялық станциялар мен тарату жүйелерiнiң цифрлық жабдықтарын ҚХБОТЖ-ға енгiзу бiр мезгілде техникалық пайдалану орталықтарын, бағдарламалық қамтамасыз етудi қолдауды және желiнi басқаруды құрумен сүйемелденуі тиiс.
30. ҚР ОПТЖ ҚХБОТЖ-да Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес сертификатталған жабдықтар мен материалдар қолданылуы тиiс.
31. Цифрлық тарату жүйелерi және коммутациялар бiрiгiп жұмыс iстейтін ҚХБОТЖ-ның өзiнiң сенiмдi және сапалы жұмыс iстеуiн қамтамасыз етуi үшiн тактілік желілік синхрондау (ТСЖ) жүйесi болуы тиiс.
ТСЖ құру XЭО ұсынымдарына және Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына сәйкес жүргізiлуi тиiс.
ТСЖ жүйесiнiң ҚР ОПТЖ-дан басқа цифрлық желiлерiнiң ТЖС жүйелерiмен қосылу нүктелерiнiң барынша аз қажеттi санымен, өзара іс-қимыл жасайтын желiлердi қосымша күрделендiрмен тоғысу, осы нүктелердiң кез келгенiнен халықаралық стандарттарда белгiленген сапада синхрондау сигналдарын қабылдау және беру мүмкiндігі болуы керек.
ТЖС жүйесiнің тұтастай алғанда ҚХБОТЖ операторына бiрыңғай басқару мен аппаратураны бақылауды қамтамасыз ететiн ТЖС жүйесiн басқару жүйесi болуы тиiс.
Синхрондау жүйесiне қойылатын техникалық талаптар Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасында белгiленеді.
32. ҚХБОТЖ-ның негiзгi ұйымдық-техникалық талаптарына мыналар жатады:
1) бiр буындағы жүйеден басқасына ауысқанда қамтамасыз етiлуi тиiс ҚХБОТЖ құрамындағы түрлi жүйелер мен желiлер (қызметтер) көрсететiн қызмет көрсету жиынтығының сабақтастығы;
2) мыналарды:
түрлi жүйелер – түрлi өндiрушiлер жабдықтарының аппараттық үйлесуi үшін ақпаратты таратудың нақты және хаттамалық деңгейлерiнiң келiсiмдiлігін, стандарттар сәйкестiгiн, қажетті түрлендiргiштердiң болуын және басқаларды;
желiлiк ресурстардың белгiлi бiр бөлігіне кепiлдi қолжетімділікті қоса алғанда, байланыстың қажетті сенiмдiлiгi мен сапасын бiрiгіп қамтамасыз етуді, қоса алғанда жүйелер мен желілердің технологиялық үйлесуі;
3) адрестеу және басқару бойынша келiсiмдiлiк;
4) ұйымдық-техникалық шешiмдердiң келiсiмдiлігі.
33. Көлiктiк ҚХБОТЖ көлiктiк желiлерiн тұрғызу кезiнде мынадай үлгілік желілiк архитектура (басқа да желілік архитектураны пайдалануға рұқсат етіледi) қолданылуы мүмкiн:
көлiктік ҚХБОТЖ құрылымының негізгi басты нүктелерi желілiк торап (ЖТ) пен желілiк станция (ЖС) болып табылады. Бастапқы желiдегi атқаратын функциясына қарай екi түрдегi тораптар ұйымдастырылады: желiлiк ауыстырып қосу тораптары (ЖАТ) және желілiк бөлектелген тораптар (ЖБТ).
Тарату желiсiнiң желілiк станциялары (пункттерi) байланыс жабдықтары орнатылатын мамандандырылған үй-жайларды (ғимараттар, контейнерлер және басқалары) білдiредi.
Желілiк станциялар (пункттер) мыналарға жiктеледi:
1) пайдаланылатын аппаратура типі бойынша – регенерациялық, ретрансляциялық, күшейткiш;
2) электр қуатын беру тәсілi бойынша – қоректендiретiн, қоректендiрiлетiн, жергілiкті қоректендiрумен;
3) мақсаты бойынша – шеткi, қайта қабылдайтын, аралық;
4) қызмет көрсету тәсілi бойынша – қызмет көрсетiлетiн, жартылай қызмет көрсетiлетiн, қызмет көрсетiлмейтiн.
ЖТ және ЖС бiрыңғай ұйымдық-техникалық кешендi құруы мүмкiн.
34. ЖАТ мына функцияларды орындауы тиiс:
1) үлгілік тарату арналары мен желілiк трактілердi ұйымдастыру;
2) үлгілік арналар мен желілiк трактілердi ауыстырып қосуды ұйымдастыру;
3) үлгілiк тарату арналары мен желілік трактілердi желiнi басқару процесінде (желiнi қалыптастыру және резервтеу кезiнде) туынды желiлер мен басқа тұтынушыларға ұсыну;
4) ЖТ аппаратурасын, тарату желiсiн, тораптық және желiлiк трактілер (TT, ЖТ) мен тарату арналарын жедел-техникалық бақылау және қызмет көрсету;
5) Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасының талаптарына сәйкес аналогтық және цифрлық арналардың тоғысуын қамтамасыз етедi.
ЖАТ кәбілдік, радиорелелiк және жерсерiктiк тарату желiлерi бойынша ұйымдастырылған басқа ЖТ-ларға географиялық таратылған шығуға ие болуы мүмкiн. ЖАТ-та тарату жүйелерiнің не шеткi, не аралық (регенерациялық) станциялардың аппаратураларының болуы мүмкiн.
35. ЖБТ мына функцияларды орындауы тиiс:
1) үлгілік тарату арналары мен желiлiк трактiлердi ұйымдастыру;
2) үлгілiк тарату арналары мен желілiк трактiлердi туынды желілер мен басқа тұтынушыларға ұсыну;
3) ЖТ аппаратурасын, тарату желiсiн, тораптық және желiлiк трактiлер (TT, ЖТ) мен тарату арналарын жедел-техникалық бақылау және оларға қызмет көрсету;
4) Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасының талаптарына сәйкес аналогтық және цифрлық арналардың тоғысуын қамтамасыз ету.
ЖБТ кәбілдік тарату желiлерi бойынша ұйымдастырылған басқа ЖТ-ға екi шығуға ие болуы керек.
ЖБТ-ға шеткi аппаратурамен аяқталатын екi тарату желiсi не бiр тарату желiсi сәйкес келуi тиiс.
36. Басқа елдердiң ОПТЖ-мен халықаралық қосылыстарды ұйымдастыру үшiн ҚХБОТЖ көлiктiк желiлерiнде «шекаралас» желiлiк тораптар (ШЖТ) белгіленуi тиiс, олардың кемінде үш тарату (екеуi өз желiсiнiң бағытымен және бipeуi басқа елдiң желiсiнiң бағытында) шығуы (үш бағыт) болуы тиiс.
ШЖT-дағы тарату желiлерi халықаралық қосылысты ұйымдастыру үшiн басқару жүйесiнiң командалары бойынша желiдегi қажеттi ауыстырып қосуды қамтамасыз ету үшiн тарату желiсiнiң шеткi аппаратурасымен аяқталуы тиiс.
ШЖT мына функцияларды орындауы тиiс:
1) халықаралық қосылыстарды құрайтын үлгілік тарату арналары мен желілiк трактілердi ұйымдастыру;
2) үлгілік тарату арналары мен желілiк трактiлердi желiнi басқару процесiнде (халықаралық қосылыстарды қалыптастыру және резервтеу) ауыстырып қосуды ұйымдастыру;
3) халықаралық қосылыстарды құрайтын үлгілiк тарату арналары мен желілiк трактілердiң транзитiн ұйымдастыру;
4) осы ШЖT-да ұйымдастырылған ЖТ аппаратурасын, тарату желiлерiн, тораптық және желілiк трактiлердi жедел-техникалық бақылау және оларға қызмет көрсету;
5) Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасының талаптарына сәйкес аналогтық және цифрлық арналардың тоғысуын қамтамасыз ету.
37. Көлiктiк ҚХБОТЖ желiлерiнде пайдаланылатын тарату жүйесiнiң жабдықтары мыналарды қамтамасыз етуi тиiс:
1) тарату жүйесi сыйымдылығының сандық және сапалық өсуi, сыйымдылықты түрлі пайдаланушылардың жедел қосылуы үшiн тез өсiру мүмкiндігі;
2) жалпы сигнал берудi (ЖСБ № 7) пайдалану мүмкiндiгi.
38. Бастапқы желiге енгiзiлетiн синхрондық цифрлық иерархия (СЦИ-SDН) құралдарының техникалық сипаттамалары мыналардың:
1) жабдықтарды түрлi өндiруші фирмалардың СЦИ аппаратураларының;
2) бастапқы желiсiн қоса алғанда, түрлi операторлар желiлерiнің, жабдықталған СП СЦИ, ҚР ОПТЖ өзара;
3) Қазақстан Республикасы ОПТЖ ҚХБОТЖ-ның басқа мемлекеттердiң телекоммуникация желiлерiмен өзара iс-қимылын қамтамасыз етуi тиiс.
39. ҚХБОТЖ ТЖ СЦИ тарату желілерiнің аппаратурасы өзiне тарату желiсiнiң жай-күйiн автоматтандырылған бақылау құрылғысын және Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасының талаптарына сәйкес тиiстi ауыстырып қосу құрылғыларын қамтуы және Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасының талаптарына сәйкес автоматтандырылған техникалық пайдалану жүйесiмен iлесуi тиiс.
40. ҚХБОТЖ тарату жүйесiнiң аппаратурасы байланыс аппаратурасына қойылатын, тұтынушылардың электр қондырғыларын техникалық пайдаланудың қолданыстағы ережелерiн, тұтынушылардың электр қондырғыларын пайдалану кезiнде қауiпсiздiк техникасының ережелерiн, арнайы әсер ету бойынша климаттық және механикалық талаптарды қоса алғанда, көпшiлiк қабылдаған талаптарға жауап беруi тиiс.
41. ҚХБОТЖ АХТС және ХКО коммутация жүйесiнiң жабдықтары электронды цифрлық жүйеде болуы тиiс және мыналарды:
1) басым шақыруларға артықшылықпен қызмет көрсетудi;
2) айналмалы желiлерде қосылыстарды орнатуды;
3) жедел басқаруды енгізудi;
4) жүктеме ағындарын басқаруды енгiзудi;
5) статистика деректерiн басқару орталығына шығару мүмкiндігін;
6) деректердi өзара есеп айырысуларды жүргiзу үшiн шығару мүмкiндігін;
7) түрлi пайдаланушыларды жедел қосу үшiн коммутациялық алаңның сыйымдылығын арттыру мүмкiндiгiн;
8) регламенттейтiн құжаттардың талаптарына сәйкес нөмiрдегi таңба санын талдау мүмкiндiгiн;
9) толық қолжетiмдi желi будасын (ЖЖ) құруды;
10) түрлi сигнал беру жүйелерiн пайдалануды, оның iшiнде жалпы сигнал беру арналарын (ЖСА № 7);
11) пайдаланушыларға қосымша қызметтер көрсету мүмкiндiгін қамтамасыз етуi тиiс.
42. Коммутация жүйесiнiң жабдықтары қосылыстардың мынадай түрлерiне:
1) кіру және шығу желiлерi мен арналарының арасындағы транзиттік байланысқа;
2) автоматты шығу мен кiру және жергілiкті жартылай автоматты (ОПТЖ-ға шығу), байланыстың осы түрiн жүзеге асыруға құқығы бар абоненттер үшiн қалааралық және халықаралық байланысқа;
3) жартылай тұрақты коммутацияға қызмет көрсетудi қамтамасыз етулерi керек.
43. Коммутация жүйелерінің цифрлық жабдықтары талап етiлетiн қызмет көрсету сапасы мен қызмет ету сипаттамалары көрсеткiштерiн:
1) қосылысты орнату уақытын;
2) абоненттен абонентке дейiн қосылысты орнату кезiндегі (шақырылатын абоненттiң бос еместігін ескермей) шығынды;
3) қате; өткiзгіштiк қабiлет, өнiмдiлiктi коэффициентiн қамтамасыз етулерi тиiс.
Коммутация жүйелерiнiң цифрлық жабдықтарын бағдарламалық қамтамасыз ету модульдік-иерархиялық қағидат бойынша құрылуы тиiс.
44. ҚХБОТЖ коммутация жүйелерiнiң жабдықтары жедел-iздестiру iс-шараларын (ЖІШҚ) қамтамасыз ету бойынша бағдарламалық және аппараттық құралдарға ие болуы тиiс.
ҚХБОТЖ коммутация жүйелерi жабдықтарының бағдарламалық және аппараттық құралдары қолданыстағы нормативтiк құжаттардың талаптарына сәйкес келуi қажет.
45. Цифрлық коммутация жүйелерiнде станцияға (операторларға) қызмет көрсететiн қызметкерге станциялармен өзара iс-қимыл жасауға мүмкiндiк беретiн пайдалану және техникалық қызмет көрсетудiң шағын жүйелері болуы тиiс. Пайдалану функциялары коммутация жүйелерiнiң қалыпты жұмыс iстеу жағдайларына есептелуi тиiс. Бұл функциялар:
1) қосылыстың ұзақтығын есептеудi;
2) трафиктi бағыттауды;
3) жұмыс iстеу жүктемесi мен сапасын өлшеудi;
4) түкпiрдегi қондырғыларды жүйелеудi;
5) станцияны басқаруды қамтамасыз етуi тиiс.
46. Коммутация жабдықтары станцияның мәжбүрлі иерархиялық синхрондау тәсiлiн қолданатын синхронды цифрлық желiдегі жұмысын қамтамасыз етуi тиiс. Коммутация жабдықтарында мынадай синхрондау қондырғылары болуы тиiс:
1) ИКМ шығу қосылысы арқылы синхрондау;
2) сыртқы эталондық сигналдан синхрондау.
47. Желiнiң жоғары деңгейiнде қолданылатын коммутация жабдықтары ХЭО-Т ұсынымдарының талаптарына сәйкес келетiн бастапқы эталондық генераторға (БЭГ) қосылуы тиiс.
48. Сигнал беру және синхрондау жүйелерінiң техникалық параметрлерi қолданыстағы нормативтiк құжаттардың талаптарына сәйкес болуы тиiс.
49. ҚХБОТЖ операторларының жедел-iздестiру қызметiн жүзеге асыратын органдармен өзара iс-қимылы Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылуы тиiс.
50. ҚХБОТЖ-ды дамыту мынадай:
1) желiнiң сандық және сапалық өсуi;
2) көлiктік телекоммуникация желiлерi мен АХТС және XКO коммутация жүйелерiн дамытудағы теңсiздiктердi жою (елдiң экономикалық өңiрлерi бойынша);
3) түрлi пайдаланушыларға ұсынылатын қызметтердiң номенклатурасын кеңейту;
4) көлiктiк телекоммуникация желiлерi мен XКO және АХТС коммутация жабдықтарын толықтай цифрландыру;
5) желiнi басқару мен оған қызмет көрсетудi оңтайлы жоспарлау, автоматтандыру әдiстерiн енгiзу қағидаларына сәйкес жүзеге асырылуы тиiс.
51. ҚХБОТЖ барлық тұтынушылардың телекоммуникациялық қызметтерiмен толық, жедел және сенiмдi қанағаттандыру үшін қажеттi түрлi хабарлама түрлерінің ұлғайған ағындарын таратуды қамтамасыз етудi ескерiп дамуы тиiс. Желiнi дамыту ҚХБОТЖ құрамындағы барлық құрамдауыштардың тең түрде даму қағидаттарымен жүзеге асуы тиiс.
52. ҚР ОПТЖ ҚХБОТЖ дамыту сымдық құралдарды да (негiзiнен оптикалық кәбілдер бойынша), сондай-ақ радиоқұралдарды, оның iшiнде контейнерлiк орындауда, оларды төтенше жағдайдағы аудандарға жiберу мүмкiндiгiмен кешендi пайдалану негiзiнде жүзеге асырылуы мүмкiн.
53. ҚХБОТЖ құрамында жаңа көлiктiк телекоммуникация желілерiнiң тарату арналары мен трактiлерiн ұйымдастыру үшiн тарату жүйелерiнiң қазiргi заманғы жабдықтарын – SDH, ATM және басқа цифрлық технологиялар қолданылуы тиiс.
54. ҚХБОТЖ құрылысын салу, қайта жаңарту және пайдалану Қазақстан Республикасындағы қолданыстағы ережелер мен техникалық нормалар бойынша жүргiзiлуi тиiс.
55. Бастапқы желiнiң сапалық көрсеткiштерiне қойылатын талаптар:
1) цифрлық бастапқы желiнiң цифрлық арналары мен топтық трактілерiнiң электрлiк тоғысуы қолданыстағы нормативтiк құжаттардың талаптарына сәйкес келуi тиiс, ал бастапқы цифрлық желi арқылы n-64 кбит/с түрiндегi сигналды таратқан кезде нормативтiк құжаттардың талаптарына;
2) SDH цифрлық топтық трактілердiң оптикалық тоғысуы нормативтiк құжаттардың талаптарына;
3) цифрлық арналар мен топтық трактілердiң сапалық көрсеткіштерi қолданыстағы нормативтiк құжаттардың талаптарына сәйкес мынадай нормаларға:
негiзгi цифрлық арна үшiн қате көрсеткiштерi бойынша;
басқа цифрлық арналар мен топтық трактiлер үшiн қате көрсеткiштерi бойынша;
фазалық дiрiл бойынша жауап беруi тиiс.
Цифрлық РРЖ (тiкелей көрiнетiн) негізiнде ұйымдастырылған арналар мен трактілердiң сапалық көрсеткiштерi нормативтiк құжаттардың талаптарына;
4) цифрлық желi тактілік жиiлiк бойынша синхрондануы тиiс цифрлық желiлерi объектілерінің тактілік желілік синхрондау жүйесiнiң тоғысуы Қазақстан Республикасының нормативтiк құжаттарының талаптарына;
5) аналогтық тарату жүйелерінде ұйымдастырылған тарату арналары мен топтық трактiлердiң электрлiк параметрлерi қолданыстағы нормативтiк құжаттардың талаптарына;
6) ЦТЖ-да ұйымдастырылған тарату арналары мен ЦТЖ мен АТЖ ұйымдастырылған тарату арналарынан тұратын аралас арналардың электрлiк параметрлерiне арналған нормалар байланыс саласындағы уәкiлетті орган бекiткен нормативтiк техникалық актілерге сәйкес келуi тиiс.