О подписании Финансового соглашения по программам, охватывающим несколько стран, между Правительством Республики Казахстан и Комиссией Европейских Сообществ по "Региональной программе действий ТАСИС на 2006 год"

Постановление Правительства Республики Казахстан от 12 ноября 2007 года N 1073

Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ :

1. Одобрить прилагаемый проект Финансового соглашения по программам, охватывающим несколько стран, между Правительством Республики Казахстан и Комиссией Европейских Сообществ по "Региональной программе действий ТАСИС на 2006 год" с заявлением о толковании Правительства Республики Казахстан к нему.

2. Уполномочить Министра экономики и бюджетного планирования Республики Казахстан Султанова Бахыта Турлыхановича подписать от имени Правительства Республики Казахстан Финансовое соглашение по программам, охватывающим несколько стран, между Правительством Республики Казахстан и Комиссией Европейских Сообществ по "Региональной программе действий ТАСИС на 2006 год" с заявлением о толковании Правительства Республики Казахстан к нему, разрешив вносить в него изменения и дополнения, не имеющие принципиального характера.

3. Настоящее постановление вводится в действие со дня подписания.

Премьер-Министр
Республики Казахстан

Одобрено
постановлением Правительства
Республики Казахстан
от 12 ноября 2007 года N 1073

Проект

Финансовое соглашение по программам, охватывающим несколько стран,
между Правительством Республики Казахстан и Комиссией Европейских
Сообществ по "Региональной программе действий ТАСИС на 2006 год"

СПЕЦИАЛЬНЫЕ УСЛОВИЯ

Европейское Сообщество, в дальнейшем именуемое как " Сообщество ", представленное Комиссией Европейских Сообществ, в дальнейшем именуемой как " Комиссия ",
с одной стороны, и
Правительство Республики Казахстан , в дальнейшем именуемое как " Бенефициар ",
с другой стороны,
ДОГОВОРИЛИСЬ О СЛЕДУЮЩЕМ:

СТАТЬЯ 1 - СУЩНОСТЬ И ЦЕЛЬ ОПЕРАЦИИ

1.1. Сообщество внесет свой вклад в финансирование следующей Региональной Программы действий ТАСИС на 2006 год , в дальнейшем именуемой как Программа, которая описана в Технических и административных положениях, в Приложении 2.
1.2. Эта программа будет выполнена в соответствии с Финансовым соглашением и приложениями к нему: Общие условия (Приложение 1) и Технические и административные положения (Приложение 2).

СТАТЬЯ 2 - ФИНАНСОВЫЙ ВКЛАД СООБЩЕСТВА

2.1. Общая стоимость программы оценивается в 57,5 млн. евро. ¹
2.2. Сообщество обязуется выделить максимум 57,5 млн. евро. Распределение Финансового вклада Сообщества по бюджетным статьям показано в бюджете, включенном в Технические и административные положения, в Приложении 2.

__________________
¹ Индикативно. Казахстану выделяется примерно 2,9 млн. евро из данной суммы

СТАТЬЯ 3 - ВКЛАД БЕНЕФИЦИАРА

3.1. Бенефициар не вносит финансового вклада в программу.
3.2. Там, где Бенефициар не вносит вклада, будут составлены детальные договоренности в Технических и административных положениях, в Приложении 2 к Финансовому соглашению.
3.3. Страны-бенефициары не обязаны софинансировать проекты по данной программе.

СТАТЬЯ 4 - ПЕРИОД ИСПОЛНЕНИЯ

Период исполнения Финансового соглашения начнется с момента вступления в силу Финансового соглашения и окончится 31 декабря 2013 года. Данный период исполнения будет состоять из двух этапов: этапа операционной реализации, который начнется с момента вступления в силу Финансового соглашения и окончится 31 декабря 2011 года. И с данной даты начнется этап завершения, который закончится в конце периода исполнения. По каждому проекту, указанному в прилагаемом списке проектов, контракт может вступить в силу, при условии, что Финансовое соглашение будет подписано минимум двумя из стран-партнеров, охватываемых каждым проектом, соответственно. Страны смогут получать выгоды от проекта только тогда, когда они поставят вторую подпись на Финансовом соглашении.

СТАТЬЯ 5 - КРАЙНЯЯ ДАТА ПОДПИСАНИЯ КОНТРАКТОВ НА
РЕАЛИЗАЦИЮ ФИНАНСОВОГО СОГЛАШЕНИЯ

Контракты по реализации Финансового соглашения, самое позднее, будут подписаны 1 августа 2009 года. Этот крайний срок не может быть продлен.

СТАТЬЯ 6 - АДРЕСА

Все сообщения, касающиеся реализации Финансового соглашения, должны быть в письменном виде, иметь четкую ссылку на программу и отправляться по следующим адресам:

a) для Комиссии

Mr. Richard WEBER
Director
EuropeAid Co-operation Office
Commission of the European Communities
Rue de la Loi 200
B-1049 Brussels, Belgium
Fax: +32 2 296 74 82

b) для Бенефициара

Г-н Бахыт СУЛТАНОВ
Министр экономики и бюджетного планирования Республики Казахстан
Республика Казахстан
010000, Астана
Левый берег, 35 улица, дом N 2
Административное здание "Дом министерств", офис 444
Тел: +7 (7172) 74 28 09
Факс: +7 (7172) 74 31 48

СТАТЬЯ 7 - ПРИЛОЖЕНИЯ

7.1. Следующие документы прилагаются к данному Соглашению и являются его неотъемлемой частью:
Приложение 1: Общие условия
Приложение 2: Технические и административные положения.
7.2. В случае противоречий между положениями Приложений и Специальных условий Финансового соглашения, приоритет будут иметь положения Специальных условий. В случае противоречий между положениями Приложения 1 и Приложения 2, приоритет будут иметь положения Приложения 1.

СТАТЬЯ 8 - ДРУГИЕ СПЕЦИАЛЬНЫЕ УСЛОВИЯ, ПРИМЕНИМЫЕ К ПРОГРАММЕ

8.1. Общие условия дополнены следующими положениями:
8.1.1. Что касается Статьи 3.1. Общих условий, предполагается, что реализация осуществляется в интересах Бенефициара.
8.1.2. Что касается Статьи 8.2. Общих условий, предполагается, что по данной программе отсутствуют бенефициары по грантам.
8.2. Контракт может быть заключен при условии, что Финансовое соглашение будет подписано, минимум, двумя из стран-бенефициаров, охватываемых каждым проектом, соответственно. Страны смогут получать выгоды от проекта, как только они поставят вторую подпись на Финансовом соглашении.

СТАТЬЯ 9 - ВСТУПЛЕНИЕ В СИЛУ ФИНАНСОВОГО СОГЛАШЕНИЯ

Настоящее Финансовое соглашение вступит в силу со дня подписания последней из двух подписавших его сторон и не позднее 31 декабря 2007 года. Неподписание Соглашения до или 31 декабря 2007 года может привести к аннулированию настоящего Соглашения и всех его результатов.
Настоящее Финансовое соглашение составлено на английском языке в двух экземплярах оригиналов.

ЗА КОМИССИЮ ЗА БЕНЕФИЦИАРА

Ричард Вебер Г-н Бахыт СУЛТАНОВ
Директор Министр экономики и
Офис содействия EuropeAid бюджетного планирования РК
Европейская Комиссия Республика Казахстан
Rue de la Loi 200 010000, Астана
В-1049 Brussels, Belgium Левый берег, 35 улица,
дом N 2
Fax: +32 2 296 74 82 Административное здание
"Дом министерств", офис 444

[подпись]

Брюссель Астана
Дата: 13/11/2006 Дата

ПРИЛОЖЕНИЕ 1 - ОБЩИЕ УСЛОВИЯ

ГЛАВА 1 - ФИНАНСИРОВАНИЕ ПРОЕКТА/ПРОГРАММЫ

СТАТЬЯ 1 - ОБЩИЙ ПРИНЦИП

1.1. Финансовый вклад Сообщества будет ограничен суммой, указанной в финансовом соглашении.
1.2. Предоставление финансирования Сообществом будет зависеть от выполнения Бенефициаром обязательств по настоящему Финансовому соглашению.

СТАТЬЯ 2 - ПЕРЕРАСХОДЫ СРЕДСТВ И ИХ ПОКРЫТИЕ

2.1. Отдельные перерасходы средств по бюджетным статьям Финансового соглашения будут покрываться путем перераспределения фондов в рамках общего бюджета, в соответствии со Статьей 17 настоящих Общих условий.
2.2. Там, где возникает риск перерасхода общей суммы, установленной в Финансовом соглашении, Комиссия может либо уменьшить масштабы проекта/программы, либо использовать собственные ресурсы Бенефициара или другие ресурсы, не принадлежащие Сообществу.
2.3. Если масштабы проекта/программы не могут быть уменьшены, или если перерасход средств не может быть покрыт либо собственными ресурсами Бенефициара, либо другими ресурсами, Комиссия может, в исключительных случаях, предоставить дополнительное финансирование Сообщества. Если об этом будет достигнута договоренность, дополнительные расходы будут финансироваться, без ущерба для соответствующих правил и процедур Сообщества, путем предоставления дополнительного финансового вклада, установленного Комиссией.

ГЛАВА 2 - РЕАЛИЗАЦИЯ

СТАТЬЯ 3 - ОБЩИЙ ПРИНЦИП

3.1. Проект/программа будет реализовываться Комиссией, действующей для и от имени Бенефициара.
3.2. Комиссия будет представлена в Государстве Бенефициара Главой своего Представительства.

СТАТЬЯ 4 - ПЕРИОД ИСПОЛНЕНИЯ

4.1. Финансовое соглашение установит период исполнения, который начнется с момента вступления в силу финансового соглашения и закончится на дату, установленную для этой цели в Статье 4 Специальных условий.
4.2. Данный период исполнения будет состоять из двух этапов:
- этап операционной реализации, во время которого будет проводиться основная работа. Этот этап начнется с момента вступления в силу Финансового соглашения и закончится, самое позднее, за 24 месяца до окончания периода исполнения;
- этап завершения, во время которого будут проведены финальные аудиты и оценка, а контракты на реализацию Финансового соглашения будут технически и финансово завершены. Этот этап начнется с даты окончания этапа операционной реализации и закончится, самое позднее, через 24 месяца после данной даты.
4.3. Расходы, связанные с основной деятельностью, будут подлежать финансированию Сообществом, только если будут понесены во время этапа операционной реализации. Расходы, связанные с финальными аудитами, оценкой, и завершением деятельности, будут подлежать финансированию до окончания этапа завершения.
4.4. Любой остаток средств вклада Сообщества будет автоматически аннулирован через шесть месяцев после окончания периода исполнения.
4.5. В отдельных и должным образом обоснованных случаях, может быть предложено продлить этап операционной реализации и, соответственно, период исполнения. Если продление будет запрошено Бенефициаром, то предложение должно быть сделано, по крайней мере, за три месяца до окончания этапа операционной реализации и одобрено Комиссией до этой даты.
4.6. В отдельных и должным образом обоснованных случаях, после окончания этап операционной реализации, может быть сделано предложение о продлении этапа завершения и, соответственно, периода исполнения. Если продление будет запрошено Бенефициаром, то предложение должно быть сделано, по крайней мере, за три месяца до окончания этапа завершения и одобрено Комиссией до этой даты.

ГЛАВА 3 - ПРИСУЖДЕНИЕ КОНТРАКТОВ И ГРАНТОВ

СТАТЬЯ 5 - ОБЩИЙ ПРИНЦИП

Все контракты по реализации Финансового соглашения должны быть присуждены и реализованы в соответствии с процедурами и стандартными документами, установленными и опубликованными Комиссией для реализации внешних операций, которые будут в силе на момент начала данной процедуры.

СТАТЬЯ 6 - КРАЙНИЙ СРОК ПОДПИСАНИЯ КОНТРАКТОВ ПО РЕАЛИЗАЦИИ
ФИНАНСОВОГО СОГЛАШЕНИЯ

6.1. Контракты по реализации Финансового соглашения должны быть подписаны обеими сторонами в течение трех лет после принятия бюджетного обязательства Комиссией, а именно, самое позднее, на дату, указанную в Статье 5 Специальных условий. Данный крайний срок не может быть продлен.
6.2. Вышеупомянутое положение не будет применяться к контрактам на проведение аудита и оценки, которые могут быть подписаны позже.
6.3. На дату, указанную в Статье 5 Специальных условий, любой остаток средств, по которому не были подписаны контракты, будет аннулирован.
6.4. Контракт, по которому не проводилось никаких платежей в течение трех лет после его подписания, будет автоматически прекращен, а его финансирование будет отменено.

СТАТЬЯ 7 - ПРИЕМЛЕМОСТЬ

7.1. Участие в приглашениях на участие в тендерах на проведение работ, поставку или предоставление услуг должно быть открыто на равных условиях для всех физических и юридических лиц Государств-участников Сообщества и, в соответствии со специальными положениями основных актов, регулирующих соответствующий сектор сотрудничества, для всех физических и юридических лиц третьих стран-бенефициаров или любой другой третьей страны, четко упомянутой в этих актах.
7.2. Участие в приглашениях подать заявки должно быть открыто на равных условиях для всех юридических лиц Государств-участников Сообщества и, в соответствии со специальными положениями основных актов, регулирующих соответствующий сектор сотрудничества, для всех физических и юридических лиц третьих стран-бенефициаров или любой другой третьей страны, четко упомянутой в этих актах.
7.3. На основе Специальных условий, установленных в основных актах, регулирующих соответствующий сектор сотрудничества, помимо упомянутых в параграфах 1 и 2, а также в исключительных случаях, когда они обоснованы и одобрены Комиссией, может быть принято решение о разрешении гражданам третьих стран участвовать в тендерах на контракты.
7.4. Товары и оборудование, финансируемые Сообществом и необходимые для выполнения контрактов на проведение работ, поставку и оказание услуг, а также процедур закупки, начатых бенефициарами гранта для реализации финансируемой сферы деятельности, должны происходить из стран, имеющих право на участие на условиях, установленных в предыдущих трех параграфах.
7.5. Настоящее правило о гражданстве должно также применяться к экспертам, предложенным поставщиками услуг, принимающими участие в тендерных процедурах или контрактах на предоставление услуг, финансируемых Сообществом.

ГЛАВА 4 - ПРАВИЛА, ПРИМЕНИМЫЕ К ВЫПОЛНЕНИЮ КОНТРАКТОВ

СТАТЬЯ 8 - ПРАВО НА УЧРЕЖДЕНИЕ И ПРАВО ПРОЖИВАНИЯ

8.1. Там, где это необходимо в силу природы контракта, физические и юридические лица, участвующие в приглашениях на участие в тендерах по контрактам на проведение работ, поставку или оказание услуг, будут иметь временное право на учреждение и проживание в стране Бенефициара. Это право будет оставаться действительным в течение одного месяца после присуждения контракта.
8.2. Подрядчики (включая бенефициаров гранта) и физические лица, чьи услуги необходимы для выполнения контракта, а также члены их семей будут иметь те же права во время реализации проекта/программы.

СТАТЬЯ 9 - НАЛОГОВЫЕ И ТАМОЖЕННЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ

9.1. Если иное не указано в Специальных условиях, налоги, сборы или другие платежи (включая налог на добавленную стоимость - НДС - или эквивалентные платежи) должны быть исключены из финансирования Сообщества.
9.2. Государство Бенефициара применит к контрактам на закупку и грантам, финансируемым Сообществом, наиболее благоприятный налоговый и таможенный режим, применяемый к Государствам или международным организациям по развитию, с которыми оно имеет отношения.
9.3. Там, где соответствующее Рамочное соглашение или обмен письмами включают применение более детальных положений по данному предмету, они также будут применяться.

СТАТЬЯ 10 - СОГЛАШЕНИЯ ОБ ИНОСТРАННОЙ ВАЛЮТЕ

10.1. Государство Бенефициара обязуется разрешить импортировать или закупить иностранную валюту, необходимую для реализации проекта. Оно также обязуется беспристрастно применять свои национальные положения об иностранной валюте к подрядчикам, которые имеют право на участие, и помянуты в Статье 7 настоящих Общих условий.
10.2. Там, где соответствующие Рамочное соглашение или обмен письмами включают применение более детальных положений по данному предмету, они также должны применяться.

СТАТЬЯ 11 - ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ДАННЫХ ИССЛЕДОВАНИЙ

Там, где Финансовое соглашение включает финансирование исследования, контракт, относящийся к данному исследованию, подписанный для реализации финансового соглашения, будет регулировать право собственности на это исследование и право Бенефициара и Комиссии использовать данные исследования, публиковать или раскрывать их третьим сторонам.

СТАТЬЯ 12 - РАСПРЕДЕЛЕНИЕ СУММ, ВОЗВРАЩЕННЫХ ПО КОНТРАКТАМ

12.1. Суммы, возвращенные по ошибочно произведенным платежам, гарантиям на предварительное финансирование или гарантиям выполнения, представленным на основе контрактов, финансируемых по настоящему Финансовому соглашению, будут распределены по проекту/программе.
12.2. Финансовые штрафы, наложенные нанимающим органом на кандидата или участника тендера, в случае исключения его на основе контекста контракта на закупку, средства, полученные по тендерным гарантиям, а также компенсации за нанесенный ущерб, причитающиеся Комиссии, будут выплачены в общий бюджет Европейского Сообщества.

ГЛАВА 5 - ОБЩИЕ И ЗАКЛЮЧИТЕЛЬНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ

СТАТЬЯ 13 - ОСВЕЩЕНИЕ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ

13.1. Каждый проект/программа, финансируемая Сообществом, будет предметом соответствующего сообщения и информационных операций. Эти операции должны быть определены с одобрения Комиссии.
13.2. Это сообщение и информационные операций должны соответствовать правилам, установленным и опубликованным Комиссией по освещению внешних операций, которые в силе на момент осуществления этих операций.

СТАТЬЯ 14 - ПРЕДОТВРАЩЕНИЕ ОШИБОК, МОШЕННИЧЕСТВА И КОРРУПЦИИ

14.1. Бенефициар примет необходимые меры для предотвращения ошибок и мошенничества и, по предложению Комиссии, предъявит иски для возвращения неправильно уплаченных фондов. Бенефициар проинформирует Комиссию обо всех принятых мерах.

14.2. "Ошибка" будет означать любое нарушение Финансового соглашения, контрактов на реализацию или закона Сообщества в результате действия или упущения хозяйствующего субъекта, нанесшего вред или могущего нанести вред общему бюджету Европейских Сообществ или бюджетам, которые управляются ими, путем либо уменьшения, либо потери поступлений от собственных ресурсов, собранных непосредственно от имени Европейских Сообществ, или по необоснованной статье расходов.

"Мошенничество" будет означать любое намеренное действие или упущение, касающиеся:

- использования или представления фальшивых, неправильных или неполных отчетов или документов, приведших к незаконному использованию или неправильному удержанию фондов общего бюджета Европейских Сообществ или бюджетов, управляемых ими, или от их имени;

- нераскрытие информации в нарушение специального обязательства, которое повлекло те же самые последствия;

- незаконное использование таких фондов для целей отличных от тех, для которых они первоначально были предоставлены.
Бенефициар немедленно проинформирует Комиссию о любом элементе, в поле его зрения, который вызывает подозрение в возникновении ошибок или мошенничества.

14.3. Бенефициар примет все необходимые меры для предотвращения любой практики активной и пассивной коррупции на любой стадии процедуры присуждения контрактов или грантов, или при реализации связанных контрактов. "Пассивная коррупция" будет означать намеренное действие должностного лица, которое, непосредственно или через посредника, запрашивает или получает преимущества любого типа, для себя или третьей стороны, или получает обещание о таком преимуществе, действуя не в соответствии со своим долгом или, воздерживаясь действовать в соответствии со своим долгом, или выполняя свои функции в нарушение своих официальных обязанностей, что нанесло, или могло бы нанести ущерб финансовым интересам Европейских Сообществ. "Активная коррупция" будет означать намеренное действие любого лица, чтобы пообещать или дать, непосредственно или через посредника, преимущество любого типа должностному лицу, себе или третьему лицу, действуя не в соответствии со своим долгом или, воздерживаясь действовать в соответствии со своим долгом, или выполняя свои функции в нарушение своих официальных обязанностей, что нанесло, или могло бы нанести ущерб финансовым интересам Европейских Сообществ.

СТАТЬЯ 15 - КОНТРОЛЬ И ПРОВЕРКИ КОМИССИИ, ЕВРОПЕЙСКОГО
ОТДЕЛА ПО БОРЬБЕ С МОШЕННИЧЕСТВОМ (OLAF),
СЧЕТНОЙ КОМИССИИ ЕВРОПЕЙСКИХ СООБЩЕСТВ

15.1. Бенефициар соглашается с тем, что Комиссия, OLAF и Счетная комиссия Европейских Сообществ будут проводить документарные проверки и проверки на местах использования фондов, предоставленных Сообществом по Финансовому соглашению (включая процедуры присуждения контрактов и грантов) и проводить полный аудит, если необходимо, на основе подтверждающих документов по счетам, отчетных документов и любых других документов, относящихся к финансированию проекта/программы, на протяжении срока действия соглашения и семи лет после последнего платежа.
15.2. Бенефициар также соглашается с тем, что OLAF может проводить проверки на местах и контроль в соответствии с процедурами, установленными законом Сообщества, для защиты финансовых интересов Европейских Сообществ от мошенничества и других ошибок.
15.3. Для этой цели, Бенефициара обязуется предоставить должностным лицам Комиссии, OLAF и Счетной комиссии Европейских Сообществ и их уполномоченным агентам доступ к местам и помещениям, где выполняются операции, финансируемые по финансовому соглашению, включая их компьютерные системы, а также к любым документам и компьютеризированным данным, касающимся технического и финансового управления данными операциями, и принять все необходимые меры, чтобы способствовать их работе. Доступ уполномоченных агентов Европейской Комиссии, OLAF и Счетной комиссии Европейских Сообществ будет предоставлен на условиях строгой конфиденциальности в отношении третьих лиц, без нарушения обязательств по публичному праву, под действие которого они подпадают. Документы должны быть доступны и храниться, таким образом, чтобы они были легко доступны для инспекции, Бенефициар обязан проинформировать Комиссию, OLAF или Счетную комиссию Европейских Сообществ о точном месте их хранения.
15.4. Вышеупомянутые проверки и аудиты будут также применимы к подрядчикам и субподрядчикам, которые получили финансирование Сообщества.
15.5. Бенефициара будут уведомлять о миссиях для проверки на местах агентов, назначенных Комиссией, OLAF или Счетной комиссией.

СТАТЬЯ 16 - КОНСУЛЬТАЦИИ МЕЖДУ КОМИССИЕЙ И БЕНЕФИЦИАРОМ

16.1. Бенефициар и Комиссия будут консультироваться друг с другом до начала любого спора, касающегося реализации или дальнейшего толкования настоящего Финансового соглашения.
16.2. Консультации могут привести к изменению, приостановлению или прекращению Финансового соглашения.

СТАТЬЯ 17 - ИЗМЕНЕНИЕ ФИНАНСОВОГО СОГЛАШЕНИЯ

17.1. Любое изменение Специальных условий и Приложения 2 к Финансовому соглашению должно быть сделано в письменной форме и оформлено в виде приложения.
17.2. Если предложение об изменении происходит от Бенефициара, последний должен представить это предложение Комиссии, по крайней мере, за три месяца до предполагаемого вступления изменения в силу, за исключением случаев должным образом обоснованных Бенефициаром и принятых Комиссией.
17.3. Особые случаи продления этапа операционной реализации или этапа завершения регулируются Статьей 4(5) и (6) настоящих Общих условий.

СТАТЬЯ 18 - ПРИОСТАНОВЛЕНИЕ ФИНАНСОВОГО СОГЛАШЕНИЯ

18.1. Финансовое соглашение может быть приостановлено в следующих случаях:
(a) Комиссия может приостановить реализацию Финансового соглашения, если Бенефициар нарушит обязательство по Финансовому соглашению.
(b) Комиссия может приостановить Финансовое соглашение, если Бенефициар нарушит обязательство в отношении уважения прав человека, демократических принципов, соблюдения законности и случаях серьезной коррупции.
(с) Финансовое соглашение может быть приостановлено в случаях форс мажора, как это определено ниже. "Форс мажор" будет означать непредвиденную и исключительную ситуацию или событие вне контроля сторон, которое не дает возможности любой из сторон выполнить какие-либо из своих обязательств, и которое не связано с ошибкой или небрежностью с их стороны (или со стороны их подрядчиков, агентов или работников) и является непреодолимым, несмотря на все предпринятые с должным усердием меры. Дефекты оборудования или материалов или задержки с их предоставлением, трудовые споры, забастовки или финансовые трудности не могут рассматриваться в качестве форс мажора. Сторона не будет нести ответственность за невыполнение своих обязательств, если не смогла их выполнить из-за форс мажора. Сторона, столкнувшаяся с форс мажором, должна незамедлительно уведомить об этом другую сторону, указав характер, возможную продолжительность и предполагаемые последствия проблемы, а также предпринять все меры для минимизации возможного ущерба.
18.2. Не будут даваться никаких предварительных уведомлении о решении о приостановлении.
18.3. Когда будет дано уведомление о приостановлении, будут указаны последствия этого для текущих контрактов или контрактов, которые должны быть подписаны.

СТАТЬЯ 19 - РАСТОРЖЕНИЕ ФИНАНСОВОГО СОГЛАШЕНИЯ

19.1. Если проблемы, приведшие к приостановлению Финансового соглашения, не будут разрешены, максимум, в течение четырех месяцев, каждая из сторон может прекратить Финансовое соглашение, представив уведомление за два месяца до этого.
19.2. Там, где по Финансовому соглашению не произведено ни одного платежа в течение трех лет после его подписания, или не был подписан контракт на реализацию к дате указанной в Статье 5 Специальных условий, такое Финансовое соглашение будет автоматически прекращено.
19.3. Когда будет представлено уведомление о прекращении, там будут указаны последствия этого для текущих контрактов и контрактов, которые должны быть подписаны.

СТАТЬЯ 20 - РАЗРЕШЕНИЕ СПОРОВ

20.1. Любой спор, касающийся Финансового соглашения, который не может быть решен в течение шестимесячного периода путем консультаций между сторонами, указанных в Статье 16 настоящих Общих условий, может быть решен в арбитражном порядке, по предложению одной из сторон.
20.2. В этом случае, каждая из сторон назначит арбитра в течение 30 дней после предложения об арбитраже. В случае если этого сделать не удалось, каждая из сторон может обратиться с просьбой к Генеральному секретарю Международного суда в Гааге, назначить второго арбитра. В свою очередь, двое арбитров назначат третьего арбитра, в течение 30 дней. В случае если этого сделать не удалось, каждая из сторон может обратиться с просьбой к Генеральному секретарю Международного суда в Гааге назначить третьего арбитра.
20.3. Если арбитры не решат иначе, будут применяться процедуры, установленные в Диспозитивных правилах арбитражных разбирательств, включающих международные организации и государства, Международного суда в Гааге. Решения арбитров будут приниматься большинством голосов в течение трех месяцев.
20.4. Каждая сторона должна будет принять меры, необходимые для применения решения арбитров.

ПРИЛОЖЕНИЕ 2
ТЕХНИЧЕСКИЕ И АДМИНИСТРАТИВНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ
РЕГИОНАЛЬНАЯ ПРОГРАММА ДЕЙСТВИЙ ТАСИС на 2006 год

1. ОСНОВНЫЕ ДАННЫЕ

Статья бюджета	19.06.01
Общая стоимость	57 500 000 евро
Законодательная база	Постановление Совета (Еврокомиссия, ЕВРАТОМ) N 99/2000 от 29 декабря 1999 года об оказании помощи странам-партнерам в Восточной Европе, на Кавказе и в Центральной Азии (ВЕКЦА)

2. ТЕКУЩАЯ СИТУАЦИЯ В РЕГИОНАХ

Стратегический документ ТАСИС по региональному сотрудничеству и Индикативная программа действий на 2004-2006 года были утверждены Комитетом ТАСИС 21 февраля 2003 года и приняты Комиссией 11 апреля 2003 года. Указанный документ содержит полный обзор основных разработок, имеющих отношение к Региональной программе действий ТАСИС. После этого 1 мая 2004 года состоялось расширение Европейского Союза до 25 членов. Соответственно, внешние границы Европейского Союза со странами Восточной Европы, Кавказа и Центральной Азии (ВЕКЦА) значительно увеличились с единственной границы Финляндия-Россия на четыре новых границы ЕС с Россией и еще на восемь новых границ ЕС с Украиной, Белоруссией и Молдавией.
Вслед за расширением ЕС в мае 2004 года. Советом была утверждена Политика европейского соседства (ПЕС) ³ , направленная на совместное использование преимуществ расширения с восточными и южными соседями ЕС.
В рамках ПЕС были поставлены амбициозные цели расширения сотрудничества ЕС с восточными и южными соседями по широкому кругу вопросов, базирующемуся на четкой приверженности общим ценностям и эффективной реализации политических, экономических и институциональных реформ. В качестве первого шага реализуется расширенная координация существующих инструментов в период 2004-2006 годов.
В 2004 году ЕС принял Планы действий в рамках ПЕС с двумя странами-партнерами в регионе (Молдавией и Украиной). Впоследствии Планы действий были одобрены в начале 2005 года Советами по сотрудничеству ЕС-Молдавия и ЕС-Украина, соответственно. Реализация Планов действий позволит установить более тесные связи и вне сферы сотрудничества в целях укрепления экономической интеграции и углубления политической кооперации. В 2004 году ПЕС была распространена также на три закавказских страны - Грузию, Армению и Азербайджан. На время написания настоящего документа Планы действий еще находились в стадии окончательного оформления.
В то время как три конфликта (Нагорный Карабах, Южная Осетия и Абхазия), "замороженных" более чем на десять лет, продолжают сдерживать развитие Кавказа, имело место положительное событие, связанное с мирным воссоединением полуавтономной Аджарии с Грузией в мае 2004 года. В Белоруссии ЕС до сих пор серьезно обеспокоен ситуацией с демократией, свободой слова и средств массовой информации, а также с соблюдением прав человека, в особенности в связи с проведением президентских выборов в марте 2006 года. В Молдавии ЕС активизировал свои усилия в поддержку посреднического процесса ОБСЕ по разрешению конфликта в Приднестровье и по оказанию помощи в решении пограничных проблем между Молдавией и Украиной. На Украине события вокруг президентских выборов в декабре 2004 года подтвердили четкий курс страны на демократию и господство закона. Избрание г-на Ющенко Президентом обеспечило условия для расширения взаимодействия и прогресса в областях, охватываемых Соглашением ЕС-Украина о партнерстве и сотрудничестве, а также в областях вне указанного Соглашения.

_____________________
³ СОМ (2004) итоговый 373 выпуск, вышел 12 мая 2004 года

3. КРАТКОЕ ИЗЛОЖЕНИЕ ПРОГРАММЫ ДЕЙСТВИЙ

Настоящая Программа действий разработана в полном соответствии с Документом по стратегии регионального сотрудничества ТАСИС и Индикативной программой действий на 2004-2006 годы, который был принят Комиссией 11 апреля 2003 года. Имея бюджет в 57,5 млн. евро, Региональная программа действий ТАСИС 2006 года обеспечит проведение межгосударственных мероприятий в странах СНГ и сосредоточится на следующих трех темах :

3.1 Рациональное использование природных ресурсов

Действия, предлагаемые в области рационального использования природных ресурсов, направлены на достижение цели Региональной индикативной программы действий ТАСИС на 2004-2006 годы: обеспечить "движение в направлении рационального и эффективного использования природных ресурсов". Кроме того, были также разработаны компоненты программы, предназначенные для изучения требований конкретных инициатив Еврокомиссии, а также международных конвенций в этой области, например, Водная инициатива ЕС - компонент ВЕКЦА, Рамочная конвенция ООН по изменению климата (UNFCCC) и Киотский протокол.
Программа сосредоточит свое внимание на двух основных областях - использование водных ресурсов и изменение климата. Географически проект по использованию водных ресурсов будет ориентирован на страны Закавказья, а проект, рассматривающий вопросы изменения климата, будет включать сотрудничество со всеми двенадцатью странами-участницами программ ТАСИС.

3.1.1 Содействие трансграничному использованию бассейна реки Куры
Первый проект, предлагаемый в рамках настоящей программы, направлен на улучшение использования бассейна реки Куры путем содействия реализации применимых компонентов Водной рамочной директивы ЕС. Грузия, Армения и Азербайджан приняли обязательства создать механизмы использования бассейна реки на региональном уровне, и проект окажет им поддержку в выполнении некоторых из этих обязательств. Однако в нынешних условиях вопрос совместного использования вод реки Куры не может быть рассмотрен в полном объеме с изучением всех аспектов проблемы. Главным образом, такое положение имеет место из-за отсутствия концепции "справедливого использования", которое пока не признается всеми тремя странами. Более того, Турция и Иран, также владеющие частью вод Куры, не принимают активного участия в этом региональном форуме.
В этих условиях предлагаемому проекту необходимо придать большую направленность, главным образом на создание системы мониторинга данных и системы управления при опасных ситуациях. Предполагается, что при таком подходе можно будет создать основные условия для будущего полномасштабного трансграничного использования Куры.
Конкретные цели проекта предусматривают проведение мероприятий в двух областях:
- создание транснациональной организационной структуры и информационных систем, способных заложить основу долгосрочной интегрированной системы использования водных ресурсов;
- создание трансграничной системы управления при опасных ситуациях в бассейне реки Куры в целях контроля и предотвращения случайных выбросов и минимизации загрязнения реки от подобных происшествий.
Мероприятия, относящиеся к первой цели, будут сосредоточены на управлении данными: создании компьютерной модели области водосбора Куры в целях учета существующих водозаборов, а также моделирования стока, водного баланса и зон затопления. Этот компонент проекта также включает повышение потенциала и обучение. В части, касающейся системы аварийного управления, проект в основном будет заниматься созданием системы предотвращения опасных ситуаций в бассейне реки Куры. Для этого будут выявлены опасные виды деятельности и источники загрязнения, организована подготовка по предотвращению опасных ситуаций, проведен пилотный анализ опасного оборудования и выработаны рекомендации по повышению уровня его безопасности. Кроме того, в проекте будут также рассмотрены вопросы планирования и управления чрезвычайными ситуациями, которые могут потребовать создания пунктов мониторинга и разработки соответствующего программного обеспечения.

3.1.2 Поддержка реализации Киотского протокола
Этот проект, ориентированный на поддержку реализации Киотского протокола в странах-участницах программы ТАСИС, имеет целью сокращение выбросов парниковых газов и адаптацию к изменению климата. Мероприятиями проекта будут охвачены все двенадцать участвующих в программе ТАСИС стран Восточной Европы, Кавказа и Центральной Азии (ВЕКЦА). Конкретными целями проекта являются:
- повышение потенциала как органов власти, так и частных предприятий по использованию механизмов Киотского протокола;
- повышение потенциала для создания и поддержания надежных и прозрачных национальных систем мониторинга и учета выбросов парниковых газов, включая проведение ежегодных проверок и ведение национальных реестров;
- повышение правительственного потенциала по подготовке к адаптации к изменению климата;
- повышение потенциала правительства для активного участия в международном обсуждении будущих (после 2012 года) действий по уменьшению последствий изменения климата.
Для того чтобы учитывать разницу в уровнях развития стран ВЕКЦА, при реализации проекта будут применены два различных подхода. Для Белоруссии, Российской Федерации и Украины, являющихся более развитыми странами, помощь будет сосредоточена на повышении потенциала в частном секторе, с тем, чтобы он удовлетворял требованиям к мониторингу и учету, необходимому для участия в торговле квотами на выброс через Проекты совместной реализации. На Кавказе, в Центральной Азии и в Молдавии производственные мощности еще подлежат развитию, соответственно, в этих странах проект будет направлен на повышение институционального потенциала. В этой части, проект будет способствовать обеспечению приемлемых институциональных возможностей для разработки административных процедур создания и управления системой национального учета выбросов парниковых газов.
В масштабе региона в целом проект может также включать компонент Механизмов чистого развития, главным образом, направленный на конкретные отрасли промышленности.

3.2 Развитие торговых и инвестиционных потоков

Цель указанной темы состоит в организации сотрудничества стран СНГ в области энергетики, транспорта и телекоммуникаций, обеспечивающего расширение торговых и инвестиционных потоков, повышение уровня безопасности, уменьшение влияния существующих энергетических и транспортных сетей на здоровье людей и состояние окружающей среды, а также улучшение статистических данных в указанных секторах. Для достижения указанной цели в настоящей Программе действий акцентируются меры, направленные на гармонизацию и повышение эффективности на транспорте (Программа TRACECA) и в энергетике.

3.2.1 Программа TRACECA
Общая цель Программы TRACECA (Транспортный коридор Европа-Кавказ-Азия), проводимой в рамках Программы действий на 2006 год, состоит в дальнейшей гармонизации политики в области торговли и транспорта между ЕС и странами, входящими в зону коридора TRACECA, путем развития региональной кооперации, повышения потенциала и подготовки специалистов, проведения технико-экономических обоснований и инвестиционных оценок, а также осуществления приоритетных инвестиций.
Предлагаемые проекты получили поддержку во всех странах TRACECA, и им было уделено должное внимание на Конференции по вопросам транспорта, проведенной на высшем уровне 14 ноября 2004 года в Баку, Азербайджан. Таким образом, на основе этих проектов осуществляется дальнейшее расширение кооперации ЕС и стран СНГ данного региона в области транспорта.
В Программе действий на 2006 год поставлены следующие четыре цели:
a) обучение администрации и сотрудников гражданской авиации, работающих в сфере авиаперевозок, в целях обеспечения безопасной, надежной и эффективной работы авиатранспорта в странах СНГ с акцентом на коридор TRACECA, тем самым, способствуя интеграции стран региона в мировую экономику;
b) создание международных логистических центров/узлов в западных странах СНГ, на Кавказе и в Центральной Азии. Предполагается, что расширение логистических возможностей будет способствовать развитию торговли и транспорта благодаря обеспечению функциональной совместимости и организации мультимодальных перевозок, и, таким образом, создаст современные эффективные связи между странами СНГ и Европой;
c) создание Системы совместного управления безопасностью, способствование сотрудничеству в области безопасности на море и предотвращения загрязнения с судов на Черном и Каспийском морях;
d) содействие созданию "Морских магистралей" на Черном и Каспийском морях посредством разработки жизнеспособной в финансово-экономическом и техническом отношении, а также имеющей хорошие экологические и институциональные характеристики концепции смешанных перевозок, которая включает использование речных и морских путей сообщения.

3.2.2 Энергетическая программа. включая программу Межгосударственной транспортировки нефти и газа в Европу (INOGATE)
Работы по приоритетным направлениям, установленным в Индикативной программе действий на 2004-2006 годы для энергетического сектора (гармонизация с нормами и стандартами ЕС, вопросы безопасности, влияние на здоровье людей и окружающую среду), будут проводиться по двум нижеследующим направлениям:
a) расширение энергетического сотрудничества со странами СНГ в областях электроэнергетики и рационального использования энергии, которое включает два компонента:
- гармонизация стандартов в области электроэнергетики;
- выявление возможностей и содействие инвестициям в эффективное использование энергии.
Основные цели проекта состоят в сокращении энергозависимости и в повышении безопасности энергоснабжения в странах, заинтересованных в интеграции рынка энергетики, путем гармонизации стандартов в области электроэнергетики и способствования рациональному использованию энергии в промышленности и в быту через соответствующее содействие инвестициям со стороны международных финансовых учреждений.
Настоящий компонент по эффективному использованию энергии будет реализовываться через грант Европейского банка реконструкции и развития (ЕБРР) на сумму 9,5 млн. евро, предоставляемый без объявления конкурса. Такой способ предоставления гранта объясняется фактически существующей монополией ЕБРР в смысле Статьи 168(1)(с) IR ⁴ . Эта фактическая монополия возникла в связи с техническим характером проекта, который требует привлечения специализированного финансового учреждения с большим опытом работы в энергетике, в создании банковских учреждений и в развитии частного сектора в посткоммунистических странах с переходной экономикой, разделяющих ценности ЕС и ориентирующихся на такие же цели в государственной политике. Эта деятельность будет финансироваться Еврокомиссией в полном объеме, что допускается Статьями 253(1)(b) и (d) IR. Кредиты предприятиям и другим соответствующим организациям в сумме примерно до 25 млн. евро, тем не менее, будут предоставляться ЕБРР по результатам проекта.
b) Международный учебный центр развития метрологии в нефтегазовой отрасли, создаваемый на базе Метрологического центра в Боярке.
Общая цель настоящего проекта, соответствующая целям программы INOGATE, состоит в создании Международного учебного центра развития метрологии в нефтегазовой отрасли, который дополнит созданный в Боярке, Украина, "Восточноевропейский региональный центр метрологии природного газа". Его основное назначение - осуществлять передачу передовых измерительных технологий в нефтегазовой отрасли, соответствующих международно-признанным стандартам.
__________________
⁴ IR (Implementing Rules) - Правила реализации проектов

3.3 Правосудие и внутренние дела

Региональная программа действий на 2006 год в области правосудия и внутренних дел (JHA) сосредоточивается на управлении приграничными территориями, которое, наряду с борьбой с организованной преступностью, вопросами предоставления убежища и миграции, является одним из ключевых направлений программы, что отражено в Индикативной программе действий на 2004-2006 годы.
Географически программа ориентирована на два региона - Центральная Азия и Молдавия, Украина и Белоруссия. Программа особенно важна для Белоруссии, в частности, с точки зрения будущего сотрудничества в рамках Политики европейского соседства (ПЕС). Управление приграничными территориями является одним из главных приоритетов ПЕС для Украины, Молдавии и Белоруссии. Программа предусматривает поддержку интегрированных систем управления приграничными территориями в целях содействия легальному пересечению границ и борьбе с трансграничной преступностью в Центральной Азии, Белоруссии, Украине и Молдавии. В большинстве сфер деятельности программа базируется на предыдущих мероприятиях, проводившихся Еврокомиссией, и направлена на их продолжение. Программа составлена таким образом, чтобы дополнять мероприятия, проводимые в рамках национальных программ.
Предлагаемая программа включает три компонента, ориентированных на два географических региона. Каждый компонент сформирован в расчете на конкретные местные условия, с особым акцентом на существующий уровень развития систем управления приграничными территориями.

Компонент 1: Украинско-молдавская государственная граница (EUBAM)
1 декабря 2005 года в соответствии с Меморандумом о взаимопонимании, подписанным между Еврокомиссией, Молдавией и Украиной, была организована Миссия ЕС по приграничной помощи Украине и Молдавии (EUBAM), первоначальный срок работы которой составляет 24 месяца до конца 2007 года. Целью работы EUBAM является участие в разрешении конфликта в Приднестровье, а также совершенствование управления приграничными территориями и таможенного режима на украинско-молдавской государственной границе. Работе EUBAM придается большое политическое значение со стороны ЕС, Молдавии и Украины.
Настоящим компонентом предусматривается продолжение указанного проекта после 2007 год в следующих конкретных направлениях:
- совершенствование пограничного и таможенного контроля с молдавской и украинской стороны общей границы с особым акцентом на район Приднестровья;
- повышение объема денежных поступлений от таможни, снижение количества таможенных нарушений и контрабанды (включая перевозку оружия и наркотиков);
- снижение количества случаев незаконной перевозки людей и нелегальной миграции на этой границе;
- содействие законному движению товаров и людей через эту границу.
Основные мероприятия, которые Миссия по приграничной помощи предполагает включить в состав компонента: обучение без отрыва от работы, инспекционные посещения определенных пунктов, создание потенциала для централизованного анализа рисков, консультирование по существующим стандартам и практическому опыту ЕС в области пограничной охраны, консультирование по вопросам интеграции работы таможни и пограничников в целях формирования общего подхода к управлению приграничными территориями и, наконец, предоставление консультаций по дальнейшему совершенствованию практической совместной деятельности Молдавии и Украины в области пограничной охраны.
Настоящий компонент будет реализовываться через грант на сумму 10 млн. евро, предоставляемый в рамках Программы развития ООН (UNDP) без объявления конкурса. Такой способ предоставления гранта объясняется кризисной ситуацией в Приднестровье и соответствует Статье 168(2) IR. Мероприятия будут финансироваться в полном объеме, что допускается Статьями 253(1)(b) и (d) IR.

Компонент 2: Поставки оборудования для пограничного и таможенного контроля в Молдавию и Белоруссию
За последние несколько лет Еврокомиссией оказывалась значительная помощь Молдавии и Белоруссии в модернизации системы управления приграничными территориями. Эта помощь была направлена на совершенствование работы пограничных и таможенных служб указанных стран. Программы Еврокомиссии обеспечили существенный вклад в повышение потенциала и уровня профессиональной подготовки этих служб, дополненный поддержкой развития инфраструктуры. Однако на работе пограничных и таможенных служб серьезно сказывалось несовершенное и устаревшее оборудование. Такое неудовлетворительное техническое оснащение и ресурсы (в частности, отсутствие информационных технологий и сетей передачи данных) сделало Белоруссию и Молдавию привлекательными странами для транзита запрещенных товаров и контрабанды, а также для незаконной миграции в направлении ЕС.
Предлагаемый компонент специально предназначен для решения описанной проблемы. Разработанный как важная составная часть концепции содействия со стороны Еврокомиссии, предусматривающей управление приграничными территориями на различных уровнях с помощью реализации взаимосвязанных и дополнительных программ, этот компонент имеет следующие специфические цели:
- совершенствование возможностей по предотвращению и по борьбе с такими преступлениями в области пограничного режима, как незаконная перевозка людей, наркотиков, оружия и изделий двойного назначения, незаконная миграция и контрабанда налогооблагаемых и контрафактных товаров;
- облегчение пересечения границы людьми и товарами за счет внедрения современных методов пограничного и таможенного контроля (электронный паспортный контроль, электронная таможенная очистка);
- содействие законным торговым потокам и снижение затрат на перевозки посредством развития современных сетей передачи данных, а также контрольного оборудования.
Перечисленные мероприятия включают поставку обеим странам контрольного оборудования для пограничной и таможенной служб (главным образом, электронных средств пограничного и таможенного контроля), в основном, для оснащения границ со странами, не входящими в ЕС. Необходимое обучение по эксплуатации и содержанию поставленного оборудования также будет проведено. Указанные действия будут дополнены Региональными программами ТАСИС на 2006 год, в рамках которых будут произведены поставки оборудования и обучение пограничных и таможенных служб Молдавии и Белоруссии на границах со странами-членами ЕС.

Компонент 3: Программа управления приграничными территориями для Центральной Азии (ВОМСА 7)
Второй компонент рассматриваемой программы предназначен также для поддержки и продолжения предыдущих и текущих мероприятий, проводимых Еврокомиссией. Настоящий компонент представляет собой седьмой этап Программы управления приграничными территориями для Центральной Азии (ВОМСА). Первоначальные мероприятия в рамках ВОМСА осуществлялись в 2002-2003 годах, а широкомасштабная реализация программы началась в 2004 году. При разработке предлагаемого компонента учитывались уроки предыдущих этапов программы.
В рамках общей цели ВОМСА по совершенствованию практического управления приграничными территориями в Центральной Азии конкретной целью данного компонента является укрепление потенциала пограничного контроля в нескольких пилотных регионах центрально-азиатских стран, а также осуществление общих мер по укреплению пограничного контроля и по созданию атмосферы доверия на границе.
Настоящий компонент будет сосредоточен на пяти пилотных регионах в каждом из центрально-азиатских государств (Таджикистан, Туркменистан, Киргизия, Казахстан и Узбекистан). Конкретные пилотные регионы будут определяться страной-получателем совместно с Офисом координации проектов ЕС. Поскольку компонент представляет собой продолжение деятельности предыдущих проектов в рамках программы ВОМСА, он будет выполняться во взаимосвязи с ВОМСА 6, а также с Программой ЕС по борьбе с наркотиками в Центральной Азии (CADAP). Как показано в конкретных целях, настоящий компонент программы в целом предусматривает два вида действий: меры по укреплению пограничного контроля и меры по созданию атмосферы доверия на границе.

4. ПРЕДЫДУЩИЕ ПРОГРАММЫ ЕВРОКОМИССИИ И ИЗВЛЕЧЕННЫЕ УРОКИ

4.1. Рациональное использование природных ресурсов

Осуществление совместного водопользования в странах Закавказья было поддержано Программой ТАСИС по совместному управлению водными ресурсами, реализовывавшейся в 2002-2004 годы. Опыт этого проекта показал, что три закавказских страны заинтересованы в сотрудничестве в области управления бассейнами рек. Более того, все три страны продемонстрировали растущий интерес к гармонизации их водного законодательства с директивами ЕС и международным правом. Однако в этой области еще предстоит выполнить значительный объем работ. Этим странам также необходимо укрепить свой потенциал в области использования водных ресурсов, чтобы в будущем получать и вести серьезные инфраструктурные проекты международных финансовых учреждений.
Во всех странах ВЕКЦА, за исключением Российской Федерации, в рамках Региональной программы ТАСИС на 2002 год оказывается техническое содействие выполнению этими странами своих обязательств в отношении глобальных изменений климата. Кроме того, России в рамках Национальной программы оказывается институциональная поддержка реализации Киотского протокола. Реализация указанных проектов показала готовность стран ВЕКЦА к началу разработки необходимого законодательства и проведению практических мероприятий, позволяющих им участвовать в механизмах, предусмотренных Киотским протоколом и получать выгоды от инвестиций в проекты по сокращению выбросов.

4.2. Программа TRACECA

Основные уроки Региональной программы ТАСИС по развитию торговых и инвестиционных потоков (сетей), связанные с программой TRACECA, могут быть в основном обобщены (но не ограничены) следующим образом:
- проекты следует ориентировать на достижение главных целей с обеспечением взаимосвязей этих целей с второстепенными целями;
- должна быть обеспечена координация проектов на региональном и межрегиональном уровнях для достижения эффекта масштаба, обеспечения эффективного и экономичного использования ресурсов, а также для обмена знаниями и опытом между странами;
- необходимо наличие долгосрочной стратегии и перспективы для получения помощи от ЕС в целях обеспечения изменений в темпе проведения реформ;
- необходима тесная координация с другими донорами и совершенствование визуального представления ЕК в регионах.
На основе положительных результатов выполнения программы TRACECA страны-получатели выразили готовность к собственному проведению целой программы посредством выполнения совместно финансируемых проектов Программы действий 2006 года, а также с помощью соглашения о совместном финансировании институциональных структур TRACECA, принятого на заседании Межправительственного совета, состоявшегося в Баку в апреле 2005 года.

4.3. Программа INOGATE

Рост цен на нефть и газ в 2005 году и в начале 2006 года способствовал активизации сотрудничества между странами региона и ЕС в области энергетики и соединительных энергосетей, а также в области снижения объема потребления энергии путем регулирования спроса и повышения эффективности использования энергии.
Один из главных уроков состоит в необходимости закрепления результатов работ, проведенных в рамках предыдущих проектов ТАСИС. Предполагается, что создание дополнительного учебного подразделения в Центре метрологии в Боярке, Украина, повысит устойчивость его работы.
Основной задачей Центра в Боярке является совершенствование методов измерения, используемых в транзите газа, в целях обеспечения их соответствия международным стандартам.

4.4. Правосудие и внутренние дела

Программа EUBAM первоначально финансировалась в рамках Механизма быстрого реагирования в сумме 4 млн. евро за период до мая 2006 года, после чего программой ТАСИС на 2004 год было выделено еще 4 млн. евро. В оставшийся период времени до конца 2007 года на выполнение настоящей программы будет выделено до 10 млн. евро.
На развитие настоящей программы большое влияние оказал опыт выполнения программы ВОМСА. Более того, ряд уроков, извлеченных из опыта программы ВОМСА, используется до сих пор при определении общего построения настоящей программы.
Ключом к успешности и устойчивости результатов выполнения программ управления приграничными территориями является долгосрочный, всеобъемлющий и методичный подход, основанный на активном участии национальных властей. Такой подход предполагает выполнение программы в общем контексте, в котором параллельно рассматриваются институциональные, правовые и оперативные аспекты управления приграничными территориями. Кроме того, решающее значение имеет также согласование применяемых подходов на региональном уровне, чтобы можно было применять такие гармонизированные методики во всех странах-получателях.
В то же время участие местных партнеров должно быть обеспечено с самого начала, с участия национальных партнеров в разработке программы на ранних этапах. Однако в течение всего долгосрочного процесса, в условиях отсутствия видимых результатов, довольно трудно обеспечить активное участие получателей в программе. Следовательно, программа должна предусматривать мероприятия, обеспечивающие получение быстрых и конкретных результатов.
Для максимального использования имеющихся ресурсов следует стремиться к согласованности и взаимодополняемости направлений деятельности и программ различных доноров. Следовательно, разработка четких механизмов координации доноров имеет решающее значение.
Опыт программы ВОМСА также показывает, что выполнение пилотных демонстрационных проектов позволяет эффективно использовать ограниченные ресурсы и обеспечивает поэтапное внедрение новых процессов и инструментов.

5. ДОПОЛНИТЕЛЬНЫЕ ДЕЙСТВИЯ

Мероприятия, предлагаемые к проведению в рамках настоящей Региональной программы действий на 2006 год, планируется скоординировать с другими финансируемыми Еврокомиссией действиями, как например, теми, что финансируются через соответствующие Национальные программы действий ТАСИС.
Настоящая Программа действий дополняет Программу действий приграничного сотрудничества ТАСИС, которая направлена на решение общих проблем, возникающих в результате соседства, например, экономическое развитие приграничных территорий, проблемы окружающей среды и инфекционных заболеваний, нелегальная иммиграция, незаконная торговля и контакты между людьми. Настоящая Программа также дополняет Программу действий в Центральной Азии, направленную на создание стабильности и безопасности в центрально-азиатских странах и содействующую этим странам в их стремлении к устойчивому экономическому развитию и в борьбе с бедностью.
Более подробная информация о конкретных дополнительных мероприятиях, выполняемых в ходе проектов, выделенных для финансирования в рамках настоящей Программы действий, приведена в кратких описаниях проектов, прилагаемых к настоящему документу.

6. КООРДИНАЦИЯ ДОНОРОВ

Управление водными ресурсами
В последние годы доноры совместно работают в бассейне реки Куры с общей целью - улучшить использование водных ресурсов на региональном и национальном уровнях. Федеральным министерством Германии по вопросам окружающей среды проведены серьезные исследования на тему предотвращения загрязнений и раннего предупреждения. Программы развития ООН UNDP/GEF ориентированы на аналогичные действия в целях уменьшения количества потенциальных источников загрязнения, в то время, как Агентство международного развития США (USAID) оказывает содействие в реализации системы управления водными ресурсами и мониторинга количества и качества воды на местном уровне. Мировой банк также работает в этой сфере, специализируясь на схемах ирригации и создании Ассоциаций водопользователей.
Предлагаемый проект трансграничного использования бассейна реки Куры является примером очень хорошей координации деятельности доноров. Он подготовлен в тесной кооперации с немецким транснациональным проектом по предотвращению опасных происшествий в бассейне рек Куры и Аракса (2002-2006 годы). Кроме того, для предлагаемых мероприятий по этому проекту разработана исходная документация, обеспечивающая максимальную взаимодополняемость проектов.

Изменение климата
Региональные проекты ТАСИС, ведущиеся в области изменения климата, тесно увязаны с разработками ЕБРР в части Механизмов чистого развития (МЧР) поскольку ЕБРР активно развивает проекты совместной реализации (ПСР) и МЧР во всех странах ВЕКЦА. Такая практика должна продолжиться и в будущем. Кроме того, следует отметить, что при планировании мероприятий содействия ЕС учитываются будущие проекты Дании и других стран-членов, в рамках программ ПСР и МЧР, а также проекты Мирового банка (в частности, в Молдавии).

Программа TRACECA
В целях повышения эффективности выполнения проектов развития торговли и транспорта через органы TRACECA, таких как Постоянный секретариат Межправительственной комиссии TRACECA и Проект развития торговли и институционального содействия, осуществляется постоянное взаимодействие с крупными донорами, работающими в регионе. Среди них - ЕБРР, Мировой банк, Азиатский банк развития, Экономическая комиссия ООН по Европе (UNECE), Фонд развития Кувейта (KDF), Агентство международного сотрудничества Японии (JIСА) и Агентство международного развития США (USAID).

Программа INOGATE
В Программе INOGATE будут учтены реализуемые в регионе, а также планируемые инициативы, исходящие как от доноров с обеих сторон, так и кредитных учреждений (Мировой банк, ЕБРР и Европейский инвестиционный банк) в аналогичных сферах деятельности. Будет также обеспечена согласованность с Национальными программами ТАСИС, в особенности, в части институционального содействия и адаптации законодательства.

Программа в области правосудия и внутренних дел
Программа EUBAM полностью финансируется Еврокомиссией, и ее реализация будет продолжена в рамках Программы развития ООН (UNDP). В ежеквартальных заседаниях Консультативного совета участвует ОБСЕ, которая также приглашается к участию в ежемесячных координационных совещаниях всех заинтересованных сторон. В качестве наблюдателя в Программе EUBAM участвует Международная организация по вопросам миграции (MOM). Аналогичных действий в регионе не ведется. Что касается задач Программы EUBAM по повышению потенциала, то эти мероприятия координируются с США, которые проводят широкомасштабную программу, направленную на предотвращение распространения оружия массового поражения и ядерных материалов через украинско-молдавскую государственную границу.
В связи с важностью и необходимостью совместной работы доноров в рамках ВОМСА уже создан механизм координации доноров в Центральной Азии. Координация действий стран-членов ЕС была усилена посредством "Инициативы ЕС по обеспечению безопасности границ в Центральной Азии" (CABSI). CABSI представляет собой Консорциум из нескольких стран-членов ЕС. Руководство Консорциумом осуществляет Австрия, а активное участие в его работе принимает Великобритания. В Консорциум также входит постоянный представитель от США. Целью заседаний в рамках CABSI является содействие кооперации и укрепление сотрудничества, а также взаимодействие представителей Консорциума, стран-членов ЕС, Европейской Комиссии, международных доноров и международных организаций.
В сфере управления приграничными территориями в Молдавии работает небольшое число доноров, поэтому основные координационные действия осуществляются США, которые поставляют оборудование для пограничной и таможенной служб Молдавии. Со стороны обоих доноров принимаются меры по обеспечению взаимодополняемости проводимых мероприятий.

Затраты и финансирование

Область сотрудничества	Индикативное распределение средств (млн. евро)
Рациональное использование природных ресурсов	10,0
1. Содействие реализации Киотского протокола	5,0
2. Содействие трансграничному управлению водными ресурсами бассейна реки Куры	5,0
Развитие торговых и инвестиционных потоков (сетей)	25,0
3. Обучение руководителей и сотрудников гражданской авиации, работающих в сфере авиаперевозок	2,0
4. Создание международных логистических центров/узлов в западных странах СНГ, на Кавказе и в Центральной Азии	3,5
5. Создание Системы общей безопасности и сотрудничества в области безопасности на море и предотвращения загрязнения с судов Черного и Каспийского морей	3,5
6. Создание "Морских магистралей" на Черном и Каспийском морях	2,5
7. Расширение энергетического сотрудничества со странами СНГ в областях электроэнергетики и эффективного использования энергии.	11,0
8. Международный учебный центр развития метрологии в нефтегазовой отрасли	2,5
Программа в области юстиции и внутренних дел	22,5
9. Управление приграничными территориям в странах СНГ	22,5
Итого	57,5

Glossary of abbreviations
Глоссарий Сокращений

АР/ПД
Action Programme (АР)
Программа Действий (ПД)
ВОМСА
Border Management Central Asia Programme
Программа управления границами в Центральной Азии
CABSI
Central Asia Border security Initiative
Инициативы ЕС по обеспечению безопасности границ в Центральной Азии
CADAP
Central-Asia Drug Action Programme
Программа по борьбе с наркотиками в Центральной Азии
Court of Auditors
Счетная Палата
CDM./MЧP
Clean Development Mechanism
Механизмов чистого развития
ЕАР
Environmental Action Plan
Программа действий по охране окружающей среды
EBRD/ЕБРР
Европейский Банк Реконструкции и Развития
ЕС/ЕК
European Commission
Европейская Комиссия
ЕЕССА/ВЕКЦА
Eastern Europe, Caucasus and Central Asia
Восточная Европа, Кавказ, Центральная Азия
EIWI
EU Water Initiative
Водная инициатива Европейского Союза
ENP/ПЕС
European Neighbourhood Policy
Политика европейского соседства
EU
European Union
Европейский Союз
EUBAM
European Union Border Assistance Mission
Миссия ЕС по приграничной помощи
UNDP/GEF
Global Environment Facility
Глобальный Экологический Фонд ООН
GHG
Green House Gas
Парниковые газы
IFI/МФИ
International Financing Institutions (IFI)
Международный финансовые институты (МФИ)
IGC TRACECA
Intergovernmental Conference
Межправительственная Комиссия ТРАСЕКА
INOGATE/ИНОГЕЙТ
Inter-State Oil&Gas Transport to Europe
Межгосударственные перевозки нефти и газа в Европу
IР/ИП
Indicative Programme (IP)
Индикативная программа (ИП)
IOM/MOM
International Organisation on Migration
Международная Организация по Миграции
IR
Implementing Rules
Правила реализации проектов
JHA/Justice and Home Affairs
Правосудие и правопорядок
JI/СР
Joint Implementation
Совместная Реализация
NIS
Newly Independent States
Новые независимые государства
OSCE/ОБСЕ
Organisation for Security and Cooperation in Europe
Организация по безопасности и сотрудничеству в Европе
OLAF
European Anti-Fraud Office
Европейский Офис по Борьбе с Коррупцией
RRM
Rapid reaction Mechanism
Механизма быстрого реагирования
TACIS
Technical Assistance for CIS Countries and Mongolia
Программа сотрудничества Европейского Союза по оказанию технического
содействия странам СНГ и Монголии
TRACECA/TPACEKA
Transport Corridor Europe-Caucasus-Asia
Транспортный коридор Европа-Кавказ-Азия
UNDP/ПРООН
United Nations Development Programme
Программа Развития ООН (ПРООН)
UNЕСЕ/ЕЭК ООН
UN Economic Commission for Europe
Европейская Экономическая Комиссия ООН (ЕЭК ООН)
UNFCCC
United Nations Framework Convention on Climate Change
Рамочная конвенция ООН по изменению климата
USAID
United States Agency for International Development
Агентство международного развития США
WMD
Weapons of Mass Destruction
Оружие массового уничтожения

КРАТКОЕ ОПИСАНИЕ ПРОЕКТА 1

Название	Содействие реализации Киотского Протокола
Общая стоимость	Вклад ЕК: 5 000 000 евро
Метод предоставления помощи	Метод реализации проекта - централизованный
Код - DAC	41020	Сектор	Защита Биосферы

1. ОБОСНОВАНИЕ

1.1. Стратегические рамки

Всемирный саммит в Йоханнесбурге по устойчивому развитию, Рамочная Конвенция ООН по изменению климата (РКИК ООН), а также Киотский Протокол ясно очерчивают международные обязательства по ослаблению воздействия изменения климата, используя рыночные механизмы.
Такие обязательства отражены в Индикативной Программе ТАСИС 2004-2006 годов (ИП), в частности, в разделе 6.1, определяющем одну из трех тематических сфер ИП: Сбалансированное управление природными ресурсами. Здесь общая цель "Прогресс в сторону сбалансированного использования природных ресурсов и возросшей ресурсоэффективности." Она достигается с помощью учета трех компонентов, один из которых - Изменение климата, составляющим 14 % финансирования по данному проекту.
Конкретные задачи данного компонента включают снижение уровня парниковых газов, смягчение последствий изменения климата, улучшение эффективности использования энергетических средств, проводя в жизнь РКИК ООН и Киотский Протокол, выполняя Совместное Осуществление (СО) и Механизмы Чистого Развития (МЧР), разработанные странами ЕС.
Соглашения о партнерстве и сотрудничестве, подписанные ЕС и странами-бенефициарами также определяют вопрос изменения климата приоритетным для сотрудничества в вопросе окружающей среды.

1.2. Полученные уроки

Россия и Украина являются сторонами, подписавшими РКИК ООН (Приложение 1), включающий развитые страны и страны с переходной экономикой. Они также ратифицировали Киотский Протокол и могут стать участниками СО и проводя коммерческую деятельность согласно ЕУК (единица установленного количества эмиссий, выделяемого странам из Приложения В согласно статье 17 Киотского Протокола, равная 1 метрической тонне эквивалента СО2, которые могут быть объектом торговли). Однако, отсутствует жесткий национальный реестр парниковых газов, а также сильное институциональное и техническое развитие для участия в СО и торговле эмиссиями (покупка и продажа разрешений на эмиссии. Киотский протокол). В этих странах уровень институционального и технического развития для участия в РКИК ООН и Киотском Протоколе разный, что относится и к вопросу степени вовлеченности в указанные процессы.
Армения, Азербайджан, Грузия, Молдова, Казахстан, Кыргызстан, Таджикистан, Туркменистан, Узбекистан не подписали Приложение 1 РКИК ООН, поэтому по Киотскому Протоколу не выполняют задачи по сокращению выбросов парниковых газов. Однако они могут участвовать в МЧР Киотского Протокола и быть странами, в которых могут реализовываться проекты МЧР по сокращению выбросов парниковых газов. Для того чтобы участвовать и получить выгоду от реализации таких проектов этим странам нужно сильное институциональное и техническое развитие.
Текущие проекты ТАСИС по вопросу Изменение климата (в списке идет как 1.3) показали готовность стран Восточной Европы, Кавказа, Центральной Азии (страны ВЕКЦА) начать создание требуемых законопроектов и проведение практических мероприятий, позволяющих им участвовать в реализации Киотских механизмов и воспользоваться инвестициями в проекты по снижению эмиссий.
Отчеты мониторинга проектов ТАСИС в сфере Изменения Климата были благосклонными.

1.3. Дополнительные сферы действий

Текущие проекты ТАСИС в сфере Изменения Климата:
- Программа региональных действий ТАСИС 2002 - техническая помощь Украине и Беларуси в связи с обязательствами по Глобальному изменению климата.
- Программа региональных действий ТАСИС 2002 - техническая помощь Казахстану, Кыргызстану, Таджикистану, Узбекистану в связи с обязательствами по Глобальному изменению климата.
- Программа региональных действий ТАСИС 2002 - техническая помощь Армении, Азербайджану, Грузии и Молдове в связи с обязательствами по Глобальному изменению климата.
- Программа региональных действий ТАСИС 2002 - Институциональная поддержка реализации Киотского Протокола (начатая в июне 2005 года).

1.4. Координация деятельности доноров

В настоящее время ЕБРР активно продвигает проекты СО и МЧР во всех странах региона. Текущие проекты нацелены на общую работу с ЕБРР по разработке программ МЧР.
Любой проект по данному вопросу должен взаимодействовать с работой, проводимой в Дании и других стран-членов, которые и создали программы СО и МЧР, а также и с Всемирным Банком (особенно Молдова).

2. Страновой/Региональный контекст

2.1. Политика сотрудничества страны-бенефициара

Как сказано выше страны-бенефициары работают в направлении реализации требуемого законодательства и практических действий, позволяющих и подтверждающих прямую продажу ЕУК странам-покупателям, используя механизмы СО и МЧР.

2.2. Секторный контекст

Страны ВЕКЦА находятся в хорошем положении, воспользовавшись механизмами Киотского Протокола. Это отчасти связано с общим экономическим спадом в промышленном производстве стран ВЕКЦА, из-за чего Украина и Россия осталась с лишними нормами выработки эмиссий согласно Киотского Протокола в дополнение к значительным внутренним излишкам. Далее, из-за изношенной отрасли промышленности с высоким уровнем эмиссий в производстве в странах ВЕКЦА они оказываются в выигрыше от использования инструментов СО и МЧР во время модернизации своей промышленной инфраструктуры.
Однако странам ВЕКЦА не хватает потенциала для извлечения выгоды из таких возможностей как на государственном так и на частном уровне. Попытки выработки такого потенциала имеют место и по сей день, т.к. есть заинтересованность в регионах увеличить финансирование, используя механизмы Киотского протокола.
Следует заметить, что страны-члены ЕС заинтересованы в выполнении задач Киотского Протокола касательно эмиссий путем торговли квотами (покупка и продажа разрешений на эмиссии) и механизмы СО и МЧР, так что многие надеются на возможность вместе работать со странами ВЕКЦА в этой сфере.
Подробное описание ситуации в странах изложено в Приложении 1.

3. ОПИСАНИЕ

3.1. Цели

Общая цель - сокращение выбросов парниковых газов и адаптация к климатическим изменениям.
Специфические задачи:
- рост потенциала как на государственном, так и на частном уровне для использования механизмов Киотского Протокола;
- рост потенциала для построения и поддержания надежной, прозрачной национальной системы мониторинга и отчетности по эмиссиям парниковых газов, включая ежегодный национальную инвентаризацию и регистр;
- рост потенциала правительства по подготовке к адаптации к климатическим изменениям;
- рост потенциала правительства по активному участию в международном обсуждении будущих мероприятий (после 2012 года) по уменьшению изменений климата.

3.2. Ожидаемые результаты и основные мероприятия

Ожидаемые результаты - построение и поддержание надежной, прозрачной национальной системы мониторинга и отчетности по эмиссиям парниковых газов в странах ВЕКЦА, потенциал для участия частного производства в реализации механизмов Киотского протокола, а также возможность подготовиться к адаптации к климатическим изменениям и активно участвовать в международном обсуждении будущих мероприятий. Однако из-за разного уровня развития стран ВЕКЦА будут использованы два подхода.
В отношении Кавказа, Центральной Азии и Молдовы мероприятия будут нацелены на институциональное развитие, охватывающее создание соответствующего институционального потенциала для проведения административных процессов по осуществлению и руководству республиканского регистра парниковых газов (только по Приложению 1).
Как только такой потенциал будет развит в Беларуси, России и Украине, помощь в таких странах будет направлена на развитие потенциала частного производства так, чтобы оно соответствовало с требованиями по мониторингу и отчетности, необходимыми для участия в продаже эмиссий через проекты СО.
Наши предыдущие проекты подчеркивали необходимость содействия МЧР (Механизм чистого развития) (Проекты, выполняемые на территории одной из стран РКИК, но не входящей в Приложение 1 (обычно в развивающейся стране)), полностью или частично за счет инвестиций страны Приложения 1 РКИК. В результате реализации проектов сокращаются выбросы парниковых газов, измеряемые в единицах CER, которые в рамках Статьи 12 Киотского протокола могут передаваться инвестору проекта. Хотя мы и провели несколько семинаров по МЧР, необходим еще более целенаправленный подход для усиления информированности частного сектора, в частности. Данный сектор до сих пор не информирован о МЧР (например, цементное производство, металлургия и т.д.), чему бы могли способствовать специальные семинары. По проектам МЧР.

3.3. Участники проекта

Главные интересы участников осуществления проекта следующие:
- Интерес нескольких стран-членов ВЕКЦА участвовать в реализации механизмов Киотского Протокола. Несколько стран желают решить некоторые задачи Протокола с помощью такого рода проекты.
- Интерес отраслевых участников проекта из ЕС и ВЕКЦА для получения выгоды от использования инструментов СО и МЧР.
- Потребность соответствующих органов иметь потенциал для построения и содержания национальной системы мониторинга и отчетности по эмиссиям.
Окончательные бенефициары - это все население, так как климатические изменение - это всемирная проблема. Население стран ВЕКЦА также могут воспользоваться результатами проекта, так как любое сокращение выбросов парниковых газов улучшит состояние окружающего воздуха региона.

3.4. Риски и допущения

Основной риск - отсутствие сотрудничества со стороны, в первую очередь, министерств, парламентов и других соответствующих государственных институтов и, во вторую очередь, компаний и предприятий. Другой риск - отсутствие в обеих группах соответствующего персонала или ресурсов для контролирования результатов проектов.

3.5. Условности

По первой группе стран главным условием выполнения является то, что министерства и институты вовлеченных стран-бенефициаров готовы предоставить определенный персонал для выполнения задачи и проведения консультаций между министерствами и парламентов в начале проекта.
Вторая группа стран должна иметь желание предоставить соответствующий персонал для выполнения задач в каждодневных мероприятиях.

3.6. Пересекающиеся задачи

Экологическая устойчивость, хорошее управление

4. ВОПРОСЫ РЕАЛИЗАЦИИ

4.1. Метод реализации

Централизованное управление с возможным подкомпонентом, внедряемым посредством общего руководства.

4.2. Бюджет и календарный план

Бюджет - 5 миллионов Евро с полной суммой, предназначенной на услуги. Продолжительность проекта предполагается на 36 месяцев.
Во время разработки проекта может случиться, что подкомпоненты касательно повышения информированности и коммуникации могут быть реализованы в рамках функций Региональных экологических центров (РЭЦ), находящихся в регионах ТАСИС. РЭЦ - это международные организации, задача которых - помогать в решении экологических проблем через поддержку гражданского общества. Если такой вариант окажется достойным, часть средств можно оставить на прямые договоренности с соответствующими РЭЦ.
Если во время дальнейшей разработки документов проекта вариант подкомпонентов информированности и коммуникации с соответствующими РЭЦ окажется ценным, то часть проекта будет осуществляться через совместное управление с международными организациями посредством совместных контрактов с РЭЦ. Такой вариант будет использоваться, только если РЭЦ обеспечат софинансированием.
Вклад стран-бенефициаров будет в следующей форме: предоставление офисного помещения, определенное количество времени работы персонала министерств или других общественных институтов, охваченных данным проектом.

4.3. Процедура закупок и присвоения гранта

Все контракты, реализующие финансовое соглашение должны быть присуждены и исполнены в соответствии с процедурами и стандартными документами Комиссии по ведению внешних операций, вступающих в действие во время начала процедуры, о которой идет речь.
Вся сметная документация программы должна быть в соответствии с процедурами и стандартными документами Комиссии, которые действуют во время принятия такой программы.

4.4. Мониторинг исполнения

Мониторинг будет проводиться через постоянную программу мониторинга.

4.5. Оценка и аудит

Анализ и аудит будет проводиться в соответствии с процедурами Комиссии.

Приложения

Приложение 1: Анализ сектора в странах

В 1996 году Армения получила помощь от ПРООН и Глобального экологического фонда (ГЭФ) для проведения работ по вопросу климатических изменений, что привело к подготовке Начального сообщения (Государственный доклад, который каждая страна Приложения 1 обязана направить в Секретариат РКИК раз в 3 года (1995 год, 1998 год, 2001 год и т.д.)). В докладе обязательно должны присутствовать такие разделы, как инвентаризация выбросов ПГ, прогнозы выбросов, меры по снижению выбросов, адаптация к изменениям климата и ряд других более мелких разделов.
Проект мер содействия достиг Стадии II, так что Армения может оценить потенциал и определить приоритеты, необходимые для ослабления и адаптации к климатическим изменениям. Проект нацелен на укрепление поддержания внутреннего потенциала для реализации и передачи технологий, необходимой для смягчения и адаптации к климатическим изменениям; создание условий для дальнейшего изучения и систематического наблюдения за изменениями климата и их влияния на различные секторы экономики, здравоохранения и окружающей среды; улучшение общественной осведомленности и вовлечение участников проекта в решение вопросов изменений климата. Проект завершится к концу 2003 года.
Как страна, не присоединившаяся к Приложению I РКИК ООН, Азербайджан получил помощь в подготовке Начального сообщения от ПРООН/ГЭФ. Все госучреждения, участвующие в работе Государственной Комиссии по изменению климата и несколько НПО, такие как экологическое общество "Рузгар", Зеленое движение Азербайджана и Общество защиты окружающей среды участвовали в подготовке Первого Начального Сообщения, завершенной в мае 2000 года. По проекту было выполнено следующее:
- разработка национального регистра антропогенных выбросов и парниковых выбросов, не контролировавшихся Монреалем в течение 1990-1994 годов;
- оценка мер по сокращению антропогенных выбросов в различных секторах сельского хозяйства, выдвижение предложений для реализации соответствующей национальной программы в данной сфере;
- изучение оценки воздействия и ухудшение экосистемы и важных секторов экономики страны, разработка мер по снижению уровня загрязнения из-за воздействия потенциальных климатических изменений.
Беларусь , благодаря помощи ГЭФ и Всемирного Банка разработала свой национальный регистр парниковых газов (ПГ), проверка оценку воздействия и уязвимости, создала Первое Начальное Сообщение и начала разрабатывать Стратегию по вопросу изменения климата. Регистр ПГ разрабатывался на 1990, 1995, 1999 и 2000 годы. Инструкция МГЭИК (Межправительственная группа по климатическим изменениям) была разработана на 1996 и 2000 годы. Разработанные регистры не были представлены в Универсальном Формате Отчетности (Страны Приложения 1 обязаны ежегодно направлять в Секретариат РКИК доклад об инвентаризации (кадастр выбросов ПГ)), Национальный регистр требует дальнейшего развития и усовершенствования. В будущем необходимо использовать УФО и регистры прошедших лет. Порядок контроля и гарантии качества не были использованы. Более того, нет национальной системы, которая поддержала бы разработку национального регистра ПГ на ежегодной основе.
Грузия присоединилась к РКИК ООН в 1994 год и согласно президентского Указа создан был Государственный Комитет по проблемам изменений климата (ГКПИК) для выполнения обязательств страны. Были разработаны в соответствии обязательства в соответствии с мерами РКИК ООН по адекватной адаптации к климатическим изменениям, а также Национальная программа и План действий. Грузия активно участвует в работе РКИК ООН и представлена в Совете МЧР. Армения активно работает над созданием институтов МЧР. Приоритетная сфера поддержки развития потенциала Армении - это дальнейшее развитие инфраструктуры МЧР и передача технологий. Информационная пропаганда, обучение, информированность населения (на уровне правительства, общественности и участников проекта), а также изучение вопроса уязвимости и адаптации - это те сферы, где необходима помощь.
Казахстану рекомендуется достичь работающей системы для проведения ежегодного регистра ПГ с использованием бюджетных ресурсов. Однако, все еще необходимо адекватное законодательство, предусматривающее разделения по эмиссиям ПГ компаний и отдельных отраслей среди соответствующих министерств. В рамках процесса квалификации на Часть Приложения I согласно целям Киотского Протокола и получения доступа к СО, Казахстану необходимо создать национальную систему проверки, сертификации и мониторинга таких проектов.
Приоритеты Кыргызстана в вопросе изменения климата: создать постоянный институциональный потенциал (например, центр по вопросам изменения климата) для обеспечения информацией и координирования работ по данному вопросу и работ по предупреждению последствий изменений климата; усиление потенциала по проведению регистра ПГ, что включает обновление систему сбора данных и создание устойчивого институционального регистра.
Хотя в данное время Республика Молдова не является значительным источником ПГ, страна уязвима к изменениям климата, особенно, в плане водных ресурсов, здоровья населения, падения плодородия почвы и сельскохозяйственного/лесного производства. Широкий спектр адаптационных работ имеет место в Республике в целях уменьшения влияния климатических изменений на различные системы и сферы деятельности. Самый важный из них - это разработка и внедрение программ реабилитации, расширение лесных массивов, приближение рационального использования и воспроизводства природных ресурсов к принципам устойчивого развития секторов экономики страны.
В России национальные инструкции по СО (совместное осуществление) и национальная система мониторинга эмиссий ПГ еще не созданы. Правительство России разработало план действий для внедрения Киотского Протокола, за которое отвечает Министерство экономического развития и торговли.
Таджикистан предполагает разработать экспертную базу для внедрения Механизма Чистого Развития, в особенности, разработка проектов: усовершенствование регистрового управления в определенных секторах, таких как энергетика и промышленность: укрепление потенциала для определения и оценки адаптационных мер: и, наконец, усиление доступности информации по изменению климата.
Туркменистан : приоритетные области усиления потенциала для внедрения Киотского Протокола и РКИК ООН включают повышение информированности общественности в вопросе изменений климата, улучшение качества национальных сетей путем усиления потенциала по внедрению Киотского Протокола и создание национального Центра по изменению климата.
Украина играет ключевую роль в международных усилиях по борьбе с изменениями климата. Во-первых, это восьмая страна в мире по выбросам ПГ и была шестой в 1990 году. Во-вторых, переходная экономика Украины предлагает много способов уменьшения эмиссий, особенно в промышленном секторе. У таких секторов большой потенциал для модернизации и повышения эффективности. Однако Украина может реализовать свой потенциал только в случае, если будет развивать свои способности, необходимые для соответствия международным обязательствам.
В Узбекистане начальная работа по соответствию обязательствам РКИК ООН началась по проекту ПРООН/ГЭФ "Страновое исследование Узбекистана по изменению климата" (способствующая Стадии активности I и II) в 1999-2001 годах. Проект поддержал подготовку Предварительного национального сообщения, включающий разработку национальной Стратегии по сокращению эмиссий ПГ, усиление потенциала приоритетных ключевых областей (технологическая оценка). ПРООН/ГЭФ также поддержали оценку применимости устранения барьеров рационального использования энергии при отоплении муниципальных районов, однако он не стал крупномасштабным проектом из-за отсутствия софинансирования.
В 1999 году Программа исследований национальных стратегий Всемирного Банка завершила свое исследование Узбекской национальной стратегии по сокращению выбросов ПГ. Исследование проводилось местными экспертами, которые изучили перспективы эмиссий ПГГ, анализировали потенциальное использование механизмов, определили барьеры, а также законодательные и институциональные предпосылки их внедрения. Они также разработали портфель 10 потенциальных проектов по Механизму чистого развития. В этот портфель входят два проекта МЧР для Узбекистана - реабилитация тепловых систем Ташкента и Андижана, последняя находится в стадии исполнения.

КРАТКОЕ ОПИСАНИЕ ПРОЕКТА 2

Название	Содействие трансграничному управлению водными ресурсами бассейна реки Кура
Общая стоимость	5 000 000 евро
Метод предоставления помощи	Метод реализации проекта - централизованное управление
Код DAC	14040	Сектор	Развитие рек

1. ОБОСНОВАНИЕ

1.1 Стратегические рамки

Стратегический Документ регионального сотрудничества ТАСИС и Индикативная Программа на 2004-2006 годы - существенный программный документ. Одна из тематических разделов - "Устойчивое управление природными ресурсами", компонентом которого является управление водными ресурсами, 70% гранта.
Предлагаемые действия находятся в соответствии с одной из специфических программ, предусмотренных по "водному" компоненту "Помощь странам СНГ в разработке планов по интеграции водных ресурсов и эффективности использования воды", что включает согласованность со стандартами ЕС в данной сфере.
Далее в программном документе есть специфическое упоминание о поддержке "водных" проектов в Южно-Кавказском регионе. В программе отмечается, что "для Кавказа деградация почв и рациональное использование водных ресурсов вызывают особую озабоченность", и, фокусируясь на сбалансированном управлении природными богатствами и усилении эффективности использования ресурсов можно эффективнее использовать техническую помощь ЕС и повысить сопричастность (долевое участие) и информированность. Это обеспечивает более превентивным подходом и способствует стабильности и безопасности, т.к. борьба за природные ресурсы, в частности воду, - это потенциальный источник конфликтов в Средней Азии и на Южном Кавказе".
Проект основывается на двух столпах: Водная Инициатива ЕК с компонентом ВЕКЦА и Основополагающей Водной Директивой ЕС. Проект действует в соответствии с СПС, подписанным между Азербайджаном и Грузией, определяющей, что сотрудничество в области окружающей среды должно основываться на:
- эффективном мониторинге уровня загрязненности и оценке экологии, системе информирования о состоянии окружающей среды;
- борьбе против местного, регионального и трансграничного загрязнения воздуха и воды;
- качестве воды;
- исполнении Конвенции об оценке воздействия на окружающую среду в трансграничном контексте.
СПС продолжают отмечать, что сотрудничество в области экологии должно проходить посредством:
- усовершенствование законов в сторону стандартов Союза;
- обучение по вопросам экологии и укрепление институциональных структур;
- сотрудничество на региональном уровне, включая сотрудничество в рамках Европейского Экологического Агентства и на международном уровне;
- экологический мониторинг.

1.2 Полученные уроки

Финансируемая ТАСИС Программа управления совместными реками (JRMP) 2002-2004 годов была заключена в начале 2004 года. Цели проекта направлены на демонстрацию применения Положений ООН/ЭКЕ (Экономическая Комиссия Европы) и рекомендовать улучшения на базе данных Положений по мониторингу качества трансграничных вод по Хельсинской Конвенции .
Подкомпонент проекта был посвящен изучению трансграничного бассейна реки Кура, поэтому результаты JRMP сообщают о предлагаемом мероприятии. JRMP, с освещением, среди прочего, подпроекта "Кура", следующих замечаний:
- существует значительный интерес в Армении, Азербайджане и Грузии в вопросе внедрения программ управления речным бассейном (водохозяйственные мероприятия в бассейне реки) (RBM), в частности, продолжения текущей программы JRMP, которая, по словам стран-бенефициаров, была достаточно короткой;
- RBM показал одну из основ, на которой может строиться сотрудничество трех кавказских стран;
- существует возрастающий интерес трех стран в гармонизации своего законодательства с международным законом и директивами ЕС;
- необходимо проделать еще много работы до того, как эти страны введут системы RBM, и основной проблемой является законодательство;
- необходимо развивать потенциал внутри стран для того, чтобы получать крупномасштабную инвестиционную помощь от Международных финансовых институтов.
JRMP завершился предложением начать дополнительный проект, чья главная задача будет состоять в том, чтобы улучшить качество трансграничных вод посредством пошагового внедрения Основополагающей Водной Директивы, поддержки модернизированного и гармонизованного законодательства по рациональному водопользованию, составления водного кадастра и системы контроля качества воды.

1.3 Дополнительные сферы действий

В последние годы доноры работали вместе по вопросу бассейна реки Кура, прилагая общие усилия для улучшения управления водопользованием как на региональном, так и на республиканском уровнях.
Помимо упомянутого JRMP, другие важные проекты и исследования были предприняты немецким Федеральным Министерством по окружающей среде, проекты которого были сфокусированы на предупреждении загрязнения и ранней оттепели, ПРООН/ГЭФ - с проектом по сокращению активных участков загрязнения, USAID - местное внедрение управления рационального использования водным ресурсами, мониторинга качества и количества воды, и Всемирный Банк - с ирригационными схемами и созданием Ассоциаций водопользователей.

1.4 Координация деятельности доноров

Предлагаемая программа основана на проектной документации, разработанной немецким Федеральным Министерством по окружающей среде в рамках проходящего транснационального проекта по предотвращению опасных инцидентов в бассейне рек Кура-Ара (2002-2006 годы).
Такие предложения программы находятся в соответствии с рекомендациями и результатами нынешних и соответствующих мероприятий, финансируемых ТАСИС, такими как Управление совместными трансграничными водным бассейном и мероприятиями, проводимыми Секретариатом Рабочей Группы по Водной Инициативе ЕС - компонент ВЕКЦА.
Примечательно, что последний указывает на необходимость фокусирования внимания на помощи в улучшении информационной базы через усовершенствование мониторинга, управление данными и систему прогнозирования. Данный аспект управления речным бассейном будет рассматриваться в настоящем проекте.

2. РЕГИОНАЛЬНЫЙ КОНТЕКСТ

2.1 Политика сотрудничества страны-бенефициара

В настоящее время Европейская Комиссия и страны-члены ЕС ищут политического диалога в вопросе водного сектора в рамках реализующегося компонента Водная Инициатива ВЕКЦА ЕС.
В Армении водохозяйственные мероприятия в бассейне реки находятся в ранней стадии. В недавно принятом Водном Кодексе основные принципы сейчас еще определяются и в данное время предпринимаются первые шаги по их внедрению. Армения до сих пор не подписала Конвенции по вопросу трансграничных вод. Орхусская Конвенция "О доступе к экологической информации, участию общественности в процессе принятия решений и доступе к правосудию по вопросам, касающимся окружающей среды" ратифицирована так же, как и Киевская Конвенция по трансграничным обязательствам. Однако новый Водный Кодекс принимает во внимание трансграничные водные аспекты.
В Республике Азербайджан водные ресурсы принадлежат государству. Водные территории отдаются в лизинг частными или муниципальными предприятиями. Большое количество организаций ответственно за управление рациональным использованием водных ресурсов и контролем качества воды. Существует несколько законов по водным ресурсам, например, Водный Кодекс Республики Азербайджан от мая 1988 года, предусматривающий координацию использования водных ресурсов, "Правила водопользования в гидроэлектростанциях" 6 декабря 2000 года, "Правила государственного учета воды" 17 января 2000 года, "Правила использования платной воды" июнь 2002 года.
Комитет по мелиорации и водному хозяйству, разработавшим новые правила, уровни оплаты в зависимости от территории орошаемых земель, тем самым, вызвав протесты фермеров. В некоторых районах республики фермеры покупают воду у ассоциаций водопользователей в соответствии с международным опытом.
Существуют конфликты и противоречия в вопросе использования трансграничных вод. Республика Азербайджан присоединилась к Конвенции об охране и использовании трансграничных водотоков и международных озер (17 марта 1992 года), хотя ни Армения ни Грузия не присоединились к данному документу. Это существенно осложняет вопросы водопользования и защиты вод трансграничных рек Кура и Аракс. Не проводятся трансграничные мероприятия в бассейне реки Кура, кроме резервуара на границе Армении и Турции и на озере Кандар на границе Грузии и Азербайджана. Хотя и есть некоторая коммуникация между Гидрометом Грузии и Азербайджана по вопросу количества воды.
В Грузии отсутствие эффективного управления водными ресурсами, мониторинга и экологической инспекции затрудняют управление и улучшение состояния водной среды. Грузия решила гармонизировать законодательство с международным. Это будет проводиться через президентский Указ. Грузия идет к этому, что подпишет больше международных Конвенций. Например, ратификация Хельсинкской Конвенции UN-ECE по охране и использовании трансграничных водотоков и международных озер находится в стадии дискуссий.

2.2 Секторный контекст

Политика Армении, Азербайджана, также и Грузии все больше принимают в расчет вопрос водных ресурсов. Что касается текущего законодательства в каждой из трех стран Южного Кавказа, то главным источником правил, касающихся управления водными ресурсами является Водный Кодекс и в большое количество правительственных решений, указах министерств и департаментов, принятых по данному вопросу.
В общем, законы о водных ресурсах стран, в которых проводится проект, за исключением Водного Кодекса Армении, это модифицированные версии бывших советских кодексов, поэтому они схожи по содержанию и стилю. Требования, предъявляемые EU WFD в настоящее время, изучаются в данных странах, но только Армения инкорпорировала их в свое водное законодательство. В двух словах, ситуация такая:
- Армения приняла новый Водный Кодекс в 2002 году, предприняв главные шаги в сторону гармонизации с международным законом и Директивами ЕС, а сейчас изучают, до какой степени они могут подчиняться решению международных конференций, таких как Хельсинская конференция;
- Грузия намеревается внести поправки в Закон о Воде 1997 года, который отображал бы принципы WFD, но допускает, что Правительство должно предоставить финансовые средства для внедрения;
- Азербайджан ратифицировал большинство Конвенций, принятых под эгидой ЕСЕ (Европейская экономическая Комиссия); он признает, что необходимо предпринимать постепенные шаги в сторону приближения юридического и институционального устройства к законодательству ЕС, и что будут необходимы поправки в Водный Кодекс 1997 года и соответствующие законодательства.
На региональном уровне Армения, Азербайджан и Грузия обязаны создать механизмы управления приближения своего законодательства к законодательству ЕС.
Однако, для Армении, Азербайджана и Грузии невозможно достигнуть в ближайшие сроки полностью отработанного международного соглашения по бассейну реки и создать комиссию по защите реки Кура на подобие таких же комиссий по защите рек Дунай, Рейн, Эльба. Во-первых, потому что концепция "равной утилизации" еще не была принята всеми странами, во-вторых, потому что две страны - Иран и Турция - имеют свой пай в водах реки Кура, но пассивно участвуют в региональном диалоге.
Считается, что все три страны должны обратить внимание на создание подходящей системы сотрудничества и решения вопросов бассейна реки. Как только будут внесены институциональные и законодательные изменения, финансирование будет одобрено, можно найти эффективные решения по многим вопросам управления водными ресурсами и прийти к соглашению. Только потом можно будет достигнуть значительного прогресса в сторону очистки бассейна реки Кура и ее притоков, и разработать соответствующую систему водопользования.
Из-за невозможности решать все аспекты водохозяйственных мероприятий в бассейне реки в рамках проекта, предусмотрено фокусировать внимание на двух основных секторах проекта: мониторинг данных и система управления опасными ситуациями, где проект мог бы дополнить мероприятия, проводившиеся другими донорами. Далее инвестируя ресурсы в эти два сектора необходимо было бы укрепить подход к трансграничному управлению рекой Кура, что может привести к расширению мероприятий в ближайшем будущем для достижения хорошо отработанной политики управления трансграничными водами.

3. ОПИСАНИЕ

3.1 Цели

Общая цель проекта - улучшение качества воды реки Кура.
Конкретные цели проекта:
1. Созданная транснациональная организационная структура и система информационного управления нужна для управления интегрированными водными ресурсами в перспективе.
2. Созданная транснациональная система управления опасными ситуациями на реке Кура для предотвращения и уменьшения загрязнения реки во время таких ситуаций.

3.2 Ожидаемые результаты и основные мероприятия

Два главных результата по первой конкретной задаче:

1.1 создание транснациональной информационной системы данных, смоделированной на основе EU WFD
и
1.2 развитие транснациональной компьютеризированной модели бассейна реки.
По поводу первого результата основная работа, предусмотренная на первой стадии, будет сфокусирована на управлении данными: вся соответствующая база данных отдельных стран по сокращению объемов и качеству воды должна стать частью однородной основанной на Глобальной информационной Системе (ГИС) информационной системы данных в соответствии с требованиями EU WFD. Впоследствии национальные ГИС должны слиться с транснациональной информационной системой.
Вторым результатом должно быть создание компьютеризированной модели бассейна реки в целях установления регистра существующих водозаборов, моделирования сокращения объемов, водного баланса и долин затопления.
Все компоненты могут включать наращивание потенциала и тренинг специалистов данной сферы.
Если применимо и соответствует, то на национальном уровне такие мероприятия будут разрабатываться в рамках республиканских процессов для развития интегрированного управления водными ресурсами.

Что касается второй задачи, предполагаются следующие результаты :

2.1 создание системы предупреждения опасных ситуаций;
2.2 подготовка плана чрезвычайных мер.
Результат 2.1 будет зависеть от внедрения мероприятия, направленных на определение опасных действий и загрязненных мест в бассейне реки Кура, организации тренингов по предупреждению опасных ситуаций региональными и местными инспекторами, а также и операторами, пилотного анализа опасных установок и рекомендаций по улучшению безопасности таких установок. Последнее мероприятие должно продолжиться подготовкой инвестиционного плана для таких потенциально опасных установок и, на экспериментальной основе и в зависимости от наличия средств, дальнейшим внедрением таких планов.
Результат 2.2 будет достигнуть на основе существующих планов чрезвычайных мер, например, как на реке Эльба; необходимые шаги, помимо прочего, могут включать создание мониторинговых станций, интегрированных в трансграничную систему тревожной сигнализации, и разработка соответствующих приложений критериев сигналов опасностей.

3.3 Заинтересованные стороны

Получатели и активные партнеры по вопросу реки Кура в отношении Задачи 1 - это руководство по управлению бассейном реки. Получатели и активные партнеры по вопросу реки Кура в отношении Задачи 2 - министерства экологии, и руководство управлением бассейном реки Армении, Грузии и Азербайджана.
Компетентные органы Ирана и Турции тоже должны быть приглашены для участия.
Региональный экологический центр (РЭЦ) Кавказа может принять участие в вопросе коммуникации и общественных отношений. Степень его участия лучше определить на стадии формирования проекта.
С учетом относительного количества соответствующих проектов, реализуемых по вопросу бассейна реки Кура, координация с донорами и гражданским обществом считается основным фактором эффективного исполнения проекта. В дополнение Рабочая Группа по водной инициативе ЕС - компонент ВЕКЦА - в настоящее время, возглавляемое Европейской Комиссией (Главное Управление по экологии), должна быть информирована и возможно, играть активную роль в проекте.
Основными участниками являются фермеры, использующие ирригацию, ассоциации водопользователей, коммунальное водоснабжение, электростанции, туристические предприятия, рыболовы, экологические организации, разработчики водной политики, Министерство экологии, Министерство здравоохранения, министерство сельского хозяйства, Комитет по амелиорации и экономике водного хозяйства, Министерство экономики и Министерство иностранных дел.

3.4 Риски и допущения

Общие допущения - стабильная политическая и экономическая ситуация наряду с готовностью к трансграничному сотрудничеству по вопросам воды соответствующими уполномоченными органами. Предварительная информация по количеству воды и экологическим условиям также доступны со стороны стран-бенефициаров.
Дополнительно предполагается, что, для того, чтобы гарантировать продолжительность проекта национальный бюджет стран должен предусматривать средства для постоянного мониторинга и мероприятий по вопросу управления.

3.5 Необходимые условия

При наличии множества проходящих ныне мероприятий по бассейну реки Кура, данный проект должен быть построен на основе достигнутого консенсуса по Техническому Заданию не только соответствующих госорганов, но и донорами, которые проводят в настоящее время определенные мероприятия в бассейне реки Кура.
Рабочая Группа по Водной Инициативе ЕС - компонент ВЕКЦА - должна быть координатором достижения всеобщего понимания.

3.6 Смежные вопросы

Подход проекта соответствует улучшению аспектов добросовестного управления наряду с региональным сотрудничеством в соседних странах. В дополнение к этому, ценность проекта в приближении политики по водному сектору страны-бенефициара к соответствующей политике ЕС, т.е. Водной базовой Директиве ЕС.

4. ВОПРОСЫ РЕАЛИЗАЦИИ

4.1 Метод реализации

Мероприятия предлагаемого проекта реализуются посредством централизованного управления с возможностью подкомпонента, который будет внедряться через совместное управление.

4.2 Бюджет и календарь

Бюджет проекта равен 5 миллионам Евро. Минимум 3.5 миллионов Евро на услуги и максимум 1.5 миллиона Евро на закупки.
Обслуживание в виде Технической помощи и будет предоставляться через контракт.
Закупки будут делаться через соответствующие контракты. Количество Лотов будет зависеть от закупаемого оборудования.
Во время дальнейшей разработки проекта может быть обнаружено, что подкомпоненты, касающиеся информированности и коммуникации могут исполняться в рамках Регионального экологического центра Кавказа, являющейся международной организацией, чья задача на самом деле предоставлять помощь "в решении экологических проблем и поддержки построения гражданского общества через активное участие общественности в процессе принятия решений, создание свободного обмена информацией и стимулирование сотрудничества на республиканском и региональном уровнях среди НПО, министерств, малых и средних предприятий, местного сообщества и других участников проекта.". Если будет доказана ценность такого подхода, возможно часть средств будет выделяться на прямое соглашение с РЭЦ.
Если во время дальнейшей разработки проектных документов метод информирования окажется ценным, то часть проекта будет внедряться через совместное управление с международной организацией посредством прямого соглашения с РЭЦ Кавказа. Такое будет возможно только в случае, если РЭЦ Кавказа будет участвовать в софинансировании.
Вклад страны-бенефициара будет в натуральном виде: предоставление офисного помещения, человеческие ресурсы - представители правительства, другие общественные организации, вовлеченные в проект.
Мероприятия должны начаться во второй половине 2007 года и продлятся 36 месяцев.

4.3 Процедуры закупок и присуждения грантов

Все контракты должны присуждаться и реализовываться согласно процедурам и стандартным документам Комиссии со времени начала соответствующей процедуры.
Все программные оценки должны следовать процедурам и стандартным документам Комиссии во время принятия программной оценки.

4.4 Проведение мониторинга

Мониторинг проводится через программу мониторинга.

4.5 Оценка и аудит

Оценка и аудит проводится согласно европейским процедурам.

КРАТКОЕ ОПИСАНИЕ ПРОЕКТА 3

Название	Обучение руководителей и сотрудников гражданской авиации, работающих в сфере авиаперевозок
Общая стоимость	Вклад ЕК 2 000 000 евро
Метод предоставления помощи	Метод реализации проекта - Централизованное управление
Код DАС	21050	Сектор	Транспорт

1. ОБОСНОВАНИЕ ПРОЕКТА

1.1. Стратегические рамки

Основные стратегические приоритеты региона: создание специальной правительственной транспортной политики, координируемой на региональном уровне для лучшего реагирования на потребности рынка, модернизацию, реабилитацию транспортной инфраструктуры и улучшенных условий для международного трафика и смягчения последствий влияния на окружающую среду.
Бенефициары проекта - страны СНГ, включая стороны, подписавшие Базовое многостороннее соглашение (MLA) по TRACECA, подписанным в Баку 8 сентября 1998 года.
Один из основных приоритетов MLA - интеграция в международный рынок путем повышения товарооборота и транспортировки:
- помощь в развитии экономических отношений, торговли и транспортной коммуникации в Европе, в регионе Черного Моря и Центральной Азии;
- гарантирование доступа на международный рынок дорог, железной дороги и коммерческой навигации;
- гарантирование безопасности трафика, груза и защита окружающей среды;
- гармонизация транспортной политики и легальной структуры в области транспорта;
- создание одинаковых условий конкуренции в транспорте.
Проект предложил Региональную Программу Действия ТАСИС на 2006 год в соответствии с регламентом Совета ТАСИС (N 99/2000) и с задачами Индикативной Программы Регионального Сотрудничества ТАСИС 2004-2006 и Ступень 2: Содействие торговле и инвестиционным потокам - Транспортное сотрудничество, в частности:
- поощрять сотрудничество участвующих стран в вопросах касательно развития и улучшения торговли в пределах региона;
- содействовать TRACECA;
- определять проблемы и расхождения в системе торговли и транспорта;
- определять в рамках Программы технической помощи, финансируемой ЕС.
Предлагаемый проект будет в соответствии с текущей политикой и стратегией EU/TACIS/TRACECA. Стратегический Документ регионального сотрудничества ТАСИС и Индикативная Программа 2004-2006 годов требует рассматривать межгосударственное сотрудничество в области транспорта и фокусироваться на гармонизации ключевых технических стандартов, стандартов безопасности и окружающей среды. Там говорится, что "Специальное внимание нужно уделять улучшению охраны и безопасности воздушного транспорта, в частности, в отношении гармонизации европейских правил безопасности (JAR - единые авиационные правила), а также создание соответствующей законодательной базы для их реализации и введения".
Проект также идет в соответствии с Индикативной Программой ЦА 2005 года и 2006 года, с Track 1, требующей, помимо других, развития современных эффективных связей между ЦА странами и общеевропейским коридором (PAN-TC), улучшая безопасность транспортных мероприятий и содействуя транзиту грузов в пределах региона.
Последнее, проект находится в соответствии с задачами внешней авиационной политики ЕС и решения Бакинской конференции 14 ноября 2004 года.

1.2. Полученные уроки

Программа ТАСИС решала вопросы развития транспортного сектора и повышения торговли в рамках многочисленных проектов, в рамках национального бюджета на транспорт стран-бенефициаров. В сравнении с другими видами транспорта участие ЕК в сектор региональной гражданской авиации через различные бюджетные линии очень ограниченное. Основные мероприятия касались вопроса контроля авиационных перевозок, и первый такой проект начался в 1996 году с проектом "Обучение контролю авиатранспорта и развитие авиамаршрутов на южном кольце" и в 1997 году дополнительно "Региональный авиасервис для стран Кавказского региона". На таких этапах проект предоставлял обучение отдельным группам авиационных диспетчеров региона, а также предоставлял услуги международных экспертов по внутренней авиации для каждой из стран Южного Кольца, в частности, Армении, Азербайджану, Грузии, Казахстану, Кыргызстану, Молдове, Монголии, Таджикистану, Туркменистану и Узбекистану.
Учитывая достижения предыдущих проектов в 1999 году был начат новый проект "Авиационные маршруты Южного Кольца, Стадия II". Общая цель проекта - содействовать безопасной и эффективной работе авиатранспорта в регионе Южного Кольца. У проекта было два компонента и оба касались внедрения CNS/ATM (связь и наблюдение\организация воздушного движения), как и было предложено международной организацией гражданской авиации ИКАО. Задачи проекта - показать выгоды региона Южного Кольца при использовании технологии автоматической системы наблюдения и радиовещания в целях CNS/ATM, затем исследования потенциала реализации GBAS ¹ (Наземная система улучшения), основанная на GPS (Глобальная навигационная спутниковая система), GLONASS (Глобальная спутниковая система) и\или EGNOS (Европейская геостационарная дополнительная навигационная система) для точного рассчитанного захода на посадку CAT I/II/III в пределах региона.
Гражданская авиация играет большую роль не только в транспортировке людей как допущение к международной торговле, туризме, но и для грузового транспорта для драгоценных и скоропортящихся товаров. Статистика происшествий, безопасности и охраны в СНГ не очень благоприятная. Основной полученный урок - без институционального потенциала со знанием о безопасности и охране не может быть успешного внедрения и приверженности международным конвенциям, правилам и положениям. Это относится не только к вопросам организаций служб воздушного управления, но и к оперативным и административно-хозяйственным единицам.
Несколько стран региона хотят улучшить свою авиационную культуру и принять стандарты мировые и Европейского Союза.
Необходимо отметить, что важные наблюдения были сделаны международными экспертами во время реализации предыдущих проектов. Важно отметить тот факт, что большинство авиакомпаний стран находится под неусыпным контролем государства. Поэтому, многие предложения в вопросе охраны и безопасности достаточно чувствительны и требуют сильной политической воли для внедрения. Рекомендуется сначала решать насущные задачи, практичные и ориентированные на результат.
В то же самое время они должны соответствовать современным требованиям и отвечать стандартам наилучшего опыта Европы и мира.
Предыдущие региональные транспортные проекты (включая TRACECA) рекомендовали детальное изучение стратегий авиационного сектора, политики и концепции парка воздушных судов каждой отдельной авиационной компании в стране-бенефициаре. Однако, рекомендации необходимо обновлять, т.к. в последнее время произошло много изменений. Особое внимание следует уделить составу парка воздушных судов, управлению и системе безопасности и охраны каждой из стран и каждого аэропорта. В настоящее время есть большие расхождения от компании к компании.
Общая обучающая программа должна разрабатываться исходя из того объема обучения, которое было уже предложено, с учетом нынешнего потенциала авиационных компаний. Предыдущий опыт показывает, что условия деятельности проекта отличаются в уровне подготовки и культуре безопасности и охраны в странах СНГ. Существуют существенные различия в финансовом, организационном и институциональном обустройстве, а также возможности конкуренции в авиационном секторе для стран, получающих такие проекты. Опыт диктует необходимость внимательного изучения истории обучения различных компаний и предварительное обсуждение тренинговой программы с бенефициарами для избегания дублирования и получения реальной ценной помощи ЕК.
Предыдущий опыт показал, что хорошо разработанные проекты и высокопрофессиональное обучение, отвечающее особым требованиям авиационной промышленности очень ценны. Рекомендуется просить преподавателей делиться опытом в различных сферах авиационной безопасности и охраны, так как подход взаимообучения и международной коммуникации будет ценным для организующегося тренинга. В рамках предлагаемого проекта рекомендуется учитывать возможность перевода важных обучающих материалов на международные языки стран-бенефициаров, о чем часто говорилось во время предыдущих обучений. В то же самое время знание английского языка как международного авиационного языка должно улучшаться с помощью проекта.
Таким образом, такая цель внедрилась бы более эффективно, если бы была продуктом совместной работы в каждой отдельно взятой стране. Это также зависит от политической ситуации, когда конфликты и недопонимания на политическом уровне проектируются на международные отношения отдельной авиалинии из-за ее зависимости от государственных органов.
Рекомендуется минимизировать срок от подписания проекта до ее начала, так как долгое промедление может негативно повлиять не только на начало проекта, но и на весь проект в целом. Необходимо отметить, как показывает опыт, сотрудничество и готовность к эффективному диалогу друг с другом зависели в большинстве от того, где проводились такие занятия, без официальной атмосферы организаций гражданской авиации.
Реакция стран TRACECA на программы ТАСИС достаточны позитивные. Это устанавливает полезную базу для построения и углубления сотрудничества между странами и с ЕС. Предлагаемый региональный подход проекта находится в соответствии с приоритетами включенных стран, как еще раз было высказано представителями стран на встрече рабочей группы TRACECA в ноябре 2005 года в Киеве, а также рабочей авиационной группой на конференции в Баку (Тбилиси 2005 год).
_______________
¹ Это точная навигационная система для аэропортов, которая постоянно проверяет качество сигналов GPS и GLONASS на земле, позволяющая мягкое приземление.

1.3. Дополнительные сферы действий

Необходимо заметить что, в общем, есть ограниченное количество проектов в секторе Гражданской Авиации и они, в основном, касаются инвестиций в аэропорты и оборудование для контроля воздушного движения. Еще несколько проектов технической помощи по транспортной политике и институциональным вопросам, касающимся Гражданской авиации.
Однако, ЕК уже инициировала процесс обучения и меры по усилению персонала по контролю. Настоящий проект, нацеленный на воздушные линии, персонал аэропортов и администрацию станет следующим этапом в улучшении сектора гражданской авиации в регионах и направлен на региональную интеграцию. Это станет дополнительным усилием для предпринятых ранее действий и собственным усилиям бенефициаров. Таким образом, проект закрепит существующие и предыдущие достижения проектов и программ ТАСИС. Предлагаемый проект может полагаться на новый проект Стратегии IGС TRACECA до 2015 года, которая должна быть принята в 2006 году, так как данный документ поддерживает адекватное развитие авиационного сектора.

1.4. Координация деятельности доноров

Как отмечалось выше участие доноров в данном секторе довольно слабое касательно регионов TRACECA. Таким образом, помимо координационных усилий через Постоянный Секретариат IGС TRACECA и соответствующим ему структур в странах будет существовать тесное сотрудничество посредством ICAO (ИКАО) (Международная организация гражданской авиации).

2. СТРАНОВОЙ/РЕГИОНАЛЬНЫЙ КОНТЕКСТ

Для того чтобы авиационная промышленность развила весь свой потенциал и внесла вклад в экономическое и социальное развитие, необходимо усилить безопасность авиации и уровень безопасности. В странах СНГ высокий уровень несчастных случаев, на примерно в 50 раз выше, чем в Западной Европе и выше, чем во всех регионах мира. Это происходит не только из-за старого оборудования, но и отсутствия контроля и человеческих недостатков. Необходимость улучшать стандарты безопасности и охраны в странах СНГ еще важна и тем, что есть авиакомпании, которым запрещено работать на территории ЕС, список впервые был выпущен в марте 2006 года.
Часто не хватает квалифицированного персонала для эффективного выполнения обязательств по безопасности в странах, государственных и полугосударственных операторов и перевозчиков. Обучение персонала, членов экипажей, персонала по контролю авиатранспорта и наземным работам не проводится из-за отсутствия информации о рисках, несчастных случаях, а также отсутствия средств на такую подготовку. Очень важно проводить такое обучение.
Существует необходимость для стран СНГ внедрения в транспортное законодательство таких же правил, как и в европейских Положениях об авиации (напр., Положения EC/EASA и JAA ² ). Принятие странами TRACECA Положений EC/EASA и стандартов JAA касательно безопасности могут принести большую пользу авиационному сектору региона TRACECA. Более того, принятие и внедрение EC/EASA и Положений JAA усилит степень влияния на окружающую среду авиационного транспорта, включая шумы и выбросы, то, что несовершенно в большинстве стран TRACECA.

_________________
² EASА - Европейское агентство по безопасности авиации; JАА - совместное авиационное управление

2.1. Политика сотрудничества страны-бенефициара

2.2. Секторный контекст

Авиационный транспорт играет большую роль в экономическом и социальном развитии стран и отдаленных регионов. Авиационный сектор играет ключевую роль в развитии транспортной связки больших стран, таких как Казахстан. Авиация важна и для международной торговли и для привлечения международных инвестиций и туризма. Таким образом, проект будет иметь позитивное влияние на интеграцию стран СНГ в мировую экономику и, в результате, посредством мер укрепления потенциала повлияет на усовершенствование управления в данном секторе.
Большинство стран СНГ окружены сушей или транзитно-развивающиеся страны, существование развитого авиационного сектора (включая наземные, морские и авиационный транспорт) - это ключевой фактор взаимодействия с международным рынком. Эффективное развитие - это краеугольный камень большинства предложений Многостороннего Соглашения TRACECA по развитию международного транспорта по коридору Европа-Кавказ-Азия, подписанного в 1998 году.
Однако, в гражданской авиации все еще преобладают государственные перевозчики и аэропорта, но в большинстве стран коммерциализация авиации уже началась, например, наземное обслуживание.
Процесс, начатый ИКАО по внедрению системы управления безопасности в аэропортах, в настоящее время реализуется во всех европейских аэропортах, и только начался в странах СНГ, но его необходимо ускорить. Но, несмотря на некоторые драматические события, только небольшие усилия были предприняты странами в регионах на пути к усилению безопасности, и такая административная работа неэффективна.

3. ОПИСАНИЕ

3.1. Цели

Цель данного проекта - увеличение пассажирского движения между странами ЕС и СНГ, поэтому доминанта в этом вопросе принадлежит авиации, в частности, в сфере туризма и бизнеса.
Общая задача - более безопасный, эффективный авиационный транспорт в странах СНГ с акцентом на коридоре TRACECA, таким образом, способствуя интеграции региона в мировую экономику.
Конкретная цель проекта - укрепление потенциала авиационного сектора с упором на самолетах и их работе, администрировании, персонале экипажей.

3.2. Ожидаемые результаты и основные мероприятия

Проект внесет вклад в решение вышеуказанных задач путем обучения в области гражданской авиации и усиления обучающих институтов и организаций, ответственных за контроль безопасности в соответствии с требованиями международных конвенций, резолюций, рекомендаций и стандартов EU/EASА (Европейское авиационное страховое агентство), JАА (Совместный авиационный уполномоченный орган) и ИКАО (Международная организация гражданской авиации).
Последующим результатом будут рекомендации по корректированию соответствующего законодательства стран СНГ.
Основные мероприятия:
- глубокий анализ существующей ситуации в области законодательства, навыков, тренингового потенциала и программ, используемых планов и улучшенного обучения, а также квалификации преподавателей;
- оценка учебных нужд;
- разработка учебного плана с акцентом на региональный подход;
- усиление обучающих институтов;
- подготовка тренеров/преподавателей;
- организация обучающих поездок и их внедрение для людей, принимающих решения;
- подготовка класса, имитаторов и преподавателей для обучения на рабочем месте;
- специальная языковая подготовка;
- обучение для повышения культуры безопасности;
- рекомендации по улучшению соответствующей законодательной базы в каждой стране, в частности, касательно внедрения международных стандартов (Приложения ИКАО);
- помощь во внедрении систем управления безопасности в аэропортах и перевозчиками;
- региональная Рабочая Группа и встречи для обмена информацией.

3.3. Заинтересованные стороны

Основные участники проекта:
- Министерство транспорта и Кабинет министров - общие бенефициары проекта, ответственные за развитие транспортной политики и транспортной инфраструктуры и несут ответственность за несчастные случаи.
- Руководство гражданской авиации сможет лучше проводить контроль и мониторинг гражданской авиации. Они ускорят принятие и выполнение работ по усовершенствованию законодательной базы и добросовестного управления в транспортном секторе.
- Работа аэропортов, наземные компании и региональные авиалинии с улучшенной безопасностью, что создаст новые деловые возможности.
- Авиапассажиры, операторы и экспресс обслуживание. Авиапассажиры только выиграют от уменьшения уровня опасностей.
- Программа TRACECA, основанная на Положениях MLA, направленная на усиление торговли в регионе.
- Национальные координационные бюро, ответственные за сотрудничество между странами партнерами и ЕС.

3.4. Допущения

Основные допущения успешного внедрения:
- политическая стабильность в странах;
- готовность и возможность авиакомпаний подписать (одобрить) положения по обучению;
- правительства продолжают вести политику региональной интеграции и создания безопасного авиасектора;
- готовность бенефициаров и партнеров проекта сотрудничать в данной сфере в рамках проекта;
- свободный доступ к необходимой информации и данным;
- наличие персонала и его постоянство;
- адекватное обеспечение знаниями (практическим опытом).

3.5. Риски

Основные риски:
- непостоянство принятия решений в некоторых странах СНГ на уровне бенефициаров;
- отсутствие сотрудничества между бенефициарами;
- взаимоисключающие интересы транспортных организаций стран СНГ;
- отсутствие общих целей и приоритетов в транспортном секторе СНГ;
- длительный процесс принятия решений с необходимыми корректировками в законодательстве.
Такие риски можно минимизировать путем использования механизмов уже использующихся для сотрудничества основных участников транспортного сектора стран СНГ и ЕС.

3.6. Необходимые условия

Начало проекта зависит от готовности стран СНГ развивать свою транспортную политику на региональном уровне. Заявление о принятии проекта будет выражением такой готовности. Участвующие стороны должны соблюдать закон Содружества в области авиации посредством горизонтального Соглашения или поправками к двустороннему авиационному соглашению со странами-членами ЕС.

3.7. Смежные вопросы

Выгоды от усиления безопасности получат не только получатели программ помощи. Авиация - это глобальная индустрия, недостатки которой могут иметь мировое воздействие.
Принципы гендерной политики тоже будут использованы при обучении персонала. Применение правил и рекомендаций ЕС EASA и JAA будет иметь позитивное влияние на окружающую среду.

4. ВОПРОСЫ РЕАЛИЗАЦИИ

4.1. Метод реализации

Реализация Европейской Комиссией путем централизованного управления.

4.2. Бюджет и календарный план

Предполагаемый бюджет составляет 2 миллиона Евро в форме одного и нескольких контрактов на предоставление услуг.
Вклад бенефициаров - предоставление персонала, данных и информации. Будет необходимость в инвестициях для современного обучающего оборудования для соответствующих институтов, что может составить 100 000 Евро и более, покрываемые бенефициарами и обучающими институтами.
Проект продлится 24 месяца и начнется со времени подписания Финансового Соглашения.

4.3. Процедуры закупок и предоставления грантов

Все контракты, исполняющие Финансового Соглашения должны присуждаться и исполняться согласно процедурам и стандартным документам Комиссии.

4.4. Проведение мониторинга

Проект подвергается мониторингу мониторинговой службой ТАСИС и тесно отслеживается Делегациями ЕС в регионе.

4.5. Оценка и аудит

Окончательная оценка должна быть предусмотрена и аудит , согласно Положениям ТАСИС и условиям контрактов, должен быть проведен.

КРАТКОЕ ОПИСАНИЕ ПРОЕКТА 4

Название	Создание международных логистических центров/узлов в западных странах СНГ, на Кавказе и в Центральной Азии
Общая стоимость	3 500 000 евро
Метод предоставления помощи	Метод реализации проекта - Централизованное управление
Код DAC	21010	Сектор	Транспорт

1. ОБОСНОВАНИЕ

1.1. Стратегические рамки

Региональная Программа ТАСИС 2004-2006 годов обозначает развитие современных эффективных связей между Азией и общеевропейскими транспортными коридорами (PAN-TC), через Кавказ, как цель программы регионального сотрудничества в транспортном секторе. Материально-технические центры (логистические) должны располагаться вдоль основных путей, которые служат международным сообщением между ЕС, соседними странами и далее.
Для усиления торговли и транспорта в регионе и интегрировать страны СНГ в мировую экономику необходимо организовать движение не-нефтяных грузов из Азии через Кавказ более эффективным путем. Создание международной межтранспортной сети будет служить важной предпосылкой для оптимизации потоков груза (импорт, экспорт, транзит) и будет способствовать интеграционному процессу местной транспортной сети и ее связи с общеевропейским транспортным коридором.
Интеграция межтранспортных пунктов в общую логистическую транспортную сеть может считаться компонентом глобальной (республиканской, мировой) макрологистической системы в регионе, получая свою собственную логистическую инфраструктуру и разделение труда на национальном и международном уровнях.
Таким образом данный проект находится в соответствии со Стратегическим Документов ТАСИС на 2002-2006 годы, Многолетней Индикативной Программой ТАСИС 2004-2006 годы, Индикативной Программы 2004-2006 годы для Центральной Азии, Стратегическим Документом европейской политики добрососедства, и соотносящейся с "Белой Книгой" (Европейская транспортная политика на 2010: Время решать) Декларации тысячелетия ООН для не имеющих выхода к международным морям и транзитно-развивающимся странам, особенно в сфере эффективной операционной совместимости разных способов транспортировки, усиление международной торговли и транспортной коммуникации. Более того, проект содействует привлечению частных инвестиций и созданию жизнеспособных государственных предприятий с участием частного капитала.
Проект также соответствует Бакинской Конференции по транспорту, которая проводилась в Баку (Азербайджан) 14 ноября 2004 года.

1.2. Полученные уроки

Предыдущие проекты ТАСИС оправдывают необходимость концентрации на ограниченном количестве приоритетов для того, чтобы достигнуть экономии за счет роста производства, более эффективного и экономичного распределения ресурсов. Такое можно сказать и о работе логистических центров, которая может быть эффективной, если вывести их на региональный уровень и поддержать одновременной концентрированной технической помощью. Логистика по определению активно пересекает национальные границы и выходит за рамки государственных границ. Интеграция с мировой рынок и региональное сотрудничество объективно требует создания логистических транспортных систем и оптимизации транспортных маршрутов, отвечающие требованиям и предлагающим новые возможности для глобального производства и транспортных цепей.
Поэтому создание оптимизированной системы возможно только при решении вопроса на региональном уровне, когда будет обеспечена безопасность груза, квалифицированное обращение, низкие транспортные расходы и эффективное обслуживание во время всего маршрута. Все же для эффективной региональной системы требуется соглашение местного руководства, участвующего в логистической цепи, по Концепции. Опыт показывает, что главное Соглашение таможенных органов и их поддержка - это краеугольный камень успеха проекта.
Так как уже есть участие ЕК в различных региональных торговых и транспортных мероприятиях через различные бюджетные линии, данный проект также внесет вклад в создание региональной интеграции и укрепит существующие и предыдущие усилия проектов и программ ТАСИС. Более того, отношение стран СНГ к региональным транспортным и коммерческим мероприятиям ТАСИС было позитивным, что создает полезную базу, на которой можно строить и укреплять сотрудничество между странами и с ЕС. Предлагаемый региональный подход проекта находится в соответствии с приоритетами вовлеченных стран.
Последнее, но не в меньшей степени, привлечение инвестиций и тесная координация с международными финансовыми институтами и основными донорами также является важным полученным уроком, и специфическим компонентом проекта.

1.3. Дополнительные сферы действий

ЕС - ключевой участник транспортного сектора региона благодаря постоянной поддержке региональной транспортной программы в последние годы (160 миллионов евро с 1993 года). Предоставленная техническая помощь (в основном через программу TRACECA) помогла привлечь огромные инвестиции Международных финансовых институтов, включающие ЕБРР, который выполнил несколько обязательств по капитальным проектам касательно портов, железной дороги и автомобильных дорог вдоль коридора TRACECA на более чем 700 миллионов евро, Всемирный Банк (ВБ), выполнивший обязательства по новым капитальным проектам на автомобильных дорогах на Кавказе на сумму более 40 миллионов долларов США, и, АБР, предоставивший финансовые средства для улучшения автомобильной и железной дороги. Более того, частные инвесторы ЕС заняты в совместных предприятиях с транспортными компаниями в регионе TRACECA. EC поддерживает программу с другими проектами ЕК для дальнейшего усиления регионального сотрудничества и экономической стабильности в регионе.
Поддержка проекта гарантирует лидирующую роль ЕС в развитии транспортной и логистической сети на территории СНГ.
Особое внимание будет придаваться точной разработке настоящего проекта для того, чтобы обеспечить окончательное дополнение предыдущим, текущим и одобренным новым проектам Программы TRACECA, такими как:
a. Гармонизация процедур пересечения границ
b. Единая политика по транзитной оплате и тарифам
c. Курсы обучения экспедиторов (грузов) (включая Вводный курс по современным системам материально-технического обеспечения)
d. Улучшение морских связей между коридорами TRACECA и Трансевропейской транспортной связью (включая Создание портов Черного Моря в качестве многомодульного узла\логистического центра)
e. Развитие порта Актау, генеральный план и техническое обоснование для порта Актау (Казахстан)
f. Анализ и прогноз потоков трафика стран TRACECA и межрегиональная транспортная интеграция
g. Автомагистрали Морского проекта, предусмотренные в Программе действия на 2006 год.
Много других доноров и инициатив в области торговли и транспорта в данном регионе, что способствует дополняющим проектам и координации с ними, как уже было описано в предыдущем разделе.
Исполнение проекта должно координироваться межправительственной Комиссией TRACECA и соответствующими институциональными учреждениями, доказавшие, что они являются партнерами, которым можно доверять в реализации программ сотрудничества ЕК в транспортном секторе региона. Проекты TRACECA полностью поддерживаются участвующими странами, принявшими долевое участие в организационных структурах.
Результатом программы TRACECA стало усиление сотрудничества и диалога между правительственными учреждениями, а также способствовала развитию регионального масштаба транспортных вопросов в Центральной Азии, а также на Кавказе и Восточной Европе. На основе результатов Бакинского процесса и позитивных предыдущих результатах, данный проект должен реализовываться на региональном уровне, задачи которого должны соответствовать приоритетам включаемых стран.
Данный проект воспользуется 2 миллионами евро от Программы действий Центральной Азии 2006 года, при этом стоимость всего проекта будет равна 5.5 миллионам евро.

1.4. Координация деятельности доноров

Соответствующее донорское участие не было равным в регионах Черного Моря, Кавказа и Центральной Азии.
Следует отметить, что в центрально-азиатском регионе основные инициативы касаются усиления торговли, таможенного сотрудничества, транзитного развития и исходят от доноров. В рамках ООН, ее Специальной Программы для экономики Центральной Азии (СПЕКА), была создана Рабочая Группа по транспортной инфраструктуре и упрощению пограничного перехода с участием четырех ЦА стран. АБР подготовили Среднеазиатскую Программу экономического сотрудничества (CAREC) с участием ЦА стран, включающих Азербайджан и Китай. USAID реализует региональные проекты по увеличению торговли и модернизации таможенной службы в ЦА. Шанхайская Организация Сотрудничества (ШОС), включающая ЦА, Китай и Россию также участвует в развитии торговли и транспорта. ООН разработала Глобальную Программу Действия для стран без выхода на море транзитно-развивающихся стран (Алматинская Программа действий).
Западные страны СНГ подверглись таким же изменениям, с сильным воздействием на интеграцию своей транспортной системы в сторону Запада. Например, Проект ВБ по содействию развитию торговли и транспорта в Южно-Восточной Европе начался в июне 2003 года. И был одобрен Советом ВБ. Общая предоставленная сумма равна 7.21 миллиону долларов США на 10 лет со сроком погашения 40 лет. Основные задачи проекта - сокращение нетарифных расходов на торговлю и транспорт; повышение доходов и соответствия, сокращение контрабанды и коррупции на пограничных пунктах. Проект стремится достигнуть таких целей путем укрепления институционального таможенного потенциала, модернизации интеграции информационной таможенной системы; развития транзитной контрольной системы; усиление потенциала и эффективности существующих пограничных пунктов; улучшение механизмов взаимосвязи и сотрудничества между органами пограничного контроля и торгующего местного населения; распространения информации и предоставление обучения торгующему местному населению (частный сектор) и снабжение экспериментальных участков.
Представленные инициативы не составляют исчерпывающего списка мероприятий, но дают понимание масштабов и концентрации донорской помощи на территории СНГ, относящиеся прямо или косвенно к логистическим центрам. Все вышеперечисленные доноры проводят мероприятия в области транспорта и торговли на основе многостороннего единого подхода, создания организационной инфраструктуры, гармонизации юридической структуры и подготовки экономически жизнеспособных проектов.
Кроме вышеперечисленных инициатив есть другие донорские организации, активно работающие в регионе по проектам транспорта и усиления торговли. Это - ЕБРР, ВБ, АБР, Европейская экономическая Комиссия ООН (UNECE) и Азиатская (UNESCAP), Кувейтский Фонд Развития (KDF), Японское международное агентство по сотрудничеству (JIСА) и USAID. Другие доноры относительны, так как основной упор делают на других областях. Только согласно двусторонней помощи Германии были профинансированы логистические центры, например, в Ташкенте и Тбилиси.
Все эти инициативы направлены на то, чтобы проложить путь к успешному функционированию логистических сетей, которого еще нет. Необходимы координация и сотрудничество в целях взаимного увеличения эффективности содействия развитию торговли и международных транспортных проектов, которые могут быть гарантированы Постоянным Секретариатом межправительственной Комиссии (PS IGC) TRACECA.

2. СТРАНОВОЙ РЕГИОНАЛЬНЫЙ КОНТЕКСТ

2.1. Политика сотрудничества страны-бенефициара

Главные стратегические приоритеты региона: создание специальной правительственной транспортной политики, координирующейся на региональном уровне в целях лучшего реагирования на требования рынка, модернизации и реабилитации транспортной инфраструктуры и усовершенствованных структурных условий для международного судоходства и уменьшения воздействия на окружающую среду.
Так как ответственное Министерство транспорта региона твердо обязуется участвовать в реализации проекта, а транспортная компания выразила на различных семинарах и совещаниях необходимость в логистических услугах повышенного качества, то важные предпосылки для успешного исполнения проекта уже существуют. Однако, проекту необходим поэтапный подход, оценивающий сначала готовность других вовлеченных в проект участников, таких как Таможенное Управление, Министерства иностранных дел, Министерства, ответственные за экономическое развитие стран и местное население возможных территорий проекта. Результаты этого должны быть внедрены в действие при дальнейшем исполнении проекта.
В настоящее время страны-бенефициары придают особое значение развитию торговли и транспорта на региональном уровне в тесном сотрудничестве с ЕС и инициативами ООН. Все эти страны провозгласили свою интеграцию в Европейские структуры в качестве главного приоритета и цели в будущем путем подписания СПС (Соглашение о партнерстве и сотрудничестве), основные положения которого следующие:
1. обеспечение соответствующего механизма для политического диалога между Сторонами, что предусматривает развитие политических отношений;
2. поддержание усилий Сторон по консолидации демократии, развитию экономики и завершение перехода к рыночной экономике;
3. содействие торговле и инвестициям, гармоничным экономическим отношениям между Сторонами, таким образом, поощряя их устойчивое экономическое развитие;
4. обеспечение основы для законодательного, экономического, социального, финансового, гражданско-научного, технологического и культурного сотрудничества.
В этом смысле каждая страна разработала свою Национальную Стратегию, которая находится в соответствии с вышеупомянутыми основными положениями СПС.
Большинство бенефициаров проекта подписали основное Международное Соглашение (ОМС) по международным перевозкам "Программа Европейского Союза по организации транспортного коридора Европа-Кавказ-Азия, подписанное в Баку 8 сентября 1998 года. Одним из основных приоритетов ОМС - интеграция региона в международный рынок путем усовершенствования и усиления торговли и транспорта:
- помогая в развитии экономических отношений, торговли и транспортной коммуникации в Европе, регион Черного моря и Азии;
- обеспечивая доступ в мировой рынок автомобильных дорог, железной дороги и коммерческой навигации;
- обеспечивая безопасность трафика, безопасность грузов и защиту окружающей среды;
- гармонизация транспортной политики и легальной структуры в области транспорта;
- создание одинаковых условий конкуренции для транспортных операций.

2.2. Секторный контекст

Со времени независимости бывших стран Советского Союза рост национальной экономики снизился из-за бюджетных средств, которые выделялись для развития транспортной инфраструктуры данных стран. Транспорт зависел и до сих пор сильно зависит от железной дороги, хотя возрастает объем автомобильных перевозок. Но уровень сотрудничества между транспортными операторами по усилению многомодальной транспортировки необходимо проанализировать. Участие частного сектора в предоставлении транспортных услуг и инфраструктуре почти никакого.
Для усиления торговли и транспорта в регионе необходимо улучшить движение не нефтяных грузов более эффективным путем. Рынок грузового транспорта, кроме того, требует улучшения логистических услуг с эффективной инфраструктурой при нормальных базовых условиях.
Отсутствие современной транспортной и общей законодательной базы для их интеграции и развития, также как технологическая связь между ними, прямо влияет на развитие торговли и международного транспорта (импорт, экспорт, транзит) в регионе.
Улучшение технических стандартов в соответствии с международными стандартами и создание межмодальной транспортной связи - некоторые важные предпосылки для оптимизации потока грузов (импорт, экспорт, транзит) в целях гарантирования интеграции в коридоре TRACECA и транспортной сети в общеевропейские транспортные коридоры (PAN-TC) в будущем. Разработка соответствующей законодательной структуры дополнительно к вышеперечисленным стандартам сможет ускорить создание привлекательной и предсказуемой среды для потенциальных инвесторов, особенно на базе государственно-частного партнерства.
Центры материально-технического обеспечения могут помочь в преодолении таких препятствий. Это транспортные и торговые регионы, включающие:
- транспортные предприятия;
- дополнительные для транспорта услуги (такие как складские сооружения для контейнеров, сухогруза и рефрижераторы);
- различные отделения обслуживания;
- оперативная работа служб материально-технического обслуживания.
Они занимают территорию в среднем 15-100 гектаров и могут обеспечить 400-2000 рабочими местами. В Европе они успешно функционируют и занимают важное положение в области обслуживания транспортного груза, складирования груза и других услуг по материально-техническому обслуживанию.
Они регулярно содержат средства обслуживания погрузки и отгрузки товаров для смешанных перевозок, такие как железная\автомобильная дорога или суда\автодорога\железная дорога, которые всем доступны.
Главная задача международных транспортных центров:
- улучшение поставки товаров и реализация товаров для населения, живущего в районе центров МТО (материально-технического обеспечения);
- многомодальные транспортные цепи могут формироваться путем группировки товаров;
- создание многофункциональных средств обслуживания погрузки и отгрузки товаров;
- использование рационализаторского потенциала и усиление конкурентоспособности;
- стабилизация расположения предприятий и их развитие в центры компетенции в МТО.
Ожидаемые выгоды:
- интеграция МТО в международный товарный поток;
- создание новых высококвалифицированных рабочих мест и таких условий жизни в регионе;
- интеграция малых и средних предприятий в цепь процесса МТО;
- повышение уровня сервиса и сокращение стоимости;
- снижение объемов трафика в городских центрах расположения центров МТО (МТО городских центров);
- лучшее использование дорожной инфраструктуры;
- сокращение стоимости транспортировки путем группировки небольших грузов в большие.
Страны-бенефициары признают преимущества, и будут следовать международному опыту в транспортировке и МТО как интегральной части успешного развития экономики страны.

3. ОПИСАНИЕ

3.1. Цели

Общая цель проекта - усилить торговлю и транспорт путем усиления потенциала МТО, функциональной совместимости и многомодального транспорта, и, таким образом, развивая современные эффективные связи со странами СНГ и Европы.
Особой задачей проекта является развитие финансовой, экономически жизнеспособной, технически осуществимой, без вреда окружающей среде и институционально надежную структуру для межмодальной сети с акцентом на государственно-частном партнерстве и эффективном таможенном обслуживании.

3.2. Ожидаемые результаты и основные мероприятия

Ожидаемые результаты:
1. исследование по созданию подходящей межмодальной сети, например, в выбранной сфере:
- пункты МТО с растаможиванием и приписными таможенными складами;
- межмодальный Терминал, включающий разгрузочно-погрузочное оборудование;
- складские помещения, включающие рефрижераторы или средства с контролем температуры;
- центры МТО;
2. Краткосрочные и среднесрочные Программы Действия для улучшения технических условий выбранных объектов инфраструктуры;
3. Рекомендации по необходимым условиям структуры для создания региональной сети и для привлечения инвесторов, например:
- для предоставления эффективных таможенных услуг на объекте МТО;
- для предоставления приписных таможенных складов;
- создание "свободных экономических зон".
Основные мероприятия включают следующий список работ:
- анализ текущей ситуации в отношении транспортного центра МТО и международных транспортных маршрутов;
- определение будущих потребностей и деловых возможностей для транспортного логистического сектора в регионе, например:
- инфраструктура;
- верхняя часть структуры;
- спектр предоставляемых услуг;
- транспортируемые товары;
- определение препятствий и недостающих элементов транспортно-логистической сети коридора TRACECA;
- оценка и отбор подходящих интермодальных узлов пересечения для дальнейшей интеграции в транспортно-логистическую сеть;
- анализ и техническое изучение выбранных центров МТО;
- стратегия развития с техническими спецификациями, инвестиционными потребностями и планом реализации для отобранных районов МТО;
- стратегическая оценка влияния на окружающую среду выбранной сети узлов пересечения;
- рекомендации по эффективной работе и организации выбранных логистических пунктов;
- анализ соответствующих мероприятий доноров в странах СНГ;
- определение потенциальных инвесторов, включая МФИ (международные финансовые институты);
- анализ законодательной базы (национальной и международной) в связи с вопросами инвестиций;
- рекомендации по улучшению соответствующей законодательной базы по участию частного сектора.

3.3. Заинтересованные стороны

Общие бенефициары проекта и основные участники проекта - Министерства транспорта, Кабинеты министров, ответственные за устойчивое развитие транспортной политики и транспортной инфраструктуры.
Транспортные операторы в регионе, например, железная дорога, водители грузовиков и т.д. стран-бенефициаров получат "ноу-хау" в области модернизированного транспортного обслуживания в секторе МТО, а также результаты хорошего выполнения при обновленной инфраструктуре. Другими участниками будут посреднические институты между государственным и частным сектором, таким как ассоциации экспедиторов. Они могут получить выгоду от ноу-хау и действовать в качестве "множителей" среди остальных членов.
Таможенные службы стран-бенефициаров также извлекут выгоду от проекта путем повышения эффективности обслуживания и повышения доходов от приписных таможенных складов.
Наконец, непрямые целевые группы - это бизнес-сообщество и потребители транспортируемых товаров, получающие выгоду от дешевых и быстро-производимых товаров до рыночных отношений в данной области. Более того, будут существовать прямо в местах расположения МТО дополнительных возможностей устройства на работу.

3.4. Риски и допущения

3.4.1 Допущения

Основными предположениями успешного регионального подхода:
- политическая стабильность в стране;
- правительства продолжают проводить политику региональной интеграции и создания жизнеспособных связей с общеевропейским транспортным коридором;
- обязательство бенефициаров и партнеров проекта сотрудничать в мероприятиях, предусмотренных по проекту;
- свободный доступ к необходимой информации и данным;
- постоянство и наличие персонала;
- достаточный запас знаний.

3.4.2 Риски

- потенциал для привлечения инвестиций;
- политическая нестабильность в некоторых странах региона;
- противоречивые интересы транспортных организаций;
- отсутствие общих целей и приоритетов в транспортном секторе стран;
- несоответствующая законодательная база.
Такие риски можно уменьшить, используя уже функционирующие механизмы сотрудничества между транспортными ключевыми организациями соседних стран и Европы.

3.5. Необходимые условия

Запуск проекта зависит от желания стран разработать национальную транспортную политику на региональном и не региональном уровнях. Документ подтверждения всех бенефициаров проекта может быть формой выражения готовности.

3.6. Смежные вопросы

Проект должен проложить путь к повышению участия частного сектора и, таким образом, изменив роль вовлеченных сторон к политике и регуляторным функциям в обеспечении логистических услуг. Воздействие на окружающую среду будет выявлено во время выполнения проекта. Однако, ожидается, что эффективные узловые пункты позитивно повлияют на окружающую среду путем группировки транспортных операций и предоставляя возможность для жизнеспособной интермодальной транспортировки.
Далее, ожидается, что будет положительное социальное воздействие в виде появления новых рабочих мест.

4. ВОПРОСЫ РЕАЛИЗАЦИИ

4.1. Метод реализации

Централизованное управление

4.2. Бюджет и календарь

Предполагаемый бюджет проекта равен 5.5 миллионам евро в виде одного или нескольких контрактов на предоставление услуг.
Проект находится в соответствии с Многолетней Индикативной Программой ТАСИС 2004-2006 годов, и будет финансироваться из бюджета Программы действий на 2006 год. Вклад ЕК будет в сумме 3.500.000 Евро от Региональной Программы и сумма в 2.000.000 евро в рамках Плана Действий по Центральной Азии.
Вклад бенефициаров будет в основном в виде предоставления персонала партнерской стороны, данных и информации.
Проект рассчитан на 24 месяца через год после подписания Финансового Соглашения.

4.3. Процедуры закупок и присуждения грантов

Все контракты должны присуждаться и реализовываться согласно процедурам и стандартным документам Комиссии со времени начала соответствующей процедуры.
Все программные оценки должны следовать процедурам и стандартным документам Комиссии во время принятия программной оценки.

4.4. Проведение мониторинга

Мониторинг будет проводиться центром мониторинга программ ТАСИС и будет контролироваться Европейской Делегацией в данном регионе.

4.5. Анализ и аудит

Окончательный анализ (оценка) будет предусмотрен, при необходимости, по Положению ТАСИС и условиям контракта.

КРАТКОЕ ОПИСАНИЕ ПРОЕКТА 5

Наименование	Создание Системы общей безопасности и сотрудничества в области безопасности на море и предотвращения загрязнения с судов Черного и Каспийского морей
Общая стоимость	3 500 000 евро
Метод предоставления помощи	Метод реализации проекта - Централизованное управление
Код DAC	21040	Сектор	Транспорт

1. ОБОСНОВАНИЕ

1.1. Стратегические рамки

Индикативная Программа по региональному сотрудничеству ТАСИС на 2004-2006 годы указывает на развитие современных эффективных связей между Центральной Азией и европейским транспортным коридором и областей (ТК), как задачу программы регионального сотрудничества в транспортном секторе.
Транспортный коридор Европа-Кавказ-Азия (ТРАСЕКА) включает морские каналы Каспийского и Черного моря, связывая Казахстан, соответственно Туркменистан с восточного берега и Азербайджан с западного берега Каспийского моря с одной стороны, и связывая Грузию с восточного берега Черного моря с Украиной, Румынией, Болгарией, Турцией с другой стороны. В то время как страны Черного моря через Босфор имеют неограниченный доступ к открытому морю, Каспийское же море соединено со всем оставшимся миром через Российскую сеть внутренних водных путей. Правила эксплуатации Российских внутренних водных путей позволяют прохождение нероссийских флагманов (включая из стран СНГ), только получив специальное разрешение. Следственно, весьма желательно вовлечение России в данный проект . Все же, в Каспийском море имеется интенсивное сообщение пассажиров и грузов, которое должно в какой-то мере выполнять требования по безопасности, как и любое международное морское сообщение.
Идее ТРАСЕКА проект будет способствовать со следующими точками зрения:
- обеспечивать безопасные морские соединения пассажирам, экипажу, кораблям и грузам;
- экологическая безопасность в море и в соответствующих портах;
- создавать полностью интегрированный мультимодальный транспортный коридор, и обеспечивать транспортных клиентов высокоразвитыми цепями поставок.
Таким образом, этот проект соответствует Индикативной Программе ТАСИС Регионального Сотрудничества по Центральной Азии на 2004-2006 годы, Стратегии Европейской политики добрососедства, а также он связан с "Белой книгой" (Европейской транспортной политикой на 2010 год: Время решить) и Декларацией Тысячелетия ООН для закрытых сушей стран и развивающихся стран, находящихся на стадии перехода, в особенности, в области возможного эффективного взаимодействия различных видов транспорта, содействие международной торговле и транспорту. Далее, проект содействует привлечению частных инвестиций и установлению жизнеспособных общественных частных партнерских отношений.
Проект также полностью соответствует Бакинской Транспортной Конференции, проведенной в Баку, Азербайджане 14 ноября 2004 год.

1.2. Полученные уроки

Доказано, что сконцентрированный подход в реализации транспортных проектов ТАСИС в регионе, который прорабатывает ограниченное количество приоритетов и программ, был успешен в достижении повышения эффективности от роста масштабов, а также более эффективного и рационального использования средств ЕК. Ранний опыт предполагает, что участие ЕК посредством различных бюджетных линий в содействии торговле и транспортных сетей в регионе становится эффективнее, если дополняется подходящей средой, ориентированной на реализацию. Таким образом, этот проект сформирует последующий основной этап работ по отношению к региональной интеграции и усилит текущие и ранние стремления проектов и программ ТАСИС посредством принятия лучших мер по безопасности и, увеличивая уровень подготовки персонала, развивая человеческий капитал и содействия процессам безопасности и экологического наблюдения в морском секторе.
Строго рекомендуется принимать управляемую деятельность по проекту, и которая приведет к конкретным улучшениям, осуществимую не только на национальном, но и на региональном уровне. Некоторым работам могут быть необходимы различные уровни вмешательства, в зависимости от достижений страны-бенефициара и соответствующей конъюнктуры в морском секторе. Опыт предыдущих региональных транспортных проектов (ТРАСЕКА) доказывает, что предложенные рекомендации должны быть адаптированы и тщательно обсуждены заранее, целесообразность процедуры реализации и процесс для каждой страны-получателя внимательно должны быть рассмотрены, чтобы соответствовать периоду продолжительности проекта и обеспечить получение допустимых результатов в пределах заданного периода.
Проект подчеркнет технические, экономические и правовые усилия предыдущих проектов ТАСИС, усиливая компоненты морской и экологической безопасности и сохранности. Это не только преимущество для региона; это также способствует международному положению бенефициаров во всемирной перевозке груза и международных организациях.
Другим уроком, полученным от предыдущих проектов, является наличие разных уровней развития в различных полях действия. Это же ожидается и по отношению вопроса морской безопасности и сохранности. Таким образом, проект также способствует к полному соответствию одобренным на международном уровне конвенциям и стандартам, и приближению соответствующего законодательства ЕК и адаптации практического регулирования закона, включая институциональные структуры и контролирующие органы. Данное положение произведет эффект совместных усилий между вовлеченными бенефициарами, и в дополнение, далее будет иметь положительное воздействие на привлекательности портов, также как и, в общем, в национальной судостроительной промышленности.

1.3. Дополнительные сферы действий

В настоящее время, в рамках интервенции ЕК реализуется проект по морским учениям. Общей задачей проекта является способствовать безопасности перевозки грузов, предотвращению морского загрязнения, увеличению экологической осведомленности и повышению потенциала институтов в морском секторе региона.
Европейская Комиссия по всему Сообществу предложила систему опознавания для квалификационных свидетельств, выданных мореплавателям вне Европейского Союза, чтобы контролировать соответствие третьими странами с современными международными положениями о морских учениях и выдаче свидетельств. Международная Морская Организация (ИМО) разработала хорошо скоординированный режим технических стандартов, правил, положений и Кодекс правил производства работ в целях обеспечения надежной и эффективной деятельности различных типов кораблей и предотвращение загрязнения вод морскими судами. Как единственное специализированное агентство системы ООН, посвященной морским вопросам, ММО ответственна за предоставление помощи странам, в их стремлении развивать их собственные человеческие ресурсы в морском секторе.
Проект по морским учениям предоставит содействие обучающим морским институтам и центрам, с целью помочь укрепить их управление и выполнение, содействовать региональному сотрудничеству, разработать учебные программы, обучить лекторов и обеспечить усовершенствование существующих программ обучения. Таким образом, необходимо, что следующий проект по управлению морской безопасности учитывал достижения предшествующего проекта в отношении сферы деятельности.
Проект должен также учесть инициативу ЕК по развитию морских путей и деятельность параллельно реализуемого проекта по этим же вопросам, включенных в Программу Действия Комиссии на 2006 год. Эти инициативы должны стимулировать огромный потенциал всех прямых аспектов Морского транспорта.
Также необходимо заметить, что проект ЕК ПД на 2004 год по улучшению морского сообщения между коридором ТРАСЕКА и коридорами TEN решает проблемы по реализации настоящего проекта. Общей задачей проекта является содействие торговле вдоль коридора, связывающего Европу и Центральную Азию, посредством региона Черного Моря и Кавказа, повысив конкурентоспособность и привлекательность этого коридора, как изложено в Основном многостороннем соглашении о международном транспорте по развитию коридора Европа-Кавказ-Азия.
Принимая во внимание, что основную часть перевозок составляют морские сообщения в Черном море, становится очевидным дальнейшее расследование морских сообщений и их соединения вглубь от прибрежной полосы. Они должны соответствовать запросам клиентов и лучшим практикам в развитии коридора и, таким образом, способствовать укреплению конкурентоспособности маршрута ТРАСЕКА с целью привлечения непрерывно больше груза и концентрировать передвижение груза на мульти-модальных морских цепях поставок, связывая европейские транспортные коридоры TEN с мультимодальной транспортной сетью ТРАСЕКА. Также здесь рекомендуется тесная координация с параллельным проектом морских сообщений.
Реализация данного проекта должна координироваться межправительственной комиссией ТРАСЕКА и ее организацией, которая оказалась устойчивым и надежным партнером в реализации программы сотрудничества ЕК в транспортном секторе. ТРАСЕКА полностью поддерживается странами-участниками, которые доказали это получив право собственности МГК и его Постоянного Секретариата.
Результатом Программы ТРАСЕКА стало тесное сотрудничество и диалог между правительственными органами. Программа также способствовала развитию региональной важности транспортных вопросов в Центральной Азии, также как и в Кавказе и Восточной Европе. Основываясь на положительных предыдущих результатах, этот проект должен будет реализован на региональном уровне, где его задачи должны соответствовать приоритетам всех вовлеченных стран. Более того, реакции стран ТРАСЕКА по отношению к региональным программам ТАСИС были положительны, что образовывает похвальную основу, на которой можно построить и углубить сотрудничество между странами и с ЕС.

1.4. Координация деятельности доноров

Страны Черного моря и Каспийского бассейна беспокоятся о вопросах морской безопасности и сохранности, и решают эти вопросы в отношении различных инициатив региональной безопасности. Это становится, как мы часто слышим из средств массовой информации, предметом глобальной озабоченности. Сегодня ни один народ не может считать себя в безопасности и сохранности внутри своих собственных границ. Прикаспийский и Черноморский регион тоже не является исключением и не защищен от этих проблем. Напротив, регион подвергается этой опасности больше, чем другие, в силу своей роли естественного моста и пункта пересечения, которую он всегда представлял на протяжении всей истории, соединяя Европу с Азией.
Внимание партнеров международного развития к этому вопросу было, в основном, уклончивым, и донорское финансирование межрегиональных инициатив в сфере управления морской безопасностью довольно ограничено.
Все же необходимо отметить, что различные международные форумы и организации обращают внимание на данный вопрос в своих программах действия и рекомендациях. Например, представители европейских морских регионов, встречаясь в городе Нант (Франция) по инициативе Конференции периферийных морских регионов Европы (КПМР) в 2003 году, повторили свое намерение поддержки и солидарности по отношению к регионам, пораженных случаями бедствий с нефтяными танкерами. В интересы данного форума входит полное вовлечение в организацию и реализацию системы морской безопасности. Они напоминают, что региональные и местные власти также несут ответственность за экологические, экономические, социальные и политические последствия морских бедствий и загрязнения моря. Были созданы Географические Комиссии КПМР для Балтийского моря, Северного моря, Атлантического, Средиземного, Черного морей и Исландии с целью организации мер, сводящих вместе регионы вокруг каждого бассейна моря.
Уровень решения вопросов морской безопасности в бассейне Каспийского моря относительно низкий, и ЕК прокладывает введение осведомленности в области управления морской безопасностью в этом регионе мира.
Потенциальный подрядчик должен сообщить основным донорам о своей деятельности и предоставить заинтересованным партнерам развития информацию текущей деятельности по проекту. Также важно, чтобы Постоянный секретариат ТРАСЕКА вовлечен в процесс, и его ресурсы используются с целью содействия координации доноров потенциального подрядчика.

2. РЕГИОНАЛЬНЫЙ/СТРАНОВОЙ КОНТЕКСТ

2.1. Политика сотрудничества страны-бенефициара

Так как со стороны ответственных Министерств транспорта есть четкая приверженность по реализации проекта в регионе ТРАСЕКА, и так как проект основывается на результатах предшествующих проектов морского сектора, нет надобности для подробных дополнительных оценок.
Отметив важность России в регионе и для успеха проекта, необходимо заручиться такой же приверженностью Российской Федерации.
В настоящее время, страны ТРАСЕКА обращают особое внимание на развитие торговли и транспорта на региональном уровне в тесном сотрудничестве с инициативами Европейским Союзом и ООН. Страны ТРАСЕКА объявили о своей интеграции в европейские структуры, как о приоритете и задаче на будущее посредством подписания Соглашения о Партнерстве и Сотрудничестве (СПС) или Европейской политики добрососедства, основные положения которых следуют:
- обеспечить соответствующие рамки для политического диалога между партиями, которые позволят развитию политических отношений;
- поддержать стремления партий по укреплению демократии, развитию экономики и завершению перехода в рыночную экономику;
- содействовать торговле и инвестициям и гармоничным экономическим отношениям между партиями, и таким образом, стимулировать их устойчивое экономическое развитие;
- обеспечить основу для законодательного, экономического, социального, финансового, гражданско-научного, технологического и культурного сотрудничества.
В этом отношении, страны Каспийского и Черного моря, получающие программу ТРАСЕКА, разработали свою Национальную Стратегию, которая бы соответствовала вышеуказанным положениям СПС.
Выполнение международных требований по техническим и экологическим стандартам морской безопасности считается необходимым компонентом каждой транспортной политики.
Основными стратегическими приоритетами в регионе являются следующие: основание характерной правительственной транспортной политики, скоординированной на региональном уровне с целью лучше удовлетворять рыночный спрос, модернизация и восстановление транспортной инфраструктуры, и улучшение рамочных условий для международного сообщения и снижение экологических воздействий.

2.2. Секторный контекст

Морской сектор, в основном, регулируется Международными Соглашениями, относительно безопасности мореплавания (Солас), предотвращения загрязнения окружающей среды судами (MARPOL), Нормы Учения, Сертификации, и Наблюдения для Моряков (STCW), и с 2004 года, Международный кодекс по охране судов и портовых средств (Кодекс ОСПС). Кроме того, были разработаны поправки и протоколы Международной Организации. Необходимо отметить, что все эти положения хороши по мере их исполнения, и в случае, если создана постоянная система слежения и контроля. Очевидно, существуют разные уровни реализации и основания механизма соответствующего контроля в регионе Черного моря и Каспийского моря. Эти уровни отличаются от формального подписания некоторых конвенций, но не применения, до фактически примененных адекватных систем. На практике, порт захода должен доверять, что порт отхода осуществил все наблюдения и исследования, необходимые в соответствии с применяемой конвенцией. Если дело обстоит иначе, то вся система в морском секторе становится слабой и может даже распасться. Информация не будет передаваться от одного порта к другому. Судно, который не был принят в одном порту, может получить разрешение захода на другой порт. Судовладельцы, несомненно, не могут быть ответственными в случаях разлива нефти, если не было сообщения между портом отхода и портом назначения. Меры по безопасности относительно экипажа, пассажиров и груза становятся более трудными без совместного применения положений и стандартов. Судовладельцы должны быть уверены, что их суда, экипажи, пассажиры, и груз в портах находятся в безопасности, и защищены от любого вида нападений или недобросовестной практики. С этими проектами Сообщество внесет свой вклад в достижении необходимых стандартов.
Основные международные конвенции вступили в силу в конце 70-х прошлого века и постоянно изменялись и адаптировались самым последним требованиям:
- Международная конвенция безопасности мореплавания (SOLAS);
- Международная конвенция по предотвращению загрязнения окружающей среды судами (MARPOL).
На основе этих конвенций ММО разработала и разрабатывает деятельность, акцентирующей на улучшении безопасности мореплавания и экологической безопасности, также как и сохранность морского транспорта. Среди прочих последних результатов в этой области находятся:
- положения ММО о "Международной Конвенции по нормам обучения, выдаче свидетельств и несению вахты для плавсостава", коротко STCW;
- "Международный Кодекс по охране судов и портовых средств (ISPS)";
- Кодекс МОТУИМО по безопасности портов.
Положения ИМО о "Международной Конвенции по нормам обучения, выдаче свидетельств и несению вахты для плавсостава", коротко STCW, и так как фактически действителен вариант с поправками 1995 года, ее полное название - STCW '95. Конвенция вступила в силу 1 февраля 1997 года, пересмотренная и исходная Конвенция 1978 года, излагающая четко определенный минимум требований ко всем мореплавателям.
Выполняемые требования стран (сторон государства флага) включены в рекомендательный список ИМО. Однако дается определенный период, когда им позволят усовершенствовать средства и повысить уровень образования.
ИМО предоставляет модели курсов. Мореплаватели, имеющие на руках сертификаты, выданные странами Рекомендационного Списка, будут приняты сторонами государства флага. Однако, тот факт то, что сторона не входит в рекомендационный список, не лишает законной силы сертификаты или индоссаменты, выданные этой стороной. Тем не менее, Рекомендационный список является критерием, который можно применить в отборе совершенно обученных и квалифицированных мореплавателей.
Выдача сертификатов институтов страны, соответствующих требованиям ИМО/STCW '95 зависит от индивидуального положения каждой страны. В данном отношении нет общей процедуры ИМО.
"Международный Кодекс по охране судов и портовых средств (ISPS)" вступил в действие с 1 июля 2004 года.
Вслед за террористическими атаками 11 сентября 2001 года и осознанного риска судам и опасности кораблей, используемых в террористических целях, ИМО начала обширную работу по модификации Конвенции по безопасности жизни на море (SOLAS) 1974 года и созданию нового Кодекса ОСПС. Дипломатическая Конференция ИМО, созванная в декабре 2002 года приняла серию поправок к SOLAS, которые включают новую главу XI-2 по решению вопроса безопасности судов и портовых сооружений.
Положения и Кодекс ОСПС применимы ко всем пассажирским судам, грузовым кораблям, включая высокоскоростные судна 500 GT или больше, и передвижным морским буровым установкам.
С 1 июля 2004 года все такие корабли должны иметь Международные судовые сертификаты безопасности (ISSC), чтобы проявить их соответствие с необходимыми требованиями главы XI-2 SOLAS и Кодекса ОСПС.
Ожидается, что офицеры контроля над состоянием порта рассчитывают найти действующие сертификаты ISSC на таких судах.
Последствия любого несоответствия положениям Кодекса ОСПС ясны - судно не пригодно для плавания.
Определенными мерами контроля являются следующие:
- осмотр корабля;
- задержка корабля (отложить выход в море);
- задержание корабля;
- ограничение деятельности, включая движение внутри порта или высылка корабля с порта.
Постановление 10 главы XI-2 Конвенции SOLAS устанавливает подобное по отношению к портовым сооружениям необходимых судов.
Необходимо, чтобы заключающие контракты Правительства обеспечили следующее:
- осуществлены и одобрены Оценки безопасности портовых сооружений;
- разработаны, рассмотрены, одобрены и применены Планы безопасности портовых сооружений; и
- разработаны меры, необходимые для отражения в Плане безопасности портовых сооружений для различных уровней безопасности, и переданы портовым устройствам.
Вышеназванные постановления ИМО обращены государствам флага судна, что означает, под флагом какого государства плавает судно.
Однако регистры кораблей государства флага и наблюдательные органы могут располагаться далеко от портов, где судно служит. Как правило, это происходит, когда судно плывет под удобным флагом (той страны, которая предоставляет лучшие условия по налогообложению, безопасности и т.п.). Безопасность судоходства, обычно, страдает в таких ситуациях. В 80-е годы прошлого века это стало причиной инициатив по вопросу состояния портов, что привело к заключению Парижского Меморандума о Взаимопонимании о контроле судов государством порта. Позднее последовала другая деятельность по другой области портов, например Токийский протокол.
Все государства, расположенные вокруг Черного моря согласились Меморандумом о Взаимопонимании о контроле судов государством порта. Меморандум был готов для подписания в октябре 2000 года.
Вышеназванная частично применимая в Черном море, аналогичная деятельность по Каспийскому морю еще не определена. Еще не разработана общая концепция, как для Черного моря, так и для Каспийского моря.
Реализуемые в настоящее время Проекты морского обучения охватят обязательное обучение, а Проект по улучшению морских соединений между коридором ТРАСЕКА и TEN будет иметь дело только в Черном море.

3. ОПИСАНИЕ

3.1. Цели

Развитие общей системы управления безопасностью и сотрудничество в области безопасности морских перевозок, предотвращение загрязнения, причиняемых судами в Черном и Каспийском морях состоит из сложного комплекса мер и деятельности. Международная морская организация (ИМО) и различные Конвенции, одобренные в рамках этой организации Объединенных Наций, создают костяк системы всемирной морской безопасности.
Российская Федерация и мореплавательные страны-члены ТРАСЕКА являются интегрированной частью международного морского мира. Хотя это необходимо отметить с некоторым ограничением относительно Каспийского моря, рамки морской безопасности, описанные в предшествующей главе, применяются к ним же в той же степени, без какого-либо исключения. Членство всех стран-бенефициаров в ИМО поддерживает это заявление.
Развитие общей системы управления безопасностью и сотрудничество в области безопасности морских перевозок, предотвращение загрязнения, причиняемых судами в Черном и Каспийском морях является важным компонент региональной системы. Оно является основной предпосылкой предложения безопасных и эффективных услуг для пассажирских и грузовых видов транспорта. Следовательно, страны-бенефициары должны предпринять соответствующие шаги.
Первичная общая задача проекта исходит из Многостороннего Соглашения ТРАСЕКА, статьи 3 "... содействовать международной перевозке пассажиров и товаров..." и "обеспечить безопасность движения, сохранность товаров и охрану окружающей среды". Это также соответствует европейской политике. Для достижения этой общей задачи необходимо разработать общую концепцию. Эта общая концепция должна быть разработана как Генеральный План для развития Общей системы управления безопасностью, акцентирующий как на Черное море, так и на Каспийское море, и соединяющий ведомства, вовлеченные в оценку риска и чрезвычайного положения. Необходимо тесное сотрудничество с заключениями и мерами изучения морского обучения, также как и проект по улучшению морских сообщений.
Это включает ряд конкретных задач:
- создание технические и кадровые предпосылки, с целью соответствия требованиям Конвенций ИМО по безопасности судоходства, безопасности транспорта, включая пассажиров и экипаж, и требования по охране окружающей среды;
- развивать и адаптировать технические и кадровые предпосылки, чтобы соответствовать требованиям контроля судов государством порта в Черном море, также как и в Каспийском море;
- основываясь на морском обучении, модернизировать систему морского образования мореплавателей, с целью выполнить требования Рекомендационного списка ИМО;
- развитие институтов с целью создания устойчивых органов, ответственных за выполнение соответствующих задач;
- постоянное усовершенствование уровня ноу-хау и навыков персонала;
- осваивание уровня развития различных стран-бенефициаров с целью соответствия лучшим международным стандартам.

3.2. Ожидаемые результаты и основные сферы деятельности

Проект разработан, чтобы подготовить почву для большего вовлечения Правительств стран-получателей в следующих международных обязательствах по отношению к международным организациям, таких как ИМО, МОТ и другие, также как и охрана окружающей среды Черного моря и Каспийского моря. Таким образом, проект способствует в то же самое время к приближению закона между бенефициарами и Европейским Союзом в духе Соглашений о Партнерстве и Сотрудничестве.
Проект не только поможет странам-бенефициарам достичь необходимых стандартов относительно морской безопасности, но также имеет отношение к следующим аспектам:
- безопасность для предоставления шанса для других соответствующих улучшений;
- образование и обучение морских офицеров требует развитых средств обучения и потенциала, обеспечивает создание рабочих мест и дополнительный доход, и выплату налогов;
- необходимое инвестирование в оборудование, также как и в человеческий капитал инициирует развитие потенциала;
- необходимо осуществление наблюдение по безопасности и сохранности окружающей среды, хорошо налаженной системы связи;
- разработка необходимых стандартов предоставляет больше шансов для экспорта оборудования по предотвращению загрязнения окружающей среды;
- стимулировать научные исследования и разработки, также как и производство в частном секторе;
- повышение уровня квалификации персонала.
Эти воздействия могут быть приняты как шанс, не само реализующий, но реально существующий, при условии, что Правительства обеспечат реализацию. И, так как морской сектор является глобальной промышленностью, то будет иметь положительное мировое воздействие, путем снижения рисков и опасностей.
Выполнение определенных задач включает следующую последовательность шагов:
- оценка состояния выполнения Конвенций ИМО и соответствующих постановлений, также как и контроля судов государством порта в странах-бенефициарах;
- определение задолженности, пробелов и мер действия, с целью их устранения;
- определение квалификационных нужд персонала;
- оценка институциональных предпосылок для соответствия требованиям, включая квалификацию обучающего персонала;
- подведение итогов по результатам оценки и их распространение в семинаре с участием соответствующих властей стран-бенефициаров;
- разработка плана действий для выполнения соответствующих требований;
- определение инвестиционных нужд для выполнения требований;
- предоставление образовательных и обучающих средств, доступных всем странам-бенефициарам;
- привлечение финансовых средств с целью демонстрации кадровых и физических компонентов институционального развития;
- усваивание различных институциональных структур к самому эффективному уровню.
Особое внимание должно придавать общей связи вовлеченных властей в каждой стране. Должны разрабатываться Планы Управления риском и чрезвычайных ситуаций на национальном уровне, с тесными узами с соседними странами. В случаях необходимости каждое Управление торгового флота, Администрация порта, Линейное Судоходство и судовладельцы должны знать, что делать и кого проинформировать на национальном и международном уровне. Оборудование для спасательных операций и охраны окружающей среды и их наличие должны быть перечислены, и эта информация должна быть доступна не только на национальном уровне, но также и на международном уровне.
Эти шаги меры по реализации проекта требуют безукоризненного подхода, так как эти меры направлены на различные власти и институты. Это может также зависеть от различных управленческих структур разных стран-бенефициаров. По крайней мере, меры должны быть направлены на:
- администрацию морского порта и капитана порта;
- морские инспекции, ответственные за безопасность судоходства;
- морскую полицию или полицию по вопросам экологии, ответственных за охрану окружающей среды;
- административные и правоохранительные службы, вовлеченные в повышении уровня морской безопасности (таких, например, как пограничные и таможенные службы);
- власти, издающие книги мореплавателям и удостоверяющие квалификацию матросов;
- институты морского образования и обучения.
Этот список должен быть завершен во время начальной фазы проекта и требует уточнения с заключениями Проекта морского обучения и морских соединений.

3.3. Заинтересованные стороны

Как можно определить из предыдущих глав, основными заинтересованными сторонами проекта являются:
- министерства транспорта, коммуникации, окружающей среды и внутренних дел, общие бенефициары проекта, и также ответственные за разработку транспортной политики и морской безопасности;
- администрация морского порта, капитан порта и морская инспекция, приверженные получить "ноу-хау" относительно управления безопасностью;
- линейное судоходство - эффективное управление безопасностью повысит их привлекательность для клиентов и их рыночную позицию;
- таможенные и миграционные Службы: приверженные эффективному управлению безопасностью;
- программа TRACECA извлечет выгоду из более безопасного морского транспорта и морских портов;
- Организация сотрудничества и безопасности в Европе (ОБСЕ): ОБСЕ содействует облегчению торговли и транспорта, также как и экономической и экологической безопасности;
- международные Финансовые Институты: повысится кредитоспособность бенефициаров;
- Национальные Координационные Бюро (НКБ): Национальное Координационное Бюро ответственно за сотрудничество между странами-партнерами и ЕС;
- транспортные операторы, деловое сообщество в регионе и транспортные клиенты, которые получат безопасный морской транспорт.

3.4. Риски и предположения

3.4.1 Риски

- Нарушение последовательности в процессе принятия решений в некоторых странах региона на уровне бенефициара;
- недостаток или отсутствие сотрудничества между странами-бенефициарами;
- противоречащие интересы между различными объектами в странах вообще, и на национальном уровне, в частности;
- отсутствие общих целей и приоритетов в транспортном секторе стран;
- неподходящая правовая структура и отсутствие управленческого потенциала.
Эти риски должны быть минимизированы путем использования уже действующих механизмов сотрудничества между ключевыми заинтересованными сторонами в транспортном секторе соседних государств и с ЕС.

3.4.2 Предположения

- Политическое преемство и стабильность в странах;
- готовность властей морского сектора установить открытый диалог по текущей организации управления морской безопасностью в их странах;
- готовность и способность государственных компаний внедрить требования морской безопасности в практическом плане;
- правительства продолжают проводить политику региональной интеграции и обеспечивают жизнеспособную и безопасную морскую перевозку;
- приверженность бенефициаров и партнеров проекта сотрудничать во всей соответствующей деятельности, рассматриваемой в рамках определенных целей проекта;
- свободный доступ к необходимой информации и данным;
- наличие и преемство штата сотрудников;
- соответствующее предоставление необходимой квалификации.

3.5. Необходимые Условия

Готовность бенефициаров начать реализацию проекта будет выражено в соответствующих Заявлениях об одобрении. Это входит в обычную практику Европейской Комиссии получить Заявление об одобрении проекта до начала реализации проекта. Если таковое невозможно, соответствующая страна-бенефициар будет исключена, а бюджет соответственно будет сокращен.

3.6. Смежные вопросы

Проект разработан, чтобы подготовить почву для повышенного участия частного сектора, и таким образом, видоизменить роль вовлеченных Правительств по отношению к политике и регулятивным функциям в предоставлении услуг в морском секторе. Проект будет иметь определенное воздействие на улучшение производительности путем введения справедливого правления, что повлечет за собой, среди прочих аспектов, вопросы сокращения бедности и экологическая устойчивость. В дополнение, лучшие практики в морском секторе должны привести к улучшенному исполнению последнего, и таким образом, содействовать интеграции морской части программы ТРАСЕКА в цепь глобальных поставок.

4. ВОПРОСЫ РЕАЛИЗАЦИИ

4.1. Метод реализации

Реализация будет осуществляться Европейской Комиссией путем централизованного управления.

4.2. Бюджет и календарь

Предусмотренный бюджет проекта в 3.5 миллиона евро предоставляется в форме одного или более контрактов на предоставление услуг. Проект соответствует многолетней Индикативной Программе ТАСИС на 2004-2006 годы, график его реализации действует в соответствии с графиком реализации Программы Действий на 2006 год.
Вклад бенефициаров состоит в предоставлении штата сотрудников-партнеров, необходимых данных и информации.
Намеченная продолжительность проекта составляет 24 месяцев, и реализация начнется приблизительно через год после подписания Финансового Соглашения.

4.3. Процедуры закупок и присуждения грантов

Все контракты, осуществляющие Финансовое Соглашение должны быть сданы и осуществлены в соответствии с процедурами и стандартными документами, установленными и опубликованными Комиссией для осуществления внешней деятельности, которые остаются в силе во время старта данной процедуры.
Вся смета программы должна соответствовать процедурам и стандартным документам, установленным Комиссией, которые остаются в силе во время принятия сметы по данной программе.

4.4. Проведение мониторинга

Регулярный мониторинг станет непрерывным процессом, как части ответственности Комиссии. Проект будет проверяться мониторинговой службой ТАСИС, и Европейская Комиссия тесно проследит за ходом реализации проекта. Также должен быть осуществлен контроль внешнего влияния со стороны независимых консультантов, нанятых напрямую Комиссией в соответствии с правилами и процедурами ЕК по специально разработанным Техническим Заданиям. Ключевые индикаторы для измерения прогресса будут разработаны во время начальной фазы проекта.

4.5. Оценка и аудит

Оценки (среднесрочная, заключительная, по факту) и меры по аудиту являются неотъемлемой частью структуры контракта с отобранным подрядчиком. Внешняя оценка и аудит могут быть проведены со стороны независимых консультантов, нанятых напрямую Комиссией в соответствии с правилами и процедурами ЕК по специально разработанным Техническим Заданиям.

КРАТКОЕ ОПИСАНИЕ ПРОЕКТА 6

Наименование	Создание "Морских магистралей" на Черном и Каспийском морях
Общая стоимость	2 500 000 евро
Метод предоставления помощи	Метод реализации проекта - Централизованное управление
Код DAC	21040	Сектор	Транспорт

1. ОБОСНОВАНИЕ

1.1. Стратегические рамки

С момента независимости стран СНГ, снизился темп роста их национальных экономик, что значительно повлияло на бюджет, выделяемый транспортной инфраструктуре. Транспортное перемещение зависело, и все еще сильно зависит от железнодорожного транспорта, но в тех странах движение грузов другим транспортом устойчиво растет. Однако наблюдается низкий уровень сотрудничества среди транспортных операторов для укрепления смешанной транспортировки. Нет необходимого уровня участия частного сектора в предоставлении транспортных услуг и инфраструктуры в некоторых странах.
Необходимо улучшить транспорт в более эффективной манере, чтобы содействовать торговле и транспорту в регионе. Кроме улучшений в инфраструктуре, рынку грузового транспорта необходимо эффективное материально-техническое обслуживание со стабильными рамками условий. Концепция "Морских магистралей" является идеальным инициатором и содействием таких улучшений.
Улучшение технических стандартов в соответствии с международными стандартами и установка межмодальных сетей являются некоторыми важными предпосылками оптимизации грузовых потоков (импорт, экспорт, транзит) с целью обеспечения будущего соединения транспортной сети стран СНГ с трансевропейскими сетями ЕС и его расширения, как предложено группой высокого уровня. Развитие законодательных рамок дополнительно вышеуказанным стандартам и центры материально-технического обеспечения могло облегчить создание привлекательной и предсказуемой окружающей среды для потенциальных инвесторов, в особенности на основе Общественно-частных структур партнерства.
Межгосударственная программа ТАСИС ТРАСЕКА выражает развитие транспортного коридора на западно-восточном направлении, соединяя Панъевропейские транспортные коридоры и области (ТС) и Центральную Азию через Кавказ, как одну из своих приоритетных задач. Белая книга Европейской Комиссии - "Европейская транспортная политика на 2010 год: время решить" ставит вопросы в транспортном секторе на будущее. Соединение видов транспорта является одним из тех вопросов, в особенности побуждающей задачей является эффективное соединение морских, внутренних водных путей и железных дорог. Развитие "морских магистралей" также упоминается в Белой книге.
Необходимо организовать движение груза в более эффективной манере с целью содействия торговле и транспорту в регионе и интеграции стран СНГ в мировую экономику путем соединения видов транспорта.
Таким образом, этот проект соответствует Стратегии ТАСИСа на 2002-2006 годы, Индикативной программе по Центральной Азии на 2004-2006 годы, Стратегии Европейской Политики добрососедства, и напрямую связан с Белой книгой (Европейской транспортной политикой на 2010 год: время решить) и Декларация тысячелетия ООН для окруженных сушей и транзитных развивающихся стран, в особенности в области эффективной операционной совместимости различных видов транспорта, содействие международной торговле и транспорту.
Проект также полностью соответствует Бакинской Транспортной Конференции, проведенной в Баку, Азербайджане 14 ноября 2004 года.

1.2. Полученные уроки

Полученные уроки из предыдущих проектов ТАСИС в регионе СНГ предполагают, что рациональное освоение ресурсов и положительный эффект масштаба требуют концентрации на ограниченном количестве приоритетов в рамках реализации проекта. Так как уже замечено высокое участие ЕК посредством различных бюджетных линий в содействии торговли и транспорту в регионе, этот проект сформирует последующий этап работ к региональной интеграции и усилит текущие и предыдущие усилия проектов и программ ТАСИС. Проект направлен на концепцию транспортировки, что является новой для большинства стран СНГ. Таким образом, деятельность должна быть особенно приспособлена потребностям, как страны, так и региона. В то же самое время, это должно помочь оптимизировать взаимоотношения стран СНГ с Европой, с использованием современных методов и опытов. Опыт показывает, что эти балансы должны быть внимательно обсуждены, до того, как давать практические рекомендации, выделяя конкретные преимущества странам-бенефициарам от региональных улучшений.
По морским магистралям, в основном, перевозят груз на короткие расстояния. В Европейском Союзе перевозки на малые расстояния составляют приблизительно 41 % движения товаров, что постоянно возрастает. В плане энергопотребления водный транспорт гораздо эффективнее по сравнению с другими видами транспорта. С таким же потреблением топлива вес перевозимого груза минимум на 2.5 раза выше. Это также имеет положительное воздействие в экологическом отношении - меньше топливо, меньше загрязнение. Контейнерные судна для глубоких вод, речные и мореходные корабли, паромы класса RoRo для перевозки грузовых машин и железнодорожные паромы являются типичными кораблями морских магистралей. Паромы класса RoRo эффективны на короткие расстояния и помогают обойти перегруженные дороги и преодолеть трудные пересечения границ. Полученные опыты с железнодорожными паромами при пересекаемых водах Балтийского моря с целью соединения с железнодорожными системами, короткое морское передвижение между Северным и Балтийским морями, также как и в области Средиземноморья предоставляют основательные причины для реализации концепции "морских магистралей". Северные европейские порты по ряду Гамбурга, Антверпена соединены с крупными внутренними водными путями. Значительная часть груза, прибывающая или отбывающая из этих портов, загружается из морских судов в речные судна, и наоборот. Для некоторых торговых суден, например Балтийского моря/реки Рейн используются морские и речные паромы. Речные системы Дуная и Днепра, вытекающие в Черное море наилучшим образом подходят для смешанного обслуживания и "морских магистралей". В Каспийском море, железнодорожные паромы соединяют порты Баку, Актау и Туркменбаши на регулярной основе.
В особенности, в контейнерной перевозке вспомогательные службы очень успешно осуществляются между портами Средиземноморья, портами Северного и Черного морей, также как и между портами Северного моря и Балтийских портов. Материально-техническая концепция основных операторов в мире основана на контейнерных судах, которые становятся все больше и больше. В начале 90-х среднее контейнерное судно могло перевозить около 2 500-3 000 TEU ¹ , а 10 лет спустя размер корабля почти удвоился. В следующие годы на основных маршрутах перевозки, будут управляться корабли от 12.000 и больше TEU. концепция этих контейнерных операторов расположена только на немногих портах в каждом материке как концентратор, которые обслуживают другие порты перегрузками. С этих портов вспомогательные корабли, речные баржи, железнодорожные или дорожные средства передвижения осуществляют точные поставки. Необходимо использовать этот опыт с целью оптимизации движения в Черном море и Каспийском море.
Однако опыт показывает, что это может действовать полностью в международных масштабах, только в случае тесного сотрудничества между властями каждой страны Черного моря и Каспийского моря. Должны быть интегрированы не только операторы и товароотправители, но также и Морская и Портовая администрация и Таможенные власти.
______________
¹ TEU - Twenty-foot Equivalent Unit - единица измерения, равная объему, занимаемому стандартным 20-футовым контейнером. Используется в подсчете вместимости контейнеровозов или места хранения контейнеров (прим. переводчика)

1.3. Дополнительные сферы действий

Инициатива морских магистралей для ЕК направлена не только на продвижение отдельно морского транспорта, но также на эффективную интеграцию соединения морских путей с наземными, в особенности, железную дорогу, и повысить уровень смешанности. Поэтому, морские магистрали стали инструментом для смешанных морских коридоров Европы, которые будут использовать перевозку груза на короткие расстояния и морские порты, как необходимую инфраструктуру. ЕК допускает, что морские магистрали станут качественными морскими соединениями в отношении предоставлении услуг и инфраструктуры, что позволит смешанному морскому транспорту решить большую долю текущих проблем.
Проект должен учесть достижения проекта Морского обучения, реализация которого осуществилась в рамках Регионального Транспортного бюджета в 2005 году, программой ТРАСЕКА. Соответствующим проектом содействия ЕК, который должен дополнить стремления данной инициативы, является Управление морской безопасностью.
Другим проектом, имеющим отношение к реализации настоящего проекта, является Улучшение морских соединений между коридором ТРАСЕКА и коридорами ТЕС (Транс европейских сетей) для Болгарии, Грузии, Румынии, Турции и Украины. Предложенный проект должен также основать свою деятельность, учитывая достижения проекта по укреплению морских соединений.
Реализация данного проекта должна быть скоординирована посредством программы ТРАСЕКА, которая за последние 13 лет оказалась серьезным и надежным партнером в реализации программы сотрудничества ЕК в транспортном секторе в регионе. ТРАСЕКА действительно является активной и хорошо организованной программой, полностью поддерживаемой странами-участниками, которые подтвердили свой вклад финансирования административным расходам Постоянного Секретариата.
Результатом программы ТРАСЕКА стало тесное сотрудничество и диалог среди правительственных органов. Программа также способствовала развитию транспортных вопросов на региональном масштабе в Центральной Азии, также как и на Кавказе и Восточной Европе. На основе положительных предыдущих результатов, этот проект будет реализован на региональном уровне, а его задачи будут соответствовать приоритетам всех вовлеченных стран. Более того, реакции стран ТРАСЕКА к региональным программам ТАСИС были в целом положительные, что образовывает полезную основу, на которой можно построить и углубить сотрудничество между странами и с ЕС.

1.4. Координация деятельности доноров

В силу новизны концепции морских магистралей участие международного донора и международной финансовой организации, в основном, осуществляется косвенно. Уровень решения вопросов морской безопасности в бассейне Каспийского моря относительно низкий, чем в бассейне Черного моря. Вмешательство ЕК прокладывает дорогу в отношении введения концепции морских магистралей в этой области мира.
Потенциальный подрядчик должен сообщить основным донорам о своей деятельности и предоставить заинтересованным партнерам развития информацию текущей деятельности по проекту. Также важно, чтобы Постоянный секретариат ТРАСЕКА вовлечен в процесс, и его ресурсы используются с целью содействия координации доноров потенциального подрядчика.

2. СТРАНОВОЙ/РЕГИОНАЛЬНЫЙ КОНТЕКСТ

2.1. Политика сотрудничества страны-бенефициара

Бенефициарами проекта являются страны СНГ, включая страны, подписавшие Основное многостороннее соглашение (ОМС) о международном транспорте по развитию коридора Европа-Кавказ-Азия (ТРАСЕКА), подписанного в Баку 8 сентября, 1998 года. Одним из основных приоритетов ОМС является интеграция региона в международный рынок путем улучшения и расширения торговли и транспорта посредством:
- содействия в развитии экономических отношений, торговых связей и транспортных сообщений в Европе, в регионе Черного моря и Азии;
- обеспечения доступа к мировому рынку дорожного, железнодорожного транспорта и коммерческой навигации;
- обеспечения безопасности движения, безопасности груза и защиты окружающей среды;
- гармонизации транспортной политики и правовой структуры в транспортной области;
- создания равных условий для конкуренции транспортных операций.
Концепция "морских магистралей", в основном, акцентирована на морском секторе, включая порты и средства отгрузки. Страны-бенефициары имеют различные структуры в транспортном секторе. Информацию о современных структурах наилучшим образом можно получить через сеть Постоянного Секретариата Межправительственной комиссии ТРАСЕКА и его Постоянных представителей в странах.
Так как со стороны ответственных Министерств транспорта есть четкая приверженность по реализации проекта в соответствующих странах-получателях, и так как отправители грузов на различных семинарах и конференциях в регионе выразили необходимость в улучшении материально-технического обслуживания, даны самые важные предпосылки успешной реализации проекта.
Тем не менее, соответствие с соответствующими международными стандартами и приближение к законодательству ЕС по морской безопасности являются предпосылкой для тех стран СНГ, которые будут вовлечены в данный проект морских магистралей.

2.2. Секторный контекст

"Морские магистрали" и связанные смешанные транспортные средства позволят странам СНГ иметь более легкий доступ к мировым рынкам. Это регулярно приводит к значительному сокращению транспортного времени и расходов, и таким образом, уменьшению доли стоимости транспортировки в общей цене товаров. Дополнительно, в регионе ожидаются новые инвестиционные возможности, и Европейская индустрия грузоперевозок высоко приветствует эти возможности.
Более того, необходимо отметить, что эти перевозки имеют низкое отрицательное воздействие на всю окружающую среду.

3. ОПИСАНИЕ

3.1. Цели

Общей задачей проекта является содействие торговле и транспорту посредством улучшения материально-технического потенциала, операционной совместимости и смешанных видов транспорта, и таким образом, развития современных эффективных "морских магистралей", связующих страны СНГ с Европой и мировым рынком.
Конкретной задачей проекта является разработка жизнеспособной в экономических и финансовых условиях, технически осуществимой, экологически и институционально стабильной концепции для смешанного транспорта с акцентом на включение речных систем и морей в эту концепцию.

3.2. Ожидаемые результаты и основные сферы деятельности

Предполагаемые результаты таковы:
1. интеграция изучений речных систем и портов и структуры внутренних земель стран-бенефициаров в общую смешанную сеть:
- действительное сообщение на речных системах, в особенности в речной системе Дунай (включая систему канала), также как в системе Днепр;
- структура тарифов сообщений, предоставляемых на реках;
- возможности интеграции речных сообщений в смешанные соединения на Черном море;
- действительное сообщение паромов типа Ro-Ro для грузовых машин и железнодорожных вагонов, как на Черном, так и на Каспийском море;
- структура тарифа сообщений паромов типа Ro-Ro, как на Черном, так и на Каспийском море;
- возможности интеграции этих сообщений в новые смешанные сообщения;
- внутренние соединения портов в связи с разработкой смешанных сообщений;
- оценка состояния парков речного транспорта, флота глубоких морей (паромы RoRo и железнодорожные паромы) речные корабли, выходящие на море;
- оборудование терминалов (наземные и морские порты), включая оборудование по обработке груза;
- складские сооружения, включая охлаждаемый вагон или оборудование для контроля температуры;
- документы, используемые для речного, глубоководного морского, наземного транспорта у Черного и Каспийского морей;
- возможности связи между смешанными центрами;
- используемое Оборудование и стандарты.
2. Краткосрочная и среднесрочная Программа Действия для улучшения технических условий смешанных соединений, инфраструктуры и средств вышестоящих структур, включая модернизацию терминалов, флотов, оборудования, каналов связи и стандартов для текущих соединений и возможных новых соединений. Так как имеются средства для улучшения оборудования и программного обеспечения, должна быть включена оценка срочно необходимого оборудования или стандартного программного обеспечения.
3. Рекомендации по предпринимаемым мерам для установления или модернизации смешанных сообщений и/или сетей "морских магистралей" в рамках региона Черного моря и Каспийского моря, и в целях привлечения частных инвестиций, например:
- привлечь судовладельцев с целью сбора необходимого оборудования в регион Черного Каспийского морей;
- убедить транспортные компании и линий судоходства в реализации "морских магистралей", как части смешанных сообщений;
- выдвинуть идеи линейных сообщений с регулярными заходами в порты и наземные соединения с целью поддержать смешанные сообщения;
- подчеркнуть использование стандартных документов и процедур.

3.3. Заинтересованные стороны

Основными заинтересованными сторонами проекта являются:
- министерства транспорта, Кабинеты министров, Администрации морского порта и Управления флотом, Транспортные ассоциации и ассоциации транспортных коммуникаций Азербайджана, Болгарии, Грузии, Казахстана, Румынии, Турции, Туркменистана и Украины являются основными бенефициарами проекта, а также ответственными за разработку транспортной политики и транспортной инфраструктуры;
- железнодорожные и транспортные ведомства стран-бенефициаров, так как они должны установить надежные наземные соединения;
- судоходные компании (глубоководные моря и реки), так как они могут воспользоваться новыми транспортными соединениями и сообщениями;
- таможенные власти стран-бенефициаров, так как они могут извлечь выгоду от предоставления эффективных таможенных услуг и получения доходов от хранения нерастаможенных товаров;
- порты, они могут воспользоваться осуществляемым новым смешанным обслуживанием;
- программа ТРАСЕКА, основываясь на положениях ОМС, намерена содействовать торговле в регионе. ТРАСЕКА акцентирована на транспорте;
- налоговые власти и Международный Валютный Фонд (МВФ) заинтересованы в дополнительных источниках сбора налогов;
- Всемирный Банк (ВБ) в основном, направлен на содействие торговле, как средство сокращения бедности;
- Национальные Координационные Бюро (НКБ), которые ответственны за сотрудничество между странами-партнерами и ЕС;
- транспортные и контейнерные операторы, деловое сообщество в регионе извлекут выгоду от более эффективной работы и материально-технического обслуживания, а также от усовершенствованной инфраструктуры сети транспортных узлов.

3.4. Риски и предположения

3.4.1. Риски

- Политическая нестабильность в некоторых странах-бенефициарах;
- недостаток сотрудничества между странами-бенефициарами на уровне через весь регион;
- различные правовые и организационные основы властей вовлеченных бенефициаров;
- правила и Постановления являются предметом вариаций и интерпретации.
Эти риски должны быть минимизированы путем использования уже функционирующих механизмов сотрудничества между ключевыми транспортными заинтересованными сторонами соседних стран и с ЕС.

3.4.2. Предположения

- Продолжительность на уровне принятия решений в странах-бенефициарах;
- устойчивость в общих региональных приоритетах, способствующие применению концепции морских магистралей;
- существенный уровень понимания между властями, ответственными за различные виды транспорта с целью содействия внедрению и применению концепции морских магистралей.

3.5. Необходимые условия

Готовность бенефициаров начать реализацию проекта будет выражено в соответствующих Заявлениях об одобрении. Это входит в обычную практику Европейской Комиссии получить Заявление об одобрении проекта до начала реализации проекта. Если таковое невозможно, соответствующая страна-бенефициар будет исключена, а бюджет соответственно будет сокращен.

3.6. Смежные вопросы

Проект разработан, чтобы подготовить почву для смешанной деятельности в транспортном секторе, что подразумевает общее положительное воздействие на окружающую среду, а также для интеграции стран в мировую экономику. Повышенное участие частного сектора, и таким образом, изменение роли вовлеченных Правительств по отношению к политике и регулятивных функций в предоставлении материально-технического обслуживания также будет одним из результатов данного проекта.

4. ВОПРОСЫ РЕАЛИЗАЦИИ

3.7. Метод реализации

Реализация будет осуществляться Европейской Комиссией путем централизованного управления.

3.8. Бюджет и календарь

Предусмотренный бюджет проекта в 2.5 миллиона Евро предоставляется в форме одного или более контрактов на предоставление услуг. Проект соответствует многолетней Индикативной Программе ТАСИС на 2004-2006 годы, график его реализации действует в соответствии с графиком реализации Программы Действий на 2006 год.
Вклад бенефициаров состоит в предоставлении штата сотрудников-партнеров, необходимых данных и информации.
Намеченная продолжительность проекта составляет 24 месяцев, и реализация начнется приблизительно через год после подписания Финансового Соглашения.

3.9. Процедуры закупок и присуждения грантов

Все контракты, осуществляющие Финансовое Соглашение должны быть сданы и осуществлены в соответствии с процедурами и стандартными документами, установленными и опубликованными Комиссией для осуществления внешней деятельности, которые остаются в силе во время старта данной процедуры.
Вся смета программы должна соответствовать процедурам и стандартным документам, установленным Комиссией, которые остаются в силе во время принятия сметы по данной программе.

3.10. Проведение мониторинга

Регулярный мониторинг станет непрерывным процессом, как части ответственности Комиссии. Проект будет проверяться мониторинговой службой ТАСИС, и Европейская Комиссия тесно проследит за ходом реализации проекта. Также должен быть осуществлен контроль внешнего влияния со стороны независимых консультантов, нанятых напрямую Комиссией в соответствии с правилами и процедурами ЕК по специально разработанным Техническим Заданиям. Ключевые индикаторы для измерения прогресса будут разработаны во время начальной фазы проекта.

3.11. Оценка и аудит

Оценки (среднесрочная, заключительная, по факту) и меры по аудиту являются неотъемлемой частью структуры контракта с отобранным подрядчиком. Внешняя оценка и аудит могут быть проведены со стороны независимых консультантов, нанятых напрямую Комиссией в соответствии с правилами и процедурами ЕК по специально разработанным Техническим Заданиям.

КРАТКОЕ ОПИСАНИЕ ПРОЕКТА 7

Наименование	Расширенное энергетического сотрудничества со странами СНГ в областях электроэнергетики и эффективного использования энергии
Общая стоимость	Вклад ЕК: 11 000 000 евро
Метод предоставления помощи	Метод реализации проекта: - Компонент 1 (1.5 миллионов евро) - централизованное управление - Компонент 2 (9.5 миллионов евро) - централизованное управление
Код DАС	23010	Сектор	Энергетика

1. ОБОСНОВАНИЕ

1.1 Стратегические рамки

Бакинская Министерская Конференция по "Сотрудничеству в сфере энергетики между Европейским Союзом (ЕС) и странами прибрежных регионов Каспийского моря и соседних стран", проводившаяся в ноябре 2004 года, открыла двери расширенному сотрудничеству в области энергетики между ЕС и странами прибрежных регионов Каспийского моря, а именно, Азербайджаном, Ираном, Казахстаном, и Российской Федерацией, также как и соседними странами Армении, Грузии, Кыргызстаном, Молдовой, Турцией, Украиной и Узбекистаном.
Заключения этой Конференции признали важность дальнейшего развивающего сотрудничества в области энергетики, с намерением:
1. приближение в этих странах правовых и технических стандартов к европейским и международным стандартам, чтобы подготовить почву для создания интегрированного энергетического рынка в соответствии с европейскими, также как и международными правовыми и регулятивными рамками (как для сектора газа, так и для электричества);
2. повышение безопасности и сохранности энергоснабжения посредством:
a. модернизация существующей инфраструктуры;
b. замена старой и опасной инфраструктуры энергоблока, такой как атомной электростанции Медзамор, для экологически безвредной инфраструктуры производства электроэнергетики;
c. развитие новой инфраструктуры, в особенности, межсетевое соединение;
d. применение современной системы контроля их деятельности;
3. улучшения управления энергоснабжением и спросом; и
4. продвижение финансирования коммерчески и экологически жизнеспособных энергетических проектов, представляющих взаимный интерес, устанавливается согласно предопределенным критериям.
Проект предусматривает цели для увеличения поддержки ЕК в стратегических областях сотрудничества, упомянутых выше, с особенным акцентом на гармонизацию стандартов электричества и на продвижение мер эффективности использования энергии в секторах промышленности и домашнего хозяйства.

1.2 Полученные уроки

Повышение цен на нефть и газ в течение 2005 года и начало 2006 года еще раз подчеркнули интерес в поддерживающих близких отношениях в области энергетического сотрудничества между странами региона, также как и между ними и ЕС. Интерес также подчеркнут в соединительных энергетических сетях, и в снижении требований по энергоснабжению посредством улучшенного управления в сторону спроса и повышенной эффективности использования энергии.

1.3 Дополнительные сферы действий

Национальный проект ТАСИС направлен на решение вопроса гармонизации стандартов электричества в Российской Федерации.

1.4 Координация деятельности доноров

Проект примет во внимание текущие, а также запланированные инициативы, как со стороны двунаправленных доноров, так и кредитных институтов (Всемирный Банк, ЕБРР, ЕИБ) в регионе в аналогичной области. Будет обеспечиваться последовательность Национальным Программам ТАСИС, в особенности в отношении мер институционального развития и правового приближения.

2. СТРАНОВОЙ/РЕГИОНАЛЬНЫЙ КОНТЕКСТ

2.1 Политика сотрудничества страны-бенефициара

Расширенное сотрудничество в области энергетики между ЕС, странами региона Черного и Каспийского морей и их соседними странами признано как в обоюдных интересах для стран-потребителей, производителей и транзитных стран. При условии, дополнительно, улучшения координации энергетических политик, ожидается получение положительного влияния на мобилизацию инвестиций от национальных властей и от сообщества доноров, включая международные финансовые институты.
В рамках Европейской Политики Добрососедства, эти страны должны, в ближайшем будущем, иметь свою долю во внутреннем рынке ЕС, усиленных перспектив для экономической интеграции, также как и расширенные возможности политического сотрудничества. Проект поможет реализовать эти цели.

2.2 Секторный контекст

Региональная Программа ТАСИС до сих пор концентрировала, в основном, свои действия по сотрудничеству в области энергетики на секторах нефти и газа. Национальные программы также осуществляли деятельность в ограниченном объеме. Однако, Региональная Программа Сотрудничества ТАСИС на 2004-2006 годы обеспечивает рамки для более обширной деятельности, в особенности, гармонизации с европейскими стандартами и правилами, с целью облегчения торговых потоков и избежать барьеров, а также решить вопросы аспектов безопасности, также как и воздействие на окружающую среду и здоровье. Приверженность стран СНГ в рамках международных и региональных конвенций и соглашений также доказывают эти приоритеты.
Что же касается второго компонента проекта, расточительность энергии производит ненужные расходы на энергию в контексте быстро растущих цен. Повышенное эффективное энергопотребление должно способствовать снижению счетов на энергию и уменьшению зависимости большинства заинтересованных стран от импортируемого ископаемого топлива. Пока есть огромная потребность в инвестициях в развитии и модернизации инфраструктуры, ограниченные средства ТАСИС не могут быть использованы в целях прямых инвестиций. Соответственно, они должны быть направлены на продвижение модернизации и реформы в энергетическом секторе, усиливая, где уместно, инвестирование международных финансовых институтов и продвигая участие частного сектора.

3. ОПИСАНИЕ

3.1 Цели

3.1.1 Общие цели

Основными задачами проекта являются снижение энергозависимости и повышение надежности энергоснабжения в рассматриваемых странах (см. пункт 3.3 ниже) путем улучшения перспективы для интеграции энергетических рынков, посредством гармонизации стандартов электричества, и продвижения эффективности энергопотребления в секторах промышленности и домашнего хозяйства соответствующей поддержкой инвестициями международных финансовых институтов.

3.1.2 Конкретные цели

Компонент 1: Гармонизация стандартов электроэнергетики
Конкретные задачи, решаемые в рамках этого компонента:
- достигнуть общего понимания обоснования и потребности совместной гармонизации технических стандартов в секторе электричества;
- разработать стратегию гармонизации технически стандартов и практик в секторе электричества вне рамок национальных политик и поддержать ее принятие, принимая во внимание деятельность, предусмотренную Национальным Планом Действий в рамках Европейской Политики добрососедства (для стран Восточной Европы и Кавказа);
- определить среднесрочный План действий для достижения согласованных технических стандартов и практик, включая пакет правовых мер, инициируемых национальными властями для принятия согласованных технических стандартов;
- повысить осведомленность стандартов, правил и задач внутреннего рынка электричества ЕС;
- помочь в установлении соответствующих механизмов на подрегиональном уровне для содействия широкому использованию и выполнению правил и стандартов внутреннего рынка электричества ЕС.

Компонент 2: Идентификация и продвижение инвестиций для эффективности энергопотребления
Конкретными задачами этого компонента (реализация которого будет возложена на ЕБРР, в свете его достижений в данной области) являются:
- повысить осведомленность преимуществ и возможностей эффективности энергопотребления в рассматриваемых странах;
- пробивать путь устойчивым инвестиционным проектам эффективности энергопотребления, учреждая кредитные линии в соответствующих местных банках и предоставление технических, финансовых, правовых и экологических знаний потенциальным бенефициарам (где уместно, в секторах промышленности и домашнего хозяйства);
- поддержать эффект распространения в банковском, промышленном и хозяйственном секторах.

3.2 Ожидаемые результаты и основные сфера деятельности

Компонент 1: Гармонизация стандартов электроэнергетики
Ожидаемыми результатами данного компонента проекта являются следующие:
- совместное понимание обоснования и потребности гармонизации технических стандартов в секторе электричества с европейскими стандартами в рассматриваемых странах;
- разработанная и согласованная подрегиональная стратегия (в Восточной Европе, на Кавказе и Центральной Азии) гармонизации технически стандартов в секторе электричества вне рамок национальных политик в соответствии с правилами и стандартами внутреннего рынка электричества в ЕС;
- разработанные и согласованные среднесрочные Планы действий для достижения согласованных технических стандартов и практик;
- повышенная осведомленность стандартов, правил и информации о нормах ЕС в секторе электроэнергии, среди вовлеченных заинтересованных сторон;
- подготовлен пакет правовых мер по техническим стандартам для национальных властей рассматриваемых стран.

Компонент 2: Идентификация и продвижение инвестиций для эффективности энергопотребления
Ожидаемыми результатами данного компонента проекта являются следующие:
- проведены предварительные изучения по идентификации в этих странах СНГ, которые могут потенциально соответствовать для выполнения мер эффективности энергопотребления;
- обговорены правовые и финансовые условия с местными банками для установления кредитных средств, при условии предварительного одобрения этих согласований со стороны ЕК;
- разработаны кампании по повышению осведомленности и маркетинга о преимуществах эффективности энергопотребления в целевых областях;
- начаты переговоры с представителями промышленности и другими заинтересованными сторонами о принятии мер эффективности энергопотребления и запуска соответствующих инвестиций;
- проведены аудиты по эффективности энергопотребления во многих фирмах (и по возможности, в многоквартирных домах и частных дворах), на основе подписания предварительных соглашений;
- проведены заключительные технические и управленческие подтверждения, до выплаты средств банками, участвующими в проекте и эффективный запуск инвестиций;
- реальные и количественные сбережения/сокращения энергии в выбросах парникового газа;
- данные по проекту опубликованы и широко распространены.

3.3 Заинтересованные стороны

Компонент 1: Гармонизация стандартов электроэнергетики
Рассматриваемые страны включают: Азербайджан, Армению, Беларусь, Грузию, Кыргызстан, Казахстан, Молдову, Таджикистан, Туркменистан, Украину и Узбекистан. Действуя от имени каждой из этих стран, партнерами по проекту являются Министерство Энергетики и/или Национальные Государственные Агентства, ответственные за установление и мониторинг за реализацией норм и стандартов в секторе электроэнергии.

Компонент 2: Идентификация и продвижение инвестиций для эффективности энергопотребления
На основе предварительных рыночных исследований от ЕБРР, рассматриваемые страны включат: Украина и Молдова.

3.4 Риски и предположения

Успех проекта будет зависеть от выполнения следующих условий:
- демонстрированная готовность стран-бенефициаров расширить сотрудничество в области энергии, адаптировать их стандарты электроэнергии, преимущественно в соответствии с европейскими стандартами, и проявить интерес в эффективности энергопотребления;
- позитивный подход банковского сектора к развивающему сотрудничеству с ЕБРР;
- существенный уровень цен на энергоносители, чтобы оправдать и получить выгоду от инвестиций на эффективность энергопотребления;
- способность ЕК и ЕБРР достичь соглашения по способу реализации проекта (компонент 2);
- интерес целевых секторов - промышленности и сектора строительства/хозяйства в инвестициях эффективности энергопотребления.

3.5 Необходимые условия

Компонент 1 - явно выраженное соглашение стран-участниц работать в секторе электроэнергии с региональной перспективой, по направлению предусмотренного проекта.
Компонент 2 - достигнуто согласие между ЕК и ЕБРР в отношении метода реализации проекта и запланированных правовых и финансовых соглашений с местными банками.

3.6 Смежные вопросы

Добросовестное управление	X
Интеграция в мировую экономику	X
Окружающая среда	X

4. ВОПРОСЫ РЕАЛИЗАЦИИ

4.1 Метод реализации

- Компонент 1 - Гармонизация стандартов электроэнергетики - централизованное управление.
- Компонент 2 - Идентификация и продвижение инвестиций для эффективности энергопотребления - централизованное управление, путем присуждения гранта ЕБРР, без объявления конкурса заявок.

4.2 Бюджет и календарь

- Компонент 1: Общий индикативный бюджет составляет 1.5 миллионов Евро. Намеченная продолжительность проекта составляет 18 месяцев. Предусмотрен контракт на предоставление услуг.
- Компонент 2: Общий индикативный бюджет составляет 9.5 миллионов евро, из которых 5 миллионов Евро будут выделены для осуществления работ в Молдове. Данный компонент по эффективности энергопотребления будет реализовываться посредством присуждения грантового контракта (9.5 миллионов евро) без объявления конкурса заявок, Европейскому Банку Реконструкции и Развития (ЕБРР), полностью финансируя деятельность на основе Статьи 169 Финансового Постановления ЕК и Статьи 253 (1) его правил реализации. Намеченная продолжительность проекта составляет 2 года. Ожидается, что грант ЕК будет производить кредиты ЕБРР соответствующим предприятиям и коммунальным ведомствам, приблизительно до 25.0 миллионов евро.

4.3 Процедуры закупок и присуждения грантов

Все контракты, осуществляющие Финансовое Соглашение должны быть сданы и осуществлены в соответствии с процедурами и стандартными документами, установленными и опубликованными Комиссией для осуществления внешней деятельности, которые остаются в силе во время старта данной процедуры.
Вся смета программы должна соответствовать процедурам и стандартным документам, установленным Комиссией, которые остаются в силе во время принятия сметы по данной программе.
Процедура присуждения гранта по 2-му компоненту обоснована технической характеристикой проекта. Проект фактически ставит ЕБРР монополистом, так как требуется вмешательство высокоспециализированного финансового института, с состоявшимся опытом работы в секторе энергетики, институционального развития банковского сектора и развития частного сектора в контексте пост коммунистических стран, находящихся в переходном периоде. Институт также должен разделять ценности ЕС и преследовать аналогичные цели общественной политики. Данная процедура действует на основании Статьи 110, §1, Финансового Постановления ЕК и Статьи 168, § 1 с. его правил реализации.

4.4 Проведение мониторинга

Индикаторы мониторинга будут разработаны в технических заданиях тендерного досье, а что касается компонента 2, в сотрудничестве с ЕБРР, как первый шаг. Ожидается, что Представительства ЕК будут содействовать Штаб-квартире ЕК в их мониторинге, также как и соответствующие эксперты, ответственные за слежение региональных программ ТАСИС.

4.5 Оценка и аудит

Оценка и аудит будут проводиться в соответствии со стандартными процедурами EuropeAid.

КРАТКОЕ ОПИСАНИЕ ПРОЕКТА 8

Наименование	Международный учебный центр развития метрологии в нефтегазовой отрасли
Общая стоимость	2 500 000 евро
Метод предоставления помощи	Метод реализации проекта: Централизованное управление
Код DAC	23081	Сектор	Энергетика

1. ОБОСНОВАНИЕ

1.1. Стратегические рамки

Вовлеченность Сообщества в регионе нефтяной и газовой сетей на территории бывшего Советского Союза началось в 1992 году с реализации межгосударственного проекта ТАСИС, включающего только страны Центральной Азии и Кавказа. Проект направлен на стратегический сектор и был существенен интересам Содружества Независимых Государств (СНГ) для разработки их ресурсов нефти и газа, и обеспечить надежные поставки. Это привело к созданию в 1995 году более обширной инициативы, впредь известную как программа INOGATE (Межгосударственная транспортировка нефти и газа в Европу). Эта программа впервые включила основную концепцию взаимозависимости среди стран СНГ и стран-членов ЕС.
Программа INOGATE изначально финансировалась в рамках Межгосударственной программы ТАСИС, как части четырехлетней программы (бюджетной линии 1996-1999 годов). С внедрением изменений в Директиву ТАСИС в 1999 году, Межгосударственная Программа ТАСИС была преобразована в Программу Регионального Сотрудничества ТАСИС на 2000-2006 годы. В Стратегии Регионального Сотрудничества ТАСИС и Региональной Индикативной Программы на 2004-2006 годы, были определены 3 приоритетных предмета для начала осуществления деятельности на уровне нескольких стран:
- устойчивое управление природными ресурсами;
- продвижение торговли и инвестиций;
- правосудие и внутренние дела.
В рамках второго предмета были установлены 3 конкретные задачи для нефтяной и газовой сетей:
1. развитие рационализированных и продвинутых межгосударственных систем перевозки нефти и газа, способствующих реализации Рамочного Соглашения INOGATE;
2. повышение уровня безопасности перевозки газа и нефти, в частности из России и более широкого Каспийского бассейна в Европу;
3. активизация инвестировании международных финансовых институтов (МФИ) и участие частного сектора, а также прогресс в модернизации реформе в этих областях.
Предложенный проект предназначен обеспечить поддержку в соответствии с этими задачами, поддерживая передачу ноу-хау и развивая технический потенциал для обеспечения международно-признанных систем обслуживания газовой метрологии и классификации.
Заключения Бакинской конференции (см. пункт 2 ниже) признали важность дальнейшего развивающего сотрудничества в области энергетики, при условии:
1. гармонизация правовых и технических стандартов в этих странах с европейскими и с международными стандартами, чтобы подготовить почву для создания интегрированного энергетического рынка в соответствии с европейскими, также как и международными правовыми и регулятивными рамками;
2. повышение уровня безопасности и надежности энергоснабжения, в числе прочего путем реализации современной системы контроля деятельности соединений.
Проект предусмотрен в соответствии с данными направлениями.

1.2. Полученные уроки

Одним из извлеченных уроков считается необходимость в укреплении устойчивости работ, осуществленных в рамках предыдущих проектов ТАСИС. Ожидается, что вложение дополнительных средств обучения в Метрологический Центр, установленный в Боярке, в Украине, повысит его устойчивость.
Основной функцией Центра Боярки является улучшение техники измерения, применяющейся в транзите газа, с целью соответствия их международно-признанным стандартам.

1.3. Дополнительные сферы действий

Это имеет отношение к предыдущим инициативам ТАСИС в пользу Метрологического Центра Боярки. Добавление средств обучения в данный Центр должно позволить дальнейшую передачу ноу-хау в области метрологии по всему СНГ, и таким образом, поддержать распространение и гармонизацию с европейскими практиками и нормами.

1.4. Координация деятельности доноров

В данной области деятельности другие доноры не задействованы.

2. СТРАНОВОЙ/РЕГИОНАЛЬНЫЙ КОНТЕКСТ

2.1. Политика сотрудничества страны-бенефициара

Бакинская Министерская Конференция по "Сотрудничеству в сфере энергетики между Европейским Союзом (ЕС) и странами прибрежных регионов Каспийского моря и соседних стран", проводившаяся в ноябре 2004 года, открыла двери расширенному сотрудничеству в области энергетики между ЕС и странами прибрежных регионов Каспийского моря, а именно, Азербайджаном, Ираном, Казахстаном, и Российской Федерацией, также как и соседними странами Армении, Грузии, Кыргызстаном, Молдовой, Турцией, Украиной и Узбекистаном.
Украина, Молдова и Беларусь являются теми тремя странами, к которым проект имеет прямое отношение. С поддержкой Программы INOGATE, эти 3 страны-бенефициары согласились совместно создать Восточно-европейский региональный метрологический центр природного газа в Боярке.

2.2. Секторный контекст

Все работы по центру Боярка (строительные работы, технические работы со средствами инфраструктуры и установка оборудования) были выполнены в тесном сотрудничестве со специализированными органами стран-бенефициаров: НАК (Национальная Акционерная Компания) "Нафтогаз Украины", ГП (Государственное Предприятие) "Белтрансгаз" в Беларуси и АО "Молдовагаз" в Молдавии. После завершения основных строительных работ в декабре 2005 года, следующим шагом запланированным на 2006 год станет аккредитация и международная аттестация центра.
Ожидается, что метрологический центр станет структурой, допускающей создание общей и современной системы измерения газа. Метрологический центр также будет содействовать переходу рассматриваемых стран от текущих национальных стандартов для измерения подач газа к международно-признанным стандартам.
К концу 2006 года Региональный Метрологический центр должен быть готов предоставлять современные услуги стандартизации для транспорта газа в пределах региона и в другие страны. Эти услуги запланированы для расширения до метрологии нефти и нефтяных продуктов. Это имеет стратегическую важность для повышения надежности нефтяных поставок и выполнение стандартов ЕС по измерению и качеству продукции.
Метрологический центр Боярка является единственным таким центром, имеющим три первичных эталона подачи природного газа внутри одной территории, представляя блок подачи, использующий различные операционные принципы. Средства проверки включают особый измерительный насадок, приспособление первичного эталона и роторное устройство для блок-схемы подачи. Уникальность центра заключается в том, что вместе со стандартами подачи газа, там будут использоваться такие физические стандарты, как давление и температура. Запланировано вступление центра в сеть метрологических центров, сертифицированных для реализации программ для гармонизации европейских стандартов.

3. ОПИСАНИЕ

3.1. Цели

Общей задачей проекта является развитие Международного центра подготовки для повышения качества измерения нефтяной и газовой метрологии, как дополнительное средство к "Восточно-европейскому региональному метрологическому центру природного газа", который был создан в Боярке, на Украине, основной функцией которой станет передача ноу-хау по технике измерений нефти и газа в соответствии с международно-признанными стандартами.
Конкретные задачи проекта:
- разработать бизнес-план для коммерческой деятельности Центра подготовки;
- разработать учебный план и обучающие материалы для полного комплекта соответствующих курсов, которых необходимо определить;
- обучить преподавателей проведение курсов, детально разрабатываемых;
- поддержать разработку современных материальных средств обучения;
- подготовить маркетинговую программу до запуска деятельности Центров Обучения в рассматриваемых странах.

3.2. Ожидаемые результаты и основные сферы деятельности

Предполагаемые результаты этого проекта являются следующие:
- разработка бизнес-плана для обеспечения коммерческой устойчивости Центра подготовки;
- Рабочий Центр подготовки с подготовленными материалами курса и аттестованными преподавателями;
- завершенная маркетинговая программа, в результате которой проведены существенные предварительные регистрации на курсы, которые проводятся Центром подготовки.

3.3. Заинтересованные стороны

Прямыми бенефициарами проекта являются Нафтогаз Украины, Белтрансгаз Беларуси и Молдовагаз Молдавии, как основные "владельцы" Центра Боярки. Участие все же может быть расширено и для других заинтересованных стран. Косвенными заинтересованные стороны включают в себя технический персонал нефтяных и газовых компаний стран СНГ и по возможности страны ЕС.

3.4. Риски и предположения

- Центр Боярки не был официально признан на международной арене в феврале 2006 года. Центр должен быть сертифицирован после завершения строительных работ, предположительно, после 10 марта 2006 года;
- персонал и оборудование были сертифицированы на местном уровне; теперь же необходимо сертифицировать собранное оборудование, после того, как Центр полностью будет задействован;
- в феврале 2006 года Центр все еще не работал. Предполагаемая дата начала работ 10 марта 2006 года.

3.5. Необходимые условия

Метрологический Центр Боярки должен полностью функционировать к концу 2006 года.

3.6. Смежные вопросы

Добросовестное управление	X
Интеграция в мировую экономику	X
Окружающая среда	X

4. ВОПРОСЫ РЕАЛИЗАЦИИ

4.1. Метод реализации

Вся деятельность предложенного вмешательства должна быть осуществлена посредством централизованного управления.
Техническое содействие, выделенное в рамках проекта, разработает бизнес-план и маркетинговую программу; будет содействовать в определении спецификации оборудования, предоставляемого Центру; обеспечит получение этого оборудования и будет контролировать за установкой и функционированием оборудования; подготовит учебные программы, модули, и другие обучающие материалы; по необходимости будет содействовать в организации и проведении курсов подготовки; позаботится о соответствующих процедурах аттестации, и более в общем виде, будет отвечать за всю обучающую деятельность, осуществляющей в Центре и за управление и наблюдение работ по проекту.

4.2. Бюджет и календарь

Индикативный бюджет проекта составляет 2.5 миллиона Евро. Предполагается, что приблизительная сумма в 1.5 миллиона Евро будет использована на предоставление технического содействия, тогда как приблизительная сумма в 1 миллион Евро выделяется на поставки. Однако, данная разбивка может быть согласована в ходе реализации проекта.
Намеченная продолжительность проекта составляет 24 месяцев.
Вклад стран-бенефициаров должна осуществляться таким образом: предоставление офисного помещения и необходимого временного вклада государственных сотрудников или сотрудников других государственных институтов, вовлеченных в реализацию проекта.

4.3. Процедуры закупок и присуждения грантов

Все контракты, осуществляющие Решение Комиссии и/или Финансовое Соглашение должны быть сданы и осуществлены в соответствии с процедурами и стандартными документами, установленными и опубликованными Комиссией для осуществления внешней деятельности, которые остаются в силе во время старта данной процедуры. Конкретнее, техническое содействие будет нанято на основе объявления на тендер. Аналогичная процедура применяется для поставок оборудования.
Вся смета программы должна соответствовать процедурам и стандартным документам, установленным Комиссией, которые остаются в силе во время принятия сметы по данной программе.

4.4. Проведение мониторинга

Индикаторы мониторинга будут разработаны в технических заданиях тендерного досье. Представительство ЕК на Украине и другие соответствующие Представительства ЕК позаботятся о мониторинге, помогающим надлежащим образом со стороны соответствующих экспертов, ответственных за слежение региональных программ ТАСИС.

4.5. Оценка и аудит

Оценка и аудит будут проводиться в соответствии со стандартными процедурами EuropeAid.

КРАТКОЕ ОПИСАНИЕ ПРОЕКТА 9

Название	Управление приграничными территориями в странах СНГ
Общая стоимость	22 500 000 евро
Метод предоставления помощи	Метод реализации проекта - Централизованное управление
DAC - код	99810	Сектор	Пограничный контроль

1. ОБОСНОВАНИЕ

1.1. Стратегические рамки

Усиление интегрированного пограничного контроля является одним из основных приоритетов Региональной Стратегии и Индикативной программы ТАСИС на 2004-2006 годы. В разделе 6.3, посвященном вопросам юстиции и внутренних дел, подчеркивается поддержка создания систем интегрированного пограничного контроля в Белоруссии и Молдове, а также в Центральной Азии. Цель проекта - улучшение возможностей контроля границ одновременно с содействием/облегчением легальных трансграничных потоков.
Кроме того, 1 декабря 2005 года была создана Миссия Европейского Союза по Приграничной Помощи Молдове и Украине (EUBAM) посредством Меморандума о Взаимопонимании, подписанного между Европейской Комиссией, Молдовой, Украиной и рассчитанного (первоначально) на 24 месяца, то есть до конца 2007 года. Миссия EUBAM направлена на содействие разрешению приднестровского конфликта и улучшение пограничного и таможенного контроля на украино-молдавской государственной границе. Деятельность миссии входит в число политических приоритетов ЕС, Молдовы и Украины, что было дополнительно подтверждено на Первом Собрании Консультативного Совета, который проходил 15 февраля 2006 года в Одессе.
Содействие свободному передвижению людей и товаров через границу, усиление борьбы с терроризмом и незаконной миграцией, а также урегулирование приднестровского конфликта входят в число основных приоритетов Европейской Политики Добрососедства. Аналогичным образом сотрудничество ЕС со странами Центральной Азии, указанное в Региональной Стратегии по Центральной Азии, ставит большой акцент/делает большой упор на сотрудничество в области пограничного контроля.

1.2. Полученные уроки

В течение последних нескольких лет программа ТАСИС оказывала содействие программам, связанным с пограничным контролем и борьбой с международными преступлениями в странах СНГ. В Центральной Азии с 2002 года функционирует проект Пограничного Контроля в Центральной Азии (ВОМСА). В результате реализации проекта ВОМСА были извлечены важные уроки, большая часть из которых может быть применена, и учитывалась при разработке предложенной программы. Эти уроки включают:
- согласованный региональный подход для развития гармонизированных методов во всех странах-бенефициарах;
- максимальное участие национальных учреждений в проводимых программах посредством постоянного и активного вовлечения местных органов на протяжении всего проекта;
- долгосрочное планирование и подход также доказали свою значимость для программ содействия пограничному контролю;
- комплексные программы поддержки, направленные не только на непосредственные нужды на границах, но и на институциональное развитие, позволяют постепенный переход к интегрированному пограничному контролю и более эффективны;
- долгосрочные программы больше подходят для обеспечения устойчивого развития и сохранения темпа реформирования. Тем не менее, достижение быстрых конкретных результатов особенно важно, чтобы завоевать доверие со стороны органов страны-бенефициара;
- принятие подхода, направленного на демонстрационные проекты содействует эффективному использованию Ограниченных ресурсов и позволяет поэтапно вводить новые процессы и инструменты.
Данные проведенного недавно Оценочного Отчета по программе ТАСИС в целом подтверждают результаты уроков, полученных в ходе реализации проекта ВОМСА. В отчете также подчеркивается необходимость создания условий для максимального воздействия посредством тесного сотрудничества между донорскими организациями и координирования их стратегий. В декабре 2005 года началось проведение оценки и выпуска рекомендаций по Программе в Центральной Азии, и результаты будут готовы к апрелю 2006 года. Результаты оценки являются непременным условием для дальнейшего продвижения программы в регионе.
Миссия по мониторингу программы ВОМСА проходила в 2005 году. Отчет по мониторингу подтвердил обоснованность подхода проекта ВОМСА. В отчете также были отражены замечания относительно руководства программы, которые будут полезны в будущем. В отчете отмечено, что необходимо повысить возможности для реализации программы. До сих пор проекты ВОМСА реализовывались Программой по Развитию ООН (ПРООН), которая испытывала ряд трудностей в области руководства задержек в реализации. Тем не менее, эти недостатки сейчас устранены, так как ПРООН разработала новую структуру управления по данному проекту. Отчет также подчеркивает необходимость усилить деятельность по мониторингу, проводимому ПРООН. По этой причине вопросу проведения непрерывного мониторинга будет уделяться особое внимание в ходе реализации данного нового этапа программы ВОМСА.

1.3. Дополнительные сферы действий

Предложенная региональная программа разработана с целью дополнить или укрепить деятельность в области пограничного контроля, проводимую в рамках прошедших региональных и национальных программ. Также учитывается деятельность на национальном уровне, запланированная в данном регионе в ближайшее будущее.
Программа EUBAM первоначально финансировалась в рамках RRM (Механизм Быстрого Реагирования) в период до мая 2006 года с общим объемом средств в 4 миллиона евро, а затем в рамках программы TACIS 2004, по которой было предоставлено еще 4 миллиона евро. До конца 2007 года эта программа предоставит еще до 10 миллионов евро.
В Молдове и Беларуси ЕС оказывает содействие в области пограничного контроля с 2001 года. Общий объем финансовой поддержки достиг 36 миллионов евро. Поддержка была связана в основном со строительством ключевых пунктов перехода границы демаркацией границ, поставкой оборудования для осуществления контроля и надзора, а также для обучения и наращивания потенциала.
Программы BOMBEL I (4.5 миллионов евро) и BOMBEL II (8.8 миллионов евро) В Беларуси и BOMMOL I (0.9 миллионов евро) и BOMMOL II (1.85 миллионов евро) в Молдове были направлены на поставку крайне необходимого контрольно-измерительного и разведывательного оборудования и на нужды обучения. Кроме того, в Молдове предусматривается оказание поддержки реформе в области управления человеческими ресурсами в рамках Региональной программы 2005 года. Широкий спектр содействия предусмотрен также по программе Трансграничного Сотрудничества ТАСИС. Последующие программы, включая предлагаемую программу, могут, таким образом, быть сосредоточены на усовершенствования инфраструктуры и оборудования для дополнения предпринятых ранее и запланированных проектов.
Что касается других доноров, реформа пограничной службы Молдовы также поддерживается на двусторонней основе Венгрией, Финляндией и Литвой, которые в основном предоставляют свой опыт. США также предоставили Молдове материальную поддержку в форме оборудование.
Хотя первые шаги в рамках программы ВОМСА в Центральной Азии были предприняты в 2002-2003 годах, когда были завершены три первых этапа, программа начала деятельность в более крупных масштабах только в 2004 году.
К настоящему времени программы ТАСИС предоставили порядка 20 миллионов Евро для поддержки ВОМСА. Более того, программа получила финансовую поддержку со стороны ПРООН, составляющую примерно 1,2 миллиона Евро. Великобритания также приняла участие в финансировании ВОМСА на двусторонней основе, выделив порядка 2 миллиона Евро. Программа реализуется в несколько этапов, четвертый этап завершается в сентябре 2006 года, пятый этап ВОМСА скоро начнется, а шестой уже находится в стадии подготовки.
Работа по программе ВОМСА дополняется также деятельностью Центрально-Азиатской Программы по Борьбе с Наркотиками (CADAP) . Задачей CADAP является постепенное внедрение в странах Центральной Азии передового опыта ЕС в области политики по борьбе с употреблением наркотиков. Обе программы имеют общее руководство, а некоторые проекты осуществляются в тесном сотрудничестве. Вместе эти две программы с общим объемом финансовой помощи в 38 миллионов евро создают основу для инициатив организаций-доноров в области пограничного контроля и борьбы с организованной преступностью.
В Центральной Азии нет других доноров, имеющих программы, направленные на реформы в области пограничного контроля. Тем не менее, несколько других доноров активны в подсекторах пограничного контроля (США, MOM, УВКБ и др.) проекты сейчас сосредоточены в основном на восточной части южной границы Таджикистана, тогда как США работают на западной части границы.

1.4. Координация деятельности доноров

EUBAM финансируется на 100% Еврокомиссией и по-прежнему осуществляется ПРООН. ОБСЕ является членом квартального Совещания Консультативного Совета, а также приглашена участвовать в ежемесячных координационных совещаниях с участием всех сторон. MOM (Международная Организация по Миграции) закреплена к программе EUBAM в качестве наблюдателя. В регионе больше нигде не проводится аналогичной деятельности. Что касается задачи EUBAM по наращиванию потенциала, здесь деятельность тщательно координируется с США, которые проводят крупномасштабную программу, направленную на предупреждение распространения ОМП и ядерных материалов на государственной границе Украины и Молдовы.
Меры по координации доноров по программе ВОМСА до сих пор были ограничены несколькими мероприятиями. В Таджикистане, тем не менее, программе удалось запустить механизм по координирования деятельности финансирующих организаций. Эта политика, а также попытка мобилизовать поддержку доноров со стороны Афганистана на таджикско-афганской границе были оценены большинством задействованных в программе.
Координационная деятельность между странами ЕС продолжается посредством механизма Инициатива в области Безопасности Центрально-Азиатских Границ (CABSI). CABSI - это консорциум некоторых стан ЕС ¹ , возглавляемый Австрией и с активным участием Великобритании. Консорциум также предусматривает постоянное представительство США. Совещания CABSI имеют своей целью благоприятствовать сотрудничеству и усилить партнерство, собирая вместе представителей консорциума, стран ЕС, Европейской Комиссии, международных доноров и международных организаций. Тем не менее, необходимо добавить следующее: поскольку основной вопрос, интересующий страны ЕС и США, касается транзита наркотиков, данная "координация" подвергла риску связность программы ВОМСА посредством убедительных рекомендаций отодвинуться от планирования проекта. Уроком в данном случае является тот факт, что Еврокомиссия выступает в качестве защитника концепции улучшения пограничного контроля как движущей силы для развития и торговли, и что опыт Комиссия имеет большой опыт в усовершенствовании системы прохождения границ.
В Молдове в области управления границ задействовано не много организаций-доноров. Поэтому основные усилия по координации сосредоточены на США, которые оказывают поддержку пограничным и таможенным службам путем предоставления оборудования. Были предприняты шаги со стороны обеих финансирующих организаций для обеспечения взаимозаменяемости действий. В Беларуси в программах поддержки доминирует Еврокомиссия; участие других доноров не отмечено.

______________________
¹ Члены CABSI: Австрия, Финляндия, Франция, Великобритания, Польша, Эстония, Латвия.

2. РЕГИОНАЛЬНЫЙ КОНТЕКСТ

2.1. Политика сотрудничества стран-бенефициаров

С 1995 года Молдова и Приднестровье получают поддержке ОБСЕ, России и Украины в качестве международных посредников. В сентябре 2005 года ЕС и США стали наблюдателями пятистороннего процесса посредничества ("5+2"). Возможность продвинуться к разрешению "замороженного" приднестровского конфликта появилась после прихода к власти реформиста Виктора Ющенко в соседней Украине. Украина выпустила свой план урегулирования в начале мая 2005 года позднее, 2 июня 2005 года. Президенты Молдовы и Украины обратились с совместным письмом к Президенту Баррозо и Высшему Представителю Солана с просьбой о дополнительной помощи ЕС в общем наращивании потенциала в области пограничного контроля, включая таможенную службу, на всей протяженности границы Молдовы и Украины. В письме запрашивалось содействие ЕС в создании "механизма таможенного контроля и эффективного пограничного мониторинга на приднестровском сегменте молдавско-украинской границы государственной границы". Соответственно, 7 октября 2005 года между Европейской Комиссией, Молдовой и Украиной был подписан Меморандум о Взаимопонимании в отношении Миссии ЕС по оказанию содействия на границе (EUBAM). EUBAM функционирует с 1 декабря 2005 года по 2007 год и обладает политической поддержкой на самом высоком уровне всех задействованных сторон.
Новые Независимые Государства унаследовали старую концепцию пограничного контроля, основанную на военном перекрытии и обширном укреплении границ. Пересечения границы между этими странами - долгий и сложный процесс. Основной задачей политики Сообщества в отношении внешних границ ЕС является создание интегрированного пограничного контроля, который призван обеспечить высокий и одинаковый уровень контроля и наблюдения, содействую в то же время легальному транзиту людей и товаров. Ряд стран разделяют данные задачи с ЕС и некоторые из них уже начали процесс политических и институциональных реформ. Тем не менее, в большинстве стран реформы до сих пор находятся на очень ранней стадии.
Молдова и Беларусь разработали ясную политику по улучшению пограничного контроля. Беларусь проводит государственные программы, направленные на развитие высокоскоростной инфраструктуры коммуникаций по всей стране и рассчитанные до 2010 года, а также направленные на усовершенствование пограничного контроля до 2015 года обе государственные программы находятся в тесной связи, так как коммуникационные и информационные технологии являются важным аспектом как для борьбы с незаконным пересечением границ, так и для содействия торговле. В Молдове в начале 2005 года было начато преобразование пограничного департамента, имеющего военную структуру, в Пограничную службу с правоохранительными функциями. Кроме того, была сформулирована стратегия реформ вплоть до 2007 года данная стратегия ставит весьма амбициозные цели, которые, по всей вероятности, не могут быть достигнуты в указанный Правительством срок. Поэтому, возможно появления дополнительной стратегии.
Пограничный контроль также определяется как один из приоритетов Плана Действий Европейской Политики Добрососедства в отношении Молдовы (ENP АР) ² . Данный План имеет статус нормативно-правового документа в Молдове, и поэтому все соответствующие службы проявляют стремление к его реализации. Амбициозные задачи также должны найти свое отражение в контексте правительственной национальной политике направлении к европейской интеграции.
Обе страны имеют серьезные затруднения с выделением необходимых средств государственного бюджета на финансирование улучшения пограничного контроля. Приблизительно 90-95% бюджета, предусмотренного для пограничных и таможенных служб использовано на затраты на персонал. Более того, в обеих странах среднесрочные и/или долгосрочные перспективы в области бюджета еще не установлены, что делает прогнозы на срок, превышающий текущий рабочий год, невозможными. В случае получения государством достаточного количества доходов, даже официально выделенные средства утвержденного государственного бюджета на практике недоступны. Это подразумевает, что поддержка доноров останется ключевым элементом в улучшении интегрированного пограничного контроля. Беларусь и Молдова должны, однако, обеспечить сохранение существующих структур.
Центральная Азия и ЕС имеют общий интерес в расширении сотрудничества в области борьбы с общими бедами, включая терроризм и организованную преступность. Международное сообщество признало необходимость усиления границ в Центральной Азии, и значительная поддержка оказывается особенно на границе с Афганистаном. Содействие в основном сосредоточено на остановке потока незаконных наркотических средств из Афганистана, а также на обучение и обеспечение оборудованием. Такое содействие не всегда связано с подходом, направленным на создание более широких институтов.
Со стороны стран-бенефициаров, Центрально-Азиатские государства начинают осознавать необходимость двигаться дальше, чем просто получение оборудования, и начинать реформы в области пограничного контроля. Данная эволюция в мнении стран-бенефициаров отмечалась уже неоднократно. Однако, ситуация меняется от одной страны к другой, и данный вопрос требует особо осторожного отношения.
На момент написания данного документа, пять Центрально-Азиатских стран имеют комплексную стратегия в области пограничного контроля (хотя некоторые пограничные службы имеют свою собственную стратегию). Содействие в разработке таких стратегий предусмотрено по программе ВОМСА 4. что касается организации пограничные службы всех пяти стран до сих пор имеют военизированную структуру. Более того, в нескольких странах они находятся в ведении службы национальной безопасности (бывший "КГБ").

__________________________
² Смотрите пункт 49 и 50 ЕС - Молдова ENP АР.

2.2. Секторный контекст

Появление пяти новых стран в результате распада СССР привело к созданию тысяч километров новых международных границ, которые нуждаются в охране, но в то же время должны стать более открытыми для путешествий и торговли.
Молдова и Беларусь , а также Украино-молдавская государственная граница и в частности ее отрезок с самостоятельно провозглашенной Республикой Приднестровье, часто используются в качестве транзитного коридора как для восточно-западных потоков, так и для криминальных видов деятельности. Последнее расширение ЕС подвело эти две страны к внешним границам Евросоюза. Поэтому, содействие законному передвижению людей и товаров, а также контроль над преступностью представляют огромную важность для ЕС. Имеются утверждения о значительных нелегальных потоках, проходящих через границы данных государств (и через Приднестровье), включая контрабанду, уклонение от уплаты таможенной пошлины, незаконный оборот наркотиков, оружия, торговлю людьми и незаконные пересечения. Однако, текущий уровень выявленных случаев/перехватов остается относительно низким по обеим сторонам границы.
Тем не менее, обе страны испытывают нехватку финансовых средств для улучшения возможностей в области инфраструктуры, сетей и оборудования. Недостаточное финансирование не позволяет им двигаться дальше в процессе привидения систем в соответствие с международными и европейскими стандартами. В этом плане странам вскоре будет необходимо подготовить и профинансировать внедрение системы биометрического контроля, который станет дополнительной нагрузкой на бюджет. Такая финансовая ситуация заставляет Молдову и Беларусь продолжать использовать старую инфраструктуру и оборудование, которое в некоторых случаях установлено еще во времена СССР. Недостаток технических возможностей и ресурсов (в частности отсутствие IT сетей и систем передачи данных) делает эти две страны привлекательными для контрабандной деятельности и нелегальной миграции в ЕС. Ситуация в Приднестровье с его запасами оружия и амуниции со времен 14-ой Советской армии, а также с его предприятиями по выпуску оружия в Бендеры и Рыбнице также дает причину для беспокойства. В интересах ЕС уменьшить подобные угрозы для своей безопасности.
Финансовая ситуация в Центральной Азии имеет мало различий. Недостаточное финансирование, медленный процесс демаркации границ и новые миграционные потоки часто выделяются из постоянных проблем для органов пограничного контроля. До последнего времени ситуация с финансированием с помощью сообществ доноров улучшилась незначительно, в связи с несогласованной координацией и раздробленным подходом. Параллельно с данными специальными вопросами, в общем, ощущается, что потенциал пограничного контроля в данном регионе ослаб, особенно в связи с уходом российских войск (в частности с таджикско-афганской границы). Подобная ситуация, в комбинации со старой концепцией пограничного контроля на основе закрытия границ, способствует снижению эффективности концепции управления границами в ЦА. Хотя в некоторых странах имеются инициативы в этой области, еще очень многое предстоит сделать.

3. ОПИСАНИЕ

3.1. Цели

Общая задача:
Поддержать интегрированные системы пограничного контроля для содействия легальным трансграничным потокам и помощи в борьбе с криминальной деятельностью в Центральной Азии, Беларуси, Украине и Молдове, а также приблизить их стандарты к стандартам ЕС. Содействовать мирному урегулированию Приднестровского конфликта.

Специальные задачи:
Предложенная программа направлена на 3 разные географические зоны. Хотя страны по данной программе имели общую историю и систему еще 15 лет назад, текущая ситуация в области пограничного контроля значительно отличается в каждой стране. Для того, чтобы удовлетворить особые нужды всех стран-бенефициаров запланированы 3 компонента программ, каждый из которых призван охватить специфику локальной среды, учитывая текущий уровень развития деятельности в этой области.
Компонент 1: украино-молдавская государственная граница (EUBAM)
1.1. усилить эффективность пограничного и таможенного контроля вдоль общей границы государств, с особым вниманием на Приднестровский регион.
1.2. увеличить поступления и понизить уровень таможенных махинаций и криминальных потоков (оружие, наркотики)
1.3. снизить уровень незаконного провоза людей и нелегальной миграции через границу.
1.4. содействовать законному потоку товаров и людей через границу.
Компонент 2: Молдова - Беларусь
2.1. улучшить возможности для предупреждения и борьбы с трансграничной преступной деятельностью, такой как торговля людьми, нелегальная миграция, оборот наркотиков, оружия и предметов двойного назначения, контрабанда поддельных товаров и товаров облагаемых высокими налогами;
2.2. содействовать трансграничному передвижению людей и товаров посредством введения современных стандартов (электронные паспорта, электронная таможенная очистка);
2.3. содействовать законным торговым потокам и уменьшить стоимость перевозок посредством разработки IT сетей и баз данных, а также с помощью оборудования для контроля.
Компонент 3: Центральная Азия
3.1. усилить возможности пограничного контроля в нескольких пилотных регионах в странах Центральной Азии, посредством мер в области усовершенствования системы пограничного контроля и укрепления доверия.

3.2. Ожидаемые результаты и основные сферы деятельности
ВОМСА 7
Деятельность
Данный компонент программы будет осуществляться в пяти пилотных регионах в каждом из Центрально-Азиатских государств (Таджикистан, Туркменистан, Кыргызстан, Казахстан, Узбекистан). Точное расположение пилотных регионов будет указано пограничной службой страны-бенефициара совместно с Представительством Еврокомиссии в ЦА. Компонент предусматривает расширение деятельности предыдущих проектов ВОМСА и поэтому будет реализован в тесной связи с ВОМСА 6 и CADAP.
Предусмотрено два типа мер: меры в области пограничного контроля и меры по укреплению доверия, которые будут реализованы по следующим направлениям:
- программа проведет оценку существующего потенциала в пилотных регионах для оценки целесообразности строительства и/или реконструкции пограничных пунктов. В случае положительного результата, указанные пункты будут сооружены/реконструированы и снабжены оборудованием. Персонал пройдет обучение по системе IBM и методам оценки риска для предотвращения незаконного провоза наркотиков, оружия и торговли людьми;
- ВОМСА 7 будет сотрудничать с местными органами власти и стимулировать их для принятия нормативно-правовой базы необходимой для осуществления интегрированного и современного пограничного контроля, включая демилитаризацию и постепенное выведение пограничников. Программа также будет развивать сотрудничество в пилотной зоне путем проведения обучающих тренингов для таможенных и пограничных служащих из каждой страны;
- будут созданы мобильные подразделения для мониторинга зеленой границы, с предоставлением необходимого обучения. Параллельно будет закупаться оборудование и телекоммуникационные системы, а пограничный штат сотрудников пройдет обучение по использованию данного оборудования. Будет создан/усилен локальный центр тренировки собак в каждом пилотном регионе, для чего будут приобретены собаки и необходимое оборудование. Собаки будут использоваться для контроля зеленой границы (пограничные собаки) и обнаружения незаконных товаров (собаки-ищейки);
- ВОМСА 7 также предпримет меры по укреплению доверия, с целью обеспечения того, что новая система контроля принята и поддерживается местным населением. Меры направлены на интеграцию пограничных постов в жизнь местного населения путем создания связей и диалога между органами контроля и приграничного населения. Конкретные виды деятельности - от санитарной обработки, разминирования и до разработки общей политики пограничного сообщества - будут определены совместно с населением;
- в завершение, ВОМСА 7 будет продолжать оказывать координационную и информационную поддержку организациям-донорам.
Результаты
- Сооружение/реконструкция нескольких пограничных пунктов в пилотных регионах;
- проведение обучения для персонала по интегрированному пограничному контролю;
- внедрение операционных телекоммуникационных технологий;
- местные центры собаководства в пилотных регионах;
- содействие уменьшению бедности и укреплению доверия местного населения;
- улучшенная координация деятельности доноров;
- несколько международных доноров присоединяются к процессу оказания поддержки в рамках ВОМСА.

3.3. Заинтересованные стороны

Во всех тех компонентах основные участники и партнеры по проекту будут национальные агентства и учреждения, задействованные в области пограничного контроля и таможенного управления. На более широком уровне это все население, а также люди, пересекающие границы данных стран.
В Молдове, Украине и Беларуси основным участником и партнером будет Государственная Пограничная Служба Таможенная Служба данных стран.
В Центральной Азии основными участниками проекта будут представители пограничной службы, а также межведомственные группы в странах ЦА и, в меньшей степени, местные сообщества и НПО, занятые в пилотных регионах.

3.4. Допущения и Риски

Для компонентов по Молдове, Украине и Беларуси программа предусматривает, что органы пограничного и таможенного контроля будут оставаться приверженными последующему приближению к европейским стандартам, и будут участвовать в международных и региональных формах по сотрудничеству. Для Украины и Молдовы риски связаны в первую очередь с Приднестровьем. Миссия ЕС также должна сыграть важную роль в предотвращении незаконных действий на границе. Что касается Беларуси, последствия политического мировоззрения могут оказать влияние на результаты программы.
Необходимым условием для реализации программы является дальнейшая приверженность властей стран Центральной Азии к внедрению реформ в области пограничного контроля. Роль Представительства Еврокомиссии в Алматы поэтому важна в подчеркивании важности принятия реформ и введение передового опыта ЕС.

3.5. Необходимые условия

Национальные органы во всех восьми странах должны проявлять приверженность к началу/продолжению реформ системы пограничного контроля. Они также должны обеспечить экономическую целесообразность предпринятых мер по развитию инфраструктуры и оборудования.

3.6. Смежные вопросы

Программа будет дополнять деятельность ЕС и международных партнеров в области предотвращения конфликтов, снижения бедности, управления таможенной и миграционной службой, борьбы с организованной преступностью. Более того, инвестиции в современную систему пограничного контроля также будет благоприятствовать двусторонней и трансграничной торговле, тем самым, укрепляя национальные экономики стран.

4. ВОПРОСЫ РЕАЛИЗАЦИИ ПРОГРАММЫ

4.1. Метод реализации

Централизованное руководство

4.2. Бюджет и календарь

Общий индикативный бюджет по данной программе составляет 22.5 миллионов Бюджет ориентировочно распределен следующим образом: 10 миллионов евро для EUBAM, 6.5 миллионов евро для Беларуси и Молдовы и 6 миллионов евро для ЦА. Запланированный период реализации программы 12-36 месяцев.
Финансовые средства будут распределены между регионами-бенефициарами следующим образом:
Компонент 1 (EUBAM) будет реализован посредством гранта (10 миллионов Евро) для ПРООН, полученного без проведения конкурса. Присуждение гранта без конкурсной процедуры оправдано в связи с кризисной ситуацией (Приднестровье) согласно Статье 168 (2) IR. Деятельность будет полностью профинансирована, что позволено согласно условиям Статей 253 (1) (b) и (d) IR.
Компонент 3 будет реализован посредством общего руководства согласно Статье 43 Правил Реализации, с помощью ПРООН. Для компонента 2 (поставка оборудования в Молдову и Беларусь) будут заключены договора на поставку, после проведения тендера.

4.3. Процедуры закупок и присуждения гранта

Все контракты по исполнению финансового соглашения должны присуждаться и выполняться согласно процедурам и стандартным документам, опубликованным Еврокомиссией для выполнения внешних операций, действующих на момент начала соответствующей процедуры.
Все прогнозируемые показатели по программе должны соответствовать процедурам и стандартным документам, утвержденным Комиссией и действующим на момент принятия соответствующих показателей.

4.4. Проведение мониторинга

Соответствующие Представительства Еврокомиссии (Киев для Беларуси и Молдовы и Украины/Молдовы и Алматы для ЦА) будут первым уровнем регулярного мониторинга и проверки качества. Группа Мониторинга ТАСИС будет на регулярной основе оценивать прогресс в реализации проекта и предоставлять отчет в соответствующие Представительства Еврокомиссии и бюро Europe Aid.
При использовании механизма сотрудничества между двумя аналогичными учреждениями в разных странах (твининг-проекты), по данным проектам будет проходить квартальный Мониторинг на основе отчетов от лидеров группы мониторинга, согласно инструкциям по данным проектам.

4.5. Оценка и аудит

Операции, профинансированные по данной программе могут оцениваться на промежуточной, финальной или после-финальной стадии под контролем соответствующих служб Комиссии и Суда Аудиторов. При использовании твининг-проектов оценка будет основываться на прогрессе в достижении обязательных задач и результатов, указанных в рабочем плане. Бухгалтерские документы и записи расходов могут проверяться с регулярными интервалами внешним аудитором, нанятым Европейской Комиссией, без ущерба для ответственности Комиссии, включая Европейское бюро по борьбе с мошенничеством и Суд Аудиторов.

Заявление о толковании Правительства Республики Казахстан
к Финансовому соглашению по программам, охватывающим
несколько стран, между Правительством Республики Казахстан
и Комиссией Европейских Сообществ по "Региональной программе
действий ТАСИС на 2006 год"

Исходя из разъяснений европейской стороны, казахстанская сторона будет понимать некоторые нормы Финансового соглашения между Правительством Республики Казахстан и Комиссией Европейских Сообществ по "Региональной программе действий ТАСИС на 2006 год" (далее - Финансовое соглашение) в нижеследующем порядке.
1. В наименовании программы "Региональная программа действий ТАСИС на 2006 год", под "2006" понимается год, когда европейской стороной были предусмотрены средства в бюджете Европейских Сообществ для реализации согласованных сторонами проектов в будущем.
2. Финансовые средства, предусмотренные статьей 2 Финансового соглашения, предоставляются Комиссией Европейских Сообществ (далее - Комиссия) третьим лицам, определенным Комиссией, для реализации предусмотренных в Приложении II Финансового соглашения задач. При этом, Правительство Республики Казахстан (далее - Правительство) не получает указанные финансовые средства и не принимает участие в их управлении.
3. Положение пункта 3.1 статьи 3 Финансового соглашения означает, что Правительство не будет вносить финансовый вклад в программу, и данное положение согласно нормам пункта 7.2 статьи 7 Финансового соглашения имеет приоритет над положениями пунктов 2.2 и 2.3 статьи 2 Приложения I Финансового соглашения.
4. "Статья 3.1", указанная в подпункте 8.1.1.) пункта 8.1 статьи 8 Финансового соглашения, означает ссылку на пункт 3.1 статьи 3 Приложения I Финансового соглашения.
Положение подпункта 8.1.1.) пункта 8.1 статьи 8 Финансового соглашения означает, что при осуществлении мероприятий в рамках проекта Комиссия действует в интересах Правительства в соответствии с процедурами Европейских Сообществ. При этом, Правительство не несет ответственность перед третьим лицом за действия Комиссии в рамках проекта.
5. В Финансовом соглашении термин "финансовые субсидии" понимается как помощь, предоставляемая Комиссией Правительству на безвозмездной основе. Кроме того, гранты (финансовые субсидии) Комиссии, предоставляемые Республике Казахстан, не предусматривают дальнейшее заимствование Правительством у Комиссии и софинансирование из государственного бюджета.
6. Положение пункта 8.2 статьи 8 Приложения I Финансового соглашения (с учетом подпункта 8.1.2.) пункта 8.1 статьи 8 Финансового соглашения) означает, что получатели грантов с европейской стороны отсутствуют.
7. Положения пунктов 9.1 и 9.2 статьи 9 Приложения I Финансового соглашения означают, что предусмотренные в законодательстве Республики Казахстан освобождения технической помощи (грантов) от налоговых, таможенных и других обязательных платежей в государственный бюджет Республики Казахстан будут также распространятся на техническую помощь (гранты) Европейских Сообществ.
8. Присуждение контрактов и грантов (финансовых средств) для реализации программы, предусмотренное положениями статей 5, 6, 7, 12 и 13 Приложения I Финансового соглашения, осуществляется Комиссией самостоятельно в соответствии с процедурами Европейских Сообществ.
9. Поскольку Правительство не получает финансовые средства, предусмотренные Финансовым соглашением, и не принимает участие в их управлении, положения статей 14 и 15 Приложения I Финансового соглашения означают, что Правительство будет сотрудничать с Комиссией по вопросам предотвращения нарушений, мошенничества и коррупции, в случае их возникновения в ходе реализации настоящего Финансового соглашения, в соответствии с интересами Республики Казахстан.
10. Положения статей 16, 17, 18 и 19 Приложения I Финансового соглашения означают, что до внесения изменения, приостановления или прекращения действия Финансового соглашения Стороны проводят соответствующие консультации друг с другом. Внесение поправок в Финансовое соглашение осуществляется Сторонами по взаимному согласию. Решение Стороны о прекращении Финансового соглашения вступает в силу по истечении двух месяцев после уведомления другой Стороны.

За Правительство
Республики Казахстан

Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Еуропалық қоғамдастықтар комиссиясы арасындағы "2006 жылға арналған ТАСИС іс-қимыл өңірлік бағдарламасы" бойынша бірнеше елді қамтитын бағдарламалар жөніндегі қаржылық келісімге қол қою туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2007 жылғы 12 қарашадағы N 1073 Қаулысы

Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
1. Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Еуропалық қоғамдастықтар комиссиясы арасындағы»2006 жылға арналған ТАСИС іс-қимыл өңірлік бағдарламасы» бойынша бірнеше елді қамтитын бағдарламалар жөніндегі қаржылық келісімнің жобасы оған Қазақстан Республикасы Үкіметінің түсіндіруі туралы мәлімдемесімен бірге мақұлдансын.
2. Қазақстан Республикасының Экономика және бюджеттік жоспарлау министрі Бақыт Тұрлыханұлы Сұлтановқа Қазақстан Республикасының Үкіметі атынан қағидаттық сипаты жоқ өзгерістер мен толықтырулар енгізуге рұқсат бере отырып, Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Еуропалық қоғамдастықтар комиссиясы арасындағы»"2006 жылға арналған ТАСИС іс-қимыл өңірлік бағдарламасы" бойынша бірнеше елді қамтитын бағдарламалар жөніндегі қаржылық келісімге оған Қазақстан Республикасы Үкіметінің түсіндіруі туралы мәлімдемесімен бірге қол қоюға өкілеттік берілсін.
3. Осы қаулы қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі

Қазақстан Республикасы
Үкіметінің
2007 жылғы»12 қарашадағы
N 1073 қаулысымен
мақұлданған

Жоба

Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Еуропалық қоғамдастықтар комиссиясы арасындағы»"2006 жылға арналған ТАСИС іс-қимыл өңірлік бағдарламасы" бойынша бірнеше елді қамтитын бағдарламалар жөніндегі Қаржылық келісім АРНАЙЫ ШАРТТАР

Бұдан әрі " Комиссия " деп аталатын Еуропалық Қоғамдастықтар Комиссиясы ұсынған, бұдан әрі»" Қоғамдастық " деп аталатын Еуропалық Қоғамдастық
бір тараптан және
бұдан әрі " Бенефициар " деп аталатын Қазақстан Республикасының Үкіметі екінші тараптан

ТӨМЕНДЕГІЛЕР ТУРАЛЫ УАҒДАЛАСТЫ: 1-БАП - ОПЕРАЦИЯНЫҢ МӘНІ МЕН МАҚСАТЫ

1.1. Қоғамдастық 2 қосымшадағы Техникалық және әкімшілік ережелерде жазылған бұдан әрі Бағдарлама деп аталатын 2006 жылға арналған ТАСИС іс-қимыл өңірлік бағдарламасы қаржыландыруға өз үлесін қосады.
1.2. Бұл бағдарлама қаржылық келісімге және оның қосымшаларына: Жалпы шарттар (1 қосымша) мен Техникалық және әкімшілік ережелер (2 Қосымша) сәйкес орындалады.

2-БАП - ҚОҒАМДАСТЫҚТЫҢ ҚАРЖЫЛЫҚ ҮЛЕСІ

2.1. Бағдарламаның жалпы құны 57,5 миллион евроға ¹ бағалануда.
2.2. Қоғамдастық ең көп дегенде 57,5 миллион евро бөлуді міндеттенеді. Бюджеттік баптар бойынша Қоғамдастықтың қаржылық үлесін бөлу 2 қосымшаның Техникалық және әкімшілік ережелеріне қосылған бюджетте көрсетілген.
___________
1 Осы сомадан Қазақстанға индикативті түрде 2.9 млн. евро бөлінеді

3-БАП - БЕНЕФИЦИАРДЫҢ ҮЛЕСІ

3.1. Бенефициар бағдарламаға қаржылық үлес қоспайды.
3.2. Бенефициардың қаржылық емес үлесі бойынша Техникалық және әкімшілік ережелерде, қаржылық келісімге 2 қосымшада егжей-тегжейлі уағдаластықтар жасалады.

4-БАП - ОРЫНДАЛУ КЕЗЕҢІ

Қаржылық келісімнің орындалу кезеңі қаржылық келісімнің күшіне енген сәтінен басталады және 2013 жылдың 31 желтоқсанында аяқталады. Аталған орындалу кезеңі екі кезеңнен: қаржылық келісімнің күшіне енген сәтінен басталатын және 2011 жылдың 31 желтоқсанында аяқталатын операциялық іске асыру кезеңінен тұрады. Және осы күннен бастап орындалу кезеңінің соңында аяқталатын аяқталу кезеңі басталады.

5-БАП - ҚАРЖЫЛЫҚ КЕЛІСІМДІ ІСКЕ АСЫРУҒА АРНАЛҒАН КЕЛІСІМ-ШАРТТАРҒА СОҢҒЫ ҚОЛ ҚОЮ КҮНІ

Қаржылық келісімді іске асыруға арналған келісім-шарттар ең кеш дегенде 2009 жылдың 1 тамызында қол қойылады. Бұл соңғы мерзім ұзартылмайды.

6-БАП - МЕКЕН ЖАЙЛАР

Қаржылық келісімді іске асыруға қатысты барлық хабарлар жазбаша түрде, бағдарламаға арналған нақты сілтемесі болуы және мына мекен жайлар бойынша жіберілуі тиіс:
а) Комиссия үшін
Мr. Еrісһ W. Мuller
Director
Directorate Asia іncl. Сеntral Asia
Rue de la Lоі 200
В-1049 Brussels, Belgium
Commission of the European Communities
Europe Aid Co-operation Office
b) Бенефициар үшін
Бақыт Сұлтанов мырза
Қазақстан Республикасы Экономика және бюджеттік жоспарлау министрі
Қазақстан Республикасы
010000, Астана
Сол жағалау, 35 көше, N 2 үй
"Министрліктер үйі" Әкімшілік ғимараты, 444-каб.
Тел. + 7 (7172) 74 28 09
Факс: + 7 (7172) 74 31 48

7-БАП - ҚОСЫМШАЛАР

7.1. Мына құжаттар аталған келісімге қоса беріледі және оның ажырамас бөлігі болып табылады:
1 қосымша: Жалпы шарттар
2 қосымша: Техникалық және әкімшілік ережелер.
7.2. Қаржылық келісімнің Қосымшалары мен Арнайы шарттарының ережелері арасында қайшылық болған жағдайда Арнайы шарттардың ережелері басымдыққа ие болады. 1 қосымша мен 2 қосымшаның ережелері арасында қайшылық болған жағдайда 1 қосымшаның ережелері басымдыққа ие болады.

8-БАП - БАҒДАРЛАМАҒА ҚОЛДАНЫЛАТЫН БАСҚА ДА АРНАЙЫ ШАРТТАР

8.1. "Жалпы шарттар" мынадай ережелермен толықтырылды:
8.1.1. "Жалпы шарттардың" 3.1-бабына қатысты, іске асыру бенефициардың мүддесіне жүзеге асырылады деп ұйғарылып отыр.
8.2. Қаржылық келісімге қатысты "Жалпы шарттардың" басқа баптары осы Қаржылық келісімге қосымша берілген "Жалпы шарттарымен" алмастырылған.
8.3. Жобалардың қоса беріліп отырған тізіміндегі қаржылық келісімге тиісінше әрбір жоба қамтитын әріптес елдерден ең аз дегенде екеуі қол қойған жағдайда келісім-шарт жасалуы мүмкін. Елдер Қаржылық келісімге екінші қол қойғаннан кейін ғана олар жобадан түсетін пайданы ала алады.

9-БАП - ҚАРЖЫЛЫҚ КЕЛІСІМНІҢ КҮШІНЕ ЕНУІ

Осы Қаржылық келісім 2007 жылдың 31 желтоқсанына дейін және оған қол қойған екі тараптың соңғысының қол қойған күнінен бастап күшіне енеді.
Осы Қаржылық келісім Брюссельде үш түпнұсқада ағылшын тілінде жасалды, екі данасы Комиссияға және бір данасы Бенефициарға жіберілуге тиіс.

КОМИССИЯ ҮШІН БЕНЕФИЦИАР ҮШІН
Эрих Мюллер Вебер мырза Бақыт Сұлтанов мырза
Азия және Орта Азия бойынша Қазақстан Республикасы Экономика директориат директоры және бюджеттік жоспарлау министрі
Еurоре Аid жәрдемдесу офисі Қазақстан Республикасы
Еуропалық Комиссия 010000, Астана қаласы
Сол жағалау, 35 көше, N 2 үй
"Министрліктер үйі"
Әкімшілік ғимараты, 444-каб.

Брюссель Астана

Күні: Күні:
10\01\2007

1 ҚОСЫМША - ЖАЛПЫ ШАРТТАР 1 ТАРАУ - ЖОБАНЫ/БАҒДАРЛАМАНЫ ҚАРЖЫЛАНДЫРУ 1-БАП - ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

1.1. Қоғамдастықтардың қаржылық үлесі қаржылық келісімде айқындалған сан шегінде болуы тиіс.
1.2. Қоғамдастықтардың қаржылық үлесін беру Бенефициар қаржылық келісім бойынша қабылданған міндеттемелерді орындаған жағдайда жүргізілуге тиіс.

2-БАП - АРТЫҚ ШЫҒЫН ЖӘНЕ ОНЫ ЖАБУ

2.1. Қаржылық келісім бюджетінің жекелеген баптары бойынша артық шығын аталған Жалпы шарттардың 17-бабына сәйкес жалпы бюджет ішінде қаражатты қайта бөлу арқылы жабылуы тиіс.
2.2. Қаржылық келісім бойынша айқындалған қаражаттың жалпы санының артық шығын тәуекелі кезінде Комиссия жобаны/бағдарламаны қысқартуы не Бенефициардың меншік ресурстарын немесе Қоғамдастықтардың ресурстарынан өзгеше басқа да ресурстарды тартуы мүмкін.
2.3. Жобаны/бағдарламаны қысқарту мүмкін болмаған кезде немесе егер қаражаттың артық шығынын Бенефициардың ресурстарымен немесе басқа да ресурстармен жабу мүмкін болмаса, Комиссия айрықша жағдайда қосымша қаржы субсидияларын ұсынуы мүмкін. Мұндай келісім болған кезде шығыстардың артық қалуы Комиссия айқындаған мөлшерде қосымша қаржы үлес есебінен Қоғамдастықтардың тиісті ережелері мен рәсімдеріне залал келтірмей қайта қаржыландырылуы мүмкін.

2 ТАРАУ - ІСКЕ АСЫРУ 3-БАП - ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

3.1. Жобаны/бағдарламаны Бенефициар үшін және оның атынан әрекет ететін Еуропалық Комиссия іске асырады.
3.2. Делегация басшысы Бенефициардың мемлекетінде Еуропалық Комиссияны білдіреді.

4-БАП - ОРЫНДАЛУ МЕРЗІМІ

4.1. Қаржылық келісімде қаржылық келісімнің күшіне енген күнінен басталатын және Арнайы шарттардың 4-бабында көрсетілген күнге сәйкес аяқталатын орындалу мерзімі көрсетілуі тиіс.
4.2. Аталған орындалу мерзімі екі кезеңнен тұрады:
- барлық негізгі іс-шаралар жүргізілетін шеңберде практикалық іске асыру кезеңі. Аталған кезең қаржылық келісім күшіне енген күнінен басталады және орындалу мерзімінің соңына дейін 24 айдан кешіктірмей аяқталады;
- түпкілікті аудит және бағалық талдау жүргізілетін, сондай-ақ техникалық және қаржылық жағынан қаржылық келісім бойынша барлық келісім шарттар жабылатын қорытынды кезеңі. Аталған кезең практикалық іске асыру кезеңі ақталған күнінен басталады және осы күннен кейін 24 айдан кешіктірмей аяқталады.
4.3. Негізгі іс-шаралар бойынша шығыстарды олар практикалық іске асыру кезеңі ішінде туындаған жағдайда ғана Комиссия қайта қаржыландыруы мүмкін. Түпкілікті аудит және бағалық талдау жүргізу жөніндегі шығыстар қорытынды кезеңнің аяғына дейін заңды болып табылады.
4.4. Қоғамдастық қосқан үлестен кейін қалған кез келген теңгерім орындалу мерзімі аяқталғаннан кейін алты айдан соң автоматты түрде күшін жояды.
4.5. Ерекше және уақтылы негізделген жағдайларда практикалық іске асыру кезеңін және тиісінше орындалу мерзімін ұзарту жөнінде сұрау салынуы мүмкін. Егер ұзартуды Бенефициар жасаса, онда сұрау практикалық іске асыру кезеңінің соңына дейін кемінде үш ай қалғанда жасалуы және осы мерзім ішінде оны Комиссия мақұлдауы тиіс.
4.6. Ерекше және уақтылы негізделген жағдайларда және практикалық іске асыру кезеңі аяқталғаннан кейін, қорытынды кезеңнің және тиісінше орындалу мерзімін ұзарту жөнінде сұрау салынуы мүмкін. Егер ұзартуды Бенефициар жасаса, онда сұрау қорытынды кезеңнің соңына кемінде үш ай қалғанда жасалуы және осы мерзім ішінде оны Комиссия мақұлдауы тиіс.

3 ТАРАУ - КЕЛІСІМ-ШАРТТАР МЕН ГРАНТТАР БЕРУ 5-БАП - ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

Қаржылық келісімді іске асыратын барлық келісім-шарттар тиісті рәсімдердің басынан бастап әрекет ететін сыртқы іс-шараларды іске асыру үшін Комиссия айқындаған және жариялаған рәсімдер мен стандартты құжаттарға сәйкес жасалуы және орындалуы тиіс.

6-БАП - ҚАРЖЫЛЫҚ КЕЛІСІМДІ ІСКЕ АСЫРАТЫН КЕЛІСІМ-ШАРТТАРҒА СОҢҒЫ ҚОЛ ҚОЮ МЕРЗІМІ

6.1. Қаржылық келісімді іске асыратын келісім-шарттарға Комиссия бюджеттік міндеттемені қабылдағаннан кейін үш жыл ішінде, атап айтқанда Арнайы шарттардың 5-бабында көрсетілген күнге дейін екі тарап қол қоюға тиіс. Аталған түпкілікті мерзім ұзартылмайды.
6.2. Жоғарыда көрсетілген ереже кейіннен қол қойылуы мүмкін аудит және бағалау іс-шараларын жүргізу жөніндегі келісім-шарттарға қолданылмайды.
6.3. Арнайы шарттардың 5-бабында көрсетілген мерзімде қаражаттың кез келген қалдығына қол қойылмаған келісім-шарт күшін жояды.
6.4. Келісім-шарт, оған қол қойғаннан кейін үш жыл ішінде төлем жүргізілмес қаражатты алып қоюмен оның қолданысы автоматты түрде тоқтатылады.

7-БАП - ЗАҢДЫЛЫҒЫ

7.1. Жұмыстарға, қызметтерге немесе жеткізулерге арналған келісім-шарттарды беру жөніндегі тендерге шақыруларға қатысу Қоғамдастықтарға мүше қатысушы мемлекеттердің барлық жеке және заңды тұлғалары үшін және алушы үшінші бенефициар-елдердің барлық жеке және заңды тұлғалары немесе аталған актілерде нақты көрсетілген кез келген басқа үшінші ел үшін ынтымақтастықтың тиісті секторын реттейтін негізгі актілердің ерекше ережелеріне сәйкес тең жағдайларда ашық болуы тиіс.
7.2. Өтінім беру конкурсына қатысу Қоғамдастыққа мүше қатысушы мемлекеттердің барлық заңды тұлғалары үшін және алушы үшінші елдердің барлық заңды тұлғалары немесе аталған актілерде нақты көрсетілген басқа үшінші бенефициар-ел үшін ынтымақтастықтың тиісті секторын реттейтін негізгі актілердің ерекше ережелеріне сәйкес тең ашық болуы тиіс.
7.3. Комиссия мақұлдаған ерекше және уақтылы негізделген жағдайларда, ынтымақтастықтың тиісті секторын реттейтін негізгі актілердің ерекше шарттары негізінде 1 және 2-параграфтарда көрсетілгеннен басқа үшінші елдердің өкілдеріне келісім-шарттарды беру тендерлеріне қатысуға рұқсат беру туралы шешім қабылдануы мүмкін.
7.4. Қоғамдастықтар қаржыландыратын және жұмыстарға, жеткізулер мен қызметтерге арналған келісім шарттарды орындау үшін қажетті тауарлар мен қызметтер, сондай-ақ қаржыландырылатын іс-шараларды орындау үшін гранттарды алушылар ұйымдастырған сатып алу рәсімдері алдағы үш параграфтарда жазылған шарттарда қатысуға құқығы бар елдерде өндірілуі тиіс.

4 ТАРАУ - КЕЛІСІМ-ШАРТТАРДЫ ОРЫНДАУҒА ҚОЛДАНЫЛАТЫН ЕРЕЖЕ 8-БАП - ҚҰРУ ҚҰҚЫҒЫ ЖӘНЕ ТҰРУ ҚҰҚЫҒЫ

8.1. Келісім шарт сипатының негіздемесі кезінде жұмыстарға, жеткізулерге және қызметтерге арналған келісім-шарттарды беруге арналған тендерлік рәсімдерге шақыруға қатысатын жеке және заңды тұлғалар Бенефициар елде тұру құқығына ие болуы тиіс. Аталған құқық келісім-шартты бергеннен кейін бір ай бойы жарамды болуы тиіс.
8.2. Келісім-шартты орындау үшін қызметтері қажетті мердігерлер (грант алушыларды қоса алғанда) мен жеке тұлғалардың, сондай-ақ олардың отбасы мүшелерінің жобаны/бағдарламаны іске асыру кезінде осындай құқықтары болуы тиіс.

9-БАП - САЛЫҚТЫҚ ЖӘНЕ КЕДЕНДІК ЕРЕЖЕЛЕР

9.1. Арнайы шарттарда арнайы жазылған жағдайларды қоспағанда Қоғамдастықтардың қаржылай көмегі салықтық, кедендік немесе басқа да баждардан (қосылған құн салығынан немесе басқа да осыған ұқсас салықтарды қоса алғанда) босатылуы тиіс.
9.2. Бенефициар ел Қоғамдастық қаржыландыратын сатып алатын келісім-шарттарға немесе гранттарға қатысты елде әрекет ететін мемлекеттік немесе халықаралық ұйымдарға қолданатын неғұрлым жеңілдікті салық және кедендік рәсімдерді қолдануы тиіс.
9.3. Егер Негіздемелік келісімде немесе ресми хаттарда аталған мәселе бойынша егжей-тегжейлі ережелер қамтылса, олар да қолданылуы тиіс.

10-БАП - ШЕТЕЛ ВАЛЮТАСЫ ТУРАЛЫ КЕЛІСІМ

10.1. Бенефициар ел жобаны іске асыру үшін қажетті шетелдік валютаны әкелуді немесе сатып алуды қамтамасыз етуге міндеттенеді. Ол, сондай-ақ аталған Жалпы шарттардың 7-бабына сәйкес қатысуға рұқсат алған мердігерлерге қатысты кемсітусіз шетелдік валютаны ресми айырбастау ережесін қолдануға міндеттенеді.
10.2. Егер Негіздемелік келісімде немесе ресми хаттарда аталған мәселе бойынша егжей-тегжейлі ережелер қамтылса, олар да қолданылуы тиіс.

11-БАП - ЗЕРТТЕУЛЕР ДЕРЕКТЕРІН ПАЙДАЛАНУ

Егер қаржылық келісім зерттеулер жүргізуді қамтыса, қаржылық келісімді іске асыру үшін қол қойылған аталған зерттеулерді жүргізу жөніндегі жасалған келісім-шарттар зерттеуге арналған меншік құқығын және алынған деректерді пайдаланудағы, оларды жариялау немесе үшінші тарапқа берудегі Бенефициар мен Комиссияның құқығын басқару тиіс.

12-БАП - КЕЛІСІМ ШАРТТАР БОЙЫНША ҚАЙТАРЫЛҒАН ҚАРАЖАТТЫ БӨЛУ

12.1. Дұрыс жүргізілмеген төлемдерден қалпына келтірілген немесе алдын ала қаржыландыруға арналған кепілдіктерден немесе осы қаржылық келісім бойынша қаржыландырылатын келісім-шарттар негізінде ұсынылған орындау кепілдіктерінен алынған қаражат жобаға/бағдарламаға берілуі тиіс.
12.2. Келісім-шартты бекітетін сатып алу келісім-шартының контексінде тендер қатысушыларына тарап салған алынып тасталуы мүмкін қаржы айыппұлдары, тендерлік кепілдіктер сауалы, сондай-ақ Комиссияға келтірілген залалды өтеу Қоғамдастықтардың жалпы бюджетіне жүргізілуі тиіс.

5 ТАРАУ - НЕГІЗГІ ЖӘНЕ ҚОРЫТЫНДЫ ЕРЕЖЕЛЕР 13-БАП - ҚЫЗМЕТТІ ЖАРИЯ ЕТУ

13.1. Қоғамдастық қаржыландыратын әрбір жоба/бағдарлама тиісті коммуникациялық және ақпараттық іс-шараларды басшылыққа алуы тиіс. Осы іс-шаралар Комиссияның келісімі болған кезде айқындалуы қажет.
13.2. Аталған коммуникациялық және ақпараттық іс-шаралар бұл іс-шараларды іске асыру кезінде әрекет ететін сыртқы іс-шаралардың көрінісін қамтамасыз ету үшін Комиссия баяндаған және жариялаған ережеге сәйкес өткізілуі тиіс.

14-БАП - БҰЗУШЫЛЫҚТАРДЫ, АЛАЯҚТЫҚТЫ ЖӘНЕ СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚТЫ БОЛДЫРМАУ

14.1. Бенефициар бұзушылықтарды және алаяқтықты болдырмау үшін тиісті шаралар қабылдау және Комиссияның сұрауы бойынша мақсатсыз жұмсалмаған қаражатты қайтару үшін шағым беру тиіс. Бенефициар қабылданған шаралар туралы Комиссияға хабарлауы тиіс.
14.2. "Бұзушылық" дегеніміз Еуропалық Қоғамдастықтардың жалпы бюджетіне немесе Қоғамдастықтар басқаратын қаражатқа Еуропалық Қоғамдастықтардың атынан жинақталған меншік қаражаты немесе ақталмаған шығыстар есебінен алынған табысты азайту немесе жоғалту түрінде зиян келтіріп отырған немесе келтіретін экономикалық субъектінің әрекетінен немесе әрекетсіздігінен көрінетін қаржылық келісімдер, келісім-шарттар немесе Қоғамдастықтардың заңдары ережелерінен кез келген ауытқуды білдіреді.
"Алаяқтық" дегеніміз:
- Еуропалық Қоғамдастықтардың жалпы бюджетінің немесе Қоғамдастықтар немесе оның атынан басқаратын бюджет қаражатын заңсыз немесе мақсатсыз ұстап қалуға әкелуі мүмкін жалған, дұрыс емес немесе толық емес құжаттаманы немесе мәліметтерді пайдалануға немесе ұсынуға;
- ерекшелік міндеттемелерге, осындай салдарымен зиян келтіретін ақпаратты жасыруға;
- осындай қаражатты олардың бастапқы мақсатынан басқа мақсатта заңсыз пайдалануға қатысты кез келген әдейі әрекетті немесе әрекетсіздікті білдіреді.
Бенефициар бұзушылық немесе алаяқтық дейтіндей күдік тудыратын кез келген жағдайлар туралы Комиссияны дереу хабардар етуге тиіс.
14.3. Бенефициар келісім-шарттарды немесе гранттарды беру немесе оларды іске асырудағы рәсімнің кез келген сатысында белсенді немесе пассивті сыбайлас жемқорлықтың кез келген көрінісін жою үшін барлық ықтимал шараларды қолдануға міндеттенеді. "Пассивті сыбайлас жемқорлық" дегеніміз ресми тұлғаның тікелей немесе делдал арқылы жеке өзі үшін немесе үшінші тарап үшін кез келген түрде сыйақы сұраған немесе алған немесе ол белгілі бір әрекет немесе әрекетсіздік жасаған кезде немесе ол Еуропалық Қоғамдастықтардың қаржылық мүдделерін кемсітуге әсері бар немесе әсер ететін ресми міндеттерін бұзудағы өз қызмет бабын пайдаланған кезде осындай сыйақы берілетініне уәде алған әдейі әрекетін білдіреді. "Белсенді сыбайлас жемқорлық" дегеніміз кімде-кімнің ресми тұлғаға жеке ол үшін немесе үшінші тарап үшін, ол белгілі бір әрекет немесе әрекетсіздік жасау үшін немесе ол Еуропалық Қоғамдастықтардың қаржылық мүдделерін кемсітетін немесе кемсітуі мүмкін ресми міндеттерін бұзуда өз қызмет бабын пайдалану үшін тікелей немесе делдал арқылы сыйақының кез келген түрін беруге уәделенуде немесе ұсынудағы әдейі әрекетін білдіреді.

15-БАП - КОМИССИЯ, СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚҚА ҚАРСЫ КҮРЕС ЖӨНІНДЕГІ ЕУРОПАЛЫҚ БӨЛІМ (СЖҚКЕБ) ЖӘНЕ ЕУРОПАЛЫҚ ҚОҒАМДАСТЫҚТАРДЫҢ ЕСЕП ПАЛАТАСЫ ТАРАПЫНАН ЖҮРГІЗІЛЕТІН БАҚЫЛАУ ЖӘНЕ ТЕКСЕРУ

15.1. Бенефициар Комиссия, СЖҚКЕБ және Еуропалық Қоғамдастықтардың Есеп Палатасы қаржылық келісім бойынша (келісім-шарттар мен гранттарды беру жөніндегі рәсімді қоса алғанда) бөлінген Қоғамдастықтардың қаражатын пайдалану жөнінде жергілікті жерлерде құжаттамалық тексерістер, сондай-ақ қажет болған жағдайда шоттарға қосымша құжаттар мен бухгалтерлік құжаттар немесе жобаны/бағдарламаны қаржыландыруға қатысты басқа да кез келген құжаттар негізінде келісімнің бар мерзімі және соңғы төлемнің күнінен кейін жеті жыл ішінде толық аудит жүргізуі мүмкіндігімен келіседі.
15.2. Бенефициар, сондай-ақ СЖҚКЕБ-ның жергілікті жерлерде Қоғамдастықтардың заңнамасында жазылған рәсімдерге сәйкес алаяқтық пен бұзушылықтарға қатысты Еуропалық Қоғамдастықтардың қаржылық мүддесін қорғау үшін тексерістер мен бақылау жүргізуі мүмкін екендігімен келіседі.
15.3. Осы мақсатта Бенефициар Комиссияның, СЖҚКЕБ-ның және Еуропалық Қоғамдастықтардың Есеп Палатасының ресми өкілдеріне және олардың уәкілетті агенттеріне компьютерлік жүйелерді, сондай-ақ осы іс-шараларды техникалық және қаржылық басқаруға қатысты кез келген құжаттамалық және компьютерлендірілген деректерді қоса алғанда, қаржылық келісім бойынша қаржыландырылған іс-шаралар өткізілген орындар мен үй-жайларға қол жеткізуді қамтамасыз етуге және осы жұмыстарды жеделдету үшін барлық ықтимал шараларды қабылдауға міндеттенеді. Еуропалық Комиссияның, СЖҚКЕБ мен Еуропалық Қоғамдастықтардың Есеп Палатасының уәкілетті агенттері үшін қол жеткізу үшінші тарапқа қатысты қатаң құпиялылықты сақтай отырып, мемлекеттік құқықтық міндеттемелерге зиян тигізбей берілу тиіс. Құжаттар қол жетімді және оларды қолайлы инспекциялауды қамтамасыз ететін тәртіпте тігілуі қажет және Бенефициар Комиссияға, СЖҚКЕБ мен Еуропалық Қоғамдастықтардың Есеп Палатасына олардың нақты орналасқан жері туралы хабарлауы тиіс.
15.4. Жоғарыда сипатталған тексерістер мен аудит Қоғамдастықтардың қаржыландыруын алатын мердігерлер мен қосалқы мердігерлерге қатысты да қолданылуы тиіс.
15.5. Бенефициарды жергілікті жерлерде тексерістер жүргізу үшін тағайындалған Комиссия, СЖҚКЕБ мен Еуропалық Қоғамдастықтардың Есеп Палатасы агенттерінің келетіні туралы хабардар ететін болады.

16-БАП - КОМИССИЯ МЕН БЕНЕФИЦИАР АРАСЫНДАҒЫ КОНСУЛЬТАЦИЯЛАР

16.1. Бенефициар мен Комиссия қаржылық келісімнің баптарын іске асыру немесе түсіндіру туралы даулы мәселелер туындағанға дейін бірі-біріне консультация беру қажет.
16.2. Бұл консультациялар қаржылық келісімнің өзгеруіне, тоқтата тұруға немесе тоқтатылуына алып келу мүмкін.

17-БАП - ҚАРЖЫЛЫҚ КЕЛІСІМДІ ТҮЗЕТУ

17.1. Арнайы шарттарға және қаржылық келісімнің II қосымшасына енгізілетін кез келген түзетулер жазбаша түрде енгізілуі және қосымшада ресімделуі тиіс.
17.2. Егер түзетуге сұрауды Бенефициар жасаса, онда ол Комиссияға Алушының уақтылы негіздемелері болған және Комиссия мақұлдаған жағдайларды қоспағанда, осы түзетудің болжам бойынша күшіне енуіне дейін кем дегенде үш ай бұрын сұрау салу тиіс.
17.3. Іске асырудың практикалық кезеңі мен қорытынды кезеңін ұзартудың ерекше жағдайлары аталған Жалпы шарттардың 4(5) және (6)-баптарында баяндалған.

18-БАП - ҚАРЖЫЛЫҚ КЕЛІСІМДІ ТОҚТАТА ТҰРУ

18.1. Қаржылық келісім мынадай жағдайларда тоқтатыла тұруы мүмкін:
(а) егер Алушы осы келісім бойынша міндеттемелерді бұзған жағдайда, Комиссия қаржылық келісімнің қолданысын тоқтата тұруы мүмкін.
(b) егер Бенефициар адам құқығына, демократиялық қағидаттарға қатысты міндеттемелер мен заң нормаларын бұзған жағдайда, сондай-ақ сыбайлас жемқорлыққа жол берілген жағдайларда, Комиссия қаржылық келісімнің қолданысын тоқтата тұруы мүмкін.
(с) Қаржылық келісім төменде көзделген форс мажор жағдайында тоқтатыла тұруы мүмкін. "Форс мажор" дегеніміз тараптардың біреуіне өз міндеттемелерін орындауға кедергі жасайтын, және ол тараптардың (немесе мердігерлердің, агенттер мен жұмыскерлердің) қателігіне немесе ұқыпсыздықпен қарағанына байланысты емес кез келген күтпеген және айрықша ахуалды немесе оқиғаны білдіреді, және де ол барлық салған күштерге қарамастан, еңсерілмейтін болып табылады. Жабдықтар мен материалдардағы ақаулары немесе оларды орнатуды кешіктіру, еңбек ұжымындағы даулар, ереуілдер немесе қаржылық қиындықтар форс мажор ретінде пайдаланылмайды. Тарапқа міндеттемелерін орындауға форс мажорлық жағдай кедергі болған кезде, оларды бұзғаны жөнінде талаптар қойылмайды. Форс мажорға ұшыраған тарап ол туралы ықтимал ұзақтығы мен болжамды тигізетін әсерін сипаттай отырып, екінші тарапқа дереу хабарлау, сондай-ақ ықтимал залалды азайту үшін барлық шараларды қабылдауы қажет.
18.1. Тоқтата тұру шешімі туралы алдын ала хабарлама берілмейді.
18.2. Тоқтата тұру туралы хабарлама болған жағдайда ағымдағы келісім-шарттарға немесе қол қойылуға тиіс келісім-шарттарға оның салдарын белгілеу қажет.

19-БАП - ҚАРЖЫЛЫҚ КЕЛІСІМДІ БҰЗУ

19.1. Егер қаржылық келісімді тоқтата тұруға әкелген мәселелер ең жоғары кезең, төрт ай ішінде шешілмесе, қаржылық келісімді тоқтату туралы екінші тарапқа екі ай бұрын хабарлап, кез-келген тарап оны тоқтатуы мүмкін.
19.2. Егер қаржылық келісімге қол қойылғаннан кейін үш жыл ішінде қандай да бір төлемдер жүргізілмесе немесе Арнайы шарттардың 5-бабында көрсетілген күнге оны іске асыру жөнінде келісім-шарттарға қол қойылмаса, қаржылық келісімнің қолданысы автоматты түрде тоқтатылады.
19.3. Тоқтату туралы хабарлама болған жағдайда ағымдағы келісім-шарттарға немесе қол қойылуға тиіс келісім-шарттарға оның салдарын белгілеу қажет.

20-БАП - ДАУЛАРДЫ ШЕШУ

20.1 Аталған Жалпы шарттардың 16-бабында баяндалған тараптар арасындағы консультациялардың алты ай ішінде шешілуі мүмкін емес қаржылық келісімге қатысты кез-келген пікірсайыс бір тараптың сұрауы бойынша арбитражда қаралуы мүмкін.
20.2. Бұл жағдайда, әрбір тарап арбитражды жүргізуге арналған сұраудан кейін 30 күннің ішінде арбитрді тағайындауы қажет. Қажет болған жағдайда, тараптардың біреуі екінші арбитрді тағайындау жөніндегі өтінішімен Тұрақты арбитраж сотының Гаагадағы Бас хатшысына өтініш жасауы мүмкін. Өз кезегінде, екі арбитр 30 күннің ішінде үшінші арбитрді тағайындайды. Қажет болған жағдайда, кез-келген тараптың біреуі Тұрақты арбитраж сотының Бас хатшысына үшінші арбитр тағайындау жөнінде өтініш жасауы мүмкін.
20.3. Егер арбитрлар басқа шешім қабылдамаса, онда Тұрақты арбитраж сотының Халықаралық ұйымдарды тарта отырып арбитражды жүргізудің факультативтік ережелері бойынша рәсімдер пайдаланылады. Арбитрлардың шешімдері үш айдың ішінде басым дауыспен қабылдануы тиіс.
20.4. Тараптардың әрқайсысы арбитрлардың шешімдерін орындау үшін қажетті шаралар қабылдауға міндетті.

2 ҚОСЫМША
ТЕХНИКАЛЫҚ ЖӘНЕ ӘКІМШІЛІК ЕРЕЖЕЛЕР 2006 ЖЫЛҒА АРНАЛҒАН
ТАСИС-тің ІС-ҚИМЫЛ ӨҢІРЛІК БАҒДАРЛАМАСЫ І. НЕГІЗГІ ДЕРЕКТЕР

Бюджет бабы	19.06.01
Жалпы құны	57,5 млн. еуро
Заңнамалық базасы	Шығыс Еуропадағы, Кавказдағы және Орталық Азиядағы (ШЕКОА) әріптес елдерге жәрдем көрсету туралы Кеңестің (Еурокомиссия, Еуратом) 1999 жылғы 29 желтоқсандағы N 99/2000 қаулысы

2. ӨҢІРЛЕРДЕГІ АҒЫМДАҒЫ ЖАҒДАЙ

Өңірлік ынтымақтастық жөніндегі Тасистің стратегиялық құжатын және Іс-қимылдың 2004-2006 жылдарға арналған индикативтік бағдарламасын 2003 жылғы 21 ақпанда Тасистің Комитеті бекітті және 2003 жылғы 11 сәуірде Комиссия бекітті. Көрсетілген құжат Тасистің іс-қимыл өңірлік бағдарламасына қатысты негізгі әзірлемелердің толық шолуын қамтиды. Осыдан кейін 2004 жылғы 1 мамырда Еуропа Одағы 25 мүшеге дейін ұлғайды. Тиісінше, Еуропа Одағының Шығыс Еуропа, Кавказ және Орталық Азия (ШЕКОА) елдерімен сыртқы шекарасы жалғыз Финляндия-Ресей шекарасынан ЕО-ның Ресеймен жаңа төрт шекараға және ЕО-ның Украинамен, Белоруссиямен және Молдавиямен жаңа сегіз шекараға кеңейді.
2004 жылғы мамырда ЕО кеңейгеннен кейін ЕО-ның шығыстағы және оңтүстіктегі көршілері мен кеңеюінің басымдықтарын бірлесіп пайдалануға бағытталған Еуропалық серіктестік саясаты (ЕСС) ² бекітілді.
2004 жылы ЕО өңірде әріптес елдермен (Молдавиямен және Украинамен) ЕКС шеңберінде іс-әрекет ету жоспарын қабылдады. Нәтижесінде Іс-әрекет ету жоспарларын 2005 жылдың басында тиісінше ЕО-Молдавия және ЕО-Украина ынтымақтастық жөніндегі кеңестері мақұлдаған болатын. Іс-әрекет ету жоспарларын іске асыру экономикалық бірігуді нығайту және саяси кооперацияны тереңдету мақсатында ынтымақтастық ету саласынан тыс та анағұрлым тығыз байланыстар орнатуға мүмкіндік береді. 2004 жылы ЕКС үш кавказ еліне - Грузияға, Армения мен Әзірбайжанға қолданылған болатын. Осы құжатты жазу уақытында Іс-әрекет жасау жоспарлары түпкілікті ресімдеу сатысында болатын.
Он жылдан астам уақытқа "тоқтатылған" үш шиеленіс (Таулы Қарабах, Оңтүстік Осетия және Абхазия) Кавказды дамыту ұстанымын жалғастырып отырғандығымен, 2004 жылғы мамырда жартылай автономиялы Аджарияның Грузиямен бейбіт қосылуына байланысты оң оқиға орын алды. Белоруссияда ЕО демократиямен, сөз бостандығымен және бұқаралық ақпарат құралдарымен, сондай-ақ адам құқықтарының, әсіресе 2006 жылдың наурызында президент сайлауын өткізуге қатысты сақталуына байланысты ахуалға қатты алаңдауда. Молдавияда ЕО Днестр жағалауында шиеленісті шешу жөнінде және Молдавия мен Украина арасында шекара проблемаларын шешуде көмек көрсету жөнінде ОБСЕ ынтымақтаса су процесін қолдауға өз күшін белсендірді. Украинада 2004 жылдың желтоқсанындағы президент сайлауының маңайындағы оқиғалар елдің демократияға және заңның билік етуіне нақты бет алғандығын растады. Ющенко мырзаны Президент етіп сайлау ЕО-Украинаның Әріптестік пен ынтымақтастық туралы келісімде қамтылған салаларда, сондай-ақ көрсетілген Келісімнен тыс салаларда өзара іс-әрекет пен прогресті кеңейту үшін жағдайды қамтамасыз етті.
________________
2 СОМ (2004) қорытынды 373 шығарылым 2004 ж. 12 мамырда шықты.

3. ІС-ӘРЕКЕТ БАҒДАРЛАМАСЫНЫҢ ҚЫСҚАША СИПАТТАМАСЫ

Осы Іс-әрекет жасау бағдарламасы Тасис өңірлік ынтымақтастығының стратегиясы жөніндегі құжатқа және 2003 жылғы 11 сәуірде Комиссия қабылдаған Іс-әрекет жасасудың 2004-2006 жылдарға арналған индикативтік бағдарламасына толық сәйкес әзірленді. 57,5 млн. еуро бюджеті бола отырып, 2006 жылғы Тасистің іс-әрекет жасау бағдарламасы ТМД елдерінде мемлекетаралық іс-шараларды жүргізуді және мынадай үш тақырыпқа тоқталуды қамтамасыз етеді.

3.1. Табиғи ресурстарды ұтымды пайдалану

Табиғи ресурстарды ұтымды пайдалану саласында ұсынылатын іс-әрекеттер Тасистің 2004-2006 жылдарға арналған Өңірлік индикативтік іс-әрекет бағдарламасының мақсаттарына қол жеткізуге: "табиғи ресурстарды ұтымды және тиімді пайдалану бағытында қозғалысты" қамтамасыз етуге бағытталған. Бұдан басқа, Еурокомиссияның нақты бастамаларының, сондай-ақ осы саладағы халықаралық конвенциялардың талаптарын зерделеуге арналған бағдарлама құрауыштары әзірленді, мысалы, ЕО Су бастамасы - ВЕКЦА құрауышы, Климатты өзгерту жөніндегі БҰҰ-ның келісімді конвенциясы (UNFCCC) және Киот хаттамасы.
Бағдарлама өз назарын екі негізгі салаларға шоғырландырады - су ресурстарын пайдалану және климатты өзгерту. Су ресурстарын пайдалану жөніндегі географиялық жоба Кавказ жағалауындағы елдерге бағдарланатын болады, ал климатты өзгерту мәселелерін қарастыратын жоба Тасис бағдарламасының барлық қатысушы он екі елімен ынтымақтастықты қамтитын болады.

3.1.1. Қуры өзінің бассейнін шекаралас пайдалануға жәрдем көрсету
Осы бағдарламаның шеңберінде ұсынылатын бірінші жоба ЕО Су келісімді директивасының қолданылатын құрауыштарын іске асыруға жәрдем көрсету жолымен Куры өзенінің бассейнін пайдалануды жақсартуға бағытталған. Грузия, Армения мен Әзірбайжан өңірлік деңгейде өзеннің бассейнін пайдалану тетіктерін құруға міндеттеме қабылдады және жоба осы міндеттемелердің кейбіреулерін орындауда оларға қолдау көрсетеді. Алайда қазіргі жағдайда Куры өзенінің суларын бірлесіп пайдалану мәселесі проблеманың барлық аспектілерін зерделей отырып толық көлемде қаралмайды. Басты себеп, мұндай ахуал әзірге үш елдің бәрі де мойындамай отырған "әділ пайдалану" тұжырымдамасының болмауынан орын алып отыр. Бұдан басқа, Куры суларының бір бөлігіне иелік ететін Түркия мен Иран осы өңірлік форумда белсенді қатыспайды.
Осы жағдайларда қабылданатын жобаға, қатерлі жағдайларда деректердің мониторингі жүйесін және басқару жүйесін құруға басты бағыттылық беру қажет. Мұндай көзқараста Курыны болашақ толық ауқымды шекаралас пайдалану үшін негізгі жағдайлар жасауға болады деп ұйғарылады.
Жобаның нақты мақсаттары екі салада іс-шаралар өткізуді көздейді:
- су ресурстарын пайдаланудың ұзақ мерзімді біріктірілген жүйесіне негіз салуға қабілетті ұлтаралық ұйымдастыру құрылымы мен ақпараттық жүйелерді құру;
- кездейсоқ қалдықтарды бақылау және алдын алу және осыған ұқсас оқиғалардан өзеннің ластануын барынша азайту мақсатында Куры өзенінің бассейнінде қатерлі ахуалдарда басқарудың шекарааралық жүйесін құру.
Бірінші мақсатқа жатқызылған іс-шаралар деректерді басқаруға: бар су жинағыштарын есепке алу, сондай-ақ ағынды, су балансы мен су басу аймақтарын есепке алу мақсатында Куры су жинаушының компьютерлік моделін құруға шоғырландырылатын болады. Жобаның бұл құрауышы сондай-ақ оқытудың да әлеуетін арттыруды қамтиды. Апатты басқару жүйесіне қатысты бөлігінде жоба негізінен Куры өзенінің бассейнінде қауіпті жағдайлардың алдын алу жүйесін құрумен айналысатын болады. Бұл үшін қызметтің қауіпті түрлері мен ластану көздері анықталатын болады, қауіпті жағдайлардың алдын алу жөніндегі дайындық ұйымдастырылады, қауіпті жабдықтарға пилоттық талдау жүргізіледі және оның қауіпсіздік деңгейін арттыру бойынша ұсынымдар әзірленеді. Бұдан басқа, жобада мониторинг пункттерін құруды және тиісті бағдарламалық қамтымды әзірлеуді талап ететін төтенше жағдайларды жоспарлау және басқару мәселелері қаралатын болады.
3.1.2. Киот хаттамасын іске асыруды қолдау
Тасис бағдарламасына қатысушы елдерде Киот хаттамасын іске асыруды қолдауға бағдарланған бұл жоба жасанды газдардың қалдықтарын қысқартуға мақсатына және климатты өзгертуге бейімділікке ие. Жобаның іс-шараларымен Тасис бағдарламасына қатысатын Шығыс Еуропа, Кавказ бен Орталық Азияның (ШЕКОА) барлық он екі елі қамтылатын болады. Жобаның нақты мақсаттары мыналар болып табылады:
- билік органдарының да, жеке кәсіпорындардың да Киот хаттамасының тетіктерін пайдалану жөніндегі әлеуетін арттыру;
- жыл сайынғы тексерулер жүргізуді және ұлттық тіркелімдерді жүргізуді қоса алғанда жасанды газдардың қалдықтарының мониторингі мен оны есепке алудың сенімді және айқын ұлттық жүйелерін құру және қолдау үшін әлеуетін арттыру;
- климаттың өзгеру салдарын азайту жөніндегі болашақ (2012 жылдан кейін) іс-әрекеттерді халықаралық талқылауға белсенді қатысу үшін үкіметтің әлеуетін арттыру.
ШЕКОА елдерінің даму деңгейлеріндегі айырмашылықты ескеру үшін жобаны іске асыру кезінде екі түрлі көзқарас қолданылатын болады. Барынша дамыған елдер болып табылатын Белоруссия, Ресей Федерациясы мен Украина үшін бірлесіп іске асыру жобасы арқылы қалдықтарға арналған квоталардың сауда-саттығына қатысу үшін қажет мониторинг пен есепке алудың талаптарын ол қанағаттандыру үшін жеке секторда әлеуетті арттыруға шоғырландырылатын болады. Кавказда, Орталық Азия мен Молдавияда өндірістік күштер дамытуға жатады, тиісінше бұл елдерде жоба институционалдық әлеуетті арттыруға бағытталатын болады. Бұл бөлікте, жоба жасанды газдарды ұлттық есепке алу жүйесін құру және басқарудың әкімшілік рәсімдерін әзірлеу үшін қолайлы институционалдық мүмкіндіктерді қамтамасыз етуге ықпал ететін болады.
Өңірдің ауқымында тұтастай алғанда жоба негізінен өнеркәсіптік нақты салаларына бағытталған таза дамыту тетіктерінің құрауышын қамтиды.

3.2. Сауда және инвестициялық ағындарды дамыту

Көрсетілген тақырыптың мақсаты сауда және инвестициялық ағындарды кеңейтуді, қауіпсіздік деңгейін арттыруды, бар энергетикалық және көлік желілерінің адам денсаулығына және қоршаған ортаның ахуалына әсер етуін азайтуды, сондай-ақ көрсетілген секторларда статистикалық деректерді жақсартуды қамтамасыз ететін энергетика, көлік пен телекоммуникациялар саласында ТМД елдерінің ынтымақтастығын ұйымдастыруға негізделген. Көрсетілген мақсатқа қол жеткізу үшін осы Іс-әрекет ету бағдарламасында көлік (ТRАСЕСА бағдарламасы) пен энергетикада тиімділікті үйлестіруге және арттыруға бағытталған шараларға басты назар аударылады.
3.2.1. TRACECA бағдарламасы
2006 жылғы Іс-әрекет ету бағдарламасы шеңберінде өткізілетін ТRАСЕСА бағдарламасының (Еуропа-Кавказ-Азия көлік дәлізі) жалпы мақсаты өңірлік кооперацияны дамыту, әлеуетті арттыру және мамандарды даярлау, техникалық-экономикалық негіздемелер мен инвестициялық бағалауларды жүргізу, сондай-ақ басым инвестицияларды жүзеге асыру жолымен ЕО пен ТRАСЕСА дәлізінің аймағына кіретін елдер арасында сауда-саттық пен көлік саласында саясатты одан әрі үйлестіруге негізделген.
Ұсынылып отырған жобалар ТRАСЕСА барлық елдерінде қолдау тапты және оларға 2004 жылғы 14 қарашада Әзірбайжанның Баку қаласында жоғары деңгейде өткізілген Көлік мәселелері жөніндегі конференцияда тиісті көңіл бөлінді. Осылайша, осы жобалардың негізінде көлік саласында ЕО кооперациясы мен осы өңірдегі ТМД елдерін одан әрі кеңейту жүзеге асырылатын болады.
2006 жылғы Іс-әрекет ету бағдарламасында мынадай төрт мақсат қойылды:
а) ТRАСЕСА дәлізіне басымдық ете отырып, сонымен қатар өңірдегі елдердің әлемдік экономикаға кірігуіне ықпал ете отырып, ТМД елдерінде әуе тасымалының қауіпсіз, сенімді және тиімді жұмыс істеуін қамтамасыз ету мақсатында әуе тасымалдары саласында жұмыс істейтін азаматтық авиацияның әкімшілігі мен қызметкерлерін оқыту.
b) ТМД-ның батыс елдерінде, Кавказда және Орталық Азияда халықаралық логистикалық орталықтарды/желілерді құру. Логистикалық мүмкіндіктерді кеңейту мультимодалдық тасымалдардың функционалдық бірлесімділігін қамтамасыз ету және ұйымдастыру арқасында сауда-саттық пен көлікті дамытуға ықпал ететін болады, әрі осылайша ТМД елдері мен Еуропа арасында қазіргі заманғы тиімді байланыстар құратын болады.
с) Қауіпсіздікті бірлесіп басқару жүйесін құру, теңіздегі қауіпсіздік саласында ынтымақтасуға ықпал ету және Қара және Каспий теңіздерінде кемелердің ластануының алдын алу.
d) өзен және теңіз қатынас жолдарын пайдалануды қамтитын қаржы-экономикалық және техникалық қатынастарда өмір сүруге қабілеттілігін әзірлеу, сондай-ақ аралас тасымалдар тұжырымдамасының жақсы экологиялық және институционалдық сипаттамалары бар Қара және Каспий теңіздерінде "Теңіз магистралдарын" құруға жәрдем көрсету.
3.2.2. Еуропаға мұнай мен газды мемлекетаралық тасымалдау бағдарламасын қоса алғанда энергетикалық бағдарлама (INOGАТЕ)
Іс-әрекет етудің 2004-2006 жылдарға арналған индикативтік бағдарламасында белгіленген басым бағыттар бойынша энергетикалық секторға арналған жұмыстар (Ео нормаларымен және стандарттарымен үйлестіру, қауіпсіздік, адамдардың денсаулығы мен қоршаған ортаға әсер ету мәселелері) мынадай екі бағыт бойынша жүргізілетін болады:
а) екі құрауышты құрайтын ТМД елдерімен электр энергетикасы мен энергияны ұтымды пайдалану салаларында энергетикалық ынтымақтастықты кеңейту:
- электр энергетикасы саласындағы стандарттарды үйлестіру;
- мүмкіндіктерді анықтау және энергияны тиімді пайдалануда инвестицияларға жәрдем көрсету.
Жобаның мақсаттары электр энергетикасы саласындағы стандарттарды үйлестіру және халықаралық қаржы мекемелерінің тарапынан инвестицияларға тиісті жәрдем көрсету арқылы өнеркәсіп пен тұрмыста энергияны ұтымды пайдалануға ықпал ету жолымен энергетика нарығын біріктіруге мүдделі елдерде энергияның тәуелділігін қысқартуға және энергиямен жабдықтау қауіпсіздігін арттыруға негізделген.
Энергияны тиімді пайдалану жөніндегі осы компонент Еуропа Қайта Құру және Даму Банкінің (ЕҚДБ) гранты арқылы конкурс жарияламастан берілетін 9,5 млн. еуро сомасына іске асырылатын болады. Гранттың осындай тәсілмен берілуі 168-бап (1)(с) мәнінде ІR ³ ЕҚДБ-ның нақты қолданыстағы монополиясымен түсіндіріледі. Осы нақты монополия жобаның техникалық сипатына байланысты туындады, ол энергетикада үлкен жұмыс тәжірибесі бар мамандандырылған қаржылық мекемелерді тартуды, банктік мекемелер құруды және ЕС құндылықтарын бөлісетін және мемлекеттік саясатта осындай мақсатыққа бағыт алған көшпелі экономикасы бар бұрынғы коммунистік елдерде жеке секторлар дамытуды талап етеді. Бұл қызметті толық көлемде Еурокомиссия қаржыландыратын болады, оған 253-баптармен (1) (b) және (d) ІR жол берілген. Кәсіпорындар мен басқа да тиісті органдарға шамамен 25 млн. еуро сомасына дейінгі несиелерді жоба нәтижелері бойынша ЕҚДБ ұсынатын болады.
b) Боярктағы Метрологиялық орталық базасында құрылатын мұнайгаз саласындағы метрологияны дамытудың Халықаралық оқу орталығы.
Осы жобаның INOGATE бағдарламасы мақсатына сәйкес келетін жалпы мақсаты Бояркада, Украинада құрылған "Табиғи газ метрологиясының Шығысеуропалық өңірлік орталығын" толықтыратын мұнайгаз саласындағы метрологияны дамытудың Халықаралық оқу орталығын құрудан тұрады. Оның негізгі бағыты - мұнайгаз саласындағы үздік өлшем технологияларын тиісті халықаралық танылған стандарттарға беруді жүзеге асыру.
________________
3 IR (Implementing Rules) - Жобаны іске асыру ережесі

3.3. Әділ сот және ішкі істер

Әділ сотпен ішкі істер (JHA) саласындағы 2006 жылғы іс-қимылдардың өңірлік бағдарламасы шекараға шектес аумақтарды басқаруға шоғырланады, ол ұйымдасқан қылмысқа қарсы күреспен, баспана беру және көші-қон мәселелерімен қатар 2004-2006 жылдарға арналған әрекеттердің Индикативті бағдарламасында көрсетілген бағдарламаның маңызды бағыттарының бірі болып табылады.
Бағдарлама географиялық жағынан екі өңірге бағытталған - Орта Азия және Молдавия, Украина және Белоруссия. Бағдарламаның Белоруссия үшін ерекше маңызы бар, атап айтқанда, болашақтағы Еуропалық серіктестік саясаты (ЕСС) шегіндегі ынтымақтастық көзқарасымен қарағанда. Шекараға шектес аумақтарды басқару Украина, Молдавия және Белоруссия үшін ЕСС ең басты басымдықтарының бірі болып табылады. Бағдарлама шекараны ресми кесіп өтуге және Орта Азияда, Белоруссияда, Украинада және Молдавияда трансшекаралық қылмысқа қарсы күресте көмек көрсету мақсатында шекараға шектес аумақтарды басқарудың біріктірілген жүйесін қолдауды көздейді. Бағдарлама қызметінің көптеген саласында Еурокомиссия өткізген өткен іс-шараларға сүйенеді және оның жалғасуына бағытталған. Бағдарлама ұлттық бағдарламалар шегінде өткізілетін іс-шаралармен толықтырылатындай болып құрылған.
Ұсынылып отырған бағдарлама екі географиялық өңірге бағытталған үш компонентті қосады. Әрбір компонент шекараға шектес аумақтарды басқару жүйесін дамытудың қолданыстағы деңгейіне ерекше акценттеліп нақты жергілікті жағдайға есептеліп қалыптастырылған.
1-компонент: Украина - молдавия мемлекеттік шекарасы (ЕUВАМ)
2005 жылғы 1 желтоқсанда Еурокомиссия, Молдавия және Украина арасында қол қойылған өзара түсінік туралы Меморандумға сәйкес Украина мен Молдавияға (ЕUBАМ) шекараға шектес көмек көрсету бойынша ЕС Миссиясы ұйымдастырылған болатын, жұмыстың бастапқы мерзімі 2007 жылдың соңына дейін 24 ай құрайды. EUBAM жұмыстарының мақсаты Днепр жағалауындағы жанжалды шешуге қатысу, украиналық-молдавиялық мемлекеттік шекарада шекараға шектес аумақтарды басқару мен кеден режимін жетілдіру болып табылады. EUBAM жұмысына ЕС, Молдавия және Украина тараптарынан үлкен саяси мән беріліп отыр.
Осы компонент аталған жобаның 2007 жылдан кейін де мынадай нақты бағыттар бойынша жалғаса беретінін көздейді:
- Молдавиялық және украиналық тараптардың Днестр жағалауы ауданындағы ерекше акценті бар шекараларының шекаралық және кедендік бақылауын жетілдіру.
- Кеденнен түсетін ақша түсімдерінің көлемін арттыру, кедендік бұзушылық пен контрабанданың санын азайту (қару-жарақ пен есірткі тасымалын қоса алғанда).
- Осы шекарадағы адамдарды заңсыз тасымалдау мен заңсыз көші-қон жағдайының санын азайту.
- Осы шекара арқылы өтетін тауарлар мен адамдардың заңды қозғалысына көмек көрсету.
Шекараға шектес көмек бойынша Миссияның негізгі іс-шаралары компонент құрамына жұмыстан қол үзбестен оқыту, белгілі пунктерге инспекциялық қару, тәуекелдердің орталықтандырылған талдауына арналған әлеует құру, шекараны қорғау саласында қолданыстағы стандарттар және ЕС практикалық тәжірибесі бойынша ақыл-кеңес беру, шекараға шектес аумақтарды басқаруға жалпы көзқарас қалыптастыру мақсатында кеден және шекара жұмыстарын шоғырландыру мәселелері бойынша ақыл-кеңес беру, соңғысы, шекара қорғау саласында Молдавия мен Украинаның практикалық бірлескен қызметін одан әрі жетілдіру бойынша ақыл-кеңес беру.
Осы компонент конкурс жарияламастан (UNDP) БҰҰ Даму бағдарламасы шегінде берілетін 10 млн.еуро сомасындағы грант арқылы іске асырылатын болады. Грант берудің осындай тәсілі Днестр жағалауындағы дағдарыс жағдайымен түсіндіріледі және 168-бабына (2) ІR сәйкес келеді. Іс-шара толық көлемде қаржыландырылатын болады, 253-баптарымен (1) (b) және (d) ІR жол беріледі.
2-компонент: Молдавия мен Белоруссияның шекаралық және кедендік бақылауына арналған жабдықтарды жеткізу .
Соңғы бірнеше жылда Еурокомиссия шекараға шектес аумақтарды басқару жүйесін жаңғыртуда Молдавия мен Белоруссияға едәуір көмек көрсетті. Бұл көмек аталған елдердің шекаралық және кедендік қызмет жұмыстарын жетілдіруге бағытталған болатын. Еурокомиссия бағдарламасы инфрақұрылымын дамытуды қолдаумен толықтырылған осы қызметтердің әлеуеті мен кәсіби әзірлік деңгейін арттыруда едәуір үлеспен қамтамасыз етті. Алайда, шекаралық және кеден қызметтерінің жұмысына жетілдірілмеген және ескі жабдықтар едәуір әсер ете бастаған. Осындай қанағаттанарлықсыз техникалық жарақталу мен ресурстар (атап айтқанда, ақпараттық технология мен деректерді беру желісінің жоқтығы) Белоруссия мен Молдавияны тыйым салынған тауарлар мен контрабандаларды тасымалдау үшін, сондай-ақ ЕС-ке бағытталған заңсыз көші-қон үшін тартымды елге айналдырды.
Ұсынылып отырған компонент арнайы қауіпті проблемаларды шешуге арналған Өзара байланысты және қосымша бағдарламаларды іске асыру көмегімен түрлі деңгейлердегі шекараға шектес аумақтарды басқаруды көздейтін Еурокомиссия тарапынан әрекет ету тұжырымдамасының маңызды құрам бөлігі ретінде әзірленген осы компонентте мынадай ерекше мақсаттар бар:
- Шекара режимі саласында адамдарды, есірткілерді, қару-жарақты және қосарлы бағыттағы бұйымдарды заңсыз тасымалдау сияқты, заңсыз көші-қон мен салық салынатын және контрафактылық тауарларды алып өту қылмысы мен күрес және олардың алдын алу жөніндегі мүмкіндіктерді жетілдіру.
- Шекаралық және кедендік бақылауға қазіргі заманғы әдістерді енгізу (электронды төлқұжаттық бақылау, электронды кедендік тазалау) есебінен адамдар мен тауарлардың шекараны қиып өтуін жеңілдету.
- Қазіргі заманғы деректерді беру желілерін, сондай-ақ бақылау жабдықтарын дамыту арқылы заңды сауда ағымдарына көмек көрсету және тасымалдауға кететін шығындарды азайту.
Аталған іс-шаралар екі елге де шекаралық және кедендік қызметтерге арналған бақылау жабдықтарын (ең бастысы, шекара және кеден бақылауының электронды құралдары) негізінен ЕС-ке кірмейтін елдердің шекараларын жарақтандыру үшін жеткізуді көздейді. Жеткізілген жабдықтарды пайдалану және күтіп ұстау бойынша қажетті оқыту да жүргізілетін болады. Аталған әрекеттер ЕС-ке мүше елдермен шекаралас Молдавия мен Белоруссияның шекара және кеден қызметтеріне жабдықтарды жеткізуді жүргізетін және оқытатын шеңберде 2006 жылғы Тасистің Өңірлік бағдарламасымен толықтырылатын болады.
3-компонент: Орта Азияға арналған шекараға шектес аумақтарды басқару бағдарламасы (ВОМСА 7 )
Қаралып отырған бағдарламаның екінші компоненті де Еурокомиссия өткізетін өткен және ағымдағы іс-шараларды қолдау және жалғастыру үшін арналған. Осы компонент Орта Азияға (ВОМСА) арналған шекараға шектес аумақтарды басқарудың жетінші кезеңін білдіреді. ВОМСА шегіндегі бастапқы іс-шаралар 2002-2003 жылдары жүзеге асырылды, ал бағдарламаны кең көлемде іске асыру 2004 жылы басталды. Ұсынылып отырған компонентті әзірлеу кезінде бағдарламаның алдыңғы кезеңдеріндегі сабақтар ескерілді.
Орта Азияда шекараға шектес аумақтарды практикалық басқаруды жетілдіру бойынша ВОМСА-ның жалпы мақсаты шегінде осы компоненттің нақты мақсаты орталық-азия елдерінде бірнеше пилоттық өңірлердегі шекаралық бақылау әлеуетін нығайту, сондай-ақ шекара бақылауын нығайту бойынша және шекарада сенім атмосферасын құру бойынша жалпы шараларды жүзеге асыру болып табылады.
Осы компонент әрбір орталық-азиялық мемлекеттердегі (Тәжікстан, Түркіменстан, Қырғызстан, Қазақстан және Өзбекстан) бес пилоттық өңірде шоғырланатын болады. Нақты пилоттық өңірлерді ЕС жобаларын үйлестіру Офисімен біріге отырып, алушы ел айқындайтын болады. Компонент ВОМСА бағдарламасы шегіндегі алдыңғы жобалар қызметінің жалғасын білдіретіндіктен ол ВОМСА 6 өзара байланыста, сондай-ақ Орта Азиядағы (САDАР) есірткіге қарсы күрес жөніндегі ЕС Бағдарламасымен орындалатын болады, Нақты мақсаттарда көрсетілгендей бағдарламаның осы компоненті тұтастай алғанда әрекеттің екі түрін көздейді: шекара бақылауын нығайту жөніндегі шаралар және шекарада сенім атмосферасын құру жөніндегі шаралар.

4. ЕУРОКОМИССИЯНЫҢ АЛДЫҢҒЫ БАҒДАРЛАМАЛАРЫ ЖӘНЕ ОДАН АЛЫНҒАН САБАҚТАР

4.1. Табиғи ресурстарды ұтымды пайдалану
Кавказ елдеріндегі суды бірігіп пайдалануды жүзеге асыру 2002-2004 жылдарда іске асырылған су ресурстарын бірігіп басқару жөніндегі Тасис бағдарламасымен қолдау көрсетілді. Осы жоба тәжірибесі үш кавказдық елдің өзен бассейндерін басқару саласындағы ынтымақтастыққа мүдделі екендігін көрсетті. Бұдан басқа, ЕС директивалары бар су заңнамалығы мен халықаралық құқықтарға олардың үйлесуіне барлық елдер де өз қызығушылықтарының өсіп келетінін көрсетті. Алайда, осы салада әлі де едәуір жұмыс көлемін орындау қажет. Келешекте қаржылық мекемелермен нақты инфрақұрылымдық жобалар жүргізу және алу үшін су ресурстарын пайдалану саласындағы өз әлеуетін нығайту қажет.
Ресей Федерациясын есептемегенде, барлық ШЕКОА елдерінде Тасистің 2002 жылға арналған Өңірлік бағдарламасы шегінде климаттың ғаламдық өзгеруіне қатысты өз міндеттерін осы елдермен орындауға техникалық жәрдем көрсетіледі. Бұдан басқа, Ресейге Ұлттық бағдарлама шегінде Киото хаттамасын іске асыруға институциалық қолдау көрсетіледі. Аталған жобаларды іске асыру ШЕКОА елдеріне олардың Киото хаттамасымен көзделген механизмдерге қатысуына және тасталымдарды қысқарту бойынша жобаларды инвестициялаудан пайда алуға мүмкіндік беретін қажетті заңдарды әзірлеу мен практикалық шаралар өткізуге дайындығын көрсетті.
4.2. ТRАСЕСА бағдарламасы
Тасис Өңірлік бағдарламасының ТRАСЕСА бағдарламасына байланысты сауда және инвестициялық ағымдарды (желілерді) дамыту жөніндегі негізгі сабақтары негізінен мынадай түр бойынша жинақталуы (бірақ шектелмеуі) мүмкін:
- Жоба мақсаттарын екінші дәрежедегі мақсаттармен өзара байланысын қамтамасыз ете отырып, басты мақсаттарға жетуге бағдар беру қажет.
- Ресурстардың тиімді және экономикалық пайдаланылуын қамтамасыз етуде масштаб тиімділігіне жету үшін, сондай-ақ мемлекет арасындағы білім мен тәжірибе алмасуы үшін өңірлік және өңіраралық деңгейлерге арналған жобалардың үйлестірілуі қамтамасыз етілуі тиіс.
- Реформа өткізу қарқынындағы өзгерістерді қамтамасыз ету мақсатында ЕС-тен көмек алу үшін ұзақ мерзімді стратегиялар мен перспективалар болуы қажет.
- Басқа донорлармен тығыз үйлесім және өңірлердегі ЕК сырттай білуді жетілдіру қажет.
ТRАСЕСА бағдарламасын орындауда алынған оң нәтиже негізінде алушы-елдер 2006 жылғы іс-қимыл бағдарламасының бірігіп қаржыландыру жобаларын орындау арқылы, сондай-ақ 2005 жылғы сәуірде Баку қаласында болған Үкіметаралық кеңес отырысында қабылданған ТRАСЕСА институционалдық құрылымдарын бірігіп қаржыландыру туралы келісім көмегімен бағдарламаның өзі өткізетін мақсаттарын орындауға әзір екендіктерін көрсетті.
4.3 INOGATE бағдарламасы
2005 жылы және 2006 жылдың басында мұнай және газ бағаларының өсуі энергетика және қосушы энергетика саласында, сондай-ақ энергия сұранысын реттеу және тиімді пайдаланылуын арттыру жолымен энергия тұтыну көлемін төмендету саласында өңір елдері мен ЕС арасындағы ынтымақтастық белсенділігін арттыруға әсер етті.
Басты сабақтардың бірі Тасистің алдыңғы жобалары шегінде жүргізілген жұмыстар нәтижесін бекіту қажеттілігінен тұрады. Бояркадағы, Украинадағы метрологиялық орталықтарда қосымша оқу құрылымдарын құру оның жұмысының тұрақтылығын арттырады деген болжам бар. Бояркадағы Орталықтың негізгі міндеті оның халықаралық стандарттарға сәйкестігін қамтамасыз ету мақсатында газ тасымалында пайдаланылатын өлшемдер әдісін жетілдіру болып табылады.
4.4 Әділ сот және ішкі істер
EUBAM бағдарламасы бастапқы кезде 4 млн.еуро сомасында жедел мән беру механизмі шегінде қаржыландырылды, кейін Тасис бағдарламасы тағы да 4 млн. еуро бөлді. 2007 жылдың соңына дейін қалған уақыт кезеңінде осы бағдарламаның орындалуына 10 млн.еуро бөлінетін болады.
Осы бағдарламаның дамуына ВОМСА бағдарламасын орындау тәжірибесі үлкен әсер етті. Бұдан басқа, ВОМСА бағдарламасының тәжірибесінен алынған бір қатар сабақтар осы бағдарламаның жалпы құрылымын айқындаған кезде осы күнге дейін пайдаланылып келеді.
Шекараға шектес аумақтарды басқару бағдарламаларын орындаудың табыстылығы мен тұрақтылығының кілті ұлттық билікке белсенді қатысудың негізіне ұзақ мерзімді, жан-жақты қамтитын және әдістемелік көзқарас болып табылады. Осындай көзқарас, шекараға шектес аумақтарды басқарудағы институционалдық, құқықтық және жедел аспектілерді қатар қарастырудың жалпы контексіндегі бағдарламаны орындауды болжайды. Бұдан басқа, шешуші мәнінде де барлық алушы-елдердің үйлесімді әдістемелеріндегі қолдануға болатын өңірлік деңгейлерге арналған көзқарастарды қолдануға келісімдері бар.
Сол кезде жергілікті серіктестердің қатысуы басынан бастап, бастапқы кезеңдердегі бағдарламаларды әзірлеуге ұлттық серіктестердің қатысуын қамтамасыз етуге тиіс. Алайда, ұзақ мерзімді процесс ішінде көзге көрінетін нәтижелердің болмауынан бағдарламаға алушылардың белсенді қатысуын қамтамасыз ету едәуір қиындық туғызады. Демек, бағдарлама жылдам және нақты нәтижелер алуды қамтамасыз ететін шараларды қарастыруы тиіс.
Қолдағы ресурстарды барынша пайдалану үшін түрлі донорлардың қызметтері мен бағдарламаларының келісілген және өзара толықтырылатын бағдарына ұмтылу қажет. Демек, донорлардың анық үйлесімді механизмдерін әзірлеуде шешімді мән бар.
ВОМСА бағдарламасының тәжірибесі де пилоттық көрсетуші жобаларды орындау шектелген ресурстарды тиімді пайдалануға әсер ететінін және жаңа процестер мен керек-жарақты кезең-кезең бойынша енгізіп қамтамасыз ету қажет екендігін көрсетті.

5 ҚОСЫМША - ІС-ӘРЕКЕТТЕР

2006 жылғы іс-әрекеттің осы Өңірлік бағдарламасы шегінде өткізуге ұсынылып отырған іс-шаралар Еурокомиссия қаржыландыратын басқа да іс-әрекеттермен, мәселен, Тасис әрекетінің тиісті Ұлттық бағдарламасы арқылы қаржыландырылатын іс-әрекетпен үйлестіру жоспарланып отыр.
Іс-қимылдың осы Бағдарламасы көршілестік нәтижесінде туындаған мәселен, шекараға шектес аумақтардың экономикалық дамуы, қоршаған ортаны қорғау және жұқпалы аурулар проблемасы, заңсыз көші-қон, адамдар арасындағы заңсыз сауда мен байланыстардың жалпы проблемаларын шешуге бағытталған. Осы Бағдарлама сондай-ақ орталық-азия елдерінде тұрақтылық пен қауіпсіздікті құруға және осы елдерде олардың экономикалық даму тұрақтылығы мен кедейшілікке қарсы күреске ұмтылуына әсер етуге бағытталған Орталық Азиядағы іс-қимыл бағдарламасын толықтырады.
Осы іс-қимыл Бағдарламасы шегінде қаржыландыру үшін бөлінген жобалар барысында орындалған нақты қосымша іс-шаралар туралы неғұрлым нақты ақпарат осы құжатқа қоса берілген жобалардың қысқаша сипаттамасында келтірілген.

6. ДОНОРЛАРДЫ ҮЙЛЕСТІРУ

Су ресурстарын басқару
Өңірлік және ұлттық деңгейлердегі су ресурстарын пайдалануды жақсартудың жалпы мақсатымен донорлар соңғы жылдары Кура өзенінің бассейнінде бірлесіп жұмыс жасап жатыр. Германияның қоршаған орта мәселелері жөніндегі федералдық министрлігі ластануды болдырмау және ертерек алдын алу тақырыбына парасатпен зерттеу жүргізді. БҰҰ-ның UNDP/GEF даму Бағдарламасы әлеуетті ластану көздерінің санын азайту мақсатында осындай іс-әрекеттерге бағытталған, ал сол кезде АҚШ-тың Халықаралық даму агенттігі (USAID) жергілікті деңгейдегі судың саны мен сапасына су ресурстарын басқарудың жүйесін және мониторингін іске асыруға көмек көрсетуде. Дүниежүзілік банк те суландыру схемасына және су пайдаланушылардың Қауымдастығын құруға мамандандырылып осы салада жұмыс істеп жатыр.
Кура өзенінің бассейнін трансшекаралық пайдаланудың ұсынылып отырған жобасы донорлар қызметінің өте жақсы үйлестірілген мысалы болып табылады. Ол Кура және Аракс өзендері бассейндеріндегі қауіпті оқиғаларды болдырмау жөніндегі немістің трансұлттық жобасымен тығыз әзірленген (2002-2006 жылдар). Бұдан басқа, осы жоба бойынша ұсынылып отырған іс-шаралар үшін жобалардың өзара барынша толықтырылып тұруын қамтамасыз ететін шешуші құжат әзірленді.
Климаттың өзгеруі
Тасистің климаттың өзгеруі саласында жүргізіліп жатқан Өңірлік жобасы Таза даму механизмі (ТДМ) бөлігінде ЕКДБ әзірлемелерімен тығыз байланыста, өйткені ЕҚДБ ШЕКОА-ның барлық елдерінде (ПСР) және ТДМ бірлесіп іске асыру жобаларын белсенді дамытып келеді. Осындай практика келешекте де жалғасын табуға тиіс. Бұдан басқа, ЕС іс-әрекеті шараларын жоспарлаған кезде Данияның және басқа да мүше-елдердің ПСР және ТДМ бағдарламалары шегіндегі болашақ жобалар, сондай-ақ Дүниежүзілік банкі (атап айтқанда, Молдавия) жобалары ескерілетін болады.
ТRАСЕСА бағдарламасы
ТRАСЕСА органы арқылы Тrасеса Үкіметаралық комиссиясының Тұрақты хатшылығы және сауда және институционалдық көмек көрсетуді дамыту жобасы сияқты сауда және көлік дамыту жобаларының тиімділігін арттыру мақсатында өңірде жұмыс істейтін ірі донорлармен тұрақты өзара әрекет жүзеге асырылады. Олардың арасында - ЕКДБ, Дүниежүзілік банк, Азия даму банкі, Еуропа бойынша БҰҰ-ның Экономикалық комиссиясы (UNECE), кувейттің даму қоры (KDF), Жапонияның халықаралық ынтымақтастық агенттігі (JICA) және АҚШ-тың халықаралық даму агенттігі (USAID) бар.
INOGATE бағдарламасы
INOGATE бағдарламасында өңірде, сондай-ақ екі жақтың да донорларынан туындайтын жоспарлы бастамашылар және несиелік мекемелердің (Дүниежүзілік банк, ЕКДБ және Еуропа инвестициялық банкі) осындай салалардағы іске асырылатын қызметі ескерілетін болады. Сондай-ақ Тасис Ұлттық бағдарламасымен атап айтқанда, институционалдық көмек көрсету мен заңдарды бейімдеу бөлігінде келісім қамтамасыз етілетін болады.
Әділ сот және ішкі істер саласындағы бағдарлама
EUBAM бағдарламасын тұтастай Еурокомиссия қаржыландырады және оны іске асыру БҰҰ даму бағдарламасы (UNDР) шегінде жалғасатын болады. Консультативті кеңестің тоқсан сайынғы отырысына барлық мүдделі тараптардың ай сайынғы үйлестіру кеңестеріне шақырылатын ОБСЕ қатысады. ЕUВАМ бағдарламасының қадағалаушысы ретінде Көші-кон мәселелері жөніндегі халықаралық ұйым (КХҰ) қатысады. Осындай іс-әрекеттер өңірде жүргізілмейді. Әлеуетті арттыру бойынша ЕUBAM бағдарламасының міндеттеріне қатысты айтар болсақ, бұл іс-шараны украина-молдавия мемлекеттік шекаралары арқылы жаппай құрту қарулары мен ядролық материалдарды таратуды болдырмауға бағытталған кең көлемді бағдарлама жүргізетін АҚШ үйлестіреді.
Донорлардың бірлескен жұмыстарының маңыздылығы мен қажеттілігіне байланысты ВОМСА шегінде Орта Азиядағы донорларды үйлестіру механизмі құрылды. ЕС мүше-елдердің іс-әрекетін үйлестіру "Орта Азия шекараларының қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі ЕС бастамашылығы" (САВSI) арқылы күшейтілді. САВSI - ЕС мүше-елдерінің бірнешеуінен тұратын Консорциумді білдіреді. Консорциум басшылығын Австрия жүзеге асырады, ал Ұлыбритания оның жұмысына белсене қатысады. Консорциумға сондай-ақ АҚШ-тың тұрақты өкілі кіреді. САВSI шегіндегі отырыс мақсаты ынтымақтастықты кооперациялауға және нығайтуға көмек көрсету, сондай-ақ Консорциум өкілдерінің, ЕС мүше-елдердің, Еуропалық комиссияның, халықаралық донорлар мен халықаралық ұйымдардың өзара әрекеті болып табылады.
Молдавияның шекараға шектес аумақтарын басқару саласында донорлардың шағын саны жұмыс істеп жатыр, сондықтан негізгі үйлестіру іс-әрекеттерін Молдавияның шекара және кеден қызметтері үшін жабдықтар жеткізетін АҚШ жүзеге асырады. Екі жақтың донорларынан да өткізілетін іс-шаралардың өзара толықтырылуын қамтамасыз ету жөніндегі шаралары қабылданады.

Шығындар және қаржыландырулар

Ынтымақтастық саласы	Қаражаттарды инди- кативтік бөлу (млн. еуро)
Табиғи ресурстарды ұтымды пайдалану	10,0
1. Киот хаттамасын іске асыруға жәрдемдесу	5,0
2. Кура өзені бассейні су ресурста- рын трансшекаралық басқаруға жәрдемдесу	5,0
Сауда және инвестициялық ағындарды (желілерді) дамыту	25,0
3. Әуе тасымалы саласында жұмыс істейтін азаматтық авиация басшылары мен қызметкерлерін оқыту	2,0
4. ТМД-ның батыс елдерінде, Кавказ -да және Орта Азияда халықаралық логистикалық орталықтар/тораптар құру	3,5
5. Теңіздердегі қауіпсіздік пен Қара және Каспий теңіздерін кемелерден ластануын болдырмау саласында жалпы қауіпсіздік пен ынтымақтастық сала- сындағы жүйелерді құру	3,5
6. Қара және Каспий теңіздерінде "Теңіз магистральдарын" құру	2,5
7. Электр энергетикасы және энер- гияны тиімді пайдалану саласында ТМД елдерімен энергетикалық ынтымақтас- тықты кеңейту	11,0
8. Мұнайгаз саласындағы метрологияны дамытудың Халықаралық оқу орталығы	2,5
Әділет және ішкі істер саласын- дағы бағдарлама	22,5
9. ТМД елдеріндегі шекараға шектес аумақтарды басқару	22,5
Барлығы	57,5

Glossary of abbreviations
Қысқартылған сөздердің сөздігі

АР/IБ
Асtіоn Рrоgramme (АР)
Іс-қимыл бағдарламасы (ІБ)
ВОМСА
Воrder Management Central Asia Programme
Орталық Азияда шекараларды басқару бағдарламасы
САВSI
Central Asia Border security Initiative
Орталық Азияда шекаралардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі ЕО-ның бастамалары
САDАР
Central - Asia Drug Action Programme
Орталық Азияда есірткімен күрес жөніндегі бағдарлама
Court of Auditors
Есеп Палатасы
CDM./ТДТ
Clean Development Mechanism
Таза дамыту тетігі
ЕАР
Environmental Action Plan
Қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-қимыл бағдарламасы
ЕВRD/ЕҚДБ
Еуропа Қайта Құру және Даму Банкі
ЕС/ЕК
European Commission
Еуропа Комиссиясы
ЕЕССА/ШЕКОА
Eastern Europe, Caucasus and Central Asia
Шығыс Еуропа, Кавказ, Орталық Азия
ЕIWI
ЕU Water Initiative
Еуропа Одағының су бастамасы
ЕNP/ПЕС
Europian Neighbourhood Policy
Еуропалық серіктестік саясаты
ЕU
European Union
Еуропа Одағы
ЕUBАМ
European Union Border Assistance Mission
Шекара жанындағы көмек жөніндегі ЕО миссиясы
UNDP/GEF
Global Environment Facility
БҰҰ Ғаламдық Экологиялық Қоры
GHG
Green House Gas
Буланған газдар
IFI/ХҚИ
International Finansing Institutions (IFI)
Халықаралық қаржы институттары (ХҚИ)
IGC ТRACEСА
Intergovernmental Conference
ТRАСЕКА Үкіметаралық Комиссиясы
INOGATE/ИНОГЕЙТ
Inter-State Oil & Gas Transport to Europe
Еуропаға мұнай мен газды мемлекетаралық тасымалдау
ІР/ИБ
Indicative Programme (ІР)
Индиқативтік бағдарлама (ИБ)
IOM/ҚХҰ
International Organisation on Migration
Көші-қон жөніндегі халықаралық ұйым
IR
Implementing Rules
Жобаларды іске асыру ережесі
JHA/Justice and Home Affairs
Әділ сот және құқықтық тәртіп
JI/БІ
Joint Implementation
Бірлесіп іске асыру
NIS
Newly Independent States
Жаңа тәуелсіз мемлекеттер
OSCE/ОБСЕ
Organisation for Security and Cooperation in Europe
Еуропадағы қауіпсіздік пен ынтымақтастық жөніндегі ұйымы
OLAF
European Anti-Fraud Office
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес жөніндегі Еуропалық Кеңсе
RRM
Rapid reaction Mechanism
Жедел әсер ету тетігі
TACIS
Technical Assistance for CIS Countries and Mongolia
Еуропа Одағының ТМД елдеріне және Монғолияға техникалық көмек көрсету бойынша ынтымақтастық бағдарламасы
ТRАСЕСА/ТRАСЕКА
Transport Corridor Europe-Caucasus-Asia
Еуропа-Кавказ-Азия көлік дәлізі
UNDP/БҰҰДБ
United Nations Development Programme
БҰҰ-ның Даму бағдарламасы (БҰҰДБ)
UNECE/БҰҰ ЕЭК
UN Economic Commission for Europe
БҰҰ-ның Еуропа Экономикалық Комиссиясы (БҰҰ ЕЭК)
UNFCCC
United Nations Framework Convention on Climate Change
БҰҰ-ның климаттың өзгеруі жөніндегі негіздемелік конвенциясы
USAID
United States Agency for International Development
АҚШ-тың Халықаралық даму агенттігі
WMD
Weapons of Mass Destruction
Жаппай қырып-жою қаруы

1-ЖОБАНЫ ҚЫСҚАША СИПАТТАУ

Атауы		Киот хаттамасын іске асыруға жәрдемдесу
Жалпы құны		ЕК салымы: 5 000 000 еуро
Көмек көрсету әдісі		Жобаны іске асыру әдісі - орталық- тандырылған
DАС-коды	41020	Сектор	Биосфераны қорғау

1. НЕГІЗДЕМЕ 1.1. Стратегиялық шектер

Йоханнесбергтегі Тұрақты даму жөніндегі дүниежүзілік саммит, Климаты өзгерту жөніндегі БҰҰ Шекті конвенциясы (БҰҰ КЗШК), сондай-ақ Киот хаттамасы нарықтық тетіктерді пайдалана отырып, климаттың өзгеруіне әсерін тигізудің әлсіздеуі жөніндегі халықаралық міндеттемелерді нақты атап көрсетеді.
Мұндай міндеттемелер ТАСИС-тің 2004-2006 жылдарға арналған индикативтік бағдарламасында (ИБ), атап айтқанда, ИБ-нің үш тематикалық салаларының бірін анықтайтын 6.1-тарауда көрсетілген: Табиғи ресурстарды теңгерімді басқару. Мұнда жалпы мақсат "Табиғи ресурстарды теңгерімді басқару және артқан ресурс тиімділігі тарапына прогресс". Оған үш құрауышты ескере отырып қол жеткізіледі, оның бірі - осы жоба бойынша қаржыландырудың 14%-ын құрайтын климаттың өзгеруі.
Осы құрауыштың нақты міндеті парник газдары деңгейін төмендетуді, климаттың өзгеру салдарларын жұмсартуды, БҰҰ КЗШК және Киот хаттамасын өмірге алып келе отырып, ЕО елдері әзірлеген Бірлескен жүзеге асыруды (БЖ) және Таза даму тетіктерін (ТДТ) орындай отырып энергетикалық құралдарды пайдалану тиімділігін жақсартуды қамтиды.
ЕО және бенефициар елдер қол қойған серіктестік және ынтымақтастық туралы келісім де қоршаған орта мәселесіндегі ынтымақтастыққа басым климаттың өзгеруі мәселесін анықтайды.

1.2. Алынған сабақтар

Россия мен Украина дамыған елдер мен өтпелі экономикасы бар елдерді қамтитын БҰҰ КЗШК-ге қол қойған (1-қосымша) тараптар болып табылады. Олар да Киот хаттамасын ратификациялады және БЖ-ға қатысушы бола алады және де ЕУК-қа сәйкес коммерциялық қызметті жүргізе отырып (сауда объектісі бола алатын, БЖ2 эквивалентінің 1 метрлік тоннасына тең, Киот хаттамасының 17-бабына сәйкес В қосымшада елдерге бөлінген эмиссияның белгіленген санының бірлігі). Алайда, парник газдарының қатал ұлттық тізілімі, сондай-ақ БЖ-ға қатысуға және эмиссияны сатуға (эмиссия сатуға және сатып алуға рұқсат. Киот хаттамасы) күшті институционалдық және техникалық даму жоқ. Осы елдерде институционалдық және техникалық даму деңгейі БӨӨ КЗШК және Киот хаттамасына қатысу үшін әртүрлі, бұл көрсетілген процестерге тартылу деңгейі мәселесіне де қатысты.
Армения, Әзірбайжан, Грузия, Молдова, Қазақстан, Қырғызстан, Тәжікстан, Түркіменстан, Өзбекстан БҰҰ КЗШК-нің 1-қосымшасына қол қойған жоқ, сондықтан Киот хаттамасы бойынша парник газдарын тастауды қысқарту жөніндегі мәселелерді орындамайды. Алайда, Киот хаттамасының МЧР-не қатыса және парник газдарын тастауды қысқарту жөніндегі МЧР жобаларын іске асыруға қатыса алады. Қатысу және осындай жобаларды іске асырудан пайда көру үшін осы елдерге күшті институционалдық және техникалық даму қажет.
ТАСИС-тің Климаттың өзгеруі жөніндегі ағымдағы жобалары (тізімде 1.3 есебінде жүр) Шығыс Еуропа елдерінің, Кавказдың, Орталық Азияның (ВЕКЦА елдерінің) талап етілетін заңжобаларын жасауды және оларға Киот тетігін іске асыруды қатысуға мүмкіндік беретін практикалық іс-шаралар өткізуді бастауға және эмиссияны төмендету жөніндегі жобаларға инвестицияны пайдалануға дайын екендігін көрсетті.
Климаттың өзгеруі саласындағы ТАСИС жобалары мониторингінің есептері жақсы ниетті болды.

1.3. Қосымша қызметтер салалары

Климаттың өзгеруі саласындағы ТАСИС-тің ағымдағы жобалары:
- ТАСИС 2002 өңірлік іс-әрекеттер бағдарламасы - Климаттың жаһандық өзгеруі жөніндегі міндеттемелерге байланысты Украинаға және Беларуссияға техникалық көмек көрсету.
- ТАСИС 2002 өңірлік іс-әрекеттер бағдарламасы - Климаттың жаһандық өзгеруі жөніндегі міндеттемелерге байланысты Қазақстанға, Қырғызстанға, Тәжікстанға, Өзбекстанға техникалық көмек көрсету.
- ТАСИС 2002 өңірлік іс-әрекеттер бағдарламасы - Климаттың жаһандық өзгеруі жөніндегі міндеттемелерге байланысты Арменияға, Әзірбайжанға, Грузияға және Молдоваға техникалық көмек көрсету.
- ТАСИС 2002 өңірлік іс-әрекеттер бағдарламасы - Киот хаттамасын (2005 жылғы маусымда басталған) іске асыруды институционалдық қолдау.

1.4. Донорлар қызметін үйлестіру

Қазіргі уақытта ЕҚДБ өңірдің барлық елдерінде БЖ және МЧР жобаларын белсенді алға жылжытуда. Ағымдағы жобалар ЕҚДБ-мен МЧР бағдарламаларын әзірлеу жөнінде жалпы жұмысқа бағытталған.
Осы мәселе бойынша кез келген жоба Данияда және БЖ және МЧР бағдарламаларын құрған басқа да мүше-елдерде жүргізілетін жұмыстармен, сондай-ақ Дүниежүзілік банкпен (әсіресе Молдовамен) өзара іс-әрекет етуі тиіс.

2. ЕЛДІК/ӨҢІРЛІК КОНТЕКСТ 2.1. Бенефициар елдің ынтымақтастық саясаты

Жоғарыда аталып өткендей, бенефициар елдер заңнаманы және БЖ және МЧР тетіктерін пайдалана отырып, сатып алушы елдерге ЕУК тікелей сатуға мүмкіндік беретін және растайтын практикалық іс-әрекеттерді талап ететін іске асыру бағытында жұмыс істейді.

2.2. Секторлық контекст

ВЕКЦА елдері Киот хаттамасының тетіктерін пайдаланып, қазір жағдайлары жақсы. Бұл, негізінен, ВЕКЦА елдерінің өнеркәсіп өндірісіндегі жалпы экономикалық дағдарысқа байланысты, осының салдарынан Украина мен Ресейде елеулі ішкі артықшылықтарға қосымша есебінде, Киот хаттамасына сәйкес эмиссия шығарудың артық нормалары қалды. Бұдан әрі, ВЕКЦА елдерінде эмиссияның/ өндірістің жоғары деңгейі бар өнеркәсіптің тозығы жеткен салалары салдарынан олар өздерінің өнеркәсіп инфрақұрылымын жаңғырту кезінде БЖ және МЧР құралдарын пайдаланудан пайдаға кенеледі.
Алайда, ВЕКЦА елдеріне мемлекеттік те, жеке де деңгейде мұндай мүмкіндіктерден пайда көру күші жетіспейді. Мұндай күшті қалыптастыру ынтасы осы күнге дейін бар, себебі өңірлерде Киот хаттамасы тетіктерін пайдалана отырып, қаржыландыруды арттыру қызығушылығы бар.
ЕО мүше-елдері квоталарды сату арқылы және БЖ мен МЧР тетіктерін пайдалану арқылы эмиссияға қатысты Киот хаттамасы мәселелерін орындауға мүдделі екендігін атап өту қажет.
Елдердегі жағдайды егжей-тегжейлі сипаттау 1-қосымшада берілген.

3. Сипаттау 3.1. Мақсаттар

Жалпы мақсаты - парник газдарын тастауды қысқарту және климаттық өзгерістерге үйрену.
Ерекше мәселелер:
- Киот хаттамасының тетіктерін пайдалану үшін мемлекеттік те, жеке де деңгейде күштің өсімі;
- жыл сайынғы ұлттық түгендеу мен тіркелімді қоса алғанда, парник газдары эмиссиясы жөніндегі мониторинг және есептіліктің сенімді, айқын ұлттық жүйесін құру және қолдау үшін күштің өсімі;
- климаттық өзгерістерге үйренуге дайындық жөніндегі үкімет күшінің өсімі;
- климаттың өзгеруін азайту жөнінде болашақ іс-шараларды халықаралық талқылауға (2012 жылдан соң) белсенді қатысу жөнінде үкімет күшінің өсімі.

3.2. Күтілетін нәтижелер және негізгі іс-шаралар

Күтілетін нәтижелер - ВЕКЦА елдерінде парник газдары эмиссиясы жөніндегі мониторинг және есептіліктің сенімді, айқын ұлттық жүйесін құру және қолдау, жеке өнеркәсіптің Киот хаттамасының тетіктерін іске асыруға қатысуына арналған күш, сондай-ақ климаттық өзгерістерге үйренуге дайындық мүмкіндігі және болашақ іс-шараларды халықаралық талқылауға белсенді қатысу. Алайда, ВЕКЦА елдерінің түрлі даму деңгейі салдарынан екі көзқарас пайдаланылады.
Кавказға, Орталық Азияға және Молдоваға қатысты іс-шаралар парник газдарының республикалық тіркелімін жүзеге асыру және басқару жөнінде әкімшілік процесс жүргізу үшін тиісті институционалдық потенциал құруды қамтитын институционалдық дамуға бағытталады (тек 1-қосымша бойынша).
Мұндай күш Беларуссияда, Ресейде және Украинада дами бастаған кезде, мұндай елдердегі көмек жеке өндіріс күшін БЖ жобалары арқылы эмиссия сатуға қатысу үшін қажет мониторинг және есептілік жөніндегі талаптарға сәйкес келетіндей етіп дамытуға бағытталады.
Біздің бұрынғы жобалар ТДТ (Таза даму тетіктері) (РКИК елдерінің бірінде орындалатын, алайда 1-қосымшаға жатпайтын (әдетте дамушы елде), толығымен немесе ішінара РКИК 1-қосымшасының елдерінің инвестициясы есебінен) жәрдемдесу қажеттілігін атап көрсетеді. Жобалар нәтижесінде парник газдарын тастау қысқартылады, ол СЕR бірлігінде өлшенеді, олар Киот хаттамасының 12-бабы шеңберінде жобаның инвесторына беріле алады). Біз ТДТ жөнінде бірнеше семинарлар өткізе алсақ та, жеке секторды ақпараттандыруды күшейту үшін мақсатты бағыттар әлі де қажет. Осы сектор ТДТ туралы әлі де ақпараттанбаған (мысалы, цемент өнеркәсібі, металлургия...), арнайы семинарлар септігін тигізе алатын ТДТ жобалары бойынша.

3.3. Жобаға қатысушылар

Жобаны жүзеге асыруға қатысушылардың басты мүдделері мыналар:
- ВЕКЦА-ға мүше бірнеше елдердің Киот хаттамасы тетіктерін іске асыруға қатысу мүддесі. Бірнеше елдер осындай жоба түрлері арқылы өздерінің кейбір мәселелерін шешуді қалайды.
- БЖ және ТДТ құралдарын пайдаланудан пайда көру үшін ЕО және ВЕКЦА-дан жобаға салалық қатысушылар мүддесі.
- Тиісті органдардың эмиссиялар жөнінде мониторинг және есептіліктің ұлттық жүйесін құруға және ұстауға арналған күшінің болуы қажеттілігі.
Түпкі бенефициарлар - бұл бүкіл халық, себебі климаттық өзгерістер - бұл дүниежүзілік проблема. ВЕКЦА елдері халқы жобаның нәтижесін пайдалана алады, себебі парник газдарын кез келген тастау өңір ауасының жағдайын жақсартады.

3.4. Тәуекелдер мен жол берулер

Негізгі тәуекел - бірінші кезекте, министрліктер, парламенттер және басқа да тиісті мемлекеттік институттар және, екінші кезекте, компаниялар мен кәсіпорындар тарапынан ынтымақтастықтың болмауы. Екінші тәуекел - қос топта да тиісті персоналдың немесе жобаның нәтижелерін бақылауға арналған ресурстардың болмауы.

3.5. Шарттылығы

Елдердің бірінші тобы бойынша орындаудың басты шарты тартылған бенефициар елдердің министрліктері мен институттары жобаның басында министрліктер мен парламенттер арасында мәселелерді орындау және консультациялар жүргізу үшін белгілі персонал беруге дайын екендігі.
Елдердің екінші тобы күн сайынғы іс-шараларда мәселелерді орындауға тиісті персонал беру ниеті болуы тиіс.

3.6. Қиысатын мәселелер

Экологиялық тұрақтылық, жақсы басқару

4. Іске асыру мәселелері 4.1. Іске асыру әдісі

Жалпы басшылық ету арқылы енгізілетін ықтимал құрауыштары бар орталықтандырылған басқару.

4.2. Бюджет және күнтізбелік жоспар

Бюджет - 5 миллион еуро қызметтерге арналған толық сомамен. Жобаның ұзақтығы 36 айға болжамдалады.
Жобаны әзірлеу кезінде ақпараттандыру және коммуникацияны арттыруға қатысты ішкі құрауыштар ТАСИС өңіріндегі Өңірлік экологиялық орталықтар (ӨЭО) функциясы шеңберінде іске асырылуы мүмкін. ӨЭО - бұл халықаралық ұйымдар, олардың міндеті - азаматтық қоғамды қолдай отырып, экологиялық проблемаларды шешуге көмектесу. Егер мұндай үлгі тұрарлықтай болса, қаражат бөлігін тиісті ӨЭО-мен тікелей келісімдерге қалдыруға болады.
Егер жобаның құжаттарын одан әрі әзірлеу кезінде тиісті ӨЭО-сы бар ақпараттандыру және коммуникация ішкі құрауыштары нұсқасы бағалы болса, онда жобаның бөлігі ӨЭО-мен бірлескен келісім-шарттар арқылы жүзеге асырылады. Мұндай нұсқа, ӨЭО бірлесіп қаржыландыруды қамтамасыз еткен жағдайда ғана пайдаланылады.
Бенефициар елдердің салымы мынадай түрде болады: кеңсе үй-жайын беру, осы жобамен қамтылған министрліктер мен басқа да қоғамдық институттар персоналының жұмыс уақытының белгілі санын.

4.3. Сатып алу рәсімдері және гранттар беру

Қаржылық келісімді жүзеге асыратын барлық келісім-шарттар сөз болып отырған рәсімдер басталған уақытта күшіне енетін, сыртқы қызметті жүзеге асыруға Комиссия белгіленген және жариялаған рәсімдерге және стандарттық құжаттарға сәйкес тапсырылуы және жүзеге асырылуы тиіс.
Бағдарламаның бүкіл сметасы осы бағдарлама бойынша сметаны қабылдаған уақытта күшінде болатын Комиссия белгілеген рәсімдерге және стандарттық құжаттарға сәйкес келуі тиіс.

4.4. Орындау мониторингі

Мониторинг тұрақты мониторинг бағдарламасы арқылы жүргізіледі.

4.5. Бағалау және аудит

Талдау және аудит Комиссия рәсімдеріне сәйкес жүргізіледі.

Қосымшалар 1-қосымша: Елдерде секторды талдау

1996 жылы Армения БҰҰДБ-дан және Жаһандық экологиялық қордан (ЖЭҚ) климаттық өзгерістер мәселесі бойынша жұмыс жүргізуге көмек алды, бұл Бастапқы келісімнің басталуына алып келді (Мемлекеттік баяндама, оны 1-қосымшасының әрбір елі 3 жылда бір рет РКИК Хатшылығына жіберуге міндетті (1995 жылы, 1998 жылы, 2001 жылы және т.б.). Баяндама ПГ тастауды түгендеу, қалдықтарды болжамдау, қалдықтарды төмендету жөніндегі шаралар, климаттың өзгеруіне үйрену секілді және неғұрлым кіші бөлімдерінің бірқатары міндетті болуы тиіс).
Жәрдемдесу шаралары жобасы ІІ-кезеңге жетті, сондықтан Армения күшін бағалай және климаттық өзгерістерге үйрену үшін қажет басымдықтарды анықтай алады. Жоба климаттық өзгерістерге үйренуге қажет технологияларды іске асыру және беру үшін ішкі күшті қолдауды нығайтуға; климаттың өзгеруін және олардың экономиканың, денсаулық сақтаудың және қоршаған ортаны қорғаудың түрлі секторларына әсерін одан әрі зерттеуге және жүйелік бақылауға жағдай жасауға, қоғамның хабардар болуын жақсартуға және жобаға қатысушыларды климаттың өзгеруі мәселесін шешуге тартуға бағытталған. Жоба 2003 жылдың соңында аяқталады.
БҰҰ РКИК 1-қосымшаға қосылмаған ел ретінде Әзірбайжан БҰҰДБ/ЖЭҚ бастапқы хабар дайындауда көмек алды. Климаттың өзгеруі жөніндегі мемлекеттік комиссиясының жұмысына қатысатын барлық мекемелер мен "Рузгар" экологиялық қоғамы, Әзірбайжанның жасыл қозғалысы және Қоршаған ортаны қорғау қоғамы секілді бірнеше ТӨБ 2000 жылдың соңында аяқталған Бірінші Бастапқы қауымдастықты дайындауға қатысты. Жоба бойынша мыналар орындалды:
- 1990-1994 жылдар ішінде Монреаль бақыламайтын антропогендік қалдықтар мен парниктік қалдықтардың ұлттық тіркелімін әзірлеу;
- ауыл шаруашылығының түрлі салаларында антропоген қалдықтарын қысқарту жөніндегі шараларды бағалау, осы салада тиісті ұлттық бағдарламаны іске асыруға ұсыныстар беру;
- экожүйесі мен ел экономикасының маңызды секторларының әрекет етуі мен зиян келтіруін бағалауды зерттеу, ықтимал климаттық өзгерістерді зерттеу.
Беларусь ЖЭҚ және Дүниежүзілік банктің көмегінің арқасында парник газдарының (ПГ) ұлттық тіркелімін әзірледі, әсер ету және осалдығын бағалауды тексеру, Бірінші Бастапқы қауымдастықты құрды және климаттың өзгеруі мәселесі жөніндегі стратегияны әзірлеуді бастады. ПГ тіркелімі 1990, 1995, 1999 және 2000 жылдарға әзірленді. КЗҮАТ (Климаттық өзгерістер жөніндегі үкіметаралық топ) 1996 және 2000 жылдарға әзірленді. Әзірленген тіркелімдер Әмбебап Есептілік форматында берілмеген (1-қосымшаның елдері РКИК хатшылығына жыл сайын түгендеу туралы баяндаманы (ПГ қалдықтары кадастры) жіберуге міндетті), Ұлттық тіркелім одан әрі дамытуды және жетілдіруді талап етеді. Болашақта УФО-ны және өткен жылдар тіркелімін пайдалану қажет. Бақылау тәртібі мен сапа кепілдігі пайдаланылмаған. Бұдан басқа, жыл сайынғы негізде ПГ ұлттық тіркелімін әзірлеуді қолдайтын ұлттық жүйе жоқ.
Грузия БҰҰ РКИК-қа 1994 жылы қосылды және де Президент Жарлығына сәйкес ел міндеттемелерін орындау үшін Мемлекеттік климаттың өзгеруі жөніндегі проблема комитеті (МКӨПК) құрылды. Тиісінше, климаттық өзгерістерге үйлесімді үйрену жөніндегі БҰҰӨӨ РКИК шараларына сәйкес міндеттемелер, сондай-ақ Ұлттық бағдарлама мен Іс-әрекеттер жоспары әзірленді. Грузия БҰҰ РКИК жұмысына белсенді қатысады және МЧР кеңесіне ұсынылды.
Армения МЧР институттарын құруда белсенді жұмыс істейді. Армения күшін дамытуды қолдаудың басым саласы - бұл МЧР инфрақұрылымын одан әрі дамыту және технологиялар беру. Ақпараттық насихаттау, оқыту, халықты ақпараттандыру (үкімет, қоғам және жобаға қатысушылар деңгейінде), сондай-ақ осалдық пен үйрену мәселесін зерттеу - бұл көмекті қажет ететін салалар.
Қазақстанға бюджет ресурстарын пайдалана отырып, жыл сайын ПГ тіркелімін жүргізу үшін жұмыс істейтін жүйеге қол жеткізу ұсынылады. Алайда, әлі тиісті министрліктер арасында компаниялар мен жеке салалардың ПГ эмиссиялары бойынша бөлуді көздейтін ұқсас заңнама қажет. Киот хаттамасы мақсаттарына сәйкес және СО-ға қол жеткізу үшін I қосымшаның бөлігіне біліктілік процесі шеңберінде Қазақстанға осындай жобаларды тексеру, сертификаттау және мониторингі ұлттық жүйесін құру қажет.
Қырғызстанның климаттың өзгеруі мәселесіндегі басымдықтары: осы мәселе жөніндегі жұмысты және климаттың өзгеруі салдарларының алдын алу жөніндегі жұмысты ақпаратпен қамтамасыз етуді және үйлестіруді қамтамасыз ету үшін тұрақты институционалдық күшті құру (мысалы, климаттың өзгеруі мәселесі Жөніндегі орталық); ПГ тіркелімін жүргізу жөніндегі күшті нығайту, бұл деректерді жинау жүйесін жаңартуды және тұрақты институционалдық тіркелімді құруды қамтиды.
Қазіргі уақытта Молдова Республикасы ПГ елеулі көзі болып табылмаса да, ел климаттың өзгеруіне, әсіресе, су ресурстары, халықтың денсаулығы, жердің құнарлығының төмендеу және ауыл шаруашылығы/орман өнеркәсібі жоспарында осал. Климаттық өзгерістердің түрлі елдер мен қызметтер салаларына әсерін азайту мақсатында Республикада үйрену жұмыстарының кең спектрі орын алады. Оның ішіндегі ең маңыздысы - оңалту бағдарламаларын әзірлеу және енгізу, орман алқаптарын кеңейту, ұтымды пайдалануды жақындату және табиғи ресурстарды ел экономикасының тұрақты даму принциптеріне қайта жасау.
Ресейде БЖ (бірлесіп жүзеге асыру) жөніндегі ұлттық нұсқаулықтар және ПГ эмиссиясы мониторингінің ұлттық жүйесі әлі құрылмаған. Ресей Үкіметі Киот хаттамасын енгізуге арналған іс-әрекеттер жоспарын әзірледі, оған Экономикалық даму және сауда министрлігі жауап береді.
Тәжікстан Таза даму тетігін енгізуге арналған сараптау базасын әзірлеуді болжамдайды, әсіресе, мынадай жобаларды әзірлеуді: энергетика және өнеркәсіп секілді белгілі секторларда тіркелімдік басқаруды жетілдіру: үйрену шараларын анықтау және бағалау үшін күшті нығайту, климатты зерттеу жөніндегі ақпараттың қол жетімділігін күшейту.
Түркменстан : Киот хаттамасы мен БҰҰ РКИК енгізуге арналған күшті нығайту саласының басымдықтары климаттың өзгеруі мәселесінде халықтың ақпараттануын арттыру, Киот хаттамасын енгізу жөніндегі күшті нығайту арқылы ұлттық желілер сапасын жақсарту және Климаттың өзгеруі жөніндегі ұлттық орталық құру.
Украина климаттың өзгеруімен күрес жөніндегі халықаралық күштерде маңызды роль атқарады. Біріншіден, ол ПГ қалдықтары бойынша әлемдегі сегізінші ел және 1990 жылы алтыншы болды, Екіншіден, Украинаның өтпелі экономикасы, әсіресе өнеркәсіп секторында, эмиссияны азайтудың көп тәсілдерін ұсынады. Мұндай секторлардың жаңғырту және тиімділігін арттыру үшін үлкен күштері бар. Алайда, Украина халықаралық міндеттемелерге сәйкес келу үшін қажет өз мүмкіндіктерін дамытқан жағдайда ғана өз күшін іске асыра алады.
Өзбекстанда БҰҰ РКИК міндеттемелеріне сәйкес келу жөніндегі бастапқы жұмыс БҰҰДБ/ЖЭҚ "Өзбекстанның климаттың өзгеруі жөніндегі елдік зерттеулері" жобасы бойынша (I және II белсенділік деңгейіне септігін тигізетін) 1999-2001 жылдары басталды. Жоба ПГ эмиссиясын қысқарту жөніндегі ұлттық стратегияны әзірлеуді қамтитын Алдын ала ұлттық хабарларды дайындауды, маңызды басым салалар (технологиялық бағалау) күшін нығайтуды қолдады. БҰҰДБ/ЖЭҚ муниципалды аудандарды жылыту кезінде энергияны ұтымды пайдалану тосқауылдарын жоюды қолдануды бағалауды да қолдады, алайда бірлесіп қаржыландыру болмағандықтан, ол ірі ауқымды жоба болмады.
1999 жылы Дүниежүзілік банкінің ұлттық стратегияларды зерттеу бағдарламасы ПГ қалдықтарын қысқарту жөніндегі Өзбек ұлттық стратегиясын зерттеуді аяқтады. Зерттеуді жергілікті сарапшылар жүргізді, олар ПГГ эмиссиясы басымдықтарын зерттеді, тетіктерді ықтимал пайдалануды талдады, тосқауылдарды, сондай-ақ оларды енгізудің заңнамалық және институционалдық алғышарттарын талдады. Олар Таза даму тетігі жөнінде 10 ықтимал жобалар қоржынын да әзірледі. Бұл қоржынға Өзбекстанға арналған екі МЧР жобасы - Ташкент және Андижан жылу жүйелерін оңалту жатады, соңғысы орындалу деңгейінде.

2-ЖОБАНЫ ҚЫСҚАША СИПАТТАУ

Атауы	Кура өзені бассейні су ресурстарын трансшекаралық басқаруға жәрдемдесу
Жалпы құны	5 000 000 еуро
Көмек көрсету әдісі	Жобаны іске асыру әдісі - Орталықтандырылған басқару
DАС-коды	14040	Сектор	Өзендерді дамыту

1. НЕГІЗДЕМЕ 1.1. Стратегиялық шектер

ТАСИС өңірлік ынтымақтастығының Стратегиялық құжаты және 2004-2006 жылдарға арналған индикативтік бағдарлама - мәнді бағдарламалық құжат. Тақырыптық тарауларының бірі - "Табиғи ресурстарды тұрақты басқару", оның құрауышы су ресурстарын басқару болып табылады, 70% грант.
Ықтимал іс-әрекеттер "ТМД елдеріне су ресурстарын біріктіру және суды пайдалану тиімділігі жөніндегі жоспарларды әзірлеуде көмек көрсету" "су" құраушы бойынша көзделген ерекшелік бағдарламаларының біріне сәйкес келеді.
Бұдан әрі бағдарламалық құжатта Оңтүстік Кавказ өңірінде "су" жобаларын қолдау туралы ерекше назар аудару бар. Бағдарламада "Кавказ үшін жердің нашарлауы және су ресурстарын ұтымды пайдалану аса маңыздылық тудырады", деп атап көрсетілген және табиғат байлығын үйлестірілген басқаруға және ресурстарды пайдалану тиімділігін нығайтуға сүйене отырып, ЕО-ның техникалық көмегін тиімді пайдалануға және қатыстылығы (үлестік қатысу) мен ақпараттандырылуын арттыруға болады. Бұл неғұрлым алдын ала сақтандыратын көзқарастарды қамтамасыз етеді және тұрақтылық пен қауіпсіздікке септігін тигізеді, себебі табиғи ресурстар, атап айтқанда, су үшін күрес - бұл Орта Азия мен Оңтүстік Кавказдағы даулардың ықтимал көзі". (18-бет).
Жоба екі бөліктерге негізделеді: ВЕКЦА құрауышымен ЕО Су бастамасы және ЕО Су дерективасының негізін салушы.
Жоба Әзірбайжан мен Грузия арасында қол қойылған СПС-ке сәйкес жұмыс істейді, ол қоршаған орта саласындағы ынтымақтастық мыналарға негізделуі тиіс деп анықтайды:
- ластану деңгейі мен экологияны бағалау, қоршаған ортаның жағдайы туралы ақпараттандыру жүйесінің тиімді мониторингіне;
- ауа мен суды жергілікті, өңірлік және трансшекаралық ластануына қарсы күреске;
- су сапасына;
- трансшекаралық мәтінде Қоршаған ортаға ықпал етуін бағалау туралы конвенцияны орындауға.
СПС экология саласындағы ынтымақтастық мыналар арқылы болуы тиіс екендігін атап өтуді жалғастыруда:
- заңдарды Одақ стандарттары тарапына жетілдіру;
- экология мәселелеріне оқыту және институционалдық құрылымдарды нығайту;
- Еуропа Экологиялық агенттігі шеңберіндегі және халықаралық деңгейдегі ынтымақтастықты қоса алғанда, өңірлік деңгейдегі ынтымақтастық;
- экологиялық мониторинг.

1.2. Алынған сабақтар

ТАСИС қаржыландыратын 2002-2004 жылдардың Бірлескен өзендерді басқару бағдарламасы (JRМР) 2004 жылдың басында жасалды. Жобаның мақсаттары БҚҚ/ЕЭК (Еуропа Экономикалық комиссиясы) ережелерін қолдануды көрсетуге және Мониторинг жөніндегі ережелердің деректері негізінде Хельсинк конвенциясы бойынша трасшекаралық сулардың сапасын жақсартуды ұсынуға бағытталған.
Жобаның ішкі құрауышы Кура өзенінің трансшекаралық бассейнін зерттеуге арналды, сондықтан JRMP ұсынылып отырған іс-шаралар туралы хабарлайды. JRMP, өзгелер арасында, "Кура" ішкі жобасын хабарлай отырып, мынадай ескертулер жасайды:
- Арменияда, Әзірбайжанда және Грузияда өзен бассейндерін басқару бағдарламасын (өзен бассейніндегі су шаруашылығы іс-шаралары) енгізу мәселесінде (RВМ), атап айтқанда, бенефициар елдерінің айтуы бойынша жеткілікті түрде қысқа болған JRMP ағымдағы бағдарламасының жалғасуында айтарлықтай мүдделі;
- RBM үш кавказ елінің ынтымақтастығы салына алатын негіздің бірін көрсетті;
- үш елдің өз заңнамаларының халықаралық заңдармен және ЕО директивасымен үйлесуінде өспелі мүддесі бар.
- осы елдер RВМ жүйесін енгізгенге дейін әлі де көптеген жұмыстар жасауы қажет және де негізгі мәселе заңнама болып табылады;
- Халықаралық қаржы институттарынан ірі ауқымды инвестициялық көмек алу үшін ел ішінде потенциалды дамыту қажет.
JRMP қосымша жобаны бастауды жалғастырумен аяқталды, оның басты міндеті Негізін салушы Су директивасын бірте-бірте енгізу, суды ұтымды пайдалану жөніндегі заңнаманы жаңғыртуды және үйлестіруді қолдау, су кадастры мен су сапасын бақылау жүйесін жасау арқылы трансшекаралық судың сапасын жақсартудан тұратын болады.

1.3. Қосымша қызметтер саласы

Соңғы жылдары донорлар Кура өзенінің бассейні мәселесі бойынша өңірлік те, республикалық та деңгейде су пайдалануды басқаруды жақсарту үшін жалпы күштерін жұмсай отырып, бірге жұмыс істеді.
Аталған JRMP-дан басқа, басқа да маңызды жобалар мен зерттеулерді неміс Федералдық Қоршаған орта жөніндегі министрлігі жүзеге асырды, олардың жобалары ластану мен ерте жылып кетудің алдын алуға, БҰҰДБ/ГЭФ - ластанудың белсенді учаскелерін қысқарту жөніндегі жобаларға, USAID - су ресурстарын ұтымды пайдалануды басқаруға, су сапасы мен саны мониторингін жергілікті енгізуге және Дүниежүзілік банк - жер суландыру сызбаларына және Су пайдаланушылар қауымдастығын құруға негізделген.

1.4. Донорлар қызметін үйлестіру

Ұсынылып отырған бағдарлама неміс Федералдық Қоршаған орта жөніндегі министрлігі Кура-Ара өзендері бассейнінде қауіпті оқиғалардың алдын алу жөніндегі өтпелі трансшекаралық жоба (2002-2006) шеңберінде әзірлеген жобалау құжаттамасына негізделген.
Бағдарламаның мұндай ұсыныстары Бірлескен трансшекаралық су бассейндерін басқару секілді, ТАСИС қаржыландыратын қазіргі және тиісті іс-шаралардың ұсыныстары мен нәтижелеріне және ЕО Су бастамасы жөніндегі жұмыс тобының хатшылығы - ВЕКЦА құрауышы өткізетін іс-шараларға сәйкес келеді.
Соңғысы назарды мониторингті жетілдіру, деректерді басқару және болжамдау жүйесі арқылы ақпараттық базаны жақсартуға аудару қажеттілігіне көрсететіні ойда қалатындай.

2. ӨҢІРЛІК КОНТЕКСТ 2.1. Бенефициар елдің ынтымақтастық саясаты

Қазіргі уақытта Еуропа комиссиясы және ЕО-ның бенефициар елдері ВЕКЦА ЕО Су бастамасының іске асырылатын құрауышы шеңберінде су секторы мәселесінде саяси диалог орнатуды қалауда.
Арменияда өзен бассейніндегі су шаруашылығы іс-шаралары бастапқы деңгейде. Жақында қабылданған Су кодексінде негізгі принциптер әлі анықталуда және осы уақытта оларды енгізу жөнінде бастапқы қадамдар жасалуда.
Армения әлі күнге дейін Трансшекаралық су мәселелері жөніндегі конвенцияға қол қойған жоқ. "Экологиялық ақпаратқа, шешім қабылдау процесіне қоғамның қатысуына қол жеткізу және қоршаған ортаға қатысты мәселелер бойынша сот әділдігіне қол жеткізу туралы" Орхус конвенциясы да Трансшекаралық міндеттемелер жөніндегі Киев конвенциясы секілді ратификацияланған. Алайда, жаңа Су кодексі трансшекаралық су аспектілерін назарға алады.
Әзірбайжан Республикасында су ресурстары мемлекетке тиесілі су аумақтары жеке немесе муниципалды кәсіпорындарға лизингке беріледі. Көпшілік ұйымдар саны су ресурстарын ұтымды басқаруға және су ресурстарын бақылауға жауапты.
Су ресурстары жөнінде бірнеше заң бар, мысалы, Әзірбайжан Республикасының 1988 жылғы мамырдағы Су кодексі, ол су ресурстарын пайдалануды үйлестіруді көздейді, "Гидроэлектростанцияларында суды пайдалану ережесі" 2000 жылғы 6 желтоқсандағы, "Суды мемлекеттік есепке алу ережесі" 2000 жылғы 17 қаңтардағы, "Ақылы суды пайдалану ережесі" 2002 жылғы маусымдағы.
Мелиорация және су шаруашылығы комитеті жаңа ережелер, суармалы жерлердің аумағына байланысты төлем деңгейін әзірледі және де сонымен қатар, фермерлер наразылығын туғызды. Республиканың кейбір аудандарында фермерлер халықаралық тәжірибелерге сәйкес су пайдаланушылар қауымдастығынан суды сатып алады.
Трансшекаралық суларды пайдалану мәселесінде де даулар мен келіспеушіліктер бар.
Әзірбайжан Республикасы Трансшекаралық су ағындары мен халықаралық көлдерді қорғау және пайдалану туралы конвенцияға қосылды (1992 жылғы 17 наурыз), алайда Армения да, Грузия да осы құжатқа қосылған жоқ.
Бұл су пайдалану және Кура мен Аракс трансшекаралық өзендер суларын қорғау мәселесін елеулі күрделендіреді.
Армения мен Түркия және Грузия мен Әзірбайжан шекарасындағы Кандар өзеніндегі резервуарды қоспағанда, Кура өзенінің бассейнінде трансшекаралық іс-шаралар жүргізілмейді.
Алайда, су санының мәселесі бойынша Грузия мен Әзірбайжан Гидрометі арасында бірқатар коммуникация бар.
Грузияда су ресурстарын тиімді басқару, мониторинг және экологиялық инспекцияның болмауы су ортасының жағдайын басқару мен жақсартуды қиындатады.
Грузия өзінің заңнамасын халықаралықпен үйлестіруді шешті.
Бұл президенттің Жарлығы арқылы жүргізіледі. Грузия көптеген халықаралық конвенцияларға қол қоятыны анық болып отыр. Мысалы, трансшекаралық су ағындары мен халықаралық көлдерді қорғау және пайдалану жөніндегі UN-ЕСЕ Хельсинк конвенциясын ратификациялау талқылау деңгейінде.

2.2. Секторлық контекст

Арменияның, Әзірбайжанның, сондай-ақ Грузияның саясаты су ресурстары мәселесін көбіне есепке алады. Оңтүстік Кавказдың үш елінің әрқайсысындағы ағымдағы заңнамаға қатысты алатын болсақ, онда су ресурстарын басқаруға қатысты ереженің басты көзі Су кодексі және осы мәселе бойынша қабылданған үкіметтік шешімдердің, министрліктер мен департаменттердің жарғылары болып табылады.
Жалпы алғанда, Арменияның су кодексін қоспағанда, жоба жүргізілетін елдердің су ресурстары туралы заңдар, бұл бұрынғы кеңес кодексінің модификацияланған нұсқалары, сондықтан олар мазмұны мен стилі жағынан ұқсас. Қазіргі уақытта, EU WFD қоятын талаптарды осы елдер зерттеуде, алайда тек Армения оларды өзінің су заңнамасына біріктірді. Екі сөзбен айтатын болсақ, жағдай былай:
- Армения жаңа Су кодексін халықаралық заңмен және ЕО директивасымен үйлесім жағына басты қадам жасап, 2002 жылы қабылдады, ал, қазіргі таңда, олар Хельсинк конференциясы секілді халықаралық конференциялар шешіміне қаншалықты бағына алатынын зерттеуде.
- Грузия WFD принциптерін көрсететін, 1997 жылғы Су туралы Заңға түзетулер енгізуге ниеттенуде, алайда, Үкімет енгізуге қаражат беруі тиіс екеніне жол береді;
- Әзірбайжан ЕСЕ (Еуропа экономикалық комиссиясы) эгидасымен қабылданған көптеген Конвенцияларды ратификациялады; ол ЕО заңнамасына заң және институционалдық құруға көшу жағына бірте-бірте қадам басу қажет екенін және 1997 жылғы Су кодексі мен тиісті заңнамаларға түзетулер енгізу қажеттілігін мойындайды.
Өңірлік деңгейде Армения, Әзірбайжан және Грузия өз заңнамасын ЕО заңнамасына жақындатуды басқару тетігін құруға міндетті.
Алайда, Армения, Әзірбайжан және Грузия үшін жақын мерзімде өзен бассейні жөнінде толық іріктелген халықаралық келісімге қол жеткізу және Дунай, Рэйн, Эльба өзендерін қорғау жөніндегі ұқсас комиссиялар негізінде Кура өзенін қорғау жөнінде комиссия құру мүмкін емес. Біріншіден, себебі "тең пайдаға асыру" концепциясын барлық елдер қабылдаған жоқ, екіншіден, екі елдің - Иран мен Түркияның - Кура өзенінің суларында өздерінің пайлары бар, алайда өңірлік диалогқа енжарлықпен қатысады.
Барлық үш ел де ынтымақтастықтың сәйкес келетін жүйесін құруға және өзен бассейні мәселелерін шешуге назар аударуы тиіс деп саналады. Институционалдық және заңнамалық өзгерістер енгізілгеннен, қаржыландыру мақұлданғаннан кейін, су ресурстарын басқарудың көпшілік мәселелері бойынша тиімді шешім табуға және келісімге келуге болады. Тек сонан соң ғана, Кура өзені бассейні мен оның салаларын тазалау жағына қарай елеулі прогреске қол жеткізуге және суды пайдаланудың тиісті жүйесін әзірлеуге болады.
Жоба шеңберінде өзен бассейніндегі су шаруашылығы іс-шараларының барлық аспектілерін шешу мүмкін болмағандықтан, жобаның екі негізгі секторларына назарын аударуға көзделген: деректер мониторингі мен қауіпті жағдайларды басқару жүйесі, онда жоба басқа донорлар өткізетін іс-шараларды толықтыра алар еді. Бұдан әрі осы екі секторға ресурстарды инвестициялау арқылы, Кура өзенін трансшекаралық басқаруға көзқарасты нығайту қажет, бұл трансшекаралық суларды басқарудың жақсы іріктелген саясатына қол жеткізу үшін жақын болашақта іс-шараларды кеңейтуге алып келуі мүмкін.

3. СИПАТТАУ 3.1. Мақсаттары

Жобаның жалпы мақсаты - Кура өзені суының сапасын жақсарту.
Жобаның нақты мақсаттары:
1. Құрылған трансұлттық ұйымдық құрылым және ақпараттық басқару жүйесі біріктірілген су ресурстарын перспективада басқару үшін қажет.
2. Өзеннің осындай жағдайларда ластануының алдын алу және азайту үшін Кура өзенінде қауіпті жағдайларды басқарудың құрылған трансұлттық жүйесі.

3.2. Күтілетін нәтижелер және негізгі іс-шаралар

Бірінші нақты мәселе бойынша екі басты нәтиже
1.1. EU WFD негізінде модель деген трансұлттық ақпараттық деректер жүйесін құру
және
1.2 өзен бассейнінің трансұлттық компьютерлендірілген моделін дамыту
Бірінші нәтиже себебі бойынша бірінші кезеңде көзделген негізгі жұмыс деректерді басқаруға негізделеді: жекелеген елдердің су көлемін қысқарту мен сапасы жөніндегі барлық тиісті дерекқоры Жаһандық ақпарат жүйесіне (ЖАЖ) негізделген EU WFD талаптарына сәйкес келетін ақпараттық дерекқордың біртектілігінің бөлігі болуы тиіс. Кейінірек ұлттық ЖАЖ трансұлттық ақпарат жүйесімен бірігуі тиіс.
Екінші нәтиже бар су тосқауылдарына тіркеу орнату, көлемдерді, су балансы мен су басып қалатын алқаптарды қысқартуды модельдеу мақсатында өзен бассейнінің компьютерлендірілген моделін құру болып табылады.
Барлық құрауыштар потенциалды арттыруды және осы саланың мамандарын машықтандыруды қамтуы мүмкін.
Егер қолданылатын және сәйкес келетін болса, онда ұлттық деңгейде мұндай іс-шаралар су ресурстарын біріктірілген басқаруды дамыту үшін республикалық процесс шеңберінде әзірленеді.
Екінші мәселеге келетін болсақ, мынадай нәтижелер болжамдалады:
2.1. қауіпті жағдайлардың алдын алу жүйесін құру;
2.2. төтенше шаралар жоспарын дайындау
2.1-нәтиже қауіпті іс-әрекеттерді және Кура өзені бассейнінде ластанған жерлерді анықтауға бағытталған іс-шараларды енгізуге, өңірлік және жергілікті инспекторлардың қауіпті жағдайлардың алдын алу жөніндегі тренингтерді, сондай-ақ пилоттық талдау операторларының қауіпті орнатулары мен мұндай орнатулардың қауіпсіздігін жақсарту жөніндегі ұсыныстарды ұйымдастыруға бағытталған іс-шараларды енгізуге байланысты болады. Соңғы іс-шаралар осындай ықтимал қауіпті орнатулар үшін және эксперименталды негізде, қаражаттың болуына байланысты осындай жоспарларды кейін енгізу арқылы жалғасын табуы тиіс.
2.2-нәтижеге төтенше шаралардың бар жоспары негізінде, мысалы, Эльба өзенінде, қол жеткізуге болады; өзгеден басқа, қажет қадамдар мониторинг стансаларын, трансшекаралық жүйеге біріктірілген мазасыз дабылнамалар құруды және қауіп дабылнамалары өлшемдерінің тиісті қосымшаларын әзірлеуді қамти алады.

3.3. Мүдделі тараптар

1-мәселеге қатысты Кура өзенінің мәселесі бойынша алушылар мен белсенді серіктестер - өзен бассейнін басқару жөніндегі басшылық. 2-мәселеге қатысты Кура өзенінің мәселесі бойынша алушылар мен белсенді серіктестер - Экология министрлігі және Армения, Грузия және Әзірбайжан бассейнін басқаруды басқару.
Иран мен Түркияның құзыретті органдары да қатысуға шақырылуы тиіс.
Кавказдың Өңірлік экологиялық орталығы (ӨЭО) коммуникация мен қоғамдық қатынастар мәселесіне қатыса алады. Оның қатысу деңгейін жобаны қалыптастыру деңгейінде анықтау жақсы болады.
Кура өзені бассейнінің мәселесі бойынша іске асырылатын тиісті жобалардың қатысты санын ескере отырып, донорлармен және азаматтық қоғаммен үйлесім жобаны тиімді орындаудың негізгі факторы болып саналады. Толықтыру есебінде ЕО-ның Су бастамасы жөніндегі жұмыс тобы - ВЕКЦА құрауышы - қазіргі уақытта Еуропа комиссиясы (Экология жөніндегі бас басқарма) ақпарат алуы тиіс және де жобада белсенді роль атқаруы мүмкін.
Негізгі қатысушылар жер суландыруды пайдаланатын фермерлер, су пайдаланушылар қауымдастығы, коммуналдық сумен қамтамасыз ету, электр станциялары, туристік кәсіпорындар, балық аулаушылар, экологиялық ұйымдар, су саясатын әзірлеушілер, Экология министрлігі, Денсаулық сақтау министрлігі, Ауыл шаруашылығы министрлігі, Амелиорация және су шаруашылығының экономикасы жөніндегі комитет, Экономика министрлігі және Сыртқы істер министрлігі болып табылады.

3.4. Тәуекелдер мен жол берулер

Жалпы жол берулер - су мәселесі жөнінде тиісті уәкілетті органдармен трансшекаралық ынтымақтастыққа дайындықпен қатар тұрақты саяси және экономикалық жағдай. Су саны мен экологиялық жағдайлар жөнінде алдын ала ақпарат та бенефициар елдер тарапынан да қол жетімді.

3.5. Қажет талаптар

Кура өзені бассейні бойынша көптеген қазір өтіп жатқан іс-шаралар болған жағдайда, осы жоба тек тиісті меморгандардың Техникалық тапсырма бойынша қол жеткізілген консенсус негізінде ғана емес, сонымен қатар, осы уақытта Кура өзені бассейнінде белгілі іс-шараларды өткізетін донорлармен де қалануы тиіс.
ЕО-ның Су бастамасы жөніндегі жұмыс тобы - ВЕКЦА құрауышы - жалпыға бірдей түсінікке қол жеткізудің үйлестірушісі болуы тиіс.

3.6. Аралас сұрақтар

Жобаның көзқарасы көршілес елдердегі өңірлік ынтымақтастықпен қатар адал ниетпен басқару аспектілерін жақсартуға сәйкес келеді. Осыған толықтыру ретінде жобаның құндылығы бенефициар елдің су секторы жөніндегі саясатын тиісті ЕО саясатына, яғни, ЕО Директивасының су базасына жақындастыру.

4. Іске асыру мәселелері 4.1. Іске асыру әдісі

Ұсынылып отырған жобаның іс-шаралары бірлескен басқару арқылы енгізілетін ішкі құрауыштың мүмкіндігімен орталықтандырылған басқару арқылы іске асырылады.

4.2. Бюджет және күнтізбе

Жобаның бюджеті 5 млн. евроға тең. Ең азы 3.5 млн. Еуро қызметтерге және ең азы 1.5 млн. еуро сатып алуға арналған.
Техникалық көмек түріндегі қызмет көрсету келісім-шарт арқылы ұсынылатын болады.
Сатып алулар тиісті келісім-шарттар арқылы жасалады. Лоттар саны сатып алынатын жабдықтарға байланысты.
Жобаны одан әрі іске асыру уақытында ақпараттандыруға және коммуникацияға қатысты ішкі құрауыштар халықаралық ұйым болып табылатын Кавказдың Өңірлік экологиялық орталығы шеңберінде орындалуы мүмкін, оның міндеті, шын мәнінде, қоғамның шешімдер қабылдау процесіне белсенді қатысуы арқылы "экологиялық проблемаларды шешуде және азаматтық қоғамын құруды қолдауда көмек көрсету, ақпаратпен еркін алмасуды құру және ТӨҰ, министрліктер, шағын және орта кәсіпорындар, жергілікті қауымдастықтар мен басқа да жобаға қатысушылар арасында республикалық және өңірлік деңгейде ынтымақтастықты ынталандыру ". Мұндай көзқарастың құндылығы дәлелденетін болса, қаражат бөлігі ӨЭО-мен тікелей келісіммен бөлінетін болады.
Егер жобалау құжаттарын одан әрі әзірлеу уақытында ақпараттандыру әдісі бағалы болса, онда жобаның бөлігі Кавказдың ӨЭО-мен тікелей келісім арқылы халықаралық ұйыммен бірлесіп басқару арқылы енгізілетін болады. Бұл жағдай, тек Кавказдың ӨЭО бірлесіп қаржыландыруға қатысатын болса ғана мүмкін болады.
Бенефициар елдің салымы табиғи түрінде болады: кеңсе үй-жайларын ұсыну, адам ресурстарын - үкімет өкілдері, жобаға тартылған басқа да қоғамдық ұйымдар.
Іс-шаралар 2007 жылдың екінші жарты жылында басталуы тиіс және 36 ай жалғасады.

4.3. Сатып алулар рәсімдері және гранттар беру

Барлық келісім-шарттар Комиссияның рәсімдеріне және стандарттық құжаттарына сәйкес тиісті рәсімдер басталған уақыттан бастап берілуі және іске асырылуы тиіс.
Барлық бағдарламалық бағалау бағдарламалық бағалауды қабылдау уақытында рәсімдер мен Комиссияның стандарттық құжаттарына сәйкес келуі тиіс.

4.4. Мониторинг жүргізу

Мониторинг мониторинг бағдарламасы арқылы жүргізіледі.

4.5. Бағалау және аудит

Бағалау және аудит еуропа рәсімдеріне сәйкес жүргізіледі.

3-ЖОБАНЫ ҚЫСҚАША СИПАТТАУ

Атауы	Әуе тасымалы саласында жұмыс істейтін азаматтық авиация басшылары мен қызметкерлерін оқыту
Жалпы құны	ЕК салымы 2 000 000 еуро
Көмек көрсету әдісі	Жобаны іске асыру әдісі - орталықтандырылған басқару
DАС-коды	21050	Сектор	Көлік

1. НЕГІЗДЕМЕ 1.1. Стратегиялық шектер

Өңірдің негізгі стратегиялық басымдықтары: нарықтың қажеттілігіне, көлік инфрақұрылымын жаңғыртуға, оңалтуға жақсырақ әсер ету үшін өңірлік деңгейде үйлестірілетін және халықаралық трафик пен қоршаған ортаға келтірілетін салдарларды азайту үшін арнайы үкіметтік көліктік саясатты құру.
Жобаның бенефициарлары - Бакуде 1998 жылғы 8 қыркүйекте қол қойылған ТRАСЕСА бойынша Базалық көпжақты келісім-шартқа қол қойған (МLА) тараптарды қоса алғанда, ТМД елдері болып табылады.
МLА негізгі басымдықтардың бірі - тауар айналымын және тасымалдауды арттыру жолымен халықаралық нарыққа кірігу болып табылады:
- Еуропада, Қара Теңіз және Орталық Азия өңірінде экономикалық қатынастарды, сауданы және көлік коммуникациясын дамытуға көмектесу;
- Халықаралық жолдар, темір жолдар және коммерциялық навигация нарығына қол жеткізуге кепілдік беру;
- Трафиктің, жүктің қауіпсіздігіне кепілдік беру және қоршаған ортаны қорғау;
- Көлік саласында көлік саясаты мен жария құрылымның үйлесімділігі;
- Көлікте бәсекелестіктің бірдей шарттарын жасау.
Жоба ТАСИС Кеңесінің регламентіне (N№99/2000) және 2004-2006 жылдарға арналған ТАСИС Өңірлік Ынтымақтастықтың Индикативтік бағдарламасы мен міндеттеріне сәйкес 2006 жылға арналған Іс қимылдың Өңірлік Бағдарламасын және Саудаға және инвестициялық ағындарға жәрдемдесу - Көліктік ынтымақтастық атты 2 Кезеңді ұсынды, атап айтқанда:
- Өңір шегінде сауданы дамыту мен жақсартуға қатысты мәселелерде қатысушы елдердің ынтымақтастығын ынталандыру;
- ТRАСЕСА-ға жәрдемдесу;
- сауда және көлік жүйесінде проблемалар мен алшақтықтарды айқындау;
- ЕО қаржыландыратын Техникалық көмек бағдарламасы шеңберінде айқындау.
Ұсынылып отырған жоба EU/TACIS/ТRАСЕСА ағымдағы саясат пен стратегияға сәйкес болады. ТАСИС өңірлік ынтымақтастығы мен 2004-2006 жылдарға арналған Индикативтік бағдарламасының Стратегиялық құжаты көлік саласындағы мемлекетаралық ынтымақтастықты қарастыруды және маңызды техникалық стандарттарды, қауіпсіздік және қоршаған орта стандарттарын үйлестіруді бағдарлауды талап етеді. Онда "Әуе көлігін қорғауды және оның қауіпсіздігін жақсартуға, атап айтқанда еуропалық қауіпсіздік ережелерін үйлестіруге қатысты арнайы көңіл бөлу, сондай-ақ оларды іске асыру мен енгізу үшін тиісті заңнамалық базаны құру қажеттілігі" айтылған.
Жоба 2005 және 2006 ОА Индикативтік бағдарламасына, ОА елдері мен жалпы еуропалық дәліз (PAN-TC) арасындағы осы заманғы тиімді байланыстарды дамытуды талап ететін Тrаск 1 сәйкес, көлік іс шараларының қауіпсіздігін жақсартып, өңір шегінде жүктердің транзитіне жәрдемесе отырып жүргізілуде.
Соңғысы, ЕО-ның сыртқы авиациялық саясатының міндеттеріне және 2004 жылғы 14 қарашадағы Баку конференциясының шешімдеріне сәйкес жүргізілуде.

1.2. Алынған сабақтар

ТАСИС бағдарламасы бенефициар елдердің көлігіне арналған ұлттық бюджеттің аясында, көптеген жобалардың шеңберінде көлік секторын дамытудың және сауданы арттырудың мәселелерін шешті. Көліктің басқа түрлерімен салыстырғанда әртүрлі бюджет желілері арқылы өңірлік авиация секторындағы ЕО-ның қатысуы аса шектеулі. Негізгі іс-шаралар авиациялық тасымалдауларды бақылау мәселесіне қатысты болды, және мұндай жоба 1996 жылы "Оңтүстік шеңбердегі авиакөлікті бақылауды оқыту және авиабағыттарды дамыту" жобасынан және 1997 жылы қосымша "Кавказ өңірінің елдеріне арналған өңірлік авиақызмет көрсету" жобасынан басталды. Мұндай кезеңдерде жоба өңірдің авиациялық диспетчерлерінің жекелеген топтарына қызмет көрсетті, сондай-ақ Оңтүстік Шеңбер елдерінің әрқайсысы үшін, атап айтқанда Армения, Әзірбайжан, Грузия, Қазақстан, Қырғызстан, Молдова, Моңғолия, Тәжікстан, Түркіменстан үшін ішкі авиация бойынша халықаралық сарапшылардың қызметтерін ұсынды.
Алдыңғы жобалардың жетістіктерін ескере отырып, 1999 жылы "Оңтүстік Шеңбердің авиациялық бағыттары, II Кезең" атты жаңа жоба басталды. Жобаның жалпы мақсаты - Оңтүстік Шеңбер өңірінде авиакөліктің қауіпсіз және тиімді жұмыс істеуіне жәрдемдесу Жобаның екі құрамдас бөлігі болды және екеуі де ИКАО азаматтық авиацияның халықаралық ұйымы ұсынғандай CNS/АТМ (Байланыс және қадағалау/ әуе қозғалысын ұйымдастыру) енгізуге қатысты болды. Жобаның міндеттері - CNS/АТМ мақсатында қадағалау мен радио таратудың автоматты жүйесінің технологиясын пайдаланған кезде Оңтүстік Шеңбер өңірінің артықшылығын көрсету, содан соң өңір шегінде қонуға дәл есептелген кіру үшін САТ CAT I/II/III GPS (ғаламдық навигациялық спутниктер жүйесі) GLONASS және/немесе EGNOS-қа (Еуропалық геостационарлық қосымша навигациялық жүйе) негізделген GBAS ¹ (Жер үсті жақсарту жүйесі) жүйесін іске асырудың әлеуетін зерттеу.
Азаматтық авиация халықаралық саудаға, туризмге жол беру ретінде адамдарды тасымалдауда ғана емес, сол сияқты құнды және тез бұзылатын тауарларға арналған жүк көлігі үшін үлкен роль атқарады. ТМД-дағы окиғалардың, қауіпсіздіктің және қорғаудың статистикасы онша жағымды емес. Алынған сабақтың негізгісі - қауіпсіздік және қорғау туралы біле отырып, институционалдық әлеуетсіз халықаралық конвенцияларға, қағидалар мен ережелерге шынайы берілгендік және оларды табысты енгізу мүмкін емес. Бұл тек әуе басқару қызметтерін ұйымдастыру мәселелеріне ғана емес, сол сияқты жедел және әкімшілік шаруашылық бірліктерге қатысы бар.
Өңірдің бірнеше елдері өзінің авиациялық мәдениетін жақсартқысы әрі әлемдік және Еуропа Одағының стандарттарын қабылдағысы келеді.
Маңызды бақылауларды халықаралық сарапшылар алдыңғы жобаларды іске асыру уақытында жасағанын атап өту қажет. Елдердің көпшілік авиакомпаниялары мемлекеттің қырағы бақылауында болу фактысын атап өту маңызды. Сондықтан қорғау мен қауіпсіздік мәселесіндегі көптеген ұсыныстар айтарлықтай елеулі және енгізу үшін саяси жігерді талап етеді. Ең алдымен қолайлы және нәтижеге бағдарланған маңызды міндеттерді шешуге ұсыныс беріледі.
Сонымен қатар олар осы заманғы талаптарға сәйкес келуге және Еуропа мен әлемнің ең үздік тәжірибесінің стандарттарына жауап беруге тиіс.
Мұның алдындағы өңірлік көліктік жобалар (ТRАСЕСА-ны қоса алғанда) бенефициар елдегі әрбір жекелеген авиациялық компанияның авиациялық секторының стратегияларын, әуе кемелері паркінің саясаты мен тұжырымдамасын егжей-тегжейлі зерделеуді ұсынған болатын. Алайда, соңғы уақытта көптеген өзгерістер болғандықтан, ұсынымдарды жаңарту қажет. Әрбір елдердің және әрбір әуежайдың әуе кемелері паркінің құрамына, басқаруға және қауіпсіздік пен қорғау жүйесіне ерекше көңіл аудару қажет. Қазіргі уақытта компания мен компанияның арасында үлкен алшақтықтар бар.
Жалпы білім беретін бағдарлама авиациялық компаниялардың бүгінгі әлеуетін ескере отырып, бұрын ұсынылған білім беру көлеміне сүйене отырып, әзірленуге тиіс. Мұның алдындағы тәжірибе жоба қызметінің талаптары ТМД елдеріндегі даярлау деңгейі және қауіпсіздік пен қорғау мәдениетінде айырмашылық болатындығын көрсетеді. Қаржылық, ұйымдық және институционалдық реттелуде айтарлықтай айырмашылықтар, сондай-ақ осындай жобаларды алатын елдер үшін авиациялық секторда бәсекелесу мүмкіндіктері бар.
Тәжірибе қайталауды болдырмау және ЕК-нің нақты құнды көмегін алу үшін әр түрлі компанияларды оқыту тарихын мұқият зерделеуді және бенефициарлармен тренингтік бағдарламаны алдын ала талқылау қажеттілігін талап етеді.
Алдындағы тәжірибе авиациялық өнеркәсіптің ерекше талаптарына жауап беретін жақсы әзірленген жобалар мен жоғары кәсіби оқыту өте құнды екендігін көрсетті. Ұйымдастырылатын тренинг үшін өзара оқыту және халықаралық коммуникация тәсілі құнды болатындықтан оқытушылардан авиациялық қауіпсіздік пен қорғаудың түрлі салаларындағы тәжірибемен бөлісуді өтіну ұсынылады. Ұсынылып отырған жобаның шеңберінде маңызды оқыту материалдарын бенефициар елдердің халықаралық тілдеріне аудару мүмкіндігін ескеру ұсынылады, бұл туралы алдыңғы оқыту кезінде жиі айтылған болатын. Сонымен қатар халықаралық авиация тілі ретінде ағылшын тілін білу жобаның көмегімен жақсартылуға тиіс.
Осылайша, егер мұндай мақсат әрбір жеке алынған елдегі бірлескен жұмыстың өнімі болғанда, ол неғұрлым тиімдірек енгізілген болар еді. Саяси деңгейдегі шиеленістер мен түсініспеушіліктер жекелеген авиажелінің мемлекеттік органдарға тәуелділігінен халықаралық қатынастарға ауысқан кезде, саяси жағдайға да байланысты болады.
Ұзақ уақытқа созу жобаның басталуына ғана емес, сол сияқты тұтастай алғанда бүкіл жобаға да теріс әсер ететіндіктен жобаға қол қоюдан бастап оның басталуына дейінгі мерзімді мейлінше қысқарту ұсынылады. Тәжірибе көрсеткендей, ынтымақтастық пен бір-бірімен тиімді сөйлесуге дайын болу, көбінесе, мұндай шаралардың азаматтық авиацияны ресми емес жағдайда ұйымдастырған орындарға байланысты болғандығын атап өткен жөн.
ТRАСЕСА елдерінің ТАСИС бағдарламаларына әсері өте дұрыс. Мұның өзі елдердің арасындағы және ЕО-мен ынтымақтастықты құру мен тереңдету үшін пайдалы базаны орнатады. Киев қаласында 2005 жылғы қарашада ТRАСЕСА жұмыс тобының кездесуінде елдердің өкілдері, сондай-ақ Бакудегі (Тбилиси 2005 жыл) конференциядағы авиациялық жұмыс тобы айтқандай, жобаның ұсынылып отырған өңірлік тәсілі енгізілген елдердің басымдылықтарына сәйкес болуда.
_______________
1 Әуежайларға арналған нақты навигациялық жүйе, ол жерге жайлы қонуға мүмкіндік беретін жердегі GPS пен GLONASS белгілерінің сапасын үнемі тексереді.

1.3. Қосымша іс-әрекет жасау салалары

Жалпы Азаматтық авиация секторында жобалардың шектеулі мөлшері бар екенін ескертуіміз қажет және олар негізінен, әуежайларға және әуе қозғалысын бақылауға арналған жабдықтарға инвестициялар жасауға қатысты екендігін атап өту қажет. Көлік саясаты және Азаматтық авиацияға қатысты институционалдық мәселелер бойынша тағы бірнеше техникалық көмек жобалары бар.
Алайда, ЕК оқу процесіне және бақылау бойынша персоналды күшейту жөнінде шараларға бастамашылық етіп те қойды. Әуе жолдарына, әуежай персоналдарына және әкімшілікке көзделген бұл жоба өңірлерде азаматтық авиация секторын жақсартудың келесі кезеңі болады және аймақтық бірігуге бағытталады. Бұл бұрын қабылданған іс-әрекетке және бенефициарлардың өзінің күшіне қосымша күш қосу болып табылады. Сонымен, жоба жобалардың және ТАСИС бағдарламасының қазіргі және мұның алдындағы жетістіктерін нығайтады. Осы құжат авиация секторын бара-бар дамытуды қолдайтындықтан тиіс ұсынылып отырған жоба 2006 жылы қабылдануы тиіс 2015 жылға дейін ІОС ТRАСЕСА Стратегияның жаңа жобасына сенім арта алады.

1.4. Донорлардың қызметін үйлестіру

Жоғарыда көрсетілгендей ТRАСЕСА өңірлеріне қатысты бұл секторда донорлардың қатысуы едәуір нашар. Осылайша, IGC ТRАСЕСА Тұрақты Хатшылығы және елдердегі оған тиесілі құрылымдар арқылы үйлестіретін күш жұмсаумен бірге ICAO (ИКАО) (Азаматтық авиацияның халықаралық ұйымы) жәрдемімен тығыз ынтымақтастық болады.

2. ЕЛДІК/ӨҢІРЛІК КОНТЕКСТ

Авиациялық өнеркәсіп өзінің барлық әлеуетін дамытуы және экономикалық және әлеуметтік өркендеуге өзінің үлесін қосуы үшін, авиация қауіпсіздігі және қауіпсіздік деңгейін күшейтуі қажет. ТМД елдерінде оқыс оқиғалардың деңгейі Батыс Европа мен әлемнің барлық өңіріне қарағанда шамамен 50 есе артық. Бұл жағдай тек ескі жабдықтан ғана емес, сол сияқты бақылаудың жоқтығы мен адамдардың кемшілігінен туындайды. ТМД елдерінде қауіпсіздік пен күзетті стандарттарын жақсарту қажеттілігі ЕО аумағында 2006 жылғы наурызда тізімі алғашқы рет шыққан, жұмыс істеуіне рұқсат етілмеген авиакомпаниялардың бар екендігімен де маңызды.
Елдерде қауіпсіздік жөніндегі міндеттемелерді тиімді орындау үшін білікті персоналдың, мемлекеттік және жартылай мемлекеттік операторлар мен тасымалдаушылардың жетіспеушілігі жиі кездеседі. Персоналды, экипаж мүшелерін, авиакөлік пен жер үстіндегі жұмыстарды бақылайтын персоналды оқыту, қауіп-қатерлер, оқыс оқиғалар, сонымен қатар мұндай жұмыстар үшін қаржының жоқтығынан жүргізілмейді. Мұндай оқытуды жүргізу аса маңызды.
ТМД елдері үшін көлік заңнамаларына еуропалық Ережелер (мысалы, EC/EASA және JAA ² ) сияқты авиация туралы ережелер енгізу қажеттілігі туындайды. ТRАСЕСА елдері қауіпсіздікке байланысты қабылдаған EC/EASA Ережелері мен JAA стандарттары ТRАСЕСА өңірінің авиациялық секторына үлкен пайда әкелуі мүмкін. Оның үстіне ЕС/EASA және JAA Ережелерін қабылдау мен енгізу ТRАСЕСА-ның көптеген елдерінде кемеліне жетпеген, шу және ауаға шығарылатын қалдықтарды қоса алғанда, авиация көлігінің қоршаған ортаға әсер ету дәрежесін арттырады.
________________
2 EASA - Авиация қауіпсіздігі жөніндегі Еуропа агенттігі; JAA - Бірлескен авиациялық басқарма

2.1. Бенефициар елдің ынтымақтастық саясаты 2.2. Секторлық контекст

Елдің және алыс өңірлердің экономикалық және әлеуметтік дамуында авиация көлігінің маңызы зор. Авиациялық сектор Қазақстан сияқты үлкен елдің көліктік таралымын дамытуда маңызды рөл атқарады. Авиация халықаралық сауда үшін және халықаралық инвестициялар тарту мен туризм үшін де маңызды. Сонымен, жоба ТМД елдерінің әлемдік экономикаға кірігуіне оң ықпал етеді және нәтижесінде, әлеуетті нығайту шаралары арқылы осы сектордағы басқаруды жетілдіруге ықпал етеді.
ТМД елдерінің көпшілігі немесе транзиттік дамитын елдер құрылықпен қоршалған, дамыған авиациялық сектордың (жер үсті, теңіз және авиация көліктерін қоса алғанда) бар болуы халықаралық нарықпен өзара іс-әрекеттің маңызды факторы болып табылады. Тиімді даму 1998 жылы қол қойылған Еуропа-Кавказ-Азия дәлізі бойынша халықаралық көлікті дамыту жөніндегі ТRАСЕСА Көпжақты Келісімінің көптеген ұсыныстарының негізі болып табылады.
Алайда, азаматтық авиацияда мемлекеттік тасымалдаушылар мен әуе жайлардың үлесі үстем болып табылады, бірақ көптеген елдерде авиацияны коммерциалиязацияландыру басталып та кетті, мысалы, жер үстінде қызмет көрсету.
Әуежайлардағы қауіпсіздікті басқару жүйесін енгізу бойынша ИКАО бастаған үдеріс қазіргі уақытта барлық Еуропалық әуежайларда іске асырылуда, ал ТМД елдерінде енді басталып отыр, бірақ оны жеделдету қажет.
Драмалық уақиғаларға қарамастан, өңірлерде қауіпсіздікті күшейту жолында елдер аз ғана күш жұмсады және мұндай әкімшілік жұмыс тиімді емес.

3. СИПАТТАМАСЫ 3.1. Мақсаттары

Осы жобаның мақсаты ЕО мен ТМД елдерінің арасындағы жолаушылар қозғалысын арттыру, сондықтан да бұл мәселедегі артықшылық авиацияға, атап айтқанда, туризм және бизнес салаларына тиесілі.
Жалпы міндеті ТRАСЕСА дәлізіне назар аудара отырып, ТМД елдеріндегі неғұрлым қауіпсіз, тиімді авиациялық көлік болып табылады, осылайша өңірдің әлемдік экономикаға кірігуге жәрдемдеседі.
Жобаның нақты мақсаты ұшақтарға және олардың жұмыс істеуіне, әкімшілік етуге, экипаждардың персоналына басты назар аудара отырып, авиациялық сектордың әлеуетін нығайту.

3.2. Күтілетін нәтижелер және негізгі қызмет салалары

Жоба азаматтық авиация саласында білім беру және халықаралық конвенциялардың, қарарлардың, ұсынымдардың және ECU/EASA (Еуропалық авиациялық сақтандыру агентствосы), JAA (Бірлескен авиациялық уәкілетті орган) мен ИКАО (Халықаралық азаматтық авиация ұйымы) стандарттарының талаптарына сәйкес қауіпсіздікті бақылауға жауапты білім беретін институттар мен ұйымдарды күшейту жолымен жоғарыда көрсетілген міндеттерді шешуге үлес қосады.
Келесі нәтиже ТМД елдерінің тиісті заңнамасын түзету жөніндегі ұсынымдар болады.
Негізгі іс-шаралар:
- заңнама, дағды, тренингтік әлеует пен бағдарламалар, қолданылатын жоспарлар және жақсартылған білім беру, сондай-ақ оқытушылардың біліктілігі саласындағы осы кездегі жағдайға терең талдау жасау;
- оқу қажеттіліктерін бағалау;
- өңірлік тәсілге назар қоя отырып, оқу жоспарын әзірлеу;
- білім беретін институттарды күшейту;
- жаттықтырушыларды /оқытушыларды даярлау;
- оқытатын сапарларды ұйымдастыру және оларды шешім қабылдайтын адамдар үшін енгізу;
- жұмыс орнында оқыту үшін сыныптарды имитаторларды және оқытушыларды даярлау;
- арнайы тілдік даярлау;
- қауіпсіздік мәдениетін арттыру үшін даярлау;
- әр елде тиісті заңнама базасын жақсарту, атап айтқанда халықаралық стандарттарды (ИКАО қосымшаларын) енгізуге қатысты жөніндегі ұсынымдар;
- әуежайлардағы қауіпсіздікті басқару жүйелерін енгізуге жәрдем көрсету;
- өңірлік жұмыс тобы және ақпаратпен алмасу үшін кездесулер.

3.3. Мүдделі тараптар

Жобаға негізгі қатысушылар:
- Көлік министрлігі және Министрлер Кабинеті - көлік саясатын және көлік инфрақұрылымын дамытуға жауапты және оқыс уақиғаларға жауап беретін жобаның жалпы бенефициарлары.
- Азаматтық авиацияның басшылығы азаматтық авиацияға бақылау мен мониторингті жақсы жүргізе алады. Олар көлік секторындағы заңнама базасын және әділ басқаруды жетілдіру жөніндегі жұмыстарды қабылдауды және орындауды жеделдетеді.
- Әуежайлардың, жер үсті компаниялардың және өңірлік авиажелілерінің жақсартылған қауіпсіздікпен жұмыс істеуі, мұның өзі жаңа іскерлік мүмкіндіктерді туғызады.
- Авиажолаушылар, операторлар және жеделдетілген қызмет көрсету.
- Авиажолаушылар қауіп деңгейінің төмендеуінен тек қана ұтады.
- MLA ережелеріне негізделген, өңірдегі сауданы күшейтуге бағытталған ТRАСЕСА бағдарламасы.
- Әріптес елдер мен ЕО арасындағы ынтымақтастыққа жауапты ұлттық үйлестіру бюросы.

3.4. Болжамдар

Табысты енгізудің негізгі болжамдары:
- елдердегі саяси тұрақтылық;
- авиакомпаниялардың оқыту жөніндегі ережелерге қол қоюға (мақұлдауға) дайындығы және мүмкіндігі;
- үкіметтер өңірлік кірігу және қауіпсіз авиасекторды құру саясатын одан әрі жүргізеді;
- жоба бенефициарларының және әріптестерінің жоба шеңберінде осы саладағы ынтымақтастыққа дайындығы;
- қажетті ақпараттар мен деректерге еркін рұқсат алуы;
- персоналдың болуы және оның тұрақтылығы;
- біліммен (практикалық тәжірибемен бара-бар қамтамасыз ету).

3.5. Тәуекелдер

Негізгі тәуекелдер:
- бенефициарлар деңгейінде ТМД-нің кейбір елдерінде шешім қабылдаудың тұрақсыздығы;
- бенефициарлар арасында ынтымақтастықтың болмауы;
- ТМД елдері көлік ұйымдарының қарама-қарсы мүдделері;
- ТМД көлік секторындағы жалпы мақсаттардың және басымдықтардың болмауы;
- заңнамадағы қажетті түзетулер мен шешімдерді қабылдаудың ұзақ үдерісі.
Мұндай тәуекелдерді ТМД және ЕО елдерінің көлік секторына негізгі қатысушылардың ынтымақтастығы үшін қазіргі кезде пайдаланылатын тетіктерді пайдалану жолымен барынша азайтуға болады.

3.6. Қажетті шарттар

Жобаның басталуы ТМД елдерінің өз көлік саясатын өңірлік деңгейде дамытуға дайындығына байланысты. Жобаны қабылдау туралы мәлімдеме мұндай дайындықты білдіру болады. Қатысушы тараптар Достастықтың авиация саласындағы заңын Келісім немесе ЕО-ға мүше елдердің екіжақты авиациялық келісіміне түзетулер арқылы сақтауға тиіс.

3.7. Сабақтас мәселелер

Қауіпсіздікті күшейтуден пайданы көмек бағдарламасын алушылар ғана алмайды. Авиация дегеніміз ғаламдық индустрия, оның кемшіліктері әлемдік ықпалға әкеліп соқтыруы мүмкін.
Гендерлік саясаттың қағидаттары да персоналды оқыту кезінде пайдаланылатын болады. ЕО-ның EASA және JAA ережелерін және ұсынымдарын қолдану қоршаған ортаға оң әсерін тигізеді.

4. ІСКЕ АСЫРУ МӘСЕЛЕЛЕРІ 4.1. Іске асыру әдісі

Еуропа Комиссиясының орталықтандырылған басқаруы жолымен іске асырылады.

4.2. Бюджет және күнтізбе

Ұйғарылатын бюджет қызмет көрсетуге арналған бір және бірнеше келісім-шарт нысанында 2 млн. еуроны құрайды.
Бенефициардың салымы - персоналды, деректерді және ақпаратты беру. Тиісті институттарға арналған осы заманғы оқытатын жабдықтарға инвестициялар жасау қажеттілігі болады, мұның өзі бенефициарлар мен оқытатын институттар өтейтін 100 000 еуроға және одан да көбірек сомаға жетуі мүмкін.
Жоба 24 айға созылады және Қаржы келісіміне қол қойған уақыттан бастап басталады.

4.3. Сатып алу және гранттар беру рәсімдері

Қаржы келісімін орындайтын барлық келісім-шарттар Комиссияның рәсімдеріне және стандарттық құжаттарына сәйкес берілуге және орындалуға тиіс.

4.4. Мониторинг жүргізу

Жобаға ТАСИС-тің мониторингтік қызметі мониторинг жүргізеді және оны өңірдегі ЕО делегациялары жіті қадағалайды.

4.5. Бағалау және аудит

Түбегейлі бағалау көзделуге тиіс және ТАСИС ережелері мен келісім-шарттар талаптарына сәйкес аудит жүргізілуге тиіс.

4-ЖОБАНЫ ҚЫСҚАША СИПАТТАУ

Атауы	ТМД-ның батыс елдерінде, Кавказда және Орта Азияда халықаралық логистикалық орталықтар/тораптар құру
Жалпы құны	3 500 000 еуро
Көмек көрсету әдісі	Жобаны іске асыру әдісі - Орталықтандырылған басқару
Код DАС	21010	Сектор	Көлік

І.НЕГІЗДЕМЕ 1.1. Стратегиялық шектер

ТАСИС-тің 2004-2006 жылдарға арналған өңірлік бағдарламасы көлік секторында өңірлік ынтымақтастықтың мақсаты ретінде Кавказ арқылы Азия мен жалпы еуропа көлік дәліздері арасында қазіргі заманғы тиімді байланыстарды дамытуды білдіреді. Материалдық-техникалық (логистикалық) орталықтар ЕО, көршілес елдер және т.с.с. арасында халықаралық қатынас болып қызмет ететін негізгі жолдардан алыс орналасуы тиіс.
Өңірде сауда-саттық пен көлікті күшейту және ТМД елдерін дүниежүзілік экономикаға біріктіру үшін неғұрлым тиімді жолмен Кавказ арқылы мұнайға жатпайтын жүктердің Азиядан келу қозғалысын ұйымдастыру қажет. Халықаралық көлікаралық желіні құру жүктердің ағындарын оңтайландыру үшін маңызды алғышарт болып қызмет етеді (импорт, экспорт, транзит) және жергілікті көлік желісінің бірігу үдерісіне және оның жалпы еуропа көлік дәлізімен байланысына ықпал ететін болады.
Жалпы логистикалық көлік желісіне көлікаралық кірігуі жеке логистикалық инфрақұрылымын және ұлттық пен халықаралық деңгейлерде еңбекті бөлуді ала отырып, өңірде жаһандық (республикалық, дүниежүзілік) макрологистикалық жүйенің құрауышы бола алады.
Осылайша, осы жоба ТАСИС-тің 2002-2006 жылдарға арналған Стратегиялық Құжаттарына, ТАСИС-тің 2004-2006 жылдарға арналған Көпжылдық Индикативтік Бағдарламасына, Орталық Азия үшін 2004-2006 жылдарға арналған Индикативтік Бағдарламаға, Еуропа тату көршілік саясатының стратегиялық құжатына сәйкес және "Ақ Кітаппен" тығыз байланыстағы (Еуропаның 2010 жылға арналған көлік саясаты: Шешетін уақыт жетті) БҰҰ халықаралық мұхиттарға рұқсаты жоқтарға және тасымалдаудың түрлі тәсілдерін әсіре тиімді операциялық бірлесімділігі және көлік коммуникациясы саласында көліктік дамыған елдерге арналған Декларациясы. Бұдан басқа, жоба жеке инвестицияларды тартуға және жеке капиталдың қатысуымен мемлекеттік мекемелердің өміршеңдігін құруға жәрдемдеседі.
Жоба сондай-ақ 2004 жылғы 14 қарашада Бакуде (Әзірбайжан) өткізілген Көлік жөніндегі Баку Конференциясына сәйкес келеді.

1.2. Алынған сабақтар

ТАСИС-тің алдыңғы жобалары өндірістің өсуі, ресурстарды неғұрлым тиімді және экономикалық бөлу есебінен үнемдеуге қол жеткізу үшін басымдықтардың шектеулі санына шоғырландыру қажеттілігін ақтайды. Осындайды логистикалық орталықтардың жұмысы туралы да айтуға болады, оларды өңірлік деңгейге шығарса және бір уақыттағы шоғырландырылған техникалық көмекпен ұстаса, тиімді болып табылады. Анықтау жөніндегі логистика ұлттық шекаралармен қиылысады және мемлекеттік шекаралардың шегінен шығып кетеді. Дүниежүзілік рынокпен бірігу және өңірлік ынтымақтастық талаптарға жауап беретін және жаһандық өндіріс пен көлік тізбектері үшін жаңа мүмкіндіктер ұсынатын логистикалық көлік жүйелерін құруды және көлік бағыттарын оңтайландыруды объективті талап етеді.
Сондықтан оңтайландырылған жүйені құру бүкіл бағыт уақытында жүктің қауіпсіздігі, білікті өтініш жасау, төмен көлік шығыстары және тиімді қызмет көрсету қамтамасыз етілетін өңірлік деңгейде мәселені шешкен кезде ғана мүмкін. Сонда да тиімді өңірлік жүйе үшін тұжырымдама бойынша логистикалық тізбекке қатысатын жергілікті басшылықтың келісімі талап етіледі. Тәжірибе көрсетіп отырғандай, кеден органдарының Бас келісімі және оларды қолдау - бұл жоба жетістігінің шет бұрышты тасы.
ЕК түрлі бюджеттік желілер арқылы әр түрлі өңірлік сауда және көлік іс-шараларында қатысуы бар болғандықтан, осы жоба да өңірлік интеграцияны құруға және ТАСИС-тің жобалары мен бағдарламаларының бар және алдыңғы шарттарын нығайтуға өз үлесін қосады. Бұдан басқа, ТМД елдерінің ТАСИС-тің өңірлік көлік және коммерциялық іс-шараларына қарым-қатынасы оң болды, ол негіз құрады, оған елдер мен ЕО арасында ынтымақтастық құруға және нығайтуға болады. Ұсынылып отырған жобаның өңірлік көзқарасы тартылған елдердің басымдықтарына сәйкес болады.
Ең соңғысы, инвестициялар тарту және халықаралық қаржы институттарымен және негізгі донорлармен де тығыз үйлесімділік те маңызды алынған сабақ және жобаның ерекше құрауышы болып табылады.

1.3. Қосымша әрекет ету салалары

ЕО - соңғы жылдары тұрақты өңірлік көлік бағдарламасын қолдау арқасында өңірдің көлік секторының негізгі қатысушысы (1993 жылдан бастап 160 млн. еуро). Ұсынылған техникалық көмек (негізінен ТRАСЕСА бағдарламасы арқылы) ЕКДБ қамтитын Халықаралық қаржы институттарының орасан зор инвестицияларын тартуға көмектесті, ол порттарға, темір жолға және ТRАСЕСА дәлізінен алыс 700 млн. еуродан астамға автомобиль жолдарына қатысты күрделі жобалар бойынша міндеттемелерді орындады, Дүниежүзілік Банк (ДБ) 40 млн. доллардан асатын сомаға Кавказда автомобиль жолдарына жаңа күрделі жобалар бойынша міндеттемелер орындады және автомобиль мен темір жолды жақсарту үшін қаржы қаражатын ұсынатын АДБ бұдан басқа, ЕО жеке инвесторлары ТRRАСЕСА өңірінде көлік компанияларымен бірлескен кәсіпорындармен айналысады. ЕО өңірлік ынтымақтастықты және өңірде экономикалық тұрақтылықты одан әрі күшейту үшін ЕК басқа бағдарламаларымен бағдарламаны қолдайды.
Жобаны қолдау ТМД аумағында көлік және логистикалық желіні дамытуда көшбасшы рөлге кепілдік береді.
ТRАСЕСА Бағдарламасының алдыңғы, ағымдағы және мақұлданған жаңа жобаларына нақты толықтыруды қамтамасыз ету үшін осы жобаны нақты әзірлеуге жіті көңіл бөлінетін болады, олар мыналар:
а. Шекаралардың қиылысу рәсімдерін үйлестіру
b. Транзиттік төлем мен тарифтер бойынша бірыңғай саясат
с. Экспедиторларды оқыту курстары (жүктер) (Материалдық-техникалық қамтамасыз етудің қазіргі заманғы жүйелері жөніндегі кіріспе курсты қамтиды)
d. ТRАСЕСА дәліздері мен Трансеуропа көлік байланысы арасында теңіз байланыстарын жақсарту (көп модульді желі/логистикалық орталық ретінде қара Теңіз порттарын құруды қоса алғанда)
е. Ақтау портын дамыту, бас жоспар және Ақтау порты үшін техникалық негіздеме (Қазақстан)
і. ТRАСЕСА елдерінің трафик ағындарын талдау және болжамдау және өңіраралық көлік интеграциясы
g. 2006 жылға арналған Іс-әрекет бағдарламасында көзделген Теңіз жобасының автомагистральдері
Осы өңірде сауда және көлік саласындағы көптеген басқа донорлар мен бастамалар, ол алдыңғы бөлімде суреттелгендей толықтырылатын жобаларға және олармен үйлесімділікке ықпал етеді.
Жобаның орындалуын ТRАСЕСА үкіметаралық комиссиясы және өңірдің көлік секторында ЕК ынтымақтастық бағдарламаларын іске асыруға сенуге болатын серіктестер болып табылатындығын дәлелдеген тиісті институционалдық мекемелер үйлестіруі тиіс. ТRАСЕСА жобаларын ұйымдастыру құрылымдарында үлестік қатысуы бар қатысушы елдер толығымен қолдайды.
ТRАСЕСА бағдарламасының нәтижесі үкіметтік мекемелер арасында ынтымақтастық пен диалогты күшейту болды, сондай-ақ Орталық Азияда, сондай-ақ Кавказ бен Шығыс Еуропада көлік мәселелерінің өңірлік ауқымын дамытуға ықпал етті. Баку процесінің нәтижелері және алдыңғы оң нәтижелердің негізінде осы жоба өңірлік деңгейде іске асырылуы тиіс, оның міндеттері енгізілетін елдердің басымдықтарына сәйкес келуі тиіс.
Осы Жоба Орталық Азияның 2006 жылғы Іс-әрекет ету бағдарламасының 2 млн. еуросын пайдаланады, бұл ретте бүкіл жобаның құны 5.5 млн. еуроға тең болады.

1.4. Донорлардың қызметін үйлестіру

Тиісті донорлық қатысуға Қара Теңіз, Кавказ бен Орталық Азияда тең келер болмады.
Орталық-азия өңірінде негізгі басымдықтар сауда-саттықты күшейтуге, кедендік ынтымақтастыққа, транзиттік дамытуға қатысты екендігін атап өткен жөн және донорлардан шығады. БҰҰ, оның Орталық азияның экономикасына арналған арнайы Бағдарламасының (СПЕКА) шеңберінде төрт ОА елдерінің қатысуымен көлік инфрақұрылымы мен шекарадан өтуді жеңілдету жөніндегі жұмыс тобы құрылды. АДБ Әзірбайжан мен Қытайды қамтитын ОА елдерінің қатысуымен Орталық Азия экономикалық ынтымақтастық бағдарламасын (КАRЕС) даярлады. USAID ОА сауда-саттықты арттыру және кеден қызметін жаңғырту жөніндегі өңірлік жобаларды іске асырады. ОА, Қытай мен Ресейді қамтитын Шанхай Ынтымақтастық Ұйымы да (ШЫҰ) сауда-саттық пен көлікті дамытуда қатысады. БҰҰ транзиттік-дамыған елдердің теңізіне шықпайтын елдер үшін Жаһандық әрекет ету Бағдарламасын әзірледі (Алматы Әрекет ету бағдарламасы).
ТМД Батыс елдері Батыс жаққа өзінің көлік жүйесінің бірігуімен күшті әсер ете отырып, осындай өзгерістерге ұшырады. Мысалы, ДБ Оңтүстік-Шығыс Еуропада сауда-саттық пен көлікті дамытуға жәрдем көрсету жөніндегі жобасы 2003 жылғы маусымда басталды және ДБ Кеңесі мақұлдады. Жалпы ұсынылған сома 40 жыл өтеу мерзімімен 10 жылға 7.21 млн. долларға тең. Жобаның негізгі міндеттері - сауда-саттық пен көлікке арналған тарифтік емес шығыстарды қысқарту; кірістерді арттыру және тиісінше шекаралас пункттерде контрабанда мен сыбайлас жемқорлықты қысқарту. Жоба институционалдық кедендік ықтималды нығайту, ақпараттық кеден жүйесін біріктіруді жаңғырту; транзиттік бақылау жүйесін дамыту; бар шекара пункттерінің ықтималын және тиімділігін күшейту; шекаралық бақылау органдары мен сауда-саттық жасайтын жергілікті халық арасында өзара байланыс пен ынтымақтастық механизмдерін жақсарту; ақпарат тарату және сауда-саттық жасайтын жергілікті халыққа (жеке сектор) оқытуды ұсыну; және сынақ учаскелерін жабдықтау жолымен осындай мақсаттарға қол жеткізуге ұсынады.
Ұсынылған бастамалар іс-шаралардың толық тізімін құрамайды, бірақ логистикалық орталықтарға тікелей немесе жанама қатысатын ТМД аумағында донорлық көмектің ауқымдары мен шоғырландырылуын түсінуге мүмкіндік береді. Жоғарыда санамаланған барлық донорлар жан-жақты бірыңғай көзқарас, ұйымдастыру инфрақұрылымын құру, заң құрылымын үйлестіру және жобалардың экономикалық өмір сүру қабілеттерін даярлау негізінде көлік пен сауда-саттық саласында іс-шаралар жүргізеді.
Жоғарыда санамаланған бастамалардан басқа, көлік және сауда-саттықты күшейту жобалары бойынша өңірде белсенді жұмыс істейтін өзге донорлық ұйымдар бар ма? Бұл - ЕКДБ, ДБ, АДБ, БҰҰӨӨ Еуропа Экономикалық комиссиясы (UNECE) және Азия (UNESCAP), Кувейт Даму Қоры (KDF), Жапония Халықаралық Ынтымақтастық жөніндегі агенттігі (JICA) және USAID. Басқа донорлар салыстырмалы, өйткені негізгі күш басқа салаларға салынады. Германияның екі жақты көмегіне сәйкес ғана логистикалық орталықтар, мысалы, Ташкентте және Тбилисиде қаржыландырылды.
Бұл бастамалардың барлығы әлі жоқ логистикалық желілердің табысты жұмыс істеуіне жол ашу үшін бағытталған. Үкіметаралық Комиссияның Тұрақты хатшылығы ТRАСЕСА (PS IGC) кепілдік беруі мүмкін сауда-саттық пен халықаралық көлік жобаларының дамуына жәрдем көрсетудің тиімділігін өзара арттыру мақсатында үйлестіру мен ынтымақтастық қажет.

2. ЕЛДІК/ӨҢІРЛІК КОНТЕКСТ 2.1. Бенефициар-елдің ынтымақтастық саясаты

Өңірдің негізгі стратегиялық басымдықтары: рынок талаптарына үздік әрекет ету, көлік инфрақұрылымын жаңғырту және оңалту мақсатында өңірлік деңгейде үйлестірілетін арнайы үкіметтік көлік саясатын және халықаралық кеме жүру және қоршаған ортаға әрекет етуді азайту үшін жетілдірілген құрылымдық жағдайлар жасау.
Жауапты ретінде өңірдің көлік министрлігі жобаны іске асыруға қатысуға міндеттенеді, ал көлік компаниясы түрлі семинарлар мен кеңестерде жоғары сапалы логистикалық қызметтерге қажеттілік білдірді, жобаның табысты орындалуы үшін маңызды алғышарттар бар. Алайда Жобаға Кеден Басқармасы, Сыртқы істер министрлігі, елдердің экономикалық дамуына жауапты Министрлік және жобаның мүмкін аумақтарының жергілікті халқы сияқты басқа да жобаға тартылған қатысушылардың алдымен дайындығын бағалайтын кезең-кезеңмен көшу қажет. Мұның нәтижелері жобаларды одан әрі орындаған кезде әрекетке енгізілуі мүмкін.
Қазіргі уақытта бенефициар елдер ЕО және БҰҰ бастамаларымен тығыз ынтымақтастықта өңірлік деңгейде сауда мен көлікті дамытуға ерекше көңіл бөлетін болады. Бұл елдердің барлығы негізгі басымдық және болашақта ӘЫК-ке (Әріптестік пен ынтымақтастық туралы келісім) қол қою жолымен мақсаттар ретінде еуропа құрылымдарына өз бірігуін білдірді, оның негізгі ережелері мыналар:
1. Тараптар арасында саяси диалог үшін тиісті тетікті қамтамасыз ету, ол саяси қарым-қатынастарды дамытуды көздейді
2. Тараптардың демократияны шоғырландыру, экономиканы дамыту жөніндегі күш салуларын қолдау және нарық экономикасына көшуді аяқтау
3. Осылайша олардың тұрақты экономикалық дамуын ынталандыра отырып, Тараптар арасында сауда-саттық пен инвестицияларға, үндестірілген экономикалық қарым-қатынастарға жәрдем көрсету
4. Заңнамалық, экономикалық, әлеуметтік, қаржылық, азаматтық-ғылыми, технологиялық және мәдени ынтымақтастық заңнама үшін негізді қамтамасыз ету
Осы мағынада әр ел өзінің Ұлттық Стратегиясын әзірледі, ол ӘЫК жоғарыда аталған негізгі ережелеріне сәйкес бар.
Жоба бенефициарларының көбі негізгі Халықаралық Келісімге (НХК) халықаралық тасымал бойынша 1998 жылы 8 қыркүйекте Бакуде қол қойылған Еуропа-Кавказ-Азия көлік дәлізін ұйымдастыру жөніндегі Еуропа одағының бағдарламасы). НХК негізгі басымдықтарының бірі - сауда-саттық пен көлікті жетілдіру жолымен өңірдің халықаралық рынокқа кірігуі:
- Еуропада, Қара теңіз бен Азия өңірінде экономикалық қарым-қатынастарды, сауда және көлік коммуникациясын дамытуға көмектесу;
- автомобиль жолдарының, темір жол мен коммерциялық навигацияның дүниежүзілік рыногына қатынауды қамтамасыз ету;
- трафиктің қауіпсіздігін, жүктердің қауіпсіздігін және қоршаған ортаны қорғауды қамтамасыз ету;
- көлік саласында көлік саясатын және заңды құрылымды үйлестіру;
- көлік операциялары үшін бәсекелестіктің тең шарттарын құру.

2.2. Секторлық контекст

Бұрынғы кеңес Одағы елдерінің тәуелсіздік алған кезінен бастап ұлттық экономика өсімі бюджет қаражатының кесірінен азайып кетті, олар осы елдердің көлік инфрақұрылымын дамыту үшін бөлінді. Көлік темір жол көлігіне тәуелді болды және әлі күнге дейін тәуелді, алайда автомобиль тасымалдарының көлемі өсіп отыр. Көлік операторлары арасында көп модельді тасымалдауды күшейту жөнінде ынтымақтастықты талдау қажет. Жеке сектордың көлік қызметтерін ұсынуда және инфрақұрылымда қатысуы мүлдем жоқ деуге болады.
Өңірде сауда-саттық пен көлікті күшейту үшін мұнайға жатпайтын жүктерді неғұрлым тиімді жолдармен тасымалдауды жақсарту қажет. Жүк көлігінің рыногы қалыпты негізді шарттарда тиімді инфрақұрылымы бар логистикалық қызметтерді жақсартуды талап етеді.
Олардың кірігуі мен дамуы үшін қазіргі заманғы көліктің, жалпы дерекқордың болмауы олардың арасындағы технологиялық байланыс ретінде өңірде сауда-саттық пен халықаралық көлікті дамытуға тікелей әсер етеді (импорт, экспорт, транзит).
Халықаралық стандарттарға сәйкес техникалық стандарттарды жақсарту және модальаралық байланысты құру - болашақта ТRАСЕСА дәлізінде кірігуге және жалпы еуропа көлік дәліздеріне (РАN-ТС) кепілдік беру мақсатында жүктердің ағынын оңтайландыру үшін кейбір маңызды алғышарттар (импорт, экспорт, транзит). Жоғарыда санамаланған стандарттарға қосымша тиісті заңнамалық құрылымды әзірлеу ықтимал инвесторлар үшін, әсіресе мемлекеттік-жеке кәсіпкерлік негізінде тартымды және ақылға қонымды орта құруды жеделдетеді.
Материалдық-техникалық қамтамасыз ету орталықтары мұнай кедергілерді жеңуге көмектесе алады. Бұл көлік және сауда-саттық өңірлері, олар мыналарды қамтиды:
- көлік кәсіпорындары;
- көлік үшін қосымша қызметтер (контейнерлерге, құрғақ жүкке арналған қойма үй-жайлары және рефрижираторлар);
- түрлі қызмет көрсету бөлімшелері;
- материалдық-техникалық қызмет көрсету қызметтерінің жедел жұмысы.
Олар орташа есеппен 15-100 гектар аумақты алып жатыр және 400-2000 жұмыс орнымен қамтамасыз ете алады. Еуропада олар табысты жұмыс істейді және көлік жүгіне қызмет көрсету, жүкті қоймалау және материалдық-техникалық қызмет көрсету жөніндегі басқа қызметтер саласында маңызды орын алады.
Олар барлығына қол жетімді темір жол/автомобиль жолы немесе кеме/автожол/темір жол сияқты аралас тасымалдарға арналған тауарларды тиеу және түсіру қызметтерін көрсету құралын қамтиды.
Халықаралық көлік орталықтарының негізгі міндеті:
- МТҚ (материалдық-техникалық қамтамасыз ету) орталықтары ауданында тұратын халық үшін тауарларды жеткізуді жақсарту және тауарларды сату;
- көпмодальді көлік тізбектері тауарларды топтастыру жолымен қалыптастырылуы мүмкін;
- тауарларды тиеу және түсіру қызметтерін көрсетудің көпфункционалдық құралдарын құру;
- ұтымды әлеуетті пайдалану және бәсекеге қабілеттілікті күшейту;
- кәсіпорындардың орналасуын тұрақтандыру және оларды МТҚ құзыреттілік орталықтарында дамыту.
Күтілетін пайдалар:
- МТҚ халықаралық тауар ағынына біріктіру;
- өңірде жаңа жоғары білікті жұмыс орындарын және өмір сүру жағдайларын жасау;
- МТҚ процесінің тізбегіне шағын және орта кәсіпорындарды біріктіру;
- сервис деңгейін арттыру және құнын азайту;
- МТҚ орталықтарының (қалалық орталықтардың МТҚ) қалалық орналасу орталықтарында трафик көлемін азайту;
- жол инфрақұрылымын үздік пайдалану;
- кішігірім жүктерді үлкеніне топтастыру жолымен тасымалдаудың құнын азайту.
Бенефициар елдер басымдықты таниды және ел экономикасының табысты дамуының интегралдық бөлігі ретінде тасымалдау және МТҚ халықаралық тәжірибеге сүйенетін болады.

3. СИПАТТАМАСЫ 3.1. Мақсаттары

Жобаның жалпы мақсаты - МТҚ ықтималын, функционалдық бірлесімділігін және көпмодальді көлікті күшейту жолымен сауда мен көлікті күшейту және осылайша ТМД және Еуропа елдерімен қазіргі заманғы тиімді байланыстарды дамыту.
Жобаның ерекше міндеті мемлекеттік-жеке серіктестік және тиімді кедендік қызмет көрсетуге басымдық бере отырып, қоршаған ортағы зиян келтірмей қаржы, экономикалық өміршең, техникалық жүзеге асырылатын және модальаралық желі үшін институционалдық сенімді құрылымды дамыту болып табылады.

3.2. Күтілетін нәтижелер және негізгі іс-шаралар

Күтілетін нәтижелер:
1. Икемді модальаралық желіні құру жөніндегі зерттеу, мысалы, іріктелген салада:
- МТҚ пункттері кедендік рәсімнен өткен және тіркелген кеден қоймаларымен;
- тиеу-түсіру жабдықтарын қамтитын Модальаралық Терминал;
- рефрежираторларды немесе температураны бақылау құралдарын қамтитын қойма үй-жайлары;
- МТҚ орталықтары.
2. Іріктелген инфрақұрылым объектілерінің техникалық жағдайларын жақсарту үшін қысқа мерзімді және орташа мерзімді Іс-әрекет бағдарламалары.
3. Өңірлік желіні құру үшін және инвесторларды тарту үшін құрылымның қажетті шарттары жөніндегі ұсынымдар, мысалы:
- МТҚ объектісінде тиімді кеден қызметтерін көрсету үшін;
- тіркелген кеден қоймаларын ұсыну үшін;
- "еркін экономикалық аймақтар" құру.
Негізгі іс-шаралар мынадай жұмыстардың тізімін қамтиды:
- МТҚ көлік орталығына және халықаралық көлік бағыттарына қатысты ағымдағы ахуалды талдау;
- өңірдегі көлік логистикалық секторы үшін болашақтағы қажеттіліктер мен іскерлік мүмкіндіктерді анықтау, мысалы:
инфрақұрылым,
құрылымның үстіңгі бөлігі;
ұсынылатын қызметтер аясы;
тасымалданатын тауарлар
- ТRАСЕСА дәлізінің көлік-логистикалық желісінің кедергілерін және жетіспейтін элементтерін анықтау;
- көлік-логистикалық желіге одан әрі біріктіру үшін икемді жолын кесудің интермодальдік желілерін бағалау және іріктеу;
- іріктелген МТҚ орталықтарын талдау және техникалық зерделеу; МТҚ іріктелген аудандары үшін техникалық ерекшеліктермен, инвестициялық қажеттіліктермен және іске асыру жоспарымен дамыту стратегиясы;
- қиылысудың іріктелген торап желісінің қоршаған ортаға әсерін стратегиялық бағалау;
- іріктелген логистикалық пункттердің тиімді жұмысы мен ұйымдастыру жөніндегі ұсынымдар;
- ТМД елдерінде донорлардың тиісті іс-шараларын талдау;
- ХҚИ (халықаралық қаржы институттарын) қоса алғанда ықтимал инвесторларды анықтау;
- инвестициялардың мәселелеріне байланысты дерекқорды (ұлттық және халықаралық) талдау;
- жеке сектордың қатысуы жөніндегі тиісті дерекқорды жақсарту жөніндегі ұсынымдар.

3.3. Мүдделі тараптар

Жобаның жалпы бенефициарлары және жобаның негізгі қатысушылары - Көлік министрлігі, көлік саясаты мен көлік инфрақұрылымының тұрақты дамуына жауапты Министрлер кабинеті.
Өңірдегі көлік операторлары, мысалы, темір жол, жүк машиналарының жүргізушілері және бенефициар елдердің т.б. МТҚ секторында жаңғыртылған көлік қызметін көрсету саласында "ноу-хау", сондай-ақ жаңартылған инфрақұрылым кезінде жақсы орындау нәтижелерін алады. Басқа қатысушылар экспедиторлардың қауымдастығы сияқты мемлекеттік және жеке сектор арасында делдал институттар болады. Олар ноу-хаудан пайда алады және басқа мүшелердің арасында "көбейтушілер" ретінде әрекет етеді.
Бенефициар елдердің кеден қызметтері тіркелген кеден қоймаларына қызмет көрсету тиімділігін арттыру және алынатын кірістерді арттыру жолымен жобадан пайда түсіреді.
Соңғысы, тікелей емес нысаналы топтар - осы салада арзан және нарықтық қарым-қатынастарға дейін тез өндірілетін тауарлардан пайда алатын бизнес-қауымдастық пен тасымалданатын тауарларды пайдаланушылар. Бұдан басқа, МТҚ орналасу орындарында жұмысқа тұрудың қосымша мүмкіндіктері болады.

3.4. Тәуекелдер мен жол берулер

Табысты өңірлік көзқарастың негізгі болжамдары мыналар болып табылады:
- елдегі саяси тұрақтылық;
- Үкімет өңірлік интеграцияны және жалпы еуропа көлік дәлізімен өмірге қабілетті байланысты құру саясатын жүргізуді жалғастырады;
- бенефициарлар мен жоба әріптестерінің жоба бойынша көзделген іс-шараларда қатысу міндеттемесі;
- Қажетті ақпарат мен деректерге еркін қол жетімділік;
- Персоналдың тұрақтылығы мен болуы;
- Жеткілікті білім қоры.

3.4.1. Тәуекелдер

- Инвестицияларды тартуға арналған әлеует;
- өңірдің кейбір елдеріндегі саяси тұрақсыздық;
- Көлік ұйымдарының қарама-қайшы мүдделері;
- елдердің көлік секторында жалпы мақсаттар мен басымдықтардың жоқтығы;
- тиісті емес дерекқор.
Мұндай тәуекелдерді көршілес елдер мен Еуропаның көліктік негізгі ұйымдары арасында жұмыс істейтін ынтымақтастық тетіктерін пайдалана отырып, азайтуға болады.

3.5. Қажетті жағдайлар

Жобаның іске қосылуы елдердің өңірлік және өңірлік емес деңгейлерде ұлттық көлік саясатын әзірлеуге ниетіне байланысты. Жобаның барлық бенефициарларын растау құжаты дайындықты білдіру нысаны болуы мүмкін.

3.6. Аралас мәселелер

Жоба жеке сектордың қатысуын арттыруға жол салуы тиіс және осылайша логистикалық қызметтерді қамтамасыз етуде саясат пен реттеу функцияларына тартылған тараптардың рөлін өзгертеді. Қоршаған ортаға әсер жобаны орындау уақытында анықталатын болады. Алайда, тиімді тораптық пункттер көлік операцияларын топтау жолымен және өміршең интермодальдік тасымалдау мүмкіндігін береді.
Одан әрі жаңа жұмыс орындарының табылуы түрінде оң әлеуметтік әсер ету болады.

4. ІСКЕ АСЫРУ МӘСЕЛЕЛЕРІ 4.1. Іске асыру әдісі

Орталықтандырылған басқару

4.2. Бюджет және күнтізбе

Жобаның ұйғарылатын бюджеті қызметтер көрсетуге арналған бір немесе бірнеше келісім-шарттар түрінде 5.5 миллион еуроға тең.
Жоба ТАСИС-тің 2004-2006 жылдарға арналған Көпжылдық Индикативтік Бағдарламасына сәйкес болады және 2006 жылға арналған Іс-әрекет бағдарламасының бюджетінен қаржыландырылатын болады. ЕК салымы Өңірлік Бағдарламадан 3.500.000 еуро сомасында болады және Орталық Азия бойынша Іс-әрекет ету жоспарының шеңберінде 2.000.000 сома.
Бенефициардың салымы негізінен әріптес тарап персоналының деректер мен ақпарат беру түрінде болады.
Жоба Қаржы келісіміне қол қойылғаннан кейін бір жылдан соң 24 айға есептелген.

4.3. Гранттарды сатып алу және беру рәсімдері

Барлық келісім-шарттар тиісті рәсім басталған уақыттан бастап Комиссияның рәсімдері мен стандарттық құжаттарына сәйкес берілуі және іске асырылуы тиіс.
Барлық бағдарламалық бағалар бағдарламалық бағалауды қабылдаған уақытта Комиссияның рәсімдері мен стандарттарына сай келуі тиіс.

4.4. Мониторинг жүргізу

Мониторингті ТАСИС бағдарламалардың мониторингі орталығы жүргізетін болады және осы өңірдегі Еуропа Делегациясы бақылайтын болады.

4.5. Талдау және аудит

Түпкілікті талдау (бағалау) ТАСИС Ережесі және келісім-шарт талаптары бойынша қажет болған кезде көзделетін болады.

5-ЖОБАНЫ ҚЫСҚАША СИПАТТАУ

Атауы	Теңіздердегі қауіпсіздік пен Қара және Каспий теңіздерін кемелерден ластануын болдырмау саласында жалпы қауіпсіздік пен ынтымақтастық саласындағы жүйелерді құру
Жалпы құны	3 500 000 еуро
Көмек көрсету әдісі	Жобаны іске асыру әдісі - Орталықтандырылған басқару
DАС коды	21040	Сектор	Көлік

1. НЕГІЗДЕМЕ 1.1. Стратегиялық шектер

ТАСИС өңірлік ынтымақтастық жөніндегі 2004-2006 жылдарға арналған индикативтік бағдарламасы көлік секторында өңірлік ынтымақтастық бағдарламасының міндеті ретінде Орталық Азия мен Еуропа көлік дәлізі және облыстар (ТК) арасында қазіргі заманғы тиімді байланыстарды дамытуды көрсетеді.
Еуропа-Кавказ-Еуропа көлік дәлізі (ТRАСЕКА) Қазақстанды, тиісінше Түркменстанды шығыс жағалаудан және Әзірбайжанды екінші тараптан Каспий теңізінің батасы жағалауынан және Грузияны Қара теңіздің шығыс жағалауынан Украинамен, Румыниямен, Болгариямен, Турциямен байланыстыра отырып, Каспий және Қара теңіздің теңіз арналарын қамтиды. Қара теңіз елдерінің Босфор арқылы ашық теңізге шексіз қатынауы болса, Каспий теңізі ішкі су жолдарының Ресей желісі арқылы қалған әлеммен байланысады. Ресей ішкі су жолдарын пайдалану ережесі арнайы рұқсат ала отырып ресейлік емес флагмандардың (ТМД елдерінен келетіндерді қоса алғанда) өтуіне мүмкіндік береді. Әрине, Ресейді осы жобаға тартуға әбден болады. Сонда да, Каспий теңізінде кез келген халықаралық теңіз қатынасы сияқты жолаушылар мен жүктердің үдемелі байланысы бар, ол қандай-да бір шамада қауіпсіздік жөніндегі талаптарды орындауы тиіс.
ТRАСЕКА идеясына жоба мынадай көзқарастардан ықпал ететін болады:
- жолаушыларға, экипажға, корабльдер мен жүктерге қауіпсіз теңіз байланыстарын қамтамасыз етеді;
- теңізде және тиісті порттарда экологиялық қауіпсіздік;
- толығымен біріктірілген мультимодальдік көлік дәлізін құру және;
- көлік клиенттерін жоғары дамыған жеткізулер тізбектерімен қамтамасыз ету.
Осылайша, осы жоба ТАСИС-тің 2004-2006 жылдарға арналған Орталық Азия үшін 2004-2006 жылдарға арналған Индикативтік Бағдарламаға, Еуропа тату көршілік саясатының стратегиялық құжатына сәйкес, сондай-ақ ол "Ақ Кітаппен" тығыз байланыстағы (Еуропаның 2010 жылға арналған көлік саясаты: Шешетін уақыт жетті) БҰҰ халықаралық мұхиттарға рұқсаты жоқтарға және тасымалдаудың түрлі тәсілдерін әсіре тиімді операциялық бірлесімділігі және көлік коммуникациясы саласында көліктік дамыған елдерге арналған Декларациясы. Одан әрі, жоба жеке инвестицияларды тартуға және жеке қоғамдық жеке әріптестік өміршеңдігін құруға жәрдемдеседі.
Жоба сондай-ақ 2004 жылғы 14 қарашада Бакуде өткізілген Баку Көлік конференциясына толығымен сәйкес келеді.

1.2. Алынған сабақтар

Басымдықтар мен бағдарламалардың шектеулі санын әзірлейтін өңірдегі ТАСИС-тің көлік жобаларын іске асыруда шоғырландырылған көзқарас ауқымдардың өсуінен тиімділікті арттыруға, сондай-ақ ЕК қаражатын неғұрлым тиімді және ұтымды пайдалануға қол жеткізуде табысты болып табылғандығы дәлелденді. Ертеде жүргізілген тәжірибе көрсетіп отырғандай, ЕК өңірдегі сауда-саттық пен көлік желілеріне жәрдемдесуде түрлі бюджет жүйелері арқылы қатысуы егер іске асыруға бағдарланған икемді ортамен толықтырылса, тиімдірек болып табылатындығын ұйғарады. Осылайша, бұл жоба өңірлік бірігуге арым-қатынаста келесі негізгі жұмыс сатысын қалыптастырады және қауіпсіздік жөніндегі үздік шараларды қабылдау арқылы және адами капиталды дамыта отырып және теңіз секторында қауіпсіздік пен экологиялық бақылау процестеріне жәрдем көрсете отырып жобалар мен ТАСИС бағдарламаларының ағымдағы және ертедегі ұмтылыстарын күшейтеді.
Жоба бойынша басқарылатын қызметті қатаң қабылдау ұсынылады және ол ұлттық қана емес, өңірлік деңгейде де жүзеге асырылатын нақты жақсартуларға әкеледі. Бенефициар елдің жетістіктеріне және теңіз секторындағы тиімді конъюнктураға қарай кейбір жұмыстарға түрлі деңгейдегі араласулар қажет. Алдыңғы өңірлік көлік жобаларының тәжірибесі (ТRАСЕКА) ұсынылған ұсынымдар бейімделуі тиіс және алдын ала мұқият талдануы тиіс екендігін дәлелдейді, іске асыру рәсімінің орындылығы әрбір алушы ел үшін процесс жобаның ұзақтық кезеңіне сәйкес келуі және берілген кезеңнің шегінде қол жетімді нәтижелерді алуды қамтамасыз ету үшін мұқият қаралуы тиіс.
Жоба теңіз және экологиялық қауіпсіздік пен сақталудың құрауыштарын күшейте отырып, ТАСИС-тің алдыңғы жобаларының техникалық, экономикалық және құқықтық күштерін баса көрсетеді. Бұл өңірдің артықшылығы қалған емес; бұл сондай-ақ жүктерді дүниежүзілік тасымалдауда және халықаралық ұйымдарда бенефициарлардың халықаралық ахуалына ықпал етеді.
Алдыңғы жобалардан алынған басқа сабақ түрлі іс-әрекет алаңдарында дамудың түрлі деңгейлерінің болуы болып табылады. Бұл теңіз қауіпсіздігі мен сақталуы мәселесіне қатысты да күтіледі. Осылайша, халықаралық деңгейде мақұлданған конвенциялар мен стандарттарға толық сәйкес келуге және ЕК тиісті заңнамасына жақындауға және институционалдық құрылымдар мен бақылаушы органдарды қоса алғанда заңның іс жүзіндегі реттелуінің бейімделуіне ықпал етеді. Осы ереже тартылған бенефициарлар арасында бірлескен күштердің тиімділігін көрсетеді және толықтыру ретінде одан әрі жалпы, ұлттық кеме құрылысы өнеркәсібінде де порттардың тартымдылығына оң әсерін тигізетін болады.

1.3. Қосымша іс-әрекет салалары

Қазіргі уақытта ЕК интервенциясы шеңберінде теңіз жаттығулары бойынша жоба іске асырылады. Жобаның жалпы мақсаты жүктерді тасымалдаудың қауіпсіздігіне, теңіз ластануының алдын алуға, экологиялық хабарламалықты арттыруға және өңірдің теңіз секторында институттардың ықтималын арттыруға ықпал ету болып табылады.
Жалпы Қоғамдастық жөніндегі Еуропа Комиссиясы теңіз жаттығулары мен куәліктер беру туралы халықаралық қазіргі заманғы ережелермен үшінші елдердің сәйкестігін бақылау үшін Еуропа одағынан тыс теңізде жүзушілерге берілген білікті куәліктер үшін тану жүйесін ұсынды. Халықаралық Теңіз Ұйымы (ХТҰ) техникалық стандарттардың, ережелердің, талаптардың жақсы үйлестірілген режимін және корабльдердің түрлі үлгілерінің сенімді және тиімді қызметін қамтамасыз ету мақсатында Жұмыстарды жүргізу ережесінің кодексін әзірледі. БҰҰ теңіз мәселелеріне арналған жалғыз мамандандырылған агенттігі ретінде ХТҰ елдерге олардың теңіз секторында өздерінің жеке адами ресурстарын дамытуға ұмтылысында көмек көрсетуге жауапты.
Теңіз жаттығулары жөніндегі жоба олардың басқаруы мен орындауын нығайту, өңірлік ынтымақтастыққа жәрдем көрсетуге, оқу бағдарламаларын әзірлеуге, лекторларды оқытуға және бар оқу бағдарламаларын жетілдіруді қамтамасыз етуге көмектесу мақсатында оқытатын теңіз институттары мен орталықтарына жәрдем көрсетеді. Осылайша, теңіз қауіпсіздігін басқару жөніндегі келесі жоба қызмет саласына қатысты алдыңғы жобаның жетістіктерін ескергені қажет.
Жоба сондай-ақ ЕК теңіз жолдарын дамыту жөніндегі бастамасын және Комиссияның 2006 жылға арналған Іс-әрекет ету бағдарламасына енгізілген осы мәселелер бойынша қатар іске асырылатын жобаның қызметін ескеруі тиіс. Бұл бастамалар Теңіз көлігінің барлық тікелей аспектілерінің орасан зор әлеуетін ынталандыруы тиіс.
Сондай-ақ ЕК ТRАСЕКА дәлізі мен TEN дәліздері арасында теңіз қатынасын жақсарту жөніндегі 2004 жылға арналған ІБ жобасы осы жобаны іске асыру жөніндегі проблемаларды шешетіндігін атап өту қажет. Жобаның жалпы міндеті Еуропа-Кавказ-Азия дәлізін дамыту жөніндегі халықаралық көлік туралы негізгі көпжақты келісімде айтылғандай осы дәліздің бәсекеге қабілеттілігі мен тартымдылығын арттыра отырып, Қара теңіз бен Кавказ өңірі арқылы Еуропа мен Орталық Азияны байланыстыратын дәлізден алыс сауда-саттыққа жәрдем көрсету болып табылады.
Тасымалдаудың негізгі бөлігін Қара теңіздегі теңіз қатынастары құрайтындығын назарға ала отырып, теңіз қатынастарын одан әрі зерттеу және оларды жағалау жолағына дейін терең жалғастыру анық болып отыр. Олар клиенттердің сұрау салуларына және дәлізді дамытуда үздік іс-тәжірибелерге сәйкес келуі және осылайша, үздіксіз көп жүкті тарту мақсатында ТRАСЕКА бағытының бәсекеге қабілетін нығайтуға ықпал етуге және TEN еуропа көлік дәліздерін ТRАСЕКА мультимодальдік көлік желісімен байланыстыра отырып, жүктің жеткізілімдердің мультимодальдік теңіз бұғауларында жылжуын шоғырландыруы тиіс. Сондай-ақ бұл жерде теңіз қатынастарының қатар жобасымен тығыз үйлестіру ұсынылады.
Осы жобаны іске асыруды ТRАСЕКА үкіметаралық комиссиясы және оның көлік секторында ЕК ынтымақтастық бағдарламасын іске асыруда тұрақты және сенімді әріптес болып табылатын оның ұйымымен үйлестірілуі тиіс. ТRАСЕКА-ны қатысушы елдер толығымен қолдайды, олар мұны ХТҰ және оның Тұрақты Хатшылығының меншік құқығын ала отырып дәлелдеді.
Тығыз ынтымақтастық пен үкіметтік органдар арасындағы диалог ТRАСЕКА Бағдарламасының нәтижесі болып табылады. Бағдарлама сондай-ақ Кавказда және Шығыс Еуропадағыдай сияқты Орталық Азияда көлік мәселелерінің өңірлік маңыздылығын дамытуға ықпал етті. Алдыңғы оң нәтижелерге негіздей отырып, бұл жоба өңірлік деңгейде іске асыруы тиіс болады, онда оның міндеттері барлық тартылған елдердің басымдықтарына сәйкес келуі тиіс. Бұдан басқа, ТRАСЕКА елдерінің ТАСИС өңірлік бағдарламаларына қатынаста әсері оң болды, елдер мен ЕО арасында ынтымақтастық құруға және тереңдетуге болатын мақтан етерлік негізді құрады.

1.4. Донорлардың қызметін үйлестіру

Қара теңіз және Каспий бассейні елдері теңіз қауіпсіздігі мен сақталуы туралы алаңдаушы және бұл мәселелерді өңірлік қауіпсіздіктің түрлі бастамаларына қатысты шешеді. Бұл біз бұқаралық ақпарат құралдарынан жиі естіп жүргендей, жаһандық алаңдаушылық мәні болып табылады. Бүгінгі таңда ешқандай ел өздерінің жеке меншік шекараларының ішінде өздерін қауіпсіздікте және сақтаулымыз деп санай алмайды. Каспий және Қара теңіз жағалаулары да осы жағдайда және бұл проблемалардан қорғалмаған. Керісінше, өңір Еуропа мен Азияны жалғай отырып, бүкіл тарихында білдіріп отырған табиғи көпір мен қиылысу пункті рөліне байланысты басқаларға қарағанда бұл қауіпке көп ұшырайды.
Халықаралық даму әріптестерінің көңілі бұл мәселеге негізінен бейімді болды және теңіз қауіпсіздігін басқару саласында өңіраралық бастамаларды донорлық қаржыландыру айтарлықтай шектеулі.
Түрлі халықаралық форумдар мен ұйымдар өздерінің іс-әрекет және бағдарламаларында және ұсынымдарында осы мәселеге назар аударатындығын атап өту қажет. Мысалы, еуропа теңіз өңірлерінің өкілдері 2003 жылы Еуропа перифериялық теңіз өңірлері конференциясының (ЕПТК) бастамасы бойынша Нант қаласында (Франция) кездесе отырып, мұнай танкерлерімен апат жағдайларымен залалданған өңірлерге қатысты қолдау мен ынтымақтастық пікірін қайталайды. Осы форумның мүддесіне теңіз қауіпсіздігі жүйесін ұйымдастыруға және іске асыруға толық тарту кіреді. Олар өңірлік және жергілікті биліктер де теңіз апаттарының және теңіздің ластануының саяси зардаптарына экологиялық, экономикалық, әлеуметтік және саяси жауап беретіндігін еске салады. Әрбір теңіз бассейнінің айналасында өңірлерді бірге қосатын шараларды ұйымдастыру мақсатында ЕПТК Балтық теңізі, Солтүстік теңіз, Атлантика, Орта жер, Қара теңіздер және Исландия үшін Географиялық Комиссиялары құрылды. Каспий теңізінің бассейнінде теңіз қауіпсіздігі мәселелерін шешу деңгейі салыстырмалы төмен және ЕК әлемнің осы өңірінде теңіз қауіпсіздігін басқару саласында хабардар етуді енгізуге бар күшін салады.
Ықтимал мердігер негізгі донорларға өзінің қызметі туралы хабарлауға және ықтимал әріптестерге жоба жөніндегі ағымдағы қызмет ақпаратының дамуын ұсынуға тиіс. Сондай-ақ, ТRАСЕКА Тұрақты хатшылығы процеске тартылғандығы және оның ресурстары ықтимал мердігердің донорларын үйлестіруге жәрдем көрсету мақсатында пайдаланатындығы маңызды.

2. ӨҢІРЛІК/ЕЛДІК КОНТЕКСТ 2.1. Бенефициар елдің ынтымақтастық саясаты

Жауапты Көлік министрлігінің тарапынан ТRАСЕКА өңірінде жобаны іске асыру жөніндегі нақты тарымдылық болғандықтан және жоба алдыңғы теңіз секторы жобаларының нәтижелеріне негізделетіндіктен толық қосымша бағалауларға қажеттілік жоқ.
Өңірде Ресейдің жобаның табыстылығы үшін маңыздылығын атап өте отырып Ресей Федерациясына осындай тарымдылықты сақтау қажет.
Қазіргі уақытта ТRАСЕКА елдері Еуропа Одағының және БҰҰ бастамаларымен тығыз ынтымақтастықта өңірлік деңгейде сауда-саттық пен көлікті дамытуға ерекше көңіл бөледі. ТRАСЕКА елдері Әріптестік пен Серіктестік (ӘСК) немесе Саяси тату көршілік туралы келісімге қол қою арқылы болашаққа арналған басымдық пен міндер туралы еуропа құрылымына өзінің бірігуі туралы хабарлады, олардың негізгі ережелері мыналарға негізделген:
- саяси қарым-қатынастардың дамуына мүмкіндік беретін партиялар арасында саяси диалог үшін тиісті шектерді қамтамасыз ету;
- демократияны нығайту, экономиканы дамыту және нарықтық экономикаға көшуді аяқтау жөніндегі партиялардың ұмтылысын қолдау;
- партиялар арасында сауда мен инвестицияларға және үйлесімді экономикалық қарым-қатынастарға жәрдем көрсету және осылайша олардың тұрақты экономикалық дамуын ынталандыру;
- заңнамалық, экономикалық, әлеуметтік, қаржылық, азаматтық-ғылыми, технологиялық және мәдени ынтымақтастық үшін негізді қамтамасыз ету.
Осы қатынаста, ТRАСЕКА бағдарламасын алатын Каспий және Қара теңіз елдері ХТҰ-ның жоғарыда көрсетілген ережелеріне сәйкес келуі тиіс өз Ұлттық Стратегиясын әзірледі.
Теңіз қауіпсіздігінің техникалық және экологиялық стандарттары жөніндегі халықаралық талаптарды орындау әрбір көлік саясатының қажетті құрауышы болып саналады.
Мыналар өңірдегі негізгі стратегиялық басымдықтар болып табылады: нарық сұранысын үздік қанағаттандыру мақсатында өңірлік деңгейде үйлестірілген сипатты үкіметтік көлік саясатының негіздемесі, көлік инфрақұрылымын жаңғырту және қалпына келтіру және халықаралық қатынас үшін шеңберлі шарттарды жақсарту және экологиялық әрекеттерді азайту.

2.2. Секторлық контекст

Теңіз секторы, негізінен теңізде жүзу қауіпсіздігіне қатысты Халықаралық Келісімдермен (Солас), қоршаған ортаны кемелердің ластауының алдын алу (Мarpol), Теңізшілерге арналған Оқыту, Сертификаттау және Бақылау нормаларымен (STCW) және 2004 жылдан бастап Халықаралық кемелер мен порт құралдарын қорғау жөніндегі кодекспен (КПҚҚ Кодексі) реттеледі. Бұдан басқа, Халықаралық ұйымның түзетулері мен хаттамалары әзірленді. Бұл жағдайлардың барлығы олардың орындалуы шамасына қарай және қадағалау мен бақылаудың тұрақты жүйесі құрылса жақсы екендігін атап өту қажет. Әрине, Қара теңіз бен Каспий теңізінің өңірінде тиісті бақылау механизмінің іске асыру мен негіздемелерінің түрлі деңгейлері бар. Бұл деңгейлер іс жүзінде қолданылған баламалы жүйелерге дейін кейбір конвенцияларды қолдануға дейін емес, формалды қол қойғаннан ерекшеленеді. Іс жүзінде кіру порты кету порты қолданылатын конвенцияға сәйкес қажетті барлық бақылаулар мен зерттеулерді жүзеге асырғандығына сенуі тиіс. Егер іс басқаша болса, онда теңіз секторындағы барлық жүйе әлсіз бола бастайды және құрып кетуі мүмкін. Ақпарат бір порттан екінші портқа беруі мүмкін. Бір портта қабылданбаған кеме, екінші портқа кіруге рұқсат алуы мүмкін. Кеме иелері сөзсіз кету порты мен жету портының арасында байланыс болмаса, мұнай төгілген жағдайда жауапты болмайды. Экипажға, жолаушылар мен жүкке қатысты қауіпсіздік жөніндегі шаралар ережелер мен стандарттарды бірлесіп қолданбай неғұрлым қиын болады. Кеме иелері олардың кемелері, экипаждары, жолаушылары мен порттардағы жүктері қауіпсіздікте екендігіне және шабуылдың кез келген түрінен немесе теріс пиғылды практикадан сақталғандығына сенімді болуы тиіс. Осы жобалармен Қауымдастық қажетті стандарттарға қол жеткізуде өз үлесін салады.
Негізгі халықаралық конвенциялар өткен ғасырдың 70-жылдарының аяғында күшіне енді және тұрақты өзгеріп отырды және ең соңғы талаптарға бейімделіп отырды:
- Халықаралық теңізде жүзу қауіпсіздігі конвенциясы (SOLAS);
- Халықаралық кемелердің қоршаған ортаны ластауының алдын алу жөніндегі конвенция (MARPOL).
Осы конвенциялардың негізінде ХТҰ теңіз көлігінің сақталуы сияқты теңізде жүзу қауіпсіздігін және экологиялық қауіпсіздікті жақсартуға баса назар аударатын қызметті әзірледі және әзірлеуде. Осы саладағы өзге соңғы нәтижелердің арасында мыналар бар:
- "Жүзу құрамына арналған оқыту нормалары, куәліктер беру және вахтада тұру жөніндегі халықаралық конвенция" туралы ХТҰ ережесі, қысқаша STCW;
- Халықаралық кемелер мен порт құралдарын қорғау жөніндегі кодекс (ISPS);
- порттардың қауіпсіздігі жөніндегі МОТ/ХТҰ кодексі.
Жүзу құрамына арналған оқыту нормалары, куәліктер беру және вахтада тұру жөніндегі халықаралық конвенция" туралы ХТҰ ережесі, қысқаша STSW туралы ХТҰ ережелері және іс жүзінде 1995 жылдағы түзетулері бар нұсқасы жарамды болғандықтан, оның толық атауы STSW-95. 1978 жылғы барлық теңізде жүзушілерге қойылатын барлық нақты анықталған талаптар жазылған қайта қаралған және шығыс Конвенция 1997 жылғы 1 ақпанда күшіне енді.
Елдердің орындалатын талаптары (ту мемлекетінің тараптары) ХТҰ ұсыным тізбесіне енгізілген. Алайда оларға құралдарын жетілдіруге және білім деңгейін арттыруға мүмкіндік беретін белгілі бір кезең беріледі.
ХТҰ курстардың модельдерін ұсынады. Қолдарында Ұсыным Тізімінің елдері берген сертификаттары бар теңіз жүзушілерді ту мемлекетінің тараптары қабылдайды. Алайда, тарап ұсыным тізіміне енбейді деген факт осы тарап берген сертификаттың немесе индоссаменттің заңды күшін жоймайды. Сонда да, Ұсыным тізімі әбден оқытылған және білікті теңіз жүзушілерін іріктеуде қолдану мүмкін өлшем болып табылады.
ХТҰ/STCW 95 талаптарына сәйкес келетін елдер институттарының сертификаттар беруі әрбір елдің жеке жағдайына байланысты. Бұл жағдайда ХТҰ жалпы рәсімдері жоқ.
"Халықаралық кемелер мен порт құралдарын қорғау жөніндегі кодекс (ISPS) 2004 жылғы 1 шілдеден бастап қолданысқа енгізілді.
2001 жылғы 11 қыркүйектегі ылаңкестік шабуылдарынан кейін және ылаңкестік мақсаттарда пайдаланылатын кемелер мен корабльдерге тәуекелді тани отырып, ХТҰ 1974 жылғы Теңіздегі өмір қауіпсіздігі жөніндегі конвенцияны модификациялау (SOLAS) және ЕПТК жаңа кодексін құру жөніндегі кең жұмысты бастады. 2002 жылғы желтоқсанда шақырылған ХТҰ Дипломатиялық Конференциясы кемелер мен порт үй-жайларының қауіпсіздік мәселесін шешу жөніндегі жаңа ХІ-2 тарауын қамтитын SOLAS түзетулер топтамасын қабылдады.
ЕПТК ережелері мен Кодексі 500 ОТ немесе одан да көп жоғары жылдамдықтағы кемелерді қоса алғанда барлық жолаушылар кемелеріне, жүк корабльдеріне және жылжымалы теңіз бұрғылау қондырғыларына қолданылады.
2004 жылғы 1 шілдеден бастап барлық мұндай корабльдердің олардың SOLAS ХІ-2 тарауының және ЕПТК кодексінің қажетті талаптарына сәйкестігін көрсету үшін Халықаралық кеме қауіпсіздігі сертификаттары (ISSC) болуы тиіс.
Порттың ахуалын бақылайтын офицерлер осындай кемелерде ISSC қолданыстағы сертификаттарын табуды есепке алады деп күтіледі.
ЕПТК Кодексі ережелерінің кез келгенге сәйкес келмеуінің салдарын анық-кеме жүзуге жарамсыз.
Мыналар бақылаудың белгілі бір шаралары болып табылады:
- корабльді тексеру;
- корабльді тоқтату (теңізге шығуын тоқтату);
- корабльді ұстау;
- порт ішіндегі қозғалысты қоса алғанда қызметін шектеу; немесе
- корабльді порттан шығару.
SOLAS ХІ-2 тарауының қаулысы қажетті кемелердің порттық үй-жайларына қатысты осыған ұқсастарды белгілейді.
Үкіметтің жасайтын келісім-шарттары мыналарды қамтамасыз етуі қажет:
- порт үй-жайларының қауіпсіздігін бағалау жүзеге асырылды және мақұлданды;
- порт үй-жайларының қауіпсіздік жоспарлары әзірленді, қаралды, мақұлданды және қолданылды; және
- түрлі қауіпсіздік деңгейлері үшін порт үй-жайларының қауіпсіздік жоспарында көрсету үшін қажетті шаралар әзірленді және порттық қондырғыларға берілді.
ХТҰ жоғарыда аталған қаулылары кеме туы елдеріне арналған, бұл қандай елдің туының астында кеме жүзіп барады дегенді білдіреді.
Алайда ту мемлекетінің корабльдерін тіркеу және бақылау органдары кеме қызмет ететін порттардан алыс орналасуы мүмкін. Әдетте, бұл кеме ыңғайлы ту астында жүзетін кезде кездеседі (салық салу, қауіпсіздік және т.с.с. бойынша жақсы жағдайлар ұсынуы мүмкін ел). Суда жүзу қауіпсіздігі әдетте мұндай жағдайларда зардап шегеді. Өткен ғасырдың 80 жылдары бұл порттардың ахуалы мәселесі бойынша бастамалар себебі болды, бұл порт мемлекетінің кемелерді бақылауы туралы өзара түсінушілік туралы Париж Меморандумын жасасуға әкелді. Кейіннен порттардың басқа саласы жөніндегі басқа қызмет жалғасты, мысалы, Токио хаттамасы.
Қара теңіздің айналасында орналасқан барлық мемлекеттер порт мемлекетінің кемелерді бақылауы туралы Өзара Түсінушілік туралы Меморандумға келісті. Меморандум 2000 жылғы қазанда қол қоюға дайын болды.
Жоғарыда аталған Қара теңізде ішінара қолданылады, Каспий теңізі бойынша осыған ұқсас қызмет анықталған жоқ. Қара теңіз үшін де, Каспий теңізі үшін де жалпы конвенция әзірленген жоқ.
Қазіргі уақытта іске асырылатын Теңізде оқыту жобалары міндетті оқытуды қамтиды, ал ТRАСЕКА мен TEN дәліздері арасындағы теңіз бірлестіктерін жақсарту жөніндегі жоба Қара теңізде ғана қолданылатын болады.

3. СИПАТТАМА 3.1. Мақсаттары

Теңіз тасымалдарының қауіпсіздігі саласында қауіпсіздік пен ынтымақтастықты басқарудың жалпы жүйесін дамыту, Қара және Каспий теңіздерінде кемелер келтіретін ластаудың алдын алу шаралар мен қызметтің күрделі кешенінен тұрады. Халықаралық теңіз ұйымы (ХТҰ) және Біріккен Ұлттар Ұйымының осы ұйымының шеңберінде мақұлданған түрлі Конвенциялар дүниежүзілік теңіз қауіпсіздігі жүйесінің негізін салады.
Ресей Федерациясы және ТRАСЕКА мүше жүзуші елдер халықаралық теңіз дүниесінің біріктірілген бір бөлігі болып табылады. Каспий теңізіне қатысты кейбір шектеулермен атап өту қажет болғанымен, алдыңғы тарауда айтылған теңіз қауіпсіздігі шектері қандай-да бір ерекшеліксіз сол деңгейде қолданылады. ХТҰ барлық бенефициар елдердің мүшелігі осы өтінішті қолдайды.
Теңіз тасымалдарының қауіпсіздігі саласында қауіпсіздік пен ынтымақтастықты басқарудың жалпы жүйесін дамыту, Қара және Каспий теңіздерінде кемелер келтіретін ластаудың алдын алу өңірлік жүйенің маңызды құрауышы болып табылады. Ол көліктің жолаушылар және жүк түрлері үшін қауіпсіз және тиімді қызметтерін көрсетудің негізгі алғышарты болып табылады. Әрине, бенефициар елдер тиісті қадамдарды қабылдауы тиіс.
Бастапқы жалпы міндеті ТRАСЕКА-ның Көпжақты Келісімінің 3-бабынан туындайды "... жолаушылар мен тауарларды халықаралық тасымалдауға жәрдем көрсету" және "қозғалыстың қауіпсіздігін, тауарлардың сақталуын және қоршаған ортаны қорғауды қамтамасыз ету". Бұл сондай-ақ еуропа саясатына да сәйкес келеді. Осы жалпы мақсатқа қол жеткізу үшін жалпы тұжырымдаманы әзірлеу қажет. Бұл жалпы тұжырымдама Қара теңізде де, Каспий теңізінде де басымдық беретін Қауіпсіздікті басқарудың жалпы жүйесін дамыту үшін және тәуекел мен төтенше жағдайды бағалауға тартылған ведомствоны біріктіретін жоспар. Теңіз қатынастарын жақсарту жөніндегі жоба сияқты теңізде оқытудың қорытындыларымен және шараларымен тығыз ынтымақтастық қажет.
Ол бірқатар нақты шараларды қамтиды:
- жолаушылар мен экипажды және қоршаған ортаны қорғау жөніндегі талаптарды қоса алғанда ХТҰ суда жүру қауіпсіздігі, көлік қауіпсіздігі жөніндегі Конвенцияларының талаптарына сәйкес келу мақсатында техникалық және кадрлық алғышарттар құру;
- Каспий теңізіндегі сияқты Қара теңізде де порт мемлекетінің кемелерді бақылау талаптарына сәйкес келу үшін техникалық және кадрлық алғышарттарды дамыту және бейімдеу;
- теңіздегі оқытуға негіздей отырып, ХТҰ ұсыным тізімінің талаптарын орындау мақсатында теңізде жүзушілердің теңізде пайда болу жүйесін жаңғырту;
- тиісті міндеттерді орындауға жауапты тұрақты органдарды құру мақсатында институттарды дамыту;
- ноу-хау деңгейін және персоналдық дағдыларын тұрақты жетілдіру;
- үздік халықаралық стандарттарға сәйкес келтіру мақсатында түрлі бенефициар елдердің даму деңгейін меңгеру.

3.2. Күтілетін нәтижелер және негізгі қызмет салалары

Жоба Қара теңіз бен Каспий теңізінің қоршаған ортаны қорғау сияқты ХТҰ, МОТ сияқты халықаралық ұйымдарға қатысты мынадай халықаралық міндеттемелерде алушы елдердің Үкіметтерін тарту үшін негіз дайындау үшін әзірленген. Осылайша, жоба Әріптестік пен Ынтымақтастық туралы Келісімдер шеңберінде бенефициарлар мен Еуропа Одағы арасында заңға жақындауға ықпал етеді.
Жоба бенефициар елдерге теңіз қауіпсіздігіне қатысты Қажетті стандарттарға қол жеткізуге көмектесіп қана қоймайды, сондай-ақ мынадай аспектілерге қатынасы болады:
- басқа тиісті жақсартуларға мүмкіндік беру үшін қауіпсіздік;
- теңіз офицерлеріне білім беру және оқыту мен әлеуеттің дамыған құралдарын талап етеді, жұмыс орындарын құруды және қосымша кірісті және салық төлеуді қамтамасыз етеді;
- адами капиталға әлеуетті дамыту бастамашылық ететін сияқты жабдыққа қажетті инвестициялау;
- қоршаған ортаның қауіпсіздігі мен сақталуы, жақсы жолға қойылған байланыс жүйесі жөніндегі бақылауды жүзеге асыру қажет;
- қажетті стандарттарды әзірлеу қоршаған ортаның ластануының алдын алу жөніндегі жабдықтың экспорты үшін көп мүмкіндіктер береді;
- жеке сектордағы өндіріс сияқты ғылыми зерттеулер мен әзірлемелерді ынталандыру;
- персоналдың біліктілік деңгейін арттыру.
Бұл әрекет етулер өзі іске асырылатын емес, Үкімет іске асырылулын қамтамасыз ететін шартпен ғана нақты қойылатын мүмкіндік ретінде қабылдануы тиіс. Теңіз секторы жаһандық өнеркәсіп болып табылатындықтан, тәуекелдер мен қауіптерді азайту жолымен оң әлемдік әрекет ету болатын болады.
Белгілі бір міндеттерді орындау қадамдардың мынадай кезектілігін қамтиды:
- бенефициар елдерде порт мемлекетінің кемелерді бақылауы сияқты ХТҰ Конвенцияларының және тиісті қаулылардың орындалу ахуалын бағалау;
- оларды жою мақсатында берешекті, ақтаңдақтар мен іс-әрекет шараларын анықтау;
- персоналдың біліктілік мұқтаждарын анықтау;
- оқитын персоналдың біліктілігін қоса алғанда талаптарға сәйкес келу үшін институционалдық алғышарттарды бағалау;
- бағалау нәтижелері бойынша қорытындылар шығару және оларды бенефициар елдердің тиісті билік өкілдерімен қатысуымен өтетін семинарда қолдану;
- тиісті талаптарды орындау үшін іс-әрекет жоспарын әзірлеу;
- талаптарды орындау үшін инвестициялық мұқтаждықтарды анықтау;
- барлық бенефициар елдерге қол жетімді білім беру және оқыту құралдарын ұсыну;
- институционалдық дамудың кадрлық және физикалық құрауыштарын жариялау мақсатында қаржы қаражатын тарту;
- ең тиімді деңгейге түрлі институционалдық құрылымдарды меңгеру.
Әрбір елде тартылған билік өкілдерінің жалпы байланысына ерекше көңіл бөлу тиіс. Көршілес елдермен тығыз байланыста ұлттық деңгейде тәуекелді және төтенше жағдайларды басқару жоспарларын әзірлеу тиіс. Қажет болған жағдайда әрбір Сауда флотының басқармасы, Порт әкімшілігі, Желілік Суда жүзу мен кеме иелері не істеу керектігін және ұлттық және халықаралық деңгейде кімді ақпараттандыру керек екендігін білуге тиіс. Құтқару операцияларына және қоршаған ортаны қорғауға арналған жабдық және олардың болуы санамалануы тиіс және бұл ақпарат ұлттық деңгейде ғана емес, халықаралық деңгейде де қол жетімді болуы тиіс.
Жобаны іске асыру жөніндегі бұл шара қадамдары үздіксіз көзқарасты талап етеді, өйткені бұл шаралар түрлі билік пен институттарға бағытталған.
Бұл сондай-ақ түрлі бенефициар елдердің түрлерін басқару құрылымдарына байланысты. Ең болмағанда, шаралар мыналарға бағытталуы тиіс:
- теңіз портының әкімшілігіне және порт капитанына;
- кеме қатынасының қауіпсіздігіне жауапты теңіз инспекцияларына;
- қоршаған ортаны қорғауға жауапты теңіз полициясына немесе экология мәселелері жөніндегі полицияға;
- теңіздің қауіпсіздік деңгейін арттыруға тартылған әкімшілік және құқық қорғау қызметтері (мысалы, шекара және кеден қызметтері сияқты);
- теңізде жүзушілерге кітаптар шығаратын және теңізшілердің біліктілігін куәландыратын биліктер;
- теңіздегі білім беретін және оқытатын институттар.
Бұл тізім жобаның бастапқы фазасының уақытында аяқталуы тиіс және теңізде оқыту және теңіз құрылымдары жобасының қорытындыларымен нақтылауды талап етеді.

3.3. Мүдделі тараптар

Алдыңғы тараулардан анықтауға болатын сияқты, жобаның негізгі мүдделі тараптары мыналар болып табылады:
- көлік, коммуникация, қоршаған орта және ішкі істер министрліктері, жобаның жалпы бенефициарлары және сондай-ақ көлік саясаты мен теңіз қауіпсіздігін әзірлеуге жауаптылар;
- теңіз портының әкімшілігі, порттың капитаны және қауіпсіздікті басқаруға қатысты "ноу-хау" алуға тартылған теңіз инспекциясы;
- желілік кеме қатынасы - қауіпсіздікті тиімді басқару, клиенттер үшін олардың тартымдылығын және олардың рыноктық ұстанымын арттыру;
- қауіпсіздікті тиімді басқаруға тартылған Кеден және көші-қон қызметтері;
- ТRАСЕКА бағдарламасы неғұрлым қауіпсіз көлігі мен теңіз порттарынан пайда түсіреді;
- Еуропадағы ынтымақтастық пен қауіпсіздік ұйымы (ОБСЕ): ОБСЕ: экономикалық және экологиялық қауіпсіздікке сияқты сауда мен көлікті жеңілдетуге жәрдем көрсетеді;
- Халықаралық Қаржы Институттары бенефициарлардың кредит қабілеттілігі артады;
- Ұлттық Үйлестіру Бюросы (ҰҮБ): Ұлттық Үйлестіру Бюросы әріптес елдер мен ЕО арасындағы ынтымақтастыққа жауапты;
- қауіпсіз теңіз көлігін алатын көлік операторлары, өңірдегі іскерлік қауымдастық және көлік клиенттері.

3.4. Тәуекелдер мен ұйғарымдар 3.4.1. Тәуекелдер

- Бенефициар деңгейінде өңірдің кейбір елдерінде шешімдер қабылдау процесінде кезектілікті бұзу;
- бенефициар елдердің арасындағы ынтымақтастықтың жетіспеуі немесе жоқтығы;
- мүлдем елдерде түрлі объектілер арасындағы қарама-қайшы мүдделер, атап айтқанда;
- елдердің көлік секторында жалпы мақсаттар мен басымдықтардың жоқтығы;
- икемді емес құқықтық құрылым және басқару әлеуетінің болмауы.
Бұл тәуекелдер көршілес елдердің және ЕО көлік секторында негізгі мүдделі тараптардың қолданыстағы ынтымақтастық тетіктерін пайдалану жолымен барынша азайтылуы тиіс.

3.4.2. Ұйғарымдар

- Елдердегі саяси мирасқорлық пен тұрақтылық;
- теңіз секторы биліктерінің олардың елдерінде теңіз қауіпсіздігін басқаруды ағымдағы ұйымдастыру жөніндегі ашық диалогты белгілеуінің дайындығы;
- мемлекеттік компаниялардың іс жүзіндегі жоспарға теңіз қауіпсіздігінің талаптарын енгізу дайындығы мен қабілеті;
- Үкімет өңірлік кірігу саясатын жүргізуді жалғастырады және өміршең және қауіпсіз теңіз тасымалын қамтамасыз етеді;
- белгілі бір жоба мақсаттарының шеңберінде қаралатын барлық тиісті қызметпен бенефициарлар мен жоба әріптерінің ынтымақтастығы;
- қажетті ақпараттар мен деректерге еркін қатынау;
- қызметкерлер штатының болуы мен мирасқорлығы

3.5. Қажетті шарттар

Бенефициарлардың жобаны іске асыруды бастауға дайындығы Мақұлдау туралы тиісті Өтініштерде көрсетілетін болады. Бұл Еуропа Комиссиясының жобаны іске асыруды бастағанға дейін Жобаны мақұлдау туралы өтініші алу қарапайым практикасына кіреді. Егер мұндай мүмкін болмаса, тиісті бенефициар ел шығарылатын болады, ал бюджет тиісінше қысқартылады.

3.6. Аралас мәселелер

Жоба жеке сектордың барынша қатысуы үшін негіз дайындауға және осылайша теңіз секторында қызметтер көрсетуде саясат пен реттеу функцияларына қарым-қатынаста тартылған Үкіметтердің рөлін түр жағынан өзгерту үшін әзірленген. Жоба әділ басқаруды енгізу жолымен өнімділікті жақсартуға белгілі бір әсер ететін болады, ол басқа аспектілердің ішінде кедейшілікті қысқарту мен экологиялық тұрақтылық мәселелерін қамтиды. Толықтыру ретінде теңіз секторындағы үздік практикалар соңғысының үздік орындалуына және осылайша жаһандық жеткізулер тізбесіне ТRАСЕКА бағдарламасының теңіз бөлігін жәрдем көрсетуі тиіс.

4. ІСКЕ АСЫРУ МӘСЕЛЕЛЕРІ 4.1. Іске асыру әдісі

Іске асыруды орталықтандырылған басқару жолымен Еуропа Комиссиясы жүзеге асыратын болады.

4.2. Бюджет және күнтізбе

Жобаның көзделген бюджеті 3.5 миллион Еуро қызметтер көрсетуге бір немесе бірнеше келісім-шарттар нысанында беріледі. Жоба ТАСИС-тің 2004-2006 жылдарға арналған көпжылдық Индикативтік Бағдарламасына сәйкес келеді, оны іске асыру кестесі 2006 жылға арналған Іс-әрекет бағдарламасын іске асыру кестесіне сәйкес әрекет етеді.
Бенефициардың салымы әріптес қызметкерлер штатын, қажетті деректер мен ақпараттар беруде болады.
Жобаның ұйғарылатын ұзақтығы 24 айды құрайды және іске асыру шамамен Қаржы Келісіміне қол қойғаннан кейін бір жылдан соң басталады.

4.3. Сатып алу рәсімдері және гранттар сатып алу

Барлық келісім-шарттар, жүзеге асырылатын Қаржы келісімі сыртқы қызметті жүзеге асыру үшін Комиссия белгілеген және жариялаған рәсімдерге және стандарттық құжаттарға сәйкес берілуі және жүзеге асырылуы тиіс, олар осы рәсім басталған уақытта күшінде қалады.
Бағдарламаның барлық сметасы Комиссия белгілеген рәсімдер мен стандарттық құжаттарға сәйкес келуі тиіс, олар осы бағдарлама бойынша смета қабылданған уақытта күшінде қалады.

4.4. Мониторинг жүргізу

Тұрақты мониторинг Комиссия жауапкершілігінің бір бөлігі ретінде үздіксіз процесс болады. Жобаны ТАСИС-тің мониторинг қызметі тексеретін болады және Еуропа Комиссиясы жобаның іске асырылу барысын тығыз қадағалап отырады. Сондай-ақ арнайы әзірленген Техникалық Тапсырмалар бойынша ЕК ережелері мен рәсімдеріне сәйкес Комиссия тікелей жалдаған тәуелсіз консультанттар тарапынан сыртқы әсер ету бақылауы жүзеге асырылуы тиіс. Прогресті өлшеуге арналған негізгі индикаторлар жобаның бастапқы фазасының уақытында әзірленетін болады.

4.5. Бағалау және аудит

Бағалаулар (орта мерзімді, қорытынды, факті бойынша) және аудит жөніндегі шаралар іріктелген мердігермен келісім-шарт құрылымының ажырамас бөлігі болып табылады. Сыртқы бағалау мен аудит арнайы әзірленген Техникалық Тапсырмалар бойынша ЕК ережелері мен рәсімдеріне сәйкес Комиссия тікелей жалдаған тәуелсіз консультанттар тарапынан жүргізілуі мүмкін.

6-ЖОБАНЫ ҚЫСҚАША СИПАТТАУ

Атауы	Қара және Каспий теңіздерінде "Теңіз магистральдарын" құру
Жалпы құны	2 500 000 еуро
Көмек көрсету әдісі	Жобаны іске асыру әдісі - Орталықтандырылған басқару
DАС-коды	21040	Сектор	Көлік

1. НЕГІЗДЕМЕ 1.1. Стратегиялық шектер

ТМД елдері тәуелсіздік алған сәттен бастап олардың ұлттық экономикасының өсу темпі төмендеді, бұл көлік инфрақұрылымына бөлінетін бюджетке елеулі әсерін тигізді. Көлік қозғалысы темір жол көлігіне байланысты болды және әлі де байланысты, алайда бұл елдерде жүктерді басқа көлікпен тасымалдау тұрақты артып келеді. Алайда, аралас тасымалдауды нығайту үшін көлік операторлары арасында ынтымақтастықтың төмен деңгейі байқалады. Кейбір елдерде жеке сектордың көлік қызметтерін көрсету мен инфрақұрылымға қатысудың қажетті деңгейі жоқ.
Өңірде сауда мен көлікке жәрдемдесу үшін неғұрлым тиімді үлгіде көлікті жақсарту қажет. Инфрақұрылымды жақсартудан басқа, жүк көлігі нарығына тұрақты талаптар шеңбері бар тиімді материалдық-техникалық қызмет көрсету қажет. "Теңіз магистралі" концепциясы тамаша бастамашы мен мұндай жаңалыққа септігін тигізуші болып табылады. Техникалық стандарттарды халықаралық стандарттарға сәйкес жақсарту және модальаралық желілер орнату ТМД елдерінің көлік желілерін ЕО трансеуропалық желілерімен болашақта біріктіруді қамтамасыз ету және жоғары деңгей тобы ұсынғандай, оны кеңейту мақсатында жүк ағымын (импорт, экспорт, транзит) оңтайландырудың кейбір маңызды алғышарттары болып табылады. Жоғарыда көрсетілген стандарттарға толықтыру есебінде заңнамалық шектерді дамыту мен материалдық-техникалық қамтамасыз ету орталықтары, негізінен, Серіктестіктің қоғамдық-жеке құрылымдары негізінде ықтимал инвесторлар үшін тартымды және болжамды қоршаған орта құруды жеңілдете алады.
ТRАСЕК-тің ТАСИС мемлекетаралық бағдарламасы өзінің басым мәселелерінің бірі ретінде Кавказ арқылы Панъеуропа көлік дәлізі мен салаларын (РАN-ТС) және Орталық Азияны біріктіре отырып, батыс-шығыс бағытында көлік дәлізін дамытуды білдіреді. Еуропа комиссиясының Ақ кітабы - "2010 жылға арналған Еуропа көлік саясаты: шешетін уақыт келді" көлік секторында болашаққа сұрақтар қояды. Көлік түрлерін біріктіру көп мәселелердің бірі болып табылады, негізінен түрткі болатын мәселе теңіз, ішкі су жолдары мен теміржолдарды тиімді біріктіру болып табылады. "Теңіз магистралін" дамыту да Ақ кітапта айтылады.
Көлік түрлерін біріктіру арқылы өңірде сауда мен көлікке септігін тигізу және ТМД елдерін әлемдік экономикаға біріктіру мақсатында неғұрлым тиімді үлгіде көлік қозғалысын ұйымдастыру қажет.
Осылайша, бұл жоба ТАСИС-тің 2002-2006 жылдарға арналған Стратегиясына, 2004-2006 жылдарға арналған Орталық Азия жөніндегі индикативтік бағдарламаға, Еуропа тату көршілік саясаты стратегиясына сәйкес келеді және Ақ кітаппен (2010 жылға арналған Еуропа көлік саясаты: шешетін уақыт келді) және негізінен, әралуан көлік түрлерінің тиімді операциялық сәйкестілігі саласында құрғақ жермен қоршалған және транзитті дамушы елдерге арналған БҰҰ мыңжылдық декларациясымен тікелей байланысты.
Жоба, сондай-ақ, Бакуде, Әзірбайжанда 2004 жылғы 14 қарашада өткізілген Баку көлік конференциясына толық сәйкес келеді.

1.2. Алынған сабақтар

ТМД өңірінде ТАСИС-тің бұрынғы жобаларынан алынған сабақтар ресурстарды ұтымды игеру және ауқымның оң әсері жобаны іске асыру шеңберіне үйлесімді талап ететінін болжамдайды. ЕК-нің түрлі бюджет желілері арқылы өңірде сауда мен көлікке жәрдемдесуге қатысуы байқалғандықтан, бұл жоба жұмыстың өңірлік біріктіруге одан арғы кезеңін қалыптастырады және ТАСИС жобалары мен бағдарламаларының ағымдағы және бұрынғы күштерін шынықтырады. Жоба тасымалдау концепциясына бағытталған, бұл көпшілік ТМД елдері үшін жаңалық болып табылады. Осылайша, қызмет елдің де, өңірдің де мұқтаждарына бейімді болуы тиіс. Сонымен қатар, бұл қазіргі заман әдістері мен тәжірибелерін пайдалана отырып, ТМД елдерінің Еуропамен өзара қарым-қатынасын оңтайландыруға көмек беруі тиіс. Тәжірибе, осы баланстар өңірлік жақсартудан бенефициар елдерге нақты басымдық бөле отырып, практикалық ұсынымдар берместен бұрын, назар салып талқылануы тиіс.
Теңіз магистралі бойынша, негізінен, жүкті қысқа арақашықтыққа тасымалдайды. Еуропа Одағында шағын ара қашықтыққа тасымалдау тауар қозғалысының жуық шамамен 41%-ын құрайды, бұл үнемі өсуде. Энергияны пайдалану жоспарында су көлігі, басқа көлік түрлерімен салыстырғанда, тиімдірек. Осындай отын көлемін пайдалана отырып тасымалданатын жүк кемінде 2.5 есеге артық. Бұның экологиялық жағынан да оң әсері бар - отын да аз, ластану да аз. Терең суларға арналған контейнер кемелері, өзен және теңіз қайықтары, жүк машиналарын тасымалдауға арналған RоRо сыныбы паромдары және темір жол паромдары теңіз магистралінің үлгілік қайықтары болып табылады. RоRо сыныбы паромдары қысқа арақашықтықтарға тиімді және шамадан артық толыққан жолдарды айналып өтуге және шекараның қиын тоғысқан жерлерін кесіп өтуге мүмкіндік береді. Темір жол жүйелерімен жалғастыру мақсатында Балтық теңізінің суларын кесіп өту кезінде темір жол паромдарымен алынған тәжірибелер, Солтүстік және Балтық теңізі, сондай-ақ Жерорта теңізі арасындағы қысқа теңізбен қозғалу "теңіз магистралі" концепциясын іске асыруға негізді себеп болып табылады. Гамбург, Антверпен қатарындағы солтүстік еуропа порттары ірі ішкі су жолдарымен қосылған. Осы порттардан келетін немесе кететін жүктің елеулі бөлігі теңіз кемесінен өзен кемесіне тиеледі және керісінше. Бірқатар сауда кемелері үшін, мысалы Балтық теңізінде/Рейн өзендерінде теңіз және өзен паромдары пайдаланылады. Дунай мен Днепрдің Қара теңізге құятын өзен жүйелері аралас қызмет көрсету мен "теңіз магистраліне" тамаша сәйкес келеді. Каспий теңізінде темір жол паромдары Баку, Ақтау және Түркіменбашы порттарын тұрақты негізде жалғастырады.
Негізінен, контейнерлік тасымалдауда көмекші қызметтер Солтүстік теңіз бен Балтық порттары арасындағы секілді, Жерорта теңізі порттары, Солтүстік және Қара теңіз порттары арасында ойдағыдай жүзеге асырылуда. Әлемде негізгі операторлардың материалдық-техникалық концепциясы бірте-бірте көбейіп келе жатқан контейнер кемелеріне негізделген. 90 жылдар басында контейнер кемелері жуық шамамен 2.500-3.000 ТЕU тасымалдай алды, ал 10 жыл өткен соң кеменің мөлшері екі есеге дейін артты. Келесі жылдарда тасымалдаудың негізгі бағыттарында 12.000 және одан көп ТЕU кемелер басқарылатын болады. Осы контейнер операторларының концепциясы басқа порттарды артығымен тасымалдау қызметін көрсететін концентратор есебінде әрбір материкте азғантай порттарда ғана орналасқан. Осы порттардан көмекші кемелер, өзен баржалары, темір жол немесе жол қозғалыс құралдары нақты жеткізуді жүзеге асырады. Осы тәжірибені Қара теңізде және Каспий теңізінде қозғалысты оңтайландыру мақсатында пайдалану қажет.
Алайда, тәжірибе бұл әрбір елдің үкіметі арасындағы тығыз ынтымақтастық болған жағдайда ғана халықаралық ауқымда толығымен жұмыс істей алады. Тек операторлар мен тауарды жөнелтушілер ғана бірікпеуі тиіс, сонымен қатар Теңіз және порт әкімшілігі де және Кеден үкіметі.

1.3. Қосымша қызметтер саласы

ЕК арналған теңіз магистралі бастамасы тек жеке теңіз көлігін жылжытуға ғана емес, сонымен қатар теңіз жолдарын, негізінен, темір жолды жердегімен жалғастыруды тиімді біріктіруге және жалғасу деңгейін арттыруға бағытталған. Сондықтан, теңіз магистралдары Еуропаның аралас дәліздеріне арналған құрал болып қалды, олар қысқа ара қатынасқа жүктер тасымалдауды және қажет инфрақұрылым ретінде теңіз порттарын пайдаланатын болады. ЕК теңіз магистралдары қызметтер көрсету мен инфрақұрылымға қатысты сапалы теңіз құрушы болатынына және аралас теңіз көлігіне ағымдағы мәселелердің көпшілік бөлігін шешуге мүмкіндік беретініне жол береді.
Жоба Теңіз оқуы жобасына қол жеткізуді ескеруі тиіс, оны іске асыру 2005 жылы Өңірлік көлік бюджеті шеңберінде ТRАСЕКА бағдарламасымен жүзеге асырылды. Осы бастаманың ынтасын толықтыратын ЕК септігінің тиісті жобасы Теңіз қауіпсіздігін басқару болып табылады.
Осы жобаны іске асыруға қатынасы бар басқа жоба Болгария, Грузия, Румыния, Түркия және Украинаға арналған ТRАСЕКА дәлізі мен ТЕС (Транс еуропа желісі) арасындағы теңіз құрауыштарын жақсарту болып табылады. Ұсынылып отырған жоба теңіз құрауыштарын нығайту жөніндегі жобаларға қол жеткізуді ескере отырып, өз қызметін де негіздеуі тиіс.
Осы жобаны іске асыру соңғы 13 жылда өңірдегі көлік секторындағы ЕК ынтымақтастығы бағдарламасын іске асыруда салмақты және сенімді серіктес болған ТRАСЕКА бағдарламасы арқылы үйлестірілуі тиіс. ТRАСЕКА шын мәнінде белсенді және жақсы ұйымдастырылған, Тұрақты Хатшылықтың әкімшілік шығыстарын қаржыландырудың өзіндік үлесін растаған қатысушы елдер толық қолдайтын бағдарлама болып табылады.
ТRАСЕКА бағдарламасының нәтижесі үкіметтік органдар арасындағы тығыз ынтымақтастық пен диалог болды. Бағдарлама, сондай-ақ Орталық Азияда, Кавказ бен Шығыс Еуропада да өңірлік ауқымда көлік мәселелерін дамытуға септігін тигізді. Бұрынғы оң нәтижелердің негізінде бұл жоба өңірлік деңгейде іске асырылатын болады, ал оның міндеттері барлық тартылған елдердің басымдықтарына сәйкес келетін болады. Бұдан басқа, ТRАСЕКА елдерінің ТАСИС-тің өңірлік бағдарламаларына әсері тұтастай алғанда оң болды, бұл елдер мен ЕО арасындағы ынтымақтастықты құруға және тереңдетуге пайдалы негіз қалыптастырады.

1.4. Донорлар қызметін үйлестіру

Теңіз магистралі концепциясын жаңарту нәтижесінде халықаралық донор мен халықаралық қаржы ұйымының қатысуы, негізінен, жанама жүзеге асырылады. Каспий теңізі бассейніндегі теңіз қауіпсіздігі мәселесін шешу деңгейі Қара теңіз бассейніне қарағанда, қатысты түрде төмен. ЕК-нің араласуы әлемнің осы саласында теңіз магистралі концепциясын енгізуге қатысты жол салады.
Ықтимал мердігер негізгі донорларға өзінің қызметі туралы хабарлауы және мүдделі даму серіктестеріне жоба бойынша ағымдағы қызметі туралы ақпаратты беруі тиіс. Сондай-ақ, ТRАСЕКА-ның Тұрақты хатшылығы процеске тартылуы да маңызды және де оның ресурстары ықтимал мердігердің донорларын үйлестіруге септігін тигізу мақсатында пайдаланылады.

2. ЕЛДІК/ӨҢІРЛІК КОНТЕКСТ 2.1. Бенефициар елдің ынтымақтастық саясаты

Жобаның бенефициарлары, 1998 жылғы 8 қыркүйекте Бакуде қол қойылған Еуропа-кавказ-Азия (ТRАСЕКА) дәлізін дамыту жөніндегі халықаралық көлік туралы негізгі көп тарапты келісімге (НКК) қол қойған елдерді қоса алғанда, ТМД елдері болып табылады. НКК негізгі басымдықтарының бірі мыналар арқылы сауда мен көлікті жақсарту және кеңейту арқылы халықаралық нарықта өңірді біріктіру болып табылады:
- Экономикалық қарым-қатынасты, Еуропада, Қара теңіз және Азия өңірінде сауда байланысы мен көлік қауымдастығын дамытуға септігін тигізу;
- жол, темір жол көлігінің және коммерциялық навигацияның әлемдік нарығына қол жеткізуді қамтамасыз ету;
- қозғалыс қауіпсіздігін, жүк қауіпсіздігін және қоршаған ортаны қорғауды қамтамасыз ету;
- көлік саясаты мен құқықтық құрылымның көлік саласында үйлесуі;
- көлік операцияларын бәсекеге қабілеттілігіне тең жағдай жасау.
"Теңіз магистралі" концепциясы, негізінен, порттар мен жүкті түсіру құралдарын қоса алғанда, теңіз секторына негізделген. Бенефициар елдердің көлік секторында түрлі құрылымдары бар. Қазіргі заман құрылымдары туралы ақпаратты, ең жақсысы, ТRАСЕКА Үкімет аралық комиссиясының Тұрақты Хатшылығының және оның елдердегі тұрақты өкілдерінің желісі арқылы алуға болады.
Жауапты Көлік министрліктері тарапынан тиісті алушы елдерде жобаны іске асыру жөнінде нақты ұстаным болғандықтан, және де жүкті жөнелтушілер өңірлердегі түрлі семинарлар мен конференцияларда материалдық-техникалық қызмет көрсетуді жақсарту қажеттілігін білдіргендіктен, жобаны ойдағыдай іске асырудың маңызды алғышарттары берілді.
Алайда, тиісті халықаралық стандарттарға сәйкес келу және ЕО-ның теңіз қауіпсіздігі жөніндегі заңнамаға жақындау теңіз магистралінің осы жобасына тартылатын ТМД елдері үшін алғышарт болып табылады.

2.2. Секторлық контекст

"Теңіз магистралі" және байланысқан аралас көлік құралдары ТМД елдеріне дүниежүзілік нарыққа жеңілірек қол жеткізе алады. Бұл үнемі көлік уақыты мен шығыстарын елеулі қысқартуға және де, осылайша, тауарлардың жалпы бағасында тасымалдау құны үлесінің азаюына алып келеді. Қосымша, өңірде жаңа инвестициялық мүмкіндіктер күтілуде және Еуропа жүк тасымалдау индустриясы бұл мүмкіндіктерді қызу қолдайды.
Бұдан басқа, осы тасымалдау барлық қоршаған ортаға төмен теріс әсері бар екендігін атап өту қажет.

3. Сипаттау 3.1. Мақсаттар

Жобаның жалпы міндеті материалдық-техникалық потенциалды, операциялық өзіндік құнын және аралас көлік түрлерін жақсарту арқылы сауда мен көлікке септігін тигізу және осылайша, ТМД елдерін Еуропамен және әлемдік нарықпен жалғастыратын қазіргі заман тиімді "теңіз магистралін" дамыту болып табылады.
Жобаның нақты міндеті өзен жүйелері мен теңізді осы концепцияға енгізуге назар сала отырып, аралас көлікке арналған экономикалық және қаржылық жағдайға төтеп беретін, техникалық жағынан жүзеге асырылатын, экологиялық және институционалдық жағынан тұрақты концепция әзірлеу болып табылады.

3.2. Күтілетін нәтижелер және негізгі қызмет салалары

Күтілетін нәтижелер мынадай:
1. Өзен жүйелері мен порттарды және бенефициар елдердің ішкі жер құрылымдарын зерттеуді жалпы аралас желіге біріктіру:
- өзен жүйелерінде, негізінен Дунай өзен жүйесінде (арна жүйесін қоса алғанда), сондай-ақ Днепр жүйесінде шын мәніндегі хабарлау;
- өзендерде ұсынылатын хабарлау тарифтерінің құрылымы;
- өзен хабарларының Қара теңіздегі аралас бірлестіктерге біріктіру мүмкіндігі;
- Қара және Каспий теңіздерінде жүк машиналары мен темір жол вагондарына арналған Rо-Rо үлгісіндегі паромдарды шын мәнінде хабарлау;
- Қара және Каспий теңіздерінде Rо-Rо үлгісіндегі паромдарды хабарлау тарифінің құрылымы;
- осы хабарларды жаңа аралас хабарларға біріктіру мүмкіндігі;
- аралас хабарлар әзірлеуге байланысты порттарды ішкі біріктіру;
- өзен көлігі парктерінің, терең теңіз флотының (Rо-Rо паромдарды мен темір жол паромдары) теңізге шығатын өзен қайықтарының жай-күйін бағалау;
- жүкті өңдеу жөніндегі жабдықтарды қоса алғанда, терминалдарды (жер және теңіз порттарын) жабдықтау;
- мұздататын вагонды немесе температураны бақылауға арналған құралды қоса алғанда, қойма құрылғылары;
- қара және Каспий теңізінің маңында өзен, терең теңіз, жер көлігі үшін пайдаланылатын құжаттар;
- аралас орталықтар арасындағы ықтимал байланыстар;
- пайдаланылатын жабдықтар мен стандарттар.
2. Ағымдағы құрамалар мен ықтимал жаңа құрамаларға арналған аралас бірлестіктердің, инфрақұрылымның және жоғары тұрған құрылымдардың техникалық жағдайын жақсартуға арналған қысқа мерзімді және орта мерзімді Іс-қимыл бағдарламасы. Жабдықтарды жақсартуға және бағдарламалық қамтамасыз етуге арналған құралдар бар болғандықтан, жедел қажет жабдықты немесе стандарттық бағдарламалық қамтамасыз етуді бағалау енгізілуі тиіс.
3. Қара теңіз және Каспий теңізі өңірі шеңберінде аралас хабарлар және/немесе "теңіз магистралі" желісін орнатуға арналған қолданылатын шаралар бойынша ұсынымдар, мысалы:
- Қара, Каспий теңіздері өңіріне қажет жабдықтарды жинау мақсатында кеме иелерін тарту;
- көлік компаниялары мен кеме қатынасы желілерін аралас хабарлар бөлігі ретінде "теңіз магистралін" іске асыруға сендірту;
- аралас хабарларды қолдау мақсатында порттарға және жер бірлестіктеріне тұрақты кіріп тұратын желілік хабарлар идеясын ортаға шығару;
- стандартты құжаттар мен рәсімдерді пайдалануды атап көрсету.

3.3. Мүдделі тараптар

Жобаның негізгі мүдделі тараптары мыналар болып табылады:
- Көлік министрліктері, Министрлер кабинеттері, Теңіз порты әкімшілігі және Флот басқармасы, Көлік қауымдастығы мен Әзірбайжан, Болгария, Грузия, Қазақстан, Румыния, Түркия, Түркіменстан және Украина көлік коммуникациялары қауымдастығы жобаның негізгі бенефициарлары, сондай-ақ көлік саясаты мен көлік инфрақұрылымын әзірлеу үшін жауапты болып табылады;
- бенефициар елдердің теміржол және көлік ведомстволары, себебі олар сенімді жер бірлестіктерін орнатуы тиіс;
- кеме қатынасы компаниялары (терең сулы теңіздер мен өзендер), себебі олар жаңа көлік құрамаларын және хабарларды пайдалана алады;
- бенефициар елдердің кеден биліктері, себебі олар тиімді кеден қызметтерін көрсетуден және кедендік рәсімдерден өтпеген тауарлардан пайда мен табыс көруі мүмкін;
- порттар, олар жүзеге асырылып жатқан жаңа аралас қызмет көрсетуді пайдалана алады;
- ТRАСЕКА бағдарламасы НКК ережелеріне сүйене отырып, өңірдегі саудаға септігін тигізуге ниетті. ТRАСЕКА көлікке негізделген;
- Салық билігі мен Халықаралық Валюталық қор (ХВҚ) қосымша салық жинауға мүдделі;
- Дүниежүзілік банк (ДБ). Дүниежүзілік банк, негізінен, кедейлікті қысқарту құралы ретінде, саудаға септігін тигізуге бағытталған;
- Ұлттық үйлестіру бюросы (ҰҮБ), олар серіктес елдер мен ЕО арасындағы ынтымақтастыққа жауапты;
- көлік және контейнер операторлары, өңірдегі іскерлік қауымдастық тиімдірек жұмыстан және материалдық-техникалық қызмет көрсетуден, сондай-ақ көлік торабы желісінен жетілген инфрақұрылымнан пайда көреді.

3.4. Тәуекелдер мен болжамдар 3.4.1. Тәуекелдер

- Кейбір бенефициар елдердегі саяси тұрақсыздық;
- бүкіл өңір арқылы деңгейінде бенефициар елдер арасындағы ынтымақтастықтың жетіспеушілігі;
- тартылған бенефициарлар биліктерінің түрлі құқықтық және ұйымдастырушылық негіздері;
- ережелер мен Қаулылар вариация және интерпретация мәні болып табылады.
Бұл тәуекелдер көршілес елдердің көлік тарапынан маңызды мүдделі тараптарымен және ЕО-мен ынтымақтастықтың жұмыс істейтін тетігін пайдалану арқылы азайтылуы тиіс.

3.4.2. Болжамдар

- Бенефициар елдерде шешім қабылдау деңгейіндегі болжам;
- Теңіз магистралі концепциясын қолдануға септігін тигізетін жалпы өңірлік басымдықтардағы тұрақтылық;
- Теңіз магистралі концепциясын енгізуге және қолдануға септігін тигізу мақсатында түрлі көлік құралдарына жауапты билік арасындағы түсіністіктің елеулі деңгейі.

3.5. Қажет талаптар

Бенефициарлардың жобаны іске асыруды бастауға дайындығы тиісті Мақұлдау туралы өтініштерде көрсетілетін болады. Бұл Еуропа комиссиясының жобаны іске асыруды бастағанға дейін жобаны мақұлдау туралы өтінішін алудың әдеттегі практикасына жатады. Егер бұл мүмкін болмаса, тиісті бенефициар елі алып тасталынады, ал бюджеті тиісінше қысқартылады.

3.6. Аралас сұрақтар

Жоба көлік секторында аралас қызметке негіз дайындау үшін әзірленді, бұл қоршаған ортаға жалпы, сондай-ақ елдердің әлемдік экономикаға бірігуі үшін оң әсерін білдіреді. Жеке сектордың артығымен қатысуы және де, осылайша, тартылған Үкіметтердің саясатқа және материалдық-техникалық қызмет көрсетудегі тұрақты функцияларына қатысты ролінің өзгеруі де осы жоба нәтижелерінің бірі болып табылады.

4. Іске асыру мәселелері 4.1. Іске асыру әдісі

Іске асыруды Еуропа комиссиясы орталықтандырылған басқару арқылы жүзеге асырады.

4.2. Бюджет және күнтізбе

Жобаның 2.5 миллион еуроға көзделген бюджеті қызметтер көрсетуге арналған бір немесе бірнеше келісім-шарттар түрінде беріледі. Жоба көп жылдық ТАСИС-тің 2004-2006 жылдарға арналған индикативтік бағдарламасына сәйкес келеді, оны іске асыру кестесі 2006 жылға арналған Іс-әрекеттер бағдарламасын іске асыру кестесіне сәйкес жұмыс істейді.
Бенефициарлар салымы серіктес қызметкерлер штаты мен қажет деректер және ақпарат беруден тұрады.
Жобаның көрсетілген ұзақтығы 24 айды құрайды және де оны іске асыру бір жылдан кейін Қаржылық келісімге қол қойған соң басталады.

4.3. Сатып алу және гранттар беру рәсімдері

Қаржылық келісімді жүзеге асыратын барлық келісім-шарттар осы рәсім басталған уақытта күшінде болатын, сыртқы қызметті жүзеге асыруға Комиссия белгіленген және жариялаған рәсімдерге және стандарттық құжаттарға сәйкес тапсырылуы және жүзеге асырылуы тиіс.
Бағдарламаның бүкіл сметасы осы бағдарлама бойынша сметаны қабылдаған уақытта күшінде болатын Комиссия белгілеген рәсімдерге және стандарттық құжаттарға сәйкес келуі тиіс.

4.4. Мониторинг жүргізу

Тұрақты мониторинг Комиссияның жауаптылығы бөлігі ретінде үздіксіз процесс болып қалады. Жобаны ТАСИС-тің мониторинг қызметі тексеретін және Еуропа комиссиясы жобаны іске асыру барысын қатаң қадағалайтын болады. Сондай-ақ, арнайы әзірленген Техникалық тапсырмалар бойынша ЕК ережелеріне және рәсімдеріне сәйкес Комиссия тікелей жалдаған тәуелсіз консультанттар тарапынан да сыртқы әсер етуді бақылау жүзеге асырылуы тиіс. Прогресті өлшеуге арналған маңызды индикаторлар жобаның бастапқы фазасы кезінде әзірленеді.

4.5. Бағалау және аудит

Бағалау (орта мерзімді, қорытынды, факті бойынша) және аудит жөніндегі шаралар іріктелген мердігері бар келісім-шарттың ажырамас бөлігі болып табылады. Сыртқы бақылауды және аудитті арнайы әзірленген Техникалық тапсырмалар бойынша ЕК ережелеріне және рәсімдеріне сәйкес Комиссия тікелей жалдаған тәуелсіз консультанттар жүргізе алады.

7-ЖОБАНЫ ҚЫСҚАША СИПАТТАУ

Атауы	Электр энергетикасы және энергияны тиімді пайдалану саласында ТМД елдерімен энергетикалық ынтымақтастықты кеңейту
Жалпы құны	ЕК салымы: 11 000 000 еуро
Көмек көрсету әдісі	Жобаны іске асыру әдісі: 1-құрауыш (1 500 000 еуро) - орталықтанды- рылған басқару 1-құрауыш (9 500 000 еуро) - орталықтанды- рылған басқару
DАС-коды	23010	Сектор	Энергетика

1. НЕГІЗДЕМЕ 1.1. Стратегиялық шектер

2004 жылғы қарашада өткізілген "Еуропа Одағы (ЕО) және Каспий теңізі жағасы өңіріндегі елдері және көршілес елдер арасындағы энергетика саласындағы ынтымақтастық" жөніндегі Баку Министрлік конференциясы ЕО және Каспий теңізі жағасы өңіріндегі елдер арасында, атап айтқанда Әзірбайжанмен, Иранмен, Қазақстанмен және Ресей Федерациясымен, сондай-ақ көршілес елдер Армениямен, Грузиямен, Қырғызстанмен, Молдовамен, Түркиямен, Украинамен және Өзбекстанмен энергетика саласында кеңейтілген ынтымақтастыққа есік ашты.
Осы конференция қорытындылары мыналарға қол жеткізе отырып, энергетика саласындағы дамып келе жатқан ынтымақтастықтың маңыздылығын мойындады:
1. осы елдерде құқықтық және техникалық стандарттарды халықаралық құқықтық және тұрақты шектерге (газ секторы үшін де, электр қуаты үшін де) еуропалық және халықаралық стандарттарға секілді еуропалыққа сәйкес біріктірілген энергетикалық нарық құруға негіз қалау үшін еуропалық және халықаралық стандарттарға жақындастыру;
2. мыналар арқылы электрмен қамтамасыз ету қауіпсіздігі мен сақталуын арттыру:
а. қазіргі инфрақұрылымды жаңғырту;
b. электр энергетикасын шығарудың экологиялық зияны жоқ инфрақұрылымға арналған Медзамор атом электрстанциясы секілді ескі және қауіпті энергия блогының инфрақұрылымын ауыстыру;
с. жаңа инфрақұрылымды, негізінен, желіаралық бірлестікті дамыту;
d . олардың қызметін бақылаудың қазіргі заман жүйесін қолдану;
3. энергиямен қамтамасыз етуді және сұранысты басқаруды жақсарту;
4. өзара мүддені білдіретін коммерциялық және экологиялық жағынан төзімді энергетикалық жобаларды қаржыландыруды алға жылжыту.
Жоба негізгі екпінді электр қуаты стандарттарын үйлестіруге және өнеркәсіп пен үй шаруашылығы секторларында энергияны пайдаланудың тиімділігі шараларын алға жылжытуға арналған негізгі екпінмен жоғарыда аталған ынтымақтастықтың стратегиялық салаларында ЕК қолдауын арттыру үшін мақсаттар көздейді.

1.2. Алынған сабақтар

2005 жыл ішінде және 2006 жылдың басында мұнай мен газға бағаның артуы олар және ЕО арасындағы секілді, өңір елдері арасындағы энергетикалық ынтымақтастық саласындағы тығыз қарым-қатынасты қолдайтын мүддені тағы да атап көрсетті. Мүдде байланысатын энергетикалық желілерде де, сұраныс жағына жақсартылған басқару және энергияны тиімді пайдалану арттыру арқылы талаптың төмендеуінде де атап көрсетілген.

1.3. Қосымша қызметтер саласы

ТАСИС-тің ұлттық жобасы Ресей Федерациясында электр қуаты стандарттарын үйлестіру мәселесін шешуге бағытталған.

1.4. Донорлар қызметін үйлестіру

Жоба өңірде ұқсас саладағы екі жақты бағытталған донорлар тарапынан да, кредит институттары (Дүниежүзілік банк, ЕКДБ, ЕББ) тарапынан да ағымдағы, сондай-ақ жоспарланған бастамаларды назарға алады. ТАСИС ұлттық бағдарламаларына, әсіресе институционалдық даму және құқықтық жақындату шараларына қатысты реттілік те қамтамасыз етіледі.

2. ЕЛДІК/ӨҢІРЛІК КОНТЕКСТ 2.1. Бенефициар елдің ынтымақтастық саясаты

ЕО, Қара және Каспий теңізі өңіріндегі елдер және олармен көршілес елдер арасындағы энергетика саласындағы кеңейтілген ынтымақтастық тұтынушы елдер, өндірушілер және транзит елдері үшін екі жақты мүдделер ретінде танылды. Қосымша, энергетикалық саясатты үйлестіруді жақсарту талабына сәйкес, халықаралық қаржылық институттарды қоса алғанда, ұлттық биліктен және донорлар қоғамдастығынан жұмылдыру инвестициясына оң әсер етуге қол жеткізу күтілуде.
Еуропа Тату көршілік саясаты шеңберінде осы елдердің, жақын арада, ЕО-ның ішкі нарығында өз үлесі, саяси ынтымақтастықтың кеңейтілген мүмкіндіктері секілді экономикалық бірігу үшін күшейтілген перспективасы болуы тиіс. Жоба осы мақсаттарды іске асыруға көмектеседі.

2.2. Секторлық контекст

ТАСИС Өңірлік бағдарламасы осы уақытқа дейін, негізінен, мұнай және газ секторларында энергетика саласындағы ынтымақтастық жөніндегі өз іс-әрекеттерін шоғырландырды. Ұлттық бағдарламалар да қызметін шектеулі көлемде жүзеге асырды. Алайда, ТАСИС-тің 2004-2006 жылдарға арналған Өңірлік ынтымақтастық бағдарламасы кеңірек қызметке арналған шектерді, негізінен, сауда ағынын жеңілдету және тосқауылдарды қашып өту, сондай-ақ қоршаған орта мен денсаулыққа септігін тигізу секілді қауіпсіздік аспектілері мәселелері шешу мақсатында еуропа стандарттарымен және ережелерімен үйлесімді қамтамасыз етеді. ТМД елдерінің халықаралық және өңірлік конвенция мен келісімдер шеңберіндегі ұстанымы да осы басымдықтарды дәлелдейді.
Жобаның екінші құрауышын алатын болсақ, энергияны ысырап пайдалану жылдам өсетін бағалар контексінде энергияға қажет емес шығыстарды жүргізеді. Энергияны артығымен тиімді пайдалану энергияға шоттардың төмендеуіне және көптеген мүдделі елдердің импортталатын қазып алынатын отынға тәуелділігін төмендетуге септігін тигізуі тиіс. Инфрақұрылымды дамыту мен жаңғыртуға инвестицияның ауқымды қажеттілігі болып тұрғанда, ТАСИС-тің шектелген қаражаты тікелей инвестициялар мақсатында пайдаланыла алмайды. Тиісінше, олар қажет жерінде халықаралық қаржы институттарының инвестициялауын күшейте және жеке сектордың қатысуын алға жылжыта отырып, энергетикалық сектордағы жаңғыртуды және реформалауды алға жылжытуға бағытталуы тиіс.

3. СИПАТТАУ 3.1. Мақсаттар 3.1.1. Жалпы мақсаттар

Жобаның негізгі міндеттері халықаралық қаржы институттары инвестицияларының тиісті қолдауымен өнеркәсіп және үй шаруашылығы секторларында электр қуаты стандарттарын үйлестіру және энергияны пайдалану тиімділігін алға жылжыту арқылы энергетикалық нарықтарды біріктіру үшін перспективаны жақсарту жолымен қарастырылып отырған елдерде энергияға тәуелділігін төмендету және энергиямен қамтамасыз етуді арттыру болып табылады (төмендегі 3.3-тармақты қараңыз).

3.1.2. Нақты мақсаттар 1-құрауыш: Электр энергетикасы стандарттарын үйлестіру

Осы құрауыш шеңберінде шешілетін нақты міндеттер:
- электр қуаты секторында техникалық стандарттардың бірлескен үйлесімінің негіздемесі және мұқтажының жалпы түсініктеріне қол жеткізу;
- ұлттық саясаттардың шеңберінен тыс электр қуаты секторында техникалық стандарттар мен практиканың үйлесімі стратегиясын әзірлеу және Еуропа Тату көршілік саясаты шеңберінде (Шығыс Еуропа мен Кавказ елдері үшін) Ұлттық Іс-қимыл жоспарында көзделген қызметті назарға ала отырып, оны қабылдауды қолдау;
- келісілген техникалық стандарттарды қабылдау үшін ұлттық биліктер бастамашылық ететін құқықтық шаралар пакетін қоса алғанда, келісілген техникалық стандарттар мен практикаларға қол жеткізу үшін орта мерзімді Іс-қимыл жоспарын анықтау;
- ЕО электр қуатының ішкі нарығы стандарттарының, ережелері мен міндеттерінің хабардар болуын арттыру;
- ЕО электр қуатының ішкі нарығы ережелері мен стандарттарының кеңінен пайдаланылуына және орындалуына өңіршілік деңгейде тиісті тетіктер орнатуда жәрдемдесу.

2-құрауыш: Сәйкестендіру және энергияны тиімді пайдалану үшін инвестицияны алға жылжыту

Осы құрауыштың нақты мәселелері (осы саладағы қол жеткізулеріне сәйкес осыны іске асыру ЕҚДБ жүктеледі) мыналар болып табылады:
- қарастырылып отырған елдерде энергияны тиімді пайдалану басымдықтары мен мүмкіндіктерінің хабардар болуын арттыру;
- тиісті жергілікті банктерде кредит желісін аша отырып энергияны тиімді пайдаланудың тұрақты инвестициялық жобаларының жолдарын ашу және ықтимал бенефициарларға техникалық, қаржылық, құқықтық және экологиялық білім беру (керек жерінде, өнеркәсіп және үй шаруашылығы секторларында);
- банктік, өнеркәсіп және шаруашылық секторларында таралу әсерін қолдау.

3.2. Күтілетін нәтижелер және негізгі қызмет саласы 1-құрауыш: Электр энергетикасы стандарттарын үйлестіру

Осы құрауыштың күтілетін нәтижелері мыналар болып табылады:
- электр қуаты секторындағы техникалық стандарттарды қарастырылып отырған елдердегі еуропа стандарттарымен үйлестіруді негіздеу және мұқтаждың бірлескен түсінігі;
- ЕО-дағы электр қуатының ішкі нарығының ережелеріне және стандарттарына сәйкес ұлттық саясат шеңберінен тыс электр қуаты секторында техникалық стандарттарды үйлестірудің әзірленген және келісілген өңірішілік стратегиясы (Шығыс Еуропада, Кавказда және Орталық Азияда);
- келісілген техникалық стандарттар мен практикаларға қол жеткізу үшін әзірленген және келісілген орта мерзімді Іс-қимыл жоспарлары;
- тартылған мүдделі тараптар арасында электр энергиясы секторында стандарттардың, ережелердің және ақпараттың ЕО нормалары туралы хабардар болуын арттыру;
- қарастырылып отырған елдердің ұлттық биліктеріне арналған техникалық стандарттар бойынша құқықтық шаралар пакеті дайындалды.

2-құрауыш: Сәйкестендіру және энергияны тиімді пайдалану үшін инвестицияны алға жылжыту

Осы құрауыштың күтілетін нәтижелері мыналар болып табылады:
- энергияны тиімді пайдалану шараларын орындауға ықтимал сәйкес келе алатын осы ТМД елдерінде сәйкестендіру жөнінде алдын ала зерттеу жүргізілді;
- кредит қаражатын белгілеу үшін жергілікті банктермен құқықтық және қаржылық талаптарды келісу, осы келісімдерді ЕК тарапынан алдын ала мақұлдаған жағдайда;
- нысаналы облыстарда энергияны тиімді пайдалану басымдығы туралы маркетинг пен хабардар болуды арттыру жөнінде компаниялар әзірленді;
- өнеркәсіп өкілдерімен және басқа да мүдделі тараптармен энергияны тиімді пайдалану және тиісті инвестицияларды енгізу шараларын қабылдау туралы келіссөздер басталды;
- алдын ала келісімдерге қол қою негізінде көптеген фирмаларда (және мүмкіндігінше, көпқабатты үйлерде және жеке аулаларда) энергияны тиімді пайдалану жөнінде аудит жүргізілді;
- жобаға қатысатын банктер қаражатты төлегенге дейін қорытынды техникалық және басқару растаулар және инвестицияны тиімді енгізу жүргізілді;
- паркинг газын тастау энергиясын нақты және сандық жинау/қысқарту;
- жоба бойынша деректер жарияланды және кеңінен таратылды.

3.3. Мүдделі тараптар 1-құрауыш: Электр энергетикасы стандарттарын үйлестіру

Қарастырылып отырған елдер мыналарды қамтиды: Әзірбайжан, Армения, Беларус, Грузия, Қырғызстан, Қазақстан, Молдова, Тәжікстан, Түркіменстан, Украина және Өзбекстан. Осы елдердің әрқайсысы атынан жұмыс істей отырып, жоба бойынша серіктестер Энергетика министрлігі және/немесе Ұлттық мемлекеттік агенттігі, электр энергиясы секторында нормалар мен стандарттарды іске асыруды орнату мен мониторингке жауапты болып табылады.

2-құрауыш: Сәйкестендіру және энергияны тиімді пайдалану үшін инвестицияны алға жылжыту

ЕҚДБ алдын ала жүргізген зерттеулер негізінде қарастырылып отырған елдер мыналарды қамтиды: Украина және Молдова.

3.4. Тәуекелдер мен ұсыныстар

Жобаның табысы мынадай талаптарды орындауға байланысты:
- Бенефициар елдердің энергия саласындағы ынтымақтастықты кеңейтуге, олардың электр энергиясы стандарттарын ыңғайлап алуға, еуропа стандарттарына сәйкес энергияны тиімді пайдалану мүддесін көрсетуге дайындығын көрсету;
- Банк секторының ЕКДБ-мен дамып келе жатқан ынтымақтастыққа оң көзқарасы;
- энергияны тиімді пайдалануға инвестицияның пайдасын ақтауға және алуға энергияны жеткізушілерге бағаның елеулі деңгейі;
- жобаны іске асыру тәсілі бойынша келісімге қол жеткізуге ЕК мен ЕҚДБ қабілеті (2-құрауыш);
- өнеркәсіптің нысаналы секторы мен құрылыс/шаруашылығы секторының энергияны тиімді пайдалану инвестициясындағы мүддесі.

3.5. Қажет талаптар

1-құрауыш - қатысушы елдердің көзделген жобаның бағыты бойынша өңірлік перспективамен электр энергиясы секторында жұмыс істеуге көрсетілген келісімі.
2-құрауыш - ЕК мен ЕҚДБ арасында жобаны іске асыру әдісі және жергілікті банктермен жоспарланған құқықтық және қаржылық келісімге қатысты келісімге қол жеткізілді.

3.6. Аралас сұрақтар

Адал басқару	X
Әлемдік экономикаға бірігу	X
Қоршаған орта	X

4. ІСКЕ АСЫРУ МӘСЕЛЕЛЕРІ 4.1. Іске асыру әдісі

1-құрауыш: Электр энергетикасы стандарттарын үйлестіру орталықтандырылған басқару
2-құрауыш: Сәйкестендіру және энергияны тиімді пайдалану үшін инвестицияны алға жылжыту - орталықтандырылған басқару, өтінімдер конкурсын хабарламастан, ЕҚДБ грантын беру арқылы.

4.2. Бюджет және күнтізбе

1-құрауыш: Жалпы индикативтік бюджет 1.5 миллион Еуроны құрайды. Жобаның айтылған ұзақтығы 18 айды құрайды. Қызметтер көрсетуге келісім-шарт көзделген.
2-құрауыш: Жалпы индикативтік бюджет 9.5 миллион Еуроны құрайды, оның ішінде 5 миллион Еуро Молдовада жұмысты жүзеге асыруға бөлінеді. Энергияны тиімді пайдалану жөніндегі осы құрауыш өтінімдер конкурсын хабарламастан, грант келісім-шартын (9.5 миллион Еуро) беру арқылы іске асырылады, Еуропа Қайта құру және Даму банкіне (ЕҚДБ), ЕК қаржы қаулысының 169-бабы және оның іске асыру ережесінің 253-бабының негізінде қызметін толық қаржыландыра отырып. Жобаның айтылған ұзақтығы 2 жыл. ЕК гранты тиісті кәсіпорындар мен коммуналдық ведомстволарға жуық шамамен 25.0 миллион Еуроға дейін кредит береді.

4.3. Сатып алу және гранттар беру рәсімдері

Қаржылық келісімді жүзеге асыратын барлық келісім-шарттар осы рәсім басталған уақытта күшінде болатын, сыртқы қызметті жүзеге асыруға Комиссия белгіленген және жариялаған рәсімдерге және стандарттық құжаттарға сәйкес тапсырылуы және жүзеге асырылуы тиіс.
Бағдарламаның бүкіл сметасы осы бағдарлама бойынша сметаны қабылдаған уақытта күшінде болатын Комиссия белгілеген рәсімдерге және стандарттық құжаттарға сәйкес келуі тиіс.
2-құрауыш бойынша грант беру рәсімі жобаның техникалық сипаттамасы бойынша негізделген. Жоба ЕКДБ монополист ретінде қарастырады, себебі энергетика секторында қалыптасқан жұмыс тәжірибесі бар жоғары мамандандырылған қаржы институттарының араласуын, банк секторының институционалдық дамуын және өтпелі кезеңдегі бұрынғы коммунистік елдердің контекстінде жеке сектордың дамуын талап етеді. Институт ЕО құндылығын да бөлуі және қоғамдық саясаттың ұқсас мақсаттарын көздеуі тиіс. Осы рәсім ЕК Қаржы қаулысының 110-бабының 168 Article негізінде жұмыс істейді.

4.4. Мониторинг жүргізу

Мониторинг индикаторлары тендерлік құжаттар жинағында әзірленеді, ал 2-құрауышқа келетін болсақ, ЕКДБ-мен ынтымақтастықта бірінші қадам секілді. ЕК өкілеттігі, ТАСИС Өңірлік бағдарламасын тексеруге жауапты тиісті сарапшылар секілді, ЕК Штаб-пәтерінде олардың мониторингіне септігін тигізеді деп күтілуде.

4.5. Бағалау және аудит

Бағалау және аудит EuropeAid стандарттық рәсімдеріне сәйкес жүргізілетін болады.

8. ЖОБАНЫ ҚЫСҚАША СИПАТТАМАУ

Атауы	Мұнайгаз саласындағы метрологияны дамытудың Халықаралық оқу орталығы
Жалпы құны	2 500 000 еуро
Көмек көрсету әдісі	Жобаны іске асыру әдісі - орталықтан- дырылған басқару
DАС-коды	23081	Сектор	Энергетика

1. НЕГІЗДЕМЕ 1.1. Стратегиялық шектер

Қоғамдастықтың бұрынғы Кеңес Одағының аумағында мұнай мен газ желілерінің өңіріне қатыстырылуы тек Орталық Азия мен Кавказ елдерін ғана қамтитын ТАСИС мемлекетаралық жобасын 1992 жылы іске асырудан басталды. Жоба стратегиялық секторға бағытталған және Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығының (ТМД) мұнай мен газ ресурстарын әзірлеу және сенімді жеткізілімдерді қамтамасыз ету үшін олардың мүдделеріне маңызды болды. Мұның өзі 1995 жылы көлемді, кейіннен INOGATE (Еуропаға мұнай мен газды мемлекетаралық тасымалдау) бағдарламасы ретінде белгілі бастамашылықты құруға әкеліп соқты. Бұл бағдарлама ТМД елдерімен ЕО мүше мемлекеттері арасындағы өзара тәуелділіктің негізгі тұжырымдамасын алғашқы рет енгізді.
INOGATE бағдарламасы бастапқыда төрт жылдық бағдарламаның бөлігі ретінде (1996-1999 жылдардағы бюджеттік желі) ТАСИС мемлекетаралық бағдарламасы шеңберінде қаржыландырылды. 1999 жылы ТАСИС директивасына өзгерістер енгізумен ТАСИС мемлекетаралық бағдарламасы ТАСИС өңірлік ынтымақтастықтың 2000-2006 жылдарға арналған бағдарламасы болып қайта жасалды. ТАСИС өңірлік ынтымақтастық және 2004-2006 жылдарға арналған өңірлік индикативтік бағдарламасы стратегиясында бірнеше елдердің деңгейінде қызметті жүзеге асыруды бастау үшін мынадай 3 басым нәрсе айқындалды:
Табиғи ресурстарды орнықты басқару
Сауданы және инвестицияларды ілгерілету
Сот төрелігі және ішкі істер.
Мұнай мен газ желілері үшін екінші нәрсенің шеңберінде мынадай 3 нақты міндет белгіленді:
1. INOGATE үлгілік келісімін іске асыруға жәрдемдесетін мұнай мен газ тасымалдаудың ұтымды және алдыңғы қатарлы мемлекетаралық жүйелерін дамыту;
2. газ бен мұнай, атап айтқанда Ресейден және неғұрлым кең Каспий бассейнінен Еуропаға тасымалдаудың қауіпсіз деңгейін арттыру;
3. Халықаралық қаржы институттарының (ХҚИ) инвестициялар жасауын жандандыру және жеке сектордың қатысуы, сондай-ақ осы салалардағы реформаның жаңғыруындағы прогресс.
Ұсынылған жоба газ метрологиясы мен сыныптамасына қызмет көрсететін халықаралық деңгейде танылған жүйелерді қамтамасыз ету үшін ноу-хау беруді қолдай отырып және техникалық әлеуетті дамыта отырып, осы міндеттерге қолдауды қамтамасыз етуге арналған.
Баку конференциясының қорытындылары (төмендегі 2-тармақты қараңыз) мынадай жағдайларда:
1. Еуропалық, сол сияқты халықаралық құқықтық және реттеу шектеріне сәйкес біріктірілген энергетикалық нарықты құруға негіз дайындау үшін бұл елдердегі құқықтық және техникалық стандарттарды Еуропалық және халықаралық стандарттармен үйлестіргенде;
2. Қосындылардың қызметін осы заманғы бақылау жүйесін іске асыру жолымен энергиямен қамтамасыз ету қауіпсіздігінің және сенімділігін арттырғанда энергетика саласындағы одан әрі дамытатын ынтымақтастықтың маңыздылығын таныды. Жоба осы бағыттарға сәйкес көзделген.

1.2. Алынған сабақтар

Алынған сабақтардың бірі алдыңғы ТАСИС жобаларының шеңберінде жүзеге асырылған жұмыстардың орнықтылығын нығайтудағы қажеттілік болып саналады. Украинадағы Бояркада орнатылған метрологиялық орталыққа қосымша оқыту құралдарын салу оның орнықтылығын арттырады деп күтілуде.
Боярка орталығының негізгі функциясы өлшеуіш техникасының халықаралық деңгейде танылған стандарттарға сәйкес келтіру мақсатында газ транзитінде қолданылатын өлшеуіш техникасын жақсарту болып табылады.

1.3. Қосымша іс-әрекет жасау салалары

Боярка Метрологиялық орталығының пайдасына ТАСИС-тің алдыңғы бастамаларының қатысы бар. Осы орталыққа оқыту құралдарын қосу метрология саласындағы ноу-хауды бүкіл ТМД бойынша одан әрі беруге мүмкіндік беруге, осылайша таратуды және Еуропалық тәжірибелермен және нормалармен үйлестіруді қолдауға тиіс.

1.4. Донорлардың қызметін үйлестіру

Осы қызмет саласында басқа донорлар қатыстырылмаған.

2. ЕЛДІК/ӨҢІРЛІК КОНТЕКСТ 2.1. Бенефициар елдің ынтымақтастық саясаты

2004 жылғы қарашада өткізілген "Еуропа Одағы (ЕО) мен Каспий теңізі жағалауы өңірлерінің елдері және көрші елдер арасында энергетика саласындағы ынтымақтастық" жөніндегі Баку министрлік конференциясы ЕО мен Каспий теңізі жағалауы өңірлерінің елдері, атап айтқанда Әзірбайжан, Иран, Қазақстан және Ресей Федерациясы, сол сияқты Армения, Грузия, Қырғызстан, Молдова, Түркия, Украина және Өзбекстан секілді көршілес елдер арасында, энергетика саласындағы кеңейтілген ынтымақтастыққа есік ашты.
Украина, Молдова және Беларусь жобаның тікелей қатысы бар үш ел болып табылады. INОGАТЕ бағдарламасының қолдауымен бұл 3 бенефициар ел Бояркада табиғи газдың Шығыс Еуропалық өңірлік метрологиялық орталығын бірлесіп құруға келісті.

2.2. Секторлық контекст

Боярка орталығы бойынша барлық жұмыстар (құрылыс жұмыстары, инфроқұрылым құралдары мен техникалық жұмыстар және жабдықтарды орнату) бенефициар елдердің мынадай: "Нафтогаз Украины" ОАК (ұлттық акционерлік компаниясы), Беларусьтегі "Белтрансгаз" МК (мемлекеттік кәсіпорын) және Молдовадағы "Молдовагаз " АҚ секілді мамандандырылған органдармен тығыз ынтымақтастықта орындалды. 2005 жылғы желтоқсанда негізгі құрылыс жұмыстарын аяқтағаннан кейін 2006 жылға арнап жоспарланған келесі қадам орталықты аккредиттеу мен халықаралық аттестаттау болды.
Метрологиялық орталық газды өлшеудің жалпы және осы заманғы жүйесін құруға жол беретін құрылым болады деп күтілуде. Метрологиялық орталық қаралатын елдердің газ беруді өлшеуге арналған ағымдағы ұлттық стандарттардан халықаралық деп танылған стандарттарға өтуге де жәрдемдесетін болады.
2006 жылдың соңына қарай Өңірлік метрологиялық орталық өңір шегінде және басқа да елдерге газды тасымалдау үшін осы заманғы стандартизациялау қызметтерін көрсетуге дайын болуға тиіс. Бұл көрсетілетін қызметтер мұнай мен мұнай өнімдерінің метрологиясына дейін кеңейту үшін жоспарланған. Бұның мұнай жеткізілімдерінің сенімділігін арттыруға және өлшеу мен оның сапасы бойынша ЕО стандарттарын орындау үшін стратегиялық маңызы бар.
Боярка Метрологиялық орталығы әртүрлі операциялық қағидаттарды пайдаланатын беру блогын ұсынатын бір аумақтың ішінде табиғи газды берудің үш бастапқы эталоны бар жалғыз орталық болып табылады. Тексеру құралдары ерекше өлшеу қондырмадан, бастапқы эталонның құрылғысынан және берудің блок-схемасына арналған роторлық құрылғыдан тұрады. Орталықтың бірегейлігі газ беру стандарттарымен бірге онда қысым мен температура сияқты физикалық стандарттар пайдаланылатындығынан тұрады. Орталықтың Еуропа стандарттарын үйлестіруге арналған бағдарламаларды іске асыру үшін сертификатталған метрологиялық орталықтардың желісіне кіруі жоспарланған.

3. СИПАТТАМАСЫ 3.1. Мақсаттары

Жобаның жалпы міндеті Украинадағы Бояркада құрылған "Табиғи газдың Шығыс Еуропа өңірлік метрологиялық орталығына" қосымша құрал ретінде мұнай мен газ метрологиясын өлшеудің сапасын арттыру үшін Халықаралық орталығын дамыту болып табылады, оның негізгі функциясы халықаралық танылған стандарттарға сәйкес мұнай мен газды өлшеудің техникасы бойынша ноу-хауды беру болады.
Жобаның нақты мақсаттары:
- Дайындау орталығының коммерциялық қызметі үшін бизнес-жоспар әзірлеу;
- Тиісті курстардың толық жиынтығына арналған оқу жоспарын және оқытатын материалдарды әзірлеу, оларды айқындау қажет;
- Егжей-тегжейлі әзірленетін курстарды өткізетін оқытушыларды оқыту;
- Осы заманғы оқу құралдарының материалдарын әзірлеуді қолдау;
- Қаралып отырған елдерде оқу орталығының қызметін бастағанға дейін маркетингтік бағдарламаны дайындау.

3.2. Күтілетін нәтижелер және негізгі қызмет салалары

Бұл жобаның күтілетін нәтижелері мыналар болып табылады:
- Дайындау орталығының коммерциялық орнықтылығын қамтамасыз ету үшін бизнес-жоспарды әзірлеу;
- Дайындалған курс материалдары мен аттестатталған оқытушылары бар дайындау жұмыс орталығы;
- Аяқталған маркетингтік бағдарлама, оның нәтижесінде дайындау орталығы өткізетін курстарға айтарлықтай алдын-ала тіркеулер жүргізілді.

3.3. Мүдделі тараптар

Жобаның тікелей бенефициарлары Боярка орталығының негізгі "иеленушілері" ретінде Украинаның Нафтогазы, Беларусьтың Белтрансгазы және Молдованың Молдовгазы болып табылады. Қатысу басқа да мүдделі елдер үшін де мүмкін. Жанама мүдделі тараптар ТМД елдері және мүмкіндігінше ЕО елдері мұнай мен газ компанияларының техникалық персоналын қамтиды.

3.4. Тәуекелдер мен болжамдар

- Боярка орталығы 2006 жылғы ақпанда халықаралық аренада ресми танылмады. Орталық құрылыс жұмыстары аяқталғаннан кейін шамамен 2006 жылғы 10 наурыздан кейін сертификатталуға тиіс;
- Персонал мен жабдықтар жергілікті деңгейде сертификатталды; енді орталық толығымен іске қосылғаннан кейін құрылған жабдықты сертификаттау қажет;
- 2006 жылғы ақпанда орталық әлі жұмыс істеген жоқ. Жұмыс басталуының болжанатын күні 2006 жылғы 10 наурыз.

3.5. Қажетті шарттар

Боярка метрологиялық орталығы 2006 жылдың аяғында толығымен жұмыс істеуге тиіс.

3.6. Сабақтас мәселелер

Адал басқару	X
Әлемдік экономикаға кірігу	X
Қоршаған орта	X

4. ІСКЕ АСЫРУ МӘСЕЛЕЛЕРІ 4.1. Іске асыру әдісі

Ұсынылған араласудың бүкіл қызметі орталықтандырылған басқару арқылы жүзеге асырылуға тиіс.
Жоба шеңберінде бөлінген техникалық жәрдем бизнес-жоспарды және маркетингтік бағдарламаны әзірлейді; орталыққа берілетін жабдықтың ерекшелігін айқындауға жәрдемдеседі; осы жабдықты алуды қамтамасыз етеді және жабдықты орнатуды және оның жұмыс істеуін бақылайды; оқу бағдарламаларын модулдерді және басқа да оқытатын материалдарды дайындайды; қажеттілігіне қарай дайындау курстарын ұйымдастыруға және өткізуге жәрдемдеседі; аттестацияның тиісті рәсімдерін ойластырады, және жалпылама түрде орталықта жүзеге асырылатын бүкіл оқыту қызметіне және жоба бойынша басқаруға әрі жұмыстарды қадағалауға жауап береді.

4.2. Бюджет және күнтізбе

Жобаның индикативтік бюджеті 2,5 миллион еуроны құрайды. Шамамен сомасы 1,5 миллион еуро техникалық жәрдем көрсетуге, ал шамамен сомасы 1 миллион еуро жеткізілімдерге бөлінеді деп ұйғарылады. Алайда, осы бөлу жобаны іске асыру барысында келісілуі мүмкін.
Жобаның белгіленген ұзақтығы 24 айды құрайды.
Бенефициар елдердің салымы былайша жүзеге асырылуға тиіс: мемлекеттік қызметкерлердің немесе жобаны іске асыруға жұмылдырылған басқа да мемлекеттік институттар қызметкерлерінің кеңселік үй-жайды және қажетті уақытша салымды беру.

4.3. Сатып алу және гранттар беру рәсімдері

Комиссия шешімін және/немесе қаржы келісімін жүзеге асыратын барлық келісім-шарттар сыртқы қызметті жүзеге асыру үшін комиссия белгілеген және жариялаған рәсімдерге және стандарттық құжаттарға сәйкес тапсырылуға және жүзеге асырылуға тиіс, олар осы рәсім басталған кезде күшінде қалады. Нақтырақ айтқанда техникалық жәрдем тендерді жариялау негізінде жалға алынады. Осыған ұқсас рәсім жабдықты жеткізу үшін қолданылады. Бағдарламаның бүкіл сметасы осы бағдарлама бойынша сметаны қабылдау уақытында күшінде қалатын комиссия белгілеген рәсімдерге және стандарттық құжаттарға сәйкес келуге тиіс.

4.4. Мониторинг жүргізу

Мониторинг индикаторлары тендерлік досьенің техникалық тапсырмаларында әзірленеді. Украинадағы ЕК өкілдігі және басқа да тиісті ЕК өкілдіктері ТАСИС өңірлік бағдарламаларын қадағалауға жауапты тиісті сарапшылардың тарапынан тиісті түрде көмектесетін мониторинг туралы ойластырады.

4.5. Бағалау және аудит

Бағалау және аудит ЕurореАіd стандарттық рәсімдеріне сәйкес жүргізілетін болады.

9-ЖОБАНЫ ҚЫСҚАША СИПАТТАМАУ

Атауы	ТМД елдеріндегі шекараға шектес аумақтарды басқару
Жалпы құны	22 500 000 еуро
Көмек көрсету әдісі	Жобаны іске асыру әдісі - Орталықтандырылған басқару
DАС-коды	99810	Сектор	Шекаралық бақылау

1. НЕГІЗДЕМЕ 1.1. Стратегиялық шектер

Біріктірілген шекаралық бақылауды күшейту Өңірлік Стратегияның және ТАСІS-тің 2004-2006 жылдарға арналған индикативтік бағдарламасының негізгі басымдықтарының бірі болып табылады. Әділет және ішкі істер мәселелеріне арналған 6.3. тарауда Белоруссия мен Молдовада, сондай-ақ Орталық Азияда біріктірілген шекаралық бақылау жүйелерін құруды қолдау атап өтілген. Жобаның мақсаты - бір уақытта заңды трансшекаралық ағындарды әрекет ету/жеңілдету арқылы шекараларды бақылау мүмкіндіктерін жақсарту.
Бұдан басқа, 2005 жылғы 1 желтоқсаннан бастап Еуропа Комиссиясы, Молдова, Украина арасында қол қойылған және (басында) 24 айға, яғни, 2007 жылдың соңына дейін есептелген Өзара түсіністік туралы меморандум арқылы Молдова мен Украинаға шекаралық көмек жөніндегі Еуропа одағының миссиясы (EUBAM) құрылды. EUBAM миссиясы приднестров дауын шешуге септігін тигізуге және украина-молдова мемлекеттік шекарасында шекаралық және кедендік бақылауды жақсартуға бағытталған. Миссия қызметі, Консультациялық кеңестің Бірінші жиналысында қосымша расталғандай, ЕО, Молдова және Украина саяси басымдықтары санына жатады, ол 2006 жылғы 15 ақпанда Одессада өтеді.
Адамдар мен тауарлардың шекара арқылы еркін қозғалуына септігін тигізу, лаңкестікке және заңсыз көші-қонға қарсы күресті күшейту, сондай-ақ приднестров дауын реттеу Еуропа тату көршілік саясатының негізгі басымдықтарының санына жатады. Ұқсас жағдайда, Орталық Азия жөніндегі өңірлік стратегияда көрсетілген, ЕО-ның Орталық Азия елдерімен ынтымақтастығы шекаралық бақылау саласында ынтымақтастыққа үлкен екпін жасайды/үлкен күш жұмсайды.

1.2. Алынған сабақтар

Соңғы бірнеше жылдар бойы Тасis бағдарламасы шекаралық бақылаумен және ТМД елдерінде халықаралық қылмысқа қарсы күреспен байланысты бағдарламаларға септігін тигізді. Орталық Азияда 2002 жылдан бастап Орталық Азиядағы шекаралық бақылау жобасы (ВОМСА) жұмыс істейді. ВОМСА жобасын іске асыру нәтижесінде маңызды сабақ алынды, оның көпшілік бөлігі қолданылуы мүмкін және ұсынылған бағдарламаны әзірлеу кезінде ескерілді. Бұл сабақтар мыналарды қамтиды:
- Барлық бенефициар елдерде үйлестірілген әдістерді дамытуға арналған келісілген өңірлік көзқарас;
- Бүкіл жобаның ұзақтығы мерзімінде жергілікті органдарды үнемі және белсенді тарту арқылы ұлттық мекемелердің өткізілетін бағдарламаларға максималды қатысуы;
- заң мерзімді жоспарлау мен көзқарас шекаралық бақылауға жәрдемдесу бағдарламалары үшін өзінің мәнділігін дәлелдеді;
- Шекарадағы тікелей емес мұқтаждарға ғана емес, сонымен қатар институционалдық дамуға да бағытталған кешенді қолдау бағдарламалары біріктірілген шекаралық бақылауға кезең-кезеңмен көшуге мүмкіндік береді және де тиімдірек;
-ӨҰзақ мерзімді бағдарламалар тұрақты дамуды қамтамасыз етуге және реформалау серпінінің сақталуына көбірек сәйкес келеді. Дегенмен, тез нақты нәтижелерге қол жеткізу бенефициар елдің органдары тарапынан сенімге ие болуға аса маңызды.
- Демонстрациялық жобаларға бағытталған көзқарасты қабылдау шектеулі ресурстарды тиімді пайдалануға септігін тигізеді және жаңа процестер мен құралдарды кезең-кезеңімен енгізуге мүмкіндік береді.
Жақында өткізілген TACIS бағдарламасы бойынша бағалау есебінің деректері тұтастай ВОМСА жобасын іске асыру барысында алынған сабақтардың нәтижелерін растайды. Есепте донор ұйымдары арасындағы тығыз ынтымақтастық пен олардың стратегиясын үйлестіру арқылы максималды іс-әрекеттер үшін жағдай жасау қажеттілігі де атап өтіледі. 2005 жылғы желтоқсанда Орталық Азияда Бағдарлама бойынша бағалау жүргізу мен ұсынымдар шығару басталды және олардың нәтижелері 2006 жылғы сәуірде дайын болады. Бағалау нәтижелері өңірде бағдарламаны одан әрі жылжытуға арналған бірден-бір шарт болып табылады.
ВОМСА бағдарламасының мониторингі бойынша миссия 2005 жылы өтті. Мониторинг жөніндегі есеп ВОМСА жобасы көзқарасының негізділігін растады. Есепте бағдарлама басшылығына қатысты ескертулер де көрсетілді, олардың болашақта пайдасы болады. Есепте бағдарламаны іске асыру мүмкіндіктерін арттыру қажет екендігі атап өтілді. Осы уақытқа дейін ВОМСА жобалары БҰҰ Даму жөніндегі бағдарламасымен (БҰҰДБ) іске асырылған болатын, ол іске асырудағы тосқауылдарды басқару саласында бірқатар қиындықтарды өткізді. Дегенмен, бұл кемшіліктер қазір жойылды, себебі БҰҰДБ осы жоба бойынша жаңа басқару құрылымын әзірледі. Есеп БҰҰДБ өткізетін мониторинг бойынша қызметті нығайту қажеттілігін атап өтеді. Осы себеп бойынша үздіксіз мониторинг жүргізу мәселесіне ВОМСА бағдарламасының осы жаңа кезеңін іске асыру барысында аса назар аударылатын болады.

1.2. Қосымша қызметтер салалары

Ұсынылған өңірлік бағдарлама өткен өңірлік және ұлттық бағдарламалар шеңберінде өткізілетін шекаралық бақылау саласындағы қызметті толықтыру және нығайту мақсатында әзірленген. Сондай-ақ, осы өңірде жақын арада жоспарланған ұлттық деңгейдегі қызмет те ескеріледі. EUBAM бағдарламасы бастапқыда RRМ (Жедел әрекет ету тетігі) шеңберінде 2006 жылғы мамырға дейінгі кезеңде жалпы көлемі 4 млн.еуро қаражатпен, сонан соң ТАСIS 2004 бағдарламасы шеңберінде қаржыландырылды, ол бойынша тағы да 4 млн.еуро ұсынылды. 2007 жылдың соңына дейін осы бағдарлама тағы да 10 млн.еуроға дейін ұсынады.
Молдова мен Беларуссияда ЕО 2001 жылдан бастап шекаралық бақылау саласында көмек көрсетеді. Қаржылық қолдаудың жалпы көлемі 36 млн.еуроға жетті. Қолдау негізінен шекараларды бөлуге көшудің маңызды бекеттерін салумен, бақылау мен қадағалауды жүзеге асыру үшін, сондай-ақ оқыту мен күшті нығайту үшін жабдықтар жеткізумен байланысты.
Беларуссияда BOMBEL I (E4.5 млн.) аnd ВОМВЕL II (E8.8 млн.) және Молдовада ВОММОL I (E0.9 млн.) және ВОММОL II (E1.85 млн.) аса қажет бақылау-өлшеу және барлау жабдықтарын жеткізуге және оқыту мұқтаждарына бағытталды. Бұдан басқа, Молдовада Өңірлік бағдарлама 2005 шеңберінде адами ресурстарды басқару саласында реформаларға қолдау көрсету көзделеді. Жәрдемдесудің кеңейтілген спектрі Тасis-тің Трансшекаралық ынтымақтастығы бағдарламасы бойынша да көзделген. Кейінгі бағдарламалар, ұсынылып отырған бағдарламаларды қоса алғанда, осылайша бұрын қаралған және жоспарланған жобаларды толықтыруға арналған инфрақұрылым мен жабдықтарды жетілдіруге топталуы мүмкін.
Басқа донорларға қатысты, Молдованың шекара қызметін реформалауға да екі жақты негізде Венгрия, Финляндия және Литва қолдау көрсетуде, олар негізінен өзінің тәжірибесін ұсынады. АҚШ-та Молдоваға жабдық түрінде материалдық қолдау көрсетті.
Орталық Азияда ВОМСА бағдарламасы шеңберіндегі алғашқы қадамдар 2002-2003 жылдары, алғашқы үш кезең аяқталғаннан кейін қабылданғанымен, бағдарлама өз қызметін ауқымды көлемде тек 2004 жылы ғана бастады. Осы уақытқа дейін Тасіs бағдарламасы ВОМСА-ға қолдау көрсету үшін шамамен 20 млн.еуро ұсынды. Бұдан басқа, бағдарлама шамамен 1,2 млн.еуроны құрайтын БҰҰДБ тарапынан да қаржылық қолдауға ие болды. Ұлыбританияда да шамамен 2 млн.еуро бөле отырып, екі тарапты негізде ВОМСА-ны қаржыландыруға қатысты. Бағдарлама бірнеше кезеңдерде іске асырылады, төртінші кезең 2006 жылғы қыркүйекте аяқталады, ВОМСА-ның бесінші кезеңі жақында басталады, ал алтыншысы дайындық деңгейінде.
ВОМСА бағдарламасы жөніндегі жұмыс Есірткіге қарсы күрес жөніндегі Орталық Азия бағдарламасының (САDАР) қызметімен де толықтырылады. САDАР міндеті Орталық Азия елдерінде есірткіні пайдалануға қарсы күрес жөніндегі саясат саласында ЕО-ның алдыңғы тәжірибесін бірте-бірте енгізу болып табылады. Екі бағдарламаның да жалпы басшылығы бар, ал кейбір жобалар тығыз ынтымақтастықта жүзеге асырылады. Қаржылық көмегінің жалпы көлемі 38 млн. еуромен осы екі бағдарлама бірге шекаралық бақылау және ұйымдасқан қылмыспен күрес саласында ұйымдастырушылық-донорлық бастамаларға негіз жасайды.
Орталық Азияда шекаралық бақылау саласындағы реформаларға бағытталған бағдарламалары бар басқа донорлар жоқ. Алайда, бірнеше басқа донорлар шекаралық бақылау ішкі секторларында белсенді (АҚШ, ХКҰ, УВКБ және т.б.). Жобалар қазір, негізінен, Тәжікстанның оңтүстік шекарасының шығыс бөлігіне шоғырланған, ал АҚШ болса, шекараның батыс бөлігінде жұмыс істейді.

1.3. Донорлар қызметін үйлестіру

EUBAМ-ды 100% Еурокомиссия қаржыландырады және, бұрынғысынша, БҰҰДБ жүзеге асырады. ОБСЕ Консультациялық кеңестің тоқсандық отырысының мүшесі болып табылады, сондай-ақ барлық тараптардың қатысуымен ай сайынғы үйлестіру кеңестеріне қатысуға шақырылды. ХКҰ (Халықаралық көші-қон жөніндегі ұйым) EUBAМ бағдарламасына бақылаушы ретінде бекітілді. Өңірде басқа еш жерде ұқсас қызмет атқарылмайды. EUBAМ-ның күшін нығайту жөніндегі мәселелеріне келетін болсақ, мұнда қызметін АҚШ мұқият үйлестірген, олар Украина мен Молдованың мемлекеттік шекарасында ОМП мен ядролық материалдарды таратуға бағытталған ірі ауқымды бағдарламалар.
ВОМСА бағдарламасы бойынша донорларды үйлестіру жөніндегі шаралар осы уақытқа дейін бірнеше іс-шаралармен ғана шектеліп келді. Тәжікстанда, осыған қарамастан, бағдарлама ұйымдарды қаржыландыратын қызметті үйлестіру жөніндегі тетікті енгізе алды. Осы саясат, сондай-ақ тәжік-ауған шекарасында Ауғанстан тарапынан донорларды қолдауды жұмылдыруды байқап көру бағдарламаға жұмылдырылғандардың көпшілігімен бағаланды.
ЕО елдері арасындағы үйлестіру қызметі Орталық Азия шекараларының қауіпсіздігі саласындағы бастама (CABSI) тетігі арқылы жалғасуда. CABSI - Австрия басшылық ететін және Ұлыбританияның белсенді қатысуымен ЕО-ның бірнеше елдерінің консорциумы.
Молдовада шекараларды басқару саласында аздаған донор-ұйымдар тартылған. Сондықтан, үйлестіру жөніндегі негізгі күш АҚШ-қа салынған, олар жабдықтар беру арқылы шекара және кеден қызметтеріне қолдау көрсетеді. Қызметтерді өзара алмастыруды қамтамасыз ету үшін қос қаржыландыратын ұйымдар тарапынан қадам жасалды. Беларуссияда қолдау бағдарламаларында Еурокомиссия қатысады; басқа донорлардың қатысуы аталмайды.

2. ӨҢІРЛІК КОНТЕКСТ 2.1. Бенефициар елдердің ынтымақтастық саясаты

1995 жылдан бастап Молдова мен Приднестровье халықаралық серіктестер ретінде ОБСЕ, Ресей және Украина қолдауына ие. 2005 жылғы қыркүйекте ЕО мен АҚШ серіктестіктің бес тарапты процесіне (5 + 2) бақылаушы болды.
Жаңа Тәуелсіз мемлекеттер әскери тосқауыл мен шекараны кеңінен нығайтуға негізделген ескі шекаралық бақылау концепциясын иемденді. Осы елдер арасында шекараны кесіп өту - ұзақ және қиын процесс. ЕО сыртқы шекараларына қатысты қауымдастық саясатының негізгі міндеті біріктірілген шекаралық бақылау болып табылады, ол бақылау мен қадағалаудың жоғары және бірдей деңгейін қамтамасыз етуге арналған. ЕО-мен осы мәселелерді бірқатар елдер бөліседі және олардың кейбірі саяси және институционалдық реформалар процесін бастады. Алайда, көпшілік елдерде реформалар әлі де бастапқы деңгейде қалып отыр.
Молдова мен Беларус шекаралық бақылауды жақсарту жөнінде ашық саясатты әзірледі. Беларус бүкіл ел бойынша коммуникацияның жоғары жылдамдықтағы инфрақұрылымын дамытуға бағытталған және 2010 жылға дейін есептелген мемлекеттік бағдарламалар жүргізеді. Молдовада 2005 жылдың басында әскери құрылымы бар шекаралық департамент қайта құрылды. Бұдан басқа, 2007 жылға дейін реформалар стратегиясы қайта қалыптастырылды.
Шекаралық бақылау Еуропа Тату көршілік саясатының Молдоваға қатысты Іс-әрекеттер жоспарының басымдықтарының бірі ретінде анықталады. Осы Жоспардың Молдовада нормативтік-құқықтық құжат мәртебесі бар, сондықтан барлық тиісті қызметтер оны іске асыруға тырысады. Ызаланушылық міндеттері де еуропалық бірігуге бағытталған үкіметтік ұлттық саясат контекстінде өз көрінісін табуы тиіс.
Қос ел де шекаралық бақылауды жақсартуды қаржыландыруға мемлекеттік бюджеттен қажет қаражат бөлуде қиыншылыққа кезігеді. Шекаралық және кедендік қызметтерге көзделген бюджеттің шамамен 90-95%-ы персоналға арналған шығындарға жұмсалған. Бұдан басқа, қос елде де орта мерзімді және/немесе ұзақ мерзімді перспективалар артатын ағымдағы жұмыс жылына мерзімді мүмкін етпейді. Мемлекет ұзақ мерзімді кіріс санын алған жағдайда, бекітілген мемлекеттік бюджеттің ресми бөлінген қаражаты да практикада қол жетімді болмайды. Бұл, донорларды қолдау біріктірілген шекаралық бақылауды жақсартудағы маңызды элемент болып қала береді. Беларус және Молдова қазіргі құрылымдарды сақтауды қамтамасыз етуі тиіс.
Орталық Азия және ЕО лаңкестік пен ұйымдасқан қылмысты қоса алғанда, жалпы қайғымен күрес саласындағы ынтымақтастықты кеңейтуде жалпы мүддесі бар. Халықаралық қауымдастық Орталық Азияда шекараны нығайту қажеттілігін мойындады және де елеулі қолдау, әсіресе, Ауғанстанмен шекарада көрсетіледі.
Бенефициар елдер тарапынан Орталық Азия мемлекеттері жай ғана жабдықтар алу мен шекаралық бақылау саласында реформалар бастаудан гөрі, әрі қарай жылжу қажеттілігін ұғына бастады. Осы эволюция бенефициар елдердің пікірінде бірнеше рет атап көрсетілді. Алайда, жағдай бір елден екінші елге ауысып отырады және де осы мәселе аса қауіпті қарым-қатынасты талап етеді.
Осы құжатқа қол қою сәтінде бес Орталық Азия елдерінің шекаралық бақылау саласында кешенді стратегиясы бар болды. Мұндай стратегияларды әзірлеуде жәрдемдесу ВОМСА 4 бағдарламасы бойынша көзделген. Бұдан басқа, бірнеше елдерде ұлттық қауіпсіздік қызметін жүргізуде.

2.2. Секторлық контекст

КСРО тарауы нәтижесінде пайда болған бес жаңа ел қорғауға мұқтаж мың километр жаңа шекаралар құруға алып келді, олар саяхат пен саудаға ашық болуы тиіс.
Молдова мен Беларус, сондай-ақ Украина-молдова мемлекеттік шекарасы шығыс-батыс ағындары үшін де, қылмыстық қызмет түрлері үшін де транзит дәлізі ретінде пайдаланылады. Соңғы Ео-ны кеңейту осы екі елді Еуроодақтың сыртқы шекараларына алып келді. Сондықтан, адамдар мен тауарлардың заңды өтуін бақылау ЕО үшін аса маңызды болып табылады. Алайда, анықталған жағдайлардың/ұстаулардың ағымдағы деңгейі шекараның қос тарапы бойынша қатысты түрде болып қалады.
Дегенмен, екі ел инфрақұрылым, желілер мен жабдықтар саласында мүмкіндіктерін жақсарту үшін қаржылық қаражаттың жетіспеушілігін сезінеді. Жеткіліксіз қаржыландыру жүйелерін халықаралық және еуропалық стандарттарға сәйкес келтіру процесінде әрі қарай дамуға мүмкіндік бермейді. Осы тұрғыдан елдерге бюджетке қосымша жүк болатын биометрлік бақылау жүйесін енгізуді дайындау және бірлесіп қаржыландыруды енгізу қажет болады. Мұндай қаржылық жағдай Молдова мен Беларуссияны КСРО уақытында орнатылған ескі инфрақұрылым мен жабдықтарды пайдалануды жалғастыруға итермелейді. Техникалық мүмкіндіктер мен ресурстардың жетіспеушілігі осы екі елді контрабандалық қызмет және заңсыз көші-қон үшін тартымды етеді. Приднестровьедегі жағдай оның қару-жарағы мен 1-Кеңес әскері уақытындағы комунациясы, сондай-ақ оның қару-жарақ шығару жөніндегі кәсіпорны мазасыздандырады. ЕО мүддесінде өзінің қауіпсіздігі үшін ұқсас қауіп-қатерді азайту.
Орталық Азиядағы қаржылық жағдайдың айырмашылығы аз. Жеткіліксіз қаржыландыру, шекараны белгілеудің баяу процесі және жаңа миграциялық ағындар шекаралық бақылау органдары үшін тұрақты проблемалардан үнемі бөлінеді. Соңғы уақытқа дейін донорлар қауымдастығы көмегімен қаржыландырумен байланысты жағдай келісілмеген үйлесімге және бытыраңқы көзқарасқа байланысты аз ғана жақсарды. Ұқсас жағдай шекараларды жабу негізінде шекаралық бақылаудың ескі концепциясымен үйлесімде ОА-да шекараны басқару концепциясының тиімділігін төмендетуге септігін тигізеді. Кейбір елдерде осы салада бастамалар болғанымен, әлі де көп нәрсені жасау қажет.

3. Сипаттау 3.1. Мақсаттар

Жалпы мәселелер :
Заңды трансшекаралық ағындарға жәрдемдесу үшін шекаралық бақылаудың біріктірілген жүйесін қолдау және Орталық Азиядағы, Беларуссиядағы, Украинадағы және Молдовадағы қылмыстық қызметпен күресуде көмек көрсету, сондай-ақ олардың стандарттарын ЕО стандарттарына жақындату. Приднестров дауын бейбіт реттеуге жәрдемдесу.
Арнайы мәселелер :
сыналып отырған бағдарлама 3 түрлі географиялық аймақтарға бағытталған. Осы бағдарлама бойынша елдердің 15 жыл бұрын жалпы тарихы мен жүйесі болғанымен, шекаралық бақылау саласындағы ағымдағы жағдай әрбір елде бөлек.
1-құрауыш: украина-молдова мемлекеттік шекарасы (ЕUВАМ )
1.1. Приднестров аумағына аса назар сала отырып, мемлекеттердің жалпы шекарасы бойынша шекаралық және кедендік бақылау тиімділігін күшейту;
1.2. кедендік махинациялар мен қылмыстық ағындар (қару-жарақ, есірткі) деңгейінің түсімін арттыру және деңгейін түсіру;
1.3. адамдардың заңсыз өту және шекара арқылы заңсыз көшу-кону деңгейін төмендету.
1.4. шекара арқылы тауарлар мен адамдардың заңсыз ағынына жәрдемдесу.
2-құрауыш: Молдова - Беларус
2.1. адамдар саудасы, заңсыз көшу-қону, есірткі айналымы, қару-жарақ және қос мақсаттағы заттар, жасанды тауарлар және жоғары салық салынатын тауарлар контрабандасы секілді трансшекаралық қылмыс қызметінің алдын алу және олармен күресі мүмкіндігін жақсарту;
2.2. қазіргі заман стандарттарын енгізу арқылы адамдар мен тауарлардың трансшекаралық қозғалуына септігін тигізу (электрондық төлқұжат, электрондық кедендік тазалау);
2.3. заңды сауда ағындарына жәрдемдесу және ІТ желісі және дерекқор арқылы тасымалдау құнын төмендету.
3-құрауыш: Орталық Азия
3.1. шекаралық бақылау жүйесін жетілдіру және сенімді нығайту саласындағы шаралар арқылы Орталық Азия елдерінде бірнеше пилоттық өңірлерде шекаралық бақылау мүмкіндігін нығайту.

3.2. Күтілетін нәтижелер және негізгі қызметтер салалары

ВОМСА 7
Қызмет
Бағдарламаның осы құрауышы Орталық Азия мемлекеттерінің әрқайсысында бес пилоттық өңірлерде жүзеге асырылады (Тәжікстан, Түркіменстан, Қырғызстан, Қазақстан, Өзбекстан). Пилоттық өңірлердің нақты орналасуы ОА-дағы Еурокомиссия өкілдігімен бірлесіп бенефициар елдің шекара қызметінде көрсетіледі. Құрауыш ВОМСА-ның бұрынғы жобаларын кеңейтуді көздейді және де сондықтан, ВОМСА 6-мен және САDАР-пен тығыз байланыста іске асырылады. Шаралардың екі түрі көзделген: шекаралық бақылау саласындағы шаралар және сенімді нығайту жөніндегі шаралар.
Нәтижелер
- Пилотты өңірлерде бірнеше шекаралық бекеттер салу/қайта қалпына келтіру;
- Біріктірілген шекаралық бақылау жөнінде персоналға оқыту жүргізу;
- Операциялық телекоммуникациялық технологиялар енгізу;
- Пилоттық өңірлердегі жергілікті ит асырау орталықтары;
- Жергілікті халықтың кедейлігін төмендету және сенімін нығайтуға көмектесу;
- Донорлар қызметін жақсылап үйлестіру;
- ВОМСА шеңберінде қолдау көрсету процесіне бірнеше халықаралық донорлар қатысады.

3.3. Мүдделі тараптар

Барлық осы құрауыштарда жоба бойынша негізгі қатысушылар мен серіктестер ұлттық агенттіктер мен мекемелер болады. Жоғарырақ деңгейде бұл халық, сондай-ақ осы елдердің шекарасын кесіп өтетін адамдар болып табылады.
Молдовада, Украинада және Беларуссияда негізгі қатысушы мен серіктес Мемлекеттік шекара қызметі және осы елдердің Кеден қызметі болып табылады.
Орталық Азияда негізгі қатысушылар шекаралық қызмет өкілдері, сондай-ақ ОА елдеріндегі ведомствоаралық топтар және, кем дегенде, пилоттық өңірде жұмыс істейтін жергілікті қауымдастықтар мен НПО-лар болады.

3.4. Жол берулер және Тәуекелдер

Молдовада, Украинада және Беларуссия бойынша құрауыштар үшін бағдарлама шекаралық және кедендік бақылау органдары еуропа стандарттарына жақындау ұстанымын ұстану және ынтымақтастық жөніндегі халықаралық және өңірлік үлгілерге қатысу көзделген.
Приднестровьеге кезек. ЕО миссиясы шекарадағы заңсыз іс-әрекеттердің алдын алуда маңызды роль ойнауы тиіс. Беларуссияға келетін болсақ, саяси ой-таным бағдарлама нәтижесіне әсерін тигізе алады.
Бағдарламаны іске асырудың қажет талабы Орталық Азия елдері билігінің шекаралық бақылау саласында реформалар енгізуді одан әрі ұстану болып табылады. Алматыдағы Еурокомиссия өкілдігінің ролі сондықтан реформалар қабылдау маңыздылығын атап өтуде және ЕО-ның алдыңғы тәжірибесін енгізуде маңызды.

3.5. Қажет талаптар

Барлық сегіз елдегі ұлттық органдар шекаралық бақылау жүйесін реформалауды бастауды/жалғастыруды қолдауы тиіс. Олар, сондай-ақ инфрақұрылымды және жабдықтарды дамыту жөнінде қабылданған шаралардың экономикалық орындылығын қамтамасыз етуі тиіс.

3.6. Аралас сұрақтар

Бағдарлама даулардың алдын алу, кедейлікті төмендету, кедендік және көші-қон қызметін басқару, ұйымдасқан қылмыспен күрес саласында ЕО және халықаралық серіктестер қызметін толықтыратын болады. Бұдан басқа, шекаралық бақылаудың қазіргі жүйесін инвестициялау екі жақты және трансшекаралық саудаға қолайлы жағдай жасайды, осылайша елдің ұлттық экономикасын нығайтады.

4. БАҒДАРЛАМАНЫ ІСКЕ АСЫРУ МӘСЕЛЕЛЕРІ 4.1. Іске асыру әдісі

Орталықтандырылған басқару

4.2. Бюджет және күнтізбе

Осы бағдарлама бойынша жалпы индикативтік бюджет E 22.5 млн. құрайды. Бюджет шамамен мынадай үлгіде бөлінген: E 10 млн. EUBАМ үшін, E 6.5 млн. Беларуссия мен Молдова үшін және E 6 млн. ОА үшін. Бағдарламаны іске асырудың жоспарланған кезеңі 12-36 ай.
Қаржы қаражаты бенефициар өңірлер арасында мынадай түрде бөлінеді:
1-құрауыш (EUВАМ) конкурс өткізілместен алынған БҰҰДБ арналған грант (EUR 10 млн.) арқылы іске асырылады. Конкурстық рәсімсіз грант беру ІR 168(2) бабына сәйкес тоқырау жағдайға байланысты (Приднестровье) ақталды. Қызмет толығымен қаржыландырылады, бұл ІR 253 (1) (b) және (d) бабының талаптарына сәйкес жол берілді.
3-құрауыш БҰҰДБ көмегімен Іске асыру ережесінің 43-бабына сәйкес жалпы басшылық арқылы іске асырылатын болады. 2-құрауыш үшін (Молдова мен Беларуссияға жабдықтарды жеткізу) тендер өткізілген соң шарт жасалатын болады.

4.3. Сатып алу және гранттар беру рәсімдері

Қаржылық келісімді орындау жөніндегі барлық келісім-шарттар тиісті рәсім басталған сәтте жұмыс істейтін сыртқы операцияларды орындау үшін Еурокомиссия жариялаған рәсімдерге және стандарттық құжаттарға сәйкес берілуі және орындалуы тиіс.
Бағдарлама бойынша барлық болжамды көрсеткіштер тиісті көрсеткіштерді қабылдау сәтте жұмыс істейтін Комиссия бекіткен рәсімдерге және стандарттық құжаттарға сәйкес келуі тиіс.

4.4. Мониторинг жүргізу

Еурокомиссияның тиісті өкілдіктері (Беларусия, Молдова және Украина үшін Киев/ Молдова және Алматы үшін ОА) тұрақты мониторинг және сапаны тексерудің бірінші деңгейі болады. Тасіs мониторинг тобы жобаны іске асыру прогресін тұрақты негізде бағалайды және Еурокомиссияның тиісті өкілдігіне және Еurоре Аіd бюросына есеп береді.
Осы жобалар бойынша түрлі елдердегі екі ұқсас мекемелер арасындағы ынтымақтастық тетігін (твининг-жобалар) пайдалану кезінде осы жобалар бойынша нұсқаулықтарға сәйкес мониторинг топтары көшбасшысынан алынған есеп негізінде тоқсандық Мониторинг жүргізіледі.

4.5. Бағалау және аудит

Осы бағдарлама бойынша қаржыландырылған операциялар тиісті Комиссия қызметтерінің және Аудиторлар соттарының бақылауымен аралық, финалдық немесе финалдан кейінгі деңгейде бағаланады. Твининг-жобаларды пайдалану кезінде бағалау жұмыс жоспарында көрсетілген міндетті мәселелерге және нәтижелерге қол жеткізудегі прогреске негізделеді. Бухгалтерлік құжаттар мен шығыстар жазбасын Еуропалық комиссия жалдаған сыртқы аудиторлардың тұрақты интервалымен, Комиссияның жауапкершілігі үшін зиянсыз, алаяқтықпен күрес жөніндегі Еуропа бюросын және Аудиторлар сотын қоса алғанда, тексеріле алады.

Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Еуропалық қоғамдастықтар комиссиясы арасындағы "2006 жылға арналған ТАСИС іс-қимыл өңірлік бағдарламасы" бойынша бірнеше елді қамтитын бағдарламалар жөніндегі қаржылық келісімге Қазақстан Республикасы Үкіметінің түсіндіру туралы мәлімдемесі

Еуропалық тараптың түсіндірмелерін негізге ала отырып, қазақстандық тарап Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Еуропалық қоғамдастықтар комиссиясы арасындағы "2006 жылға арналған ТАСИС іс-қимыл өңірлік бағдарламасы бойынша" бірнеше елді қамтитын бағдарламалар бойынша қаржылық келісімнің (бұдан әрі - Қаржылық келісім) кейбір нормаларын мынадай тәртіппен түсінетін болады.
1. "2006 жылға арналған ТАСИС іс-қимыл өңірлік бағдарламасының" атауындағы "2006" деп тараптармен келісілген жобаларды болашақта іске асыру үшін еуропалық тарап Еуропалық қоғамдастықтардың бюджетінде қаражат көздеген жыл түсініледі.
2. Қаржылық келісімнің 2-бабында көзделген қаржы қаражатын Еуропалық қоғамдастықтар комиссиясы (бұдан әрі - Комиссия) Қаржылық келісімнің II қосымшасында көзделген міндеттерді іске асыру үшін Комиссия айқындаған үшінші тұлғаларға береді. Бұл ретте, Қазақстан Республикасының Үкіметі (бұдан әрі - Үкімет) көрсетілген қаржы қаражатын алмайды және оларды басқаруға қатыспайды.
3. Қаржылық келісімнің 3-бабының 3.1-тармағының ережесі Үкімет бағдарламаға қаржылай үлес қоспайды және 7-баптың 7.2-тармағының нормаларына сәйкес бұл ереже Қаржылық келісімнің 1-қосымшасының 2-бабының 2.2 және 2.3-тармақтарындағы ережелерден басым болады дегенді білдіреді.
4. Қаржылық келісімнің 8-бабының 8.1-тармағының 8.1.1) тармақшасында көрсетілген "3.1-бап" Қаржылық келісімнің 1-қосымшасының 3-бабының 3.1-тармағына сілтеме дегенді білдіреді.
Қаржылық келісімнің 8-бабының 8.1-тармағының 8.1.1) тармақшасының ережесі жоба шеңберіндегі іс-шараларды жүзеге асырған кезде Еуропалық қоғамдастықтар рәсімдеріне сәйкес Комиссия Үкімет мүддесінде әрекет етеді дегенді білдіреді. Бұл ретте, Үкімет Комиссияның жоба шеңберіндегі іс-әрекеті үшін үшінші тұлға алдында жауапты болмайды.
5. Қаржылық келісімдегі "қаржылық субсидиялар" термині Комиссия Үкіметке өтеусіз негізде беретін көмек ретінде түсініледі. Бұдан басқа, Қазақстан Республикасына берілетін Комиссия гранттары (қаржылық субсидиялар) Үкіметтің Комиссиядан одан әрі қарыз алуын және мемлекеттік бюджеттен бірлесіп қаржыландыруды көздемейді.
6. Қаржылық келісімнің 1-қосымшасының 8-бабының 8.2-тармағының ережесі (Қаржылық келісімнің 8-бабының 8.1-тармағының 8.1.2) тармақшасын ескере отырып) еуропалық тараптан грант алатындар болмайды дегенді білдіреді.
7. Қаржылық келісімнің 1-қосымшасының 9-бабының 9.1 және 9.2-тармақтарының ережесі Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген техникалық көмектерді (гранттарды) салықтық, кедендік және Қазақстан Республикасының мемлекеттік бюджетіне төленетін басқа да міндетті төлемдерден босату Еуропалық қоғамдастықтың техникалық көмегіне (гранттарына) де қолданылады дегенді білдіреді.
8. Бағдарламаны іске асыру үшін Қаржылық келісімнің 1-қосымшасының 5, 6, 7, 12 және 13-баптарының ережелерінде көзделген келісім-шарттар мен гранттарды беруді Комиссия еуропалық қоғамдастықтардың рәсімдеріне сәйкес дербес жүзеге асырады.
9. Үкімет Қаржылық келісімде көзделген қаржы қаражатын алмайтындықтан және оларды басқаруға қатыспайтындықтан, Қаржылық келісімнің 1-қосымшасының 14 және 15-баптарының ережелері Үкімет Қазақстан Республикасының мүдделеріне сәйкес Комиссиямен осы Қаржылық келісімді іске асыру барысында бұзушылықтар, алаяқтық іс-әрекеттер және сыбайлас жемқорлық туындаған жағдайда оларды болдырмау мәселелері бойынша ынтымақтастық жасайды дегенді білдіреді.
10. Қаржылық келісімнің 1-қосымшасының 16, 17, 18 және 19-баптарының ережелері Қаржылық келісімге өзгерістер енгізілгенге, оның қолданылуы тоқтатыла тұрғанға немесе тоқтатылғанға дейін Тараптар бірімен бірі тиісті консультациялар жүргізеді дегенді білдіреді. Қаржылық келісімге түзетулер енгізуді Тараптар өзара келісім бойынша жүзеге асырады. Тараптың Қаржылық келісімді тоқтату туралы шешімі екінші Тарапқа хабарланғаннан кейін екі ай өткен соң күшіне енеді.

Қазақстан Республикасының
Үкіметі үшін